c
S S(9çıkışta gösterilmesi istenen ifade9, 9ifadenin gösterilme biçimi9, değişken listesi) µÇıkışta gösterilmesi istenen ifade¶ Tırnak içine hangi ifade yazılırsa ekranda bu ifade gözükür.
9ifadenin gösterilme biçimi9 Burada, ifadenin ½ ortamında aldığı değerin hangi formatta ekrana yazılacağını belirten kodlar kullanılır. Bu kısımda % işaretinin arkasından hassasiyet belirleme ve dönüşüm (
) karakterlerinden biri kullanılır. Örneğin ; değişken olarak 'karakter' seçildiği zaman kullanılır.Bu karakterlerin bazılarının ne ifade ettiği aşağıdaki örneklerde gösterilmiştir. Diğer karakterler ile ilgili bilgi ise etkileşimli yardım penceresinden öğrenilebilir. Daha sonra kullanılan gibi tanımlar ile de (sırası ile); satırbaşı, yeni satır, sekme, geriye doğru silme ve yeni sayfa işlemi gerçekleştirilebilir. değişken listesi
Burada ise ifadenin ½ ortamında atandığı değişken ismi yazılır.
ifadesi sayının ñ olduğu anlamına gelir (default olarak formatındadır). sayısı gösterim olarak µ¶ gibi iki sayıdan meydana gelir. µ¶ sayısı değişkenin aldığı değerin işareti, tam kısmı ve varsa noktayı da dahil ederek noktadan sonraki rakam sayısını içerir. µ¶ sayısı ise sabit noktalı sayının noktadan sonra ekrana yazılması istenen rakam sayısını gösterir. Eğer tamsayı için kullanılacak rakam sayısı µ¶, olması gerekenden az olsa bile ekrana yazılan sonuç hatalı olarak ortaya çıkmaz. !"#$%&'()*+ , -. (" . / !"#% , -. (! . / !"#$&
(µenter¶) (µenter¶) (µenter¶)
ifadesi sayının xñ olduğu anlamına gelir (default olarak formatındadır). sayısı gösterim olarak µ¶ gibi iki sayıdan meydana gelir. µ¶ sayısı değişkenin aldığı değerin işareti, nokta için (bir) ve üstel ifade için 5 haneli ( harfi+üssün işareti+üssün değeri) sayıyı içerir. µo sayısı ise noktadan sonraki sayıyı gösterir.
, -. &). / !"#%0"")
(µenter¶)
ifadesi sayının xñ olduğu anlamına gelir (default olarak formatındadır). sayısı gösterim olarak µ¶ gibi iki sayıdan meydana gelir. 'nin 'den farkı, sayıyı daha da kısaltmasıdır (bazen formata göre sayıyı yuvarlar). , -. (" . / !0"") (bir satır atlandı)
(µenter¶)
Örnek olarak µAhmet Sadık¶ adındaki bir öğrencinin adı, soyadı, okul numarası, ilgili dersi, bu dersten aldığı not alta alta ekrana yazdırılsın. Bunun için , komutundan yararlanılabilir; 1 21+ (µenter¶) 34 135 1+ (µenter¶) 62 1)"%1+ (µenter¶) 7 1½2 1+ (µenter¶) 6 (#%#+ (µenter¶) , -8 9 349 629 7969)! 1
346276/ (µenter¶) 9 2 34935 629)"% 79½2 69(#& Yukarıda komutu her bir bilginin alt alta yazılmasını sağlamaktadır. Eğer yukarıda komutu kullanılmasaydı bilgiler aynı satıra yan yana yazılırdı. yerine konulsaydı sonuçlar aynı satıra fakat aralarına boşluk gelecek şekilde yerleştirilecekti. komutundan önce yazılan komutu ise değişkenin µkarakter¶ formunda olduğunu göstermektedir. , komutunun kompleks ñ yalnızca kısımlarını gösterdiği unutulmamalıdır. Bu nedenle ñ ñ kullanıldığı program ve hesaplamalarda , komutu yerine , komutunun kullanılması daha uygun olur. ë ½ ortamında kayıtlı bulunan dosyaları çalışma ortamına (: ,) getirmek için komutu kullanılır. Komutun kullanılış biçimi aşağıda gösterilmiştir: 8451 (µenter¶) 84 51 ile belirtilen yere ½ ortamında daha önce kaydedilen dosyanın ismi yazılarak (µenter¶) tuşuna basıldığında çalışma ortamına (; ,) bu dosya gelecektir. komutu ile ancak daha önce tanımlanmış ve ½ ortamında saklı olan dosya, : , ortamına getirilir..
ÿ ½ yazılımı bir programdan diğer bir programa data verişini (,) veya data alışını ( 2,) mümkün kılan alt yapıya sahiptir. Bu işlemler text olarak yazılmış dosyalarda < ya da komutları kullanılarak gerçekleştirilir. Eğer ! adlı bir text dosyası oluşturulmuş ise ( formatında-bkz.Böl.2); < ! =
komutu ile , , değişkenleri ! adlı dosyada ASCII modunda saklanır. Çeşitli yerlerde kullanılabilen bu verilerin tekrar ½ ortamında kullanılabilmesi için bu verilerin ½ tarafından anlaşılabilmesini mümkün kılan 2 uzantılı hale getirilmesi gerekir. Bu veriler ½ içinde komutu ile yüklenemez, 2 dosyası şeklinde çağırılması gerekir. Veriler yalnızca ½ içinde kullanılacak ise 2uzantılı dosya içinde saklanması tavsiye edilir. < ! =
> komutu ile değişkenleri ! dosyada[ lı ASCII sistemine göre saklanırlar.
adlı
<! =
>komutu ile değişkenleri ! adlı dosyada ASCII kodunda tablo biçiminde saklanırlar. ½ bir dosyadan diğerine data aktarmak (import-export) amacı ile de kullanılabilir. Bunun için tanımlanan komutlar aşağıda gösterilmiştir; <-84 51/9 Bu komutta dosya adı (örneğin !2 veya ! veya !2 veya ! olan) ve içindeki sayıları birbirleri ile x dosyanın adlı bir matrise atanması sağlanır. Bu komut içinde yer alan değeri !2 dosyasında aktarılmayacak olan satır sayısını ([ numaralı satırdan başlayarak), ise sütun sayısını ([ numaralı sütundan başlayarak) gösterir. Eğer ve her ikisi de sıfır ise bu durumda
!2 dosyasındaki sayıların tümü matrisine atanacak demektir. Örnek olarak !2 dosyası aşağıda belirtilen dataları içersin: !*) (#$ %&' ½ ortamında aşağıda yapılan işlemler incelenmelidir:
<-8!21!*/
(µenter¶)
% u[.m¶in ilk satır ve ilk 2 sütun¶u % aktarılmayacak
¶ya
$ ' <-8!21!!/ (µenter¶) % ilk satır ve ilk sütun ¶ya aktarılmayacak #$ &' <-8!21""/ (µenter¶) % u[.m¶in hepsi ¶ya aktarılacak !*) (#$ %&' <-8!21/ (µenter¶) !*) (#$ %&' <; -84 51 /9Bu komut ile matrisi 84 51 kısmında yazılı olan dosyaya (2, 2, , uzantılı) kaydedilir. Eğer bu dosyada data var ise bu data değerleri matrisi ile değiştirilir ve aralarına virgül yerleştirilir. Örnek olarak yukarıda tanımlanan matrisinin ½ ortamında !2 adlı dosyaya aktarılması istensin: <; -8!21 /
(µenter¶)
komutu icra edildiğinde !2 dosyası aşağıdaki hale gelir; !*) (#$ %&' Eğer içinde datanın bulunduğu dosya, m uzantılı değil (örneğin lotus türü bir dosya) ise yukarıda verilen komutta < yerine ; ! konularak aynı işlemler yapılabilir.
S , komutu kullanılarak ½ ortamında, var olan bir veri dosyası açılabildiği gibi yeni bir veri dosyası da oluşturulabilir. Bu komut ½ 22 ; ; ortamında aşağıdaki biçimlerde uygulanır: ,-84 11 1/ (µenter¶) ? 2@A ,-84 11 1/ (µenter¶) ? 2@A ,-84 11 11 21/ (µenter¶) Yukarıda µ4 ¶ ile belirtilen yere ½ ortamına taşınacak dosyanın adı yazılır. µ4 ¶ boşluğuna yazılan dosya, ½ arama motorunun taradığı adresler içinde (öncelikle ; dosyasında) olmalıdır. Bu dosya, ya yeni bir data girmek ya da data okumak amacı ile çağırılır. Dosya yeni oluşturuluyor ise ; dosyasında açılır. Mevcut olan bir dosya çağırılacak ise önce ; dosyasına bakılır orada yoksa diğer ½ arama yollarına bakılır. µ ¶ boşluğuna yazılacak komut türü; bu dosyanın okuma mı, yazma
mı veya hem okuma hem de yazma amaçlı olarak mı açılacağı konusunda ½ ¶a bilgi verir. Tablo 3.[¶de bu komut türleri tanıtılmıştır: xx
81 Dosyayı yalnızca okuma amaçlı olarak açar, yazma işlemine izin vermez. 801 Dosyayı hem yazma hem de okuma amaçlı olarak açar. 8;1 Eğer dosya mevcut ise içindeki bilgiyi siler ve içine yazılabilir hale getirir, dosya mevcut değilse yeni bir dosya açar ve içine yazılabilir hale getirir. 8;01 Eğer dosya mevcut ise içindeki bilgiyi siler, okunabilir ve yazılabilir hale getirir, dosya mevcut değilse yeni bir dosya açar, okunabilir ve yazılabilir hale getirir. 81 Mevcut bir dosyanın sonuna bilgi eklemek için kullanılır. Dosya mevcut değilse oluşturur. 801 81 özelliğine ilave olarak okuma işlemini de mümkün kılar. 8:1 Teyp sürücüleri için kullanılır. Dosyayı µAutomatic Flushing¶ özelliğini kullanmadan yazmaya açar. 8 1 Teyp sürücüleri için kullanılır. 8:1 özelliğini kullanır ve bilgileri dosyanın sonuna ekler. µ4 ¶ boşluğuna yazılan dosya (binary) koda göre açılıyor ise Tablo 3.[¶de gösterilen komut türünün sonuna eklenir. Dosya formatlı olarak açılıyor ise komut türünün sonuna eklenir. İkili sistemde default olarak olduğu için, komut türünün sonuna bir ek getirilmediği durumda ½ dosyayı ikili koda göre açar. Yukarıda verilen komut satırı uygulandığında eğer µ ¶ olarak -! değeri elde ediliyor ise işlem doğru olarak gerçekleşmemiş işlemde hata oluşmuş demektir (yani dosya ½ ortamına taşınamamıştır). Kullanıcı bu değere bakarak , komutunun çalışmasını kontrol edebilir. Yukarıda verilen komut satırı uygulandığında hata var ise µmesaj¶ olarak hata hakkında bilgi verilir. µ 2¶ olarak ; 81 yazılırsa (default) lokal makina formatı, 8 1yazılırsa IEEE-küçük endian kayan noktalı formatı, 81yazılırsa IEEE büyük endian kayan noktalı formatı kullanılır,8 1yazılırsa okutulacak değerlerin sayı olduğu belirtilir. Örnek olarak adlı bir (var olmayan) bir dosya ; ortamında (yazılabilir formatta) oluşturulmak istenirse; ? 2@A ,-8 1 8;1/(µenter¶) ) 2@ .. sonucu elde edilir. , pozitif bir sayı olduğu için yapılan işlem başarı ile gerçekleşmiştir. 2@ olarak ise bir hata bildirisi ortaya çıkmamıştır. Yukarıda verilen dosyası yerine adlı text dosyası da açılabilirdi. Bilindiği gibi uzantılı dosyalar , komutu seçilerek de açılabilir. Örnek olarak daha önce tanıtılan , komutu ile , komutunun birlikte kullanıldığı bir ½ programı aşağıda gösterilmiştir: ?*($&!"!*!(!$ !&A+ (µenter¶) ? 2@A ,-8 1 8;1/+(µenter¶) , - 1 # # # 1 /+ (µenter¶) Yukarıda gösterilen , komutu, matrisi elemanlarını her bir satırda 3 eleman olacak şekilde (3 adet veriden sonra bir satır atlanacak) adlı (yeni oluşturduğu) text dosyasına atar. Yukarıda oluşturulan adlı dosyayı okuyabilmek için; B, (µenter¶)
komut satırı uygulanabilir. Bu işlem yapıldığında şekil 3.4¶de gösterilen pencere elde edilir.
S komutu yazmak ya da okumak için açılan dosyanın, ½ ¶dan ilişkisini kesmek için kullanılır. Bu dosya ½ ¶dan ilişkisi kesilmedikçe (½ çalıştığı sürece), bilgisayardan silinemez. Yukarıda açılan adlı dosyanın ½ ile ilişkisi kesilmek istenirse; - / (µenter¶) " değeri >! olmadığı için yapılan dosya kapatma işlemi başarı ile sonuçlanmıştır. Aynı işlem; - 8 1/; (µenter¶) komut satırı kullanılarak da yapılabilir.
S ; , daha önce açılmış bir dosya içine (kullanıcını arzu ettiği) bir veriyi ikili (binary) koda göre aktaran bir komuttur. Aşağıda gösterilen bir yapı altında uygulanır: 4 ; - < 4,5C / (µenter¶) Yukarıda verilen komut satırında, ; , komutunun uygulanması sonucu elde edilir. < ; kullanıcı tarafından dosya içine aktarılmak istenen (matris formlu) veri (örnek olarak ; , ortamında saklı bulunan bir matris olabilir) adıdır. 4,5; girilecek verinin dosya içinde saklanma formatıdır. Saklanma formatları Tablo 3.2¶de gösterilmiştir. format 8 1 8 1 8 1 8 &1 8 !$1 8 )*1 8 $(1 8 &1 8 !$1 8 )*1 8 $(1 8 )*1 8 $(1 8 61 8 61
Açıklama Î-bitlik karakter Î-bitlik işaretli karakter Î-bitlik işaretsiz karakter Î-bitlik sayı [ -bitlik sayı 32-bitlik sayı 4-bitlik sayı Î-bitlik işaretsiz sayı [ -bitlik işaretsiz sayı 32-bitlik işaretsiz sayı 4-bitlik işaretsiz sayı 32-bitlik değişken nokta 4-bitlik değişken nokta N-bitlik işaretli sayı,[N 4 N-bitlik işaretsiz sayı,[N 4
2; her veri arasına bırakılacak boşluğu gösterir. Komut satırının uygulanması sonunda elde edilen 45; verinin içerdiği data sayısını gösterir. Daha sonra da bahsedileceği gibi ½ , bir matrisi arka planda sütünsütun depolar; [ sütunun elemanları arkasına 2sütun ve onun arkasına da 3 sütun elemanlarını ekler (böylece matris sütunları tamamlanıncaya kadar devam edilir) ve sonuç olarak bu matris arka planda bir dizi olarak saklanır.
S ; ikili (binary) sisteme göre hazırlanmış bir data dosyasını okuma komutudur. Aşağıda gösterilen format kullanılarak uygulanır: ? D 4 A - 4,5C / (µenter¶) Yukarıda gösterilen komut satırında, bazı tanımlar yukarıda açıklanmıştı. Komut satırında görülen ; dosyadan okunması istenen değişken sayısını belirtir, üç farklı şekilde uygulanır: boşluğuna bir sayı yazılabilir. Bu durumda dosyadan bu sayı adedi kadar veri okunur. Okunan veriler D ile belirtilen çıkış değişkenine bir sütun matris olarak atanırlar. - boşluğuna komutu yazılabilir. Bu durumda D ile belirtilen çıkış değişkenine okunan dosyadaki tüm data değerleri aktarılır. - boşluğuna ?A yazılabilir. Bu durumda dosyadaki * boyutu içine giren tüm datalar, D ile belirtilen matrise * boyutlu olarak atanır.
SS ; formatlanmış sisteme göre oluşturulmuş bir veri dosyasının okuma komutudur. Aşağıda gösterilen format kullanılarak uygulanır: ? D 4 A - 1 21 / (µenter¶) Yukarıda verilen tüm ifadeler daha önce açıklanmıştır. Aşağıdaki uygulama incelenmelidir: ?*($&!" +!*!(!$!& *"A+ ? 2@A ,-. ..;./ + 4 4D22 , - .# # # . /+ 4 < 4D 4 EE ,-. .../ + 4 22 4 ? D 4 A -EE. .F / < D 4 D * ( $ & !" !* !( !$ !& *" 4 !" Yukarıda elde edilen sonuçlara bakıldığında okutulan veri sayısının !" olduğu görülmektedir. Aynı D tekrar okutulmak istense, önce komutu ile D ¶nin ½ ile bağlantısı kopartılıp sonra , komutu kullanılarak ½ bağlantısının kurulması gerekir. Aşağıda hem bu işlemin nasıl yapılacağı gösterilmekte hem de ?*#A komutu ile matris,i gerçek şekli ile ekrana yazdırılmaktadır:
-EE/+ EE ,-. .../+ ? D 4 A -EE. .?*#A/ D *($&!" !*!(!$!&*" 4 !"
komutu, sütun yapısı formatlı ASCII kodlu verileri dosyadan için kullanılır. Aşağıda gösterilen format kullanılarak uygulanır: ?4;DA -84 11 21 / Yukarıda görülen komut satırında 84 1; açılacak dosyanın adını belirtir. 1 21; sütun-sütun okunacak datanın yapısını gösterir. Bölüm 2¶de , komutunda tanıtılan format türleri kullanılır. Örnek olarak ifadesi 2 yerine yazıldığında, okunacak dosyadaki verinin türü olduğu belirtilmiş olur. ; dosyadan okutulacak satır sayısını gösteren bir ifadedir. Kısaca, bu komut kullanılarak sayı veya karakter dizilerinden oluşan dosyalar ½ ortamında okutulabilir. Eğer açılacak dosya (ör: 2), ; klasöründe değilde (örneğin) D sabit diskinde 2 adlı alt klasör içinde ise yukarıdaki komut satırında 84 1 boşluğuna; ?4;DA -879 2 211 21 / yazılmalıdır. Aşağıda komutuna ilişkin bir uygulama gösterilmektedir. Bir şirkete iş başvurusu yapan kişilere ilişkin çeşitli bilgiler < adlı dosya içine yerleştirilecektir. Başvuran şahsa ilişkin bilgiler bu dosyaya aşağıdaki sıra gözetilerek yerleştirilecektir: Adı, Soyadı, Yaşı, Cinsiyeti, Medeni_hali, Egitim_d urumu Yukarıda sayılan bilgileri içeren dosya öncelikle bilgisayar ortamında açılmalıdır. Bunun için aşağıda belirtilen adımların gerçekleştirilmesi gerekir: - MS Windows C çubuğuna µtık¶lanıldığında açılan pencere içinden G 5C5 seçeneğini seç. - Yukarıda belirtilen işlem yapıldığında açılan pencerede yer alan boşluğa , yaz ve 22 tuşuna µtık¶la. Yukarıda belirtilen adımlar gerçekleştirildiğinde açılan 5D>6 şekil 3.5¶de gösterilmiştir.
Daha sonra başvuru bilgileri şekil 3. ¶da gösterildiği gibi satır-satır 5D adlı Not defterine girilmelidir. Bu işlem de gerçekleştirildikten sonra şekil 3. ¶da görülen 74 menüsü içinde yer alan 3< seçeneği
kullanılarak açılan pencerede dosya ismi olarak < adı yazılıp, dosya C:H½ %"!H; klasörü içine yerleştirilmektedir. Veri dosyalarında her karakter grubu bir sütun olarak algılanır. Bu açıdan bakıldığında şekil 3. 'da görülen veri grubu, sütun-2 satırdan oluşan bir matris gibi düşünülebilir. Artık, < adı ile ; klasörüne yerleştirilen veri dosyası komutu kullanılarak okutulabilir. Bu dosyada yer alan veriler; yukarıda da bahsedildiği gibi 2 satır- sütundan oluşan bir matris olarak düşünülmelidir. Aşağıda ½ ortamında < adlı veri dosyasının textread komutu ile okutulmasını sağlayan komut satırı verilmiştir: ? 4 4 4 ½ I2J 2I2A -.<.. ./ Yukarıda verilen komut satırının uygulanması sonunda elde edilen ekran görüntüsü aşağıda gösterilmiştir: . 2. .K 2. .½ 2. 4 .L. .K D. .. 4 *$ *% *( 4 .. .L. .. ½ I2 .< . . . . . J 2I2 .M < . . . . . Yukarıda verilen program satırında; karakter girişler, ise sayısal girişler için kullanılmaktadır. Eğer bazı bilgilerin ekranda görülmesi istenmiyor ise 2 bildiren ifadenin içine '*' işareti yerleştirilmelidir: ? 4 J 2I2A -.<.. N NN./ Yukarıda verilen komut satırının uygulanması sonunda elde edilen ekran görüntüsü aşağıda gösterilmiştir: . 2. .K 2. .½ 2. 4 .L. .K D. .. J 2I2 .M < . . . . .
