Ders Notu 6 Baglama Elemanlari

Bağlama Elemanları

Ğ Doç. Dr. İRFAN KAYMAZ

BAĞLAMA ELEMANLARI


Makine

elemanlarını, özelliklerini bozmadan ve fonksiyonlarını ortadan kaldırmadan birbirlerine bağlayan elemanlardır. StandartlaĢtırılmıĢ

olan bağlama elemanları istenilen tasarıma göre seçilir.

Bağlama Elemanları baĢlıca üç gruba ayrılır 1) ġekil bağlı 2) Kuvvet bağlı 3) Malzeme bağlı


1) ġEKĠL BAĞLI BAĞLANTILAR Elemanlar arasında kuvvet iletimi, bağlama elemanlarının şekil veya geometrisi tarafından sağlanır.


2) KUVVET BAĞLI BAĞLANTILAR Parçalar arasında bağlantı, parçalar arasında oluĢturulan sürtünme kuvveti yardımıyla olur ve hareket iletiminde bağlama elemanın geometrisinden yararlanılmaz


3) MALZEME BAĞLI BAĞLANTILAR Parçalar, bağlantı yerinde malzeme birleĢimiyle bağlanır ve bağlantı, bağlanılan elemanlara zarar vermeden çözülemez

MĠL-GÖBEK BAĞLANTILARI


Bağlantının amacı; mil ve göbeğin bağıl dönmelerini engelleyerek kuvvet/moment iletmektir


KAMA BAĞLANTILAR Mil ve göbek arasındaki bağıl hareketi önleyen ve momenti/hareketi milden göbeğe veya göbekten mile ileten elemanlardır. Kamalar; geniĢliği

boyunca ezilmeye ve/veya kesilmeye çalıĢılıyorsa ENĠNE KAMALAR

uzunluğu

boyunca ezilmeye ve/veya kesilmeye çalıĢılıyorsa BOYUNA KAMALAR

olarak adlandırılır


ENĠNE KAMALAR Enine kamalar;

çubuk, mil ve benzeri makine elemanlarının eksenel yönde bağlantısı için kullanılır. Enine kamaların dezavantajları Standart

değildir,

Bağlantının Maliyet

yapılabilmesi için parçaların birbirine alıĢtırılması gerekir,

yükselir.


ġekil Bağlı Bağlantılar: BOYUNA KAMALAR Moment iletimi; ġekil

yoluyla

Kuvvet

yoluyla (elemanlar arasında sürtünme kuvveti veya basınç oluĢturarak)

ġEKĠL BAĞLI BOYUNA KAMALAR Uygu kaması (Feder): Kamanın alt ve üst yüzü birbirine paraleldir ve dönme momenti sadece yan yüzeylerin birbirine temasıyla olur


ġekil Bağlı Bağlantılar: BOYUNA KAMALAR A tipi kama: uçları yuvarlatılmıĢ kamalar (parmak freze ile açılmıĢ kama yuvaları için) B tipi kama: uçları düz kamalar

(dairesel freze ile açılmıĢ kama yuvaları için)


ġekil Bağlı Bağlantılar: BOYUNA KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI Uygu kaması; Mil

çapına göre standartlardan seçilir

Sadece

kama uzunluğu hesapla bulunur.

Uygu kaması boyutu : bxhxl olarak verilir. b ve h (t1 ve t2): mil çapına göre Çizelge 7.1.3’den l: hesap ile bulunur ve çizelge 7.1.3’de uygun standart uzunluğundan seçilir

Efektif kama uzunluğu: A tipi kamada: L=l-b B tipi kamada: L=l


ġekil Bağlı Bağlantılar: BOYUNA KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI Uygu kamasında döndürme momenti kamayı kesmeye ve ezmeye çalıĢır. Çevresel kuvvet (F t ):

F t



M d d / 2

Ezilme Kontrolü: kama

ile mil:

kama

ile göbek arasında meydana gelir

Kesme Kontrolü:


Çizelge 7.1.3 Standart Kama Boyutları

KUVVET BAĞLI KAMALAR


Paralel yüzeyli olmayan bu tür kamalarda hareket/moment iletimi, F çakma kuvveti ile mil-kama ve kama- göbek arasında oluĢturulan basınç ile olur.


KUVVET BAĞLI KAMA ÇEġĠTLERĠ


Kuvvet Bağlı Bağlantılar: OYUK KAMA Alt yüzeyi mil çapına uygun olarak açılmıĢ dikdörtgen prizma Ģeklindedir

Fn normal kuvvetinden dolayı dönme yönüne ters sürtünme kuvvetleri doğar


Kuvvet Bağlı Bağlantılar: OYUK KAMA Sürtünme momenti; döndürme momentinin milden göbeğe veya göbekten mile iletilmesini sağlar Emniyet faktörü dikkate alındığında: Kamanın Oyuk

iletebileceği moment yüzeylerde oluĢan basınç değerlerine bağlıdır.

kama büyük momentlerin iletilmesinde kullanılmaz

Oyuk kama bağlantısında mukavemet hesabı OluĢan yüzey basıncı: P em değeri olarak;

ezilmenin hangi elemanda olacağı dikkate alınarak P em_mil ; P em_göbek ; P em_kama

değerlerinden biri seçilir.


Kuvvet Bağlı Bağlantılar: OYUK KAMA Çakma kuvveti ile oluĢturulan normal kuvvet Fn sürtünme momentini doğurur. F ç ile F n arasındaki

bağıntı:

Kama bağlantısını sökmek için uygulanması gereken F sök kuvveti:

ÇalıĢma esnasında kamanın yerinden kendi kendine çıkmaması (OTOBLOKAJ) için gerek Ģart:


ÖRNEK: Bir kasnak mil oyuk kama vasıtasıyla tespit edilmiĢtir. Bağlantının n=750 d/d N=5 kW’lık bir güç iletilmesi gerekmektedir. Momentin emniyetli bir Ģekilde iletilebilmesi için kama, gerekli kuvvetin 1.5 katı bir kuvvetle çakılmıĢtır. Buna göre: a) Kamanın uzunluğu ne olmalıdır? b) Kamayı çakmak için gerekli kuvvet ne kadardır? c) Kamayı sökmek için gerekli kuvvet ne kadardır? d) Otoblokaj kontrolü yapınız

Mil:St50, Kama St60 ve eğimi tg=1/100, Göbek GG20, mil çapı=40 mm Bütün yüzeyler arasındaki sürtünme katsayısı =0.15

Ders Notu 6 Baglama Elemanlari

Recommend Documents