LỜI CẢM ƠN Bài luận văn này được thực hiện và hoàn thành tại phòng nguyên cứu chuyên sâu về ung thư tại trường ại !"c #ho$ !"c %ự &hiên' phường (inh %rung' %rung' )uận %h* ức' thành ph+ !, -h. /inh v0i sự hư0ng 12n c*$3 (ời đ4u tiên' 56 7in 8ày t9 lòng :.nh tr"ng và 8i;t ?@3 %@3 &guyAn %h %h$nh /$i cCng %h@3 &guyAn Duân !Ei đF gi$o đề tài và tận tGnh h ư 0ng 0ng 12n 56 hoàn thành luận văn t+t nghiệp3 H6 7in chân thành cE6
ường3 1Gu 1=t' giOp đP và truyền đạt :i;n thức cho 56 trong su+t thời gi$n th5o h"c tại tr ư ờ ng3 -on 7in gQi lời cE6
1
TỔNG QUAN .............................................................................................................3
1. TỔNG QUAN CỦ NGÃI BÚN....... BÚN............ .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ........... ................ .................3 .......3 1.1. 1.1. Tên Tên gọi gọi,, mô mô tả tả thự thựcc vt vt v! "h#n "h#n $%.....................................................................3 1.&. '()c *+.........................................................................................................4 1.. Th!nh "h "h-n h h/ họ học........................................................................................4 .......................................................... ....................................... ............................... ............16 16 1.0. Th!nh "h-n chnh...................................... 1.2. 345t t tnh 6i 6inh họ học.........................................................................................16 2. PHƯƠNG PHƯƠNG PHÁP PHÁP SẮC SẮC KÝ KÝ LNG LNG HI!U HI!U N"NG N"NG CA# CA# $HPLC $HPLC%% 2&.................................21 &.1. 7h8i ni ni9m v: v: 6;c <+......................................................................................21 &.&. L+ th=>?t 3@LC...........................................................................................22 .......................................................... ........................................ ........................................... ....................... 22 &.. @h#n *45i...................................... &.0. &.0. Mt 6% B5i *()ng *()ng c $ản tD4ng tD4ng "h(ng "h(ng "h8" "h8" 6;c 6;c <+ *Eng *Eng......................................23 &.2. .2. Ng=>ên *+ h45t Bng......................................................................................2' &.F. C ch? t8ch.................................................................................................3( &.. CH= t54 m8>................................................................................................3( 3. )*U +, U-2...................................................................................................3/ .1. -= JK hH" th U.......................................................................................3/ .&. -= JK 'A'&..............................................................................................3' 4. NH0NG NGHIN CU - CỦ CỦ NGÃI NGÃI BÚN BÚN BNG BNG HPLC.... HPLC......... ............ ................. ..................... .............46 ..46 0.1. 0.1. N=ôi N=ôi cH> cH> mô mô t? t? $!4 $!4 cO NgPi NgPi Rn Rn in vitro............................................................46 /. TH5 TH5 )7NH )7NH PHƯƠ PHƯƠNG NG PHÁP PHÁP3/........................................................................../& 2.1. Snh ngh/................................................................................................../& 2.&. .&. Ch tiê= thVm BSnh......................................................................................../& ........................................................... ........................................ ........................................ ........................... ....... 2 T3WC NG3IXM....................................... TYI LIXU T3AM 73ẢZ..............................................................................................3
2
TỔNG QUAN 1. TỔNG QUAN CỦ NGÃI NGÃI BÚN 1.1. 1. 1.
Tên Tê n gọi gọi,, mô mô tả tả thự thựcc vt vt v! "h "h#n #n
%$-ây &gEi 8On cK tên :ho$ h"c là Boesenbergia là Boesenbergia pandurata ]o783 pandurata ]o783 @chltr33 &goài r$' cây &gEi 8On còn cK tên thường là -* ngEi' n gEi' B,ng ng$ truật' ^ >hân loại :ho$ h"c c*$ cây câ y &gEi 8On được trGnh 8ày trong 8Eng X3X3_X` ảng 1.1[ @h#n *45i Ngải $Rn
%ên :ho$ h"c ?i0i &gành (0p >hân l0p BZ !" -hi (oài
Boesenbergia pandurata ]o783 pandurata ]o783 @chltr3 >l$nt$5 a%hực vậtb ngiop5r6s a%hực vật hạt :.nb /onocots a%hực vật 6Zt lI 646b -o665lini1s a%hài làib dingi85r$l5s a?engb dingi85r$c5$5 a?engb Boesenbergia pandurata
-ây &gEi 8On là cây thân thEo3 -* &gEi 8On 6"c teng c* 1ài' :;t chC63 -* còn non cK 6àu 6àu tr=ng' c* già 6àu vàng lợt3 #hi 8f đJi c* &gEi 8On' 8ên trong cK ph4n li 6àu vàng đậ6 h
3
a$b
1.&.
a8b 3\nh 1.1[ C#> Ngải $Rn[ ]/^ C#>_ ]$^ 34/_ ]c^ CO
acb
'()c *+
Niệt &$6' c* &gEi 8On cK 6Ci v n,ng và được sQ 1ng phV 8i;n trong cIc gi$ v ch; 8i;n thức ăn3 %rong 1ân gi$n' c* &gEi 8On được 1Cng đW tr 8ệnh h5n suyAn' tiêu chEy' :hK tiêu' ngứ$' s+t' lot' :hJ 6iệng' :hK chu 1ạ 1ày' :i;t l' ^ _X` %hIi ($n' cây &gEi 8On cK tên là w:r$jch$ix3 -* tư
1..
Th!nh "h-n h/ học 1..1.
C8c h) h)" ch chHt ch ch/*c4n`
4
a 1 a & Tên h)" chHt, F' ' ' b, 1, 11, 1&, 1 {-! {! >inostro8in ch$lcon5 {! {-! -$r1$6onin
a 1 ?5r$nyl !
!5lichrys5tinb
a
Tên h)" chHtb
{! {-!
Y|'|'\|j%rihy1ro7y1ihy1roch$lcon5 ~v$ngol5tin
a & {! {-!
a ! {!
Tên h)" chHt1 Y|'|jihy1ro7yj|jg5r$nylj\|j65tho7ych$lcon5
89:;<=:>:?@ C
Y}'\}jihy1ro7yj}j65tho7y1ihy1roch$lcon51& a Tên h)" chHt10 ! Y|j!y1ro7yj|'\|j1i65tho7ych$lcon5 {-! Y|j!y1ro7yj'|'\|jtri65tho7ych$lcon5
3\nh . C8c h)" chHt ch/*c4n` "h#n *" B()c td cO NgPi Rn
/
1..&.
a 1 {-! {! {!
a & {! {! {-!
C8c h)" chHt @D`n>*ch/*c4n`
Tên ChHtY' X[' XY' Xm' X\
a 1 {-! {! {!
$%P:@D:E?@ A
ajbjj!y1ro7yp$n1ur$tin ajbjqsop$n1ur$tin
a 1 {! {! {-!
a & {! {-! {!
a & {! {! {-!
Tên ChHtXY' Xk' X\
$F%P:@D:E?@ A a•bjj!y1ro7yp$n1ur$tin
a+bjqsop$n1ur$tin
Tên h)" chHt1, 1& ajbjYj!y1ro7yisop$n1ur$tin ajbj&icol$ioi15sin B
a€bjqsop$n1ur$tin X
a•bj>$n1ur$tin m
a•bj>$n1ur$tin H m
6
a•bj>$n1ur$tin m
ajbj>$n1ur$tin ?m
a•bj>$n1ur$tin BX và BY m
qsop$n1ur$tin Y X[' XY
a•bj>$n1ur$tin - b
a•bj\j/5tho7yp$n1ur$tin 1
Bo5s5n85rgin BX[
Bo5s5n85rgin \
&
a 1 a & {-! {!
Tên h)" chHt1& a•bj&icol$ioi15sin -
{!
aa•bj#$r$ch$i‚in b a•bj#r$ch$i‚in B
{-!
a 1 {-! {!
a & {!
Tên h)" chHt1& ajbj&icol$ioi15sin -
{-!
aajbj#$r$ch$i‚in b ajbj#r$ch$i‚in B
3\nh . C8c h)" chHt "D`n>*ch/*c4n` "h#n *" B()c td cO NgPi Rn
1 C8c h)" chHt e*/v/n4n4iJ
a Tên h)" chHt\' 1& {-! >inostro8in {! >inoc568rin
@$:ur$n5tin2'XY
a 1 {! {! {-!
a & ?5r$nyl ?5r$nyl !
a {-! {! {!
a 0 ! ! {!
Tên h)" chHt 1, 1& aYS bj\j?5r$nylpinostro8in \j?5r$nylpinoc568rin k'|jihy1ro7yjmj65tho7yƒl$v$non5
aY Rbjj?5r$nylpinostro8inX[' XY
aYS bjk'jihy1rojmjhy1ro7yjYj65thyljYja||j 65thylj||jp5nt5nylbjjph5nyljY H '\ H j85n‚o_X'Yj b„m'jb|`1ipyr$nj\jon5 X[' XY
a Tên h)" chHt12 1 {-! ]otun1$ƒl$von5 q$' q8 {! ]otun1$ƒl$von5 qq$' qq8
a {! {-!
Su5rc5tin1&, 1b
Tên h)" chHt12 1 m'kjihy1ro7yjjg5r$nylƒl$v$non5 kj65tho7yjmj!y1ro7yjjg5r$nylƒl$v$non5
#$56pƒ5rol1&, 1b
'
/&+?EJ<M:;:@<@1 1&
a 1 ! ! ! ! ! {-! {-! {-! {-!
a & {! {! {-! {-! {-! {! {! {-! {!
a ! ! ! ! {-! ! ! ! {-!
a 0 ! {-! ! {-! {-! ! {-! ! {-!
k'…jihy1ro7yjmj65tho7yƒl$v$non51&
Tên h)" chHt1 %5ctochrysin mj!y1ro7yjk'…j1i65tho7yƒl$von5 m'kji65tho7yƒl$von5 m'k'…j%ri65tho7yƒl$von5 m'k'…'…j%5tr$65tho7yƒl$von5 mj!y1ro7yj'kj1i65tho7yƒl$von5 mj!y1ro7yj'k'…jtri65tho7yƒl$von5 'm'kj%ri65tho7yƒl$von5 mj!y1ro7yj'k'…'…jt5tr$65tho7yƒl$von5
a Tên h)" chHt12 14 ! 'm'k'|j%5tr$65tho7yƒl$von5 {-! 'm'k'|'|j>5nt$65tho7yƒl$von5
!5sp5ri1in1b
1(
&$ringinX† 3\nh . C8c h)" chHt f*/v/4n4iJ "h#n *" B()c td cO NgPi Rn
1...
C8c h)" chHt "4*>"h`n4*
Y'jihy1ro7yj\jph5n5thyl85n‚oic $ci1 65thyl 5st5r XY' X†
$7it -hlorog5nic 19
ihy1rojm'\j15hy1ro:$‡$in &, 19
$7it -$ƒƒ5ic19
GD:@9 24?JD<6
?5r$nyljY'j1ihy1ro7yj\jph5nyl85n‚o$t5 19 1(
J@EJ9O@<:E
11
7it pjcou6$ric1b
m'\j5hy1ro:$‡$in1, 1&, 1b
Y'jihy1ro7yj\jph5n5thylj85n‚oic $ci1 65thyl 5st5r 19 3\nh . C8c h)" chHt "4*>"h`n4*
1..0.
C8c h)" chHt tinh J-=
&
%ricycl5n5 „
-$6phor
(in$lool
-$6ph5n5
αj>in5n5
β j>in5n5
αj%5rpin5ol
αj>h5ll$n1r5n5
γ-%5rpin5n5
%5rpinol5n5
%5rpin5njjol
β jHl565n5
γjHl565n5
δjHl565n5
12
@$8in5n5
αj%huˆ5n5
cisj(in$lool o7i15
j-$r5n5
a Z bj β j{ci65n5
13
a E bj β j{ci65n5
14
1/
3\nh . C8c h)" chHt tinh J-= "h#n *" B()c td cO NgPi Rn 20,&1
1.0.
Th!nh "h-n chnh
1.2.
345t tnh 6inh học
-Ic hợp cht phân lập te c* &gEi 8On đF được thQ hoạt t.nh :hIc nh$u như gây đZc t; 8ào ung thư„ ung thư vO /-jk' ung thư ruZt (@Xk%' ung thư tuy;n ty người >&-j X' ung thư t; 8ào 6Iu người !(j\[' ung thư đại tràng !%jY† :hIng virus !qNjX 16
:hIng o7y hK$ như ức ch; g+c tự 1o &{‰' ức ch; )uI trGnh p5ro7y15 hK$ cht 8o nFo chuZt' :hIng $6in5 1 vòng gây ung thư :hIng viê6 t$i chuZt3 &ă6 Y[[X' ?$ssin55 %r$:oontiv$:orn và cZng sự_` ti;n hành thQ hoạt t.nh ch+ng lại cIc hợp cht $6in5 1 vòng gây đZt 8i;n như j$6inojX'j1i65thyljm H jpyri1o_'j b`in1ol5 a%rpj>jXb' j$6inojXj65thyljm H jpyri1o_'jb`in1ol5 a%rpj>jYb và Yj$6inojXj 65thylj\jph5nyli6i1$‚o_'mjb`pyri1in5 a>hq>b trên \ hợp cht đF phân lập được te c* &gEi 8On tại &hật BEn thu được :;t )uE thW hiện trong 8Eng X3Y3 ảng 1.&[ 7?t =ả th h45t tnh c ch? c8c chHt TD"j@j1, TD"j@j& v! @hI@
3)" chHt ].1 km4*^ >inoc568rin ch$lcon5 -$r1$6onin >inoc568rin >inostro8in j!y1ro7yp$n1ur$tin >$n1ur$tin
TD"j@j1
@h-n tDlm c ch? TD"j@j&
@hI@
]2 ng^ † † † †m †X k
]& ng^ †k \ †
]&2 ng^ Y m \ Y X
&ă6 Y[[Y' >$too6r$t$n$ %uchin1$ và cZng sự_Y` đF ti;n hành thQ hoạt t.nh ch+ng viê6 đ+i v0i Y hợp cht jhy1ro7yp$n1ur$tin và p$n1ur$tin phân lập được te c* &gEi 8On tại %hIi ($n trên %> aXYjOjt5tr$15c$noylphor8oljXj$c5t$t5b v0i cht đ+i chứng 1ư
3)" chHt
J!> "h n: t/i
@h-n tDlm c ch?
6/= 1h ]km^ Y'm € m mk'\ € \ † €
6/= 1h m km k
j!y1ro7yp$n1ur$tin aY[[ Šg‹t$ib >$n1ur$tin aY[[ Šg‹t$ib icloƒ5n$c a\[[ Šg‹t$ib
&ă6 Y[[' @upiny$ %5‡tr$:ul và cZng sự_YY` đF ti;n hành thQ hoạt t.nh :hIng 5n‚y65 prot5$s5 !qNjX a!qNjX >]b trên hợp cht đF phân lập được te c* &gEi 8On tại %hIi ($n' v0i cht đ+i chứng 1ưm` "D4t`/6` 3Ij1
3)" chHt >inostro8in
@h-n tDlm c ch? YY'mY € ['m\
1&
IC2 ]kg mLj1^ Œ X[[
>inoc568rin -$r1$6onin lpin5tin c5tyl p5pst$tin
Ym' € [' km'XX € X' Y'k\ € '\m †'k € ['Yk
Œ X[[ X'[ Œ X[[ ['Y
&ă6 Y[[m' @$rig$ d$5oung và cZng sự_Y` ti;n hành thQ hoạt t.nh ức ch; g+c tự 1o >>! aX'Xj1iph5nyljYjpicrylhy1r$‚ylb' gây đZc t; 8ào ung thư vO /-jk' gây đZc t; 8ào ung thư ruZt (@Xk% c*$ tinh 14u' c$o 65th$nol' c$o nư0c c*$ c* &gEi 8On tại %hIi ($n thu được :;t )uE như 8Eng X3m3 ảng 1.2[ 7?t =ả th h45t tnh h/, g#> Bc t? $!4 MCej v! Lp10T
Mq= th %inh 14u -$o 65th$nol -$o nư0c
@h-n tDlm c ch? t5i nrng B 1 kg mLj1 '@@3 MCej Lp10T m' € X'Y ['\ € ['k m'Y € ['m k' € 'm Y['\ € k'k †'† € Y' XX' € X'\ †Y'\ € X' k†' € \'[
N 2((6 K:E
3)" chHt >inostro8in >inoc568rin >$n1ur$tin j!y1ro7yp$n1ur$tin >inostro8in ch$lcon5 -$r1$6onin -$t5chin
IC2 ]kM^ Y[ Xm YX[ k[ 'm Xk
&ă6 Y[[\' @$rot -h55npr$ch$ và cZng sự_b` đF ti;n hành thQ hoạt t.nh :hIng 5n‚y65 prot5$s5 !qNjX a!qNjX >]b te k hợp cht đF phân lập được te c* &gEi 8On tại %hIi ($n' v0i cht đ+i chứng 1ưm` "D4t`/6` 3Ij1 @a
3)" chHt >$n1ur$tin >$n1ur$tin j!y1ro7yp$n1ur$tin !5lichrys5tin Y|'|'\|j%rihy1ro7yhy1roch$lcon5 ~v$ngol5tin
1
IC2 ]kM^ Œ X[[ a'X b X'k € [' m'\ € ['k Œ X[[ aX'X b Œ X[[ ak'm b Œ X[[ aY'k b
-$r1$6onin c5tyl p5pst$tin $ %o p ` J\ E^? @q@V Z 1(( r
Œ X[[ ak'\ b ' € ['Y
N 2((6 CJ:@D: K?D:@: ; @V RW X4Y Z[ @VJ?b@ ` ; JsE J?t@ Jd JeE :@D:E?@ A Zưd Jf@ 9g Eh c NVi? Oj@ E^? S?@V:E N>E v?@ ; @V RW XX[Y Z[ E?\@ J@J EJ] J<^E E_@J Vf Z w@V E\ O< @V EJư E\@ Ex y @Vưz? PANC1 EDb@ 24 Jd JeE Jf@ 9g Zưd Eh c NVi? Oj@ E^? :@:D ;k? JeE Zl? J`@V ưm@V 9 :DE?V@?@ EJ Zưd =\E ni @Jư Oi@V 1.. ảng 1.[ 7?t =ả th h45t tnh g#> Bc t? $!4 @ANCj1
PC100
Hợp chất
N?<9:?R?@ B P:@D:E?@ A IR<:@D:E?@ A1 6GD:@9?@<OD?@ GD:@924?JD<6J@EJ9O@<:E 2{4{+?JD<3{$1{{VD:@9%6{EJ<J:9<@ 2HD<?R<:@D:E?@ A IR<:@D:E?@ A2 4HD<:@D:E?@ A &+?JD</JD<2EJ92$4{{EJ93{{ @E@9%J@92H6HO@:?@ C C:D:<@?@ 1'
(μM)
2/
16
64
12 | 2/6
P?@:?@ T:<9 ADE?V@?@
| 2/6 1
&ă6 Y[[k' /oh1 spoll$h @u:$ri và cZng sự_XX` đF ti;n hành thQ hoạt t.nh gây đZc 1òng gây ung thư t; 8ào 6Iu người !(j\[ trên c$o và m hợp cht phân lập được te c* &gEi 8On tại /$l$ysi$' thu được :;t )uE như 8Eng X3†3 ảng 1.b[ 7?t =ả th h45t tnh g#> Bc t? $!4 3LjF
C/4 s 3)" chHt !57$n5 -hloroƒor6 /5th$nol Bo5s5n85rgin lpin5tin -$r1$6onin >inostro8in >inoc568rin
IC2 ]kgsL^ 'm m' Œ ['[ m' XX'[ Y'Y Œ ['[ Œ ['[
&ă6 Y[[†' @upiny$ %5‡tr$:ul và cZng sự_Y` đF ti;n hành thQ hoạt t.nh ức ch; việc sEn sinh r$ g+c tự 1o &{ trên t; 8ào ]ŽY\3k v0i cht đ+i chứng 1ư
3)" chHt >$n1ur$tin j!y1ro7yp$n1ur$tin -$r1$6onin !5lichrys5tin >$n1ur$tin ~v$ngol5tin Y|'|'\|j%rihy1ro7yhy1roch$lcon5 (j&itro$rginin5 a(j&b
2(
IC2 ]kM^ m' X' Y'k \Y' \k' k'k †\'Y \X'
-$ƒƒ5ic $ci1 ph5n5thyl 5st5r
1.2.1.
m'\
345t chHt chnh
2. PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ LNG HI!U N"NG CA# $HPLC%2/ &.1.
7h8i ni9m v: 6;c <+
@=c : là nhMng : thuật tIch và phân t.ch a7Ic đnhb cIc cht trong 6Zt h‘n hợp 62u 1ự$ th5o nhMng t.nh cht hK$ h"c' vật l và hK$ l c*$ cIc cht trong nhMng điều :iện nht đnh3 # thuật s=c : cK h$i loại 1ự$ th5o trạng thIi c*$ cht 62u và ph$ đZng :hi ti;n hành tIch s=c :„ # thuật phân t.ch s=c : :h. a?-b' ph$ đZng là cht :h. : thuật phân t.ch s=c : l9ng a(-b' ph$ đZng là cht l9ng3 %rong s=c : l9ng chi$ thành h$i nhK6„ @=c : l9ng Ip sut thường' (- as=c : cV điWnb s=c : l9ng hiệu năng c$o a!igh >5rƒor6$nc5 (i)ui1 -hro6$togr$phy' !>(-b' là6 việc v0i Ip sut te Xm[jYm[ 8$r3 %e nă6 X††† đF cK s=c : l9ng siêu Ip a~ltr$ !igh >5rƒor6$nc5
(i)ui1
-hro6$togr$phy' ~!>(-b' là6 việc v0i Ip sut c$o te †[[jX[[ 8$r3 @o v0i : thuật s=c : l9ng Ip sut thường' : thuật !>(- hiện n$y đ$ng được phIt triWn rt nh$nh và đF được ứng 1ng rt rZng rFi trong nhiều l’nh vực :hIc nh$u trong nghiên cứu :ho$ h"c' sEn 7ut cJng nghiệp' 6Ji trường'^# thuật tIch s=c : !>(- cK đZ nhạy c$o' hiệu sut tIch c$o và t+n .t thời gi$n c“ng như t+n .t 62u' chi;6 đ;n k[ tVng s+ cIc cJng trGnh nghiên cứu và ứng 1ng về s=c :3 # thuật tIch s=c : !>(- g,6 h$i nhK6„ @=c : l0p 69ng hiệu năng c$o a!>%(-b và s=c : cZt l9ng hiệu năng c$o h$y còn g"i là s=c : l9ng hiệu năng c$o a!>(-b
&.&.
L+ th=>?t 3@LC
>hư(-b r$ đời nă6 X†\kjX†\ trên c< s phIt triWn và cEi ti;n te phư(- là 6Zt phư
21
:;t hK$ h"c v0i cIc nhK6 chức hMu c<3 !>(- sQ 1ng c$o Ip lực đy 1ung 6Ji )u$ cZt chứ$ cIc hạt rt 6n cho đZ phân giEi tIch c$o3 >hư
&..
@h#n *45i
ự$ vào sự :hIc nh$u về c< ch; tIch chi;t sQ 1ng trong !>(-' người t$ chi$ !>(- thành loại„ •
@=c : hp ph h$y s=c : l9ng r=n a$1sorption‹li)ui1 chro6$togr$phyb3
•
@=c : phân 8+ ap$rtition chro6$togr$phyb3
•
@=c : ion aion chro6$togr$phyb3
•
@=c : rây phân tQ asi‚5 57clusion‹g5l p5r65$tion chro6$togr$phyb3
%rong đK' s=c : phân 8+ a@#>Bb được ứng 1ng nhiều nht vG cK thW phân t.ch được nhMng hợp cht te :hJng phân cực đ;n nhMng hợp cht rt phân cực' hợp cht ion cK :h+i lượng phân tQ :hJng )uI l0n a[[[b3 @#>B được chi$ thành h$i loại 1ự$ trên đZ phân cực tư% anor6$l ph$s5 chro6$togr$phyb và s=c : ph$ đEo R @#> ar5v5rs51 ph$s5 chro6$togr$phyb3 >h$ t’nh trong !>(- là 6Zt y;u t+ )u$n tr"ng )uy;t đnh sự tIch s=c : c*$ 6Zt h‘n hợp cht 62u phân t.ch3 %rong @#>%' ph$ t’nh sQ 1ng cK đZ phân cực c$o hh$ t’nh loại này s– cK Ii lực v0i cIc hợp cht phân cực3 @#>% 1Cng đW tIch và phân t.ch cIc hợp cht cK đZ phân cực c$o v0i phân tQ lượng :hJng l0n l=63 -Ic loại cZt ph$ t’nh trong ph$ thường„ -Zt @ilic$ g5l cZt @ilic$g5l 8i;n t.nh„ -Zt -y$no a1Cng đ$ 6c đ.chb' cZt 6ino aphân t.ch đườngb' cZt iol aphân t.ch prot5inb3 ung 6Ji ph$ đZng sQ 1ng cho s=c : l9ng ph$ thuận ch* y;u :hJng phân cực a1ung 6Ji ch.nhb„ !y1roc$r8ons a>5nt$n5' !57$n5' !5pt$n5' {ct$n5b' ro6$tic !y1roc$r8ons aB5n‚5n5' %olu5n5'
22
Dyl5n5b' /5thyl5n5 chlori15' -hloroƒor6' -$r8on t5tr$chlori153 &goài r$ còn cK 1ung 6Ji phân cực hoTc hyri1in5' Hthyl $c5t$t5' c5tonitril5' c5ton5' Yjprop$ol' 5th$nol' 65th$nol ung 6Ji ch.nh được sQ 1ng ch.nh là6 ph$ đZng' 1ung 6Ji ph thường được thê6 vào v0i tL lệ nht đnh đW th$y đVi thời gi$n lưu3 -Ic 1ung 6Ji thường :hJng hp thu trong vCng ~N đW 1A 1àng cho việc 7Ic đnh3 %rong @#>' ph$ t’nh .t phân cực hhư3 ung 6Ji sQ 1ng trong @#> là cIc 1ung 6Ji phân cực' trong đK nư0c đKng v$i trò )u$n tr"ng 6à lại rf tiền3 o đK' @#> được ứng 1ng nhiều và phV 8i;n h%3 -Ic l"$i cZt ph$ đEo„ -Zt -X a{@b' cZt - aoctylb' cZt - a8utylb' cZt >h5nyl' cZt %/@3 ung 6Ji thường sQ 1ng nht cho s=c : ph$ đEo là 1ung 6Ji phân cực như„ /5th$nol a/5{!b' $c5tonitril5 a-&b h$y %! và nư0c' trong đK nư0c đKng v$i trò )u$n tr"ng 6à lại rf tiền' 1o đK s=c : l9ng ph$ đEo được sQ 1ng nhiều nht3 #hi sQ 1ng 1ung 1ch đệ6' n,ng đZ đệ6 và p! là nhMng thJng s+ rt )u$n tr"ng c4n lưu 3Niệc t+i ưu hK$ tL lệ c*$ 1ung 1ch đệ6 và 1ung 6Ji hMu c< c“ng rt )u$n tr"ng3N0i cCng 6Zt l"$i vật liệu nh,i cZt' tCy th5o :.ch cP hạt nh,i cZt' hFng ch; tạo cZt ^ thành ph4n ph$ đZng c“ng cK thW phEi th$y đVi cho phC hợp3
&.0.
Mt 6% B5i *()ng c $ản tD4ng "h(ng "h8" 6;c <+ *Eng &.0.1.
Thui gi/n *(= ]ta, r5t5ntion ti65s ^
%hời gi$n lưu là thời gi$n t.nh te lOc nạp 62u vào cZt tIch s=c : cho đ;n cht t$n được rQ$ giEi r$ :h9i cZt điW6 cK n,ng đZ cực đại' đTc trưng cho 6‘i cht phân t.ch3 ta tZ w ta x %rong đK' t { „ %hời gi$n :hJng lưu giM athời gi$n cht t$n n”6 trong ph$ đZng c“ng là thời gi$n ph$ đZng đi te đ4u cZt đ;n cu+i cZt và còn g"i là thời gi$n lưu ch;tb t] } „ %hời gi$n lưu giM thực c*$ cht t$n D trong cZt s=c : a ph$ t’nhb
23
!Gnh k3 %hời gi$n lưu c*$ cu tQ phân t.ch %hời gi$n lưu t ] } c*$ 6Zt cht t$n trong cZt s=c : c*$ )uI trGnh s=c : ph thuZc vào nhiều y;u t+ như„ BEn cht ph$ t’nh' :.ch thư0c' đZ 7+p' cu trOc 7+p BEn cht' thành ph4n' p!' t+c đZ ph$ đZng -u tạo và 8En cht c*$ phân tQ cht t$n D^ %rong đK' p! c*$ ph$ đZng' n,ng đZ cht tạo phức Enh hưng r nt đ;n cân 8”ng đZng trong )uI trGnh s=c : cIc cht ion và cTp ion3 ?iI tr thời gi$n lưu t ] } cK ngh’$ rt )u$n tr"ng trong thực t; c*$ : thuật s=c :3 &K cho 8i;t cIc cht t$n D trong h‘n hợp 62u được rQ$ giEi như th; nào trong cIc điều :iện th. nghiệ6 và hệ ph$ đF ch"n' đ,ng thời 1Cng cho đnh t.nh3
&.0.&.
39 6% "h#n $% ]7, "/Dtiti4n c4`ffici`nc`^, h9 6% J=ng
*()ng ] f/ct4D^ &.0.&.1 39 6% "h#n $% ]7, "/Dtiti4n c4`ffici`nc`^ SuI trGnh tIch s=c : c*$ cht t$n D 1ự$ trên c< s sự phân 8+ c*$ cht t$n giM$ ph$ đZng a/>b và ph$ t’nh a@>b 7Ey r$ liên tc trong cZt s=c :3 @ự phân 8+ này được đTc trưng 8i 6Zt đại lượng g"i là hệ s+ phân 8+ # c*$ cht D' là t— s+ n,ng đZ c*$ cht t$n D trong ph$ t’nh và ph$ đZng' được t.nh th5o cJng thức„ ! =
X a SP b X a MP b
N0i -Da@>b „ n,ng đZ cu tQ trong ph$ t’nh3 -Da/>b „ n,ng đZ cu tQ trong ph$ đZng3
!ệ s+ phân 8+ # cho t$ 8i;t :hE năng phân 8+ c*$ cht t$n D trong ph$ t’nh và ph$ đZng' hệ s+ # tCy thuZc vào 8En cht ph$ t’nh' ph$ đZng và cht phân t.ch3
24
&.0.&.& 39 6% J=ng *()ng ] f/ct4D^ !ệ s+ 1ung lượng là t— s+ :h+i lượng cht t$n D phân 8+ ph$ t’nh và ph$ đZng' và được t.nh 8”ng cJng thức„ # … =
" X a SP b " X a MP b
&;u g"i t— s+ N@>‹N/> ˜ )' là t— s+ ph$ c*$ hệ s=c : !>(-' t$ cK 6+i )u$n hệ giM hệ s+ phân 8+ và hệ s+ 1ung lượng„ # … = ! 3$
NG 6a@>b ˜ -@>3N@>' 6a/>b ˜ - />3N/>' ) ˜ const' nên hệ s+ 1ung lượng :} như là hà6 s+ c*$ hệ s+ phân 8+ # cK 1ạng hà6 s+ y ˜ $73 %rong phân t.ch !>(- hệ s+ 1ung lượng :} n”6 trong vCng te Yjk là th.ch hợp3 &;u hệ s+ 1ung lượn :} n%& %'n ( $u) tr*n% t)c% #%ng t,t ' l0n hj!>(-b3
1 39 6% t8ch ]α^ !ệ s+ tIch α h$y còn g"i là thời gi$n lưu tư
t … t … B
=
# … =
# … -
=
# …B
at - − t O b
at R − t O b t O
2/
t O
&.0..
p% B/ *+ th=>?t ]N, t%eoretica. p.ates ^ v! chi:= c/4 B/ cO/
ct 6;c <+ @+ đ’$ l thuy;t c*$ cZt a&b trên X 6t chiều 1ài cZt là đại lượng đTc trưng cho cZt s=c :' được coi như là s+ l0p cht t$n cK chiều c$o là !3 -hiều c$o ! ph thuZc vào nhiều y;u t+„ j j j j j j
ường :.nh c*$ hạt ph$ t’nh' hGnh 1ạng và :iWu hạt tròn h$y 6Enh iều :iện ch; tạo' đZ 7+p' :.ch thư0c l‘ 7+p c*$ hạt ph$ t’nh BEn cht' cu trOc phân tQ c*$ cht t$n acht phân t.chb (oại' t+c đZ và thành ph4n c*$ ph$ đZng trong )uI trGnh s=c : Z nh0t c*$ ph$ đZng'^ -K cE p! c*$ ph$ đZng' n;u là s=c : ion và cTp ion3
N0i 6Zt hệ ph$ nht đnh a@> và />b và trong nhMng điều :iện s=c : đF ch"n' thG chiều c$o !7i cK nhMng giI tr 7Ic đnh ứng v0i cIc cht t$n3 -hiều c$o !7i này được 7Ic đnh th5o cJng thức„ H =
/
3a
Ž
X\ t R
bY
N0i cZt s=c : cK chiều 1ài (' s+ đ’$ l thuy;t được t.nh th5o cJng thức„ 0 =
/ H
= X\3a
t R
Ž
bY
%rong đK' t] là thời gi$n lưu c*$ cht t$n và Ž là chiều rZng đIy pic s=c : c*$ cht t$n3 W đInh giI đOng :hE năng và hiệu c*$ cZt s=c : trong 6i trường hợp c thW người t$ thường )u$n tâ6 t0i s+ đ’$ hiệu 1ng &5ƒ và chiều c$o hiệu 1ng !5ƒ 3 H 5ƒ =
0 5ƒ =
Ž Y b X\ t … R /
/ H 5ƒ
3a
= X\3a
t … R
Ž
bY
N0i t}] là thời gi$n lưu thực c*$ cht t$n trong cZt s=c :
%e cIc cJng thức trên t$ thy !5ƒ luJn l0n h
26
nht đnh3 &;u giI tr &5ƒ là )uI nh9 thG )uI trGnh tIch :hJng t+t' hoTc sự tIch :hJng hoàn toàn3 &5ƒ càng l0n thG hiệu )uE tIch càng c$o' &5ƒ c*$ 6Zt cZt tIch n”6 trong vCng te m[[[ R [[[ là ve$ đ*' cho nhMng cht :hJng )uI phức tạp 3 &hưng n;u &5ƒ là )uI l0n thG c“ng :hJng c4n thi;t3 NG :hi đK pic s=c : c*$ cIc cht tIch 7$ nh$u )uI và việc rQ$ giEi t+n nhiều ph$ đZng3
&.0.0.
"h#n giải ]a, r5solutionb
Z phân giEi là đại lượng cho 8i;t 6ức đZ tIch c*$ cIc cht t$n trong 6Zt hệ ph$3 Z phân giEi được 7Ic đnh th5o cJng thức„ R -B =
Y3at … R- − t …RB b a1 - j 1 B b
%rong đK„ t} ] và t}]B là thời gi$n lưu thực c*$ và B Ž và ŽB là 8ề rZng đIy pic s=c : c*$ h$i cht và B
W h$i pic cK thW tIch r$ :h9i nh$u thG
Ž -B
≥Ž +Ž -
B
3 &;u ] càng l0n thG h$i pic c*$
h$i cht và B càng 7$ nh$u' 12n đ;n t+n nhiều thời gi$n và 1ung 6Ji đW rQ$ giEi3 o đK' giI tr ] chL c4n ve$ đ* đW tIch hoàn toàn h$i cht và B r$ :h9i nh$u3 &gh’$ là chL c4n h$i pic ve$ 1 -B
tIch hšn r$ :h9i nh$u' tức là
= 1 + 1 -
B
.
!Gnh3 ?iEn đ, về sự tIch c*$ h$i pic s=c : và B
2&
a$b %+i thiWu đW cK thW tIch h$i pic a] › [3kmb a8b * đề h$i cht tIch r$ :h9i nh$u a] œ Xb acb !$i cht tIch 7$ nh$u a] › X3mb
%rong thực n;u ] Œ Ž •ŽB đW giE6 thời gi$n rQ$ giEi c4n sQ 1ng )uI trGnh rQ$ giEi gr$1i5nt thành ph4n ph$ đZng atuy;n t.nh h$y teng 8âcb đW cht thứ h$i được rQ$ giEi r$ nh$nh h
X aα − Xb # … 3 30 Y R = 3 α a# …+ Xb X
h$y
-Ic cJng thức này cho php t$ 7Ic đnh được cIc hệ s+ phân giEi c*$ hệ ph$ đF ch"n' th5o cIc th$6 s+ :}' & và α trong 6‘i trường hợp c thW3 /+i )u$n hệ giM$ cIc đại lượng ]' &5ƒ và α 8Eng BEng„ /+i )u$n hệ giM$ &' ] và α ?iI tr α
@+ đ’$ &5ƒ t+i thiWu phEi cK
X3[m X3X[ X3Xm X3Ym X3m[
ứng v0i ] ] ˜X3[[' c4n & k3[[[ 3m[[ Y3k[[ X†m[ X[m[
&.0.2.
] ˜ X3m[' c4n & X\3[[[ XX3m[[ k3[[ m3m[[ 3[[[
Độ bất đối xứng (Asymmetry factor tai!ing factors"
Z 8t đ+i 7ứng c*$ pic là t— s+ đZ rZng pic s=c : nM$ s$u và nM$ trư0c v tr. ứng v0i X‹X[ chiều c$o cực đại c*$ pic a!6$7b3 &;u g"i đZ rZng c*$ nM$ trư0c pic s=c : là / và nM$ s$u là $ tại v tr. X‹X[ !6$7' t$ cK đZ 8t đ+i 7ứng sys„ sys ˜ a8‹$b W cK đZ phân giEi t+t' giI tr cho php c*$ đZ 8t đ+i 7ứng c*$ pic s=c : sys ˜ X € [3X3 #hi pic cân đ+i thG hệ s+ sys ˜ X là điều :iện t+t nht3
2
&.2.
Ng=>ên *+ h45t Bng
/2u s$u :hi được tiê6 vào cZt s– được ph$ đZng lJi :o )u$ cZt3 ự$ vào :hE năng tư
&.F.
C ch? t8ch
SuI trGnh tIch là )uI trGnh )u$n tr"ng nht trong phư
2'
lại ph4n nào :hIc nh$u o sự tư
&..
CH= t54 m8>
%hi;t 8 s=c : l9ng hiệu năng c$o 8$o g,6 cIc 8Z phận ch.nh„ 8<6' 8Z phận tiê6 62u' cZt s=c : phân t.ch' đ4u 1ò' 8Z phận điều :hiWn và 7Q l s+ liệu3
&..1.
m c/4 8"
B<6 c$o Ip đW 8<6 ph$ đZng a1ung 6Ji rQ$ giEib )u$ cZt s=c : thực hiện )uI trGnh tIch cIc cht cK trong 62u tiê6 vào cZt s=c : th5o 6Zt chư(-3 B<6 nn đy ph$ đZng )u$ 6Zt 6àng 8<6 chu Ip lực c$o a8<6 6àngb3 %rong h$i loại 8<6 này' loại thứ 8<6 h$i cK nhiều ưu điW6 h(-3 W phc v cho 6c đ.ch tIch phân t.ch' cIc 8<6 này cK thW th$y đVi Ip sut te vài chc 8$r đ;n X[[[ 8$r v0i t+c đZ 8<6 ph$ đZng te [3Y R X[ 6(‹phOt' Ip sut nạp cZt cK thW lên đ;n Xm[[ 8$r3 žêu c4u c*$ 6Zt 8<6 c$o Ip 1Cng cho : thuật phân t.ch !>(-„ #hJng là6 8n ph$ đZng đW gây nhiAu cho )uI trGnh s=c :
3(
>hEi 1A 1àng điều chLnh t+c đZ 8<6 6ong 6u+n c*$ ph$ đZng trong phạ6 vi cho php c*$ )uI trGnh chạy s=c : Z 8ền c$o NCng th$y đVi t+c đZ 8<6 tư
/J t< đZng c< 8<6 Bu,ng 8<6 và 8Z đo Ip lực !ệ v$n vào và v$n r$ c*$ ph$ đZng -Ic 8Z :iW6 tr$ và điều chLnh Ip sut 8<6 hOt và đy ph$ đZng BZ trZn ph$ đZng và Vn nhiệt !ệ điện tQ điều :hiWn và :iW6 tr$ )uI trGnh là6 việc c*$ 8<6
&..&.
"hn tiêm mq=
BZ phận tiê6 62u được 1Cng đW tiê6 ch.nh 7Ic 6Zt lượng 62u nht đnh ah‘n hợp phân t.chb vào cZt s=c :3 -K h$i loại v$n 8<6 62u' loại cK vòng 62u và loại :hJng cK vòng 62u3 %rong : thuật !>(-' v$n 8<6 \ chiều cK X vòng 62u là được sQ 1ng phV 8i;n nht3 &guyên t=t cu tạo và là6 việc c*$ loại v$n này được 6J tE trong hGnh Ÿ3 -Ic vòng 62u thường cK thW
31
t.ch là„ X[' Y[' m[ Š( cho 6ức đZ phân t.ch và X3[[[' m3[[[' X[3[[[ Š( cho 8In điều ch; và điều ch;3 -K h$i cIch tiê6 62u„ %iê6 62u 8”ng t$y sQ 1ng 6icroj7yl$nh' nhờ vòng 62u cK thW t.ch 7Ic đnh %iê6 62u tự đZng th5o chư
!Gnh3 -u tạo v$n 8<6 62u \ chiều trong !>(a$b (o$1j N tr. nạp 62u vào vòng 62u a8b inˆ5ctionj N tr. 8<6 62u vào cZt tIch &...
Ct 6;c <+ "h#n tch
-Zt s=c : là 8Z phận ch.nh c*$ )uI trGnh s=c :3 /"i 1iAn 8i;n c*$ sự tIch 6Zt h‘n hợp cht phân t.ch đều 7Ey r$ đây và :;t )uE c*$ sự tIch t+t h$y :hJng ph thuZc ch.nh vào cZt3 -Zt s=c : trong !>(- được ch; tạo 8”ng thp đTc 8iệt tr< v0i hK$ cht' chu được Ip sut c$o đ;n vài tră6 8E' cK :hi đ;n X3[[[ 8$r3 &goài cZt thp' còn cK cIc cZt v9 ngoài 8”ng thp 8"c +ng trong th*y tinh h$y poly65 1Cng đW tIch loại ph$ đZng cK 6Ji trường $7its c$o và cht tạo phức 6ạnh 6à thp :hJng cK :hE năng chu đựng được3 %hJng thường cZt s=c : cK đZ rZng' đường :.nh trong ai1b te Y j 3m 66' chiều 1ài te X[ R Ym c6 cho 6c đ.ch phân t.ch3 ường :.nh h$y :.ch thư0c cZt c“ng Enh hưng đ;n :;t )uE tIch s=c :3 Bên trong cZt s=c : chứ$ ph$ t’nh đW thực hiện tIch cIc cht trong 62u phân t.ch3 -u tạo cZt s=c : như trong hGnh3
32
!Gnh3 -u tạo cZt s=c : trong : thuật !>(&..0.
-= JK
4u 1ò là thi;t 8 thu nhận và phIt hiện cIc cht phân t.ch 1ự$ th5o 6Zt t.nh cht hK$' hK$ l h$y vật l nào đK c*$ cht phân t.ch h$y 1ạng hợp cht c*$ nK đi r$ te cZt tIch' v. 1 như sự hp thu )u$ng' sự phIt )u$ng' sự th$y đVi 1òng điện' đZ 12n điện' chi;t sut c*$ cht3 /Zt s+ đ4u 1ò thJng 1ng cho : thuật !>(-3
4u 1ò phV hp thu )u$ng phân tQ ~N h$y ~NjNis' h$y > ab 4u 1ò phV hunh )u$ng nguyên tQ' phân tQ 4u 1ò phV phIt 7ạ nguyên tQ' q->j{H@ 4u 1ò phV hp thu nguyên tQ' @ 4u 1ò :h+i phV 4u 1ò điện hK$ đo 1òng và cực phV 4u 1ò đo điện th; a6Nb 4u 1ò đo đZ 12n điện' h$y điện tr 4u 1ò đo chi;t sut 4u 1ò đo hiệu ứng nhiệt ^
%rong đK' đ4u 1ò hp thu )u$ng phân tQ ~NjNis và > được sQ 1ng phV 8i;n nht trong : thuật !>(-3 %i;p đ;n là đ4u 1ò phV hunh )u$ng nguyên tQ' phân tQ' đ4u 1ò :h+i phV' đ4u 1ò điện hK$' đ4u 1ò đo chi;t sut3 /Zt s+ yêu c4u c*$ đ4u 1ò sQ 1ng tròn : thuật !>(-„ -K t.nh cht ch"n l"c phân t.ch c$o -K đZ nhạy c$o v0i cht c4n phân t.ch trong h‘n hợp 62u3 -K thW phIt hiện và đnh lượng cIc n,ng đZ nh9 app6' pp8b3
33
!oạt đZng Vn đnh và 8ền trong điều :iện phân t.ch3 NCng tuy;n t.nh c*$ php đo :hJng được )uI nh93 -àng rZng càng t+t cho việc phIt hiện và đnh lượng được cIc cht trong 6Zt vCng n,ng đZ rZng3 #hJng )uI phức tạp và :hK sQ 1ng Z nhiAu nh9 -Ic thJng s+ đInh giI cht lượng c*$ 6Zt đ4u 1ò„
Z nhiAu„ >hEi nh9 và Vn đnh th5o thời gi$n ?i0i hạn phIt hiện a({b„ ({ v0i cht phân t.ch càng nh9 càng t+t app8jpp6b NCng tuy;n t.nh„ -àng rZng càng t+t Xj X[ l4n3 Z 1oFng pic 1o đ4u 1ò„ &h9' :hJng được l0n h
c*$ pic s=c :' :hJng Enh hưng đ;n đZ cân đ+i pic3 !”ng s+ thời gi$n„ &h93 &gh’$ là phEi cK sự đIp tuy;n nh$nh và nhạy v0i 6"i sự th$y đVi nh9 c*$ n,ng đZ cht phân t.ch )u$ Bu,ng đo c*$ đ4u 1ò3 %hời gi$n đIp tuy;n phEi nh9 hhEi cK đZ lTp lại c$o3 o t+i thiWu X[ l4n :;t )uE :hJng được s$i )uI X[ đ+i v0i 6Zt n,ng đZ n”6 trong vCng tuy;n t.nh3 -u tạo c< 8En c*$ 6Zt đ4u 1ò„ Bu,ng đJ a8u,ng đob cK thW t.ch te m R Xm Š(3 !ệ )u$ng h"c„ -ung cp Inh sIng cK 8ư0c sKng th.ch hợp cho phân t.ch !ệ điện tQ đo t.n hiệu„ %hu nhận và :hu;ch đại t.n hiệu đo đ;n thi;t 8 ghi nhận và 7Q l hiWn th :;t )uE3 &..2.
"hn ghi nhn v! o *+ hiyn thS
%hường là 6Zt 6Iy t.nh cài đTt cIc ph4n 6ền ghi nhận t.n hiệu te đ4u 1ò s$u đK chuyWn đVi thành t.n hiệu và hiWn th lên 6àng hGnh 6Iy t.nh3 &goài cIc 8Z phận ch.nh trên' ngày n$y v0i sự phIt triWn c*$ :ho$ h"c cJng nghệ nhiều 8Z phận đF được hoàn thiện h
3. )*U +, U-26
34
!4u h;t phân t.ch s=c : l9ng hiện đại sQ 1ng 6Zt trong 8+n loại đ4u 1ò là đ4u 1ò ~N' đ4u 1ò đZ 12n điện' đ4u 1ò hunh )u$ng và đ4u 1ò phIt hiện chL s+ :hOc 7ạ3 %rong đK đ4u 1ò ~N chi;6 t0i [3
.1.
-= JK hH" th U
4u 1ò hp th ~N nhạy v0i nhMng cht hp th Inh sIng trong vCng :hoEng X[jm[ n63 !4u h;t cIc cht hp th Inh sIng trong phạ6 vi 8ư0c sKng này' 8$o g,6 cE nhMng cht cK 6Zt hoTc nhiều liên :;t đJi a5l5ctron лb và cIc cht :hJng cK n+i đJi aun8on151b' v. 1 tt cE cIc ol5ƒin' tt cE cIc cht th<6 và cIc hợp cht chứ$ nhK6 Œ - ˜ {' Œ - ˜ @' j & ˜ & j3 nh sIng ~N s=p 7;p đW đi )u$ cIc t; 8ào và r
= ln
-λ
4 O 4 3
= #.c
%rong đK aqob là cường đZ c*$ Inh sIng đi vào t; 8ào' alb chiều 1ài c*$ 8u,ng đo' a:b là hệ s+ hp thu phân tQ c*$ cht t$n cho 8ư0c sKng c thW c*$ cIc ti$ ~N3 a¡b đZ hp thu )u$ng
3/
d alog
4 3 4 O
b
dc
= −#.
Z nhạy c*$ đ4u 1ò t— lệ thuận v0i hệ s+ hp thu a:b và chiều 1ài 8u,ng đo alb3 W tăng đZ nhạy c*$ hệ th+ng' chiều 1ài c*$ 8u,ng đo alb phEi tăng 12n đ;n thW t.ch tăng 1o đK chiều 1ài 8u,ng đo alb phEi được hạn ch;3 iều này c4n thi;t đW giE6 thiWu đZ phân tIn c*$ pic trong cIc cE6 8i;n và đW trInh nhiều h
(og
I T I o
˜ :}lc ˜
¢ ˜ :… l¢c ab đZ hp thu a¢b được 1Cng đW 7Ic đnh đZ nhạy c*$ đ4u 1ò' giI tr c*$ a¢b là sự th$y đVi đZ hp thu cung cp 6Zt tL lệ sign$ljtojnois53 a¢cb đZ nhạy n,ng đZ đ4u 1ò hoTc n,ng đZ phIt hiện thp nht3 o đK' h$i đ4u 1ò cK cCng đZ nhạy ngh’$ là cK cCng đZ phIt hiện t+i thiWu' :hJng nht thi;t phEi cK cCng đZ nhạy n,ng đZ cht t$n3 -hL c4n đZ 1ài 8u,ng đo c*$ h$i cE6 8i;n gi+ng hệt nh$u thG h$i đ4u 1ò s– cCng đZ nhạy3 4u 1ò ~N cK thW được sQ 1ng ch; đZ rQ$ giEi ?r$1i5nt 8”ng cIc 1ung 6Ji :hJng cK t.nh hiệu hp thu đIng :W trong 1Ei 8ư0c sKng đ$ng được sQ 1ng cho phIt hiện3 %rong s=c : ph$ đEo' cIc 1ung 6Ji rQ$ giEi thường là nư0c' 65th$nol' $c5tonitril và t5tr$hy1roƒur$n a%!b' cIc 1ung 6Ji này trong su+t đ+i v0i Inh sIng ~N trên tVng phạ6 vi 8ư0c sKng thường được sQ 1ng 8i cIc đ4u 1ò ~N3 %rong s=c : ph$ thường c4n thận tr"ng h
36
6Ji3 &hiều 1ung 6Ji cK thW phC hợp v0i hệ th+ng s=c : cK :hE năng hp th Inh sIng ~N rt 6ạnh 6–3 -Ic njp$r$ƒin' 65thyl5n5 1ichlori15' $ncol 8o và %! là 1ung 6Ji thường 1Cng và trong su+t trong ti$ ~N và cK thW được sQ 1ng v0i cIc hệ th+ng phân 8+ thường av. 1 6Zt ph$ t’nh phân cực như g5l silic$b3 %rong 15t5ctor ~NjNq@ chC6 sIng đ$ s=c được cho đi )u$ 62u s$u đK hZi t vào :h5 vào c*$ 8Z đ
/ật đZ đZ )u$ng )u$ng c*$ 6Zt 62u 62u được được tG6 tG6 thy thy nhờ so sInh sInh giM$ giM$ cường cường đZ c*$ c*$ chC6 chC6 ti$ ti$ t0i 8Z
1ò tG6 :hi :hJng cK 62u acòn g"i là 62u tr=ngb v0i chC6 ti$ đi )u$ 62u3 j
W đo 6ật 6ật đZ )u$ng )u$ng tại tại nhMng nhMng 8ư0c 8ư0c sKng sKng :hIc :hIc nh$u' nh$u' 8ư0c 8ư0c sKng sKng được được th$y đVi nhờ nhờ )u$y )u$y
j
chậ6 lăng :.nh hoTc 8Z cIch tQ agr$tingb trong 8Z đ
c< h"cb và việc )u$y chậ6 cK thW gây t+n thời gi$n3 j
%rong %r ong 15t5c 15t5ctor tor chu‘i chu‘i phot photo1i o1iot' ot' chC6 chC6 ti$ ti$ đ$ s=c s$u s$u :hi đi đi )u$ 62u 62u được được tIn 7ạ 8i 8i 8Z
cIch tQ được c+ đnh r,i r
/‘i phot photo1i o1iot ot đo 6Zt 6Zt 1Ei hUp hUp cIc 8ư0c 8ư0c sKng sKng trong trong )u$n )u$ngg phV' như như vậy nK nK là 8Z thu thu nhận nhận
s+ liệu song song' ngh’$ là tt cE cIc điW6 được đo đ,ng thời3 !ệ th+ng này cK 6Zt s+ thuận lợi như s$u„ j
Bi vG vG là 8Z thu thu nhận nhận s+ liệu liệu song song song song nên việc việc 7Q 7Q l và và lưu trM trM )u$ng )u$ng phV phV cK thW thW được được
j
thực hiện trong :hoEng [3m s so v0i vài phOt trong 15t5ctor ~N3 NG :hJng :hJng cK 8Z 8Z phận 1i 1i chuyWn chuyWn cK thW thW 8 là6 6ài 6ài 6òn 6òn nên nhMng nhMng s$i s$i s+ :hi thi thi;t ;t lập lập lại
6Zt 8ư0c sKng c4n ch"n được giE6 7u+ng và thi;t 8 c“ng .t đòi h9i 8Eo 1ưPng như thi;t 8 :hIc3 j
&hờ :hE :hE năng năng thực thực hiện hiện nhMng nhMng php php đo đo nhiều nhiều 8ư0c 8ư0c sKng sKng cCng cCng 6Zt 6Zt lOc lOc và t+c t+c đZ
thu nhận s+ liệu nên nhMng : thuật ly trung 8Gnh s+ liệu :hIc nh$u cK thW được sQ 1ng đW là6 giE6 ti;ng ,n và tăng đZ nhạy3 j
#hi được được sQ 1ng 1ng như như 6Zt 15t5 15t5cto ctorr trong trong !>(-' !>(-' 6Tc 1C 1C đ=t tiền tiền h
truyền th+ng nhưng nK c“ng cK nhMng ưu điW6 đIng :W„ j
Su$ng Su$ ng phV phV c*$ 6‘i 6‘i pic pic trong trong s=c s=c : đ, cK cK thW đượ đượcc lưu giM và và l4n l4n lượt lượt so sInh sInh
v0i phV chun giOp tiện lợi trong việc nhận 1iện cIc pic3
3&
j
Bư0cc sKng t+i ưu cho Bư0 cho việc việc 1ò tG6 tG6 c“ng c“ng 1A 1àng 1àng được được tG6 tG6 thy thy và và nhMng nhMng th$y th$y đVi đVi
c*$ 8ư0c sKng trong )uI trGnh 1ò tG6 c“ng cK thW được chư
&K c“n c“ngg cung cung c cpp đZ nh nhạy ạy cực cực đại ch choo cIc cIc pic3 pic3
-= JK U B/ $(zc 6ng & 4u 1ò đ$ 8ư0c sKng sQ 1ng 6Zt ngu,n sIng phIt r$ Inh sIng )u$ 6Zt loạt cIc 8ư0c sKng3 @Q 1ng 6Zt hệ th+ng )u$ng h"c th.ch hợp a6Zt lăng :.nh hoTc cIch tQ nhiAu 7ạb' Inh sIng cK 8ư0c sKng c thW được lự$ ch"n cho cIc 6c đ.ch phIt hiện' tại đK cht t$n c4n phân t.ch cK đZ hp thu cực đại đW cung cp đZ nhạy t+i đ$3 &goài r$' )u$ng phV hp thu c*$ cht rQ$ giEi cK thW nhận 1ạng 8”ng cIch )ut )u$ 6Zt loạt cIc 8ư0c sKng3 -K h$i loại đ4u 1ò đ$ 8ư0c sKng c< 8En' đ4u 1ò phân tIn và đ4u 1ò 6Eng 1io15' đ4u 1ò 6Eng 1io15 là phV 8i;n h
3
)u$ cK thW liên )u$n đ;n Inh sIng hunh )u$ng và )u$ng phV hp thu thu được c*$ 6Zt cht cK thW là 6Zt hGnh thức suy thoIi c*$ đường cong hp thu đOng3 4u 1ò đ$ 8ư0c sKng l tưng s– là 6Zt sự :;t hợp c*$ cE h$i hệ th+ng đ4u 1ò phân tIn và đ4u 1ò 6Eng 1io153 @ự s=p 7;p này s– cho php 6Zt chC6 Inh sIng đ
.&.
-= JK 'A'&F
4u 1ò 6Eng 1io15 ab r$ đời s$u nă6 X††[' 1ự$ trên sự phIt )u$ng c*$ 6Zt 6Eng 1io15 đTc 8iệt :hi nK 8 chC6 sIng tIc đZng vào3 Nề nguyên t=c đ4u 1ò c“ng hoạt đZng tư(-3 W sQ 1ng đ4u 1ò cho : thuật !>(- thG c4n phEi cK 6Iy t.nh và 8Z ph4n 6ề6 chuyên 1ng3 4u 1ò a5t5ctor io1 rr$yb cK :hE năng )ut ch,ng phV đW đnh t.nh cIc cht th5o đZ hp th cực đại c*$ cIc cht3 P%otodiode cht3 P%otodiode .5 t%i6t b7 b)n d8n c9 t%: c%u;:n <=i )n% s)ng t%5n% d>ng ng
3'
thành ph4n :hK :hăn3 %rong 6Zt trường hợp như vậy' cIc cK thW được sQ 1ng đW 7Ic đnh cIc thành ph4n 8”ng cIch so sInh )u$ng phV3 .&.1.
Ng=>ên *+ h45t Bng
4u 1ò 6Eng 1io15 c“ng sQ 1ng 6Zt đ£n 15ut5riu6 hoTc đ£n 75non phIt r$ Inh sIng trong 1Ei )u$ng phV ~N3 nh sIng te đ£n được tập trung 8”ng 6Zt +ng :.nh tiêu s=c s$u đK truyền )u$ 8u,ng đo và lên 6Zt cIch tQ 8$ chiều3 nh sIng phân tIn te cIch tQ được s=p 7;p r
λ 2− λ 1 n
4(
!Gnh „ 4u 1ò 6Eng 1io15
C h/i (= Biym chnh cO/ "h8t hi9n JP> Ji4J`3 Th nhHt, nK cho php lự$ ch"n cIc 8ư0c sKng t+t nht asb đW phân t.ch thực t;3 iều này đTc 8iệt )u$n tr"ng :hi :hJng cK thJng tin về đZ hp thu phân tQ cIc 8ư0c sKng :hIc nh$u3 {= Biym *zn th h/i cK liên )u$n đ;n cIc vn đề về đZ tinh :hi;t c*$ pic3 %hJng thường' hGnh 1ạng pic trong ch.nh nK :hJng ti;t lZ r”ng nK thực sự tư
41
chEy được phân tIn 8i cIch tQ nhiAu 7ạ và s+ lượng c*$ Inh sIng phân tIn được ư0c t.nh cho 6‘i 8ư0c sKng trong cIc 1Fy photo1io153 p4 vzi mt m8> JK UjIp, 'A' c nh|ng nh()c Biym 6/= B#>[ đZ 8t Vn l0n vG lượng Inh sIng nh9 c“ng nhạy cE6 v0i nhiều th$y đVi :hIc nh$u' chšng hạn như sự 8t Vn đ£n' 8i vG Inh sIng chi;u :hJng thW nhận được3 %uy nhiên' g4n đây đF được cEi thiện đW giE6 sự :hIc 8iệt c*$ nK trong hoạt đZng te đ4u 1ò ~NjNq@3
-Ic :;t )uE c*$ 6Zt php đo v0i 6Zt cung cp cIc chức năng tiện lợi' 8$o g,6 :iW6 tr$ đZ tinh :hi;t c*$ pic và tG6 :i;6 thư viện' c“ng như phân t.ch đnh lượng v0i 6Zt s=c : đ, 7Ic đnh3 /Zt t.nh năng đTc 8iệt c*$ 6Zt s+ đ4u 1ò ~N cK 8ư0c sKng 8i;n đVi là thực hiện phV )ut và ghi phV hp thu ch.nh 7Ic tại 6Zt loạt cIc 8ư0c sKng v0i pic s=c : đi )u$ 8u,ng đo3 /Eng 1io15 cho 8i;t thê6 6Zt chiều hư0ng 60i c*$ :hE năng phân t.ch s=c : l9ng vG nK cho php đnh t.nh 1ự$ trên cIc thJng tin thu được ngoài cIch đnh t.nh 8i thời gi$n lưu giM3
.&.&.
7iym tD/ B tinh
4u 1ò 1io15 cK thW được sQ 1ng đW :iW6 tr$ đZ tinh :huy;t c*$ 6Zt cht t$n nht đnh được thW hiện trong hGnh X3 ?iI6 sIt s=c : tại Yk n6 được hiWn th ph4n 1ư0i c*$ hGnh X3 ự$ vào t.n hiệu r$ te đ4u 1ò tại nhMng 8ư0c sKng :hIc nh$u v– t— lệ đ,ng thời v0i việc giI6 sIt s=c : tại Yk n63 &;u cIc pic là tinh :hi;t' t— lệ hp thu h$i 8ư0c sKng a8ư0c sKng được lự$ ch"n là YYm và Ymn6b s– :hJng th$y đVi trong su+t )uI trGnh rQ$ giEi c*$ pic3
42
@< đ, trên trong hGnh X cho thy t— lệ này được v– trên cCng 6Zt )uy 6J và nK được 756 là 6Zt pic hGnh chM nhật sạch được )u$n sIt r ràng :hšng đnh đZ tinh :hi;t c*$ pic chlorth$li1on53 -Ic 8ư0c sKng ch"n đW cung cp t— lệ 7Ic nhận s– ph thuZc vào đTc điW6 hp thu ~N c*$ cIc cht )u$n tâ6 và cIc tạp cht cK :hE năng cK 6Tt nht3
-hlorth$li1on5 được phân lập te 6Zt viên thu+c và được tIch 8i đEo a-Xb trên 6Zt cZt '\ 66 q33' 1ài ' c6' h‘n hợp 1ung 6Ji rQ$ giEi g,6 m 65th$nol' \m 1ung 1ch $7it $75tic acK chứ$ X nư0cb3 %+c đZ 1òng chEy là Y 6l ‹ phOt3 3\nh 1. p Br th= B()c td B-= JK mảng 'i4J` ?t cO/ "ic
@Q 1ng đ4u 1ò 6Eng 1io15 :iW6 tr$ t.nh toàn vUn c*$ pic rQ$ giEi 8”ng cIch tIch hàng loạt cIc hy1roc$r8on th<6 trong hGnh Y3 -Ic pic c*$ teng cht 7ut hiện r ràng nK là hợp l đW giE đnh r”ng tt cE cIc đLnh là tinh :hi;t
43
@ự tIch được thực hiện trên 6Zt cZt 1ài c6' đường :.nh '\ 66 và nh,i v0i ph$ t’nh đEo -X' đường :.nh hạt ¥6 3\nh [ pự "h#n t8ch cO/ mt 6% h>JD4c/D$4n thm %uy nhiên' 8”ng cIch v– cIc t— lệ hp thu
250 nm 255 nm
cho pic $nthr$c5n5 nK tr nên r
ràng r”ng đuJi pic chứ$ tạp cht 8i vG hGnh 1ạng hGnh chM nhật sạch c*$ pic là :hJng được hiWn th3 -Ic pic t— lệ 6J tE trong hGnh cho thy r ràng sự hiện 1iện c*$ 6Zt tạp cht trên pic $nthr$c5n53
3\nh [ (ung c4ng *iên h9 t *9 hH" th=
250 nm 255 nm
v! thui gi/n
>ic $nthr$c5n5 thW hiện trong hGnh 3 F 7Ic đnh tạp cht như tj8utyl 85n‚5n 6ức :hoEng m3
44
/Zt s=c : đ, được hiWn th cK nă6 pic và )u$ng phV thu được pic a$b và pic a8b nQ$ 8ên tăng c*$ pic' đ4u 6‘i pic và nQ$ 8ên 7u+ng c*$ 6‘i pic ahGnh mb3 >ic :hJng tinh :hi;t và pic tinh :hi;t được 7Ic đnh r ràng3
4/
!iệu sut c*$ cE h$i loại đ4u 1ò đ$ 8ư0c sKng là tư
4. NH0NG NGHIN CU - CỦ NGÃI BÚN BNG HPLC 0.1.
N=ôi cH> mô t? $!4 cO NgPi Rn in vitro
@ự t,n tại cIc hợp cht ƒl$vonoi1 cK hoạt t.nh sinh h"c trong c* và t; 8ào nuJi cy c*$ c* &gFi BOnYk } *+ mq= -Ic 8Z phận c*$ cây &gFi BOn được sQ 1ng„ c*' 6J sUo và nuJi cy tr5o t; 8ào3 -* được rQ$ 1ư0i vòi nư0c chEy [ phOt' thIi lIt và sy :hJ3 %hực hiện nuJi cy 6J th5o )ui trGnh žusuƒ 5t $l3 aY[XXb3 /‘i th. nghiệ6 được thực hiện lập lại [ l4n3 /J sUo đường :.nh X3m c6 đF được nuJi cy trong 6Ji trường 8=t đ4u và su8cultur$l 6‘i 8+n tu4n trong 6Ji trường nhân gi+ng a%$n 5t $l' Y[[mb3 %+c đZ tăng trưng 6J sUo đF được t.nh toIn 8”ng cIch sQ 1ng phưh4n Hthyl c5t$t5 đ56 cJ )u$y' ghi :h+i lượng và tIi hò$ t$n trong /5th$nol v0i 6Zt t— lệ là X'[ 6g chi;t 7ut đ;n ['Y 6l 65th$nol3 ung 1ch 5th$nol c*$ c$o chi;t được l"c )u$ 8Z l"c ['m Š6 >%H a@$rtorius X -]b trư0c :hi tiê6 !>(-3 -ht chun ƒl$vonoi1„ $lpin5tin' pinoc568rin' c$r1$6onin' pinostro8in và p$n1ur$tin >hân t.ch đnh lượng nă6 ƒl$vonoi1 trên hệ th+ng !>(- aŽ$t5rs' /b' Ž\[[H 6ultisolv5nt 15liv5ry syst56' ŽY† ~N‹visi8l5 15t5ctor' ŽYk[k $uto s$6pl5r $n1 injlin5 15jg$ss5r3 j
-Zt ph$ đEo„ -hro6olith ]>jX5' aX[[ 7 3\ 66 i313 Y Š6b a/5rc:b provi151 ‡ith gu$r1 c$rtri1g5s ]>jX5 am 7 3\ 66 i313 /5rc:b3
46
j
>h$ đZng sQ 1ng„ !ệ 1ung 6Ji gr$1i5nt„ [3X $7it >hosphoric ab $n1 c5tonitril5 aBb a/5rc:b3 a[3m phOt' [ ' Y[ B 3m phOt' \m ' m B m3[ phOt' [ ' \[ B
j j
3[ phOt' X[[ Bb' tVng thời gi$n chạy X phOt %+c đZ 1òng„ X3m 6l‹phOt3 Bư0c sKng th5o 1i„ Ym và [ n6
%hW t.ch 62u 6i l4n tiê6 ['[Y 6l và 7Ic đnh cIc ƒl$vonoi1 đF được thực hiện 8”ng cIch so sInh thời gi$n lưu c*$ )u$ng phV hp th v0i nhMng cht chun th$6 chi;u3 nh lượng $lpin5tin' pinoc568rin' c$r1$6onin' pinostro8in và p$n1ur$tin trong c$o chi;t được thực hiện 8”ng 6Zt phư
4&
4
@h#n $% cO/ c8c h)" chHt e*/v4n4iJ v! Jqn o=Ht C>c*4h`o`n>* Ch/*c4n` tD4ng nh#n gi%ng tD=>:n th%ng v! n=ôi cH> n vitro _Y` } *+ mq= -* &gFi BOn tư c*$ Yjc6 chiều c$o và cây -> được là6 sạch và tIch r$ thành sIu c< )u$n„ rootl5ts' rhi‚o65s' shootj8$s5 rhi‚o65s' 6$roon st56s' l5$ƒ st$l:s' $n1 l5$v5s a!Gnh Xb 3 %t cE đều được 7=t lIt 69ng' phh4n H đ56 hOt chân :hJng là6 :hJ' ghi lại :h+i lượng c*$ c$o thJ3 -$o thJ được hò$ t$n trong 65th$nol 6Zt t— lệ X6g trong [j\[ 6l 65th$nol và s$u đK l"c thJng )u$ 6Zt 8Z l"c ['m ¥6 >%H aức cro1isc X -]b trư0c :hi phân t.ch 8”ng s=c : l9ng hiệu năng c$o a!>(-b3 -ht chun ƒl$vonoi1„ $lpin5tin' pinoc568rin' c$r1$6onin' pinostro8in và p$n1ur$tin !ệ th+ng !>(- a>5r:in Hl65rb
4'
j
Ct "h/ Bả4[ s56ipr5p$r$tiv5 colu6n a-hro6olith @56i>r5p ]>jX 5n1c$pp51 X[[R X[66 colu6n' por5 si‚5 Y 6 to Xn6 a/5rc:' ?5r6$nyb' >5r:in Hl65r @5ri5s Y[[
j j
>u6p' -= JK„ @h/ Bng 6 Jng[ hệ 1ung 6Ji gr$1i5nt [ nư0c j $7it phosphoric và Y[ $c5tonitril5 trong [3m phOt' s$u đK trZn gr$1i5nt tuy;n t.nh 8=t đ4u v0i [ $7it phosphoric' giE6 14n 7u+ng k[ trong mphOt và giM trong k phOt và m[ trong Y[ phOt
j j
giM trong phOt' Y[ trong XphOt3 /‘i l4n chạy là m[3m phOt3 T%c B JKng[ X3m 6l‹phOt3 (zc 6ng th`4 J~i[ Ym và [ n6
/‘i 62u chạy m l4n' nhMng p5$: cK đZ lệch chun .t h
iy= hi9n cO/ g`n *iên =/n f*/v4n4iJ, 0 c4=m/D/t`[ c4`n>m` A *ig/6` v! t%i (= h/ c8c Bi:= By 6ản o=Ht chọn *ọc c8c f*/v4n4iJ tD4ng cO NgPi Rn •&b€ } *+ mq= -* &gFi 8On 6Zt nă6 tuVi được tr,ng tại đại h"c /$l$y$' /$l$ysi$ 3 ược thu thập là6 sạch 1ư0i vòi nư0c trong X[ phOt3 -* &gFi BOn s$u :hi là6 sạch được đTt vào tOi nhự$ đW chòi nEy 646 c$o :hoEng YR c6 trư0c :hi sQ 1ng như 57pl$nts ƒor initi$ting c5ll susp5nsion cultur53 or r5v5rs5 tr$nscriptionjr5$l ti65 >-] a]%j)>-]b $n$lysis3 (I :hJng 8ệnh' rW và thân rW tư0i s$u :hi thu hoạch được nghiền thành 6n 8Zt 8”ng chày và c+i cK 6Tt nit< l9ng Chi?t v! "h#n tch 3@LC (I' thân rA và rW được c=t nh9 và được sy :hJ aov5nj1ri51b3 %; 8ào nuJi cy được l"c và là6 :hJ ngoài :hJng :h. a$ir 1ri51b' nghiề6 thành 8Zt 6n3 #hoEng Xg 8Zt 6n te 6‘i 62u ngâ6 trong 65th$nol X[[ trong kY h3 @$u :hi l"c ti;ng hành cJ )u$y đuVi 1ung 6Ji3 /Zt lượng 8”ng nh$u c*$ Hthyl c5t$t5 aish5r @ci5ntiƒic' ~@b và @o1iu6 chlori15 aX[[ 6lb thê6 vào và trZn )u$ đê6 in $ s5p$r$ting ƒunn5l to o8t$in 1iƒƒ5r5nt ƒr$ctions3 Yg @o1iu6 @ulph$t5 a@yst5r6j-h56]' ~@b thê6 vào th5 r56$ining ph$s5s ƒollo‡51 8y ƒiltr$tion through $ ƒilt5r p$p5r3 -J )u$y loại 89 1ung 6Ji3 o ghi :h+i lượng 6‘i c$o chi;t' thê6 6Zt lượng /5th$nol đW
/(
cK được n,ng đZ c$o X 6g‹6l3 !‘n hợp l"c )u$ 8Z l"c [3m Š6 >%H a@$rtorius] X -]' ~@b thu vào 6Zt vi$l tu853 /2u 65th$nolic s$u l"c aY[ Šlb nạp vào !>(-„ j
Ct[ -hro6olith p5rƒor6$nc5 ]>jX5 5n1c$pp51 X[[R3\ 66 a/5rc: /ilipor5' ~@b'
j j
Ž$t5rs] Yk[k utos$6pl5r' Ž$t5rs] Y† ~N‹Nisi8l5 5t5ctor' $n1 Ž$t5rs ] \[[3 T%c B JKng[ X3m 6l‹phOt3 39 J=ng môi[ [ ‡$t5rjphosphoric $ci1 và Y[ $c5tonitril5 ƒor [3m phOt' s$u đK trZn
j
v0i [ 14n 14n giE6 7u+ng \m ah
ƒl$vonoi1„ p$n1ur$tin ' pinoc568rin và pinostro8in athu te 5p$rt65nt oƒ -h56istry' ~niv5rsity oƒ /$l$y$' /$l$ysi$b ch"n là6 cht chun v0i n,ng đZ X 6g‹6l a !Gnh Xb3 -Ic hợp cht c4n nghiên cứu được 7Ic đnh 8”ng cIch so sInh t] tại 3' †3X và X[3\ phOt tư
/1
@/nJ=D/tin A c ch? 6ự tlng tD(ng cO/ t? $!4 A20b =/ cảm ng /"4"t46i6 v! c ch? Nej7/""/ ch=>yn vS [ Chi?t v! "h#n tch 3@LC -* &gFi BOn :hJ a gb a/$l$ysi$b được chi;t 7ut h$i l4n v0i 65th$nol am[ 6lb trong giờ nhiệt đZ phòng' th$y th; :hoEng cCng 6Zt lượng /5th$nol 60i s$u Y giờ đ4u tiên3 -Ic chi;t 7ut đF được l"c )u$ polyvinylpyrroli1on5 đW loại 89 t$nnin trư0c :;t hợp và là6 :hJ trong chân :hJng đW cK được chi;t thJ a[' gb3 -$o thJ đ4u tiên được phân đoạn sQ 1ng phân t.ch !>(- ‹ (-/@jq%j%{ trên thi;t 8 @hi6$1‚u j j j
-Zt ph$ đEo„ Ž$t5rs D8ri1g5 ]>-X colu6n aY3X 7 m[ 66' p$rticl5 si‚5 Y3m Š6b 4u đò„ > >h$ đZng sQ 1ng„ h‘n gr$1i5nt giM$ $c5tonitril5 và nư0c te X[ đ;n X[[ av ‹ vb trong k
phOt3 j %+c đZ 1òng„ ['m 6l ‹ phOt j &hiệt đZ cZt„ [ ¦ -3 %h. nghiệ6 sinh h"c :hE năng gây đZc c*$ cIc phân đoạn n”6 trong trong :hu vực \jk phOt chứ$ 6Zt p5$: l0n 1uy nht được 7Ic đnh là p$n1ur$tin 1ự$ trên /@ ‹ /@3 >$n1ur$tin được phân lập te 1ch chi;t thJ 8”ng !>(- điều ch; ph$ đEo3 j
-Zt„ aŽ$t5rs &ov$j>$: -X' :.ch thư0c hạt \ 66' Ym 7 X[[ 66b
/2
j
>h$ đZng„ h‘n hợp gr$1i5nt c5tonitril5 và &ư0c te \[ đ;n X[[ av ‹ vb c5tonitril
j
trong &ư0c %+c đZ 1òng„ XY 6( ‹ phOt được Ip 1ng trên m[ phOt3
nh t.nh và đZ tinh :hi;t aŒ †b c*$ p$n1ur$tin cJ lập được 7Ic đnh 8”ng phân t.ch !>(- và aX!j&/]b3 X!j&/] trong --l gi+ng v0i 8Io cIo trư0c đây _Y`3
‚c tnh ch%ng =ng th( cO/ "/nJ=D/tin A "h#n *" td cO NgPi Rn 0 Chi?t v! "h#n tch 3@LC -* &gFi BOn aqn1on5si$b :hJ thIi lIt aX[[ gb được ngâ6' tr.ch v0i 5th$nol tuyệt đ+i aYm[ 6lb )u$ đê6 nhiệt đZ phòng3 -hi;t 7ut 5th$nol s$u đK được l"c hOt chân :hJng và chi;t 8$ l4n3 -J )u$y m ¦- trong chân :hJng' thu được X'\ c$o :hJ3 -$o 5th$nol thJ phân đoạn 8”ng s=c : l9ng điều ch; a>r5p &ov$j>$: !] >r5p (- colu6n' p$rticl5 si‚5 \ l6' Y[[7Ym 66 được tr$ng 8 v0i 6Zt cZt 8Eo vệ cK chứ$ 62ub sQ 1ng h$i 1ung 6Ji rQ$ giEi :hIc nh$u3 >h4n rQ$ giEi v0i X„ X 65th$nol‹nư0c cK chứ$ ['[Ym av ‹ vb $7it triƒluoro$c5tic a%b3 >h4n B rQ$ giEi v0i X[[ 65th$nol3 @=c : l9ng được chạy v0i t+c đZ 1òng Y[ 6l ‹ phOt3 >$n1ur$tin đF được phân lập te ph4n B 8”ng s=c : l9ng ph$ đEo sQ 1ng 6Zt ph$ đZng g,6 6Zt gr$1i5nt teng 8ư0c \[' k[' km và [ av ‹ vb 1ch 65th$nol chứ$ ['[Ym av ‹ vb %3 >$n1ur$tin cJ lập được s$u đK đF được :iW6 tr$ đZ tinh :hi;t 8”ng phân t.ch !>(-3 !ệ th+ng !>(- g,6 6Zt /icrosph5r5 a@up5lco' ~@b„ j
-Zt„ ]> -X a#.ch thư0c hạt m l6' Ym[ 7 'Y 66b được tr$ng 8 v0i 6Zt cZt 8Eo vệ cK
j j j
chứ$ cIc vật liệu tưh$ đZng„ chạy ch; đZ gr$1i5nt n,ng đZ ['Ym $7it $75tic và X[[ $c5tonitril5 %+c đZ 1òng„ ['kk 6l ‹ phOt &hiệt đZ cZt„ ¦ -3
345t tnh $ả4 v9 cO/ @/nJ=D/tin A ch%ng 6ự ôo> h48 g#> D/ $i thi4/c`t/miJ`[ chng minh tD4ng th nghi9m in vitro $ƒng JKng t? $!4 g/n aLjF 1 } *+ mq= -* &gFi BOn tư
/3
nhiệt đZ phòng3 !‘n hợp được chưng ct và sy :hJ [ ¦ - trong ngày thu được c$o chi;t c* &gFi BOn †'† a‡ ‹ ‡b3 Cô *" @A td c/4 chi?t cO NgPi Rn Y'\k g c$o chi;t hò$ t$n trong 75ton và trZn v0i m g g5l silic$' cJ )u$y cho :hJ3 BZt thu được đ56 s=c : cZt a--b chứ$ k g g5l silic$3 -Ic phân đoạn‹ cJ lập là 1ự$ trên phư a† đZ tinh :hi;tb là thực hiện th5o t— lệ †m„ m3 >hân B]j cK chứ$ > a]ƒ ['Y†b đF được sy :hJ 8”ng cIch cJ )u$y thu được ['k\k g tinh thW > tinh :hi;t a†\'\b được 7Ic nhận 8”ng a!>(-b và được t.nh 8”ng cJng thức s$u„ Diện tích peak panduratin A tinh :huy;t ˜ tV( ng dệi
chípn teak cp h – íd teệaid n kung mô )i
345t Bng cO/ "/nJ=D/tin A cô *" td cO NgPi Rn Ag/in6t m=*tij 6"`ci`6 4D/* $i4fi*m6 in vitro & Chi?t v! "h#n tch 3@LC -* &gFi 8On :hJ thu thập z$:$rt$' qn1on5si$' được 7Ic đnh 8i &3 q3 B$5:' 5p$rt65nt oƒ {ri5nt$l /51icin$l /$t5ri$ls $n1 >roc5ssing' #yungh55 ~niv5rsity ažongin' #or5$b3 !ae"p2eria pandurate ]o783 aX[[gb được chi;t v0i †m Hth$nol a[[6lb thu được XX3†mg c$o :hJ3 -hi;t v0i Hthyl $c5t$t5 aY 7 Y[[6lb3 -hạy s=c : cZt silic$g5l am 7 m c6' \m[ g silic$ g5l k[jY[ 65sh /5rc: #?$' $r6st$1t' ?5r6$nyb' rQ$ giEi v0i njh57$n5jchloroƒor6j5thyl $c5t$t5 Xm„m„X3m aYX' v‹v‹vb thu được k phân đoạnaXjkb3 >hân đoạn a[3†XjXX'X3mX gb ti;p tc tIch v0i njh57$n5j5thyl $c5t$t5j65th$nol X„Y„X aX3mX' v‹v‹vb' thu được phân đoạn jB aX3X gb3 >hân đoạn jB rQ$ giEi v0i /5th$nol X[[ a[3j [3† 6lb phân t.ch !>(- điều ch;„ j -Zt„ zq?H( ŽjYmY colu6n' Y[3[ 66 i313 7 m[[ 66 ( z$p$n n$lytic$l qn1ustry -o3' j j j j
(t13' %o:yo' z$p$nb 4u 1ò„ ~N Bư0c sKng hp thu„ \mn6 >h$ đZng sQ 1ng„ X[[ /5th$nol %+c đZ 1òng„ 6l‹ phOt
/4
%hu được > a[[j[[6l' [3†g' †b
@h#n tch JD4o> @/nJ=D/tin A, v! c8c h45t tnh /ntim=t/g`nic cO/ c8c e*/v4n4iJ tD4ng cO NgPi Rn ch%ng *5i Bt $i?n JS vKng Amink Chi?t v! "h#n B45n c8c h)" chHt ch%ng g#> Bt $i?n -* &gFi BOn tưj[ -X am'[ 7 Y[ c6b' rQ$ giEi gr$1i5nt teng 8ư0c„ [' m[' \[' và k[ 5th$nol ‹ nư0c' ['X $7it ƒor6ic' X3m ( teng 8ư0c3 -Ic phân đoạn cK hoạt t.nh sinh h"c ti;n hành !>(- điều ch; a%@# g5l {@j[%s' Y[ 7 Ym[ 66b đW tinh :hi;t h(-b và 7Ic đnh là $nti6ut$g5ns3 DIc đnh cIc hợp cht trong X'[ :g c* BR thu được Xj\ „ Y† 6g' [X 6g' Yk[ 6g' X\ 6g' † 6g' và Xmk 6g3 -u trOc c*$ cIc hợp cht Xj\ a!Gnh Xb3
Snh *()ng 6 $ c8c h)" chHt 1jF tD4ng a >hân t.ch !>(-„ sQ 1ng hệ th+ng phân t.ch !>(j
-Zt„ %@#g5l sup5rj{@ a3\ 7 X[[ 66b3
j
>h$ đZng„ ?r$1i5nt tuy;n t.nh sQ 1ng ['m $7it ƒor6ic và $c5tonitril5
j
4u 1ò„
j
&hiệt đZ cZt„ [ ¦ -3
j
%+c đZ 1òng„ X'[ 6l ‹ phOt3
j
#h+i lượng tiê6„ X[ Šl
j
Bư0c sKng th5o 1i„ Y[ và [ n63
}„ *+ mq= 3@LC -* B] tư
//
7h%i *()ng tD=ng $\nh c8c h)" chHt ]mgs1 g cO NgPi Rn t(i^ -ht #h+i lượng
X Y Y† € X k € mY
m\ € X\
/6
XX € m
m k3 € 3X
\ [ € X\
/. TH5 )7NH PHƯƠNG PHÁP33 2.1.
Snh ngh/
%h6 đnh phưê= c-= cO/ IpZ 1&2' phưhưhư
2.&.
Ch tiê= thVm BSnh
%h5o cIc )uy đnh c*$ ~@' {-' ~@> và q-!' đ+i v0i cIc phư
/&
!ệ th+ng phC hợp là đInh giI c*$ cIc thành ph4n c*$ 6Zt hệ th+ng phân t.ch đW cho thy r”ng hiệu sut c*$ 6Zt hệ th+ng đIp ứng cIc yêu c4u tiêu chun c*$ 6Zt phưr5cisionb j Z vMng aVn đnhb c*$ phư
/
thJng s+ th6 đnh' cIc phưhân t.ch đnh
>hân t.ch vi
>hân t.ch đ$
DIc đnh gi0i
t.nh
lượng
lượng
hạn tạp cht
j
•
•
j
j
•
•
j
a@p5ciƒic$tion‹@5l5ctivity
•
•
•
•
b ({ a(i6it oƒ 15t5ctionb ({S
•
•
•‹j
•
j
•
•‹j
j
j
•
•
j
j • • a]ugg51n5ss‹]o8ustn5ssb ajb :hJng c4n thực hiện th6 đnh a•b c4n thực hiện th6 đnh
j
-Ic thJng s+ th6 đnh Z đOng a%ru5n5ssb Z ch6 a>r5cisionb Z đTc hiệu' ch"n l"c
a(i6it oƒ )u$ntit$tionb Z tuy;n t.nh a(in5$rity‹r$ng5b Z vMng aVn đnhb
BEng Y„ (ự$ ch"n thJng s+ th6 đnh phưr5cisionb
>hân t.ch đnh
>hân t.ch vi
>hân t.ch đ$
DIc đnh gi0i
t.nh
lượng
lượng
hạn tạp cht
j
•
•
j
j
•
•
j
/'
Z đTc hiệu' ch"n l"c a@p5ciƒic$tion‹@5l5ctivity
j
j
j
j
b ({ a(i6it oƒ 15t5ctionb ({S
•
j
j
•
j
•
§
j
j
j
§
j
a(i6it oƒ )u$ntit$tionb Z tuy;n t.nh a(in5$rity‹r$ng5b Z vMng aVn đnhb
j j j a]ugg51n5ss‹]o8ustn5ssb ajb :hJng c4n thực hiện th6 đnh a•b c4n thực hiện th6 đnh
2.&.1. 2.&.1.1
j
Tnh B‚c hi9=schọn *ọc Snh ngh/
Tnh B‚c hi9=„ (à :hE năng phIt hiện được cht phân t.ch :hi cK 6Tt cIc tạp cht :hIc
như cIc tiền cht' cIc cht chuyWn hK$' cIc cht tư
2.&.1.&
C8ch o8c BSnh
TD(ung h)" ch=ng W 7Ic đnh t.nh đTc hiệu‹ch"n l"c c*$ phưhân t.ch cIc 62u tr=ng' lTp lại t+i thiWu \ l4n đ+i v0i teng loại nền 62u3 /2u tr=ng phEi :hJng được cho t.n hiệu phân t.ch3 &;u 62u tr=ng cK h
6(
j >hân t.ch 62u thQ hoTc 62u tr=ng thê6 chun hà6 lượng g4n ({S' lTp lại t+i thiWu \ l4n3 @o sInh :;t )uE v0i 62u tr=ng' phEi cho t.n hiệu cht c4n phân t.ch3 j @Q 1ng phưhân t.ch 62u :hJng cK cht phân t.ch nhưng cK cht cu trOc tưhEi cho :;t )uE â6 t.nh ađ+i v0i phư
61
!Gnh X„ DIc đnh đZ tinh :hi;t c*$ pic trong s=c : l9ng !>(-j Z tinh :hi;t c*$ p.c được 7Ic đnh 8”ng cIch so sInh phV tại cIc điW6 :hIc nh$u trên pic s=c :3 -Ich phV 8i;n nht là ch"n tại 8$ điW6„ đLnh p.c a$p57b' và h$i điW6 về h$i 8ên sườn c*$ p.c aupslop5 và 1o‡nslop5b3 %hJng thường ch"n h$i điW6 tại Y‹ đZ rZng c*$ p.c về h$i ph.$3 &goài r$ hiện n$y đ$ s+ cIc thi;t 8 đều cK ph4n 6ề6 t.nh toIn đZ tinh :hi;t c*$ p.c' cK thW 1ự$ vào điW6' m điW6' k điW6 h$y tt cE cIc điW6 tạo thành p.c3 -Ic thi;t 8 hiện đại cK thW t.nh toIn đZ tinh :hi;t trực ti;p thJng )u$ ph4n 6ề6 điều :hiWn3
62
3\nh &[ C8c c8ch o8c BSnh B tinh hV c*$ tạp cht và cht phân t.ch tư
2.&.1.
Tnh B‚c hi9=schọn *ọc B%i vzi "h(ng "h8" ch=Vn
+i v0i cIc phư
63
5.2.2.
7h4ảng t=>?n tnh v! B(ung ch=Vn
#hoEng tuy;n t.nh c*$ 6Zt phư
3\nh [ 7h4ảng t=>?n tnh ]*in`/D D/ng`^ v!
2.&.&.1
C8ch o8c BSnh ?n tnh
+i v0i h4u h;t cIc phư
64
cht l hK$3 %rong :hi cIc : thuật sQ 1ng :hIc nh$u Enh hưng l0n đ;n đZ 1ài ng=n c*$ :hoEng tuy;n t.nh3 N. 1' : thuật !>(- n;u sQ 1ng 15t5ctor ~NjNis hoTc cK thW cho :hoEng tuy;n t.nh đ;n X[\ thậ6 ch. đ;n X[k' trong :hi n;u sQ 1ng 15t5ctor hunh )u$ng h$y chL s+ :hOc 7ạ thG chL cho :hoEng tuy;n t.nh :hoEng X[ RX[m3
2.&.&.&
}#> Jựng B(ung ch=Vn
@$u :hi 7Ic đnh :hoEng tuy;n t.nh c4n 7ây 1ựng đường chun và 7Ic đnh hệ s+ h,i )uy tư
∑ a i − X ba ;i − Q b Y Y ∑ a i − X b a ;i − Q b
và hệ s+ tư?n tnh. (ung ch=Vn tDên mq= tD;ng >hân t.ch cIc 62u tr=ng thê6 chun v0i n,ng đZ :hIc nh$u a.t nht \ n,ng đZb' trong :hoEng tuy;n t.nh ư0c lượng trên' 6‘i n,ng đZ là6 l4n3 N– đường cong ph thuZc giM$ t.n hiệu đo atrc tung yb ph thuZc vào n,ng đZ atrc hoành 7b3 %.nh cIc hệ s+ h,i )uy a$' 8 trong phư
6/
nhiều trường hợp :hK tG6 được 62u tr=ng phC hợp và :hJng được cK cht phân t.ch3 o đK' cK thW sQ 1ng phưhân t.ch 62u thực cK cho thê6 cIc n,ng đZ chun :hIc nh$u tư
3\nh 2[ (ung ch=Vn tDên n:n mq= thực #hi sQ 1ng đường chun trên nền 62u thực cK thW loại tre được cIc Enh hưng c*$ nền 62u đ;n :;t )uE phân t.ch3 @$u :hi lập được phư
66
3\nh F[ J B(ung ch=Vn 6 Jng chHt ni ch=Vn #hi phân t.ch 62u' nZi chun c“ng phEi được thê6 vào at+t nht là te đ4u' s$u :hi cân' đongb đW s$o cho tạo được n,ng đZ cu+i cCng 8”ng n,ng đZ nZi chun trong cIc 1ung 1ch chun3 N0i cIch ti;n hành như th; này cK thW hạn ch; được h4u h;t cIc Enh hưng trong )uI trGnh phân t.ch a8$o g,6 te cân 62u' chun 8 62u đ;n phân t.ch trên thi;t 8b đ;n :;t )uE phân t.ch3 +i v0i cIc : thuật phân t.ch hiện đại như :h+i phV' đTc 8iệt là s=c : l9ng :h+i phV' việc sQ 1ng nZi chun là 6Zt yêu c4u tiên )uy;t' n;u :hJng 6u+n nKi là 8=t 8uZc3 %hJng thường trong s=c : l9ng :h+i phV' cIc cht nZi chun được ưu tiên lự$ ch"n là cIc cht đ,ng v' thJng thường như Y! ab' X-' Xm&333 N. 1' :hi phân t.ch chlor$6ph5nicol thG ngoài cht ngoại chun là chlor$6ph5nicol' sQ 1ng thê6 cht nZi chun là chlor$6ph5nicol1m cl5n8ut5rol thG sQ 1ng cl5n8ut5rolj1†' 65l$6in thG sQ 1ng 65l$6injX-Xm&333 -Ic cht đ,ng v này cK ưu điW6 nVi 8ật là t.nh cht hK$ l g4n như tư Jựng B(ung ch=Vn j -4n đE6 8Eo n,ng đZ chun ch.nh 7Ic„ ường chun là y;u t+ s+ng còn' )uy;t đnh sự đOng đ=n c*$ :;t )uE phân t.ch' 1o đK n;u trong )uI trGnh 7ây 1ựng đường chun 6=c nhMng s$i
6&
s+ l0n s– 12n đ;n sự 6t ch.nh 7Ic c*$ :;t )uE3 iều đ4u tiên đW :iW6 soIt được sự ch.nh 7Ic c*$ cIc n,ng đZ chun :hi 7ây 1ựng đường chun là c4n đE6 8Eo đZ ch.nh 7Ic c*$ cht chun acht chun 6u$ te nhà sEn 7utb về hà6 lượng' đZ tinh :hi;t3 %h5o yêu c4u c*$ q@{ Xk[Ym' cIc cht chun :hi sQ 1ng c4n cK chứng nhận c*$ nhà sEn 7ut và v2n còn hạn sQ 1ng3 %rong 6Zt s+ trường hợp' cK thW 8+ tr. cIc th. nghiệ6 đW đInh giI cht lượng cIc cht chun trư0c :hi đư$ vào sQ 1ng3 j %.n hiệu cIc l4n đo c*$ 6‘i n,ng đZ phEi cK đZ lTp lại đạt yêu c4u„ #hi th6 đnh phư
['†† © ]Y © X
j Z chệch cIc điW6 n,ng đZ 1Cng 7ây 1ựng đường chun3 @$u :hi lập đường chun 7ong c4n :iW6 tr$ 8”ng phư
%rong đK„
∆
i
t −
X[[
„ Z chệch c*$ teng điW6 chun 1Cng 7ây 1ựng đường chun
-t „ &,ng đZ t.nh ngược th5o đường chun c*$ cIc điW6 chun -c „ &,ng đZ c*$ cIc điW6 chun %h5o )uy đnh c*$ nhiều tV chức c*$ /' -$n$1$' châu ªu' giI tr
∆
:hJng được vượt )uI € Xm cho tt cE cIc n,ng đZ' riêng n,ng đZ ({S cK thW chp nhận gi0i hạn € Y[3
6
2.&..
Gizi h5n "h8t hi9n ]LZ'^
?i0i hạn phIt hiện là n,ng đZ 6à tại đK giI tr 7Ic đnh được l0n h
2.&..1. C8ch o8c BSnh LZ' cO/ "h(ng "h8" BSnh tnh -4n 7Ic đnh được n,ng đZ nào 6à tại đK s– 7Ic đnh ch=c ch=n sự cK 6Tt c*$ cht phân t.ch3 >hân t.ch cIc 62u tr=ng thê6 chun cIc n,ng đZ nh9 :hIc nh$u' 6‘i n,ng đZ phân t.ch lTp lại X[ l4n3 DIc đnh t— lệ ph4n tră6 s+ l4n phIt hiện a1ư
LZ' cO/ "h(ng "h8" BSnh *()ng -K nhiều cIch 7Ic đnh ({ :hIc nh$u tCy thuZc vào phưhân t.ch 62u X[ l4n song song' t.nh đZ lệch chun3 Z lệch chun này phEi :hIc [3 %.nh ({„
({ ˜ SA[
=
[
• @[
∑a
N0i %rong đK„
[
− P[ b Y n −X
P[i
n,ng đZ trung 8Gnh 62u tr=ng
SA đZ lệch chun c*$ 62u tr=ng C8ch &3 (à6 trên 62u thQ„ (à6 X[ l4n song song3 &ên ch"n 62u thQ cK n,ng đZ thp av. 1' trong :hoEng m đ;n k l4n ({ ư0c lượngb3 %.nh ({„ %.nh giI tr trung 8Gnh
P
' và đZ lệch chun @ ({ ˜ 7 @
6'
SA[
Inh giI ({ đF t.nh được„ t.nh ] ˜
P
=
∑a
P[i n
− PbY
−X
‹ ({
•
&;u ] X[ thG n,ng đZ 1ung 1ch thQ là phC hợp và ({ t.nh được là đIng tin cậy « &;u ] thG phEi 1Cng 1ung 1ch thQ đậ6 đTc h
•
1ung 1ch thQ đF 1Cng và là6 lại th. nghiệ6 và t.nh lại ] &;u ] Œ X[ thG phEi 1Cng 1ung 1ch thQ loFng h
•
là6 lại th. nghiệ6 và t.nh lại ] 'ự/ tDên t† *9 tn hi9= tDên nhi‡= ]psN^ -Ich này chL Ip 1ng đ+i v0i cIc )uy trGnh phân t.ch sQ 1ng cIc cJng c cK nhiAu đường nền3 %hJng thường cIch t.nh này Ip 1ng phV 8i;n cho cIc phưhân t.ch 62u a62u thực' 62u thê6 chun hoTc 62u chunb n,ng đZ thp còn cK thW 7ut hiện t.n hiệu c*$ cht phân t.ch3 @+ l4n phân t.ch lTp lại l4n3 DIc đnh t— lệ t.n hiệu chi$ cho nhiAu a@‹& ˜ @ign$l to nois5 r$tiob' trong đK
@ là chiều c$o t.n hiệu c*$ cht phân t.ch' & là nhiAu đường nền
&hiAu đường nền được t.nh về h$i ph.$ c*$ đường nền và t+t nht là t.nh nhiAu lân cận h$i 8ên c*$ p.c' 8ề rZng 6‘i 8ên t+i thiWu gp X[ l4n chiều rZng c*$ p.c tại nQ$ chiều c$o3 ({ được chp nhận tại n,ng đZ 6à tại đK t.n hiệu l0n gp Yj l4n nhiAu đường nền' thJng thường thường ly @‹& ˜
3\nh [ DIc đnh ({ 8”ng cIch t.nh @‹&
&(
'ự/ tDên B(ung ch=Vn ]th/m
%rong đK„
=
i3i × SA a
@„ Z lệch chun c*$ t.n hiệu $„ Z 1+c c*$ đường chun
?iI tr $ cK thW 1A 1àng t.nh được te đường chun' giI tr @ cK thW được t.nh th5o nhiều cIch :hIc nh$u' 8$o g,6„ j ự$ trên đZ lệch chun c*$ 62u tr=ng„ >hân t.ch 62u tr=ng lTp lại X[ l4n và t.nh @ tư
2.&.0.
Gizi h5n BSnh *()ng ]LZQ^
?i0i hạn đnh lượng là n,ng đZ t+i thiWu c*$ 6Zt cht cK trong 62u thQ 6à t$ cK thW đnh lượng 8”ng phư
&1
!Gnh3 6+i )u$n hệ giM$ ({' ({S và :hoEng tuy;n t.nh *+2+ -c& x-c đ.n& Niệc 8+ tr. th. nghiệ6 đW 7Ic đnh ({S thường :;t hợp v0i t.nh ({3 -K nhiều cIch :hIc nh$u đW t.nh ({S như s$u„ 'ự/ tDên B *9ch ch=Vn[ -K h$i trường hợp như trong ph4n t.nh ({ là thực hiện trên 62u tr=ng và thực hiện trên 62u thQ3 -Ic cJng thức t.nh toIn như s$u„ %.nh trên 62u tr=ng„
/OA = [ + X[SA[ /OA
%.nh trên 62u thQ„
= X[SA[
'ự/ tDên t† *9 tn hi9= tDên nhi‡=[ -Ich này chL Ip 1ng đ+i v0i cIc )uy trGnh phân t.ch sQ 1ng cIc cJng c cK nhiAu đường nền3 -Ich t.nh toIn hoàn toàn tư
=
X[ SA
&2
a
(ưu ' ngoài việc t.nh toIn như trên c4n )u$n tâ6 đ;n đZ lTp lại tại ({S' tCy th5o 6‘i phư
2.&.2.
chnh o8c ]B BRng v! B chm^
!iện n$y cK nhiều cIch hiWu :hIc nh$u về thuật ngM đZ ch.nh 7Ic3 %rư0c đây và đ;n 8ây giờ nhiều tài liệu cK nKi về đZ đOng và đZ ch.nh 7Ic như là h$i :hIi niệ6 :hIc nh$u3 %rong tài liệu này chOng tJi sQ 1ng h$i thuật ngM đZ đOng và đZ ch6 đW 1iAn tE đZ ch.nh 7Ic c*$ 6Zt phư
2.&.2.1. chm %rong nhiều trường hợp cIc php thQ nghiệ6 trên nhMng đ+i tượng và v0i nhMng điều :iện :hIc nh$u thường :hJng cho :;t )uE gi+ng nh$u3 iều này 1o cIc s$i s+ ng2u nhiên c*$ 6‘i )uy trGnh gây r$' t$ :hJng thW :iW6 soIt được hoàn toàn tt cE cIc y;u t+ Enh hưng đ;n :;t )uE thQ nghiệ63 o đK' đW :iW6 soIt được cIc s$i s+ này' phEi 1Cng đ;n :hIi niệ6 đZ ch63 Z ch6 chL ph thuZc vào s$i s+ ng2u nhiên và :hJng liên )u$n đ;n giI tr thực3 Z ch6 là 6Zt :hIi niệ6 đnh t.nh và được 8iWu th đnh lượng 8”ng đZ lệch chun h$y hệ s+ 8i;n thiên3 Z ch6 càng thp thG đZ lệch chun h$y hệ s+ 8i;n thiên càng l0n3
&3
Z ch6 cK thW được phân r$ thành 8$ trường hợp s$u„ j Z lTp lại ar5p5$t$8ilityb j Z ch6 trung gi$n aint5r651i$t5 pr5cisionb j Z tIi lập ar5pro1uci8ilityb -c& x-c đ.n& C8ch 1. % tD th nghi9m %i;n hành là6 th. nghiệ6 lTp lại X[ l4n a.t nht \ l4nb trên cCng 6Zt 62u a6‘i l4n 8=t đ4u te cân h$y đong 62ub3 /2u phân t.ch cK thW là 62u chun' hoTc 62u tr=ng cK thê6 chun' t+t nht là là6 trên 62u thQ h$y 62u thQ thê6 chun3 %eng phòng thQ nghiệ6' cK thW 8+ tr. th. nghiệ6 đW t.nh đZ lTp lại hoTc đZ ch6 trung gi$n3 %rong 6Zt s+ trường hợp th$6 gi$ so sInh v0i cIc phòng thQ nghiệ6 :hIc av. 1 trong chư
=
RSA •
∑a
− PbY n −X Pi
= • =
SA P
× X[[
%rong đK„ @„ đZ lệch chun &„ s+ l4n th. nghiệ6 Pi
„ giI tr t.nh được c*$ l4n thQ nghiệ6 thứ wqx P
„ ?iI tr trung 8Gnh c*$ cIc l4n thQ nghiệ6
]@„ Z lệch chun tư
&4
ự$ trên :;t )uE phân t.ch là6 trên 62u thực trong nhiều tu4n' .t nht là X[ 62u' cK thW là cIc nền 62u :hIc nh$u' n,ng đZ :hIc nh$u nhưng phEi cK :;t )uE là6 lTp Y l4n 3 %rường hợp cIc 62u cK n,ng đZ' hà6 lượng g4n như nh$u3 %.nh đZ lệch giM$ h$i :;t )uE lTp c*$ 6‘i 62u 1i r,i t.nh đZ lệch trung 8Gnh 1t8' s$u đK t.nh đZ lệch chun s„ Ai
Atb
=
d i Pi
=∑
Ai
n
RSA •
=
Atb
X3XX
×X[[
/i c& đ-n& gi+i chi;u giI tr t.nh được v0i giI tr 6ong 6u+n h$y giI tr yêu c4u hoTc so v0i ]@ lTp lại cho trong 8Eng k a]@ t.nh được :hJng được l0n h
!à6 lượng X[[ X[ X [3X [3[X [3[[X [3[[[X [3[[[[X [3[[[[[X [3[[[[[[X
%— lệ cht X X[jX X[jY X[j X[j X[jm X[j\ X[jk X[j X[j†
]@ ab X3 X3 Y3k 3k m3 k3 XX Xm YX [
%rong nZi 8Z 6‘i phòng thQ nghiệ6 ngoài việc t.nh toIn đZ lTp lại' c4n phEi 8+ tr. th. nghiệ6 đW t.nh được đZ ch6 trung gi$n a6Zt s+ tIc giE g"i là đZ tIi lập nZi 8Z phòng thQ nghiệ6b th5o 6Zt trong cIc cIch s$u đây„ j @Q 1ng cIc nhân viên thQ nghiệ6 :hIc nh$u j @Q 1ng cIc thi;t 8 v0i 6Zt s+ đTc t.nh :hIc nh$u' v. 1 cIc hệ th+ng !>(- :hIc nh$u c*$ cIc hFng :hIc nh$u' hoTc c*$ cCng 6Zt hFng nhưng v0i cIc 6o15l :hIc nh$u j @Q 1ng cIc 1ung 6Ji hK$ cht' thu+c thQ cK cht lượng :hIc nh$u
&/
j #hIc nh$u về nhiệt đZ và đZ 6 c*$ phòng thQ nghiệ6 j #hIc nh$u cIc điều :iện c thW c*$ thi;t 8' v. 1 thành ph4n 1ung 6Ji ph$ đZng' t+c đZ 1òng' p! c*$ ph$ đZng333 Niệc th$6 gi$ thQ nghiệ6 thành thạo' so sInh liên phòng thQ nghiệ6 là điều :iện rt )u$n tr"ng trong đInh giI phư
2.&.2.&. BRng ]tD=`n`66^ Z đOng c*$ phư
∆= %rong đK„
X tb
− µ
µ
× X[[
¢ „ Z chệch a8i$sb' Dt8„ ?iI tr trung 8Gnh c*$ :;t )uE thQ nghiệ6 Š„ ?iI tr thực hoTc giI tr được chp nhận là đOng
-c& x-c đ.n& độ đ3ng /u+n 7Ic đnh đZ đOng c4n phEi tG6 được giI tr đOng' cK nhiều cIch :hIc nh$u đW 7Ic đnh đZ đOng' 8$o g,6 việc so sInh :;t )uE thực nghiệ6 v0i :;t )uE thực hiện 8i 6Zt phưhân t.ch 62u chun hoTc 62u thQ' thực hiện X[ l4n 8”ng phưhư
&6
Inh giI đZ tư
T tn
%rong đK„ Y
S X
'
S Y Y
T tn
=
S X
S Y
Y
>X
„ ?iI tr thực nghiệ6 Y
„ -Ic phư
S X
Œ
S Y Y
&;u„ tn © c aα' : X' : Yb„ !$i phư
4o s-n& &ai gi- tr. trng b:n& (c&7n t 4t;ent" -hun t được 1Cng đW so sInh 756 cK sự :hIc nh$u giM$ giI tr thực nghiệ6 và giI tr
thực h$y :hJng phư
&&
Sc
Y
=
a nX − Xb SXY + a nY − XbS Y Y nX
+ nY − Y
X − Y
t tn =
S c
Y
a
X nX
+
X nY
b
# = nX + nY − Y
%rong đK„
ttn„ ?iI tr t thực nghiệ6 tcaα' :b„ ?iI tr t tr$ 8Eng 6ức ngh’$ α' 8ậc tự 1o : a756 ph lc Xb nX' nY „ @+ l4n th. nghiệ6 l4n lượt c*$ phưhư
'
Y
„ ?iI tr trung 8Gnh l4n lượt c*$ phư
phư
PX
=
− PY
Y
a
SX
nX
+
S Y
Y
nY
b
a SXY + S Y Y b nX nY # = Y Y Y Y SX S Y n ÷ n÷ X + Y nX + X nY + X C8ch &„ p Jng vt *i9= ch=Vn ]a`f`D`nc` m/t`Di/*^
&
Nật liệu chun acòn g"i là 62u chunb là 62u phân t.ch cK hà6 lượng cht phân t.ch đF được 7Ic đnh trư0c và là đOng3 -K nhiều cp vật liệu chun :hIc nh$u' trong đK c$o nht là -]/ ac5rtiƒi51 r5ƒ5r5nc5 6$t5ri$l R vật liệu chun được chứng nhậnb được cung cp 8i cIc tV chức cK uy t.n trên th; gi0i3 -Ic 62u -]/ luJn cK :;t )uE :£6 th5o :hoEng 1$o đZng' 1o đK :hi phân t.ch 62u -]/ cK thW đInh giI được đZ đOng 1ự$ vào :hoEng 1$o đZng cho php av. 1„ /2u tht' chL tiêu cl5n8ut5rol là X ng‹g € ['[m ng‹g n;u :;t )uE phân t.ch được trong :hoEng te ['†mjX'[m thG đạtb3 &;u :hJng cK cIc 62u -]/ cK thW sQ 1ng cIc 62u :iW6 tr$ aS-Su$lity -ontrolb đF 8i;t n,ng đZ3 >hòng thQ nghiệ6 cK thW tự chun 8 cIc loại 62u này' hoTc sQ 1ng cIc 62u thực cK hà6 lượng đF 8i;t hoTc sQ 1ng cIc 62u lưu te chư
%rong đK„
− µ
µ
× X[[
¢ „ Z chệch a8i$sb' P
„ ?iI tr trung 8Gnh c*$ :;t )uE thQ nghiệ6
Š„ ?iI tr thực hoTc giI tr được chp nhận là đOng ~@ )uy đnh đZ chệch c*$ cIc phưhân t.ch 62u chun lTp lại X[ l4n at+i thiWu \ l4nb' t.nh giI tr trung 8Gnh và đZ lệch chun' te đK t.nh giI tr ttn th5o cJng thức s$u đây và so sInh v0i tc apb „ t tn =
µ − S Y n
%rong đK„
ttn„ ?iI tr t thực nghiệ6 tcaα' :b„ ?iI tr t tr$ 8Eng v0i 6ức ngh’$ ['[m a756 ph lc Xb và 8ậc tự 1o : ˜ n j X3 ¥„ ?iI tr thực hoTc giI tr được chp nhận ath$6 chi;ub
&'
7 „ ?iI tr trung 8Gnh c*$ phưhư
"+c − " c
×X[[
j +i v0i 62u tr=ng„ R • =
%rong đK„
tt c
× X[[
]„ Z thu h,i' -6•c„ &,ng đZ cht phân t.ch trong 62u thê6 chun -6„ &,ng đZ cht phân t.ch trong 62u thQ -c„ &,ng đZ chun thê6 al thuy;tb -tt„ &,ng đZ cht phân t.ch trong 62u tr=ng thê6 chun
@$u đK t.nh đZ thu h,i chung là trung 8Gnh c*$ đZ thu h,i cIc l4n là6 lTp lại3 %hê6 cht chun 8$ 6ức n,ng đZ là 6ức thp' trung 8Gnh và c$o trong :hoEng n,ng đZ là6 việc3 %h5o )uy đnh c*$ hZi đ,ng châu ªu đ+i v0i cIc chL tiêu $n toàn acIc chL tiêu thuZc nhK6 đZc' cK )uy
(
đnh gi0i hạn cho php' v. 1 t,n 1ư hor6on' :hIng sinh' hK$ cht 8Eo vệ thực vật333b thê6 chun vào 62u tr=ng 8$ 6ức n,ng đZ tại ['m l4n' X l4n và Y l4n gi0i hạn cho php a/](b3 !Zi đ,ng châu ªu c“ng )uy đnh đ+i v0i cIc 62u phân t.ch hàng ngày aroutin5b cIc chL tiêu thuZc cCng nhK6 av. 1„ hK$ cht 8Eo vệ thực vật nhK6 clo hMu c
!à6 lượng X[[ › X[ ›X › [3X [3[X [3[[X [3[[[X [3[[[[X [3[[[[[X [3[[[[[[X
%— lệ cht X X[jX X[jY X[j X[j X[jm X[j\ X[jk X[j X[j†
Z thu h,i ab †jX[Y †jX[Y †kjX[ †mjX[m †[jX[k [jXX[ [jXX[ [jXX[ \[jXYm [jXY[
BEng„ Suy đnh về đZ thu h,i c*$ hZi đ,ng châu ªu %% X Y
!à6 lượng cht a¥g‹:gb ©X ŒX đ;n X[ X[
2.&.F.
Z thu h,i _` m[jXY[ k[jXX[ [jXX[
ˆn BSnh ]h/> B v|ngsB ch;c ch;n^ cO/ "h(ng "h8"
Z Vn đnh c*$ phư
1
j Z vMng„ (à 6ức đZ lTp lại cIc :;t )uE phân t.ch :hi cK sự th$y đVi nh9 6Zt s+ thJng s+ c*$ phư
T3WC NG3IXM
2
TYI LIXU T3AM 73ẢZ 1. (( P. H. H. Cf ~ -?tE N:. 2003, Tập 3 4314/&. 2. TJ?@: P. •. -.€ C9:R<@ P.€ P<@VD:<<@ U.€ S:E<@V T.€ S:@E?R= T.€ T:9@<9?@ ‚. C. L.€ :>:D? •.€ K:?: K. CJ:D:ED?:E?<@ <ƒ M:;<@ D?;:E?;R ƒD< Boesenbergia rotunda $L.%. The Malaysian Journal of Analytical Sciences 2007, $1% 1/41/'. 4. K?D:@: C.€ „<@R G. P.€ •:9 S.€ ‚R? H.€ T=: .€ K:ED:=9 S. A@E?HI-1 D: T. 8. K.€ N?@<?: K.€ :R: +.€ ?:V:>: K.€ :ER: H.€ <J?=:>: . ?:9 ƒ<<RE‰R. ŠŠŠI-.1% SEDED <ƒ @> D@9J:<@R :@ D@9M:;:@<@R >?EJ TN8 * :@ :?@<E?:R N ?@J?O?E
3
1/. SJ?@< K. K. .€ K?@: . . T.€ 8@:=:J>EE?=9 P. P. #.€ •ED:=9 -.€ BD@ L.T. $1Œ•S 2ŒS• 6Œ•S%$26 +?JD<4EJ<J@9%X3ŒEJ92Œ$3ŒŒEJ9OE2ŒŒ@9%6ŒJ@9 9:J>EE?=9 P.€ S:@E?R= T. 89:;<@R ?@ EJ O9:= DJ?<R <ƒ B oesenbergia pandurata . Phytochemistry 1983, -- $2% 62/626. 1'. L. „. „?@V . . A. •:J:E . 8. A. B:=:D PJE<J?:9R :@E?<?:@E D<DE?R :@ :@E?:@D ?@;RE?V:E?<@R <ƒ EJ ?‰D@E :DER <ƒ R;D:9 V?@VDR R?R $B<R@ODV?: D
2(. IOD:J? B. „. I. B.€ AO S.A.€ NED:=9 S.€ SOJ:J?D:R:=9 S.€ PD?:EE:@:;<@V „.€ P:@J:@V T. HI-1 D:E K. CEetectors . L?@R AVD@E $‚ULA%o 2003. 2&. Rƒ N. A. . A. S‹:@2€ KJ:9? N@ B<R@ODV?: D