Γνωσιακή ψυχοθεραπεία: Εισαγωγή Γιάννης Γ. Παπακώστας 2013-2014
Σχέση εγκεφάλου και νου στη βιο-ψυχο-κοινωνική προσέγγιση Πόρισμα 1ο Φαινόμενα όπως σκέψεις, συναισθήματα, στόχοι, φιλοδοξίες, όνειρα, φόβοι και τα παρόμοια (“ψυχικά φαινόμενα”) που απευθύνονται, αποκαλύπτονται και παρατηρούνται μόνο σε πρώτο πρόσωπο (από το «υποκείμενο») αναδύονται από το βιολογικό υπόστρωμα, τον εγκέφαλο
Πόρισμα 2ο Μετά τη ανάδυσή τους από τον εγκέφαλο, τα φαινόμενα αυτά αποκτούν τη δική τους δυναμική και τους δικούς τους κανόνες εσωτερικής λειτουργίας, ώστε η φύση τους δεν μπορεί να κατανοηθεί και να μελετηθεί ικανοποιητικά με τη μελέτη του βιολογικού και μόνο υποστρώματος από το οποίο αναδύθηκαν
Πόρισμα 3ο Με τη σειρά της, αυτή η ψυχολογική ή συμβολική υπόσταση -το ψυχικό «όργανο»- έχει τη δυνατότητα να επιδρά πάνω στο βιολογικό υπόστρωμα (τον εγκέφαλο) από το οποίο αναδύθηκε
Δυνατότητες του νου Συμβολικές
Για την κωδικοποίηση της εμπειρίας και απόκτηση γνώσης (2ο «κληρονομικό» σύστημα απεριορίστων δυνατοτήτων)
Μαθησιακές
Μάθηση όχι μόνο «κατασκευαστική» αλλά παρατηρησιακή και συμβολική
Προβλεπτικές
Αναζήτηση αιτίου/αιτιατού και πρόβλεψης
Ρύθμιση συμπεριφοράς
Με το νοητικό όργανο το άτομο παρατηρεί, αξιολογεί και τροποποιεί την ίδια του τη συμπεριφορά
Αυτό-ρύθμιση (μεταγνωσία)
Με το νοητικό όργανο το άτομο παρατηρεί, αξιολογεί και τροποποιεί την ίδια του τη νοητική λειτουργία (μεταγνωσία: Η σκέψη ελέγχει τη σκέψη)
«ΘΕΡΑΠΕΙΑ / ΙΑΣΗ» ίαση
Ανεπιθύμητες ενέργειες
«Φυσική» πορεία Θεραπευτικές δυνάμεις της φύσης νόσου
Νοσογόνες δυνάμεις της φύσης
Εικονική θεραπεία
Ευεργετική δύναμη της εικονικής θεραπείας (placebo)
Βλαβερή δύναμη εικονικής θεραπείας (nocebo)
Ειδική (ιατρική) θεραπεία
Η θεραπευτική Ανεπιθύμητες δύναμη των ιατρικών ενέργειες ιατρικών και ψυχολογικών θεραπειών θεραπειών
Ψυχοθεραπεία (Κριτήρια κατά Eysenck) 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Θεραπευτής Θεραπευόμενος Πρόβλημα Σχέση Ψυχολογικές επεμβάσεις Γενική θεωρία και ειδικές προτάσεις για επί μέρους διαταραχές (ερευνητικά προσπελάσιμες)
Μελέτη ψυχοθεραπειών (Τα τρία R’s) Συλλογιστική (R-ationale)
Μια θεωρία γενικά για την ανθρώπινη συμπεριφορά αλλά και υπό-θεωρίες για ειδικές συμπεριφορές (παθολογικές και μη)
Στρατηγικές επεμβατικές (R-ituals)
Ψυχολογικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση της ψυχοπαθολογικής κατάστασης, μέθοδοι που βασίζονται στη συλλογιστική της συγκεκριμένης ψυχοθεραπείας
Σχέση (R-elationship)
Η δημιουργία εκείνης της σχέσης μεταξύ θεραπευόμενου και θεραπευτή που θα ευνοεί τη διεξαγωγή της παρέμβασης με τους καλύτερους όρους για τη συγκεκριμένη ψυχοθεραπεία
(R1): Οι τρεις μεγάλες ψυχολογικές θεωρίες σχηματικά:
Η συμπεριφορά ως αποτέλεσμα
Αυτονομία: το άτομο
Σχολή
εξωτερικών κυρίως παραγόντων (εξωτερική αιτιοκρατία: ερεθίσματα)
«θύμα» του περιβάλλοντος
Συμπερ/λογία
εσωτερικών κυρίως παραγόντων (Εσωτερική αιτιοκρατία: ένστικτα- ανάγκες)
«θύμα» βιολογίας και πρώιμης αυτόβιογραφίας
Ψυχανάλυση
Απαρτίωσης εξωτερικών και εσωτερικών συνιστωσών (Αμοιβαία αιτιοκρατία: νοητικές κατασκευές-γνωσίες)
με κάποιο βαθμό ελευθερίας
Γνωσιακή
(R2): Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις Σχολή
Στόχοι
Τεχνικές
Συμπερ/λογία
Μαθημένες δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές του ατόμου σε σχέση με το περιβάλλον
Δανεισμένες από την κλασική (πχ έκθεση) και εγχειρηματική μάθηση (πχ ενίσχυση)
Ψυχανάλυση
Ανάκλαση της πρώιμης («προβληματικής») αυτοβιογραφίας πάνω στη θεραπευτική σχέση
Ελεύθερος συνειρμός Ανάλυση μεταβίβασηςαντιμεταβίβασης
Γνωσιακή
Δυσπροσασμοστικές Δυσλειτουργικές Δυσφορικές γνωσίες
Μαιευτική & έλεγχος (γνωσιακή αναδόμηση)
Η θεραπευτική σχέση Ασφαλής βάση
Για τη δημιουργική «εξερεύνηση» του κόσμου
Θεατρική σκηνή
Για κατάλληλη εκδραμάτιση και «κάθαρση», νοητική ( Σωκρατική) και συναισθηματική (Αριστοτελική)
Σχολική αίθουσα
Για μάθηση και αναδόμηση νοητικών κατασκευών
Πειραματικό εργαστήριο
Στα πλαίσια του συνεργατικού εμπειρισμού (αρχάριος και έμπειρος ερευνητής) σχεδιασμός πειραμάτων ελέγχου βιωσιμότητας (και όχι εγκυρότητας) των υποθέσεων
Ψυχοθεραπευτικές οριοθετήσεις Συμπερ/ρική
Ψυχαναλυτική
Γνωσιακή
Εσωτερική αιτιοκρατία
Αμφίδρομη αιτιοκρατία
θεωρία
Εξωτερική αιτιοκρατία
τεχνικές
Ορισμός Ελεύθερος προβλήματος και συνειρμός και επέμβαση με διερμηνείες αρχές μάθησης
Απόσπαση και έλεγχος νοητικών κατασκευών
σχέση
Αίθουσα σχολική Αίθουσα εκδραμάτισης
Αίθουσα πειραματική
ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Βιο-ψυχο-κοινωνική προσέγγιση Ενδοπροσωπικές σχέσεις (σχέσεις νου-σώματος)
Διαπροσωπικές σχέσεις
(σχέσεις του νου το με φυσικό & διαπροσωπικό περιβάλλον)
Αρχές γνωσιακής προσέγγισης Βασική αρχή
Η εσωτερική (νοητική) κατασκευή του εξωτερικού (φυσικού) κόσμου ασκεί αποφασιστική επίδραση πάνω στην ανθρώπινη σκέψη, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του ατόμου
Πόρισμα Ι
Η ουσιαστική μελέτη, κατανόηση και τροποποίηση (όταν απαιτείται) της ανθρώπινης σκέψης, συναισθημάτων και συμπεριφορών προϋποθέτει την ουσιαστική μελέτη, κατανόηση και τροποποίηση των υποκείμενων νοητικών κατασκευών
Πόρισμα ΙΙ
Μια ψυχοθεραπεία είναι γνωσιακή στο βαθμό που υιοθετεί (θεωρητικά και πρακτικά) τα παραπάνω
Σχολιασμός
Οι άνθρωποι ξεχωρίζουν όχι από τη δυνατότητά τους να αντιδρούν στα εξωτερικά συμβάντα αλλά από τη δυνατότητα τους να αναπαριστούν, να προσχεδιάζουν και να απαντούν στο περιβάλλον.
Ο άνθρωπος, όντας σε θέση να κάνει διαφορετικές αναπαραστάσεις του περιβάλλοντος, δεν δεσμεύεται από αυτό αλλά από τις αναπαραστάσεις ή διερμηνείες που κάνει για το περιβάλλον.
Συνεπώς, μολονότι το σύμπαν είναι πραγματικό, για τον άνθρωπο δεν είναι απαραίτητα καλό ή κακό, εκτός και αν έτσι αναπαρίσταται μέσα του
Γνωσιακή παράκαμψη (cognitive bypass) Συμπεριφεριολογία Οι γνωσιακές παράμετροι δεν μπορούν να μελετηθούν με αξιοπιστία
Ψυχανάλυση Οι γνωσιακές παράμετροι είναι επιφαινόμενα άλλων βαθύτερων διαδικασιών
Γνωσιακή ψυχοθεραπεία Θεωρία
Η εσωτερική (νοητική) κατασκευή του εξωτερικού (φυσικού) κόσμου ασκεί αποφασιστική επίδραση στη σκέψη, τα συναισθήματα και στη συμπεριφορά του ατόμου
Πράξη
«Μαιευτική» και «έλεγχος» των νοητικών κατασκευών για πιθανή αναδόμηση
Σχέση
Ασφαλής βάση, θεατρική σκηνή, αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο ελέγχου υποθέσεων
Καταβολές γνωσιακής ψυχοθεραπείας Θεωρητικό πλαίσιο
Αρχαία Ελληνική παιδεία:
Σωκράτης-Πλάτων Αριστοτέλης
Στωικοί (Επίκτητος)
Spinoza, Kant Φαινομενολογική προσέγγιση
Καταβολές γνωσιακής ψυχοθεραπείας Κλινικές Ψυχαναλυτικές
Adler, Frankl, Arieti, Ellis, Beck
Συμπεριφορικές
Tolman, Bandura, Mahoney, Meikenbaum
Ψυχολογία
G. A. Kelly
Γνωσιακές επιστήμες
Cognitive exagon
Γνωσιακή προσέγγιση και Επίκτητος ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΑΡΧΗ
«Ο τρόπος με τον οποίο το άτομο δομεί νοητικά τον κόσμο -το νοείν- ασκεί αποφασιστικό ρόλο στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στη συμπεριφορά του
ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ «δεν είναι τα πράγματα που ταράζουν τους ανθρώπους αλλά οι δοξασίες των ΡΗΣΗ ανθρώπων για τα πράγματα»
S______________C____________R «Ταράττουν (R) τους ανθρώπους ού τα πράγματα (S) αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα (C)» Επίκτητος
Προβλήματα σε μια άκριτη υιοθέτηση του:
«Δεν είναι τα πράγματα (S)που ταράζουν τους ανθρώπους (R) αλλά οι πεποιθήσεις των ανθρώπων (C) για τα πράγματα»
Υποτίμηση απόμακρων (distal) αιτίων
Πλημμελής εστίαση στις διαπροσωπικές σχέσεις (συμπεριλαμβανομένων των μεταξύ ασθενούςκλινικού) Επικέντρωση στον «εαυτό» σαν θύμα και θύτη
Τα εγγύς (proximal) αίτια γνωσιακά
Με το συναίσθημα αποτέλεσμα ή επιφαινόμενο των γνωσιών
Φυσικός κόσμος αντικειμενικά προσπελάσιμος
Γνωσιακά «λάθη» προς «διόρθωση» «Rational» Εmotive Τherapy (έναντι μη-λογικής) «Γνωστικός» έναντι του «μη-γνωστικού» Οι θρησκευτικές-πνευματικές αναζητήσεις ως μη άμεσα προσπελάσιμες δεν αντιμετωπίζονται
Γνωσιακή παρέμβαση: Κλινική σχηματοποίηση 1ο επίπεδο
Φαινομενολογία διαταραχής
(Κλινική εικόνα: DSM-V, ICD-10)
2ο επίπεδο
Πιθανή αιτιοπαθογένεια
Βιο-ψυχοκοινωνικοί παράγοντες Προδιάθεσης πυροδότησης παράτασης
3ο επίπεδο
Πιθανοί γνωσιακοί Δυσλειτουργικές γνωσίες μεσολαβητικοί πεποιθήσεις(σχήματα) μηχανισμοί διεργασίες αυτόματες σκέψεις
Α. ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Διαγνωστική διαδικασία 1.
2. 3.
Συμπτώματαχαρακτηριστικάσημεία (κλινικά και παρακλινικά) Συνδρομές Διαταραχές-νόσοι
Διαγνωστικά συστήματα DSM-V ICD-10
Β. Αιτιοπαθογένεια (ψυχικών) νόσων Φάση Αίτια
προδιάθεση
Πυροδοτηση
Παράταση
βιολογικά
Γενετικοί παράγοντες Νόσοι Φάρμακα
Νόσοι Φάρμακα
Φάρμακα Νόσοι
ψυχολογικά
Δυσλειτουργικά χαρακτηριστικά
Στρες (απώλεια, απειλή)
Έλλειψη δεξιοτήτων
κοινωνικά
Πχ έλλειψη κοινωνικής στήριξης
Ανεργία, ΜΜΕ για νέα νόσο
ΜΜΕ -ΣΤΙΓΜΑ
Γνωσιακό αιτιοπαθογενετικό μοντέλο Είδος αιτίου
Γνωσιακή έκφραση
Προδιάθεση
Δημιουργία (από παράγοντες βιο/ψυχο/κοινωνικούς =ΒΨΚ) σχημάτων ευαλωτότητας (προς την κατάθλιψη, τις αγχώδεις διαταραχές κλπ)
Πυροδότηση
ΒΨΚ παράγοντες και ιδιαίτερα ψυχοτραυματισμοί (πχ απώλειες ή απειλές) ενεργοποιούν ένα σχήμα ευαλωτότητας του οποίου το περιεχόμενο είναι συμβατό με τη φύση του παράγοντα πυροδότησης. Το ενεργοποιημένο πλέον σχήμα, με τις δυσλειτουργικές σκέψεις επιβάλλει ένα δυσλειτουργικό τρόπο επεξεργασίας των πληροφοριών με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία/ δυσφορία και στις τυπικές περιπτώσεις τις ψυχοπαθολογικές διαταραχές
Παράταση
Τα γνωσιακά δυσλειτουργικά στοιχεία (σχήμα, τρόπος επεξεργασίας των πληροφοριών και δυσλειτουργικές γνωσίες) σε αλληλεπίδραση με συναισθήματα και συμπεριφορές οδηγούν στο λεγόμενο «φαύλο κύκλο» της κατάθλιψης, του άγχους κλπ
Γ. Γνωσιακοί μεσολαβητικοί μηχανισμοί (Γνωσίες) Περιεχόμενο
Αντιληπτικά βιώματα: (percepts) Αναπαραγωγή αντιληπτικών βιωμάτων, νοερές εικόνες (images) Έννοιες: (concepts): κατηγορίες (αντικειμένων, γεγονότων ιδεών) με κοινά χαρακτηριστικά Λέξεις: τα στοιχεία που απαρτίζουν τη γλώσσα Συνδυασμός συμβόλων: προτάσεις, αφηγήσεις
Κατηγοριοποίηση Λειτουργία (μηχανισμοί) Συμπύκνωση (σβολοποίηση) Λογική σκέψη: κανόνες κοινής συναίνεσης για την εκτίμηση της πραγματικότητας Επινοητική σκέψη: στρατηγικές για περιπτώσεις αβέβαιες ή χρονοπιεστικές Γνωσιακές παρεκκλίσεις
Δομή
Οργανωτική η επιδιαρκούσα γνώση (πεποιθήσεις, σχήματα) Προσωπική Γενικευμένη Ομαδοποιημένη
Γνωσιακή προσέγγιση ψυχικών διαταραχών Προδιαθεσικά Εκλυτικά Διαιώνισης
Φάσεις γνωσιακής παρέμβασης Εισαγωγή στη θεραπεία
Εξασφάλισης σύμπλευσης Εγκατάσταση σχέσης (empathy) Εξοικείωση με την ψυχική διαταραχή Εξοικείωση με τη γνωσιακή ψυχοθεραπεία (συνεργατικός εμπειρισμός) Ενστάλαξη ελπίδας
Συμπ. & Γνωσιακή Αυτορρυθμίσεις και καταγραφές ανάλυση Καταγραφές παρελθουσών και πρόσφατων βιωμάτων (για συμπεριφορική και γνωσιακή ανάλυση) Συμπεριφορικές τεχνικές
Για άρση του φαύλου κύκλου της διαταραχής
Γνωσιακές τεχνικές
Μαιευτική και έλεγχος γνωσιών (σχημάτων, πεποιθήσεων, κανόνων και αυτόματων σκέψεων) υποθέσεων
Τερματισμός
Ο θεραπευόμενος θεραπευτής του εαυτού του
Εισαγωγή Εξασφάλιση σύμπλευσης
Κατά τη γνώμη σας τι νομίζετε ότι έχετε;
Που νομίζετε ότι οφείλεται;
Τι είδους επέμβαση νομίζετε ότι απαιτείται;
Προϋποθέσεις επέμβασης:
Η ασφαλής βάση (Secure base)
«Η μητέρα που αγαπά μαθαίνει το παιδί της να περπατά μόνο του. Είναι αρκετά μακριά από αυτό ώστε δεν μπορεί να πρακτικά να το στηρίξει, όμως απλώνει τα χέρια της σε κείνο. Η μητέρα μιμείται τις κινήσεις του, κι αν εκείνο τρικλίσει, αυτή γρήγορα γέρνει σαν να πρόκειται να το κρατήσει, έτσι ώστε το παιδί υποθέτει ότι δεν περπατάει μόνο του…Και ακόμη περισσότερο: το πρόσωπό της εκπέμπει αμοιβή και ενθάρρυνση…
Ασφαλής βάση (συνεχίζεται)
Έτσι, το παιδί περπατάει μόνο του έχοντας τα μάτια το προσηλωμένα στο πρόσωπο της μητέρας κι όχι στις δυσκολίες του έργου. Το παιδί στηρίζει τον εαυτό του με χέρια που δεν τον βαστούν και σταθερά αγωνίζεται σαν πρόσφυγας προς της μάνας του την αγκαλιά, χωρίς να πολύ- υποπτεύεται ότι ακριβώς εκείνη τη στιγμή που εκδηλώνει την ανάγκη της, αποδεικνύει ότι μπορεί να τα καταφέρει μόνος του χωρίς εκείνη, μια και μπορεί να περπατήσει μόνο του» Kierkegaard (1938)
Ενσυναίσθηση (Empathy) (συναισθηματική κατανόηση)
Είναι η διάθεση αλλά και η ικανότητα του θεραπευτή «να βιώσει νοητικά και συναισθηματικά» τον κόσμο μέσα από την οπτική γωνία του ασθενούς , σα να ήταν αυτός (ο θεραπευτής) στη θέση του ασθενούς, χωρίς όμως να παραβλέπει το γεγονός ότι δεν είναι στη θέση του τελευταίου
Ενσυναίσθηση: Ανάλυση «νοητικά και συναισθηματικά»
Η Ενσυναίσθηση ως διπλή διεργασία (Συναισθηματική κατανόηση)
«σα να ήμουν εγώ στη θέση του»
Αποτελεί το συνδετικό κρίκο ή τη «γέφυρα» για τη μετάβαση από την «εγωιστική» στην «αλτρουιστική» στάση και συμπεριφορά (περιπλάνηση του θεραπευτή στο κόσμο του «άλλου», του ασθενούς)
« σα να ήμουν εγώ…αλλά δεν είμαι»
Συνεπάγεται τη διατήρηση του ελέγχου της πραγματικότητας του θεραπευτή, ώστε να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει την εμπειρία του με αντικειμενικότητα και νηφαλιότητα για το καλό του ασθενούς (για μια ψυχολογικά πετυχημένη «περιπλάνηση» ο θεραπευτής μετακινείται «μπρος –πίσω» συμμετέχοντας στην εμπειρία του «άλλου», αλλά και αποστασιοποιούμενος ταυτόχρονα από τον «άλλον»)
Ενσυναισθητικός κύκλος Στοιχείο
Ο παρατηρητής
Συναισθηματικό
Νιώθει τα συναισθήματα του παρατηρούμενου
Νοητικό
Κάνει υποθέσεις για την κατάσταση του παρατηρούμενου και κατανοεί ότι δεν είναι αυτός στη θέση του παρατηρούμενου
Βουλητικό
Έχει την επιθυμία να βοηθήσει τον παρατηρούμενο
«Συχνά ο θεραπευτής νιώθει την ανάγκη να κλείσει το εγκεφαλικό λεξικό του και ν’ αφουγκραστεί πάνω απ΄ όλα, τους υποφλοιώδεις ήχους και τη θεματολογία που συνοδεύουν τα λόγια του ασθενή. Πάψε να αναρωτιέσαι τι σημαίνουν ακριβώς οι λέξεις. Αλλά προσπάθησε να θυμηθείς σαν τι μοιάζει ο ήχος τους. Αγνόησε το περιεχόμενο για μια στιγμή: Πρόσεξε το θέμα. Να θυμάσαι πως ο ασθενής μπορεί άξαφνα ν΄ αλλάξει το περιεχόμενο - κάνοντας έτσι ένα σχολαστικό θεραπευτή να πελαγώσει- αλλά πολύ σπάνια αλλάζει το θέμα εύκολα. Ή φαντάσου αυτές τις φωνητικές δονήσεις όχι σαν λέξεις, αλλά σαν προλεκτικές κραυγές, παρορμητικές ηχητικές χειρονομίες, ιδιόρρυθμες στοματικές γκριμάτσες ή χωρίς ελπίδα σιγανο-ψιθυριστά ερωτήματα» G. A. Kelly
Β. Συμπεριφορική και γνωσιακή ανάλυση Στα ενδιάμεσα των συνεδριών, εν είδη «δουλειάς στο σπίτι» και μέσα από
Αυτό-παρατηρήσεις αυτό-καταγραφές Αυτό-βιογραφικά σημειώματα
συλλέγονται συστηματικά σημαντικές για τη θεραπεία πληροφορίες για τις συμπεριφορές και τις σκέψεις του θεραπευόμενου
Συμπεριφερικές καταγραφές Φανερών Προσφυγές Αποφυγές Διαφυγές Χρήση
ασφαλιστικών δικλείδων
Συγκαλυμμένων (νοητικών) Προσφυγές Αποφυγές Διαφυγές Χρήση
ασφαλιστικών δικλείδων
Γ. Συμπεριφοριόμορφες τεχνικές Άμεση ανακούφιση
Πχ μυοχαλάρωση, έλεγχος αναπνοής, (αποτροπή προσοχής;) κλπ
Τροποποίηση συμπεριφορών
Πχ έκθεση σε φοβογόνο κατάσταση (Παράδειγμα κλασικής μάθησης) Ενίσχυση (πχ αμοιβή) για εγκατάσταση μιας συμπεριφοράς ή αγνόηση μιας υπαρχούσης για την εξάλειψή της (Παραδείγματα εγχειρηματικής μάθησης)
Μαιευτική και έλεγχος γνωσιών
Μέσα από συμπεριφορικά πειράματα που υπαγορεύονται από τη γνωσιακή συλλογιστική
Εκμάθηση δεξιοτήτων
Επίλυση προβλήματος (problem solving) Επικοινωνιακές δεξιότητες (assertive training) ‘Ελγχος συγκινήσεων (thoghfuln
Γνωσιακή αναδόμηση «Μαιευτική»
εντόπιση και καταγραφή δυσλειτουργικών γνωσιών
αυτόματων σκέψεων κανόνων πεποιθήσεων (σχημάτων)
«Έλεγχος»
καταλληλότητας των γνωσιών στην χαρτογράφηση της πραγματικότητας
λογικός εμπειρικός εναλλακτικός πραγματιστικός
Επέμβαση Ι: Σωκρατική μαιευτική
Σωκράτης: «Μα δεν έχεις αλήθεια ακούσει πως είμαι γιος κάποιας πολύ ικανής και σοβαρής μαμής, της περίφημης Φαιναρέτης;… Και δεν άκουσες πως ασκώ το ίδιο επάγγελμα;.. Μόνο ότι εγώ… επιβλέπω τις ψυχές τους, όταν γεννούν και όχι τα σώματά τους..Εγώ είμαι στείρος από σοφία.. Έτσι, η κατηγορία που μου έκαναν ως τώρα πολλοί, πως ενώ διατυπώνω ερωτήσεις στους άλλους, ο ίδιος δεν τα καταφέρνω να δίνω καμιάν απάντηση για τίποτα, επειδή τίποτα σοφό δεν έχω να πω, είναι δικαιολογημένη κατηγορία... Δεν θα ήταν άσκοπο να παραδοθείς σε μένα, σα γιος μαμής και γνώστης της μαιευτικής που είμαι» Πλάτων: Θεαίτητος
Γνωσιακή καταγραφή (Μαιευτική) Α
Β
C
Γεγονός
Σκέψεις
Συνέπειες
Ο γιος ταξιδεύει
Θα πάθει ατύχημα
Άγχος 80%
Επέμβαση ΙΙ: Σωκρατικός έλεγχος Σωκράτης: «Πρέπει τώρα, μετά τον τοκετό, να του κάνουμε στ΄ αλήθεια τα αμφιδρόμια, να τρέξουμε γύρω γύρω με το λόγο, κοιτάζοντας μήπως μας ξεγελάσει αυτό που γεννήθηκε, δεν αξίζει να το αναθρέψουμε, είναι αέρας και ψέμα. Ή εσύ νομίζεις πως ότι και να είναι πρέπει, επειδή είναι δικό σου, να το μεγαλώσεις και να μην το ρίξεις μακριά σου; Θα βαστάξεις άραγε να βλέπεις να το ελέγχουν; Πλάτων: Θεαίτητος
Γνωσιακή αναδόμηση (Έλεγχος) Α
Β
C
D
E
Γεγονός
Σκέψεις
Συνέπειες
Αμφισβήτηση σκέψεων
Νέες συνέπειες
Ο γιος ταξιδεύει
Θα πάθει ατύχημα
Άγχος 80%
Είναι καλός οδηγός Δεν τρέχει Δεν πίνει
Άγχος 10%
Τερματισμός (Ο θεραπευόμενος θεραπευτής του εαυτού του)
Τι είχε κατά την έναρξη της θεραπείας; Τι έχει τώρα; Που οφείλεται η μεταβολή; Θα μπορούσε τις δεξιότητες που έμαθε να τις χρησιμοποιήσει σε μελλοντικές αντιξοότητες; Αναμνηστικές συνεδρίες
ΑΠΗΧΗΣΗ ΓΝΩΣΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ
Αποτελεί την επικρατούσα ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ακαδημαϊκά (διδακτικά), ερευνητικά και κλινικά
Σε κλινικό επίπεδο αποτελεί τη θεραπεία πρώτης επιλογής για πλειάδα ψυχικών και ψυχοσωματικών νοσημάτων με αποτελεσματικότητα εφάμιλλη των ψυχοφαρμάκων, με μειονέκτημα την βραδύτητα επέλευσης της βελτίωσης και πλεονέκτημα τη λίαν πιθανή προφυλακτική της δράση μετά την αποδρομή της διαταραχής
Συνεχώς ανανεώνεται με τη συσσώρευση ερευνητικής και κλινικής γνώσης