REFERAT NGA BIOLOGJIA Tema:Shk Tema:Shkencëtarët encëtarët që kanë kontibuar kontibuar në zhvillimin e biologjisë si s i shkencë
Punuar nga:
Albana Bikaj I-b Shkencatarët që kanë kontribuar në zhvillimin e biologjisë si shkencë Fusha e biologjisë ka parë shumë zbulime të rëndësishme gjatë këtyre shekujve.Nga vaksinat deri në teoritë e fillimit dhe përparimin të jetës në Tokë, zbulimet e shumta janë përmirësuar jo vetëm për të kuptuarit tonë të historisë, por edhe cilësinë tonë të jetesës. Ja disa nga biologët më të mëdhenj të të gjitha kohërave,së bashku me kontributet e tyre më të rëndësishme në botën shkencore Charles Robert Darvin
Gregor Johann Mendel
!"# $hkurt "%&', në $hre(sbury
!me #& korrik "%##, në 5eizendorf
) * "' +rill "%%#, në o(ne)
6*
I njohur për:Teorinë e -volucionit
I
7 janar "%%8,në 9ërno2 njohur për:Gjenetikën Moderne
bas ndjekjes së /niversitetit
0ur ai shkroi 3-ksperimentet mbi
0embri1h dhe mori mjekësinë në
bimët hibridizim4, ai hapi rrugën për studentët
/niversitetin e -dinburgut në $koci, arvini u konsiderua
e biologjisë :ë të mund të studiojnë tipare gjenetike në
si një natyralist!biolog2. $i biolog,ai propozoi konceptin 3të
bizele.;jatë eksperimenteve të tij,ai gjeti se një tipar i
gjitha speciet!llojet2e jetës4 kanë ardhur nga një burim i
ve
vetëm. Teoria e tij e evolucionit shënoi fillimin e diskutimit
njëjtat specie. 0jo u bë për t=u njohur si trashëgimia
mbi seleksionimin natyror.
endelian.
Aristoteli (3!"3## p$e$s$) I njohur për: Organizmat e klasifikuara në një "shkallë të jetës"
>ristoteli është i lidhur përgjithmonë me filozofinë dhe logjikën. Disa e lidhin atë me biologji dhe mjekësi. +una e tij në klasifikimin e gjallesave ishte ende në përdorim deri në shekullin e "'. >i ? dallonte ata duke ? :uajtur kafshë dhe bimë kur ? ka pare,me gjak,pa gjak dhe kështu
Claude %ernard (&&3"&') I njohur për: Metoda e verbër eksperimentale për rezultatet objektive @indi në $aint Julien,në France, Alaude 9ernard ka :enë ? konsideruar si 3një nga më të mirët meshkuj shkencës4. >i n1iti përdorimin e eksperimenteve të verbëra në mënyrë :ë të prodhojnë rezultate objekti ai gjithashtu besonte :ë vivisesioni!rrjell nga fajët latine vivus6? gjallë,dhe section6prerje :ë do të thotë eksperimenti mbi kafshë të gjalla2, përdorimi i kirurg në një gjallese,ka :enë e dobishme në studimin dh
praktikën e mjekësisë.
ouis *asteur !#B hjetorë "%##,ole )#% $htator
Robert ,ooe (&-3."&'/3)
"%'C+arnes6la6Ao:uette2
0a1ous 0or: Shpiku termin "qeliza"
I njohur për: Ka krijuar procesin e pasterizimit të
@indi në vitin "7DC në >ngli, Eobert
qumështit dhe verës
5ooke studioi fizikën dhe kiminë në
@ui +atër ishte një kimist francez i njohur për punën
31ford /niversity4. +una e tij
dhe përparimet :ë solli në mikrobiologji.-ksperimentet
përfshinte zbatimin e asaj :ë njihet sot si
e tij konfirmuan teorinë e shkaktimit të sëmundjeve
ligj i 5ooke, përdorimin e tij të mikroskopit, dhe për
nga mikrobet, dhe krijoi vaksinën kundërsëmundjes
zbulimin e G:elizësG në "77C duke përdorur tape dhe
së tërbimit. ;jithashtu u mor me zbulimin e metodave
një mikroskop.
dizinfektuese nga ku del edhe metoda pasterizuese. >i është renditur ndër tre më të mirët në lëmin e bakteriologjisë bashkë.>i bëri disa zbulime edhe në 0imi, shumicën prej tyre në asimetrinë e kristaleve.+asteri po ashtu zbuloi jetën anaerobike !mundësinë e disa mikrobeve :ë të zhvilloheshin pa oksigjen2.
,ippo2rates !c.87&)DB& p.e.s.2
d4ard Jenner !"B8')"%#D2
I njohur si 9abai i medicinës perëndimore
I
5ipokrati lindi rreth 87& p.e.s.te ishulli
njohur për0rijimin e vaksinës së parë
greke igeia 0HsI vdi: rreth DBC
efektive për lisë
p.e.s. në @arissa, Thessalia. 0a :enë një doktor i
-duar
njohur të historisë së
3babai i
Jenner konsiderohet si imunologjisë4 kryesisht për
lashtëdhe bashkëkohori i +latonit.konsiderohet si themelues i
shkak të punës së tij pioniere në
mjekesise klinike ne ;re:ine e jeter.5ipokrati luajti nje rol themelor
vaksinën e lisë dhe përdorimin e
per ndarjen e shtrigeris!magjis2 nga mjeksia.>i ishte i pari :e kuroi
vaksinimit. @indi në 9erkeley,!>ngli2n
fruthin dhe gjeti ila:in kunder te ftohurit.>i rridhte nga familje e
vitin "B8',ai specializoi
>sklepve nje familje mjekesh e shtiganesh,sipas mitologjis greke ata
mikrobiologjinë në universitetin e $t.
kishin si paraardhes perendin >sklep i cili ishte perendia i
>ndre(s dhe universitetin e @ondrës.
mjeksis.etem antaret e kesaj familjeje kishin respektin e te gjithve ne kete profesion.. Antoine avoisier (&'!3"&'5!) I
njohur për:Mbikqrjen e metabolizmit
Ra2hel Carson (&5/'"&5-!) njohur për:ëvi6jen undër
>ntoine @aurent de @avoisier më #7
përdorjes së pesti2ideve
gusht "B8D në +aris, Francë dhe
Eachel @ouise Aarson ka :ënë biologe
vdi: më % maj "B'8 +aris. ?shte
detare.0a lindur në $pringdale,
kimist frani ishte formuesi i
+ennsylvania në vitin "'&B.>jo
kimisë bashkëkohore.>ntuan @oren @avuazie
ndihmoi krijimn e agjensisë për mbrojtjen e
konsiderohet si babai i kimis.?shte @avuazie :e i vuri
mjedisit.Aarson ka botuar disa libra për jetën e saj në
emrin oksigjenit dhe zbuloi rolin e tij ne frymemarrjen e
det dhe ka ndihmuar në ndryshimet e përdorimit të disa
:enieve te gjalla.?shte ai :e zgjidhi enigmen e
pesticideve të caktuara.
flogjistjonit.
Antonie van eeu4enhoe (&-3#"&'#3) I
Ale7ander von ,u1boldt (&'-5"
njohue si:!abai mikrobiologjisë
&.5)
>ntoine +hilips van @eeu(enhoek ka
I njohur për:#umboldtian science
lindur në elft, 5olandë në vitin "7D#.?
+rofesori i famshëm gjerman dhe
pari person :ë ? përshkroi
studiuesi i natyrës. /dhëtoi pesë vjet
organizmat një6:elizor.>i nihet si
me radhë në kontinentin amerikano6
mikrobiologu ? pare në botë.>i ? ka ndërtuar vetë
jugor për të studiuar gjeografinë dhe zakonet e
mikroskopet e vet :ë kan ndihmuar të bëjë kërkime.
atjeshme. $ot ai vlerësohet si babai i udhëtimeve për zbulime shkencore. Ereth "C& vjet pas vdekjes së tij dhe pas një historie plot ulje6ngritje dhe përkohësisht dhe me mbyllje,Fondacioni >le1ander von 5umboldt i rihapur në vitin "'CD, ndihmon shkencëtarët nga e gjithë bota të zhvillojnë udhëtime studimore në;jermani.
Galen (129–161 AD) I
njohur për: I pari që prezantoi
Joseph Liste (1!2"–1912) I
njohur për: Për!orimin e
eksperimentet mjekësore
antiseptikëve !he sterilizimin e
Galen ka qenë fzikantkirurg !he
plagëve
flozo" I njohur në peran!orin
-oseph ,ister ka lin!ur në vitin
#omake$%i ka pasur n!ikim të
./01 në %ngli ku ka n!jekur
ma!h në zbulimin e !egëve të n!r&shme
2niversitetin e ,on!rës !he më vonë në Skoci
shkencoresi c janë:'%natomija(')iziologjia('
në 2niversitetin e 3!inburgh !he 2niversitetin e
Patologjia(')armakologjia('*eurologjia si !he +
Glasgo4$ %i u bë kirurg !he I pari për!ori
)ilozofa !he +,ogjika$
antiseptikët !he sterilizimin gjatë operacioneve$
Ro#et Bo$n (1""%–1!&!) I
njohur për: 5bulimin e
I
njohur për: *ë strukturën e trupit të
bërthamës së qelizës
njeriut
6a qënë botanist !he
%utor I një prej librave më të
paleobotanist I cili prezantoi
herëshëm mbi anatominë 8Për
mo!elin që n!ihmon përshkrimin e lëvizjeve të rastit të qelizave e njohur me emrin teoria e grimcave$ *!ër kontributet e tij në botën e shkencës ishte përshkrimi i tij në !etaje të bërthamën e qelizës në të gjitha qeniet e gjalla$
An'eas esalis (1&1*–1&6*7
strukturën e trupit të njeriut$8 6onsi!erohet si themelues I anatomisë mo!erne$ 
