B\u00e0i t\u1eadp m\u00f4n h\u1ecdc k\u1ef9 thu\u1eadt \u0111o
1.L\u1eafp gh\u00e9p b\u1ec1 m\u1eb7t tr\u1ee5 tr\u01a1
1.1.L\u1eafp gh\u00e9p gi\u1eefa b\u00e1nh r\u0103ng v\u1edbi t Smax=41 \u00b5m, Smin=0 \u00b5m, Quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh ki\u1ec3u l\u1eafp cho m\u1ed1i gh\u Theo \u0111\u1ec1 l\u1eafp gh\u00e9p gi\u1eefa b\u00e1nh r\u01 \u0110\u1eb7c t\u00ednh theo y\u00eau c\u1ea7u c\u1ee7a l\u1ea Smax=0 \u00b5m, Smin=0. H
Theo b\u1ea3ng 3 ch\u1ecdn \u0111\u01b0\u1ee3c ki\u1ec3u l\u1ea h
1.2.L\u1eadp s\u01a1 \u0111\u1ed3 ph\u00e2n b\u1ed1 mi\u1ec1n V\u1edbi ki\u1ec3u l\u1eafp \u03c6 64 H7/h6 theo b\u1ea3ng 4 v\u0 L\u1ed7 \u03c634 H7: ES=+25 \u00b5m EI = 0 \u00b5m Tr\u1ee5c \u03c6 34 h6: es = 0 \u00b5m ei = -16 \u00b5m Theo c\u00e1c tr\u1ecb s\u1ed1 sai l\u1ec7ch k\u00edch th\u01b0 ITD= ES-EI = (+25)-0= +25 \u00b5m ITd=es-ei= 0-(-16)= +16 \u00b5m C\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o s\u01a1 \u0111\u1ed3 ph\u00e2n b\u1 \u00a7\u00e9 h\u00eb l\u00edn nh\u00cat: Smax= Dmax - dmin Smax=34,025-33,984=0,041mm \u00a7\u00e9 d\u00abi l\u00edn nh\u00cat: Nmax=dmax-Dmin Nmax= 34,000-34,000=0 mm Sai l\u00d6ch \u00b5m
+25
H7 h6
m m 4 3 = d
-16
N
H\u00ecnh 1.2 Sinh vi\u00ean: Nguy\u1ec5n Th\u00d5 Qu\u00fd . L\u00edp :C\u00ac \u00 1 T\u00f6 1 K50
B\u00e0i t\u1eadp m\u00f4n h\u1ecdc k\u1ef9 thu\u1eadt \u0111o
1.3.X\u00e1c \u0111\u1ecbnh x\u00e1c su\u1ea5t xu\u1ea5t hi\u1 Mu\u1ed1n x\u00e1 \u0111\u1ecbnh x\u00e1c su\u1ea5t xu\u1e b\u1ed1 \u0111\u1ed9 h\u1edf v\u00e0 \u0111\u1ed9 d\u00f4i c\u \u0111\u1ea1i l\u01b0\u1ee3ng ng\u1eabu nhi\u00ean t\u1ed5ng (D) v\u00e0 k\u00edch th\u01b0\u1edbc tr\u1ee5c (d). Theo l\u00f b\u00ecnh c\u1ee7a \u0111\u1ea1i l\u01b0\u1ee3ng ng\u1eabu nh \u03c3 (S,N)= + trong \u0111\u00f3: \u03c3 D , \u03c3 d l\u00e0 sai l\u1ec7ch b\u00ecnh ph k\u00edch th\u01b0\u1edbc tr\u1ee5c: IT 25 \u03c3 D = 2
2
\u03c3 D
D
6
=
\u03c3 d
6
ITd 16 \u03c3 = d=
6
6
Thay v\u00e0o ta c\u00f3:
25 16 \ue006 \ue000 \ue006 \u03c3 (S,N) \u00b5m \u03c3 +\ue001 =5\ue000 D = \u03c3 d = \ue001 \ue007 \ue007 6 6 \ue008 \ue002 \ue002 \ue008 2
+
2
2
2
Mi\u1ec1n ph\u00e2n b\u1ed1 \u0111\u1ed9 h\u1edf-\u0111\u1 6. \u03c3 (S,N) =6\u00d75=30 \u00b5m Trung t\u00e2m ph\u00e2n b\u1ed1 \u0111\u1ed9 d\u00f4i h\u1e \u0111\u01b0\u1ee3c khi k\u00edch th\u01b0\u1edbc l\u1ed7 v\u00 v\u1edbi trung t\u00e2m mi\u1ec1n dung sai) l\u1eafp v\u1edbi nh T\u1eeb h\u00ecnh v\u1ebd ta th\u1ea5y: k\u00edch th\u01b0\u1 th\u01b0\u1edbc tr\u1ee5c c\u00f3 x\u00e1c su\u1ea5t l\u1edbn nh gh\u00e9p c\u00f3 \u0111\u1ed9 d\u00f4i, gi\u00e1 tr\u1ecb \u01 S=34,0125mm-34mm=0.0125mm Trung t\u00e2m ph\u00e2n b\u1ed1 \u1ee9ng v\u1edbi \u0111i\u Theo c\u00e1c gi\u00e1 tr\u1ecb \u0111\u00e3 x\u00e1c \u0111 gh\u00e9p \u03c6 34 H7/h6 bi\u1ec3u di\u1ec5n h\u00ecnh 1.3. Tr\u1ee5c X bi\u1ec3u di\u1ec5n \u0111\u1ed9 h\u1edf c\u1ee7a l trung t\u00e2m ph\u00e2n b\u1ed1. Nh\u01b0 v\u1eady mi\u1ec1 h\u1edf \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ednh nh\u01b0 sau: 12,5
P(x1=-12,5 ; x2= 15)= P(Z,1Z =2=3)= \u03c6(2,5) + \u03c6(3) 5 Theo b\u00b6ng 6, \u00f8ng v\u00edi z=2.5 v\u00b5 z=3 ta c\u0 \u03c6(z=2,5) = 0,4938; \u03c6(z=3) =0,4986; Ps=0,4938+0,4986=0,992 ho\u00c6c 99,2%.
X\u00b8c nh\u00cbn \u00ae\u00eec l\u00bep gh\u00d0p c\u00
PN= 1-0,992= 0,008 ho\u00c6c 0,8% Sinh vi\u00ean: Nguy\u1ec5n Th\u00d5 Qu\u00fd . L\u00edp :C\u00ac \u00 2 T\u00f6 1 K50
B\u00e0i t\u1eadp m\u00f4n h\u1ecdc k\u1ef9 thu\u1eadt \u0111o
1.4.V\u1ebd m\u1ed1i gh\u00e9p v\u00e0 v\u1ebd hai chi ti\u1ebft ghi k\u00edch th\u01b0\u1edbc danh ngh\u0129a, c\u00e1c sai l\u ch\u1eef v\u00e0 b\u1eafng s\u1ed1 ( c\u00e1c tr\u1ecb s\u1ed1 s V\u1ebd t\u00e1ch ri\u00eang t\u1eebng chi ti\u1ebft c\u1ee7a m\ l\u1ec7ch b\u1eb1ng ch\u1eef v\u00e0 b\u1eb1ng s\u1ed1 (h\u00e
+27,5 0
+12,5
3.s (SN) .
+27,5
X
3.s (SN) .
0
+15 -15 \ u 0 0 a 7 \ u 0 0 e 9 d\u00abi
x
\u00a7\u0
H\u00ecnh 1.3
Sinh vi\u00ean: Nguy\u1ec5n Th\u00d5 Qu\u00fd . L\u00edp :C\u00ac \u00 3 T\u00f6 1 K50
Bài tập môn học kỹ thuật đo
φ 34 H7 (+0,025)
φ 34
H7 ( h6
+0,025 -0.016
)
φ 34 H7 (-0.016)
Hình 1.4
1.5.Thiết kế ca líp tra kích thước lắp ghép φ 34 H7/h6 Để kiêm tra kích thước lỗ ta dùng ca líp thợ, kiểm tra kích thướ ca líp hàm thợ. Thiết kế ca líp, ở đây chủ yếu là xác định độ chính xác kích thư thể là sai lệch và dung sai kích thước ca líp.
1.5.1.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai và xác định kích thước đo c (hình 1.5.1) Muốn lập sơ đồ phân bố miền dung sai ca líp trước hết ta phải xá các thông số z, y ( tọa độ xác định vị trí kích thước danh nghĩa ca lí 1.5.1 ) và dung sai kích thước ca líp H. Đối với lỗ φ 34 H7 và φ 34 h6 , theo bảng 8 ta xác định được: Z=3,5 µm; y=3 µm; H=4 µm; α=0; Z1=3,5 µm ;y1=3 µm; H1=4 µm; α1=0; Sơ đồ phân bố miền dung sai calíp được vẽ như hình 1.5.1 Xác định kích thước đo của calíp theo các công thức trong bảng trị trên hình 1.5.1 Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 4
Bài tập môn học kỹ thuật đo
Ca líp hàm thợ đầu qua: H
Qmax= dmax - Z1 + =1 34,000 - 0,0035 + 0,002 2
= 33,9985 mm Qmin = dmax - Z1H- = 34,000 – 0,0035 – 0,002 2 = 33,9945 mm Qmòn= dmax + y1 = 34,000 + 0,003 = 34.003 mm 1
Ca líp hàm thợ đầu không qua: H KQmax= dmin + =1 33,984+0,002=33,986 mm 2
KQmin= dmin H- =34,984-0,002=33,994 mm 2 1
Ca líp nút thợ đầu qua:
H
Qmax= Dmin - Z +=34+0,0035+0,002=34.0055 mm 2
H
Qmin = Dmin - Z1 - =34+0,0035-0,002=34,0015mm 2
Qmòn= Dmin - y =34-0,003=33,997 mm Ca líp nút thợ đầu không qua: H KQmax= Dmax + =34,035+0,002=34,027mm 2
H
KQmin= Dmax - =34,025-0,002=34,023mm 2
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 5
Bài tập môn học kỹ thuật đo
Sai lÖch µm
CalÝp Nót 4 = H
4 = H
m m 4 3 = d
KQ
Q
5 , 3
2
H7
CalÝp hµm
+25
3 Gií i h¹n mßn = 1 Y 4 = H
h6
3 = y
-16
Q 5 , 3 = 1 Z
KQ 2
4 = H
N
Hình 1.5.1
Các kích thước Qmax , Qmin, Qmòn ,KQmax , KQmin. Có thể tra trong bả chuẩn TCVN 2809-78. Trưởng hợp trong TCVN 2809-78 không quy tính toán như trên. Khi dung sai của sản phẩm không tiêu chuẩn thì dung sai ca líp lấy theo cấp chính xác cao hơn gấn nó.
1.5.2. Vẽ ca líp nút ( hình 1.5.2a ), ca líp hàm ( hình 1.5.2b ) và ghi thước của các bề mặt đo. Khi ghi nên theo qui định: + Đối với ca líp hàm, kích thước danh nghĩa ứng với kích thước gi nhất. Sai lệch dưới bằng 0, sai lệch trên bằng dung sai mang dấu d + Đối với ca líp nút, kích thước danh nghĩa ứng với kích thước giớ nhất sai lệch trên bằng 0, sai lệch dưới bằng dung s Hình 1.5.2a
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 6
Bài tập môn học kỹ thuật đo
4 0 0
4 0
, 0 -
5 5 0 0 , 4 3
Q
φ
34 H7
0 , 0 -
7 2 0 , 4 3
KQ
φ
φ
φ34 h6 +0,004
33,982
KQ Q +0,004
340 . 025
Hình 1.2.5b
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 7
Bài tập môn học kỹ thuật đo
2. Lắp ghép ổ lăn với trục và vỏ hộp.
2.1.Theo TCVN 1479-74-TCVN hoặc theo bảng 9a, ổ lăn 309 có các cơ bản sau: d=25 mm; D=62 mm; B=25 mm; r=2 mm; 2.2.Quyết định kiểu lắp cho mối ghép ổ lăn với trục và vỏ hộp: Đề bài đã cho: -Vòng quay cùng với trục tải trọng tác dụng lên ổ có phương -Đặc tính tải trọng K σ ≤ 1,5 -Phản lực hướng tâm tính toán của ổ R=1000N -Tải trọng hướng trục A=0 -Tỷ số
d lỗ d
=0
-Vòng chịu tải cục bộ lắp không tháo trong quá trình sử dụn Ta có: Vòng ngoài có kích thước D=62 mm, lắp với vỏ gang không tháo trọng có va chạm và rung động vừa phải (K σ ≤ 1,5) ổ lăn cấp chín bảng 10 ta chọn kiểu lắp G7 ( nếu ổ lăn chính xác hơn, ta chọn kiể chính xác cao hơn). Tải trọng hướng tâm: PR= ' K d .F .FA R
B
trong đó: R - là phản lực hướng tâm tính toán của ổ, đề bài cho R=1000 Kd - là hệ số động lực học của lắp thép tra theo bảng 14, Kd=1 F - hệ số tính đến mức độ giảm độ dôi của lắp ghép khi trục r hộp có thành mỏng tra theo bảng 12 khi trục đặc F=1; 0 A cotgβ = cotg00 =0 suy ra FA=1 Từ bảng 13 ta có: 1000
R
B =B-2r=17-2×2=13 mm ’
1000 .1.1.1 = 76,9KN / 13
PR=
m
Dựa vào kích thước lắp ghép d=25 mm và trị số PR= 76,9 KN/m, the 15 chọn kiểu lắp vòng trong vởi trục là k6. Sai lệch giới hạn kích thư lắp ghép tra theo bảng 4, bảng 5: 40µm ES =+ es =+15µm Lỗ φ 62G7 Trục φ 25k6 10µm 2µm EI =+ ei =+ Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 8
Bài tập môn học kỹ thuật đo
Trong một số lắp ghép quan trọng có độ chính xác cao, sau khi c cho vòng chịu tải chu kỳ, cần kiểm tra độ hở hướng tâm ban đầu: N toán lượng biến dạng của các vòng lăn. Nếu lượng biến dạng đó vư hướng tâm ban đầu ( theo tiêu chuẩn ổ lăn) thì cần chọn kiểu lắp k nhỏ hơn. 2.3.Vẽ bộ phận có lắp ổ lăn tức là vẽ một bộ phận lắp bồm có trục, vòng đệm và nắp tham gia. Ghi kích thước và ký hiệu lắp như hình φ 62 G7
φ25 D11/k6 φ25 k6
φ62 G7/d11
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ Ön §i
9
Bài tập môn học kỹ thuật đo µm
+40 µm
G7
0
m m 2 6 = D
+195
+2
m m 0 1 1 =
in m
S
-100
D11
d11 +65
m m
0 5
=
in m
S
0
k6
+15 +2
-290
m m 5 2 = d
Hình 2.3
2.4.Chọn kiểu lắp giữa bạc và trục, giữa nắp và vỏ hộp. Để đảm bảo dễ gia công, đoạn trục lắp với ổ và với bạc có cung m thước danh nghĩa nên có cùng miền dung sai có nghĩa là miền dun này là k6, đã chọn ở mục 2.2. Bạc chỉ dùng để chặn, cần tháo lắp d là mối ghép cần độ hở lớn. Độ chính xác lỗ bạc không yêu cầu cao, dụng miền dung sai D11. Giữa bề mặt nắp và hộp cũng cần có độ hở để tháo lắp dễ dàng v sai số vị trí của các lỗ ren trên thân hộp khi đậy nắp. Miền dung sa thước nắp là d11. Như vậy: Lắp ghép giữa trục và bạc là: φ25D11/k6 , độ hở nhỏ nhất của lắ Smin=65-15=50µm (hình 2.4a). Lắp ghép giữa nắp và vỏ hộp là: φ130H7/d11 , độ hở nhỏ nhất củ là: Smin=10-(-100)=110µm (hình 2.4b). 2.5.Vẽ trục, vỏ hộp, bạc và nắp ở trạng thái độc lập như hình 10 rồ sai lệch bằng chữ và bắng số. Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 10
Bài tập môn học kỹ thuật đo
+0,015 φ25 k6 ( ) +0,002
φ62D11
1 , 2 5
+0,040
( +0,010 )
O
=0,008
2 , 5
-0,100 φ62d11 -0,290 ) (
2 , 5
φ25D11
+01 , 95 ) +00 , 65
(
Hình 2.6
2.6.Sai lệch hình dạng bề mặt lắp ổ lăn được xác định theo qui địn chuẩn (sai số về độ côn và ô van bề mặt trục và lỗ hộp không đượ dung sai đường kính, đối với ổ cấp chính xác 0 và 6; không vượt qu sai đương kính, đối với ổ cấp chính xác 5 và 4). Độ nhám bề mặt xác định theo bảng 16. Các giá trị cho phép của sai lệch hình dạng và độ nhám bề mặt đ bản vẽ chi tiết trên hình 2.6
3.Lắp ghép then
Lắp ghép then giữa banh răng và trục có kích thước cơ bản: b x h =
3.1.Quyết định kiểu lắp cho mối ghép then với trục và bánh răng, b truyền lực thay đổi chiều, sản phẩm sản suất hàng loạt. Căn cứ vào chọn kiểu lắp: N
then với rãnh trên trục: J
h
s then với rãnh bạc:
h
9 9
9 9
3.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai của lắp ghép. Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 11
Bài tập môn học kỹ thuật đo
Dựa vào tiêu chuẩn ( bảng 4 và 5 ) ta tra được các sai lệch của k ghép: es =0 Chiều rộng then: ei 10h9 =−36µm ES =0 Chiều rộng rãnh trục:EI10N9 =−36µm ES ==18µm Chiều rộng rãnh bạc:EI10J s9 µm =−18 Biểu diễn các sai lệch đó trên sơ đồ hinh 111 ta được sơ đồ phân dung sai lắp ghép.
10 Js9/h9
µm
0
m m 0 1 = d
J s9 N9
+18
10 N9/h9
-18
-36
Hình 3.2 3.3.Vẽ mối ghép và vẽ riêng từng chi tiết tham gia vào mối ghép rò lắp ghép, các ký hiệu sai lệch kích thước bằng chữ và bằng số như Đối với các kích thước không tham gia lắp ghép thì sai lệch và dun xac định theo bảng 18. Trong bài có sai lệch h11, theo bảng 4 ta đ es =0 8h11 90µm ei =− Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ Ön §i 12
Bài tập môn học kỹ thuật đo
10 -0,036 10
0 9 0 , 0 -
+0,18 -0,18
8
6 3 0 , 0 -
0 1
Hình 3.3
4.Lắp ghép then hoa:
Lắp ghép then hoa giữa bánh dai và trục có kích thước danh nghĩa: z x d x D =6 x 21 x 25 4.1.Để quyết định kiểu lắp cho lắp then hoa ta phải dựa vào đặc tín ghép. Đặc tính đó xác định từ chức năng sử ®óng của mối ghép. T mối ghép then hoa cố định, tải trọng êm, độ chính xác đồng tâm kh quá cao. Ta chọn yếu tố đồng tâm: D và theo bảng 20 ta chọn kiểu H7
Kiểu lắp theo yếu tố đồngj tâm D : F8
s
6
Kiểu lắp theo yếuj tố b : 7 s Trong trường hợp khác nếu yếu tố đồng tâm ta chọn là d hoặc b lắp ghép phải dựa vào bảng 21 hoặc 22. Như vậy, kiểu lắp của lắp ghép then hoa đã được chọn ký hiệu như H7
F8
x 56 7 D – 6 x 21 x 25 js js ( Theo bảng 19 kích thước danh nghĩa của b là 5) 4.2.Lập sơ đồ phân bố miền dung sai của kiểu lắp: Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 13
Bài tập môn học kỹ thuật đo
H7
a) Lắp ghép theo yếu tố đồng tâm D, với kích thước danh nghĩa 25 j s
tra bảng 4 và 5 ta được sai lệch của các kích thước: 21µm ES =+ 25H7EI =0µm 6,5µm es =+ 25js6 ei =−6,5µm Biểu diễn các sai lệch đó trên sơ đồ hình 4.2a ta được sơ đồ phân của lắp ghép. b)Lắp ghép theo yếu tố b. F8
Với kích thước danh nghĩa: 5 mm, kiểu lắp: j s
7
Tra bảng 4 và 5 ta được các sai lệch kích thước: 28µm ES =+ 5F8 EI 10µm =+ es =+6µm 5js7 ei =−6µm Sơ đồ phân bố miền dung sai của lắp ghép như hình 4.2b
µm
+21 0 m m 5 2 = D
H7
J s6
+65 . -6.5
Hình 4.2a Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 14
Bài tập môn học kỹ thuật đo
µm
+28 F8
0
+10 m m 5 = b
Js7
+6 -6
Hình 4.2b
4.3.Vẽ mối ghép và ghi vào đó ký hiệu sai lệch bằng chữ và số như Vẽ riêng từng chi tiết của mối ghép rồi ghi vào đó ký hiệu sai lệc và số như hình 4.3b Sai lệch kích thước bề mặt không đồng tâm tra trong bảng 23. Ở thước bề mặt không đồng tâm d của trục không vượt quá d1 (xem b của bạc thì sai lệch và dung sai tra theo bảng 23.
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 15
Bài tập môn học kỹ thuật đo
6 s J/
7 Η 5 2 φ
5F8/JS7
Hình 4.3a
) 1
φ
5 2
7 H
2 ,0 0 (-
5j7 s
6 j 5 2
s
φ
5j7 s
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Kh«ng lí n h¬n d 1
Líp :C¬ §iÖn 16
Bài tập môn học kỹ thuật đo
Hình 4.3b
6.Truyền động bánh răng:
Bánh răng trong bộ phân lắp là bánh răng thẳng hình trụ của hộ thông dụng, làm việc với vận tốc v<10 m/s Các yếu tố cơ bản của bánh răng là: m=2; z=45; β=0o;
6.1.Chọn cấp chính xác cho truyền động bánh răng Theo đề bài, truyền động bánh răng hình trụ của hộp tốc độ thôn không yêu cầu sự phối hợp chính xác về chuyển động quay, tải trọn nên trước hết ta quyết định cấp chính xác cho mức làm việc êm, sa vào quan hệ giữa các mức chính xác mà qui định cấp chính xác cho lại. Theo bảng 27, đối với truyền động bánh răng hình trụ răng thẳn việc nhỏ hơn 10m/s ta chọn cấp chính xác của mức làm việc êm là c Truyền động chủ yếu truyền tốc độ quay, không yêu cầu sự phối hợ động chính xác, ta quyết định mức chính xác động học thô hơn 1 cấp, xác tiếp xúc ở cùng cấp so với mức làm việc êm. Như vậy mức chính xác đông học, ở cấp 8 mức chính xác làm việc tiếp xúc ở cấp 7. Dạng đối tiếp của bánh răng: vì không có yêu cầu gì đặc biệt ta thông dụng nhất là B và dạng dung sai độ hở mặt răng là b. Ký hiệu cấp chính xác truyền động bánh răng là: 8-7-7-BTCVN1067-84
6.2.Chọn bộ thông số kiểm tra bánh răng Để đánh giá độ chính xác bánh răng sau gia công, người ta kiểm tra thông số hình học ảnh hưởng trực tiếp đến các mức chính xác của bán Các thông số đó hợp thành một bộ gọi “Bộ thông số kiểm tra bánh răn Tùy theo điều kiện sản suất và kiểm tra ở từng cơ sở mà ta chọn cho thích hợp, dựa vào bảng 28 ta có thể chọn được bộ thông số nh -Đối với mức chính xác động học: có thể chọn một trong chín bộ cho trong bảng 28. Ở đây ta chọn bộ thông số tương đối thông dụn nhà máy của nước ta. Bộ thông số này gồm các thông số: -Độ đảo vành răng :Frr, độ dao động chiều dài pháp tuyến chung -Đối với mức tiếp xúc mặt răng chọn thông số: vết tiếp xúc tổng. -Đối với mức độ hở mặt bên có thể chọn một trong các thông số lệch nhỏ nhất của chiều dài pháp tuyến chung trung bình – E Wme đố răng ăn khớp ngoài và +EWmi đối với bánh răng ăn khớp trong hoặc hạn khoảng cách tâm đo Ea’’e;Ea’’i . Ở đây chúng ta chọn thông số -E Đường kính vòng chia cảu bánh răng: d=m.z=2×45=90 mm Đối vào cấp chính xác và các kích thước cơ bản của bánh răng ta trị cho phép của các bộ thông số theo bảng 29, 30, 31, 33a, 33b, 3 Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn 17 Tö 1 K50
Bài tập môn học kỹ thuật đo
Fr=+45 µm;(dung sai độ đảo hướng tâm vành răng) Fvw=+28 µm;(dung sai độ dao động chiều dài pháp tuyến fpb= ± 13 µm;(sai lệch giới hạn bước ăn khớp) fpt= ± 14 µm;(sai lệch giới hạn bước răng) Vết tiếp xúc tổng theo chiều cao:45% Vết tiếp xúc tổng theo chiều dài:60% -Ewme= -(110+11)=-121
6.3.Vẽ bản vẽ chế tạo bánh răng: Bản vẽ chế tạo bánh răng gồm hai phần như hình 6.3. Phần bên kết cấu bánh răng trên đó ghi kích thước va độ chính xác phôi bán lệch hình dạng và độ nhám bề mặt ( xác định theo các bảng 34 và phải là bảng các thông số kích thước cơ bản, giá trị sai lệch và dun thông số kiểm tra bánh răng. Thông số kích thước cơ bản Môđun. m 2 mm Số răng. z 45 Góc ăn khớp. α 20 0 Hệ số dịch răng. χ 8-7-7-B Cấp chính xác. Bộ thông số kiểm tra bánh răng -Độ đảo vành răng. Fr +45 µm -Độ dao đông chiều Fvw +28 µm dai pháp tuyến chung. -Sai lệch bước ăn fpb ±13 µm khớp. -Sai lệch bước vòng. fpt ±14 µm -Vết tiếp xúc tổng.Theo chiều cao:45% Theo chiều dài:60% -Sai lệch nhỏ nhất-E của wme -121 µm chiều dài pháp tuyến chung trung bình.
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 18
Bài tập môn học kỹ thuật đo 0,03
A
A
1,6
8 H 5 4
φ
1 1 h 0 9
φ
Hình 6.3
7.Ghi kích thước cho bản vẽ chi tiết.
Ghi kích thước cho chi thiết trục 1 của bộ phận lắp như hình vẽ đư theo trình tự sau:
7.1.Xác định độ chính xác của kích thước tham gia những lắp ghép Xác định độ chính xác cho các kích thước nay chính là quyết định k các mối ghep như chúng ta đã xét ở các mục trên. -Kích thước đường kính trục lắp với bánh răng: +0,025 , (theo mục 1); φ34h6 0 -Kích thước đường kính trục lắp với vòng trong ổ lăn: 0 (theo mục 2); φ34H7−0, 016, -Kích thước rãnh then và then hoa trên trục: Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ Ön §i 19
Bài tập môn học kỹ thuật đo
rãnh then trên trục: 10N9(-0,0036), (theo mục 3); trục then hoa: D – 6 x 21 x 25 js6 . 5 js7, (theo mục 4); φ25 js6; 5 js7 -Kích thước lỗ ren:M10x1-7H (theo mục 5).
7.2.Xác định độ chính xác các kích thước chức năng chiều dài. Để xác định độ chính xác các kích thước chức năng chiều dài ta thành các chuỗi kích thước lắp và giải các chuỗi đó để được kích th Xuất phát từ 6 yêu cầu chung của bộ phận lắp ta lập được 6 chuỗi như sơ đồ hình 7.2… Ta nhận thấy một số kích thước tham gia vào khác nhau. Kích thước tham gia vào chuỗi 1, chuỗi 3, chuỗi 4; kích tham gia vào chuỗi 1, chuỗi 6… Các kích thước này cần thỏa mãn t chuỗi khắt khe nhất ( chuỗi có dung sai kích thước thanh phần nhỏ định chuỗi khắt khe nhất cần xác định giá trị atb của chuỗi. Khi tính 01 và 02 (chiều rộng ổ lăn) là kích thước đã tiêu chuẩn hóa.
0,453 D +0,001 D cho trong bảng 36 Lượng 7.2.1.Giải chuỗi 1 (hình 7.2.1) Kích thước danh nghĩa: N1=N2=10mm; N3=5 mm; D=15 mm; B=15m=15×2=30 mm (m- mô đun bánh răng); T1=dDN=34mm; P=35mm; O1=O2=25-0,120mm; H= N1 + O1 + T1+ B + D + O2 + N2 = 144 mm; Xuất phát từ yêu cầu A∑1=0+0,850 ta giải bài toán hai của chuỗi kích th IT ∑ n atb=m 3 D ( ) 0 , 45 0 . 001 D β + − i i ∑i ∑β i (0,453 Di +0.001Di ) i= 1
i
850
=m+1
=1.2,17 [ 1.0,9.2 1.1,31.2 1,56 1,08.2] 82 Ở đây H là khâu tăng nên β=+1. N1, N2, 01, 02, T1, B, D là khâu giảm nên β=-1. 01, 02, (chiều rộng ổ lăn) là kích thước đã tiêu chuẩn. Di ) tra trong bảng 36. Lượng0(,453 Di +0.001 Giá trị atb gần với giá trị a=64 của cấp chính xác 10 theo bảng 36. T chính xác IT10 làm cấp chính xác chung của các khâu rồi ta tra cá dung sai của các kích thước. H=249H10=144+0,160mm N1=N2=10h10=10-0.058 mm D=15h10=15-0,070 mm Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Líp :C¬ §iÖn 20 Tö 1 K50 −
−
−
≈
−
−
Bài tập môn học kỹ thuật đo
B=30h10=30-0,084 mm T1 là khâu giảm nên T được tính như sau: 1 m n− ET∑ −∑β i EI − ∑β i esi 0−1.0−[−1.0.2−1.0.2−1.0−1.0] esT1= = 1 1 i= i =m+ −1 β T1
=0.
1 n−
β ES − ∑β ei ∑ =1 = +1
ES∑ −
eiT1=
m
i
i
i m
β T1
i
i
).2−1.(−0,070 ).1−1.(−0,084 )−1. (−0,120 ).2] 0,850−1.0,160−[−1.(−0,058 −1
=
=0.180 mm. Vậy T1=34+0.018 mm
7.2.2.Giải chuỗi 2 (hình 7b). Chuỗi có hai khâu thành phần là 01 và T2, kích thước 01 đã biết nên +0,650 xác định T2 theo0A và 01=25-0,120 +0,250 ∑2= T2 là khâu tăng có kích thước danh nghĩa là T2=0+25=25 mm. 1 n−
β EI − ∑β es ∑ =1 = +1
ES∑ −
EST2=
m
i
i
βT2
i
i m
i
+0,650−1.0−[−1.(−0,120)] = +1
=+0,530 mm. n −1
m
ES ∑
EIT2=
−
∑ β ES i =1
i
βT 2
−
∑ β ei
i = m +1
i
i
0,250−[−1.0] +1
=
=+0,250 mm +0,530 Vậy T2= 25 +0,250 mm.
7.2.3.giải chuỗi 3 (hình 7.c). Cũng tương tự như chuỗi 2 ta xác định T3 theo A∑3=1+0,400 và B=30 T3 là khâu giảm và có kích thước danh nghĩa là: T3= A∑3+B=1+30= 0−[1.( −0,084 )] esT3= =-0,084 mm. −1 0,400−[1.0 ] eiT3= =-0,400 mm. −1 −0,084 T3= 31−0,400 mm. 7.2.4. Giải chuỗi 4 (hình 7d). Xác định kích thước T4 theo A∑4=1-0,500 và B=30-0,084 , D=15-0,070 , 02 T4 là khâu tăng và có kích thước danh nghĩa là: T4= B + D + 02 + A∑4 Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 21
Bài tập môn học kỹ thuật đo
=30 + 15 + 25 + 1 =71 mm. 0−[−1.(−0,084 )−1. (−0,070 )−1. (−0,120 )] EST4= +1 =-0,274 mm. −0,500−[−1.(0 .)3] EIT4= +1 =-0,500 mm. −0,274 T4= 71−0,500 mm.
7.2.5.Giải chuỗi 5 ( hình 7e). Khâu khép kín của chuỗi : A∑5=1+0,400 Khâu tăng P=35 mm. Khâu giảm T5=35-1=34 mm. Hệ số cấp chính xác chung của các khâu: 400 ≈ 127 atb=1(.1,56)−( − 1.1,56) Cấp chính xác chung là IT11. Sai lệch và dung sai của khâu tăng P là: P=35H11=35+0,160 mm.( theo bảng 4 và 5). 0−1.0 =0 esT5= − 1 0,400−1.0,160 eiT5= =-0,240 mm. −1 T=34-240 mm. 7.2.6.Giải chuỗi 6 (hình 7f) Khâu khép kín của chuỗi: A∑6=1200+−,,200 450 mm Các khâu tăng đã biết: N1=10-0,058 mm; 01=25-0,120 mm; Khâu giảm đã biết:H=144 Xác định khâu tăng T6 và khâu giảm N3. T6= A∑6+H+N3-O1-N1 =12+144+5-25-10=126 mm. Hệ số cấp chính xác của hai khâu là: IT∑ −IT 1 −IT 1 −IT atb= β .i N +β O .i H T6 T6 N3 N3 650−58−120−160 = 1.2,52+1.0,73 ≈96 Cấp chính xác chung được chọn là IT11. Sai lệch và dung sai của khâu giảm N3 là N3=7H11=7-0,090 mm, (tra bảng 5). Tính sai lệch và dung sai khâu tăng T6 Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 22
Bài tập môn học kỹ thuật đo
) 1(.0 −)−1(.0)−(−1.0,090 ) 0,200−(1.0 − +1
EST6 =
=+0,110 mm. ITT6 =0,650-0,058-0,120-0,160-0,090 =0,222 EIT6=0,110-0,222=-0,112 T6 = 126
+ 0,110 − 0,112
mm.
7.3.Chọn phương án ghi kích thước trên bản vẽ. Từ các kết quả đã xác định được ở các mục trên ta ghi vào bản vẽ c như trên hình 20. Đối với kích thước chiều dài, để tạo điều kiện thuận lợi cho chế tạo hợp ta phải thay đổi kích thước thiết kế ( kích thước đã xác định ở bằng những kích thước công nghệ. Để xác định độ chính xác kích thước công nghệ ta phải giải chuỗi k công nghệ, chuỗi 7 (hình 7.3). Giải chuỗi 7 với yêu cầu khâu khép kín là A∑7=T6=126 Khâu giảm T1 đã biết: T1=34-0,018 mm. Tính khâu tăng T’6: T’6=126-34=92 mm. TT’6 =T∑-TT1=222-18=204 mm. ES 6 −1.EST1 EST6= T β + 0,110
− 0,112
T '6
+0,110−1.0 = =+0,110 +1 EIT6=0,110-0,204=-0,094 mm. 0,110 T’6= 92+−0.094 mm.
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 23
Bài tập môn học kỹ thuật đo
N1
T1
O1
B
H
§
N2
O2
A∑1
7.a A∑2
B
O1
T3
T2
A∑3
7.c
7.b
B
§
T4
P O2 A∑ 4
7.d
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
T5 A∑5
7.e
Líp :C¬ §iÖn 24
Bài tập môn học kỹ thuật đo
N1
T6
O1
N3
H
7.f
A∑6
T6 T1
T '6
7.g
Từ các kết quả ta xác định được bản vẽ chi tiêt như sau:
1,25
1,25
T2
T1
1,25
T3
1,6
T5 T4 T6
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 25
Bài tập môn học kỹ thuật đo
8.KiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm: 8.1 B¶ng kª c¸c th«ng sè cÇn ®o:
St Th«ng sè cÇn ®o kÝ Quy t hiÖu ®Þnh 1 ®êng kÝnh cæ trôc l¾p æ Φ A l¨n 1 2 ®êng kÝnh cæ trôc l¾p æ Φ l¨n 2 DB 3 ChiÒu dµi phÇn trôc l¾p LC b¸nh r¨ng 4 Sai lÖch vÒ ®é trßn cæ trôc ∆m l¾p æ l¨n 1 5 Sai lÖch pr«fin mÆt c¾t dä∆cth cña cæ trôc l¾p æ l¨n 1 6 ®é ®¶o híng kÝnh phÇn ∆ ®c/ trôc l¾p b¸nh r¨ng so víi 2 cæ trôc l¾p æ l¨n 7 ®é dÞch chuyÓn phô cña EHS pr«fin gèc
Yªu cÇu Ghi chó
Ph©n tÝch chi tiÕt ®o: - Ta thÊy r»ng chi tiÕt ®o cã d¹ng trôc bËc vµ ®èi víi chi tiÕt nµy bÒ mÆt yªu cÇu cao nhÊt vÒ ®é chÝnh x¸c lµ IT6 ,®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng lo¹t nªn ta chän ph¬ng ¸n ®o trªn g¸ ®o chuyªn dïng ®Ó ®¶m b¶o ®o nhanh,æn ®Þnh vµ thèng nhÊt cho mäi chi tiÕt trong lo¹t. - Ph¬ng ¸n ®Þnh vÞ : NhËn thÊy 2 cæ trôc l¾p vßng bi Φ A vµ Φ B cã kÝch thíc b»ng nhau vµ b»ng 25k6 lµ kÝch thíc yªu cÇu chÝnh x¸c nhÊt cña trôc, ngoµi ra yªu cÇu vÒ ®é ®¶o cña trôc còng lÊ 2 cæ trôc lµm chuÈn, v× vËy trong s¬ ®å ®o ta ®Þnh vÞ Φ A vµ Φ B trªn 2 khèi V ng¾n mçi khèi V ®Þnh vÞ 2 bËc tù do cßn bËc ®Þnh vi thø 5 ®Æt ë mÆt E cã t¸c dông h¹n chÕ di chuyÓn däc trôc. S¬ ®å thÓ hiÖn nh h×nh vÏ. Chän khèi V cã gãc 60° ®Ó ®o sai lÖch ®é trßn cña trôc víi tû sè truyÒn phô Kf : 1
Kf=sinα
2
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
+1
=3 Líp :C¬ §iÖn 26
Bài tập môn học kỹ thuật đo
8.2 ph¬ng ph¸p ®o,c«ng thøc tÝnh kÕt qu¶ ®o vµ c¸c thµnh phÇn sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o: §Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô ®Æt ra tríc hÕt ®¸nh sè thø tù c¸c ®Çu ®o,råi ®a ra ph¬ng ph¸p ®o, c«ng thøc tÝnh kÕt qu¶ ®o vµ x¸c ®Þnh sai sè lÇn trong kÕt qu¶ ®o(h×nh 8.2)
E
C
A
B
D
H×nh 8.2 -§ Çu ®o thø nhÊt §o ®êng kÝnh A vµ sai lÖch pr«fin mÆt c¾t däc dïng ph¬ng ph¸p ®o so s¸nh víi mÉu, s¬ ®å ®o so s¸nh, s¬ ®å ®o 3 tiÕp ®iÓm. Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ Ön §i 27
Bài tập môn học kỹ thuật đo
Khi chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc D0=DN=34 ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh A ®îc tÝnh theo c«ng thøc : A =D0+ X =34+ X Bá h¹n chÕ däc trôc,®o nhiÒu ®iÓm trªn cïng ®êng sinh ta nhËn ®îc c¸c gi¸ trÞ Xmax vµ Xmin.Sai lÖch pr«fin mÆt c¾t däc cña cæ l¾p æ l¨n 1 ®îc tÝnh theo c«ng thøc :
th
X max
X min 2
Khi chi tiÕt quay mét vßng trªn g¸ ta nhËn ®îc c¸c gi¸ trÞ Xmax,Xmin. Sai lÖch vÒ ®é trßn ®îc tÝnh theo c«ng thøc: m
X
X
max
min
3
Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn dïng khi ®o so s¸nh vµ sai sè gãc cña khèi V so víi thiÕt kÕ. -§Çu ®o thø 2: §o ®êng kÝnh Φb cña cæ l¾p æ l¨n 2. §Ó chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc D0=DN=34 ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh B ®îc tÝnh theo c«ng thøc : B =D0+ X =34+ X Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn dïng khi ®o so s¸nh. -§Çu ®o thø 3: §o chiÒu dµi phÇn l¾p trôc b¸nh r¨ng :LC §Ó chi tiÕt ®øng yªn trªn g¸ ,®o so s¸nh víi mÉu cã kÝch thíc L0=LN ta ®îc chªnh lÖch X .§êng kÝnh LC ®îc tÝnh theo c«ng thøc : LC =L0+ X Sai sè lÉn trong kÕt qu¶ ®o gåm cã sai sè cña mÉu chuÈn dïng khi ®o so s¸nh;§é ®¶o mÆt ®Çu cña vai trôc D vµ F so víi cæ trôc A vµ B Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 28
Bài tập môn học kỹ thuật đo
-§Çu ®o thø 4: §o ®é ®¶o híng kÝnh phÇn trôc l¾p b¸nh r¨ng so víi 2 cæ trôc l¾p æ l¨n §é dÞch chuyÓn phô nhá nhÊt cña Pr«fin gèc EHS Ph¬ng ph¸p ®o: §é dich chuyÓn phô cña pr«fin gèc,cã thÓ ®o theo ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp th«ng qua kho¶ng c¸ch Ma-
DM
d
M
a
h×nh 8.3 Trong ®ã Ma-Kho¶ng c¸ch gi÷a hai que ®o n¼m trong hai r·nh r¨ng,®èi diÖn nhau. Gi¸ trÞ danh nghÜa cña kho¶ng c¸ch nµy ®èi víib¸nh r¨ng th©n khai kh«ng cã ®é dÞch chuyÓn phô cña Pr«fin gèc víi sè r¨ng lÎ ®îc tÝnh theo c«ng thøc: 90 )D d.cos( 0
Ma 0
Víi :
M
Z
90 90.cos( ) 2,95 92,9 mm 45 0
• DM-§êngkÝnh que ®o thÝch hîp nhÊt ,b»ng : DM=
2
.m .cos
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
0
2
.2.cos 20
2,95
mm
Líp :C¬ Ön §i 29
Bài tập môn học kỹ thuật đo
• d –§êng kÝnh vßng trßn chia .
Trong ®ã: m-M«®un cña b¸nh r¨ng; -gãc pr«fin r¨ng . Ma0-Kho¶n c¸ch danh nghÜa gi÷a hai que ®o n»m trong hai r·nh r¨ng ®èi diÖn nhau. Kho¶ng c¸ch Ma®îc ®o b»ng c¸c dông cô ®o ®é dµi th«ng dông nh panme tÕ vi,panme….. §é dÞch chuyÓn cña pr«fin gèc ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau: §èi víi sè r¨ng lÎ Z=45: EHS
Ma
Ma 0
90 2.cos 0
Z
Sai lÖch kÝch thíc chiÒu dÇy r¨ng Ec ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau Ec=2.EHS.tg Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ dïng bi ®o,hay c«n ®o ®Ó thay cho que ®o.
Sinh viên: Nguyễn ThÕ Quý . Tö 1 K50
Líp :C¬ §iÖn 30