1
ARENA MODÜLLERİ CREATE FLOWCHART MODÜLÜ Bu modül simulasyon (benzetim) modelindeki entityler için başlangıç noktasıdır (entityler oluşturulur). Entityler, belirli bir çizelge kullanılarak oluşturulacağı gibi varışlar arası zaman aralıklarına bağlı olarak da oluşturulabilirler. Entityler oluşturulduktan sonra işlem görmek üzere sistem içine gönderilirler. Ayrıca entity tipi de bu modülde belirlenir.
CREATE FLOWCHART MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür. Entity Type— Entity tipine isim verilir. Type—Varış tipleri üretilir. Varış Tipi İçerikleri: Random (Ortalaması kullanıcı tarafından belirlenen üstel (Exponential) dağılımı kullanır). Schedule (Ortalaması Schedule modülü ile belirlenen üstel (Exponential) dağılımı kullanır), Constant (Kullanıcı tarafından belirlenen sabit bir değerdir.), Expression (birçok dağılımın yer aldığı listedir). Value—Eğer type olarak Random seçilmişse üstel dağılımın ortalamasının belirlendiği yerdir. Veya type Constant seçilmişse varışlar arası zaman için sabit bir değerin belirlendiği yerdir. Value type Random veya Constant seçilirse aktif hale gelir. Schedule Name—Type olarak Schedule seçilirse aktif hale gelir ve kullanılacak Schedule’ın ismi belirtilir.
2
Expression— Type olarak Expression seçilirse aktif hale gelir ve varışlar arası zaman için herhangi bir dağılım veya değer belirlenebilir. Units—Varışlar ve ilk entitynin oluşturulması için kullanılan zaman birimidir (zaman birimi olarak saniye, dakika, saat ve gün seçilebilir). Type Schedule seçilirse kullanılamaz. Entities per Arrival—Her bir varış için, sisteme giren entity sayısıdır. Max Arrivals—Bu modülün oluşturacağı maksimum entity sayısı belirlenir. Belirlenen değer aşıldığında yeni bir entity oluşturulmaz. First Creation—Entitynin sisteme gönderilmesi için başlangıç zamanı belirlenir. Type Schedule seçilirse kullanılamaz ÖRNEK- RASSAL VARIŞLAR Name Entity Type Type Value Units Entities per Arrival Max Arrivals First Creation
: : : : : : : :
Accounts Receivable Document Random 8 hours UNIF(2,8) Infinite 4
Burada Accounts Receivable (borçlular hesabı) isimli CREATE modülü ile entity tipinin doküman olduğu ve entitylerin sisteme ortalaması 8 saat olan üstel dağılımla geldiği görülmektedir. Her bir varışta sisteme giren entity sayısı (Entities Per Arrival) alt değeri 2, üst değeri 8 olan düzgün dağılımla belirlenmektedir. İlk doküman grubu simulasyon çalışmasının 4’üncü saatinde oluşturulacaktır. ENTITY VERİ MODÜLÜ Bu veri modülüyle simulasyon içerisindeki çeşitli entity tipleri ve bunlara ait başlangıç resimleri tanımlanır. Ayrıca entityler için başlangıç maliyeti de tanımlanabilir.
3
ENTITY VERİ MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Entity Type— Tanımlanan entity tipinin isminin girildiği yerdir. Initial Picture—Simulasyon başlangıcında entity’nin grafik (resim) olarak gösterimidir. Bu değer daha sonra Assign modülü ile simulasyon boyunca değiştirilebilir. Holding Cost/Hour—Entitynin sistemde bir saat işlem görmesinin maliyetidir. Bu maliyet entity sistemde herhangi bir yerdeyken oluşur. Initial VA Cost—Entitynin value added aktivitelerde harcadığı zamanda oluşan value added maliyeti için başlangıç değerinin belirlendiği yerdir. Initial NVA Cost— Entitynin non-value added aktivitelerde harcadığı zamanda oluşan nonvalue added maliyeti için başlangıç değerinin belirlendiği yerdir. Initial Waiting Cost—Entitynin bekleme maliyeti özelliğine (attribute) atanan bekleme maliyeti için başlangıç değerinin girildiği yerdir. Bu attribute entity bekleme işlemini gerçekleştirirken oluşur örneğin process modülünde kaynağı beklerken veya gruplanmak için diğer entityleri beklerken gibi. Initial Transfer Cost— Entitynin aktarma maliyeti özelliğine (attribute) atanan aktarma maliyeti için başlangıç değerinin girildiği yerdir. Bu attribute entity aktarma işlemini gerçekleştirirken oluşur. Initial Other Cost—Entitynin diğer maliyetler özelliğine (attribute) atanan maliyetler için başlangıç değerinin girildiği yerdir. ÖRNEK Entity Type Initial Picture Holding Cost/Hour Initial Value Added Cost Initial Non-Value Added Cost Initial Waiting Cost Initial Transfer Cost Initial Other Cost
: : : : : : : :
Unhappy Customers Sad Faces 1.5 5 0.0 10 0.0 0.0
Bu örnekte memnuniyetsiz müşteriler üretilirken başlangıç resmi olarak üzgün yüzler (suratlar) seçilmiştir. Bunların sistemde bir saat kalma maliyetleri $1.50, bekleme maliyetlerinin başlangıç değeri $10 ve VA maliyetlerinin başlangıç değeri ise $5’dır. NVA, Aktarma ve diğer maliyetler için başlangıç değeri ise sıfır (0) dır.
4
PROCESS FLOWCHART MODÜLÜ Bu modülle simulasyon içerisindeki temel işlemler/prosesler gerçekleştirilir. içerisinde kaynakları yakalama (tutma) ve bırakmayla ilgili seçenekler mevcuttur.
Modül
PROCESS FLOWCHART MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür. Action—Modülde gerçekleştirilecek olan işlem tipi belirlenir. (4 çeşit işlem tipi mevcuttur)
“Delay” hiçbir kaynak kullanılmadan sadece gecikme işleminin geçekleştirileceğini gösterir. “Seize Delay” kaynak veya kaynakların bu modül ile tahsis edileceğini ve gecikme işleminin gerçekleşeceğini gösterir. Ancak kaynağın serbest bırakılması daha sonra gerçekleştirilecektir. “Seize Delay Release” kaynak veya kaynakların bu modül ile tahsis edileceğini ve gecikme işleminin gerçekleştirileceğini gösterir. Sonrasında tahsis edilmiş kaynak veya kaynaklar serbest bırakılırlar. “Delay Release” kaynak veya kaynakların daha önceden tahsis edildiğini ve entitynin bu modülde gecikme işlemini gerçekleştireceği ve sonrasında kaynağın serbest bırakılacağını gösterir.
5
Priority—Belirli bir kaynak veya kaynaklar için modül içinde bekleyen entitylerin öncelik değeridir. Aynı kaynak veya kaynakları bekleyen diğer modüllerdeki bir veya daha fazla entity mevcut olduğunda kullanılır. Action olarak “Delay” veya “Delay Release”, seçildiğinde uygulanamaz. Resources—Proses için kullanılacak kaynakların veya kaynak kümelerini listeler.Action olarak “Delay” seçildiğinde uygulanamaz.
6
Type—Belirli bir kaynağın tanımlanması veya kaynak havuzundan seçim yapılacağı zaman kullanılır. (Örneğin resource set) Resource Name—Type olarak “Resource” seçilirse uygulanabilir. Tutulacak ve/veya bırakılacak kaynağın ismini seçmeye yarar.
Set Name—Kaynak kümesinden hangi üyenin tutulacağı ve/veya bırakılacağının isim olarak belirlenmesidir. Type olarak “Set” seçilirse uygulanabilir. Quantity—İsim olarak belirlenen kaynakların veya kaynak kümesinden ne miktarda( ne sayıda) tutulacağının/bırakılacağının belirlenmesidir. Kümeler için bu değer kaç tane üyenin tutulacağının/bırakılacağının göstergesi olmayıp seçilen kaynaktan kaynak kapasitesine bağlı olarak kaç tane tutulacağının/bırakılacağının belirleyicisidir. Selection Rule— Type olarak “Set” seçilirse uygulanabilir. Bir kümede mevcut olan kaynakların arasından nasıl seçim yapılacağına dair metodun seçilmesi gerçekleştirilir.
“Cyclical” mevcut üyeler arasında döngü oluşturarak seçim yapılmasını sağlar. (örneğin 1’inci üye- 2’inci üye- 3’üncü üye-1’inci üye- 2’inci üye- 3’üncü üye). “Random” üyeyi rassal olarak seçer. “Preferred Order” her zaman ilk mevcut üyeyi seçer (örneğin eğer 1’inci üye mevcutsa onu seç değilse 2’inci üyeye bak o mevcutsa onu seç değilse 3’üncü üyeye bak…..). “Specific Member” daha önceden girilmiş olan (Save Attribute alanına) bir attribute değerine ihtiyaç duyar. “Largest Remaining Capacity” ve “Smallest Number Busy” birden fazla kapasiteye sahip kaynakların seçiminde kullanılır.
Save Attribute—Attribute (özellik) ismi seçilen üyenin indeksinin kayıt altına alınması için kullanılır. Bu attribute (özellik) daha sonra “Specific Member” seçim kuralına referans olarak verilebilir.
7
Set Index— Seçilmesi istenen üyenin küme içerisindeki indeks numarasıdır. “Selection Rule” (Seçim Kuralı) olarak “Specific Member” seçilirse uygulanabilir.
Delay Type—Modül içerisinde, geçikme işlemi için dağılım tipinin veya parametrelerin belirlendiği yerdir. Constant ve Expression tek değer gerektiriken, Normal, Uniform (Düzgün) ve Triangular (üçgensel) birden fazla parametre gerektirir. Units—Gecikme parametreleri için belirlenecek olan zaman birimi. (saniye-dakika-saat veya gün olabilir) Allocation—işlem zamanı ve işlem maliyetinin entityye nasıl tahsis edileceğinin belirlenmesi gerçekleştirilir. Minimum—Düzgün veya üçgensel dağılım için minimum değerin girileceği parametre alanıdır. Value—Normal dağılımın ortalaması, sabit zaman gecikmesi veya üçgensel dağılımın mod değerinin girileceği parametre alanıdır. Maximum— Düzgün veya üçgensel dağılım için maksimum değerin girileceği parametre alanıdır.
8
Std Dev—Normal dağılım için standart sapmanın girileceği parametre alanıdır. Expression—gecikme işlem zamanı için girilecek olan değerin tanımsal biçimde girileceği parametre alanıdır. ÖRNEK—SIMPLE DELAY Name Type Action Delay Type Units Allocation Minimum Value (Most Likely) Maximum
: : : : : : : : :
Check Processing Standard Delay Triangular minutes Value Added 30 45 60
Örnekte “Check Processing” işlemi kaynak gerektirmeyen otomatik bir işlemdir. İşlem 30 dakikayla 60 dakika arasında herhangi bir zaman diliminde gerçekleşebilir ancak ortalama değeri 45 dakikadır. ÖRNEK—SIMPLE DELAY UTILIZING ONE RESOURCE Name Type Action Priority
: : : :
Review Document Standard Seize Delay Release Medium(2)
Resources Type : Resource Name: Quantity :
Resource Clerk 1
Delay Type Units Allocation Minimum Value Maximum
Triangular Minutes Non-Value Added 15 20 40
: : : : : :
“Review Document” işlemi bir ofis görevlisi ile gerçekleştirilen bir işlemdir. İşlem 15 dakikayla 40 dakika arasında herhangi bir zaman diliminde gerçekleşebilir ancak ortalama değeri 20 dakikadır. ÖRNEK—UTILIZING MULTIPLE RESOURCES Name
Marketing Review
9
Type Action Priority
Standard Seize Delay Release Medium(2)
Resources Type Resource Name Quantity
Resource, Resource Joe, Mary 1, 1
Delay Type Units Allocation Minimum Maximum
Uniform Minutes Non-Value Added 20 40
Bu örnekte entity Marketing Review işlemi için process modülüne gelir. Marketing Review işlemi için 2 tane kaynağa ihtiyaç vardır. iki kaynak- Joe ve Mary- birlikte işlemi gerçekleştirirler. Joe ve Mary işlemi 20 ile 40 dakika arasında bir sürede tamamlamaktadırlar. Mary ve Joe için sistemde birden fazla görev var ise bu görevin önceliği 2 dir. Yani önceliği 1 olan görevlerin tamamından sonra ve önceliği 3 olan görevlerin tamamından önce gerçekleştirilecek demektir. İşleme başlayabilmek için Joe ve Marry nin ikisininde mevcut olması gerekmektedir. RESOURCE VERİ MODÜLÜ Bu veri modülünde simulasyon sistemindeki kaynaklar tanımlanır. Modül kaynak için maliyet bilgisi ve kaynağın elde edilebilirliği gibi bilgileri de içerir. Kaynaklar simulasyon çalışması boyunca değişmeyen sabit bir kapasiteye sahip olabileceği gibi, belirli bir çizelge dahilinde bir kapasiteye de sahip olabilirler. Kaynak bozulmaları ve durumları bu modülle referans edilip, Advanced Process ve Advanced Transfer Panel’le kullanılabilir.
10
RESOURCE VERİ MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Özellikleri tanımlanacak olan kaynağın isminin girildiği yerdir. Type— Kaynak kapasitesi belirlenirken izlenecek metodun seçimi. “Fixed Capacity” simulasyon çalışması boyunca kaynak kapasitesinin değişmeyeceğini gösterir. “Based on Schedule” kaynağın kapasite bilgisi için Schedule modülü’nün kullanılacağını gösterir. Capacity—işlem için mevcut olan (ismi belirlenen) kaynaktan kaç tane olduğunun belirlendiği yerdir. Type olarak “Fixed Capacity” seçilirse uygulanır. Schedule Name—kaynak tarafından kullanılacak olan çizelgenin isminin girildiği yerdir. Çizelge belirli bir zaman aralığında kaynak kapasitesinin ne kadar olduğunu gösterir. Type olarak “Schedule” seçilirse uygulanır.
11
Schedule Rule—Kapasite değişimlerinde (işlem yapan (meşgul) kaynak kapasitesinde azalma gerekiyorsa) izlenecek yolun belirlenmesidir. Type olarak “Schedule” seçilirse uygulanır. Busy/Hour—Entitynin kaynakta bir saat işlem görmesinin maliyetidir. Kaynak entity için tahsis edildiği anda busy/meşgul olur. Kaynak Bırakıldığı anda (işlem sona erdiğinde) ise idle/boş olur. Idle/Hour—Kaynağın bir saat boş bekleme maliyetidir. Kaynak entity üzerinde her hangi bir işlem yapmıyorsa boştur. Per Use—Kaynağın ne kadar zaman kullanıldığının dikkate alınmadığı sadece kullanıma bağlı maliyettir. Kaynak entity için her tahsis edildiğinde bir birimlik kullanım maliyeti oluşur. StateSet Name—Simulasyon çalışması boyunca kaynağa atanabilecek durumların (durum kümesinin) isim olarak girildiği yerdir.
12
Failures—Kaynak’a iliştirilen tüm bozulmaların listesinin girildiği yerdir. Failure Rule—Meşgul kaynak için bozulma meydana geldiğinde nasıl bir yol / davranış izleneceğinin seçimi yapılır. ÖRNEK—FIXED CAPACITY RESOURCES Name Type Capacity Busy/Hour Cost Idle/Hour Cost Per Use Cost StateSet Name Failures
: : : : : : : :
Machines Fixed Capacity 5 25 10 5
Bu örnekte sistemde her zaman 5 makine kaynağı mevcuttur. Her bir entity için hazırlık zamanı olarak düşünülebilecek per usage cost $5’dır. Makine meşgul olduğunda maliyet oranı (Busy/Hour Cost) saatte $25 ve boş olduğunda (Idle/Hour Cost) bu oran $10’dır. ÖRNEK—SCHEDULED RESOURCES Name Type Schedule Busy/Hour Idle/Hour Per Use StateSet Name
Accountants Based on Schedule Daily Schedule 30 30 0
13
Failures Sistemde çeşitli sayıda muhasebeci (kaynak) mevcuttur. Kapasiteleri ve mevcut oldukları zamanlar “Daily Schedule” isimli bir çizelge ile belirlenmiştir. Muhasebeci meşgul olsa da boş olsa da maliyet oranı $30’dır. Muhasebeci kaynağı için herhangi bir “per use” maliyeti ise mevcut değildir. QUEUE VERİ MODÜLÜ Bu veri modülü belirli bir kuyruk için sıralama kuralını değiştirmek için kullanılabilir. Eğer bu modül ile bir sıralama kuralı belirtilmemişse bütün kuyruklar için sıralama kuralı varsayılan olarak “İlk Giren İlk Çıkar” (First In, First Out) olarak ayarlıdır. Ayrıca bu modülde kuyruğu paylaşılan kuyruk olarak ayarlayabilmek de mümkündür.
QUEUE VERİ MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Özellikleri tanımlanan kuyruğun isminin girildiği yerdir. Type— Kuyruk için nelirli bir özelliğe bağlı olan sıralama kuralıdır. Type içerikleri :
“First In First Out” : ilk giren ilk çıkar “Last In First Out” : son giren ilk çıkar “Lowest Attribute Value (first)” en düşük attribute değerine sahip olan ilk çıkar bu değer 0 veya 1 olabilir. “Highest Attribute Value (first)” en yüksek attribute değerine sahip olan ilk çıkar bu değer 200 veya 300 olabilir.
Attribute Name—En yüksek veya en düşük değere göre değerlendirilecek attribute isminin girildiğinin yerdir. En yüksek veya en düşük özellik değerine sahip entity kuyrukta ilk sıraya alınır. Eğer entityler için eşitlik söz konusu olursa ilk giren ilk çıkar kuralı işler. Shared—Belirli bir kuyruğun simulayon modeli içerisinde birden farklı yerde kullanıp kullanılmayacağını belirleyen onay kutusudur. Paylaşımlı kuyruklar sadece kaynakların tutulması için kullanılabilirler.
14
DISPOSE FLOWCHART MODÜLÜ Bu modül simulasyon modelindeki entityleri (entities) için son noktadır. Entity istatistikleri entity sistemden atılmadan önce kayıt altına alınabilir.
DISPOSE MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür. Record Entity Statistics—Modüle gelen entityye ait istatistiklerin kayıt altına alınıp alaınmayacağı belirlenir. ASSIGN FLOWCHART MODÜLÜ Bu modül, değişkenlere (variables), entity özelliklerine (entity attributes), entity tiplerine (entity types), entity resimlerine (entity pictures) veya diğer sistem değişkenlerine yeni değerler atayabilmek için kullanılmaktadır. Tekbir Assign modülü ile birçok atama gerçekleştirilebilir.
15
ASSIGN FLOWCHART MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür. Assignments—Entity modüle geldiğinde yapılabilecek olan bir veya daha fazla atamanın belirlendiği yerdir. Type—Atama tiplerini belirtir. Kaynak kapasitesi veya benzetim sonlandırma zamanı gibi sistem değişkenlerini de içerebilir. Variable Name—Type olarak Variable seçildiğinde aktif hale gelir. girdiğinde yeni değer atanacak değişkenin ismini gösterir.
Entity modüle
Attribute Name— Type olarak Attribute seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle girdiğinde yeni değer atanacak entity özelliğinin (entity attribute) ismini gösterir. Entity Type— Type olarak Entity Type seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle girdiğinde entitye atancak yeni bir entity tipi (entity type) ismini gösterir. Entity Picture— Type olarak Entity Picture seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle girdiğinde yeni atanacak entity resminin (entity attribute) ismini gösterir. Other— Type olarak Other seçildiğinde aktif hale gelir. Entity modüle girdiğinde özel sistem değişkenlerine atanabilecek yeni değerleri gösteririr.
16
New Value—özelliklere (attribute), değişkenlere (variable), veya diğer sistem değişkenlerine atama yapmayı sağlar. Type olarak Entity Type veya Entity Picture seçildiğinde aktif olmaz. ÖRNEK—ATTRİBUTE VALUE Name Type Attribute Name New Value
: : : :
Time Stamp Attribute Registration Time TNOW
Bu örnek “Registration Time” isimli özelliğe (attribute) nasıl değer atanacağını gösterir. Entity assign modülüne girdiğinde “Registration Time” o anki mevcut simulasyon zamanı TNOW olarak ayarlanır. Bu özellik (Registration Time) daha sonra RECORD modülü ile istatistik toplamak amacı ile kullanılabilir. VARIABLE VERİ MODÜLÜ Bu veri modülü değişkenleri ve başlangıç değerlerini tanımlamak için kullanılır. Değişkenler diğer modüller de referans edilebilirler (örneğin karar modülünde), Assign modülü ile yeni değerler alabilirler ve herhangi bir tanımsal ifadenin içinde kullanılabilirler.
17
VARIABLE VERİ MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Tanımlanan değişkenin isminin girildiği yerdir. Rows— Çok boyutlu değişkenlerdeki satır sayısıdır. Columns— Çok boyutlu değişkenlerdeki sütun sayısıdır. Statistics— İstatistik toplanıp toplanılmayacağına dair kullanılacak olan onay kutusudur. Sadece tek boyutlu değişkenler için mevcuttur. Clear Option—Değişkenin değerinin ne zaman başlangıç değerine geri döneceğinin zaman olarak belirlenmesidir. “Statistics” seçilirse değişkenler başlangıç değerine istatistikler her silindiğinde dönerler. “System” seçilirse değişkenler başlangıç değerine sistem her silindiğinde dönerler. Initial Values— Değişkenin başlangıç değerini listeler. Initial Value—Simulasyon başlangıcındaki değişkenin değeridir.
18
DECIDE FLOWCHART MODÜLÜ Bu modül sistem içerisinde karar verme işlemini gerçekleştirilebilmesini sağlar. Bu modül karar verebilmek için bir veya daha fazla duruma veya bir veya daha fazla olasılık değerine dayanan çeşitli seçenekleri barındırır. Durumlar, özellik değerlerine (attribute values), değişken değerlerine (variable values), entity tipine (entity type) veya tanımlamalara (expression) bağlı olabilirler.
DECIDE MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür.
Type—Kararın bir duruma (örneğin eğer X>Y ise gibi) veya bir şans/yüzde (%60 evet, %40 hayır gibi) ye bağlı olduğunu gösterir. Type 2-way veya N-way olarak belirlenebilir. 2-way bir duruma yada olasılığa bağlı olduğunu (artı false çıkışı vardır), N-way ise birden fazla durum veya olasılık değerine (Burada birde değilse (else) durumundan çıkış vardır.) bağlı olunduğunu gösterir.
19
Type olarak N-way by Condition seçildiğinde ve Add düğmesine basıldığında verilebilecek karar durumları aşağıdaki şekildedir.
20
Conditions – Entityleri farklı modüllere yönlendirmek için bir veya daha fazla durum tanımlanacağında kullanılır. Type olarak N-way by Condition seçildiğinde uygulanabilir. Type olarak N-way by Chance seçildiğinde ve Add düğmesine basıldığında :
Percentages – Entityleri farklı modüllere yönlendirmek için bir veya daha fazla yüzde değeri tanımlanacağında kullanılır. Type olarak N-way by Chance seçildiğinde uygulanabilir. Percent True—belirli bir entity yüzdesinin doğru olarak çıkış yapabilmesi için kontrol edilmesi gereken yüzde değerini gösterir. If—Değerlendirme için mevcut olan durum tipidir. Named—Entity modüle geldiğinde değerlendirilecek olan değişken (variable), özellik (attribute) vaya entity tipi (entity type) isimlerinin belirlenmesi için kullanılır. Type olarak “Expression” seçilirse uygulanamaz. Is—Durum değerlendiricisidir (>, ==, <>, <, <= ). Sadece özellik ve değişken durumları için kullanılır. Value—Özellik veya değişkenle kıyaslanacak olan tanımsal bir ifadedir. True veya False diye tek bir durumlada karşılaştırma yapılabilir. ÖRNEK—2-WAY BY CHANCE Name : Type : Percent True :
Satisfied Customers 2-way by Chance 90
21
Bu örnekte memnun müşteriler (Satisfied Customers) karar modülü bir önceki işlemdeki müşterilerin (entitylerin) işlemden memnun olup olmadığını belirleyecektir. Yaklaşık olarak bütün müşterilerin %90’ı işlemden memnundur ve “true” çıkışından modülü terk eder, geri kalan %10 luk kısım ise memnuniyetsizdir ve “false“ çıkışından modülü terk ederler. ÖRNEK—2-WAY BY CONDITION—VARIABLE Name Type If Named Is Value
: : : : : :
Choose Wait Room 2-way by Condition Variable Prod Maintenance Flag == 0
Bu örnekte kullanıcı tarafından tanımlanan “Prod Maintenance Flag” değişkeni entitylerin sistemdeki akış biçimini belirlemede kullanılacaktır. Entity karar modülüne geldiğinde değişkenin değeri değerlendirilecek, ve eğer “Prod Maintenance Flag” değeri sıfıra (0) eşit ise entity modülü “true” çıkışından ter edecektir. Eğer değişken değeri sıfıra eşit değilse entity bu sefer modülü “false” çıkışından terk ederek sistem içinde başka modüllere gönderilecektir. RECORD FLOWCHART MODÜLÜ Bu modül simulasyon modelindeki istatistikleri toplamak için kullanılır. Modüller arasındaki zaman, entity istatistikleri (zaman, maliyet) ve aralık istatistikleri gibi çeşitli gözlem değerlerini elde etmek mümkündür. Ayrıca record modülü sayaç gibi kullanılıp sayma işlemi de yaptırılabilir.
Type—Üretilecek olan gözlem tipi veya sayı istatistiklerinin tipi belirlenir.
“Count” ismi belirlenen istatistik değerinin belirli miktarda artışı yada azalışını gerçekleştirir. “Entity Statistics” zaman ve maliyet gibi entityye ait genel istatistikleri üretir. “Time Interval” mevcut simulasyon zamanı ile kullanıcı tarafından belirlenen bir özellik (attribute) değeri arasındaki farkı hesaplar ve kaydeder.
22
“Time Between” modüle gelen entityler arasındaki zamanı kayıt altına alır. “Expression” kullanıcı tarafından belirlenen bir tanımsal ifadenin değerini kaydeder.
Attribute Name—Type olarak “Time Interval” seçilirse uygulanır. Aralık istatistiği olarak kullanılacak olan özelliğin isminin seçimi yapılır. Value—Type olarak “Expression” seçilirse kayıt altına alınacak gözlem istatistiği değeridir veya Type olarak “Count” seçildiğinde sayaca eklenecek olan değerdir. Tally Name—Type olarak “Time Interval”, “Time Between”, veya “Expression” seçilirse uygulanabilir. Bu alana gözlemin kayıt altına alınacağı tally’nin ismi girilir. Counter Name— Type olarak “Count” seçilirse uygulanır. Bu alana artış veya azalış için kullanılacak olan sayacın ismi girilir. Record into Set—tally veya sayaç kümesinin kullanılıp kullanılmayacağını belirten onay veya işaret kutusudur.
Tally Set Name— Type olarak “Time Interval”, “Time Between”, veya “Expression” seçilirse ve “Record into Set” onay kutusu işaretlenirse uygulanabilir. Gözlemsel istatistiklerin kaydı için kullanılacak olan tally kümesinin isminin girildiği yerdir.
23
Counter Set Name— Type olarak “Count” ve “Record into Set” onay kutusu işaretlenirse uygulanabilir. Sayma (sayı) tipi istatistiklerin kaydı için kullanılacak olan sayaç kümesinin isminin girildiği yerdir. Set Index—Tally veya sayaç kümesindeki indeks değeridir. ÖRNEK—TIME INTERVAL STATISTICS Name Type Attribute Name Tally Name
: : : :
Record Time in Store Time Interval Time Stamp Time in Store
Bu örnekte entitynin record modülüne geldiği her zaman için mevcut simulasyon zamanı (TNOW) ve “Time Stamp” isimli entity özelliği (attribute) değeri arasındaki fark “Time In Store” isimli tally ile kayıt altına alınır. ÖRNEK—TIME BETWEEN STATISTICS Name Type Tally Name
: : :
Record Customer Exit Rate Time Between Customer Exit Rate
Bu örnekte record modülü entity varışları arasındaki zamanı ismi “Customer Exit Rate” olan tally istattistiği ile kayıt altına almaktadır. ÖRNEK—ENTITY STATISTICS Name Type
: :
Entity Statistics Entity
Bu modül tüm entitylerin zaman ve maliyet bilgilerini kayıt altına almaktadır. SCHEDULE VERİ MODÜLÜ Bu modül Resource modülü ile birlikte kaynaklar ile ilgili operasyonları çizelgelemek için veya Create modülü ile birlikte entityler için varış çizelgesi oluşturmak için kullanılabilir.
24
SCHEDULE VERİ MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name— Tanımlanan çizelgenin isminin girildiği yerdir. Type—Tanımlanan çizelgenin tipi belirlenir. Tip kaynak çizelgeleri için kapasite ile ilişkili olabileceği gibi entityler için varış oranları ile ilgili de olabilir. Veya diğer zaman gecikmeleri de bir çizelge ile belirtilebilir. Time Units—Zaman aralıkları, zaman birimi cinsinden tanımlanır. Zaman birimleri saniye, dakika, 15 dakika, 30 dakika, saat ve gün olabilir. Scale Factor—Kapasite tipi çizelgeler için mevcut değildir. Varışla veya diğer değerlerdeki artış yada azalış için bir çizelge ölçüm metodudur. Değerler ölçü faktörü ile çarpılarak yeni değerler elde edilir. Durations— Çizelge için değerleri ve zaman aralıklarını listeler. Değerler kapasite, varış veya değişik tiplerde olabilir. Zaman aralıkları ise zaman birimi cinsinden ifade edilir. Çizelge çiftleri (değerleri ve zaman aralıkları) tüm zamanlar tamamlandıktan sonra tekrar eder. Value (Capacity)—Kaynak kapasitesi (Type Capacity olarak seçilirse), varış oranı (Type Arrival olarak seçilirse) veya diğer değerleri (Type Other olarak seçilirse) temsil eder. Duration—Belirlenen değerin geçerli olduğu zaman aralığıdır.
25
ÖRNEK—RESOURCE SCHEDULE Name Type Time Units Value (Capacity) Duration
: : : : :
Daily Schedule Capacity hours 4, 2, 4 4, 2, 3
Örnekte “Daily Schedule” isimli kapasite tipli bir kaynak çizelgesi görülmektedir. Simulasyon zamanının ilk dört saati için kaynak sayısı 4’dür. Takip eden 2 saat boyunca kaynak sayısı 2’ye düşmüş ve sonraki son 3 saat için ise kaynak sayısı tekrar 4’e çıkmıştır. ÖRNEK—ARRIVAL SCHEDULE Name Type Time Units Scale Factor Value Duration
: : : : : :
Spring Weekly Schedule Arrival days 1 25, 40, 55, 70, 60, 20, 5 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1
Bu örnekte “Spring Weekly Schedule” isimli çizelge varış tipli bir çizelgedir. Varış çizelgesindeki her bir veri seti, zaman aralığı boyunca saate gelen entity sayısını göstermektedir. Her saatteki varışlar için dağılım olarak üstel dağılım seçilmiştir. Bir günde 24 saat çalışıldığı varsayılırsa “Spring Weekly Schedule” isimli çizelgeye göre birinci gün yaklaşık olarak 600, ikinci gün 960, üçüncü gün 1320, dördüncü gün 1680, beşinci gün 1440, altıncı gün 480, ve son gün 120 entity sisteme varış yapacaktır. Bu örnek için ölçü faktörü 1 olarak seçilmiştir. Eğer varış oranını %10 artırılmak istenirse ölçü faktörü 1.1 olarak, %10 azaltılmak istenirse 0.9 olarak değiştirilecektir.
BATCH FLOWCHART MODÜLÜ Bu modül simulasyon modeli içinde gruplama mekanizması olarak görev yapar. Entity yığınları kalıcı veya geçiçi olarak gruplandırılabilir. Geçiçi yığınlar daha sonra SEPARATE modülü ile ayrıştırılmak zorundadır. Yığınlar gruplandırılırken önceden belirlenen bir sayı veya belirli bir özellik kullanılabilir. Batch modülüne gelen entityler gerekli miktarda entity yığını oluşana kadar kuyrukta beklerler. Yığın oluştuktan sonra yeni bir entity olarak modülden çıkarlar.
26
BATCH FLOWCHART MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür. Type—Gruplandırılacak entityler için uygulanacak olan metodun seçimi yapılır. Entityler geçiçi (temporary) veya kalıcı (permanent) olarak gruplandırılabilirler. Batch Size—Gruplanacak entity sayısını gösterir. Save Criterion—kullanıcı tarafından belirlenen attribute değerinin entityye atama metodudur. Rule—Entitylerin nasıl gruplanacağı belirlenir. Eğer “Any Entity” seçilirse, gruplanacak yığın sayısı kadar entity, tekbir entity haline getirilir. “By Attribute” seçilirse önceden belirlenen bir özelliğe sahip olan entityler gruplandırılır. Attribute Name—Rule olarak “By Attribute” seçilirse aktif hale gelir. Gruplandırılacak entityler için önceden belirlenen attribute (özellik) ismininin seçimi sağlanır. ÖRNEK—PERMANENT BATCH Name Type Batch Size Save Criterion Rule Attribute Name
: : : : : :
Assembly Permanent 2 Last By Attribute Entity Type
Entityler ismi “Assembly” olan Batch modülüne geldiklerinde “Assembly.Queue” kuyruğuna girerler. Aynı “Entity Type” attribute değerine sahip iki entity “Assembly.Queue” kuyruğunda oluştuğunda, tek bir kalıcı entity olarak gruplanır ve modülü terk eder.
27
ÖRNEK—TEMPORARY BATCH Name Type Batch Size Save Criterion Rule
: : : : :
Accounting Approval Temporary 10 First Any Entity
Entityler modüle gelir ve kuyruğa girerler. Kuyrukta 10 entity oluştuğunda entityler geçici olarak gruplandırılır ve tekbir entity olarak modülü terk ederler. Orijinal 10 entity ve onların özellikleri grup içinde saklı olarak tutulur ve Separate modulüne ulaştıklarında tekrar geri aktarılır. SEPARATE FLOWCHART MODÜLÜ Bu modül gelen entitynin çoklu olarak birden fazla entity şeklinde kopyalanması ve aynı zamanda daha önceden gruplanmış olan yığınların tekrar ayrıştırılması için kullanılabilir. Daha önceden geçici olarak gruplanmış olan entity yığınları ayrıştırılırken ki -grup tek bir entity olarak temsil edilmekteydi- (BATCH modülü ile) tek entity sistemden atılır ve orijinal entityler daha önceden hangi sırada gruplanmışlarsa o sırada ayrıştırılırlar. Entitylerin kopyaları oluşturulurken, kullanıcı tarafından kaç kopyasının oluşturulacağı belirlenir ve kopyalar modülü terk ederler. Aynı zamanda orijinal entity de modülü terk eder. Sistemden atılmaz.
SEPARATE FLOWCHART MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Modülün isim olarak belirtecidir. Verilen isim modülün üzerinde görülür.
28
Type—Gelen entitynin ayrıştırılmasi için kullanılacak olan metodun seçimi yapılır. Eğer “Duplicate Original” seçilirse gelen entitynin çeşitli sayıda kopyaları oluşturulur. “Split Existing Batch”’de ise gelen entitynin daha önceden Batch modulü ile gruplandırılmış olması gerekmektedir. Burada orijinal entityler gruplandırılmış olan tek bir entityden ayrıştırılırlar. Percent Cost to Duplicates—Type olarak “Duplicate Original” seçildiğinde uygulanabilir. Gelen entitynin maliyetini kopyalarına aktarmak için kullanılır. Bu değer orijinal entitynin maliyetinin 0-100 arasında bir yüzde çarpanı ile ifade edilir. # of Duplicates— Type olarak “Duplicate Original” seçildiğinde uygulanabilir. Modülü terk edecek olan orijinal entitynin kopya sayısı belirlenir. Member Attributes— Type olarak “Split Existing Batch” seçildiğinde uygulanabilir. Gruplanmış ve tek bir bütün hale getirilmiş olan entitye eğer attribute (özellik) atanmışsa bu özelliklerin orijinal entitylere nasıl aktarılacağının seçimi yapılır. Bu özellikler Entity.Type, Entity.Picture, Entity.Station, Entity.Sequence, Entity.Jobstep, and Entity.HoldCostRate ve kullanıcı tarafından belirlenen diğer özellikler olabilir. Attribute Name— Member Attributes olarak “Take Specific Representative Values” seçildiğinde uygulanabilir. Gruplanmış ve tek bir bütün hale getirilmiş olan entitye atanan özelliğin veya özelliklerin orijinal entitylere atanacak olanın isminin seçimi yapılır. ÖRNEK—DUPLICATING ENTITIES Name Type Percent Cost to Duplicates # of Duplicates
: : : :
Send Information On Duplicate Original 0 3
Bu örnekte entity, ismi “Send Information On” olan seperate modülüne geldiğinde 3 kopyası oluşturulur. Toplamda 4 entity (3’ü kopya) modülü terk eder. Orijinal entity maliyet ve zamanını korurken oluşturulan 3 kopya için “Percent Cost to Duplicates” sıfır seçildiğinden maliyet ve birikmiş zaman mevcut değildir. ÖRNEK—SPLITTING BATCHED ENTITIES Name Type Member Attributes
: : :
Unbatching Split Existing Batch Retain Original Entity Values
Bu örnekte gruplanmış ve tek bir bütün hale getirilmiş olan entity, ismi “Unbatching” olan seperate modülüne geldiğinde orijinal bileşenlerine ayrıştırılır. Bütün halinde olan entity sistemden atılırken, bileşenler gruplanmadan önceki özelliklerine geri dönerler. Bu özellikler Entity.Type, Entity.Picture, Entity.Station, Entity.Sequence, Entity.Jobstep, Entity.HoldCostRate ve kullanıcı tarafından belirlenen diğer özellikler olabilir.
29
SET VERİ MODÜLÜ Bu veri modülü: kaynak (resource), sayaç (counter), tally, entity tipi (entity type) ve entity resmi (entity Picture) gibi çeşitli küme tiplerini tanımlamak için kullanılır. Kaynak kümeleri Proses modüllerinde (Seize, Release, Enter Leave) kullanılabilir. Counter ve Tally kümeleri Record modülünde, Queue kümeleri ise Seize, Hold, Access, Request, Leave ve Allocate modüllerinde kullanılabilir.
SET VERİ MODÜLÜ ÖZELLİKLERİ Name—Tanımlanan kümenin isminin girildiği yerdir. Type—Tanımlanan kümenin tipinin girildiği yerdir. Members—Küme (resource, counter, tally, entity type veya entity Picture) içerisindeki üyeleri listeler. Resource Name—Type olarak Resource seçilirse uygulanır. Kaynak kümesi içindeki kaynağın isminin girildiği yerdir. Tally Name— Type olarak Tally seçilirse uygulanır. Tally kümesi içindeki tally’nin isminin girildiği yerdir. Counter Name— Type olarak Counter seçilirse uygulanır. Sayaç kümesi içindeki sayacın isminin girildiği yerdir. Entity Type— Type olarak Entity Type seçilirse uygulanır. Entity tipi kümesindeki entity tipinin isminin girildiği yerdir. Picture Name— Type olarak Entity Picture seçilirse uygulanır. Entity resmi kümesindeki resim isminin girildiği yerdir.
30
ÖRNEK-Tek Servisli Sistem
Delgi Makinası
Parçaların sistemden çıkışı
Parçaların sisteme gelişleri Varışlar arası zaman aralığı EXPO(5)
İşlem Zamanı TRIA(1,3,6)
Örnekte mevcut olan bir delgi makinesine (drill press) gelen parçalar için simulasyon çalışması yapılacaktır. Parçalar sisteme ortalaması 5 dakika olan üstel dağılımla gelmekte EXPO(5) ve işlem zamanı olarak üçgen dağılım TRIA(1,3,6) kullanılan delgi makinesinde işlem görmektedirler. İşlem sonrasında parçalar sistemden çıkmaktadır. 20 dakika için sistemin simulasyon modeli çalıştırılacak ve sonuçlar elde edilecektir. İstenenler
Parçaların sistemde geçirdiği zaman (çevrim zamanı)
Delgi makinesi için (Drill Press) kaynak kullanım oranı
Delgi işlemine gelen ve delgi işleminden çıkan parça sayısı
Kuyrukta geçen zaman
Sistemin simulasyon modelini kurarken; parçaların sisteme varışları için bir CREATE modülü delgi işlemi için bir PROCESS modülü ve son olarak parçaların sistemden çıkışlarını sağlamak için bir DISPOSE modülüne ihtiyaç duyulacaktır. Aşağıda bu örnek için gerekli olan modüllerin ARENA programındaki ilk yerleşimlerinin görünümü yer almaktadır.
31
Modüllere Bilgilerin Girilmesi: Create Modülü Create modülüne çift tıklanarak giriş yapmaya olanak sağlayan diyalog kutusuna erişilir ve gerekli bilgiler diyalog kutusuna girilir.
Name : Part Arrives to System Entity : Part Type : Random (Expo) Value : 5 Units : Minutes Create modülüyle Entity Type olarak “Part” girişi yapılmıştır. İstenirse Entity Data modülü ile “Part” için çeşitli işlemler yapılabilir. Örneğin animasyonlu bir simulasyon modeli kurulacaksa “Part”’ın resmi değiştirilebilir. Ancak bu örnekte bizim animasyona ihtiyacımız olmadığından böyle bir işlem yapmıyoruz. Yani Entity Data modülü ile ilgili hiçbir işlem gerçekleştirmedik. Process Modülü Delgi işlemi bilgi girişi için Process modülüne çift tıklanarak diyalog kutusuna erişilir. Diyalog kutusunun isim (Name) kısmına “Drilling Center” girişi ve Action kısmına ise “Seize Delay Release” girişi yapıldıktan sonra Resourcess kısmından Add düğmesine tıklanarak ikinci bir diyalog kutusuna erişilir. İkinci diyalog kutusunda kaynak tipi ve miktarı belirlenir. Son olarak Delay Type kısmında işlem zamanı için kullanılacak olan dağılımın üçgensel dağılım ve zaman biriminin dakika olduğu belirtildikten sonra üçgensel dağılımın parametreleri girilerek Process modülü (Delgi işlemi) için bilgi girişleri tamamlanır.
32
Not: ARENA programı, process modülünün isim kısmına “Drilling Center” girişi yapıldığı için otomatik olarak “Drilling Center.Queue” isimli kuyruk tanımlamıştır. Kuyruk özellikleri değiştirilmek istenirse Queue Data modülüyle gerekli işlemler yapılabilir. Ancak bu örnek için böyle bir işleme gerek yoktur. Benzer şekilde process modülünde tanımlanan “Drill Press” isimli kaynak için herhangi bir maliyet atanmak ya da bozulmalar atanmak istenirse Resource Data modülü ile atamalar gerçekleştirilebilir. Yine bu örnek için böyle bir işlem yapılmamıştır.
Name Action Resources Type Resource Name Quantity Delay Type Units Minimum Value (Most Likely) Maximum
Drilling Center Seize Delay Release Resource Drill Press 1 Triangular Minutes 1 3 6
33
Dispose Modülü Son olarak parçaların sistemden çıkışlarını sağlamak için Dispose modülüne çift tıklanarak giriş yapılır.
Name
Part Leaves System
Arena Modelinin Son Görünümü
Modelin Çalıştırılması Bütün modüllere bilgi girişleri yapıldıktan sonra modelin çalıştırılması kısmını inceleyelim. Model için çalıştırma parametrelerine Run/Setup menusu seçilerek ulaşılabilir. Run/Setup menüsünün Project Parameters kısmında Proje başlığı, Analistin ismi ve istatistiği toplanacak olan birimler mevcuttur. Bu örnek için bizim istatistiğine ihtiyaç duyduğumuz birimler kuyruklar, işlemler, kaynaklar ve girdiler olduğu için bunlar işaretlenmiştir. Ayrıca bizim simulasyon çalışma zamanını belirleyebilmemiz için Replication Parameters kısmına da bilgi girişi yapmamız gerekmektedir.
34
Bu örnek için simulasyon süresi 20 dakika olarak belirlenmiştir. Model içerisinde kullanılan zamanların birim cinsinden değeri ise dakikadır. Aşağıda Replication Parameters kısmı için bilgi girişlerinin yer aldığı resim görülmektedir.
35
Modelin Çalıştırılıp Sonuçların Elde Edilmesi Model çalıştırıldıktan sonra ARENA otomatik olarak sonuçların grafik ve sayısal değerlerini oluşturarak kullanıcıya sunar. Örnek için istenenler ve ARENA çıktıları aşağıdaki gibidir.
Parçaların sistemde geçirdiği zaman (çevrim zamanı)
Delgi Makinesinde Geçen Zaman
Part
Average 3.4056
Minimum Value 1.7642
Maximum Value 4.5167
Average 3.0340
Minimum Value 0
Maximum Value 8.1598
Minimum Value 2.8956
Maximum Value 12.6185
Kuyrukta Geçen Zaman
Part
Sistemde Geçen Toplam Zaman Average 6.4397
Part
Delgi makinesi için (Drill Press) kaynak kullanım oranı
Drill Press
Average 0.9171
Minimum Value 0
Maximum Value 1
Delgi işlemine gelen ve delgi işleminden çıkan parça sayısı
Drill Press
Number In 7
Number Out 5
Sisteme 20 dakika boyunca 7 parça giriş yapmıştır. Sistem sonlandırıldığında sistemden çıkan parça sayısı 5’dir. Sitem sonlandığı anda ise sistemde kalan parça sayısı ikidir. Bu parçalardan biri delgi makinesinde işlem görmekte diğeri ise kuyrukta beklemektedir.
36
ÖRNEK: An Electronic Assembly and Test System
Rework Part A Prep
%20
Scrapped
Part A EXPO(5)
Sealer TRIA(1,4,8)
%9 EXPO(45)
%80
Salvaged and Shipped
Arrivals Part B Prep Part B Batches of 4 EXPO(30)
Part A TRIA(1,3,4) Shipped
Part B WEIB(2.5,5.3) %91 TRIA(3,5,10)
İstenenler :
Kaynak kullanım oranları
Kuyrukta bekleyen entity sayısı
Kuyrukta geçen zaman
Sistemde geçen toplam zaman (çevrim zamanı) (Shipped Parts, Salvaged Parts ve Scrapped Parts için)
MODELİ KURARKEN GEREKEN MODÜLLER 2 Create : Part A ve Part B gelişleri için 2 Assign : Part A ve Part B’nin Sealer işlemi için gereken zamanlarının ve sisteme giriş zamanlarının (TNOW) atanması için 4 Process : Part A Hazırlık, Part B Hazırlık, Sealer ve Rework işlemleri için 2 Decide : Sealer işleminden ve Rework işleminden çıkan entitylerin oranları için 3 Record : Shipped Parts, Salvaged Parts ve Scrapped Parts’ların ayrı ayrı istatistiklerini toplamak için 3 Dispose : Shipped Parts, Salvaged Parts ve Scrapped Parts’ların sistemden çıkmaları için
37
Arena Genel Gösterim
Modüllere Bilgilerin Girilmesi: Create Modülü Part A için
Name : Part A Arrive Entity : Part A Type : Random (Expo) Value : 5 Units : Minutes Create Modülü Part B için
38
Name : Part B Arrive Entity : Part B Type : Random (Expo) Value : 30 Units : Minutes Entities per Arrival : 4 Create Modülleri ile varışlar oluşturulduktan sonra, Sealer işlemi için Sealer Time (Part A ve B için farklı olan) özelliği (attribute) gelen parçalara atanacaktır. Bu değerler Assign 1 ve Assign 2 modülleri ile gerçekleştirilecektir. Ayrıca aynı modüllerde parçaların sisteme geliş zamanları da Arrive Time özelliği ile kayıt altına alınacaktır. Assign Modülü Part A için
39
Name : Assign Part A Sealer and Arrive Time Type : Attribute Attribute Name : Sealer Time New Value : TRIA (1,3,4) Type : Attribute Attribute Name : Arrive Time New Value : TNOW Part B için varış zamanları ve Sealer Time için modül girişleri, Part A’ya çok benzerdir. Grafik olarak gösterim yerine sadece Tablo olarak gösterimi verilmiştir. Assign Modülü: Part B için Name : Assign Part B Sealer and Arrive Time Type : Attribute Attribute Name : Sealer Time New Value : WEIB (2.5, 5.3) Type : Attribute Attribute Name : Arrive Time New Value : TNOW Process Modülü : Part A Hazırlık için
Name
Prep A Process
40
Action Resources Type Resource Name Quantity Delay Type Units Minimum Value (Most Likely) Maximum
Seize Delay Release Resource Prep A 1 Triangular Minutes 1 4 8
Process Modülü : Part B Hazırlık için Part B hazırlık için process modülü diyalog kutusu aşağıdadır. Name Action Resources Type Resource Name Quantity Delay Type Units Minimum Value (Most Likely) Maximum
Prep B Process Seize Delay Release Resource Prep B 1 Triangular Minutes 3 5 10
Process Modülü : Part A ve Part B, Sealer İşlemi için Bu modülde Sealer işlemi için daha önce Assign modülleri ile parçalara atanan Sealer Time Özelliği kullanılarak bilgi girişleri gerçekleştirilir. Sealer işlemi için diyalag kutusu ve resmi aşağıdadır. Name Action Resources Type Resource Name Quantity Delay Type Units Expression
Sealer Process Seize Delay Release Resource Sealer 1 Expression Minutes Sealer Time
41
Decide Modülü : Part A ve Part B, Sealer İşlemi sonrası için Sealer işleminden sonra yapılan muayene sonunda parçaların %9’unda arıza tespit edilmiş ve bu parçaların tekrar işlenmesi gerekmektedir. Bu yapıyı modelleyebilmek için ise Decide modülü kullanılacaktır. Aşağıda Decide modülü bilgi girişleri için resim ve diyalog kutusu bulanmaktadır.
Name Type Percent True
Failed Sealer Inspection 2-way by Chance 9
42
Process Modülü : Rework İşlemi için Muayene işleminden başarısız çıkan %9 oranında parçanın yeniden işlemesi için bu Process modülü kullanılacaktır. Aşağıda bilgi girişleri için diyalog kutusu yer almaktadır. Name Action Resources Type Resource Name Quantity Delay Type Units Expression
Rework Process Seize Delay Release Resource Rework 1 Expression Minutes EXPO(45)
Decide Modülü : Rework İşlem isonrası için Rework işlemi sonunda tekrar kontrolden geçirilen parçaların %20’si ıskartaya çıkarılmakta ve %80’i ise kurtarılmaktadır. Bu olayı modelleyen Decide modülü için diyalog kutusu aşağıdadır. Name Type Percent True
Failed Rework Inspection 2-way by Chance 20
Record Modülü : Çevrim zamanı için Bütün işlemler tanımlandıktan sonra Record ve Dispose modüllerine bilgi girişi yapmak gerekmektedir. Hatırlanacağı üzere her bir operasyon için kaynak kullanımı, kuyrukta bekleyen sayısı ve kuyrukta bekleme zamanının bilinmesi isteniyordu. Bu üç istatistik ARENA tarafından kaynak gerektiren process modüllerinde otomatik olarak elde edilmektedir. Ayrıca bizim ihtiyaçımız olan bir diğer istatistik ise her parcanın (Shipped Parts, Salvaged Parts ve Scrapped Parts) sistemde geçirdiği zamanın (Cycle time) bulunmasıdır. Record modülü ile Tally formunda bu çevrim zamanına ulaşmak mümkündür. Iskartaya çıkan parçalar için (Scrapped parts) record modülü bilgi girişi aşağıdadır.
43
Name Type Attribute Name Tally Name
Record Scrapped Parts Time Interval Arrive Time Record Scrapped Parts
Geri kalan 2 Record modülü için ise girişler aşağıda verilmiştir. Name Type Attribute Name Tally Name
Record Shipped Parts Time Interval Arrive Time Record Shipped Parts
Name Type Attribute Name Tally Name
Record Salvaged Parts Time Interval Arrive Time Record Salvaged Parts
Son olarak parçaların sistemden çıkışını sağlayacak 3 tane Dispose modülü için bilgi girişi gerçekleştirilecektir. Scrapped parçalar için dispose modülü bilgi girişi aşağıdadır. Dispose Modülü : Parçaların sistemden çıkması için
Name
Record Shipped Parts
44
Arena Modelinin Son Görünümü
Modelin Çalıştırılması Bütün modüllere bilgi girişleri yapıldıktan sonra modelin çalıştırılması kısmını inceleyelim. Model için çalıştırma parametrelerine Run/Setup menusu seçilerek ulaşılabilir.
45
Run/Setup menüsünün Project Parameters kısmında Proje başlığı, Analistin ismi ve istatistiği toplanacak olan birimler mevcuttur. Bu örnek için bizim istatistiğine ihtiyaç duyduğumuz birimler kuyruklar, işlemler ve kaynaklar olduğu için bunlar işaretlenmiştir. Ayrıca bizim simulasyon çalışma zamanını belirleyebilmemiz için Replication Parameters kısmına da bilgi girişi yapmamız gerekmektedir. Bu örnek için simulasyon süresi 4 adet 8 saatlik vardiyadan oluşan 32 saat olarak belirlenmiştir. Model içerisinde kullanılan zamanların birim cinsinden değeri ise dakikadır. Aşağıda Replication Parameters kısmı için bilgi girişlerinin yer aldığı resim görülmektedir.
Modelin Çalıştırılıp Sonuçların Elde Edilmesi Model çalıştırıldıktan sonra ARENA otomatik olarak sonuçların grafik ve sayısal değerlerini oluşturarak kullanıcıya sunar. Örnek için istenenler ve ARENA çıktıları aşağıdaki gibidir.
Kaynak kullanım oranları
46
Kuyrukta bekleyen entity sayısı
Kuyrukta geçen zaman
47
Sistemde geçen toplam zaman (çevrim zamanı) (Shipped Parts, Salvaged Parts ve Scrapped Parts için)
