TEORI BANGUNAN KAPAL UMUM (FERROUS MATERIAL)
JURUSAN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
BANGUNAN LAUT ADALAH BANGUNAN DILAUT SEBAGAI SARANA TERAPUNG / MENYELAM / MENETAP UNTUK MELAKUKAN FUNGSI SESUAI TUJUANNYA.
KAPAL ADALAH BAGIAN DARI BANGUNAN LAUT.
TUJUAN PEMBUATAN KAPAL • KOMERSIAL / NIAGA : UNTUK MENDAPATKAN KEUNTUNGAN FINANSIAL, FAKTOR EKONOMIS SANGAT DIPERTIMBANGKAN SELAIN FAKTOR TEKNIS MISAL UNTUK TRANSPORTASI, PELAYANAN, INDUSTRI, WISATA DLL. • NON-KOMERSIAL : BUKAN UNTUK MENDAPATKAN KEUNTUNGAN FINANSIAL TETAPI UNTUK PENCAPAIAN TUJUAN. FAKTOR TEKNIS SANGAT DIPERTIMBANGKAN MISAL UNTUK PERTAHANAN NEGARA, KENYAMANAN PRIBADI.
KOMERSIAL / NIAGA FUNGSI : 1. TRANSPORTASI: memindahkan obyek dari satu tempat ketempat lain.
2. PELAYANAN : melayani / mendukung fungsi sarana lainnya.
3. INDUSTRI : bagian dari proses produksi 4. WISATA : melayani kenyamanan orang
1. TRANSPORTASI •
JENIS MUATAN : - PADAT - CAIR - MANUSIA - BUAH-BUAHAN - DAGING - TERNAK HIDUP
•
JENIS KEMASAN: - TANPA KEMASAN - KARUNG / KERANJANG - PETI KEMAS - CURAH
•
DAERAH PELAYARAN : - LAUT / AIR TAWAR - LOKAL / PANTAI / SAMUDRA
CONTOH :
KAPAL KAPAL BARANG / GENERAL CARGO SHIP PETI KEMAS / CONTAINER SHIP KAPAL TANGKI / TANKER KAPAL PENGANGKUT GAS CAIR / LPG, LNG KAPAL BATU BARA / COLLIER KAPAL BIJI TAMBANG / ORE CARRIER KAPAL PENDINGIN / REFRIGERATED VESSEL (BUAH, DAGING) KAPAL TERNAK / CATTLESHIP KAPAL PENUMPANG / PASSENGERSHIP KAPAL PENYEBERANGAN / FERRY KAPAL PENGANGKUT KAYU / TIMBER CARRIER KAPAL PANTAI / COASTER KAPAL SAMUDERA / OCEANGOING VESSEL DAN LAIN-LAIN
KAPAL BARANG / GENERAL CARGO
KAPAL PETI KEMAS / CONTAINER SHIP
KAPAL MUATAN CURAH / BULKCARRIER
KAPAL MUATAN CAIR / TANKER
KAPAL MUATAN LNG /LPG
KAPAL PENUMPANG / PASSENGERSHIP
KAPAL PENYEBERANGAN / FERRY
2. PELAYANAN / SERVICE • • • • • • • • • •
KAPAL TUNDA / TUG BOAT ( PELABUHAN & SAMUDERA ) KAPAL PANDU / PILOT BOAT KAPAL KERUK / DREDGER KAPAL PEMADAM KEBAKARAN / FIREFIGHTING SHIP KAPAL PENYELAMAT / RESCUE VESSEL KAPAL RUMAH SAKIT / HOSPITAL SHIP KAPAL PEMASANG KABEL / CABLELAYER VESSEL KAPAL PEMASANG PIPA / PIPELAYER VESSEL KAPAL SUAR / LIGHTSHIP DAN LAINNYA.
KAPAL TUNDA / TUG BOAT
KAPAL PANDU / PILOT BOAT
KAPAL KERUK / DREDGER
KAPAL PEMADAM KEBAKARAN / FIREFIGHTING SHIP
3. INDUSTRI • EKSPLORASI / EKPLOITASI SUMBER DAYA ALAM DI LAUT - PERIKANAN - PERTAMBANGAN
KAPAL PERIKANAN / FISHERIES BOAT • KAPAL PENELITIAN / RESEARCH BOAT • KAPAL LATIH / TRAINING BOAT • KAPAL PENANGKAP IKAN / FISHING BOAT misalkan kapal: pukat / trawler, jaring lingkar / purseseiner, jaring insang / gillnetter, pancing rawai / longliner, pancing tonda / troller dan lainnya • KAPAL PENGANGKUT IKAN / FISH CARRIER • KAPAL PABRIK IKAN / FISH FACTORY SHIP • DAN LAINNYA.
PERTAMBANGAN LEPAS PANTAI • KAPAL BOR / DRILLSHIP • KAPAL FPSO / FLOATING PRODUCTION STORAGE OFFLOADING • KAPAL PSVs / PLATFORM SUPPLY VESSEL • KAPAL SURVEY / SEISMIC SURVEY VESSEL • KAPAL AHTS / ANCHOR HANDLING TUG SUPPLY VESSEL • KAPAL PENGANGKUT BANGUNAN LEPAS PANTAI
• FLOATING PRODUCTION STORAGE OFFLOADING ( FPSO )
KAPAL PENGANGKUT BANGUNAN LEPAS PANTAI
4. KAPAL WISATA
NON KOMERSIAL • PERTAHANAN NEGARA • KENYAMANAN PRIBADI
PERTAHANAN DAN KEAMANAN NEGARA
KENYAMANAN PRIBADI
KAPAL CATAMARAN
UKURAN UTAMA KAPAL SECARA MEMANJANG
Garis air (waterline)
K. MESIN
AP
RUANG MUAT Lpp
Φ
FP
Garis dasar (base line)
Lwl Loa FP = garis tegak depan(fore perpendicular) = garis tegak melalui perpotongan linggi haluan dengan garis air AP = garis tegak belakang (after perpendicular) = garis tegak berimpit sumbu poros kemudi Lpp = panjang antara garis tegak ( length between perpendicullars ) Lwl = panjang garis air ( length of waterline ) Loa = panjang seluruh ( length overall ) Ф = tengah kapal (amidship) = tengah-tengah panjang Lpp sheer = lengkung geladak memanjang
SECARA MELINTANG camber
Geladak ( deck )
f
Garis air (waterline )
T
Garis dasar (base line) B
CL
B = lebar kapal ( breadth ) T = sarat air ( draft / draught ) H = tinggi geladak ( depth ) F = lambung timbul ( freeboard ) mld = moulded, diukur sebelah dalam kulit kapal CL = garis tengah kapal ( centreline ) camber = lengkung geladak melintang = 1/50.B
H
DISPLASEMEN (DISPLACEMENT) •
DISPLASEMEN VOLUME ( VOLUME DISPLACEMENT ) = V VOLUME AIR YANG DIPINDAHKAN OLEH BADAN KAPAL DIDALAM AIR (m3)
•
DISPLASEMEN BERAT ( WEIGHT DISPLACEMENT ) = Δ BERAT AIR YANG DIPINDAHKAN OLEH BADAN KAPAL DIDALAM AIR ( ton )
• •
DISPLASEMEN BERAT = DISPLASEMEN VOLUME X MASSA JENIS AIR Secara umum : Massa jenis air tawar = ρ at = 1,000 ( ton / m3 ) Massa jenis air laut = ρ al = 1,025 ( ton / m3 ) Dilaut : Δ (ton) = V (m3) x 1,025 (ton/m3)
•
PADA SAAT KAPAL TERAPUNG SEIMBANG MAKA BERAT AIR YANG DIPINDAHKAN OLEH BADAN KAPAL DIDALAM AIR (∆ = ρV ) SAMA DENGAN BERAT KAPAL SELURUHNYA ( W ). “HUKUM ARCHIMEDES”
BERAT KAPAL ( W ) adalah : •
BERAT KAPAL SELURUH = BERAT KAPAL KOSONG + BOBOT MATI.
•
BERAT KAPAL KOSONG = BERAT BADAN KAPAL + BERAT PERMESINAN.
•
BOBOT MATI / DEADWEIGHT = BERAT MUATAN + BERAT PENUMPANG DAN PERLENGKAPANNYA + BERAT ABK DAN PERLENGKAPANNYA +BERAT BAHAN BAKAR & MINYAK PELUMAS + BERAT LOGISTIK (MAKANAN & MINUMAN) + BERAT AIR TAWAR + BERAT PERLENGKAPAN LAYAR (TALI DLL) + BERAT BALLAS TIDAK TETAP (AIR BALLAS).
TONASE (TONNAGE) • FUNGSI TONASE : - UKURAN BESAR KAPAL UNTUK PENENTUAN BESAR MUATAN YANG DAPAT DIANGKUT. - DASAR PENENTUAN PENGENAAN PAJAK, BEAYA LABUH & TAMBAT BEAYA MASUK TERUSAN, BEAYA NAIK DOK. - DASAR PEMBERLAKUAN SYARAT-SYARAT KESELAMATAN
• MACAM TONASE : - ISI KOTOR / GROSS TONNAGE
- ISI BERSIH / NET TONNAGE.
• ISI KOTOR ( GROSS TONNAGE GT ) ADALAH VOLUME / KAPASITAS INTERNAL SELURUH BAGIAN KAPAL
• ISI BERSIH ( NET TONNAGE NT ) ADALAH VOLUME RUANGAN KAPAL YANG MENGHASILKAN PENDAPATAN
PENGECUALIAN : - KAPAL PERANG - KAPAL DENGAN PANJANG < 24 METER ACUAN PERHITUNGAN : “INTERNATIONAL CONFERENCE ON TONNAGE MEASUREMENT OF SHIPS 1969”
KAPASITAS ( CAPACITY ) • FUNGSI KAPASITAS :
- MENENTUKAN BESAR RUANG MUATAN KAPAL - MENENTUKAN BESAR TANGKI-TANGKI DI KAPAL
• MACAM KAPASITAS :
- KAPASITAS MUATAN KARUNG / BALE CARGO CAPACITY - KAPASITAS MUATAN CURAH / GRAIN CARGO CAPACITY - KAPASITAS TANGKI / TANK CAPACITY
LATIHAN SOAL : •
• •
• •
•
Displasemen volume adalah : a. volume seluruh bagian kapal b. volume air yang dipindahkan bagian kapal yang terbenam di air c. volume ruang muatan Jawaban benar : b Bobot mati / deadweight adalah berat dari : a. badan kapal + permesinan b. muatan + bahan bakar dan minyak pelumas + ABK dan perlengkapannya + penumpang dan perlengkapannya + air tawar + logistik + perlengkapan layar + balas tidak tetap c. muatan saja. Jawaban benar : b Gross Tonnage adalah : a. berat seluruh kapal b. berat muatan yang diangkut c. volume internal seluruh bagian kapal Jawaban benar : c
KOEFISIEN BENTUK ( FORM COEFFICIENT )
• KOEFISIEN BIDANG GARIS AIR / WATERPLANE COEFFICIENT ( Cw atau α ) • KOEFISIEN BIDANG TENGAH / MIDSHIP COEFFICIENT ( Cm atau β ) • KOEFISIEN BALOK / BLOCK COEFFICIENT( Cb atau δ ) • KOEFISIEN PRISMATIK / PRISMATIC COEFFICIENT ( Cp atau φ )
KOEFISIEN BIDANG GARIS AIR ( WATERPLANE COEFFICIENT )
Luas bidang garis air = Aw
B
L Aw Cw = α = ---------LxB
A w = Luas bidang garis air kapal (m2) L = Panjang kapal (m) B = Lebar kapal (m)
KOEFISIEN BIDANG TENGAH ( MIDSHIP COEFFICIENT )
Garis air
Luas bidang tengah Am
T
B Am Cm = β = -------BxT
Am = Luas bidang tengah kapal Am B = Lebar kapal (m) T = Sarat air kapal (m) Gambar 13. Koefisien bidang tengah
KOEFISIEN BALOK ( BLOCK COEFFICIENT ) Garis air
T Isi Karene: V (m3)
B L V Cb = δ = -----------LxBxT
V = Isi Karene (m3) = volume air yang dipindahkan badan kapal yang terbenam di air (m3) L = Panjang kapal (m) B = Lebar kapal (m) T = Sarat air kapal (m)
KOEFISIEN PRISMATIK ( PRISMATIC COEFFICIENT ) Aw
T
Am B L V
V = isi Karene (m3)
Longitudinal: Cpl = --------
Am = Luas bidang tengah kapal (m2)
Am x L
Aw = Luas bidang garis air kapal(m2)
V Vertikal
: Cpv = -------Aw x T
L = Panjang kapal (m) T = Sarat air kapal (m) Umum dipakai Cp = Cpl
HUBUNGAN ANTAR KOEFISIEN
V V Am Cb = ------------ = -------- x -------- = Cpl x Cm LxBxT Am x L BxT
V V Aw Cb = ------------- = -------- x -------- = Cpv x Cw LxBxT Aw x T LxB
Cpl
Cb = ------Cm
dan
Cpv
Cb = ------Cw
INTEGRASI NUMERIK (RUMUS PENDEKATAN)
Untuk menghitung luas, volume maupun momen, biasanya dipakai integral suatu fungsi. Bentuk badan kapal sulit diketahui fungsinya. Karena itu dapat dipakai metode integrasi numerik, dengan memakai hasil pengukuran, misal lebar kapal pada posisi tertentu. Metode integrasi numerik yang banyak dipakai adalah : 1. Aturan Trapesium 2. Aturan Simpson I atau rumus 3 ordinat / 2 jarak ordinat 3. Aturan Simpson II atau rumus 4 ordinat / 3 jarak ordinat 4. Aturan Simpson III atau rumus 5, 8, minus 1/ ordinat sisa
ATURAN TRAPESIUM
Ordinat : 0, 1, 2, 3, 4
y0 0
I h
y1
II
1
h
y2
III
2
h
y3 IV
y4
Jarak ordinat : h Panjang ordinat : y0, y1, y2, y3, y4
3
h
4
Luas bidang I : ½ . h. ( y0 + y1 ) Luas bidang II : ½ . h. ( y1 + y2 ) Luas bidang III : ½ . h. ( y2 + y3 ) Luas bidang IV : ½ . h. ( y3 + y4 ) ------------------------------------------------------------------------ + Luas semua : ½ . h. (1.y0 + 2.y1 + 2.y2 + 2.y3 + 1.y4 ) PERHATIKAN : - Faktor pengali : ½ - Faktor trapesium : 1, 2, 2, 2, 1 - Jarak ordinat kelipatan : 1
ATURAN SIMPSON I
y = a0 + a1.x + a2.x²
dx y0
……… ( 1 )
y2
y1
y
0 h
1
h
-
Garis lengkung pangkat 2 Ordinat : 0, 1, 2 Jarak ordinat : h Panjang ordinat : y0, y1, y2
2
Luas semua A = 1/3 h ( 1 y0 + 4 y1 + 1 y2 ) PERHATIKAN: - Angka pengali - Faktor Simpson I
: 1/3 : 1, 4, 1
- Jarak ordinat kelipatan : 2
ATURAN SIMPSON II
y = a0 + a1.x + a2.x² + a3.x3
y0
dx
y
y1
1
0 h
h
y2
y3
2
3
……… ( 1 ) -
Garis lengkung pangkat 3 Ordinat : 0, 1, 2, 3 Jarak ordinat : h Panjang ordinat : y0, y1, y2, y3
h
LUAS SEMUA A = 3/8 h ( 1 y0 + 3 y1 + 3 y2 + 1 y3 ) PERHATIKAN : - Angka pengali - Faktor Simpson II
: 3/8 : 1, 3, 3, 1
- Jarak ordinatkelipatan : 3
ATURAN SIMPSON III y = a0 + a1.x + a2.x² C
B
dx y0
A
y
F y2
y1
I
0
II
D h
……… ( 1 )
1
E h
- Garis lengkung pangkat 2 - Ordinat : 0, 1, 2 - Jarak ordinat : h - Panjang ordinat : y0, y1, y2 -Perhitungan luas bagian I atau II -Bagian sisa
2
LUAS BIDANG I : 1/12 h ( 5 y0 + 8 y1 – 1 y2 ) LUAS BIDANG II : 1/12 h ( 5 y2 + 8 y1 – 1 y0 ) PERHATIKAN : - Angka pengali - Faktor Simpson III
: 1/12 : 5, 8, -1
- Jarak ordinat kelipatan : 2
JARAK ORDINAT KELIPATAN 2 – SIMPSON I F
C
H
D y1
y0
y2
A
y3
y4
B h
h
y5
y6
G
E h
h
h
h
LUAS ABCD = 1/3 h ( 1 y0 + 4 y1 + 1 y2 ) LUAS BEFC = 1/3 h ( LUAS EGHF = 1/3 h (
1 y 2 + 4 y3 + 1 y4 ) 1 y 4 + 4 y5 + 1 y6 )
---------------------------------------------------------------------------------- + LUAS AGHD = 1/3 h ( 1 y0 + 4 y1 + 2 y2 + 4 y3 + 2 y4 + 4 y5 + 1 y6 ) PERHATIKAN : - Faktor Simpson I sesuai kelipatan ordinat
JARAK ORDINAT KELIPATAN 3 – SIMPSON II C F
D y1
y0
y2
y3
y4
y5
y6
B
A h
h
h
E h
h
h
LUAS ABCD = 3/8 h ( 1 y0 + 3 y1 + 3 y2 + 1 y3 ) LUAS BEFC = 3/8 h (
1 y 3 + 3 y4 + 3 y5 + 1 y6 )
-----------------------------------------------------------------------------------LUAS AEFD = 3/8 h ( 1 y0 + 3 y1 + 3 y2 + 2 y3 + 3 y4 + 3 y5 + 1 y6 ) PERHATIKAN : - Faktor Simpson II sesuai kelipatan ordinat
JARAK ORDINAT KELIPATAN 2 + 1 DI UJUNG GABUNGAN SIMPSON I DAN SIMPSON III D C
E y2
y1
y0 F
y3
y4
y5
A h
B h
LUAS ABCD = 1/3 h ( = 1/12 h (
h
h
h
1 y1 + 4 y2 + 2 y3 + 4 y4 + 1 y5 ) … Simpson I 4 y1 + 16 y2 + 8 y3 + 16 y4 + 4 y5 )
LUAS FADE = 1/12 h ( 5 y0 + 8 y1 – 1 y2 ) …………………………………..Simpson III --------------------------------------------------------------------------------- + LUAS FBCE = 1/12 h ( 5 y0 +12 y1 + 15 y2 + 8 y3 + 16 y4 + 4 y5 ) PERHATIKAN : - Angka pengali : 1/12 - Faktor Simpson gabungan Simpson I dan Simpson III
SIMPSON I dengan pembagian sub-ordinat C
F
D y0 A
½h
y½
½h
y2
y1
B
h
y3
h
E
Y3¼
H y3½ y 3¾
¼h ¼h ¼h ¼h
y4 G
LUAS BEFC
= 1/3 h ( 1 y1 + 4 y2 + 1 y3 )
LUAS ABCD=1/3 (1/2 h) ( 1 y0 + 4 y½ + 1 y1 )
= 1/3 h (½ y0 + 2 y½ + ½ y1 )
LUAS EGHF=1/3 (1/4 h) ( 1 y3 + 4 y3¼ + 2 y3½ + 4 y3¾ + 1 y4 ) = 1/3 h (¼ y3 + 1 y3¼ + ½ y3½ + 1 y3¾ + ¼ y4 ) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+ LUAS AGHD=1/3 h ( ½ y0 + 2 y½ + 1½ y1 + 4 y2 + 1¼ y3 + 1 y3¼ + ½ y3½ + 1 y3¾ + ¼ y4 ) PERHATIKAN : - Faktor Simpson I sesuai pembagian sub-ordinat
MOMEN STATIS dan LETAK TITIK BERAT BIDANG y = f(x)
y
- Diambil elemen kecil dx dx y
Zdx ½y
0
- Zdx titik berat elemen dx
Z
- Zdx ( x, ½y ) yz
- Z titik berat bidang L
x xz
x
- Z ( xz, yz ) - Luas bidang A = 0 ∫L y.dx
MOMEN STATIS TERHADAP SUMBU X : Sx = 0∫L ydx. ½y = 0∫L ½y2.dx MOMEN STATIS TERHADAP SUMBU Y : Sy = 0∫L ydx.x = 0∫L x.ydx LETAK TITIK BERAT BIDANG TERHADAP SUMBU X : yz = Sx / A LETAK TITIK BERAT BIDANG TERHADAP SUMBU Y : xz = Sy / A MOMEN STATIS SUATU BIDANG TERHADAP SUATU SUMBU ADALAH LUAS BIDANG DIKALIKAN JARAK TITIK BERAT BIDANG TERHADAP SUMBU TERSEBUT
MOMEN INERSIA y = f(x)
y dx y
Zdx ½y
0
dρ
Z y
yz L
x
y = f(x)
y
x
0
ρ
dx L
x
xz
xz
MOMEN INERSIA TERHADAP SUMBU Y : Iy = 0 ∫L x2.ydx MOMEN INERSIA BIDANG KECIL dρ TERHADAP SUMBU X : Idρ = dx.dρ.ρ2 MOMEN INERSIA BIDANG dx TERHADAP SUMBU X : Idx =
ρ=y ρ=0∫
dx.dρ.ρ2
BILA PERSAMAAN DIATAS DISELESAIKAN MAKA: MOMEN INERSIA SELURUH BIDANG TERHADAP SUMBU X : Ix = 1/3 0∫L y2.ydx =1/3 0 ∫L y3dx MOMEN INERSIA SUATU BIDANG TERHADAP SUATU SUMBU ADALAH LUAS BIDANG DIKALIKAN KUADRAT JARAK TITIK BERAT BIDANG TERHADAP SUMBU TERSEBUT
x
LETAK TITIK BERAT MEMANJANG terhadap salah satu ordinat tertentu
C
D y0
y1/2
A ½h
½h
F
y2
y1
B
h -n
y3
h Ф
E
y3¼
H y31/2 y3¾ y4
¼h ¼h ¼h ¼h
G
+n
-Menentukan letak titik berat memanjang bidang terhadap ordinat Ф -Jarak lengan sesuai panjang h untuk tiap ordinat terhadap Ф -Kesepakatan : sebelah kanan Ф bertanda + sedangkan sebelah kiri Ф bertanda – -Letak titik berat memanjang terhadap Ф adalah : ∑ y.s.n / ∑ y.s
TABEL 2 : PERHITUNGAN DENGAN TABEL No. Ordinat
Panjang ordinat y
Faktor Simpson s
y.s
Jarak lengan n
y.s.n
0
y0
½
½ y0
-2
- 1 y0
½
y½
2
2 y½
- 1½
- 3 y½
1
y1
1½
1½ y1
-1
- 1½ y1
y2
4
4 y2
0
1¼ y3
+1
+ 1¼ y3
+ 1¼
+ 1¼ y3¼
2
0
3
y3
1¼
3¼
y3¾
1
y3½
½
½ y3½
+ 1½
+ ¾ y3½
3¾
y3¾
1
1 y3¾
+ 1¾
+ 1¾ y3¾
4
y4
¼
¼ y4
+2
+ ½ y4
3½
1 y3¼
∑ y.s LUAS A = 1/3 h S y.s
±∑ y.s.n
LETAK TITIK BERAT TERHADAP Ф = ± h S y.s.n / S y.s
CONTOH SOAL : Sebuah kapal mempunyai setengah bidang garis air seperti pada gambar. Diketahui panjang Lpp = 60,00 m, panjang Lwl = Lpp + 4% Lpp. Lebar kapal B = 14 m. Dari hasil pengukuran diketahui : y-2 = 0 m , y-1 =2 m, y0 = 3 m, y1= 5 m, y2 = 6 m, y3 = y4 = y5 = y6 = 7 m, y7 = 6 m, y8 = 4m, y8½ = 3 m, y9 = 2 m, y9½ = 1 m, y10 = 0 m
-1
/AP 1 h h
0
-2
2
h
3
h
4 h
5
h
6
h
7
h
8 ½ 9 ½ 10 h” h” h” h" FP
h’ h’
Hitung luas bidang garis air dan letak titik berat memanjang bidang terhadap ordinat 5. Perhitungan menggunakan tabel. JAWAB : Lwl = Lpp + 4% Lpp = ( 60 + 2,4 ) m = 62,4 m h = 60/10 m = 6 m. h’ = ½. 2,4 m = 1,2 m. Maka h’ = 0,2 h. h” = 0,5 h. Faktor Simpson I : disesuaikan harga h’ dan h” terhadap h
No statio n
Panjang y (m)
F.Simp s
-2
0
0,2
0
- 5,4
- 0,00
-1
2
0,8
1,6
- 5,2
- 8,32
0
3
1,2
3,6
-5
- 18,00
1
5
4
20
-4
- 80,00
2
6
2
12
-3
- 36,00
3
7
4
28
-2
- 56,00
4
7
2
14
-1
-14,00
5
7
4
28
0
0
6
7
2
14
+1
+14,00
7
6
4
24
+2
+48,00
y.s
Lengan n
Momen y.s.n
JAWAB : Luas bidang garis air : Aw = 2 x 1/3 h. S y.s = 2 x 1/3. 6. 161,2 = 644,8 m2 Letak titik berat memanjang terhadap ordinat 5 : = h.
∑ y.s.n ∑ y.s
= 6.
252,52 161,2
8
4
1,5
6
+3
+18,00
8½
3
2
6
+3,5
+19,00
9
2
1
2
+4
+ 8,00
= - 9,40 m (sebelah
9½
1
2
2
+4,5
+ 9,00
kiri ordinat 5)
10
0
0,5
0
+5,0
+ 0,00
Sy.s =161,2
S ysn = -252,52
PERHITUNGAN DAN GAMBAR RANCANG KAPAL
RENCANA GARIS / LINES PLAN RENCANA UMUM / GENERAL ARRANGEMENT KURVA HIDROSTATIK / HYDROSTATIC CURVE KURVA BONJEAN / BONJEAN CURVE KURVA STABILITAS / STABILITY CURVE KONSTRUKSI / STEEL PLAN LAMBUNG TIMBUL / FREEBOARD TONASE / TONNAGE DAN LAIN-LAIN
RENCANA GARIS (LINES PLAN)
UNTUK MELIHAT DAN MENGUKUR BADAN KAPAL DALAM 3 DIMENSI DENGAN CARA MEMBUAT POTONGAN BADAN KAPAL DENGAN 3 MACAM BIDANG, YAITU BIDANG DATAR HORISONTAL, BIDANG DATAR VERTIKAL MELINTANG DAN BIDANG DATAR VERTIKAL MEMANJANG KAPAL, SELANJUTNYA POTONGAN YANG BERUPA GARIS TERSEBUT DIPROYEKSIKAN PADA MASING MASING BIDANG. BIDANG VERTIKAL MELINTANG BIDANG HORISONTAL BIDANG VERTIKAL MEMANJANG
POTONGAN 3 BIDANG DENGAN BADAN KAPAL
PROYEKSI POTONGAN DENGAN BIDANG- BIDANG HORISONTAL = HALF BREADTH PLAN / WATER LINES
PROYEKSI POTONGAN DENGAN BIDANG- BIDANG VERTIKAL MELINTANG = BODY PLAN PROYEKSI POTONGAN DENGAN BIDANG-BIDANG VERTIKAL MEMANJANG = SHEER PLAN / BOW-BUTTOCK LINES
CONTOH RENCANA GARIS
BODY PLAN
SHEER PLAN / BOW-BUTTOCK LINES HALF BREADTH PLAN / WATER LINES
KURVA HIDROSTATIK / HYDROSTATIC CURVE : untuk mengetahui karakteristik badan kapal yang terbenam dalam air pada tiap sarat air rata-rata, dengan skala masing-masing.
PARAMETER PADA KURVA HIDROSTATIK :
DISPLASEMEN , berat air yang dipindahkan badan kapal dengan skala pada garis atas kurva dalam ton. DISPLASEMEN MOULDED DI AIR LAUT, berat air laut yang dipindahkan badan kapal tidak termasuk kulit kapal. DISPALSEMEN PENUH DI AIR LAUT, berat air laut yang dipindahkan badan kapal termasuk kulit kapal. DISPLASEMEN PENUH DI AIR TAWAR, berat air tawar yang dipindahkan badan kapal termasuk kulit kapal. Pada sarat air yang sama, harganya lebih kecil daripada displasemen penuh di air laut karena massa jenis air tawar lebih kecil daripada air laut. LETAK TITIK TEKAN KEATAS (KB), diatas moulded lunas kapal. LETAK TITIK TEKAN KEATAS MEMANJANG (LCB), diukur dari tengah kapal (amidship) LETAK TITIK BERAT MEMANJANG BIDANG GARIS AIR (LCF), diukur dari tengah kapal (amidship).
KURVA BONJEAN (BONJEAN CURVE)
UNTUK MENGHITUNG BESAR DISPLASEMEN KAPAL DAN LETAK TITIK TEKAN KEATAS MEMANJANG PADA SEMBARANG BENTUK GARIS AIR. PADA TIAP STATION TERGAMBAR KURVA LUAS PENAMPANG STATION
KURVA LUAS PENAMPANG STATION SARAT AIR
SKALA 1 CM = …. M2
AP
1 STATION
2
3
4
5
Lpp
6
7
8
9
FP
LAMBUNG TIMBUL / FREEBOARD: batas muatan yang dapat diangkut sesuai batas garis air pada tanda lambung timbul / Plimsol Mark
GARIS GELADAK / DECK LINE
LT LS LW LWNA
LTF LF K
KAPAL PENGANGKUT KAYU DIATAS GELADAK
TF I F
T SS W WNA
KAPAL BARANG BIASA
K-I = tanda klas, T= Tropical, S= Summer, W= Winter, WNA= Winter North Atlantic, F= Freshwater, TF= Tropical Freshwater, L= Limber/kayu “International Convention on Load Lines, 1966 and Protocol of 1988, consolidated edition 2002”
KOMPONEN / BAGIAN KAPAL
1. Kemudi
9. Lampu navigasi
17. Muatan berat
25. Tanktop
33. Top & range light 34. Break water
2. Baling-baling
10. Radar
18 Muatan proyek
26. Peti kemas
3. Mesin induk
11. Geladak kompas
19. Penutup palkah
27. Sekat melintang 35. mesin jangkar
4. Ruang CO2
12. Ruang akomodasi
20. Muatan umum
28. Ambang palkah 36. Sekat tubrukan
5. Sekoci penyelamat 13. Kereta palkah
21. Lajur pelat atas 29. Tangki ballas
37. Tangki bawah
6. Sekoci penyelamat 14. Tangki bahan bakar 22. Fan palkah
30. Muatan curah
38. Bow thruster
7. Crane untuk sekoci 15. Muatan curah
23. Sekat kedap air
31. Gangway
39. Tangki forepeak
8. Cerobong asap
24. Penahan peti kms 32. Tutup palkah
16. Sekat tegak
40. Port Side 41. Starboard Side
BAGIAN KONSTRUKSI KAPAL KONSTRUKSI MELINTANG / TRANVERSE
NAMA BAGIAN KONSTRUKSI KAPAL
KONSTRUKSI MEMANJANG / LONGITUDINAL BAGIAN SISI, GELADAK DAN DASAR KAPAL SEMUANYA MEMBUJUR
KONSTRUKSI CAMPURAN SISI KAPAL KONSTRUKSI MELINTANG, DASAR DAN GELADAK KONSTRUKSI MEMANJANG / MEMBUJUR
KONSTRUKSI MELINTANG
KONSTRUKSI MEMANJANG
KONSTRUKSI CAMPURAN
PERATURAN SEHUBUNGAN SYARAT TEKNIS BANGUNAN KAPAL
BADAN KLASIFIKASI : - BIRO KLASIFIKASI INDONESIA - AMERICAN BUREAU OF SHIPPING - BUREAU VERITAS - CHINA CLASSIFICATION SOCIETY - DET NORSKE VERITAS - GERMANISCHER LLOYD - HELLENIC REGISTER OF SHIPPING - INDIAN REGISTER OF SHIPPING - KOREAN REGISTER OF SHIPPING - KOREAN CLASSIFICATION SOCIETY - LLOYD’S REGISTER OF SHIPPING - NIPPON KAIYI KYOKAI - POLISH REGISTER OF SHIPPING - REGISTRUE NAVAL ROMAN - RINAVE PORTUGUESA - SHIPS CLASSIFICATION MALAYSIA - VIETNAM REGISTER
BKI ABS BV CSS DnV GL HR IRS KRS KCS LR NK PRS RNR SCM VR
INDONESIA USA FRANCE CHINA NORWAY GERMANY GREESE INDIA REP.OF KOREA DPR OF KOREA UK JAPAN POLAND ROMANIA PORTUGAL MALAYSIA VIETNAM
International Convention for the Safety of Life at Sea, 1974, and its Protocol of 1988 ( SOLAS ) International Convention on Load Lines, 1966, and its Protocol of 1988 International Conference on Tonnage Measurement of Ships, 1969 Convention on the International Regulations for Preventing Collision at Sea, 1972