หนวยการเรียนรูที่ 2
กราฟ
มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐาน ค 4.2 มาตรฐาน ค 6.1 มาตรฐาน ค 6.2 มาตรฐาน ค 6.3 มาตรฐาน ค 6.4 มาตรฐาน ค 6.5
: : : : : :
ขอ 3 และ ขอ 4 ขอ 1 และ ขอ 2 ขอ 1 ขอ 1 ขอ 1 และ ขอ 2 ขอ 1
ผลการเรียนรูที่คาดหวัง 1. เขียนกราฟแสดงความเกี่ยวของ ระหวางปริมาณสองชุดที่มี ความสัมพันธเชิงเสนได 2. เขียนกราฟของสมการเชิงเสน สองตัวแปรได 3. อานและแปลความหมายของกราฟ ที่กําหนดใหได
สาระการเรียนรู 2.1 กราฟแสดงความเกี่ยวของระหวาง ปริมาณสองชุดที่มีความสัมพันธเชิงเสน (2 คาบ) 2.2 กราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปร (7 คาบ) 2.3 กราฟกับการนําไปใช (3 คาบ) พรอมหรือยัง ? ถาพรอมแลว ก็เริม่ เรียนแลวนะครับ 57
58
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
MATH Series
2.1 กราฟแสดงความเกีย่ วของระหวางปริมาณ สองชุดทีม่ ีความสัมพันธเชิงเสน
จุดประสงคการเรียนรู ดานความรู : นักเรียนสามารถ 1. เขียนกราฟแสดงความเกี่ยวของระหวางปริมาณสองชุดที่มี ความสัมพันธเชิงเสนและแปลความหมายของกราฟได
ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน 1. การคิดคํานวณ 2. การแกปญหา 2. การใหเหตุผล 3. การสื่อสาร การสื่อความหมาย และการนําเสนอ 4. การเชื่อมโยง 5. ความคิดริเริ่มสรางสรรค ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน 1. มีความรับผิดชอบ 2. มีความสนใจใฝรู 3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย 4. มีความเชื่อมั่นในตนเอง 5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ 6. ตระหนั ก ในคุ ณ ค า และมี เ จตคติ ที่ ดี ต อ วิ ช า คณิตศาสตร
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
59
กราฟแสดงความเกี่ยวของระหวางปริมาณสองชุดที่มีความสัมพันธเชิงเสน ในชีวิตประจําวันเรามักจะพบกับสถานการณที่กลาวถึงความสัมพันธระหวางปริมาณสองชุด อยูเสมอ เชน จํานวนปากกากับราคาปากกา จํานวนผูโดยสารรถตูกับคาโดยสาร ซึ่งเราสามารถเขียน แสดงความสัมพันธระหวางปริมาณสองชุดเหลานั้นในรูปตาราง แผนภาพ คูอันดับ รวมถึงกราฟได ใหนักเรียนพิจารณาตารางแสดงความสัมพันธระหวางจํานวนปากกากับราคาปากกา ตอไปนี้ 0 0
จํานวนปากกา (แทง) ราคาปากกา (บาท)
1 5
2 10
3 15
4
5
จากตาราง สามารถเขียนคูอันดับแสดงความสัมพันธดังกลาวได โดยใหสมาชิกตัวที่หนึ่งเปน จํานวนปากกา และสมาชิกตัวที่สองเปนราคาปากกา จะไดคูอันดับดังนี้ (0, 0), (1, 5), …………………………………………………………………………. จากความสัมพันธระหวางจํานวนปากกากับราคาปากกาดังกลาวขางตน นอกจากจะเขียนใน รูปคูอันกับแลว ยังสามารถเขียนกราฟแสดงความสัมพันธไดโดยนําคูอันดับดังกลาวมาเขียนกราฟได ดังนี้ ราคาปากกา (บาท) 35 30 25 20 15 10 5
• • • •
0
1
2
3
4
5
6
7
จํานวนปากกา (แทง)
จากกราฟ จะพบวา กราฟของคูอันดับมีลักษณะเปนจุดเรียงในแนวเดียวกัน
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
60 ตัวอยางที่ 1
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางจํานวนสมุดและราคาสมุดจากตารางที่ กําหนดใหตอไปนี้ 0 0
จํานวนสมุด (เลม) ราคาสมุด (บาท) วิธีทํา
1 8
2 16
3 24
4 32
5 40
จากตารางเขียนคูอันดับ โดยใหสมาชิกตัวที่หนึ่งเปนจํานวนสมุด และสมาชิกตัวที่ สองเปนราคาสมุด จะไดคูอันดับดังนี้ ………………………………………………………………………………………. นําคูอันดับมาเขียนกราฟไดดังนี้ ราคาสมุด (บาท) 48 40 32 24 16 8 0
ตัวอยางที่ 2
1
2
4
5
6
จํานวนสมุด (เลม)
ในแตละวันนองไขไกไดรับเงินคาขนมนจากคุณพอแสดงดังตาราง วันที่ คาขนม (บาท)
วิธีทํา
3
1 40
2 40
3 40
4 40
5 40
จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธจากตารางขางตน โดยใหวันที่เปนสมาชิกตัวที่ หนึ่ง และคาขนมเปนสมาชิกตัวที่สอง จากตารางเขียนคูอันดับ ไดดังนี้ ………………………………………………………………………………………. นําคูอันดับมาเขียนกราฟไดดังนี้
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
61
……………………
0
1
2
3
4
5
………………………
จากตัวอยางที่ 1 และ 2 จะเห็นวา เมื่อเขียนกราฟแสดงความสัมพันธของปริมาณสองชุดที่ กําหนดให เมื่อปริมาณทั้งสองเปลี่ยนแปลงอยางไมตอเนื่อง กราฟที่ไดจะเปนจุดเรียงในแนวเสนตรง เดียวกัน ตัวอยางที่ 3
จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางจํานวนเต็มบวกสองจํานวนเมื่อนํามาบวก กันไดเทากับหก จากตารางที่กําหนดใหตอไปนี้ จํานวนเต็มบวกตัวที่ 1 จํานวนเต็มบวกตัวที่ 2
วิธีทํา
1 5
2 4
3 3
4
5
จากตารางเขียนคูอันดับ โดยใหสมาชิกตัวที่หนึ่งเปนจํานวนเต็มบวกตัวที่ 1และ สมาชิกตัวที่สองเปนจํานวนเต็มบวกตัวที่ 2 จะไดคูอันดับดังนี้ ………………………………………………………………………………………. นําคูอันดับมาเขียนกราฟไดดังนี้ ……………………
0
…………………… ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
62
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
จากกราฟขางตนถาจํานวนที่นํามาบวกกันเปนจํานวนจริง กราฟของคูอันดับที่ไดจะเปน กราฟที่ตอเนื่องกันโดยตลอด จะไดกราฟเปนเสนตรง ดังรูป ……………………
0
……………………
จะเห็นวา การเขียนกราฟแสดงความสัมพันธของปริมาณสองชุดที่กําหนดให เมื่อปริมาณทั้ง สองมีการเปลี่ยนแปลงอยางตอเนื่อง กราฟที่ไดจะเปนกราฟเสนตรง เรียกความสัมพันธของปริมาณสองชุดที่มีกราฟเปนเสนตรงวา ความสัมพันธเชิงเสน
กิจกรรมที่ 2.1 : ทักษะการสื่อสาร สื่อความหมายและการนําเสนอ 1. เมื่อเกิดพายุ จะเห็นฟาแลบกอนไดยินฟารองเสมอ ซึ่งความสัมพันธระหวางระยะทางจากจุด สังเกตถึงที่เกิดฟาแลบและเวลาที่ไดยินเสียงฟารอง แสดงดังตาราง ระยะทาง (ไมล) เวลา (นาที)
1 6
2 12
3 18
4 24
5 30
1) จงเขียนคูอันดับที่มีระยะทางเปนสมาชิกตัวที่หนึ่ง และเวลาเปนสมาชิกตัวที่สอง ………………………………………………………………………………………… 2) จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางระยะทางกับเวลา ……………………
0
…………………… ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
63
2. รูปสี่เ หลี่ย มผืน ผารูปหนึ่งดานยาวยาวกวาสองเทาของดานกวางอยู 2 เซนติเมตร ตาราง ตอไปนี้แสดงงความสัมพันธระหวางความกวางและความยาวของรูปสี่เหลี่ยมผืนผานี้ ความกวาง (เซนติเมตร) ความยาว (เซนติเมตร)
1 4
2 6
3 8
4 10
1) จงเขียนคูอันดับที่มีความกวางเปนสมาชิกตัวที่หนึ่ง และความยาวเปนสมาชิกตัวที่สอง ………………………………………………………………………………………… 2) จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางความกวางและความยาวของรูปสี่เหลี่ยมผืนผา ……………………
0 …………………… 3. หนวยงานแหงหนึ่ง มีพนักงานหญิงมากกวาสองเทาของพนักงานชายอยู 1 คน 1) จงเขียนตารางแสดงจํานวนพนักงานหญิง เมื่อจํานวนพนักงานชายเปน 5, 10, 15, 20, 25 และ 30 คน จํานวนพนักงานชาย (คน) จํานวนพนักงานหญิง (คน) 2) จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางจํานวนพนักงานชายและจํานวนพนักงานหญิง ของหนวยงานแหงนี้
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
64
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
MATH Series
2.2 กราฟของสมการเชิงเสน สองตัวแปร
จุดประสงคการเรียนรู ดานความรู : นักเรียนสามารถ 1. บอกคูอันดับที่สอดคลองกับสมการเชิงเสนสองตัวแปรที่กําหนดใหได 2. เขียนกราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปรที่กําหนดใหได 3. บอกลักษณะที่สําคัญบางประการของกราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปรที่ กําหนดใหได
ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน 1. การคิดคํานวณ 2. การแกปญหา 3. การใหเหตุผล 4. การสื่อสาร การสื่อความหมาย และการนําเสนอ 5. การเชื่อมโยง 6. ความคิดริเริ่มสรางสรรค ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน 1. มีความรับผิดชอบ 2. มีความสนใจใฝรู 3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย 4. มีความเชื่อมั่นในตนเอง 5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ 6. ตระหนั ก ในคุ ณ ค า และมี เ จตคติ ที่ ดี ต อ วิ ช า คณิตศาสตร
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
65
กราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปร สมการเชิงเสนสองตัวแปร ในชั้นมัธยมศึกปที่ 1 นักเรียนไดเรียนเรื่องสมการเชิงเสนตัวแปรเดียวมาแลว ตัวอยางเชน 3) 2x + 4 = 8 4) 0.5x – 5 = 0 5) 7 – x = 9 + x เรียกประโยคสัญลักษณในขอ 1), 2) และ 3) วา สมการเชิงเสนตัวแปรเดียว นักเรียน สังเกตเห็นไหมวา เปนสมการที่มีคาตัวแปรหนึ่งตัว คือตัวแปร……… และเลขชี้กําลังของตัวแปร เปน……… ใหนักเรียนพิจารณาสมการตอไปนี้ 1) x + y – 10 = 0 2) 2x – y + 1 = 0 3) -3x + y – 2 = 0 4) -5x – 6y + 4 = 0 5) (-)x + (-7) + 0 = 0 สมการ 1) – 5) เปนสมการที่มีลักษณะสําคัญเบื้องตน คือ มีตัวแปร……ตัว ในที่นี้คือ ตัวแปร………และ……… ตัวแปรทั้งสองตางก็ยกกําลัง……… เรียกสมการที่มีตัวแปรสอง เลขชี้กําลังของตัวแปรแตละตัวเปน 1 และไมมีการคูณกัน ของตัวแปรวา สมการเชิงเสนสองแปรเดียว กลาวไดวา สมการเชิงเสนตัวแปรเดียวเปนสมการที่มีลักษณะสําคัญดังนี้ 1. มีตัวแปรสองตัวและตองไมมีการคูณกันของตัวแปร 2. เลขชี้กําลังของตัวแปรแตละตัวเปน 1 3. สัมประสิทธิ์ของตัวแปร (คาคงตัวที่อยูหนาตัวแปร) จะเปนศูนยพรอมกันทั้งสองตัว ไมได เรียกสมการ 1) – 5) ขางตนที่อยูในรูป Ax + By + C = 0 เมื่อ x, y เปนตัวแปร และ A, B, C เปนคาคงตัว โดยที่ A ≠ 0 และ B ≠ 0 วา สมการเชิงเสน สองแปรเดียว
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
66
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
กิจกรรมที่ 2.2 : ทักษะการใหเหตุผล การนําเสนอและการเชื่อมโยง ใหนักเรียนพิจารณาสมการในแตละขอตอไปนี้วาเปนสมการเชิงเสนสองตัวแปรหรือไม เมื่อ x และ y เปนตัวแปร ถาเปนสมการเชิงเสนสองตัวแปร ใหเปรียบเทียบกับสมการ Ax + By + C = 0 แลวหาคาของ A, B, และ C จากสมการ สมการ ตัวอยาง 5x + 8y = -6 1. 3x + 2y – 5 = 0 2. 4x + 2y = - 3 3. 3x – 9 = 0 4. 2y = 8 5. 2x + xy – 1 = 2 6. x + y2 = 2 7. 4x = 8 8. 2xy = y + 2 9. 2x + 4(y – 3) = 1 10. -5y = 0
สมการเชิงเสน เปรียบเทียบกับสมการ จัดรูปสมการใหอยูในรูป Ax + By + C = 0 สองตัวแปร Ax + By + C = 0 เปน ไมเปน A B C 5x + 8y + 6 = 0 5 8 6 9
จากสมการเชิงเสนสองตัวแปร Ax + By + C = 0 เมื่อ x, y เปนตัวแปร และ A, B, C เปนคาคงตัว โดยที่ A ≠ 0 และ B ≠ 0 เพื่อความสะดวกใน การนําไปใช อาจจัดรูปของสมการใหม ดังนี้ Ax + By + C = 0 By = -Ax – C เนื่องจาก B ≠ 0 ดังนั้น y = - AB x – CB ถาให a = - AB และ b = - CB จะได y = ax + b ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ ตัวอยางที่ 1
วิธีทํา
67
จงเขียนสมการตอไปนี้ใหอยูในรูป y = ax + b 1) 2x + 6y + 1 = 0 2) -8x + 2y – 5 = 0 3) 6x – 3y + 2 = 0 4) -5y – 10 = 0 1) 2x + 6y + 1 = 0 6y = -2x – 1 y = - 26 x – 16 นั่นคือ y = - 13 x – 16 (a = - 13 , b = - 16 ) 2) -8x + 2y – 5 = 0 2y = 8x + 5 y = 82 x + 25 (a = 4, b = 25 ) นั่นคือ y = 4x + 25 3) 6x – 3y + 2 = 0 ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 4) -5y – 10 = 0 ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
กิจกรรมที่ 2.3 : ทักษะการใหเหตุผล การนําเสนอและการเชื่อมโยง จงเขียนสมการตอไปนี้ใหอยูในรูป y = ax + b พรอมทั้งหาคาของ a และ b 1. 2x + 4(y – 3) = 1 ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
68
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 2. -2y – 10 = 0 ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… 3. 7(x + 4) + 2(y – 2) = 0 ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………
คําตอบของสมการเชิงเสนสองตัวแปร นักเรียนเคยทราบมาแลววา สมการ 2x + 5 = 7 เปนสมการเชิงเสนตัวแปรเดียวและเรียก จํานวนที่แทนคาของตัวแปร x ในสมการแลวทําใหสมการเปนจริงวาคําตอบของสมการ จากสมการ 2x + 5 = 7 จะไดวา x = 1 เทานั้นที่แทนคาในสมการแลวทําใหสมการเปน จริง ดังนั้นสมการ 2x + 5 = 7 มีคําตอบเพียงคําตอบเดียวคือ 1 ถากําหนดสมการเชิงเสนสองตัวแปร เชน x + y = 6 เมื่อ x และ y เปนจํานวนเต็มบวกมา ให คําตอบของสมการเชิงเสนที่มี x และ y เปนตัวแปร คือคาของ x และ y ที่ทําใหสมการเปนจริง นักเรียนทราบหรือไมวาสมการ x + y = 6 เมื่อ x และ y เปนจํานวนเต็มบวก มีกี่คําตอบ วิธีการหนึ่งในการหาคําตอบคือเขียนตารางแสดงคา x และ y เมื่อ x และ y เปนจํานวน เต็มบวก ไดดังนี้ x y
1 5
2 4
3 3
4 2
5 1
เพื่อความสะดวกในการเขียนคําตอบ เราสามารถเขียนคา x และ y ในรูปของคูอันดับ ดังนี้ (1, 5), (2, 4)………………………………………………….และคูอันดับดังกลาวเปนคําตอบ ของสมการ x + y = 6 เมื่อ x และ y เปนจํานวนเต็มบวก
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
69
คําตอบของสมการเชิงเสนสองตัวแปรในรูป Ax + By + C = 0 ที่มี x และ y เปนตัวแปร คือ คา x และ y ที่ทําใหสมการเปนจริง
กราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปร นักเรียนเคยเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางปริมาณสองชุด ที่มีความสัมพันธ เชิงเสนมาแลว ในหัวขอนี้จะศึกษาการเขียนกราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปร พิจารณาสมการเชิงเสนสองตัวแปร x + y = 6 เมื่อ x เปนจํานวนเต็มตั้งแต -2 ถึง 2 จะได คําตอบของสมการคือ x y
-2 8
-1 7
0 6
1 5
2 4
หรือเขียนเปนคูอันดับ……………………………………………………………และเมื่อนําคูอันดับ ดังกลาวมาเขียนกราฟ จะไดกราฟ
กราฟที่ไดนี้เปนกราฟของคําตอบของสมการ x + y = 6 เมื่อ x เปนจํานวนเต็มตั้งแต -2 ถึง 2 เราเรียนกราฟของคําตอบของสมการ x + y = 6 วากราฟของสมการ x + y = 6 เรียกกราฟของคําตอบของสมการที่กําหนดวา กราฟของสมการเชิงเสน
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
70
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
จากสมการ x + y = 6 เมื่อ x เปนจํานวนเต็ม จะพบวานอกจากจะมีจํานวนคูอันดับที่กลาว มาแลวขางตนเปนคําตอบของสมการ ยังมีคําตอบอื่น ๆ อีกมากมาย เชน เมื่อ x เปนจํานวนเต็มลบที่ นอยกวา -2 จะไดคําตอบเพิ่มคือ x y
… …
-6 12
-5 11
-4 10
-3 9
หรือเขียนเปนคูอันดับ…………………………………………………………… เมื่อ x เปนจํานวนเต็มที่มากกวา 2 จะไดคําตอบเพิ่มคือ x y
3 3
4 2
5 1
6 0
… …
หรือเขียนเปนคูอันดับ…………………………………………………………… จากนั้นนําคูอันดับซึ่งเปนคําตอบของสมการนี้ไปเขียนกราฟ จะไดกราฟเปนจุดเรียงอยูใน แนวเสนตรงเดิม แตมีจุดเรียงตอไปเรื่อย ๆ ไมมีที่สิ้นสุด ดังรูป
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
71
ในกรณีที่ x เปนจํานวนจริง สมการ x + y = 6 จะมีคูอันดับอื่น ๆ อีกมากมายที่เปนคําตอบ ของสมการ ทั้งนี้เพราะ x และ y อาจเปนเศษสวนหรือทศนิยมได เชน (0.5, 5.5), (2.5, 3.5), ( 12 , 112 )
เปนตน
ดังนั้นเมื่อ x เปนจํานวนจริง จะไดกราฟเปนจุดตอเนื่องกันโดยตลอด และไมขาดตอน ซึ่ง สามารถเขียนแสดงไดดังนี้
กราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปร เมื่อ x เปนจํานวนจริง จะเปนเสนตรงที่ผานคูอันดับซึ่ง เปนคําตอบของสมการ
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
72 ตัวอยางที่ 1 วิธีทํา
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 จงเขียนกราฟของสมการ y = x + 2 หาจุด (x, y) ที่สอดคลองกับสมการ 3 จุด โดยกําหนดคา x จํานวน 3 คา แลวแทนคา x ตามกําหนดหาคา y จะได y ออกมา 3 คา ดังตาราง x y
-2 0
0 2
2 4
จากตารางกําหนดจุด (-2, 0), (0, 2) และ (2, 4) แลวลากเสนตรงผานจุดทั้ง 3 เปน กราฟของสมการ y = x + 2 ดังกราฟตอไปนี้
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ ตัวอยางที่ 2 วิธีทํา
73
จงเขียนกราฟของสมการ y = 2x – 3 หาจุด (x, y) ที่สอดคลองกับสมการ 3 จุด โดยกําหนดคา x จํานวน 3 คา แลวแทนคา x ตามกําหนดหาคา y จะได y ออกมา 3 คา ดังตาราง x y
-2
0
2 1
จากตารางกําหนดจุด………………………………………แลวลากเสนตรงผานจุด ทั้ง 3 เปนกราฟของสมการ y = 2x – 3 ดังกราฟตอไปนี้
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
74 ตัวอยางที่ 3 วิธีทํา
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 จงเขียนกราฟของสมการ 2x + y = 3 หาจุด (x, y) ที่สอดคลองกับสมการ 3 จุด โดยกําหนดคา x จํานวน 3 คา แลวแทนคา x ตามกําหนดหาคา y จะได y ออกมา 3 คา ดังตาราง x y = 3 – 2x
-2 7
0
2
จากตารางกําหนดจุด………………………………………แลวลากเสนตรงผานจุด ทั้ง 3 เปนกราฟของสมการ 2x + y = 3 ดังกราฟตอไปนี้
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
75
กิจกรรมที่ 2.4 : ทักษะการคิดคํานวณ การนําเสนอ และการเชื่อมโยง ใหนักเรียนเขียนกราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ 1. y = x
2. y = x – 4
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
76
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 3. y = 2x + 1
4. y = 2x – 1
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
77
5. 2y – 3x + 6 = 0 ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
จากสมการ y = ax + b กราฟของสมการดังกลาว มีลักษณะของกราฟทั้งหมด 6 กรณี ไดแก 1) 2) 3) 4) 5) 6)
กรณี กรณี กรณี กรณี กรณี กรณี
a>0 a>0 a<0 a<0 a=0 a=0
และ และ และ และ และ และ
b=0 b≠0 b=0 b≠0 b≠0 b=0
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
78
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
1) กรณีที่ a > 0 และ b = 0 ตัวอยางที่ 1 จงเขียนกราฟของสมการ y = x, y = 2x, y = 3x และ y = 0.5x วิธีทํา y=x y = 2x x x y y y = 3x y = 0.5x x x y y
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการทั้งหมดผานจุด……………และเมื่อ a มีคามากขึ้น กราฟของสมการจะทํามุม……………กับแกน X เมื่อวัดมุมทวนเข็มนาฬิกา และมุมจะมีขนาดมากขึน้ เมื่อ a มีคามากขึ้น 2) กรณีที่ a > 0 และ b ≠ 0 ตัวอยางที่ 2 จงเขียนกราฟของสมการ y = 0.5x + 1, y = 2x + 3, y = 2x – 1 และ y = 2x – 3 วิธีทํา y = 0.5x + 1 y = 2x + 3 x x y y y = 2x – 1 y = 2x – 3 x x y y ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
79
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการที่มีคาของ a เทากัน กราฟของสมการจะขนานกันและ กราฟของสมการจะทํามุม……………กับแกน X เมื่อวัดมุมทวนเข็มนาฬิกา และตัดแกน Y ที่ จุด…………… 3) กรณีที่ a < 0 และ b = 0 ตัวอยางที่ 3 จงเขียนกราฟของสมการ y = -x, y = -2x, y = -3x และ y = -0.5x วิธีทํา y = -x y = -2x x x y y y = -3x y = -0.5x x x y y ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
80
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการทั้งหมดผานจุด……………และเมื่อ a มีคานอยลง กราฟของสมการจะทํามุม……………กับแกน X เมื่อวัดมุมทวนเข็มนาฬิกา และมุมจะมีขนาดมากขึน้ เมื่อ a มีคานอยลง 4) กรณีที่ a < 0 และ b ≠ 0 ตัวอยางที่ 4 จงเขียนกราฟของสมการ y = -0.5x + 1, y = -2x + 3, y = -3x – 1 และ y = -3x – 3 วิธีทํา y = -0.5x + 1 y = -2x + 3 x x y y y = -3x – 1 y = -3x – 3 x x y y
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
81
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการที่มีคาของ a เทากัน กราฟของสมการจะขนานกันและ กราฟของสมการจะทํามุม……………กับแกน X เมื่อวัดมุมทวนเข็มนาฬิกา และตัดแกน Y ที่ จุด…………… 5) กรณีที่ a = 0 และ b ≠ 0 ตัวอยางที่ 5 จงเขียนกราฟของสมการ y = -5, y = -2, y = 2 และ y = 5 วิธีทํา y = -5 y = -2 x x y y y=2 y=5 x x y y
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
82
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการจะ………………กับแกน X และตัดแกน Y ที่ จุด…………… 6) กรณีที่ a = 0 และ b = 0
จากกราฟ จะเห็นวา เมื่อ a = 0 และ b = 0 จะเปนจุด……………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
83
กิจกรรมที่ 2.5 : ทักษะการคิดคํานวณ การนําเสนอและการเชื่อมโยง 1. จงเขียนกราฟของสมการ y = 3x และ y = 3x – 2 โดยใชแกนคูเดียวกันพรอมทั้ง พิจารณาวากราฟของสมการทั้งสองเปนอยางไร y = 3x y = 3x – 2 x x y y
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการทั้งสอง………………โดยกราฟของสมการ y = 3x ผานจุด……………และกราฟของสมการ y = 3x – 2 ตัดแกน………ที่จุด…………… ดังนั้น ไมมีคําตอบของระบบสมการนี้
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
84
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 2. จงเขียนกราฟของสมการ y – x = 1 และ y + x = 3 โดยใชแกนคูเดียวกันพรอมทั้ง พิจารณาวากราฟของสมการทั้งสองเปนอยางไร y = …………… y = …………… x x y y
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการทั้งสองตัดกันที่จุด………………โดยกราฟของสมการ y – x = 1 ตัดแกน………ที่จุด……………และตัดแกน………ที่จุด……………และกราฟของสมการ y + x = 3 ตัดแกน………ที่จุด……………และตัดแกน………ที่จุด…………… ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ…………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
85
3. จงเขียนกราฟของสมการ x = -1, x = 2, y = 3.5 และ y = -3 โดยใชแกนคูเดียวกันพรอม ทั้งพิจารณาวากราฟของสมการทั้งหมดเปนอยางไร
จากกราฟ จะเห็นวา กราฟของสมการ x = -1 และ x = 2 ขนานกัน โดยกราฟของสมการ x = -1 คาของ y จะเปนเทาไรก็ได แตคาของ x = -2 เสมอ และตัดแกน………ที่จุด……………และ กราฟของสมการ x = 2 คาของ y จะเปนเทาไรก็ได แตคาของ x = 2 เสมอ และตัดแกน………ที่ จุด…………… สําหรับกราฟ กราฟของสมการ y = 3.5 และ y = -3 ขนานกัน โดยกราฟของสมการ y = 3.5 คาของ x จะเปนเทาไรก็ได แตคาของ y = 3.5 เสมอ และตัดแกน………ที่จุด……………และกราฟ ของสมการ y = -3 คาของ x จะเปนเทาไรก็ได แตคาของ y = -3 เสมอ และตัดแกน………ที่ จุด…………… จากกิจกรรมที่ 5 ขอ 1 – 3 พบขอสังเกตเกี่ยวกับสมการเชิงเสนสองตัวแปรได ดังนี้ ในการเขียนกราฟจากสมการเชิงเสนสองตัวแปร นิยมจัดสมการในรูป y = ax + b เมื่อ a, b เปนคาคงตัว ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
86
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
y = ax + b เมื่อ a, b เปนคาคงตัว สิ่งนารูเกี่ยวกับคา a a = 0 กราฟขนานแกน X a > 0 กราฟทํามุมแหลมกับแกน X a < 0 กราฟทํามุมปานกับแกน X a ยิ่งมาก กราฟยิ่งชัน ในสมการตั้งแตสองสมการขึ้นไป ถามี คา a เทากันกราฟจะขนานกัน
สิ่งนารูเกี่ยวกับคา b b = 0 กราฟผานจุด (0, 0) b > 0 กราฟตัดแกน Y เหนือแกน X b < 0 กราฟตัดแกน Y ใตแกน X เมื่อ x = 0 กราฟตัดแกน Y ที่จุด (0, b) ในสมการตั้งแตสองสมการขึ้นไป ถามี คา b เทากัน กราฟจะตัดแกน Y ที่จุด เดียวกัน
การหาจุดตัดบนแกน X และแกน Y ของกราฟเสนตรง ในกรณีที่มีสมการเชิงเสนมาให และตองการทราบคาของสมการนั้น ๆ จะตัดแกน X และ แกน Y ที่จุดใด อาศัยหลักการดังนี้ 1) กราฟจะตัดแกน X ที่จุด y = 0 เสมอ 2) กราฟจะตัดแกน Y ที่จุด x = 0 เสมอ ตัวอยางที่ 1 จงหาจุดตัดแกน X และแกน Y ของกราฟของสมการ 2x – 3y + 6 = 0 วิธีทํา เนื่องจากกราฟตัดแกน X ที่จุด y = 0 เสมอ สมมติใหกราฟตัดแกน X ที่จุด (a, 0) แทนคา x = a, y = 0 ในสมการ 2x – 3y + 6 = 0 จะได 2(a) – 3(0) + 6 = 0 a = -6 = -3 2 ดังนั้น a = -3 นั่นคือกราฟตัดแกน X ที่จุด (-3, 0) เนื่องจากกราฟตัดแกน Y ที่จุด x = 0 เสมอ สมมติใหกราฟตัดแกน Y ที่จุด (0, b) แทนคา x = 0, y = b ในสมการ 2x – 3y + 6 = 0 จะได 2(0) – 3(b) + 6 = 0 b = -6 = 2 -3 ดังนั้น b = 2 นั่นคือกราฟตัดแกน Y ที่จุด (0, 2) ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ ตัวอยางที่ 2 วิธีทํา
87
จงหาวากราฟของสมการ 3x + 4y – 12 = 0 ตัดแกน X และแกน Y ที่จุดใด เนื่องจากกราฟตัดแกน X ที่จุด y = 0 เสมอ สมมติใหกราฟตัดแกน X ที่จุด (a, 0) แทนคา x = a, y = 0 ในสมการ 3x + 4y – 12 = 0 จะได ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ดังนั้น…………………… นั่นคือกราฟตัดแกน X ที่จุด………………… เนื่องจากกราฟตัดแกน Y ที่จุด x = 0 เสมอ สมมติใหกราฟตัดแกน Y ที่จุด (0, b) แทนคา x = 0, y = b ในสมการ 3x + 4y – 12 = 0 จะได ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ดังนั้น…………………… นั่นคือกราฟตัดแกน Y ที่จุด…………………
นักเรียนทราบมาแลววา กราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปร Ax + By + C = 0 โดยที่ A และ B ไมเปนศูนย จะไดกราฟของสมการเปนเสนตรงที่ตัดแกน X และแกน Y การเขียนกราฟของ สมการดังกลาวอาจทําไดอีกวิธีหนึ่ง โดยการหาจุดตัดแกน X และแกน Y แลวเขียนเสนตรงที่ผาน จุดตัดบนแกน X และจุดตัดบนแกน Y จะไดกราฟเสนตรงตามตองการ
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
88
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
กิจกรรมที่ 2.6 : ทักษะการสื่อสาร การสื่อความหมายและการนําเสนอ 1. จงเขียนกราฟของสมการ 2x + y = 10 และ x – 2y + 4 = 0 โดยใชแกนคูเดียวกันพรอมทั้ง ตอบคําถาม y = …………… y = …………… x x y y
1) กราฟของสมการ 2x + y = 10 ตัดแกน X ที่จุดใด ………………………………………………………………………………………… 2) กราฟของสมการ 2x + y = 10 ตัดแกน Y ที่จุดใด ………………………………………………………………………………………… 3) กราฟของสมการ x – 2y + 4 = 0 ตัดแกน X ที่จุดใด ………………………………………………………………………………………… 4) กราฟของสมการ x – 2y + 4 = 0 ตัดแกน Y ที่จุดใด ………………………………………………………………………………………… 5) กราฟของสมการทั้งสองตัดกันที่จุดใด …………………………………………………………………………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
89
2. จงหาจุดตัดแกน X และแกน Y ของกราฟของสมการ 2x + 3y + 6 = 0 ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..
ปญหาชวนคิด ใหนักเรียนใชเสนตรงเพียง 6 เสน แบงวงกลมออกเปน 22 สวน
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
90
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
MATH Series
2.3 กราฟกับการนําไปใช
จุดประสงคการเรียนรู ดานความรู : นักเรียนสามารถ 1. อธิบายการอานและแปลความหมายของกราฟที่กําหนดใหได 2. อานและแปลความหมายของกราฟที่กําหนดใหได
ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน 1. การคิดคํานวณ 2. การแกปญหา 3. การใหเหตุผล 4. การสื่อสาร การสื่อความหมาย และการนําเสนอ 5. การเชื่อมโยง 6. ความคิดริเริ่มสรางสรรค ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน 1. 2. 3. 4. 5. 6.
มีความรับผิดชอบ มีความสนใจใฝรู มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย มีความเชื่อมั่นในตนเอง มีวจิ ารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ ตระหนั ก ในคุ ณ ค า และมี เ จตคติ ที่ ดี ต อ วิ ช า คณิตศาสตร
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
91
กราฟกับการนําไปใช ปจจุบันไดนํากราฟมาใชในชีวิตประจําวันกันอยางแพรหลาย ซึ่งอาจพบไดจากสื่อตาง ๆ ไดแก โทรทัศน หนังสือพิมพ อินเตอรเน็ต เปนตน การแสดงกราฟที่แสดงถึงความสัมพันธระหวาง ปริมาณสองปริมาณใด ๆ เปนรูปแบบหนึ่งของการนําเสนอขอมูลใหเห็นเปนรูปธรรมมากขึ้น ชวยให เห็นลักษณะของการเปลี่ยนแปลงของขอมูลในลักษณะตาง ๆ ไดอยางชัดเจน นอกจากนี้ยังสามารถ อานและแปลความหมายอยางคราว ๆ ของขอมูลที่ไดจากกราฟ ดังตัวอยางตอไปนี้ ตัวอยางที่ 1
กราฟแสดงความเกี่ยวของระหวางอุณหภูมิกับความสูงเหนือระดับน้ําทะเล เปนดังนี้ อุณหภูมิ (องศาเซลเซียส) 35 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 6 7
ความสูงเหนือระดับน้ําทะเล (กิโลเมตร)
จากกราฟ จงตอบคําถามตอไปนี้ 1) ที่ความสูงเหนือระดับน้ําทะเล 1 กิโลเมตร อุณหภูมิเปนเทาไร 2) ที่ ร ะดั บ ความสู ง เหนื อ ระดั บ น้ํ า ทะเลเท า ใด อุ ณ หภู มิ จึ ง จะเท า กั บ ศู น ย องศาเซลเซียส 3) แตละ 1 กิโลเมตรที่สูงขึ้น อุณหภูมิเปลี่ยนแปลงอยางไร คําตอบของคําถามขางตนเปนดังนี้ 1) ที่ความสูงเหนือระดับน้ําทะเล 1 กิโลเมตร อุณหภูมิเปน………องศาเซลเซียส 2) ที่ระดับความสูง………กิโลเมตรเหนือระดับน้ําทะเล อุณหภูมิจึงจะเทากับศูนย องศาเซลเซียส 3) แตละ 1 กิโลเมตรที่สูงขึ้น อุณหภูมิเปลี่ยนไป เทากับ 35 – 30 = 5 องศาเซลเซียส นั่นคือ อุณหภูมิลดลงทุก 6 องศาเซลเซียสตอ 1 กิโลเมตร
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
92
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
ตัวอยางที่ 2
โรงพิมพแหงหนึ่ง คิดคาจางพิมพนามบัตรเปนสองสวนดังนี้ 1) คาบล็อกคิดเปนจํานวนเงินคงที่ไมวาจะพิมพนามบัตรจํานวนมากหรือนอย 2) คาพิมพนามบัตรคิดตามจํานวนแผนที่พิมพ รูปขางลางเปนกราฟแสดงความเกี่ยวของระหวางจํานวนแผนกับคาจางพิมพทั้งหมด คาจางพิมพ (บาท) 350 300 250 200 150 100 50 0
1.
2.
3. 4.
100
200
300
จํานวนแผน
จากกราฟ จงตอบคําถามตอไปนี้ จงหาคาจางเมื่อพิมพนามบัตรจํานวน 1) 100 แผน ตอบ…………………………………………………… 2) 150 แผน ตอบ…………………………………………………… 3) 300 แผน ตอบ…………………………………………………… จงหาจํานวนแผนที่พิมพ เมื่อคาจางพิมพเปน 1) 100 บาท ตอบ…………………………………………………… 2) 250 บาท ตอบ…………………………………………………… 3) 300 บาท ตอบ…………………………………………………… โรงพิมพคิดคาทําบล็อกเปนจํานวนเงินเทาไร ……………………………………………………………………………………………… คาพิมพนามบัตร เมื่อไมรวมคาบล็อก แผนละเทาไร ………………………………………………………………………………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ ตัวอยางที่ 3
93
ตารางขางลางแสดงปริมาณน้ํามันในถังของรถประจําทางคันหนึ่งหลังจากที่แลนไป แลวในระยะทางชวงหนึ่ง ระยะทางที่แลนได (กิโลเมตร) ปริมาณนํามันในถัง (ลิตร) 35 0 30 25 25 50 20 75 15 100 10 125 5 150 ใหแกน X แสดงปริมาณน้ํามันในถัง (ลิตร) และแกน Y แสดงระยะทางที่แลนได (กิโลเมตร) ………………………………
0
………………………
ตอบคําถามตอไปนี้จากกราฟ 1. เมื่อรถยนตแลนไดทาง 60 กิโลเมตร จะเหลือน้ํามันในถังกี่ลิตร ……………………………………………………………………………………………… 2. เมื่อมีนํามันเหลืออยูในถัง 12 ลิตร รถยนตแลนไปแลวเปนระยะทางกี่กิโลเมตร ……………………………………………………………………………………………… 3. ถาน้ํามัน 35 ลิตรในถัง รถยนตคันนี้จะแลนไดระยะทางอยางมากที่สุดกี่กิโลเมตร ………………………………………………………………………………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
94
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
ตัวอยางที่ 4
จากกราฟแสดงการเดินทางจากรถดวน และรถเร็วออกเดินทางจากกรุงเทพฯ ถึง สถานีบานเบตง ระยะทาง (กิโลเมตร) รถดวน
400 300
รถเร็ว
200 100 0
8.00
9.00
10.00
11.00
12.00
13.00 เวลา (นาฬิกา)
จากกราฟ ตอบคําถามตอไปนี้ 1) ชวงเวลาที่รถดวนหยุดพักนานเทาไร …………………………………………………………………………………………… 2) รถดวนแลนไดทางเทาไรจึงหยุดพัก …………………………………………………………………………………………… 3) รถเร็วใชความเร็วเทาไร …………………………………………………………………………………………… 4) รถเร็วใชเวลาวิ่งกี่ชั่วโมง …………………………………………………………………………………………… 5) ขณะที่รถดวนหยุดพัก รถเร็ววิ่งไดทางเทาไร ……………………………………………………………………………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
95
กิจกรรมที่ 2.7 : ทักษะการคิดวิเคราะห การสื่อสาร การสื่อความหมาย และ การนําเสนอ 1. กราฟแสดงอุณหภูมิของอากาศในเชาวันหนึ่งที่กรุงเทพฯ ตั้งแตเวลา 01.00 นาฬิกา จนถึง 12.00 นาฬิกา ดังนี้ อุณหภูมิ (องศาเซลเซียส) 34 32 30 28 26 24 22 20 0
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
12.00
เวลา (นาฬิกา)
จากกราฟตอบคําถามตอไปนี้ 1) เมื่อเวลา 02.00 น. 04.00 น. และ 10.00 น. อากาศมีอุณหภูมิประมาณกี่องศาเซลเซียส …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 2) เวลาใดที่อุณหภูมิของอากาศเปน 23 องศาเซลเซียส 28 องศาเซลเซียส และ 32 องศา เซลเซียส …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3) อุณหภูมิของอากาศต่ําสุดเปนเทาใด และเวลาใด …………………………………………………………………………………………… 4) ระหวางเวลา 01.00 น. ถึงเวลา 05.00 น. การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของอากาศเปนเทาใด …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5) ระหวางเวลา 06.00 น. ถึง เวลา 12.00 น. การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของอากาศเปนอยางไร …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
96
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 2. กราฟแสดงความเกี่ยวของระหวางน้ําหนักและเสนผานศูนยกลางของแทงทองแดงกลมที่มี ความยาว 1 เมตร เปนดังนี้ น้ําหนัก (กิโลกรัม) 20 15 10 5 0
10
20
30
40
50
60
เสนผานศูนยกลาง (มิลลิเมตร)
จากกราฟ จงตอบคําถามตอไปนี้ 1) แทงทองแดงกลมยาว 1 เมตร มีเสนผานศูนยยาว 44 มิลลิเมตร หนักประมาณเทาใด …………………………………………………………………………………………… 2) แทงทองแดงกลมยาว 1 เมตร มีเสนผานศูนยกลางยาว 36 มิลลิเมตร หนักประมาณเทาใด …………………………………………………………………………………………… 3) แทงทองแดงกลวงยาว 1 เมตร มีเสนผานศูนยกลางภายนอกยาว 44 เมตร และเสนผาน ศูนยกลางภายในยาว 36 มิลลิเมตร จะหนักประมาณเทาใด ……………………………………………………………………………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
97
3. สารบางชนิดเมื่อละลายในน้ําจะทําใหอุณหภูมิของน้ําเปลี่ยนไป กราฟตอไปนี้เปนกราฟ แสดงความสัมพันธระหวางอุณหภูมิของน้ํากับปริมาณสาร A และ B ที่ละลายในน้ํา 100 กรัม เปนดังนี้ อุณหภูมิ (องศาเซลเซียส) 80 70 60 50 40 30 20 10
A B
0
10
20
30
40
50
60
ปริมาณสาร(กรัม)
จากกราฟจงตอบคําถามตอไปนี้ 1. สาร B ปริมาณ 10 กรัมละลายในน้ํา 100 กรัม ทําใหอุณหภูมิของน้ําเปนกี่องศา …………………………………………………………………………………………… 2. ปริมาณของสาร A และสาร B จํานวนเทาใดที่ละลายในน้ํา 100 กรัมแลวทําใหอุณหภูมิ ของน้ําเปน 50 องศาเซลเซียส …………………………………………………………………………………………… 3. ถานําสาร A และสาร B ปริมาณ 50 กรัมเทากัน ละลายในน้ํา 100 กรัมแลว สารใดทําให เกิดอุณหภูมิของน้ําสูงกวาและสูงกวากี่องศาเซลเซียส …………………………………………………………………………………………… 4. สาร A และสาร B ปริมาณกี่กรัม เมื่อละลายในน้ํา 100 กรัม แลวทําใหเกิดอุณหภูมิของน้ํา เปน 70 องศาเซลเซียส ……………………………………………………………………………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
98
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3 4. กราฟแสดงความเกี่ยวของระหวางพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสกับความยาวของดาน เปนดังนี้ พื้นที่ (ตารางเซนติเมตร) 16 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8
9 10
ความยาวดาน (เซนติเมตร)
จากกราฟจงตอบคําถามตอไปนี้ 1. พื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีดานยาว 1.5 เซนติเมตร เปนเทาใด …………………………………………………………………………………………… 2. ความยาวของดานของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่มีพื้นที่ 16 ตารางเซนติเมตร เปนเทาใด …………………………………………………………………………………………… 3. ใหเปรียบเทียบคําตอบในขอ 1. กับขอ 2. ที่ไดจากกราฟกับคําตอบที่หาไดจากสมการ y = x2 เมื่อ x แทนความยาวของดานของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสและ y แทนพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ……………………………………………………………………………………………
ปญหาชวนคิด ใหนักเรียนใชเสนตรงเพียง 4 เสน แบงวงกลมออกเปน 11 สวน
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
หนวยการเรียนรูที่ 2 กราฟ
99
5. กราฟตอไปนี้แสดงความสัมพันธระหวางเวลาเปนวินาทีกับระยะทางที่จรวดอยูสูงจากพื้นดิน เปนเมตร ระยะทาง (เมตร) 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1 2 3 4 5 6 7 8
9
เวลา (วินาที)
จากกราฟจงตอบคําถามตอไปนี้ 1. จรวดขึ้นไปไดสูงสุดกี่เมตรในเวลากี่วินาที …………………………………………………………………………………………… 2. หลังจากยิงจรวดไปแลว 2 วินาที จรวดขึ้นไปไดสูงกี่เมตร …………………………………………………………………………………………… 3. จรวดอยูสูง 1,000 เมตร หลังจากยิงขึ้นไปไดนานเทาใด ……………………………………………………………………………………………
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3
100
สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3
ชวนคิดคณิตศาสตร ผลบวกไดไหม ลองทํากิจกรรมดู แลวคุณจะรู ใหนักเรียนเติม 1 – 9 ลงในชองแตละชอง โดยไมซ้ํากันเลย เมื่อนําจํานวน ทุกจํานวนแตละแถวในแนวนอน แนวตั้ง หรือแนวเสนทแยงมุมมารวมกัน ผลบวกจะ ได 15 เสมอ
ปญหาชวนคิด รูปทรงเรขาคณิตที่ซอนกันดังรูป มีรูปสามเหลี่ยมและรูปบันไดซอนอยูอยางละกี่รูป
ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3