ΠΛHPΩMENO TEΛOΣ
KΩ∆IKOΣ 094587
Tαχ. Γραφείο Iωαννίνων Aριθµός. Aδείας 14
ΠEPIO∆IKH EK∆OΣH ΠOΛITIΣTIKOY b ΣYΛΛOΓOY ∆OΛOY IΩANNINΩN b ETOΣ 28ο u AP. ΦYΛ. 116 u OKTΩBPIOΣ - NOEMBPIOΣ - ∆EKEMBPIOΣ 2012 TAX. ∆/NΣH: AIAKI∆ΩN 36 u 452 21 IΩANNINA u e-mail:
[email protected] u www.dolo.gr
O NEOΣ XPONOΣ ο 2012 υπήρξε ένα έτος δύσκολο και κρίσιµο για όλους µας. Απαιτήθηκαν θυσίες από όλο τον ελληνικό λαό, που συχνά υπήρξαν άδικες, ατελέσφορες πολλές φορές και υπερβολικά πιεστικές για τις αδύνατες κοινωνικά τάξεις. Υποδεχόµαστε το 2013 µε ανανεωµένη την ελπίδα και την προσδοκία ότι θα καταφέρουµε να ξεπεράσουµε αυτές τις δυσκολίες δηµιουργώντας τις προϋποθέσεις που θα µας επιτρέψουν να προχωρήσουµε στο µέλλον µε σίγουρα και σταθερά βήµατα. Νέα χρονιά, νέο ξεκίνηµα, καινούριες ελπίδες και αναζωογονηµένα όνειρα. Μαζί µε τις πιο θερµές µας ευχές για υγεία προσωπική και οικογενειακή εκφράζουµε την πίστη µας ότι το 2013 θα είναι ένα έτος ειρηνικό για όλο τον κόσµο που θα βελτιώσει τις σηµερινές δύσκολες συνθήκες, θα δώσει νέες προοπτικές και µια καλύτερη χρονιά για όλους.
Τ
K O Y B E N TO Y ΛE Σ
Tου ∆HM. ΠOTΣH
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΣΕ ΧΩΡΙΑΝΟ ΜΟΥ
Αύγουστο στο χωριό, αλλά σου εξηγούµαι καθαρά: 1) Το καλοκαίρι που ανταµώσαµε στο χωριό σου είπα ότι η εφηµερίδα σου µας επέστρεψε δύο φορές και η σφραγίδα του ταχυδροµείου έγραφε επάνω... άγνωστος. Και µου απάντησες έκπληκτος: Μπα, αδύνατον! Και µου συµπλήρωσες ότι θα ερευνήσεις το θέµα και να µην ανησυχώ. Ναι ή όχι; 2) Όσο για τους αγράµµατους (που είπες) συµφωνώ εν µέρει διότι από τους 112 ανθρώπους ∆ολιώτες και µη που έγραψαν στα «∆ΟΛΙΩ-
Μετά µεγάλης µου λύπης έµαθα, αγαπητέ µου χωριανέ ότι µας κατηγόρησες τον Σύλλογο και ιδιαίτερα την εφηµερίδα µας τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» λέγοντας τα εξής: «∆εν µου αρέσουν αυτά που γράφετε, πάντα τα ίδια και τα ίδια, δηλαδή λιβανίζετε τους ίδιους ανθρώπους που µένουν στο χωριό και λίγους που ζουν έξω. Επίσης έχετε και αγράµµατους που γράφουν...»! Πρώτον σε ευχαριστώ, που είχες το θάρρος να τα πεις αυτά, διότι εγώ περίµενα να τα γράψεις, από κάτι κουβέντες που κάναµε τον
* Συνέχεια στη 2η σελίδα
H A∆EΛΦOTHTA ∆OΛOY HΠEIPOY O «AΓIOΣ XPIΣTOΦOPOΣ» σας εύχεται Xαρούµενα & Eυλογηµένα XPIΣTOYΓENNA Yγεία & ∆ηµιουργικότητα για το 2013 TO ∆IOIKHTIKO ΣYMBOYΛIO
Η σκέψη µας κι’ αυτές τις Γιορτές...
...Κοντά στ’ αδέλφια µας στο χωριό... ούτες τις κρύες µέρες και τις
Τατέλειωτες παγερές νύχτες,
ας γυρίσουµε µε τη φαντασία µας, εκεί, που οι περισσότεροι γεννηθήκαµε, µεγαλώσαµε, ζήσαµε και νιώσαµε στο «πετσί» µας τέτοιους κρύους χειµώνες. Εκεί στο χωριό, στο πανέµορφο ∆ολό, που τώρα τα νοικοκυριά λιγοστεύουν και... λιγοστεύουν, χρόνο µε το χρόνο. Και που αποτελούνται µόνο από έναδύο άτοµα. Τους µόνιµους κατοίκους του ∆ολού. Τους ακρίτες χωριανούς µας, που είναι οι θεµατοφύλακες του τόπου. Οι άγρυπνοι φρουροί του χωριού. Όλοι τους αυτοί, οι λίγοι, άνθρωποι απλοί, καταδεκτικοί, χαρούµενοι. Άνθρωποι του µόχθου, που ρίζωσαν στον τόπο τους.
Άνθρωποι που ζουν µε την ελπίδα της προσµονής των δικών τους, που βρίσκονται µακριά απ’ το χωριό. Ήσυχη η ζωή τους όλες τις κρύες χειµωνιάτικες µέρες και νύχτες. Γύρω απ’ το τζάκι ή τη µασίνα, που καίνε ασταµάτητα, νύχτα και µέρα. Ζουν σίγουρα τη γαλήνη και την ηρεµία του χωριού. Αλλά και µε το φόβο και την αγωνία που περνούν ατέλειωτες µέρες και νύχτες µόνοι τους. Που δεν έχουν δίπλα τους, ένα γείτονα, να αλλάξουν µια κουβέντα. Για µια δύσκολη στιγµή. Που η ζωή τους κυλάει µε το ξεφύλλισµα του ηµεροδείκτη. Και µετρούν ... τις µέρες .... και τις νύχτες....
* Συνέχεια στη 2η σελίδα
A∆EΛΦOTHTA ∆OΛOY «AΓIOΣ XPIΣTOΦOPOΣ»
ΠPOΣKΛHΣH Aγαπητοί Συγχωριανοί, Έχουµε τη χαρά και τη τιµή να σας προσκαλέσουµε στην κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίττας της Aδελφότητάς µας, η οποία θα πραγµατοποιηθεί στις 20 Iανουαρίου 2013, ηµέρα Kυριακή και ώρα 11:00 π.µ., στο Ξενοδοχείο TITANIA επί της οδού Πανεπιστηµίου στην Oµόνοια. Σας περιµένουµε µε χαρά όλους. Για το ∆IOIKHTIKO ΣYMBOYΛIO H ΠPOE∆POΣ O. ΓIANNAPOY
O ΓEN. ΓPAMMATEAΣ Φ. KOYBAPAΣ
Tηλ. επικοινωνίας 2106810913-2109843035
H εφηµερίδα µας τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ », ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ιωαννίνων και ο Πρόεδρος του χωριού, εύχονται στους όπου γης πατριώτες ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ για τις Άγιες µέρες των Χριστουγέννων και η Νέα Χρονιά να φέρει καλύτερες µέρες για όλους µας γεµάτες υγεία και αγάπη. Επίσης ό,τι καλύτερο για το όµορφο χωριό µας.
∆EKEMBPIOΣ 2012
« ∆OΛ I Ω T I K A »
K O Y B E N T O Y ΛE Σ * Συνέχεια από την 1η σελίδα ΤΙΚΑ» αγράµµατοι είναι µόνον δύο. Ο Μήτσο Πότσης και ο Γιάννης Κουβαράς. Το γιατί το γνωρίζεις και εσύ αγαπητέ χωριανέ. 3) Και τώρα για το... λιβάνισµα! ∆εν συµφωνώ καθόλου µε την άποψή σου αυτή και δεν έπρεπε να πεις καµιά κουβέντα. Ποιους λιβανίζουµε αγαπητέ µου χωριανέ; Αν εννοείς αυτούς τους χωριανούς που ζουν εκεί, αυτοί «κρατάν Θερµοπύλες» και δεν έχουµε κανένα δικαίωµα για κατηγόρια. Μια χούφτα άνθρωποι χωριανοί µας µένουν εκεί και κάνουν, µαζι µε τους Συλλόγους και Aδελφότητες τα πάντα για να διατηρείται η ζωή στο χωριό, για να πάµε εµείς και να βρούµε τα σπίτια µας, το νερό, το φως τους δρόµους καθαρούς για πέντε-δέκα µέρες το χρόνο και να κορδωνόµαστε; Συµφωνείς; Για την επιστροφή της εφηµερίδα σου, έχεις κάθε δικαίωµα να επιστρέψεις χωρίς φόβο και πάθος, δεν υποχρεώνουµε κανέναν µε το ζόρι. Στην πατρίδα µας έχουµε ∆ηµοκρατία και ο καθένας έχει δικαίωµα να εκφέρει ελεύθερα την γνώµη του. Σου εύχοµαι Καλά Χριστούγεννα και το νέο έτος µε υγεία. Πιστεύω το καλοκαίρι να τα πούµε και πάλι από κοντά στο χωριό. ΚΑΛΩΣΌΡΙΣΕΣ ∆ΈΣΠΟΙΝΑ ΠΟΡΊΚΗ Πίστευα ακράδαντα ότι κάποια µέρα θα άρχιζες να γράφεις στα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» χωριανή µου ∆έσποινα, και θυµάµαι ακόµη τα λόγια που µου είχες πει: «Θέλουµε εµείς οι νέοι να µας παραχωρήσετε µια στήλη στην εφηµερίδα µας». Και σου απάντησα µε χαρά µεγάλη, όχι µόνο µια αλλά δύο και περισσότερες. ∆ιαβάζοντας στις ερωτήσεις που υπέβαλες στον χωριανό µας Χριστόφορο Ράπτη, έβγαλα τα συµπεράσµατα µου για σένα, ότι θα τα πας πάρα πολύ καλά. Καλωσόρισες λοιπόν στην εφηµερίδα του χωριού και εύχοµαι νάσαι πάντα καλά και να γράφεις οτιδήποτε θέλεις και περισσότερες συνεντεύξεις από νέους χωριανούς και µη. Ένας δηµοσιογράφος Άγγλος έλεγε τα εξής για τους ανθρώπους που ασκούν το επάγγελµα αυτό του ερευνητού και της δηµοσιογραφίας: «Πάρα πολύ δύσκολη η δηµοσιογραφία, ο άνθρωπος που ασχολείται µε αυτήν πρέπει να ζει µέσα στην κοινωνία. Αν είναι εκτός αυτής και κλεισµένος σ’ ένα καβούκι ή σ’ ένα µπαρ, καφετέρια και έξω απ’ την πατρίδα του, χάνει τον
ρυθµό, τον παλµό, τα ήθη και εθίµατα, αλλά και την καθηµερινή ζωή του λαού της πατρίδας του και δεν αποδίδει». Το βάπτισµα το πήρες και στην πορεία σου µην φοβηθείς, έχεις να γράψεις και ν’ αναδείξεις πολλά και διάφορα προβλήµατα και ιδιαίτερα για την εφηµερίδα του χωριού µας, που οι περισσότεροι κάτοικοί του βρίσκονται σκορπισµένοι στα τέσσερα σηµεία του ορίζοντα! Πρέπει να παρακολουθείς και να καταγράφεις τα προβλήµατα από κοντά, µετά να τα σχολιάζεις, για να τα καταλαβαίνει ο κόσµος καλύτερα τι ακριβώς συµβαίνει και πάντα να πιέζεις για την επίλυσή τους. Προχώρα ∆έσποινα µπροστά και µην φοβάσαι τίποτα, οι νέοι πάντοτε στους αγώνες τους βγαίνουν νικητές. Έχεις απ’ όλους µας τα συγχαρητήρια, την αγάπη µας και τις ευχές για κάθε πρόοδό σου. Και εγώ προσωπικά σε συγχαίρω και σου σφίγγω θερµά το χέρι.
2
... Γράφει τη δική του ιστορία... «... Ψωµί µπορεί να φάµε λιγότερο, η εφηµερίδα µας όµως θάναι πάντοτε... χορτάτη και θα κυκλοφορεί στις τακτές προθεσµίες...» Έτσι κλείνει ένα από τα σχόλιά του στην προηγούµενη έκδοση, ο αστείρευτος κρουνός των ∆ολιώτικων Μήτσο Πότσης. Ένα σχόλιο που λέει πολλά. Από έναν χωριανό που άρδευσε, φώτισε και ζέστανε όλα αυτά τα τριάντα χρόνια µέσα από τα ∆ολιώτικα, όλες τις καρδιές των απανταχού ∆ολιωτών. Αλήθεια, Μήτσο, το σκέφτηκες, πόσο «φτωχότεροι» θάταν οι ∆ολιώτες χωρίς τα «∆ολιώτικα»; Και το σκέφτηκες και το σκέφτεσαι, γι’ αυτό και συνεχίζεις «ακµαιότατος» µε το ίδιο µεράκι, ζήλο και αγάπη. Νάσαι, σίγουρος, Μήτσο, ότι και συ και τ’ άλλα παιδιά του Συλλόγου, δε θεµελιώσατε πάνω στην άµµο. Τούτα τα «∆ολιώτικα» συνεχίζουν και θα συνεχίσουν µια πορεία για την αναγέννηση του χωριού, µε συµπαραστάτες όλους τους ∆ολιώτες, που σου ευχόµαστε απ’ την καρδιά µας, νάσαι πάντα καλά αγαπηµένε και σεβαστέ µας Μήτσο. Κώστας Αναστασίου.
...Κοντά στ’ αδέλφια µας στο χωριό...
KINEZOΣ & EBPAIOΣ... Και ένα ανέκδοτο απ’ το περιοδικό του Κυνηγετικού Συλλόγου Ιωαννίνων (τεύχος 48 ΙούλιοςΑύγουστος 12): Ένας Κινέζος πάει σ’ έναν Εβραίο για να αγοράσει µαύρα σουτιέν, 38 µέγεθος. Ο Εβραίος, γνωστός για την ικανότητά του σαν έµπορος, λέει ότι τα µαύρα σουτιέν είναι σπάνια και ότι βρίσκει µεγάλη δυσκολία να τα προµηθευτεί. Γι’ αυτό και τα πουλάει ακριβά, 50 δολλάρια το ένα. Ο Κινέζος αγοράζει 25. Σε µερικές µέρες επιστρέφει και παραγγέλει 50. O Εβραίος του λέει ότι έχουν γίνει πολύ δυσεύρετα και τα πουλάει 60 δολλάρια το ένα. Ο Κινέζος επιστρέφει σ’ ένα µήνα και αγοράζει όλο το απόθεµα του Εβραίου, και αυτή την φορά για 75 δολάρια το ένα. Ο Εβραίος περίεργος και παραξενεµένος ρωτά τον Κινέζο: «Πες µου σε παρακαλώ, πού τα πουλάς όλα αυτά τα µαύρα σουτιέν, 38 µέγεθος;». Και ο Κινέζος απαντά: «Τα κόβω στη µέση και τα πουλώ για καπελάκια σε σας τους Εβραίους για 200 δολλάρια το ένα!». Πιστεύω να γελάσατε λίγο και εγώ να συµπληρώσω την υποχρέωσή µου για τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» ευχόµενος σ’ όλους τους χωριανούς όπου γης και φίλους του χωριού µας και της εφηµερίδος µας, χαρούµενες γιορτές και το νέο έτος που ανατέλει να σας χαρίζει υγεία, ευτυχία και προπάντων υποµονή και αγάπη και όλα θα περάσουν από µας τα βάσανα και θα δούµε καλύτερες µέρες, νάστε σίγουροι.
* Συνέχεια από την 1η σελίδα Και θυµούνται... θυµούνται. (Αλήθεια πόσα θυµούνται...). Τότε που το χωριό και τους χειµώνες ήταν γεµάτο κόσµο. Γεµάτο ζωή. Και νοσταλγούν... Και περιµένουν... Σ’ αυτούς, τους λίγους, είναι αφιερωµένες τούτες οι γραµµές. Σ’ αυτούς, το µυαλό µας και η σκέψη µας είναι στραµµένα κι’ αυτές τις δύσκολες χειµωνιάτικες µέρες. Σ’ αυτούς, που κι’ αυτό το χειµώνα, παλεύουν µε τα στοιχεία της φύσης, υποφέρουν, ταλαιπωρούνται και πολλές φορές αγανακτούν, όχι άδικα, µε την αδιαφορία της κάθε πολιτείας... Σ’ αυτούς που το αίσθηµα της αποµόνωσης και της ανασφάλειας, κατά τους χειµερινούς µήνες, µεγαλώνει, χρόνο µε το χρόνο. Σ’ αυτούς που µετρούν τις µέρες και αγωνιούν για τις νύχτες. Σ’ αυτούς, που κι’ αυτό το χειµώνα, κάνουν τον πόνο χαρά, την αγωνία τραγούδι, τη λαχτάρα θύµηση και το κλάµα χαµόγελο. Σ’ αυτούς που κάνουν το σταυρό τους, νύχτα και µέρα, να τους φυλάει ο Θεός. Και που επαφίενται στη θέληση και τη δύναµη του Μεγαλοδύναµου. Που δεν τους εγκαταλείπει. Και τους βοηθάει... Την ώρα που κάποιοι άλλοι, µεγαλοειδήµονες, κωφεύουν για τα προβλήµατά τους. Σ’ αυτούς, που θα πρέπει κάποτε και η πολιτεία να σκύψει και να αφουγκραστεί τους παλµούς της καρδιάς τους.
Σ’ αυτούς που και τούτες τις γιορτινές µέρες θα γιορτάσουν µόνοι τους. Μεταξύ τους. Θα γιορτάσουν, όµως, έστω και λίγοι, µε τον παλιό, πατροπαράδοτο ∆ολιώτικο τρόπο. Θα γιορτάσουν εκεί που έζησαν και ζουν όλα τα χρόνια της ζωής τους. Εκεί που δέθηκαν µε τη ζωή και τη µονοτονία της. Εκεί, που περιµένουν, καρτερικά, ειδικά τούτες τις µέρες, κάποιον δικό τους, να µοιραστούν έστω και λίγες ώρες γιορτινές. Σ’ αυτούς ένα µεγάλο ευχαριστώ και η δική µας ευγνωµοσύνη και η απέραντη αγάπη µας. Για όλους αυτούς τους λιγοστούς ακρίτες του χωριού µας, αξίζει να οργανωθεί από το Σύλλογο µια ξεχωριστή χειµωνιάτικη ∆ολιώτικη βραδιά. Αξίζει µια εκδήλωση γι’ αυτούς, που µε την ζωντανή τους παρουσία στο ∆ολό, χειµώνα-καλοκαίρι, κρατούν τον τόπο, που αναγκαστήκαµε οι πολλοί να εγκαταλείψουµε... Καλά Χριστούγεννα συγχωριανοί µας του ∆ολού. Καλά Χριστούγεννα, Λευτέρη και Άννα.. Καλά Χριστούγεννα Βασίλη. Καλά Χριστούγεννα, Νίκο και Πάνο. Καλά Χριστούγεννα, Ζήκαινα και Ηλία. Καλά Χριστούγεννα, Χριστόφορε και Μαριάνα. Καλά Χριστούγεννα, Γιώργο και Κατερίνα. Και νάστε βέβαιοι ότι και σας τιµάµε και σας θυµόµαστε. Και περισσότερο τούτες τις µέρες. Και τις νύχτες. Kαι Καλή Χρονιά. Κώστας Αναστασίου
∆EKEMBPIOΣ 2012
« ∆OΛ I Ω T I K A »
3
ΧΑΡΑ-ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ ΚΑΙ ΚΛΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ∆ΟΛΟ ΜΟΥ ετά από τόσα χρόνια που πέρασαν θα
Μπροσπαθήσω να γράψω πώς πέρασα τα
παιδικά µου χρόνια στο χωριό µου το ∆ολό, εκείνα τα παλιά χρόνια. Γεννήθηκα τον Ιανουάριο το 1924 και είµαι γνήσιος ∆ολιώτης και το χαίροµαι αυτό, παρ’ ότι σήµερα βρίσκοµαι σ’ αυτήν την ηλικία, ποτέ δεν ξεχνάω τα όσα έζησα σ’ αυτήν την ηλικία στο ωραίο µου χωριό που λέγεται ∆ΟΛΟ, όπως και κάθε άνθρωπος για το δικό του χωριό τ’ αγαπά. Θα σας γράψω αυτά που θυµάµαι, παρ’ ότι τότε ήµουνα ...µιτσιός (µικρός) έτσι λέγανε στα χωριά µας τα µικρά παιδιά. Στην πρώτη τάξη του ∆ηµοτικού µπήκα το 1931 όχι στο σηµερινό σχολείο, αλλά στο παλαιό που ήταν δίπλα στο σηµερινό σχολείο, δίπλα στα σηµερινά αποχωρητήρια και ήτανε δίπατο επάνω σχολείο και κάτω αποθήκη, δίπλα δε υπήρχε κρεοπωλείο και λόγω ελλείψεως χαρτιού το κρέας ο πελάτης τόπαιρνε... στο χέρι. ∆άσκαλός µας ήταν ο Πέτρος Θανόπουλος, πολύ αυστηρός, αλλά άριστος εκπαιδευτικός. Είχε το σχολείο µας ένα τηλέφωνο παλαιού τύπου που το γυρνούσαν µε το χέρι πολλές φορές και µετά έπαιρνε µπροστά. ∆ίπλα και σχεδόν απέναντι ήτανε κάτι κτήρια, «αµιλικά» τα λέγανε, εκεί είχε το εργαστήρι του ο µακαρίτης Λάζαρος Μπότσικος, γανωτής που γάνωνε καζάνια, κατσαρόλες και ότι άλλα µπακίρια είχε ο κόσµος. ∆ιάφορα περιστατικά που τα θυµάµαι ακόµα πολύ ζωντανά: Μια µέρα που κατέβαινα απ’ τις πολλές σκάλες του σχολείου προς την πλατεία του χωριού βλέπω µπροστά µου δύο φίδια µεγάλα κουλουριασµένα και φοβήθηκα πάρα πολύ σταµάτησα και αυτά µπήκαν γρήγορα µέσα στον τοίχο του καφενείου που είχε µια τρύπα. Επίσης µια άλλη χειµωνιάτικη µέρα είχε τόσο πολύ κρύο που πάγωσε το νερό της Μούρσας, και εµείς τα παιδιά, δίχως να ξέρουµε ότι ο πάγος µπορεί να σπάσει, πήγαµε να πατήσουµε επάνω, αλλά µας πρόλαβε ο θείος µου ο
∆ηµήτρης, αδελφός του πατέρα µου και µε το µπαστούνι του µας κυνήγησε. Το χειµώνα δίπλα στα τζάκια ζεσταινόµασταν και λιαζόµασταν και η µητέρα µας άρχιζε να µας λέει µερικά παραµύθια π.χ. την Κοκκινοσκουφίτσα, την Γκουγκουβάστρια και πολλά άλλα. Τα παιχνίδια µας εκείνον τον καιρό ήταν η µπάλα (που ήταν φτιαγµένη από πολλά κουρε-
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΥΒΑΡΑ λόπανα και δεµένη µε τριχιά γύρω-γύρω) τα κουµπιά, το µούκα και το καλοκαίρι πιάναµε κολοφωτιές, «λαµπακίτσες» τις λέγαµε και τις βάζαµε µέσα σ’ ένα γυάλινο άσπρο µπουκάλι για να βλέπουµε πώς αναβοσβήνανε, και πολλές φορές το κρυφό. Τα δε Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά πηγαίναµε σπίτι σε σπίτι και λέγαµε τα κάλαντα, δεν µας δίνανε γρόσια παρά µόνον κάχτες (καρύδια) αµύγδαλα, αλλού λουκούµι και σπάνια κανένα σιουµπέκι, φτιαγµένο από καρύδια και µουσταλευριά. Όταν γινόταν πανηγύρια χόρευαν κάτω απ’ την όµορφη καστανιά τετρακόσια περίπου άτοµα για δύο και τρεις µέρες, δυστυχώς σήµερα µια µέρα και µισή νύχτα τελειώνουν όλα, ντόπιοι και ξένοι! Το καφενείο λειτουργούσε κάθε µέρα και το κοκορέτσι πάντα όταν έσφαζαν οι χωριανοί και σερβίρονταν το κοµµάτι επάνω στα φύλλα της µουργιάς και ήτανε νοστιµότατο, από ντόπιο σφάγιο. Παρότι φτωχά τα χρόνια εκείνα, πιστεύω ευτυχισµένα, γιατί υπήρχε αγάπη, συµπόνια, οµόνοια και αλληλοβοήθεια µεταξύ των χωριανών. Οι ταξιδεµένοι χωριανοί στέλνανε τα γρόσια ανελλιπώς στις οικογένειες στο χωριό. Κάτι που δεν ξεχνώ ποτέ, είναι ότι στο χωριό αγελάδες, πρόβατα, γίδια και όλα τα µεταφορικά µέσα, το γαϊδούρι, τη φοράδα το άλογο, πηγαίναµε στ’ αµπέλια, τρυγούσαµε, εµένα σαν µικρός µε
Παλιές φωτογραφίες
1949. Aπό αριστερά: Ποντικατιώτης, Γιώργος Πότσης, Xαράλαµπος Mπίτζας, ∆ηµήτριος Πότσης
1949. Aπό αριστερά: Σταυρούλα Nάστου, Eυτυχία Tσατσούλη, Θεόδωρος Tσατσούλης, Kαλλιρρόη Ξεσφίγγη. (Aρχείο Mαρίας Πότση-Φωτοπούλου)
βάζανε µέσα στα κοφίνια. Μια µέρα θα µου µείνει αξέχαστη. Tο γαϊδούρι ήταν στην αυλή του σπιτιού µου, εγώ δίχως να γνωρίζω την συνέπεια σκάλιζα την ουρά του, οπότε µου δίνει µια κλωτσιά και µε πετά 3 µέτρα! Εγώ φωνές, κλάµατα και πόνους, ανεβαίνω στη µάνα µου, µε περιποιείται, µου κάνει κουράγιο και ξάπλωσα. Εάν µε κτυπούσε στο κεφάλι τώρα δεν θα υπήρχε Γιάννης να γράψει τούτα! Όλοι οι χωριανοί είχανε τα χωράφια και τ’ αµπέλια τους, ψωµί µποµπότα µε χλωρό τυρί, αλεύρι από σιτάρι, φτάχναµε ψωµί, πίτες, µπατσαρόπιτες, αλαγκίτες µε µέλι και κανένα σιουµπέκι που ήταν νοστιµότατο. Τρώγαµε επίσης «παπαδίτσες», σπυριά από καλαµπόκι, τα ψέναµε σε ντενεκεδένιο κύλινδρο και αυτά γινότανε ποπ-κορν. Τότε στα χωριά µας είχαν τα απαραίτητά τους, αγόραζαν µόνον παπούτσια, ρούχα, ζάχαρη, λάδι, αλάτι και (γκάζι) πετρέλαιο. Φάρκαµα τίποτα, µόνον αντεµπρίνη, ιώδιο και µετά η ασπιρίνη. Πάντα έπλεκαν οι µάνες µας φανέλλες µάλλινες, κάλτσες, πουλόβερ και κανένα σακάκι από δίµητο. Όταν κρυολογούσαµε, σινάπι, τα πόδια στο ζεστό νερό, στη ράχη βεντούζες και άπλυτο µαλλί προβάτου στο στήθος µας και γινόσουν περδίκι. Τα σπίτια µας ήταν χτισµένα από πέτρες, ασβέστη και άµµο και όλα τα σπίτια του χωριού µου είναι δίπατα και ακόµα διατηρούνται καλά. Όταν µεγάλωσα πλέον και έζησα χρόνια πολλά στην Κων/πολη άρχισα να νοσταλγώ το χωριό µου, αλλά λόγω εργασίας δεν µπορούσα να αφήσω το κρεοπωλείο του πατέρα µου. Μετά το θάνατό του ανέλαβα την διαχείριση, πάλι σκεπτόµουνα το ∆ολό, να το δω έστω και για λίγο. Είχα µια µοτοσικλέτα, σαν νέος που ήµουν, άφησα τον υπάλληλό µου στο µαγαζί, καβάλησα τη µηχανή τον Απρίλιο του 1955 και ξεκίνησα για το ∆ολό! (Την ταλαιπωρία µου αυτή την περιέγραψα στα «∆ολιώτικα» τον Σεπτέµβριο 1996 τεύχος 51 µε τον τίτλο: Νοσταλγία - αγάπη ταλαιπωρία - περιπέτειες και κλάµατα για το ∆ολό). ∆εν µπορώ να συνεχίσω, πιστέψτε µε κλαίω, ρωτήστε τους ∆ολιώτες που ζουν ακόµη να σας πουν τι τράβηξα νάρθω απ’ την Κων/πολη στο ∆ολό Απρίλιο µήνα µε µια µοτοσικλέτα. Πιστεύω ακράδαντα το ∆ολό θα ζήσει και θα προοδεύσει µια µέρα και θα γίνει καλύτερο και ωραιότερο από τώρα, αυτό να το θυµηθείτε και µην µε ξεχάσετε. Με πολύ αγάπη σ’ όλους τους χωριανούς, µε µια ευχή: «Σας εύχοµαι µην ξεχνάτε το χωριό σας το ∆ολό τώρα που είστε νέοι, να το επισκέπτεστε συχνά». Γιάννης Κουβαράς 30/10/2012 Υ.Γ. Και τώρα που τελείωσα θυµήθηκα και κάτι ακόµα. Με τον αδελφό µου Λευτέρη (µικροί τότε) πήραµε δυο σπιρτοκούτια βάλαµε µια κλωστή στο ένα περίπου 10 µέτρα (κλωστή ραψίµατος) και την βάλαµε στο άλλο και µιλούσαµε ο ένας µε τον άλλον, δήθεν τηλέφωνο. Και κάτι άλλο µε την ίδια κλωστή ο αδελφός µου δένει ένα κουδούνι των προβάτων, ανεβαίνει επάνω στην αµυγδαλιά του σπιτιού µας και εγώ από κάτω χάζευα, κόβεται η κλωστή και το κουδούνι απ’ τα πρόβατα πέφτει επάνω στο κεφάλι µου. Ποτάµι τα αίµατα και η µάνα µου είχε τρελλαθεί, τι µπορούσε να κάνει τον καιρό εκείνο! Ο ίδιος
∆EKEMBPIOΣ 2012
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Σκέψεις - Σχόλια ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΆ ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΊΕΣ ΣΤΟΥΣ ΝΈΟΥΣ ΜΑΣ ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ. Όπως διαβάσατε, στο προηγούµενο φύλλο, η εφηµερίδα µας απέχτησε δυο καινούργιους συνεργάτες. Πρόκειται για τους: 1) Κώστα Αναστασίου (γιος του ∆ηµήτρη και της Αγλαΐας, το γένος Κούρου). Εκφράζουµε θερµές και ειλικρινείς ευχαριστίες στον Κώστα που τίµησε µε προθυµία αυτή µας την προσπάθεια. Γνώστης αυτών των εντύπων (υπήρξε ιδρυτής και συνεργάτης πολλών χρόνων της εφηµερίδας του Συλλόγου Φούρκας Κόνιτσας), άνθρωπος µε συγκροτηµένη προσωπικότητα, προικισµένος µε ταλέντο και µε έκδηλη την αγάπη του σ’ αυτό που ξέρει να κάνει, συνδράµει και υποστηρίζει αυτή µας την προσπάθεια και καταθέτει τις δικές του σκέψεις και µαρτυρίες πρόθυµα και ευχάριστα, βοηθώντας τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» να γίνουν καλύτερα και πλουσιότερα σε ύλη. Πιστεύοµε πως η συνεργασία µας θα παραµείνει ευχάριστη και φιλική και, το σηµαντικότερο παραµένουµε βέβαιοι πως έχουµε έναν αξιόπιστο και αξιόλογο συνεργάτη. 2) Επίσης ευχαριστούµε από καρδιάς τη ∆έσποινα Πορίκη (κόρη της Χρυσούλας το γένος Ζήκου Κούρου), στο νέο της ξεκίνηµα, που ελπίζοµε να έχει και συνέχεια. Πρόκειται για τη νεότερη της παρέας µας και αυτό µας χαροποιεί ιδιαίτερα. Πιστεύοµε να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο µε την υπόλοιπη νεολαία του χωριού, µια και τυχαίνει το πλέον αγαπητό πρόσωπο µεταξύ των παιδιών µας ικανό να συγκινήσει και να παρακινήσει και άλλους νέους. ∆ίνεται λοιπόν η ευκαιρία, µε το ξεκίνηµα της ∆έσποινας, και στα υπόλοιπα παιδιά να φτιάξουν τη δική τους σελίδα, τη «ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ»! Υπάρχουν πολλά παιδιά που ο καθένας µε τα ενδιαφέροντά του µπορούν να κοσµήσουν την εφηµερίδα µας και να την αναβαθµίσουν µάλιστα. Ο σύλλογος είναι ανοιχτός προς όλες και όλους εσάς και έτοιµος να δεχθεί ακόµη παράπονα, υποδείξεις, όµορφες ιδέες που να είναι στα µέτρα των δυνατοτήτων µας και να τις υλοποιούµε από κοινού. Εµείς οι παλιότεροι µε ευχαρίστηση παραχωρούµε τη θέση µας γιατί ο χώρος αυτός ανήκει στους νέους µας. Θα χαρούµε πολύ αν συµβεί αυτό. Επιπρόσθετα, µε την ευκαιρία αυτή, εκφράζουµε ιδιαίτερες ευχαριστίες σε όλους όσους κατά διαστήµατα συντροφεύουν, καταγράφουν και εµπλουτίζουν την εφηµερίδα µας, προσφέροντας στους ανα-
γνώστες ενηµέρωση, άποψη, γνώση, συνδράµοντας µε αυτόν τον τρόπο την προσπάθειά µας ΣΥΝAΝΤΗΣΗ ΠΩΓΩΝΗΣΙΑΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ Μια πρόταση επίσης θα έκανα στα παιδιά του χωριού µας, ιδιαίτερα σε αυτά που κατοικούν στην Αθήνα και είναι περισσότερα σε αριθµό από κάθε άλλη πόλη Μια και άρχισαν να συναναστρέφονται µε Πωγωνήσια νεολαία άλλων χωριών, να διευρύνουν τον κύκλο τους και να δηµιουργήσουν µια µεγάλη Πωγωνήσια παρέα. Οι συναντήσεις αυτές, καταρχήν στην Αθήνα και αργότερα στα χωριά µας, να έχουν σαν στόχο την ενίσχυση της µεταξύ τους επικοινωνίας, µε δράσεις και εκδηλώσεις σε θέµατα που τους αφορούν και τα οποία εστιάζονται στο Πωγώνι. Ενδεικτικά αναφέρω, καταγραφή Πωγωνήσιων χορών, ενδυµασίας, τραγουδιού, µουσικής, διατροφής κ.λ.π. Επίσης να συµπεριληφθούν και θέµατα που ενδιαφέρουν τους νέους, καθώς και θέµατα κοινωνικής ευαισθησίας, (αιµοδοσία, ναρκωτικά), εισηγήσεις σε ό,τι αφορά την ιστορία του Πωγωνίου, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι σηµερινοί νέοι αναζητούν όλο και περισσότερο την επαφή µε την ιστορία τους, και τόσα άλλα που θα προκύψουν στην πορεία. Η κρίση είναι αφορµή να σκεφτούµε. Μέχρι τώρα τα περιµέναµε όλα από τους άλλους. Τώρα ήρθε η ώρα να κοιτάξουµε µέσα µας. Ο ΠΑΠΑΣ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ Έγραψα στο προηγούµενο φύλλο µας για «το άνοιγµα», τη λειτουργία δηλαδή των εξωκλησιών, ενώ ο Χριστόφορος Ράπτης αναφέρθηκε αντίστοιχα στη λειτουργία της κεντρικής εκκλησίας µας, εκφράζοντας παράλληλα και το παράπονό του στον ιερέα µας, για την απουσία του ολόκληρο το µήνα Αύγουστο. Πράγµατι αυτό ακριβώς συνέβη. Όλοι αντιλαµβανόµαστε το ρόλο του ιερέα. Είναι όντως ουσιαστικός και κυρίως στα µικρά χωριά, όπου ο παπάς αποτελεί συνδετικό κρίκο µε την κοινωνία. Νοµίζω πως είναι µια κοινωνική προσφορά και κάτι ευρύτερο. Το ζήτηµα όµως της έλλειψης ιερέων και ένα κοινωνικό φαινόµενο, αυτό του πληθυσµιακού µαρασµού της περιοχής µας, δηµιουργεί το πρόβληµα. Έτσι γίνεται µια ρύθµιση, όπου ένας ιερέας εξαναγκάζεται να εξυπηρετήσει πολλά ακόµη κοντινά χωριά. Αυτό συµβαίνει και µε τον παπά µας που εξυπηρετεί 5-6 ακόµη χωριά, µε αποτέ-
4
AΠO TON A∆OΛO-∆OΛIΩTH λεσµα , λόγω και των πανηγύρεων, πολλών εξ’ αυτών κατά το µήνα Αύγουστο, να παραµελείται το χωριό µας. Παρόλα αυτά στις µέρες του Αυγούστου που όλα τα χωριά συγκεντρώνουν πολύ κόσµο, όπως και το χωριό µας, θα µπορούσε ο παπάς µας να δώσει τη χαρά στους επισκέπτες να ανάψουν ένα κερί και να λειτουργηθούν στην εκκλησία του χωριού τους. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις ξενιτεµένων που δεν έχουν την ευκαιρία συχνών επισκέψεων, η λειτουργία της κεντρικής εκκλησίας του χωριού τους, αποτελεί όνειρο ζωής συνοδευµένο µε πλήθος αναµνήσεων και εικόνων. ∆ικαιολογηµένο λοιπόν το παράπονο του Χριστόφορου. Βλέπετε, εµείς συνηθισµένοι από τέτοιες καταστάσεις, δεν δώσαµε την πρέπουσα σηµασία. Ο ΙΕΡΟΨΑΛΤΗΣ ΜΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ∆ΑΚΑΣ Ακόµη όµως κι εκεί που το επίπεδο των ιερωµένων δεν δηµιουργεί πρόβληµα, έρχεται η ακόµη σοβαρότερη έλλειψη ιεροψαλτών να επιδεινώσει την κατάσταση. ∆εν είναι υπερβολή αν πούµε ότι οι ιεροψάλτες αποτελούν την πλέον περιζήτητη επαγγελµατική οµάδα. Ευτυχώς εµείς σε αυτό το θέµα είµαστε πολύ τυχεροί. Και αυτό το χρωστάµε στο χωριανό µας Βασίλη ∆άκα. Ο Βασίλης αφοσιωµένος εργάτης του αναλογίου, υπηρετεί επί πολλές δεκαετίες την εκκλησία µας. Έµαθε την ψαλτική τέχνη πρακτικά από άλλους πρακτικούς ιεροψάλτες του χωριού µας, αναλαµβάνοντας το αναλόγιο µετά την αποχώρηση του Χριστόφορου Νάστου. Με θρησκευτική ευλάβεια αποδίδει πιστά τους ήχους, Γνωρίζει καλά την ιεροψαλτική τάξη και την Βυζαντινή παράδοση. Άνθρωπος µε αληθινή θρησκευτική συνείδηση, απλός, ταπεινός, ενάρετος. προσπαθεί συνεχώς και απώτερος σκοπός του είναι να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην εκκλησία αγόγγυστα και µε µεγάλη προθυµία. Είναι το στήριγµα και βοηθός του παπά Βασίλη και χάρη σ’ αυτόν λειτουργεί, όσο λειτουργεί, η εκκλησία µας. ∆ε µένει παρά να του ευχηθούµε υγεία, κουράγιο και δύναµη και να του εκφράσουµε ένα µεγάλο ευχαριστώ εκ µέρους όλων των χωριανών. ∆ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ∆ΙΑ∆ΟΧΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Επίσης ένα δεύτερο µεγάλο πρόβληµα είναι το ότι δεν υπάρχει, όπως και σε άλλα πράγµατα στα µικρά και αποµακρυσµένα χωριά µας, διάδοχη κατάσταση, και αυτό προξενεί θλίψη και ανησυχία. Η έλλειψη
∆EKEMBPIOΣ 2012
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Σκέψεις λοιπόν και ιεροψαλτών σήµερα είναι γεγονός. Πως σκοπεύει να το αντιµετωπίσει η Μητρόπολή µας; Θα µπορούσαν να κάνουν µια προσπάθεια ώστε να εκπαιδευτούν τουλάχιστον στην ψαλτική κάποιοι συνταξιούχοι που ίσως επιθυµούν αλλά δεν τολµούν. Να ένα στοίχηµα µε την Μητρόπολη, που οφείλει άµεσα να στρέψει το βλέµµα της στο υπαρκτό πρόβληµα και να µην αφήσει το καντήλι της εκκλησιαστικής παρουσίας να σβήσει. ΚΑΛΟ ΜΠΕΡΙΚΕΤΙ Νοέµβρης! Τέτοια εποχή παίρνουν φωτιά τα καζάνια τσίπουρου στην περιοχή µας και µικροπαραγωγοί και µεγαλοπαραγωγοί, ο καθένας µε τη σοδειά του, βράζουν τα τσίπουρα. στα «καζάνια» µε νυχτέρια όπου φίλοι και συγγενείς βρίσκονται σε µικρά «τραπεζώµατα τσιπουροκατάνυξης», µε µεζέδες, ψητά και µπόλικο φρέσκο τσίπουρο. Χρόνια τώρα το ίδιο τελετουργικό. Στο χωριό ο Χριστόφορος Κωσταράς είναι ο µόνος που διαθέτει ένα καλά οργανωµένο φιλόξενο στέκι µε «καζάνια» και πολύ κουµάντο. Ο ίδιος ισχυρίζεται πως το φετινό είναι το καλύτερο των τελευταίων χρόνων, εξαιρετικής ποιότητας, µε ελαφρά γεύση και άρωµα. Τον πιστεύουµε γιατί το επιβεβαιώνει ο µετρ του είδους αδερφός του Γιώργος. ∆εν αποµένει παρά να το δοκιµάσουµε. Να του ευχηθούµε λοιπόν καλό µπερικέτι – καλό ξόδεµα – καλό χειµώνα και καλή παραγωγή. ΤΣΙΠΟΥΡΟ: ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΞΙΑ – Στις µέρες µας το τσίπουρο, παρά τον σκληρό ανταγωνισµό των ποτών από το εξωτερικό, παραµένει σταθερή αξία, εξαιτίας των φυσικών τρόπων παρασκευής του, που το απαλλάσσει από τις ανθυγιεινές προσµίξεις. Χάρη στην προσήλωση των παραγωγών στην παράδοση του τόπου τους, αποτελεί σήµερα απαραίτητο συνοδευτικό των ορεκτικών στο τραπέζι. Ένα στρωµένο τραπέζι µε καλή συντροφιά είναι µια µαγική στιγµή. Το τσίπουρο συµµετέχει σε αυτή τη διαδικασία µε µαγικό τρόπο. Όπως και να το πιεις βοηθάει να χαλαρώσεις, να ανοίξεις την καρδιά σου και να λυτρωθείς από τις αρνητικές σκέψεις. Κατάλληλο αυτή την εποχή που τέτοιες σκέψεις µας κατακλύζουν καθηµερινά. Αλλά µη ξεχνάτε, πάντα µε µέτρο, γιατί µετά …«φασκιώνεσαι».
-
5
Σχόλια
Ξέρω τι σας λέω! ΤΟ ΤΣΙΠΟΥΡΟ ΣΑΝ ΓΙΑΤΡΙΚΟ Το τσίπουρο ή ρακί (ρακί την ονοµάζαµε) για το σπίτι στο χωριό, για πολλά χρόνια, έπρεπε να υπάρχει. Πρώτα για κανένα µουσαφίρι ή και …έτσι για γιατρικό. Πράγµατι ήταν το βασικό φάρµακο στην οικογένεια. Ιδιαίτερα το «πρωτοράκι », ( πρωτοράκι = η πρώτη ρακί που βγαίνει κατά την απόσταξη, πολύ δυνατή σε βαθµούς - γράδα), χρησίµευε σαν οινόπνευµα. Κατάλληλο για: Πονόδοντο, (κρατούσαµε µισή γουλιά στο πονεµένο δόντι για να µουδιάσει). Σε µικροτραυµατισµούς και καψίµατα. Σε κρυώµατα για εντριβή. Σε κοιλόπονο από κρύωµα (πίναµε λίγο τσίπουρο). Κοµπρέσες µε σινάπι και λίγο τσίπουρο, επίσης για κρυολόγηµα (άναβε και έκαιγε όλο το κορµί). Να και µια ¨φοβερή¨µέθοδο. Για να ηρεµίσουν τα µωρά που έκλαιγαν και δεν κοιµόταν,οι µητέρες έβαζαν στο στόµα τους τσίπουρο και φυσούσαν τη ζεστή αλκοόλη εκπνοή τους στο πρόσωπο των µωρών και η αλκοόλη νάρκωνε τα παιδιά. Πρακτικά γιατροσόφια των «παλιών» και ειδικά της γιαγιάς… γιατροσόφια που πολλές φορές αποδείχτηκαν σωτήρια και πολλά απ’ αυτά τα δοκιµάσαµε σαν παιδιά στο χωριό.
Ελλήνων. Σήµερα βλέπουµε πλήθος πολιτιστικών σωµατείων που ασχολούνται µε τον παραδοσιακό χορό. Παρατηρούµε πως πολλά απ’ αυτά, κάτω από τη –δίχως άλλο καλοπροαίρετη– καθοδήγηση των χοροδιδασκάλων τους παρουσιάζουν ένα φολκλορικό θέαµα που απέχει παρασάγκας από τον τρόπο µε τον οποίο χόρευαν τους χορούς αυτούς οι παππούδες και οι γιαγιάδες µας. Για χάρη εντυπωσιασµού µη στερήσουµε από τη δηµοτική µας χορευτική παράδοση αυτό που περίσσια διέθετε, το µέτρο και τη σεµνότητα. Χρειάζεται εποµένως προσοχή. Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (που δεν έγινε) Η ξαφνική ασθένεια του παπά- Βασίλη, δεν µας επέτρεψε να πραγµατοποιήσουµε την καθιερωµένη γιορτή του Αγίου Νικολάου, καθώς και τα εγκαίνια του µνηµείου του Πατήρ-Κοσµά, που από πολύ καιρό είχαµε προγραµµατίσει. Περίπτωση αναπλήρωσής του, ούτε λόγος. Είναι ένα από τα πολλά προβλήµατα που παρουσιάζονται κατά καιρούς, στα εγκαταλειµµένα χωριά µας.
ΤΟ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ ΜΑΣ
ΣΚΈΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΈΟ ΈΤΟΣ
Συνεχίζονται µε εντατικό ρυθµό κάθε Τρίτη, τα µαθήµατα εκµάθησης παραδοσιακών χορών στα Γιάννενα. ∆υστυχώς, λειτουργεί µόνο ένα τµήµα, θηλέων, µε πολύ µικρό αριθµό αρένων. Ίσως η ψυχολογία από την οικονοµική κρίση, ίσως οι λοιπές υποχρεώσεις, δεν επέτρεψαν να γίνει ξεχωριστό τµήµα αρένων, ενώ µε την ανακοίνωση της ίδρυσης είχαν δηµιουργηθεί άλλες προσδοκίες. Η πολύ ευγενική αλλά γεµάτη πάθος για την τέχνη της, Αγνή Φωτοπούλου∆ερµητζάκη, καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής – δασκάλα χορού, µε έκδηλη τη γνώση και την αγάπη για το χορό και την παράδοση, έχει φθάσει την οµάδα σε υψηλό επίπεδο παρουσίασης. Η αντίσταση στην επερχόµενη λαίλαπα της ισοπεδωτικής παγκοσµιοποίησης, άρχισε ήδη να διαφαίνεται και ο παραδοσιακός χορός έχει και πάλι ένα ρόλο να επιτελέσει. Έχουµε εποµένως υποχρέωση να διατηρήσουµε την παράδοσή µας. Οι µνήµες, µας σώζουν και µας δίνουν κουράγιο να συνεχίσουµε παρόλο τον πόλεµο που µας κάνουν στην ψυχή µας. Η προσφορά εποµένως της Αγνής είναι ανεκτίµητη. Φαίνεται πως έλαχε σ’ αυτή να κρατήσει άσβεστη τη δάδα της παράδοσης, η οποία θα δείξει το δρόµο για το µέλλον και θα καταδείξει την διαφορετικότητα των
Στο ξεκίνηµα κάθε χρονιάς όλοι µας κάνουµε όνειρα, βάζουµε στόχους και ελπίζουµε για κάτι καλύτερο. Φέτος αν κανείς κάνει το λάθος και δεI τηλεόραση, θα µαυρίσει η ψυχή του. Φόροι, αυξήσεις, µισθοί, τέλη και γενικά οτιδήποτε έχει σχέση µε το χρήµα. Απλά θέλω να σας θυµίσω ότι υπάρχουν αρκετά πράγµατα που δεν µπορείς να τα αγοράσεις όσο φουσκωµένο πορτοφόλι, ή παντελόνι έχεις. Την αγάπη, την εκτίµηση, την αξιοπρέπεια, τη συνείδηση. ∆εν χρειάζονται υλικές προϋποθέσεις. Αν ανήκετε σε όσους έχουν σπίτι, δουλειά, θέρµανση και ανθρώπους είστε προνοµιούχοι. Μην αναρωτιέστε τι καλύτερο θα µπορούσατε να έχετε, γευτείτε, απολαύστε και εκτιµήστε αυτά που έχετε. Μάλιστα, αν µπορείτε, προσφέρετε κάτι και σε συνανθρώπους σας. Μια πράξη εθελοντισµού αυτές τις µέρες µπορεί να ζεστάνει την καρδιά, το στοµάχι ή τον ύπνο ενός συνανθρώπου σε µεγάλη ανάγκη (σε µεγαλύτερη από τη δική µας) ενώ παράλληλα να µειώσει τη θλίψη µας Σας εύχοµαι από καρδιάς, Χρόνια Πολλά, Καλή Χρονιά, υγεία, κάθε προσωπική και οικογενειακή ευτυχία. Φέτος η αλληλεγγύη ας είναι η κορυφαία µας επιλογή. Από τον Α∆ΟΛΟ ∆ΟΛΙΩΤΗ
∆EKEMBPIOΣ 2012
Kοινωνικά BAΠTIΣEIΣ – Στις 22 Σεπτεµβρίου 2012, στην Aθήνα η Eλένη και ο Λευτέρης Φωτόπουλος (γιος του Xρήστου και της Eυτυχίας), βάπτισαν το γιο τους και του χάρισαν το όνοµα του παππού Xρήστος. Στους ευτυχισµένους γονείς, παππούδες και γιαγιάδες ευχόµαστε να τους ζήσει. ΘΑΝΑΤΟΙ – Πέθανε στην Αθήνα, όπου και κηδεύτηκε η Λευκοθέα Γεωργίου Ζωίδη το γένος Χριστόφορου Νάστου. Εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια στους οικείους της. ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ – Έγινε στο χωριό το ετήσιο µνηµόσυνο της Βασιλικής Κωσταρά – Στην Aθήνα έγινε το 40ήµερο µνηµόσυνο της Λευκοθέας Zωίδη.
ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ – Ελευθερία Στόλη στη µνήµη Ιωάννη Μουστόπουλου 50 δολάρια
∆IOPΘΩΣH (Όσο βλέπεις λάθη µη φοβάσαι την τεχνολογία) Στο προηγούµενο φύλλο µας παραλείψαµε να σηµειώσουµε ότι η ∆ηµοκρατία Mούστου πρόσφερε 50,00 ευρώ στη µνήµη του ∆ηµήτρη Nάτσικα. Zητάµε συγνώµη. Eπίσης επειδή πολλά κοινωνικά γεγονότα δεν τα γνωρίζουµε για να σας ενηµερώσουµε, µε αποτέλεσµα πολλές φορές να παρερµηνευόµαστε, γι’ αυτό, παρακαλούµε τους συγχωριανούς µας να µας ενηµερώνουν για οποιοδήποτε κοινωνικό γεγονός που τους αφορά.
ΡΙΞΑΝΕ ΛΑ∆Ι ΣΤΟ ΛΥΧΝΑΡΙ Μπέτζιος Ηλίας δολλάρια 150 Γεωργακοπούλου Λεύκη 50 Αλεξάνδρα Λάζου -Μποντίνη 50
« ∆OΛ I Ω T I K A »
ΛΕΥΚΟΘΕΑ Γ. ΖΩΙ∆Η Μια ακόµη χωριανή µας έφυγε από κοντά µας. Η Λευκοθέα Ζωίδη το γένος Χριστόφορου Νάστου, που όλοι την ξέραµε «Λεύκω του Πύλη». Κάθε φορά που φεύγει κι ένας άνθρωπος αυτής της γενιάς, είναι σαν να χάνεται κι ένα κοµµάτι της ιστορίας του χωριού. Η Κυρά-Λεύκω ήταν ένα κοµµάτι αυτής της ιστορίας. Η παρουσία της θύµιζε κάτι από την παλιά υποδειγµατική ∆ολιώτικη αρχοντιά και ∆ολιώτικη νοικοκυροσύνη. Μια γενιά που χρόνο µε το χρόνο δυστυχώς τελειώνει. Καλή µητέρα και σύζυγος, αγαπητή και πρόσχαρη, έχαιρε της εκτίµησης και σεβασµού όλων των χωριανών. Στο πρόσωπό της καθρεφτίζονταν η ευγένεια και η σεµνότητα. Επισκέπτονταν κάθε καλοκαίρι το χωριό που τόσο αγαπούσε, άνοιγε και φρόντιζε το πατρικό σπίτι, προσκαλούσε και καλοδέχονταν όποιον περνούσε από το σοκάκι της. Η φετινή της απουσία µας προετοίµασε γι’ αυτό που θα ερχόταν. Η απουσία της θα είναι αισθητή. Ας είναι ελαφρύ το χώµα της Αττικής που τη σκεπάζει. Οι ∆ολιώτες θα τη θυµούµαστε για πάντα. Γ.Μ.
Αδελφότητα ∆ολού της Ηπείρου “ Ο Άγιος Χριστόφορος” ΨΗΦΙΣΜΑ Το ∆.Σ. της Αδελφότητας ∆ολού σε συνεδρίασή του που πραγµατοποιήθηκε στις 28 Νοεµβρίου 2012, µετά τη θλιβερή είδηση του θανάτου της αγαπηµένης µας συγχωριανής και ενεργού µέλους της Αδελφότητας
Λευκοθέας Ζωΐδη αποφάσισε οµόφωνα τα εξής: 1. Να συλλυπηθεί τους οικείους της. 2. Να διαθέσει το ποσόν των 200 ευρώ εις µνήµην της για την επισκευή- αποκατάσταση των κοινόχρηστων χώρων του χωριού µας. 3. Να δηµοσιευθεί το ψήφισµα στα «∆ολιώτικα». Ας είναι πάντα ζωντανή σε όλους η µνήµη της. Από το ∆.Σ. της Αδελφότητας
Η ηλεκτρονική επικοινωνία µας Στο 4ο τρίµηνο του 2012, στα e-mail της εφηµερίδας µας (
[email protected] και
[email protected]) λάβαµε µηνύµατα από τους παρακάτω χωριανούς και φίλους του χωριού, που τους ευχαριστούµε πολύ: – Αθανάσιο Λέκκα, από την Σαλαµίνα – Βαγγέλη Γκόγκο, που ανέβασε στην εξαιρετική ιστοσελίδα του (http://vostiniotis.blogspot.com/) video του Σταύρου Παπαδόπουλου µε τις παραδοσιακές γεωργικές δραστηριότητες του Χριστόφορου Κωσταρά (θερισµός, αλώνισµα, λίχνισµα, άλεσµα σιταριού, παρασκευή ψωµιού) από το ∆ολό. – Χριστόφορο Ράπτη, από την Αµερική – Ευφροσύνη Τσιρώνη, από την Θεσσαλονίκη (µε τα πολύ ωραία θέµατα που µας στέλνει τόσο συχνά) – Αλέξη Γκλαβά, από την Πάτρα Επίσης στο YouTube, (http://www.youtube.com/user/ GEOMACYOU#g/u) όπου ανεβάζουµε όλα τα video (196 µέχρι τώρα και τα έχουν δει 262.308 επισκέπτες), δεχόµαστε πολύ καλές κριτικές από πολλούς επισκέπτες.
6
Αρνήθηκε ξανά το καλοκαίρι (Από τη 2η ποιητική συλλογή της Ελένης Καλαγκιά “Ερωτώ.....Όνειρα άλικα”)
Στα ράφια τα βαζάκια στην αράδα Τα φρέσκα φρούτα γίναν µαρµελάδα Ν’αντέξουν στον καιρό Αρνήθηκε ξανά το καλοκαίρι να µείνει στο δικό µας το ληµέρι Με κλίµα βροχερό Ραντίζει το φθινόπωρο το χώµα Ξεθιώρασε το έντονο το χρώµα Στις µνήµες τις νωπές Στις ράγες που αλλάξανε την κλίση Καλείται η ζωή µας να κυλήσει Με άγνωστες τροπές Σ’ απόµακρες ακτές του παραδείσου Αργά ο χρόνος σβήνει τη µορφή σου Και γλύφει τη στεριά Το βλέµµα µε γλυκιά µελαγχολία Σ’ ορίζοντες συµπλέει µε τα πλοία Που φεύγουν µακριά
«∆OΛIΩTIKA» Όργανο του Eκπολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Iωαννίνων
Aιακιδών 36 T.K. 452 21 Tηλ. 26510/33.728 E-mail:
[email protected] Yπεύθυνος έκδοσης: ∆ηµήτριος Πότσης, Πρόεδρος Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου Υπεύθυνος σύνταξης: Μποντίνης Ιωάννης Απολλωνίας 21 - 45332 Ιωάννινα KΩ∆IKOΣ 4587 ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Kώστας Mέξης Γεώργιος Μποντίνης Iωάννης Mποντίνης Eλένη Παπακώστα ∆ηµήτριος Πότσης Bασίλειος Xρήστου Eλευθέριος Φωτόπουλος Οι συνδροµές - συνεργασίες να αποστέλλονται στη ∆/νση: Πότση ∆ηµήτριο Αιακιδών 36 – Τ.Κ. 45221 Ιωάννινα Xειρόγραφα που δηµοσιεύονται ή όχι, δεν επιστρέφονται. Oι ενυπόγραφες συνεργασίες εκφράζουν τις απόψεις εκείνων που υπογράφουν.
∆EKEMBPIOΣ 2012
« ∆OΛ I Ω T I K A »
ΜΝΗΜΕΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ Από τον Φεβρουάριο θα διανέµονται γάλα και φρούτα στα σχολεία της χώρας, χωρίς κοινωνικές διακρίσεις ανακοίνωσε ο υπουργός Παιδείας από το βήµα της βουλής. Στο άκουσµα ότι έρχονται τα συσσίτια στα ελληνικά σχολεία, στο µυαλό των παλαιότερων ήρθαν εικόνες µιας άλλης εποχής, της µετακατοχικής Ελλάδας, όπου τα πεινασµένα, εξαθλιωµένα και πεινασµένα ελληνόπουλα σιτίζονταν από τα συσσίτια της UNRRA, τον Οργανισµό Βοήθειας και Αποκατάστασης των Ηνωµένων Εθνών (United Nations Relief and Rehabilitation Administration). «Ούντρα», που την έλεγε ο κόσµος. Μέρες πικρές και πολλές φορές στα συσσίτια επειδή ο ένας νόµιζε ότι πήρε περισσότερο από τον άλλον, είχαµε και συµπλοκές και µερικές φορές από τους καυγάδες που κάναµε, χάναµε και αυτό που είχαµε πάρει. Με τα κύπελα στα χέρια περιµέναµε να µας δώσουν λίγο γάλα. Τα µαθητικά συσσίτια είναι µια θλιβερή ανάµνηση αλλά ήταν µια λύση ζωής για τα παιδιά της κατοχής.
1953-54. Στην αυλή του σχολείου ο Παύλος Mπέτζιος µε βοηθό το Γιώργο Λιάλιο µοιράζουν συσσίτιο στα παιδιά του δηµοτικού σχολείου. Mπορώ να ξεχωρίσω τους: Θάλεια Kαρβούνη, Eιρήνη Tσάµη, Γιώργο Mποντίνη, άγνωστος, Έλλη Tσάµη, άγνωστος, άγνωστος, Παναγιώτη Λώλη, Nαπολέων Zέρβα, Xρήστο Kαρβούνη και άγνωστος. Στη µεταπολεµική κατεστραµένη πάπτωχη Ελλάδα, τα προσωπάκια των παιδιών φωτίζονταν όταν αποκτούσαν από το συσσίτιο ένα κύπελο γάλα (διάλυµα βιοµηχανοποιηµένης σε σκόνη µορφής) µαζί µε ψωµί και κίτρινο ολλανδέζικο τυρί. Εικόνες βαθειά θαµένες, αλλά όχι ξεχασµένες από µια γενιά που πίστεψε ότι αυτό δεν θα ξανασυµβεί στην Ελλάδα και όµως ξανασυµβαίνει. Σύµφωνα µε τα στοιχεία, στην Ελλάδα σήµερα πάνω από 22.000 παιδιά στα σχολεία υποσιτίζονται. Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας γονείς, δάσκαλοι, ιερείς, γιατροί και εθελοντές υφαίνουν καθηµερινά ένα δίχτυ κοινωνικής αλληλεγγύης, δίνουν µάχη σε ένα διαφορετικό πόλεµο, σ’αυτόν της αξιοπρεπούς διαβίωσης, διακριτικά για να µη πληγωθούν τα παιδιά που έχουν άνεργους γονείς. Εκείνες οι ασπρόµαυρες εικόνες µε τα παιδιά στα συσσίτια, αυτά τα θλιµµένα µάτια του πολέµου θα πρέπει να είναι και το στοίχηµα του σηµερινού Ελληνικού κράτους να µείνουν για πάντα στο αρχείο της νεότερης ιστορίας, µιας και τώρα δεν έχουµε πόλεµο, ζούµε όµως στη µέση µιας µεγάλης οικονοµικής καταστροφής, όπου κινδυνεύει να αποσυνδεθεί ο κοινωνικός ιστός της χώρας. Γιώργος Μποντίνης
7
Αδελφότητα ∆ολού της Ηπείρου «Ο Άγιος Χριστόφορος» Συνδροµή και οικονοµική ενίσχυση των µελών της Αδελφότητας τα έτη 2012-2013 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38.
Ζωΐδης Κωνσταντίνος Κουβαράς Ιωάννης Κουβαράς Φοίβος Παγούνης Νικόλαος Παγούνη Χαρά Παγούνης Βασίλειος Καλαγκιά- Καψοκόλη Μαρία Καλαγκιά- Ρουµελιώτη Ελένη Παπαδηµητρίου Μαρία Γιαννάρου Αντιγόνη Γιαννάρου- Παπανδρέου ∆έσποινα Γιαννάρου- Χριστοδούλου Όλγα Χριστοδούλου Φίλιππος Χριστοδούλου Άννα- Αντιγόνη Λιόλιος Ιωάννης ∆ηµοπούλου Φανή Σακελλαρίου- Ματσαϊδώνη Κωνσταντίνα Ματσαϊδώνης Βασίλειος Κωσταρά Παναγιώτα Τσάµης Χριστόφορος Μαργιόλης Κωνσταντίνος Μαργιόλη- Μούστου Σοφία Μαργιόλη- Βλαχάκη ∆ώρα Μούστου ∆ηµοκρατία Κατσιλιέρη- Φούκου Βάσω Κατσιλιέρης Γιώργος Κατσιλιέρης Φώτης Γεωργακοπούλου Λευκή Παπαδηµητρίου Ιωάννης Ζωΐδης Νικόλαος Ζωΐδη Ζωή Κολέφας Κωνσταντίνος Θανόπουλος Πέτρος Ζιάγκου Αµαλία Ζωΐδη Χρυσάνθη Στόλη Βασιλική Στόλη Μαρία Παρίδη- Ράπτη Ελευθερία
15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 65 15 15 50 15 15 15 15 15 15 15 20 15 15 15 15 15 20 65 15 20 20 15 15 15 15 20
Το ∆.Σ. της Αδελφότητας ∆ολού θέλει να ευχαριστήσει τους ∆ολιώτες οι οποίοι επικοινωνούν µε την Αδελφότητα και επιθυµεί να γνωρίσει νέα µέλη. Από την Αδελφότητα
Kατάργηση της ατέλειας των σωµατειακών εντύπων O πρόσφατος ψηφισµένος από το Eλληνικό Kοινοβούλιο Nόµος, έβαλε χέρι και στα µειωµένα ταχυδροµικά τέλη που δικαιούνταν ως τώρα έντυπα µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Eποµένως, παύει να ισχύει το µειωµένο τιµολόγιο και για τα «∆OΛIΩTIKA». Όπως αντιλαµβάνεστε το κόστος έχει τετραπλασιαστεί. Όµως εµείς συνεχίζουµε έστω και έτσι, γιατί τα «∆OΛIΩTIKA» έχουν µπει στα ∆ολιώτικα σπίτια, τα έχουνε αγαπήσει και είναι αδιανόητο να σταµατήσουµε την έκδοσή τους, όσο το κόστος κι αν ανέβει. Aπλώς θα θέλαµε να σας ενηµερώσουµε για εφηµερίδες που δεν έχουν αποδέκτη για να τις κόψουµε.
∆EKEMBPIOΣ 2012 ο ερώτηµα γεννάται, ποια η
Τσχέση µεταξύ Γιώργου και
Βράχου; Και εντούτοις. Πρώτα πρώτα αφήστε µε να εξηγήσω. Όπως θα καταλάβατε, ο αγαπητός µου Γιώργος, ήταν ο µόνος γέρος που ζήσαµε όλα µας τα παιδικά χρόνια, που βρήκα στο χωριό και που είµαστε ακριβώς της ίδιας ηλικίας. Φυσικά ήταν και ο Παντελής ο Ζωίδης, ο οποίος ήταν µεγαλύτερος από εµάς και σαν παιδί δεν τον θυµάµαι διόλου. Το 1950-51 που επέστρεψα εγώ από την Αθήνα, µέχρι όταν έφυγα για την Αµερική γίναµε οι πιο καλοί φίλοι. Ο άλλος γέρος που ήταν στο ∆ολό, ήταν ο Χριστόφορος ο Μαργαρίτης, τον οποίον ούτε και αυτόν τον θυµάµαι σαν παιδί, αλλά τον στεφάνωσα στις αρχές του 1950. Με τον Γιώργο λοιπόν έχουµε πολλά. Μαζί φάγαµε τις µίξες µας και τα σάλια µας στα σοκάκια ώσπου να αρχίσουµε να πάµε σχολείο, τις πρώτες δύο τάξεις µε τον Φρίξο Χρόνη και µετά µε τον χωριανό µας τον Σπύρο Παγούνη. Μαζί παίξαµε και κλάψαµε µεγαλώνοντας στα σχολικά χρόνια και µέχρι την Πέµπτη τάξη τον Μάρτιο του 1940, οπότε ο δάσκαλός µας επιστρατεύτηκε στον Ελληνικό Στρατό, τον δε Οκτώβριο του ’40 άρχισε ο Ελληνοιταλικός πόλεµος. Ο πόλεµος συνεχιζόταν στο Τεπελένι και τα ιταλικά αεροπλάνα βοµβάρδιζαν και έφερναν γύρω εκεί στην περιοχή µας. Την ίδια εποχή (την Άνοιξη και το Καλοκαίρι του ’41) εµείς πλέον, λιγάκι ανεξάρτητοι, κάναµε παρέα µε αρχηγό τον Χριστόφορο Φόρη (Θάνο) Γαλίτση, ο οποίος ήταν δύο χρόνια µεγαλύτερος από εµάς τους άλλους, ήτοι τον ∆ηµ. Σακελάριο, τον Ηλία Μπέτζιο, τον Γιώργο Νάστο και εµένα τον Χριστόφορο Ράπτη. Ο Χριστόφορος Γαλίτσης ήταν ένα παιδί, που ανάλογα µε την ηλικία του, ήταν µια πραγµατική ευφυΐα. Μεγαλώνοντας σε µια οικογένεια µε παππού τον Πέτρο Θάνο, διδαγµένο στην µεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη και διδάξας σε λύκεια εκεί, συνταξιούχος τώρα, δίδασκε τον Χριστόφορο διαρκώς, στο σηµείο που ο Χριστόφορος σε αυτή την ηλικία ήταν γαλουχηµένος βαθειά στην Θρησκεία, στην Πατρίδα και το Έθνος, στον Κοµµουνισµό (Τρότσκι, Μαρξ και Στάλιν), στον Φασισµό (Χίτλερ και Μουσολίνι) στον Σοσιαλισµό (τον Τσάµπερλεν της Αγγλίας τότε) και φυσικά στην Ελληνική ∆ηµοκρατία, τον Γιάννη Μεταξά και την Ελλάδα για την οποία πέθανε, ασφαλώς. Του Φόρη λοιπόν του άρεσε να µας κάνει θεωρία σ’ εµάς τα αθώα από τέτοια πράγµατα παιδιά και
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Ο Αγαπητός µου Γιώργος
Ο Γιώργο Νάστος Tου Xριστόφορου Pάπτη
εµάς φυσικά µας άρεσε να καθόµαστε να ακούµε διαρκώς και να µαθαίνουµε. (Για όσους έζησαν εκείνα τα χρόνια και µας ξέρουν, θα θυµούνται ότι οι προσπάθειες των θεωριών του Χριστόφορου, είχαν εξαιρετικά αποτελέσµατα). Οι µανάδες του Χριστόφορου και του Γιώργου, προσπαθούσαν να προστατεύσουν τα παιδιά τους
πάρα πολύ, ενώ εµείς τα άλλα τρία είχαµε κάπως µεγαλύτερη ελευθερία και φοβούµενες από τον πόλεµο και τα ιταλικά αεριπλάνα µας συµβούλευαν να κρυβόµαστε όταν ακούµε να έρχονται και λοιπά. Να λοιπόν που και εµείς βρήκαµε το κατάλληλο µέρος που να µην υπάρχει κανένας κίνδυνος από βοµβαρδισµούς αεροπλάνων. ΤΙΣ
8 ΓΚΟΥΒΕΣ! Εκεί λοιπόν βρήκαµε µέρος καθήσιµο και σαν τα κατσίκια σκαρφαλώναµε κάθε µέρα µε το παγούρι το νερό και λίγο ψωµοτύρι ή κροµµύδι ή σκόρδο ή καµιά ελιά που έφεραν ο Φόρης ή ο Γιώργος και τα µοιράζαµε, ακούγοντας τον Φόρη όλη την ηµέρα να µας κάνει θεωρία. Εκεί περάσαµε το καλοκαίρι του 41 και εάν θα ανεβείτε εκεί, θα βρείτε τα ονόµατά µας χαραγµένα στα Λιθάρια. Παρ’ όλο που ήθελα να πάω για µια ακόµη φορά, ο φόβος των γηρατιών µε φόβισε. Να λοιπόν η σχέση του αγαπητού µου Γιώργου και του βράχου. Στην επίσκεψή µου λοιπόν, έπειτα από µια ολόκληρη ζωή, η χαρά µου ήταν µεγάλη να βρω τον Γιώργο µε τον οποίο περάσαµε τόσα αξέχαστα χρόνια µαζί εκεί στο µεσοχώρι, όπως εκείνα τα χρόνια, τώρα έναν όµορφο και πάντα γελαστό γέρο, να πιούµε ένα ρακί µαζί, να µου δωρίσει το κοµπολόι του για ενθύµιο, να µας καλέσει στο σπίτι του µαζί µε την Κρυστάλλω µου για καφέ µαζί µε την αγαπητή του Σταυρούλα και να µας αξιώσει ο Θεός να χορέψουµε µαζί στην καστανιά από κάτω, όπως εκείνα τα χρόνια. Ας ελπίσουµε ότι ίσως, έχουµε την ίδια ευκαιρία. Χριστόφορος
Τι γύρευες στην ξενιτιά παιδί µου Ηπειρώτη κοίταξε που εγέρασες και έχασες τη νιότη. Και τώρα στα γεράµατα τι καρτερείς να κάνεις να σταµατήσεις τη δουλειά διότι θα πεθάνεις.
Nίκος ∆ιαµαντούκος και Bασιλική (Γεωρβασίλη) ∆ιαµαντούκου
Πήγαινε εκεί στην Ήπειρο και πίσω στο χωριό σου να ’χεις καλά γεράµατα ήσυχο το µυαλό σου.
Αφού ήρθαµε στην ξενιτιά µας κράτησε για πάντα νοµίζαµε θα είν’ πολλά δολάρια στην µπάνγκα.
Κάθε πρωί την Κυριακή θα πας στην εκκλησία αν κάτσεις φίλε µου εδώ θα σου ’βγει η Παναγία.
Εδώ δουλεύεις πιο σκληρά λεφτά για να αποκτήσεις σαν το παλιό ρολόι σου αφού θα το κουρντίσεις.
Εκεί λαλούν οι πετεινοί κλαρίνα και νταούλια εδώ σειρήνες πάντα ακούς και δεν φοράς τσαρούχια.
Γεννήθηκα στην Ήπειρο σ’ ένα χωριό ωραίο και Ηπειρώτης είµαι εγώ και πάντοτε το λέω.
Κανένας δεν γενήκαµε δάσκαλος, δικηγόρος φουρνάρηδες γενήκαµε πολλοί και πιτσαδόροι.
Τα πρώτα µου τα βήµατα στην Ήπειρο έχω κάνει και το θυµάµαι φίλε µου τώρα στη βιοπάλη.
Η Ήπειρος µας προσκαλεί εκεί πίσω για να πάµε µην κάτσουµε στην ξενιτιά χάµπουργκερ για να φάµε.
Έχει ογδονταοκτάωρο την νύκτα και την µέρα να ψήνεις πίτσες και καλτσόν για να τα βγάλεις πέρα.
Το ποίηµα αυτό «Γεννήθηκα στην Ήπειρο» είναι από τη συλλογή της Βασιλικής (Γεωρβασίλη) ∆ιαµαντούκου που µένει εις το Long Island, N.Y. και δείχνει τον πόνο του ξενητεµένου Hπειρώτη για την Πατρίδα.
Γεννήθηκα στην Ήπειρο
Ευχαριστώ Σταύρος Ρέππας Βοστώνη
