Kaligirang Kasaysayan
PAGSIBOL • Setyembre 21, 1972 • Nagpatuloy ang Gawad Carlos Palanca
PAKSA NG MGA AKDA • Ikauunlad ng bayan • Pagpaplano ng pamilya • Wastong pagkain • Drug addiction • polusyon
SINIKAP SA PANAHONG ITO • Maputol ang malalaswang babasahin • Akdang nagbibigay ng mga masasamang impluwensiya sa moral ng mga mamamayan. • Pinahinto – pahayagang pampaaralan at samahang
Kaligirang Kasaysayan
PAGSIBOL • Setyembre 21, 1972 • Nagpatuloy ang Gawad Carlos Palanca
PAKSA NG MGA AKDA • Ikauunlad ng bayan • Pagpaplano ng pamilya • Wastong pagkain • Drug addiction • polusyon
SINIKAP SA PANAHONG ITO • Maputol ang malalaswang babasahin • Akdang nagbibigay ng mga masasamang impluwensiya sa moral ng mga mamamayan. • Pinahinto – pahayagang pampaaralan at samahang
Kaligirang Kasaysayan
NAITATAG
IMELDA MARCOS
IPINATAYO
• Ministri ng Kabatirang Pangmadla • Namamahala at sumusubaybay sa mga pahayagan, aklat at babasahing pangmadla
• Muling ibinalik ang sinaunang dula • Senakulo, sarswela, embayoka ng mga Muslim
• Cultural Center of The Phil. • Folk Arts Theater • Metropolitan Theater
Panulaang tagalog
Pilipino: Isang Depinisyon Ni P. B. Pineda
Awiting Filipino
1. 2. 3. 4. 5.
Dula
Sining Kambayoka Tales of Manuvu Santa Juana ng Coral The Diary of Anne Frank
Radyo
Si Matar Dahlia Ito ang Palad Ko Mr. Lonely
Telebisyon
Gulong ng Palad Flor de Luna Anna Liza Superman
Bagong Lipunan Tayo’y Magtanim TL Ako Sa’yo Anak Ako’y Pinoy
Pelikulang Pilipino (walang romansa at seks)
1. “Maynila…. Sa mga Kuko ng Liwanag ” Ni Edgardo Reyes 2. Minsa’y isang Gamu-gamo” Nora Aunor 3. “Ganito Kami Noon… Paano Kayo Ngayon ” Christopher de Leon at Gloria Diaz 4. “Insiang ” Hilda Coronel 5. “Aguila” FPJ, Jay Ilgan, Christopher de Leon
Pahayagan
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Magasin
1. Liwayway 2. Kislap 3. Bulaklak
Bulletin Today Times Journal People’s Journal Balita Pilipino Express Phil. Daily Express Evening Express Evening Post
Komiks
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Pilipino Extra Love Life Hiwaga Klasik Espesyal
PANAHON NG IKATLONG REPUBLIKA
KALIGIRANG KASAYSAYAN
Makaraan ang 10 taon… Enero 2, 1981 sumibol ang Ikatlong Republika
•
•
•
Unang Republika – panahon ni Emilio Aguinaldo
Ikalawang Republika – paglaya sa ilalim ng Pamahalaang Amerikano
•
Ikatlong Republika – paglaya sa pagkakaalis ng Bataas Militar.
Ngunit… •
Marami ang tumututol at nagpupuyos ang kalooban dahil sa patuloy na paghihirap ng bansa at di pagdama sa tunay na kalayaan.
•
Lalo pang nag-aalab ang ganitong damdamin nang patayin si Sen. Benigno “Ninoy” Aquino noong Agosto 21, 1983
Paksa : pakikisama, pulitika, paggawa, pagdadalamhati, kahirapan, at imperyalismo
Panulaang Tagalog
•
•
•
may pagkaromantiko at rebolusyonaryo Lantarang tinutuligsa ang nagaganap sa pamahalaan Ang hinaing ng mga mamamayan ay nakatambad sa wikang MAAPOY, MARAHAS, MAKULAY, MAPAGTUNGAYAW.
UOD ni Rodolfo S.
Salandanan
Pilipinas, Sawi Kong
Bayan ni Francisco “Soc” Rodrigo
Awiting Filipino •
Paksa
-
Kalungkutan o pagdadalamhati
-
Kahirapan
-
Paghahangad ng tunay na kalayaan
-
pag-ibig sa Diyos, sa bayan, at sa kapwa.
Dahil sa pagkamatay ni Ninoy, marami ang nalungkot kaya’t marami ang nalikhang awitin.
•
“Laban Na” ni Coritha at Eric
•
“Bayan Ko” at “Pilipino” ni Freddie Aguilar
Pahayagan, Komiks, Magasin atbp., •
“corny newspapers”
(marami ang mga di makatotohanang pahayag na taliwas sa mga tunay na nagaganap sa ating kapiligiran)
mga pinaniniwalaang nagpapahayag ng mga totoong pangyayari •
• • • •
•
Bulletin Today
•
People’s Journal
•
People’s Tonight
Forum Daily Inquirer Manila Times Malaya
•
Kislap
•
Lovelife
•
Liwayway
•
Extra Aliwan
•
Modern Magasin
•
Hiwaga
•
Bulaklak
•
Holiday
•
Extra Hot
•
At iba pa
•
Jingle Sensation
Timpalak-Palanca
•
Nagpatuloy pa rin sa pagbibigay-gantimpala sa larangan ng pagsulat
DULA •
“Huling Gabi sa Maragondon”
ni Renato O. Villanueva sagisag Andres Magdale
NOBELA •
Tuwing ikatlong taon ang pagpili ng nobela upang mabigyan ng sapat na panahon ang mga manunulat na makalikha ng higit na maganda at may mataas na uri ng akda.
KALIGIRANG KASAYSAYAN •
Namayani ang tinatawag na “People Power’ o “Lakas ng Bayan”
•
•
•
Isinilang ang bagong uri ng Pilipino Marunong magmalasakit sa kapwa kalahi Marunong magmahal sa sariling bansa
Itinuturing na “ Tunay na Bagong Republikang Pilipinas”
PANULAANG PILIPINO PAKSA: walang kakimiang
pagpapahayag ng tunay na damdamin ng mga makata
Panunuligsa sa mga
tiwali ang gawa.
Pagpuri sa mga
nanunungkulang nakagagawa ng kabutihan sa bayan
Mga Halimbawa •
Giting ng Bayan
•
Himala ni Bathala
•
(hango sa Taliba, Abril 16, 1986)
ni Francisco Soc Rodrigo
•
Alambreng May Tinik, Bombang Tubig at Usok na Malupit ni Romi Alvarez Alva
Lumaya ang Media
•
•
Bawasan ang Amortisasyon (Taliba, Mayo 12, 1986)
Awiting Pilipino
•
Magkaisa
ni Tito Soto, Homer Flores, E. Dela Peña
•
Handog ng Pilipino sa Mundo
ni Jim Paredes
Programa sa Radyo at Telebisyon Nakapagpapahayag na
ng mga tunay na niloloob nang walang takot o pangamba ang mga tagapagsalita sa radyo at mga lumalabas sa telebisyon
Mga Pahayagan Midday Malaya Daily Inquirer Masa Daily Mirror Veritas Pilipino Ngayon
Mga Manunulat •
Ponciano Pineda
•
Isagani Cruz
•
Edgardo Reyes
•
Domingo Landicho
•
Ruth Mabanglo
•
Lydia Gonzales
May
kanang paang putol
sa tambakan ng basura. Naka-Nike. Dinampot
ng basurero. Kumatas ang dugo. Umiling-iling
ang basurero’t bumulong, “Sayang,
Lunod Nalunod sa orgasmo Ang mga puso’t puson. Lumutang sa estero Ang sandurog na sanggol.
Michael M. Coroza isang guro, manunulat,
dalubwika at mang-aawit na nakatanggap na ng pagkilala sa loob at labas ng Pilipinas. Sa kasalukuyan, Associate Professor siya sa Kagawaran ng Filipino, Paaralan ng Humanidades, Pamantasang Ateneo de Manila, nagtuturo ng Panitikan, Malikhaing Pagsulat, at Pagsasaling Pampanitikan sa mga magaaral sa gradwado at di-
