agregat AKHIR LANSIA

DAFTAR ISI

BAB 1 PENDAHULUAN...............................................................................................133 1.1 Latar Belakang... Belakang........ .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............. .................. ................... ...........133 .133 1.2 Tujuan. Tujuan...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ..............1 .........135 35 1.3 Manfaat..... Manfaat.......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .........136 ....136 1.4 Ruang Lngku!. Lngku!...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............. ...............13" ......13" 1.5 Met#$e Pen$ekatan. Pen$ekatan...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............ ................ ................... ............13" ..13" 1.6 %&te'atka %&te'atka Penul&an.. Penul&an....... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... ............ ..........13( ...13( BAB 2 T)N*AUAN PU%TA+A..... PU%TA+A............................ .............................................. .............................................. ....................................13, .............13, 2.1 +#n&e! Da&ar Lan&a..... Lan&a.......... .......... .......... .......... ......... ......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............1 ........13, 3, 2.1.1 2.1.1 Pengertan. Pengertan...... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ......13, .13, 2.1.2 2.1.2 Te#r Te#r !r#&e& !r#&e& !enuaan... !enuaan........ .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ............1 .......13, 3, 2.1.3 2.1.3 Tuga& Tuga& !erke' !erke'-an -angan gan u&a u&a lanjut lanjut... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ....... ........ ........ .....145 .145 2.1.4 2.1.4 Peru-a Peru-aan an/!e /!eruru-aa aan n 0ang 0ang terja$ terja$ !a$a !a$a lan&a. lan&a.... ...... ...... ...... ...... ...... ....... ........ .......1 ...145 45 BAB 3 PEN+A*)AN +MUN)TA%....... +MUN)TA%.............................. .............................................. .............................................. ....................... 152 3.1.1 3.1.1 Data U'u'.... U'u'......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... .............. ...............15, ......15, 3.1.2 3.1.2 Data Data +u&u +u&u&& Lan&a. Lan&a.... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ....... ........ ........ ........ ........ ........ ........1 ....166 66 BAB 4 D)AN%)% +EPERAATAN +MUN)TA%.................................................16, BAB 5 RENANA DAN %TRAT %TRATE) P+*A+E% LAN%)A........................................ 1"2 BAB 6 )MPLEMENTA%) A%UHAN +EPERAATAN +MUN)TA% .......................1"6 BAB " EALUA%) A%UHAN +EPERAATAN +MUN)TA%..................................1", BAB ( PENUTUP............................... PENUTUP...................................................... .............................................. .............................................. ...............................1(3 ........1(3 DATAR DATAR PU%TA+A.... PU%TA+A........................... .............................................. .............................................. .........................................1(" ..................1("

DAFTAR LAMPIRAN

La'!ran 1 La'! a'!ran ran 2 La'!ran 3 La'! La'!r ran an 4 La'! La'!r ran an 5 La'!ran 6 La'!r La'!ran an " La'!ran ( La'! La'!r ran an , La'!ran 1: La'!ran La'!ran 11 11 La'!ran La'!ran 12 12 La'!r La'!ran an 13

7 Preplanning Focus Group Group Discussion 8D9 P#kja Lan&a 7 Re& Re&u' u'ee +eg +ega ata tan n Focus Group Discussion 8D9 P#kja Lan&a 7 Preplanning Pen0uluan Det DM P#kja Lan&a 7 %AP %AP Pen0 Pen0ul ulu uan an De Dett DM P#kj P#kjaa Lan Lan& &aa 7 Re&u Re&u'e 'e Pen Pen0 0ulu uluan an Det Det DM DM P#kj P#kjaa Lan& Lan&a a 7 Preplanning Pe'erk&aan +e&eatan P#&0an$u P#kja Lan&a 7 Re&u' Re&u'ee Pe'er Pe'erk& k&aan aan +e&ea +e&eatan tan P#&0a P#&0an$u n$u P#kja P#kja Lan&a Lan&a 7 Preplanning %ena' P#kja Lan&a 7 Re& Re&u' u'ee %en %ena' a' P#kj P#kjaa Lan Lan& &aa 7 Preplanning Pen0uluan Det H!erten& P#kja Lan&a 7 %AP %AP Pen0ulua Pen0uluan n Det Det H!erten H!erten& & P#kja P#kja Lan&a 7 Re&u'e Re&u'e Pen0uluan Pen0uluan Det H!erten& H!erten& P#kja Lan&a 7 Un$an Un$angan gan +egat +egatan an P#kja P#kja Lan& Lan&a a

PROGRAM LANSIA PROGRAM PRAKTIK PROFESI NERS (P3N) KEPERAW KEPE RAWA ATAN TAN KESE KESEHAT HATAN AN KOMUNITAS KOMUN ITAS DI RT 02 RW IV KELURAHAN KELURAHA N MULYOREJO KECAMATAN KECAMATAN MULYOREJO KOTA SURABAYA

Per#$e :" Maret 2:16 &;$ 22 A!rl 2:16 Diss! s"#$%$i s$&$' s$ s$*$ +$&$, ,"!-$.$i /,.""!si P*%*$, P*%*$, N"*s .$+$ P*%*$, S+i P"!+i+i/$! N"*s F$/&$s K"."*$1$$! U!i"*si$s Ai*&$!%%$ S*$#$$

Diss! &"'  K"&,./ 3 Nn$0a a-rella H.Br. Mar!aung< %.+e!. =unta Pra!t>aja0a< %.+e!. )??a Ha$ P< %.+e!. %utr&n#< %.+e!. An&a Agu&tna< %.+e!. =un Tr&t r&tan an a0 a0an an Eka Eka Put Putr r<< %.+ %.+e! e!.. El %a?ana< %.+e!. Dan Agu&tn< %.+e!. %elf Ratna Pu&!ta&ar< %.+e!. =#&e!n N#@a Eka )rant< %.+e!. Ha'?a al$< %.+e!. Hart#n#< %.+e!. Aku- %el@a< %.+e! M. atur R#'an< %.+e!. Ren +urna ajar>at< %.+e!.

N)M. 131513143::3 131513143::3 N)M. 131513143::4 N)M. 131513143:12 N)M. 131513143:15 N)M. 131513143:51 N)M. N)M. 1315 131513 1314 143: 3:55 55 N)M. 131513143:5" N)M. 131513143:5( N)M. 131513143:61 N)M. 131513143:6, N)M. 131513143:"1 N)M. 131513143:"3 N)M. 131513143:"" N)M. 131513143:", N)M. 131513143:(:

PROGRAM STUDI PENDIDIKAN NERS FAKULTAS KEPE K EPERAW RAWAT ATAN AN UNIVERSIRTAS AIRLANGGA 2045 J&6 M&*"7 (K$,.s C) U!i"*si$s Ai*&$!%%$ S*$#$$

BAB 4 PENDAHULUAN 464 L$$* L$$* B"&$/$! B"&$/$!% %

+e!e +e!era ra>a >ata tan n a$al a$ala a keg kegat atan an !e'!e'-er era an n a&u a&uan an ke!a ke!a$a $a n$ n$@ @$u $u<< keluarga< kel#'!#k atau 'a&0arakat< -ak $ala' kea$aan &akt 'au!un &eat. Pr#fe& ke!era>atan 'enganut !an$angan 0ang #l&tk tera$a! 'anu&a 0atu keutu keutuan an &e-aga &e-aga 'aklu 'akluk k -#/!& -#/!&k# k#/&# /&#&# &#/&! /&!r rtual tual.. +egat +egatan an ke!era> ke!era>ata atan n $la $laku kuka kan n

$eng $engan an

'eng 'eng# #r' r'at at

!en$ !en$ek ekat atan an

'art 'artaa-at at

'anu 'anu& &a< a<

u' u'an& an&t tk k 'e''e'-er er

$ala $ala' '

art art

!er !erat ata an n

'eng 'enga arg rga a

ke!a ke!a$a $a kle klen n

$an $an &ert &ertaa

'enjunjung tngg kea$lan -ag &e'ua 'anu&a. +e!era>atan -er&fat un@er&al $ala' art t$ak 'e'-e$akan ata& ra&< jen& kela'n< u&a< >arna kult< etnk< aga'a< aga'a< alran !#ltk $an &tatu& ek#n#' ek#n#' &#&al. +e!era>atan +e!era>atan 'engangga 'engangga! ! klen &e-aga !artner aktf 0atu -ekerja &a'a $engan klen $ala' !e'-eran a&uan ke!era>atan. Ber$a& Ber$a&ark arkan an a&l a&l !enga' !enga'-l -lan an $ata $ata !a$a !a$a tangga tanggall :(  1: Maret Maret 2:16 2:16 0ang 0ang $la $laku kuka kan n #le #le 'aa 'aa& &&>a &>a Pr#g Pr#gra' ra' Pen$ Pen$$ $k kan an Pr#f Pr#fe& e& Ner& Ner& 8P3N 8P3N99 +e!era>atan +e&eatan +#'unta& $$a!atkan $ata -a>a $ RT :2 R ) !a$a kel#'!#k kel#'!#k lan&a< ter$a!at 45/6: taun &e-an0ak &e-an0ak 1" #rang 8(59< lan&a -eru&a -eru&a "5/,: taun taun &e-an0ak 3 #rang 8159< $an lan&a -eru&a C,: taun &e-an0ak : #ran #rang g 8:9 8:9.. Ber$ Ber$a& a&ark arkan an u&a u&a $te' $te'uk ukan an lan& lan&a a 0ang 0ang -eru -eru& &aa 6:/" 6:/"4 4 taun taun &e-an0ak 1" #rang 8(59< u&a antara "5/,: taun &e-an0ak 3 #rang 8159< $an le- $ar ,: taun ter$a!at : #rang 8:9. Ber$a&arkan keaktfan $ala' 'engkut !#&0an$u lan&a< ter$a!at $$a!atkan 42 #rang 86,9 0ang rutn 'engkut kegatan kegatan !#&0an$u !#&0an$u lan&a $an ter$a!at 1, #rang 8319 0ang jarang 'engkut 'engkut kegatan !#&0an$u lan&a $ar ju'la t#tal lan&a 62 #rang. Ber$a&arkan !ekerjaan

ter$a!at ter$a!at 14 lan&a 8239 0ang -ekerja &e-aga !ega>a &>a&ta< 3: lan&a 84(9 >ra&>a&ta< 1( lan&a 82,9 t$ak -ekerja. Ber$a&arkan keluan< !en0akt 0ang &erng &erng $$er $$erta ta antara antara lan lan !erte !erten& n& 0atu 0atu &e-an0 &e-an0ak ak 16 #rang #rang 84:9< 84:9< $a-et $a-ete& e& 'elltu& 'elltu& &e-an0ak &e-an0ak 4 #rang 81:9< )%PA &e-an0ak &e-an0ak 3 #rang 8"9< TB &e-an0ak &e-an0ak 2 #rang 859< $an &&an0a 15 #rang 83(9 'en$erta !en0akt lann0a $ar t#tal 62 #rang lan&a UU ke&ea ke&eatan tan N#. 36 Taun aun 2::, 2::, !a&al !a&al 13( 'enega 'enega&kan &kan<< ke&ea ke&eatan tan 'anu&a lanjut u&a !erlu 'en$a!at !eratan ku&u& $engan teta! $!elara $an $tngkatkan agar &ela'a 'ungkn $a!at $u! &eara !r#$uktf &e&ua $engan ke'a ke'a'! '!ua uann nn0 0a

&e &eng ngga ga $a!a $a!att

kut kut &ert &ertaa

$ala $ala' '

-er! -er!er eran an akt aktff

$ala $ala' '

!e'-angunan. %eara ala' !ara u&a lanjut 'engala' -er-ag ke'un$uran -ak f&k< f&k< -#l#g -#l#g&< &< 'ental< 'ental< &#&al< &#&al< $an !erjala !erjalanan nan !en0a !en0akt kt !ara !ara u&a u&a lanjut lanjut !un 'e'!un0a r/r ter&en$r 0atu -er&fat 'enaun< &e'akn -erat $an &erng ka'-u. Per&#alan uta'a 0ang &erngkal $a$a! lan&a $ negara -erke'-ang 0atu !er&#alan ke&eatan $an !er&#alan ke'&knan 8De!&#& R) 2::39. Hal n 'enunjukkan -a>a lan&a &angat tergantung !a$a $ukungan fnan&al $ar #rang/ #rang $&ektarn0a $&ektarn0a &engga &engga !erlu !eranan $ar !e'erntaan !e'erntaan untuk 'e'-erkan 'e'-erkan !eratan atau -antuan !a$a ke&eatan lan&a 0ang &angat rentang tera$a! !en0akt kr#n&. Untuk 'enega !#ten& k#'!lka& 0ang terja$< !erlu $a$akan !r#'#& ke&eatan untuk 'enngkatkan ke&a$aran >arga tentang !entngn0a 'enjaga 'enjaga ke&ea ke&eatan tan karena karena 'enega 'enega  le- le- -ak -ak $ar!a $ar!a$a $a 'eng#'eng#-at. at. Bentuk Bentuk !r#'#& ke&eatan 0ang $a!at $lakukan a$ala $engan 'e'-erkan !en0uluan

tentang !enegaan k#'!lka& !en0akt 0ang &erng $$erta lan&a &erta 'e'fa&lta& !e'erk&aan rutn 0ang $!erlukan.

462 T7$!

1.2.1

Tujuan U'u' Maa&&>a 'a'!u 'enera!kan a&uan ke!era>atan k#'unta& 0ang -eru-ungan $engan Lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan

1.2.2

Mul0#rej# %ura-a0a. Tujuan +u&u& %etela Pr#gra' Pen$$kan Pr#fe& +e!era>atan +#'unta&< 'aa&&>a 'a'!u 7 1. Menera!kan &trateg 0ang te!at $ala' 'engkaj 'a&ala ke&eatan k#'unta& !a$a agregat lan&a $ RT :2 R ) 2. Melakukan !engkajan $ata $engan te!at &engga $a&lkan anal&a $ata 0ang &e&ua $engan ke!erluan k#'unta& !a$a agregat lan&a $ RT :2 R ) 3. Menentukan $agn#&a ke!era>atan k#'unta& &erta 'enera!kan !r#rta& $agn#&a ke!era>atan -er$a&arkan krtera tertentu !a$a agregat lan&a $ RT :2 R ) 4. Menera!kan !en$$kan ke&eatan 0ang

&!e&fk $an

&trateg

!eng#rgan&a&an k#'unta& $ala' 'enga$akan !eru-aan &erta !enngkatan ke&eatan k#'unta& !a$a agregat lan&a $ RT :2 R ) 5. Mengk##r$na&kan &u'-er/&u'-er 0ang a$a $ k#'unta& untuk 'en0ele&akan 'a&ala ke!era>atan $an ke&eatan 0ang a$a $ k#'unta& !a$a agregat lan&a $ RT :2 R ) 6. Men$e'#n&tra&kan karakter&tk !ara !r#fe&#nal< -er!kr krt&< -elajar 'an$r $an ketra'!lan k#'unka& 0ang efektf $an ke!e''!nan $ $ala' k#'unta& !a$a agregat lan&a $ RT :2 R )

463 M$!8$$

1.3.1

Bag Maa&&>a 1. Maa&&>a 'a'!u 'enga!lka&kan k#n&e! a&uan ke!era>atan k#'unta& &eara n0ata ke!a$a 'a&0arakat 2. Maa&&>a -elajar 'enja$ r#le '#$el $ala' 'enera!kan a&uan ke!era>atan k#'unta& !a$a agregat lan&a 3. Menngkatkan ke'a'!uan -er!kr krt&< analt& $an -jak&ana $ala'

1.3.2

'enga$a! $na'ka k#'unta& !a$a agregat lan&a Bag Ma&0arakat 1. Men$a!atkan ke&e'!atan &elua&/lua&n0a untuk -er!eran aktf $ala' u!a0a

!enngkatan

ke&eatan

$an

!enegaan

!en0akt

!a$a

k#'unta& 2. Men$a!atkan ke'a'!uan untuk 'engenal< 'engert $an 'en0a$ar 'a&ala ke&eatan $an 'engetau ara !en0ele&aan 'a&ala ke&eatan 0ang terja$ !a$a k#'unta& 3. Mengetau ga'-aran &tatu& ke&eatan $an 'e'!un0a an$l $ala'

1.3.3

u!a0a !enngkatan ke&eatan Bag Pen$$kan 1. %e-aga 'e$a !elak&anaan Tr Dar'a Perguruan Tngg )n$#ne&a< ku&u&n0a $ala' !eneltan< !en$$kan $an !enga-$an !a$a 'a&0arakat 2. %e-aga &ala &atu -aan !ert'-angan $ala' !enge'-angan '#$el

1.3.4

!raktk ke!era>atan ke&eatan k#'unta&. Bag Pr#fe& 1. U!a0a 'en0a!kan tenaga !era>at 0ang !r#fe&#nal< -er!#ten& &erta 'an$r &e&ua $engan k#'!eten& 0ang tela $tentukan 2. Me'-erkan &uatu '#$el -aru $ala' ke!era>atan k#'unta& &engga !r#fe& ke!era>atan $a!at 'enge'-angkann0a

469 R$!% Li!%/.

Ruang lngku! !enul&an la!#ran n a$ala agregat lan&a 'a&0arakat RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a.

46: M"+" P"!+"/$$!

Met#$e !en$ekatan 0ang $lakukan a$ala 'enggunakan !enera!an 'et#$e !en$ekatan !a$a ka$er< keluarga< $an 'a&0arakat 'elalu a&uan ke!era>atan !r#fe&#nal 0ang 'el!ut -#l#g&< !&k#l#g&< &#&al< $an kultural &eara 'an$r 'au!un k#la-#ra& lnta& &ekt#r.

465 Sis",$i/$ P"!&is$!

%&te'atka !enul&an $'ula $engan !engkajan $ata ke!era>atan< a&l anal&& $ata< !ena!&an 'a&ala< !enentuan !r#rta& $agn#&a ke!era>atan< renana ke!era>atan< '!le'enta&< e@alua& ke!era>atan $an ke&'!ulan.

BAB 2 TINJAUAN PUSTAKA 264 K!s". D$s$* L$!si$ 26464

P"!%"*i$!

Lan&a a$ala &uatu keja$an 0ang !a&t akan $ala' #le &e'ua #rang 0ang $karuna u&a !anjang< terja$n0a t$ak -&a $n$ar #le &a!a!un. Na'un 'anu&a $a!at -eru!a0a untuk 'enga'-at keja$ann0a. Menurut Un$ang/Un$ang R) N#.23 taun 1,,2 tentang ke&eatan !a&al 1, a0at 1 -a>a 'anu&a lanjut u&a a$ala &e&e#rang 0ang karena u&an0a 'engala' !eru-aan -#l#g&< f&k< kej>aan $an &#&al. De'kan juga -ata&an lan&a 0ang terantu' $ala' Un$ang/Un$ang N#'#r 13 taun 1,,( tentang +e&ejateraan Lanjut U&a $engan tega& $n0atakan -a>a 0ang $&e-ut &e-aga lanjut u&a a$ala lak/lak atau!un !ere'!uan 0ang -eru&a 6: taun atau le-. Bata&an/-ata&an lan&a 'enurut H a$ala &e-aga -erkut7 1.

U&a Pertengaan 8middle age9< antara u&a 45 &a'!a 5, taun.

2.

Lanjut U&a 8elderly9< antara 6: $an "4 taun.

3.

Lanjut U&a Tua 8old 9< antara "5 $an ,: taun.

4.

U&a %angat Tua 8very old 9< $ ata& ,: taun.

26462

T"*i .*s"s ."!$$!

Ter$a!at -e-era!a te#r !enuaan 0ang $'uat $ala' -uku ajar ke!era>atan lan&a. D#nl#n $ala' %tanle0 $an Beare< 82::"9 'engel#'!#kkan te#r ter&e-ut ke $ala' kel#'!#k te#r -#l#g& $an te#r !&k#&#&#l#g&.

Ta-el 2.1 Te#r/te#r !enuaan 'enurut D#nl#n T"*i Bi&%is Ti!%/$ P"*#$'$! enetka en 0ang $>ar&kan $ar $a'!ak lngkungan D!aka $an ru&ak +eru&akan #le ra$kal -e-a& Lngkungan Menngkatn0a !ajanan tera$a! al/al 0ang -er-aa0a )'unta& )ntegrta& &&te' tu-u untuk 'ela>an ke'-al Neur#en$#krn +ele-an atau kurangn0a !r#$uk& #r'#ne T"*i Psi/ssi&%is

Ti!%/$ P*s"s

+e!r-a$an Introvert la>an ekstrovert Tuga& !erke'-angan Matura& &e!anjang rentang ke$u!an Disengagement Ant&!a& 'enark $r Akt@ta& Me'-antu 'enge'-angkan u&aa +#ntnuta& Penge'-angan n$@$ualta& +et$ak&e'-angan +#'!en&a& 'elalu !eng#rgan&a&an $r &en$r &0&te' %u'-er7 %tanle0 $an Beare 82::"9 1.

Te#r -#l#g& +el#'!#k te#r n 'enja-arkan !r#&e& f&k !enuaan $'ana terja$

!eru-aan fung& $an &truktur 8&a'!a tngkat '#lekuler9 ngga ke'atan. +el#'!#k te#r n juga 'en#-a untuk 'enjela&kan !en0e-a- terja$n0a @aran& $ala' !r#&e& !enuaan 0ang $ala' #le &eta! n$@$u 0ang -er-e$a. 19 Te#r genetka Menurut te#r n< !enuaan a$ala &uatu !r#&e& 0ang &eara t$ak &a$ar $>ar&kan 0ang -erjalan $ar >aktu ke >aktu untuk 'engu-a &el atau &truktur jarngan. Te#r n ter$r $ar te#r a&a' $e#k&r-#nukleat 8DNA9< te#r kete!atan $an ke&alaan< 'uta& &#'atk $an te#r glk#gen. Te#r n 'en0atakan -a>a !r#&e& re!lka& !a$a tngkatan &eluler 'enja$ t$ak teratur karena a$an0a nf#r'a& t$ak &e&ua 0ang $-erkan $ar nt &el. M#lekul DNA 'enja$ &alng -er&langan 8crosslink 9 $engan un&ur 0ang lan &engga 'engu-a nf#r'a& genetk $an 'engak-atkan

ke&alaan !a$a tngkat &eluler $an 'en0e-a-kan &&te' $an #rgan tu-u gagal untuk -erfung&. 29 Te#r wear-tear 8$!aka/ru&ak9 Te#r n 'en0atakan -a>a aku'ula& &a'!a 'eta-#lk atau ?at nutr& $a!at 'eru&ak &nte&& DNA &engga 'en$#r#ng 'alfung& '#lekuler $an akrn0a 'alfung& #rgan tu-u. Ra$kal -e-a& a$ala #nt# $ar !r#$uk &a'!a 'eta-#l&'e 0ang 'en0e-a-kan keru&akan ketka aku'ula& terja$. Ra$kal -e-a& a$ala '#lekul atau at#' $engan &uatu elektr#n t$ak -er!a&angan. )n 'eru!akan jen& 0ang &angat reaktf 0ang $a&lkan $ar reak& &ela'a 'eta-#l&'e. Ra$kal -e-a& $engan e!at $anurkan #le &&te' en?' !eln$ung !a$a k#n$& n#r'al. Be-era!a ra$kal -e-a& -era&l l#l#& $ar !r#&e& !eru&akan n $an -eraku'ula& $$ala' &truktur -#l#g& 0ang !entng< &aat tu keru&akan #rgan terja$. 39 R>a0at lngkungan Te#r n 'en0atakan -a>a fakt#r 0ang -era&al $ar lngkungan &e!ert kar&n#gen $ar n$u&tr< aa0a 'ataar< trau'a $an nfek& 'e'-a>a !eru-aan $ala' !enuaan. akt#r lngkungan $ketau $a!at 'e'!ere!at !r#&e& !enuaan teta! an0a $ketau &e-aga fakt#r &ekun$er &aja. 49 Te#r 'unta& Te#r n 'engga'-arkan &uatu ke'un$uran $ala' &&te' 'un 0ang -eru-ungan $engan !enuaan. +etka #rang -erta'-a tua< !ertaanan 'ereka tera$a! #rgan&'e a&ng 'engala' !enurunan<

&engga 'ereka le- rentan untuk 'en$erta -er-aga !en0akt &e!ert kanker $an nfek&. %erng $engan -erkurangn0a fung& &&te' 'un< terja$la !enngkatan $ala' re&!#n& aut#'un tu-u. +etka #rang 'engala' !enuaan< 'ungkn 'engala' !en0akt aut#'un &e!ert artrt& reu'at#$. Penganjur te#r n &erng 'e'u&atkan !a$a !eran kelenjar t'u&< $'ana -erat $an ukuran kelenjar t'u& akan 'enurun &erng u'ur -erta'-a &engga 'e'!engaru ke'a'!uan $feren&a& &el T $ala' tu-u $an 'engak-atkan re&!#n tu-u 'enurun tera$a! -en$a a&ng $$ala' tu-u. 59 Te#r neur#en$#krn Dala' te#r &e-elu'n0a $jela&kan -a>a ter$a!at u-ungan antara !enuaan $engan !erla'-atan &&te' 'eta-#l&'e atau fung& &el. %e-aga #nt# $ala' te#r n a$ala &ekre& #r'#n 0ang $atur #le &&te' &araf. %ala &atu area neur#l#g 0ang 'engala' gangguan &eara un@er&al ak-at !enuaan a$ala >aktu reak& 0ang $!erlukan untuk 'ener'a< 'e'!r#&e& $an -ereak& tera$a! !ernta. Dkenal &e-aga !erla'-atan tngka laku< re&!#n n ka$ang $nter!reta&kan &e-aga tn$akan 'ela>an< ketulan< atau kurangn0a !engetauan. 2.

Te#r !&k#&#&#l#g& +el#'!#k te#r n 'en0atakan -a>a !enuaan $!engaru $an $&erta #le

!eru-aan !erlaku 'au!un a&!ek lan &e&ua k#ntek& !&k#l#g $an &#&#l#g&. 19 Te#r ke!r-a$an Te#r n 'en0e-utkan a&!ek !ertu'-uan !&k#l#g& tan!a 'engga'-arkan ara!an atau tuga& &!e&fk lan&a. Dala' te#r *ung

81,"19 'en0atakan -a>a ter$a!at ke!r-a$an introvert $an ekstrovert $an ke&e'-angan tera$a! ke$uan0a &angat !entng -ag ke&eatan. Dala' k#n&e! nter#rta& n *ung 'engungka!kan -a>a &e!aru ke$u!an 'anu&a -erkutn0a $ga'-arkan $engan 'e'lk tujuann0a &en$r< 0atu untuk 'enge'-angkan ke&a$aran $r &en$r 'elalu akt@ta& 0ang $a!at 'ereflek&kan $r &en$r. Lan&a &erng 'ene'ukan -a>a $u! tela 'e'-erkan &atu rangkaan !lan 0ang &ekal $!l< akan 'e'-a>a #rang ter&e-ut !a$a &uatu ara 0ang t$ak -&a $u-a. 29 Te#r tuga& !erke'-angan Tuga& !erke'-angan a$ala akt@ta& $an tantangan 0ang aru& $!enu #le &e&e#rang !a$a taa!/taa! &!e&fk $ala' $u!n0a untuk 'ena!a !enuaan 0ang &uk&e&. Erk&#n 81,(69 'engurakan tuga& uta'a lan&a a$ala 'a'!u 'elat ke$u!an &e&e#rang &e-aga -agan ke$u!an 0ang $jalan $engan ntegrta&. Pa$a k#n$& t$ak a$an0a !ena!aan !era&aan -a>a tela 'enk'at ke$u!an 0ang 0ang -ak< 'aka lan&a ter&e-ut -ere&k# untuk $&-ukkan $engan ra&a !en0e&alan atau !utu& a&a. 39

Te#r disengagement Te#r !e'utu&an u-ungan< $ke'-angkan !erta'a kal !a$a a>al taun 1,6:< 'engga'-arkan !r#&e& !enarkan $r #le lan&a $ar !eran -er'a&0arakat $an tanggung ja>a-. Pr#&e& !enarkan $r n $a#at $!re$k&< &&te'at&< t$ak $a!at $n$ar< $an !entng untuk fung& 0ang te!at $ar 'a&0arakat 0ang &e$ang tu'-u. Lan&a $katakan akan -aaga a!a-la k#ntak &#&al tela -erkurang $an tanggung ja>a- tela $a'-l

#le genera& 0ang le- 'u$a. Manfaat $ar !engurangan k#ntak &#&al a$ala agar $a!at 'en0e$akan >aktu untuk 'ereflek&kan !ena!aan $u! $an untuk 'enga$a! ara!an 0ang t$ak ter!enu< &e$angkan 'anfaat -ag 'a&0arakat a$ala $ala' rangka 'e'n$akan kekua&aan genera& tua ke genera& 'u$a. Te#r n 'e'lk ttk kele'aan karena &e#la 'e'-ata& !eran lan&a $ 'a&0arakat $an !a$a ken0ataan -an0ak lan&a 0ang 'a& -erk#ntr-u& &eara !#&tf -ag 'a&0arakat $ala' u&a &enja. 49 Te#r akt@ta& Te#r n $katakan &e-aga la>an $ar te#r disengagement 0ang 'en0atakan -a>a jalan 'enuju !enuaan 0ang &uk&e& a$ala $engan ara teta! aktf. aga&an !e'enuan ke-utuan &e&e#rang aru& &e'-ang $engan !entngn0a !era&aan $-utukan #le #rang lan $tunjukkan $ala' te#r n. %e-ua !eneltan juga 'enunjukkan !entngn0a akt@ta& 'ental $an f&k 0ang -erke&na'-ungan untuk 'enega kelangan $an !e'elaraan ke&eatan &e!anjang 'a&a ke$u!an 'anu&a. 59 Te#r k#ntnuta& Te#r n $kenal juga &e-aga te#r !erke'-angan $an 'en#-a 'enjela&kan $a'!ak ke!r-a$an !a$a ke-utuan untuk teta! aktf atau 'e'&akan $r agar 'ena!a ke-aagaan $an ter!enu ke-utuan $ u&a tua. Te#r n 'enekankan !a$a ke'a'!uan k#!ng n$@$u &e-elu'n0a $an ke!r-a$an &e-aga $a&ar untuk 'e'!re$k& -aga'ana &e&e#rang akan $a!at 'en0e&uakan $r tera$a! !eru-aan ak-at !enuaan. Lan&a 0ang ter-a&a 'e'lk ken$al $ala' 'e'-uat ke!utu&an

'ereka &en$r t$ak akan $engan 'u$a 'en0erakan !eran n an0a karena u&a 'ereka 0ang tela lanjut. %elan tu< n$@$u 0ang tela 'elakukan 'an!ula& atau a-ra& $ala' nterak& nter!er&#nal 'ereka &ela'a 'a&a 'u$an0a t$ak akan t-a/t-a 'enge'-angkan &uatu !en$ekatan 0ang -er-e$a $ $ala' 'a&a akr ke$u!an. 26463

T%$s ."*/",#$!%$! si$ &$!7

%e-agan -e&ar tuga& !erke'-angan u&a lanjut -an0ak -erkatan $engan ke$u!an !r-a$ $ar !a$a ke$u!an #rang lan. Tuga& !erke'-angan 'a&a tua a$ala &e-aga -erkut7 1. Men0e&uakan $r $engan 'enurunn0a kekuatan f&k $an ke&eatan. 2. Men0e&uakan $r $engan 'a&a

!en&un $an -erkurangn0a

income

8!enga&lan9 keluarga. 3. Men0e&uakan $r $engan ke'atan !a&angan $u!. 4. Me'-entuk u-ungan $engan #rang 0ang &eu&a. 5. Me'-entuk !engaturan ke$u!an f&k 0ang 'e'ua&kan. 6. Men0e&uakan $r $engan !eran &#&al &eara lu>e&. 26469

P"*#$'$!;."*#$'$! $!% "*7$+i .$+$ &$!si$

1. Peru-aan/!eru-aan f&k 19 %el *u'la -erkurang< ukuran 'e'-e&ar< aran tu-u 'enurun $an aran ntra&eluler 'enurun. 29 Te'!eratur tu-u Te'!eratur tu-u lan&a 'enurun 8!#ter'9 &eara f&#l#gk  35 :  ak-at kee!atan 'eta-#l&'e 0ang 'enurun. Lan&a u'u'n0a 'engala'

keter-ata&an

reflek

'engggl

$an

t$ak

$a!at

'e'!r#$uk& !ana& 0ang -an0ak $ak-atkan #le ren$an0a aktfta&

#t#t. Hal n $&e-a-kan #le fung& !e'-ulu $ara !a$a kult 'enurun< -erkurangn0a tngkat 'eta-#l&'e $an kekuatan #t#t 'enurun. 39 %&te' neur#l#g Terja$ !enurunan -erat< & aran $an alran $ara #tak< !enngkatan ukuran @entrkel &erta !ene-alan k#rtek& #tak. Pa$a &!nal #r$ terja$ !enurunan f-er $an anter#r #rn 0ang 'en0e-a-kan kele'aan #t#t< !enurunan alran $ara !a$a &!nal #r$ 'en0e-a-kan terja$ !enurunan reak& $an !enngkatan terja$ !erla'-atan &'!atk. Berkurangn0a -erat #tak &ektar 1: / 2:< -erkurangn0a &el k#rtkal< reak&

'enja$

la'-at<

kurang

&en&tf

tera$a!

&entuan<

-erta'-an0a >aktu ja>a-an '#t#rk< antaran neur#n '#t#rk 'ele'a< ke'un$uran fung& &araf #t#n#' 8Mu-arak< 2::69. %araf !ana n$ra 'engel &engga fung& 'enurun &erta la'-at $ala' 'ere&!#n $an >aktu -ereak& ku&u&n0a 0ang -eru-ungan $engan &tre& 0ang -erkurang atau langn0a la!&an 'eln ak&#n< &engga 'en0e-a-kan -erkurangn0a re&!#n '#t#rk $an reflek. 49 %&te' !en$engaran Me'-ran t'!an atr#f &engga terja$ gangguan !en$engaran. Tulang/tulang !en$engaran 'engala' kekakuan.

59 %&te' !englatan Re&!#n tera$a! &nar 'enurun< a$a!ta& tera$a! gela! 'enurun< ak#'#$a& 'enurun< la!ang !an$ang 'enurun $an katarak. 69 %&te' kar$#@a&kuler +atu! jantung 'ene-al $an kaku< ke'a'!uan 'e'#'!a $ara 'enurun 8'enurun0a k#ntrak& $an @#lu'e9< ela&t&ta& !e'-ulu

$ara 'enurun< &erta 'enngkatn0a re&&ten& !e'-ulu $ara !erfer &engga tekanan $ara 'enngkat. "9 %&te' re&!ra& t#t !erna!a&an kekuatann0a 'enurun $an kaku< ela&t&ta& !aru 'enurun< ka!a&ta& re&$u 'enngkat &engga 'enark na!a& le- -erat< al@e#l 'ele-ar $an ju'lan0a 'enurun< ke'a'!uan -atuk 'enurun<

&erta

terja$

!en0e'!tan

!a$a

-r#nku&.

Paru/!aru

kelangan ela&t&ta&< ka!a&ta& re&$u 'enngkat< 'enark nafa& le- -erat< ka!a&ta&

!ernafa&an 'ak&'u' 'enurun< $an ke$ala'an

-ernafa& 'enurun. t#t/#t#t !ernafa&an kelangan kekuatan $an 'enja$ kaku< 'enurunn0a aktfta& &la< -erkurangn0a ela&t&ta& !aru< al@e#l ukurann0a 'ele-ar $ar -a&a $an ju'la -erkurang< #k&gen arter 'enurun 'enja$ "5 ''Hg< -erkurangn0a reflek -atuk. (9 %&te' ga&tr#nte&tnal E&#fagu& 'ele-ar< a&a' la'-ung 'enurun< la!ar 'enurun< $an !er&taltk 'enurun &engga $a0a a-&#r!& juga kut 'enurun. Ukuran la'-ung 'engel &erta fung& #rgan ak&e&#r 'enurun &engga 'en0e-a-kan -erkuarngn0a !r#$uk& #r'#n $an en?' !enernaan. ,9 %&te' !erke'an njal 'engel< -erat gnjal 'enurun 3: / 5: $an ju'la ne!r#n 8unt terkel gnjal9 'enurun< ne!r#n 'enja$ atr#!< alran $ara ke gnjal 'enurun &a'!a 5:< fltra& gl#'erulu& 'enurun &a'!a 5:< fung& tu-ulu& -erkurang 0ang ak-atn0a gnjal kurang 'a'!u 'e'ekatkan urne< ke'a'!uan 'e'ekatkan atau 'engenerkan #le gnjal 'enurun. +a!a&ta& kan$ung ke' 'enurun 2:: 'l karena #t#t/#t#t 0ang 'ele'a< frekuen& -erke' 'enngkat< kan$ung

ke' &ult $k#&#ngkan !a$a !ra ak-atn0a reten& urn 'enngkat< !e'-e&aran !r#&tat "5 $ala' #le !ra u&a $ ata& 65 taun 8Mu-arak< 2::69. 1:9 %&te' ntegu'en +er!ut &erta kult ke!ala $an ra'-ut 'en!&. Ra'-ut $ala' $ung $an telnga 'ene-al. Ela&t&ta& 'enurun< @a&kular&a& 'enurun< ra'-ut 'e'ut 8u-an9< kelenjar kerngat 'enurun< kuku kera& $an ra!u< &erta kuku kak -erle-an &e!ert tan$uk. 119 %&te' 'u&kul#&keletal aran tulang 'enurun &engga 'u$a ra!u 8#&te#!#r#&&9< -ungkuk 8kf#&&9< !er&en$an 'e'-e&ar $an 'enja$ kaku 8atr#f #t#t9< kra'< tre'#r< ten$#n 'engerut $an 'engala' &kler#&&.

129 %&te' en$#krn Pr#$uk& a'!r &e'ua #r'#n 'enurun< fung& !aratr#$ $an &ekre&n0a t$ak -eru-a< aktfta& tr#$ 'enurun ak-atn0a -a&al 'eta-#l&'e 'enurun< !r#$uk& al$#&ter#n 'enurun< &ekre& #r'#n g#na$& 8!r#ge&ter#n<

e&tr#gen $an

te&t#ter#n9

'enurun< $a0a

!ertukaran ?at 'enurun 8Mu-arak< 2::69. 139 %&te' Re!r#$uk& %ela!ut len$r @agna 'enurun atau kerng< 'enutn0a #@aru' $an uteru&< atr#! !a0u$ara< te&t& 'a& $a!at 'e'!r#$uk&< 'e&k!un a$an0a !enurunan &eara -erang&ur/ang&ur $an $#r#ngan &ek& 'eneta! &a'!a $ata& ": taun a&al k#n$& ke&eatan -ak< !engentan !r#$uk& #@u' !a$a &aat 'en#!au&e 8Mu-arak< 2::69. Ma&ala/ 'a&ala f&k &ear/ar 0ang &erng $te'ukan !a$a lan&a terkat $engan !eru-aan f&k< 'el!ut 'u$a jatu< 'u$a lela< kekaauan 'ental akut< n0er !a$a $a$a $an -er$e-ar/$e-ar< &erta &e&ak nafa&

ketka 'elakukan aktfta& kerja f&k. Ma&ala lann0a 0atu !e'-engkakan !a$a kak -a>a< n0er !nggang atau !unggung $an !a$a &en$ !nggul< -erat -a$an 'enurun< gangguan !a$a fung& !englatan< !en$engaran $an &ukar 'enaan ar kenng< &erta &ult t$ur $an &erng !u&ng 8Mu-arak< 2::69. 2. Peru-aan/!eru-aan !&k#&#&al 19 Pen&un Nla &e&e#rang &erng $ukur #le !r#$uktfta& $an $entta& $katkan $engan !eranan $ala' !ekerjaan. Bla &e&e#rang !en&un 8!urna tuga&9< $a akan 'engala' kelangan antara lan< kelangan fnan&al 8income -erkurang9< kelangan &tatu&< kelangan te'an atau rela&< $an kelangan !ekerjaan atau kegatan. 29 Mera&akan atau &a$ar akan ke'atan 8 sense of awereness of mortality9. 39 Peru-aan $ala' $u! 0atu 'e'a&uk ru'a !era>atan le- &e'!t. 49 Ek#n#' 'ele'a atau 'enurun ak-at !er-erentan $ar ja-atan 8economic deprivation9. 59 Menngkatn0a -a0a $u! !a$a !enga&lan 0ang &ult< -erta'-an0a -a0a !eng#-atan. 69 Pen0akt kr#n& $an ket$ak'a'!uan. "9 angguan &araf !ana n$era. (9 Hlangn0a kekuatan $an ketegangan f&k7 !eru-aan tera$a! ga'-aran $r $an k#n&e!. 3. Peru-aan k#n$& 'ental Peru-aan 'ental !a$a lan&a erat &ekal katann0a $engan !eru-aan f&k< kea$aan ke&eatan< tngkat !en$$kan atau !engetauan &erta &tua& lngkungan. Dar &eg 'ental e'#&#nal &erng 'unul !era&aan !e&'&< t'-uln0a !era&aan t$ak a'an $an e'a&< a$an0a kekaauan 'ental akut< 'era&a terana' akan t'-ul &uatu !en0akt atau takut $telantarkan

karena t$ak -erguna lag. Munul !era&aan kurang 'a'!u untuk 'an$r &erta en$erung &erta en$erung -er&fat ntr#@ert 8Mu-arak< 2::69.

4. Peru-aan k#gntf Peru-aan !a$a fung& k#gntf $antaran0a a$ala ke'un$uran teruta'a !a$a tuga& 0ang 'e'-utukan kee!atan $an tuga& 0ang 'e'erlukan 'e'#r jangka !en$ek atau &eketka 8:/1: 'ent9. +e'a'!uan ntelektual $an ke'a'!uan @er-al t$ak 'engala' !eru-aan 8Mu-arak< 2::69. 5. Peru-aan &!rtual Aga'a atau ke!era0aan 'akn terntegra& $ala' ke$u!an. Lan&a 'akn 'atur $ala' ke$u!an keaga'aan< al n terlat $ala' -erfkr $an -ertn$ak $ala' &ear/ar 8Mu-arak< 2::69.

BAB 3 PENGKAJIAN KOMUNITAS 364

P"!%/$7i$! Wi!s'i"&+ S*"

Dar !engkajan RT :2 R :4 +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal (  1: Maret 2:16 $$a!atkan $ata !enga'atan 'elalu k#'!#nen Winshield Survey 8An$er&#n F M. arlane< 2::69 &e-aga -erkut7 Ta-el 3.1 Pengkajan Winshield SurveyRT :2;R :4 +eluraan Mul0#rej# Maret< 2:16 I6 I!i K,!i$s O#s"*$si D$$ 1.

%ejara

+eluraan Mul0#rej# ter$r $ar 4 / R 0akn R :1< R :2< R :3 $an R :4. Pa$a R :4 ter$a!at 2 RT 0akn RT :1 $an RT :2. A$a!un lua& >la0a R :4 &en$r &eara ke&eluruan -erk&ar  4<1 a.

2.

De'#graf

D >la0a R :4 ku&u&n0a $ RT :2 ter$a!at $ua jen& !en$u$uk 0akn !en$u$uk 0ang 'eneta! 'au!un !en$u$uk 'u&'an. Ma0#rta& !en$u$uk 0ang 'eneta! 'e'lk te'!at tnggal teta! &en$r $an &e-agan kel 'en0e>a ru'a k#ntrakan. %e$angkan -ag !en$u$uk 'u&'an< 'a0#rta& !en$u$uk 'ene'!at ru'a k#& 0ang $&e>akan #le !en$u$uk RT :2. Pekerjaan >arga RT :2 'a0#rta& a$ala &>a&ta 0akn &e-aga &at!a' $an !ega>a t#k#.

Ber$a&arkan $ata +eluraan Mul0#rej# !a$a tr>ulan 1 2:16 ter$a!at 5"3 j>a !en$u$uk $ R :4 0ang ter$r $ar 2,6 lak/ lak $an 2"" !ere'!uan $ala' 14" ++. Data a&l !engkajan $ RT :2 R ) $$a!atkan 63 ++ $engan ju'la !en$u$uk 213 j>a $engan !en$u$uk lak/ lak &e-an0ak 1:1 j>a $an !ere'!uan 1:2 j>a. *u'la !en$u$uk u&a -a0 2 -a0 8:<,9< u&a -alta &e-an0ak 13

-alta 86<19< u&a !ra/ &ek#la $an &ek#la &e-an0ak 25 j>a 811<"9< u&a re'aja 813/G24 taun9 3" j>a 81"<39< u&a $e>a&a "4 j>a 834<"9< $an u&a lanjut 62 j>a 82,<39 3.

II.

1.

Nla $an +e0aknan

1. Ma0#rta& >arga -eraga'a )&la'. 2. Mu&#lla $an TP 0ang terletak $ala' >la0a RT 2.

%e-an0ak 21: j>a 8,,9 -eraga'a &la' $an 3 #rang 819 -eraga'a +r&ten.

1. Bata& $aera R :4 Barat 7 Peru'aan Dar'au&a$a )n$a RT :3 R )I +eluraan Mul0#rej# Utara 7 *alan Dar'au&a$a )n$a 2< Peru'aan Dar'au&a$a )n$a RT :2 R )I T'ur 7 Peru'aan Dar'au&a$a )n$a RT :3 R )I +eluraan Mul0#rej# %elatan7 %aluran +al$a'< la0a RT 11 keluraan Man0ar %a-rangan 2. Bata& $aera RT :2 Barat 7 Peru'aan Dar'au&a$a RT :2 +eluraan Mul0#rej# Utara 7 la0a RT :1 T'ur 7 Peru'aan Dar'au&a$a RT :2 +eluraan Mul0#rej# %elatan 7 la0a RT 11 +eluraan Man0ar %a-rangan. 3. Bangunan Ma0#rta& -angunan $ RT :2 0ang 'eru!akan 'lk !r-a$ ter-uat $ar te'-#k !er'anen &e$angkan -ag >arga 0ang

%tatu& ke!e'lkan ru'a &en$r &e-an0ak 32 ++ $an ru'a &e>a &e-an0ak 31 ++

S#sis",

Lngkungan &k

2.

Pela0anan +e&eatan $an %#&al

ru'an0a k#ntrak $ $aera ter&e-ut a$a &e-agan kel 0ang -angunann0a ter-uat $ar !a!an $an &&an0a $ar te'-#k !er'anen. 4. Ar&tektur Bentuk ru'a $ >la0a RT :2 a'!r &a'a antara 0ang &atu $engan 0ang lan $engan 'enggunakan ata! -eru!a genteng $an lanta $ar kera'k. Ter$a!at -e-era!a ru'a 0ang -erga-ung 'enja$ &atu -l#k -e&ar $engan 1 !agar. *arak antar ru'a juga -er$ekatan teruta'a !a$a $aera 'a&uk gang. %e'entara !a$a !enaa0aan< 'a0#rta& ru'a t$ak 'e'!un0a !enaa0aan 0ang -agu& karena !e'anfaatan jen$ela G1:. 5. Hala'an %e-agan -e&ar ru'a $ RT :2 t$ak 'e'!un0a ala'an teruta'a ru'a 0ang -era$a $ gang 2 $an gang 3. %e'entara ru'a 0ang a$a $ jalan uta'a< a$a -e-era!a ru'a 0ang 'e'lk ala'an kel $an $& $engan !#t tana'an. 6. Ter$a!at 1 laan k#&#ng $ RT :2 0akn 1 !etak 0ang $gunakan la!anganuntuk &ena' $an te'!at -er$rn0a 'enara &utet. 1. Untuk !ela0anan ke&eatan< 1. )%PA 1( #rang >arga RT :2 -a&a 8259< TB 2 #rang 'e'anfaatkan !ela0anan 82<(9< H!erten& !u&ke&'a& Mul0#rej# 0ang 16 #rang 822<29< -erjarak &ektar 1<5 k' njal 1 #rang 'au!un ke te'!at $#kter #rang 81<49< !raktek &>a&ta $ +al$a' Da-ete& Meltu& 4 0ang -erjarak &ektar 3 k'. #rang 85<69< 2. Ter$a!at $ua kegatan !a$a jantung 1 #rang +)A $an +B 0akn kegatan 81<49< gatal 1 !#&0an$u -alta 0ang $a$akan #rang 81<49< $are !a$a ar &enn 'nggu ke$ua 3 #rang 84<19<

3.

Ek#n#'

$an !#&0an$u -u -alta !a$a lan/ lan 26 #rang ar &enn 'nggu kee'!at 836<19 $ar t#tal &eta! -ulann0a "2 #rang 0ang &akt. 3. Ter$a!at $ua agen$a kegatan 2. %e-an0ak 3( ++ !a$a !ela0anan ke&eatan 'e'erk&akan untuk lan&a 0akn !#&0an$u ke&eatan ke lan&a 0ang $a$akan &eta! !u&ke&'a& ar ra-u 'nggu ke$ua $an Mul0#rej# jka &ena' lan&a 3 kal &eta! &akt< 21 ++ ke -ulan $engan $!'!n !ara klnk &ektar RT :2 ka$er lan&a. R )< ke ru'a 4. Ter$a!at agen$a kegatan &akt 4 ++. -elajar 'e'-aa -ag >arga RT :2 0ang 'a& -uta uruf !a$a ar Ra-u< +a'& $an *u'Jat &eta! 'nggun0a $ PU%+EL 0ang $!'!n #le -a!ak R :4 5. Ter$a!at kegatan TP 0ang $kut #le anak PAUD !a$a ar %enn< %ela&a $an Ra-u. Anak %D !a$a *u'at< %a-tu< Mnggu. 6. T$ak ter$a!at !e'antauan untuk ju'antk &eara -erkala. ". Tngkat &#&al Ma&0arakat RT :2 'e'!un0a u-ungan &#&al -ak antar tetangga< kegatan !engajan 'ngguan -ak lak/ lak 'au!un !ere'!uan 0ang $a$akan #le R :4 $a!at -erjalan $engan -ak. arga juga 'e'!un0a tngkat ke!e$ulan 0ang -ak antar tetangga. 1. Tngkat ek#n#' 1. %e-an0ak 21 #rang %e-agan -e&ar !ekerjaan 822<19 >arga RT :2 a$ala !ega>a -er!en$a!atan &>a&ta 0ang ter$r $ar -uru kurang $ar 1 juta< -angunan< !ega>a &>a&ta< 6, #rang 8"2<69 %P $an lan/ lan. %e'entara -er!en$a!atan untuk tngkat ek#n#'< antara 1/3 juta< $an &e-agan -e&ar >arga -era$a 5 #rang 85<39 !a$a tngkat ek#n#' -er!en$a!atan le- 'enenga ke-a>a. $ar 3 juta !er-ulan 2. +egatan 0ang 'enunjang $ar t#tal ,5 #rang !erek#n#'an 0atu 7

4.

+ea'anan $an Tran&!#rta&

5.

Pe'ernta $an P#ltk

6.

+#'unka&

".

Pen$$kan

a.Ter$a!at >arung kel#nt#ng< !e$agang kellng< >arung 'akan< !engrajn -atu akk $an u&aa k#&/k#&an &erta k#ntrak ru'a -. Ter$a!at agen/agen &e!ert ar & ulang< ar 'neral< LP .Ter$a!at -e-era!a t#k# &e'-ak#< &a0ur 'a0ur $an >arung 'akan. Pe$agang kellng 8-ak&#< !ent#l< r#t< na& g#reng< &#'a0< 'e a0a' $an e& #0en9 0ang $a!at $te'u $ jalan >la0a RT :2. 1. U'u'n0a &e-agan -e&ar >arga 'e'lk $an 'enggunakan ken$araan !r-a$ &e!ert '#t#r< '#-l atau &e!e$a untuk '#-l&a& ke lan te'!at. 2. Untuk jalan< a'!r &eluru ka>a&an RT :2 'enggunakan !a@ng -l#k -ak jalan uta'a 'au!un ak&e& ke gang. Han0a &e$kt gang 0ang jalann0a 'a& tana. Ter$a!at &truktur R $an RT -e&erta !enguru&n0a. %elan tu< juga ter$a!at ka$er/ ka$er untuk unt tertentu &e!ert ka$er !#&0an$u< lan&a $an ju'antk. 1. +#'unka& 7 &e-agan -e&ar >arga tela 'e'lk tele@&< ra$# 8ta!e9 $an 'enggunakan tele!#n 8an$!#ne9 &erta &ele-aran. 2. )nf#r'a& 7 >arga 'en$a!atkan nf#r'a& 'elalu &!eaker 'u&#lla. Ter$a!at PAUD $an T+ 0ang terletak $ala' >la0aRT :2 0atu T+ Melat

0ang -ekerja. 2. *u'la >arung a$a 2 -ua $an ju'la t#k# kel#nt#ng 12 -ua $ >la0a RT :2

/

/

Tngkat !en$$kan >arga 0ang &aat n &e$ang 'ene'!u !en$$kan $'ula $engan 0ang -elu' &ek#la 15 #rang 8"9< t$ak &ek#la 6 #rang

82<(9< T+ ( #rang 83<"9< %D 6( #rang 831<,9< %MP 41 #rang 81,<39< %MA 64 #rang 83:9< Perguruan Tngg 11 #rang 85<39 $ar t#tal !en$u$uk 213 j>a. (.

Rekrea&

D RT :2 'a&0arakat $a!at / 'engunjung !a&ar 'ala' 0ang $a$akaan &eara -erkala $an a$a kegatan #laraga $ la!angan 0ang $a!at 'enja$ te'!at k#'unta& -u/-u untuk -ertukar fkran. %elan tu< la!angan juga 'enj$a area -er'an -ag anak/ anak !a$a &#re ar 'au!un ar l-ur.

III6 P"*s".si

1.

Pen$u$uk

1. Lan&a / %e-agan -e&ar lan&a $ RT :2 'enggunakan >aktun0a untuk 'elakukan !ekerjaan ru'a tangga 0ang rngan< 'era>at uu $an -erengkra'a $engan lan&a lan. Ter$a!at -e-era!a lan&a 0ang 'a& 'e'!un0a t#k# kel#nt#ng &e-aga !ekerjaan &ear/ ar. +egatan !engajan rutn 0ang $a$akan ta! ar ra-u 'ala' $ 'u&#lla untuk ja'aJa !ere'!uan $an ar aa$ 'ala' untuk ja'aJa lak/lak $ Bala R :4. +egatan !#&0an$u lan&a $an &ena' lan&a $a$akan 1 -ulan &ekal &eara rutn. 2. De>a&a  tua Pa$a !ag ngga &#re ar &e-agan >arga RT :2 -ekerja $an -aru 'e'!un0a >aktu &enggang -er&a'a keluarga !a$a 'ala' ar. Bag !ara lak/ lak ter$a!at aara 'engaj &eta! 'ala' ar $-ala RT $an -ag !ara -u/

2.

Per&e!& An$a

-u 0ang 'a& -uta uruf ter$a!at kegatan 'e'-aa !a$a &eta! ar ra-u< ka'& $an ju'Jat $ PU%+EL. 3. Re'aja Para re'aja $ RT :2 'e'!un0a >a$a karang taruna ta! &aat n kurang aktf. Mereka -a&a -erku'!ul $engan te'an 8angkrukJan9 $an 'e'#$fka& '#t#r. Ba&an0a !ara re'aja juga 'e'lk ke-a&aan -er'an kara'-#l &aat -erku'!ul< &e-agan kel 'er#k#k $an 'nu'/ 'nu'an kera&. 4. Anak/anak Anak/ anak 'e'!un0a kegatan &ek#la !a$a !ag ngga &ang ar< $teru&kan $engan -er'an $engan te'an &e-a0a $an 'engaj $ TPA !a$a &#re ar. Pa$a 'ala' ar -a&an0a 'ereka -erku'!ul $ ru'a atau -er'an $engan te'an &e-a0a. 1. Ma&0arakat 7 &e-agan 'a&0arakat 'engangga! ke&eatan tu !entng akan teta! 'ereka -elu' 'e'!un0a ke&a$aran &eara !enu untuk 'elakukan !enegaan !en0akt $an !elak&anaan ara $u! 0ang &eat teruta'a $ar &eg ke-er&an $an lngkungan. 2. Pera>at 7 %u$a ter$a!at !eran ka$er 'au!un !era>at untuk ke&eatan >arga teta! -elu' terlak&ana &eara 'ak&'al. &elan tu< >arga juga kurang tertark &aat $a$akan !en0uluan ke&eatan #le !era>at< 'ereka le- 'en0uka kegatan 0ang lang&ung 'en'-ulkan ak&.

36464

19

D$$ U,,

Pr#!#r& !en$u$uk RT :2;R ) Ber$a&arkan jen& kela'n $an u&a

a'-ar 3.1 Pr#!#r& Pen$u$uk -er$a&arkan jen& kela'n $an u&a $ RT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal (/ 1: Maret 2:16 a'-ar $ata& 'enunjukkan -a>a ju'la -a0 8u&a :/G1 taun9 lak/ lak 1 #rang $an !ere'!uan 1 #rang< -alta 8u&a 1/G5 taun9 lak/lak 4 #rang $an !ere'!uan , #rang< !ra &ek#la 8u&a 5/" taun9 lak/lak 6 #rang $an !ere'!uan 3 #rang< anak u&a &ek#la 8u&a "/12 taun9 lak/lak , #rang $an !ere'!uan " #rang< re'aja 8u&a 13/G24 taun9 lak/lak 13 #rang $an !ere'!uan 24 #rang< $e>a&a 8u&a 24/G45 taun9 lak/lak 3" #rang $an !ere'!uan 3" #rang< !ertengaan;middle age 8u&a 45/G6: taun9 lak/lak 2: #rang $an !ere'!uan 1( #rang< &erta lanjut u&a; old 8u&a 6:/G,: taun9 lak/ lak 11 #rang $an !ere'!uan 13 #rang. +e&'!ulann0a a$ala !r#!#r& !en$u$uk $ar t#tal 213 #rang 81:1 lak/lak $an 1:2 !ere'!uan9< -er$a&arkan jen& kela'n !ere'!uan $engan u&a ter-an0ak !a$a u&a 24/ G45 taun 834<" $ar t#tal !en$u$uk9. Hal ter&e-ut 'enunjukkan -a>a &e-agan -e&ar !en$u$uk RT :2 R :4 -era$a $ala' u&a !r#$uktf.

29

Pr#!#r& !en$u$uk RT :2;R ) Ber$a&arkan %tatu& Pernkaan

a'-ar 3.2 Pr#!#r& Pen$u$uk -er$a&arkan &tatu& !ernkaan $ RT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal :(/ 1: Maret 2:16 a'-ar $ata& 'enunjukkan -a>a !r#!#r& !en$u$uk $ RT :2 R :4 &u$a 'enka 116 #rang 8559< -elu' 'enka (6 #rang 84:9< $an jan$a;$u$a 11 #rang 859 $ar t#tal ju'la !en$u$uk 213 #rang. Hal ter&e-ut 'enunjukkan -a>a -an0ak !a&angan u&a !r#$uktf $ RT :2 &engga !r#-a-lta& angka kelaran uku! tngg. 39 Pr#!#r& !en$u$uk RT :2;R :4 Ber$a&arkan Aga'a

a'-ar 3.3 Pr#!#r& Pen$u$uk -er$a&arkan Aga'a $ RT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal :(/ 1: Maret 2:16 a'-ar $ ata& 'enunjukkan -a>a &e-agan -e&ar !en$u$uk 'e'eluk aga'a )&la' 0atu &e-e&ar 21: j>a 8,,9 $an +r&ten 3 j>a 819. Hal ter&e-ut 'enunjukkan -a>a aga'a 'a0#rta& $a!at $u! -er$a'!ngan $engan !e'eluk 'n#rta&. 49 Pr#!#r& !en$u$uk RT :2;R ) Ber$a&arkan %uku

a'-ar 3.4 Pr#!#r& Pen$u$uk -er$a&arkan %uku $ RT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal (/ 1: Maret 2:16 a'-ar $ ata& 'enunjukkan -a>a &e-agan -e&ar !en$u$uk RT :2 a$ala &uku ja>a &e-e&ar 21: j>a 8,,9< &uku Ma$ura 2 j>a 8:<"9 $an lan/ lan 1 j>a 8:<39. Hal ter&e-ut $a!at $lat $ar ke&earan !en$u$uk 0ang 'enggunakan -aa&a ja>a untuk -erk#'unka& $ala' ke$u!an &ear/ ar.

59

Pr#!#r& !en$u$uk R ) Ber$a&arkan !en$$kan

a'-ar 3.5 Pr#!#r& Pen$u$uk Ber$a&arkan Pen$$kan $ RT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal (/ 1: Maret 2:16 a'-ar $ata& 'enunjukkan -a>a !en$u$uk 0ang -elu' &ek#la 15 #rang 8"9< t$ak &ek#la 6 #rang 839< T+ ( #rang 849< %D 6( #rang 8329< %MP 41 #rang 81,9< %MA 64 #rang 83:9< Perguruan Tngg 11 #rang 859 $ar a&l !en$ataan ke!a$a 213 #rang !en$u$uk. Hal ter&e-ut 'enunjukkan -a>a tngkat !en$$kan 'a&0arakat kurang -ak untuk 'ener'a $an 'en0era! nf#r'a& karena &e-agan -e&ar !en$u$uk 'e'lk !en$$kan %D $an %MP.

69

Pr#!#r& !en$u$uk R ) Ber$a&arkan !ekerjaan

a'-ar 3.6 Pr#!#r& Pen$u$uk Ber$a&arkan Pekerjaan $ RT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal (/ 1: Maret 2:16

a'-ar $ata& 'enunjukkan -a>a &e-agan -e&ar 'a&0arakat RT )) R ) 'e'!un0a !ekerjaan lan/ lan 0akn 'a& !elajar &e-an0ak 6" #rang 8319< t$ak -ekerja 0akn 51 #rang 8249< >ra&>a&ta 52 #rang 8249< !ega>a &>a&ta 3" #rang 81"9< !etan 4 #rang 829< $an nela0an 1 #rang 8:<59 $an PN% 1 #rang 8:<59 $ar t#tal ju'la !en$u$uk 0atu 213 #rang 0ang ter$ata. Hal ter&e-ut 'enunjukkan -a>a 'a& -an0ak >arga 0ang -era$a !a$a taa! &ek#la $an juga 'a& -an0ak 0ang -elu' 'e'anfaatkan u&a !r#$uktfn0a &eara 'ak&'al teruta'a !a$a -u ru'a tangga &engga !erlu $-erkan !elatan atau !en0uluan untuk !e'-eran kegatan 0ang $a!at -erguna $ala' 'eng& >aktu luang $an -er'anfaat -ag ek#n#'.

"9

Pr#!#r& !en$u$uk R ) Ber$a&arkan !enga&lan

a'-ar 3." Pr#!#r& Pen$u$uk Ber$a&arkan Penga&lan RT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal (/ 1: Maret 2:16 Ber$a&arkan $agra' $ ata& $a!at $&'!ulkan -a>a !en$a!atan >arga RT :2 R :4 -erk&ar antara 1/3 juta ru!a a$a 6, #rang 8"39< G1 juta a$a 21 #rang 8229< $an le- $ar 3 juta a$a 5 #rang 859 $ar t#tal ,5 !en$u$uk RT :2 R :4 0ang -ekerja. Hal ter&e-ut 'enunjukkan -a>a &e-agan -e&ar >arga 'a& 'e'!un0a !en$a!atan 0ang -era$a $ -a>a UMR &engga

ke-utuan -ak ek#n#' 'au!un ke&eatan -elu' ter!enu &eara 'ak&'al.

(9

Pr#!#r& !en$u$uk R ) Ber$a&arkan &tatu& +e&eatan

a'-ar 3.(

Pr#!#r& Pen$u$uk Ber$a&arkan Pen0aktRT :2;R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a !a$a tanggal (/ 1: Maret 2:16

Ber$a&arkan ga'-ar 3.( $a!at $lat -a>a !en0akt 0ang !alng -an0ak $$erta $ RT :2 R ) a$ala lan/ lan 826 #rang $ar "2 #rang9 0ang ter$r $ar a&a' urat< $&a-lta&< k#le&ter#l< ganggugan 'ata< &u&! tu'#r< !enurunan !en$engaran $an !#ten& teruta'a !a$a lan&a< ke'u$an $&u&ul #le keja$an )%PA &e-an0ak 1( ka&u& teruta'a !a$a anak/ anak $an re'aja< !erten& &e-an0ak 16 #rang< jantung 1 #rang< gnjal 1 #rang< DM 4 #rang< TB !aru 2 #rang< $an gatal 1 #rang. Hal n 'enunjukkan -a>a &tatu& ke&eatan !en$u$uk 'a& !erlu $tngkatkan.

36462

D$$ K'ss L$!si$

19 Pr#!#r& Lan&a Ber$a&arkan U&a

a'-ar 3.11 Data ke&eatan lan&a -er$a&arkan u&a $ RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a :(/1: Maret 2:16. Ber$a&arkan ga'-ar 3.11 $$a!atkan a&l -a>a $ar t#tal 62 #rang< &e-agan -e&ar angg#ta kel#'!#k P#&0an$u lan&a -eru&a 45/6: taun &e-an0ak 1" #rang 8(59< lan&a -eru&a "5/,: taun &e-an0ak 3 #rang 8159< $an lan&a -eru&a C,: taun &e-an0ak : #rang 8:9. Hal n 'enunjukkan -a>a lan&a $ RT :2 -ere&k# 'e'lk 'a&ala ke&eatan !en0akt $egeneratf. 29

Pr#!#r& Lan&a Ber$a&arkan +eaktfan Mengkut P#&0an$u Lan&a

a'-ar 3.12 Data lan&a 0ang -er!art&!a& $ala' kegatan !#&0an$u lan&a $ RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a :( / 1: Maret 2:16.

Ber$a&arkan ga'-ar 3.12 $$a!atkan 42 #rang 86,9 0ang rutn 'engkut kegatan !#&0an$u lan&a $an ter$a!at 1, #rang 8319 0ang jarang 'engkut kegatan !#&0an$u lan&a $ar ju'la t#tal lan&a 62 #rang< artn0a &e-agan -e&ar lan&a $ RT :2 R ) rutn 'engkut kegatan !#&0an$u lan&a. Hal n 'enunjukkan -a>a tngkat ke&a$aran lan&a untuk 'engkut !#&0an$u &u$a uku! -ak. 39

Pr#!#r& Lan&a Ber$a&arkan Pekerjaan

a'-ar 3.13 Data lan&a 0ang -er$a&arkan !ekerjaan $ RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a :( / 1: Maret 2:16. Ber$a&arkan ga'-ar 3.13 $ar t#tal 62 #rang lan&a< ter$a!at 14 lan&a 8239 0ang -ekerja &e-aga !ega>a &>a&ta< 3: lan&a 84(9 >ra&>a&ta< 1( lan&a 82,9 t$ak -ekerja. Hal n 'enunjukkan -a>a &e-agan -e&ar lan&a $ RT :2 'a& aktf -ekerja. 49

Data Lan&a -er$a&arkan *en& Pen0akt

a'-ar 3.14 Data lan&a -er$a&arkan *en& Pen0akt $ RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a :( / 1: Maret 2:16.

Ber$a&arkan ga'-ar 3.14 $!er#le &e-agan -e&ar $engan keluan !en0akt !erten& 0atu &e-an0ak 16 #rang 84:9< $a-ete& 'elltu& &e-an0ak 4 #rang 81:9< )%PA &e-an0ak 3 #rang 8"9< TB &e-an0ak 2 #rang 859< $an &&an0a 15 #rang 83(9 'en$erta !en0akt lann0a $ar t#tal 62 #rang lan&a. Hal n 'enunjukkan -a>a lan&a $ RT :2 R ) 'a& 'en$erta -e-era!a !en0akt $egeneratf. 362

H$si& F-s G*. Dis-ssi! (FGD)

Ta-el 3.2 N#

Ha&l Focus Group Discussion RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#< Maret 2:16 Ma&ala P+*A %#lu& 0ang Renana %#lu& Lan&a &u$a Dlakukan

1

+et$akefektfan 'e'!ertaankan ke&eatan !a$a kel#'!#k lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#

%u$a $lakukan 1. Me'-erkan nf#r'a& !en0uluan teta! le- -an0ak 'elalu 'a& kurang !en0uluan tentang efektf -er-aga !en0akt 0ang &erng $ala' lan&a. 2. Le- 'eng#!t'alkan k#n&elng &engga $a!at 'engetau !er'a&alaan &eara $etal 0g $ala' lan&a. 3. Menga$akan !e'erk&aan DA $an k#le&ter#l &eta! kegatan !#&0an$u lan&a.

2

+e&agaan 'enngkatkan !e'-er$a0aan !#ten& lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#

%u$a $lakukan Menngkatkan 'nat kel#'!#k &ena' lan&a lan&a tera$a! &ena' teta! 'nat ke-ugaran lan&a. kel#'!#k lan&a 'a& kurang

BAB 9 DIAGNOSIS KEPERAWATAN KOMUNITAS ASUHAN KEPERAWATAN KOMUNITAS RT 02 RW IV KELURAHAN MULYOREJO KECAMATAN MULYOREJO KOTA SURABAYA 964

A!$&is$ D$$

Dar a&l !en$ataan< 'aka $ata/$ata 0ang a$a $anal&a &e-aga -erkut 7 Ta-el 4.1 Anal&a $ata a&uan ke!era>atan k#'unta& $ RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#< Maret 2:16 N6 D$$ S#"/i8 D$$ O#"/i8 M$s$&$' K"."*$1$$! 1 a. +a$er 'engatakan !r#gra' a. Dar 62 lan& a< $te'uk an keluan +et$akefektfan !#&0an$u lan&a $ RT :2 R ) !erten& 0atu &e-an0ak 16 #rang 84:9< 'e'!ertaankan ke&eatan !a$a tela terlak&ana< !e'erk&aan $a-ete& 'elltu& &e-an0ak 4 #rang 81:9< kel#'!#k lan&a $ >la0a RT ke&eatan $lakukan #le D#kter )%PA &e-an0ak 3 #rang 8"9< TB &e-an0ak :2 R ) +eluraan Mul0#rej# $ar Pu&ke&'a&. 2 #rang 859< $an &&an0a 15 #rang 83(9 -. +a$er 'engatakan -a>a kegatan 'en$erta !en0akt lann0a. Ter$a!at 42 lan lan&a 0atu !engajan 0ang #rang 86,9 0ang rutn 'engkut kegatan rutn $a$akan &e'nggu &ekal $ !#&0an$u lan&a $an ter$a!at 1, #rang 'u&#lla. 8319 0ang jarang 'engkut kegatan !#&0an$u lan&a. -. %aat !engkajan $$a!atkan 2 $ar 4 #rang 0ang 'en$erta $a-ete& 'elltu& t$ak 'engetau $et untuk $a-ete& 'elltu& $an ( $ar 16 #rang 0ang 'en$erta !erten&

2.

a. +a$er 'engatakan -a>a kegatan &ena' lan&a tela terlak&ana< $lakukan &eta! 1 atau 2 'nggu &ekal 83K $ala' &e-ulan9. -. +a$er 'engatakan -a>a lan&a 0ang a$r $ala' &ena' lan&a an0a 5: $ar ju'la !e&erta !#&0an$u lan&a

962

t$ak 'engetau $et untuk !erten&. %u$a $lakukan u!a0a $ar !ara ka$er $engan 'e'-agkan un$angan ke!a$a !ara lan&a untuk 'engkut &ena' na'un -elu' a$a !enngkatan 'nat $ar lan&a


P"!$.is$! M$s $&$'

Dar a&l anal&a $ata< $$a!atkan $ata 0ang ke'u$an $lakukan !ena!&an 'a&ala untuk 'enentukan !r#rta& 'a&ala< a$a!un !ena!&an ter&e-ut $a!at $lat &e-aga -erkut 7 Ta-el 4.2 Pena!&an 'a&ala a&uan ke!era>atan k#'unta& RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#< Maret 2:16 Dagn#&a ke!era>atan Pentngn0a !en0ele&aan Peru-aan !#&tf untuk Pen0ele&aan untuk T#tal &#re !a$a agregate lan&a 'a&ala !en0ele&aan $ !enngkatan kualta& 17 ren$a k#'unta& $u! 27 &e$ang :7 t$ak a$a :7 t$ak a$a 37 tngg 17 ren$a 17 ren$a 27 &e$ang 27 &e$ang 37 tngg 37 tngg +et$akefektfan 3 3 3 , 'e'!ertaankan

ke&eatan !a$a kel#'!#k lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +e&agaan 'enngkatkan 2 !e'-er$a0aan !#ten& lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#

963

3

2

"

Di$%!sis K"."*$1$$!

1. +et$akefektfan 'e'!ertaankan ke&eatan !a$a kel#'!#k lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# 2. +e&agaan 'enngkatkan !e'-er$a0aan !#ten& lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#

BAB : RENCANA DAN STRATEGI POKJAKES LANSIA DI RT 02 RW IV KELURAHAN MULYOREJO KECAMATAN MULYOREJO KOTA SURABAYA :64 I!"*"!si K"."*$1$$! !/ P/7$ L$!si$

Ta-el 5.1 )nter@en& ke!era>atan a&uan ke!era>atan k#'unta& RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#< Maret 2:16

Di$%!s$ K"."*$1$$! 1.

T7$! +$! K*i"*i$ H$si&

+et$akefektfan %etela $lakukan 'e'!ertaankan tn$akan ke&eatan !a$a ke!era>atan &ela'a kel#'!#k lan&a 3 K 3 'nggu $ >la0a RT :2 !e'elaraan R ) ke&eatan !a$a +eluraan kel#'!#k lan&a Mul0#rej# $a!at efektf $engan krtera a&l7

W$/ R"!-$!$ K"%i$$!

S$s$*$!

H$*i< T$!%%$& 1. %#&al&a& Lan&a $ +a'&< !en0uluan $et RT :2 31 DM R ) Maret 2. P#&0an$u lan&a +eluraan 2:16 8!e'erk&aan Mul0#rej# $an DA< a&a' urat Ra-u< $an k#le&ter#l9 13 A!rl 3. %#&al&a& 2:16 !en0uluan $et DM

I!"*"!si

PJ

T",.$

Hala'an NIC %utr&n#< H"$&' E+-$i! %.+e! ru'a (::40) ketua RT :2 1. Mengel#'!#kkan R ) kel#'!#k 8Pak -ere&k# tngg Ban9 $an rentang u&a 0ang -er'anfaat $ar !en$$kan ke&eatan 0ang akan $lakukan. 2. Meng$entfka& fakt#r nternal $an

NOC P"!%"$'$! P"*i&$/ K"s"'$$! (4=0:) 1. Manfaat $ar latan &eara rutn $ala' rentang 1/3 2. %trateg untuk 'anaje'en &tre& $ala' rentang 1/ 3 NOC  P"*i&$/ P*,si K"s"'$$! (4502) 1. Me'#nt#r lngkungan 0ang -ere&k# $ala' rentang 1/3 2. Me'#nt#r !erlaku n$@$u 0ang -ere&k# $ala' rentang 1/ 3 3. Men$ukung ke-jakan !e'ernta

ek&ternal 0ang 'ungkn $a!at 'enngkatkan ; 'enurunkan '#t@a& $ar !erlaku ke&eatan. 3. Meng$entfka& karakter&tk $ar !#!ula& target untuk 'enentukan &trateg !en$$kan ke&eatan. 4. unakan kel#'!#k $&ku& $an r#le !la0 untuk 'e'!engaru nla
tentang ke&eatan $ala' rentang 1/3 4. Menggunakan &u'-er fnan&al untuk !r#'#& ke&eatan $ala' rentang 1/3 5. Menggunakan &u!!#rt &#&al untuk !r#'#& ke&eatan $ala' rentang 1/ 2.+e&agaan NOC  'enngkatkan K"s"i,#$!%$! G$$ H+. (2043) !e'-er$a0aan !#ten& lan&a $ 1. Menggunakan >la0a RT :2 &trateg untuk R ) +eluraan 'engurang Mul0#rej# &tre&& $ala' rentang 1/3 2. Mengenal ke&e'-angan ke-utuan $u! untuk -erakt@ta& $ala' rentang 1/ 3

ga0a $u! atau '#$fka& !erlaku ke&eatan.

%ena' lan&a

Lan&a $ Mnggu< RT :2 1: A!rl R ) 2:16 +eluraan Mul0#rej#

Hala'an NIC Akuru'a E>"*-is" P*,i! %el@a< (0200) ketua %.+e! ka$er 1. Menla lan&a ke0aknan RT :2 ke&eatan R ) n$@$u tentang 8Pak latan f&k Muj9 2. Mengkaj latan f&k 0ang $lakukan &e-elu'n0a 3. Menentukan '#t@a& n$@$u untuk 'e'ula ;

3. Meng$entfka& kekuatan !er&#nal $ala' rentang 1/3 4. Mengenal akt@ta& 0ang $a!at 'enngkatkan !erke'-angan !er&#nal $ala' rentang 1/3 5. Mengenal u-ungan antara k#n&&ten& akt@ta& $engan nla !er&#nal $ala' rentang 1/ 3

'elanjutkan !r#gra' latan f&k 4. Mengkaj a'-atan untuk !r#gra' latan f&k 5. Men$a'!ng n$@$u 'engatur ja$>al rutn untuk !r#gra' latan f&k $ala' ja$>al 'ngguan. 6. Melakukan latan akt@ta& f&k -er&a'a n$@$u.

BAB 5 IMPLEMENTASI ASUHAN KEPERAWATAN KOMUNITAS (PELAKSANAAN KEGIATAN) DI RT 02 RW IV KELURAHAN MULYOREJO KECAMATAN MULYOREJO KOTA SURABAYA

Dala' kegatan !raktk !r#fe& ke!era>atan k#'unta& $an keluarga n< '!le'enta& 0ang -era&l ka' lak&anakan $engan a&l ke&e!akatan !a$a !erenanaan antara >arga RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# +#ta %ura-a0a $engan 'aa&&>a akulta& +e!era>atan Un@er&ta& Arlangga %ura-a0a a$ala &e-aga -erkut 7 Ta-el 6.1 )'!le'enta& k!era>atan a&uan ke!era>atan k#'unta& RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#< Maret 2:16 N Di$%!s$ K"%i$$! P"&$/s$!$$! S$s$*$! H$*i< T",.$ H$,#$$! S&si K"."*$1$$! T$!%%$& 1 +et$akefektfan 1. %#&al&a& Bentuk +egatan 7 Lan&a $ +a'&< 31 Hala'an Lan&a 0ang Maa&&>a 'e'!ertaankan !en0uluan 1.Met#$e7 RT :2 R Maret ru'a $atang $ -erk#la-#ra& ke&eatan !a$a $et DM era'a ) 2:16 ketua RT !#&0an$u $engan ka$er kel#'!#k lan&a D&ku& +eluraan :2 R ) lan&a kurang lan&a untuk $ >la0a RT :2 2.Me$a7 Mul0#rej# 8Pak Ban9 f#ku& 'engatur R ) +eluraan Banner tera$a! >aktu Mul0#rej# %tker !en0uluan !en0uluan karena ngn 0atu te!at &egera &e-elu' $!erk&a. !e'erk&aan $'ula. 2. P#&0an$u Bentuk +egatan7 Lan&a $ +a'&< 31 Hala'an Lan&a 0ang Maa&&>a lan&a 1. Met#$e7 RT :2 R Maret ru'a $atang $ -erk#la-#ra&

8!e'erk&aan DA< a&a' urat $an k#le&ter#l

3.

%#&al&a& !en0uluan $et !erten&

Pe'erk&aan ) &k +eluraan 2. Me$a7 Mul0#rej# a. Alat ek gula $ara< k#le&ter#l< F a&a' urat -. Lanet . Al##l &>a$. %tk g ula $ara< k#le&ter#l F a&a' urat Bentuk +egatan 7 1. Met#$e7 era'a D&ku& 2.Me$a7 Banner %tker

Lan&a $ RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#

2:16

ketua RT !#&0an$u :2 R ) lan&a ngn 8Pak Ban9 $!erk&a le-  $ar &atu !e'erk&aan $ara.

$engan ka$er lan&a untuk 'engatur &trateg $engan &krnng ke-utuan !e'erk&aan ke&eatan -er$a&arkan keluan 0ang $ra&akan #le lan&a.

Ra-u< 13 A!rl 2:16

Hala'an Lan&a 0ang Maa&&>a ru'a 'engkut $ala' ketua RT !en0uluan 'elakukan :2 R ) &e-agan e@alua& 8Pak Ban9 -e&ar !en0uluan 'e'ang le- keara 'e'lk sharing !erten& !engala'an $ an &u$a tentang jen& -an0ak 0ang 'akanan 'engetau 0ang &erng tentang $k#n&u'&. !e'-ata&an

2


%ena' lan&a

Bentuk +egatan 7 1. Met#$e7 %ena' 2. Me$a7 a. D !la0er -. %!eaker &ena' c. D ke-ugaran lan&a

Lan&a $ RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#

Mnggu< 1: A!rl 2:16

gara' -erle-. Hala'an erakan %e&ua ru'a &ena' lan&a $engan !re ketua 'a& !lannng< ka$er kurang jela& &ettng lan&a RT karena te'!at :2 R ) keter-ata&an 'aa&&>a 8Pak Muj9 la!ang -era$a !an$ang $ar $antara T. -ar&an lan&a &e-aga fa&ltat#r &engga $a!at $ja$kan #nt# $ala' 'elakukan gerakan &ena'.

BAB ? EVALUASI ASUHAN KEPERAWATAN KOMUNITAS (PELAKSANAAN KEGIATAN) DI RT 02 RW IV

KELURAHAN MULYOREJO KECAMATAN MULYOREJO KOTA SURABAYA

Dala' kegatan !raktk !r#fe& ke!era>atan k#'unta& $an keluarga n &e&ua a&l '!le'enta& 0ang -era&l ka' lak&anakan< 'aka al/al 0ang $a!at ka' e@alua& a$ala &e-aga -erkut 7 Ta-el ".1 E@alua& ke!era>atan a&uan ke!era>atan k#'unta& RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#< A!rl 2:16 Di$%!s$ K"."*$1$$! P"!-$.$i$! NOC SOAP NOC S#"/i8  +a$er lan&a 'engatakan >arga antu&a& tera$a! +et$akefektfan P"!%"$'$! P"*i&$/ K"s"'$$! (4=0:) a$an0a !elak&anaan !e'erk&aan ke&eatan grat& !a$a lan&a 'e'!ertaankan ke&eatan !a$a 1. Manfaat $ar !e'erk&aan &eara rutn $an >arga RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# 'engatakan kel#'!#k lan&a $ $ala' rentang 3 'engert terkat !en$$kan ke&eatan tentang $et;!engaturan >la0a RT :2 R ) NOC  'akanan !a$a Da-ete& $an H!erten& P"*i&$/ P*,si K"s"'$$! (4502) +eluraan Mul0#rej# 1. Me'#nt#r lngkungan 0ang -ere&k# O#"/i8  Lan&a antu&a& tera$a! !e'erk&aan ke&eatan $ala' rentang 3 grat& 0ang $lak&anakan !a$a kegatan rutn P#&0an$u lan&a. 2. Me'#nt#r !erlaku n$@$u 0ang Lan&a juga a$a feedback $ala' !elak&anaan !en$$kan -ere&k# $ala' rentang 3 ke&eatan tentang $et;!engaturan 'akanan !a$a Da-ete& $an 3. Men$ukung ke-jakan !e'ernta H!erten&< &erta 'a'!u 'enja>a- !ertan0aan $ar !en0ulu. tentang ke&eatan $ala' rentang 3 Dar ju'la !e&erta 0ang a$r &u$a 'ena!a target 0ang 4. Menggunakan &u'-er fnan&al untuk tela $tentukan. !r#'#& ke&eatan $ala' rentang 3 5. Menggunakan &u!!#rt &#&al untuk A!$&is$  Ma&ala terata& &e-agan< karena 'aa&&>a an0a !r#'#& ke&eatan $ala' rentang 3 $a!at 'enge@alua& !engetauan lan&a tentang $et $a-ete& $an !erten& !a$a &aat !elak&anaan kegatan< untuk &eta! >arga lan&a -elu' $a!at $e@alua& $ala' !enera!an !erlaku &ear/arn0a.

P&$!!i!%  +el#'!#k &ta&e k#'unta& &elanjutn0a $ara!kan $a!at 7 1. Pe'-eraan '#t@a& !a$a lan&a untuk teru& rutn 'engkut P#&0an$u Lan&a 0ang &u$a terja$>al $a!at $lakukan #le ka$er lan&a untuk 'enge@alua& tngkat ke&eatan lan&a. 2. Pe'-eran !en0uluan $engan 'et#$e -er-e$a &eara -erkelanjutan untuk 'e'!ertaanankan !engetauan 0ang tela $$a!at #le lan&a &engga $a!at $tera!kan $ala' !erlaku ke&eatan S#"/i8  +a$er lan&a $an >arga RT :2 R ) +eluraan +e&agaan 'enngkatkan NOC  !e'-er$a0aan !#ten& K"s"i,#$!%$! G$$ Hi+. (2043) Mul0#rej# 'engatakan &enang $engan a$an0a &ena' 0ang lan&a $ >la0a RT :2 1. Menggunakan &trateg untuk -er-e$a $engan -a&an0a. Lan&a 'engatakan -aru !ertana R ) +eluraan 'engurang &tre&& $ala' rentang 3 kal n 'elakukan &ena' !erten&. Mul0#rej# 2. Mengenal ke&e'-angan ke-utuan $u! untuk -erakt@ta& $ala' rentang O#"/i8  Lan&a antu&a& tera$a! kegatan rutn &ena' 2 lan&a. Lan&a juga ta'!ak &e'angat $an 'a'!u 'engkut 3. Meng$entfka& kekuatan !er&#nal gerakan 0ang $!'!n #le ka$er $an 'aa&&>a &erta $ala' rentang 3 ter$a!at fa&ltat#r $ &eta! -ar&an &ena' untuk $a!at 4. Mengenal akt@ta& 0ang $a!at 'enuntun gerakan &ena' lan&a. Dar ju'la !e&erta 0ang 'enngkatkan !erke'-angan !er&#nal a$r &u$a 'ena!a target 0ang tela $tentukan. A!$&is$  Ma&ala terata& &e-agan< karena 'aa&&>a an0a $ala' rentang 3 5. Mengenal u-ungan antara k#n&&ten& $a!at 'enge@alua& kegatan &ena' !a$a &aat !elak&anaan akt@ta& $engan nla !er&#nal $ala' kegatan< $an 'a& a'!r &ektar 5: !e&erta 0ang a$r rentang 3 $ar t#tal lan&a $ R ) +eluraan Mul0#rej#. P&$!!i!%  +el#'!#k &ta&e k#'unta& &elanjutn0a $ara!kan

$a!at7 1. Pe'-eraan '#t@a& !a$a lan&a untuk teru& rutn 'engkut &ena' 0ang &u$a terja$>al untuk 'enngkatkan ke&eatan lan&a. 2. Pe'-eran !lan gerakan &ena' -aru untuk 'engurang kejenuan !a$a lan&a

BAB = PENUTUP =64 K"si,.&$! Praktk klnk ke!era>atan k#'unta& 'eru!akan &uatu !r#gra' !r#fe&

untuk 'enga!lka&kan k#n&e!/k#n&e! !era>atan ke&eatan 'a&0arakat $engan 'enggunakan !r#&e& ke!era>atan 'a&0arakat &e-aga &uatu !en$ekatan l'a. Dala' !raktk klnk ke!era>atan k#'unta& ter$a!at 3 kegatan 0ang $lakukan< 0atu !raktk klnk ke!era>atan k#'unta&< !raktk klnk ke!era>atan keluarga< $an !raktk klnk $ !u&ke&'a&. Pelak&anaan ketga !raktk klnk ter&e-ut t$ak 'ennggalkan k#n&e! !r#&e& ke!era>atan 0atu !engkajan< !eneta!an $agn#&a< !erenanaan< '!le'enta&< $an e@alua& kegatan 0ang ter&truktur. Dala' !elak&anaan !r#&e& !raktk ke!era>atan k#'unta& teruta'a !a$a kel#'!#k kerja $ lngkungan kerja RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej# $-ag 'enja$ 5 kel#'!#k kerja -e&ar untuk 'enangan &eta! 'a&ala 0ang t'-ul $ala' !r#&e& !engkajan ke!era>atan. L'a !#kja 0ang $-entuk 0atu !#kja +)A;+B< !#kja anak &ek#la !#kja re'aja< !#kja ke&eatan lngkungan< $an lan&a. Ber$a&arkan !engkajan !a$a tanggal :(/1: Maret 2:16 $ RT :2 R ) $a!at $$entfka& $ua $agn#&a ke!era>atan untuk 'a&ala ke!era>atan !a$a !#kja lan&a 0atu ket$akefektfan 'e'!ertaankan ke&eatan kel#'!#k lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# $an ke&agaan 'enngkatkan !e'-er$a0aan !#ten& lan&a $ >la0a RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej#. A$a!un kegatan

!raktk

!r#fe&

ke!era>atan

k#'unta&

0ang

$lak&anakan untuk 'engata& 'a&ala ke!era>atan 0ang $$a!at untuk !#kja lan&a tela $lakukan &ena' 0ang rutn $lakukan &eta! $ua 'nggu &ekal !a$a ar 'nggu< !#&0an$u lan&a &atu kal $ala' &e-ulan !a$a 'nggu ke$ua !a$a

ar ra-u< !e'-eran !en$$kan ke&eatan -eru!a !en0uluan tentang $et $a-ete& 'elltu& $an !erten&< !e'erk&aan DA< a&a' urat $an k#le&ter#l. %eara u'u' !raktk !r#fe& ke!era>atan k#'unta& 0ang $lakukan #le 'aa&&>a -ekerja &a'a $engan ka$er !#kjake& RT :2 R ) +eluraan Mul0#rej# +ea'atan Mul0#rej#< t#k# 'a&0arakat RT :2 R ) &erta !ak !u&ke&'a&< $a!at $katakan -era&l. Pa$a !#kja lan&a a$an0a !enngkatan !engetauan lan&a tentang !en0akt 0ang &erng terja$ !a$a lan&a $an ke&a$aran lan&a $ala' 'e'erk&akan ke&eatann0a $ !#&0an$u lan&a. =62 S$*$! A$a!un &aran/&aran 0ang ngn ka' &a'!akan ke!a$a -e-era!a !ak a$ala7 (.2.1 Untuk Maa&&>a 1. Untuk #!t'al&a& !er&a!an 'aa&&>a< 'aka $ara!kan a$an0a !e'-naan 0ang nten&f !ra terjun ke la!angan $engan k#n&e! -'-ngan 0ang tela ter&truktur ra! $an -aku< -ak $ar &eg 'ekan&'e -'-ngan 'au!un k#n&e!/k#n&e! ke!era>atan k#'unta& &en$r. 2. Dara!kan 'aa&&>a le- 'enngkatkan ke'a'!uan $an 'ena'-a -ekal tentang k#n&e! ke!era>atan k#'unta& $an keluarga &engga ter$a!at

#!t'al&a&

knerja

$ala'

'elak&anakan

!raktk

klnk

ke!era>atan k#'unta&. 3. Maa&&>a $ara!kan 'e'!un0a k#n&e! 0ang le- 'atang tentang !eng#rgan&a&an 'a&0arakat $engan -er-aga alternatf !en$ekatan< &engga akan le- 'e'!er'u$a !elak&anaan !raktk klnk $ 'a&0arakat. (.2.2 Untuk +a$er 1. Meng#!t'alkan !r#gra'/!r#gra' 0ang tela ter-entuk $an -erjalan< untuk #!t'al&a& !er&a!an >arga tera$a! !r#gra' ke&eatan. 2. +erja&a'a antar ka$er< !u&ke&'a&< $na& ke&eatan atau!un le'-aga &#&al &engga kegatan 0ang -er'anfaat -ag >arga $a!at tera!a.

3. +a$er $ara!kan le- &ga! $ala' 'engata& 'a&ala ke&eatan 0ang a$a $ 'a&0arakat. (.2.3 Untuk Pu&ke&'a& 1. %e-aga !enunjang !r#gra' kegatan !u&ke&'a&< $ara!kan a$an0a kerja&a'a $an -'-ngan &eara nten&f $ar !u&ke&'a& untuk 'aa&&>a 'au!un kel#'!#k kerja ke&eatan $ 'a&0arakat. 2. Pu&ke&'a& $ara!kan le- tangga! 'e'fa&lta& ke-utuna ke&eatan 'a&0arakat karena !u&ke&'a& 'eru!akan &aran rujukan !erta'a $ala' ke&eatan. (.2.4 Untuk )n&tan& +! UNA)R 1. Untuk 'e'!erle-ar jangkauan kerja&a'a $engan -er-aga n&tran& &engga 'e'!er'u$a 'aa&&>a $ala' !elak&anaan !raktk klnk ke!era>atan k#'unta&< 'aka $ara!kan a$an0a kerja&a'a antara +! UNA)R $engan !ak/!ak terkat $engan '#$el k#ntrak kerja;>aktu tentang ke-era$aan !raktk klnk k#'unta& $ >la0a kerja !u&ke&'a& 0ang tela $tentukan &e!ert $engan $na& !erta'anan< L%M< ke!#l&an 8P#lre&;P#l&ek9< $an !ak terkat lann0a. 2. Me'fa&lta& kegatan 'aa&&>a $ala' 'e'enu ke-utuan ke&eatan 'a&0arakat.

agregat AKHIR LANSIA

Recommend Documents