(lfiIATEKAPIA lIIA}Jlł J UillUili
l'il/l
Plz odsiębi0tstw0
AvlGE$łs n - 0rr
_l
ponad
oleiek
30 ttuft
IIATURATI'YCH
olEJl(óW ETEBYtrtYct o
_-:
ł'stU i€
naiwybzgi :!.r-
,,,r 49
EukaliptusowY{'k"L Pru..
i,r',
idtŃci
anich dor
lltHArACJl. l(ĄPlEtl, MA sAż!.
\--"
of€rowane
oleiki posiadają świadectwo dopuszczenia
do ob.otu ins$^utu leków i ategty PzH
Przedsiębiorstvvo AVlcENNA-olL
ul. Opolska !1-19, 52-010 Wroclaw 34 16 951 v/v'ł.'' avicer| n a.c om ' pl e_mall: avi@aVlcenna'com.pl
tet.71tu26721 tel.fax
Nakładem WydawnictwaASTRUM
o
a a o
ukazaĘ się także książki:
Ted Andrews, Aura, czyli pole energetyczne człowieka Jadwiga Biernat, ochrona organizmu. Jak być zdn:lwym w świecie tntcizn? Małgorzata Borgman, Jedz zgodnie ze swoim chąrakterem Małgorzata Borgman, Jedz zgodnie ze swoim znakiem zodiaku (seria l2 książęczek)
Heidrun Breden, Horst Georg Breden, I00 metod samoleczenia w medvcynie nahtralnej o o
a o o o o o o o o
a a a o o a
Renate Buffaloe, Kobiety i stres. Metody walki i przezwyciężania Benita Cantieni, 52 cwiczenia zapobiegające wądom sylwetki Benita Cantieni, 20 cwiczeń zapobiegania zmarszczkom Fried Froemer, Wahadełko. Nauka tajemna Maitri Hillebrecht, Akupresura całego ciała Barbara Jakimowicz-Klein, E gzorcyzmy Adrianna Kostelenko, Znaki zodiaku a kąmienie lecznicze (seria 12 książeczek) Alicja Lubczyk, Potęga umysłu. Sila podświadomości Andreas Lustig, Twoja aura Daniel Nowotczyński, Bądź zdrów! Naturąlne metody sąmoleczenia Andrzej Sieradzki, Pokonaj stres Tęresa Stąpór, Chirologia. Przyszłoścw Twoich dłoniach Teresa Stąpór, Chromoterapia. Leczenie ko lorem Teresa Stąpór, Tajemnice piramid Teresa Stąpór' Wahadełko. Spróbtj i Ę Klaus Strackham, Leczenie bólów migrenowych
Lech Tkaczyk, Dieta Funkcjonalna. Nowe spojrzenie na zdrowe Ąwienie Karen Vago, Odtruwanie organizmu. Jak zapobiegac zatruciom toksynami Christopher Vasey, I 0l metod oczyszczania organizmu w medycynie naturalnej
Barbara Jakimowicz-Klein
AROMATERAPIA PYIANIA I ODPOWIEDZI
KOh/IPUTER
o'1il .-t
.h.ASTRUM
-
wRoCŁAW
-
Spis treści
Wstęp 7 Co to jest aromateraPia? 9 Jaka jest historia
aromaterapii? 10
Aromaterapia: fakt czY mtt? I 3 W jaki sposób zapachy działająna zdrowie.! ]
4
Co to sąolejki eteryczne? 15 Jak działają olejki eterycme? 1 7
Jakie znaczenie dla zdrowia mają olejki eteryczne? 19 Jakie sązasady aromaterapii2 21 Jakie są rodzaje zabiegów aromaterapeuty cmy ch? Jak wyposażyć domową apteczkę pełną aromatÓw?
2
4 3
3
Jakie olejki stosować? 35 Jakie są rodzaje olejów bazowych? 82 Co to sąhydro|aty? 89 afrodyzjakalne olejków eterycznych? Jak wykorzystać właściwości
90
Jakie zastosowanie znajdują olejki eteryczne w kosmetyce? 93 Recepfury na aromatyczne rnieszanki |eczniczei relaksujące 103
Olejki aromaty czne a czakry 120 Aromaterapia dla miłośników astro\ogli 122 Aromaterapia dla miłośników mag|i 124
Przewodnik terapeutycznY
I
25
Bibliografia 128
5
AROMATERAPIA
Wstęp IIl
olejkach eterycznvch skupia się dusza roślin, i
c
h du
ch
owa egz!- s t encj a.
MlnlN HrNcluN
Czy stres staje się dla Was nie do zniesienia, marzycie o chwili relaksu? A może czeka Was intensywna praca? Chcecie w przyjemny sposób walczyć z przeziębieniem, bezsennościąlub zmę_ czeniem? Sięgnijcie po olejki eteryczne! Za:warte w nich substancje wywierająna nas dobroczynny wpływ.
Właściwości \ecznicze naturalnych olejków eterycznych wykorzystuje aromaterapia. Metoda ta ma wymiar holistyczny, co oznacza wszechstronnośćoddziaĘwania - na wszystkich poziomac h fu nkcj onow an i a o rgani zmu. Znakiem r o zp oznaw czy m ar o materapii jest zapach przenikających do naszego organizmu cząsteczek olejków eterycznych. Podstawowym celem tej metody jest wzmocnienie naturalnej odporności organizmu. oparta wyłącznie na czystych substancjach roślinnych,bezsztucznych chemicznych dodatków, skuteczna jest w zwalczaniu drobnych dolegliwości. Trzebajednak pamiętać' że aromaterapia nie zastąpi konwencjonalnej medycyny w wypadku poważnych chorób.
Książka Aromaterapia. Pytania i odpowiedzi przeznaczona jest dla tych Czytelników, którzy chcą poznać tę znakomitą i łatwą w stosowaniu terapię wspomagającą leczenie roŻnych schorzeń oraz skorzystać z niej. Życzę Wam, abyściesięgali po pachnące olejki nie tylko wtedy, gdy trapi Was ból głowy czy inna dolegliwość , aleprzede wszystkim dla przyjemności i poprawienia sobie humoru. Stosowanie aromaterapii jest bowiem doskonałym sposobem na odświezenie zap achu otoczenia z j ednocze snym wykorzystaniem wpĘwaj ąAROMATERAPIA
cych pozytywnie na nasze Samopoczucie i nastrój właściwości olejków. odpowiednio dobrane zapachy mają moc oddziaływania na stan naszej psychiki' Dzięki nim w naturalny i szybki spo_ sób mozemy się zrelaksować, odzyskać witalność,zmysłowość i harmonię, poprawić Samopoczucie swoje i bliskich. Mam nadzieję, że ksiąŹka zachęci Was do korzystania z darów przyrody, a podane w niej wskazówki pomogą w stworzeniu ,,domowego gabinetu aromaterapii".
Autorka
AROMATERAPIA
I
Co to jest aromaterapia?
Kiedyś u:ważana była za wiedzę tajemną dziśuznaje się ją za metodę medycyny naturalnej i kosmetyki. Nalezy do nurtu medycyny holistycznej' traktującej jako jednośćciało i psychikę człowieka. Aromaterapia to naturalny i najprostszy sposób łagodzenia dolegliwości i przywracania równowagi między ciałem a duchem. Jest skuteczną i nieskomplikowaną metodą poplawy zdrowia, urody, a przede wszystkim samopocztlcia, przy użyciu naturalnych, czystych, wysokiej jakościolejków eterycznych roślin.Są one wprowadzane do organizmu przez drogi oddechowe (wąchanie, wdychanie, inhalacje) i przez skórę (masaż, kąpiel, kosmetyk lub kompres). ogromną zaletą aromaterapii jest to, że moŻnają stosować w połączeniu z konwencjonalnymi sposobami przywracania zdrowia. Jest znakomitąterapiąwspomagającąwłaściwe leczenie, aprzede wszystkim j edną z najprzyj emniej szych kuracj i odprężaj ących.
Aromaterapia przyniesie trwate efekty, jeśtiotejki eteryczne będą stosowane regularnie.
AROMATERAPIA
Jaka jest historia aromaterapii?
Największe starożytne kultury znały bardzo dobrze wpływ różnych pachnących kwiatów oraz ziół na ciało i psychikę ćzłowieka. Przyjemne zapachy, docierające do umysłu zapomocązmysłóq stosowane były do rozmaiĘch celów Palono kadzidła,by nadać ceremoniom podniosły charakter, a namaszczanie wonnymi olejkami sfużyło wewnętrznemu skupieniu. Specjalne uro*uty były wykorzysĘwane w sztuce miłosnej i uwodzeniu oraz do pielęgnacji urody. Wiele zapachów uŹywano jako leków orazkosmetyków leczniczych i upiększających, sporo służyłousuwaniu nieprzyjemnych woni czy wypędzaniu zła. Nie zawsze stosowanie aromatów - dla okazania czci bogom, w medycynie' kosmetyce _ było oddzielone od magii i sztuki miłosnej.
Do celów terapeutycznych wykorzystywano olejki eteryczne z roślin. ZauwaŻono, że mogą one wpływać na stan zdiowia, działając na nastroj oraz zmniejszając fizyczne dolegliwości. Już w tekstach medycznych indyjskiej Ajurwedy opisywano stoso_ wanie pachnących wyciągów w wielu zabiegach, a zaplsy zDalekiego Wschodu świadcząże destylarnie wytwarzające esencje aromatyczne funkcjonowały jużpięć tysięcy lat temu. Zlicznych źródeł pisanych wiadomo, że olejki wytwarzano też w Chinach
iArabii. Stanowiły one składnik leków, perfum i kosmetyków. Stosowano je w kąpieli, do nacierania ciała, nadawania skórze
zapachu, atakże do zabiegów leczniczych.
Szczególnie wysoko cęnili substancje zapachowe starożytni Egipcjanie' Zamożni ludzie namaszczali swe ciała olejkami, aby nawilŻyc je i uchronić przed wpłyr,vem suchego klirnatu. KleopaAROMATERAPIA
10
tra wykorzystywała relaksujące właściwościolejku róŻanego. Egipcjanie używali olejków nie tylko do celów kosmetycznych, |eczrównieŻleczniczych i rytualnych, np. balsamowali nimi ciała zmarłych. Także wśród anĘcznych Greków i Rzymian substancje aromatyczne cieszyĘ się wielkąpopularnością. ojciec medycyny, Hipokrates, zalecał uŹywanie olejków do masaży i kąpieli. To właśniew jego ojczyżnie, Grecji, zaczęto stosować je na szersząskalę. Greccy żoŁnierze nosili zawsze przy sobie maśćz mirry, którą leczylirany'Dzieło Teofrasta z Eresos Co się Ęczy zapachów do dziś jest podstawąwiedzy o terapii olejkami eterycznymi. W średniowieczu za pomocą kuleczek lawendowych odpędzano mole, inne olejki wykorzystywano do walki z chwastami. Uprabyły w tym czasię wazioł i odkrywanie ich cennych właściwości głównymi zajęciami zakonników' Zajmowali się oni m.in. destylacjąolejków roślinnych, z których sporządzali |ecznicze likiery. Żyją"y w XI wieku słynny arabski filozof i |ekarz, Avicenna, opracował i opisał sposób otrzymywania olejków eterycznych dzięki destylacji parą wodną co sprawiło, że produkcja olejków stała się wydajniejsza. Wkrótce zaczęto wykorzystywać _ także wyciągów roślinnych. w Europie - antyseptyczne właściwości Zakonnica Hildegarda von Bingen, żyjąca w XII wieku, poświęciła lawendzie własne czasopismo, wiele zainteresowania okazała też \eczniczym właściwościom olej ku z me lisy. Nowoczesna aromaterapia narodziła się w latach 20. ubiegłego stulecia. Francuski chemik Renć-Maurice Gattefosse doznał cięŻ' kiego poparzenia dłoni w czasie przeprowadzania doświadczeń w rodzinnej fabryce perfum. Pamiętając, że w medycynie stosuje się lawendę do leczenia oparzeń, zanurzył chorą dłoń w słoju z czystym olejem lawendowym przęznaczonYm do produkcji perfum. oparzenia szybko się zagoiĘ co skłoniłoGattefosse'a do |eczniczych innych olejków eterycznych. badania właściwości wprowadz1ł on termin ąromaterąpia (powstał on roku W 1928 zpołączenia dwóch greckich wyrazów'. aromątą _ wonne korze11
AROMATERAPIA
nie i therapeia - opieka,leczenie) i sprawił, że ta od dawna znana ludzkości terapia znow zaczęła być stosowana. Wiedzę na temat olejków eterycznych zawarł w swojej książce Aromaterapia. Chirurg wojskowy, dr Jean Valnet, wykorzysĘwał antyseptyczne właściwościolejków przy opatrywaniu rannych żołnierzy. Jego podręcznik Aromatherapie, wydany w Niemczech w latach 30. ubiegłego stulecia, doczekał się wielu wznowień w całej Europie. Współcześnie aromaterap ia przeżyw a rozkwit w kraj ach Europy Zachodniej, USA, Kanadzie i Japonii. Rosnąca popularność aromaterapii jako metody leczniczej wynika z faktu' że stosowane sąw niej uryłącznie naturalne i czyste substancje roślinne niewywofujące efektów ubocznych. Na upowszechnienie aromaterapii wpĘwa też wysoka skuteczność w leczeniu i profilaktyce zdro_ wotnej.
AROMATEMPIA
12
Aromaterapia: fakt czy mit?
opinie są p odzielon e. Zdaniem s cepĘków działanie o lej ków eterycznych to wyłącznie efekt autosugestii, jakiej ulega człowiek, podejmując walkę z chorobą. Zwolennicy aromaterapii gromadzą wszelkie informacje dotyczące badań nad olejkami eterycznymi. I tak np. prof. Jerzy Achmed Alkiewicz z Akademii Medycznej w Poznaniu olejkiem drzewa herbacianego zahamował rozwój 3Ż szczepów bakterii atakujących górne drogi oddechowe. Natomiast prof' Ewa Skopińska-Różewska potwierdziła poryĘwny wpływ olejku herbacianego na układ odpornościowy'. Faktem jest, że aromatęrapia może skutecznie wspomagać leczenie farmakologiczne. To jedna z najprzyjemniejszych terapii odprę żaj ących . Zap ach działaj ący ch anĘ stre s owo o l ej ków etery cz -
nych może poprawić samopoczucie, co bez wąĘienia wpĘwa pozyĘwnie na wyniki lęczenia metodami konwencjonalnymi. Terapeutyczne działanie wonnych olejków jest już potwierdzone naukowo i coraz częściejwykorzystuje się je w więlu renomowanych klinikach na świecie.
'
M. Wójcik, Aromaterapia,Jbkt czv mit,,,Samo Zdrowie" 2004, nr 4, s. 53.
13
AROMATERAPIA
W jaki sposób zapachy działają na zdrowie?
Dla ludzi pierwotnych zapachbył sygnałem ostrzegawczym, kierował instynktem seksualnym, pomagał w szukaniu pożywienia. Dziśwęch' choć jest najczulszym zmysłem człowieka, nie ma juŻ dla nas takiego znaczenia jak przed tysiącami lat. Aromaterapia przypomina o mocy zapachów, które nie Ęlko ostrzegają lecz mogą także sprawić przyjemność i wpłynąć korzystnie na zdrowie. Sygnały zapachowe trafiają do mózgu, w odpowiedzi uwalniane sązwiązki chemicme pobudzające lub relaksujące system nerwowy. Wdychanie olejków jest najskuteczniejsze w wypadku problemów natury psychicznej, np. nadmiernego napięcia nerwowego. Znajdujące się w nich substancje szybko pomagają odzyskać spokój i wewnętrzną harmonię.
wpływ zapachów na ciało, umysł i psychikę, na myślenie i po-
stępowanie przyczynia się do odnalezienia naturalnej równowa_ gi, dzięki której lepiej potrafimy sprostać wielu wyzwaniom dnia codziennego.
AROMATERAPIA
14
Co to są otejki eteryczne? I I
r I
I
olejki eteryczne stanowią bardzo delikatną i wysoce zagęszczoną esencję roślinną. Są koncentratami pozyskiwanymi z kwia-
tów, kory, nasion, liści,łodyg, Żywic, korzeni. Niektóre rośliny dostarczają więcej niż jednego olejku' np. pomarańcza zawiera jeden olejek w skórce owoców, drugi w liściach, atrzeci- w kwiatach. Jako koncentraty najaktywniejszych substancji mają większąmoc działania w porównaniu zwyciągami ziołowymi. Ich właściwościpoznajemy przez zmysł węchu i kontakt z naszą skórą (masaŻ, kąpiel e, kompre sy).
Skład chemiczny olejków eterycznych jest dośćskomplikowany, ponieważ zawierają one nawet po kilkaset zvłiązków. Tym boi
gactwem składników można wytłumaczyć fakt' Że nie zostały jeszcze do końca poznane. Badacze skupili się przede wszystkim na ich właściwościachantysepĘcznych i silnym oddziaływaniu na psychikę człowieka. Dla jakościekstraktu najbardziej istotne jest, w jakim okresie rozwoju rośliny zostaĘ pozyskane części, z których vłytwarza się olejek, np. sandałowy otrzymuje się z drze-
wa 30-letniego.
Wytwarzanie olejków jest procesem złozonym. Najczęściejwykorzystuje się w tym celu:
o o o
metodę destylacji parowej. ekstrakcj ę rozp\szczalnikami organicznymi,
tłoczenie.
Wymaga to czasu, specjalistycznej aparatury oraz ogromnego na-
kładu surowców. Do otrzymania nawet małej ilościolejku ete-
15
AROMATERAP!A
rycznęgo potrzeba bardzo duzo materiału roślinnego. Przykładowo: do otrzymania 30 g olejku lawendowego zuŻywa się przeszło 5 kg świeżychkwiatów lawendy -- dobrze zatem, że do osiągnię-
cia efektu terapeutycznego wystarczy tylko kilka jego kropel! Z uut agl na to, Że proces pozyskiwania olej ków eterycznych j est bardzo skomplikowany, poszczególne ekstrakty różnią się cenami' Znacznie droższe są olejki z rzadkich gatunków roślin.
Do wytworzenia czysĘch olejków eterycznych nie należy w procesie ekstrakcji stosować żadnych chemikaliów ani innych substancji niszczących naturalny skład materiału roślinnego. KaŻdy z olejków eterycznych jest złożonyz wielu różnych organicznych cząsteczek, dających w połączeniu unikatowy zapach i swoiste
właściwościlecznicze.
Podstawowa lista olejków eterycznych zawiera 100 pozycji. Do domowego użytku z powodzeniem wystarczaich około 30. Najczęściejstosowane olejki eteryczne to: lawendowy, rozmarynowy, drzewa herbacianego, miętowy, jodłowy, Sosnowy, rożany oraz olejki cytrusowe. Można stosować je pojedynczo lub w mieszankach, co zwykle potęguje jeszcze ich działanie. Stosując właściwiearomaterapię' mozna wspomagać podstawowe leczenię bez obaw o efekty uboczne.
AROMATERAPIA
16
Jak działają olejki eteryczne?
Meclraniznr r]ziałarria olcjków eterycznych niejest do kolica s'y iaśnion],. wc]ąż stanowi plzednliol badań naukowców' wiadomo. że akt}ĄłDe składniki olejkótł'elerycznych wnikają plzeŻ skórę ]ub błonę śluzową do \łręhŻa organizmu iwraz Ż kr\\'ją Nędrują do lvs7ystkich konlórek. clcldziałuiąc lcczniczo na te. które tego
wymgeja.
eterycznych osląga się Ża poś'cdnictlven układu oddeclrowcgo dzięk] u'ąchaniu. \!d},chaniu i inhalacji' jak teŹ przez skórę masaż. kąpicl, konlpres. Spośród wszyslkich odbicranych przeŻ cz]orlieka bodźcórv
Uzdra\\'iaJące efekly oddŻja\1vania o]€jków
zcrrnętznych najszybciej do nózgu doci(-rają bodżce węcho\ł'e' w ludŻkim nosję \łystępuje aż l0 mlu konórck reccptoro\rych roznlieszczonych na !ztv' rzęskach węchowych' one pienvsze ..kontakfujŁ' 5ię zcŻąslecZkami pachnąccgo związku chemlcznego, np' olcjku eterycznego. i przesylają irrlpulsy do opLtsŻki \!,ę chowęj. klólej zadanjemjcs{ sclcklja sygnałó\\ nenvowych plŻe_ kaz}'wanych do nróŻgowego układu linlbicŻnego' Po zaIe_jestrolvaniu sygnalu. klórego podłożenr była cŻa-slccŻka olcjku. nlózg urr'alnia orlporłicdrrie zrvjazki chcn]icz|c pobudzającc ]ub re]ak_ suiącc syslcm ner\l.owy' CząsteczkiolejkU biorąudŻiał \ł lvynlia_ nie gazolvej l podczxs \!dyc1 nia doslają się .lo lr\'i oroŻ ukladu kra.Żenic'
^s^.'rh 'e./,/e f.'/ .rr c/...1 jcst ukladu nenvorrcgo. ;aką układ li]nbiczn). slanoś'isicdlisko naSz}ch ucŻuć' ujłaśnietanr Żos1ają Zntgazyno\ anc neszc cn1o_ cJe i lvspomnjenia. Nyzrła]ane następIrie przez zapach' U$'o1nio_ Tdrr.cnr hld- /\ 'a ,ro..nl
17
AROll/lATEMPIA Ć r'_
I11
L-{ ! )
/,
r,
ne uczucla mogą Zapoczątkować wiele reakcji fizycznych organizmu. Wybierając olejki eteryczne znane z roz|uźniającego wpływu na układ nerwowy' możemy zmntejszac niekoizystne działanie stresu na nasz układ krążenia i układ pokarmowy.
olejki eteryczne rnogą przedostać się do organizmu
także przez
skórę (poprzez gruczoĘ łojowe i potowe, skąd trafiają do krwiobiegu). Składniki olej ków eterycznych docieraj przez krwiobieg ą do narządów lub okolic ciała' w których mają rozwinąć swojó działanie. Proces ,pochłaniania'' pachnący ch cząsteczek jest wtedy wolniejszy niż w układzie oddechowym' ale w ciągu kilkunastu minut są one już obecne w krwiobiegu. Jeślijednak w czasie masazu człowiek jest jednocześnie poddawany inhalacjom z tego samego olejku, który jest wcierany w skórę, efekt zabiegu pojawi się szybciej. W zależnościod właściwości olejki eteryczne mogą wywoływać w organizmie określone reakcje.
AROMATERAPIA
18
Jakie znaczenie dla zdrowia mają olejki eteryczne?
Podobnie jakzioła i inne rośliny,zktórych pochodzą olejki eteryczne mogąw różny sposób wpĘwać na stan zdrowia:
o
o
o
Działająna nastrój i samopoczucie przez zmysł węchu: uspokajają lub pobudzają obniŻająwrażliwośćna ból i napięcie mięśni.Spokój, równowaga, energia' optymizm, aura zmysłowości- rodzaj wywołanych wrażeń zaleŻy od wyboru odpowiednich olejków eterycznych. Dzięki nim można w naturalny i szybki sposób zrelaksować się, odzyskać witalność, zmysłowośći harmonię, poprawić samopoczucie swoje i bliskich. Szczególnie zbawienne działania aromaterapii obserwuje się w usuwaniu bezsenności, uczucia zmęczenia i dekoncentracji. Zapach olejków eterycznych sprawia, ze mozna się zrelaksować i zapomnieć o problemach minionego dnia.
Zmniejszają fizyczne dolegliwości nłtięane z różnego rodzaju infekcjami i stanami zapalnymi. Wynika to z właściwościanĘseptycznych, bakterio- i grzybobójczych olejków eterycznych. Mogą być stosowane w leczeniu zakaŻeń, takich jak opryszczka, zakaŻenia skóry grypa, angina. Antybakteryjne działanie niektórych olejków wykorzystuje się w terapii antybiotykowej dla wzmocnienia efektów zastosowanego leczenia. Kuracja olejkami eterycznymi wzmacnia odpornośćorganizmu na infekcje, uśmierza bóle głowy, bóle reumatyczne i artretyczne, dolegliwości menstruacyjne, poprawia trawienie orazkrĘenie krwi.
'lg
AROMATERAPIA
Ponadto:
o
olejki
eteryczne znajdują zastosowanie w kosmetyce
gnacji skóry i włosów.
- pielę-
Kuracja olejkami eterycznymi jest wskazana w przypadku:
r bólów stawóą mięśni'głowy, o trudności z zasypianiem, . napięcia nerwowego' . stresu, o syndromu napięciaprzedmiesiączkowego (PMS), o obniżonejodporności' o przeziębienia, grypy, infekcji dróg oddechowych, o zaparć, biegunek pojawiających się okresowo. Kuracj a olej kami eterycznymi
o o o o o
j
est niewsk Lzana w przypadku
epilepsji, alergii, kuracji środkami psychotropowymi i homeopatycznymi,
pierwszego trymestru ciąŹy, dzieci poniżej 3. roku życia.
AROMATERAPIA
20
:
Jakie są zasady aromaterapii?
Wydaje się niemożliwe' by komukolwiek mogły zaszkodzic 2-3 krople olejku eterycznego. Ajednak i tu obowiązująpewne zasady' których przestrzeganie sprawia, Żę ten rodzaj terapii będzie nie tylko skuteczny, ale i bezpieczny dla zdrowia. Olejki wbrew pozorom mają silne działanie. Przy ich stosowaniu wskazane są ostrożnośći umiar. Pamiętajmy też o tym, że podobnie jak wszystkie rodzaje medycyny naturalnej aromaterapia wymaga dużej
indywidualizacji. olejek aromaĘczny powodujący odprężenie Dlatego najle_ piej jest wypróbować kilka różnych olejków, pojedynczo lub w połączeniu, aŻ znajdzie się najbardziej odpowiadający nam olejek lub właściwąmieszankę. A oto kilka innych rad doĘczy cych aromaterapii: u jednej osoby moŻe działać pobudzająco na inną.
C
o
Zanim zaczniesię używać jakiegoś olejku eterycznego, należy sprawdzić, czy po jego zastosowaniu nie występuje odczyn alergiczny. Na chusteczkę nanieśćjednąkroplę olejku i w ciągu dnia kilkakrotnie przykładać ją do nosa. Jeślizapach nie spowoduje Żadnej reakcji a|ergicznej, to Znaczy, że moŻna olejku lŻywać. Przed zastosowaniem jakiegokolwiek olejku eterycznego należy koniecznie wykonać test skórny. Przeprowadza się go na umytej i dokładnie wysuszonej skórze przedramienia na powierzchni około 5 cm2.Trzebanałożyc kroplę olejku eterycznego rozcieńczonego 1: l oliwą obojętną np. oliwą z oliwek, a następnie przykryć plastrem z opatrunkiem na Ż4 godziny' Jeślinie wystąpi podrażnienie, moŹna stosować dany olejek. 21
AROMATERAPIA
o
Jeżeli jednak po upĘwie tego czasu pojawi się wysypka albo inny nieprzyjemny objaw (np. swędzenie), należy spióbować zastosować inny olejek' Próba skóm a jest szczególnie ważna u osób alergicznych lub o bardzo wrażliwej skórze. Nienaleł stosować olejkóweterycznychdoustrie. W razie prrypadkowego spoĄcia (np. przez dziecko) skonsultowac się natychmiast zlekarzemi pokazacmu opakowanie lub etykie&ę.
o Nie można nanosić nierozcienczonego
olejku bezpośrednio
na skórę. Do masażu naleŻy rozpuścićgo w tzw. nośniku, któ-
o
rym powinien być naturalny olej roślinny. Kobiety w ciĘy przed skorzystaniem z zapachowej terapii powinny skonsultować się z lekarzem. Silne konceniraty nie sądla nich za\ecane. Powinny unikać stosowania olejków eterycznych w pierwszym trymestrze ciąży. Niewskazane są olej-
ki: bazyliowy, brzozowy, cedrowy, szałwiowy, .ypry.olvy'
o C o o o
o o o
goździkowy, jałowcowy, jaśminowy' majerankowy, miętowy, rozmarynowy, rożany, rumianku rzymskiego, rumiankowy, Ęmiankowy, hyzopowy, any żowy, cynamonowy.
Wprzypadku poważnych schorzeń przedzastosowaniem aro-
materapiii naleŻy skonsultować się z lekarzem. Chorzy na astmę powinni zrezy gnow ać z inhalacji, a w szczególnie ciężkich przypadkach także z zapaIaniakominka aro-
materapeutycznego' Pod wpłyrvem zapachu objawy choroby mogą się nasilić.
Dzjeci powyżej 3. roku Życiamogąstosować olejki eteryczne tylko pod ścisłąopieką licencj onowanego aromaterapeuty. Należy unikać kontaktu skoncentrowanych olejków eterycznych z oczami oraz błonami śluzowymi. Nie należy korzystać z kąpieli słonecznych przez 6 godzin po zastosowaniu olejków cytrusowych. Przeciwwskazaniem do aromaterapeutycznych kąpieli i parówek są popękane naczynka.
Nie można mieszać ze sobąwięcejniŻ5 olejków eterycznych. Nie należy przekraczac zalecanego dawkowania olejków ete_ rycznych'.
AROMATERAPIA
22
o o o o
-
5-10 kropli w kominku aromaterapeuĄicznym' 4_15 kropli do kąpieli w wannie, 2-5 kropli w łyŻce stołowej oleju roślinnego do masazu.
Nie należy łączyc kąpieli aromaterapeutycznych z myciem
ciała w płynach do kąpieli. Nalezy uffiać Ęlko Ęch olejków, które mająwysokąjakość. Przed uŻyciem naleŻy dokładnie sprawdzić przeznaczenie olejku eterycznego. W wypadku wątpliwościdotyczących stosowania olejków eterycznych należy skonsultować się z lekarzem lub licencjonowanym aromaterapeutą.
otejki eteryczne są silnymi koncentratami' powinno się zatem ściśteprzestrzegać sposobu ich daw_ kowania. Otejki stosowane zgodnie ze wskazaniami są bezpieczne i nie powodują dziatań i efektów ubocznych. Warunkiem bezpieczeństwa jest używanie otejków eterycznych wysokiej jakości.
23
AROMATERAPIA
Jakie są rodzaje zabiegów aromaterapeutycznych
?
olejki eteryczne można stosować w rożny sposób. Wybór metody za|eŻy od upodobań i od rodzaju schorzenia. Zabiegi aromaterapeutyczne nie są skomplikowane. Do ich podstawowych rodzajów naIeŻą:
Kąpiele Dodanie ki1ku kropel olejku eterycznego do kąpieli sprawia' że wchodzi on w kontakt ze skórą i jednocześnie w procesie oddychania wnika do płuc. Kąpiel z dodatkiem olejków może mieć działanie relaksujące lub pobudzające. Do wanny wypełnionej ciepłą lecz nie gorącąwodą należy wlać 4-l5 kropli olejku eterycznego (lub mieszanki olejków) i zanurzyć się w niej. Jeżeli olejek rozpuści się w Ężce oliwy i w takiej postaci doda do wody,
kąpiel będzie dodatkowo działałanawilżająco na skórę.
Po kilku minutach leżenia w pachnącej kąpieli wskazane jest delikatne masowanie ciała pod wodą. W trakcie kąpieli nie należy uŻywać mydła ani innych środków. Kąpiel powinna trwać co najmniej 10 minut, ale nię dŁużej niŻ pół godziny. Wychodząc zwanny, nie spłukiwać ze skóry drobin olejku, tylko lekko osuszyć ciało ręcznikiem. Kąpiel pobudzająca powinna zakończyć się chłodnym prysznicem' po którym należy energicznie wytrzeć całe ciało szorstkim ręcznikiem.
Kąpiel z dodatkiem relaksujących olejków eterycznych idealna jest na wieczór - wspaniale odpręża i ułatwia zaśnięcie.Kąpiel aromaterapeutyczną warto
ce
lebrować, dlate go wcze śniej trzeb a
pomyślećo tym, by łazienka stała się przynajmniej na kilkanaAROMATERAPIA
24
ścieminut oazą miejscem ucieczki od stresów i kłopotów. Nastrojowa mlzyka, blask świeci relaksująca, pachnąca kąpiel to prezent, który warto zrobić sobie po dniu ciężkiej pracy. Chwile spędzone w wannie to nie tylko czas relaksu. Podczas aromatycznej kąpieli skóra pozbywa się toksyn, jaśnieje,staje się jędrniejsza i gładsza.
Kąpiele aromaterapeutyczne moŻna stosować Ż-3 razy w tygodniu. Do kąpieli najczęściejwykorzystuje się olejek bergamotowy, eukaliptusowy, lawendowy, geraniowy, sosnowy, rozmarynowy i różany.
Kąpiel stóp Pomaga złagodzić dolegliwości kończyn dolnych. Do miski zciepłą wodą dodaje się 4-8 kropli olejku eterycznego. Nogi moczy się przez l5 minut.
Kompresy W połączeniu z wodą olejki eteryczne służądo robienia kompresów i okładów.
Łagodzą miejscowe podrażnienia, wzmacniają funk-
cje skóry zapobiegają zapaleniom, dziatają roz|uŻniająco, poprawiają ukrwienie, tagodzą bót.
Gazę lub ręcznik nasącza się roztworem olejku eterycznego w wodzie, stosując około 5 kropli olejku na pół szklanki wody. Tak przygotowany kompres przykłada się na bolące miejsce. Temperatura wody zaleŻy od rodzaju dolegliwości.
o .
w przypadku bólu głowy i urazów, np. skręceń, stfuczeń, naderwań, stosuje się zimne kompresy (przykłada się je na bolące miejsce na co najmniej l0 minut),
w przypadku bólu mięśni,stawów, zębów' uszu, neuralgii zalecane są ciepłe kompresy. okład na|eży przykryć ogrzanym ręcznikiem,trzyma się go tak długo, aż wystygnie.
25
i
I
AROMATERAPIA
Aromaterapia w powietrzu To rozpylanie lub odparowywanie olejków eterycznych w pomieszczeniu, w którym się przebywa, Za pomocąnawllŻaczapowietrza lub ogrzewanego świecąkominka aromaterapeutycznego (Iampy zapachowej). Pod wpĘwem temperatury substancj e lotne zawarte w olejkach szybciej się uwalniają. Jest to popularny sposób poddawania się działaniu wonnych substancji. Unoszące się w powietrzu opary stwarzająprzyjemny nastrój, wpływaj ą koj ąco na zmy sły, łago dząc negatywne skutki Stre Su. W sklepach zielarskich' pamiątkarskich, kwiaciarniach dostępne sąkominki aromaterapeutyczne wykonane ze szkła lub ceramiki, składające się najczęściej z małego naczynia na wodę i świeczki. Są one tak skonstruowane' by płomień palącej się świeczki podgrzewał miseczkę zmieszaltkąolejków i wody. Powoduje to ulatnianie się drobinek olejku. Można użyć pojedynczego olejku lub mieszanki kilku różnych olejków - w za|eŻnościod osobistych upodobań zapachowych. Charakterystyczny dla danego olejku (lub mieszanki olejków) aromat oddziałuje na caĘ organizm przezko-
mórki węchowe' Do jednego zabiegu uŻywa się 5_10 kropli rozcieńczonych w
l_2
za|eżnościod wielkościpomieszczenia. Podgrzewana mieszanka może uwalniać aromat przezkl|ka godzin.
łyżkachwody
-w
olejki eteryczne stosowane w kominku aromaterapeutycznym są wchłaniane przez zmysł węchu i wpływają korzystnie na naszą formę fizycznąi psychiczną. W przypadku infekcji i dolegliwościu kładu o ddech owe g o działają w zmacniaj ąco i dezynfekuj ąco. Działanie kominka warto wykorzystać w wypadku bezsennościi do poprawy Samopoczucia. Swietnie nadaje się on także do nadawania przyjemnego, odświeżającegozapachu pomieszczeniom' w których przebywamy. Zamiast kominka aromaterapeutycznego można użyć miseczki z gorącąwodą do której dolewa się kilka kropel olejku eterycz-
AROMATEMPIA
26
nego (lub mieszanki olejków). Jednak w miarę stygnięcia wody zapachbędzie słabł. MożnateŻw|ać olejek do umieszczonego na kaloryferze na:w|lżacza powietrza' Inną formą jest używanie szklanego rozpylacza. Napełnia się go przegotowaną lub mineralnąwodą. Na każde 30 ml wody dodaje się 3-6 kropli olejków eterycznych' Stosuje się do odświeżaniapowietrza w pomieszczeniu albo spryskiwania twarzy.
lnhalacje Przy schorzeniach górnych dróg oddechowych polecane są
klasyczne inhalacje. Wspomagają leczenie przeziębienia, dolegliwości zatok. Wykazują one tabe bezpośrednie działanie na sferę psychiki, pomagaj ąprzy zmęczeniu. Do miseczki z gorącą wodą dolewa się kilka kropli olejku, głowę nakrywa ręcznikiem iprzez kilkanaście minut wdycha aromatyczne opary. j e st skropienie olej kiem chusteczki (wystarczą 1-Ż krople) i umieszczenie jej przed snem w poblizu łóżka' W pracy lub podczas podróży warto skropić olejkiem chusteczkę albo papierowy ręcznik i delikatnie wdychać kojący zapach.
Inną formą inhal acj i
Masaż Masaż polega na wywieraniu ucisku na mięśnie, ścięgna iwięzadła.Łagodzi ból i rozlużnia stan napięciaw organizmie. Umiejętnie wykonywany w skuteczny sposób wspomaga lęczenie farmakologiczne. Działa na cały organizm, powodując odprężenie i zmniejszenie napięcia psychicznego.
Masaz traktowany jest jako najważniejszy zabiegw aromaterap i i. olej ki etery czne przez kontakt ze skórą poprawiaj ą j ej ukrwienie oraz wpływają na wiele róznych mechanizmów jej działania. oddziałują na dobre fizyczne i psychiczne Samopoczucie oraz wspomagają procesy zdrowienia. We wszystkich rodzajach masazu stosuje się olejki eteryczne lub ich mieszanki rozpuszczone w naturalnych olejach roślinnych, np. oleju z pestek winogron
27
AROr'JlATERAPIA
lub ze słodkich migdałów, albo w popularnych olejach jadalnych tłoczonych na zimno, np. kukurydzianym, słonecznikowym' sojou.ym lub oliwie z oliwek. przygotowanie roztworu polega na stopniowym dodawaniu olejku eterycznego do odmierzonej ilo_
ścitzw.nośnika.
Do jednego zabiegu potrzebna jest łyżka stołowa nośnika(oleju bazowego) oraz2-5 kropli olejku eterycznego (mieszaniny olej_
ków eterycznych)' W cieple olejek lepiej się wchłania, dlatego masaŻ powinien być wykonywany ogrzanymi dłońmi' w ciepĘm pomieszczeniu' Można włączyć cichą muzykę. Masaż może doĘczyć całego ciała lub tych jego części,w których odczuwane są dolegliwości. Samodzielnie można wymasować sobie ręce, nogi, skronie czy brzuch. Na dłonie nalewa się odrobinę mieszanki i delikatnie gładzi lub uciska bolące miejsca. Masaż całego ciała wykonuje druga osoba, np. partner lub aromaterapeuta. Rozpoczyna się go od delikatlrego masowania nóg, następnie rąk, brzucha' klatki piersiowej, szyi i twarzy. Masaż jako metodę wspomagającą leczenie lepiej pozostawić doświadczonym terapeutom. wykonany samodzielnie lub przez partnera stanowi świetnąformę relaksu' pomaga odpręzyć się i rozładować stres.
Masaz z zastosowaniem olejków eterycznych najszybciej przynosi terapeutyczny efekt. Ma podwójną wartośćleczniczą-gdyz działa tu nie tylko aromat olejku, |ecz takŻe dotyk. olejek eieryczny dociera w głąb skóry i przez system naczyńkrwionośnych or az limf aĘ cnty ch p en etruj e ciało, r ozszerzaj ąc swe terap eutycz_
ne działanie na organy wewnętrzne. Podczas masażu olejki działa-
ją bezpośrednio na zakończenia nerwowe. Wywołuje io natych_ miastową reakcj ę systemu nerwoweg o. J eszcze w trakcie zabiegu
pojawia się uczucie głębokiego odprężenia, rozlużniająsię mĘśnie, zostaj e złago dzony b óI. P rzy okazji mas ażl wonne cząstecz ki olejku wnikają takŹe do organizmu przezdrogi oddechowe.
Masaż aromaterapeutyczny moze mieć działanie relaksujące, wzmacniające lub pobudzające. Poprawia krążenie, łagodzi AROMATERAPIA
28
napięcia mięśnioraz usuwa z ciała toksyny. olejki eteryczne ujawniają swoje działanie zarówno przy zwykłym, wykonanym w warunkach domowych, jak i specjalistycznym masażu.W *ypadku wątpliwości doĘczących doboru masazu wskazana jest konsultacj a z aromaterapeutą. Należy zwr ócić uwagę na fizy czną kondycję osoby, która ma być poddana terapii. Istnieje wiele rodzajów specjalistycznych masaŻy, podczas któ_ olejków eterych mozna wykorzystać terapeuĘczne właściwości rycznych. oto niektóre z nich:
t
t
i
i
I
i i I I
Akupresura To jedna z najstarszych metod leczniczych. opracowali ją chińscy lekarze przed ponad 5 tysiącami lat. Polega na masowaniu i uciskaniu określonychpunktów ciała. Stymuluje i odblokowuje punkty energetyczne, przryraca właściwekrążenie energii życiowej. Refleksoterapia Metoda |icząca sobie około 4 Ęsięcy lat. Polega na uciskaniu odpowiadających chorym narządom obszarów na dłoniach i stopach. Pobudza przepŁyw energii' od której zaleŻy zdrowie organizmu. Masaż shiatsu Ta wywodząca się z Japonii metoda polega na uciskaniu okręślonych punktóq które pozostają w relacji z poszczególnymi organami i meridianami energii. Według tej dalekowschodniej nauki wszelkie cierpienie jest wynikiem braku lub nadmiaru energii życ iowej . Masaż shi atsu przekształca nadpobudl iwo śći napięcie w kojący spokój oraz wysyła impulsy regulujące zaburzenia w organizmie. Pozwala osiągnąć Lecznicze efekty oraz rozluźnić nadmiernie napięte mięśnie.
Masaz ma-uri
Ten niezwykĘ masaż liczy sobie aż 5 tysięcy lat. Wywodzi się
ztradycji Huny
29
-
dawnych wierzeń Polinezyjczyków. MasaŻ AROMATERAP!A
w niczym nie przypomina klasycznego szczypania i ugniatania skóry. Ruchy masażysty są płynne i łagodne, nasuwające raczej skojarzenia ztancem. Masaz ma-uri bardzo mocno oddziałuje na
organizm pacjenta. Przywraca harmonię zarówno w ciele, jak i psychice. Terap i a czaszkowo -L
go stulecia. Polega na delikatnym manipulowaniu i uciskach w obrębie czaszki, kręgosfupa i kościWzyŻowej w celu pobudzenla naturalnych sił uzdrawiających, jakie posiada organizm.
Terapia czaszkowo-krzyŻowa uaktywnia przepływ energii i harmonizuj e fizy cznąi psychiczną równowagę.
Masaż klasyczny To najbardziej popularna w Europie technika masażu. Do rangi terapii leczniczej podniósł ją szwedzki lekarz Pehr Henrik Ling.
Dlatego bardzo często narywa się go masźem szwedzkim. W zależnościod formy i intensywności może byćleczniczy, relaksujący' pobudza1ący itp. Masaż ten opiera się na pięciu grupach
technik: głaskaniu, rozcieraniu' ugniataniu, oklepywaniu i wibracji, które zestawia się ze sobą i powtarza. Na organizmmasaż klasyczny oddziafuje w różny sposób:
o o
o o
poprawia ukrwienie skóry, mięśnii organów wewnętrznych, rozluźnia bolęsne napięcia mięśni,uelastycznia ścięgna oraz torebki i więzadła stawów, przyspiesza wydalanie toksycznych produktów przemiany materii,
poprawia samopoczucie.
Masaz harmonizujący osoba wykonująca masaŻ opuszkami palców delikatnie uciska okolice kręgosfupa - od kościogonowej w górę, a następnie kolistymi ruchami masuje lewą i prawą Stronę. Masaz tybetański Stosowany jest przy wszelkiego rodzaju schorzeniach. Ma dziaAROMATERAPIA
30
łanie silnie oczyszczające i regulujące przepĘw energii w kanałach energetycznych. Jest to zabieg bardzo mocny i dlatego powinien byc zarezerwowany tylko dla osób wymagających specjalnych technik. Uruchamia impulsy pomagające w zwalczaniu negatywnych skutków Stresu, oddziałuje na emocje i wspomaga procesy samoleczenia.
Manualny dr enaŻ limfaty czny Tę bardzo del ikatną terap i ę uzdraw iającą zaw dzięczamy dr. Emi -
lowi Vodderowi. Podczas zabiegu zostają udrożnione drogi limfatyczne oraz uakfywniony zostaje bieg limfy, co z kolei prowadzi do redukcji obrzęków orazwzmocnienia sił obronnych organizmu.
Kiedy należy zaniechać masażu? Masowanie ciała nie zawsze bywa zdrowe. Masażu nie nalezy wykonywać:
e @
fuż po posiłkach,
przy wszelkiego rodzaju stanach chorobowych i zmianach zapalnych skóry (np. ropne wypryski, owrzodzenia, grzybice),
€= w przypadku naruszonej ciągłościskóry _ ran, blizn we
€ e € €
e
wczesnym stadium zrostu itp., we wczesnych stanach po złamaniach' w przypadku krwawych wylewów pourazowych w stawach i mięśniach do 3 dni po urazie, u osób cierpiących nanieżytżołądkaoraz stany zapalne organów wewnętrznych, np' dróg Źółciowych, trzustki, przy chorobach układu nerwowego, np. epilepsji, y7
okresie menstruacji,
przy Ę|akach i zal
c-
u osób chorych na nowotwory.
€
e @ @ e
u osób chorych na serce'
przy chorobach, którym towarzyszy gorączka,
w stanach wysokiego ciśnienia'
31
AROMATERAPIA
Jakie są wskazania do przeprowadzenia masażu?
e e e €
schorzenia układu więzadłowo-stawowego, schorzenia układu mięśniowego, jako środekodprężający ftzycznie i psychicznie, w rehabilitacji jako element przyspieszający powrót do zdro-
wia oraz kompensujący niedobory układu mięśniowo-stawowo-więzadłowego, układów wewnętrznych oraz narządów w obrębie organizmu.
Jak należy przygotować się do masażu? e Nie należy wykonywać go w pośpiechu.
e
Warto zadbać o przytulną atmosferę pomieszczenia, w któ-
rym przeprowadza się masaż: przygasic nieco światłolub za-
€ e e
palić świece, włączyćrelaksacyjną muzykę. W pomieszczeniu musi panować odpowiednia temperatura l9_2Ż stopni. osoba wykonująca masażpowinna zdjąćbiżruterię, np. pier_ ścionki czy bransoletki. Ważne jest, aby miała krótko obcięte paznokcie' aby nie podrapać pacjenta.
olejek do masażu nalewa się na ogrzane dłonie. Rozmasowane partie ciała przybywasię ręcznikiem lub kocem.
AROMATERAPIA
32
Jak wyposażyĆ domową apteczkę pełną aromatów?
Warto wyposażyć ją w olejki eteryczne, które łagodząnajczęstsze schorzenia i wpływają korzystnie na Samopoczlcie. oprocz nich w apteczce powinny znaleźć się akcesoria potrzebne przy zabiegach aromaterapeuĘcznych: wata, gazowe kompresy, kominek lub miseczka do inhalacji oraz olej-nośnik do masażu. W aptekach dostępne sągotowe mieszanki, ale mając w domu podstawowy zestaw olejków' można przygotować samodzielnie odpo-
wiedni preparat.
Jak kupować olejki eteryczne? Nie każdy pachnący preparat może być stosowany w aromaterapii. Leczniczo działa1ąjedynie nafuralne olejki. Syntetyczne podróbki, choć dużo tańsze, nie mają żadnych terapeuĘcznych właściwości. Przy kupowaniu olejków do celów aromaterapii należy się upewnić, czy mająone odpowiednie oznakowanie (Pure Essential oils - czyste olejki eteryczne - lub PEo). Oprócz atestu na eĘkietce powinna znajdować się informacja o składzie. olejki eteryczne moŻna kupić w postaci czystej albo rozcieńczone na bazie innych olejóq najczęściejoliwy z oliwek' soi i migdałów. Często spoĘka się dodatki ziół wpływających na utrzymanie zapachu, co przedłuŻa czas przydatności tych mieszanek. Połączenie olejków aromatycznych z podstawą oleistą nie wpływa na zmianę ich składu chemicznego, natomiast zmniejsza ich potencjalną toksycznośćdla skóry lub tkanek wewnętrznych. Najlepiej kupować olejki zapachowe w specjalistycznych sklepach, zielarniach lub w aptece. Pochodzą one z roślinuprawianych metodami ekologicznymi.
33
AROMATERAPIA
otejki syntetyczne, choć bywają przyjemne jako perfumy, nie mają żadnego zastosowania w aro-
materapii, a proby ich użycia do kąpieti lub masażu mogą mieć negatywne skutki dta zdrowia!
Jak przechowywać olejki eteryczne? olejki eteryczne na|eży przechowyw ać w szczelnie zamkniętych
naczyniach (buteleczkach) z ciemnego szkła' z dala od źródła ciepła (w temperaturze 15_25 stopni C), światłai wilgoci, w miejscu niedostępnym dla dzieci. Najczęściej ulegają utlenieniu olejki cytrusowe i dlatego ich okres ważnościwynosi najwyżej rok.
Najtrwalsze są olejki pozyskiwane z drewna, np. olejek sandało-
wy, lub korzeni. Można je przechowywać34lata. okres waŻnościpozostaĘch olejków eterycznych wynosi około 2 lat.
Jak mieszać olejki eteryczne? Do odmierzania najlepiej posłużyćsię pipetą. Aby wymieszać olejki eteryczne, buteleczką nie na|eży wstrząsać, ale toczyć ją
i obracać łagodnie w dłoniach. Mieszaniny powinny być sporzf dzane na olejach bazowych wysokiej jakości, najiepiej iło"rinych na zimno.
olejki eteryczne oddziafują na niektóre tworzywa szfuczne. w urządzeniach lub pojemnikach, któ-
Przed użyciem olejków
rych elemenĘ są wykonane
z
twoTzywa sztucznego, na|eŻy
upewnió się, czy producent dopusz cza do kontakfu ch urządzeń Ę (lub pojemników, naczyń) z olejkami eterycznymi
AROMATERAPIA
34
Jakie olejki stosować?
Na rynku znajduje się duża liczbaprzeroŻnych olejków zapacho-
wych. Przy ich zakupie należy dokonać starannego wyboru. Przede wszystkim kierujmy się indywidualnymi potrzebami' Umiejętne stosowanie olejków eterycznych wpłynie korzystnie na nasze Samopoczucie orazpomoże namzwalczyć rozmaite dolegliwości.
olejek anyżowy (Pimpinella anisum) Zapach anyŻl w starozfnym Egipcie i Grecji preferowany był przez poetów, muzyków i malarzy. Przypisywano mu właściwościpobudzające siĘ twórcze i stymulujące wyobraźnię. Grecy okadzali dymem palonych nasion anyŻu bóstwa, ołtarze, kapłanów i kapłanki. Wonnego kadzidłaużywali także w domach oraz do nadawania zapachu ubraniom. Ceniono właściwościuspokajające i rozweselające olejku anyżowego. Aromatyzowano nim powietrze podczas spotkań towarzyskich. Wierzono, Że zapach anyŻu zapewni miĘ nastrój i dobrą zabawę. Uzywano go także podczas... łagodzenia sporów, ułatwiać bowiem miał zawieranie porozumienia. Dziśolejek eteryczny otrzymywany z owoców anyŻlwykorzysĘwany jest głównie do aromatyzowania produktów spofficzych, preparatów kosmeĘcznych, środków leczniczych. Stosuje się go także do różnego rodzaju zabiegów aromaterapeutycznych. Znpl.cłł Korzenno-słodkawy pochodzący od anetolu.
35
AROMATERAPIA
DzIłrłrulr ARoMATERAPEUTYCZNE o W małych dawkach olejek anyżowy uŻywany jest w terapii zapachowej jako środek przeciwskurczowy we wzdęciach' kolkach, bóIach żołądkowych,leczeniu niestrawności. o Działa wykrztuśnie i antyseptycznię - zalecanyjest w infekcjach górnych dróg oddechowych, w przewlekłym zapaleniu oskrzeli. grypie. anginie. o Przypisuje mu się właściwościwzmacniające Serce' skutecznyjest w uspokajaniu palpitacji serca. o Działa w delikatny sposób stymulująco na klirnat pomieszczeń mieszkalnych. Flakoniki zapachowe z olejkiem anyŻowym Są przydatne podczas pracy umysłowej, ich zapach bowiem sprzyj a kręałwności.
otejku anyzowego nie powinny używać kobiety w pierwszym trymestrze ciąŻy. Ma on silne dziatanie. Należy być bardzo oszczędnym w dawkowa_ niu, wystarcząz_3 krople na zabieg. otejek ten nie powinien być stosowany oddzielnie, |ecz zawsze w mieszankach. Jest on znakomitym uzupetnieniem otejku kopru wtoskiego, kolendry kardamonu, a także otejku cytrynowego, różanego, jaśminowego i drzewa herbacianego.
Olejek bazyliowy (Ocimum basilicum) W okresie cesarstwa rzymskiego olejek bazyliowy należał - podobnie jak olejki sporządzane z innych ziół - do aromatów sakralnych, o których sugestywnie pisał Pliniusz Starszy, a także naj sławniej szy farmakolog staroŹytności, Dioskurides. olejkowi bazyliowemu przypisywano zdolnośćutrzymyw ania i przywracania równowagi psychicznej i dlatego otaczano go czcią. W Sta_ rożytnościużywano go nie tylko jako leku dla ciała, ale również dla duszy. Dziśtakze wysoko ceni się jego aromaterapeutyczne właściwości.
AROMATERAPIA
36
Znpecu Bardzo delikatny, ciepły, ziołowy. DzlatłNIE ARoMATERAPEUTYcZNE o olejek bazyliowy stosuje się dla wzmocnienia układu nerwowego. Jest świetnym środkiem w stanach niepokoju i stresu. Wykazuje działanie pobudzające _ zaLecany jest przy braku koncentracji, przemęczeniu umysłowym, apatii. Przywraca równowagę i wiarę we własne siły. Ułatwia pozytywne myślenie,walkę ze słabościamii kompleksami. Łagodzi rozdraŻnienia. Poprawia koncentracj ę. Działa wzmacniająco w stanach wyczerpania psychiczneg o i fizy cznego. o Pomaga |eczyć dolegliwości układu oddechowego, przeziębienie, katal stany zapalne zatok. o Łagodzi bóle reumaĘczne i artretyczne. Jest stosowany także w bólach o podłozu nerwowym - nerwobólach, migrenie. o Masaż zużyciem olejku bazyliowego ma działanie antystresowe, wpływa stymulująco na pracę układu trawiennego. o olejek bazyliowy korzystnie wpĘwa na skórę i włosy. Kilka kropli wymieszanych z niewielką ilościąmiodu i dodanych do kąpieli doskonale oczyszczaiwygładzaskórę, a także wspaniale poprawia samopoczucie. o Ceniony j est ze wzg|ędu na właściwościafrodyzjakalne. o W lampkach zapachowych bardzo dobrze komponuje się z olejkiem geranium i jaśminu.
otejku bazyliowego nie powinny używać kobiety w pierwszym trymestrze ciąży. Rozcieńczony o[ejek bazytiowy skutecznie odstrasza muszki.
Olejek bergamotowy (Citrus bergamia) olejek pozyskiwany ze skórki owoców bergamoty (pokrewnych pomarairczy) zajmuje honorowe miejsce w historii związków zapachowych. Zaliczany był bowiem do 60 najważniejszych zapa-
37
AROMATERAPIA
chów starozytnego Rzymu, jak to zostało odnotowane przezkapłanów i przyrodników epoki cesarza Wespazjana. Zapach bergamoty w Europie spopularyzowali w okresie kolo-
nialnym Anglicy. Cenili go za przyjemną i ciepłą atmosferę, jaką w porze zimowej przydawał domostwu. Pachnące bergamotką świecei pachnidła, ususzone pomarańcze przybrane gożdz1kami, aromatyzowane olejkiem cynamonowym i bergamotowym, wisiały w okresie zimowym na pięknych sznureczkach w pobliżu kominka, podkreślając przytulnośćdomu. Zapach bergamoty świetnie pasuje do klasycznych zapachów świątecznych' jak zapach anyżu gwiazdkowego, kolendry cynamonu' wanilii i goż-
dzików.
Dziśolejek bergamotowy znajduje zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Warto wykorzystać jego właściwościaromaterapeutyczne.
Ztpeca Cytrusowy, świezy,aromaĘ czny, słodkawy.
DzlłrłNlp ARoMATERAPEUTYCZNE
o
o o
Zapach bergamoty zajmuje trwałe miejsce w terapii zapachowej jako środek antydepresyjny i przeciwstresowy. olejek bergamotowy wykorzystuje się w lampkach zapachowych jako środekuspokajający w stanach braku równowagi psychicznej oraz napięcia fizycznego i psychicznego. Doskonale łagodzi napięcia nerwowe' negaĘwne skutki stresu, poprawia nastrój. Do tego celu nadają się również mieszanki zapachowe, w których skład wchodzą olejki bazyliowy, drzewa róŻanego i geranium' wspom agające rozkurczowe działanie bergamoty. Ze wzg|ędu na działanie antyseptyczne uŻywany jest w leczeniu chorób skórnych, m.in. trądziku, łojotoku' stanów zapalnych skóry, Łuszczycy, atakŻe w leczeniu ran i skaleczeń. olejek bergamotowy odświeża,zapobiega poceniu się, wykazuje działanie dezodorujące. Można go dodawać do kąpieli razem z olejkiem lawendowym.
AROMATERAPIA
38
Po masażu olejkiem bergamotowym, a także po ką_
pieli z dodatkiem tego olejku natezy unikać stońca i solarium. Dziatanie promieni UV może spowodo_ wać przebarwienia skory.
Olejek cedrowy (Cedrus Atlantica) olejek eteryczny otrzymywany jest z jałowca wirginijskiego (tzw. czerwonego cedru). Jego główny składnik _ cedrol - wykorzystywany jest w przemyśle kosmeĘcznym. olejek cedrowy świetnie nadaje się także do celów aromaterapeutycznych. ZnpłcH Świeży,leśny. DzIłł-łNtE'ARoMATERAPEUTYCZNE o Działa wzmacniająco, pobudzająco i tonizująco na organizm. Redukuje negaĘwne skutki stresu i napięcia nerwowe.
o
Ma właściwościanĘsepĘczne _ łagodzi infekcje górnych
o
dróg oddechowych. Reguluje gospodarkę pĘnami _ stosowany jest w terapii an-
o o
tycellulitowej. Ułatwia trawienie. Stosuje się go do pielęgnacji skóry zwłaszczatfustej. Pomaga zwa|czac trądzik'
otejku cedrowego nie powinny stosować kobiety w ciąży. otejek dziata odstraszająco na insekty.
olejek cynamon ovły (Cinnamonum zeylanicum) W Indiach składano w ofierze rolki cynamonu' ZawSZe palono je w połączeniu z innym materiałem zapachowym, jak kadzidło, mirra, aloes i jałowiec. Ze wzg|ędl na swe właściwości antyseptyczne cynamon używany był takze do okadzania pokoi i izb dla chorych, które naleŻało oczyścićz niezdrowej atmosfery.
39
AROMATERAP!A
W okresie starożytnościceniono też jego właściwości afrodyzjakalne. Greckie kobiety rnieszały sproszkowany cynamon z olejkiem i stosowaĘ jako perfumy.
Dziśw przemyśleperfumeryjnym cynamon używany jest jedy-
nie jako nutka zapachowa. odrobinę cynamonu zawierają kwiatowe mieszanki olejków do kąpieli, którym cynamon nadaje
większej głębi i je wzbogaca. W aromaterapii ceniony jest głównie ze względu na swoje właściwości pobudzające. Zepecn Mocny, korzenny, ciepły.
DznrłNte ARoMATERAPEUTYCZNE
o o o o o
o o
Wykazuj e działanie ogólnie pobudzające. Ma działanie antysepfyczne, przeciw zapalne, r ozgrzew ające Łagodzi objawy przeziębienia, BIYPY, anginy.
w zwa|czaniu bólów reumatycznych i artreĘcznych. Poprawia krążenie krwi. Ceniony jest od dawna ze względu na afrodyzjakalne właściwości' Wskazany jest w zaburzeniach koncentracji. W mieszankach zapachowych dobrze komponuje sięz goździkami,anyżem gwiazdkowym' imbirem' muszkatem i wszystkimi kwiatowymi zapachami. W lampkach zapachowych warto jako pośrednika łagodzącego wykorzystać jego właściwości Zbyt Słodki zapach mieszanek kwiatowych. Jest również dobrym łącznikiem między przyjemnymi, korzennymi nutkami. Pomocny jest
otejku cynamonowego nie powinny stosować ko_ biety w pierwsa/m trymestrze cią4y. otejek ten wykazuje bardzo silne działanie. Do przeprowadzenia zabiegu aromaterapeutycznego wystarczą 1 _Ż kr o ple. osoby sktonne do alergii i o wrażtiwej skórze przed uzyciem mieszanek z otejkiem cynamonowym powinny przeprowadzić test skórny. AROMATERAP!A
40
Olejek cyprysowy (Cupressus sempervirens) W historii zapachów zapach cyprySu cieszył się szczególnym uznaniem. Mieszkańcy Mezopotamii zaIicza|i go wraz z zapachem cedru, mirtu, kadzidła i mirry' gumożywicy * olibanum i pinii do siedmiu święĘchzapachów. Starożytni Egipcjanie zapach cyprysu wykorzystywali przy balsamowaniu zmarĘch. ZmaĘm dawano w podróż w zaświaty palące się gałązki cyprysu i olejek wyciśnięty za pomocą kamieni z igieł i szyszek. Dzięki temu mieli oni zdolnośćprzybierania fo.my nieprzemijającej doskonałości.To, co było wieczne, miało _przezponowne odnowienie - istnieć wiecznie. Łacińska nazwa cyprySu' Cupressus sempervirens, wskazuje na to, co wiecznie zywe.
Również Grecy wysoko cenili pachnące i misĘczne cyprysy. Dymem z gałązek wypędzali nieprzyjemne zapachy i zło, by bo_ gowie bezprzeszkód mogli kontaktować się ze zmarłymi. olejek z cyprySu na|eżałdo ulubionych środków leczniczych w starożytności.Wymieniany był przez Hipokratesa, a także przez Znawcę przyrodolecznictwa Pliniusza Starszego. W nowoczesnej terapii zapachowej olejek cyprysowy stosowany jest przede wszystkim z uw agi na właściwościantysepĘczne. Zepncrł
Bardzo przyj emny, leśny. DzIłreNte ARoMATERAPEUTYCzNE o olejek cyprysowy ma właściwościantysepĘczne i bakteriobójcze. Wspomaga leczenie chorób układu oddechowego, np. przeziębienia' grypy' anginy. o Działa uspokajająco - łagodzi stany napięcia nerwowego, rozdraŻnięnie' jest świetnym środkiem w stanach niepokoju występujących w okresie menopauzy. o Korzystnie wpĘwa na układ krążenia _ pomocny jest w zwalnianiu przyspieszonej akcji serca. . Stosowany jest do pielęgnacji skóry _ m.in. w terapii antycellulitowej, wykazuje też właściwościdezodoruj ące. 41
AROMATERAPIA
Cenione jest także działanie ściągająceolejku cyprySowego moze wspom agać leczenie obrzęków. W lampkach zapachowych dobrze komponuje się z aromatami kwiatowymi. Idealna j est r oŻa, fi ołek, a także ylang, drzewo różane, geranium, kwiat pomarańczy. Nadaje pomieszczeniu przyjemny zapach, usuwa brzydkie wonie, np. dymu zpapierosów lub zapachy kuchenne.
otejku cyprysowego nie powinny używać kobiety w pierwszych miesiącach ciąży.
Otejek cytrynowy (Citrus limonum) olejek cytrynowy Zawsze używany był jako środek odświeżający, który usuwał lub niwelował nieprzyjemne zapachy. W dawnych Indiach wykorzystywano go do sporządzania wody zapachowej służącejdo rytualnych obmywań ciała. olejek wytłaczany ze skórki cytryny dodawany był do wosku roślinnego, którym i przyjemny nacierano skrzynie i meble, by nadać im świeżość zapach. Dziśolejek cytrynowy ma podstawowe Znaczenie w aromaterapii. Jest olejkiem uzupełniającym wielu mieszanek aromaterapeutycznych.
Znpl.cn Cytrusowy. Daje poczucie świeżejlekkości, przewiewności i czystości.
DzIłrłNtBAROMATERAPEUTYCZNE o Wykazuje właściwościrelaksujące * likwiduje napięcie nerwowe' poprawia nastrój i zdolnośćkoncentracji. Działa odświeżająco.oŻywia i aktywizuje do działania. o Działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie - pomocny jest w leczeniu bólu głowy, gardła, przeziębienia, obniŻa temperaturę w stanach gorączkowych. o Łagodzi dolegliwości zwięane z menopalrzą. C Działa przeciwbólowo w reumatyzmie i artretyzmie. AROMATERAPIA
42
o Wzmacnia układ krążenia, obniŻa ciśnienie krwi. o Pomocny jest w leczeniu i pielęgnacji skóry - przyspiesza go-
jenie się ran, rozjaśniaskórę, zamyka rozszerzone pory stosowany jest na opryszczkę, trądzik, egzemę' ol ej ek cytryn owy nadaj e odświeżając y, żywy zapach, dl ate go kompozycje z nim dobrze sprawdzają się w kuchniach, łazienkach, spiżarniach. W lampkach zapachowych olejek działa odświeżającoi pobudza aktywność.olejek cytrynowy dobrze komponuje się ze wszystkimi zapachami cytrusowymi, takżę z zapachami korzennymi, jak cynamon czy muszkat.
otejki z cytrusów zwiększają wrazliwośćna pro-
mienie UV. Aby uniknąć oparzeń i przebarwień, po zabiegu z ich użyciem' a przed wyjściemna stońce należy odczekać 6 godzin.
Olejek drzewa herbacianego
(lńe IaIeuca alte rni f o Ii a) olejek otrzymywany jestprzez destylację liścidrzewa herbacianego z parą wodną. W aromaterapii ceniony jest przede wszyst_ kim ze względu na właściwości sĘmulujące pracę układu odpornościowego i antyseptyczne. Zepncłl Swieży, ziołowy.
DznrłNtl ARoMATERAPEUTYCZNE
o
o o
Jest bardzo silnym środkiem zwalczającym bakterie, grzyby i wirusy. Warto go stosować, gdy w domu panuje grypa - pomagazwaIczać wirusy. Stosowanyjest przy infekcjach górnych dróg oddechowych grypie, anginie, przeziębieniu. Pomaga kaszlącym i zakata-
rzonym. Stymuluje pracę układu immunologicznego, wzmacnia orga-
nizm.
43
AROMATERAPIA
Wykorzystuje się go przy leczeniu i pielęgnacji skóry m.in. łagodzi swędzenie, pomaga leczyć grzybicę, kurzajki, brodawki, odleżyny, zutalczać trądzik. Wykazuj e działanie przeciwbó lowe.
Ponieważ olejek drzewa herbacianego wykazuje bardzo silne dziatanie, nie stosować go u matych dzieci.
Otejek drzewa kadzidtowca (Boswellia carteri) Zapach kadzidłowca tvłorzył zaw sze symbiozę z zapachem mirry. Żywice kadzidlane i mirrowe, mieszane w takiej samej ilości, spalane sąnaŻarzącym się węglu drzewnym. Unoszący się dym tw orzy bardzo charakterysty czny zapach. W aromaterapii wykorzystuje się głównie relaksujące właściwości olejku kadzidłowca. Zepecn Aroma$czny, żrywiczy.
DzłreNIg ARoMATERAPEUTYCZNE o olejek drzewa kadzidłowca ceniony jest ze względu na działanie uspokajające, antystresowe, pozwalające odzyskać we-
r o
wnętrzną równowagę.
Stosowanyjest przy infekcjach górnych dróg oddechorvych, olejek ten łagodzi kaszel, pomaga w oddychaniu. Stosuje się go do pielęgnacji dojrzałej skóry.
olejek drzewa różanego (Aniba rosaedora) olejek drzewa różanego Znany był w wielu częściach świata,
w Australii, Persji' Egipcie, Indiach oraz wśród plemion indiańskich zamieszkuj ących Amerykę Łac ińską. Ze w zględu na swoj e
kompleksowe działanie na ciało i psychikę w Indiach dodawany był do oleju świętego. Przypisywano mu zdolnośćwspółczucia, uspokajania myślii ciała, pobudzania świadomości,pozwalająAROMATERAPIA
44
cej odróŹnić to, co istotne od nieistotnego. Dziśolejek tenna|eŻy do najcenniejszych w aromaterapii.
Zepncg Bardzo delikatny, kwiatowy.
DzIłrłup ARoMATERAPEUTYCZNE o olejek drzewa róŻanegojest ceniony ze względu na właści-
o o o o o
wościantydepresyjne _ poprawia samopoczucie, uspokaja nerwy. Działa tonizująco na caĘ organizm. Polecany jest w zmęczeniu psychicznym i fizy cznym. W lampkach zapachowych działa intensywnie na psychikę. Jego zapach dobrze komponuje się z innymi zapachami kwiatowymi lub cierpkimi nutkami zapachowymi. olejek do masażu uważany jestzaznakomity środek działający na tkanki skóry i mięśni- polecany jest w reumaĘzmie i artretyzmie. Wykazuje właściwościbakteriob ojcze - łagodzi kaszel. Pomaga zułalczyć bóle głowy. Ze względu na swoje kojące właściwościznakomicie nadaje się do aromatyzowania kremów oraz środków do pielęgnacji ciała. Jest dobrze tolerowany przez każdy rodzaj skóry. Poni eważ działa równ i eż pr zez skór ę, należy do naj c enni ej s zyc h zap achów ko sm etyki le czniczej.
otejku drzewa rożanego nie należy mytić z otejkiem różanym.
Olejek eukaliptusowy (Eucalyptus gtobulus) olejek eukaliptusowy ceniony był wysoko przezkapłanów bramińskich. Namaszczali oni olejkiem dłonie i tzw. trzecie oko między brwiami, by zapachpoprowadził ich do bóstwa, ata}źe by mieć pewność, Że ich ciało fizyczne będzie dobrze chronione podczas podróży astralnej ciała duchowego.
45
AROMATERAPIA
Lecznicze właściwości o lej ku eukal iptus owe go wykorzystylval i Egipcjanie. Przypisylvali mu magiczre działanie, np.przry skrzywieniu kręgosłupa rysowali olejkiem wzdłuŻ niego prostą linię, by mogła się do niej pzystosować skrzywiona linia chorego kręgosfupa. Podobnie obrysowlwali inne zmienione chorobowo miejsca. Rzymianie przedwizytąw łaźniobmywali w wodzie z dodatkiem olejku eukaliptusowego ciało, zwłaszcza stopy. Strzegli się w ten sposób przed chorobami zakażnymi i bakteriami. Dziśolejek ete-
ryczny otrzymywany z liścii gałęek eukaliptusa stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym i kosmeĘcznym orazw lecznicmlie' Zaplrca Lekki, odświeżający.
DznrłNlg ARoMATERAPEUTYCZNE o Działa przeciwbakteryjnie i przeciwwiruSowo le
czeni e kaszlu, gryp y, pr zeziębienia,
an g
-
wspomaga
iny, zap a|enia zatok,
ułatwia oddychanie.
Wykazuje właściwościprzeciwbólowe _ pomocny jest w leczeniu reumatyzmu, artretyzmu, nerwobólów, bólu mięśni. Działa łagodnie pobudzająco, orzeżwiająco _ zalecany jest w depresji, niskim ciśnieniu,zmęczeniu pracąumysłową. Pobudza zdolnośćkoncentracj i. Można go stosować w płukankach do ust _ odświeżaoddech.
otejku eukaliptusowego nie należy stosować u ma-
tych dzieci.
Olejek geraniowy (Pelargoni um graveolens) Zapach geranium uwaŹany był w kulturach azjatyckich i orientalnych' a także przez Egipcjan, Greków, Rzymian i Celtów za środek,który przywraca harmonię między ciałem' umysłem i du_ szą. olejek geraniowy cieszył się wielkim poważaniem jako lek w medycynie ludowej. Dziśolejek eteryczny otrzymywany zltAROMATERAPIA
46
ścipelargonii stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Warto też wykorzystać jego aromaterapeutyczne właściwości. Zepnc.r
Bardzo intensywny, kwiatowo-ziołowy. DzIłraNte ARoMATERAPEUTYCZNE o olejek geraniowy stosuje się w wypadku fizycznego i psychicznego spadku formy, lęków, stanów depresyjnych oraz zachwiania nastĄu. Daje uczucie odprężenia i harmonii, wzmacnia siły psychiczne, zdecydowanie i wytrwałość.Wpływa pozyłwnie na przebieg pertraktacji, spotkań biznesowych, rozmów
kwalifikacyjnych itp. lampkach zapachowych tworzy makomite mieszanki ze wszystkimizapachamikwiatowymi,działającymianĘdepresyjnie i poprawiającymi nastrój. Prryjemny zapach sprzyja atmosferze relaksu i harmonii, działa tonizująco na umysł i pomaga w przeprowadzaniu mądrych i korzyshych negocjacji. Przy masażu punktów refleksowych stóp zredukowane zostaje uczucie zmęczenia otaz nużenia, a uakt;rwniona zdolnośćumysłowa. Zabiegten zalecany jest też w przypadku rekonwalescencji. Reguluje krążenie krwi. Łagodzi bóle, np. reumatyczne' bóle mięśnii nerwobóle. Wystarczy zmieszać 4-5 ĘŻek oleju bazowego z |-2 kroplami olejku geranium i wmasować w skórę. Stosuje się go w leczeniu i pielęgnacji skóry _ znajduje zastosowanie w kosmetykach przeznaczonych do skóry suchej' zmęczonej, zniszczonej. Skuteczny jest w leczeniu trądziku' egzemy, blizn, Łuszczycy i innych chorób skory. Z uwagi na to, że olejek geranium daje efekt napięcia skóry stosowany jest często w zwalczaniu zmarszczek oraz cellulitu. Działa łagodnie antyseptyczne.
oW
o o o
C
otejku geraniowego nie powinno stosować się jed_ nocześnie z pigułkami antykoncepcyjnymi. W kra-
47
AROMATERAPIA
jach południowych otejek ten jest znanym środkiem na komary muchy, insekty.
otejek gożdzikowy (Eugeni a caryophylli
)
bakteriobójcze gożdzlki cenione były Ze wzg|ędu na właściwości przede wszystkim na terenach Zanzlbaru, na Mauritiusie i Madagaskarze. Stosowano j e do zwa|czania chorób infekcyjnych. Pierwotni mieszkańcy tych terenów - zgodnie ze starą tradycją wcierali w ciało rozgniecione gożdzik| by odstraszyć insekty. Zapach goźdzlków służyłrównież do wypędzania duchów po zakończeniu wojen. Tubylcy używali kadzideł jako ochrony przed duchami wrogów. W Ameryce Pofudniowej zapach goździków uwaŻany jest za klasyczny środekodstraszający robactwo, moskity i muchy. Święta Hildegarda z Bingen zalecała gożdz1ki na bóle głowy, migrenę, problemy zzębami i choroby zakaźne.
Dziśolejek eteryczny otrzymywany zpączków kwiatowych goździkowca korzennego wykorzystywany jest w przemyśle perfumeryjnym, spożywczym oraz w lecznictwie. Zl'pecu Bardzo charakterysty czny, korzenny.
DztłrłNtB ARoMATERAPEUTYCZNE o Działa przec iwbó lowo - wspom aga |eczenie reumatyzmu, artretyzmu, nęrwobólów, atakżełagodzt ból dziąseł i zębów. o Wzmacnia system odpornościowy. o Ma właściwościantyseptyczne, odkażające. Korzystnie wpływa na drogi oddechowe. Wspomaga leczenie przeziębienia. o Działa pobudzaj ąco - zalecany w stanach przygnębien ia, apatii, sytuacjach stresowych. . Jest łagodnym afrodyzjakiem. Warto spróbować aromatyzować olejkiem goździkowym pomieszczenie, w którym ma się odbyć romantyczne spotkanie.
AROMATERAPIA
48
otejku goździkowego nie powinny stosować kobiety w pierwszym trymestrze ciązy. Ponieważ o[e-
jek ten działa bardzo si[nie, nie natezy używać go w itościwiększej niż 2 kropte na jeden zabieg. Zapachem otejku goździkowego zaleca się aromatyzować potpourri ustawione w kuchni, gdyz chroni on przed mrówkami i muchami. Lampki zapachowe z dodatkiem olejku goździkowego zalecane są w pomieszczeniach, które chcemy oczyścić z insektów. Zatecane są również w pomieszczeniach przesiąkniętych nieprzyjemnym zapachem. Dobrze jest użyć w takiej sytuacji mieszanki olejku goździkowego i szatwiowego. Jeśtichcemy pozbyc się komarów, należy natożyć na żarówkę krążek ceramiczny skropiony kiIkoma kroptami otejku goździkowego.
Olejek grejpfrutowy
(Ci trus parodisi )
Zl'pl.cu Subtelny, cytrusowy.
DznrłNIp ARoMATERAPEUTYCZNE o olejku grejpfrutowego używa się przy przeciĘeniu fizycznym i umysłowym' wycieńczeniu oraz w sytuacjach stręsolqych. odbudowuj e on zużyte zasoby energii, sĘmuluje umysłowe i fizyczne ozywienie, witalizuje otaz wzmacnia przeciĘony system nerwowy. Dba o harmonię i równowagę. Wystarczy wlać do kominka aromaterapeutycznego 3-4 krople
o o o o
olejku. Łagodzi bóle migrenowe. Likwiduje uczucie senności. Wzmacnia układ krążenia. Bardzo pozytywnie oddziałuje na skórę, regenerując ją i napinając. Stosowany jest do skóry zmęczonej i zestresowanej.
49
AROMATERAPIA
om aga w zw a|c zanil zmar szczek' c e l lu l itu or az tr ądziku - Ze olejek ten względu na oazyszczające i chłodzące właściwości limĘ. pobudza krąŹenie skórę, działa witalizująco na Stosowany jest przy przeciĘeniach mięśni,ścięgien,więzadeł, r ozlużnia nap ięcia mięśni'łagodzi zakwasy or aZ w Zmac nia tkankę łączną. Wystarczy wymieszać 2-3 krople olejku grejpfrutowego z 4 łyżkami oleju bazowego' np. oleju z jojo_ by, i wetrzeć mieszankę w bolące miejsca. Taki kojący masaż nie tylko uśmierza ból, ale także działa relaksująco oraz
P
o
oczyszczająco i regenerująco na skórę.
otejku grejpfrutowego nie nateży stosować na skórę, która ma być wystawiona na dziatanie promieni UV - mogą się pojawić ptamy pigmenta_ cyjne.
Olejek hyzopowy (Hyssopus offi cinalis) olej ek hyzopowy otrzymywan y jest ptzez destylacj ę ziela z par ą wodną. od dawna stosowany był w medycynie ludowej. Dziś znajduje szerokie zastosowanie w aromaterapii.
Zl'pnat
ŚwieĄ
bardzo delikatrry, ziołowy, przypominający zapach szałwii.
DznrłNn
o
o C o r o r
ARoMATERAPEUTYcZNE
antyseptyczne, antyvirusowe _ wspo_ Wykazuje właściwości maga |eczenie przeziębienia, anginy, grypy. Wpływa stymulująco na System odpornościowy. Działawspomagająco w leczeniu chorób układu krążenia' reguluje ciśnieniekrwi' Zalecanyjest w przypadku zaburzeń przewodu pokarmowego. Pomaga zwa|czać bóle reumatyczne i artretyczne. Łagodzi stres i napięcie, działa tonizująco w przypadku umy_ słowego ifizycznego wyczerpania. Pobudza pracę mózgu. Stosowany jest w kosmetyce skóry zwłaszcza cery przetŁusz-
AROMATERAPIA
50
czającej się, skłonnej do ropnych wyprysków. Pomocny jest w stfuczeniach.
otejek hyzopowy należy stosować ostrożnie, gdyż jego nadmiar może być szkodtiwy (moze wywotać m.in. napad padaczki). Wystarczą 1-Ż krople na jeden zabieg aromaterapeutyczny. Ol.ejku tego nie wotno używać podczas ciąży. Zapach olejku hyzopowego odstrasza mole i inne owady.
Otejek imbirowy (Zingiber offi cinalis) Walory olejku imbirowego doceniane były jużw czasach anĘcznych. odgrywał on ważną rolę w przyrodolecznictwie ludów azjatyckich. Dziśtakże za|eca się stosowanie tego olejku w celach aromaterapeutycznych.
Zeptcg Korzenny.
DznrłNIr
o
o o o
ARoMATERAPEUTYCZNE
Zapach olejku wzmacnia system nerwowy _ pobudza wolę działania, r ozjaśnia wyobraŹnię, poprawia koncentracj ę, pomaga odzyskać wewnętrznąrównowagę. Swoje pehte działanie rozwija najlepiej przez parowanie w lampce zapachowej lub przez wąchanie flakoników z olejkiem imbirowym. Działa przeciwbólowo - pomocny jest w bólach reumatycznych, artrety czny ch, nerwobólach. Korzystnie wpływa na układ oddechowy - pomaga leczyć przeziębienie i grypę. Jest subtelnym afrodyzjakiem.
Otejek imbirowy wykazuje sitne dziatanie - do jednego zabiegu wystarczą 2 krople. Z uwagi na to, że olejek może podrażniać skórę, nie nadaje 51
AROMATERAP!A
się do aromatyzowania kosmetykow do ogótnej pietęgnacji ciata.
olejek jałowcowy (Juniperus communis) o
możliwościachjego stosowania w przeszłościmówią liczne przekazy.W Egipcie i w kulturach semickich jałowiec naleŹał do świętychroślin ofiarnych. Pojawia się na tabliczkach z pismem klinowym, które około 960 roku p.n.e. król Salomon nakazał sporządzić po to, aby wypisać na nich godne czci aromaĘ. odbiorcami aromatów \eczniczych byli kapłani, mędrcy, prorocy' magowie, |ekarze i masażyści' Drewno jałowca palono w ogniskach i miejscach święĘch.W cza-
sach anĘcznych dym z jałowca miał przeciwdziałać klątwom, zaklęciom i złorzeczeniom rzucanym przez magów. Jałowiec sprawiał' że płomienie nie unosiły się do góry aroztaczający się zap ach dymu
c
hron 1ł pr ze
d
zar azkami chorob otwó
r czy
mi -
J e
sz-
cze w XX wieku we francuskich klinikach i lazaretach palono rozmaryn i jałowiec, by zapobiec niebezpieczeństwu infekcji.
Pozyskiwany z owoców jałowca olejek często używany był w medycynie ludowej. Dziśtakżę znajduje szerokie Zastosowanie w aromaterapii. Znpncu Leśny, bardzo przyjemny, ciepły.
DznrłNtp ARoMATERAPEUTYCZNE
r
o o o
Stosowany w formie rozcienczonej działa antyseptycznie i odtruwająco. Łagodzi infekcje górnych dróg oddechowych.
Za|ecanyjest przy rekonwalescencji i osłabieniu odporności
organizmu.
Wykazuje działanie uspokajające, antystresowe. Pomocny
jest przy zmęczeniu psychicznym ifizycznym oraz bezsenności.Pomaga odzyskać wewnętrzny spokój, nabrać dystansu do
problemów.
AROMATERAPIA
52
Poprawia pracę układu krązenia, działa wzmacniająco, obniża ciśnienie krwi. a Zmniejsza ból mięśnii bóle reumaĘczne. a olejek jałowcowy jest środkiem leczniczym i pielęgnacyjnym skóry - nacieranie ciała kilkoma kropelkamirozcieńczonymi w wodzie zmniejsza plamy po ospie, odrze i niektórych rodzajach egzemy. Dodany do kremów działa przeciwzmarszczkowo' przecivtdziała starzeniu się skóry i tworzeniu się plam pigmentacyjnych. MożnauŻywaćgo do aromatyzowania kremów, a rozpuszczonY w tonikach jest środkiemo działaniu ściągającym.AromaĘzowana olejkiem woda po goleniu przecivłdziałatrądzikowi i dobrze sŁuŻy zanieczyszczonej skórze. olejek tęn pomocny jest także w terapii antycellulitowej oraz wykazuj e działanie dezodoruj ące. Z powodu właściwości obkurczających stosowany jest jako lek na hemoroidy.
otejku jatowcowego nie powinny używać kobiety w ciąĄ. Nie zaleca się stosowania olejku jatow-
cowego w postaci czystej w lampkach zapachowych ze względu na zbyt duże stężenie olejku eterycznego. Aromatyczny zapach otejku stanowi dobre uzu-
pełnienie aromatów kwiatowych. ldealnie nadaje
się do aromatyzowania potpourń i saszetek.
olejek jaśminowy (Jasminum grandiflorum) Pieśniarze starożytnej Grecji używali olejku z kwiatu jaśminu do zachowania pięknego głosu i zdrowia strun głosowych oraz gardła. Przed występami skrapiali olejkiem owoc brzoskwini, który spożywali jako lek, by ich głos nabrał pięknego brzmienia. Chin_ ki nacieraĘ wewnętrzną stronę paznokci u rąk odrobiną olejku jaśminowego przed przystąpieniem do malowania, haftowania, grania lub układania artysĘcznych bukietów kwiatowych.
53
AROMATERAPIA
W Indiach jeszcze dziśolejek jaśminowy czczonyjest jako olej święty.Ludzie wierzący nacierają środek czoła odrobiną olejku, rySują delikatne ,'wonne liście''od środka nasady włosów aż do
,,trzeciego oka'', tj. punktu między brwiami' by w ten sposób pozbyć się złych energii i kierować swoje myślido wewnątrz- o|e' jek jaśminowy znajduje zastosowanie w przemyśleperfumeryjnym oraz w aromaterapii. W celu uzyskania stosunkowo niewielkiej
ilościolejku uŻywa się, podobnie jak to się dzieje z róŻami, ogromnych ilościkwiatów. Z tego powodu prawdziwy olejek jaśminowy jest bardzo drogi.
Zepxcłl Bardzo subtelny, kwiatowy.
DznrłNtB ARoMATERAPEUTYCZNE o Jest doskonaĘm środkiem relaksującym - koi nerwy, dodaje energii, likwiduje uczucie osłabienia i przepracowania. Pomaga ptzezwycięŻać stres i stany przygnębienia. Przywraca równowagę emocjonalną' Pobudza kreatywność' zdolności
o o
czę. Rozwij a Spo strze gaw czośó, intuicj ę. Zalecany jest jako afrodyzjak - j"go zapach sprzyja bardzo subtelnej zdolności odczuwania ) wzmaga erotyzm. Wykorzystywany jest jako środekpielęgnujący skórę - po-
tw ór
prawia elastyczność skóry i ją naw1lża. Jest składnikiem olejków do masażu, toników i kremów.
otejku jaśminowego nie powinny uzywać kobiety w pierwszym trymestrze ciąŻy.
olejek jodłowy (Abies balsameo) Zapachjodły bardzo korzystnie oddziafuje na organizm. Uspo_ kaja, dodaje sił, poprawia Samopoczucie. Za\ecany jest dla osób zestre sowan y ch i zmęczonych pracą. Warto wykorzystać aromatego olejku eterycznego. terapeutyczne właściwości AROMATERAPIA
54
Znpnca Bardzo przyjemny, leśny. DzIał-łNIr ARoMATERAPEUTYCZNE o Wykazuje właściwościrelaksujące - łagodzi stres i napięcie, działa tonizująco w przypadku umysłowego ifizycznego wyczerpania.
o o
Działa antyseptycznie, łagodzi infekcje górnych dróg oddech owych - pr zeziębien i e' gryp ę, zap al enie o s krz e li, zap alenie zatok. Wskazany jest w bólach reumatycznych, artretycznych, mięśniowych'
olejek kadżeputowy (oleum cojeputi
)
W aromaterapii ceniony jest ze względu na antysepĘ czne i przeciwbólowe właściwości. Zepl,cłl Silny, orzeźwiający.
DzlłrłNtpARoMATERAPEUTYCZNE
o o o
Wykazuje działanie przeciwbakteryjne, rczrzedzające śluzpomocny jest w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, kataru, kaszlu, zapalenia zatok. Łagodzi ból _ zalecany w reumaĘzmie, artreĘzmie' podagrze.
Działapobudzająco przy nadmiernej senności.
Olejek kardamonowy (Elletaria cardamomum) Egipcjanie uzywali kardamonu jako kadzidła w celach rytualnych, ekstrakty zaśtłoczone z 1ego torebek stosowali jako perfumy.
Greccy i rzymscy medycy uznawali zapach kardamonu zalek na
uspokojenie ciała, umysfu i duszy. W nowoczesnej terapii zapachowej docenia sięjego działanie relaksujące i antyseptyczne.
55
AROMATERAPIA
Ztptcu Piękny, korzenny.
DztłrłNte ARoMATERAPEUTYCZN
o
E
Wykazuje właściwościantyseptyczne - zalecanyjest przy kasz_ lu i zapaleniach dróg oddechowych. Zapach olejku kardamonowego jest skutecznym środkiem uspokajającym, tworzącym atmosferę relaksu i harmonii' Działa tonizująco na caty organizm.
Olejek kardamonowy w lampkach zapachowych i potpourri dobrze komponuje się z zapachem olejku anyżowego, cynamonowego' kolendrowego, goździkowego' c)Ąrynowego i po-
marańczowego. Wykazuj e działanie afrodyzj akalne.
Olejek kminkowy (Carum carvi) Głównym składnikiem olejku eterycznego otrzymywan ego Z nasion kminku zwyczajnego jest karwon. Olejek ten znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym. Warto wykorzystać jego właściwości aromaterapeutyczne. Zxpllcla Bardzo delikatny, ziołowy.
DzIłrłNIpARoMATERAPEUTYCZNE o Wykazuj e działanie antystresowe _ dzięki temu wpływa korzystnie na pracę przewodu pokarmowego, reguluje trawienie, wspomaga leczenie otyłości.
Olejek kolendrowy (Coriandrum sativum) W Egipcie kolendra stosowana była jako środek|eczniczy, kadzidło i perfumy. Grecy uŻywalijej do aromatyzowania maści' atakże palili jąw ofierze. Zapach kolendry wykorzystywany był w medycynie ludowej.
AROMATERAP!A
56
Dziśolejek eteryczny otrzymywany z owoców kolendry siewnej
populamy jest w przemyśle spoŻywczym, perfumeryjn)'m i w lecznictwie. Znajduje także zastosowanie w aromaterapii.
Znpecn Korzenny.
Dzlłł-łNle ARoMATERAPEUTYCZNE o Wykazuje działanie uspokajające _ zalecany jest zwłaszcza w stanach zmęczeniafizycznego i psychicznego. o Wpływa stymulująco na System odpomościowy. o Ma właściwościantysepfyczne - pomocny jest w leczeniu przeziębienia i grypy. o Działaprzeciwbólowo irozgrzewająco - np. w bólach reumatycznych, mięśniowych. o Olejek kolendrowy ceniony jest jako afrodyzjak. o W lampkach zapachowych olejek kolendrowy dobrze komponuje się z innymi olejkami o działaniu uspokajającym i odptężającym, np' różanym, kardamonowym, kwiatu pomarańczy, cynamonowym.
olejek kopru włoskiego (Foeniculum vulgare) olejku koprowego Konserwujące i uspokajające właściwości
były wielostronnie wykorzystywane w kulturach antycznych.
Używano go do konserwowania żywności,łafwo psujących się produktów lub przedmiotów. Nacierano nim wnętrza naczyń ceramicznych, drewnianych skrzyń, szkatuł i szaf. olej sezamowy aromatyzowany olejkiem koprowym, zawierającym substancję woskopodobną uważany był za znakomitą cudownie pachnącą politurę do pielęgnacji i konserwacji mebli.
Maściąnabazie olejku koprowego nacierano podczas wielkich
ceremonii tvtarz. Rzymianie, odwiedzając arenę' gdzie panował wielki hałas' wkładali w uszy waciki lekko nasączone olejkiem woskopodobne koprowym lub nacierali nim uszy. Właściwości
57
AROMATERAPIA
tego olejku miały ich chronić przed zgiełkiem. Egipcjanie wykorzystywali właściwości konserwujące olejku koprowego do mumifi kacj i zmarĘ ch. Wielką rzeczniczką olej ku koprowego była Hil-
degarda z Bingen. Zalecała go do odświeŻaniaoddechu, przeciwko zaflegmieniu dróg oddechowych orazw stanach melancholii.
Znptca Mocny, przyjemny, aromatyczny.
DztłrłNtr ARoMATERAPEUTYCZNE o Wykazuje działanie relaksujące _łagodzi nastroje depresyj-
ne, poprawia samopoczucie, wskazany jest dla kobiet w okre_
o
sie menopauzy.
Łagodzi zaburzenia gastryczne, niestrawnoś ć, zatruciapokarmowe' zmniejsza apetyt, działa rozkurczowo. o Wzmacnia układ krążenia. o Zapach olejku działa korzystnie na drogi oddechowe. Z powodu antyseptycznych właściwości można dodawać go do wód sfużących do płukania ust i gardła.
Odrobina olejku koprowego w lampce zapachowej tworzy dobry antywirusowy zapachw pokojach chorych. o UŻywany jest w terapii antycellulitowej. o
Zmieszany z irurymi aromatami traci nieco swój mocny zapach.
Dobrze komponuje się z olejkiem anyżowym, kardamonowym, kolendrowym i zapachami kwiatowymi. Pobudzający zapach nadaje się do pomieszczeń biurowych i mieszkalnych.
Otejku koprowego nie powinny stosowac kobiety w ciązy.
Olejek lawendowy (Lavandula officinalis) Nazwa rośliny pochodzi z łacińskiego lavąre
i
oznacza,,myć'', co
juŻ bardzo dużo mówi o zastosowaniu lawendy w historii. Zawarty w niej olejek eteryczny o właściwościach dezynfekujących
uŻywany był zawsze jako środekczyszczący, antybakteryjny
AROMATERAPIA
58
i konserwujący. Stosowali go m.in' mieszkańcy starożytnej Grecji i Rzymu , a takŻe członkowie plemion aĘkańskich. o lej ek etery czny otrzymyvvan y z r ozw iniętych kwiatów ści ęĘch
wrazz częściąłodygilawendy (najlepsze gatunki pochodzą z Prowansji i Bułgarii) stosowany jest dziśw przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym. Jest klasycznym środkiem w aromaterapii o szerokim zakresie właściwościleczniczych. Zeptcu Piękny kwiatowo-ziołowy.
DzłrłNtE ARoMATERAPEUTYCZNE o Działa anĘseptycznie, bakterio-, grzybo- i wirusobój czo wspomaga |eczęnie przeziębieni a, grypy, anginy, zapa|enia
o o
o o
o o
zatok, kataru, kaszlu. Łagodzi bóle różnego pochodzenia, np. bóle głowy, menstruacyjne, mięśniowe,reumaĄlczne. SĘmuluje pracę układu nerwowego _ działa uspokajająco, polecany jest przy bezsenności, nerwicach. Jest doskonałym środkiem łagodzącym objawy zmęczenia fizycznego i umysłowego oraz depresji. Przywraca równowagę wewnętrzną i spokój ducha. Rozjaśnia umysł i poprawia koncentrację. Wpływa pozyĘwnie na przebieg pertraktacji, spotkań biznesowych, rozmów kwalifikacyjnych ię. Wzmacnia system odpornościowy. U osób z chorobami układu krążenia zwięanymi ze Stresem jest pomocny w uzyskaniu ogólnej harmonii organizmuprzez uspokajający wpływ na układ nerwowy sympatyczny i pobudzający na układ parasympatyczny. Łagodzi kołatanie serca, obniza ciśnienie krwi. Ma własciwościodkazające _ przyspiesza gojenie się ran, chroni przed powstawaniem blim. Zastosowany miejscowo jest pomocny w leczeniu oparzeń. Leczy także stany zapalne skóry grzybice, np. stóp, możra go stosować do zmniejszenia siniaków.
Jest środkiem pielęgnującym skórę
- działaprzeciwzmarszcz-
kowo i dezodorująco' wskazany do cery trądzikowej.
59
AROMATERAPIA
o
Stosuje się w miejscach ukąszeń przez żmije lub pająki.
otejku tawendowego nie powinny używać kobiety w ciąży.
Olejek limetkowy (Citrus aurantifolia) olejek eteryczny otrzymywany jest przez wyciskanie skórek owoców. Wykorzystuje się go w przemyśle Spozywczym, atakze do celów aromaterapeutycznych.
Zapncn Swieży, cytrusowy.
DzlłrłNnARoMATERAPEUTYCZNE
o
o o o o
przeciwdepresyjne - olejek Wykorzystuje się właściwości poprawia samopoczucie, wskazany jest dla osób rozchwianych emocjonalnie. Wzmacnia siĘ psychiczne, łagodzi stres i napięcie.
Wspomagaterapię antyalkoholową' Przynosi ulgę w bólach reumatycznych, artretycznych, mięśniowych,bólach głowy, nerwobólach. Wzmacnia układ krążenia. Wykazuje właściwościantysepĘczne _ pomaga leczyć przeziębienie.
otejek limetkowy doskonate nadaje się do
na-
dawania przyjemnego zapachu pomieszczeniom mieszkalnym i biurowym. Cytrusowy zapach tworzy atmosferę relaksu i harmonii.
Olejek majerankowy (Origonum majorana) Bogowie egipscy, greccy i rzymscy bardzo lubili aromat majeranku. Dlatego - jak napisał Pliniusz _ Sam surowy Kato nakazywał siać majeranek w ogrodach, bo pomagał zaskarbić sobie ich AROMATERAPIA
60
życzliwość.Grecy palili majeranek w misie ofiamej na cześćAfrodyty. Aromat majeranku odgrywał bardzo waŻnąrolę w miłosnej magii. Dziśznajduje szerokie zastosowanie w aromaterapii. Zl'pncu Ciepły, ziołowy, koj ący. Dztłł.łNtpARoMATERAPEUTYCZNE r Wpływa korzystnie na system nerwowy _ pomocny jest w leczeniu nerwic i bezsenności. Przynosi ulgę w stanach napięcia, stresu' przygnębienia, depresji. o Łagodzi bóle mięśni,stawów - stosowany bywa przy przeciążeniach mięśnii ścięgien,skurczach' Stosuje się go także w przypadku bólów migrenowych i nerwobólów. o Wpływa na usprawnienie krąZenia, ponieważ rozszerza naczynia tęfiricze, dzięki czemu świetrrienadaje się dla osób z wysokim ciśnieniemkrwi. o Wykazuje właściwościantybakteryjne - pomocny jest w leczeniu przeziębienia i kaszlu.
otejku majerankowego nie powinny stosować ko_ biety w pierwszych miesiącach ciąży.
Olejek mandarynkowy (Citrus nobi lis) olejek eteryczny otrzymywany ze skórki owoców mandarynki stosowany jest w przemyślespożywczym i perfum eryjnym. Znaj-
duje także szerokie Zastosowanie w aromaterapii' lego zapach naleŻy do powszechnie akceptowanych, dlatego jest komponentem poprawiaj ącym zapach r óŻny ch mieszanek.
Zaptcrs Swieży, cytruSowy, słodki.
DzlłrłNIpARoMATERAPEUTYCZNE e olejek wykazuje właściwościrelaksujące _ łagodzi zdenerwowanie i nadmierne pobudzenie. Pomocny jest w leczeniu bezsenrrości, w stanach przygnębienia, sytuacjach stresowych.
61
AROMATERAPIA
Działa ogólnie wzmacniająco - wskazany jest dla osób osłabionych, rekonwalescentów. o Wzmacnia układ krążenia, obniża ciśnieniekrwi. a Wpływa korzystnie na wygląd skóry - za|ecanyjest zwłaszcza do pielęgnacji cery tfustej, trądzikowej.
Zabiegów aromaterapeutycznych z ułciem otejku mandarynkowego nie nalezy przeprowadzać na skórze, która ma być wystawiona na dziatanie promieni UV (słońce, solarium).
Olejek melisowy (Melissa offi cinalis) Zapach melisy odgrywał kiedyś bardzo waŻnąrolę w kuchni, chroniąc żywnośćprzed zepsuciem się. Był on również wysoko ceniony w magii miłosnej. olejek z melisy sfużył w dawnym przyrodolecznictwie m.in. do leczęnia stanów wywołanych szokiem. Dziśten otrzymy w any przez destylacj zie|a zpaą wo dną ę olejek eteryczny jest podstawowym olejkiem nasennyrn, stoso_ wanym w zabiegach aromaterapeuĘcznych.
Z*acrl Cytrynowo-ziołowy.
Dałł-łNteARoMATERAPEUTYCZNE o Działa uspokajająco, łagodzi silne napięcia nerwowe , przywraca równowagę. PozyĘwnie działana stany psychicznego i fizy czne go wyczerpania, w sytuacj ach stresowych, stanaóh apatii, smutku i depresji. Zalecanyjest dla kobiet w okresie menopauzy. Jest bardzo skutecznym środkiem nasennym.
o Wykazuj e właściwościantysepty czne, odkażające. o Łagodzi bóle głowy, menstruacyjne i reumatyczne. o Pomocny jest w leczeniu egzemy, opryszczki, grzybic skóry. o w naturalnej kosmetyce reczniczej olejek z melisy stanowi
dobry składnik zapachowy kremów i środków do pielęgnacji ciała. NaleĄ jednak stosować go oszczędnie, ponieważ w ,ayt
AROMATERAPIA
62
o
dużych dawkach działa intensywnie i może spowodować podraznienie skóry. olejek z melisy aromatyzujący potpourri albo dodawany do lampek zapachowych dobrze komponuje się z innymi olejkami o zapachu cytrynowym, np.z olejkiem cytrynowym, pomarańczowym, mandarynkolvym. M ożna go mieszać z zapachami cytrusowymi lub kwiatowymi.
otejku melisowego nie powinny stosować kobiety w ciązy. Kilka kropet otejku wlanych do kominka aromaterapeutycznego odstrasza muchy. Otejek można dodawać do środkowdo konserwacji mebti, aby nadać im przyjemny zapach.
otejek mięty pieprzowej
(tv1entha
piperita)
W starożytnościwierzono, że zapach mięty pobudza mozg do lepszej pracy' dlatego uczniowie rzymskich filozofów chętnie wieńczyli miętą głowę. Zapachowi temu przypisywano moc zwycięŻania zła, pokonywania mrocznych sił ciemności. Mięta była jednym z siedmiu ziół palonych w ogniu świętojańskim -
nadającym moc wszystkim roślinom leczniczym. Z kwitnącej mięĘ pieprzowej dziewczęta p|otły wianki na włosy, by roztaczały ponętny, świeżyzapach, mający do spełnienia pewną określonąrolę w miłości.
Dziśolejek miętowy wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym, farmaceuĘc znym i kosmetycznym. Zapncrs
ostry mentolowy, chłodny. DzIłrłNlr ARoMATERAPEUTYCZNE
o
Działa antybakteryjnie i przeciwwirusowo - wspomaga leczenie infekcji górnych dróg oddechowych, przeziębienia, grypy. Polecany jest w stanach gorączkowych.
63
AROMATERAPIA
antyseptyczne wykorzystywane są w leczeniu Właściwości stanów zapalnych skóry.
Wykazuje właściwościprzeciwbólowe _ pomocny jest w bólach głowy' reumatycznych, nerwobólach,
a
takze bólach men-
struacyjnych.
Działa stymulująco na organizm _ za|ecany jest w stanach zmęczenia, stre Su. Wykazuj e działanie p obudzaj ąc e, przec iwdziała nadmi ernej senno ści, poprawia koncentracj ę. Wdychanie olejku miętowego moze stanowić pomoc w stanach szokowych i lękowych. a Wzmacnia system odpornościowy. a Można go stosować w przypadku zaburzeń układu krążenia, działa ł ago dn i e pob ud zaj ąco. D ziała rozkurczow o. Łago dzi dol egliwo
ści gastryczne, a także objawy choroby lokomocyjnej. Wykazuje działanie chłodzące i orzeżwiające _ warto go dodawać do kąpieli w czasie upałów.
otejku miętowego nie powinny stosować kobiety
w pierwszych miesiącach ciąży. Ze wzgtędu
na
wysoki procent mentolu z olejkiem tym należy postępować oszczędnie. By unoszące się opary nie podrażniaty śluzowek, Wystarczy Użyc do kąpieti orzeźwiającej 2-3 kropti otejku. Saszetki i potpourri aromatyzowane otejkiem miętowym nadają się do odświeżaniapowietrza i nadawania przyjemnego zapachu w tazienkach, toaletach, saunie. Zapach olejku miętowego odstrasza komary.
Olejek mirry (Commiphora myrrha) olejek otrzymuje się z Żywicy drzewa balsamowego. Mirra ma działanie uspokajające. W magii i religii stosowana była już od 4000 lat. Grecy używali jej do odkażania i leczenia chorób skóry. AROMATERAPIA
64
W Egipcie natomiast stosowano ją do kadzideł i podczas balsamowania ciała.
Zepacu Mocny, korzenny.
DzlłrłNlp ARoMATERAPEUTYCZNE o olejek doskonale poprawia Samopoczucie
-
pobudza ciało
i umysł. Pomaga w koncentracji, dodaje wiary w siebie. Działa antystresowo i anĘdepresyjnie.
olejek muszkatołowy (Myristica f ragrans) olej ek otrzymywany jest przez destylacj ę nasion (owoców) muszkatołowca z parą wodną. W aromaterapii ceniony jest przede wszystkim ze w zg|ędu na właściwości antyseptyczne, ściągaj ące i przeciwbólowe. olejek dodawany jest do egzotycznych perfum i mydeł.
Zapecłl Mocno skoncentrowany, korzenny, długo się utrzymujący. DaereNlB enoltłrenapEuTYczNE o oszczędnie stosowany w lampkach zapachowych sprzyja witalności. Pobudza kreatywność, przedsiębiorczość, energię. Gdy mamy dużo pracy, można go dodać do lampki zapachowej ustawionej w biurze. Jedna kropelka muszkatu, ze wzg|ę-
o o o
du na jego mocno skoncentrowany zapach, jest ilościąwystarczającą. Z aromatem tym dobrze komponują się inne zapachy o właściwościachpobudzających, jak anyŻ, rozmaryn, jałowiec, cytryna, geranium.
Pomocny jest w zaburzęniach gastrycznych. Wykazuje właściwości przeciwbólowe - przynosi ulgę w przypadku bólów mięśni,bólów reumatycznych i artretycznych. Poprawia krążenie krwi.
65
AROMATERAPIA
Otejek zawiera w swoim sktadzie hatucynogen' t
Olejek neroli (Citrus bigaradia
Risso,)
eteryczny otrzym}nvany z kwiatu pomarańczy gorzkiej jest cennym Surowcem sztuki perfumeryjnej' Nazwę neroli załarię"ri*łoskiejksiężniczce, która uczyniła go swoimi ulubiojak olenymi perfumami. olejek z kwiatu pomarańczy, podobnie
olejek
do środków kobiecej sztuki .1et .jasminowy, zawszę na|eŻał
ll*od".niu. Jako zapach o właściwościachafrodyzjaku Znany został był w China ch orazindiach, a około XVII wieku odkryty tikzeprzezkobiety europejskie' olejek służyłjako perfumy' dopudrowania dawano go też do pudru do twarzy i ciała oraz do olejek kąpieli' peruk. AromaĘzowano nim także wodę do ) t*iutu pomarańczy naleŻy do jednego z droŻszych olejków jednym z najcenniej_ stosowanych w aromaterapii. Jest również szych olejków wykorzystywanych w kosmetyce'
Znpnca W formie skoncentrowanej ma gorzkosłodki zapach, który staje wtesię przyjemny dopiero w odpowiednim rozcieńczeniu' Jest dy ciepĘ i delikatny. Dzlłł,łNtBARoMATERAPEUTYcZNE o Głównym obszarem dz\ałania olejku jest sfera psychiczna' Pomaga przywrócić harmonię między ciałem, umysłem i dusząłigiazilęki' stany nerwowe' działa antystresowo i anty_ p o zy oepre syj ni e. Wykazuj e działanie euforyzuj ąc e, p o zw a(a tywniej spojrzeć na problemy. o Jest łagodnie działającym afrodyzjakiem' o Ma właściwościantyseptyczne' o Wykorzystuje się go do leczenia stanów zapalnych skóry oraz dopielęgnacji cery - zwłaszcza naczynkowej , atakże dojrza' łej, działa prze ciw zmarszc zkowo' AROMATERAPIA
66
o
Zapach olejku neroli najlepiej działa w kompozycji z innymi olejkami, zwłaszcza z olejkiem cynamonowym' kolendrowym oraz ylang-ylang.
Olejek paczulowy (Pogostemon patchouli) olejek paczulowy pozyskiwany jest z kwiatów i liścibrodźca paczulki. Jego intensywny zapachjest typowym aromatem domowego i religijnego życia Indii. olejek ten barwi skórę na brązowoŻołty kolor. Kobiety bramińskie rysowały nim delikatne linie wzdłlń ramion, a także naznaczaĘ nim punkt na środku czoła, by zademonstrować przynależnośćdo najwyższej kasty. Rytualne malunki byĘ równieŻ oznaką płodności'Dziśolejek paczulowy ma zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym. Stosowany jest jako składnik kompozycji zapachowych i dodatek do kadzidła. Był on jednym z ulubionych pachnideł subkultury hippisów.
Zepectł Silny, trwaĘ odurzający. Kojarzy się z zapachem ziemi.
DzIłrłNtp ARoMATERAPEUTYCZNE o Rozgrzewający olejek jest skutecznym antysepĘkiem, tradycyjnie stosowanym w medycynie wschodniej do zwalczania zakaŻeń i gorączki. o Ma działanie uspokajające i tonizujące, dlatego bywa pomocny w leczenil zaburzeń tak odmiennych, jak stres i niestraw-
o o o
ność.
olejek paczulowy znany jest jako lek o działaniu antystresowym i anĘdepresyjnym. W małych dawkach uspokaja, w większych działa pobudzająco. Stosuje się go d,o zwalczania łupieżu,zapobiegania wypadaniu włosów, atakżeprzy egzemie, liszajach, pęknięciach skó_ ry stanach zapalnych oraz grzybicach skóry. Reguluje gospodarkę płynami - wykorzystuje się go w terapii
antycellulitowej.
67
AROMATERAPIA
się' trądziko_ DoskonaĘ do pielęgnacji cery przetłuszczającej wej.
a Przypisuje mu się działanie afrodyzjakalne' na|eŻy orientalno-a zjaty cki bukiet. zapachowy' a
siśoąaźują" zinnymiza.paJsposob ós'crędny mieszać olejek paczulowy
kwiatowe i tYil\ chami. Olejek paczulowy utrwala zapachy stę działania' Szczególnie dobrze komponu1e
.'u "u'ięgichróŻanym,jaśminowym' bergamotowym' z zapachćm
a takŻe
anyżowym, j ałowcowym, ylangowym'
jednego zaOtejek ma bardzo sitne dziatanie' do do dodawany biegu wystarczą 2 kropte' Może byc odstraszania środkow czyszczących oraz stużyć do moti i innych owadów'
Otejek petit grain (Citrus aurontium)
gdy olejek petit grain,,,małe nasionko'', sięga czasów' Nazwa -"urv,uiv pomapolyskiwany był z młodych owoców i nasion z liści głównie się wytwaza rairczy lub cytryn. ozis otejet ten go działania oledezodoruj ąc e ;;;;'J.'y' gorzkiej' Z p Ńodu był do zwa|czania nieprzyjemjek petit grain zavłsz. u4"'uu"y aromatyzowano nim małe saszetki' il;i ;;r;ńów. W Anglii ciężkich sukien' Dziśstosowany jest które wszywano w .ęku}y jako składnik kompozycji zapachowych' Znplrcn
Swieży, cytrusowy' Dzlq,ł-łNn ARoM ATERAPEUTYcZNE . wyt u"rrie właściwościantystresowe, wpĘwa pozytywnte na samoPoczucie.
. ór.j"t .
tworzy petit grain w pomieszczeniach mieszkalnych
przyjemną atmosferę'
job"e komponuje się z bardziej cierpkiT^pi"t telo olejku cynamo*irupu.r'u-i, jak rozmaryn i anyŻ' z bergamotką
AROlJlATERAPIA
68
i kolendr6 a także z zapachami kwiatowymi, jak geranium' kwiat pomarańczy i róŻa. nem
olejek pomarańczory (itrus aurantium var dulce) olejek eteryczny otrzymywany jest ze skórki owoców pomarańczy słodkiej i gorzkiej. Stosowany jest w przemyślespożywczym
i perfumeryjnym. W XlX-wiecznej Anglii używany był powszechnie, zamiast prawdziwego olejku z kwiatu pomaraiczy, do aromaĘzowania potpourri. Dziśw terapii zapachowej ceni się przede wszystkim jego relaksujące właściwości. Zepecłl Słodki, ciepĘ owocowy.
DzIerłNn ARoMATERAPEUTYCZNE o Działa uspokajająco - stosowany jest w depresjach, stanach lękowych, napięciu nerwowym' nadpobudliwości. Pomaga przywrócić harmonię między ciałem, umysłem i duszą. Skuteczny jest w stanach przygnębienia, przemęczenia fizy cznego i umysłowego. Wprawia w dobry nastrój, orzeż;wia. o Ułatwia zasypianie przy bezsenności. o Wykazuje właściwościprzeciwskurczowe _ łagodzi skurcze i bóle mięśni. o Pomaga zwalczyć przeziębienie i grypę. o Pomocny jest w terapii antycellulitowej. o Wskazany jest do pielęgnacji skóry dojrzałej _ wygładza zmarszczki.
Zabiegow aromaterapeutycznych z użyciem otejku pomarańczowego nie należy stosować na skórę, która ma być wystawiona na dziatanie promieni UV (stońce' sotarium) - mogą pojawić się ptamy pigmentacyjne. otejek pomarańczowy nadaje pomieszczeniom mieszkatnym bardzo przyjemny ciepty zapach. 69
AROMATERAP!A
Olejek rozmarynowy (Rosmarinus officinalis) Zapach rozmarynu odgrywał waŻną rolę w wierzeniach kultur antycznych. Rozmaryn palono ku czci bogów zamiast kadzidła. Zapachpalonego roznarynu uzrvany był w ińalacjach do wznoc-
nienia pamięci i rozjaśnienia myśli. Północnoamerykańscy Indianie palili to ziele' szukając u Wielkiego Ducha pomocy i rady przed podjęciem decyzji dotyczących swego plemienia. Czarownicy uŹywali zapachu rozmarynu do wypędzania złych duchów i do ochrony przed tajemnymi mocami.
od dawna doceniano walory olejku rozmarynowego w pielęgnacji urody' Klasyczną receptą na piękną skórę jest woda węgier-
ska, wynaleziona przez pewną węgierską księżniczkę, która do póŹnego wieku cieszyła się kwitnącą cerą.
Dziśolejek eteryczny otrzymywany z gałązek i liścirozmarynu lekarskiego stosowany jest jako składnik kompozycji zapacho' wych oraz aromatów spożyłvczych. W aromaterapii jest jednym z najcenniejszych olejków o bardzo szerokim oddziaływaniu. Jest podstawowym olejkiem o działaniu pobudzającym.
Złpecu Świeży, mocny, kamforowy.
DzlarłNlr ARoMATERAPEUTYCZNE
o
o o o
Stymuluje centralny układ nerwowy - zalecany jest w depresjach, zmęczeniu psychicznym, wzmożonym napięciu, trudnościach w zapamiętywaniu. Poprawia koncentrację i pamięć. Jego zapach powoduje szybkie odświezenie,dodaje nowego zapahl do pracy' ułatwia zdolnośćpodejmowania decyzj| Tonizuje pracę serca' reguluje ciśnienie krwi' łagodzi dolegliwościzwiąz ane z żyl,akami. antyseptyczne. Ułatwia oddychanie w czasie Ma właściwości kataru, łagodzi kaszel przy przeziębieniu, grypie. Działa przeciwbólowo - m.in. łagodzi bóle reumatyczne, artretyczne, bóle głowy, bóle mięśni różnego pochodzenia.
AROMATERAPIA
70
Działa ogólnie wzmacniająco. Wskazany jest w stanach wyczerpania fizycznego. o Od dawna ceniony jest jako afrodyzjak. o Jest wykorzystywany jako kosmeĘk _ do pielęgnacji włosów (działa przeciwłupieżowo, zapobiega wypadaniu włosów) oraz ciała (działa pobudzająco na skórę, jest świetnymdodatkiem do kąpieli orzeźwiających, stosowany w terapii antycellulitowej).
otejku rozmarynowego nie powinny używać kobiety w ciązy. otejek ten należy stosować oszczęd-
nie, wystarczą Ż-3 kropetki na zabieg. W tamp_ kach zapachowych zaleca się mieszanie otejku rozmarynowego z innymi zapachami, np. szatwii, lawendy, cytryny.
olejek różany (Rosa damascena
MIII.)
ZapachróĘ na|eĘ od stuleci do najbardziej cenionych. olejkiem róŻanym aromatyzowano oleje świętei środkisłużące do pielęgnacji urody, dodawano go także do potraw.
olejek eteryczny otrzymywany jest z płatków kwiatowych róży damasceńskiej. Dziśstosowany jest w kompozycjach zapacho_
wych oraz aromatach spożywczych. Należy do najdroższych olejków eterycznych zuwaginato,że do jego wyprodukowania zużywa się bardzo wiele surowca. Z lwagi na ogromny zasięg oddziaływania i piękny zapach nazywa się go ,,królem olejków eterycznych".
Zxpecu Kwiatowy, słodki, ciepły.
DznreNrr ARoMATERApEUTyczNE o Ma właściwościrelaksujące - uspokaja, ułatwia zasypianie, poprawia Samopoczucie. Przywraca dobry humor' zwiększa 71
AROMATERAPIA
pewnośćsiebie, pobudza. Działa antydepresyjnie, wspomaga leczenie nerwic. Wykazuj e działanie antyseptyczn e. przeciw zapalne - wspomaga|eczenie ran,łagodzi infekcje bakteryjne i grzybice skóry. a Pomocny jest w łagodzeniu bólu * zwłaszczabólu głowy. o WpĘ.wa korzystnie na pracę układu WĘenia, działatonizlĄąco na pracę serca' obniża ciśnieniekrwi. o Jest cenionym od wieków afrodyzjakiem. o
Z powodu wysokiej skuteczności prawdziwy olejek róŻany jest bardzo ceniony w kosmetyce |ecznicze1- działa kojąco na skórę, wygładzają sprzyja zachowaniu pięknej cery. Do_ skonale oŻywia i odmładza skórę dojrzałą. otejku'rózanego nie powinny stosować kobiety w ciąży.
Olejek rumianku lekarskiego (
Matri cari a chamomi I Ia)
Hipokrates, zwany ojcem medycyny, zadedykował zie|e rumianku słońcu, ponieważ ,,leczyło ono dreszcze''. od wieków stosuje się w medycynie rumianek i olejek z niego pochodzący. Aż do czasów drugiej wojny światowej używano olejku rumiankowego w szpitalach i gabinetach lekarskichjako naturalnego środkadezynfekcyj nego i antysepty czne go.
olejek eteryczny otrzymywany jestprzez destylację z parąwod_ ną koszyczków kwiatowych rumianku pospolitego. Dziśstoso-
wany jest w aromaterapii przede wszystkim w leczeniu różnego rodzaju wysypek skórnych i podrażnień skóry. Zepacru
Ciepły' ziołowy.
DztłtłNtp ARoMATERAPEUTYCZNE o Pomocny jest w leczeniu schorzeń układu oddechowego wskazany jest przy suchym kaszlu. AROMATERAPIA
72
-
Wykazuj e działanie uspokaj
-
poprawi a samopoczuc ie, łagodzi stres i napięcie nerwowe. Pomocny jest w leczeniu bezsenności. Stosowany jest w stanach zapaLnych skóry oparzeniach, łagoaj ąc
e
dzi podraŻnienia skóry. a Łagodzi niestrawność, ułatwia trawienie, zapobiega wzdęciom.
a Działaprzeciwbólowo - zmniejsza bóle głowy i bolesne skurcze miesiączkowe' Jego uspokaj ające działanie jest pomocne w zwalnianixprzyspieszonej akcji serca i obniżaniu wysokiego ciśnienia.
otejku nie powinny stosować kobiety w pierwszych miesiącach ciąży. Z uwagi na właściwości drażniące do jednego zabiegu Wystarczą 2-3 kropl'e otejku.
Olejek rumianku rzymskiego (Anthemis nobilis) olejek etęryczny otrzymywany jest przez destylację ziela z parą podobne do olejku z rumianku wodną. Wykazuje właściwości jest mniej drażniący. lekarskiego, ale Ztpncu
CiepĘ miodowy. Dznł,eNle ARoMATERAPEUTYcZNE o W terapii zapachami wykorzystuje się jego właściwościprzeciwzapalne _łagodzi stany zapalne i uczulenia skóry' o Stosowany do pielęgnacji skóry zwłaszcza cery tfustej, trądzikowej, a takŻe skóry poparzonej, równiez promieniami słonecznymi. o Działa przeciwbólowo - łagodzi nerwobóle, bóle głowy, zębów, mięśni,zwłaszcza po wysiłku sportowym' reumatyczne i artretyczne. o Korzystnie wpĘwa na system nerwowy - uspokaja, łagodzi negatywne skutki stresu, pomocny jest w leczeniu bezsenno-
73
AROMATERAPIA
ści.olejek daje uczucie odprężenia i harmonii, wzmacnia siły psychiczne, zdecydowanie i wytrwałość.
otejku z rumianku rzymskiego nie powinny Używać kobiety w pierwszych miesiącach ciąży.
olejek sandałowy (Santalum album) olejek
z
drzewa sandałowego dzięki właściwościom antyseptycznym znany jest przede wszystkim w ziołolecznictwie ajurwe-
dyjskim. Wyrabiano z niego woski do nacierania ciała, aby ochro-
nić się przed gorączką atakże przed pasozytami i bakteriami. W sferze duchowej olejek miał pobudzać wyższą inteligencję, pomagać w otwarciu,,trzeciego oka'', sprzyjać religijnemu skupieniu
i
medytacjom. olejek sandałowy wykorzystywano także w kosmetyce. Sporządzano z niego np. wonne pomady do włosów.
Zepecu orientalny, ci epĘ zmysłowy, del ikatnie niezbyt mocny' z czasem nasilający się.
Żyw
iczny. Początkowo
DałrłNtg ARoMATERAPEUTYCZNE
o o
o
Wykazuje właściwościanĘbakteryjne _ pomaga przy suchym, drażniącym kaszlu, katarze, anginie. Ma działanie lekko uspokajające, relaksuje, zalecany jest w sta_ nach zmęczenia umysłowego' pzepracowania. Pomaga uwolnić się od napięcia, przynosząc spokój i równowagę. Usuwa uczucie znuŻęnia. Poprawia pamięć i koncentrację. Pozwala odzyskać spokój ducha. Wedfug wschodniej medycyny sĘmuluje energię duchową. Pomaga oderwać się od codziennych problemów i skupić na własnym wnętrzu. Zalecany jest m.in. podczas medytacji. AnĘseptyczne właściwościolejku sandałowego i jego przyjemny zapach sprawiają że chętnie jest używany do aromatyzowania kosmetyków' Woda po goleniu z olejkiem sandało-
AROMATERAPIA
74
wym ma bardzo ładny zapach. olejek dzięki antyseptycznym, lekko ści ągaj ącym właściwościom działa |eczniczo na tfu stą
zanie czy szczoną skórę. Stosuje się go w przypadku zaburzeń gastrycznych, nudności,
wymiotów. O
Jest to słynny, ceniony od wieków afrodyzjak.
a Z powodu przyjemnego zapachu i swego działania dezynfekującego olejek z drzewa sandałowego nadaje się do aromatyzowania potpourri do łazienek i toalet oraz do saszetek za_ pachowych wieszanych w szafach. olejek sandałowy tworzy dobrą kompozycję zapachową z olejkiem cytrynowym, roz-
marynowym, goździkowym i jałowcowym.
Olejek sosnowy (Pinus silvestris) Zapach sosnowy wykorzystywano od dawna w medycynie ludorelaksujące i nasenne. Chcąc wej. Doceniano jego właściwości zapewnić sobie spokojny,bezpieczny i długi sen, umieszczano pod poduszką w lnianym woreczku garśćigieł sosnowych.
olejek eteryczny otrzymyvvany z igieł sosny Zwyczajnej stosowany jest dziśdo perfumowania mydeł i soli do kąpieli oraz do odświeżaniapowietrza. W aromaterapii wykorzystuje się przede wszystkim jego bakteriobójcze i wykrztuśne właściwości' Zl.pecu Swieży,leśny. DzlłrnNIp ARoMATERAPEUTYcZNE o Jest silnym anĘseptykiem. Stosowany jestrwłaszczaw leczęniu infekcji dróg oddechowych _ wspomaga leczenie przeziębienia, grypy, anginy, zapalenia zatok. o Działa rozgrzewająco - skuteczny jest w zwa|czaniu bólów reumatycznych i artrety czny ch. o Wykazuje działanie relaksujące - pomaga odzyskać spokój oprawia samopo czuc ie. Zale cany j est w stanach przemęczenia, fizycznego i psychicznego spadku formy. ducha,
75
p
AROMATERAPIA
o
o o o o
Stymuluje pracę układu krĘenia. Wspomaga leczenie infekcji pęcherza i kamicy nerkowej. Poprawia stan skóry - łagodzi podraznienia, oezyszczaporyWystarczy kilka kropli olejku dodać do kąpieli. Zwiększa odpornośćorganizmu. Swietnie nadaje się do odświeżaniapowietrza w pomieszczeniach mieszkalnych.
olejek szałwii lekarskiej (Salvia officinalis) We wszystkich kulturach, poczynając od antycznych, przez średniowiecze i kultury ludowe, zapach szahvii odgrywał bardzo ważnąrolę w magii' był środkiemchroniącym przed zgubnymi siłami. Zwa\czano nim czary i siĘ demoniczne.
olejek eteryczny destylowany z kwitnących wierzchołków i liści szałwii od dawna stosowany jest w medycynie ze wzgIędu na właściwości|ecznicze. Znpltcn Mocny, zbliżony do kamfory.
DznrłNl g ARoMATERAPEUTYCZNE o olejek szałwiowy wywiera działanię ogólnie tonizujące, pomaga w zwalczaniuzmęczenia, drażliwościi depresji, dzięki czemu podtrzymuje dobre samopoczucie i zmniejsza ogólne
o
działanie streSu. antyseptyczne i dezodorujące. Wykazuje właściwości
olejek szałwii muszkatołowej (Salvia sclarea) Zapach szałwii muszkatołow ej był zaw sze magicznym środkiem służącym do odprawiania rytuałów przez kapłanów, uzdrowi c i eli i alchemików, atakże ludzi zajmujących się czamąmagiąoraz wyznawców wudu. Prorocy hinduscy uwazali, Że zapach ten jest zdolny zmienić nurt życia, tak by z boskim nurtem dotrzeć do
AROMATERAPIA
76
wielkiego oceanu' nazywanego przez nich s amadhi, oznaczającego oświecenie. Zapach szałwii ceniono już w starożytności jako środekpobudzający do miłości.W aromaterapii wykorzystuje się przede wszystkim jego anĘseptyczne i relaksujące właściwości. znacznie silniejsze niż olejek olejek ten wykazuje właściwości szałwii lekarskiej. Znpec:ł Wyrazisty, ziołowy, ostry. Dztłł-łNteARoMATERAPEUTYCZNE o Łagodzi infekcje bakteryjne
C o o o o o
-
kaszel, bronchit oraz infekcje
skóry.
Zwalczabóle reumatyczne i bóle mięśniowe. Za|ecanyjest do pielęgnacji skóry dojrzałej. Pomocny jest w leczeniu stanów nerwicowych, przygnębie_ nia, depresji, rozchwiania emocjonalnego. Ma właściwości koj ące, poprawia samopoczucie. Wzmacnia pamięć i koncentrację. Wpływa korzystnie na pracę układu krążenia, obniża ciśnienie tętnicze krwi. Jest łagodnie działającym afrodyzjakiem- Ze wszystkich rodzajów szałwii ten gatunek uważany jest za najskuteczniejszy afrodyzjak.
otejku szatwii muszkatotowej nie powinny używać kobiety w pierwszych miesiącach ciąży.
olejek świerkowy(Picea glauca) Zapach świerkuwykorzystywany był w obrzędach magicznych. Według wierzeń ludowych dymze spalonych świerkowych gałę-
zi oddalał złe moce. W medycynie ludowej uspokaj
aj
wykorzystywano
ące właściwościtego zapachu.
Znpecłl Leśny.
77
AROMATERAPIA
Dznrnmg ARoMATERApEUTvczNE o Wspomaga infekcje górnych dróg oddechowych - pomocny jest w leczeniu przeziębienia i grypy' działawykrztuśnie. Stosowany jest w stanach podgorączkowych. o Wzmacnia organizm. o Działa przeciwbólowo - zwłaszczaw przypadku bólów mię-
o
śnii nerwobólów. Pomocny jest w zwa|czaniu bezsenności - Sen przyvvołuje kąpiel z dodatkiem olejku.
Olejek tymiankowy (Thymus vulgaris) Tymianek, podobnie jak szałwia, naleŻał u Starożytnych Greków i Rzymian do herbąe Scłcrae, świętychziół. Mieszkańcy Krety jeszcze do końca XIX wieku destylowali olejki eteryczne z Ęmianku, atakże szałwii muszkatołowej, mięty i jałowca, i sprzedawali je na targach jako leki nafuralne. olejek tymiankowy był cenionym środkiemdezynfekującYm, nP. łatwo psujące się produkty spożyr,vcze owijano w wilgotne płótno aromaĘzowane tym właśnieolejkiem, by chronić je przed zepsuciem.
Dziśolejek eteryczny otrzymywany z ziela Ęmianku pospolitego stosowany jest w lecznictwie, w przemyśle spożywczymoraz do perfumowania, np' mydeł.
Zepecn Ziołowy, mocny.
DzIłrłNIeARoMATERAPEUTYCZNE o Działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo - wspomaga leczenie infekcji i gómych dróg oddechowych (przeziębienia, zapalenia oskrzeli, bólu gardła)' Ułatwia oddychanie. o Wzmacnia system odpornościowy. o Przynosi ulgę w bólach reumatycznych i artretycznych. o Działa antydepresyjnie, uspokaja, poprawia samopoczucie' Pomaga zw alczy ć bęzsenność.
AROMATERAPIA
78
Korzystnie wpĘwa na pracę układu krążenia' podwyzsza ciśnienie krwi. W kosmetyce|eczniczej olejek tymiankowy bardzo oszczędnie używany jest w tonikach i kremach do skóry zanieczyszczonej i trądzikowej. Za|ecany jest w przypadku wypadania włosów. Zapach olejku tymiankowego bardzo dobrze usuwa zapachy kuchenne i dlatego jest odpowiedni do aromatyzownia potpourri i saszetek zapachowych do kuchni.
otejku tymiankowego nie powinny używać kobiety w ciąży oraz osoby mające wysokie ciśnienie krwi.
Olejek wetiweru (Vetiveria zizanioides) W historii zapachów aromat wetiweru ma opinię magicznego środka miłosnego i na|eży do hinduskich tajemnic miłości.ole-
jek ten jest wysoko ceniony w kosmetyce, a zwłaszcza w przemyśleperfumeryjnym.
Zltplcu Cierpki, cytrynopodobny. DznrłNrc ARoMATERAPEUTYCZNE
o
o o o
W terapii zapachowej ceniony jest jako środekdo aromaĘzo_ wania olejków do masażu, kremów do ciała i toników. Działa sĘmulująco na zmysĘ,jest cenionym od dawna afrodyzjakiem. Niezwykle eroĘzująco działa w połączeniu z olejkiem różanym, kardamonowym lub ylangowym' relaksujące _ koi nerwy' doskonale Wykazuje właściwości poprawia samopoczucie. Dobrze komponuje się z zapachami kwiatowymi, a także olejkiem paczulowym, bergamotolvym i cynamonowym. Nadaje pomieszczeniom mieszkalnym bardzo przyjemny, świe-
79
AROMATERAPIA
Ży zapach. Swietnie nadaje się do lampek zapachowych, a takZ" do u.o*utyzowania potpourri i saszetek zapachowych'
Otejek wykazuje sitne dziatanie - do przeprowadzenia jednego zabiegu wystarczą 2-3 kropte'
Olejek ylangowy (Cananga odorata) Zapachylangowy wykorzysĘwany był w klasztorach hinduskich poł.'u. odpiawiania rytuałów religijnych' Kapłani bramińscy' * sposób magnetyczny oddziałylvać na innych' namasz"h.ą. czaliolejkiem ylangowym ramiona itwarze' Dziśolejek ylangodo wy jest powszóchnie stosowany do wyrobu perfum i olejków *asuzu' Znajduje zastosowanie również w przemyśle spożywczym. W aromaterapii wykorzystuje się przede wszystkim anty_ tego olejku eterycznego' septyczne i relaksujące właściwości
Znpeał Silny' zmysłowy, kwiatowy' Dztłł.łNlE'ARoMATERAPEUTYCZN E o Wykazuje właściwościrelaksujące
pobudza częśćmózgu wyw arźa1ącąendorfi ny, czyli',hormony szczęścia''' Uspokaja rre.wy,-usuwa blokady i napięcia' Działa antydepresyjnie' brry*ru"u równowagę emocj onalną' Pobudza kreatyr;vność i moĘwację do pracy t'.vórczej. o Za|eianyjest w przypadku zaburzeń rytmu serca - zwatnia przyspieszony rytm serca i oddechu' obniŻa ciśnienie tętnicze krwi. o Wykorzystuje się go w kosmetyce leczniczej, m'in' do aromatyźowania kremów i emulsji do pielęgnacji ciała' Za|ecany jest zwłaszcza do skóry przetłuszczającej się, skłonnej do łvyprysków. Jest też skutecznym środkiemzmniejszającym wy-
o
-
padanie włosów' Jest cenionym afrodYzjakiem. Stwarza nastrój euforii tyzmu.
AROMATERAPIA
i
ero-
80
Dobrze komponuje się z geranium' bergamotką kolendrą paczuląi cynamonem.
Otejek ma sitne dziatanie - do przeprowadzenia jednego zabiegu wystarczą 1-2 kropte olejku. Duże itościotejku mogą wywołać wysypki alergiczne. otejku nie należy stosować u dzieci.
81
AROMATERAPIA
Jakie są rodzaje otejów bazowych?
Użycie olejków eterycznych powinno być bezpieczne d|a skóry' jedynie kilka olejZe'wzg|ęiu na ich wysokie stęzenie istnieje na skórę bez uprzedków, które można stosować bezpośrednio j est niego rozcie frczenia. W zdecydowanej większości konieczne ich ich-mieszanie z olejami bazowymi (nośnikami) i użylvanie roślinne oleje naturalne są dopiero w takiej formie. Nośnikami (pieferowane są oleje nieraflnowane lub z tzw. zimnego tłoczewieków' LeczyĘ i upiękn_ia). oleje roślinnęstosowane byĘ od nimi kosmefyki do cery ciała oraz wło'riły.oźiswzbogacasię do so*. r.yi" się w nich wiele cerurych substancji, niezbędnych enzyzacho*aniu ładnego wyglądu skóry i włosów' Sąto białka' my, witaminy' mineraĘ anĘoksydanty oraz kwasy tłuszczowe' kńre zapobiegają utracie wilgoci, regenerują odżywiają naskórek i koj ą po draŻnienia.
Niektóre oleje roślinne w czystej postaci moŻna kupić w aptekachlubsklepachzielarskichiwykorzystaćpodczasdomowych zabiegów aromaterapeutycznych' Do najczęściej stosowanych olej ów bazowych na|eŻą.
Olej arachidowY Jest to wysokiej jakościolej pozyskiwany Znasion orzechaziem-
nego, stósowany od dawna w przyrodolecznictwie azjatyckim' Wykorzystywano go m.in. do pielęgnacji urody' olej ten doskonaie chroni skórę przed Zewnętrznymi wpĘwami, wiatrem' za-
nieczyszczeniamipowietrzaorazinnymiszkodliwymiczynnikami. Swietnie nadaje się też do pielęgnacji włosów' AROMATERAPIA
82
Olej awokadowy olej awokadowy ma długątradycję w przyrodolecznictwie Ameryki Południowej. Wykorzystuje się go m.in. w wielu problemach związanych z urodą. Choć nie wchłania się szybko, doskonale regeneruje zntszczony naskórek (np. nadwerężony działaniem słońca, wiatru, mrozu). Polecany jest do pielęgnacji skóry dojrzałej, na której widać oznaki zmęczeniaiwytaźne zmarszczki. Uelastycznia skórę, łagodzi uczucie ściągnięciai pieczenia. olej ten wspomaga leczenie Łuszczycy. Bardzo często dodawany jest do mleczek i kremów zalecanych dla dojrzaĘch kobiet. Dzl,ała przeciwzmarszczkowo, przywraca skórze jasnośći młodzieńczą witalność.Świetnie nadaje się do masażu. Z powodu swojej lepkościpowinien być mieszany z|Żejszymi olejami bazowymi, np. olejem migdałowym.
Otej kokosowy Ten lekki olej tradycyjnie używanyjest do pielęgnacji skóry suchej. Szczególnie przydatnyjest do preparatów leczących skórę głowy. Jest także naturalną osłoną przeciwsłoneczną' blokującą aż 20 procent szkodliwych promieni słonecznych.
olej migdałowy W najstarszych dokumentach asyryjskich, babilońskich, fenickich i palesĘńskich zna|eźć można opisy najczęściej czczonych olejów roślinnych. Wśród nich znajduje się olej migdałowy. Z powodu Swego delikatnego zapachu był on ulubionym olejem w kulturach starożytnych.Przez wieki chętnie stosowano go do pielęgnacji skóry niemowląt, a także delikatnej cery kobiet. Także dziśw kosmetyce |eczniczej olej migdałowy tlłłorzy bazę, można go zna|eżć w wielu recepturach. Nie posiada czynników drażniących, z tego względu jest odpowiedni dla większościtypów cery. Dodatkową zaletą jest łatwośćwchłaniania przez skó-
83
AROMATERAPIA
rę. Wskazany jest zwłaszcza do pielęgnacji skóry suchej i starzejącej się. Jako olej do masażu czyni skórę delikatną i gładką zwiększa jej elastycznośćoraz nadaje delikatny poĘsk, dobrze działa na paznokcie i włosy.
Olej rumiankowy Stosowany jest do pielęgnacji cery oraz masażu ciała. Stanowi opĘmalną ochronę skóry działa uspokajająco i ochronnie na skórę podrażnioną i wrażliwą. Swiętnie nadaje się do pielęgnacji skóry niemowląt.
Olej salforowy W starożytnościistniało wielkie zapotrzebowanie na olej salforowy. Cieszył się on opinią środka niszczącego destrukcyjne moce. Stosowany był przez kapłanów i kapłanki, a także przez ttzdrawiaczy, m.in' do masażu i inhalacji. Dziśten bogaty w witaminy olej o mocnym zapachu używany jest także do sporządzania kremów do twarzy.
Olej sezamowy W Azji Sezam był ulubionym darem składanym w ofierze' a po_ zyskiwany z jego nasion olej uważany był za dar bogów. Ceniono nie Ęlko jego walory smakowe, ale także lecznicze. olej ten
wykorzystuje się do w1trvarzania kosmetyków, świetnie nadaje się jakobaza mieszanek aromatycznych sfużących do masażu ciała'
olej słonecznikowy olej słonecznikowy ceniono w Ameryce Południowej i w Chi_ nach. od dawien dawna uwazano go za olej piękności. Lekki i bogaĘ w składniki odŻywcze świetnie nadaje się do masazu' działa na skórę regeneruj ąco, łagodzi podrażnieni a i wy gładza, AROMATERAPIA
84
leczy i wspomaga proces zdrowienia. Jest wyśmienity jako kompres na ciało lub dodatek do kremu.
Olej sojowy Informacje o właściwościach zdrowotnych soi znaleźć moŻna w najstarszych księgach o roślinachleczniczych, np.w chińskiej księdze Shennong, napisanej około 2000 roku p.n.e. Dziśtakże wysoko ceni się soję oraz pozyskiwany z niej olej' nie tylko ze względu na walory smakowe, ale równiez |eczniczę i kosmetyczne. olej jest lekki i łatwo się wchłania. Można gouffiać zamiast balsamu do ciała. Pozostawia na skórze film ochronny. Wzbogacane sąnim kosmetyki do mycia i pielęgnacji skóry. olej sojowy świetnie nadaj e się j ako baza mieszanek aromaterapeutycznych.
Olej z dziurawca olej z dziurawca używany jest do wielu celów: m.in. do nacierań przy drobnych uderzeniach, do masażu napiętych mięśnipleców i stawów Dobrze miesza się z innymi olejami. Wykorzystuje się go do zabiegów pielęgnacyjnych _ sprryjaregeneracji skóry. Należy pamiętać o tym, by po tego rodzaju zabiegach unikać słońca (wzrasta wrażliwośćskóry na promienie słoneczne).
Olej z jojoby Zastosowanie oleju z jojoby Europejczycy pozna|i od Azteków i Indian meksykańskich, dla których był on olejem świętym.To wartościowy i ceniony olej do pielęgnacji twarzy oraz masaŻu ciała, dlatego teŻ nazryany bywa płynnym złotem. Bogaty jest w witaminę F. Pełni funkcję ochronnąprzedniekorzystnymi warunkami atmosferycznymi zarówno w lecie, jak i zimie. Ten doskonale zrównoważony olej nadaje się do pielęgnacji skóry dojrzałej, odwodnionej, jak i skóry przetfuszczającej się. olej działa przeciwzmarszczkowo, regeneruje suchą skórę i włosy, wspoma-
85
AROMATERAPIA
ga leczenie trądziku i łojotoku. Wygładza, uelastycznia, działa stabilizująco na naturalne funkcje skóry. Jego właściwościnapinaj ące znajduj ą zastosowani e w zw alczaniu zmarszc zek' ro zstę pów oraz cellulitu.
otej z kiełkow pszenicy Pozyskiwany jest z ziaren pszenicy' naleŻy do najcenniejszych olejów |eczniczych. Łatwo wnika w skórę, regeneruje ją i odżywia. Świetnie nadaje się do sporządzania kremów kosmeĘcznych. Jest głównym składnikiem kremów przeznaczonych do pielęgnacji cery suchej i dojrzałej. Stosuje się go w balsamach do skóry z rozstępami i leczących egzemę oraz do produkcji olejków do opalania. Swój największy potencjał olej z kiełków pszenicy rozwija po bezpośrednim nałożeniu na skórę. Bardzo dobrze nadaje się do aromatyzowania olejkami eterycznymi. Używany podczas ciĘy moŻe skutecznie zapobiec rozstępom skórnym. Zracji swojej gęstej konsystencji powinien być rozcieńczany Iżejszy m olej em bazowym.
Olej z nasion brzoskwini W kulturze chińskiej olej ten preferowany był jako specyfik do użytku zewnętrznego. Należy do najdelikatniej działających olejów wchodzących w skład kremów do twarzy, olejku do masażu i kompresów. oczyszcza skórę, nadając jej delikatny połysk, li_ kwiduje napięcie mięśni.
Otej z nasion moreli W medycynie azjaĘckiej olej ten na|eŻy do najbardziej cenionych ze względu na walory lęcznicze. Stosowany zewnętrznie
jest idealnym olejkiem do masażu, nadającym skórze blask oraz jedwabistość. Jest delikatny, lekki, łatwo się wchłania. Polecany
jest do pielęgnacji skóry wrażliwej i odwodnionej. Działa rowAROMATERAPIA
86
nieŻwzmacniająco na tkanki' zmniejsza zmarszczki. Z oleju morelowego sporządza się kremy i inne kosmetyki do pielęgnacji twarzy i ciała, jednak najskuteczniej działa w postaci czystej. Świetnie nadaje się jako bazamieszanek zapachowych'
Olej z pestek winogron Jest dośćciężki, ale nie pozostawia tfustej warstwy na skórze. Wskazany jest do pielęgnacji cery normalnej i cery ze skłonnościądoprzetłuszczana się. Wygładza i uelastycznia skórę. Wspomaga odnowę komórek skóry łagodzi objawy trądziku i łojotoku. olej ten można aromatyzować olejkami eterycznymi.
olej z wiesiołka olej z wiesiołka, korzeń' liściei nasiona tej roślinybyły juŹ
w starożlnościcennym lekiem, utrzymującym w zdrowiu ciało i duszę. olej pozyskiwany z nasion wzmacnia system odpornościowyoraz korrystnie wpływa na system nerwowy. Dla zdro_ wia i ogólnego dobrego samopoczucia oraz dla urody olej z wiesiołka stanowi prawdziwe źródło młodości.
Wykazuje właściwościpobudzające porost włosów. Stosuje się go w postaci kompresów lub wmasowuje w skórę głowy. Ze względu nato, Żejest olejem mocnym i dośćgęstym, miesza się go w kremach przewaŻnie z olejem migdałowym. W kremach działaleczniczo i odmładzająco. Można go aromatyzować olejkami eterycznymi.
Oliwa z oliwek oliwa z oliwek zajmuje poczesne miejsce w historiografii olejów
rośIinnych. Wzmianki o niej znaleźc moŻna na egipskich papiru-
sach, a także w Historii naturalnej Pliniusza Starszego. Także dziśznajduje szerokie zastosowanie w przyrodolecznictwie' oli-
87
AROMATERAPIA
wa Z oliwek jest używana do produkcji mydła, pĘnów do pielęgnacji skóry oraz kremów i szamponów.
Działa na skórę kojąco i przeciwzapalnie, wzmacnia włosy i paznokcie. Wygładza drobne zmarszczki, chroni przed wysuszeniem, odświeżai pobudza naskórek do regeneracji. Zawarte w oliwce witaminy i minerały przenikają do skóry i odżywiają ją. Tłuszcz natomiast chroni przed utratą wilgoci i sprawia' że dfużej pozostaje jędrna i młoda. To doskonaĘ kosmetyk do pie_ lęgnacji skóry dojrzałej, atakŻe zniszczonej i przesuszonej, np. po opalaniu. Wykorzystuje się go też do regeneracji suchych
włosów
AROMATERAPIA
88
