MATERIALITAS, RESIKO & STRATEGI AWAL AUDIT NAWIR NAWIRAH,SE., AH,SE., MSA., Ak
Materialitas ?
Materialitas ?
Materialitas
Materialitas adalah esar!"a !ilai "a!# dihila!#ka! ata$ salah sa%i i!'r(asi ak$!ta!si ak$!ta!si "a!# dilihat dari keadaa! "a!# (eli!#k$)i!"a, da)at (e!#akiatka! )er$aha! ata$ )e!#ar$h terhada) )erti(a!#a! 'ra!# "a!# (eletaka! ke)er*a"aa! terhada) i!'r(asi terse$t. +esar!"a salah sa%i "a!# da)at (e()e!#ar$hi ke)$t$sa! )e(akai i!'r(asi
'!t'h Materialitas
Laa seel$( dia$dit R)-... Setelah a$dit dite($ka! kesalaha! )e!*atata! seesar R)-.., al'! i!/est'r (e($t$ska! tidak %adi eri!/estasi, a)aila laa )er$sahaa! ha!"a R)0.., da! (e(ilih eri!/estasi di te()at lai!. Maka kesalaha! seesar R)-.. dia!##a) (aterial.
A$dit'r $!t$k (e()erti(a!#ka! (aterialitas dala( 1
2ere!*a!aa! A$dit 2e!#e/al$asia! akhir a)akah la)'ra! ke$a!#a! se*ara kesel$r$ha! disa%ika! se*ara 3a%ar ses$ai )ri!si) ak$!ta!si "a!# erlak$ $($(
2erti(a!#a! (e!#e!ai (aterialitas +erkaita! de!#a! )erti(a!#a! (e!#e!ai (aterialitas, A$dit'r har$s (e()erti(a!#ka! -. Uk$ra! da! karakteristik sat$a! $saha 4. K'!disi "a!# erkaita! de!#a! )er$sahaa! 6$(lah "a!# (aterial $!t$k 5. I!'r(asi "a!# di)erl$ka! )ihak "a!# La)'ra! Ke$a!#a! (e!#a!dalka! la)'ra! ke$a!#a! )er$sahaa! ke*il isa %adi sa!#at tidak (eterial a#i )er$sahaa! esar
'!t'h Materialitas 2ada )er$sahaa! ke*il kesalaha! )e!*atata! kas seesar R). -..,7 de!#a! asset ersih R). -..,7 2ada )er$sahaa! esar kesalaha! )e!*atata! kas seesar R). -..,7 de!#a! asset ersih R). 4...,7 84 M9
:$!#si Materiliatas
Sea#ai atas 8materiality border 9 $!t$k (e!e!t$ka! a)akah salah sa%i (aterial;)erl$ dik'reksi a)a tidak Seri!#%$#a di se$t sea#ai Tolerable Misstatement 8kesalaha! "a!# (asih isa di t'lera!si9 '!t'h a)aila (aterialitas ti!#kat tra!saksi adalah R)4<,, da! dite($ka! kesalaha! seesar R)4,, a)akah kesalaha! terse$t (aterial???
H$$!#a! Materialitas da! +$kti
Se(aki! ke*il (aterialitas (aka a$dit se(aki! teliti, *'!t'h ekstri(!"a adalah %ika (aterialitas di te!t$ka! R)7 , arti!"a se($a tra!saksi "a!# ter%adi di )er$sahaa! terse$t dia!##a) (aterial.
6adi h$$!#a! (aterialitas da! $kti adalah era!di!# teralik, se(aki! ke*il (aterialitas se(aki! a!"ak $kti "a!# har$s di k$()$lka!, da! sealik!"a.
Ti!#kat Materialitas
Dala( )ere!*a!aa! a$dit, a$dit'r har$s (e!ilai (aterialitas )ada d$a le/el1
Le/el La)'ra! Ke$a!#a!1 kare!a ')i!i a$dit'r $!t$k ke3a%ara! la)'ra! ke$a!#a! se*ara kesel$r$ha! Le/el sald' ak$!1 kare!a a$dit'r (e/eri=kasi sald' ak$! d$l$ (e!*a)ai kesi()$la! te!ta!# ke3a%ara! la)'ra! ke$a!#a!
Materialitas ti!#kat la)'ra! Ke$a!#a! 6$(lah (i!i($( salah sa%i dala( la)'ra! ke$a!#a! "a!# *$k$) )e!ti!# (e!*e#ah ke3a%ara! )e!"a%ia! la)'ra! ke$a!#a! ses$ai de!#a! 2A+U Salah sa%i da)at diseaka!1 -. Salah )e!era)a! )ri!si) ak$!ta!si "a!# erteri(a $($( 4. 2e!"i()a!#a! dari ke!"ataa! ses$!##$h!"a 5. 2e!"e($!"ia! i!'r(asi "a!# (esti!"a )erl$ di$!#ka)ka!
Materialitas ti!#kat la)'ra! Ke$a!#a!
2'i!t ti!#kat (aterialitas dala( $!s$r la)'ra! ke$a!#a! 1 -. Laa R$#i1 T'tal )e!da)ata! laa ')erasi'!al Laa seel$( )a%ak Laa ersih 4. Nera*a T'tal asset Asset la!*ar M'dal ker%a Ek$itas )e(e#a!# saha(
Materialitas ti!#kat sald' ak$! 6$(lah salah sa%i (aksi($( "a!# 'leh ada dala( sald' ak$! sehi!##a el$(; tidak di)erti(a!#ka! sea#ai salah sa%i (aterial tolerable misstatement Materialitas dl( le/el la)'ra! ke$a!#a! dial'kasika! )ada ak$!7ak$! "a!# ada
A$dit'r
har$s (e()eri(a!#ka! salah sa%i dala( Ak$! A$dit'r har$s (e()erti(a!#ka! ia"a $!t$k (e(eriksa Ak$!
E>a()le
Salah sa%i leih ($dah ter%adi )ada ak$! )ersediaa! dia!di!#ka! akti/a teta) +ia"a $!t$k (elak$ka! )e(eriksaa! atas reke!i!# )i$ta!# da#a!# )ada $($(!"a leih esar dari )ada ia"a )e(eriksaa! atas reke!i!# Akti/a teta)
Materialitas ti!#kat sald' ak$! Ak$! "a!# se*ara i!di/id$ tidak (aterial, ila diak$($lasika! da)at (e!%adi (aterial se*ara k$($lati )ada ti!#kat la)'ra! ke$a!#a!.@
2erti(a!#a! Materialitas 'leh A$dit'r +erdasarka! )e!elitia! e()iris terhada) eera)a hal "a!# (e()e!#ar$hi a$dit'r dala( (e!e!t$ka! esar!"a (aterialitas1 -. :akt'r I!di/id$ a$dit'r 82e!#ala(a! A$dit'r "a!# ersa!#k$ta!9 4. :akt'r Ekster!al )er$sahaa! 5. Ti!#kat )e!#ar$h s$at$ ak$! . :akt'r k'!disi KA2 8Str$kt$r dari KA2 "a!# (elaksa!aka! )e!$#asa! A$dit9
Risik' A$dit ?
Resik' A$dit
Resik' a$dit adalah resik' "a!# ter%adi dala( hal a$dit'r tidak (e!"adari ata$ tidak (e('di=kasi )e!da)at!"a sea#ai(a!a sehar$s!"a, atas s$at$ la)'ra! ke$a!#a! "a!# (e!#a!d$!# salah sa%i (aterial
Resik' A$dit A$dit'r (e()erti(a!#ka! resik' a$dit dala( 1 2ere!*a!aa! a$dit 2e!#e/al$asia! akhir
Tipe Resiko Audit Ti)e Resik' A$dit 1 Ti)e I Resik' +a3aa! Resik' 2e!#e!dalia!
Ti)e II
Resik' Deteksi
Tidak Da)at Dike!dalika! Oleh A$dit'r Da)at Dike!dalika! A$dit'r
M'del Resik' A$dit
AR B IR C R C DR
AR B A$dit Risik' IR B I!here!t Risk R B '!tr'l Risk DR B Dete*ti'! Risk
Inherent Risk IR B Inherent Risk B Resik' +a3aa! B kere!ta!a! s$at$ sald' ak$! ata$ #'l'!#a! tra!saksi terhada) s$at$ salah sa%i (aterial, de!#a! as$(si ah3a tidak terda)at kei%aka! da! )r'sed$r )e!#e!dalia! i!ter!al "a!# terkait
Inherent Risk :akt'r 2e!e!t$ Resik' +a3aa! se*ara $($( 2r'=tailitas 6e!is $saha & se!siti=tas ')erasi Masalah kela!#s$!#a! $saha Siat, )e!"ea da! %$(lah salah sa%i tah$! seel$(!"a I!te#ritas, re)$tasi & )e!#etah$a! te!ta!# ak$!ta!si dari (a!a%e(e!
Inherent Risk :akt'r 2e!e!t$ Resik' +a3aa! )ada s$at$ ak$!1 Ak$!tailitas ak$! ata$ tra!saksi Ker$(ita! (asalah ak$!ta!si "a!# terkait Siat, )e!"ea da! %$(lah salah sa%i "a!# dideteksi )ada tah$! sl(!"a
Control Risk R B '!tr'l Risk B Resik' 2e!#e!dalia! adalah resik' ter%adi!"a salah sa%i (aterial adalah s$at$ asersi "a!# tidak da)at di *e#ah ata$ di deteksi se*ara te)at 3akt$ 'leh )e!#e!dalia! i!ter!al e!titas.
Control Risk
Terkait de!#a! eekti=tas Str$kt$r 2e!#e!dalia! I!ter! Ada 4 (a*a( resik' )e!#e!dalia! 1 A*t$al le/el ' *'!tr'l risk 8+$kti (e!#e!ai 2e(aha(a! S2I9 Assessed le/el ' *'!tr'l risk 82e(aha(a! S2I terkait de!#a! asersi9
A$dit'r da)at (e!#k'!tr'l resik' )e!#e!dalia! de!#a! *ara (e('di=kasi 1 2r'sed$r "a!# aka! (e(a!t$ (e(aha(i S2I 2r'sed$r7)r'sed$r "a!# di#$!aka! $!t$k )e!#$%ia! )e!#e!dalia!
Detection Risk DR B Dete*ti'! Risk B Resik' Deteksi B resik' sea#ai akiat a$dit'r tidak da)at (e!deteksi salah sa%i (aterial "a!# terda)at dala( s$at$ asersi.
Detection Risk Ter#a!t$!# atas )e!eta)a! a$dit'r terhada) resik' a$dit, resik' a3aa!, resik' )e!#e!dalia!@
RA
R+;R2
Resik' Deteksi
RD
RD '!tr'lale " A$dit'r
Detection Risk Resik' a$dit (e()$!"ai h$$!#a! teralik de!#a! ti!#kat kei!#i!a! ke)astia! ; ke"aki!a!. Se(aki! esar ; ti!##i ti!#kat kei!#i!a! ke)astia! 8 contidence level 9 (aka se(aki! ke*il ; re!dah resik' a$dit.
Dari ti#a k'()'!e! terse$t a!tara resik' a3aa! da! resik' )e!#e!dalia! de!#a! resik' deteksi erh$$!#a! teralik. Se(aki! ti!##i resik' a3aa! da! ata$ resik' )e!#e!dalia! se(aki! re!dah resik' deteksi.
De!#a! de(ikia! h$$!#a! searah ter%adi a!tara ti!#kat kei!#i!a! ke)astia! de!#a! ti!#kat resik' a3aa! da! resik' )e!#e!dalia!. Hal "a!# sa(a a!tara ti!#kat resik' deteksi de!#a! ti!#kat resik' a$dit kesel$r$ha!.
A)a H$$!#a! a!tara Resik' de!#a! +$kti A$dit???
Se(aki! re!dah resik' a$dit "a!# kita i!#i!ka!, $kti a$dit "a!# har$s kita k$()$lka! se(aki! a!"ak 8era!di!# teralik9.
H$. Materialitas, Resik' A$dit & +$kti A$dit
Srate#i A3al A$dit ???
Strate#i A$dit 2e!dah$l$a! S$sta!ti )e!$h 8Primarily substantive approach9 Lower assessed level of Control Risk approach