BÀI 1:ĐO LƯỜNG TẢI 3 PHA I.MỤC TIÊU: - Tìm hiểu,làm quan với các thiết bị đo và phương pháp đo lường công suất tác dụng (W), công suất biểu kiến (VA), công suất phản kháng (VAR) và hệ số công suất PF trong mạch 3 pha.
II.THÍ NGHIỆM: A.Lắp đặt: - Nguồn 3 pha được nối với 1 động cơ KĐP 1Hp 380V nối Y
Sơ đồ nguyên lý động cơ AC KĐB gắn với tải cơ học B.Đo công suất ở trường hợp tải cân bằng-không bù: - 3 pha của động cơ được nối với 3 pha của nguồn điện.Dây trung tính của động cơ nối với dây trung tính của nguồn. - Khởi động động cơ không đồng bộ bằng cách cấp nguồn từ bộ nguồn 3 pha và giá trị điện áp không đổi (U< 200V). - Kết quả: Varms = 161,1 V Vbrms = 172,2 V Vcrms = 163,2 V Iarms = 0,81 A Ibrms = 0,8 A Icrms = 0,79 A Cosφa = 0,166 Cosφb = 0,066 Cosφc = 0,09 Ia =0,81.cos(ωt+800) Ib =0,8.cos(ωt+860) Ic = 0,79.cos(ωt+850) - Vẽ biểu đồ pha:
Giản đồ pha - Nhận xét: Theo lý thuyết, trường hợp tải cân bằng không bù nên giá trị điện áp, dòng điện hệ số công suất của từng pha xấp xỉ như nhau.Giản đồ pha cho thấy các góc pha lệch nhau 1 góc gần bằng 1200. - Công suất biểu kiến,tác dụng và hệ số công suất của từng pha: Sa = 261 VA Sb = 262 VA Sc = 274 VA ∑ S = 797 VA Pa = 33 W
Pb = 11 W
Pc = 38 W
Qa = 257 VAR
Qb = 260 VAR
Qc = 268 VAR
PFa = 0,115
PFb = 0,038
PFc = 0,111
∑ P = 82 W ∑ Q = 785 VAR
- Mối quan hệ giữa S,P,Q,PF trên pha a theo công thức lý thuyết: Pa 33 PFa = = =0,126 S a 621 S a = Pa2 + Qa2 = 332 + 2572 = 259VAR - Nhận xét: Giữa lý thuyết và thực nghiệm có sai số không đáng kể do sai số trong quá trình đo. Nhìn chung kết quả thực nghiệm gần đúng với lý thuyết. C.Đo công suất ở trường hợp tải cân bằng, có bù: - Lấy tụ bù nối ∆ gắn song song với động cơ không đồng bộ. - Đo P,Q,S,PF từng pha của bộ nguồn. Sa = 280 VA Sb = 279 VA Sc = 260 VA Pa = 44,8 W Pb = 22,32 W Pc = 33,8 W Qa = 279 VAR Qb = 276VAR Qc = 259 VAR PFa = 0,16 PFb = 0,08 PFc = 0,13 - Xác định giá trị tụ bù theo kết quả PF nhận được theo công thức: Pha a: ∆Qa ∆Qa (257 − 279) Ca = − =− =− = 0, 64µ F 2 2 ω.Va 2π f .Va 2π .50.( 3.191,5) 2 Ca ≈ Cb ≈ Cc ≈ 0, 64µ F D.Đo công suất ở trường hợp không tải mất cân bằng: - Bảng số liệu: Sa = 281 VA Sb = 299 VA Sc = 241 VA Pa = 64 W Pb = 20 W Pc = 9 W Qa = 273 VAR Qb = 299 VAR Qc = 800 VAR PFa = -0,214 PFb = -0,066 PFc = -0,041 - Nhận xét: Công suất tác dụng chênh lệch nhau nhiều, hệ số công suất cao nhất ở pha a và thấp nhất ở pha c.Đo dó trường hợp tải mất cân bằng sẽ ảnh hưởng đến động cơ.
BÀI 2: MÁY BIẾN ÁP 1 PHA I.MỤC TIÊU: - Hiểu và kiểm tra lại các đặc tính của máy biến áp, đặc tính không tải,đặc tính ngắn mạch, đặc tính có tải của máy biến áp. - Từ các thí nghiệm, xác định và vẽ sơ đồ mạch tương đương của máy biến áp.
II.THÍ NGHIỆM: A.Thí nghiệm không tải:
Sơ đồ nguyên lý
Sơ đồ đấu dây - Bảng số liệu: U10(V) 40 60 80 U20(V) 20 30 41 I10(mA) 43 53 63 P10(W) 0,59 1,53 2,83 cosφ 0,088 0,268 0,405 - Đặc tính không tải: U10=f(I10).
100 53 74 4,46 0,503
120 60 84 6,79 0,553
140 71 107 9,5 0,597
250 200 150 100 50 0 0
50
100
150
200
250
300
160 82 123 13,4 0,603
180 91 158 20,76 0,607
200 102 215 32,04 0,594
220 111 285 43,96 0,61
- Nhận xét: Nguyên lý làm việc của máy biến áp: Khi đặc U1 vào dây quấn sơ cấp sẽ có dòng sơ cấp I1 tạo sức từ động I1.ω1, tạo từ thông Ф móc vòng qua cuộn sơ cấp và thứ cấp. Khi máy biến áp không tải thì Ф do dòng không tải I10 chạy trong dây quấn sơ cấp sinh ra. Giá trị P10 là công suất tổn hao không tải của máy biến áp, tức là công suất nguồn điện cung cấp cho máy biến áp ở chế độ không tải. Trong dãy công suất đo được thì giá trị P10 tại áp định mức có ý nghĩa nhất. Vì giá trị quy đổi tổn hao không tải thường lớn nên sai số lớn. - Các thông số cho sơ đồ tương đương:
Sơ đồ tương đương U 220 k = 1đm = = 1,99 ≈ 2 U 20 111 U102 2202 = = 1,1K Ω P10 43,96 - Tổng trở không tải: U 220 Z 0 = 1đm = = 772Ω I10 285mA RC =
Xm =
Z 02 − RC2 = 784Ω
B.Thí nghiệm tải ngắn mạch:
Sơ đồ nguyên lý
Sơ đồ đấu dây
- Bảng số liệu: I2n(A) 1 2 3 U1n(V) 1,8 4,1 5,9 I1n(A) 0,494 1,08 1,56 P1n(W) 0,85 4,2 9 cosφ1 0,995 0,993 0,992 - Đặc tính ngắn mạch: U1n= f(I1n)
4 7,9 2 15,5 0,992
5 10 2,5 24,5 0,991
6 11,7 2,99 34,6 0,992
7 13,7 3,53 48 0,991
8 15,8 3,87 60 0,991
9 17,3 4,41 75 0,991
10 19,3 4,92 94 0,991
25 20 15 10 5 0 0
1
2
3
4
5
6
-Nhận xét: Ở thí nghiệm ngắn mạch,có thể bỏ qua tổn hao sắt từ. - Tổng trở ngắn mạch: U 19, 3 Z n = 1n = = 3, 92Ω I1đm 4,92 Req = X eq =
P1n 94 = = 3,88Ω 2 I1đm 4,922 Z n2 − Req2 =
3, 922 − 3,882 = 0,56Ω
C.Thí nghiệm có tải:
Sơ đồ đấu dây - Bảng số liệu: I1(A) 0,674 U1(V) 220 I2(A) 1 U2(V) 110 cosφ1 0,99 cosφ2 0,886 P1(W) 146,5 P2(W) 97
1,071 220 2 110 0,99 0,934 233 205,5
1,511 220 3 108 0,99 0,960 330 311
1,95 220 4 106,8 0,99 0,971 424,7 414,5
2,35 220 5 106,1 0,99 0,981 512 520
2,8 220 6 105,3 0,99 0,986 610 623
3,27 220 7 104,2 0,99 0,990 712 722
3,72 220 8 103,1 0,99 0,992 810 818
4,53 220 10 101,1 0,99 0,994 987 1004,9
- Đặc tính tải: U2=f(I2) 112 110 108 106 104 102 100 0
2
4
6
8
10
- Độ sụt áp khi dòng sơ cấp ở giá trị định mức: 101, 2 − 110 ∆U % = .100% = 8% 110 - Tính và vẽ đặc tính hiệu suất theo hệ số tải: Sđm=U2đm.I2đm=110.10=1100 VA P η= 2 0,662 0,882 0,942 0,976 P1 S β= 2 0,1 0,2 0,295 0,388 S đm
12
1,016
1,021
1,014
1,01
1,018
0,482
0,574
0,663
0,749
0,919
- Đặc tính hiệu suất theo hệ số tải: η = f ( β ) 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
BÀI 3: MÁY BIẾN ÁP MỘT PHA CÓ NHÁNH PHÂN TỪ I.MỤC TIÊU: - Hiểu sự ảnh hưởng của cấu tạo mạch từ đến đặc tính làm việc của máy biến áp. Sự ảnh hưởng của tử thông rò lên giá trị điện kháng của máy biến áp.
II.THÍ NGHIỆM: A.Thí nghiệm không tải:
Sơ đồ nguyên lý
Sơ đồ đấu dây - Bảng giá trị: U10(V) 40 60 80 100 U20(V) 19,14 29,3 40,1 50,6 I10(A) 0,144 0,19 0,233 0,274 cosφ1 0,203 0,29 0,33 0,34 P10(W) 1,17 3,3 6,15 9,3 U = f ( I ) - Đặc tính không tải: 10 10
120 60,9 0,314 0,33 12,4
140 71,1 0,357 0,32 16
160 81,6 0,402 0,3 19,3
180 93,4 0,449 0,28 22,63
250 200 150 100 50 0 0
0,1
0,2
0,3
0,4
- Tính toán thông số của mạch tương đương máy biến áp:
0,5
0,6
200 102,9 0,497 0,27 26,84
220 112,2 0,555 0,26 31,75
k=
U1đm 220 = = 1,96 ≈ 2 U 20 112, 2
Rc =
P10 31, 75 = = 103,1Ω I102 0,5552
Z0 = Xm =
U1đm 220 = = 396, 4Ω I10 0,555 Zo2 − Rc2 =
396, 42 − 103,12 = 382,8Ω
Sơ đồ tương đương B.Thí nghiệm ngắn mạch:
Sơ đồ nguyên lý
Sơ đồ nối dây
- Bảng giá trị:
U1n(V) 40 60 80 100 120 140 I2n(V) 0,25 0,5 1 1,5 2 2,5 I1n(V) 0,476 0,695 0,916 1,135 1,35 1,575 cosφ1 0,07 0,08 0,09 0,09 0,09 0,09 P1n(W) 1,33 3,34 6,6 10,22 14,58 19,8 - Các thông số cho sơ đồ tương đương của máy biến áp: U 220 Z n = 1n = = 91,3Ω I1n 2, 41 Req = X eq =
160 3 1,795 0,09 25,85
180 3,6 1,96 0,09 31,75
200 4 2,19 0,09 39,42
220 4,4 2,41 0,09 47,72
P1n 47, 72 = = 8, 22Ω I12đm 2, 412 Z n 2 − Req 2 = 9,132 − 8, 222 = 3,97Ω
- Đặc tính ngắn mạch: U1n= f(I1n) 250 200 150 100 50 0 0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
- Nhận xét: Đường đặc tính không tả và ngắn mạch có dạng giống nhau, gần như là tuyến tính theo I. C.Thí nghiệm có tải:
Sơ đồ đấu dây - Bảng số liệu: U1(V) 220 220 I1(A) 0,957 1,39 U2(V) 106,3 94,9 I2(A) 1,002 1,83 cosφ1 0,68 0,68 cosφ2 0,998 0,998 P1(W) 143,2 208 P2(W) 106,3 173,3 - Đặc tính tải: U2= f(I2)
220 1,691 84,1 2,31 0,64 0,999 238,1 194,1
220 1,987 74,6 2,67 0,57 0,999 249,2 199
220 2 65,4 2,96 0,53 0,989 233,2 191,5
220 2,11 57,9 3,16 0,48 0,998 222,8 182,6
220 2,19 52 3,3 0,44 0,997 212 171,1
220 2,25 47,2 3,41 0,40 0,999 198 160,8
220 2,32 39,8 3,55 0,35 0,998 178,6 141
120 100 80 60 40 20 0 0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
BÀI 4: KHUẾCH ĐẠI TỪ
I.MỤC TIÊU: - Hiểu về sự bão hòa của mạch từ, tác dụng của từ thông một chiều và từ thông xoay chiều lên sức điện động cảm ứng và tự cảm của cuộn dây.
II.THÍ NGHIỆM: A.Sơ đồ mạch
B.Thí nghiệm: - Điều chỉnh thay đổi dòng DC, đo và vẽ dạng sóng của tín hiệu áp ở hai đầu cuộn dây, tín hiệu áp và dòng trên tải (đèn Đ). - Điều chỉnh thay đổi IDC từ 0→250mA - Bảng kết quả đo: IDC(mA) 0 50 100 150 200 250 UC1 H H H H H H Volt/div 2 2 2 1 1 1 Ud H H H H H H Volt/div 0,2 1 2 5 5 5 Iđèn(A) 0,061 0,166 0,23 0,263 0,281 0,29
- Nguyên lý hoạt động:
Mạch khuếch đại từ thực chất là một cuộn dây hoạt động ở vùng bão hòa. Mạch khuếch đại từ ứng dụng tính chất bão hòa của lõi từ. Một dòng điện DC nhỏ, với trở kháng nguồn thấp được đưa vào hai đầu cuộn dây điều khiển Điện áp xoay chiều đặt vào một đầu cuôn dây xoay chiều. Giá trị của dòng điện một chiều được đưa vào cuộn dây làm thay đổi đặc điểm làm việc trên đường cong từ hóa, cả hai cuộn dây đều tiến dần đến vùng bão hòa. Khi đó cuộn dây sẽ chuyển từ trạng thái trở kháng cao sang trạng thái trở kháng thấp hơn. Vậy dòng điện một chiều đã thay đổi trở kháng của cuộn xoay chiều. Vì cuộn một chiều được nối để triệt tiêu điện áp cảm ứng nên mạch một chiều không bị ảnh hưởng bởi mạch xoay chiều. Vậy nó chỉ đáp ứng theo điện trở thuần của cuộn dây. Suy ra năng lượng đưa vào cuộn điều khiển rất lớn so với cuộn xoay chiều. Sự thay đổi của dòng điện một chiều điều khiển dẫn đến sự thay đổi trở kháng của cuộn dây, do đó dòng điện tải sẽ bị thay đổi. Từ đó suy ra mạch có đặt tính khuếch đại dòng điện.
