∏ National Geographic Society, Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ÌË ÎÂÚ‰ÔÛÎÔÈÎfi˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi˜ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ, ȉڇıËΠÙÔ 1888 Ì ÛÙfi¯Ô «ÙËÓ ÚÔ·ÁˆÁ‹ Î·È ÙË ‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘». ∞fi ÙËÓ ›‰Ú˘Û‹ Ù˘ ¤¯ÂÈ ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ ¿Óˆ ·fi 7.000 ÂÍÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ·ÔÛÙÔϤ˜ Î·È ÂÚ¢ÓËÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, Û˘Ì‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÛÙË ÁÓÒÛË Ù˘ °Ë˜, Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜ Î·È ÙÔ˘ Ô˘Ú·ÓÔ‡, ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ∏ NGS Âηȉ‡ÂÈ Î·È ÂÌÓ¤ÂÈ Î·ıËÌÂÚÈÓ¿ ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ì ÂÚÈÔ‰Èο, ‚È‚Ï›·, ÙËÏÂÔÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‚›ÓÙÂÔ, ¯¿ÚÙ˜ Î·È ¿ÙÏ·ÓÙ˜, Ì ˘ÔÙÚÔʛ˜ ÁÈ· ¤Ú¢ӷ, Ì ÙÔ ‰È·ÁˆÓÈÛÌfi National Geographic Bee, Ì ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· ÁÈ· ‰·ÛοÏÔ˘˜ Î·È Ì ڈÙÔÔÚÈ·Îfi ÂÔÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∏ NGS ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙȘ ÂÈÛÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ Î·È ÛÙ· ¤ÛÔ‰· ·fi ÙËÓ ÒÏËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ. Δ· ̤ÏË Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ National Geographic, ÙÔ Â›ÛËÌÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi Ù˘ NGS, Î·È ·ÔÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ‰È¿ÊÔÚ· ÚÔÓfiÌÈ·, fiˆ˜ ÂÎÙÒÛÂȘ ÛÙ· ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ NGS Î.¿.
∫. ¶∞¶∞ƒƒ∏°√¶√À§√À
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™ ™Δ∏¡ ∫√π¡∏ ¡∂√∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞ ™Àª¶§∏ƒøª∂¡∏ ∫∞π ∂¶π∫∞πƒ√¶√π∏ª∂¡∏ ª∂Ãπ Δ√ 2004
Δ√ª√™ 18 1453 - 1800
∫. ¶∞¶∞ƒƒ∏°√¶√À§√À
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™ ŒÎ‰ÔÛË Ù˘ National Geographic Society ∂∫¢√Δ∏™
°ÈÒÚÁÔ˜ ∫ÔÂÏÈ¿‰Ë˜ ¢π∂À£À¡™∏ ∂∫¢√™∏™
™¿‚‚·˜ ∫·Ú¤Ï˘ ™Àªμ√À§√™ ∂∫¢√™∏™
NATIONAL GEOGRAPHIC SOCIETY «For the increase and diffusion of geographic knowledge»
¡›ÎÔ˜ ª¿ÚÁ·Ú˘ ¢π∂À£À¡™∏ ¢∏ªπ√Àƒ°π∫√À
¶ÂÏ·Á›· °È·ÎÔ˘Ì¿ÎË ∂¶π™Δ∏ª√¡π∫√π ™Àªμ√À§√π - KEIMENA
μ·ÁÁ¤Ï˘ ¢Ú·ÎfiÔ˘ÏÔ˜
John M. Fahey, Jr. President and Chief Executive Officer Gilbert M. Grosvenor Chairman of the Board
ª. ∞ÙÌ·Ù˙›‰Ô˘, μ. ∞Ó·ÁÓˆÛÙÔÔ‡ÏÔ˘, M. °ÂˆÚÁÔ˘‰¿Î˘, ¶. °˘ÊÙÔÔ‡ÏÔ˘, A. ∏ÏÈ¿‰Ë,, ª. £ÂÔ‰ˆÚ·Î¿Î˘, E. §ÂÔÓÙ·ÎÈ·Ó¿ÎÔ˘, ¡. §È‚·Ófi˜, ¡. ∫·ÛÙÚÈÓ¿Î˘, N. MÂÏ‚¿ÓÈ, ∞. ªÂÎÈ¿Ú˘, ¡. ¶··‰ËÌËÙÚ›Ô˘, μ. ΔÚÈ¿ÓÙË
Tim T. Kelly President, Global Media Group
∂¶πª∂§∂π∞ ∫∂πª∂¡ø¡ - ª∂Δ∞°§øΔΔπ™∏
Nina D. Hoffman Executive Vice President; President, Book Publishing Group
ª·Ú›· ∞ÏÂ͛Ԣ ∞. μÏ·¯Ô‰‹ÌÔ˘, ∂. °ÏÂ˙¤ÏÏË, μ. ∫ÂÚÂÛÙÂÙ˙‹, ™. ∫ÚÔΛ‰Ë, ∞. ∫ÒÙÛË, ∂. ¶··ÓÈÎÔÏ¿Ô˘, ∏. ™ÈÓÈÁ¿ÏÈ·, ª. ΔÈÎÔÔ‡ÏÔ˘, ∞. ºˆÙÂÈÓÔ‡, ∞. ÷ÌÂ˙ÔÔ‡ÏÔ˘
John Q. Griffin Executive Vice President; President, Publishing
∫∞§§πΔ∂áπ∫∏ ∂¶πª∂§∂π∞
∂˘ÚÈ›‰Ë˜ ¢ÂÛÔÙ›‰Ë˜ ∞. ∫·ÙÛ¿, °. ª·ÚÙ˙Ô‡ÎÔ˜, ∂. ∫Ô‡ÛÎÔ˘ÚË, °. ∫Ô˘Ú¿Û˘, ™. ∫·ÓÛÔ‡ ∂¶πª∂§∂π∞ ¶∞ƒ∞°ø°∏™
ª·ÓfiÏ˘ ∫·ÛÙÚÈÓ¿Î˘ ª. ª˘ÏˆÓ¿˜, μ. ªÈÚÌÈÏfiÔ˘ÏÔ˜ ∞¡∞¶ΔÀ•∏ §√°π™ªπ∫√À
¡›ÎÔ˜ ∫fiÓÙ˘ °. ¶·¯fi˜, ∫. °ÂÚÔÓÙ‹˜, ª. ¶ÂÊ¿Ó˘ ∂¶∂•∂ƒ°∞™π∞ ∂π∫√¡∞™ ª. Δ˙ÒÚÙ˙˘ 3D DESIGN Δ. ∫·Ùۛη˜
TE™™∂ƒ∞ ¶π ∞.∂. www.4pi.gr ∞ÔÎÏÂÈÛÙÈÎfi˜ ÂΉfiÙ˘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ù˘ National Geographic Society ÁÈ· Ù· μÈ‚Ï›· Î·È Ù· ¶ÂÚÈÔ‰Èο National Geographic Magazine Î·È NG KIDS.
∂π∫√¡√°ƒ∞º∏™∂π™ °. ¶ÈÛÎÔ¿Ó˘, K. ºÔ˘ÙÛ›‰Ë˜
£fi‰ˆÚÔ˜ ™›ÓÔ˘Ï·˜, ¢ËÌ‹ÙÚ˘ ÷Ù˙‹˜ ¢È¢ı‡ÓÔÓÙ˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ
∂¶πª∂§∂π∞ ∂π∫√¡√°ƒ∞º∏™∏™ Δ. μÂÓÂÙÛ·ÓfiÔ˘ÏÔ˜, ª. ∫·ÏÂÒ‰Ë, ∫. ∫·ÏÔÁÈ¿ÓÓË, ™. ∫Ô˙·Ó›‰Ô˘
∏ÓÈfi¯Ô˘ 26, ÷ϿӉÚÈ 152 38 ΔËÏ. 210 6070100 Fax: 210 6070199 ™˘Ó‰ÚÔ̤˜: 210 6070060, e-mail:
[email protected]
¶∞ƒ∞°ø°∏ ∂ÎÙ‡ˆÛË: 3∂ ∂ÎÙ˘ˆÙÈ΋ ∞.∂. ∫·ÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ μÈ‚ÏÈÔ‰ÂÛ›·: μ·Û›Ï˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™Ù¿ÌÔ˘, General Pack A.E.
©2009-2010 National Geographic Society - Δ¤ÛÛÂÚ· ¶È ∂ȉÈΤ˜ ∂ΉfiÛÂȘ ∞.∂.
¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡∞
8 ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ●
∏ ÈÛÙÔÚÈ΋ ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÕψÛ˘
¶·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ· ● ¶ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌfi˜ ● √ ÍÂÓÈÙÂÌfi˜ ÙˆÓ ÏfiÁÈˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ● •ÂÓÈÙÂÌfi˜ ÚÔ˘¯fiÓÙˆÓ ●
62 √ÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡: EÎÎÏËÛ›· ∏ ÂıÓÔÏÔÁÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ● ∏ ¯ÂÈÚÔÙÔÓ›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë °ÂÓÓ·‰›Ô˘ ● ΔÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ Î·ıÈÂÚÒÓÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ● √È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Ì ÙË μÂÓÂÙ›· ● √È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Ì ÙË ƒˆÛ›· ● ¶·Ú·‚È¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ·fi ÙËÓ ¶‡ÏË ●
40
∏ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ∞ Ú ÙÔÚ›· ·fi ÙÔ ¯ı˜ ˜ ÛÙÔ Û Û‹ÌÂÚ·
92
∏ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË
[6] π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
112 √ÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡: °Ú·ÌÌ·Ù›˜ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ °Ú·ÌÌ·Ù›˜ ● μ›Ô˜ Î·È ÔÏÈÙ›· ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡ ● √È ·Èٛ˜ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ●
170 ∏ ∂ÏÏ¿‰· ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ ÂÚÈËÁËÙÒÓ
ÙȘ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ● √ ÚÒÙÔ˜ ̤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡Û˘ ● ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Ô ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ˜ ● √È ˘fiÏÔÈÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ ● √È ÏÂÁfiÌÂÓÔÈ º·Ó·ÚÈÒÙ˜
150 √ÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡: ∫ÔÈÓfiÙËÙ˜ ●
∫ÔÈÓfiÙËÙ˜ ● ∂ÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÚÔÂÛÙÒÓ ∞ÌÂÏ¿ÎÈ· ● Δ· 24 ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ μfiÏÔ˘ ● √È ÎÔÈÓÔÙÈΤ˜ ÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜ ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ ● πˆ¿ÓÓÈÓ· - ÛԘ - §È‚·‰ÂÈ¿ ¶ÂÏÔÔÓÓËÛȷΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ● ∞ı‹Ó·
210
√ÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡: ¶·È‰Â›·
¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡∞
180 √ÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡: ™ÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ∫ϤÊÙ˜ ● ∞ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ· ● ∏ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÒÓ Î·È ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ ● ™Ô‡ÏÈ Î·È ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ● ª¿ÓË Î·È ª·ÓÈ¿Ù˜ ● ∞›ÙÈ· ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ ● √È ÂÈÚ·Ù¤˜ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∞ÊÚÈ΋˜ ● ⁄‰Ú· - ™¤ÙÛ˜ - æ·Ú¿ ●
210 √ÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡: ¶·È‰Â›· ºÈÏÔÏÔÁÈο ¤ÚÁ·, ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ÌÈÌ‹ÛÂȘ ● ºÈÏÔÏÔÁÈο ¤ÚÁ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‹ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÂÏÏËÓÈο ● Δ¤¯ÓË, ÚËÙÔÚÈ΋ Î·È Ô›ËÛË ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ· ● ºÈÏÔÏÔÁ›·, Ù¤¯ÓË, ÂÈÛÙ‹ÌË, Ô›ËÛË ● °ÏÒÛÛ· Î·È ÊÚfiÓËÌ· ●
142
∏ ªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹
230 ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜
[7]
[8]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞
Ë ÂͿψÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜
ηٿÎÙËÛ˘ H ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÛÊÚ¿ÁÈÛ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È Â¤ÊÂÚ ÙÔ ‚›·ÈÔ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ÛÙȘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ·گ›Â˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·. ΔÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ηٿ ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó Ë Ì›· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏÏË ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ÔÈ ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜ ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Ó· ‚ÚÔ˘Ó ¿Û˘ÏÔ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ›¯·Ó ηٷϿ‚ÂÈ ÔÈ ∂ÓÂÙÔ›. ∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË ¤Û‚ËÛ οı ÌÔÚÊ‹ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ¿ Ù˘ Î·È ·ÎÚˆÙËÚ›·Û ÙÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ¤ıÂÛ ˘fi ÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ Ù˘.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [9]
∏ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÛÙÔ Êˆ˜ ÙÔ˘ ‰ÂÈÏÈÓÔ‡.
ILKER CANIKLIGIL/SHUTTERSTOCK
[10]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ë ÈÛÙÔÚÈ΋ ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÕψÛ˘
Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÚfiÛÊ·Ù· ¤Ó· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÔÏÈÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·, Û ÛËÌÂ›Ô Ô˘ Ó· Û˘ÁηٷϤÁÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ¿ÏÏ· ÌÂÁ¿Ï· ÁÂÁÔÓfiÙ· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Ô˘ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙË ÌÂ۷ȈÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ·fi ÙË ÓÂfiÙÂÚË. ¶ÔÏÏÔ› fï˜ Âȯ›ÚËÛ·Ó Ó· ˘Ô‚·ıÌ›ÛÔ˘Ó ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÂÁηı›‰Ú˘Û˘ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÛÙÔ μfiÛÔÚÔ Î·È Ó· ÌÂÈÒÛÔ˘Ó ÙË ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· Ô˘ Ù˘ ·Ô‰fiıËΠ·Ú¯Èο. øÛÙfiÛÔ, Û˘Ó¤‚Ë Î·È Û ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË fi,ÙÈ Î·È Û ÔÏϤ˜ ¿ÏϘ: √È ‰Â‡ÙÂÚ˜ ÛΤ„ÂȘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÛÔÊfiÙÂÚ˜ ·fi ÙȘ ÚÒÙ˜. ∞ÂÓ·ÓÙ›·˜, ηÌÈ¿ ÊÔÚ¿ Ë ·Ú¯È΋ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È ·ÎÚÈ‚¤ÛÙÂÚË ·fi ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË Î·È ÙÚÔÔÔÈË̤ÓË. ¢ÂÓ ÂÓÓÔԇ̠fiÙÈ Ë ÔÚÈÛÙÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÂËÚ¤·Û ÙËÓ Ù‡¯Ë Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘, ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋, ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Ù˘ ˙ˆ‹, fiÛÔ Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ∞ÌÂÚÈ΋˜ Î·È ÙÔ˘ ∞ÎÚˆÙËÚ›Ô˘ Ù˘ ∫·Ï‹˜ ∂Ï›‰·˜ ‹ Ë ÂʇÚÂÛË Ù˘ Ù˘ÔÁÚ·Ê›·˜. ∏ ÂÎÙÂٷ̤ÓË ÌÂϤÙË Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜ Î·È Ù¤¯Ó˘ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÈο Û˘Ó¤‚·Ï Ì ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Î·È ËıÈ΋ ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Î·È Ë ÔÔ›· ·Ô‰fiıËΠÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ˙‹ÙËÛ·Ó ÙfiÙ ¿Û˘ÏÔ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘, ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Û˘Ì‚Â› Î·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ¤¯ÂÈ ÚÔËÁËı› ·˘Ù‹ Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹. ∫·È ·˘Ùfi ÁÈ·Ù› Ù· Ó‡̷ٷ ›¯·Ó ˆÚÈÌ¿ÛÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÂÈÌÂÈÍ›·˜. ∞Ú¯Èο ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ÛÙȘ ˘fiÏÔȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË ¢‡ÛË Î·È ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ı· ¤ÊÂÚ ÙËÓ ÏËÚ¤ÛÙÂÚË ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È Ù¯ÓÒÓ Î·È ÙËÓ ÂÈÌÂϤÛÙÂÚË ·Ó·˙‹ÙËÛË ÙˆÓ ·ÚÈÛÙÔ˘ÚÁËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÛÒ˙ÔÓÙ·Ó ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘
∏ ∞§ø™∏ Δ∏™ ∫ø¡™Δ∞¡Δπ¡√À¶√§∏™
∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∞ÓÙ›ÛÙÚÔÊ·, ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠fiÙÈ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË Ì›ˆÛ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ıËÛ·˘ÚÔ‡˜ Î·È ÛÙ¤ÚËÛ ÁÈ· ¿ÓÙ· ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ·fi ÙÔ ÓÂfiÙÂÚÔ ÎfiÛÌÔ. °È· Ó· ·Ô‰Â›ÍÔ˘Ì ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ ÙÔ ·ÏËı¤˜, ı· ·ÚÎÂÛÙԇ̠۠¤Ó· ÌfiÓÔ ÁÂÁÔÓfi˜, ·Ú·Ï›ÔÓÙ·˜ Ù· ˘fiÏÔÈ·. √ ∂ÓÂÙfi˜ §·‡ÚÔ˜ ∫Ô˘ÈÚ›ÓÔ˜ ¤ÁÚ·Ê ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÛÙÔÓ ¿· ¡ÈÎfiÏ·Ô ∂ ∂′ ÙÔÓ πÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1453, Û ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ Ô˘ ÛÒ˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ∫ÔÙÙÔÓÈ·Ó‹ ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜, fiÙÈ Ô Î·Ú‰ÈÓ¿ÏÈÔ˜ πÛ›‰ˆÚÔ˜ ÙÔÓ Â›¯Â ‚‚·ÈÒÛÂÈ fiÙÈ Ù· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· ÛÙȘ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ù· ÔÔ›· ›¯Â ‰ÂÈ Ì ٷ ›‰È· ÙÔ˘ Ù· Ì¿ÙÈ· Ó· ηٷÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ηٷÎÙËÙ¤˜, ¤ÊÙ·Ó·Ó ÙÔ˘˜ 120.000 ÙfiÌÔ˘˜. ¶fiÛ· Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù· ı· ›¯·Ó ‰È·Ûˆı› ·Ó ‰ÂÓ Â›¯Â Á›ÓÂÈ Ë ÕψÛË Î·È fiÛ· ·ÓÙ›ÁÚ·Ê· ı· ›¯·Ó Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙËÓ ·ÎÚÈ‚¤ÛÙÂÚË ·Ó¿ÁÓˆÛË ÙˆÓ ˘·Ú¯fiÓÙˆÓ ÎÂÈ̤ӈÓ! ¢ÂÓ ÈÛ¯˘ÚÈ˙fiÌ·ÛÙ fiÙÈ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË ·Ó·¯·›ÙÈÛ ¤ÛÙˆ Î·È ÁÈ· Ï›ÁÔ ÙË ı·˘Ì·ÛÙ‹ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ ‰˘ÙÈÎfiÙÂÚ˘ ∂˘ÚÒ˘ ·fi ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ· Î·È ¤ÂÈÙ·. 줂·È·, ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠fiÙÈ Î·Ó¤Ó· ·fi Ù· ÎÚ¿ÙË ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ·Ú¤ÌÂÈÓ ·ÏÒ‚ËÙÔ ·fi ÙȘ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÔÈ Û¯Â‰fiÓ ·‰È¿ÎÔÔÈ ¯ÂÚÛ·›ÔÈ fiÏÂÌÔÈ ÙˆÓ ·ÏÏfiıÚËÛÎˆÓ Î·Ù·ÎÙËÙÒÓ Î·È ÔÈ ÔÏϤ˜ ÂÈÚ·ÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, Ë ∂˘ÚÒË, ÂÎÙfi˜ ·fi Ï›Á˜ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ, ·Ó·‰Â›¯ıËΠÓÈÎËÊfiÚ· ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ·˘Ùfi ηÈ, ÙÂÏÈο, ‰ÂÓ Â¤ÙÚ„ ÔÙ¤ ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Ó· ˘ÂÚ‚Ô‡Ó Ù· fiÚÈ· ÙˆÓ Î˘Ú›ˆ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ.
ªÂÙ¿ ÙËÓ Â›‰ËÛË Ù˘ ÕψÛ˘ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ¤Ó·˜ Û¯ÂÙÈÎfi˜ ·ÓÈÎfi˜. ºÔ‚‹ıËÎ·Ó fiÙÈ ÛÙȘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ ı· Ë¯Ô‡Û·Ó ÏfiÁÈ· ·fi ÙÔ ∫ÔÚ¿ÓÈ. 줂·È·, οÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ‰ÂÓ Û˘Ó¤‚Ë ÔÙ¤. MONKEY BUSINESS IMAGES/SHUTTERSTOCK
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [11]
[12]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∏ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ıˆÚÂ›Ù·È ·fi Ù· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· ÁÈ·Ù› ¯ˆÚ›˙ÂÈ ÙË ÌÂ۷ȈÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ·fi ÙË ÓÂfiÙÂÚË.
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ∞′. ∞ÎfiÌ· Î·È Â› ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÔ˘ ªÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜ ÔÈ fiÚÔÈ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ Û˘ÁÎÚ›ÓÔÓÙ·Ó Ì ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ ÙÔ˘ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘ ÙÔ˘ 9Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ·. BETTMANN/ CORBIS/APEIRON
∏ ÊÔ‚ÂÚ‹ ηٿÏËÍË Ô˘ ÚÔͤÓËÛ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Ô ıÚ›·Ì‚Ô˜ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′ Â›Ó·È ‰ÈηÈÔÏÔÁË̤ÓË ˆ˜ ·˘ıfiÚÌËÙË ·ÓÙ›‰Ú·ÛË, Î·È fi¯È ˆ˜ ÏÔÁÈ΋ ÂÎÙ›ÌËÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘. √È ËÁÂÌfiÓ˜ Î·È ÔÈ ÈÂڿگ˜ Ù˘ ¢‡Û˘, ·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ¤‰ÂÈÍ·Ó ·Û˘Á¯ÒÚËÙË ·‰È·ÊÔÚ›· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ô˘ ·ÂÈÏÔ‡Û·Ó Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·ÔÌÂÈÓ¿ÚÈ· ÙÔ˘ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡ Ì·˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, fiÙ·Ó ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËÎ·Ó ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηٷϋÊıËÎ·Ó ·fi ·Ú¿‰ÔÍÔ ÙÚfiÌÔ. ºÔ‚‹ıËÎ·Ó fiÙÈ ÔÈ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ ı· ·Ó¤ÙÚÂ·Ó ÙÔ˘˜ ‚ˆÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ∂˘·ÁÁÂÏ›Ô˘ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· Î·È ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·Ø ÊÔ‚‹ıËÎ·Ó fiÙÈ Ë πÙ·Ï›· ‰ÂÓ ı· ͤÊ¢Á ·fi ÙÔ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎfi ˙˘Áfi Î·È fiÙÈ Û‡ÓÙÔÌ· ÛÙȘ ÂÎÎÏËۛ˜ Ù˘ ƒÒÌ˘, Ô˘ ı· ÌÂÙ·ÙÚ¤ÔÓÙ·Ó Û Ù˙·ÌÈ¿, ı· ·ÓÙ˯ԇÛ ÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘. ∂˘Ù˘¯Ò˜, fï˜, ‰ÂÓ ÛËÌÂÈÒıËΠη̛· Ù¤ÙÔÈ· ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘. ŒÁÈÓ fï˜ οÙÈ ¿ÏÏÔ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ ÓÂfiÙÂÚÔÈ ÈÛÙÔÚÈÎÔ› ‰ÂÓ ¤‰ˆÛ·Ó ÙË ‰¤Ô˘Û· ÚÔÛÔ¯‹. ∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË fi¯È ÌfiÓÔ ¤Û‚ËÛ ÁÈ· Ôχ ηÈÚfi οı ÌÔÚÊ‹ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÛٛ˜, ·ÏÏ¿, ·ÎÚˆÙËÚÈ¿˙ÔÓÙ·˜ ·˘Ùfi ÙÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, Ù˘ ÛÙ¤ÚËÛ ٷ ‰È¿ÊÔÚ· ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ı· ·ÔÎfiÌÈ˙Â Â¿Ó Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ‰È¤Ûˆ˙ ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘. °È’ ·˘ÙfiÓ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ ÏfiÁÔ Ë ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ô˘ ÂÈ·ڈÛÂ Î·È ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ÛˆÛÙ¿ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÚfiÛÊ·Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜ ÛÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· ηÈ, ΢ڛˆ˜, ÛÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ÈÛÙÔÚ›·.
∏ ¢‡ÛË fiÊÂÈÏ ‹ Ó· ÚÔÏ¿‚ÂÈ ‹ Ó· ·Ó·ÙÚ¤„ÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ÿˆ˜ ›¯Â ÂÍÂÏȯı› Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ΢ڛˆ˜ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜, Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ Ù˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ϤÔÓ Û ı¤ÛË Ó· ·ÔÎÚÔ‡ÛÂÈ ·fi ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ÙÔ Ó¤Ô Î›Ó‰˘ÓÔ Ô˘ ÂÓ¤ÛÎË„Â ·fi ÙËÓ ∞Û›·. √È ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ¤¯Ô˘Ó ÂÈÛÙ› ‚¤‚·È· ÁÈ’ ·˘Ùfi ·fi fiÛ· ‹‰Ë ÂÎı¤Û·Ì ·Ó·Ï˘ÙÈο. ŸÌˆ˜, Ë
˘fiÏÔÈË ∂˘ÚÒË Â›¯Â ÛÔ‚·ÚÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ·˘Ùfi ÙÔ ¤ÚÁÔ. ∞Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ‰È¤ıÂÙ ÙÔ˘˜ ÌÈÛÔ‡˜ ÌfiÓÔ ·ÓıÚÒÔ˘˜, η٤‚·Ï ÙÔ˘˜ ÌÈÛÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ›¯Â ‰··Ó‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙȘ ÛÙ·˘ÚÔÊÔڛ˜ Î·È Â‰›ÎӢ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û‡ÓÂÛË Î·È ÈηÓfiÙËÙ·, ·Ó·ÌÊ›‚ÔÏ· ı· ÂÙ‡¯·ÈÓ ÙÔ ÛÎÔfi Ù˘. ¢ÂÓ ÂÓÓÔԇ̠‚¤‚·È· fiÙÈ ·˘Ùfi fiÊÂÈÏ ӷ ÙÔ Î¿ÓÂÈ ·fi ·Ï‹ ÊÈÏ·ÓıÚˆ›· ‹ ·fi ηı·Ú¿ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ˙‹ÏÔ, ·ÏÏ¿ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÁÈ· ÙÔ ‰ÈÎfi Ù˘ Û˘ÌʤÚÔÓ. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ·Ó, ·ÓÙ› ÁÈ· ÙȘ ÔÏϤ˜ Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ¿Î·ÈÚ˜ Î·È ¯ˆÚ›˜ Û˘ÓÔ¯‹ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ¿·, ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ, Ù˘ ¡Â¿ÔÏ˘, Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜, Ù˘ °·ÏÏ›·˜ Î·È Ù˘ πÛ·Ó›·˜, ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì Û ϛÁÔ, ‰ÈÂÍ·ÁfiÙ·Ó ¤ÁηÈÚ· Ì›· Î·È ÌfiÓÔ Âȯ›ÚËÛË Ì ¤Ó·Ó ·Ú¯ËÁfi, Èı·Ófiٷٷ ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Ó· ›¯·Ó ÂΉȈ¯ı› fi¯È ÌfiÓÔ ·fi ÙËÓ ∂˘ÚÒË, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙȘ ‰˘ÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ∞Û›·˜ Î·È ÙȘ ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚ˜ Ù˘ ∞ÊÚÈ΋˜. ™ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ı· È‰Ú˘fiÙ·Ó ¤Ó· Ó¤Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ›‰È·˜ ¤ÎÙ·Û˘ Ì ·˘Ù‹ Ô˘ ›¯Â ÙÔ ÌÂ۷ȈÓÈÎfi ÚÈÓ ·fi ÙȘ ·Ú·‚ÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ 7Ô˘ ·ÈÒÓ·. ΔÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ·˘Ùfi, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÎÏËÚÔÓÔÌ‹ÛÂÈ ÙȘ Û˘ÓÂÙ¤˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈΤ˜ ·Ú·‰fiÛÂȘ Ù˘ ·ÏÈ¿˜ ÙÔÈ΋˜ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÙÚÔÔÔÈÒÓÙ·˜ Ù˜ ‚·ıÌÈ·›·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋, ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÚfiÔ‰Ô Ù˘ ¢‡Û˘, ı· ÁÈÓfiÙ·Ó ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚÔ, ÈÔ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ Î·È ÈÔ ÈÛ¯˘Úfi. ŒÙÛÈ, ·ÓÙ› Ó· ‰È·ÎÔÔ‡Ó ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ÙË ¢‡ÛË ÁÈ· 400 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ·, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋˜ ¤ÏÏÂȄ˘ ¢ÓÔÌ›·˜, ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, Ë ¢‡ÛË ı· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ‚Ú›ÛÎÂÈ Â‰Ò ¤Ó·Ó fiÏÔ Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ ÁÈ· ÂÌÔÚÈ΋, ‚ÈÔÙ¯ÓÈ΋ Î·È Ó·˘ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË. ¶fiÛÔ fï˜ ¿ÏÏ·Í·Ó Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·! °È· Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÔ˘Ì ÌÈ· ·Ì˘‰Ú‹ ÂÈÎfiÓ· ÙˆÓ ÏÂÔÓÂÎÙËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ı· ·ÔÎfiÌÈ˙Â Ë ∂˘ÚÒË, Â¿Ó ·fi ÙfiÙÂ È‰Ú˘fiÙ·Ó ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ·ÓÙ› ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ¤Ó· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi, ·ÚΛ Ó· ı˘ÌËıԇ̠fiÛÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ÏÔ‡ÙÔ Â›¯Â Ë ÌÂ۷ȈÓÈ΋ Ì·˜ ÌÔÓ·Ú¯›· ÙÔÓ 9Ô Î·È ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ· Î·È Ó· ÙÔÓ Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ì Ì ÙËÓ
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [13]
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ fi¯È ÙÔÓ Î·ÈÚfi Ù˘ ·Ú·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘, ÙÔ 17Ô Î·È ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ·, ·ÏÏ¿ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó Â›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙÔ ·fiÁÂÈÔ Ù˘ ‰‡Ó·Ì‹˜ ÙÔ˘ Î·È Ù˘ ‰fiÍ·˜ ÙÔ˘. √È ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ‹‰Ë fiÙÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ̷ΉÔÓÈ΋˜ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ Ù· ‰ËÌfiÛÈ· ¤ÛÔ‰· ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÛÙȘ 700.000 Ì ‚¿ÛË Ù· ÙfiÙ ÓÔÌ›ÛÌ·Ù·. °È·Ù› ÙÔ ·Ó·Óˆ̤ÓÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ‰ÂÓ ı· ·ÔÎÙÔ‡Û Û ۇÓÙÔÌÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ÏÔ‡ÙÔ Ô˘ ›¯Â ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚÈÒÓ; √‡ÙÂ Â›Ó·È ·Ó¿ÁÎË Ó· ·ӷϿ‚Ô˘Ì fiÙÈ, Û ÂÚ›ÙˆÛË ¤ÏÏÂȄ˘ ¿ÏÏˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈÙÂÈÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, Ù· ‰ËÌfiÛÈ· ¤ÛÔ‰· ÌÔÚÔ‡Ó Ì¤¯ÚÈ Î¿ÔÈÔ ÛËÌÂ›Ô Ó· ¯ÚËÛÈ̇ÛÔ˘Ó ˆ˜ ̤ÙÚÔ ÙˆÓ È‰ÈˆÙÈÎÒÓ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ Î·È fiÚˆÓ, ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ Ù· ¤ÛÔ‰· ÂΛӷ ‹Ù·Ó ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ÊÏ‹˜ Î·È ‰˘Û·Ó¿ÏÔÁ˘ ηٷ›ÂÛ˘ ÙÔ˘ ȉȈÙÈÎÔ‡ ÏÔ‡ÙÔ˘, ·ÊÔ‡ ‹Ù·Ó ˘„ËÏ¿ ÁÈ· ÙfiÛÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜. ∞¤Ó·ÓÙÈ, ÏÔÈfiÓ, Û ¤Ó·Ó Ù¤ÙÔÈÔ ÏÔ‡ÙÔ Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¤¯ÂÈ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ÔÈÔÈ ‹Ù·Ó ¿Ú·Á ÔÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ fiÚÔÈ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ Ô˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÔ˘ ªÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜; ™¯ÂÙÈο Ì ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ·˘Ùfi ÛÒ˙ÂÙ·È ÌÈ· ÏÂÙÔÌÂÚ‹˜ ¤ÎıÂÛË ÙÔ˘ ∂ÓÂÙÔ‡ √ÎÙ·‚È·ÓÔ‡ μfiÓÔ˘, Ô˘ ‰È·Ù¤ÏÂÛ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· (1604-1608), Ë ÔÔ›· ‰ËÌÔÛȇıËΠÚfiÛÊ·Ù· ÛÙËÓ ÔχÙÈÌË Û˘ÏÏÔÁ‹ Ô˘ ÂΉ›‰ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô μ·ÚfiÙÛË Î·È ÙÔÓ °Ô˘ÏȤÏÌÔ μÂÚÛ¤ÙÔ. ™‡Ìʈӷ Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ ¤ÎıÂÛË, ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÂÈÛÚ¿ÍÂˆÓ ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ Ù·Ì›Ԣ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ‰ÂÓ ÍÂÂÚÓÔ‡Û Ôχ Ù· 5.000.000 ‹ 6.000.000 ‰Ô˘Î¿Ù·, ‰ËÏ·‰‹ Ù· 60.000.000-70.000.000 ÓÔÌ›ÛÌ·Ù· ÂΛӢ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ªÂ ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, fiÙ·Ó ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÎÌ‹ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ô˘ ηÙ›¯Â ÂÚÈÔ¯¤˜ Ôχ ÈÔ ÂÎÙÂٷ̤Ó˜ ·fi ÂΛӘ Ù˘ ̷ΉÔÓÈ΋˜ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜, ‰È¤ıÂÙ ÌfiÓÔ ÙÔ ¤Ó· ‰¤Î·ÙÔ ÙˆÓ fiÚˆÓ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ·˘Ù‹˜. ∂ÓÓÔ›ٷÈ, Ì¿ÏÈÛÙ·, fiÙÈ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÂΛÓÔ˜ ÏÔ‡ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ·ÓÙ› Ó· ÂÏ·ÙÙˆı›, fiˆ˜ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ·ÂÓ·ÓÙ›·˜, Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· ·˘ÍËı› Ì ÙÔ ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎfi Î·È ÂÍ·ÁˆÁÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ı· ‰ÈÂÍ·ÁfiÙ·Ó ÌÂÙ¿ ÙË Û˘Ó¯Ҙ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ˘ÏÈ΋ ¢ËÌÂÚ›· Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘. ∂ÓÓÔÂ›Ù·È Â›Û˘ fiÙÈ Î·-
Ì›· ·fi ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ‰ÂÓ ı· ¤ÌÂÓ ·Ì¤ÙÔ¯Ë ÛÙ· ÔʤÏË ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ Û˘Ó·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ΛÓËÛ˘. ∞Ó Û‹ÌÂÚ·, 400 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ¤ÂÈÙ· ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ Ì›ˆÛË -·Ó fi¯È ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ‰È·ÎÔ‹ÙˆÓ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ, Ë ∂˘ÚÒË ˆÊÂÏÂ›Ù·È ÙfiÛÔ Ôχ ·fi ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ Û¯¤ÛÂÒÓ Ù˘ Ì ¯ÒÚ˜ Ô˘ ÛÙÔ ÌÂٷ͇ ÂÚËÌÒıËÎ·Ó Î·È ÂÍ·ÓÙÏ‹ıËηÓ, fiÛÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ıËÛ·˘ÚÔ› ‰ÂÓ ı· ›¯·Ó ÂÈÛÚ‡ÛÂÈ Û ·˘Ù‹, ·Ó Ë ‰ÈÂıÓ‹˜ ·˘Ù‹ ΛÓËÛË ‰ÂÓ ‰È·ÎÔÙfiÙ·Ó Î·ıfiÏÔ˘ ÁÈ· ¤Ó· ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·; ∂ÎÙfi˜ fiÏˆÓ ·˘ÙÒÓ, ·Ó ›¯Â ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÛÙË ™˘Ú›· Î·È ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ, ı· ›¯Â ÂÍ·ÛÊ·ÏÈÛÙ› ·fi ÙfiÙÂ Ë ‰È¿‚·ÛË ÙÔ˘ πÛıÌÔ‡ ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙. √È ∂˘Úˆ·›ÔÈ, ·ÓÙ› Ó· ‰ÈÂÍ¿ÁÔ˘Ó Â› ·ÈÒÓ˜ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Ì ÙËÓ πÓ‰È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Î¿ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Ì·ÎÚ‡ Ù·Í›‰È Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ∞ÎÚˆÙ‹ÚÈÔ Ù˘ ∫·Ï‹˜ ∂Ï›‰·˜, ı· ›¯·Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÌÂٷʤÚÔ˘Ó Û˘ÓÙÔÌfiÙÂÚ· Ù·
[14]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ ¿Á·ÏÌ· ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘ ¤Íˆ ·fi ÙË ÌËÙÚfiÔÏË ∞ıËÓÒÓ. √ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ·ÂÈÏ‹. ™›ÁÔ˘Ú· Ë ∂˘ÚÒË Âӈ̤ÓË ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·ÔÙÚ¤„ÂÈ ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘. GEORGIOS KOLLIDAS/ SHUTTERSTOCK
ÂÌÔÚ‡̷ٷ ̤ۈ ÙÔ˘ ÈÛıÌÔ‡, ÏÂÔÓ¤ÎÙËÌ· Ô˘ ·¤ÎÙËÛ·Ó ÌfiÏȘ ÛÙÔ˘˜ ÓÂfiÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜1. 줂·È·, ÔÏÏÔ› ı· Ô˘Ó fiÙÈ Ì ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·fi ÙÔ˘˜ ηıÔÏÈÎÔ‡˜ ∂˘Úˆ·›Ô˘˜ ı· ÌÂÙ·Ê˘Ù¢fiÙ·Ó Û ·˘Ùfi Ô ‰˘ÙÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ Î·È ı· ıÚÈ¿Ì‚Â˘Â Ô ¿·˜. ∂Ô̤ӈ˜, ‰ÂÓ ‚Ï¤Ô˘Ó ÔÈÔ ı· ‹Ù·Ó ÙÔ fiÊÂÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ·fi ÙËÓ ÂÈÛÚÔ‹ ÙfiÛÔ ÔÏÏÒÓ ÍÂÓÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ. ™‡Ìʈӷ Ì ÙË ‰È΋ Ì·˜ ¿Ô„Ë, Ì ÙÔ Ó· ηٷÎÚ›ÓÔ˘Ì ÙËÓ ∂˘ÚÒË ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ÚfiÏ·‚ ‹ ‰ÂÓ ·Ó¤ÙÚ„ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË, fiˆ˜ ‰ÂÓ ¤·„·Ó Ó· ÙËÓ Î·Ù·ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÁÈ· 400 ¯ÚfiÓÈ· ÔÈ ÚfiÁÔÓÔ› Ì·˜, ÂÓÓÔÔ‡ÌÂ, fiˆ˜ Î·È ·˘ÙÔ›, fiÙÈ ı· ¤Ú ӷ Á›ÓÂÈ ÌÈ· Û˘ÓÂÙ‹ Î·È ÚÔÛÂÎÙÈ΋ ¤̂·ÛË ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ Ù˘, Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ·fi ÌfiÓË Ù˘ Ó· ÂÈʤÚÂÈ Ù· ÚÔ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙ· ÛˆÙ‹ÚÈ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·.
√‡Ù ÈÛÙ‡ԢÌ fiÙÈ Ô ÓÂfiÙÂÚÔ˜ ÎfiÛÌÔ˜ ‹Ù·Ó ·Ó›Î·ÓÔ˜ Ó· Âȉ›ÍÂÈ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· Û‡ÓÂÛË Î·È ÛˆÊÚÔÛ‡ÓË, ·ÊÔ‡ ›¯ÓË ÙÔ˘˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ‹‰Ë ÛÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Î·Ù·ÎÙËÙÒÓ ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ·. √‡Ù ÔÈ μÈÏ·ډԢ›ÓÔÈ Ô‡Ù ÔÈ §·ÚfiÛ˜ Ô‡Ù ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› Î‹Ú˘Í·Ó ¿ÛÔÓ‰Ô fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜. §¤ÁÔÓÙ·˜, ÏÔÈfiÓ, fiÙÈ Ë ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË ¤Î·Ó ÙfiÙ ÌÂÁ¿ÏÔ Ï¿ıÔ˜ Ô˘ ‰ÂÓ Âȯ›ÚËÛ ÛÔ‚·Ú¿ Ó· ‰È·Ï‡ÛÂÈ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ȉڇÔÓÙ·˜ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Î·È ÈÛ¯˘Úfi ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÂÓÓÔԇ̠¤Ó· ÎÚ¿ÙÔ˜ Ô˘ ı· ·ÈÛı·ÓfiÙ·Ó ÛÙÔȯÂȈ‰Ò˜ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙ› Ì ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, Ó· Û‚·ÛÙ› Ù· ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ Î·È Ó· ÙÔ˘˜ οÓÂÈ Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙÔ‡Ó ÛÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË. ∂›Ó·È ÔÏÔÊ¿ÓÂÚÔ fiÙÈ, ·Ó ›¯Â
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [15]
‰È·ÌÔÚʈı› ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ηٿÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜ ·Ó·ÁηÛÙÈο ı· ‰È·ÎÚÈÓfiÙ·Ó ¯¿ÚË ÛÙË ÁÏÒÛÛ·, ÛÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ, ÛÙËÓ Â˘Ê˘˝· Î·È ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ‰ÂÓ ı· ¿ı·ÈÓ ÙȘ Ӥ˜ Î·È ·Ó‹ÎÔ˘ÛÙ˜ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ 400 ¯ÚfiÓˆÓ, ‰ÂÓ ı· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ˘Ô‚·ıÌ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÏËı˘ÛÌfi, ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Î·È ËıÈ΋ ÙÔ˘ ‰È·ÌfiÚʈÛË. ∞ÂÓ·ÓÙ›·˜, ı· Û˘Ó¤¯È˙ ӷ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Ì ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ηÈ, ·ÔÎÙÒÓÙ·˜ ‰‡Ó·ÌË, ‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔ, fiˆ˜ Û‹ÌÂÚ·, Ó· ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹, ·ÏÏ¿ ı· ηÙ›¯Â ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÌÈ· ı¤ÛË ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓË Î·È ·ÓÙ¿ÍÈ· ÙˆÓ ÚÔ·ÈÒÓÈˆÓ ·ÁÒÓˆÓ Î·È ÚÔÛ‰ÔÎÈÒÓ ÙÔ˘. ªÈ· ‡ÏÔÁË ¤ÓÛÙ·ÛË ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÈ ÛÙËÓ ·Ó·Û΢·Ṳ̂ÓË ·˘Ù‹ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿Û·Ì ÁÈ· Ó· ÁÏ˘Î¿ÓÔ˘Ì ϛÁÔ Ù· ¯Â›ÏË ÙˆÓ ÚÔÁfiÓˆÓ Ì·˜ Ô˘ ·Ó·ÁοÛÙËηÓ, 12 ÁÂÓȤ˜ ÚÈÓ, Ó· ÈÔ˘Ó ÙÔ ÈÎÚfi ÔÙ‹ÚÈ. ◊Ù·Ó ¿Ú·ÁÂ Ë ∂˘ÚÒË ÙfiÙ Û ı¤ÛË Ó· Ì·Ù·ÈÒÛÂÈ ÙÔ ·ÔÙÚfi·ÈÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜; ΔÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ··ÈÙÔ‡Û ‚¤‚·È· ‚·ı‡ÙÂÚË ÁÓÒÛË ÙˆÓ ÁÂÓÈÎÒÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÂÓfiÙËÙ·, ÙËÓ ÔÔ›· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û ı¤ÛË Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ÙÔ ·ÎfiÌË Î˘ÔÊÔÚÔ‡ÌÂÓÔ Î·È fi¯È ÔÚÈÛÙÈο ‰È·ÌÔÚʈ̤ÓÔ Û‡ÌÏÂÁÌ· ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÂÈÎÚ·ÙÂÈÒÓ. ∞Ó Û‹ÌÂÚ· Ë ¢‡ÛË Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ Ì ÎfiÔ Ó· Û˘ÌʈӋÛÂÈ ÛÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ‰‡ÛÎÔÏ· ÌÔÚԇ̠ӷ ‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ ‹Ù·Ó Û ı¤ÛË Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÚÈÓ ·fi 400 ¯ÚfiÓÈ·, fiÙ·Ó Ë ÔÏÈÙÈ΋ Û‡ÓÂÛË ‹Ù·Ó ÈÔ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË, ÂÓÒ Ù· ¢ÙÂÏ‹ ÙÔÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÈÔ ÂÚ›ÏÔη Î·È ÈÛ¯˘Ú¿ ·fi fi,ÙÈ Û‹ÌÂÚ·. ∏ ∂˘ÚÒË, ÏÔÈfiÓ, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÈηӋ Ó· Û˘ÓÙÔÓ›ÛÂÈ Ì ۈÛÙfi ÙÚfiÔ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘. ∞fi ÌfiÓ˜ ÙÔ˘˜ fï˜ ÔÈ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó οÙÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÈηӤ˜ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ Ô˘ ÂÓ¤ÛÎË„Â ·fi ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. √ √˘Ó˘¿‰Ë˜2 ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ηٷÙÚfiˆÛ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜Ø Ô ™ÎÂÓÙ¤Ú-̤˘ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ Û˘Ó¤ÙÚÈ„Â ‹ ÙÔ˘˜ ·Ó¿ÁηÛ ӷ ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÓØ Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ¤ÊÂÚ Û ‰‡ÛÎÔÏË ı¤ÛË ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′. ∂ÈÙÚ¤ÂÙ·È, ÏÔÈfiÓ, Ó· ·ÌÊÈ‚¿ÏÏÔ˘Ì fiÙÈ ¤Ó· ÁÂÓÓ·›Ô ÂÁ¯Â›ÚËÌ· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ‰ÂÓ ı· ‰È¤Ï˘Â Û·Ó ÈÛÙfi ·Ú¿¯Ó˘ ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÎÈ¿¯ÙÚÔ; øÛÙfiÛÔ, ÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ ‰ÂÓ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÙ¤ ·Î·Ù·Ó›ÎËÙÔÈ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙËÓ ›‰È· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘˜. √ ªˆ¿ÌÂı μ′ ‚·Û›Ï„ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1481, ‰ËÏ·‰‹ ¿Óˆ ·fi 37 ÔÏfiÎÏËÚ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, Î·È Î˘Ú›Â˘Û ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·˘Ùfi ÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘
ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·˜, ÙËÓ ∞Ï‚·Ó›·, ÙËÓ ∂‡‚ÔÈ·, ÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘. ŸÌˆ˜ ·Ó Î·È ‰ÂÓ Â›¯Â ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜, ÙÔ˘˜ √‡ÁÁÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÈfiÙ˜ Ù˘ ƒfi‰Ô˘, ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ ÔÏÔÎÏËÚÒÛÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ¶ÔÏÈfiÚÎËÛ ÙË ƒfi‰Ô ÙÔ 1480, Ì ÙÔ Ó·‡·Ú¯Ô ªÂ˙› ·Û¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ϤÁÂÙ·È fiÙÈ ·Ó‹Î ÛÙË ÁÂÓÈ¿ ÙˆÓ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ, ·ÏÏ¿ ·ÔÎÚÔ‡ÛÙËΠ¤ÂÈÙ· ·fi ÂÈÛÌ·ÙÈΤ˜ ÂÈı¤ÛÂȘ ‰‡Ô ÌËÓÒÓ, ÂÓÒ ÙÔ ÓËÛ› ΢ÚȇıËΠÙÂÏÈο Á‡Úˆ ÛÙÔ 1523, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ∞′. ∏ ∫‡ÚÔ˜ ˘Ô‰Ô˘ÏÒıËΠÙÔ 1570 ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì μ′, Ë ∫Ú‹ÙË ÌfiÏȘ 100 ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÙÔ 1669, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ªˆ¿ÌÂı ¢ ¢′,, ÂÓÒ Ù· ∂Ù¿ÓËÛ· ÔÙ¤. ∫·È, ¿ÏÈ, ÙÔ 1687 ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó μ′ Ë μÂÓÂÙ›· ·Ó¤ÎÙËÛ ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÔÚÈÛÙÈο ° ÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ·˘Ù‹ ÙÔ 1715, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù °′, 100 ÌfiÏȘ ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ·fi ÙË ÌÂÁ¿ÏË ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. ∞fi fiÏ· fiÛ· ·Ó·Ê¤Ú·Ì ·Ú·¿Óˆ Û˘Ó¿ÁÂÙ·È ÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ Ë ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË fiÊÂÈÏÂ, Â͢ËÚÂÙÒÓÙ·˜ Ù· ‰Èο Ù˘ ÌÂÁ¿Ï· Û˘ÌʤÚÔÓÙ·, Ó· ηٷχÛÂÈ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ηıÒ˜ ‰È¤ıÂÙ ÙȘ ··ÈÙÔ‡ÌÂÓ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÁÈ· ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡, ÂÓÒ ÛÙÂÚÔ‡ÓÙ·Ó ÌfiÓÔ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Û‡ÓÂÛË. ∞fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ fï˜ Ô˘ Ë ›‰È· ›¯Â ‰È·Ú¿ÍÂÈ ¤Ó· ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÛÊ¿ÏÌ·, ı· ¤Ú ӷ ‰Â›¯ÓÂÈ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÂÈ›ÎÂÈ· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙ· ÛÊ¿ÏÌ·Ù· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜.
¶·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ· ∞ÚÎÂÙ¤˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ ˘¤Î˘„·Ó ÛÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÂÓÒ Î¿ÔȘ ¿ÏϘ ›¯·Ó ˘ÔÙ·¯ı› ÚÈÓ ·fi ÙÔ 1453Ø ˆÛÙfiÛÔ, Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ∞˘Ùfi Â›Ó·È ÏÔÁÈÎfi, ÁÈ·Ù› Ì ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ‰ڷÈÒıËΠÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¤Ú·Û ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚȷگ›Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙfiÙ ÙÔ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi Î·È ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ÙÔ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ·Ù¤Ú˜ Ì·˜ ‰ÂÓ ·Ô‰¤¯ÙËÎ·Ó ·fiÏ˘Ù· ÙË Ó¤· ηٿÛÙ·ÛË Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ. ∞ÚÎÂÙÔ› ÍÂÓÈÙ‡ÙËηÓ, ÂÓÒ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ˘¤Î˘„·Ó ·Ó·ÁηÛÙÈο, ·ÏÏ¿ ›Ù ‰È·Ì·ÚÙ‡ÚÔÓÙ·Ó Û˘Ó¯Ҙ ›Ù ÂÍÂÁ›ÚÔÓÙ·Ó Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜, fiÙ·Ó Ë Û˘Á΢ڛ· ‹Ù·Ó ηٿÏÏËÏË. √È ÌfiÓÔÈ Ô˘ ‰ÂÓ ˘ÔÙ¿¯ıËÎ·Ó ÔÙ¤ ‹Ù·Ó ÔÈ ÂÚ›ÊËÌÔÈ ÎϤÊÙ˜, ÂÓÒ fiÛÔÈ ·Ô‰¤¯ÙËÎ·Ó ÔÚÈÛÙÈο ÙË Ó¤· ηٿÛÙ·ÛË Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ‹Ù·Ó ÂΛÓÔÈ Ô˘ Ì ÙÔÓ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi ÙÔ˘˜ ÚÔÛ¯ÒÚËÛ·Ó ÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ Ù˘.
[16]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [17]
°È· ÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ·ÊÔṲ́˜ Î·È ÙËÓ ·Ú¯È΋ Ê¿ÛË ÙÔ˘ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë ÌÈÏ‹ÛÂÈ, ÔfiÙ ÙÒÚ· ı· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ì ÙËÓ ÂͤÏÈÍ‹ ÙÔ˘ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. °ÓˆÚ›Û·Ì ÙȘ ·Èٛ˜ Î·È Ì¿ı·Ì ÙÔ ÛÎÔfi ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËΠÙÔ Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, ·ÏÏ¿ ·Ó·‚¿Ï·Ì ÙfiÙ ӷ ÂÎı¤ÛÔ˘Ì ٷ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛ‹ ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù› ·˘Ù‹ ÔÚÈÛÙÈÎÔÔÈ‹ıËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË. ∞Ú¯Èο, οı ¯ÚfiÓÔ, 1.000 ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ‹Ù·Ó Ù· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘Ï· Ô˘ ·Ú¿˙ÔÓÙ·Ó Ì οı ÙÚfiÔ -›Ù ·fi ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ›Ù ·fi ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜- Î·È ÂÍÈÛÏ·Ì›˙ÔÓÙ·Ó Ì ÙË ‚›· ÁÈ· Ó· ·Ó·ÙÚ·ÊÔ‡Ó ˆ˜ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ. ∫·ÙfiÈÓ, ÔÈ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ó·ÚÔ‡˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ¤Ó· ‰È¿Ù·ÁÌ· ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù ∞′ Á‡Úˆ ÛÙÔ 1362, ·Ê·ÈÚÔ‡ÓÙ·Ó ˆ˜ ÙÔ ¤Ó· ¤ÌÙÔ Ù˘ Û˘ÓÔÏÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ Ï›·˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ∫ÔÚ¿ÓÈ. ∞˘Ùfi ÁÈÓfiÙ·Ó ¤ÂÈÙ· ·fi οı ηٿÎÙËÛË. ΔËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù μ′ ÙÔ ¿ÚÈÛÙÔ ·˘Ùfi ÛÒÌ· ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ‹‰Ë ·fi 6.000 ¤ˆ˜ 10.000 ¿Ó‰Ú˜. ∞ÚÁfiÙÂÚ· ηıÈÂÚÒıËÎÂ Ë Ù·ÎÙÈ΋ ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘ÏˆÓ ÛÙȘ ηٷÎÙË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÙËÓ ÔÔ›· ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ÔÈ ÚfiÁÔÓÔ› Ì·˜ ÔÓfiÌ·˙·Ó ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·. ¶fiÙ ÓÔÌÔıÂ- ™ÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙÔ ªÏ Δ˙·Ì›. Ù‹ıËΠ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÙÔ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂØ ›Ûˆ˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ BLAZE986/ ªˆ¿ÌÂı μ′. √ÚÈÛÙÈο fï˜ ÂÈ‚Ï‹ıËΠÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· SHUTTERSTOCK ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì ∞′ Î·È ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ∞′. ΔfiÙ ÔÚ›ÛÙËΠfiÙÈ Ë Ù·ÎÙÈ΋ ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘ÏˆÓ ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ı· ÁÈÓfiÙ·Ó Î¿ı ÂÓÙ·ÂÙ›·. ™‡ÓÙÔÌ· fï˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ÈÔ Û˘¯Ó¿, οı ÙÂÙÚ·ÂÙ›·, ¤ÂÈÙ· οı ÙÚÈÂÙ›·, οı ‰ÈÂÙ›· Î·È ÙÂÏÈο οı ¯ÚfiÓÔ Î·È Î¿ı ÊÔÚ¿ Ô˘ ˘‹Ú¯Â ·Ó¿ÁÎË. √ ÊfiÚÔ˜ ·›Ì·ÙÔ˜ ÂÈ‚·ÏÏfiÙ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙȘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ·گ›Â˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÛÙËÓ ∞Ï‚·Ó›·, ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·. √ÚÈṲ̂Ó˜ ÌfiÓÔ ÂÚÈÔ¯¤˜ ‹Ù·Ó ··ÏÏ·Á̤Ó˜, fiˆ˜ Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Ô °·Ï·Ù¿˜ Î·È Ë ƒfi‰Ô˜. ∏ ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÁÈÓfiÙ·Ó Ì ÙÔÓ ÂÍ‹˜ ÙÚfiÔ: ™Â οı ÙfiÔ Ô˘ ¤Ú ӷ ÊÔÚÔÏÔÁËı› ¤ÊÙ·Ó ¤Ó·˜ ÏÔ¯·Áfi˜ ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, Ô˘ Û˘Óԉ¢fiÙ·Ó ·fi ¤Ó· Áڷʤ· Î·È ¤ÊÂÚ ̷˙› ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ÊÈÚÌ¿ÓÈ. √ ˘Â‡ı˘ÓÔ˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ fiÊÂÈÏ ӷ ÙÔ˘ ‰ÒÛÂÈ Î·Ù¿ÏÔÁÔ Ì fiϘ ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ, ÂÓÒ Î¿ı ·Ù¤Ú·˜ ‹Ù·Ó ˘Ô¯Úˆ̤ÓÔ˜ Ó· ‰ËÏÒÛÂÈ fiÛÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ›¯Â Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÁÈ· Ó· ‰È·Ï¤ÍÂÈ Ô ÏÔ¯·Áfi˜. ∞Ú¯Èο ·fi ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ Î¿ı ÙfiÔ˘ ·Ê·ÈÚÔ‡Û·Ó ÙÔ ¤Ó· ¤ÌÙÔ, ·ÚÁfiÙÂÚ· fï˜ ‰È¿ÏÂÁ·Ó fiÛ· ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·Ó, Î·È ¿ÓÙÔÙ ٷ ÈÔ fiÌÔÚÊ· Î·È Ù· ÈÔ ˘ÁÈ‹. ∫·Ù¿ ·ÚfiÌÔÈÔ ÙÚfiÔ Ù· ·ÏÈfiÙÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· ¤·ÈÚÓ·Ó ¤Ó· ÌfiÓÔ ·ÁfiÚÈ ·fi οı ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·, ·ÏÏ¿
[18]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∞ÂÈÎfiÓÈÛË ÁÂÓÈÙÛ¿ÚÔ˘, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ 17131714, ·fi ÙÔÓ Le Hay. PHILIP DE BAY/ HISTORICAL PICTURE ARCHIVE/CORBIS/ APEIRON
Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ‰‡Ô Î·È ÙÚ›·, ·ÎfiÌË Î·È ÙÔ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ·ÁfiÚÈ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÚˆÙ‡ÙÂÚ· ÂÍ·ÈÚÔ‡ÓÙ·Ó. ∞Ú¯Èο ‰È¿ÏÂÁ·Ó ·ÁfiÚÈ· ¤ÍÈ ‹ ÂÙ¿ ÂÙÒÓ, ηÙfiÈÓ fï˜ Î·È ‰¤Î· ¤ˆ˜ ‰Âη¤ÓÙ ÂÙÒÓ. Δ· ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù· ·˘Ù¿ Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ·Ô‰Â›¯ıËÎ·Ó ÛÎÏËÚ¿, ·ÏÏ¿ ¤ÁÈÓ·Ó ·ÎfiÌË ÛÎÏËÚfiÙÂÚ· ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ Î·Ù·¯Ú‹ÛÂˆÓ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙˆÓ ˘·ÏÏ‹ÏˆÓ Ô˘ ›¯·Ó ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘˜. ÕÚ·˙·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·È‰È¿ ·fi fiÛ· ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·Ó Î·È Ù· ˘fiÏÔÈ· Ù· Ô˘ÏÔ‡Û·Ó ˆ˜ ‰Ô‡ÏÔ˘˜, ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÏÔ‡ÛÈÔ˘˜ Ó· ÏËÚÒÛÔ˘Ó Î·È Ó· ÁÏÈÙÒÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜, οÙÈ Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· οÓÔ˘Ó ÔÈ ÊÙˆ¯Ô›. √È ‰˘ÛÙ˘¯ÈṲ̂ÓÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÓfiÌÈ˙·Ó fiÙÈ ı· ͤÊ¢Á·Ó ·fi ·˘Ù‹ ÙË Û˘ÌÊÔÚ¿ ·ÓÙÚ‡ÔÓÙ·˜ Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ËÏÈΛ· ÙˆÓ ÔÎÙÒ, ÙˆÓ ÂÓÓ¤· Î·È ÙˆÓ ‰¤Î· ÂÙÒÓ. ŸÌˆ˜ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ÙÂÏ›ˆ˜ ·ÓÒÊÂÏÔ, ÁÈ·Ù› Î·È ·˘Ù¿ Ù· ¤·ÈÚÓ·Ó, Î·È fi¯È ÌfiÓÔ Û ËÏÈΛ· Ô˘ Ô Á¿ÌÔ˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ıˆÚËı› ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ì¤¯ÚÈ Ù· 20 Î·È Ù· 24 ¯ÚfiÓÈ·. ¢ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó ·˘Ùfi ÙÔ Î·Îfi, ·ÎfiÌË Î·È ·Ó ·Û¿˙ÔÓÙ·Ó ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi Ì ÙË ı¤ÏËÛ‹ ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù› Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ‰ÂÓ ‹ıÂÏ ÌÂ Î·Ó¤Ó·Ó ÙÚfiÔ Ó· ÌÂȈı› Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÛÙÚ·Ù‡ÛÈ̈Ó. ™Ò˙ÔÓÙ·Ó ÌfiÓÔ fiÛÔÈ Î·ÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÛÙ· ·Ú¿ÏÈ· Î·È ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ‰È·Ê‡ÁÔ˘Ó Ì ٷ ·È‰È¿ ÙÔ˘˜ ΢ڛˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÂÓÂÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ŸÛÔÈ ¿ÏÈ ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Ó· ·ÓÙÈÛÙ·ıÔ‡Ó ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÈı·Û‡ÔÓÙ·Ó Ì ÙË ‚›·. ŒÙÛÈ, ÏÔÈfiÓ, ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÍÈÔ ·ÔÚ›·˜ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ‚‚·ÈÒÓÂÈ Ô °ÂÚÌ·Ófi˜ ·˘ÙfiÙ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ °¤ÚÏ·¯, fiÙÈ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ‰˘ÛÙ˘¯ÈṲ̂Ó˜ ÌËÙ¤Ú˜ ‡„ˆÓ·Ó Ù· ¯¤ÚÈ· ÛÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi Î·È ÂÎÏÈ·ÚÔ‡Û·Ó ÙÔÓ ⁄„ÈÛÙÔ Ó· ¿ÚÂÈ Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ¤ÛÔ˘Ó ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ·›ÛÙˆÓ. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ ·›ÛıËÌ· Ù˘ ȉÈÔÙ¤ÏÂÈ·˜ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ‰˘Ó·Ùfi ÛÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ÒÛÙÂ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô °¤ÚÏ·¯ ÈÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È fiÙÈ ¿ÏÏÔÈ ÁÔÓ›˜ ·Ú¤‰È‰·Ó Úfiı˘Ì· ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜, Ô˘ ·Ó˘ÔÌÔÓÔ‡Û·Ó Ó· ·ÔÏ·‡ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÏÔ‡ÛÈ· ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡. ª¿ÏÈÛÙ·, ÙÔ Î·Îfi ¤ÊÙ·Û Û ٤ÙÔÈÔ ÛËÌ›Ô, ÒÛÙ ÙÔ 1554 Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË
¢ÔÌ›ÓÈÎÔ˜ ΔÚ‚È˙¿ÓÔ˜ ·Ó¤ÊÂÚ fiÙÈ ÙÔ ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·, Ô˘ ÚˆÙ‡ÙÂÚ· ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û˘ÌÊÔÚ¿, ηٿÓÙËÛ ӷ ıˆÚÂ›Ù·È Â˘Ù‡¯ËÌ·. °È· Ó· ÂÍËÁ‹ÛÔ˘Ì οˆ˜ ·˘Ùfi ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ, Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ì ¿Óˆ ·fi fiÏ· fiÙÈ, fiÛÔ ÌÂȈÓfiÙ·Ó Ë ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓˆÓ, ÙfiÛÔ ÂÓÈÛ¯˘fiÙ·Ó ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·›ÛıËÛË fiÙÈ ÌfiÓÔ ·˘ÙÔ› ÛÙ‹ÚÈ˙·Ó ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·, ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ó· ÂϤÁ¯Ô˘Ó Î·È ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. ª¿ÏÈÛÙ·, ¤ÁÈÓ·Ó ÙfiÛÔ ÂÈΛӉ˘ÓÔÈ, ÒÛÙ ÙÔ 1581 ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ¤ÌÂÓ·Ó ÌfiÓÔ 4.000 ·fi ·˘ÙÔ‡˜, ÂÓÒ fiÛÔÈ Î·Ù¤Ï˘·Ó ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ÂΛ ‰ÂÓ ÍÂÂÚÓÔ‡Û·Ó ÔÙ¤ ÙÔ ¤Ó· ÙÚ›ÙÔ ÙÔ˘ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ù˘ fiÏ˘. √È ˘fiÏÔÈÔÈ, ‰È·ÛÎÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ˆ˜ ·ÛÙ˘ÓÔÌÈÎÔ› ʇϷΘ, Ù˘Ú·ÓÓÔ‡Û·Ó ·ÓÂϤËÙ· ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜. ∂ÈϤÔÓ, Ù· ÈÔ ¤Í˘Ó· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘Ï· ‰ÂÓ Î·Ù·Ù¿ÛÛÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi, ·ÏÏ¿ ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó ÈÛÏ·ÌÈ΋ ·È‰Â›· Î·È ÚÔ¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙ· ·ÓÒٷٷ ·ÍÈÒÌ·Ù·. ∂Ô̤ӈ˜, Ù· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘Ï· -›Ù ˆ˜ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ Â›Ù ˆ˜ ·ÓÒÙÂÚÔÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ›ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ› ¤ÁÈÓ·Ó ÔÈ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÔ› ·ÚÈÔÈ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÚÔηÏÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙÔ ÊıfiÓÔ ÙˆÓ ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ. ŒÓ·˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˜ ¤ÏÂÁ ÛÙÔÓ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜ √‡ÁÁÓ·‰: «∂ÓÒ ÔÈ ÁÈÔÈ ÙˆÓ ¿ıÏÈˆÓ ¯ˆÚÈÎÒÓ ËÁ·›ÓÔ˘Ó ÛÙ· ·Ï¿ÙÈ· Î·È Á›ÓÔÓÙ·È ÌÂÁ¿ÏÔÈ Î·È ÙÚ·ÓÔ›, Ù· ‰Èο Ì·˜ ·È‰È¿ ·Ú·ÁΈӛ˙ÔÓÙ·È Î·È ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·È Ó· Á›ÓÔ˘Ó ˘ËÚ¤Ù˜ ÙÔ˘˜». ΔÔ ·Ú¿‰ÔÍÔ Â›Ó·È fiÙÈ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ‹ıÂÏ·Ó ÙfiÛÔ Ôχ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Î·Ï‹, fiˆ˜ ÓfiÌÈ˙·Ó, Ù‡¯Ë ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ, ÒÛÙ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ó· ‰·Ó›˙Ô˘Ó Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜, ÌfiÓÔ Î·È ÌfiÓÔ ÁÈ· Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ. ŒÙÛÈ, ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙÔ ÛÒÌ· ·˘Ùfi Ù· Ú·ÁÌ·ÙÈο ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘Ï· ‹Ù·Ó ÏÈÁfiÙÂÚ· ·fi ÙÔ˘˜ Ó·ÚÔ‡˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Ô˘ ›¯·Ó ·ÚÂÈÛÊÚ‹ÛÂÈ Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ·Ú·¿Óˆ. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ fï˜ ÌÂÈÒıËÎÂ Î·È Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ·Í›· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ. √ ª·ÚηÓÙÒÓÈÔ˜ μ¿Ú‚·ÚÔ˜, ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ¤ÁÚ·Ê ÙÔ 1573:
ΔÔ 1453 ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ‰ڷÈÒıËΠÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¤Ú·Û ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚȷگ›Ô, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [19]
«ªfiÓÔ ÔÈ ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ¤·ÈÚÓ·Ó ¤ÌÌÈÛı˜ ı¤ÛÂȘ Î·È ÌÂÁ¿Ï· ·ÍÈÒÌ·Ù· ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. ΔÒÚ· fï˜ ηٿÊÂÚ·Ó Ó· ·ÚÂÈÛÊÚ‹ÛÔ˘Ó Û ·˘Ù‹ Î·È ΔÔ˘ÚÎfiÔ˘Ï·, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ı· ÚÔηϤÛÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ˙ËÌÈ¿ ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜». º˘ÛÈο, ‰ÂÓ ¤ÂÛ ¤Íˆ Û ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ÙËÓ Úfi‚Ï„Ë. Δ· ΔÔ˘ÚÎfiÔ˘Ï· fi¯È ÌfiÓÔ ‰ÂÓ Â›ıÔÓÙ·Ó Ó· ˘Ô‚ÏËıÔ‡Ó ÛÙËÓ ›‰È· ·˘ÛÙËÚ‹ ÂÈı·Ú¯›· Î·È ·Ó·ÙÚÔÊ‹ Ì ٷ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘Ï·, ·ÏÏ¿ ‹ıÂÏ·Ó Î·È Ó· ·ÓÙÚ‡ÔÓÙ·È, οÙÈ Ô˘ ‰ÂÓ ÂÈÙÚÂfiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚÔ˘˜ ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·. ∞fi ÙfiÙ fï˜, Î·È ÂȉÈο ·fi ÙÔ 1567, ÙÔ ÛÒÌ· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·Ó·ÓÂÒÓÂÙ·È ·fi Ù· ›‰È· ÙÔ˘˜ Ù· ·È‰È¿ Î·È Ó· ÌÂÁ·ÏÒÓÂÈ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· fï˜ Ó· ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‰È·ÊıÔÚ¿. ª¤¯ÚÈ ÙÔ 1637 ÔÈ ¤ÌÌÈÛıÔÈ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ ·fi 12.000 ¤ÊÙ·Û·Ó ÙÔ˘˜ 46.000 Î·È ÔÈ ÌÈÛıÔ› ÙÔ˘˜ ÂÍ¿ÓÙÏËÛ·Ó ÙÔ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi Ù·Ì›Ô. ™Â ·˘ÙÔ‡˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘ÌÂ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÙfiÛÔ˘˜ ¿ÌÈÛıÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ¯ÚËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·˜ Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ¿ÏÏ· Ï¿ÁÈ· ̤۷, ÂÁÁÚ¿ÊÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ηٷÏfiÁÔ˘˜ ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ÁÈ· Ó· ·ÔÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ù· ÔʤÏË Î·È Ù· ÚÔÓfiÌÈ¿ ÙÔ˘˜. ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ·ÎfiÌË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô √ÛÌ¿Ó μ′ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ·ÓÙÈηٷÛÙ‹ÛÂÈ ·˘Ù¿ Ù· ¿¯ÚËÛÙ· ϤÔÓ Ù¿ÁÌ·Ù· Ì ∞ÈÁ‡ÙÈÔ˘˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔ˘˜. ŸÙ·Ó fï˜ Ë ·fiÊ·Û‹ ÙÔ˘ ¤ÁÈÓ ÁÓˆÛÙ‹, ͤ۷Û ÌÈ· ÊÔ‚ÂÚ‹ ÛÙ¿ÛË, Ë ÔÔ›· ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ÙÔ 1622 Ì ÙÔ ÊfiÓÔ ÙÔ˘ ¿Ù˘¯Ô˘ ÂΛÓÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. ∏ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ‹Ù·Ó Ë ÚÒÙË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›·. √ ‰È¿‰Ô¯fi˜ ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù ¢′ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ·Ó·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ· Î·È ÙÔ 1638 ηٿÚÁËÛ ÂÓÙÂÏÒ˜ ÙÔ ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ÙÔ ÛÒÌ· ‰È·ÙËÚ‹ıËΠ̤¯ÚÈ Ù· ÓÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiÓÈ·, fiÙ·Ó ÙÔ 1826 Ô ª·¯ÌÔ‡Ù μ′ ÙÔ ‰È¤Ï˘Û ÂÓÙÂÏÒ˜. ŸÛÔ ÚÒÈÌ· Î·È ·Ó ηٷÚÁ‹ıËΠÙÔ ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·, fiÛÔ Î·È ·Ó Ô ıÂÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ÂÎÊ˘Ï›ÛÙËΠ·ÎfiÌË ÈÔ ÓˆÚ›˜, ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ͯӿÌ fiÙÈ ÁÈ· ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜ Ë Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ·fi ¯ÚÈÛÙÈ·ÓfiÔ˘Ï· ÁÈÓfiÙ·Ó Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ·. ∞Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi fiÙÈ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÔ ÛÒÌ· ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó Î·Ù¿ ̤ÛÔ fiÚÔ ·fi 15 ¤ˆ˜ 20.000 ¿Ó‰Ú˜ Î·È ·Ó ÛÎÂÊÙԇ̠fiÙÈ ÔÈ fiÏÂÌÔÈ ‹Ù·Ó ·Î·Ù¿·˘ÛÙÔÈ, ÂÓÒ ÔÈ ÙÚfiÔÈ ÂÚ›ı·Ï„˘ Î·È ıÂڷ›·˜ ·ÙÂÏ›˜, ‡ÏÔÁ· ÌÔÚԇ̠ӷ Ô‰ËÁËıԇ̠ÛÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ Î¿ı ¯ÚfiÓÔ ¯·ÓfiÙ·Ó ÙÔ ¤Ó· ٤ٷÚÙÔ Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ ·˘Ù‹˜, Î·È ÂÔ̤ӈ˜ ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ·ÔÛ¿ÛıËÎ·Ó Û˘ÓÔÏÈο ·fi ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÁÈ· Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·È fiÙÈ ¤ÊÙ·Ó·Ó ÂÚ›Ô˘ ÙÔ ¤Ó·
[20]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [21]
ÂηÙÔÌ̇ÚÈÔ. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ͯӿÌ fiÙÈ ÔÈ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ ‰ÂÓ ·ÓÙÚ‡ÔÓÙ·Ó Î·È fiÙÈ ‹Ù·Ó Ù· ÈÔ fiÌÔÚÊ· Î·È Â‡ÚˆÛÙ· ·È‰È¿. ∂Ô̤ӈ˜, ÙÔ ¤Ó· ÂηÙÔÌ̇ÚÈÔ ‰ÂÓ ÂÎÚÔÛˆÔ‡Û ¿ÙÔÌ· ·ÏÏ¿ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ. ∏ Ì›ˆÛË, ÏÔÈfiÓ, ÙÔ˘ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ Î·È ·Ó·ÏÔÁÈο ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ‹Ù·Ó ·Ó˘ÔÏfiÁÈÛÙË, ÔˆÛ‰‹ÔÙ fï˜ ÙÂÚ¿ÛÙÈ·.
Δ· ÌÂÁ¿Ï· ·ÍÈÒÌ·Ù· ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÚÔÛËÏ˘ÙÈṲ̂ÓÔ˘˜ √ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËΠÛÙÔ˘˜ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔ˘˜. Ÿˆ˜ ÂÍËÁ‹Û·Ì ‹‰Ë, ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ·Û¿ÛıËÎ·Ó ÂÎÔ‡ÛÈ· ‹ ·ÎÔ‡ÛÈ· ÙÔ Ìˆ·ÌÂı·ÓÈÛÌfi. √ ΢ÚÈfiÙÂÚÔ˜ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ’ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Î·Ù¿ ηÓfiÓ· ·Ú·¯ˆÚÔ‡Û ٷ ·ÓÒٷٷ Î·È ÂÈÎÂÚ‰¤ÛÙÂÚ· ·ÍÈÒÌ·Ù· Û ÔÌÔıÚ‹ÛÎÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ fï˜ ›¯·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ηٷÁˆÁ‹, fiˆ˜ ›‰·Ì ӷ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜. Δ· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÂÈ΢ÚÒÓÔ˘Ó Û·Ê¤Ûٷٷ ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· ·˘Ù‹. ∞fi ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′, ÔÈ Ù¤ÛÛÂÚȘ ‹Ù·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ‰‡Ô ŒÏÏËÓ˜, Ô ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜ Î·È Ô ƒÔ˘Ì ªÂ¯Ì¤Ù ·Û¿˜, Î·È ‰‡Ô ∞Ï‚·ÓÔ›, Ô πÛ¿Î ·Û¿˜ Î·È Ô ∫‰›Î ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜. ΔÔ Û‡ÛÙËÌ· ·˘Ùfi, ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ, ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ Î·Ù·ÎÙËÙ‹ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. √È ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜ -Û˘ÓÔÏÈο ¤ÍÈ- ‹Ù·Ó ΔÔ‡ÚÎÔÈ. ŸÙ·Ó fï˜ Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ ‰È·›ÛÙˆÛ fiÙÈ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ô˘ ›¯·Ó ·ÏÏ·ÍÔÈÛÙ‹ÛÂÈ ‹Ù·Ó ÈηÓfiÙÂÚÔÈ Î·È ıÂÚÌfiÙÂÚÔÈ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ¤˜ Ù˘ Ó¤·˜ ıÚËÛΛ·˜ Î·È Ù˘ Ó¤·˜ ηٿÛÙ·Û˘ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ, ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÚÔÙÈÌ¿ ¿ÓÙ· ·˘ÙÔ‡˜, Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÈ ÙÔÓ Ã·Ï›Ï ·Û¿, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ‡ÔÙˆÓ Û¯¤ÛÂÒÓ ÙÔ˘ Ì ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜. ΔÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ¿ ÙÔ˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó fiÏÔÈ ÔÈ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔÈ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔÈ ÁÈ· 200 Î·È Ï¤ÔÓ ¯ÚfiÓÈ·. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ μ·ÁÈ·˙‹Ù μ′ ¤ÁÈÓ ¿ÏÈ Ì¤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ Ô ÚÔ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˜ πÛ¿Î ·Û¿˜. ∞fi ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ‰È·‰fi¯Ô˘˜ ÙÔ˘, Ô ¢·Ô‡Ù ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ›Û˘ ∞Ï‚·Ófi˜, Ô ÃÂÚۤΠ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· Ù˘ ∂Ú˙ÂÁÔ‚›Ó˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ∫fiÛÛÔ‚ÈÙ˙, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ∂Ú˙¤ÁÔÁÏÔ˘˜, ÂÓÒ Ô ªÂ˙› ·Û¿˜ Î·È Ô ÃfiÙ˙· ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜ ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÔ˘ ªÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜, fiÙ·Ó ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙÔ ·fiÁÂÈÔ Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ Î·È Ù˘ ‰fiÍ·˜ ÙÔ˘, ·fi ÙÔ˘˜ ÂÓÓ¤· ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›ÚË-
‰Â˜ ÔÈ ÔÎÙÒ Â›¯·Ó ÁÂÓÓËı› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›. √ π‚Ú·‹Ì ·Û¿˜ Î·È Ô ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜, ÂÓÒ Ô ∞ÁÈ¿˜ ·Û¿˜, Ô §Ô˘ÙÊ› ·Û¿˜ Î·È Ô ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜ ∞Ï‚·ÓÔ›. √ ƒÔ˘ÛÙ¤Ì ·Û¿˜, Ô ∞Ï‹ ·Û¿˜, Î·È Ô ÂÓ‰ÔÍfiÙÂÚÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‚Â˙›ÚˉˆÓ ªÂ¯Ì¤Ù ™fiÎÔÏÏ˘ ‹Ù·Ó ™Ï¿‚ÔÈ. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù °′, ÙÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù °′, ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù ∞′, ÙÔ˘ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∞′ Î·È ÙÔ˘ √ÛÌ¿Ó ∞′, Ô ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜ (Ô ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ™fiÎÔÏÏË), Ô ™ÈÛ¿Ó ·Û¿˜ (Ô˘ ¤ÁÈÓ ¤ÓÙ ÊÔÚ¤˜ ‚Â˙›Ú˘), Ô ÃÔ˘ÛÂ˝Ó ·Û¿˜ Î·È Ô ª¤Ú ÃÔ˘ÛÂ˝Ó ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ∞Ï‚·ÓÔ›. √ Ã·Ï›Ï ·Û¿˜ (ÙÚÂȘ ÊÔÚ¤˜ ‚Â˙›Ú˘) ‹Ù·Ó ∞Ṳ́ÓÈÔ˜. √ ™ÈοϷ˜ ™ÈÓ¿Ó ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˜ ·fi ÙËÓ ∞ÓÎfiÓ· Î·È Ô ¡·ÛÛÔ‡3 ·Û¿˜ ˘‹ÚÍ ÁÈÔ˜ ŒÏÏËÓ· ÈÂÚ¤·. ™Ï¿‚ÔÈ ‹Ù·Ó ›Û˘ Ô ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ∞ÚÌÂÓ›Ô˘ ÷ϛÏ, ÃÔÛÚ¤Ê ·Û¿˜, Î·È Ô Ì¤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ƒÂÙ˙¤ ·Û¿˜, ÚˆÙÂÚÁ¿Ù˘ Ù˘ ÊÔ‚ÂÚ‹˜ ÛÙ¿Û˘ ÙÔ˘ 1632, Ù˘ ÔÔ›·˜ ˘‹ÚÍÂ Î·È ÙÔ Î‡ÚÈÔ ı‡Ì·. ™ÙËÓ ›‰È· ÛÙ¿ÛË ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÈÊ·Ó¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ·Ú¯ËÁÔ‡˜ ‹Ù·Ó Ô ŒÏÏËÓ·˜ ƒÔ˘Ì ªÂ¯Ì¤Ù4. ΔfiÙ ‰ÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ‰È·‰Ô¯Èο ÙÚÂȘ ∞Ï‚·ÓÔ› ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜: Ô Δ·‚·ÓÈÁÈ·Û› ªÂ¯Ì¤Ù, Ô ∫·Ú¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿˜ Î·È Ô Δ·Ú¯Ô˘ÓÙ˙‹ ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜. π‰È·›ÙÂÚ· ÁÓˆÛÙfi˜ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Ô Ô›ÎÔ˜ ÙˆÓ ∫ÈÔÚÔ˘ÏȉÒÓ5. ÕÏÏÔÈ Ï¤Ó fiÙÈ Ë Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ÛÂÚ‚È΋, ¿ÏÏÔÈ ıˆÚÔ‡Ó fiÙÈ ‹Ù·Ó ·Ï‚·ÓÈ΋ Î·È ¿ÏÏÔÈ Á·ÏÏÈ΋. √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ fï˜ ‚‚·ÈÒÓÔ˘Ó fiÙÈ ÔÈ ∫ÈÔÚÔ˘Ï›‰Â˜ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜. ∞˘ÙÔ› ÂÍ·ÈÚ¤ıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ÚÔ¸¿Ú¯ÔÓÙ· ηÓfiÓ·, ÁÈ·Ù›, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ÚÒÙÔ, Ô˘ ‹Ù·Ó ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜, Ù· ˘fiÏÔÈ· ̤ÏË ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜ ·fi ÙÔ 1656 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1710. ªÂÙ¿ ÙÔ˘˜ ∫ÈÔÚÔ˘Ï›‰Â˜, ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜ ¢·Ì¿Ù Ã·Û¿Ó ·Û¿˜, Δ˙fiÚÏÈÏÈ ∞Ï‹ ·Û¿˜ Î·È ΔÔ¿Ï √ÛÌ¿Ó ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜ ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ (Ô ÚÒÙÔ˜ Î·È Ô ÙÚ›ÙÔ˜ ‹Ù·Ó ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ). ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÂÈÊ·Ó¤ÛÙÂÚÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁÔ› Î·È ¿ÏÏÔÈ ·ÓÒÙ·ÙÔÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ› ‰ÂÓ ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ Ê˘Ï‹. °È· Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ fiÏÔÈ Û¯Â‰fiÓ ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ ·ÚÂÙ‹ ÙÔ˘˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ∞′ Î·È ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì μ′ ‹Ù·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹. √ ¶ÂÚÙ¤Ê ·Û¿˜, ÔÈ ∂Ú˙¤ÁÔÁÏÔÈ, ÔÈ ¢Ô˘Î·Á›ÓÔÁÏÔÈ Î·Ù¿ÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∂Ú˙ÂÁÔ‚›ÓË. ∞Ï‚·ÓÔ› ‹ ∫ÚÔ¿Ù˜ ‹Ù·Ó Ô ™ÈÓ¿Ó, ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚Â˙›ÚË ƒÔ˘ÛÙ¤Ì, Ô ΔÂÚ¯¿Ù ·Û¿˜, Ô ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜, Ô ¢·Ô‡Ù ·Û¿˜ Î·È Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ ÙÔ˘ °Â̤Ó, ™ÈÓ¿Ó ·Û¿˜. ™ÙË μÔÛÓ›· ÁÂÓÓ‹ıËηÓ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË ™fiÎÎÔÏË, Ô ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ·Û¿˜, Ô ÃÔÛÚ¤Ê
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÙÔ˘ John Young, ·fi ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ 1808. ∏ ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË Ó·ÚÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ÙÔ ÁÓˆÛÙfi ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·, ÂÈ‚Ï‹ıËΠÔÚÈÛÙÈο › ™ÂÏ›Ì ∞′. SCALA/HERITAGE IMAGES
[22]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
·Û¿˜, ÔÈ °È·ÁÈ¿ÁÏÔÈ, Ô ™·˚Ï¿Î ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ·Û¿˜, Ô ™·Ï ªÂ¯Ì¤Ù ·Û¿˜, Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ §·Ï¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ·Û¿˜, Ô Î˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ª·ÎÙÔ‡Ï ªÂ¯Ì¤Ù-̤˘, Ô ª·ÏÙ·Ù˙‹ ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜, Ô Δ˙ÂÓ·‚‹ ∞¯Ì¤Ù ·Û¿˜ Î·È Ô ™fiÊÈ ∞Ï‹ ·Û¿˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰È·Ù¤ÏÂÛ ›Û˘ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘. ∞fi ÙÔ˘˜ Ó·˘¿Ú¯Ô˘˜ Ô ™·Ï‹ ·Û¿˜ Î·È Ô ÂÚÈ‚fiËÙÔ˜ μ·Ú‚·ÚfiÛ·˜6 ›¯·Ó ÂÏÏËÓÈ΋ ηٷÁˆÁ‹.
ªÂÙ¿ ÙËÓ Â‰Ú·›ˆÛË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Ô ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ ÁÂÓÈ·ÙËÎÂ Î·È ¤Ó·˜ ÂÈϤÔÓ ÏfiÁÔ˜ ‹Ù·Ó fiÙÈ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ·Ú·¯ˆÚÔ‡Û ˘„ËÏ¿ ·ÍÈÒÌ·Ù· Û ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜. EGYPIX/SHUTTERSTOCK
¶ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌfi˜ ÏfiÁˆ ·ÊfiÚËÙˆÓ Î·Ù·È¤ÛÂˆÓ ΔÔ ‰¤ÏÂ·Ú ·˘Ùfi ÙˆÓ ·ÓÒÙ·ÙˆÓ ·ÍÈˆÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·ÔÓ¤ÌÔÓÙ·Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÛÙÔ˘˜ ÓÂÔÊÒÙÈÛÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ‚¤‚·È· ηٿÏÏËÏÔ ÁÈ· Ó· ÚÔÛÂÏ·ÛÂÈ ÛÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜. ¢È¿ÊÔÚÔÈ ¿ÏÏÔÈ ÏfiÁÔÈ, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ë ÂÈı˘Ì›· ÁÈ· ··ÏÏ·Á‹ ·fi ÙËÓ ·ÊfiÚËÙË Î·Ù·›ÂÛË, ¤Î·Ó·Ó ÔÏÏÔ‡˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ó· ·ÏÏ·ÍÔÈÛÙ‹ÛÔ˘Ó. §›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ô˘ ÂÍÈÛÏ·Ì›ÛÙËÎ·Ó ·˘Í‹ıËÎ·Ó ÙfiÛÔ Ôχ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·, ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›· Î·È ÛÙËÓ ∞Ï‚·Ó›·, ÒÛÙÂ Ë ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ Ó¤·˜ ıÚËÛΛ·˜ ‰ÂÓ ÚÔÏ¿‚·ÈÓ ӷ Á›ÓÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÓÂÔÊÒÙÈÛÙÔ˘˜, Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÌËÓ ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÔÈ ‰È·Ù¿ÍÂȘ Ù˘. ΔÔ 1474 Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ÂÈ‚¿ÏÂÈ Ì ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ‰È¿Ù·ÁÌ· ÙËÓ ·˘ÛÙËÚ‹ Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ ‰È·Ù¿ÍÂˆÓ ·˘ÙÒÓ ÛÙȘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ∞fi ÙÔ 1620 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1650 Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÛÌfi˜ ÂÓfi˜ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ∞Ï‚·Ó›·˜ ÌÂÈÒıËΠ·fi ÙȘ 350.000 ÛÙȘ 50.000, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ô μ›ÙÛ˘, ηıÔÏÈÎfi˜ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ ∞ÓÙÈ‚¿Úˆ˜, Ó· ‰ËÏÒÛÂÈ fiÙÈ ˘‹Ú¯Â ΛӉ˘ÓÔ˜ Û ‰¤Î· ¯ÚfiÓÈ· fiÏÔÈ ÔÈ ∞Ï‚·ÓÔ› Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ. ΔÔ 1625 Ô πÙ·Ïfi˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ ªÔÓÙ·ς¿ÓÔ˜ ‚‚·›ˆÓ fiÙÈ «¿ÏÏÔ˜ ›¯Â ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ ΔÔ‡ÚÎÔ, ¿ÏÏÔ˜ ÙÔ ÁÈÔ, ¿ÏÏÔ˜ ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ‹ οÔÈÔÓ ¿ÏÏÔ Û˘ÁÁÂÓ‹». °‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ·ÈÒÓ· Ô πˆÛ‹Ê °ÂÚ¯¿Ú‰Ô˜ ª¤ÈÂÚÓ ÂͤÊÚ·˙ Êfi‚Ô˘˜ fiÙÈ Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ΔÔ˘ÚΛ· ı· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ÌÂÈÒÓÂÙ·È. ∏ ›‰È· Ë ¶‡ÏË ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·ÓËÛ˘¯Â› ·Ó·ÏÔÁÈ˙fiÌÂÓË fiÙÈ, ·Ó Û˘Ó¯È˙fiÙ·Ó Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·˘Ù‹, ı· ¯¿ÓÔÓÙ·Ó ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÊÔÚÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓÔÈ. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ΢ڛˆ˜ ÂΉfiıËΠÙÔ 1691 ·fi ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË ÃÔ˘ÛÂ˝Ó ∫ÈÔÚÔ˘Ï‹ ÙÔ ÚÒÙÔ «¡È˙¿ÌÈ Δ˙‰›‰», ¤Ó· Ó¤Ô Û‡ÛÙËÌ· Ô˘ fiÚÈ˙ ÌÈ· ËÈfiÙÂÚË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ Ú·ÁÈ¿‰Â˜. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ë ÚÔÛÙ·Û›· Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÚÔÛʤÚÂÈ ÙÔ ÚˆÛÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÂÚÈfi-
ÚÈÛ ηٿ οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ÙÔ Î·Îfi. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, Ô ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ԇÙÂ Î·È ÙfiÙÂ. À¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ∞ÒÔ˘, ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ¶ÚÂÌÂÙ›Ô˘, 36 ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο ¯ˆÚÈ¿ Ì ÙÔ fiÓÔÌ· ∫·Ú·ÌÔ˘Ú·Ù¿‰Â˜. Δ· ¯ˆÚÈ¿ ·˘Ù¿ ‹Ù·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο Î·È ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÈÛÎÔ‹ Ù˘ ¶ˆÁˆÓÈ·Ó‹˜. ¶·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔ˘˜ ˘¤ÊÂÚ·Ó Ù· ¿Ó‰ÂÈÓ· ·fi ÙÔ˘˜ Á›ÙÔÓ˜ ̈·ÌÂı·ÓÔ‡˜, ¿ÓÙ¯·Ó ÙȘ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1760. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ¯ÚÔÓÈ¿˜ ‹Ú·Ó ÙËÓ ÔÌfiʈÓË ·fiÊ·ÛË Ó· ÂÍ¢ÌÂÓ›ÛÔ˘Ó ÙÔ £Âfi Ì ·˘ÛÙËÚfi-
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [23]
ٷ٘ ÓËÛÙ›˜ Î·È ‚·Û·ÓÈÛÌÔ‡˜ Ù˘ Û¿Úη˜. ∂¿Ó ‰ÂÓ ÂÈÛ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ÔÈ ÚÔÛ¢¯¤˜ ÙÔ˘˜, ı· Á›ÓÔÓÙ·Ó Ìˆ·ÌÂı·ÓÔ›. ª¿Ù·È· Ô ·Ú¯ÈÂÚ¤·˜ ÙÔ‡˜ ÂÍËÁÔ‡Û fiÙÈ ‰È¤Ú·ÙÙ·Ó ·Û¤‚ÂÈ· Ì ·˘Ù‹ ÙÔ˘˜ ÙËÓ ·fiÊ·ÛË. √È ∫·Ú·ÌÔ˘Ú·Ù¿‰Â˜ Ó‹ÛÙ„·Ó ·˘ÛÙËÚfiٷٷ ÙË ™·Ú·ÎÔÛÙ‹ ÂΛÓÔ˘ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ηÈ, fiÙ·Ó ¤ÊÙ·ÛÂ Ë Ì¤Ú· Ù˘ ∞Ó¿ÛÙ·Û˘, ηıÒ˜ ‰ÂÓ ··ÏÏ¿¯ıËÎ·Ó ·fi ÙË Û˘ÌÊÔÚ¿, ·ÔÎ‹Ú˘Í·Ó ÔÌfiʈӷ ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ›ÛÙË. √ ·Ú¯ÈÂÚ¤·˜ Î·È ÔÈ ÈÂÚ›˜ ‰È·Ù¿¯ıËÎ·Ó Ó· ʇÁÔ˘Ó, ÂÓÒ Ô Ï·fi˜, ·ÊÔ‡ ¤ÎÚÈÓ ÙȘ ÈÂÚ¤˜ ÂÈÎfiÓ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·‰È·ÊÔÚ›· ÙÔ˘˜,
·ÔÊ¿ÛÈÛ ·ÓËÁ˘ÚÈο Ó· ·Û·ÛÙ› ÙË ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋ ıÚËÛΛ·. ΔËÓ ›‰È· ̤ڷ Û fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Î¿ÏÂÛ·Ó ÙÔÓ Î·‰‹ Î·È ÙÔ˘˜ ÈÌ¿Ìˉ˜, ÔÌÔÏfiÁËÛ·Ó ÙË Ó¤· ÙÔ˘˜ ›ÛÙË Î·È ˘Ô‚Ï‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ Î·ıÈÂڈ̤ÓË ÂÚÈÙÔÌ‹. §›ÁÔÈ ÌfiÓÔ ·ÚÓ‹ıËÎ·Ó Ó· ·ÏÏ·ÍÔÈÛÙ‹ÛÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó ÙË ¯ÒÚ·, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ› ÙÔ˘ À„›ÛÙÔ˘. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi Ì·ÚÙ˘Ú› fiÛÔ ·‰‡Ó·ÌË ‹Ù·Ó Ë ›ÛÙË ÙˆÓ ∞Ï‚·ÓÒÓ. À¿Ú¯Ô˘Ó ‚¤‚·È· Î·È ¿ÏÏ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·, ·ÎfiÌË ÈÔ ÙÚ·ÁÈο. √ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÷Ó, Ô˘ ¤ÁÚ·„ ÙȘ ·Ï‚·ÓÈΤ˜
[24]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ 17Ô ·ÈÒÓ· Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞¯Ì¤Ù ∞′ ¤¯ÙÈÛ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ ÌÂÁ·ÏÂÈ҉˜ ªÏ Δ˙·Ì›, ¤Ó· ˘¤ÚÔ¯Ô ‰Â›ÁÌ· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜. JEVGENIJS BELEZJAKS/ SHUTTERSTOCK
ÌÂϤÙ˜, ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ¤Ó· ÔÏfiÎÏËÚÔ ¯ˆÚÈfi ÛÙË ™Îfi‰Ú· ·ÏÏ·ÍÔ›ÛÙËÛ ÙÔÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ·ÈÒÓ·, ÁÈ· ÙÔÓ ·ÏÔ‡ÛÙ·ÙÔ ÏfiÁÔ fiÙÈ Ô ÂÊË̤ÚÈfi˜ ÙÔ˘ ¤ÌÂÓ ӷ ÙÂÏ› ÙË ı›· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÒÚ· ·fi ·˘Ù‹ Ô˘ ÂÈı˘ÌÔ‡Û·Ó ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ıÂÒÚËÛ·Ó fiÙÈ Ô ·ÏÔ‡ÛÙÂÚÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ÁÈ· Ó· χÛÔ˘Ó ÙË ‰È·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Ó· ·Û·ÛıÔ‡Ó ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi. ¡ÈÒıÔ˘Ì ÓÙÚÔ‹ ‚¤‚·È· Ó· Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ì ·Ú·ı¤ÙÔÓÙ·˜ Ù¤ÙÔȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ. £· ·ÚÎÂÛÙԇ̠ÛÙË ÁÂÓÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË fiÙÈ, ÌÔÚ› ·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 18Ô˘
·ÈÒÓ· Ó· ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎ οˆ˜ ·˘Ù‹ Ë Ù¿ÛË ÚÔ˜ ÙÔÓ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ÂÓÙÂÏÒ˜. ∞fi‰ÂÈÍË ÙÚ·Ó‹ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Û‹ÌÂÚ· ÛÙËÓ ∞Ï‚·Ó›· Ô ÌÈÛfi˜ ÏËı˘ÛÌfi˜ Â›Ó·È Ìˆ·ÌÂı·ÓÔ›, ÂÓÒ ÛÙËÓ ∂Ú˙ÂÁÔ‚›ÓË Î·È ÛÙË μÔÛÓ›· Ù· ÂÙ¿ ‹ ÔÎÙÒ ‰¤Î·Ù·. √È ŒÏÏËÓ˜ Î·È ÔÈ Ï›ÁÔ Ôχ ÂÍÂÏÏËÓÈṲ̂ÓÔÈ μÏ¿¯ÔÈ, ∞Ï‚·ÓÔ› Î·È μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ ·ÏÏ·ÍÔÈÛÙÔ‡Û·Ó ÏÈÁfiÙÂÚÔ Úfiı˘Ì· ·fi ÙÔ˘˜ ÁÓ‹ÛÈÔ˘˜ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜ Î·È ™Ï¿‚Ô˘˜. ŒÙÛÈ, ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ◊ÂÈÚÔ Î·È ÛÙȘ ·Ó·ÙÔÏÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÛÙË μÔ˘ÏÁ·Ú›·, ÛÙË £Ú¿ÎË, ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·, ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ‹Ù·Ó Ôχ Û¿ÓÈ· Ù¤ÙÔÈ· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· ÔÌ·‰È΋˜ ·ÏÏ·ÍÔÈÛÙ›·˜. ŸÌˆ˜ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì Û ϛÁÔ, Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ, ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÁÈÓfiÙ·Ó Î¿ÙÈ ¿ÏÏÔ, ÂÍ›ÛÔ˘ ηÎfi. ÃÈÏÈ¿‰Â˜ οÙÔÈÎÔÈ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢·Ó ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, fiÔ˘ Î·È ÂÎÏ·ÙÈÓ›˙ÔÓÙ·Ó, Î·È ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÔÚÈÛÙÈο ¯·Ì¤ÓÔÈ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi, fiˆ˜ Î·È fiÛÔÈ ·Û¿˙ÔÓÙ·Ó ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi. μ ∂ÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ Í·Ó¿ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′, ÌÔÚԇ̠ӷ ‚‚·ÈÒÛÔ˘Ì fiÙÈ Ô ÛÙÚ·Ùfi˜ ÙÔ˘ ·ÔÙÂ-
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [25]
ÏÔ‡ÓÙ·Ó Û¯Â‰fiÓ ÂÍ ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ·fi ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜. ΔÔ 1473 Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·Ú¤Ù·Í Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ΔÂÚ˙¿Ó ÛÙÚ·Ùfi 100.000 ·Ó‰ÚÒÓ Î·Ù¿ ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÔ‡ ΔÔ˘ÚÎÔÌ¿ÓÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· √˘˙Ô‡Ó Ã·Û¿Ó. ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ ·˘Ù‹˜ ‹Ù·Ó Ô Ì¤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜, ŒÏÏËÓ·˜ ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ó·Ê¤Ú·Ì ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜. ªÂ˚ϤÚ-̤˘ Ù˘ ƒÔ‡ÌÂÏ˘, ‰ËÏ·‰‹ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ, ‹Ù·Ó Ô Ã·˜ ªÔ˘Ú¿Ù ·Û¿˜, Ô˘ ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘˜. √È 20.000 ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ ‹Ù·Ó ÔÌÔÏÔÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ fiÏÔÈ ÙÔ˘˜
ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›. Δ· 40 Û·ÓÙ˙¿ÎÈ· Ù˘ ƒÔ‡ÌÂÏ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó Â›Û˘ ·fi ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜, ÁÈ·Ù› ÛÙË ƒÔ‡ÌÂÏË ÂÏ¿¯ÈÛÙÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ ÁÓ‹ÛÈÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ. ÀÔÏ›ÔÓÙ·Ó Ù· 24 Û·ÓÙ˙¿ÎÈ· Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Ì 20.000 ·˙¿ (‡˙ˆÓÔÈ) Î·È ÂÈϤÔÓ ÙÔ ÈÈÎfi, Ù·ÎÙÈÎfi Î·È ¿Ù·ÎÙÔ, Û·¯‹‰Â˜ Î·È ·ÎÈÓÙ˙‹‰Â˜. °È· fiÏ· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ÚËÙ‹ Ì·ÚÙ˘Ú›· fiÙÈ ‹Ù·Ó fiÏÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜. °È· ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ fï˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ Ú¿ÁÌ· Â›Ó·È Û¯Â‰fiÓ ‚¤‚·ÈÔ, ·ÊÔ‡ ͤÚÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› fi¯È ÌfiÓÔ ·¤Ê¢Á·Ó fiÛÔ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ ÙËÓ Î·Ù¿Ù·ÍË ÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌË ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·ÚÈÔÈ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ ‹Ù·Ó ÔˆÛ‰‹ÔÙ ¿ÊıÔÓÔ ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÔÌ·ÓÈÎfi ÛÙÔȯ›Ô. ∂›Ó·È ›Û˘ ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ fiÙÈ Ô ∞Ï‹-̤˘, ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙˆÓ ¿Ù·ÎÙˆÓ È¤ˆÓ ÛÙËÓ ·Ú¿Ù·ÍË Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ, ϤÁÔÓÙ·Ó ªÈ¯¿ÏÔÁÏÔ˘, ‰ËÏ·‰‹ ‹Ù·Ó ·fiÁÔÓÔ˜ ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· ªÈ¯·‹Ï ∫ÔÛÛ‡ÊÔ˘, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÌÈÏ‹Û·Ì Û ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ. ¶ÔÙ¤ ÏÔÈfiÓ Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈÔ˘ Î·È Ô‰˘ÓËÚÔ‡ ‚›Ô˘ ÙÔ˘, ‰ÂÓ ˘¤ÛÙË Ù¤ÙÔÈ· ·Ê·›Ì·ÍË fiˆ˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜. ∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ, Ô ÏËı˘ÛÌfi˜ Ì·˜ ÂÏ·ÙÙÒıËΠÙfiÙ ÁÈ· ÔÏϤ˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚ˜ ¿ÏϘ ·Èٛ˜7.
O ÍÂÓÈÙÂÌfi˜ ÙˆÓ ÏfiÁÈˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ - ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ, Î·È ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÕψÛË Î·È ¤ÂÈÙ· ·fi ·˘Ù‹, ˙‹ÙËÛ·Ó ¿Û˘ÏÔ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÕψÛË, ‹Ù·Ó Ô §¤ÔÓÙ·˜ ‹ §ÂfiÓÙÈÔ˜ ¶ÈÏ¿ÙÔ˜, Ô ª·ÓÔ˘‹Ï Î·È Ô πˆ¿ÓÓ˘ ÃÚ˘ÛÔψڿ˜, Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ °·˙‹˜, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙÈÔ˜, Ô μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜ Î·È Ô πÛ›‰ˆÚÔ˜, ÁÈ· Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠۠οÔÈÔ˘˜ Ï›ÁÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ‡˜. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË ¤Ê˘Á·Ó ÔÈ πˆ¿ÓÓ˘ ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜8, ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘9, ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ Î·È πˆ¿ÓÓ˘ §¿ÛηÚ˘, ª¿ÚÎÔ˜ ªÔ˘ÛÔ‡ÚÔ˜10 Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ. √È ¿ÓıÚˆÔÈ ·˘ÙÔ› Û˘Ó¤‚·Ï·Ó fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ·Ó·˙ˆ‡ÚˆÛË Ù˘ ÌÂϤÙ˘ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÛÙË ¢‡ÛË, ·ÏÏ¿ Î·È ˘¤ı·Ï„·Ó ÙË Û˘Ì¿ıÂÈ· ÙˆÓ ÈÔ ÌÔÚÊˆÌ¤ÓˆÓ Ù¿ÍÂˆÓ ÚÔ˜ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜. √ ¶ÈÏ¿ÙÔ˜ ˘‹ÚÍ ʛÏÔ˜ ÙÔ˘ μÔÎηΛԢ Î·È ÙÔ˘ ¶ÂÙÚ¿Ú¯Ë. √ ª·ÓÔ˘‹Ï ÃÚ˘ÛÔψڿ˜ ‰›‰·Í ٷ ÂÏÏËÓÈο ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ 1390 Î·È ÙÔ˘ 1400, ¤¯ÔÓÙ·˜ ·ÎÚÔ·Ù¤˜ ÙÔÓ π¿Îˆ‚Ô ÕÁÁÂÏÔ, ÙÔ ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ
[26]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÙÔ˘ μÔÎηΛԢ π·ÓfiÙÔ ª·Ó¤ÙÔ, ÙÔÓ ¶fiÁÁÈÔ, ÙÔÓ §ÂÔÓ¿Ú‰Ô ∞ÚÙËÓfi, ÂÈÊ·Ó¤ÛÙ·ÙÔ ÛÙË ÓÔÌÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ÂÈÛÙ‹ÌË, Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘ ͯÒÚÈ˙·Ó ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ Î·È ÙËÓ Â˘Ê˘˝· ÙÔ˘˜. √ ·ÓÈ„Èfi˜ ÙÔ˘ ª·ÓÔ˘‹Ï πˆ¿ÓÓ˘ ·Ú¯Èο ‰›‰·ÛΠ̷˙› Ì ÙÔ ıÂ›Ô ÙÔ˘, ¤ÂÈÙ· ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ÙËÎÂ, Î·È Â›¯Â Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔÓ ÔÈËÙ‹ ÙÔ˘ Pastor Fido °Ô˘·Ú›ÓË Î·È ÙÔÓ ºÚ·ÁΛÛÎÔ º›ÏÂÏÊÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤ÁÈÓÂ Î·È Û‡˙˘ÁÔ˜ Ù˘ ÎfiÚ˘ ÙÔ˘. √ £Âfi‰ˆÚÔ˜ °·˙‹˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÍÂÓÈÙ‡ÙËΠ·fi ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÙÔ 1430 Î·È ·Ó·‰Â›¯ıËΠÚÒÙÔ˜ Ú‡Ù·Ó˘ ÙÔ˘ ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ Ù˘ ºÂÚ¿Ú·˜, Ô˘ Ô ›‰ÈÔ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛÂ. √ °ÂÒÚÁÈÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ·ÏÏ¿ ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·, ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔÂÚ¯fiÙ·Ó ÙÔ ÂÒÓ˘Ìfi ÙÔ˘ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙÈÔ˜, ‰›‰·Í ÚÒÙ· ÛÙË μÂÓÂÙ›·, Ë Û‡ÁÎÏËÙÔ˜ Ù˘ ÔÔ›·˜ ÙÔÓ ·Ó·Î‹Ú˘Í ÔÏ›ÙË. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ¿· ∂˘ÁÂÓ›Ô˘ ¢′, ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ˘‹ÚÍ ÂÈÊ·Ó‹˜ ηıËÁËÙ‹˜ Ù˘ ÚËÙÔÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ÛÙË ƒÒÌË. ∫·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÚÔÛÎÏ‹ıËΠ·fi ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ¡Â¿ÔÏ˘ ∞ÏÊfiÓÛÔ ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘. ∞ÏÏ¿ Ô ÈÔ ÂÈÊ·Ó‹˜ ·fi fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ‹Ù·Ó Ô μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›‰·Ì ˆ˜ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ ¡Èη›·˜ Ó· ËÁ·›ÓÂÈ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1437 ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Ì ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ πˆ¿ÓÓË ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ, ÁÈ· Ó· ¿ÚÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙË Û‡ÓÔ‰Ô Ù˘ ºÂÚ¿Ú·˜ Î·È ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›·. ΔÔÓ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·, ·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÂÎÏ·ÙÈÓ›ÛÙËΠÂÓÙÂÏÒ˜, ‰ÂÓ ·‡Ô˘Ì ӷ ÙÔÓ Û˘Ì·ıÔ‡ÌÂ, ΢ڛˆ˜ ÂÂȉ‹ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ¤·„ ӷ ·ÁˆÓ›˙ÂÙ·È ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ÁÂÓÈ΋˜ Û˘ÌÌ·¯›·˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ˘¤Ú ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ªÂÙ¿ ÙË Û‡ÓÔ‰Ô ÂΛÓË Â¤ÛÙÚ„ ÁÈ· Ï›ÁÔ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Û˘ÏϤÍÂÈ fiÏÔ ÙÔ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ˘ÏÈÎfi, Ô˘ ηٿ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÙÔ˘ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔÛı‹ÎË ÛÙÔ ™‡Ì‚ÔÏÔ Ù˘ ¶›ÛÙˆ˜, ÙËÓ ÔÔ›· Ì·˙› Ì ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ fiÚÔ Ù˘ ¤ÓˆÛ˘ ·Û¿ÛÙËΠ̠Ôχ ˙‹ÏÔ. ŸÙ·Ó ¤ÛÙÚ„ ¿ÏÈ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, ¤˙ËÛ ÂΛ ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘. ∏ ‰˘ÙÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ¤‰ÂÈÍ ȉȷ›ÙÂÚË Â‡ÓÔÈ· Û ·˘ÙfiÓ ÙÔ Û‡ÌÌ·¯fi Ù˘. √ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜ ˆÊÂÏ‹ıËΠ·fi ÙÔÓ ∂˘Á¤ÓÈÔ ¢′ Î·È ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ∂′ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ‰È¿ÊÔÚ· ·ÍÈÒÌ·Ù· ηÈ, ΢ڛˆ˜, ·˘Ùfi ÙÔ˘ ηډÈÓ·Ï›Ô˘. ÃÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠÙÔ 1449 ›ÛÎÔÔ˜ ΔÔ˘ÛÎÔ‡ÏÔ˘ Î·È ¤ÂÈÙ· ·Ó·ÁÔÚ‡ıËΠ·fi ÙÔÓ ¶›Ô μ′ ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ∫Ú‡Ù· ºÂÚ¿Ù·, Ë ÔÔ›· ·Ó·Á¤ÚıËΠÛÙÔ ¯ÒÚÔ fiÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·ÏÈfiÙÂÚ· ÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘ ∫ÈΤڈӷ ÛÙÔ ΔÔ‡ÛÎÔ˘ÏÔ Î·È ÛÙËÓ ÔÔ›· ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ ·ÈÒÓ˜ Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÁÈÓfiÙ·Ó ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ fiÚÔ Ù˘
¤ÓˆÛ˘. ŸÙ·Ó ¤ÁÈÓÂ Ë ÕψÛË, ‹Ú ̤ÚÔ˜ ÛÙË ÁÂÓÈ΋ Û˘Ó¤Ï¢ÛË ÙˆÓ ·ÓÙÈÚÔÛÒˆÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÈÎÚ·ÙÂÈÒÓ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘ Ô˘ Û˘ÁÎÚfiÙËÛÂ Ô ¶›Ô˜ μ′ ÛÙË ª¿ÓÙÔ˘·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÚÔÛ‹Ïı·Ó Î·È ÔÈ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ Ù˘ ƒfi‰Ô˘, Ù˘ ∫‡ÚÔ˘, Ù˘ ∏›ÚÔ˘, Ù˘ πÏÏ˘Ú›·˜, Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ Î·È ÔÏÏÒÓ ¿ÏÏˆÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ, Ì ÛÎÔfi Ó· Û˘˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ·ÔÊ·Û›ÛÔ˘Ó ÁÈ· ÙÔ Ò˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·Ó·¯·ÈÙ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË. ™ÙË Û˘Ó¤Ï¢ÛË ·˘Ù‹ Ô μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜ › ·˘Ù¿ Ô˘ ¤Ú ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ¶›Ô μ′, ·ÏÏ¿ fiϘ ·˘Ù¤˜ ÔÈ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂȘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·. ∞ÚÁfiÙÂÚ· ·Ó¿ÁηÛÂ Î·È ¿ÏÈ ÙÔ˘˜ ¢˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ÚÔ‚Ô‡Ó Û ÎÔÈÓ¤˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ. ∫·È, Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËÎ·Ó ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· ‰‡Ô Û˘ÓÂχÛÂȘ, ÛÙȘ Ôԛ˜ ÔÏÏ¿ ·ÔÊ·Û›ÛÙËÎ·Ó ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘ÙfiÓ, ·ÏÏ¿ Ù›ÔÙ ‰ÂÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ. ™ÙÔ ÌÂٷ͇, Ô μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜ ÙÔ μ ηْ fiÓÔÌ· ·1464 ÔÚ›ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ ¿· ¶›Ô μ′ ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ Î·È ÙÂÏÈο ‹Ú ÙÔ ·ÓÒÙÂÚÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÚÔ˚Ûٷ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ Û˘Ó‰ڛԢ ÙˆÓ Î·Ú‰ÈÓ·Ï›ˆÓ. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ì¿ÏÈÛÙ· Û˘˙ËÙ‹ıËΠӷ ·Ó·ÁÔÚ¢Ù› Î·È ¿·˜, ·ÏÏ¿ ¿ÓÙÔÙÂ Ë ÂÎÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ·ÔÙ‡Á¯·Ó ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘. ∫·ÙÔÈÎÔ‡ÛÂ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙË ƒÒÌË, ÛÙÔ˘˜ Úfiԉ˜ ÙÔ˘ ∫˘ÚÈÓ·Ï›Ô˘, ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψÓ. ŒÁÚ·„ ÔÏÏ¿ ¤ÚÁ· ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο Î·È ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο Î·È ˘‹ÚÍ ÚÔÛÙ¿Ù˘ οı ÏfiÁÈÔ˘ ¿Ó‰Ú·. √ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜ ˙Ô‡Û Ì ·ÏfiÙËÙ· Î·È ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ Ì ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ Â˘Ï¿‚ÂÈ· Î·È ·Á¿Ë fiÏÔ˘˜ fiÛÔÈ ÙÔÓ ÏËÛ›·˙·Ó. √ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙÈÔ˜, ·Ó Î·È Î·Ù¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ‰È¤ÓÂÍË Ì·˙› ÙÔ˘, Ô ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜, Ô º›ÏÂÏÊÔ˜, Ô ¶fiÁÁÈÔ˜, Ô ·ÓÙ›·Ïfi˜ ÙÔ˘ §·˘Ú¤ÓÙÈÔ˜ μ¿ÏÏ·˜, Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ °·˙‹˜, Ô ∞Ó‰ÚfiÓÈÎÔ˜ ·fi ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Î·È ¿Ú· ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ ÏfiÁÈÔÈ, ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¿ÓÙÔÙÂ Û˘ÌÂÚÈʤÚıËΠˆ˜ ¿ÏÏÔ˜ ª·È΋ӷ˜, ¢ÌÂÓ‹˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÈÛ¯˘Úfi˜, ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Á‡Úˆ ÙÔ˘ ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ, ÙËÓ ÔÔ›· ÊıfiÓËÛ·Ó ÙfiÙ ÔÈ ÈÛ¯˘ÚfiÙ·ÙÔÈ ËÁÂÌfiÓ˜. ŸÌˆ˜, ·Ó Î·È ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÙÔ ¤Ú·Û ÛÙË ƒÒÌË, ÙËÓ ÏÔ˘ÛÈfiÙ·ÙË ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ÙÔ˘ ÙËÓ ¿ÊËÛ ÛÙË μÂÓÂÙ›·. ∫·È ·˘Ùfi ÁÈ·Ù›, fiˆ˜ ›Â, ıˆÚÔ‡Û ÙËÓ fiÏË ·˘Ù‹ ‰Â‡ÙÂÚË ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ‡ÚÈÛÎ·Ó ¿Û˘ÏÔ ÔÈ ÔÌÔÁÂÓ›˜ ÙÔ˘, Ô˘ ‰È¤Ê¢Á·Ó ÂΛ ÁÈ· Ó· ··ÏÏ·ÁÔ‡Ó ·fi ÙȘ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜. ¶¤ı·Ó ÛÙË ƒ·‚¤Ó· ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1472 Û ËÏÈΛ· 82 ÂÙÒÓ, ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ·fi ÙË °·ÏÏ›·, fiÔ˘ ›¯Â ·ÔÛÙ·Ï› ˆ˜ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ ¿· ™›ÍÙÔ˘ ¢′. ∏ ÛÔÚfi˜ ÙÔ˘ ÌÂٷʤÚıËΠÛÙË ƒÒÌË Î·È Îˉ‡ÙËΠ̠Ôχ ÌÂÁ¿Ï˜ ÙÈ̤˜ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›·
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [27]
¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·. ªÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÈÊ·ÓÒÓ ·Ó‰ÚÒÓ Î·È ÏÔÁ›ˆÓ Ô˘ ‚Ú‹Î·Ó ¿Û˘ÏÔ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË ‹Ù·Ó Î·È Ô μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜, ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ ¡Èη›·˜ Î·È ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ηډÈÓ¿ÏÈÔ˜ ÙÔ˘ ¿· ∂˘Á¤ÓÈÔ˘ ¢′. ARTE & IMMAGINI SRL/ CORBIS/APEIRON
ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψÓ, ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ¿·. ∂Λ ·Ó··‡ÂÙ·È, Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙËÓ ·ÙÚÈ΋ ÁË, Î·È Ï›ÁÔ ·ÔÍÂӈ̤ÓÔ˜ ·fi ÙË ıÚËÛΛ· ÙˆÓ ÚÔÁfiÓˆÓ ÙÔ˘, fiˆ˜ ÙfiÛÔÈ ¿ÏÏÔÈ ÔÌÔÁÂÓ›˜ Ì·˜. √ ŒÏÏËÓ·˜ ·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó Â˘Ù˘¯¤ÛÙÂÚÔ˜ ·fi οÔÈÔÓ ¿ÏÏÔÓ ŒÏÏËÓ·, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÂÓ ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ‚¤‚·È· ÙË ÁÂÓ¤ıÏÈ· ¯ÒÚ· ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ¿ÏÏ·Í ıÚËÛΛ· Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ Ô˘ ‰È·Ê¤ÚÂÈ ÂÓÙÂÏÒ˜ ·fi ÙÔ ‰ÈÎfi Ì·˜. °È· ÙÔ Á¤ÓÔ˜ ÙÔ˘ ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿, Ô ÔÔ›Ô˜ Â›Ó·È Ô ÚÒÙÔ˜ ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ ̤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓÔ› ÙÔ˘ Û˘Á-
ÁÚ·Ê›˜ ϤÓ ٷ ÂÍ‹˜: √ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘: «∞˘Ùfi˜ Ô ª·¯ÌÔ‡Ù˘ ‹Ù·Ó ·È‰› ÙÔ˘ ªÈ¯·‹ÏÔ˘, ΔÚÈ‚·ÏÏfi˜ ·fi ÙË ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ (‰ËÏ·‰‹ ™¤Ú‚Ô˜) Î·È ŒÏÏËÓ·˜ ·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘». √ ∫ÚÈÙfi‚Ô˘ÏÔ˜: «∫·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ƒˆÌ·›Ô˘˜, Î·È ·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ Î·È ·fi ÙË ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘, ÂÓÒ Ô ·Ô‡˜ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ºÈÏ·ÓÈÓfi˜ (ºÈÏ·ÓıÚˆËÓfi˜), ›¯Â ‰È·ÙÂϤÛÂÈ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È Â›¯Â ÙÈÌËı› Ì ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ η›Û·Ú·». ∏ ·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, Ô˘ Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È Ù· ÂÚ› ÙÔ˘ ÚˆÙÔ‚ÂÛÙÈ¿ÚÈÔ˘ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙÔ˜ Î·È È·ÙÚÔÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛË
[28]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
(ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ·Ú·Î¿Ùˆ), ‚‚·ÈÒÓÂÈ fiÙÈ «‹Ù·Ó (Ô ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘) ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ π¿Á·ÚÈ, ÁÈÔ˜ Ù˘ ı˘Á·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘, fiˆ˜ Î·È Ô ª·¯Ô̤ٷ ·Û¿˜, ·fi ¿ÏÏË ı˘Á·Ù¤Ú· ÙÔ˘ π¿Á·ÚÈ, Ô˘ ‹Ù·Ó ÛÙË ™ÂÚ‚›·, Î·È Ô ÚˆÙÔ‚ÂÛÙÈ¿ÚÈÔ˜ ·˘Ùfi˜ Ì ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ·Û¿ ‹Ù·Ó ÚÒÙ· ÂÍ·‰¤ÏÊÈ·, ‰‡Ô ·‰ÂÏÊÒÓ ·È‰È¿». √ ÂÓ ÏfiÁˆ π¿Á·ÚȘ ‹Ù·Ó Ô Ì¤Á·˜ ÛÙÚ·ÙÔ‰¿Ú¯Ë˜ ª¿ÚÎÔ˜ π¿Á·ÚȘ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘ ÛÙ¿ÏıËΠ·ÓÂÈÏËÌ̤ӈ˜ ˆ˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ¿·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ™˘ÚfiÔ˘ÏÔ. ∂›Û˘, ›¯Â ¿ÚÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙË Û‡ÓÔ‰Ô Ù˘ ºÏˆÚÂÓÙ›·˜ Î·È Èı·ÓfiÓ Ó· ‹Ù·Ó ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ô ∑·Ú˙‹˜ ¢ÔÏÊ›ÓÔ˜ ıˆÚ› ˆ˜ ¤Ó·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ÏÔ‡ÛÈÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Ô˘ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÔÏÈÔÚΛ·˜ ‰ÂÓ ‹ıÂÏ·Ó Ó· ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Ì ٷ ¯Ú‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÙËÓ ¿Ì˘Ó·. ŒÙÛÈ, Ô ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜ ‹Ù·Ó ·fiÁÔÓÔ˜ ÂÈÊ·ÓÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ fi¯È ÌfiÓÔ ·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙË ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘. ∞ÊÔ‡ ·Ó·ÁοÛÙËΠηٿ ÙË ÓÂfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ó· ·Û·ÛÙ› ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi, Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ μ ÙÔÓ ÚÔ‹Á·Á ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ ·ÓÒÙ·ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚Â˙›ÚË, ÙËÓ ÚÒÙË ÊÔÚ¿ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, ̤¯ÚÈ ÙÔ 1467, Î·È ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÙÔ 1472, ̤¯ÚÈ ÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ¤ÙÔ˜, ηٿ ÙÔ ÔÔ›Ô fi¯È ÌfiÓÔ Î·ı·ÈÚ¤ıËÎÂ, ·ÏÏ¿ Î·È Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ı·Ó·-
ÙÒıËÎÂ. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô ŒÏÏËÓ·˜ ·˘Ùfi˜, ·Ó Î·È ÚfiÛÊÂÚ ϷÌÚfiٷ٘ ˘ËÚÂۛ˜ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ™ÂÚ‚›·˜, Ù˘ μÔÛÓ›·˜ Î·È Ù˘ ∂‡‚ÔÈ·˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Û˘Ì‚È‚·ÛÙ› ̤¯ÚÈ Ù¤ÏÔ˘˜ Ì ÙÔÓ ·‰˘ÛÒËÙÔ Î·È ÈÛ¯˘ÚÔÁÓÒÌÔÓ· ΢ڛ·Ú¯Ô. ∏ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË ÊÈÏ·ÓıÚˆ›· Ô˘ ¤‰ÂÈÍ fiÙ·Ó ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ÛÒÛÂÈ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· Ù˘ μÔÛÓ›·˜ Î·È fiÙ·Ó Û˘ÌÂÚÈʤÚıËΠ̠ÂÈ›ÎÂÈ· ÚÔ˜ ÙÔÓ ËÁÂÌfiÓ· Ù˘ ∫·Ú·Ì·Ó›·˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÈÊ·Ó¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ÂχıÂÚÔ ÊÚfiÓËÌ· Ì ÙÔ ÔÔ›Ô ÂͤÊÚ·˙ ÙȘ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘ Î·È ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘, ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ó· ÚÔηϤÛÔ˘Ó ÙË ı·Ó·ÙËÊfiÚÔ ÔÚÁ‹ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. ŒÙ˘¯Â οÔÙ ӷ Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ‚Â˙›ÚË Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜ Î·È Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ ÂÏÂÂÈÓÔÏÔÁÔ‡Û ÙËÓ ÔϤıÚÈ· ηٿÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· ÂÚÈ‹Ïı ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ‚Â˙›ÚË Ë ¿ÏÏÔÙÂ Â˘Ù˘¯ÈṲ̂ÓË ·˘Ù‹ ¯ÒÚ·. ΔfiÙÂ Ô ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜ ·Ú·Ù‹ÚËÛ fiÙÈ ·›ÙÈÔ˜ ÙÔ˘ ηÎÔ‡ ˘‹ÚÍ ‚¤‚·È· Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ‚Â˙›Ú˘, ÚˆÙ·›ÙÈÔ˜ fï˜ ‹Ù·Ó Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÂÓ ·Ó¤ıÂÛ ÙÔ ·Í›ˆÌ· Û οÔÈÔÓ ÈηÓfiÙÂÚÔ ¿Ó‰Ú·. ∞ÏÏ¿ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ‰ÂÓ ‹ıÂÏ ӷ ·ÎÔ‡ÂÈ Ù¤ÙÔÈ· Ì·ı‹Ì·Ù·. Δ· ¢ÁÂÓ‹ ·ÈÛı‹Ì·Ù· Î·È ÊÚÔÓ‹Ì·Ù· ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù· ÌfiÓ· Ô˘ ‰È¤ÛˆÛ ·fi ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ Ô ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜. √ ¿ÓıÚˆÔ˜ ·˘Ùfi˜
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [29]
‹Ù·Ó ÊÈÏÔÌ·ı‹˜ Î·È ¤ÁÈÓ ÁÓˆÛÙfi˜ ˆ˜ ÔÈËÙ‹˜ Î·È ˆ˜ Ê›ÏÔ˜ ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ˆ˜ È‰Ú˘Ù‹˜ ÔÏÏÒÓ Ó·ÒÓ, Û¯ÔÏ›ˆÓ, ÓÔÛÔÎÔÌ›ˆÓ Î·È ¿ÏÏˆÓ ¤ÚÁˆÓ ÂÈÚ‹Ó˘, Ù· ÔÔ›· ‰È·ÛÒ˙ÔÓÙ·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. ∞ÓÂÍÂÚ‡ÓËÙ· Ì˘ÛÙ‹ÚÈ· Ù˘ ı›·˜ ¶ÚfiÓÔÈ·˜! ¢‡Ô ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ·ÔÍÂÓÒıËÎ·Ó Î·È ÔÈ ‰‡Ô ·fi ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ‰‡Ô ‰È¤ÛˆÛ·Ó ÛÙËÓ „˘¯‹ ÙÔ˘˜ Ù· ÙÚ›· ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ Ê˘Ï‹˜ ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹Î·Ó, ÙËÓ Ú·fiÙËÙ· ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ÙËÓ ·Á¿Ë ÁÈ· Ù· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ÙËÓ Â˘Á¤ÓÂÈ· ÙÔ˘ ÊÚÔÓ‹Ì·ÙÔ˜. 줂·È·, ·fi ÙÔ˘˜ ‰‡Ô Ô μËÛÛ·Ú›ˆÓ·˜ Ì·˜ Â›Ó·È ÈÔ Û˘Ì·ı‹˜, ÁÈ·Ù›, ·Ó Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙË Ï·ÙÈÓÈ΋, ‰ÂÓ ¤·„ fï˜ Ó· ÁÚ¿ÊÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο Î·È Ó· ¤¯ÂÈ Ê›ÏÔ˘˜ Î·È Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ ŒÏÏËÓ˜, ÂÓÒ Ù· ÔÈ‹Ì·Ù· Î·È Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿ ‹Ù·Ó ÙÔ˘ÚÎÈο. ∞ÏÏ¿ Ò˜ Ó· ·ÔÎËÚ‡ÍÔ˘Ì ˆ˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ ͤÓÔ ÚÔ˜ ÂÌ¿˜ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Ô˘, ·ÊÔ‡ ·Ú·Û‡ÚıËΠ·fi ÙÔ ·Î·Ù¿Û¯ÂÙÔ Ú‡̷ ÙˆÓ ÙfiÙ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÂÚÈÂÙÂÈÒÓ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ Û ÌÈ· ˙ˆ‹ ÂÓÙÂÏÒ˜ ·ÓÙ›ıÂÙË ·fi ÙË ‰È΋ Ì·˜, ÎfiÛÌËÛ fï˜ ÙË ˙ˆ‹ ·˘Ù‹ Ì ÚÔÙÂÚ‹Ì·Ù· Ô˘ ÙÔ˘ ÌÂÙ¤‰ˆÛ·Ó Ô ŒÏÏËÓ·˜ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Î·È Ë ∂ÏÏËÓ›‰· ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ Î·È ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ ӷ Ù· ÂÍ·Ê·Ó›ÛÂÈ Ë ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ·Ó·ÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘; ÕÏÏÔ˜ ÔÓÔÌ·ÛÙfi˜ ÚfiÛÊ˘Á·˜ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· ‹Ù·Ó Ô πÛ›‰ˆÚÔ˜ ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ηٿ ÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· Î·È ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ∞ÊÔ‡ ·ÂÏ¢ıÂÚÒıËΠ·fi ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›· ÛÙËÓ ÔÔ›· ‚Ú¤ıËÎÂ, ¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ¤ÁÚ·„ ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ÂÁ·ÎÏÈÔ ÁÂÌ¿ÙË ¿ıÔ˜ ÚÔ˜ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜ Ù˘ ¢‡Û˘, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔ˘˜ ÚÔ¤ÙÚ ӷ ¿ÚÔ˘Ó Ù· fiÏ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′.. ¶¤ı·Ó ÛÙË ƒÒÌË ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ μËÛÛ·Ú›ˆÓ· ÙÔ 1464, ·ÊÔ‡ ÚÈÓ ·fi ·˘ÙfiÓ ‹Ù·Ó ›Û˘ ÚÔ˚ÛÙ¿ÌÂÓÔ˜ ÙÔ˘ Û˘Ó‰ڛԢ ÙˆÓ Î·Ú‰ÈÓ·Ï›ˆÓ Î·È Î·Ù’ fiÓÔÌ· ·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. ªÂ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÂÚ›Ô˘ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ μËÛÛ·Ú›ˆÓ· Î·È ÙÔÓ πÛ›‰ˆÚÔ, ¿Ú¯ÈÛ ÙË ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›· ÙÔ˘ Ô ÁÈ·ÙÚfi˜ Î·È ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ·fi ÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ· °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘, ÁÈ·Ù›, ·Ó Î·È ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÈÂڈ̤ÓÔ˜, ·Ú¢ڤıËΠÛÙË Û‡ÓÔ‰Ô Ù˘ ºÂÚ¿Ú·˜ Î·È Ù˘ ºÏˆÚÂÓÙ›·˜ Î·È ·¤ÎÙËÛ ÌÂÁ¿ÏË Ê‹ÌË ÁÈ· ÙË ÊÈÏÔÏÔÁÈ΋ Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÙÔ˘ ηٿÚÙÈÛË. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ ‰ÂÓ ·Ô‰¤¯ÙËÎÂ, fiˆ˜ Î·È ÂΛÓÔÈ, ÙÔÓ fiÚÔ Ù˘ ¤ÓˆÛ˘. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ·Ó·‰Â›¯ıËΠ¤ÓıÂÚÌÔ˜ ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ‹˜ Ù˘ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜ Î·È ‰ÂÓ ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ Í¤ÓË ¯ÒÚ·, ·ÏÏ¿, ·ÊÔ‡ ¤ÛÙÚ„Â, ¤˙ËÛ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, Î·È ¤ÙÛÈ ‰ÂÓ Û˘ÁηٷϤÁÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ÍÂÓÈÙ‡ÙËÎ·Ó ÔÚÈÛÙÈο Î·È ÂÎÏ·ÙÈÓ›ÛÙËηÓ. ªÔÚ› ‚¤‚·È· Ó·
ÌËÓ ÂÎÏ·ÙÈÓ›ÛÙËÎÂ, ¤¯·Û fï˜ Ì ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ ÙË ÁÓ‹ÛÈ· ÂÏÏËÓÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ıˆÚԇ̠ÏÔÁÈÎfi Ó· Ô‡ÌÂ Â‰Ò Î¿ÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ, ·ÊÔ‡ Ì¿ÏÈÛÙ· ̤¯ÚÈ ÙÒÚ· ‰ÂÓ ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÙËÎ·Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÔÈ Û˘Áί˘Ì¤Ó˜ Î·È ·ÓÙÈÊ·ÙÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ Ì·˜ ‰È·ÛÒıËÎ·Ó ÁÈ· Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘. ∂›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ, fiÙ·Ó Á‡ÚÈÛ ÛÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·, ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Ù˘ fiÏ˘ ·˘Ù‹˜ ÚˆÙÔ‚ÂÛÙÈ¿ÚÈÔ˜Ø ·fi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi fï˜ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ÔÈ ‰È·ÊˆÓ›Â˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜ ¢ˆÚfiıÂÔ, Ô ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ‹Ù·Ó ·Ú¯Èο ˘Â‡ı˘ÓÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÛË Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘, ÙÔ 1461, Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˘Â‡ı˘ÓÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍÔÏfiıÚ¢ÛË ÙˆÓ ∫ÔÌÓËÓÒÓ. ∞ÊÔ‡ ÌÂٷʤÚıËΠÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ·Û¿ÛÙËΠ̷˙› Ì ٷ ·È‰È¿ ÙÔ˘ ÙÔ Ìˆ·ÌÂı·ÓÈÛÌfi Î·È ÙÈÌ‹ıËΠȉȷ›ÙÂÚ· ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. √ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘ ›Û˘ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ fiÙÈ Ô ÚˆÙÔ‚ÂÛÙÈ¿ÚÈÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙˆÓ ∫ÔÌÓËÓÒÓ, ϤÂÈ fï˜ fiÙÈ ¤‰ÂÈÍ ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿ («ÛÙÔÓ ·Á·ıfi ηٿ Ù· ¿ÏÏ· ›ÙÚÔÔ») οÔÈ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ù˘ Û˘˙‡ÁÔ˘ ÙÔ˘ ΔÔ˘ÚÎÔÌ¿ÓÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· √˘˙Ô‡Ó Ã·Û¿Ó ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ∫ÔÌÓËÓÔ‡˜, Ù· ÔÔ›· ÚÔοÏÂÛ·Ó ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘˜. ∞˘Ùfi ÙÔ ¤Î·Ó ·ÏÒ˜ ÁÈ· Ó· ·ÔÛ›ÛÂÈ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ¢ı‡ÓË Î·È ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ›ÛÙ¢ fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂÈʤÚÔ˘Ó ÙÔ ÔϤıÚÈÔ ·˘Ùfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·. ∏ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È Ë ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ÚËÙ¿ fiÙÈ Ô ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ Û˘ÌÂÚÈʤÚıËΠ‰fiÏÈ· Î·È Î·Îfi‚Ô˘Ï· ÛÙÔÓ Î‡ÚÈfi ÙÔ˘ ηٿ ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·˜, fiÙÈ ·Û¿ÛÙËΠ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi, fiÙÈ ÂÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ™ÎÂÓÙ¤Ṳ́˘, fiÙÈ ›ÂÛ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, fiÙÈ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù-̤˘ ¤ÁÈÓ ›Û˘ ·›ÙÈÔ˜ Û˘ÌÊÔÚÒÓ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È fiÙÈ Î·È ÔÈ ‰‡Ô ›¯·Ó ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÚÚÔ‹ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, ΢ڛˆ˜ ÂÂȉ‹ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ‹Ù·Ó ÚÒÙÔ˜ ÂÍ¿‰ÂÏÊÔ˜ ÙÔ˘ ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿. ΔË Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ Î·È Ô Ã·ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘. ∞ÏÏ¿ fï˜ ÛÒ˙ÂÙ·È ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛË ÚÔ˜ ÙÔÓ μËÛÛ·Ú›ˆÓ· Ô˘ ‰ËÌÔÛȇıËΠÛÙÔÓ ¤ÌÙÔ ÙfiÌÔ ÙˆÓ ∞ÓÂΉfiÙˆÓ ÙÔ˘ μÔ˚ÛÛÔÓ¿‰Ô˘, ÛÙËÓ ÔÔ›· Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ÂÎÙ›ıÂÓÙ·È ÂÓÙÂÏÒ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈο. √ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ÌÈÏ¿ÂÈ Ì ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi ÁÈ· ÙËÓ ¿Ì˘Ó· Ô˘ ·Ó٤ٷÍÂ Ë ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ· ·Ú¯Èο ÛÙÔÓ ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿, Ô˘ ÙËÓ ÔÏÈÔÚÎÔ‡Û ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ· ÁÈ· 40 Ë̤Ú˜. ŒÂÈÙ· ÂÍËÁ› ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·ÓÙÈÛÙ·ı› ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ïı ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ·fi ÙËÓ ÍËÚ¿ Ì ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ ÛÙÚ·Ùfi, Î·È ·Ú·ÙËÚ› fiÙÈ, «·Ó Î·È Î·Ù·ÎÙ‹ıËÎÂ
¶›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ Gaspar van Wittel Ì ÙÔ ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Ù˘ Crypta Ferrata, fiÔ˘ Ô ¿·˜ ¶›Ô˜ μ′ ÙÔÔı¤ÙËÛ ÙÔÓ μËÛÛ·Ú›ˆÓ· ËÁÔ‡ÌÂÓÔ. SCALA
[30]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¤ÂÈÙ· ·fi Û˘Ìʈӛ·, fï˜ Ë Û˘Óı‹ÎË Ì ÙËÓ ÔÔ›· ·Ú·‰fiıËΠ‰ÂÓ ÙÔÓ ˆÊ¤ÏËÛ ηıfiÏÔ˘ Î·È ¤·ı ·ÚfiÌÔÈ· Ì ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ΢ÚȇÔÓÙ·È ¤ÂÈÙ· ·fi ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ‹ÙÙ· ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ». ¶·Ú·Î¿Ùˆ ÌÈÏÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘, ‚‚·ÈÒÓÂÈ Ì ٷ ÏfiÁÈ· ·˘Ù¿: «∞Ó Î·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÔÏÈÔÚΛ·˜, ÚÔʇϷͷ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÌÔ˘ ÒÛÙ ӷ ÌË ÛÎÔÙˆıÒ, ·˘Ùfi ·ÎfiÌË ‰ÂÓ ¤Ù˘¯Â Ó· Á›ÓÂÈ, ÁÈ·Ù›, ÓÔÌ›˙ˆ fiÙÈ Ë ¶ÚfiÓÔÈ· ÌÔ˘ ÂÈÊ˘Ï¿ÛÛÂÈ Î¿ÙÈ ·ÎfiÌË ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔ, ·ÊÔ‡ ÙÈ̈ÚËıÒ ÁÈ· Ôχ ¯ÚfiÓÔ, ¤ÂÈÙ· Ó· Âı¿Óˆ». πÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È Â›Û˘ fiÙÈ ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ μ·Û›ÏÂÈÔ, Ó¤Ô Î·È ˆÚ·›Ô, ÙÔÓ ·‹Á·ÁÂ Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ Î·È ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÔÓ ‚·Û¿ÓÈÛ·Ó ÁÈ· Ó· ·ÏÏ·ÍÔÈÛÙ‹ÛÂÈ. ∞ÏÏ¿, ÂÂȉ‹ Ô Ó¤Ô˜ ‹Ù·Ó ÂÓ¿ÚÂÙÔ˜ Î·È ‰ÂÓ Â›ÛÙËΠӷ ÚÔ‰ÒÛÂÈ ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·ÂÏ›ÛÙËÎÂ Î·È ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÙÔÓ ·ÂÏ¢ıÂÚÒÛÂÈ ·›ÚÓÔÓÙ·˜ χÙÚ·. √ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ Â›¯Â ¯Ú‹Ì·Ù·, ÈΤÙ¢ ÙÔÓ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·, ˆ˜ ·Ï·Èfi Ê›ÏÔ, Ó· ÙÔÓ ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÛÙË ‰‡ÛÎÔÏË ·˘Ù‹ ÛÙÈÁÌ‹, Î·È ÁÂÓÈο Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ÌÈÏ¿ÂÈ ˆ˜ Ô ÈÔ ÁÓ‹ÛÈÔ˜ ŒÏÏËÓ·˜ Î·È ÈÔ ÈÛÙfi˜ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜. √ÌÔÏÔÁԇ̠fiÙÈ, ·Ó ÛÙȘ ηÙËÁÔڛ˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ì ӷ ·ÓÙÈÙ¿ÍÔ˘Ì ÙË Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛË, ‰‡ÛÎÔÏ· ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ÙÔÓ ··ÏÏ¿ÍÔ˘Ì ·fi ÙË ÌÔÌÊ‹ Ô˘ ÙÔ˘ ·Ô‰fiıËÎÂ. ∞ÏÏ¿ Î·È Ë ÔÏÈÙÈ΋ Î·È Ë ·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÂÓÒ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ ·˘Ùfi˜ ¤ÁÈÓ ∞Á·ÚËÓfi˜, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÚËÙ¿ ÙÔÓ ·ÔηÏÔ‡Ó ™ÎÂÓÙ¤Ú-̤Ë, ÈÛÙÔÚÔ‡Ó ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ ÙËÓ Î·Ù·›ÂÛË Ô˘ ˘¤ÛÙË Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ·fi ·˘ÙfiÓ Ì ٤ÙÔÈÔ ÙÚfiÔ, ÒÛÙ ·fi ÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ‹Ù·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, fiϘ ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔ ÊÈÏfiÛÔÊÔ Î·È ÁÈ·ÙÚfi ÙÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó «ˆÚ·›Ô Î·È ¿ÚÈÛÙÔ ÙÔÍÂ˘Ù‹», ·Ú·‰Ô̤ÓÔ Û fiϘ ÙȘ ˉÔÓ¤˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ηÈ, ΢ڛˆ˜, ÛÙÔÓ ¤ÚˆÙ·. ŒÙ˘¯Â ÙfiÙ ӷ ¤ÚıÂÈ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ë ¯‹Ú· ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ºÚ¿ÁÎÔ˘ ‰Ô‡Î· ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ ∞ÎÎÈ·˚Ô˘fiÏË, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ªˆ¿ÌÂı μ′, fiÙ·Ó ÙÔ 1458 Ô ΔÔ˘-
Ú·¯¿Ó η٤Ϸ‚ ÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÙÔÓ ¤Î·Ó ˘ÔÙÂÏ‹ ËÁÂÌfiÓ· ÙˆÓ £Ë‚ÒÓ Î·È Ù˘ μÔȈٛ·˜. ŒÂÈÙ· fï˜ ·fi ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·, ÂÂȉ‹ ηÙËÁÔÚ‹ıËΠfiÙÈ ·ÁˆÓÈ˙fiÙ·Ó Ó· ·Ó·ÎÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘, ÙÔÓ ÛÎfiÙˆÛÂ. ∏ ¯‹Ú· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, Ôχ fiÌÔÚÊË Î·È Ô ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ÙËÓ ÂÚˆÙ‡ÙËÎÂ Î·È ı¤ÏËÛ ӷ ÙËÓ ·ÓÙÚ¢Ù›. ∑‹ÙËÛ ÙËÓ ¿‰ÂÈ· Ô˘ ÂÈı˘ÌÔ‡Û ·fi ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë πˆ¿Û·Ê, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ Ù· ηٿÊÂÚÂ, ÂÂȉ‹ ˙Ô‡ÛÂ Î·È ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚfiÙ·Ó Ë ÚÒÙË Û‡˙˘Áfi˜ ÙÔ˘. ª¿Ù·È· Ô ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ÚÔοÏÂÛ ÙËÓ Â¤Ì‚·ÛË Î·È ÙÔ˘ ·Û¿ Î·È ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘Ø Ô ÈÂڿگ˘ ‹Ù·Ó ·Ó¤Ó‰ÔÙÔ˜. ŒÙÛÈ, Ô Ì·ÓÈ҉˘ ÂÚ·ÛÙ‹˜ ·fi ÂΉ›ÎËÛË ¤Ù˘¯Â Ó· ηı·ÈÚÂı› Ô πˆ¿Û·Ê Î·È Ó· ÙÔ˘ ÎÔÔ‡Ó Ù· Á¤ÓÈ· ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È Ó· ·ÎÚˆÙËÚÈ¿ÛÔ˘Ó ÙË Ì‡ÙË ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎÎÏËÛÈ¿Ú¯Ë ª·Í›ÌÔ˘, Ô˘ ÂÓı¿ÚÚ˘Ó ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÛÙËÓ ¿ÚÓËÛ‹ ÙÔ˘ ·˘Ù‹. √ πˆ¿Û·Ê ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ·fi ÙÔ 1466 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1469. ŒÙÛÈ, › Ô¯ÙÒ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·˜, Ô ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ‰ÂÓ Â›¯Â ·Û·ÛÙ› ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi, ÁÈ·Ù›, ·Ó ‹Ù·Ó ̈·ÌÂı·Ófi˜, ‰ÂÓ ı· ›¯Â ·Ó¿ÁÎË Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ¿‰ÂÈ· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÁÈ· ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ˘fiıÂÛË. ∏ ÈÛÙÔÚ›· ϤÂÈ fiÙÈ Ô ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ Û˘Ì‚›ˆÛ Ì ÙË Ê›ÏË ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ Ô˘ ¤ı·Ó ͷÊÓÈο, ÂÓÒ ¤·È˙ ÙÔ˘˜ ·‚Ô˘˜ (Ù· ˙¿ÚÈ·) Ì ÔÏÏÔ‡˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜. ∞ÏÏ¿, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂÈÌ›ÓÔ˘Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Û ·˘Ùfi, ·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ ÌÔÚ› Ó· ÂÍÈÛÏ·Ì›ÛÙËΠ·ÚÁfiÙÂÚ·, ·Ó ηÈ, fiˆ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ·fi ÙÔ ¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊÔ, ¤ı·Ó Û ۇÓÙÔÌÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi ÙfiÙ Ԣ Û˘ÁηÙÔ›ÎËÛ Ì ÙË ‰Ô‡ÎÈÛÛ· ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿, ÌÔÚԇ̠ӷ ‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ÙÔÓ ıˆÚÔ‡Û·Ó ÌË ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·. ∞ÏÏ¿, fiˆ˜ ‹‰Ë ›·ÌÂ, ˘¿Ú¯ÂÈ ¯ˆÚ›Ô Ù˘ ·ÙÚÈ·Ú¯È΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛË ÏÂÁfiÙ·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ™ÎÂÓÙ¤Ú-̤Ë. ŒÙÛÈ, ¿ÏÏÔ˜ ÙÚfiÔ˜ Û˘Ì‚È‚·ÛÌÔ‡ ÙˆÓ ·ÓÙÈÊ·ÙÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ Âȉ‹ÛÂˆÓ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ, ·Ú¿ ÌfiÓÔ Ó· ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÙÔÓ ÔÓfiÌ·˙·Ó ™ÎÂÓÙ¤Ú-Ì¤Ë ÙÈÌËÙÈο, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ¤¯ÂÈ
∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ·Ú·¯ˆÚÔ‡Û ٷ ·ÓÒٷٷ ·ÍÈÒÌ·Ù· Û ̈·ÌÂı·ÓÔ‡˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ fï˜ ›¯·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ηٷÁˆÁ‹.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [31]
·Û·ÛÙ› Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi. ∂›Ó·È ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ fiÙÈ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ¤ÁÈÓ ̈·ÌÂı·Ófi˜ Î·È ÌÂÙÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ۠ªÂ¯Ì¤Ù-̤˘ Î·È ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ó ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ fiÙÈ ‹Ù·Ó ¿Ó‰Ú·˜ Ôχ ÛÔÊfi˜ Î·È ÌÈÏÔ‡Û ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Î·È ÙËÓ ·Ú·‚È΋, Î·È ÌÂÙ¤ÊÚ·Û ÛÙ· ·Ú·‚Èο Ì ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ‚È‚Ï›· Ì·˜ Î·È ÔÏÏ¿ ı·˘Ì¿ÛÈ· ÁÈ· ÙË ıÚËÛΛ· Ì·˜ ·ÚÔ˘Û›·Û ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. ∂›Ó·È fï˜ ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ fiÙÈ Ô ∫ÚÈÙfi‚Ô˘ÏÔ˜ ·Ô‰›‰ÂÈ ÙȘ ÊÈÏÔÏÔÁÈΤ˜ Î·È ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ fi¯È ÛÙÔ ÁÈÔ ·ÏÏ¿ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú·, ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÎË, fiˆ˜ ÙÔÓ ·ÔηÏ›. ¢ÂÓ ıˆÚÔ‡ÌÂ, Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ·›ı·ÓÔ Ô ÁÈÔ˜ Ó· ‹Ù·Ó ÏfiÁÈÔ˜ ¿Ó‰Ú·˜ Î·È Ó· ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ٷ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈο Ú¿ÁÌ·Ù·. ¶·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÙÔÓ ÂÌfi‰ÈÛ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ μ·ÁÈ·˙‹Ù μ′,, Ì ·ÊÔÚÌ‹ οÔÈ· ÚÔÛˆÈ΋ ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂÈ· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ¡‹ÊˆÓ· μ′(1488-1490) Ó· ‰Ë̇ÛÂÈ ·ÍÈfiÏÔÁÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ηÈ, ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜, Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛ‹ ÙÔ˘. √ˆÛ‰‹ÔÙÂ, Â‰Ò ¤¯Ô˘ÌÂ Î·È ÌÈ· ¿ÏÏË ÂÚ›ÙˆÛË -ÌÂÙ¿ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿- ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ Î·È ÔÈΛÏ˘ ·ÏÏÔ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ·. √ ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜ ÂÍ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ Á›ÓÂÈ ÚÔ‰fiÙ˘ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ›ÛÙ˘ Û ËÏÈΛ· Ô˘ Èı·Ófiٷٷ ‰ÂÓ Â›¯Â ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Î·Ì›· ·È‰Â›·Ø ¤ÁÈÓ ̈·ÌÂı·Ófi˜, fiÛÔ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Á›ÓÂÈ Ìˆ·ÌÂı·Ófi˜ ¤Ó·˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ ÛÙȘ ÊϤ‚˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ¤ÚÚ ηı·Úfi ÂÏÏËÓÈÎfi ·›Ì·. √ È·ÙÚÔÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ‰È·Ù‹ÚËÛ Èı·Ófiٷٷ ̤¯ÚÈ Ù¤ÏÔ˘˜ ÙË ıÚËÛΛ· ÙˆÓ ÚÔÁfiÓˆÓ ÙÔ˘, fï˜ ·Ú·‚›·Û ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙȘ ÂÈÙ·Á¤˜ Ù˘ ηÈ, ΢ڛˆ˜, ˘‹ÚÍÂ Ô ·›ÙÈÔ˜ Ì›·˜ ·fi ÙȘ ÈÔ ÌÂÁ¿Ï˜ ÚÔÛ‚ÔϤ˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜ Ì·˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡˜. ¶fiÛÔ Ôχ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ Â›Ó·È Ë ÂÈÎfiÓ· Ô˘ Ì·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÈ· Á˘Ó·›Î· ·fi ÙÔÓ Ô›ÎÔ ÙˆÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙÈˆÓ Ô˘ ηٷχıËΠÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË, Ë ‚·Û›ÏÈÛÛ· ∂ϤÓË Ë ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓ‹! ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·˜ Ô ªˆ¿ÌÂı μ′, fiˆ˜ ‹Ù·Ó ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ, ·Ú·‚›·Û ÙȘ ˘ÔÛ¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Î·È ‰È¤Ù·Í ÙÔÓ ·ÔÎÂÊ·ÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ¢·‚›‰, ÙˆÓ ÂÙ¿ ÁÈˆÓ ÙÔ˘, ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘ ∞ÏÂ͛Ԣ Î·È ÙÔ˘ ·ÓÈ„ÈÔ‡ ÙÔ˘. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ··ÁfiÚ¢Û ·˘ÛÙËÚ¿ Ó· ÏËÛÈ¿ÛÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ Ù· ÙÒÌ·Ù·, ÒÛÙ ӷ ·Ú·‰ÔıÔ‡Ó ÙÚÔÊ‹ ÛÙ· Û΢ÏÈ¿ Î·È ÛÙ· fiÚÓÈ·. ∂ΛÓË fï˜ ÂÚÈÊÚfiÓËÛ ÙËÓ ·ÂÈÏ‹ ηÈ, ÊÔÚÒÓÙ·˜ ÙÚ›¯ÈÓÔ ¯ÈÙÒÓ·, Ì ÌÈ· Ûη¿ÓË ÛÙ· ¯¤ÚÈ·, ÏËÛ›·Û ÛÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ·Á·ËÌ¤ÓˆÓ Ù˘, ¤Ûη„ ٿÊÔ Î·È fiÏË ÙË Ì¤Ú· ¤‰Èˆ¯Ó ٷ Û·ÚÎÔÊ¿Á· ˙Ò· Î·È Ù· fiÚÓÈ·. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ¤ı·„ ÙÔ˘˜ ‰¤Î· ÔÏ˘·Á·Ë̤ÓÔ˘˜ Ù˘ ÓÂÎÚÔ‡˜ Î·È Û‡ÓÙÔÌ· ¤Ê˘Á ηÈ
ÂΛÓË ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ, ηٷ‚‚ÏË̤ÓË ·fi ÙË ıÏ›„Ë Ù˘. √ πˆ¿ÓÓ˘ ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜, Ì ηٷÁˆÁ‹ ·fi ÙÔ˘˜ ¢ÁÂÓ›˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È ÂÓÒ ‹Ù·Ó ÂΛ ηٿ ÙËÓ ÕψÛË, Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›·, fiÔ˘ ‰›‰·Í ÁÚ·ÌÌ·ÙÔÏÔÁ›· Î·È ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÛÙȘ ̤Ú˜ ÙÔ˘ ÙÔ˘ ∫ÔÛÌ¿ ªÂ‰›ÎÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÂÁÁÔÓÔ‡ ÙÔ˘ §·˘ÚÂÓÙ›Ô˘, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰›‰·Í ËıÈ΋ Î·È ‰È·ÏÂÎÙÈ΋. ∂›¯Â ·ÎfiÌ· Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔÓ ÕÁÁÂÏÔ ¶ÔÏÈÙÈ·Ófi, ÙÔÓ ¢ÔÓ¿ÙÔ ∞ÎÎÈ·˚Ô˘fiÏË Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÛÔÊÔ‡˜ ¿Ó‰Ú˜. ŒÂÈÙ· ‹Á ÛÙË ƒÒÌË, fiÔ˘ ‰›‰·Í ÊÈÏÔÛÔÊ›·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, Î·È ÂÚÌ‹Ó¢Û ÙÔÓ £Ô˘Î˘‰›‰Ë. ∂Λ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ ÙÔ˘ Ô °ÂÚÌ·Ófi˜ ›ÛÎÔÔ˜ πˆ¿ÓÓ˘ ƒÂ¸¯Ï›ÓÈÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÚÁfiÙÂÚ· ‰›‰·Í ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Î·È ÙËÓ Â‚Ú·˚΋. √ ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜ ‹Ù·Ó Ï·›Ì·ÚÁÔ˜, ¤ÈÓ Ôχ Î·È Â›¯Â ˘ÂÚ‚ÔÏÈο ÌÂÁ¿ÏË ÎÔÈÏÈ¿, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ¶·‡ÏÔ ÙÔÓ πfi‚ÈÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÂÓ ÙÔÓ Û˘Ì·ıÔ‡Û ȉȷ›ÙÂÚ·
§ÂÙÔ̤ÚÂÈ· ·fi ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ 1453. ΔÔ 1458 Ô ªˆ¿ÌÂı η٤ÎÙËÛÂ Î·È ÙËÓ ∞ı‹Ó·, ηıÈÛÙÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ºÚ¿ÁÎÔ ‰Ô‡Î· Ù˘ ˘ÔÙÂÏ‹ ‰˘Ó¿ÛÙË Ù˘ £‹‚·˜ Î·È Ù˘ μÔȈٛ·˜. WERNER FORMAN/ CORBIS/APEIRON
[32]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ ¿·˜ §¤ÔÓÙ·˜ π′ Û ›Ó·Î· ÙÔ˘ ƒ·Ê·‹Ï, ÙÔ˘ 1518. √ ¿·˜ §¤ÔÓÙ·˜ π′ ‰È¤ÎÚÈÓ ÙȘ ·ÚÂÙ¤˜ ÙÔ˘ ∫ÚËÙÈÎÔ‡ ª¿ÚÎÔ˘ ªÔ˘ÛÔ‡ÚÔ˘ Î·È ÙÔ 1516, ·ÊÔ‡ ÙÔÓ ÚÔÛοÏÂÛ ÛÙË ƒÒÌË, ÙÔÓ ¯ÂÈÚÔÙfiÓËÛ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜. SUMMERFIELD PRESS/ CORBIS/APEIRON
ÂÂȉ‹ ı·‡Ì·˙ ÙÔÓ ÙfiÙ ıÂÔÔÈË̤ÓÔ ∫ÈΤڈӷ. º·›ÓÂÙ·È fï˜ fiÙÈ ¤ÏÂÁ ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· ¤ˆ˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi, ÁÈ·Ù› Ô ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜ ¤ı·Ó ÙÔ 1478 ÛÙË ƒÒÌË ·fi ‰˘Û„›·. ŸÙ·Ó ·Ó·¯ÒÚËÛ ·fi ÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· ÁÈ· Ó· ¿ÂÈ ÛÙË ƒÒÌË, ÚÔÛÎÏ‹ıËΠ·fi ÙÔÓ §·˘Ú¤ÓÙÈÔ ª¤‰ÈÎÔ, ˆ˜ ηıËÁËÙ‹˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜, ÛÙÔ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ ÚÒÙ˘ ·fi ÙȘ fiÏÂȘ ·˘Ù¤˜, Ô ∞ıËÓ·›Ô˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ËÁÂÌfiÓ·˜ ÂΛÓÔ˜ ·Ó¤ıÂÛ ›Û˘ ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ÂÓfi˜ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘, Ì·˙› Ì ÙÔÓ ÕÁÁÂÏÔ ¶ÔÏÈÙÈ·Ófi, Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· fiÙÈ ·˘Ùfi˜ ı· ˆÊÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ¿ÌÈÏÏ· ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ‰·ÛοψÓ. ªÂ ÙËÓ ›‰È· ÚÔÛ‰ÔΛ· ·ÚÁfiÙÂÚ· ¤ÙÚ„ ÛÙÔÓ ¶ÔÏÈÙÈ·Ófi ›Û˘ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÛÙÔ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ ºÏˆÚÂÓÙ›·˜. ∞ÏÏ¿ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡ ÚԤ΢„·Ó ÊÔ‚ÂÚ¤˜ ¤Úȉ˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰‡Ô ÛÔÊÒÓ ·Ó‰ÚÒÓ, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ô ¤Ó·˜ ÁÓÒÚÈ˙ ηχÙÂÚ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Î·È Ô ¿ÏÏÔ˜ ÌÈÏÔ‡Û ηχÙÂÚ· ÙË Ï·ÙÈÓÈ΋. ∫·È ÂÂȉ‹ ÙfiÙ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ı·‡Ì·˙·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙÔÓ ∫ÈΤڈӷ, Ô ÔˆÛ‰‹ÔÙ ‚·Ú‡˜ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘ ¤‚Ï ÙÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ ·ÎÚÔ·Ù¤˜ ÙÔ˘ Ó· ·˘ÙÔÌÔÏÔ‡Ó Ì·˙Èο ÚÔ˜ ÙÔ ÁÏ·Ê˘ÚfiÙÂÚÔ ¶ÔÏÈÙÈ·Ófi. ŒÙÛÈ, ¤ÂÈÙ· ·fi ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ §·˘ÚÂÓÙ›Ô˘, fiÙ·Ó ÚÔÛÎÏ‹ıËΠ·fi ÙÔÓ ¿ÏÏÔ ‰˘Ó¿ÛÙË Ù˘ πÙ·Ï›·˜, ÙÔÓ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ ™ÊfiÚÙ˙·, ¤Ê˘Á Ì ÌÂÁ¿ÏË ÚÔı˘Ì›· ÁÈ· ÙÔ ªÈÏ¿ÓÔ, fiÔ˘ ˘‹ÚÍ ÈÔ Ù˘¯ÂÚfi˜, ÁÈ·Ù› ÂÚÈÛÙÔȯ›ÛÙËΠ·fi ÔÏÏÔ‡˜ Î·È Ï·ÌÚÔ‡˜ ·ÎÚÔ·Ù¤˜ Î·È ‰›Î·È· ·¤ÎÙËÛ ʋÌË ÁÈ· ÙË ÛÔÊ›· ÙÔ˘. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ì ÙÔÓ Ã·ÏÎÔÎÔÓ‰‡ÏË, Ô πˆ¿ÓÓ˘ ∞Ó‰ÚfiÓÈÎÔ˜ ∫¿ÏÏÈÛÙÔ˜ ·fi ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, Ô ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜ ÂÚÈ·ÙËÙÈÎfi˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜, ‰›‰·Í ÛÙË ƒÒÌË, ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· Î·È ÛÙË ºÂÚ¿Ú· ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, ŸÌËÚÔ Î·È ¢ËÌÔÛı¤ÓË. ∞ÏÏ¿, ·Ó Î·È ·¤ÎÙËÛ ʋÌË ÁÈ· ÙË ÛÔÊ›· ÙÔ˘ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, ¿ÓÙÔÙ ‹Ù·Ó ÊÙˆ¯fi˜, ̤¯ÚÈ Ô˘ ÙÂÏÈο ‹Á ÛÙË °·ÏÏ›·, fiÔ˘ Î·È ¤ı·Ó Û ‚·ıÈ¿ ÁÂÚ¿Ì·Ù·, ¯ˆÚ›˜ Ó· ηٷʤÚÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚÔ˜. ™ÙË °·ÏÏ›· ›Û˘ ‹ÁÂ Î·È Ô ™·ÚÙÈ¿Ù˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∂ÚÌÒÓ˘ÌÔ˜ ‹ ÷ÚÈÙÒÓ˘ÌÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÚÒÙÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ‰›‰·Í ٷ ÂÏÏËÓÈο ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ ÙÔ 1476. √È Ï¤ÔÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ÏÔÁ›Ô˘˜ Ô˘ ¤Ê˘Á·Ó ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi ‹Ù·Ó ÔÈ §·ÛοÚˉ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, fiˆ˜ ÏÂÁfiÙ·Ó, ηٿÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ÁÓˆÛÙfi ÔÌÒÓ˘ÌÔ ‚·ÛÈÏÈÎfi Ô›ÎÔ. √ ÚÒÙÔ˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ §¿ÛηÚ˘, ¿Ú¯ÈÛ ÙËÓ ÔχÎÚÔÙË ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›· ÙÔ˘ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1453. ¢›‰·Í ٷ ÂÏÏËÓÈο ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙÔ ªÈÏ¿ÓÔ Î·È ¤ÂÈÙ· ÛÙË ªÂÛÛ‹ÓË, fiÔ˘ Û˘Ó¤ÚÚÂ·Ó ·fi fiÏ· Ù· ̤ÚË Ù˘ πÙ·Ï›·˜ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ Ì·ıËÙ¤˜, Î·È ÂΛ ¤ı·Ó ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·. ÕÏÏÔ˜ §¿ÛηÚ˘, Ô
πˆ¿ÓÓ˘ ‹ π¿ÓÔ˜11, ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ §·˘ÚÂÓÙ›Ô˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔ˘ ·Ó¤ıÂÛ ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· Ù˘ ÂÚ›ÊËÌ˘ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˘ ÙÔ˘ Î·È ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ÙÔÓ ¤ÛÙÂÈÏ ˆ˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ ÛÙÔÓ μ·ÁÈ·˙‹Ù μ′ ÁÈ· Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ Ì ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÛÙËÓ ∞Û›· fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê·. ∞ÚÁfiÙÂÚ· Ô πˆ¿ÓÓ˘ §¿ÛηÚ˘ ¤Ê˘Á ·Ú¯Èο ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Î·È ‡ÛÙÂÚ· ÛÙË ƒÒÌË, ·ÊÔ‡ ·Ó¤Ï·‚ ‰È¿ÊÔÚ· ÊÈÏÔÏÔÁÈο Î·È ‰Èψ̷ÙÈο ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹Ì·Ù· ÛÙË °·ÏÏ›·, fiÙ·Ó ‚·Û›Ï¢·Ó Ô ∫¿ÚÔÏÔ˜ ∏′, Ô §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˜ πμ′ Î·È Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ∞′, Î·È ÛÙË ƒÒÌË ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ·Ú¯ÈÂÚ¤ˆÓ §¤ÔÓÙ· π′, ∫Ï‹ÌÂÓÙ· ∑′ Î·È ¶·‡ÏÔ˘ °°′,, ̤¯ÚÈ Ô˘ ¤ı·Ó ÙÔ 1535. √ ª¿ÚÎÔ˜ ªÔ˘ÛÔ‡ÚÔ˜, ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ‹Úı ӤԘ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· ηÈ, ·ÊÔ‡ ¤ÁÈÓ ̷ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË §¿ÛηÚË, ‰›‰·Í ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÛÙÔ ¶·Ù·‡ÈÔ Î·È Î·ÙfiÈÓ ÛÙË μÂÓÂÙ›·. ΔÔ 1516 ÙÔÓ ÚÔÛοÏÂÛ ÛÙË ƒÒÌË Ô ¿·˜ §¤ÔÓÙ·˜ ππ′ Î·È ÙÔÓ ¯ÂÈÚÔÙfiÓËÛ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜, ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ·Ôı·ÓfiÓÙÔ˜ ª·ÓÈÏ›Ô˘ ƒ¿ÏÏË, ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ƒ¿ÏÏË, Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙË ™¿ÚÙË Î·È Î·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· Ô˘ ·Ó¤‰ÂÈÍ ÔÏÏÔ‡˜ ÂÈÊ·Ó›˜ ¿Ó‰Ú˜. ŸÙ·Ó fï˜ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› η٤ÎÙËÛ·Ó ÙËÓ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ, Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ˘ËÚ¤ÙËÛ ˆ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜ Î·È ‰È·ÎÚ›ıËÎÂ Î·È ·˘Ùfi˜ ÁÈ· ÙË ÌfiÚʈۋ ÙÔ˘. ∂‰Ò fï˜ ‰ÂÓ ı· ÌÓËÌÔÓ‡ÛÔ˘Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ· Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙË ¢‡ÛË Î·È Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙËÓ ·Ó·‚›ˆÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘˜, Ù· Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÙȘ ÂΉfiÛÂȘ ÙÔ˘˜. ∞˘Ù‹ Ë ·ÎÚÈ‚‹˜ ηٷÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÚÁÔ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜. ∂Ì›˜ ·ÚÎÂÛًηÌ ӷ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ÌfiÓÔ Ï›ÁÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÈÊ·Ó›˜, ÁÈ· Ó· ‰ÒÛÔ˘Ì ÌÈ· ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÁÈ· fiÏË ÁÂÓÈο ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓ¢ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜. ∂·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ·˘ÙÔ› ¤ÁÈÓ·Ó ¯Ú‹ÛÈÌÔÈ ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ¢‡Û˘ Î·È ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ·Ó ÛËÌ·ÓÙÈο ÙËÓ Â‡ÓÔÈ· ÙÔ˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ÎÔÈÓÔ‡ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi. ∞ÌÊÈ‚¿ÏÏÔ˘Ì fï˜, ·Ó ·˘ÙÔ› Ô˘ ÛˆÚˉfiÓ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi, ÂÎÏ‹ÚˆÛ·Ó ÙÔ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ Î·ı‹ÎÔÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÙÚ›‰·. ™¯Â‰fiÓ fiÏÔÈ, ÂÍ·Ú¯‹˜ ‹ Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÂÎÏ·ÙÈÓ›ÛÙËηÓ, ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙËÓ ·Ô¯ÒÚËÛ‹ ÙÔ˘˜ Ù· Û¯ÔÏ›· Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜ ¤ÌÂÈÓ·Ó ¯ˆÚ›˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜, ÂÓÒ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ¤ÎÏÂÈÛ·Ó. ª¿ÏÈÛÙ·, ÔÈ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ Î·È ÔÏÈÙÈΤ˜ ˘Ôı¤ÛÂȘ ¯ˆÚ›˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ Î·È ¤ÌÂÈÚÔ˘˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡˜ ηÎÔ‰ÈÔÈ-
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [33]
[34]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
΋ıËηÓ. ∂Âȉ‹ ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ÂÁηٷÏ›ÊıËΠ̠ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi Î·È ÂÂȉ‹ ÔÈ Û˘Óı‹Î˜ ‰ÂÓ ÙÔ˘ ¤ÙÚÂ·Ó Ó· ·Ó·ÏËÚÒÛÂÈ Â‡ÎÔÏ· ÙÔ ÎÂÓfi Ô˘ ›¯·Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜, ¤Ú·Û·Ó ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜ ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÂÈ Ó¤· Û¯ÔÏ›· Î·È Ó· ÌÔÚÊÒÛÂÈ Ó¤Ô˘˜ ηٿÏÏËÏÔ˘˜ Ó· ˘ËÚÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È Ù· ÔÏÈÙÈο ÙÔ˘ Û˘ÌʤÚÔÓÙ·. ∏ ·ÏÏÔ›ˆÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËΠÌfiÓÔ ÛÙÔ˘˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜.
•ÂÓÈÙÂÌfi˜ ÚÔ˘¯fiÓÙˆÓ ΔÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ô˘ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó Ë Ì›· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏÏË ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ÔÈ ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜ ˙‹ÙËÛ·Ó ¿Û˘ÏÔ Â›Ù ÛÙȘ ˘fiÏÔȘ ÂÓÂÙÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ ›Ù ÛÙËÓ ›‰È· ÙË μÂÓÂÙ›· ›Ù Û ¿ÏÏ· ̤ÚË Ù˘ ∂˘ÚÒ˘. ∞fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ· ‰ÂÓ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó ÔÏÏÔ›, ÁÈ·Ù› ÔÈ ÚÒÙÔÈ Û¯Â‰fiÓ fiÏÔÈ ı·Ó·ÙÒıËηÓ, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, ÂÓÒ ·fi ÙÔ˘˜ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘˜ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÙÔ‡Ú΄·Ó. ∞ÏÏ¿ ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ·fi ¿ÏÏ· ̤ÚË ¤ÁÈÓ ̷˙È΋ ¤ÍÔ‰Ô˜. √ ªˆ¿ÌÂı μ′ ı¤ÏËÛ ӷ ÙËÓ ÚÔÏ¿‚ÂÈ Î·È ÛÒ˙ÂÙ·È ‰È·Î‹Ú˘Í‹ ÙÔ˘ ÁÚ·Ì̤ÓË ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔ˘˜ ˘fiÛ¯ÂÙ·È fiÙÈ «·fi Ù· Ú¿ÁÌ·Ù¿ Û·˜ Î·È Ù· ·È‰È¿ Û·˜ Î·È ·fi Ù· ÎÂÊ¿ÏÈ· Û·˜ Î·È ·fi οı ۷˜ Ú¿ÁÌ· Ù›ÔÙ· Ó· ÌËÓ ·ÁÁ›Íˆ, ·ÏÏ¿ Ó· ÊÚÔÓÙ›Ûˆ Ó· ›ÛÙ ηχÙÂÚ· ·fi ÚÈÓ». ΔÔ ¤ÁÁÚ·ÊÔ ·˘Ùfi ›ӷÈ, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎfiÙ·ÙÔ, ÂÂȉ‹ ·ÔÌÓËÌÔÓ‡ÂÈ Ù· ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ ÂÚÈÛÛÔÙ¤ÚˆÓ ·Ú¯fiÓÙˆÓ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ÂΛӢ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ∞¢ı˘ÓfiÙ·Ó ÚÔ˜ «ÙÔÓ ¿Ú¯ÔÓÙ· Î˘Ú ™Ê·ÓÙ˙‹ Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘, Î·È Î˘Ú ª·ÓÔ˘‹Ï ƒ·Ô‡Ï Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘, Î·È Î˘Ú ™ÔÊÈ·ÓfiÓ Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘, Î·È §¿ÛηÚÈÓ Î˘Ú ¢ËÌ‹ÙÚÈÔÓ Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘, Î·È ¢ÈÏÔ‚·Ù·Ù˙¤Ô˘˜, ηÈ
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [35]
∫·Ï·Î¤Ô˘˜, ¶·ÁÔÌÂÓ¤Ô˘˜, ºÚ·ÁÎÔÔ˘Ï¤Ô˘˜, ™ÁÔ˘ÚÔÌ·ÏÏ·›Ô˘˜, ª·˘Úfi··Ó, ºÈÏ·ÓıÚˆËÓ¤Ô˘˜, ¶ÂÚÔÌÔ˘È¤Ô˘˜, Î·È ÂȘ fiÛÔÈ ¿ÏÏÔÈ ıÂÏ‹ÛÔ˘Ó Ó· ’ÚıÔ˘Ó». ∂›Û˘, ÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ¤Ê¢Á·Ó ÛÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜, ηıÒ˜ ›¯·Ó ÙËÓ ·ÚËÁÔÚÈ¿ fiÙÈ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚfiÓÔ ı· ·ÓÙÈ·Ú·Ù¿ÛÛÔÓÙ·Ó Î·Ù¿ ÙˆÓ Â¯ıÚÒÓ Ù˘ ›ÛÙ˘ ÙÔ˘˜, ¤ÛÙˆ Î·È Î¿Ùˆ ·fi ÛËÌ·›· Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÂÏÏËÓÈ΋. ŸÙ·Ó ÙÔ 1460 Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ Î·Ù¤Ï˘Û ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ‰‡Ô ·‰ÂÏÊÒÓ ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘, ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ Î·È £ˆÌ¿, ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, Ô ªÈ¯·‹Ï ƒ¿ÏÏ˘, ¤Ê˘Á ÛÙË ª¿ÓË, ·Ó¤Ï·‚ ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛ‹ Ù˘ ˘fi ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ Î·È ‹Ú ̤ÚÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Ô˘ Âȯ›ÚËÛÂ Ë μÂÓÂÙ›· ÙÔ 1463 Î·È ÙÔ 1464 ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÎÙËÛË Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘. √ ªÈ¯·‹Ï ƒ¿ÏÏ˘ ·Ó‹Î ÛÙË Û·ÚÙÈ·ÙÈ΋ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ ƒ¿ÏÏˉˆÓ, ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ÔÏÏÔ› ÙfiÙ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó ÛÙË ∑¿Î˘ÓıÔ, ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ Î·È ÛÙËÓ πÙ·Ï›·. ∞fi ·˘Ùfi ‹Ú·Ì ·ÊÔÚÌ‹ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì οÔÈÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ›¯·Ó ‰È·Ú¤„ÂÈ Ì ÙË ÌfiÚʈÛË Î·È ÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Ó‰Ú›·. ∂›Ó·È Ôχ Èı·ÓfiÓ fiÙÈ Î·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜ ηٷÎÙËÙ¤˜ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, ÁÈ·Ù› ·Ú¯Èο ÂÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ƒ·Ô‡Ï Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ·, fiÙ·Ó ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÙËÎÂ Ë ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·, ÌÂÙÔÓÔÌ¿ÛÙËÎ·Ó Â› ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfiÙÂÚÔÓ Û ƒ¿ÏÏ˘. ∞ÏÏ¿ Ô ªÈ¯·‹Ï ‹Ù·Ó Ô ÈÔ ÂÈÊ·Ó‹˜ ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜. Ÿˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÈÛÙÔÚÒÓÙ·˜ Ù· Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ÂΛÓË Âȯ›ÚËÛË, ›¯Â ÙÚ·ÁÈÎfi Ù¤ÏÔ˜, ·ÏÏ¿ Ôχ ÈÔ ¤Ó‰ÔÍÔ ·fi ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ÚÔ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ƒ¿ÏÏË, Ô˘ Ífi‰Â„ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ‰È·ÊfiÚˆÓ πÙ·ÏÒÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ª·ÓÈÏ›Ô˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ¿ÏÈ ÊÚ¿Á΄Â, fiˆ˜ Û˘ÌÂÚ·›ÓÔ˘ÌÂ Î·È ·fi ÙÔ ÙÚÔÔÔÈË̤ÓÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘, Ô˘ ¤ÁÈÓ ·fi ª·ÓÔ˘‹Ï ª·Ó›ÏÈÔ˜ Î·È ·fi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠÛÙË ƒÒÌË ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜.
∂Í›ÛÔ˘ ÂÈÊ·Ó‹˜ ‹Ù·Ó Ô °Ú·›Ù˙·˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, Ô ‹Úˆ·˜ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· ÙÔ˘ 1460, Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ, ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ·ÁÒÓ· Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ÔÈ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ· Ì ÙËÓ ÂıÓÈ΋ Ì·˜ ÛËÌ·›·. ™Â ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ·Ô‰Â›¯ıËÎÂ Ë ¤Û¯·ÙË ËıÈ΋ ·ıÏÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ Î·È £ˆÌ¿, ·Ô‰Â›¯ıËΠfï˜ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ fiÛÔ ÈÔ ·ÍÈfiÌ·¯ÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔÁfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÊÚ·ÁÎÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘. °‡Úˆ ·fi ÙÔ §ÂÔÓÙ¿ÚÈÔ ÓÈ΋ıËÎ·Ó ÌfiÓÔ ¤ÂÈÙ· ·fi ÛÎÏËÚ‹ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË, fiÔ˘ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÛÎÔÙÒıËηÓ. √ ÊÚÔ‡Ú·Ú¯Ô˜ Ù˘ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜ ª·ÓÔ˘‹Ï, ‹ ηْ ¿ÏÏÔ˘˜ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰È·Ù¿¯ıËΠ·fi ÙÔÓ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ Ó· ·Ú·‰ÒÛÂÈ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÙË ‰˘ÛfiÚıËÙË ÂΛÓË fiÏË, μ fiÙÈ ·¿ÓÙËÛ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′ ·¤ÚÚÈÙ ÙË ‰È·Ù·Á‹, Î·È ‰È¤ÛˆÛ ڿÁÌ·ÙÈ ÙÔ ÊÚÔ‡ÚÈÔ, ·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ˙‹ÙËÛ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ¿· Î·È Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ. √ ™ÁÔ˘ÚÔÌ·ÏÏ·›Ô˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜ ·Ú¤‰ˆÛ ÙËÓ ∫·Ú‡Ù·ÈÓ· ÌfiÓÔ ¤ÂÈÙ· ·fi ÁÂÓÓ·›· ¿Ì˘Ó·. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ ÔÈ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ Â›¯·Ó ‹‰Ë Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ÙÔ˘˜ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜ ÂÔ›ÎÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÂÓ ¤¯·Û·Ó ÙȘ ·Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó‹ıÂȘ, Û˘ÓÙ·‡ÙÈÛ·Ó fï˜ ·fi ÙfiÙ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘˜ Ì ·˘Ù‹ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÙȘ ΢ڛˆ˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. √ ¶¤ÙÚÔ˜ ªÔ‡·˜ ·¤ÎÚÔ˘Û οÔÈÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÒÌ· Ô˘ ÚԤϷÛ ηٿ Ù˘ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈ΋˜ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘. √ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ÙˆÓ ∫·Ï·‚Ú‡ÙˆÓ ¢fiÍ·˜ ÌÔÚÔ‡ÛÂ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ºÚ·ÓÙ˙‹, Ó· Â›Ó·È ¿ÈÛÙÔ˜ ÚÔ˜ fiÏÔ˘˜, ·ÎfiÌË Î·È ÚÔ˜ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔ £Âfi. ŸÌˆ˜ Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÛË ÙˆÓ ÂÚÈÛÛÔÙ¤ÚˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ·ÁˆÓ›˙ÂÙ·È, ̤¯ÚÈ Ô˘ Û˘ÓÂÏ‹ÊıË Î·È ‚ڋΠ̷ÚÙ˘ÚÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ, ÁÈ·Ù› ÙÔÓ ¤Á‰·Ú·Ó ˙ˆÓÙ·Ófi. ∞ÏÏ¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ˘ÂÚ›Û¯˘ÛÂ Ë ÂÈÛÌ·ÙÈ΋ ·ÓÙÔ‰˘Ó·Ì›· ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′, Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Û˘ÓıËÎÔÏfiÁËÛÂ Î·È Ô £ˆÌ¿˜ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜, ÂÓÒ ÔÈ ÈÔ ÂÈÊ·Ó›˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó Û ͤÓ˜ ¯ÒÚ˜ Î·È Ì·˙› ÙÔ˘˜ Î·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ºÚ·ÓÙ˙‹˜. ŒÓ·˜ ÌfiÓÔ ¿Ó‰Ú·˜ ·ÓÙÈÛÙÂÎfiÙ·Ó ÛÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, Ô ÊÚÔ‡Ú·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ ™·ÏÌÂÓÈÎÔ‡ °Ú·›Ù˙·˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜. ¶·Ú¿ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÛÊ˘ÚÔÎÔÔ‡ÓÙ·Ó ‰È·ÚÎÒ˜ Î·È ˘¤ÊÂÚ ·fi ÊÔ‚ÂÚ‹ ÛÙ¤ÚËÛË ÓÂÚÔ‡, ‰ÂÓ ‰Â¯fiÙ·Ó Ó· ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÂÈ. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙÔÓ Î¿ÏÂÛ ӷ ·Ú·‰ÒÛÂÈ ÙÔ ÊÚÔ‡ÚÈÔ, ·ÏÏ¿ ·¿ÓÙËÛ fiÙÈ ı· ÙÔ ¤Î·Ó ÌfiÓÔ ·Ó ÂÈÙÚÂfiÙ·Ó ÛÙË ÊÚÔ˘Ú¿ Ó· ‚ÁÂÈ Ì ٷ fiÏ· Ù˘ Î·È Ó· ¿ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜ Î·È ·Ó Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ ·Ô¯ˆÚÔ‡Û Û ·fiÛÙ·ÛË ÂÓfi˜ ÌÈÏ›Ô˘. √ ·Á¤Úˆ¯Ô˜ √ıˆÌ·Ófi˜, ı·˘Ì¿˙ÔÓÙ·˜ ÙË ÁÂÓÓ·ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¿Ó‰Ú·, ‰¤¯ÙËΠӷ ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÂÈ. ∞ÏÏ¿, ÌfiÏȘ
ΔÌ‹Ì· ÙˆÓ ÙÂȯÒÓ ÙÔ˘ οÛÙÚÔ˘ Ù˘ ªÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿˜. √ ÊÚÔ‡Ú·Ú¯Ô˜ ª·ÓÔ˘‹Ï ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, ·Ó Î·È ‰È·Ù¿¯ÙËΠ·fi ÙÔ ‰ÂÛfiÙË ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ Ó· ·Ú·‰ÒÛÂÈ ÙË ªÔÓÂÌ‚·Û›· ÛÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′, ·„‹ÊËÛ ÙË ‰È·Ù·Á‹ ηÈ, Ì·¯fiÌÂÓÔ˜ ÁÂÓÓ·›·, ‰È¤ÛˆÛ ÙËÓ fiÏË. GEORGIOS ALEXANDRIS/ SHUTTERSTOCK
[36]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
™ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ¯ˆÚÈfi Ù˘ ·گ›·˜ Ù˘ ΔÔÛοÓ˘. ™ÙÔ˘˜ ÂÓÂÙÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡˜ ÔϤÌÔ˘˜ ÔÏÏÔ› ª·ÓÈ¿Ù˜ Û˘ÓÙ¿¯ÙËÎ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜ ηÈ, fiÙ·Ó ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ë ∫Ú‹ÙË ˘Ô‰Ô˘ÏÒıËΠÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÙÔ˘˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÛÙËÓ ΔÔÛοÓË. DROZDOWSKI/ SHUTTERSTOCK
¿Ú¯ÈÛÂ Ë ¤ÍÔ‰Ô˜, ·Ú·‚È¿ÛÙËΠ·Ì¤Ûˆ˜ Ë Û˘Óı‹ÎË Î·È ÙÔ ™·ÏÌÂÓÈÎfi ·ÓÙÈÛÙ¿ıËΠÁÈ· ÂÚ›Ô˘ ¤Ó·Ó ·ÎfiÌ· ¯ÚfiÓÔ, ̤¯ÚÈ ÙÔ 1461, Ô˘ ¤Ê˘Á ·fi ÂΛ Ô °Ú·›Ù˙·˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, «Ô ÌfiÓÔ˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô˘ ‚ڋη Û fiÏÔ ÙÔ ªÔÚÈ¿» Â›Â Ô ª·¯ÌÔ‡Ù ·Û¿˜. ∏ ÁÓÒÌË ÙÔ˘ ÿÌÌÂÚ Î·È ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ Ì·˜ ªÔ˘ÛÙÔ͇‰Ë, fiÙÈ Ô °Ú·›Ù˙·˜ Â›Ó·È Ô ›‰ÈÔ˜ ÂΛÓÔ˜ Ô ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ™·Ó‰Ô˘ÁÈÓfi˜ ϤÂÈ fiÙÈ ˘ÂÚ·Û›ÛÙËΠ̠ÁÂÓÓ·ÈfiÙËÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′ οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, ÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ ªÔ‡ÎÈ (‹ ªÔ‡ÏÎÈ), Ê·›ÓÂÙ·È Ôχ Èı·Ó‹. ∂›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Ô °Ú·›Ù˙·˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, fiÙ·Ó ÚÔÛ‹Ïı ÛÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ Û‡ÁÎÏËÙÔ, ›¯Â ¢ÓÔ˚΋ ˘Ô‰Ô¯‹ Î·È ·Ó·‰Â›¯ıËΠÁÂÓÈÎfi˜ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ „ÈÏÒÓ È¤ˆÓ. √ ÃÔÊ ˘Ôı¤ÙÂÈ fiÙÈ ‹Ù·Ó °·ÛÌÔ‡ÏÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ ∂ÏÏËÓfiÊÚ·ÁÎÔ˜, οÙÈ Èı·Ófi. ΔÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ, Ë ÚÔÛˆÓ˘Ì›· ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜ ηıfiÏÔ˘ ‰ÂÓ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ fiÙÈ ‹Ù·Ó ·Â˘ı›·˜ Û˘ÁÁÂÓ‹˜ Ù˘ ÂÈÊ·ÓÔ‡˜ ÂΛӢ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜. ÕÏψÛÙ ÙȘ ÚÔÛˆÓ˘Ì›Â˜ ÙˆÓ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ, ÙˆÓ ∫ÔÌÓËÓÒÓ, ÙˆÓ ªÂÏÈÛÛËÓÒÓ Î·È ¿ÏϘ ÚÔÛÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÙfiÙ ÔÏÏÔ›, ›ÙÂ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ̤ۈ Á˘Ó·ÈÎÒÓ Â›Ù ·ÏÒ˜ ÙÈÌËÙÈο. ÕÏÏÔÈ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ÛÙȘ ˘¿Ú¯Ô˘Û˜ ÂΛ ÂÓÂÙÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ ‹Ù·Ó ÔÈ ·‰ÂÏÊÔ› °ÂÒÚÁÈÔ˜, πˆ¿ÓÓ˘ Î·È ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ¢·ÈÌÔÓÔÁÈ¿ÓÓˉ˜, ÔÈ ·‰ÂÏÊÔ› ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Î·È ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ªfi¯·Ï˜, Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ Î·È Ô ªÈ¯·‹Ï ¶·ÁˆÌ¤ÓÔÈ, Ô ¶¤ÙÚÔ˜ ªÔ‡·˜, Ô ÚˆÙÔ‚ÂÛÙÈ¿ÚÈÔ˜ πÛ·¿Î, Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ªÔ˘Û¿Ï˘, ÔÈ ∫Ï·‰¿‰Â˜, ÔÈ ª¤Íˉ˜. ∂›Û˘ ¿Ú· ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ Ô˘ ‹Ú·Ó ÂΛ ÎÙ‹Ì·Ù· Î·È ¿ÏÏ· ÔʤÏË ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ Î·È ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘˜ ÙËÓ Ù‡¯Ë Ù˘ ÂÓÂÙÈ΋˜ ÔÏÈÙ›·˜. ∞fi ·˘Ùfi Î·È ·fi ÙȘ ÔÏϤ˜ ·Ó·ÛÙ·ÙÒÛÂȘ Ô˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ‹Ïı·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ÂÍËÁÂ›Ù·È Ò˜ ÛÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ·˘Ù‹ ·fi ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂΛӘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ, Ô˘ ÙfiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÌÓËÌÔÓ‡ÙËÎ·Ó Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ‰È·ÛÒıËÎ·Ó ÌfiÓÔ ÔÈ ¡ÔÙ·Ú¿‰Â˜, ÔÈ ∫Ú‚‚·Ù¿‰Â˜ Î·È ›Ûˆ˜ ‰‡Ô ‹ ÙÚÂȘ ¿ÏϘ. Δ· ›‰È· ‹ ·ÚfiÌÔÈ· Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, Ù˘ ∂‡‚ÔÈ·˜, Ù˘ ∞Ï‚·Ó›·˜, Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ Ù˘ ƒfi‰Ô˘ Î·È Ù˘ ∫Ú‹Ù˘. ∞fi ÙËÓ ∞Ï‚·Ó›· Ì¿ÏÈÛÙ· fiÏÔÈ ÔÈ ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÂÍÈÛÏ·Ì›ÛÙËÎ·Ó (ÂΛ ÂÍÈÛÏ·Ì›ÛÙËÎ·Ó ÔÏÏÔ›) ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó ‹ ÛÙË μÂÓÂÙ›· ‹ ÛÙË ¡Â¿ÔÏË, ΢ڛˆ˜ fiÛÔÈ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ªÔ˘Û·ÎÔ‡˜, ÙÔ˘˜ ¢Ô˘Î·ÁÈÓÔ‡˜, ÙÔ˘˜ ∞ÚÈ·Ó›Ù˜ Î·È ÙÔ˘˜ ∫·ÛÙÚÈÒÙ˜. ŸÏÔÈ ÔÈ Â›ÛËÌÔÈ ÂΛÓÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ·fi ÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ‹ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ì ¤ÓÙÔÓÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ¤Ê˘Á·Ó ÙfiÙÂ, ·ÔÍÂÓÒıËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ·ÙÚ›‰·, Î·È ·˘Ùfi
‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÙÔ ÌfiÓÔ ÔϤıÚÈÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ·fi‰Ú·Û‹˜ ÙÔ˘˜. √È ¿ÓıÚˆÔÈ ·˘ÙÔ› ‰ÂÓ ¤Ê¢Á·Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ Î·È ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÎÔÏÔ‡ıÔ˘˜ ÙÔ˘˜. ΔÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ¿ ÙÔ˘˜ ¤ÁÈÓ ÂȉËÌ›· Î·È ·Ú¤Û˘ÚÂ Î·È ÙfiÙÂ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ÛÙË ƒˆÛ›·. ∂ÓÒ ÙfiÛÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ηٷٿÛÛÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔ˘˜, ¿ÏÏÔÈ Î·Ù¤Ê¢Á·Ó ÛÙË μÂÓÂÙ›· ÁÈ· Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ· ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, fiˆ˜ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο, ÛÒÌ· ÈÈÎfi Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ŒÏÏËÓ˜ Î·È ∞Ï‚·ÓÔ‡˜ Î·È ¤ÊÂÚÓ ˆ˜ ·ÚÈÔ fiÓÔÌ· ÙÔ ÚÔÛËÁÔÚÈÎfi ·˘Ùfi. ŸÛÔÈ ·¿ÚÙÈ˙·Ó ·˘Ùfi ÙÔ ÛÒÌ· Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·Ó, fiˆ˜ Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎfi, ·fi ÙȘ Á˘Ó·›Î˜ Î·È Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘˜. √È ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ¤ÁÈÓ·Ó ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ÁÈ· ÙËÓ ÂȉÂÍÈfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÙfiÏÌË Ô˘ ¤‰ÂÈÍ·Ó Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ Ô˘ ¤Î·ÓÂ Ë μÂÓÂÙ›· ηٿ ÙÔ 15Ô Î·È ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Â¯ıÚÒÓ Ù˘ ÛÙË ¢‡ÛË. ¶¿Ú· ÔÏÏÔ› ‰È¤Ú„·Ó ˆ˜ ·Ú¯ËÁÔ› ÙÔ˘˜. √ ∂ÌÌ·ÓÔ˘‹Ï ªfi¯·Ï˘, Ô ª·ÚÙ›ÓÔ˜ °Ú·‰¿Ó˘, Ô ªÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜ ªÔ‡·˜, Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫Ï·‰¿˜, Ô ª¤Í·˜ ªÔ˙›Î˘, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, Ô˘ ¿ÎÌ·Û ηٿ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜ °Ú·›Ù˙·˜, Èı·Ófiٷٷ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙÔ˜ ÊÚÔ‡Ú·Ú¯Ô˘ ÙÔ˘ ™·ÏÌÂÓÈÎÔ‡, ¿ÏÏÔ˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜ πˆ¿ÓÓ˘, ›Ûˆ˜ Û˘ÁÁÂÓ‹˜ ›Û˘ ÙˆÓ ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ, ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜ ÈÛ¯˘Úfi˜ ÛÙ· ‰ËÌfiÛÈ· ¤ÁÁÚ·Ê· ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ. ∞ÏÏ¿ ÔÈÔ ÙÔ fiÊÂÏÔ˜; ∞˘ÙÔ› ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Î·È ÔÈ ∞Ï‚·ÓÔ› ÂÎÏ·ÙÈÓ›ÛÙËηÓ. ∞Ó¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÛÂ Ì˘ÚÈ¿‰Â˜ Î·È Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË Ì›ˆÛË ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∂ÎÙfi˜ ·˘ÙÒÓ, ÛÙÔ ÛÊÔ‰Úfi fiÏÂÌÔ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ Ô˘ ¤ÁÈÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ, ÛÙ· ̤۷ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÔÏÏÔ› ª·ÓÈ¿Ù˜ Û˘Ì·Ú·Ù¿¯ıËÎ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜ ηÈ, fiÙ·Ó ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ˘ÔÙ¿¯ıËÎÂ Ë ∫Ú‹ÙË, ¿ÊËÛ·Ó ÙËÓ ·ÙÚÈ΋ ÁË ÙÔ 1671 Î·È ‹Á·Ó ÛÙËÓ ΔÔÛοÓË. ∂Λ ÙÔ˘˜ ‰¤¯ÙËΠÚfiı˘Ì· Ô Ì¤Á·˜ ‰Ô‡Î·˜ ∫ÔÛÌ¿˜ °′ Î·È Î·ÙÔ›ÎËÛ·Ó Ù· ¯ˆÚÈ¿ ∫·Û¿Ï·Ë Î·È ¢È‚‚ÒÓ· Ù˘ ·گ›·˜ ÙÔ˘ ÂÈÛÎfiÔ˘ √˘ÔÏ·Ù¤ÚÚ·˜ Î·È Î¿ÔÈ· ̤ÚË Ù˘ ™Ô·Ó‹˜. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ›¯·Ó Î·È ¤ÓÙ ÈÂÚ›˜ ÙÔ˘ ‰fiÁÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÌÂÙ¿ ÙȘ ÔÈΛϘ Ú·‰ÈÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙÔ˘ ¿· ÛÈÁ¿ ÛÈÁ¿ ÚÔÛ¯ÒÚËÛ·Ó ÛÙË Ï·ÙÈÓÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È Û˘Á¯ˆÓ‡ıËÎ·Ó Â›Û˘ Ì ÙÔ˘˜ Á¿ÌÔ˘˜ Î·È ÙÔÓ ˘fiÏÔÈÔ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ Ì ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜. ŒÙÛÈ, Û‹ÌÂÚ· Â›Ó·È ·ÌÊ›‚ÔÏÔ ·Ó οÔÈÔ˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ı˘Ì¿Ù·È ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘. ÕÏÏÔÈ, Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ, Ê˘Á¿‰Â˜ ª·ÓÈ¿Ù˜ ¤ÂÈÙ· ·fi Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙËÓ ∫ÔÚÛÈ΋, ∏ÂÈÚÒÙ˜ Î·È ∞Ï‚·ÓÔ› Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ∫¿Ùˆ πÙ·Ï›· ηÈ, ΢ڛˆ˜, ÛÙËÓ ∫·Ï·-
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [37]
‚Ú›· Î·È ÛÙË ÏÂÁfiÌÂÓË ¯ÒÚ· ÙÔ˘ À‰ÚÔ‡ÓÙ· (Terra d’ Otranto). √È Ê˘Á¿‰Â˜ ·˘ÙÔ› ·¤‚·Ï·Ó ›Û˘ ÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘˜, ·Ó Î·È ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ÙË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘˜. π‰È·›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ∫¿Ùˆ πÙ·Ï›· ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÔÏÏ¿ ÂÏÏËÓÈο ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Ô˘ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ·ÔÁfiÓÔ˘˜ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ËÌÔÛȇÔÓÙ·È Î·È Û¯ÔÏÈ¿˙ÔÓÙ·È ·fi πÙ·ÏÔ‡˜ ÏfiÁÈÔ˘˜. ™Ù· ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ·˘Ù¿ Û˘ÁηٷϤÁÂÙ·È Î·È ÂΛÓÔ ÙÔ ÁÓˆÛÙfi ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ë ÌËÙ¤Ú· ÚÔÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ÎfiÚË Ù˘, ÙË ƒˆÌÈÔԇϷ, Ó· ·ÓÙÚ¢Ù› ÙÔÓ ΔÔ‡ÚÎÔ, Ô˘ ÙËÓ ·Á¿ËÛÂ, Î·È ÙÔÓ Â·ÈÓ›, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·˜ Ù· ÔχÙÈÌ¿ ÙÔ˘ ‰ÒÚ·, ·ÏÏ¿ Ë ÎfiÚË ·ÚÓÂ›Ù·È Î·È Ï¤ÂÈ: ª¿Ó· ÌÔ˘, Ì¿Ó· ÌÔ˘, ÙÔ ΔÔ‡ÚÎÔ ÂÓ ÙÔÓ ·›ÚÓˆ ∫·È ÂÚ‰ÈÎԇϷ Á¤ÓÔÌ·È ∫·È Ì ٷ Ï¿ÁÈ· ·›ÚÓˆ.
∞fi ·˘Ùfi Û˘Ó¿ÁÂÙ·È fiÙÈ, ·Ó Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ Ù˘ ∫¿Ùˆ πÙ·Ï›·˜ ÛÒ˙ÂÈ Î¿ÔÈ· ›¯ÓË ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ·ÔÈÎÈÒÓ Î·È ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÙˆÓ ÌÂ۷ȈÓÈÎÒÓ, ·Ó·ÁÂÓÓ‹ıËΠ΢ڛˆ˜ Ì ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÂΛ, ÏfiÁˆ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘. ∂›Û˘, fiÙ·Ó ÙÔ 1472 Ë ™ÔÊ›·, Ë ÎfiÚË ÙÔ˘ £ˆÌ¿ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘, ÙÔ˘ ‰ÂÛfiÙË Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ Ô˘ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, ·ÓÙÚ‡ÙËΠÙÔ Ì¤Á· ‰Ô‡Î· Ù˘ ƒˆÛ›·˜ πˆ¿ÓÓË °′ μ·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë, ÔÏÏÔ› ŒÏÏËÓ˜ ÙËÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó, Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÛÙË ªfiÛ¯· ‰Â‡ÙÂÚË ·ÙÚ›‰·, ϤÂÈ Ô ∫·Ú·Ì˙›Ó. ŒÂÈÙ· ·fi οÔÈ· ¯ÚfiÓÈ· ‹Úı·Ó ÛÙË ÚˆÛÈ΋ ·˘Ï‹ Î·È ·fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ô πˆ¿ÓÓ˘ ƒ¿ÏÏ˘ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, Èı·ÓÒ˜ Ô ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ∞Ú牛·, Ì ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ ª·ÓÔ˘‹Ï Î·È ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ, Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ §¿ÛηÚ˘ Ì ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ, ÔÈ Δ·Ú¯·ÓÈÒÙ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Î·È °ÂÒÚÁÈÔ˜. ŸÏÔÈ ·ÊÔÌÔÈÒıËÎ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜ Î·È Î·Ù·Ù¿ ηٷٿ¯ıËηÓ
[38]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ ‚ÔÁÈ¿ÚˆÓ. ∫·È ÙfiÙ ¿ÏÈ, fiÙ·Ó Î·Ù·Ó›ÁËÎÂ Ë Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ 1770 ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È Â‹Ïı·Ó Û˘ÌÊÔÚ¤˜, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ηÙÔ¯‹˜ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜, Î·È ¤ÂÈÙ· ÔÈ ÊÔ‚ÂÚ¤˜ ηٷȤÛÂȘ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÙÚfiˆÛË ÙˆÓ ∞Ï‚·ÓÒÓ, ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô ¤Ï·ÁÔ˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó Ì·˙Èο ÛÙËÓ πÛÙÚ›· Î·È ÛÙË ƒˆÛ›· Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙËÓ Δ·˘ÚÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, fiÔ˘ ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘˜ ı˘ÌÔ‡ÓÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘˜, ·Ó Î·È ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ¤¯Ô˘Ó ·ÊÔÌÔȈı›. ∏ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ·Ô‰ÂηÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ˘¤ÛÙË ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘, Â›Ó·È ‚¤‚·È· ·ÙÂÏ‹˜, ·ÏÏ¿ Ù· Ï›Á· Ô˘ ›·Ì ̷˜ ‰›ÓÔ˘Ó ¤ÛÙˆ Î·È ·Ì˘‰Ú¿ οÔÈ· ÂÈÎfiÓ· Ù˘ Ì›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ô˘ ‹Ïı ٷ ÔϤıÚÈ· ÂΛӷ ¯ÚfiÓÈ·. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙfi fiÙÈ ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ¯¿ıËÎ·Ó Ì ÙËÓ
ÂÎÔ‡ÛÈ· ‹ ·ÎÔ‡ÛÈ· ÌÂÙ·‹‰ËÛ·Ó ÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ‡, ·ÏÏ¿ ‹Ù·Ó ÁÚ·ÊÙfi Î·È ¿ÏÏÔÈ -ÏÈÁfiÙÂÚÔÈ ›Ûˆ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ¿ÓÙˆ˜ ÔÏÏÔ›- Ó· Û˘Á¯ˆÓ¢ıÔ‡Ó Ì¤Û· ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· Ú‡̷ٷ ÙÔ˘ Ï·ÙÈÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÚˆÛÈÛÌÔ‡. ∂ÓÓÔÂ›Ù·È fiÙÈ Ì ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Á¯¤Ô˘Ì ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ·fi ÙfiÙ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÌÂÙ·‚·›ÓÔ˘Ó ÁÈ· ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ ÛÙË μÂÓÂÙ›·, ÛÙËÓ ΔÂÚÁ¤ÛÙË, ÛÙË μȤÓÓË, ÛÙËÓ ¶¤ÛÙË Î·È ¿ÏϘ Ô˘ÁÁÚÈΤ˜ fiÏÂȘ, ÛÙË ªfiÛ¯·, ÛÙÔ §È‚fiÚÓÔ, ÛÙË ª·ÛÛ·Ï›·, ÛÙÔ ÕÌÛÙÂÚÓÙ·Ì Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ, ÛÙËÓ √‰ËÛÛfi, ÛÙÔ Δ·˚Á¿ÓÈ Î·È ÛÙËÓ ∫·ÏÎÔ‡Ù·. ŸÛÔÈ ¤Ê¢Á·Ó ÁÈ· ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ fi¯È ÔÌ·‰Èο ·ÏÏ¿ ÌÂÌÔӈ̤ÓÔÈ, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¯ˆÚ›˜ ÙȘ Á˘Ó·›Î˜ Î·È Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘˜, ÛΤÊÙÔÓÙ·Ó ¿ÓÙ· Ó· ÂÈÛÙÚ¤„Ô˘Ó, ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó Ì fiϘ ÙȘ
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [39]
‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘˜ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂıÓÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜, ηٿÚÙÈ˙·Ó ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘ÙfiÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, ¤¯ÙÈ˙·Ó ÂÎÎÏËۛ˜, Û˘ÓÙËÚÔ‡Û·Ó Û¯ÔÏ›· Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜. £· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠› ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ Û ‰‡Ô ÌfiÓÔ, Ù· ÈÔ ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓÂ˘Ù· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ, Î·È ı· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ºÈÏÈÔ˘ÔÏÈÙÒÓ ÛÙËÓ ∫·ÏÎÔ‡Ù· Î·È ÙËÓ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· ÛÙË μÂÓÂÙ›·. ™Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ÔÈ ºÈÏÈÔ˘Ôϛ٘ Ô˘ ¤Ê˘Á·Ó ÁÈ· ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ ÛÙËÓ πÓ‰›· ›‰Ú˘Û·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÛÙËÓ ∫·ÏÎÔ‡Ù· ·‰ÂÏÊfiÙËÙ·, ¤ÎÙÈÛ·Ó ÂÎÎÏËÛ›·, ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ÈÂÚ¤· οÔÈÔÓ ™ÈÓ·˝ÙË ÈÂÚÔÌfiÓ·¯Ô Î·È ‰È·ÙËÚÔ‡Û·Ó ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ̤ۈ ¿ÏÏˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ Ô›ÎˆÓ Ô˘ ›‰Ú˘Û·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ™ÙËÓ ÈÔ ·Ï·È¿ Î·È ·Û‡ÁÎÚÈÙ· ÈÔ ÂÈÊ·Ó‹ ÂÓÂÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÔÊ›ÏÔ˘Ì ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· ÙËÓ ·Ó·Á¤ÓÓËÛË Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜ Âη›‰Â˘Û˘ Û fiϘ ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜.
°È· ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ ηÈ, ΢ڛˆ˜, ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· Ô πˆ¿ÓÓ˘ μÂÏÔ‡‰Ô˜ ¤ÁÚ·„ ÂȉÈ΋ Ú·ÁÌ·Ù›·, ı· ԇ̠·ÚÁfiÙÂÚ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·. ∂‰Ò ÙÔ˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ÁÈ· Ó· ·Ô‰Â›ÍÔ˘Ì ÙËÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ‰È·ÊÔÚ¿ Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ Ô˘ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ·Ô‰‹ÌËÛ·Ó Î·È ÙˆÓ ·Ú¯fiÓÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ·Ô›ÎˆÓ Ô˘ ·Ó·¯ÒÚËÛ·Ó ÔÚÈÛÙÈο. ¢ÂÓ ·ÚÓԇ̷ÛÙ fiÙÈ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ ÔÏÏÔ› ·ÔÍÂÓÒıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi, Ô‡Ù fiÙÈ Ë ·Î·Ù¿Û¯ÂÙË ÂΛÓË ÚÔ‹ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ Ì·˜ ÁÈ· Ù˘¯Ô‰ÈˆÎÙÈÛÌfi, ·Ó Î·È Â›¯Â ÔÏÏ¿ ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù·, ·ÚÔ˘Û›·˙ fï˜ Î·È ·ÙÔ‹Ì·Ù· Ô˘ ‰‡ÛÎÔÏ· ‰ÈηÈÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È. øÛÙfiÛÔ Â›Ó·È Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ÁÈ· ηӤӷ ÏfiÁÔ ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ Û˘Á¯¤Ô˘Ì ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ô‰‹ÌËÛ·Ó ÁÈ· ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ì ÙÔ˘˜ ÈÔ ÂÈÊ·Ó›˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜. ∞Ó ÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ·˘ÙÔ› ¿Ó‰Ú˜ ·Ú¤ÌÂÓ·Ó ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰·, Ë ÔÏÈÙÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ı· ‹Ù·Ó ÌÂÁ¿ÏË Î·È Â˘ÂÚÁÂÙÈ΋ ÁÈ· ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ¤ıÓÔ˜, οÙÈ Ô˘ ‰ÂÓ Û˘Ó¤‚Ë ·Ú¿ ·ÚÁfiÙÂÚ·, fiÙ·Ó ‰ËÏ·‰‹ ¤ÂÈÙ· ·fi ÌÂÁ¿ÏÔ ‰È¿ÏÂÈÌÌ· ·Ì¿ıÂÈ·˜ Î·È ·ÂÈÚ›·˜, Ô˘ ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙËÓ ·Ô‰ËÌ›· ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÚÔ˘¯fiÓÙˆÓ, ¤ÁÈÓ ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜ ÂÊÈÎÙfi Ó· ÌÔÚʈıÔ‡Ó ¿Ó‰Ú˜ ÈηÓÔ› Ó· ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈηٷÛÙ‹ÛÔ˘Ó. ∫·È ¤ÂÈÙ·, ·˜ ÌËÓ Í¯ӿÌ fiÙÈ ·˘ÙÔ› Ì ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Ú¤Û˘Ú·Ó Î·È ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ÔfiÙ ڤÂÈ Ó· ‰ÔÍ¿˙Ô˘Ì ÙÔ £Âfi Ô˘ ÙÔ Î·Îfi ‰ÂÓ ‹Ú ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ Î·È fiÙÈ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ‰ÂÓ ·Ó·˙‹ÙËÛ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È ¿ÓÂÛË ÛÙȘ ͤÓ˜ ¯ÒÚ˜, ÁÈ·Ù› Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ı· ÎÈÓ‰‡Ó¢ ӷ ÂÍ·Ê·ÓÈÛÙ› ·fi ÙË Û˘ÌÊÔÚ¿ Ô˘ ‹Ù·Ó ÌÈÎÚ‹. √ÌÔÏÔÁԇ̠fiÙÈ ·Ô˙ËÌȈÓfiÌ·ÛÙ ·fi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ô‡ Î·È Ô‡ ‰È·ÙËÚÔ‡ÓÙ·Ó ÁÈ· οÔÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‹ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ∂Ì›˜ ‰ÂÓ ‰ÈÛÙ¿˙Ô˘Ì ӷ ‰È·ÎËÚ‡ÍÔ˘Ì fiÙÈ Û˘Ì·ıԇ̠΢ڛˆ˜ ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÌÂÚ›‰· ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙȘ ·ÙÚÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂÛٛ˜ Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ηٷÈÂ˙fiÌÂÓÔÈ, ‚·Û·ÓÈ˙fiÌÂÓÔÈ, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·˜ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ, ·ÏÏ¿ ÛÒ˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ·ÓÂÎÙ›ÌËÙÔ ÎÂÈÌ‹ÏÈÔ ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ÊÚÔÓ‹Ì·ÙÔ˜. ∞Ó Û‹ÌÂÚ· ˘¿Ú¯Ô˘ÌÂ Î·È ÌÈÏ¿Ì ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·, Ï·ÙÚ‡ԢÌ ÙÔÓ ·ÙÚÔÁÔÓÈÎfi Ì·˜ £Âfi, ÂχıÂÚÔÈ Î·È ÁÂÌ¿ÙÔÈ ÂÏ›‰Â˜, ÙÔ ÔÊ›ÏÔ˘ÌÂ, fiˆ˜ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ Â›·ÌÂ, ÚÒÙ· ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ÙÔ˘ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙȘ ٷϷȈÚË̤Ó˜ ÂΛӘ ÁÂÓȤ˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÙȘ Ù‡¯Â˜ ı· ÂÚÈÁÚ¿„Ô˘Ì ÌÂ Û˘ÓÙÔÌ›·.
√ Ó·fi˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ™ˆÙ‹Ú· ÛÙË ªfiÛ¯·. ªÂ ÙËÓ ÂÏ›‰· Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÌÈ· ηχÙÂÚË Ù‡¯Ë, ÔÏÏÔ› ŒÏÏËÓ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÙËÓ ÎfiÚË ÙÔ˘ £ˆÌ¿ ¶·Ï·ÈÏfiÁÔ˘, ™ÔÊ›·, ÛÙË ªfiÛ¯·, fiÙ·Ó ÙÔ 1472 ·ÓÙÚ‡ÙËΠÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‰Ô‡Î· Ù˘ ƒˆÛ›·˜ πˆ¿ÓÓË °′. WILDARROW/ SHUTTERSTOCK
[40]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·fi ÙÔ ¯ı˜ ÛÙÔ Û‹ÌÂÚ·
∞Ó Î·È ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡ Ë Â›ÛËÌË ÁÏÒÛÛ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ‹Ù·Ó Ë ÂÏÏËÓÈ΋, ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· ıˆÚÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ƒˆÌ·›Ô˘˜. √ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ÙˆÓ ƒˆÌ·›ˆÓ ‹Ù·Ó Ô ÓfiÌÈÌÔ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ √ÎÙ·‚È·ÓÔ‡ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘. ª¤¯ÚÈ ÙÔ 1453 Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ë ÚˆÌ·˚΋. øÛÙfiÛÔ, ·˘Ùfi˜ Ô ·ÏÈfi˜ ڈ̷˚Îfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ›¯Â ÂίÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÙ› Î·È Â›¯Â ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÚÈ˙Èο, Ϙ Î·È Â›¯Â ηÙ‚› ÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ ÙˆÓ Ô˘Ú·ÓÒÓ ÛÙË °Ë.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [41]
√È √È ÈÔ ÈÔ ÙÈÌË̤ÓÔÈ ÈÌË̤ÓÔÈ ËÁ¤Ù˜ ËÁ¤Ù˜ ÙÔ˘ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ˆ˜ ËÌ›ıÂÔÈ ËÌ›ıÂÔÈ Ì Ì ʈÙÔÛ٤ʷӷ ʈÙÔÛ٤ʷӷ Û Û ¤Ó· ¤Ó· „ËÊȉˆÙfi „ËÊȉˆÙfi ÙÔ˘ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ∞Á›Ô˘ μÈÙ·Ï›Ô˘ μÈÙ·Ï›Ô˘ ÛÙË ÛÙË ƒ·‚¤Ó· ƒ·‚¤Ó· Ù˘ Ù˘ πÙ·Ï›·˜. πÙ·Ï›·˜. ™Â ™Â ¤Ó· ¤Ó· ¿ÏÏÔ ¿ÏÏÔ „ËÊȉˆÙfi „ËÊȉˆÙfi (‰ÂÍÈ¿) (‰ÂÍÈ¿) ËË ÌÔÚÊ‹ ÌÔÚÊ‹ Ù˘ Ù˘ £ÂÔ‰ÒÚ·˜ £ÂÔ‰ÒÚ·˜ ·ÓÙÈÚÔۈ‡ÂÈ ·ÓÙÈÚÔۈ‡ÂÈ ÙËÓ ÙËÓ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ· ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ· Ù˘ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ∞˘Ï‹˜. ∞˘Ï‹˜. Δ∑∂´ª™ §. ™Δ∞¡ºπ§¡Δ
[42]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ Ó‡̷ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ˙ˆÓÙ·Ófi ÛÙÔ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. √ ™›ÌÈÔÓ ªfiη Î·È Ë Û‡ÓÙÚÔÊfi˜ ÙÔ˘, °ÎÂÔÚÁΤٷ ¡›Áη (·ÚÈÛÙÂÚ¿), ‰›ÓÔ˘Ó fiÚÎÔ˘˜ ›ÛÙ˘ ÛÙË ÌÔÓ‹ ÃÔ‡ÌÔÚ Ù˘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜. Δ· Û٤ʷӷ Â›Ó·È ÌÈ· ·Ú¿‰ÔÛË Ô˘ ÍÂΛÓËÛ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡. ªÂ ÙÔ ÓÔÌÔıÂÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡ ÂÓÈÛ¯‡ıËÎ·Ó Ù· ÚÔÈÎÔÛ‡Ìʈӷ Î·È Î·Ï˘Ù¤Ú¢ÛÂ Ë Ù‡¯Ë ÔÏÏÒÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ. ŒÓ· ‰ˆÌ¿ÙÈÔ ÁÂÌ¿ÙÔ ÔÚÂÎÙÈο Û ÌÈ· Á·Ì‹ÏÈ· ‰ÂÍ›ˆÛË (¿Óˆ) ÂÚÈ̤ÓÂÈ ÙÔ˘˜ ¯ˆÚÈÎÔ‡˜ Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó. √ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ‰È·‰fiıËΠÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ μ·ÏηӛˆÓ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÙÛ¿ÚÔ˘ Ù˘ μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜ μfiÚȉԘ ÙÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ·.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [43]
∏ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ ‹Ù·Ó
·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ 949:
¯Ú˘Û¿ÊÈ – Û ÌÈ· ÂÔ¯‹ ηٿ ÙËÓ ÔÔ›·
ÂÚ›Ô˘ Ë ÂÍ‹˜: ŒÓ· ıÂÔÎÚ·ÙÈÎfi
«√È ¯Ú˘ÛÔ› ϤÔÓÙ˜ Ô˘ Ê˘ÏÔ‡Û·Ó ÙÔ
ÛÙË ¢‡ÛË ‰ÂÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó ·ÁÔÚ·ˆÏËۛ˜
‚·Û›ÏÂÈÔ, ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi Î·È ·ÈÒÓÈÔ, Ì ÙÔÓ
ıÚfiÓÔ ¯Ù˘Ô‡Û·Ó ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ Ì ÙȘ
·Ú¿ ÌfiÓÔ ·ÓÙ·ÏÏ·Á¤˜ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ.
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÂÎÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ £ÂÔ‡
Ô˘Ú¤˜ ÙÔ˘˜ Î·È ¤‚Á·˙·Ó ¤Ó·Ó
ªÔÚ› ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ Ó· ¤ÏÂÁ¯Â ÙȘ
ÛÙË °Ë, ÂÚÈÙÚÈÁ˘ÚÈṲ̂ÓÔ ·fi ¤Ó·Ó
ÙÚÔÌ·ÎÙÈÎfi ‚Ú˘¯ËıÌfi ·fi Ù· ·ÓÔȯٿ
ÛΤ„ÂȘ Î·È ÙȘ Ú¿ÍÂȘ ÙˆÓ ˘ËÎfiˆÓ
·ÎÏÔ ·ÙfiÌˆÓ Ô˘ ·ÓÙ·Ó·ÎÏÔ‡Û ÙËÓ
ÙÔ˘˜ ÛÙfiÌ·Ù· Ì ÙȘ ·Ó·ÙÚȯȷÛÙÈΤ˜
ÙÔ˘, ˆÛÙfiÛÔ ÂӉȷÊÂÚfiÙ·Ó
ÈÂÚ·Ú¯›· ÙˆÓ Ô˘Ú·ÓÒÓ – ·ÁÁ¤ÏÔ˘˜,
ÙÔ˘˜ ÁÏÒÛÛ˜. ÿÏÎÈÓ· Ô˘ÏÈ¿
ȉȷ›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ Â˘ËÌÂÚ›· ÙÔ˘˜.
ÚÔÊ‹Ù˜ Î·È ·ÔÛÙfiÏÔ˘˜. ŒÓ·˜ £Âfi˜,
¤ÎÚˆ˙·Ó ·fi ¤Ó· ›¯Ú˘ÛÔ ‰¤ÓÙÚÔ.
√È ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ Â‡ÔÚÔÈ
¤Ó·˜ ÎfiÛÌÔ˜, ¤Ó·˜ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜. ŒÍˆ
∞ÊÔ‡ ÂΉ‹ÏˆÛ· ÙËÓ ·ÊÔÛ›ˆÛ‹ ÌÔ˘
Ôϛ٘ Û˘Ó·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙË
·fi ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û·Ó Ë
ÙÚÂȘ ÊÔÚ¤˜… ˘ÔÎÏÈÓfiÌÂÓÔ˜ ̤¯ÚÈ
¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛË ÓÔÛÔÎÔÌ›ˆÓ,
¿ÁÓÔÈ· Î·È Ô fiÏÂÌÔ˜, ¤Ó·˜ ·ÓÂϤËÙÔ˜
ÙÔ ‰¿Â‰Ô, ۋΈ۷ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÌÔ˘ ηÈ
Ùˆ¯ÔÎÔÌ›ˆÓ, ÔÚÊ·ÓÔÙÚÔÊ›ˆÓ,
ÎfiÛÌÔ˜ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ. √ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜
·ÓÙ›ÎÚÈÛ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Ô˘ ›¯· ‰ÂÈ
È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ù˘ÊÏÔ‡˜,
›¯Â ÙË ı›· ·ÔÛÙÔÏ‹ Ó· ÙÔ˘˜
ÚÈÓ ·fi Ï›ÁÔ Ó· οıÂÙ·È Û ¤Ó·
ÁËÚÔÎÔÌ›ˆÓ, ÂȉÈÎÒÓ Ô›ÎˆÓ ÁÈ· ÙȘ
ÌÂÙ·‰ÒÛÂÈ ÙËÓ ·ÏËıÈÓ‹ ›ÛÙË Î·È Ó·
ÂÏ·ÊÚ¿ ˘ÂÚ˘„ˆÌ¤ÓÔ Î¿ıÈÛÌ·. ∂›¯Â
ÌÂÙ·ÓÔË̤Ó˜ fiÚÓ˜ (ÔÚÈṲ̂Ó˜
ÙÔ˘˜ ı¤ÛÂÈ ˘fi ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘. √È
·ÏÏ¿ÍÂÈ ÂÚÈ‚ÔÏ‹ Î·È Î·ıfiÙ·Ó „ËÏ¿,
¤ÁÈÓ·Ó ·Á›Â˜), ·ÎfiÌË Î·È
ÙÂÏÂÙ¤˜ ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÓ·Ó ÙÔ ÚfiÏÔ ÙÔ˘. ΔË
ÛÙÔ Â›Â‰Ô Ù˘ ÔÚÔÊ‹˜».
·Ó·ÌÔÚʈÙËÚ›ˆÓ ÁÈ· ÍÂÂṲ̂Ó˜
̤ڷ Ù˘ ÛÙ¤„˘ ÙÔ˘, ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘
™ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ
·ÚÈÛÙÔÎÚ¿ÙÈÛÛ˜. ™ÙȘ È·ÙÚÈΤ˜
ÔÌ‹˜, Ô ÓfiÌÈÌÔ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜, ‹ Ô
‹Ù·Ó ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔÈ ÛÂ Û˘ÓÙ¯ӛ˜, Ô˘
·ÚÔ¯¤˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó ¯ÂÈÚÔ˘ÚÁ›·
ıÚÈ·Ì‚Â˘Ù‹˜ ÛÊÂÙÂÚÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘,
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó Ì ‚¿ÛË ·˘ÛÙËÚÔ‡˜
Î·È Ì·ÈÂ˘Ù‹ÚÈ·, „˘¯È·ÙÚÈΤ˜ ÎÏÈÓÈΤ˜ ηÈ
¿ÏÏ·˙ ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘ ÛÙÔÏ‹ Ì ٷ
ηÓÔÓÈÛÌÔ‡˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ· ·fi fi,ÙÈ
ÏÂÚÔÎÔÌ›·. ™Â ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙË
Ï·ÌÂÚ¿ ‚·ÛÈÏÈο ÂÓ‰‡Ì·Ù· ηÈ
Û˘Ó¤‚·ÈÓ ÛÙË ¢‡ÛË, ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ‹ Ë
«‚ÚfiÌÈÎË» ¢‡ÛË, ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ÛÙ·
ÌÂÙ·ÌÔÚʈÓfiÙ·Ó ·fi ‹Úˆ· ÛÂ
‚ÈÔÙ¯ӛ· ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆÈ˙fiÙ·Ó
ÚÒÈÌ· ¯ÚfiÓÈ· ‹Ù·Ó ÁÂÌ¿ÙÔ ‰ËÌfiÛÈ·
ÂÎÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ÛÙË °Ë.
˘ÔÙÈÌËÙÈο. ∏ ›‰È· Ë ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÂÈÚ·
ÏÔ˘ÙÚ¿, ÂÓÒ Ù· Ê·Ó¿ÚÈ· ÛÙÔ˘˜
ΔÔ ¶¿Û¯· Î·È Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· ‰Ò‰Âη
¤Î·Ó ·fiÛÙ·ÍË ·ÚˆÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ
‰ÚfiÌÔ˘˜ ¤Î·Ó·Ó ÙË Ó‡¯Ù·
·˘ÏÈÎÔ›, Ô˘ Û˘Ì‚fiÏÈ˙·Ó ÙÔ˘˜ 12
ÎÚ‚·ÙÔο̷ڿ Ù˘, ÂÓÒ Ô
·ÛʷϤÛÙÂÚË.
∞ÔÛÙfiÏÔ˘˜, ÙÔÓ Û˘Ófi‰Â˘·Ó Û ÔÌ‹
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ‹Ù·Ó Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜
ÚÔ˜ ÙËÓ ∞Á›· ™ÔÊ›·, ÂÓÒ Ô Ï·fi˜
¤ÌÔÚÔ˜ Î·È ‚ÈÔÙ¤¯Ó˘ Ù˘
ΔËÓ ·Ó·ÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘ Ù· ÊıÈÓÔˆÚÈÓ¿
·¤‰È‰Â ÙÈ̤˜. √ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Ô˘ ›¯Â ÙÔ ÌÔÓÔÒÏÈÔ
ʇÏÏ· ›¯·Ó ÌÈ· ¯Ú˘Û·Ê¤ÓÈ· Ï¿Ì„Ë
ÊÔÚÔ‡Û ÛÙ¤ÌÌ· Î·È ÂÓ‰‡Ì·Ù·
ÛÙË ÓÔÌÈÛÌ·ÙÔÎÔ›·, ÛÙÔÓ ÔÏÂÌÈÎfi
ÛÙ· fiÚË Ù˘ μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜. ŒÓ· ¿ÏÔÁÔ
ÎÂÓÙË̤ӷ Ì ÔχÙÈÌÔ˘˜ Ï›ıÔ˘˜ ηÈ
ÂÍÔÏÈÛÌfi Î·È ÛÙ· ÊËÌÈṲ̂ӷ ›‰Ë
fiÚÁˆÓ ¤Ó· ¯ˆÚ¿ÊÈ, ÂÓÒ ÔÈ ¯ˆÚÈΤ˜
΢‚ÂÚÓÔ‡Û ·fi ÙÔ ‰·È‰·Ï҉˜ ·Ï¿ÙÈ
ÔÏ˘ÙÂÏ›·˜ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘.
‹Ù·Ó ·ÊÔÛȈ̤Ó˜ ÛÙÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ ¤ÚÁÔ
ÙÔ˘. ™ÙÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜ ÙÔ˘, Ô˘
√ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·Ófi˜ ›¯Â ȉڇÛÂÈ ÙËÓ
ÙÔ˘˜. ª·˙› Ì ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔ Ô˘ ÌÂ
ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÌÂٷ͈ٿ ÂÓ‰‡Ì·Ù·,
ÂÚ›ÊËÌË ÌÂÙ·ÍÔ‚ÈÔÙ¯ӛ· ÙÔ˘ Ì ·‚Á¿
Û˘Ófi‰Â˘Â ÛÙ·ı‹Î·Ì ÁÈ· Ó·
·¤ÓÂÈÌ ٛÙÏÔ˘˜ fiˆ˜ «ÂÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜»
ÌÂÙ·ÍÔÛÎˆÏ‹ÎˆÓ Ô˘ ›¯Â ÌÂٷʤÚÂÈ
··ı·Ó·Ù›ÛÔ˘Ì ÙË ÛÎËÓ‹.
Î·È «ÂÎÏ·ÌÚfiÙ·ÙÔ˜». √È ¿Â˜
ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ï·ıÚ·›· (̤¯ÚÈ
¢›Ï· Ì·˜ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ¤Ó· ÂÚÈÔÏÈÎfi.
˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó ÙËÓ ÙÈ¿Ú· ÙÔ˘ Î·È ÔÈ
ÙfiÙÂ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ï‹ÚˆÓÂ Ì›·
ŒÓ·˜ ·ÛÙ˘ÓfiÌÔ˜ Î·È ¤Ó·˜ ÎÚ·ÙÈÎfi˜
ÌÔӿگ˜ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜ ÙË ÛÊ·›Ú· ηÈ
ÌÔÓ¿‰· ¯Ú˘ÛÔ‡ ÁÈ· Ì›· ÌÔÓ¿‰·
˘¿ÏÏËÏÔ˜ ‹ÏÂÁÍ·Ó Ù· ÛÙÔȯ›· Ì·˜ ηÈ
ÙÔ Û΋ÙÚÔ ÙÔ˘.
ÎÈÓÂ˙ÈÎÔ‡ ÌÂÙ·ÍÈÔ‡). ∂ȉÈο
Ù· η٤ÁÚ·„·Ó. √ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ Ì¿˜
√È ÌÂÁ·ÏÂÈÒ‰ÂȘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ ÙÂÏÂÙ¤˜,
¯Ú˘ÛÔÔ›ÎÈÏÙ· ˘Ê¿ÛÌ·Ù·, ÊÙÈ·Á̤ӷ
˙‹ÙËÛ ӷ ‚Á¿ÏÔ˘Ì ٷ ÊÈÏÌ ·fi ÙȘ
ÔÈ Ôԛ˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÛÂ
ÛÙÔ˘˜ ·ÚÁ·ÏÂÈÔ‡˜ ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡, ηÈ
Ì˯·Ó¤˜. Èڛ˜ η̛· ÂÍ‹ÁËÛË Î·È
·›ıÔ˘Û˜ Ì ¯¿ÏÎÈÓ˜ ı‡Ú˜ ηÈ
¿ÏÏ· «··ÁÔÚÂ˘Ì¤Ó· ›‰Ë», Ù· ÔÔ›·
·‰È·ÊÔÚÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙȘ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜
¯Ú˘Û¤˜ Î·È ·ÛË̤ÓȘ ÔÚÔʤ˜,
‰ÂÓ ÂÈÙÚÂfiÙ·Ó Ó· Ô˘ÏËıÔ‡Ó ÛÙÔ
Ì·˜ ÙȘ ¤Ù·Í ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ Î·È ÙȘ
ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ‰¤Ô˜ ÛÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜,
Â͈ÙÂÚÈÎfi, ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÔχÙÈÌ·
Ô‰Ô¿ÙËÛÂ.
ȉȷ›ÙÂÚ· fiÙ·Ó ¤Î·Ó ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹ ÙÔ˘
‰ÒÚ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ Ú›ÁÎȘ. ∞fi
ΔÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi ·˘Ùfi Ì·˜ ¤Î·Ó ӷ
οÔÈÔ… Ì˯·ÓÈÎfi ı·‡Ì·.
ÙȘ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜, ÙȘ ÂÍ·ÁˆÁ¤˜, ÙȘ
·Ó·ÏÔÁÈÛÙԇ̠fiÙÈ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ˘‹ÚÍÂ
√ §ÈÔ˘ÙÚ¿Ó‰Ô˜, ›ÛÎÔÔ˜ ∫ÚÂÌfiÓ·˜,
ˆÏ‹ÛÂȘ, ÙȘ ·ÁÔÚ¤˜, ÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜ ηÈ
Ô ÚÔ¿ÁÁÂÏÔ˜ Ù˘ ·ÛÙ˘ÓÔÌÔÎÚ·ÙÔ‡-
ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÌÈ· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ÙÂÏÂÙ‹
Ù· ÂÓÔ›ÎÈ· ÙˆÓ Î·Ù·ÛÙËÌ¿ÙˆÓ Á¤ÌÈ˙·Ó
ÌÂÓ˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘.
ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÌÈ·˜ ‰Èψ̷ÙÈ΋˜
Ù· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈο ıËÛ·˘ÚÔÊ˘Ï¿ÎÈ· ÌÂ
√È μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ‹Ù·Ó η¯‡ÔÙÔÈ Î·È
[44]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÂÈÊ˘Ï·ÎÙÈÎÔ› Ì ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ ηÈ
ÔÔ›· ÂͤÊÚ·Û ÛÙË ª˘ÛÙÈ΋ πÛÙÔÚ›·,
ÊÚfiÓÙÈ˙·Ó Ó· ‰È·ÚÚ‡ÛÔ˘Ó ÛÙÔ
‰ÈfiÙÈ «‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰È·Ê‡ÁÂÈ ÙËÓ
Â͈ÙÂÚÈÎfi ÌfiÓÔ fiÛ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜
ÚÔÛÔ¯‹ ÙfiÛÔ ÔÏÏÒÓ Î·Ù·ÛÎfiˆÓ,
‹ıÂÏ·Ó. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË, ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó
Ô‡Ù ӷ ‰Ú·ÂÙ‡ÛÂÈ, ·Ó Ù˘¯fiÓ ÙÔÓ
ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ì·ÓȈ‰Ò˜. √È Â›ÛËÌÔÈ
Û˘ÏÏ¿Ì‚·Ó·Ó». ªfiÓÔ ÛÙȘ
ÚÔÛÎÂÎÏË̤ÓÔÈ ¤‚ÏÂ·Ó ÌfiÓÔ fiÛ· ÔÈ
·ÚÌ·ÙÔ‰ÚƠ̂˜ Î·È ÛÙȘ ¿ÏϘ
·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ ‹ıÂÏ·Ó Ó· ÙÔ˘˜ ‰Â›ÍÔ˘Ó.
ÂΉËÏÒÛÂȘ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ
™ÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÚÔ˜ ÙËÓ
πfi‰ÚÔÌÔ Ô Ï·fi˜ ›¯Â ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ë ÙÈÌËÙÈ΋ ÊÚÔ˘Ú¿
Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ ÙË ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂÈ¿ ÙÔ˘
‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ¿ÊËÓ ӷ ·ÚÂÎÎÏ›ÓÔ˘Ó ·fi
ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·. √ÚÈṲ̂Ó˜
ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ Ô‰fi. ∂ȉÈÎÔ›
ÊÔÚ¤˜ ÔÈ Ê·Ùڛ˜, ÌÚÔÛÙ¿ Û 60.000
ÎÚ·ÙÈÎÔ› ˘¿ÏÏËÏÔÈ Ì¿ı·ÈÓ·Ó fi,ÙÈ ‹Ù·Ó
ı·٤˜, ÚÔ¤‚·ÈÓ·Ó Û ¤ÎÙÚÔ·.
‰˘Ó·ÙfiÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰Èψ̷ÙÈÎÔ‡˜
√ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·Ófi˜ ÁϛوÛ ·fi ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ·
·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˘˜. Àfi ÂÈÙ‹ÚËÛË
ÂͤÁÂÚÛË Ó›ÁÔÓÙ·˜ ÙÔÓ πfi‰ÚÔÌÔ
‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Î·È ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ. ∫·Ó¤Ó·˜
ÛÙÔ ·›Ì·.
ͤÓÔ˜ ‰ÂÓ ¤Î·Ó ÂÌfiÚÈÔ Î·È ‰ÂÓ
¶›Ûˆ ·fi ÙËÓ ·ÛÙÚ·ÊÙÂÚ‹ fi„Ë ÙÔ˘
¤Ì·ÈÓ Û ˘·›ıÚȘ ·ÁÔÚ¤˜ Ì·ÎÚÈ¿
·Ï·ÙÈÔ‡ ÎÚ‡‚ÔÓÙ·È ÂӉ¯Ô̤ӈ˜ «Ù·
·fi Ù· Û‡ÓÔÚ· ·Ó ‰ÂÓ Û˘Óԉ¢fiÙ·Ó
ÈÔ ÁÂÚ¿ ıÂ̤ÏÈ·, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÈÔ
·fi οÔÈÔÓ ˘¿ÏÏËÏÔ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜.
·¯Ú›· ‰ÔÌ‹ Ô˘ ›¯Â ÔÙ¤ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜»
™ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ô ¤·Ú¯Ô˜
‰È·Ì·ÚÙ‡ÚÂÙ·È Ô °Ô˘›ÏÈ·Ì §›ÎÈ,
ÙÔÔıÂÙÔ‡Û ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ ÛÂ
ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ Ù˘ ‚ÈÎÙÔÚÈ·Ó‹˜ ÂÔ¯‹˜.
‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜, ·Ó¿ ÂıÓfiÙËÙ·,
∫¿ı ·Ó¿ÍÈÔ˜ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜
ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÔÊ¢¯ı› Ë
ÂÚÈ‚·ÏÏfiÙ·Ó ·fi ›‰ÔÍÔ˘˜
ηٷÛÎÔ›·. ∞Ó Î¿ÔÈÔ˜ ¤ÌÂÓÂ
ÛÊÂÙÂÚÈÛÙ¤˜ Î·È ‰ÔÏÔÊfiÓÔ˘˜ Î·È ‰ÂÓ
·Ú·¿Óˆ ·fi ÙÚÂȘ Ì‹Ó˜, Ô˘ ‹Ù·Ó Ë
·Ú¤ÌÂÓ ÁÈ· ηÈÚfi ÂÎÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘
¿‰ÂÈ· ·Ú·ÌÔÓ‹˜, ÙÔ˘ ¤·ÈÚÓ·Ó Ù·
£ÂÔ‡ ÛÙË °Ë. ∞fi ÙÔ˘˜ 88
ÚÔ˚fiÓÙ·, ÙÔÓ Ì·ÛÙ›ÁˆÓ·Ó Î·È ÙÔÓ
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜ Ô˘ ·Ó‹Ïı·Ó ÛÙÔ
¤‰Èˆ¯Ó·Ó ·fi ÙË ¯ÒÚ·.
ıÚfiÓÔ, ·fi ÙÔÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ∞′ ̤¯ÚÈ
ŸÛÔ ÁÈ· ÙÔ ·Ó ˘‹Ú¯Â ÂÏ¢ıÂÚ›·
ÙÔÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ π∞′, ÔÈ 13 Î·Ù¤Ê˘Á·Ó
ÏfiÁÔ˘ ‹ ·Ó ‰¤¯ÔÓÙ·Ó ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋, ÙÔ
Û ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ. ÕÏÏÔÈ 30 ›¯·Ó ‚›·ÈÔ
fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡
Ù¤ÏÔ˜. ∏ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÂÈÚ· ∂ÈÚ‹ÓË ‹ıÂÏÂ
–silentium,, ‰ËÏ·‰‹ ÛȈ‹– Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ––silentium
ÙfiÛÔ Ôχ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·,
·ÚΛ ÁÈ· Ó· ηٷϿ‚ÂÈ Î·Ó›˜ ÙÈ
Ô˘ ¤‚·Ï ӷ Ù˘ÊÏÒÛÔ˘Ó ÙÔ ÁÈÔ Ù˘
Û˘Ó¤‚·ÈÓÂ. √ ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ¶ÚÔÎfiÈÔ˜
Î·È ¤Ï·‚ ÂΛÓË, ·ÓÙ› ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ, ÙÔÓ
ÂÎı›·Û ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ηÈ
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi Ù›ÙÏÔ. ∞ÎfiÌË Î·È Ô
ÔÈÎÔ‰ÔÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘
ª¤Á·˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜
πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡ – ηÙfiÈÓ ÂÓÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘
·ÁÈÔÔÈ‹ıËÎÂ, ‰È¤Ù·Í ӷ ÛÊ¿ÍÔ˘Ó ÙÔ
›‰ÈÔ˘. ◊Ù·Ó ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔ˜ fï˜ Ó·
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ Î·È Ó· Ó›ÍÔ˘Ó ÙË
Û˘ÁÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ÙË ‰ÚÈ̇ٷÙË ÎÚÈÙÈ΋, ÙËÓ
Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘.
ªÈ· ÔÌ‹ ·Úı¤ÓˆÓ, Ô‰ËÁÔ‡ÌÂÓË ·fi ÙÔ˘˜ ΔÚÂȘ ª¿ÁÔ˘˜, ÏËÛÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ ¶·Ó·Á›· Ì ÙÔ ÃÚÈÛÙfi, Û ¤Ó· „ËÊȉˆÙfi ÛÙÔÓ ÕÁÈÔ ∞ÔÏÏÈÓ¿ÚÈÔ ÙÔ ¡¤Ô, ÛÙË ƒ·‚¤Ó· Ù˘ πÙ·Ï›·˜. ∏ ƒ·‚¤Ó·,
Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ·ÏÈ¿˜ ƒˆÌ·˚΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ¿ÎÌ·Û ·fi ÙÔÓ 5Ô ¤ˆ˜ ÙÔÓ 8Ô ·ÈÒÓ· ˆ˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ πÙ·ÏÈ΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [45]
[46]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Δ· Û‹Ï·È· Ù˘ ∫··‰ÔΛ·˜ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Û·Ó Î¿ÔÙ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÌÔÓ·ÛÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜. √È ÈÂÚ·fiÛÙÔÏÔÈ ÌÂÙ¤‰È‰·Ó ·fi Â‰Ò ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ›ÛÙË Û ÙfiÔ˘˜ ÙfiÛÔ Ì·ÎÚÈÓÔ‡˜ fiÛÔ Ë ∞ÈıÈÔ›·. ªÂٷ͇ ÙÔ˘ 4Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ· Ϸ͇ÙËÎ·Ó ÛÙÔ˘˜ Ì·Ï·ÎÔ‡˜ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÔ‡˜ ÎÒÓÔ˘˜ ÂÚ›Ô˘ 300 ÂÎÎÏËۛ˜, Ô˘ ÎÔÛÌ‹ıËÎ·Ó Ì fiÌÔÚʘ ÙÔȯÔÁڷʛ˜, ηıÒ˜ Î·È ¯ÒÚÔÈ Î·ÙÔÈΛ·˜ ÁÈ· 30.000 ·ÓıÚÒÔ˘˜.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [47]
∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ, Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ·Ú’ fiÙÈ
Ô˘ ¤‚ÔÛηÓØ ÛÙÔ Î¿„ÈÌÔ Ù˘ Á˘ ηÈ
Ù¤ÏÔ˜, Ô ™·ÌÔ˘‹Ï ‚ڋΠÙË Ó¤ÌÂÛ‹ ÙÔ˘
‹Ù·Ó ÂÚÈ΢Îψ̤ÓË ·fi ¯ıÚÔ‡˜,
ÛÙËÓ ·fiÊÚ·ÍË ÙˆÓ ˘‰¿ÙÈÓˆÓ ËÁÒÓØ
ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡
¤˙ËÛ ¿Óˆ ·fi 1.100 ¯ÚfiÓÈ·. ¶›Ûˆ
ÛÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ‰Ú¿Û˘ ÌfiÓÔ fiÙ·Ó ÔÈ
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· μ·ÛÈÏ›Ԣ μ′.
·fi ÙÔ ÌÂٷ͈Ùfi Á¿ÓÙÈ Ù˘
Û˘Óı‹Î˜ ‹Ù·Ó ¢ÓÔ˚Τ˜ ·fi οıÂ
°È· ÔÏϤ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÔÈ ÂÎÛÙÚ·Ù›˜
‰Èψ̷ٛ·˜ ˘‹Ú¯·Ó Ë ÛȉÂÚ¤ÓÈ·
¿Ô„Ë. «√ ıÂfi˜ ‚ÔËı¿ÂÈ ÙÔ˘˜
ÙÔ˘ ÛÙ· μ·ÏοÓÈ· η٤ÏËÁ·Ó ÛÂ
ÁÚÔıÈ¿ ÙÔ˘ Ó·˘ÙÈÎÔ‡, Ù· ηÏÔÊÙÈ·Á̤ӷ
·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘ ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡Ô˘Ó fiÙ·Ó ‰ÂÓ
Ì·ÎÂÏÂÈfi. √ ™·ÌÔ˘‹Ï, Ô ÔÔ›Ô˜
Ô¯˘Ú¿ Î·È Ô ÌÈÎÚfi˜ ·ÏÏ¿ Ôχ ηϿ
¤¯Ô˘Ó ¿ÏÏË ÂÈÏÔÁ‹, fi¯È fiÙ·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ
ÍÂÁÏÈÛÙÚÔ‡ÛÂ Û·Ó Ù· ¯¤ÏÈ· Ù˘ Ï›ÌÓ˘
ÂÎ·È‰Â˘Ì¤ÓÔ˜ ÛÙÚ·Ùfi˜, Ô˘
ÂÈϤÁÔ˘Ó ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ» ¤ÏÂÁ Ô
√¯Ú›‰·˜, ¤ÛÙËÛ ·Á›‰· ÛÙÔÓ μ·Û›ÏÂÈÔ,
··ÚÙÈ˙fiÙ·Ó ·fi ıˆÚ·ÎÔÊfiÚÔ˘˜
μÂÏÈÛ¿ÚÈÔ˜, Ô ÁÓˆÛÙfi˜ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙÔ˘
Û ¤Ó· Ê·Ú¿ÁÁÈ ÛÙÔÓ ÕÓˆ ™ÙÚ˘ÌfiÓ·.
È›˜ Î·È ¤ÊÈÔ˘˜ ÙÔÍfiÙ˜.
πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡.
∞ÊÔ‡ ηٿÊÂÚ ӷ ‰È·Ê‡ÁÂÈ, Ô
√È μ˘˙·ÓÙÈÓÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ
∞Ó Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ‰ÂÓ ‹Á·ÈÓ·Ó Î·Ï¿,
μ·Û›ÏÂÈÔ˜ ηı‹ÏˆÛ ÂΛ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ
¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ·ÙÛ¿ÏÈÓË
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÙÔ˘˜
ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ÙÔ˘ ™·ÌÔ˘‹Ï. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·
ÂÈı·Ú¯›· ÙÔ˘˜, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ƒˆÌ·›ÔÈ,
fiÏÔ: ÙÔ ˘ÁÚfi ˘Ú (Ô˘ ÙÔ
¤‰ˆÛ ÛÙÔÓ ÙÛ¿ÚÔ ¤Ó· Ì¿ıËÌ· ÁÈ· ÙÔ
˘ÂÚ·Û›˙ÔÓÙ·Ó ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ˆ˜
·ÔηÏÔ‡Û·Ó Î·È ÂÏÏËÓÈÎfi ˘Ú).
ÙÈ Û‹Ì·ÈÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜
«˘¤ÚÌ·¯ÔÈ Î·È ÛˆÙ‹Ú˜ Ù˘
¶ÙËÙÈο ¤Ï·È·, Ô˘ ›¯·Ó ıÂÚÌ·Óı›
ÂΉ›ÎËÛË.
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘». ŸÙ·Ó ‹Ù·Ó ÛÂ
˘fi ›ÂÛË, ÂÎÙÔ͇ÔÓÙ·Ó Ì¤Ûˆ ÂÓfi˜
∫·Ù‚·›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ÛÔ‡ÚÔ˘Ô ·fi ÙÔ
ÂÎÛÙÚ·Ù›·, ͢ÓÔ‡Û·Ó Î·È ÎÔÈÌfiÓÙ·Ó
ÊÏÔÁÔ‚fiÏÔ˘ Î·È Î·Ù¿Î·ÈÁ·Ó ÏÔ›· ηÈ
Ô¯˘Úfi ÙÔ˘ ™·ÌÔ˘‹Ï, Ô˘ ·ÎfiÌË
Ì ÚÔÛ¢¯¤˜. ΔÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ· ¤Î·Ó·Ó
ÏËÚÒÌ·Ù·. ∏ ʈÙÈ¿ ÌÔÚÔ‡Û ӷ
ÛÙÂÊ·ÓÒÓÂÈ ÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Ù˘ √¯Ú›‰·˜,
ÏÈÙ·Ó›· Ì ÙÔ ¿ÁÈÔ ‡Ê·ÛÌ· –ÙÔ ¤Ó‰˘Ì·
ÚÈÊı› ·ÎfiÌË Î·È ÛÙÔ ÓÂÚfi Î·È Ó·
·Ó·Î·Ù‡ÙËη Ì ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜, Ù· ·È‰È¿
Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜– Á‡Úˆ ·fi Ù· Ù›¯Ë Ù˘
ÌÂÙ·ÙÚ¤„ÂÈ ÙÔÓ Â¯ıÚÈÎfi ÛÙfiÏÔ ÛÂ
Î·È Ù· ˙¢Á¿ÚÈ· Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ‚fiÏÙ· ÛÙÔÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó·
·Ú·Ó¿ÏˆÌ· ˘Úfi˜. ∞˘Ù‹ Ë «·ÙÔÌÈ΋
ÎÂÓÙÚÈÎfi ‰ÚfiÌÔ. ¶·Ú·ÙËÚÔ‡Û· Á‡Úˆ
ÛÒÛÔ˘Ó ÙËÓ «fiÏË Ô˘ ÚÔÛٿ٢Â
‚fiÌ‚·» ÙˆÓ μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ¤ıÂÛ ٤ÚÌ·
ÌÔ˘ Ì·‡Ú· Ì¿ÙÈ· Ô˘ ¿ÛÙÚ·ÊÙ·Ó,
Ô £Âfi˜» ·fi ÙËÓ Â›ıÂÛË ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ.
ÛÂ ¤ÓÙÂ ¯ÚfiÓÈ· Ó·˘ÙÈÎÒÓ
¤ÙÔÈÌ· Ó· ÂÚˆÙÔÙÚÔ‹ÛÔ˘Ó, ·Ó‹Û˘¯·
√ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ıÚ›·Ì‚Ô˜ ÙÔ˘ ∏Ú·ÎÏ›Ԣ
Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË
Ì¿ÙÈ· Ô˘ ‰ÈÂÚ¢ÓÔ‡Û·Ó, ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙·Ó
‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ë Û˘ÓÙÚÈ‚‹ ÙÔ˘ ÚÔ·ÈÒÓÈÔ˘
ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 7Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È Û ÌÈ·
Î·È ·ÔÚÔ‡Û·Ó, Ì¿ÙÈ· Ô˘ ÎÔ›Ù·˙·Ó
¯ıÚÔ‡, Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙË ¡ÈÓ¢›,
‰ˆ‰ÂοÌËÓË ÔÏÈÔÚΛ· ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘
ÙÔÏÌËÚ¿, Ì¿ÙÈ· Ô˘ ¯·Ì‹ÏˆÓ·Ó
·ÏÏ¿ Ë ·Ó¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ΔÈÌ›Ô˘ ™Ù·˘ÚÔ‡
8Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÂÓÒ ¿ÏÏ·Í ÙÔÓ ÚÔ˘ Ù˘
ÓÙÚÔ·Ï¿.
Ô˘ ›¯·Ó ·Ú¿ÍÂÈ ÔÈ ¶¤ÚÛ˜, Î·È Ë
ÈÛÙÔÚ›·˜ ÛÙ·Ì·ÙÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜
ŒÓ· Ú›ÁÔ˜ Ì ‰È·¤Ú·Û fiÙ·Ó
ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ
ÚÔ ÙˆÓ ˘ÏÒÓ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘. ∫·È
ÛΤÊÙËη ÌÈ· ¿ÏÏË ÔÌ‹. √ μ·Û›ÏÂÈÔ˜
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÛÙËÓ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì ÙÔ 630.
¤ÂÈÙ· ·fi ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜, fiÙ·Ó Ù· ÚˆÛÈο
Ù‡ÊψÛ ÙÔ˘˜ 15.000 ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜
∫·È Ë Î·Î‹ Ê‹ÌË ÙˆÓ μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÁÈ·
ÏÔ›· Û¿ÚˆÓ·Ó ÙÔ μfiÛÔÚÔ, ÔÈ
ÙÔ˘, ‰Â›¯ÓÔÓÙ·˜ ¤ÏÂÔ˜ ÌfiÓÔ Û ¤Ó·Ó
‰ÂÈÏ›·; √È μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰ÂÈÏÔ›.
μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› Ù· Ù‡ÏÈÍ·Ó Ì¤Û· Û ·˘Ù‹ ÙËÓ
ÛÙÔ˘˜ 100, ÒÛÙ ӷ Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÙË
øÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÂÍȉ·ÓÈ·ÛÂÈ ÙÔÓ
«·ÛÙÚ·‹ ÙˆÓ Ô˘Ú·ÓÒÓ», fiˆ˜ ÙËÓ
̷ο‚ÚÈ· ÔÌ‹ ›Ûˆ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰·.
fiÏÂÌÔ Ô‡Ù ÙÔÓ ıˆÚÔ‡Û·Ó ¿ıÏÔ. ΔÔÓ
·ÔηÏÔ‡Û·Ó ÔÈ ËÙÙË̤ÓÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜
√ ™·ÌÔ˘‹Ï ¤‚Ï ̠ÊÚ›ÎË ÙÔ˘˜
ÌÂÏÂÙÔ‡Û·Ó ˆ˜ ÂÈÛÙ‹ÌË Î·È ÙÔÓ
ÙÔ˘ Ú›ÁÎÈ· πÁÎfiÚ.
¿ÏÏÔÙ ÂÚ‹Ê·ÓÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ Ó· ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Ó, Ì ÙȘ ÎfiÁ¯Â˜ ÙˆÓ
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ˆ˜ ¤Û¯·ÙË Ï‡ÛË fiÙ·Ó Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ¯Ú˘ÛÔ‡, Ë ÎÔϷΛ· Î·È ÔÈ
ŒÊÙ·Û· Û ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘
Ì·ÙÈÒÓ ÙÔ˘˜ ¿‰ÂȘ, Ó· Û¤ÚÓÔÓÙ·È, Ó·
›ÓÙÚÈÁΘ ‰ÂÓ ¤ÊÂÚÓ·Ó ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·.
°ÈÔ˘ÁÎÔÛÏ·‚›·˜ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È
ÛÎÔÓÙ¿ÊÙÔ˘Ó, Ó· ÎÚ·ÙÈÔ‡ÓÙ·È ÛÊȯٿ
∞Ó ‹Ù·Ó ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔÈ Ó· ÂÌÏ·ÎÔ‡Ó
√¯Ú›‰· – ÌÈ· ‹Û˘¯Ë fiÏË Ì ۛÙÈ· ÌÂ
ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ·Ó¿ 100
Û fiÏÂÌÔ, ÔÈ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó
ÎÂڷ̈٤˜ ÛÙ¤Á˜, ¯ÙÈṲ̂ÓË Û ÌÈ·
·fi ¤Ó·Ó ÌÔÓfiÊı·ÏÌÔ. ΔÔ ı¤·Ì· ÙÔÓ
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙÔ Ì˘·Ïfi ·Ú¿ ÛÙË
¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ÛÙËÓ ÔÌÒÓ˘ÌË Ï›ÌÓË, Ô˘
ÛÎfiÙˆÛÂ, fiˆ˜ Î·È ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·
ۈ̷ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ‰‡Ó·ÌË. Δ· ÔÏÂÌÈο
¤¯ÂÈ ÔÏfiÁ˘Ú¿ Ù˘ Ù· ÙÚ·¯È¿ ‚Ô˘Ó¿ Ù˘
ÙÔ˘ – Ô˘ ÙËÓ ·Ê¿ÓÈÛÂ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ.
ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È· ¤‰ÈÓ·Ó È‰È·›ÙÂÚË ‚·Ú‡ÙËÙ·
«··ÁÔÚÂ˘Ì¤Ó˘» ∞Ï‚·Ó›·˜. ¶ÚÈÓ ·fi
√ μ·Û›ÏÂÈÔ˜ Ô μÔ˘ÏÁ·ÚÔÎÙfiÓÔ˜ ›ӷÈ
ÛÙËÓ ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·, ÛÙȘ ·ÓȯÓ¢ÙÈΤ˜
ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ· Ë √¯Ú›‰· ‹Ù·Ó Ë
¤Ó· fiÓÔÌ· ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ ‰ÂÓ
ÂÚÈÔϛ˜ Î·È ÛÙÔÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfiØ ÛÙËÓ
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÌÈ·˜ ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈ΋˜
ı· ͯ¿ÛÔ˘Ó ÔÙ¤.
·ÎÈÓËÙÔÔ›ËÛË ÂÓfi˜ ÂÈÛ‚ÔϤ· Ì ÙËÓ
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Ì ÙÛ¿ÚÔ ÙÔÓ ™·ÌÔ˘‹Ï,
·Ú·Á‹ ÙˆÓ ·ÔÛ΢ÒÓ ÙÔ˘, ÙˆÓ
Ô ÔÔ›Ô˜ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û ·fi ÙË ª·‡ÚË
¡· ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ì ‹ Ó· ÌËÓ ·ÏÏ¿ÍÔ˘ÌÂ;
ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÏfiÁˆÓ ÙÔ˘ ÙËÓ ÒÚ·
£¿Ï·ÛÛ· ̤¯ÚÈ ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÙÈ΋. ™ÙÔ
∂‰Ò ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ ÎÏÂȉ› ÁÈ· Ó·
[48]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ì ÙÔ ¯¿ÛÌ· Ô˘ ¯ˆÚ›˙ÂÈ
Ù˘ ¢‡Û˘. ∫·È Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù˘
ÙÔÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ÎfiÛÌÔ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÁÈÓfiÙ·Ó fiÏÔ Î·È
–Î·È Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘– ·fi ÙË
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂÏÏËÓÈ΋.
¢‡ÛË. √ Ó¤Ô˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù˘
∏ Ú‹ÍË Â‹Ïı ÙÔ 1054, fiÙ·Ó Ë ƒÒÌË
∂˘ÚÒ˘ ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠηٿ ÙËÓ
Î·È Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ·ÓÙ¿ÏÏ·Í·Ó
∞Ó·Á¤ÓÓËÛË, ÙË ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË, ÙÔ
·ÂÈϤ˜ ·ÊÔÚÈÛÌÔ‡. √È §·Ù›ÓÔÈ Â›¯·Ó
¢È·ÊˆÙÈÛÌfi, ÂÓÒ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ
ÚÔÛı¤ÛÂÈ ÛÙÔ ™‡Ì‚ÔÏÔ Ù˘ ¶›ÛÙˆ˜,
¤·ÈÍÂ Î·È Ë ·Ó¿‰ÂÈÍË Ù˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘
ÙÔ Filioque, ‰È·ÎËÚ‡ÛÛÔÓÙ·˜ Ì ·˘Ùfi
Û ¤Ó· ‰˘Ó·ÌÈÎfi ÙÔ̤· Ô˘ Û¤‚ÂÙ·È ÙÔ
ÙÔÓ ÙÚfiÔ fiÙÈ ÙÔ ÕÁÈÔ ¶Ó‡̷
¿ÙÔÌÔ Î·È ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË Ì¤Û·
ÂÎÔÚ‡ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ¶·Ù¤Ú· Î·È ÙÔÓ
·fi ÙËÓ ÂχıÂÚË ¤Ú¢ӷ Î·È ÙÔ
ÀÈfi. ∂ÈϤÔÓ, ÛÙË ÌÂÙ¿ÏË„Ë, ÛÙË
›ڷ̷. ∏ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ̤¯ÚÈ ÙÔ 18Ô
£Â›· ∂˘¯·ÚÈÛÙ›·, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó
·ÈÒÓ· ¤ÌÂÈÓ ÛÙ¿ÛÈÌË. ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹
¿˙˘ÌÔ ¿ÚÙÔ.
ÛΤ„Ë ‰ÂÓ ÛËÌ›ˆÛ η̛· ÚfiÔ‰ÔØ Ë
º·›ÓÂÙ·È ·‰È·ÓfiËÙÔ ÙÔ Ó· ¯ˆÚ›ÛÔ˘Ó Ë
·ÈÒÓÈ· Ù¿ÍË Ù˘ ‹Ù·Ó ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓË
∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È Ë ¢‡ÛË ÁÈ· Ì›· ÊÚ¿ÛË Î·È
·fi ÙÔ £Âfi.
¤Ó· ÎÔÌÌ·Ù¿ÎÈ Ì·ÁÈ¿; Ÿ¯È, fiÙ·Ó
ΔfiÛÔ ·ÂÈÏËÙÈ΋ ‹Ù·Ó Ë ·ÏÏ·Á‹, ÒÛÙÂ
‰È·Î˘‚‡ÂÙ·È Ë ·ÈÒÓÈ· ÛˆÙËÚ›·.
ÔÈ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÛÙÔ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi
∞˘Ùfi ‹Ù·Ó ÙÔ Ì¿ıËÌ· ÙÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡
ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi Ù˘ ƒˆÛ›·˜ ÙÔ˘ 17Ô˘
ÌÔÓ·¯ÈÛÌÔ‡: ∂›‰· ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ó·
·ÈÒÓ· Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙË ‰È¿Û·ÛË Ù˘
Û·‚Ô˘Ó ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÛÙÔ ˙˘Áfi Ù˘
∂ÎÎÏËÛ›·˜. √È Ô·‰Ô› Ù˘ ·ÏÈ¿˜
˘·ÎÔ‹˜ ηÈ, ̤۷ ·fi ÙËÓ
›ÛÙ˘ ˘¤ÛÙËÛ·Ó ·ÓÔÌÔÏfiÁËÙ·
·˘Ù·¿ÚÓËÛË Î·È ÙÔ Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎfi
‚·Û·ÓÈÛÙ‹ÚÈ· Î·È ÚÔÙ›ÌËÛ·Ó Ó·
ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi, Ó· ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó
Ì·ÚÙ˘Ú‹ÛÔ˘Ó Ì ÔÌ·‰ÈΤ˜ ·˘ÙÔÎÙÔӛ˜
·‰È·Ì·ÚÙ‡ÚËÙ· ÙÔ ÌÔÓÔ¿ÙÈ Ù˘
·Ú¿ Ó· οÓÔ˘Ó ÙÔ ÛÙ·˘Úfi ÙÔ˘˜ ÌÂ
ÛˆÙËÚ›·˜ Ô˘ ›¯Â ÚԉȷÁÚ·Ê› ·fi
ÙÚ›· ‰¿¯Ù˘Ï· ·ÓÙ› ÁÈ· ‰‡Ô.
ÙË ÌÔ›Ú·. °È·Ù›, fiˆ˜ Ë ÔÚıÔ‰ÔÍ›·
ΔÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· ÙÔ ¯¿ÛÌ· ÌÂٷ͇ Ù˘
Â›Ó·È ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘, ¤ÙÛÈ Î·È
ƒÒÌ˘ Î·È Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘
Ô ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi˜ Â›Ó·È Ë Î·Ú‰È¿ Ù˘
›¯Â ‰È¢ڢÓı› ÛËÌ·ÓÙÈο ÂÍ·ÈÙ›·˜
ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜.
‰È·ÊˆÓÈÒÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi. ª¤¯ÚÈ ÙfiÙÂ Ë ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È Ë ¢‡ÛË
ΔÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ·ÁÔÚÈÔ‡ ·ÎfiÌË ÌÂ
ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·Ó ÌÈ· ÎÔÈÓ‹ ›ÛÙË Î·È ÌÈ·
ÛÙÔȯÂÈÒÓÂÈ. ΔÔ Â›‰· ÛÙÔ Î·Ú·‚¿ÎÈ ÌÂ
ÎÔÈÓ‹ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿.
ÙÔ ÔÔ›Ô ‹Á·ÌÂ ÛÙÔÓ Õıˆ – ·Ù¤Ú·˜
™ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÌÈ·˜ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜
Î·È ÁÈÔ˜ ›¯·Ó ¤ÚıÂÈ ·fi ÙË °ÂÚÌ·Ó›·
ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ›ÛÙ˘ ›¯·Ó Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÔÈ
ÁÈ· Ó· ÂÈÛÎÂÊıÔ‡Ó ÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜.
·ÙÚȿگ˜ ÙˆÓ ¤ÓÙ ΤÓÙÚˆÓ ÙÔ˘
◊Ù·Ó Á‡Úˆ ÛÙ· 13, ÛÙËÓ ËÏÈΛ· ÙÔ˘
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡. ŸÌˆ˜ ÙÔ πÛÏ¿Ì, Ì ÙËÓ
ÁÈÔ˘ ÌÔ˘. ∂È‚È‚·ÛًηÌ ·fi ¤Ó·
¤Ϸۋ ÙÔ˘ ÙÔÓ 7Ô ·ÈÒÓ·, ·¤Û·ÛÂ
ÂÏÏËÓÈÎfi ÏÈÌ¿ÓÈ ÛÙËÓ ¿ÎÚË ÌÈ·˜
fi‰È Ù˘ Â‰Ò Î·È 1.000 ¯ÚfiÓÈ·.
Ù· ÙÚ›· ·fi Ù· ΤÓÙÚ· ·˘Ù¿
·fiÎÚËÌÓ˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, Ë ÔÔ›·
•·Ó·Â›‰· ÙÔ ·ÁfiÚÈ fiÙ·Ó
–πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·, ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· ηÈ
ÂÎÙÂÈÓfiÙ·Ó 56 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ̤۷ ÛÙ·
·Ô‚È‚·ÛًηÌ ÛÙË ¢¿ÊÓË.
∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·–, ÂÓÒ ÔÈ ÛÏ·‚ÈΤ˜
ÓÂÚ¿ ÙÔ˘ ‚fiÚÂÈÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘. ∏ ‚¿Úη
™ÙÚÈ̈¯Ù‹Î·ÌÂ Ô ¤Ó·˜ ¿Óˆ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ
ÂȉÚÔ̤˜ ÛÙ· μ·ÏοÓÈ· Î·È ÔÈ
¤‚·Ï ÌÚÔ˜ ÙȘ Ì˯·Ó¤˜ Ù˘ ηÈ,
ÁÈ· Ó· Ìԇ̠ÛÙÔ ÏˆÊÔÚÂ›Ô Î·È Ó·
ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ §ÔÌ‚·Ú‰ÒÓ ÛÙËÓ
ηıÒ˜ ÔÈ ÌÔÓ·¯Ô› ÛÙ·˘ÚÔÎÔÈÔ‡ÓÙ·Ó
¿Ì ÛÙȘ ∫·Ú˘¤˜, ÙÔ ¯ˆÚÈfi Ù˘
πÙ·Ï›· ÚÔοÏÂÛ·Ó ÚˆÁ̤˜ ÛÙȘ
Î·È ÌÔ˘ÚÌÔ‡ÚÈ˙·Ó ÙÔ «∫‡ÚÈÂ, ∂ϤËÛÔÓ»,
ÌÔÓ·ÛÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, ÙÔ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ
Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ ‰‡Ô ¿ÏÏˆÓ Î¤ÓÙÚˆÓ.
Û·Ï¿Ú·Ì ÁÈ· ÌÈ· «ÔÏ˘ÂıÓÈ΋»
ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ŒÂÈÙ·,
∏ ƒÒÌË, ÛÙÂÚÔ‡ÌÂÓË ÙËÓ
ÌÔÓ·ÛÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· –ŒÏÏËÓ˜, ƒÒÛÔÈ,
ηıÒ˜ ÛÂÚÓfiÌÔ˘Ó ÛÙ· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ÁÈ·
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ÛÙ‹ÚÈÍË, ¤ÓˆÛ ÙËÓ
μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ, ™¤Ú‚ÔÈ–, fiÔ˘ ηÌÈ¿
Ó· ÚÔÏ¿‚ˆ ÙÔ˘˜ ·ӷϷ̂·Ófi-
Ù‡¯Ë Ù˘ Ì ÙËÓ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓË °ÂÚÌ·Ó›·
Á˘Ó·›Î· ‰ÂÓ ÂÈÙÚÂfiÙ·Ó Ó· ·Ù‹ÛÂÈ ÙÔ
ÌÂÓÔ˘˜ ·ÎÏÔ˘˜ ·fi ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜,
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [49]
¯ÂÈÚˆÓ·ÎÙÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ Î·È ÏÈÙ¿ Á‡̷ٷ, ͤ¯·Û· ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ·ÁÔÚÈÔ‡. ™ÙË ÌÔÓ‹ ™Ù·˘ÚÔÓÈ΋ٷ Ì ͇ÓËÛ·Ó ÙË Ó‡¯Ù· ÔÈ Ú˘ıÌÈÎÔ› ¯Ù‡ÔÈ Ù˘ η̿ӷ˜. §¤ÁÂÙ·È fiÙÈ Î·È Ô ¡Ò ̿˙„ ٷ ˙Ò· ÛÙËÓ ∫È‚ˆÙfi ÙÔ˘ ¯Ù˘ÒÓÙ·˜ ¤Ó· Û‹Ì·ÓÙÚÔ. ∞˘Ùfi Â‰Ò Î·ÏÔ‡Û ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ Û ÌÈ· ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÎÈ‚ˆÙfi, ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›·, ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ÛÒÛÂÈ ·fi ÙËÓ ·Ì·ÚÙ›·. ™ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜
∏ μÂÓÂÙ›· ÎÔÛÌÂ›Ù·È Ì ·„›‰Â˜ Î·È ·Ú¿ı˘Ú· Ì ˘·ÏԛӷΘ, Ô˘ ‚Ï¤Ô˘Ó ÚÔ˜ ÙÔ ªÂÁ¿ÏÔ ∫·Ó¿ÏÈ. Àfi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·fi ÙÔÓ 7Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ·, ‹Ú ÙÂÏÈο ÙËÓ Ù‡¯Ë Ù˘ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· Ù˘ Î·È ÔÈÎÂÈÔÔÈ‹ıËΠÙÔ˘˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘. ™Ù‹ÚÈÍ ÔÈÎÔÓÔÌÈο
ÙË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›· ÙÔ˘ 1204, ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÔÔ›·˜ ‰È·Ú¿¯ıËÎ·Ó ÎÂÈÌ‹ÏÈ· ·ÓÂÎÙ›ÌËÙ˘ ·Í›·˜ ·fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, fiˆ˜ Ù· ÂÚ›ÊËÌ· ¯¿ÏÎÈÓ· ¿ÏÔÁ· Ô˘ ÎÔÛÌÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ· ÙÔÓ Î·ı‰ÚÈÎfi Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜.
[50]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∏ ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÚÔÛˆÂ›Ô˘ Ô˘ ÊÔÚÔ‡Ó fiÛÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ Î·ÚÓ·‚¿ÏÈ ·Ó¿ÁÂÙ·È ÛÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ·. ∞ÚÎÂÙÔ› Ù¯ӛÙ˜ ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ó Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· Ì¿ÛΘ, fiˆ˜ Ô Δ˙Ô˘˙¤Â ¡ÙÔÓ¿ (ÛÙÔÓ Î·ıÚ¤ÊÙË).
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [51]
ÛÙ¿ıËη οو ·fi ÙÔ˘˜ ÌÚÔ‡ÓÙ˙ÈÓÔ˘˜
ʇÁÔ˘Ó ·Ó·Óˆ̤ÓÔÈ».
¿ÂÈ ÛÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Î·Ù¿
·ÂÙÔ‡˜ ÙˆÓ Ï·ÌÂÚÒÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ
™ÙÔÓ Õıˆ ·ÎfiÌË Î·È Ù· Á‡̷ٷ
Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ·ÎÙ‹˜, ÛÙË ÌÔÓ‹ °ÚËÁÔÚ›Ô˘,
ÔÏ˘ÂÏ·›ˆÓ, Û˘Ó·Ṳ́ÓÔ˜ ·fi ÙË
·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔ˘ Ï·ÙÚ¢ÙÈÎÔ‡
¤Ú ӷ ‰È·Ó‡ÛÂÈ ÙËÓ ·fiÛÙ·ÛË ÌÂ
ÌÂψ‰›· Ù˘ ΛÓËÛ˘ – ÌÔÓ·¯Ô› Ô˘
Ù˘ÈÎÔ‡. ™ÙËÓ ·˘Ï‹ ¯Ù˘¿ÂÈ ÌÈ·
Ù· fi‰È·.
¤Û΢‚·Ó, ¤ÂÊÙ·Ó ÌÚÔ‡Ì˘Ù· ηٷÁ‹˜,
η̿ӷ. √È ÌÔÓ·¯Ô› Ì·›ÓÔ˘Ó ÛÙË
«∂›Ó·È Ôχ ÂÈΛӉ˘ÓÔ ÌÔÓÔ¿ÙÈ»
¿Ó·‚·Ó Î·È ¤Û‚ËÓ·Ó ÎÂÚÈ¿, ÎÔ˘ÓÔ‡Û·Ó
ÛÂÈÚ¿ Î·È ÛÙ¤ÎÔÓÙ·È ÛȈËÏÔ› ÌÚÔÛÙ¿
Ì ÚÔÂȉÔÔ›ËÛ ÌfiÏȘ ÍÂÎÈÓ‹Û·ÌÂ
Ù· ı˘ÌÈ·Ù‹ÚÈ·, ‰È¿‚·˙·Ó Î·È ¤„ÂÏÓ·Ó,
Û ̷ÎÚfiÛÙÂÓ· ÙÚ·¤˙È·, ̤¯ÚÈ Ó·
Ô ·Ù‹Ú ∂˘ı‡ÌÈÔ˜, ¤Ó·˜ „ËÏfi˜ ηÈ
‡„ˆÓ·Ó ÙȘ ʈӤ˜ ÙÔ˘˜ Ì ı¤ÚÌË ÁÈ·
¢ÏÔÁ‹ÛÂÈ Ô ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÙÔ Ê·ÁËÙfi.
¿¯·ÚÔ˜ ‚ÂÙÂÚ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ μÈÂÙÓ¿Ì,
Ó· ÚÔÛ¢¯ËıÔ‡Ó. ∏ ›‰È· Ë ÂÎÎÏËÛ›·,
∞ÊÔ‡ ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ Ë ÔÌ·‰È΋ ÚÔÛ¢¯‹,
Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ÁÂÓÓËı› ÛÙË ¡¤· ÀfiÚÎË.
ÂÚ›Ù¯ӷ ÈÛÙÔÚË̤ÓË, ·ÓÙ·Ó·ÎÏÔ‡ÛÂ
οıÔÓÙ·È Î·È ÙÚÒÓ ÁÚ‹ÁÔÚ·, ˘fi ÙÔ
∂Ú¯fiÙ·Ó ·fi Ù· ÂÚËÌËÙ‹ÚÈ· Ù˘
ÙÔ Û‡Ì·Ó, Ì ÙÔ˘˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜, ÙÔ˘˜
‚ϤÌÌ· ÙˆÓ ·Á›ˆÓ Ô˘ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó
¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, fiÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÈ˙ ÂÈÎfiÓ˜.
·Á›Ô˘˜ Î·È ÙȘ ÛÙÚ·ÙȤ˜ ÙˆÓ ·ÁÁ¤ÏˆÓ Ó·
·fi ÙÔ˘˜ ÙÔ›¯Ô˘˜ Ù˘ ÙÚ·Â˙·Ú›·˜,
«ŒÓ· ̤ÚÔ˜ Ù˘ ‰È·‰ÚÔÌ‹˜ ÂÚÓ¿ÂÈ
·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÈÂÚ‹ Îϛ̷η ̤¯ÚÈ ÙÔÓ
ÂÓÒ Î¿ÔÈÔ˜ ÌÔÓ·¯fi˜ ‰È·‚¿˙ÂÈ ·fi ÙÔ
·fi ¤Ó·Ó ˘ÂÚ˘„ˆÌ¤ÓÔ ‰ÚfiÌÔ, Ô˘
ÙÚÔ‡ÏÔ, ÙÔ Û‡Ì‚ÔÏÔ ÙÔ˘ Ô˘Ú¿ÓÈÔ˘
·Ó·ÏfiÁÈÔ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙÔ˘˜
ÙÔÓ ¯Ù˘¿ÂÈ ÙÔ Î‡Ì·». ∞̤ۈ˜ ¤Î·ÓÂ
ıfiÏÔ˘, fiÔ˘ ¤Ó·˜ ·˘ÛÙËÚfi˜
‚›Ô˘˜ ÙˆÓ ·Á›ˆÓ. ŒÓ· η̷ӿÎÈ
ÌÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ÛΤ„Ë: «ªÈ· ̤ڷ Ô˘ ›¯Â
¶·ÓÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜, Ô ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌÔ˜
¯Ù˘¿ÂÈ. √ ÌÔÓ·¯fi˜ Í·Ó·‚¿˙ÂÈ ÙÔ
Ù¤ÙÔÈ· ηٷÈÁ›‰· ¤¯·ÛÂ Â‰Ò Ù· ÏÔ›·
ÃÚÈÛÙfi˜, ›¯Â ÛÙÚ·Ì̤ÓÔ ÙÔ ‚ϤÌÌ· ÙÔ˘
‚È‚Ï›Ô ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘, ÁÔÓ·Ù›˙ÂÈ ÁÈ· Ó·
ÙÔ˘ Ô ¢·Ú›Ԙ». ΔÔ 491 .Ã. 300
ÚÔ˜ Ù· οو, ·ÁÁ›˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ „˘¯¤˜
ÊÈÏ‹ÛÂÈ ÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘ ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘, ηÈ
ÂÚÛÈο ÏÔ›· Î·È 20.000 ¿Ó‰Ú˜
ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ.
·›ÚÓÂÈ ÙËÓ Â˘ÏÔÁ›· ÙÔ˘. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜
Ù۷ΛÛÙËÎ·Ó ÛÙ· ‚Ú¿¯È· ÙÔ˘ Õıˆ.
ÕÏÏ·Í· ÛÙ¿ÛË, Ì‹ˆ˜ ÍÂÎÔ˘Ú¿Ûˆ ÁÈ·
ÂͤگÔÓÙ·È fiÏÔÈ ‹Û˘¯·, Ô ¤Ó·˜ ÌÂÙ¿
™Ù·Ì·ÙÒÓÙ·˜ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÂ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ
Ï›ÁÔ Ù· ̤ÏË ÌÔ˘.
ÙÔÓ ¿ÏÏÔ. ªÂÙ¿ ÙÔÓ ∂ÛÂÚÈÓfi ÔÈ fiÚÙ˜
·̷, Ô ·Ù‹Ú ∂˘ı‡ÌÈÔ˜ ›Â: «¶¿ÓÙ·
«™ÛÛÛÛÛÛÛÛ˜!»
ÙÔ˘ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÔ‡ ÎÏ›ÓÔ˘Ó Î·È ÔÈ
ÊÔ‚¿Ì·È ÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ù˘
∂›¯· ÛÊ›ÍÂÈ Ù· ¯¤ÚÈ· ÌÔ˘ Ì ·Ó¿ÚÌÔÛÙÔ
ÌÔÓ·¯Ô› ÍÂÎÔ˘Ú¿˙ÔÓÙ·È, ÁÈ· Ó·
‰È·‰ÚÔÌ‹˜. ¶ÂÚÓ¿ÂÈ Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ ÂÓfi˜
ÙÚfiÔ. ∫·ıÒ˜ ÔÈ ÒÚ˜ ÂÚÓÔ‡Û·Ó, ·Ó
ÛËΈıÔ‡Ó Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙË
‚Ú¿¯Ô˘, Ô˘ ¤ÊÙÂÈ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·
οÔÈÔ˜ ¤Î·Ó ÌÈ· Ï¿ıÔ˜ ΛÓËÛË, ÙÔÓ
Ó˘¯ÙÂÚÈÓ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, ·ÊÔ‡ Ë ÚÒÙË
ηٷÎfiÚ˘Ê·. ªÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· fï˜ ÙÔ˘
·ӤÊÂÚ·Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË.
ÒÚ· Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ̤ڷ˜ ÍÂÎÈÓ¿ Ì ÙË
£ÂÔ‡ ı· Ù· ηٷʤÚÔ˘Ì». ∫·È Ù·
∫·ıÒ˜ ·Ó¤‚·ÈÓ· ÛÙË Ú¿¯Ë ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘
‰‡ÛË ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘.
ηٷʤڷÌÂ, ÁÈ· Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÔ˘Ì ÙËÓ
ŸÚÔ˘˜, ÌÔÚÊ¿˙ÔÓÙ·˜ ÌÚÔÛÙ¿ Û οıÂ
«∫‡ÚÈ πËÛÔ‡ ÃÚÈÛÙ¤, ÂϤËÛfiÓ Ì». ™ÙÔ
Ù‡¯Ë Ì·˜ Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú·.
ÎÔÊÙÂÚ‹ ¤ÙÚ· ÛÙÔ ·fiÙÔÌÔ ÌÔÓÔ¿ÙÈ,
ʈ˜ ÙˆÓ Ï˘¯Ó·ÚÈÒÓ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÔÈ
∏ ηٷÈÁ›‰· Ì·ÈÓfiÙ·Ó. ª·˜ ¤·ÈÚÓÂ
Û˘Ó¿ÓÙËÛ· οÔÈÔ˘˜ ÌÔÓ·¯Ô‡˜ Ô˘
ÛÈÏÔ˘¤Ù˜ ÙˆÓ ÌÔÓ·¯ÒÓ Ó· οÓÔ˘Ó
Ô ·¤Ú·˜ ηıÒ˜ ·Ó‚ÔηÙ‚·›Ó·Ì ÙȘ
¤¯ÙÈ˙·Ó ¤Ó·Ó ÙÔ›¯Ô. ¶ÚÈÓ ·fi Ì›·
ÌÂÙ¿ÓÔȘ. Δ¤ÛÛÂÚȘ ÒÚ˜ ÚÔÛˆÈ΋˜
ÚÂÌ·ÙȤ˜. Δ· ·ÊÚÈṲ̂ӷ ·̷ٷ
‰ÂηÂÙ›· Ë ÂÚÂȈ̤ÓË ÌÔÓ‹ ºÈÏÔı¤Ô˘
ÚÔÛ¢¯‹˜ ÚÈÓ ·fi ÙÔ Î¿ÏÂÛÌ· ÁÈ·
ÌÔ‡ÁÎÚÈ˙·Ó ηıÒ˜ ˉԇ۷Ì ·fi
ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Û ÂÙ¿ „·ÚÔÌ¿ÏÏˉ˜
ÙËÓ ÙÂÙÚ¿ˆÚË ÔÌ·‰È΋ ÚÔÛ¢¯‹. æˆÌ›
ÙÔÓ ¤Ó· ÁÏÈÛÙÂÚfi ‚Ú¿¯Ô ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ.
ÌÔÓ·¯Ô‡˜. ΔÒÚ· ̤ÙÚËÛ·
Î·È ÙÛ¿È, ÏÈÁÔÛÙfi˜ ‡ÓÔ˜ Î·È ÚÔÛ¢¯‹,
◊Ì·ÛÙ·Ó Ôχ ÎÔÓÙ¿.
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜, fiÏÔ˘˜ Ì Á¤ÓÈ·
Ô˘ Û˘Ó¯›˙ÂÙ·È ‚Ô˘‚¿ fiÛË ÒÚ· Ô
∞Ó Ì›ÓÂȘ ¤Íˆ Ì ٤ÙÔÈÔÓ ·¤Ú· ÛÙÔÓ
ηٿ̷˘Ú·, fiˆ˜ Î·È Ù· Ú¿Û· ÙÔ˘˜.
ÌÔÓ·¯fi˜ ÂÙÔÈÌ¿˙ÂÙ·È ÁÈ· Ù· ηıËÌÂÚÈÓ¿
Õıˆ, ‰ÂÓ ı· ‚ÚÂȘ ÈÔ ÙÚÔÌ·ÎÙÈÎfi
√ ·Ù‹Ú ¡›ÎˆÓ, Ô Ó·Úfi˜ ·Ú¯ÔÓÙ¿Ú˘
ÙÔ˘ ηı‹ÎÔÓÙ· ÛÙËÓ ÎÔ˘˙›Ó·, ÛÙÔÓ
ηٷʇÁÈÔ ·fi ÙË ÌÔÓ‹ ™›ÌˆÓÔ˜
Ù˘ ÌÔÓ‹˜, ·¤Ó Á·Ï‹ÓË Î·È
΋Ô, Î·È ÁÈ· ¿ÏϘ ¯ÂÈÚˆÓ·ÎÙÈΤ˜
¶¤ÙÚ·˜, Ô˘ Â›Ó·È ¯ÙÈṲ̂ÓË Û ÌÈ·
·Á·ÏÏ›·ÛË Î·ıÒ˜ ÌÔ˘ ÚfiÛÊÂÚÂ
ÂÚÁ·Û›Â˜.
ÚÔÂÍÔ¯‹ ¿Óˆ ·fi ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô.
ÙÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÎÔÓÈ¿Î, ÙÔÓ Î·Ê¤ ηÈ
ªÈ· Ó‡¯Ù· Ì ÊÂÁÁ¿ÚÈ ÛÙË ÌÔÓ‹
ªÚÔÛÙ¿ ·fi Ù· ÎÂÏÈ¿, Ù· ÔÔ›·
ÙÔ ÏÔ˘ÎÔ‡ÌÈ Ì ÙÔ ÓÂÚfi. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·,
¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ¤Ó·˜ ¿ÓÂÌÔ˜ Ô˘ ÛʇÚÈ˙Â
ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ì ÂÚÈÛÙÂÚÒÓ˜, ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·È
Ì ԉ‹ÁËÛ Û ¤Ó·Ó Ù·ÎÙÔÔÈË̤ÓÔ
‰˘Ó·Ù¿ ¤Î·Ó ÙÔ ·Ú¿ı˘ÚÔ ÙÔ˘ ÎÂÏÈÔ‡
ÛÂÈÚ¤˜ ·fi ÂÙÔÈÌfiÚÚÔ· Ì·ÏÎfiÓÈ·
ÍÂÓÒÓ·, ‰›Ï· Û ¤Ó· Ì·ÏÎfiÓÈ ÌÂ
ÌÔ˘ Ó· ÙÚ›˙ÂÈ. ŸÙ·Ó ÍË̤ڈÛÂ, ÁÎÚ›˙·
ÛÙËÚÈÁ̤ӷ Û Ôχ ·ÏÈ¿ ‰ÔοÚÈ·.
ÏÔ˘ÏÔ‡‰È· ¿Óˆ ·fi ÙËÓ ·˘Ï‹.
Û‡ÓÓÂÊ· ÍÂÚfi‚·Ï·Ó ·fi ÙȘ ÎÔÚ˘Ê¤˜
ΔÔ ÂÚ¿ÙËÌ· Û ˘„fiÌÂÙÚÔ 250
«√È ¿ÓıÚˆÔÈ ¤Ú¯ÔÓÙ·È Â‰Ò ÁÂÌ¿ÙÔÈ
ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜. ∞fi οو Ù· ·̷ٷ
̤ÙÚˆÓ ¿Óˆ ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ· ›ӷÈ
ÛÎÔÙÔ‡Ú˜» ÌÔ˘ Â›Â Ô ·Ù‹Ú ¡›ÎˆÓ.
¤ÛηÁ·Ó ÔÚÌËÙÈο ÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›·. ¢ÂÓ
Ú·ÁÌ·ÙÈο ÌÈ· ‰ÔÎÈÌ·Û›· Ù˘ ›ÛÙ˘.
⁄ÛÙÂÚ· ·fi Ì›· ‹ ‰‡Ô ̤Ú˜ ÛÙÔ
‹Úı·Ó ÔÈ ‚¿ÚΘ Ì ÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·.
∫Ú·ÙÒÓÙ·˜ ÛÊȯٿ, fiÛÔ ·Ó¤‚·ÈÓ· ¤Ó·
ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ ÓÈÒıÔ˘Ó ËÚÂÌ›· ηÈ
∞˘Ùfi Û‹Ì·ÈÓ fiÙÈ, ·Ó ‹ıÂÏ ηÓ›˜ Ó·
Ê·Ú¿ÁÁÈ, Ù· ÁÂÌ¿Ù· ÛÎÏ‹ıÚ˜ οÁÎÂÏ·,
[52]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¤‚Ï· Û·Ó ˘ÓˆÙÈṲ̂ÓÔ˜ οو Ù·
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔÈ Ù˘ ¢′ ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›·˜
·Ó‡„ËÏ· ·̷ٷ Ô˘ ¯Ù˘Ô‡Û·Ó Ù·
ηı’ Ô‰fiÓ ÚÔ˜ Ù· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·
‚Ú¿¯È·.
‰È¤Ú·Í·Ó ·˘Ùfi Ô˘ Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ™Ù›‚ÂÓ
ΔËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· Ë ÌÔÓ‹ ¤·„ ӷ
ƒ¿ÓÛÈÌ·Ó ·ÔοÏÂÛ «ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ
Û›ÂÙ·È. √ ¿ÓÂÌÔ˜ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ӷ
¤ÁÎÏËÌ· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·»: ÙË ÏÂËÏ·Û›·
Ô˘ÚÏÈ¿˙ÂÈ Î·È Ë ı¿Ï·ÛÛ· Á·Ï‹Ó„Â.
Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·fi ¯¤ÚÈ·
Δ· ·̷ٷ ‰ÂÓ Û¿Ï¢·Ó È·. ◊ÌÔ˘Ó
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. Ÿ,ÙÈ ‰ÂÓ Î·Ù¤ÛÙÚ„·Ó
Ù˘¯ÂÚfi˜. Ÿ¯È fï˜ Î·È ÂΛÓÔ ÙÔ ·ÁfiÚÈ
η›ÁÔÓÙ·˜, ÎϤ‚ÔÓÙ·˜ Î·È ‚È¿˙ÔÓÙ·˜,
Ô˘ ÌÔ˘ ı‡ÌÈ˙ ÙÔ ÁÈÔ ÌÔ˘. ∫·ıÒ˜
ÙÔ ‹Ú·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ÛÙÔÏ›ÛÔ˘Ó
ˉԇÛ ÛÙ· ‚Ú¿¯È·, ¤Ó· ·̷ ÙÔ
ÙË μÂÓÂÙ›·, ÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, ÙÔ ΔÔÚ›ÓÔ Î·È
·Ú¤Û˘ÚÂ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘
¿ÏÏ· ΤÓÙÚ· Ù˘ ¢‡Û˘ Ì «fi,ÙÈ ÈÔ
·Ù¤Ú· ÙÔ˘. ŸÙ·Ó ÔÈ ‚¿ÚΘ ‚Á‹Î·Ó
ÂÎÏÂÎÙfi ˘‹Ú¯Â ÛÙË °Ë».
¿ÏÈ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·, ‚Ú‹Î·Ó ÙÔ ¿„˘¯Ô
ŸÙ·Ó ¤ÂÈÙ· ·fi 57 ¯ÚfiÓÈ· ·Ó¤‚ËÎÂ
ÛÒÌ· ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ·Ó¤Û˘Ú·Ó ·fi
Î·È ¿ÏÈ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ Ù˘
Ù· ÓÂÚ¿.
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜, ·˘Ù‹ Ë ·ÁÎfiÛÌÈ·
ΔÔ 1071 ‹Ù·Ó ÌÈ· η΋ ¯ÚÔÓÈ¿ ÁÈ· ÙÔ˘˜
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ‹Ù·Ó ·ÏÒ˜ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ
μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜, ÙfiÛÔ Ù˘ ¢‡Û˘ fiÛÔ Î·È
ÂÓfi˜ Û˘ÚÚÈÎӈ̤ÓÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜.
Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ™ÙÔ ª·Ù˙ÈΤÚÙ, ÛÙËÓ
√È ∂ÓÂÙÔ› Î·È ÔÈ °ÂÓÔ˘¿Ù˜ ›¯·Ó ı¤ÛÂÈ
∞ÚÌÂÓ›·, Ô «ÔÏ˘ÂıÓÈÎfi˜» ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜
ÙÔ ÂÌfiÚÈfi Ù˘ Û ·ÛÊ˘ÎÙÈÎfi ÎÏÔÈfi.
ÛÙÚ·Ùfi˜, ‰È¯·Ṳ̂ÓÔ˜ ·fi ¤Úȉ˜ ηÈ
√È ºÚ¿ÁÎÔÈ Â›¯·Ó ·ÎfiÌË ÛÙËÓ Î·ÙÔ¯‹
·Û˘Ìʈӛ˜ Î·È ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿
ÙÔ˘˜ ‰¿ÊË Ù˘. ∏ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·
·Ó·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË
ËÁÔ‡ÓÙ·Ó ÌÈ·˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˘
‰·ÊÒÓ, ÂÍÔÏÔıÚ‡ıËΠ·fi ÙÔ˘˜
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÛÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ·.
ÂÈÛ‚ÔÏ›˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜.
√È μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› Ú›ÁÎȘ ›¯·Ó ȉڇÛÂÈ
∫·ÙfiÈÓ ÙÔ‡ÙÔ˘, Ë ∞Ó·ÙÔÏ›·,
Ù· ‰Èο ÙÔ˘˜ ΤÓÙÚ· ÈÛ¯‡Ô˜ ÛÙËÓ
ÛÈÙÔ‚ÔÏÒÓ·˜ Î·È ‚·ÛÈ΋ ÂÚÈÔ¯‹
∂ÏÏ¿‰·. ™‡ÓÙÔÌ· ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ‰¤¯ÙËÎÂ
·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ ÁÈ· ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜,
ÙȘ ȤÛÂȘ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ΔÔ‡ÚΈÓ
·ÔÛ¿ÛÙËΠÔÚÈÛÙÈο ·fi ÙË
Î·È ÙˆÓ ™¤Ú‚ˆÓ.
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË, ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·˜ ÙÔ ‰ÚfiÌÔ
√È ΔÔ‡ÚÎÔÈ, ·ÊÔ‡ ¤Ú·Û·Ó Ù·
ÛÙȘ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÙˆÓ
¢·Ú‰·Ó¤ÏÈ·, ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÁÈ·
√ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.
ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∫·ÏÏ›ÔÏË ÙÔ 1354.
ŸÙ·Ó ‹ÌÔ˘Ó ÛÙÔ ª¿ÚÈ, ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘
ŒÓ· ¯ÚfiÓÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ηıÒ˜ ÔÈ ™¤Ú‚ÔÈ
ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ πÙ·Ï›·˜, ›‰· ·›Ì·Ù·
‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ˙ÂÓ›ı Ù˘ ‰‡Ó·Ì‹˜
¿Óˆ Û ¤Ó· Â˙Ô‰ÚfiÌÈÔ. ŒÓ·˜
ÙÔ˘˜, Ô ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ¢Ô˘Û¿Ó, Ô ÔÔ›Ô˜
ÔÏÈÙÈÎfi˜ ›¯Â ‰ÔÏÔÊÔÓËı› ·fi ÙÔ˘˜
›¯Â ·˘ÙÔ·Ó·ÎËÚ˘¯ı› ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜
·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ Î·È ÔÈ ÔÌÔ˚‰Â¿Ù˜ ÙÔ˘
ÙˆÓ ™¤Ú‚ˆÓ Î·È ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ¿Ú¯ÈÛÂ
∏ ÚˆÈÓ‹ ÔÌ›¯ÏË Ô˘ ηχÙÂÈ Ù·
·Ú¤Ï·˘Ó·Ó ÙÈÌËÙÈο Á‡Úˆ ·fi ÙÔ
Ó· ÂÔÊı·ÏÌÈ¿ Î·È ÙËÓ
ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈÌ· ‰¿ÊË ÛÙÔ
·›Ì· ÙÔ˘ ıÚËÓÒÓÙ·˜. ¶ÚÈÓ ·fi ÂÓÓ¤·
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ªÔÚ› Ô ı¿Ó·ÙÔ˜
∫ÔÛÛ˘ÊÔ¤‰ÈÔ Ù˘ °ÈÔ˘ÁÎÔÛÏ·‚›·˜
·ÈÒÓ˜ ›¯Â ¯˘ı› Î·È ¿ÏÈ ·›Ì· ÛÙÔ˘˜
Ó· ÙÔ˘ ÛÙ¤ÚËÛ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó·
ʤÚÓÂÈ ÛÙÔ ÓÔ˘ ·˘Ùfi ÙÔÓ «·ÁÚfi Ì ٷ
‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ª¿ÚÈ, fiÙ·Ó
·Ó¤ÏıÂÈ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘,
ÎÔÚ¿ÎÈ·», ÁÂÌ¿ÙÔ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ηÈ
ηٷϋÊıËΠ·fi ÙÔ˘˜ ¡ÔÚÌ·Ó‰Ô‡˜
ˆÛÙfiÛÔ ÔÈ ™¤Ú‚ÔÈ ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó
™¤Ú‚Ô˘˜ ÂÓ ÒÚ· Ì¿¯Ë˜. ∞Ó Î·È ‹Ù·Ó
¤ÂÈÙ· ·fi ÙÚÈÂÙ‹ ÔÏÈÔÚΛ·. √È
ÔÙ¤ Ó· ÔÓÂÈÚ‡ÔÓÙ·È ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË
ÌÈ· Ê˘ÛÈ΋ ‹ÙÙ·, Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ‹Ù·Ó ηÈ
¡ÔÚÌ·Ó‰Ô› Î˘Ú›Â˘Û·Ó ÙË ÓfiÙÈ· πÙ·Ï›·
Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ – ·˘Ùfi ÙÔ
ÌÈ· ËıÈ΋ Ó›ÎË, ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ™¤Ú‚ÔÈ
¤ÓÙ ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘
fiÓÂÈÚÔ ‹Ù·Ó ÎÔÈÓfi Û fiÏ· Ù· μ·ÏοÓÈ·.
ÁÈÔÚÙ¿˙Ô˘Ó Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. √È Ï·˚ÎÔ›
ÿÛÙÈÓÁΘ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·.
√‡ÙÂ Î·È ÙË Û‡ÁÎÚÔ˘Û‹ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜
̇ıÔÈ Î·È Ù· ¤Ë Ô˘ Â͢ÌÓÔ‡Ó ÙËÓ
ΔÔ 1204 ‹Ù·Ó Ì›· ·ÎfiÌË ¯ÂÈÚfiÙÂÚË
ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ¤ÂÈÙ· ·fi ÙÚÂȘ ‰ÂηÂٛ˜
·Ó‰Ú›· ÙÔ˘˜ ˘ÚÔ‰fiÙËÛ·Ó ÙÔÓ
¯ÚÔÓÈ¿. ™ÙȘ 13 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÔÈ
ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· ͯ¿ÛÔ˘Ó.
ÂıÓÈÎÈÛÌfi ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ¤ÓÙÂ
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [53]
·ÈÒÓˆÓ Ô˘ Ô ÛÂÚ‚ÈÎfi˜ Ï·fi˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó
Ô˘ ˘‹Ú¯Â ·ÎfiÌË ÁÈ· ÙË ‚‚‹ÏˆÛË
˘fi ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ηÙÔ¯‹.
Ù˘ ÈÂÚ‹˜ fiÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜
∫·ıÒ˜ Ë ÛÎÈ¿ ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ ÁÈÓfiÙ·Ó
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ ÙÔ 1204. ŸÛÔ ÁÈ· ÙËÓ
fiÏÔ Î·È ÈÔ ·ÂÈÏËÙÈ΋, ÔÈ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ›
ÔÏ˘fiıËÙË ‚Ô‹ıÂÈ·, Ë ¢‡ÛË
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜ Ù·Í›‰Â˘·Ó ÛÙË ¢‡ÛË ÛÂ
¯ÚÔÓÔÙÚÈ‚Ô‡ÛÂ.
ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· Û˘Ì‚È‚¿ÛÔ˘Ó ÙȘ
øÛÙfiÛÔ, ¤ÂÈÙ· ·fi ··›ÙËÛË ÙÔ˘ Ï·Ô‡,
‰È·ÊÔÚ¤˜ Î·È Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó
Ô ‚Ú·‰˘Î›ÓËÙÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ªÔ˘Ú¿Ù μ′
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ‚Ô‹ıÂÈ·. √‡ÙÂ Ô ¿·˜
¤‰ÂÈÍ ·ÓÔ¯‹ Î·È Ê¿ÓËΠÈı·Ó‹ Ë
Ô‡ÙÂ Ô ·ÙÚȿگ˘ ıˆÚÔ‡Û·Ó ÙÔ
ÂÈÚËÓÈ΋ Û˘Ó‡·ÚÍË. ∞Ó Î·È ‰ÂÓ Â›¯Â
Û¯›ÛÌ· ÙÔ˘ 1054 ÔÚÈÛÙÈÎfi. ¢‡Ô ÊÔÚ¤˜
ηÙÔÚıÒÛÂÈ Ó· ΢ÚȇÛÂÈ ÙËÓ
ÎËÚ‡¯ıËÎÂ Ë ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ,
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ηٿÊÂÚ ӷ
·ÏÏ¿ Ó·˘¿ÁËÛ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ Ì›ÛÔ˘˜
Û˘ÓÙÚ›„ÂÈ ¤Ó· ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ
√ £Âfi˜ ÂÚ·ÙÔ‡Û ¿Óˆ Û ¯Ú˘Ûfi. ∏ ¶¿Ï· ÓÙ’ ŸÚÔ, Ô˘ ÎÔÛÌÔ‡Û ÙËÓ ∞Á›· ΔÚ¿Â˙· ÛÙÔÓ ÕÁÈÔ ª¿ÚÎÔ, ·ÔÙÂÏ› ˙ˆÓÙ·Ó‹ ·Ó¿ÌÓËÛË Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ Ù¤¯Ó˘. ™Â ¤Ó· Û˘Ì·Á¤˜ ÎÔÌÌ¿ÙÈ ¯Ú˘ÛÔ‡ 2.500 ÔχÙÈÌÔÈ Ï›ıÔÈ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó 324 ÛÌ¿ÏÙ· Ô˘ ÂÈÎÔÓ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ·Ú¯¿ÁÁÂÏÔ ªÈ¯·‹Ï ·Ó¿ÌÂÛ· Û ·ÁÁ¤ÏÔ˘˜, ÚÔÊ‹Ù˜ Î·È ·Á›Ô˘˜.
[54]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∞ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· ÔÈ ™Ô‚ÈÂÙÈÎÔ› ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÚÔÛËψ̤ÓÔÈ ÛÙȘ ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙÔ˘˜, ÌÔÏÔÓfiÙÈ Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ¤¯ÂÈ ÌÂÙ·ÙÚ¤„ÂÈ ÔÏϤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ Û ÌÔ˘Û›·. ŒÓ·˜ Ó¤Ô˜ ªÔÛ¯Ô‚›Ù˘ ‚·ÊÙ›˙ÂÙ·È ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ (¿Óˆ), ÚÔÛÙ¿ÙË Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, Ô˘ ‹Ù·Ó ÁÈ· Ôχ ηÈÚfi Ë ‰Â‡ÙÂÚË ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË fiÏË ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘. ∏ £ÂÔÏÔÁÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ÙÔ˘ ∑·ÁÎfiÚÛÎ (·ÚÈÛÙÂÚ¿) Â›Ó·È Ì›· ·fi ÙȘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ Ù˘. √ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ‰ڷÈÒıËΠÛÙËÓ √˘ÎÚ·Ó›· ÙÔ 988, fiÙ·Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ô˘ ›¯Â ÛÙ›ÏÂÈ Ô μÏ·‰›ÌËÚÔ˜, Ú›ÁÎÈ·˜ ÙÔ˘ ∫Ȥ‚Ô˘, Û ·Ó·˙‹ÙËÛË ıÚËÛΛ·˜, ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·. ŒÙÛÈ, Ô Ú›ÁÎÈ·˜ ˘ÈÔı¤ÙËÛ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [55]
ÛÙË μ¿ÚÓ·, ÛÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ·. ŒÙÛÈ,
Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËΠ¤Íˆ ·fi ÙȘ ·ÎÙ¤˜. √È
ÙÔ ÔÔ›Ô fï˜ ‰ÂÓ ÂÚ¯fiÙ·Ó. ∏ fiÏË
¤ÌÂÓ ÛÙËÓ ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘,
·ÓÙ›·ÏÔ› ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÌfiÏȘ 8.000 ¿Ó‰Ú˜
‹Ù·Ó ϤÔÓ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ÔÌ¿‰·
ÙÔ ∂ÓÙ›ÚÓ (ÙËÓ ·Ú¯·›· ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË)
ÛÙ· Ù›¯Ë Î·È Ï›Á· ÏÔ›· ›Ûˆ ·fi ÙËÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ô˘ ›¯·Ó ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ Ó·
Ù˘ £Ú¿Î˘, ÈηÓÔÔÈË̤ÓÔ˜ Ô˘ Ë
·Ï˘Û›‰· Ô˘ ¤ÎÏÂÈÓ ÙÔÓ ∫ÂÚ¿ÙÈÔ
Ô˘Ï‹ÛÔ˘Ó ÙȘ ˙ˆ¤˜ ÙÔ˘˜ ·ÎÚÈ‚¿.
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÛÈÁ¿ ÛÈÁ¿ Ì·Ú¿˙ˆÓÂ,
∫fiÏÔ (ÃÚ˘Ûfi ∫¤Ú·˜).
∂‰Ò Î·È ÔÏÏ¿ ·ÔÁ‡̷ٷ Ù·
ÂÓÒ ÂΛÓÔ˜ Û˘Ó¤¯È˙ ӷ ·ÔÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Ù·
°È·Ù› ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Ï›ÁÔÈ ÔÈ ·Ì˘ÓfiÌÂÓÔÈ;
ÙÔ˘ÚÎÈο ÏÔ›· ¿ÛÙÚ·ÊÙ·Ó ·fi ÙË
¿ÏÔÁ¿ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ¯·Ú¤ÌÈ Ì ÙȘ
Œ¯ÔÓÙ·˜ ¯¿ÛÂÈ ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·fi ÙȘ
£¿Ï·ÛÛ· ÙÔ˘ ª·ÚÌ·Ú¿ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ
ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ Á˘Ó·›Î˜ ÙÔ˘.
Ôԛ˜ ÂÊԉȷ˙fiÙ·Ó Ì ÙÚfiÊÈÌ· ηÈ
∫ÂÚ¿ÙÈÔ, ÂÓÒ ÔÈ ıÔÚ˘‚Ò‰ÂȘ Û¿ÏÈÁÁ˜,
ŸÏ· ·˘Ù¿ fï˜ ¿ÏÏ·Í·Ó Ì ÙÔ ı¿Ó·Ùfi
ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜, Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ‹Ù·Ó
Ù· ه̷ӷ Î·È ÔÈ ÎÚ·˘Á¤˜
ÙÔ˘, ÙÔ 1451. ∏ ÂÍÔ˘Û›· ÂÚÈ‹ÏıÂ ÛÙÔ
ϤÔÓ ¤Ó·˜… ÛÎÂÏÂÙfi˜. ∏ ¢‡ÛË Â›¯Â
ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ÙÚfiÌÔ Ì¤Û· ÛÙË Ó‡¯Ù·.
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÁÈÔ ÙÔ˘, Ô˘ ÍÂΛÓËÛ ÙË
˘ÔÛ¯Âı› Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ‚Ô‹ıÂÈ·, ·ÏÏ¿
∂ΛÓË ÙË Ó‡¯Ù· fï˜ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û ÌÈ·
‚·ÛÈÏ›· ÙÔ˘ ‰ÔÏÔÊÔÓÒÓÙ·˜ ÌÂ
Ì ¤Ó· ÙÚÔÌÂÚfi Ù›ÌËÌ·: ÙËÓ ˘ÔÙ·Á‹
‰˘ÛÔ›ˆÓË ÛȈ‹.
ÛÙÚ·ÁÁ·ÏÈÛÌfi ÙÔ ÌÈÎÚfi ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊfi.
Ù˘ ÔÚıfi‰Ô͢ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙÔ˘
¢‡Ô ÒÚ˜ ÌÂÙ¿ Ù· ÌÂÛ¿Ó˘¯Ù· ÔÈ
ªfiÏȘ 20 ÂÙÒÓ, ÂÈı˘ÌÔ‡Û ‰È·Î·Ò˜ Ó·
μ˘˙·ÓÙ›Ô˘ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ù˘ ƒÒÌ˘.
¿Ó‰Ú˜ ÛÙ· Ù›¯Ë ¿ÎÔ˘Û·Ó ıÔÚ‡‚Ô˘˜:
΢ÚȇÛÂÈ ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
√ ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˜ ÙÔ˘ ¿·, ÚÔ˜
√È ΔÔ‡ÚÎÔÈ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó 2.000
Ÿˆ˜ ÙÔ ‹ıÂÏÂ Î·È Ë ·Ú¿‰ÔÛË, ¤ÊÂÚÂ
ÌÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ ·ÔÁÔ‹Ù¢ÛË, Ù¤ÏÂÛ ÙË
·ÓÂÌfiÛηϘ ÛÙËÓ Ù¿ÊÚÔ Î·È ¿Óˆ ÛÙ·
ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË: ªˆ¿ÌÂı.
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Û ÌÈ· ۯ‰fiÓ ¿‰ÂÈ· ∞Á›·
Ù›¯Ë. √È ÊÏfiÁ˜ Ô˘ ‚Ú˘¯Ô‡ÓÙ·Ó ÛÙ·
∞Ó‚·›ÓÔÓÙ·˜ ÛÙ· Ù›¯Ë Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘
™ÔÊ›·. «∫·Ï‡ÙÂÚ· ÛÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ʤÛÈ
ÛÙfiÌÈ· ÙˆÓ Î·ÓÔÓÈÒÓ ¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ Û‹Ì·
∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ¿Ú¯ÈÛ· Ó· ·Ú·ÙËÚÒ
·Ú¿ ÛÙË Ï·ÙÈÓÈ΋ ÙÈ¿Ú·!» ›¯Â
Ù˘ ›ıÂÛ˘. √È ˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›Â˜
ÙÔ˘˜ ‡ÚÁÔ˘˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ·Ú·Ù·Á̤ÓÔÈ
·ÔÊ·Û›ÛÂÈ Ô Ï·fi˜. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ˘‹Ú¯·Ó
Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÛÙËÓ ¶‡ÏË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘
Ô ¤Ó·˜ ‰›Ï· ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ. √È Ù¿ÊÚÔÈ ÔÈ
·ÎfiÌË Ù· ·Ó›ÎËÙ· Ù›¯Ë. ŸÌˆ˜, Ë
ƒˆÌ·ÓÔ‡. √ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó
ÔÔ›ÔÈ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÙÔ 1453 ‹Ù·Ó
·ÛÙÚ·È·›· ›ıÂÛË ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı
ÛÙËÓ ÈÔ ÂÈΛӉ˘ÓË ı¤ÛË, ‰›Ï· ÛÙÔ
ÙÒÚ· ÁÂÌ¿ÙÔÈ ·fi ÙËÓ Ú·ÛÈÓ¿‰· ÙˆÓ
ÛÙȘ 11 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ 1453 η٤ÚÚÈ„Â
°ÂÓÔ˘¿ÙË ÏÔ›·Ú¯Ô πÔ˘ÛÙÈÓÈ¿ÓË, ÙÔ˘
Á‡Úˆ ΋ˆÓ. ŒÓ·˜ ËÏÈÎȈ̤ÓÔ˜
ÙÔ Ì‡ıÔ ÙˆÓ ·fiÚıËÙˆÓ ÙÂȯÒÓ.
ÔÔ›Ô˘ ÔÈ 700 ¿Ó‰Ú˜ ›¯·Ó ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ
ΔÔ‡ÚÎÔ˜ ÂÚÈÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ¤Ó· ‹Û˘¯Ô
√È ÚÔÌ·¯ÒÓ˜ ÌÂÙ·ÙÚ¿ËÎ·Ó ÛÂ
ÁÂÓÓ·›·.
ÓÂÎÚÔÙ·ÊÂ›Ô Ì¤Û· Û ¤Ó·Ó ÂÚ›‚ÔÏÔ.
Û˘ÓÙÚ›ÌÌÈ· ·fi Ù· ηٷÈÁÈÛÙÈο ˘Ú¿
ΔÔ‡ÚÎÔÈ ÙÔÍfiÙ˜, ÌÔ˘ÛÎÂÙÔÊfiÚÔÈ Î·È
ΔËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÕψÛ˘ Ô‡Ù 40 οڷ
ÙˆÓ ÌÚÔ‡ÓÙ˙ÈÓˆÓ Î·ÓÔÓÈÒÓ, ÙˆÓ
ÂÎÛÊÂÓ‰ÔÓÈÛÙ¤˜ ‚ÔÌ‚¿Ú‰È˙·Ó ÙȘ
‰ÂÓ ı· ¤ÊÙ·Ó·Ó ÁÈ· Ó· ÌÂٷʤÚÔ˘Ó
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚˆÓ Ô˘ ›¯Â ‰ÂÈ ÔÙ¤
¿ÏÍÂȘ Ì ÊÔÓÈο ˘Ú¿. √È ΔÔ‡ÚÎÔÈ
ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Ô˘ ÛÊ·ÁÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÛÂ
Ô ÎfiÛÌÔ˜.
·Ó¤‚ËÎ·Ó ÙȘ ÛοϘ Ì·˙Èο, ·ÏÏ¿
Ì›· ÌfiÓÔ Â›ıÂÛË, fiˆ˜ ·Ó¤ÊÂÚ ¤Ó·˜
øÛÙfiÛÔ, ¤ÂÈÙ· ·fi ÂÙ¿ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜
·ˆı‹ıËηÓ. ΔÔ ‚·Ú‡ Â˙ÈÎfi ÂÈÙ¤ıËÎÂ
·˘ÙfiÙ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜. °‡ÚÈÛ· Ì ÙË
Ë fiÏË ÎÚ·ÙÔ‡Û ·ÎfiÌË. √È Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ
ÂÚÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙȘ Ùڇ˜ Ô˘ ›¯·Ó
‚Ô‹ıÂÈ· Ù˘ Ê·ÓÙ·Û›·˜ ÌÔ˘ ›Ûˆ ÛÙÔ
ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı ÙÔÓ ›Â˙·Ó Ó· ¿ÚÂÈ ÙËÓ
·ÓÔ›ÍÂÈ Ù· ηÓfiÓÈ·. √È ·Ì˘ÓfiÌÂÓÔÈ ÙÔ‡˜
·ÚÂÏıfiÓ. ∂›‰· ÙÔ˘˜ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÎÔ‡˜
ÔÏÈÔÚΛ·.
·¤ÎÚÔ˘Û·Ó. √ ªˆ¿ÌÂı ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙÔ
ÚÔÌ·¯ÒÓ˜ Ô˘ ·Ó‹ÁÂÈÚ ÙÔÓ 5Ô
¡· ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙÔ fiÓÂÈÚfi ÙÔ˘; ¶ÔÙ¤!
‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜ ÙÔ Â›ÏÂÎÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘,
·ÈÒÓ· Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ £ÂÔ‰fiÛÈÔ˜ μ′ –
√ ·Û˘ÁÎÚ¿ÙËÙÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ı·
ÙÔ˘˜ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔ˘˜. √È Ì¿¯Â˜ ÛÒÌ· ÌÂ
Ì ̋ÎÔ˜ 21 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·, 50 ‡Ï˜ ηÈ
Û˘Ó¤¯È˙ ÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· ̤¯ÚÈ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋
ÛÒÌ· ‹Ù·Ó ·ÙÂÏ›ˆÙ˜. ∫¿ÔÈ· ÛÙÈÁÌ‹
302 ‡ÚÁÔ˘˜, 192 ÚÔ˜ ÙËÓ ÍËÚ¿ ηÈ
Ó›ÎË.
ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ ·Ó·Î¿Ï˘„·Ó ÛÙËÓ Ù¿ÊÚÔ ÌÈ·
110 ÚÔ˜ ÙË ı¿Ï·ÛÛ·. ∂›‰· Ì ٷ Ì¿ÙÈ·
28 ª·˝Ô˘ 1453. √ ‹ÏÈÔ˜ ¤‰˘Â,
›ÛÔ‰Ô Ì ·Ó·Ú΋ ÊÚÔ‡ÚËÛË.
ÙÔ˘ ÓÔ˘ ÌÔ˘ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÈÛ‚ÔÏ›˜ ÛÙÔ
ʈٛ˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ÛÙ·˘Úfi ÛÙÔÓ ÙÚÔ‡ÏÔ
ŸÚÌËÛ·Ó Ó· ÙËÓ ÂÚ¿ÛÔ˘Ó.
¤Ú·ÛÌ· ÙˆÓ ·ÈÒÓˆÓ –√‡ÓÓÔ˘˜,
Ù˘ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜ ÁÈ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÊÔÚ¿.
«√È ΔÔ‡ÚÎÔÈ Ì‹Î·Ó ÛÙËÓ fiÏË!»
∞‚¿ÚÔ˘˜, ¶¤ÚÛ˜, ÕÚ·‚˜, ƒÒÛÔ˘˜,
ΔÔ ·fiÁÂ˘Ì·, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜,
√ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ÚÔÛ¿ıËÛÂ Ó·
ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜– Ó· ¯¿ÓÔ˘Ó ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ ÛÂ
·ÎÔ‡Ú·ÛÙÔ˜, ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ ÙË
·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙËÓ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈ· ·ÂÈÏ‹.
̿ٷȘ ÂÈı¤ÛÂȘ.
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Î·È ‹ÏÂÁ¯Â ÙÔ˘˜ ÊÚÔ˘ÚÔ‡˜
§›ÁÔ ÚÈÓ ·fi ÙÔ ÍË̤ڈ̷ ¤ÂÛÂ
√ ªˆ¿ÌÂı μ′ ÂÁη٤ÛÙËÛ ÛÙËÓ fiÏË
ÛÙ· Ù›¯Ë, ·Ó Î·È ÔÈ ·˘ÏÈÎÔ› ÙÔ˘
ÓÂÎÚfi˜ – ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ηχÊıËΠ·fi
ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‰‡Ó·ÌË fiÏˆÓ ÙˆÓ
ÂÎÏÈ·ÚÔ‡Û·Ó Ó· ÙÔÓ Ê˘Á·‰Â‡ÛÔ˘Ó.
ÙȘ ÛÔÚÔ‡˜ ÙˆÓ ÓÂÎÚÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ.
ÂÔ¯ÒÓ: 100.000 ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜
ª¤Ú· Ì ÙË Ì¤Ú· fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·
∏ ·˘Á‹ ·ÔÎ¿Ï˘„ ÌÈ· ÊÚÈÎÈ·ÛÙÈ΋
˘ÔÏÔÁ›˙ÂÙ·È fiÙÈ ·Ú·Ù¿¯ıËÎ·Ó ÛÙË
·Ó‹Û˘¯· Ì¿ÙÈ· ·Ù¤ÓÈ˙·Ó ÙÔÓ ÔÚ›˙ÔÓÙ·
ÂÈÎfiÓ·: √È ‰ÚfiÌÔÈ ‹Ù·Ó ηٷÎfiÎÎÈÓÔÈ
ÛÙÂÚÈ¿, ÂÓÒ Ô ÔıˆÌ·ÓÈÎfi˜ ÛÙfiÏÔ˜
·Ó·Ì¤ÓÔÓÙ·˜ οÙÈ ÂÏȉÔÊfiÚÔ,
·fi ÙÔ ·›Ì·. √È ΔÔ‡ÚÎÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜
[56]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¤ÙÚ¯·Ó ÛÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ fiÏ˘
·Ú·‰ÒÛ·Ì ÛÙË ÏÂËÏ·Û›· Î·È ÛÙËÓ
ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈ΋˜ Ì˯·Ó‹˜ Ì ŒÏÏËÓ˜
ÛÊ¿˙ÔÓÙ·˜ Î·È ÏÂËÏ·ÙÒÓÙ·˜. ∫Ú·˘Á¤˜
ηٷÛÙÚÔÊ‹!».
Î·È ™¤Ú‚Ô˘˜. ™ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘,
Á¤ÌÈ˙·Ó ÙÔÓ ·¤Ú· ηıÒ˜ ¤ÛÂÚÓ·Ó ÙȘ
∏ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â
ÂËÚ·Ṳ̂ÓÔ˜ ·fi ÙȘ ÂÚÛÈΤ˜
Á˘Ó·›Î˜ Î·È Ù· ·È‰È¿ ·fi ÙȘ
È· Î·È ·˘Ùfi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ı· ›¯Â
·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ ·Ú·‰fiÛÂȘ,
ÎÚ˘„ÒÓ˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ¿ÚÔ˘Ó
ηٷÛÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘Ó¤ÂȘ.
ÂÍÂÏ›¯ıËΠ۠¤Ó·Ó ·fiÌ·ÎÚÔ
Ì·˙› ÙÔ˘˜ ˆ˜ Ï¿Ê˘Ú·. °ÎÚ¤ÌÈÛ·Ó ÈÂÚ¿,
º·Ó·ÙÈṲ̂ÓÔÈ ÈÛÏ·ÌÈÛÙ¤˜ η٤‚·Û·Ó
ÌÔÓ¿Ú¯Ë, Ô˘ ÛÙ‹ÚÈ˙ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·
¿Ú·Í·Ó ¯Ú˘Û¿ ‰ÈÛÎÔfiÙËÚ·. ÕÓÔÈÍ·Ó
ÙÔ ÛÙ·˘Úfi ·fi ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ Ù˘ ∞Á›·˜
ÙÔ˘ Û ¤Ó· ÂÚ›ÏÔÎÔ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi.
Ì ÙË ‚›· ÙȘ ¯¿ÏÎÈÓ˜ ı‡Ú˜ Ù˘ ∞Á›·˜
™ÔÊ›·˜ Î·È Ôχ Û‡ÓÙÔÌ· ·ÓÙ˯ԇÛÂ
√È ¿ÏÏÔÙ ÓÔÌ¿‰Â˜ √ıˆÌ·ÓÔ›
™ÔÊ›·˜ Î·È fiÚÌËÛ·Ó ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi
·ÓÙÔ‡ Ë ÊˆÓ‹ ÙÔ˘ ÌÔ˘Â˙›ÓË Ì¤Û· ·fi
ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÌfiÓÈÌ· ÛÙËÓ fiÏË
Ù˘ ÙËÓ ÒÚ· Ô˘ ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó Ë
ÙÔ˘˜ ÌÈÓ·Ú¤‰Â˜ Ô˘ ˘„ÒÓÔÓÙ·Ó ÛÙÔ
ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ÂÓÒ Î·Ù¤ÎÙËÛ·Ó Î·È
ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÛÂ
μfiÛÔÚÔ. ΔÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ fï˜ Û˘Ó¤¯ÈÛÂ
¤ıÓË Ô˘ ÔÈ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÛÙȘ Ôԛ˜
ÙÔ‡ÙÔ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Ó·fi ÙÔ˘ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡.
Ó· ˙ÂÈ.
˙Ô‡Û·Ó Î¿Ï˘Ù·Ó ¤ÎÙ·ÛË ·Ó¿ÏÔÁË ÌÂ
ΔÔ ÌÂÛË̤ÚÈ Ô ªˆ¿ÌÂı, Ô˘ ¤ÌÂÈÓÂ
√ ªˆ¿ÌÂı Ô ¶ÔÚıËÙ‹˜,
ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡.
ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ˆ˜ ¶ÔÚıËÙ‹˜, Ì‹ÎÂ
‰È·ÎËÚ‡ÛÛÔÓÙ·˜ Ì η̿ÚÈ fiÙÈ ‹Ù·Ó
∏ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ¤ÙÚ„Â
ÛÙËÓ ¶fiÏË Î·‚¿Ï· ÛÙÔ Ï¢Îfi ÙÔ˘
¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜,
ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ Ù˘ Ó·
¿ÏÔÁÔ. √ ¯ÚÔÓÈÎÔÁÚ¿ÊÔ˜ ∫ÚÈÙfi‚Ô˘ÏÔ˜
·Ôη٤ÛÙËÛ ÙÔÓ ÏËı˘ÛÌfi Ù˘
‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘˜, ηıÒ˜
·Ó¤ÊÂÚ fiÙÈ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ¤¯˘ÛÂ
ηÈÓÔ‡ÚÁÈ·˜ ÙÔ˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ηÈ
Î·È ÙÔ˘˜ ÂÏÏËÓÔڈ̷˚ÎÔ‡˜ ÓfiÌÔ˘˜ –
‰¿ÎÚ˘· Û˘ÌfiÓÈ·˜: «ΔÈ fiÏË
¿ӉڈÛ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ Ù˘
˘fi ÙÔÓ fiÚÔ fiÙÈ ı· ‹Ù·Ó ˘ÔÙÂÏ›˜,
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [57]
ı· ·ÛÎÔ‡Û·Ó Ù· Ï·ÙÚ¢ÙÈο ÙÔ˘˜
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. √È ŒÏÏËÓ˜
˘ÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ì ÔÚÈṲ̂Ó˜ ·fi
ηı‹ÎÔÓÙ· Ì ‰È·ÎÚÈÙÈÎfiÙËÙ· Î·È ı·
‰È¤Ú„·Ó ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ, ÛÙË Ó·˘ÙÈÏ›·,
ÙȘ Û˘Ó‹ıÂȘ ÙˆÓ μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ.
Ï‹ÚˆÓ·Ó ÊfiÚÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi Î·È ÙË
ÛÙȘ ÙÚ·Â˙ÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ηÈ
√È ÚfiÁÔÓÔ› Ì·˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÊÔ‡ÚÓÔ˘˜
‰ÈÔ›ÎËÛË. ∏ ÂÈ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ÊfiÚÔ˘ Ù˘
ÛÙËÓ È·ÙÚÈ΋. Δ· ÂÏÏËÓÈο Î·È Ù·
ÁÈ· Ó· „‹ÓÔ˘Ó „ˆÌ›, ·ÏÏ¿ ÌfiÓÔ
‰ÂοÙ˘ ÂÂÎÙ¿ıËÎÂ Î·È ÛÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ
ÛÂÚ‚Èο, Ì·˙› Ì ٷ ÙÔ˘ÚÎÈο,
ÊÔÚËÙ¤˜ ÛȉÂÚ¤ÓȘ Û¯¿Ú˜ ÁÈ· ¿˙˘Ì˜
›‰Ô˜. ∞fi ηÈÚÔ‡ ÂȘ ηÈÚfiÓ ¿Ú·˙·Ó
·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ·Ú¯Èο ÙȘ ÁÏÒÛÛ˜ ÙˆÓ
ÏÂÙ¤˜ ›Ù˜.
Ù· ‰˘Ó·ÙfiÙÂÚ· Î·È Â͢ÓfiÙÂÚ· ·ÁfiÚÈ·
‰ÈηÛÙËÚ›ˆÓ.
°È’ ·˘Ùfi Î·È Ë ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ϤÍË ÁÈ· ÙÔ
ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ ÙˆÓ
√È ΔÔ‡ÚÎÔÈ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÁÈ· ·ÚÎÂÙfi ηÈÚfi
ÊÔ‡ÚÓÔ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi Ù· ÂÏÏËÓÈο».
μ·ÏηӛˆÓ, ËÏÈΛ·˜ ·fi ÔÎÙÒ ¤ˆ˜
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÓfiÌÈÛÌ·
ΔÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ηڷ‚¿Ó ÛÂÚ¿È
‰Âη¤ÓÙ ÂÙÒÓ, Ù· ÚÔÛËχÙÈ˙·Ó ÛÙÔÓ
ÛÙȘ Û˘Ó·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi,
·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi
ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi Î·È Ù· ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÔ‡Û·Ó ÛÙÔ
‰¤Î· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘
«·Ó‰Ô¯Â›ÔÓ» Î·È Ù· ÂÚ›ÊËÌ·
›ÏÂÎÙÔ ÛÒÌ· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ‹ Ù·
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ¤ÎÔ„·Ó ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜.
ÙÔ˘ÚÎÈο ¯·Ì¿Ì Ù· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ÏÔ˘ÙÚ¿.
Âη›‰Â˘·Ó ˆ˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜ Ù˘
«ŸÙ·Ó ÂÌ›˜ ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ Î·Ù‚‹Î·ÌÂ
¶ÚÈÓ ·fi ‰‡Ô ÁÂÓȤ˜ Ë Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹
·˘Ï‹˜.
·fi ÙȘ Û٤˜, ‹Ì·ÛÙ·Ó ÓÔÌ¿‰Â˜,
ÛÙË ¡›Î·È· ‹ ÛÙË ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ· (ÙȘ
√È Î·Ù·ÎÙËÙ¤˜ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ó·
¯ˆÚ›˜ ηıfiÏÔ˘ ÌfiÚʈÛË» ÌÔ˘ ›Â
ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ fiÏÂȘ π˙Ó›Î Î·È ∞Ï·Û¯›Ú
·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÔ‡Ó ÙÔ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎfi
Ô ‰Ú ¡Â˙›¯ ºÈÚ¿Ù, ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘
·ÓÙ›ÛÙÔȯ·) ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ‰È¤ÊÂÚ ·fi ÙË
ÌÂÁ·ÏÂ›Ô Ù˘ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜ ¯Ù›˙ÔÓÙ·˜
∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎÔ‡ ªÔ˘Û›Ԣ Ù˘
˙ˆ‹ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘. «∏ ȉ¤·
ÌÓËÌ›· fiˆ˜ ÙÔ °·Ï¿˙ÈÔ Δ˙·Ì› Ù˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. «◊Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ó·
Ù˘ Û˘Ó¤¯ÂÈ·˜ ·fi ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ‰ÂÓ
ΔÔ ∑·ÁÎfiÚÛÎ ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ Ù˘ ÌÂ۷ȈÓÈ΋˜ ƒˆÛ›·˜, fiÔ˘ ¤¯ÂÈ Ù·Ê› Ô ÙÛ¿ÚÔ˜ ªÔÚ›˜ °ÎÔÓÙÔ‡ÓÔÊ, ·ÔÙÂÏ› Û‹ÌÂÚ· ‰ËÌÔÊÈϤ˜ ÛÎËÓÈÎfi ÁÈ· ÂÈΤ˜ ÚˆÛÈΤ˜ Ù·Èӛ˜. ΔÔ ÂÚÈÙÂȯÈṲ̂ÓÔ ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ È‰Ú‡ıËΠÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ· Î·È Ì·˜ ÌÂٷʤÚÂÈ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ fiÔ˘ ÔÈ ƒÒÛÔÈ ËÁ¤Ù˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ·˘ÙÔ·ÔηÏÔ‡ÓÙ·È ÙÛ¿ÚÔÈ, ÈÛÙ‡ÔÓÙ·˜ fiÙÈ ‹Ù·Ó ÔÈ Û˘Ó¯ÈÛÙ¤˜ Ù˘ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∏ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ªÔÏÛ‚›ÎˆÓ ÙÔ 1917 ‰È¤Ï˘Û ·˘Ù¿ Ù· fiÓÂÈÚ· Î·È ·Ê¿ÓÈÛ ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· Ù˘ ƒˆÛ›·˜.
[58]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Â›Ó·È ÙfiÛÔ ‰ËÌÔÊÈÏ‹˜ ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·»
Ì¿ÙÈ· Ù˘ ηıÒ˜ ı˘ÌfiÙ·Ó ÙÔÓ
ÌÔ˘ Â›Â Ô ‰Ú ºÈÚ¿Ù ÎÔÈÙ¿˙ÔÓÙ¿˜
ÍÂÚÈ˙ˆÌfi Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿˜ Ù˘ ·fi ÙÔ
Ì ÛÙ· Ì¿ÙÈ·. «∞˘Ù‹ Â›Ó·È fï˜
¯ˆÚÈfi Ù˘ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ÕÁ΢ڷ, fiÙ·Ó Ë
Ë ·Ï‹ıÂÈ·».
›‰È· ‹Ù·Ó 14 ÂÙÒÓ, Î·È ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙˆÓ
°È· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘
Û˘ÁÁÂÓÒÓ Ù˘ ·fi ÂÏÔÓÔÛ›· Û ¤Ó·
ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Ô ªÔ˘ÛÙ·Ê¿
ÛÙÚ·ÙfiÂ‰Ô ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙ· ¤ÏË Ù˘
∫ÂÌ¿Ï (∞Ù·ÙÔ‡ÚÎ) ·ÔÛÙÚ¿ÊËΠÙËÓ
ª·Î‰ÔÓ›·˜.
ÎÔÛÌÔÔÏ›ÙÈÎË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È
∂›¯· ÂÈÛÎÂÊı› οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi Û·Ó ÙÔ
ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÛÙËÓ
‰ÈÎfi Ù˘ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ πÎfiÓÈÔ ÛÙËÓ
ÕÁ΢ڷ, ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜
∞Ó·ÙÔÏ›·. ∏ ÂÏÏËÓÈ΋ ÔÚıfi‰ÔÍË
(·Ó ηÈ, ηٿ ¤Ó·Ó ÂÈÚˆÓÈÎfi ÙÚfiÔ, Ë
ÂÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ ‹Ù·Ó
ÂıÓÈ΋ ÛËÌ·›· ʤÚÂÈ ÙÔ ÌÔÙ›‚Ô Ù˘
·ÛÊ·ÏÈṲ̂ÓË Ì ÏԢΤÙÔ, ÂÓÒ ÙÔ
ËÌÈÛÂÏ‹ÓÔ˘ ÌÂ ÙÔ ·ÛÙ¤ÚÈ, Ô˘ ÁÈ·
ÂÈÎÔÓÔÛÙ¿ÛÈ Â›¯Â Ì›ÓÂÈ Á˘ÌÓfi, ¯ˆÚ›˜
ÚÒÙË ÊÔÚ¿ Ù˘ÒıËΠÛÙ· ÓÔÌ›ÛÌ·Ù·
ÂÈÎfiÓ˜. ∞Ó¤‚Ëη Û ¤Ó· ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi
Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ fiÏ˘ ÙÔ˘
Ê·Ú¿ÁÁÈ ÛÂ ¤Ó· ‚Ô˘Ófi ›Ûˆ ·fi ÙËÓ
μ˘˙·ÓÙ›Ô˘). ΔÔ 1922, ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÌÈ·˜
ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·, ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹
·ÓÂÈÙ˘¯Ô‡˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ÙˆÓ
fiÏË Ô˘ ¤ÂÛ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ
∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ó· ·Ó·ÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ πˆÓ›·, Ô˘
ΔÔ‡ÚÎˆÓ – ÙÔ 1461, ÔÎÙÒ ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿
ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó «Ï›ÎÓÔ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡
ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏËØ ÙËÓ ·Ú¯·›·
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡», ‹Ïı ‚›·ÈË Ú‹ÍË Ì ÙÔ
ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·, fiÔ˘ ÔÈ 10.000
‚˘˙·ÓÙÈÓfi ·ÚÂÏıfiÓ.
ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ •ÂÓÔÊÒÓÙ· ·ÓËÁ‡ÚÈÛ·Ó ·ÓÙÈÎÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙË ª·‡ÚË
∫ÔÓÙ¿ ÛÙ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ Ù›¯Ë Ù˘
£¿Ï·ÛÛ·Ø ÙË Ì˘ıÈ΋ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·,
£ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, Ù· ÔÔ›· ·Ó¤ÎÔ„·Ó Ù·
fiÔ˘ Ù· ηڷ‚¿ÓÈ· ¤ÊÂÚÓ·Ó ÏÔ‡ÙË
·̷ٷ ÙˆÓ ™Ï¿‚ˆÓ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ·,
·fi ÙËÓ ¶ÂÚÛ›· Î·È ÙËÓ ∫›Ó· Î·È ÔÈ
‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ô ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ Ó·fi˜ ÙÔ˘
ÌÔӿگ˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó
√Û›Ô˘ ¢·‚›‰. ΔÔ ÙÚÂÌfi·ÈÁÌ· ÙÔ˘
ÙȘ fiÌÔÚʘ ÚÈÁΛÈÛÛ˜ ÙÔ˘
Ï˘¯Ó·ÚÈÔ‡ ¤‰ÈÓ ˙ˆ‹ ÛÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘
μ˘˙·ÓÙ›Ô˘Ø ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·,
ÃÚÈÛÙÔ‡ Û ¤Ó· ̈۷˚Îfi ÙÔ˘ 5Ô˘
fiÔ˘ Ï‹ıË Ì·ıËÙÒÓ Ì ̷‡Ú˜
·ÈÒÓ· Î·È ÁχηÈÓ ÙÔ ‚·ıÈ¿
ԉȤ˜ ͯ‡ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜
¯·Ú·Á̤ÓÔ ·fi ÙȘ Ú˘Ù›‰Â˜ ÚfiÛˆÔ
Ï·ÎfiÛÙÚˆÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜, Ô˘ ›ӷÈ
ÌÈ·˜ Á˘Ó·›Î·˜. ªÔ˘ Ì›ÏËÛ ÁÈ· ÙËÓ
ÁÂÌ¿ÙÔÈ Á˘Ó·›Î˜ Ì Ôχ¯ÚˆÌ· ÚÔ‡¯·
ÙÚ·ÁÈ΋ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÏËı˘ÛÌÒÓ –
Î·È Ï·Ófi‰ÈÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ ÌÂ
1.250.000 ŒÏÏËÓ˜ ·fi ÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·
ÙÔ˘ÚÌ¿ÓÈ·, Ô˘ Ô˘Ï¿Ó „¿ÚÈ·,
Î·È 400.000 ΔÔ‡ÚÎÔÈ ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·.
˙ÂÛÙ¿ οÛÙ·Ó· Î·È ÊÚÔ‡Ù·.
ŒÛÊÈÁÁÂ Î·È Í¤ÛÊÈÁÁ ٷ ÚÔ˙È·Ṳ̂ӷ
∞Ó¤‚Ëη Û ¤Ó· ÛÔ˘‰·›Ô ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ,
Ù˘ ¯¤ÚÈ·, Î·È ‰¿ÎÚ˘· ¤ÙÚ¯·Ó ·fi Ù·
250 ̤ÙÚ· ¿Óˆ ·fi ¤Ó· ·ÊÚÈṲ̂ÓÔ
™Â ¤Ó· ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ Û˘ÓÙ‹ÚËÛ˘ ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ Δ¤¯Ó˘ ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ Ù˘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜ ·Ôηı›ÛÙ·Ù·È Ì ¯Ú˘Û‹ Î·È ·ÛË̤ÓÈ· ÎψÛÙ‹ ¤Ó· ΤÓÙËÌ· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È
Ô ÃÚÈÛÙfi˜ Î·È Ë ¶·Ó·Á›·. Δ¤ÙÔÈ· ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÚÔ˚fiÓÙ· ‹Ù·Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎfi ÌÔÓÔÒÏÈÔ ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ, fiÔ˘ › πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ Ù¯ӛÙ˜.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [59]
[60]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÔÙ¿ÌÈ, Á·ÓÙ˙ˆÌ¤ÓÔ Û ¤Ó·Ó ·fiÙÔÌÔ
ÂÎÎÏËÛ›·ÛÌ· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘
– ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ¶¿Û¯·. ∞fi ÓˆÚ›˜ ÙÔ
‚Ú¿¯Ô, Ì ÌÔÓ·‰È΋ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÙËÓ
·fi ÙfiÙ Ԣ ÂÏ¢ıÂÚÒıËÎ·Ó ·fi
Úˆ› ÔÈ ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜ ›¯·Ó ÁÂÌ›ÛÂÈ ÙÔ
›ÛÙË. ∏ ÌÔÓ‹ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ ™Ô˘ÌÂÏ¿,
ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜. √È ‚·ÊÙÈṲ̂ÓÔÈ
Ó·fi Ù˘ ∞Ó·ÛÙ¿Ûˆ˜ ÁÈ· Ó· ¿ÚÔ˘Ó ÙÔ
Ë ÔÔ›· ȉڇıËΠÔχ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ
ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ Û ÔÛÔÛÙfi ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ
ÕÁÈÔ ºˆ˜.
ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡, ÛÙ· ÚÒÈÌ·
·fi 70% ˙Ô˘Ó Û‹ÌÂÚ· ÛÂ
™ÙÚÈ̈Á̤ÓÔ˜ ̤۷ Û fiÏÔ ·˘Ùfi ÙÔ
ÌÂ۷ȈÓÈο ¯ÚfiÓÈ·, ‹Ù·Ó Ì›· ·fi ÙȘ
ÎÔÌÔ˘ÓÈÛÙÈΤ˜ ¯ÒÚ˜. √È ÂıÓÈΤ˜
Ï‹ıÔ˜, ›‰· Ì·˘ÚÔÓÙ˘Ì¤Ó˜
ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚ˜ ÌÔÓ·ÛÙÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜
∂ÎÎÏËۛ˜ Ù˘ ™ÂÚ‚›·˜, Ù˘
Á˘Ó·›Î˜ Ó· ÁÔÓ·Ù›˙Ô˘Ó ÁÈ· Ó· Ú¿ÓÔ˘Ó
Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. μڋη ÙÔ ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ
μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜, Ù˘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜ Î·È Ù˘
Ì ̇ÚÔ ÙËÓ Ï¿Î· fiÔ˘, Û‡Ìʈӷ
ηÙÂÛÙÚ·Ì̤ÓÔ. ∞fi ÙÔ 1923 Î·È ÌÂÙ¿
ƒˆÛ›·˜ Â›Ó·È ·˘ÙÔΤʷϘ, Ì ‰ÈÎÔ‡˜
Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ·ÚˆÌ·Ù›ÛÙËÎÂ
η̛· „·Ï̈‰›· ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÓÙ˯‹ÛÂÈ ÛÂ
ÙÔ˘˜ ·ÙÚȿگ˜. √ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜
ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡, Î·È Ó·
ÙÔ‡ÙÔ ÙÔÓ ¤ÚËÌÔ ÙfiÔ.
·ÙÚȿگ˘ Â›Ó·È primus inter pares
·ÎÔ˘Ì‹ÛÔ˘Ó ¿Óˆ Ù˘ Ù· ÁÂÌ¿Ù·
«°È· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ì›· ÌfiÓÔ fiÏË
–ÚÒÙÔ˜ ÌÂٷ͇ ›ÛˆÓ– Î·È Ë
Û˘ÁΛÓËÛË ÚfiÛˆ¿ ÙÔ˘˜.
˘¿Ú¯ÂÈ: ∏ ¶fiÏË – Ë
ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÈÚÚÔ‹ ÍÂÂÚÓ¿ ηٿ
Δ· ¯Ù˘‹Ì·Ù· ·fi ÙȘ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈΤ˜
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË» ÌÔ˘ › ÛÙË
Ôχ Ù· fiÚÈ· Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ù˘
Ú¿‚‰Ô˘˜ Î·È ÔÈ „·Ï̈‰›Â˜ Ì ¤Î·Ó·Ó
£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Ë ¯‹Ú· ÂÓfi˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ù˘ ÔÔ›·˜
Ó· ÛÙÚ¤„ˆ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÌÔ˘ ÚÔ˜ Ù·
ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. «∞ÎfiÌË Î·È ÙÔ
ËÁÂ›Ù·È ˆ˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˜ ÔÏ›Ù˘.
Ï‹ıË ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ Ô˘ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó
ÙÔ˘ÚÎÈÎfi fiÓÔÌ· πÛÙ·ÌÔ‡Ï ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È
∫·ıÒ˜, ÏÔÈfiÓ, ÙÔ Ô›ÌÓÈfi ÙÔ˘ ‰È·ÚÎÒ˜
Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ Ù¿ÊÔ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡.
·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÊÚ¿ÛË «ÂȘ ÙËÓ
ÏÈÁÔÛÙ‡ÂÈ, ÛÙÂÚÂ›Ù·È ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ·ÚÔ˘˜
™Ù· Ï¿‚·Ú· Î·È ÛÙ· Ï·ÌÂÚ¿ ¿ÌÊÈ·
¶fiÏÈÓ». Δ· ·ÈÛı‹Ì·Ù¿ Ù˘
Î·È ··ÁÔÚ‡ÂÙ·È Ó· ÚԂ› ÛÂ
›‰· ÌÈ· Û‡ÓÔ„Ë ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ÙÔ˘
·ÓÙÈÚÔÛÒ¢·Ó ÙȘ ·fi„ÂȘ ÙˆÓ
ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌÔ‡˜ ÂÓÙfi˜ Ù˘ ÌÈÎÚ‹˜
μ˘˙·ÓÙ›Ô˘: ™‡ÚÈÔÈ Ì ÙËÓ Â‚Ú·˚΋
·ÙÚȈÙÒÓ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·:
ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÂÓÔÚ›·˜. °È· ÔÈÔ ÏfiÁÔ
ηÏfiÙ·, ∞Ṳ́ÓÈÔÈ Ì ·È¯ÌËÚ¤˜
«¶ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ Ì·˜ Â›Ó·È Ë
ÙÂÏÈο ÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ·Ú·Ì¤ÓÂÈ
ηχÙÚ˜, ∫fiÙ˜ Ù˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∂ıÓÈÎfi˜ Ì·˜ Ó·fi˜
Û ÌÈ· ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋ fiÏË;
Ì ÙÔ˘ÚÌ¿ÓÈ·, ŒÏÏËÓ˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ
Ë ∞Á›· ™ÔÊ›·, Ë ‰fiÍ· Ù˘
«√ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡-
ÌÂ Î·Ï˘ÌÌ·‡ÎÈ· Î·È Ì·‡Ú· ‹
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘ ÁÈ· 900 ¯ÚfiÓÈ·.
ÔÏ˘ ËÁ‹ıËÎ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜
¯Ú˘ÛÔÎfiÎÎÈÓ· ¿ÌÊÈ·. √ ŒÏÏËÓ·˜
¶ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi˜ Ì·˜ Ô‰ËÁfi˜ Â›Ó·È Ô
∂ÎÎÏËÛ›·˜ ¯¿ÚË ÛÙËÓ Í¯ˆÚÈÛÙ‹ ÙÔ˘
ÔÚıfi‰ÔÍÔ˜ ·ÙÚȿگ˘ ÙˆÓ
·ÙÚȿگ˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘».
ı¤ÛË ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘
πÂÚÔÛÔχ̈Ó, ·ÊÔ‡ ¤Î·Ó ÙÔ Á‡ÚÔ
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜» ÌÔ˘ ·¿ÓÙËÛÂ
ÙÔ˘ Ù¿ÊÔ˘ ÙÚÂȘ ÊÔÚ¤˜, ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ
™ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi √Úıfi‰ÔÍÔ ¶·ÙÚȷگ›Ô
Ô ·ÙÚȿگ˘. ΔÒÚ· Â›Ó·È ‰Â̤ÓÔ˜
ÛÙËÓ Â›ÛÔ‰fi ÙÔ˘. ª‹Î ̤۷.
Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Û ¤Ó·
Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË.
√È ÊˆÓ¤˜ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ¤‰ˆÛ·Ó ÙË ı¤ÛË
Á·Ï‹ÓÈÔ Î‹Ô Ì¤Û· ÛÙË ıÔÚ˘‚Ò‰Ë Î·È
ŸÙ·Ó ¤‚Á·ÈÓ· ¤Íˆ, ÛÙ·Ì¿ÙËÛ· ÛÙËÓ
ÙÔ˘˜ ÛÙË ÛȈ‹. ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·
ÂÍ·ıÏȈ̤ÓË fiÏË, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ë
ÎÂÓÙÚÈ΋ ‡ÏË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘,
‹Ù·Ó ËÏÂÎÙÚÈṲ̂ÓË.
ÏÈÓıfiÎÙÈÛÙË ‚·ÛÈÏÈ΋ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘
Ô˘ ‹Ù·Ó ÛÊÚ·ÁÈṲ̂ÓË ÌÂ
•·ÊÓÈο ›‰· ¤Ó· ·Ó·Ì̤ÓÔ ·ÁÈÔΤÚÈ
°ÂˆÚÁ›Ô˘, ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·, ηıÒ˜ ηÈ
Ô͢ÁÔÓÔÎfiÏÏËÛË. ∂‰Ò ÎÚÂÌ¿ÛÙËÎÂ
Ó· ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ ·fi ÙÔÓ Δ¿ÊÔ – ÙÔ ÕÁÈÔ
Ë ÛÂÌÓ‹ ηÙÔÈΛ· Î·È Ù· ÁÚ·Ê›· ÙÔ˘
¤Ó·˜ ·ÙÚȿگ˘ Ì ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Ù˘
ºˆ˜ Ô˘ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ ÙËÓ ∞Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘
ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ ÂÎÚÔÛÒÔ˘ Ù˘
ÚÔ‰ÔÛ›·˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ∞ÁÒÓ·
ÃÚÈÛÙÔ‡ ·fi ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙˆÓ ÓÂÎÚÒÓ.
ÔÚıfi‰Ô͢ ›ÛÙ˘ Û fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ.
Ù˘ ∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÙÔ
∏ ÊÏfiÁ· ¤Ú·Û ·fi ÎÂÚ› Û ÎÂÚ›,
∏ ∞˘ÙÔ‡ ¶·Ó·ÁÈfiÙ˘ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, «ÌÂ
1821. ¶ÂÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ, fiÔ˘
̤¯ÚÈ Ô˘ ›¯· ÙËÓ ·›ÛıËÛË fiÙÈ
ÙË ¯¿ÚË ÙÔ˘ £ÂÔ‡, ∞گțÛÎÔÔ˜
¤Ó·˜ ÈÂÚ¤·˜ ··ÁÔÚ‡ÂÙ·È Ó·
‰È·ÙÚ˘Ô‡Û·Ó ÙÔ ÛÎÔÙ¿‰È ¯ÈÏÈ¿‰Â˜
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, Ù˘ ¡¤·˜
΢ÎÏÔÊÔÚ› Ì ٷ ¿ÌÊÈ¿ ÙÔ˘, Ù·Í›‰Â„·
ÊÏfiÁ˜. √È Î·Ì¿Ó˜ ‚ÚÔÓÙÔ‡Û·Ó.
ƒÒÌ˘, Î·È ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ·ÙÚȿگ˘»,
Ì ÙË ÛΤ„Ë ÌÔ˘ ÛÙȘ ¤Ó‰Ô͘
ºˆÓ¤˜ ¤‚Á·ÈÓ·Ó ·fi Ù· ÛÙfiÌ·Ù· ÙˆÓ
ÛËÎÒıËΠ·fi ÙÔ ÁÚ·ÊÂ›Ô ÙÔ˘ ηÈ
ÂÚÈfi‰Ô˘˜ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙÔ˘
ÈÛÙÒÓ Î·ıÒ˜ ÔÈ ‰È·ÛÎÔÚÈṲ̂Ó˜
¤ÛÊÈÍ ÙÔ ¯¤ÚÈ ÌÔ˘ Ì ٷ ‰˘Ô ÙÔ˘
μ˘˙·ÓÙ›Ô˘, Ô˘ ‰ÈÂΉÈΛ ·ÎfiÌË ÙËÓ
ÂÎÎÏËۛ˜ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘
¯¤ÚÈ·. √ ·ÙÚȿگ˘ ÌÔ‡ › fiÙÈ Ô
ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· Î·È Â›Ó·È
Û˘Á¯ˆÓ‡ıËÎ·Ó Û ̛· ÂÓÈ·›· Ì¿˙·
ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Ó· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙËÓ
ÚÔÛ‰Â̤ÓË ÛÙËÓ ¶fiÏË ÙÔ˘
ÈÛÙÒÓ Ô˘ ÁÈfiÚÙ·˙·Ó ÙËÓ ∞Ó¿ÛÙ·ÛË.
ηٷÓfiËÛË Î·È ÙËÓ ÔÌfiÓÔÈ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘.
«ÃÚÈÛÙfi˜ ∞Ó¤ÛÙË!» ∏ ›ÛÙË Â›¯Â οÓÂÈ ÙÔ ı·‡Ì· Ù˘.
«·‰ÂÏÊÒÓ» ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ. ¶ÔÏϤ˜ ¤¯Ô˘Ó ·ÔÛ·ÛÙ› ·fi ÙÔ
¶·Ú·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ¶¿Û¯· ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·
ΔÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ‹Ù·Ó Î·È ¿ÏÈ ˙ˆÓÙ·Ófi.
Δ√Àƒ∫√∫ƒ∞Δπ∞ [61]
∏ ·Á›· ∂ϤÓË ‹Ù·Ó Ë ÚÒÙË ÁÓˆÛÙ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·Ó‹ Ô˘ ‹Á ÁÈ· ÚÔÛ·ÓËÌ· ÛÙÔ˘˜ ∞Á›Ô˘˜ ΔfiÔ˘˜. ∂Λ ‚ڋΠÙÔ ÛÙ·˘Úfi Î·È ÙÔÓ Ù¿ÊÔ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡. ™ÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ∞Ó·ÛÙ¿Ûˆ˜ Ô ÁÈÔ˜ Ù˘, ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, ‰È¤Ù·Í ӷ ·ÓÂÁÂÚı› ¤Ó· ÂÈ‚ÏËÙÈÎfi ÎÙ›ÛÌ·. ª¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ Â›Ó·È ÂÓۈ̷و̤ÓÔ ÛÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ¡·fi Ù˘ ∞Ó·ÛÙ¿Ûˆ˜ (ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜). √ ¡·fi˜ ÙÔ˘ μÚ¿¯Ô˘, ÛÙÔ ÊfiÓÙÔ, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÂΛ fiÔ˘, fiˆ˜ ϤÁÂÙ·È, ¤ÁÈÓÂ Ë ·Ó¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı ÛÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi.
[62]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞
Ô ÚfiÏÔ˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜
ηٿ ÙËÓ
ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙ· Ù· ÂıÓÔÏÔÁÈο ÙÔ˘ ÛÙÔȯ›·, ·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Î¿Ùˆ ·fi ÙÔÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ˙˘Áfi. ∞˘Ùfi ¤ˆ˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi ÂÈÙ‡¯ıËÎÂ, ·ÊÔ‡ ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ÏfiÁˆ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ¤ÎÙ·Û‹˜ ÙÔ˘ Î·È Ù˘ ·Ó¿ÚÎÂÈ¿˜ ÙÔ˘ Û ÈηÓÔ‡˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜, ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó ŒÏÏËÓ˜ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. °È’ ·˘Ùfi ¤ÙÚ„ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ Ó· ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó ÛÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ÂÙ‡¯ÂÈ ÙËÓ ·‰È·Ì·ÚÙ‡ÚËÙË Î·Ù·‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ÊfiÚˆÓ.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [63]
ΔÔ °ÂÓ› Δ˙·Ì› ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
MYTHO/SHUTTERSTOCK
[64]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ë ÂıÓÔÏÔÁÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·
Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÚÔÂÙÔÈÌ¿ÛÙËÎÂ Î·È ÔÚÁ·ÓÒıËÎÂ Ô Ó¤Ô˜ ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ÁÈ· Ó· ·Ó·ÎÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ÙÔ˘ ‚›Ô, ı· ÂÍËÁ‹ÛÔ˘Ì ΢ڛˆ˜ ÔÈ· ‹Ù·Ó Ù· ÂıÓÔÏÔÁÈο ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË. ∏ ÂıÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ‰È·ÙËÚ‹ıËΠ۠٤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙË Û fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ÒÛÙ ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠fiÙÈ ÙÔ ¤ıÓÔ˜ Ô˘ ¤Î·Ó ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·ӿÛÙ·ÛË ‰ÂÓ ‰È¤ÊÂÚ ηıfiÏÔ˘ ÛÙË Û‡ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ¤ıÓÔ˜ Ô˘ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ˘Ô·„ÂÈ ÛÙÔ ˙˘Áfi. ΔÔ Â›‰·Ì ¿ÏÏÔÙÂ, ‰ËÏ·‰‹ ̤¯ÚÈ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·, Ó· ¤¯ÂÈ ·Ó·ÌÂȯı› Ì ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÙÂÚÔÁÂÓ›˜ Ê˘Ï¤˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ì ÛÏ·‚Ô‚Ô˘ÏÁ·ÚÈΤ˜ Î·È ‚Ï¿¯ÈΘ, ·fi ÙÔÓ ÿÛÙÚÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ Δ·›Ó·ÚÔ. ∞fi ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ· ÛÙȘ ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ·Ó Ó¤Â˜ ÂÈÌÂÈ͛˜, ÂÓÒ ÛÙȘ ÓÔÙÈfiÙÂÚ˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ √χÌÔ˘ Î·È ÛÙ· ∫ÂÚ·‡ÓÈ· fiÚË, ÂÈÛ¯ÒÚËÛ·Ó ¿ÏÈ ‰È¿ÊÔÚ· ʇϷ ηÈ, ΢ڛˆ˜, ÙÔ ·Ï‚·ÓÈÎfi. √È ºÚ¿ÁÎÔÈ, ·Ó Î·È Î˘ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙË ¯ÒÚ· ÁÈ· ·ÚÎÂÙfi ‰È¿ÛÙËÌ·, ‰ÂÓ ¿ÊËÛ·Ó Î·Ó¤Ó· Ê·ÓÂÚfi ÂıÓÈÎfi ›¯ÓÔ˜, ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ô˘ ÂÍËÁ‹Û·Ì ‹‰Ë, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ πÔÓ›Ô˘ ÂÏ¿ÁÔ˘˜. ™ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·, fï˜, ‰ÂÓ ·ÚÂÈÛ¤ÊÚËÛ·Ó Ó¤· ͤӷ ÛÙÔȯ›· ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜. ¶ÔÏÏÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÂÍÈÛÏ·Ì›ÛÙËÎ·Ó Î·È Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÏËı˘ÛÌÔ‡, ·ÏÏ¿ Û ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘ ‰È¤ÛˆÛ·Ó ÙË ıÚËÛΛ· Î·È ÙË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘˜ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ‰ÂÓ ¿ÛÎËÛ·Ó Î·Ì›· ÂıÓÔÏÔÁÈ΋ ›‰Ú·ÛË. Δ· ‰‡Ô ÛÙÔȯ›· ‰ÂÓ ·Ó·Ì›¯ıËÎ·Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, fiˆ˜ ÙÔ ÓÂÚfi Î·È ÙÔ Ï¿‰È. ΔÔ ¤ıÓÔ˜, ÏÔÈfiÓ, ÙÔ˘ 1821 ‹Ù·Ó ›‰ÈÔ Ì ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ÙÔ˘ 1453. ∞ÏÏÔÈÒıËΠËıÈο, ÓÂ˘Ì·ÙÈο Î·È ·ÚÈıÌËÙÈο, fi¯È fï˜ Î·È ÂıÓÔÏÔÁÈο.
°π∞ ¡∞ ∂•π™Δ√ƒ∏™√Àª∂
ΔÈ ·¤ÁÈÓÂ, ÙÂÏÈο, ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ·˘Ùfi ÌÂÙ¿ ÙȘ ·ÏÏ¿ÏÏËϘ ÂÈÌÂÈ͛˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi ÙÔÓ 6Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·; ΔÔ ˙‹ÙËÌ· Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, ηıÒ˜ Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È Ì ÙÔ ‚·ÛÈÎfiÙÂÚÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· Ù˘ Ì·ÎÚ¿˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘: ¶ÔÈÔ Â›Ó·È Û‹ÌÂÚ· ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜; ∏ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ √χÌÔ˘ Î·È ÛÙ· ∫ÂÚ·‡ÓÈ· fiÚË, ηıÒ˜ Î·È Ë ÈÛ¯˘Ú‹ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· Î·È ÛÙË £Ú¿ÎË Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ· Â›Ó·È ÁÂÁÔÓfiÙ· ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ·, fiˆ˜ ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë ·Ô‰Â›ÍÂÈ. √ÚÈṲ̂ÓÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜, fï˜, ›Ûˆ˜ ‚ÚÂıÔ‡Ó Û ۇÁ¯˘ÛË ·Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ Ê˘Ï¤˜ Î·È ÛÙȘ ÁÏÒÛÛ˜ Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ·Ó ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË. ª‹ˆ˜ Ô ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ μÔÁÎfi˘ ∑¿Ú‰·ÚȘ ‰ÂÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ÛÙ· ËÂÈÚÒÙÈη ™ÂÚ‚·Ï‚·ÓÈÙÔ‚Ô˘ÏÁ·Úfi‚Ï·¯Ô˜; ÷ڷÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ‰ËÏ·‰‹ ·fi ¤Ó· ·ÏÏfiÎÔÙÔ ÎÚ¿Ì· Ê˘ÏÒÓ, fiÔ˘ ÌfiÓÔ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È. ∞ÎfiÌË ÛÙÔ ÓÂÎÚÈÎfi ‰È¿ÏÔÁÔ ÙÔ˘ ª¿˙·ÚÈ ‰È·‚¿˙Ô˘Ì fiÙÈ ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·ÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÙfiÙ ÔÏÏ¿ ·Ó¿ÌÂÈÎÙ· Á¤ÓË ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ‰ËÏ·‰‹ ™Ï¿‚ÔÈ, ºÚ¿ÁÎÔÈ, ∞Ï‚·ÓÔ›, ∞ÈÁ‡ÙÈÔÈ Î·È πÔ˘‰·›ÔÈ. Δ· ÁÂÁÔÓfiÙ· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· Ì·˜ ÙÔÔ‡Ó fiÛÔ ÂÓÙ˘ˆÛȷο Î·È ·Ó Ê·›ÓÔÓÙ·È, Ô‡Ù ˘¿Ú¯ÂÈ ÏfiÁÔ˜ Ó· ‰ÈÛÙ¿ÛÔ˘Ì ӷ Ù· ·Ú·ı¤ÛÔ˘ÌÂ, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó ·Ú¯Èο Û˘ÓÙÂÏÔ‡Ó ÛÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË
•‡ÏÈÓË ÛÊÚ·Á›‰· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÛËÌ·‰Â‡ÔÓÙ·Ó fiÏÔÈ ÔÈ ¿ÚÙÔÈ Ô˘ ˆÏÔ‡ÓÙ·Ó ‰ËÌfiÛÈ· ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. WERNER FORMAN ARCHIVE/SCALA
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [65]
[66]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
™ÙÔ ¯¿ÚÙË ·Óٛη ÙÔ˘ 1923 ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·È Ù· fiÚÈ· Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1481-1683. PUBLIC DOMAIN
Ù˘ ·Ú·‰ÔÍÔÏÔÁ›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·Ê¿ÓÈÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ê˘Ï‹˜. √ ÏfiÁÔ˜ Â›Ó·È fiÙÈ, ·Ó Ù· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ì Ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÎÚ›‚ÂÈ·, ı· ‰Ô‡Ì ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÂΛÓÔ Ó· ‰È·Ï‡ÂÙ·È ÛÙÔ ¿ÏÂÙÔ Êˆ˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜ Î·È Ú·ÁÌ·ÙÈ΋˜ ·Ï‹ıÂÈ·˜. ∂›Ó·È ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ fiÙÈ Ôχ ÍÂÓÈÎfi ·›Ì· ·Ó·Ì›¯ıËΠ̠ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Î·È ·fi ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ· ̤¯ÚÈ ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·, fiˆ˜ ·ÏÈfiÙÂÚ·. ΔÔ ˙‹ÙËÌ· ÏÔÈfiÓ Â›Ó·È ÌfiÓÔ ·Ó Ë ÂÈÌÂÈÍ›· ‹Ù·Ó Ù¤ÙÔÈ·, ÒÛÙ ӷ ·ÏÏÔÈÒÛÂÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙËÓ ÓÙfiÈ· Ê˘Ï‹. °È· ÙËÓ ·ÎÚÈ‚‹ χÛË ÙÔ˘ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ¿ÏÏÔÓ ·ÛÊ·Ï‹ Ô‰ËÁfi ·Ú¿ ÌfiÓÔ ÙË ÁÏÒÛÛ·, fiˆ˜ Î·È ÚˆÙ‡ÙÂÚ·. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó ÏÔÈfiÓ Ë ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÛÙÔ Ï·fi ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ 13Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·; ™Â ·˘Ùfi ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Î·Ó¤Ó·˜ ‰ÈÛÙ·ÁÌfi˜. ŸÙ·Ó ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ·, ÂÔ¯‹ ηٿ ÙËÓ
ÔÔ›· Ë ÂÈÌÂÈÍ›· Ì ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ ›¯Â ¿ÚÂÈ ÙȘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ, ÔÈ ºÚ¿ÁÎÔÈ ı¤ÏËÛ·Ó Ó· οÓÔ˘Ó ÁÓˆÛÙ¿ ÛÙÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ·˘ÙÒÓ Ù· ÔÏÂÌÈο ÙÔ˘˜ ηÙÔÚıÒÌ·Ù· Î·È Ù· ÔÏÈÙÈο ÙÔ˘˜ ¤ÚÁ·, ‰ÂÓ ¤ÁÚ·„·Ó Ù· ÃÚÔÓÈο ÙÔ˘ ªÔÚ¤ˆ˜ Ô‡Ù ÛÙËÓ ·Ï‚·ÓÈ΋ Ô‡Ù ÛÙË ‚Ï¿¯ÈÎË Ô‡Ù ÛÙË ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈ΋, ·ÏÏ¿ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ∞˘Ùfi ÂÍËÁÂ›Ù·È Â‡ÎÔÏ·. √È ∞Ï‚·ÓÔ› Î·È ÔÈ μÏ¿¯ÔÈ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÁÚ·Ù‹ ÁÏÒÛÛ· Ô‡Ù ÙfiÙ ·ÏÏ¿ Ô‡ÙÂ Î·È Û‹ÌÂÚ·. √È ÚÔÛ¿ıÂȘ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÚfiÛÊ·Ù· ÁÈ· Ó· ÁÚ·ÊÙÔ‡Ó Ù· ȉÈÒÌ·Ù· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ Î·ÚÔÊfiÚËÛ·Ó, ÁÈ·Ù› ¤ÁÈÓ·Ó Ì ͤÓ˜ ÂÈÛËÁ‹ÛÂȘ Î·È ‰ÂÓ ‹Á·˙·Ó ·fi ÌÈ· ÁÓ‹ÛÈ· ÂıÓÈ΋ Û˘Ó›‰ËÛË. ∏ ÛÂÚ‚È΋ Î·È Ë ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈ΋ ÁÚ¿ÊÔÓÙ·Ó, ‚¤‚·È·, ·fi ÙfiÙÂ. ∏ ¯Ú‹ÛË, fï˜, Ù˘ ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ‹Ù·Ó ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË. ΔÔ ÂıÓÈÎfi ·›ÛıËÌ· ÙˆÓ μÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ ›¯Â ÂÍ·ÛıÂÓ‹ÛÂÈ Û ٤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [67]
ÙfiÙÂ, ÒÛÙ ‰ÂÓ ÛÒ˙ÂÙ·È Î·Ó¤Ó· ËÚˆÈÎfi ÙÔ˘˜ ¿ÛÌ·. ∞˘Ùfi ‰ÂÓ Û˘Ó¤‚Ë ÌfiÓÔ Â› ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ -fiÔ˘ ‰ÂÓ ·Ó¤‰ÂÈÍ·Ó, ÁÈ· Ó· ›̷ÛÙ ÂÈÏÈÎÚÈÓ›˜, Î·Ó¤Ó·Ó ‹Úˆ··ÊÔ‡ Ô‡Ù ٷ Ú·ÁÌ·ÙÈο ¤Ó‰ÔÍ· ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ÙˆÓ ·ÏÈÒÓ ‚·ÛÈÏÈ¿‰ˆÓ ÙÔ˘˜ ÙÚ·ÁÔ˘‰Ô‡Û·Ó. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ËÚˆÈο ÔÈ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ™¤Ú‚ˆÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·fi Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ·, ‰ËÏ·‰‹ ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘˜. ∞fi ÙÔ 15Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ· ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ó¤Ó· ËÚˆÈÎfi Ô›ËÌ·, ÁÈ· ÙÔÓ ·ÏÔ‡ÛÙ·ÙÔ ÏfiÁÔ fiÙÈ ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÂΛÓÔ ‰ÂÓ ¤Î·Ó·Ó η̛· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ·ÔÙÈÓ¿ÍÔ˘Ó ÙÔÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ˙˘Áfi. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ ÂÚ›Ô˘ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ· ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÁÈ· Ï›ÁÔ Û ÔÏϤ˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ΔÔ ÂÚ›ÂÚÁÔ, fï˜, ‹Ù·Ó fiÙÈ, ·ÓÙ› Ó· ÂÎÛÏ·‚›ÛÔ˘Ó ÙfiÙ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ Ó· ÂÍÂÏÏËÓÈÛÙÔ‡Ó, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È Î·ı·Ú¿ ·fi ÙÔ ¯Ú˘Ûfi‚Ô˘ÏÔ Ô˘ ÂΉfiıËΠÙÔ 1361 ·fi ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ √‡ÚÂÛË ∂′ ÛÙËÓ ÕÚÙ·. ΔÔ ¯Ú˘Ûfi‚Ô˘ÏÔ ‹Ù·Ó ÁÚ·Ì̤ÓÔ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο Î·È ¤ÊÂÚ ÙËÓ ·ÎfiÏÔ˘ıË ÂÈÁÚ·Ê‹ Î·È ˘ÔÁÚ·Ê‹: «™˘ÌÂÒÓ ÂÓ ÃÚÈÛÙÒ Ùˆ £ÂÒ ÈÛÙfi˜ ‚·ÛÈχ˜ Î·È ·˘ÙÔÎÚ¿ÙˆÚ ƒˆÌ·›ˆÓ Î·È ™ÂÚ‚ÒÓ, Ô ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜». ∞fi Ù· ·Ú·¿Óˆ Á›ÓÂÙ·È Î·Ù·ÓÔËÙfi ÁÈ· ÔÈÔ ÏfiÁÔ Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ Ï·fi˜, fiÙ·Ó ı¤ÏËÛ ӷ Â͢ÌÓ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·‰È¿ÎÔË ¿ÏË ÙÔ˘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ‰˘Ó·ÛÙÒÓ, ·fi ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÂÍ‹˜, ÙÔ ¤Î·Ó Ì ٷ ÎϤÊÙÈη ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ÙÔ˘, Ô˘ Ù· Û˘Ó¤ıÂÛ fi¯È Û οÔÈÔ Í¤ÓÔ È‰›ˆÌ·, ·ÏÏ¿ ÛÙËÓ ·ı¿Ó·ÙË ÁÏÒÛÛ· ÙˆÓ ‚Ô˘ÓÒÓ Ì·˜. ∂ÈϤÔÓ, ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ Ë ÂÈÌÂÈÍ›· Ì ٷ ͤӷ ʇϷ, ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο ¤ÁÚ·Ê·Ó -ÁÈ· Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠- ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ Ã·ÏÎÔÎÔÓ‰‡Â‰Ò ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰·Ïˉ˜ (Ô §·fiÓÈÎÔ˜ Î·È Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜)Ø Ô ÈÂÚÔÌfiÓ·¯Ô˜ ¡ÈÎËÊfiÚÔ˜ Ô˘ ›¯Â ÁÂÓÓËı› ÛÙËÓ ∂‡‚ÔÈ· ·fi ·Ù¤Ú· ∞ıËÓ·›ÔØ Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ Ô ∫·Ú˘ÛÙËÓfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ fi¯È ÌfiÓÔ ·Ó·‰Â›¯ıËΠÁÂÓÓ·›Ô˜ ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ‹˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÛÙËÓ ÕψÛË, ·ÏÏ¿ ˘‹ÚÍÂ Î·È ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÏÔÁÈfiÙÂÚÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜Ø Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ·fi Ù· ÕÁÚ·Ê·Ø ÔÈ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ πÛ›‰ˆÚÔ˜, ª¿ÍÈÌÔ˜, ¡‹ÊˆÓ (ÔÈ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ·Ó ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ› ·ÙÚȿگ˜)Ø Ô πˆ¿ÓÓ˘ ªfiÛ¯Ô˜, Ô ∂ÚÌÒÓ˘ÌÔ˜, Ô πˆ¿Û·Ê ÃÈÏ¿˜, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ƒÂÛÈÓfi˜ Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ. ™Â fiϘ, ÏÔÈfiÓ, ÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜, ·fi ÙȘ ·ÓÒÙÂÚ˜ ̤¯ÚÈ ÙȘ ηÙÒÙÂÚ˜, Ë ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ‹Ù·Ó Ë ÂÏÏËÓÈ΋. ΔÈ ¤ÁÈÓ·Ó, fï˜, ÛÙÔ ÌÂٷ͇ Ù· ȉÈÒÌ·Ù· ÙfiÛˆÓ Í¤ÓˆÓ Ô˘ ›¯·Ó ·ÚÂÈÛÊÚ‹ÛÂÈ; ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ Û ÌÂÚÈο ·fi ·˘Ù¿, ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì Ôχ ηϿ ÙÈ Û˘Ó¤‚Ë, Ì ‚¿ÛË
‰È¿ÊÔÚ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë ·Ó·Ê¤ÚÂÈ. ŸÙ·Ó ÙÔ 1265 Ô °Ô˘ÏȤÏÌÔ˜ μÈÏ·ډԢ›ÓÔ˜ ¤‰ÈˆÍ ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔ˘˜ ÙÔ˘, ÔÏÏÔ› ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÚÔÙ›ÌËÛ·Ó Ó· Ì›ÓÔ˘Ó Î·È, ·ÊÔ‡ ‚·ÊÙ›ÛÙËηÓ, ‹Ú·Ó ÓÙfiȘ Á˘Ó·›Î˜. ∞fi ÙÔ˘˜ ÌÂÈÎÙÔ‡˜ ·˘ÙÔ‡˜ Á¿ÌÔ˘˜ ÚԤ΢„ ÌÈ· ÁÂÓÈ¿ ·Ó‰ÚÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ·ÊÔ‡ ηÙÔ›ÎËÛ·Ó ÛÙÔ μÔ‡ÚÓ·‚Ô Î·È ÛÙË ƒ¤ÓÙ·, Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÙËηÓ. ∞ÓÙ›ÛÙÔȯ·, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó¿ÎÙËÛË Ù˘ ∞Ú牛·˜ ·fi ÙÔÓ ∞Ó‰ÚfiÓÈÎÔ ∞Û¿Ó, ÙÔ 1320, ÔÈ ºÚ¿ÁÎÔÈ, Ô˘ ‹Ù·Ó ‹‰Ë ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ ÂΛ -ÚÈÓ ·fi 100 ¯ÚfiÓÈ· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙË ¯ÒÚ·. ∞Ô‰¤¯ÙËÎ·Ó ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ıÚËÛΛ·, ¤Î·Ó·Ó Á¿ÌÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜ Î·È Ì ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÙËÎ·Ó ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο. ¶Ï‹Ú˘ Û˘Á¯ÒÓ¢ÛË ‰ÂÓ ¤ÁÈÓÂ, ‚¤‚·È·, ·ÓÙÔ‡ Ô‡Ù Ì fiϘ ÙȘ ͤÓ˜ Ê˘Ï¤˜. ∞ÏÏ¿ ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ô˘ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ Û˘Á¯ÒÓ¢ÛË, ›ÙÂ Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ‰È·ÙËÚ‹ıËΠ·Î¤Ú·ÈÔ˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ ÍÂÓÈΤ˜ ÂȉڿÛÂȘ ›Ù ˘‹ÚÍ ٤ÙÔÈ· ÂÍÔÈΛˆÛË, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ Ï‹ÚË ·ÊÔÌÔ›ˆÛË. ™ÙȘ ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙË £Ú¿ÎË Î·È ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·, Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ‰È·ÙËÚ‹ıËΠۯ‰fiÓ ··Ú¿ÏÏ·ÎÙË Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·. ∂ÈÎÚ¿ÙËÛ ‰ËÏ·‰‹ fiˆ˜ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, ÌÈ· ÈÛÔÚÚÔ›· ÌÂٷ͇ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÛÏ·‚ÈÛÌÔ‡. ™ÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔ Î·È ÛÙ· ∫ÂÚ·‡ÓÈ· fiÚË Ë ÛÏ·‚È΋ ÁÏÒÛÛ·, ·Ó Î·È ÂÓÈÛ¯‡ıËΠÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ· Ì ÙË ÛÂÚ‚È΋ ηٿÎÙËÛË ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ Î·È ÛÙËÓ ∞Èوϛ·, ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙËΠÂÓÙÂÏÒ˜. √È μÏ¿¯ÔÈ Î·È ÔÈ ∞Ï‚·ÓÔ› Ù·‡ÙÈÛ·Ó Û ٤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi ÙË Ê˘ÏÂÙÈ΋ ÙÔ˘˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ· Ì ÂΛÓË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÒÛÙ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔϤÌËÛ·Ó ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÚˆÙ·ÁˆÓ›ÛÙËÛ·Ó ÛÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. øÛÙfiÛÔ, Î·È ÔÈ ‰‡Ô Ï¢ڤ˜ ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó, Ï›ÁÔ Ôχ, ÙÔ ÁψÛÛÈÎfi ÙÔ˘˜ ȉ›ˆÌ·. ∞fi Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ·˘Ù¿ ÌÔÚԇ̠‡ÏÔÁ· Ó· Û˘ÌÂÚ¿ÓÔ˘Ì ٷ ÂÍ‹˜: ¶ÚÒÙÔÓ, ·˘Ùfi Ô˘ ·Ú·ÙËÚ‹Û·ÌÂ Î·È ¿ÏÏË ÊÔÚ¿, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ÛÙË £Ú¿ÎË Î·È ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ÔÈ ‰‡Ô Ê˘Ï¤˜ η٤ÏËÍ·Ó Ó· Â›Ó·È Û¯Â‰fiÓ ÈÛ¿ÚÈı̘. √È ™Ï¿‚ÔÈ Ô˘ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ, ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ‹Ù·Ó ·Ó¤Î·ıÂÓ ·Û‡ÁÎÚÈÙ· ÏÈÁfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ¢Â‡ÙÂÚÔÓ, ·fi Ù· ·Ú·¿Óˆ Û˘ÌÂÚ·›ÓÔ˘Ì fiÙÈ ÛÙȘ ÓfiÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ∞Ï‚·ÓÒÓ Î·È ÙˆÓ μÏ¿¯ˆÓ ‹Ù·Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ·fi ÙÔ ÛÏ·‚ÈÎfi. ¢È·ÊÔÚÂÙÈο, ‰ÂÓ ÂÍËÁÂ›Ù·È Ò˜ ÔÈ ÚÒÙÔÈ ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÙÔ ÁψÛÛÈÎfi ÙÔ˘˜ ȉ›ˆÌ·, ÂÓÒ ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ fi¯ÈØ Ô‡Ù ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó· ÈÛ¯˘ÚÈÛÙ› fiÙÈ ÙÔ ·Ï‚·ÓÈÎfi ȉ›ˆÌ· Î·È ÙÔ ‚Ï·¯ÈÎfi ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‰‡Ó·ÌË ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ·fi ÙÔ ÛÏ·‚ÈÎfi.
[68]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ ÙÚ›ÙÔ, ÂÍ›ÛÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· ·fi ÂΛӷ Ù· ÚÔÊ·Ó‹ Î·È ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Â›Ó·È fiÙÈ ÔÈ ∞Ï‚·ÓÔ› Î·È ÔÈ μÏ¿¯ÔÈ, ·Ó Î·È ‹Ù·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ™Ï¿‚Ô˘˜, ‹Ù·Ó ÔÏÈÁ¿ÚÈıÌÔÈ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ¢È·ÊÔÚÂÙÈο, ‰‡ÛÎÔÏ· ı· ηٷϷ‚·›Ó·Ì Ҙ Ù·‡ÙÈÛ·Ó Ï‹Úˆ˜ ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ÙÔ˘˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ· Ì ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋. ŸÏ· ÏÔÈfiÓ Ù· ÁÓˆÛÙ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· -ÔÚÈṲ̂ӷ ·fi Ù· ÔÔ›· Â›Ó·È ·ÎfiÌË Û ÂͤÏÈÍË- Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó fiÙÈ fiÛÔÈ Î·È fiÔÈÔÈ ·ÏÏfiÊ˘ÏÔÈ Î·È ·Ó ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ √χÌÔ˘ Î·È ÛÙ· ∫ÂÚ·‡ÓÈ· fiÚË ·fi ÙÔÓ 6Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ·, ‹Ù·Ó ¿ÓÙ· ÏÈÁfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ∂Í·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ·Ó ÛÙȘ ·Ú·¿Óˆ ÂÚÈÔ¯¤˜ Î·È Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Î·È Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ η٤¯ÂÈ ·ÚÈıÌËÙÈο ÙÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ Î·È Ù˘ £Ú¿Î˘, ÂÓÒ ÏfiÁˆ ÙˆÓ ·Ú·‰fiÛÂÒÓ ÙÔ˘, Ù˘ ·Î·Ù·Ó›ÎËÙ˘ ‰‡Ó·Ì˘ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Î·È Ù˘ ÁÂÓÈο ·Ô‰ÂÎÙ‹˜ ˘ÂÚÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ Ó‡̷, ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Î·È ÛÙË ‚ÈÔÙ¯ӛ·, ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› Ô ËıÈÎfi˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˜ Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ. Δ¤ÙÔȘ Â›Ó·È ÔÈ ·Ï‹ıÂȘ Ô˘ ÂÍ¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ô˘ ˘¤Î˘„ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ÌÈ· ηٿÛÙ·ÛË Ô˘ ÂıÓÔÏÔÁÈο ·Ú¤ÌÂÈÓ ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙË Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. ªÂ ·˘Ù¿ ˆ˜ ‰Â‰Ô̤ÓÔ, ı· ÂÍÈÛÙÔÚ‹ÛÔ˘Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ Ï·fi˜ ÔÚÁ·ÓÒıËΠ·fi ÙÔ 1453 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1821. ∫·Ù’ ·Ú¯¿˜ ÙÈ ÂÍÔ˘Û›· ›¯Â, Ò˜ ΢‚ÂÚÓ‹ıËÎÂ Î·È fiÛ· ‰ÂÈÓ¿ ˘¤ÊÂÚÂ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘.
∏ ¯ÂÈÚÔÙÔÓ›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë °ÂÓÓ·‰›Ô˘ μ′′
ªÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È ÙȘ ÚÒÙ˜ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÁÈ· ÙÔ Ó¤Ô Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi Ù˘, Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ Ú˘ıÌ›ÛÂÈ ÔÚÈÛÙÈο ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ˘ËÎfiˆÓ. §¤Ì ÔÚÈÛÙÈο, ÁÈ·Ù› ›¯Â Î·È ·ÏÈfiÙÂÚ· ÔÏÏÔ‡˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ›¯Â ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ Ï›ÁÔ Ôχ οÔÈ· ıÚËÛ΢ÙÈο Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈο ÚÔÓfiÌÈ·, ·ÏÏ¿ ·ÓÙÈÏ‹ÊıËΠÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ÌfiÓÔ fiÙ·Ó Î·Ù¤Ï·‚ ÙË ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û· Î·È Â›‰Â ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Ó· ¤ÊÙÂÈ. ΔfiÙ ÌfiÚÂÛ ӷ ıˆڋÛÂÈ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ΢ڛ·Ú¯Ô fiÏ˘ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∞fi ÙÔ Ì˘·Ïfi ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′ ‰ÂÓ ¤Ú·Û ÔÙ¤ -Ô‡Ù ÛÙÔ˘˜ ÚÔηÙfi¯Ô˘˜ ‹ ÙÔ˘˜ ‰È·‰fi¯Ô˘˜ ÙÔ˘- Ë ÛΤ„Ë ÙÔ˘ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈÎÔ‡ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. √È ÈÛÙÔ› ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙfiÙ ¤ıÓÔ˜ ·ÏÏ¿ ÛÙÚ·Ùfi. √ ÛÙÚ·Ùfi˜
·˘Ùfi˜, ÁÈ· ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘ ›¯Â ·Ó¿ÁÎË ·fi ÂÚÁ¿Ù˜, ·Ú·ÁˆÁÔ‡˜, ÊÔÚÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓÔ˘˜. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÙÔ‡ ‹Ù·Ó ··Ú·›ÙËÙÔÈ. √È √ıˆÌ·ÓÔ› ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂÈÛÚ¿ÙÙÔ˘Ó Ù·ÎÙÈο ÙË ‰ÂοÙË ÁÈ· ÙËÓ ËıÈ΋ Î·È ˘ÏÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ̈·ÌÂı·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ·ÏÏ¿ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ˘ËÎfiˆÓ ÙÔ˘˜ ¤Ú ӷ ·Ú·Ì›ÓÂÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi, ÁÈ· Ó· Û˘ÓÙËÚ› Ì ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÂΛÓÔ. À‹ÚÍ·Ó ÂÚÈÙÒÛÂȘ, ‚¤‚·È·, fiˆ˜ ÂΛÓË ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì ∞′, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·ÂÈÏ‹ıËÎÂ Ô ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ˘ËÎfiˆÓ, ·ÏÏ¿ ·fi ÙfiÙ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ·Ó Î·Ù¿ ηÓfiÓ· ÈÔ Û˘ÓÂÙ¤˜ ÛΤ„ÂȘ. ∂ÈϤÔÓ, ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó ÔÏÏ·Ï·ÛÈ¿ÛÙËΠ˘ÂÚ‚ÔÏÈο Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÂÎÔ‡ÛÈˆÓ ·ÔÛÙ·ÛÈÒÓ ·fi ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ›ÛÙË, Ë ›‰È· Ë ¶‡ÏË, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, ÚÔ¤‚Ë Û ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÁÈ· Ó· ·Ó·ÛÙÚ¤„ÂÈ ÙÔ Îϛ̷ ·˘Ùfi. ∞ÊÔ‡ ÏÔÈfiÓ Â›¯Â ÍÂηı·ÚÈÛÙ› fiÙÈ ‰ÂÓ Û˘Ó¤ÊÂÚ ӷ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÙÔ‡Ó fiÏÔÈ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ¤Ú ӷ Ú˘ıÌÈÛÙ›, ÚÒÙ· ·fi fiÏ·, Ë ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ‰ÈÔ›ÎËÛË. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ¤Ù˘¯Â, ηٿ ·Ú¿‰ÔÍÔ ÙÚfiÔ, Ó· Û˘Ì›ÙÂÈ ÁÈ· ¿ÏÏË ÌÈ· ÊÔÚ¿ ÙÔ Û˘ÌʤÚÔÓ ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Ì ·˘Ùfi ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˘. ∏ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ‰ÂÓ ÂÈıfiÙ·Ó Û η̛· ÂÚ›ÙˆÛË Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Ù˘ ∂Îμ ÁÈ· ÎÏËÛ›·˜ Ù˘ ƒÒÌ˘. ∞˘Ùfi ‹ıÂÏÂ Î·È Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙË ‰È¿ÛÙ·ÛË ÌÂٷ͇ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È ¢‡Û˘ Î·È Ó· ÂÌÔ‰›ÛÂÈ ÂÓ¤ÚÁÂȘ Ù˘ ¢‡Û˘ ÁÈ· ÚÔÛÊÔÚ¿ ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. °È’ ·˘Ùfi ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÙÔ √Úıfi‰ÔÍÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È Ó· ·Ú·‰ÒÛÂÈ ÙÔ Ë‰¿ÏÈfi ÙÔ˘ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÂÓfi˜ ¿Ó‰Ú· Ô˘ ·ÁˆÓ›ÛÙËΠ̷˙› Ì fiÏÔ ÙÔ Ï·fi ηٿ Ù˘ ¤ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ. ¢ÂÓ Í¤ÚÔ˘Ì ÙÈ ·¤ÁÈÓÂ Ô ·ÙÚȿگ˘ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÎϤ¯ıËΠ·fi ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË Û‡ÓÔ‰Ô Ô˘ ›¯Â Û˘Ó¤ÏıÂÈ ÙÔ 1450. ∞ÚÁfiÙÂÚ· fï˜, ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ Ù˘ ÔÏÈÔÚΛ·˜, ·ÊÔ‡ ›¯Â ·Ó·Óˆı› Ë ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ·fi ÙÔÓ Î·Ú‰ÈÓ¿ÏÈÔ πÛ›‰ˆÚÔ, ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ. ∞ÎfiÌ· fï˜ Î·È ·Ó ˙Ô‡ÛÂ, ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ Ó· ÚÔÙÈÌ‹ÛÂÈ ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ ™¯ÔÏ¿ÚÈÔ, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‹ÍÂÚ fiÙÈ ‹Ù·Ó ηÙËÁÔÚËÌ·ÙÈο ·ÓÙ›ıÂÙÔ˜ Ì ÙȘ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙÔ˘ πÛȉÒÚÔ˘ Î·È ÁÓÒÚÈ˙ ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË Â‡ÓÔÈ· Ô˘ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó ·fi ÙÔ Ï·fi, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÛÎÔ‡Û ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÚÚÔ‹. ŒÙÛÈ, ÙÔÓ ·Ó·˙‹ÙËÛ ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Î·È ÙÔÓ ·Ó·Î¿Ï˘„ ϛÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜ ·ÚÁfiÙÂÚ· Û οÔÈ· ΈÌfiÔÏË Ù˘ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏ˘ fiÔ˘ ‹Ù·Ó ·È¯Ì¿ÏˆÙÔ˜ ÂÓfi˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡ ¿Ú¯ÔÓÙ·. ΔfiÙÂ, ·ÊÔ‡ ÙÔÓ Î¿ÏÂÛ ÛÙÔ ·Ï¿ÙÈ Î·È Ì ‰È¿ÊÔÚ˜ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ ›ÛÙËΠÁÈ· ÙËÓ ·Í›· ÙÔ˘,
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [69]
°ÂÒÚÁÈÔ˜ ™¯ÔÏ¿ÚÈÔ˜ ‹ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ μ′ √ ÚÒÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË ·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ √ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™¯ÔÏ¿ÚÈÔ˜, ηٿ ÎfiÛÌÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫Ô˘ÚÙ¤Û˘, ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1405(;) ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È Î·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÏÔ‡ÛÈ· ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·. ¢¿ÛηÏfi˜ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍÂ Ô ª¿ÚÎÔ˜ Ô ∂˘ÁÂÓÈÎfi˜, Ô ∂ʤÛÈÔ˜. ŒÌ·ı ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο, Ï·ÙÈÓÈο Î·È ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ÙË ıÂÔÏÔÁ›·, ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· Î·È Ù· ÓÔÌÈο – Ì¿ÏÈÛÙ·, ›‰Ú˘ÛÂ Î·È Û¯ÔÏÂ›Ô ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜. ¢ÈÔÚ›ÛÙËΠ«Î·ıÔÏÈÎfi˜ ÎÚÈÙ‹˜ ÙˆÓ ƒˆÌ·›ˆÓ» Î·È ÛÂÎÚÂÙ¿ÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· πˆ¿ÓÓË ∏′.. ∞Ó Î·È ·ÓÙÈÏ·Ì‚·ÓfiÙ·Ó fiÙÈ ÙÔ Û˘ÌʤÚÔÓ Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘ ¤‚·Ï ÙËÓ ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, ÁÚ‹ÁÔÚ· ·Ó·‰Â›¯ıËΠ۠ËÁÂÙÈ΋ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· ÙˆÓ ·ÓıÂÓˆÙÈÎÒÓ. ΔÔ 1450 ¤ÁÈÓ ÌÔÓ·¯fi˜ Î·È ÌÂÙÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ۠°ÂÓÓ¿‰ÈÔ. ™ÙËÓ ÕψÛË ·È¯Ì·ÏˆÙ›ÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Î·È ÌÂٷʤÚıËΠÛÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË. √ ªˆ¿ÌÂı μ′, ÂÂȉ‹ Ô ·ÙÚȿگ˘ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ μ′ ÛÎÔÙÒıËΠÛÙËÓ ÕψÛË Î·È ÂÈı˘ÌÒÓÙ·˜ Ó· ÂÎÏÂÁ› Ó¤Ô˜ ·ÙÚȿگ˘, ÙÔÓ ¤ÊÂÚ ›Ûˆ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È Ì¤Û· Û ̛· ̤ڷ ¤ÁÈÓ ·fi ‰È¿ÎÔÓÔ˜ ·ÙÚȿگ˘ (6 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1454). √ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ ›¯Â ÙËÓ ÂÔ›ıËÛË fiÙÈ Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ ÈÔ ÎÚ›ÛÈÌË Î·Ì‹ ÙÔ˘ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Û˘Ì‚Ô‡Ï¢ ˘ÔÙ·Á‹ Î·È Û˘ÌfiÓÈ·. √ ªˆ¿ÌÂı ÙÔ˘ ¤‰ÂÈÍ -·ÓÂÍ‹ÁËÙË ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜- ‡ÓÔÈ·. ª¿ÏÈÛÙ·, ‰È¤Ù·Í ӷ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ›
ÛÙ· ÙÔ˘ÚÎÈο Î·È Ë ÚÒÙË ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË ÔÌÔÏÔÁ›· ›ÛÙ˘ Ù˘ ÔÚıfi‰Ô͢ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÙËÓ ÔÔ›· ›¯Â Û˘ÓÙ¿ÍÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ («¶ÂÚ› Ù˘ ÌfiÓ˘ Ô‰Ô‡ ÚÔ˜ ÙËÓ ÛˆÙËÚ›·Ó ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ»). ∂›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Ô ¶ÔÚıËÙ‹˜, ¤Ú· ·fi ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË Ô˘ ¤ÙÚÂÊ ÁÈ· ÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ °ÂÓÓ·‰›Ô˘, Âȯ›ÚËÛ ӷ ÚÔÛÂÙ·ÈÚÈÛÙ›, Ì ٷ ÚÔÓfiÌÈ· Ô˘ ·Ú·¯ÒÚËÛÂ, ÙÔÓ ÔÚıfi‰ÔÍÔ ÎÏ‹ÚÔ, ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Ó· ÂÌÔ‰›ÛÂÈ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈΤ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ·fi ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ÙÔ˘ ˘ËÎfiÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ·ÔÙÚ¤„ÂÈ ÌÂÏÏÔÓÙÈΤ˜ ÛÙ·˘ÚÔÊÔڛ˜ ·fi ÙË ¢‡ÛË. ∏ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙˆÓ ·ÓıÂÓˆÙÈÎÒÓ, Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ÎÏ‹ÚÔ˘, ‹Ù·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÌÈ· ÛÔ˘‰·›· ÔÏÈÙÈ΋ Ú¿ÍË ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı ·Ú¿ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÚÔۋψÛ˘ ÛÙȘ ÂÈÙ·Á¤˜ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘ ÁÈ· Û‚·ÛÌfi ÙˆÓ Ï·ÒÓ Ù˘ μ›‚ÏÔ˘ (¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·È Â‚Ú·›ˆÓ). √ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ ¤ÂÈÙ· ·fi ¤ÓÙÂ Û˘ÓÔÏÈο ¯ÚfiÓÈ· ·ÙÚÈ·Ú¯›·˜ (1454-1456, 1458, 1462-1463) ·ÔÛ‡ÚıËΠÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙË ÌÔÓ‹ ΔÈÌ›Ô˘ ¶ÚÔ‰ÚfiÌÔ˘ ÛÙȘ ™¤ÚÚ˜. ∂Λ ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ÙËÓ ·Ó·Û΢‹ ÙˆÓ ·fi„ÂˆÓ ÙÔ˘ °ÂÌÈÛÙÔ‡, Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ Î·È ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈΤ˜ ÌÂϤÙ˜. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1472.
[70]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÙÔ˘ 1852 Ì ‰ÂÚ‚›Ûˉ˜ Ô˘ ÂÎÙÂÏÔ‡Ó ÙÔÓ ÂÚ›ÊËÌÔ ¯ÔÚfi ÙÔ˘˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙË Ìˆ·ÌÂı·ÓÈ΋ ıÚËÛΛ·, ηÓ›˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Û·ÛÙ› ÙÔ πÛÏ¿Ì ‰È¿ Ù˘ ‚›·˜. ŒÙÛÈ, ÔÈ Ìˆ·ÌÂı·ÓÔ› fiÚÈ˙·Ó ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ ·Ú¯ËÁÔ‡˜ Ù˘ ·ÚÂÛΛ·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ηٷÎÙÔ‡Û·Ó. CORBIS/APEIRON
‰È¤Ù·Í ӷ ·Ó·ÁÔÚ¢ı› ·ÙÚȿگ˘ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ‹ Ì¿ÏÏÔÓ ÙˆÓ ƒˆÌ·›ˆÓ, fiˆ˜ ¤ÏÂÁÂ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË, ÌÈÌÔ‡ÌÂÓË Î·È Û ·˘Ùfi ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ΢‚¤ÚÓËÛË. ∏ ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ÂÎÙÂϤÛÙËΠÛÙ· Ù¤ÏË ÂÚ›Ô˘ ÙÔ˘ 1453 ‹ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1454. ∏ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ºÚ·ÓÙ˙‹ fiÙÈ Ë ÂÎÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ¤ÁÈÓ ϛÁ˜ ̤Ú˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, ¤Ú· ·fi ÙÔ fiÙÈ Â›Ó·È ·›ı·ÓË, ·Ó·ÈÚÂ›Ù·È Î·ÙËÁÔÚËÌ·ÙÈο ·fi ÔÏϤ˜ ¿ÏϘ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙËÓ ¶ÔÏÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ Î·È ÙÔÓ ∫ÚÈÙfi‚Ô˘ÏÔ. ∏ ÂÎÏÔÁ‹ Î·È Ë ÂÈ·ڈÛË ¤ÁÈÓ·Ó, fiÛÔ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ, Û‡Ìʈӷ Ì fiÛ· ›Û¯˘·Ó ·ÏÈfiÙÂÚ·, Ì ÙË ‰È·ÊÔÚ¿ fiÙÈ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙÔ Ó·fi Ù˘ ∞Á›·˜ ™ÔÊ›·˜, Ô˘ ÙËÓ Â›¯·Ó ηٷϿ‚ÂÈ ÔÈ Ìˆ·ÌÂı·ÓÔ›, ·ÏÏ¿ ÛÙÔÓ ÂÍ›ÛÔ˘ ÌÂÁ·ÏÔÚ‹ Ó·fi ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψÓ. ∂Λ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó Ï›ÁÔÈ ·Ú¯ÈÂÚ›˜, Ô˘ ›¯·Ó ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘˜ ÈÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙË ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û·, ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ ÎÏËÚÈÎÔ›, ‰ËÏ·‰‹ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ Ù˘ ·ÙÚÈ·Ú¯È΋˜ ·˘Ï‹˜, Î·È Ô Ï·fi˜, Î·È ÂͤÏÂÍ·Ó ˆ˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ ¿Ú¯ÔÓÙ· Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ ™¯ÔÏ¿ÚÈÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÂÙÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ۠°ÂÓÓ¿‰ÈÔ μ′. ŒÂÈÙ· ·fi ·˘Ùfi Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÚÔÛοÏÂÛ ÙÔ Ó¤Ô
·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Ó· ÁÂ˘Ì·Ù›ÛÔ˘Ó Ì·˙› Î·È Ó· Û˘ÓÔÌÈÏ‹ÛÔ˘Ó. ΔÔÓ ˘Ô‰¤¯ÙËΠ̠ÌÂÁ¿Ï˜ ÙÈ̤˜ Î·È ÙÔ˘ ˘ÔÛ¯¤ıËΠÔÏÏ¿ ÚÔÓfiÌÈ·. ŸÙ·Ó ‹ÚıÂ Ë ÒÚ· Ó· ·Ó·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ·fi ÙÔ ·Ï¿ÙÈ Ô ·ÙÚȿگ˘, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ ÚfiÛÊÂÚ Ì ٷ ›‰È· ÙÔ˘ Ù· ¯¤ÚÈ·, ·Ú·Î·ÏÒÓÙ·˜ ÙÔÓ Ó· ÙË ‰Â¯Ù›, ÌÈ· ¯Ú˘Û‹ Ú¿‚‰Ô, ÛÙÔÏÈṲ̂ÓË Ì ÔχÙÈÌÔ˘˜ Ï›ıÔ˘˜ Î·È Ì·ÚÁ·ÚÈÙ¿ÚÈ·, ·ÎÚÈ‚Ò˜ fiˆ˜ ¤Î·Ó·Ó ·ÏÈfiÙÂÚ· ÔÈ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜, ˆ˜ ۇ̂ÔÏÔ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ Ô˘ ı· ›¯Â Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ›ÛÙ˘. ŒÂÈÙ· ÙÔÓ Û˘Ófi‰Â˘Û ̤¯ÚÈ ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙˆÓ ·Ó·ÎÙfiÚˆÓ, ·Ó Î·È Ô °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ·ÔʇÁÂÈ ÙÔ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎfi ·˘Ùfi ‰Â›ÁÌ· ÙÈÌ‹˜. ™ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔÓ ÂÚ›ÌÂÓ ¤Ó· ÂÍ·›ÛÈÔ ¿ÏÔÁÔ Ì ۤϷ Î·È ‚·ÛÈÏÈÎfi Î¿Ï˘ÌÌ·, ‰È·ÎÔÛÌË̤ÓÔ Ì ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·, fiˆ˜ ÁÈÓfiÙ·Ó ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜. √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ‚Ô‹ıËÛ ÙÔÓ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ Ó· ·Ó¤‚ÂÈ Î·È ‰È¤Ù·Í fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ ·˘Ï‹˜ Ó· ÙÔÓ Û˘Óԉ‡ÛÔ˘Ó Ì ÔÌ‹, ¿ÏÏÔÈ ÚÔÔÚ¢fiÌÂÓÔÈ Î·È ¿ÏÏÔÈ ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜, ̤¯ÚÈ ÙÔ Ó·fi ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψÓ, fiˆ˜ ¤Î·Ó ·ÏÈfiÙÂÚ· Ë Û‡ÁÎÏËÙÔ˜, ÂÚÈÛÙÔȯ›˙ÔÓÙ·˜ Î·È Â¢ÊËÌÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Ô˘ ·Ó·¯ˆÚÔ‡Û ·fi ÙÔ ·Ï¿ÙÈ.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞§∞π√§√°√π ∂∫∫§∏™π∞ [71]
ΔÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ Î·ıÈÂÚÒÓÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë √ ªˆ¿ÌÂı ‰ÂÓ ¿ÚÁËÛ ӷ ˘ÏÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙȘ ˘ÔÛ¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë °ÂÓÓ¿‰ÈÔ. ªÂ ÙÔ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ¯Ú˘Ûfi‚Ô˘ÏÔ, fiˆ˜ ı· ¤ÏÂÁ·Ó ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜, ‹ Ì ÙÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ, fiˆ˜ ÙÔ ÔÓfiÌ·˙·Ó ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ›, ÔÚ›ÛÙËÎ·Ó Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· Î·È Ù· ÚÔÓfiÌÈ· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë. ΔÔ ·Ú¯ÈÎfi ΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÛ›ÛÌ·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡, ÁÈ· Ó· ÙÔ Ô‡Ì ¤ÙÛÈ, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ‚ÂÚ·Ù›Ô˘, ¯¿ıËΠÔχ ÓˆÚ›˜. ªÂ ÙÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÈÓfiÙ·Ó Û οıÂ Ó¤Ô ·Ú¯ËÁfi Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ù· ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· ¯ÚfiÓÈ·, ÔÚÈ˙fiÙ·Ó fiÙÈ Ë ·ÓÒÙ·ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÒÓ ·Ó‹Î ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë. ∞˘Ùfi˜ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ηı·ÈÚ›, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘ ÎÚ›ÛË, ·Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘˜ Î·È ÂÈÛÎfiÔ˘˜. ∏ ¶‡ÏË Ì ‰È΋ ÙÔ˘ ÚfiÙ·ÛË ı· Âͤ‰È‰Â Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÊÈÚÌ¿ÓÈ·. ◊Ù·Ó Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÔÈÓÈÎfi˜ ‰ÈηÛÙ‹˜ fiÏÔ˘ ÙÔ˘ ÎÏ‹ÚÔ˘, ÂÓÒ, ·Ó ηÙËÁÔÚÔ‡ÓÙ·Ó Î¿ÔÈÔ˜ ›ÛÎÔÔ˜ ÂÓÒÈÔÓ Ù˘ ¶‡Ï˘, ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÙÔÓ Û˘ÏÏ¿‚ÂÈ Î·È Ó· ÙÔÓ ‰ÈοÛÂÈ ¯ˆÚ›˜ ÙË Û˘Ó·›ÓÂÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë. ∏ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ›¯Â ‰È·Î·›ˆÌ· Ó· η٤¯ÂÈ fiÏ· Ù· ÎÙ›ÚÈ· Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ·fi ·ÏÈ¿ ÁÈ· ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ı›·˜ Ï·ÙÚ›·˜, Ó¤· ÎÙ›ÚÈ· fï˜ ‰ÂÓ ÂÈÙÚÂfiÙ·Ó Ó· ¯ÙÈÛÙÔ‡Ó. ∫·Ó¤Ó·˜ ‰ÂÓ ı· ÂÍ·Ó·Áη˙fiÙ·Ó Ó· ·Û·ÛÙ› ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi. ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ·Ó·ÁÓˆÚÈ˙fiÙ·Ó Ë ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÌfiÓÔ ¿Óˆ ÛÙÔÓ ÎÏ‹ÚÔ Î·È ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·, ·ÊÔ‡ ÙÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ ÙÔ˘ ·Ú·¯ˆÚÔ‡Û ÌÂÁ¿ÏË ‰ÈηÛÙÈ΋ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· Î·È ÛÙÔ Ï·fi. ∂›¯Â ·fiÏ˘ÙË ÂÍÔ˘Û›· Û ˘Ôı¤ÛÂȘ Á¿ÌˆÓ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Û ˘Ôı¤ÛÂȘ ·ÛÙÈÎÒÓ ‰È·ÊÔÚÒÓ, ÙȘ Ôԛ˜ ÔÈ ‰È¿‰ÈÎÔÈ, ·Ó ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ ‰‡Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ˘¤‚·ÏÏ·Ó Û ·˘ÙfiÓ. ªÔÚÔ‡Û ӷ ÊÔÚÔÏÔÁ› ÁÈ· ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ fi¯È ÌfiÓÔ ÙÔÓ ÎÏ‹ÚÔ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ Ï·fi Î·È Ó· Û˘ÓÙËÚ› ʇϷΘ. √ÚÈ˙fiÙ·Ó ·ÎfiÌ· fiÙÈ Ë ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ‰È·ÙËÚÔ‡Û ٷ ÎÙ‹Ì·Ù¿ Ù˘ Î·È ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ù˘ ÂχıÂÚ˘ ‰È·¯Â›ÚÈÛ‹˜ ÙÔ˘˜. √ ·ÙÚȿگ˘ Î·È Ô ÎÏ‹ÚÔ˜ ‰ÂÓ ÊÔÚÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·Ó ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ ·˘ÙÒÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, Ô ·ÙÚȿگ˘ ‹Ù·Ó ··ÏÏ·Á̤ÓÔ˜ ·fi οı ˘Ô¯Ú¤ˆÛË, ÂÎÙfi˜ ·fi ÔÚÈṲ̂ӷ Ù¤ÏË Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·Ó ÚËÙ¿. ∫¿ı ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ ‹Ù·Ó ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔ˜ Ó· ‰È·ı¤ÙÂÈ ÙÔ ¤Ó· ÙÚ›ÙÔ Ù˘ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·, ÂÓÒ Ë ÂÎÙ¤ÏÂÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ fiÚˆÓ ‹Ù·Ó ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋. ŸÏÔÈ ÔÈ Â›ÛÎÔÔÈ Â›¯·Ó ȉȷ›ÙÂÚ˜ ‰ÈηÈÔ‰Ôۛ˜ Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ηÙËÁÔÚËıÔ‡Ó ·Ú¿ ÌfiÓÔ ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘ ‰È‚·Ó›Ô˘, ·ÊÔ‡ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ Ô ·ÙÚȿگ˘ ›¯Â ‰ÒÛÂÈ ÙË Û˘Ó·›ÓÂÛ‹ ÙÔ˘, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ fiÚÔ Ô˘ ÚԷӷʤÚıËÎÂ.
∞˘Ùfi ‹Ù·Ó ÙÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ Ô˘ ¤·ÈÚÓ οı ·ÙÚȿگ˘ Ù· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·. ∞ÚÁfiÙÂÚ· ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó Î¿ˆ˜ ÔÈ ÂÍÔ˘Û›Â˜ Ô˘ ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÛÂ, ÂÓÒ ÙÔ ·ÏÈfi ΛÌÂÓÔ ÂÚÈ›¯Â ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÂÁÁ˘‹ÛÂȘ, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì ·Ú·Î¿Ùˆ. √ˆÛ‰‹ÔÙÂ, Ì ٷ ÔÏÏ¿ Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· Î·È ÚÔÓfiÌÈ· Ô˘ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÂ, Ì ÙÔÓ ¤Ó·Ó ‹ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ ÙÚfiÔ, Ë ¶‡ÏË, Ô ·ÙÚȿگ˘ ¤ÁÈÓ Âıӿگ˘, fiˆ˜ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË, ‰ËÏ·‰‹ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔ Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ô ÔÏÈÙÈÎfi˜ - Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi. ∂Âȉ‹ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË -fiˆ˜ Î·È fiÏË ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô- fiϘ ·ÓÂÍ·ÈÚ¤Ùˆ˜ ÔÈ ÂıÓfiÙËÙ˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ƒˆÌ·›ÔÈ, Ë ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÂÂÎÙÂÈÓfiÙ·Ó Û fiÏÔ ÙÔÓ ÔÚıfi‰ÔÍÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ - fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ˘˜ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜, ÛÙÔ˘˜ μÔ˘ÏÁ¿ÚÔ˘˜, ÛÙÔ˘˜ ™¤Ú‚Ô˘˜, ÛÙÔ˘˜ ™Ï¿‚Ô˘˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ∞ÚÌÂÓ›Ô˘˜. ø˜ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜, ‹Ù·Ó Ô ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ Î·È Ô ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙÔ˘ ÙfiÛÔ ÛÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË fiÛÔ Î·È ÔÔ˘‰‹ÔÙ ·ÏÏÔ‡ ÙÔ ¤ıÓÔ˜ Î·È Ë ∂ÎÎÏËÛ›· Û˘Ó¤ÈÙ ӷ ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿Ï· Û˘ÌʤÚÔÓÙ·. ŒÙÛÈ, ·ÏÏËÏÔÁÚ·ÊÔ‡Û ¿ÌÂÛ· Ì ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·˘Ù¤˜, ÂÓÒ Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ÂÈÎÔÈÓˆÓÔ‡Û ̷˙› ÙÔ˘ ̤ۈ ÙÔ˘ Ú½˙ ÂʤÓÙË, fiˆ˜ Ì ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. ∏ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ Û˘Ófi‰Ô˘ Î·È Ù˘ ·˘Ï‹˜ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎÔ‡ ıÚfiÓÔ˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó fiˆ˜ ‹Ù·Ó. °ÂÓÈο, ÏÔÈfiÓ, Ë ÂÍÔ˘Û›· Ô˘ ›¯Â Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË ‹Ù·Ó, ÂÈÊ·ÓÂȷο ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ, ›‰È· Î·È ·ÎfiÌ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û οÔÈ· ÛËÌ›· ·fi ·˘Ù‹Ó Ô˘ ›¯Â ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ Ì·˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ, fiˆ˜ ÛˆÛÙ¿ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÛÂ Ô ªÂϤÙÈÔ˜ ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ·. ∞ÏÏ¿ Î·È ÙÔÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ·ÈÒÓ· Ë ·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ÈÛÙÔÚ›· ‚‚·ÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÚÔÛ΢ÓÔ‡Û·Ó ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ˆ˜ ·Ê¤ÓÙË Î·È ‚·ÛÈÏÈ¿.
√È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Ì ÙË μÂÓÂÙ›· ΔÔ ·ÙÚȷگ›Ô, Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÚÔ¤‚Ë Û ÔÏϤ˜ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÛÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈ΋, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË. ™ÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ˘‹Ú¯·Ó ÙfiÙ ÔÏϤ˜ ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ηıÒ˜ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ, ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ›Ù ÂÓ Ì¤ÚÂÈ Â›Ù ϋڈ˜, ÂÓÒ Ì¤¯ÚÈ Ù¤ÏÔ˘˜ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û ÛÙ· πfiÓÈ· ÓËÛÈ¿ Î·È ÛÙË ¢·ÏÌ·Ù›·. √È ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ
[72]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Û fiϘ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ›¯·Ó ÈÂڿگ˜ Ô˘ ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ. ∞Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ ÛÙË Û˘Óı‹ÎË Ô˘ ˘¤ÁÚ·„·Ó ÔÈ Î·Ù·ÎÙËÙ¤˜ Ì ÙË μÂÓÂÙ›·, ¤Ó· ¯ÚfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ 1454, ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ó· ÔÚÈÛÙ› ÚËÙ¿ fiÙÈ «Ô ·ÙÚȿگ˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ı· ‰È·ÙËÚÔ‡Û fiÏ· Ù· ÂÈÛÔ‰‹Ì·Ù· Ô˘ ηڈÓfiÙ·Ó ÛÙȘ ηÙ¯fiÌÂÓ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ ˘‹Ú¯Â ·ÎfiÌ· ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜». ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, ÛÙË μÂÓÂÙ›· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎÂ, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, ÌÈ· ÔÏ˘¿ÚÈıÌË ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, Ô˘ ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ›¯Â ·Ú¯ËÁfi ÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ¤Í·Ú¯Ô, Ô˘ ÏÂÁfiÙ·Ó ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜ -ÁÈ·Ù› Ë ÌÂÁ¿ÏË ÂÎÎÏËÛ›· ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÙËÓ ·Ú¯ÈÂÚ·ÙÈ΋ ÚÔ‰ڛ· ÙÔ˘ ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜ ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÛÙË μÂÓÂÙ›·- Î·È Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ÙÔ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÛÙË μÂÓÂÙ›· Î·È Û fiϘ ÙȘ ÔÚıfi‰Ô͘ ÂÎÎÏËۛ˜ Ù˘ ¢·ÏÌ·Ù›·˜. ™Â ·˘ÙfiÓ, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, ˘¿ÁÔÓÙ·Ó fiϘ ÔÈ ÂÎÎÏËۛ˜ Ô˘ ȉڇıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÛÙËÓ ˘fiÏÔÈË πÙ·Ï›·, ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ ∞ÓÎfiÓ·, ÛÙË ªÂÛÛ‹ÓË Ù˘ ™ÈÎÂÏ›·˜ Î·È ÛÙË ªÂÏ›ÙË, fiˆ˜ ÌÔÚԇ̠ӷ Û˘ÌÂÚ¿ÓÔ˘Ì ̤¯ÚÈ ÂÓfi˜ ÛËÌ›Ԣ ·fi ÌÈ· ÂÈÛÙÔÏ‹ Ô˘ ¤ÁÚ·„ ÙÔ 1850 Ô °·‚ÚÈ‹Ï ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ª·ÚÙ›ÓÔ ÙÔÓ ∫ÚÔ‡ÛÈÔ12. ∏ ÂÓÂÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Â›¯Â Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙË Û‡ÓÂÛË Ó· ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È fiÙÈ ‰ÂÓ ÙË Û˘Ó¤ÊÂÚ ӷ ÚÔηÏ› ÙË Û˘Ó›‰ËÛË ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ˘ËÎfiˆÓ Ù˘. øÛÙfiÛÔ, Ô Ï·ÙÈÓÈÎfi˜ ÎÏ‹ÚÔ˜ Û˘¯Ó¿ ˘Ô¯ˆÚÔ‡Û ÛÙȘ ·Ú·ÈÓ¤ÛÂȘ Ù˘ ·‰˘ÛÒËÙ˘ ƒÒÌ˘, ÚÔ¤‚·ÈÓ Û ÂÓ¤ÚÁÂȘ Ô˘ ‹Ù·Ó ·ÓÙ›ıÂÙ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ·Á·ıfi Ó‡̷ Î·È ·Ú¤Û˘Ú ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘˜ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜, ·ÎfiÌË Î·È ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Ó· ÚÔ‚·›ÓÔ˘Ó Û ‰ÈˆÁÌÔ‡˜ Î·È ·‰È˘. ¶ÔÏÏ¿ ‰ËÌfiÛÈ· ¤ÁÁÚ·Ê· Î·È ÔÏÏ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÙËÓ ·ÛÙ·ı‹ Î·È Ù·Ï·ÓÙ¢fiÌÂÓË ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜, ÂÓÒ Ë ·ÂÏÈÛ›· Ô˘ ¤ÓȈı·Ó ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ‹Ù·Ó ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏË, ÒÛÙ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ó· ÚÔÙÈÌÔ‡Ó ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ‰ÂÛÔÙ›· ·fi ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ÂΛÓË Î˘ÚÈ·Ú¯›·. √ °·Ú˙fiÓ˘, ÙÔ 1586, ¤ÁÚ·Ê ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË fiÙÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ›Ûˆ˜ ÙÔ˘˜ ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯Ô˘˜, ÂÈı˘ÌÔ‡Û·Ó ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË Ù˘ ÂÓÂÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, ·Ó Î·È ÁÓÒÚÈ˙·Ó ηϿ fiÙÈ, ·Ó Û˘Ó¤‚·ÈÓ ·˘Ùfi, ı· ˘¤Î˘Ù·Ó ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË. ¶›ÛÙ¢·Ó, fï˜, fiÙÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Á›ÓÂÈ ¯ÂÈÚfiÙÂÚË ·fi ·˘Ù‹ Ô˘ ‹‰Ë ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÂÓÂÙÈ΋˜ ηÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ‰È·‚‚·›ˆÓ·Ó ÙÔÓ La Motraye (Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔ
1727 Âͤ‰ˆÛ ÛÙÔÓ ÕÁË ÙȘ ÂÚÈËÁ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, ÛÙËÓ ∞Û›· Î·È ÛÙËÓ ∞ÊÚÈ΋) fiÙÈ, ·ÊÔ‡ Ï‹ÚˆÓ·Ó ÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÙÔ ¯·Ú¿ÙÛÈ Ì›· ÊÔÚ¿ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ, ˙Ô‡Û·Ó ¯ˆÚ›˜ ȉȷ›ÙÂÚË ÂÓfi¯ÏËÛË ·fi ·˘ÙÔ‡˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› ¤Ì·ÈÓ·Ó ¯ˆÚ›˜ η̛· ‰È·ÎÚÈÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙ· Û›ÙÈ· Î·È ÛÙÔ˘˜ ΋Ԣ˜ ÙÔ˘˜, ¤·ÈÚÓ·Ó fi,ÙÈ ÙÔ˘˜ ¿ÚÂÛÂ Î·È Î·ÎÔÔÈÔ‡Û·Ó ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ú·ÔÓÈfiÓÙ·Ó. √È ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ¤ÌÂÓ·Ó ÛÙ· Û›ÙÈ· ÙÔ˘˜, ÔÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› ·Ù›Ì·˙·Ó ‹ ·‹Á·Ó ÙȘ Á˘Ó·›Î˜ Î·È ÙȘ ÎfiÚ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ ÈÂÚ›˜ ÙÔ‡˜ ·Ó¿Áη˙·Ó Ó· ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó ›ÛÙË, οÙÈ Ô˘ ‰ÂÓ ¤Î·Ó·Ó ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ. ΔÔ Î·Îfi ¤ÊÙ·Û Û ٤ÙÔÈÔ ÛËÌ›Ô, ÒÛÙÂ Ô ·ÙÚȿگ˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·ÊÔÚ›ÛÂÈ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ı· ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ. ∂·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ ·˘Ù¤˜ Û˘Ó¤‚·ÈÓ·Ó ÛÔÚ·‰Èο Î·È Ë ÂÓÂÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¤ÁÚ·Ê ÛÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ Ù˘ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [73]
Û ¿ÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜ fiÙÈ Â›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙÔ Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ηı‹ÎÔÓ ÙÔ˘ Û‚·ÛÌÔ‡ Ù˘ ıÚËÛΛ·˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ˘ËÎfiˆÓ Ù˘, ÂÓÒ ÙÔ˘˜ ·Ó·ÎÔ›ÓˆÓ fiÙÈ ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ›¯Â οÓÂÈ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ ÛÙÔ˘˜ ·Ú¯ÈÂÚ›˜ Ù˘ ƒÒÌ˘. ∂Âȉ‹, fï˜, Ë Î·Ù·›ÂÛË Û˘Ó¯È˙fiÙ·Ó, Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ıÚfiÓÔ˜ ·Ó·Áη˙fiÙ·Ó Ó· ·ÚÂÌ‚·›ÓÂÈ Î·È Ì·˜ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÔÏÏ¿ ‰Â›ÁÌ·Ù· Ù˘ ¤ÓÙÔÓ˘ ‰È·ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ‹˜ ÙÔ˘. Δ¤ÙÔÈ· Â›Ó·È Ë ÂÈÛÙÔÏ‹ Ô˘ ¤ÁÚ·„Â Ô ·ÙÚȿگ˘ ª¿ÍÈÌÔ˜13 ÙÔ 1480 ÚÔ˜ ÙÔ ‰fiÁË Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ πˆ¿ÓÓË ªÔÛÂÓ›ÁÔ, ÙËÓ ÔÔ›· ‚Ú‹ÎÂ Ô °ÂÚÌ·Ófi˜ £ˆÌ¿˜ ÂÚ›Ô˘ ÚÈÓ ·fi 20 ¯ÚfiÓÈ· ÛÙ· ‰ËÌfiÛÈ· ·Ú¯Â›· Ù˘ μȤÓÓ˘, ÁÚ·Ì̤ÓË Û Ôχ ˆÚ·›· ÂÚÁ·ÌËÓ‹, Î·È ÙË ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛÂ. ªÂ ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ ·˘Ù‹ Ô ·Â›ÌÓËÛÙÔ˜ ·ÙÚȿگ˘ ηٿÁÁÂÏÏ Ì ÌÂÁ¿ÏË ·ÍÈÔÚ¤ÂÈ· fiÙÈ Ë ˘„ËÏfiÙ·ÙË Î·È Ï·ÌÚfiÙ·ÙË ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ Û˘Á¯ˆÚÔ‡ÛÂ Î·È ·Ú¤‚Ï ÙÔ˘˜ ‰ÈˆÁÌÔ‡˜ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ fiÔ˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡ÛÂ,
Û ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ Ù·ÂÈÓÒÓ ƒˆÌ·›ˆÓ, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Î·Îfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Û ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó ÂΛÓË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÂÈÏ‹ ·˘Ù‹, ÓÈÒıÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ηÏÔÈ¿ÛÂÈ Î¿ˆ˜ ÙÔ ‰fiÁË, ÙÔÓ ‰È·‚‚·›ˆÓ fiÙÈ ·˘Ù¿ ‰ÂÓ Ù· ¤ÏÂÁ ÁÈ· Ó· ÚÔÛ‚¿ÏÂÈ ÙËÓ ˘„ËÏfiÙ·ÙË ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘: «°È·Ù› ı¤ÏÔ˘ÌÂ Î·È ÂÌ›˜ ÙË ‰È΋ Û·˜ ÚÔÎÔ‹ Î·È ÂÓfiÙËÙ·, fiˆ˜ ‚¤‚·È· ı¤ÏÂÙÂ Î·È ÂÛ›˜, Î·È ·˘Ùfi ¢¯fiÌ·ÛÙ». ºÔ‚ÂÚ‹ ÔÌÔÏÔÁ›·, Ë ÔÔ›· ÁÚ·ÊfiÙ·Ó ÂÓÒ ‚·Û›ÏÂ˘Â Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ Î·È ÌÔÚÔ‡ÛÂ, ·Ó ÁÈÓfiÙ·Ó ÁÓˆÛÙ‹ ÛÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô, Ó· ÂÈʤÚÂÈ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ·˘ÙÔ‡ Ô˘ ÙÔ ¤ÁÚ·ÊÂ. º·ÓÂÚÒÓÂÈ, ˆÛÙfiÛÔ, Ì fiÛÔ ı¿ÚÚÔ˜ Î·È Ì fiÛË ·ÊÔÛ›ˆÛË ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÂΛÓÔÈ ÔÈ ÈÂڿگ˜ Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ Î·È Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. √ ·ÙÚȿگ˘ ÚÔÛı¤ÙÂÈ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·: «∞˘Ù¿ Ù· ϤÌ ÁÈ· ÙÔ ‰›Î·ÈÔ, ÙÔ Â˘Ú¤˜ Î·È ÙÔ Û˘ÌʤÚÔÓ. ∞˘Ùfi˜ Ô˘ ‰¤¯ÂÙ·È ‚›·, ϤÂÈ ¤Ó·˜ ÛÔÊfi˜, ı· ·ӷÛٷًÛÂÈ, ÌfiÏȘ ÙÔ˘ ‰Ôı› Ë Â˘Î·ÈÚ›·Ø ÂΛÓÔ˜ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›
∂ÓÂÙÈο ÎÙ›ÛÌ·Ù· ÛÙÔ ÓËÛ¿ÎÈ Ù˘ ™ÈÓ·ÏfiÁη˜. ∏ ∫Ú‹ÙË ‹Ù·Ó Ì›· ·fi ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ˘fi ÂÓÂÙÈ΋ ηÙÔ¯‹ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÒÛË Ù˘ ¶fiÏ˘. WALTER BIBIKOW/ CORBIS/APEIRON
[74]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¶›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ Tintoretto, ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ô˘ ÊÈÏÔÍÂÓÂ›Ù·È ÛÙÔ ¶·Ï¿ÙÈ ÙˆÓ ¢fiÁˉˆÓ ÛÙË μÂÓÂÙ›· Î·È ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ ÙÔ ‰fiÁË ¡ÈÎÔÏfi ¡Ù·fiÓÙ ÂÓÒÈÔÓ Ù˘ ¶·Úı¤ÓÔ˘. Δ· ΛÌÂÓ· ÙˆÓ ‰‡Ô ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë πÂÚÂÌ›· μ′ ÚÔ˜ ÙÔÓ ¡Ù·fiÓÙ ¤¯Ô˘Ó Ûˆı› ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. SCALA
·˘Ùfi‚Ô˘Ï· Î·È ·‚›·ÛÙ· ‰ÂÓ ı· ·ӷÛٷًÛÂÈ». ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, οÓÔÓÙ·˜ ÈÔ ¤ÓÙÔÓ˜ ÙȘ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙÔ˘, ÚÔÛı¤ÙÂÈ: «∂¿Ó Ô ÏfiÁÔ˜ Ì·˜ ¤¯ÂÈ Î¿ÔÈ· ı¤ÛË ÛÙËÓ ˘„ËÏfiÙ·ÙË Î·È Ôχ Û˘ÓÂÙ‹ ÎÚ›ÛË Û·˜, ‰È·Ù¿ÍÙ ӷ ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔ˘Ó ·˘ÙÔ› ÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ› Î·È ÔÈ ‰ÔÎÈ̷ۛ˜ Î·È Ó· ÌÔÚÔ‡Ó fiÏÔÈ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÙȘ Û˘Ó‹ıÂȘ Î·È ÙËÓ ›ÛÙË Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó. ∂¿Ó ÏÔÈfiÓ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ Î·È ˘„ËÏfiÙ·ÙÔ˜ ·Ê¤ÓÙ˘, Ô˘ ¤¯ÂÈ ¿ÏÏË ›ÛÙË, ·Ê‹ÓÂÈ ÂχıÂÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È fiÏÔ˘˜ ÁÂÓÈο Ó· ¤¯Ô˘Ó fiÔÈ· ÁÓÒÌË Î·È ›ÛÙË ı¤ÏÔ˘Ó, Â›Ó·È Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‰›Î·ÈÔ Ó· ÙÔ Î¿ÓÂÙ ÂÛ›˜ ·˘Ùfi Î·È Ó· ÌËÓ ·Ê‹ÛÂÙ ӷ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËıÔ‡Ó, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÏÂÔÓÂÍ›·˜ οÔȈÓ, ¿ÛÙԯ˜, ¿‰ÈΘ Î·È ·Ú¿ÏÔÁ˜ ÂÈı˘Ì›Â˜, ÚÔηÏÒÓÙ·˜ Ï‡Ë ÛÙÔ £Âfi Î·È Û ÂÌ¿˜, Î·È ı¤ÙÔÓÙ·˜ Û ΛӉ˘ÓÔ Ù· ¿ÓÙ·». ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜, ··ÈÙ› Ó· ·Ô‰ÔıÔ‡Ó Ù· ÂÈÛÔ‰‹Ì·Ù· Î·È Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· Ô˘ ›¯Â Ë ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ÛÙË ªÂıÒÓË Î·È ÛÙËÓ ∫ÔÚÒÓË Î·È ÛÙȘ ¿ÏϘ fiÏÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ· Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜, Î·È ·ÎfiÌË Ó· ÌËÓ ÂÌÔ‰›˙ÔÓÙ·È ·˘ÙÔ› Ô˘ ÛÙ¤ÏÓÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÓÂÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÁÈ· Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó ÂÏÂËÌÔÛ‡ÓË Î·È ‚Ô‹ıÂÈ· ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.
ÕÏÏË ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓ¢ÙË ·Ó·ÎÔ›ÓˆÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ô˘ ÁÚ¿ÊÙËΠ·fi ÙÔÓ Í·ÎÔ˘ÛÙfi πÂÚÂÌ›· μ′ ÙÔ 1583 ÚÔ˜ ÙÔÓ Á·ÏËÓfiÙ·ÙÔÓ Ú›ÁÎË· ÙˆÓ ÎÏÂÈÓÒÓ μÂÓÂÙÈÒÓ Î‡ÚÈÔÓ ¡ÈÎfiÏ·ÔÓ ¡Ù·fiÓÙÂ, Ù˘ ÔÔ›·˜ ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô Î›ÌÂÓÔ, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙ· ÎÂÓÙÚÈο ÂÓÂÙÈο ·Ú¯Â›·, ÂΉfiıËΠ·Ú¯Èο ·fi ÙÔÓ ™ÔÊÔÎÏ‹ √ÈÎÔÓfiÌÔ˘, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ∂ÈÚËÓÔ˘fiψ˜ Î·È μ·ÙÔ‰›Ô˘ °ÚËÁÔÚ›Ô˘, ·fi ·ÓÙ›ÁÚ·ÊÔ Ô˘ ¤ÛÙÂÈÏ Û ·˘ÙfiÓ Ô πˆ¿ÓÓ˘ μÂÏÔ‡‰Ô˜. ™ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÙÚÔÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ËÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›·. «√ Ôχ ÁÓˆÛÙfi˜ ‚¿ÈÏÔ˜, ·ÚÈÔ˜ Δ˙Ô˘¿Ó ºÚ·ÓÙ˙¤ÛÎÔ˜ ªÔ˘ÚÂ˙›Ó˘» ÁÚ¿ÊÂÈ Ô ·ÙÚȿگ˘ «·ÊÔ‡ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ·˘ÙÔÚÔÛÒˆ˜, ˙‹ÙËÛ ·fi ÂÌ¿˜, ÛÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ Á·ÏËÓfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘ Î·È fiÏ˘ Ù˘ ÌÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜, Ó· ÊÚÔÓÙ›ÛÔ˘Ì ÒÛÙÂ, Ì ÙË Ó¤· ÙÚÔÔÔ›ËÛË, Ë ∂ÎÎÏËۛ˜ Ù˘ ·Ï·È¿˜ Î·È Ù˘ Ó¤·˜ ƒÒÌ˘ Ó· ÁÈÔÚÙ¿˙Ô˘Ó Ì·˙› ÏfiÁˆ Ù˘ ÂÈÚ‹Ó˘ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ. ∫·È ÂÂȉ‹ ¿ÎÔ˘Û ·fi ÂÌ¿˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Á›ÓÂÈ ·˘Ùfi, ·ÊÔ‡ ‰ÈËÁËı‹Î·Ì ٷ ÂÌfi‰È·, ηıÒ˜ Â›Û·È ÊÈÏfi¯ÚÈÛÙÔ˜ ηÈ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [75]
ÊÈϤÏÏËÓ·˜, Î·È Ë ÂÍÔ˘Û›· Û·˜ ·Á·¿ÂÈ ÙÔ˘˜ °Ú·ÈÎÔ‡˜, ÎÚ›Ó·Ì ۈÛÙfi Ó· ÁÚ¿„Ô˘Ì ÚÔ˜ ÂÛ¤Ó· ÁÈ· ÙË ı›· ÂÈÚ‹ÓË. °È·Ù› ‰ÂÓ ·ÁÓÔԇ̠ٷ ÛοӉ·Ï· Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÁÈ· Ù· Ó¤· ·˘Ù¿ ËÌÂÚÔÏfiÁÈ·. £ÂˆÚԇ̠ÏÔÈfiÓ fiÙÈ ·Í›˙ÂÈ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ Î¿ÔÈ· Ú‡ıÌÈÛË, ÙËÓ ÔÔ›· ÂÁÒ ı· ÎËڇ͈ Î·È ı· ÔÚ›Ûˆ Û fiÏÔ˘˜ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÛÙ· ˘fiÏÔÈ· ÓËÛÈ¿, Ë ‰Â Á·ÏËÓfiÙËÙ¿ ÛÔ˘ ·˜ ÂÁÎÚ›ÓÂÈ Î·È ·˜ ÚÔÛÙ¿ÍÂÈ. ∫·È fiˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÔÈ Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ ̷ηÚÈfiÙ·ÙÔÈ Ù˘ ÚÂÛ‚˘Ù¤Ú·˜ ƒÒÌ˘, ÁÈ· ÙÔ Î·Ïfi Ù˘ ÂÈÚ‹Ó˘, ¤ÁÚ·„·Ó Î·È fiÚÈÛ·Ó ÁÈ· Ó· ÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ˘‹ÎÔÔ› ÙÔ˘˜ Ù· ¤ıÈÌ¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÂÌ›˜ ÔÈ ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ Ù· ‰Èο Ì·˜, Î·È Ô‡Ù ÔÈ §·Ù›ÓÔÈ Ó· ÂÓÔ¯ÏÔ‡Ó ÙÔ˘˜ °Ú·ÈÎÔ‡˜, Ô‡Ù ÔÈ °Ú·ÈÎÔ› ÙÔ˘˜ §·Ù›ÓÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Ó· ‰ÔÍ¿˙Ô˘Ó Ì ·Á¿Ë ÙÔÓ ¤Ó· ÃÚÈÛÙfi ¯ˆÚ›˜ Ó· ÚÔηÏÔ‡Ó, ¤ÙÛÈ Î·È ÙÒÚ· Ë ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ÚÔÛٷهÂÈ fiÛ· Ù˘ ·Ú·‰fiıËηÓ, ÂÓÒ Ë ‰˘ÙÈ΋ fiÛ· ı¤ÏÂÈ. ¢ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ Ú¿ÍÔ˘Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈο. ∫¿ı ·ÙÚȿگ˘ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÔÊ›ÏÂÈ Ó· ˘Ô¯ˆÚ› ÛÙÔ˘˜ ηÓfiÓ˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ Ù˘ Î·È ÛÙȘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ Ù˘ ·Ú·‰fiÛÂȘ». ªÂ ·˘Ùfi ÂÍËÁ› ÙȘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ·Ú·‰fiÛÂȘ Î·È ÂÈ̤ÓÂÈ ÛÙËÓ Ù‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜: «∞Ó ÛÎÂÊÙfiÌÔ˘Ó Ú·ÁÌ·ÙÈο Î·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ıÂ›Ô Ó‡̷ ΢ڛˆ˜ Ù· ·Ó·Áη›·, ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· Â›Ó·È Ù· ˆÊ¤ÏÈÌ· ÁÈ· ÙËÓ „˘¯‹ Î·È Ù· ÛˆÙ‹ÚÈ·, Î·È fi¯È Ù· ·È¯Ó›‰È· ÙˆÓ ËÌÂÚÔÏÔÁ›ˆÓ ·˘ÙÒÓ, Ô˘ ‰ÂÓ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó Ù›ÔÙ·». ¶ÔÙ¤ ÈÂڿگ˘ ‰ÂÓ Ì›ÏËÛ Ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û‡ÓÂÛË Î·È ÈÔ ‚·ıÈ¿ Û˘Ó›‰ËÛË ÙÔ˘ ·ÏËıÈÓÔ‡ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜. «∞˜ ÌËÓ Ù·Ú¿˙Ô˘Ì» ϤÂÈ «Ù· Ó‡̷ٷ Ì ٤ÙÔÈ· ı¤Ì·Ù·, ·ÏÏ¿ ·˜ ÊÚÔÓÙ›ÛÔ˘Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÁÈ· ÙËÓ ËıÈ΋ Ì·˜ ‰È·ÌfiÚʈÛË». ¶Ò˜ Ó· ÌËÓ Â·ÈÓ¤ÛÔ˘Ì ÙËÓ ÂÈÙˉÂÈfiÙËÙ· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙfiÛÔ „‡¯Ú·ÈÌ· ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ ·Ú¯ËÁfi Ù˘ ÂÓÂÙÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ -ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÈϤÔÓ ·ÔηÏ› ÊÈϤÏÏËÓ·- Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ú¯ÈÂÚ›˜ Ù˘ ƒÒÌ˘ Ô˘ ¤‰ÂÈÍ·Ó ÈÔ ÌÂÙÚÈÔ·ı‹ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ·fi ¿ÏÏÔ˘˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜; √È ¿Â˜ ·˘ÙÔ› ‹Ù·Ó ΢ڛˆ˜ Ô §¤ÔÓÙ·˜ π′ ÙÔ 1514 Î·È Ô ∫Ï‹Ì˘ ∑′ ÙÔ 1526. ∫·È ¿ÏÏÔ˜ ·ÙÚȿگ˘, Ô ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ¢′14, Ô˘ ÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ 1712, ·ÔηÏ› ÙÔÓ §¤ÔÓÙ· ·Á·ıfiÓ ÙÂ Î·È Î·ÏfiÓ Î·È ÙÔÓ ∫Ï‹ÌÂÓÙ· ÚÔÓÔËÙÈÎÒÙ·ÙÔÓ Î·È Î·Ù¿ ¿ÓÙ· ÊÈϤÏÏËÓ·. ¡· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì ›Û˘ fiÙÈ ÛÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ Ô ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˜ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ê¤ÚÂÙ·È Ó· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Î·È Ó· ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ˘fiıÂÛË ˆ˜ ¿ÌÂÛÔ˜ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ ‰fiÁË Î·È Ù˘ ÁÂÚÔ˘Û›·˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ fiÙÈ ÔÈ ‰È·ÈÛÙÂ˘Ì¤ÓÔÈ ‚¿ÈÏÔÈ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ÛÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ‰È·ÈÛÙÂ˘Ì¤ÓÔÈ Î·È ÛÙÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚȷگ›Ô.
ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ¿ÏÏË ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ πÂÚÂÌ›· μ′ ÚÔ˜ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ‰fiÁË, Ô˘ ›¯Â ÛÙ·Ï› ÂÚ›Ô˘ ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ· ÓˆÚ›ÙÂÚ· Î·È ‰ËÌÔÛȇıËΠÚfiÛÊ·Ù· ·fi Ù· ÂÓÂÙÈο ·Ú¯Â›· -ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛ‹ Ù˘ ¤ÁÈÓ ·fi ÙÔÓ μÂÏÔ‡‰Ô-, Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì ÌfiÓÔ fiÙÈ Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙË ‰È¢ÎÚ›ÓÈÛË ÙˆÓ ·ÚÌÔ‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÂÚ¤· ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô ·ÙÚȿگ˘, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·˜ Û ·˘Ù‹ ‰‡Ô ÌÔÓ·¯Ô‡˜ Ô˘ ÂÚÈʤÚÔÓÙ·Ó Û ÂΛӘ ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Î·È ÙËÓ πÙ·Ï›·, Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·˜ ¯Ú‹Ì·Ù· ‰‹ıÂÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÂÍ··ÙÒÓÙ·˜ ÔÏÏÔ‡˜ Ì ϷÛÙ¤˜ ÂÈÛÙÔϤ˜, ·Ú·Î·Ï› ÙÔ ‰fiÁË Ó· ÙÔ˘˜ ÙÈ̈ڋÛÂÈ fiˆ˜ ÙÔ˘˜ ·Í›˙ÂÈ, Î·È ÚÔÛı¤ÙÂÈ: «∂Ì›˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ÂΛ Î·Ó¤Ó·Ó ¿ÏÏÔ Â›ÙÚÔÔ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ÈÂÚfiÙ·ÙÔ Î·È ÛÔÊfiÙ·ÙÔ ·Ú¯ÈÂÚ¤· ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜, ·Ê¤ÓÙË °·‚ÚÈ‹Ï». ∂Âȉ‹ Û ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ ÁÈÓfiÙ·Ó ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÏfiÁÔ˜ fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙȘ ÂÓÂÙÈΤ˜ ·گ›Â˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙËÓ πÙ·Ï›· ÁÂÓÈο, ÂȂ‚·ÈÒÓÂÙ·È ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ë ·Ú·¿Óˆ ¿Ô„Ë, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ Ë ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÂÚ¤· ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜ ÂÂÎÙÂÈÓfiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ fiÏ˘ Ù˘ πÙ·Ï›·˜. ΔÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ‰ÂÓ ıˆÚÔ‡Û ÌÔÓ·‰ÈÎfi ÙÔ˘ ηı‹ÎÔÓ Ó· Û˘ÓÂÓÓÔÂ›Ù·È Ì ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ô˘ ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Ù˘. ºÚfiÓÙÈ˙ ·Ú¿ÏÏËÏ· Ó· Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÂÈ Î·È Ó· ÚÔÙÚ¤ÂÈ Î·È ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ó· ÙËÚÔ‡Ó ÙÔ ÁÓ‹ÛÈÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘ÌÂ Â‰Ò ÌÈ· ÚÔÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘, Ô˘ ‰ÈηÈÔÏÔÁË̤ӷ ¤¯ÂÈ Â·ÈÓÂı› ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜: ΔÔ 1567 ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ô ªËÙÚÔÊ¿Ó˘ °′15. ™Â ·˘ÙfiÓ ·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó ÔÈ πÔ˘‰·›ÔÈ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ ·Ú·ÔÓÔ‡ÌÂÓÔÈ fiÙÈ Î¿ÔÈÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ¿ÏÏÔÙ ÙÔ˘˜ Û˘ÎÔÊ·ÓÙÔ‡Û·Ó ¿‰Èη ÛÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ ÂÓÂÙÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ Î·È ¿ÏÏÔÙ ÙÔ˘˜ ηÎÔÔÈÔ‡Û·Ó ¯ˆÚ›˜ ÏfiÁÔ, ÈÛÙ‡ÔÓÙ·˜ fiÙÈ ı· ÙÔ˘˜ ·ÓÙ¿ÌÂÈ‚Â ÁÈ’ ·˘Ùfi Ô £Âfi˜. ŸÙ·Ó ÙÔ ¤Ì·ıÂ Ô ·ÙÚȿگ˘, ‰ÈηÈÔÏÔÁË̤ӷ ·Á·Ó¿ÎÙËÛÂ Î·È ¤ÁÚ·„ ÚÔ˜ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ ÌÈ· ÂÁ·ÎÏÈÔ ÂÈÛÙÔÏ‹, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ·ÊfiÚÈ˙ fiÛÔ˘˜ ÂÎÙÚ¤ÔÓÙ·Ó Û ٤ÙÔȘ Û˘ÎÔÊ·Óٛ˜ Î·È Û‹ÎˆÓ·Ó ¯¤ÚÈ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ πÔ˘‰·›ˆÓ. ¢È·Î‹Ú˘ÙÙÂ, Ì¿ÏÈÛÙ·, ÛÙȘ ÂÈÛÙÔϤ˜ ÙÔ˘ ÔÚÈṲ̂Ó˜ ·Ú¯¤˜ Ô˘ Û¿ÓÈ· Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó Î·È ÙËÚÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË. ŒÏÂÁ fiÙÈ «Ë ·‰ÈΛ· Î·È Ë Û˘ÎÔÊ·ÓÙ›·, ·fi fiÔ˘ Î·È ·Ó ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È, Â›Ó·È ·‰ÈΛ·. ∫·È ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·‰ÈΛ ‰ÂÓ Û˘Á¯ˆÚÂ›Ù·È Ì ÙËÓ ÚfiÊ·ÛË fiÙÈ ·‰›ÎËÛ ÈÛÙfi ¿ÏÏ˘ ıÚËÛΛ·˜ Î·È fi¯È ¢Û‚‹. ∂Âȉ‹ Î·È Ô ∫‡ÚÈÔ˜ ËÌÒÓ πËÛÔ‡˜ ÃÚÈÛÙfi˜ ÛÙ· ¢·ÁÁ¤ÏÈ· ÚÔÙÚ¤ÂÈ Ó· ÌË ÊÔ‚›˙Ô˘ÌÂ Î·È Ó· ÌË Û˘ÎÔÊ·ÓÙԇ̠ηӤӷÓ, ¯ˆÚ›˜ Ó·
[76]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
οÓÂÈ ‰È·ÎÚ›ÛÂȘ Î·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ¢Û‚›˜ Ó· ·‰ÈÎÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ ¿ÏÏ˘ ıÚËÛΛ·˜. ŒÙÛÈ, ÏÔÈfiÓ, ÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ı¤ÏÔ˘Ì ӷ ‰ÈÔÚıÒÛÔ˘Ì ٤ÙÔȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ. °È’ ·˘Ùfi ÛÙ›ϷÌ ·˘Ùfi ÙÔ ÁÚ¿ÌÌ·, ÙÔ ÔÔ›Ô ·˜ ‰È·‚·ÛÙ› Ì ·ÚÚËÛ›· Î·È ·˜ ·Ó·ÎÔÈÓˆı› Û fiÏÔ ÙÔ ÓËÛ›». ∏ ÂÈÛÙÔÏ‹ ‰ËÌÔÛȇıËΠ·Ú¯Èο ·fi ÙÔÓ ª·ÚÙ›ÓÔ ∫ÚÔ‡ÛÈÔ ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ Ô˘ ʤÚÂÈ ÙËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹ Turcograecia.
√È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Ì ÙË ƒˆÛ›· ∂¿Ó ÛÙȘ ÂÓÂÙÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÔÏϤ˜ ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ŒÏÏËÓ˜, ÛÙȘ ·¯·Ó›˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ‚fiÚÂÈ· ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ˘‹Ú¯·Ó ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ô˘ ÌÈÏÔ‡Û·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÁÏÒÛÛ˜, ·ÏÏ¿ ›¯·Ó ÙËÓ ›‰È· ıÚËÛΛ·, ÂÓÒ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· Ù˘ ªfiÛ¯·˜ ηÙ›¯Â ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ı¤ÛË ÛÙÔÓ Î·Ù¿ÏÔÁÔ ÙˆÓ ÌËÙÚÔfiÏÂˆÓ Ô˘ ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ. ŒÙÛÈ, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË ÂÏÏËÓÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›·, ΢ڛˆ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ·ÓÒÙ·ÙÔ ¿Ú¯ÔÓÙ¿ Ù˘, Î·È ÛÙË ÚˆÛÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ÔÈÎÈÏfiÌÔÚʘ Û¯¤ÛÂȘ.
ŸÙ·Ó Ô πÂÚÂÌ›·˜ μ′, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ó·Ê¤Ú·Ì ·Ú·¿Óˆ, ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ÙÚ›ÙË ÊÔÚ¿, ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ¿ÏÏ·Í·Ó. √ ÙfiÙ ÙÛ¿ÚÔ˜ Ù˘ ƒˆÛ›·˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜, Ô ÁÈÔ˜ Î·È ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ π‚¿Ó ÙÔ˘ ΔÚÔÌÂÚÔ‡16, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ·Ó‚¿ÛÂÈ ÛÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ·Í›ˆÌ· ÙÔ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ªfiÛ¯·˜. ŸÙ·Ó ÙÔ 1586 Ô ·ÙÚȿگ˘ ∞ÓÙÈԯ›·˜ πˆ·ÎÂ›Ì ‹Á ÛÙË ªfiÛ¯·, ÁÈ· Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ‰ˆÚ¤˜, Ô ÙÛ¿ÚÔ˜ ÙÔ‡ ÂͤÊÚ·Û ÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ Î·È Ô πˆ·ÎÂ›Ì ÙÔ‡ ˘ÔÛ¯¤ıËΠӷ Û˘ÓÂÓÓÔËı› ÁÈ· ÙÔ ı¤Ì·, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ı· ¤·ÈÚÓ ı¤ÛË fiÏË Ë ∂ÎÎÏËÛ›·, Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ Î·È ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ·ÙÚȿگ˜. √ πÂÚÂÌ›·˜ μ′17 ÂÎÙ›ÌËÛ fiÙÈ Ë ‰ÈÂÎÂÚ·›ˆÛË Ù˘ ˘fiıÂÛ˘ ·˘Ù‹˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ηٷϋÍÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂˆÊÂÏ‹˜ ·Ú¿ ÂÈ˙‹ÌÈ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ‹ÁÂ Ô ›‰ÈÔ˜ ÛÙË ªfiÛ¯· ÙÔÓ πÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1588. Δ· ÁÂÁÔÓfiÙ·
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [77]
ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ·˘ÙÔ‡ Î·È ÙȘ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ÂÚȤÁÚ·„·Ó ·Ó·Ï˘ÙÈο ‰‡Ô ·˘ÙfiÙ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜, Ô ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ ∂Ï·ÛÛfiÓ·˜ ∞ÚÛ¤ÓÈÔ˜ Î·È Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜ ¢ˆÚfiıÂÔ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó Û˘Óԉ‡ÛÂÈ ÙÔÓ πÂÚÂÌ›· μ′. ∂Ì›˜ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì ÌfiÓÔ fiÙÈ ÛÙȘ 26 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1589 Ô πÂÚÂÌ›·˜ ·Ó·ÁfiÚ¢Û ·ÓËÁ˘ÚÈο ÙÔ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ªfiÛ¯·˜ πÒ‚ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë μÏ·‰ÈÌËÚ›·˜, ªfiÛ¯·˜, fiÏ˘ Ù˘ ƒˆÛ›·˜ Î·È fiÏˆÓ ÙˆÓ ‚fiÚÂÈˆÓ ¯ˆÚÒÓ. ŸÙ·Ó ¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Û˘ÁοÏÂÛ ۇÓÔ‰Ô ÙÔ ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1591, Ë ÔÔ›· ÂÈ·ڈÛ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Ì ڿÍË Ô˘ ˘¤ÁÚ·„·Ó, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÚˆÛÈΤ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜, ÙÚÂȘ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·ÙÚȿگ˜, 42 ÌËÙÚÔÔϛ٘, 19 ·Ú¯È›ÛÎÔÔÈ Î·È 20 ›ÛÎÔÔÈ. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜, ÙËÓ ˘¤ÁÚ·„ ÌfiÓÔ Ô πÂÚÂÌ›·˜, Ô ·ÙÚȿگ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜ ªÂϤÙÈÔ˜18 Î·È Î¿ÔÈÔÈ ÌÔÓ·¯Ô› Î·È ÈÂڈ̤ÓÔÈ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ÎÏ¿Û˘. √È Â›ÛÎÔÔÈ ·ÓÙÈÙ¿¯ıËηÓ, ΢ڛˆ˜ Ô ¢ˆÚfiıÂÔ˜ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜. ™ÙË Û‡ÓÔ‰Ô ·Ú¢ڤıËÎÂ Î·È Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÛÙËÓ ¶‡ÏË. ¶ÈÛÙ‡ԢÌÂ, ˆÛÙfiÛÔ, fiÙÈ fiÛÔÈ Î·È ·Ó ˘¤ÁÚ·„·Ó ÙË Û˘ÓÔ‰È΋ ·˘Ù‹ Ú¿ÍË, Ô πÂÚÂÌ›·˜ μ′ Û˘ÌÂÚÈʤÚıËÎÂ Û˘ÓÂÙ¿ Î·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ·ÏËıÈÓfi Û˘ÌʤÚÔÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ªÔÚ› Ô ·Ú¯ÈÂÚ¤·˜ Ù˘ ªfiÛ¯·˜ Ó· ¤ÁÈÓ ÈÛfiÙÈÌÔ˜ Ì ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ·ÙÚȿگ˜ Î·È ·ÓÒÙÂÚÔ˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ
ÂÈÛÎfiˆÓ, ÙˆÓ ÌËÙÚÔÔÏÈÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ·Ú¯ÈÂÈÛÎfiˆÓ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Ó· ¤·„ ӷ ˘¿ÁÂÙ·È ‰ÈÔÈÎËÙÈο ÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ, ·ÏÏ¿ Â›Ó·È Â›Û˘ ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ ‹Ù·Ó Ú¿ÁÌ·ÙÈ ·fi ηÈÚfi ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜. ∏ ›ÛËÌË ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ·fi ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ·˘Ù‹˜ ‰ÂÓ Ì›ˆÛ ηıfiÏÔ˘ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ıÚfiÓÔ˘, ·ÏÏ¿ ·ÓÙ›ıÂÙ· ‚Ô‹ıËÛ ÛÙË Û‡ÛÊÈÍË ÙˆÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ‰ÂÛÌÒÓ ÙˆÓ ‰‡Ô ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, ÂÓÒ Ì ÙȘ ¢ÓÔ˚Τ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ·ÁÈÒıËÎ·Ó ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÚfiÛÊÂÚ ÛÙÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÎÏ‹ÚÔ ÔÏÏÔ‡˜ fiÚÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ›¯Â ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙȘ ηÎÔ˘¯›Â˜ Î·È ÙȘ ÛÙÂÚ‹ÛÂȘ ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ˘¤ÊÂÚÂ. ÕÏψÛÙÂ, ÌÔÚ› ·fi ÙfiÙÂ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· Ù˘ ƒˆÛ›·˜ Ó· ÌËÓ ˘·ÁfiÙ·Ó ‰ÈÔÈÎËÙÈο ÛÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚȷگ›Ô, Û fiϘ fï˜ ÙȘ ‰‡ÛÎÔϘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ˙ËÙ¿ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Ì·˜. ΔÔ 1665 Ô ÙÛ¿ÚÔ˜ ·Â˘ı‡ÓıËΠÛÙÔÓ ÙfiÙ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ °′19 Î·È ÙÔÓ ·Ú·Î¿ÏÂÛ ӷ ¿ÂÈ ÛÙË ªfiÛ¯· ÁÈ· Ó· ÚÔ‰Ú‡ÛÂÈ ÛÙË Û‡ÓÔ‰Ô Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËΠÁÈ· ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Ô˘ ›¯Â ·˘ı·‰È¿ÛÂÈ Û ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘. √ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜, ÂÂȉ‹ ÊÔ‚‹ıËΠÙȘ Û˘ÎÔÊ·Óٛ˜, ‰ÂÓ ÙfiÏÌËÛ ӷ ¿ÂÈ Î·È ¤ÛÙÂÈÏ ˆ˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ ·ÙÚȿگ˜ ∞ÓÙÈԯ›·˜ Î·È ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜ ª·Î¿ÚÈÔ Î·È ¶·˝ÛÈÔ, ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·, Î·È ÙÔÓ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ ™ÈÓ·›Ô˘ ∞Ó·Ó›·. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚Â˙›Ú˘, fiÙ·Ó ÙÔ ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËÎÂ, ·Ó¿ÁηÛ ÙÔÓ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ Ó· ηı·ÈÚ¤ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÙÚȿگ˜ Î·È ÙÔÓ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ. ŒÙÛÈ, Û˘Ó¤‚Ë ÙÔ ÂÍ‹˜ ·Ú¿‰ÔÍÔ: ∂ÓÒ ÂΛÓÔÈ ·ÔÊ¿ÛÈ˙·Ó ÛÙË ªfiÛ¯· ÁÈ· ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ÂΛ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë, ηı·ÈÚÔ‡ÓÙ·Ó Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. √ ÙÛ¿ÚÔ˜ fï˜ ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ·ÓÙÈÚÔۈ›· ÁÈ· Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ·ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ Î·È ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘ Ì ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ·ÍÈˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ÙÂÏÈο ¤Ù˘¯Â. √È ÈÂڿگ˜ ·˘ÙÔ› ¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙË ªfiÛ¯· ¤Ó·Ó ÔÏfiÎÏËÚÔ ¯ÚfiÓÔ Î·È Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛËÌ·ÓÙÈο ÛÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ÂÈı·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ÚˆÛÈÎfi ÎÏ‹ÚÔ, Ô˘ ›¯Â ¯·Ï·ÚÒÛÂÈ ÂÈΛӉ˘Ó·, ηıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ Ù˘ÈÎÔ‡ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ŸÙ·Ó ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙË ªfiÛ¯·, ÙÔ˘˜ ·Ô‰fiıËÎ·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ÙÈ̤˜. √ ›‰ÈÔ˜ Ô ÙÛ¿ÚÔ˜ ‚Á‹Î ·fi ÙËÓ fiÏË ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ˘Ô‰Â¯Ù› Ì fiÏÔ ÙÔÓ ÎÏ‹ÚÔ Î·È Û‡ÛÛˆÌË ÙËÓ ·˘Ï‹, Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙ· ·Ó¿ÎÙÔÚ·. ŸÙ·Ó ¤Ê˘Á·Ó, ‹Ú·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÔÏÏ¿ ·Á·ı¿, Ï·ÌÚfiٷٷ ‰ÒÚ· Î·È ¿Ì·Í˜, ¿ÏÔÁ· Î·È ¤Ó· ÔÏ˘ÙÂϤÛÙ·ÙÔ ‰ÒÚÔ ÁÈ· ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ. ∞˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Î·È ÛÙË ÚˆÛÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›·.
ΔÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ÛÙË fiÏË Ù˘ ªfiÛ¯·˜. ΔÔ 1589 Ô ·ÙÚȿگ˘ πÂÚÂÌ›·˜ μ′ ·Ó·ÁfiÚ¢Û ÙÔ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ªfiÛ¯·˜ πÒ‚ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë, ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ªfiÛ¯·˜. VALERIY LUKJANOV/ VISUAL PHOTOS
[78]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ ¤ıÓÔ˜ ÙÔ˘ 1821 ‹Ù·Ó ÙÔ ›‰ÈÔ Ì ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ÙÔ˘ 1453. ∞ÏÏÔÈÒıËΠËıÈο, ÓÂ˘Ì·ÙÈο Î·È ·ÚÈıÌËÙÈο ·ÏÏ¿ fi¯È ÂıÓÔÏÔÁÈο. √ ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛÂ Ô ·ÙÚȿگ˘ πÂÚÂÌ›·˜ μ′ ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ˘fiıÂÛË -‰ËÏ·‰‹ ·Ó·¯ˆÚÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙË ªfiÛ¯·, ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘ Î·È ËÁ·›ÓÔÓÙ·˜ Û ͤÓÔ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË, ηıÒ˜ Î·È Ë ÌÂÙ¤ÂÈÙ·, ›ÛËÌË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ Ù˘ ƒˆÛ›·˜ ÛÙË Û‡ÓÔ‰Ô Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ú˘ıÌ›ÛÙËÎ·Ó ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ì ÙÔ˘˜ ·ÙÚȿگ˜ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó Ì fiÛË ·˘ÙÔÙ¤ÏÂÈ· Î·È ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÂÓÂÚÁÔ‡ÛÂ Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ıÚfiÓÔ˜ ˘fi ÙÔ ‚ϤÌÌ· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘. Δ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ °′ ˘Ô‰ËÏÒÓÔ˘Ó ‚¤‚·È· οÔÈ· ÂÁÎÚ¿ÙÂÈ·, Ë ¿ÌÂÛË fï˜ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÈÂÚ·Ú¯ÒÓ ¯¿ÚË ÛÙËÓ ¤ÎÙ·ÎÙË Â¤Ì‚·ÛË Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ÚÂۂ›·˜ ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË Â¤ÙÚÂÂ, ÙÂÏÈο, ¿ÓÙÔÙ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ıÚfiÓÔ˘ Ì ͤÓ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ.
√È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ §Ô˘Î¿Úˆ˜ ΔÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÁÓÒÚÈÛ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·›ÁÏË ÙÔ˘ fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ Ô ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ∞′ Ô §Ô‡Î·ÚȘ20, ·fi ÙÔ 1622 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1637, ÁÈ· ÂÚ›Ô˘ 12 ¯ÚfiÓÈ· Ì ÌÈÎÚ¿ ‰È·Ï›ÌÌ·Ù·. ΔËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ ϤÔÓ Ì ‰˘ÛÈÛÙ›· ÙÔÓ Î·ıÔÏÈÎfi ÎfiÛÌÔ, ‰˘ÛÈÛÙ›· Ô˘ ›¯Â Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÔÚıËÙ‹ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏË ÚÔÛÙ·Û›· ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ˘ËÎfiˆÓ ÙÔ˘. ¢ÂÓ ÁÈÓfiÙ·Ó Ï¤ÔÓ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÛÔ‚·ÚÔ‡˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ ·fi ÙË ¢‡ÛË Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÂÈÏ‹ÛÔ˘Ó ÙË ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ŸÛÔ Ï·ÌÚ¿ Î·È ·Ó ‹Ù·Ó ÔÏÏ¿ ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ, ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ Î·È ÙˆÓ °ÂÚÌ·ÓÒÓ, Ù· ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ·˘Ù¿ ‹Ù·Ó ·ÓÒÊÂÏ·, ÁÈ·Ù› ÔÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ‹Ù·Ó ϤÔÓ ‰È·Û·Ṳ̂Ó˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ· ÙËÓ ›‰È· ÙÔ˘˜ ÙË ÛˆÙËÚ›·, ÂÓÒ Ë ΔÔ˘ÚΛ· Û˘Ó¤¯È˙ ӷ ÙȘ ‰ÈÒ¯ÓÂÈ ·fi ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ô˘ ηÙ›¯·Ó ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹.
∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ‰fiıËΠ̛· ·ÎfiÌË Ó¤· ·ÊÔÚÌ‹ ÁÈ· ÂÌʇÏȘ ‰È·Ì¿¯Â˜, ·ÓÙȉڿÛÂȘ Î·È ÔϤÌÔ˘˜, ÏfiÁˆ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∂˘ÚÒ˘ Ô˘ ÙË ‰È·¯ÒÚÈÛ ıÚËÛ΢ÙÈο ·fi ÙËÓ Î·ıÔÏÈ΋ ÓfiÙÈ· ∂˘ÚÒË. √È ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚfiÌÂÓÔÈ ·ÈÛı¿ÓıËÎ·Ó Ôχ ÓˆÚ›˜ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ¤ÚıÔ˘Ó Û ·ʋ Ì ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›·. √È ‰ÈÎÔ› Ì·˜, ›Û˘, ıÂÒÚËÛ·Ó ¯Ú‹ÛÈÌÔ Ó· Ì¿ıÔ˘Ó ·Ó ÔÈ ∂ÎÎÏËۛ˜ ÂΛӘ, Ô˘ ›¯·Ó ·ÚÓËı› ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ¿·, ÚÔÙÈÌÔ‡Û·Ó Ó· ·ӤÏıÔ˘Ó ÛÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·. ªÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔ ÛÎÔfi, ÙÔ 1551 Ô ·ÙÚȿگ˘ πˆ¿Û·Ê μ′21 ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· ÙÔ ‰È¿ÎÔÓÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ÙÔÓ ª˘Ûfi Î·È Ì¤Ûˆ ·˘ÙÔ‡, Ô Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ §Ô˘ı‹ÚÔ˘ º›ÏÈÔ˜ Ô ªÂÏ¿Á¯ıˆÓ22 ‰È·‚›‚·Û ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙËÓ ÔÌÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ §Ô˘ı‹ÚÔ˘. ŸÙ·Ó, fï˜, ¤ÁÈÓ·Ó ÁÓˆÛÙ¤˜ ÔÈ ÔÏϤ˜ ηÈÓÔÙƠ̂˜, ÎÚ›ıËΠÂÚÈÙÙ‹ οı ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË ÁÈ· ÙËÓ ¤ÓˆÛË. ⁄ÛÙÂÚ· ·fi 20 ¯ÚfiÓÈ· ÔÈ ıÂÔÏfiÁÔÈ ÛÙËÓ Δ˘‚›ÁÁË ¤ÛÙÂÈÏ·Ó ÛÙÔÓ πÂÚÂÌ›· μ′ ÙÚÂȘ ÂÈÛÙÔϤ˜ Ô˘ ÂÚÈ›¯·Ó ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎÔ‡ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜, ˙ËÙÒÓÙ·˜ ÙË ÁÓÒÌË Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. √ ·ÙÚȿگ˘ ·¿ÓÙËÛ ·Ó·Û΢¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· Ï¿ıË ÙÔ˘˜ Ì ÌÂÁ¿ÏË Ú·fiÙËÙ· Î·È ÌÂÙÚÈÔ¿ıÂÈ·. ŒÙÛÈ Â›¯Â ‰È·ÌÔÚʈı› Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË fiÙ·Ó Ô ¿·˜, ·ÂÏÈṲ̂ÓÔ˜ Ô˘ ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ ΢ÚÈ·Ú¯‹ÛÂÈ Ì ÙȘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ·›ÚÓÔÓÙ·˜ ÂÈϤÔÓ ı¿ÚÚÔ˜ ·fi ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË Ô˘ ¤‰ˆÛÂ Ô πÂÚÂÌ›·˜ μ′ ÛÙÔ˘˜ °ÂÚÌ·ÓÔ‡˜ ıÂÔÏfiÁÔ˘˜, ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ 1583 ·ÓÙÈÚÔۈ›· ÙÔ˘ ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙÔ˘ ÙfiÙ ÈÂÚ·ÙÈÎÔ‡ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì ÙËÓ ÙfiÏÌË Î·È ÙË ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ı· ›¯Â ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË Û ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ. ∏ ÚÒÙË Â›ÛÎÂ„Ë ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ‰ÂÓ ‰È‹ÚÎÂÛ Ôχ, ÁÈ·Ù› ·fi ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ ¿Ó‰Ú˜ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÔÈ Ù¤ÛÛÂÚȘ ¤ı·Ó·Ó ·fi ·ÓÔ‡ÎÏ·, ÂÓÒ Ô ¤ÌÙÔ˜ ‰È·Ù¿¯ıËΠӷ Á˘Ú›ÛÂÈ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· ÙÔ 1586, ·Ó Î·È Ô °¿ÏÏÔ˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ‰È·ÊˆÓÔ‡ÛÂ. øÛÙfiÛÔ, Ì ÙȘ ›ÌÔÓ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹, ÙÔ˘ ‚·ÚfiÓÔ˘ ™·ÏÈÓÈ¿Î,
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [79]
Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ¤ÙÚ„ ÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, fiÔ˘ ÙÔ ™Â٤̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1609 ¤ÊÙ·Û·Ó ¤ÓÙ ÌÔÓ·¯Ô›, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ¿ÏÏÔÈ ¤ÓÙÂ. ∞fi ÙfiÙ ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÔÈ ‰È·ÚΛ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ Ú·‰ÈÔ˘ÚÁ›Â˜, ÙȘ Ôԛ˜ Î¿Ï˘Ù·Ó Ì ÂȉÂÍÈfiÙËÙ·, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó fiÛÔ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ ÊÈÏÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ·ÙÚȿگ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ ƒ·Ê·‹Ï μ′23 (1603), ¡ÂfiÊ˘ÙÔ μ′24 (1608) Î·È ΔÈÌfiıÂÔ ∞′25 (1614). ∞̤ۈ˜, fï˜, ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ΔÈÌÔı¤Ô˘, ·Ó¤‚ËΠÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ Ô ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ∞′, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ‰È·ÙÂϤÛÂÈ ·ÏÈfiÙÂÚ· ·ÙÚȿگ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜, Î·È Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ¿ÏÏ·Í·Ó. √ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ÚÈÓ ·fi ηÈÚfi ›¯Â ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ‰ÂÈ ÙȘ ÂÈΛӉ˘Ó˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ Î·È ÛÙË ƒˆÛ›· Î·È ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ŒÙÛÈ, ÂÓÒ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌ· ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ù˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜, ·Ó·˙‹ÙËÛÂ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÈÛÌÔ‡, ËÁ¤Ù˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ‹Ù·Ó Ë √ÏÏ·Ó‰›· Î·È Ë ∞ÁÁÏ›·. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi Û‡Ó·„ ۯ¤ÛÂȘ Ì ÙÔÓ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ Ù˘ ÚÒÙ˘ ‰‡Ó·Ì˘ ÛÙËÓ ¶‡ÏË, ÙÔÓ ∫ÔÚÓ‹ÏÈÔ Ã¿Á·, Î·È Ì ÙÔÓ
·Ú¯È›ÛÎÔÔ ∫·ÓÙ·‚ÚÈÁ›·˜ °ÂÒÚÁÈÔ Õ‚‚ÔÙ. ŸÙ·Ó ·Ó¤Ï·‚ ÙÔ Ë‰¿ÏÈÔ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ÂÂȉ‹ ÁÓÒÚÈ˙ fiÛÔ ÂÈÛÊ·Ï‹˜ ‹Ù·Ó Ë ÔÈÎÂÈfiÙËÙ· ÙËÓ ÔÔ›· ›¯·Ó ηٷʤÚÂÈ Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ÚˆÙÂÚÁ¿Ù˜ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÂÚ¤· Ù˘ ƒÒÌ˘ Ì ÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ÚÔηÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘, ıÂÒÚËÛ ÚÒÙÈÛÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ ÙÔ˘ Ó· ··ÁÔÚ‡ÛÂÈ Ì ÂÁ·ÎÏÈÔ Î¿ı ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Ì ÙÔ˘˜ Ï·ÙÈÓÔÊÚÔÓÔ‡ÓÙ˜. ŒÙÛÈ, ͤ۷Û ̷ÎÚfi¯ÚÔÓË Î·È ÛÎÏËÚ‹ ‰È·Ì¿¯Ë. ªÂ ÙÔÓ ∫‡ÚÈÏÏÔ Û˘ÓÙ¿¯ıËÎ·Ó Ô ∫ÔÚÓ‹ÏÈÔ˜ ÿÁ·, Ô ÛÂÚ ΔfiÌ·˜ ƒfiÔ˘Â, ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜, Î·È -ηٿ ÂÚ›ÂÚÁÔ ÏfiÁÔ- Ô ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·Ófi˜. ∏ ηıÔÏÈ΋ μÂÓÂÙ›· ·Â¯ı·ÓfiÙ·Ó ÙÔ˘˜ πËÛÔ˘›Ù˜ ÂÂȉ‹ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· Ù˘ °·ÏÏ›·˜. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ÙÔ˘˜ ›¯Â ‰ÈÒÍÂÈ ·fi ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ¿ Ù˘ Î·È ¤‚ÏÂ Ì η¯˘Ô„›· ÙȘ ÂÓ¤ÚÁÂȤ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. √È πËÛÔ˘›Ù˜, ¿ÏÈ, ›¯·Ó ‰‡Ô ÁÂÓÓ·›Ô˘˜ Î·È ¤ÌÂÈÚÔ˘˜ ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ¤˜, ÙÔÓ ÎfiÌË ™Â˙›Ó, Ô˘ ‹Ù·Ó ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜, Î·È ÙÔÓ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜, ∫·›Û·Ú· °¿ÏÏÔ. Δ¤ÛÛÂÚȘ ÊÔÚ¤˜ ¤¯·Û ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Ô ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ Î·È Ù¤ÛÛÂÚȘ ÊÔÚ¤˜ ·ÔηٷÛÙ¿ıËÎÂ. √ ˙‹ÏÔ˜ Ô˘ ¤‰ÂÈÍ·Ó ÙfiÛ· ¯ÚfiÓÈ· Ë √ÏÏ·Ó‰›·
∫›ÌÂÓÔ Î·È ÛÊÚ·Á›‰· ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ. ΔËÓ ÚÒÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ¤ÙÚ„ ÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ΔÔ ÈÂÚ·ÙÈÎfi ·˘Ùfi Ù¿ÁÌ· ı· ¤·È˙ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ Û fiÏÔ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ. ORIGLIA FRANCO/ CORBIS SYGMA/APEIRON
[80]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ °Ô˘ÛÙ¿‚Ô˘ ∞‰fiÏÊÔ˘ (Ù¤ÏË 16Ô˘-·Ú¯¤˜ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·). ŸÙ·Ó Ô ·ÙÚȿگ˘ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ §Ô‡Î·ÚȘ ·Ó¤‚ËΠÛÙÔ ıÚfiÓÔ, ÁÈ· Ì›· ·ÎfiÌ· ÊÔÚ¿ ÙÔ 1637, ·Ó·˙‹ÙËÛ ۇÌÌ·¯Ô ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ™Ô˘Ë‰›·˜ °Ô˘ÛÙ¿‚Ô˘ ∞‰fiÏÊÔ˘, ‰˘Ó·ÙÔ‡ ¿Ó‰Ú· Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ALFREDO DAGLI ORTI/ THE ART ARCHIVE/ CORBIS/APEIRON
Î·È Ë ∞ÁÁÏ›· ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ·¤‚ÏÂÂ, ¿Ú·ÁÂ, ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÚÔ‹ ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ ‹ ˘ÔÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∫‡ÚÈÏÏÔ -fiˆ˜ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¤¯ÂÈ ÂȈı›- Î·È ·fi ÙËÓ ÂÏ›‰· Ó· ÂÈÙ‡¯Ô˘Ó ÙËÓ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙÔ˘ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹; ¢ÂÓ Â›Ó·È Ù˘ ÛÙÈÁÌ‹˜ Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò ·Ó·Ï˘ÙÈο ·˘Ùfi ÙÔ ·Î·Óı҉˜ ˙‹ÙËÌ·. ÿÛˆ˜ Ô §Ô‡Î·ÚȘ, ‚ϤÔÓÙ·˜ Ì fiÛË ÂÌ¿ıÂÈ· ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó ÔÈ Î·ıÔÏÈÎÔ› ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·
Ì·˜ Î·È ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Ó· ˘Ô¯ˆÚ› ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÙȘ ÂÓ¤ÚÁÂȤ˜ ÙÔ˘˜, ÔÓÂÈÚ‡ÙËΠӷ Ù·˘Ù›ÛÂÈ Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ Ì ÂΛӷ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ÿÛˆ˜ ÛÙËÓ ÔÏ˘Ù¿Ú·¯Ë ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍ·Ó ÛÙÈÁ̤˜ ·ÂÏÈÛ›·˜, ηٿ ÙȘ Ôԛ˜ ıÂÒÚËÛ ··Ú·›ÙËÙÔ ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ó· οÓÂÈ Î¿ÔȘ ı˘Û›Â˜ Î·È ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÂȘ. ∞ÏÏ¿ ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó ·˘Ùfi ·ÏËı‡ÂÈ, Ô‡Ù ÛΤÊÙËΠԇÙ ¤Î·ÓÂ, ‚¤‚·È·, Ù›ÔÙ· ÔÚÈÛÙÈÎfi. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÂÓÒ Â›¯Â ‹‰Ë
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [81]
Û˘Ó¿„ÂÈ ÛÙÂÓ¤˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚfiÌÂÓÔ˘˜, ¤ÁÚ·Ê ·fi ÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· Û ¤Ó·Ó ·fi ·˘ÙÔ‡˜, ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÂÏÂÂÈÓ¤˜ ÙȘ ‰È¯fiÓÔȘ Ù˘ Ó¤·˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Ï¤ÁÔÓÙ·˜ Ù· ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙ· ·˘Ù¿ ÏfiÁÈ·: «∂ÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÌÂÚÈÎÔ› Ó· ÂÈÏ‹ÙÙÔ˘Ó ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ÁÈ· ·Ì¿ıÂÈ·, ÁÈ·Ù› ÔÈ ÛÔ˘‰¤˜ ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È Ë ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó Û ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜. ∞ÏÏ¿ ÙÒÚ· ÔÈ ·Ì·ı›˜ ·˘ÙÔ› ∞Ó·ÙÔÏÈÎÔ› ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ıˆÚËıÔ‡Ó Ù˘¯ÂÚÔ›, ηıÒ˜ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó fiÛÔ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈΤ˜ Â›Ó·È ÔÈ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ÌÔχÓÔ˘Ó Ù· ·ÊÙÈ¿ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÔ¯‹». ™ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ÙÔ˘ ıËÙ›· ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, fiÙ·Ó ÌÂÙ¤ıÂÛ ÙÔÓ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ μÂÏÂÚÈ·Ófi ·fi ÙË ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ· ÛÙ· ∫‡ıËÚ·, ÙÔÓ ÚÔ¤ÙÚÂÂ: «Ó· ÙËÚ›˜ Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙȘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ Î·È ÓfiÌÈ̘ ·Ú·‰fiÛÂȘ, ÁÈ·Ù› ı· ÏÔÁÔ‰ÔÙ‹ÛÂȘ ÛÙÔ £Âfi Î·È ÛÙË ÌÂÙÚÈfiÙËÙ¿ Ì·˜». ∞ÏÏ¿ Î·È Ë Û‡ÓÔ‰Ô˜ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËΠÙÔ 1672 ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ Ô ¢ÔÛ›ıÂÔ˜, ‚·ÛÈ˙fiÌÂÓË ÛÙȘ ÁÚ·Ì̤Ó˜ ȉÈԯ›ڈ˜ ‰È‰·¯¤˜ ÙÔ˘, Ô˘ ÛÒ˙ÔÓÙ·Ó ·ÎfiÌË, ·¿ÏÏ·Í ·ÈÙÈÔÏÔÁË̤ӷ, ηÙËÁÔÚËÌ·ÙÈο Î·È ·ÓËÁ˘ÚÈο ÙÔÓ ¿Ó‰Ú· ·fi οı ηÙËÁÔÚ›· ηςÈÓÔÊÚÔÛ‡Ó˘, ·Ó·ÊˆÓÒÓÙ·˜ Ì ÂÏÏËÓÔÚ‹ ÙÚfiÔ ÛÙÔ Ì¤ÛÔÓ Ù˘ ‰‡ÛÎÔÏ˘ ÂΛӢ ·Ó¿ÎÚÈÛ˘: «∏ ÁË ÙˆÓ ƒˆÌ·›ˆÓ… Â›Ó·È ·ÎfiÌË ·È¯Ì¿ÏˆÙË Î·È Ù·Ï·ÈˆÚÂ›Ù·È ÔÏfiÎÏËÚË fiÛÔ ÔÙ¤ ̤¯ÚÈ ÙÒÚ· ‰ÂÓ Â›¯Â ٷϷȈÚËı› ·fi οÔÈ· ÂÍÔ˘Û›·. ∞ÏÏ¿ ¤¯Ô˘Ó ÓÈ΋ÛÂÈ ÙfiÛÔ Ôχ ÙÔ Êfi‚Ô Î·È ÙȘ ·ÂÈϤ˜, Ô˘ Ï¿ÌÔ˘Ó Û·Ó Ì¿ÚÙ˘Ú˜ fi¯È ÌfiÓÔ Î¿ı ̤ڷ, ·ÏÏ¿ Î·È Î¿ı ÒÚ· Î·È Î¿ı ÛÙÈÁÌ‹, Î·È ¤ÙÛÈ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó Ù¤ÙÔÈ· ηٷÈÁ›‰·, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔÈ Î·È ÌfiÓÔ ÛÙÔ ¿ÎÔ˘ÛÌ¿ Ù˘ ÊÚ›ÙÙÔ˘Ó Î·È ·ÔÚÔ‡Ó». ∞˘Ù¿ ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÛÙË Û‡ÓÔ‰Ô ÂΛÓË Ì ‰¿ÎÚ˘· Î·È ·›Ì·, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô ‰ÈÎfi˜ Ì·˜ ª¿ÚÎÔ˜ ƒÂÓȤÚ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ÂÈϤÔÓ ˘fi„Ë ÙÔ˘ ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÂÚȤÙÂȘ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡ ¿Ó‰Ú·. √ §Ô‡Î·ÚȘ ¤ÁÈÓ ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ¤ÌÙË ÊÔÚ¿ ÙÔ 1637. ™ÙÔ ÌÂٷ͇, fï˜, ÔÈ Ê›ÏÔÈ Î·È Û‡ÌÌ·¯Ô› ÙÔ˘ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi ›¯·Ó ·ÏÏ¿ÍÂÈ. ∂›¯Â ‹‰Ë ηٷʤÚÂÈ ·fi ÙÔ 1627 Ó· ʇÁÔ˘Ó ÔÈ πËÛÔ˘›Ù˜ ·fi ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ·ÏÏ¿, ÂÓÒ ÔÈ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ Î·È Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜ Û˘Ó¤¯È˙·Ó Ó· ÙÔÓ ÔÏÂÌÔ‡Ó Ì οı ÙÚfiÔ, Ë ∞ÁÁÏ›·, ÚÔÛÂÁÁ›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ηıÔÏÈÎÔ‡˜, ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ӷ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙÔ ‰ÈÎfi Ì·˜ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Î·È Ë μÂÓÂÙ›·, ηıÒ˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ηӤӷ Û˘ÌʤÚÔÓ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ, ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ›Û˘ Ó· ÙÔÓ ÚÔÛٷهÂÈ, ÂÓÒ Ô ÌÔÓ·‰ÈÎfi˜ ÙÔ˘ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ‹˜ ∫ÔÚÓ‹ÏÈÔ˜ ÿÁ· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û ı¤ÛË Ó· ·ÓÙÈÛÙ·ı› ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÈÛ¯˘ÚÔ‡˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘.
√ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ÙfiÙ ·Ó·˙‹ÙËÛ ¿ÏÏÔ Û‡ÌÌ·¯Ô, ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ™Ô˘Ë‰›·˜ °Ô˘ÛÙ¿‚Ô ∞‰fiÏÊÔ26, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ ·ÎÌ‹ Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ Î·È Ù˘ ‰fiÍ·˜ ÙÔ˘. ΔÔ˘ ¤ÁÚ·„ ÂÈÛÙÔÏ‹ Î·È ÙÔÓ ÚÔ¤ÙÚ ӷ ÛÙ›ÏÂÈ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ·ÓÙÈÚfiÛˆfi ÙÔ˘. √ ‹Úˆ·˜ ÙˆÓ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ıËΠÚfiı˘Ì· ÛÙËÓ ÚfiÛÎÏËÛË Î·È Ô ·ÓÙÈÚfiÛˆfi˜ ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˜ ™ÙÚ·Û‚Ô‡ÚÁÔ˜ ¤ÊÙ·Û ÙÔ 1632, ʤÚÓÔÓÙ·˜ Ì·˙› ÙÔ˘ ÂÈÛÙÔϤ˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ™Ô˘Ë‰›·˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∫‡ÚÈÏÏÔ. √ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ·¿ÓÙËÛ ·Ì¤Ûˆ˜ ÛÙȘ ÂÈÛÙÔϤ˜ ·˘Ù¤˜, ÂÎÊÚ¿˙ÔÓÙ·˜ ÚÔ˜ ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ ‚·ıÈ¿ ¢ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÓÔÈ· Ô˘ ¤‰ÂÈÍ Û fiÊÂÏÔ˜ Ù˘ ÔÚıfi‰Ô͢ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. √È ÂÏ›‰Â˜ fï˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ Ë Ó¤· ·˘Ù‹ ¤̂·ÛË ‰È·„‡ÛÙËÎ·Ó Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, fiÙ·Ó Ô °Ô˘ÛÙ¿‚Ô˜ ∞‰fiÏÊÔ˜ ÛÎÔÙÒıËΠÛÙÔ §‡Ù˙ÂÓ, ÙÔ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1632. ŸÙ·Ó ÏÔÈfiÓ Ô ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ¤ÌÙË ÊÔÚ¿, ‰ÂÓ Â›¯Â ϤÔÓ ‰›Ï· ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÔ‡˜ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÙfiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ›¯Â ÓÈ΋ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘. ⁄ÛÙÂÚ· ·fi ÂÓ¿ÌÈÛË ¯ÚfiÓÔ Î·ı·ÈÚ¤ıËΠ¿ÏÈ Î·È ı·Ó·ÙÒıËΠ̠‚·ÛÈÏÈ΋ ‰È·Ù·Á‹. ∏ ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ·˘Ù‹ ¤̂·ÛË ÙˆÓ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ ·Ó¿ÁηÛ ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜, Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·Ó ¿ÓÙ· ÚÔÛÙ¿ÙË ·fi ÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi, Ó· ηٷʇÁÔ˘Ó ÛÙË ÁÂÚÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ÙËÓ ÈÔ ÌÂÙÚÈÔ·ı‹ ·fi ÙȘ ‰‡Ô ÌÂÁ¿Ï˜ ηıÔÏÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ÔÈ Ôԛ˜ ÊÈÏÔÓÈÎÔ‡Û·Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ Δ¿ÊÔ˘. ŒÙÛÈ, fiÙ·Ó ÙÔ 1649 ‹Á ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ ÁÂÚÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ™ÌÈÙ, ÁÈ· Ó· ·Ó·ÓÂÒÛÂÈ ÙË Û˘Óı‹ÎË ÂÈÚ‹Ó˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ‰‡Ô ÂÈÎÚ¿ÙÂȘ, Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ·˘Ùfi˜ ·ÚÔ˘Û›·ÛÂ, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, ‰È·ÈÛÙÂ˘Ù‹ÚÈ· ÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ¶·Úı¤ÓÈÔ μ′, Ì ٷ ÔÔ›· ÙÔÓ Â˘¯·ÚÈÛÙÔ‡Û ÁÈ· fiÛ· ›¯Â οÓÂÈ ÁÈ· ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ›ÛÙË. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ¤Ê˘Á ·›ÚÓÔÓÙ·˜ Ì·˙› ÙÔ˘ ÙËÓ ·Ó¿ÏÔÁË ·¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÚÔ˜ ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·. ∂ÓÒ fï˜ Ô ¶·Úı¤ÓÈÔ˜ μ′27 ‰È·ÙËÚÔ‡Û ÊÈÏÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜, ÌÈ· ÛÎÏËÚ‹ ÌÂÚ›‰· ÙˆÓ Î·ıÔÏÈÎÒÓ ¤Ù˘¯Â ‡ÛÙÂÚ· ·fi οÔÈ· ¯ÚfiÓÈ· ÙËÓ ÂÍÔÚ›· Î·È ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. ∏ ÂÛ¯¿ÙË ÙˆÓ ÔÈÓÒÓ Ô˘ ÂÈ‚Ï‹ıËΠ۠·˘Ùfi ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Î·È ÚÈÓ ÛÙÔÓ §Ô‡Î·ÚÈ, Î·È ÛÙÔ ÂӉȿÌÂÛÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· Û ¿ÏÏÔ˘˜, ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ Ë ‰‡Ó·ÌË Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ ›¯Â ÂÚÈ‚¿ÏÂÈ ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ ÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ ¿ÌÌÔ. ŒÙÛÈ, Â›Ó·È Î·Ù¿ÏÏËÏË Ë ÛÙÈÁÌ‹ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò ÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ÂÚȤÙÂȘ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ì·˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹.
[82]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¶·Ú·‚È¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ·fi ÙËÓ ¶‡ÏË ΔÔ ·Ú¯ÈÎfi ΛÌÂÓÔ ÙˆÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ Ô˘ ·Ú·¯ÒÚËÛÂ Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë °ÂÓÓ¿‰ÈÔ Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰È·‰fi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ôχ ÈÔ ÛÔ˘‰·›Ô ·fi ÙÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÛÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ‰ÈÓfiÙ·Ó Û οı ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Î·È ÙËÓ ·Ó¿Ï˘Û‹ ÙÔ˘ ÙË ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜. ∞˘Ùfi Û˘ÌÂÚ·›ÓÔ˘Ì ·Ú¯Èο ·fi ÙËÓ ÂÚ›ÏË„Ë ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ô˘ Ì·˜ ‰È¤ÛˆÛÂ Ô ºÚ·ÓÙ˙‹˜: «Œ‰ˆÛÂ Î·È ÁÚ·Ù¤˜ ÂÓÙÔϤ˜ Ó· ÌËÓ ÂÓԯϋÛÂÈ Î·Ó›˜ ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Ô‡Ù ӷ ÙÔ˘ ÂÓ·ÓÙȈı›, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi˜ Ó· Â›Ó·È ·Ó·›ÙËÙÔ˜ Î·È ·ÊÔÚÔÏfiÁËÙÔ˜ Î·È ·‰È¿ÛÂÈÛÙÔ˜ ·fi οı ·ÓÙ›·ÏÔ, Î·È Ó· Â›Ó·È ÂχıÂÚÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ Êfi√ ªÔ˘Ú¿Ù °′ ·fi ÚÔ˘˜ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È ÔÈ ÂfiÌÂÓÔÈ ·ÙÚȿگ˜ ÁÈ· ¿ÓÙ·, ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË Î·ıÒ˜ Î·È ÔÈ ·Ú¯ÈÂÚ›˜ Ô˘ ˘¿ÁÔÓÙ·È Û ·˘ÙfiÓ». ‚È‚Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1808. ™Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 16Ô˘ ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, ·fi ÙËÓ ¤Ú¢ӷ Ô˘ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ·Ú¯ÈÎfi ·ÈÒÓ· Ô ªÔ˘Ú¿Ù °′ ΛÌÂÓÔ fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ô ™ÂÏ›Ì ∞′, ÂȂ‚·È҉ȷΈ̈‰Ô‡Û ıËΠfiÙÈ Û ·˘Ùfi ˘‹Ú¯Â ÂÈϤÔÓ ¤Ó·˜ fiÚÔ˜, ۇ̷ÓÔȯٿ ÙȘ ʈӷ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ ‰ÂÓ ÌÔÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙÔ˘ ÚÔ‡Û·Ó ÔÙ¤ Î·È Ì η̛· ÚfiÊ·ÛË Ó· ÌÂÙ·ÙÚ·Ô‡Ó ¿· Ó· ˆı‹ÛÂÈ ÙË ¢‡ÛË ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Û Ù˙·ÌÈ¿ ÙˆÓ Ìˆ·ÌÂı·ÓÒÓ. ªÈ· ÌÈÎÚ‹ Û‡ÁÎÚÈÛË ÙˆÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Ì fiÚˆÓ ·˘ÙÒÓ Ì ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘ ‚›ÛË̘ ·ÈΤ˜ Ú·Ù›Ô˘, ÔÈ Ôԛ˜ ‹‰Ë ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËηÓ, ·ÚΛ ÁÈ· Ó· ·ÔÊ¿ÛÂȘ. ‰Â›ÍÂÈ ÙË ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ‰È·ÊÔÚ¿ Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÂٷ͇ SCALA/HERITAGE IMAGES ÙÔ˘˜. ΔÔ ·Ú¯ÈÎfi ΛÌÂÓÔ ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙ fiÙÈ Ô ·ÙÚȿگ˘ ‹Ù·Ó ·‰È¿ÛÂÈÛÙÔ˜, οÙÈ Ô˘ ÙÔ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·ıfiÏÔ˘. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÙÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ ÂÚÈ›¯Â ÌÈ· ‰È¿Ù·ÍË Ô˘ ·Ó¤ÊÂÚ fiÙÈ Ô ·ÙÚȿگ˘ ‹Ù·Ó ·ÌÂٷΛÓËÙÔ˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÚÂȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, ηٿ ÙȘ Ôԛ˜ ı· ·Ô‰ÂÈÎÓ˘fiÙ·Ó ¤ÓÔ¯Ô˜: ·Ó ηٷ›Â˙ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜, ·Ó ·Ú·‚›·˙ ÙÔ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ÓfiÌÔ Î·È ·Ó Úfi‰È‰Â ÙÔÓ ËÁÂÌfiÓ·. º˘ÛÈο, Ë ÂÏ·ÛÙÈ΋ ÂÚÌËÓ›· Ô˘ Âȉ¤¯ÔÓÙ·Ó ÔÈ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ηٷÚÁÔ‡Û ÂÓÙÂÏÒ˜ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ·‰È¿ÛÂÈÛÙÔ˘ Ô˘ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ηıÈÂÚÒıËÎÂ. ∂›Û˘, ÙÔ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ ‚ÂÚ¿ÙÈÔ ‰ÂÓ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÚËÙ‹ ··ÁfiÚ¢ÛË ÙÔ˘ ÛÊÂÙÂÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ. ¢È·Î‹Ú˘ÙÙ ‚¤‚·È· fiÙÈ Ô ·ÙÚȿگ˘ Î·È Ô ÎÏ‹ÚÔ˜ ‹Ù·Ó ·ÊÔÚÔÏfiÁËÙÔÈ, fi¯È fï˜ ·fiÏ˘Ù·, fiˆ˜
ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi ΛÌÂÓÔ, ·ÏÏ¿ Ì οÔȘ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ, ÔÈ Ôԛ˜ ‡ÎÔÏ· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÌÂÙ·ÙÚ·Ô‡Ó Û ηÓfiÓ·. √ˆÛ‰‹ÔÙÂ Î·È ÙÔ ÚÒÙÔ Î·È Ù· ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· ‚ÂÚ¿ÙÈ· ·Ú·‚È¿ÛÙËÎ·Ó Â˘ı‡˜ ÂÍ·Ú¯‹˜ Î·È ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó ·fi ÙfiÙ ӷ ·Ú·‚È¿˙ÔÓÙ·È. ∏ ‚·ÛÈÎfiÙÂÚË ·ÈÙ›· ÁÈ’ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ë ·˘ı·ÈÚÂÛ›· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘, ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ÔÔ›· Ô ·ÙÚȿگ˘ ‰ÂÓ Â›¯Â Î·Ó¤Ó·Ó ÙÚfiÔ Ó· ·ÓÙÈÛÙ·ı›. ∞ӷʤڷÌ fiÙÈ ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ ›¯Â Ôχ ÌÂÁ¿ÏÔ Û˘ÌʤÚÔÓ Ó· ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ fiÛÔ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙË̤ӈÓ, ÁÈ·Ù›, ‚ϤÔÓÙ·˜ ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË Ó· ÍÂÛËÎÒÓÂÙ·È Û˘Ó¯Ҙ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘, ηٷϿ‚·ÈÓ fiÙÈ ‰ÂÓ ¤Ú ӷ ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ηٷÎÙË̤ÓÔ˘˜ ·ÊÔÚÌ‹ Ó· ÂȉÈÒÍÔ˘Ó ÙËÓ ¤ÓˆÛË Ì ÙÔ˘˜ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ¯ıÚÔ‡˜ ÙÔ˘. ∫·ıÒ˜ fï˜ ÂÍÂÙ¿˙·Ì ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ §Ô˘Î¿Úˆ˜, ÂÍËÁ‹Û·Ì fiÙÈ ·˘Ùfi˜ Ô Êfi‚Ô˜ ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË Â›¯Â ÂÎÏ›„ÂÈ Ôχ ÓˆÚ›˜. ◊‰Ë ·fi ÙÔ 1509 Ë μÂÓÂÙ›· ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·Û ӷ ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ Ó· Û˘ÌÌ·¯‹ÛÂÈ Ì ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ¿· Î·È Ï›ÁÔ ·ÚÁfi∞ 8.000 ‰Ô˘Î¿Ù·, ÁÈ· Ó· ÙÂÚ· Ó· ÏËÚÒÛÂÈ ÛÙÔÓ ™ÂÏ›Ì ∞′ ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· Ù˘ ∫‡ÚÔ˘. ¶ÂÚ›Ô˘ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· η̛· ·ÓËÛ˘¯›· ‰ÂÓ ÚÔÍÂÓÔ‡Û·Ó ÛÙÔ ‰È‚¿ÓÈ Ë ËıÈ΋ Î·È Ë ÔÏÈÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ¿·. ∞ÓÙ›ıÂÙ· ÔÈ Ì¿Ù·È˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ Ô˘ ·˘Ùfi˜ η٤‚·ÏÏ ÁÈ· Ó· ÛÙÚ¤„ÂÈ ÙË ¢‡ÛË ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ÙÔ Á¤ÏÈÔ Î·È ÙËÓ ÂÚÈÊÚfiÓËÛË ÛÙ· Û˘Ì‚Ô‡ÏÈ· ° ¯Ï‡·˙ ʷÓÂÚ¿ ÙȘ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, ÂÓÒ Ô ªÔ˘Ú¿Ù °′ ·ÈΤ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ô˘ ›¯·Ó ÂΉÔı› ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘. ™ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ ÌfiÓÔ Ô˘ ‹ÍÂÚ·Ó ÁÈ· ÙÔ˘˜ °ÂÚÌ·ÓÔ‡˜ ‹Ù·Ó fiÙÈ ÙÔ˘˜ ÓÈÎÔ‡Û·Ó Û˘Ó¯Ҙ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ›. ∏ ÌfiÓË ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÙfiÙ ÂÈΛӉ˘ÓË ‹Ù·Ó Ë πÛ·Ó›·. ∞ÏÏ¿ ·fi ÙÔÓ ÂfiÌÂÓÔ ·ÈÒÓ· ÂÍ·Ï›ÊıËÎÂ Î·È ·˘Ù‹ Ë ·ÂÈÏ‹. ŒÙÛÈ, fi¯È ÌfiÓÔ ÂͤÏÂÈ„Â ÛÙ·‰È·Î¿ Ô ‚·ÛÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ıˆÚÔ‡Û ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ì·˜, ·ÏÏ¿ ÚԤ΢„·Ó Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È ¿ÏÏ· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· Ô˘ ˘·ÁfiÚ¢·Ó ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ·ÓÙ›ıÂÙË ÔÏÈÙÈ΋. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜, ·Ó¤Ù˘Í·Ó ÊÈÏÈΤ˜ Î·È Û˘ÌÌ·¯ÈΤ˜
√ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™¯ÔÏ¿ÚÈÔ˜ ‹ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ ¤ÁÈÓ ̤۷ Û ̛· ̤ڷ ·fi ‰È¿ÎÔÓÔ˜ ·ÙÚȿگ˘, ÙÔÓ π·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1454.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [83]
Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙËÓ ¶‡ÏË Î·È ¿ÏϘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ΢ڛˆ˜ Ë °·ÏÏ›·. ∏ ¯ÒÚ· ·˘Ù‹, Ë ÔÔ›·, fiˆ˜ ›·ÌÂ, ÚÔÛٿ٢ ·Ó¤Î·ıÂÓ ÙȘ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙÔ˘ ÈËÛÔ˘ÈÙÈÎÔ‡ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜, η٤ÏËÍ fiÚÁ·ÓÔ ÙˆÓ ÂÌ·ıÂÈÒÓ Î·È ÙˆÓ Û˘ÎÔÊ·ÓÙÈÒÓ ÙÔ˘ Î·È ¤ÂÈÛ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË Ó· ηٷȤÛÂÈ Ì ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Î·È Ó· Û˘ÓıÏ›„ÂÈ ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·. ŒÙÛÈ, ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÛÙË Ê˘ÛÈ΋ ·˘ı·ÈÚÂÛ›· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÚÔÛÙ¤ıËÎÂ Î·È ¿ÏÏË ·ÈÙ›· ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·‚›·ÛË ÙˆÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ Ô˘ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′: ÔÈ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ.
¶·Ú·‚È¿ÛÂȘ ·fi ‰Èο Ì·˜ Ï¿ıË ΔÔ Î·ı‹ÎÔÓ fï˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜ ·Ï‹ıÂÈ·˜ Ì¿˜ ·Ó·Áο˙ÂÈ Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘ÌÂ Î·È ÙËÓ ÙÚ›ÙË ·ÈÙ›· ÙÔ˘ ηÎÔ‡ ·˘ÙÔ‡, Ô˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Î·È ‰È‹ÚÎÂÛ Ì οÔÈ· ‰È·Ï›ÌÌ·Ù· Ï›ÁÔ Ôχ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜: ÙË ‰›„· ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ Ì·˜ ÁÈ· ÂÍÔ˘Û›· Î·È ¯Ú‹Ì· ηÈ, Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘, ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÛÙÔȯÂÈÒ‰Ô˘˜ ÌfiÚʈÛ˘ Î·È ÈηÓfiÙËÙ·˜. ÕÏψÛÙ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ì·˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘, Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ·˘Ùfi Ô˘ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ Î·È Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. ™Â ÎÚ›ÛÈ̘ ÛÙÈÁ̤˜ Î·È Û ‰‡ÛÎÔϘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ô ŒÏÏËÓ·˜ ÂΉËÏÒÓÂÈ ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ·ÚÂÙ¤˜, ÛÙȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ fï˜ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ‚›Ô˘ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È ·Ó·Ú΋˜ Î·È ÂÏÏÈ‹˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi ‹ Ì¿ÏÏÔÓ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡, Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÙÔ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ÂıÓÈÎfi Û˘ÌʤÚÔÓ, Û¿ÓÈ· fï˜ ÂÈ̤ÓÂÈ ÛÙËÓ Â˘ı›· Ô‰fi Ô˘ Ô‰ËÁ› Û ·˘Ùfi. ŸÏ· ·˘Ù¿ Ù· ÚÔÙÂÚ‹Ì·Ù· Î·È Ù· ÂÏ·ÙÙÒÌ·Ù· Á›ÓÔÓÙ·È Ê·ÓÂÚ¿ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ì·˜ ˘Ôı¤ÛÂˆÓ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. 줂·È·, ‹Ù·Ó ·ÍÈÔı·‡Ì·ÛÙÔ˜ Ô ·ÙÚȿگ˘ πˆ¿Û·Ê ∞′, Ô ÔÔ›Ô˜, ÂÓÒ ÈÂ˙fiÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′ Ó· ÂÈÙÚ¤„ÂÈ ÙÔ Á¿ÌÔ ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛË Ì ÙËÓ ˆÚ·›· ¯‹Ú· ÙÔ˘ ‰Ô‡Î· Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ·Ó Î·È ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â ηӤӷ˜ ÏfiÁÔ˜ Ó· ¿ÚÂÈ ‰È·˙‡ÁÈÔ Ô ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛ˘ ·fi ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘, ¤ÌÂÈÓ ӷ ·ÚÓ›ٷÈ. ŸÙ·Ó ÏÔÈfiÓ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡ ÂΉÈÒ¯ıËΠ·fi ÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ Î·È Î·ı·ÈÚ¤ıËÎÂ Î·È Â͢‚Ú›ÛÙËÎÂ, ÂÓÒ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ›¯Â ‰È·Ù¿ÍÂÈ Ó· ÙÔ˘ Îfi„Ô˘Ó Ù· Á¤ÓÈ·, ÊÒÓ·˙ ηıÒ˜ ÂÎÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó Ë ‚¿Ú‚·ÚË ·˘Ù‹ ÚÔÛÙ·Á‹: «Ÿ¯È ÌfiÓÔ Ù· Á¤ÓÈ·, ·ÏÏ¿ Î·È Ù· ¯¤ÚÈ· Î·È Ù· fi‰È· Î·È ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÌÔ˘ Îfi„Ô˘Ó ÁÈ· ¯¿ÚË Ù˘ ·Ï‹ıÂÈ·˜. ¢ÂÓ ı· ·Ú¤‚·ÈÓ· ÔÙ¤ ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Â›Ì·È Ê‡Ï·Î·˜ Î·È ÚÔÛÙ¿Ù˘». ∞ÍÈÔı·‡Ì·ÛÙÔ˜ ›Û˘
[84]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [85]
Â›Ó·È Î·È Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÂÎÎÏËÛȿگ˘, Ô ÏfiÁÈÔ˜ ª¿ÍÈÌÔ˜, Ô˘ ¤ÁÈÓ ·ÚÁfiÙÂÚ· ·ÙÚȿگ˘. ∞˘Ùfi˜, ·ÊÔ‡ ¤ÛÙÚ„ ٷ ‰ÒÚ· Ô˘ ÙÔ˘ ¤‰ˆÛ·Ó ÁÈ· Ó· ÌÂٷ›ÛÂÈ ÙÔÓ πˆ¿Û·Ê, ·¿ÓÙËÛ fiÙÈ ‰ÂÓ ı· ·Ú·‚›·˙ ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ Ù˘ ›ÛÙ˘ ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ Ó· Âı¿ÓÂÈ Î·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ¤ÎÔ„·Ó ÙË Ì‡ÙË. ÕÍÈÔÈ ÂıÓÈ΋˜ ¢ÁÓˆÌÔÛ‡Ó˘ ˘‹ÚÍ·Ó Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ∏Ú·ÎÏ›·˜ Î·È ÔÈ ·Ú¯È›ÛÎÔÔÈ ∫·ÈÛ·Ú›·˜ Î·È ∂ʤÛÔ˘ Î·È ¿ÏÏÔÈ ÈÂڈ̤ÓÔÈ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÂÓ ‰¤¯ÙËÎ·Ó Û η̛· ÂÚ›ÙˆÛË Ó· ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ÛÔ˘Ó ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÙÔÓ ƒ·Ê·‹Ï ∞′, ¤Ó·Ó ¿ÓıÚˆÔ ·ÌfiÚʈÙÔ Î·È Ì¤ı˘ÛÔ, Ô˘ ÙÔÓ Â›¯Â ÂÈ‚¿ÏÂÈ Ô ªˆ¿ÌÂı μ′. ΔÂÏÈο, ˘Ô¯Ú¤ˆÛ·Ó ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ Ó· ÂÈÙÚ¤„ÂÈ ÙËÓ ÂÎÏÔÁ‹ ¿ÏÏÔ˘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ ¿Ú¯ÔÓÙ·, ÙÔ˘ ÛÔÊÔ‡ ª·Í›ÌÔ˘, Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚıËΠÚÈÓ, Î·È ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ ÚÔ˜ ÙÔ ‰fiÁË Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ·Ó·Ï‡Û·Ì ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜. ◊ Ò˜ Ó· ÌËÓ Î·˘¯Ëıԇ̠ÁÈ· ÙÔ Ì·ÚÙ˘ÚÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ ÙˆÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ §Ô˘Î¿Úˆ˜, ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ ÙÔ˘ ∫ÔÓÙ·Ú‹, ¶·ÚıÂÓ›Ô˘ μ′ Î·È ¶·ÚıÂÓ›Ô˘ °′28, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ì ÌÈ· ϤÍË Ó· ÛÒÛÔ˘Ó ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÚÔÙ›ÌËÛ·Ó ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ, ·ÓÙ› Ó· ··ÚÓËıÔ‡Ó ÙËÓ ·ÙÚÔ·Ú¿‰ÔÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘˜; ∞Ó ÔÈ ÈÂڿگ˜ ·˘ÙÔ› ¤‰ÂÈÍ·Ó fiÙÈ ‹ÍÂÚ·Ó Ó· Âı·›ÓÔ˘Ó ÁÈ· ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜, ¿ÏÏÔÈ ¤‰ÂÈÍ·Ó fiÙÈ ÁÓÒÚÈ˙·Ó Ó· ‰ÈÔÈÎÔ‡Ó ¿ÚÈÛÙ· ÙȘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ˘Ôı¤ÛÂȘ, fiˆ˜ Ô πÂÚÂÌ›·˜ μ′, Ô ™·ÌÔ˘‹Ï ∞′ Î·È ¿ÏÏÔÈ ·Á·ıÔ› ¿Ó‰Ú˜ ·ÏÏ¿ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÁÓˆÛÙÔ›. ∏ πÂÚ¿ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÛÙȘ ‰‡ÛÎÔϘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ Ê¿ÓËΠ›Û˘ ·ÓÙ¿ÍÈ· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜. ŸÙ·Ó ÙÔ 1657 ··Á¯ÔÓ›ÛÙËÎÂ Ô ·ÙÚȿگ˘ ¶·Úı¤ÓÈÔ˜ °′,, Ë ¶‡ÏË, Ô˘ ‰ÂÓ ·ÚÎÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙÔ ·‰›ÎËÌ· ·˘Ùfi, ı¤ÏËÛÂ, ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓË ÛÙË ‰È΋ Ù˘ ÁÓÒÌË, Ó· ·Ó‚¿ÛÂÈ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ Î¿ÔÈÔÓ Â›ÛÎÔÔ °¿ÓÔ˘ Î·È ÃÒÚ·˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ·Ó¿ÍÈÔ˜ ÁÈ’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÙÈÌ‹. √È ¤ÓÙÔÓ˜, fï˜, ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙÔ˘ ÎÏ‹ÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ‚›·˜ Ô˘ ·Û΋ıËΠÛÙË Û˘Ó›‰ËÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ·Ó¿ÁÎ·Û·Ó ÙÔÓ ÂÈ‚¿ÙË ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ Ó· ·ÔÌ·ÎÚ˘Óı› ‡ÛÙÂÚ· ·fi 12 ̤Ú˜. ∏ Û‡ÓÔ‰Ô˜, ·ÊÔ‡ ηٿÊÂÚ ӷ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙË Û˘Ó·›ÓÂÛË Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÁÈ’ ·˘Ùfi, Û˘Ó¤Ù·ÍÂ Î·È ˘¤ÁÚ·„ ¤Ó· ΛÌÂÓÔ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó¤ÊÂÚ fiÙÈ Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ıÚfiÓÔ˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ›¯Â Ì›ÓÂÈ ¯ˆÚ›˜ ·Ú¯ËÁfi, ÂÂȉ‹ ηٷ‰ÈοÛÙËΠ¿‰Èη Ô Ì·Î¿ÚÈÔ˜ ¶·Úı¤ÓÈÔ˜. √È ·Ú¯ÈÂÚ›˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ÌÂÁ·ÏÔÌ¿ÚÙ˘Ú· °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÙÔ˘ ΔÚÔ·ÈÔÊfiÚÔ˘ Î·È „‹ÊÈÛ·Ó Î·ÓÔÓÈο, ‚Á¿˙ÔÓÙ·˜ ÚÒÙÔ ÙÔÓ ¶·Úı¤ÓÈÔ Ù˘ ¶ÚÔ‡Û·˜, ‰Â‡ÙÂÚÔ ÙÔÓ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜ Î·È ÙÚ›ÙÔ ÙÔÓ ª·Î¿ÚÈÔ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. Δ· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÛÙÔÓ ÎÒ‰Èη Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ŒÓ· Ù¤ÙÔÈÔ Î›ÌÂÓÔ,
Ô˘ Û˘ÓÙ¿¯ıËÎÂ Î·È ˘ÔÁÚ¿ÊÙËÎÂ, ÂÓÒ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌË ˙ÂÛÙfi ÙÔ ÙÒÌ· ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓ›Ô˘ °′ Î·È ÙÔ Í›ÊÔ˜ Ù˘ ÊÔ‚ÂÚ‹˜ ·˘ı·ÈÚÂÛ›·˜ ÎÚÂÌfiÙ·Ó Û ÌÈ· ÎψÛÙ‹ ¿Óˆ ·fi ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ·˘ÙÒÓ, ı· ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙfi ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÛÙ·ıÌ›ÛÂÈ ÔÏÏ¿ ÛÊ¿ÏÌ·Ù·. ¶Ú¤ÂÈ fï˜ Ó· ·Ú·‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ Ù· ÛÊ¿ÏÌ·Ù· ‹Ù·Ó ÔÏ˘¿ÚÈıÌ·. ™‡Ìʈӷ Ì fiÛ· ‹‰Ë ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ, Ë ‚·ÛÈÎfiÙÂÚË ·ÈÙ›· ÙˆÓ Û˘ÌÊÔÚÒÓ ‹Ù·Ó Ë ÔÌ·‰È΋ Ê˘Á‹ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi fiÏˆÓ Û¯Â‰fiÓ ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 15Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·. √È ·ÚÂÎÙÚÔ¤˜ Ô˘ ÚÔÎÏ‹ıËÎ·Ó ·fi ·˘Ùfi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ·ÔηٷÛÙ·ıÔ‡Ó, fiÙ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤‰·ÊÔ˜ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó Ó¤Â˜ ÁÂÓȤ˜ ÌÔÚÊˆÌ¤ÓˆÓ Î·È ¤ÌÂÈÚˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ, ·ÏÏ¿, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓ ÈÛ¯˘ÚÔÁÓˆÌÔÛ‡ÓË Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ Î·È ÙȘ ‡Ô˘Ï˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ Î·ıÔÏÈÎÒÓ, Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛËÌ·ÓÙÈο ÛÙÔÓ ÂÍ¢ÙÂÏÈÛÌfi Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ì·˜ Î·È ÛÙË ÁÚ‹ÁÔÚË Î·Ù¿ÚÁËÛË ÙˆÓ ·Ú¯ÈÎÒÓ Ù˘ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ Î·È ÚÔÓÔÌ›ˆÓ. ¢ÂÓ ı· ÂÍÈÛÙÔÚ‹ÛÔ˘Ì ٷ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ. ∂¿Ó ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· Ô ªÂϤÙÈÔ˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ÙË ÁÂÓÓ·ÈfiÙËÙ· Ó· Ù· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ, ÁÈ·Ù› Ó· ÙÔ Î¿ÓÔ˘Ì ÂÌ›˜ Û‹ÌÂÚ·, ÙÒÚ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÎÏ›„ÂÈ ÔÏϤ˜ ·fi ÙȘ ·Û¯‹ÌȘ ÂΛӘ; ÕÏψÛÙ ÔÈ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Ì¿ÏÏÔÓ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Î·È ÌfiÓÔ Ë Û˘ÓÔÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ·ÚΛ ÁÈ· Ó· ÏËÚÔÊÔÚ‹ÛÂÈ Â·ÚÎÒ˜ ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ı¤Ì·. ∞fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÙÔ 1461 Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ Î·Ù¤Ï˘Û ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù˘ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·˜, ÔÏÏÔ› ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ fiÏ˘ ·˘Ù‹˜, ·ÊÔ‡ ‹Úı·Ó ÛÙË ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û·, ı¤ÏËÛ·Ó Ó· ·Ô˙ËÌȈıÔ‡Ó ÁÈ· ÙȘ ÛÙÂÚ‹ÛÂȘ Ô˘ ˘¤ÛÙËÛ·Ó ‰ÈÂΉÈÎÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ ÁÈ· ¤Ó·Ó ÔÌÔÁÂÓ‹ ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ, ÙÔ 1467 Û˘ÎÔÊ¿ÓÙËÛ·Ó ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÙÔ ‰È¿‰Ô¯Ô ÙÔ˘ πˆ¿Û·Ê, ÙÔÓ ª¿ÚÎÔ μ′29 Î·È ¤Ù˘¯·Ó Ó· ·Ó‚¿ÛÔ˘Ó ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ ÙÔ ÌÔÓ·¯fi ™˘ÌÂÒÓ30 ·fi ÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·, Ì ÙÔÓ fiÚÔ fiÙÈ ı· Ï‹ÚˆÓ οı ¯ÚfiÓÔ ÊfiÚÔ 1.000 ¯Ú˘ÛÒÓ Î·È ı· ·Ú·ÈÙÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙË ¯ÔÚËÁ›· Ô˘ ¤·ÈÚÓ ̤¯ÚÈ ÚÈÓ ·fi Ï›ÁÔ Ô ·ÙÚȿگ˘ ·fi ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË. ŒÙÛÈ, 14 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Î·Ù·ÚÁ‹ıËΠÙÔ ·ÌÂٷΛÓËÙÔ Î·È ÙÔ ·ÊÔÚÔÏfiÁËÙÔ ÙÔ˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Ô ÊfiÚÔ˜ ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËΠÛÙ· 1.000 ÊÏÔ˘ÚÈ¿. √ ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ºÈÏÈÔ‡ÔÏ˘ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ÚfiÙÂÈÓÂ Ô ÂÙ‹ÛÈÔ˜ ÊfiÚÔ˜ Ó· ·Ó¤‚ÂÈ ÛÙ· 2.000 ÊÏÔ˘ÚÈ¿ Î·È ÚÔοÏÂÛ ¤ÙÛÈ ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ™˘ÌÂÒÓ, ·ÊÔ‡ ›¯Â ‰È·ÙÂϤÛÂÈ ·ÙÚȿگ˘ ÂÚ›Ô˘ ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·. ΔÔ 1481, fï˜, Ô ‰È·‚fiËÙÔ˜ ƒ·Ê·‹Ï ÚfiÛÊÂÚÂ, ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· 2.000 ¯Ú˘Û¿ Ô˘ ηٷ‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó ÂÙËÛ›ˆ˜, ¿ÏÏ· 500 ˆ˜
√ Ó·fi˜ Ù˘ ∞Á›·˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ™ÔÊ›·˜ ÛÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·. ªÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·˜ ·fi ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′, οÔÈÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ fiÏ˘ ··›ÙËÛ·Ó Ó· ‰Ôı› Ô ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi˜ ıÚfiÓÔ˜ Û οÔÈÔ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙË ÙÔ˘˜. ADAM WOOLFITT/ CORBIS/APEIRON
[86]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
‰ÒÚÔ ÁÈ· Ì›· ÌfiÓÔ ÊÔÚ¿. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô ÊfiÚÔ˜ ·Ó¤‚ËΠÛÙ· 3.000 ¯Ú˘Û¿ ηÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi ·˘Ù¿, Íԉ‡ÔÓÙ·Ó ÔÏÏ¿ ¯Ú‹Ì·Ù· Û ·˘ÏÈÎÔ‡˜, ‚Â˙›Úˉ˜, ¢ÓÔ‡¯Ô˘˜, Á˘Ó·›Î˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Î·È ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔ˘˜, Ì ÙËÓ Â‡ÓÔÈ· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó Î·È ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÔÈ ·ÙÚȿگ˜. ŸÏ· ·˘Ù¿, Ê˘ÛÈο, ‹Ù·Ó Û ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ ˘fiÏÔÈˆÓ ÎÏËÚÈÎÒÓ Î·È, Û ÙÂÏÈ΋ ·Ó¿Ï˘ÛË, Û ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡. ŸÛ· ·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÙÒÚ· ·Ó·ÎÂÊ·Ï·ÈÒÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜, ·ÏÏ¿ ÔÈ ¢˘ÙÈÎÔ› ηıÔÏÈÎÔ› Î·È ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚfiÌÂÓÔÈ ‰ÈËÁÔ‡ÓÙ·È ¯ÂÈÚfiÙÂÚ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ, ·Ó ·˘Ùfi Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ. ΔÔ 1583 Ô πÂÚÂÌ›·˜ μ′, ·ÊÔ‡ ηÙËÁÔÚ‹ıËΠ·fi ÙËÓ ¶‡ÏË ˆ˜ ‰‹ıÂÓ ÊÈÏÔÏ·ÙÈÓÈÛÙ‹˜, ÂÍÔÚ›ÛÙËΠÛÙË ƒfi‰Ô, ÂÓÒ ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ ·Ó¤‚ËÎÂ Ô ¶·¯ÒÌÈÔ˜ μ μ′31, Ô˘ ‹Ù·Ó ·‰ÂÏÊfi˜ ÏÔ‡ÛÈÔ˘ ÂÌfiÚÔ˘ Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ˆÚÔ‰fiÎËÛ ÙÔ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ Ù˘ fiÏ˘ Ì 12.000 ÊÏÔ˘ÚÈ¿. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, Ô ·ÙÚȿگ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜, Ô˘ ¤ÌÂÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ ¤ÁÎÚÈÙÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ÈÂڿگ˜ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú‹ıËÎ·Ó ÛÙÔ ‰È‚¿ÓÈ fiÙÈ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ÂΛÓÔ˜, ÚÒÙÔÓ, ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ·Ó›Î·ÓÔ˜ ηÈ, ‰Â‡ÙÂÚÔÓ, ÂÍ·ÁfiÚ·Û ÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ·Í›ˆÌ· Ì ·ÈÛ¯Ú‹ ‰ˆÚÔ‰ÔΛ·. √ ·ÙÚȿگ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜ ÙÈ̈ڋıËΠÁÈ· ÙËÓ ·˘ı¿‰ÂÈ¿ ÙÔ˘ Ì ÔÈÓ‹, ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ··ÏÏ¿¯ıËΠ·ÊÔ‡ η٤‚·Ï 3.000 ¯Ú˘Û¿. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Ó¤· ·Ú¿ÔÓ· ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙËÓ ¶‡ÏË, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Û˘Ó·›ÓÂÛ ÛÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ÂÈ‚¿ÙË32 ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘, ·ÏÏ¿ ··ÁfiÚ¢Û ÙËÓ ·Ó¿ÎÏËÛË ÙÔ˘ ÂÍfiÚÈÛÙÔ˘ πÂÚÂÌ›·. ŒÙÛÈ, ÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ·Í›ˆÌ· ‚Á‹Î ¿ÏÈ Û ‰ËÌÔÚ·Û›· Î·È ‰fiıËΠÛÙÔ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ºÈÏÈÔ‡ÔÏ˘ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙÔ ‰È·ÁˆÓÈÛÌfi, Ô ÔÔ›Ô˜ ÚfiÛÊÂÚ ÁÈ’ ·˘Ùfi 24.000 ¯Ú˘Û¿. ∫¿ÔÈÔÈ ·Ú¯ÈÂÚ›˜ Û˘Ó¤¯È˙·Ó ÙȘ ÚÔÛ¿ıÂȘ Ó· ·ӷʤÚÔ˘Ó ÛÙÔ ıÚfiÓÔ ÙÔÓ πÂÚÂÌ›·, ·ÏÏ¿ ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ Ù· ηٿÊÂÚÓ·Ó, ı¤ÏËÛ·Ó Ó· ÂÙ‡¯Ô˘Ó ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙËÓ ·Ó·ÁfiÚ¢ÛË ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘ πÂÚÂÌ›· ¡ÈÎËÊfiÚÔ˘. ŒÙÛÈ, ·ÊÔ‡ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ·Ó 40.000 ¯Ú˘Û¿, ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰¤¯ÙËΠ̠¢¯·Ú›ÛÙËÛË ÙÔ ‰ÒÚÔ Î·È ÂÓ¤ÎÚÈÓ ÙËÓ ·›ÙËÛË. ΔfiÙ fï˜ Ô ·ÓÙ›·Ïfi˜ ÙÔ˘˜, ·ÊÔ‡ ¤Ù˘¯Â ̤۷ ÛÙËÓ ·ÂÏÈÛ›· ÙÔ˘ Ó· ÂÈÛÚ¿ÍÂÈ ·fi Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ ›‰ÈÔ ÔÛfi, ¤ÙÚÂÍ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ·¿ÓÙËÛÂ: «√ ¿Ó‰Ú·˜ Â›Ó·È ¿ÚÈÛÙÔ˜ Î·È ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ·fiÏ˘Ù· ¿ÍÈÔ˜, ÁÈ’ ·˘Ùfi ÌÂ Î·Ó¤Ó·Ó ÙÚfiÔ Ó· ÌËÓ ÂÓÔ¯ÏËı›». ΔÔ Î·Îfi ÂȉÂÈÓÒıËΠ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ë ÂÍÔ˘Û›· ¤Ú·Û ·fi ÙÔ˘˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜. ∞fi ÙÔÓ ΔÈÌfiıÂÔ ∞′, Ô˘ ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ·fi ÙÔ 1614 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1622, Ô Ì¤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ∞Ï‹ ·Û¿˜ ˙‹ÙËÛ ÙfiÙÂ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Ã¿ÌÌÂÚ, 100.000 ¯Ú˘Û¿,
Ì ÙË ‰ÈηÈÔÏÔÁ›· fiÙÈ, ÂÂȉ‹ ›¯Â ‰‹ıÂÓ ‰ÈÔÚ›ÛÂÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ù˘ ·ÙÚÈ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ 300 ÌËÙÚÔÔϛ٘, ÂÈÛ¤Ú·Í ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ 300.000 ¯Ú˘Û¿, 1.000 ¯Ú˘Û¿ ·fi οı ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË, fiˆ˜ ˘ÔÏÔÁ›˙ÂÙ·È. √ ·ÙÚȿگ˘ ÌfiÚÂÛ ӷ ··ÏÏ·Á› ·fi ÙÔ ·›ÙËÌ· ÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ 30.000 Ù¿ÏËÚ·. √È πËÛÔ˘›Ù˜, ÁÈ· Ó· Ú›ÍÔ˘Ó ÙÔ ‰È¿‰Ô¯Ô ÙÔ˘ ΔÈÌÔı¤Ô˘ §Ô˘Î¿Úˆ˜, Ífi‰Â„·Ó 40.000 Ù¿ÏËÚ·, ÂÓÒ ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔ› ÙÔ˘˜ ηςÈÓÈÛÙ¤˜ ¤Ù˘¯·Ó ÙËÓ ·ÓfiÚıˆÛË ÙÔ˘ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ Ì ÙËÓ ÏËڈ̋ 180.000 Ù·Ï‹ÚˆÓ. ΔÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÙˆÓ 77 ÂÙÒÓ, ‰ËÏ·‰‹ ·fi ÙÔ 1623 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1700, ¿ÏÏ·Í·Ó ÂÚ›Ô˘ 50 ·ÙÚȿگ˜, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ‰ˆÚÔ‰ÔÎÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·. ŸÏ· ·˘Ù¿ ¤ÁÈÓ·Ó Û ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ηıÒ˜ ·ÊÂÓfi˜ ‰ÈfiÁÎˆÛ·Ó ˘ÂÚ‚ÔÏÈο ÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ¯Ú¤Ô˜, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ¤Î·Ó·Ó ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË Î·È ÙËÓ ¿ÛÎËÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÈÂÚ·ÙÈÎÒÓ ·ÍÈˆÌ¿ÙˆÓ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ıÏÈ‚ÂÚ‹˜ ÂÌÔÚÈ΋˜ Û˘Ó·ÏÏ·Á‹˜. ΔÔ ¯Ú¤Ô˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ¤ÁÈÓ ‰˘Û‚¿ÛÙ·¯ÙÔ Î·È ÔÈ Ê˘Ï·Î›ÛÂȘ ÙˆÓ ·Ú¯ÈÂÚ¤ˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡, Ôχ Û˘ÓËıÈṲ̂Ó˜. ŒÓ·˜ ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ªÔω·‚›·˜, Ô˘ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó μ·Û›ÏÂÈÔ˜, ÂÏ›˙ÔÓÙ·˜ Ó· ··ÏÏ¿ÍÂÈ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ·fi ·˘Ù‹ ÙËÓ ÓÙÚÔ‹, Ï‹ÚˆÛ fiÏ· Ù· ¯Ú¤Ë Ù˘. ªfiÏȘ, fï˜, ¤Ú·Û·Ó 120 ¯ÚfiÓÈ·, Ô ·ÙÚȿگ˘ ™·ÌÔ˘‹Ï ∞′, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· ÌÔÈÚ¿ÛÂÈ ÛÙȘ ÂÈÛÎÔ¤˜ ηْ ·Ó·ÏÔÁ›· Ù· ¯Ú¤Ë ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡ Ô˘ ›¯·Ó Û˘ÛÛˆÚ¢Ù› ÂÎ Ó¤Ô˘, ¤ÏÂÁ fiÙÈ ¤ÁÈÓ·Ó «ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· Î·È ·fi ÙȘ ˘Ú·Ì›‰Â˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘».
ÕÏϘ ·Ú·‚È¿ÛÂȘ Ù˘ ¶‡Ï˘ ΔÔ ·Ú¯ÈÎfi ‚ÂÚ¿ÙÈÔ ‰ÂÓ ·Ú·‚È¿ÛÙËΠÌfiÓÔ Û fi,ÙÈ ·ÊÔÚÔ‡Û ÙÔ ·ÌÂٷΛÓËÙÔ Î·È ÙÔ ·ÊÔÚÔÏfiÁËÙÔ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë. ¶·Ú·‚È¿ÛÙËÎÂ, ›Û˘, Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ fiÚÔ ÂΛÓÔ Ô˘ ·Ó¤ÊÂÚ fiÙÈ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ ÔÙ¤ Î·È Ì η̛· ÚfiÊ·ÛË ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÌÂÙ·ÙÚ·Ô‡Ó Û ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡˜ ÙfiÔ˘˜ Ï·ÙÚ›·˜. √ Ó·fi˜ Ù˘ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ™ÔÊ›·˜, Ô˘ ›¯Â ·Ê·ÈÚÂı› ·fi ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÙË Ì¤Ú· Ù˘ ÕψÛ˘, ÂÍ·ÈÚÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ fiÚÔ. √ ηٷÎÙËÙ‹˜, fï˜, Û‡Ìʈӷ Ì ̷ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙˆÓ Ìˆ·ÌÂı·ÓÒÓ ÈÛÙÔÚÈÔÁڿʈÓ, ÌÂÙ¤ÙÚ„ ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË 12 ÂÎÎÏËۛ˜ Û Ù˙·ÌÈ¿, ÂÓÒ Ô ÁÈÔ˜ Î·È ‰È¿‰Ô¯fi˜ ÙÔ˘ μ·ÁÈ·˙‹Ù μ′ ‰¤Î· Î·È Ô ÁÈÔ˜ Î·È ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ™ÂÏ›Ì ∞′ ¿ÁÓˆÛÙÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ fiÛ˜, Û›ÁÔ˘Ú· fï˜ ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ Î·È ÙȘ ηχÙÂÚ˜ ·fi fiÛ˜ ›¯·Ó ·ÔÌ›ÓÂÈ. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, Ô ™ÂÏ›Ì ∞′ ۯ‰›·Û οÙÈ Ôχ ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔ: ÙË ÛÊ·Á‹ fiÏˆÓ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ô˘ ‰ÂÓ ‹ıÂÏ·Ó Ó· ·Ô‰Â¯ÙÔ‡Ó
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [87]
ÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÛÌfi, ·ÏÏ¿ Ì ÙȘ ÊÈÏ¿Óıڈ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚Â˙›ÚË ¶ÈÚ› ·Û¿ Î·È ÙÔ˘ ÌÔ˘ÊÙ‹ Δ˙ÂÌ·Ï‹ ·ÔÙÚ¿ËÎÂ Ë ÂÎÙ¤ÏÂÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÙÂÚ·ÙÒ‰Ô˘˜ ۯ‰›Ô˘. øÛÙfiÛÔ Ë ·Ú¿ÓÔÌË ÔÈÎÂÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ Û˘Ó¯›ÛÙËΠ۠٤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi, ÒÛÙÂ, ÂÓÒ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ¿ÏˆÛ˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ˘‹Ú¯·Ó Û ·˘Ù‹Ó ÂÚ›Ô˘ 500 Ó·Ô›, Û‹ÌÂÚ· ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÌfiÓÔ ‰‡Ô ÚÔÛʤÚÔÓÙ·È ÁÈ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ Ï·ÙÚ›·. ÃÙ›ÛÙËÎ·Ó ÔÏϤ˜ Ӥ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ ηÈ, ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ∫ÈÔÚÈÏ‹ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ·Û¿ ¯Ù›ÛÙËÎ·Ó ÙfiÛ˜, ÒÛÙÂ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ∫·ÓÙÂÌ›ÚË, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÓfiÌÈ˙·Ó fiÙÈ Ô ‚Â˙›Ú˘ ÂΛÓÔ˜ ¤¯ÙÈÛ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ ·fi ÙÔÓ πÔ˘ÛÙÈÓÈ·Ófi. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ·fi ÙȘ ·Ú¯·›Â˜ ÂÎÎÏËۛ˜ ·ÎfiÌË Î·È ÔÈ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈΤ˜ ‰Ë̇ÙËÎ·Ó Ë Ì›· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏÏË. ∂›‰·Ì fiÙÈ Ô ªˆ¿ÌÂı μ′ ›¯Â ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ·Ú¯Èο ÛÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Ó·fi ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψÓ. ∞ÏÏ¿ Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô ·ÙÚȿگ˘ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ÙÔÓ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ Î·È Ó· ¿ÂÈ ÛÙÔ Ó·fi Ù˘ ¶·Ì̷ηڛÛÙÔ˘, ÂÓÒ Ô Ó·fi˜ ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ ÁÎÚÂÌ›ÛÙËÎÂ Î·È ÛÙ· ÂÚ›ȿ ÙÔ˘ ¯Ù›ÛÙËΠ٤ÌÂÓÔ˜ Ô˘ ʤÚÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ηٷÎÙËÙ‹. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÙÔ 1595 ηٷϋÊıËΠ·fi ÙÔ˘˜ ηٷÎÙËÙ¤˜ Î·È Ô Ó·fi˜ Ù˘ ¶·Ì̷ηڛÛÙÔ˘,
Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÂÙ·ÙÚ¿ËΠ۠ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎfi Ù¤ÌÂÓÔ˜, Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ºÂÙȤ Δ˙·ÌÂÛ›. ΔÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ÌÂٷʤÚıËΠÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, ÛÙËÓ •˘ÏfiÔÚÙ·, Î·È Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ƒ·Ê·‹Ï μ′ (1603-1608), ÛÙÔÓ Ù·ÂÈÓfi Ó·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘33, ÛÙÔ ¢ÈÏÔÊ·Ó¿ÚÈ, fiÔ˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. ŸÏ· ·˘Ù¿ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙËÓ Ôχ ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈÊÚfiÓËÛË Ô˘ ¤‰ÂÈÍÂ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÚÔ˜ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·. ŒÙÛÈ, ·fi ·˘Ù¿ ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ηٷϷ‚·›ÓÔ˘Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó Ô‡Ù ٷ ÚÔÓfiÌÈ· Ô˘ ›¯Â ‰ÒÛÂÈ Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜ ·Ú¯Èο ÛÙÔÓ ·ÓÒÙ·ÙÔ ¿Ú¯ÔÓÙ· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·‰›ÎË ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓ›Ô˘ °′ Û ı¿Ó·ÙÔ, Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ·Ê·›ÚÂÛ ·fi ÙÔÓ ·Ú¯ËÁfi ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ÂÓıÚÔÓ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, ‰Èη›ˆÌ· Ô˘ ›Û¯˘Â ̤¯ÚÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹, ÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ë ÂÓıÚfiÓÈÛË ·˘Ù‹ ı· ÁÈÓfiÙ·Ó ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ·fi ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË. ¢‡Ô ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ·Ê·ÈÚ¤ıËΠ›Û˘ ·fi ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ÊÔÚ¿ÂÈ ÙÔ ÏÂÁfiÌÂÓÔ ÛÎÈ¿‰ÈÔ, ¤Ó· ·fi Ù· ‰È·ÎÚ·ÙÈο ÛËÌ›· ÙÔ˘ ·ÍÈÒÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜, ÙÔ˘ ··ÁÔÚ‡ıËΠӷ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ¶‡ÏË Û˘Óԉ¢fiÌÂÓÔ˜ ·fi 12 ·Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘˜, ÚÔÓfiÌÈÔ Ô˘ ÙÔ˘ ‰fiıËΠ¿ÏÈ ·ÚÁfiÙÂÚ·.
ΔÔ ºÂÙȯȤ Δ˙·Ì›. √ ·ÙÚȿگ˘ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜ ¿ÏÏ·Í ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Î·È ·fi ÙÔ Ó·fi ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψÓ, Ô˘ ÙÔÓ Â›¯Â ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ Ô ªˆ¿ÌÂı μ′, ‹Á ÛÙÔ Ó·fi Ù˘ ¶·Ì̷οÚÈÛÙÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ ÙÔ 1595 ÌÂÙ·ÙÚ¿ËΠ۠Ù˙·Ì›, Î·È ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠºÂÙȯȤ. GIAN BERTO VANNI/ CORBIS/APEIRON
[88]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Î¿ÔÈˆÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ·È‰Â›· ªÂ ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ù·ÂÈÓÒıËÎÂ, ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, Ë ∂ÎÎÏËÛ›· Ì·˜ ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ·Èٛ˜ Î·È ÂÈÚÔÛı¤Ùˆ˜ ·fi Ù· Ï¿ıË ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓ Ù˘. ∂›‰·Ì fï˜ fiÙÈ ÔÏÏÔ› ·ÙÚȿگ˜ Î·È ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ πÂÚ¿ ™‡ÓÔ‰Ô Ê¿ÓËÎ·Ó ·ÓÙ¿ÍÈÔÈ Ù˘ ˘„ËÏ‹˜ ÙÔ˘˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ Î·È ·Ó·Ê¤Ú·Ì ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·Ô‰Â›ÍÂȘ ÁÈ’ ·˘Ùfi, ÛÙȘ Ôԛ˜ ¢¯·Ú›ÛÙˆ˜ ı· ÚÔÛı¤Ù·ÌÂ Î·È ¿ÏϘ. ∫¿ÔÈÔÈ ÚÔÓfiËÛ·Ó ÁÈ· ÙË ‰ËÌfiÛÈ· ·È‰Â›·, ΢ڛˆ˜ ·fi ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ·fi ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÂÍ‹˜. ŸÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ÊÔÚ¿ Ô ÛÔÊfi˜ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ §Ô‡Î·ÚȘ, ÙÔ 1624, ›‰Ú˘Û ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ ÚÒÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi
Ù˘ÔÁÚ·Ê›Ô. √ ∫ÂÊ·ÏÔÓ›Ù˘ ÌÔÓ·¯fi˜ ¡ÈÎfi‰ËÌÔ˜ ªÂÙ·Í¿˜ ·ÁfiÚ·Û ÙÔ Ù˘ÔÁÚ·ÊÂ›Ô ·˘Ùfi ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ Î·È, ·ÊÔ‡ ÙÔ ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÛÙË ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û·, ÂÚÁ¿ÛÙËΠÂΛ ÁÈ· οÔÈÔ ‰È¿ÛÙËÌ·, ÁÈ· Ó· ‰È·ÊˆÙ›ÛÂÈ ÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ Ï‹ÚˆÌ· Ì ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, fï˜, ÔÈ πËÛÔ˘›Ù˜ ηٿÊÂÚ·Ó ÌÂ Û˘ÎÔÊ·Óٛ˜ Ó· ηٷÛÙÚ·Ê› ÙÔ Ù˘ÔÁÚ·ÊÂ›Ô ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜. ÕÏÏÔ˜ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜, Ô ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ∂′, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔ 1749, Ì ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÎÏËÚÈÎÒÓ Î·È Ï·˚ÎÒÓ ›‰Ú˘Û ÛÙÔÓ Õıˆ Û¯ÔÏ‹ «Ù¤ÙÔÈ· Ô˘, ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ °Ú·ÈÎÔ‡˜, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ˘¿ÚÍÂÈ Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·», Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ™¤ÚÁÈÔ ª·ÎÚ·›Ô. ™ÙË Û¯ÔÏ‹ ·˘Ù‹ ÚÔÛοÏÂÛ·Ó ˆ˜ ‰¿ÛηÏÔ Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ÙÔÓ ∂˘Á¤ÓÈÔ μÔ‡ÏÁ·ÚË, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤‚·Ï ٷ ÚÒÙ· ıÂ̤ÏÈ· Ù˘ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˘ ¿ÓıËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ¢›‰·ÛΠÛÙ· ÂÏÏËÓÈο ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÙË ÏÔÁÈ΋ Î·È ÙË ÌÂÙ·Ê˘ÛÈ΋, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÓÂfiÙÂÚ˜ ıˆڛ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, fiˆ˜ Î·È ıÂÔÏÔÁ›· Î·È ÚËÙÔÚÈ΋. ¶¤ÓÙ ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, fï˜, Ô ∂˘Á¤ÓÈÔ˜, ·ÂÏÈṲ̂ÓÔ˜ ·fi ÙȘ ÔÏϤ˜ Ì˯·ÓÔÚڷʛ˜ ÙˆÓ ÌÔÓ·¯ÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ›ÛÙ¢·Ó fiÙÈ ·˘Ù¿ Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·Ó ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ˆÊÂÏÔ‡Û·Ó, ·Ú·ÈÙ‹ıËÎÂ Î·È ¤Ê˘Á ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∂›Û˘ Ï˘ËÚfi Â›Ó·È fiÙÈ Ô ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ∂ ∂′, ÂÓÒ Â¤‰ÂÈÍ ·ÍȤ·ÈÓÔ ˙‹ÏÔ ÁÈ· ÙËÓ ·È‰Â›· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜, ·‡ÍËÛ ˆÛÙfiÛÔ ÙÔ ¯Ú¤Ô˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ·fi 500 Ô˘ÁÁÈ¿ Û 1.000, ‰ËÏ·‰‹ Û 500.000 ÁÚfiÛÈ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, ÚfiÛıÂÛ ÛÙÔ Î·ıÈÂڈ̤ÓÔ ·fi ·ÏÈ¿ ÂÛΤÛÈ, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙÔ ÔÛfi Ô˘ ηٷ‚·ÏÏfiÙ·Ó Ì›· ÊÔÚ¿ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓıÚfiÓÈÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë, Î·È ÛÙÔ ÊfiÚÔ Ô˘ ÏËÚˆÓfiÙ·Ó ÂÙËÛ›ˆ˜, ¿ÏÏÔ, ÙÚ›ÙÔ ÊfiÚÔ, ›Û˘ ÂÙ‹ÛÈÔ, ÙÔ ÏÂÁfiÌÂÓÔ ÊfiÚÔ Ù˘ ÂÈ·ڈÛ˘ (ÛÙ· ÙÔ˘ÚÎÈο ÌԢηڤÚ). ∂·ÓÂÚ¯fiÌ·ÛÙ fï˜ ÛÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Î¿ÔÈˆÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ·È‰Â›·. √ ™ÂÚ·ÊÂ›Ì μ′, ÙÔ 1757, ·Á·Ô‡Û ÙÔ˘˜ ÌÔÚʈ̤ÓÔ˘˜ Î·È ¯·ÈÚfiÙ·Ó Ó· ÌÈÏ¿ Ì·˙› ÙÔ˘˜, ϤÂÈ Ô ™¤ÚÁÈÔ˜ Ô ª·ÎÚ·›Ô˜, Î·È Â›¯Â ÙËÓ Â˘·ÈÛıËÛ›· Ó· ÙÔ˘˜ ÙÈÌ¿. ∞Ó·ıÂÚÌ·›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ˙‹ÏÔ Ù˘ πÂÚ¿˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ, «·ÊÔ‡ ‰È¤Ù·Í ¯ÔÚËÁ›· ·fi ÎÔÈÓfi ¤Ú·ÓÔ fi¯È ÌÈÎÚ‹˜ ·Í›·˜ Î·È ÂȂ‚·›ˆÛ Ì ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ÁÚ¿ÌÌ·, ¤ıÂÛ ٷ ıÂ̤ÏÈ· ÌÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ›‰Ú˘ÛË Û¯ÔÏ‹˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ Û ·˘Ù‹ Ù¤ÛÛÂÚȘ ‰·ÛοÏÔ˘˜ ÁÈ· οı ÂÈÛÙ‹ÌË Î·È Ì¿ıËÛË. Œ‰ÂÈÍ ÂӉȷʤÚÔÓ Î·È ÁÈ· ÙË Û¯ÔÏ‹ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜, ʤÚÓÔÓÙ·˜ ÁÈ· ‰¿ÛηÏÔ ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ·fi ÙÔ ª¤ÙÛÔ‚Ô. ∞ÊÔ‡ ÙÔÓ Î·ÏˆÛfiÚÈÛÂ, ÙÔÓ Ù›ÌËÛÂ Î·È Ì ٷ ÔÏÏ¿ ÙÔÓ ¤ÂÈÛÂ, ÙÔÓ ÙÔÔı¤ÙËÛ ÂΛ, ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÛÔÊfiÙ·ÙÔ˘ ·ÚÈÔ˘ ∂˘ÁÂÓ›Ô˘, Ô˘ ›¯Â ·Ú·ÈÙËı› ·fi ·˘Ù‹Ó. ΔÔ ÛÔ˘‰·›Ô ∂˘Á¤ÓÈÔ, ·ÊÔ‡ ÙÔÓ Í·Ó¿ÛÙÂÈÏ ·fi ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ı·˘Ì¿˙Ô-
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [89]
ÓÙ¿˜ ÙÔÓ ˘ÂÚ‚ÔÏÈο Î·È ÙÈÌÒÓÙ·˜ ÙÔÓ, ÙÔÓ ¤Î·Ó ‰¿ÛηÏÔ ÛÙË Û¯ÔÏ‹ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘». ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi, ÌÈÏÒÓÙ·˜ Ì ˘ÂÚ‚ÔϤ˜, Û˘ÌÂÚ·›ÓÂÈ: «ŒÙÛÈ, ÛÙÔÓ ÙÚ›ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘, ÙËÓ ·ÚÔÈΛ· ÙÔ˘ º·Ó·Ú›Ô˘ ÙËÓ ¤Î·Ó ∞ıËÓfiÔÏË. ∂Λ Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ ‰›‰·ÛΠıÂÔÏÔÁ›·, Ô ¢ˆÚfiıÂÔ˜ ‰›‰·ÛΠÊÈÏÔÛÔÊ›·, ÂΛ Ô ∫ÚÈÙ›·˜ ÚËÙÔÚÈ΋, ÂΛ Ô ∞Ó·Ó›·˜ ÏÔÁÈ΋ Î·È Ï‹ıÔ˜ ¿ÏÏˆÓ ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ Î·È ÛÌ‹ÓÔ˜ ÊÈÏÔÏfiÁˆÓ Î·È ı›·ÛÔ˜ ıÂÔÏfiÁˆÓ, Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¯·ÈÚfiÙ·Ó Î¿ı ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô˘ ·Á·Ô‡Û ÙÔ Á¤ÓÔ˜, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÔÈ ¯ÔÚËÁÔ› Î·È ÔÈ ÁÓÒÛÙ˜». ∂›Û˘, Î·È Ô °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ∂′, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÙËÓ ÚÒÙË ÊÔÚ¿, ÙÔ 1797, ›‰Ú˘Û ÛÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Ù˘ÔÁÚ·ÊÂ›Ô Ì ‚·ÛÈÏÈ΋ ¿‰ÂÈ·. ∫·Ù¿ ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ÙÔ˘ ıËÙ›·, ÙÔ 1806, Âͤ‰ˆÛ ÂÁ·ÎÏÈÔ ‰È·Ù·Á‹ Ì ÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÓÈÛÙÔ‡Û ÙË Ì¿ıËÛË Î·È ·Ú·Î·ÏÔ‡Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ó· ¯Ù›ÛÔ˘Ó Û¯ÔÏ›· Î·È Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó Ù· ‹‰Ë ˘¿Ú¯ÔÓÙ·, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ΔÔ 1819, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ÁÈ· ÙÚ›ÙË Î·È ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÊÔÚ¿ ·ÙÚȿگ˘, Âͤ‰ˆÛ ¿ÏÈ Ó¤· ÂÁ·ÎÏÈÔ ÁÈ· ÙË ‰È¿‰ÔÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ˙ËÙÔ‡Û ÙË ÊÚÔÓÙ›‰· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ΢ڛˆ˜ ·È‰Â›·˜ ηÈ, ÚÔ¿ÓÙˆÓ, ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· Î·È ÙËÓ ÂÎÌ¿ıËÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜, ÂÂȉ‹ Û οÔÈ· Û¯ÔÏ›· Ë ÁÏÒÛÛ· Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ·Ú·ÌÂÏÔ‡ÓÙ·Ó, ÏfiÁˆ ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÓÂfiÙÂÚˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ. ∞ӷʤÚÔÓÙ·˜ ÙÔÓ °ÚËÁfiÚÈÔ ∂′ ˆ˜ Ó· ÌËÓ ˘ÂÓı˘Ì›ÛÔ˘Ì ÛÙËÓ ·ÚÔ‡Û· ÁÂÓÈ¿ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÂηÙfiÌ‚Ë Ô˘ ÚfiÛÊÂÚÂ Ô ÎÏ‹ÚÔ˜ Ì·˜ ÁÈ· ÙËÓ ›ÛÙË Î·È ÙËÓ ·ÙÚ›‰·; ¶ÚÒÙÔ ı‡Ì· Ù˘ ‹Ù·Ó Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ÂΛÓÔ˜ ·ÙÚȿگ˘, ÙËÓ ÚÔÙÔÌ‹ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ¤ÛÙËÛ ÛÙ· ÚԇϷȷ ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ Ë Â˘Ï·‚‹˜ ¢ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË Ù˘ ·ÚÔ‡Û·˜ ÁÂÓÈ¿˜, ˆ˜ ˉ·ÏÈÔ‡¯Ô˘ Î·È ÊÚÔ˘ÚÔ‡ fiÏ˘ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÚÔfi‰Ô˘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. √ °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ∂′ Û˘Ó‰‡·˙ ÙËÓ Î·ÚÙÂÚÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú· Ì ÙËÓ ËÁÂÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ·. ª¿ÏÈÛÙ·, ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ fiÛÔ ÂÍ·ÛıÂÓÔ‡Û·Ó Ë ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ‰‡Ó·ÌË Î·È Ë ÛˆÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÚÒÌË, ÙfiÛÔ ‰˘Ó¿ÌˆÓÂ Ë ·ÊÔÛ›ˆÛ‹ ÙÔ˘ ÚÔ˜ fiÏÔ ÙÔ ¤ıÓÔ˜. ™˘Ó·ÁˆÓÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍÂ Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ¢¤ÚΈÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ηٷÁfiÙ·Ó Â›Û˘ ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ‹Ù·Ó ÚÔÔÚÈṲ̂ÓÔ˜
ÁÈ· Ó· ηıÔ‰ËÁ› ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ·Ú¿ ÙÔ ÂÈÚËÓÈÎfi Ô›ÌÓÈÔ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ¶¤ı·Ó Ì ÙÚfiÔ Ô˘ ‹Ù·Ó ·ÓÙ¿ÍÈÔ˜ Ù˘ ËÚˆÈ΋˜ ÙÔ˘ ʇÛ˘, ·ÊÔ‡ Ì ÙȘ ÚÔÊËÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ·ÂÈϤ˜ ÎÏfiÓÈÛ ÙËÓ „˘¯‹ Î·È ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ª·¯ÌÔ‡Ù μ′. ¶Ò˜ Ó· ͯ¿ÛÔ˘Ì ÙÔÓ ∫‡ÚÈÏÏÔ ·fi ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó ÁÂÓÓË̤ÓÔ˜ fi¯È ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ‰‡ÛÎÔϘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ, ·ÏÏ¿ ÁÈ· Ó· Ï·ÙÚ‡ÂÈ ÙË ªÔ‡Û·, Î·È Ô‰ËÁ‹ıËΠ›Û˘ Û·Ó ·ÚÓ› ÛÙÔ ÛÊ·Á›Ô; ◊ Ò˜ Ó· ͯ¿ÛÔ˘Ì ÙfiÛÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ¿ÁÈ· ÂΛÓË ÔÌ¿‰· Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ;
ŸÏÔÈ ÔÈ ·ÙÚȿگ˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÈÛÙÔ› ÛÙ· ·ÙÚÔ·Ú¿‰ÔÙ· ¢ÂÓ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ fiÛ· Î·È ·Ó ‹Ù·Ó Ù· ÛÊ¿ÏÌ·Ù· ÔÏÏÒÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ, ηӤӷ˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ‰ÂÓ Í¤Ê˘Á ·fi ÙËÓ ÈÛÙ‹ Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ¿ÙÚÈÔ˘ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ. ™˘Ó¤‚Ë ÌfiÓÔ Û ¤Ó·Ó Ó· ÏËÛÈ¿ÛÂÈ ÙÔ ¯Â›ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÁÎÚÂÌÔ‡, ÛÚˆÁ̤ÓÔ˜ ·fi ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÂÈÚ·ÛÌÔ‡˜. ŸÙ·Ó fï˜ Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛ Û ÙÈ ‚¿Ú·ıÚÔ ÎÈÓ‰‡Ó¢ ӷ ¤ÛÂÈ, ¤Î·Ó ¤ÁηÈÚ· ›Ûˆ Î·È ·¿ÏÏ·Í ÙÔ ¤ıÓÔ˜ Î·È ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ ·fi Ù¤ÙÔÈÔ ÛÙ›ÁÌ·. √ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ °′, Ô ÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜ ¶·ÙÂÏÏ¿ÚÈÔ˜, ‹Ù·Ó ›ÛÎÔÔ˜ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Î·È ‹Ù·Ó ÁÓˆÛÙfi˜ ˆ˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜, ÊÈÏfiÏÔÁÔ˜, ÔÈËÙ‹˜ Î·È ÈÂÚÔ΋ڢη˜. ŸÙ·Ó ‰È·Ù¤ÏÂÛ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ·ÙÚȿگ˘, ÙÔ 1633, ‹Ù·Ó Û ¤Í·ÚÛË Ë ‰È·Ì¿¯Ë ÌÂٷ͇ ηıÔÏÈÎÒÓ Î·È ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ ÁÈ· ÙÔ ÔÈÔ˜ ı· ¤·ÈÚÓ Ì ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›·. ŸÛÔÈ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó ÙÔÓ §Ô‡Î·ÚÈ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÙˆÓ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔ̤ӈÓ, ÂÓÒ Ô ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ °′ Ì·˙› Ì ÔÏÏÔ‡˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÂÈ˙ËÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ ·ÓÙÈÚÔÛÒˆÓ ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÈÛÌÔ‡. √‡Ù ٷ Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ Î·ıÔÏÈÎÒÓ Ô‡ÙÂ ÙˆÓ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ù·˘ÙÈÛÙÔ‡Ó Ï‹Úˆ˜ Ì ٷ ‰Èο Ì·˜ ÂıÓÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ·. √È Î·ıÔÏÈÎÔ› Âȉ›ˆÎ·Ó ÙËÓ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÛË Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙÔÓ ¿·, ÂÓÒ ÔÈ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚfiÌÂÓÔÈ ÂÈı˘ÌÔ‡Û·Ó ÙËÓ ·Ô‰Ô¯‹ ·fi ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ì·˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡. Ÿˆ˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Î¿ı ÊÔÚ¿ Ô˘ ÔÈ ÓÙfiÈÔÈ
™ÙËÓ ÁÎÚ·‚Ô‡Ú· ÙÔ˘ 1520 Ù˘ÔÁÚ¿ÊÔÈ Â› ÙÔ ¤ÚÁÔÓ. BETTMANN/ CORBIS/APEIRON
√ ÛÔÊfi˜ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ §Ô‡Î·ÚȘ, ÙÔ 1624, ›‰Ú˘Û ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ ÚÒÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ù˘ÔÁÚ·Ê›Ô.
[90]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
·Ó·˙ËÙÔ‡Ó ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ, ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·Ó Ó· ˘ÔÛ¯ÂıÔ‡Ó, ÛÙ· ÏfiÁÈ· ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ, οÔȘ ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂȘ ÈηӤ˜ Ó· ˘Ô‰·˘Ï›ÛÔ˘Ó ÙÔ ˙‹ÏÔ ÙÔ˘ ÚÔÛÙ¿ÙË. ∂›¯·Ì ‹‰Ë ·ÊÔÚÌ‹ Ó· ˘Ô‰Â›ÍÔ˘Ì ÙȘ ˘Ô„›Â˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ §Ô˘Î¿Úˆ˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ·˘Ùfi ÙÔ ı¤Ì·, ·ÏÏ¿ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÊÙ¿Û·Ì ÛÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó › ‹ ¤ÁÚ·„ οÙÈ ‰ÈÊÔÚÔ‡ÌÂÓÔ, ˆÛÙfiÛÔ ‰ÂÓ ¤Î·Ó ٛÔÙ· Ô˘ Ó· ÚÔÛ‚¿ÏÏÂÈ ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ Ì·˜ ·Ú¯¤˜. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠̠·fiÏ˘ÙË ‚‚·ÈfiÙËÙ· ÙÔ ›‰ÈÔ ÁÈ· ÙÔÓ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ °′. ŸÙ·Ó ÂΉÈÒ¯ıËΠÛÙËÓ ·Ú¯‹ ·fi ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘, 40 ̤Ú˜ ·ÊfiÙÔ˘ ·Ó¤Ï·‚ ÙËÓ ·ÙÚÈ·Ú¯›·, Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙËÓ ∞ÓÎfiÓ· Î·È ¤ÁÚ·„ ÛÙÔÓ ¿·, ·Ú·Î·ÏÒÓÙ·˜ ÙÔÓ, fiÙ·Ó ı· ¤ÊÙ·Ó ÛÙË ƒÒÌË, Ó· ÙÔ˘ ÂÈÙÚ¤„ÂÈ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. ŸÙ·Ó fï˜ ‹Ú ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË ·fi ÙÔÓ ¿· fiÙÈ ı· ÙÔÓ ‰Â¯fiÙ·Ó ·ÎfiÌË Î·È ˆ˜ ηډÈÓ¿ÏÈÔ, Ô˘ ı· ηÙ›¯Â ÙËÓ 73Ë ı¤ÛË ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ Î·Ú‰ÈÓ·Ï›ˆÓ, ·ÚΛ Ó· ˘¤ÁÚ·Ê ÙÔÓ fiÚÔ Ù˘ Ï·ÙÈÓÈ΋˜ ›ÛÙ˘, ‰Â›ÏÈ·ÛÂ Ô ‰‡ÛÙ˘¯Ô˜ ¶·ÙÂÏÏ¿ÚÈÔ˜. ŒÙÛÈ, ·ÊÔ‡ ¤Ê˘Á ·fi ÙËÓ ∞ÓÎfiÓ·, ‹Á ÛÙË ªÔω·‚›·, ·fi ÙËÓ ÔÔ›· Á‡ÚÈÛ ϛÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È Î·Ù¿ÊÂÚÂ, ¿ÏÈ Ì ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ πËÛÔ˘ÈÙÒÓ, Ó· ‰È·‰Â¯Ù› ÁÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ∫‡ÚÈÏÏÔ ÙÔ 1634. ∫·ÙËÁÔÚ‹ıËΠ·Ì¤Ûˆ˜ ÙfiÙ ÁÈ· ÊÈÏÔÏ·ÙÈÓÈÛÌfi Î·È ÂÍÔÚ›ÛÙËΠÙÔ 1635 ÛÙË ƒÒÌË. ⁄ÛÙÂÚ· ·fi 16 ¯ÚfiÓÈ·, ÙÔ 1651, ηٿÊÂÚ Ì ÙËÓ ›‰È· ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ó· Á›ÓÂÈ ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ÙÚ›ÙË ÊÔÚ¿, ·ÏÏ¿, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ·Ô‰ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ˘fiÏÔÈÔ ÎÏ‹ÚÔ, ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·Ú·ÈÙËı› ‡ÛÙÂÚ· ·fi 15 ̤Ú˜ Î·È ·fi ÙfiÙ ‰ÂÓ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠͷӿ ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ. ∏ Ê˘Á‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿, Î·È Ë ÚfiÙ·ÛË, ÙËÓ ÔÔ›· ˘¤‚·Ï ÛÙÔÓ ·Ú¯ÈÂÚ¤· Ù˘ ƒÒÌ˘, Ó· ÙÔÓ ‰Â¯Ù› ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘ ˆ˜ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, Â›Ó·È Ë ÌfiÓË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Ú¿ÍË Ô˘ ¤ÁÈÓ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∞ÏÏ¿ ÙÔ fiÙÈ Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ·ÚÓ‹ıËΠӷ ˘ÔÁÚ¿„ÂÈ ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ Ù˘ Ï·ÙÈÓÈ΋˜ ›ÛÙ˘ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ fiÙÈ Ô‡Ù ÎÈ ·˘Ùfi˜ ÛÎÂÊÙfiÙ·Ó Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ÚÔ‰ÔÛ›·.
∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ·Ì¤ÏËÛ ӷ ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÍÂÓfiÁψÛÛÔ˘˜ √È ÎÏËÚÈÎÔ› ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ·ÓÙÈÛÙ¿ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ ÛÙȘ ÂÈı¤ÛÂȘ Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ·ÏÏÔıÚ‹ÛΈÓ, ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÁÈ· ÙËÓ ·È‰Â›· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ Î·È ÔÙ¤ ‰ÂÓ ·‰È·ÊfiÚËÛ·Ó ÁÈ· ÙË ıÚËÛΛ· Ì·˜. øÛÙfiÛÔ, Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú·‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ ‰ÂÓ ÂˆÊÂÏ‹ıËÎ·Ó ·ÚÎÂÙ¿ ·fi ÙËÓ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [91]
ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ·¤ÎÙËÛÂ, ¯¿ÚË ÛÙȘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ, Ô ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi˜ ıÚfiÓÔ˜ ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÁÈ· Ó· ÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ¢ÂÓ ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠¿ÏÈ Â‰Ò ÛÙÔ ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÏÏÔ› ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ› ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ·fi ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ ηٿÚÁËÛ·Ó Ù· ‰È¿ÊÔÚ· Î·È ÛËÌ·ÓÙÈο ÚÔÓfiÌÈ· Ô˘ ›¯Â ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÛÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Ô Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜. ¶Ò˜ Ó· ·ÚÓËıԇ̠fï˜ fiÙÈ Ë ÂÍÔ˘Û›· ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó ˘Ô‚·ıÌ›ÛÙËΠÙÔ 16Ô, ÙÔ 17Ô Î·È ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ·, ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÚÔÛʤÚÂÈ ÔÏϤ˜ ˘ËÚÂۛ˜ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi, ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ‰ÂÓ ÊÚfiÓÙÈÛ fiÛÔ ı· ¤ÚÂÂ; √ ·ÙÚȿگ˘, fiÛÔ Î·È ·Ó ÂÍ¢ÙÂÏ›ÛÙËΠÙÔ ·Í›ˆÌ¿ ÙÔ˘, fiÛÔ Î·È ·Ó ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó Ù· ÚÔÓfiÌÈ· Ô˘ ·Ú¯Èο ÙÔ˘ ›¯·Ó ·Ú·¯ˆÚËı›, ‹Ù·Ó ¿ÓÙÔÙ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi˜ Î·È ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ fiÏˆÓ ÁÂÓÈο ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, fi¯È ÌfiÓÔ ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ μÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ Î·È ÙˆÓ ™¤Ú‚ˆÓ Î·È ÙˆÓ ∞Ï‚·ÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ∞ÚÌÂÓ›ˆÓ. ∞˘Ùfi˜ ‰ÈfiÚÈ˙ ¿ÌÂÛ· ÙÔ˘˜ ·ÓÒÙÂÚÔ˘˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ¤ÌÌÂÛ· -̤ۈ ÙˆÓ ·ÓÒÙÂÚˆÓ ÎÏËÚÈÎÒÓ- ÙÔ˘˜ ηÙÒÙÂÚÔ˘˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÙÔ˘˜ ÂÊË̤ÚÈÔ˘˜ Ù˘ ÈÔ ÌÈÎÚ‹˜ ΈÌfiÔÏ˘ Î·È ÙÔ˘ ÈÔ ÌÈÎÚÔ‡ ¯ˆÚÈÔ‡. ∞˘Ùfi˜ ›¯Â ÙÔÓ ÙÂÏÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈ·ÎÒÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙˆÓ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÒÓ. ∞˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ‰ÈηÛÙ‹˜ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÒÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ˘˜ Á¿ÌÔ˘˜ Î·È fiÏˆÓ ÁÂÓÈο ÙˆÓ ‰ÈηÛÙÈÎÒÓ ˘Ôı¤ÛÂˆÓ Ô˘ ›¯·Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Î·È ‰ÂÓ ÙȘ ˘¤‚·ÏÏ·Ó ÛÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ. ∞˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó, Ù¤ÏÔ˜, Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ Î·È ÂÁÁ˘ËÙ‹˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË, Ë ÔÔ›·, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡, Ôχ Û¿ÓÈ· ·ÚÓÈfiÙ·Ó Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ Û ÔÙȉ‹ÔÙ ·˘Ùfi˜ ıˆÚÔ‡Û ÈηÓfi Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ Î·È Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜. ∂›¯Â ÏÔÈfiÓ ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ·Î·Ù·Ì¿¯ËÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÂȉڿÛÂÈ ÛÙÔ Ô›ÌÓÈfi ÙÔ˘ Ô˘ ÙÔ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÔÏϤ˜ Ê˘Ï¤˜. ¶ÔÈÔ ‹Ù·Ó ÙÔ ıÂÌÂÏÈ҉˜ ÂıÓÈÎfi Û˘ÌʤÚÔÓ, Ô˘ ÁÈ· ¯¿ÚË ÙÔ˘ fiÊÂÈÏ ӷ ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢Ù› ÙË ‰‡Ó·ÌË ·˘Ù‹, ‰ÂÓ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ÙÔ ˘ÂÓı˘Ì›ÛÔ˘Ì Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÛÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜. ΔÔ Î·ı‹ÎÔÓ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ë Â‰Ú·›ˆÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ì ÙË ‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ·˘Ù¤˜ Ê˘Ï¤˜- οÙÈ Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ηÙÔÚıˆı›. √È Ê˘Ï¤˜ ÂΛӘ, ·Ó Î·È ‹Ù·Ó ͤÓ˜ Î·È Â›¯·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÁÏÒÛÛ·, ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤Ó· ÛÒÌ· Ì ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ÁÈ·Ù› ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ›‰È· ·ÓÒÙ·ÙË ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· Î·È Â›¯·Ó ÙËÓ ›‰È· ·Ù˘¯›· Ó· Â›Ó·È ÔÏÈÙÈο ˘ÔÙÂÏ›˜. ø˜ ¤Ó· ÛÒÌ· ÙÔ‡˜ ıˆÚÔ‡ÛÂ Î·È Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Ô˘ ÙÔ˘˜ ·ÔηÏÔ‡Û fiÏÔ˘˜ ƒˆÌ·›Ô˘˜.
¶ÔÙ¤, ·ÎfiÌ· Î·È fiÙ·Ó Ë ÌÂ۷ȈÓÈ΋ Ì·˜ ÌÔÓ·Ú¯›· ‹Ù·Ó ÛÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÎÌ‹ Ù˘, ‰ÂÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Ù¤ÙÔÈ· ÂÓfiÙËÙ· Î·È ÔÌÔʈӛ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜ fiÛÔ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. ΔÔ Ó‡̷ Ù˘ Ê˘ÏÂÙÈ΋˜ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ۠οÔȘ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ Ê˘Ï¤˜ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜, ‹Ù·Ó Ú¿ÁÌ·ÙÈ Ôχ ÈÛ¯˘Úfi ÛÙÔ ªÂÛ·›ˆÓ·, ÂÓÒ ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ηٿÊÂÚ·Ó ÙfiÙ ӷ ˘ÔÙ¿ÍÔ˘Ó ÙȘ Ê˘Ï¤˜ ÂΛӘ, ¿ÓÙÔÙ fï˜ Û˘Ó·ÓÙÔ‡Û·Ó ·Ó˘¤Ú‚ÏËÙ· ÂÌfi‰È· ÁÈ· Ó· ÙȘ ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÔ˘Ó. √È Ê˘ÏÂÙÈΤ˜ fï˜ ·˘Ù¤˜ ‰È·ÎÚ›ÛÂȘ ‹ ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙËÎ·Ó ‹ ηٷϿÁÈ·Û·Ó ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. ∏ ·È΋ ¤‰Ú·, Ì ÙȘ ÔÏ˘Ì‹¯·Ó˜ ÂÓ¤ÚÁÂȤ˜ Ù˘, ‰‡ÛÎÔÏ· ηٿÊÂÚ ӷ ¿ÚÂÈ Ì ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Ï›ÁÔ˘˜ ∞ÚÌÂÓ›Ô˘˜ Î·È ∞Ï‚·ÓÔ‡˜. ŸÏÔÈ ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ¤ÌÂÈÓ·Ó ÈÛÙÔ› ÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ Î·È ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÛΤÊÙËÎ·Ó Ó· ÂÓ·ÓÙȈıÔ‡Ó ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Î·È ÛÙȘ ‰È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘. ΔÔ fiÙÈ ÔÈ μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ ˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó ·ÁfiÁÁ˘ÛÙ· ÛÙÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÚÔı˘Ì›· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ·˘ÙÔΤʷϘ ·Ú¯ÈÂÈÛÎÔ¤˜ Ù˘ ∞¯Ú›‰·˜ Î·È ÙÔ˘ ¶ÂΛԢ ˘¤Î˘„·Ó ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ Ô ™·ÌÔ˘‹Ï ∞′ (1764-1768). ΔÔ fiÙÈ Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ¤‚Ï ̠¢¯·Ú›ÛÙËÛË Ó· ÂÂÎÙ›ÓÂÙ·È Ë ÂÍÔ˘Û›· ·˘Ù‹ Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ÙËÓ Â˘ÎÔÏ›· Ì ÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÌÊÒÓËÛ ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Û˘Á¯ÒÓ¢ÛË. ΔÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ÏÔÈfiÓ ‰ÂÓ Â›¯Â Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ Î·Ó¤Ó· ÂÌfi‰ÈÔ ÛÙÔÓ ÂÍÂÏÏËÓÈÛÌfi, ̤ۈ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ ·È‰Â›·˜, ÙˆÓ ÈÔ ‚fiÚÂÈˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ‹Ù·Ó fi¯È ÌfiÓÔ ··Ú·›ÙËÙÔ ·ÏÏ¿ Î·È Â‡ÎÔÏÔ, Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ¤ÙÛÈ ÁÈ· 400 ¯ÚfiÓÈ· ÂÚ›Ô˘. ¢ÂÓ ı· ÈÛ¯˘ÚÈÛÙԇ̠fiÙÈ ÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ‰ÂÓ ·ÓÙÈÏ‹ÊıËΠÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ ÙÔ˘ ·˘Ùfi, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ Â¤ÌÂÈÓ ·ÚÎÂÙ¿ Î·È ÈηÓÔÔÈËÙÈο ÛÙËÓ ÂÎÏ‹ÚˆÛ‹ ÙÔ˘. ∞˘Ùfi ›¯Â ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·, fiÙ·Ó ÚÈÓ ·fi οÔÈ· ¯ÚfiÓÈ· ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ¿ÏÈ ÔÈ Ê˘ÏÂÙÈΤ˜ ‰È·ÈÚ¤ÛÂȘ, Ó· ‚ÚÂıÔ‡Ó ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ ·ÏÏfiÁψÛÛÔÈ μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞›ÌÔ˘ Î·È ÔÏÏÔ› ÛÙË ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚË £Ú¿ÎË Î·È ÛÙË ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚË ª·Î‰ÔÓ›·. ∞˘Ù‹ Â›Ó·È Î·È Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÌÔÌÊ‹ Ô˘ ÌÔÚԇ̠ӷ ηٷÏÔÁ›ÛÔ˘Ì ÛÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ·fi ÙËÓ ÕψÛË Ì¤¯ÚÈ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ·. ∫·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË Ì·˜, ı· ·Ó¯fiÌ·ÛÙ·Ó fiÏ· Ù· ˘fiÏÔÈ· Ï¿ıË ÙÔ˘, ÙË ı˘Û›· ÙˆÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ, ÙÔÓ ÂÍ¢ÙÂÏÈÛÌfi, ÙË ÊÈÏÔ¯ÚËÌ·Ù›·, ·Ó ÊÚfiÓÙÈ˙ ӷ ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÂΛÓÔ Û˘ÌʤÚÔÓ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ·ÊÔ‡ ‰È¤ıÂÙÂ Î·È ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË ‰‡Ó·ÌË Î·È ÙÔÓ ··ÈÙÔ‡ÌÂÓÔ ¯ÚfiÓÔ. øÛÙfiÛÔ, Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú·‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ ˘·›ÙÈÔÈ ÁÈ’ ·˘Ùfi, ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜, Â›Ó·È ÂÍ›ÛÔ˘ Î·È ÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜.
¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ ¿· √˘Ú‚·ÓÔ‡ ∏′, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Gian Lorenzo Bernini (1625-1630). √ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ °′ Ô ¶·ÙÂÏÏ¿ÚÈÔ˜ ˙‹ÙËÛ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ¿· √˘Ú‚·ÓÔ‡ ∏′ ÁÈ· Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë fiÙ·Ó ‰È·‰¤¯ÙËΠÙÔÓ ∫‡ÚÈÏÏÔ. ø˜ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÙÔ˘ ˙ËÙ‹ıËΠӷ ˘ÔÁÚ¿„ÂÈ ÙÔÓ fiÚÔ Ù˘ Ï·ÙÈÓÈ΋˜ ›ÛÙ˘, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi˜ ·ÚÓ‹ıËÎÂ. ARALDO DE LUCA/ CORBIS/APEIRON
[92]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ë ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ˙·ÓÙÈ ‹ Ù¤¯ÓË ∏ ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÔÔ›·˜ ·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Ô˘ ·ÔηÏÂ›Ù·È «ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹» ÍÂΛÓËÛÂ Û˘Ì‚·ÙÈο Ì ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÙÔ 1453 Î·È ¤ÊÙ·Û ̤¯ÚÈ ÙË Û‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1821. ∂ÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô, ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÓÙÂϤÛÙËÎÂ Ë ÌÂÙ¿‚·ÛË ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡˜ ÛÙÔ˘˜ ÓÂfiÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, Ì ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô˘ Ô›ÎÈÏÏ·Ó ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Î·È ÙËÓ ÂÔ¯‹. √ ÃÚÈÛÙfi˜ ıÂڷ‡ÂÈ ÙÔÓ Ù˘ÊÏfi, ¤ÚÁÔ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ 1570-1576. √ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˜ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˜, ‹ El Greco, ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˘˜ ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ Ù˘ ÏÂÁfiÌÂÓ˘ «ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘». ALINARI ARCHIVES/CORBIS/APEIRON
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [93]
[94]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
π™Δ√ƒπ∫√ ¶§∞π™π√: ∞¶√ Δ√ μÀ∑∞¡Δπ√ ™Δ√À™ ¡∂√Δ∂ƒ√À™ Ã√¡√À™ ΔÔ 1453 ·ÔÙÂÏ› ÔÚfiÛËÌÔ ÛÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, ηıÒ˜ Ë ÕψÛË Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ Û‹Ì·ÓÂ Î·È ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ Î·Ù¿Ï˘ÛË Ù˘ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∏ ÕψÛË ˘‹ÚÍÂ Ë ÏÔÁÈ΋ Û˘Ó¤ÂÈ· Ù˘ Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓ˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ·Ú·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙÔ ÔÔ›Ô fï˜ ‹‰Ë ·fi ÙË ¢′ ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›· (1204) Î·È ÌÂÙ¿ ›¯Â ‰È·Û·ÛÙ› Û ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÎÚ·Ù›‰È· (·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù˘ ¡›Î·È·˜ Î·È Ù˘
ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·˜, «‰ÂÛÔÙ¿ÙÔ» Ù˘ ∏›ÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ªÔÚÈ¿). Δ· ÎÚ·Ù›‰È· ·˘Ù¿ ›¯·Ó ¿ÌÂÛ· ‹ ¤ÌÌÂÛ· Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ·ÚÂÏıfiÓ, ÂÓÒ ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ›¯·Ó ÔÚÈÛÙÈο ÂÚ¿ÛÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ¿ÏÏˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, ‰˘ÙÈÎÒÓ (∫Ú‹ÙË, ∫‡ÚÔ˜, ÓËÛÈ¿ ∞ÈÁ·›Ô˘) Î·È ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ (ªÈÎÚ¿ ∞Û›·). ΔÔ 15Ô ·ÈÒÓ· Ô ÛËÌÂÚÈÓfi˜ ÂÏÏ·‰ÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜ ‚Ú¤ıËΠοو ·fi ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜. ΔÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ËÂÈÚˆÙÈÎÔ‡ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÌ‹Ì· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘
√ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ÂÓÒ Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘, Ë ∫Ú‹ÙË, Ù· πfiÓÈ· ¡ËÛÈ¿ Î·È ÔÚÈṲ̂ӷ ̤ÚË Ù˘ ËÂÈÚˆÙÈ΋˜ ¯ÒÚ·˜ (¡·‡·ÎÙÔ˜, ¡·‡ÏÈÔ, ªÔÓÂÌ‚·Û›·) ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ˘fi ÂÓÂÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ™Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠÌÂٷΛÓËÛË ÂÏÏËÓfiÊˆÓˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÚÔ˜ ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ˜ ‹ ¿ÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜. ΔÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·˘Ùfi ›¯Â ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ·fi ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô Î·È Û˘Ó‰ÂfiÙ·Ó ¿ÌÂÛ· Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [95]
·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙËÓ ÚÔԉ¢ÙÈ΋ ·ÒÏÂÈ· ‰·ÊÒÓ Ù˘. √È ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜ ‹Ù·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Â˘Î·Ù¿ÛÙ·ÙÔÈ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ›, ¤ÌÔÚÔÈ, ÏfiÁÈÔÈ, ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› Ô˘ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó ·ÛʷϤÛÙÂÚÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜ ‰È·ÌÔÓ‹˜ ÛÙȘ ÂÓÂÙÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ›‰È· ÙË μÂÓÂÙ›· ‹ Û ¿ÏϘ ÈÙ·ÏÈΤ˜ Î·È Â˘Úˆ·˚Τ˜ fiÏÂȘ. ŒÓ· ¿ÏÏÔ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ¢ÙÈÎfi Ú‡̷ ÎÈÓ‹ıËΠÚÔ˜ ÙȘ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș ÂÚÈÔ¯¤˜ Î·È Ù· ÂÌÔÚÈο ΤÓÙÚ· Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÂΛ. ™ÙÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜
ÙÔ˘ ÚÔÔÚÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜ ÔÈ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜ ›‰Ú˘Û·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ·‰ÂÏÊfiÙËÙ˜ Î·È ·Ó‹ÁÂÈÚ·Ó ÔÚıfi‰Ô͘ ÂÎÎÏËۛ˜. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ¤ÙÛÈ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ·ÚÔÈ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙ‹ÚÈÍ·Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈο ÙËÓ ÔÚ›· ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Î·È ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ΔÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù˘ ÚÒËÓ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ›¯Â ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î·È Î·Ù’ ¤ÎÙ·ÛË ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ. √ «Ù·ÍÈÎfi˜» ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙˆÓ
ηıÒ˜ Î·È Û ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜, Ì ‚·ÛÈÎfi ÛÎÔfi ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙÂÚË ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ¿ÌÂÛ˘ ·Ú¤Ì‚·Û˘ Ù˘ ·˘Ï‹˜ Û ·ÔÌ·ÎÚ˘Ṳ̂Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. Δ· ÚÔÓfiÌÈ· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó ¿ÓÙ· Û‚·ÛÙ¿ Î·È Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ ˘‹ÚÍ·Ó ·˘ı·›ÚÂÙ˜ ÂÚÌËÓ›˜ Ô˘ Ù· ηٷÚÁÔ‡Û·Ó. ªÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊËÎ·Ó ÙÔ 1699 (∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜), ÙÔ 1718 (¶·Û¿ÚÔ‚ÈÙ˜) Î·È ÙÔ 1774 (∫ÈÔ˘ÙÛÔ‡Î-∫·˚Ó·ÚÙ˙‹), Î·È ·ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Ì ٷ Â˘Úˆ·˚ο ÎÚ¿ÙË, Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ı¤Û˘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È
ÎÔÈÓˆÓÈÒÓ ÛÙȘ ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ‰ÂÓ ·ÓÙÈÛÙÔȯԇÛ ÛÙË ÌÔÚÊ‹ Ô˘ ›¯·Ó ÔÈ ÎÔÈӈӛ˜ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ô˘ ‹Ù·Ó ˘fi ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ¶ÔÏÂÌÈΤ˜ Û˘ÚÚ¿ÍÂȘ, ˘„ËÏÔ› ÊfiÚÔÈ, ·È¯Ì·ÏˆÛ›Â˜ Î·È ‚›·ÈÔÈ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ› ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ‰˘ÛÌÂÓ›˜ Û˘Óı‹Î˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∏ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Î·È Ë ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ÙÂÚ¿ÛÙÈ·˜ ÔÏ˘ÂıÓÈ΋˜ Î·È ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ÚÒÙÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ™ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ ›¯Â ·Ó·ÙÂı› ·fi ÙÔÓ ªÂ¯Ì¤Ù μ′ (1451-1481) Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ. ™ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë, Î·È ¤ÌÌÂÛ· ÛÙÔ ·ÙÚȷگ›Ô, ·Ú·¯ˆÚ‹ıËÎ·Ó ‰ÈÔÈÎËÙÈο Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÚÔÓfiÌÈ·, ηıÒ˜ Î·È ‰ÈηÈÔ‰ÔÙÈΤ˜ ÂÍÔ˘Û›Â˜ Û ÂȉÈÎÔ‡˜ ÙÔÌ›˜. ΔȘ ÂÍÔ˘Û›Â˜ ·˘Ù¤˜ Ô ·ÙÚȿگ˘ ‰ÈηÈÔ‡ÓÙ·Ó Ó· ÂίˆÚ‹ÛÂÈ, ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ, ÛÙÔ˘˜ ˘·ÁfiÌÂÓÔ˘˜ ÛÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ (ÛÙ·˘ÚÔËÁȷο ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· Î·È ÂÈÛÎÔ¤˜). ∞Ó¿ÏÔÁ· ÚÔÓfiÌÈ· ·Ú·¯ˆÚ‹ıËÎ·Ó Â›Û˘ Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ¿ÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÔÚÂÈÓÔ‡˜ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡˜, Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈ·ÎÔ‡˜ ÎfiÌ‚Ô˘˜ Î·È fiÏÂȘ Ô˘ ·Ú·‰fiıËÎ·Ó ¯ˆÚ›˜ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË,
ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘ÍË. ΔfiÛÔ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ fiÛÔ Î·È Ë ÂÓÂÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ‰ÂÓ ·Ó¤ÎÔ„·Ó ÙËÓ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ÔÚıfi‰Ô͢ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘. ¡¤· ηÏÏÈÙ¯ÓÈο ΤÓÙÚ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Î·ı’ fiÏË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÛÙËÓ ÂÚÈʤÚÂÈ· Ù˘ ÚÒËÓ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. √È Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔ˘˜ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈο ÚÔÓfiÌÈ·, Ô˘ ÙÔ˘˜ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ·Ó ÙËÓ ·Ó·Áη›· ·˘ÙÔÓÔÌ›·, ÒÛÙ ӷ Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÂχıÂÚ· ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ¢ÓfiËÛ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ¤·È˙·Ó ›Û˘ Ù· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ·, Ù· ÔÔ›·, ˘·ÁfiÌÂÓ· ·Â˘ı›·˜ ÛÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ˆ˜ ÛÙ·˘ÚÔËÁȷο, ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó Û ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ÂÌÔÚÈ΋˜, ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜. ∏ ·Ó·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘˜ Û ÛËÌ·ÓÙÈο ΤÓÙÚ· ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÛÙËÓ ¤Á΢ÚË ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ÂÁÁ›Ԣ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘˜ Ì ‰‹ÏˆÛË ˘ÔÙ·Á‹˜ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, Ë ÔÔ›· ÂÈ΢ÚÒıËΠ̠ٷ Û¯ÂÙÈο ÊÈÚÌ¿ÓÈ· (ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜). ∂Í›ÛÔ˘ ÛÔ˘‰·›Ô˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ ÙˆÓ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚ÈˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ, Ô˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ·Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÙȘ ÂÏÏ·‰ÈΤ˜ ÌÔÓ¤˜ (∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜ Î·È ªÂÙÂÒÚˆÓ),
ÕÔ„Ë ÙÔ˘ ¡·˘Ï›Ô˘ ·fi ÙÔ ¶·Ï·Ì‹‰È. ªÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÏ¿¯ÈÛÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ù˘ ËÂÈÚˆÙÈ΋˜ ¯ÒÚ·˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ˘fi ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó Î·È ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·Ù›¯·Ó ÔÈ ∂ÓÂÙÔ›. OLIRG/ SHUTTERSTOCK
[96]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜ ÛÙË ™ÂÚ‚›·. ∏ Û˘Óı‹ÎË Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊËΠÛÙÔ ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜ ÙÔ 1699 ÌÂٷ͇ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ ‹Ù·Ó Ì›· ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ Ù˘ ı¤Û˘ ÙˆÓ ˘fi‰Ô˘ÏˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ. DEXNS/ SHUTTERSTOCK
ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ¤Ú·ÓÔÈ ÙˆÓ ÌÔÓ·¯ÒÓ Û ÔÚıfi‰Ô͘ ÂÚÈÔ¯¤˜ (˙ËÙ›˜) ‹ ÔÈ ¯ÔÚËÁ›Â˜ ·ÏÒÓ ÈÛÙÒÓ. ∏ ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋, Ë ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋, Ë ÌÂÙ·ÏÏÔÙ¯ӛ· Î·È Ë ˘Ê·ÓÙÈ΋-ÎÂÓÙËÙÈ΋ ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ÂÓÈ·›Ô ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi ¯ÒÚÔ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. √ 15Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ ¤ÊÂÚ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙËÓ Ù¤¯ÓË ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ËÂÈÚˆÙÈÎfi Î·È ÓËÛȈÙÈÎfi ¯ÒÚÔ. ∏ ∫Ú‹ÙË ·ÔÙÂÏÔ‡Û ›Ûˆ˜ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓfi ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎfi ΤÓÙÚÔ, ÏfiÁˆ ÙˆÓ È‰È·›ÙÂÚˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ Û˘ÓıËÎÒÓ. ∞ÎfiÌË fï˜ Î·È ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ˘fi ÂÓÂÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ›¯·Ó Ó· Âȉ›ÍÔ˘Ó ·ÍÈfiÏÔÁË Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹. ∏ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ÌÔÏÔÓfiÙÈ Î·Ù¤Ï˘Û ÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ÂÓÔÔ›ËÛ ÙÔ ‚·ÏηÓÈÎfi ¯ÒÚÔ, ηٷÚÁÒÓÙ·˜ Ù· Û‡ÓÔÚ· Î·È ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ó· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È Î·È Ó· ÂÍ·ÛÎÔ‡Ó ÂχıÂÚ· ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÙÔ˘˜ Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. À‹Ú¯·Ó ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ Ô˘ Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ‰È·ÛÎÔÚÈṲ̂ӷ Û fiÏË ÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, ·fi Ù· ªÂÙ¤ˆÚ· ¤ˆ˜ ÙË ªÔω·‚›·. ªÂٷ͇ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó Ô •¤ÓÔ˜ ¢ÈÁÂÓ‹˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÍÂΛÓËÛ ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ· ·fi ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· (ªÔ˘¯Ï› ∞Ú牛·˜) Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ‹ıËΠÙfiÛÔ ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ∫Ú‹ÙË. √È ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ÙÔÈÎÒÓ ·Ú·‰fiÛˆÓ, ·ÏÏ¿ ˘‹Ú¯·Ó Î·È ÂÌÓ¢Ṳ̂ÓÔÈ Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜ Ô˘ Û˘Ó‰‡·˙·Ó ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ÛÙÔȯ›· ·fi ·Ï·ÈfiÙÂÚ˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ú·‰fiÛÂȘ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ (∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË/£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË), ‰˘ÙÈο ÛÙÔȯ›· Î·È ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ·fi ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹. ∏ ¿ÓıËÛË Ù˘ ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Î·È Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ, ·ÛËÌÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È ÎÂÓÙËÙÈ΋˜ Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ μ·ÏηÓÈ΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó, ηٿ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜, ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ı¤Û˘ ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fi͈Ó. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘,
ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÔÈ ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ÂÈÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ˘fi ÙËÓ Â‹ÚÂÈ· ÙÔ˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ‰È·ÌfiÚÊˆÛ·Ó Ó¤Â˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Î·È ÛÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÔÏÔÎÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÛÙÔ˘˜ ÓÂfiÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜. Δ√πÃ√°ƒ∞ºπ∂™: ∏ √ƒ£√¢√•∏ ª¡∏ª∂π∞∫∏ ∑ø°ƒ∞ºπ∫∏ (15√™-18√™ ∞πø¡∞™) ªÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Î·È Î·ı’ fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ·ÔηÏÔ‡ÌÂÓ˘ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ (15Ô˜-18Ô˜ ·ÈÒÓ·˜), Ó¤· ηÏÏÈÙ¯ÓÈο ΤÓÙÚ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈʤÚÂÈ· Ù˘ ÚÒËÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜. Δ· Ó¤· ·˘Ù¿ ΤÓÙÚ· ‹Ù·Ó ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈο ÚÔÓfiÌÈ·, ηıÒ˜ Î·È ÌÔÓ·ÛÙÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, ÔÈ Ôԛ˜ ̤۷ ·fi ÙÔ ıÂÛÌfi ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔËÁÈ·ÎÒÓ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÒÓ, ÙËÓ ¿ÌÂÛË ‰ËÏ·‰‹ ÂÍ¿ÚÙËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ÌÂÙ·‚Ï‹ıËÎ·Ó Û ·˘ÙfiÓÔÌÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜. ◊‰Ë ·fi ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·, Ì ÙÔÓ ÂÈÏÂÎÙÈÎfi Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ Î·È ·Ú·‰fiÛˆÓ, ‰fiıËΠÙÔ ÛÙ›ÁÌ· Ù˘ Ù¯ÓÈ΋˜ Î·È ÙÔ˘ ‡ÊÔ˘˜ ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ ÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ Ù˘ ÌÓËÌÂȷ΋˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘ ·ÎÌ‹˜ Î·È ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ù˘ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÌÓËÌÂȷ΋˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜. √È ÌÔÓ·ÛÙÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜ Î·È ÙˆÓ ªÂÙÂÒÚˆÓ ¤ÁÈÓ·Ó ÓÂ˘Ì·ÙÈο, ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈο ΤÓÙÚ· ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fi͈Ó, Ì ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË μ·ÏηÓÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ. ¢È¿ÊÔÚ· ηÏÏÈÙ¯ÓÈο ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· ·Ó·Ù‡¯ıËηÓ, ̤۷ Î·È Á‡Úˆ ·fi ·˘Ù¿, Û˘Ì‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ Ù¯ÓÒÓ: ˘Ê·ÓÙÈ΋˜-ÎÂÓÙËÙÈ΋˜, ÌÂÙ·ÏÏÔÙ¯ӛ·˜, ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ Î·È Í˘ÏÔÁÏ˘ÙÈ΋˜.
™Ù· ÌÂÁ¿Ï· ·˘Ù¿ ÌÔÓ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ Ô˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙËÓ ·ÔηÏÔ‡ÌÂÓË ∫ÚËÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ÌÓËÌÂȷ΋˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜. √ £ÂÔÊ¿Ó˘ ™ÙÚÂÏ›Ù˙·˜ ª·ı¿˜, ÙÔȯÔÁÚ¿ÊÔ˜ ·ÏÏ¿ Î·È ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ·fi ÙÔ ∏Ú¿ÎÏÂÈÔ (ÿӉ·Î·) ∫Ú‹Ù˘, ‹Ù·Ó Ô Î‡ÚÈÔ˜ ÂÎÚfiÛˆÔ˜ Ù˘ ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜ ·˘Ù‹˜ Ù¿Û˘. ΔÔ 1527 Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È ÙÔ ÚÒÙÔ ÂÓ˘fiÁÚ·ÊÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÛÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [97]
Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ∞Ó··˘Û¿ ÛÙ· ªÂÙ¤ˆÚ·. ΔÔ ‡ÊÔ˜ ÙÔ˘ £ÂÔÊ¿ÓË ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠÔÚÈÛÙÈο ÛÙË ‰È·ÎfiÛÌËÛË ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÔ‡ Î·È Èı·ÓfiÓ Ù˘ ÙÚ¿Â˙·˜ Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ªÂÁ›ÛÙ˘ §·‡Ú·˜ ÛÙÔ ÕÁÈÔ ŸÚÔ˜, ÙÔ 1535. ∂‰Ò Ë ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ ·¤ÎÙËÛ ÚÔÛˆÈÎfi ‡ÊÔ˜, ·ÔÎÚ˘ÛÙ·ÏÏÒıËÎÂ Ë Ù¯ÓÈ΋ ÙÔ˘ Î·È Î·ıÔÚ›ÛÙËÎ·Ó Ù· ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜, Ù· ÔÔ›· ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ‹ ÌÈÎÚfiÙÂÚ˜ ·ÔÎÏ›ÛÂȘ
¿ÏÏÔÈ ÂÒÓ˘ÌÔÈ Î·È ·ÓÒÓ˘ÌÔÈ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔÈ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·. ™ÙÔÓ ÙÔȯÔÁÚ·ÊÈÎfi ‰È¿ÎÔÛÌÔ Ù˘ §·‡Ú·˜ Ô £ÂÔÊ¿Ó˘ ‰È¢ı¤ÙËÛ ÙÔ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÈÊ¿ÓÂȘ ÙÔ˘ Ó·Ô‡. ™˘Ó‰‡·Û ÛÙÔȯ›· ÙˆÓ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ Ù¿ÛÂˆÓ Ù˘ ˘ÛÙÂÚÔ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ¶ÂÚÈfi‰Ô˘ Î·È ·Ó·Ó¤ˆÛ ÙË ıÂÌ·ÙÔÏÔÁ›· Ì Ӥ˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ:
ÏÈÙ¿ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο ı¤Ì·Ù· ¯ˆÚ›˜ ÙȘ ÁÚ·ÊÈΤ˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ Ù˘ ·Ï·ÈÔÏfiÁÂÈ·˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜, Û˘Óı¤ÛÂȘ Ì ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ú˘ıÌfi, ÚfiÛˆ· Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ËÚÂÌ›·, ¢Á¤ÓÂÈ· Î·È ¯¿ÚË, ÌÔÚʤ˜ ۯ‰fiÓ ÛÙ·ÙÈΤ˜ ÌÂ Û˘ÁÎÚ·ÙË̤Ó˜ ¯ÂÈÚÔÓƠ̂˜. √ £ÂÔÊ¿Ó˘ ‰ÂÓ ÌÈÌ‹ıËΠ·Ï¿, Ô‡Ù ·ÓÙ¤ÁÚ·„ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÛÙÔȯ›· Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘, ·ÏÏ¿ Ù· ÂÓۈ̿وÛ ·ÚÌÔÓÈο Û ·˘Ùfi, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÚÔÛ‚¿ÏÏÂÈ ÙȘ ·ÈÛıËÙÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ
[98]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∂ÓÙ˘ˆÛȷΤ˜ Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ÙÔȯÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙÔ ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Ù˘ ªÔÏÓÙÔ‚›Ù· ÛÙË ƒÔ˘Ì·Ó›· (¿Óˆ). TIBOR BOGNAR/CORBIS/APEIRON
∂ÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË ·fi ÙÔ Ó¿ÚıËη Ù˘ ªÂÁ›ÛÙ˘ §·‡Ú·˜ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). √ £ÂÔÊ¿Ó˘ ™ÙÚÂÏ›Ù˙·˜ ª·ı¿˜ ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛ ÙÔ 1535 ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Î·È Èı·ÓfiÓ Î·È ÙËÓ ÙÚ¿Â˙· Ù˘ ªÔÓ‹˜ ªÂÁ›ÛÙ˘ §·‡Ú·˜ ÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜. CHRIS HELLIER/CORBIS/APEIRON
ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡ ÙÔ˘, ÙÔ˘ ÌÔÓ·ÛÙÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜. ™ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ È‰È·›ÙÂÚˆÓ ·˘ÙÒÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓ Û˘Ó¤‚·ÏÂ Ë «ÁÓˆÚÈÌ›·» ÙÔ˘ Ì ٷ ÌÂÁ¿Ï· ¤ÚÁ· Ù˘ ·Ï·ÈÔÏfiÁÂÈ·˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ (¶ÚˆÙ¿ÙÔ, μ·ÙÔ¤‰È, ÃÈÏ·Ó‰¿ÚÈ), ·ÏÏ¿ Î·È Ô ¡ÂfiÊ˘ÙÔ˜ Ô ∞ıËÓ·›Ô˜, Ô ÂÍfiÚÈÛÙÔ˜ ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ μ¤ÚÔÈ·˜ – Ì ÙË ‚·ıÈ¿ ıÂÔÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘ ÛΤ„Ë ‚Ô‹ıËÛ ÙÔÓ £ÂÔÊ¿ÓË ÛÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙÔ˘ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ §·‡Ú·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙË Û‡ÓÙ·ÍË ÙˆÓ ·ÊÈÂڈ̷ÙÈÎÒÓ ÂÈÁÚ·ÊÒÓ Û ·Ú¯·˚ÎÔ‡˜ ÛÙ›¯Ô˘˜. √ £ÂÔÊ¿Ó˘, Ì·˙› Ì ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘, ™˘ÌÂÒÓ, ˙ˆÁÚ¿ÊÈÛ·Ó ÙÔ 1545-1546 ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Î·È ÙËÓ ÙÚ¿Â˙· Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ™Ù·˘ÚÔÓÈ΋ٷ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜. ΔËÓ ÂÔ¯‹ Ô˘ Ô £ÂÔÊ¿Ó˘
ÂÚÁ·˙fiÙ·Ó ÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜ (15351558) ‰È·ÎÔÛÌ‹ıËÎ·Ó ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÌÓËÌ›· ÛÙ· ÔÔ›· ‹Ù·Ó ÂÌÊ·Ó›˜ ÔÈ ¿ÌÂÛ˜ ‹ ¤ÌÌÂÛ˜ ÂÈÚÚÔ¤˜ Ù˘ Ù¤¯Ó˘ ÙÔ˘: ÙÔ ÎÂÏ› Ù˘ ªÔÏ˘‚ÔÎÎÏËÛ›·˜ (1536), ÌÂÙfi¯È Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ÃÈÏ·Ó‰·Ú›Ô˘ ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ ∫·Ú˘¤˜, ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ∫Ô˘ÙÏÔ˘ÌÔ˘Û›Ô˘ (1540), ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ •ÂÓÔÊÒÓÙÔ˜ (1544), ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ (1547, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ Δ˙ÒÚÙ˙Ë ‹ ∑ÒÚ˙Ë), ÙÔ ·ÚÂÎÎÏ‹ÛÈ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÛÙË ÌÔÓ‹ ∞Á›Ô˘ ¶·‡ÏÔ˘ (1555). ™Ù· ˙ˆÁÚ·ÊÈο ·˘Ù¿ Û‡ÓÔÏ· ÌÔÚԇ̠ӷ ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì ÙË ‰È·ÎfiÛÌËÛË ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ªÂÙ·ÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ªÂÙÂÒÚˆÓ (1552), ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ¢Ô˘Û›ÎÔ˘ ÛÙËÓ ¶‡ÏË ΔÚÈÎ¿ÏˆÓ (1557, ¤ÚÁÔ Â›Û˘ ÙÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ Δ˙ÒÚÙ˙Ë
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [99]
‹ ∑ÒÚ˙Ë), ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ƒÔ˘Û¿ÓÔ˘ ÛÙ· ªÂÙ¤ˆÚ· (1561), ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ¢Ô¯ÂÈ·Ú›Ô˘ (1568) Î·È ÙÔ Ó·fi Ù˘ ÌËÙÚfiÔÏ˘ ∫·Ï·Ì¿Î·˜ (1573), fiÔ˘ ÂÚÁ¿ÛÙËÎÂ Ô ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ¡ÂfiÊ˘ÙÔ˜ –Èı·Ófiٷٷ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ £ÂÔÊ¿ÓË– Ì·˙› Ì ÙÔÓ ÈÂÚ¤· ∫˘ÚÈ·˙‹. ΔËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ Ô˘ Ë ∫ÚËÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ηıÈÂÚÒıËΠˆ˜ ›ÛËÌË ÂÈηÛÙÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË Ù˘ ÔÚıfi‰Ô͢ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙ· ÌÔÓ·ÛÙÈο Û˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜ Î·È ÙˆÓ ªÂÙÂÒÚˆÓ, ÌÈ· ·Ú¿ÏÏËÏË Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ Ù¿ÛË –Ô˘ ‰¤¯ÙËΠÂÈÚÚÔ¤˜ ·fi ÙËÓ ∫ÚËÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹ Î·È Û˘Ó¿Ì· ÙËÓ ÂËÚ¤·Û– ÂÓÙÔ›ÛÙËΠÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋˜ ∂ÏÏ¿‰·˜. Δ· ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·˘Ù‹˜ Ù˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ Î·È Ë ÂÈÚÚÔ‹ Ô˘ ¿ÛÎËÛ ÛÙÔ˘˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ ÙˆÓ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ì¿˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ÙË ıˆڋÛÔ˘Ì ۯÔÏ‹: ΔÔÈ΋ ∏ÂÈÚˆÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ‹ ™¯ÔÏ‹ Ù˘ μÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÁÓˆÛÙ‹ ˆ˜ ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ £Ë‚ÒÓ. Δ· ÌÓËÌ›· Ô˘ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ ¡ËÛ› ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ (ÌÔÓ‹ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ÙˆÓ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ ‹ ÙÔ˘ ™·ÓÔ‡, ÌÔÓ‹ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ÙÔ˘ ¡Ù›ÏÈÔ˘ ‹ ™ÙÚ·ÙËÁÔÔ‡ÏÔ˘ ÙÔ˘ 1542/1543 Î·È ÌÔÓ‹ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ °ÎÈÔ˘Ì¿ÙˆÓ ‹ ÌÔÓ‹ ∂ÏÂÔ‡Û·˜ ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ ÌÈÛÔ‡ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·) Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔ˘Ó fiÏ· Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜: ·ÊËÁËÌ·ÙÈ΋ ‰È¿ıÂÛË, ÔÏ˘Úfiۈ˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ, ÔχÏÔη Î·È ˘ÎÓ¿ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓ‹Ì·Ù· ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙˆÓ Û˘Óı¤ÛˆÓ, Ú·ÏÈÛÙÈΤ˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ, ÌÔÚʤ˜ ÁÂÌ¿Ù˜ ¤ÓÙ·ÛË Î·È ¤ÎÊÚ·ÛË ¿ıÔ˘˜, Î·È ¤ÓÙÔÓ· ¯ÚÒÌ·Ù·. ∏ ÙÔȯÔÁÚ¿ÊËÛË ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ·˘ÙÒÓ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ Û˘ÓfiÏˆÓ ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈο Û˘ÓÂÚÁ›· ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ ÛÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ ¡ËÛÈÔ‡ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ÙËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô˘ ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô, Ì·˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ì ٷ πˆ¿ÓÓÈÓ· ˆ˜ ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎfi ΤÓÙÚÔ
[100]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∏ ÌÔÓ‹ ™ÙÚ·ÙËÁÔÔ‡ÏÔ˘ (¿Óˆ) ÛÙÔ ¡ËÛ› Ù˘ Ï›ÌÓ˘ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ ÊÈÏÔÍÂÓ› ÙÔȯÔÁڷʛ˜ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈΤ˜ Ù˘ ∏ÂÈÚˆÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ ‹ ™¯ÔÏ‹˜ ÙˆÓ £Ë‚ÒÓ. FLORENT RECLUS
∏ ∫Ô›ÌËÛË Ù˘ £ÂÔÙfiÎÔ˘, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ £ÂÔÊ¿ÓË ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ·, ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ· (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). √ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ∞ÓÙÒÓÈÔ˜, Ô˘ ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛ ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ •ÂÓÔÊÒÓÙÔ˜, ÏËÛ›·Û Ù¯ÓÔÙÚԛ˜ Ô˘ ÂÎÚÔÛˆ‹ıËÎ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔÓ £ÂÔÊ¿ÓË ÙÔÓ ŒÏÏËÓ·. SCALA
·˘Ù‹˜ Ù˘ Ù¿Û˘. ΔÔ Î·Ù¿ÁÚ·ÊÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ Â›Ó·È ¤Ó· ÏÔ‡ÛÈÔ ıÂÌ·ÙÈÎfi Î·È Ù¯ÓÔÙÚÔÈÎfi ¢ÚÂÙ‹ÚÈÔ, ȉȷ›ÙÂÚ· ¯Ú‹ÛÈÌÔ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË fi¯È ÌfiÓÔ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡ Ú‡̷ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜, ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ¤¯ÂÈ ·ÁÈÔÁÚ·ÊËı› Û ÙÚÂȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜: ÙÔ 1531/1532, ÙÔ 1542 Î·È ÙÔ 1560. ªÂ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·˘Ù‹ Ê¿ÛË Ù˘ ÈÛÙfiÚËÛ˘ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÙÔ fiÓÔÌ· ÙˆÓ £Ë‚·›ˆÓ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Î·È ºÚ¿ÁÁÔ˘ ∫ÔÓÙ·Ú‹. ¶·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ÛÙËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ‚fiÚÂÈÔ˘ Â͈ӿÚıËη Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ ‰ÂÓ ÛÒ˙ÂÙ·È ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˘, Ë ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈΤ˜ Î·È Ù¯ÓÔÙÚÔÈΤ˜ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Ì ٷ ˘ÔÁÂÁÚ·Ì̤ӷ ¤ÚÁ· ÙˆÓ ‰‡Ô ·‰ÂÏÊÒÓ ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ÛÙËÓ ∫Ú¿„Ë πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ (1563), ÛÙÔ Ó¿ÚıËη Ù˘ ÌÔÓ‹˜ μ·ÚÏ·¿Ì ÛÙ· ªÂÙ¤ˆÚ· (1566) Î·È ÛÙÔ Ó·fi ªÂÙ·ÌfiÚʈÛ˘ Ù˘ μÂÏÙÛ›ÛÙ·˜, ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∫ÏËÌ·ÙÈ¿ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ (1568), fiÔ˘ Ô ºÚ¿ÁÁÔ˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÈ˙ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘.
√ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ Ù˘ ™¯ÔÏ‹˜ Ù˘ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ‹Ù·Ó Ô Â›Û˘ £Ë‚·›Ô˜ ºÚ¿ÁÁÔ˜ ∫·ÙÂÏ¿ÓÔ˜. ΔÔ ÌfiÓÔ ÂÓ˘fiÁÚ·ÊÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÛÒ˙ÂÙ·È ÛÙÔ ·ÚÂÎÎÏ‹ÛÈ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ÛÙË ÌÔÓ‹ ªÂÁ›ÛÙ˘ §·‡Ú·˜ ÛÙÔ ÕÁÈÔ ŸÚÔ˜ (1560). ∏ ·ÚÔ˘Û›· ¤ÚÁˆÓ ÙÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ÛÙÔ ŸÚÔ˜, ‰›Ï· ·fi Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ÂÎÚÔÛÒÔ˘ Ù˘ ΢ڛ·Ú¯Ë˜ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜, ÙÔ˘ £ÂÔÊ¿ÓË, Ì·ÚÙ˘Ú› ÙË Ê‹ÌË ÙfiÛÔ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ fiÛÔ Î·È Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ Ô˘ ÂÍ·ÏÒıËÎÂ Î·È ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ÌÔÓ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘. ™ÙÔÓ ∫·ÙÂÏ¿ÓÔ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ·Ó˘fiÁÚ·Ê· ¤ÚÁ·, fiˆ˜ Ë ‰È·ÎfiÛÌËÛË Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ª˘ÚÙÈ¿˜ ∞Èوϛ·˜ (1539), ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ μ·ÚÏ·¿Ì ªÂÙÂÒÚˆÓ (1548), Ô Ó·fi˜ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ ƒ·ÛÛÈÒÙÈÛÛ·˜ ÛÙËÓ ∫·ÛÙÔÚÈ¿ (1553) Î·È ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi ÙÔ˘ √Û›Ô˘ ¡ÈοÓÔÚ· ÛÙ· °Ú‚ÂÓ¿ (̤۷ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·). Δ· ‰‡Ô ΢ڛ·Ú¯· ˙ˆÁÚ·ÊÈο Ú‡̷ٷ ÂÍ·ÏÒıËÎ·Ó Î·È Î·ıÈÂÚÒıËÎ·Ó ˆ˜ ÂÈηÛÙÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ μ·ÏηÓÈ΋˜ ̤¯ÚÈ ÙË ªÔωԂϷ¯›· Î·È Û˘Ó˘‹Ú¯·Ó Ì ¿ÏϘ ˙ˆÁÚ·ÊÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ, ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ Î·È ·Ó·ÓˆÙÈΤ˜. √ ∞ÓÙÒÓÈÔ˜, ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÔ‡
Ù˘ ÌÔÓ‹˜ •ÂÓÔÊÒÓÙÔ˜, ·Ó Î·È ÂÓ¤Ù·Í ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙÔ˘ £ÂÔÊ¿ÓË, ‰ÂÓ Î·Ù¿ÚÁËÛ ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ ‡ÊÔ˜ Î·È ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË Ù¯ÓÈ΋ ÙÔ˘, Ù˘ ¤ÓÙÔÓ˘ ·Ú¿ıÂÛ˘ Ï¢ÎÒÓ ÊÒÙˆÓ Û ÛÎÔ‡ÚÔ ‚¿ıÔ˜. ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÌÈ· «ÂÍÚÂÛÈÔÓÈÛÙÈ΋» ‰È¿ıÂÛË Ì ÙËÓ ·Ú¿ıÂÛË ¤ÓÙÔÓˆÓ Ï¢ÎÒÓ ÊÒÙˆÓ Û ÛÎÔ‡Ú· ÂÈÊ¿ÓÂÈ·, Ô˘ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ ¯¿ÚË ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ Î·È ÏËÛÈ¿˙ÂÈ Û ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· Ú‡̷ٷ ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ì ·ÚÈÔ ÂÎÚfiÛˆfi ÙÔ˘˜ ÙÔÓ £ÂÔÊ¿ÓË ÙÔÓ ŒÏÏËÓ·. ¢È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Ù¿ÛË ÂͤÊÚ·˙ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ √ÓÔ‡ÊÚÈÔ˘, ÚˆÙfi·· ¡ÂÔοÛÙÚÔ˘ (∂ÏÌ·Û¿Ó) Î·È ÌÔÚʈ̤ÓÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ˘„ËÏ‹˜ Ù¤¯Ó˘ Ô˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÈÛ ÛÙÔ ªÂÚ¿ÙÈ Ù˘ ∞Ï‚·Ó›·˜. ∏ Ù¤¯ÓË ÙÔ˘ ÂËÚ¤·Û ÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ·˘ÙÔΤʷÏ˘ ÂÈÛÎÔ‹˜ Ù˘ ∞¯Ú›‰·˜, ÂÓÒ ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÓÙÔÈÛÙ› ÛÙËÓ ∫·ÛÙÔÚÈ¿ Î·È ÛÙȘ Á‡Úˆ ÂÚÈÔ¯¤˜ ¤ˆ˜ ÙË ªÔω·‚›·. √ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ √ÓÔ‡ÊÚÈÔ˜ Î·È Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ‹Ù·Ó ÂÎÏÂÎÙÈÎÔ› ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ, Ì ÂÈÚÚÔ¤˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ÙfiÛÔ ·fi Ù· Û‡Á¯ÚÔÓ¿ ÙÔ˘˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈο Ú‡̷ٷ fiÛÔ Î·È ·fi ·Ï·ÈfiÙÂÚ˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·. ∏ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘˜ ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÙËΠÂÈϤÔÓ Ì ÛÙÔȯ›· Ù· ÔÔ›· ·Ó·Î·ÏÔ‡Û·Ó ÌӋ̘ Ù˘ ‡ÛÙÂÚ˘ ÁÔÙıÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘. ∏ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¿ÓıËÛË ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ¤ÙÚ„ ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË Ï‹ıÔ˘˜ Ó·ÒÓ Î·È ÙË Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË ÌÂÁ¿ÏË ˙‹ÙËÛË ·ÁÈÔÁڿʈÓ. √È ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ ·˘ÙÔ› ηٿÁÔÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÙËÓ ‡·ÈıÚÔ, ·Ó Î·È ˘‹Ú¯·Ó Î·È ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ·, fiˆ˜ ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ. √ÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ÌÈÎÚ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜, «Û˘ÓÙÚÔÊȤ˜», Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ηٷÁˆÁ‹ Î·È ÙËÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ·Ú¿‰ÔÛË Î·È ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó Û ¢ڇÙÂÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ·ÔÎÚ˘ÛÙ·ÏÏˆÌ¤ÓˆÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÌÓËÌÂȷ΋˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [101]
[102]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ªÔÓÔ‰¤Ó‰ÚÈ (1619/20) ∑·ÁÔÚ›Ô˘). ŒÚÁ· ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È Â›Û˘ ÛÙË μfiÚÂÈ· ◊ÂÈÚÔ, ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›· Î·È ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·. ∏ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘˜ ›¯Â ÂÈÚÚÔ¤˜ ·fi ÙË ™¯ÔÏ‹ Ù˘ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ ∫ÔÓÙ·Ú‹. ∞fi ÙËÓ ›‰È· ÂÚÈÔ¯‹ ηٿÁÔÓÙ·Ó Î·È ÔÈ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi °Ú¿ÌÌÔ˜, ÂÓÒ ·Ó¿ÏÔÁ˜ «Û˘ÓÙÚÔÊȤ˜» ˘‹Ú¯·Ó ÛÙ· ÕÁÚ·Ê· Î·È Û ¿ÏϘ ÔÚÂÈÓ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘. ™ÙË ÓfiÙÈ· ∂ÏÏ¿‰· ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ¤ÚÁ· ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Î·È ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ªfiÛ¯Ô˘ ·fi ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ. ŒÚÁ· ÙÔ˘˜ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ μÔ˘ÏοÓÔ˘ (1608) ÛÙË ªÂÛÛËÓ›·, ÛÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ∫·Ú˘¿˜ (1638) ∞Ú牛·˜ Î·È ·ÏÏÔ‡. ∞fi ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ Î·Ù¿ÁÔÓÙ·Ó Î·È ÔÈ
μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ¡. ∫·ÓÙÔ‡ÓË, ÂÎÚÔÛÒÔ˘ Ù˘ ∂Ù·ÓËÛȷ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜, ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·. ¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ ¯ÚÔÓÈÎÔÁÚ¿ÊÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ™·Ì·ÚÙ˙‹ (¿Óˆ). PUBLIC DOMAIN
∂ÈÎfiÓ· Ì ÙÔÓ ¿ÁÈÔ πˆ¿ÓÓË ÙÔÓ ¶Úfi‰ÚÔÌÔ. ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ∫ÚËÙÈÎÔ‡ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ÕÁÁÂÏÔ˘, ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·).
ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· Û ·ÏÔ˘ÛÙÂ˘Ì¤ÓË ÌÔÚÊ‹ Î·È Û˘¯Ó¿ Ì Ì˯·ÓÈÎfi ÙÚfiÔ. ∞fi ÙȘ ÈÔ ÂÎÙÂÓÒ˜ ÌÂÏÂÙË̤Ó˜ ÔÌ¿‰Â˜ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ Â›Ó·È ·˘ÙÔ› ·fi ÙÔ ÂÚË̤̈ÓÔ ¯ˆÚ›Ô §ÈÓÔÙfiÈ Ù˘ ∫·ÛÙÔÚÈ¿˜. √È §ÈÓÔÙÔ›Ù˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ Î˘ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Ù˘ ∏›ÚÔ˘ ÙÔ ÚÒÙÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· (ÌÔÓ‹ ª·ÎÚ˘·Ï¤ÍË ÛÙË §¿‚‰·ÓË ¶ˆÁˆÓ›Ô˘ (1599), ÕÁÈÔ˜ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ÛÙË μ›ÙÛ· (1618/19) Î·È ÕÁÈÔ˜ ªËÓ¿˜ ÛÙÔ
˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ∫·Î·‚¿, ¤ÚÁ· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙË ÌÔÓ‹ ¶·Ó·Á›·˜ ªÂÏ›ÓÙ˙˘ ª·ÏÂÛ›Ó·˜ (1599), ÛÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ª·Ú‰·Î›Ô˘ (1635) ÛÙË ªÂÛÛËÓ›· Î·È ·ÏÏÔ‡. ΔËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ÛÙÔ ÕÁÈÔ ŸÚÔ˜ ‰È·ÎÔÛÌ‹ıËÎ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ·ÚÂÎÎÏ‹ÛÈ· Î·È ÙÚ¿Â˙˜ ÌÔÓÒÓ, ÛÙȘ Ôԛ˜ Û˘Ó¯È˙fiÙ·Ó Ì ÌÈ· «Ì·ÓÈÂÚÈÛÙÈ΋» ‰È¿ıÂÛË Ë Ù¯ÓÔÙÚÔ›· Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ ÌÓËÌÂȷ΋˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·. ΔÔ 18Ô ·ÈÒÓ· Î·È ¤ˆ˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠȉȷ›ÙÂÚË ÔÏ˘ÌÔÚÊ›· ÛÙËÓ ÂÈηÛÙÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË, ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂ÓË ¿ÓÙ· ÛÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Î·È ÛÙËÓ ·È‰Â›· ÙˆÓ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ·Ú·ÁÁÂÏÈÔ‰ÔÙÒÓ. √È ˙ˆÁÚ·ÊÈΤ˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÙÔÈο ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· ·ÁÈÔÁڿʈÓ, Ù· ÔÔ›· ‹Ù·Ó ÔÚÁ·ÓˆÌ¤Ó· Û ÛÈÓ¿ÊÈ· Ô˘ Û˘Ó¤¯È˙·Ó ÌÈ· ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ·Ú¿‰ÔÛË. ΔËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹ Ë ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· ·ÚÔ˘Û›·Û ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· Î·È ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÈÔ ·ÏÔ˚΋, ÙËÓ ·ÔηÏÔ‡ÌÂÓË «Ï·˚΋», ¤ˆ˜ ÙËÓ ÈÔ ÏfiÁÈ·, ·Î·‰ËÌ·˚΋ Î·È ÂÍÂ˙ËÙË̤ÓË ¤ÎÊÚ·ÛË. Δ· ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο ı¤Ì·Ù· ¿ÏÏÔÙ ÌÂٷʤÚÔÓÙ·Ó ·˘ÙÔ‡ÛÈ·, Û ÌÈ·
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [103]
Ù˘ÔÔÈË̤ÓË Â·Ó¿ÏË„Ë Î·ıÈÂÚˆÌ¤ÓˆÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Ù‡ˆÓ, Î·È ¿ÏÏÔÙ ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÔÓÙ·Ó Ì ÛÙÔȯ›· ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ Ù¤¯ÓË, ηıÒ˜ Î·È ·fi ÙË ÚˆÛÈ΋ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· (ηٿ ÙÔ 19Ô ·ÈÒÓ·), ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ ·fi‰ÔÛË ÙÔ˘ Ê˘ÛÈÎÔ‡ Î·È ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘, ÂÓ›ÔÙ Ì ȉȷ›ÙÂÚË Ú·ÏÈÛÙÈ΋ ‰È¿ıÂÛË. ªÂ ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÂÈÙ‡¯ıËÎÂ Ë ·Ó·Ó¤ˆÛË Ù˘ ·Ú·‰ÔÛȷ΋˜ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ Ì ÛÙÔȯ›· ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Î·È Ù¯ÓÔÙÚÔÈÎÒÓ ·Ú·‰fiÛˆÓ. ∏ ÙÚÈۉȿÛÙ·ÙË ÂÈηÛÙÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË ÁÈ· ÙËÓ ·fi‰ÔÛË ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ ÛÙË ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÛÙËÓ fi„ÈÌË ÂÚ›Ô‰fi Ù˘, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ·, ΢ڛˆ˜ ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ·. ◊Ù·Ó Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ô˘ Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¢ÔÍ·Ú¿˜ ÛÙÔ ¶ÂÚ› ∑ˆÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ÚÔ¤ÙÚ ÙÔ˘˜ ηÏÏÈÙ¤¯Ó˜ Ó· ˙ˆÁÚ·Ê›˙Ô˘Ó Ì ÙÔÓ ÈÙ·ÏÈÎfi ÙÚfiÔ Î·È Ó· ··ÚÓËıÔ‡Ó ÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋, Ô˘ ıˆÚÔ‡Û ÍÂÂÚ·Ṳ̂ÓË. √È ÔÏÈÙÈΤ˜, ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÛÙ· πfiÓÈ· ¡ËÛÈ¿ ÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ù˘ ÂÓÂÙÈ΋˜ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘ (ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÁÈ· ÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ, ÙËÓ ∫ÂÊ·ÏÔÓÈ¿ Î·È ÙË ∑¿Î˘ÓıÔ) Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÛÙ· ‰˘ÙÈο, ÈÙ·ÏÈο ΢ڛˆ˜, ÌÔÓ٤Ϸ ÂÈηÛÙÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘. Δ· ‰È‰¿ÁÌ·Ù· ·˘Ù¿ ˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó Î¿ÔÈÔÈ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ·fi‰ÔÛË ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ Î·È ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ, ÂÓÒ ¤ÁÈÓ ÈÔ Û˘¯Ó‹ Ë ¯Ú‹ÛË ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ ‰˘ÙÈ΋˜ ηı·Ú¿ ÚÔ¤Ï¢Û˘. ¶ÈÔ Û˘ÓÂȉËÙ‹ ‹Ù·Ó Ë ÛÙÚÔÊ‹ ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ·˘Ù‹ ÛÙ· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· ÙˆÓ πÔÓ›ˆÓ, ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ 19Ô ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó ÔÈ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ ÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó ÚÔ˜ ÙËÓ ÎÔÛÌÈ΋ ıÂÌ·ÙÔÏÔÁ›·, ÙËÓ «ÂÎÎÔƯ̂΢ÛË» ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ÙË Ó·ÙÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈ΋ ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ÛÙË Ó¤· ÂÏÏËÓÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋.
∏ ∑ø°ƒ∞ºπ∫∏ Δø¡ ª∂Δ∞μÀ∑∞¡Δπ¡ø¡ ∂π∫√¡ø¡ – ∫ƒ∏Δπ∫∏ ™Ã√§∏ (15√™-18√™ ∞πø¡∞) ΔÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· ÌÂÙ·ÙÔ›ÛÙËΠÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ‚¿ÚÔ˘˜ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË. ∏ Ì›ˆÛË Ù˘ ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ ÙÔȯÔÁÚ·Ê›·˜ Ô˘ ‰È·ÈÛÙÒıËΠÛÙËÓ Â·Ú¯›· Û˘Óԉ‡ÙËΠ·fi ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ï·ÙÚ¢ÙÈÎÒÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÛÙȘ fiÏÂȘ, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÔ Ã¿Ó‰·Î· (ÛËÌÂÚÈÓfi
∏Ú¿ÎÏÂÈÔ), ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ˘ ∫Ú‹Ù˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙȘ ¿ÏϘ fiÏÂȘ Ù˘ ªÂÁ·ÏÔÓ‹ÛÔ˘, ÛÙÔ ƒ¤ı˘ÌÓÔ Î·È ÛÙ· ÷ÓÈ¿. ΔÔ Â‰Ú·ÈˆÌ¤ÓÔ, Â‰Ò Î·È ·ÈÒÓ˜, ηıÂÛÙÒ˜ Ù˘ ÂÓÂÙÔÎÚ·Ù›·˜, Ë ı¤ÛË Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ ˆ˜ ΤÓÙÚÔ˘ ÙÔ˘ ‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘, Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¢ËÌÂÚ›· ÙˆÓ fiÏÂˆÓ Î·È Ë ·ÛÙÈ΋ ‰ÔÌ‹ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, Ë ¤Ï¢ÛË ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ ·fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÌÂÙ¿ ÙËÓ Õψۋ Ù˘, ηıÒ˜ Î·È Ô ‰È·Ú΋˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi˜ Î·È Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎfi˜ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È Û ·˘Ù¤˜ Ù˘ ¢‡Û˘
[104]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [105]
‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÌÈ· ÚˆÙÔÊ·Ó‹ ·Ó¿Ù˘ÍË, ÙfiÛÔ ÛÙ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· (ÎÚËÙÈ΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Î·È ı¤·ÙÚÔ) fiÛÔ Î·È ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÂÈÎfiÓˆÓ. √È ÊÔÚËÙ¤˜ ÂÈÎfiÓ˜ Â›Ó·È ¤ÚÁ· ȉȈÙÈ΋˜ ·ÏÏ¿ Î·È ‰ËÌfiÛÈ·˜ Ï·ÙÚ›·˜. ∞¢ı‡ÓÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÏ·Ù›· ÙˆÓ fiÏÂˆÓ Î·È ÎÔÛÌÔ‡Û·Ó È‰ÈˆÙÈΤ˜ ÔÈ˘, ηıÒ˜ Î·È ÂÈÎÔÓÔÛÙ¿ÛÈ· ÂÎÎÏËÛÈÒÓ Î·È ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÒÓ. ∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ÂÍÂÏ›¯ıËΠ·fi ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· ̤¯ÚÈ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ηٿÎÙËÛË ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ (1669), Û˘Ó‰¤ıËΠ̠¤Ó· Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎfi Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi ˆ˜ ∫ÚËÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹. ∏ ∫ÚËÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ÏËÚÔ› Î·È ÙȘ ‰‡Ô ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ô˘ ÛÙÔȯÂÈÔıÂÙÔ‡Ó ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜: ÎÔÈÓ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ Î·È Û¯¤ÛÂȘ Ì·ıËÙ›·˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. μ·ÛÈÎfi˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ Ô˘ ÂËÚ¤·Û ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó Ë ·ÚÔ˘Û›· ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ ·fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∏ ÚÔÛÎfiÌÈÛË ÂÈÎfiÓˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È Ë ›‰È· Ë Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÛÙÔ ÓËÛ› ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó Ó¤· ÚfiÙ˘·. ∏ ·ÚÙÈfiÙËÙ· ÛÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË, Ë ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘, ÔÈ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤Ó˜ Î·È ÈÛÔÚÚÔË̤Ó˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ, ÔÈ Û˘ÁÎÚ·ÙË̤Ó˜ ÛÙ¿ÛÂȘ Î·È ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ ÛÙ· ÚfiÛˆ·, Ë ÁˆÌÂÙÚÈ΋ ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ Ù˘¯ÒÓ ÛÙ· ÂÓ‰‡Ì·Ù·, Ë ¯ÚˆÌ·ÙÈ΋ ·Ï¤Ù· Ì ΢ڛ·Ú¯· Ù· Á‹ÈÓ· ¯ÚÒÌ·Ù· -Ì ¯Ú‹ÛË, ÂÓ›ÔÙÂ, ·ÓÙÈıÂÙÈÎÒÓ ¯ÚˆÌ¿ÙˆÓ-, ÙÔ Ï¿ÛÈÌÔ Ù˘ Û¿Úη˜ ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Ì ÛÎÔ‡ÚÔ Î·Ê¤ ÚÔÏ·ÛÌfi Î·È ˘ÎÓ¿ ÏÂ˘Î¿ ʈٛÛÌ·Ù· („ÈÌ˘ı›Â˜) Á‡Úˆ ·fi Ù· Ì¿ÙÈ·, ÙȘ ·ÚÂȤ˜ ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ Î·È ÙÔ Ï·ÈÌfi, ηıÒ˜ Î·È Ë Û˘Ó‹ı˘ ¯Ú‹ÛË ¯Ú˘ÛÔÎÔÓ‰˘ÏÈ¿˜ (ÏÂÙ¤˜ ÈÓÂÏȤ˜ ¯Ú˘ÛÔ‡) -Ô˘ ʈٛ˙ÂÈ Ù· ÂÓ‰‡Ì·Ù· Â›Ó·È ÌÂÚÈο ·fi Ù· ‚·ÛÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ·Ó·Óˆ̤Ó˘
ϤÔÓ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÂÈÎfiÓˆÓ. Δ· ·Ú·¿Óˆ ‰È·ÌfiÚÊˆÛ·Ó ÙÔÓ «·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi» ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙˆÓ ÎÚËÙÈÎÒÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Ô˘ ‹Á·˙ ·fi ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘˜ Ì ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ú¿‰ÔÛË. ∏ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÛÙÔȯ›ˆÓ ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ Ù¤¯ÓË ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ‚·ÛÈ΋ ·Ú¿ÌÂÙÚÔ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜. √È ÂȉڿÛÂȘ ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ Ù¤¯ÓË ‰ÂÓ ‹Ù·Ó, Û η̛· ÂÚ›ÙˆÛË, ÔÌÔÈÔÁÂÓ›˜. ∞Ó¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ¢ÈÂıÓ‹
ÕÎÚ· Δ·Â›ÓˆÛË. ºÔÚËÙ‹ ÂÈÎfiÓ· Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡. Δ¤ÏË 15Ô˘ ·ÈÒÓ·. (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
ºÔÚËÙ‹ ÂÈÎfiÓ· Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ¶ÚÔÛ·ÓËÛ˘ ÙˆÓ ª¿ÁˆÓ (¿Óˆ). ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ∫ÚËÙÈÎÔ‡ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ∂ÌÌ·ÓÔ˘‹Ï Δ˙¿ÓÂ, ÙÔ˘ 1667. μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
[106]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
°ÔÙıÈÎfi ƒ˘ıÌfi (‰È·ÎÔÛÌËÙÈο ÌÔÙ›‚· ‚Ú›ıÔ˘Ó ·fi ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·), ηıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ ¶ÚÒÈÌË Î·È ÛÙËÓ flÚÈÌË ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË (ηÏÏÈÙ¯ÓÈΤ˜ Ù˘¯¤˜ ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·È ÙfiÛÔ Û ۇÁ¯ÚÔÓ˜ ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· fiÛÔ Î·È Û ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· ¤ÚÁ·). Δ¤ÏÔ˜, ÔÈ ÔÏϷϤ˜ ηÏÏÈÙ¯ÓÈΤ˜ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì·ÓÈÂÚÈÛÌÔ‡ ÂËÚ¤·Û·Ó ¤ÚÁ· Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, fiˆ˜ ÙÔ˘
ªÈ¯·‹Ï ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡, ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∫ÏfiÓÙ˙· Î·È ÙÔ˘ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˘ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˘. ∞Ó¿ÏÔÁË ÂÙÂÚÔÁ¤ÓÂÈ· ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙȘ ›‰È˜ ÙȘ ËÁ¤˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÚfiÛÏË„‹˜ ÙÔ˘˜. ¶›Ó·Î˜ ‰˘ÙÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘ ÎÔÛÌÔ‡Û·Ó Î·ıÔÏÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ Î·È ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ÙÔ˘ ÿӉ·Î·, ÂÓÒ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ÙÔ Â˘Ú‡ ÎÔÈÓfi ‹Úı Û ·ʋ Ì ٷ ‰˘ÙÈο ¯·Ú·ÎÙÈο. ∏ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÔÏÏ·Ï‹˜
·Ó··Ú·ÁˆÁ‹˜ Ì Ôχ ¯·ÌËÏfi ÎfiÛÙÔ˜ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ÛÙË ‰È¿‰ÔÛË ‰˘ÙÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ. ∂È̤ÚÔ˘˜ ÌÔÙ›‚· ‹ Î·È ÔÏfiÎÏËÚ˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ ÔÈ Ôԛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÊÏ·Ì·Ó‰ÈΤ˜ ¯·ÏÎÔÁڷʛ˜ ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·Ó Û ÂÈÎfiÓ˜ Ôχ ÁÓˆÛÙÒÓ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·. ∞Í›˙ÂÈ, ›Û˘, Ó· ÂÈÛËÌ·Óı› fiÙÈ ÔÈ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔÈ Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ ÔÈÎÂÈÔÔÈ‹ıËÎ·Ó Ù· ÛÙÔȯ›· ‰˘ÙÈ΋˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [107]
ÚÔ¤Ï¢Û˘ Ô˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó Û ÂÈÎfiÓ˜ ‹‰Ë ·fi ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·. √È ÂÈÚÚÔ¤˜ ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ Ù¤¯ÓË ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙ· Ù¯ÓÔÙÚÔÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: ÛÙÔ Ï¿ÛÈÌÔ ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ, ÛÙËÓ ÙÔÔı¤ÙËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ, ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· „¢‰·›ÛıËÛ˘ ‚¿ıÔ˘˜, ÛÙ· ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓ‹Ì·Ù· Ô˘ ı‡ÌÈ˙·Ó Ú·ÁÌ·ÙÈο ÎÙ›ÚÈ·. ∞ÊÔÚÔ‡Û·Ó Â›Û˘ Î·È ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›·. £¤Ì·Ù· ·ÌÈÁÒ˜ ‰˘ÙÈ΋˜ ÚÔ¤Ï¢Û˘, fiˆ˜ Ë Madre della Conzolazione Î·È Ë Pieta, ÁÈ· Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠ÛÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·, ÂÌÏÔ‡ÙÈÛ·Ó ÙË ıÂÌ·ÙÔÏÔÁ›· Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜. √ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ·fi ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ú¿‰ÔÛË Î·È ÙË ‰˘ÙÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Ô‰ËÁ› Û ¤Ó·Ó ÂÎÏÂÎÙÈÎÈÛÌfi, ÂÁÁÂÓ¤˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ô˘ ÂÍÂÙ¿˙Ô˘ÌÂ. ∏ ∫ÚËÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ÂÈηÛÙÈÎfi Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ôχ ηϿ ÙÂÎÌËÚȈ̤ÓÔ: ÙfiÛÔ ·fi ÙËÓ ÏËıÒÚ· ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ûˆı› fiÛÔ Î·È ·fi ÙËÓ ¤Ú¢ӷ ÛÙ· ·Ú¯Â›· Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· 50 ¯ÚfiÓÈ·. ™ËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ‹Úı·Ó ÛÙÔ Êˆ˜ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Î·È ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ˙ˆÁڿʈÓ, ÛÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ, ÛÙË Ì·ıËÙ›·, ÛÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ·Ú·ÁÁÂÏ›·˜, ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÚԤϢÛË ÙˆÓ ·Ú·ÁÁÂÏÈÔ‰ÔÙÒÓ Î.·. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì fiÙÈ Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ·, ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¤¯Ô˘Ì ÏËÚÔÊÔڛ˜, ·ÓÂÚ¯fiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ 150. ÿÚË Û ·Ú¯ÂȷΤ˜ ËÁ¤˜, ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ›Û˘ fiÙÈ ÔÈ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ ‹Ù·Ó ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔÈ ÛÂ Û˘ÓÙ¯ӛ· (∞‰ÂÏÊfiÙËÙ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ §Ô˘Î¿ ÙˆÓ ˙ˆÁڿʈÓ), ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙˆÓ Û˘ÓÙ¯ÓÈÒÓ Ù˘ ÌËÙÚfiÔÏ˘. ŸÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÏ·Ù›·, ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·ÛÙÔ›, ·ÏÏ¿ Î·È Â˘ÁÂÓ›˜ Î·È ¯ˆÚÈÎÔ›, ŒÏÏËÓ˜ Î·È ∂ÓÂÙÔ›, ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ Î·È Î·ıÔÏÈÎÔ›, Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙË μÂÓÂÙ›· ‹ ¿ÏϘ ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. øÛÙfiÛÔ,
‰ÂÓ ¤ÏÂÈ·Ó Î·È ÔÈ ·Ú·ÁÁÂÏÈÔ‰fiÙ˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÂÏÏ·‰ÈÎfi Î·È ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ¯ÒÚÔ. ∫·ı›ÛٷٷÈ, ÏÔÈfiÓ, ۷ʤ˜ fiÙÈ Ë ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ˙ˆÁڿʈÓ, Ë ÏÂÁfiÌÂÓË «‰ÈÙÙ‹ ÈηÓfiÙËÙ·» Ó· ÊÈÏÔÙ¯ÓÔ‡Ó ÂÈÎfiÓ˜ «in forma greca» Î·È «in forma latina» –fiÚÔÈ Ô˘ ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ·˘ÙÔ‡ÛÈÔÈ ÛÙ· ÓÔÙÔÚȷο ¤ÁÁÚ·Ê·– ·ÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÙ·Ó ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ÔÏ˘ÂıÓÈ΋˜ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈο ÌÂÈÎÙ‹˜ ÂÏ·Ù›·˜. ∏ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙ· ÁˆÁÚ·ÊÈο fiÚÈ· ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡. ∫·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜ Î·È ÂÈÎfiÓ˜ Ù·Í›‰Â˘·Ó Ôχ Û˘¯Ó¿ ΢ڛˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ÌËÙÚfiÔÏË Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ Î·È Ù·
ºÔÚËÙ‹ ÂÈÎfiÓ· Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ Madre della Consolazione Î·È ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ Ù˘ ∞Û›˙˘, Ï›ÁÔ ÚÈÓ ·fi ÙÔ 1501 (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
ºÔÚËÙ‹ ÂÈÎfiÓ· Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ∞Ó‰Ú¤·. ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ∫ÚËÙÈÎÔ‡ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡, ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ ÌÈÛÔ‡ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· (οو). μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
[108]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ· ∂Ù¿ÓËÛ·. ™ËÌ·ÓÙÈÎÔ› ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ, fiˆ˜ Ô ªÈ¯·‹Ï ¢·Ì·ÛÎËÓfi˜, Ô ∂ÌÌ·ÓÔ˘‹Ï Δ˙¿Ó˜ Î·È Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ ¶Ô˘Ï¿Î˘, Ì·ı‹ÙÂ˘Û·Ó ‹ ¤ÌÂÈÓ·Ó Î¿ÔÈÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÛÙË μÂÓÂÙ›·, fiÔ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∞‰ÂÏÊfiÙËÙ·˜, Ô˘ ¿ÎÌ·˙ ‹‰Ë ·fi ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·. ∂›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÙÔÓ ÕÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÙË ÓÂfiÎÙÈÛÙË ÔÚıfi‰ÔÍË ÂÎÎÏËÛ›· ÛÙËÓ ¶fiÏË ÙˆÓ ¢fiÁˉˆÓ, ÎÏ‹ıËÎ·Ó Ó· ‰È·ÎÔÛÌ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ› ∫Ú‹Ù˜ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔÈ ¢·Ì·ÛÎËÓfi˜ Î·È Δ˙¿Ó˜. ∏ ÎÔÈÓfiÙËÙ·
ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜, Ë ÔÔ›· ÁÓÒÚÈÛ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ¿ÓıËÛË ÏfiÁˆ ÙˆÓ Ù˘ÔÁÚ·Ê›ˆÓ Ô˘ Âͤ‰È‰·Ó ÂÏÏËÓfiʈӷ ‚È‚Ï›· (ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ì ÎÏ·ÛÈο, ·ÚÁfiÙÂÚ· Ì ıÚËÛ΢ÙÈο ΛÌÂÓ·), ÂÍÂÏ›¯ıËÎÂ Î·È Û ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋. √È ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜ ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÚÔ˜ ÙË μÂÓÂÙ›·, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ï‹ı˘Ó·Ó ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ¤ϷÛ˘ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË ªÂÁ·ÏfiÓËÛÔ (1645-1669), ¤ÊÂÚ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÂÈÎfiÓ˜, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ÚfiÙ˘· ÛÙÔ Ó¤Ô ÙfiÔ ‰È·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜.
¢ÂÓ Â›Ó·È, ÏÔÈfiÓ, Ù˘¯·›Ô ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ η٤¯ÂÈ ·ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· Ì›· ·fi ÙȘ ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚ˜ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ Û˘ÏÏÔÁ¤˜. ∞fi ÙËÓ ÏËıÒÚ· ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ûˆı› ÔÏÏ¿ ʤÚÔ˘Ó ˘ÔÁÚ·Ê‹ – ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ·‰È¿„¢ÛÙÔ ÁÈ· ÙËÓ ·fi‰ÔÛË ÔÏÏÒÓ ·ÎfiÌË ·Ó˘fiÁÚ·ÊˆÓ ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜. ∏ ÂˆÓ˘Ì›· ÙˆÓ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙËÓ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË Ù˘ ı¤Û˘ ÙÔ˘ ηÏÏÈÙ¤¯ÓË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [109]
˙ˆÁÚ¿ÊÔ-Ù¯ӛÙË ÙˆÓ ÌÂ۷ȈÓÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ. √ ÕÁÁÂÏÔ˜ ∞ÎÔÙ¿ÓÙÔ˜, Ô ∞Ó‰Ú¤·˜ ƒ›Ù˙Ô˜ Î·È Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜, Ô ∞Ó‰Ú¤·˜ ¶·‚›·˜ Î.¿., ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤‰Ú·Û·Ó ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ˆ˜ ÚfiÙ˘· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ Î·È ·Ó··Ú¿ÁÔÓÙ·Ó Î·ı' fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ÙȘ Û˘Óı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ∞ÁÁ¤ÏÔ˘: ÃÚÈÛÙfi˜ ˆ˜ ÕÌÂÏÔ˜, Ô ·Û·ÛÌfi˜ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È ¶·‡ÏÔ˘, Ô Ù‡Ô˜ ÙÔ˘ ÓÈÎËÊfiÚÔ˘
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ·Á›Ô˘ Ô˘ ·Ù¿ÂÈ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, Ô ÊÙÂÚˆÙfi˜ πˆ¿ÓÓ˘ Ô ¶Úfi‰ÚÔÌÔ˜. ΔÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡ Î·È ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∫ÏfiÓÙ˙·, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ì·ı‹ÙÂ˘Û·Ó ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÛÙË μÂÓÂÙ›·, Î·È ·Ó·Ó¤ˆÛ·Ó ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ̤ۈ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ›‰Ú·Û˘ Ô˘ ‰¤¯ÙËÎ·Ó ·fi Ù· Û‡Á¯ÚÔÓ¿ ÙÔ˘˜ ‰˘ÙÈο ˙ˆÁÚ·ÊÈο Ú‡̷ٷ. √ ¢·Ì·ÛÎËÓfi˜ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó Ì ÌÂÁ¿ÏË Â˘ÎÔÏ›· ÌÂٷ͇ ·Ú·‰ÔÛȷ΋˜ Î·È ‰˘ÙÈÎfiÙÚÔ˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ÂÓ›ÔÙ ڈÙfiÙ˘Â˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ. ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔÓ ∫ÏfiÓÙ˙·, Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ·, Ë Ê·ÓÙ·Û›· Î·È ÙÔ Ù·Ï¤ÓÙÔ ÙÔ˘ ÙÔÓ ¤Î·Ó·Ó Ó· ͯˆÚ›˙ÂÈ. ¢È·ÎÚÈÓfiÙ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÏËÎÙÈ΋
·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ Î·È ·Ú·ÁˆÁÈÎÔ‡˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ù˘ ÁÂÓÈ¿˜ ÙÔ˘, ·ÔÎÚ˘ÛÙ·ÏÏÒÓÔÓÙ·È ÔÈ ‰‡Ô Ù¿ÛÂȘ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙·Ó ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ·: ·fi ÙË ÌÈ· Ô Û˘ÓÙËÚËÙÈÛÌfi˜, Ì ËıÂÏË̤ÓË ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ú¿‰ÔÛË Î·È Û ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο ÚfiÙ˘· ÙÔ˘ 15Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, Î·È ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÌÈ· Ù¿ÛË ·Ó·Ó¤ˆÛ˘ Ô˘ ‹Á·˙ ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ Ù¤¯ÓË. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, Ô Û‡Á¯ÚÔÓfi˜ ÙÔ˘ £Âfi‰ˆÚÔ˜ ¶Ô˘Ï¿Î˘ Í¤Ê˘Á ·fi ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜. ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È fi¯È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË, ·ÏÏ¿ Ì·˙È΋ ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹ ÊÏ·Ì·Ó‰ÈÎÒÓ ¯·ÏÎÔÁÚ·ÊÈÒÓ. ∂ÈϤÔÓ, Ë Ù¯ÓÔÙÚÔ›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÂËÚ·Ṳ̂ÓË ·fi ÙËÓ ·ÈÛıËÙÈ΋ ÙÔ˘ Ì·ÚfiÎ Î·È Ë ·Ï¤Ù· ÙÔ˘ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓıËΠ·fi Ù· ·Ú·‰ÔÛȷο ¯ÚÒÌ·Ù·, ·ÊÔ‡
ÌÈÎÚÔÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ ÈηÓfiÙËÙ· Î·È ÙȘ ÂÓÙ˘ˆÛȷΤ˜ ÔÏ˘Úfiۈ˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ ÙÔ˘, ÂÓÒ ÔÈ ÌÔÚʤ˜ Î·È Ô ÙÚÈۉȿÛÙ·ÙÔ˜ ¯ÒÚÔ˜ ·Ú·¤ÌÔ˘Ó Û ·ÈÛıËÙÈο ÚfiÙ˘· ÙÔ˘ Ì·ÓÈÂÚÈÛÌÔ‡. ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ ¿ÏÏÔ ∫ÚËÙÈÎfi ˙ˆÁÚ¿ÊÔ, Ô ∫ÏfiÙ˙·˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÛÙȘ ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ ÛÙÔȯ›· ·fi ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Î·È Ú·ÏÈÛÙÈΤ˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ. ∏ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ Û ÂÈÎfiÓ˜, ÙÚ›Ù˘¯· ‹ ÌÈÎÚÔÁÚ·ÊË̤ӷ ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· Â›Ó·È ÂÚ›ÏÔÎË fi¯È ÌfiÓÔ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙË Û‡ÓıÂÛË, ·ÏÏ¿ Î·È fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙ· ÔÏÏ·Ï¿ ÓÔËÌ·ÙÈο
ÚÔÙÈÌÔ‡Û ÙȘ Ôχ ¤ÓÙÔÓ˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ, Ì ÂÎÙÂٷ̤ÓË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ÎfiÎÎÈÓÔ˘ ¯ÚÒÌ·ÙÔ˜.
›‰· ·Ó¿ÁÓˆÛ˘. ΔËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎÂ Ë Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ›Û˘ ∫ÚËÙÈÎÔ‡ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˘ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˘, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ‹Ù·Ó ‹‰Ë «Ì·˝ÛÙÚÔ˜» (‰¿ÛηÏÔ˜) ÚÈÓ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙË ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘, ÙÔ Ã¿Ó‰·Î·, Î·È ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Ôχ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÔÚ›·. ™ÙȘ ÙÚÂȘ Ûˆ˙fiÌÂÓ˜ ÂÈÎfiÓ˜ ·fi ÙËÓ «ÎÚËÙÈ΋» ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ El Greco ‰È·Ê·›ÓÔÓÙ·È Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÙÔ˘: Ë ˘„ËÏ‹ ÔÈfiÙËÙ·, ÙÔ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎfi Ï¿ÛÈÌÔ ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ, Î·È Ë ÂχıÂÚË ÈÓÂÏÈ¿. ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∂ÌÌ·ÓÔ˘‹Ï Δ˙¿ÓÂ, ÂÓfi˜
ª∂Δ∞ Δ∏¡ ∫ƒ∏Δπ∫∏ ™Ã√§∏ – ∏ £ƒ∏™∫∂ÀΔπ∫∏ ∑ø°ƒ∞ºπ∫∏ º√ƒ∏Δø¡ ∂ƒ°ø¡ ™Δ∞ ∂¶Δ∞¡∏™∞ (17√™-18√™ ∞πø¡∞™) ¢‡Ô ·Ú¿ÏÏËϘ Ù¿ÛÂȘ, Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ÙȘ ıˆڋÛÔ˘Ì ÂͤÏÈÍË Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜, ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ÛÙÔ ÚÒÙÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. ∏ ÚÒÙË, ÙËÓ ÔÔ›· ‰È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì Û ÂÈÎfiÓ˜ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, η٤ÏËÍ Û fiÏÔ Î·È ÈÔ ÊÔÚو̤Ó˜ Û˘Óı¤ÛÂȘ. ΔȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙·Ó Ë ‰È·ÎÔÛÌËÙÈÎfiÙËÙ· Î·È Ô Û˘ÁÎÚËÙÈÛÌfi˜, Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ‰ËÏ·‰‹ ÔÏÏÒÓ, ÂÓ›ÔÙ ÂÙÂÚfiÎÏËÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ, Ù· ÔÔ›· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο Û¯‹Ì·Ù·. ™˘Ó¤ÂÈ· ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó Ë ÛÙ·‰È·Î‹ ·ÒÏÂÈ· Ù˘ ηı·ÚfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ (ıÂÔÏÔÁÈÎÔ‡, ÂÓ ÚÔÎÂÈ̤ӈ). ¢È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ‹Ù·Ó Ë ‰Â‡ÙÂÚË Ù¿ÛË: ∏ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙˆÓ ∂Ù·Ó‹ÛˆÓ, ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ·˘Ù‹ ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ ·fi ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜
ºÔÚËÙ‹ ÂÈÎfiÓ· Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˘. ∞Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔÓ ∫ÚËÙÈÎfi ˙ˆÁÚ¿ÊÔ °ÂÒÚÁÈÔ ∫ÏfiÓÙ˙· Î·È ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·. μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
[110]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∂∫∫§∏™π∞ [111]
(1645-1669) Î·È ÙË Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË ·Ó·Ó¤ˆÛ‹ Ù˘ ·fi ÙÔ˘˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡˜ Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ Ô˘ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢·Ó ÛÙ· πfiÓÈ· ¡ËÛÈ¿. ◊‰Ë ·fi ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 17Ô˘ Î·È Î·Ù¿ ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ·, ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Ó¤· ı¤Ì·Ù·, ÂÓÈÛ¯‡ıËÎ·Ó ÔÈ ÂȉڿÛÂȘ ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ Ù¤¯ÓË –ÙË ÊÏ·Ì·Ó‰È΋ ΢ڛˆ˜ ¯·ÏÎÔÁÚ·Ê›·– Î·È Ë ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Î·Ù¤ÏËÍ Û ¤Ó· ÙÔÈÎfi ȉ›ˆÌ·, ·ÚÎÂÙ¿ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·fi ÂΛÓÔ Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜. √È ·ÊÈÂڈ̷ÙÈΤ˜ ÂÈÎfiÓ˜, ÔÈ Ôԛ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÂÍÈÛÙÔÚ‹ÛÂȘ ı·˘Ì¿ÙˆÓ, Ï‹ı˘Ó·Ó ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô, Û˘Ì‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÛÙË ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋. ¢Â›ÁÌ· ¢ÁÓˆÌÔÛ‡Ó˘, Û ·Ó¿ÌÓËÛË ı·˘Ì¿ÙˆÓ, ÔÈ ÂÈÎfiÓ˜ ·˘Ù¤˜ ‰ÈÂ‡Ú˘Ó·Ó ÙË Û˘Ó‹ıË ıÂÌ·ÙÔÏÔÁ›· Ì «ÁÂÁÔÓfiÙ·» Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Û‡Á¯ÚÔÓ· ‹ ÂÚ›Ô˘ Û‡Á¯ÚÔÓ· Ì ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· ÊÈÏÔÙ¯ӋıËηÓ. √È ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Ë ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË Î·È ÛÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, Ë ÛÙ·‰È·Î‹ ηٿÚÁËÛË ÙˆÓ ÂÈηÛÙÈÎÒÓ Û˘Ì‚¿ÛÂˆÓ fiˆ˜ ÙÔ ¯Ú˘Ûfi ÊfiÓÙÔ, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ‰Ú·Ì·ÙÈÎfi, Û˘ÁÎÈÓËÛÈ·Îfi ÛÙÔȯ›Ô, ÌÂÙ·ÌfiÚÊˆÛ·Ó ÙÔ Â›‰Ô˜ Ù˘ Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋˜ ÂÈÎfiÓ·˜ Ô˘ ›¯Â ÎÏËÚÔ‰ÔÙËı› ·fi ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ú¿‰ÔÛË, ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ¤Ï¢ÛË ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÈÓ¿ÎˆÓ Ù˘ ∂Ù·ÓËÛȷ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜. √Úıfi‰ÔÍÔÈ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ ··ÚÓ‹ıËÎ·Ó ÙfiÙÂ Î·È Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ηٿÏÔÈ· Ù˘ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ –ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ¤ÂÈÙ· ·fi Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓË Û˘Ì‚›ˆÛË Ì ÙÔ Ï·ÙÈÓÈÎfi ÛÙÔȯ›Ԗ ÁÈ· Ó· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ Ù˘ ÂÏ·ÈÔÁÚ·Ê›·˜ Î·È ¤Ó· ȉ›ˆÌ· Ó·ÙÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi. ™ÙÔ Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎfi credo ¶ÂÚ› ∑ˆÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¢ÔÍ·Ú¿
‰È·Ù˘ÒıËÎ·Ó Ì ۷ʋÓÂÈ· ·ÈÛıËÙÈΤ˜ ·Í›Â˜ Ô˘ ηÙˇı˘Ó·Ó ÙË ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÚÔ˜ ÙËÓ «ÂÎ ÙÔ˘ Ê˘ÛÈÎÔ‡» ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·, ηıÒ˜ Ù· ÚfiÙ˘· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Ï¤ÔÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ·fi ÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ Ù¤¯ÓË Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘, ÙÔ˘ Ì·ÓÈÂÚÈÛÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ Ì·ÚfiÎ. ΔȘ ηÏÏÈÙ¯ÓÈΤ˜ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¢ÔÍ·Ú¿ (1662-1729) ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ∫Ô˘ÙÔ‡˙˘ (1741-1813) Î·È Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ∫·ÓÙÔ‡Ó˘ (1767-1834). ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ·ÊÔÌÔÈÒıËÎ·Ó Ï‹Úˆ˜ ı¤Ì·Ù· Î·È Ù¯ÓÈΤ˜ ÙÔ˘ Ì·ÓÈÂÚÈÛÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ Ì·ÚfiÎ, ÂÓÒ ÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó ·Ú¿ÏÏËÏ· ÛÙËÓ ÚÔÛˆÔÁÚ·Ê›·. ∏ ÎÔÛÌÈ΋ ıÂÌ·ÙÔÏÔÁ›· ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙ ÙËÓ fi„ÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ∂Ù·ÓËÛȷ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜, ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·˜ ÙȘ ‡Ï˜ ÛÙË Ó¤· ÂÏÏËÓÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋.
ºÔÚËÙ‹ ÂÈÎfiÓ· Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ·Ó¿Ï˄˘ ÙÔ˘ ÚÔÊ‹ÙË ∏Ï›·. ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ∫ÚËÙÈÎÔ‡ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ £Âfi‰ˆÚÔ˘ ¶Ô˘Ï¿ÎË (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
£ˆÚ¿ÎÈÔ Ù¤ÌÏÔ˘ Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÚÔÊËÙ›·˜ ÙÔ˘ μ·Ï·¿Ì (¿Óˆ). ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ∑·Î˘ÓıÈÓÔ‡ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô˘ ∫·Ï¤ÚÁË, ÙÔ˘ 1722. μÀ∑∞¡Δπ¡√ ∫∞π Ãπ™Δπ∞¡π∫√ ª√À™∂π√
[112]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δ∂π™ ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™
ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋
‰ÈÔ›ÎËÛË ŒÚÁÔ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ‹Ù·Ó Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛË. øÛÙfiÛÔ, ÂÂȉ‹ ›¯·Ó ¿ÁÓÔÈ· ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÙÂÏÈο ÛÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· Î·È ÛÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙË̤ӈÓ. ∂›Û˘ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ›, ÂÂȉ‹ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÏfiÁˆ Ù˘ ÛÎÏËÚ‹˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ Ô˘ ·ÛÎÔ‡Û·Ó, ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó Î·È ¿ÏÏ· ·ÍÈÒÌ·Ù·, fiˆ˜ ÙÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·, ÙÔ ÔÔ›Ô ‹Ù·Ó Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi. ™Â ·˘Ùfi ·Ó‹Ïı·Ó ÛÔ˘‰·›ÔÈ ŒÏÏËÓ˜, fiˆ˜ Ô ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ˜ Î·È Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [113]
πÛÙÔÚË̤ÓÔ ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊÔ ·fi ÙËÓ ÂÚ›ÊËÌË Û˘ÏÏÔÁ‹ ∑Ô˘ÌÓÙ¿Ù ·Ï-Δ·‚·Ú›Î (£ËÛ·˘Úfi˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜) ÙÔ˘ §ÔÎÌ¿Ó, ·fi ÙÔ ªÔ˘ÛÂ›Ô ΔÔ˘ÚÎÈ΋˜ Î·È πÛÏ·ÌÈ΋˜ Δ¤¯Ó˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. JEREMY HORNER/CORBIS/APEIRON
[114]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
°Ú·ÌÌ·Ù›˜ √ ∫ ∞ Δ ∞ ∫ Δ ∏ Δ ∏ ™ ∞ ¶ ∂ ¡ ∞ ¡ Δ π ÛÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ‰ÂÓ ·Ó¤Ï·‚ ÙȘ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂȘ Ô˘ ·Ó¤Ï·‚ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ÎÏËÚÈÎÔ‡˜. ∂›‰·Ì fiÙÈ Ì ‰È·Î‹Ú˘ÍË ˘ÔÛ¯¤ıËΠÛÙÔ˘˜ ¶ÂÏÔÔÓÓËÛ›Ô˘˜ ·Û˘Ï›·, ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·Á·ı¿ ·fi ·˘Ù¿ Ô˘ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÚÈÓ. ªÂ ÙË ‰È·Î‹Ú˘ÍË ·˘Ù‹ fï˜, ·ÎfiÌË ÎÈ ·Ó ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ Â›¯Â οÔÈ· ÛËÌ·Û›·, ‰ÂÓ ‰È·ÛÊ·ÏÈ˙fiÙ·Ó ÚËÙ¿ fiÙÈ ı· ‰È·ÙËÚÔ‡Û·Ó Ù· ·ÍÈÒÌ·Ù· Ô˘ ›¯·Ó ¿ÏÏÔÙ ÛÙËÓ ÔÏÈÙ›·. ∞ÏÏ¿ Ë ·Ó¿ÁÎË ˘Ô¯Ú¤ˆÛ ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈ ÔÏÏÔ‡˜ ŒÏÏËÓ˜ ÛÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ ˘Ôı¤ÛˆÓ. √È √ıˆÌ·ÓÔ›, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË, Ë ÔÔ›· ‹Ù·Ó ¤ÚÁÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜, ·Ó·ÁοÛÙËηÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÓÙÂÏÔ‡˜ ·ÓÈηÓfiÙËÙ·˜ Î·È ¿ÁÓÔÈ¿˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË, Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ‰ÈÔ›ÎËÛË, Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÙÂÏÈο ÛÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· Î·È ÛÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙË̤ӈÓ. ∏ ¶ÔÏÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ ‚‚·ÈÒÓÂÈ fiÙÈ «ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ¤Î·Ó·Ó ·ÚÈıÌËÙÈΤ˜ Ú¿ÍÂȘ ¯·Ú¿ÛÛÔÓÙ·˜ Ì ͇Ϸ, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙ· Ù·Ì›·, fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÔÈ ıËÛ·˘ÚÔ› ÙÔ˘˜. Δ· ͇Ϸ ·˘Ù¿, Ì ٷ ÔÔ›· ÌÂÙÚÔ‡Û·Ó Î·È ¤Î·Ó·Ó ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÔ‡˜ Î·È Ù· ÔÔ›· ·ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÔÈ ·ÚÙÔÔÈÔ› Î·È ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ∞Á·ÚËÓÔ›, Ù· ϤÓ ڷ˘¿ÛÈ·, ‰ËÏ·‰‹ ̤۷ ÁÈ· ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌÒÓ». ªÂ ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÛÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ÏÔÁÈÛÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ¿ ÙÔ˘˜ Ù· ͇Ϸ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Û‡Ì‚ÔÏÔÓ Î·È ÂÁÎÔ›˜, Ì ٷ ÔÔ›· ‹Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙÔÓ Ó· ÌÂÙÚËıÔ‡Ó Ì ÌÂÁ¿ÏË ·ÎÚ›‚ÂÈ· Ù· ÔÏÏ¿ ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· Ô˘ ¤Ì·ÈÓ·Ó Î·È ¤‚Á·ÈÓ·Ó ·fi ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ Ù·Ì›Ô. ŒÙÛÈ, ·Ó·ÁηÛÙÈο ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó, ÁÈ· ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÏÔÁÈÛÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ›¯·Ó ÏÔÁÈÛÙÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ. ∞˘Ùfi ϤÂÈ ÚËÙ¿ Ô Ã·ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘, fiÙ·Ó ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÚÁ·ÓÒıËÎÂ Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı μ′. «⁄ÛÙÂÚ· ·fi ·˘ÙÔ‡˜ (ÙÔ˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜ ÙˆÓ ı˘ÚÒÓ, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘˜
·ÓÒÙ·ÙÔ˘˜ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜) ‹Ù·Ó Ô ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ôχ ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÏËÚÔÊÔÚÔ‡ÓÙ·Ó Ù· ¤ÛÔ‰· ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÌÔ‰›Ô˘˜, ÙȘ ÂÈÛÚ¿ÍÂȘ Î·È ÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜. ∞˘Ùfi˜ ¤Î·Ó ·ÔÏÔÁÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÛfi‰ˆÓ Î·È ¤‰ÈÓ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜ Î·È ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿. ÕÏÏÔÈ ÁÚ·ÌÌ·Ù›˜ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ٷ ¤ÁÁÚ·Ê· Î·È Ù· ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿». ∏ ÔÏÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›·, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ¤ÁÈÓ ÚÈÓ ÏfiÁÔ˜, ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÔÈÔÈ ‹Ù·Ó ·˘ÙÔ› ÔÈ ÁÚ·ÌÌ·Ù›˜, ÂÓÒ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı μ′ Ó· ÂÚÈÛÙÔȯ›˙ÂÙ·È ·fi «Ê›ÏÔ˘˜ Î·È ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜», ÔÈ ÔÔ›ÔÈ «‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó fiÏÔ ÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ». ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, ‰ÂÓ ‰È·ÛÒıËÎ·Ó ÔÏÏ¿ ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ, ·ÏÏ¿ Ô Ã·ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ¤Ó·Ó, ÙÔÓ ∫·Ù·‚ÔÏËÓfi, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ ÚËÙ¿ «ÁÚ·ÌÌ·Ù¤· ÙˆÓ ı˘ÚÒÓ». ∂›Û˘, Ô ∫ÚÈÙfi‚Ô˘ÏÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ¤Ó·Ó ¿ÏÏÔÓ, ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ∫·Ù·‚ÔÏËÓÔ‡, Ô˘ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó £ˆÌ¿˜ Î·È ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÔηÏ› «ÁÚ·ÌÌ·Ù¤· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿». √È √ıˆÌ·ÓÔ› ‰ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÌfiÓÔ ÛÙȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ˘ËÚÂۛ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ ‰Èψ̷ÙÈÎfi ÙÔ̤·, ΢ڛˆ˜ ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Î·È ÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ∂˘Úˆ·›Ô˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜, ÁÈ·Ù› ÔÈ ›‰ÈÔÈ, ÏfiÁˆ Ù˘ ·Ó·ÙÚÔÊ‹˜ Î·È Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ÙÔ˘˜, ‹Ù·Ó ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÈηÓÔ› Û ·˘Ù¿. ∏ ¯Ú‹ÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜, ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·, ÛÙȘ Û˘Óı‹Î˜ Î·È ÛÙË ‰Èψ̷ÙÈ΋ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ÔÏÏ¿ ÈÛÙÔÚÈο ¤ÚÁ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ. ∞ÎfiÌË Î·È ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÕψÛË ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ËÁÂÌfiÓ˜ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ Î·È ÛÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔ˘˜
∏ ›ÛÔ‰Ô˜ ÁÈ· ÙÔ ªÏ Δ˙·Ì› ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. SUFI/SHUTTERSTOCK
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [115]
[116]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ™ÂÏ›Ì ∞′, Ô˘ ۯ‰›·˙ ӷ ÁÎÚÂÌ›ÛÂÈ fiϘ ÙȘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜. ΔÔ Û¯¤‰Èfi ÙÔ˘ Ì·Ù·ÈÒıËΠ¯¿ÚË ÛÙËÓ Â¤Ì‚·ÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë πÂÚÂÌ›· ∞′, Ô˘ ¤ÂÈÛ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. VISUAL PHOTOS
Ì ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. √ °¿ÏÏÔ˜ ª·ÛÏ·ÙÚ› ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ Ô˘ ¤ÁÚ·„Â, ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÙËΠÙÔ 1450 ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ πˆ¿ÓÓË μ′ Î·È ÛÙÔÓ ·ÌÈÚ¿ ÙÔ˘ ∫·ÓÙËÏfiÚÔ˘ §Ô˘ÊÙԇ̤Ë, Ë ÔÔ›· ·Ú¯›˙ÂÈ ˆ˜ ÂÍ‹˜: «∂Ș ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ £ÂÔ‡. ∂Ș ÙÔ˘˜ ·˘Ó’, ÛÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ˙′. ∞˘Ùfi ¤ÓÂÓ Ë ·Ú¯‹ Ù˘ ·Á¿Ë˜ ̤۷ ÂȘ ÙÔÓ ˘„ËÏfiÙ·ÙÔÓ Î·È ‰ÈηÈfiÙ·ÙÔÓ Δ˙ÔÓ¿Ó Ú‹Á·Ó Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ¢ÁÂÓÈΈٿÙÔ˘ Î·È Â˘Ù˘¯ÈṲ̂ÓÔ˘ §Ô˘ÊÙԇ̸, ·ÌÈÚ¿Ó Î·È ·Ê¤ÓÙËÓ ÙÔ˘ ∫·ÓÙËÏfiÚÔ˘Ø ·fi ÙËÓ ’Ô›·Ó ·Á¿ËÓ ÂÁ›ÓÂÙÔÓ, ÂÙÂÏÂÈÒıËÓ ÂȘ ÙËÓ Ù¿ÍÈÓ Î·È Ì·ÓÈ¤Ú·Ó ÙÔÈ·‡ÙËÓ». √È ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ϤÍÂȘ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜: «∫·È ¤Ù˙·È ÙÔ ÔÌfiÛ·ÛÈÓ». Δ· ΛÌÂÓ· ·˘Ù¿ ÁÚ¿ÊÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ Î˘Úȷ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ, ηıÒ˜ Î·È fiÛ· ˘ÔÁÚ¿ÊÔÓÙ·Ó Ì ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘. ∞fi Ù· ‰Èψ̷ÙÈο ¤ÁÁÚ·Ê· Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Î·È Ù· ÔÔ›· Û˘ÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, fi¯È ‚¤‚·È· ÛÙËÓ Î·ı·ÚÂ‡Ô˘Û· ·ÏÏ¿ Û ÌÈ· ÁÏÒÛÛ· οˆ˜ ·Ú·ÔÈË̤ÓË, Ô ‰ÈÎfi˜ Ì·˜ ™‡ÚÔ˜ ∑·Ì¤ÏÈÔ˜ ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ‰¤Î· ÚÈÓ ·fi 30 ¯ÚfiÓÈ· ÂÚ›Ô˘, ÛÙÔÓ ÙfiÌÔ ™Δ′ Ù˘ ¶·Ó‰ÒÚ·˜. ΔÔ ÚÒÙÔ ·fi Ù· ¤ÁÁÚ·Ê· ·˘Ù¿ Â›Ó·È Ë ÂÈ·ڈÛË Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ Ô˘, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ΛÌÂÓÔ, ˘¤ÁÚ·„·Ó «ÛÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË 1482 ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙË Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Î·È 887 ÌÂÙ¿ ÙË Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ Ì·˜ ÚÔÊ‹ÙË, ÛÙȘ 18 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘, Ô ÊÚ· ¶¤ÙÚÔ˜ ¢·ÈˆÌ‚Ô˘ÛÒÓ, ̤Á·˜ Ì¿ÁÈÛÙÚÔ˜ Î·È ÂʤÓÙ˘ Ù˘ ƒfi‰Ô˘, Î·È Ô Ì¤Á·˜ ÂʤÓÙ˘ Î·È ·ÌÈÚ¿˜ ÛÔ˘ÏÙ¿Ó ¶·ÁÈ·˙‹ ÷Ó, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÂʤÓÙË ªÂ¯Ì¤Ù ÷ӻ. Δ· ˘fiÏÔÈ· ÂÓÓ¤· Â›Ó·È ÂÈÛÙÔϤ˜ Ô˘ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÍÂ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ μ·ÁÈ·˙‹Ù Î·È Ô Ì¿ÁÈÛÙÚÔ˜ Ù˘ ƒfi‰Ô˘ (D’ Aubusson) Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ›‰È· Û˘Óı‹ÎË. ŸÏ˜ ÔÈ ÂÈÛÙÔϤ˜, fiˆ˜ Î·È Ë Û˘Óı‹ÎË, Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤Ó˜ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο, ÛÙËÓ ¤ÓÙÔÓ· ·Ú·Êı·Ṳ́ÓË ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ. øÛÙfiÛÔ, ‰È·ÛÒ˙ÔÓÙ·È Î·È ÔÏÏ¿ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ· ¤ÁÁÚ·Ê·, Ô˘ ›¯·Ó ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÂÈ ·fi ÙȘ 17 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1479 ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ∞Ú›ÏÈÔ ÙÔ˘ 1481 Ë ÂÓÂÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Î·È Ô ªˆ¿ÌÂı μ′. ŸÏ· ·˘Ù¿ ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ÚˆÙfiÙ˘Ë ÂΉԯ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Î·È ‰ËÌÔÛȇıËÎ·Ó ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ª›ÎÏÔÛ˘Ù˙ Î·È ÙÔ˘ ª‡ÏÏÂÚ. ∞fi fiÏ· ·˘Ù¿ Á›ÓÂÙ·È Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ·ÓÔ›¯ıËΠÁÈ· ÙÔ˘˜ ÈÔ ÂÈÊ·Ó›˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÈÔ ÈηÓÔ‡˜ ŒÏÏËÓ˜ ¤Ó· ¢ڇ ‰›Ô ‰Ú¿Û˘, Ô˘ ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙÔ, ›¯·Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ˆÊÂÏ‹ÛÔ˘Ó Ôχ Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ÂıÓÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ·.
√È ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·, ‰ÂÓ ÂÎÌÂÙ·ÏχÙËÎ·Ó ÙȘ ¢ÓÔ˚Τ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ, ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÁÈ·Ù› ÛÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ Ì·˜ ¿Ó‰Ú˜ Û˘Ó¤‚Ë fi,ÙÈ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜: ÔÈ ÈηÓfiÙÂÚÔÈ Î·È ÔÈ ÈÔ ÛÔ˘‰·›ÔÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ, ¤Ê˘Á·Ó ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÁÈ· ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜ ¿ÓıÚˆÔÈ Ôχ ̤ÙÚÈÔÈ Î·È Â˘ÙÂÏ›˜ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘˜. √ °¿ÏÏÔ˜ §·ÎÚÔ˘¿, Ô˘ ‹Ù·Ó ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·˜ Ù˘ Á·ÏÏÈ΋˜ ÚÂۂ›·˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÂÚ›Ô˘ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ·ÚÁfiÙÂÚ· ‚È‚Ï›Ô ÁÈ· ÙȘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜ Î·È Ù· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο ¤ıÓË ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·. ™Â ·˘Ùfi ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ·fi fiϘ ÙȘ ÊËÌÈṲ̂Ó˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÕψÛ˘ ÛÒıËÎ·Ó ÌfiÓÔ Ù¤ÛÛÂÚȘ: ÔÈ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ›, ÔÈ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔÈ, ÔÈ ∞Û¿Óˉ˜ Î·È ÔÈ ƒ¿ÏÏˉ˜. ¶ÚÔÛı¤ÙÂÈ fiÙÈ Î·È ·˘ÙÔ› Ì ‰˘ÛÎÔÏ›· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·Ô‰Â›ÍÔ˘Ó ÙË ÁÓËÛÈfiÙËÙ· Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È fiÙÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ, ÁÈ· Ó· ÂÈ‚ÈÒÛÔ˘Ó, ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ·Û¯ÔÏËıÔ‡Ó Ì ‰È¿ÊÔÚ˜ ¢ÙÂÏ›˜ ‚ÈÔÙ¯ÓÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜. ¢ÈηÈÔÏÔÁË̤ӷ Ô §·ÎÚÔ˘¿ ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ÁÓËÛÈfiÙËÙ· Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù› Ô Ã¤ÁÎÂÏ ÛÙËÓ πÛÙÔÚ›· Ù˘ ƒ·ÁÔ‡˙˘ ‚‚·ÈÒÓÂÈ Ì ·ÍÈfiÈÛÙ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ fiÙÈ Ë fiÏË ·˘Ù‹ ÊÈÏÔͤÓËÛ fi¯È ÌfiÓÔ ÙÔ˘˜ ∫ÔÌÓËÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ §·Ûηڋ‰Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹, ·fi ÙȘ Ù¤ÛÛÂÚȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Ô˘ ÚԷӷʤڷÌ ÔÈ ÌfiÓ˜ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Ï›ÁÔ Ôχ ÛÙË ‰ËÌfiÛÈ· ˙ˆ‹ Â›Ó·È ÔÈ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ› Î·È ÔÈ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔÈ, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÔÈ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ›. ŸÏÔÈ ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ Ô˘ Ì οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ‰È·ÎÚ›ıËηÓ, ·Ó‹ÎÔ˘Ó Û ¿ÏÏ· Î·È ÓÂÔÂÌÊ·ÓÈ˙fiÌÂÓ· Á¤ÓË. ŸÙ·Ó ϤÌ fiÙÈ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙȘ ‰ËÌfiÛȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ, ÂÓÓÔԇ̠΢ڛˆ˜ ÙȘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ÙÔ 15Ô Î·È ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ·. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ·˘ÙÔ› ηÙ›¯·Ó Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·ÍÈÒÌ·Ù· Ù˘ ·ÙÚÈ·Ú¯È΋˜ ·˘Ï‹˜, fiˆ˜ ·˘Ùfi ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÏÔÁÔı¤ÙË, ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ Û΢ÔʇϷη, ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ¯·ÚÙÔʇϷη Î·È ¿ÏÏ· ·ÚfiÌÔÈ·. √ÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ÎÏËÚÈÎÔ›, ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· fï˜ ‹Ù·Ó Ï·˚ÎÔ› ·fi ÙȘ ÈÔ ÔÓÔÌ·ÛÙ¤˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜. ∞˘ÙÔ› ›¯·Ó ·fiÏ˘ÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ÛÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÙÚȿگ˜ Î·È ÛÙÔ ·ÙÚȷگ›Ô, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ‹Ù·Ó ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌÔÈ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÎÏÔÁ‹ Î·È ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘ ¿Ú¯ÔÓÙ· Ù˘
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [117]
∂ÎÎÏËÛ›·˜. ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ ÎÔÈÓfi ηÏfi, ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ fï˜ ÁÈ· ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘˜ Û˘ÌʤÚÔÓ. ™ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÌfiÓÔ ˆ˜ ηÙÒÙÂÚÔÈ ˘¿ÏÏËÏÔÈ, Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ·ÏÒ˜ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÔ› Î·È Û˘ÁηٷϤÁÔÓÙ·Ó Ì¿ÏÏÔÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ·ÎÔÏÔ‡ıÔ˘˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Â˘ÁÂÓÒÓ. ∂¿Ó ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·Ó¤‚·ÈÓ·Ó Û ˘„ËÏfiÙÂÚ· ÎÔÈÓˆÓÈο ‹ ÔÏÈÙÈο ·ÍÈÒÌ·Ù·, ¤ÌÂÓ·Ó Û ·˘Ù¿ ÌfiÓÔ Ì ‰ˆÚÔ‰Ô˘ Î·È ÊÚfiÓÙÈ˙·Ó ΢ڛˆ˜ ÁÈ· ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿ÁΘ ·Ú¿ ÁÈ· ÙȘ ÂıÓÈΤ˜. ŒÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ï›ÁÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ô˘ Ê¿ÓËÎ·Ó ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË Ú·ÁÌ·ÙÈο ¯Ú‹ÛÈÌÔÈ ÛÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Á¤ÓÔ˜ ‹Ù·Ó Ô ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ •ÂÓ¿Î˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ‰È·ÎÚÈı› fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ô ™ÂÏ›Ì ∞ ∞′ Î·È ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ÊÔÚ¿ Ô πÂÚÂÌ›·˜ ∞′. √ •ÂÓ¿Î˘, fiÙ·Ó ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËΠ·fi οÔÈÔ˘˜ ·ÓÒÙÂÚÔ˘˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰È·ÙËÚÔ‡Û ÊÈÏÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ, ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì ∞′ Ó· ÁÎÚÂÌ›ÛÂÈ fiϘ ÙȘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÂÎÎÏËۛ˜, ¤Û¢Û ӷ ÂȉÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Î·È ‹Á·Ó Ì·˙› ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË. ŒÙÛÈ, Û˘Ó¤‚·Ï ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ·Ó·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ÔϤıÚÈÔ˘ ۯ‰›Ô˘. √ •ÂÓ¿Î˘, fï˜, ‰ÂÓ ·Ó‹Î Û η̛· ·fi ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ. ÕÏÏÔÈ ÂÈÊ·Ó›˜ Î·È ÈÛ¯˘ÚÔ› ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó Ô Ì¤Á·˜ ¯·ÚÙÔʇϷη˜ ∞ϤͷӉÚÔ˜ ·fi ÙËÓ ΔËÚ¿, Ô Ì¤Á·˜ ÏÔÁÔı¤Ù˘ π¤Ú·Î·˜, Ô ªÈ¯·‹Ï °·‚Ú¿˜ Î·È Ô ∞ÓÙÒÓ˘ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi˜. ŸÏÔÈ ·˘ÙÔ›, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô, Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ·Ó‹Î·Ó Û ÓÂfiÙÂÚ˜ ‰È·ÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ.
μ›Ô˜ Î·È ÔÏÈÙ›· ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡ ¶Ôχ ÁÓˆÛÙfi˜ Î·È Ôχ ÏÔ‡ÛÈÔ˜ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó Ô ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi˜, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÙÔ ‚·ıÌfi Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ·˜ Ô˘ ›¯Â Ì ÙÔÓ ∞ÓÙÒÓÈÔ Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜. À‹ÚÍ ÛÙÂÓfi˜ Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÚ›ÊËÌÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚Â˙›ÚË ™fiÎÔÏË, Ô˘ ¤˙ËÛ ÂÚ›Ô˘ ÛÙ· Ù¤ÏË Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ∞′ Î·È Û fiÏÔ ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì μ′, ÂÓÒ ı·Ó·ÙÒıËΠٷ ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù °′ ÙÔ 1579. ∞Ó Î·È Â›¯Â ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÂÈfiÙËÙ· Ì ÙÔÓ ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌÔ ·˘Ùfi ¿Ó‰Ú·, ·Ó Î·È ‰È¤Û¯È˙ ¤ÊÈÔ˜ ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Û˘Óԉ¢fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÔÎÙÒ ÙÛÔ¯·ÓÙ·Ú·›Ô˘˜, Ì ÔÏÏÔ‡˜ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔ˘˜ Ó· ÚÔÔÚ‡ÔÓÙ·È, ··›ÙËÛ ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ·ÓÒÙÂÚÔ˘ ÂÊfiÚÔ˘ ÛÙËÓ Â›ÛÚ·ÍË ÙÔ˘ ÊfiÚÔ˘ ÁÈ· ÙÔ ·Ï¿ÙÈ Ù˘ ∞Á¯È¿ÏÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÁÔ‡Ó·ÚË Ù˘ ÛÔ˘ÏÙ·ÓÈ΋˜ ·˘Ï‹˜.
[118]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ ÎÙ›ÚÈÔ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ fiÔ˘ Û˘Ó‰ڛ·˙·Ó ÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·. GILLIAN DARLEY/EDIFICE/ CORBIS/APEIRON
◊Ù·Ó ·ÓÙ›˙ËÏÔ˜ ÙˆÓ ÙfiÙ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, Î·È ·¤ÎÙËÛ ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈÔ˘Û›· -ÁÈ’ ·˘Ùfi ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Ì¤Á·˜ Ú·Ì·ÙÂ˘Ù‹˜- Î·È ÌÂÁ¿ÏË ‰‡Ó·ÌË. ¶ÚÔοÏÂÛ fï˜ ÙËÓ ÔÚÁ‹ ¿ÏÏˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·Û¿‰ˆÓ Î·È ÙÂÏÈο ı·Ó·ÙÒıËÎÂ. ∫·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, Ë ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘ ‰Ë̇ıËΠÂÚ›Ô˘ ÂÓ¿ÌÈÛË ¯ÚfiÓÔ ÚÈÓ ·fi ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ÚÔÛÙ¿ÙË ÙÔ˘, ™fiÎÔÏË. °È· Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÔ˘Ó fï˜ ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ì·˜ ÌÈ· ȉ¤· ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ı¤ÛË Ô˘ ›¯Â ÛÙËÓ ÔÏÈÙ›· Ô ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi˜ Î·È ÁÈ· Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó ·fi ·˘Ùfi Ò˜ ‹Ù·Ó ÁÂÓÈο ÙfiÙÂ Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ı· ·ÊËÁËıÔ‡ÌÂ Â‰Ò ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛ‹ ÙÔ˘, fi¯È Û˘ÓÔÙÈο, fiˆ˜ ÙËÓ ·Ú·ı¤ÙÂÈ Ô Ã¿ÌÌÂÚ ÛÙÔ ¢′ ÙfiÌÔ, ·ÏÏ¿ Ì ÙȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜ ¢·fiÓÙ˜34 Î·È ÛÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ÁÏÒÛÛ·, Ë ÔÔ›· ı· Ê·Ó› ÛÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ŒÏÏËÓ· ÙÔ ›‰ÈÔ ÂÚ›ÂÚÁË Ì ٷ ÂÍÈÛÙÔÚÔ‡ÌÂÓ· ÁÂÁÔÓfiÙ·. √ ¢·fiÓÙ˜, ÌÈÏÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÔÁfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡ Î·È ÂÈϤÔÓ ÁÈ· ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË, ÚÔÛı¤ÙÂÈ: «∞˘Ùfi˜ ‰Â ›¯Â ·Ù¤Ú· ÙÔÓ ÙÛÂÏ‹ ªÈ¯·‹Ï ÙÔÓ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfiÓ, ÙÔÓ ÏÔ˘ÛÈÒÙ·ÙÔÓØ ÙÔ‡ÙÔ˜ ÂηÙÔÈÎÔ‡ÛÂÓ ÂȘ ÙËÓ ∞Á¯›·ÏÔÓ, Ù· ‰Â ÙÛÈÊÙÈÏ›ÎÈ· Î·È ˘ÔÛÙ·ÙÈο ÙÔ˘ ¤Êı·Ó·Ó ¤ˆ˜ ÂȘ ÙÔÓ ¢Ô‡Ó·‚ÈÓ, η› ÙÈÓ˜ ·Á¿‰Â˜ Ù˙ÈÚ¿ÎÈ· ‰Èο ÙÔ˘ ¤ÁÈÓ·Ó Î·È ‚Â˙‡ÚÈ‰Â˜Ø ·fi ÙÔ˘˜
ÔÔ›Ô˘˜ ¤Ó·˜ ·ÊÔ‡ ¤Êı·ÛÂ Î·È ¤ÁÈÓ ‚Â˙‡Ú˘ ˘‹ÁÂÓ Ô ªÈ¯¿Ï˘ Ó· ÙÔÓ ·ÓÙ·ÌÒÛË Î·È Ó· ÙÔÓ Û˘Á¯·Ú‹, ÂÌ‚·›ÓÔÓÙ·˜ ‰Â ̤۷ ÂȘ ÙÔÓ Ô‰¿ (ÔÔ‡ ¤Ù˘¯Â Ó· ¢ÚÂı‹ Ô ÈÌ¿Ì˘ ÙÔ˘ ‚·ÛÈϤˆ˜), ÙÔÓ Â›ÂÓ Ô ‚Â˙‡Ú˘: -∫·ÏÒ˜ ‹Ïı˜, ªÈ¯¿Ï-Ù˙ÂÏ‹, οӈÓÙ·˜ Î·È Û¯‹Ì· Ò˜ ۷χÂÈ ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘. ªÂÙ¿ ‰Â ÙËÓ ·Óٿ̈ÛÈÓ, ·ÊÔ‡ ¢Á‹ÎÂÓ ¤Íˆ Ô ªÈ¯¿Ï˘, ›ÂÓ Ô ÈÌ¿Ì˘ ÂȘ ÙÔÓ ‚Â˙‡ÚËØ ‰ÂÓ ·ÚÌfi˙ÂÈ, ÂʤӉËÌ, ÂȘ ÙËÓ ˘„ËÏfiÙËÙ¿ ÛÔ˘, ÒÓÙ·˜ ›ÙÚÔÔ˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈϤˆ˜, Ó· ›˘ ¤Ó· ÎÈ¿‚Ô˘Ú·, Ù˙ÂÏ‹. ΔÔ‡ÙÔ˜ Ô ÏfiÁÔ˜ ÂηÎÔÊ¿ÓË ÙÔÓ Â›ÙÚÔÔÓØ Ù›ÔÙ˜ fï˜ ‰ÂÓ ·ÔÎÚ›ıËÎÂÓØ ÒÓÙ·˜ ‰Â ·ÚÒÓ Ô ¯·ÛÓ‰¿Ú˘ ÙÔ˘ ‚Â˙‡ÚË, ¢Á‹ÎÂÓ Â˘ı‡˜ Î·È Â›Â ÙÔÓ ªÈ¯¿ÏË Ù· ÏfiÁÈ· ÙÔ˘ ÈÌ¿ÌË, Î·È fiÙÈ Â‚·Ú˘Ê¿ÓËÎ·Ó ÙÔÓ ‚Â˙‡ÚË. ∂›Â ‰Â Ô ªÈ¯¿Ï˘ -⁄·ÁÂ Î·È ÂȤ ÙÔÓ ‚Â˙‡ÚË, ·Ó ‹Ó·È ÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘, Ó· ο̈ ÂÁÒ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÈÌ¿ÌË, Ó· Ì ÂÈ‹ Î·È ·˘Ùfi˜ ÂÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘ Ù˙ÂÏ‹. √ ‚Â˙‡Ú˘ ÙÔ ¤Î·Ì ¯¿˙È, Î·È -ª·Î¿Ú Ó· ÙÔ Î¿ÌË, ÙÔ˘ ›ÂÓ. ∂˘ı‡˜ Ô ªÈ¯¿Ï˘ ÏÔÈfiÓ Â‹ÁÂÓ ÂȘ ÙÔ Û‹ÙÈ ÙÔ˘ ÈÌ¿ÌË, ˇÚ ÙÔÓ Î¯·ÁÈ¿, Î·È Ï¤ÁÂÈ ÙÔ˘ -¢Ô˜ ÌÔÈ Î·Ù¿ÛÙȯÔ, fiÛÔ ‚Ô‡Ù˘ÚÔ Ô ÂʤӉ˘ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔÓ ÂÍԉȿ˙ÂÈ ÂȘ ÙÔ ÌÔ˘Ù¿ÎÈ ÙÔ˘, fiÛ· ͇Ϸ, fiÛÔ Ì¤ÏÈ, fiÛÔ ÎËÚ› Î·È fiÛÔ ÎÚÈı¿ÚÈ ÂȘ ÙÔ ·¯Ô‡ÚÈ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [119]
ÙÔ˘, ‰È¿ Ó· ÙÔ˘ Ù· ÚÔÛʤڈ fiÏ· ·˘Ù¿ ·fi ÏfiÁÔ˘ ÌÔ˘Ø Î·È ÂȤ ÙÔÓ ÂʤӉË, fiÙÈ ÂÁÒ Â›Ì·È Ô ªÈ¯¿Ï˘ ÂΛÓÔ˜, ÔÔ‡ Ì ›‰ÂÓ ÂȘ ÙÔÓ ‚Â˙˘Ú·˙¤ÌË. Œ‰ˆÎÂÓ Ô Î¯·ÁÈ¿˜ ÙÔ Î·Ù¿ÛÙȯÔÓ, Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘, fiÙ·Ó ‹ÏıÂÓ Ô ÂʤӉ˘, ÙÔ˘ ›ÂÓ ÙËÓ ˘fiıÂÛÈÓØ Ô ‰Â ªÈ¯¿Ï˘ ÙËÓ ‰Â˘Ù¤Ú·Ó ËÌ¤Ú·Ó ¤ÛÙÂÈÏ ηڿ‚È Ì ٷ ÂÈÚË̤ӷ Ú¿ÁÌ·Ù·, ›ٷ ˘‹ÁÂ Î·È ·˘Ùfi˜ ÂȘ ÙÔÓ ÈÌ¿ÌËØ Ô ‰Â ÈÌ¿Ì˘ ÙÔÓ ÂÚÔÛËÎÒıË, Î·È ÙÔÓ Ï¤ÁÂÈ, «Î·ÏÒ˜ ‹Ïı˜, ªÈ¯¿Ï Ù˙ÂÏ‹ػ Î·È ÂȘ ÙÔ Ï·ÎÈÚ‰› ·¿Óˆ ÔÏÏ·›˜ ÊÔÚ·›˜ ÂÔÏ˘Ï·Û›·˙ ÙÔ Ù˙ÂÏ‹, ϤÁˆÓÙ¿˜ ÙÔ˘ Î·È ¿ÏÏ· ÂÁÎÒÌÈ·. ∂˘Á·›ÓˆÓÙ·˜ ‰Â ·’ Â‰Ò Ô ªÈ¯¿Ï˘, ˘¿ÁÂÈ Â˘ı‡˜ ÂȘ ÙÔ ¶·Û·Î·›, ¢ڛÛÎÂÈ ÙÔÓ ¯·ÛÓ‰¿ÚË, Î·È ÙÔ˘ ϤÁÂÈ: «ŸÙ·Ó Ô ÈÌ¿Ì˘ ¤ÏıË ÂȘ ÙÔÓ ‚Â˙‡ÚË Ó· Ì ÛÙ›Ï˘ ÏfiÁÔÓ». ª›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ÏÔÈfiÓ ÂÏıÒÓ ¿ÏÈÓ Ô ÈÌ¿Ì˘, ÂÌËÓ‡ıË Ô ªÈ¯¿Ï˘ Î·È ‹ÏıÂ. ∂Ì‚·›ÓˆÓÙ·˜ ‰Â ÂȘ ÙÔÓ ‚Â˙‡ÚË, ηıÒ˜ ÙÔÓ Â›‰ÂÓ Ô ÈÌ¿Ì˘, ÚÈÓ Ó· ÙÔÓ ÂÈ‹ Ô ‚Â˙‡Ú˘ ÏfiÁÔÓ, ‹Ú¯ÈÛ ÌÂÁ·ÏÔÊÒÓˆ˜ Ó· ÙÔ˘ ϤÁË: -∫·ÏÒ˜ ∫·ÏÒ˜ ‹Ïı˜, ªÈ¯¿Ï Ù˙ÂÏ‹! ∫·ÏÒ˜ ‹Ïı˜, ªÈ¯¿Ï Ù˙ÂÏ‹! ¢‡Ô Î·È ÙÚÂȘ ÊÔÚ·›˜Ø ¿Ú¯ÈÛ ‰Â Î·È Ó· ÙÔÓ Â·ÈÓ¤ÛË ÂȘ ÙÔÓ ‚Â˙‡ÚË, ϤÁˆÓÙ·˜ ˆ˜ Â›Ó·È ¿ÍÈÔ˜, Î·È ˆ˜ Ù¤ÙÔÈÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Â›Ó·È ¯ÚÂÈ·˙fiÌÂÓÔÈ ÂȘ ÙËÓ ‚·ÛÈÏ›·Ó, Î·È ¿ÏÏ· ÙÔÈ·‡Ù·Ø Ô ‰Â ‚Â˙‡Ú˘ ¯·ÌÔÁÂÏÔ‡ÛÂÓ. ∞ÊÔ‡ ‰Â ¢Á‹ÎÂÓ ¤Íˆ Ô ÈÌ¿Ì˘, ϤÁÂÈ Ô ‚Â˙‡Ú˘ ÙÔÓ ªÈ¯¿ÏË, Ù› ÙÔÓ ¤Î·Ì˜, Î·È Â›Â Ù˙ÂÏ‹, Î·È ÙfiÛ· ÂÁÎÒÌÈ·; ∫·È ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹ıË ÙËÓ ˘fiıÂÛÈÓØ ÙfiÙÂ Ô ‚Â˙˘Ú·˙ÂÌ‹˜ ÙÔ˘ ϤÁÂÈ: «°È· ÛÂ˚Ù¿Ó Û˘Ó, ÁÈ· ÛÂ˚Ù¿Ó ÔÁÏÔ‡Û˘Ó» (‹ ‰È¿‚ÔÏÔ˜ Â›Û·È ‹ ‰È·‚ÔÏfi·È‰Ô). ∞fi ÙfiÙ ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ Ô ÏfiÁÔ˜ Î·È ÔÈ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ› ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÛÂ˚Ù·ÓÔÁÏÔ‡‰Â˜. ∞˘Ùfi ÙÔÓ ªÈ¯¿ÏË, Ô˘ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÔÓÔÌ·ÛÙfi˜ Î·È ¿ÌÏÔ˘ÙÔ˜ ¿Ó‰Ú·˜, ÙÔÓ Û˘ÎÔÊ¿ÓÙËÛ·Ó ÛÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ ¿ÓıÚˆÔÈ ˘ÔÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔÈ ·fi Ì›ÛÔ˜ ˆ˜ ‰‹ıÂÓ Û¯Â‰›·˙ ӷ Á›ÓÂÈ ‚·ÛÈÏÈ¿˜. ŒÙÛÈ ÏÔÈfiÓ ¤ÛÙÂÈÏÂ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ηÈÙ˙‹Ì·ÛË Î·È ÙÔ˘ ‹Ú ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ Î·È fiÏË ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›·. ŸÛ· ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ·Ó ÙfiÙ ӷ ¿ÚÔ˘Ó ÛÙËÓ ¶fiÏË, ÂÂȉ‹ ‹Ù·Ó ÔÏÏ¿, Ù· Ô‡ÏËÛ·Ó ÛÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË, ÛÙÔ ·˙¿ÚÈ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÂÂȉ‹ Ë ÔÛfiÙËÙ· ‹Ù·Ó Ôχ ÌÂÁ¿ÏË, Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· Ô˘Ï‹ıËÎ·Ó ÙfiÛÔ ÊÙËÓ¿, Ô˘ ¤ÌÂÈÓ ÌÈ· ·ÚÔÈÌ›· Î·È ÙË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó fiÙ·Ó ·ÁÔÚ¿˙ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ¤Ó· ÊÙËÓfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ. ∞˘Ù‹ ›ӷÈ: «ÕÓıÚˆÂ, ·˘Ùfi ·fi ÙÔ ÌÂ˙¿ÙÈ ÙÔ˘ ÛÂ˚Ù¿ÓÔÁÏÔ˘ ÙÔ ·ÁfiÚ·Û˜;». ∞˘Ù¿ ¤ÁÚ·„Â Ô ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜ ¢·fiÓÙ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi, ÛÙ· ÔÔ›· ı· ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì ϛÁ· Ú¿ÁÌ·Ù· ·fi ÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË ÙÔ˘ ÿÌÌÂÚ ÁÈ· ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ Î·È Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ °ÂÚÌ·Ófi ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ¿ÊÔ, Ô ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi˜ ‰ÂÓ Î·ÙËÁÔÚ‹ıËΠfiÙÈ Û¯Â-
‰›·˙ ӷ Á›ÓÂÈ ‚·ÛÈÏÈ¿˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ·›ı·ÓÔ. ∞ÓÙ›ıÂÙ· ηÙËÁÔÚ‹ıËΠfiÙÈ ‹Ù·Ó ˘Â‡ı˘ÓÔ˜ ÁÈ· ÔÏϤ˜ Ù·Ú·¯¤˜ ÛÙË ªÔω·‚›· Î·È fiÙÈ Ì ÙËÓ ÙÔÔı¤ÙËÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ·‰ÂÏÊÒÓ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘, ˆ˜ ËÁÂÌfiÓˆÓ Ù˘ ªÔω·‚›·˜ Î·È Ù˘ μÏ·¯›·˜, Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ Ô˘ ›¯Â Û˘Ì‚Â› Ï›ÁÔ Î·ÈÚfi ÚÈÓ ÛÙË ªÔω·‚›·. °È· ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙˆÓ ÔÏ˘ÙÂÏÒÓ ÌÂÁ¿ÚˆÓ Ô˘ ›¯Â ·ÓÂÁ›ÚÂÈ ÛÙËÓ ∞Á¯›·ÏÔ -ÛÙ· ÔÔ›· ÂÚÓÔ‡Û ˙ˆ‹ ·Ú¯ÔÓÙÈ΋ Î·È ÛÙȘ ‡Ï˜ ÙÔ˘˜ ··Á¯ÔÓ›ÛÙËÎÂ-, Ô ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi˜ Ífi‰Â„ 20.000 ÊÏÔ˘ÚÈ¿, Ù· ÔÔ›· ÈÛÔ‰˘Ó·ÌÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ· Ì 1.500.000 ‰Ú·¯Ì¤˜ ÂÚ›Ô˘. ÕÏÏ· ÙfiÛ· ¯Ú‹Ì·Ù· ÂÈÛ¤Ú·ÍÂ Ô ·Ú¯Èı·Ï·ÌËfiÏÔ˜ ∞Ï‹-̤˘, fiÙ·Ó Â›¯Â ÛÙ·Ï› ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË Ù˘ ı·Ó·ÙÈ΋˜ ÔÈÓ‹˜ Ô˘ ›¯Â ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜. ΔÔÓ ÔÈÎÙÚfi ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡ ·ÊËÁÂ›Ù·È ¤Ó· ·fi Ù· ·Ï·ÈfiÙÂÚ· Ûˆ˙fiÌÂÓ· ‰ËÌÔÙÈο ÙÚ·ÁÔ‡‰È·, ÙÔ ÔÔ›Ô ‚Ú‹ÎÂ Ô ºˆÚÈ¤Ï Û ¤Ó· ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊÔ Ù˘ ¶·ÚÈÛÈÓ‹˜ μÈ‚ÏÈÔı‹Î˘. ∞˘Ùfi ·Ó·ÙÚ¤¯ÂÈ ÛÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÙÔ ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ÚÒÙÔ˜ ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙÔ˘. ΔÔ ¿ÛÌ· Â›Ó·È ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓ¢ÙÔ fi¯È ÌfiÓÔ ÂÂȉ‹ Â›Ó·È ÙÔ ÈÔ ·ÏÈfi, ·ÊÔ‡ ÁÚ¿ÊÙËΠۛÁÔ˘Ú· ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË, ·ÏÏ¿ Î·È ÂÂȉ‹, ·Ó Î·È ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÙË Ê·ÓÙ·Û›· Î·È ÙÔ Û˘Ó·›ÛıËÌ· ÙˆÓ ÎϤÊÙÈΈÓ, ‰ÂÓ ÛÙÂÚÂ›Ù·È fï˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ ÙȘ ·ÚÂÙ¤˜ ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ, ·Ó Â›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· Ë Èı·Ó‹ ÂÈηۛ· ÙÔ˘ ºˆÚȤÏ, fiÙÈ ¤ÁÈÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ fiÙÈ Î·È Ë ›‰È· Ë ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û· ¤ˆ˜ ¤Ó· ÛËÌÂ›Ô ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ì¤ÙÔ¯Ë ÛÙȘ ·Í›Â˜ Î·È ÛÙ· ȉ·ÓÈο Ô˘ ¤ÓÂ·Ó ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ËÁ‹ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÁÈ· ÙfiÛ· ·ÚÈÛÙÔ˘ÚÁ‹Ì·Ù· ‰ËÌÒ‰Ô˘˜ Ô›ËÛ˘. ∂·ÓÂÚ¯fiÌ·ÛÙ fï˜ ÛÙÔÓ ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi. √ Ô›ÎÔ˜ ÙˆÓ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÒÓ ‰ÂÓ ¤Û‚ËÛ Ì ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. √ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï πˆ¿ÓÓ˘, ‹ fiˆ˜ ÙÔÓ Ï¤ÂÈ Ô ¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊÔ˜, °È·ÓÓ¿Î˘ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi˜, ˘‹ÚÍ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË (ηԢί·ÁÈ¿˜) ÙÔ˘ ÙfiÙ ËÁÂÌfiÓ· ªÈ¯¿Ï ‚fi‰· Î·È ‚ڋΠÙÚ·ÁÈÎfi Ù¤ÏÔ˜, ÁÈ·Ù›, fiÙ·Ó ·ÔÛÙ¿ÙËÛÂ, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ‰È¤Ù·Í ӷ ÂÚÈʤÚÔ˘Ó ÙÔÓ °È·ÓÓ¿ÎË Ì ÙÔÓ Ï¤ÔÓ ·ÙÈ̈ÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÛÙË Ì¤ÛË Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜ Î·È ¤ÂÈÙ· Ó· ÙÔÓ ·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÔ˘Ó. √ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚Â˙›Ú˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ °È·ÓÓ¿ÎË, ÙÔ˘ › fiÙÈ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Ûˆı›, ·Ó ÁÈÓfiÙ·Ó ΔÔ‡ÚÎÔ˜. ∂ΛÓÔ˜, fiÙ·Ó Î·Ù¿Ï·‚ fiÙÈ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ‰‡ÛÎÔÏË ı¤ÛË, ÙÔ‡ÚÎÂ„Â Î·È ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠÎÈÔ˘Ù˙ԇΠ‰ÂÊÙÂÚ‰¿Ú˘. √ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ °È·ÓÓ¿ÎË, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, ¤ÁÈÓ ̤Á·˜ ÔÛÙ¤ÏÓÈÎÔ˜ ÛÙȘ ËÁÂÌÔӛ˜ Î·È ı·Ó·ÙÒıËΠ·fi ÙÔÓ ËÁÂÌfiÓ· Ù˘ μÏ·¯›·˜ °ÚËÁfiÚ °Î›Î· ‚fi‰·. √ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ™ÂÚÌ¿Ó ‚fi‰·˜ ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠ·fiÏ˘ÙÔ˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ Ù˘ μÏ·¯›·˜.
[120]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [121]
√È ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ·Ú¯Èο ‰ÂÓ ÚÔ¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙ· ·ÓÒÙÂÚ· ·ÍÈÒÌ·Ù· ∞fi fiÏ· fï˜ ·˘Ù¿ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÂÍ¿ÁÂÙ·È ÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ ÔÈ ·Ú¯ÔÓÙÈÎÔ› ÂΛÓÔÈ Ô›ÎÔÈ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÊÔÚ¤˜ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÏÔ‡ÛÈÔÈ Î·È ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÈÛ¯˘ÚÔ›. øÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ¿ÌÂÛ· ÛÙË ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ. ™ÙȘ ËÁÂÌÔӛ˜ ·Ó·Ï¿Ì‚·Ó·Ó Ù· ÔÏÈÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù·, fiÔ˘ ηٿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ·ÛÎÔ‡Û·Ó ·fi ÙfiÙÂ Î·È ÙËÓ ·ÓÒÙ·ÙË ÂÍÔ˘Û›·. ¢ÂÓ ÂÎÌÂÙ·ÏχÙËÎ·Ó fiÛÔ ÌÔÚÔ‡Û·Ó ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ô˘ ›¯·Ó ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ›, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ÌËÓ ÚÔ·¯ıÔ‡Ó Û ·ÍÈÒÌ·Ù· ·ÓÒÙÂÚ· ÙÔ˘ ·ÏÔ‡ ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·. ŒÂÈÙ· ·fi Ï›ÁÔ ¤¯·Û·Ó Î·È ·˘Ù‹ ÙËÓ ·Û‹Ì·ÓÙË ˘ËÚÂÛ›·, ΢ڛˆ˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·Ì¿ıÂÈ¿˜ ÙÔ˘˜, fiˆ˜ ÚԷӷʤڷÌÂ. ∏ ·Ì¿ıÂÈ· ·˘Ù‹ Ê·›ÓÂÙ·È Û ¤Ó· ·fi Ù· ΛÌÂÓ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Ûˆı› Î·È Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤ӷ Û ··Ú¿‰ÂÎÙ· ÂÏÏËÓÈο. ¢ÂÓ ·ÚÓԇ̷ÛÙ fiÙÈ ÛÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ Ì·˜ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó Î·È ¿ÏÏÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜. ªÂ ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ·¤ÎÙËÛ·Ó ÌÈ· ÚÒÙË È‰¤· ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ Î·È ‰Èψ̷ÙÈ΋˜ ÂÌÂÈÚ›·˜, ÙËÓ ÔÔ›· ÚÈÓ ÛÙÂÚÔ‡ÓÙ·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜. ∞ÎfiÌ· Î·È ÙËÓ ›‰È· ÙÔ˘˜ ÙË ÁÏÒÛÛ· ÙË ‰È·ÌfiÚÊˆÛ·Ó ¤ˆ˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ Ӥ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ÿÛˆ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó Î·È Î¿ÔÈ· ‰˘ÛÈÛÙ›· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜. ŒÙÛÈ, ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜, Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, fiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ··Ú·›ÙËÙÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ÁÓÒÚÈ˙·Ó ͤÓ˜ ÁÏÒÛÛ˜, ÚÔÙ›ÌËÛ·Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˘˜ °ÂÚÌ·ÓÔ‡˜, √‡ÁÁÚÔ˘˜, ¶ÔψÓÔ‡˜, πÙ·ÏÔ‡˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜. √ ÚÒÙÔ˜ ·Ú¯È‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Â›Ó·È Ô Ûԇ̷Û˘ ∞Ï‹˜, Ô ÔÔ›Ô˜, ¿ÁÓˆÛÙÔ ·Ó ‹Ù·Ó ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜ ̈·ÌÂı·Ófi˜ ‹ ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˜, ¤ÁÈÓ ·Ú¯È‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ÙÔ 1502, fiÙ·Ó ‰ËÏ·‰‹ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌ· ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ô μ·ÁÈ·˙‹Ù μ′. ŸÙ·Ó Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙÔÓ ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙË μÂÓÂÙ›·, ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÂΛ Ù· ¤ÁÁÚ·Ê· Ù˘ ÂÈÚ‹Ó˘ Ô˘ ›¯·Ó ˘ÔÁÚ·Ê› Î·È Ù· ÔÔ›· ‹Ù·Ó ÁÚ·Ì̤ӷ ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ Î·È ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ∞fi ·˘Ùfi Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Â›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ ‹‰Ë Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Ë ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ·ÏÏ¿ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· οÓÔ˘Ó ¯Ú‹ÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜. ∞ÚÁfiÙÂÚ· fï˜, ÂÂȉ‹ ÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ ‹Ù·Ó fiÏÔÈ Í¤ÓÔÈ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó Ù· ‰Èψ̷ÙÈο ¤ÁÁÚ·Ê· Ó· ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋. ¶ÂÚ›Ô˘ ÛÙ· ̤۷, ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ·, ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù °′, ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ Ù˘ ¶‡Ï˘ ‹Ù·Ó Ô ¶ÔψÓfi˜ πÌÚ·¯‹Ì, Ô μ·˘·Úfi˜ ª·¯ÌÔ‡Ù, Ô √‡ÁÁÚÔ˜ ªÔ˘-
Ú¿Ù Î·È Ô °ÂÚÌ·Ófi˜ ∞Ï‹-̤˘. ∂Âȉ‹ Â›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘ÌÂ Â‰Ò Ù· ÔÓfiÌ·Ù· fiÏˆÓ ·˘ÙÒÓ, ·ÚÎԇ̷ÛÙ ÛÙÔ Ó· ·ӷϿ‚Ô˘Ì ÙË ‚‚·›ˆÛË ÙÔ˘ ÿÌÌÂÚ fiÙÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ ‹Ù·Ó ÙfiÙ ͤÓÔÈ ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔÈ.
√È ·Èٛ˜ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÙȘ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ∞fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ ÂfiÌÂÓÔ˘ ·ÈÒÓ· Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ¿ÏÏ·Í·Ó. ∂›‰·Ì fiÙÈ Ì¤¯ÚÈ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ·˘Ù¿ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ΢‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο Ì ÙË ‚›·, ÙËÓ Î·Ù·›ÂÛË Î·È ÙÔÓ Ù·ÎÙÈÎfi ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ô˘ ‹Ù·Ó ˘‹ÎÔÔÈ. ∞fi ÙfiÙ fï˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ÙȘ ηٷÛÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘Ó¤ÂȘ ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. √È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Û˘Ó¯Ҙ ÂÍÂÁ›ÚÔÓÙ·Ó. ¶¿ÓÙ· ¤·ÈÚÓ·Ó Ì¤ÚÔ˜ Úfiı˘Ì· Û fiϘ ÙȘ ·ӷÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ˘ÔÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙË ¢‡ÛË ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜ Î·È Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ÔÈ ‰˘ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜. ∏ ηٿÛÙ·ÛË ÏÔÈfiÓ ÁÈÓfiÙ·Ó fiÏÔ Î·È ÈÔ ÂÈΛӉ˘ÓË, ·ÊÔ‡ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰‡Ó·ÌË ÂÍ·ÛıÂÓÔ‡Û ηıËÌÂÚÈÓ¿. ∂›¯Â ‚¤‚·È· ÚÔÛÏ¿‚ÂÈ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘ ÙÔ˘˜ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜ ·fi ηÈÚfi. ◊Ù·Ó fï˜ ¿ÓÙ· η¯‡ÔÙË ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘˜, ΢ڛˆ˜ ÂÂȉ‹ ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿ ÔÏÏ·Ï·ÛÈ·˙fiÙ·Ó Î·ıËÌÂÚÈÓ¿ ÏfiÁˆ Ù˘ Û˘Ó¯ԇ˜ ηٷ›ÂÛ˘ ÙˆÓ ˘ËÎfiˆÓ. ŒÙÛÈ, Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË Î·Ù¿Ï·‚ fiÙÈ ‹Ù·Ó ·Ó¿ÁÎË Ó· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÂÈÂÈΤÛÙÂÚË ÔÏÈÙÈ΋ ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘˜. ∫·È fi¯È ÌfiÓÔ ·˘Ùfi. ∂ÓÒ ÚÈÓ ÙÔ˘˜ ¤ÙÚ ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë fiÏˆÓ ÙˆÓ ·ÍȈ̿وÓ, Ì ÙÔÓ fiÚÔ fï˜ Ó· ÂÍÈÛÏ·Ì›˙ÔÓÙ·È, ·fi ÙfiÙ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÙÔ˘˜ ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ Î¿ÔÈ· ÚÔÓfiÌÈ· Î·È ¯ˆÚ›˜ ÙÔÓ fiÚÔ ·˘Ùfi. º˘ÛÈο, Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ù· ›‰È· Û ÔÈfiÙËÙ· Î·È ·ÚÈıÌfi Ì ÂΛӷ Ô˘ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó·Ó fiÛÔÈ Â›¯·Ó ··ÚÓËı› ÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘˜, ‹Ù·Ó fï˜ ·ÍÈfiÏÔÁ·. ΔÔ Ó¤Ô ·˘Ùfi ΢‚ÂÚÓËÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ‹Ù·Ó ΢ڛˆ˜ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ∫ÈÔ˘ÚÈÏȉÒÓ. ¢ÂÓ ÂÎÊÚ¿ÛÙËΠ̛̠· ÌfiÓÔ Ú¿ÍË, ·ÏÏ¿ Ì ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi Ú¿ÍÂȘ, Ô˘ ۯ‰fiÓ fiϘ ÙȘ ·ÔÊ·ÛÈÛÂ Î·È ÙȘ ÂÎÙ¤ÏÂÛÂ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÂΛÓÔ˜ Ô›ÎÔ˜ ÙˆÓ ‚Â˙›ÚˉˆÓ, Ô˘ ›¯Â ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ηٷ‚ÔϤ˜. ª¿ÏÈÛÙ·, ¤‰ˆÛ ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ¤ÓÙ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘˜ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˜ ·fi ÙÔ 1656 ¤ˆ˜ ÙÔ 1710. ΔfiÙ ηٷÚÁ‹ıËΠÙÔ ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ· Î·È ÛÙÔ ÛÒÌ· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÔ‡Ó Ù· ·È‰È¿ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ. ∂›‰·Ì fiÙÈ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÚÁËÛË ÙÔ˘ Ù·ÎÙÈÎÔ‡ Î·È ‚›·ÈÔ˘ ÂΛÓÔ˘ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ‡ Û˘Ó¤‚·Ï Ôχ Î·È Ë ˙‹ÏÈ· Ô˘ ¤ÙÚÂÊ·Ó ÔÈ ÁÓ‹ÛÈÔÈ Ìˆ·ÌÂı·ÓÔ› ÁÈ· ÙË Ï·ÌÚ‹ Ù‡¯Ë
∞Á¿˜ ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ¤ÊÈ˘ ÌÔÓ¿‰·˜, 17Ô˜ ·ÈÒÓ·˜. SCALA/HERITAGE IMAGES
[122]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
O ÚÒÙÔ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜, Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡Û˘ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ÙÔ 1613. Ô˘ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó·Ó Ù· ·È‰È¿ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. ∞˘Ù‹ Ë ˙‹ÏÈ· fï˜ ˘‹Ú¯Â ·Ó¤Î·ıÂÓ Î·È ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÈηӋ Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Ù˘ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ›·˜ ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, ·Ó Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÂÓ ˘·ÁÔÚ¢fiÙ·Ó ·fi ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ∞fi ÙfiÙ ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó Î·Ù¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· Ó· ·Ó‚·›ÓÔ˘Ó ÛÙ· ·ÓÒٷٷ ·ÍÈÒÌ·Ù· ̈·ÌÂı·ÓÔ›, Ô˘ ‹Ù·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜, ·ÏÏ¿ Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ·Í›ˆÌ· ¤·„ ϤÔÓ Ó· ˘Ê›ÛٷٷÈ, ÁÈ·Ù› ηÓ›˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Ó¤‚ÂÈ ÛÙ· ·ÍÈÒÌ·Ù· ÂΛӷ, ·Ó ‰ÂÓ Â›¯Â ÁÂÓÓËı› ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜. ∞fi‰ÂÈÍË ÁÈ’ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ·˘Ùfi˜ Ô Ô›ÎÔ˜ ÙˆÓ ∫ÈÔ˘ÚÈÏȉÒÓ ·fi ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ‰È·‰Ô¯Èο ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜. ΔfiÙÂ Ô Î·Ïfi˜ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹˜ ¤‰ÂÈÍ ¿Óˆ ·fi fiÏ· ÚÔ˜ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ì·˜ ÙËÓ ÂÈ›ÎÂÈ·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·ÊÂÚı‹Î·Ì ·Ú·¿Óˆ. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ˙‹ÙËÛ ӷ ÌÂÙÚÈ¿ÛÂÈ ÁÂÓÈο οˆ˜ ÙËÓ Î·Ù·›ÂÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ì ÙÔ ÚÒÙÔ ÓÈ˙¿ÌÈ ‰˙‰›Ù. ªÂ ·˘Ùfi, ÔÈ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ ‰È·Ù¿¯ıËÎ·Ó ÚËÙ¿ Ó· Ï˘Ô‡ÓÙ·È ÙÔ˘˜ ÊÙˆ¯Ô‡˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ Î·È Ó· ··ÈÙÔ‡Ó ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÌfiÓÔ ÙÔÓ ÎÂÊ·ÏÈÎfi ÊfiÚÔ, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ¯·Ú¿ÙÛÈ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, ·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó Ô ÌfiÓÔ˜ ÊfiÚÔ˜ Ô˘ ÂÈ‚Ï‹ıËΠÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ·Ú¯Èο ‹Ù·Ó ‹ÈÔ˜. ∞ÚÁfiÙÂÚ· fï˜, fi¯È ÌfiÓÔ ·˘Í‹ıËÎÂ, ·ÏÏ¿ ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó Û ·˘ÙfiÓ Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ Ô˘ ‹Ù·Ó ‰˘Û‚¿ÛÙ·¯ÙÔÈ Î·È ·fi ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙȘ ηٷ¯Ú‹ÛÂȘ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ Â›ÛÚ·ÍË. ΔÒÚ· Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ˘ÔÛ¯fiÙ·Ó fiÙÈ ı· ÂÈÛ¤Ú·ÙÙ ·fi ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ÌfiÓÔ ÙÔÓ ÎÂÊ·ÏÈÎfi ÊfiÚÔ. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi, ÙÔ˘˜ ‰È·›ÚÂÛ Û ÙÚÂȘ Ù¿ÍÂȘ, ·fi ÙȘ Ôԛ˜, Ë ÚÒÙË ı· Ï‹ÚˆÓ ٤ÛÛÂÚ· ÊÏÔ˘ÚÈ¿ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ, Ë ‰Â‡ÙÂÚË ‰‡Ô Î·È Ë ÙÚ›ÙË ¤Ó·. ΔÂÏÈο, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ¤ÁÈÓ·Ó ‰ÂÎÙÔ› ˆ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Û οÔÈ· ·ÍÈÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Û ·˘Ùfi ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·. ΔÔ˘˜ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËΠۯ‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Ë ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚ÈˆÓ ËÁÂÌÔÓÈÒÓ, ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ·Ó·Ï¿Ì‚·Ó·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÓÙfiÈÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜. °ÈÓfiÙ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· Ôχ˜ ÏfiÁÔ˜ Ó· ·Ó·ÙÂı› Î·È Ë ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ˜ Û ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ËÁÂÌfiÓ˜. ∞˘Ùfi ‚¤‚·È· ‰ÂÓ ¤ÁÈÓÂ, ·ÏÏ¿ Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ª¿Ó˘ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËΠ۠ÓÙfiÈÔ ¿Ú¯ÔÓÙ·.
∞Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó ÏÔÈfiÓ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ·fi ÙȘ Ӥ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ÚԤ΢„·Ó, Ó· ηϤÛÔ˘Ó ¿ÏÈ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÛÙ· Ú¿ÁÌ·Ù· fi¯È ϤÔÓ ˆ˜ ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˘˜ ·ÏÏ¿ ˆ˜ ŒÏÏËÓ˜. ∂›Ó·È fï˜ Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ, ·Ó ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ‹Ù·Ó ·Ì·ı›˜ Î·È ·Ó›Î·ÓÔÈ, fiˆ˜ ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ÌÂÙ¿ ÙË ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ Â˘ÁÂÓÒÓ ¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ· ı· Û˘Ó¤‚·ÈÓ ¿ÏÈ fi,ÙÈ Û˘Ó¤‚Ë ÙfiÙÂ. ¢ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó, Ì ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, Ó· ˆÊÂÏËıÔ‡Ó ·fi ÙË Ó¤· ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›· Ô˘ ·ÓÔÈÁfiÙ·Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Â˘Ù˘¯Ò˜ ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· Ó· ·Ó·˙ˆÔÁÔÓÂ›Ù·È Ë ·È‰Â›· ΢ڛˆ˜ ·fi ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ›¯·Ó ÁÂÓÓËı› Î·È ·Ó·ÙÚ·Ê› ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ηÙ›¯·Ó ÔÈ ∂ÓÂÙÔ›. ŒÂÈÙ· ·fi Ï›ÁÔ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ÌÂÁ¿ÏË ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË. ∫¿Ùˆ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ ¢ÓÔ˚Τ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó Ó¤Â˜ ÁÂÓȤ˜ ·ÓıÚÒˆÓ ÌÔÚÊˆÌ¤ÓˆÓ Î·È ÈηÓÒÓ. ŒÙÛÈ, ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÙfiÛÔ ·Ó·Áη›ÔÈ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Ô˘, ·fi ÙfiÙÂ Î·È Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·ӿÛÙ·ÛË ÍÂ¤Ú·Û·Ó fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜. °‡Úˆ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙȘ Ù¤ÛÛÂÚȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ Î·È Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÕψÛË, ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ¿ÏϘ ÔÏϤ˜ Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÔÓÔÌ·ÛÙ¤˜. ∞˘Ù¤˜, Ì ÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û·, ›Ù ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Â›Ù ·ÚÁfiÙÂÚ·, ¤ÁÈÓ·Ó ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚ˜. ∞¤ÎÙËÛ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Î‡ÚÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡˜, ÙÔ˘˜ ∞Û·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ƒ·ÏÏÔ‡˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ §·ÎÚÔ˘¿, ÔÈ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ·˘Ù¤˜ ηٿÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·, ·fi ÙËÓ ˘fiÏÔÈË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ·fi ÙË Ã›Ô, ÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ÙË ƒfi‰Ô, ÙËÓ ∫‡ÚÔ, ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ÙË £ÂÛÛ·Ï›·. √È ÈÔ ÔÓÔÌ·ÛÙ¤˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ƒÔÛÛ¤ÙÔÈ, ÔÈ ¢ÈÏÔ‚·Ù¿Ù˙ˉ˜, ÔÈ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔÈ, ÔÈ μÏ·ÛÙÔ›, ÔÈ ™Ô‡ÙÛÔÈ, ÔÈ ª·˘ÚÔ˘‰‹‰Â˜, ÔÈ ƒ·Ì·ÓÙ¿Óˉ˜. øÛÙfiÛÔ, fi,ÙÈ Â›¯·Ì ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ì ۯÂÙÈο Ì ٷ Ù¤ÛÛÂÚ· ·˘Ù¿ ·ÏÈ¿ Á¤ÓË, ÈÛ¯‡ÂÈ Î·È ÁÈ’ ·˘Ù¿ Ù· Ó¤·. ª¤¯ÚÈ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ·˘Ù¿, fiÏÔÈ ÔÈ Âͤ¯ÔÓÙ˜ ŒÏÏËÓ˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ô˘
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [123]
·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó ÔÓÔÌ·ÛÙÈο, ‰ÂÓ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Û ·˘Ù¿ Ù· Ó¤· Á¤ÓË ·ÏÏ¿ Û ¿ÏÏ·. ™Ù· ̤۷ ÂÚ›Ô˘ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ·ÈÒÓ·, ·˘Ùfi˜ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÏÔÁÔı¤Ù˘ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÙÛÂÏÂÌ‹˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ °Ô˘ÏÈ·Ófi˜ ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ›¯Â Ù›ÔÙ· ÎÔÈÓfi Ì ÙÔ˘˜ Ô›ÎÔ˘˜ Ô˘ ÚԷӷʤÚıËηÓ, fiˆ˜ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ Î·È ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘. ΔÔ ›‰ÈÔ ÈÛ¯‡ÂÈ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÏÏÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÏÔÁÔı¤ÙË ∫·Ú˘ÔʇÏÏË Î·È ÁÈ· ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÏÔÁÔı¤ÙË ÁÈ·ÙÚfi ªÈ¯·Ï¿ÎË ª·ÌÔÚ¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤˙ËÛ ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ·. ΔÔ ÈÔ ·Ú¿ÍÂÓÔ Â›Ó·È ˆ˜ ·˘Ùfi˜ Ô ÚÒÙÔ˜ ŒÏÏËÓ·˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ ̤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜, Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡Û˘, ‰ÂÓ ·Ó‹Î Û ÂΛӘ ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ. √È ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔÈ ¿ÎÌ·Û·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ·ÎfiÌË ÈÔ ÌÂÙ¿ ÔÈ ™Ô‡ÙÛÔÈ, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ÌfiÏȘ ÙÔ 1741 ¤ÁÈÓ ̤Á·˜ ¯·ÚÙÔʇϷη˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÙÔ Ì¤Á· Û΢ÔʇϷη ªÈ¯·Ï¿ÎË ƒÔÛÛ¤ÙÔ. √È ªÔ˘ÚÔ‡˙ˉ˜, ÔÈ À„ËÏ¿ÓÙˉ˜, ÔÈ ª·˘ÚÔÁ¤Óˉ˜, ÔÈ ∫·Ú·Ù˙¿‰Â˜, ÔÈ ∫·ÏÏÈÌ¿¯Ë‰Â˜, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ Î¿ÔÈÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ‹Ù·Ó ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ ÛÙË ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û· ·fi ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ‹ Î·È ÓˆÚ›ÙÂÚ·, ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Î·ıfiÏÔ˘ ÛÙÔÓ Î·Ù¿ÏÔÁÔ ÙÔ˘ §·ÎÚÔ˘¿.
√ ÚÒÙÔ˜ ̤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡Û˘ √ ÚÒÙÔ˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ ̤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜, Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡Û˘, ‹ ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ˜ -Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ·Ï¿ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ‹ Î·È ¶·Ó·ÁȈٿ΢- ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ÙÔ 1613 ·fi ¿ÛËÌÔ˘˜ ÁÔÓ›˜. √ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ¤ÌÔÚÔ˜ ÁÔ˘Ó·ÚÈÎÒÓ. ¢¿ÛηÏfi˜ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍÂ Ô ªÂϤÙÈÔ˜ ™˘Ú›ÁÔ˜. ◊Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ÌÔÚʈ̤ÓÔ˘˜ ÙfiÙ ŒÏÏËÓ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠ·fi ÙÔÓ ∫‡ÚÈÏÏÔ §Ô‡Î·ÚÈ ÈÂÚÔ΋ڢη˜ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ‰›‰·ÛΠ۠·˘Ù‹Ó. ∞Ó¤‰ÂÈÍ ̿ÏÈÛÙ· Î·È Ì·ıËÙ¤˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ¶·Ó·ÁȈٿÎË Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ Ô˘ ‰È¤Ú„·Ó Û ‰È¿ÊÔÚ· ·ÍÈÒÌ·Ù·. ¢›Ï· ÛÙÔÓ Î·Ïfi ªÂϤÙÈÔ, ÏÔÈfiÓ, ¤Ì·ıÂ Ô ¶·Ó·ÁȈٿ΢ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ∫ÔÓÙ¿ Û ¿ÏÏÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ ¤Ì·ı ÙËÓ ÂÚÛÈ΋, ÙËÓ ·Ú·‚È΋ Î·È ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋. ŒÂÈÙ· ·fi ·˘Ùfi, ¤Ê˘Á ÁÈ· ÙÔ ¶·Ù¿‚ÈÔ, fiÔ˘ ‰È‰¿¯ıËΠÙË Ï·ÙÈÓÈ΋, ÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋, Ù· Ì·ıËÌ·ÙÈο Î·È ÙËÓ ·ÛÙÚÔÓÔÌ›·. ∞Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÈÛÙ¤„Ô˘Ì ÙÔÓ ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ ¢·fiÓÙÂ, ·fi ÙË Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ªÂÏÂÙ›Ô˘,
√ ÚÒÙÔ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡Û˘ ›¯Â ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ ÂÚÛÈο, ·Ú·‚Èο, ÙÔ˘ÚÎÈο, Ï·ÙÈÓÈο Î·È ÈÙ·ÏÈο. TECHCTM/ SHUTTERSTOCK
[124]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ ÿӉ·Î·˜, ÙÔ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ Ô¯˘Úfi Ù˘ ∫Ú‹Ù˘, ¤ÂÛ ÙÂÏÈο ÙÔ 1699 ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘ ‚Â˙›ÚË ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹. AGATA DOROBEK/ SHUTTERSTOCK
¤ÁÈÓ «‰Ú·ÁÔÌ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÙÛ› ÙˆÓ ¡ÂÌÙÛÒÓ», Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ Ù˘ ÁÂÚÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ ·Ú¯Èο ˆ˜ Ù¤ÙÔÈÔ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È, Ì fiÔÈÔÓ ÙÚfiÔ fï˜ Î·È ·Ó ·Ó¤Ï·‚ ·˘Ùfi ÙÔ ·Í›ˆÌ·, ÙÔ Û›ÁÔ˘ÚÔ Â›Ó·È fiÙÈ ÙÔ ÂÍ¿ÛÎËÛ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο. ¶ÚÒÙ· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ ·˘ÛÙÚȷ΋˜ ÚÂۂ›·˜ ÙÔ 1649 fiÙ·Ó ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ‹Ù·Ó Ô ™ÌÈÙ, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë ÌÈÏ‹ÛÂÈ. ∂ΛÓË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ ‹Ù·Ó Ô √‡ÁÁÚÔ˜ ™Ô˘ÏÊÈÎ¿Ú Î·È Ô ¶ÔψÓfi˜ ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˜ μˆ‚fiÊÛ΢. ∞ÔÊ·Û›ÛÙËΠÙfiÙÂ Ë ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ̈·ÌÂı·ÓÔ‡ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ ÛÙË μȤÓÓË Î·È ¤ÁÈÓ Ôχ˜ ÏfiÁÔ˜
ÁÈ· ÙËÓ ·Í›ˆÛË Ô˘ ›¯Â Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ó· ÚÔÛʈÓ› ÛÙ· ‰È·ÈÛÙÂ˘Ù‹ÚÈ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÂÓÈÎfi ÚfiÛˆÔ. √ ¶·Ó·ÁȈٿ΢ ·ÁˆÓ›ÛÙËΠÔχ Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙËÓ ÚÔÛÊÒÓËÛË ·˘Ù‹ ÛÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ·ÚÈıÌfi. ∞¤Ù˘¯Â fï˜, ÁÈ·Ù› ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ ·Ú·Ù‹ÚËÛ·Ó fiÙÈ, ·ÊÔ‡ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÌÈÏÔ‡Û ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi, «ÂÁÒ», ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Â˘ı‡ÓÂÈ ÙÔ ÏfiÁÔ ÚÔ˜ ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÛÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi. ŒÙÛÈ, ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛ ӷ ›ÛÂÈ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰Èψ̷ٛ· Ó· ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜. øÛÙfiÛÔ, ·Ó Î·È ·¤Ù˘¯Â ÛÙȘ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ Ù˘ÈΤ˜ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ, ‹Ù·Ó ÙfiÛ˜ ÔÈ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘ ÛÙ· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù·, Ô˘ Ë ·˘ÛÙÚȷ΋ ÚÂۂ›· ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ӷ ÂÈ˙ËÙ› ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘ ÁÈ· 20 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ·. ∞fi ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘ÌÂ, ı· Ú¤ÂÈ ›Ûˆ˜ Ó· ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ë ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¿Ó‰Ú· ‹Ù·Ó ı·˘Ì·ÛÙ‹. ∂ÓÒ, ‰ËÏ·‰‹, ‹Ù·Ó ÚÒÙÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ ·˘ÛÙÚȷ΋˜ ÚÂۂ›·˜, ÚÔÛÏ‹ÊıËΠϛÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [125]
À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ Î·È ÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ηÙ›¯Â ·Ú¿ÏÏËÏ· Î·È ÙȘ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ı¤ÛÂȘ. Δ· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ ‰‡Ô ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ‰ÂÓ Ù·˘Ù›˙ÔÓÙ·Ó ¿ÓÙÔÙÂ, ÙÔ ·ÓÙ›ıÂÙÔ Ì¿ÏÈÛÙ·. √ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘, fï˜, ÂÎÙ¤ÏÂÛ ·˘Ù‹ ÙË ‰ÈÏ‹ ˘ËÚÂÛ›· Ì ÙÚfiÔ Ô˘ ¿ÓÙ· ÚÔηÏÔ‡Û ÙËÓ ÂȉÔÎÈÌ·Û›· Î·È ÙËÓ ·ÌÔÈ‚‹ Î·È ·fi ÙȘ ‰‡Ô Ï¢ڤ˜ ÙˆÓ ÂÓÙÔϤˆÓ. ∞ÎfiÌË ÈÔ ·Ú¿‰ÔÍÔ ‹Ù·Ó fiÙÈ ÙÔÓ ÚÔۤϷ‚ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ˘ËÚÂÛ›· Ô È‰Ú˘Ù‹˜ ÙˆÓ ∫ÈÔ˘ÚÈÏȉÒÓ ªÂ¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹˜, Í·ÎÔ˘ÛÙfi˜ ÁÈ· ÙË Û‡ÓÂÛË Ì ÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·‰Â›¯ıËΠ·ÓÔÚıˆÙ‹˜ ÙÔ˘ ‰È·Ï˘Ì¤ÓÔ˘ ÙfiÙ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÂÚÈ‚fiËÙÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·‰˘ÛÒËÙË ·ÁÚÈfiÙËÙ· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÈ̈ÚÔ‡Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ηٷ¯Ú·ÛÙ¤˜. √ ªÂ¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÂÓ Ï˘fiÙ·Ó ÙÔ ·›Ì· ÙˆÓ ÔÌÔıÚ‹ÛΈÓ, fiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ‡˜ ıˆÚÔ‡Û ¤ÓÔ¯Ô˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·Ï˘Û›· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÓÙ·ÂÙÔ‡˜ ÙÔ˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·ÔÎÂÊ¿ÏÈÛ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ 30.000 ·ÓıÚÒÔ˘˜. Ÿˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, ÏÔÈfiÓ, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÂÈÂÈ΋˜ Ô‡Ù Ì ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜. √ ›‰ÈÔ˜ ··Á¯fiÓÈÛ ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi
·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ¶·Úı¤ÓÈÔ °′ ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·Ï‹ ˘Ô„›· fiÙÈ Û˘ÓÂÚÁ·˙fiÙ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ∫·˙¿ÎÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜ ηٿ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘. ∞˘Ùfi˜ ··Á¯fiÓÈÛÂ Î·È ÙÔÓ ·Ú¯È›ÛÎÔÔ ¶ÂΛԢ, fï˜ ¤Î·ÓÂ Î·È ÙÔÓ ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ ÚÒÙÔ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘. ¶ÚÈÓ Âı¿ÓÂÈ, ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1661, Û‡ÛÙËÛ ÙÔÓ ¿Ó‰Ú· ÛÙÔ ‰È¿‰Ô¯fi ÙÔ˘, ÙÔ Ì¤Á· ‚Â˙›ÚË, ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹, Ô ÔÔ›Ô˜, ·ÊÔ‡ ·Ó¤Ï·‚ ٷ ËÓ›· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Û ËÏÈΛ· 26 ÂÙÒÓ Î·È ·Ó·‰Â›¯ıËΠˆ˜ Ô ÈÔ ¿ÍÈÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ™fiÎÔÏË, ·Á¿ËÛ ÙÔÓ ¶·Ó·ÁȈٿÎË Û·Ó ·‰ÂÏÊfi Î·È ÙÔÓ Ù›ÌËÛÂ Û·Ó ·Ù¤Ú·. ™˘Ó¤¯ÈÛ ÁÈ· οÔÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ó· οÓÂÈ ÙËÓ ÂÚ›ÂÚÁË ·˘Ù‹ ‰ÈÏ‹ ˘ËÚÂÛ›·. ΔÔ 1664, ÙÔÓ Î·ÈÚfi Ù˘ ÌÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜ Î·È ÂÚÈ‚fiËÙ˘ ÚÂۂ›·˜ ÙÔ˘ ÎfiÌË μ¿ÏÙÂÚ §¤ÛÏË, Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ˆ˜ ÚÒÙÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ ·˘ÛÙÚȷ΋˜ ÚÂۂ›·˜ Î·È Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘. ¶‹Ú ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ‚Ú·‚Â›Ô 2.000 ÊÏÔ˘ÚÈ¿ ÏfiÁˆ ÙˆÓ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂÒÓ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË ÙÔ˘ μ·Û‚¿Ú ÌÂٷ͇ ∞˘ÛÙÚ›·˜ Î·È ΔÔ˘ÚΛ·˜ Ô˘ ÎÚ¿ÙËÛ·Ó ¤Ó· ¯ÚfiÓÔ, Ë ÔÔ›·, ϤÂÈ Ô Ã¿ÌÌÂÚ, ·Ó Î·È ˘ÔÁÚ¿ÊÙËΠÌÂÙ¿ ÙË ÊÔ‚ÂÚ‹ ‹ÙÙ· ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ ÛÙÔ Saint Gotthard, ‹Ù·Ó ÙÂÏÈο Ôχ ÈÔ ˆÊ¤ÏÈÌË ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ ·Ú¿ ÁÈ· ÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›·. ŒÙÛÈ, ÚfiÛÊÂÚ ÙfiÙ ÛÙËÓ ·˘ÛÙÚȷ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÛÔ˘‰·›· ˘ËÚÂÛ›· Û ÌÈ· ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ Ê·Ó¤ÚˆÓ fiÛÔ ÂÈÛÊ·Ï‹˜ ‹Ù·Ó Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂٷ͇ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È Ù˘ ¶‡Ï˘ Î·È fiÛÔ ¤ÓÙ¯ӷ ÂÈ‚›ˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·˘ÙÔ‡˜ ÛÎÔ¤ÏÔ˘˜. ∏ √˘ÁÁ·Ú›· ‹Ù·Ó ¯ıÚÈ΋ ÚÔ˜ ÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›· Î·È ‹ÏÈ˙ ¿ÓÙ· ÛÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ΔÔ˘ÚΛ·˜. √È Â˘ÁÂÓ›˜ Ù˘, ÏÔÈfiÓ, ¤Î·Ó·Ó ÙfiÙ οÔȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ¶‡ÏË Î·Ù¿ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ó· ÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ó Ì˘ÛÙÈÎfi ÙÔ ‰È¿‚ËÌ· ·fi ÙÔÓ ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ. ∞˘Ùfi˜, fiÙ·Ó ¤Ì·ı fiÛ· ›¯·Ó Á›ÓÂÈ, Ù· ÎÔÈÓÔÔ›ËÛ ÛÙËÓ ·˘ÛÙÚȷ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Î·È ¤ÂÈÛ ٷ˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙÔÓ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹ Ó· ·ÔÚÚ›„ÂÈ ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÂΛӘ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË Ô˘ ›¯Â ˘ÔÁÚ·Ê› Ì ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·. ŒÂÈÙ· ·fi Ï›ÁÔ, ˘ËÚ¤ÙËÛÂ Î·È Û ¿ÏϘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂȘ. ΔÔ 1666, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó Ì ÙÔ˘˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ Ù˘ °¤ÓÔ˘·˜, ÙÔ˘˜ ‚Ô‹ıËÛ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛˆÓ. °È’ ·˘Ùfi Î·È ·ÓÙ·Ì›ÊıËΠ̠ÙÔ Ó· ·Ó·ÁÚ·Ê› ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ·˘Ù¿ ÙˆÓ Â˘ÁÂÓÒÓ Ù˘ ÔÏÈÙ›·˜ ·˘Ù‹˜. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ¤Ù˘¯Â Ó· ÂΉÔı› ¤Ó· ÊÈÚÌ¿ÓÈ Ô˘ ¤ÙÚ ÛÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰Ô‡Î· Ù˘ ΔÔÛοÓ˘ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÂÌÔÚÈΤ˜ Û˘Ó·ÏÏ·Á¤˜. °‡Úˆ fï˜ ÛÙ· ̤۷ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ¤Ê˘Á Ì ÙÔ Ì¤Á· ‚Â˙›ÚË ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË. ŒÙÛÈ, ¤Ú·Û ȷ ÛÙËÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈ΋ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘.
[126]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ ¶·Ó¿ÁÈÔ˜ Δ¿ÊÔ˜ ÛÙËÓ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì. √ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ¶·Ó·ÁȈٿ΢ ¤Ù˘¯Â ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ¯¿ÙÈ ÛÂÚ›Ê, ‰ËÏ·‰‹ Ù˘ ‰È·Ù·Á‹˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, ‚¿ÛÂÈ Ù˘ ÔÔ›·˜ ÂΉfiıËΠ‚ÂÚ¿ÙÈÔ Ô˘ ·Ú·¯ˆÚÔ‡Û ÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ¶·Ó¿ÁÈÔ˘ Δ¿ÊÔ˘ ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ROMAN SIGAEV/ SHUTTERSTOCK
√ fiÏÂÌÔ˜ ·˘Ùfi˜ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜ ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ ÙÔ 1644. ∏ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ Ù˘, Ô Ã¿Ó‰·Î·˜, ›¯Â ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·˘Ùfi ÔÏÈÔÚÎËı› ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜. ΔÒÚ· ÏÔÈfiÓ ÍÂÎÈÓÔ‡Û ÌÈ· ÙÚ›ÙË ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘, Ì ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ∞¯Ì¤Ù, Ô ÔÔ›Ô˜ ı· ÂÙ‡¯·ÈÓ ÙÔ ™Â٤̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1669 ÙËÓ ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÔ‡ ÂΛÓÔ˘ ÊÚÔ˘Ú›Ô˘. ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi ·¤Û·Û ÔÚÈÛÙÈο ·fi ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÓËÛ›, ÙÔ ÔÔ›Ô ·fi ÙfiÙ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ ÙˆÓ Ìˆ·ÌÂı·ÓÒÓ. ¶·Ú¿ÍÂÓ· Ù· ·È¯Ó›‰È· Ù˘ Ù‡¯Ë˜! ΔȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÿӉ·Î· ÙȘ ¤Î·Ó·Ó ÙÚÂȘ ŒÏÏËÓ˜, Ô ∞Ó¿ÓÙ˘ Î·È Ô ™ÎÔÚ‰‡Ï˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Ù·Ó ∫ÚËÙÈÎÔ› ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˜, ˆ˜ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔÈ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˘ ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ, ªÔÚÔ˙›ÓË, Î·È ˆ˜ ›ÙÚÔÔ˜ ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹ Ô ¶·Ó·ÁȈٿ΢. ∏ ÚËÙÔÚÈ΋ ‰ÂÈÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘, Û‡Ìʈӷ Ì ÎÔÈÓ‹ ÔÌÔÏÔÁ›·, Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· ÙˆÓ Ìˆ·ÌÂı·ÓÒÓ. ΔÔ Ò˜ ‚Ú¤ıËÎ·Ó ÛÙË ıÏÈ‚ÂÚ‹ ·˘Ù‹ ·Ó¿ÁÎË ÔÈ ∫ÚËÙÈÎÔ› ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˜ ı· Á›ÓÂÈ Ê·ÓÂÚfi, fiÙ·Ó ı· ԇ̠ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÁÈ· ÂΛÓÔ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ù˘ ¿ÏˆÛ˘ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘. °È·Ù› fï˜ Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡Û˘ Û˘Ó¤‚·Ï ÙfiÛÔ ÛÙÔ Ó· ˘Ô·„ÂÈ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ·˘Ùfi ÓËÛ› ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·; ∞˜ ÌËÓ ¤¯Ô˘Ì ·˘Ù·¿Ù˜.
√È ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ˘ËÚÂÛ›· Ê¿ÓËÎ·Ó ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¯Ú‹ÛÈÌÔÈ ÛÙÔ ¤ıÓÔ˜, ·ÏÏ¿ Û ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÛÙȘ Ôԛ˜ ‹ Û˘Ì‚È‚¿˙ÔÓÙ·Ó Ì ٷ Û˘ÌʤÚÔÓÙ· Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ ‹ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ÂӉȤÊÂÚÂ. ŸÛ˜ ÊÔÚ¤˜ fï˜ Ù· ÔıˆÌ·ÓÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ‹Ù·Ó ÛËÌ·ÓÙÈο, ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·Ó Ó· Ù· ˘ËÚÂÙÔ‡Ó, ÁÈ·Ù› ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ·Í›ˆÌ· ‰›Ï· ÛÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÁÈ· 150 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ·. ΔÔÓ ÂfiÌÂÓÔ ¯ÚfiÓÔ ·fi ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ ∫Ú‹Ù˘, fiÙ·Ó ‹Á ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ô ÌÂÁ·ÏÔÚ‹˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ¡Ô·ÓÙ¤Ï, Ô ¶·Ó·ÁȈٿ΢ ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ‹‰Ë ¯ÂÈÚÔÙÔÓËı› ÚÒÙÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘, ¤Î·Ó ÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ Î·È ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Î·È ÙÔÓ ¤ÊÂÚ ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. ∏ ÚÔÛÊÒÓËÛË ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ ‰È‹ÚÎÂÛ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ¤Ó· ٤ٷÚÙÔ Ù˘ ÒÚ·˜, ·ÏÏ¿ Ô ¶·Ó·ÁȈٿ΢ ÙË ÌÂÙ¤ÊÚ·Û Ôχ ÈÔ Û‡ÓÙÔÌ· ·Â˘ı˘ÓfiÌÂÓÔ˜ ÛÙÔ ‚Â˙›ÚË. ∞˘Ùfi˜ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ ÂÚÈfiÚÈÛ ÙËÓ ÚÔÛÊÒÓËÛË Û ‰‡Ô ϤÍÂȘ, ÙȘ Ôԛ˜ ·Ë‡ı˘Ó ÚÔ˜ ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. ∞Ó Î·È ‰È¤ÁÚ·Ê ϷÌÚ‹ ÔÚ›·, Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÂΛÓÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ‰ÂÓ Í¯ÓÔ‡Û ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [127]
Î·È ¤‰Ú·Û ˘¤Ú ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜, fi¯È ÌfiÓÔ Ì ÙË Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË ÙÔ˘ ÈηÓfiÙËÙ· ·ÏÏ¿ ÂÓ›ÔÙÂ Î·È Ì ÌÂÁ¿ÏË ÙfiÏÌË. ¢‡Ô ÊÔÚ¤˜ ¤ÛˆÛ ·fi Ù· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ·ÏÏfiıÚËÛÎˆÓ ÙÔ˘˜ ÕÁÈÔ˘˜ ΔfiÔ˘˜ ÙˆÓ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ Î·È ÚÔÛٿ٢۠ٷ ‰ÈηÈÒÌ·Ù· Ô˘ ›¯Â ÂΛ ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ÙÔ 1656 ·fi ÙÔ˘˜ ∞ÚÌÂÓ›Ô˘˜ Î·È ÙÔ 1672 ·fi ÙÔ˘˜ ¢˘ÙÈÎÔ‡˜. ∏ ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ Ú¿ÍÂÒÓ ÙÔ˘ Ê¿ÓËΠ΢ڛˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. ∏ Á·ÏÏÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÊÈÏÔÓÈÎÔ‡Û ÁÈ· ÙÔÓ ÕÁÈÔ Δ¿ÊÔ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜ Î·È Ì ÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›· ˙ËÙÒÓÙ·˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ó· ˘ÂÚÈÛ¯‡ÛÂÈ Ô Î·ıÔÏÈÎÈÛÌfi˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ó· Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ˘ÂÚ›Û¯˘Û ̤ۈ ·˘Ù‹˜. ŒÙÛÈ, ÙÔ 1673 Ô ¡Ô·ÓÙ¤Ï Âȯ›ÚËÛ ÌÈ· Ï·ÌÚ‹ ÂÚÈԉ›· ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ÕÁÈÔ Δ¿ÊÔ, ÁÈ· Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘, §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ π¢′,, ˆ˜ ÚÔÛÙ¿ÙË ÙˆÓ πÂÚÒÓ ΔfiˆÓ Î·È Ó· ÚÔÛÂÙ·ÈÚÈÛÙ› Ì ÙË ‚›· fiÛ· ηÙ›¯·Ó ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜. ŸÙ·Ó Ù· ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËΠ·˘Ù¿ Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ·ÙÚȿگ˘, ‹Á ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÛÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË Î·È ÂÌÊ¿ÓÈÛ ÙÔ ¯¿ÙÈ ÛÂÚ›Ê, Ô˘ ›¯Â ÂÙ‡¯ÂÈ Ô ¶·Ó·ÁȈٿ΢ ÁÈ· ÙÔ Á¤ÓÔ˜ Ì·˜. ªÂ ‚¿ÛË ·˘Ùfi ÂΉfiıËΠ‚ÂÚ¿ÙÈÔ, Ì ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú·¯ˆÚ‹ıËΠÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ë Î·ÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ Δ¿ÊÔ˘, Ù˘ μËıϤÌ, ÙˆÓ Ï‡¯ÓˆÓ, ÙˆÓ ¯·ÏÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ÎÏÂȉÈÒÓ Ì ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· 1.000 ÁÚfiÛÈ·, Ù· ÔÔ›· fiÊÂÈÏ·Ó Ó· ÏËÚÒÓÔ˘Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ ÛÙÔ Ù˙·Ì› ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ∞¯Ì¤Ù. √È ÊÚ·ÁÎÈÛηÓÔ›, ÁÈ· Ó· ÂÙ‡¯Ô˘Ó ÙËÓ ·Ó¿ÎÏËÛË ÙÔ˘ ‚ÂÚ·Ù›Ô˘ ·˘ÙÔ‡, ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË 10.000 Ù¿ÏËÚ·, ·ÏÏ¿ Ô ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹˜ ‰È¤Ù·Í ӷ ÂÎÙÂÏÂÛıÔ‡Ó ··Ú¤ÁÎÏÈÙ· fiÛ· ›¯·Ó ·ÔÊ·ÛÈÛÙ›. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÛÙȘ 25 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1676, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ¤ÁÈÓ·Ó ÔÈ Â›ÛËÌÔÈ Î¿ÙÔ¯ÔÈ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÙfiˆÓ Ô˘ ÚԷӷʤÚıËηÓ. ∂ÍÈÛÙÔÚÒÓÙ·˜ fiÏ· ·˘Ù¿, Ô Ã¿ÌÌÂÚ Î·Ù·Ï‹ÁÂÈ ÛÙÔ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·, Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ Ï·ÌÚ¿ fiÏË ÙË ‰‡Ó·ÌË Î·È ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¤ÍÔ¯Ô˘ ÂΛÓÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ¿Ó‰Ú·. «∂ÓÒ» ϤÂÈ «Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜ Î·È Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ÊÈÏÔÓÈÎÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ ΔfiˆÓ, ¤Ù˘¯·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÙËÓ ÙÈÌ‹ ·˘Ù‹ ÌÂٷ͇ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÙˆÓ ‰‡Ô Ô˘ ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó». øÛÙfiÛÔ, Î·È Û ÌÈ· ¿ÏÏË ÂıÓÈ΋ ÂÚ›ÛÙ·ÛË ¤‰ÂÈÍ ٷ˘Ùfi¯ÚÔÓ· ı¿ÚÚÔ˜ Î·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ·ÊÔÛ›ˆÛË. ΔÔ 1662, οÔÈ· ›ÛËÌË Ì¤Ú·, Ô ÈÂÚÔ΋ڢη˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, μ·ÓÏ‹ ÂʤÓÙ˘ ˘Ô¯Ú¤ˆÛ ÙÔÓ ¶·Ó·ÁȈٿÎË Ó· Û˘˙ËÙ‹ÛÂÈ Ì·˙› ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË Ìˆ·ÌÂı·ÓÈ΋ Î·È ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ›ÛÙË Ì ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹, ÙˆÓ ‰‡Ô η‰Ë·ÛΤÚȉˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÛÙ·ÌfiÏ ÂʤÓÙË. √ ¶·Ó·ÁȈٿ΢ ı¤ÏËÛ ӷ ·ÔʇÁÂÈ ÙËÓ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ·˘Ù‹, Ë ÔÔ›·, fiÛÔ ıˆÚËÙÈ΋ Î·È ·Ó Ê·ÈÓfiÙ·Ó, ÌÔÚÔ‡Û ӷ Ï‹ÍÂÈ ·ÈÌ·ÙËÚ¿. ∞Ó·ÁοÛÙËÎÂ
fï˜ Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘ Î·È fi¯È ÌfiÓÔ ÙfiÓÈÛ ÙËÓ ÔÚıfiÙËÙ· Ù˘ ›ÛÙ˘ ÙÔ˘ ·ÏÏ¿ Ì›ÏËÛ ·ÚÔÎ¿Ï˘Ù·, Ì ÏfiÁÈ· ÚÔÛ‚ÏËÙÈο, ÁÈ· ÙË Û·ıÚfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜. ŒÙÛÈ, ¤ÂÈÙ· ·fi ·ÚÎÂÙ‹ ÒÚ· Ô ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹˜ ‰È¤Ï˘Û ÙË Û˘Ó‰ڛ·ÛË Î·È Â›Â ÁÂÏÒÓÙ·˜ ÛÙÔÓ ¶·Ó·ÁȈٿÎË fiÙÈ ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙ¿ fiÛ· ›¯·Ó ÂȈı› ·ÊÔ‡ ¤ÌÂÓ ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘. ŸÙ·Ó ÏÔÈfiÓ Ô μ·ÓÏ‹ ÂʤÓÙ˘ Ù·ÂÈӈ̤ÓÔ˜ ··›ÙËÛ ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ÏfiÁˆ Ù˘ ‚Ï·ÛÊ‹ÌÈ·˜ ÙÔ˘, Ô ªÂ¯Ì¤Ù ¢′, fiˆ˜ ‚‚·ÈÒÓÔ˘Ó, ·¿ÓÙËÛÂ: «¢ÂÓ ÛÔ˘ ›¯· ÂÈ Ó· ÌË Û˘˙ËÙ¿˜ ıÚËÛ΢ÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ì ·˘Ùfi ÙÔÓ ¿ÈÛÙÔ; ÕÊËÛ¤ ÙÔÓ ·fi Â‰Ò Î·È ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ‹Û˘¯Ô, ÁÈ·Ù› Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ˜ ÁÈ· ÙË ÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ì·˜». ¶¤ı·Ó ·fi ·ÔÏËÍ›· ÌfiÏȘ ÛÙ· 60 ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÈ·, ÛÙȘ 22 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1673 , ÂÓÒ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ì ÙÔ Ì¤Á· ‚Â˙›ÚË ÛÙÔ ÛÙÚ·ÙfiÂ‰Ô ÎÔÓÙ¿ ÛÙË ™¿Í·. ΔÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ Ù·Úȯ‡ıËÎÂ, ÌÂٷʤÚıËΠ̠ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ‚Â˙›ÚË Î·È ı¿ÊÙËΠ̠οı ÌÂÁ·ÏÔÚ¤ÂÈ· ÛÙË Ã¿ÏÎË, ÙË ÌÔÓ‹ Ù˘ £ÂÔÌ‹ÙÔÚÔ˜, Ô˘ ÙËÓ Â›¯Â ·ÓÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ÛÂÈ ·fi Ù· ÂÚ›ȷ Î·È ÙËÓ Â›¯Â ‰È·ÎÔÛÌ‹ÛÂÈ ÔÈÎÈÏÔÙÚfiˆ˜ Ì ‰Èο ÙÔ˘ ¤ÍÔ‰·. ŒÁÈÓ ÏÔÈfiÓ Ë ÂÎÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÓÂÎÚÔ‡ ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ· Î·È ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó fi¯È ÌfiÓÔ fiÏÔÈ ÔÈ ÔÌÔÁÂÓ›˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. √ Ù¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ ÛÒ˙ÂÙ·È ÂΛ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, ·Ó Î·È Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ۯ‰fiÓ ÂÍ·Ï›ÊıËÎ·Ó Î·È ÙÔ ÂÈه̂ÈÔ Î·È Ô ·Ó¿ÁÏ˘ÊÔ˜ ‰È¿ÎÔÛÌÔ˜. √ ¶·Ó·ÁȈٿ΢, ÂÎÙfi˜ ·fi ÈηÓfiÙ·ÙÔ˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ¿Ó‰Ú·˜, ‹Ù·Ó Î·È ¤ÍÔ¯Ô˜ ÏfiÁÈÔ˜. ∞Ó Î·È ‰ÂÓ ¿ÊËÛ ›Ûˆ ÙÔ˘ ÔÏÏ¿ ¤ÚÁ·, ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Â›¯Â ÌÂÁ¿ÏË Ê‹ÌË ˆ˜ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÏ˘ÁÚ·ÊfiÙÂÚÔ˘˜ Î·È ÈÔ ÌÔÚʈ̤ÓÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ·. ŒÓ· ¯ÚfiÓÔ ÂÚ›Ô˘ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, Ô ÂÚ›ÊËÌÔ˜ ∫ÔÏ‚¤ÚÙÔ˜, Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ˘Ô˘ÚÁfi˜ ÙÔ˘ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ π¢′, ¤ÁÚ·Ê ÛÙÔÓ ¡Ô·ÓÙ¤Ï fiÙÈ Ë ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ÙÔ˘ ÚÒËÓ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ‹Ù·Ó, Û‡Ìʈӷ Ì fiÛ· ›¯Â ÏËÚÔÊÔÚËı›, ·ÍÈfiÏÔÁË Î·È ˘‹Ú¯Â ÂÚ›ÙˆÛË Ó· Ô˘ÏËı›. °È’ ·˘Ùfi ÙÔ˘ ¤‰ˆÛ ÂÓÙÔÏ‹ Ó· ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ ÁÈ· ÙË ‚·ÛÈÏÈ΋ ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ fiÛ· ·Ú¯·›· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê·, ÈÛÙÔÚÈο ‚È‚Ï›· ÁÈ· ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ‹ ¤ÚÁ· Û˘ÁÁڷʤˆÓ ÁÓˆÛÙÒÓ ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ˘‹Ú¯·Ó ÂΛ, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ‰ËÌÔÛÈ¢ı› ·ÎfiÌ· ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. °È· fiÏ· ·˘Ù¿ Ô Ã¿ÌÌÂÚ ·Ú·ı¤ÙÂÈ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÙÔ˘: «√ ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¡ÈÎÔ‡ÛË, Ô˘ ¤ı·Ó ·fi ·ÔÏËÍ›·, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÎÔÈÓ‹ ·ÒÏÂÈ· ÁÈ· ÙËÓ ¶‡ÏË Î·È ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ·˘Ï‹. °È· 25 ¯ÚfiÓÈ·, ÚÒÙ· ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋˜ ÚÂۂ›·˜, ¤ÂÈÙ· ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ηÈ
[128]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ù˘ ¶‡Ï˘ Î·È Ù˘ ÚÂۂ›·˜ Î·È ÙÂÏÈο ·fi ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ÌfiÓÔ Ù˘ ¶‡Ï˘, ÚfiÛÊÂÚ Ôχ ÌÂÁ¿Ï˜ ˘ËÚÂۛ˜ ÛÙËÓ ¶‡ÏË, ÂÓÒ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ÛÙËÓ Ù·¯‡ÙÂÚË ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÿӉ·Î·. ™ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ·˘Ï‹ ‚Ô‹ıËÛ Ì ÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Î·È ÙËÓ Â·ÓÂÈÏËÌ̤ÓË Ì·Ù·›ˆÛË Ù˘ ‰Ú¿Û˘ ÙˆÓ √‡ÁÁÚˆÓ ·ÔÛÙ·ÙÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ ÌfiÓÔÈ Ô˘ ¯¿ÚËÎ·Ó Ì ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. √ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ·˘Ùfi˜ ¿Ó‰Ú·˜ ‹Ù·Ó ÈηÓfi˜ ÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ, ȉȷ›ÙÂÚ· ‰ÈÔÚ·ÙÈÎfi˜ ÛÙȘ ‰ËÌfiÛȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ, ˘fi‰ÂÈÁÌ· ÙÈÌÈfiÙËÙ·˜, ÊÚÔ‡ÚÈÔ Î·Ù¿ Ù˘ ÂͤÁÂÚÛ˘, ÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÙËÓ ÔÔ›· ˘ÂÚ·Û›ÛÙËΠ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔÓ μ·ÓÏ‹ ÂʤÓÙË Î·È ·¤ÎÙËÛ ÙÔ˘˜ πÂÚÔ‡˜ ΔfiÔ˘˜ ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·. ªÂ Ï›Á· ÏfiÁÈ·, ˘‹ÚÍ ıÂ̤ÏÈÔ˜ Ï›ıÔ˜ Ù˘ ÂÈÚÚÔ‹˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ¶‡Ï˘».
∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Ô ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ˜ ŸÙ·Ó ¤ı·ÓÂ, Ë ÌÂÁ¿ÏË ‰ÈÂÚÌËÓ›· ‰ÂÓ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËΠ·Ì¤Ûˆ˜ Û οÔÈÔÓ ¿ÏÏÔÓ ŒÏÏËÓ·. ∫·È ·˘Ùfi fi¯È ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ¿Ó‰Ú˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Ṳ̂ÓÔÈ Î·Ù¿ÏÏËÏ· ÁÈ’ ·˘Ùfi. √ °È·ÓÓ¿Î˘ ∫ÏËÚÔÓfiÌÔ˜, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫ÏËÚÔÓfiÌÔ˜, Î·È ÔÈ ‰‡Ô ·ÓÈ„ÈÔ› ÙÔ˘ ¡ÈÎÔ˘Û›Ô˘ Î·È Ô °È·ÓÓ¿Î˘ ¶ÔÚÊ˘Ú›Ù·˜ ‹Ù·Ó ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ Ù˘ ·˘ÛÙÚȷ΋˜ ÚÂۂ›·˜. ŒÓ·˜ ٤ٷÚÙÔ˜ ‹Ù·Ó Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜35, Ô˘ ›¯Â ‰È·ÙÂϤÛÂÈ ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·˜ Î·È ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹˜ ‰›Ï· ÛÙÔÓ ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ. ∞ÏÏ¿ Ë ¶‡ÏË, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ›ÛÙ¢ fiÙÈ ı· ¤‚ÚÈÛΠ۠οÔÈÔÓ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÙËÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¡ÈÎÔ˘Û›Ô˘ Î·È ÂÓ‰›‰ÔÓÙ·˜ ·ÎfiÌ· ÛÙȘ Ú·‰ÈÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ, ‰ÈfiÚÈÛ ¿ÏÈ ÚÒÙÔ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ÙÔÓ ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ ¶ÔψÓfi μˆ‚fiÊÛÎË. ŒÂÈÙ· ·fi Ï›ÁÔ fï˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·ÓÔ›ÍÂÈ Ù· Ì¿ÙÈ· Î·È Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÂΛÓÔ ÛÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ. √ ¿Ó‰Ú·˜ ·˘Ùfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ı· ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÔ‡Û ÁÈ· 30 ÔÏfiÎÏËÚ· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙȘ Â͈ÙÂÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, fi¯È Ì ÈÔ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ÙÚfiÔ, ·ÏÏ¿ Ì ÈÔ ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ·fi ·˘ÙfiÓ ÙÔ˘ ¡ÈÎÔ˘Û›Ô˘, ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ 1636. ¶·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ô ¤ÌÔÚÔ˜ ÌÂÙ·ÍÈÔ‡ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ·fi ÙË Ã›Ô Î·È ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ Ë ƒˆÍ¿Ó‰Ú·, ÎfiÚË ÙÔ˘ ÏÔ‡ÛÈÔ˘ ÚÔÌËıÂ˘Ù‹ ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ™Î·ÚÏ¿ÙÔ˘ ªÂÁÏÈÎÙ˙‹. °È· ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ fiÙÈ ¤ı·Ó ӈڛ˜. °È· ÙË ƒˆÍ¿Ó‰Ú· ªÂÁÏÈÎÙ˙‹ fï˜ ¤¯Ô˘Ó ÂȈı› ÔÏÏ¿ Î·È ‰È¿ÊÔÚ·. √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó fiÙÈ Ô ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ μÏ·¯›·˜ ∞ϤͷӉÚÔ˜, Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘
ƒ·‰Ô‡Ï π′, Ô˘ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ‰ÈÔÈÎÔ‡Û ÙË ªÔω·‚›· (1623-1626), ÙËÓ ·ÓÙÚ‡ÙËΠ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙËÓ ¤¯ÂÈ ‰ÂÈ, ·ÏÏ¿ ÙËÓ ¤‰ÈˆÍ ÚÈÓ Ì¿ıÂÈ fiÙÈ ÙÔ ¤Ó· Ì¿ÙÈ Ù˘ ›¯Â ÚÔÛ‚ÏËı› ·fi ¢ÏÔÁÈ¿. ∫¿ÔÈÔ˜ ¿ÏÏÔ˜ Ô˘ ÂÍÈÛÙÔÚ› Ù· ›‰È· ·Ô‰›‰ÂÈ ÂΛÓÔ ÙÔ Á¿ÌÔ ÂÓÙÂÏÒ˜ ·Ó˘fiÛٷٷ ÛÙÔÓ ·Ê¤ÓÙË Ù˘ μÏ·¯›·˜, ª·Ùı·›Ô μ·Û·Ú¿‚· (1633-1654). ΔÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ Ë ƒˆÍ¿Ó‰Ú· ·ÓÙÚ‡ÙËΠÛÙÔÓ ÚÒÙÔ Ù˘ Á¿ÌÔ ÙÔÓ ·Ê¤ÓÙË Ù˘ μÏ·¯›·˜ ∞ϤͷӉÚÔ Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ. ∞˘Ùfi ÙÔ ‚‚·ÈÒÓÔ˘Ó Î·È Ô ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜ ¢·fiÓÙ˜ Î·È Ô ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ Ù˘ ¢·Î›·˜, ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ºˆÙÂÈÓfi˜. ΔÔ ÂÚ›ÂÚÁÔ Â›Ó·È fiÙÈ Î·Ó¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·˘ÙÔ‡˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î¿ÙÈ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ËÚ›· Ù˘ ƒˆÍ¿Ó‰Ú·˜ Ô‡Ù fiÙÈ ÙËÓ ¤‰ÈˆÍ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔ ÏfiÁÔ. ∞ÓÙ›ıÂÙ· Ô ºˆÙÂÈÓfi˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Â·ÓÂÈÏËÌ̤ӷ ÙȘ ÙÂÏÂÙ¤˜ ÙÔ˘ Á¿ÌÔ˘ Î·È ÈÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È fiÙÈ Ô ÂÔÚÙ·ÛÌfi˜ ÎÚ¿ÙËÛ ‰‡Ô ‚‰ÔÌ¿‰Â˜. ∂Ô̤ӈ˜, Ô‡Ù ·˘Ùfi ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ Û˘Ìʈӛ· Ì ÙË Ê‹ÌË fiÙÈ Ë Ó‡ÊË Â›¯Â ÂÓÙÂÏÒ˜ Î·Ï˘Ì̤ÓÔ ÙÔ ÚfiÛˆfi Ù˘ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÂÏÂÙ‹˜, fiÙÈ Ô Á·ÌÚfi˜ ÙËÓ Â›‰Â ÌÂÙ¿, ÙË ¯ÒÚÈÛ ·Ì¤Ûˆ˜ Î·È ‡ÛÙÂÚ· ·fi Ï›Á˜ ̤Ú˜ ÙËÓ ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú· Ù˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ΔÔ Û›ÁÔ˘ÚÔ Â›Ó·È fiÙÈ Ë ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Á˘Ó·›Î· Í·ÎÔ˘ÛÙ‹ Î·È ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ Ù˘ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ÚÒÙÔ Ù˘ Á¿ÌÔ. ∂ÈϤÔÓ, ͯÒÚÈ˙ ÁÈ· ÙËÓ ·È‰Â›· Î·È ÙË Û‡ÓÂÛ‹ Ù˘. √ ·Ù¤Ú·˜ Ù˘, Ô ™Î·ÚÏ¿ÙÔ˜, ‹Ù·Ó Ôχ ÏÔ‡ÛÈÔ˜ Î·È ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ÈÛ¯˘ÚÔ‡˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÁÈ· ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·, Ô˘ Î·È Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ Î·È Ë ·˘ÛÙÚȷ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ·ÔηÏÔ‡Û·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ÁÈÔ Ù˘ ƒˆÍ¿Ó‰Ú·˜, ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ, fi¯È ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ ·ÏÏ¿ πÛÎÂÚϤ٠∑·‰¤Ó, Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ ·fiÁÔÓÔ˜ ÙÔ˘ ™Î·ÚÏ¿ÙÔ˘. ŒÙÛÈ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Ë ÁÂÓÈ¿ ÙˆÓ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙˆÓ ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜. √ ¢·fiÓÙ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û˘¯Ó¿ ÛÙËÓ ·È‰Â›· Ù˘ Î·È Ï¤ÂÈ: «∞˘Ù‹ ˘‹ÚÍ ̷ı‹ÙÚÈ· ÙÔ˘ ÛÔÊfiÙ·ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÏÔÁÔı¤ÙË πˆ¿ÓÓË ∫·Ú˘ÔʇÏÏË. ™ËÌ›ˆÛ ̿ÏÈÛÙ· Ù¤ÙÔÈ· ÚfiÔ‰Ô ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο Î·È ¤ÁÈÓ ÙfiÛÔ ÔÓÔÌ·ÛÙ‹, Ô˘ ¤Êı·Ó·Ó ÂÚÈËÁËÙ¤˜ ·fi ÙËÓ ∂˘ÚÒË, Û˘ÓÔÌÈÏÔ‡Û·Ó Ì·˙› Ù˘ Î·È ı·‡Ì·˙·Ó ÙË ÛÔÊ›· Ù˘». √ π¿Îˆ‚Ô˜ Ô ∞ÚÁ›Ԙ ÙËÓ ÂÁΈÌÈ¿˙ÂÈ Î·È ‚‚·ÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· ‰ÂÓ ˘ÛÙÂÚÔ‡Û Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ À·Ù›·.
√ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ªˆ¿ÌÂı ¢′. ∂› ªˆ¿ÌÂı ¢′ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· η٤Ϸ‚ ÙÔ 1674 Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Ô ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ˜, ¿ÍÈÔ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¡ÈÎÔ‡ÛË. SCALA/HERITAGE IMAGES
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [129]
[130]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∂Âȉ‹ ÏÔÈfiÓ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Î·ÏÏÈÂÚÁË̤ÓË, ÊÚfiÓÙÈÛ ӷ ÌÔÚÊÒÛÂÈ Ì ÌÂÁ¿ÏË ÂÈ̤ÏÂÈ· ÙÔÓ ÔÚÊ·Ófi ·fi ·Ù¤Ú· ∞ϤͷӉÚÔ, ÚÒÙ· ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, fiÔ˘ ‹Á ÛÙËÓ ËÏÈΛ· ÙˆÓ 12 ÂÙÒÓ. ∞ÊÔ‡ ¤ÌÂÈÓ ÂΛ 14 ¯ÚfiÓÈ·, ¤ÁÈÓ ‰È‰¿ÎÙˆÚ Ù˘ È·ÙÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ÛÙÔ ¶·Ù¿‚ÈÔ. §›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰·, ·Ó¤Ï·‚ Ì ÂÈÙ˘¯›· ÛÙË Û¯ÔÏ‹ ÙÔ˘ º·Ó·Ú›Ô˘ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ Î·È Ù˘ ÚËÙÔÚÈ΋˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÂÍ·ÛΛ ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ· ÙÔ˘ ÁÈ·ÙÚÔ‡. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ· fï˜, ·Ô‚ϤÔÓÙ·˜ Û ÌÈ· Ï·ÌÚfiÙÂÚË ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·, ÂȉfiıËΠÛÙËÓ ÂÎÌ¿ıËÛË Ù˘ ·Ú·‚È΋˜, Ù˘ ÂÚÛÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜. ŸÙ·Ó È· ÙȘ ¤Ì·ıÂ, Ô ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ˜36 ÙÔÓ ÚÔۤϷ‚ ÙÔ 1671 ˆ˜ ÁÚ·ÌÌ·Ù¤· Î·È ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹. ªÂ ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË È‰ÈfiÙËÙ·, ηıÒ˜ Î·È Ì ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ÁÈ·ÙÚÔ‡ ÁÓˆÚ›ÛÙËΠÙfiÙ Ì ÙÔÓ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓ Û˘Ì¿ıËÛÂ, ·ÏÏ¿ ·Ú¯Èο ‰ÂÓ ıÂÒÚËÛ ÏÔÁÈÎfi Ó· ÙÔÓ ‰ÈÔÚ›ÛÂÈ ‰È¿‰Ô¯Ô ÙÔ˘ ¡ÈÎÔ˘Û›Ô˘. ŒÙÛÈ ¤‰ˆÛÂ, fiˆ˜ ÚԷӷʤڷÌÂ, ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ÛÙÔÓ
μˆ‚fiÊÛÎË. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· fï˜ ÙÔ ÌÂÙ¿ÓȈÛÂ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÓÈηÓfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ¶ÔψÓÔ‡, Î·È ÙÔ 1674 ·Ó¤ıÂÛ ÙË ‰ÈÂÚÌËÓ›· ÛÙÔÓ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ. ΔÔ ÂÚ›ÂÚÁÔ, ˆÛÙfiÛÔ, Â›Ó·È fiÙÈ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, ·Ú¯Èο ÈηÓfi˜ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹˜. √ ·ÓÙÈÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜ ∫›Ó‰Û‚ÂÚÁ ¤ÏÂÁ fiÙÈ ·¤‰È‰Â Ôχ ¿Û¯ËÌ· ÙȘ ‰È·Ï¤ÍÂȘ ÙÔ˘ Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜ Û ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ˘ËÚÂÛ›·. √ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ fi¯È ÌfiÓÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹ ÙÔ 1676, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ ‰È¿‰Ô¯fi ÙÔ˘ ∫·Ú¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿. ∂›¯Â ¿ÏψÛÙ ·Ú¢ÚÂı› ÛÙËÓ ÂÚ›ÊËÌË ÂΛÓË Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ·Ï·˙fiÓ· ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ¡Ô·ÓÙ¤Ï Î·È ÙÔ˘ ˘ÂÚfiÙË Ó¤Ô˘ ‚Â˙›ÚË. ΔfiÙÂ Ô ÚÒÙÔ˜ ··ÈÙÔ‡Û ӷ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ›‰È· ı¤ÛË Ì ·˘Ù‹Ó ÙÔ˘ ‚Â˙›ÚË, ÂÓÒ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ηÙÒÙÂÚË, ̤¯ÚÈ Ô˘ Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ‹Ú ›Ûˆ Ù· ‰ÒÚ· Ô˘ ›¯Â ʤÚÂÈ Ì·˙› ÙÔ˘ Î·È ¤Ê˘Á ÁÈ· ÙËÓ ·ÙÚ›‰·. ΔÔ ÌfiÓÔ ·ÌÊ›‚ÔÏÔ Â›Ó·È ·Ó ·fi ÙfiÙ ‹Ù·Ó È· ÚÒÙÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜. °È·Ù›, ·Ó ·˘Ùfi ÙÔ ıˆڋÛÔ˘Ì ‰Â‰Ô̤ÓÔ, ‰ÂÓ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [131]
ηٷϷ‚·›ÓÔ˘Ì Ҙ ÙÔÓ ÂfiÌÂÓÔ ¯ÚfiÓÔ, ÙÔ 1678, ‰ÂÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÔ ‚Â˙›ÚË -Ô˘ ÂÎÛÙÚ¿Ù¢Û ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ- Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Ô ª¿ÌԢη˜ (della Torre) Ì ÙË ‰ÈÏ‹ ȉÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· Î·È ÙÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘, ÂÈÛÚ¿ÙÙÔÓÙ·˜ ÁÈ’ ·˘Ùfi ËÌÂÚÔÌ›ÛıÈÔ 150 ¿ÛÚ·. ∞Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ Ô ÚÒÙÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ ÙÔ 1863, fiÙ·Ó Û˘Ófi‰Â˘Û ÙÔÓ ∫·Ú¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ÛÙËÓ ÂÚÈ‚fiËÙË ÂÎÛÙÚ·Ù›· ηٿ Ù˘ μȤÓÓ˘ Î·È ·Ú¢ڤıËΠÛÙË ÊÔ‚ÂÚ‹ ÁÈ· ÙËÓ fiÏË ·˘Ù‹ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ‹Ù·Ó ηÙfiÚıˆÌ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ¶Ôψӛ·˜ ™Ô‚ȤÛÎË. À¿Ú¯ÂÈ ¿Ú·Á οÔÈ· ‰fiÛË ·Ï‹ıÂÈ·˜ ÛÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË fiÙÈ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ·¤ÙÚ„ Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÙÔ ‚Â˙›ÚË ·fi ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ μȤÓÓ˘ Ì ¤ÊÔ‰Ô, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ¯ÚfiÓÔ ÛÙÔÓ ™Ô‚ȤÛÎË Ó· ÂÈÙÂı› Î·È Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÙË Ï·ÌÚ‹ ÙÔ˘ Ó›ÎË; ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ‰ÂÓ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Ô‡Ù ıˆÚÂ›Ù·È Èı·Ófi. ∞˘Ùfi ÙÔ Û˘ÌÂÚ·›ÓÔ˘Ì fi¯È ÌfiÓÔ ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·˜ fiϘ ÙȘ ÁÓˆÛÙ¤˜ ÂÚȤÙÂȘ Ù˘ ÔÏÈÔÚΛ·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÔÏÏ¿ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ Ô ∫·Ú¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿˜, Ô Ú½˙ ÂʤÓÙ˘ ΔÂϯÈÛ› ∑·‰¤˜ Î·È Ô ‰ÂÊÙÂÚ‰¿Ú˘ Ã·Û¿Ó ·Û¿˜ ı·Ó·ÙÒıËηÓ. §›ÁÔ ¤ÏÂÈ„Â Ó· ÙÈ̈ÚËı› Ì ÙËÓ ÂÛ¯¿ÙË ÙˆÓ ÔÈÓÒÓ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Î·È Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚Â˙›Ú˘ ηÙËÁÔÚ‹ıËΠfiÙÈ ‰ÂÓ Â¤ÙÚ„ ÙËÓ ¤ÊÔ‰Ô ÁÈ· Ó· ÌË ÌÔÈÚ·ÛÙ› Ù· Ï¿Ê˘Ú· Ù˘ fiÏ˘ Ì ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi. ∂ÎÙfi˜ fï˜ ·fi ÙÔ fiÙÈ Ë ÔÏÈÔÚΛ· ÂÍËÁ› Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ÙËÓ ·Ó·‚ÔÏ‹ Ù˘ ÂÊfi‰Ô˘, Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ηÙËÁÔÚ‹ıËΠÁÈ· ¿ÏÏÔ ÏfiÁÔ. ∫·ÙËÁÔÚ‹ıËΠÁÈ·Ù› Û˘Ó¤‚·Ï ‰‹ıÂÓ ÛÙÔ Ó· ·ÔÚÚÈÊıÔ‡Ó ÔÈ ÂÈÚËÓÈΤ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ›¯Â οÓÂÈ Ë ∞˘ÛÙÚ›· ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ fiÏÂÌÔ. ™ÒıËΠ΢ڛˆ˜ ÁÈ·Ù› ·¤‰ÂÈÍ fiÙÈ Ô Ú½˙ ÂʤÓÙ˘ ·ÚÓ‹ıËΠÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ·˘Ù¤˜. ∞˘Ùfi Ô˘ ÚÔοÏÂÛ ¿Óˆ ·fi fiÏ· ÙËÓ ÔÚÁ‹ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ‹Ù·Ó Ë ·ÔÙ˘¯›·. ŸÏ· Ù· ¿ÏÏ· ‹Ù·Ó ÚÔÊ¿ÛÂȘ Î·È ›Ûˆ˜ Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ‰ÂÓ ı· ‰È¤Ê¢Á ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ Ô˘ ÙÔÓ ·ÂÈÏÔ‡ÛÂ, ·Ó ‰ÂÓ ÌÂÛÔÏ·‚Ô‡Û ˘¤Ú ÙÔ˘ Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹, Ô ªÔ˘ÛÙ·Ê¿, Ô˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ¤ÁÈÓ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚Â˙›Ú˘. ªÔÚ› ÙfiÙ ӷ ÁϛوÛ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ, ¤·ı fï˜ ¿ÏϘ, ÊÔ‚ÂÚ¤˜ Û˘ÌÊÔÚ¤˜. Œ¯·Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘, ·ÊÔ‡ ÏËÚˆÛ ÁÈ· Ó· Ûˆı› 250 Ô˘ÁÎÈ¿ ÁÚfiÛÈ· Î·È fiÏ· Ù· ÔχÙÈÌ· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Ô˘ ›¯Â. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ê˘Ï·Î›ÛÙËΠ̷˙› Ì ÙË ÌËÙ¤Ú· Î·È ÙË Û‡˙˘Áfi ÙÔ˘, ‚·Û·Ó›ÛÙËÎÂ Î·È Ì·ÛÙÈÁÒıËÎÂ. √ÈÎÙÚ‹ Ù‡¯Ë ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰Ô‡ÏÔ˘˜ Ô˘ ÌÂÙ·ÌÊȤ˙ÔÓÙ·È Û ¿Ú¯ÔÓÙ˜! ∂›¯Â ÏÔÈfiÓ ‰›ÎÈÔ ÂΛÓÔ˜ fiÙ·Ó ¤ÁÚ·Ê ·Ó·Ûٷو̤ÓÔ˜:
«¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Î˘Ï¿Ì ÙÔ Ï›ıÔ Ù˘ ‰Ô˘Ï›·˜ fiˆ˜ Ô ™›Û˘ÊÔ˜. ∏ ·˘ÏÈ΋ ˙ˆ‹ Â›Ó·È ÁÂÌ¿ÙË Û˘ÌÊÔÚ¤˜. ¶ÔȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ‰ÂÓ Û˘Ì·Ú·Û¤ÚÓÂÈ; √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ Â›Ó·È ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿‰ÈÎÔÈ, ˘ÂÚfiÙ˜, ·ÓÂϤËÙÔÈ Î·È Î·ÙÂÈÏËÌ̤ÓÔÈ ·fi οı ›‰Ô˘˜ ηΛ·;». ™ÙË Ê˘Ï·Î‹ ¤ÌÂÈÓ ÁÈ· ¤Ó·Ó ÔÏfiÎÏËÚÔ ¯ÚfiÓÔ ÂÚ›Ô˘ ηÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· ¿ÏÏ·, ›¯Â ÙËÓ ·Ù˘¯›· Ó· ‰ÂÈ ÙË Û‚·ÛÙ‹ ÙÔ˘ ÌËÙ¤Ú· Ó· Âı·›ÓÂÈ ÂΛ. ™ÙÔ ÌÂٷ͇ ̤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ›¯Â ‰ÈÔÚÈÛÙ› Ô ∂ÓÂÙfi˜ ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˜ ™ÂʤÚ, ·ÏÏ¿ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ·Ó›Î·ÓÔ˜, Ô˘ Ô Ó¤Ô˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚Â˙›Ú˘ Ô˘ ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠÁ‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1685, Ô Â˘Ê˘¤ÛÙ·ÙÔ˜ ™¤Ú‚Ô˜ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ·Û¿˜, ·ÓÙÈÏ‹ÊıËΠfiÙÈ ‹Ù·Ó ·Ó·Áη›Ô Ó· ·ӷʤÚÂÈ ÛÙ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÙÔÓ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ Î·È ÙÔ˘ ¤‰ˆÛ ·Ì¤Ûˆ˜ ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·. ∂ÈϤÔÓ, ÙÔ˘ ¤‰ˆÛ ›Ûˆ Ù· Û›ÙÈ· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Ô˘ ›¯·Ó ‰ËÌ¢ı›, Î·È ÔÌÔÏÔÁ›Â˜ 50 Ô˘ÁÁÈÒÓ, Ô˘ ›¯Â ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔ Ù·ÌÂ›Ô ÁÈ· Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÈ ÙÔ ¯ÚËÌ·ÙÈÎfi ÔÛfi Ô˘ ÙÔ˘ ›¯Â ÂÈ‚ÏËı›. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËÎ·Ó Î·È fiϘ ÔÈ ÂÈÛÚ¿ÍÂȘ Ù˘ ÌËÙÚfiÔÏ˘ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏ˘, ηıÒ˜ Î·È Ù· ÂÈÛÔ‰‹Ì·Ù· Ù˘ ª‹ÏÔ˘ Î·È Ù˘ ª˘ÎfiÓÔ˘. ŒÙÛÈ, ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ, ·Ô˙ËÌÈÒıËΠÁÈ· ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ Û˘ÌÊÔÚ¤˜. ∞ÏÏ¿ Î·È Ë ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›· ˘‹ÚÍ ·fi ÙfiÙ ڷÁÌ·ÙÈο Ï·ÌÚ‹ Î·È ·ÍÈÔÚ‹˜. ™˘Ó¯È˙fiÙ·Ó ·ÎfiÌ· Ô Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ηٿ Ù˘ ÁÂÚÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÙˆÓ Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ù˘ ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ, ÙˆÓ ¶ÔψÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ, fiÙ·Ó ÙÔ 1688 Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË, ¤ÂÈÙ· ·fi Û˘Ó¯›˜ ‹ÙÙ˜, ›ÛÙËΠӷ ÛÙ›ÏÂÈ ÛÙË μȤÓÓË ÚÂۂ›· ÁÈ· ÂÈÚ‹ÓË. ∏ ÚÂۂ›· ··ÚÙÈ˙fiÙ·Ó ·fi ‰‡Ô ¿Ó‰Ú˜, ÙÔÓ ™Ô˘ÏÊÈÎ¿Ú ÂʤÓÙË Î·È ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÂÓ ·Ú¢ڤıËΠϤÔÓ ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ·ÏÏ¿ ˆ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁfi˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÈÛfiÙÈÌÔ˜ Û fiÏ· Ì ÙÔ Ìˆ·ÌÂı·Ófi Û˘Ó¿‰ÂÏÊfi ÙÔ˘. ªÔÚ› ÙfiÙ ӷ ÌËÓ ˘ÔÁÚ¿ÊÙËΠÂÈÚ‹ÓË Î·È ¤ÂÈÙ· ·fi ÙÚÈÂÙ‹ ·ÎÔ‡ÛÈ· ·Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›· ÔÈ ‰‡Ô ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔÈ Â¤ÛÙÚ„·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ¿Ú·ÁÔÈ, Ô ÙÚfiÔ˜ fï˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›¯·Ó ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ› ÛÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, ÛÙȘ 8 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1689, Ì·ÚÙ˘Ú› fiÛÔ ÛÔ˘‰·›Ô ‹Ù·Ó ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘ Î·È fiÛÔ Î·Ï¿ ‹ÍÂÚ ӷ ÙÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÁÈ· Ó· ˆÊÂÏ› fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÔÌÔÁÂÓ›˜. ∞˘Ùfi ÂÍËÁÂ›Ù·È ·fi ÙÔ fiÙÈ ÙË Ì¤Ú· ÂΛÓË ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎÂ Ô ™Ô˘ÊÏÈÎ¿Ú ÂʤÓÙ˘ Ì ¤ÓÙ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Î·È Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Ì ٤ÛÛÂÚȘ ŒÏÏËÓ˜, ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi Ù˘ Á˘Ó·›Î·˜ ÙÔ˘ ÃÚ˘ÛÔÛÎÔ˘Ï·›Ô, ÙÔÓ ·ÓÈ„Èfi ÙÔ˘ ∞ÓÙÒÓÈÔ ∫ÚÂÌ¿ÎË, ÙÔ ÁÚ·ÌÌ·Ù¤· ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ °ÈÔ‚·Ó›ÎË Î·È ÙÔ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· £ˆÌ¿ Δ·ÚÛ›·.
™ÎËÓ‹ ·fi ÙËÓ ·ÓˆÏÂıÚ›· Ô˘ ˘¤ÛÙË Ô ÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ Âȯ›ÚËÛ ÙÔ 1683 Ó· ηٷϿ‚ÂÈ ÙË μȤÓÓË Ì ËÁ¤ÙË ÙÔÓ ∫·Ú¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿. BETTMANN/CORBIS
[132]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Δ· ¯ÚfiÓÈ· ·˘Ù¿ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ΢‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó Ì ‚›·, ηٷ›ÂÛË Î·È Ù·ÎÙÈÎfi ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. Δ¤ÏÔ˜, ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1698, Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÛÙÔ ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˙ ÔÈ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ ÙˆÓ ¤ÓÙ ·ÓÙÈÌ·¯fiÌÂÓˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, Î·È ÔÈ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ ÙˆÓ ‰‡Ô ÌÂÛÔÏ·‚ËÙÒÓ, Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜ Î·È Ù˘ √ÏÏ·Ó‰›·˜, ÁÈ· Ó· ˘ÔÁÚ¿„Ô˘Ó ÙËÓ ÔÌÒÓ˘ÌË Ì ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÂΛÓË Û˘Óı‹ÎË. ™ÙË Û‡ÓÔ‰Ô ·˘Ù‹ Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ‰ÈfiÚÈÛ ‰‡Ô ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˘˜ ˘Ô˘ÚÁÔ‡˜ Ù˘, ÙÔÓ Ú½˙ ÂʤÓÙË ƒ·Ì‹ ªÂ¯Ì¤Ù Î·È ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ. ΔÔ ›‰ÈÔ ¤Î·Ó·Ó Î·È fiϘ ÔÈ ¿ÏϘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, Ë Î·ıÂÌ›· ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ¤ÛÙÂÈÏ ÂΛ ›Û˘ ·fi ‰‡Ô ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˘˜. ™Â fiϘ fï˜ ÂΛӘ ÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ, Ô˘ ‰È‹ÚÎÂÛ·Ó 72 ̤Ú˜, Î·È ÛÙȘ 36 Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂȘ Ô˘ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËηÓ, ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ Ì›ÏËÛ ÌfiÓÔ Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜. ŒÙÛÈ, Î·È ÛÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜ ‹Ú ÙÔ ÏfiÁÔ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˜ ÎfiÌ˘ ™ÏÈÎ. ∂Ô̤ӈ˜, fiÏÔ ÙÔ ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ Û˘˙ËÙ‹ÛÂˆÓ ¤ÂÛ Û ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ¿Ó‰Ú˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÔÈ ‰‡Ô ÚÒÙÔÈ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔÈ, Ô ÎfiÌ˘ ŒÙÙÈÁÎÂÓ Î·È Ô ƒ·Ì‹˜ Ì›ÏËÛ·Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙ·, ϤÁÔÓÙ·˜ ÂÓ›ÔÙ ̛· ÌfiÓÔ Ï¤ÍË Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÙfiÛÔ ·Û‹Ì·ÓÙË Ô˘ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Î·ıfiÏÔ˘ ÛÙ· ÚˆÙfiÎÔÏÏ·. ∏ ı¤ÛË ÙÔ˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏË. ∏ ΔÔ˘ÚΛ· ÛÙ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ›¯Â ÛÙ·ı› ÈÔ Ù˘¯ÂÚ‹ ·fi fi,ÙÈ ÛÙ· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ·, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ Â›¯Â ·Ó·ÎÙ‹ÛÂÈ fiϘ ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ›¯·Ó ηٷϿ‚ÂÈ ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔ› Ù˘. ¶·Ú’ fiÏ’ ·˘Ù¿, Ù¤ıËΠˆ˜ ıÂÌÂÏÈ҉˘ ·Ú¯‹ ÙˆÓ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂˆÓ fiÙÈ Î·ıÂÌ›· ·fi ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ı· ‰È·ÙËÚÔ‡Û ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ηÙ›¯Â. ŒÙÛÈ, ÛÙÔ Û˘Ó‹ÁÔÚÔ Ù˘ ΔÔ˘ÚΛ·˜ ÙÔ ÌfiÓÔ Ô˘ ·¤ÌÂÓ ‹Ù·Ó Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÂÈ˙‹ÌÈÔ˘˜ fiÚÔ˘˜. ∂ÈϤÔÓ, fiˆ˜ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ Ë ΔÔ˘ÚΛ· ›¯Â ·ÁˆÓÈÛÙ› ·¤Ó·ÓÙÈ Û ٤ÛÛÂÚȘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜, ¤ÙÛÈ Î·È ÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ›¯Â ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘ Ù¤ÛÛÂÚȘ ·ÓÙȉ›ÎÔ˘˜ Î·È ÂÓ›ÔÙ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜, fiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ÌÂÛÔÏ·‚ËÙ¤˜ Û˘ÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó Ì ÙȘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ. ™Â ·˘Ù‹ ÙË Ì¿¯Ë Ù˘ Â˘Ê˘˝·˜ Î·È Ù˘ ÈηÓfiÙËÙ·˜ ·Ó·‰Â›¯ıËΠÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÓÈÎËÙ‹˜. ∂Âȉ‹ Î·È Ë ΔÔ˘ÚΛ· Î·È ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔ› Ù˘ ηÙ›¯·Ó οÔÈ· ÌÂÌÔӈ̤ӷ Ô¯˘Ú¿, Ù· ÔÔ›· ¤Ú ӷ ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó Î·È ÔÈ ‰‡Ô Ï¢ڤ˜ ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ‹ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο, ÁÈ· Ó· ÔÚÈÛÙ› ÌÈ· ÔÚÔıÂÙÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ·ÚÎÂÙ¿ ÔÌ·Ï‹ Î·È ·ÛÊ·Ï‹˜, ·Ó·ÁηÛÙÈο ÙÚÔÔÔÈ‹-
ıËΠ۠οÔÈÔ ‚·ıÌfi Ë ·fiÏ˘ÙË ·Ú¯‹ Ù˘ ‰È·Ù‹ÚËÛ˘ ÙˆÓ Î·Ù¯fiÌÂÓˆÓ Â‰·ÊÒÓ. ¶ÚԤ΢„·Ó ÏÔÈfiÓ ÙÚ›· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Û˘˙‹ÙËÛ˘: Ë ‰È¢ı¤ÙËÛË ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ, Ë ÂÁηٿÏÂÈ„Ë ÙˆÓ Ô¯˘ÚˆÌ¿ÙˆÓ ·fi ÙË ÌÈ· ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ Û˘ÓÔÚȷ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ÛÙËÓ ¿ÏÏË Ô˘ Ù· ηÙ›¯Â Ë ·ÓÙ›·ÏË ‰‡Ó·ÌË, Î·È Ë Î·Ù‰¿ÊÈÛË Î¿ÔÈˆÓ ·fi ·˘Ù¿. ™Â ·˘Ù¤˜ ÏÔÈfiÓ ÙȘ Ù¤ÛÛÂÚȘ ÚÒÙ˜ Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂȘ Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ··›ÙËÛ ÙËÓ ÂÎΤӈÛË Î·È ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛË Î¿ÔÈˆÓ Ô¯˘ÚÒÓ, Ô˘ Ù· ηÙ›¯·Ó ÔÈ ∞˘ÛÙÚÈ·ÎÔ› Î·È ·Ó‹Î·Ó ÛÙÔ μ·Ó¿ÙÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ı· ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·. √ ™ÏÈÎ ·Ú·Ù‹ÚËÛ fiÙÈ Ë ·Ú·¯ÒÚËÛË Î·È Ë Î·Ù‰¿ÊÈÛË ¤Ú ӷ Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó ÌÂÙ¿ ÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ. ∞˘Ùfi ÚÔÊ·ÓÒ˜ ‰ÂÓ Û˘Ó¤ÊÂÚ ÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË, ÁÈ·Ù› ˘‹Ú¯Â Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ fiÙÈ, ÌÂÙ¿ ÙË ‰È¢ı¤ÙËÛË ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ, Ë ∞˘ÛÙÚ›· ‰ÂÓ ı· Û˘Ó·ÈÓÔ‡Û ÛÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË ÙˆÓ Ô¯˘ÚÒÓ Ô˘ ηÙ›¯Â ̤۷ Û ·˘Ù¿. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi, Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ¤ÌÂÓ fiÙÈ fiÚÈ· Î·È Î·ÙÔ¯‹ ‹Ù·Ó ·‰È¿Û·ÛÙ· Î·È ı· ¤Ú ӷ ÏËÊı› ·ÔÊ¿ÛË Î·È ÁÈ· Ù· ‰‡Ô Ì·˙›. ΔfiÙÂ, Ô ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜ ¶¿ÁÂÙ ¤Î·Ó ÙËÓ ÂÍ‹˜ ‰È¿ÎÚÈÛË: Ô ÙfiÔ˜, Ë Î·ÙÔ¯‹ Î·È ·˘Ùfi Ô˘ ¤Ú ӷ Á›ÓÂÈ. √ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ·¿ÓÙËÛ fiÙÈ Î·È Ù· ÙÚ›· ‹Ù·Ó ·‰È·›ÚÂÙ· Î·È fiÙÈ ¤Ú ӷ Ú˘ıÌÈÛÙÔ‡Ó Ì·˙›. √È ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔÈ Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ÂÓ‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙË ÏÔÁÈ΋ ·˘Ù‹ ··›ÙËÛË Î·È Ó· ·Ô‰Â¯ÙÔ‡Ó ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛË ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ Ô¯˘ÚÒÓ. ŒÂÈÙ· ·fi Ï›ÁÔ, ÚfiÙÂÈÓ·Ó Ó· ÂÚËÌÒÛÔ˘Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ fi¯ıË ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Δȉ›ÛÎÔ˘ (Theiss), ÁÈ· Ó· ÂÍ·ÛÊ·ÏÈÛÙÔ‡Ó ·ÎfiÌË Î·Ï‡ÙÂÚ· Ù· Û‡ÓÔÚ·. √ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ fï˜ ÙÔ˘˜ ·ÔÛÙfïÛ ϤÁÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ fiÙÈ Ë ÚfiÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ÂÚ¯fiÙ·Ó Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙË ıÚËÛΛ·, Ë ÔÔ›· ÚfiÛÙ·˙ ηÙÔ›ÎËÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Î·È fi¯È Âڋ̈ÛË. ªÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ÛÙȘ ÂfiÌÂÓ˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂȘ Ë μÂÓÂÙ›·, Ë ÔÔ›· ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ›¯Â ΢ÚȇÛÂÈ ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ··ÈÙÔ‡Û ӷ ·Ú·¯ˆÚËı› Û ·˘Ù‹ Î·È fiÏÔ˜ Ô πÛıÌfi˜. √ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ fï˜ › fiÙÈ ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› ı· ¤Ú ӷ ·ÚÎÂÛÙÔ‡Ó ÛÙËÓ ÎÂÊ·Ï‹ Î·È ÛÙÔ Ï·ÈÌfi ¯ˆÚ›˜ Ó· ˙ËÙÔ‡Ó Î·È ÙȘ Ï¿Ù˜. §¤ÁÔÓÙ·˜ ÎÂÊ·Ï‹ ÂÓÓÔÔ‡Û ÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ Î·È Ï·ÈÌfi ÙËÓ ·fiÛÙ·ÛË
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [133]
·Ó¿ÌÂÛ· Û ·˘Ù‹Ó Î·È ÛÙÔÓ πÛıÌfi. ŒÂÈÙ· ·fi ÌÂÁ¿ÏË ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË, ¤Ù˘¯Â Ó· ÙÂıÔ‡Ó ÛÙÔ Ì¤ÛÔ ÙÔ˘ πÛıÌÔ‡. ™ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Û¯ÂÙÈο Ì ·˘Ùfi › ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÙÔ ÂÍ‹˜ ·Ú¿‰ÔÍÔ, fiÙÈ, ·Ó ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› ‰ÂÓ ¤‚ÚÈÛÎ·Ó Ù· Û‡ÓÔÚ· ·˘Ù¿ ·ÚÎÂÙ¿ ·ÛÊ·Ï‹, ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Îfi„Ô˘Ó ÙÔÓ πÛıÌfi, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ‰ÂÓ ··ÈÙÔ‡Û ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙÚÂȘ Ì‹Ó˜. ∞fi ·˘Ùfi Ê·›ÓÂÙ·È fiÛÔ ÂÏÏÈ›˜ ÁÓÒÛÂȘ ›¯·Ó ÙfiÙ ÁÈ· ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Ô˘ ı· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó ÁÈ· ÙËÓ ÙÔÌ‹ ÙÔ˘ πÛıÌÔ‡ Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘. ∞ÏÏ¿ ÛÙË 16Ë Î·È ÛÙËÓ 31Ë Û˘Ó‰ڛ·ÛË ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÙÔ ·‰È¿ÊÔÚÔ ÁÈ· ÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ· ·ÏÏ¿ ÛÔ˘‰·ÈfiÙ·ÙÔ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ηÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ Δ¿ÊÔ˘. √ ™ÏÈÎ ··›ÙËÛ ӷ ‰Ôı› ÛÙÔ˘˜ ÊÚ·ÁÎÈÛηÓÔ‡˜. √ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜, ¤ÂÈÙ· ·fi ÔÏϤ˜ Î·È Â·ÓÂÈÏËÌ̤Ó˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ, ¤Ù˘¯Â Ó· ·ÔÛȈËı› ÂÓÙÂÏÒ˜ ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ·˘Ùfi, Ì ÙÔ Âȯ›ÚËÌ· fiÙÈ ÔÙ¤ ÚÈÓ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÂΛÓÔ ÛÙȘ Û˘Óı‹Î˜. ŒÙÛÈ, ·Ó Î·È Â›¯Â ÂÁÎψ‚ÈÛÙ› ·Ï‡ÔÓÙ·˜ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ fiÛ· ›¯·Ó, ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ӷ ÂÈÓÔ› Ù· ¿ÓÙ· ÁÈ· Ó· ‰È·ÛÒÛÂÈ Î·È Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ Ô˘ ÂÎÚÔÛˆÔ‡ÛÂ Î·È fiÛÔ ÌÔÚÔ‡Û ٷ Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó‹ÎÂ. ΔÔ ·Ú¿‰ÔÍÔ ‹Ù·Ó fiÙÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘, ·ÓÙ·Ì›ÊıËÎÂ Î·È ·fi ÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË Î·È ·fi ÙË ÁÂÚÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ˘ ¤‰ˆÛ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ Ì·¯Ú¤Ì ÂÛÚ¿¯, Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÔÓ ÂÍ ·ÔÚÚ‹ÙˆÓ, ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÌÂÓÔ ·fi ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÂÎÏ·ÌÚÔÙ¿ÙÔ˘, Î·È Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜ ÙÔÓ ·Ó·ÁfiÚ¢Û ÎfiÌË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ΔfiÙ ¤ÊÙ·Û ÛÙÔÓ ·ÓÒÙ·ÙÔ ‚·ıÌfi Ù˘ ‰fiÍ·˜ Î·È Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘. ΔÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ·ÓÙ‹¯ËÛ Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ∂˘ÚÒË. ª¤Û· ÛÙ· fiÚÈ· ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ̷˙› Ì ÙÔ Ì¤Á· ‚Â˙›ÚË ÃÔ˘ÛÛÂ˝Ó ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹ Î·È ÙÔ Ú½˙ ÂʤÓÙË ƒ·Ì‹ ÌÈ· ÙÚÈ·Ó‰Ú›· Ô˘ ΢‚¤ÚÓËÛ Ì ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‰˘Ó·Ù‹ Û‡ÓÂÛË Î·È ÌÂÙÚÈÔ¿ıÂÈ·. «∏ ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘» ϤÂÈ Ô Ã¿ÌÌÂÚ «·Ô‰Â›¯ıËΠ¢ÂÚÁÂÙÈ΋ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÌfiıÚËÛÎÔ‡˜ ÙÔ˘ Î·È ÁÈ· ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·È ÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·. ø˜ Ê›ÏÔ˜ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ∫ÈÔ˘ÚÈÏȉÒÓ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ‚Ô‹ıËÛ Û fiϘ ÙȘ ÂÈÂÈΛ˜ ηÈ
ΔÔ Îˆ‰ˆÓÔÛÙ¿ÛÈÔ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ηı‰ÚÈÎÔ‡ Ó·Ô‡ ÙÔ˘ ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜. ªÂÙ¿ ÙȘ ‹ÙÙ˜ Ù˘ Ë √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ Û˘Ó¿„ÂÈ ÂÈÚ‹ÓË Ì ÙËÓ ∞˘ÛÙÚÔÔ˘ÁÁ·Ú›· Î·È ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ Ù˘. ∏ Û˘Óı‹ÎË ˘ÔÁÚ¿ÊËΠÙÔ 1698 ÛÙÔ ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜ Ù˘ ™ÂÚ‚›·˜. DEXNS/SHUTTERSTOCK
[134]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù °′, Ô˘ ‹Ú ÙÔ ıÚfiÓÔ ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ μ′ ¤ÂÈÙ· ·fi ÛÙ¿ÛË ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1703. HULTON-DEUTSCH COLLECTION/ CORBIS/APEIRON
¢ÂÚÁÂÙÈΤ˜ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘˜». øÛÙfiÛÔ, Ë ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ·˘ÙÒÓ ‰ÂÓ ÎÚ¿ÙËÛ Ôχ Î·È ›Ûˆ˜ Ó· ÌËÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ‰È·ÚΤÛÂÈ Ôχ, ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ‹Ù·Ó ÙfiÙ ٷ Ú¿ÁÌ·Ù· ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·. ∂Λ, ¿ÏψÛÙÂ, fiÏ· Ù· fiÚÁ·Ó· Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ‹Ù·Ó Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· fiÚÁ·Ó· ·Ó·Ú¯›·˜ Î·È ·ÓÔÌ›·˜. ΔÔ 1702, Ô ÃÔ˘ÛÛÂ˝Ó ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·Ú·ÈÙËı› ·fi ÙËÓ ·ÓÒÙ·ÙË ÂÍÔ˘Û›· Î·È ¤ÂÈÙ· ·fi Ï›Á˜ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ ¤ı·ÓÂ. √ ¿ÍÂÛÙÔ˜ ‰È¿‰Ô¯fi˜ ÙÔ˘ ¢·ÏÙ·‚¿Ó ¤ÌÂÈÓ ϛÁÔ Î·ÈÚfi ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Î·È ÛÙȘ 24 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1703 ·Ó·ÁÔÚ‡ıËΠÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚Â˙›Ú˘ Ô ƒ·Ì‹˜, ÌÂÙ¿ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ¢·ÏÙ·‚¿Ó. √ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ fï˜ ηٿϷ‚ fiÙÈ Î·È ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ Ë ·Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ı· ‹Ù·Ó Û‡ÓÙÔÌË. ªË ı¤ÏÔÓÙ·˜ ÏÔÈfiÓ Ó· ÂÎı¤ÛÂÈ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÂÂȉ‹ ‹Ù·Ó ÙÔ˘ -ÂÂȉ‹ Û ÚÔ¯ˆÚË̤ÓË ËÏÈΛ·- Û Ӥ˜ ÂÚȤÙÂȘ, ·Ú·ÈÙ‹ıËΠ·ÍÈÔÚÂÒ˜ ·fi ÙÔ ·Í›ˆÌ· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ‰ÈÂÚÌËÓ›·˜ Î·È fiÚÈÛ ‰È¿‰Ô¯fi ÙÔ˘ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô. ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ›ÛËÌË ÂÚ›ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È fiÙÈ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ‹Ù·Ó ÙÔ ÂÚÈ‚fiËÙÔ ÂΛÓÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi Ô˘ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙ· ·Ó¿ÎÙÔÚ· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÙÔÓ π·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1700, ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ºÂÚÚÈfiÏ, Ì·ÚÎËÛ›Ô˘ ¢·ÚÁÂÓÙ¿Ï ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. Δ· ¿ÓÙ· ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·Ó Ì ¢ڤÂÈ· ̤¯ÚÈ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ÊÔÚÒÓÙ·˜ ¯Ú˘ÛÔΤÓÙËÙÔ Î·ÊÙ¿ÓÈ ‹Ù·Ó ¤ÙÔÈÌÔ˜ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ› ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. ΔfiÙÂ Ô Ù۷ԇ̷Û˘ ·Ú·Ù‹ÚËÛ fiÙÈ Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ οو ·fi ÙÔ Î·ÊÙ¿ÓÈ ÙÔ˘ ›¯Â ÙÔ Í›ÊÔ˜ ÙÔ˘. ∞Ú¯Èο Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ › ÛÙÔÓ Ù۷ԇ̷ÛË fiÙÈ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ηÎfi, ÁÈ·Ù› ÙÔ Î·ÊÙ¿ÓÈ ¤ÎÚ˘‚ ÙÔ Í›ÊÔ˜. ∂Âȉ‹ fï˜ Ô Ù۷ԇ̷Û˘ ¤ÌÂÈÓ ӷ ʈӿ˙ÂÈ Î·È Ó· ·ÂÈÏ›,
Ô Ì¤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ÏËÛ›·Û ÙÔÓ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ ÛÙÂÓÔ¯ˆÚË̤ÓÔ˜ ÁÈ· fiÛ· ›¯·Ó Á›ÓÂÈ Î·È ÙÔ˘ › fiÙÈ Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ηıÈÂڈ̤ӷ ηÓ›˜, fiÔÈÔ˜ Î·È ·Ó ‹Ù·Ó, ‰ÂÓ ÂÈÙÚÂfiÙ·Ó Ó· ÂÌÊ·ÓÈÛÙ› ÔÏÈṲ̂ÓÔ˜ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. √ °¿ÏÏÔ˜ ‰ÂÓ ¤‰ÂÈÍ Û‚·ÛÌfi, ¤‚·Ï ÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘ ÛÙË Ï·‚‹ Î·È ÔÚΛÛÙËΠfiÙÈ ı· ·Ú¤‰È‰Â ÙÔ Í›ÊÔ˜ ÌfiÓÔ ÛÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘. ™ÙÔ ÌÂٷ͇ ÛÙË ‰È¤ÓÂÍË ·ÚÂÓ¤‚Ë Î·È Ô ‚Â˙›Ú˘ Ô˘ ‰‹ÏˆÛ ÛÙÔÓ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ¤¯ÂÈ ÙË Û˘Ó¿ÓÙËÛË Ô˘ ˙ËÙÔ‡Û ·Ó ‰ÂÓ ¿ÊËÓ ÙÔ Í›ÊÔ˜. √ ºÂÚÚÈfiÏ ÈÛ¯˘Ú›ÛÙËΠfiÙÈ, Û‡Ìʈӷ Ì οÔȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ Ô˘ ›¯Â ¿ÚÂÈ, Ô ÚÔοÙÔ¯fi˜ ÙÔ˘ ›¯Â Á›ÓÂÈ ‰ÂÎÙfi˜, ·Ó Î·È Â›¯Â ÙÔ Í›ÊÔ˜ Ì·˙› ÙÔ˘. √ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚Â˙›Ú˘ ·¿ÓÙËÛ fiÙÈ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙÔÓ, ÂÎÙfi˜ ·Ó ÙÔ Í›ÊÔ˜ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÌÈÎÚfi, ÒÛÙ ηÓ›˜ ‰ÂÓ ÙÔ ·Ú·Ù‹ÚËÛÂ. ∂Âȉ‹ Ô ÁÂÓÈÙÛ¿Ú·Á·˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ ·ÓÒÙ·ÙÔÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ÌÂٷ›ÛÔ˘Ó, ÙÔÓ ‰È·‚‚·›ˆÛ·Ó fiÙÈ fi¯È ÌfiÓÔ ·˘ÙÔ› ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜ ·ÊÔÏ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· Ó· ‰Ô˘Ó ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, Ô ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˜ ÙÔ˘ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ π¢′ ÙÔ˘˜ ·¿ÓÙËÛÂ: «∂Û›˜ ›ÛÙ ˘‹ÎÔÔ› ÙÔ˘, ÂÓÒ ÂÁÒ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˜ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿». √È ˘ËÚ¤Ù˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹‰Ë ÙÔÓ Â›¯·Ó ·ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÁÈ· Ó· ÙÔÓ Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ¤ıÈÌÔ, ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ó· ·Ê·ÈÚ¤ÛÔ˘Ó ÎÚ˘Ê¿ ÙÔ Í›ÊÔ˜ ÙÔ˘. ∞˘Ùfi˜ fï˜ ÙÔ˘˜ ¤ÛÚˆÍÂ Î·È ÎÏÔÙÛÒÓÙ·˜ ÊÒÓ·Í ÛÙÔÓ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ: « ŒÙÛÈ ÏÔÈfiÓ ·Ú·‚È¿˙ÂÙ·È ÙÔ ‰›Î·ÈÔ ÙˆÓ ÂıÓÒÓ! º›ÏÔÈ Â›Ì·ÛÙ ‹ ¯ıÚÔ›;». «º›ÏÔÈ» ·¿ÓÙËÛÂ Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ «·ÏÏ¿ ηÓ›˜ ‰ÂÓ Ì·›ÓÂÈ Â‰Ò Ê¤ÚÔÓÙ·˜ Í›ÊÔ˜». «§ÔÈfiÓ, Ô‡Ù ÂÁÒ ı· ̈» ÊÒÓ·Í ÔÚÁÈṲ̂ÓÔ˜ Ô ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ¤‚Á·Ï ÙÔ Î·ÊÙ¿ÓÈ, ‰È¤Ù·Í fiÏË ÙË Û˘Óԉ›· ÙÔ˘ Ó· οÓÂÈ ÙÔ ›‰ÈÔ Î·È Á‡ÚÈÛ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰·. ΔÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi ·˘Ùfi
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [135]
Ì·ÚÙ˘Ú¿ fiÙÈ Î·È ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ÃÔ˘ÛÛÂ˝Ó ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹ Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏË. ∂Ô̤ӈ˜, ‰ÂÓ Ì·˜ οÓÂÈ ÂÓÙ‡ˆÛË Ô˘ ‰ÂÓ ı¤ÏËÛ ӷ ÙÂı› ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ‰È·‰fi¯Ô˘ ÙÔ˘. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú·Ï›„Ô˘Ì fiÙÈ Ô ¿Ó‰Ú·˜ ·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· Ô͇ı˘ÌÔ˜. °È· ÙÔÓ ·fiÙÔÌÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ Ô ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜ ¢·fiÓÙ˜ Ì·˜ ¤¯ÂÈ ‰È·ÛÒÛÂÈ ÌÈ· ·Ê‹ÁËÛË, ÙȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ Ù˘ ÔÔ›·˜ ‰ÂÓ ı· ·ÔÛȈ‹ÛÔ˘ÌÂ, fiÛÔ ·Ú¿ÍÂÓÔ Î·È ·Ó Ê·›ÓÂÙ·È, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÙËÓ ·ÎÚÈ‚‹ Ù˘ ¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛË. √ ¢·fiÓÙ˜ ‚‚·ÈÒÓÂÈ fiÙÈ, fiÙ·Ó ·Ú·ÈÙ‹ıËÎÂ Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ·ÙÚȿگ˘ π¿Îˆ‚Ô˜ Î·È ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ Ô Î˘Ú ∫·ÏÏ›ÓÈÎÔ˜ ·fi ÙËÓ ¶ÚÔ‡Û·, «Î·ıÒ˜ ‹Á·ÈÓ·Ó ‰‡Ô ÎÏËÚÈÎÔ› Ó· ÙÔÓ Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙÔ ¿ÁÈÔ ‚‹Ì· Û‡Ìʈӷ Ì ÙË Û˘Ó‹ıÂÈ·, ¿ÚÁËÛ·Ó Ï›ÁÔ Î·È Ô ∫·Ú˘ÔʇÏÏ˘, ̤Á·˜ ÏÔÁÔı¤Ù˘, ‚ϤÔÓÙ·˜ ˆ˜ ·ÚÁÔ‡Û·Ó, ϤÁÂÙ·È fiÙÈ Â›Â: “ΔÈ Î¿ÓÔ˘Ó ·˘Ù¿ Ù· ‚Ô˘‚¿ÏÈ· Î·È ·ÚÁÔ‡Ó ÙfiÛÔ”;. ∂Âȉ‹ ÏÔÈfiÓ ‹Ù·Ó ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘ Ô Ì¤Á·˜ ‰Ú·ÁÔ˘Ì¿ÓÔ˜ ∞ϤͷӉÚÔ˜ (Ô˘ ‹Ù·Ó ÙfiÙ ̤Á·˜ Û΢ÔʇϷη˜), ÙÔÓ ¿ÎÔ˘ÛÂ Î·È Â›Â ÛÙÔ Ï·fi, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó ·fi ÚÈÓ ıÔÚ˘‚Ë̤ÓÔ˜: “¢Â›Ù ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, Ô ·Û‚‹˜ Ó· ηÙËÁÔÚ› ÙÔ˘˜ ÎÏËÚÈÎÔ‡˜ Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ϤÂÈ ‚Ô˘‚¿ÏÈ·!”. √ ∫·Ú˘ÔʇÏÏ˘ ÙfiÙ ÙÔ˘ Ì›ÏËÛ Ì ÏfiÁÈ· Ô˘ ÚfiÛ‚·ÏÏ·Ó ÙËÓ ÙÈÌ‹ ÙÔ˘. √ ̤Á·˜ ‰Ú·ÁÔ˘Ì¿ÓÔ˜ ‰ÂÓ ¿ÓÙÂÍÂ Î·È ¤ÙÚÂÍ ηٷ¿Óˆ ÙÔ˘. ∫·ıÒ˜ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌ· ÈÔ ‰˘Ó·Ùfi˜, ¯Ù˘‹ıËηÓ. ΔȘ ÁÚÔıȤ˜ fï˜ ÙȘ ‰¤¯ÙËÎÂ Ô ∫·Ú˘ÔʇÏ˘, Ô˘ ‹Ù·Ó ÈÔ ·‰‡Ó·ÙÔ˜. £¤ÏÔÓÙ·˜ Ó· οÓÂÈ ·ÁˆÁ‹ ÁÈ’ ·˘Ùfi, ̋ΠÛÙË Ì¤ÛË Ô Î˘Ú ¢ÔÛ›ıÂÔ˜ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ Î·È ÙÔ˘˜ Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛ». ∂›·Ì fiÙÈ Ë ·Ê‹ÁËÛË ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÎÚÈ‚‹˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ô‰›‰ÂÙ·È, ÁÈ·Ù› Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ¶ÚÔ‡Û˘, ∫·ÏÏ›ÓÈÎÔ˜, ‰È·‰¤¯ÙËΠÙÔÓ π¿Îˆ‚Ô ÙÔ 1690, ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ ‹Ù·Ó ÛÙË μȤÓÓË ˆ˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ì·˙› Ì ÙÔÓ ™Ô˘ÏÊÈÎ¿Ú ÂʤÓÙË. ŒÙÛÈ, Ë ·ÏÏfiÎÔÙË ÂΛÓË Û˘ÌÏÔ΋, ·Ó Ú¿ÁÌ·ÙÈ ¤ÁÈÓ ÔÙ¤, Û˘Ó¤‚Ë Û οÔÈ· ¿ÏÏË ÂÚ›ÛÙ·ÛË. ∞ÏÏ¿ Î·È ·Ó ‰ÂÓ Û˘Ó¤‚Ë, Ë Ê‹ÌË Ô˘ ÂÈÎÚ·Ù› ÁÈ’ ·˘Ù‹ Ì·ÚÙ˘Ú› ÔÈ· ÁÓÒÌË Â›¯·Ó ÁÈ· ÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘ ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓÔ› ÙÔ˘. ∂Âȉ‹ fï˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ͯ¿ÛÂÈ ÁÈ· ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÔ ·Í›ˆÌ¿ ÙÔ˘ Ô‡Ù ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì ÙÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜ Ô‡Ù Û ·˘Ù¤˜ Ì ÙÔ˘˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ ·ÏÏ¿ Ô‡ÙÂ Î·È Ó· ÙÔ˘˜ Û˘ÌÂÚÈÊÂÚı› fiˆ˜ ÛÙÔÓ ∫·Ú˘ÔʇÏÏË, ÂÍËÁÂ›Ù·È ÙÔ Ò˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, ıÂÒÚËÛ ηÏfi Ó· ·Ú·ÈÙËı› ·fi ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘, Ô˘ ‹Ù·Ó ÂÈÛÊ·Ï‹˜. ΔÔ fiÛÔ ÛÔÊ¿ ›¯Â ÚԂϤ„ÂÈ ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ô˘ ÏËÛ›·˙·Ó ÂȂ‚·ÈÒıËΠ¤ÂÈÙ· ·fi Ï›ÁÔ ·fi Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·. √ Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ ƒ·Ì‹˜ ΢‚¤ÚÓËÛ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÌfiÓÔ ÁÈ·
Ï›ÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜. °‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1703 ͤ۷Û ÌÈ· ÊÔ‚ÂÚ‹ ÛÙ¿ÛË, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ μ′ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ·fi ÙÔÓ ∞¯Ì¤Ù °′. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÛÙ¿Û˘, Ô ƒ·Ì‹˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·Ú·ÈÙËı›. √È ÛÙ·ÛÈ·ÛÙ¤˜ ··›ÙËÛ·Ó ÔÏÏ¿ ¯Ú‹Ì·Ù· Î·È ·fi ÙÔÓ ÂÍ ·ÔÚÚ‹ÙˆÓ Û‡Ì‚Ô˘Ïfi ÙÔ˘, ∞ϤͷӉÚÔ. ∞˘Ùfi˜ ·¤Ê˘Á ӷ ÏËÚÒÛÂÈ Î·È ¤ÁÈÓ ¿Ê·ÓÙÔ˜. ∏ ·Î›ÓËÙË ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘ fï˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ‰Ë̇ÙËÎÂ, ̤¯ÚÈ Ô˘ ¤Ú·ÛÂ Ë ı‡ÂÏÏ· Î·È Ô Ì¤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ‰È¢ı¤ÙËÛ ٷ Ú¿ÁÌ·Ù· οÓÔÓÙ·˜ ÔÈÎÔÓƠ̂˜ Î·È ·Ó·ÎÙÒÓÙ·˜ Ù· Û›ÙÈ· Ô˘ ›¯·Ó ‰ËÌ¢Ù›. √ ∞ϤͷӉÚÔ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·˘Ùfi ΛӉ˘ÓÔ ¤˙ËÛ ÂÚ›Ô˘ ¤ÍÈ ¯ÚfiÓÈ·. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1709 ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ·È‰È¿ ÙÔ˘, ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ˘, ·ÊÔ‡ ‰È¤Ù·Í ӷ Á›ÓÂÈ Ë Îˉ›· ÙÔ˘ ¯ˆÚ›˜ ÔÏ˘Ù¤ÏÂȘ Î·È ˘ÂÚ‚ÔϤ˜ Î·È Û˘Ó¤Ù·Í ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÂÈÙ¿ÊÈÔ Â›ÁÚ·ÌÌ·.
√È ˘fiÏÔÈÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ √È ËÁÂÌfiÓ˜ Ù˘ ªÔω·‚›·˜ Î·È Ù˘ μÏ·¯›·˜ ¢ÂÓ ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ÏÂÙÔÌÂÚÒ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰È·‰fi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË, fiˆ˜ ‰›Î·È· ÙÔÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ Ô Ã¿ÌÌÂÚ. ∞fi ÙË Ì›· ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ı¤ÏÔ˘Ì ӷ ÊÙ¿ÛÔ˘Ì Û ˘ÂÚ‚ÔϤ˜, ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÁÈ·Ù› ηÓ›˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ‰ÂÓ ·Ó¤Ï·‚ ÙÔ ÛÔ˘‰·›Ô ·Í›ˆÌ· ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÎÂ›ÓˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ. ¶ÔÏÏÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ ¤ÁÈÓ·Ó Î˘Ú›·Ú¯ÔÈ Ù˘ ªÔω·‚›·˜ Î·È Ù˘ μÏ·¯›·˜. ∫¿ÔÈÔÈ Ï›ÁÔÈ ·Ó¤Ï·‚·Ó Ù· ¤ÎÙ·ÎÙ· ·ÍÈÒÌ·Ù· ÙˆÓ ‰‡Ô ÚÒÙˆÓ. √ ¤Ó·˜ ‹Ù·Ó Ô πˆ¿ÓÓ˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜, Ô ‰Â˘ÙÂÚfiÙÔÎÔ˜ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤ÁÈÓ ÙÚ›ÙÔ˜ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˜ ˘Ô˘ÚÁfi˜ ÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÙËΠÛÙÔ ¶·ÛÛ¿ÚÔ‚ÈÙ˙ ÙÔ 1718. √ ¿ÏÏÔ˜ ‹Ù·Ó Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ªÔ˘ÚÔ‡˙˘, Ô˘ ¤ÁÈÓ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˜ ˘Ô˘ÚÁfi˜ ÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔ˘ ™ÈÛÙÔ‚›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ π·Û›Ô˘ Ì ÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›· Î·È ÙË ƒˆÛ›· ÙÔ 1791 Î·È ÙÔ 1792. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ù¿, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫·Ú·Ù˙¿˜ ¤ÁÈÓ ÂÍ ·ÔÚÚ‹ÙˆÓ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ Î·È Ô ªÈ¯·‹Ï ™Ô‡ÙÛÔ˜ ̤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÓÒÙ·ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ∂ÈÎÚ·Ù›·˜ Ï›ÁÔ ÚÈÓ ÙË ÌÂÁ¿ÏË Â·Ó¿ÛÙ·ÛË. ∫·Ó›˜ fï˜ ·fi fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ -Î·È ·ÎfiÌË ÏÈÁfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜-, ‰ÂÓ ¤ÌÂÈÓ ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÁÈ· ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· fiÛÔ Ô ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ˜ Î·È Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜.
[136]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∞ÎÔ˘·Ù›ÓÙ· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· Ì ı¤Ì· ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ê·Ó·ÚÈÒÙÈÎÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡. ŒÚÁÔ ÙÔ˘ William Henry Bartlett. PHILIP DE BAY/ HISTORICAL PICTURE ARCHIVE/CORBIS/ APEIRON
∞ÚΛ ÏÔÈfiÓ Ó· ԇ̠fiÙÈ ·fi ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ Î·È ÌÂÙ¿, ̤¯ÚÈ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, fiÏÔÈ ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜ Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ¤Ó·Ó Î·È ÌÔÓ·‰ÈÎfi, ÙÔ μÏ¿¯Ô ªÈ¯·‹Ï ƒ·ÎÔ‚›Ù˙·. ∂ΛÓÔ˜ fï˜ ¤ÌÂÈÓ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ·˘Ù‹ ÁÈ· ¤Ó· ÌfiÓÔ ¯ÚfiÓÔ, ·fi ÙÔ 1769 ¤ˆ˜ ÙÔ 1770. ∞fi ÙfiÙ ¤ÁÈÓ·Ó ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ ÙÚÂȘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔÈ, Ù¤ÛÛÂÚȘ °Î›Î˜, ¤ÍÈ ∫·ÏÏÈÌ¿¯Ë‰Â˜, ¤ÍÈ ∫·Ú·Ù˙¿‰Â˜, ¤ÓÙ ™Ô‡ÙÛÔÈ, ‰‡Ô À„ËÏ¿ÓÙˉ˜, ¤ÍÈ ªÔ˘ÚÔ‡˙ˉ˜, ¤Ó·˜ ƒ¿ÏÏ˘ ‹ ƒ·ÏϤÙÔ˜, ¤Ó·˜ ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜ Î·È ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ fiÏˆÓ Ô ™Ù·˘Ú¿Î˘ ∞ÚÈÛٿگ˘. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ŒÏÏËÓ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚·ÌÂ Î·È ÙÔ˘˜ °Î›Î˜, ·Ó Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÏfiÎÏËÚÔ˜ ·˘Ùfi˜ Ô Ô›ÎÔ˜ Â΂Ϸ¯›ÛÙËÎÂ. ∏ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· fï˜ ·˘Ù‹, Ô˘ ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∞Ï‚·Ó›·, ÙÔÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ·ÈÒÓ· ÌÈÏÔ‡Û ÂÏÏËÓÈο Î·È ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜. √ °ÚËÁfiÚÈÔ˜ °Î›Î·˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ·fi ÙÔÓ Ô›ÎÔ ·˘Ùfi, ¤ÛˆÛ ÙË ƒfi‰Ô ·fi ÙȘ ηٷȤÛÂȘ ÙˆÓ ‚Â˙›ÚˉˆÓ, ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÎÈÓ‰‡Ó¢ ӷ ÂÚË̈ı› ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο. ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi, ηÙfiÚıˆÛ ӷ ÙË Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÈ ÛÙȘ ȉȈÙÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ‰ÈÔÈÎÔ‡ÓÙ·Ó Û›ÁÔ˘Ú· Ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÂÈ›ÎÂÈ·. ª‹ˆ˜ Ë ÈÔ ÂÏÏËÓÈ΋ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÂΛӘ, ÔÈ ∫·ÏÏÈÌ¿¯Ë‰Â˜, ‰ÂÓ Â›¯·Ó, fiˆ˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó οÔÈÔÈ, È‰Ú˘Ù‹ πÙ·Ïfi ‹ Û‡Ìʈӷ Ì ÌÈ· ÈÔ ÁÂÓÈ΋ ÔÌÔÏÔÁ›· ηÈ, fiˆ˜ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ Î·È Ô ¢·fiÓÙ˜, ÁÈ· οÔÈÔÓ ÙÛ·Ú¿ÓÔ Ù˘ ªÔω·‚›·˜ Ô˘ ÏÂÁfiÙ·Ó ∫·ÏÌԇ΢ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ fiÓÔÌ· ·˘Ùfi ¿ÏÏ·Í Û ∫·ÏÏÈÌ¿¯Ë. ∞˘Ùfi˜ Ô πˆ¿ÓÓ˘ ∫·ÏÏÈÌ¿¯Ë˜ ¤ÁÈÓ ÙÔ 1740 ̤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Î·È Ô ¢·fiÓÙ˜ ÙÔÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ Ôχ ·Ï¿ °È·ÓÓ¿ÎË ªfiÁ‰·ÓÔ. ΔfiÙ ‰ÂÓ ‰fiıËΠÌfiÓÔ ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ Ù˘ μÏ·¯›·˜ Î·È Ù˘ ªÔω·‚›·˜. ª¤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ËÁÂÌfiÓ˜ ÛÙȘ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș ËÁÂÌÔӛ˜ ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÔÈ ÓÙfiÈÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Î·È ‹Ù·Ó Ï›Á˜ ÔÈ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ ÛÙÔÓ Î·ÓfiÓ· ·˘Ùfi. ¢‡Ô ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·Ù¿ÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËÎ·Ó ËÁÂÌfiÓ˜ Ù˘ μÏ·¯›·˜, Ô ™ÂÚÌ¿Ó ÙÔ 1679 Î·È Ô ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ÙÔ 1714. ΔÚ›ÙÔ˜ ‹Ù·Ó Ô ¢ËÌËÙÚ¿ÛÎÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ÙË ªÔω·‚›·, ÙÔ 1674 Î·È ÙÔ 1684. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ·, ÙÔ 1619, ·Ó·ÁÔÚ‡ıËΠÁÈ· ÌÈÎÚfi ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ªÔω·‚›·˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Ã¿ÌÌÂÚ, Ô ÚÒËÓ ‰Ô‡Î·˜ Ù˘ ¡¿ÍÔ˘ °Ú·ÙÈ¿ÓȘ, ÂÓÒ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ºˆÙÂÈÓfi οÔÈÔ˜ °·Û¿Ú, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ‰È·ÙÂϤÛÂÈ ÚÈÓ Ì¤Á·˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜. ∞ÏÏ¿ ·fi ÙÔ 1710 Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ªÔω·‚›· ηÈ
ÙÔ 1716 Û¯ÂÙÈο Ì ÙË μÏ·¯›·, ̤¯ÚÈ ÙÔ 1821, Ë ·ÓÒÙ·ÙË ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÎÂ›ÓˆÓ ËÁÂÌÔÓÈÒÓ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËΠÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ‰‡Ô ƒ·ÎÔ‚ÈÙ˙‹‰Â˜ ÛÙË μÏ·¯›· Î·È ‰‡Ô ¿ÏÈ ƒ·ÎÔ‚ÈÙ˙‹‰Â˜ Î·È ¤Ó·Ó ∫·ÓÙÂÌ›Ú ÛÙË ªÔω·‚›·. ŸÏÔÈ ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ ËÁÂÌfiÓ˜ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜ Î·È ‹Ù·Ó: ÙÚÂȘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔÈ, ÙÚÂȘ ∫·ÏÏÈÌ¿¯Ë‰Â˜, ÔÎÙÒ °Î›Î˜, Ù¤ÛÛÂÚȘ ∫·Ú·Ù˙¿‰Â˜, ÙÚÂȘ À„ËÏ¿ÓÙˉ˜, ‰‡Ô ªÔ˘ÚÔ‡˙ˉ˜, ÙÚÂȘ ™Ô‡ÙÛÔÈ, ¤Ó·˜ ƒˆÛ¤ÙÔ˜ Î·È ¤Ó·˜ ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, Î·È ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Ë ‰ÈÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘, ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ŒÏÏËÓ˜. Δ¤ÙÔÈÔÈ Í·ÎÔ˘ÛÙÔ› ‹Ù·Ó Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ªÔ˘ÚÔ‡˙˘, Ô πˆ¿ÓÓ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ∫·Ú·Ù˙¿˜, Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘ Î·È Ô ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘. ™˘Ó‹ıˆ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· Ë ‰ÈÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÌÈ· ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÁÈ· ÙË ÌÂÁ¿ÏË ‰ÈÂÚÌËÓ›·, ηıÒ˜ ¿ÏÈ ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ ÚÔ‚È‚¿˙ÔÓÙ·Ó Û ̛· ·fi ÙȘ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș ËÁÂÌÔӛ˜. øÛÙfiÛÔ, Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘ Ô˘ ÚԷӷʤڷÌ ¤ÁÈÓ ·fi ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ηÙ¢ı›·Ó ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ μÏ·¯›·˜ ÙÔ 1786.
√È ÏÂÁfiÌÂÓÔÈ º·Ó·ÚÈÒÙ˜ √È ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ù˘ μÏ·¯›·˜ Î·È Ù˘ ªÔω·‚›·˜ Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ Î·È ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ì·˙› ÙÔ˘˜ ΢‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÙȘ ¯ÒÚ˜ ÂΛӘ, ‰›ÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ Ù· ÂÁ¯ÒÚÈ· ·ÍÈÒÌ·Ù· ÙˆÓ Û·ı·Ú›ˆÓ, ÙˆÓ ÔÛÙÂÏӛΈÓ, ÙˆÓ ¯·ÙÌ¿ÓˆÓ, ÙˆÓ ‚ÔÚÓ›ÎˆÓ Î·È ¿ÏÏ·. ŸÙ·Ó Ô ËÁÂÌfiÓ·˜ ¤¯·Ó ȷ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘, Û˘Ó‹ıˆ˜ ¤ÛÙÚÂÊ·Ó fiÏÔÈ Ì·˙› ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ŒÙÛÈ, ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠÛÙË ‚·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û· ÌÈ· ÔÏ˘¿ÚÈıÌË Ù¿ÍË ·ÓıÚÒˆÓ, Ë ÔÔ›· ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·ÈÒÓ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ¤Ó· ›‰Ô˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. √È ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙËÓ Ù¿ÍË ·˘Ù‹ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎ·Ó º·Ó·ÚÈÒÙ˜, ÂÂȉ‹ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÛÙË Û˘ÓÔÈΛ· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Ô˘ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó º·Ó¿ÚÈ Î·È ÛÙËÓ ÔÔ›· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÙÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Î·È Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÎÏ‹ÚÔ˜. √È ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ı˘ÌÔ‡ÓÙ·È fiÙÈ ÔÈ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ·˘Ù¤˜, ÚÈÓ ·ÓÔȯı› ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘˜ Ô ‰ÚfiÌÔ˜ Ù˘ ‰ÈÂÚÌËÓ›·˜, ÙˆÓ ËÁÂÌÔÓÈÎÒÓ Î·ıËÎfiÓÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ˘Ô˘ÚÁÈÎÒÓ ·ÍÈˆÌ¿ÙˆÓ ÛÙȘ ËÁÂÌÔӛ˜, Âȉ›ˆÎ·Ó ΢ڛˆ˜ Ù· ÏÂÁfiÌÂÓ· ÎÏËÚÈο ·ÍÈÒÌ·Ù· Ù˘ ·ÙÚÈ·Ú¯È΋˜ ·˘Ï‹˜. ∂Ô̤ӈ˜, ÂÍËÁÂ›Ù·È ÁÈ·Ù› ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ·˘Ï‹. ∞ÏÏ¿ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ‰ÂÓ ¤·˘Û·Ó Ó· ηÙÔÈÎÔ‡Ó ÂΛ, ·fi ÙË ÌÈ· ÁÈ·Ù› Ô‡Ù ÙfiÙ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó Ó· ÂÈ˙ËÙÔ‡Ó ÂΛӷ Ù· ·ÍÈÒÌ·Ù·, Î·È ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÁÈ·Ù› Î·È Û˘ÌʤÚÔÓ Î·È Î·ı‹ÎÔÓ Â›¯·Ó Ó· ·Ó·ÌÂÈÁÓ‡ÔÓÙ·È
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [137]
Û fiÏ· Ù· ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈο Î·È Ù· ˘fiÏÔÈ· ÂıÓÈο ı¤Ì·Ù·, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ·Ú¯ËÁfi˜ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Î·È ‹Ù·Ó ¿ÓÙ· Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ·ÙÚȿگ˘. ∂›‰·Ì fiÙÈ ÔÈ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ·˘Ù¤˜, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË Ù¤ÛÛÂÚȘ, Ë ·Ú¯‹ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·Ó¿ÁÂÙ·È ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË, Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ·fi fiϘ ÙȘ ·گ›Â˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, ÂÓÒ Î¿ÔȘ ¿ÏϘ Ôχ ·ÚÁfiÙÂÚ·. ∞Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ıˆڋÛÔ˘Ì ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· Ù· fiÛ· ϤÁÔÓÙ·È ÁÈ· ÔÚÈṲ̂Ó˜ ·fi ·˘Ù¤˜, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ·Ó‹Î·Ó Û ÌÈ· ·ÓÒÙÂÚË Ù¿ÍË ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ηٿÁÔÓÙ·Ó, ÙÔ ·Í›ˆÌ· ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¯ÚËÛÈ̇ÛÂÈ Î·ıfiÏÔ˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, fiˆ˜ ›¯·Ó ÙfiÙ ٷ Ú¿ÁÌ·Ù·. ∞ÏÏ¿ ·ÊÔ‡ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÂΛ Î·È ·Ó¤Ï·‚·Ó ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÔÏÏ¿ Î·È ÂÓ›ÔÙ ÛÔ˘‰·›· ·ÍÈÒÌ·Ù·Ø ·ÊÔ‡ ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘Ùfi ÛÔ‡‰·Û·Ó ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜, ÙȘ ·Ú·‚ÈΤ˜ Î·È ÙȘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ÁÏÒÛÛÂ˜Ø ·ÊÔ‡ Û˘Ó‹ıÈÛ·Ó Ó· ˙Ô˘Ó ÏÔ‡ÛÈ· ¤¯ÔÓÙ·˜ ηıËÌÂÚÈÓ¤˜ Î·È Î¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜ ÊÈÏÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ fi¯È ÌfiÓÔ Ì ÙÔ˘˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘˜
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È Ì fiÏÔ˘˜ ÁÂÓÈο ÙÔ˘˜ ›ÛËÌÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜Ø ·ÊÔ‡ ÁÈ· ÔÏϤ˜ ÁÂÓȤ˜ ˙Ô‡Û·Ó ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ ‰È¢ıÂÙÒÓÙ·˜ Ù· ‰ËÌfiÛÈ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Î·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ù· ÈÔ ÛÔ˘‰·›· ·fi ·˘Ù¿Ø ·ÊÔ‡ ›‰·Ó ÙÔ˘˜ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜ ÙÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ ÛÙȘ ·گ›Â˜ Ó· ËÁ·›ÓÔ˘Ó Û˘Ó¯Ҙ Û ·˘ÙÔ‡˜ ÁÈ· Ó· ˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔχÙÈÌË ‚Ô‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜Ø ·ÊÔ‡ ÙÂÏÈο ÔÏÏÔ› ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ·¤ÎÙËÛ·Ó ÌÂÁ¿ÏË ÂÍÔ˘Û›· Û ÌÂÁ¿Ï˜ Î·È Ôχ ÏÔ‡ÛȘ ¯ÒÚ˜ Î·È ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËÎ·Ó ˆ˜ ËÁÂÌfiÓ˜ fi¯È ÌfiÓÔ ·fi ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ͤÓÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ Î·È ˘Ô˘ÚÁÔ‡˜, ‹Ù·Ó Ôχ Ê˘ÛÈÎfi Ó· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ÌÈ· Âͤ¯Ô˘Û· Ù¿ÍË ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ Ô˘ ˘ÂÚ›¯Â Û ÔÏÏ¿ ·fi fiϘ ÙȘ ˘fiÏÔȘ. √È º·Ó·ÚÈÒÙ˜ ‰˘ÛÊËÌ‹ıËÎ·Ó Ì ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜. ∏ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ ÁÈ· οÔÈ· ÛÙÔȯ›· Ù˘ ˙ˆ‹˜ Î·È Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘˜ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Â‡ÏÔÁ· Ó· ηÙËÁÔÚËıÔ‡Ó. §›ÁÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ·Ó¤Ù˘Í·Ó ·ÍÈÔÚ›˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜.
[138]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÛÙËÓ ÔÔ›· ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È Ô ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘ Î·È Ë ·˘Ï‹ ÙÔ˘. ΔÔ 1770 Ô Ã·Û¿Ó ·Û¿˜ ÚÔۤϷ‚ ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ª·˘ÚÔÁ¤ÓË ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·. ∞˘Ùfi˜, ¯¿ÚË ÛÙËÓ Â˘Ê˘˝· Î·È ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ¤ÊÙ·Û ̤¯ÚÈ ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· Ù˘ μÏ·¯›·˜. PUBLIC DOMAIN
øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ˘‹ÚÍ·Ó ·Ï·˙fiÓ˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÌÔÁÂÓ›˜, ͯÓÒÓÙ·˜ fiÙÈ Ë ˘ÂÚÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÎÚÂÌfiÙ·Ó ·fi ÌÈ· ÎψÛÙ‹ Î·È fiÙÈ Ë ›‰È· ÈÛ¯˘Ú‹ ÂÍÔ˘Û›· ·ÂÈÏÔ‡Û ÙÔ ›‰ÈÔ Î·È ·˘ÙÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÔÌfiÊ˘ÏÔ˘˜ Ô˘ ÂÚÈÊÚÔÓÔ‡Û·Ó. ø˜ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜ Î·È Â›ÙÚÔÔÈ ÙˆÓ ·Ú¯fiÓÙˆÓ Ù˘ μÏ·¯›·˜ Î·È Ù˘ ªÔω·‚›·˜ ›¯·Ó ‚‚·›ˆ˜ ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÏÔ˘Ù›ÛÔ˘Ó, ȉȷ›ÙÂÚ· ÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Î·È ÔÈ ·ÓÒÙÂÚÔÈ Î·È Î·ÙÒÙÂÚÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ› ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÎÂ›ÓˆÓ Ôχ ÏÔ‡ÛÈˆÓ ¯ˆÚÒÓ. ÀÔ‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó Û Ôχ ‚·ÚÈ¿ ¯Ú¤Ë, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÓ·Ó ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘˜ ÊÙˆ¯Ô› Î·È ˙Ô‡Û·Ó ‰·ÓÂÈ˙fiÌÂÓÔÈ ·fi ÂÌfiÚÔ˘˜ ‹ ÙÚÂÊfiÌÂÓÔÈ ·fi ÂÏÂËÌÔÛ‡Ó˜ ÙÔ˘ ÏËÚÒÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∂ȉ›ˆÎ·Ó Ó· Û˘ÁÁÂÓÂ‡Ô˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·˙·Ó, ÁÈ· Ó· ·Ú·ÁΈӛÛÔ˘Ó ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÂÓÒÓÔÓÙ·Ó Ì Ôχ ÛÙÂÓÔ‡˜ ‰ÂÛÌÔ‡˜ ·›Ì·ÙÔ˜ ‹ ·Á¯ÈÛÙ›·˜, Ó· ÌÂÙ·¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘˜ οı ›‰Ô˜ ·ÓÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È Û˘ÎÔÊ·ÓÙ›·˜. °ÂÓÈο, ÔÈ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔÈ Ô›ÎÔÈ ÌÈÛÔ‡Û·Ó fiÛÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·Ó Î·È ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó Ì οı ÙÚfiÔ Ó· ÙÔ˘˜ ‰ÈÒÍÔ˘Ó. ŸÙ·Ó Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÚÒÙË Â·Ó¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, ÙÔ 1770, ¤ÁÈÓ ·ÓÙÈÓ·‡·Ú¯Ô˜ Ô ÂÚ›ÊËÌÔ˜ Ã·Û¿Ó ·Û¿˜, ÚÔۤϷ‚ ˆ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ·ÓÙ› ÁÈ· ÙÔÓ ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ Ô˘ ‹Ù·Ó ÚÈÓ, ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ª·˘ÚÔÁ¤ÓË, Ô˘ Ë ÁÂÓÈ¿ ÙÔ˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÂÓÒ Â›¯Â ÁÂÓÓËı› ÛÙËÓ ¶¿ÚÔ. √ ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘
‹Ù·Ó Ê˘ÛÈο ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ Â˘Ê˘Â›˜, ÙÔ˘˜ ÈÔ ÈηÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÈÔ ÁÂÓÓ·›Ô˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜. ™˘Ó¤‚·Ï Ôχ ÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË Ù˘ ÂÈÚ‹Ó˘ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, fiÙ·Ó ÙÔ 1779 Ô Ã·Û¿Ó ·Û¿˜ ‹Ú ÂÓÙÔÏ‹ Ó· ··ÏÏ¿ÍÂÈ ÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ·fi ÙÔ˘˜ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·. √ Ó·‡·Ú¯Ô˜ ÙÔÓ ÂÎÙ›ÌËÛ ÙfiÛÔ Ôχ, Ô˘ Á‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1786 ·Ó·‰Â›¯ıËΠ̠ÙËÓ ÈÛ¯˘Ú‹ ÙÔ˘ ÚÔÛÙ·Û›· ËÁÂÌfiÓ·˜ μÏ·¯›·˜ ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ Î·ıfiÏÔ˘ ·fi ÙÔ ·Í›ˆÌ· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ‰ÈÂÚÌËÓ›·˜. «ª¿Ù·È·» ϤÂÈ Ô Hope ÛÙË ÁÓˆÛÙ‹ ÙÔ˘ Û˘ÁÁÚ·Ê‹ Ì ٛÙÏÔ ∞Ó¿ÛÙ·ÛȘ ‹ ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ŒÏÏËÓÔ˜ ÁڷʤÓÙ· ÂÚ› Ù· Ù¤ÏË Ù˘ 18˘ ÂηÙÔÓÙ·ÂÙËÚ›‰Ô˜, «Ì¿Ù·È· fiÏÔÈ ÔÈ º·Ó·ÚÈÒÙ˜ ÂÓÒıËÎ·Ó ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÂÈÏÈÎÚÈÓ¿ ÁÈ· Ó· ÂÌÔ‰›ÛÔ˘Ó ·˘ÙfiÓ ÙÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi. ª¿Ù·È· ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ·Ó ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÔ Û·Ú¿ÊË (ÙÚ·Â˙›ÙË) ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, ÙÔÓ ¶ÂÙÚ¿ÎË, Ô ÔÔ›Ô˜, ÁÈ· Ó· ·Ó·ÙÚ¤„ÂÈ ÙÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ª·˘ÚÔÁ¤ÓË, Ífi‰Â„ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi fiÛ· ›¯Â ÍÔ‰¤„ÂÈ ÔÙ¤ οÔÈÔ˜ ¿ÏÏÔ˜ ÁÈ· Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ı¤ÛË. Δ›ÔÙ· ‰ÂÓ ÛÙ¿ıËΠÈηÓfi Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙËÓ ·fiÊ·ÛË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. √ ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘ ‹Ú ٷ ·Ú¿ÛËÌ· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·˘ÙÔ‡ Î·È ˙‹ÙËÛ ̛· ÌfiÓÔ ¯¿ÚË, ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÙÔ˘ Û·Ú¿ÊË. √È ÚÔÛٿ٘ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÙÔ˘ ·ÚÓËıÔ‡Ó ÙË ÌÈÎÚ‹ ·˘Ù‹ ¯¿ÚË Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ¤‰ÂÈÍ·Ó Ù¤ÙÔÈ· ÚÔı˘Ì›·, ÒÛÙ ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ó· ¤ÛÂÈ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÙÔ˘ ¶ÂÙÚ¿ÎË ÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘ ª·˘ÚÔÁ¤ÓË ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ·˘Ùfi˜ ¤ÛÙÚÂÊ ·fi Ù·
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [139]
·Ó¿ÎÙÔÚ· Ì ϷÌÚ‹ Û˘Óԉ›· Û›ÙÈ ÙÔ˘». ∂›Ó·È ÂÚÈÙÙfi Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ Î·È Ô ª·˘ÚÔÁ¤Ó˘, ·ÊÔ‡ ΢‚¤ÚÓËÛ ÙË μÏ·¯›· › ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ· Ì ‰‡Ó·ÌË Ù¤ÙÔÈ· Ô˘ ηÓ›˜ ¿ÏÏÔ˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ‰ÂÓ ·¤ÎÙËÛÂ, ·ÊÔ‡ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛËÌ›ˆÛ ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ ÙˆÓ ∞˘ÛÙÚÈ·ÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ, ·ÊÔ‡ ÂÎϤ¯ıËÎÂ Î·È ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ -‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ Î·È ·‡ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜, ‚Ú·‚‡ÔÓÙ·˜ Î·È ÙÈ̈ÚÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡-, ·ÊÔ‡ ÛÙÂÚ‹ıËΠÙÂÏÈο ÙÔÓ ÈÛ¯˘Úfi ·˘Ùfi ÚÔÛÙ¿ÙË ÙÔ˘ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ Ã·Û¿Ó ·Û¿, ¤¯·Û ·fi ÙÔ˘˜ ∞˘ÛÙÚÈ·ÎÔ‡˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∫·Ï·Ê¿ÙÈÔ Î·È ·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÙËΠÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1790. Δ¤ÙÔÈ· ‹Ù·Ó Ù· ·ÓÙ›ÔÈÓ· Ô˘ ¤·ÈÚÓ·Ó ·ÏÏËÏԉȷ‰Ô¯Èο ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ·˘ÙÔ›. ∏ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË fï˜ ··ÈÙ› Ó· ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ì fiÙÈ fiÏ· ÂΛӷ Ù· ÂÏ·ÙÙÒÌ·Ù·, Ë ˘ÂÚÔ„›·, Ë ÊÈÏ·Ú¯›·, Ë ·Ï·˙ÔÓÈ΋ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÊÙˆ¯Ô‡˜ ··ÓÙÔ‡Ó Ï›ÁÔ Ôχ Û fiϘ ÙȘ ·ÓÒÙÂÚ˜ ÏÂÁfiÌÂÓ˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Ù¿ÍÂȘ. √È º·Ó·ÚÈÒÙ˜ ·ÓÙÈÛÙ¿ıÌÈ˙·Ó Ù· ÂÏ·ÙÙÒÌ·Ù· ·˘Ù¿ Ì ÚÔÙÂÚ‹Ì·Ù· Ô˘ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì ¿ÓÙ· ÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ ·˘Ù¤˜, ·ÎfiÌ· Î·È fiÙ·Ó ÔÈ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ Â›Ó·È Â˘ÓÔ˚ÎfiÙÂÚ˜. §fiÁˆ Ù˘ ·Ó·ÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·Ó Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·È‰Â›· ÙÔ˘˜ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÏÂÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜. ™ÙË ÌÂÁ¿ÏË ‰Èψ̷ÙÈ΋ Û¯ÔÏ‹, ÛÙËÓ ÔÔ›· ‰ÂÓ ¤·˘Û·Ó Ó· ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È ÁÈ· 150 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ·, ÔÏÏÔ› ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ·¤ÎÙËÛ·Ó ÌÂÁ¿ÏË Â›Ú· Î·È ÈηÓfiÙËÙ·. ∞fi ÙË Û¯ÔÏ‹ ·˘Ù‹ ‚Á‹ÎÂ Ô ÔÏÈÙÈÎfi˜ ¿Ó‰Ú·˜ Ô˘ ÂÎÙ›ÌËÛ ÈÔ Û˘ÓÂÙ¿ ·fi fiÏÔ˘˜ Î·È ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ Ì ÙÔÓ Î·Ù·ÏÏËÏfiÙÂÚÔ ÙÚfiÔ Ù· Â͈ÙÂÚÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Ô ÓÂfiÙÂÚÔ˜. ¶ÔÏÏÔ› ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó ÁÈ· ÙË ‰ËÌfiÛÈ· Âη›‰Â˘ÛË Â›Ù ȉڇÔÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘Ùfi Ó¤· ÂÎ·È‰Â˘Ù‹ÚÈ· ›Ù ÂÓÈÛ¯‡ÔÓÙ·˜ Î·È ÙÂÏÂÈÔÔÈÒÓÙ·˜ Ù· ‹‰Ë ˘¿Ú¯ÔÓÙ·. ø˜ ÚÔ˜ ·˘Ùfi ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· οÓÔ˘Ó ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·, ÁÈ·Ù› ÙÔ˘˜ ÍÂ¤Ú·Û·Ó Î·Ù¿ Ôχ ¿ÏÏÔÈ ŒÏÏËÓ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ·Ó Î·È ‹Ù·Ó ·ÏÔ› ȉÈÒÙ˜, Ë ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË, ÔÈ
º·Ó·ÚÈÒÙ˜ ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó fiÛÔ Î·Ó¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ ÚÔÛٿ٘ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. ∞ӷʤڷÌ ‹‰Ë ÙÔ˘˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ÚÒÙˆÓ ‰ÈÂÚÌËÓ¤ˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ Δ¿ÊÔ˘. √ π¿Îˆ‚Ô˜ ·fi ÙÔ ÕÚÁÔ˜, ÌÈÏÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ ÙÔÓ ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ, ÙÔÓ Â·ÈÓ› ÁÈ·Ù› ‹Ù·Ó ¢ÚÔÛ‹ÁÔÚÔ˜ Î·È ÚfiÛÊÂÚ Úfiı˘Ì· ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Û fiÏÔ˘˜ fiÛÔÈ ÙË ˙ËÙÔ‡Û·Ó. ¶ÚÔÛı¤ÙÂÈ ·ÎfiÌË: «ΔÔ˘˜ ·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛ ·fi ÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰·ÛÌÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·Ï¿ÊÚ˘Ó ·fi ÙȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂȘ, fi¯È ÌfiÓÔ ÙÔÓ Î·ı¤Ó· ͯˆÚÈÛÙ¿ ·ÏÏ¿ Î·È fiÏÂȘ ÔÏfiÎÏËÚ˜ Î·È ¯ˆÚÈ¿ ˘¿Ú¯Ô˘Ó, Ù· ÔÔ›· ·¿ÏÏ·Í ·fi ÊfiÚÔ˘˜. ∞˘Ù¿ Ù· ¤Î·Ó ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂȉÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Î·ıfiÏÔ˘ Ô‡Ù ÂÂȉ‹ ·Á·Ô‡Û ÙȘ ÙÈ̤˜ ·ÏÏ¿ ÂÂȉ‹ ‹Ù·Ó Úfiı˘ÌÔ˜ Ó· ˆÊÂÏ‹ÛÂÈ fiÛÔ˘˜ ÙÔ ‹ıÂÏ·Ó». ¶fiÛ· Ù¤ÙÔÈ· ‹ ·ÚfiÌÔÈ· ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘ÌÂ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ‰ÈÂÚÌËÓ›˜, ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·fi ·˘ÙÔ‡˜! ∞ÚÎԇ̷ÛÙ fï˜ Û οÔÈ· Ï›Á· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Ô˘ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó fiÙÈ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ì ÙË ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ‹ ÙÔ˘˜ Ù·ÎÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÛÔ˘‰·Èfiٷ٘ ˘Ôı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ ÎÔÈÓfi ηÏfi. ªÂÙ¿ ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1770, ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Î·È Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÓËÛÈ¿, ÔÏÏ¿ ·fi ·˘Ù¿ ÎÈÓ‰‡ÓÂ˘Û·Ó Ó· ÙÈ̈ÚËıÔ‡Ó ÛÎÏËÚ¿, ΢ڛˆ˜ Ù· æ·Ú¿. ŒÙÛÈ, ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ¤ÛÙÂÈÏ·Ó ÛÙÔÓ ÙfiÙ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô ª·˘ÚÔÁ¤ÓË ÚÂۂ›· ˙ËÙÒÓÙ·˜ ÙÔ˘ Ó· ÌÂÛÔÏ·‚‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘˜. ∞˘Ùfi˜, ÏfiÁˆ Ù˘ ͯˆÚÈÛÙ‹˜ Û˘Ì¿ıÂÈ·˜ Ô˘ ÙÔ˘ ›¯Â Ô ·Ú¯ÈÓ·‡·Ú¯Ô˜ Ã·Û¿Ó ·Û¿˜, ÙÔÓ ¤ÂÈÛ fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ‰Â›ÍÂÈ ÂÈ›ÎÂÈ· ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ¢ÂÚÁÂÙ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ æ·ÚÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù› Ô Ã·Û¿Ó ·Û¿˜ ÙÔ˘˜ οÏÂÛÂ Î·È ÙÔ˘˜ ¤ÏËÍ ÁÈ· ÙËÓ ·ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË ÙÔ˘˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. ΔÔ˘˜ Û˘Ì‚Ô‡Ï¢Û ·ÎfiÌ· Ó· ·¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ·fi ÛÙ·ÛÈ·ÛÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù·, ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ˘Û Ì ηÊÙ¿ÓÈ Î·È ¯¿ÚÈÛ ÛÙÔ˘˜ æ·ÚÈ·ÓÔ‡˜ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ ÂÙÒÓ ¯·Ú¿ÙÛÈ. ΔÔ 1787, fiÙ·Ó ÎËÚ‡¯ıËΠӤԘ fiÏÂÌÔ˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ƒˆÛ›·˜, Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ Â›¯Â ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÛÙÔ˘˜ æ·ÚÈ·ÓÔ‡˜, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÙÔ˘˜ ÌÂٷʤÚÂÈ Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ‰È·ÛÎÔÚ›ÛÂÈ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÛÙ·
∏ ÔÏÈÙÈ΋ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ º·Ó·ÚÈÒÙ˜, Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÛÙË Û˘ÓÔÈΛ· Ù˘ ¶fiÏ˘ Ô˘ ÏÂÁfiÙ·Ó º·Ó¿ÚÈ.
[140]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ ·Ó‰ÚÈ¿ÓÙ·˜ ÙÔ˘ Ã·Û¿Ó ·Û¿ ÛÙÔÓ ΔÛÂṲ̂, ÙËÓ ·ÏÈ¿ ÂÏÏËÓÈ΋ ∫Ú‹ÓË. ∞ƒÃ∂π√ ¡. ™. ª∞ƒ°∞ƒ∏
¶›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ Louis Dupre, ÙÔ˘ 1820, Ì ÙÔÓ ªÈ¯·‹Ï ™Ô‡ÙÛÔ. √ ªÈ¯·‹Ï ™Ô‡ÙÛÔ˜, ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ªÔω·‚›·˜, ‚Ô‹ıËÛ ÙÔÓ À„ËÏ¿ÓÙË, fiÙ·Ó Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ËÁËı› ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). PUBLIC DOMAIN
Á‡Úˆ ÓËÛÈ¿. ∞ÏÏ¿ Ô ÙfiÙ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ÷ÓÙ˙¤Ú˘, ÁÈ· Ó· ÚÔÏ¿‚ÂÈ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹, ¤ÂÈÛ ÙÔÓ ·ÓÙÈÓ·‡·Ú¯Ô, ·ÓÙ› Ó· ÙÔ˘˜ ‰È·ÛÎÔÚ›ÛÂÈ -Ú¿ÁÌ· Ô˘ ‰ÂÓ ı· ˆÊÂÏÔ‡Û Û ٛÔÙ· ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜-, Ó· ·Ú·Ï¿‚ÂÈ Î¿ÔÈ· ÏÔ›· ÙˆÓ æ·ÚÈ·ÓÒÓ Ì ٷ ÏËÚÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· Ù· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘. ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi ÛÒıËΠ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ Ì ÙȘ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ º·Ó·ÚȈÙÒÓ ÙÔ ÓËÛ› ÂΛÓÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ı· ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÔ‡Û ÛÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·ÁÒÓ· ˘¤Ú Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜. ŸÙ·Ó ·ÔÊ·Û›ÛÙËÎÂ Ô ·ÁÒÓ·˜ ·˘Ùfi˜, Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ À„ËÏ¿ÓÙ˘ ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·Û ӷ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ·Ú¯ËÁ›·˜ ÙÔ˘. √ ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ªÔω·‚›·˜ ªÈ¯·‹Ï ™Ô‡ÙÛÔ˜ ‚Ô‹ıËÛ Úfiı˘Ì· ÙÔÓ À„ËÏ¿ÓÙË. ¶ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ ¤ÁÈÓ·Ó Ù· ÚÒÙ· ı‡Ì·Ù· Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, Ì ÚÒÙÔ ÙÔÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ªÔ˘ÚÔ‡˙Ë. ŒÓ· fï˜ ·fi Ù· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· -·Ó fi¯È ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ- ¤ÚÁ· Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ÔÈ º·Ó·ÚÈÒÙ˜ ‹Ù·Ó Ô ÂÍÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚ÈˆÓ ËÁÂÌÔÓÈÒÓ. ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô ∞ıËÓ·›Ô˜ ÈÂÚÔÌfiÓ·¯Ô˜ ¶·Úı¤ÓÈÔ˜ ÌÈÏÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ, Ô˘ ·Ú¯Èο ‹Ù·Ó ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ªÔω·‚›·˜ Î·È ÛÙË
Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ù˘ μÏ·¯›·˜, ¤ÏÂÁÂ: «ΔË ÁË ÙˆÓ √˘ÁÁÚÔ‚Ï¿¯ˆÓ ‰ÂÓ ÙËÓ ¤Î·Ó ·ÔÈΛ· ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÙËÓ ÎfiÛÌËÛ fï˜ Ì Á˘ÌÓ¿ÛÈ· Î·È ÂχıÂÚ˜ ÛÔ˘‰¤˜, Ù· ÔÔ›·, ·Ó Î·È ÚÈÓ ‹Ù·Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi˜ Ù· ÔÏÏ·Ï·Û›·ÛÂ, fiˆ˜ Î·È Ù· ¯Ú‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘». ∞fi ÙfiÙÂ, ÁÈ· fiÏÔ ÙÔÓ ˘fiÏÔÈÔ ·ÈÒÓ· Î·È ¤ÂÈÙ·, ÔÈ ¯ÒÚ˜ ÂΛӘ ΢‚ÂÚÓÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ŒÏÏËÓ˜, Ë Âη›‰Â˘Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó Û ÂÏÏËÓÈο Û¯ÔÏ›· Î·È ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÙËÎ·Ó Û ٤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi, ÒÛÙ ÔÈ ÈÔ Í·ÎÔ˘ÛÙÔ› ÓÙfiÈÔÈ, ÔÈ ƒ·ÎÔ‚›Ù˙ˉ˜, ÔÈ ™ÙÔ‡Ú˙ˉ˜, ÔÈ ºÈÏȤÛÎÔÈ, ÔÈ ª·ÏÈ¿ÓÔÈ, ÔÈ ºÏˆÚ¤ÛÎÔÈ, ÔÈ ∫ÔÚÓ¤ÛÎÔÈ, ÔÈ ªÚ·ÁÎÔ‚¿ÓÔÈ, ÔÈ °ÔϤÛÎÔÈ, ÔÈ ª¿ÏÛˉ˜, ÔÈ μ·Î·Ú¤ÛÎÔÈ, ÌÈÏÔ‡Û·Ó Î·È ¤ÁÚ·Ê·Ó ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ fiˆ˜ ÙË ÌËÙÚÈ΋ ÙÔ˘˜ ÁÏÒÛÛ·. ªÂÙ¿ ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1821 Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· 50 ¯ÚfiÓÈ·, Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ‚‚·›ˆ˜ ÂΛ ¿ÏÏ·Í·Ó, ·ÏÏ¿ Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ›¯Â ÚÈ˙ÒÛÂÈ ÙfiÛÔ Ôχ, Ô˘, Î·È Û‹ÌÂÚ· ·ÎfiÌ·, ÂÓÒ ¤¯Ô˘Ó ÂÚ¿ÛÂÈ 50 ¯ÚfiÓÈ· ·ÓÙ›‰Ú·Û˘, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ¿ ›¯ÓË Î·È ÛËÌ¿‰È· ÙÔ˘ ÛÙȘ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș ËÁÂÌÔӛ˜. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÌÊÈ‚¿ÏÏÔ˘Ì ÁÈ· ÙÔ fiÙÈ, ·Ó ÛÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ·˘Ùfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ë ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ Á›ÓÂÙ·È ·fi ŒÏÏËÓ˜, ÙÔ ¤ıÓÔ˜ Ì·˜ ı· η˘¯ÈfiÙ·Ó fiÙÈ ¤Ù˘¯Â, οو ·fi ηıÂÛÙÒ˜ ‰Ô˘Ï›·˜, Ì›· ηٿÎÙËÛË ÂÊ¿ÌÈÏÏË Ì ٷ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ηÙÔÚıÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘ Û ηÈÚfi ÔÏÈÙÈ΋˜ ·ÎÌ‹˜. ∞fi ÙËÓ ·ÎÚÈ‚‹ Û‡ÁÎÚÈÛË Î·È ÂÎÙ›ÌËÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ, ÌÔÚԇ̠ӷ Û˘ÌÂÚ¿ÓÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› Ì·˜ ¿Ó‰Ú˜ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ, ·Ó Î·È ¤Î·Ó·Ó ÔÏÏ¿ Ï¿ıË, ›¯·Ó Î·È ÌÂÁ¿Ï· ÚÔÙÂÚ‹Ì·Ù·. ∂ÈϤÔÓ, ›¯·Ó ΢ڛˆ˜ ÙË Û˘Ó›‰ËÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ôχ ÈÔ ÈÛ¯˘Ú‹ ·fi fi,ÙÈ Ô ÎÏ‹ÚÔ˜ Î·È ¤ÙÛÈ ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘ ÈÔ Ú·ÎÙÈο Î·È ÈÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο. ΔÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Î·È Ô ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ˘ÔÙ·Á̤ÓÔ˜ Û ·˘Ùfi, ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ‰Ú¿ÛÔ˘Ó ·ÂÚ›Û·ÛÙ· ÁÈ· 400 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÿÛÙÚÔ˘, Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ·ÏÏfiÊ˘ÏÔ˘˜. ΔÂÏÈο fï˜ ·Ô‰Â›¯ıËΠfiÙÈ ¤Î·Ó·Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÁÈ· ÙÔÓ ÂÍÂÏÏËÓÈÛÌfi ÙÔ˘˜. √È ÔÏÈÙÈÎÔ› ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó º·Ó·ÚÈÒÙ˜ ηÙ›¯·Ó ·˘Ùfi ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÁÈ· Ôχ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Î·ÈÚfi Î·È Û˘Ó¯Ҙ ÂÌÔ‰›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÙË ‰˘ÛÈÛÙ›· Ù˘ ÂοÛÙÔÙ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ Î·È ÙȘ ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙˆÓ ‰‡Ô ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙȘ ËÁÂÌÔӛ˜. ¶·Ú’fiÏ· ·˘Ù¿, ¤ÛÙËÛ·Ó ÂΛ ÌÓËÌ›· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÈηÓfiÙËÙ·˜ Î·È ‰Ú¿Û˘, Ù· ÔÔ›·, fiÛÔ Î·È ·Ó ·Ó·ÙÚ¿ËÎ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ·, Â›Ó·È ‰›Î·ÈÔ Ó· ÂÎÙÈÌËıÔ‡Ó fiˆ˜ ÙÔ˘˜ ·Í›˙ÂÈ ·fi ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÁÂÓÈ¿.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [141]
[142]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [143]
Ë ªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜
™¯ÔÏ‹ •ÂΛÓËÛ ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ÙÔ 1454.
™ÙË Ì·ÎÚ·›ˆÓË ‰È·‰ÚÔÌ‹ Ù˘ Ë Û¯ÔÏ‹
∏ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡
¿ÏÏ·Í ÙÔ fiÓÔÌ¿ Ù˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔÓ
¢È‰·ÛηÏ›Ԣ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÔ
ÙÚfiÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘. ¶¿ÓÙ· fï˜
·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ·fi ÙËÓ ∞Á›· ™ÔÊ›· ÛÙÔ˘˜
ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó Ì¤Û· ÛÙ· ÛÙÂÓ¿ fiÚÈ· Ù˘
∞Á›Ô˘˜ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘˜ (ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi
∞Ú¯ÈÂÈÛÎÔ‹˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜
º·Ù›¯ Δ˙·Ì›), ÛÙËÓ ¶·Ì̷οÚÈÛÙÔ
Î·È ˘fi ÙËÓ ˘„ËÏ‹ ÂÔÙ›· ÙÔ˘
(ºÂÙ¯ÈÁȤ Δ˙·Ì›) Î·È ÙÔ 1603 ÛÙÔ
√ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘.
º·Ó¿ÚÈ. ∂Ӊȷ̤ۈ˜ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛÂ
√ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¢ËÌ¿‰Ë˜, Ô ÔÔ›Ô˜
¿ÏÏÔÙ Û ·Ú¯ÔÓÙÈο Î·È ¿ÏÏÔÙ ÛÂ
ΤډÈÛ ÙÔ ‰È·ÁˆÓÈÛÌfi Ô˘ ›¯Â
ÌÂÙfi¯È· Î·È ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ÛÙÔ μfiÛÔÚÔ
ÚÔÎËÚ‡ÍÂÈ ÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi
Î·È ÛÙ· ¶ÚÈÁÎÈÔÓÓ‹ÛÈ·. ΔÔ «ÎfiÎÎÈÓÔ
¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘
ÎÙ›ÚÈÔ» ¯Ù›ÛÙËÎÂ ÙÔ 1881 ·fi ÙÔÓ
ÎÙÈÚ›Ô˘ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜
·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ· ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ¢ËÌ¿‰Ë.
™¯ÔÏ‹˜, ›¯Â ˆ˜ ËÁ‹ ¤ÌÓ¢Û˘ ÁÈ·
ª¤Û· ·fi ÙÔ ·ÏÈfi ÙËÏÂÛÎfiÈÔ, ÛÙÔ
ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÙÔÓ ·ÂÙfi Ì ٷ ·ÓÔÈÁ̤ӷ
·ÛÙÂÚÔÛÎÔÂ›Ô Ù˘, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È
ÊÙÂÚ¿. Œ¯ÙÈÛÂ, ÏÔÈfiÓ, ÙË Û¯ÔÏ‹ ÛÂ
ÛÙÔÓ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÙÚÔ‡ÏÔ, ÔÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ›
Û¯‹Ì· ÙÔÍÔÂȉ¤˜ ›ÌËΘ, Ì ¤ÙÚ·
Ì·ıËÙ¤˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙËÓ
Î·È ÎfiÎÎÈÓÔ ÙÔ‡‚ÏÔ, Ô˘ ÚÔÛ‰›‰ÂÈ ÛÙÔ
«Ô˘Ú·ÓÔÁÚ·Ê›·» Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘˜Ø ÙÔÓ
ÔÈÎÔ‰fiÌËÌ· ‚˘˙·ÓÙÈÓÔÚ¤˜ ‡ÊÔ˜.
«Ï¿ÓËÙ·», ·ÏÏ¿ Ï·ÌÚfi ‚›Ô Ù˘
ΔÔ ÔÈÎfi‰Ô, 2.000 ÙÂÙÚ·ÁˆÓÈÎÒÓ
¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋˜ ªÂÁ¿Ï˘ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜
‹¯ÂˆÓ, ÙÔ ÚfiÛÊÂÚÂ Ô ÙÚ·Â˙›Ù˘
™¯ÔÏ‹˜.
™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ∑·ÊÂÈÚfiÔ˘ÏÔ˜ Î·È ÔÈ Ã∞§√À∫ Δ™√ª¶∞¡√°§√À
[144]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÂÚÁ·Û›Â˜ ÍÂΛÓËÛ·Ó fiÙ·Ó
ηıËÁËÙÒÓ. ΔÔ ‰¤Ô˜ ÌÂÙ·ÙÚ¿ËΠÛÙË
·Ú¿‰ÔÛË ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› Ó· Û˘Ì‚·‰›˙ÂÈ
ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÙËÎ·Ó ÔÈ ·Ó·Áη›ÔÈ fiÚÔÈ:
ÛÙÈÁÌ‹ Û ¤ÎÏËÍË. À‹Ú¯·Ó ˙ˆÓÙ¿ÓÈ·
Ì ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô: ∏ ı·ÙÚÈ΋ ÔÌ¿‰·
√ ÙÚ·Â˙›Ù˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∑·Ú›Ê˘
‰Ò, ıÂÙÈ΋ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ˘‹Ú¯·Ó 54
ÚÔÂÙÔÈÌ·˙fiÙ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË
¤‰ˆÛ 10.500 ¯Ú˘Û¤˜ ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜
·È‰È¿ ÙÔ˘ Á˘ÌÓ·Û›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ Ï˘Î›Ԣ
Ô˘ ı· ¤‰ÈÓ ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· Û ·È‰È¿
ϛژ, ÂÓÒ ÔÈ ÌÔÓ·¯Ô› Ù˘ ªÔÓ‹˜
Î·È ¿ÏÏ· ÙfiÛ· ¯·ÌfiÁÂÏ·. ªÂÙ¿
Î·È ‰·ÛοÏÔ˘˜ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ
μ·ÙÔ‰›Ô˘ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ·
‰È·Ï‡ıËÎ·Ó Î·È Î·Ù¢ı‡ÓıËÎ·Ó ÚÔ˜
– ÛÙË Û¯ÔÏ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ı·ÙÚÈ΋
Ì 6.700 ¯Ú˘Û¤˜ ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜ ϛژ
ÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘˜. ∏ ˆÚ·›· ·›ıÔ˘Û· ÙÔ˘
ÔÌ¿‰· ·fi ÙÔ 1865! ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË, ÔÈ
– ÙȘ ÚfiÛÊÂÚ·Ó Ì¤Ûˆ ÙÔ˘
ÈÛÔÁ›Ԣ ‚˘ı›ÛÙËΠÛÙË ÛȈ‹.
Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ú¯›ÛÂÈ Â‰Ò Î·È ·ÚÎÂÙ¿
·Ú¯ÈÌ·Ó‰Ú›ÙË ∞Ó·Ó›·, Ô˘ ›¯Â ÙËÓ
√ ›Ó·Î·˜ Ô˘ ÌÈÛÔÎÚ˘‚fiÙ·Ó ›Ûˆ
¯ÚfiÓÈ· Ó· ÂÍÔÈÎÂÈÒÓÔÓÙ·È ÌÂ ÙË Ó¤·
ÂÔÙ›· ÙˆÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ÛÙË
·fi Ù· ·È‰È¿ ÍÂÚfi‚·ÏÂ
Ù¯ÓÔÏÔÁ›·. ªfiÓÔ ÙÔ ·ÌÊÈı¤·ÙÚÔ ÙÔ˘
μÂÛÛ·Ú·‚›· Ù˘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜.
ÌÂÁ·ÏÔÚ‹˜: ∞ÂÈÎfiÓÈ˙ ÙÔÓ
ÃËÌ›Ԣ ‰ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È È·, ·Ú’
√ ıÂ̤ÏÈÔ˜ Ï›ıÔ˜ ÙÔÔıÂÙ‹ıËΠÛÙȘ
·ÙÚÈ¿Ú¯Ë °ÂÓÓ¿‰ÈÔ ™¯ÔÏ¿ÚÈÔ Ó·
fiÏÔ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Â‰Ò ·ÎfiÌË Î·È
30 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1880. ΔÔ ¯Ù›ÛÈÌÔ
·Ú·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ 1454 ·fi ÙÔÓ
̤¯ÚÈ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1960 ÔÈ
ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠ¤ÂÈÙ· ·fi ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·.
¶ÔÚıËÙ‹ ÙÔ ÊÈÚÌ¿ÓÈ ÁÈ· ÙËÓ ¿‰ÂÈ·
ÊÔÈÙËÙ¤˜ Ù˘ º˘ÛÈÎÔÌ·ıËÌ·ÙÈ΋˜
∏ Û¯ÔÏ‹ ÚÔηÏ› ‰¤Ô˜, ÛÎÂÊÙfiÌÔ˘Ó
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜.
™¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ Ù˘
ηıÒ˜ ·Ó¤‚·ÈÓ· Ù· ÛηÏÈ¿. ÕÓÔÈÍ· ÙËÓ
ŸÏ˜ ÔÈ Ù¿ÍÂȘ, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙËÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ™ÙÔÓ ¿ÁÎÔ ÙÔ˘
fiÚÙ· Ù˘ ÂÈÛfi‰Ô˘ Î·È ‚Ú¤ıËη
ÌÚÔÛÙÈÓ‹ ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ÏÂ˘Ú¿,
ÃËÌ›Ԣ ÔÈ Ì·ı‹ÙÚȘ Ù˘ ‰Â˘Ù¤Ú·˜
ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ ÚˆÈÓ‹ ‰Â˘ÙÂÚÈ¿ÙÈÎË
ÏÔ‡˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ Êˆ˜ ÙÔ˘ ÚˆÈÓÔ‡
Á˘ÌÓ·Û›Ô˘ Ì¿˜ ¤‰ÂÈÍ·Ó Ù· ˙ˆÁÚ·ÊÈο
Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÙˆÓ
‹ÏÈÔ˘. ™ÙȘ ·›ıÔ˘Û˜ ·˘Ù¤˜ Ë
ÙÔ˘˜ ¤ÚÁ·.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [145]
ÃÚÔÓÔ ÏfiÁÈÔ 1556 ÿÚË ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë πˆ¿Û·Ê, Ô˘ ÌÂٷηÏ› ·fi ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ ÙÔÓ πˆ¿ÓÓË ∑˘ÁÔÌ·Ï¿, Ë Û¯ÔÏ‹ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È. 1561 ∞Ó¤ÏÈÛÙÔ˜ ·ÚˆÁfi˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ Á›ÓÂÙ·È Ô π‚¿Ó Ô ΔÚÔÌÂÚfi˜, ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ ªfiÛ¯·˜, Ô˘ ˙ËÙ¿ ·fi ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë Ó· ÂÈ΢ÚÒÛÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ˆ˜ ÙÛ¿ÚÔ˘ Ù˘ ƒˆÛ›·˜.
1583 √ ·ÙÚȿگ˘ πÂÚÂÌ›·˜ μ′ ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÛÙË μÂÓÂÙ›· ÙÔ ÏfiÁÈÔ ‰È¿ÎÔÓÔ ¡ÈÎËÊfiÚÔ ¶·Û¯¿ÏË ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ «Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ‚È‚Ï›·». 1586 °›ÓÂÙ·È Î·Ù¿Û¯ÂÛË ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎÔ‡ ¡·Ô‡ Ù˘ ¶·Ì̷ηڛÛÙÔ˘ Î·È ÎÏ›ÓÂÈ Ë Û¯ÔÏ‹. ∂·Ó·ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÙÔ 1604. 70 ÂÚ›Ô˘ Â›Ó·È ÔÈ «Û¯ÔϿگ˜», ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ô ª·Ùı·›Ô˜ ∫·Ì·ÚÈÒÙ˘, ÚÒÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË, Ô ªÈ¯·‹Ï Ô ∂ÚÌfi‰ˆÚÔ˜, o πˆ¿ÓÓ˘ ∑˘ÁÔÌ·Ï¿˜, Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Î·È Ô ¢È·Ì·ÓÙ‹˜ Ô ƒ‡ÛÈÔ˜ (·Ô‡˜ ÙÔ˘ ∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˘ ∫ÔÚ·‹).
[146]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
«ª‹Î· ÛÙËÓ ·˘Ï‹ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜.
‰›ÏˆÌ· ÛÙÔ ¯¤ÚÈ, ‰ÂÓ ‹Ì·ÛÙ·Ó È·
ªÂÁ·ÏÔÛ¯ÔÏÈÙÒÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ȉڇıËÎÂ
μÔ˘ÂÚfi ÌÂÏ›ÛÛÈ. Œ‚Ϙ ÂΛ οıÂ
οı ηڢ‰È¿˜ ηڇ‰È» ÁÚ¿ÊÂÈ Ô
ÙÔ 1927. ªÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ ÌÂÚ›ÌÓËÛ ÁÈ·:
ηڢ‰È¿˜ ηڇ‰È. ¶ÔÈÎÈÏ›· ·Ê¿ÓÙ·ÛÙË
·fiÊÔÈÙÔ˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ ÕÁÁÂÏÔ˜
∞. ΔËÓ ‡·ÚÍË ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë˜ ·Ó¿ÌÂÛ·
ÛÙÔ ÓÙ‡ÛÈÌÔ, ÛÙȘ ÌÔÚʤ˜, ÛÙËÓ ÔÌÈÏ›·.
πˆ·ÓÓ›‰Ë˜ ÛÙȘ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ ÙÔ˘. ∫·Ù¿
ÛÙ· ̤ÏË ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ËıÈ΋
¶·È‰È¿ Ì ·Ì¿‰Â˜ Î·È ÊÂÛ¿ÎÈ·,
ÌÈ· ¤ÓÓÔÈ· Ë «ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfiÙËÙ·»
Î·È ˘ÏÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙˆÓ
ÌÈÛÔÙÔ˘ÚÎfiʈӷ, ÓËÛȈٿÎÈ· ·fi ÙË
¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ·ÎfiÌË ÙË Û¯ÔÏ‹, ηıÒ˜
·Ó·ÍÈÔ·ıÔ‡ÓÙˆÓ ªÂÁ·ÏÔÛ¯ÔÏÈÙÒÓ
ÛÔ, ‰È¿ÎÔÈ ÁÂÓÂÈÔÊfiÚÔÈ, ·È‰È¿
ÌÂٷ͇ ÙˆÓ 54 Ì·ıËÙÒÓ Ù˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó
‹ fiÛˆÓ ‰›‰·ÛÎ·Ó ÛÙË ªÂÁ¿ÏË
ÔÌÔÁÂÓÒÓ ÂÁηÙÂÛÙËÌ¤ÓˆÓ ÛÙË ƒˆÛ›·,
·Ú·‚fiʈӷ ·È‰È¿ Ù˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú¤Ù·˜
ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹. μ. ΔË ‰È¿ÛˆÛË
º·Ó·ÚȈٿÎÈ· ÔÈÎÔÁÂÓ›·˜... ηÈ, fiÙ·Ó
Î·È Ù˘ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ·˜.
ÙÔ˘ Ï·ÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ÏÔ‡ÙÔ˘ Ù˘
ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÁ‰fi˘ ٿ͈˜,
ªÂ ÙË ªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÌÂ
·Ô¯·ÈÚÂÙ›Û·ÌÂ ÙË Û¯ÔÏ‹ Ì·˜, ÌÂ ÙÔ
·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂ Î·È Ô ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÙˆÓ
Ù· ¿ÏÏ· ۈ̷Ù›·. °. ΔËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [147]
™ÙË ªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹ ÊÔÈÙÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ· 54 Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙÔ Á˘ÌÓ¿ÛÈÔ Î·È ÛÙÔ Ï‡ÎÂÈÔ Î·È ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó 14 ŒÏÏËÓ˜ Î·È 6 ΔÔ‡ÚÎÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›. √ Ï˘ÎÂȿگ˘ Â›Ó·È ƒˆÌÈfi˜ Î·È Ô ˘Ô‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˜.
ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË.
ÙÚÔ‡ÏÔ˘, fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ
¶·ÚıÂÓ·ÁˆÁÂ›Ô ÛÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË
°È· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ
·ÛÙÂÚÔÛÎÔ›Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ
Î·È ÙÔ ªËÙÚÔÔÏÈÙÈÎfi ¡·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘
ÛÙfi¯ˆÓ ÂȉÈÒÎÂÙ·È ·ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ·
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È È·.
™˘Ú›‰ˆÓ· ÛÙÔ ªÂÛÔÏfiÁÁÈ.
Ë Û˘¯Ó‹ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ. ŒÙÛÈ,
∞ÎfiÌË Î·È Ô ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎfi˜ ¿ÓÂÌÔ˜,
∏ ·›ıÔ˘Û· ÙÂÏÂÙÒÓ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜, ÛÙËÓ
‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È ‰È·Ï¤ÍÂȘ, ËÌÂÚ›‰Â˜,
Ô ÁÚ¤ÁÔ˜, Ô˘ ·Ó·ÓÂÒÓÂÈ ÙÔÓ ·¤Ú· ÙÔ˘
ÔÔ›· ¤ÁÈÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Â› 550
ÁÈÔÚÙ¤˜ Î·È Î¿ı ›‰Ô˘˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ.
ÎÙÈÚ›Ô˘, fiˆ˜ Ì·˜ Â›Â Ô Û¯ÔϿگ˘
¯ÚfiÓÈ·, ¤¯ÂÈ ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ‰fi͘.
ΔÔ ÔÚÊ˘Úfi¯ÚÔ˘Ó ÎÙ›ÚÈÔ Â›Ó·È ÔÚ·Ùfi
¡›ÎÔ˜ ª·˘Ú¿Î˘, Â›Ó·È Ô ÈÔ ˘ÁÈÂÈÓfi˜
ªÂ ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘
·fi ¿ÌÔÏÏ· ÛËÌ›· Ù˘
Ù˘ ¶fiÏ˘. √ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ·˜
Ϸ͇ÙËÎ·Ó ÛÙȘ Ì·ÚÌ¿ÚÈÓ˜ ÛًϘ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ∏ ı¤· ÚÔ˜ ÙÔÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¢ËÌ¿‰Ë˜ ۯ‰›·Û ηÈ
Ù˘ Î·È ¿ÏÏ· ÔÓfiÌ·Ù· ÌÂÁ¿ÏˆÓ
∫ÂÚ¿ÙÈÔ Â›Ó·È ·ÓÔÚ·ÌÈ΋ – ȉ›ˆ˜ ·fi
·Ó¤ÁÂÈÚ ÙËÓ ∞ÛÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ¡ÂÔ¯ˆÚ›Ô˘
¢ÂÚÁÂÙÒÓ Î·È ‰ˆÚËÙÒÓ, Ù›ÔÙÂ
Ù· ‰‡Ô ›‰· ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡
(°ÂÓ›ÎÈÔ˚) ÛÙÔ μfiÛÔÚÔ, ÙÔ ∑¿ÂÈÔ
fï˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÛÙÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ
[148]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√È ÔÏÈÙÈÛÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜, ΢ڛˆ˜ ÔÈ ı·ÙÚÈΤ˜, Â›Ó·È ÔÏϤ˜, ·Ú¿ ÙÔ ÌÈÎÚfi ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. π‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ Â›Ó·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Î·ıËÁËÙÒÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÌÂÚ¿ÎÈ, Ì ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔÓ ˘Ô‰È¢ı˘ÓÙ‹ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜. ŒÙÛÈ, ·fi ÙÔ 2002 ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ı·ÙÚÈ΋ ÔÌ¿‰·, Ë ÔÔ›· ·Ó·ÓÂÒÓÂÙ·È Î¿ı ¯ÚfiÓÔ. √È Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÔÏÏ¿ ı·ÙÚÈο ¤ÚÁ· fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÛÙËÓ ÕÁ΢ڷ, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Î·È ÛÙË ª˘ÙÈÏ‹ÓË. ª¿ÏÈÛÙ·, Ë ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ·Ó¤‚·Û·Ó ÙÔ 2003, Ë ÔÔ›· ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó Û ¤Ó· ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¡·˙›Ì ÃÈÎ̤Ù, ͯÒÚÈÛ ·fi ÂΛӘ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Î·È ¤ÙÛÈ Î¤Ú‰ÈÛ·Ó ÙÔ ÚÒÙÔ ‚Ú·‚›Ô.
– ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÎfiÌË Ù· ÌÂÁ¿Ï· ÙÔ͈ٿ
ÙÔ 1974, ‹ Ó· ηٷ‚¿ÏÂÈ ·Ô˙ËÌ›ˆÛË
·Ú¿ı˘Ú· Î·È ÔÈ ÂÚ›Ù¯Ó˜ fiÚÙ˜.
‡„Ô˘˜ 890.000 ¢ÚÒ.
√È ΔÚÂȘ πÂڿگ˜ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙˆÓ
√ ÚÒËÓ ·ÓÙÈÚfi‰ÚÔ˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜
ÓˆÔÁÚ·ÊÈÒÓ Ù˘ ÔÚÔÊ‹˜ ›ӷÈ
΢‚¤ÚÓËÛ˘ ªÂ¯Ì¤Ù ∞Ï› ™·¯›Ó
Ï·ÈÛȈ̤ÓÔÈ ·fi ·Ú¯·›Ô˘˜ ŒÏÏËÓ˜
·Ó·Ê¤ÚıËΠÛÙËÓ ·fiÊ·ÛË Î·È
ÔÈËÙ¤˜ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘˜.
ÂÍ‹ÁÁÂÈÏ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙÔ ÓfiÌÔ ÂÚ›
ª¤Û· ·fi ÙÔ ·ÏÈfi ÙËÏÂÛÎfiÈÔ ÔÈ
‚·ÎÔ˘Ê›ˆÓ. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ›Â:
Ì·ıËÙ¤˜ ·Ó·Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ÙÔ ·ÂÈÊ·Ó¤˜
«§·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë ÙËÓ ·fiÊ·ÛË
·ÛÙ¤ÚÈ Ô˘ ÙÔ˘˜ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜
ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¢ÈηÛÙËÚ›Ô˘, ÌÔÚ›
Ô‰ËÁfi˜. √ ¯ÚfiÓÔ˜ ‰ÂÓ ¿ÓÙÂÍ ηÈ
Ó· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ·ÏÏ·Á‹ Î·È Ó· ÚÔÛÙÂı›
·ÔÛ‡ÚıËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ‹ ÙÔ˘
ÛÙÔ ÓfiÌÔ ÌÈ· ‰È¿Ù·ÍË Ô˘ ı·
Ì ÙËÓ ¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘
ÚԂϤÂÈ ÙËÓ Î·Ù·‚ÔÏ‹
°¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹. ΔÔ ·ÙÂÏ›ˆÙÔ Ù·Í›‰È
·Ô˙ËÌ›ˆÛ˘».
¿Ú¯ÈÛÂ...
ª¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÔÈ ‰ÈÔÈ΋ÛÂȘ ÙˆÓ
™‡Ìʈӷ Ì ÚfiÛÊ·ÙË ·fiÊ·ÛË ÙÔ˘
È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ ·¤Ê¢Á·Ó Ó· ÚÔÛʇÁÔ˘Ó
∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¢ÈηÛÙËÚ›Ô˘ ∞ÓıÚˆ›ÓˆÓ
ÛÙË ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË Î·È ÂÓ·fiıÂÙ·Ó ÙȘ
¢ÈηȈ̿وÓ, ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ¢ËÌfiÛÈÔ
ÂÏ›‰Â˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ‰Èη›ˆÛË ÛÙËÓ
ηÏÂ›Ù·È Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙË ªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘
ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ
°¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹ ·Î›ÓËÙÔ (ÙÔ ™È‰¤ÚÂÈÔ
΢‚ÂÚÓ‹ÛÂˆÓ ÁÈ· ¿ÛÎËÛË È¤ÛˆÓ
ª¤Á·ÚÔ) ÙÔ ÔÔ›Ô Â›¯Â ··ÏÏÔÙÚÈÒÛÂÈ
ÚÔ˜ ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: °ƒ∞ªª∞Δπ∫√π ∫∞π ª∂°∞§√π ¢π∂ƒª∏¡∂π™ [149]
«[…] ∏ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Â¯¿ÚÈÛ ÂȘ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÙËÓ Û˘Ó›‰ËÛË ÙÔ˘ ÂÓÈ·›Ô˘ “°¤ÓÔ˘˜” Î·È Ë ªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹ ‰È·ÌfiÚʈÛ ÙËÓ Û˘Ó›‰ËÛË ·˘Ù‹Ó Î·È ÙËÓ Î·Ù¤ÛÙËÛ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜. √ ‰Â ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ÚÔ¿ÁÁÂÏÔ˜ Î·È ÚÔÂÎÙÈÌËÙ‹˜ Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÂȘ Ù· ∂ÏÏËÓÈο ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ‰È·ÓfiËÛË ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÒ˜ ÙÔ˘, ‰È¿ Ù˘ ÂÎÏÔÁ‹˜ ÙÔ˘ ˆ˜ ̤ÏÔ˜ Ù˘ ∞η‰ËÌ›·˜ ∞ıËÓÒÓ». ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ∫·ÓÂÏÏfiÔ˘ÏÔ˜, Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜
«[…] ºÚÔÓÒ ·ÎÚ·‰¿ÓÙˆ˜ fiÙÈ Ë Î·Ï˘Ù¤Ú· ÂÓÛ¿ÚΈÛȘ ÙˆÓ Ì·ÎÚ·›ˆÓˆÓ ·Ú·‰fiÛÂˆÓ Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ë °¤ÓÂÛȘ ˆ˜ ȉ¤·˜ Î·È Ë Û‡ÛÙ·ÛȘ ˆ˜ ȉڇ̷ÙÔ˜ ÙÔ 1453 Î·È Ù¤ÏÔ˜ Ë ‰È·Ù‹ÚËÛȘ ̤¯ÚÈ ÙˆÓ ËÌÂÚÒÓ Ì·˜ ÂÓ ÛÊ˘˙Ô‡ÛË ˙ˆ‹ Ù˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋˜ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹˜. √ ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ªÂÁ·ÏÔÛ¯ÔÏÈÙÒÓ ‰ÈηÈÔ‡Ù·È Ó· ˘ÂÚËÊ·Ó‡ÂÙ·È ‰È¿ ÙËÓ À„ËÏ‹ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘». °ÂÒÚÁÈÔ˜ ¶··Ó‰Ú¤Ô˘, Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜
[150]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™
ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘
ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ô˘ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ıÂÛÌfi˜ Ô˘ ˘‹Ú¯Â ·fi Ù· ÚÒÈÌ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ·. ™ÙËÓ Ô˘Û›· Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ Â›Ó·È ÂÓÂÚÁfi˜, ¤¯ÔÓÙ·˜ ‰Â˘ÙÂÚ‡ÔÓÙ· ·ÏÏ¿ η›ÚÈÔ ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË. ΔÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ·, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, Û˘Ó‹ıˆ˜ ‹Ù·Ó ÎÏËÚÔÓÔÌÈÎfi, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·È ÈÛ¯˘Ú¤˜ Î·È ÏÔ‡ÛȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ. √ ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰ÚÔ‡Û·Ó ÔÈ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ôχ ÍÂοı·ÚÔ˜, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi Ô˘ ¤¯ÂÈ ÛËÌ·Û›· Â›Ó·È fiÙÈ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ¤Î·Ó·Ó ÛÔ˘‰·›· ¤ÚÁ· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÎÔÈÓÔÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [151]
∏ ∞Á›· ™ÔÊ›· Û ÏÈıÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Louis Haghe, Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ 1826-1885, ·fi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Caspar Fussati. PHILIP DE BAY/HISTORICAL PICTURE ARCHIVE/CORBIS/APEIRON
[152]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∫ÔÈÓfiÙËÙ˜ Δ ∞ ™ à ∂ Δ π ∫ ∞ ª ∂ Δ √ ¶ ∞ Δ ƒ π ∞ ƒ à ∂ π √ Î·È ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ηÓÔÓ›ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙËÓ Î˘Ú›·Ú¯Ë ‰‡Ó·ÌË. √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜37 ‹Ù·Ó ÁÓ‹ÛÈÔ ÚÔ˚fiÓ ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ·Ú·‰fiÛÂˆÓ Î·È Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ Â˘Ê˘˝·˜ Î·È ‰Ú¿Û˘. ∂›¯·Ó ‚·ıȤ˜ Ú›˙˜ ÛÙȘ Û˘Ó‹ıÂȘ Î·È ÛÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜. ∂›Ó·È ÂÓÙÂÏÒ˜ ·‚¿ÛÈÌÔ ÙÔ fiÙÈ ÚԤ΢„·Ó ·fi ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÛÙËÓ ÔÔ›· ‚Ú¤ıËÎÂ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÙËÓ Î·ÙÒÙ·ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ‹ ÙÔ fiÙÈ ÂÈ‚Ï‹ıËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ÍÂÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ˆ˜ ·Ú·‚È΋ ‰‹ıÂÓ ıÂÛÌÔıÂÛ›·. ∞̤ۈ˜ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·, ÙËÓ ÂÔ¯‹ ‰ËÏ·‰‹ Ù˘ ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›·˜, ‚Ï¤Ô˘Ì ÛÙÔ ÃÚÔÓÈÎfi ÙÔ˘ ªÔÚ¤ˆ˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Î·È ÚÔÂÛÙÔ› ·ÎÚÈ‚Ò˜ fiˆ˜ ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. ¶ÚÈÓ ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ, ÛÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ·, ‰È·‚¿˙Ô˘Ì ÛÙË ¡Â·Ú¿ ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ÙÔ˘ ¶ÔÚÊ˘ÚÔÁ¤ÓÓËÙÔ˘ ÙÔ 947 ÙÔÓ fiÚÔ ÔÌ¿˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘, Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ Î¿ı ¿ÙÔÌÔ Í¯ˆÚÈÛÙ¿ Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ ËıÈÎfi ¿ÙÔÌÔ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∞ÎfiÌË ÈÔ ÚÈÓ, ÙÔ 922 ÛÙË ¡Â·Ú¿ ÙÔ˘ ƒˆÌ·ÓÔ‡, ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔÊfiÚÔ˘, Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ÙÔÓ fiÚÔ ÌËÙÚÔΈ̛·, ‰ËÏ·‰‹ ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ Î·ÙԛΈÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·Ó ÎÔÈÓ¿ ÚÔÓfiÌÈ· Î·È Â›¯·Ó ÎÔÈÓ¿ ηı‹ÎÔÓÙ·, Ì ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, ÂÓÓÔԇ̠ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. °‡Úˆ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 9Ô˘ ·ÈÒÓ· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÔÈ ÚˆÙ‡ÔÓÙ˜ Î·È ·Ù¤Ú˜ ÙˆÓ fiψÓ, Ô˘ ηÓfiÓÈ˙·Ó Ù· ¿ÓÙ· ̤۷ Û ·˘Ù¤˜. ŒÙÛÈ, Ë ¿Ô„Ë fiÙÈ ÛÙ· ÌÂ۷ȈÓÈο ¯ÚfiÓÈ· ÔÈ fiÏÂȘ, ÔÈ ÎˆÌÔfiÏÂȘ Î·È Ù· ¯ˆÚÈ¿ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·˘ÙÔÙÂÏ‹, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ηıfiÏÔ˘ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÂÎÏÂÁ̤ÓÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜, Â›Ó·È ÂÛÊ·Ï̤ÓË. ∞˘Ùfi ÈÛ¯‡ÂÈ Î·È ÁÈ· ÙfiÛ˜ ¿ÏϘ ‰Ôͷۛ˜ ÂΛӢ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·Ù˘¯›· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈο Ë Î·Ù¿ÛÙ·Û‹ Ù˘, Ë ÔÔ›·, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, ‰ÂÓ ÙËÓ ÂÌfi‰ÈÛ ӷ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·, ·ÏÏ¿ Ì¿ÏÏÔÓ ÔÈ Û ÔÏÏ¿
ÛËÌ›· ÂÛÊ·Ï̤Ó˜ ·fi„ÂȘ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ Ù˘ ¢‡Û˘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·˘Ù‹. √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, ÏÔÈfiÓ, ˘‹Ú¯·Ó ÛÙÔ˘˜ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó Ù›ÔÙ· ¿ÏÏÔ ·fi ÌÈ· ÙÚÔÔÏÔÁ›· ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂ÓË ÛÙȘ Ӥ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ·ÏÈfiÙÂÚˆÓ ·˘ÙfiÓÔÌˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ ÔÏÈÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ. 줂·È·, Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Î·È ÙËÓ ÔÈΛÏË Â›‰Ú·ÛË Ù˘ ÌÂ۷ȈÓÈ΋˜ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘, ˘¤ÛÙËÛ·Ó Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ Î·È Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙËÓ ÔÓÔÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú¯fiÓÙˆÓ Î·È ÛÙÔ ‚·ıÌfi ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›·˜ ÙÔ˘˜, ›Ûˆ˜ Î·È ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ÂÎÏÔÁ‹˜ ÙÔ˘˜, ÛÙËÓ Ô˘Û›· fï˜ ‰ÂÓ ¤·˘Û·Ó ÔÙ¤ Ó· ˘¿Ú¯Ô˘Ó. ∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ‚ڋΠ·˘Ù¤˜ Ô˘ ÚÔ¸‹Ú¯·Ó Î·È ‹Ù·Ó ÂÓÂÚÁ¤˜ Î·È ÙȘ ¿ÊËÛ ӷ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ‚ÔËıËÙÈο ÛÙËÓ Î·ÙÒÙÂÚË ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜. ¡· ÌËÓ Í¯¿ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ‰ÂÓ ıÂÒÚËÛ ÔÙ¤ ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÎfi ̤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ·ÏÏ¿ ÌfiÓÔ ÚÔÛ¿ÚÙËÌ· ˘ÔÙ·Á̤ÓÔ Û ·˘Ù‹. °È· Ó· ÌËÓ ·Ó·ÙÚ¤ÍÔ˘Ì Û ·ÏÈfiÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, ÛÙȘ 4/16 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1821, ‰ËÏ·‰‹ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, ¤ÏÂÁ Û ÌÈ· ·ÂÈÏËÙÈ΋ ÂÈÛÙÔÏ‹ ÚÔ˜ ÙÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚȷگ›Ô: «√ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ Ï·fi˜, Ô˘ ·fi ·ÏÈ¿ ‹Ù·Ó ˘‹ÎÔÔ˜ ÛÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË Î·È Ï‹ÚˆÓ ÊfiÚÔ Û ·˘Ù‹». ∂Í·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡ Ì·˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ¿ÓÙ· Û·Ó ¤ıÓÔ˜ Ì ·˘ÙÔÙÂÏ‹ ‡·ÚÍË. °È’ ·˘Ùfi ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ˆ˜ ÎÂÊ·Ï‹ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜, fi¯È ÌfiÓÔ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ·ÏÏ¿ Î·È ÔÏÈÙÈ΋. °È’ ·˘Ùfi ·Ó¤Ù˘Í ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Ì ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ.
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÙÔ˘ Le Hay Ì ı¤Ì· ÌÈ· ∂ÏÏËÓ›‰· ÙÔ˘ 1713-1714, Ì ÙË ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ÂÓ‰˘Ì·Û›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜. PHILIP DE BAY/HISTORICAL PICTURE ARCHIVE/CORBIS/APEIRON
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [153]
[154]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÿÚÙ˘ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, ÙÔ˘ 1600, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ I. Laurenbergio. CORBIS/APEIRON
°È’ ·˘Ùfi, Ù¤ÏÔ˜, ‰È·Ù‹ÚËÛ ÙȘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ô˘ ÚÔ¸‹Ú¯·Ó. ŒÙÛÈ, οı fiÏË, οı ΈÌfiÔÏË, οı ¯ˆÚÈfi ›¯·Ó ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ÙfiÔ Î·È ÙËÓ ÂÚ›ÛÙ·ÛË ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Î·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈο: Á¤ÚÔÓÙ˜, ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ÚÔÂÛÙÔ›, ›ÙÚÔÔÈ Î·È ÛÙ· ÙÔ˘ÚÎÈο ÎÔÙ˙·Ì¿Ûˉ˜. ∞˘ÙÔ› ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó ÙȘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Î·È ·ÔÊ¿ÛÈ˙·Ó ˆ˜ ‰È·ÈÙËÙ¤˜ ÁÈ· ÙȘ ·ÛÙÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜. √È ÔÈÓÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ √ıˆÌ·ÓÔ‡ ‰ÈηÛÙ‹, ÙÔ˘ 牋 ‹ ÙÔ˘ ÌÔÏÏ¿. √È ÚÔ˚ÛÙ¿ÌÂÓÔÈ ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÂÈÛ¤Ú·ÙÙ·Ó Î·È ‰È·¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÙÔ˘˜ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡˜ ÊfiÚÔ˘˜, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ÎÔÈÓÔÙÈ΋ ÂÚÈÔ˘Û›·. ŸÚÈ˙·Ó ÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜ Ô˘ ¤Ú ӷ ηٷ‚¿ÏÏÂÈ Î¿ı ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÛÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ ÂÈÛfi‰ËÌ¿ Ù˘. ◊Ù·Ó ÔÈ Ê˘ÛÈÎÔ› ÚÔÛٿ٘ Î·È Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ Î¿ı ηٷ-
‰ÈˆÎfiÌÂÓÔ˘ Î·È Î·Ù·ÈÂṲ̂ÓÔ˘ ηÙÔ›ÎÔ˘ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ù¿, Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ¿ÌÂÛ· ‹ Ì ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ·گ›·˜ ˆ˜ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ ‹ ¿Ú‰ÚÔÈ ÙÔ˘ √ıˆÌ·ÓÔ‡ ‰ÈÔÈÎËÙ‹, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ‚Ô‚fi‰·. ∫¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Î·È ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÔÏfiÎÏËÚÔ˘ ÙÔ˘ ·Û·ÏÈÎÈÔ‡ ·ÏÏ¿ ÌfiÓÔ Ì ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ô˘ ¤ÌÂÓ·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ·Û¿.
∂ÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÚÔÂÛÙÒÓ £· ¤¯Ô˘Ì fï˜ ÂÛÊ·Ï̤ÓË ÂÓÙ‡ˆÛË ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ, ·Ó ÓÔÌ›˙Ô˘Ì fiÙÈ Ô Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ÙfiÛÔ ÔÌÔÈfiÌÔÚÊ· Î·È ÔÌ·Ï¿ fiÛÔ ÙÔÓ ÂÚÈÁÚ¿„·ÌÂ. ∏ ÂÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ·Ú¯ËÁÒÓ Û¿ÓÈ· ‹Ù·Ó ηıÔÏÈ΋ Î·È ·ÎfiÌË ÈÔ Û¿ÓÈ· ¿ÌÂÛË- ·Ó ˘‹ÚÍ ÔÙ¤ ¿ÌÂÛË. ∞˘Ùfi Â›Ó·È ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓ-
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [155]
ÓËÛÔ Î·È ÙËÓ ÂχıÂÚË ÙÒÚ· ™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰· ·fi ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ Ô˘ ÂΉfiıËÎ·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÎÚËÍË Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘. ΔÔ ÚÒÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÙÔ˘ √ÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓËÛȷ΋˜ °ÂÚÔ˘Û›·˜, Ô˘ „ËÊ›ÛÙËΠÁ‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1821, ÔÚ›˙ÂÈ fiÙÈ «Û οı ¯ˆÚÈfi ÔÈ Á¤ÚÔÓÙ˜ Î·È ÔÈ Â˘˘fiÏËÙÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÂÎϤÁÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÂÊfiÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡». ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, ÔÈ ¤ÊÔÚÔÈ ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ·گ›·˜, «Ë ÔÔ›· ı· ÔÚ›˙ÂÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔ‡¯ÔÓÙ¤˜ Ù˘ ÙÔ˘˜ ÂÎϤÎÙÔÚ˜». ∫·Ù¿ ·Ó¿ÏÔÁÔ ÙÚfiÔ, ÙÔ ¤ÌÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÙÔ˘ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ô˘ „ËÊ›ÛÙËΠۯ‰fiÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ·ÔÊ¿ÛÈ˙ fiÙÈ «Û οı ÎÔÈÓfiÙËÙ· ‹ ¯ˆÚÈfi ÔÈ Á¤ÚÔÓÙ˜ Î·È ÔÈ Â˘fiÏËÙÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÂÎϤÁÔ˘Ó ¤Ó·Ó ‹ ‰‡Ô ÚÔÂÛÙÔ‡˜, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ¤ÎÙ·ÛË Î·È ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ‹ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡». ™ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÔÚ›˙ÂÙ·È Â›Û˘ fiÙÈ ÔÈ ÚÔÂÛÙÔ› ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ ÂͤÏÂÁ·Ó ÙÔ˘˜ ÂÊfiÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜, ÂÓÒ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚÒÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, ÔÈ ¤ÊÔÚÔÈ ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÂͤÏÂÁ·Ó Ù· ̤ÏË Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ. Δ¤ÏÔ˜, Ô ÓfiÌÔ˜ Ù˘ 9˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1822 Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÂÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ·Ú·ÛÙ·ÙÒÓ, ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ ‚Ô˘Ï¢ÙÒÓ, ÔÚ›˙ÂÈ ÚËÙ¿: «™Â οı ¯ˆÚÈfi Ô Ï·fi˜ Ó· ÂÎϤÍÂÈ Â˘˘fiÏËÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜. ŸÏÔÈ ·˘ÙÔ›... Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ·گ›·˜, Ë ÔÔ›· Ó· ÂÎϤÍÂÈ Â˘˘fiÏËÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜... Î·È ÙfiÙ fiÏÔÈ Ì·˙› ·˘ÙÔ› ÔÈ ÂÎÏÂÎÙÔ› Ó· ÂÎϤÍÔ˘Ó ¤Ó·Ó ÂÙ‹ÛÈÔ ·Ú·ÛÙ¿ÙË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÈÔ Û˘ÓÂÙÔ‡˜ Î·È ËıÈÎÔ‡˜ ·گÈÒÙ˜». ¶·Ú·ı¤Û·Ì fiϘ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ıˆÚԇ̠·ÎÚÈ‚¤˜ ·˘Ùfi Ô˘ ¤¯ÂÈ ÁÚ·ÊÙ› ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ οı ÂÓ‹ÏÈÎÔ˜, ÓÙfiÈÔ˜ Û fiÏË, ΈÌfiÔÏË ‹ ¯ˆÚÈfi, ›¯Â ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÙÔ˘ ÂÎϤÁÂÈÓ Î·È ÙÔ˘ ÂÎϤÁÂÛı·È. √È ÚÔÂÛÙÒÙ˜ ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ô˘ ›¯·Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ÂÎϤÁÔ˘Ó Î·È Ó· ÂÎϤÁÔÓÙ·È. ∞˘Ùfi Û‹Ì·ÈÓ fiÙÈ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ›Û¯˘Â Û ÂÌ¿˜ Ë ·fiÏ˘ÙË Î·È ¿ÌÂÛË Î·ıÔÏÈ΋ „ËÊÔÊÔÚ›·. ∞fi ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ Ô˘ ·Ú·ı¤Û·ÌÂ, fï˜, Â›Ó·È Û·Ê¤˜ fiÙÈ ÙÔ ÚÒÙÔ ¤ÙÔ˜ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ηıÈÂÚÒıËΠÔÙȉ‹ÔÙ ¿ÏÏÔ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ Î·ıÔÏÈ΋ Î·È ¿ÌÂÛË „ËÊÔÊÔÚ›·. ¶Ò˜ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ·Ú·‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ ÙË Ì¤Ú· Ô˘ Ô Ï·fi˜ ‹Ú ٷ fiÏ· ÁÈ· Ó· ·Ó·ÎÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÙÔ˘ ˘¤Î˘„ ÛÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘, Ù· ÔÔ›·, ·Ó Ë ·ÓÙ›ıÂÙË ÁÓÒÌË ‹Ù·Ó ·ÏËı‹˜, ı· ›¯·Ó ηٷÎÙËı› ·ÈÒÓ˜ ÚÈÓ; ∞ÏÏ¿ Î·È fiϘ ÔÈ ÈÔ ·ÎÚȂ›˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÁÈ· ÔÏϤ˜ Î·È ÔÓÔÌ·ÛÙ¤˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ‰ÂÓ ÂȂ‚·ÈÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ·Í›ˆÛË ÂΛÓË ÁÈ· ¿ÌÂÛË Î·È Î·ıÔÏÈ΋
„ËÊÔÊÔÚ›·. Δ· æ·Ú¿ ÊËÌ›˙ÔÓÙ·Ó ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÁÈ· ÙÔ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ÔÏ›ÙÂ˘Ì·. øÛÙfiÛÔ, Ô Ï·fi˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÓfiÙ·Ó ÂΛ οı ¯ÚfiÓÔ ÁÈ· Û˘Ó¤Ï¢ÛË Î·È ÂͤÏÂÁ 40 ÂÎÏÔÁ›˜ ·fi fiϘ ÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ (¤ÁÎÚÈÙˆÓ, ÏÔÈ¿Ú¯ˆÓ, ÂÌfiÚˆÓ Î·È Ó·˘ÙÒÓ). √È ÂÎÏÔÁ›˜ ·˘ÙÔ› ÂͤÏÂÁ·Ó ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜. ™ÙË Ã›Ô ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ù˘ ÂÎÏÔÁ‹˜ ‹Ù·Ó Ôχ ÈÔ ÂÚ›ÏÔÎÔ Î·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ. √È ¤ÓÙ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ Ô˘ ÚÔ¸‹Ú¯·Ó Û˘Ó¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Ì·˙› Ì 20 ¿ÏÏÔ˘˜ ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ Ôϛ٘, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ 16 ‹Ù·Ó ·fi ÙËÓ ∞ÏÔÙ·ÚÈ¿ Î·È ÙÔÓ ∂ÁÎÚÂÌfi, ‰‡Ô ·fi ÙÔ ¶·Ï·ÈfiηÛÙÚÔ Î·È ‰‡Ô ηıÔÏÈÎÔ›. ΔfiÙ ÔÈ ¤ÓÙ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ ÂͤÏÂÁ·Ó Ì „ËÊÔ‰¤ÏÙÈ· ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ 14, Ù¤ÛÛÂÚȘ. √È Ù¤ÛÛÂÚȘ ·˘ÙÔ› Ì·˙› Ì ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ ÚÒËÓ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜, ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÙÔ˘ ¶·Ï·ÈÔοÛÙÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ηıÔÏÈÎÔ‡˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙÔ ÂÎÏÔÁÈÎfi Û˘Ó¤‰ÚÈÔ, Ô˘ ÂͤÏÂÁ ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ ӤԢ˜ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜. ™ÙȘ ™¤ÙÛ˜ ÔÈ ¤ÓÙ ÚÔÂÛÙÔ› ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ ·fi ÙÔ˘˜ ¤ÁÎÚÈÙÔ˘˜ ÏÔÈ¿Ú¯Ô˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÏÔ‡ÛÈÔ˘˜ Ôϛ٘. ΔËÓ ⁄‰Ú· ·Ú¯Èο ÙË ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó ÔÈ ÈÂÚ›˜ Ù˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Ï·‚·Ó ̤ÚÔ˜ ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ‰‡Ô Ï·˚ÎÔ›, Ô˘ ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó fï˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÂÚ›˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó Î·È ÙËÓ ÚÔ‰ڛ· ÙÔ˘ Û˘Ó‰ڛԢ. ™ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, ·fi ÙÔ 1770 Î·È ÂÍ‹˜ ˘¿Ú¯ÂÈ Î¿ÔÈ· ·Û¿ÊÂÈ· Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·Ó Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË ÛÙËÓ ⁄‰Ú·. ∂›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ ÂÎÏ·˚·ÙËÎÂ, ·Ó Î·È ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ·˘Ù‹ Ô ÔÈÎÔÓfiÌÔ˜, Ô Û·ÎÂÏ¿ÚÈÔ˜, Ô Û΢ÔʇϷη˜, Ô ¯·ÚÙÔʇϷη˜ Î·È Ô Û·ÎÂÏ›ˆÓ·˜, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ˘¤ÁÚ·Ê·Ó ÚÒÙÔÈ ·fi fiÏÔ˘˜. °È· ÙÔÓ ÙÚfiÔ fï˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·Ó ÙÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ ÙˆÓ ÚÔÎÚ›ÙˆÓ ÂÈÎÚ·Ù› ‰È·ÊˆÓ›·. ÕÏÏÔÈ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ Ï·fi, Ô˘ ÙÔÓ ÚÔÂÙԛ̷˙·Ó ÔÈ ÏÔ›·Ú¯ÔÈ, Î·È ¿ÏÏÔÈ fiÙÈ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·Ó ·˘ÙÔÙÂÏÒ˜ Î·È Î˘‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó. ∞fi ·˘Ù‹ ÙË ‰È·ÊˆÓ›· ˘Ô‰ËÏÒÓÂÙ·È fiÙÈ, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó ÁÈÓfiÙ·Ó ÂÎÏÔÁ‹, ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ¤Î·Ó ٛÔÙ· ¿ÏÏÔ ·fi ÙÔ Ó· ÂÈ΢ÚÒÓÂÈ ÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚÔ˘˜ Î·È ÛˆÊÚÔÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ı· Á›ÓÂÈ Û·Ê¤ÛÙÂÚÔ fiÙ·Ó Ì¿ıÔ˘Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ⁄‰Ú·˜.
°ÂÓÈΤ˜ ÂÚȤÙÂȘ ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ù¿, Ô ∫ԇ̷˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙË §¿ÚÈÛ· ÙÔ 1777, ¤˙ËÛ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ËÏÈΛ· ÙˆÓ 26 ¯ÚfiÓˆÓ Û ‰È¿ÊÔÚ˜ fiÏÂȘ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Â›¯Â ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ·fi ÎÔÓÙ¿ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ÂΛ, ϤÂÈ fiÙÈ
[156]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¶ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· Ù· ÌÂÙ·ÏÏ›· Ù˘ ÷ÏÎȉÈ΋˜ Ì·˜ ‰›ÓÂÈ Ô °¿ÏÏÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ ¶ÈÂÚ ªÂÏfiÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ۯÂÙÈÎfi Û‡ÁÁÚ·ÌÌ· ÙÔ 1555. CORBIS/APEIRON
ÔÈ ÚÔÂÛÙÔ› ‹ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó Û οÔȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜. ŸÙÈ ·ÎfiÌ· ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ ·È‰› ÎÏËÚÔÓÔÌÔ‡Û ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ· ·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú·, fiÙÈ Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·Ó ¤ÙÛÈ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÈÛ¯˘Ú¤˜ Î·È ÏÔ‡ÛȘ, fiÙÈ fï˜ ÔÈ ÌÂÁ·ÏÔ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ ·˘ÙÔ› ‰ÔÏÔÊÔÓÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Î·È Ë ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ ‰ËÌ¢fiÙ·Ó. ¶ÚÔÛı¤ÙÂÈ ·ÎfiÌË fiÙÈ Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ë ‰ËÌÔÁÂÚÔÓÙ›· ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ¿ÏÈ ÛÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· Í·Ó·ÏÔ˘Ù›ÛÔ˘Ó Î·È Ó· Í·Ó·‰ËÌ¢ÙÔ‡Ó. ∂ÈϤÔÓ, fiÙÈ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÔÓÙ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ·Ú¯ÈÂÚ›˜ Î·È ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡ ÚÔηÏÔ‡ÓÙ·Ó Û˘¯Ó¿ ÂÈı¤ÛÂȘ, Ê˘Ï·Î›ÛÂȘ, ÂÍÔڛ˜, οÔȘ ÊÔÚ¤˜ Î·È ‰ÔÏÔÊÔӛ˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ‹Ù·Ó ÙÚÔÌÂÚ¿ ÂÈ˙‹ÌÈÔ ÁÈ· ÙȘ fiÏÂȘ Î·È Ù· ¯ˆÚÈ¿. ∞Ó¿ÏÔÁ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Û˘Ó¤‚·ÈÓ·Ó Î·È ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ·Ó Î·È ·˘Ù‹ ›¯Â οÔÈ· ȉȷ›ÙÂÚ· ÚÔÓfiÌÈ·, Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÔÏϤ˜ ·fi ÙȘ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ Ù˘ ͤÓ˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜. ¶ÚÒÙ· ·fi fiÏ· ›¯Â ÙÔ ÚÔÓfiÌÈÔ Ó· ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ‰‡Ô ‹ ÙÚÂȘ ÚÔÂÛÙÔ‡˜. ∞˘ÙÔ› ˙Ô‡Û·Ó ÂΛ ˆ˜ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔÈ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ Î·È Ì ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó Ì ÈÛ¯˘ÚÔ‡˜ ¿Ó‰Ú˜ Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜, ÔÌÔÁÂÓ›˜ Î·È ÂÍÔ˘ÛÈ·ÛÙ¤˜, ÂÚÈfiÚÈ˙·Ó οˆ˜ ÙËÓ ÏÂÔÓÂÍ›· Î·È ÙȘ ηٷ¯Ú‹ÛÂȘ ÙˆÓ ·Û¿‰ˆÓ. ∂Ó›ÔÙ ̿ÏÈÛÙ· ÂÙ‡¯·ÈÓ·Ó ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ‹ ÙË ÌÂÙ¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘˜. ∞ÎfiÌË, οı ·گ›· Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ÂͤÏÂÁ ‰‡Ô ŒÏÏËÓ˜ ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Á·ÈÓ·Ó ÛÙÔÓ ·Û¿ Ì›· ‹ ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÊÚfiÓÙÈ˙·Ó ÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ÔÏÏÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔÂÛÙÔ‡˜ ·˘ÙÔ‡˜ fi¯È ÌfiÓÔ Â›¯·Ó ¿ÚÂÈ ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÎÏËÚÔÓÔÌÈο, fiˆ˜ ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, ·ÏÏ¿ ·ÏÏËÏÔÛ·Ú¿˙ÔÓÙ·Ó
ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ·ÎfiÌ· Î·È ÙËÓ Í¤ÓË Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÁÈ· Ó· ··ÏÏ·ÁÔ‡Ó ·fi ÙÔ˘˜ ·ÓÙ›˙ËÏÔ‡˜ ÙÔ˘˜. ∞˜ ÌËÓ ÈÛÙ‡ԢÌ fï˜ ·Ôχو˜ ÙȘ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙˆÓ Û˘Á¯ÚfiÓˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì fiÏ· ·˘Ù¿, ÁÈ·Ù› Î·È ÙfiÙÂ, fiˆ˜ ¿ÓÙ·, ‰È¿ÊÔÚ· ¿ıË Î·È Û˘ÌʤÚÔÓÙ· Û˘¯Ó¿ ·Ú·ÔÈÔ‡Ó ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ·. Œ¯ˆ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÌÔ˘ ÙÔ ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊÔ ™˘ÓÔÙÈÎ‹Ó ÈÛÙÔÚ›·Ó ÙÔ˘ ∞Ï‹ ·Û¿, ËÁÂÌfiÓÔ˜ Ù˘ ∏›ÚÔ˘. ∏ ÈÛÙÔÚ›· ·˘Ù‹ ÂÚȤ¯ÂÈ ÔÏÏ¿ ÂÚ›ÂÚÁ· Î·È ·ÎÚÈ‚¤Ûٷٷ ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙÔÓ Ù‡Ú·ÓÓÔ ÂΛÓÔ. √ Û˘ÁÁڷʤ·˜ fï˜ ‹Ù·Ó Ô ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·˜ ÙÔ˘ μÂÏ‹ ·Û¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ΢‚¤ÚÓËÛ ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ·fi ÙÔ 1807 ¤ˆ˜ ÙÔ 1812. √È ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ Î·Ù¿ÊÂÚ·Ó Ó· ÙÔÓ Î·ı·ÈÚ¤ÛÔ˘Ó. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi, Ô ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·˜ ÙÔ˘, fiÙ·Ó Î·Ù·Ê¤ÚÂÙ·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ·ÁÈ¿ÓÓȉˆÓ Î·È ÙˆÓ ·Ú¯fiÓÙˆÓ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, ÂÈÛˆÚ‡ÂÈ ÙfiÛ˜ ηÙËÁÔڛ˜ Ô˘ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Â›Ó·È ÂÌÊ·Ó¤ÛÙ·ÙÔ fiÙÈ Ï¤ÂÈ „¤Ì·Ù·. ¶·Ú·ı¤ÙÔÓÙ·˜ ÙȘ ηٷ¯Ú‹ÛÂȘ ÙÔ˘ μÂÏ‹ ÚÔÛı¤ÙÂÈ: «¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ‰ÂÓ ¤Î·Ó ԇÙ ÙÔ ¤Ó· ÂηÙÔÛÙfi ·fi fiÛ· Ì ÙȘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ ÙÔÓ Î·ÙËÁfiÚËÛ·Ó». ŒÂÈÙ· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ: «ΔÔÓ Î·ÙËÁfiÚËÛ·Ó fiÙÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ù˘ ËÁÂÌÔÓ›·˜ ÙÔ˘ ¤‚·Ï ÛÙÔ Ù·ÌÂ›Ô 50.000.000 ÙÔ˘ÚÎÈο ÁÚfiÛÈ·, ÂÓÒ ¤‚·Ï ÌfiÓÔ 7.500.000 ÓfiÌÈÌ· Î·È ·Ú¿ÓÔÌ·». ª‹ˆ˜ fï˜ fiÛÔ ·ÎÚÈ‚¤˜ Â›Ó·È fiÙÈ ÙÔ ¤Ó· ÂηÙÔÛÙfi ÙˆÓ 50.000.000 Â›Ó·È 71/2 ÙfiÛÔ ·ÎÚÈ‚‹ Â›Ó·È Î·È Ù· 7.500.000; ¶ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ÔÚÂÈÓ¿ ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ¯¤ÚÛÔ˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙ¿ıËÎ·Ó ÈÔ Ù˘¯ÂÚ¿. ∞˘Ù¿ ηÙfiÚıˆÛ·Ó ›Ù ÌÂ Û˘Óı‹Î˜ ›Ù Ì ٷ fiÏ· Ó· Á›ÓÔ˘Ó Û¯Â‰fiÓ ·˘ÙÔÙÂÏ‹. ΔÔ ›‰ÈÔ Ù˘¯ÂÚ¿ ‹Ù·Ó ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÓËÛÈ¿, fiÔ˘ ‰ÂÓ Î·ÙÔÈÎÔ‡Û·Ó Î·ıfiÏÔ˘ √ıˆÌ·ÓÔ›. ∂ÈϤÔÓ, ‰ÂÓ ‰ÈÔÈÎÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ·Û¿ Ô˘ ¤ÌÂÓ ÌfiÓÈÌ· Û ·˘Ù¿, ·ÏÏ¿ ·fi ÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ·Û¿, Ô ÔÔ›Ô˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [157]
√È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ù˘ ÷ÏÎȉÈ΋˜ ÚÈÓ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÌÈ· ·˘ÙfiÓÔÌË ÔÌÔÛÔÓ‰›· ·fi 360 ¯ˆÚÈ¿. Ù· ÂÈÛÎÂÙfiÙ·Ó ÌfiÓÔ Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ Î·È ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì ·˘Ù¿ ·Ó¤Ï·‚Â Ô ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘, Ô˘ ÚÔÛÙ¿ÙÂ˘Â Ù· ÓËÛÈ¿ Ì οı ÙÚfiÔ ·fi ÙÔÓ ¿Ú¯ÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ, ÔÈ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ÔÚÂÈÓÒÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ù˘ ¯¤ÚÛÔ˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ÙˆÓ ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘, Ô˘ ηٿÊÂÚ·Ó Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó ÂχıÂÚ·, ·¤ÎÙËÛ·Ó Â˘ÓÔÌ›· Î·È Â˘ËÌÂÚ›· ·Û‡ÁÎÚÈÙ· ·ÓÒÙÂÚ˜ ·fi ÙȘ ˘fiÏÔȘ ÂÚÈÔ¯¤˜. ™ÙË ™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰·, ÂÓÒ ÔÈ Â‡ÊÔÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ‹Ù·Ó ÊÙˆ¯¤˜ Î·È ‚·Û·Ó›˙ÔÓÙ·Ó, ÔÈ ÔÚÂÈÓ¤˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ¢ËÌÂÚÔ‡Û·Ó Î·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÏÔ‡ÙÈ˙·Ó. ∞Ó¿ÏÔÁ·, ÛÙÔ ∞ÈÁ·›Ô ¤Ï·ÁÔ˜, ÂÓÒ Ù· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÓËÛÈ¿ ‹Ù·Ó Ù· ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚ· Î·È ÔÏÏ¿ ·fi ·˘Ù¿ ·ÏÈfiÙÂÚ· ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Í¯ˆÚÈÛÙ¿ ÎÚ¿ÙË Ô˘ ›¯·Ó ÛÙfiÏÔ Î·È ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ ÂÈÎÂÚ‰Ò˜, ÙÒÚ·, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙË Ã›Ô, fiÏ· Ù· ˘fiÏÔÈ·, Ë ∫Ú‹ÙË, Ë ƒfi‰Ô˜, Ë ∫‡ÚÔ˜, Ë ª˘ÙÈÏ‹ÓË Î·È ™¿ÌÔ˜, ·Ú‹ÎÌ·˙·Ó οو ·fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË. ∞fi Ù· ÌÈÎÚfiÙÂÚ·, ·Ó Î·È Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ‹Ù·Ó ¿ÁÔÓ·, ¿Ó˘‰Ú· Î·È ¯ˆÚ›˜ ÏÈÌ¿ÓÈ, ÂÂȉ‹ Í¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙËÓ ·‰È¿ÎÔË ÂΛÓË ›ÂÛË Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛËÌ›ˆÓ·Ó ÌÂÁ¿ÏË ÚfiÔ‰Ô. °È· Ó· ÌËÓ ¤ÛÔ˘Ì fï˜ Û ϿÓË Î·È ÁÈ· ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÔÚÂÈÓÒÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ ÓËÛÈÒÓ, Ú¤ÂÈ Ó· ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ô‡Ù ·fi ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜ ·Ô˘Û›·˙·Ó ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ‰È·ÊˆÓ›Â˜ ηٷÛÙÚÔÊÈΤ˜, Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÂÓ›ÔÙ ÙËÓ Â¤Ì‚·ÛË Ù˘ ͤÓ˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜. ∞ÊÔ‡ ÂÎı¤Û·ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, fiÏ· ·˘Ù¿ ÁÈ· ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÚÈÂÙÂÈÒÓ ÙÔ˘˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ı· ԇ̠ϛÁ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÁÈ· Ù· ÔʤÏË Ô˘ Ì·˜ ÚfiÛÊÂÚÂ Ô ıÂÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ.
∂ȉÈΤ˜ ÂÚȤÙÂȘ ∏ ÷ÏÎȉÈ΋ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó ÔÓÔÌ·ÛÙ‹ ÁÈ· Ù· ÌÂÙ·ÏÏ›· Ù˘, fiˆ˜ ۯ‰fiÓ Î¿ı ·Ú·Ï›· Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ ÛÙÔ˘˜ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ Î·È ÙˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ. ΔÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ÙËÓ ÂÈÛΤÊıËÎÂ Ô ÂÚ›ÊËÌÔ˜ °¿ÏÏÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜
¶¤ÙÚÔ˜ μÂÏfiÓ, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔ Û‡ÁÁÚ·ÌÌ· ‰ËÌÔÛȇıËΠÙÔ 1555 ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ. ™‡Ìʈӷ Ì ·˘ÙfiÓ, ˘‹Ú¯·Ó ÙfiÙ ÛÙË Ã·ÏÎȉÈ΋ 500-600 η̛ÓÈ· Ù· ÔÔ›· Ú¤ÂÈ Ó· ›¯·Ó ÌÂÁ¿ÏË ·Ú·ÁˆÁ‹, ÁÈ·Ù› Ô ÊfiÚÔ˜ Ô˘ η٤‚·ÏÏ·Ó ÛÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË Î˘Ì·ÈÓfiÙ·Ó ·fi 18.000 ¤ˆ˜ 30.000 ‰Ô˘Î¿Ù· ÙÔ Ì‹Ó·. ∂ΛÓÔ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ù· ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢fiÙ·Ó ÌÈ· ÂÙ·ÈÚ›·. §›ÁÔ Î·ÈÚfi ·ÚÁfiÙÂÚ·, fï˜, ·Ó¤Ï·‚·Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ ÔÈ ÁÂÈÙÔÓÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, ÔÈ Ôԛ˜ ¤ÙÛÈ ·¿ÏÏ·Í·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ·fi οı ¤̂·ÛË ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË. °È· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ·˘ÙÒÓ ÚÈÓ ·fi ÙÔ 1821 ¤ÁÚ·„ ·ÚÎÂÙ¿ Ô ÕÁÁÏÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ √‡ÚÎÔ˘·ÚÙ Ô˘ ÂÚÈËÁ‹ıËΠÚÈÓ ·fi 50 ¯ÚfiÓÈ· ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ΔÔ˘ÚΛ·. ∂ÁÒ, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ·ÚΤÛÙËη Û ·˘Ù¿, ÊÚfiÓÙÈÛ· Ó· Û˘ÏϤ͈ Î·È ¿ÏϘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·fi ¿ÓıÚˆÔ Ô˘ ¤ÊÙ·Û ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Î·È ¿ÎÔ˘Û ÙȘ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙˆÓ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚˆÓ. ∂˘Ù˘¯Ò˜, ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ·˘Ù¤˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Û˘ÌʈÓÔ‡Ó ÛÙ· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο ÛËÌ›· Ì ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ ÕÁÁÏÔ˘ ÂÚÈËÁËÙ‹, ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ó fï˜ οÔȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ, ηٿÏÏËϘ Ó· ‰È·ÊˆÙ›ÛÔ˘Ó ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·. √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ù˘ ÷ÏÎȉÈ΋˜, Ù· ÏÂÁfiÌÂÓ· ª·‰ÂÌÔ¯ÒÚÈ·, ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÌÈ· ·˘ÙfiÓÔÌË ÔÌÔÛÔÓ‰›· Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·Ó ·fi 12 ΈÌÔfiÏÂȘ ηÈ, fiˆ˜ ϤÂÈ Ô √‡ÚÎÔ˘·ÚÙ, ·Ô 360 ¯ˆÚÈ¿. √È 12 ΈÌÔfiÏÂȘ ›¯·Ó ÙȘ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ÔÓÔ̷ۛ˜: °·Ï¿ÙÈÛÙ·, μ¿‚‰Ô˜, ƒÈ·Ó¿, ™Ù·Ófi˜, μ·Ú‚¿Ú·, §È·Ú›ÁÎÔ‚Ë, ¡Ô‚ÔÛ¤ÏÔ, ª·¯·Ï¿˜, ÿÛ‚ÔÚÔ˜, ÈÚÔ‡‰·, ƒÂ‚ÈÓ›ÎÈ· Î·È πÂÚÈÛÛfi˜. ∏ ηıÂÌ›· ·fi ·˘Ù¤˜ ›¯Â ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· Ù˘ ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ·ÚÈıÌfi ¯ˆÚÈÒÓ. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ Î¿ı ¯ˆÚÈfi ›¯Â ÙÔÓ ÚÔÂÛÙfi ÙÔ˘. ΔÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ ÔÈ ÎˆÌÔfiÏÂȘ „‹ÊÈ˙·Ó ÁÈ· ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ηıÂÌ›· ·fi ·˘Ù¤˜ ¤ÛÙÂÏÓ οı ¯ÚfiÓÔ ÙÔÓ ·ÓÙÈÚfiÛˆfi Ù˘ ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙÔ ª·¯·Ï¿. √È 12 ·˘ÙÔ› ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ ÂͤÏÂÁ·Ó Ù¤ÛÛÂÚȘ ¿Ú¯ÔÓÙ˜, Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ‚ÂΛÏȉ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó Î·È ¤Ó· ÁÚ·ÌÌ·Ù¤· Î·È fiÏÔ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ·ÛÎÔ‡Û·Ó ÙËÓ ·ÓÒÙ·ÙË ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ Î·È ÙË ‰ÈηÛÙÈ΋ η̛· ÊÔÚ¿ ÂÍÔ˘Û›· ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ÔÌÔÛÔÓ‰›·˜. √È ÌfiÓÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ÛÙ· ª·‰ÂÌÔ¯ÒÚÈ· ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÏÂÁfiÙ·Ó Ì·‰¤Ì-·Á¿˜, Î·È Î¿ÔÈÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘, Ô˘ ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·Ó
[158]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÂÚ›Ô˘ ÛÙÔ˘˜ 20. ∞ÏÏ¿ ·˘Ùfi˜ Ô Ì·‰¤Ì-·Á¿˜ ‰ÂÓ ·ÛÎÔ‡Û ÂÍÔ˘Û›· ÛÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ ª·‰ÂÌÔ¯ˆÚ›ˆÓ. ∞Ï¿ ÂÎÙÂÏÔ‡Û fiÛ· ·ÔÊ¿ÛÈ˙·Ó ÔÈ ‚ÂΛÏȉ˜. ŸÏÔÈ ·˘ÙÔ›, ‰ËÏ·‰‹ Ô Ì·‰¤Ì-·Á¿˜, ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ Î·È ÔÈ ‚ÂΛÏȉ˜, ¤ÌÂÓ·Ó ÛÙÔ ª·¯·Ï¿. √ ÚÒÙÔ˜ Û ¤Ó·Ó ¤ÙÚÈÓÔ ‡ÚÁÔ, Ù· ÂÚ›ȷ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÛÒ˙ÔÓÙ·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, Î·È ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ Û ¤Ó· ͇ÏÈÓÔ Ô›ÎËÌ· Ô˘ ηٷÛÙÚ¿ÊËÎÂ. ∫·È Ù· ‰‡Ô ÎÙ›ÛÌ·Ù· ηٷÛ΢¿ÛÙËÎ·Ó Ì ¤ÍÔ‰· Ù˘ ÔÌÔÛÔÓ‰›·˜. ª¤¯ÚÈ ÙÔ 1805 Ù· ª·‰ÂÌÔ¯ÒÚÈ· ÂÍ·ÚÙÈfiÓÙ·Ó ¿ÌÂÛ· ·fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∞fi ÂΛ ÛÙ¤ÏÓÔÓÙ·Ó Ô Ì·‰¤Ì-·Á¿˜ Î·È ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘. °‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1806, fï˜, Ô ÂÚÈ‚fiËÙÔ˜ ÏfiÁˆ Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ Î·È ÙÔ˘ ÏÔ‡ÙÔ˘ ÙÔ˘ πÛÌ·‹Ï-̤˘ ÛÙȘ ™¤ÚÚ˜ ¤Ù˘¯Â Ó· ÙÔ˘ ·Ó·ı¤ÛÂÈ Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ÙÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ Ì·‰¤Ì-·Á¿. ª¿ÏÈÛÙ·, Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ÙÔÓ ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1819, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ÂÂÌ‚·›ÓÂÈ Î·ıfiÏÔ˘ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ÔÌÔÛÔÓ‰›·˜. ΔÔ 1819 ¿ÏÈ, ÔÈ ª·‰ÂÌÔ¯ˆÚ›Ù˜ ηٿÊÂÚ·Ó Ì ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ Ô˘ ¤ÛÙÂÈÏ·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘Ùfi Ó· ·Ê·ÈÚÂı› ·fi ÙÔÓ πÛÌ·‹Ï-Ì¤Ë ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÙÔ˘ ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ Ì·‰¤Ì·Á¿ Î·È Ó· ˘·¯ıÔ‡Ó Í·Ó¿ ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÂΛÓË ‰ÈfiÚÈÛ ·Ì¤Ûˆ˜ ¿ÏÏÔÓ Ì·‰¤Ì-·Á¿, Ô˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÂΛ ̤¯ÚÈ ÙÔ ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1821, fiÙ·Ó Í¤Û·ÛÂ Ë Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙË Ã·ÏÎȉÈ΋. √È ¯ˆÚÈÎÔ› ‰Ô‡Ï¢·Ó ÁÈ· ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜ ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi Ù· ÌÂÙ·ÏÏ›· Î·È Î·Ù¤‚·ÏÏ·Ó ÛÙÔ ıËÛ·˘ÚÔÊ˘Ï¿ÎÈÔ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÂÙ‹ÛÈÔ ÊfiÚÔ 220 Ôο‰Â˜ ηı·Úfi ·Û‹ÌÈ. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, οı ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· Ï‹ÚˆÓ ηْ ·ÔÎÔ‹Ó ¤Ó· ÔÛfi ÁÈ· οÔÈ· ÔÛfiÙËÙ· ÛÈÙ·ÚÈÔ‡ Î·È ÎÚÈı·ÚÈÔ‡ ÁÈ· ÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ Ì·‰¤Ì-·Á¿, ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ÙÔ˘ Î·È ÙˆÓ ‚ÂΛÏȉˆÓ. ∞˘ÙÔ› ‹Ù·Ó ÔÈ ÌfiÓÔÈ ÊfiÚÔÈ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó ÔÈ ª·‰ÂÌÔ¯ˆÚ›Ù˜. ¶Ôχ ÂÚ›ÂÚÁÔ Â›Ó·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ, ÂÓÒ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÂÏ·ÙÙÒıËÎ·Ó Ù· ¤ÛÔ‰· ·fi Ù· ÌÂÙ·ÏÏ›·, ›Ûˆ˜ ·fi ÙËÓ ·ÙÂÏ‹ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ‹ ÁÈ·Ù› ÂÍ·ÓÙÏ‹ıËηÓ, ÔÈ ª·‰ÂÌÔ¯ˆÚ›Ù˜ ‰ÂÓ ‰‹ÏˆÛ·Ó ·˘Ù‹ ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ ÛÙËÓ Î˘Ú›·Ú¯Ë ‰‡Ó·ÌË, ÁÈ· Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó Î¿ı ÌÔÚÊ‹ ¤̂·Û˘. ¶ÚÔÙÈÌÔ‡Û·Ó Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÔ˘Ó ÙȘ 220 Ôο‰Â˜ ·Û‹ÌÈ ·ÁÔÚ¿˙ÔÓÙ·˜ ÈÛ·ÓÈο Ù¿ÏÈÚ·, Ô˘ Ù· ¤ÏÈˆÓ·Ó Î·È Ù· ¤ÛÙÂÏÓ·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ŒÊÙÈ·¯Ó·Ó, ÏÔÈfiÓ, ÔÛfiÙËÙ˜ ·fi ·Û‹ÌÈ Û·Ó Ó· ÙȘ ·Ú‹Á·Á·Ó ÛÙ· ÌÂÙ·ÏÏ›·. ΔÂÏÈο, ›Ûˆ˜ ¤ÙÛÈ ‰ÂÓ ‚Á‹Î·Ó ˙ËÌȈ̤ÓÔÈ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ÁÈ·Ù›, ‰È·Ê˘Ï¿ÛÛÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂχıÂÚË ÂÍ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ ıÂÛÌÒÓ, ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘. ªÂ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô, fiˆ˜ ϤÂÈ ÛˆÛÙ¿ Ô √‡ÚÎÔ˘·ÚÙ,
Û˘ÁΤÓÙÚˆÓ·Ó ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· Ù˘ ÁfiÓÈÌ˘ ÂΛӢ ÂÚÈÔ¯‹˜ ıËÛ·˘ÚÔ‡˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó ÚÒÙ· ÛÙ· ÛÏ¿¯Ó· Ù˘ Á˘. ∂ÓÓÔÂ›Ù·È fiÙÈ fiÏ· ·˘Ù¿ ¿ÏÏ·Í·Ó Ì ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, Ë ÔÔ›· Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ÎˆÌÔfiÏÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔ ‰È·ÛÎÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ Î·ÙԛΈÓ. √È ª·‰ÂÌÔ¯ˆÚ›Ù˜ ‚¤‚·È· ¤ÛÙÚ„·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙȘ ›‰È˜ ·Û¯Ôϛ˜, ·ÏÏ¿, ·Ô‰ÂηÙÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ Û˘ÌÊÔÚ¤˜, Û‹ÌÂÚ· Â›Ó·È ·Û‡ÁÎÚÈÙ· ÏÈÁfiÙÂÚÔÈ ·fi fi,ÙÈ ÚÈÓ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. ΔÔ ·Ú¯·›Ô ÙÔ˘˜ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· ·Ó·ÙÚ¿ËÎÂ, ÁÈ·Ù› ˘Ô‚Ï‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ¿ÌÂÛË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ ·Û¿ Î·È ÙÔ˘ 牋 Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. ∞fi ÂΛ ÙÔ˘˜ ¤ÛÙÂÈÏ·Ó Î·È Ì·‰¤Ì-·Á¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ¿Óˆ ÙÔ˘˜ ·fiÏ˘ÙË ÂÍÔ˘Û›· ˙ˆ‹˜ Î·È ı·Ó¿ÙÔ˘. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, ˘Ô¯ÚÂÒıËÎ·Ó Ó· ÏËÚÒÓÔ˘Ó ¯·Ú¿ÙÛÈ, ÙË ‰ÂοÙË Î·È ÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜ Ô˘ Ï‹ÚˆÓ·Ó Î·È ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ ŒÏÏËÓ˜.
∞ÌÂÏ¿ÎÈ· π‰È·›ÙÂÚ· ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓ¢ÙË ‹Ù·Ó Ë ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ∞ÌÂϷΛˆÓ ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, Ô˘ ¿ÎÌ·Û Á‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ˘ ·ÈÒÓ·, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔ 1795. Δ· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙË ‰ÂÍÈ¿ fi¯ıË ÙÔ˘ ¶ËÓÂÈÔ‡, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË §¿ÚÈÛ· Î·È ÙË ı¿Ï·ÛÛ·.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [159]
ªÔÈ¿˙Ô˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ΈÌfiÔÏË Ù˘ √ÏÏ·Ó‰›·˜ ·Ú¿ Ì ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ¯ˆÚÈfi, ϤÂÈ Ô °¿ÏÏÔ˜ μˆ˙Ô‡Ú, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤˙ËÛ ·fi ÎÔÓÙ¿ ÙȘ Â˘Ù˘¯ÈṲ̂Ó˜ ̤Ú˜ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ·˘Ù‹˜. ΔÔ ¯ˆÚÈfi ·˘Ùfi ¤‰ÈÓ Ì ÙË ‚ÈÔÙ¯ӛ· ÙÔ˘ ˙ˆ‹ Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙË ÁÂÈÙÔÓÈ΋ ÂÚÈÔ¯‹ Î·È Â˘ÓÔÔ‡Û Ôχ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ, Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ì ÙË °ÂÚÌ·Ó›·. √È Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔ˘ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· 15 ¯ÚfiÓÈ· ÙÚÈÏ·ÛÈ¿ÛÙËηÓ. ™‹ÌÂÚ· ˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·È, ϤÂÈ Ô °¿ÏÏÔ˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜, Û 4.000 Î·È fiÏÔÈ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ÙË ‚·ÊÈ΋. ∂ÚÁ¿˙ÔÓÙ·È fiˆ˜ ¤Ó· ÛÌ‹ÓÔ˜ ̤ÏÈÛÛ˜ ÛÙËÓ Î˘„¤ÏË. ∏ ÛÎÏ·‚È¿ Ô˘ ÌfiÏ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÚfiÔ‰¤˜ ÙÔ˘˜ ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ‚Ú¤¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ¶ËÓÂÈfi, ‰ÂÓ ¤ÊÙ·Û ÔÙ¤ ÛÙÔ˘˜ ÏfiÊÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Ù· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ·. ΔÔ‡ÚÎÔ˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ô‡Ù ӷ ηÙÔÈΛ Ô‡Ù ӷ Û˘¯Ó¿˙ÂÈ ÂΛ. ΔËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ÙËÓ Î˘‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó ¿ÓÙ· ‰ÈÎÔ› Ù˘ ÚˆÙÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ Î·È ¿Ú¯ÔÓÙ˜. ¢‡Ô ÊÔÚ¤˜ Âȯ›ÚËÛ·Ó ÔÈ ¿ÁÚÈÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘Ï-
Ì¿ÓÔÈ Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜ Ó· ·Ó¤‚Ô˘Ó ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ÏËÛÙ¤„Ô˘Ó. ∫·È ÙȘ ‰‡Ô ÙÔ˘˜ ·¤ÎÚÔ˘Û·Ó ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ›¯·Ó ·fi ηÈÚfi ·Ê‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÈÚËÓÈ΋ ˙ˆ‹ Î·È Â›¯·Ó ¿ÚÂÈ Ù· fiÏ·. ™Ù· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ· fiÏÔÈ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó, ·ÎfiÌ· Î·È Ù· ›‰È· Ù· ·È‰È¿. √È ¿Ó‰Ú˜ ¤‚·Ê·Ó ÙÔ ‚·Ì‚¿ÎÈ, ÔÈ Á˘Ó·›Î˜ ÙÔ ¤Îψı·Ó Î·È ÙÔ ÂÙԛ̷˙·Ó. À‹Ú¯·Ó ÂΛ 24 ‚·Ê›·, Ô˘ ·Ú‹Á·Ó οı ¯ÚfiÓÔ 2.500 Û·ÎÈ¿ (‚¿Ï·˜) ‚·Ì‚¿ÎÈ Î·È ˙‡ÁÈ˙·Ó 1.000 ÁÚ·ÌÌ¿ÚÈ· ÙÔ Î·ı¤Ó·. √È 2.500 Û¿ÎÔÈ ÛÙ¤ÏÓÔÓÙ·Ó ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙË μȤÓÓË, ÙËÓ ¶¤ÛÙË, ÙË §ÂÈ„›·, ÙË ¢Ú¤Û‰Ë, ÙËÓ ∞ÓÛ¿¯Ë Î·È ÙË μ·Ú²ıË. √È ∞ÌÂÏ·ÎÈÒÙ˜ ›¯·Ó ˘ÔηٷÛÙ‹Ì·Ù· Û fiϘ ·˘Ù¤˜ ÙȘ fiÏÂȘ, Ù· ÔÔ›· ¿ÏÏÔÙ ¿ÓËÎ·Ó Û Í¯ˆÚÈÛÙ¤˜ ÂÙ·ÈÚ›˜. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· fï˜, ÁÈ· Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó ÙÔÓ ÂÈ˙‹ÌÈÔ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi, ÂÓÒıËÎ·Ó fiÏ· Û ÌÈ· ÂÙÂÚfiÚÚ˘ıÌË ÂÙ·ÈÚ›·. ∫¿ı ȉÈÔÎÙ‹Ù˘ ‹ ·Ú¯ËÁfi˜ ‚·Ê›Ԣ η٤‚·ÏÏ ÛÙËÓ ÂÓÈ·›· ·˘Ù‹ ÂÙ·ÈÚ›· ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ·Ó¿ÏÔÁÔ Ì ٷ ÂÈÛÔ‰‹-
√ Ó·fi˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ∞ı·Ó·Û›Ô˘ ÛÙ· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ·. ™Ù· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ȉڇıËΠÙÔ 1778 Ô ÚÒÙÔ˜ ÂÚÁ·ÙÈÎfi˜ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌfi˜ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ì ÙËÓ ÔÓÔÌ·Û›· «∫ÔÈÓ‹ ™˘ÓÙÚÔÊ›· Î·È ∞‰ÂÏÊfiÙ˘ ÙˆÓ ∞ÌÂϷΛˆÓ». FLORENT RECLUS/ VISUAL PHOTOS
[160]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ì·Ù¿ ÙÔ˘. ∏ ÂÏ¿¯ÈÛÙË Î·Ù·‚ÔÏ‹ ÔÚ›ÛÙËΠ۠5.000 ÁÚfiÛÈ· Î·È Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÌfiÓÔ Û 20.000, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÌÔÚÔ‡Ó ÔÈ ÏÔ‡ÛÈÔÈ Ó· ·ÔÚÚÔÊÔ‡Ó fiÏ· Ù· ΤډË. √È ·ÏÔ› ÂÚÁ¿Ù˜ ¤ÓˆÛ·Ó Ù· ÔÛ¿ Ô˘ ›¯·Ó ·ÔÙ·ÌȇÛÂÈ. ™¯ËÌ¿ÙÈÛ·Ó ¤ÙÛÈ ÌÂÚ›‰Â˜, ÔÈ Ôԛ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó, ı· ϤÁ·ÌÂ, οÙÈ Û·Ó ÌÈÎÚfiÙÂÚ˜ ÂÙÂÚfiÚÚ˘ı̘ ÂÙ·ÈÚ›˜ Ô˘ Û˘ÌÂÚÈÏ‹ÊıËÎ·Ó ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË. √È ÂÚÁ¿Ù˜ ·˘ÙÔ› fï˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ¯Ú‹Ì·, ÚfiÛÊÂÚ·Ó Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· Î·È ÙË ÊÚÔÓÙ›‰· ÙÔ˘˜. ∞ÔÎÙÒÓÙ·˜, ÏÔÈfiÓ, ÌÈÛıÔ‡˜ Î·È Î¤Ú‰Ë ·‡ÍËÛ·Ó Ù· ÏÔ‡ÙË ÙÔ˘˜. Δ· ÌÂÚ›ÛÌ·Ù· ÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ 10% οı ¯ÚfiÓÔ, ÂÓÒ ÙÔ ÂÈϤÔÓ Î¤Ú‰Ô˜ ·‡Í·ÈÓ ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì¤Û· Û ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ· ·fi Ù· 600.000 ·Ó¤‚ËΠÛÙ· 1.000.000 ÁÚfiÛÈ·. ∏ ÂÙ·ÈÚ›· ›¯Â ÙÚÂȘ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘˜ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÂÌÔÚÈ΋ ÂˆÓ˘Ì›·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÌfiÓÔ ·˘ÙÔ› ›¯·Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ù˘ ˘ÔÁÚ·Ê‹˜. ∂¤ÙÚ„·Ó £¤· ·fi fï˜ Î·È Û ¿ÏÏÔ˘˜ ÙÚÂȘ Û˘Ó¤Ù·ÈÚÔ˘˜ ÛÙË μȤÓÓË Ó· ÙË ª·ÎÚÈÓ›ÙÛ· ˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘Ó. ∏ μȤÓÓË ‹Ù·Ó Ô ÙfiÔ˜ ÙˆÓ ÂÈÛ·ÁˆÁÒÓ, ÚÔ˜ ÙËÓ ·Ú·Ï›· fiˆ˜ Ù· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ· ‹Ù·Ó Ô ÙfiÔ˜ Ù˘ ÂÍ·ÁˆÁ‹˜. Δ· ÙÔ˘ μfiÏÔ˘. ‰‡Ô ·˘Ù¿ ηٷÛÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ∞ÌÂϷΛˆÓ Î·È Ù˘ μȤÓΔËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ Ó˘ ›¯·Ó ÛÙȘ fiÏÂȘ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜ ¶¤ÛÙË, ΔÂÚÁ¤ÛÙË ¿ÎÌ·Û·Ó Î·È Ù· Î·È §ÂÈ„›·, ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·, ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÙËÓ ∫ˆÓÏÂÁfiÌÂÓ· 24 ¯ˆÚÈ¿ ÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙË ™Ì‡ÚÓË Î·ÙÒÙÂÚÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔÙÔ˘ μfiÏÔ˘, ÛÒÔ˘˜. ™Â ·˘ÙÔ‡˜ ›¯·Ó ·Ó·ÙÂı› Ë ·Ú·Ï·‚‹ ÙˆÓ ÛÙȘ Ï·ÁȤ˜ ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ, Ë ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ¿ÏψÓ, Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Û ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘. ÂΉËÏÒÛÂȘ Î·È Ë Â‡ÚÂÛË Û˘Ó¯Ҙ Ó¤ˆÓ ÙÚfiˆÓ ÁÈ· Ó· OLLIRG/SHUTTERSTOCK
Ô˘ÏËı› ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó‹Ì·. ™Â ·˘ÙÔ‡˜ ›¯Â ›Û˘ ·Ó·ÙÂı› Ë Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ ¯ÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ÙȘ ˆÏ‹ÛÂȘ, ‰ËÏ·‰‹ Ë ‰È·Î›ÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ ¤Ó· ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ, ·fi ÙË ÌÈ· fiÏË ÛÙËÓ ¿ÏÏË, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Î·È Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ·. ŒÙÛÈ, fiÏ· Ù· ÙÚ·Â˙Èο ÔʤÏË ¤ÌÂÓ·Ó ÛÙËÓ ÂÙ·ÈÚ›· Î·È Î¿ı ÊÔÚ¿ Ô˘ ÙÔ Û˘Ó¿ÏÏ·ÁÌ· ‰ÂÓ ÙË Û˘Ó¤ÊÂÚÂ, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û ٷ ¯Ú‹Ì·Ù¿ Ù˘ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Î·È ÙË ™Ì‡ÚÓË ÁÈ· ·ÁÔÚ¿ ÚÒÙ˘ ‡Ï˘. ∞ÏÏ¿ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙfi. °È· Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó ÛÙ· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ· fiÏ· Ù· ΤډË, ¤Ó· ¿ÚıÚÔ ÙÔ˘ ηٷÛÙ·ÙÈÎÔ‡ fiÚÈ˙ fiÙÈ fiÏÔÈ ÔÈ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ ¤Ú ӷ Â›Ó·È ∞ÌÂÏ·ÎÈÒÙ˜. °È· Ó· ÌÔÈÚ·ÛÙÔ‡Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· Ù· Î¤Ú‰Ë ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ı· ¤Ú ӷ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÔÓÙ·È Î·ıfiÏÔ˘ ·fi ÙËÓ ·Ú¯È΋ ÂÛÙ›· Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘ fiÛÔÈ ÍÂÓÈÙ‡ÔÓÙ·Ó ˆ˜ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ. ŒÓ· ¿ÏÏÔ ¿ÚıÚÔ ÙÔ˘ ηٷÛÙ·ÙÈÎÔ‡ fiÚÈ˙ fiÙÈ fiÏÔÈ ÔÈ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ ¤Ú ӷ ·ÓÙÈηı›ÛÙ·ÓÙ·È Î¿ı ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÌÂÙ¿ ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·, ›¯·Ó ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Ó· ÂÈÛÙÚ¤„Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÁÈ· Ó· ÂÚÁ·ÛÙÔ‡Ó ÂΛ ÁÈ· ¤Ó·Ó ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ˘˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘˜ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ Î·È Ó· ÂÍÔÈÎÂȈıÔ‡Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÙȘ ÂÌÔÚÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ÂÙ·ÈÚ›·˜. ΔfiÛÔ Ù¯ÓˤÓÙˆ˜ ÔÚÁ·ÓÒıËΠfiÏÔ˜ ·˘Ùfi˜ Ô Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ÂÊ·ÚÌÔ˙fiÙ·Ó ÙfiÛÔ ÈÛÙ¿, Ô˘ ¢Ë̤ÚËÛ·Ó fiÏ· Ù· ‚·Ê›·. ΔÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Ù˘ ÂÙ·ÈÚ›·˜ ˘ÂÚ·˘Í‹ıËÎÂ, ÔÈ ·ÔÛÙÔϤ˜ Ù˘ ÔÏÏ·Ï·ÛÈ¿ÛÙËηÓ, Ù· Î¤Ú‰Ë ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ 60, 80 Î·È 100%, Î·È Ë ·Í›· fiψÓ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [161]
ÙˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ‰ÂηϷÛÈ¿ÛÙËÎÂ. ΔÔ ÌÂÁ¿ÏÔ, ÏÔÈfiÓ, ˙‹ÙËÌ· ÙÔ˘ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÚÁ·ÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÎÂÊ·Ï·ÈÔ‡¯ˆÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈÔÏfiÁÔÈ Âȯ›ÚËÛ·Ó Ó· χÛÔ˘Ó Ì ÙË ‚›·, Ô˘ ÙfiÛÔ ÎÏfiÓÈÛ ÙË °·ÏÏ›·, ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ·˘Ùfi ˙‹ÙËÌ·, Ì ÙÔ ÔÔ›Ô ˆÛÙfiÛÔ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Ù˘ ÓÂfiÙÂÚ˘ ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜, ‰È¢ıÂÙ‹ıËΠ·fi ÙÔÓ ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ ·ÈÒÓ· ·fi ÙË ÌÈÎÚ‹ ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ∞ÌÂϷΛˆÓ Î·È ÂÊ·ÚÌfiÛÙËΠ̠οı ۇÓÂÛË Î·È ÂÈÙ˘¯›·. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜ ‹Ù·Ó ı·˘Ì¿ÛÈÔ. ∞Ó Î·È ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Î¿Ùˆ ·fi ÌÈ· ηٷÛÙÚÔÊÈÎfiÙ·ÙË ÍÂÓÔÎÚ·Ù›·, ·Ó Î·È ·Ó·Áη˙fiÙ·Ó Ó· ‰È·Ì·ÚÙ‡ÚÂÙ·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÙÔ fiÏÔ ·fi ÙÔ ¤Ó· ¯¤ÚÈ, ηÙfiÚıˆÓ Ì ÙÔ ¿ÏÏÔ Ó· ‰›ÓÂÈ Ù¤ÙÔÈ· ‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÌÔÚÈ΋˜ Î·È ‚ÈÔÙ¯ÓÈ΋˜ ÌÂÁ·ÏÔÊ˘˝·˜. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÚÔÙÂÚ‹Ì·Ù· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚Ô˘Ì ÙËÓ ÔÌfiÓÔÈ·. ∏ ·ÚÌÔÓ›· Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÛÙ· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ· ÁÈ· ·ÚÎÂÙfi ηÈÚfi ‰È·Ù·Ú¿¯ÙËÎÂ. √È ∞ÌÂÏ·ÎÈÒÙ˜ ‰È·ÈÚ¤ıËÎ·Ó Û ‰‡Ô ·ÓÙ›·Ï˜ ÌÂÚ›‰Â˜. ∞˘Ùfi ÚÔοÏÂÛ ÔϤıÚȘ ‰›Î˜. ŒÂÈÙ· ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ Ù˘ ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜ ÙÔ˘ ª¿ÓÙÛÂÛÙÂÚ Î·È ÔÈ ‡Ô˘Ï˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙÔ˘ ∞Ï‹ ·Û¿. ∞ÎfiÌË, ÙÔ 1811 Ë ∞˘ÛÙÚ›· ¯ÚÂÔÎfiËÛÂ Î·È ¤¯·Û ‰¤Î· Î·È Ï¤ÔÓ ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ÊÚ¿Áη, ‰ËÏ·‰‹ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÎÂÊ¿Ï·È· Ù˘ ÂÙ·ÈÚ›·˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ∫·ÙfiÈÓ fiÏˆÓ ·˘ÙÒÓ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙˆÓ ∞ÌÂϷΛˆÓ ηٷÛÙÚ¿ÊËÎÂ Î·È Ë ¿ÏÏÔÙ ÙfiÛÔ Â‡ÔÚË ÎˆÌfiÔÏË ·Ú‹ÎÌ·ÛÂ Î·È ÂÚËÌÒıËΠϛÁÔ ÚÈÓ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË.
Δ· 24 ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ μfiÏÔ˘ ª›· ¿ÏÏË ÔÌ¿‰· ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ¿ÎÌ·Û ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ‹Ù·Ó Ù· ÏÂÁfiÌÂÓ· 24 ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ μfiÏÔ˘. √ ÕÓıÈÌÔ˜ °·˙‹˜38, Ô ÔÔ›Ô˜ ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ¤Ó· ·fi ·˘Ù¿ Ù· ¯ˆÚÈ¿, ÙȘ ªËÏȤ˜, ÙÔ 1807 Âͤ‰ˆÛ ÛÙË μÂÓÂÙ›· ÙË ÁˆÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ªÂÏÂÙ›Ô˘. ™ÙȘ ÂÎÙÂÓ›˜ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿ ÂΛӷ, ·fi Ù· ÔÔ›· ÔÏÏ¿ Â›Ó·È ÈÔ ÛˆÛÙfi Ó· ÔÓÔÌ·ÛÙÔ‡Ó ÎˆÌÔfiÏÂȘ, Î·È ¤ÂÈÙ· ÚÔÛı¤ÙÂÈ Ù· ÂÍ‹˜: «√È ÎˆÌÔfiÏÂȘ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ·Ú·¿Óˆ ˙Ô˘Ó ·fi Ù· ¯ˆÚ¿ÊÈ· ÙÔ˘˜. √ ÙfiÔ˜ Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ÁfiÓÈÌÔ˜ Î·È Â›Ó·È Î·Ù¿Ê˘ÙÔ˜ ·fi ηÚÔÊfiÚ· ‰¤ÓÙÚ·. √È Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ôχ ÂÚÁ·ÙÈÎÔ›, ÊÈÏÔÌ·ı›˜ Î·È ÊÈÏfi·ÙÚÂȘ. ∞Á·Ô‡Ó ÙȘ Ù¤¯Ó˜ Î·È ÙȘ ÂÈÛً̘. ŸÏ˜ ÔÈ ÎˆÌÔfiÏÂȘ ¤¯Ô˘Ó Û¯ÔÏ›· ÂÏÏËÓÈο, fiÔ˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È Î¿ÔȘ ÌÈÎÚ¤˜ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜. ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈο ‰ÈÔÈÎÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ÙÔ˘˜, ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ô˜ Î·È ∑·ÁÔÚ¿˜. ™ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË Ô˘ ·ÛÎÂ›Ù·È ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈο Ì Ó‡̷ ·ÙÚȈÙÈÛÌÔ‡, ÂÍ·ÚÙÈÔ‡ÓÙ·È ¿ÌÂÛ·
·fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÂÎϤÁÔ˘Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ Á¤ÚÔÓÙ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤¯Ô˘Ó fiÏË ÙË ÊÚÔÓÙ›‰· Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜». √ ÕÓıÈÌÔ˜ °·˙‹˜ ‰ÂÓ Â›¯Â Ù˘Êψı› ·fi ¤ÚˆÙ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ fiÙ·Ó ¤ÁÚ·Ê fiÏ· ·˘Ù¿ ÁÈ· Ù· 24 ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ μfiÏÔ˘. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿ ÈÛfiÙÈÌ· Î·È ÈÛÔ‰›Î·È·. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ °·˙‹, Ë •ÔÚ›ÎÙË Î·È Ë §·ÌÓÔ‡ ‹Ù·Ó ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Ù˘ ΔÛ·Áηڿ‰·˜. ΔÔ ¯ˆÚÈfi ¶Úfi·ÓÙÔ˜, ÛÙȘ ªËÏȤ˜. ΔÔ ¶Ô˘Ú›, ÛÙË ∑·ÁÔÚ¿. ∏ ∫Ô˘ÎÔ˘Ú¿‚· Î·È ÔÈ ™Ù·˚¿Ù˜, ÛÙË ª·ÎÚÈÓ›ÙÛ·. ΔÔ ¯ˆÚÈfi ¡È¿Ô˘, ÛÙÔ ¡ÂÔ¯ÒÚÈ. ™ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Ù˘ ∞ÚÁ·Ï·ÛÙ‹˜ ‹Ù·Ó ¿ÏÏ· ÂÊÙ¿ ÌÈÎÚ¿ ¯ˆÚÈ¿. ŒÙÛÈ, Î·È Â‰Ò Ô ÎÔÈÓÔÙÈÎfi˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û fiˆ˜ ÛÙ· ª·‰ÂÌÔ¯ÒÚÈ· Ù˘ ÷ÏÎȉÈ΋˜. √ ÕÁÁÏÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ √‡ÚÎÔ˘·ÚÙ fï˜, ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·˘Ùfi ÁÂÁÔÓfi˜, ·Ú·ÙËÚ› fiÙÈ Ô ¢fi‰Ô˘ÂÏ ıˆÚ› Ù· ¯ˆÚÈ¿ ·˘Ù¿ Ù· ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚ· Î·È Ù· ·ÎÌ·ÈfiÙÂÚ· ·Ó¿ÌÂÛ· Û fiϘ ÙȘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. ŒÂÈÙ· ·fi ÌÈ· ȉȷ›ÙÂÚ· ÔÈËÙÈ΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ‚Ï¿ÛÙËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ Ô √‡ÚÎÔ˘·Ú٠ηٷϋÁÂÈ Ï¤ÁÔÓÙ·˜: «ΔÔ ¶‹ÏÈÔ ÎÔÛÌÂ›Ù·È ·fi 24 ÌÂÁ¿Ï· Î·È ÏÔ‡ÛÈ· ¯ˆÚÈ¿, ·fi Ù· ÔÔ›· οÔÈ· ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó ‰›Î·È· Ó· ÔÓÔÌ·ÛÙÔ‡Ó fiÏÂȘ. ∫·ÙÔÈÎÔ‡ÓÙ·È ·fi ÔÏÏÔ‡˜ ŒÏÏËÓ˜ ‰˘Ó·ÙÔ‡˜, ÁÂÓÓ·›Ô˘˜, Ì ÎÔÚÌ› Á˘ÌÓ·Ṳ̂ÓÔ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Ó· ÊÔ‚ËıÔ‡Ó Ù›ÔÙ· ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Á›ÙÔÓ¤˜ ÙÔ˘˜». ∫·È fï˜, ÏÂËÏ·Ù‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. √ √‡ÚÎÔ˘·ÚÙ fï˜ ÔÌÔÏÔÁ› fiÙÈ ÚÈÓ ·fi ·˘Ùfi ›¯·Ó ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÍÈÔ‡ Î·È ÙˆÓ Ì¿ÏÏÈÓˆÓ ÛηÛÌ¿ÙˆÓ Ì ٷ ÔÔ›· ÚÔÌ‹ı¢·Ó ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹Ø fiÙÈ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ηٷÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ›¯·Ó ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Î·ıËÁËÙ‹ Ù˘ ¯ËÌ›·˜ Î·È Ù˘ ÂÈÚ·Ì·ÙÈ΋˜ Ê˘ÛÈ΋˜. ŸÙÈ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· Ï¿Ê˘Ú· Ô˘ ¤ÎÏ„·Ó ÔÈ Â¯ıÚÔ› ˘‹Ú¯·Ó Î·È ÛÎÂ‡Ë Ô˘ ¯ÚË̢ۛ·Ó ÛÙ· ÂÈÚ¿Ì·Ù· ÙÔ˘ Á·Ï‚·ÓÈÛÌÔ‡, ηıÒ˜ Î·È ËÏÂÎÙÚÈΤ˜ Ì˯·Ó¤˜. °ÂÓÈο Û˘ÌÂÚ·›ÓÂÈ fiÙÈ Ô ÏÔ‡ÙÔ˜ Î·È Ë Â˘ËÌÂÚ›· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·ÍÈÔı·‡Ì·ÛÙ·.
√È ÎÔÈÓÔÙÈΤ˜ ÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜ ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ ™ÙËÓ ◊ÂÈÚÔ ˘‹Ú¯·Ó ÔÏϤ˜ ÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜ Ô˘ ‹Ù·Ó fiÌÔȘ Ì ÙȘ ·˘ÙfiÓÔ̘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜. ™Ù· ‚fiÚÂÈ· ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ›Ûˆ ·fi ÙÔ ‚Ô˘Ófi Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ª·ÙÛԢΤÏÈ, Û ÌÈ· ·fiÛÙ·ÛË ÂÚ›Ô˘ ¤ÓÙ ˆÚÒÓ ·fi ÂΛÓË ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ë Â·Ú¯›· ∑·ÁfiÚÈ. ∞˘Ù‹ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi 40 ÂÏÏËÓÈο ¯ˆÚÈ¿, ·fi Ù· ÔÔ›· ÚˆÙ‡ÔÓ ‹Ù·Ó ÙÔ ∫·¤ÛÛÔ‚Ô, fiÔ˘ ˙Ô‡ÛÂ Î·È Ô ÚÔÂÛÙfi˜ ÙÔ˘˜ ‹
[162]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ °È·ÓÓÈÒÙ˜ ›‰Ú˘Û·Ó ÂÌÔÚÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÛÙË μÂÓÂÙ›·, ÛÙË ªfiÛ¯·, ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·, ÛÙË §¿ÚÈÛ· Î·È ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. Ô ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ·˜. «√È Î¿ÙÔÈÎÔÈ» ϤÂÈ Ô ÕÓıÈÌÔ˜ °·˙‹˜ «·Á·Ô‡Ó ÙÔ Î·Ïfi Î·È ÙËÓ ·ÙÚ›‰·. ∂›Ó·È ÁÂÓÓ·›ÔÈ, ¤Í˘ÓÔÈ, οÔÈÔÈ Î·È ·˘ÙÔ‰›‰·ÎÙÔÈ ÁÈ·ÙÚÔ›, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙËÓ ¤ÌÊ˘ÙË Ù¿ÛË ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ì¿ıËÛË». ™Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ Î·È Û ·fiÛÙ·ÛË ÔÎÙÒ ˆÚÒÓ ·fi ÙËÓ fiÏË ·˘Ù‹, ÛÙÔ˘˜ ‰˘ÙÈÎÔ‡˜ Úfiԉ˜ Ù˘ ¶›Ó‰Ô˘, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ‰‡Ô ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÌ¿‰Â˜ ¯ˆÚÈÒÓ, Ù· ÏÂÁfiÌÂÓ· μÏ·¯Ô¯ÒÚÈ·. ∫·ÙÔÈÎÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘ ›Ûˆ˜ ηٿÁÔÓÙ·Ó ·fi μÏ¿¯Ô˘˜ ‹ ›¯·Ó ·Ó·ÌÂȯı› Ì μÏ¿¯Ô˘˜, ÌÈÏÔ‡Û·Ó fï˜ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Û·Ó ÌËÙÚÈ΋ ÙÔ˘˜ ÁÏÒÛÛ·. Δ· μÏ·¯Ô¯ÒÚÈ· ·˘Ù¿ ‹Ù·Ó ¯ˆÚÈṲ̂ӷ Û ‰‡Ô ÎÔÈÓÔÙÈΤ˜ ÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜, ·fi ÙȘ Ôԛ˜ Ë Ì›· ›¯Â ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙËÓ ÎˆÌfiÔÏË ∫·Ï·ÚÚ‡ÙË Î·È Ë ¿ÏÏË ÙË ™˘Ú¿Îˆ. ∫¿ı ¯ˆÚÈfi ›¯Â ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ·ÏÏ¿ ÂÍ·ÚÙÈfiÙ·Ó ·fi ÙË ÌÈ· ‹ ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÎÔÈÓfiÙËÙ·. ∞fi ·˘Ù¤˜, Ë ™˘Ú¿Îˆ ›¯Â 42 ¯ˆÚÈ¿ ˘ÔÙ·Á̤ӷ Û ·˘Ù‹ ηÈ, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, ‹Ù·Ó ÈÔ ·˘ÙfiÓÔÌË ·fi ÙËÓ ∫·Ï·ÚÚ‡ÙË, Ë ÔÔ›·, ·Ó ÈÛÙ¤„Ô˘Ì ÙÔÓ ÕÓıÈÌÔ °·˙‹, ÂÍ·ÚÙÈfiÙ·Ó ¿ÏÈ ·fi ÙÔ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ· ÙÔ˘ ∑·ÁÔÚ›Ô˘. Δ· ¯ˆÚÈ¿ ·˘Ù¿ ÂÌÔÚ‡ÔÓÙ·Ó Ó·˘ÙÈΤ˜ ο˜ Î·È ÔÏÏÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ‰È·ÛÎÔÚÈṲ̂ÓÔÈ Û fiϘ ÙȘ ·Ú¿ÏȘ fiÏÂȘ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ̤¯ÚÈ Î·È ÙȘ ∏Ú¿ÎÏÂȘ ™Ù‹Ï˜. ŒÊ¢Á·Ó fï˜ ¿ÓÙÔÙ Ì ÛÎÔfi Ó· Á˘Ú›ÛÔ˘Ó. ŸÙ·Ó ¤ÛÙÚÂÊ·Ó, ¤ÊÂÚÓ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÂÚÈÔ˘Û›·, Ô˘ ¤ÊÙ·Ó ٷ 100.000 Î·È Ù· 200.000 ¯Ú˘Û¿. ªÂ ÙȘ ÂÚÈÔ˘Û›Â˜ ¤Î·Ó·Ó ¤ÚÁ· Ô˘ ÚÔ‹Á·Á·Ó ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÔχÙÈ̘ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, Ô ∞Ï‹ ·Û¿˜ ·ÁˆÓ›ÛÙËΠӷ ηٷÛÙÚ¤„ÂÈ fiϘ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜, fiˆ˜ ¤Î·ÓÂ Î·È Ì ٷ ∞ÌÂÏ¿ÎÈ·. ΔÂÏÈο, ÙÔ Î·Ù¿ÊÂÚÂ, Ì ÌÔÓ·‰È΋ ÂÍ·›ÚÂÛË ÙË ∑·ÁÔÚ¿ ÛÙÔ ¶‹ÏÈÔ, Ë ÔÔ›· ηÙfiÚıˆÛÂ Î·È ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· Ù˘. ŸÏ· Ù· ¿ÏÏ· ¯ˆÚÈ¿ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ ∏›ÚÔ˘ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ı˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Á›ÓÔ˘Ó È‰ÈÔÎÙËÛ›· ÙÔ˘ Ù‡Ú·ÓÓÔ˘ ÂΛÓÔ˘ ‹ ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·, fiˆ˜ ϤÁÔÓÙ·Ó ÙfiÙÂ, ÁÈ· Ó· ÂÚÈÔÚ›ÛÔ˘Ó Î¿ˆ˜ ÙËÓ Î·Ù·›ÂÛË, ÙËÓ ÔÔ›· ˘Ê›ÛÙ·ÓÙÔ. ∞ÎfiÌË ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔ ‹Ù·Ó ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ·Ó¤ÎÙËÛ·Ó
ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· Ô˘ ›¯·Ó ÚÈÓ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ ∞Ï‹ ·Û¿, ·ÏÏ¿ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó È‰ÈÔÎÙËۛ˜ ‹ ÈÛ¯˘ÚÒÓ ·Á¿‰ˆÓ ‹ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘.
πˆ¿ÓÓÈÓ· -ÛԘ -ÛԘ§È‚·‰ÂÈ¿-¶ÂÏÔÔÓÓËÛȷΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ∞fi ÙȘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÛÙȘ Ôԛ˜ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË ‹Ù·Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË, ¢‰ÔΛÌËÛ·Ó Î·È ¿ÏϘ, ·ÏÏ¿ ÔÈ ÈÔ Í·ÎÔ˘ÛÙ¤˜ ‹Ù·Ó ·˘Ù‹ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, Ù˘ §È‚·‰ÂÈ¿˜, Ù˘ Ã›Ô˘ Î·È ÔÈ ÂÏÔÔÓÓËÛȷΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜. ∞fi ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ·ÎfiÌË, ÔÈ °È·ÓÓÈÒÙ˜ ›‰Ú˘Û·Ó ÂÌÔÚÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi, fiˆ˜ ÛÙË μÂÓÂÙ›·, ÙË ªfiÛ¯·, ÙËÓ ΔÔ˘ÚΛ·, ÙË §¿ÚÈÛ· Î·È ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∞¤ÎÙËÛ·Ó Ôχ ÏÔ‡ÙÔ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·. ∞ԉ›¯ıËÎ·Ó ÈÔ ÁÂÓÓ·Èfi‰ˆÚÔÈ ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙËÓ ·Ó·˙ˆÔÁfiÓËÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ ·ÏÏ¿ Î·È Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∂Í·ÈÙ›·˜ Ù˘ Ù˘Ú·ÓÓ›·˜ ÙÔ˘ ∞Ï‹ ·Û¿ ÔÏÏÔ› ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÛÙËÓ ÍÂÓÈÙÈ¿, ·ÏÏ¿ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ¤·˘Û·Ó Ó· ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó ÁÈ· ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜. ∏ ÛԘ, ·Ó Î·È Â›¯Â ηÙÔ›ÎÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜, Î·È ‹Ù·Ó ˘ÔÙ·Á̤ÓË Û √ıˆÌ·Ófi ‰ÈÔÈÎËÙ‹, ‰ÂÓ Ì·Ú¿˙ˆÛÂ, fiˆ˜ Ù· ¿ÏÏ· ÌÂÁ¿Ï· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, Ì ÙËÓ ÂÚÁ·ÙÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ Â˘Ê˘˝· ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ ¢Ë̤ÚËÛ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·. ª¿ÏÈÛÙ·, ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ˘ ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó ÔÈ ÃÈÒÙ˜ ÂȉfiıËÎ·Ó ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ, ›‰Ú˘Û·Ó ˘ÔηٷÛÙ‹Ì·Ù· Û fiÏ· ۯ‰fiÓ Ù· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Î·È ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ÔÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔÈ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÁÈ· ÙÔ ÌÂÁ·Ï‹‚ÔÏÔ Î·È ÎÂÚ‰ÔÛÎÔÈÎfi Ó‡̷ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜, ·Ó Î·È ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó ·˘ÛÙËÚ¿ ÔÏÈÁ·Ú¯Èο, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, ‰È¤Ú„·Ó ÏfiÁˆ Ù˘ Û‡ÓÂÛ˘ Î·È Ù˘ ÔÌÔÁӈ̛·˜, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ‰È¢ıÂÙÔ‡Û·Ó Ù· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∫¿ÙÈ ·Ó¿ÏÔÁÔ Ì ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Û˘Ó¤‚·ÈÓÂ Î·È ÛÙË §È‚·‰ÂÈ¿. √È ÚfiÎÚÈÙÔÈ Ù˘ fiÏ˘ ·˘Ù‹˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤Ó· ›‰Ô˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜. ∞Ú¯ËÁfi˜ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ‰ËÌÔÁ¤-
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [163]
ÚÔÓÙ·˜, Ô ÔÔ›Ô˜, ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ı¤ÏËÛË ÙˆÓ Û˘ÌÔÏÈÙÒÓ ÙÔ˘, fi¯È ÌfiÓÔ ‰ÈÔÈÎÔ‡Û Ì ۇÓÂÛË, ·ÏÏ¿ ÚÔÛٿ٢ ÛıÂÓ·Ú¿ Î·È ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ ·fi οı ¤̂·ÛË ÙÔ˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘ Ù˘ ͤÓ˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜, ·›ÚÓÔÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘Ùfi Ì·˙› ÙÔ˘, ·Ó ˘‹Ú¯Â ·Ó¿ÁÎË, ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó ¤ÍÈ ‹ ‰¤Î· ·fi ÙÔ˘˜ ÚfiÎÚÈÙÔ˘˜. ◊Ù·Ó ÙfiÛË Ë ÔÌfiÓÔÈ· Ô˘ ›¯·Ó, Ô˘ Ô‡ÙÂ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ∞Ï‹ ·Û¿˜ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ ӷ ÙËÓ ÎÏÔÓ›ÛÂÈ. ∫·Ù·›ÂÛ ̿ÏÈÛÙ· ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙËÓ fiÏË, ·ÏÏ¿ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ‚ڋΠ·ÊÔÚÌ‹ Ó· ÙËÓ ·Ê·Ó›ÛÂÈ. √È ÂÏÔÔÓÓËÛȷΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÂÎı¤Û·Ì ·Ú·¿Óˆ, ·Ó¤‰ÂÈÍ·Ó Ì ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÚÔÂÛÙÔ‡˜ Ô˘ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó Ôχ Ì ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ˘Ôı¤ÛÂȘ. ∫¿ÔÈÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ÊÈÏÔ·ÙÚ›· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. Δ¤ÙÔÈÔÈ ‹Ù·Ó ¿Óˆ ·fi fiÏÔ˘˜ ÔÈ ‰‡Ô ∑·˝Ìˉ˜, Ô ∞ÛËÌ¿Î˘ Î·È Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∞Ó‰Ú¤·˜, ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ‰‡Ô §fiÓÙÔÈ, Ô ™ˆÙËÚ¿Î˘ Î·È Ô ∞Ó‰Ú¤·˜, ·Ù¤Ú·˜ Î·È ÁÈÔ˜.
∞ı‹Ó· ΔfiÛ· ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ÁÈ· ÙȘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜, ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜. ∞fi ÙËÓ ·ÚÔ‡Û· Û‡ÓÙÔÌË ·ÏÏ¿ fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ·ÎÚÈ‚‹ ¤ÎıÂÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ, ÂÍ¿ÁÂÙ·È, ÓÔÌ›˙Ô˘ÌÂ, ÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜ ›¯Â ηٷÎÙ‹ÛÂÈ ÙÔ ÂÍ·›ÚÂÙÔ Ó‡̷ Ù˘ ÎÔÈÓÔÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. ªÂ ÔÈÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Î·È Ì ÔÈÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÙËÓ ÂÍ·ÛÎÔ‡ÛÂ, Â›Ó·È ·‰È¿ÊÔÚÔ. ∂›Ù Ì ηıÔÏÈ΋ ›Ù Ì ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË Â›Ù Ì ¿ÌÂÛË Â›Ù Ì ¤ÌÌÂÛË „ËÊÔÊÔÚ›·, ›Ù Ì ڷÁÌ·ÙÈ΋ ÂÎÏÔÁ‹ ›Ù Ì ·Ï‹ Û˘Ó·›ÓÂÛË Î·È ÛȈËÚ‹ ÂÈ·ڈÛË ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ, Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÔÏÏ¿ Î·È ÌÂÁ¿Ï· ¤ÚÁ· ÛÙËÓ ÎÔÈÓÔÙÈ΋ ˙ˆ‹. ŒÓ· ÌfiÓÔ ÛÎfiÂÏÔ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ ӷ ·ÔʇÁÂÈ: ÙËÓ ÂͤÁÂÚÛË Î·È ÙË ‰È¯fiÓÔÈ·, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙȘ Ó·˘ÙÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡ÌÂ, ηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ Â¤Ì‚·ÛË ·ÎfiÌ· Î·È Ù˘ ›‰È·˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜. ∂‰Ò, fï˜, ıˆÚԇ̠ηı‹ÎÔÓ Ì·˜ Ó·
ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì οÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÁÈ· ÙËÓ fiÏË ÂΛÓË, Ë ÔÔ›· ˘‹ÚÍ ̛· ·fi ÙȘ ÈÔ ‰È¿ÛË̘ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. ªÂ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Ù˘ fï˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi fiÓÔÌ·, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›¯Â ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, Î·È ÙÔ ·Í›ˆÌ· Ô˘ ·Ó¤ÎÙËÛ ÛÙÔ ÓÂfiÙÂÚÔ ÂÏÏËÓÈÛÌfi, ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ó· ÚÔηÏ› ÙËÓ ÂÚȤÚÁÂÈ· Û οı ŒÏÏËÓ· ÁÈ· ÙËÓ Ù‡¯Ë Ô˘ ›¯Â ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ·Ó. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ÙÔ ªÂÛ·›ˆÓ· ÙÔ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜. ΔÒÚ· ı· ԇ̠οÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÁÈ· ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜. √ °¿ÏÏÔ˜ Gullet ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Û‡ÁÁÚ·ÌÌ· Ì ٛÙÏÔ ∞Ú¯·›·È Î·È ¡¤·È ∞ı‹Ó·È, Ô˘ Û˘ÓÙ¿¯ÙËΠ‰‹ıÂÓ ·fi ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ De la Guilletiere, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÈÛΤÊıËΠÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· (ÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÙÔ ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1669). ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, fï˜, ÙÔ ¤ÁÚ·„Â Ô ›‰ÈÔ˜ Ô Guillet, ·Ó Î·È ‰ÂÓ ‹Úı ÔÙ¤ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ΔÔ ¤ÚÁÔ ¤¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ·Í›·, ÁÈ·Ù› ÂÚȤ¯ÂÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·fi
√ ∞Ï‹ ·Û¿˜ ÂȉfiıËΠ۠¤Ó·Ó ·ÁÒÓ· ÁÈ· Ó· ‰È·Ï‡ÛÂÈ ÙȘ ÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÛÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi ¯ÒÚÔ Ù˘ ∏›ÚÔ˘ Î·È ·Ó¤‰ÂÈÍ·Ó ÙfiÛÔ˘˜ Î·È ÙfiÛÔ˘˜ ¢ÂÚÁ¤Ù˜. HULTON-DEUTSCH COLLECTION/ CORBIS/APEIRON
[164]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ºˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ 1900. ∂› ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ̤¯ÚÈ Î·È Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô ¶·ÚıÂÓÒÓ·˜ Ûˆ˙fiÙ·Ó ·Î¤Ú·ÈÔ˜, ÚÈÓ Î·Ù·ÛÙÚ·Ê› ·fi ÂÓÂÙÈ΋ Ô‚›‰· ÛÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘ ·fi ÙÔÓ ªÔÚÔ˙›ÓÈ ÙÔ 1687. BETTMANN/ CORBIS/APEIRON
·˘ÙfiÙ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜, ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ ηԢΛÓÔ˘˜, Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÙfiÙ ÛÙËÓ fiÏË. ªÔÚ› Ì¿ÏÈÛÙ· Ó· ÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ Â›Ó·È ·ÎÚÈ‚¤ÛÙÂÚÔ ·fi ¿ÏÏ· ¤ÚÁ· ÂÚÈËÁËÙÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ÔÈ ÂÚÈËÁËÙ¤˜ Ô˘ ¤ÌÂÓ·Ó ÁÈ· Ï›ÁÔ Î·ÈÚfi ÛÙË ¯ÒÚ· ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¤ÂÊÙ·Ó Û ‰È¿ÊÔÚ˜ Ï¿Ó˜, ÂÓÒ ÔÈ Î·Ô˘Î›ÓÔÈ, Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ·fi ηÈÚfi ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È Â›¯·Ó ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· Î·È Ù· ÚfiÛˆ· ·fi ÎÔÓÙ¿, ÚfiÛÊÂÚ·Ó Ôχ ÈÔ ·ÛÊ·Ï›˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÛÙÔ Û˘ÁÁڷʤ·, ÙȘ Ôԛ˜ Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÈÛÙ¿. Œ¯ÔÓÙ·˜, ÏÔÈfiÓ, ·˘ÙfiÓ ˆ˜ Ô‰ËÁfi, ı· ÂȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ì ӷ ‰ÒÛÔ˘Ì ÌÈ· ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ Á‡Úˆ ÛÙÔ 1670 Ì.Ã., ‰ËÏ·‰‹ Ï›ÁÔ Î·ÈÚfi ÚÈÓ
ηٷÎÙËı› ÁÈ· Ï›ÁÔ ·fi ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜ Î·È Ú·Á›ÛÂÈ Ô ¶·ÚıÂÓÒÓ·˜, Ô˘ ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ۈ˙fiÙ·Ó ·Î¤Ú·ÈÔ˜. ∏ fiÏË, ϤÂÈ, ηÙÔÈÎÔ‡ÓÙ·Ó ÂÚ›Ô˘ ·fi 15.000 ¤ˆ˜ 16.000 ¿ÙÔÌ·, ·fi Ù· ÔÔ›· ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ‹Ù·Ó 1.000 ‹ ÙÔ Ôχ 1.200. ™Â πÔ˘‰·›Ô˘˜ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¿ËΠӷ Ì›ÓÔ˘Ó Û ·˘Ù‹, ·Ó Î·È ˘‹Ú¯·Ó ÔÏÏÔ› ÛÙË £‹‚· Î·È ÙË Ã·ÏΛ‰·. ÕÓ‰Ú˜ Î·È Á˘Ó·›Î˜ ‹Ù·Ó ڈ̷ϤÔÈ Î·È ÌÈÏÔ‡Û·Ó ÙË ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·Ú·Êı·Ṳ́ÓË ÁÏÒÛÛ· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ ÙÚ·ÁÔ˘‰Ô‡Û·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·Ú¿ ÌÈÏÔ‡Û·Ó Î·È Ô ‹¯Ô˜ Ù˘ ʈӋ˜ ÙÔ˘˜ ›¯Â οÙÈ ÙÔ ÙÚ·¯‡. ¶Èı·ÓfiÓ ÁÈ’ ·˘Ùfi ÂÈÒıËΠ·fi ÔÏÏÔ‡˜ fiÙÈ ÌÈÏÔ‡Û·Ó ·fiÙÔÌ·. ∂›Ó·È fï˜ ·ÚÔÈÌÈ҉˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÙÔ fiÙÈ, ÁÈ· Ó· ÌÈÏȤٷÈ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [165]
ηϿ Ë ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘˜, ··ÈÙÔ‡ÓÙ·Ó Ï¤ÍÂȘ ·fi ÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ‹¯Ô˜ ʈӋ˜ ·fi ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ, ÁÈ·Ù› ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ ÊËÌÈ˙fiÙ·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi οı ¿ÏÏË ÂÏÏËÓÈ΋ fiÏË ÁÈ· ÙË ÁÏ˘ÎÈ¿ Î·È ·Î·Ù¤ÚÁ·ÛÙË ÊˆÓ‹ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘. ΔËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÌÈÏÔ‡Û·Ó Î·È ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·fi Ù· ÙÔ˘ÚÎÈο ÁÓÒÚÈ˙·Ó ÌfiÓÔ ÂÙ¿ ‹ ÔÎÙÒ Ï¤ÍÂȘ, fiÛ˜ ‰ËÏ·‰‹ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÔÌÔÏÔÁ›· Ù˘ ›ÛÙ˘ ÙÔ˘˜. ∂ÈϤÔÓ, ÓÙ‡ÓÔÓÙ·Ó ÙÔ ›‰ÈÔ Ì ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÔ Î·‚Ô‡ÎÈ. √È ΔÔ˘ÚοϘ Ì¿ÏÈÛÙ· ‰ÂÓ ‰È¤ÊÂÚ·Ó Û ٛÔÙ· ·fi ÙȘ ∂ÏÏËÓ›‰Â˜ ÛÙ· ÚÔ‡¯·. ∏ fiÏË ‰ÂÓ ˘·ÁfiÙ·Ó Û ·Û¿ ·ÏÏ¿ ‹Ù·Ó ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ ÎÈÛÏ¿Ú-·Á·Û‹, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ·Ú¯È¢ÓÔ‡¯Ô˘ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈÎÔ‡ ÛÂÚ·ÁÈÔ‡, Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘fiÙ·Ó ·fi ÙÚÂȘ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜: ÙÔ ‚Ô‚fi‰·, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ Ù˘ fiÏ˘, ÙÔ ‰ÈÛ‰¿ÚË, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ÊÚÔ‡Ú·Ú¯Ô Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘, Î·È ÙÔÓ Î·‰‹. ΔÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó 24 ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙȘ ÈÔ ‰È·ÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ. √È ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ‰È¿ ‚›Ô˘ ηÈ, fiÙ·Ó Ë ı¤ÛË ÙÔ˘˜ ¯‹Ú¢Â, Î·Ï˘ÙfiÙ·Ó ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ „ËÊÔÊÔÚ›·˜ ÙˆÓ ÂÈ˙ÒÓÙˆÓ. √È ÈÔ ·ÍÈfiÏÔÁÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ‰‡Ô ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔÈ, ™Ù·Ì¿Ù˘ Î·È °È¿ÓÓ˘, ÔÈ ‰‡Ô μÂÓÈ˙¤ÏÔÈ, °È¿ÓÓ˘ Î·È ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ¶ÂÚÔ˘Ïfi˜, ÔÈ ‰‡Ô ™ÎÏËÚÔ›, §ÂÔÓ¿Ú‰Ô˜ Î·È ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ª·ÎÔÏfi˜, Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ∫·‚·ÏÏ¿Ú˘, ÔÈ ªÂӷωԛ, Ô ™Ù·Ì¿Ù˘ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘ Î·È Ô ∫·ÂÙ·Ó¿Î˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó ÏÔ‡ÛÈÔ˜ ¤ÌÔÚÔ˜ Ô˘ ÌÈÏÔ‡Û ¿ÚÈÛÙ· ÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ Î·È Û˘Ì·ıÔ‡Û ÙÔ˘˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜. √È ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ ͯÒÚÈ˙·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ·fi Ù· ÌÈÎÚ¿ ηχÌÌ·Ù· Ô˘ ÊÔÚÔ‡Û·Ó. ∞˘ÙÔ› Û˘Ó‰ڛ·˙·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ˘˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘˜ ‹ ÛÙÔ˘˜ ∫·ÂÙ·Ó¿Îˉ˜, Ì ϛÁ· ÏfiÁÈ· ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ·ÏÈfiÙÂÚÔ ‹ ÙÔÓ ÈÔ Â›ÛËÌÔ ·fi ·˘ÙÔ‡˜. √ ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·˜ Ê˘ÏÔ‡Û ٷ ÚˆÙfiÙ˘· fiÏˆÓ ÙˆÓ Û˘Ì‚ÔÏ·›ˆÓ Ô˘ ˘¤ÁÚ·Ê·Ó ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ù˘ fiÏ˘ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÁÔÚ·ˆÏËÛ›· ÛÈÙÈÒÓ ‹ ¿ÏÏˆÓ ·ÎÈÓ‹ÙˆÓ. Δ· Û˘Ì‚fiÏ·È· ·˘Ù¿ ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÂÈ·ڈÛË ÛÙÔÓ Î·‰‹, fiˆ˜ Î·È Ë ÂÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ‰ËÌÔÁÂÚfiÓÙˆÓ, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi ¤ÁÈÓ ÌfiÓÔ ÁÈ·Ù› ÔÈ ÓÙfiȘ ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ·Ó·ÌÂÈÁÓ‡ÔÓÙ·Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÛÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. ŸÛ˜ ÊÔÚ¤˜ fï˜ ·Ú·Û‡ÚÔÓÙ·Ó ÛÂ Ù˘Ú·ÓÓÈ΋ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ‹ Û οÔÈ· ·‰ÈΛ·, ÔÈ ÚfiÎÚÈÙÔÈ ¤ÛÙÂÏÓ·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÛÙÔÓ ·Ú¯È¢ÓÔ‡¯Ô Î·È ÂÙ‡¯·ÈÓ·Ó ÙËÓ ·Ó¿ÎÏËÛË ÙÔ˘ ‚Ô‚fi‰· Î·È fiÛˆÓ Â›¯·Ó ·ÚÂÎÙڷ›, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Î·È ÙËÓ ÙÈ̈ڛ· ÙÔ˘˜. ŒÓ· Ù¤ÙÔÈÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ °¿ÏÏÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜, Ô ™ÔÓ, Ô ÔÔ›Ô˜
ÂÈÛΤÊıËΠÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ 1675. ¶ÔÏÏ¿ ›Û˘ ÂÍÈÛÙÔÚ› Ô Guillet ÁÈ· ÙËÓ ËıÈÎfiÙËÙ·, ÙË ÊÈÏÔÌ¿ıÂÈ·, ÙË ÊÈÏÔÍÂÓ›· Î·È ¿Óˆ ·fi fiÏ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚËÓÈ΋ Û˘Ì‚›ˆÛË ÙˆÓ ÙfiÙ ∞ıËÓ·›ˆÓ Ì ÙÔ˘˜ ¢˘ÙÈÎÔ‡˜. ø˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ Â˘Ê˘˝·˜ ÙÔ˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ˘˜ ηԢΛÓÔ˘˜, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¿Ú· ÔÏÏÔ› Ó¤ÔÈ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·Ó. ∞fi ·˘Ùfi Á›ÓÂÙ·È Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ë ÊÔ›ÙËÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÛÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ȉڇ̷ٷ Ô˘ Ù· Û˘ÓÙËÚÔ‡Û·Ó ÂÙÂÚfi‰ÔÍÔÈ ÂÈ‚ÏÂfiÙ·Ó ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·fi fi,ÙÈ Û‹ÌÂÚ·. ΔÔ ÈÔ ÂÚ›ÂÚÁÔ ›Ûˆ˜ ·fi fiÛ· ÂÚȤ¯ÔÓÙ·È ÛÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ Guillet Â›Ó·È ÌÈ· ›ÛÎÂ„Ë Ô˘ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰¿ÛηÏÔ Ù˘ fiÏ˘. √ Û˘ÁÁڷʤ·˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ÊÈÏÈ΋ ˘Ô‰Ô¯‹ ÙËÓ ÔÔ›· ¤Ù˘¯·Ó Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È ÔÈ ‰ÈÎÔ› ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÈηÓfiÙ·ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ÙÔ˘ ‰·ÛοÏÔ˘, ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ϤÂÈ fiÙÈ ‹Ù·Ó ÂÚ›Ô˘ 30, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔ ÚfiÁÂ˘Ì· Ô˘ ÚfiÛÊÂÚ ÛÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ Î·È ÛÙÔ ÔÔ›Ô Î¿ÏÂÛ ‰‡Ô Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ηÏfiÁÂÚÔ˘˜. ŒÂÈÙ· ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Î¿ÔÈ· ‰È¿ÏÂÍË, ÙËÓ ÔÔ›· ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ÌËÓ ·Ú·ı¤ÛÔ˘Ì ‰Ò, ·ÊÔ‡ Â›Ó·È Ôχ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Ù˘ ȉȿ˙Ô˘Û·˜ Â˘Ê˘˝·˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ù˘ ÌÂÁ·Ïfi„˘¯Ë˜ ÊÈÏÔ·ÙÚ›·˜, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·Ó ¿ÓÙ· ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó‡̷ Î·È Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ηډȿ. «™Ù· ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ‚ÚÈÛÎfiÌ·ÛÙ» ϤÂÈ Ô Guillet «˘‹Ú¯Â ·Ì¤ÏÈ Ôχ ηÎÔηÏÏÈÂÚÁË̤ÓÔ, ·Ó Î·È Ù· ÎÏ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ‡ڈÛÙ·. ŒÙÛÈ, ÓfiÌÈ˙ ηÓ›˜ fiÙÈ […] ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ÙÔ ‰¿ÛηÏÔ Ó· Ù· ÂÈÌÂÏËı› ηχÙÂÚ·. ŸÙ·Ó Ì·˜ › fiÙÈ ÙÔ ÎÚ·Û› Ô˘ ›Ó·Ì ‹Ù·Ó ·fi ·ÚfiÌÔÈ· ÎÏËÌ·Ù·ÚÈ¿, ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ· Ó· ÌËÓ ÙÔÓ Î·ÙËÁÔÚ‹Ûˆ Ô˘ ›¯Â ·Ú·ÌÂÏ‹ÛÂÈ ÙfiÛÔ ÙËÓ ÚÒÙË. ΔfiÙÂ, ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ηÏfiÁÂÚÔ˘˜, Ô˘ ›¯Â ÙË Ê‹ÌË ÙÔ˘ ÈÔ ¤Í˘ÓÔ˘, ‹Ú ÙÔ ÏfiÁÔ Î·È ÌÔ˘ ·¿ÓÙËÛ ÛÙ· ÈÙ·ÏÈο, Ô˘ Ù· ÌÈÏÔ‡Û ηϿ, fiÙÈ “Ú¿ÁÌ·ÙÈ Ë ÁË, ·˘Ù‹ Â›Ó·È ¿ÚÈÛÙË Î·È fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¢‰ÔÎÈÌ‹ÛÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ·Ì¤ÏÈ. ∞ÏÏ¿ ÔÈÔ ÙÔ fiÊÂÏÔ˜” ÚfiÛıÂÛÂ. “Δ· ÛٷʇÏÈ· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÎÚ¤ÌÔÓÙ·È ÂΛ 2.000 ¯ÚfiÓÈ· ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ú¿ÁÔ˘Ó ÎÚ·Û› ¤ÙÔÈÌÔ ÁÈ· fiÛË”. ŸÙ·Ó ·ÎÔ‡Û·Ì ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË, ÎÔÈÙ¿Í·ÌÂ Ô ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔ ·ÔÚÒÓÙ·˜ Ò˜ ¤Ó·˜ ∞ıËÓ·›Ô˜, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ¤Í˘ÓÔ˘˜, ÌÔÚÔ‡Û ӷ ··ÈÙ› Ù· ÎÏ‹Ì·Ù· Ó· ·Ú¿ÁÔ˘Ó ÎÚ·Û› ¤ÙÔÈÌÔ ÁÈ· fiÛË. ŒÙÛÈ, ÌÈÏ‹Û·Ì ÁÈ· ÙÔ „ˆÌ›, Ô˘ Ê·ÈÓfiÙ·Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ηϿ ˙˘ÌˆÌ¤ÓÔ. √ ‰¿ÛηÏÔ˜ Ì·˜ › fiÙÈ ÙÔ Ï¿ıÔ˜ ‹Ù·Ó ÛÙÔ˘˜ ̇ÏÔ˘˜ Î·È fiÙÈ Ô πÏÈÛfi˜ ‹Ù·Ó ÌÔÈÚ·Ṳ̂ÓÔ˜ Û ÙfiÛ˜ ÔÏϤ˜ ‰ÈÒÚ˘Á˜, Ô˘ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â ·ÚÎÂÙfi ÓÂÚfi ÁÈ· Ó· ·Ï¤ÛÔ˘Ó ÙÔ ÛÈÙ¿ÚÈ. “∫·È ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔț٠·ÓÂÌfiÌ˘ÏÔ˘˜;” ·Ú·Ù‹ÚËÛ οÔÈÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜. “°È·Ù›” ·¿ÓÙËÛ „˘¯Ú¿ Ô Î·ÏfiÁÂÚÔ˜ “οÔÙ ÊÙÈ¿Í·Ì ٤ÛÛÂÚȘ ̇ÏÔ˘˜ ̤۷ Û ÌÈ·
[166]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
™Ù‡ÏÔÈ ÙÔ˘ √Ï˘Ì›Ô˘ ¢Èfi˜ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·. ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ˘‹ÚÍ ÌÈ· Û¯ÂÙÈ΋ ¢ËÌÂÚ›· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ, ·ÊÔ‡ ÔÈ ÂÚÈËÁËÙ¤˜ ÙËÓ ÂÓ¤Ù·Í·Ó ÛÙËÓ ·Ó·˙ˆ‡ÚˆÛË ÙÔ˘ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. JAVARMAN/ SHUTTERSTOCK
ÎÔÈÏ¿‰· Î·È ‰ÂÓ ‰Ô‡Ï¢·Ó”. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË ·˘Ù‹ ¯¿Û·Ì οı ηϋ ÂÓÙ‡ˆÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Î·È ÌËÓ ÌÔÚÒÓÙ·˜ Ó· ÌË ÁÂÏ¿ÛÔ˘Ì ›·Ì ÌÂٷ͇ Ì·˜ ÔÏÏ¿ Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ÁÈ· ÙËÓ ·Ì¿ıÂÈ· ÙˆÓ ÓÂfiÙÂÚˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ. ∞˘ÙÔ› ÛÈˆÔ‡Û·Ó Î·È ‹Ù·Ó ÛÔ‚·ÚÔ›, ÂÓÒ ÂÌ›˜, ıˆÚÒÓÙ·˜ fiÙÈ ÚfiÛ‚·Ï·Ó ÙÔ ‹ıÔ˜ ·˘Ùfi Û·Ó Ó· η˘¯ÈfiÓÙÔ˘Û·Ó fiÙÈ Â›·Ó οÙÈ ÛÔ˘‰·›Ô, ‰ÈÏ·ÛÈ¿Û·Ì ٷ Á¤ÏÈ· Ì·˜. ¶·Ú’ fiÏ’ ·˘Ù¿, Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ ÌÈÛÔ¯·ÌÔÁÂÏÔ‡Û ¯ˆÚ›˜ Ó· ϤÂÈ Ù›ÔÙ·. ∫¿ÔÈÔ˜ ¿ÏÏÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ÌÈÏ‹ÛÂÈ ·ÎfiÌË, ·Ú·Ù‹ÚËÛ fiÙÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ‰ÂÓ ¤ÎÚÈÓ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ fiˆ˜ ÂÌ›˜ Î·È ÈÛ¯˘Ú›ÛÙËΠfiÙÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Ì·˜ ÎÔÚfiÈ‰Â˘·Ó Î·È fiÙÈ Ì ٤ÙÔȘ ··ÓÙ‹ÛÂȘ, Ô˘ ηٿ ¿Û· Èı·ÓfiÙËÙ· ‹Ù·Ó ·È‰È¿ÛÙÈΘ, ‹ıÂÏ·Ó Ó· ‰È·Îfi„Ô˘Ó ÙË ÊÏ˘·Ú›· Ì·˜ Î·È Ó· ··ÏÏ·ÁÔ‡Ó ·fi ÙȘ ÂÓÔ¯ÏËÙÈΤ˜ Ì·˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ. ¶ÚfiÛıÂÛ ·ÎfiÌ· fiÙÈ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÈÔ ¯·ÚÈو̤ÓÔ Â›Ú·ÁÌ· ·fi ·˘Ù‹ ÙËÓ Â˘Ê˘‹ Û˘Ó‹ıÂÈ·, Ó· ¯Ï¢¿˙ÂȘ ‰ËÏ·‰‹ „˘¯Ú¿ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ÓÔÌ›˙Ô˘Ó ˆ˜ Â›Ó·È ¤Í˘ÓÔÈ. ∞ÏÏ¿ Ì¿Ù·È· ¤ÏÂÁÂ, ÁÈ·Ù› ÂÌ›˜ ‰ÂÓ ·‡Û·Ì ÔÙ¤ Ó· ÈÛÙ‡ԢÌ fiÙÈ ÙÔ˘˜ ·¤‰È‰Â Â˘Ê˘˝·, ·Ó Î·È ‰ÂÓ Â›¯·Ó. ∏ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ Ì·˜ ¿ÎÔ˘Á·Ó Ì ‡ÊÔ˜ ÙfiÛÔ ÛÎÏËÚfi Î·È Ì ÙfiÛÔ ·ÓfiËÙË ÛÔ‚·ÚfiÙËÙ·, Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Ì·˜ ÚÔηϤÛÔ˘Ó ¿ÏÏË ÂÓÙ‡ˆÛË. ª¿ÏÈÛÙ·, fiÙ·Ó ¿Ú¯ÈÛ· Ó· ÙÔ˘˜ ‰ÈËÁÔ‡Ì·È fiÙÈ ˘‹ÚÍ οÔÙ οÔÈÔ˜ ¿Ó‰Ú·˜ ¤Ó‰ÔÍÔ˜ ÛÙËÓ fiÏË, Ô ∞ÏÎÈ‚È¿‰Ë˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ΢ڛ¢Û ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Ô˘ ÙfiÙ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó μ˘˙¿ÓÙÈÔ, Ì ÎÔ›Ù·Í·Ó Ì ·ÔÚ›·. ŸÙ·Ó ηÙÔÓfiÌ·˙· ÙÔ˘˜ ÂÓ‰ÔÍfiÙÂÚÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜, fiˆ˜ ÙÔÓ √Ï˘ÌÈfi‰ˆÚÔ, ÙÔÓ ∞ÚÌfi‰ÈÔ, ÙÔÓ ∞ÚÈÛÙÔÁ›ÙÔÓ·, Ì ‰È¤ÎÔÙ·Ó Û˘Ó¯Ҙ Î·È Ì ڈÙÔ‡Û·Ó ·Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ·˘ÙÔ› ‹Ù·Ó ηÏÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ·Ó ‹Ù·Ó ·fiÁÔÓÔÈ ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È ·Ó ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Û˘ÁÎÚÈıÔ‡Ó Ì ÙÔÓ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ μÂÓÈ˙¤ÏÔ, ÙÔÓ ™Ù·Ì¿ÙË ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ Î·È ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ¤˜ ÙÔ˘˜. »Δ¤ÏÔ˜, Ô Î·ÏfiÁÂÚÔ˜, ·ÊÔ‡ ·Ê·›ÚÂÛ ÙÔ ÚÔۈ›Ô, › ÔÚÁÈṲ̂ÓÔ˜: “ΔÈ Ì ÂӉȷʤÚÂÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ∞ÏÎÈ‚È¿‰Ë‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜ √Ï˘ÌÈfi‰ˆÚÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜; ŸÔÈÔ˜ ·fi ÂÌ¿˜ ÂÚ›ÌÂÓ ӷ ÙÚ·Ê› ·fi ÙËÓ ·Ó‰Ú›· ÙÔ˘˜ Î·È ·fi ÙË Û‡ÓÂÛË ÙÔ˘ ºˆÎ›ˆÓ·, Â›Ó·È Ôχ ÈÔ ·ÓfiËÙÔ˜ ·fi fiÛÔ ÛÔÊfi˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ™ˆÎÚ¿Ù˘. ŸÏÔÈ ÔÈ ºÚ¿ÁÎÔÈ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ‚Ï¤Ô˘Ó fiÙÈ Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·fi ÙËÓ ·Ú¯·›·, ÂÓıÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ Ù‡¯Ë Ì·˜ Î·È ÛÙÂÓÔ¯ˆÚÈÔ‡ÓÙ·È, ÁÈ·Ù› ÌÈ· ÙfiÛÔ ¤Ó‰ÔÍË fiÏË Â›Ó·È ˘ÔÙ·Á̤ÓË Û ‚·Ú‚¿ÚÔ˘˜. ¢È·Î·Ù¤¯ÔÓÙ·È Ì¿ÏÈÛÙ· ·fi Â˘Ï·‚ÈÎfi ˙‹ÏÔ Î·È ÊˆÓ¿˙Ô˘Ó Î·Ù¿ Ù˘ ÊÈÏÔ‰ÔÍ›·˜ ÙˆÓ ∂˘Úˆ·›ˆÓ
ËÁÂÌfiÓˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÔÏÂÌÔ‡Ó Û˘Ó¯Ҙ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ·ÓÙ› Ó· Û˘ÌÌ·¯‹ÛÔ˘Ó Î·Ù¿ ÙˆÓ ·›ÛÙˆÓ ÁÈ· ÂÌ¿˜ Î·È ÁÈ· ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘˜ Û˘ÌʤÚÔÓ. ∞ÏÏ¿ ÔÈÔ ÙÔ Î¤Ú‰Ô˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÊÏ˘·Ú›·˜; ªÔÚ›Ù ӷ ÚËÙÔÚ‡ÂÙ ÁÈ· 500 ¯ÚfiÓÈ· ·ÎfiÌË ÁÈ· ÙËÓ Î·Î‹ ¯Ú‹ÛË Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Û·˜ Ù˘ ‰‡Ó·Ì‹˜ ÙÔ˘˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ Î¿ÙÈ ˆÊ¤ÏÈÌÔ ·fi ·˘Ùfi. √È ¿Ó‰Ú˜ Ù˘ ÏÂ˘Ú¿˜ Û·˜ Ô˘ ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó fiÙÈ Â›Ó·È ÛÔÊÔ› ÎÔÚÔ˚‰Â‡Ô˘Ó ÙËÓ ·Ì¿ıÂÈ¿ Ì·˜. Œ¯Ô˘Ó fï˜ ‰›ÎÈÔ; ¶ÚÒÙ· ·fi fiÏ· ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Û·˜ ÌÂÙ·Ï·Ì·‰Â‡Û·Ì ÙÔ Êˆ˜ Ù˘ ˆÚ·ÈfiÙÂÚ˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘. ∞ÏÏ¿ Î·È fiÙ·Ó ¤Ù˘¯Â Ó· ͯ¿ÛÂÙ fiÛ· ‰È‰·¯Ù‹Î·Ù ·fi ÙÔÓ ¶Ï¿ÙˆÓ·, ÙÔÓ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, ÙÔÓ ∂›ÎÔ˘ÚÔ Î·È ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ Ì·˜, ÂÌ›˜ ¿ÏÈ ÁÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ÊÔÚ¿, Á‡Úˆ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ· Ì.Ã., Û·˜ ÛÙ›ϷÌ ÙÔ ÛÔÊfi ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ, ÙÔÓ £Âfi‰ˆÚÔ °·˙‹, ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙÈÔ Î·È ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ °ÂÌÈÛÙfi. ΔÒÚ· Ô˘ ·ÎÔ‡Ù ٷ ÏfiÁÈ· ÌÔ˘ Í·ÊÓÈ¿˙ÂÛÙÂ. ∞ÏÏ¿ ÙÈ ıˆÚ›Ù ˆ˜ Â›Ó·È ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ;”. ∫·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ¤ÙÛÈ Ó· ‰ËÌËÁÔÚ› ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·Ú¿ Ó· ÌÈÏ¿ Ô Î·ÏfiÁÂÚÔ˜, Î·È Î·˘¯ÈfiÙ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·È‰Â›·, Ô˘ ηٿ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘ ˘‹Ú¯Â ÙfiÙ ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ fiÏÂȘ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ÙË ™ÈÓÒË Î·È ÙËÓ ∞ı‹Ó·. ∫·ÙËÁfiÚËÛ ‰ÈηÈfiٷٷ ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË fiÙÈ Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙËÓ Î·Ù¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È ‰ÂÓ ÂÓÒıËΠ̠ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ÁÈ· Ó· ·ÔÎÚÔ‡ÛÂÈ ÂÁη›Úˆ˜ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, Ë ÔÔ›· ÚÔοÏÂÛ ÙfiÛ· Ï‹ÁÌ·Ù· ÛÙË ¢‡ÛË. “∂Ì›˜” ÊÒÓ·Í “¢ηÈÚ›· ÌfiÓÔ ˙ËÙ¿Ì ÁÈ· Ó· ·Ô‚¿ÏÔ˘Ì ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ·˘Ù‹. ÕÏψÛÙÂ, Ë ·Ó‰Ú›· ‰ÂÓ Ï›ÂÈ ·fi ÙÔ ¤ıÓÔ˜ Ì·˜. ŒÏÏËÓ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·˘ÙÔ› Ô˘ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ηٷÙÚÔÒÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÔ‡˜ Û·˜ Î·È ˘ÔÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÙȘ ·گ›Â˜ Û·˜, ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ; ¢ÂÓ ı· ·ÚÓËı›Ù fiÙÈ Ù· ÔıˆÌ·ÓÈο Ù¿ÁÌ·Ù· ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ·fi Ù· ·È‰È¿ Ì·˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı›, Î·È fiÙÈ ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔ˘, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Ù· ·È‰È¿ ·˘Ù¿, ‰ÂÓ ·Ê·ÈÚ› ·fi ·˘Ù¿ ÙË Ê‡ÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ηٷÁˆÁ‹˜”. ∞ÊÔ‡ › ·˘Ù¿ Î·È ¿ÏÏ· Ù¤ÙÔÈ· Ô Î·ÏfiÁÂÚÔ˜, ٷ›ӈÛ ÙÔ˘˜ ·ÎÚÔ·Ù¤˜ ÙÔ˘ Û‡Ìʈӷ ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘˜ ÔÌÔÏÔÁ›· Î·È ÙÔ˘˜ ·Ó¿ÁηÛ ӷ ˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó Û˘ÁÁÓÒÌË, ÁÈ·Ù› ¤ÎÚÈÓ·Ó ÙfiÛÔ ¿‰Èη ÙÔ˘˜ ÓÂfiÙÂÚÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜». ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Guillet, Ô Î·ÏfiÁÂÚÔ˜ ·˘Ùfi˜ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ÈÂÚÔÌfiÓ·¯Ô˜ ¢·Ì·ÛÎËÓfi˜. ªÈÏÔ‡Û ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋, ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋, ÙË Ï·ÙÈÓÈ΋, ÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ Î·È Ï›ÁÔ ÙË Á·ÏÏÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ◊Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ‰·ÛοÏÔ˘˜ Ô˘ ‰›‰·ÛÎ·Ó ‰ËÌfiÛÈ· ÙË ÊÈÏÔÏÔÁ›· Î·È ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·. √È ‰‡Ô ¿ÏÏÔÈ ‹Ù·Ó Ô ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ Î·È Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜. ΔÔ fiÙÈ fi¯È ÌfiÓÔ ÔÈ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [167]
ÎÏËÚÈÎÔ› ·ÏÏ¿ Î·È Î¿ÔÈÔÈ Ï·˚ÎÔ› Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÔÈ ÚÔÂÛÙÔ› ‹Ù·Ó ÏfiÁÈÔÈ ¿Ó‰Ú˜, Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ Ô˘ ¤ÁÚ·„·Ó ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÂΛÓÔ ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë. ªÂ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ˙ËÙÔ‡Û·Ó Û˘ÁÁÓÒÌË ÁÈ·Ù› ÙÔÓ ·Ó¿ÁÎ·Û·Ó Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ ·Ú¯È¢ÓÔ‡¯Ô˘ Ó· ·Ó·Î·Ï¤ÛÂÈ ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË Ô˘ ›¯·Ó „ËÊ›ÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È Ë ÈÂÚ¿ Û‡ÓÔ‰Ô˜ ηٿ ÙÔ˘ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ∞ıËÓÒÓ. ΔËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ ·˘Ù‹ ÙË ‰È¤ÛˆÛÂ Ô ¶ÂÚÚ·È‚fi˜39 ÛÙË ÁÓˆÛÙ‹ ÙÔ˘ ÂÈÙÔÌ‹ ÁÈ· ÙÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ Î·È ÙËÓ ¤ÁÚ·„Â Ô ÚÔ‡¯ÔÓÙ·˜ ªÂӷω‹˜. ª·ÚÙ˘Ú› fiÙÈ Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ fi¯È ÌfiÓÔ ‹Ù·Ó ÁÓÒÛÙ˘ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ·˘Ù¿ Î·È ¤ÂÈÙ· Û˘Ó¤‚Ë ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ·ÏÏ¿ ›¯Â Î·È ı¿ÚÚÔ˜, Ê·ÓÙ·Û›· Î·È Â˘ÁψÙÙ›·, ÚÔÙÂÚ‹Ì·Ù· Ô˘ ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ Û¿ÓÈ· Ù· ‰È¤ıÂÙ·Ó ÔÈ ÏfiÁÈÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ¿ÎÌ·Û·Ó ·fi ÙfiÙÂ. ΔËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô, ÙÔ 1674, ¤˙ËÛ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Ô ÂÚ›ÊËÌÔ˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ¡Ô·ÓÙ¤Ï. ™ÙȘ 7 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÁÚ¿ÊÂÈ ·fi ÙËÓ ∞ı‹Ó· ÚÔ˜ ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ Â›ÛËÌË ˘Ô‰Ô¯‹ Ô˘ ‰¤¯ÙËΠÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ ·fi ÙȘ ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ÛÙȘ 15 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘. ΔËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· Ù˘ ¿ÊÈÍ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÂΛÓÔ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ·Ó‚·›ÓÔÓÙ·˜ ·fi ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ £ËÛ¤· ÙÔ˘˜ ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜ ÙˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ Ì ÛÙÔÏ‹, ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ï·˚ÎÔ‡˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔ˘ ÚfiÛÊÂÚ·Ó Ù· Û¤‚Ë ÙÔ˘˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ·˘Ùfi, ÌÂÁ¿ÏÔ Ï‹ıÔ˜ Ï·Ô‡, ̤۷ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô «¤ÊÙ·Û·» ϤÂÈ «ÛÙÔ Ì¤Á·ÚÔ, Ô˘ ÂÙÔÈÌ¿ÛÙËΠÁÈ· Ó· Ì›ӈ Î·È fiÔ˘ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ· Ó· Ê¿ˆ ·fi ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi Á‡̷, Ô˘ Ì ÂÚ›-
ÌÂÓÂ. ¢ÂÓ ÌfiÚÂÛ· Ó· Ȉ Ô‡Ù ÙÔ ÓÙfiÈÔ ÎÚ·Û›, ÁÈ·Ù› ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ·ÚˆÌ·ÙÈÎfi Î·È ÙfiÛÔ ·Ó·ÌÂÈÁ̤ÓÔ Ì ÚÂÙÛ›ÓÈ, Ô˘ Î·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ ÈÂÈ Î·Ó›˜ Â›Ó·È ·Ó˘fiÊÔÚÔ ÛÙËÓ fiÛÊÚËÛË». ¶ÚÔÛı¤ÙÂÈ ·ÎfiÌË ÔÏÏ¿ ÁÈ· ÙȘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ›¯·Ó Ûˆı› Î·È ˘fiÛ¯ÂÙ·È fiÙÈ ı· ˘Ô‚¿ÏÂÈ ·ÎÚÈ‚¤˜ ˘fiÌÓËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ·ÛÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Î·È ÁÈ· ÙË ‰ÂηÂÓı‹ÌÂÚË ÂÚÈ‹ÁËÛË Ô˘ Âȯ›ÚËÛ ÛÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ Î·È ÙËÓ ∂ÏÂ˘Û›Ó·, ÛÙË μÔȈٛ· Î·È ÙËÓ ∂‡‚ÔÈ·, fiÔ˘ ı·‡Ì·Û Ì ȉȷ›ÙÂÚË Â˘¯·Ú›ÛÙËÛË ÙÔ Ôχ ÂÚ›ÂÚÁÔ Î·È ÌÔÓ·‰ÈÎfi Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ, ÙËÓ ·Ï›ÚÚÔÈ· ÙÔ˘ ∂˘Ú›Ô˘. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, fï˜, fiÛ˜ ¤Ú¢Ó˜ Î·È ·Ó ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙfiÙ ÛÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ Ù˘ °·ÏÏ›·˜, ηӤӷ Ù¤ÙÔÈÔ ˘fiÌÓËÌ· ‰ÂÓ ‚Ú¤ıËÎÂ. ¶ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∞ı‹Ó· ¤¯Ô˘Ì ›Û˘ -fi¯È fï˜ ·ÚÎÂÙ¤˜- ·fi ·˘ÙfiÙ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜, ÁÈ· Ù· Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ ‰È‹ÚÎÂÛÂ Ë Û‡ÓÙÔÌË Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ fiÏ˘ ·fi ÙÔÓ ªÔÚÔ˙›ÓË ÙÔ 1687. √È ∞ıËÓ·›ÔÈ, fiˆ˜ ¤Î·Ó·Ó ¿ÓÙ· ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Û ٤ÙÔȘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ, ‚Ô‹ıËÛ·Ó ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÚԂϤ„Ô˘Ó fiÛÔ ÂÊ‹ÌÂÚÔ˜ ı· ‹Ù·Ó Ô ıÚ›·Ì‚fi˜ ÙÔ˘˜ Î·È fiÛÔ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈο ı· ÂȉÚÔ‡ÛÂ Ë ÔÏÈÔÚΛ· ÂΛÓË ÛÙ· Ûˆ˙fiÌÂÓ· ÌÓËÌ›· ÛÙËÓ ∞ÎÚfiÔÏË. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÛÙȘ 15 (25) ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘
[168]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ Û ¯·ÚÙÔÓfiÌÈÛÌ· ÙˆÓ 500 ‰Ú·¯ÌÒÓ. ¶Úfi‰ÚÔ˜ Ù˘ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ÙˆÓ ºÈÏÔÌÔ‡ÛˆÓ, Ë ÔÔ›· ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› Úfi‰ÚÔÌÔ˜ Ù˘ ºÈÏÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜, Î·È È‰Ú‡ıËΠÙÔ 1814, ‹Ù·Ó Ô πˆ¿ÓÓ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜. GEORGIOS KOLLIDAS/ SHUTTERSTOCK
¤ÂÛ ‚fiÌ‚· ̤۷ Û ÌÈÎÚ‹ ·Ôı‹ÎË Ì ̷ÚÔ‡ÙÈ ÛÙ· ¶ÚԇϷȷ Î·È ÙËÓ ·Ó·Ù›Ó·ÍÂ, ÚÔηÏÒÓÙ·˜ ÌÂÁ¿ÏË ˙ËÌÈ¿. ΔÔ ÂfiÌÂÓÔ ‚Ú¿‰˘, fï˜, ¤ÁÈÓ ÌÈ· ÊÔ‚ÂÚ‹ ¤ÎÚËÍË Ô˘ ÎÏfiÓÈÛ fiÏ· Ù· ÂÚ›¯ˆÚ·. ª¿ÏÈÛÙ·, ¤ÎÔ„Â ÛÙ· ‰‡Ô ÙÔ ·ÓÒÙ·ÙÔ ·ÚÈÛÙÔ‡ÚÁËÌ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜. ΔËÓ ÙÚ›ÙË Ì¤Ú· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ô °ÂÚÌ·Ófi˜ ŸÌ‚ÂÚÁ, ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ ÙÔ˘ ÂÓÂÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ∞ı‹Ó· ϤÂÈ ÔÏÏ¿ ÁÈ· οÔÈ· ·Û‹Ì·ÓÙ· ÂÚÈÛÙ·ÙÈο Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ˙ˆ‹˜. ∞ӷʤÚÂÙ·È Î·È ÛÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘, ·ÏÏ¿ ÙË Û˘ÌÊÔÚ¿ ÂΛÓË, Ô˘ Û˘ÁÎÈÓ› οı ÂÏÏËÓÈ΋ ηډȿ Î·È Î¿ı ηډȿ Ô˘ ·Á·¿ÂÈ ÙÔ ˆÚ·›Ô, ‰ÂÓ ÙË ıÂÒÚËÛ ¿ÍÈ· Ô‡Ù ÁÈ· Ì›· ϤÍË. °È· ÙËÓ fiÏË Ï¤ÂÈ ÌfiÓÔ fiÙÈ ‹Ù·Ó ÌÂÁ¿ÏË, Ì ÔÏÏÔ‡˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜, Î·È fiÙÈ ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ ‹Ù·Ó ¿ÓıÚˆÔÈ ·ÍÈfiÏÔÁÔÈ. ΔÔ ÌfiÓÔ ÙÔ˘˜ ÂÏ¿Ùو̷ ‹Ù·Ó, ÚÔÛı¤ÙÂÈ, fiÙÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ηÓ›˜ Ó· ÙÔ˘˜ ηٷϿ‚ÂÈ, ÁÈ·Ù› ÌÈÏÔ‡Û·Ó ÂÏÏËÓÈο. ÕÏÏÔ˜ ¿ÏÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡, Ô πˆ·ÎÂ›Ì ∑ÂÓ, ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÛÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘ Ô˘ ÛÒıËΠÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓ·. μ‚·ÈÒÓÂÈ fï˜ fiÙÈ Ë fiÏË Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ›¯Â ÙfiÙ 14.000 Û›ÙÈ·, Ú¿ÁÌ· Ô˘ Â›Ó·È ÂÓÙÂÏÒ˜ ·›ı·ÓÔ, ΢ڛˆ˜ ·ÊÔ‡ Ô Guillet ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÌÈ· ÏËÚÔÊÔÚ›· Ô˘ Â›Ó·È ÈÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ·, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ·ÚÈıÌÔ‡Û 15.000 ¤ˆ˜ 16.000 ηÙÔ›ÎÔ˘˜. À¿Ú¯ÂÈ Î·È ¿ÏÏÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ·˘Ù‹, ·˘Ùfi Ù˘ ÕÓÓ·˜ ∞ÎÂگȤÏÌ, Ë ÔÔ›· ‹Ù·Ó ΢ڛ· › ÙˆÓ ÙÈÌÒÓ Ù˘ ÎfiÌÈÛÛ·˜ ∫ÂÓÈÍÌ¿ÚÎ Î·È Û˘Ófi‰Â˘Û ÙÔ Û‡˙˘Áfi Ù˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ÙÔ˘ ÂÓÂÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· ÙÔ˘ ËÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ ∞ı‹Ó·, fï˜, ˘¿Ú¯ÂÈ ¯¿ÛÌ·, ÁÈ·Ù› Ë ÎfiÌÈÛÛ· ‹Ù·Ó ¿ÚÚˆÛÙË ÙȘ ̤Ú˜ ÂΛӘ. ªfiÓÔ Û ̛· ·fi ÙȘ ÂÈÛÙÔϤ˜ Ù˘, Ô˘ ÁÚ¿ÊÙËΠÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÛÙȘ 18 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1687, ·ÊÔ‡ ıÚËÓ› ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓ·, ÚÔÛı¤ÙÂÈ fiÙÈ Û ٤ÛÛÂÚ· ‹ ¤ÓÙ ÂÏÏËÓÈο Û›ÙÈ·, Ô˘ Ù· ÂÈÛΤÊıËÎÂ Ë ÎfiÌÈÛÛ·, Ù˘ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÔÚÙÔηϿ‰Â˜, ÏÂÌÔÓ¿‰Â˜, ÊÚ¤Ûη ·Ì‡Á‰·Ï·, Úfi‰È· Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ÁÏ˘Î›ÛÌ·Ù·. ΔËÓ ÎfiÌÈÛÛ· ÙË ÊÒÓ·˙·Ó ·ÊÂÓÙ›Ó· Î·È fiÙ·Ó Ù˘ ·Ë‡ı˘Ó·Ó ÙÔ ÏfiÁÔ ¤ÏÂÁ·Ó Ë ·ÊÂÓÙÈ¿ Û·˜. ΔÂÏÂÈÒÓÔÓÙ·˜, ϤÂÈ Ì Ôχ ÏÂÙ‹ ÂÈÚˆÓ›· fiÙÈ Ô‰ËÁ‹ıËΠÛÙËÓ fiÏË ·fi οÔÈÔ ÁÈ·ÙÚfi, Ô ÔÔ›Ô˜ ıˆÚÔ‡Û ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ·fiÁÔÓÔ ÙÔ˘ ¶ÂÚÈÎÏ‹. √È ∂ÓÂÙÔ› ¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÂÚ›Ô˘ ¤ÍÈ Ì‹Ó˜, ÁÈ·Ù› ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ 1688 ÙËÓ ¿ÊËÛ·Ó ÛÙËÓ Ù‡¯Ë Ù˘. ∏ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ‰ÂÓ Î·ÎÔÌÂÙ·¯ÂÈÚ›ÛÙËΠÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÚÔı˘Ì›·˜ Ì ÙËÓ ÔÔ›· ›¯·Ó ˘Ô‰Â¯Ù› ÙÔÓ ÂÓÂÙÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. ∂Ô̤ӈ˜, ·ӋÏıÂ Ë ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÈÂÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ΢ڛˆ˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ·Ú¿ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔ-
ÛÒÔ˘˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘. ∞˘Ùfi ›Û¯˘Û ̤¯ÚÈ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó Ë fiÏË ˘¤ÛÙË Û˘ÌÊÔÚ¤˜ ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜. Δ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ¿Ù˘¯Ë˜ ·ӿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1770, ÛÙËÓ ÔÔ›· ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Ï›ÁÔ ¤ÏÂÈ„Â Ó· ·Ô‚Ô‡Ó Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ Î·È ÁÈ· ÙȘ ¿ÏϘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ηٷÛÙÚÔÊÈο. √È ∞Ï‚·ÓÔ›, Ô˘ Ì‹Î·Ó ÙfiÙ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Âȯ›ÚËÛ·Ó ÂȉÚÔ̤˜ Î·È ÛÙËÓ ∞ÙÙÈ΋. √ ÙfiÙ ‚Ô‚fi‰·˜ ÷Ù˙‹ -∞Ï‹- ÷ÛÛÂΛ-̤˘ Ì·˙› Ì √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ŒÏÏËÓ˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ηٷÙÚfiˆÛ ÙÔ˘˜ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜ ÙÔ 1777 ÛÙÔ Ã·Ï¿Ó‰ÚÈ. ŒÎÚÈÓ ÊÚfiÓÈÌÔ, fï˜, Ó· ÚÔÛٷهÛÂÈ ÙËÓ fiÏË Ì Ù›¯Ô˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ¿Ú¯ÈÛ ӷ ¯Ù›˙ÂÙ·È ÙÔ ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1778 Î·È Ë Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠ̤۷ Û 90 ̤Ú˜. ™˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ˘¿Ú¯ÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1835, fiÙ·Ó ÁÎÚÂÌ›ÛÙËÎÂ. √ ÷ÛÛÂΛ-̤˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·fi ÙfiÙ ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÙÔ 1789 ¤ÁÈÓÂ, ¤ÂÈÙ· ·fi ··›ÙËÛ‹ Ù˘, ÈÛfi‚ÈÔ˜ ¿Ú¯ÔÓÙ¿˜ Ù˘. ⁄ÛÙÂÚ· fï˜ ·fi ·˘Ùfi, ¤ÁÈÓ ÊÔ‚ÂÚfi˜ Ù‡Ú·ÓÓÔ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1792, fiÙ·Ó ÙÂÏÈο ηı·ÈÚ¤ıËÎÂ Î·È ÂÍÔÚ›ÛÙËΠÛÙËÓ ∫ˆ, fiÔ˘ ·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÙËΠÙÔ 1795. ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· Ë fiÏË Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ·fiÏ·˘Û ÌÈ· Û¯ÂÙÈ΋ ¢ËÌÂÚ›· ΢ڛˆ˜ ¯¿ÚË ÛÙÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ÔÓÔÌ·ÛÙÔ‡˜ ÂÚÈËÁËÙ¤˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, Ì ÙȘ ÂÚÈÁڷʤ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ıÚ‹ÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ·Ó·˙ˆ‡ÚˆÛË ÙÔ˘ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ŒÙÛÈ, ÙÔ 1814 ȉڇıËÎÂ, ·fi ÙÔ˘˜ ¿ÚÔÈÎÔ˘˜ ·ÏÏÔ‰·Ô‡˜, Ë ∂Ù·ÈÚ›· ÙˆÓ ºÈÏÔÌÔ‡ÛˆÓ. ¶Úfi‰Úfi˜ Ù˘ ·Ó·ÁÔÚ‡ıËÎÂ Ô πˆ¿ÓÓ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ ·fiÁÂÈÔ Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ Î·È Ù˘ Ê‹Ì˘ ÙÔ˘. ∞˘Ùfi˜ ηÙfiÚıˆÛ ӷ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÙËÓ ÂÙ·ÈÚ›· Ì ÙËÓ Â‡ÓÔÈ· ÙˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ, ÙˆÓ Â˘ÁÂÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ˘Ô˘ÚÁÒÓ Ô˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÂΛÓÔ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ÛÙË μȤÓÓË, Û ٤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi Ô˘ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ Ù˘ ƒˆÛ›·˜ ∞ϤͷӉÚÔ˜ Î·È ÔÈ Â›‰ÔÍÔÈ ‰È¿‰Ô¯ÔÈ ÙˆÓ ‚·ÛÈÏÈ¿‰ˆÓ Ù˘ μ·˘·Ú›·˜ Î·È Ù˘ μÈÚÙÂÌ‚¤ÚÁ˘ ¤ÁÈÓ·Ó Ì¤ÏË ÙÔ˘ Û˘ÏÏfiÁÔ˘ ·˘ÙÔ‡ Î·È ÚfiÛÊÂÚ·Ó ¯ÚËÌ·ÙÈ΋ ‚Ô‹ıÂÈ·. ∫‡ÚÈÔ˜ ÛÎÔfi˜ Ù˘ ‹Ù·Ó Ë ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ ·Ú¯·ÈÔًوÓ, Ë ›‰Ú˘ÛË ÌÔ˘Û›Ԣ, Ë Û‡ÛÙ·ÛË ‚È‚ÏÈÔı‹Î˘ Î·È Û¯ÔÏ›ˆÓ. À‹Ú¯Â Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ë ÂÏ›‰· fiÙÈ Ë ÂÙ·ÈÚ›· ı· ÂȉÚÔ‡Û ÛÙË ‚·ıÌÈ·›· Î·È Ì ÂÈÚËÓÈο ̤۷ ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. ŒÙÛÈ, ·Ó Î·È ¿Óˆ ·fi fiÏ· ·¤‚Ï ÛÙËÓ ÚfiÔ‰Ô Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ ·È‰Â›·˜, ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› ˆ˜ Ô Úfi‰ÚÔÌÔ˜ Ù˘ ºÈÏÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜, Ô˘ ÚÔÂÙԛ̷Û ÙËÓ ¤ÎÚËÍË ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ·ÁÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [169]
[170]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ë ∂ÏÏ¿‰·
ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ
ÂÚÈËÁËÙÒÓ
∏ ∞ÎÚfiÔÏË, fiˆ˜ ÙËÓ ·¤‰ˆÛ ÙÔ 1825 Ô °¿ÏÏÔ˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ Louis Dupre.
SCALA
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [171]
Δ· ΛÌÂÓ· ÙˆÓ ∂˘Úˆ·›ˆÓ ÂÚÈËÁËÙÒÓ Ô˘ ηχÙÔ˘Ó ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·fi ÙÔ 15Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 19Ô ·ÈÒÓ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ËÁ‹ ÏËÚÔÊfiÚËÛ˘ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÙˆÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ. ™˘Óԉ¢fiÌÂÓ· ηٿ ηÓfiÓ· ·fi ÏÔ‡ÛÈ· ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË, ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÌÈ· ÁÏ·Ê˘Ú‹ ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙȘ ÎÔÈӈӛ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, Û·ÊÒ˜ ÈÔ ¿ÌÂÛË ·fi ÂΛÓË Ô˘ ·Ú¤¯Ô˘Ó Ù· ÈÛÙÔÚÈο ·Ú¯Â›·. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó ÙȘ ÚÒÙ˜ ·fiÂÈÚ˜ ηٷÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ÌÓËÌ›ˆÓ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ Î·È ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘. √ fiÚÔ˜ «∂˘Úˆ·›ÔÈ ÂÚÈËÁËÙ¤˜» ‰ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ ÌÈ· ÔÌÔÈÔÁÂÓ‹ ÔÌ¿‰· ·ÓıÚÒˆÓ Ì ÎÔÈÓ¿ ÔÚ¿Ì·Ù· Î·È ÛÙfi¯Ô˘˜. ∫¿ÔÈÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ‹Ù·Ó ¤ÌÔÚÔÈ Ô˘ ÂÈÛΤÙÔÓÙ·Ó ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ÁÈ· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜, ÂÓÒ ¿ÏÏÔÈ ‹Ù·Ó ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜ Ô˘ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ·fi ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô ηı’ Ô‰fiÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ∞Á›Ô˘˜ ΔfiÔ˘˜. √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ, ¿ÓÙˆ˜, ‹Ù·Ó Ó·ÚÔ› ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˜ Ì ·ÓÒÙÂÚË ÌfiÚʈÛË, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ ÙÔ˘˜ Ù·Í›‰Â˘·Ó ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ì ÛÎÔfi Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ·fi ÎÔÓÙ¿ Î·È Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ Î·È Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘. ∫ÔÈÓ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο fiÏˆÓ ‹Ù·Ó ÙÔ ·Ó‹Û˘¯Ô Ó‡̷, Ë ‰È¿ıÂÛË ÂÍÂÚ‡ÓËÛ˘, ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ Î·È ÙÔ ·ÚfiÓ ÙˆÓ ÙfiˆÓ Ô˘ ÂÈÛΤÙÔÓÙ·Ó Î·È Ë ‰È¿ıÂÛË Î·Ù·ÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ÂÌÂÈÚÈÒÓ ÙÔ˘˜ Û ÔÏ˘ÙÂÏ›˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂΉfiÛÂȘ. ªÈ· ¿ÏÏË ‰È·‰Â‰Ô̤ÓË Û˘Ó‹ıÂÈ· ‹Ù·Ó Ë Û˘ÏÏÔÁ‹ ·Ú¯·›ˆÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ (΢ڛˆ˜ ÓÔÌÈÛÌ¿ÙˆÓ, Ì·ÚÌ¿ÚÈÓˆÓ ÂÈÁÚ·ÊÒÓ Î·È ·Á·ÏÌ¿ÙˆÓ) Î·È Ë ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ Û ‚·ÛÈÏÈΤ˜ ‹ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ·˘Ï¤˜, Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· Û ÌÔ˘Û›· Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∂˘ÚÒ˘. ™Ùfi¯Ô˜ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ô ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ‚·ÛÈÏÈÎÒÓ Û˘ÏÏÔÁÒÓ, Ë ÚÔÛÙ·Û›· ·fi ÙË ÊıÔÚ¿ ‹ Ë ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÌÓËÌ›ˆÓ.
[172]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÕÔ„Ë ·fi ÙÔ ·Ó¿ÎÙÔÚÔ ÙÔ˘ ºÔÓÙÂÓÂÌÏfi, ΤÓÙÚÔ ÙÔ˘ ·Ó·ÁÂÓÓËÛÈ·ÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· (¿Óˆ). ROBERT HOLMES/CORBIS/APEIRON
¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ Ì ÙÔÓ ¶ÂÙÚ¿Ú¯Ë, Ô˘ ıˆÚÂ›Ù·È ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ È‰Ú˘Ù¤˜ Ù˘ ÈÙ·ÏÈ΋˜ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘, ηıÒ˜ ¤‰ˆÛ ȉȷ›ÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ÛÙË ÌÂϤÙË Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). CORBIS/APEIRON
√π ∞¶∞ƒÃ∂™
ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘
Δ√À ¶∂ƒπ∏°∏Δπ™ª√À
ÂÌÔÚ›Ô˘ –Ì ‚·ÛÈο ΤÓÙÚ· ÙË
(15 √™ ∞πø¡∞™)
μÂÓÂÙ›· Î·È ÙË °¤ÓÔ˘·–, Ô˘ ¤ÙÚ„Â
°È· Ó· ηٷÓÔ‹ÛÂÈ Î·Ó›˜ ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ
ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó¤ÏÈÍË ÙˆÓ ÌÂÙ·Ú·ÙÒÓ
ÙÔ˘ ÂÚÈËÁËÙÈÛÌÔ‡, ı· Ú¤ÂÈ Ó·
Î·È fiÛˆÓ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ÙË
·Ó·ÙÚ¤ÍÂÈ ÛÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ Ô˘
¯ÚËÌ·ÙÈÛÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Î·È ÙÔ˘˜ ¤ÊÂÚÂ
¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ· ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ÙÔ 13Ô Î·È
ÛÂ ÛÊÔ‰Ú‹ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ÌÂ ÙËÓ
ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ·, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙËÓ
·Ú·‰ÔÛȷ΋ ÊÂÔ˘‰·Ú¯›·. ∏ Ó¤· Ù¿ÍË
ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘
˘ÈÔı¤ÙËÛ ÌÈ· ÈÔ ÚÔԉ¢ÙÈ΋
∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·. ΔËÓ ÂÚ›Ô‰Ô
ȉÂÔÏÔÁ›·, Ô˘ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ÙÔ˘
ÂΛÓË Ë πÙ·Ï›· ‹Ù·Ó ‰È·Û·Ṳ̂ÓË ÛÂ
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÂÎÊÚ¿ÛÙËΠ̤۷ ·fi ÙÔ
ÔÏÏ¿ ÌÈÎÚ¿ ‚·Û›ÏÂÈ·, Ì ÈÔ
ΛÓËÌ· Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘. ∞¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ
ÊÈÏÂχıÂÚ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰Ô̤˜ ·fi ÙȘ
Û˘ÓÙËÚËÙÈÛÌfi Î·È ÛÙÔ Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎÈÛÌfi
ÌÂÁ¿Ï˜ ÌÔÓ·Ú¯›Â˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘.
Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘ ηÈ
√ ÊÈÏÂÏ¢ıÂÚÈÛÌfi˜ ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÂÓ Ì¤ÚÂÈ
Âη›‰Â˘Û˘, Ô˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û·Ó
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [173]
ÂÓÈÛ¯˘ı› Î·È ÂΛ Ë ÌÂÛ·›· (ÂÌÔÚÈ΋) Ù¿ÍË. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓ ·ÂÈÏËÙÈ΋ ÁÈ· Ù· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο ¤ıÓË ÂͿψÛË Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ΛÓËÛ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ÌÂÏÂÙËÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ë ÔÔ›·, ·Ó Î·È ÙÌ‹Ì· ÌÈ·˜ «Â¯ıÚÈ΋˜» ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ‰È·ÙËÚÔ‡Û ·ÎfiÌË Î¿ÙÈ ·fi ÙËÓ ·›ÁÏË Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜. ∞Ó Î·È ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ÂÚ¢ÓËÙÒÓ ÂÈÎÂÓÙÚˆÓfiÙ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ Û ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· Î·È ÓÔÌ›ÛÌ·Ù·, ·ÚÎÂÙÔ› ÂÚÈËÁËÙ¤˜ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó Ì ٷ ·Ú¯·›· ÌÓËÌ›· Ô˘ ÛÒ˙ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ‡·ÈıÚÔ, ÙË ¯Ú‹ÛË Î·È ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ‚¤‚·È· ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ηٷÓÔÔ‡Û·Ó. √ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ªÔ˘ÂÓÙÂÏÌfiÓÙÈ, ÈÂÚ¤·˜ ·fi ÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· (ÂÚ. 13851430), ‹Ù·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ÂÚÈËÁËÙ¤˜ Ô˘ η٤ÁÚ·„·Ó Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ· Ù· Ù·Í›‰È· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Û ‰‡Ô ‚È‚Ï›· Ì ٛÙÏÔ˘˜ Descriptio Insulae Cretae (1417) Î·È Liber Insularum Archipelagi (1422). ∞Ó Î·È Î·Ù¿ ‚¿ÛË Â›Ó·È ÁˆÁÚ·ÊÈο ¤ÚÁ·, ÂÚȤ¯Ô˘Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹, ηıÒ˜ Î·È ÂÚÈÛÙ·ÛȷΤ˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ Û ·Ú¯·›Ô˘˜ ÙfiÔ˘˜ – fiˆ˜ Ë ÚˆÌ·˚΋ °fiÚÙ˘Ó·, ÙËÓ ÔÔ›· Ô ªÔ˘ÂÓÙÂÏÌfiÓÙÈ, ÂËÚ·Ṳ̂ÓÔ˜ ·fi ÙÔ Ì‡ıÔ, ÂÚÌ‹Ó¢Û ˆ˜ ÙÔ ·Ó¿ÎÙÔÚÔ ÙÔ˘ ª›Óˆ·. ¶ÈÔ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ÂÓ·Û¯fiÏËÛË Ì ٷ ·ÎfiÌË ÛÙËÓ ˘fiÏÔÈË ∂˘ÚÒË, Ë
·ÍÈÒÓ Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜
·Ú¯·›· ÌÓËÌ›· ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÛÙÔ
ÈÙ·ÏÈ΋ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË ·ÓÙÈ·Ú¤Ù·Í ÙËÓ
ÙˆÓ ‰È‰·ÁÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ
¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∫˘ÚÈ¿ÎÔ˘ ¶ÈÛÙÈÎfiÏÈ (Ciriaco
¤ÌÊ·ÛË ÛÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ (Ô˘Ì·ÓÈÛÌfi˜),
ÎfiÛÌÔ. ◊Ù·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· Ô ÚÒÙÔ˜ Ô˘
Pizzeccolli), ·Ú¯·ÈÔ‰›ÊË Ô˘Ì·ÓÈÛÙ‹
ÙË Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË Î·È ÙË
‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ Û˘ÏÏÔÁ‹ ڈ̷˚ÎÒÓ
·fi ÙËÓ ∞ÁÎÒÓ· (1391-1453), Ô˘
ÌÂϤÙË Ù˘ ʇÛ˘ (ÂÈÛÙ‹ÌË), ηıÒ˜
ÓÔÌÈÛÌ¿ÙˆÓ Ì ÛÎÔfi Ó· ηıÔÚ›ÛÂÈ ÙË
Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ ÛÂÈÚ¿ Ù·ÍȉÈÒÓ ÛÙËÓ
Î·È ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· Ù˘ ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜
¯ÚÔÓÔÏÔÁÈ΋ ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ ƒˆÌ·›ˆÓ
ËÂÈÚˆÙÈ΋ ∂ÏÏ¿‰·, Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘
¤ÎÊÚ·Û˘.
·˘ÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ.
∞ÈÁ·›Ô˘ Î·È ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ·fi ÙÔ 1402 ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘.
◊‰Ë ·fi Ù· ÚÒÙ· ÙÔ˘ ‚‹Ì·Ù· ÙÔ Ó¤Ô ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ΛÓËÌ· ÛÙÚ¿ÊËΠÚÔ˜ ÙË
∏ ÛÙÚÔÊ‹ ·˘Ù‹ ÚÔ˜ ÙÔ ·Ú¯·›Ô
ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ˆ˜ Ô‰ËÁfi ÙÔÓ
ÌÂϤÙË Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜, ΢ڛˆ˜ ÙˆÓ
·ÚÂÏıfiÓ Â›¯Â ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÓÙ›ÎÙ˘Ô ÛÂ
ŸÌËÚÔ, ÙÔÓ ™ÙÚ¿‚ˆÓ· Î·È ÙÔ
·Ú¯·›ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ƒˆÌ·›ˆÓ
fiÏË ÙËÓ ∂˘ÚÒË, ȉȷ›ÙÂÚ· ÌÂÙ¿ ÙÔ
ÁˆÁÚ¿ÊÔ ÙÔ˘ 2Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã.
ÊÈÏÔÛfiʈÓ. ŒÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ϤÔÓ
‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó ÔÈ
¶ÙÔÏÂÌ·›Ô, η٤ÁÚ·„Â Î·È Û¯Â‰›·ÛÂ
ÚÒÈÌÔ˘˜ ÂÎÊÚ·ÛÙ¤˜ ÙÔ˘, Ô
ÌÂÁ¿Ï˜ Ó·˘ÙÈΤ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ
·Ì¤ÙÚËÙ· ÌÓËÌ›· ·fi οı ÂÚÈÔ¯‹
¶ÂÙڿگ˘ (1304-1374), ÂÈÛ‹Ì·Ó ÌÂ
¤ÛÙÚ„·Ó Î·È ¿ÏÏ· ÎÚ¿ÙË ÚÔ˜ ÙÔ
Ô˘ ¤Ú·ÛÂ, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· Ù·
¤ÌÊ·ÛË ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ·Ó·˙‹ÙËÛ˘ ÙˆÓ
ı·Ï¿ÛÛÈÔ ÂÌfiÚÈÔ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó·
Ù·˘Ù›ÛÂÈ Ì ÙȘ ÂÚÈÁڷʤ˜ ÙˆÓ
[174]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
·Ú¯·›ˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ (Û˘¯Ó¿ Ì ÂÈÙ˘¯›·), ÂÓÒ ·ÓÙ¤ÁÚ·„Â Î·È ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ÂÈÁڷʤ˜ (‰È·ÛÒ˙ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ Î¿ÔȘ Ô˘ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ηٷÛÙÚ¿ÊËηÓ). Δ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÌÂÏÂÙÒÓ ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛȇıËÎ·Ó Û ¤Ó· ÂÍ¿ÙÔÌÔ Ô‰ÔÈÔÚÈÎfi, ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ÛÒıËÎ·Ó ÌfiÓÔ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·. √ ¶ÈÛÙÈÎfiÏÈ ¤¯ÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙ› ·fi ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ Ô ÚÒÙÔ˜ ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜, ÂÂȉ‹ ÂÈÛ‹Á·Á ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋˜ ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ Î·È Î·Ù·ÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ÌÓËÌ›ˆÓ. ◊Ù·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ Ô˘ ÂÎÊÚ¿ÛÙËÎ·Ó Ì ı·˘Ì·ÛÌfi ÁÈ· Ù· ÁÏ˘Ù¿ Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ÂÓÒ Ì·˜ ¿ÊËÛÂ Î·È ¤Ó· ·fi Ù· ÚˆÈÌfiÙÂÚ· Û¯¤‰È¿ Ù˘. ∞ƒÃ∞π√¢πº∂™ μ∞™π§π∞¢∂™- ™À§§∂∫Δ∂™ ∫∞π μ∞™π§π∞¢∂™ (16 √™ -17 √™ ∞πø¡∞™) ΔÔ ·Ó·ÁÂÓÓËÛÈ·Îfi Ó‡̷, Ô˘ Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ›¯Â ‰È·‰Ôı› Û fiÏË ÙËÓ ∂˘ÚÒË, Ô‰‹ÁËÛ fi¯È ÌfiÓÔ Û ÌÈ· Ó¤· ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ Ù¤¯ÓË ·ÏÏ¿ Î·È Û ÌÈ· ¤ÓÙÔÓË Ù¿ÛË Û˘ÏÏÂÎÙÈÛÌÔ‡, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÚˆÙÔÛÙ·ÙÔ‡Û·Ó Ù· ̤ÏË Ù˘ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓ˘ ÂÌÔÚÈ΋˜ Ù¿Í˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔ› ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˜. ∏ Ó¤· Ù¿ÛË ‰ÂÓ ¿ÚÁËÛ ӷ ÊÙ¿ÛÂÈ Î·È ÛÙȘ ‚·ÛÈÏÈΤ˜ ·˘Ï¤˜. ΔÔ 1527 Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ∞′ (1494-1547) ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÌÂÙ·ÙÚ¤„ÂÈ ÙÔ ·Ó¿ÎÙÔÚÔ ÙÔ˘ ºÔÓÙÂÓÂÌÏfi Û ¤Ó· Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÙÔ˘ ·Ó·ÁÂÓÓËÛÈ·ÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜. ∫¿ÏÂÛ ÛÔ˘‰·›Ô˘˜ ηÏÏÈÙ¤¯Ó˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ó· ÂÚÁ·ÛÙÔ‡Ó ÂΛ Î·È ¤ÛÙÂÈÏ ¿ÙÔÌ· ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÁÈ· ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÓÔÌÈÛÌ¿ÙˆÓ, ÛÊÚ·ÁȉÔÁÏ‡ÊˆÓ Î·È ·Ú¯·›ˆÓ ·Á·ÏÌ¿ÙˆÓ. ΔËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ÌÂÁ¿ÏË ˙‹ÙËÛË Â›¯·Ó Ù· ·Á¿ÏÌ·Ù· ·fi ÙËÓ πÙ·Ï›·, Ô˘ ÛÙËÓ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ڈ̷˚ο ·ÓÙ›ÁÚ·Ê· ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎÒÓ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [175]
ÚˆÙÔÙ‡ˆÓ. ∏ ÎÏ·ÛÈ΋ Ù¤¯ÓË ¤¯·ÈÚÂ
¢ÁÂÓ›˜ Ô˘ ηٷȿÓÔÓÙ·Ó ÌÂ
·ÎfiÌË ÌÈÎÚ‹˜ ÂÎÙ›ÌËÛ˘, ·ÊÔ‡
·ÚfiÌÔȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. ŒÓ·˜ ·fi
ÛÒ˙ÔÓÙ·Ó ÏÈÁÔÛÙ¿ ‰Â›ÁÌ·Ù· ηÈ
·˘ÙÔ‡˜ ‹Ù·Ó Ô ÎfiÌ˘ ΔfiÌ·˜ Ã¿Ô˘·ÚÓÙ
ÂÏ¿¯ÈÛÙÔÈ Â›¯·Ó ÂÈÛÎÂÊı› ÙËÓ ∞ı‹Ó·
ÕÚ·ÓÙÂÏ (1586-1646), Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÂٷ͇
Î·È ÙÔÓ ¶·ÚıÂÓÒÓ·.
1621 Î·È 1626 Û˘Ó¤ÏÂÍ ·ÚÎÂÙ¤˜
°Ú‹ÁÔÚ· Ô Û˘ÏÏÂÎÙÈÛÌfi˜ ÂÍÂÏ›¯ıËÎÂ
ÂÏÏËÓÈΤ˜ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ˜ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ·
Û ڷÁÌ·ÙÈ΋ Ì·Ó›·. ΔÔ 1550 ˘‹Ú¯·Ó
ÙÔ˘ μÚÂÙ·ÓÔ‡ Ú¤Û‚Ë ÛÙËÓ
ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ÓÔÌÈÛÌ·ÙÈΤ˜ Û˘ÏÏÔÁ¤˜
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ΔfiÌ·˜ ƒfiÔ˘ –
Û fiÏË ÙËÓ ∂˘ÚÒË, ÂÓÒ ·Ú¯·ÈÔ‰›Ê˜
Ì¿ÏÈÛÙ·, ÛÂ ÌÈ· ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔÓ
Ù·Í›‰Â˘·Ó ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È Ù· ÂÏÏËÓÈο
ÎfiÌË ÂÈÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Ù· ·Ú¯·›· ÌÓËÌ›·
ÓËÛÈ¿ ÁÈ· ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ
«‰ÂÓ ÂÎÙÈÌÒÓÙ·È Â‰Ò… Î·È ı· ›ӷÈ
ÓÔÌÈÛÌ¿ÙˆÓ, ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓ Î·È
‡ÎÔÏÔ Ó· ·ÔÎÙËıÔ‡Ó, Ì ÌfiÓ· ¤ÍÔ‰·
«Ì·ÚÌ¿ÚˆÓ». ∏ πÙ·Ï›· ΢ÚÈÔÏÂÎÙÈο
fiÛ· ¯ÚÂÈ·ÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·Ûηʋ ηÈ
ÏÂËÏ·Ù‹ıËÎÂ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹. ΔÔ
ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜».
ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·
√È ·Ú¯·ÈÔ‰›Ê˜ Ô˘ Ù·Í›‰Â˘·Ó ÛÙÔ˘˜
ÂÓÙÂÈÓfiÙ·Ó ‰È·ÚÎÒ˜. ∞ÎfiÌË Î·È
·Ú¯·›Ô˘˜ ÙfiÔ˘˜ Î·È Û˘Ó¤ÏÂÁ·Ó ¤ÚÁ·
ηÏÏÈÙ¤¯Ó˜ fiˆ˜ Ô ƒÔ‡ÌÂÓ˜ (1577-
Ù¤¯Ó˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ú¯·ÈÔοËÏÔÈ Ì ÙË
1640) ‰È·ÙËÚÔ‡Û·Ó ÚÔÛˆÈΤ˜
ÛËÌÂÚÈÓ‹ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ Ϥ͢ (Ô˘
¡ÔÙÈÔ‰˘ÙÈ΋ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ∂Ú¤¯ıÂÈÔ˘ ÙÔ 1821 ·fi ÙÔÓ ÂÚÈËÁËÙ‹ Edward Dodwell. ∏ ÎÏ·ÛÈ΋ Ù¤¯ÓË Î·È Ô Û˘ÏÏÂÎÙÈÛÌfi˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·Ú¯·ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÂÍÂÏ›¯ıËÎ·Ó Û ̷ӛ· – ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÂÓ›Û¯˘Û ÙÔ Î‡ÚÔ˜ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ Î·È ÙfiÓˆÛ ÙÔ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÛÌfi (¿Óˆ).
ȉȈÙÈΤ˜ Û˘ÏÏÔÁ¤˜.
¿ÏψÛÙ ‰ÂÓ ˘Ê›ÛÙ·ÙÔ ÂΛÓË ÙËÓ
PUBLIC DOMAIN
∞Ó¿ÏÔÁË Ì·Ó›· η٤Ϸ‚ ۇÓÙÔÌ· ηÈ
ÂÔ¯‹). √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ›ÛÙ¢·Ó
ÙËÓ ∞ÁÁÏ›·. √ ÚÒÙÔ˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜-
ÂÈÏÈÎÚÈÓ¿ fiÙÈ ÌÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi Ù·
Û˘ÏϤÎÙ˘ ‹Ù·Ó Ô ∫¿ÚÔÏÔ˜ ∞′ (1600-
‰È¤Ûˆ˙·Ó ·fi ÙËÓ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÊıÔÚ¿
1649), ÂÓÒ ˘‹Ú¯·Ó Î·È ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ
Î·È ÙËÓ ·ÈÒÓÈ· Ï‹ıË. ¶›ÛÙ¢·Ó, ›Û˘,
¶ÚÔÛˆÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ÎfiÌË ΔfiÌ·˜ Ã¿Ô˘·ÚÓÙ ÕÚ·ÓÙÂÏ, Ô˘ ›¯Â ÌÂÁ¿ÏË Û˘ÏÏÔÁ‹ ڈ̷˚ÎÒÓ ÁÏ˘ÙÒÓ, ÂÓÒ ·Ó¤Ûη„Â Î·È ·ÚÎÂÙ¿ ÂÏÏËÓÈο Û ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ «‰ÂÓ ÂÎÙÈÌÒÓÙ·Ó» Û ÙÔÈÎfi Â›Â‰Ô (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). BARNEY BURSTEIN/ CORBIS/APEIRON
[176]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ô˘ ÂÚÈËÁ‹ıËÎ·Ó ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Ô °¿ÏÏÔ˜ ∑·Î ™ÔÓ (1645-1688) Î·È Ô ÕÁÁÏÔ˜ Δ˙ÔÚÙ˙ √˘¤ÏÂÚ (1651-1724). √ ™ÔÓ ‹Ù·Ó ÁÈ·ÙÚfi˜ ·fi ÙË §ÈfiÓ Ô˘ ¤Î·Ó ÌÂÁ¿Ï· Ù·Í›‰È· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÛÙÔ ∞ÈÁ·›Ô Ì·˙› Ì ÙÔÓ √˘¤ÏÂÚ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ 1674 Î·È ÙÔ˘ 1676, ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ Ì ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi ÙÚfiÔ ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ·Ú¯·›· ÌÓËÌ›· ÛÙË ¢‹ÏÔ, ÛÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜, ÛÙȘ ∫˘ÎÏ¿‰Â˜, ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ·, ÛÙË ™¿ÚÙË, ÛÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ Î·È, ΢ڛˆ˜, ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÛÙËÓ ˘fiÏÔÈË ∞ÙÙÈ΋. ™ÙÔÓ ™ÔÓ ÔÊ›ÏÔ˘Ì ÙËÓ ÏËÚ¤ÛÙÂÚË Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙ ηٷÁÚ·Ê‹ Î·È Ù·‡ÙÈÛË ÙˆÓ ·ıËÓ·˚ÎÒÓ ÌÓËÌ›ˆÓ, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Î·È ÙÔ˘ ·Î¤Ú·ÈÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓ·, ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈÎfi ‚ÔÌ‚·Ú‰ÈÛÌfi Î·È ÙË ÏÂËÏ·Û›· ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ªÔÚÔ˙›ÓÈ ÙÔ 1687. ∏ ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ÙˆÓ ÂÚÈËÁ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ (۠ͯˆÚÈÛÙ¤˜ ÂΉfiÛÂȘ) ›¯Â ÌÂÁ¿ÏË ·‹¯ËÛË Û fiÏË ÙËÓ ∂˘ÚÒË Î·È Û˘Ó¤‚·Ï ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο ÛÙËÓ ·Ó·‚›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÚÔ˘˜ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ‰ÈfiÙÈ Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· Ë ™¿ÚÙË ‹Ù·Ó ÂΛÓË Ô˘ ÂͤÊÚ·˙ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ∂˘Úˆ·›Ô˘˜ Ù· ȉ·ÓÈο ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ √ ‚ÔÙ·ÓÈÎfi˜ ∑Ô˙¤Ê ¶ÈÙfiÓ ÓÙ ΔÔ˘ÚÓÂÊfiÚ ÂÈÛΤÊıËΠÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ì ÙË Á·ÏÏÈ΋ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ 1700 Î·È Î·Ù¤ÁÚ·„ ٷ ÌÓËÌ›· Î·È ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ (¿Óˆ).
fiÙÈ ¤ÙÛÈ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË ÌÂϤÙË ÙÔ˘˜,
ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜. ªfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙȘ
·ÊÔ‡ Ù· ·ÔÛÔ‡Û·Ó ·fi ÂÚÈÔ¯¤˜
¤Ú¢Ó˜ ÙÔ˘ ™ÔÓ Î·È ÙÔ˘ √˘¤ÏÂÚ Ë
fiÔ˘ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ‰ÂÓ ¤‰ÂÈ¯Ó·Ó Î·Ó¤Ó·
∞ı‹Ó· Ì ٷ ı·˘Ì¿ÛÈ· ‰È·ÙËÚË̤ӷ
ÂӉȷʤÚÔÓ (ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Û fi,ÙÈ
ÌÓËÌ›· Ù˘ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÎÂÓÙÚ›˙ÂÈ ÙÔ
·ÊÔÚÔ‡Û ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘
ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ÂÚ¢ÓËÙÒÓ.
fiˆ˜ Ë ËÂÈÚˆÙÈ΋ ∂ÏÏ¿‰·, Ù· ÓËÛÈ¿
∏ ∂¶π¢ƒ∞™∏ Δ∏™ ∂¶π™Δ∏ª∏™
MICHAEL NICHOLSON/CORBIS/APEIRON
ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘ Î·È Ë ªÈÎÚ¿ ∞Û›·) Î·È Ù·
(18 √™ ∞πø¡∞™)
ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó Û ¯ÒÚ˜ fiÔ˘ ·ÓıÔ‡Û·Ó
√È ∂˘Úˆ·›ÔÈ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó·
ÔÈ ·ÓıÚˆÈÛÙÈΤ˜ ÂÈÛً̘. 줂·È·,
ÂȉÈÒÎÔ˘Ó ÙÔÓ ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi ÙˆÓ
ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ˘‹Ú¯·Ó Î·È ¿ÓıÚˆÔÈ
Û˘ÏÏÔÁÒÓ ÙÔ˘˜ Ì ·Ú¯·ÈfiÙËÙ˜ Î·È ÙÔÓ
Ô˘ ÚÔÛ¤‚ÏÂ·Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÛÙÔ
ÂfiÌÂÓÔ ·ÈÒÓ·. ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ¿ÏψÛÙÂ
ΤډԘ, fï˜ ‹Ù·Ó Ë ÌÂÈÔÓfiÙËÙ·.
ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ¤Ó‰ÂÈÍË ·È‰Â›·˜ ηÈ
¶ÔχÙÈ̘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹
·ÚÔ˘˜. °È’ ·˘Ùfi Î·È Ï‹ı·ÈÓ·Ó ÔÈ
Ì·˜ ·ÓÙÏԇ̠·fi ÙȘ ÂÚÈÁڷʤ˜ ÙÔ˘
‚·ÛÈÏÈÎÔ› ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔÈ Ô˘
ÈËÛÔ˘›ÙË ÌÔÓ·¯Ô‡ ∑·Î-¶ÔÏ ª·Ì¤Ó
ÂÈÛΤÙÔÓÙ·Ó ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ì ÛÎÔfi
ÁÈ· ÙËÓ ∞ı‹Ó· (1674), ÙÔ˘ °¿ÏÏÔ˘
fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ηٷÁÚ¿„Ô˘Ó ·ÏÏ¿ Î·È Ó·
ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ∞ÓÙÚ¤ ∑ÔÚ˙ °ÎÈÁȤ ÁÈ· ÙËÓ
ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ·Ú¯·›· ÛÙË °·ÏÏ›· ‹ ÙËÓ
∞ı‹Ó· (1675) Î·È ÙË ™¿ÚÙË (1679) Î.¿.
∞ÁÁÏ›·. ∫·ıÒ˜ fï˜ ÔÈ ·ÓıÚˆÈÛÙÈΤ˜
ŸÌˆ˜, ÔÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔÈ ·Ú¯·ÈÔ‰›Ê˜
ÂÈÛً̘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·Ó Ú·Á‰·›·,
§ÈıÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ™ÙÈÔ‡·Úك‚¤Ù Ì ÙËÓ ·Ú¯·›· Á¤Ê˘Ú· ÙÔ˘ πÏÈÛÔ‡, Ô˘ ‰ÂÓ ÛÒ˙ÂÙ·È Ï¤ÔÓ, ∞ı‹Ó· 1794 (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). PUBLIC DOMAIN
‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ˘fi ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·,
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [177]
Ù· Ù·Í›‰È· ·˘Ù¿ Û˘¯Ó¿ ¤·ÈÚÓ·Ó ÙË
ı· Ú¤ÂÈ Ó· ͯӿÌ fiÙÈ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ Ù·
™Â ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ì¿ÏÈÛÙ·
ÌÔÚÊ‹ ÔÏÈÁÔÌÂÏÒÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ
̤۷ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· ȉڇıËÎ·Ó ÙfiÛÔ ÙÔ
¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠӷ ‰ÈÂÍ¿ÁÔ˘Ó ·Ó·Ûηʤ˜
·ÔÛÙÔÏÒÓ. ∂ÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜
μÚÂÙ·ÓÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô fiÛÔ Î·È ÙÔ §Ô‡‚ÚÔ
ÁÈ· Ó· ·Ôηχ„Ô˘Ó Î¿ÔÈÔ ÌÓËÌ›Ô,
Á·ÏÏÈ΋˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ Ô˘ ÍÂΛÓËÛ ÙÔ
ˆ˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ›
fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÛÙÔ øÚÔÏfiÁÈÔ
1700 ‹Ù·Ó Ô ‚ÔÙ·ÓÈÎfi˜ ∑Ô˙¤Ê ¶ÈÙfiÓ ÓÙÂ
ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Î·È ÙËÓ
ÙÔ˘ ∞Ó‰ÚÔÓ›ÎÔ˘ ∫˘ÚÚ‹ÛÙÔ˘, ÁÓˆÛÙfi
ΔÔ˘ÚÓÂÊfiÚ (1656-1708). √ ΔÔ˘ÚÓÂÊfiÚ
ÚÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ ıËÛ·˘ÚÒÓ ÙÔ˘
Î·È ˆ˜ «∞¤Úˉ˜».
‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËΠ۠‚ÔÙ·ÓÔÏÔÁÈΤ˜
·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ∂ΛÓÔÈ fï˜
ΔÔ ÌÓËÌÂÈ҉˜ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜
¤Ú¢Ó˜, ·ÏÏ¿ ÂÈÛΤÊıËΠηÈ
Ô˘ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈÛ·Ó Ì ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ fiÏÔ
‰ËÌÔÛȇıËΠ۠٤ÛÛÂÚȘ ÙfiÌÔ˘˜
η٤ÁÚ·„ ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ ÔÏÏÒÓ
ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÂÚÈËÁËÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘
ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ 1762 Î·È ÙÔ˘ 1820. ◊‰Ë
ÂÚÈÔ¯ÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÔÏÏÔ‡˜
18Ô˘ ·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó ÔÈ ÕÁÁÏÔÈ Δ˙¤È̘
fï˜ ·fi ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘
·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜, ÌÂٷ͇ ·˘ÙÒÓ
™ÙÈÔ‡·ÚÙ (1713-1788) Î·È ¡›ÎÔÏ·˜
ÙfiÌÔ˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÂÌÊ·Ó›˜ ÙfiÛÔ Ë ÛËÌ·Û›·
Î·È ÙÔ ∏Ú·›Ô Ù˘ ™¿ÌÔ˘, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô
ƒÂ‚¤Ù (1720-1804). ∞Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ·˜ Ô
ÙÔ˘ fiÛÔ Î·È ÔÈ ÂÈÙÒÛÂȘ ÙÔ˘.
‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â η̛· ·Ó·ÊÔÚ¿ ̤¯ÚÈ ÙfiÙÂ.
ÚÒÙÔ˜ Î·È ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜,
™‡ÓÙÔÌ· ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ¯Ù›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ
∏ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Ó· ·ÔÙ˘ÒÛÂÈ ÙËÓ
Ù·Í›‰Â„·Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ 1751 ÌÂ
∞ÁÁÏ›· ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ì·Ù· Ô˘
οÙÔ„Ë ÙÔ˘ ·Ú¯·˚ÎÔ‡ Ó·Ô‡ Ì·ÚÙ˘Ú›
¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛË Ù˘ ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋˜
·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÈÛÙ¿ ·ÓÙ›ÁÚ·Ê· ÙˆÓ
ÙÔ Ó¤Ô Ó‡̷ Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔ›ËÛ˘ Ù˘
·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈ΋˜ Ϥۯ˘ ÙˆÓ ¡ÙÈÏÂÙ¿ÓÙÈ
·ıËÓ·˚ÎÒÓ, ÂÁηÈÓÈ¿˙ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙÔ
ÌÂϤÙ˘ Ô˘ ›¯Â ÂËÚ¿ÛÂÈ ÙÔ˘˜
ÁÈ· Ó· ηٷÁÚ¿„Ô˘Ó Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· fiÏ·
ΛÓËÌ· ÙÔ˘ ÓÂÔÎÏ·ÛÈÎÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ
ÂÚ¢ÓËÙ¤˜-Ù·ÍȉÈÒÙ˜.
Ù· ·Ú¯·›· ÌÓËÌ›· Ù˘ fiÏ˘.
·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋.
Δ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÂÚ¢ÓÒÓ ÙÔ˘
√ ™ÙÈÔ‡·ÚÙ ¤Î·Ó ÙȘ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ Î·È Ô
√È ™ÙÈÔ‡·ÚÙ Î·È ƒÂ‚¤Ù ›¯·Ó
‰ËÌÔÛȇıËÎ·Ó ÙÔ 1717 Î·È ¤ÁÈÓ·Ó
ƒÂ‚¤Ù Ù· Û¯¤‰È·, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÎfiÌË
ÂȯÂÈÚ‹ÛÂÈ Ó· ηٷ‰Â›ÍÔ˘Ó ÙËÓ
·Ó¿Ú·ÛÙ· Û ÌÈ· ∂˘ÚÒË Ô˘
Î·È Û‹ÌÂÚ· ÛËÌ›· ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÙfiÛÔ ÁÈ·
·ÓˆÙÂÚfiÙËÙ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜
‰È„Ô‡Û ϤÔÓ ÁÈ· «·Ó·ÙÔÏ›ÙÈΘ»
ÙË ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ¿ ÙÔ˘˜ (·ÂÈÎÔÓ›˙Ô˘Ó
·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜ ¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ڈ̷˚΋˜,
ÂÚȤÙÂȘ.
¿ÏψÛÙ ÌÓËÌ›· Ù· ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ó ϤÔÓ
οÙÈ Ô˘ ›¯Â ·‹¯ËÛË ·ÎfiÌË Î·È ÛÙË
∞ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÔÏÏÔ› ÂÚÈËÁËÙ¤˜ ·fi
ηٷÛÙÚ·Ê›, fiˆ˜ Ô ÈˆÓÈÎfi˜ Ó·fi˜ ηÈ
ÓÂfiÙ¢ÎÙË ·ÌÂÚÈηÓÈ΋ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›·,
οı ÁˆÓÈ¿ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘, Ô˘
Ë Á¤Ê˘Ú· ÙÔ˘ πÏÈÛÔ‡) fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙËÓ
ȉȷ›ÙÂÚ· › ÚÔ‰ڛ·˜ ÙÔ˘ ÊÈϤÏÏËÓ·
η٤¯ÔÓÙ·Ó ·fi ·ÚfiÌÔÈÔ
ÈÛÙ‹ ·fi‰ÔÛË ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜
ΔfiÌ·˜ Δ˙¤ÊÂÚÛÔÓ (1801-1809), fiÙ·Ó
ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi Ó‡̷. ÕÏψÛÙÂ, ‰ÂÓ
¯ÒÚÔ˘ Î·È ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜.
¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÔÈÎÔ‰ÔÌÔ‡ÓÙ·È Ù· ÚÒÙ·
[178]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ù˘ Ù¤¯Ó˘ Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ 1764 ‰È·¯ÒÚÈÛ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ·fi ÙË ÚˆÌ·˚΋ Ù¤¯ÓË Î·È Î·ıȤڈÛ ¤Ó· ÏÂÙÔÌÂÚ¤˜ Ï·›ÛÈÔ ¯ÚÔÓÈÎÒÓ ÂÚÈfi‰ˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·. ∏ ÂÚÈÔ‰ÔÏfiÁËÛË ·˘Ù‹ –Ô˘ ÛÙ· ‚·ÛÈο Ù˘ ÛËÌ›· Á›ÓÂÙ·È ·Ô‰ÂÎÙ‹ ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ·– Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ·Ó¿‰ÂÈÍË ÙˆÓ ·ÚÂÙÒÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘, ÙËÓ ÔÔ›· Ô ›‰ÈÔ˜ ıˆÚÔ‡Û ۷ÊÒ˜ ·ÓÒÙÂÚË ·fi ÙË ÚˆÌ·˚΋ (Ô˘ ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ ˆ˜ Û˘ÓÒÓ˘ÌÔ Ù˘ ·Ú·ÎÌ‹˜). ∂Í›ÛÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈ΋, ÛÙÔ Â›Â‰Ô Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜, ‹Ù·Ó Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ °Î·›Ù (1749-1832), Ô˘ ›Û˘ ˘ÂÚ·Û›ÛÙËΠ̠¿ıÔ˜ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ȉÂ҉˜. Àfi ÙËÓ ÂÈÚÚÔ‹ Ù¤ÙÔÈˆÓ ÛÔ˘‰·›ˆÓ ‰È·ÓÔËÙÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙÔ ‰ÈÂıÓ¤˜ ÔÏÈÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Ó· ÎÏÔÓ›˙ÂÙ·È ·fi ÙȘ ÊÈÏÂχıÂÚ˜ ȉ¤Â˜ Ù˘ °·ÏÏÈ΋˜ Î·È Ù˘ ∞ÌÂÚÈηÓÈ΋˜ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, ‹Ù·Ó ÏÔÁÈÎfi Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·‹¯ËÛË ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÂÍÂÏ›ÍÂˆÓ ‹Ù·Ó Ó· ·˘ÍËı› Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÌ¤ÓˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ‹ıÂÏ·Ó Ó· ÂÈÛÎÂÊıÔ‡Ó ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∞Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ˘‹Ú¯·Ó Î·È Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜, fiˆ˜ Ô ÎfiÌ˘ ™Ô˘·˙¤Ï°ÎÔ˘ÊȤ, Ô ÚÒÙÔ˜ Ô˘ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο Ì ÙË ÏÂÙÔÌÂÚ‹ ·fi‰ÔÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÙÔ›Ô˘ ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙË Ï·ÔÁÚ·Ê›·, ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·˜ √ °ÂÚÌ·Ófi˜ ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˜ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ Ù¤¯Ó˘ °Èfi¯·Ó μ›ÓÎÂÏÌ·Ó ˘ÔÁÚ¿ÌÌÈÛ ÙËÓ ·Í›· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘, ÂÓÙ›ÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ÊÈÏÂÏÏËÓÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ (¿Óˆ). THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART/ SCALA
∂ȯڈ̷ÙÈṲ̂ÓË ¯·ÏÎÔÁÚ·Ê›· Ì ·ÂÈÎfiÓÈÛË Î·ÙÔ›ÎÔ˘ Ù˘ ¶¿ÙÌÔ˘ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). ∂£¡π∫√ π™Δ√ƒπ∫√ ª√À™∂π√
ÎÙ›ÚÈ· ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈ΋˜ ·ÈÛıËÙÈ΋˜.
ÔÏ˘¿ÚÈı̘ ÙÔÈΤ˜ ÊÔÚÂÛȤ˜ ηÈ
∏ ÛÙÚÔÊ‹ ÚÔ˜ Ù· ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈο
ηıËÌÂÚÈÓ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ·fi
ȉÂÒ‰Ë, Ô˘ Û˘ÓÙÂϤÛÙËΠÙÔ 18Ô
‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ –
·ÈÒÓ·, ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ‚·ÛÈÎfi˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜
Û˘¯Ó¿ Ì Âȉ˘ÏÏÈ·Îfi ÙÚfiÔ.
ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ô˘ ·Ô‰Â›¯ıËΠηıÔÚÈÛÙÈÎfi˜ ηٿ ÙË
√π ¶∞ƒ∞ª√¡∂™
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1821.
Δ∏™ ∂¶∞¡∞™Δ∞™∏™
∞fi ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ¿Ô„˘
(∞ƒÃ∂™ 19 √À ∞πø¡∞)
ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙË ÚÔ˜ ·˘Ù‹ ÙËÓ
∞fi ÙÔ˘˜ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ˘˜ ÂÚÈËÁËÙ¤˜
ηÙ‡ı˘ÓÛË ‹Ù·Ó Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘
Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ·Í›˙ÂÈ Ó·
°ÂÚÌ·ÓÔ‡ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ Ù¤¯Ó˘ ηÈ
ÌÓËÌÔÓ‡ÛÔ˘Ì ÙÔÓ πÚÏ·Ó‰fi ŒÓÙÔ˘·ÚÙ
·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˘ °Èfi¯·Ó μ›ÓÎÂÏÌ·Ó (1717-
¡ÙfiÓÙÁÔ˘ÂÏ (1767-1832), ÙÔÓ ÕÁÁÏÔ
1768), Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÂ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ πÛÙÔÚ›·
√˘›ÏÈ·Ì ª¿ÚÙÈÓ §ÈÎ (1777-1860) Î·È ÙÔ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ∫√π¡√Δ∏Δ∂™ [179]
°ÂÚÌ·Ófi ŸÙÔ ª¿ÁÎÔ˘˜ ÊÔÓ ™Ù¿ÎÂÏÌÂÚÁÎ (1786-1837). ∫·È ÔÈ ÙÚÂȘ ¤Î·Ó·Ó Ù·Í›‰È· Û fiÏË ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ·Ú¯·ÈÔًوÓ, ‰ÈÂÍ‹Á·Ó ·Ó·Ûηʤ˜ (ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ô ¡ÙfiÓÙÁÔ˘ÂÏ Î·È Ô ™Ù¿ÎÂÏÌÂÚÁÎ, ÂÓÒ Ô §ÈÎ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËΠ۠ÂÈÊ·ÓÂȷΤ˜ ¤Ú¢Ó˜), Û˘Ó¤ÏÂÍ·Ó ·Ú¯·ÈfiÙËÙ˜ ÙȘ Ôԛ˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›· Î·È ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·, Î·È ‰ËÌÔÛ›Â˘Û·Ó Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÂÚÈËÁ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ Û ÏÔ‡ÛÈ· ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊË̤Ó˜ ÂΉfiÛÂȘ Ô˘ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ‚·ÛÈÎfiٷ٘ ËÁ¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›· Ù˘ ÚÔ·ӷÛÙ·ÙÈ΋˜ ∂ÏÏ¿‰·˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú¯·ÈÔ‰›Ê˜, ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÂÈÛΤÙÔÓÙ·È ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ¿ÏÏÔÈ ÛÔ˘‰·›ÔÈ ‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓÔÈ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, fiˆ˜ Ô ÏfiÚ‰Ô˜ μ‡ÚˆÓ·˜ Î·È Ô ™·Ùˆ‚ÚÈ¿Ó‰Ô˜, Ô˘ Ì ٷ ÊÏÔÁÈṲ̂ӷ ÁÚ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÂÓ›Û¯˘·Ó ÙÔ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÎfi ΛÓËÌ·. ŒÁÚ·ÊÂ Ô ™·Ùˆ‚ÚÈ¿Ó‰Ô˜ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·: «[…] fiÙ·Ó Ë ∂˘ÚÒË ‚Á‹Î ·fi ÙË ‚·Ú‚·ÚfiÙËÙ·, ÔÈ ÚÒÙ˜ Ù˘ ÛΤ„ÂȘ ÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó ÚÔ˜ ÙËÓ ∞ı‹Ó· […] fiÙ·Ó Ì·ı‡ÙËΠfiÙÈ Ù· ÂÚ›ȿ Ù˘ ˘‹Ú¯·Ó ·ÎfiÌ·, ÔÈ ÌÔÚʈ̤ÓÔÈ Î·È ÔÈ Â˘Ê˘Â›˜ Û˘Ó¤ÚÚÂ˘Û·Ó ÂΛ, Û·Ó Ó· ›¯·Ó ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ ÙË ¯·Ì¤ÓË Ù¤ÊÚ· ÙÔ˘ ÁÔÓÈÔ‡ ÙÔ˘˜». ™ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÔÈ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ› ¿ÓıÚˆÔÈ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ›¯·Ó ÛÙÚ·Ì̤ÓÔ ÙÔ ‚ϤÌÌ· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. £ÂˆÚÒÓÙ·˜ ÙËÓ Ï¤ÔÓ ÎÔÈÙ›‰· ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ¤ÓȈı·Ó
∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ÂÚÈËÁËÙÒÓ ÛÙȘ
ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÔ‡ ȉÂÒ‰Ô˘˜. ªÂ ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô
¤ÓÙÔÓË ‰˘ÛÊÔÚ›· ÁÈ· ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ
ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ·˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ·
ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÙÔ È‰Â҉˜ ·˘Ùfi
·Ó‹Î Û ÌÈ· ÌË Â˘Úˆ·˚΋ –ÌË
ÛËÌ·ÓÙÈ΋. •ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÌÈ· ÂÓÙÂÏÒ˜
Ù·˘Ù›ÛÙËÎÂ Î·È Ì Ӥ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ·Í›Â˜
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋– ‰‡Ó·ÌË. √ ÔÏÈÙÈÎfi˜
‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·ÊÂÙËÚ›· –ÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË
– ·Í›Â˜ Ô˘ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ‰È·ÊˆÙÈÛÙ¤˜
ÊÈÏÂÏ¢ıÂÚÈÛÌfi˜ Ô˘ ›¯Â ·Ó·Ù˘¯ı›
Ù˘ ÂÚȤÙÂÈ·˜ Û ¿ÁÓˆÛÙÔ˘˜
ÌÂÙ·Ï·Ì¿‰Â˘Û·Ó ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘
ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ¤ÙÚÂÂ
ÙfiÔ˘˜–, ÂÍÂÏ›¯ıËÎ·Ó ÛÂ
¯ÒÚ·˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ÙÔ È‰ÂÔÏÔÁÈÎfi
ϤÔÓ ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ
‰È·ÌÂÛÔÏ·‚ËÙ¤˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡
˘fi‚·ıÚÔ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘. Àfi ·˘Ù‹
ˆ˜ ÂÓfi˜ «˘fi‰Ô˘ÏÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜» – ¤ÓÓÔÈ·
·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ ÛÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋
ÙËÓ ÔÙÈ΋, ÔÈ ÂÚÈËÁËÙ¤˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó
Ô˘ ‰ÂÓ Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È Û ËÁ¤˜
‰È·ÓfiËÛË. ∫·È ηıÒ˜ ÙÔ Ó‡̷ Ù˘
ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ› ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹
ÚˆÈÌfiÙÂÚˆÓ ·ÈÒÓˆÓ. ŒÙÛÈ, ÙÔ Î‡Ì·
∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡
ÌÈ·˜ Ï›ÁÔ ÁÓˆÛÙ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘
ÙˆÓ ‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓˆÓ Ô˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó
‰È·fiÙÈ˙ ÙËÓ ∂˘ÚÒË, Ë ÂÈÎfiÓ· Ù˘
ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙËÓ
ÙËÓ È‰¤· Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÁÈÓfiÙ·Ó
∂ÏÏ¿‰·˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È
›‰È· ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·
ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ.
Î·È Ó· ·ÔÎÙ¿ ÙȘ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ÂÓfi˜
ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡.
[180]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™
ÎϤÊÙ˜, ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›
Î·È Ó·˘ÙÈΤ˜
‰˘Ó¿ÌÂȘ
∏ Û‡ÓıÂÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘ ‹Ù·Ó ÔχÏÔÎË Î˘Ú›ˆ˜ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘. ΔȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ Â˙ÈÎÔ‡, Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó ·fi ÙÔ Ó¤Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·, ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÔÈ ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔÈ ÎϤÊÙ˜ Î·È ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›. ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó·˘ÙÈÎfi, ̤¯ÚÈ ÙË Û˘Óı‹ÎË Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊËΠÙÔ 1774 ÌÂٷ͇ ƒˆÛ›·˜ Î·È ΔÔ˘ÚΛ·˜, ·Ú›¯Â ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÙfiÏÔ. ∏ Û˘Óı‹ÎË, ÏÔÈfiÓ, ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙËÓ Î‡ÚÈ· ·ÈÙ›· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘, ·ÊÔ‡ fiÚÈ˙ fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Ú¤¯ÂÈ ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÚÔÛÙ·Û›· ÛÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ Ï‹ÚˆÌ· Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [181]
ÿÚÙ˘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ÙÔ˘ 1826, ÙÔ˘ Joseph Perkins.
MICHAEL MASLAN HISTORIC PHOTOGRAPHS/CORBIS/APEIRON
[182]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∫ϤÊÙ˜ Δ π ™ ¢ À ¡ ∞ ª ∂ π ™ Δ √ À ¶ ∂ ∑ π ∫ √ À , Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó ·fi ÙÔ Ó¤Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·, ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÔÈ ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔÈ ÎϤÊÙ˜ Î·È ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›. ™‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ÏËÚÔÊÔڛ˜, ÔÈ ÚÒÙÔÈ ÁÓˆÛÙÔ› ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÚÔ˜ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·Ø Ô μÔÓ›ÙÛ˘ Î·È Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ ªÔ‡·˜ °Ú›‚·˜ ·fi ÙÔ §Ô‡ÚÔ Î·È ÔÈ ¶Ô‡ÏÈÔ˜ ¢Ú¿ÎÔ˜ Î·È ª·Ï¿ÌÔ˜ ·fi ÙËÓ ◊ÂÈÚÔ. ∞ÏÏ¿ ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó Ôχ ÓˆÚ›ÙÂÚ·, Èı·ÓfiÓ fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ô ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó Ô ªÂÁ·ÏÔÚ‹˜ (1520-1566), ÂÓÒ ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ·fi ÙËÓ ÚÒÙË Ì¤Ú· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ηٿÎÙËÛ˘. ∏ ÊÈÏÔfiÏÂÌË ·ÁˆÁ‹ Ô˘ ¤Ï·‚·Ó ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ô˘ ÂÎÙ›ÓÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔ ¤ˆ˜ ÙÔ Δ·›Ó·ÚÔ ÛÙË ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›· Ô‰‹ÁËÛ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÔÏfiÎÏËÚÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ·Ó‰ÚÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ÛÙÈÁÌ‹ ‰ÂÓ ¤Û΢„·Ó ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÛÙÔÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ˙˘Áfi. ¶ÔÏÏÔ› Ù¤ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ Î·È ¿ÏÏÔÈ ÚÔۤʢÁ·Ó Û ·˘Ù‹Ó fiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÂΛÓÔÈ Î·ÏÔ‡Û·Ó ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÛÙ· fiÏ·. ∫¿ı ÊÔÚ¿ Ô˘ ÔÈ μÂÓÂÙÔ› ¤Î·Ó·Ó ÂÈÚ‹ÓË Ì ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜, ÔÏÏÔ› ·fi ÙÔ˘˜ Ì¿¯ÈÌÔ˘˜ Ô˘ ·Á·Ô‡Û·Ó ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ·Ú¤ÌÂÓ·Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘˜ ‹ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· fiÙÈ ı· ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ¿ÏÈ ·ÊÔÚÌ‹ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ. ¶ÔÏÏÔ› fï˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È ·fi Ù· ‰˘ÛÚfiÛÈÙ· ‚Ô˘Ó¿ fiÔ˘ ›¯·Ó Ù· ÎÚËÛʇÁÂÙ¿ ÙÔ˘˜. ŒÓ· ‰ËÌÔÙÈÎfi ÙÚ·ÁÔ‡‰È ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ¿Ú· Ôχ ˆÚ·›· ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·‰È¿ÎÔ· ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·Ó ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ·˘Ùfi ÛÒÌ· ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ:
«ª¿Ó·, ÛÔ˘ Ϥˆ ‰ÂÓ ’ÌÔÚÒ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Ó· ‰Ô˘Ï‡ˆ, «¢ÂÓ ÂÈÌÔÚÒ, ‰Â ‰‡Ó·Ì·È, ÂÌ¿ÏÏÈ·Û’ Ë Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘. «£· ¿Úˆ ÙÔ ÓÙÔ˘Ê¤ÎÈ ÌÔ˘, Ó· ¿ˆ Ó· Á¤Óˆ ÎϤÊÙ˘, «¡· ηÙÔÈ΋ۈ ’˜ Ù· ‚Ô˘Ó¿ Î·È ’˜ Ù˜ „ËÏ·›˜ Ú·¯Ô‡Ï·È˜. «¡¿¯ˆ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÁÔ˘˜ Û˘ÓÙÚÔÊÈ¿, Ì ٷ ıÂÚÈ¿ ÎÔ˘‚¤ÓÙ·, « ¡¿¯ˆ Ù· ¯ÈfiÓÈ· ÁÈ· Û΋, ÙÔ˘˜ ‚Ú¿¯Ô˘˜ ÁÈ· ÎÚ‚¿ÙÈ,
«¡¿¯ˆ Ì ٷ ÎÏÂÊÙfiÔ˘Ï· ηıËÌÂÚÈÓfi ÏË̤ÚÈ. «£· ʇÁˆ, Ì¿Ó·, Î·È ÌËÓ ÎϷȘ, ÌfiÓ ‰fiÌÔ˘ ÙËÓ Â˘¯‹ ÛÔ˘, «∫’ ¢¯‹ÛÔ˘ ÌÂ, Ì·ÓԇϷ ÌÔ˘, ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ Ó· ÛÊ¿ÍˆØ «∫·È ʇÙ„ ÙÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏÈ¿ Î·È Ì·‡ÚÔ Î·Ú˘ÔʇÏÏÈ. «∫·È fiÙÈ˙¤ Ù· ˙¿¯·ÚË Î·È fiÙÈ˙¤ Ù· ÌfiÛÎÔ. «∫È’ fiÛÔ ’ ·Óı›˙Ô˘Ó, Ì¿Ó· ÌÔ˘, Î·È ‚Á¿ÓÔ˘Ó ÏÔ˘ÏÔ‡‰È·, «√ Á˘Èfi˜ ÛÔ˘ ‰ÂÓ ·¤ı·ÓÂ, Î·È ÔÏÂÌ¿ÂÈ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜. «∫È ·Ó ¤ÏıË ’̤ڷ ıÏÈ‚ÂÚ‹, ’̤ڷ Ê·Ú̷Έ̤ÓË, «∫·È Ì·Ú·ıÔ‡Ó Ù· ‰˘fi Ì·˙›, Î·È ¤ÛÔ˘Ó Ù· ÏÔ˘ÏÔ‡‰È·, «ΔfiÙ Β ÂÁÒ ı· Ï·‚ˆıÒ, Ù· Ì·‡Ú· Ó· ÊÔÚ¤Û˘.» ¢Ò‰Âη ¯ÚfiÓÔÈ ’¤Ú·Û·Ó Î·È ‰Âη¤ÓÙ ̋Ó˜ ¶Ô˘ ·Óı›˙·Ó Ù· ÙÚÈ·ÓÙ¿Ê˘ÏÏ·, ÎÈ’ ·Óı›˙·Ó Ù· ÌÔ˘ÌÔ‡ÎÈ·. ∫·È ÌÈ·Ó ·˘Á‹ ·ÓÔÈÍÈ¿ÙÈÎË, ÌÈ· ÚÒÙË ÙÔ˘ ª·˝Ô˘, ¶Ô˘ ÎÂÏ·‰Ô‡Û·Ó Ù· Ô˘ÏÈ¿, ÎÈ’ Ô Ô˘Ú·Ófi˜ ÁÂÏÔ‡ÛÂ, ªÂ ÌÈ·˜ ·ÛÙÚ¿ÊÙÂÈ Î·È ‚ÚÔÓÙ¿ Î·È Á›ÓÂÙ·È ÛÎÔÙ¿‰È. ΔÔ Î·Ú˘ÔʇÏÏÈ ÂÛÙ¤Ó·ÍÂ, ÙÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏÈ¿ ‰·ÎÚ‡˙ÂÈ, ªÂ ÌÈ·˜ ÍÂÚ¿ıËÎ·Ó Ù· ‰˘fi, Î·È Â¤Û·Ó Ù· ÏÔ˘ÏÔ‡‰È·Ø ª·˙‹ Ì’ ·˘Ù¿ ÛˆÚÈ¿ÛÙËÎ Β Ë ‰fiÏÈ· ÙÔ˘ Ë Ì·ÓԇϷ. (sic) √È ÎϤÊÙ˜ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ›¯·Ó, fiˆ˜ ›·Ì ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜, Úfi¯ÂÈÚÔ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ηÙ›¯·Ó ÔÈ μÂÓÂÙÔ›, ÂÓÒ ÂΛÓÔÈ Ù˘ ƒÔ‡ÌÂÏ˘, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÙˆÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfiÙÂÚˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ, ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÌÂÁ¿Ï· ÔÚÌËÙ‹ÚÈ· ¿Óˆ ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿, ÛÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔ, ÙÔ ¶‹ÏÈÔ, ÙËÓ ¶›Ó‰Ô Î·È Ù· ÕÁÚ·Ê·. ∂Λ,
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· Ì ÙÔÓ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÔ ªÂÁ·ÏÔÚ‹. ¶Èı·ÓfiÓ ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó Â› ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÔ˘ ªÂÁ·ÏÔÚÂÔ‡˜, ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ·, ÂÓÒ ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ˘Ê›ÛÙ·ÓÙÔ ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ηÙÔ¯‹˜. BETTMANN/CORBIS/APEIRON
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [183]
[184]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¿ÏÏÔÙ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·˜ Úfiı˘ÌÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ ‰˘ÛÚfiÛÈÙˆÓ ÔÈÎÈÛÌÒÓ Î·È ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ Ó· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó, ¿ÏÏÔÙ ÂÍ·Ó·Áο˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜, Û¯ËÌ¿ÙÈÛ·Ó ÛÙÚ·Ùfi‰·, ·fi Ù· ÔÔ›· ¤Î·Ó·Ó ÂÈı¤ÛÂȘ ÛÙȘ ‰ȿ‰Â˜ Î·È ÙȘ fiÏÂȘ ÏËÛÙ‡ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ·ÏÏfiıÚËÛÎÔ˘˜ ηٷÎÙËÙ¤˜ Î·È ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ ÔÌfiıÚËÛÎÔ˘˜ ˘fi‰Ô˘ÏÔ‡˜ ÙÔ˘˜, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎ·Ó ÎϤÊÙ˜.
™˘ÓıËÎÔÏfiÁËÛË Ù˘ ¶‡Ï˘ Ì ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜ ∞ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ· ∏ ηٿÛÙ·ÛË ·˘Ù‹ ÎÚ¿ÙËÛ 70 Ì 80 ¯ÚfiÓÈ·, fiÙ·Ó ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ηÈÚfi, › ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÔ˘ ªÂÁ·ÏÔÚ‹, Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ıÂÒÚËÛÂ Û˘ÓÂÙfi Ó· Û˘ÓıËÎÔÏÔÁ‹ÛÂÈ Ì·˙› ÙÔ˘˜. √È ˙ËÌȤ˜ Ô˘ ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ÛÙȘ ·گ›Â˜ ÔÈ Â¯ıÚÔ› ·˘ÙÔ› ̤ڷ Ì ÙË Ì¤Ú· Ï‹ı·ÈÓ·Ó. ∂ÈϤÔÓ, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ Û˘Ó¯fiÌÂÓˆÓ ÔÏ¤ÌˆÓ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ Ì ÙȘ ‰˘ÙÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ÔÈ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ› ¯ıÚÔ› Ù˘ Û˘ÌÌ·¯Ô‡Û·Ó Ì ÙÔ˘˜ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜, ÌÈ· Û˘ÌÌ·¯›· Ë ÔÔ›· ·Ô‰Â›¯ıËΠÔχ ÂÈΛӉ˘ÓË. ŒÙÛÈ, Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÌÈÌËı› ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋, Ô˘ ›¯Â ÂÓÙ¿ÍÂÈ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘ ÔÏÏÔ‡˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Ì¿¯ÈÌÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÔÓfiÌ·˙ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜, armatores, fiˆ˜ ¿ÏψÛÙ ·ÔηÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÔÈ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ ÂıÂÏÔÓÙ¤˜ Ô˘ Ù¿ÛÛÔÓÙ·Ó ˘fi ÙË ÛËÌ·›· Ù˘. ∞ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ·Ó¤ıÂÛ Û ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÂÙÔÈÌÔfiÏÂ̘ ÔÌ¿‰Â˜ ÙËÓ Ù‹ÚËÛË Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜ Ù¿Í˘ Î·È ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÏËÛÙÂÈÒÓ, Û˘ÁÎÚÔÙÒÓÙ·˜ ÛÒÌ·Ù· Ù· ÔÔ›· ηÏÔ‡ÓÙ·Ó ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› Î·È Û˘ÓÙËÚÔ‡ÓÙ·Ó Ì ‰·¿Ó˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ï·Ô‡. Δ· ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÌfiÓÔ ŒÏÏËÓ˜, ‹Ù·Ó ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi Ù· ˘fiÏÔÈ· Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó Î·È Î·Ù·Ó¤ÌÔÓÙ·Ó Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ·گ›Â˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ·fi ÙÔÓ ∞ÍÈfi ̤¯ÚÈ ÙÔÓ πÛıÌfi Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘. ™ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ÙÔ˘ÚÎÈο ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ· ‰ÂÓ ˘‹ÚÍ·Ó, Èı·ÓfiÓ ÁÈ·Ù› ıˆڋıËΠÂÈÛʷϤ˜ Ó· Û˘ÁÎÚÔÙËıÔ‡Ó Ù¤ÙÔÈ· ¤ÓÔÏ· ÛÒÌ·Ù· ̤۷ Û ̛· ÂÚÈÔ¯‹ ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ μÂÓÂÙÔ› ·ÌÊÈÛ‚ËÙÔ‡Û·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi οı ¿ÏÏË Ì¤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ Ì·¯ËÙÈÎfi Ó‡̷ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ‰È·ÙËÚ‹ıËΠ΢ڛˆ˜ ·fi Ù· ‚ÂÓÂÙÈο ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ·, Ù· ÔÔ›· ‰È‹ÚÎÂÛ·Ó Ì οÔÈ· ‰È·Ï›ÌÌ·Ù· ̤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. ª¿ÏÈÛÙ·, Ô Î·ÂÙ¿Ó ÃÚÔÓ¿˜ ·fi ÙÔ ÃÚ˘ÛÔ‚›ÙÛÈ, Ô Î·ÂÙ¿Ó £·Ó¿Û˘ ·fi ÙËÓ ∫·Ú‡Ù·ÈÓ· Î·È ¿ÏÏÔÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¤Î·Ó ÏfiÁÔ Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ ∫ÔÏÔÎÔÙÚÒÓ˘ ÛÙÔ ÁÓˆÛÙfi ‰È¿ÏÔÁfi ÙÔ˘ Ì ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ù›ÔÙ ¿ÏÏÔ ·Ú¿
ŒÁ¯ÚˆÌË ÏÈıÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Louis Dupre, ÙÔ˘ 1825, Ì ٛÙÏÔ ¶ÚˆÙԷϛηÚÔ. ŒÙÛÈ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Ô ˘·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ηÂÙ¿ÓÈÔ˘ ÛÙÔ ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ. PHILIP DE BAY/HISTORICAL PICTURE ARCHIVE/CORBIS/APEIRON
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [185]
ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÂÓÂÙÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜. ∞fi ÙËÓ Î·Ù¿Ï˘Û‹ Ù˘ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÔÈ ÔÏÂÌÈΤ˜ Û˘Ó‹ıÂȘ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ¯¿ÚË ÛÙÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ ÎϤÊÙ˜ Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ·Ó¤Î·ıÂÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤ÁÈÓ·Ó Ôχ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÙˆÚÈÓÔ‡. ∞˘ÙÔ› ¿ÏÏÔÙ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿, ¿ÏÏÔÙ ÎÚ‡‚ÔÓÙ·Ó ÛÙȘ fiÏÂȘ ‹ ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿, ¿ÏÏÔÙ η٤Ê¢Á·Ó ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ· ‹ ÛÙË ƒÔ‡ÌÂÏË ÁÈ· Ó· ÛˆıÔ‡Ó, ÂÓÒ ¿ÏÏÔÙ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ ÚÔÂÛÙÒÓ ˆ˜ ۈ̷ÙÔʇϷΘ ÂÎÙÂÏÒÓÙ·˜ ÙȘ ‰È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ πÛıÌfi, Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÈÎÈÒÓ ¿ÏÏ·Í Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ Î·È ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ. °‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ÌÓËÌÔÓ‡ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ, ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ Î·È ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂ÏÏ¿‰· Ô¯ÙÒ ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ·. ™ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ˘‹Ú¯·Ó Û˘ÓÔÏÈο 17, ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ù· ÙÚ›· ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞ÍÈÔ‡, ‰¤Î· ÛÙËÓ £ÂÛÛ·Ï›· Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂ÏÏ¿‰· Î·È Ù¤ÛÛÂÚ· ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ, ÙËÓ ∞Èوϛ· Î·È ÙËÓ ∞ηÚÓ·Ó›·.
°¤ÚÔÓÙ˜ ı¤ÏÔ˘Ó ¯¿È‰ÂÌ·, ÎË ·Á¿‰Â˜ ı¤ÏÔ˘Ó ¿ÛÚ·. ∫Ë Ô Î·ÂÙ¿ÓÔ˜ ‰fiÎÈÌÔ˜ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ΢‚ÂÚÓ‹ÛË». (sic)
™Â οı ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ ·Ú¯ËÁfi˜ ‹Ù·Ó Ô ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜ ηÂÙ¿ÓÔ˜, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘ ‚ÔËıfi ‹ ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ‹ ÙÔ ÚˆÙԷϛηÚÔ, ÁÈ·Ù› ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ·ÏÈοÚÈ·. ∏ ϤÍË ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ‹‰Ë ·fi ÙÔ ÌÂ۷ȈÓÈÎfi ÂÏÏËÓÈÛÌfi ÂÓÒ Ë ÚÒÙË Â›Ó·È ÙÔ Èı·ÓfiÙÂÚÔ ÈÙ·ÏÈ΋. ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ηÂÙ¿ÓÔ˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‡ÎÔÏÔØ ¤Ú ӷ ¢¯·ÚÈÛÙ› Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Î·È Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ·˘Ù¿ Û˘¯Ó¿ ‰ÂÓ Û˘Ì‚È‚¿˙ÔÓÙ·Ó. À¿Ú¯ÂÈ ¤Ó· ‰ËÌÔÙÈÎfi ÙÚ·ÁÔ‡‰È ÙÔ˘ ™ÙÔ˘ÚÓ¿ÚË, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·ÙÚ¤¯ÔÓÙ·˜ ̤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÙÔ 1710, ·Ó··ÚÈÛÙ¿ ÌÂ Û˘ÓÙÔÌ›· ·ÏÏ¿ Î·È Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· ·˘Ù‹ ÙË ‰˘ÛÎÔÏ›·:
∞fi ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È ·˘Ùfi Û˘Ó¿ÁÂÙ·È Î·È ¤Ó· ‹‰Ë ÁÓˆÛÙfi ÛÙÔȯ›Ô, fiÙÈ Ù· ηÂÙ·Ó¿Ù· ‹Ù·Ó Û˘¯Ó¿ ÎÏËÚÔÓÔÌÈο. √È ªÔ˘ÎÔ˘‚·Ï·›ÔÈ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó Ù· ÕÁÚ·Ê· ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, fiÙ·Ó ÙÔ˘˜ ¿Ú·Í ÙËÓ Â·Ú¯›· Ô ∫·Ú·˚Ûο΢, ‹Ù·Ó ·fiÁÔÓÔÈ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ªÔ˘ÎÔ˘‚¿Ï· Ô˘ ·¤ÎÙËÛ ÌÂÁ¿ÏË Ê‹ÌË ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. √ ¡›ÎÔ˜ ΔÛ¿Ú·˜ ‹ ¡ÈÎÔÙÛ¿Ú·˜ ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ Î·È ÂÁÁÔÓfi˜ ηÂÙ·Ó·›ˆÓ, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ΔÛ¿Ú·, ηÂÙ¿ÓÈÔ˘ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÛÙËÓ ∂Ï·ÛÛfiÓ·Ø Ô ··-£‡ÌÈÔ˜ ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÂÍ›ÛÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ μÏ·¯¿‚·Ø Ô √‰˘ÛÛ¤·˜, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∞Ó‰ÚÔ‡ÙÛÔ˘Ø ·Ó¿ÏÔÁÔÈ ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ ∫ÔÓÙÔÁÈ·ÓÓ·›ÔÈ, ÔÈ ™Î˘ÏÔ‰ËÌ·›ÔÈ Î·È ¿ÏÏÔÈ. øÛÙfiÛÔ, Ô‡Ù fiÏÔÈ ÔÈ ÎϤÊÙ˜ Û˘ÓıËÎÔÏfiÁËÛ·Ó Î·È ˘ÔÙ¿¯ıËÎ·Ó Ô‡ÙÂ Î·È fiÏÔÈ ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÈÛÙÔ› ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË. √È ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Û fiÏ· Ù· ·ӷÛÙ·ÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù·, ·ÏÏ¿ ÙfiÙ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÚÔ¤‚·ÈÓ·Ó Û ¯ıÚÔڷ͛˜ ηٿ ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ, ÌÂ Ê˘ÛÈÎÔ‡˜ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜. ª¤¯ÚÈ Î·È Û‹ÌÂÚ· ·ÎfiÌ· Â›Ó·È Í·ÎÔ˘ÛÙfi ÛÙËÓ ∞ηÚÓ·Ó›· ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡ ÃÚ‹ÛÙÔ˘ ªËÏÈÒÓË, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤‰Ú·Û ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÂÈÛ¤‚·Ï ÛÙËÓ ÕÚÙ· ·¿ÁÔÓÙ·˜ ÙÔÓ Î·‰‹ Î·È ‰‡Ô ·Á¿‰Â˜ Ì ÛÎÔfi Ù· χÙÚ·. √ ÌÔ˘ÛÂÏ›Ì˘ Ù˘ ·گ›·˜ Û˘ÓÂÓÓÔ‹ıËΠ̠ÙÔÓ ÚÔÂÛÙfi ª·˘ÚÔÌ¿ÙË Î·È ÙÔ ‰ÂÚ‚¤Ó·Á· ªÔ˘¯Ù¿ÚË Î·È ·Ó¤ıÂÛ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ªËÏÈÒÓË Û οÔÈÔÓ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó οÔÙ ʛÏÔ˜ ÙÔ˘ ÃÚ‹ÛÙÔ˘ Î·È ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÙÔÓ ÏËÛÈ¿ÛÂÈ ¯ˆÚ›˜ Ó· ÎÈÓ‹ÛÂÈ ˘Ô„›Â˜. ∞ÏÏ¿ Ô ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó, fiÙ·Ó Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÙÔÓ ÃÚ‹ÛÙÔ ÛÙÔÓ ∞ÏÌ˘Úfi, ¤Ó· ÌÈÎÚfi ¯ˆÚÈfi ÙÔ˘ μ¿ÏÙÔ˘, ÙÔ˘ ÔÌÔÏfiÁËÛ Ì ÂÈÏÈÎÚ›ÓÂÈ· ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ Ô˘ ¤Ï·‚Â. ∫·È ÙfiÙ ÔÈ ‰‡Ô ÁÂÓÓ·›ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÌÔÓÔÌ¿¯ËÛ·Ó Î·È ÂÓÙÂÏÒ˜ ·Ú¿‰ÔÍ· ÛÎÔÙÒıËηÓ.
μÔ˘Ó¿ ÌÔ˘ ·’ Ù’ ∞ÛÚÔfiÙ·ÌÔ Ì ٷ ÔÏÏ¿ Ù· ¯ÈfiÓÈ·, Δ· ¯ÈfiÓÈ· ÌË Ù· Ï˘ÒÛÂÙ fiÛÔ Ó·ÏıÔ‡Ó Î·È Ù’ ¿ÏÏ·, Ù’ ›Ӓ Ô ™ÙÔ˘ÚÓ¿Ú˘ ¿ÚÚˆÛÙÔ˜ ‚·ÚÂÈ¿ ÁÈ· Ó’ ·Ôı¿ÓË, ∫·È ÙÔ˘˜ È·ÙÚÔ‡˜ ÂοÏÂÛ ӷ ÙÔÓ ·ÔÊ·Û›ÛÔ˘Ó, ∫Ë ·fi Ù· ·ÏÏËοÚÈ· ÙÔ˘ ÂοÏÂÛ ÙÔÓ ÚÒÙÔÓ.Ø «ŒÏ·, ºÔÓÙ‡ÏË ·‰ÂÚʤ Î·È ÚˆÙÔ·ÏÏËοÚÈ, ŒÏ·, οıÔ˘ ÛÙ· ÁfiÓ·Ù·, ¤Ï· οıÔ˘ ÛÈÌ¿ ÌÔ˘Ø ™’ ·Ê›Óˆ ‰È¿Ù· ÙÔ ·È‰›, ÙÔ ÌÈÎÚÔ¯·˚‰Â̤ÓÔ, ’Ù’ Â›Ó·È ÌÈÎÚfi ÎË ·Ó‹ÍÂÚÔ, ’ ¿ÚÌ·Ù· ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈØ ¡· Ì’ ¤¯Ë˜ ¤ÓÓÔÈ· Ù· ¯ˆÚÈ¿ Î·È ÙÔ Î·ÂÙ·ÓÏ›ÎÈ.
ΔÚ›· Ô˘Ï¿ÎÈ· οıÔÓÙ·Ó ’˜ÙËÓ Ú¿¯ÈÓ ’˜ÙÔ ÏË̤ÚÈ. ŒÓ· ÙËÚ¿ÂÈ ÙÔÓ ∞ÏÌ˘ÚfiÓ, Ù’ ¿ÏÏÔ Î·Ù¿ ÙÔÓ μ¿ÏÙÔÓ, ΔÔ ÙÚ›ÙÔÓ ÙÔ Î·Ï‹ÙÂÚÔÓ, ÌÔÈÚÈÔÏÔÁ¿ÂÈ Î·È Ï¤ÁÂÈ. «∫‡ÚȤ ÌÔ˘, ÙÈ ÂÁ›ÓËÎÂÓ Ô ÃÚ‹ÛÙÔ˜ Ô ªËÏÈÒÓ˘; √˘‰¤ ’˜ÙÔÓ μ¿ÏÙÔÓ Ê¿ÓËÎÂÓ Ô˘‰¤ ’˜ ÙËÓ ∫Ú‡· μÚ‡ÛÈÓ.»«ª·˜ ›·Ó, ¤Ú· ¤Ú·ÛÂ, Î’ ‹Á ÚÔ˜ ÙËÓ ÕÚÙ·Ó, ∫’ ‹Ú ÛÎÏ¿‚ÔÓ ÙÔÓ Î·Ù‹Ó Ì·˙‡ Ì ‰˘fi ·Á¿‰·È˜. ∫È’ Ô ÌÔ˘ÛÂÏ›Ì˘ Ù’ ¿ÎÔ˘ÛÂ, ‚·ÚÈ¿ ÙÔ˘ ηÎÔÊ¿ÓË. ΔÔÓ ª·˘ÚÔÌÌ¿ÙËÓ ¤ÎÚ·ÍÂ Î·È ÙÔÓ ªÔ˘¯Ù¿Ú ∫ÏÂÈÛÔ‡Ú·Ó»«∂Û›˜ ·Ó ı¤ÏÂÙ „ˆÌ›, ·Ó ı¤ÏÂÙ ڈٿٷ,
∏ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÈÎÈÒÓ Î·È Ë Û¯¤ÛË Ì ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜
[186]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÙÔÓ ÃÚ‹ÛÙÔÓ Ó· ÛÎÔÙÒÛÂÙÂ, ÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ªËÏÈfiÓËÓ. ΔÔ‡ÙÔ ÚÔÛÙ¿˙’ Ô ‚·ÛÈÏ¿˜ Î·È ¤ÛÙÂÈÏ ÊÂÚÌ¿ÓÈ.» ¶·Ú·Û΢‹ ’ÍË̤ڈÓ (ÔÙ¤ Ó· Ì’ ›¯Â ʤÍË!) ∫È’ Ô ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó˘ ÛÙ¿ÏıËΠӷ ¿ÁË Ó· ÙÔÓ Â‡ÚË. ’™ÙÔÓ ∞ÏÌ˘ÚfiÓ ÙÔÓ ¤Êı·ÛÂ, Î·È ˆ˜ Ê›ÏÔÈ ÊÈÏËı‹Î·ÓØ √ÏÔÓ˘ÎÙ‹˜ ›ӷÓÂ, fiÛÔ Ó· ÍÂÌÂÚÒÛËØ ∫·È fiÙ·Ó ¤ÊÂÍ’ Ë ·˘Á‹, ¤Ú·Û·Ó ’˜Ù· ÏË̤ÚÈ·. ∫È’ Ô ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó˘ ÊÒÓ·Í ÙÔ˘ ηÂÙ¿Ó ªËÏÈfiÓËØ «ÃÚ‹ÛÙÔ, Û ı¤Ï’ Ô ‚·ÛÈÏ¿˜, Û ı¤ÏÔ˘Ó Î’ ÔÈ ·Á¿‰Â˜.»«ŸÛÔ ËÓ’ Ô ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ˙ˆÓÙ·Ófi˜, ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ‰ÂÓ ÚÔ˜Î˘Ó¿ÂÈ.»ªÂ Ù· ÙÔ˘Ê¤ÎÈ· ¤ÙÚÂÍ·Ó Ô ¤Ó·˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓØ ºˆÙÈ¿Ó Â‰fiÛ·Ó ’˜ÙËÓ ÊˆÙÈ¿Ó, Î’ ¤ÂÛ·Ó ÂȘ ÙÔÓ ÙfiÔÓ. (sic) ŸÛ˜ ÊÔÚ¤˜, ÏÔÈfiÓ, ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ·ӷÛÙ·ÙÔ‡Û·Ó, Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ÙÔ˘˜ η٤ÛÙÂÈÏ Ì ÙË ‚›· Î·È ÚÔÛ·ıÔ‡Û Ì οı ÙÚfiÔ Ó· ÙÔ˘˜ ÂÍÔÓÙÒÛÂÈ. ÕÏϘ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ ÂÙ‡¯·ÈÓÂ Î·È ¿ÏϘ fi¯È. ™˘¯Ó¿ ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·Ó ÙfiÛÔ ÈÛ¯˘ÚÔ›, ÒÛÙ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·Ó·ÎÙ‹ÛÔ˘Ó Ù· ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ· ÙÔ˘˜ Î·È ·Ó¿Áη˙·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· Ì ÙË ‚›· ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË Ó· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ Î·È ¿ÏÈ. ∫¿Ùˆ ’˜ÙÔ˘ μ¿ÏÙÔ˘ Ù· ¯ˆÚÈ¿, •ËÚfiÌÂÚÔ Î·È ÕÁÚ·Ê·, ∫·È ’˜Ù· ¤ÓÙ ‚ÈÏ·¤ÙÈ· (Œ‚Á·Ù ӷ ȉ‹Ù’ ·‰¤ÚÊÈ·!) ∂Î’ ›Ӓ ÔÈ ÎϤÊٷȘ ÔÈ ÔÏÏÔ›, ŸÏ’ ÂÓ‰˘Ì¤ÓÔÈ ’˜ÙÔ Êψڛ. ∫¿ıÔÓÙ·È Î·È ÙÚˆÓ Î·È ›ÓÔ˘Ó, ∫·È ÙËÓ ÕÚÙ·Ó ÊÔ‚ÂÚ›˙Ô˘Ó. ¶È¿ÓÔ˘Ó Î·È ÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÌÈ· ÁÚ·Ê‹, μÚ›˙Ô˘Ó Ù· Á¤ÓÂÈ· ÙÔ˘ Î·Ù‹Ø °Ú¿ÊÔ˘ÓÂ Î·È ’˜ÙÔ ∫ÔÌfiÙÈ, ¶ÚÔÛ΢ÓÔ‡Ó Î·È ÙÔÓ ¢ÂÛfiÙËØ «™˘ÏÏÔÁÈÛı‹Ù ÙÔ Î·Ï¿, °È·Ù› Û·˜ η›Ì ٷ ¯ˆÚÈ¿. °Ï›ÁˆÚ· Ù’ ·Ú̷وϛÎÈ, ŸÙ’ ÂÚ¯fiÌÂÛÙ ’˜·Ó χÎÔÈ.» (sic) ¢ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÔÈÔ˜ ‹Ù·Ó Ô Î·ÂÙ¿ÓÔ˜, Ô˘ ·Ó¤ÎÙËÛ Ì ٤ÙÔÈÔ ÙÚfiÔ ÙÔ ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ·fi ¿ÏÏÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È Ì·ı·›ÓÔ˘Ì Ҙ Ô °È¿ÓÓ˘ ªÔ˘ÎÔ˘‚¿Ï·˜ η٤Ϸ‚ ÙÔ ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ ÙˆÓ ∞ÁڿʈÓ. ¡¿ÌÔ˘Ó ÌÈ· ÂÙÚÔ¤Ú‰Èη, ’˜Ù· Ï¿ÁÈ· ÙÔ˘ ¶ÂÙÚ›ÏÔ˘ (¯ˆÚÈfi ÙˆÓ ∞ÁڿʈÓ) ¡· ÛÎfiÓÔ˘ÌÔ˘Ó Ù·ÔÙ·¯‡, ‰˘ÒڷȘ Ó· ÍËÌÂÚÒÛË, ¡’ ·ÎÔ‡ÚÌ·ÈÓ· (Ó· ¿ÎÔ˘·) ÙÔÓ fiÏÂÌÔÓ Ò˜ ÔÏÂÌÔ‡Ó
ÔÈ ÎϤÊٷȘ, √È ÎϤÊٷȘ, ÔÈ ·ÚÌ·ÙˆÏÔ› ÎÈ’ Ô °È¿ÓÓ˘ ªÔ˘ÎÔ˘‚¿Ï·˜. (sic) ™ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ·˘Ùfi Ô ªÔ˘ÎÔ˘‚¿Ï·˜ ηٷÙÚfiˆÛ ÙÔÓ ·Ô‡ ÙÔ˘ ∞Ï‹ ·Û¿ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ·ÊÔ‡ Ì¿˙„ ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÙÔ˘, ªÂÛ’ ÙËÓ √ÍÈ¿ ÍË̤ڈÛ ٷ ÎfiÏÈ· Ó· ÌÔÈÚ¿ÛËØ ∫’ ÔÈ ∞ÁÚ·ÊÈÒÙ˜ ¤ÛÙÂÈÏ·Ó ‰¤Î· ÎÔÙÛ·Ì·Û›‰Â˜, Δˆ Ê¤Ú·Ó ÙÔÓ ÌÔڷ۷Ϥ (ÙÔ Î·ÂÙ·Ó¿ÙÔ) ˜’ fiÏÔÓ ÙÔ ‚ÈÏ·¤ÙÈ. (sic) ŸÌˆ˜, fiϘ ۯ‰fiÓ ÔÈ ·Ú·‰fiÛÂȘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÈÔ ÊËÌÈṲ̂ÓÔ˘˜ ·Ú¯ËÁÔ‡˜ ÙÔ‡˜ ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó Ó· ÎÚ·ÙÔ‡Ó Ì ÙË ‚›· Ù· ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ· ÙÔ˘˜ ‹ Ó· Ù· ·›ÚÓÔ˘Ó ›Ûˆ Ì ٷ fiÏ· fiÙ·Ó ‰ÈÒ¯ÓÔÓÙ·Ó. «√ ηÂÙ¿Ó ∑‹ÙÚÔ˜ ·fi ÙËÓ ∂Ï·ÛÛÒÓ· ‰ÂÓ ÎÚ¿ÙËÛ ÙËÓ Â·Ú¯›· ÙÔ˘ ÂχıÂÚË ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜;» ·Ó·ÚˆÙÈ¤Ù·È Ô ¶ÂÚÚ·È‚fi˜. «√ ηÂÙ¿Ó ΔfiÛη˜ ‰ÂÓ ‰¿Ì·Û ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ ÛÙ· °Ú‚ÂÓ¿ Ì ÙÚÔÌÂÚÔ‡˜ ÔϤÌÔ˘˜; √ ηÂÙ¿Ó ∫·Ú·Ï‹˜ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ηٷ‰›ˆÍ ·fi Ù· ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ √χÌÔ˘ Î·È Ù· ÎÚ¿ÙËÛ ÂχıÂÚ·; √ ηÂÙ¿Ó ªÏ·¯¿‚·˜ ÛÙ· ÿÛÈ· ‰ÂÓ ÂÍÔÏfiıÚ¢Û ÙÔ˘˜ Ù˘Ú¿ÓÓÔ˘˜; √ ηÂÙ¿Ó ª·ÎÚ˘ı·Ó¿Û˘ Î·È Ô Î·ÂÙ¿Ó ª·ÎÚÔÔ‡ÏÈÔ˜ ‰ÂÓ ÔϤÌËÛ·Ó Û·Ó ¿ÏÏÔÈ §ÂˆÓ›‰Â˜ Î·È £ÂÌÈÛÙÔÎÏ›˜ ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ ∫›ÛÛ·‚Ô˘ ·¿ÙËÙ·; √ ηÂÙ¿Ó ∫·Ú·Î›ÙÛÔ˜ ÛÙÔ ∫·ÚÂÓ‹ÛÈ ‰ÂÓ ¤ÛÊ·˙ ¿ÓÙÔÙ ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ Û·Ó Ù· ˙Ò·;». ∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ¤Î·Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÊÈÏÔÙÈÌ›· Î·È ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ù¤ÙÔÈ· ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ·, ÂÓÒ ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·Ó Úfiı˘ÌÔÈ Û οÔÈ· ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· Ó· ÙËÓ ˘ËÚÂÙÔ‡Ó, ȉ›ˆ˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÌʇÏÈÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ Ù˘. ª‹ˆ˜ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ›‰·Ì ӷ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ ÌÂٷ͇ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ Î·È ÙÔ˘ ∞Ï‹ ·Û¿; ª‹ˆ˜, fiÙ·Ó Ô √Ì¤Ú μÚ˘ÒÓ˘ ÔÏÈfiÚÎËÛ ÙÔÓ ·Û¿ ÙÔ˘ ªÂÚ·Ù›Ô˘, ‰ÂÓ ÔϤÌËÛ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘, fiˆ˜ ϤÂÈ Î·È ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È; […]Î·È ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÔÏÏ¿ ηÂÙ·Ó¿Ù·, √ ÿÛÎÔ˜ ·fi ÙËÓ ¢Ô˘Ó›ÙÛ·Ó, Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ °Ú›‚· °ÂÒÚÁÔ˘, ∑fiÁÎÔ˜ ·’ ÙÔ •ÂÚfiÌÂÚÔ, Ô °ÂÒÚÁ˘ μ·ÚÓ·ÎÈÒÙ˘, ΔÔ˘ ªÔ˘ÎÔ˘‚¿Ï· Ù· ·È‰È¿, Î·È ÔÈ ™Î˘ÏÔ‰ËÌ·›ÔÈ, √ ¢È¿ÎÔ˜ Î·È Ô ¶·ÓÔ˘ÚÁÈ¿˜ Î·È ÔÈ ‰˘fi ∫ÔÓÙÔÁÈ·ÓÓ·›ÔÈ. (sic) ∞ÏÏ¿ Î·È Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ¿ÓÙÔÙ ÙÔ˘˜ ‹ÏÂÁ¯Â Î·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Âȯ›ÚËÛ ӷ ÂΉÈÎËı› ÙÔ˘˜ ·ÓÙ¿ÚÙ˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [187]
Ô˘ Ù˘ ›¯·Ó ÂÈ‚ÏËı› Ì ÙË ‚›·. ŒÎÙÔÙÂ, fiˆ˜ ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ›¯·Ó Á›ÓÂÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›, ¤ÙÛÈ Î·È ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› Á›ÓÔÓÙ·Ó ¿ÏÈ ÎϤÊÙ˜ Î·È Ë ÌÂÙ¿‚·ÛË ·fi ÙË ÌÈ· ȉÈfiÙËÙ· ÛÙË ¿ÏÏË ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Û˘¯Ó‹, ÒÛÙ ٷ ÔÓfiÌ·Ù· ·˘Ù¿ η٤ÏËÍ·Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÙÔ ¤Ó· ·ÓÙ› ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ Î·È Û˘¯Ó¿ Ó· ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ. ™Ù· ‰ËÌÔÙÈο ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ·˘Ùfi Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ¿Ú· Ôχ Û˘¯Ó¿: √ ŸÏ˘ÌÔ˜ ÎÈ’ Ô ∫›ÛÛ·‚Ô˜, Ù· ‰˘Ô ‚Ô˘Ó¿ Ì·ÏÏfiÓÔ˘Ó. °˘Ú›˙ÂÈ ÙfiÙ’ Ô ŸÏ˘ÌÔ˜ Î·È Ï¤ÁÂÈ ÙÔ˘ ∫ÈÛÛ¿‚Ô˘Ø «ªË Ì ̷ÏÏfiÓ˘, ∫›ÛÛ·‚Â, ÎÔÓÈ·ÚÔ·ÙË̤ÓÂ! ∂ÁÒ Â›Ì’ Ô Á¤ÚÔ˜ ŸÏ˘ÌÔ˜, ’˜ÙÔÓ ÎfiÛÌÔÓ Í·ÎÔ˘Ṳ̂ÓÔ˜. Œ¯ˆ Û·Ú¿ÓÙ· ‰˘Ô ÎÔÚÊ·›˜, ÂÍ‹ÓÙ· ‰˘Ô ‚Ú˘ÛÔ‡Ï·È˜Ø ¶¿Û· ‚Ú˘Û‹ Î·È ÊÏ¿ÌÔ˘ÚÔÓ, ·ÓÙÔ‡ ÎÏ·‰› Î·È ÎϤÊÙ˘ ∫·È ’˜ÙËÓ „ËÏ‹Ó ÌÔ˘ ÎÔÚ˘Ê‹Ó ·ÂÙfi˜ ›Ӓ ηıÈṲ̂ÓÔ˜, ∫·È ÂȘ Ù· Ó‡¯È· ÙÔ˘ ÎÚ·Ù› ÎÂÊ¿Ï’ ·Ó‰ÚÂȈ̤ÓÔ˘. «∫ÂÊ¿ÏÈ ÌÔ˘, ÙÈ ¤Î·Ì˜, Î’ Â›Û·È ÎÚÈÌ·ÙÈṲ̂ÓÔÓ;»«º¿ÁÂ, Ô˘Ï›, Ù· Ó¿ٷ ÌÔ˘, Ê¿ÁÂ Î·È ÙËÓ ·Ó‰ÚÂÈ¿Ó ÌÔ˘, ¡· οÌ˘ ‹¯˘ ÙÔ ÊÙÂÚfiÓ, Î·È Èı·Ì‹ ÙÔ Ó‡¯È. ’™ÙÔÓ §Ô‡ÚÔÓ, ’˜ÙÔ •ÂÚfiÌÂÚÔÓ ·ÚÌ·ÙˆÏfi˜ ÂÛÙ¿ıËÓ, ’™Ù· ÿÛÈ· Î·È ’˜ÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔÓ ‰Ò‰Âη ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÎϤÊÙ˘. ∂Í‹ÓÙ· ·Á¿‰Â˜ ÛÎfiÙˆÛ· Î’ ¤Î·„· Ù· ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘˜Ø ∫È’ fiÛÔ˘˜ ’˜ÙÔÓ ÙfiÔ ¿ÊËÛ· Î·È ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÎÈ’ ∞Ú‚·Ó›Ù˜, ∂›Ó·È ÔÏÏÔ›, Ô˘Ï¿ÎÈ ÌÔ˘, Î·È ÌÂÙÚËÌfiÓ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó. ¶ÏËÓ ‹Úı Β Ë ·Ú¿‰· ÌÔ˘ ’˜ÙÔÓ fiÏÂÌÔÓ Ó· ¤Ûˆ». (sic)
∞Ó ·˘Ùfi˜ Ô ·ÚÌ·ÙÔÏfi˜ Î·È ÎϤÊÙ˘, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔ ·Ú¿‰ÔÍ· ÓÂÎÚ·Ó·ÛÙË̤ÓÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ‰ÈËÁÂ›Ù·È Ù· ηÙÔÚıÒÌ·Ù· Î·È ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ¿Óˆ ÛÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ √χÌÔ˘, ·Ú¤ÌÂÈÓ ·ÓÒÓ˘ÌÔ˜, ÔÓÔÌ·ÛÙfi˜ ¤ÁÈÓÂ Ô ¡ÈÎÔÏfi˜ Δ˙ÈÔ‚¿Ú·˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ¶ÂÚÚ·È‚fi, ˘¤Ù·Í ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ «ÂÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÂÚ‹Ê·Ó· Ì ٷ Ï¿‚·Ú¿ ÙÔ˘» ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÛÒ˙ÂÙ·È ‰ËÌÔÙÈÎfi ÙÚ·ÁÔ‡‰È Ô˘ ÙÔÓ Â͢ÌÓ› ˆ˜ ÎϤÊÙË ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ ·ÚÌ·ÙÔÏfi. §¿ÏËÛÂ, ÎÔ‡ÎÎÂ, Ï¿ÏËÛÂØ Ï¿Ï·, η¸Ì¤Ó’ ·Ë‰fiÓÈ, §·Ï¿Ù ’˜ ·ÎÚԤϷÁÔ˜ Ô˘ Ï¤Ô˘Ó Ù· ηڿ‚È·, ’ƒˆÙ¿Ù ÁÈ· ÙÔÓ ¡ÈÎÔÏfi, ÙÔÓ ¡ÈÎÔÏfi Δ˙ÈÔ‚¿Ú·, ¶Ô‡ÙÔÓ ’˜ÙÔ §Ô‡Ú’ ·ÚÌ·ÙˆÏfi˜, ’˜ÙÔ ∫·ÚÂÓ‹ÛÈ ÎϤÊÙË˜Ø ∂›¯Â ÊÏ¿ÌÔ˘ÚÔ ÎfiÎÎÈÓÔ, ÎfiÎÎÈÓÔ Î·È Á·Ï¿˙ÈÔ, ∂›¯Â ÛÙ·˘Úfi, ›¯Â ÃÚÈÛÙfi, ›¯Â Î·È ¶·Ó·Á›·.» «∂„¤˜ ÚÔ„¤˜ ·ÎÔ‡Û·Ì ٷ ‚ÚÔÓÙÂÚ¿ ÙÔ˘Ê¤ÎÈ·. ∫’ ›‰·Ì Ҙ ‚¿ÚÂÛ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÌÂÛ’ ÙÔ §Ô‡ÚÔ. ∫’ ‹Ú ÛÎÏ¿‚Ô˘˜ ‰ÂÎÔÎÙÒ, ÎË ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÌÔ˘ÛÂÏ›ÌËØ ¶‹Ú ÌÔ˘Ï¿ÚÈ· ‰Ò‰Âη Ì’ ·Û‹ÌÈ ÊÔÚو̤ӷ, ∫’ ÂΛı ¤Ú· ‰È¿‚ËÎÂ, ¤Ú· ηٿ ÙÔ μ¿ÏÙÔ, ¶‹Á ӷ οÌË ÙËÓ Ï·ÌÚ‹ Î·È ÙÔ «ÃÚÈÛÙfi˜ ∞Ó¤ÛÙË», ¡· „‹ÛË ÙÔ ÛÊ·¯Ù¿ÚÈ ÙÔ˘, ÎfiÎÎÈÓ’ ·˘Á¿ Ó· Ê¿ÁË ∫·È Ó· ¯ÔÚ‡ÛÔ˘Ó Ù· ·È‰È¿, Ó· Ú›„Ô˘Ó ’˜ÙÔ ÛËÌ¿‰È.» (sic)
ŒÓ· ·fi Ù· ϤÔÓ ÔÓÔÌ·ÛÙ¿ ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ· ‹Ù·Ó ·˘Ùfi ÙˆÓ ∞ÁڿʈÓ. ∏ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ ªÔ˘ÎÔ˘‚·Ï·›ˆÓ ÎÚ¿ÙËÛ ÙÔ ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1770-1820. PANOS KARAPANAGIOTIS/ SHUTTERSTOCK
[188]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∏ ÔÏÈÙ›· ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÒÓ Î·È ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ
°È·Ù·Á¿ÓÈ ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. OLEMAC/SHUTTERSTOCK
◊Ù·Ó, ÏÔÈfiÓ, ‰‡ÛÎÔÏÔ ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ Ó· ‰È·ÎÚÈı› Ô ·ÚÌ·ÙÔÏfi˜ ·fi ÙÔÓ ÎϤÊÙË Î·È Ù· Ï›Á· Ô˘ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÂΛÓÔÈ ÔÈ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ Ù·ÈÚÈ¿˙Ô˘Ó Î·È ÛÙȘ ‰‡Ô ÔÌ¿‰Â˜. ¶ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘˜ Û ¿ÁÔÓ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ¿ÓÙ· ¤ÙÔÈÌÔÈ Ó· ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó ÏË̤ÚÈ·, Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·Ê‹ÛÔ˘Ó Ù· fiÏ· Ô‡Ù ÛÙÈÁÌ‹ ‰›¯ˆ˜ ΛӉ˘ÓÔ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ ·Ó·ÁηÛÙÈο ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ˙Ô‡Û·Ó ·fi ÙË ÏËÛÙ›·. ™˘Ó‹ıˆ˜ ÂÈÙ›ıÔÓÙ·Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ, ·Ú¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· ÎÔ¿‰È· ÙÔ˘ ·Û¿ Ô˘ ‚ÔÛÎÔ‡Û·Ó ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿ ‹ ÂÈÛ‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ Í·ÊÓÈο ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿ ÙˆÓ ·Á¿‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ Ì¤Ë‰ˆÓ. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·‹Á·Á·Ó ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ̤ˉ˜, ÙÔ˘˜ ·Á¿‰Â˜ ‹ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÓ·Ó ÌfiÓÔ ·Ó ¤·ÈÚÓ·Ó Ï‡ÙÚ·. ŸÌˆ˜, ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·Ó Ó· ÏËÛÙÂ‡Ô˘Ó Î·È ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ì ÙË ‰ÈηÈÔÏÔÁ›· fiÙÈ ‹Ù·Ó ˘ËÚ¤Ù˜ ‹ ÂÓÔÈÎÈ·ÛÙ¤˜ ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ. √È ·ÚÌ·ÙÔÏÔ›, fiÙ·Ó Â›¯·Ó ηϤ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË, Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó ÙfiÛÔ Ì ÙÔ˘˜ ÚÔÂÛÙÔ‡˜ fiÛÔ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜, fiˆ˜ ›‰·Ì ÛÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È ÙÔ˘ ™ÙÔ˘ÚÓ¿ÚË. ŸÌˆ˜, ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ› Ô˘ ·ӷÛÙ·ÙÔ‡Û·Ó ‰ÂÓ Â›¯·Ó η̛· Ï‡Ë ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜, ÁÈ·Ù› οÔȘ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ÚÔÂÛÙÔ› ÙÔ˘˜ ηٷ‰›ˆÎ·Ó fiˆ˜ ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ, οÙÈ Ô˘ ›‰·Ì ÛÙÔ ¿ÛÌ· ÙÔ˘ ÃÚ‹ÛÙÔ˘ ªËÏÈÒÓË Î·È Ô˘ ›Û˘ ÂÍÈÛÙÔÚ› ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È ÙÔ˘ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡ ·fi ÙÔ ∫·ÚÂÓ‹ÛÈ §È‚›ÓË, Á‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·. ™Â ·˘Ùfi ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È Ô §È‚›Ó˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ϤÂÈ: »™Â Û¤Ó·, ª‹ÙÚÔ ÌÔ˘ Á·ÌÚ¤, ™Ù·ıԇϷ „˘¯ÔÁ˘È¤ ÌÔ˘, ∞ʛӈ ÙË Á˘Ó·›Î· ÌÔ˘, ÙÔ ‰fiÏÈÔ ÌÔ˘ ÙÔ °ÈÒÚÁË. ¶Ô‡Ó ÌÈÎÚfi˜ ÁÈ· Ê·ÌÂÏÈ¿, ÎÈ’ ·’ ¿ÚÌ·Ù· ‰ÂÓ Í¤ÚÂÈ.
∫·È ’˜· ‰È·‚‹ Ù· ‰ÂηÓÓÈ¿ Î·È Á›ÓË ·ÏÏËοÚÈ, ∂Ï¿Ù ӷ ÍÂı¿„ÂÙ ٷ ‰fiÏÈ· Ù’ ¿ÚÌ·Ù¿ ÌÔ˘, ¶Ô˘ Ù· ’¯ˆÛ· ’˜ÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ¿, ̤۷ ’˜ÙÔ ¿ÁÈÔ ‚‹Ì·, ¡· ÌË Ù· ¿ÚÔ˘Ó Ù· Û΢ÏÈ¿ ÎË Ô ΔÔ˘‡ÚÎÔ-∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿Î˘.» (sic) ∂‰Ò Ô ΔÔ˘ÚÎÔ-∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿Î˘, Ô ÚÔÂÛÙfi˜ ÙÔ˘ ∫·ÚÂÓËÛÈÔ‡, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙÔ˘˜ ·ÏÏfiıÚËÛÎÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ ÙÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜. °È’ ·˘Ùfi ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ÎϤÊÙ˜ Û˘ÓÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÚÔÂÛÙÔ‡˜ ‹ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘˜. √ ™Î˘ÏÔ‰‹ÌÔ˜ ¤ÙÚˆÁ ’˜ Ù· ¤Ï·Ù’ ·Ôοو, ∫·È ÙËÓ ∂ÈÚ‹ÓËÓ ’˜ÙÔ Ï¢ÚfiÓ Â›¯Â Ó· ÙÔÓ ÎÂÚ¿ÛË. «∫¤ÚÓ· Ì’, ∂ÈÚ‹ÓË Ì’ ‡ÌÔÚÊË, ΤÚÓ· Ì’ fiÛÔÓ Ó· ʤÍË, ŸÛÔ Ó· ¤‚Á’ ·˘ÁÂÚÈÓfi˜, Ó· ¿Á’ Ë Ô‡ÏÈ· Á‡̷. ∫È’ ··› Û ÛÙ¤ÏÓˆ Û‹ÙÈ ÛÔ˘ Ì ‰¤Î· ·ÏÏËοÚÈ·.» «¢‹ÌÔ ‰ÂÓ Â›Ì·È ‰Ô‡Ï· ÛÔ˘, ÎÚ·Û› Ó· Û ÎÂÚ¿ÛˆØ ∂ÁÒ Â›Ì·È Ó‡ÊË ÚÔÂÛÙÒÓ, ÎÈ’ ·Ú¯fiÓÙˆÓ ı˘Á·Ù¤Ú·.» (sic) ∞fi ÙÔ ·Ú·¿Óˆ ÙÚ·ÁÔ‡‰È Û˘Ó¿ÁÂÙ·È Î·È ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÁÓÒÚÈÛÌ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ. ∏ ÂÚËÊ¿ÓÈ· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÂΛÓË Ë Á˘Ó·›Î· ·ÚÓ‹ıËΠӷ ÈηÓÔÔÈ‹ÛÂÈ ÌÈ· ÙfiÛÔ ·Ï‹ ÚÔÛÙ·Á‹ ÙÔ˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ Ù˘ Û˘ÌÌÔÚ›·˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ·È¯Ì¿ÏˆÙË Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÙË ‚‚·ÈfiÙËÙ¿ Ù˘ fiÙÈ Ô‡Ù ·˘Ùfi˜ Ô‡Ù ÔÈ ¿ÓıÚˆÔ› ÙÔ˘ ı· ÚÔÛ¤‚·ÏÏ·Ó ÙËÓ ÙÈÌ‹ Ù˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ, ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÙÔ Û‚·ÛÌfi Ô˘ ¤‰ÂÈ¯Ó·Ó ÛÙȘ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ÙÔ˘˜, ›Ù ‹Ù·Ó fiÌÔÚʘ ›Ù ¿Û¯Ë̘ ›Ù Ӥ˜ ›Ù ÁÚȤ˜ ›Ù ¯ÚÈÛÙÈ·Ó¤˜ ›Ù ·ÏÏfiıÚËÛΘ. À¿Ú¯ÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· Î·È ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÂÓfi˜ ·Ú¯ËÁÔ‡ Ô˘ Ù· ›‰È· ÙÔ˘ Ù· ·ÏÈοÚÈ· ÙÔÓ ÛÎfiÙˆÛ·Ó, ÁÈ·Ù› ÚÔÛ¤‚·Ï ÙËÓ ÙÈÌ‹ ÌÈ·˜ ΔÔ˘ÚοϷ˜, ÙËÓ ÔÔ›· ÎÚ·ÙÔ‡Û ·È¯Ì¿ÏˆÙË Ì¤¯ÚÈ Ó· ÊÙ¿ÛÔ˘Ó Ù· χÙÚ·.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [189]
√È ÂÏÏËÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Â˙ÈÎÔ‡ ηٿ ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÚÌ·ÙoÏÔ‡˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔÂÛÙÔ‡˜, ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ÌÂÙ¿ ¯·Ú¿˜ ·Ó¿Áη˙·Ó ÙÔ˘˜ ηÏfiÁÂÚÔ˘˜ Ó· ÏËÚÒÓÔ˘Ó Ï‡ÙÚ· ηıÒ˜ ‰ÂÓ ¤ÙÚÂÊ·Ó Î·Ì›· ȉȷ›ÙÂÚË Û˘Ì¿ıÂÈ· ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜. ΔÔ ›‰ÈÔ ›Û¯˘Â Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·¿‰Â˜, fiÙ·Ó Ù‡¯·ÈÓ ӷ Â›Ó·È ÚÔÂÛÙÔ› ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ, ÔfiÙ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡ ‹Ù·Ó ¯ıÚÔ› ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ. Ÿˆ˜ ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ, ÔÈ ÎϤÊÙ˜ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ¤ÁÈÓ·Ó Í·ÎÔ˘ÛÙÔ› Û fiÏÔ ÙÔ 18Ô Î·È ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·. ¶·Û›ÁÓˆÛÙÔÈ ‹Ù·Ó Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ·ÚÔ˜ Î·È ÔÈ ∫ÔÏÔÎÔÙÚˆÓ·›ÔÈ Î·È ÔÈ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ∫ÔÓÙÔ‚Ô˘Ó›ÛÈÔÈ Î·È ÃÔÓÙÚÔÁÈ·ÓÓ·›ÔÈ, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ ·fiÁÔÓÔÈ, ·ÊÔ‡ ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó ÙËÓ E·Ó¿ÛÙ·ÛË, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÌÂÙ¿ ·fi ÌÈ· ·Ó·¿ÓÙÂ¯Ë ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ Ù‡¯Ë˜, ·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÙËÎ·Ó ÚÈÓ ·fi ÂÚ›Ô˘ 50 ¯ÚfiÓÈ·. ∂›Û˘, ÔÈ ™ÔÏÈÒÙ˜, ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Û˘Ó¤‰ÂÛ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ Ì ÙËÓ ÚÒÙË Â¯ıÚÔÚ·Í›· ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ ÙÔ 1821. Δ¤ÏÔ˜, Ô ÂÚÈ‚fiËÙÔ˜ ∑·¯·ÚÈ¿˜, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÛÒ˙ÂÙ·È ÙÚ·ÁÔ‡‰È Ô˘ ÈÛÙÔÚ› Ì ÈÎÚ‹ ÂÈÚˆÓ›· ÙÔ Ò˜ ÂΉÈ΋ıËΠÙÔÓ ·¿ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶¤ÙÚÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ˆ˜ ÚÔÂÛÙfi˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ ‹Ù·Ó ¿ÛÔÓ‰Ô˜ ¯ıÚfi˜ ÙÔ˘ Î·È Î·Ù·‰›ˆÍ ̤¯ÚÈ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÔÏÏÔ‡˜ ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘. Δ’ ›Ӓ ÙÔ Î·ÎfiÓ Ô˘ Á›ÓÂÙ·È ÙÔ‡ÙÔ ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ; ΔÚ›· ¯ˆÚÈ¿ Ì·˜ ÎÏ·›ÔÓÙ·È, ÙÚ›· ÎÂÊ·ÏÔ¯ÒÚÈ·. ª·˜ ÎÏ·›ÂÙ·È Î’ ¤Ó·˜ ·¿˜ ·fi ÙÔÓ ÕÁÈÔÓ ¶¤ÙÚÔÓ. ΔÈ ÙÒη̷ ÙÔ˘ Î… Î·È ÎÏ·›ÂÙ’ ·’ Â̤ӷ, ª‹Ó· Ù· ‚fi‰È· Ù’ ¤ÛÊ·Í·, Ì‹Ó· Ù· Úfi‚·Ù¿ ÙÔ˘; ΔËÓ ÌÈ· ÙÔ˘ Ó‡ÊË Ê›ÏËÛ·, ٷȘ ‰˘Ô ÙÔ˘ ı˘Á·Ù¤Ú·È˜,Ø ΔÔ ’Ó· ·È‰› ÙÔ˘ ÛÎfiÙˆÛ·, Ù’ ¿ÏÏÔ ÙÔ ‹Ú· ÛÎÏ¿‚ÔÓ, ∫·È ÂÓÙ·ÎfiÛÈ· ‰˘fi ÊψÚÈ¿ ÂÍ·ÁÔÚ¿Ó ÙÔ˘ ‹Ú·. ŸÏ· ÏÔ˘Ê¤Ó Ù· ÌÔ›Ú·Û·, ÏÔ˘Ê¤Ó ’˜Ù· ·ÏÏËοÚÈ·Ø ∫È’ ·Ùfi˜ ÌÔ˘ ‰ÂÓ ÂÎÚ¿ÙËÛ· Ù›ÔÙ· ÁÈ· Â̤ӷ. (sic) ŸÌˆ˜, ·fi ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È Û˘Ó¿ÁÂÙ·È Â›Û˘ fiÙÈ Ô ∑·¯·ÚÈ¿˜ ‹Ù·Ó ·fi ÙÔ˘˜ Ï›ÁÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜ Ô˘ ‰ÂÓ Û¤‚ÔÓÙ·Ó ÙȘ Á˘Ó·›Î˜. ΔÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ·˘Ùfi ÙÔ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó Î·È fiϘ ÔÈ ·Ú·‰fiÛÂȘ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ı¿Ó·Ùfi˜ ÙÔ˘, ·ÊÔ‡ ÙÂÏÈο ÙÔÓ ‰ÔÏÔÊfiÓËÛ ¤Ó·˜ ÚÔ‡¯ÔÓÙ·˜ Ù˘ ª¿Ó˘ ÂÍ·ÈÙ›·˜ οÔÈÔ˘ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÔ‡. Δ¤ÏÔ˜, fiÙ·Ó ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ΔÔ‡ÚÎÔÈ, ηÏfiÁÂÚÔÈ Î·È
ÚÔÂÛÙÔ›, ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÔ‡Û·Ó Ù· ¯ˆÚÈ¿ Î·È ÙȘ fiÏÂȘ. ŸÌˆ˜, Ë ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¿ÓÙ· ÁÂÌ¿ÙË ÔϤÌÔ˘˜, ·Ú·Á¤˜ Î·È Ï·Ê˘Ú·ÁˆÁ›Â˜. À‹Ú¯·Ó ̤Ú˜ ¯·Ï¿ÚˆÛ˘ Î·È ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ Â˘Ù˘¯›·˜, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È, Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ˘˜ Á¿ÌÔ˘˜ ÙÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ∑›‰ÚÔ˘. √ ∑‹ÙÚÔ˜ οÌÓÂÈ ÙËÓ ¯·Ú¿Ó, ¯·Ú¿Ó ÁÈ· ÙÔÓ ˘ÈfiÓ ÙÔ˘, ∂οÏÂÛ ÙËÓ ÎÏÂÊÙÔ˘ÚÈ¿Ó, Ù· ‰Ò‰Âη ڈٿٷ. ΔÔÓ §¿·Ó ‰ÂÓ ÂοÏÂÛÂ, ÙÔ Ì·‡ÚÔ „˘¯Ô·›‰È. ∫È’ fiÏÔÈ ·Á·›ÓÔ˘Ó Î¤Ú·ÛÌ· ÎÚÈ¿ÚÈ· Ì ÎÔ˘‰Ô‡ÓÈ·. ∫È’ Ô §¿·˜ ¿Á’ ·Î¿ÏÂÛÙÔ˜ Ì ˙ˆÓÙ·ÓfiÓ ·Ï¿ÊÈ, ’™Ù’ ·Û‹ÌÈ Î·È ’˜ÙÔ Ì¿Ï·Ì· Î·È ’˜ÙÔ Ì·ÚÁ·ÚÈÙ¿ÚÈ. ∫·Ó¤Ó·˜ ‰ÂÓ ÙÔÓ ÏfiÁÈ·ÛÂÓ ·fi ÙÔ˘˜ ηÏÂÛÙ¿‰·È˜Ø ∏ ∑‹ÙÚ·ÈÓ· ÙÔÓ ÏfiÁÈ·ÛÂÓ ·fi ÙÔ ·Ú·ı‡ÚÈ. ¶¿ÏÂ Ë Ì·‡ÚË ∑‹ÙÚ·ÈÓ·, Ë Ì·‡ÚË ·Ú·Ì¿Ó·, «∫·ÏÒ˜ ÙÔÓ §¿·Ó ÒÚ¯ÂÙ·È Ì’ ·Ï¿ÊÈ ÛÙÔÏÈṲ̂ÓÔÓ! ™ÙÚÒÛÙ ÙÔ˘ §¿· ’˜ÙÔÓ ÔÓÙ¿Ó, ÙÔ˘ ΔÚ›ÙÛ· ’˜ÙËÓ ÎÚ‚‚¿Ù·Ó, ™ÙÚÒÛÙÂ Î·È ÙˆÓ ·ÏÏËηÚÈÒÓ ·’ fiÏ· Ù· ڈٿٷ.» (sic)
∏ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ ∞Û΋ÛÂȘ, ÊÚÔÓ‹Ì·Ù·, ıÚËÛ΢ÙÈÎfi Û˘Ó·›ÛıËÌ· ¶ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ˆ ÙÔÓ È‰ÈˆÙÈÎfi ‚›Ô ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ, ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹Ûˆ ÙÔÓ ºÔÚȤÏ, Ô˘ Ú·ÁÌ·Ù‡ÙËΠÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ·˘Ùfi Û ÎÔÓÙÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô Ì ٷ ÁÂÁÔÓfiÙ·. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÁÈ· ‰È·ÊfiÚÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜, Î·È È‰›ˆ˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ Û˘ÌÊÔÚÒÓ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ ÛÙÔÓ ÙfiÔ Ë ·Úˆ‰›· Ù˘ ÎÏÂÊÙÔ˘ÚÈ¿˜, Ë ÏÂÁfiÌÂÓË ÏËÛÙ›·, ÔÏϤ˜ ÛÎȤ˜ ‹Úı·Ó Î·È Î¿Ï˘„·Ó ÛÙËÓ ÎÔÈÓ‹ Û˘Ó›‰ËÛË ÙËÓ È‰·ÓÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ °¿ÏÏÔ˘. ∞ÏÏ¿ Ë ¿Ô„‹ ÌÔ˘ Â›Ó·È fiÙÈ oÈ ıÂÛÌÔ› Î·È ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ú¤ÂÈ Ó· ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÛÙÔ˘˜ Û˘Á¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Î·È fi¯È Ì ‚¿ÛË ÙȘ ‰È·ı¤ÛÂȘ Ô˘ ÙȘ ÙÚÔÔÔÈÔ‡Ó ÔÈ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ. Δ›ÔÙ· ÎÔÈÓfi ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·Ï·ÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ÛËÌÂÚÈÓÒÓ ÎÏÂÊÙÒÓ Î·È ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó· ı·˘Ì¿˙ÂÈ Î·È Ó· ·Á·¿ ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ¯ˆÚ›˜ ·˘Ùfi Ó· ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ¤ÙÛÈ ÔÈ ‰Â‡ÙÂÚÔÈ Á›ÓÔÓÙ·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·ÔÙÚfi·ÈÔÈ. ΔȘ ÒÚ˜ Ù˘ ÍÂÎÔ‡Ú·Û˘, ÏÔÈfiÓ, ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ
[190]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÂΛÓÔÈ Á˘ÌÓ¿˙ÔÓÙ·Ó Ì ‰È¿ÊÔÚ˜ Î·È ¯Ú‹ÛÈ̘ ·Û΋ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜. ŒÚÈ¯Ó·Ó ÛËÌ¿‰È Ì ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙË ·ÎÚ›‚ÂÈ·, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ı·˘Ì·ÛÙ‹. °˘ÌÓ¿˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ‰›ÛÎÔ, ÛÙÔ ¿ÏÌ· Î·È ÛÙÔ ÙÚ¤ÍÈÌÔ, ÂÓÒ ÔÈ ·Ú·‰fiÛÂȘ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó Û¯Â‰fiÓ ·›ÛÙÂ˘Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ÁÈ· ÙË ‰ÂÍÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ Û ·˘Ù¤˜ ÙȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. §¤ÁÂÙ·È, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, fiÙÈ Ô ¡ÈÎÔÙÛ¿Ú·˜ (¡›ÎÔ˜ ΔÛ¿Ú·˜) ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÚÔÊÙ¿ÛÂÈ ¤Ó· ¿ÏÔÁÔ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Ì ¤Ó· ¿ÏÌ· Ó· ˘ÂÚˉ‹ÛÂÈ ¿Óˆ ·fi ÂÙ¿ ¿ÏÔÁ· ·Ú·Ù·Á̤ӷ ÙÔ ¤Ó· ›Ûˆ ·fi ÙÔ ¿ÏÏÔ. °È· ÙÔÓ ∑·¯·ÚÈ¿ ˘¿Ú¯ÂÈ Ë Ê‹ÌË fiÙÈ, fiÙ·Ó ¤ÙÚ¯Â, ÔÈ ÊÙ¤ÚÓ˜ ÙÔ˘ ¿ÁÁÈ˙·Ó Ù· ·˘ÙÈ¿ ÙÔ˘. ∞˜ ÌËÓ ·Ú·Ï›„Ô˘Ì fï˜ Î·È ÙËÓ ·ÓÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË Â›Ó·, ·ÙË ‰›„· Î·È ÛÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ‡ÓÔ˘. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó ·ÛÙ·Ì¿ÙËÙ· › ÙÚÂȘ ̤Ú˜ Î·È ÙÚÂȘ Ó‡¯Ù˜ ¯ˆÚ›˜ Ó· ÈÔ‡Ó, ¯ˆÚ›˜ Ó· Ê¿ÓÂ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÎÔÈÌËıÔ‡ÓØ Î·È Û˘¯Ó¿, ÂÓÒ Ô Â¯ıÚfi˜ ÓfiÌÈ˙ fiÙÈ ‹Ù·Ó ηٷ‚‚ÏË̤ÓÔÈ ·fi ÙȘ ÙfiÛ˜ ÛÙÂÚ‹ÛÂȘ Î·È ÂÚ›ÌÂÓ fiÙÈ ı· ·Ú·‰›ÓÔÓÙ·Ó, Í·ÊÓÈο Í·Ó¿‚ÚÈÛÎ·Ó ÙË ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘˜, ¤Î·Ó·Ó ›ıÂÛË Î·È ÓÈÎÔ‡Û·Ó ‚Á·›ÓÔÓÙ·˜ ÛÒÔÈ ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù·. ÕÏÏË ÂÎÏËÎÙÈ΋ ·ÚÂÙ‹ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ë ·ÓÙÔ¯‹ ÛÙÔÓ fiÓÔ. μϤÔÓÙ·˜ ÙÈ ÙÚÔÌÂÚ¿ ‚·Û·ÓÈÛÙ‹ÚÈ· ÙÔ˘˜ ÂÚ›ÌÂÓ·Ó, ÚÔÙÈÌÔ‡Û·Ó ¿ÓÙ· Ó· Âı¿ÓÔ˘Ó ·Ú¿ ·Ú·‰ÔıÔ‡Ó. ŸÌˆ˜, οÔȘ ÊfiÚ˜ ÙÔ‡˜ Ù‡¯·ÈÓ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Î·Îfi, Ó· ÙÔ˘˜ È¿ÛÔ˘Ó, Î·È ÙfiÙÂ Â›Ó·È Ú·ÁÌ·ÙÈο ·ÓÂÍ‹ÁËÙÔ Ì fiÛÔ ı¿ÚÚÔ˜ ˘¤ÌÂÓ·Ó ÙȘ ÊÔ‚ÂÚfiÙÂÚ˜ ‰ÔÎÈ̷ۛ˜. ∞Ó Î·È ÙÔ˘˜ ÛÊ˘ÚÔÎÔÔ‡Û·Ó, ÙÔ˘˜ ÛÔ‡‚ÏÈ˙·Ó Î·È ÙÔ˘˜ Ì·¯·›ÚˆÓ·Ó ˙ˆÓÙ·ÓÔ‡˜, ‰ÂÓ ‰¿ÎÚ˘˙·Ó, ‰ÂÓ ÊÒÓ·˙·Ó, ‰ÂÓ ¿ÓÔÈÁ·Ó ÙÔ ÛÙfiÌ· ÙÔ˘˜ ·Ú¿ ÌfiÓÔ ÁÈ· Ó· ‚Ú›ÛÔ˘Ó ‹ Ó· ÂÚÈÊÚÔÓ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·Û¿‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰‹ÌÈÔ‡˜ ÙÔ˘˜. ∂Í·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ Û˘ÌÊÔÚÒÓ ·˘ÙÒÓ, Ì›· ·fi ÙȘ ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂Ó˜ ¢¯¤˜ ÛÙ· Ê·ÁÔfiÙÈ· ‹Ù·Ó «Î·Ïfi ÌÔχ‚È». Δ›ÔÙ· ÈÔ ÔÈÎÙÚfi ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â ·fi ÙÔ Ó· ÙÔ˘˜ Îfi„Ô˘Ó ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ. ŒÙÛÈ, Ë ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚË Î·È Ë ÈÂÚfiÙÂÚË ·Ú¿ÎÏËÛË Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Â˘ı‡ÓÂÈ ÛÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ Ô ÂÙÔÈÌÔı¿Ó·ÙÔ˜ ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜ ‹Ù·Ó Ó· ÙÔ˘ Îfi„Ô˘Ó ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ Î·È Ó· ÙÔ ¿ÚÔ˘Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÌËÓ Î¿ÓÔ˘Ó Î¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ÔÈ Â¯ıÚÔ›. ΔÔ ·›ÛıËÌ· ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ·ÏÈfi ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜ Î·È ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÌfiÓÔ ÛÙË Ù¿ÍË ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ, ÁÈ·Ù› Î·È Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˜, fiÙ·Ó Â›‰Â fiÙÈ ÙÔÓ ÂÚÈ·ÎÏˆÛ·Ó ·fi ·ÓÙÔ‡ ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ Î·È Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛ fiÙÈ ‰ÂÓ Â›¯Â η̛· ÂÏ›‰· ÛˆÙËÚ›·˜, ÊÒÓ·ÍÂ: «¢ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ó¤Ó·˜ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ Ó· ¿ÚÂÈ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÌÔ˘;» ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ù· ‰ËÌÔÙÈο ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ÂͤÊÚ·Û·Ó Ù¤ÙÔȘ ·Ú·ÎÏ‹ÛÂȘ: ™·Ó ‰¤Ó‰ÚÔÓ ÂÚÚ·Á›ÛıËÎÂ, Û·Ó Î˘·Ú›ÛÛÈ ¤ÊÙÂÈ. æËÏ‹Ó ÊˆÓÔ‡Ï·Ó ¤‚·ÏÂ, ’˜·Ó ·ÏÏËοڒ ÔÔ‡ ‹Ù·ÓØ
«¶Ô‡ ›۷È, ηϤ ÌÔ˘ ·‰ÂÏʤ, Î·È ÔÏÏ·Á·Ë̤ÓÂ; °‡ÚÈÛ ›Ûˆ, ¿Ú ÌÂ, ¿Ú ÌÔ˘ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ, ¡· ÌËÓ ÙÔ ¿Ú’ Ë ·Á·ÓÈ¿, Î·È Ô πÛÔ‡Ê ·Ú¿Ë˜ ∫·È ÌÔ˘ ÙÔ ¿ÂÈ ’˜Ù· °È¿ÓÓÈÓ· Ù’ ∞Ï‹ ·Û¿ ÙÔ˘ Û·ÏÔ˘». (sic) ΔÔ Â˘ÁÂÓÈÎfi ·˘Ùfi ·›ÛıËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ÙÈÌ‹ ÙÔ˘˜ Î·È ÌÂÙ¿ ı¿Ó·ÙÔÓ Â›¯Â ÔÏϤ˜ Î·È ·Ú¿ÍÂÓ˜ fi„ÂȘ. √ ÎϤÊÙ˘, ÏfiÁÔ˘ ¯¿ÚË, ‹ıÂÏ ӷ ÙÔÓ ÎË‰Â‡Ô˘Ó ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ Û˘Ó¤¯È˙ ӷ ÔÏÂÌ¿ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ. ¶ÔÈÔ˜ ¿Ú·Á ‰ÂÓ Í¤ÚÂÈ ÙÔÓ Δ¿ÊÔ ÙÔ˘ ¢‹ÌÔ˘, ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È Ô˘ ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ ·ÓÙ‹¯ËÛ Û ¤Ó· ·fi Ù· ı¤·ÙÚ· ÙÔ˘ ¶·ÚÈÛÈÔ‡ Î·È ·¤Û·Û ÙfiÛ· ¯ÂÈÚÔÎÚÔÙ‹Ì·Ù· Î·È ÚÔοÏÂÛ ÙfiÛË Û˘ÁΛÓËÛË; √ ‹ÏÈÔ˜ ‚·Û›Ï¢ ÎÈ’ Ô ¢‹ÌÔ˜ ‰È·Ù¿˙ÂÈØ ™‡ÚÙÂ, ·È‰È¿ ÌÔ˘, ’˜ÙÔ ÓÂÚfi, „ˆÌ› Ó· Ê¿Ù’ ·fi„Â, ∫·È Û˘, §·ÌÚ¿ÎË Ì’ ·Ó„Ȥ, οıÔ˘ Â‰Ò ÎÔÓÙ¿ ÌÔ˘. ¡·, Ù’ ¿ÚÌ·Ù¿ ÌÔ˘ ÊfiÚÂÛÂ, Ó· ‹Û·È ηÂÙ¿ÓÔ˜Ø ∫·È ÛÂȘ, ·È‰È¿ ÌÔ˘, ¿ÚÂÙ ÙÔ ¤ÚËÌÔ Û·ı› ÌÔ˘, ¶Ú¿ÛÈÓ· Îfi„ÂÙ ÎÏ·‰È¿, ÛÙÚÒÛÙ ÌÔ˘ Ó· ηı‹Ûˆ, ∫·È ʤÚÙ ÙÔÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÓ Ó· Ì’ ÂÍÔÌÔÏÔÁ‹ÛË, ¡· ÙÔ˘ ÂÈÒ Ù· Îڛ̷ٷ fiÛ· ¤¯ˆ η̤̈ӷ. ΔÚÈ¿ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ’ ·ÚÌ·ÙˆÏfi˜ Î’ ›ÎÔÛÈ ¤¯ˆ ÎϤÊÙË˜Ø ∫·È ÙÒÚ· Ì’ ‹Úı ı¿Ó·ÙÔ˜, Î·È ı¤Ïˆ Ó’ ··Èı¿ÓˆØ ∫¿ÌÂÙ ÙÔ ÎÈ‚Ô‡ÚÈ ÌÔ˘ Ï·Ù‡, „ËÏfiÓ Ó· Á¤ÓË. ¡· Û٤Β ÔÚıfi˜ Ó’ ·ÔÏÂÌÒ Î·È ‰›Ï· Ó· ÁÂÌ›˙ˆØ ∫È’ ·fi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ ‰ÂÍ› ·Ê‹ÛÙ ·Ú·ı‡ÚÈ, Δ· ¯ÂÏȉfiÓÈ· Ó· Ú¯ˆÓÙ·È ÙËÓ ¿ÓÔÈÍÈÓ Ó· ʤÚÔ˘Ó, ∫·È Ù’ ·Ë‰fiÓÈ· ÙÔÓ Î·ÏfiÓ Ì¿ÈÓ Ó· Ì ̷ı·›ÓÔ˘Ó. (sic) °ÂÓÈο ÔÈ ÎϤÊÙ˜, ·Ó Î·È ¤Î·Ó·Ó ÙfiÛÔ ¿ÁÚÈ· Î·È ‰‡ÛÎÔÏË ˙ˆ‹, Û¿ÓÈ· ‹Ù·Ó ıËÚÈÒ‰ÂȘ Î·È ·ÈÌԉȄ›˜. ™ÎfiÙˆÓ·Ó fiÛÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜, ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ‹ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜ ÌÔÚÔ‡Û·Ó, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ˘˜ Ï˘Ô‡ÓÙ·È, Î·È Û·ÓÈfiÙÂÚ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜Ø ¤·ÈÚÓ·Ó Ï¿Ê˘Ú·, fiÔÙ ·ÚÔ˘ÛÈ·˙fiÙ·Ó Ë Â˘Î·ÈÚ›·, ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ·fi ÙÔ˘˜ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ˆÌÔ› Î·È ·ÓÂϤËÙÔÈ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ˘‹ÚÍ·Ó. ¢ÂÓ ‚·Û¿ÓÈ˙·Ó, ÏfiÁÔ˘ ¯¿ÚË, Ô‡ÙÂ Î·Ó ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ Ó· ÙÔ˘˜ ı·Ó·ÙÒÓÔ˘Ó. √È È‰¤Â˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙË ıÚËÛΛ· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ˘„ËϤ˜ Î·È ÏÂÙ›ÏÂÙ˜, ·ÏÏ¿ Û›ÁÔ˘Ú· ‹Ù·Ó ÈÔ Â˘Ï·‚›˜ ·fi ÙȘ ‰Ôͷۛ˜ Î·È ÙȘ Û˘Ó‹ıÂȘ ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡ Ï‹ıÔ˘˜. ªfiÓÔ ·Ú·È¿ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÎÔ‡ÛÔ˘Ó Û οÔÈÔ ÍˆÎÏ‹ÛÈ ÙË £Â›· §ÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, Ô˘ ÙÂÏÔ‡Û Ì ·ÏfiÙËÙ· οÔÈÔ˜ ‚Ô˘Ó›ÛÈÔ˜ ·¿˜. ∞ÏÏ¿ ÔÔ˘‰‹ÔÙ ÎÈ ·Ó ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÙÔ ¶¿Û¯· ‹ Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·, ÛÙ· ‰¿ÛË, ÛÙȘ ÛËÏȤ˜ ‹ ÛÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ οÔÈÔ˘
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [191]
„ËÏÔ‡ ‚Ô˘ÓÔ‡, ÔÙ¤ ‰ÂÓ ·ÌÂÏÔ‡Û·Ó Ó· ÁÈÔÚÙ¿ÛÔ˘Ó fiˆ˜ ÌÔÚÔ‡Û·Ó ÂΛӘ ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ̤Ú˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ì·˜, „¿ÏÏÔÓÙ·˜ fiÛ· ‹ÍÂÚ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ‡ÌÓÔ˘˜ Î·È ÙȘ ÚÔÛ¢¯¤˜. ™Â ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ·Ó¿ÁÎË ÎÈ ·Ó ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ô ÎϤÊÙ˘, ‰ÂÓ ¤·ÈÚÓ ÙÔ ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ ·fi Ù· ·ÊÈÂÚÒÌ·Ù· ‹ Ù· ÛÎÂ‡Ë ÙˆÓ ÈÂÚÒÓ ÙfiˆÓ. √ Á¤ÚÔ˜ μÏ·¯¿‚·˜, Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ··-£‡ÌÈÔ˘, Ô˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙfiÛÔ ‰ÔÍ¿ÛÙËΠ·ÏÏ¿ Î·È Ì·ÚÙ‡ÚËÛ ÂÍ›ÛÔ˘ ÊÔ‚ÂÚ¿, ‹Á Û ËÏÈΛ· 76 ÂÙÒÓ Â˙fi˜ ÛÙËÓ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì Ì ÙÔ fiÏÔ Î·È ÙÔ ÚˆÙԷϛηÚfi ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· Âı¿ÓÂÈ, fiˆ˜ ¢¯fiÙ·Ó, ÛÙÔ˘˜ ∞Á›Ô˘˜ ΔfiÔ˘˜. ¶ÔÙ¤ ÎϤÊÙ˘ ‰ÂÓ ·ÏÏ·ÍÔ›ÛÙËÛÂ. ŸÙ·Ó ›·Ó ÛÙÔÓ ∞Ó‰ÚÔ‡ÙÛÔ fiÙÈ, ·Ó ·Û·˙fiÙ·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì, ı· ·ÔÏ¿Ì‚·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ÙÈ̤˜, ÂÓÒ, ·Ó ·Ú¤ÌÂÓ ÈÛÙfi˜ ÛÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘, ı· ¤ı·ÈÓ ‚·Û·ÓÈÛÙÈο ÛÙË Ê˘Ï·Î‹, Ô ÁÂÓÓ·›Ô˜ ·ÁˆÓÈÛÙ‹˜ ¯ˆÚ›˜ ‰ÈÛÙ·ÁÌfi ÚÔÙ›ÌËÛ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔØ Î·È ¿ÏÏÔÈ Î·ÂÙ¿ÓÈÔÈ Ô˘ ‚Ú¤ıËÎ·Ó ÌÚÔÛÙ¿ Û ·Ó¿ÏÔÁÔ˘˜ ÂÈÚ·ÛÌÔ‡˜ ¤Î·Ó·Ó ÙÔ ›‰ÈÔ. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ Û‚·ÛÌfi ÛÙËÓ ›ÛÙË ÙˆÓ ·Ù¤ÚˆÓ ÙÔ˘˜, ‰ÂÓ Â›¯·Ó Ù›ÔÙ· ÈÂÚfiÙÂÚÔ ·fi ÙËÓ ·ÊÔÛ›ˆÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ù· ·ÏÈοÚÈ· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÛˆıÔ‡Ó ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ·Ú¯ËÁfi ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÚÔÙÈÌÔ‡Û·Ó Ó· Âı¿ÓÔ˘Ó Ì·˙›
ÙÔ˘. ™˘¯Ó¿, ÂÓÒ ‰‡Ô Û˘ÌÌÔڛ˜ Ì¿¯ÔÓÙ·Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ Î·È Ë ÌÈ· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ʇÁÂÈ, Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ‰ÂÓ ÂÁη٤ÏÂÈ ÙÔ Û˘Ó·ÁˆÓÈÛÙ‹ ÙÔ˘ ·ÏÏ¿ ÚȯÓfiÙ·Ó ÛÙË Ì¿¯Ë ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ Â¯ıÚÒÓ Î·È Ûˆ˙fiÙ·Ó ‹ ÛÎÔÙˆÓfiÙ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘. ÿÛˆ˜ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ·˘ÙÔ›, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ, ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÙËÓ Û˘Ó›‰ËÛË Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜Ø ›Ûˆ˜ ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó Î·Ù¿ ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ ˆıÔ‡ÌÂÓÔÈ Û¯Â‰fiÓ Ì˯·ÓÈο ·fi ÙËÓ ·ÙÔÌÈ΋ ÂÏ¢ıÂÚ›· Î·È ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ›ÛÙË ‹ ÂÂȉ‹ ›¯·Ó ˘„ËÏfi Û˘Ó·›ÛıËÌ· ·ÙÚȈÙÈÛÌÔ‡. ∞ÏÏ¿ ÙÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ, ·ÊÔ‡ ¤ÁÈÓ·Ó ÔÈ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔÈ ·ÚˆÁÔ› fiÏˆÓ ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÔÈ ·Ù¤Ú˜ Ì·˜ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· 400 ¯ÚfiÓÈ·, ·˘ÙÔ› ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙÔÓ Î‡ÚÈÔ Â˙ÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ·ÁÒÓ·, ·˘ÙÔ› ÙÔÓ ‰ÈÂÍ‹Á·Ó Î·È ·˘ÙÔ› ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ÔÈ ÓÈÎËÙ¤˜. ΔÔ Ì¿¯ÈÌÔ Ó‡̷, ÙÔ ÔÔ›Ô ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ÂÌʇÛËÛÂ Ô ÏfiÁÈÔ˜ ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜, Ô˘ ·Ó·‚›ˆÛ ÛÙȘ Ӥ˜ ÁÂÓȤ˜ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÛÌ¤ÓˆÓ Ù¿ÍÂˆÓ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜, ‰ÂÓ Â›¯Â ¢ηÈڛ˜ Ó· ÂΉËψı› ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Î·È ‰ÂÓ ·ÍÈÒıËΠfiÛÔ ·˘Ù‹ ‰È·ÚÎÔ‡Û ÙËÓ Î˘‚ÂÚÓËÙÈ΋ ÚfiÓÔÈ· Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·Ó ÁÈ· Ó· ÂΉËψı› ·ÚÎÒ˜
ÃÂÈÚfiÁÚ·ÊË ·ÓıÔÏÔÁ›· Ì ÔÈΛÏ˘ ‡Ï˘ ÛÙÈ¯Ô˘ÚÁ‹Ì·Ù· ËÚˆÈο, ÂÚˆÙÈο, ¢ÙÚ¿ÂÏ· Î.¿., ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ΢ÎÏÔÊÔÚÔ‡Û·Ó ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙȘ ·ÓıÔ‡Û˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È ÙˆÓ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚ÈˆÓ ËÁÂÌÔÓÈÒÓ. ¢øƒ∂∞ ¶∏¡∂§√¶∏™ ™√ÀΔ™√À-§∞Δ™∂¡∂ƒ∂/ ª√À™∂π√ ª¶∂¡∞∫∏
[192]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÙÔ˘ 1886 Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ∂ÍÔÌÔÏfiÁËÛË. °ÂÓÈο ÔÈ ÎϤÊÙ˜ ‹Ù·Ó ıÚËÛ΢fiÌÂÓÔÈ Î·È ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÈÛÙÔÚÈ΋ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÁÈ· οÔÈÔÓ ÎϤÊÙË Ô˘ ·ÏÏ·ÍÔ›ÛÙËÛÂ. ART MEDIA/ HERITAGE IMAGES/SCALA
Î·È Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÙÔÓ Ù·ÎÙÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ı· ·Ó·Ï‹ÚˆÓÂ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, Ù· ÔÚÂÛ›‚È· ÂΛӷ ÛÙ›ÊË. ∞fi ÙÔ ¢Ú·Á·ÙÛ¿ÓÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ Ã·˚‰¿ÚÈ Ô Ù·ÎÙÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÌfiÓÔ ı‡Ì·Ù· ¤‰ˆÛ ÛÙÔ ‚ˆÌfi Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜, ÂÓÒ ·fi ÙÔ μ·ÏÙ¤ÙÛÈ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ∞Ú¿¯Ô‚·, fiÏ· Ù· Ï·ÌÚ¿ ηÙÔÚıÒÌ·Ù· Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜.
™Ô‡ÏÈ Î·È ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÌ·ÙÔÏÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜, ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ‰‡Ô ¿ÏÏ· «ÚÔ·Ú·Û΢·ÛÙ‹ÚÈ·» ÙÔ˘ Â˙ÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ¤ÊÂÚ Û ¤Ú·˜ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛËØ ÙÔ ¤Ó· ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ, ÛÙÔ ™Ô‡ÏÈ, Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÛÙË ª¿ÓË, ÁÈ· Ù· ÔÔ›· ı· ԇ̠ϛÁ· Ú¿ÁÌ·Ù·. ™ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· οÔÈÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ‚ÔÛÎÔ›, ÁÈ· Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó ÙÔÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ˙˘Áfi, ·Ó¤‚ËÎ·Ó ÛÙ· ¿ÁÚÈ· ‚Ô˘Ó¿ ÙˆÓ ∫·ÛÛˆ·›ˆÓ, fiÔ˘ ¤ÌÂÏÏ ӷ ·ÓÙ˯‹ÛÂÈ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ÊËÌÈṲ̂ÓÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ™Ô˘Ï›Ô˘. ∞fi Ô‡ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ÙÔ fiÓÔÌ· ·˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È Â·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÓˆÛÙfi. ∏ ·Ú¿‰ÔÛË Ï¤ÂÈ fiÙÈ Î¿ÔÈÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÚÂÛ›‚ÈÔ˘˜ Ô˘ ·ÁˆÓ›ÛÙËÎ·Ó ÚÒÙÔÈ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÏÂÁfiÙ·Ó ™Ô‡Ï˘, ÛÎÔÙÒıËΠ۠ÌÈ· Û˘ÌÏÔ΋ Û ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ¤ÎÙÔÙ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ
™Ô‡ÏÈ. °‡Úˆ ·fi ÙÔ ¯ÒÚÔ ·˘Ùfi Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÔÏϤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ, fiˆ˜ ÙˆÓ ∑ÂÚ‚¿ÙˆÓ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi ∑¤Ú‚Ô Ù˘ ÕÚÙ·˜, ÙˆÓ ªÔÙÛ·Ú¿ÙˆÓ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi ¢Ú¿Á·ÓË (∞ÌÂÏÈ¿) Ù˘ ¶·Ú·Ì˘ıÈ¿˜, ÙˆÓ ¢Ú·Î¿ÙˆÓ ·fi ÙË ª¿ÚÙ·ÓË Ù˘ ·گ›·˜ §¿Ì·ÚË, ÙˆÓ ¢·ÁÎÏÈ¿ÙˆÓ ·fi ÙÔ º·Ó¿ÚÈ Î·È ÔÏϤ˜ ¿ÏϘ - ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó 5.000 ¤ÔÈÎÔÈ. √È ·Ï·ÈfiÙÂÚÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ¤¯ÙÈÛ·Ó Ù¤ÛÛÂÚ· ¯ˆÚÈ¿, ÙÔ ™Ô‡ÏÈ, ÙËÓ ∫È¿Ê·, ÙÔÓ ∞‚·Ú›ÎÔ Î·È ÙË ™·ÌÔÓ›‰·, Ù· ÔÔ›· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ΔÂÙÚ·¯ÒÚÈÔÓ. ∫·È Ù· Ù¤ÛÛÂÚ· ¯Ù›ÛÙËÎ·Ó ÛÙȘ ·fiÎÚËÌÓ˜ Ï·ÁȤ˜ ÂÓfi˜ ‚Ô˘ÓÔ‡, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¿ÂÈ Î·Ó›˜ ÌfiÓÔ ·fi ¤Ó· ÛÙÂÓfi ‰ÚfiÌÔ Û ۯ‹Ì· ÊȉÈÔ‡ Ô˘ ‰È¤Ó˘Â ÌÈ· ·fiÛÙ·ÛË ÙÚÈÒÓ ÌÈÏ›ˆÓ (¤ÓÙ ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ) ̤۷ ·fi ¤Ó· Ï·‚‡ÚÈÓıÔ ·fi ÁÎÚÂÌÔ‡˜, ‰¿ÛË Î·È ‚Ú¿¯È·. ∞fi Ì›ÏÈ Û ̛ÏÈ ÛÙ· ÈÔ ‰‡Û‚·Ù· ÛËÌ›· ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ˘ ˘„ˆÓfiÙ·Ó ¤Ó·˜ Ô¯˘ÚˆÌ¤ÓÔ˜ ‡ÚÁÔ˜. ªÂÙ¿ ÙÔ ÚÒÙÔ Ì›ÏÈ, Ôχ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ÚÒÙÔ ‡ÚÁÔ, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Ë ∫È¿Ê· Î·È ‰‡Ô Ì›ÏÈ· ÈÔ ¿Óˆ, Û ÌÈÎÚ¤˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂȘ, ÙÔ ™Ô‡ÏÈ ‹ ∫·ÎÔÛÔ‡ÏÈ, Ô ∞‚·Ú›ÎÔ˜ Î·È Ë ™·ÌÔÓ›‰·, Ô˘ Ê·›ÓÔÓÙ·Ó Û·Ó Ó· ‹Ù·Ó ÎÚÂÌ·Ṳ̂ӷ ÛÙȘ ÈÔ ·fiÙÔ̘ Ï·ÁȤ˜ ÌÈ·˜ ÎÔÈÏ¿‰·˜ ‹ ÂÓfi˜ ÎÚ·Ù‹Ú·, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔ ¯Â›ÏÔ˜ Û¯ËÌ¿ÙÈ˙ ÙȘ ÎÔÚ˘Ê¤˜ ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [193]
ŒÁ¯ÚˆÌË ÏÈıÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Louis Dupre, ÙÔ˘ 1825, Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ ™Ô˘ÏÈÒÙË ÚfiÛÊ˘Á· ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ. PHILIP DE BAY/HISTORICAL PICTURE ARCHIVE/ CORBIS/APEIRON
∫·ıÒ˜ ÔÈ ¤ÔÈÎÔÈ Ï‹ı·ÈÓ·Ó, ¯Ù›ÛÙËÎ·Ó ¿ÏÏ· ÂÙ¿ ¯ˆÚÈ¿, ÙÔ ΔÛÂÎÔ‡ÚÈ, ÙÔ ¶ÂÙÚ¿¯È, Ë μ›ÏÈ·, ÙÔ ∞ÏÔ¯ÒÚÈ, ÔÈ ∫ÔÓٿ٘, Ë °Î·ÓfiÏ· Î·È ÙÔ ΔÛÈÊÏ›ÎÈ. Δ· ÂÙ¿ ·˘Ù¿ ¯ˆÚÈ¿, Ô˘ Ù· ¤ÏÂÁ·Ó ∂Ù·¯ÒÚÈÔÓ, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ Úfiԉ˜ ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡, Û ÌÈ· ‰ȿ‰· ‡ÊÔÚË Î·È Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈÌË. ∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· 11 ¯ˆÚÈ¿, ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ η٤ÎÙËÛ·Ó ‰È·‰Ô¯Èο ·fi ÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ·Á¿‰Â˜ ÛÙÔ ª·ÚÁ·Ú›ÙÈ ¿ÏÏ· 60 ÂÚ›Ô˘, Û·Ṳ́ӷ ÛÙȘ ‰ȿ‰Â˜ Ô˘ ÂÎÙ›ÓÔÓÙ·Ó Û ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ ‹ ¤Ó٠χÁˆÓ (19,31 ‹ 24,4 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ) Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ‚Ô˘Ófi Î·È Â›¯·Ó ÂÚ›Ô˘ 7.000 ηÙÔ›ÎÔ˘˜. √È Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÙˆÓ ·Ú¯ÈÎÒÓ ¯ˆÚÈÒÓ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ Î·È ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ ηٷÎÙ‹ıËÎ·Ó ¶·Ú·ÛÔ˘ÏÈÒÙ˜. √È ÚÒÙÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ ·Ú¯ËÁÔ› Ù˘ ÔÌÔÛÔÓ‰›·˜ Î·È ÔÈ ‰Â‡ÙÂÚÔÈ ˘ÔÙÂÏ›˜ ÙÔ˘˜. √È ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ‹Ù·Ó ‰È·ÈÚÂ̤ÓÔÈ Û ÁÂÓȤ˜ ‹ Ê¿Ú˜, ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÛÙÔ ™Ô‡ÏÈ ˘‹Ú¯·Ó 19, ÛÙËÓ ∫È¿Ê· Ù¤ÛÛÂÚȘ, ÛÙÔÓ ∞‚·Ú›ÎÔ, ÙË ™·ÌÔÓ›‰·, ÙÔ ∞ÏÔ¯ÒÚÈ Î·È ÙËÓ °Î·ÓfiÏ· ·fi ÙÚÂȘ, ÛÙÔ ΔÛÂÎÔ‡ÚÈ ¤ÓÙÂ, ÛÙÔ ¶ÂÙÚ¿¯È, ÙË μ›ÏÈ· Î·È ÙÔ ΔÛÈÊÏ›ÎÈ ·fi ‰‡Ô Î·È ÛÙÔ˘˜ ∫ÔÓٿ٘ Ì›·. ™˘ÓÔÏÈο, ÏÔÈfiÓ, ÔÈ Ê¿Ú˜ ‹Ù·Ó 47. ™Â οı ʿڷ ‹Ù·Ó ·Ú¯ËÁfi˜ Ô ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ˜ ‹ Ô ÈÔ ÁÂÓÓ·›Ô˜ ¿Ó‰Ú·˜, Ô ÔÔ›Ô˜ Î·È ÙË ‰ÈÔÈÎÔ‡ÛÂ. √È ·Ú¯ËÁÔ› ·fi ÙȘ 47 Ê¿Ú˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙÔ ÁÂÓÈÎfi Û˘Ó¤‰ÚÈÔ, fiÔ˘ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ ÎÔÈÓ¤˜
˘Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ÔÌÔÛÔÓ‰›·˜. ™Â ηÈÚfi ÔϤÌÔ˘ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÙˆÓ ÂÙ¿ ¯ˆÚÈÒÓ ¤Ì·ÈÓ·Ó ÛÙ· ÚÒÙ· Ù¤ÛÛÂÚ·, Î·È ·fi Ù· ˘fiÏÔÈ· 60 Á›ÓÔÓÙ·Ó ‰ÂÎÙÔ› Û ·˘Ùfi ÙÔ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ ÔÈ ÈÔ ·Ó‰Ú›ÔÈ. √È ˘fiÏÔÈÔÈ ¤ÌÂÓ·Ó ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù›, ·Ó η٤Ê¢Á·Ó Î·È ÂΛÓÔÈ ÛÙÔ ™Ô‡ÏÈ, ı· ˘‹Ú¯Â ¤ÏÏÂÈ„Ë ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Î·È ÔÏÂÌÔÊÔ‰›ˆÓ, ÔfiÙ ‹Ù·Ó ÈÔ Û˘ÌʤÚÔÓ Ó· Û˘Ó¯›˙Ô˘Ó Ó· ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ·ÁÚÔ‡˜ ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ÙÚ¤ÊÔÓÙ·È ÔÈ ›‰ÈÔÈ Î·È Ó· ·Ú¤¯Ô˘Ó ÎÚ˘Ê¿ ÙÚÔÊ‹ ÛÙÔ˘˜ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜. ™Â ηÈÚfi ÂÈÚ‹Ó˘ ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ Ï‹ÚˆÓ·Ó ÛÙËÓ ¶‡ÏË ÙÔ˘˜ Û˘Ó‹ıÂȘ ÊfiÚÔ˘˜ ÙˆÓ Ú·ÁÈ¿‰ˆÓ, Ô˘ ‹Ù·Ó ÙÔ ¯·Ú¿ÙÛÈ Û ¯Ú‹Ì·Ù· Î·È ÂÈϤÔÓ ÙÔ ¤Ó· ‰¤Î·ÙÔ ÙˆÓ ÎÔ·‰ÈÒÓ ÙÔ˘˜, ÙÔ˘ ‚Ô˘Ù‡ÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Ù˘ÚÈÔ‡. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ÂÈÛ¤Ú·ÙÙ·Ó ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÊfiÚÔ, ÙË ‰ÂοÙË Î·È ÙÔ ¯·Ú¿ÙÛÈ, ·fi ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÂΛÓÔÈ Â›¯·Ó ηٷÎÙ‹ÛÂÈ. ŒÙÛÈ, ‹Ù·Ó ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ˘fi‰Ô˘ÏÔÈ. ∞ÏÏ¿ ‰ÂÓ ·ÚÎÔ‡Û ԇÙ ·˘Ùfi ηÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ÊfiÚÔ Ô˘ ÂÈÛ¤Ú·ÙÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ηٷÎÙË̤ÓÔ˘˜, ¤·ÈÚÓ·Ó È‰È·›ÙÂÚË ¯ÚËÌ·ÙÈ΋ ÂÈÛÊÔÚ¿ ·fi ÙÔ˘˜ Á›ÙÔÓ˜ ·Á¿‰Â˜ Î·È ·Û¿‰Â˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÌË ÏÂËÏ·ÙÔ‡Ó Ù· ÎÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. ∂›Ó·È ÂÚÈÙÙfi Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ Û·Ó›ˆ˜ ˘‹Ú¯Â ÂÈÚ‹ÓË, ΢ڛˆ˜ ·fi ÙfiÙ Ԣ Ë ËÁÂÌÔÓ›· Ù˘ ∏›ÚÔ˘ ¤Ú·Û ÛÙÔÓ ∞Ï‹ ·Û¿. ™˘ÓÂÒ˜, ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ‚ÈÔÙ¯ÓÈο,
[194]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙËÓ ÔÔ›· ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ë fiÏË Ù˘ Ã›Ô˘. ∏ Ó·˘Ì·¯›· Ù˘ Ã›Ô˘ ¤Ï·‚ ¯ÒÚ· ηٿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1770, ÛÙ· ÏÂÁfiÌÂÓ· √ÚψÊÈο, ¤Íˆ ·fi ÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡. SCALA/HERITAGE IMAGES
ÂÌÔÚÈο ‹ ÔÏÈÙÈÛÙÈο, fiˆ˜ ÔÈ ¿ÏϘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜. μ·ÛÈ΋ ÂÓ·Û¯fiÏËÛ‹ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ô fiÏÂÌÔ˜ ‹ Ë ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ. «∫·Ó¤Ó·˜ ‰ÂÓ ·Û¯ÔÏÂ›Ù·È Ì οÔÈ· Ù¤¯ÓË ‹ Ì ٷ ÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ϤÂÈ Ô ¶ÂÚÚ·È‚fi˜ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜, ·ÏÏ¿ fiÏË ÙÔ˘˜ Ë ÂÎÁ‡ÌÓ·ÛË ·fi ·È‰È¿ Â›Ó·È ÛÙ· ¿ÚÌ·Ù·Ø Ì ·˘Ù¿ ÙÚÒÓÂ, Ì ·˘Ù¿ ÎÔÈÌÔ‡ÓÙ·È, Ì ·˘Ù¿ ͢ÓÔ‡Ó». √‡ÙÂ Î·È Ì ÙË ÁˆÚÁ›· ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó, ·ÏÏ¿ ˙Ô‡Û·Ó, fiˆ˜ ›·ÌÂ, ·fi ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ 60 ˘ÔÙÂÏÒÓ ¯ˆÚÈÒÓ. ŒÙÛÈ, fiÏË Ë ™Ô˘ÏÈÒÙÈÎË ™˘ÌÔÏÈÙ›· ¤ÌÔÈ·˙ Ôχ Ì ÙÔ ·Ú¯·›Ô Û·ÚÙÈ·ÙÈÎfi ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Î·È ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ 11 ·Ú¯ÈÎÒÓ ¯ˆÚÈÒÓ Î·È ÙˆÓ 60 Ô˘ ΢ÚȇıËÎ·Ó ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·Ó·Î·ÏÔ‡Ó ÛÙË ÌÓ‹ÌË Ì·˜ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ™·ÚÙÈ·ÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÚ›ÔÈΈÓ. √È ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ‹Ù·Ó ÎÚ¿Ì· ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ÂÍÂÏÏËÓÈÛÌ¤ÓˆÓ ∞Ï‚·ÓÒÓ Î·È ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÓ‰ÔÍfiÙÂÚÔ˘˜ ÁfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ «Û˘ÓÔÈÎÂÛ›Ô˘» ÙˆÓ ‰‡Ô Ê˘ÏÒÓ Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ ·fi ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ· Î·È Û˘Ó¯›˙ÂÙ·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. ∏ ·Ï‚·ÓÈ΋ Ê˘Ï‹ ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÓ ÙÔ Ì·¯ËÙÈÎfi Ó‡̷ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ë ÔÔ›· ÂÌʇÛËÛ ÛÙËÓ ·Ï‚·ÓÈ΋ Ù· ¢ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· ·ÈÛı‹Ì·Ù· Ù˘ ÊÈÏÔ·ÙÚ›·˜, Ù˘ ÊÈÏÔÌ¿ıÂÈ·˜ Î·È Ù˘ ¢ÓÔÌ›·˜. Δ· ‰‡Ô ηχÙÂÚ· «ÚÔ˚fiÓÙ·» ÙÔ˘ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ ·˘ÙÔ‡ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ÛÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· Î·È ÔÈ À‰Ú·›ÔÈ Î·È ÔÈ ™ÂÙÛÈÒÙ˜ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. ∞ÏÏ¿, ·Ó ÔÈ ™ÂÙÛÈÒÙ˜ Î·È ÔÈ À‰Ú·›ÔÈ ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ‰ÔÍ¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·ӿÛÙ·ÛË, ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤‚·„·Ó Ì ÙÔ ·›Ì· ÙÔ˘˜ ÙfiÛ· ‰›· Ì¿¯Ë˜, fiˆ˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ‹‰Ë, ›¯·Ó ÚÔ·Ó·ÁÁ›ÏÂÈ ·fi ηÈÚfi ÙÈ ‹Ù·Ó ÈηÓÔ› Ó· οÓÔ˘Ó.
ª¿ÓË Î·È ª·ÓÈ¿Ù˜ ¶ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1770 Ë ÌfiÓË ¤Ó‰ÂÈÍË ˘ÔÙ·Á‹˜ ÙˆÓ ª·ÓÈ·ÙÒÓ ÛÙËÓ À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ‹Ù·Ó Ô ÂÙ‹ÛÈÔ˜ ÊfiÚÔ˜ ÙˆÓ 4.000 ÁÚÔÛÈÒÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ Èı·Ófiٷٷ ‰ÂÓ ÏËÚˆÓfiÙ·Ó ÔÙ¤. ∫·Ù¿ Ù· ¿ÏÏ·, ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ Î·È Â›¯·Ó ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜ ‰ÈÔ›ÎËÛË. ∫¿ı fiÏË, οı ΈÌfiÔÏË, οı ¯ˆÚÈfi, ›¯Â ·Ú¯ËÁfi Ô˘ ÂÎÏÂÁfiÙ·Ó ·fi ÙÔ Ï·fi, Ô ÔÔ›Ô˜ Î·È Â‰Ò ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Î·ÂÙ¿ÓÔ˜. ŸÏË Ë ª¿ÓË ‹Ù·Ó ¯ˆÚÈṲ̂ÓË Û ٤ÛÛÂÚ· ÙÌ‹Ì·Ù· ‹ ÌÂÁ¿Ï˜ ηÂٷӛ˜, ÙË ∑·ÚÓ¿Ù·, ÙÔ ∑˘Áfi, Ù· ∫·ÎÔ‚Ô‡ÏÈ· Î·È ÙÔ ™ÎÔ˘Ù¿ÚÈ, Î·È ÛÙËÓ Î·ıÂÌ›· ·fi ·˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó ·Ú¯ËÁfi˜ Î·È ¿ÏÈ ¤Ó·˜ ·ÓÒÙÂÚÔ˜ ηÂÙ¿ÓÔ˜. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó Ï›Á˜ fï˜ ÔÈ Î·Âٷӛ˜ fiÏÂˆÓ Î·È ¯ˆÚÈÒÓ Ô˘ ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ·ÓÒÙÂÚÔ ¿Ú¯ÔÓÙ· Ù˘ ÔÌÔÛÔÓ‰›·˜ (Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ·Ú·¿Óˆ) ‹ ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ÂχıÂÚ˜ Î·È ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˜, ‰ËÏ·‰‹ ‰ÂÓ ˘¿ÁÔÓÙ·Ó Û ηӤӷÓ. ΔÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ Î·ÂÙ·Ó·›ˆÓ Ù˘ ª¿Ó˘ Û¯ËÌ¿ÙÈ˙Â
ÙÔ Û˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Û˘˙ËÙÔ‡ÓÙ·Ó Î·È ·ÔÊ·Û›˙ÔÓÙ·Ó fiϘ ÔÈ ˘Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜. ∞Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ‹Ù·Ó Ô Î·ÂÙ¿ÓÔ˜ Ô˘ ÂÎÏÂÁfiÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ Ì ÏÂÈÔ„ËÊ›· Î·È ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ Î·ÂÙ·Ó·›ˆÓ ‹ ·ÓÒÙÂÚÔ˜ ηÂÙ¿ÓÔ˜. ∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓ‹ÛË ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ‰ÂÓ ·Ó·ÌÂÈÁÓ‡ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÎÏÔÁ‹ ÙÔ˘. ªfiÓÔ Ô ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫ÈÔ˘ÚÈÏ‹˜ ηÙfiÚıˆÛ ÙÔ 1690 Ó· ·Ó·ÌÂȯı› ÛÙÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ¿Ú¯ÔÓÙ· ·˘ÙÔ‡, fiÙ·Ó ‰ÈfiÚÈÛÂ Ì¤Ë Ù˘ ª¿Ó˘ ÙÔÓ §È‚¤ÚÈÔ °ÂڷοÚË. ∞ÏÏ¿, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ù˘¯‹ ¤Î‚·ÛË Ù˘ ·ӿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1770 ‹ Ì¿ÏÏÔÓ ÙËÓ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ‹ÙÙ· ÙˆÓ ∞Ï‚·ÓÒÓ Ô˘ ‰¤ÛÔ˙·Ó ÛÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ÁÈ· Ì›· ‰ÂηÂÙ›· ÂÚ›Ô˘, ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ª·ÓÈ·ÙÒÓ Î·È Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ ¿ÏÏ·Í·Ó Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi. √ ÂÙ‹ÛÈÔ˜ ÊfiÚÔ˜ ·Ó‹Ïı ÛÙȘ 15.000 ÁÚfiÛÈ· Î·È Ô ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ Î·ÂÙ·Ó·›ˆÓ ‰ÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó Ù·ÎÙÈο ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÈÛfi‚È· Î·È ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Ì¤Ë˜. ∏ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ Ô Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˜ ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ú¿ ÌÈ· ·Ï‹ ÂÈ·ڈÛË ÙÔ˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›¯·Ó ÂÎϤÍÂÈ ÔÈ ª·ÓÈ¿Ù˜, ÁÈ·Ù› Î·È ÙfiÙÂ, fiˆ˜ Î·È ÚÈÓ, ˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó ÌfiÓÔ Û ¤Ó·Ó ËÁ¤ÙË Ô˘ ÂΛÓÔÈ ·Ó·‰Â›ÎÓ˘·Ó ÂχıÂÚ·. √ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ·˘Ùfi˜ ÚfiÛıÂÙ ÛÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ fiÓÔÌ· Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙËÓ ÚÔÛËÁÔÚ›· Ô˘ ÙÔ˘ ¤ÙÚÂÂ Ë ¶‡ÏË Î·È ÏÂÁfiÙ·Ó Δ˙·Ó¤ÙÌ¢, ¶ÂÙÚfiÌ¢ Î·È Ô‡Ùˆ ηıÂÍ‹˜. ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ó· ÂÈÛÚ¿ÙÙÂÈ ÙÔ˘˜ ··Ú·›ÙËÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜, Ó· ÛÙ¤ÏÓÂÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ 15.000 ÁÚfiÛÈ· ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ÛÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ·Û¿ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È Ó· ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ÙËÓ ËÚÂÌ›· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ·ÊÔ‡ ‹Ù·Ó Î·È ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ™ËÌÂȈ٤ÔÓ fiÙÈ Ô‡Ù ·˘Ùfi˜ Ô‡Ù ηÓ›˜ ¿ÏÏÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ηÂÙ¿ÓÈÔ˘˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ÙËÓ ·Ú·ÌÈÎÚ‹ ‰ÈηÛÙÈ΋ ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ÛÙȘ ·ÛÙÈΤ˜ ‹ ÛÙȘ ÔÈÓÈΤ˜ ˘Ôı¤ÛÂȘ. ∏ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË ÂÊ·ÚÌÔ˙fiÙ·Ó Ì ·˘ÙÔ‰ÈΛ· ‹ Ì ٷ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷο Û˘Ì‚Ô‡ÏÈ·. ™Â ÂÚ›ÙˆÛË ·ÛÙÈ΋˜ ‹ ÔÈÓÈ΋˜ ˘fiıÂÛ˘, ·Ó Ô ÂÓ¿ÁˆÓ ‰ÂÓ ÙË ‰ÈÂΉÈÎÔ‡Û ¤ÓÔÏ·, Û˘ÁηÏÔ‡Û·Ó ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi Û˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ‰‡Ô ·ÓÙȉ›ÎˆÓ Ï¢ÚÒÓ, ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ Û˘Ì‚È‚¿ÛÂÈ ‹ Ó· ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÓÔÌ‹ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘. √ ª¿Ô˘ÂÚ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ fiÙÈ, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ·ÎfiÌ· ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÙÔ 1834, ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi Û˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ı·Ó·ÙÈ΋ ÔÈÓ‹ Ë ÔÔ›· Î·È ÂÎÙÂϤÛÙËÎÂ. ∏ ª·ÓÈ¿ÙÈÎË, ÏÔÈfiÓ, √ÌÔÛÔÓ‰›· ›¯Â οÔȘ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Ì ÙË ™Ô˘ÏÈÒÙÈÎË. ∫ÂÓÙÚÈÎfi ÔÚÌËÙ‹ÚÈÔ ÔÏÏÒÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ, Ô ÙfiÔ˜ ‰È·ÎÚ›ıËΠ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·ӿÛÙ·ÛË Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ ª·˘ÚÔÌȯ·Ï·›ˆÓ.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [195]
∞›ÙÈ· ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ ∏ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ƒˆÛ›·˜ ∫·È ÙÒÚ· ÂÚ¯fiÌ·ÛÙ Û ¤Ó· ·ÎfiÌ· ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ ˙‹ÙËÌ·, Ò˜ ‰ËÏ·‰‹ ÔÚÁ·ÓÒıËÎÂ Ë Ó·˘ÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·. Δ· ÂÏÏËÓÈο ·Ú¿ÏÈ· Î·È Ù· ÓËÛÈ¿ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó Ó· ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ÙË Ó·˘ÙÔÛ‡ÓË, ¿ÏÏÔÙ ·Ú¤¯ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ηχÙÂÚÔ˘˜ Ó·‡Ù˜ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘, ¿ÏÏÔÙÂ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· ηٿ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Î·È È‰›ˆ˜ Ë μÂÓÂÙ›·, Ë πÛ·Ó›· Î·È Ë ƒˆÛ›·. §¤ÁÂÙ·È fiÙÈ ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË Ó·˘Ì·¯›· Ù˘ ¡·˘¿ÎÙÔ˘ ¤Ï·‚·Ó Û˘ÓÔÏÈο ̤ÚÔ˜ 30.000 ŒÏÏËÓ˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ú·Ù¿¯ıËÎ·Ó Î·È
ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÛÙfiÏÔ˘˜. ΔÔ 16Ô Î·È ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ Ì¤Ë‰Â˜ Ù˘ ƒfi‰Ô˘, Ù˘ Ã›Ô˘, Ù˘ ∫‡ÚÔ˘, Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, Ù˘ ¡·˘¿ÎÙÔ˘, Ù˘ ∂‡‚ÔÈ·˜, Ù˘ ª˘ÙÈÏ‹Ó˘ ›¯·Ó ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Ó· ÚÔÛʤÚÔ˘Ó Á·Ï¤Ú˜ ·Ó¿ÏÔÁ˜ Ì ٷ ¤ÛÔ‰¿ ÙÔ˘˜ - Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Ë ƒfi‰Ô˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ, Ë Ã›Ô˜ ¤ÍÈ, Ë ∫‡ÚÔ˜ ÂÙ¿, Ë ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ˜ ÙÚÂȘ Î·È ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ¿ÏÏ· ÓËÛÈ¿ ·fi Ì›·, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë ¡¿ÍÔ˜, Ë ÕÓ‰ÚÔ˜, Ë ª˘ÙÈÏ‹ÓË Î·È Ë ™¿ÌÔ˜. ÕÏÏ· ÌÈÎÚfiÙÂÚ· fiÏÈ˙·Ó ·fi ÎÔÈÓÔ‡ Ì›· Á·Ï¤Ú·, fiˆ˜ Ë ª‡ÎÔÓÔ˜ Î·È Ë ™¤ÚÈÊÔ˜. ∞ÚÁfiÙÂÚ· Ô Ó·‡Ù˜ Ì·˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· ˘ËÚÂÙÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜, ΢ڛˆ˜ ÙÔÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÙfiÏÔ, ·ÏÏ¿ ¤Ï·‚·Ó ̤ÚÔ˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È Û ÂıÓÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜. ª‹ˆ˜ ·fi ÙÔ 1770 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1790 ‰ÂÓ ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó Ë ÙfiÏÌË Î·È Ë ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ Ì ٷ ηٷ‰ÚÔÌÈο ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ªËÙÚÔÌ¿Ú· ηÈ
[196]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÙˆÓ æ·ÚÈ·ÓÒÓ, Ì ÙËÓ ˘ÚfiÏËÛË ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘ ÛÙÔ Δ˙ÂÛÌ¤Ó Î·È Ì ٷ ·ÎfiÌ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ÙÔ˘ §¿ÌÚÔ˘ ∫·ÙÛÒÓË; ŸÌˆ˜, ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ ÂȉfiÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ Î·È ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Ì ÙÔ ÔÔ›Ô Û˘Ó‰¤ıËΠÛÙÂÓ¿ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. ™ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ·˘Ù‹ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ·Ó ÔÏÏ¿ Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ·›ÙÈ·. ∂Í·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ Û˘Óı‹Î˘ Ô˘ Û˘°ÎÚ·‚Ô‡Ú· ÓÔÌÔÏÔÁ‹ıËΠÙÔ 1774 ÌÂٷ͇ ΔÔ˘ÚΛ·˜ Î·È ƒˆÛ›·˜, ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ÏÂÙÔÌÂÚ¤ÛÙÂÚ· ·Ú·Ì ı¤Ì· ηٷ‰›ˆÍË Î¿Ùˆ, Ë ƒˆÛ›· ·¤ÎÙËÛ ¿ÌÂÛÔ ‰Èη›ˆÌ· ıÚËÛ΢ÙÈÂÌÔÚÈÎÔ‡ ÏÔ›Ô˘ ΋˜ ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÛÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ Ï‹ÚˆÌ· Ù˘ ∞Ó·ÙÔ·fi ÂÈÚ·Ù¤˜. ∏ Ì¿ÛÙÈÁ· Ï‹˜. ΔÔ 1783 Ì ̛· ÂÌÔÚÈ΋ Û˘Óı‹ÎË ÂÍÔÌÔÈÒıËÎ Ù˘ ÂÈÚ·Ù›·˜ Ì ÙȘ ·Ï·ÈfiÙÂÚ˜ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Â˘ÓÔË̤Ó˜ ‰˘Î·ıÈÛÙÔ‡Û ӿÌÂȘ, ÙË μÂÓÂÙ›·, ÙË °·ÏÏ›·, ÙËÓ ∞ÁÁÏ›·. ŒÙÛÈ, ·ÂÈΛӉ˘ÓÔ Ú·¯ˆÚ‹ıËΠÛÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ Ù˘ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÙÔ˘ οı ٷ͛‰È ÛÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ, ÙËÓ ÂÌÔÚ›Ô˘, ÂÓÒ Ù· ÏÔ›· Ì ڈÛÈ΋ ÛËÌ·›· ¤¯·ÈÚ·Ó ÔÔ›· Ï˘Ì·›ÓÔÓÙ·Ó ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ÂÈÚ·Ù¤˜ ·fi Ù· Ù· ¿ÚıÚ· Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ·˘Ù‹˜ ¤Î·Ó·Ó ÏfiÁÔ ÁÈ· ƒÒ‚fiÚÂÈ· ·Ú¿ÏÈ· ÛÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÙÔ ¿ÚıÚÔ 24 ·Ó¤ÊÂÚ ÁÈ· ƒÒÙ˘ ∞ÊÚÈ΋˜. ÛÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙË ƒˆÛ›·Ø BETTMANN/ CORBIS/APEIRON ÙÔ ¿ÚıÚÔ 26 ÁÈ· ƒÒÛÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘
ÚÔÛٷهÔÓÙ·Ó ·fi ÙË ƒˆÛ›·Ø ÙÔ ¿ÚıÚÔ 68 ÁÈ· ˘ËÎfiÔ˘˜ Ù˘ ƒˆÛ›·˜ Î·È ÁÈ· ¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·Ó ·fi ·˘Ù‹Ø ÙÔ ¿ÚıÚÔ 69 ÁÈ· ÂÌfiÚÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÂÍ·ÚÙË̤ÓÔ˘˜ ·fi ·˘Ù‹. Δ¤ÏÔ˜, ÙÔ ¿ÚıÚÔ 74 ·Ó·ÊÂÚfiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ Î·È Û ¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘. ¢ÂÓ Í¤ÚÔ˘Ì ·Ó ·fi ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ·˘Ù¤˜ ÌÔÚԇ̠ӷ ‚Á¿ÏÔ˘Ì ÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ Ë ƒˆÛ›· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ Î·È Û ˘ËÎfiÔ˘˜ Ù˘ ΔÔ˘ÚΛ·˜. ∞ÏÏ¿ Ë ƒˆÛ›· ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ‹Ù·Ó ÈÛ¯˘Ú‹ Î·È Ë ΔÔ˘ÚΛ· ·‰‡Ó·ÌË. ∞fi ·˘Ùfi ˆÊÂÏ‹ıËΠÙÔ ‰ÈÎfi Ì·˜ ÂÌfiÚÈÔ Î·È Ë Ó·˘ÙÈÏ›· Ù¤ıËΠοو ·fi ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ÛËÌ·›·˜, Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ˘ËÎÔfiÙËÙ·˜ Î·È Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ÚÂۂ›·˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ·ÔʇÁÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙËÓ Î·Ù·›ÂÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘. ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· fï˜ ‰ÂÓ ÙÔÏÌÔ‡Û ӷ ηٷʇÁÂÈ ÛÙË ‚›· Î·È Û˘Ó·ÈÛı·ÓfiÙ·Ó ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ô˘ ı· ¤ÊÂÚÂ Ë Â¤Ì‚·ÛË Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ‰‡Ó·Ì˘, ÔfiÙ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ›ÛÂÈ ÙÔ˘˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Ì·˜ Ó· ÙÂıÔ‡Ó ˘fi ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÛËÌ·›· Ì ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÔÏÏ¿ ÚÔÓfiÌÈ·, ·ÏÏ¿ ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ·¤Ê˘Á·Ó Ó· ¤ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·Á›‰· ÙÔ˘˜. ∞ÍÈÔÌÓËÌfiÓÂ˘Ù· Â›Ó·È fiÛ·
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [197]
™Â οı ·ÚÌ·ÙÔÏ›ÎÈ ·Ú¯ËÁfi˜ ‹Ù·Ó Ô Î·ÂÙ¿ÓÈÔ˜ Î·È Â›¯Â ˆ˜ ‚ÔËıfi ¤Ó· ÚˆÙԷϛηÚÔ. Û¯ÂÙÈο Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÙÔ 1819 Î·È ÙÔ 1820. ΔÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1819 ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÔÏÏÔ› ŒÏÏËÓ˜ ÏÔ›·Ú¯ÔÈ, ÚÔÛÎÂÎÏË̤ÓÔÈ ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ÚÂۂ›·˜ ªËÙÛ¿ÎË. ∂Λ Ì ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ ™ÙÚfiÁηÓÔÊ ÂȉÔÔÈ‹ıËÎ·Ó fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· Á›ÓÔ˘Ó Ó¤Â˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙȘ Ó·˘ÙÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ Ù˘ ÛËÌ·›·˜ Î·È ¤Ú ӷ ÚÔÂÙÔÈÌ¿ÛÔ˘Ó Ì›· ηٿÏÏËÏË ·¿ÓÙËÛË. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1820 η٤Ï¢Û ÛÙËÓ ÂÏÔÔÓÓËÛȷ΋ ·Ú·Ï›· ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi ÙËÓ ⁄‰Ú· ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÔÏÂÌÈÎfi ÏÔ›Ô ÌÂٷʤÚÔÓÙ·˜ ÙÔ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËΠÌÚÔÛÙ¿ ÛÙȘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Î·È ÍÂÙ‡ÏÈÍ ÌÂÁ¿Ï· Î·È ÔÏfi¯Ú˘Û· ÊÈÚÌ¿ÓÈ· ·Ó·ÁÁ¤ÏÏÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ì ·˘Ù¿ Ù· ¯Ú˘Ûfi‚Ô˘Ï· Á›ÓÔÓÙ·È ÂχıÂÚÔÈ, ·ÊÔÚÔÏfiÁËÙÔÈ Î·È Û fiÏ· ÈÛfiÙÈÌÔÈ Î·È ÈÛÔ‰›Î·ÈÔÈ Ì ÙÔ˘˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˘˜, ·ÚΛ Ó· ‚Á¿ÏÔ˘Ó ÙËÓ Í¤ÓË ÛËÌ·›· Î·È Ó· ˘„ÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋. ∞ÏÏ¿ ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜, ‹‰Ë ÏËÚÔÊÔÚË̤ÓÔÈ, ÂͤÊÚ·Û·Ó ÙËÓ Â˘ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙȘ ·Á·ı¤˜ ÚÔı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜, ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, ·ÏÏ¿ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ÛËÌ·›·˜ ·¿ÓÙËÛ·Ó fiÙÈ Ï˘Ô‡ÓÙ·Ó Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ó ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ, ÁÈ·Ù› Ù· ÏÔ›· ·Ó‹Î·Ó ηٿ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Û ƒÒÛÔ˘˜ ȉÈÔÎً٘, Î·È ÂΛÓÔÈ ÂÏ¿¯ÈÛÙ· Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó. ∂ÓÓÔÂ›Ù·È fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ï‹ıÂÈ·, ·ÏÏ¿ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ·Ô‰¤¯ıËΠÙËÓ ÚfiÊ·ÛË. øÛÙfiÛÔ, Ë ÚÔÛÙ·Û›· ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ·Ô‰ÂÈÎÓ˘fiÙ·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ˆÊÂÏ‹˜ ·Ó ÂÚÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙÔ Ó· ηχÙÂÈ Î¿ÔÈ· ÌÈÎÚ¿ ÏÔ›· Ô˘ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ·Û‹Ì·ÓÙ˜ Û˘Ó·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο ·Ú¿ÏÈ·. ∞ÏÏ¿ Ì ÙÔ ¿ÚıÚÔ 11 Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙÔ˘ ∫ÈÔ˘ÙÛԇΠ∫·˚Ó·ÚÙ˙‹ ÂÈÙÚ¿ËΠÛÙ· ÚˆÛÈο ÏÔ›· Ó· ÂÚÓÔ‡Ó ÂχıÂÚ· ·fi ÙÔÓ ∂‡ÍÂÈÓÔ fiÓÙÔ ÛÙÔ ∞ÈÁ·›Ô Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ, ÂÓÒ Ì ÙÔ ¿ÚıÚÔ 30 Ù˘ ÂÌÔÚÈ΋˜ Û˘Óı‹Î˘ ÂÈ΢ÚÒıËÎÂ Ë ÂÏ¢ıÂÚ›· Ù˘ ı·Ï·ÛÛÔÏÔ˝·˜. ∏ ∞ÈηÙÂÚ›ÓË Ë ªÂÁ¿ÏË, fiÙ·Ó ··›ÙËÛÂ Î·È ¤Ù˘¯Â Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ Ô ÂÌÔÚÈÎfi˜ ·ÔÎÏÂÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÛfiÓÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ μÔÛfiÚÔ˘, ·fi ÙË Ì›· ¤ÛÙÚ„ ٷ ÛÈÙËÚ¿ Ù˘ ¶Ôψӛ·˜ Î·È Ù˘ ÓfiÙÈ·˜ ƒˆÛ›·˜ ÚÔ˜ ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ, ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÚÔÛ¤Ï΢Û ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ∂‡ÍÂÈÓÔ fiÓÙÔ Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· Î·È Ù· ‚ÈÔÙ¯ÓÈο ›‰Ë ÙÔ˘ ÓfiÙÔ˘. ™¯ËÌ·Ù›ÛÙËÎÂ, ÏÔÈfiÓ, ÌÈ· «·Ï›ÚÚÔÈ·» Î·È ·fi ·˘Ù‹ ˆÊÂÏ‹ıË-
Î·Ó ÚÔ¿ÓÙˆÓ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ Î·È Ë Ó·˘ÙÈÏ›·. ™ÙË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, Û fiϘ ÁÂÓÈο ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ fiÏÂȘ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Î·È ÂÈϤÔÓ ÛÙÔ ‚ÔÚÚ¿, ÛÙËÓ √‰ËÛÛfi Î·È ÛÙÔ Δ·˚Á¿ÓÈÔ (Δ·˚ÁηÓÚfiÎ), ÛÙË ‰‡ÛË ÛÙ· ΢ÚÈfiÙÂÚ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, ȉڇıËÎ·Ó ÏÔ‡ÛÈ· ÂÏÏËÓÈο ·Ú·ÚÙ‹Ì·Ù·. ∂ÓÒ Ù· ÛÈÙËÚ¿ Ù˘ ∞Û›·˜ η٤ÏËÁ·Ó ÛÙȘ ÓfiÙȘ ı¿Ï·ÛÛ˜, Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ Ù˘ ™ÎÔ¤ÏÔ˘ Î·È Ù˘ ™·ÓÙÔÚ›Ó˘, Ù· ·ÔÍËڷ̤ӷ ÊÚÔ‡Ù· Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ Î·È Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, ÙÔ Ï¿‰È Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ Î·È ÙˆÓ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ, Ù· ‚·Ì‚·ÎÂÚ¿ Î·È Ù· Ì¿ÏÏÈÓ· Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ ∏›ÚÔ˘ ¤ÊÙ·Ó·Ó ÛÙ· ‚fiÚÂÈ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙÔ˘ ∂‡ÍÂÈÓÔ˘ fiÓÙÔ˘. √È ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ›¯·Ó ÂÁηٷÛÙ·ı› ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ¤ÊÂÚ·Ó Î·È ÂΛ ÔÏÏ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ÚÔοÏÂÛ·Ó ·ÍÈfiÏÔÁË ·‡ÍËÛË ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ Ù˘ ÎÔÚÈÓıȷ΋˜ ÛÙ·Ê›‰·˜ Î·È ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÍÈÔ‡. ŒÙÛÈ, ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÂÚÈÔ¯¤˜, Ô˘ ÚÈÓ ‹Ù·Ó Ôχ ÊÙˆ¯¤˜, ·Ó·˙ˆÔÁÔÓ‹ıËηÓ, ÂÓÒ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó·˘ÙÈÎfi ÂÎÌÂÙ·ÏχÙËΠÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ÁÈ· Ó· ηٷÛ΢¿ÛÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÏÔ›·. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÂÌÔÚÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ °·ÏÏÈ΋˜ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Î·È ·˘Í‹ıËÎÂ Ë ˙‹ÙËÛË ÛÈÙËÚÒÓ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË. Δ· Á·ÏÏÈο ÏÔ›·, ·ÔÎÏÂÈṲ̂ӷ ·fi ÙËÓ ∞ÁÁÏ›·, ‰ÂÓ ÙÔÏÌÔ‡Û·Ó Ó· ÌÔ˘Ó ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘, ÂÓÒ ÙÔ ÈÙ·ÏÈÎfi Ó·˘ÙÈÎfi ›¯Â ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ Á·ÏÏÈÎÔ‡. ∏ Ó·˘ÙÈÏ›· Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜, Ô˘ ·ÎÌ¿˙ÂÈ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ì·˜, ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·ÎfiÌ· Û ÓËȷ΋ ËÏÈΛ·, ÂÔ̤ӈ˜ fiÏÔ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ∂‡ÍÂÈÓÔ˘ fiÓÙÔ˘ ¤Ú·Û ¯ˆÚ›˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi ÛÙȘ ‰ÈΤ˜ Ì·˜ Ó·˘ÙÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜.
√È ÂÈÚ·Ù¤˜ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∞ÊÚÈ΋˜ ∏ Ó·˘ÛÈÏÔ˝· Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ ÂΛÓË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ‹Ù·Ó ÂÎÙÂıÂÈ̤ÓË Û ¿Ú· ÔÏÏÔ‡˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÂÈÚ·Ù›·˜, ÙËÓ ÔÔ›· ·ÛÎÔ‡Û·Ó ·ÚÔÎ¿Ï˘Ù· Î·È ·ÓÂÌfi‰ÈÛÙ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Î¿ı ÛËÌ·›·˜ Î·È ‰‡Ó·Ì˘ ÔÈ ‚¿Ú‚·ÚÔÈ ‰˘Ó¿ÛÙ˜ Ù˘ ∞ÏÁÂÚ›·˜, Ù˘ ΔÚ›ÔÏ˘ Î·È Ù˘ Δ‡Óȉ·˜. Δ· ÏÔ›· Ì·˜, ÏÔÈfiÓ, ¤Ú ӷ ηٷÛ΢¿˙ÔÓÙ·È ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ Â›Ó·È Ù·¯‡Ù·Ù· Î·È Ó· Â›Ó·È ÚÔÂÙÔÈÌ·Ṳ̂ӷ fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÂÌfiÚÈÔ ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ·
[198]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
fiÏÂÌÔ. ªÔÚԇ̠ӷ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘ÌÂ Â‰Ò ÔÏϤ˜ Ì¿¯Â˜ Ì ÂΛÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‰È·‚fiËÙÔ˘˜ ÂÈÚ·Ù¤˜, ¿ÏÏÔÙ Ì ηÏfi Ù¤ÏÔ˜, ¿ÏÏÔÙ Ì ηÎfi. ŸÏÔÈ fï˜ ÚÔ·Ó‹ÁÁÂÈÏ·Ó ÙÔ˘˜ ¿ıÏÔ˘˜ Ô˘ ÌÂÙ¿ ·fi 20 ‹ 30 ¯ÚfiÓÈ· ı· ¤Î·Ó·Ó ÈÛÙÔÚÈο ÙfiÛ· ÔÓfiÌ·Ù·, ›Ù ÂÌÔÚÔÏÔÈ¿Ú¯ˆÓ ›Ù ӷ˘ÙÒÓ. ∞ÏÏ¿ ·ÓÙ› ÁÈ· ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·˘Ù¤˜, ÔÈ Ôԛ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙÔÙ ·ÎÚȂ›˜ ÂÂȉ‹ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È Û ÚÔÊÔÚÈΤ˜ Î·È ·ÙÔÌÈΤ˜ ·Ú·‰fiÛÂȘ, Â›Ó·È ÚÔÙÈÌfiÙÂÚÔ Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ì ›ÛË̘ ηٷÁڷʤ˜ Ù˘ Á·ÏÏÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÁÈ· Ó· ‰Â›ÍÔ˘Ì ÙËÓ ÙfiÏÌË Î·È ÙËÓ ·˘ÙÔÂÔ›ıËÛË ÙˆÓ Â¯ıÚÒÓ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÔÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·Ó Î¿ı ̤ڷ Ó· Ì¿¯ÔÓÙ·È Â›Ù fiÙ·Ó ÌÂÙ¿ÊÂÚ·Ó Ù· ÊÔÚÙ›· ÙÔ˘˜ ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ›Ù fiÙ·Ó Â¤ÛÙÚÂÊ·Ó Ì ÏÔ‡ÛÈ· Î¤Ú‰Ë ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰·. ΔËÓ 11Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1790 ¤Ó· ·ÏÁÂÚÈÓfi ÌÚ›ÎÈ ÙfiÏÌËÛ ӷ ·„ËÊ‹ÛÂÈ ÙȘ ·ÂÈϤ˜ ÔÏfiÎÏËÚÔ˘ Á·ÏÏÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘ Ì ΢‚ÂÚÓ‹ÙË ÙÔ Ó·‡·Ú¯Ô Bruix. ∂·ÓÂÈÏËÌ̤ӷ ˙ËÙÔ‡Û·Ó Ó· ÙÔ ÂϤÁÍÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ ·Ú¿ÎÔ˘ÁÂ. ΔfiÙ ÙÔ ˘ÚÔ‚fiÏËÛ·Ó, ·ÏÏ¿ Ì ·˘ı¿‰ÂÈ· ·ÓÙ·¤‰ˆÛ ÙË ‚ÔÏ‹ Û fiÏ· Ù· ÏÔ›· ·fi Ù· ÔÔ›· ÂÚÓÔ‡ÛÂ, Ì ÙË ÛËÌ·›· ÙÔ˘ ·Á¤Úˆ¯· ˘„ˆÌ¤ÓË. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ ‰›ÎÚÔÙÔ √ÚÌËÙÈÎfi˜ ηٿÊÂÚ ӷ Ú›ÍÂÈ fiÏ· Ù· ÈÛÙ›· ÙÔ˘ ÂÈÚ·ÙÈÎÔ‡, ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ Â›¯Â ¿ÏÏÔ ÙÚfiÔ Ó· ÙÔ ·Ó·ÁοÛÂÈ Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ. √È ‰ÈÎÔ› Ì·˜ ·Ó·ÌÂÙÚ‹ıËÎ·Ó Ì ٤ÙÔÈÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ Î·È ÚÔÂÙÔÈÌ¿ÛÙËÎ·Ó Û·Ó Ó· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Û ÌÈ· ÛÎÏËÚ‹ ·ÏÏ¿ ˆÊ¤ÏÈÌË Û¯ÔÏ‹, ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈ·Ú·Ù·¯ıÔ‡Ó ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Û ÔÏfiÎÏËÚÔ˘˜ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡˜ ÛÙfiÏÔ˘˜. ∏ ÈÛÙÔÚÈ΋ ·Ï‹ıÂÈ· ··ÈÙ› Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì οÙÈ ∏ ›ÛÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ ·ÎfiÌ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, Ô˘ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ Ù˘ ⁄‰Ú·˜. Ó·˘ÙÈÎÔ‡ Ì·˜. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ÚÒÙÔ˜, fiÛÔ ÁÓˆÚ›∏ ⁄‰Ú·, ÔÈ ™¤ÙÛ˜ ˙Ô˘ÌÂ, ‚‚·›ˆÛÂ Ô ∞Ó¿ÚÁ˘ÚÔ˜ ∞Ó‰Ú¤Ô˘ Ã. ∞Ó·ÚÁ‡ÚÔ˘ Î·È Ù· æ·Ú¿ ‹Ù·Ó Ô˘ ¤ÁÚ·„ ٷ ™ÂÙÛÈÒÙÈη, Î·È ÙÔ ¿ÎÔ˘Û ӷ ϤÁÂÙ·È Ù· ηÙÂÍÔ¯‹Ó ·fi ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘˜ Û ËÏÈΛ· ÏÔÈ¿Ú¯Ô˘˜ Ù˘ ÂÚÈÔÓËÛÈ¿ Ù· ÔÔ›· ·Ó¤‰ÂÈÍ·Ó ÙÔ˘˜ ¯‹˜ ÙÔ˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤Ï·‚·Ó ̤ÚÔ˜ Û ı·Ï·ÛÛÈÓ¤˜ ÔŒÏÏËÓ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Ú›˜ Î·È Ì›ÏËÛ·Ó ˆ˜ ·˘ÙfiÙ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜. ∞Ó ÔÈ Ô˘ ¤‰ˆÛ·Ó ÕÁÁÏÔÈ, Ô˘ ›¯·Ó ÙfiÙ ¿ÂÈÚÔ˘˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÂÌÔÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜, ÚÈÎÔ‡˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜, ¤‚ÏÂ·Ó ·ÂÈÏËÙÈο, fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ÂÈÈÛ¿ÍÈÔ ·ÁÒÓ· ˆı› ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÊÔÚ¤˜, ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. DAVE G. HOUSER/ Ó·˘ÙÈÏ›·˜, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Ó· ÙËÓ ÂÌÔCORBIS/APEIRON ‰›ÛÔ˘Ó, Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÁÈ·Ù› ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› Ì·˜ ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Î·È Î·ÙfiÚıˆÓ·Ó Ó· ·Ú·‚È¿˙Ô˘Ó ÏÈÌ¿ÓÈ· ·ÔÎÏÂÈṲ̂ӷ ·fi ÙÔ ÛÙfiÏÔ ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ÂÈÛ¿ÁÔ˘Ó ÂÚÈ˙‹ÙËÙ· ÛÈÙËÚ¿ Î·È Ó· ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ó ÌÂÁ¿Ï· ÏÔ‡ÙË Ô˘ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ÚÒÙÔ Ù·ÌÂ›Ô ÙÔ˘ ·ӷÛÙ·ÙÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘. √È ÕÁÁÏÔÈ fï˜ fi¯È ÌfiÓÔ ·Ó¤¯ÔÓÙ·Ó Ù· ÂÌÔÚÈο ÛοÊË Ó· ‰È·Ï¤Ô˘Ó ·ÓÂÌfi‰ÈÛÙ· ÛÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ, ·ÏÏ¿ Î·È fiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ
ÂÈÚ·ÙÒÓ Ù˘ ∞ÊÚÈ΋˜ Û˘Ófi‰Â˘·Ó Ì ÔÏÂÌÈο ÏÔ›· ÊÔÚÙËÁ¿ ÔÌÔÂıÓ‹ ‹ ÊÈÏÈο, Úfiı˘Ì· ‰¤¯ÔÓÙ·Ó ˘fi ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘˜ Î·È Ù· ‰Èο Ì·˜. ∂ÓÓÔÂ›Ù·È fiÙÈ, fiÙ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Ó· ·Ú·‚È¿ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·ÔÎÏÂÈÛÌÔ‡˜, ÔÈ ÕÁÁÏÔÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó ·Ú¿ Ó· ÙÔ˘˜ ·ÚÂÌÔ‰›ÛÔ˘Ó, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÛÙ· ¡·˘ÙÈο ÙÔ˘ Ô ∞Ó·ÛÙ¿ÛÈÔ˜ ∫. √ÚÏ¿Ó‰Ô˜. ™Â ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÂÚ›ÙˆÛË fï˜ Û˘ÌÂÚÈʤÚıËÎ·Ó fiÛÔ ÈÔ ÊÈÏÈο ÁÈÓfiÙ·Ó ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó·˘ÙÈÎfi Î·È ¿ÓÙÔÙ ÙÈÌÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÙfiÏÌË ÙÔ˘.
⁄‰Ú·, ™¤ÙÛ˜, æ·Ú¿ ∞˘Ù¤˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ¢ÓfiËÛ·Ó ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Î·È ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË ÙÔ˘ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ Ì·˜ ·fi Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. ∫ÂÓÙÚÈο «ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ·» ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÂΛÓÔ˘ ı·‡Ì·ÙÔ˜ ¤ÁÈÓ·Ó Ù· ÙÚ›· ÌÈÎÚ¿ ÓËÛÈ¿, Ë ⁄‰Ú·, ÔÈ ™¤ÙÛ˜ Î·È Ù· æ·Ú¿. ∏ ⁄‰Ú·, Ô˘ ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ ÏÂÁfiÙ·Ó À‰Ú¤·, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÌfiÓÔ Ì›· ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. √‡Ù ÙÔ ·Ú¯·›Ô fiÓÔÌ· ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ Â›Ó·È Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÁÓˆÛÙfi, ÂÓÒ Ù· æ·Ú¿, Ô˘ οÔÙ ϤÁÔÓÙ·Ó æ‡Ú·, ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ·Ú¿ ÌfiÓÔ «ˆ˜ ·˘Ù¿ Ô˘ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó Â˘Ù¤ÏÂÈ·». ∞ÏÏ¿ Ô Ó¤Ô˜ ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ‹Ù·Ó ÁÚ·ÊÙfi Ó· ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ Ì ·ı¿Ó·ÙË ‰fiÍ· ·˘Ù¿ Ù· ÌÈÎÚ¿ ÓËÛÈ¿. √È ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘˜ ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· Â›Ó·È ÂÏÏÈ›˜, ÙÔ ‚¤‚·ÈÔ fï˜ Â›Ó·È fiÙÈ Ë ·Ó¿Ù˘Í‹ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ù·¯Â›· Î·È ÌÂÁ¿ÏË. ¶ÚÒÙÔ ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í‹˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ô ÏËı˘ÛÌfi˜. ∏ ⁄‰Ú· Î·È Ù· æ·Ú¿ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÔÈ ™¤ÙÛ˜ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó ۯ‰fiÓ ¤ÚËÌ· ÓËÛÈ¿. ΔȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Ô ÏËı˘ÛÌfi˜ Ù˘ ⁄‰Ú·˜ ˘ÔÏÔÁÈ˙fiÙ·Ó ¿Óˆ ·fi 15.000 „˘¯¤˜, ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ Á‡Úˆ ÛÙȘ 8.000 Î·È ÙˆÓ æ·ÚÒÓ ÂÚ›Ô˘ ÛÙȘ 7.000. ¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ô‰ÂÈÎÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ Â›Ó·È ÔÈ ÏÔ‡ÛȘ ·ÔÙ·ÌȇÛÂȘ. ™ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙÔ˘ ∞ÁÒÓ· ˘‹Ú¯·Ó ÛÙË ⁄‰Ú· ¿Óˆ ·fi 60 ÎÂÊ·Ï·ÈÔ‡¯ÔÈ, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ 20 ÂÚ›Ô˘ ·¤ÎÙËÛ·Ó ¿Óˆ ·fi 100.000 ‰›ÛÙËÏ· Î·È Î¿ÔÈÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÔÏÏ·Ï¿ÛÈ·, Á‡Úˆ ÛÙȘ 30.000 Ì ¿Óˆ ·fi 50.000 ‰›ÛÙËÏ·. ™ÙȘ ™¤ÙÛ˜ ˘‹Ú¯·Ó ‰¤Î· ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ô˘ ηÙ›¯·Ó Ë Î·ıÂÌ›· ¿Óˆ ·fi 100.000 ‰›ÛÙËÏ·, ‰¤Î· ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÏÈÁfiÙÂÚ· ·fi ·˘Ùfi ÙÔ ÔÛfi, ̤¯ÚÈ 50.000, Î·È ¿ÏϘ ‰¤Î· ÏÈÁfiÙÂÚ·. °È· Ù· æ·Ú¿ ϤÁÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ·ÔÙ·ÌȇÛÂȘ ÙÔ˘˜, Ì·˙› ÌÂ ÙˆÓ ™ÂÙÛȈÙÒÓ, ‹Ù·Ó ›Û˜ ۯ‰fiÓ Ì ÙÔ˘˜ ıËÛ·˘ÚÔ‡˜ Ù˘ ⁄‰Ú·˜. ∞ÏÏ¿ ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÚÔ˚fiÓ Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙˆÓ ÓËÛȈÙÒÓ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó Ë Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [199]
ÛÙfiÏÔ˘, Ô˘ ¤ÌÂÏÏ ӷ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. °È· ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û˘Áί˘Ì¤Ó˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜. ∫¿ÔÈÔÈ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ ÙÔ 1813 Ù· ÏÔ›· fiÏˆÓ ÙˆÓ ·Ú·Ï›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ, fiÛ· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Î¿Ùˆ ·fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·Ó Û 615 Ì ¯ˆÚËÙÈÎfiÙËÙ· 153.580 ÙfiÓˆÓ Î·È ·ÚÈıÌfi ÏËÚˆÌ¿ÙˆÓ 17.526. ªfiÓÔ Ë ⁄‰Ú· ϤÁÂÙ·È fiÙÈ Â›¯Â 120 ÌÂÁ¿Ï· ÏÔ›· ÔÏÈṲ̂ӷ Ì 2.400 ˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È Ì ÏËÚÒÌ·Ù· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ô ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ‹Ù·Ó 40 ¿Ó‰Ú˜. ΔÔ 1816 Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó Û ·˘Ù¿ Ù· ÓËÛÈ¿ Î·È Ù· ·Ú¿ÏÈ· ˘ÔÏÔÁÈ˙fiÙ·Ó, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜, Û 700, Ì ϋڈ̷ ·fi 18.000 Ó·‡Ù˜, ÔÏÈṲ̂ӷ Ì 6.000 ˘ÚÔ‚fiÏ·. ™‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ›‰È˜ ¿ÓÙ· ÏËÚÔÊÔڛ˜, ÙÔ 1821 Ù· ÓËÛÈ¿ Î·È Ù· ·Ú¿ÏÈ· Ô˘ Û‹ÌÂÚ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· ∂Ù¿ÓËÛ·, ›¯·Ó ÏÔ›· ¯ˆÚËÙÈÎfiÙËÙ·˜ 61.449 ÙfiÓˆÓ, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ë ⁄‰Ú· ·ÚÈıÌÔ‡Û 27.492 ÙfiÓÔ˘˜ Î·È ÔÈ ™¤ÙÛ˜ 15.797. ∞fi ¿ÏϘ ÏËÚÔÊÔڛ˜, Ù· ÓËÛÈ¿ ⁄‰Ú·, ™¤ÙÛ˜, æ·Ú¿ Î·È ∫¿ÛÔ˜ ›¯·Ó ÂÚ›Ô˘ 400 ÏÔ›·, Ô˘ Ë ÂÏ¿¯ÈÛÙË ¯ˆÚËÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó 150 ¤ˆ˜ 200 ÙfiÓÔÈ. ™‡Ìʈӷ Ì ¿ÏϘ ¿ÏÈ ËÁ¤˜, ÙÔ ÂÌÔÚÈÎfi Ó·˘ÙÈÎfi ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÚÒÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ 1821 ·ÚÈıÌÔ‡Û 300 ÏÔ›· ·fi 60 ̤¯ÚÈ 400 ÙfiÓÔ˘˜ Î·È Ï‹ÚˆÌ· 12.000 ÂÚ›Ô˘ Ó·˘ÙÒÓ. √ ∞ϤͷӉÚÔ˜ ™Ô‡ÙÛÔ˜ ˘ÔÏfiÁÈÛ ٷ ÏÔ›· Ù˘ ⁄‰Ú·˜ Û 65, ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ Û 50 Î·È ÙˆÓ æ·ÚÒÓ Û 35. √ ΔÚÈÎԇ˘ Î·È Ô ºÈÏ‹ÌˆÓ ·¤‰ˆÛ·Ó ÛÙÔ ÚÒÙÔ ÓËÛ› 92, ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ 44, ηÈ
ÛÙÔ ÙÚ›ÙÔ 40. √ ›ÛËÌÔ˜ ¶›Ó·Î·˜ Ô˘ ÚÔÛ·ÚÙ‹ıËΠÛÙÔ μ·ÛÈÏÈÎfi ¢È¿Ù·ÁÌ· Ù˘ 12˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1856 Î·È fiÚÈ˙ ÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÓËÛÈÒÓ ⁄‰Ú·˜, ™ÂÙÛÒÓ Î·È æ·ÚÒÓ ·¤‰ˆÛ ÛÙËÓ ⁄‰Ú· 59 ÏÔ›·, ÛÙȘ ™¤ÙÛ˜ 47 Î·È ÛÙ· æ·Ú¿ 40. ∂ÓÓÔÂ›Ù·È fiÙÈ ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÔÈ ·˘ÙÔ› ·ÚÈıÌÔ› ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘Ì‚È‚·ÛÙÔ‡Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Ô‡Ù ӷ Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó Û ̷ıËÌ·ÙÈο Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ¶Ò˜ ÂÓÒ Ù· ÙÚ›· ÓËÛÈ¿ ›¯·Ó 300 ÏÔ›· Î·È Ë ⁄‰Ú· ÌfiÓË Ù˘ 120 ÌÂÁ¿Ï· ÏÔ›·, ÛÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÌfiÓÔ 146; ™ÙÔ˘˜ ·ÚÈıÌÔ‡˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‰ÂÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Ù· ˘ÚÔÏÈο, Ô˘ fï˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¿Óˆ ·fi 150. ∞Ó Ù· ÏÔ›· Ù˘ ⁄‰Ú·˜, ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ Î·È ÙˆÓ æ·ÚÒÓ ‹Ù·Ó 300 Î·È Ì·˙› Ì Ù˘ ∫¿ÛÔ˘ 400, Ò˜ Ô Û˘ÓÔÏÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·Ú·Ï›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ‰ÂÓ ˘ÂÚ¤‚·ÈÓ ٷ 600 ‹ 700; ∫È ÂÓÒ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÙfiÓˆÓ ÙÔ˘ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ‹Ù·Ó 61.449, Ò˜ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÙfiÓˆÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·Ú·Ï›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ¤ÊÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ 153.580; ΔÔ Èı·ÓfiÙÂÚÔ Â›Ó·È fiÙÈ Ë ⁄‰Ú·, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ 59 ÏÔ›ˆÓ ÙÔ˘ ›ÛËÌÔ˘ ¶›Ó·Î·, ›¯Â Î·È Î¿ÔÈ· ¿ÏÏ·, Ù· ÔÔ›· ›Ù ‰ÂÓ ¯ÚËÛ›ÌÂ˘Û·Ó ÛÙÔÓ ∞ÁÒÓ· ›Ù ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ˆ˜ ˘ÚÔÏÈο. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË, ÔÈ ™¤ÙÛ˜, fiÛÔ ‰È·ÚÎÔ‡ÛÂ Ë ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË
[200]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ Ó¤Ô ÏÈÌ¿ÓÈ ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ. ∏ ÓÔÌÔıÂÛ›· ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ Ô˘ ηٷÁÚ¿ÊËΠÙÔ 1814 Ú‡ıÌÈ˙ ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Û·Ó Û ‰ÔÛÔÏË„›Â˜, ÛÙËÓ ÂÚÁ·Û›·, ÛÙȘ ·ÌÔÈ‚¤˜ Î·È Û ¿ÏÏ· ˙ËÙ‹Ì·Ù·. √È ·ÓÙ›ÛÙÔȯÔÈ ÓfiÌÔÈ Ù˘ ⁄‰Ú·˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÙÔ 1818. ANDREAS G. KARELIAS/ SHUTTERSTOCK
ηٷÛ··Û·Ó 27 Ó¤· ÏÔ›· (‚ÚÈÎÔϤÙÙ˜). ™Â ·˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ë Â›ÛËÌË °ÂÓÈ΋ ÂÊËÌÂÚ›‰· Ù˘ 26˘ ª·˝Ô˘ 1826 ·Ó¤ÊÂÚ fiÙÈ «ÔÈ ™ÂÙÛÈÒÙ˜ ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÏÔ›· ·fi ÙÔ˘˜ À‰Ú·›Ô˘˜ ·ÏÏ¿ Ôχ ÏÈÁfiÙÂÚÔ˘˜ Ó·‡Ù˜». °È·Ù› fï˜ Ó· ·ÔÚԇ̠ÁÈ· ÙȘ ·Ó·ÎÚȂ›˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Û ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó Ô‡Ù ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ¡·˘ÙÈÏ›·˜ Ô‡Ù ÏÈÌÂÓÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Ô‡Ù ÓËÔÏfiÁÈ·; ∂ȉÈο fiÙ·Ó ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì fiÛ˜ ·ÌÊÈ‚Ôϛ˜ ÁÂÓÓ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Ô˘ ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛÂ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÁÈ· ÙÔ Ó·˘ÙÈÎfi ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1866; §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜, ˆÛÙfiÛÔ, ˘fi„Ë ÙÔ˘˜ ·ÚÈıÌÔ‡˜ ÙÔ˘ 1866 fiˆ˜ ¤¯Ô˘Ó Î·È Û˘ÁÎÚ›ÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ Èı·ÓfiÙÂÚÔ˘˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ Û˘Ó¿ÁÔ˘Ì οÔÈ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· Û¯ÂÙÈο ·ÛÊ·Ï‹. ΔÔ 1866 ›¯·Ì 5.156 ÏÔ›·, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ∂Ù·Ó‹ÛˆÓ Î·È 297.424 ÙfiÓÔ˘˜. μÚ›ÛÎÔ˘Ì 24.949 ¿Ó‰Ú˜ ·Ó·ÙÚ¤¯ÔÓÙ·˜ ·Ó·ÁηÛÙÈο ÛÙÔ 1864, ÂÂȉ‹ Ô‡Ù ÙÔ 1866 Ô‡Ù ÙÔ 1865 ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·È. ∞Ó Ï¿‚Ô˘Ì ˘fi„Ë ÙÔ˘˜ ÙfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ 1866, ‰ËÏ·‰‹ 300.000 ÂÚ›Ô˘, Î·È ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ì Ì ÙÔ˘˜ ÙfiÓÔ˘˜ Ô˘ ϤÁÂÙ·È fiÙÈ Â›¯·Ó ÙÔ 1821 ÔÈ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ‰ËÏ·‰‹ ÂÚ›Ô˘ 60.000, ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì fiÙÈ ¤ÎÙÔÙ ÙÔ ÂÌÔÚÈÎfi Ì·˜ Ó·˘ÙÈÎfi ÂÓÙ·Ï·ÛÈ¿ÛÙËÎÂ. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË fï˜, ·Ó Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ì ٷ ÓÂfiÙÂÚ· ÏËÚÒÌ·Ù·, Ô˘ ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Û 25.000 Î·È Û 18.000 ¿Ó‰Ú˜ ÛÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Î·È ·Ú·‰Â¯Ùԇ̠fiÙÈ Èı·Ófiٷٷ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÔÈ 11.000 ¤ˆ˜ 12.000 ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi Ù· ·Ú¿ÏÈ· Î·È Ù· ÓËÛÈ¿ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ· ÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ı· ηٷϋÍÔ˘Ì Û οÔÈÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·, Ô˘ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÙ·È ·fi fiϘ ÙȘ ¿ÏϘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ Ù· ÏËÚÒÌ·Ù·, ΢ڛˆ˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÏÔ›ˆÓ, ‹Ù·Ó ÔÏ˘ÏËı¤ÛÙÂÚ· ·fi Ù· ÛËÌÂÚÈÓ¿ Ù˘ ›‰È·˜ ηÙËÁÔÚ›·˜. ∞˜ ÌËÓ Í¯ӿÌ fiÙÈ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÎÈÓ‰‡ÓˆÓ Ô˘ ‰È¤ÙÚ¯·Ó, ·Ó·ÁηÛÙÈο ‹Ù·Ó Ôχ ÈÔ ÂÎ·È‰Â˘Ì¤Ó· ·fi Ù· ÛËÌÂÚÈÓ¿. √‡ÙÂ Ê˘ÛÈο ÌÈÏ¿Ì ÁÈ· ÙÔ ÊÚfiÓËÌ· Ù˘ ÁÂÓÈ¿˜ ·˘Ù‹˜. √È ·ÎÚÈ‚¤ÛÙÂÚ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, Û fiÏË ÙÔ˘˜ ÙË ˙ˆ‹ ›¯·Ó ı·˘Ì·ÛÙfi ËÚˆÈÎfi ·Ú¿ÛÙËÌ· Î·È ÂıÓÈÎfi Ûı¤ÓÔ˜. ªÂ ÊÈÏÔÙÈÌ›· ‰È·ÎÔÛÌÔ‡Û·Ó Ù· ÏÔ›· ÙÔ˘˜ Ì ÔÓfiÌ·Ù· Î·È ·Ó¿ÁÏ˘Ê· Ô˘ ·ÂÈÎfiÓÈ˙·Ó ÙÔ˘˜ ÚÔ·ÙÔÚÈÎÔ‡˜ ‹ÚˆÂ˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ù· ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ‹ıÂÏ·Ó Ó· ÌÈÌËıÔ‡Ó Î·È Â˘Ù‡¯ËÛ·Ó Ó· ·Ó·‰ÂȯıÔ‡Ó ÌÂÙ¿ ·fi Ï›ÁÔ ÈÛ¿ÍÈÔÈ, ÁÈ· Ó· ÌËÓ Ô‡Ì ·ÓÒÙÂÚÔÈ. °È· Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠ÌfiÓÔ ÛÙ·
ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ, ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì οÔÈ· ·fi ·˘Ù¿, ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ ·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ Ì ٷ ÔÔ›· ÂÌÊÔÚÔ‡ÓÙ·Ó ÔÈ È‰ÈÔÎً٘, ÔÈ Î˘‚ÂÚÓ‹Ù˜ Î·È ÔÈ Ó·‡Ù˜. ∏ ™·ÚÙÈ¿ÙÈÛÛ·, Ë ∞Û·Û›·, Ô ∞ÚÈÛÙ›‰Ë˜, Ë ∂ÏÏ¿˜, Ë ∂Ï¢ıÂÚ›·, Ô §ÂˆÓ›‰·˜, Ë ∞Ó‰ÚÔÌ¿¯Ë, Ë ∫ÏÂÈÒ, Ë ¡Èfi‚Ë, Ë °ÔÚÁÒ, Ô £ÂÌÈÛÙÔÎÏ‹˜, Ô ∂·ÌÂÈÓÒÓ‰·˜, Ô ¢ÈÔÌ‹‰Ë˜, Ô ∞¯ÈÏϤ·˜, Ô ∏Ú·ÎÏ‹˜, Ô §˘ÎÔ‡ÚÁÔ˜, Ô ™fiψÓ, Ë ∞ıËÓ¿, Ë ∞ÊÚÔ‰›ÙË, Ô ¶ÂÚÈÎÏ‹˜ Î·È ¿ÏÏ· ÔÏÏ¿ ‹Ù·Ó Ù· ÔÓfiÌ·Ù· οو ·fi ÙË ÛÎ¤Ë ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ¤ıÂÙ·Ó ÙÔÓ ÈÂÚfi ÛÙfiÏÔ ÙÔ˘˜ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ, ÂȯÂÈÚÒÓÙ·˜ Ó· Û˘Ó‰¤ÛÔ˘Ó ÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÂÏÏËÓÈÛÌfi Ì ÙÔÓ ·Ú¯·›Ô.
™˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Î·È Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó·˘ÙÈÎfi ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ˆÊÂÏËı› ÙfiÛÔ Ôχ ·fi Ù· Â͈ÙÂÚÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ÁÈ· Ù· ÔÔ›· ÌÈÏ‹Û·ÌÂ, ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ô˘ ÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ¿Óˆ ÛÙȘ ›‰È˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Î·È Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜, Ô˘ ›‰·Ì fiÙÈ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ·ÎÌ‹ Ù˘ ‚ÈÔÙ¯ӛ·˜ ÛÙ· ∞ÌÂÏ¿ÎÈ·. ∫¿ı ӷ‡Ù˘ ›¯Â Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÎfi ÌÂÚ›‰ÈÔ ÛÙÔ ÏÔ›Ô ‹ ÛÙÔ ÊÔÚÙ›Ô. ŸÙ·Ó ÁÈÓfiÙ·Ó Û˘Ó¤Ù·ÈÚÔ˜, ›¯Â ÎÔÈÓfi Û˘ÌʤÚÔÓ ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘ Î·È ‹Ù·Ó ÚÔÛÂÎÙÈÎfi˜, ¿ÁÚ˘ÓÔ˜, ÔÈÎÔÓfiÌÔ˜ Î·È Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎfi˜. Ÿ¯È ÌfiÓÔ ÚÔÛ·ıÔ‡Û Ì fiϘ ÙÔ˘ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÛÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÏÔ›Ô˘, ·ÏÏ¿ ·Ó¤Ù˘ÛÛÂ Î·È ÙȘ ÈηÓfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ ·‰È¿ÎÔ·, ÒÛÙ Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ·fi ¿ÚÈÛÙÔ˜ ÂÎÙÂÏÂÛÙ‹˜ ‰È·Ù·ÁÒÓ ÁÈÓfiÙ·Ó ¿ÚÈÛÙÔ˜ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘. ŸÌˆ˜, ·˘Ù‹ Ë ·‰ÂÏÊÈ΋ Û‡ÌÚ·ÍË ÛÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ Î·È ÛÙË ÊÙÒ¯ÂÈ· Û˘Ó·ÁfiÙ·Ó ·ÛÊ·ÏÒ˜ Î·È ÙËÓ ËıÈ΋ ·Ó‡„ˆÛË ÙÔ˘ ·ÙfiÌÔ˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ˘‹ÚÍ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ¯ÚËÛÙfiÙËÙ· Û fiϘ ÙȘ Ó·˘ÙÈΤ˜ Î·È ÂÌÔÚÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡ ÂΛÓÔ˘. ŸÏ˜ ÔÈ ‰ÔÛÔÏË„›Â˜ Á›ÓÔÓÙ·Ó Ì ÚÔÊÔÚÈΤ˜ Û˘Ìʈӛ˜ ‹ Ì ·Ï¤˜ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ. √ÌÔÏÔÁ›Â˜ Î·È ÂÍÔÊÏ‹ÛÂȘ ‹Ù·Ó ¿ÁÓˆÛÙ· Ú¿ÁÌ·Ù·, Ë ¯ÚÂÔÎÔ›· Î·È Ë ·¿ÙË ·Ó‹ÎÔ˘ÛÙ·. √È ÓfiÌÔÈ Ù˘ ⁄‰Ú·˜, Ô˘ ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔ 1818, ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi 29 ¿ÚıÚ·, Ù· ÔÔ›· ‰È·ÈÚÔ‡ÓÙ·Ó Û ÙÚ›· ̤ÚË Î·È Ú‡ıÌÈ˙·Ó ÚÒÙ· Ù· ·ÌÔÈ‚·›· ηı‹ÎÔÓÙ· ÙˆÓ ÏÔÈ¿Ú¯ˆÓ, ÙˆÓ È‰ÈÔÎÙËÙÒÓ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ Ó·˘ÙÒÓ, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ù· Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÙÔÈ΋ ·ÛÙ˘ÓÔÌ›· Î·È ¤ÂÈÙ· ÙÔ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÎfi ÌÂÚ›‰ÈÔ ÙˆÓ Ó·˘ÙÒÓ. ∫·Ì›· ÌÓ›· ·¿Ù˘ ‹ Ó·˘ÙÈÎÒÓ Î·ÎÔ˘ÚÁËÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÓ Á›ÓÂÙ·È Û ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ Î·È ·ÎfiÌ· ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÔÈÓ¤˜.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [201]
[202]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ¡ÙÂÏ·ÎÚÔ˘¿, ÙÔ˘ 1827, Ì ٛÙÏÔ ∏ Ì¿¯Ë ÙÔ˘ °ÎÈ·Ô‡ÚË Î·È ÙÔ˘ ¶·Û¿, ÂÌÓ¢Ṳ̂ÓÔ ·fi ÙÔ Ô›ËÌ· ÙÔ˘ ÏfiÚ‰Ô˘ μ‡ÚˆÓ· √ °ÎÈ·Ô‡Ú˘. PUBLIC-DOMAIN
√È ÓfiÌÔÈ ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ, Ô˘ ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÓˆÚ›ÙÂÚ·, ÙËÓ 1Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 1814, ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ¤ÍÈ ¿ÚıÚ·, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·˜ fiÙÈ «ÙÔÓ ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ ¯ÚfiÓÔ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÔÏϤ˜ ·Ù·Í›Â˜ ÛÙË Û˘ÚÌ·ÁÈ¿ (Ù· ¯ÚËÌ·ÙÈο ÎÂÊ¿Ï·È·), Ú¿ÁÌ· ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜». ∞˘ÙÔ› ηÓfiÓÈÛ·Ó ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ı· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·Ó Ù· ·Ú·ÙÒÌ·Ù·, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ¤‰ˆÛ·Ó ηӤӷ ÔÈÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÛÙȘ ·Ù·Í›Â˜ ·˘Ù¤˜ Ô‡Ù ¤‚·ÏÏ·Ó Î¿ÔÈ· ÔÈÓ‹. ΔÔ‡ÙÔ ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÂΛÓÔÈ ‹Ù·Ó ·Ó·Ì¿ÚÙËÙÔÈ ‹ ‰ÂÓ ÙÈ̈ڋıËÎ·Ó ÔÙ¤; Ÿ¯È ‚¤‚·È·. º·›ÓÂÙ·È fï˜ fiÙÈ ÔÈ ÈÔ ÊÙˆ¯Ô›, ‚ϤÔÓÙ·˜ ÙËÓ Î·ÏÔοÁ·ıË ‰È¿ıÂÛË ÙˆÓ ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚˆÓ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜, fi¯È ÌfiÓÔ ÙÔ˘˜ ·Ú·¯ÒÚËÛ·Ó ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘˜ ¤ÙÚ„·Ó Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÙÈ̈ڛ· Ô˘ Ù·›ÚÈ·˙ Û οı ·Ú¿‚·ÛË.
∞Ó·Ù·Ú·¯¤˜ ÛÙËÓ ⁄‰Ú·, ÛÙȘ ™¤ÙÛ˜ Î·È ÛÙ· æ·Ú¿ Δ· Ì¿¯ÈÌ· ·ÏÏ¿ ·Ù›ı·Û· Ù¤ÎÓ· Ù˘ ⁄‰Ú·˜, ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ Î·È ÙˆÓ æ·ÚÒÓ ·ÚÂÎÙÚ¿ËÎ·Ó Û ·Ù·Í›Â˜ Î·È ·Ó·Ù·Ú·¯¤˜, οÙÈ Ô˘ Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ÙÔ fiÙÈ ÚfiÎÚÈÙÔÈ
ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÓËÛÈÒÓ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ηٷʇÁÔ˘Ó Û ¤ÎÙ·ÎÙ· ̤ÙÚ·, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ó· ˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ Â¤Ì‚·ÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘. ΔÔ 1815 ÛÙ· æ·Ú¿ ͤ۷Û ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ‰ËÌÔÁÂÚfiÓÙˆÓ Ô˘ ÙÔ˘˜ ηÙËÁÔÚÔ‡Û·Ó fiÙÈ ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó Ù˘Ú·ÓÓÈο. ªÂÙ¿ ·fi ÔÏϤ˜ ÂÚȤÙÂȘ Î·È Ù· ‰‡Ô ̤ÚË ·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó ÛÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ·Û¿ Î·È Ì ÙËÓ ·Ú¤Ì‚·Û‹ ÙÔ˘ ›ÛÙËÎ·Ó Ó· ‰ÈÔÚ›ÛÔ˘Ó, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜, ¤Ó· ‰ÈÔÈÎËÙ‹, ‹, fiˆ˜ ϤÁÔÓÙ·Ó ÙfiÙÂ, ÎÔÙ˙·Ì¿ÛË, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÎÏÂÁfiÙ·Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ Ì ÙÔ˘˜ ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜ Î·È ‰È·ÙËÚ‹ıËΠ̤¯ÚÈ ÙÔ 1821. √ ηÏÔÚÔ·›ÚÂÙÔ˜ ∞Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ªÔÓ·Ú¯›‰Ë˜ ‰ÈÔÈÎÔ‡Û ·˘Ùfi ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ù· æ·Ú¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· fiÏ˘ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Î·È Ù˘ ÚÒÙ˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ӷ ˘ËÚÂÙ› Ù· ‰ËÌfiÛÈ· Ú¿ÁÌ·Ù·. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠÚfi‰ÚÔ˜ Ù˘ °ÂÚÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. ¶Ôχ ÓˆÚ›ÙÂÚ·, ‰ËÏ·‰‹ ·fi ÙÔ 1800, ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› fiÌÈÏÔÈ ÙˆÓ ™ÂÙÛÒÓ ÂÍÂÁ¤ÚıËηÓ, ‰Â›¯ÓÔÓÙ·˜ ·Ó˘·ÎÔ‹ ÛÙÔ˘˜ ÚÔÎÚ›ÙÔ˘˜ Î·È Ù·Ú¿ÛÛÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ËÛ˘¯›· Î·È Ù¿ÍË. ΔfiÙ ÔÈ ÚfiÎÚÈÙÔÈ ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó, fiˆ˜ Î·È ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ·ÚÁfiÙÂÚ·, Ó· οÓÔ˘Ó
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [203]
‰Ú·ÛÙÈÎfiÙÂÚË ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ Î·È ¤‰ˆÛ·Ó ÈÛ¯˘Ú‹ ÂÍÔ˘Û›· Û ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ‹ ηχÙÂÚ· ·ÛÙ˘ÓfiÌÔ, Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ÂΛ ˙·Ì›Ù˘. ∞˘Ùfi˜ ÂÎÏÂÁfiÙ·Ó ·fi ¤ÁÎÚÈÙÔ˘˜ ÏÔÈ¿Ú¯Ô˘˜ Î·È Ôϛ٘ Î·È ÂÈÎ˘ÚˆÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ·Û¿, ÂÓÒ ÂÎÏ‹ÚˆÓ ٷ ηı‹ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ ÚÔÂÛÙÒÓ. Δ¤ÙÔÈÔÈ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ‰È·Ù¤ÏÂÛ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Ô ∞Ó¿ÚÁ˘ÚÔ˜, Ô °. ¶¿ÓÔ˜ Î·È Ô °. ªÔ‡ÎÔ˘Ú˘. ∞ÏÏ¿ fiÛ· ›Û˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙËÓ ⁄‰Ú· ‹Ù·Ó ÂÍ›ÛÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈο. ™ÙÔ ÓËÛ› ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó Ù·Ú·¯¤˜ ÙËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô Ì ÙȘ ™¤ÙÛ˜, Ô˘ ÎÔÚ˘ÊÒıËÎ·Ó Ì ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ∞Ó‰Ú¤· ∫Ô˘ÓÙÔ˘ÚÈÒÙË, ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ §·˙¿ÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘. ŒÙÛÈ, ÔÈ ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜ ıÂÒÚËÛ·Ó ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ‰Ôı› Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË Û ¤Ó· ¿Ó‰Ú·, ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ μÔ‡ÏÁ·ÚË. ∂›·Ì ‹‰Ë fiÙÈ ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ ÏËÚˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜, ΢ڛˆ˜ ·fi ŒÏÏËÓ˜. √È ÂÚÁ·Û›Â˜ ¿Óˆ ÛÙÔ Î·Ù¿ÛÙڈ̷ Î·È Î¿Ùˆ ·fi ·˘Ùfi Á›ÓÔÓÙ·Ó ·fi ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜. ŸÏ˜ fiÛ˜ fï˜ ··ÈÙÔ‡Û·Ó ·Ó·ÚÚ›¯ËÛË ÛÙȘ ÎÂÚ·›Â˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜, ηıÒ˜ Î·È ·ÈÒÚËÛË ÌÂٷ͇ ı¿Ï·ÛÛ·˜ Î·È Ô˘Ú·ÓÔ‡ Á›ÓÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ Ì·˜. ÀÔ¯ÚÂÒıËÎÂ, ÏÔÈfiÓ, Î·È Ë ⁄‰Ú·, ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ›¯Â Ó·˘ÙÈÎfi Ó· ·Ú¤¯ÂÈ 250 Ó·‡Ù˜. ŒÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‹Ù·Ó ÛÙ· ÓÈ¿Ù· ÙÔ˘ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘. ™ÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ‰È·ÎÚ›ıËΠÁÈ· ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Î·È ·¤ÎÙËÛ ÙËÓ Â‡ÓÔÈ· ÙÔ˘ ηÂÙ¿Ó ·Û¿ ÃÔ˘Û½Ó. ∞fi Ó·‡ÎÏËÚÔ˜ Ù˘ Ó·˘·Ú¯›‰·˜ Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ¤ÁÈÓ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ οو ·fi ÙÔÓ ·Ú¯ÈÓ·‡·Ú¯Ô, ·ÔÎÙÒÓÙ·˜ ÔÏÏ‹ ‰‡Ó·ÌË ÏfiÁˆ Ù˘ ÙfiÏÌ˘ Î·È Ù˘ Û‡ÓÂÛ‹˜ ÙÔ˘. °È·Ù›, οÔÙ ÔÈ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› √ıˆÌ·ÓÔ› Ó·‡·Ú¯ÔÈ ‹Ù·Ó ·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔÈ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ŒÏÏËÓ˜ ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹, fiˆ˜ Ô ÂÚÈ‚fiËÙÔ˜ ª·ÚÌ·ÚfiÛ·, Î·È Î˘‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÙÔ ÛÙfiÏÔ. ™ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÔÈ ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Ó·‡·Ú¯ÔÈ ¤‰ÈÓ·Ó ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ‚ÔËıÔ‡˜. ™ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ μÔ‡ÏÁ·ÚË, Ô˘ ϤÔÓ ÚÔ¿¯ıËÎÂ, ·Ó¤ıÂÛ·Ó ÙÔ 1800 ÔÈ ÚfiÎÚÈÙÔÈ Ù˘ ⁄‰Ú·˜ Ó· ‰ÈÔÈ΋ÛÂÈ ÛÙÈ‚·Ú¿ ÁÈ· ·ÚÎÂÙfi ¯ÚfiÓÔ, ·›ÚÓÔÓÙ·˜ Î·È ÙËÓ ÂÈ·ڈÛË ÙÔ˘ ηÂÙ¿Ó ·Û¿. ΔÔ ¤ÁÁÚ·ÊÔ Ì ÙÔ ÔÔ›Ô ¤ÁÈÓ ‹ ÂÈ΢ÚÒıËÎÂ Ô ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ·fi ÙÔÓ ·ÓÒÙ·ÙÔ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ‰ÂÓ ÛÒ˙ÂÙ·È ‹ ‰ÂÓ ‰ËÌÔÛȇÙËΠ̤¯ÚÈ ÙÒÚ·. ∞ÏÏ¿ ˘¿Ú¯ÂÈ ¤Ó· ¤ÁÁÚ·ÊÔ ÙˆÓ ÚÔÎÚ›ÙˆÓ Ù˘ ⁄‰Ú·˜ ÛÙȘ 17 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1806 ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÚËÙ¿ fiÙÈ «Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘ ·Ó¤Ï·‚ ÙÔ ‚¿ÚÔ˜ Î·È ÙË ÊÚÔÓÙ›‰· Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ·fi ˘„ËÏÒÓ ÚÔÛ΢ÓËÙÒÓ ÚÔÛÙ·ÁÌ¿ÙˆÓ (ÌÔ˘ÁÈÔ˘Ú‰›ˆÓ) ÙˆÓ ˘„ËÏÔٿوÓ
·ÊÂÓÙÒÓ Ì·˜ ηÂÙ¿Ó ·Û¿‰ˆÓ». ΔÔ ¤ÁÁÚ·ÊÔ ·˘Ùfi Â›Ó·È Î·È ÁÈ· ¿ÏÏÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ. ∞fi Â‰Ò Û˘Ó¿ÁÂÙ·È fiÙÈ ·fi ÙÔ 1806 ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Î·È ÌÂÙ¿ Ô ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ‰ÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ ·fi ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, fiÙÈ ·Ó¤Î·ıÂÓ «‰ÈÔÈÎÔ‡Û Ì ÂÎÏÂÁ̤ÓÔ˘˜ ÚÔÎÚ›ÙÔ˘˜ ÙËÓ ÔÏÈÙ›·», ¤¯ÔÓÙ·˜ ¿ÌÂÛÔ˘˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ 20 ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Û‡Ó‰ÈÎÔÈ, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ Î·È ÙËÓ ÂȂ‚·›ˆÛË ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÚÔÎÚ›ÙˆÓ fiÙÈ ı· ‰Â›ÍÔ˘Ó «ÙËÓ Â˘Â›ıÂÈ· Î·È ˘ÔÙ·Á‹ Ô˘ ·ÚÌfi˙ÂÈ Û ‰›Î·È˜ Î·È Â‡ÏÔÁ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ô˘ ¤Ú ӷ ÂÊ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó». ∂ÈϤÔÓ, ÙÔ ¤ÁÁÚ·ÊÔ ˘ÔÁÚ¿ÊËΠÚÒÙ· ·fi ¤ÓÙ ÈÂÚ›˜ Î·È ¤ÂÈÙ· ·fi 55 ÓÔÈÎÔ΢ڷ›Ô˘˜ Î·È ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ù›ÔÙ· ÁÈ· ÂÎÏÔÁ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ Ï·fi, ÔfiÙ ·fi ·˘Ùfi ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ› Î·È Ï·˚ÎÔ› ÚÔ‡¯ÔÓÙ˜ ‰ÈÔÈÎÔ‡Û·Ó ·˘ÙÔÙÂÏÒ˜. °È· ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ ÔÔ›Ô ¤Ï·‚ ٷ ¯ÚfiÓÈ· ·˘Ù¿ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘ ÌÔÚԇ̠ӷ ÏËÚÔÊÔÚËıԇ̠·fi ‰‡Ô ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈο ¤ÁÁÚ·Ê· Ì ٷ ÔÔ›· ÙÔ˘ ·Ô‰fiıËÎ·Ó ÙÔ 1804 Î·È ÙÔ 1808 ÔÏÏ¿ ÚÔÓfiÌÈ· ·Ù¤ÏÂÈ·˜. ™Â ·˘Ù¿ Ô μÔ‡ÏÁ·Ú˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È «Î·ÂÙ¿Ó °ÂÒÚÁ˘, ·Ú¯ÈÎÔÙ˙·Ì¿Û˘ Ù˘ Ó‹ÛÔ˘ ⁄‰Ú·˜, ˘fi‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ ÚÔÎÚ›ÙˆÓ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ Ï·Ô‡»Ø Î·È ÚÔÛÙ›ıÂÙ·È fiÙÈ ¤‰ÂÈÍ ›ÛÙË Î·È ˙‹ÏÔ «ÁÈ· ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘ ˆ˜ ·Ú¯ÈÏÔÈ¿Ú¯Ô˘, ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∂˘Í›ÓÔ˘ fiÓÙÔ˘ Î·È ÙÂÏÂ˘Ù·›· ηٿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ÂÈ‚ÔÏ‹ Ù˘ Ù¿Í˘ ÛÙË ª¿ÓË». √ˆÛ‰‹ÔÙÂ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘, ‰ÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˜ ÙÔ 1800 ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ⁄‰Ú·˜, ¤‰ÂÈÍ ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ ¤ÚÁÔ. ™˘ÁÎÚfiÙËÛ ÔÏÈÙÔÊ˘Ï·Î‹, ÂÚÈfiÚÈÛ ÙÔ˘˜ ٷڷ͛˜ Ì ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈΤ˜ ÙÈ̈ڛ˜ Î·È Ë ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏË ÒÛÙ ÙÔ˘ ‰fiıËÎÂ Ë ÂÈÛÙ·Û›· Î·È Û ¿ÏÏ· ÓËÛÈ¿. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ÙÔ 1812, ηÓ›˜ ‰ÂÓ ·¤ÎÙËÛ ÙfiÛË ÂÍÔ˘Û›· ÛÙËÓ ⁄‰Ú·. ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ‰ÈÔÚ›ÛÙËÎÂ Ô ÏÔ›·Ú¯Ô˜ ¡. ∫ÔÎÔ‚›Ï·˜ Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, Ù· ËÓ›· fï˜ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù· ÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÔÈ ÚfiÎÚÈÙÔÈ. ∏ ηٿÛÙ·ÛË, ˆÛÙfiÛÔ, ¤ÁÈÓ ÈÔ ‰‡ÛÎÔÏË ·fi ÚÈÓ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË ÙÔ˘ 1815, ÂÂȉ‹ ÂͤÏÈ·Ó ÔÈ Â˘Î·Èڛ˜ ÁÈ· ÌÂÁ¿Ï· ΤډË, Ô Ó·˘ÙÈÎÔ› fiÌÈÏÔÈ Ô˘ ‰ÂÓ ·ÔÙ·Ì›Â˘·Ó ‰˘ÛÊÔÚÔ‡Û·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·Í›· Î·È ÙËÓ ÊÙÒ¯ÂÈ·, ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ⁄‰Ú· fiÛÔ Î·È ÛÙȘ ™¤ÙÛ˜. ª¿ÏÈÛÙ· ÛÙËÓ ⁄‰Ú· Í¤Û·Û·Ó ÙfiÛÔ Ô˘ ÚÒÙÔÈ Î‹Ú˘Í·Ó ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙÔ˘ ∞ÁÒÓ· ÙÔ 1821. √È ÚfiÎÚÈÙÔÈ Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô ÓËÛÈÒÓ, Ì ·Ú¯ËÁfi ÙÔÓ ÂÚÈÊ·Ó‹ À‰Ú·›Ô §¿˙·ÚÔ ∫Ô˘ÓÙÔ˘ÚÈÒÙË, ηÙfiÚıˆÛ·Ó Û fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Ó· ηıÔ‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó Ì¤Û· ·fi ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÚȤÙÂȘ Ù· Ï‹ıË ÌfiÓÔ Ì ÙËÓ ËıÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘˜, ΢‚ÂÚÓÒÓÙ·˜ ˆ˜ ·Ù¤Ú˜, ·‰ÂÏÊÔ› Î·È Û‡ÓÙÚÔÊÔÈ.
[204]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∏ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ‹Ù·Ó ¯ˆÚÈṲ̂ÓË Û vilayet (·گ›Â˜), Ì ·گȷÎÔ‡˜ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ Î·È ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∏ Û¯¤ÛË ÂÍÔ˘Û›·˜ ÌÂٷ͇ Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó Û ¤Ó· ȉȷ›ÙÂÚ· ·ÔÎÂÓÙڈ̤ÓÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ Î·È Û˘¯Ó¿ ÂÚÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÊfiÚˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ·گȷÎÔ‡˜ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, ηıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ì ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ·fi ÙȘ ·گ›Â˜. ∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›· ‹Ù·Ó ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË Ì ‚¿ÛË ÙË ‰È¿ÎÚÈÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ̤ÏË Ù˘ ¿Ú¯Ô˘Û·˜ Ù¿Í˘ (askeri), askeri), ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÂÓ Ï‹ÚˆÓ·Ó ÊfiÚÔ˘˜ Î·È Â›¯·Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ʤÚÔ˘Ó fiÏ·, Î·È ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË Ì¿˙· ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ (râya). ∏ ¿Ú¯Ô˘Û· Ù¿ÍË ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜, Ù· ÛÙÂϤ¯Ë ÙÔ˘ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡, ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡, fiÔ˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û·Ó ÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜, Î·È ÙÔ˘˜ Ô˘ÏÂÌ¿‰Â˜ (ulema), ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Î·È ÙÔÓ ÎÏ‹ÚÔ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ·ÛÎÔ‡Û·Ó ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÛÎËÓ‹. ™ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ Ù˘ ÈÂÚ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ Ô˘ÏÂÌ¿‰ˆÓ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ô Seyhülislam.
Ë ‰ÔÌ‹ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [205]
ΔÔ ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘ ÚÔÊ‹ÙË ªˆ¿ÌÂı ‰È¤ıÂÙ ԢÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Ì ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠ‚¿ÛÂÈ ÙÔ˘ ‰È·¯ˆÚÈÛÌÔ‡ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Î·È ·ÏÏÔıÚ‹ÛΈÓ. MUSEUM OF FINE ARTS, BOSTON/SCALA
[206]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∏ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ‰È·Ê¤ÚÂÈ ·fi ·˘Ù‹Ó ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı. ∞ÂÈÎfiÓÈÛË ÙÔ˘ ÚÔÊ‹ÙË ·fi ÙÔÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ·ÈÒÓ·. LEONARD DE SELVA/ CORBIS/APEIRON
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [207]
∏ π∂ƒ∞ƒÃπ∞ Δ√À
Î·È ÛÙÔ ÎÔÈÓÔ‚Ô‡ÏÈÔ. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ·˘Ù‹
Ù›ÙÏÔ Û··ÓÙ·ÙÏÔ‡, Ô ∂˘Ù˘¯‹˜
√£øª∞¡π∫√À ∫ƒ∞Δ√À™
ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙËÓ ‹ÙÙ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
∂ÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜.
∏ ÂÍÔ˘Û›· ·ÛÎÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ¿Ú¯Ô˘Û·
ÛÙÔÓ ∞′ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ Î·È ÙË
ƒÔ˘Ù̽ Ô˘ÏÈ¿ Û‹ÓÊË Û·ÓÈÛ›,
Ù¿ÍË Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ˘ËÚÂÙÔ‡Û ÙÔ
™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ (10/08/1920).
·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ‹ ∞′ ‚·ıÌfi˜ μ′ ٿ͈˜,
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. H ˘Ú·Ì›‰· Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜
∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ô ·ÁÒÓ·˜ Ù˘
Ì ٛÙÏÔ fiˆ˜ Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜.
·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ,
·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜, Ô˘ Ô‰ËÁ› ÛÙË ™˘Óı‹ÎË
ƒÔ˘Ù̽ Û·ÓÈÁ¤ Û‹ÓÊË Â‚‚¤Ï
Padisah, Ô˘ ‹Ù·Ó Î·È Ô ·fiÏ˘ÙÔ˜
Ù˘ §ˆ˙¿ÓÓ˘ (24/07/1923), ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘
ÌÔ˘ÙÂÌ·ÁÈ˙›, ·ÓÒÙÂÚÔ˜ ‹ μ′ ‚·ıÌfi˜ ∞′
ÌÔӿگ˘ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Î·È ÙÔ
√ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È Ë ›‰Ú˘ÛË
ٿ͈˜, ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÎÙÂÏÔ‡ÛÂ
Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ (29/10/1923).
ÔÌÔÈfi‚·ı̈Ó, Ì ٛÙÏÔ È˙˙ÂÙÏÔ‡, Ô ∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
¯Ú¤Ë Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ Î·È ËÁÔ‡ÓÙ·Ó ÙÔ˘ Divan, ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡
¶√§πΔπ∫√π μ∞£ª√π
ƒÔ˘Ù̽ Û·ÓÈÁ¤ Û‹ÓÊË Â‚‚¤Ï,
Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘, fiÙ·Ó ·Ô˘Û›·˙ Ô
(ƒ√ÀΔ¶∂´ ªπ§∫π°π∂)
·ÓÒÙÂÚÔ˜ ‹ μ′ ‚·ıÌfi˜ ∞′ ٿ͈˜,
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜. ™Â ·ÚÎÂÙ¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ
ΔÔ ·ÓÒÙ·ÙÔ ·Í›ˆÌ· ‹Ù·Ó ·˘Ùfi ÙÔ˘
Ì ٛÙÏÔ fiˆ˜ Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜.
·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔ alter ego ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘
ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚Â˙›ÚË, Ë ÌÂÁ¿ÏË ‚Â˙ÈÚ›·,
ƒÔ˘Ù̽ Û·ÓÈÁ¤ Û‹ÓÊË Û·Ó›,
Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÓ ÔÏϤ˜ ÂÍÔ˘Û›Â˜.
(™·ÓÙ·ÚÂÙ› √˘˙Ì¿). √ ̤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘
·ÓÒÙÂÚÔ˜ ‹ μ′ ‚·ıÌfi˜ μ′ ٿ͈˜,
ΔÔ Divan, ÙÔ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi
·ÔηÏÔ‡ÓÙ·Ó Ê¯·ÌÂÙÏÔ‡ ηÈ
Ì ٛÙÏÔ fiˆ˜ Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜.
Û˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ, ··ÚÙÈ˙fiÙ·Ó, ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘
ÓÙ‚ÂÙÏÔ‡ (¢‰·›ÌˆÓ, ÂÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜),
ƒÔ˘Ù̽ Û·ÏÈÛ¤, °′ ‚·ıÌfi˜, Ì ٛÙÏÔ
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ -·fi ·fi ÙÔÓ ªÔ˘Ú¿Ù ¢′ (1623-
À„ËÏfiÙ·ÙÔ˜. √ Ù›ÙÏÔ˜ ÙˆÓ ÚÒËÓ
ÚÈÊ··ÙÏÔ‡, Ô À„ËÏfi˜ ∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
1640) Î·È ÌÂÙ¿ ÔÈ ÌÔӿگ˜
ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‚Â˙›ÚˉˆÓ ‹Ù·Ó Ô˘Ì·¯ÂÙÏÔ‡
ƒÔ˘Ù̽ Ú·Ì›·, ¢′ ‚·ıÌfi˜, Ì ٛÙÏÔ
ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ
ÓÙ‚ÏÂÙÏÔ‡, À„ËÏfiÙ·ÙÔ˜. √ ̤Á·˜
ÊÔ˘ÙÔ˘‚‚ÂÙÏÔ‡, Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜
Divan-,, ·fi ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË Î·È ÙÔ˘˜
‚Â˙›Ú˘ ‹Ù·Ó Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ηÈ
∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
¿ÏÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜ (ηٿ ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ·
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ˘¿ÏÏËÏÔ˜, Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi
ƒÔ˘Ù̽ ¯·ÌÈÛ¤, ∂′ ‚·ıÌfi˜, Ì ٛÙÏÔ
ÙÔ Divan ··ÚÙÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙÚÂȘ
ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ‚Â˙ÈÚ› ··˙¿Ì (= ̤Á·˜
fiˆ˜ Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜.
‚Â˙›Úˉ˜, ÂÓÒ ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ¤ÊÙ·ÛÂ
‚Â˙›Ú˘), Û¿‰ÚË ··˙¿Ì (= Úˆı˘-
ŸÏÔÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜,
ÙÔ˘˜ 11). ™˘¯Ó¿ ÛÙȘ Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂȘ
Ô˘ÚÁfi˜) Î·È ‚ÂΛÏÈ ÌÔ˘ÙÏ¿Î
¤ÊÂÚ·Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÂʤӉË, ÂÓÒ
Û˘ÌÌÂÙ›¯Â Î·È Ô aga,, Ô ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙˆÓ
(=·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘).
·˘ÙÔ› ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·Ù¿ÁÔÓÙ·Ó ·fi
ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ (Yeniceri). ). ΔÔ Divan ‹Ù·Ó
∞ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ ‹Ù·Ó ÙÔ
¢ÁÂÓ›˜ ¤ÊÂÚ·Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ̤Ë.
ÙÔ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ
‚Â˙·ÚÂÙ› ‹ ÚÔ˘Ù½ ‚Â˙·Ú¤Ù ‹ Ô˘Ù˜
√È ¯ˆÚ›˜ ‚·ıÌfi ηÙÒÙÂÚÔÈ ˘¿ÏÏËÏÔÈ
ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘, Ù· ̤ÏË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘
ÙÔ˘ÁÏÔ‡ ·Û·Ï‹Î, ÁÈ·Ù› ̤¯ÚÈ ÙȘ
¤ÊÂÚ·Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ¯·ÌÈÁÂÙÏ›, ‰ËÏ·‰‹
Û˘Ó·ÓÙÈfiÓÙ·Ó Î·È Û˘˙ËÙÔ‡Û·Ó ı¤Ì·Ù·
ÚÒÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ÔÈ
ÙÔ˘ ∂ÓÙÈÌfiÙ·ÙÔ˘ ˙Ëψً. ∂ÎÙfi˜ ·fi
ÔÏÈÙÈ΋˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
οÙÔ¯ÔÈ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚·ıÌÔ‡ ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔ
ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ‚·ıÌÔ‡˜, ˘‹Ú¯·Ó ηÈ
Δ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘
ÎÂÊ¿ÏÈ ÙÔ˘˜ Î¿Ï˘ÌÌ· Ì ÙÚÂȘ
Ù· ÂÍ‹˜ ÔÏÈÙÈο ·ÍÈÒÌ·Ù·:
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ·fi ÙÔ
·ÏÔ˘ÚÁ›‰Â˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÚÂȘ ·ÏÔÁÔÔ˘Ú¤˜.
ƒÔ˘ÌÂÏ› ÌÂÈÏ¤Ú ÌÂÈÏÂÁ›, Ô ª¤Ë˜
ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË.
√È ‚Â˙›Úˉ˜ ʤÚÔ˘Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ·Û¿
ÙˆÓ ª¤Ë‰ˆÓ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜
√È Ô˘ÏÂÌ¿‰Â˜, ·Ó Î·È ·ÛÎÔ‡Û·Ó ÌÂÁ¿ÏË
Î·È ÙÔ˘ ÓÙ‚ÂÙÏÔ‡, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘
ΔÔ˘ÚΛ·˜, Ì ٛÙÏÔ Û··ÓÙ·ÙÏÔ‡,
ÂÈÚÚÔ‹ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·-
∂˘‰·›ÌÔÓÔ˜ ∂ÍÔ¯ÔÙ¿ÙÔ˘. √ ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏÈ¿˜
∂ÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜.
ÙÔÚ›·˜ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·
Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ÔÈ ËÁÂÌfiÓ˜
ª›ÚÈ ÌÈÚ·ÓÏ‹Î, Ô ∞Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ
ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ·fi ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ· ηÈ
ªÔωԂϷ¯›·˜ Î·È ™ÂÚ‚›·˜ Î·È Ô Ì¤Ë˜
∞Ú¯ËÁÒÓ, Ì ٛÙÏÔ fiˆ˜ Ô
ÌÂÙ¿ -ÔfiÙÂ Ô ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÓfiÌÔ˜ (seriat)
Ù˘ Δ‡Óȉ·˜ Â›Ó·È ÔÌÔÈfi‚·ıÌÔÈ Ì ÙÔ
ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜.
›¯Â ÂÚÈÔÚÈÛÙ› ÛÙÔ Ó· Ú˘ıÌ›˙ÂÈ
ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË Î·È Ê¤ÚÔ˘Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ
ª›ÚÈ Ô˘ÌÂÚ·Ï‹Î, Î·È ¿ÏÈ Ô ∞Ú¯ËÁfi˜
˙ËÙ‹Ì·Ù· ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘ ηÈ
Û·‰·Ú¤Ù ·ÁÂÛ›.
ÙˆÓ ∞Ú¯ËÁÒÓ, Ì ٛÙÏÔ È˙˙ÂÙÏÔ‡,
ȉÈÔÎÙËÛ›·˜- ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ·Ô‰˘Ó·-
™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÔÈ ·Ú·Î¿Ùˆ
∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
ÌÒÓÔÓÙ·È Ì ÁÚ‹ÁÔÚÔ˘˜ Ú˘ıÌÔ‡˜,
ÔÏÈÙÈÎÔ› ‚·ıÌÔ›:
∞˘ÙÔ› Ô˘ η٤¯Ô˘Ó ¤Ó· ·fi Ù·
ȉȷ›ÙÂÚ· Ì¿ÏÈÛÙ· ¤ÂÈÙ· ·fi ÙËÓ
ƒÔ˘Ù̽ ·ÏÈ¿, Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ‚·ıÌfi˜,
·Ú·¿Óˆ ·ÍÈÒÌ·Ù· ÙÈÙÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ·È
·ӿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ¡ÂÔÙÔ‡ÚÎˆÓ ÙÔ 1908.
Ì ٛÙÏÔ ·ÙÔ˘ÊÂÙÏÔ‡, Ô ∂˘ÌÂÓ‹˜
·Û¿‰Â˜, ÂÓÒ ÔÈ Î·Ù¤¯ÔÓÙ˜ ¤Ó· ·fi
∫·Ù¿ ÙË ‰Â‡ÙÂÚË Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô
∂ÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜.
Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı· ÙÚ›· ·ÍÈÒÌ·Ù·
(1908-1920) Ë ¿ÛÎËÛË Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜
ƒÔ˘Ù̽ Ô˘ÏÈ¿ Û‹ÓÊË Â‚‚ÂÏ›,
ÙÈÙÏÔÊÔÚÔ‡ÓÙ·È ·Á¿‰Â˜:
ÂÚÓ¿ ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË
·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ‹ ∞′ ‚·ıÌfi˜ ∞′ ٿ͈˜, ÌÂ
πÛÙ¿ÌÏ ·ÌÈÚ¤ ÌÔ˘ÓÙÈÚÏÈÁ›, Ô ª¤Á·˜
[208]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
™Ù·˘Ï¿Ú¯Ë˜, Ì ٛÙÏÔ fiˆ˜
Δ˙·Ô‡˜ ‹ Ù˙·‚Ô‡˜, ÏÔ¯›·˜, Ì ٛÙÏÔ
‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÂÈ ÔÏÈÙÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο.
Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜.
¯·ÌÈÁÂÙÏ›, ΔÈÌÈfiÙ·ÙÔ˜.
∏ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ›ӷÈ
ƒÈÎÈ·Ì› ¯Ô˘Ì·ÁÈÔ‡Ó Î·Ô˘Ù˙Ô‡
√Ó ª·Û‹, ‰ÂηӤ·˜, Ì ٛÙÏÔ
‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·fi ·˘Ù‹Ó ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜,
Ì·ÛËÏËÁ‹, ‰ËÏ·‰‹ Ô ∞Ú¯Èı˘ÚˆÚfi˜
¯·ÌÈÁÂÙÏ›, ΔÈÌÈfiÙ·ÙÔ˜.
ÛÂ ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ ÙÔ ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÚfiÙ˘Ô
ÙˆÓ ∞Ó·ÎÙfiÚˆÓ, ÌÂ Ù›ÙÏÔ ÚÈÊ··ÙÏÔ‡.
¡ÂʤÚ, ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘, Ì ٛÙÏÔ ¯·ÌÈÁÂÙÏ›,
ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı, Ô˘ ‰È¤ıÂÙ ÂÍ·Ú¯‹˜
÷‰˙ÂÁÎÈ¿Ó ÚÔ˘ÙÌÂÈÛ›, Ô ‚·ıÌfi˜ ÙˆÓ
ΔÈÌÈfiÙ·ÙÔ˜.
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Ì ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜. ∏ ·ÔÎ¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÚÔÊ‹ÙË
¢È‰·ÛÎ¿ÏˆÓ Ì ٛÙÏÔ ÊÔ˘ÙÔ˘‚‚ÂÙÏÔ‡, £ƒ∏™∫∂ÀΔπ∫√π μ∞£ª√π
ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı, ‹Ù·Ó
™Â›¯-Ô˘Ï-πÛÏ¿Ì, Ô ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ
ÙÂÏÂÛ›‰ÈÎË, ηٿ Û˘Ó¤ÂÈ· ›¯Â ÈÛ¯‡ ÁÈ·
ÈÛÙÒÓ, Â›Ó·È ÔÌfiÙÈÌÔ˜ Ì ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ
fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ï·Ô‡˜, Û fiϘ ÙȘ ÂÔ¯¤˜.
√ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ ›ӷÈ
‚Â˙›ÚË - Ê·˙ÈÏÂÙÏÔ‡, ™ÔÊÔÏÔÁÈfiÙ·ÙÔ˜.
√ ÓfiÌÔ˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ ÏfiÁÔ ÙÔ˘
·˘Ùfi˜ ÙÔ˘ ªÔ˘ÛÈÚÈÁ¤Ù-Ù‚ÂÙÏÔ‡,
™Ô˘‰Ô‡ÚÈ ƒÔ˘Ì ÈÏ›, ÔÈ ·Ú¯È‰ÈηÛÙ¤˜
£ÂÔ‡, ÔfiÙ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÓÔÈÎÙfi˜ ÛÂ
∂˘‰·›ÌˆÓ ∂ÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘
Ù˘ ƒˆÌ˘Ï›·˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÚÔÂÍ¿Ú¯ÂÈ
·ÏÏ·Á¤˜, Ô‡ÙÂ Î·È ÌÔÚÔ‡Û ӷ Á›ÓÂÈ
∞Ú¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘, Î·È ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó:
Ô ƒÔ˘Ì ÈÏ› η˙‹ ·ÛÎÂÚ›-ÛÂÌ·¯·ÙÏÔ‡,
οÔÈ· ‰È¿ÎÚÈÛË ÌÂٷ͇ ÈÂÚÔ‡ ηÈ
ºÂÚËÎÏ‹Î,, ÛÙÚ·ÙËÁfi˜, A′ ‚·ıÌfi˜ ∞′
∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ ™ÔÊÔÏÔÁÈfiÙ·ÙÔ˜.
ÎÔÛÌÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘. ™ÙÔ ÎÏ·ÛÈÎfi
ٿ͈˜, Ì ٛÙÏÔ ¶·Û¿˜, ÛÂ’·ÓÙÂÙÏÔ‡,
∞Ó·ÙÔÏ‹ ¶·ÁÂÛ›, ÔÈ ·Ú¯È‰ÈηÛÙ¤˜ Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Á›ÓÂÙ·È ÌÈ· ‚·ÛÈ΋
∂˘Ù˘¯‹˜ ∂ÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜.
∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÚÔÂÍ¿Ú¯ÂÈ Ô
‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ·fi ÙÔ˘˜
ª›ÚÈ §È‚¿,, ·ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜, ∞′ ‚·ıÌfi˜
∞Ó·ÙÔÏ‹ (η˙‹ ·ÛÎÂÚ›).
·›ÛÙÔ˘˜.
μ′ ٿ͈˜, Ì ٛÙÏÔ ¶·Û¿˜,
πÛÙ·ÓÌfiÏ ¶·ÁÂÛ›, ÔÈ ·Ú¯È‰ÈηÛÙ¤˜
™ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Ô ÏËı˘ÛÌfi˜
ÛÂ’·ÓÙÂÙÏÔ‡, ∂˘Ù˘¯‹˜ ∂ÍÔ¯fiÙ·ÙÔ˜.
Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ
‹Ù·Ó ‰È·ÈÚÂ̤ÓÔ˜ Ì ‚¿ÛË ÙȘ
ªÈÚ·Ï·˝,, Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘, μ′ ‚·ıÌfi˜
ÚÔÂÍ¿Ú¯ÂÈ Ô πÛÙ·ÓÌfiÏ Î·‰ËÛ‹.
ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÔÈı‹ÛÂȘ.
∞′ ٿ͈˜, Ì ٛÙÏÔ ª¤Ë˜, È˙˙ÂÙÏÔ‡,
÷ÚÂÌÂ›Ó ™ÂÚÈÊÂ›Ó ¶·ÁÂÛ›, Ô ¤Í·Ú¯Ô˜
ÃÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Î·È ∂‚Ú·›ÔÈ
∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
ÙˆÓ ÈÂÚÒÓ fiÏÂˆÓ ª¤Îη˜ ηÈ
·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÙËÎ·Ó Ì ·ÓÂÎÙÈÎfiÙËÙ·,
∫·ÈÌ̷οÌ, ·ÓÙÈÛ˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘, μ′
ªÂ‰›Ó·˜.
·ÏÏ¿ ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈÎfi
‚·ıÌfi˜ μ′ ٿ͈˜, Ì ٛÙÏÔ ª¤Ë˜,
¶ÈÏ¿‰Ë ¯¿ÌÛ Ì‚Ï‚ÈÁÂÙ›, ÌÔ˘Ï¿‰Â˜
ΛÓËÌ· ÙÔ˘ Tanzimat (1839-1871)
È˙˙ÂÙÏÔ‡, ∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
ÙˆÓ ¤ÓÙ fiψÓ, ‰ËÏ·‰‹ Ù˘
ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó Ôϛ٘ ‰Â‡ÙÂÚ˘
ªÈÓ ª·Û‹, Ù·Á̷ٿگ˘ °′ ‚·ıÌfi˜,
∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏ˘, Ù˘ ¶ÚÔ‡ÛÛ·˜, Ù˘
ηÙËÁÔÚ›·˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ˘˜
Ì ٛÙÏÔ ∂ʤӉË-ÚÈÊ’·ÙÏÔ‡, À„ËÏfi˜
¢·Ì·ÛÎÔ‡, ÙÔ˘ ∫·˝ÚÔ˘ Î·È Ù˘
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜. ∞·ÁÔÚ¢fiÙ·Ó Ó·
∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
ºÈÏÈÔ‡ÔÏ˘.
ʤÚÔ˘Ó fiÏ·, Ó· ÈÂ‡Ô˘Ó Î·È ‰ÂÓ
ªÂ ÙÔÓ ›‰ÈÔ Ù›ÙÏÔ Ê¤ÚÔÓÙ·È Î·È ÔÈ
ª·¯Ú¤‰˙ Ì‚Ï‚ÈÁÂÙ›, Ô ˘Ô„‹ÊÈÔ˜
ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ηٷٷÁÔ‡Ó ÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi.
ÂfiÌÂÓÔÈ, Ì ÙËÓ ÚÔ¸fiıÂÛË Ó· ¤¯Ô˘Ó
ÌÔ˘Ï¿˜.
∂Í·ÈÚÔ‡ÓÙ·Ó fiÛÔÈ ˘ËÚ¤ÙËÛ·Ó ÛÙÔÓ
ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ Î¿ÔÈ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Û¯ÔÏ‹ -
∫ÈÌ¿ÚÈ ÌÔ˘ÓÙÂÚÚÈÛ›Ó, ·ÓÒÙÂÚÔ˜
ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ̤ۈ ÙÔ˘ devsirme,
Û ·ÓÙ›ıÂÙË ÂÚ›ÙˆÛË, ʤÚÔ˘Ó ÙÔÓ
ηıËÁËÙ‹˜, Ì ٛÙÏÔ ÌÂÎÚÂÌÂÙÏÔ‡,
ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ Î·È ˆ˜ «·È‰ÔÌ·˙ÒÌ·ÙÔ˜»,
Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ·Á¿.
ΔÈÌÈfiÙ·ÙÔ˜.
ηٿ ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÌË
ÕÏ·È ∂ÌÈÓ›, ÂÈÌÂÏËÙ‹˜ ÙÔ˘
ªÔ˘ÓÙÂÚÚÈÛϛΠ·ÁÂÛ›, ηıËÁËÙ‹˜.
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ˘Ô¯ÚÂÒÓÔÓÙ·Ó (¿ÏϘ
Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¢′ ‚·ıÌfi˜, Ì ٛÙÏÔ
∫·‰‹, ‰ÈηÛÙ‹˜, Ì ٛÙÏÔ Ì‚ÂÓÙÂÙÏÔ‡,
ÊÔÚ¤˜ ÙÔ ¤Î·Ó·Ó ÂıÂÏÔÓÙÈο) Ó·
ÚÈÊ’¿ÙÏÔ‡, À„ËÏfi˜ ∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜
∞Á·ËÙfi˜.
ÚÔÛʤÚÔ˘Ó, Û ٷÎÙ¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·,
∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜. ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫√π μ∞£ª√π
οÔÈ· ·fi Ù· ÈÔ ÁÂÚ¿ ·È‰È¿ ÙÔ˘˜,
™·Á ∫ÔÏ ∞Á·Û‹ ‹ ÛÔÏ ÎÔÏ ·Á·Û‹, ˘ÔÙ·Á̷ٿگ˘ ∂′ ‚·ıÌfi˜, Ì ٛÙÏÔ
Δ√ √£øª∞¡π∫√ ∫ƒ∞Δ√™
ÁÈ· Ó· ·Ó·ÙÚ·ÊÔ‡Ó, Ó· ÂÎ·È‰Â˘ÙÔ‡Ó
ÊÔ˘ÙÔ˘‚‚ÂÙÏÔ‡, ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜
∫∞π Δ∞ MILLET
Î·È Ó· ÛÙÂϯÒÛÔ˘Ó ÙÔÌ›˜ Ù˘
∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
ΔÔ πÛÏ¿Ì ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ ¤Ó· ÎÔÈÓˆÓÈÎfi
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ Â›ÏÂÎÙÔ
°ÈÔ‡˙ ª·Û‹, ÏÔ¯·Áfi˜, Ì ٛÏÔ
ÚfiÙ˘Ô Ì ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÂÓfi˜
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ· ÙˆÓ ÁÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ.
ÊÔ˘ÙÔ˘‚‚ÂÙÏÔ‡, ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜
Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÙÚfiÔ˘ ˙ˆ‹˜, Ì ÔÏÏ¿
∫·Ù’ Ô˘Û›·Ó, ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ηÈ
∂Ó‰ÔÍfiÙ·ÙÔ˜.
ÔÏÈÙÈÛÙÈο ÛÙÔȯ›· Î·È ÌÈ·
ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜
ªÔ˘ÏÏÈ·˙›ÌÈ Â‚‚¤Ï, ˘ÔÏÔ¯·Áfi˜ ηÈ
ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓË ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·. ™ÙËÓ
∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙÔ
ÌÔ˘ÏÏÈ·˙›ÌÈ Û·Ó›, ·Óı˘ÔÏÔ¯·Áfi˜ ‹
ÎÏ·ÛÈ΋ ÙÔ˘ ÌÔÚÊ‹ ÂÓۈ̷ÙÒÓÂÈ
‰È·¯ˆÚÈÛÌfi ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Î·È ÌË
ÂÈÏÔ¯›·˜, Ì ٛÙÏÔ ¯·ÌÈÁÂÙÏ›,
·ÚÎÂÙ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜,
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ.
ΔÈÌÈfiÙ·ÙÔ˜.
ÛÂ ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi, Ô˘
√È ÌÂÁ¿Ï˜ ÌË ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ™Δƒ∞ΔπøΔπ∫∂™ ¢À¡∞ª∂π™ [209]
Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ‹Ù·Ó
ÂÓÒ ÙÔ Â‚Ú·˚Îfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ·fi
̤¯ÚÈ ÙfiÙ ÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ millet. Δ·
¯ˆÚÈṲ̂Ó˜ Û ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜
ÌÈ· ·ÔÎÂÓÙڈ̤ÓË ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ ‰ÔÌ‹ ηÈ
ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ÚÔοÏÂÛ·Ó
ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, ·Ó·ÁÓˆÚÈṲ̂Ó˜ ·fi ÙÔ
·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËΠÌfiÏȘ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘
Î·È Ê˘ÁfiÎÂÓÙÚ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi
ÎÚ¿ÙÔ˜, ÁÓˆÛÙ¤˜ ˆ˜ millet. ∫·Ù¿ ÙË
19Ô˘ ·ÈÒÓ·.
ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ millet, ÌÂÙ¿ ÙÔ 1840.
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘
ΔÔ 19Ô ·ÈÒÓ· ÛËÌÂÈÒıËÎÂ Ë ÎÔڇʈÛË
∂ȉÈÎfiÙÂÚ·, ÙÔ ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈÎfi ÂıÓÈÎfi
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ (1300-1600),
ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈÎÔ‡ Ú‡̷ÙÔ˜ Ù˘
ΛÓËÌ·, ÙÔ ÔÔ›Ô ÛÙfi¯Â˘Â fi¯È ·ÏÒ˜
ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ (millet-i
√ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Ô˘ ›¯Â
ÛÙËÓ ·˘ÙԉȿıÂÛË, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔÓ
Rum), ÙÔ ·ÚÌÂÓÈÎfi (ÁÚËÁÔÚÈ·Ófi) Î·È ÙÔ
·Ú¯›ÛÂÈ Ì ÙÔÓ ™ÂÏ›Ì °′ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘
·ÂÁÎψ‚ÈÛÌfi ÙˆÓ μÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ ·fi ÙÔÓ
‚ڷ˚Îfi millet. ΔÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ millet
18Ô˘ ·ÈÒÓ·. ∏ ÎÔڇʈÛË ÂÎÊÚ¿ÛÙËÎÂ
¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘
ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‚·ÏηÓÈÎÔ‡˜
ÌÂ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ Tanzimat (1839-
Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, η٤ÏËÍ ÛÙË
Î·È ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ô˘
1876) ηÈ, ÂȉÈÎfiÙÂÚ·, Ì ÙË ‰È·Î‹Ú˘ÍË
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈ΋˜
˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔ √Úıfi‰ÔÍÔ ¶·ÙÚȷگ›Ô
ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÒÓ ‰È·Ù·ÁÌ¿ÙˆÓ Hatt-i
∂ͷگȷ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙÔ 1870 (ÙÔ
Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. ΔÔ ·ÚÌÂÓÈÎfi
Serif ÙÔ 1839 Î·È Hatt-i Hümayun ÙÔ
·˘ÙÔΤʷÏÔ Ù˘ ÔÔ›·˜ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËÎÂ
millet ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ηٷگ‹Ó ÙÔ˘˜
1856. √È ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ, ÌÂٷ͇
·fi ÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ÙÂÏÈο
·ÚÌÂÓÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·
¿ÏψÓ, ÂÍ›ÛˆÛ·Ó fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜
ÙÔ 1945), ÂÓÒ Â›¯·Ó ÚÔËÁËı› Ë
fiϘ ÙȘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜ Ô˘ ‰ÂÓ
·˘ÙÔΤʷÏË ÂÏÏËÓÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ
˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ÂÏÏËÓÔÚıfi‰ÔÍÔ millet,
1850, Ë ÛÂÚ‚È΋ ÙÔ 1879 Î·È Ë
fiˆ˜ ÙÔ˘˜ ÎfiÙ˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ÙÔ˘˜
ƒÔ˘Ì·ÓÈ΋ ÙÔ 1885. ªÂ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË
¶·˘ÏÈÎÈ·ÓÔ‡˜, ÙÔ˘˜ μÔÁÔÌ›ÏÔ˘˜ Î.¿.
ÙˆÓ ·˘ÙÔÎ¤Ê·ÏˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ,
√ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ™ÂÏ›Ì °′ (1789-1807). Î·È ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È Ï¤ÔÓ ˆ˜ ÙÔ ΔËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÂÏÏËÓÔÚıfi‰ÔÍÔ millet. √È Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙÔ˘ Tanzimat ηÈ, ÙÔ˘ ÍÂΛÓËÛ ÂȉÈÎfiÙÂÚ·, ÙÔ Hatt-i Hümayun, Hümayun ÙÔ Ú‡̷ ÙˆÓ Ì ÙÔ ÔÔ›Ô Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔًوÓ, ı¤ÙÔ˘Ó ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, Ô˘ ÎÔÚ˘ÊÒÙȘ ‚¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ıËΠÛÙ· ̤۷ Ï·˚ÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·.
ÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ millet ‰È·Û¿Ù·È
Δ¤ÏÔ˜, ÙÔ Â‚Ú·˚Îfi millet ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‚ڷ˚ÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ (ƒˆÌ·ÓÈÒÙ˜, ∞ÛÎÂÓ¿˙È Î·È ™ÂÊ·Ú‰›). Δ√ √ƒ£√¢√•√ MILLET ΔÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ millet, ¤Ú·Ó ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÔÚıÔ‰fi͈Ó, ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ™¤Ú‚Ô˘˜, ƒÔ˘Ì¿ÓÔ˘˜, μÔ˘ÏÁ¿ÚÔ˘˜,
ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ millet. ∏ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË
μÏ¿¯Ô˘˜, ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ ∞Ï‚·ÓÔ‡˜ Î·È ÕÚ·‚˜. ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ‹Ù·Ó
Ô˘ Û˘ÁÎÏ‹ıËΠÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1858-
΢ڛ·Ú¯Ô ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘
1860 Û˘Ó¤Ù·Í ÙÔ˘˜ °ÂÓÈÎÔ‡˜
millet, ÏfiÁˆ Î·È Ù˘ ÈÛ¯˘Ú‹˜ ÂÈÚÚÔ‹˜
∫·ÓÔÓÈÛÌÔ‡˜, ¤Ó· ıÂÌÂÏÈ҉˜ ΛÌÂÓÔ
ÙÔ˘ ÛÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚȷگ›Ô, ÛÙËÓ
ÙÔ˘ millet, ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÚÔ·ÙÂÈ ÁÈ·
πÂÚ¿ ™‡ÓÔ‰Ô Î·È ÛÙ· ˘„ËÏ¿ ÛÙÚÒÌ·Ù·
Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ·ÓÂÍ·Úًو˜
ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ¤Ó· Û‡ÛÙËÌ· ‰ÈÔ›ÎËÛ˘
Ù˘ ÔÚıfi‰Ô͢ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋˜
ıÚËÛΛ·˜. ™ÙÔ ÌÂٷ͇, Ù· ÂıÓÈο
Ô˘ ‚·Û›˙ÂÙ·È Û ‰‡Ô fiÚÁ·Ó·: ÙËÓ πÂÚ¿
ÈÂÚ·Ú¯›·˜, Î·È ·˘Ùfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÂ Î·È ÙÔÓ
ÎÈÓ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ™¤Ú‚ˆÓ (1804) Î·È ÙˆÓ
™‡ÓÔ‰Ô, Ô˘ ÔÈ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ¤˜ Ù˘
·ÚÈÔ ÏfiÁÔ Ô˘ ÌÂÙÔÓÔÌ¿ÛÙËΠÛÂ
∂ÏÏ‹ÓˆÓ (1821) Î·È Ë ÙÔ˘ÚÎÔ-
·ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÛÙÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ
millet ÙˆÓ ƒˆÌÈÒÓ. ∏Á¤Ù˘ ÙˆÓ millet
·ÈÁ˘Ùȷ΋ ÎÚ›ÛË (1831-1840) ÛÙ·‰È·Î¿
ÌËÙÚÔÔÏÈÙÒÓ ·Ó¿ ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·
‹Ù·Ó Ô ÂοÛÙÔÙ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi˜ ËÁ¤Ù˘:
¤ÊÂÚ·Ó ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÌÚÔÛÙ¿
Î·È ÛÙȘ ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ ˘Ôı¤ÛÂȘ ÙÔ˘
Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ·ÙÚȿگ˘ ÁÈ· ÙÔ millet
ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ·ÒÏÂÈ·˜
millet, Î·È ÙÔ ¢È·ÚΤ˜ ∂ıÓÈÎfi ªÂÈÎÙfi
ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fi͈Ó, Ô ·ÙÚȿگ˘
‰·ÊÒÓ, fi¯È fï˜ ÚÔ˜ Ì›· ·fi ÙȘ
™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi
∞ÚÌÂÓ›ˆÓ ÛÙÔ ·ÚÌÂÓÈÎfi Î·È Ô
·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ Ù˘, fiˆ˜ Ë
ÔÎÙÒ Ï·˚ÎÔ‡˜ Î·È Ù¤ÛÛÂÚȘ ÎÏËÚÈÎÔ‡˜
Hahambasi ÛÙÔ Â‚Ú·˚Îfi millet.
ƒˆÛ›· Î·È Ë ∞˘ÛÙÚ›·, ·ÏÏ¿ ÚÔ˜ Ӥ˜
Î·È Ì ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ÙËÓ
Δ· millet ÙˆÓ ƒˆÌÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ∞ÚÌÂÓ›ˆÓ
·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˜ ‹ ·˘ÙfiÓÔ̘ ÔÓÙfiÙËÙ˜.
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‰È·¯Â›ÚÈÛË Î·È ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ÛÙË ‚¿ÛË ÌÈ·˜
∏ ÂÏÏËÓÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Ô‰‹ÁËÛ ÙËÓ
Û¯ÔÏ›ˆÓ Î·È ÓÔÛÔÎÔÌ›ˆÓ, ηıÒ˜ ηÈ
˘Ú·ÌȉÔÂȉԇ˜ ÈÂÚ·Ú¯›·˜ ·fi ÙËÓ
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÛÙËÓ ·Ó·ıÂÒÚËÛË
ÙËÓ ÂΉ›Î·ÛË ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÒÓ Î·È
ÙÒÛË ·ÎfiÌ· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘,
Ù˘ ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯Ô˘ ı¤Û˘ Ô˘ ηÙ›¯Â
ÎÏËÚÔÓÔÌÈÎÒÓ ‰È·ÊÔÚÒÓ.
MICHAEL NICHOLSON/ CORBIS/APEIRON
[210]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞
Ë ÊÚ·ÁÎÈ΋ ›‰Ú·ÛË ∏ ·È‰Â›· ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Â›¯Â ·Ú·ÎÌ¿ÛÂÈ, ηıÒ˜ ÛÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ Ë ·Ì¿ıÂÈ·, ·ÊÔ‡ ۯ‰fiÓ fiÏÔ ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ›¯Â ˘Ô·„ÂÈ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. øÛÙfiÛÔ, ¤Ó· ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÙÔ ÔÔ›Ô ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Î¿Ùˆ ·fi ÙË ÊÚ·ÁÎÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ·Óı›: ∏ ÊÈÏÔÏÔÁ›·, Ë Ù¤¯ÓË, Ë ÚËÙÔÚÈ΋ Î·È Ë Ô›ËÛË Î˘Ú›ˆ˜ ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ ÙˆÓ ∂Ù·Ó‹ÛˆÓ. ∂›Û˘, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ·˘Ù¿ ÛÔ˘‰·›ÔÈ ÂÎÚfiÛˆÔÈ ÙÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜, fiˆ˜ Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ™ÔψÌfi˜ Î·È Ô ∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˜ ∫ÔÚ·‹˜, ÙfiÓˆÛ·Ó ÙËÓ ÂıÓÈ΋ Û˘Ó›‰ËÛË ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙË̤ӈÓ.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [211]
∏ ∞ÎÚfiÔÏË ·fi ÙÔÓ ¡ÙÈÚ¤ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜.
∞ƒÃ∂π√ ¡. ™. ª∞ƒ°∞ƒ∏
[212]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Ë Â›‰Ú·ÛË Ù˘ ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜
¤¯ÂÈ ¿ÓÙÔÙ ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË. ΔÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ·ÈÒÓ˜, ·Ó Î·È ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ˘¤Î˘„ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ¤Ó· ¿ÏÏÔ, ·ÏÏ¿ fi¯È ÌÈÎÚfi, ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Î¿Ùˆ ·fi ÙË ÊÚ·ÁÎÈ΋. ŒÙÛÈ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ‰‡Ô ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ Ê¿ÛÂȘ: Ë ÚÒÙË ˘‹ÚÍ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜, ÂÓÒ Ë ‰Â‡ÙÂÚË ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠ·fi ÙȘ Ӥ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ‚›ˆÓ ÙÔ ¤ıÓÔ˜. √ ‰˘ÙÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÂÂÓÂÚÁ› ÛÙËÓ ËıÈ΋ Î·È ‰È·ÓÔËÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙȘ ÚÒÙ˜ ÛÙ·˘ÚÔÊÔڛ˜, ÔÈ Ôԛ˜ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ºÚ¿ÁÎˆÓ ÛÙË ™˘Ú›·, ·fi ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó Î·È ÔÈ ›‰È˜ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ˘¤Î˘„·Ó ÛÙË ÊÚ·ÁÎÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ™ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ∫ÔÌÓËÓÒÓ Â›¯·Ó ·ÚÂÈÛÊÚ‹ÛÂÈ Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi Ù· ‹ıË Î·È Ù· ¤ıÈÌ· Ù˘ ¢‡Û˘. √ ª·ÓÔ˘‹Ï ∫ÔÌÓËÓfi˜ ¤ÌÔÈ·˙ ÛÙ· ·Ï‹ıÂÈ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÈfiÙË ·Ú¿ Ì ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘ ÌÂ۷ȈÓÈÎÔ‡ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ¢¤¯ÙËΠÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÙÔ ‚·Ú‡ ÔÏÈÛÌfi, ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ·Û›‰Â˜, ÙȘ Ì·ÎÚȤ˜ ÏfiÁ¯Â˜ ÙˆÓ ÈÔÙÒÓ Î·È ÂÍÔÈÎÂÈÒıËΠ̠ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÙfiÛÔ Ôχ ÒÛÙ ¤Î·Ó ηÙÔÚıÒÌ·Ù· Ù· ÔÔ›· η٤ÏËÍ·Ó Î·È ÙËÓ ËÚˆÈ΋ ÂΛÓË ÁÂÓÈ¿. ÕÏÏÔ˜ ¿ÏÈ ∫ÔÌÓËÓfi˜, Ô ∞Ó‰ÚfiÓÈÎÔ˜, ÛÙȘ η˘ ‹Ù·Ó ȉÈÔÊ˘‹˜, ÂÓÒ ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ Î·È ÛÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ¤ÌÔÈ·˙ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ¢˘ÙÈÎfi ÈfiÙË ·Ú¿ Ì ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ŸÏ· ·˘Ù¿ Û˘Ó¤‚·ÈÓ·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚÈÒÓ Î·È ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘ §·ÙÈÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∞ÏÏ¿ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿Ï˘Û‹ Ù˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ 1261, Ô ÊÚ·ÁÎÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ ¤˙ËÛ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÌÔÓ·Ú¯›· Ô˘ ·ÓÔÚıÒıËÎÂ. ™ÙË Ó¤· ·˘Ï‹ ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ·
√ ¶¡∂Àª∞Δπ∫√™ μπ√™
ÈÔÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ›‰ÈÔÈ Ì ÙÔ˘˜ ‰˘ÙÈÎÔ‡˜. √ ¡ÈÎËÊfiÚÔ˜ °ÚËÁÔÚ¿˜ ϤÂÈ fiÙÈ Ô ∞Ó‰ÚfiÓÈÎÔ˜ Â›Ó·È Ô ÓÂfiÙÂÚÔ˜ Ô˘ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜. ∞ÊÔ‡ ÙÔ˘˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ, ‚‚·ÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÔÈ §·Ù›ÓÔÈ ÔÓfiÌ·˙·Ó οÔÈÔ˘˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÓÙ˙Ô‡ÛÙÚ· ‹ ÎÈÓÙ˙Ô‡ÛÙÚ· (Ô Û¯ÔÏÈ·ÛÙ‹˜ μÔ˚‚›ÓÔ˜ ÂÈο˙ÂÈ fiÙÈ ·Ú¿ÁÂÙ·È ·fi ÙÔ Á·ÏÏÈÎfi qui joustera) Î·È Î¿ÔÈÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÙfiÚÓ (tournoi) ‹ ÙfiÚÓÂÌÂÓ (tournoiement, tousrnement). °È·Ù› ›ӷÈ, ÏÔÈfiÓ, ·Ú¿‰ÔÍÔ ÙÔ Ó· Á›ÓÔÓÙ·È Î·È ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ ‰˘ÙÈÎÒÓ ÔÈËÌ¿ÙˆÓ, ›Ûˆ˜ Î·È ¿ÏϘ ·fiÂÈÚ˜ Ì›ÌËÛ˘ ÙˆÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Ù˘ ¢‡Û˘; ∞ÏÏ¿ Ù· ‹ıË Î·È Ù· ¤ıÈÌ· ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ ›¯·Ó ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ, fiˆ˜ Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎfi, ÈÔ Ôχ ÛÙȘ ÓÔÙÈfiÙÂÚ˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, fiÔ˘ Ë ‰˘ÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ·Ú·Ù¿ıËΠÔχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi fi,ÙÈ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË: ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ fiÔ˘ ÔÈ ºÚ¿ÁÎÔÈ Î·Ù›¯·Ó ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÁÈ· ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜, ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ, ÛÙË ƒfi‰Ô, ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È Û ¿ÏÏ· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘ ÂÏ¿ÁÔ˘˜, Ù· ÔÔ›· ‹Ù·Ó ˘ÔÙ·Á̤ӷ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÛÙÔ˘˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜, Î·È Ù¤ÏÔ˜ Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ πÔÓ›Ô˘ ÂÏ¿ÁÔ˘˜, Ô˘ ÌfiÏȘ ÚÈÓ ·fi Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ··ÏÏ¿¯ıËÎ·Ó ·fi ÙË ‰˘ÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ∞˘Ùfi˜ Ô ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÌËÓ ÂËÚ¿ÛÂÈ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi. ∞ÏÏ¿ Â‰Ò Â›Ó·È ·Ó¿ÁÎË Ó· ‰È·ÎÚÈıÔ‡Ó ÔÈ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ΢ڛˆ˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ·fi Ù· ÓËÛÈ¿, ÌÈÎÚ¿ Î·È ÌÂÁ¿Ï·.
ºˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ 1910. ∞fi ÙËÓ ÕψÛË Î·È Û¯Â‰fiÓ ÁÈ· ¤ÓÙ ·ÈÒÓ˜ Ë ∞Á›· ™ÔÊ›· ‹Ù·Ó ÙÔ Î˘Ú›ˆ˜ Ù˙·Ì› Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. MICHAEL NICHOLSON/CORBIS/APEIRON
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [213]
[214]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
™ÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Ë ‰˘ÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ÛÙËÓ ·Ó·˙ˆ‡ÚˆÛË ÙÔ˘ Ì¿¯ÈÌÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜ ÙˆÓ Î·ÙԛΈÓ, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¤Î·ÓÂ Û˘Ì̤ÙÔ¯Ô˘˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Ù˘, ÙÔ˘˜ Âη›‰Â˘Û ÛÙË ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ fiÏˆÓ Î·È ÙÔ˘˜ η٤ÛÙËÛ ¤ÙÛÈ ÈηÓÔ‡˜ Ó· ÂȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓÔ Î·È ÂÈÛÌ·ÙÒ‰Ë ·ÁÒÓ· ηٿ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. ∏ ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›· fï˜ ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÂÂÓ¤ÚÁËÛ ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ·˘ÙÒÓ. ΔÔ ÌfiÓÔ ÁÓˆÛÙfi Ô›ËÌ· Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› ·fiÚÚÔÈ· Ù˘ ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Â›Ó·È Ù· ÃÚÔÓÈο ÙˆÓ ÔÏ¤ÌˆÓ ÙˆÓ ºÚ¿ÁÎˆÓ ÛÙÔ ªÔÚÈ¿, Ô˘ Ù· ¤¯Ô˘Ì ÌÓËÌÔÓ‡ÛÂÈ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜. √È ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ fï˜ ͤÚÔ˘Ó fiÙÈ Ù· ¯ÚÔÓÈο ·˘Ù¿ ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ‹ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÙËÎ·Ó fi¯È ·fi ÁÓ‹ÛÈÔ ŒÏÏËÓ· ·ÏÏ¿ ·fi ŒÏÏËÓ· Ì °¿ÏÏÔ ·Ù¤Ú· ‹ °·ÏÏ›‰· ÌËÕÔ„Ë Ù¤Ú·. ∞ÏËı‡ÂÈ fiÙÈ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ·˘Ùfi ΛÌÂÓÔ, Ô˘ ÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ ·ÔÓ¤ÂÈ ˙ˆÓÙ¿ÓÈ·, ÙfiÏÌË Î·È ¯¿ÚË, ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÛËÌ·Ù˘ ƒfi‰Ô˘. ÓÙÈ΋ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÙÚÔÊ‹ ÁÈ· ÙËÓ ÙfiÙ ÂÏÏËÓÈ΋ ÓÂÔ™ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ fiÔ˘ Ï·›·, ·ÏÏ¿ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› fiÙÈ Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ë ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›· ͤÓÔ ¤ÚÁÔ ·Ú¿ ÚÔ˚fiÓ Ù˘ ÂÁ¯ÒÚÈ·˜ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜. ∂¿Ó ‰È‹ÚÎÂÛÂ Ë ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›· ·Ú·ÙÂÈÓfiÙ·Ó ÛÙȘ ΢ڛˆ˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ô ÙÚfiÔ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ›Ûˆ˜ ¤‰ÈÓ ÙÔ ¤Ó·˘ÛÌ· Î·È ÁÈ· ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ÓÙfiÈ·˜ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜, Ô˘ ı· Û˘Ó‰‡·˙ ·Ú˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ¢˘ÙÈÎÒÓ ÂËÚ¤·Û ÌÔÓÈο Ù· ¿ÓıË Ù˘ ¢‡Û˘ Î·È Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∞ÏÏ¿ ‚·ı‡ÙÂÚ· Ù· ‹ıË Ë ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ºÚ¿ÁÎˆÓ Î·Ù·Ï‡ıËΠÂÚ›Ô˘ ÙÔ˘˜ Î·È Ù· ¤ıÈÌ· ›‰ÈÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ì ÙÔ ÌÂ۷ȈÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÙˆÓ ÓÙfiȈÓ. ÛÌ· Ó· ¯·ı› ·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·, Ô˘ ·∞˘Ùfi Û˘Ó¤‚Ë Ú¤ÌÂÈÓ ¿ÁÔÓË. ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰·, ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ, ÛÙË ƒfi‰Ô Î·È ·ÏÏÔ‡. VISUAL PHOTOS
ºÈÏÔÏÔÁÈο ¤ÚÁ·, ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ÌÈÌ‹ÛÂȘ ∞Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙË fï˜ ˘‹ÚÍÂ Ë Â›‰Ú·ÛË Ù˘ ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙ· ÓËÛÈ¿, fiÔ˘ ‰È‹ÚÎÂÛ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· Î·È Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÈÔÙÈ΋˜ Î·È ÂÚˆÙÈ΋˜ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ Î·È Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ÁÓˆÚ›ÛÌ·Ù· ÛÙË °·ÏÏ›· Î·È ÛÙËÓ πÙ·Ï›·. ∏ ÊÈÏÔÏÔÁ›· ·˘Ù‹ ·ÔÙ˘ÒıËΠÛÙ· ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· Ì˘ıÈÛÙÔÚÈο ¤Ë Î·È Û ¿ÏÏ· ÔÈ‹Ì·Ù·, ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ÔÔ›· ‰ËÌÔÛȇÙËηÓ, ÂÓÒ Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· ÛÙȘ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘. ¢ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÌÈÏ‹ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÁÈ· ·˘Ù¿ Ù· ÔÈΛϷ ¤ÚÁ·, ÁÈ·Ù› ·˘Ùfi Â›Ó·È ¤ÚÁÔ Î˘Ú›ˆ˜ Ù˘ ÂȉÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂΛӷ Ù· ¯ÚfiÓÈ·. °ÂÓÈο ·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÎÚÈıÔ‡Ó ‹ Û ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ‰Ô˘ÏÈΤ˜ ÌÈÌ‹ÛÂȘ ‹ Û ¤ÚÁ· ÂÁ¯ÒÚÈ·, Ô˘ ʤÚÔ˘Ó fï˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‹ ÏÈÁfi-
ÙÂÚÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÂÙÂÚÔÁÂÓÔ‡˜ ηٷÁˆÁ‹˜. ™ÙËÓ ÚÒÙË Î·ÙËÁÔÚ›· ·Ó‹ÎÂÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ƒÂ Ù˘ ™ÎÔÙ›·˜ Î·È Ù˘ ƒ‹ÁÈÛÛ·˜ Ù˘ ∂ÁÁÏÈÙ¤Ú·˜, ÙÔ˘ π·ÎÒ‚Ô˘ ΔÚÈ‚ÒÏË, Ô ÔÔ›Ô˜ ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ Î·È Î·ÙÔÈÎÔ‡Û ÛÙË μÂÓÂÙ›·. ªÈÏÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ϤÂÈ: ∞fi ¯·ÚÙ› Ï·ÙÈÓÈÎfi ÂÌÂÙ·ÁÏÒÙÙÈÛ¿ ÙÔ ¶Ú·ÁÌ·ÙÈο, ¿ÏÏ·Í ηٿ οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È ¤Ó· ·fi Ù· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ μÔÎοÎÈÔ˘40. ÕÏÏÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÌÂÙ¿ÊÚ·Û˘ ‹ ·Ú¿ÊÚ·Û˘ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ Ô›ËÌ· ·‰¤ÛÔÙÔ ÂÚ› Ú¤Û‚˘ˆ˜ ÈfiÙÔ˘ (ÙÔ˘ ÏÂÁfiÌÂÓÔ˘ μÚ¿ÓÔÚÔ˜ º·ÈÔ‡), ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔ ı¤Ì· Â›Ó·È ¤Ó· ·fi Ù· ÂÂÈÛfi‰È· ÙÔ˘ Ì˘ıÈÎÔ‡ ·ÎÏÔ˘ ÙˆÓ Í·ÎÔ˘ÛÙÒÓ ÈÔÙÒÓ Ù˘ ÛÙÚÔÁÁ˘Ï‹˜ ÙÚ¿Â˙·˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Î·Ù¿ ÙÔ ªÂÛ·›ˆÓ·. ∞ÏÏ¿ Ù· ‰‡Ô ·˘Ù¿ ÔÈ‹Ì·Ù·, ·Ó Î·È ¤¯Ô˘Ó ·˘Ùfi ÙÔ ÎÔÈÓfi Ì ٷ ˘fiÏÔÈ·, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ Â›Ó·È Î·È Ù· ‰‡Ô ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ ‹ „˘¯Ú¤˜ ·Ú·ÊÚ¿ÛÂȘ, Û fiÏ· Ù· ¿ÏÏ· ‰È·Ê¤ÚÔ˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿Ø ÙÔ ÚÒÙÔ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·. ΔÔ ÚÒÙÔ ÁÚ¿ÊÙËΠÛÙËÓ ÂÙ·ÓËÛȷ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ, ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙË ÏfiÁÈ· ÁÏÒÛÛ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜Ø ÙÔ ÚÒÙÔ Û˘ÓÙ¿¯ıËΠÛÙË μÂÓÂÙ›· Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ‹ Î¿Ô˘ ¿ÏÏÔ˘ ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ∞ÏÏ¿ ÙÔ ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔ ·fi Ù· ÔÈ‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Û ·˘Ù‹ ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Â›Ó·È Ô fiÏÂÌÔ˜ Ù˘ ΔÚˆ¿‰Ô˜, ¤Ó·˜ fiÏÂÌÔ˜ Ô˘ ÈÛÙÔÚ‹ıËΠfi¯È Ì ‚¿ÛË ÙÔÓ ŸÌËÚÔ ·ÏÏ¿ ÙÔÓ Benoit de Sainte-More, ¤Ó·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÂÚ›ÊËÌÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ Ì˘ıÈÛÙÔÚÈÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓ·. ŒÙÛÈ, Ô ÕÚ˘ Á›ÓÂÙ·È ª·Úfi˜ (Mars), Ô π¿ÛÔÓ·˜, π·ÛÔ‡˜, Ë ª‹‰ÂÈ·. ª¤‰Â·, Ô ¶¿ÙÚÔÎÏÔ˜, ¶¿ÓÙÚÔ˘ÎÏÔ˜ - Î·È ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ¯ˆÚ›˜ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ó¤Ó·˜ ÏfiÁÔ˜ Ó· ·ÏÏ·¯ı›, ÁÈ·Ù› Ô °¿ÏÏÔ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ ÛˆÛÙ¿ Patrocles. ∏ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ √Ì‹ÚÔ˘, ·ÁÓÔÒÓÙ·˜ ÙËÓ πÏÈ¿‰· Î·È ÌËÓ Í¤ÚÔÓÙ·˜ Ô‡Ù ٷ ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ ËÚÒˆÓ Ù˘ Ó· ÚÔʤÚÂÈ, ·ÏÏ¿ ÌÈÌÔ‡ÌÂÓË Û ·˘Ùfi ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜, η٤ÏËÍ ÛÙÔÓ ¤Û¯·ÙÔ ‚·ıÌfi Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ٷ›ӈÛ˘ ÛÙËÓ ÔÔ›· ÌfiÚÂÛ ӷ ÊÙ¿ÛÂÈ. ΔÔ ·ÏÏfiÎÔÙÔ ·˘Ùfi Ô›ËÌ· ÁÚ¿ÊÙËΠÌÂٷ͇ ÙÔ˘ 13Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È Èı·ÓfiÓ ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈÎfiÙÂÚ· ÓËÛÈ¿, ·Ó fi¯È ÛÙË ›‰È· ÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ·. ¶Ôχ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·ÔÙÚfi·È· Â›Ó·È Ë ‰È‹ÁËÛȘ ÂÍ·›ÚÂÙÔ˜, ÂÚˆÙÈ΋ Î·È Í¤ÓË ºÏˆÚ›Ô˘ ÙÔ˘ ¶·ÓÂ˘Ù˘¯Ô‡˜ Î·È ÎfiÚ˘ ¶Ï·Ù˙›· ºÏÒÚ˘. ΔÔ Á·ÏÏÈÎfi Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ· Flore et Blanchefleur, ÙÔ ÔÔ›Ô ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÙËΠ۠fiϘ ÙȘ ÁÏÒÛÛ˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, ˘‹ÚÍ ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ Ì·˜ ÔÈËÙ‹Ø ¿ÌÂÛÔ ÚfiÙ˘fi ÙÔ˘ ¤ÁÈÓ Ë
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [215]
‰È·Û΢‹ ÙÔ˘ Á·ÏÏÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Il Filocopo, ·fi ÙÔÓ μÔÎοÎÈÔ Ô˘ fï˜ ˘¤ÛÙË ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÙÚÔÔÔÈ‹ÛÂȘ. ∞fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÌÈÌ‹ÛÂȘ ı· ÌÓËÌÔÓ‡ÛÔ˘Ì ÙË ‰È‹ÁËÛÈÓ ÂÍ·›ÚÂÙÔÓ μÂÏı¿Ó‰ÚÔ˘ ÙÔ˘ ƒˆÌ·›Ô˘, Ô˜… ¤Ï·‚ ÃÚ˘Û¿ÓÙÛ·Ó ÙËÓ ı˘Á·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ƒËÁfi˜ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ∞ÓÙÈԯ›·˜. ∂‰Ò Ù· ÚfiÛˆ· Î·È Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÂÈÓÔÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ Û˘ÁÁڷʤ·, Ô ÔÔ›Ô˜ Ê·ÓÂÚ¿ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ˘fi ÙËÓ Â‹ÚÂÈ· ÙˆÓ ÈÔÙÈÎÒÓ ·Ú·‰fiÛˆÓ. ∏ ·Ó‰Ú›· Î·È Ô ¤ÚˆÙ·˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ‚¿ÛË fiÏÔ˘ ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·ÙÔ˜, ÔÈ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È ÚfiÛˆ· ȉ·ÓÈο, ÌÂÙ·ÌÊÈÂṲ̂ӷ Û ÈfiÙ˜. ¶·Ú·Ï‹ÛÈÔ Â›Ó·È Î·È Ë ∞Á¿Ë ÙÔ˘ §˘‚›ÛÙÚÔ˘ Î·È Ù˘ ƒÔ‰¿ÌÓ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ÁÚ¿ÊÙËΠÙÔÓ ›‰ÈÔ ÂÚ›Ô˘ ·ÈÒÓ· Ì ÙÔ Û¯ÂÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ μ¤Ïı·Ó‰ÚÔÓ Î·È ÃÚ˘Û¿ÓÙÛ·Ó, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·. √ §‡‚ÈÛÙÚÔ˜ Â›Ó·È §·Ù›ÓÔ˜ ÈfiÙ˘ Î·È Ô ·ÓÙ›˙ËÏfi˜
ÙÔ˘, Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ μÂÚ‰ÂÚ›¯Ô˜, ›Ûˆ˜ ʤÚÂÈ ·Ú·Êı·Ṳ́ÓÔ ÙÔ ÁÂÚÌ·ÓÈÎfi fiÓÔÌ· ºÚ‰ÂÚ›ÎÔ˜. ∞ÏÏ¿ ·˘Ù¿ ÂÓ Û˘ÓÙÔÌ›·. ŸÏ˜ ÔÈ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÌÈÌ‹ÛÂȘ ÂΛӘ ˘‹ÚÍ·Ó ¤ÚÁ· fi¯È ÌfiÓÔ ·Û‹Ì·ÓÙ· ·ÏÏ¿ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ Ô‡ÌÂ Î·È ·ÙÔÌÈο, Ù· ÔÔ›· ηıfiÏÔ˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ıˆÚËıÔ‡Ó ÚÔ˚fiÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ‰È¿ÓÔÈ·˜- Ô‡Ù ÙËÓ ÂËÚ¤·Û·Ó Ô‡Ù ‰È·‰fiıËÎ·Ó Ô‡Ù ‰È·‚¿ÛÙËÎ·Ó Ôχ. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ‹ ‰ËÌÔÛȇıËÎ·Ó ÌfiÏȘ ÛÙ· ‰Èο Ì·˜ ¯ÚfiÓÈ· ‹, ·ÎfiÌË Î·È ·Ó ‰ËÌÔÛȇıËÎ·Ó ÈÔ ÚÈÓ, ‰ÂÓ ·Ó·Ù˘ÒıËηÓ. ÕÍÈ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˘ ÚÔÛÔ¯‹˜ Â›Ó·È Î¿ÔÈ· ¿ÏÏ· ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ ªÔ‡Û·˜ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ, Ù· ÔÔ›· ʤÚÔ˘Ó Ù· ›¯ÓË ÙÔ˘ ·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜, ÙÔ˘ ÊÚÔÓ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È Ù˘ ÛΤ„˘ Ô˘ ÂÓ¤Ó¢ÛÂ Ë ¢‡ÛË, ·ÏÏ¿ Ù· ‰È·Ù‡ˆÛ·Ó fiÏ· ·˘Ù¿ Ì ÙÚfiÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÔÈÎÂ›Ô ÚÔ˜ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·.
[216]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÎÚËÙÈ΋ Ô›ËÛË Î·È ı¤·ÙÚÔ √È ∂ÓÂÙÔ› ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË
ÛÙ›¯Ô˘˜) –∫ÔÛÌÔÁ¤ÓÓËÛȘ– Û ηı·Ú‹
∫Ú‹ÙË ‹Ù·Ó Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÃÔÚÙ¿ÙÛ˘.
·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙË ¢′ ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›·
Î·È ·ÓÂÈÙ‹‰Â˘ÙË Ï·˚΋ ÁÏÒÛÛ·. ΔÔ
∏ ∂ڈʛÏË (1590), ÙÔ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi
(1204) Î·È ÙËÓ Â›¯·Ó ˘fi ÙËÓ Î·ÙÔ¯‹
ı¤Ì· ÙÔ˘ ÙÔ ¿ÓÙÏËÛ ·fi ÙË °¤ÓÂÛË
ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ, Â›Ó·È Ë ·Ï·ÈfiÙÂÚË Î·È
ÙÔ˘˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1669, ÔfiÙ ÔÈ
Î·È ÙËÓ ŒÍÔ‰Ô Ù˘ ¶·Ï·È¿˜ ¢È·ı‹Î˘.
ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚË ·fi ÙȘ ÙÚ·Áˆ‰›Â˜ ÙÔ˘
√ıˆÌ·ÓÔ› ΔÔ‡ÚÎÔÈ Î·Ù¤Ï·‚·Ó ÙÔ
ª·ÓfiÏ˘ ™ÎÏ¿‚Ô˜ (15Ô˜-16Ô˜
ÎÚËÙÈÎÔ‡ ı¿ÙÚÔ˘. ∞Ó Î·È ·ÔÙÂÏ›
ÿӉ·Î· ‚¿˙ÔÓÙ·˜ Ù¤ÏÔ˜ ÛÙËÓ
·ÈÒÓ·˜). ŒÁÚ·„ ¤Ó· ̤ÙÚÈÔ Ô›ËÌ·
Ì›ÌËÛË ÈÙ·ÏÈÎÔ‡ ÚÔÙ‡Ô˘, ÔÈ ‚·ÛÈÎÔ›
·ÚÔ˘Û›· Ù˘ °·ÏËÓÔÙ¿Ù˘ ÛÙÔ ÓËÛ›.
–™˘ÌÊÔÚ¿ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘–, ÛÙÔ ÔÔ›Ô
¯·Ú·ÎÙ‹Ú˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ
∞Ó Î·È ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ù˘
ÂÍÈÛÙfiÚËÛ ÌÂ Û˘ÁΛÓËÛË ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ
·ÓÒÙÂÚË Â˘Á¤ÓÂÈ· Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÚ¤ÂÈ¿
ηÙÔ¯‹˜ ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ·Ó ÙËÓ
ÙÔ˘ ηٷÛÙÚÔÊÈÎÔ‡ ÛÂÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ 1508
ÙÔ˘˜, ÂÓÒ ÙÔ ¤ÚÁÔ Â›Ó·È Ù¯ÓÈο ¿ÚÙÈÔ
·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ ∫ÚËÙÈÎÒÓ, ÛÙË
(29/30 ª·˝Ô˘).
ÛÙË ÁÏÒÛÛ· Î·È ÛÙÔ ÛÙ›¯Ô. ŸÛÔ ÁÈ·
Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Î·È È‰›ˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1453, Ù·
ªÂÚÁ·‰‹˜ (Ù¤ÏË 15Ô˘-·Ú¯¤˜
ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ¿ ÙÔ˘, Â›Ó·È ·fiÏ˘Ù·
ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ÂÈÚËÓÈ΋
16Ô˘ ·ÈÒÓ·). ŒÁÚ·„ ÙÔ
ı·ÙÚÈ΋.
Û˘Ó‡·ÚÍË ÙˆÓ ‰‡Ô Ï·ÒÓ Î·È Û ÌÈ·
·ÚÈÛÙÔ‡ÚÁËÌ¿ ÙÔ˘ –ÙÔÓ ∞fiÎÔÔ
¢‡Ô ¿ÏϘ ÙÚ·Áˆ‰›Â˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfiÙÂÚË ‰È›ۉ˘ÛË ÙÔ˘
(Ô Ù›ÙÏÔ˜ ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙÔÓ ÚÒÙÔ ÛÙ›¯Ô
–μ·ÛÈχ˜ ƒÔ‰ÔÏ›ÓÔ˜ Î·È ∑‹ÓˆÓ·˜– ‰ÂÓ
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘ ÛÙÔ ÓËÛ›.
«ªÈ¿Ó ·fi ÎfiÔ˘ Ó‡ÛÙ·Í·…»)– ÙÔ 16Ô
¤¯Ô˘Ó ÙËÓ ÔÈËÙÈ΋ ·Í›· Ù˘ ∂ڈʛÏ˘.
ΔËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô˘ ÂÚ›Ô‰Ô ÔÏÏÔ›
·ÈÒÓ·. ∞˘Ùfi ÙÔ Ô›ËÌ· ÂΉfiıËΠÛÙË
√ μ·ÛÈχ˜ ƒÔ‰ÔÏ›ÓÔ˜ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË
μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ÏfiÁÈÔÈ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙËÓ
μÂÓÂÙ›· ÙÔ 1519 Î·È ‹Ù·Ó ÙÔ ÚÒÙÔ
∫Ú‹ÙË Î·È Î·ÏÏȤÚÁËÛ·Ó Ù· ÂÏÏËÓÈο
ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎfi ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô Ô˘
ÁÚ¿ÌÌ·Ù·.
Ù˘ÒıËΠ– ηٿ ‚¿ÛË ·Ú·ÈÓÂÙÈÎfi
™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ™·¯Ï›Î˘ (ÿӉ·Î·˜,
ÁÈ· Ó· ı˘Ì›˙ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙÔ
Ù¤ÏË 14Ô˘ ·ÈÒÓ·). ™Ù· ÔÈ‹Ì·Ù¿
ÁÂÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ Î·È ÙȘ
ÙÔ˘, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎfi
˘Ô¯ÚÂÒÛÂȘ ÙÔ˘˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜
΢ڛˆ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ––∞Ê‹ÁËÛȘ
ÓÂÎÚÔ‡˜. ÿÚË ÛÙÔ Ï˘ÚÈÛÌfi ÙÔ˘, fï˜,
·Ú¿ÍÂÓÔ˜– ‹ ·Ú·ÈÓÂÙÈÎfi, ¤‰ˆÛ ÌÈ·
ÙÔ Ô›ËÌ· ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È Û ¤Ó· ıÂÚÌfi
ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙËÓ Ôχ‚Ô˘Ë ˙ˆ‹ ÙÔ˘
‡ÌÓÔ ÁÈ· ÙȘ ÔÌÔÚÊȤ˜ ÙÔ˘ ¿Óˆ
ÎfiÛÌÔ˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ˘ÔÎfiÛÌÔ˘ ÌÈ·˜
ÎfiÛÌÔ˘.
ÌÂÁ·ÏÔ‡ÔÏ˘ (ÿӉ·Î·˜). √ ÛÙ›¯Ô˜ ÙÔ˘ ¤¯ÂÈ Ó‡ÚÔ Î·È Â›Ó·È ¯·ÚÈو̤ÓÔ˜.
∏ ∞∫ª∏ Δ∏™ ∫ƒ∏Δπ∫∏™
∏ ηχÙÂÚË ›Ûˆ˜ ÛÙÈÁÌ‹ ÙÔ˘ Â›Ó·È Ë
§√°√Δ∂áπ∞™
ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ «ÔÏÈÙÈÎÒÓ» (ÎÔÈÓÒÓ)
∏ ÌÂÁ¿ÏË ·ÎÌ‹ Ù˘ ÎÚËÙÈ΋˜
Á˘Ó·ÈÎÒÓ Ù˘ fiÏ˘.
ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ ¿Ú¯ÈÛ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘
ª·Ú›ÓÔ˜ º·ÏȤÚÔ˜ (1396-1474).
17Ô˘ ·ÈÒÓ· Ì ÙË μÔÛÎÔԇϷ, ¤Ó·
∞fi Ù· ¤ÓÙ ÔÈ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ Ô˘
Âȉ‡ÏÏÈÔ Ì ı¤Ì· ÙËÓ ·Á¿Ë ÂÓfi˜
ÛÒ˙ÔÓÙ·È, Ù· ‰‡Ô Â›Ó·È ·Ú·ÈÓÂÙÈο, ÙÔ
‚ÔÛÎÔ‡ ÁÈ· ÌÈ· ‚ÔÛÎÔԇϷ. ∂›Ó·È ‰›¯ˆ˜
ÙÚ›ÙÔ ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ‰Ú·Ì·ÙÔÔ›ËÛË Ù˘
¿ÏÏÔ ÌÈ· ‰È·Û΢‹ οÔÈÔ˘ ÈÙ·ÏÈÎÔ‡
ÛÙ·‡ÚˆÛ˘ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡, ÂÓÒ Ù· ¿ÏÏ·
«Âȉ˘ÏÏ›Ô˘» –ÌÈÎÚfi ‚Ô˘ÎÔÏÈÎfi Ô›ËÌ·–
‰‡Ô Â›Ó·È ÂÚˆÙÈο – πÛÙÔÚ›· Î·È fiÓÂÈÚÔ
Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ΔÔ ¤ÚÁÔ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙË
ÂÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ÙÔ ¤Ó·. ™Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›·
ÓÔÛÙ·ÏÁ›· ÙÔ˘ ·ÛÙÔ‡ ÁÈ· ÙË Ê˘ÛÈ΋ ˙ˆ‹.
·˘Ù¿ ÔÈ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ÙÔ ¤ÓÙÔÓÔ Î·È
∏ ÌÂÁ¿ÏË fï˜ ·ÏÏ·Á‹ ÂΛӢ Ù˘
Ú·ÏÈÛÙÈÎfi ÂÚˆÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù· οÓÂÈ
ÂÚÈfi‰Ô˘ ÛËÌÂÈÒıËΠ̠ÙË
ͯˆÚÈÛÙ¿ Î·È Â˘¯¿ÚÈÛÙ·.
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ı¿ÙÚÔ˘ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿
°ÂÒÚÁÈÔ˜ ÃÔ‡ÌÓÔ˜ (ÿӉ·Î·˜,
‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·. ºÔÚ¤·˜
‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi 15Ô˘ ·ÈÒÓ·).
·˘Ù‹˜ Ù˘ ÛËÌ·ÓÙÈ΋˜ ·ÏÏ·Á‹˜ ηÈ
ŒÁÚ·„ ¤Ó· Ì·ÎÚÔÛÎÂϤ˜ Ô›ËÌ· (2.800
ÂÈÛËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ı·ÙÚÈÎÔ‡ ›‰Ô˘˜ ÛÙËÓ
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [217]
∞Ó‰Ú¤· ΔÚˆ›ÏÏÔ˘ ·fi ÙÔ ƒ¤ı˘ÌÓÔ ¤¯ÂÈ
Ê·ÓÙ·Û›ˆÛË. √È ¿ÏϘ ‰‡Ô Έ̈‰›Â˜,
Ï˘ÚÈÛÌfi.
ÔÏÏ¿ ÎÔÈÓ¿ ÛÙÔȯ›· Ì ÙËÓ ∂ڈʛÏË
Ô ºÔ˘ÚÙÔ˘Ó¿ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª¿ÚÎÔ˘ ∞ÓÙˆÓ›Ô˘
√ ∫ÔÚÓ¿ÚÔ˜ ›¯Â ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯¿ÚÈÛÌ·
Î·È ‰È·ÙËÚ› ·ÚÎÂÙ¤˜ ·fi ÙȘ ·ÚÂÙ¤˜
ºˆÛÎfiÏÔ˘ (1665-1666) Î·È Ô ™Ù¿ı˘
Ù˘ ·Ê‹ÁËÛ˘ Î·È Ù˘ Ï·ÙÈ¿˜
Ù˘, ÂÓÒ Ô ÔÈËÙ‹˜ Ù˘ ¿ÏÏ˘
(ÚÈÓ ·fi ÙÔ 1645), ·ÁÓÒÛÙÔ˘ ÔÈËÙ‹,
‰È‹ÁËÛ˘. °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔ ÏfiÁÔ ÛÙ·
ÙÚ·Áˆ‰›·˜, ÙÔ˘ ∑‹ÓˆÓ·, Ê·›ÓÂÙ·È
·ӷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ Û¯‹Ì· ÙÔ˘
ÒÚÈÌ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ (1640-1660) ¤‰ˆÛÂ
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂÍ·ÚÙË̤ÓÔ˜ ·fi ÙÔ
∫·Ù˙Ô‡ÚÌÔ˘ Ì ·ÚÎÂÙ‹ ÂÈÙ˘¯›· ηÈ
ÙÔ ·ÚÈÛÙÔ‡ÚÁËÌ· fi¯È ÌfiÓÔ Ù˘
‰˘ÙÈÎfi ÙÔ˘ ÚfiÙ˘Ô. √ ÃÔÚÙ¿ÙÛ˘ ›ӷÈ
·ÓÒÙÂÚË ÔÈfiÙËÙ·.
ÎÚËÙÈ΋˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘
Ô ÔÈËÙ‹˜ Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ˘ ηÈ
ΔÔ ÈÔ ÒÚÈÌÔ Î·È ÙÔ ÈÔ ÔÈËÙÈÎfi ¤ÚÁÔ
ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜, ÙÔÓ
ηχÙÂÚ˘ ·fi ÙȘ ÙÚÂȘ ÎÚËÙÈΤ˜
ÙÔ˘ ÎÚËÙÈÎÔ‡ ı¿ÙÚÔ˘ ›ӷÈ
∂ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ. √ ÔÈËÙ‹˜, Ì ·fiÏ˘ÙË
Έ̈‰›Â˜, ÙÔ˘ ∫·Ù˙Ô‡ÚÌÔ˘ (1595-
·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· Ë £˘Û›· ÙÔ˘ ∞‚Ú·¿Ì
ÛÈÁÔ˘ÚÈ¿, ̤۷ Û 10.000 ÛÙ›¯Ô˘˜
1600). ∞Ó Î·È ·˘Ùfi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÌÈÌ›ٷÈ
(Á‡Úˆ ÛÙ· 1635), Ó·ÓÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘
‰ÈËÁÂ›Ù·È ÙËÓ ÂÚˆÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘
οÔÈÔ ÈÙ·ÏÈÎfi, Ô ÛÙ›¯Ô˜ ÙÔ˘ ¤¯ÂÈ
μÈÙÛ¤ÓÙ˙Ô˘ ∫ÔÚÓ¿ÚÔ˘. ÀfiıÂÛ‹ ÙÔ˘
∂ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ˘ Î·È Ù˘ ∞ÚÂÙÔ‡Û·˜.
Ó‡ÚÔ, Ù· ΈÌÈο Â˘Ú‹Ì·Ù· ÂÓÙÔ›˙Ô˘Ó
Â›Ó·È ÙÔ ÁÓˆÛÙfi ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ∞Á›·˜
μÚ›ÛÎÂÙ·È Ôχ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ï·fi ηÈ
·Ì¤Ûˆ˜ ÙÔ ÛÙfi¯Ô ÙÔ˘˜ Î·È fiÏÔ˜ ·˘Ùfi˜
°Ú·Ê‹˜ Î·È ÔÈ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú˜ Â›Ó·È ÁÓ‹ÛÈ·
Ô ÛÙ›¯Ô˜ ÙÔ˘ ÏËÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔ ÛÙ›¯Ô ÙÔ˘
Ô Ôχ¯ÚˆÌÔ˜ ı›·ÛÔ˜ (Ô ÁÂÚÔ-
·ÓıÚÒÈÓÔÈ. ªÂ ÙfiÏÌË Ô ÔÈËÙ‹˜
‰ËÌÔÙÈÎÔ‡ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÔ‡. √ μÈÙÛ¤ÓÙ˙Ô˜
ÍÂÎÔ˘ÙÈ¿Ú˘, Ô Î·˘¯ËÌ·Ù›·˜
ηٿÚÁËÛ ÛÙË £˘Û›· οı ۇ̂·ÛË
∫ÔÚÓ¿ÚÔ˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜, Ô Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎfi˜
ı·ÙÚÈ΋ (Ù· ¯ÔÚÈο, ÙÔ ¯ˆÚÈÛÌfi ÛÂ
ÔÈËÙ‹˜ Î·È Ô ∂ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ˜ ÙÔ
‰¿ÛηÏÔ˜, Ô Ï·›Ì·ÚÁÔ˜ ˘ËÚ¤Ù˘ Î.¿.)
Ú¿ÍÂȘ Î·È Û ÛÎËÓ¤˜) Î·È ¤‰ˆÛ ¤Ó·
ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô Ô›ËÌ· Ù˘ ÎÚËÙÈ΋˜ ·ÎÌ‹˜
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÌÈ· ÁÔËÙ¢ÙÈ΋
¤ÚÁÔ ·ÓÒÙÂÚÔ ÔÈËÙÈο, ÁÂÌ¿ÙÔ
Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜
∏ ·Ú¯È΋ ÔÓÔÌ·Û›· Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘ ∏Ú·ÎÏ›Ԣ ‹Ù·Ó ÿӉ·Í. ∞ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ηıÒ˜ ‹Ù·Ó ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ· ÔÏÏÒÓ ÂÎÚÔÛÒˆÓ Ù˘ ÎÚËÙÈ΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜. MASSIMO BORCHI/ CORBIS/APEIRON
[218]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ºÈÏÔÏÔÁÈο ¤ÚÁ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‹ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÂÏÏËÓÈο Δ· ηχÙÂÚ· ·fi Ù· ¤ÚÁ· ·˘Ù¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË. ¶ÔÈÔ˜ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔÓ ∂ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ; ∞Ó Ë ÙˆÚÈÓ‹ ÁÂÓÈ¿ ÚÔÙÈÌ¿ Ù· ÓÂfiÙÂÚ· Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù·, ÔÈ ·Ù¤Ú˜ Ì·˜ Î·È ÔÈ ÌËÙ¤Ú˜ ÙˆÓ ÌÂÁ·Ï˘Ù¤ÚˆÓ ‰ÂÓ ¤·˘Û·Ó ÁÈ· ÙÚÂȘ ÔÏfiÎÏËÚÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ó· Û˘ÁÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ·fi Ù· ·ÈÛı‹Ì·Ù· Î·È Ù· ·ı‹Ì·Ù· Ù˘ ∞ÚÂÙÔ‡Û·˜ Î·È ÙÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ¶Â˙fiÛÙÚ·ÙÔ˘, ‰ÈfiÙÈ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙÔ ÂÚˆÙÈÎfi ·˘Ùfi Ô›ËÌ· fi,ÙÈ Î·È ÛÙÔ Û˘ÁÁڷʤ· ÙÔ˘ μÈÙÛ¤ÓÙ˙Ô ∫ÔÚÓ¿ÚÔ, «·fi ÙË ¯ÒÚ· Ù˘ ™˘Ù›·˜ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘». Ÿˆ˜ Ô ∫ÔÚÓ¿ÚÔ˜, ·Ó Î·È Î·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi Á¤ÓÔ˜ ∂ÓÂÙÒÓ, ÂÍÔÈÎÂÈÒıËΠÙfiÛÔ Ì ÙË Ó¤· ÙÔ˘ ·ÙÚ›‰· Ô˘ ΤډÈÛ ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ı¤ÛË ÛÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Ì·˜, ¤ÙÛÈ Î·È Ô ∂ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ˜, ·Ó Î·È ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ Ù· ‹ıË ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ· Ù˘ ¢‡Û˘, ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÙËΠ۠‚·ıÌfi Ô˘ ¤ÁÈÓ ÙÔ ‰ËÌÔÊÈϤÛÙÂÚÔ ·Ó¿ÁÓˆÛÌ· Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ̤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÙˆÚÈÓÔ‡. ∞fi ÙË Ì›· ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÈÔÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜ Î·È ÈÔÙÈο ÊÚÔÓ‹Ì·Ù·, ·ÏÏ¿ Ô‡Ù Û ͤÓ˜ ¯ÒÚ˜ Ì·˜ ·Ú·Û‡ÚÂÈ Ô‡Ù ̷˜ ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ ·ÏÏfiʈӷ ÚfiÛˆ·, fiˆ˜ Ù· ÔÈ‹Ì·Ù· Ô˘ ÚԷӷʤÚıËηÓ. ∂‰Ò fiÏ· Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó ÛÙËÓ
∞ı‹Ó·, ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ Â›Ó·È Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ ∏Ú·ÎÏ‹˜, Ë ÎfiÚË ÙÔ˘ ∞ÚÂÙÔ‡Û·, Ô ·Á·ËÙÈÎfi˜ Ù˘ ∂ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ˜, ÔÈ Ú‹Á˜, ÔÈ ·Ê¤ÓÙ˜, Ù· ÚËÁfiÔ˘Ï· Î·È Ù· ·ÊÂÓÙfiÔ˘Ï· Ù˘ ª˘ÙÈÏ‹Ó˘, ÙÔ˘ ∞Ó·ÏÈÔ‡, Ù˘ ªÂıÒÓ˘, Ù˘ ∂ÁÚ›Ô˘, Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜, Ù˘ ∫ÔÚÒÓ˘, Ù˘ ™ÎÏ·‚Ô˘ÓÈ¿˜, Ù˘ ∞ÍÈ¿˜, ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘, Ù˘ ¶¿ÙÚ·˜, Ù˘ ∫Ú‹Ù˘, Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ Î·È Ù˘ μÏ·¯È¿˜ (‰ËÏ·‰‹ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜)Ø √ ¤ÚˆÙ·˜ ÙÔ˘ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ˙¤ÛË Î·È ·Ê¤ÏÂÈ·, ¤Í·„Ë Î·È ¯ÚËÛÙfiÙËÙ·, Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó, fiˆ˜ ¿ÚÈÛÙ· ·Ú·Ù‹ÚËÛÂ Ô ºˆÚȤÏ, ÙËÓ Í¯ˆÚÈÛÙ‹ ¤ÌÓ¢ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·Ú¿ Ù˘ ÈÔÙÈ΋˜ ÎÔÌ„ÔÚ¤ÂÈ·˜. 줂·È·, Ë ‰È·Û΢‹ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ·Ï‹ Ô˘ ηٷϋÁÂÈ ÌÔÓfiÙÔÓË, ‰ÈfiÙÈ ÂÚÈÛÙÚ¤ÊÂÙ·È Á‡Úˆ ·fi ¤Ó· ÁÂÁÔÓfi˜, ÙÔÓ ¤ÚˆÙ· ‰‡Ô ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ, Î·È ‰ÂÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÂÈÛfi‰È· Ù· ÔÔ›·, fiÙ·Ó Û˘ÌϤÎÔÓÙ·È Âȉ¤ÍÈ· Ì ÙÔ Î‡ÚÈÔ ı¤Ì·, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· οÓÔ˘Ó ÈÔ ÔχÏÔÎË ÙË ‰Ú¿ÛË. ∂ÎÙfi˜ ·˘ÙÔ‡ ÂÎÙÚ¤ÂÙ·È Û ÔÏ˘ÏÔÁ›Â˜ Î·È ÂÓÔ¯ÏËÙÈΤ˜ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·ӷϋ„ÂȘ, ·ÏÏ¿ Ë ¯¿ÚË, Ë ˙ˆÓÙ¿ÓÈ·, Ë ·ÁÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜, Ë ÔÈÎÈÏ›· Î·È Ë ÔÌÔÚÊÈ¿ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÌÂÈÒÓÔ˘Ó Ù· ÂÏ·ÙÙÒÌ·Ù· ·˘Ù¿ Î·È ÎÚ·ÙÔ‡Ó ·Ì›ˆÙÔ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙÔ˘ ·Ó·ÁÓÒÛÙË, ̤¯ÚÈ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ô Á¿ÌÔ˜ ¤Ú¯ÂÙ·È Ó· ·ÓÙ·Ì›„ÂÈ Ù· Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈ· Î·È ÔÈΛϷ ·ı‹Ì·Ù· ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÚ·ÛÙÒÓ.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [219]
¢ÂÓ ı· ·Û¯ÔÏËıÔ‡ÌÂ Â‰Ò Ì ÙËÓ ∂ڈʇÏË ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÃÔÚÙ¿ÙÛË Ô‡Ù Ì οÔÈ· ¿ÏÏ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‹ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÁÓˆÛÙ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ ÎÚËÙÈ΋˜ Ô›ËÛ˘. ∞ÏÏ¿ Ò˜ Ó· ÌË ÛÙÚ¤„Ô˘Ì ÁÈ· Ï›ÁÔ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ Ì·˜ ÛÙËÓ ∂‡ÌÔÚÊË μÔÛÎÔԇϷ ÙÔ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ¢ÚÈÌ˘ÙÈÎÔ‡ ·fi Ù· ∞ÔÎfiÚˆÓ·; ΔÔ Âȉ‡ÏÏÈÔ ·˘Ùfi ÁÚ¿ÊÙËΠÙÔ 1627 Î·È ‰ÈËÁÂ›Ù·È ÙÔÓ ¤ÚˆÙ· ÂÓfi˜ ‚ÔÛÎÔ‡ Î·È ÌÈ·˜ ‚ÔÛÎÔԇϷ˜. ¶ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ì ٤ÙÔÈ· Ù¤¯ÓË Ù· ‰¤ÓÙÚ·, Ù· ÏÈ‚¿‰È·, Ù· ÔÙ¿ÌÈ·, Ù· ‰ÚÔÛÂÚ¿ Î·È ÙÚ˘ÊÂÚ¿ ηϿÌÈ·, fiÔ˘ Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ÈÛÙÔÚ›, ÒÛÙÂ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ÓÔÌ›˙ÂÈ fiÙÈ ·Ó·Ó¤ÂÈ ÙȘ ¢ˆ‰È¤˜ Î·È ÙÔ ˙ˆÔÁfiÓÔ ·¤Ú· Ù˘ ʇÛ˘. ŸÛÔ ·Ïfi˜ Î·È ·Ó ‰Â›¯ÓÂÈ Ô ÔÈËÙ‹˜, ·fi ÔÏÏ¿ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· Á›ÓÂÙ·È Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ‹Ù·Ó ÂÍÔÈÎÂȈ̤ÓÔ˜ Ì ÙË Ï·ÙÈÓÈ΋ Î·È ÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ ÊÈÏÔÏÔÁ›·. §ÈÁfiÙÂÚÔ ÁÓˆÛÙfi˜ Â›Ó·È Ô ∞fiÎÔÔ˜ ÙÔ˘ ªÂÚÁ·‰‹Ø Î·È fï˜ Ô ∞fiÎÔÔ˜ Â›Ó·È ·fi Ù· Ï›Á· ÔÈ‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó Â˘¯¿ÚÈÛÙ· ·fi ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÎÔÈÓfi Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ΢ڛˆ˜ ÏfiÁˆ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ÙÔ˘, Ë ÔÔ›· Ô‡Ù ÙÔ ÎÚËÙÈÎfi ȉ›ˆÌ· Â›Ó·È Ô‡ÙÂ Ë Î·ı·ÚÂ‡Ô˘Û·, ·ÏÏ¿ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È Ë ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ÌÈÏÈfiÙ·Ó ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ·, fiˆ˜ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÙË ÌÂÙ·¯ÂÈÚÈÛÙ› ¤Ó·˜ ¿Ó‰Ú·˜ ÏfiÁÈÔ˜. ΔÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ∞fiÎÔÔ˘ Â›Ó·È Ë Î·Ù¿‚·ÛË ÛÙÔÓ Õ‰Ë, Î·È ÔÈ ‰È¿ÏÔÁÔÈ Ì ÙÔ˘˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ ¤¯Ô˘Ó οÙÈ Ô˘ Û˘ÁÎÈÓ› ÙËÓ „˘¯‹ Î·È Â˘¯·ÚÈÛÙ› ÙË Ê·ÓÙ·Û›·, ÁÈ·Ù› ı˘Ì›˙Ô˘Ó ÁÂÓÈο ÙË £Â›· ∫ˆÌˆ‰›· ÙÔ˘ ¢¿ÓÙË Î·È ¤¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ‹ ÔÌÔÈfiÙËÙ· Ì ÙË ‰ËÌÒ‰Ë Ô›ËÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ∏›ÚÔ˘.
Δ¤¯ÓË, ÚËÙÔÚÈ΋ Î·È Ô›ËÛË ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ· ∂Í›ÛÔ˘ ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙË Â›Ó·È Ë Â›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘Ó¤‚Ë ÙÔ ÂÍ‹˜ ·Ú¿‰ÔÍÔ: ∞ÊÔ‡ ·Ú¯Èο Ì ÙË ÌÂ۷ȈÓÈ΋ Ù¤¯ÓË Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ÛÙËÓ ·Ó·˙ˆ‡ÚˆÛË Ù˘ ÈÙ·ÏÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘ ÛÙÔ ªÂÛ·›ˆÓ·, ·ÚÁfiÙÂÚ·, fiÙ·Ó ‰È‰¿¯ÙËΠ·fi ·˘Ù‹Ó, ·¤‰ˆÛ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ· ÔÏÏ¿ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈο ¤ÚÁ·. ™ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË Â›Ó·È ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ı·˘Ì·ÛÌÔ‡ ̤¯ÚÈ Î·È Û‹ÌÂÚ· Ù· ¤ÚÁ· ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, fiˆ˜ ÙÔ˘ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˘ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˘ Ô˘ ¤˙ËÛ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ·, ÛÙË ƒÒÌË Î·È Û ÔÏÏ¿ ̤ÚË Ù˘ πÛ·Ó›·˜, ÛÙË ∂ÛÎÔ˘ÚÈ¿Ï, ÛÙË ª·‰Ú›ÙË Î·È ÛÙÔ ΔÔϤ‰Ô, fiÔ˘ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ¤ÚÁ· ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜. ™Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ¤ÏËÍÂ Ë ÊÚ·ÁÎÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, Î·È ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÂΛ fiÏÔÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Î·È ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› Ô˘ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ٷ ÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ·, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ Î¿ı ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ÂÁ¯ÒÚÈ·˜ ˙ˆ‹˜ Ì ÙË ÊÚ·ÁÎÈ΋ ›‰Ú·ÛË, Ì ÌfiÓË ÂÍ·›-
ÚÂÛË Ù· ∂Ù¿ÓËÛ·, fiÔ˘ ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ó· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·ÍÈfiÏÔÁ· ‰Â›ÁÌ·Ù· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘. √ ηχÙÂÚÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÂÚÔ΋ڢΘ Ô˘ ·Ó¤‰ÂÈÍÂ Ë ∂ÏÏ¿‰· ÛÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·ÈÒÓ˜ Î·È Ú·ÁÌ·ÙÈο Ô Î·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ›Ûˆ˜ fiÏˆÓ fiÛˆÓ ·ÓÙ‹¯ËÛÂ Ë ÊˆÓ‹ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ºˆÙ›Ô˘, Ô ∏Ï›·˜ ªËÓÈ¿Ù˘41, ‹Ù·Ó ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÌ· Ù˘ ÈÙ·ÏÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ πÔÓ›ˆÓ ¡‹ÛˆÓ. °ÂÓÓË̤ÓÔ˜ ÛÙÔ §ËÍÔ‡ÚÈ ÙÔ 1669 Î·È ÂÎ·È‰Â˘Ì¤ÓÔ˜ ÛÙÔ ºÏ·ÁÁÈÓÈ·Ófi ºÚÔÓÙÈÛÙ‹ÚÈÔ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜, ¿Ú¯ÈÛ ·fi ·È‰› ·ÎfiÌ· ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÚËÙÔÚÈ΋ ÙÔ˘ ÔÚ›·. ΔÔ 1686, ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÌÂÁ¿ÏË ÂÎÛÙÚ·Ù›· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Ì·˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ, ÂÎÊÒÓËÛ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó·fi Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ÛÙȘ 25 ª·ÚÙ›Ô˘ ÙÔÓ ·ÓËÁ˘ÚÈÎfi ÏfiÁÔ Ù˘ £ÂÔÙfiÎÔ˘ ª·Ú›·˜, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ˘‹Ú¯Â Ë ÂÚ›ÊËÌË ·Ú¿ÎÏËÛË ÚÔ˜ ·˘Ù‹Ó ÁÈ· ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜, ÙËÓ ÔÔ›· ı· ·Ú·ı¤ÛÔ˘Ì Û ηٷÏÏËÏfiÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ Î·È Ô‡Ù ۋÌÂÚ· ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ÙË ‰È·‚¿ÛÔ˘Ì ¯ˆÚ›˜ Ó· ÓÔÈÒÛÔ˘Ì ‚·ıÈ¿ Û˘ÁΛÓËÛË ÛÙËÓ „˘¯‹ Ì·˜. ∂›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ ÂÌÓ‡ÛÙËΠÙËÓ Â›ÎÏËÛË ·˘Ù‹ ·fi ÙË ƒËÙÔÚÈ΋ ÙÔ˘ ™ÎÔ‡ÊÔ˘42 Ô˘ ›¯Â ÂΉÔı› ÚÈÓ ·fi Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ·, ·ÏÏ¿ ÙË ‰È·Û··Û Ì ÙfiÛË Ù¤¯ÓË Î·È ÙË ‰È·Ù‡ˆÛ Ì ÙfiÛË Î·ÏÏȤÂÈ·, ÒÛÙ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ Ù˘. ŒÂÈÙ·, fiÙ·Ó ÎÏ‹ıËΠˆ˜ ‰¿ÛηÏÔ˜ ÛÙËÓ ∫ÂÊ·ÏÔÓÈ¿, ÂÎÊÒÓËÛ ÛÙÔ §ËÍÔ‡ÚÈ, ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, ÙÔ ÏfiÁÔ ÂÚ› ·Á¿Ë˜, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Î‡ÚÈÔ ı¤Ì· ›ӷÈ, fiˆ˜ ¿ÓÙÔÙÂ, Ë Ù‡¯Ë Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ Î·È ·Ô‰›‰ÂÈ ÙËÓ ·ÒÏÂÈ· Ù˘ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜ Ù˘ ÛÙËÓ ∂ÚÈÓ‡· Ù˘ ‰È¯fiÓÔÈ·˜. «ŒÂÛÂ, ¤ÂÛ» ʈӿ˙ÂÈ «Î·È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË ÁË ÛÎÏ·‚ˆÌ¤ÓÔ ÙÔ Á¤ÓÔ˜ ÙÔ ‚·ÛÈÏÈÎfi. ¶ÔÈÔ˜ ÙÔ ¤ÚÈÍÂ, ÔÈÔ˜ ÙÔ Ó›ÎËÛÂ; Ÿ¯È ·fi ·ÏÈ¿ Ù· ¿ÚÌ·Ù· ÙˆÓ ¶ÂÚÛÒÓ, Ô‡Ù ηÙfiÈÓ Ë ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ μÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ, fi¯È ÙÒÚ· Ù· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÙˆÓ ∞Á·ÚËÓÒÓØ ÙÔ Î·Ù¤‚·Ï ıÂ˚΋ ÔÚÁ‹… ¤ÂÛÂ Ë ‚·ÛÈÏ›·, ‰ÈfiÙÈ ÛËÎÒıËÎÂ Ë ÂÈÚ‹ÓË, Ô˘ Â›Ó·È Ô ÛÙ‡ÏÔ˜ ÙˆÓ ‚·ÛÈÏ›ˆÓ». ™˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ‰È‰¿ÛÎÂÈ ·fi ÙÔÓ ¿Ì‚ˆÓ· ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ·ÚÂÙ‹ Î·È Ù· ηı‹ÎÔÓÙ· ÙÔ˘ ÔÏ›ÙË, ÙËÓ ›ÛÙË ÛÙÔ £Âfi Î·È ÙËÓ ›ÛÙË ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰·, ÛÙË ∑¿Î˘ÓıÔ, ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ, Í·Ó¿ ÛÙË μÂÓÂÙ›·, ÛÙË ªÂÁ¿ÏË ∂ÎÎÏËÛ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÛÙÔ ¡·‡ÏÈÔ, ÛÙÔ ÕÚÁÔ˜ Î·È ÙÂÏÂ˘Ù·›·, ÙÔ 1711, ˆ˜ ›ÛÎÔÔ˜ ∫ÂÚӛ΢ Î·È ∫·Ï·‚Ú‡ÙˆÓ, ̤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, Ô˘ ‹Ïı ÚfiˆÚ· ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·. ŸÙÈ Ô ªËÓÈ¿Ù˘ ÌÈÌ‹ıËΠfi¯È ÌfiÓÔ ÙÔÓ ™ÎÔ‡ÊÔ, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔÓ ÔÓÔÌ·ÛÙfi ™¤ÓÈÂÚË, ΢ڛˆ˜ ·˘ÙfiÓ, Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔØ ·ÏÏ¿ ÙÔ˘˜ ÌÈÌ‹ıËΠfiˆ˜ ÔÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ʇÛÂȘ, ÔÈ Ôԛ˜ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÂÍÈÛÒÓÔÓÙ·È Ì ٷ ÚˆÙfiÙ˘· Î·È ÂÓ›ÔÙ ٷ ˘ÂÚ‚·›ÓÔ˘Ó.
¶›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ ¡ÙÂÏ·ÎÚÔ˘¿, ÙÔ˘ 1824. ∞Ó Î·È Ô ∂ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ˜ ÙÔ˘ ∫ÔÚÓ¿ÚÔ˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ù· ÌÂ۷ȈÓÈο ‹ıË Ù˘ ¢‡Û˘ Ì ÈÔÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜ Î·È Î·ÙÔÚıÒÌ·Ù·, ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÙËÎÂ Î·È ·Á·‹ıËΠȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. THE GALLERY COLLECTION/ CORBIS/APEIRON
[220]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
™Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ¤·˘ÛÂ Ë ÊÚ·ÁÎÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË ∫Ú‹ÙË Î·È ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÂΛ fiÏÔÈ ÔÈ ¤ÏÏËÓ˜ ÙÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜. ¶ÔÈÔ˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÌËÓ ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂÈ fiÙÈ Ô ‡ÌÓÔ˜ ÙÔ˘ ™ÔψÌÔ‡ ÂȘ ÙËÓ ∂Ï¢ıÂÚ›·Ó Â›Ó·È ¤Ó· ·fi Ù· ˘„ËÏfiÙÂÚ· ÙÔÏÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ÓÂfiÙÂÚ˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ô›ËÛ˘, fiÛÔ Í¤ÓÔ Û ÂÌ¿˜ Î·È ·Ó Â›Ó·È ÙÔ ÁψÛÛÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ; ™Â ÁÓˆÚ›˙ˆ ·fi ÙËÓ Îfi„È ÙÔ˘ Û·ıÈÔ‡ ÙËÓ ÙÚÔÌÂÚ‹, Û ÁÓˆÚ›˙ˆ ·fi ÙËÓ fi„È Ô˘ Ì ‚›· ÌÂÙÚ¿ÂÈ ÙË ÁË. ∞’ Ù· ÎfiÎηϷ ‚Á·Ï̤ÓË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ù· ÈÂÚ¿, Î·È Û·Ó ÚÒÙ· ·Ó‰ÚÂȈ̤ÓË Ã·›ÚÂ, ˆ ¯·›ÚÂ, ∂Ï¢ıÂÚÈ¿! ª‹ˆ˜ Ô ‡ÌÓÔ˜ ·˘Ùfi˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ô ÌfiÓÔ˜ Ô˘ ¤˙ËÛ Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙfiÛÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Â›Ó·È Î·È Ô £Ô‡ÚÈÔ˜ Ô˘ ¤ÁÚ·„Â Ô ƒ‹Á·˜; ª‹ˆ˜ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó·‰Â›¯ÙËΠ̠ÙË ÌÔ˘ÛÈ΋, ·fi ÙÔÓ ¿ÏÏÔ ∂Ù·Ó‹ÛÈÔ, ÙÔÓ ª¿ÓÙ˙·ÚÔ, ‰ÂÓ ·ÓÙ˯› οı ̤ڷ ÛÙȘ Ï·Ù›˜, ÛÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜, ÛÙ· Û›ÙÈ· Î·È ÚÔ¿ÓÙˆÓ ÛÙȘ ηډȤ˜ Ì·˜; øÛÙfiÛÔ Ô ™ÔψÌfi˜ ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·Û ӷ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ·fi Ô‡ ÂÌÓ‡ÛÙËΠ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÛÙÚÔʤ˜. ø˜ ›ÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ·ÚÈÛÙÔÙ¯Ӌ̷Ùfi˜ ÙÔ˘ ¤‚·Ï ÙÔ ÁÓˆÛÙfi ÙÔ˘ ¢¿ÓÙË: Libertà vo cantando, ch’ è si cara Come sa chi per lei vita rifiuta. ∫·È fiÙ·Ó Î¿ÔÈÔÈ ÙÔÓ Î·ÙËÁfiÚËÛ·Ó ÁÈ· ÙÔ Ï·Óı·Ṳ̂ÓÔ Ì¤ÙÚÔ ÙÔ˘ ÛÙ›¯Ô˘, ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·Û ӷ ÚÔÙ¿ÍÂÈ Û·Ó ·Û›‰· ÚÒÙ· Ù· ÏfiÁÈ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ¢¿ÓÙË, ÙÔ˘ ¶ÂÙÚ¿Ú¯Ë, ÙÔ˘ ∞ÚÈfiÛÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Δ¿ÛÛÔ˘, ¤ÂÈÙ· ÙÔ˘ ¶ÈÓ‰¿ÚÔ˘, Û·Ó Ó· ÔÌÔÏÔÁÔ‡Û fiÙÈ ‹Ù·Ó ÁfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ô˘ Û˘Ó‰˘¿ÛÙËΠ̠ÙÔÓ ÈÙ·ÏÈÛÌfi. ™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·Ó‹ÎÔ˘Ó Ô ·ÍÈfiÏÔÁÔ˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¢ÔÍ·Ú¿˜43 Î·È Ô ª·Ú›ÓÔ˜ ÷ڂԇÚ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤ÛÙËÛ ÛÙËÓ ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË ÙÔ ÎÔÏÔÛÛÈ·›Ô ‚¿ıÚÔ fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ô ·Ó‰ÚÈ¿ÓÙ·˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘. Δ¤ÙÔȘ ‹Ù·Ó ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ·Ë¯‹ÛÂȘ Ù˘ ÚÒÙ˘ ›‰Ú·Û˘ ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ ÛÙÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi, Ë ÔÔ›·, ·ÊÔ‡ ¿Ú-
¯ÈÛ ·fi ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ· ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ÙˆÚÈÓÔ‡ ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ, ˘Ô¯ˆÚÒÓÙ·˜ Û ¿ÏϘ ÂÓ¤ÚÁÂȘ, ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘ÌÂ, ·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì οÔȘ ·fi ÙȘ ·Ó·˙ˆ˘ÚÒÛÂȘ ÙÔ˘ ÓÙfiÈÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛÙȘ ËÂÈÚˆÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜.
ΔÚÔÌÂÚ‹ ·Ì¿ıÂÈ· ÛÙËÓ ËÂÈÚˆÙÈ΋ ∂ÏÏ¿‰· ÙÔ 15Ô Î·È ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ΔÈ Û˘Ó¤‚·ÈÓ ڷÁÌ·ÙÈο ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜, ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÛÙ· ÓËÛÈ¿ Ê˘ÛÔ‡Û ÌÈ· ‰˘ÙÈ΋ ·‡Ú·; ΔÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·ÈÒÓ˜ ÚÈÓ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠÂΛ ÌÈ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂÏÏËÓÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ÊÈÏÔÏÔÁ›·, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÌÈÏ‹Û·Ì ·ÚÎÂÙ¿ Î·È Ë ÔÔ›· ηٿ ·Ú¿‰ÔÍË Û˘Á΢ڛ· ÚԤ΢„ ٷ˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÙË ÊÚ·ÁÎÈ΋ ›‰Ú·ÛË, Û·Ó Ó· ‹ıÂÏ ӷ ‰ÈÏ·ÛÈ¿ÛÂÈ ÙȘ ÂÁ¯ÒÚȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ͤÓ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÂȉÚÔÌ‹˜, Î·È Ì ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ Ù˘ ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜, ÙÔÓ ∂˘ÛÙ¿ıÈÔ Î·È ÙÔÓ ªÈ¯·‹Ï ∞ÎÔÌÈÓ¿ÙË, ·Ó¤‰ÂÈÍ ÙË ÌÂÁ¿ÏË Û˘ÓÙÚÔÊÈ¿ ÙÔ˘ °ÂÌÈÛÙÔ‡, ÙÔ˘ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·, ÙÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˘ ·fi ÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·, ÙÔ˘ ∞ÌÔÈÚÔ‡ÙÛË, ÙˆÓ ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏˆÓ, ÙˆÓ §·ÛηڤˆÓ Î·È ÙˆÓ Ã·ÏÎÔÎÔÓ‰‡ÏˉˆÓ. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·ÓØ ÔÈ Û¯ÔϤ˜ ‰È·Ï‡ıËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ‰·ÛοψÓØ ÔÈ ÊÔ‚ÂÚ¤˜ ·ÓˆÌ·Ï›Â˜ Î·È Î·Ù·ÛÙÚÔʤ˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· ‰ÂÓ Â¤ÙÚ„·Ó ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ó¤ˆÓ Û¯ÔÏÒÓ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÔÈ ËÂÈÚˆÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ó· ÛÙÂÚËıÔ‡Ó ÁÈ· 200 ¯ÚfiÓÈ· ÂÚ›Ô˘ οı ›‰Ô˜ Âη›‰Â˘Û˘. ™ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ÌÓËÌÔÓ‡ÔÓÙ·È 230 ÂÚ›Ô˘ ÏfiÁÈÔÈ ŒÏÏËÓ˜, ·ÏÏ¿ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Á‡Úˆ ÛÙÔ˘˜ 170 ÁÂÓÓ‹ıËÎ·Ó Î·È ¤˙ËÛ·Ó ‹ ÛÙ· ÓËÛÈ¿ Î·È Ù· ·Ú¿ÏÈ· Ô˘ η٤¯ÔÓÙ·Ó ·fi ∂ÓÂÙÔ‡˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜ ‹ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· ‹ Û ¿ÏÏ· ̤ÚË
ΔÔ ‚¿ıÚÔ ¿Óˆ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Ô ·‰ÚÈ¿ÓÙ·˜ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ -¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Etienne Maurice Falconet, ÙÔ˘ 1782, ÛÙËÓ ∞Á›· ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË- ¤¯ÂÈ ÊÈÏÔÙ¯ÓËı› ·fi ÙÔÓ ŒÏÏËÓ· ª·Ú›ÓÔ Ã·Ú‚Ô‡ÚË. ROBERT HARDING WORLD IMAGERY/CORBIS/APEIRON
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [221]
[222]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [223]
Ù˘ ∂˘ÚÒ˘. ∞fi ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ 60, fiÛÔÈ ·Ó‹Î·Ó ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ η٤¯ÔÓÙ·Ó ·fi √ıˆÌ·ÓÔ‡˜, 45 ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ·ÏÒ˜ ˆ˜ ·Ú¯ÈÂÚ›˜, ÌÔÓ·¯Ô› Î·È ¿ÏÏÔÈ ÈÂڈ̤ÓÔÈ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÛÒ˙ÂÙ·È Î·Ó¤Ó· ‰Â›ÁÌ· ·fi ÙË ÌfiÚʈۋ ÙÔ˘˜, ÂÓÒ ÙˆÓ ˘fiÏÔÈˆÓ 15 Ù· ÁÓˆÛÙ¿ ¤ÚÁ· ÂÚÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Á‡Úˆ ·fi ·ÎÔÏÔ˘ı›Â˜ Î·È ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ. ∂‰Ò ÔÊ›ÏÔ˘Ì ӷ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÔ˘Ì ÙÔÓ £ÂÔ‰fiÛÈÔ ∑˘ÁÔÌ·Ï¿, Ô˘ ¤ÁÚ·„ πÛÙÔÚ›· ÔÏÈÙÈ΋ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·fi ÙÔ 1391 ¤ˆ˜ ÙÔ 1578, Î·È ÙÔÓ ª·ÓÔ˘‹Ï ª·Ï¿ÍÔ, Ô˘ ÌÂÙ·ÁÏÒÙÙÈÛ Û ÎÔÈÓ‹ ÁÏÒÛÛ· ÙËÓ ¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ÙËÓ ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ì ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜Ø ·ÏÏ¿ Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì fiÙÈ, ·Ó Î·È ÔÈ ‰‡Ô ¿Ó‰Ú˜ ¤Ú·Û·Ó ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ Ô ¤Ó·˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÎÔÓÙ¿ ÛÙË ªÂÁ¿ÏË ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È Ô ¿ÏÏÔ˜ ÛÙË £‹‚· Î·È ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Î·È ÔÈ ‰‡Ô ÁÂÓÓ‹ıËÎ·Ó Î·È ·Ó·ÙÚ¿ÊËÎ·Ó Û ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ˘·ÁfiÙ·Ó ·ÎfiÌË ÛÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜, ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ, Î·È fiÙÈ Ë ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ª·Ï·ÍÔ‡ ‰ÂÓ Ì·ÚÙ˘Ú› ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÙÔ˘ ·È‰Â›·. ∞ÓÙ›ıÂÙ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ 170 ·Ó‰ÚÒÓ Ô˘ ÁÂÓÓ‹ıËÎ·Ó Î·È ¤˙ËÛ·Ó Û ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙȘ Ôԛ˜ ηÙ›¯·Ó ÔÈ ºÚ¿ÁÎÔÈ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÔÈ ∂ÓÂÙÔ›, ·ÏÏ¿ Î·È Û ¿ÏÏ· ̤ÚË Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Û˘ÁηٷϤÁÔÓÙ·È Î·È ÔÏÏÔ› Ô˘ ‰È¤Ú„·Ó ÛÙËÓ ÔÈΛÏË Î·È Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ·È‰Â›·, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ô π·Ófi˜ §¿ÛηÚ˘, Ô ∞ÓÙÒÓÈÔ˜ Œ·Ú¯Ô˜, Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ¶fiÚÙÔ˜, Ô ¡›Î·Ó‰ÚÔ˜ ¡Ô‡ÎÈÔ˜, Ô ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˜ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˜ Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ Î·È ¿ÏÏÔÈ. ∞ÏÏ¿ Ë ·Ì¿ıÂÈ· Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÙfiÙ ÛÙȘ ËÂÈÚˆÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ê·›ÓÂÙ·È Î·È ·fi ¿ÏÏ· ÔÏÏ¿ ÛÙÔȯ›·. ∂›‰·Ì Û ÔÈ· ·ÏÏfiÎÔÙË ÁÏÒÛÛ· ¤ÁÚ·Ê·Ó ÔÈ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÔ› ÙˆÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓˆÓ ÙȘ ‰ÈÂıÓ›˜ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ Û˘ÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó ‰‹ıÂÓ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο. ∫·È ·Ó ¤ÙÛÈ ¤ÁÚ·Ê·Ó ÔÈ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÔ›, ÌÔÚԇ̠ӷ ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì Ҙ ¤ÁÚ·Ê·Ó ÔÈ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Â›ÛËÌÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. ªfiÓÔ ÛÙ· ·ÙÚÈ·Ú¯Èο ¤ÁÁÚ·Ê· ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·Ó Î¿ÔÈ· ¢ڤÂÈ· Î·È ÎÔÛÌÈfiÙËÙ·. ∞ÏÏ¿ ÔÈ ·Ú¯ÈÂÚ›˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÙˆÓ ÂÈÊ·Ó¤ÛÙÂÚˆÓ ÌËÙÚÔfiψÓ, ‹Ù·Ó ÛÙËÓ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ ··›‰Â˘ÙÔÈ. √ ∫ԇ̷˜ ‚‚·ÈÒÓÂÈ44 fiÙÈ ÌÂϤÙËÛ ÙÔÓ ·Ú¯ÈÂÚ·ÙÈÎfi ÎÒ‰Èη Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‚ڋΠfiÙÈ ¤ÊÙ·Ó ̤¯ÚÈ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·, Î·È Û˘ÁÎÂÊ·Ï·ÈÒÓÂÈ ¤ÙÛÈ ÙË ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ·˘Ù‹: «°Ú¿ÌÌ·Ù· Ì ‚·Ú‚·ÚÈ΋ Û‡ÓÙ¿ÍË, Ì ·ÓÔÚıÔÁÚ·Ê›· ·›ı·ÓË Î·È ÛÙȘ ˘ÔÁڷʤ˜ ÙˆÓ ÌËÙÚÔÔÏÈÙÒÓ, ÁÂÌ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ÎÒ‰Èη Ô˘ ϤÁÂÙ·È Â‰Ò ¤ˆ˜ ÙËÓ ·Ú¯ÈÂÚ·Ù›· ÙÔ˘ π·ÎÒ‚Ô˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤Ï·‚ ÙË ÌËÙÚfiÔÏË ÙÔ 1730… ΔÒÚ· ÂÚˆÙÒ ·Ó ÔÈ ÌËÙÚÔÔϛ٘ Î·È ÔÈ Â›ÛÎÔÔÈ ‰ÂÓ ‹ÍÂÚ·Ó Ó· ˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘Ó, ·Ó Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜ Ô˘ ›¯Â ¿ÓÙÔÙ ÏÔ‡ÛÈ·
ÂÈÛÔ‰‹Ì·Ù· ‰ÂÓ ¤‚ÚÈÛΠÁÚ·ÌÌ·Ù¤· Ó· ÙÔ˘ ÁÚ¿„ÂÈ Ù· Ú·ÎÙÈο Ù˘ ÌËÙÚfiÔÏ˘, ·Ó ÔÈ ÚfiÎÚÈÙÔÈ Ù˘ ·گ›·˜ Ô˘ Û˘Ó˘¤ÁÚ·Ê·Ó Û ÔÏÏ¿ Û˘ÌʈÓËÙÈο ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‹Ù·Ó ·ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔÈ, Ô‡ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ë ·È‰Â›· ÙÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜;».
∞Ó·‚›ˆÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜ ∂ÓÂÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· πˆ¿ÓÓÈÓ· ∞ÏÏ¿ ·fi ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ¿ÏÏ·Í·Ó fi„Ë ÏfiÁˆ Ù˘ ‚·ıÌÈ·›·˜ Û‡ÛÙ·Û˘ Î·È ·Ó¿Ù˘Í˘ ÔÏÏÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Û¯ÔÏÒÓ Û fiÏË ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·. ™ÙË ÛˆÙ‹ÚÈ· ·˘Ù‹ ÙÚÔ‹ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ·Ó Ë ÂÈÂÈΤÛÙÂÚË ÔÏÈÙÈ΋ Ô˘ Ë À„ËÏ‹ ¶‡ÏË ıÂÒÚËÛ fiÙÈ ‹Ù·Ó Û˘ÌʤÚÔÓ Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ú·ÁÈ¿‰Â˜, ηıÒ˜ Î·È Ë ¿ÓÂÛË Ô˘ ÚÔ‹Ïı ·fi ·˘Ùfi. ΔÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ fï˜ ÚfiÏÔ ¤·ÈÍÂ Ë ·Ó·‚›ˆÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ÛÙË μÂÓÂÙ›· ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ô˘ ¿ÎÌ·ÛÂ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·. ™ÙËÓ ÂȉÈ΋ Ú·ÁÌ·Ù›· ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË μÂÏÔ‡‰Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ 1583 ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi 400 „˘¯¤˜. ŒÎÙÔÙÂ Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙÔ˘˜ ·˘Í‹ıËΠ·ÚÎÂÙ¿, ‰ÈfiÙÈ ÙÔ 1635 ·Ú·‚Ú¤ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÎÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘ ∞ı·Ó·Û›Ô˘ μÂÏÂÚÈ·ÓÔ‡ 474 „ËÊÔÊfiÚÔÈ: ∞ıËÓ·›ÔÈ, ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ, £ÂÛÛ·ÏÔ›, ¡·˘¿ÎÙÈÔÈ, ∫ÚËÙÈÎÔ›, ∂˘‚Ô›˜, ∫ÔÚ›ÓıÈÔÈ, πfiÓÈÔÈ, ª·Î‰fiÓ˜, £Ú¿Î˜, ∏ÂÈÚÒÙ˜. ∂Âȉ‹ Ì¿ÏÈÛÙ· Ô fiıÔ˜ ÁÈ· ÙË ‰È·›ÚÂÛË Û ÙÌ‹Ì·Ù· ‰ÂÓ ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÙÔ˘˜ ÁÓ‹ÛÈÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô‡Ù ÛÙ· ͤӷ, ÙÔ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÈÔÈÎÔ‡Û ÙËÓ ·ÔÈΛ· Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ›ÛÔ ·ÚÈıÌfi ·ÓÙÈÚÔÛÒˆÓ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘, Ù˘ ∫Ú‹Ù˘, Ì·˙› Ì ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô ¤Ï·ÁÔ˜, ÙÔ˘ ¡·˘Ï›Ô˘ Ì ÙË ªÔÓÂÌ‚·Û›·, Ù˘ ∑·Î‡ÓıÔ˘ Ì ÙËÓ ∫ÂÊ·ÏÔÓÈ¿, Ù˘ ∫¤Ú΢ڷ˜ Î·È ÙˆÓ ÏÂÁfiÌÂÓˆÓ ∞ÓÒÓ˘ÌˆÓ ¯ˆÚÒÓ, ‰ËÏ·‰‹ fiϘ ÙȘ ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜ ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÔÈ ¿ÔÈÎÔÈ. √È ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ ·˘ÙÔ› ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ Û˘Ó¤ÚÚÂ˘Û·Ó ÂΛ ›Ù ·fi ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ¯ÒÚ˜, ÁÈ· ·ÛÊ¿ÏÂÈ·, ›Ù ·fi ÙȘ ηÙ¯fiÌÂÓ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∂ÓÂÙÔ‡˜ Ì ÛÎÔfi ÌÈ· ηχÙÂÚË ˙ˆ‹, ΢ڛˆ˜ fï˜ ÁÈ· ÂÌfiÚÈÔ, ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ôχ ÓˆÚ›˜ ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÂÎÎÏËÛ›·˜, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÌÈÏ‹Û·Ì ¿ÏÏÔÙÂ, Î·È Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎfiÙÂÚË ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ, ÙÔ 1621 Û˘ÛÙ‹ıËΠÛÙË μÂÓÂÙ›· ÙÔ ºÏ·ÁÁ›ÓÂÈÔ ºÚÔÓÙÈÛÙ‹ÚÈÔ, Ô˘ ‹Ú ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÎÙ‹ÙÔÚ· Î·È ¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙË ∫ÂÚ΢ڷ›Ô £ˆÌ¿ ºÏ·ÁÁ›ÓÔ. ™ÙÔ ÊÚÔÓÙÈÛÙ‹ÚÈÔ ·˘Ùfi, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó ‰ÂÎÙÔ› fiÛÔÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜ ÛÙÔ Á¤ÓÔ˜ Î·È ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ ÛÙË ıÚËÛΛ·, ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜
ΔÔ ºÂÙȯ¤ Δ˙·Ì› ÛÙ· °È¿ÓÓÂÓ·. ΔÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ÛËÌÂÈÒıËΠÌÈ· ·Ó·‚›ˆÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜ ÏfiÁˆ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÔÏÏÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ¯¿ÚË ÛÙË ¯·Ï·Ú‹ ÔÏÈÙÈ΋ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ Û ·˘Ùfi ÙÔ ı¤Ì·. Δ· °È¿ÓÓÂÓ· ‹Ù·Ó ·fi ÙȘ fiÏÂȘ fiÔ˘ ȉڇıËÎ·Ó Ù· ÚÒÙ· Û¯ÔÏ›·. BARTOLOME BALAGUER/ VISUAL PHOTOS
[224]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·Ó ÂÈÛً̘ Î·È ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÏÏËÓÈο Î·È Ï·ÙÈÓÈο ·fi ÂÍ·›ÚÂÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ ÂÎ·È‰Â˘Ù¤˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Â›Ó·È ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ‰›Î·ÈÔ Ó· ÌÓËÌÔÓ‡ÛÔ˘Ì ٷ ÔÓfiÌ·Ù·: Ô ∫ÚËÙÈÎfi˜ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ∫·ÏÏÈ¿Î˘, Ô ∞ÓÙÒÓÈÔ˜ ¶ÚÔηÎÈ¿ÓÙ˘, Ô ∫ÂÚ΢ڷ›Ô˜ ‰È‰¿ÎÙˆÚ £ˆÌ¿˜ ∫·Ù¿Ó˘, Ô ÈÂÚÔ΋ڢη˜ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˜, Ô ÛÔ˘‰·›Ô˜ ∏Ï›·˜ ªËÓÈ¿Ù˘, Ô ÈÂÚ¤·˜ ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ªfiÛ¯Ô˜, Ô ∞ıËÓ·›Ô˜ πˆ¿ÓÓ˘ ¶·ÙÔ‡Û·˜, Ô ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ª›ÎÔ˜ ·fi ÙËÓ ¶·Ú·Ì˘ıÈ¿, ¿ÏÏÔ˜ ∞ıËÓ·›Ô˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ¶·ÙÔ‡Û·˜, Ô ∞Á¿ÈÔ˜ §Ô‚¤Ú‰Ô˜ ·fi ÙËÓ ∫ÂÊ·ÏÔÓÈ¿ Î·È Ô ™˘Ú›‰ˆÓ μÏ·ÓÙ‹˜ ·fi Ù· ∫‡ıËÚ·, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜, ÙÔ 1795, ‰ÈfiÙÈ ÙÔ ÊÚÔÓÙÈÛÙ‹ÚÈÔ ·Ú‹ÎÌ·Û ÂÓÙÂÏÒ˜. ∞ÏÏ¿ Ë ÂÓÂÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ‰ÂÓ ÊÚfiÓÙÈÛ ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi Ù˘. ∂Âȉ‹ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘ ·fi ›ڷ ÁÓÒÚÈ˙·Ó ÙËÓ ··È‰Â˘ÛÈ¿ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ¯ÒÚ˜, ‚ÔËıÔ‡Û Úfiı˘Ì· ÛÙË ıÂڷ›· ÙÔ˘ ηÎÔ‡ ·˘ÙÔ‡, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÚÒÙË ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Á¿Ë˜ ÁÈ· ÙÔ Á¤ÓÔ˜, Ô˘ ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· ÌÈÌËıÔ‡Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È Î¿ÔȘ ¿ÏϘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡. ∂‰Ò ȉ›ˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ·˘Ùfi Ô˘ ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠ¿ÏÏÔÙ ·fi ÂÌ¿˜, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ÔÈ ·ÔÈ˘ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ‰È¤ÊÂÚ·Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·fi ÂΛӘ ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Î·È ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ. √È ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ fi¯È ÌfiÓÔ ‰ÂÓ ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ·ÏÏ¿ Î·È ÊÚ¿Á΄·Ó, ÂÓÒ ÔÈ ÂÌÔÚÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÚÔÓfiËÛ·Ó ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Û ·˘Ù¤˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓıËηÓ. •Â¯ˆÚÈÛÙ‹ ¢ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË ÔÊ›ÏÂÈ ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ÛÙË μÂÓÂÙ›·. ∂›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Î·È ¿ÏϘ Ì ÙÔÓ Î·ÈÚfi ‚Ô‹ıËÛ·Ó ÛÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜ Âη›∏ ∑ˆÛÈÌ·›· ™¯ÔÏ‹ ÛÙ· °È¿ÓÓÂÓ·, ‰ˆÚ¿ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙˆÓ ∑ˆÛÈÌ¿‰ˆÓ, Ô˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÂÌÔÚÈο Î·È ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÂÚÈÔ˘Û›· ÛÙË ƒˆÛ›·. PUBLIC DOMAIN
‰Â˘Û˘ ÛÙË ∂ÏÏ¿‰·. ∞ÏÏ¿ ·Ó Ô ÛfiÚÔ˜ Ù˘ Ú›¯ÙËΠ·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ·Ó ·Ó¤‰ÂÈÍ ٤ÙÔÈÔ˘˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ ÈÂڈ̤ÓÔ˘˜ Î·È ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ¿Ó‰Ú˜, ÌÔÏÔÓfiÙÈ ‚Ï¿ÛÙËÛ ÚÒÈÌ·, ·Ó Ë ‰È·ÓÔËÙÈ΋ ‰È¿Ï·ÛË Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ ¤ÎÙÔÙÂ Î·È ÂÓÈÛ¯‡ıËΠ·fi ÔÏϤ˜ Î·È Â˘Ù˘¯Â›˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ, ¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠοÔÈÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÁÈ· Ó· ηÚÔÊÔÚ‹ÛÂÈ fiˆ˜ ¤ÚÂÂ, ·Ú¯È΋ ·ÈÙ›· ˘‹ÚÍÂ Ë ÂÓÂÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ¤Ó·˜ ŒÏÏËÓ·˜ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜, Ô ∂ÈÊ¿ÓÈÔ˜, Ô ·ÔηÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ Î·È ∏ÁÔ‡ÌÂÓÔ˜, ›‰Ú˘Û ÙÔ 1647 ‰‡Ô Û¯ÔÏ›·, ÙÔ ¤Ó· ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ Ù· πˆ¿ÓÓÈÓ· Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÛÙ· ÔÔ›· ‰›‰·ÛÎ·Ó ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋, ÊÈÏÔÏÔÁ›· Î·È ÂÈÛً̘. Δ· ‰‡Ô ·˘Ù¿ Û¯ÔÏ›· ‹Ú·Ó Î·È ¿ÏÏ· ÎÏËÚÔ‰ÔÙ‹Ì·Ù· ·fi ÙË μÂÓÂÙ›·. ΔÔ ÚÒÙÔ ·fi ÙÔÓ ¶¿ÓÔ πÂÚÔÌÓ‹ÌÔÓ· ÙÔ 1691 Î·È ·fi ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ∫·Ú·˚ˆ¿ÓÓÔ˘ ÙÔ 1732, ÁÈ· Ó· ÂÎ·È‰Â˘ÙÔ‡Ó Û ·˘Ùfi Ù¤ÛÛÂÚȘ ÈÂÚ›˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ Ì·ıËÙ¤˜. ΔÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ, Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ¤Ï·‚ ‰ˆÚ¿ ·fi ÙÔÓ ∞ıËÓ·›Ô ™Ù¤Ê·ÓÔ ƒÔ‡ÙÙË ÙÔ 1748. √ πˆ·ÓÓ›Ù˘ ª¿ÓÔ˜ °ÈfiÓÌ·˜ ›‰Ú˘Û ÙÔ 1676 ÈÂÚÔÛÔ˘‰·ÛÙ‹ÚÈÔ ÛÙËÓ fiÏË Ô˘ ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ, ·ÊÔ‡ ˘ÏÔÔ›ËÛ ÙËÓ Â˘Û‚‹ Î·È ˆÊ¤ÏÈÌË ÁÈ· ÙÔ ¤ıÓÔ˜ ‚Ô‡ÏËÛË ÙÔ˘ ı›Ԣ ÙÔ˘ §ÂÔÓÙ¿ÚË, Ô˘ ·ÊȤڈÛ ÁÈ’ ·˘Ùfi 20.000 ‰Ô˘Î¿Ù·. ™ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ·˘Ùfi ¿ÊËÛ ÎÏËÚÔ‰fiÙËÌ· Î·È Ô πÂÚÔÌÓ‹ÌˆÓ Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÁÈ· ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÈÂÚ¤ˆÓ, ÂÓÒ Ô πˆ·ÓÓ›Ù˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ¡Ù‹ÏÈÔ˜ ÚfiÛÊÂÚ ÏÔ‡ÛÈ· ‰ˆÚ¿ ‚È‚Ï›ˆÓ ÙÔ 1698. ¶¤ÓÙ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ‰Ô˘Î¿Ù· ¤Ù·Í ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô πˆ·ÓÓ›Ù˘ §¿ÌÚÔ˜ ª·ÚÔ‡ÙÛ˘, ÁÈ· Ó· ÚÔÛÙÂı› ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘ °ÈÔÓÌ¿ ¤‰Ú· ÈÂÚÒÓ Î·È ÎÔÛÌÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ, Ô˘ ı· ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο Î·È ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο. √ ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ ™›ÌˆÓ ›‰Ú˘ÛÂ Î·È ¿ÏÏÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÙ· °È¿ÓÓÂÓ·,
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [225]
ÂΛÓÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Á‡Úˆ ÛÙÔ 1742 ‰›‰·ÍÂ Ô ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘. ∫·ÙfiÈÓ Ô ™˘Ú›‰ˆÓ ƒ›˙Ô˜ ·fi Ù· ¢ÂÏ‚›Ó· ›‰Ú˘Û ÛÙË ÏÂÁfiÌÂÓË §¿Î· ÙÔ˘ ¢ÂÏ‚›ÓÔ˘ ÁÚ·ÌÌ·ÙÔÏÔÁÈÎfi Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi Û¯ÔÏ›Ô. √ ∞ıËÓ·›Ô˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ª¤ÏÔ˜ ÙÔ 1732 ÚfiÛÊÂÚ ¤Ó· Ôχ ÌÂÁ¿ÏÔ ÔÛfi ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘ ∏ÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÂÓfi˜ ‰È‰·ÛοÏÔ˘ Î·È ·ÚÎÂÙÒÓ ˘ÔÙÚfiʈÓ. ŒÓ·˜ ¿ÏÏÔ˜ ∞ıËÓ·›Ô˜, Ô πˆ¿ÓÓ˘ ¡Ù¤Î·˜, ·Ó‹ÁÂÈÚ ‰Â‡ÙÂÚÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ 1754 Ì 12 ˘ÔÙÚfiÊÔ˘˜, ·ÊÔ‡ ÙÔ ÚÔ›ÎÈÛ Ì 12.000 ‰Ô˘Î¿Ù·. √ ™Ù·Ì¿ÙÈÔ˜ ƒÔ‡ÊÔ˜ ·Ú›¯Â Ù· ·Ó·Áη›· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊ‹ ÙÚÈÒÓ ÔÚÊ·ÓÒÓ Î·È ÊÙˆ¯ÒÓ ·È‰ÈÒÓ ÛÙË §È‚·‰ÂÈ¿. √ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔ˜ ∞Ó‰Ú¤·˜ ∫¿Û˘ ˘ÔÛ¯¤ıËΠÙÔ 1751 ¤Ó· ÏÔ‡ÛÈÔ ÎÏËÚÔ‰fiÙËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Á˘ÌÓ·Û›Ô˘ ÛÙËÓ ¶¿ÙÚ·Ø ÎÏËÚÔ‰fiÙËÌ· ÙÔ ÔÔ›Ô, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÙÔ Á˘ÌÓ¿ÛÈÔ ÂΛÓÔ, ¯ÚË̢ۛ۠ÛÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Ù˘ ¶¿ÙÌÔ˘, ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ Î·È Ù˘ ∞ı‹Ó·˜. ŸÏ· ·˘Ù¿ Ù· ÎÏËÚÔ‰ÔÙ‹Ì·Ù· ‹Ù·Ó ÙÔÔıÂÙË̤ӷ ÛÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ÓÔÌÈÛÌ·ÙÔÎÔÂ›Ô Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ Î·È Ë ‰È·¯Â›ÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ›¯Â ·Ó·ÙÂı› ÛÙËÓ ·‰ÂÏÊfiÙËÙ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, Ë ÔÔ›· Î·È ÂÈ·ڈÓ ÙÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ‰·ÛÎ¿ÏˆÓ ÛÙ· Û¯ÔÏ›· Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ. 줂·È·, Ë ÂÓÂÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ‰ÂÓ ¤ÊÙÈ·Í ·ÚÎÂÙ¿ Û¯ÔÏ›· ÛÙË ∂ÏÏ¿‰·, Î·È Ù· ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· ÂÎ·È‰Â˘Ù‹ÚÈ· ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ȉڇıËÎ·Ó ·fi ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ fiÏÂȘ Î·È Ù· ¯ˆÚÈ¿Ø ·ÏÏ¿ ‹Ù·Ó ÂÊÈÎÙfi Ó· Û˘ÓÙËÚËıÔ‡Ó Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ó· ÛÙÂϯˆıÔ‡Ó Ì ÙÔ˘˜ ··Ú·›ÙËÙÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ ¯¿ÚË ÛÙ· ÚÒÙ· Ô˘ ›¯·Ó È‰Ú˘ı› ·fi ÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ȉ›ˆ˜ ÛÙ· °È¿ÓÓÂÓ·. «™ÙËÓ fiÏË ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ ¯ÚˆÛÙ¿ÂÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ÙËÓ ·Ó·Á¤ÓÓËÛË Ù˘
·È‰Â›·˜» ϤÂÈ Ô ∫ԇ̷˜. ¶ÈÔ Î¿Ùˆ, ÚÔÛı¤ÙÔÓÙ·˜ ÙË Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ªÂÏÂÙ›Ô˘, ϤÂÈ fiÙÈ Ô ÈÂÚ¤·˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™Ô˘Á‰Ô‡Ú˘, Ô˘ ‰È·‰¤¯ÙËΠÛÙË Û¯ÔÏ‹ ÙÔ˘ ª¿ÓÔ˘ °ÈÔÓÌ¿ ÙÔÓ ÚÒÙÔ Ù˘ ‰¿ÛηÏÔ μËÛÛ·Ú›ˆÓ· ª·ÎÚ‹ «‰È¤‰ˆÛ Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÛÙËÓ ÚÈÓ ‚¿Ú‚·ÚË Â˘Úˆ·˚΋ ΔÔ˘ÚΛ·». ∞ÎfiÌ· ÈÔ Î¿Ùˆ ϤÂÈ: «ª·ıËÙ¤˜ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ ˘‹ÚÍ·Ó ‰¿ÛηÏÔÈ ÛÙÔ ª¤ÛÔ‚Ô, ÛÙËÓ ΔÚ›ÎÎË, ÛÙË §¿ÚÈÛ·, ÛÙÔÓ Δ›ÚÓ·‚Ô, ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÛÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË, fiÏÂȘ Ô˘ ȉڇıËÎ·Ó Û¯ÔÏ›· ÌÂÙ¿ Ù· πˆ¿ÓÓÈÓ·. ™Â fiÏ· Ù· Û¯ÔÏ›· Î·È ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÔÈ ÂÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ». ∞fi ÙfiÙ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ‹ ÙÂÏÂÈÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÔÏϤ˜ ¿ÏϘ Û¯ÔϤ˜ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÛÙË ™ÙÂÚ¿, ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·, ÛÙË Ã›Ô, ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ÛÙȘ ∫˘‰ˆÓ›Â˜, ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ÛÙÔ π¿ÛÈÔ Î·È ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ. ¢ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó fï˜ Ó· ·ÎÌ¿˙Ô˘Ó Î·È Ù· ȉڇ̷ٷ Ù˘ ·Ú¯È΋˜ ÂÛÙ›·˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·˘ÙÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ÁÈ·Ù› ¿ÏÏ· Ù¤ÎÓ· Ù˘ fiÏ˘ ·˘Ù‹˜ Ô˘ ·Á·Ô‡Û·Ó ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜, Ù· ÔÔ›· ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÛÙË ƒˆÛ›· Î·È ÏÔ‡ÙÈ˙·Ó, ΢ڛˆ˜ ÔÈ ∑ˆÛÈÌ¿‰Â˜ Î·È ÔÈ ∫·Ï¿Ó˜, ·‡ÍËÛ·Ó ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ‹ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ·Ó ·˘Ù¿ Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ‹‰Ë Ì Ӥ˜ ÌÂÁ¿Ï˜ ‰ˆÚ¤˜ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘. ∂ΛÓË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ·Ó·‚›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ·fi ÙË Ì›· ÛÙËÓ ¿ÏÏË ¿ÎÚË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ‰¿ÛηÏÔÈ ‹Ù·Ó Ô ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘, Ô ¡ÈÎËÊfiÚÔ˜ £ÂÔÙfi΢45, Ô πˆ¿ÓÓ˘ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë˜ ¶¤˙·ÚÔ˜, Ô ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ æ·Ï›‰·˜, Ô ¶¿ÚÈÔ˜ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜, Ô ¢ˆÚfiıÂÔ˜ ¶ÚÒÈÔ˜, Ô μÂÓÈ·Ì›Ó, Ô §¿ÌÚÔ˜ ºˆÙÈ¿‰Ë˜, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ∫ԇ̷˜, Ô ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ¢Ô‡Áη˜, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ √ÈÎÔÓfiÌÔ˜46, Ô μ¿Ì‚·˜ Î·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ °ÂÓÓ¿‰ÈÔ˜, ÁÈ· Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠ÛÙÔ˘˜ ÈÔ ÂÈÊ·Ó›˜Ø ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ Ì·ıËÙ¤˜ ‰¤¯ÙËÎ·Ó ·fi Ù· ¯Â›ÏË ÙÔ˘˜ Ù· ÊÒÙ· Ù˘ ·Ú¯·›·˜ Î·È Ù˘ Ó¤·˜ ÂÈÛÙ‹Ì˘.
ºÈÏÔÏÔÁ›·, Ù¤¯ÓË, ÂÈÛÙ‹ÌË, Ô›ËÛË ∞ÏÏ¿ Ù· Û¯ÔÏ›· Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Î·ÚÔ› Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜Ø Â›Ó·È ·Ï¿ fiÚÁ·Ó¿ Ù˘, Ô˘ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÙË ÚÔ‹ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ·. ∞ÏËıÈÓ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ Â›Ó·È Ù· ÊÈÏÔÏÔÁÈο, Ù· ÂÈÛÙËÌÔÓÈο Î·È Ù· Ù¯ÓÈο ¤ÚÁ·. ΔÔ fiÙÈ Ë Ù¤¯ÓË ‰ÂÓ ·Ú‹Á·Á ηӤӷ ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓ¢ÙÔ È‰ÈÔÊ˘¤˜ ¤ÚÁÔ ÂΛÓË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ Ì·˜ ˙ˆ‹˜ Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ ÁÓˆÛÙfi. ªfiÏȘ ÚfiÛÊ·Ù·, ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜, ·Ú¯›Û·Ì ӷ ‰›ÓÔ˘Ì οÔÈ· ÛËÌ›· ˙ˆ‹˜. Δ· ÊÈÏÔÏÔÁÈο Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ¤ÚÁ· Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ·Ó ÛÙË ‰È¿Ï·ÛË
[226]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Δ· ·ÏËıÈÓ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ ÙÔ 17Ô Î·È ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‚¤‚·È· Ù· Û¯ÔÏ›· ·ÏÏ¿ Ù· ÊÈÏÔÏÔÁÈο Î·È Ù· ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ¤ÚÁ·, Ù· ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ûˆı› Î·È Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÙË ÚÔ‹ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ·. ROBERTO CERRUTI/ SHUTTERSTOCK
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [227]
Î·È ÛÙËÓ „˘¯·ÁˆÁ›· ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ÁÂÓÈÒÓ. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi, ·˘Ù¿ Î·È ÔÈ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ÙÔ˘˜ ı· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÌÂ Â˘Ï¿‚ÂÈ· ·fi ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. ŸÌˆ˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ¿Ú·Á οÔÈ· Ô˘ ÏfiÁˆ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ‰‡Ó·Ì˘, Ù˘ ηϷÈÛıËÛ›·˜ Î·È Ù˘ Ù¤¯Ó˘ ÛÙÔ ÏfiÁÔ, ı· ηٷʤÚÔ˘Ó Ó· ÂÈ˙‹ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ıˆÚËıÔ‡Ó ÊÈÏÔÙ¯Ӌ̷ٷ ·ÈÒÓÈ· Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ Ì·˜ ˙ˆ‹˜; ™ÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ·˘Ùfi ‰ÈÛÙ¿˙Ô˘Ì ӷ ··ÓÙ‹ÛÔ˘Ì ηٷʷÙÈο. Ÿ¯È ÌfiÓÔ fiÙ·Ó Â›Ì·ÛÙ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÔÚ›·˜, ·ÏÏ¿ Î·È Û‹ÌÂÚ·, ÌÂÙ¿ ·fi ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ·ÁÒÓˆÓ, ‰‡ÛÎÔÏ· ÌÔÚԇ̠ӷ ÈÛ¯˘ÚÈÛÙԇ̠fiÙÈ ·Ú¿¯ıËΠ·fi ÂÌ¿˜ ¤ÚÁÔ ·fi ÂΛӷ Ô˘ ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ ·ÔηÏÔ‡ÓÙ·È ·ÚÈÛÙÔ˘ÚÁ‹Ì·Ù·. À¿Ú¯Ô˘Ó οÔÈ· ÔÈ‹Ì·Ù· Ù· ÔÔ›· ‰È·‚¿˙Ô˘Ì ¢¯¿ÚÈÛÙ·, ·ÏÏ¿ fiÛÔ Â˘¯¿ÚÈÛÙ· Î·È ·Ó ·ÓÂÚ¯fiÌ·ÛÙ Û ·˘Ù¿, ·ÈÛı·ÓfiÌ·ÛÙ ¿ÓÙÔÙ fiÙÈ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÌÂÙ·Ê˘Ù‡ÙËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú·‰Â›ÛÔ˘˜ Ù˘ ¢‡Û˘, fiÙÈ ‰ÂÓ ÁÂÓÓ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ ‰ÈÎfi Ì·˜ ∂ÏÈÎÒÓ·. ∂¿Ó Ì¿ÏÈÛÙ·, fiˆ˜ ·Ú·ÙËÚ‹ıËÎÂ, Â›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ Ù· ηχÙÂÚ· ·fi ·˘Ù¿ ˘ÌÓÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ¿ıÏÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‹ÚˆÂ˜ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, ·˘Ùfi ‰Â›¯ÓÂÈ fiÛÔ ÂÏÏȤ˜ Â›Ó·È ÙÔ Ó¿Ì· Ù˘ ∫·ÛÙ·Ï›·˜ Ì·˜. ∏ ÊÈÏÔ·ÙÚ›· Â›Ó·È ¤Ó· ÌfiÓÔ ·fi Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ¿ıË Î·È ·ÈÛı‹Ì·Ù· Ì ٷ ÔÔ›· ¯ÚˆÌ·Ù›˙ÂÙ·È Ë ›Úȉ· Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜Ø fiÛÔ ˙ˆËÚfi Î·È ·Ó Ê·›ÓÂÙ·È ÙÔ ¯ÚÒÌ· Ù˘, ‰ÂÓ ÌÔÚ› ·Ú¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ó· ηٷÓÙ‹ÛÂÈ ÌÔÓfiÙÔÓÔ, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì ÙÔ ¿ÏÏÔ ·ÙfiËÌ· Ù˘ ¯Ú‹Û˘ ÙÔ˘ ·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ÊÈÏÔ·ÙÚ›·˜, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ Ë Î·Ù¿¯ÚËÛË ÛÙ· ÏfiÁÈ· ÈÛÙÔÔÈ› Û˘Ó‹ıˆ˜ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÛÙ· ¤ÚÁ·. À¿Ú¯ÂÈ ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ‰Ô˘Ï›·˜ Î·È Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÌÓËÌÂ›Ô Ô›ËÛ˘ ÙÔ ÔÔ›Ô ı· ˙‹ÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ ÙˆÓ ·ÈÒÓˆÓ, ·ÏÏ¿ ÙÔ ÌÓËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ÚÔ‹Ïı ·fi Ù· ÛÏ¿¯Ó· ÙÔ˘ ·ÏÔ‡ Ï·Ô‡, ‰ÂÓ ˘‹ÚÍ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÏfiÁÈÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ¢Â›ÁÌ·Ù· Ù˘ ‰ËÌÒ‰Ô˘˜ Ô›ËÛ˘ ·Ú·ı¤Û·Ì ‹‰Ë ÛÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, ÂÂȉ‹ ıˆڋ۷Ì fiÙÈ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â ηχÙÂÚÔ˜ ÙÚfiÔ˜ Ó· ÈÛÙÔÚ‹ÛÔ˘Ì ٷ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ˘˜ ÚÔ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÂΛÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÁÒÓ·. ∂‰Ò Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ Ó· ԇ̠ϛÁ· ÏfiÁÈ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡˜ Ù˘ Ô›ËÛ˘ ·˘Ù‹˜ Î·È ÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘.
∏ ‰ËÌ҉˘ Ô›ËÛË ∫¿ÔÈ· ·fi Ù· ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Ù˘ ‰ËÌÒ‰Ô˘˜ Ô›ËÛ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ·fi ÎϤÊÙ˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ·˘ÙÔ˘ÚÁÔ› ‹ ·˘ÙfiÙ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ fiÛˆÓ Â͢ÌÓÔ‡ÓØ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ‹Ù·Ó ¤ÚÁ· Ù˘ÊÏÒÓ Ú·„ˆ‰ÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ηıÒ˜ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ·fi fiÏÂȘ, ΈÌÔfiÏÂȘ Î·È ¯ˆÚÈ¿, ΢ڛˆ˜ ÛÙȘ ÁÈÔÚÙ¤˜ Î·È ÛÙ· ·ÓËÁ‡ÚÈ·, ¢¯·ÚÈÛÙÔ‡Û·Ó ÙÔ Ï·fi ÙÚ·ÁÔ˘‰ÒÓÙ·˜ Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ ·ÊÂÏÔ‡˜ ÂΛӢ ªÔ‡Û·˜, Î·È ˙Ô‡Û·Ó ·fi ÙËÓ ·ÌÔÈ‚‹ Ô˘ Ï¿Ì‚·Ó·Ó. √È Ú·„ˆ‰Ô›
·˘ÙÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ì·˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÌÈ· ȉ¤· ÁÈ· ÙÔ ÙÈ ‹Ù·Ó ÛÙ· ÔÌËÚÈο ¯ÚfiÓÈ· ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ ›‰È· Ù¿ÍË Ì ·˘ÙÔ‡˜, ÔÈ Ê‡Ï·Î˜ Î·È ÔÈ Î‹Ú˘Î˜ Ù˘ ÔÌËÚÈ΋˜ Ô›ËÛ˘, Û‹ÌÂÚ· ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ÂÎÏ›ԢÓ, ˘Ô¯ˆÚÒÓÙ·˜ ÛÙËÓ ÂȉÚÔÌ‹ ·ÏÏfiÊ˘ÏˆÓ ·ÔȉÒÓ Î·È ÂÙÂÚfiÊ˘Ï˘ ªÔ‡Û·˜, ÛÙËÓ ·Î·Ù·Ó›ÎËÙË Â›‰Ú·ÛË ·fi ÙË ¢‡ÛË Ô˘ ηٷÎχ˙ÂÈ ÙË ˙ˆ‹ Ì·˜ Î·È ÙËÓ ·Ê·Ó›˙ÂÈ Î·È ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ı· ·Ê·Ó›ÛÂÈ ÔÏÏ¿ ›¯ÓË Ù˘ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ·˜ Ì ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ÚÔ¿ÙÔÚ¤˜ Ì·˜. ∞ÏÏ¿ ÚÈÓ ·fi Ï›Á˜ ‰ÂηÂٛ˜ Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ Ï·fi˜ ‰ÂÓ ¤ÓȈı ¢¯·Ú›ÛÙËÛË Î·È ·ÚËÁÔÚÈ¿ fiÙ·Ó ÙÚ·ÁÔ˘‰Ô‡Û ‹ ¿ÎÔ˘Á ٷ ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ ÂÁ¯ÒÚÈ·˜ Ô›ËÛ˘. ŸÙ·Ó ϤÌÂ Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ Ï·fi˜, ‰ÂÓ ÂÓÓÔԇ̠ÌfiÓÔ Ù· Ï‹ıË. Δ· ¿ÛÌ·Ù· ·˘Ù¿ ·ÓÙË¯Ô‡Û·Ó ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÙ· ̤Á·Ú· ÙˆÓ ¿ÚÈÛÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜, Î·È ÙÔ ÈÔ ·Ú¿‰ÔÍÔ, ÛÙ· ·Ó¿ÎÙÔÚ· ·˘ÙÒÓ Ô˘ ÂÍÔ˘Û›·˙·Ó. √ ª·ÓÔ˘‹Ï ΔÔÌ¿˙˘ ‰ÈËÁ›ٷÈ, Î·È ‹Ù·Ó ·˘ÙfiÙ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜, fiÙÈ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠ·fi ·ÓÙ›ıÂÙÔ˘˜ ·Ó¤ÌÔ˘˜ Ó· χÛÂÈ ÛÙËÓ ¶‡ÏÔ, fiÔ˘ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÙÔ Ê›ÏÔ ÙÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô §¿ÌÚÔ ·fi ÙȘ ™¤ÙÛ˜. °ÓˆÚ›ÛÙËÎ·Ó Ì ÙÔÓ ·Á¿ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔ˘˜ ÚÔÛοÏÂÛ Û Á‡̷ Î·È ¿Óˆ ÛÙÔ Ê·ÁÔfiÙÈ Ô √ıˆÌ·Ófi˜ ÙԿگ˘ › ÛÙÔÓ §¿ÌÚÔ Ó· ÙÚ·ÁÔ˘‰‹ÛÂÈ. √ §¿ÌÚÔ˜, ·ÊÔ‡ ˙‹ÙËÛ ÙÔ ÌÔ˘ÛÈÎfi ÙÔ˘ fiÚÁ·ÓÔ, ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÙÚ·ÁÔ˘‰¿: ¢È„Ô‡Ó ÔÈ Î¿ÌÔÈ ÁÈ· ÓÂÚ¿ Î·È Ù· ‚Ô˘Ó¿ ÁÈ· ¯ÈfiÓÈ·. ¢È„¿ Î·È Ô ‰fiÏÈÔ ∑·¯·ÚÈ¿˜ ÁÈ· ÙÔ‡ÚÎÈη ÎÂÊ¿ÏÈ·. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÚÒÙË ÛÙÚÔÊ‹, ‰È¤ÎÔ„Â ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È ÁÈ· Ó· ÂÈ ÛÙÔÓ Í¤ÓÔ ‰ÂÛfiÙË: «ªË ÛÔ˘ ηÎÔÊ·Ó›, ·Á¿ ÌÔ˘Ø ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È ÙÔ Ï¤ÂÈ». «¢ÂÓ ÂÈÚ¿˙ÂÈ» ·¿ÓÙËÛ ¯·ÌÔÁÂÏÒÓÙ·˜ Ô √ıˆÌ·Ófi˜ «‰ÂÓ ÂÈÚ¿˙ÂÈ, Ú½˙Ë, ¡ÈÎfiÏ·, Û˘Ó¤¯ÈÛ». ŸÏÔÈ ÔÈ Ú·„ˆ‰Ô› ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÔÈËÙ¤˜. √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·Ï¿ Û˘Ó¤ÏÂÁ·Ó, ·ÔÌÓËÌfiÓ¢·Ó Î·È Â·Ó·Ï¿Ì‚·Ó·Ó Ù· ¤ÚÁ· Ô˘ ›¯·Ó Û˘ÓÙ·¯ı› ·fi ¿ÏÏÔ˘˜. ¶ÔÏÏÔ› fï˜, Î·È ·˘ÙÔ› ‹Ù·Ó ÔÈ ÈÔ ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓ¢ÙÔÈ, ÚfiÛıÂÙ·Ó Û ·˘Ù¿ Î·È ¿ÏÏ·, Ô˘ ›¯·Ó Û˘Óı¤ÛÂÈ ÔÈ ›‰ÈÔÈ. ∂ÓÓÔÂ›Ù·È fiÙÈ Ù· ¤ÚÁ· ·˘Ù¿ ‹Ù·Ó ¿Ù¯ӷ Î·È ·ÓÂÈÙ‹‰Â˘Ù·. ∞ÏÏ¿, fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ·Ú·ÙËÚËı›, ·fi fiϘ ÙȘ ÌÈÌËÙÈΤ˜ Ù¤¯Ó˜ Ë Ô›ËÛË ¤¯ÂÈ ·˘Ùfi ÙÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi, fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹, fiÛÔ ·Î·ÏÏȤÚÁËÙË Î·È Ó· ›ӷÈ, ÌÔÚ› Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÙÔ ÛÎÔfi Ù˘, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÔχÏÔÎÔ˜ Î·È Ì·ÎÚÈÓfi˜. ŸÛÔ ·Î·Ï·›ÛıËÙ˜ Î·È ·Ó Â›Ó·È ÔÈ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ Ù˘, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂΉËÏÒÛÔ˘Ó ·ÏËıÈÓ¿ Ú¿ÁÌ·Ù·, ·ÊÂÏ‹ ·ÈÛı‹Ì·Ù· Î·È ˆÚ·›Â˜ ¤ÓÓÔȘ. ªÔÚÔ‡ÌÂ
[228]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∂ÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË ·fi ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ 1950 Ì ı¤Ì· ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ μ·ÛÙ›Ï˘. √È ÊÈÏÂχıÂÚ˜ ȉ¤Â˜ Ô˘ ¤ÊÂÚ ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ Ë °·ÏÏÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1789, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ Ì·˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛ·Ó ÙÔ ÊÚfiÓËÌ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ï·Ô‡ Î·È ÚÔÂÙÔ›Ì·Û·Ó ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. WHITE IMAGES/SCALA
Ì¿ÏÈÛÙ· Ó· Ô‡ÌÂ, ϤÂÈ Ôχ ÛˆÛÙ¿ Ô ºˆÚȤÏ, fiÙÈ Û ·˘Ù‹ ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë Ù˘ Ù¤¯Ó˘ ‹ ÛÙË ¯Ú‹ÛË Ù˘ ¤ÏÏÂȄ˘ Ù˘ Ù¤¯Ó˘, ÛÙËÓ ·ÓÙ›ıÂÛË ·˘Ù‹, Î·È ÙË ‰˘Û·Ó·ÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÔÚÁ¿ÓÔ˘ Î·È Ù˘ ÙÂÏÂÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜, ¤ÁÎÂÈÙ·È Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ¯¿ÚË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Û˘Óı¤ÛˆÓ. ªÂ ·˘Ù‹ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó, ̤¯ÚÈ ÂÓfi˜ ÛËÌ›Ԣ, ÛÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È ÙÔ ÚÔÓfiÌÈÔ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ù˘ ʇÛ˘ Î·È ÚÔηÏÔ‡Ó ÂÓÙ‡ˆÛË ·ÚfiÌÔÈ· Ì ·˘Ù‹Ó Ô˘ ·ÈÛı·ÓfiÌ·ÛÙ fiÙ·Ó ‚Ï¤Ô˘Ì ÙÔ Ú‡̷ ÂÓfi˜ ÔÙ·ÌÔ‡ ‹ ÙÔ ‡„Ô˜ ÂÓfi˜ ‚Ô˘ÓÔ‡ ‹ ÙÔ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎfi Û‡ÌÏÂÁÌ· ÙˆÓ ‚Ú¿¯ˆÓ ‹ οÔÈÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Ô˘ÓfiØ ÁÈ·Ù›, ÚÔÛı¤ÙÂÈ Ô °¿ÏÏÔ˜ -Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi οı ¿ÏÏÔÓ ÌÂϤÙËÛÂ, ηٷÓfiËÛÂ Î·È ÂÎÙ›ÌËÛ ÙË ‰ËÌÔÙÈ΋ Ì·˜ Ô›ËÛË-,, Ë ·‰È·ÌfiÚʈÙË È‰ÈÔÊ˘˝· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Â›Ó·È Î·È ·˘Ù‹ ¤Ó· ·fi Ù· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Ù˘ ʇÛ˘, ¤Ó· ·fi Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘. ∏ ÚÒÙË, ıÂÌÂÏÈ҉˘ ·ÚÂÙ‹ ÙˆÓ ÔÚÂÈÓÒÓ ·˘ÙÒÓ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÒÓ Â›Ó·È fiÙÈ ÔÈ ÔÈËÙ¤˜ ÙÔ˘˜, Û·Ó Ó· ‹Ù·Ó Ë ÌÂÙÂÌ„‡¯ˆÛ‹ ÙÔ˘˜, ÂÚȤϷ‚·Ó Ù· ·ÈÛı‹Ì·Ù· Î·È Ù· ÊÚÔÓ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ËÚÒˆÓ Ô˘ Â͢ÌÓÔ‡Ó. ªÂٷ͇ Ù˘ „˘¯‹˜ ÙÔ˘ ÎϤÊÙË Î·È ÙÔ˘ ÔÈËÙ‹ ˘¿Ú¯ÂÈ Ù¤ÙÔÈ· ·Ó·ÏÔÁ›· Î·È ·ÚÌÔÓ›·, ÒÛÙ ÓÔÌ›˙ÂȘ fiÙÈ Ô ÔÈËÙ‹˜ ÌÔÚ› Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ Û·Ó ÎϤÊÙ˘ Î·È Ô ÎϤÊÙ˘ Ó· ÙÚ·ÁÔ˘‰‹ÛÂÈ Û·Ó ÔÈËÙ‹˜. ∂›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ ·Ï‹ıÂÈ· Ó· ͯˆÚ›ÛÂÈ Î·Ó›˜ ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ ÙˆÓ Ú·„ˆ‰ÒÓ ‹ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ ËÚÒˆÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì›ÛÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ΔÔ‡ÚÎÔ, ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ¿ıÔ˜ ÁÈ· ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·. ÕÏÏÔ ÚÔÙ¤ÚËÌ· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÒÓ Â›Ó·È fiÙÈ ·ÈÛı¿ÓÂÙ·È Î·Ó›˜ Ô‡ ÁÂÓÓ‹ıËηÓ, ·ÈÛı¿ÓÂÙ·È fiÙÈ ÂÌÓ‡ÛÙËÎ·Ó ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿. ∞ÏÏ¿ Ù· fiÚË ·˘Ù¿ Â›Ó·È fiÚË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, Ù· ÔÔ›· ‰ÂÓ Î·Ï‡ÙÔÓÙ·È ·fi ·ÈÒÓÈÔ˘˜ ¿ÁÔ˘˜ Î·È ÔÈ ÎÔÚ˘Ê¤˜ ÙÔ˘˜ ÍÂÂÚÓÔ‡Ó Ôχ Ï›ÁÔ ÙÔ ‡„Ô˜ ÂΛÓÔ fiÔ˘ Ë ÁË ·ÈÛı¿ÓÂÙ·È ·ÎfiÌ· ÙÔ ÁÏ˘Îfi ʈ˜ ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘ Î·È ·Ú¿ÁÂÈ ¯ÏfiË Î·È ¿ÓıË. ◊, ·Ó ˘¿Ú¯Ô˘Ó οÔÈ·, Ï›Á·, Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Û ‰ÈÓÔ‡˜ ÙfiÔ˘˜ Î·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·, ·fi ÙËÓ ÚÒÙË Ì·ÙÈ¿ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ·fi Ù· ¿ÏÏ· ÁÈ· ÙÔ Ì·Ï·ÎfiÙÂÚÔ ‹ıÔ˜ Î·È ·›ÛıËÌ·. ΔÔ ËÚˆÈÎfi ̤ÚÔ˜ Â›Ó·È Û ‰Â‡ÙÂÚË ı¤ÛË Û ·˘Ù¿ Ù· ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Î·È ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÌÂ Û˘ÓÙÔÌ›·Ø ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ› Ë ··Ï‹ ÛÙÔÚÁ‹ ÙˆÓ ÌËÙ¤ÚˆÓ Î·È ÙˆÓ Û˘˙‡ÁˆÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‹ÚˆÂ˜. ™ÙÂÓfiÙ·ÙË Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÙ· ËÚˆÈο ·˘Ù¿ ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ÎϤÊÙË, ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÔÈËÙ‹, ÙËÓ ÔÔ›· η̛· Ì›ÌËÛË, fiÛÔ Ù¯ÓÈ΋ Î·È Ó· ›ӷÈ, ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÙËÓ ·Ó·ÏËÚÒÛÂÈ. °È’ ·˘Ùfi Ù· ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ·fi ·˘Ù¿ Â›Ó·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ù· ηχÙÂÚ· ÏfiÁˆ ȉÈÔÙ˘›·˜ Î·È Ê˘ÛÈ΋˜ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ. ∏ ‰È·ÊÔÚ¿ ·˘Ù‹ ÚԤ΢„ ·fi ÙÔ fiÙÈ Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Âȯ›ÚËÛ·Ó Ó· ˘ÌÓ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ‹Úˆ¤˜ Ì·˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ, ÏÔÁÈfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜ Î·È ÙÔ˘˜
Ú·„ˆ‰Ô‡˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÂÍÔÈÎÂȈ̤ÓÔÈ Ì ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜. ∞ÏÏ¿ ηÓ›˜ ·fi fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜, ·Ó ÂÍ·ÈÚ¤ÛÔ˘Ì ¤Ó·Ó ‹ ‰‡Ô Ô˘ Ù·˘Ù›ÛÙËÎ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ‹ÚˆÂ˜ Ô˘ Â͢ÌÓÔ‡Û·Ó, ‰ÂÓ Â˘‰ÔΛÌËÛÂ. ¢ÂÓ Ï¤Ì fiÙÈ Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ ÛÙÂÚÔ‡ÓÙ·È Î¿ı ¯¿Ú˘ Î·È ÁÔËÙ›·˜Ø ÌÈ· ηϋ ·ÔÌ›ÌËÛË ÏÔ˘ÏÔ˘‰ÈÒÓ ÌÔÚ› Ó· ¢¯·ÚÈÛÙ‹ÛÂÈ ÙÔ Ì¿ÙÈ, ·ÏÏ¿ ÌfiÓÔ Ù· ÁÓ‹ÛÈ· ÏÔ˘ÏÔ‡‰È· ÌÂıÔ‡Ó Ì ÙË Ì˘Úˆ‰È¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÌfiÓÔ Ù· ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ÙˆÓ ‚Ô˘Ó›ÛÈˆÓ ËÚÒˆÓ ·ÔÓ¤Ô˘Ó ÙËÓ ÈÛ¯˘Ú‹ Ì˘Úˆ‰È¿ ÙÔ˘ ı˘Ì·ÚÈÔ‡, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ‰ÈÏ·ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ë ÂÓÙ‡ˆÛË ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÔÈËÙÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ ·ÚÂÙÒÓ.
°ÏÒÛÛ· Î·È ÊÚfiÓËÌ· ∏ ‰ËÌ҉˘ Ô›ËÛË ÏÔÈfiÓ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ‹Ù·Ó ·Û‡ÁÎÚÈÙ· ηχÙÂÚË ·fi ÙË ÏfiÁÈ·. ∞ÏÏ¿ ·Ó Î·È Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ‰ÂÓ Â˘Ù‡¯ËÛ ӷ ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÂÈ ÁÂÓÈο ÚfiÙ˘· ÏfiÁÔ˘ Î·È ÂÈÛÙ‹Ì˘, ηÙfiÚıˆÛ ‰‡Ô Ú¿ÁÌ·Ù·, Ô˘ ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· ÂËÚ¿ÛÔ˘Ó ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜: ƒ‡ıÌÈÛ ÙËÓ ÔÌÈÏÔ‡ÌÂÓË Î·È ÙË ÁÚ·Ù‹ ÁÏÒÛÛ· Î·È ÂÓ›Û¯˘Û ÙÔ ÂıÓÈÎfi ÊÚfiÓËÌ·. ∂›¯·Ì ‹‰Ë ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì fiÙÈ Ë Î˘ÚÈfiÙÂÚË ·ÊÂÙËÚ›· Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ·˘Ù‹˜ ˘‹ÚÍ ÂΛÓË Ô˘ ÌÈÏÔ‡Û·Ó ÔÈ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ Î·È ÔÈ ™ÙÂÚÂÔÂÏÏ·‰›Ù˜ ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ·. ∂ΛÓË Ô˘ Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ Î·È ÛÙ· ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ÙÚÈÒÓ ·ÈÒÓˆÓ, Ù· ÔÔ›· Û˘ÓÙ¤ıËÎ·Ó ÛÙ· ‚Ô˘Ó¿ ÙÔ˘ ªÔÚÈ¿ Î·È Ù˘ ƒÔ‡ÌÂÏ˘. ∞ÏÏ¿ ÙÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ fiÛË ¯¿ÚË Î·È ·Ó ¤¯Ô˘Ó Ù· ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ·˘Ù¿, ·Ó Ë ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ Â›Ó·È ÂÁηٷÏÂÈÌ̤ÓË ÛÙËÓ ·ÙÔÌÈ΋, ÚÔÛˆÈ΋ Î·È ·Î·ÓfiÓÈÛÙË ¯Ú‹ÛË Î·È Î·Ù¿¯ÚËÛË, ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¯ÚËÛÈ̇ÛÂÈ ˆ˜ fiÚÁ·ÓÔ ÏfiÁÔ˘ ÙÂÏÂÈÔÔÈË̤ÓÔ˘, Ô˘ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ô ÏfiÁÔ˜ Ù˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘ Î·È Ù˘ ·ÓÒÙÂÚ˘ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜. ΔËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÁÈ· ÙË Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Î·È Î·ÓÔÓÈ΋ ‰ÈfiÚıˆÛË Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ·Ó¤Ï·‚Â Ô ·Â›ÌÓËÛÙÔ˜ ∫ÔÚ·‹˜. ¶ÚÈÓ ·fi ·˘ÙfiÓ, ÔÈ ÏfiÁÈÔÈ ¤ÁÚ·Ê·Ó ÛÙËÓ ·ÙÙÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ ‹ ÛÙË ¯˘‰·›· ÁÏÒÛÛ·. ∏ ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ Ô‰‹ÁËÛ Û ̛· ̤ÛË Ô‰fi, ·ÏÏ¿ Ë Ì›ÍË Ù˘ ·Ú¯·›·˜ Ì ÙË Ó¤·, Ô˘ ÁÈÓfiÙ·Ó ¿ÎÚÈÙ· Î·È ¯ˆÚ›˜ ÊÈÏÔηϛ·, ‹Ù·Ó Ôχ ·ÏÏfiÎÔÙË, ÁÈ·Ù› Û˘Ó‰‡·˙ ϤÍÂȘ ıԢ΢‰›‰ÂȘ Ì ‚·Ú‚·ÚÈΤ˜ Î·È ‰È·ÛÙÚ¤‚ψÓ ÙËÓ ·ÙÙÈ΋ Û‡ÓÙ·ÍË Ì ÌfiÚÈ· ÎÔÈÓ¿, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ‰›Î·È· Ó· ÔÓÔÌ·ÛÙ› ÌÈÍÔ‚¿Ú‚·ÚË. ¶ÚÒÙÔ˜ Ô ∫ÔÚ·‹˜ ¤ıÂÛ ÙËÓ ·Ú¯‹ fiÙÈ Ë ıÂÌÂÏÈ҉˘ ‚¿ÛË ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ¤Ú ӷ Â›Ó·È Ë Î·ıÔÌÈÏÔ˘Ì¤ÓË, Ë ÔÔ›· ‹Ù·Ó ·Ó¿ÁÎË Ó· Ú˘ıÌÈÛÙ› Ì ηÓfiÓ˜ Ô˘ ‹Ù·Ó Û‡ÌʈÓÔÈ Ì ÙȘ ÙÚÔÔÔÈ‹ÛÂȘ Ô˘ ˘¤ÛÙËÛ·Ó Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ë ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›· Î·È ÙÔ Û˘ÓÙ·ÎÙÈÎfi Ù˘. ŸÌˆ˜ fiÏ· ·˘Ù¿ ¤Ú ӷ Á›ÓÔ˘Ó
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [229]
Ì ‚¿ÛË ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜, Ô˘ ¯ˆÚ›˜ ·˘ÙÔ‡˜ Â›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔÓ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ ÊÈÏÔÏÔÁÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ∂Âȉ‹ Ë Î·ıÔÌÈÏÔ˘Ì¤ÓË, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ‡ÊÂÛ˘, ·Ô‰Â›¯ıËΠÊÙˆ¯‹ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ·fi‰ÔÛË ÔÏÏÒÓ ÂÓÓÔÈÒÓ Î·È Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ, Ô ∫ÔÚ·‹˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ fiÙÈ ÔÊ›ÏÔ˘Ì ӷ ηٷʇÁÔ˘Ì ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·Ï‹ÚˆÛË ·˘Ù‹˜ Ù˘ ¤ÏÏÂȄ˘, Î·È Ó· ‰·ÓÂÈÛÙԇ̠ϤÍÂȘ Ô˘ ÛÙÂÚԇ̷ÛÙÂ. ∞ÏÏ¿ Â›Ó·È ·Ó¿ÁÎË Ó· ÙÔ Î¿ÓÔ˘Ì Ì ÊÂÈ‰Ò Î·È ÚÔÛÔ¯‹, ÚÔÙÈÌÒÓÙ·˜ ÙȘ ÈÔ ÔÈΛ˜ ÛÙËÓ Î·ıÔÌÈÏÔ˘Ì¤ÓË Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ Ù˜ fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ Î·Ï‡ÙÂÚ· ÁÈ· Ó· ÙȘ ηٷϿ‚ÂÈ Î·È Ô ÏÈÁfiÙÂÚÔ ¤ÌÂÈÚÔ˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ù˘ ·Ú¯·›·˜. ∏ ʈӋ Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜ Û˘Ó›‰ËÛ˘ Ô˘ ‚Á‹Î ·fi Ù· ¯Â›ÏË ÙÔ˘ ¿Ó‰Ú· ÂΛÓÔ˘ ‚ڋΠÔÏÏÔ‡˜ ·ÓÙ›ıÂÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÂÈÛ·ÎÔ‡ÛÙËÎÂ, ‰ÈfiÙÈ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÙ·Ó ÛÙȘ Ú·ÁÌ·ÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ Î·È Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ÙÔ˘Ø ·fi ÙfiÙÂ Î·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠ¿Óˆ ÛÙË ‚¿ÛË ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ ·˘ÙÒÓ Î·È Ë ÓÂfiÙÂÚË ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. √È ·Ú¯¤˜ ·˘Ù¤˜, ÂÏ·ÛÙÈΤ˜ ·fi ÙË Ê‡ÛË ÙÔ˘˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÂÊ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó ÔÌÔÈfiÌÔÚÊ· Î·È ‹Ù·Ó ·Ó·Áη›Ô Ó· ÙÚÔÔÔÈËıÔ‡Ó Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘. ŸÙ·Ó ÔÚÁ·ÓÒıËΠÙÔ ÓÂfiÙÂÚÔ ¤ıÓÔ˜ ÔÏÈÙÈο, ÎÔÈÓˆÓÈο, ·ÛÙÈο, ‚ÈÔÌ˯·ÓÈο Î·È Ù¯ÓÈο, ÔÈ ¤ÓÓÔȘ Ô˘ ¤Ú ӷ ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ Ë ÁÏÒÛÛ· ÔÏÏ·Ï·ÛÈ¿ÛÙËηÓ. ∂ÎÙfi˜ ·˘ÙÔ‡, ·˘ÙÔ› Ô˘ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó Ì ÙË Ú‡ıÌÈÛË Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ‰È·ÊˆÓÔ‡Û·Ó
·Ó¤Î·ıÂÓ Û ÔÏÏ¿, ·ÏÏ¿ ÙÔ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ Â›Ó·È, fiˆ˜ ›¯·Ì ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Ô‡ÌÂ, fiÙÈ ‰ÂÓ ·Ú¿¯ıËÎ·Ó ¤ÚÁ· ηÏÏȤÂÈ·˜, ·fi ·˘Ù¿ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÈ‚ÏËıÔ‡Ó ÛÙËÓ ÂıÓÈ΋ Û˘Ó›‰ËÛË. √ÚÈÛÙÈ΋ Ú‡ıÌÈÛË Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ‰ÂÓ ÂÈÙ‡¯ıËΠÔÙ¤. øÛÙfiÛÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠ¤Ó· fiÚÁ·ÓÔ ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È ÈηÓfi Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ Î·Ù¿ÏÏËÏ· οı ¤ÓÓÔÈ· Î·È Î¿ı ·›ÛıËÌ· ÙÔ˘ ÓÔ˘ Î·È Ù˘ ηډȿ˜. ∞˘Ùfi˜ Â›Ó·È Ô ·ÓÂÎÙ›ÌËÙÔ˜ ηÚfi˜ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ‰È¿Ï·Û˘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË - ·ÏÏ¿ fi¯È Ô ÌfiÓÔ˜. ªÂ ÙËÓ ÂÍÔÈΛˆÛË Ì ÙÔÓ ·Ú¯·›Ô ÔÏÈÙÈÛÌfi Ô˘ Û˘Ó‰˘¿˙ÂÙ·È Ì ÊÈÏÂχıÂÚ˜ ȉ¤Â˜, ÙȘ Ôԛ˜ ¤ÊÂÚ ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ Ë ÌÂÁ¿ÏË ·ÏÏ·Á‹ Ô˘ ¤ÁÈÓ ÛÙË °·ÏÏ›·, ÂÓÈÛ¯‡ıËΠ·Ú·‰fi͈˜ ÙÔ ÂıÓÈÎfi ÊÚfiÓËÌ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ï·Ô‡. √È ‡ÌÓÔÈ ÙÔ˘ ƒ‹Á·, Ù· ÚÔÏÂÁfiÌÂÓ· ÙÔ˘ ∫ÔÚ·‹ Î·È Ô ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÚÌ‹Ó¢·Ó οÔÈÔÈ ‰¿ÛηÏÔÈ Ù· ·Ú¯·›· ΛÌÂÓ· Î·È Ù· ÓÂfiÙÂÚ· ¤ÚÁ· ·Ó·Ù¤ÚˆÛ·Ó Ù· ·ÈÛı‹Ì·Ù· Ù˘ ÓÂÔÏ·›·˜ ÙfiÛÔ ÒÛÙÂ, fiÙ·Ó ¤ÁÈÓÂ Ë ¤ÎÚËÍË Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, ¤ÙÚÂÍ ·˘ıfiÚÌËÙ· ÛÙ· ‰›· Ù˘ Ì¿¯Ë˜. ª¿ÏÈÛÙ·, ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ÔÈ ÏfiÁÈÔÈ Ó¤ÔÈ Ì·˜, ·ÊÔ‡ ηٷٿ¯ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ πÂÚfi §fi¯Ô, ¤ÂÛ·Ó ÛÙÔ ¢Ú·Á·ÙÛ¿ÓÈ, fiˆ˜ ¤ÂÛ ÛÙÔ ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ ÙÔ˘ ™¤ÎÎÔ˘ Ô Î·ÂÙ¿Ó °ÂˆÚÁ¿Î˘ Î·È ÛÙÔ ™ÎÔ˘Ï¤ÓÈ Ô ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ∫·ÚÂÓËÛÈÒÙ˘, ÔÈ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ ÙˆÓ ·ÚÌ·ÙÔÏÒÓ Î·È ÙˆÓ ÎÏÂÊÙÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÚÈÓ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÔÈ ÌfiÓÔÈ ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜.
[230]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
NÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜
™Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Ë ∂˘ÚÒË ¤‚Ï ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏ‹ ÂÓfi˜ Ú‡̷ÙÔ˜ ȉÂÒÓ Ô˘ ¤ÌÂÏÏ ӷ ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÚÈ˙Èο ÙȘ Ù‡¯Â˜ Ù˘. ∂ÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ¤Ó· Ú‡̷ Ô˘ ÌÂÙÔ˘ÛÈÒıËΠ۠¤Ó· Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ΛÓËÌ· ‚·ÛÈ˙fiÌÂÓÔ ÛÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÏÔÁ›ˆÓ Ù˘ ¢‡Û˘ Ó· ··ÏÏ·ÁÔ‡Ó ·fi ÙȘ ÚÔηٷϋ„ÂȘ, ÙȘ ‰ÂÈÛȉ·ÈÌÔӛ˜ Î·È ÙȘ ·Á΢ÏÒÛÂȘ ÛÙȘ Ôԛ˜ ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·Ó fiÙÈ ˙Ô‡Û·Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Â› ·ÈÒÓ˜. ŒÊÂÚ ·ÏÏ·Á‹ ÛÙË
ÓÔÔÙÚÔ›· Î·È ÛÙË ÛÙ¿ÛË ·¤Ó·ÓÙÈ Û ÔÙȉ‹ÔÙ ··Û¯ÔÏÔ‡Û ÙÔ ÛÎÂÙfiÌÂÓÔ ¿ÓıÚˆÔ. √È Ï·Ô› ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È Ò˜ Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó Î¿ı ȉ¤·, οı ·Í›· Î·È Î¿ı ۇÛÙËÌ·. ΔÔ Ú‡̷ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ȉÂÒÓ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ÂÂȉ‹ ‹ıÂÏ ӷ ʈٛÛÂÈ ¤Ó·Ó ÎfiÛÌÔ Ô˘ ·Ô˙ËÙÔ‡Û ӷ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙÔ ÛÎÔÙ¿‰È Ù˘ Ï¿Ó˘ Î·È Ù˘ ÚÔηٿÏ˄˘. ∂›¯Â ·ÊÂÙËÚ›· ÙÔÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi Á‡Úˆ ·fi ÙË
ÁÓÒÛË Î·È ÂͤÊÚ·˙ ÌÈ· ·ÓËÛ˘¯›· ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ ÚÔ˜ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ˘Ô¯ÚˆÙÈÎfi Ó· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ¿ÓÙ· ÚÔ˜ ÙËÓ ›‰È· ηÙ‡ı˘ÓÛË. ΔÔ Î›ÓËÌ· ·˘Ùfi η٤Êı·Û ÛÙË ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂˘ÚÒË Ì ηı˘ÛÙ¤ÚËÛË ÌÈÛÔ‡ ÂÚ›Ô˘ ·ÈÒÓ· ˆ˜ ÚÔ˚fiÓ ÌÈ·˜ Ì·ÎÚ¿˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ ÂÓۈ̿وÛ˘ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ȉÂÒÓ ÛÙÔÓ Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ‚·ÏηÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [231]
¶Ï·ÈÛÈÒıËΠ·fi ÏfiÁÈÔ˘˜ Ô˘ ·Á·Ô‡Û·Ó ÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË Î·È ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô. ∏ ÈÛ¯‡˜ Ë ÔÔ›· ‹Á·˙ ·fi ÙË ÁÓÒÛË ¤ÁÈÓ ̤۷ Û ϛÁ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ ¿ÚÌ· Ù˘ ··ÏÏ·Á‹˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ·fi ¤Ó· ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ·Ó›Î·ÓÔ Ó· Ï·ÈÛÈÒÛÂÈ ÙȘ Ӥ˜ ·ÓËÛ˘¯›Â˜ ÙÔ˘˜. ΔÔ ·Ó·¿ÓÙËÙÔ ·›ÙËÌ· ÁÈ· ÂÎÎÔƯ̂΢ÛË Ù˘ Û˘ÓÙËÚËÙÈ΋˜, ÌÂ۷ȈÓÈ΋˜ ·ÎfiÌË ÛÙË
ÓÔÔÙÚÔ›·, √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, fiˆ˜ ÂÎÊÚ¿ÛÙËΠ΢ڛˆ˜ ·fi ÙÔÓ ∂˘Á¤ÓÈÔ μÔ‡ÏÁ·ÚË, ÙÔÓ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ∫·Ù·ÚÙ˙‹ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜, ÌÂÙ·ÙÚ¿ËΠÛÙËÓ ÔÚ›· Û ·›ÙËÌ· ··ÏÏ·Á‹˜ ·fi ¤Ó· ‰˘Ó¿ÛÙË Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯Â ı¤ÛË ÛÙ· fiÓÂÈÚ· ÙˆÓ ··ÓÙ·¯Ô‡ ƒˆÌÈÒÓ. °È· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔ ÏÂÍÈÏfiÁÈÔ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·ÏÏ·Á‹˜ ÂÚÓÔ‡Û ÌÂ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÛÙË ÁÏÒÛÛ· ÙˆÓ ÓÂÔÙ¤ÚˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ.
ÕÔ„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ÙÔ˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘ ·ÈÒÓ·. ™ÙË ™Ì‡ÚÓË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ‰‡Ô ÛËÌ·ÓÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ΤÓÙÚ·, ÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È Ë ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋ ™¯ÔÏ‹. ART MEDIA/HERITAGE IMAGES/SCALA
∞ƒÃ∂π√ ¡.™. ª∞ƒ°∞ƒ∏
[232]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
∂Àƒø¶∞´∫√™ ¢π∞ºøΔπ™ª√™ ™ÙËÓ ∂˘ÚÒË ÔÈ ··Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÔÚÈÛÙÔ‡Ó Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ·, ·ÊÔ‡ ÔÈ ÈÛÙÔÚÈÎÔ› ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ηٷϋÁÔ˘Ó Û ÌÈ· ÎÔÈÓ‹ Û˘Ì‚·ÙÈ΋ ·ÊÂÙËÚ›·. ÕÏÏÔÈ ÎÚ›ÓÔ˘Ó fiÙÈ Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÔıÂÙËı› ÛÙ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ Descartes ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÂÓÒ ¿ÏÏÔÈ ıˆÚÔ‡Ó ÙÔÓ John Locke ˆ˜ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. ÕÏÏÔÈ ¿ÏÈ ıˆÚÔ‡Ó ÙÔ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi ˘fiıÂÛË Î·ı·Ú¿ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. øÛÙfiÛÔ, Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË Î¿ÔÈ· ¤ÚÁ· ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ Ù· ÔÔ›· ¤ıÂÛ·Ó Ó¤Â˜ ‚¿ÛÂȘ ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ÛΤ„˘ Î·È Î·Ù¤ıÂÛ·Ó Ó¤Â˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙË ÏÔÁÈ΋ Î·È ÛÙËÓ ÂχıÂÚË ÎÚ›ÛË, Î·È fi¯È ÛÙËÓ ·˘ıÂÓÙ›·. ∫˘ÚÈfiÙÂÚÔÈ ÂÎÚfiÛˆÔ› ÙÔ˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È Ô John Locke, Ô Balthasar
Bekker, o Thomas Hobbes, o Edward Gibbon, o Dimitrie Cantemir, o Cesare Beccaria, ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ÂÁ΢ÎÏԷȉÈÛÙ¤˜, fiˆ˜ ÔÈ Jean le Rond d' Alembert, Etienne Bonnot de Condillac, Denis Diderot, JeanJacques Rousseau, Voltaire, Charles de Secondat baron de Montesquieu. ∂›Û˘, ÛÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Î·È Ô Ì·Ú΋ÛÈÔ˜ ÙÔ˘ Condorcet, o Helvetius, o ‚·ÚfiÓÔ˜ ÙÔ˘ Holbach, o Antoine Lavoisier, o Alexis de Tocqueville, ·ÏÏ¿ Î·È Ë Mary Wollstonecraft. ∏ Ó¤· ·˘Ù‹ ÁÂÓÈ¿ ‰È·ÓÔËÙÒÓ ¤ÚÈÍ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚¿ÚÔ˜ ÛÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· Î·È ÛÙË ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜. ∞ÒÙÂÚÔ˜ ÛÙfi¯Ô˜ ‹Ù·Ó fi¯È ÌfiÓÔ Ë ·ÓıÚÒÈÓË ÚfiÔ‰Ô˜ ̤۷ ·fi ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÂÎÏ·˝Î¢ÛË Ù˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ ÒÛÙ ӷ ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÎÔÈÓfi ÎÙ‹Ì· fiÏ˘ Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜. °È· Ó· ÂÈÙ¢¯ı› Ô ÛÎÔfi˜ ·˘Ùfi˜, ¤Ú fiÏÔÈ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ó· Ù‡¯Ô˘Ó ·Ó¿ÏÔÁ˘ ·È‰Â›·˜ Î·È ÙÔ fi¯ËÌ· ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜ ‹Ù·Ó Ë ·ÁˆÁ‹. ªÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÂÎÚfiÛˆÔ ÙÔ Ê˘ÛÈÔÎÚ¿ÙË Rousseau, Ô ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ıˆÚÔ‡Û ÙËÓ ·ÁˆÁ‹ ÙÔ fiÚÁ·ÓÔ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜ Î·È Î·Ù' ¤ÎÙ·ÛË Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜. «ºˆÙÈṲ̂ÓÔ˜» ¿ÓıÚˆÔ˜ ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ·Ú¿ Ó· Â›Ó·È ÂΛÓÔ˜ Ô ÔÔ›Ô˜ ̤۷ ·fi ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ Ó· ··ÏÏ·Á› ·fi ÚÔηٷϋ„ÂȘ Î·È ‰ÂÈÛȉ·ÈÌÔӛ˜, Î·È Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ó· ÎÚ›ÓÂÈ Î¿ı ȉ¤· Î·È Î¿ı ÁÂÁÔÓfi˜ ̤۷ ·fi ÙÔ Ú›ÛÌ· Ù˘ ÁÓÒÛ˘. ∞˘Ù‹ Ë ·ÓÙ›ÏË„Ë ‚ڋΠÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÏÏ·Á¤˜ Ù˘ ·È‰Â›·˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙ· ̤۷ ·ÚÔ¯‹˜ Ù˘ ÁÓÒÛ˘, Ù· ÔÔ›· ¤Ú ӷ Â›Ó·È Î·ıÔÏÈο, Î·È Ó· ηχÙÔ˘Ó fiϘ ÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·ÓıÚÒÔ˘.
°Ú¿ÊÙËÎ·Ó Ó¤· ‚È‚Ï›· Î·È ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙË ÌÈ· ÁÏÒÛÛ· ÛÙËÓ ¿ÏÏË. ∏ ÁˆÁÚ·Ê›· ÂÓۈ̿وÛÂ Î·È ıˆÚËÙÈο ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ÛÙË Ê‡ÛË, ÂÓÒ Û˘Ó¤‰ÂÛ ÙÔÓ ÙfiÔ Ì ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ Î·È Î·Ù' ¤ÎÙ·ÛË Ì ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈ΋ ÌÓ‹ÌË Ô˘ ÎÔ˘‚·ÏÔ‡Û·Ó. ΔÔ ÙÚ›Ù˘¯Ô ÙfiÔ˜-οÙÔÈÎÔÈ-ÈÛÙÔÚ›· ÂÓÛ·ÚÎÒıËΠ۠¤Ó· Ó¤Ô ÊÈÏÔÏÔÁÈÎfi ›‰Ô˜, ·˘Ùfi Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜ ÁˆÁÚ·Ê›·˜, fiˆ˜ ÙËÓ ÔÓfiÌ·ÛÂ Ô °¿ÏÏÔ˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ Morvilliers. √ Nicolle de la Croix ¤ÁÚ·„ ÙËÓ Géographie Moderne, ¤ÚÁÔ Ô˘ ÂÓ¤Ó¢ÛÂ Î·È ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ¢·ÓÈ‹Ï ºÈÏÈ›‰Ë Î·È °ÚËÁfiÚÈÔ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿ ÛÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹ Ù˘ ‰È΋˜ ÙÔ˘˜ ¡ÂˆÙÂÚÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜. °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ ∏ ÈÛÙÔÚÈ΋ ÁˆÁÚ·Ê›· ·ÔÙ¤ÏÂÛÂ Î·È Í¯ˆÚÈÛÙfi ̤ÚÔ˜ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ Ù˘ ÁÓÒÛ˘ ÛÙËÓ ∂Á΢ÎÏԷȉ›·. ∏ ∂Á΢ÎÏԷȉ›·, ∂Á΢ÎÏԷȉ›· ·fi ¤Ó· Û˘ÏÏÔÁÈÎfi ¤ÚÁÔ Ì ÛÎÔfi ÙË Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘ ÒÛÙ ӷ Á›ÓÂÈ ÎÔÈÓfi ÎÙ‹Ì· fiψÓ, ÌÂÙ·ÙÚ¿ËΠÁÚ‹ÁÔÚ· Û ̛· ·fi ÙȘ «ÛËÌ·›Â˜» ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ÂÓÛ·ÚÎÒÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ·fi„ÂȘ ÙˆÓ ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Í›· Ù˘ ÁÓÒÛ˘. ∏ EÁ΢ÎÏԷȉ›·, EÁ΢ÎÏԷȉ›· ‚‚·›ˆ˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ‰È·ÓÔËÙÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. ◊‰Ë ÚÔÛ¿ıÂȘ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ Ù˘ ÁÓÒÛ˘ ›¯·Ó Á›ÓÂÈ ·fi ÙÔÓ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË. ΔÔ ÚÒÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÂÁ΢ÎÏԷȉÈÎfi ¤ÚÁÔ ·ÔÙÂÏ› Ë Naturalis Historia ÙÔ˘ ¶Ï›ÓÈÔ˘ ÙÔ˘ ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ˘, ÙÔ˘ 1Ô˘ ·ÈÒÓ· Ì.Ã., ÂÓÒ ÁÓˆÛÙfi ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ· Â›Ó·È Î·È ÙÔ ÏÂÍÈÎfi Ù˘ ™Ô‡‰·˜. ∂Á΢ÎÏԷȉÈο ¤ÚÁ·, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÍÈfiÏÔÁ·, ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÛÙÔ πÛÏ¿Ì. øÛÙfiÛÔ, Ë Encyclopédie, ¤ÚÁÔ ÙˆÓ Diderot Î·È D'Alembert, ÂΉfiıËΠÌÂٷ͇ 1751 Î·È 1772 ¿Óˆ ÛÙȘ ‚¿ÛÂȘ Î·È ÛÙȘ ÂÈÙ·Á¤˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Î·È ¤‰ˆÛ Ӥ· ÒıËÛË ÛÙ· ‚È‚Ï›· Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ ÁÓÒÛˆÓ, Ô˘ ‹Ú·Ó Î·È ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ·˘Ùfi ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [233]
™ËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ¤·È˙Â Ë ÊÈÏÔÛÔÊ›·. ∏ ÊÈÏÔÛÔÊÈ΋ ÛΤ„Ë ÙÔ˘ ‚·Û›ÛÙËΠÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙÔ˘ ÔÚıÔÏÔÁÈÛÌÔ‡ Î·È ÌÂÙ·ÙfiÈÛ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ·fi ÙȘ ÌÂÙ·Ê˘ÛÈΤ˜ ·ÓËÛ˘¯›Â˜ Ù˘ ıÂÔÏÔÁ›·˜ ÛÙË ÁÓÒÛË Ù˘ ʇÛ˘ Î·È Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜. ∏ ÊÈÏÔÛÔÊ›· Û˘Ó‰¤ıËΠϤÔÓ Ì ÙËÓ Ú¿ÍË, Û ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ·Ô‚› ˆÊ¤ÏÈÌË ÁÈ· ÙËÓ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·, Î·È ·ÚÓ‹ıËΠÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË Ù˘ ˘¤ÚÙ·Ù˘ ÌÂÙ·Ê˘ÛÈ΋˜ ·Ï‹ıÂÈ·˜ Ù˘ ıÚËÛΛ·˜, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ÎÚÈÙÈο ·¤Ó·ÓÙÈ Û οı ‰È·Ù˘ˆÌ¤ÓË È‰¤·. ª¤Û· ·fi ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ ·Ó·˙‹ÙËÛ ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋, ÎÔÈÓˆÓÈ΋ –¿Ú· Î·È ÔÏÈÙÈ΋– ¯ÂÈڷʤÙËÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. ™Â ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÛΤ„˘, Ô ÊÈÏÔÛÔÊÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ¤ÌÂÈÓ ÛÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜. √ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ·Ó·Î¿Ï˘„ ϤÔÓ ÙËÓ ÎÔÛÌÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ Ï·ÒÓ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, ··ÏÏ·Á̤ÓË ·fi ÙË ‚È‚ÏÈ΋ ÂÛ¯·ÙÔÏÔÁ›· Î·È ÎÔÛÌÔıˆڛ·, Î·È ¤ıÂÛ ÛÙË ‚¿Û·ÓÔ Ù˘ ÎÚÈÙÈ΋˜ fiϘ ÙȘ ‰È·ÌÔÚʈ̤Ó˜ ¤ˆ˜ ÙfiÙ ÔÙÈΤ˜ ÁÈ· ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ. ∏ ·Ú¯·›· Ì˘ıÔÏÔÁ›·, ÔÈ ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ Ù˘ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ Î·È ÔÈ ·ÊËÁ‹ÛÂȘ Ô˘ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó Ï‹Úˆ˜ ‹ ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ÛÙË ÛÊ·›Ú· ÙÔ˘ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÔÚÚ›ÙÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ÂÚÌËÓ¢ıÔ‡Ó ÂÎ Ó¤Ô˘, ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Ì ÏÔÁÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ·. ∏ ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·È ÙË Ê‡ÛË Ô‰‹ÁËÛÂ Î·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›· ÚÔ˜ ÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, ·ÔÚÚ›ÙÔÓÙ·˜ Ù· ¤ˆ˜ ÙfiÙ ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Á‡Úˆ ·fi ÙË ‰È‹ÁËÛË ÔÏÈÙÈ΋˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, ÂÓÒ Ë ·fiÚÚÈ„Ë Ù˘ ÔÙÈ΋˜ Ù˘ ıÚËÛΛ·˜ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜ Ô‰‹ÁËÛÂ Î·È ÛÙËÓ Ï‹ÚË ÂÚÈıˆÚÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ·ÁÈÔÏÔÁ›·˜. √˘ÛÈ·ÛÙÈο, Ô ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, ̤۷ ·fi ÙÔ Ó¤Ô ÙÚfiÔ ÌÂϤÙ˘ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜, ·Ô˙ËÙÔ‡Û ÌÈ· Ó¤· ¿Ô„Ë ÁÈ· ÙË ‰È·Ù‡ˆÛË Î·È ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ÌÓ‹Ì˘.
∞˘Ù‹ Ë ·ÏÏ·Á‹ ÛÙËÓ ÔÙÈ΋ ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜, ˆÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ú¿ Ë ·Ó¿ÎÏ·ÛË ÙˆÓ ¤ÌÌÂÛˆÓ ‹ ¿ÌÂÛˆÓ ÚÔÛ·ıÂÈÒÓ ÁÈ· ÎÚÈÙÈ΋ ÛÙȘ ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰Ô̤˜, Ô˘ ·Ë¯Ô‡Û·Ó ·ÎfiÌË ÙÔ ÌÂ۷ȈÓÈÎfi ÙÚfiÔ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘ ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ ÈÛfiÙËÙ·˜ Ô˘ ·Ô˙ËÙÔ‡Û·Ó ÔÈ Ó¤ÔÈ ‰È·ÓÔËÙ¤˜, ÚÔ˚fiÓ Ù˘ ·Ó¿‰ÂÈ͢ ÙÔ˘ ·ÙfiÌÔ˘ ˆ˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ·Ó¤‰ÂÈÍÂ, ÂÓÙ¤ÏÂÈ, ÙÔ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi ˆ˜ ¤Ó· ΛÓËÌ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÔÏÈÙÈÎfi. √È ÂÎÚfiÛˆÔ› ÙÔ˘ ·ÛÊ·ÏÒ˜ ‰ÂÓ ÂÈÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó Û ¤Ó· ·›ÙËÌ·, Ô‡Ù ÂͤÊÚ·˙·Ó ÌÈ· Û˘ÓÂȉËÙ¿ ÂÓÈ·›· ¿Ô„Ë ¿Óˆ ÛÙ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ù· ÔÔ›· ¤ıÂÙ·Ó Ô Î·ı¤Ó·˜ ͯˆÚÈÛÙ¿. √ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ·Ô˙ËÙÔ‡Û ÌÈ· ÈÔ ‚·ıÈ¿ Ú‹ÍË Ì ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜, ηٿ ·ÚÈÔ
¶ÔÚÙÚ¤ÙÔ ÙÔ˘ Δ˙ÔÓ §ÔÎ, μÚÂÙ·ÓÔ‡ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Ô˘ ıˆÚÂ›Ù·È Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). CORBIS/APEIRON
O ∑·Ó-∑·Î ƒÔ˘Ûfi ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˘˜ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. √È ÔÏÈÙÈΤ˜ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ÂËÚ¤·Û·Ó ÙË °·ÏÏÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ÎÔÌÌÔ˘ÓÈÛÙÈ΋˜ Î·È ÛÔÛÈ·ÏÈÛÙÈ΋˜ ıˆڛ·˜ Î·È ÙËÓ È‰ÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÈÛÌÔ‡ (¿Óˆ). LEONARD DE SELVA/CORBIS/APEIRON
[234]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ΔÔ ¶·Ï¿ÙÈ ÙÔ˘ ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ π¿ÛÈÔ (¿Óˆ). √ ¢·ÓÈ‹Ï ºÈÏÈ›‰Ë˜, Û˘ÁÁڷʤ·˜ Ù˘ ¡ÂˆÙÂÚÈ΋˜ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ Î·È Î‡ÚÈÔ˜ ÂÎÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÙÔ 1874 ÛÙÔ π¿ÛÈÔ ÁÈ· Ó· ‰È‰¿ÍÂÈ ÂÏÏËÓÈο Î·È ¿ÏÏ· Ì·ı‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ÂΛ ∞˘ıÂÓÙÈ΋ ™¯ÔÏ‹. STEFAN ATAMAN/SHUTTERSTOCK
∏ ·ÚÔ˘Û›·ÛË Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ ÁÓÒÛ˘, fiˆ˜ ÌÔÚÊÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ÂÁ΢ÎÏԷȉÈÛÙ¤˜ Diderot Î·È D’Alembert ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ Encyclopédie (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). PUBLIC DOMAIN
ÏfiÁÔ, Ó· ‰ÂÈ Ì¤Û· ·fi ÙÔ Ó¤Ô ÙÚfiÔ ÔÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙÔ˜, ·Ú¿ Ó· ¯Ù›ÛÂÈ ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ¿Óˆ ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË, Ô ÈÔ Û˘ÓÙËÚËÙÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Úfiı˘ÌÔ˜ Ó· ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÌÂÌÈ¿˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ‰Ô̤˜ Î·È ıÂÛÌÔ‡˜ Ô˘ ›¯·Ó ‰ڷȈı› ÛÙË Û˘Ó›‰ËÛË ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Â› ·ÈÒÓ˜. À‹Ú¯·Ó fï˜ ·ÚÎÂÙ¤˜ ÎÔÈÓ¤˜ Û˘ÓÈÛÙÒÛ˜, ÔÈ Ôԛ˜ ‹‰Ë ›¯·Ó Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ Â˘Ú‡ÙÂÚË ·Ô‰Ô¯‹ ̤۷ ·fi ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· Î·È ÙȘ ÂÈÛً̘. ¶ÔÏÈÙÈο, ÔÈ ÊÈÏfiÛÔÊÔÈ fiˆ˜ Ô Montesquieu ÛÙÔ ¶Ó‡̷ ÙˆÓ ¡fiÌˆÓ ˙ËÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÓfiÌÔ˘ ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÂÛÔÙÈÛÌÔ‡. √Ú·Ì·Ù›˙ÔÓÙ·Ó ÌÈ· ÎÔÈÓˆÓ›· Ë ÔÔ›· ı· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ¿Óˆ ÛÙËÓ ËıÈ΋ ·Í›· Ù˘ ˘·ÎÔ‹˜ ÛÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ Ï‹ÚÔ˘˜ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ ÙÔ˘ ·ÙfiÌÔ˘ ̤۷ ·fi ÌÈ· ¤ÓÓÔÌË ÔÏÈÙ›·. √ ‰ÂÛÔÙÈÛÌfi˜, ηٿÏÔÈÔ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ·, ·‰˘Ó·ÙÔ‡Û ӷ ÚÔÛʤÚÂÈ ıÂÙÈÎfi ¤‰·ÊÔ˜ ÛÙȘ ·ÓËÛ˘¯›Â˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ‰ÈfiÙÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Ô‰Â¯Ù› ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘
ÈÛÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÈÛÔÔÏÈÙ›·˜, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ÔÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ Ó¤·˜ ‰È·ÓfiËÛ˘. ¡∂√∂§§∏¡π∫√™ ¢π∞ºøΔπ™ª√™ √ fiÚÔ˜ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ Ú‡̷ ÂΛÓÔ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËΠ·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ¤ÂÈÙ·, Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô ÂËÚ¿ÛÙËΠ·fi ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. √ÓÔÌ¿ÛÙËΠÓÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÂÂȉ‹, ·Ó Î·È ˆ˜ ·ÚÈ· ËÁ‹ ÂÈÚÚÔ‹˜ ›¯Â ÙȘ ‰È‰·Ûηϛ˜ ÙˆÓ ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ Î·È ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Ù˘ ¢‡Û˘, ÛÙËÓ Ô˘Û›· ·Ó¤Ù˘Í ÌÈ· ‰È΋ ÙÔ˘ ‰˘Ó·ÌÈ΋ ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔÛ¤‰ˆÛ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÏfiÁÈÔÈ Ô˘ ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ÙÔ˘ ∞›ÌÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ˘fiÏÔÈË ∂˘ÚÒË. ∏ ÚfiÛÏË„Ë ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÏÔÁ›Ô˘˜ ·Ú‹Á ¤Ó· ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ·ÚÎÂÙ¿ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi, ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂ÓÔ ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ˘fi‰Ô˘ÏÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [235]
∏ ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂˘ÚÒË ‰ÂÓ Â›¯Â ÚÔÏÂÈ¿ÓÂÈ ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘Ô‰Ô¯‹ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ fiˆ˜ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ‰˘ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·˚Τ˜ ¯ÒÚ˜ ηÈ, fiÙ·Ó ÔÈ Ó¤Â˜ ıˆڛ˜ ¤ÊÙ·Ó·Ó ÛÙ· μ·ÏοÓÈ·, ¤‚ÚÈÛÎ·Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘˜ ¤Ó· ÈÔ ÈÛ¯˘Úfi Ù›¯Ô˜ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ·fi fi,ÙÈ ¤‚ÚÈÛÎ·Ó ÛÙÔÓ ÙfiÔ Á¤ÓÂÛ‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ fiÔ˘ ‹‰Ë Ù· ÚÒÙ· ·̷ٷ Ù˘ Ó¤·˜ ‰È·ÓfiËÛ˘ ›¯·Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ï‹ÚÔ˘˜ ·Ô‰Ô¯‹˜. ∏ ‚·ıÈ¿ ÚÈ˙ˆÌ¤ÓË ÔÚıfi‰ÔÍË ·Ú¿‰ÔÛË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ‰È¤ıÂÙ·Ó –fiˆ˜ ÔÈ Ï·Ô› Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘– ¤Ó· ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ‹Ù·Ó ÛÙÔȯ›· Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÓfi˜ ȉȷ›ÙÂÚÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ÚˆÙ·ÁˆÓ›ÛÙËÛ ÛÙ· ÎÔÈÓˆÓÈο ‰ÚÒÌÂÓ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÙÔ 18Ô Î·È ÙÔ 19Ô ·ÈÒÓ·. √ Ì·ÎÚ‡˜ ‰ÚfiÌÔ˜ ·fi ÙËÓ ÕψÛË Ì¤¯ÚÈ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ù˘ Û˘ÓÙ·Ú·ÎÙÈ΋˜ ·ʋ˜ ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ì ÙȘ ȉ¤Â˜ Ù˘ ¡¤·˜ ∂˘ÚÒ˘ ·Í›˙ÂÈ ÌÈ· Û‡ÓÙÔÌË ·Ó·ÊÔÚ¿, ·ÏÒ˜ Î·È ÌfiÓÔ ÁÈ· Ó· ‰È·Ê·Ó› fiÙÈ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ Ï·ÒÓ Á‡Úˆ ·fi ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ ‹Ù·Ó ¤ÙÔÈÌÔ Ó· ·Ô‰Â¯Ù› ÌÈ· ÚÈ˙È΋ ·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÛΤ„˘ Î·È ˙ˆ‹˜. √È Ï·Ô› ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ¿Ï·È ÔÙ¤ ÂÏÏËÓÔڈ̷˚΋˜ ÔÈÎÔ˘Ì¤Ó˘ ‹Ù·Ó ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ¤ÙÔÈÌÔÈ ÓÂ˘Ì·ÙÈο Ó· ‰Â¯ÙÔ‡Ó ÌÈ· ıÂÌÂÏÈÒ‰Ë ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ó·ÙÚÔ‹. ∏ ·ÈÙ›· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÙÔÈÌfiÙËÙ·˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Û·Ê‹˜ Î·È ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Â·ÚÎÒ˜ ‰ÈÂÚ¢ÓËı›. ªÔÚ› Ó· ·Ô‰Ôı› ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÙËÓ ÙÚÔÌ·ÎÙÈ΋ ÂÓÙ‡ˆÛË Ô˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÔÈ ÂȉÚÔ̤˜ Î·È Ë Â¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ (Û˘ÓÙÚÈ‚‹ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË Ì¿¯Ë Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÙÔ 1402, ΢ÚÈ·Ú¯›· Ù˘ ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜ ̤¯ÚÈ ÙËÓ √˘ÎÚ·Ó›· ¤ˆ˜ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·) Î·È ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ (ÕψÛË Ù˘ ¶fiÏ˘ 1453), ÛÙȘ ··ÓˆÙ¤˜ ÂȉË̛˜ ·ÓÔ‡ÎÏ·˜ ÙfiÛÔ ÛÙË ¢‡ÛË fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ηıÒ˜ ηÈ
ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ∞ÌÂÚÈ΋˜ (1492). ŸÏ· ·˘Ù¿ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÚÔÛ‰Ô˘ ÁÈ· ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙÔ Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙ ·Ú·‰ÂÎÙfi ÎÔÛÌÔ›‰ˆÏÔ. ∞Ó Ô 15Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ ‹Ù·Ó Ô ·ÈÒÓ·˜ Ô˘ Û˘ÓÙ¿Ú·Í ÙȘ „˘¯¤˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ·ÁÎÔÛÌ›ˆ˜, ÙÔ 16Ô Î·È Ì¤¯ÚÈ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ‹ÏıÂ Ë ··Ú·›ÙËÙË ˙‡ÌˆÛË, ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋, ÒÛÙ ӷ Û¯ËÌ·ÙÔÔÈËıÔ‡Ó ÔÈ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ·Ó·Ù·Ú¿ÍÂȘ. ∫·È Ú·ÁÌ·ÙÈο ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ¤ˆ˜ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ Ù¤ıËÎ·Ó Ù· ÓÂ˘Ì·ÙÈο ıÂ̤ÏÈ· Ô˘ ηıÔÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ Ù·˘ÙfiÙËÙ· fiÏˆÓ ÙˆÓ Ï·ÒÓ ·fi ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ¶ÂÚÛÈÎfi ∫fiÏÔ. øÛÙfiÛÔ, Ë ·ÏÏ·Á‹ ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Ì¤Û· ·fi ÙȘ ˙˘ÌÒÛÂȘ Ù˘ ·Ó·ÊÂÚı›Û˘ ÂηÙÔÓÙ·ÂÙ›·˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÛÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. ∂ÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ηٿ ÂÚ›ÙˆÛË, ‰È·ÈÛÙÒÓÂÙ·È ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ Î·È Ë Â‰Ú·›ˆÛ‹ ÙÔ˘ Ì ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ΔÚÈ·ÎÔÓÙ·ÂÙÔ‡˜ (ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡) ¶ÔϤÌÔ˘. ∏ ƒˆÌ·ÈÔηıÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ¤¯·Û ÙÔ ÚÔÓfiÌÈÔ Ù˘ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈ΋˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÂÈÚÚÔ‹˜. ∏ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ηٷÙÚ˘¯fiÙ·Ó Â›Û˘ ·fi ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ ÔϤÌÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ¶ÂÚÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡˜. ∞˘ÙÔ› ‰ÂÓ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ·ÌÔÈ‚·›· ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ΢ڛ·Ú¯ˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ‰ÔÁÌ¿ÙˆÓ, ÙÔ˘ ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÛÈÈÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì, Ô‡Ù ÛÙË ¯ÂÈڷʤÙËÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ·fi ÙË ÛÎÏËÚ‹ ηٷ›ÂÛË ÙˆÓ ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ÌÔÓ·Ú¯ÈÒÓ. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ›¯·Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ÂÚÈıˆÚÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·ÓÙ›ÛÙÔȯˆÓ ÌÂÈÔÓÔÙ‹ÙˆÓ (ÙˆÓ ÛÈÈÙÒÓ ÛÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ÙˆÓ ÛÔ˘ÓÈÙÒÓ ÛÙÔ ÂÚÛÈÎfi, Î·È ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·È ÛÙ· ‰‡Ô). ∫·ıÒ˜ Ë Û·Ê·‚ȉÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›·, Ë ÔÔ›· ÂÈÛËÌÔÔ›ËÛ ÙÔ ÛÈÈÙÈÎfi ‰fiÁÌ· ÛÙÔ πÚ¿Ó, η٤ÚÚ¢Û (Ù¤ÏË 17Ô˘
·ÈÒÓ·), ÙfiÛÔ Ô ÛÈÈÙÈÛÌfi˜ fiÛÔ Î·È Ô ÛÔ˘ÓÈÙÈÛÌfi˜ (Ì ÙËÓ ·fiÎÚÔ˘ÛË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË μȤÓÓË, 1683) ÂÍ¿ÓÙÏËÛ·Ó Ù· fiÚÈ· Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ‰˘Ó·ÌÈ΋˜, ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÔÈ ·˘ÙÔ› ϤÔÓ ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ÔÏÈÙÈ΋ ‰È›ۉ˘ÛË. ∞Ó¿ÌÂÛ· Û ·˘Ù¤˜ ÙȘ Ì˘ÏfiÂÙÚ˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È Ù˘ ¢‡Û˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÛÙÔÓ ÈÔ˘‰·˚ÛÌfi Ô „¢‰ÔÌÂÛÛ›·˜ ·fi ÙË ™Ì‡ÚÓË, Ô ™·‚‚·Ù¿È ΔÛ‚› (1626-1676), Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘ÓÙ¿Ú·Í ٷ ıÂ̤ÏÈ· ÙÔ˘ Ú·‚ÈÓÈÎÔ‡ ÈÔ˘‰·˚ÛÌÔ‡ ·fi ÙÔ ÕÌÛÙÂÚÓÙ·Ì Î·È ÙËÓ ¶Ôψӛ· ̤¯ÚÈ ÙË ‚fiÚÂÈ· ∞ÊÚÈ΋, ÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË Î·È ÙÔ πÚ¿Ó, ¤ˆ˜ fiÙÔ˘ ÂÍ·Ó·ÁοÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Ó· ÚÔÛ¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÛÙÔ πÛÏ¿Ì. ª¿ÏÈÛÙ·, Ë ·›ÚÂÛ‹ ÙÔ˘ ÂÈ‚ÈÒÓÂÈ ·ÎfiÌË ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ΔÔ˘ÚΛ·. √ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Ì·¯fiÙ·Ó ÁÈ· ÙË Ê˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ ÂÈ‚›ˆÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·, ÛÙËÓ ÂÍÔ̈ۛ·, ÛÙË ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ÛÙË ¢‡ÛË Î·È ÛÙËÓ ÂÈ‚›ˆÛË ·fi ÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ Î·È ÙȘ ·ӷÛÙ¿ÛÂȘ, Î·È ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٷ›ÂÛË.
[236]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
√ ªÔÓÙÂÛÎȤ ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ÙÔ 1748 ÙÔ ·ÚÈÛÙÔ‡ÚÁËÌ· ÙÔ˘, ÙÔ ¶Ó‡̷ ÙˆÓ ¡fiÌˆÓ (De De l’esprit des lois). ªÂ ·˘Ùfi ¤ıÂÛ ÙȘ ıÂÌÂÏÈÒ‰ÂȘ ·Ú¯¤˜ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ Î·È Û ·˘Ùfi Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ fiÏË ÙËÓ Ô˘Û›· Ù˘ ÊÈÏÂχıÂÚ˘ ÛΤ„˘ (¿Óˆ). STEFANO BIANCHETTI/CORBIS/APEIRON
∏ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ∞ÌÂÚÈ΋˜ ¿ÏÏ·Í ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ÁÓˆÛÙÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ Î·È ÚÔÂÙԛ̷Û ÙÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÂÚ¯fiÌÂÓË ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ó·ÙÚÔ‹ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). CORBIS/APEIRON
¶·Ú¿ÏÏËÏÔ˜ Î·È fi¯È ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô ·ÁÒÓ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÂÈ‚›ˆÛË: ÌÂÁ¿ÏÔÈ ·ÙÚȿگ˜ fiˆ˜ Ô ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ §Ô‡Î·ÚȘ (1572-1637), ÔÈ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ ¢ÔÛ›ıÂÔ˜ (1641-1707) Î·È ÃÚ‡Û·ÓıÔ˜ ¡ÔÙ·Ú¿˜ (1663-1731), Ô ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜ ªËÙÚÔÊ¿Ó˘ ∫ÚÈÙfiÔ˘ÏÔ˜ (15891639) Î·È ÔÈ ‰È¿‰Ô¯Ô› ÙÔ˘˜, Ì ÙȘ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙÈΤ˜ Î·È ÂΉÔÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ, ΢ڛˆ˜ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ, ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ó· ·ÓÙÈÎÚÔ‡ÛÔ˘Ó ÙÔ ‰ÈÂÌ‚ÔÏÈÛÌfi Ù˘ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ·fi Ù· ‰˘ÙÈο ‰fiÁÌ·Ù·. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ÛÙ‹ÚÈÍ·Ó Ì ‰¿ÓÂÈ· ·ÎfiÌË Î·È ÌË ÔÚıfi‰Ô͘ ∂ÎÎÏËۛ˜, fiˆ˜ ÙÔ˘˜ ÓÂÛÙÔÚÈ·ÓÔ‡˜Ø ‹Úı·Ó Û ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ÎfiÙ˜ ÁÈ· ¤ÓˆÛËØ ÌÂÙ¤ÊÚ·Û·Ó ÙËÓ ∞Á›· °Ú·Ê‹ ‹ ¿ÏÏ· ‰ÔÁÌ·ÙÈο ΛÌÂÓ· ÛÙËÓ ·ÏÔÂÏÏËÓÈ΋ ‹ Âͤ‰ˆÛ·Ó ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ‚È‚Ï›· ÛÙËÓ ·Ú·‚È΋ Î·È ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ·Ú·‚ÔÊÒÓˆÓ Î·È ÙÔ˘ÚÎÔÊÒÓˆÓ. ŒÙÛÈ, ÏÔÈfiÓ, ¤ÎÏÂÈÛÂ Ô 17Ô˜ ·ÈÒÓ·˜, ̤۷ Û ٷڷ¯‹, Û‡Á¯˘ÛË Î·È ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰È¿Ï˘ÛË ÁÈ· ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÂÓÒ ÁÈ· ÙË ¢‡ÛË ÍÂÎÈÓÔ‡ÛÂ Ë ÂÔ¯‹ Ù˘ ¶ÂʈÙÈṲ̂Ó˘ ªÔÓ·Ú¯›·˜, Î·È Ë ·Ô‰Ô¯‹ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ‰È·ÊÔÚ¿˜. ΔÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ÂÎÏ‹ÚˆÛ ÌÈ· ‚·ıÈ¿ ·Ó¿ÁÎË Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘ Ó· ¯ÂÈÚ·ÊÂÙËı› ÓÂ˘Ì·ÙÈο ·fi ÙË ÛȉËÚ¿ Ú¿‚‰Ô Ù˘ ƒˆÌ·ÈÔηıÔÏÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ‰›¯ˆ˜ Ó· Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÛÂÈ ·Ó·ÁηÛÙÈο ÛÙÔÓ Ô˘ÚÈÙ·ÓÈÎfi ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi. ∞Ó Î·È ¤Ó· Ú‡̷ ȉÂÒÓ Â›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ¯ÚÔÓÔÏÔÁËı› Û˘Ì‚·ÙÈο, Ë ÂÈÎfiÓ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÁÈ· ÙȘ ··Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Â›Ó·È ÈÔ Û·Ê‹˜ ·fi fi,ÙÈ ÁÈ· ÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi. ∏ ÚÒÙË ÁÂÓÈ¿ ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Ô˘ ‰È·ÌfiÚÊˆÛ·Ó ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ μÈΤÓÙÈÔ ¢·ÌÔ‰fi, ÙÔÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ, ÙÔÓ ∂˘Á¤ÓÈÔ μÔ‡ÏÁ·ÚË Î·È ÙÔÓ ¡ÈÎËÊfiÚÔ £ÂÔÙfiÎË. √È ÏfiÁÈÔÈ ·˘ÙÔ› ‰ÂÓ
‹Ù·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ› ÌfiÓÔ ÁÈ· Ù· ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÊÈÏÔÛÔÊÈο ÙÔ˘˜ ¤ÚÁ·, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÁÈ· ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ‰Ú¿ÛË, Ô˘ ‚Ú‹ÎÂ Û˘Ó¯ÈÛÙ¤˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÌÂÙ¿‰ÔÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ȉÂÒÓ ÛÙ· ÚfiÛˆ· Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜ fiˆ˜ Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫·Ù·ÚÙ˙‹˜, Ô πÒÛËÔ˜ ªÔÈÛÈfi‰·Í Î·È Ô ÃÚÈÛÙfi‰Ô˘ÏÔ˜ ¶·ÌϤ΢. ∫·È ·˘ÙÔ› Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ·ÊÈÂÚÒıËÎ·Ó ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ·, Ì ̷ıËÙ¤˜ ÙÔÓ ƒ‹Á· μÂÏÂÛÙÈÓÏ‹ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÍ¿‰ÂÏÊÔ˘˜ ¢ËÌËÙÚÈ›˜ °ÚËÁfiÚÈÔ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿ Î·È ¢·ÓÈ‹Ï ºÈÏÈ›‰Ë, ÂÓÒ ÙËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ͯÒÚÈÛ·Ó ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ˜ fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˘ ∫ÔÚ·‹. ∏ ··Ú›ıÌËÛË ÙˆÓ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈÎÒÓ ÏÔÁ›ˆÓ οı ÁÂÓÈ¿˜ ¤¯ÂÈ ÛÎÔfi Ó· ‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ ÙÔ Ú‡̷ ·˘Ùfi ÙˆÓ È‰ÂÒÓ Â›¯Â ÌÈ· ‰È·Ú΋ ÔÚ›·. ¶Ú¤ÂÈ, ˆÛÙfiÛÔ, Ó· ÂÈÛËÌ·Óı› fiÙÈ Ô ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ÔÙ¤ ÂÓÈ·›· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο. ™ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÔÈ Ó¤Â˜ ·˘Ù¤˜ ȉ¤Â˜ ‰ÂÓ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÌfiÓÔ ÛÂ Â›Â‰Ô ‰È·ÓfiËÛ˘, ·ÏÏ¿ ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ·Ó ¤Ó· ·ӷÛÙ·ÙÈÎfi Îϛ̷ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÂıÓÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ Ì ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈÎÔ‡˜. ∏ ‰‡Ó·ÌË Ù˘ ÁÓÒÛ˘ Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Û ÛÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÌÂÙ·ÊÚ·˙fiÙ·Ó Û ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ·fi ÙÔÓ √ıˆÌ·Ófi. ∂Ï¢ıÂÚ›· Û‹Ì·ÈÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÚÒÙ· ÂıÓÈ΋ ÂÏ¢ıÂÚ›· Î·È ·˘ÙԉȿıÂÛË Î·È ÌÂÙ¿ ·ÙÔÌÈ΋ ÂÏ¢ıÂÚ›·. °È’ ·˘Ùfi ÙÔ ÏfiÁÔ ˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó ÙȘ ÂÌÂÈڛ˜, ÙË Ó¤· ÁÓÒÛË Î·È ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Ù˘ ¢‡Û˘, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ¤‚ÏÂ·Ó ˆ˜ ÙË ÌfiÓË ËÁ‹ ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÏ‹ÚˆÛË ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡ ÙÔ˘˜. ¶Ú¤ÂÈ, ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ, Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ Ë ÂÈı˘Ì›· ÁÈ· ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ·fi ÙËÓ Ù˘Ú·ÓÓ›· ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ ‰ÂÓ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÙËΠ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ Ì ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ. √ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫·Ù·ÚÙ˙‹˜ Ô˘‰¤ÔÙ ¤Î·Ó ÏfiÁÔ ÁÈ· ÌÈ· ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË ∂ÏÏ¿‰·, ·ÏÏ¿ ›ÛÙ¢ ÛÙË ÊˆÙÈṲ̂ÓË
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [237]
·ÔÏ˘Ù·Ú¯›·, Î·È ·¤‚Ï ۠¤Ó· ‰›Î·ÈÔ Î·È ÚÔԉ¢ÙÈÎfi ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿˜ Î·È ¢·ÓÈ‹Ï ºÈÏÈ›‰Ë˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ¡ÂˆÙÂÚÈ΋ °ÂˆÁÚ·Ê›· ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ó· ·Ó·ÊˆÓÔ‡Ó: «∞¯! ΔÈ ‚·Û›ÏÂÈÔ ‹ıÂÏÂÓ Â›Ó·È Ë ΔÔ˘ÚΛ·! ¶fiÛÔ ÊÔ‚ÂÚfi ÂȘ Ù· ¤Íˆ, fiÛÔ Â˘Ù˘¯ÈṲ̂ÓÔ ÂȘ Ù· ̤۷, ·Ó ‹Ù·Ó ¢ÓÔÌ›·». ∂›Û˘: «[...] ·fi οو ÂȘ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÔÈ ÓÂÒÙÂÚÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ‹ıÂÏ·Ó Â›Ó·È ÔÏÏ¿ Â˘Ù˘¯Â›˜ ‰È· ÔÏÏ¿ ηϿ Ù· ÔÔ›· ·ÏÏÔ‡ Ù· ˘ÛÙÂÚÔ‡ÓÙ·È. [...]». ∞Ó Î·È ‰ÂÓ ÂÂÍËÁÔ‡Û·Ó ÔÈ· ‹Ù·Ó ·˘Ù¿ Ù· «Î·Ï¿», Â›Ó·È Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ÙÔ È‰·ÓÈÎfi Ù˘ ʈÙÈṲ̂Ó˘ ·ÔÏ˘Ù·Ú¯›·˜ ‰ÂÓ ¤ÌÂÈÓ ÌfiÓÔ ÎÙ‹Ì· ÙÔ˘ ∫·Ù·ÚÙ˙‹. √ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜, ˆ˜ ÂÎÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ Ê·Ó·ÚȈÙÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ˘¤Ú ÙˆÓ ‚›·ÈˆÓ Î·È ·fiÙÔÌˆÓ ·Ó·ÙÚÔÒÓ. ∞˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó Î·È ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰È·Ù‡ˆÛ ÙȘ
ÛÔ‚·Ú¤˜ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ ÙÔ˘ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ ·Ó Ë °·ÏÏÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ‹Ù·Ó οÙÈ ÙÔ ıÂÙÈÎfi. ø˜ º·Ó·ÚÈÒÙ˘ ÂͤÊÚ·˙ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È Ù· ΛÓËÙÚ· Ù˘ Ù¿Í˘ ÙÔ˘. ¢ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó ÔÙ¤ ÔÈ º·Ó·ÚÈÒÙ˜ Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ÌÈ· ȉ¤· Ô˘ ı· ˘ÔÓfiÌ¢ ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ‰ڷ›ˆÛË ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ı¤ÛË Ô˘ ηÙ›¯·Ó ̤۷ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ø˜ ËÁÂÌfiÓ˜, ‰Èψ̿Ù˜ Î·È ·ÓÒÙ·ÙÔÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ›, ¤ÁÈÓ·Ó ÁÚ‹ÁÔÚ· ·Ô‰¤ÎÙ˜ ÙˆÓ ÓˆÙÂÚÈÛÙÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ÛÙÔ ‚·ıÌfi fï˜ Ô˘ Â͢ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÙȘ Ù·ÍÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÊÈÏÔ‰Ô͛˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·Ó·Á¤ÓÓËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ - ÂÓfi˜ ¤ıÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ÈÛÙÔÚ›· ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÌÈ· Ì·ÎÚ¿ ÔÚ›· ·fi ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ̤¯ÚÈ ÙȘ ̤Ú˜ ÙÔ˘˜. ¶Ú¤ÂÈ ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi Ó· ÂÈÛËÌ·Óı› fiÙÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÏfiÁÈÔÈ Ô˘‰¤ÔÙ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛ·Ó ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·
ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ·fi ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·. ŸÛÔ Â‡ÎÔÏÔ ‹Ù·Ó Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó Ù· ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ÚÔÁfiÓˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ÂÚËÊ·Ó¢ÙÔ‡Ó ÁÈ’ ·˘Ù¿ ÙfiÛÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ ‹Ù·Ó Ó· ·Ú·‰Â¯ÙÔ‡Ó fiÙÈ Î·È ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ˘‹ÚÍ ¤Ó· ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. ∞˘Ùfi ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏÔ ‰ÈfiÙÈ Ô ªÂÛ·›ˆÓ·˜ ‚Ú¤ıËΠÛÙÔ ÛÙfi¯·ÛÙÚÔ ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ˆ˜ ÂÔ¯‹ Ï¿Ó˘, ‰ÂÛÔÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÚÔηٿÏ˄˘, Î·È ˘‹ÚÍ ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·ÊÈο ÌÈ· ηٷ‰ÈηÛÙ¤· ÂÓfiÙËÙ· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜. √ ∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˜ ∫ÔÚ·‹˜ ηٷ‰›Î·Û ¤ÓÙÔÓ· –ÂÓÙÔÓfiÙÂÚ· ›Ûˆ˜ ·fi οı ¿ÏÏÔÓ– ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô, Ô˘‰¤ÔÙ fï˜ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎfiÙËÙ¿ Ù˘. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ∫ÔÚ·‹, Ô˘ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈÛ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ÂÔ¯‹ ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· «Â‚·Ú‚·ÚÒıË ÙÔ Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ», ÙȘ ›‰È˜ ·fi„ÂȘ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·Ó Î·È ¿ÏÏÔÈ ÈÛÙÔÚÈÎÔ›, fiˆ˜ Ô π·Îˆ‚¿Î˘ ƒ›˙Ô˜
[238]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¡ÂÚÔ˘Ïfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤‚Ï ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÈÛÙÔÚ›· ˆ˜ Ì›· «[...] Ì·ÎÚfiÙ·ÙË ÛÂÈÚ¿ Ú¿ÍÂˆÓ ÌˆÚÒÓ Î·È ·ÈÛ¯ÚÒÓ ‚È·ÈÔًوӻ. ∂›Û˘, Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ, ·Ú¿ ÙÔ ¿ÎÚˆ˜ ·ÚÓËÙÈÎfi Îϛ̷ ¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙÔ ÔÔ›Ô Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÛÂ Ô ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÏfiÁÈÔÈ, ¿ÏÏÔÈ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Î·È ¿ÏÏÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ·ÏÏ¿ Ì ·ÚÎÂÙ‹ Û·Ê‹ÓÂÈ·, ·Ô‰¤¯ÔÓÙ·Ó ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ ¤·ÈÍÂ Ë ÔÚıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ÁÈ· ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi. ∫·È, ·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ÔÏÏÔ› ıˆÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ì›· ·fi ÙȘ ·Èٛ˜ Ù˘ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘, ·Ô‰¤¯ÔÓÙ·Ó ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ¤·ÈÍ ÙÔ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ Û˘ÓÂÎÙÈÎÔ‡ ÎÚ›ÎÔ˘ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ÛÂ Â›Â‰Ô ÁψÛÛÈÎfi Î·È ıÚËÛ΢ÙÈÎfi. ™Â Â›Â‰Ô ÊÈÏÔÛÔÊÈ΋˜ ÛΤ„˘ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÏfiÁÈÔÈ ‰ÂÓ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙfiÛÔ ˆ˜ ηÈÓÔÙfiÌÔÈ fiÛÔ ˆ˜ ÌÂÙ·Ï·Ì·‰Â˘Ù¤˜ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙË ¢‡ÛË. √ ¶Ï¿ÙˆÓ·˜ ¤·ÈÚÓ ͷӿ
ÙËÓ ÚˆÙÔηı‰ڛ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘˜ ¤ÂÈÙ· ·fi ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô ¤ÓÙÔÓ˘ ÂÈÚÚÔ‹˜ ÙÔ˘ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈÛÌÔ‡. ™ÙË ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂˘ÚÒË, ·Ú¿ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ Ô ªÈ¯·‹Ï æÂÏÏfi˜ ›¯Â ÚÔÛ·ı‹ÛÂÈ Ì ·ÚÎÂÙ‹ ÂÈÙ˘¯›· Ó· ·Ê·ÈÚ¤ÛÂÈ ÙËÓ ÚˆÙÔηı‰ڛ· Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊÈ΋˜ ÛΤ„˘ ·fi ÙÔÓ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈÛÌfi, ·˘Ùfi˜ ›¯Â ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÂÓÓËÛÈ·ÎÒÓ ÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÛΤ„˘ Ô˘ ¤ÊÙ·Ó·Ó ·ÚÁ¿ ·ÏÏ¿ ÛÙ·ıÂÚ¿ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ÙÔ˘ ∞›ÌÔ˘. √È Ó¤Â˜ ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜ ·fi„ÂȘ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Ï¤ÔÓ Ó· ÚÔÛ‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· ¤Ó·Ó ηْ Ô˘Û›·Ó ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ÚfiÏÔ, Ô˘ ı· ˘ËÚÂÙÔ‡Û ÙË ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ· Î·È ı· ÂͤÊÚ·˙ ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ó·Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜. ∫˘ÚÈfiÙÂÚÔÈ ÂÎÚfiÛˆÔÈ Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈ £ÂfiÊÈÏÔ˜ ∫ÔÚ˘‰·Ïχ˜, ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ Δ˙ÈÁ·Ú¿˜, μÈΤÓÙÈÔ˜ ¢·ÌÔ‰fi˜, °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™Ô˘Á‰Ô˘Ú‹˜, ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘,
¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫·Ù·ÚÙ˙‹˜, πÒÛËÔ˜ ªÔÈÛÈfi‰·Í Î·È ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ∫ԇ̷˜. Δ∞ ™Ã√§∂π∞ ∏ ÌÂÙ¿‰ÔÛË ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ·fi ÙË ¢‡ÛË ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ÙÔ˘ ∞›ÌÔ˘ ¤ÁÈÓ ̤ۈ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ, ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Ô˘ Û‡¯Ó·˙·Ó ÛÙ· ÊÈÏÔÛÔÊÈο Î·È ÊÈÏÔÏÔÁÈο ΤÓÙÚ· Ù˘ °·ÏÏ›·˜, Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜, Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜, Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜ Î·È Ù˘ πÙ·Ï›·˜. √È ÏfiÁÈÔÈ Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ‡۷ÓÙ˜ ÛÙË ¢‡ÛË Â¤ÛÙÚÂÊ·Ó ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ Ì ÛÎÔfi Ó· ÌÂÙ·Ï·Ì·‰Â‡ÛÔ˘Ó ÙȘ Ӥ˜ ȉ¤Â˜ ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Î·È Û˘ÓÂÈÛʤÚÔ˘Ó ÛÙÔ °¤ÓÔ˜, ΢ڛˆ˜ ̤ۈ Ù˘ ·È‰Â›·˜. ∏ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ‰Ôı› Ó¤· ÓÔ‹ ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È Ó· Á›ÓÂÈ ÎÔÈÓfi ÎÙ‹Ì· ÙˆÓ ˘fi‰Ô˘ÏˆÓ Ë ÁÓÒÛË ‹Ù·Ó Û˘ÓÂȉËÙ‹ Î·È Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙËÓ Î·ıȤڈÛË Ù˘ ·ÁȈ̤Ó˘ È· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÏÔÁ›Ô˘˜ ÂÔ›ıËÛ˘ fiÙÈ Î¿ı ÌÔÚÊ‹ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ˘ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ·fi Ù·
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [239]
‰ÂÛÌ¿ ÙÔ˘ ı· ÂÈÙ˘Á¯·ÓfiÙ·Ó Ì¤Ûˆ Ù˘ ·È‰Â›·˜. Δ· ‰ÂÛÌ¿ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔ ÔÏÈÙÈο, ·ÏÏ¿ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈο, ÁÈ’ ·˘Ùfi Ë ·Ó·Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ¤Ú ӷ Â›Ó·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÚÈÓ Á›ÓÂÈ Î·È ÔÏÈÙÈ΋. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó Î¿ÔÈ· Û¯ÔÏ›· ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ‚·ÏηÓÈÎfi ¯ÒÚÔ, Ù· ÔÔ›· ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·Ó Û ӤԢ˜ Ô˘ ›¯·Ó ÔÏÔÎÏËÚÒÛÂÈ ÙË ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ ÌfiÚʈÛË Î·È ‹ıÂÏ·Ó Ó· Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ó ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘˜. √È Ì¤ıÔ‰ÔÈ ‰È‰·Ûηϛ·˜, ·Ó Î·È ‰È¤ÊÂÚ·Ó ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ·fi„ÂȘ Î·È ÂÌÂÈڛ˜ ÙÔ˘ ÂοÛÙÔÙ ۯÔÏ¿Ú¯Ë Î·È ÙˆÓ ‰·ÛοψÓ, Û˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·Ó Ì ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ Ô˘ ·Ú›¯·Ó ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ‚Ô‹ıÂÈ· ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈˆÓ ·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ. ∞˘Ù¿ ‹Ù·Ó ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· ‚È‚Ï›·, Ù· ÏÂÁfiÌÂÓ· Ì·ıËÌ·Ù¿ÚÈ·.. 줂·È·, ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÔÓÙ·Ó ÛÙË ¢‡ÛË Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È Ù˘ÒÓÔÓÙ·Ó ‹ ·ÏÒ˜ ·ÓÙÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·Ó Î·È ‚È‚Ï›· Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ¯Ú‹ÛÈÌ·, ηıÒ˜ ÌÂÁ¿Ï· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ΤÓÙÚ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ‹Ù·Ó Ë ¶¿‰Ô‚· Î·È Ë μÂÓÂÙ›·, Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, Ë ΔÂÚÁ¤ÛÙË, Ë §ÂÈ„›·, Ë μȤÓÓË Î.Ï. Δ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ΤÓÙÚ· Ô˘ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ‰È¿‰ÔÛ˘ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ˘‹ÚÍ·Ó Ë ∞ıˆÓÈ¿˜ ÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜ (ÌfiÓÔ Î·Ù¿ ÙË Û¯ÔÏ·Ú¯›· ÙÔ˘ ∂˘ÁÂÓ›Ô˘ μÔ‡ÏÁ·ÚË), Ë ∫·Ï·Ó·›· ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ™Ì‡ÚÓ˘, ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Ã›Ô˘, ÙÔ ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎfiÓ °˘ÌÓ¿ÛÈÔÓ ∞ıËÓÒÓ Î·È Ë Û¯ÔÏ‹ ÛÙȘ ªËÏȤ˜ ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘.
∫ÔÚ˘‰·Ïχ˜, Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜, Ô ∞ÓÙÒÓÈÔ˜ ™·ÓÙˆÓ‹˜, Ô ∞ÓÙÒÓÈÔ˜ μ˘˙¿ÓÙÈÔ˜ Î·È Ô ¢ˆÚfiıÂÔ˜ Ô §¤Û‚ÈÔ˜. ΔÔ 1759 ·Ó¤Ï·‚ ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ Ô ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘, ÂÚ¯fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙËÓ ∞ıˆÓÈ¿‰·. √ μÔ‡ÏÁ·Ú˘ ¿ÏÏ·Í ÚÈ˙Èο ÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· Î·È ÂÈÛ‹Á·Á ̤۷ ·fi Ù· Ì·ı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ÙȘ Ӥ˜ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ‰ÂÈÏ¿ ‰ÂÈÏ¿ ·fi ÙË ¢‡ÛË. ∏ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ∂˘ÁÂÓ›Ô˘ μÔ‡ÏÁ·ÚË ÙÔ 1761 Ô‰‹ÁËÛ ÙË Û¯ÔÏ‹ Û ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô ÎÚ›Û˘, Ë ÔÔ›· ·Ú·Ù¿ıËΠÏfiÁˆ ÙÔ˘ Û˘ÓÙËÚËÙÈÛÌÔ‡ ÛÙË ÓÔÔÙÚÔ›· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜, Ô˘ ÂÚ¯fiÙ·Ó Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙȘ ‹‰Ë ηϿ˙Ô˘Û˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÙȘ Ôԛ˜ ÂÈÛ‹Á·Á Û ¿ÏÏ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ΤÓÙÚ· Ô ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜. ΔÔ 1804 Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∫·ÏÏÈÓ›ÎÔ˘ Ó· ‰ÒÛÂÈ ÓÔ‹ ÛÙË Û¯ÔÏ‹ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙË ÌÂÙÂÁηٿÛÙ·Û‹ Ù˘ ÛÙÔ ÚÔ¿ÛÙÈÔ Ù˘ •ËÚÔÎÚ‹Ó˘ (∫Ô˘ÚÔ‡ÙÛÂÛÌÂ), ÛÙÔ Ì¤Á·ÚÔ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘. ΔÔ 1814 ÙË Û¯ÔÏ‹ ·Ó¤Ï·‚Â Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ∫ԇ̷˜ Î·È ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠ¿ÏÈ ÌÈ· ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ·ÎÌ‹ ̤¯ÚÈ ÙËÓ Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÙÔ 1821. ΔÔ 1822 ¤‰Ú· Ù˘ ¤ÁÈÓ ÙÔ ÌÂÁ·ÏÔÚ¤˜ ̤Á·ÚÔ ÙÔ ÔÔ›Ô ¯Ù›ÛÙËΠ̠ۯ¤‰È· ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ· ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ¢ËÌ¿‰Ë Î·È ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠªÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹.
¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ™¯ÔÏ‹ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. π‰Ú‡ıËΠϛÁ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ¶fiÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜. ªÂÁ¿Ï˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ˜ ‰›‰·Í·Ó ÛÙË Û¯ÔÏ‹ ·˘Ù‹ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ Û˘Ó¯Ҙ ˘fi ÙËÓ ·ÈÁ›‰· Î·È ÙËÓ Â›‚ÏÂ„Ë ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘. ∞fi ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ‰È‰·ÛÎ¿ÏˆÓ ¤Ú·Û·Ó ÌÂÁ¿ÏÔÈ ÂÎÚfiÛˆÔÈ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·È‰Â›·˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, fiˆ˜ Ô £ÂfiÊÈÏÔ˜
∞ıˆÓÈ¿˜. π‰Ú‡ıËΠÙÔ 1750 Ì ¤ÍÔ‰· Ù˘ ÌÔÓ‹˜ μ·ÙÔ‰›Ô˘ Î·È ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ Û ÎÙ›ÚÈÔ ‰›Ï· Û ·˘Ù‹. ¶ÚÒÙÔ˜ ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ Ù˘ ‹Ù·Ó Ô ¡ÂfiÊ˘ÙÔ˜ ∫·˘ÛÔÎ·Ï˘‚›Ù˘ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1753, ÔfiÙÂ Î·È ·Ó¤Ï·‚Â Ô ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘. √ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ¤ÌÂÈÓ ¤ˆ˜ ÙÔ 1759. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Û¯ÔÏ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ Ë ∞ıˆÓÈ¿‰· ÁÓÒÚÈÛ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÎÌ‹ Ù˘ Î·È ÂÈÛ‹Á·Á ÔÏϤ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ηÈÓÔÙƠ̂˜,
∞ÂÈÎfiÓÈÛË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ¤Íˆ ·fi ÙË μȤÓÓË. ∏ Ì¿¯Ë Ù˘ μȤÓÓ˘ (1683) Î·È Ë Â·ÎfiÏÔ˘ıË ‹ÙÙ· ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Û‹Ì·Ó·Ó ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ‰˘Ó·ÌÈ΋˜ Î·È ¿ÊËÛ·Ó ÂÚÈıÒÚÈ· ÁÈ· ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ‰È›ۉ˘ÛË ÛÙÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÎfiÛÌÔ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). CORBIS/APEIRON
ŒÌ‚ÏËÌ· ÙÔ˘ μ·ÙÈηÓÔ‡. ªÂ ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Ë ƒˆÌ·ÈÔηıÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ¤·„ ӷ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘ (¿Óˆ). UGORENKOV ALEKSANDR/SHUTTERSTOCK
[240]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÂÌÓ¢Ṳ̂Ó˜ ·fi ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. ∏ Û¯ÔÏ‹ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ ÔÏÏÔ‡˜ Ó¤Ô˘˜ ÏfiÁÈÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó Î·È ·˘ÙÔ› Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ‰¿ÛηÏÔÈ Î·È ÏfiÁÈÔÈ. ΔÔ 1759 Ô ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙË Û¯ÔÏ‹ ÏfiÁˆ ¤Úȉ·˜ Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜, Î·È ¤ÎÙÔÙÂ Ë ∞ıˆÓÈ¿‰· ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·Ú·ÎÌ¿˙ÂÈ. ΔÔ 1804 ‰È¤ÎÔ„Â ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ÁÈ· Ó· ·ӷÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÙÔ 1845 ÛÙȘ ∫·Ú˘¤˜. ™‹ÌÂÚ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›, ˆ˜ Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ù˘ ·ÏÈ¿˜ ∞ıˆÓÈ¿‰·˜, Ë ∞ıˆÓÈ¿‰· ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ∞η‰ËÌ›· ÛÙȘ ∫·Ú˘¤˜ ˆ˜ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Î·È §‡ÎÂÈÔ.
Ë ÔÔ›· ÂÎ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ·ÓÙ·ÁˆÓÈ˙fiÙ·Ó ÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ, Ó· ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ·Ú·ÎÌ‹. ∏ Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË ÙˆÓ ‰‡Ô Û¯ÔÏ›ˆÓ, Ô˘ ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÛÙË ‰È·ÊÔÚ¿ ÓÔÔÙÚÔ›·˜ Î·È ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˘ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ȉÂÒÓ, ¤ÁÈÓ ·ÊÔÚÌ‹ ÁÈ· ¢ڇÙÂÚË ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó·Ù·Ú·¯‹ ÛÙËÓ fiÏË Î·È ¤Î·Ó ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÌÂÚ›‰· Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Ó· ÂÓ·ÓÙȈı› ÛÙÔ ÚËÍÈΤÏ¢ıÔ Á˘ÌÓ¿ÛÈÔ. ∞ÔÎÔڇʈ̷ fiÏˆÓ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1819, ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó Ù·Ú·¯¤˜ Î·È ÔÚÁ·ÓÒıËΠ›ıÂÛË Î·Ù¿ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ Ô˘ η٤ÏËÍ ÛÙËÓ ·‡ÛË Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘.
∫·Ï·Ó·›· ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ. π‰Ú‡ıËΠÙÔ 1805 Ì ¤ÍÔ‰· ÙÔ˘ ÂÌfiÚÔ˘ ∑ÒË ∫·Ï¿ÓË ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈηٷÛÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ Ôχ ÁÓˆÛÙ‹ ¤ˆ˜ ÙfiÙ ª·ÚÔ˘ÙÛ·›· ™¯ÔÏ‹. §ÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ˘fi ÙË Û¯ÔÏ·Ú¯›· ÙÔ˘ ∞ı·Ó·Û›Ô˘ æ·Ï›‰·, Ô˘ ÂÊ¿ÚÌÔÛ ¤Ó· ηÈÓÔÙfiÌÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ ıÂÙÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ Î·È ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ. øÛÙfiÛÔ, Ô æ·Ï›‰·˜ ‹Úı Û ڋÍË Ì ÙË Û˘ÓÙËÚËÙÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›· ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ·ÏÏ¿, ·Ú¿ ÙÔ ·ÚÓËÙÈÎfi Îϛ̷ ÁÈ· ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ÙÔ˘, Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜, ÙÔ 1820, Ì ÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ fiÏ˘ ·fi ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘.
∂˘·ÁÁÂÏÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ™Ì‡ÚÓ˘. π‰Ú‡ıËΠÙÔ 1733 ·fi ÙÚÂȘ ŒÏÏËÓ˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ ŸÌËÚÔ, ÙÔÓ ¶·ÓÙÂÏ‹ ™Â‚·ÛÙfiÔ˘ÏÔ Î·È ÙÔÓ ∑ˆÚ˙‹ μÈÙ¿ÏË. ª¤¯ÚÈ ÙÔ 1808 ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ™¯ÔÏ›ÔÓ ÙˆÓ ∂˘·ÁÁÂÏÈÎÒÓ ª·ıËÌ¿ÙˆÓ ‹ ∂˘·ÁÁÂÏÈÎfiÓ ºÚÔÓÙÈÛÙ‹ÚÈÔÓ. ÿÚË ÛÙËÓ ˘·ÁˆÁ‹ Ù˘ ÛÙËÓ ·ÁÁÏÈ΋ ÚÔÛÙ·Û›·, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ¿ÚÈÛÙË ÔÚÁ¿ÓˆÛ‹ Ù˘, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÛÔ˘‰·›Ô˘ Û¯ÔÏ¿Ú¯Ë Ù˘, πÂÚÔı¤Ô˘ ¢ÂÓ‰ÚÈÓÔ‡, Ë ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ÁÓÒÚÈÛ ȉȷ›ÙÂÚË ¿ÓıËÛË ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. ΔËÓ ÚÒÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ·ÚÈÔ ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÛËÌ¿‰Â„ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ‹Ù·Ó Ë ¤ÓÙÔÓË ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛ‹ Ù˘ Ì ÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ™Ì‡ÚÓ˘. √È ÏfiÁÔÈ ·ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ¿ÚÓËÛË Ù˘ ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ Ó· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÙȘ Ӥ˜ ȉ¤Â˜ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙË ¢‡ÛË, Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ÙÔ ÔÔ›Ô È‰Ú‡ıËΠ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi. ΔÔ 1811 Ô £ÂfiÊÈÏÔ˜ ∫·˝Ú˘ ¤‰ˆÛ Ӥ· ÓÔ‹ ÛÙË Êı›ÓÔ˘Û· Û¯ÔÏ‹, ·ÏÏ¿ Ë ¿ÓÔÈÍË ·˘Ù‹ ÎÚ¿ÙËÛ ÂÏ¿¯ÈÛÙ·, ·ÊÔ‡ Ë ·Ô¯ÒÚËÛ‹ ÙÔ˘ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ Î·ÙÈÔ‡Û· ÔÚ›· Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜. ∏ ‰È·Ì¿¯Ë Ì ÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ÎÔÚ˘ÊÒıËΠÙÔ 1819, fiÙ·Ó Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ÕÓıÈÌÔ˜ Î·È Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ ˙‹ÙËÛ·Ó Â›ÛËÌ· Î·È ¤Ù˘¯·Ó ÙÔ ÎÏ›ÛÈÌfi ÙÔ˘. ™ÙÔ ÂÍ‹˜ Ë ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋ ™¯ÔÏ‹ Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙÔ
ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ™Ì‡ÚÓ˘. π‰Ú‡ıËΠÙÔ 1808 ˆ˜ °˘ÌÓ¿ÛÈÔÓ ∂ÈÛÙËÌÒÓ Î·È ÙÔ 1812 ‹Ú ÙËÓ ÔÓÔÌ·Û›· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ¤ÁÈÓ ÁÓˆÛÙfi. ∂Í·Ú¯‹˜ ÛÎÔfi˜ ‹Ù·Ó Ë ‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ȉÂÒÓ Î·È Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ™¯ÔϿگ˘ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍÂ Ô ÛÔ˘‰·›Ô˜ ·È‰·ÁˆÁfi˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ∫ԇ̷˜, ÂÓÒ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·Ó¤Ï·‚Â Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ √ÈÎÔÓfiÌÔ˜ Ô ÂÍ ÔÈÎÔÓfïÓ. √ ∫ԇ̷˜ ηٿÊÂÚ Ì ÙÔÓ ¿ÚÙÈÔ ÂÍÔÏÈÛÌfi Î·È ÙȘ ÚËÍÈΤÏ¢ı˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ÙÔ˘ Ó· ÚÔÛÂÏ·ÛÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÚÈıÌfi Ì·ıËÙÒÓ, Û ÛËÌÂ›Ô ÒÛÙÂ Ë ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋ ™¯ÔÏ‹,
‰È‰·ÎÙÈÎfi Ù˘ ¤ÚÁÔ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ 1922. ™ÙË ¡¤· ™Ì‡ÚÓË ∞ÙÙÈ΋˜ ÔÈ ÍÂÚÈ˙ˆÌ¤ÓÔÈ ™Ì˘ÚÓÈÔ› ·ӷۇÛÙËÛ·Ó ÙË Û¯ÔÏ‹, Ë ÔÔ›· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ˆ˜ ÚfiÙ˘Ô ¶ÂÈÚ·Ì·ÙÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Î·È §‡ÎÂÈÔ. °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Ã›Ô˘. ªÂ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÔÏÏÒÓ ÂÙÒÓ, ÔÚ›ÛÙËΠÙÔ 1815 Û¯ÔϿگ˘ Ô ¡ÂfiÊ˘ÙÔ˜ μ¿Ì‚·˜, ηı’ ˘fi‰ÂÈÍË ÙÔ˘ ∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˘ ∫ÔÚ·‹. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Û¯ÔÏ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ μ¿Ì‚· ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Ã›Ô˘ ÁÓÒÚÈÛ ÚÈ˙ÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙË ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ Î·È ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô ÂÈÊ·Ó‹˜ ÏfiÁÈÔ˜ Î·È ·È‰·ÁˆÁfi˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ μ·Ú‰·Ï¿¯Ô˜. ΔÔ 1821, ˆÛÙfiÛÔ, Ì ÙËÓ Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, Ô μ¿Ì‚·˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙË Ã›Ô ÁÈ· Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ∞ÁÒÓ·, Î·È ¤ÙÛÈ ‰È·ÎfiËΠ·fiÙÔÌ· Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ ·ÎÌ‹˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜. ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎfiÓ °˘ÌÓ¿ÛÈÔÓ ∞ıËÓÒÓ. §ÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ÁÈ· Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ·, ÌÂٷ͇ 1813 Î·È 1821. π‰Ú‡ıËΠ·fi ÙËÓ Ôχ ÁÓˆÛÙ‹ ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË Ù˘ ºÈÏfiÌÔ˘ÛÔ ∂Ù·ÈÚ›· ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ Î·È ÂÊ¿ÚÌÔÛ ¤Ó· ÚˆÙÔÔÚÈ·Îfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ô˘ ÚÔÛ¤Ï΢Û ÔÏÏÔ‡˜ Ì·ıËÙ¤˜. ∞Ó Î·È ‰ÂÓ ·¤ÎÙËÛ ÙË Ê‹ÌË ¿ÏÏˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ fiˆ˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ‹ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ˘‹ÚÍ ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÁÈ· ÙȘ ÓˆÙÂÚÈÛÙÈΤ˜ ȉ¤Â˜ ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·. ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ ªËÏÂÒÓ. π‰Ú‡ıËΠÙÔ 1773 ̤۷ Û ¤Ó· Îϛ̷ ¢ڇÙÂÚ˘ ·ÎÌ‹˜ ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÚÔÓÔÌÈ·ÎÔ‡ ηıÂÛÙÒÙÔ˜ ÙÔ˘. ª¤¯ÚÈ ÙÔ 1810 ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Â›¯Â ÌÈÎÚ‹ ÙÔÈ΋ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·, ˆÛÙfiÛÔ Ë ¤Ï¢ÛË ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ ÏÔÁ›Ô˘ °ÚËÁÔÚ›Ô˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿ ÙÔ ¤ÙÔ˜ ·˘Ùfi Î·È Ë ¤ÓıÂÚÌË ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ·fi ÙÔÓ ÂÍ¿‰ÂÊfi ÙÔ˘, ›Û˘ ªËÏÂÒÙË, ÕÓıÈÌÔ °·˙‹ ¤ÊÂÚ·Ó Ó¤Â˜ ÚÔÔÙÈΤ˜ Î·È ÙÔ 1815 Ë Û¯ÔÏ‹
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [241]
Ù¤ıËΠ˘fi ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ºÈÏÔÌÔ‡ÛÔ˘ ∂Ù·ÈÚ›·˜ Ù˘ μȤÓÓ˘. ∏ Û¯ÔÏ‹ ÁÓÒÚÈÛ ȉȷ›ÙÂÚË ¿ÓıËÛË ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, ÛÙËÓ ÔÔ›· ¤·ÈÍ ÛÔ˘‰·›Ô ÚfiÏÔ ¯¿ÚË Î·È ÛÙËÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ °·˙‹. ∏ Û¯ÔÏ‹ ‰ÂÓ ÂÈ‚›ˆÛ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿ Î·È Û‡ÓÙÔÌ· ¤ÎÏÂÈÛÂ. ¢π∞ºøΔπ™ª√™ ∫∞π ∂§§∏¡π∫∏ ¶∞ƒ∞¢√™∏ øÛÙfiÛÔ, ·˘Ùfi Ô˘ ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ˘‹ÚÍ ÌÔÓfi‰ÚÔÌÔ˜ Î·È ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ Ù˘ ȉ›·˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ Û οÙÈ Ó¤Ô, ÁÈ· ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi ·ÔÙ¤ÏÂÛ ··Ú¯‹ Ù˘ ÛÙ·‰È·Î‹˜ ·fiÚÚȄ˘ ÌÈ·˜ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ¯¿ÚË ÛÙËÓ ÔÔ›· ‰È·ÛÒıËΠ·fi ÙËÓ
·ÓıÚˆÔ‚fiÚÔ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ™ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ∂ÏÏ¿‰· Ë ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓ·, ÙˆÓ ÙÚ·Áˆ‰ÒÓ Ô˘‰¤ÔÙ ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ. ∏ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ∫ÔÚ˘‰·ÏϤˆ˜ (+1645) ÛÊÚ¿ÁÈÛ ÌÈ· ÔÏfiÎÏËÚË ÂÔ¯‹ ·ÎfiÌË Î·È Ôχ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. ∏ È·ÙÚÈ΋ ÂÈÛÙ‹ÌË ÛËÌ›ˆÛ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÚfiÔ‰Ô ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·Ú¿ ÛÙË ¢‡ÛË, fiˆ˜ ¿ÏψÛÙÂ Î·È Ë ·ÛÙÚÔÓÔÌ›· Î·È Ë ·ÛÙÚÔÏÔÁ›· –ηÙ›¯·Ó ȉȷ›ÙÂÚË ı¤ÛË Î·È ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ÛÙË ¢‡ÛË–, ÂÓÒ Ô‡ÙÂ Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Ù¯ÓÔÏÔÁ›· ˘ÛÙÂÚÔ‡Û ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ΔÔ Û‡ÓÔÏÔ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÁÓÒÛ˘ ‰ÈÂÙ›ıÂÙÔ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÓÙ·Ó Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο Î·È Ì ˙‹ÏÔ ·fi fiϘ ۯ‰fiÓ ÙȘ ÂıÓÈΤ˜
∏ ∂Ï¢ıÂÚ›· ηıÔ‰ËÁ› ÙÔ Ï·fi, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∂˘Á¤ÓÈÔ˘ ¡ÙÂÏ·ÎÚÔ˘¿ ÁÈ· ÙË °·ÏÏÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. ∞ÚÎÂÙÔ› ŒÏÏËÓ˜ ÏfiÁÈÔÈ, fiˆ˜ Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫·Ù·ÚÙ˙‹˜, ‰È·Ù‡ˆÛ·Ó ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ ÁÈ· ÙÔ ·Ó Ë °·ÏÏÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ‹Ù·Ó οÙÈ ıÂÙÈÎfi Î·È Ù¿¯ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙˆÓ ‚›·ÈˆÓ ·Ó·ÙÚÔÒÓ. CORBIS/APEIRON
[242]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ÔÏÈÙÈ΋˜ ÛÎËÓ‹˜. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ·ÁÈÒıËÎÂ Ë ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Ù˘ ˘ÂÚÔ¯‹ ΢ڛˆ˜ Ì ȉÂÔÏÔÁ‹Ì·Ù· ·ÓˆÙÂÚfiÙËÙ·˜ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ÌË ¢˘ÙÈÎÒÓ. ∏ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË Ù¯ÓÈ΋ ˘ÂÚÔ¯‹ Ù˘ ¢‡Û˘ ı¿ÌˆÛ -Î·È Û˘Ó¯›˙ÂÈ Ó·
∏ ∞ıˆÓÈ¿‰· ™¯ÔÏ‹ ȉڇıËΠÙÔ 1749 › ·ÙÚÈ·Ú¯›·˜ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ ∂′ Î·È ÛÙÂÁ¿ÛÙËΠ۠ÎÙ›ÚÈÔ Ù˘ ªÔÓ‹˜ μ·ÙÔ‰›Ô˘, Ô˘ Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· (¿Óˆ). ALAIN KELER/CORBIS/APEIRON
∏ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓ· Î·È ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÓ ‰È·ÎfiËΠԇÙ ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ∂ÏÏ¿‰· (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). CORBIS/APEIRON
Î·È ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜. ª¿ÏÈÛÙ·, ÔÈ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ‰Ô̤˜ ÙˆÓ ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ Û˘Ó¤¯È˙·Ó Ó· ˘ÂÚ¤¯Ô˘Ó ηٿ Ôχ, Î·È ·Ú›¯·Ó ÏÂÙÔÌÂÚ¤ÛÙ·ÙË ÁÓÒÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ ·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· ·ÔÌ·ÎÚ˘Ṳ̂Ó˜ ·گ›Â˜. ™Ù·‰È·Î¿, fï˜, Ë ‰È·ÊÔÚ¿ ‰˘Ó·ÌÈ΋˜ ÂÍÈÛÒıËÎÂ Î·È ·fi ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ· ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊË Î·Ù‡ı˘ÓÛË. ∏ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ‚˘ı›ÛÙËΠÛÙËÓ ·ÔÛ‡ÓıÂÛË, ÂÓÒ Ë ¢‡ÛË ÚÔ¯ÒÚËÛ ÔÚÌËÙÈο ÛÙË ÌÔÓÔÒÏËÛË Ù˘ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ϤÔÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ηÈ
ı·ÌÒÓÂÈ- ÙÔ˘˜ 18¯ÚÔÓÔ˘˜ ÓÂÔÛÛÔ‡˜ Ô˘ ¤Û¢‰·Ó Ó· ʈÙÈÛÙÔ‡Ó ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ÓÂ˘Ì·ÙÈο ΤÓÙÚ· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘. ªÔÚԇ̠fï˜ Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ Î·È ¤Ó· ‚·ı‡ÙÂÚÔ „˘¯ÔÏÔÁÈÎfi ·Ú¿ÁÔÓÙ·: ∏ ÛÎÏËÚ‹ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰Ô˘Ï›· ·Ó¿ÁηÛ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ó· ηٷʇÁÔ˘Ó Û ¯ÒÚ˜ fiÔ˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÚ¤ÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ÚÔԉ‡ÛÔ˘Ó Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ¯ˆÚ›˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜, ÒÛÙ ӷ ·ÔÏ·‡ÛÔ˘Ó ÙËÓ ˙ˆ‹. ŒÙÛÈ, Ô ªÈ¯·‹Ï ª¿ÚÔ˘ÏÏÔ˜ Δ·Ú¯·ÓÈÒÙ˘ (ÎÏ·ÛÈÎfi˜ ÊÈÏfiÏÔÁÔ˜ÌÈÛıÔÊfiÚÔ˜-ÔÈËÙ‹˜ 1453-1500) Ôχ ÓˆÚ›˜ ‹‰Ë ÛÙ· ÔÈ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ¤ÁÚ·„ ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο: «ÕÊËÛ ÙÔ˘˜ ıÚ‹ÓÔ˘˜! ·ÚÎÂÙ¿ ·ÓËÛ‡¯ËÛ˜ ÁÈ· Ù· ÂÚ›ȷ Ù˘ ·ÙÚ›‰Ô˜. ΔÒÚ· Û ηÏ› ÙÔ ·È¯Ó›‰È, Ë ÁÏ˘ÎÈ¿ ·fiÏ·˘ÛË». ¢ÂÓ Í¤¯·Û ‚¤‚·È· ÔÙ¤ Ù· ¿ıË Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Ë „˘¯È΋ ÎfiˆÛË Î·È Ë ·ÔÁÔ‹Ù¢ÛË ·fi ÙË Û˘ÓÙÚÈ‚‹ Î·È ÙËÓ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÛË ·Ó·˙‹ÙËÛ·Ó ‰È¤ÍÔ‰Ô ÛÙËÓ Ù·‡ÙÈÛË ÌÂ Â˘Ù˘¯¤ÛÙÂÚ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ, fiˆ˜ Ë Ì›ÌËÛË ÙˆÓ ÈÔ ÊÈÏÂχıÂÚˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÒÓ. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, fï˜, ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÌÈÏ¿Ì ÁÈ· ÂÏÏËÓÈÎfi ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi, ·ÏÏ¿, fiˆ˜ ¤ÏÂÁÂ Ô «·ÙÚȿگ˘» ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ÁÈ· ÌÂٷΤӈÛË, ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ÌÂÙ¿ÁÁÈÛË Ù˘ Â˘Úˆ·˚΋˜ ÁÓÒÛ˘ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο ‰Ô¯Â›·. √ ˘ÂÚ‚ÔÏÈÎfi˜ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi˜ ÁÈ· ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ·È‰Â›· –ÂÎÊÚ·˙fiÌÂÓÔ˜ ΢ڛˆ˜ ·fi ÙÔÓ ∫ÔÚ·‹– ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÙËÓ ·Ó¿ÏÔÁË ·ÓÙ›‰Ú·ÛË, Ë ÔÔ›· ÚÔ‹Ïı ÚÔ¿ÓÙˆÓ, ·ÏÏ¿ fi¯È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο, ·fi ÙÔ˘˜ ·ÎÏÔ˘˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÂÓÒ ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ÂÈÛ‹¯ıËÛ·Ó Â›Û˘ ·fi ÎÏËÚÈÎÔ‡˜ (ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο ªÂϤÙÈÔ˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [243]
∞ıËÓÒÓ 1661-1714) ·ÎfiÌË Î·È ÂÓ¿ÓÙÈ· Û ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔ‡˜ ıÂÛÌÔ‡˜. ŒÙÛÈ, Û ÚÒÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô, Ô £ÂfiÊÈÏÔ˜ ∫ÔÚ˘‰·Ïχ˜ ˘‹ÚÍ ÂÈÛËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈÛÌÔ‡ ·fi ÙË Û¯ÔÏ·ÛÙÈ΋ ÏÂ˘Ú¿, Ô £ÂfiÎÏËÙÔ˜ º·Ú̷Λ‰Ë˜ ÂÈÛËÁËÙ‹˜ Ù˘ ·fiÛ·Û˘ Ù˘ ∂ÏÏ·‰È΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ·fi ÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚȷگ›Ô, ÂÓÒ Ô £ÂfiÊÈÏÔ˜ ∫·˝Ú˘ ÂÈÛËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ıÂÔÛ¤‚ÂÈ·˜. ∏ ÛÎÏËÚ‹ ÎÚÈÙÈ΋ ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ È‰ÂÒÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· –·ÏÏ¿ fi¯È ·Â˘ı›·˜ ÚÔ˜ ÙÔ ‰fiÁÌ· ‹ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi– ÚÔοÏÂÛÂ Ê˘ÛÈο ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ. ∏ ·ÚÈ· ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÚÔ‹Ïı ·fi ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·, Ë ÔÔ›· ÚÔÛ¿ıËÛ ۷Û̈‰Èο Ó· ·ÔÎÚÔ‡ÛÂÈ ÙȘ ·ÚÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ, .¯., Ì ÙËÓ ÂÁ·ÎÏÈÔ Ù˘ ¶·ÙÚÈ΋˜ ¢È‰·Ûηϛ·˜ (1798 ˘fi ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ ∞Óı›ÌÔ˘) Î·È Î·Ù·‰›Î·ÛÂ Û˘ÏÏ‹‚‰ËÓ ÙË ‰˘ÙÈ΋ ÂÈÛÙ‹ÌË Î·È ÁÓÒÛË, ‰ÈfiÙÈ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ·ı½· Î·È ÛÙËÓ ¿ÚÓËÛË ÙˆÓ ·Ú·‰fiÛˆÓ. ™Â ·˘Ù‹Ó ·¿ÓÙËÛ Ì ÛÎÏËÚ‹ ÎÚÈÙÈ΋ Ô ∫ÔÚ·‹˜ ((∞‰ÂÏÊÈ΋ ¢È‰·Ûηϛ·, 1798). ∏ ∂ÎÎÏËÛ›·, ·ÚÔÂÙԛ̷ÛÙË Î·È ‰ÈÂÌ‚ÔÏÈ˙fiÌÂÓË Ë ›‰È· ·fi ÙÔ ÓˆÙÂÚÈÎfi Ó‡̷ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, Âȯ›ÚËÛ ӷ ·ÔÎÚÔ‡ÛÂÈ ÙȘ ·ÚÂÓ¤ÚÁÂȘ, ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·˜ fï˜ Î·È ÙÔ ˆÊ¤ÏÈÌÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ (ÌÂٷΤӈÛË). ΔÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ‹Ù·Ó Ó· ÚÔÎÏËı› ÌÈ· ÛÎÏËÚ‹ ‰È·Ì¿¯Ë, Ë ÔÔ›· ÎÔÚ˘ÊÒıËΠ̠ÙËÓ ∞ӷ΋ڢÍË Ù˘ ∞˘ÙÔÎÂÊ·Ï›·˜ Ù˘ ∂ÏÏ·‰È΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘, Ô˘ ηÙËÁÔÚ‹ıËΠ¿‰Èη ˆ˜ ˘Ô¯Â›ÚÈÔ Î·È ˘fi‰Ô˘ÏÔ ÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ̤¯ÚÈ Î·È ·fi ÙÔÓ ∫ÔÚ·‹. ŸÌˆ˜, ·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ∫ÔÚ·‹ ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Ë ÌÂٷΤӈÛË ¿Ú¯ÈÛ ӷ Á›ÓÂÙ·È ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋. ∞˘Ù‹ Ë ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÛÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ∫ÔÚ·‹ ‹Ù·Ó ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÙ¤˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. √ μ¿Ì‚·˜, Ô ¢Ô‡Î·˜,
Ô √ÈÎÔÓfiÌÔ˜, Ô ∫Ô‰ÚÈο˜, Ô °·˙‹˜ ‹Úı·Ó Û ÛÙÂÓ‹ ·ʋ Ì ÙË ¢‡ÛË Î·È ÙÔ Á·ÏÏÈÎfi ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi ÚÈÓ ÛÙÚ·ÊÔ‡Ó ÚÔ˜ ÙÔ Û˘ÓÙËÚËÙÈÛÌfi. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ ·ÎÚ·›ÔÈ ÊÈÏÂχıÂÚÔÈ, fiˆ˜ Ô μËÏ·Ú¿˜, Ô ÃÚÈÛÙfiÔ˘ÏÔ˜, Ô æ·Ï›‰·˜, ÛÙ¤ÎÔÓÙ·Ó Û˘¯Ó¿ Ì ÛÎÂÙÈÎÈÛÌfi ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙË ¢‡ÛË Î·È ÌÔ¯ıÔ‡Û·Ó ÁÈ· ÌÈ· ·Ó·Á¤ÓÓËÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ̤۷ ·fi ÙË ‰È΋ Ù˘ ȉȷ›ÙÂÚË ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ Ú‡̷ ˘¤Ú ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ (ȉ›ˆ˜ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ Ù˘ °·ÏÏÈ΋˜ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘, 1789) ‹Ù·Ó ·Ó›Û¯˘ÚÔ, ÚÔ¿ÓÙˆÓ ¯¿ÚË ÛÙË Ï¿Ì„Ë ÙÔ˘ ¡·ÔϤÔÓÙ·. ∏ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ (1798) Û˘ÁÎÏfiÓÈÛ ÙÔ ·Ú·ÎÌ¿˙ÔÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È Â¤‰Ú·Û Û ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ‚·ı‡Ù·Ù·. ™ÙÔ ÕÛÌ· ¶ÔÏÂÌÈÛÙ‹ÚÈÔÓ (1800) Ô ∫ÔÚ·‹˜ ÁÚ¿ÊÂÈ: £·˘Ì·ÛÙÔ› °ÂÓÓ·›ÔÈ °¿ÏÏÔÈ, ∫·Ù' ÂÛ¿˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÏÏÔÈ, ¶ÏËÓ °Ú·ÈÎÒÓ, ·Ó‰ÚÂȈ̤ÓÔÈ, ∫’ÂȘ ÙÔ˘˜ ÎfiÔ˘˜ Á˘ÌÓ·Ṳ̂ÓÔÈ. º›ÏÔ˘˜ Ù˘ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜, ΔˆÓ °Ú·ÈÎÒÓ Ù˘ ÛˆÙËÚ›·˜, ŸÙ·Ó ¤¯ˆÌÂÓ ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜, Δ›˜ Ë ¯Ú›· ·fi ¿ÏÏÔ˘˜; […] ¶·Ú¤‚ÏÂ·Ó ÁÂÁÔÓfiÙ· fiˆ˜ Ë ·ÓÙ›‰Ú·ÛË Ù˘ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈ΋˜ °·ÏÏ›·˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· Ù˘ ∞˚Ù‹˜ Î·È Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· ηٷÛÙÔÏ‹˜, ÌÔÏÔÓfiÙÈ Ë ∞˚Ù‹ ˘‹ÚÍÂ Ë ÚÒÙË ¯ÒÚ· Ô˘ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙÔ˘˜ ÂÍÂÁÂṲ́ÓÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ˆ˜ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. 줂·È·, Ë Û˘ÓÙÚÈÙÈ΋ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ¢È·ÊˆÙÈÛÙÒÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙·Ó ÛÙË ¢‡ÛË «·Ûı¤ÓÂȘ» Î·È ıˆÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ ∂˘ÚÒË «ÛÔÊ‹ ·ÏÏ’ fi¯È Â·È‰Â˘Ì¤ÓË», ÂÓÒ ‹‰Ë Ô ·ÙÚȿگ˘ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ §Ô‡Î·ÚȘ ›¯Â ÂÈ fiÙÈ, ·Ó ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ Â›¯·Ó ÙË
‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ΢‚ÂÚÓ‹ÛÔ˘Ó ÌfiÓÔ ¤Ó· ¯ÚfiÓÔ ÙËÓ ∂˘ÚÒË, ‰ÂÓ ı· ›¯Â Ì›ÓÂÈ Î·Ó›˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜. ∫·Ù’ ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ÔÈ ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ·ÓÙȉÚÔ‡Û·Ó ÛÙȘ ‰˘ÙÈΤ˜ ȉ¤Â˜ Î·È ›ÛÙ¢·Ó fiÙÈ Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ›¯Â ÙË ‰‡Ó·ÌË Ó· ·Ó·ÁÂÓÓËı› ·fi ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Î·È ÌfiÓÔ. ∂¶πª∂Δƒ√: ™∏ª∞¡Δπ∫√π §√°π√π Δ√À ¡∂√∂§§∏¡π∫√À ¢π∞ºøΔπ™ª√À ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·Ú˘. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ ÙÔ 1716 Î·È ÛÔ‡‰·Û ÛÙȘ Û¯ÔϤ˜ Ù˘ ÕÚÙ·˜, ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ Î·È Ù˘ ¶¿‰Ô‚·˜ ıÂÔÏÔÁ›·, ÊÈÏÔÛÔÊ›·, ÊÈÏÔÏÔÁ›· Î·È Ê˘ÛÈ΋. ∂ÚÁ¿ÛÙËΠˆ˜ Û¯ÔϿگ˘ ÛÙË ª·ÚÔ˘ÙÛ·›· ™¯ÔÏ‹ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ÛÙË ™¯ÔÏ‹ Ù˘ ∫Ô˙¿Ó˘ Î·È ÛÙËÓ ∞ıˆÓÈ¿‰·. §fiÁˆ Ù˘ ·ÓÙ›ıÂÛ˘ ÔÏÏÒÓ Ì ÙȘ ÓˆÙÂÚÈÛÙÈΤ˜ ȉ¤Â˜ Ô˘ ÂÈÛ‹Á·ÁÂ, ÂÚ¯fiÙ·Ó Û˘¯Ó¿ ÛÂ
[244]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Ì ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘. ∞˘Ùfi ÙÔÓ ·Ó¿ÁηÛ ӷ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙÔÓ ÂÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ Î·È Ó· ÂÁηٷÛÙ·ı› ·Ú¯Èο ÛÙË §ÂÈ„›· Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙËÓ ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1806. μÈΤÓÙÈÔ˜ ¢·ÌÔ‰fi˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1679 ÛÙËÓ ∫ÂÊ·ÏÔÓÈ¿. ™Ô‡‰·Û ÛÙË ºÏ·ÁÁ›ÓÂÈÔ ™¯ÔÏ‹ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙËÓ ¶¿‰Ô‚·. ∂¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ fiÔ˘ ›‰Ú˘Û ‰È΋ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ‹, ÛÙËÓ ÔÔ›· ‰fiıËΠ¤ÌÊ·ÛË ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓ‹ ÙÔ˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1759, ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ›Ûˆ ÙÔ˘ ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ¤ÚÁÔ, Ô˘ fï˜ ÂΉfiıËÎÂ, ۯ‰fiÓ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘, ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. £ÂfiÊÈÏÔ˜ ∫·˝Ú˘. °ÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1784 ÛÙËÓ ÕÓ‰ÚÔ. ™Ô‡‰·Û ÛÙË ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ, ÙËÓ ¶·ÙÌÈ¿‰· Î·È ÛÙË Ã›Ô. ◊Ù·Ó Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ ·fi ÙËÓ ˘fiıÂÛË ÙˆÓ «ÎÔÏÏ˘‚¿‰ˆÓ» ∞ı·Ó·Û›Ô˘ ÙÔ˘ ¶·Ú›Ô˘. ŒÎ·Ó ·ÓÒÙÂÚ˜ ÛÔ˘‰¤˜ ÛÙËÓ ¶›˙· Î·È ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰È·Ù¤ÏÂÛ ۯÔϿگ˘ Ù˘ ™¯ÔÏ‹˜ ÙˆÓ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ. ™˘ÌÌÂÙ›¯Â ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Î·È ¤Ï·‚ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ÙÈ̤˜ ·fi ÙÔÓ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· Î·È ÙÔÓ ŸıˆÓ·. ™ÙËÓ ÔÚ›·, fï˜, ÔÈ ¤ÓÙÔÓ· ·ÔÎÏ›ÓÔ˘Û˜ ·fi ÙËÓ ÔÚıÔ‰ÔÍ›· ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ÂÔÈı‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÙËÓ ÔÚÁ‹ ÔÏÏÒÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ, Î·È ÙÔ 1852 ηٷ‰ÈοÛÙËΠÁÈ· ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌfi. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1853 Ê˘Ï·ÎÈṲ̂ÓÔ˜ ÛÙË ™‡ÚÔ. ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜ ¢·fiÓÙ˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙË ™ÎfiÂÏÔ ÙÔ 1713 Î·È ÛÔ‡‰·Û ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ÛÙÔ π¿ÛÈÔ Î·È ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ, fiÔ˘ Î·È Ê˘Ï·Î›ÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÁÈ· ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÂÙ¤‚Ë ÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜ Î·È ÂÁηٷ‚›ˆÛ ÛÙË ÌÔÓ‹ •ËÚÔÔÙ¿ÌÔ˘. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1784, ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ›Ûˆ ÙÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÊÈÏÔÏÔÁÈÎfi Î·È ÈÛÙÔÚÈÎfi ¤ÚÁÔ. ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫·Ù·ÚÙ˙‹˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ 1725.
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [245]
™Ô‡‰·Û ÂΛ, ·ÏÏ¿ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙȘ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș ËÁÂÌÔӛ˜, fiÔ˘, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙË ‰È‰·Ûηϛ·, ·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂ Î·È Ì ٷ ÎÔÈÓ¿, ÊÙ¿ÓÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÏÔÁÔı¤ÙË. √ ∫·Ù·ÚÙ˙‹˜ ¤ÁÈÓ ȉȷ›ÙÂÚ· ÁÓˆÛÙfi˜ ÁÈ· ÙËÓ ÙÔÔı¤ÙËÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÙfiÙ ÁψÛÛÈÎfi ˙‹ÙËÌ·, ·›ÚÓÔÓÙ·˜ ı¤ÛË ˘¤Ú Ù˘ ˙ˆÓÙ·Ó‹˜ ÔÌÈÏÔ‡ÌÂÓ˘ ÁÏÒÛÛ·˜. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ‰È·ÓfiËÛ˘ fiˆ˜ Ô ƒ‹Á·˜ μÂÏÂÛÙÈÓÏ‹˜, Ô ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ¶ÂÚÚ·È‚fi˜, Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ™Ù·Ì¿Ù˘, Ô §¿ÌÚÔ˜ ºˆÙÈ¿‰Ë˜, Ô ªÈ¯·‹Ï ¶ÂÚ‰ÈοÚ˘, Ô ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ∫Ô‰ÚÈο˜, Ô ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ÃÚÈÛÙfiÔ˘ÏÔ˜, Ô ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ∫ÔÌÌËÙ¿˜ Î·È ÔÈ ¢ËÌËÙÚÈ›˜ ¢·ÓÈ‹Ï ºÈÏÈ›‰Ë˜ Î·È °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿˜. À‹ÚÍ ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ÌÔÚÊ‹ ÁÈ· Ù· ÂÏÏËÓÈο ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ÔÈ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘, ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ηÈÓÔÙfi̘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹, ‚Ú‹Î·Ó ·‹¯ËÛË ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÊÈÏÔÌ·ı›˜ Ó¤Ô˘˜, ·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ‰ÂÓ Â˘Ù‡¯ËÛ ӷ ‰ÂÈ Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ Ó· ÂΉ›‰ÔÓÙ·È Î·È Ó· ‰È·‚¿˙ÔÓÙ·È. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1807. ¡ÂfiÊ˘ÙÔ˜ ∫·˘ÛÔÎ·Ï˘‚›Ù˘. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ¶¿ÙÚ· ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·. √È ÁÔÓ›˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ∂‚Ú·›ÔÈ Ô˘ ·Û¿ÛıËÎ·Ó ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi (Û˘¯Ó¿ ·ÔηÏÔ‡ÓÙ·Ó Î·È ¡ÂfiÊ˘ÙÔ˜ Ô ÂÍ ∂‚Ú·›ˆÓ). ªfiÓ·Û ÛÙË Û΋ÙË ÙˆÓ ∫·˘ÛÔÎ·Ï˘‚›ˆÓ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ 1750 ·Ó¤Ï·‚ ۯÔϿگ˘ Ù˘ ÓÂÔÛ˘ÛÙ·ı›۷˜ ∞ıˆÓÈ¿‰·˜ ™¯ÔÏ‹˜ ÛÙË ÌÔÓ‹ μ·ÙÔ‰›Ô˘ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ¤Ï¢ÛË ÙÔ˘ ∂˘ÁÂÓ›Ô˘ μÔ‡ÏÁ·ÚË. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰›‰·Í ÛÙË Ã›Ô Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÌfiÓÈÌ· ÛÙËÓ ΔÚ·ÓÛÈÏ‚·Ó›· Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ. ∞Ó Î·È ‰ÂÓ ·Ó‹Î ¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ˘‹ÚÍ ·ÚÎÂÙ¿ ÚˆÙÔÔÚÈ·Îfi˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘. ¶·Ú¿ ÙËÓ ¤ÓÙÔÓË ‰È‰·ÛηÏÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘, ‰ÂÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÔ Ú‡̷ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ȉÂÒÓ ÙˆÓ ÙÂÏÒÓ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ıˆÚËı› ÛÙ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Û˘ÓÙËÚËÙÈÎfi˜ Î·È ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ Îϛ̷ÙÔ˜
Ù˘ Ó¤·˜ Âη›‰Â˘Û˘. ¢¤¯ÙËΠٷ ˘Ú¿ ÔÏÏÒÓ ÏÔÁ›ˆÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, Î·È È‰›ˆ˜ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·‹, ·ÏÏ¿ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÌÂÚÈÏËÊı› ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÂΛÓË ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Ô˘ ÚÔÏ›·Ó·Ó ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ô‰Ô¯‹ ÙˆÓ ÓˆÙÂÚÈÛÙÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1780 ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ, ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ›Ûˆ ÙÔ˘ ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ Î·È ·ÚÎÂÙÔ‡˜ ·ÍÈfiÏÔÁÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˜ ∫ÔÚ·‹˜. ÛԘ ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹, ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙË ™Ì‡ÚÓË ÙÔ 1748. ∂ÚÁ¿ÛÙËΠ·Ú¯Èο ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÛÙÔ ÕÌÛÙÂÚÓÙ·Ì ˆ˜ ÂÌÔÚÈÎfi˜ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜, ·ÏÏ¿ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÂÙ¤‚Ë ÛÙÔ ªÔÓÂÏȤ Ù˘
∂Ï·ÈÔÁÚ·Ê›· Ì ÈÂÚ¤· Ô˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÈ ‰ˆÚ¤˜ ÛÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÂÎÎÏËÛ›·˜. ∏ ∂ÏÏ·‰È΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ·ÔÎÚÔ‡ÛÂÈ ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘, ÂȯÂÈÚÒÓÙ·˜ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÌfiÓÔ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ÌÂٷΤӈÛ˘ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). PHILIP DE BAY/ CORBIS/APEIRON
√ ¡·ÔϤÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎfi Ù¤ÌÂÓÔ˜ ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ, fiˆ˜ ·Ô‰fiıËΠ·fi ÙÔÓ Henri Levy. ∏ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ¡·ÔϤÔÓÙ· ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛ ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ηٷÈÂṲ̂ÓÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. CORBIS/APEIRON
[246]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
°·ÏÏ›·˜ fiÔ˘ ÛÔ‡‰·Û ȷÙÚÈ΋. ∂ÁηٷÛÙ¿ıËΠÙÔ 1788 ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, fiÔ˘ ¤ÌÂÈÓ ̤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ÙÔ 1833. √ ∫ÔÚ·‹˜ ˘‹ÚÍ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ï·ÌÚfiÙÂÚÔ˘˜ ÏfiÁÈÔ˘˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ÏÔ‡ÛÈÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Û ÛÙËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ ÊÈÏÔÏÔÁ›·, ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·, ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÙËÓ ·È‰Â›·, ‹Ù·Ó ÌÈ· ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ‰ÈÂıÓÔ‡˜ ·ÚÔ˘˜ Î·È Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ıÂÙÈο ÁÈ· ÙÔÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙË̤ÓÔ ÂÏÏËÓÈÛÌfi. √È ÂΉfiÛÂȘ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ·Ù›·˜ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Î·È Ù· ÚÔÏÂÁfiÌÂÓ· ÛÙȘ ÂΉfiÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ÌÓËÌ›· ÊÈÏÔÏÔÁÈ΋˜ ·ÚÙÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÁÓÒÛˆÓ. √ ∫ÔÚ·‹˜ ¤‰ˆÛ ȉȷ›ÙÂÚË ‚·Ú‡ÙËÙ· ÛÙËÓ ·È‰Â›·, ÙËÓ ÔÔ›· ‰È¤ÎÚÈÓ Û «·È‰Â›· Ù˘ ÎÂÊ·Ï‹˜» Î·È «·È‰Â›· ÙÔ˘ ÛÙ‹ıÔ˘˜» ˆ˜ ¤Ó· ̤ÛÔ ÈÛÔÚÚÔ›·˜ ÙfiÛÔ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ù˘ ÁÓÒÛ˘ fiÛÔ Î·È Ù˘ ËıÈ΋˜. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·È‰Â›·˜, Ô ÂÈÊ·Ó‹˜ ÏfiÁÈÔ˜
ÂÓı¿ÚÚ˘Ó ÙË ¯Ú‹ÛË Ù˘ ηı·ÚÂ‡Ô˘Û·˜, ÌÈ·˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Ô˘ ··ÏÏ·ÛÛfiÙ·Ó ·fi ÙÔ ‚·Ú‡ ·Ú¯·˚Îfi ÏfiÁÔ ÙÔÓ ÔÔ›Ô ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÔÈ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔÈ ‰È‰¿ÛηÏÔÈ, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ·Ô‰Â¯fiÙ·Ó ÙË ¯Ú‹ÛË Ù˘ ·Ï‹˜ ηıÔÌÈÏÔ˘Ì¤Ó˘. ø˜ ÚÔ˜ ÙË ıÚËÛΛ· ‹Ù·Ó ˘¤ÚÌ·¯Ô˜ Ù˘ ·ÓÂÍÈıÚËÛΛ·˜, fï˜ ÙfiÓÈ˙ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ‰È·Ê˘Ï¿ÍÔ˘Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÙÔ ‰fiÁÌ· ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ÌËÓ ˘Ô·„Ô˘Ó ÛÙȘ ȤÛÂȘ ÙˆÓ ÚˆÌ·ÈÔηıÔÏÈÎÒÓ ÁÈ· ¤ÓˆÛË ÌfiÓÔ ¿Óˆ Û ÔÏÈÙÈΤ˜ ‚¿ÛÂȘ. Δ¤ÏÔ˜, Ú¤ÂÈ Ó· ÌÓËÌÔÓ‡ÛÔ˘Ì ÙË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ fiÚÔ˘ ÌÂٷΤӈÛȘ ·fi ÙÔÓ ∫ÔÚ·‹, Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÚȤÁÚ·Ê ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË «ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜» ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ·fi ÙË ¢‡ÛË ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi. ¶›ÛÙ¢ fiÙÈ ÔÈ ·Í›Â˜ Ô˘ ηÏÏÈÂÚÁÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙË ¢‡ÛË ‹Ù·Ó ·˘Ù¤˜ Ô˘ ı· ¤ÊÂÚÓ·Ó ÙËÓ ·Ó·Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ Î·È ıˆÚÔ‡Û ÙË °·ÏÏÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ ÚÔ·Ó¿ÎÚÔ˘ÛÌ· ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1753 ÛÙȘ ªËÏȤ˜ ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘ Î·È ˘‹ÚÍ ÂÍ¿‰ÂÏÊÔ˜ ÙÔ˘ ¢·ÓÈ‹Ï ºÈÏÈ›‰Ë Î·È ÙÔ˘ ÕÓıÈÌÔ˘ °·˙‹. Δ· ÚÒÙ· ÙÔ˘ ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ù· ¤Ì·ı ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ·¿ ÕÓıÈÌÔ, ÙÔ ‰¿ÛηÏÔ ÛÙÔ –¿ÁÓˆÛÙÔ ·ÎfiÌË– Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ ÙÔ˘. ™˘Ó¤¯ÈÛ ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞ıˆÓÈ¿‰·, ÛÙË Ã›Ô Î·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ¡ÂfiÊ˘ÙÔ ∫·˘ÛÔÎ·Ï˘‚›ÙË ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ, ·ÏÏ¿ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ ÙÔ˘ ÙÔ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛÂ Ï¿È ÛÙÔÓ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ∫·Ù·ÚÙ˙‹. ∞fi ·˘ÙfiÓ ÂËÚ¿ÛÙËΠȉȷ›ÙÂÚ· – Ì¿ÏÈÛÙ· Û ÔÏϤ˜ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿, ΢ڛˆ˜ ÁÈ· ÙË ÁÏÒÛÛ·, ‹Ù·Ó ÂÌÊ·Ó‹˜ Ë ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ‰·ÛοÏÔ˘ ÙÔ˘. À‹ÚÍ ¤ÓıÂÚÌÔ˜ Ô·‰fi˜ ÙˆÓ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ‚È‚Ï›ˆÓ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Î·È Ì·˙› Ì ÙÔÓ ¢. ºÈÏÈ›‰Ë Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ¡ÂˆÙÂÚÈ΋ °ÂˆÁÚ·Ê›·, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÂÓۈ̷ÙÒıËÎ·Ó Û ¤Ó· ÚˆÙfiÙ˘Ô ÁÈ· Ù· ÂÏÏËÓÈο ‰Â‰Ô̤ӷ ‚È‚Ï›Ô ÔÈ È‰¤Â˜ Î·È ÔÈ Ì¤ıÔ‰ÔÈ ÙÔ˘ ÂÁ΢ÎÏԷȉÈÛÌÔ‡. ¢È·ÎÚ›ıËÎÂ
ȉȷ›ÙÂÚ· ˆ˜ ‰¿ÛηÏÔ˜ Î·È ÙÔ 1810 ·Ó¤Ï·‚ ӷ ‰È¢ı‡ÓÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ ÙȘ ªËÏȤ˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÁÓÒÚÈÛ ÌÈ· ȉȷ›ÙÂÚË ·ÎÌ‹ ·ÊÂÓfi˜ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÔÓfiÌ·ÙÔ˜ Ô˘ ›¯Â ‹‰Ë Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿˜, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÏfiÁˆ Ù˘ ÚÔÓÔÌȷ΋˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘ Ô˘ ‰È¢ÎfiÏ˘Ó ÙËÓ ÚÔÛ¤Ï΢ÛË Ì·ıËÙÒÓ ·fi ÙË £ÂÛÛ·Ï›· Î·È ·ÏÏÔ‡. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1844. πÒÛËÔ˜ ªÔÈÛÈfi‰·Í. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ΔÛÂÚÓ·‚fi‰· Ù˘ ¢Ô‚ÚÔ˘ÙÛ¿˜ Á‡Úˆ ÛÙÔ 1730. ™Ô‡‰·Û ÛÙËÓ ¶¿‰Ô‚· Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂοÚË ÌÔÓ·¯fi˜. ΔÔ 1765 ·Ó¤Ï·‚ ӷ ‰È‰¿ÍÂÈ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ ÊÈÏÔÏÔÁ›·, ·ÏÏ¿ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ¤ÓÙÔÓË ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÚËÍÈΤÏ¢ıˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ 1777 ·Ú·ÈÙ‹ıËÎÂ. ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ˘Á›·˜ ‰ÂÓ ÙÔ˘ ¤ÙÚ„·Ó Ó· ‰È‰¿ÍÂÈ Ï¤ÔÓ Î·È ÂȉfiıËΠ۠¤Ó· ÏÔ‡ÛÈÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ Ú·ÁÌ·Ù›˜ Î·È ÙË °ÂˆÁÚ·Ê›·˜. ∞‚›ˆÛ ÙÔ £ÂˆÚ›· °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ 1800 ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ. ∞ϤͷӉÚÔ˜ ƒ·Áη‚‹˜. ∞fi ÙÔ˘˜ ÁÓˆÛÙfiÙÂÚÔ˘˜ º·Ó·ÚÈÒÙ˜, Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ƒ·Áη‚‹˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1809 ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ™ÙÔ ªfiÓ·¯Ô ÙÂÏ›ˆÛ ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ·Î·‰ËÌ›·. ΔÔ 1844 ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠηıËÁËÙ‹˜ Ù˘ ·Ú¯·ÈÔÏÔÁ›·˜ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ∞ıËÓÒÓ Î·È ‰Èˇı˘Ó ÙȘ ·Ó·Ûηʤ˜ ÛÙÔ ∏Ú·›Ô ÙÔ˘ ÕÚÁÔ˘˜. ¢ÈÔÚ›ÛÙËΠÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˘Ô˘ÚÁfi˜ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ, ÂÓÒ ·ÚÁfiÙÂÚ· ˘ËÚ¤ÙËÛ ÙË ¯ÒÚ· ·fi ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, ÙÔ μÂÚÔÏ›ÓÔ Î·È ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. √ ƒ·Áη‚‹˜ ‰È·ÎÚ›ıËΠȉȷ›ÙÂÚ· ˆ˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜ Î·È ÔÈËÙ‹˜. ∞‚›ˆÛ ÙÔ 1892, ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ›Ûˆ ÙÔ˘ ÏÔ‡ÛÈÔ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi Î·È ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi ¤ÚÁÔ. ƒ‹Á·˜ μÂÏÂÛÙÈÓÏ‹˜. ªÂÁ¿ÏË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. °ÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1757 ÛÙÔ μÂÏÂÛÙ›ÓÔ £ÂÛÛ·Ï›·˜. ™ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Ô ¯ÒÚÔ˜
√ƒ°∞¡ø™∏ Δ√À ¡∂√À ∂§§∏¡π™ª√À: ¶∞π¢∂π∞ [247]
·˘Ùfi˜ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡Û ÙËÓ fiÏË ºÂÚ¤˜ Î·È ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi Ô ƒ‹Á·˜ ¤Ï·‚ ÙÔ ÚÔÛˆÓ‡ÌÈÔ ºÂÚ·›Ô˜. ªÂÙ¿ ÙË ‚·ÛÈ΋ ÙÔ˘ ÌfiÚʈÛË ÌÂÙ¤‚Ë ÛÙË μÏ·¯›· fiÔ˘ ÂÚÁ¿ÛÙËΠˆ˜ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹˜ Î·È ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎfi˜. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙË μȤÓÓË, fiÔ˘ ·Ó¤Ï·‚ ¤ÓÙÔÓË ·ÙÚȈÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË. ŒÁÈÓ ȉȷ›ÙÂÚ· ‰ËÌÔÊÈÏ‹˜ ·fi ·ӷÛÙ·ÙÈο ΛÌÂÓ· Î·È Ì·ÓÈʤÛÙ· ˘¤Ú Ù˘ ÂıÓÂÁÂÚÛ›·˜. ∞Ó¤Ù˘Í ÏÔ˘ÛÈfiÙ·ÙÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ, ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi, ÔÏÈÙÈÎfi, ÊÈÏÔÛÔÊÈÎfi, ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙÈÎfi Î·È ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈÎfi. ∏ ÿÚÙ· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ÙÔ ·ÓfiÚ·Ì· ·˘Ùfi ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ΢ÎÏÔÊfiÚËÛ ÙÔ 1797, ¤ÙÔ˜ ηٿ ÙÔ ÔÔ›Ô Ô ƒ‹Á·˜ Û˘ÓÂÏ‹ÊıË ·fi ÙÔ˘˜ ∞˘ÛÙÚÈ·ÎÔ‡˜ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ¤ÚıÂÈ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ¶·Ú·‰fiıËΠÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Î·È ÂÎÙÂϤÛÙËÎÂ. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì ÙÔ ™¯ÔÏÂ›Ô ÙˆÓ ¡ÙÂÏÈÎ¿ÙˆÓ ∂Ú·ÛÙÒÓ, ÙÔÓ ∏ıÈÎfi ΔÚ›Ô‰· Î·È ÙÔ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎfi Ì·ÓÈʤÛÙÔ ¡¤· ÔÏÈÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛȘ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ ƒÔ‡ÌÂÏ˘, Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ÙˆÓ ÌÂÛÔÁ›ˆÓ Ó‹ÛˆÓ Î·È Ù˘ μÏ·¯ÔÌÔÁ‰·Ó›·˜.. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ¿ÌÔÏϘ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ͯˆÚ›˙Ô˘Ó Ù· ¤ÚÁ· ¡¤Ô˜ ∞Ó¿¯·ÚÛȘ ÙÔ˘ Abbé Barthelemy, ÙÔ ¶Ó‡̷ ÙˆÓ ¡fiÌˆÓ ÙÔ˘ Montesquieu Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ÏÔÁÔÙ¯ÓÈο ¤ÚÁ·. ¢·ÓÈ‹Ï-¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ºÈÏÈ›‰Ë˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙȘ ªËÏȤ˜ ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘ ÙÔ 1758. ΔÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, ·ÏÏ¿ Û‡ÓÙÔÌ· ÊfiÚÂÛ ÙÔ Î·ÏÔÁÂÚÈÎfi Ú¿ÛÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ‰¿ÛηÏfi ÙÔ˘ ·¿ ÕÓıÈÌÔ Î·È ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ¢·ÓÈ‹Ï. √ ‚›Ô˜ ÙÔ˘, ȉȷ›ÙÂÚ· ηٿ Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ·, Â›Ó·È ·Ú¿ÏÏËÏÔ˜ Ì ·˘ÙfiÓ ÙÔ˘ ÂÍ·‰¤ÏÊÔ˘ ÙÔ˘ °ÚËÁÔÚ›Ô˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿. ∞ÊÔ‡ ÊÔ›ÙËÛ ÛÙË Ã›Ô Î·È ÌÂÙ¿ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ¡ÂfiÊ˘ÙÔ ∫·˘ÛÔÎ·Ï˘‚›ÙË ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ, Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙËÓ ·ÓÒÙ·ÙË ÌfiÚʈۋ ÙÔ˘ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ∫·Ù·ÚÙ˙‹. ŒÂÈÙ· ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÛÔ˘‰¤˜ ÛÙË μȤÓÓË Î·È ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Î·È Â¤ÛÙÚ„ ÛÙË ªÔωԂϷ¯›· fiÔ˘ ÂȉfiıËΠ۠‰È‰·ÎÙÈÎfi ηÈ
Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ. ΔÔ 1797 Âͤ‰ˆÛ ̷˙› Ì ÙÔÓ °ÚËÁfiÚÈÔ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿ ÙË ¡ÂˆÙÂÚÈ΋ °ÂˆÁÚ·Ê›·, ¤ÚÁÔ Î·ÈÓÔÙfiÌÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘, ‚·ÛÈṲ̂ÓÔ ÛÙËÓ Géographie Moderne ÙÔ˘ Nicolle de la Croix. ™ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ·˘Ùfi ÔÈ ‰‡Ô ÂÍ¿‰ÂÏÊÔÈ ¢ËÌËÙÚÈ›˜ Û˘ÌÂÚȤϷ‚·Ó ÔÏÏ¿ ÌÂÙ·ÊÚ·Ṳ̂ӷ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙËÓ Encyclopédie Î·È ÙËÓ Encyclopédie Méthodique, ·ÏÏ¿ ÚfiÛıÂÛ·Ó Î·È ÛËÌ·ÓÙÈο ‰Èο ÙÔ˘˜ ΛÌÂÓ· Ô˘ ·Ë¯Ô‡Û·Ó fi¯È ÌfiÓÔ ÙȘ ÓˆÙÂÚÈΤ˜ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡, ·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘˜ Û fi,ÙÈ ·ÊÔÚÔ‡Û ÙÔÓ ˘fi‰Ô˘ÏÔ ·ÎfiÌË ÂÏÏËÓÈÛÌfi. Œ‰ÂÈÍ ȉȷ›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·, Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ πÛÙÔÚ›· Ù˘ ƒÔ˘ÌÔ˘Ó›·˜ ·fi Ù˘ ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜ ÙˆÓ ∞ÈÁ˘Ù›ˆÓ ̤¯ÚÈ Ù˘ ηٷÛÙ¿Ûˆ˜ ÙˆÓ ÚÔ˘Ì·ÓÈÎÒÓ ·Ú¯ÈËÁÂÌÔÓÈÒÓ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi fiÏÔ ÛÙÔ ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·ÊÈÎfi ÔÏÔÛÙ¿ÛÈÔ ÙÔ˘ ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙÔ˘ ÙfiÙ ÚÔ˘Ì·ÓÈÎÔ‡ ÂıÓÈÎÈÛÌÔ‡. ∞‚›ˆÛ ÛÙÔ μÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ ÙÔ 1832. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ æ·Ï›‰·˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1767 ÛÙ· πˆ¿ÓÓÈÓ·. ™Ô‡‰·Û ÛÙË ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ ª·Ï¿ÓˆÓ, ÛÙÔÓ ÙfiÔ Á¤ÓÓËÛ‹˜ ÙÔ˘, Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ √˘ÎÚ·Ó›·. ªÂÙÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙË μȤÓÓË, fiÔ˘, ÂÎÙfi˜ ·fi ‰È‰·ÎÙÈÎfi ¤ÚÁÔ, Ô æ·Ï›‰·˜ ·Ó¤Ù˘Í ÏÔ‡ÛÈÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi Î·È ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙÈÎfi ¤ÚÁÔ. ΔÔ 1795 ·Ó¤Ï·‚ ÙË ª·ÚÔ˘ÙÛ·›· ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ·ÏÏ¿˙ÔÓÙ·˜ ÂÎ ıÂÌÂÏ›ˆÓ ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ù˘ ÚfiÁÚ·ÌÌ· Î·È ÚÔÛÂÏ·ÔÓÙ·˜ ÙË ‰ˆÚ¿ ÙÔ˘ ∑ÒË ∫·Ï¿ÓË ˘¤Ú Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜. ªÂ ÙËÓ Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ Î·È ÙÔ 1828 ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠۯÔϿگ˘ ÛÙË §Â˘Î¿‰·, fiÔ˘ Î·È ·Â‚›ˆÛ ÙÔ 1829. ™˘ÁηٷϤÁÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÂÈÊ·Ó¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ Î·È ÏfiÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡.
∏ °ÂˆÁÚ·Ê›· ¡ÂˆÙÂÚÈ΋ (μȤÓÓË, 1791), ÙËÓ ÔÔ›· ¤ÁÚ·„·Ó Ô ¢·ÓÈ‹Ï ºÈÏÈ›‰Ë˜ Î·È Ô °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ¿˜, ıˆÚÂ›Ù·È ¤Ó· ·fi Ù· ÚÒÙ· Î·È Ï¤ÔÓ ÛËÌ·ÓÙÈο ‚È‚Ï›· ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ (·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂÏ›‰·). PUBLIC DOMAIN
∞Ó‰ÚÈ¿ÓÙ·˜ ÙÔ˘ ƒ‹Á· ºÂÚ·›Ô˘ ÛÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi ̤ÚÔ˜ Ù˘ ÚfiÛԄ˘ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ. ∞Ó·Á¤ÚıËΠÙÔ 1871 Ì ‰·¿Ó˜ ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ¢ÂÚÁ¤ÙË °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∞‚¤ÚˆÊ. ∂›Ó·È ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ π. ∫fiÛÛÔ˘. TEMPLAR52
[248]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
™∏ª∂πø™∂π™ 1. ∏ ¢ÈÒÚ˘Á· ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙ Â›Ó·È Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‰ÈÒÚ˘Á· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ Ì‹ÎÔ˘˜ 192 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ. Œ¯ÂÈ Ì¤ÁÈÛÙÔ Ï¿ÙÔ˜ 200 ̤ÙÚ· Î·È ‚¿ıÔ˜ 11,60 ̤ÙÚ·. ¢È·ÙÚ¤¯ÂÈ ·fi ‚ÔÚÚ¿ ÚÔ˜ ÓfiÙÔ ÙÔÓ πÛıÌfi ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙ ÂÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ Ì ÙËÓ ∂Ú˘ıÚ¿ £¿Ï·ÛÛ·. •ÂÎÈÓ¿ ·fi ÙÔ ¶ÔÚÙ ™¿ÈÓÙ Î·È Î·Ù·Ï‹ÁÂÈ ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ™Ô˘¤˙ Ù˘ ∂Ú˘ıÚ¿˜. ΔÔ 1854 Ô °¿ÏÏÔ˜ ‰Èψ̿Ù˘ Î·È Ì˯·ÓÈÎfi˜ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˜ §ÂÛ¤„ ÚfiÙÂÈÓ ÛÙÔÓ ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ™·˝ÓÙ ·Û¿ ÙË ‰È¿ÓÔÈÍË Ù˘ ‰ÈÒÚ˘Á·˜. ™ÙȘ 17 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1869 Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó Ù· ›ÛËÌ· ÂÁη›ÓÈ·. ™ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ Ù˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Î·È ŒÏÏËÓ˜ ¢ˆ‰ÂηӋÛÈÔÈ ·fi ÙËÓ ∫¿ÛÔ Î·È ÙÔ ∫·ÛÙÂÏfiÚÈ˙Ô. ∂ÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ Ì ÙËÓ ∂Ú˘ıÚ¿ £¿Ï·ÛÛ·, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÌÈ· ÂÌÔÚÈ΋ ·ÚÙËÚ›· Ô˘ Û˘Ó¤‰Â ÙËÓ ∂˘ÚÒË Ì ÙËÓ Õˆ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ΔÔ 1956 Ô ¡¿ÛÂÚ ÎÚ·ÙÈÎÔÔ›ËÛ ÙË ‰ÈÒÚ˘Á·, ı¤ÙÔÓÙ·˜ Ù¤ÚÌ· ÛÙË ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· ¤Ó· ·ÁÁÏÔÁ·ÏÏÈÎfi ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ηٿ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ÎÚ¿ÙËÛ ÎÏÂÈÛÙ‹ ÙË ‰ÈÒÚ˘Á· ̤¯ÚÈ ÙÔ 1957. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÛÙÔÓ ¶fiÏÂÌÔ ÙˆÓ ŒÍÈ ∏ÌÂÚÒÓ, ÙÔÓ πÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1967, Ë ‰ÈÒÚ˘Á· ˘¤ÛÙË ÛÔ‚·Ú¤˜ ˙ËÌȤ˜ Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ÎÏÂÈÛÙ‹ ÁÈ· ÂÙ¿ Î·È Ï¤ÔÓ ¯ÚfiÓÈ·. ΔÂÏÈο, ηı·Ú›ÛÙËΠ·fi Ù· Ó·˘¿ÁÈ·, ÙȘ Ó¿ÚΘ, ¤ÁÈÓÂ Î·È ¿ÏÈ Â΂¿ı˘ÓÛ‹ Ù˘ Î·È ‰fiıËΠÛÙË Ó·˘ÛÈÏÔ˝· ÙÔ ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1975. Δ· ÏÔ›· Ù· ÔÔ›· ‰È¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ·˘Ù‹ ηٷ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙÔ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi ‰ËÌfiÛÈÔ Ù¤ÏË ‰È¤Ï¢Û˘ (‰Èfi‰È·). ∂›Û˘, ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·È Û ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋ ÏÔ‹ÁËÛË ·fi ÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ¤ÍÔ‰fi ÙÔ˘˜. Δ· ÏÔ›· Ô˘ ‰È¤Ú¯ÔÓÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÙË ‰ÈÒÚ˘Á· Â›Ó·È ÊÔÚو̤ӷ ̤¯ÚÈ 150.000 dwt, ·ÏÏ¿ Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ·, ÂÊfiÛÔÓ Â›Ó·È ÎÂÓ¿ ÊÔÚÙ›Ô˘ Ì ÂÈÙÚÂÙfi ¤ÙÛÈ ‚‡ıÈÛÌ·. 2. πˆ¿ÓÓ˘ √˘ÓÈ¿‰Ë˜ (Ô˘ÁÁÚÈο: Janos Hunyadi, Ï·ÙÈÓÈο: Ioannes Corvinus, 1387-1456). ¶ÔÏÈÙÈÎfi˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ÙÔ˘ Ô˘ÁÁÚÈÎÔ‡ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Î·È ‚Ô‚fi‰·˜ Ù˘ ΔÚ·ÓÛÈÏ‚·Ó›·˜. √ √˘ÓÈ¿‰Ë˜ ̋ΠÛÙËÓ ·ÎÔÏÔ˘ı›· ÙÔ˘ ™ÈÁÈÛÌÔ‡Ó‰Ô˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘Ófi‰Â˘Û ÛÙË ºÚ·ÓÎÊÔ‡ÚÙË, ÛÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÙÔ˘ ÛÙ¤ÌÌ·ÙÔ˜. ¶‹Ú ̤ÚÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ ÙˆÓ √˘ÛÛÈÙÒÓ ÙÔ 1420 Î·È ÙÔ 1437 ¤‰ÈˆÍ ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ·fi ÙË ™ÂÌÂÓ‰Ú›·. ΔÔ 1438 Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ∞Ï‚¤ÚÙÔ˜ μ′ ÙÔÓ ¤¯ÚÈÛ ‚¿ÓÔ ÙÔ˘ ™Â‚ÂÚ›Ó. ªÂÙ¿ ÙÔÓ ·ÈÊÓ›‰ÈÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ∞Ï‚¤ÚÙÔ˘, ÙÔ 1439, Ô √˘ÓÈ¿‰Ë˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙÔ Ó·Úfi ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ¶Ôψӛ·˜ μÏ¿ÓÙÈÛÏ·‚ °′ Ù˘ μ¿ÚÓ·˜. ™ÙÔÓ ÂÌʇÏÈÔ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ›¯Â Âͤ¯ÔÓÙ· ÚfiÏÔ. √ μÏ¿ÓÙÈÛÏ·‚ ÙÔÓ ·ÓÙ¿ÌÂÈ„Â Ì ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Ô¯˘ÚÔ‡ Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘ μÂÏÈÁÚ·‰›Ô˘ Î·È Ù˘ ΔÚ·ÓÛÈÏ‚·Ó›·˜. ΔÔ 1442, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Sibiu, ÂÍÔÏfiıÚ¢Û ÌÈ· ÔÁÎÒ‰Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Î·È Â·Ó¤ÊÂÚ ÙȘ ·گ›Â˜ Ù˘ μÏ·¯›·˜ Î·È Ù˘ ªÔω·‚›·˜ ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·. ΔÔÓ πÔ‡ÏÈÔ ‰È¤Ï˘Û ÌÈ· ÙÚ›ÙË ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÛÙÚ·ÙÈ¿ ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ ™È‰ËÚ¤˜ ¶‡Ï˜. √ √˘ÓÈ¿‰Ë˜, ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ Ù˘ ÈÛ¯˘Ú‹˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ‰‡Ó·Ì˘, ‰È¤Û¯ÈÛ ٷ μ·ÏοÓÈ· ·fi ÙËÓ ¶‡ÏË ÙÔ˘ ΔÚ·˚·ÓÔ‡, η٤Ϸ‚ ÙË ¡·˚ÛÛfi, Ó›ÎËÛ ÙÚÂȘ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ·Û¿‰Â˜ ηÈ, ·ÊÔ‡ η٤Ϸ‚ ÙË ™fiÊÈ·, ¤ÓˆÛ ÙË ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘ Ì ·˘Ù‹Ó ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Î·È Ì·˙› Ó›ÎËÛ·Ó ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ªÔ˘Ú¿Ù μ′. ™‡ÓÙÔÌ· ‰¤¯ÙËΠ‰ÂÏ·ÛÙÈΤ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ·fi ÙÔÓ ¿· ∂˘Á¤ÓÈÔ ¢′ ÁÈ· ·ӤӷÚÍË ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÒÛÙ ӷ ÂÈÙ¢¯ı› Ô ·ÒÙÂÚÔ˜ ÛÎÔfi˜, ‰ËÏ·‰‹ Ë ÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ·fi ÙËÓ ∂˘ÚÒË. ΔÔÓ πÔ‡ÏÈÔ Ô Ô˘ÁÁÚÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ‚¿‰ÈÛ ÚÔ˜ ÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· Ì ÛÎÔfi Ó· ÎÈÓËı› ÚÔ˜ ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Û˘Óԉ¢fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ÂÓÂÙÈÎfi ÛÙfiÏÔ. ºÙ¿ÓÔÓÙ·˜
ÛÙË μ¿ÚÓ· ÔÈ √‡ÁÁÚÔÈ ·Ó·Î¿Ï˘„·Ó fiÙÈ ÔÈ ∂ÓÂÙÔ› ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚ·Ó Ó· ÂÚÈÔÚ›ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ªÔ˘Ú¿Ù ÛÙËÓ ∞Û›·, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ¤ÚıÂÈ Ó· ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ Ì ÙÂÙÚ·Ï¿ÛÈÔ ÛÙÚ·Ùfi. ™ÙȘ 10 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1444 ‰ÈÂÍ‹¯ıË Ë Ì¿¯Ë Ù˘ μ¿ÚÓ·˜, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ó›ÎËÛ·Ó Î·Ù¿ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘˜ √‡ÁÁÚÔ˘˜ – Ô μÏ¿ÓÙÈÛÏ·‚ ¤ÂÛ ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜ Î·È Ô √˘ÓÈ¿‰Ë˜ ÌfiÏȘ Ô˘ ηٿÊÂÚ ӷ ‰È·Ê‡ÁÂÈ. ™ÙȘ 5 πÔ˘Ó›Ô˘ 1445 Ô √˘ÓÈ¿‰Ë˜ ÂÎϤ¯ıËΠ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÌÈ· ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ·fiÂÈÚ· Ó· ÌÔÈÚ·ÛÙ› ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙÔ˘˜ √‡ÁÁÚÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜. ΔÔ 1448 ¤Ï·‚ ÌÈ· ¯Ú˘Û‹ ·Ï˘Û›‰· Î·È ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ Ú›ÁÎÈ· ·fi ÙÔÓ ¿· ¡ÈÎfiÏ·Ô ∂′ Î·È ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ Í·Ó¿Ú¯ÈÛ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ. ∏ÙÙ‹ıËΠÛÙË ‰È‹ÌÂÚË ‰Â‡ÙÂÚË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ∫ÔÛÛ˘ÊÔ‰›Ô˘. ∂ÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›· ÙÔ 1453 Ô §·‰ÈÛÏ·‡Ô˜ ÙÔÓ ÔÓfiÌ·Û ÎfiÌË ÙÔ˘ Beszterce Î·È ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ. ΔÔ 1455 ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÔÏÈÔÚÎÔ‡Ó ÙÔ μÂÏÈÁÚ¿‰È. ∂Λ ¤ÊÙ·ÛÂ Î·È Ô √˘ÓÈ¿‰Ë˜, Ô ÔÔ›Ô˜, ·ÊÔ‡ ·ÓÂÊÔ‰›·Û ÙÔ Ô¯˘Úfi, ¿ÊËÛ ÈÛ¯˘Ú‹ ÊÚÔ˘Ú¿. ™ÙȘ 21 πÔ˘Ï›Ô˘ Ë ÊÚÔ˘Ú¿ ÙÔ˘ μÂÏÈÁÚ·‰›Ô˘ ·¤ÎÚÔ˘Û ÙË Ï˘Û۷Ϥ· ›ıÂÛË ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ù˘ ƒÔ‡ÌÂÏ˘ Î·È Ô √˘ÓÈ¿‰Ë˜ ηÙ‰›ˆÍ ÙȘ ˘Ô¯ˆÚÔ‡Û˜ ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ. √ ªˆ¿ÌÂı ¤Ï˘Û ÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· Î·È Á‡ÚÈÛ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1456 ·fi ·ÓÒÏË. 3. ¡·ÛÔ‡ ·Û¿˜ [Nashuh Pasha], (¤ı·Ó 1614). ª¤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜, ·fi ÙËÓ ∫ÔÌÔÙËÓ‹ (°ÎÈÔ˘ÌÔ˘ÏÙ˙›Ó·) ‹ ·fi ÙË ¢Ú¿Ì·, ÁÈÔ˜ ÈÂÚ¤·. ª¤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ¤ÁÈÓ ÙÔ 1611. ∏ Û¿Ù·ÏË ˙ˆ‹ ÙÔ˘, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓ ·¯·Ï›ÓˆÙË ÊÈÏÔ‰ÔÍ›· ÙÔ˘, ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙÔ ı¿Ó·ÙÔ Ì ÛÙÚ·ÁÁ·ÏÈÛÌfi ηÙfiÈÓ ‰È·Ù·Á‹˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ A¯Ì¤Ù ∞′. 4. ªÂ¯Ì¤Ù ·Û¿ ƒÔ‡ÌÈ (¤ı·Ó ÙÔ 1478). ª¤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜. À‹ÚÍÂ Ô ÂÌÓ¢ÛÙ‹˜ ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÏËı˘ÛÌÒÓ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÁÈ· ÌfiÓÈÌË ÂÁηٿÛÙ·ÛË. 5. ∫ÈÔÚÔ˘ÏÔ‡ (Küprülü). ¶ÂÚ›ÊËÌË ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· √ıˆÌ·ÓÒÓ, Ì Èı·Ó‹ ηٷÁˆÁ‹ ·fi ÙËÓ ∞Ï‚·Ó›· Î·È ÙÔ ¯ˆÚÈfi Rudnik (Berat). ∞fi ·˘Ù‹ ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ¤ÍÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚Â˙›Úˉ˜ –̤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ‹Ù·Ó ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ˘¿ÏÏËÏÔ˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ‚Â˙˘Ú› ··˙¿Ì (̤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘), Û¿‰ÚË ··˙¿Ì (Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜) Î·È ‚ÂΛÏÈ ÌÔ˘ÙÏ¿Î (·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘)–, Ô˘ ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙË ˙ˆ‹ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÁÈ· ÂÓ¿ÌÈÛË ÂÚ›Ô˘ ·ÈÒÓ·. ™ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Â›Ó·È ÁÓˆÛÙÔ› ÁÈ· ÙÔ ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi ÙÔ˘˜. ™ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ¤‰ÂÈÍ ÛËÌ¿‰È· ο̄˘. ∞ÎÔÏÔ˘ı› ›Ó·Î·˜ Ì ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‚Â˙›Úˉ˜ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ∫ÈÔÚÔ˘ÏÔ‡.
6. ÷˚ÚÂÓÙ›Ó ª·ÚÌ·ÚfiÛ·. ¶ÂÚ›ÊËÌÔ˜ ÂÈÚ·Ù‹˜ Î·È Ó·‡·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘. ªÂ ‰È΋ ÙÔ˘ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ë ∞ÏÁÂÚ›· Î·È Ë Δ˘ÓËÛ›· ¤ÁÈÓ·Ó Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. °È· ÙÚÂȘ ·ÈÒÓ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ÔÈ ·Ú¿ÎÙȘ fiÏÂȘ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó· ÂÚËÌÒÓÔÓÙ·È ·fi ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘ ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÈÚ·Ù›·. √ Khidr, fiˆ˜ ‹Ù·Ó ÙÔ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ÙÔ˘ fiÓÔÌ·, ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ÁÈÔ˘˜ ÂÓfi˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘ ·fi ÙË §¤Û‚Ô. ∏ ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ∂ÏÏËÓ›‰· Î·È ›Ûˆ˜ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Ó· ‹Ù·Ó Î·È ·˘Ùfi˜ ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔ˜ ŒÏÏËÓ·˜. ∏ ¤¯ıÚ· ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜ Ô˘ ÂÈÙ¤ıËÎ·Ó ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ∞ÊÚÈ΋ ÌÂٷ͇ 1505 Î·È 1511 ÂÓı¿ÚÚ˘Ó ÙÔÓ Khidr Î·È ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘, Ar¸j, ÒÛÙ ӷ ÂÓÙ›ÓÔ˘Ó ÙȘ ÂÈÚ·ÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. ¶ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó, Ì ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ Î·È ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Ô˘ ›¯·Ó ÂΉȈ¯Ù› ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›·, Ó· ·ÔÛ¿ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∞ÊÚÈ΋˜ Î·È Ó· ÙËÓ Î¿ÓÔ˘Ó ÔÚÌËÙ‹ÚÈfi ÙÔ˘˜. ∂ÓÒ Â›¯·Ó ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ˘ÏÔÔÈÔ‡Ó ÙÔ Û¯¤‰Èfi ÙÔ˘˜, Ô Ar¸j ÛÎÔÙÒıËΠ·fi ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜ ÙÔ 1518. √ Khidr, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó ˘·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘, ÚfiÛıÂÛ ÛÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ Khayr adDin. ºÔ‚Ô‡ÌÂÓÔ˜ fiÙÈ ı· ¤¯·Ó ÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ∞ÊÚÈ΋ ·fi ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜, ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ √ıˆÌ·ÓÔ‡ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Î·È Û ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÙÔ˘ ¯ÔÚËÁ‹ıËÎÂ Ô Ù›ÙÏÔ˜ ÙÔ˘ beylerbey. ªÂ ÙȘ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂȘ Ô˘ ÙÔ˘ ¤ÛÙÂÈÏÂ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ô Ã·˚ÚÂÓÙ›Ó Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ ηٷϿ‚ÂÈ ÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÌÂÙ¤ÙÚ„ Û ÔÚÌËÙ‹ÚÈÔ ÙˆÓ ÂÈÚ·ÙÒÓ ÙÔ˘ (1529). ΔÔ 1533 ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠ·Ú¯ÈÓ·‡·Ú¯Ô˜ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ¤ÙÔ˜ ηٿÎÙËÛ ÙËÓ Δ˘ÓËÛ›· ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ∂ ÚÔÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ. √ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ∫¿ÚÔÏÔ˜ ∂′ Û¿ıËÛ ӷ ·Ó·Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ Δ˘ÓËÛ›·, ·ÏÏ¿ Ô ª·ÚÌ·ÚfiÛ· Ó›ÎËÛ ÙÔ ÛÙfiÏÔ ÙÔ˘ ÛÙË Ó·˘Ì·¯›· Ù˘ ¶Ú¤‚Â˙·˜ (1538). ªÂ ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ‹ÙÙ· ÙÔ˘˜ ÛÙË Ó·˘Ì·¯›· ÙÔ˘ Lepanto ÙÔ 1571. 7. ΔËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ‡ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ ÛÙȘ ηٷÎÙË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ Ê·Ó·ÙÈÛÌÔ‡, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· Ó· ‰ڷÈÒÛÔ˘Ó ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘˜. √ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ‹Ù·Ó ·ÎÔ‡ÛÈÔ˜, ·ÏÏ¿ fi¯È Û¿ÓÈ· Î·È ÂÎÔ‡ÛÈÔ˜, ›¯Â ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Ôχ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È ·ÔÙ¤ÏÂÛ ϋÁÌ· ÁÈ· ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÌfi. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ› ÂÂÎÙ¿ıËÎ·Ó Î·È ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ μ·ÏηÓÈ΋˜, Û ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË fï˜ ¤ÎÙ·ÛË. ªÂ ÙÔ˘˜ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ‡˜ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÙÔ ÌÔÓ·‰ÈÎfi Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ ıÚËÛÎÂÈÒÓ, ÙÔ˘ «ÎÚ˘ÙÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡».
√π ª∂°∞§√π μ∂∑πƒ∏¢∂™ Δ∏™ √π∫√°∂¡∂π∞™ ∫π√¶ƒ√À§√À
ŸÓÔÌ· Köprülü Mehmet Pasha Köprülü Fazil Ahmet Pasha Kara Mustafa Pasha Köprülü Fazil Mustafa Pasha Köprülü Hüseyin Pasha Köprülü Numan Pasha Köprülü Abdullah Pasha
¢È¿ÚÎÂÈ· μ›Ô˘ 1583-1661 1635-1676 1634-1683 1637-1691 ¶¤ı·Ó ÙÔ 1702 ¶¤ı·Ó ÙÔ 1719 ¶¤ı·Ó ÙÔ 1735
ªÂÁ¿ÏË μÂ˙ÈÚ›· 1656-1661 1661-1676 1676-1683 1689-1691 1697-1702 1710-1711 1723-1735
™Ô˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Mehmed IV Mehmed IV Mehmed IV-Suleiman II Suleiman II-Ahmed II Mustafa II Ahmed III Ahmed III-Mahmud I
™∏ª∂πø™∂π™
¶ÔÏÏÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ·Û¿ÛÙËÎ·Ó ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Ù˘ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋˜ ıÚËÛΛ·˜, ˆÛÙfiÛÔ ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÎÚ˘Ê¿ ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ›ÛÙË Î·È ÙË ÌÂÙ¤‰ˆÛ·Ó Î·È ÛÙ· ·È‰È¿ ÙÔ˘˜. ΔÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·˘Ùfi ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ¤ÓÙÔÓ· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙÔÓ ¶fiÓÙÔ, ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ Î·È ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ·ÏÏ¿ Î·È Û ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘. √È ÎÚ˘ÙÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ·ÔÎ¿Ï˘„·Ó ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ›ÛÙË ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·, fiÙ·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ÿÙÈ ÃÔ˘Ì·ÁÈÔ‡Ì (·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ ‰È·Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜) ÂÈÙÚ¿ËÎÂ Ë ÂχıÂÚË ¿ÛÎËÛË Ù˘ Ï·ÙÚ›·˜ ÛÙÔ˘˜ Ô·‰Ô‡˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ıÚËÛÎÂÈÒÓ(1856). ¶¿ÓÙˆ˜, Â›Ó·È Û›ÁÔ˘ÚÔ fiÙÈ Ô ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜, fiÔ˘ ÂÊ·ÚÌfiÛÙËΠÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ÌÂÙ¤‚·Ï ÙË Û‡ÓıÂÛË ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡. 8. πˆ¿ÓÓ˘ ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÔÈ ÁÔÓ›˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ¢·ÙÚ›‰Â˜. ΔÔ 1443 ‹Á ÛÙËÓ πÙ·Ï›· fiÔ˘ ÛÔ‡‰·Û Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ηډÈÓ¿ÏÈÔ˘ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·. ∂¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ·ÏÏ¿ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ÙˆÓ ªÂ‰›ÎˆÓ, ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›·. √ §·˘Ú¤ÓÙÈÔ˜ ª¤‰ÈÎÔ˜ Ô ªÂÁ·ÏÔÚ‹˜ ›‰Ú˘Û ÙfiÙ ÙËÓ ¶Ï·ÙˆÓÈ΋ ∞η‰ËÌ›·, Ù˘ ÔÔ›·˜ Ô ∞ÚÁ˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ÚÒÙÔ˜ ηıËÁËÙ‹˜. ΔÔ 1471 Ë ÂȉËÌ›· ·ÓÒÏ˘ ÙÔÓ ·Ó¿ÁηÛ ӷ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· Î·È Ó· ¿ÂÈ ÛÙË ƒÒÌË. ∂Λ Û˘Ó¤¯ÈÛ ٷ Ì·ı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ÙÔ 1480. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ Û˘ÁηٷÏÂÁfiÙ·Ó Î·È Ô °ÂÚÌ·Ófi˜ ›ÛÎÔÔ˜ πˆ¿ÓÓ˘ ƒÂ¸Ï›ÓÔ˜, Ô˘ ÚÒÙÔ˜ ‰›‰·Í ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· ÂÏÏËÓÈο Î·È Â‚Ú·˚ο. ŒÁÚ·„ ÔÏϤ˜ ÌÂϤÙ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË Î·È ÌÂÙ¿ÊÚ·Û ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ÔÏÏ¿ ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ŒÏÏËÓ· ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘. 9. ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘. °ÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1424 ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·. ª·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ £Âfi‰ˆÚÔ˘ °·˙‹, ÚÔÛÎÏ‹ıËΠ·fi ÙÔÓ §·˘Ú¤ÓÙÈÔ ÙÔ ªÂÁ·ÏÔÚ‹ ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· ÁÈ· Ó· ‰È‰¿ÍÂÈ ÂÏÏËÓÈο. √ ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡Ï˘ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‹Á ÛÙÔ ªÈÏ¿ÓÔ, ηÙfiÈÓ ÚfiÛÎÏËÛ˘ ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ ™ÊfiÚÙÛ·. ∂Λ ·Ú¤ÌÂÈÓ ̤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ÙÔ 1511. ŒÁÚ·„ ÛÙ· ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο, ·ÏÏ¿ ÙË Ê‹ÌË ÙÔ˘ ÙËÓ ÔÊ›ÏÂÈ ÛÙÔ fiÙÈ ·˘Ùfi˜ ÂÈÌÂÏ‹ıËΠÙËÓ ÚÒÙË Ù˘ÔÁÚ·ÊÈ΋ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ √Ì‹ÚÔ˘. ∞ÚÁfiÙÂÚ· Âͤ‰ˆÛ πÛÔÎÚ¿ÙË Î·È ÙÔ 1499 ÙÔ ÂÚ›ÊËÌÔ ÏÂÍÈÎfi ÙÔ˘ ™Ô˘›‰·. 10. ª¿ÚÎÔ˜ ªÔ˘ÛÔ‡ÚÔ˜. √˘Ì·ÓÈÛÙ‹˜ Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘, ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙÔ ƒ¤ı˘ÌÓÔ ÙÔ 1470. ™Ô‡‰·Û ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ˘‹ÚÍ ̷ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ π·ÓÔ‡ §¿ÛηÚË. ªÂϤÙËÛ ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ¶¿‰Ô‚·, fiÔ˘ Û˘ÓÂÚÁ¿ÛÙËΠ̠ÙÔÓ ÕÏ‰Ô ª·ÓÔ‡ÙÈÔ, ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· Ù˘ ¤Î‰ÔÛ˘ ·Ú¯·›ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ. ¶ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ‹Ù·Ó Ë ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓ· (1513), Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ··Ú¯‹ Ù˘ ‰È¿‰ÔÛ˘ Ù˘ Ï·ÙˆÓÈ΋˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ÛÙË ¢‡ÛË. ΔÔ 1503 ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠηıËÁËÙ‹˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ ¶¿‰Ô‚·˜ Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ Á‡Úˆ ÙÔ˘ Ï‹ıÔ˜ Ì·ıËÙÒÓ. ™˘Ó¤¯ÈÛ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙË μÂÓÂÙ›·, fiÔ˘ Î·È ÊÚfiÓÙÈÛ ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘ ª·ÚÎÈ·Ó‹˜ μÈ‚ÏÈÔı‹Î˘. ∂ͤ‰ˆÛ ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ∞ÚÈÛÙÔÊ¿ÓË, ÂÈÛÙÔϤ˜ ÙÔ˘ μ·ÛÈÏ›Ԣ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘, ¤ÚÁ· ÙÔ˘ πÛÔÎÚ¿ÙË Î·È ÙÔ˘ ∞ÈÛ¯›ÓË, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ıÂÔÏÔÁÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÙÔ˘ °ÚËÁÔÚ›Ô˘ ÙÔ˘ ¡·˙È·Ó˙ËÓÔ‡. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1517. 11. πˆ¿ÓÓ˘ ‹ π·Ófi˜ §¿ÛηÚ˘. §fiÁÈÔ˜, ·fiÁÔÓÔ˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ §·ÛοÚˆÓ.
∫·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙÔ ƒ‡‰Ó·Î· (1445-1535), fiÏË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ∂ÏÏ‹ÛÔÓÙÔ Î·È ÙË ºÚ˘Á›·. ¶ÚÔÛٷ٢fiÌÂÓÔ˜ ÙÔ˘ μËÛÛ·Ú›ˆÓ·, ‚Ú¤ıËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕψÛË ÛÙË μÂÓÂÙ›· Î·È ÛÔ‡‰·Û ÛÙËÓ ¶¿‰Ô‚·, fiÔ˘ ‰›‰·Í ·Ú¿ÏÏËÏ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. μÚ¤ıËΠÛÙËÓ πÙ·Ï›· Û ÌÈ· ÂÔ¯‹ (∞Ó·Á¤ÓÓËÛË) ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠ¤ÓÙÔÓË ÛÙÚÔÊ‹ ÚÔ˜ ÙË ÌÂϤÙË Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜, ÂÏÏËÓÈ΋˜ Î·È ÚˆÌ·˚΋˜. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ μËÛÛ·Ú›ˆÓ· ‹Á ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· Î·È ·Ó¤Ï·‚ ÙÔÓ ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi Ù˘ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˘ ÙÔ˘ §·˘ÚÂÓÙ›Ô˘ ªÂ‰›ÎÔ˘ Ì ÂÏÏËÓÈο ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê·. ΔÔ 1495 ‚Ú¤ıËΠÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Î·È ‰›‰·Í ÂÏÏËÓÈο. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Î·È Ô °¿ÏÏÔ˜ ÂÏÏËÓÈÛÙ‹˜ °Î. ªÈÓÙ¤. ¶ÚÔÛÎÏ‹ıËΠÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·fi ÙÔ ÊÈϤÏÏËÓ· ¿· §¤ÔÓÙ· π′ ÛÙË ƒÒÌË, fiÔ˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Î·È Ù˘ Ï·ÙÈÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ‚È‚Ï›ˆÓ Ì ۯfiÏÈ· ¿Óˆ ÛÙ· ·Ú¯·›· ΛÌÂÓ·. ΔÔ 1517 Ì·˙› Ì ÙÔÓ ªÈÓÙ¤ ÔÚÁ¿ÓˆÛ ÙË ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ÛÙÔÓ ‡ÚÁÔ ÙÔ˘ ºÔÓÙÂÓÂÌÏfi ÛÙË °·ÏÏ›·. Δ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Ù· ¤Ú·Û ٷÍȉ‡ÔÓÙ·˜ ÌÂٷ͇ πÙ·Ï›·˜ Î·È °·ÏÏ›·˜, Î·È ¤ı·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘ ÛÙË ƒÒÌË Û ÚÔ¯ˆÚË̤ÓË ËÏÈΛ· (1535). √ π·Ófi˜ Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÔ¯¤˜ ·Ë‡ı˘Ó ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ÂÈÛÙÔϤ˜ Î·È ÂÎÎÏ‹ÛÂȘ ÁÈ· Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. 12. ª·ÚÙ›ÓÔ˜ ∫ÚÔ‡ÛÈÔ˜ [Martin Crusius ‹ Kraus], (1526- 1607). °ÂÚÌ·Ófi˜ ·ÓıÚˆÈÛÙ‹˜ Î·È ÂÏÏËÓÈÛÙ‹˜. ¢›‰·Í ËıÈ΋, ÂÏÏËÓÈο Î·È Ï·ÙÈÓÈο ÛÙÔ Δ›ÌÈÁÎÂÓ. À‹ÚÍ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ Ô˘ ÂÈÛ‹Á·Á·Ó ÙË ÌÂϤÙË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·. ∏ ÊÈÏ›· ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ £ÂÔ‰fiÛÈÔ ∑˘ÁÔÌ·Ï¿, ·ÓÒÙ·ÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô, ÊÈÏfiÏÔÁÔ Î·È ·ÓÙÈÁڷʤ· ·Ú¯·›ˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ¯ÂÈÚÔÁڿʈÓ, ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÁÓˆÛÙ‹. ∫·È ÔÈ ‰˘Ô ÙÔ˘˜ ˘‹ÚÍ·Ó ÂÈÛËÁËÙ¤˜ ÂÓfi˜ ȉÂÔÏÔÁÈÎÔ‡ Ú‡̷ÙÔ˜, ÙÔ˘ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡, Ô˘ ÎÚ¿ÙËÛ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ‰È·ÓÔÔ˘Ì¤ÓˆÓ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ·Ì›ˆÙÔ ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ ·ÈÒÓ˜, ıˆÚÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ÙˆÓ μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ. Δ· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο ¤ÚÁ· ÙÔ˘ Â›Ó·È Ù· ÂÍ‹˜: Grammaticae graecae cum latina congruentis pars prima (et altera), 1552 et 1563Ø Poetarum graecorum libri duo, 1567Ø Germanograeciae libri sex, 1584Ø TurcoGraeciae libri octo, 1584 (ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó·Ó ÙfiÌÔ 500+ ÛÂÏ›‰ˆÓ Ì fiϘ ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ Ô °ÂÚÌ·Ófi˜ Ô˘Ì·ÓÈÛÙ‹˜ ηÙfiÚıˆÛ ӷ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÂÏÏËÓfiÊˆÓˆÓ –Î·È fi¯È ÌfiÓÔ– ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·)Ø Latino-graecum dictionarium 1563Ø Annales suevici, 1594. 13. ª¿ÍÈÌÔ˜ °′ (1476-1481). §fiÁÈÔ˜, ·ÛÎËÙÈÎfi˜ Î·È ÁψÛÛÔÌ·ı‹˜ ÈÂڿگ˘. ¶Ô›Ì·Ó ÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ Ì ۇÓÂÛË ÛÙ· ÚÒÙ· ‰‡ÛÎÔÏ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ‰Ô˘Ï›·˜. ∞Ó·ÎËÚ‡¯ıËΠ¿ÁÈÔ˜ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ÔÚıfi‰Ô͢ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ (Ë ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ ÁÈÔÚÙ¿˙ÂÙ·È ÛÙȘ 17 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘). 14. ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ¢′. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ (1711-1713), ·fi ÙË ª˘ÙÈÏ‹ÓË. ŒÏ·‚ ·ÍÈfiÏÔÁË ÌfiÚʈÛË Î·È ÂÎϤ¯ıËΠÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ∫˘˙›ÎÔ˘. ΔÔ 1709 ÂÎϤ¯ıËΠÌÂÓ ·ÙÚȿگ˘, ·ÏÏ¿ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ ÚÔˆı‹ıËÎÂ Ô ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ∂′. ªÂÙ¿ ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ∞ı·Ó·Û›Ô˘ η٤Ϸ‚ ÙÔ ıÚfiÓÔ Î·È ·ÁˆÓ›ÛÙËΠÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË
[249]
ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘. ∞ÚÓ‹ıËΠÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ·ÚÔ¯ÒÓ ÛÙÔ˘˜ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜ Î·È ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·Ú·ÈÙËı›. ŒÏ·‚ ̤ÚÔ˜ ÛÙË Û‡ÓÔ‰Ô ÙÔ˘ 1718 Î·È ‰È¤ÌÂÈÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ÙÔ 1728. 15. ªËÙÚÔÊ¿Ó˘ °′ (1520-1580). ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙÔ Ã¿ÛÎÈÔ˚ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È ÙÔ ÎÔÛÌÈÎfi ÙÔ˘ fiÓÔÌ· ‹Ù·Ó ª·ÓÔ˘‹Ï. ∞Ú¯Èο ‹Ù·Ó ÌÔÓ·¯fi˜ ÛÙË ÌÔÓ‹ ªÂÁ›ÛÙ˘ §·‡Ú·˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜ Î·È ÂÎϤ¯ıËΠÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ∫·ÈÛ·Ú›·˜ ÙÔ 1551. √ ·ÙÚȿگ˘ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ μ′ ÙÔ˘ ·Ó¤ıÂÛ Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ·ÔÛÙÔϤ˜ ÛÙË μÂÓÂÙ›·, ÛÙË ƒÒÌË Î·È ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ. ø˜ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi˜ ¤Í·Ú¯Ô˜ ÛÙË ƒÒÌË Û˘Ó·ÓÙ‹ıËΠ̠‰È΋ ÙÔ˘ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ì ÙÔÓ ¿· πÔ‡ÏÈÔ °′, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ηı·ÈÚÂı› Î·È Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÂÍ·Ú¯ÈÎfi ·Í›ˆÌ· ÛÙË ÌËÙÚfiÔÏË ¶·ÚÔÓ·Í›·˜. ΔÔ 1551, ÌÂÙ¿ ÙË Û˘Á¯ÒÚËÛ‹ ÙÔ˘, ·ÔÛ‡ÚıËΠÛÙË ÌÔÓ‹ ∞Á›·˜ ΔÚÈ¿‰·˜ ÛÙË Ã¿ÏÎË, ÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·Î·›ÓÈÛÂ, ÔÚÁ¿ÓˆÛÂ Î·È ÂÌÏÔ‡ÙÈÛ Ì ·ÍÈfiÏÔÁË ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË. ∂ÎϤ¯ıËΠ·ÙÚȿگ˘ Ì ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ÚÔÎÚ›ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡, Ô˘ fï˜ ›¯Â Î·È ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ· ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛ‹ ÙÔ˘ ¤ÂÈÙ· ·fi ÂÙ¿ ¯ÚfiÓÈ·. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÚÒÙ˘ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯›·˜ ÊÚfiÓÙÈÛ ٷ ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘. º¿ÓËΠ‰È·ÏÏ·ÎÙÈÎfi˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ڈ̷ÈÔηıÔÏÈÎÔ‡˜, ÂÓÒ Â˘ÓÔÔ‡Û ÙËÓ ¤ÓˆÛË ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ Î·È ‰˘ÙÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂÎıÚfiÓÈÛ‹ ÙÔ˘ ·Ó¤Ï·‚ ÙË ÌËÙÚfiÔÏË Ã›Ô˘ Î·È ÙË ÌËÙÚfiÔÏË Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜, ÙËÓ ÔÔ›· Î·È Ô‡ÏËÛÂ. ΔÔ 1573 ÂÍÔÚ›ÛÙËΠÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜. ΔÔ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1579 ÂÎϤ¯ıËÎÂ Î·È ¿ÏÈ ·ÙÚȿگ˘. 16. π‚¿Ó ¢′ Ù˘ ƒˆÛ›·˜ Ô ΔÚÔÌÂÚfi˜ (1530-1584). √ ÚÒÙÔ˜ ÙÛ¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ƒˆÛ›·˜. ◊Ù·Ó ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘, μ·ÛÈÏ›Ԣ, ‰ÈÛ¤ÁÁÔÓÔ˜ ÙÔ˘ £ˆÌ¿ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘, ‰ÂÛfiÙË ÙÔ˘ ª˘ÛÙÚ¿ Î·È ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ·˘π∞ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘. Àfi ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ π∞′ ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ Ë ÂÍÔ˘Û›· Ù˘ ªfiÛ¯·˜ ÛÙ·ıÂÚÔÔÈ‹ıËΠÛÙ· ·ÏÈ¿ ÚˆÛÈο ‰¿ÊË Î·È ÂÂÎÙ¿ıËΠÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο, Ì ÙËÓ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË ÙˆÓ ¯·Ó¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ μfiÏÁ·, ÂÓÒ ÍÂΛÓËÛÂ Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ™È‚ËÚ›·˜. ¶ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ¤ÍÔ‰Ô ÛÙË μ·ÏÙÈ΋ £¿Ï·ÛÛ· ·ÏÏ¿ ·¤Ù˘¯Â. À‹ÚÍÂ Ô ÚÒÙÔ˜ ËÁÂÌfiÓ·˜ Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ «ÙÛ¿ÚÔ˜ Î·È Î˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ ·ÛÒÓ ÙˆÓ ƒˆÛÈÒÓ», Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ˘˜ ÚÔηÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰Ô‡Î· Ù˘ ªÔÛ¯Ô‚›·˜. ¶ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi˜ ÛÙfi¯Ô˜, ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÁÈ· ÙÔÓ π‚¿Ó ˘‹ÚÍÂ Ë ÈÛ¯˘ÚÔÔ›ËÛË Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜. °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔ ÛÎÔfi ÚÔ¯ÒÚËÛ Û ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Û·Ó ÛÙË Û˘ÓÙÚÈ‚‹ Ù˘ ·ÓÙ›‰Ú·Û˘ ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ Â˘ÁÂÓÒÓ, ÙˆÓ ‚ÔÁÈ¿ÚˆÓ, Î·È ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ËÁÂÙÈ΋˜ Ù¿Í˘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˘¿ÎÔ˘Ë˜ ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·. ΔÔÓ ‰È·‰¤¯ıËÎÂ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘, ºÈÔÓÙfiÚ, Ô ÔÔ›Ô˜ fï˜ ¤·Û¯Â ·fi ÓÔËÙÈ΋ ˘ÛÙ¤ÚËÛË. ¶Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi˜ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ô ªÔÚ›˜ °ÎÔÓÙÔ˘ÓfiÊ. 17. πÂÚÂÌ›·˜ μ′ Ô ΔÚ·Ófi˜. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. ∫·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∞Á¯›·ÏÔ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ƒˆÌ˘Ï›·˜ (ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1536). ∞Ó‹Ïı ÛÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ Ì ‰È·ÎÔ¤˜ Ù· ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· 1572-1579, 1580-1584 Î·È 1587-1595. μڋΠÙÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ¯Úˆ̤ÓÔ Î·È ˙‹ÙËÛ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ÙÛ¿ÚÔ˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ∞′. ™Â ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· Ù˘ ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ·Ó·‚›‚·Û ÙÔÓ ¤ˆ˜ ÙfiÙ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË
[250]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
ªfiÛ¯·˜ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ¤ÌÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô (1588). ∞ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÔÏÈÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ Ì ÙÔ˘˜ ηıÔÏÈÎÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙ˜, ·˘Í¿ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·›ÁÏË ÙÔ˘ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ıÚfiÓÔ˘. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜. ªÂ Û˘ÓÔ‰È΋ ·fiÊ·ÛË Û˘Ó¤ÛÙËÛ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Û¯ÔÏ›ˆÓ, ÂÓÒ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ·Ó¤Ï·‚ ϤÔÓ Â›ÛËÌ· ÂÓÂÚÁfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ Â›Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ·È‰Â›·˜ ÙˆÓ ˘fi‰Ô˘ÏˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ·Ê‡ÓÈÛ˘. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1595. 18. ªÂϤÙÈÔ˜ ¶ËÁ¿˜. ¶·ÙÚȿگ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜, ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ÊˆÙÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÈÂڿگ˜ Ù˘ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜. ∫·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË (ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1549 ÛÙÔ Ã¿Ó‰·Î·) Î·È ÛÔ‡‰·Û ÛÙËÓ ¶¿‰Ô‚· Ù˘ πÙ·Ï›·˜. Œ‰Ú·Û ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ΔÔ 1590 ¤ÁÈÓ ·ÙÚȿگ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜. ∞Ó Î·È Ù· Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù¿ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÁÚ·Ì̤ӷ Û ÁÏÒÛÛ· ·Ú¯·˝˙Ô˘Û·, ÔÈ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ› ÙÔ˘ ÏfiÁÔÈ Â›Ó·È ÛÙË ‰ËÌÔÙÈ΋. √ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ §Ô‡Î·ÚȘ ˘‹ÚÍ ̷ıËÙ‹˜ Î·È Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1601. 19. ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ °′ Ô μ·Ú‰·Ï‹˜ (+1696). ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ (1662-1665), ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÕÓ‰ÚÔ. ÃÚËÌ¿ÙÈÛ ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜ (1652-1662), ÂÓÒ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ··Á¯ÔÓÈÛÌfi ÙÔ˘ ÚÒËÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë °·‚ÚÈ‹Ï μ′ ·Ó¤Ï·‚ ÙË ÌËÙÚfiÔÏË ¶ÚÔ‡Û·˜. ªÂ ‰È΋ ÙÔ˘ ÚÔÙÚÔ‹, fiÙ·Ó ÂÎϤ¯ıËΠ·ÙÚȿگ˘, Û˘ÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ·fi ÙÔÓ ª·ÓÔ˘‹Ï ∫·ÛÙÔÚÈ·Ófi ÙÔ ·ÓÒÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜ ™¯ÔÏ‹˜ (1663), ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ∞η‰ËÌ›·. √ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ °′ ·Ó·Ì›¯ıËΠÛÙȘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ¤Úȉ˜ Ù˘ ƒˆÛ›·˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ Ô˘ ı¤ÏËÛ ӷ ÂÈ‚¿ÏÂÈ ÂΛ Ô ƒÒÛÔ˜ ·ÙÚȿگ˘ ¡›ÎˆÓ. ¶·‡ÙËΠ·fi ·ÙÚȿگ˘ ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1665, ÂÓÒ ÙÔ 1666 ÙÔ˘ ·Ó·Ù¤ıËÎÂ Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÙÔÔÙËÚËÙ‹ ÛÙË ÌËÙÚfiÔÏË £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. ΔÔ 1669 ÌÂÙ¤‚Ë ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙË ÌÔÓ‹ ªÂÁ›ÛÙ˘ §·‡Ú·˜ ÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜. 20. ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ §Ô‡Î·ÚȘ. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙÔ Ã¿Ó‰·Î· (ÛËÌ. ∏Ú¿ÎÏÂÈÔ) Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ (1572-1638). ¶·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ٷ ÂÁ·ÎÏÈ· Ì·ı‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ ¶¿‰Ô‚·˜ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Ì ‰¿ÛηÏÔ ÙÔÓ ª¿ÍÈÌÔ ªÔ˘ÚÁÔ‡ÓÈÔ. ∂¤ÛÙÚ„ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ¤ÂÈÙ· ·fi ÂÚÈԉ›· Û fiÏÂȘ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Î·È ÂÈÛΤÊıËΠÙÔ Û˘ÁÁÂÓ‹ ÙÔ˘, ªÂϤÙÈÔ ¶ËÁ¿, ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜. ∂Λ ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠÌÔÓ·¯fi˜ Î·È ¿ÏÏ·Í ÙÔ ÎÔÛÌÈÎfi ÙÔ˘ fiÓÔÌ· ·fi ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ Û ∫‡ÚÈÏÏÔ. ΔÔ 1602 ‰È·‰¤¯ÙËΠÛÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜ ÙÔÓ ªÂϤÙÈÔ ¶ËÁ¿, fiÔ˘ Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ¤ˆ˜ ÙÔ 1620, ÔfiÙÂ Î·È ¤ÁÈÓ ·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. ◊Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜ ·ÙÚȿگ˘ Ì ·ÓÂÈÛÙËÌȷ΋ ÌfiÚʈÛË. ∏ ·ÙÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ‰È·ÎfiËΠÙÔ 1623, ÙÔ 1633, ÙÔ 1634 Î·È ÙÔ 1635-1637. √È ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔ› ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÔÈ ÈËÛÔ˘›Ù˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰È·ÚÎÒ˜ ÙÔÓ Û˘ÎÔÊ·ÓÙÔ‡Û·Ó Î·È ‰È¤‰È‰·Ó fiÙÈ ‹Ù·Ó Ê›ÏÔ˜ ÙˆÓ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÒÓ. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ˘‹ÚÍ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ∫¿ÏÂÛ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ŒÏÏËÓ˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ‰È‰¿ÍÔ˘Ó ÛÙËÓ ¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋ ™¯ÔÏ‹, ÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ ÁÈ· Ó· ÙËÓ Î·Ù·ÛÙ‹ÛÂÈ ·ÓÒÙÂÚÔ ÂÎ·È‰Â˘Ù‹ÚÈÔ. ∞Ó¤ıÂÛ ÙË ‰È‡ı˘ÓÛ‹ Ù˘ ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÊÈÏfiÛÔÊÔ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘, ÙÔÓ £ÂfiÊÈÏÔ ∫ÔÚ˘‰·Ï¤·. ΔÔ 1627 ›‰Ú˘Û ÙÔ ÚÒÙÔ Ù˘ÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÛÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË
∞Ó·ÙÔÏ‹, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ‰È·ÎfiËΠ̤۷ Û ϛÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜, ¤ÂÈÙ· ·fi Û˘ÎÔÊ·Óٛ˜ ÙˆÓ ÈËÛÔ˘ÈÙÒÓ ÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜. ∂Ó¤ÎÚÈÓ ÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË Ù˘ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ ÛÙË ‰ËÌÔÙÈ΋ ÁÏÒÛÛ·, ¤ÚÁÔ Ô˘ ÂÈÙ¤ÏÂÛÂ Ô ª¿ÍÈÌÔ˜ ∫·ÏÏÈÔÏ›Ù˘, Î·È ÊÚfiÓÙÈÛ ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÂÎÏ·˚ÎÂ˘Ì¤ÓˆÓ Û˘ÁÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÛÙË ‰ËÌÔÙÈ΋. ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯›· ÎÚ¿ÙËÛ ÂÚ›Ô˘ ¤Ó· ¯ÚfiÓÔ (1638). ∫·ÙËÁÔÚ‹ıËΠÁÈ· ·ӷÛÙ·ÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË, Ê˘Ï·Î›ÛÙËÎÂ Î·È ÛÙÚ·ÁÁ·Ï›ÛÙËÎÂ. ΔÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ Ú›¯ÙËΠÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·, ·fi fiÔ˘ ÙÔ ÂÚÈÛ˘Ó¤ÏÂÍ·Ó „·Ú¿‰Â˜ Î·È ÙÔ ¤ı·„·Ó. √ §Ô‡Î·ÚȘ ˘‹ÚÍ ÚÔԉ¢ÙÈÎfi Ó‡̷ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·Ó·Î·ÈÓÈÛÙ‹˜. ¶ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ÚÔÛÂÙ·ÈÚÈÛÙ› ÙÔ˘˜ ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙ˜ (ηςÈÓÈÛÙ¤˜), ı¤ÏÔÓÙ·˜ Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔ·Á¿Ó‰· Ù˘ ηıÔÏÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. √È ÂÓ¤ÚÁÂȤ˜ ÙÔ˘, ¤Ú· ·fi ÙÔ Î·ı·Ú¿ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ, ›¯·Ó Î·È ÔÏÈÙÈΤ˜ ÚÔÂÎÙ¿ÛÂȘ. ∂Ó‹ÚÁËÛ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˆ˜ Âıӿگ˘ Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ Î·È ¤ˆ˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi ¤Ù˘¯Â Ó· ÂÚÈÔÚ›ÛÂÈ ÙË ‰Ú¿ÛË Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ÚÔ·Á¿Ó‰·˜ Ù· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·. ªÂ Ù· ¤ÚÁ· Î·È ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙË ‰È‡ڢÓÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÛΤ„˘ Î·È ÂÁηÈÓ›·Û Ì ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÌÈ· Ó¤· ÂÔ¯‹ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ Ô˘Ì·ÓÈÛÌÔ‡, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ó· ˘¿ÚÍÔ˘Ó ·ÓÙȉڿÛÂȘ. 21. πˆ·Û¿Ê μ′ Ô ªÂÁ·ÏÔÚ‹˜. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ (1556-1565). °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫Ú¿„Ë ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ Î·È ÛÔ‡‰·Û ÛÙË ÌÔÓ‹ ºÈÏ·ÓıÚˆÈÓÒÓ Ù˘ fiÏ˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÂÙ¤‚Ë ÛÙÔ ¡·‡ÏÈÔ Î·È Ì·ı‹Ù¢Û ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ πˆ¿ÓÓË ∑˘ÁÔÌ·Ï¿. ¶ÔχÁψÛÛÔ˜, ÁÓÒÚÈ˙ ¿Ù·ÈÛÙ· ·Ú·‚Èο, ÂÚÛÈο Î·È ÙÔ˘ÚÎÈο. √ ·ÙÚȿگ˘ πÂÚÂÌ›·˜ ∞′ ÙÔÓ ÙÔÔı¤ÙËÛ ÛÙË ÌËÙÚfiÔÏË ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏ˘ ÙÔ 1535, fiÔ˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ 20 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ·. ÿ‰Ú˘Û ۯÔÏ‹, ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË Ù˘ ÔÔ›·˜ ·Ó¤ıÂÛ ÛÙÔÓ πˆ¿ÓÓË ∑˘ÁÔÌ·Ï¿. ªÂÙ¿ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ μ′ ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ÙËΠÙÔ 1556 ÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ. Δ·ÎÙÔÔ›ËÛ ٷ ÔÈÎÔÓÔÌÈο Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ÚÔÒıËÛ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. Δ›ÌËÛ ÙÔÓ πˆ¿ÓÓË ∑˘ÁÔÌ·Ï¿ Ì ÙÔ ÔÊ›ÎÈÔ ÙÔ˘ «Ú‹ÙÔÚÔ˜ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜» Î·È ÙÔ˘ ·Ó¤ıÂÛ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ Ï·ÙÈÓÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ƒ‡ıÌÈÛ ÔÏÏ¿ ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÌÔÓ·ÛÙËÚÈ·ÎÔ‡ Î·È ÂÓÔÚÈ·ÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘. ∞Û¯ÔÏ‹ıËΠ›Û˘ Ì ÙÔ Û¯›ÛÌ· ηıÔÏÈÎÒÓ Î·È ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÒÓ, ·ÊÔ‡ ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙË μÈÚÙÂÌ‚¤ÚÁË ÙÔÓ ÈÂÚԉȿÎÔÓÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ÁÈ· Ó· ÂÓËÌÂÚˆı› ·fi ÎÔÓÙ¿ ÁÈ’ ·˘Ùfi. ∏ ‰Ú¿ÛË ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ‰ÈÂÊı·ÚÌ¤ÓˆÓ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ›¯Â ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛ‹ ÙÔ˘ ÙÔ 1565. ∞ÔÛ‡ÚıËΠÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜, ÂÓÒ Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ·ӋÏı ÛÙË ÌËÙÚfiÔÏË ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏ˘. 22. º›ÏÈÔ˜ ªÂÏ¿Á¯ıˆÓ [Philipp Melanchthon, ‹ Philipp Schwartzerd, ™‚¿ÚÙÛÂÚÓÙ], (1497-1560). °ÂÚÌ·Ófi˜ ·ÓıÚˆÈÛÙ‹˜ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈÎfi˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙ‹˜, ‚·ÛÈÎfi˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˘ ÙÔ˘ §Ô˘ı‹ÚÔ˘. ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ ÙË Á˘ÌÓ·Ûȷ΋ Î·È ·ÓÂÈÛÙËÌȷ΋ Âη›‰Â˘ÛË Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜ Î·È Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÙËÓ ÚÒÙË ‰ÔÁÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. 23. ƒ·Ê·‹Ï μ′. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. ¶ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ˘‹ÚÍ ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ªËı‡ÌÓ˘. ∂ÎϤ¯ıËΠ·ÙÚȿگ˘ ÙÔ 1603 Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1607. ∂ͤ‰ˆÛ ηÓÔÓÈΤ˜ ‰È·Ù¿ÍÂȘ Ô˘ Ú‡ıÌÈ˙·Ó ‰È¿ÊÔÚ· ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù·. 24. ¡ÂfiÊ˘ÙÔ˜ μ′. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜. ¢È·Ù¤ÏÂÛ ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ∞ıËÓÒÓ (15971602) Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÙÔ 1602, ‰È·‰¤¯ÙËΠÛÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ ÙÔÓ ª·Ùı·›Ô μ′. ΔÔ 1603
·‡ÙËΠηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚ· ÛοӉ·Ï· Î·È ÂÍÔÚ›ÛÙËΠÛÙË ƒfi‰Ô Î·È ·fi ÂΛ ÛÙË ÌÔÓ‹ ™ÈÓ¿. ∂·Ó‹Ïı ÛÙÔ ıÚfiÓÔ ÙÔ 1607, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ú¤ÌÂÈÓ ¤ÓÙ ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ·. ƒ‡ıÌÈÛ ‰È¿ÊÔÚ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ ʇÛ˘ Î·È Î·ÓÔÓÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘. °È· Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ Ù· ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ¤‚·Ï ¤ÎÙ·ÎÙË ÂÈÛÊÔÚ¿ ÛÙÔ˘˜ ·Ú¯ÈÂÚ›˜. ∂ÈÛ··Û ÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi Ó·fi. °ÂÓÈο ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÊÈÏÔ·È΋ Î·È ·ÓÙÈÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋. ∏ ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Î·È Ë ·ÈÙ›· ÁÈ· ÙËÓ ÂΉ›ˆÍ‹ ÙÔ˘ Î·È ¿ÏÈ ·fi ÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ ÙÔ 1612. 25. ΔÈÌfiıÂÔ˜ μ′. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ·fi ÙËÓ ¶¿ÓÔÚÌÔ Ù˘ ∫˘˙›ÎÔ˘. ¢È·‰¤¯ÙËΠÛÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ıÚfiÓÔ ÙÔÓ ¡ÂfiÊ˘ÙÔ μ′ ¤ÂÈÙ· ·fi ÔÏÈÁÔ‹ÌÂÚË ÙÔÔÙËÚËÙ›· ÙÔ˘ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ §Ô˘Î¿Úˆ˜. ΔÔ 1614 ÂÈÛ··Û ÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›¯Â ÌÂÙ·ÊÂÚı› Ë ¤‰Ú· ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1620 ·fi ‰ËÏËÙËÚ›·ÛË. 26. °Ô˘ÛÙ·‡Ô˜ μ′ ∞‰fiÏÊÔ˜ [Gustaf Adolf], (15941632). μ·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ ™Ô˘Ë‰›·˜ (1611-1632) Î·È Ì¤Á·˜ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ‹˜ ÙˆÓ ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ΔÚÈ·ÎÔÓÙ·ÂÙÔ‡˜ ¶ÔϤÌÔ˘. ¶ÔϤÌËÛ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜, ·ÊÔ‡ ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ ÙÔ ÛԢˉÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi Ì ¯Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÙÔ˘ ÚfiÛÊÂÚÂ Ô Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ηډÈÓ¿ÏÈÔ˜ ƒÈÛÂÏȤ. ŒÂÛ ÔÏÂÌÒÓÙ·˜ ÙÔÓ μ·ÏÂÓÛÙ¿ÈÓ, ÛÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ §Ô‡ÙÛÂÓ, ÛÙËÓ ÔÔ›· fï˜ Ù· ÛÙÚ·Ù‡̷ٿ ÙÔ˘ Ó›ÎËÛ·Ó. À‹ÚÍ ÛÔ˘‰·›Ô˜ Ú‹ÙÔÚ·˜ Î·È Î·Ïfi˜ ÔÈËÙ‹˜ Î·È ¤ÁÚ·„ ÙËÓ πÛÙÔÚ›· Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÙÔ˘ ∫·ÚfiÏÔ˘ £ £′. 27. ¶·Úı¤ÓÈÔ˜ μ′ Ô √͇˜ ‹ °ÔÏÈ¿ı. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ·fi Ù· πˆ¿ÓÓÈÓ·. πÂÚÔÌfiÓ·¯Ô˜ Î·È Î·ÙfiÈÓ ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ, ÂÎϤ¯ıËΠ̠ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú·, ¶·ÚıÂÓ›Ô˘ ∞′, ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ∞‰ÚÈ·ÓÔ˘fiψ˜ (1639-1644). ™˘Ó‰¤ıËΠÊÈÏÈο Ì ÙÔÓ £ÂfiÊÈÏÔ ∫ÔÚ˘‰·Ï¤·. ΔÔ 1644 ÂÎϤ¯ıËΠ·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ ˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ §Ô˘Î¿Úˆ˜. ΔÔ 1645, Ì ÙËÓ ÚÔÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹ Ù˘ √ÏÏ·Ó‰›·˜ ∫ÔÚÓ¤ÏÈÔ˘ Haga, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ‰È·Ó›ÌÂÈ ·ÓÙ›Ù˘· Ù˘ ÌÂÙ¿ÊÚ·Û˘ ÙÔ˘ ∫·ÏÏÈÔÏ›ÙË ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ›¯Â ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙÔÓ ÍÂÛËΈÌfi Ù˘ ÊÈÏÔ·È΋˜ ·Ú¿Ù·Í˘. ªÂÙ¿ fï˜ ÙȘ ·ÓÙȉڿÛÂȘ ‰ÂÓ ÚÔ¯ÒÚËÛ ÛÙË ‰È·ÓÔÌ‹ Ù˘. ΔÔ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1646 ÂΉÈÒ¯ÙËΠ·fi ÙÔ ıÚfiÓÔ Î·È ÂÍÔÚ›ÛÙËΠÛÙËÓ ∫‡ÚÔ. ¢È¤Ê˘Á ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔ ÓËÛ› Î·È ˙‹ÙËÛ ÚÔÛÙ·Û›· ÛÙÔÓ ËÁÂÌfiÓ· πˆ¿ÓÓË μ·ÛÈÏÈÎfi ÛÙÔ π¿ÛÈÔ. ΔÔ 1648 ·ӋÏı ÛÙÔ ıÚfiÓÔ Î·È ·˘Ù‹ ÙË ÊÔÚ¿ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ·ÓÙÈηςÈÓÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋. ΔÂÏÈο, ‚Ú¤ıËΠ·ÓÙÈ̤وԘ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ڈ̷ÈÔηıÔÏÈÎÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ηςÈÓÈÛÙ¤˜. √È ÈËÛÔ˘›Ù˜ ÙÔÓ ‰È¤‚·Ï·Ó ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ, Ô˘ ‰È¤Ù·Í ÙË ı·Ó¿ÙˆÛ‹ ÙÔ˘ Ì ÛÙÚ·ÁÁ·ÏÈÛÌfi. ΔÔ Ï›„·Ófi ÙÔ˘ ·Ó·Û‡ÚıËΠ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ· Î·È Ù¿ÊËΠ·fi ÈÛÙÔ‡˜ ÛÙË Ã¿ÏÎË. 28. ¶·Úı¤ÓÈÔ˜ °′. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ·fi ÙË §¤Û‚Ô. ¢È·ÎÚÈÓfiÙ·Ó ÁÈ· ÙË ÌfiÚʈÛË Î·È ÙËÓ ·ÚÂÙ‹ ÙÔ˘. ΔÔ 1639 ÂÎϤ¯ıËΠÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ Ã›Ô˘ Î·È ÙÔ 1656 ‰È·‰¤¯ÙËΠÛÙÔÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ ÙÔÓ πˆ·ÓÓ›ÎÈÔ μ′. Δ›ÌËÛ ÙÔÓ ∫‡ÚÈÏÏÔ §Ô‡Î·ÚÈ Ì ÌÂÁ·ÏÔÚ‹ ÙÂÏÂÙ‹ Ù·Ê‹˜ ÙˆÓ ÏÂÈ„¿ÓˆÓ ÙÔ˘, ÂÓÒ ˙‹ÙËÛÂ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË ·fi ÙË ƒˆÛ›·. ∞˘Ù¤˜ ÙȘ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÎÌÂÙ·ÏχÙËÎ·Ó ÔÈ Â¯ıÚÔ› ÙÔ˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔÓ Û˘ÎÔÊ¿ÓÙËÛ·Ó ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ. ΔÈ̈ڋıËΠ̠··Á¯ÔÓÈÛÌfi ÙËÓ 1Ë ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1657 ÛÙËÓ ∫·ÁÁÂψً ¶‡ÏË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ΔÔ Ï›„·Ófi ÙÔ˘ ηÎÔÔÈ‹ıËΠηÈ
™∏ª∂πø™∂π™
Ú›¯ÙËΠÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. √È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÙÔ ·Ó¤Û˘Ú·Ó Î·È ÙÔ ¤ı·„·Ó ÛÙË Ã¿ÏÎË. ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔÓ ·Ó·Î‹Ú˘Í ÈÂÚÔÌ¿ÚÙ˘Ú· Î·È ÙÈÌ¿ ÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ ÛÙȘ 24 ª·ÚÙ›Ô˘. 29. ª¿ÚÎÔ˜ μ′. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ (1466). ∂›¯Â Ï¿‚ÂÈ ·ÍÈfiÏÔÁË ·È‰Â›·, fï˜ ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔ› ÙÔ˘ ÙÔÓ Û˘ÎÔÊ¿ÓÙËÛ·Ó ÛÙËÓ ¶‡ÏË Î·È ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓıËΠٷÂÈÓˆÙÈο ·fi ÙÔ ıÚfiÓÔ. ∏ Û‡ÓÔ‰Ô˜ Ô˘ Û˘ÁÎÏ‹ıËΠ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔÓ ·ıÒˆÛÂ Î·È ÙÔ˘ ·Ú·¯ÒÚËÛ ÙËÓ ÚÔ‰ڛ· Ù˘ ·Ú¯ÈÂÈÛÎÔ‹˜ ∞¯Ú›‰Ô˜. 30. ™˘ÌÂÒÓ ∞′. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ·fi ÙËÓ ΔÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·. ∂ÎϤ¯ıËΠÙÔ 1466 Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ ÌfiÓÔ ÌÂÚÈÎÔ‡˜ Ì‹Ó˜. ∂·ÓÂÎϤ¯ıËΠ¿ÏÈ ÙÔ 1471, ·ÏÏ¿ ¤ÂÈÙ· ·fi ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ·, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Û˘ÎÔÊ·ÓÙ›·˜, ·Ó·ÁοÛÙËÎÂ Î·È ¿ÏÈ Ó· ·Ú·ÈÙËı›. ∞ÔÛ‡ÚıËΠ۠ÌÈ· ÌÔÓ‹ Î·È Â·Ó‹Ïı ÛÙÔ ıÚfiÓÔ ÙÔ 1482. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯›·˜ Û˘ÁοÏÂÛ ۇÓÔ‰Ô Ë ÔÔ›· ·Ô΋ڢÍ ÙËÓ ÂÓˆÙÈ΋ Û‡ÓÔ‰Ô Ù˘ ºÏˆÚÂÓÙ›·˜. ¶·Ú¤ÌÂÈÓ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1486. 31. ¶·¯ÒÌÈÔ˜ μ′.. ¶·ÙÚȿگ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ·fi ÙË §¤Û‚Ô. ¢È·Ù¤ÏÂÛ ‰¿ÛηÏÔ˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ Î·È Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù °′. ∏ ·ÔÙ˘¯›· ÙÔ˘ Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ Ù· ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ÚÔοÏÂÛ ÙË ‰˘ÛÊÔÚ›· Ù˘ ÈÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ÙËÓ Î·ı·›ÚÂÛ‹ ÙÔ˘. ¶¤ı·Ó ÂÍfiÚÈÛÙÔ˜ ÛÙË μÏ·¯›·. 32. ∂È‚¿Ù˘ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ Â›Ó·È ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ì ‚›·ÈÔ Î·È ·Ú¿ÓÔÌÔ ÙÚfiÔ ÛÊÂÙÂÚ›˙ÂÙ·È ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi ·Í›ˆÌ·. 33. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙÔ º·Ó¿ÚÈ ÂÈϤ¯ıËΠÁÈ· ÙË ÌfiÓÈÌË ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎÔ‡ Ô›ÎÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Ó·Ô‡. ø˜ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi˜ Ó·fi˜ ÂÈϤ¯ıËΠ¤Ó·˜ ÌÈÎÚfi˜ ÂÓÔÚÈ·Îfi˜ Ó·fi˜ ·ÊÈÂڈ̤ÓÔ˜ ÛÙÔÓ ¿ÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ, Ô˘, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ‹Ù·Ó ÙÔ Î·ıÔÏÈÎfi ÂÓfi˜ ÌÈÎÚÔ‡ Á˘Ó·ÈΛԢ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÔ‡. ∂Âȉ‹ ÙÔ ÎÙ›ÛÌ· ‹Ù·Ó ÌÈÎÚfi, Ô ·ÙÚȿگ˘ ΔÈÌfiıÂÔ˜ ÙÔ 1614 ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÙÔÓ Í·Ó·ÎÙ›ÛÂÈ, ÂÓÒ ÙÔ 1720 Ô ·ÙÚȿگ˘ πÂÚÂÌ›·˜ °′ ÔÈÎÔ‰fiÌËÛ ÂÎ ‚¿ıÚˆÓ ¤Ó· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ó·fi. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô ·ÙÚȿگ˘ °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ™Δ′ ·‡ÍËÛ ÌfiÓÔ ÙÔ ‡„Ô˜ ÙÔ˘, ¯ˆÚ›˜ ηÌÈ¿ ¿ÏÏË ÚÔÛı‹ÎË. √ Ó·fi˜ Â›Ó·È ·ÊÈÂڈ̤ÓÔ˜ Î·È ÛÙËÓ ¶·Ó·Á›· ÙËÓ ¶·Ì̷οÚÈÛÙÔ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Ù˘ ÂÈÎfiÓ·˜ Δ˘ ·fi ÙÔÓ ·ÏÈfi ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ. ªÈ· ÂÈÁÚ·Ê‹ ÛÙÔ Á›ÛÔ ÙÔ˘ Ô˘Ú·ÓÔ‡ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ Â›Ó·È ·ÊȤڈ̷ ÙÔ˘ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë πÂÚÂÌ›· μ′ ÙÔ 1577 Ì ηٷÛ΢·ÛÙ‹ ÙÔÓ ∞ıËÓ·›Ô §·˘Ú¤ÓÙÈÔ. ™ÙÔ Í‡ÏÔ Î·Ú˘‰È¿˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÛÙÂı› ÂÏÂÊ·ÓÙfi‰ÔÓÙÔ, Ì¿ÚÌ·ÚÔ, ¤Á¯ÚˆÌÔ Í‡ÏÔ Î·È ÔχÙÈÌÔÈ Ï›ıÔÈ. √ ¿Ì‚ˆÓ·˜ ηٷÛ΢¿ÛÙËΠÙÔ 1703. ΔÔ Ù¤ÌÏÔ Â›Ó·È Í˘ÏfiÁÏ˘ÙÔ, Ì ÂÓ·ÏÏ·Á‹ ¯Ú˘ÛÔ‡ Î·È Î˘·ÓÔ‡, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏ˘. 34. ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜ ¢·fiÓÙ˜. ªÔÓ·¯fi˜, ÔÈËÙ‹˜ Î·È ÏfiÁÈÔ˜, ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙË ™ÎfiÂÏÔ ÙÔ 1714 (ÙÔ ÎÔÛÌÈÎfi ÙÔ˘ fiÓÔÌ· ‹Ù·Ó ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜). ™Ô‡‰·Û ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ Û ۯÔÏÂ›Ô Ô˘ ›¯Â ȉڇÛÂÈ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘. ¶‹Á ÛÙË μÏ·¯›· ˆ˜ ˘fiÙÚÔÊÔ˜ ÛÙËÓ ∏ÁÂÌÔÓÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ÙÔ˘ μÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘. ∂Λ ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠÚfiÍÂÓÔ˜ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ¤·„ ӷ ÔÓÂÈÚ‡ÂÙ·È ÙËÓ ·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜. √ ËÁÂÌfiÓ·˜ Ù˘ μÏ·¯›·˜ ÙÔÓ ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙÔ ¯¿ÓÔ Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ¢·fiÓÙ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∂Λ οÔÈÔÈ ÙÔÓ ‰È¤‚·Ï·Ó ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚Â˙›ÚË, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· Ê˘Ï·ÎÈÛÙ› (1747). ™ÙË Ê˘Ï·Î‹ ¤ÁÚ·„ ¤Ó· ¤ÌÌÂÙÚÔ
¤ÚÁÔ, ÙÔÓ ∫·ıÚ¤ÙË ÙˆÓ °˘Ó·ÈÎÒÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂΉfiıËΠÙÔ 1766 ÛÙË §ÂÈ„›·. ŸÙ·Ó ·ÂÏ¢ıÂÚÒıËÎÂ, ·ÔÛ‡ÚıËΠÛÙË ÌÔÓ‹ •ËÚÔÔÙ¿ÌÔ˘ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜ fiÔ˘ ‹Ú ÙÔ fiÓÔÌ· ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1784. √ ∫·ÈÛ¿ÚÈÔ˜ ¢·fiÓÙ˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ÔÈËÙ‹˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘. ŒÁÚ·„Â, ·Ú¿ ÙÔ ı·˘Ì·ÛÌfi ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜, ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓ‹ ÙÔ˘ ÁÏÒÛÛ·. ™Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ Û˘Ó‰˘¿˙ÂÈ ÙÔ ÛÔ˘‰·›Ô Ì ÙÔ ·Û‹Ì·ÓÙÔ, ÙËÓ ∞Á›· °Ú·Ê‹ Ì ÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›·. √È ÛÙ›¯ÔÈ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ·Á¿Ë ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ÁÓÒÛË Î·È ·fi ÙËÓ ÂÈÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ‰È·Ù‡ˆÛË («ΔÔ Á·Ú Ôχ Ù˘ ıÏ›„ˆ˜ ÁÂÓÓ¿ ·Ú·ÊÚÔÛ‡ÓËÓ»). 35. ∞ϤͷӉÚÔ˜ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜, Ô ÂÍ ·ÔÚÚ‹ÙˆÓ. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙÔ 1636 Î·È ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÃÈÒÙË ÌÂٷͤÌÔÚÔ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘. ™Ô‡‰·Û ÚÒÙ· ÛÙËÓ ¶fiÏË Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ‹Á ÛÙËÓ πÙ·Ï›· fiÔ˘ ¤ÁÈÓ ‰È‰¿ÎÙÔÚ·˜ Ù˘ È·ÙÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ ¶¿‰Ô‚·˜. ∂¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ Î·È ÁÈ· ÂÙ¿ ¯ÚfiÓÈ· (1665-1672) ‹Ù·Ó Û¯ÔϿگ˘ ÛÙËÓ ·ÙÚÈ·Ú¯È΋ Û¯ÔÏ‹. ÕÚ¯ÈÛ ÙfiÙ ӷ Ì·ı·›ÓÂÈ Í¤Ó˜ ÁÏÒÛÛ˜: ÙÔ˘ÚÎÈο, ÂÚÛÈο, ·Ú·‚Èο, Á·ÏÏÈο Î·È ÛÏ·‚ÔÓÈο (Ë ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋-ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ™Ï¿‚ˆÓ). √ ̤Á·˜ ‚Â˙›Ú˘ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔÚÔ˘ÏÔ‡ ÙÔÓ ‰ÈfiÚÈÛ ÙÔ 1674 ÌÂÁ¿ÏÔ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· ÙË ¶‡Ï˘ (ÙÔ˘ÚÎÈÛÙ›: ¯Ô˘Ì·ÁÈÔ‡Ó ÙÂÚ‰˙Ô˘Ì·Ó› ÓÙÈ‚¿Ó = ÁÚ·ÌÌ·Ù¤·˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ ‰È‚·Ó›Ô˘). ΔÔ 1683 Û˘Ófi‰Â˘Û ÙÔÓ ∫·Ú¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿, ‰È¿‰Ô¯Ô ÙÔ˘ ∫ÈÔÚÔ˘ÏÔ‡, ÛÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ μȤÓÓ˘. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· Ù˘ Ô ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ı·Ó·ÙÒıËÎÂ Î·È Ô ª·˘Ú·ÎÔÚ‰¿ÙÔ˜ Ì ÔÏÏ‹ ‰˘ÛÎÔÏ›· ÁϛوÛ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ. ∞ÔηٷÛÙ¿ıËΠ¤ÂÈÙ· ·fi ¤Ó· ¯ÚfiÓÔ Î·È ÙÔ 1699 ‹Ú ̤ÚÔ˜ ÛÙË ‰È¿ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÔÌÒÓ˘Ì˘ Û˘Óı‹Î˘. Œ·ÈÍ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ·˘Ù‹˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÈÌ‹ıËΠ·fi ÙË ÛÔ˘ÏÙ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÂÍ ·ÔÚÚ‹ÙˆÓ. ∞Ó Î·È ÙÔÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Î·ÈÚfi ‹Ù·Ó ··Û¯ÔÏË̤ÓÔ˜ Ì ٷ ˘„ËÏ¿ ÙÔ˘ ηı‹ÎÔÓÙ·, Ë Û˘ÁÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ ‰Ú¿ÛË ‹Ù·Ó ·ÍÈfiÏÔÁË. ŒÁÚ·„ Û ·Ú¯·˚΋ ÁÏÒÛÛ· ¤ÚÁ· ‰È‰·ÎÙÈο, Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· fï˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ·Ó¤Î‰ÔÙ·: ƒËÙÔÚÈ΋, °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋, πÂÚ¿ πÛÙÔÚ›· Î.¿. ŒÚÁÔ Ù˘ ˆÚÈÌfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· ºÚÔÓÙ›ÛÌ·Ù·, ÛÙ· ÔÔ›· ‰›ÓÂÈ Û˘ÛÙ¿ÛÂȘ Î·È Ô‰ËÁ›Â˜ Ô˘ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ ˆÚÈÌfiÙËÙ· – Ë ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÙÔ˘ ‰È¤ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ˘ÔÙ·Á‹ ÙÔ˘ ı˘ÌÈÎÔ‡ ÛÙÔ ÓÔ˘, ·fi ¤ÓÙÔÓË ÚÔۋψÛË ÛÙË ÌÂÛfiÙËÙ· Î·È ·fi Û‡ÓÂÛË. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1709. 36. ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¡ÈÎÔ‡ÛÈÔ˜, ÚÒÙÔ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜ Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘. ∫·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙË Ã›Ô, fiÔ˘ Î·È ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1613. ¢¿ÛηÏfi˜ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍÂ Ô ªÂϤÙÈÔ˜ ™˘Ú›ÁÔ˜, ÔÓÔÌ·ÛÙfi˜ ÏfiÁÈÔ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ∞Û¯ÔÏ‹ıËΠ·ÎfiÌË Ì ÙËÓ ÂÎÌ¿ıËÛË Ù˘ ÂÚÛÈ΋˜, Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ Î·È Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜. √ÏÔÎÏ‹ÚˆÛ ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ¶¿‰Ô‚· Ù˘ πÙ·Ï›·˜, fiÔ˘ ¤Ì·ı ϷÙÈÓÈο, ÈÙ·ÏÈο, Ì·ıËÌ·ÙÈο Î·È ·ÛÙÚÔÓÔÌ›·. ∏ ÁÓÒÛË Í¤ÓˆÓ ÁψÛÛÒÓ ÙÔÓ ‚Ô‹ıËÛ ӷ Ï¿‚ÂÈ ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ‰ÈÂÚÌËÓ¤· Ù˘ À„ËÏ‹˜ ¶‡Ï˘ (1661-1673), ı¤ÛË ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ÚfiÛÊÂÚ ÔÏϤ˜ ˘ËÚÂۛ˜ ÛÙÔ˘˜ ˘fi‰Ô˘ÏÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ¢È·ÎÚ›ıËΠÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ∂ÓÂÙÒÓ Î·È ΔÔ‡ÚΈÓ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ ·fi ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ (1669). ¶¤ı·Ó ÙÔ 1673. 37. √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó Û‡ÛÙËÌ· ÙÔÈ΋˜ ·˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜.
[251]
∏ ÚԤϢÛË ÙÔ˘ ıÂÛÌÔ‡ Â›Ó·È ¤Ó· ı¤Ì· Ô˘ ··Û¯fiÏËÛ ÓÂfiÙÂÚÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Î·È Í¤ÓÔ˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜, Î·È ‰È·Ù˘ÒıËÎ·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·fi„ÂȘ, ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÂÈÎÚ·Ù¤ÛÙÂÚË Ê·›ÓÂÙ·È ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ¢.∞. ∑·Î˘ıËÓÔ‡, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ˘‹ÚÍ·Ó Á¤ÓÓËÌ· Ù˘ ·Ó¿Á΢ Î·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ ·Ó¿ÚÎÂÈ·˜ ÙÔ˘ ηٷÎÙËÙ‹. Œ¯ÂÈ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÚԤϢÛË, fiˆ˜ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÔÈ fiÚÔÈ «ÚˆÙ‡ÔÓÙ˜», «ÚˆÙfiÁÂÚÔ˜» «ÚÒÙÔÈ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘» Î.¿., ·ÊÔ‡ Ë ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ÎÔÈÓÔÙÈ΋˜ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È ÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ·ÏÏ¿ Ë fiÏË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Ù˘ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˘ ÌÔÚÊ‹˜ ÙÔ˘ ıÂÛÌÔ‡ ‰È¤ÂÙ·È ·fi ηı·Ú¿ ÂÏÏËÓÈÎfi Ó‡̷. √ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ Ï·fi˜ ¤Ï·Û ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ıÂÛÌÔ‡˜ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎÔ‡˜ ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙȘ ηıËÌÂÚÈÓ¤˜ ·Ó¿ÁΘ Ô˘ ÚÔ¤Î˘Ù·Ó. √È ‰ÈÔÈÎÔ‡ÓÙ˜ ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Â›ÙÚÔÔÈ, ‰ËÌÔÁ¤ÚÔÓÙ˜, ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ÚÔÂÛÙÒÙ˜ ‹ ÎÔÙ˙·Ì¿Ûˉ˜, Î·È Ë ıËÙ›· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÙ‹ÛÈ·. ◊Ù·Ó ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ·ÈÚÂÙÔ› Î·È ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ Ï·fi Û ÁÂÓÈ΋ Û˘Ó¤Ï¢ÛË. √È ÂÎÏÔÁ¤˜ ‰ÈÂÍ·ÁfiÙ·Ó ÙÔ ª¿ÚÙÈÔ ‹ ÙÔÓ ∞Ú›ÏÈÔ Î¿ı ¯ÚfiÓÔ. ∂›¯·Ó ‰Èη›ˆÌ· Ó· ÂÎÏÂÁÔ‡Ó fiÏÔÈ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ. ™Â ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ë Û˘Ó¤Ï¢ÛË ‹Ù·Ó ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË Î·È ÔÈ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ› ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ô˘ ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ‹ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ù¿ÍË (ÛÙËÓ ⁄‰Ú· Î·È ÛÙȘ ™¤ÙÛ˜ ‰Èη›ˆÌ· ÙÔ˘ ÂÎϤÁÂÈÓ Â›¯·Ó ÌfiÓÔ ÔÈ ÏÔÈÔÎً٘ Î·È ÔÈ ÏÔ›·Ú¯ÔÈ). √È ÂÎÏÂÁ̤ÓÔÈ ‹Ù·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÁÁÚ¿ÌÌ·ÙÔÈ Î·È ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ ·ÓÒÙÂÚË ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ù¿ÍË, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ·ÛÎÔ‡Ó ‚ÈÔÔÚÈÛÙÈÎfi ¿ÁÁÂÏÌ· Î·È Ó· ¤¯Ô˘Ó ¯ÚfiÓÔ Ó· ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ٷ ÎÔÈÓ¿. √È ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙÈÎÒÓ ·Ú¯fiÓÙˆÓ ‹Ù·Ó Â˘Ú‡Ù·Ù˜. ¢È·¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·Ó Ù· ÎÔÈÓ¿ Î·È ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ÙËÓ Î·Ù·ÓÔÌ‹ Î·È ÙË Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÙˆÓ ÊfiÚˆÓ Î·È ÙËÓ ·fi‰ÔÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. ◊Ù·Ó ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ, ÙË ‰ËÌfiÛÈ· ˘Á›·, ›¯·Ó ηı‹ÎÔÓÙ· ·ÁÔÚ·ÓÔÌÈο Î·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ‰ÈηÛÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·. √ ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓÔÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·ÙfiÚıˆÛ ӷ ÌÂÙÚÈ¿ÛÂÈ Ù· ‰ÂÈÓ¿ ·fi ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ¢ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ˘ÔÙ˘Ò‰Ô˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ Î·È ·¤ÎÙËÛ ÔÏÈÙÈ΋ Û˘Ó›‰ËÛË, ı¤ÙÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙȘ ‚¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘. ™ËÌ·ÓÙÈ΋ ˘‹ÚÍÂ Î·È Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ ·È‰Â›·˜ Ì ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Î·È ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Û¯ÔÏ›ˆÓ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ηıÒ˜ Î·È ÙË ÛÙÂϤ¯ˆÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì ‰·ÛοÏÔ˘˜ Î·È ÙË ¯ÔÚ‹ÁËÛË ˘ÔÙÚÔÊÈÒÓ Û ̷ıËÙ¤˜ ÁÈ· ·ÓÒÙÂÚ˜ ÛÔ˘‰¤˜. √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ì ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ·Ó ÛÙËÓ ÂÈ‚›ˆÛË ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. 38. ÕÓıÈÌÔ˜ °·˙‹˜. §fiÁÈÔ˜, ÎÏËÚÈÎfi˜ Î·È ‰¿ÛηÏÔ˜ ÙÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜, ·fi ÙȘ ªËÏȤ˜ ¶ËÏ›Ô˘. Δ· ÚÒÙ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ù· ¤Ì·ı ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ Î·È Û Ó·ڋ ËÏÈΛ· ·Ó‹Ïı Û ·ÍÈÒÌ·Ù· Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ΔÔ ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1796 Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ù˘ μȤÓÓ˘ ÙÔÓ ÂͤÏÂÍ ÂÊË̤ÚÈÔ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, fiÔ˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ¤ˆ˜ ÙÔ 1815. ™ÙË μȤÓÓË Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ ÙË ÌfiÚʈۋ ÙÔ˘ Î·È ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ÂΉfiÛÂȘ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ, ÁˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ, ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ, ηıÒ˜ Î·È Ì ÙË Û‡ÓÙ·ÍË ÁˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ ¯·ÚÙÒÓ. √È Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ·Ó¤Ù˘Í Ì ͤÓÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÛÙ¤˜ ÂÓ›Û¯˘Û·Ó ÙÔ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÎfi Ú‡̷ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· Û˘Ó¤Ù·Í ·Ú¯·ÈÔÁÓˆÛÙÈο ‚ÔËı‹Ì·Ù·, Âͤ‰ˆÛ ÙÔ ÚÒÙÔ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎfi ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ÛÙË μȤÓÓË, ÙÔÓ ∂ÚÌ‹ ÙÔ §fiÁÈÔ (1811), Î·È ›‰Ú˘Û ·ÓÒÙÂÚÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÙȘ ªËÏȤ˜. ∞fi ÙÔ 1809
[252]
π™Δ√ƒπ∞ Δ√À ∂§§∏¡π∫√À ∂£¡√À™
¤ˆ˜ ÙÔ 1816 Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÙÔ §ÂÍÈÎfiÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂΉfiıËΠÛÙË μÂÓÂÙ›·. ∂¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÙÔ 1817 Î·È ‰›‰·Í ÁÈ· Ï›ÁÔ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ô˘ ›‰Ú˘ÛÂ. ΔËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ Ì˘‹ıËΠÛÙË ºÈÏÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›· Î·È ·Ó¤Ï·‚ ‰Ú¿ÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Ù˘ ÛÙË ºˆÎ›‰·, ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›· Î·È ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·. ΔËÓ 1Ë ª·˝Ô˘ 1821 ΋ڢÍ ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ¶ËÏ›Ô˘. ∏ ÂͤÁÂÚÛË Î·Ù·Ó›ÁËÎÂ Î·È Ô ÕÓıÈÌÔ˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ÛÙË ÓfiÙÈ· ∂ÏÏ¿‰· ÌÂ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙȘ ÚÒÙ˜ ÂıÓÔÛ˘ÓÂχÛÂȘ (™·ÏÒÓˆÓ, ∂ȉ·‡ÚÔ˘). ∂¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ¤ÁÈÓ ۯÔϿگ˘ ÛÙËÓ Δ‹ÓÔ Î·È ÛÙËÓ ∂ÚÌÔ‡ÔÏË, fiÔ˘ Î·È ¤ı·Ó (1828). ∏ ÚfiÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ·È‰Â›· Î·È ÛÙËÓ ÂıÓÈ΋ ˘fiıÂÛË ˘‹ÚÍ ÛËÌ·ÓÙÈ΋. 39. ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ¶ÂÚÚ·È‚fi˜ (1773-1863). ∞ÁˆÓÈÛÙ‹˜ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ ·fi ÙË £ÂÛÛ·Ï›·. ◊Ù·Ó Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ ƒ‹Á·, Û˘ÓÂÏ‹ÊıË Ì·˙› Ì ·˘ÙfiÓ ÛÙË ΔÂÚÁ¤ÛÙË Î·È ÛÒıËΠ¯¿ÚË ÛÙËÓ ·Ú¤Ì‚·ÛË ÙÔ˘ °¿ÏÏÔ˘ ÚÔͤÓÔ˘. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ∞ÁÒÓ· ÔϤÌËÛ ÛÙÔ ™Ô‡ÏÈ Î·È ‰È·Ù¤ÏÂÛ ˘Ô˘ÚÁfi˜ ¶ÔϤÌÔ˘ ÙÔ 1823. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ·Ú¤ÌÂÈÓ ÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi Î·È ¤ÊÙ·Û ̤¯ÚÈ ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ˘ÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˘. ŒÁÚ·„Â: ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ¶ÔÏÂÌÈο, μÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ƒ‹Á· Î·È πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ™Ô˘Ï›Ô˘ Î·È Ù˘ ¶¿ÚÁ·˜. 40. πˆ¿ÓÓ˘ μÔÎοÎÈÔ˜ [Boccaccio], (1313-1375). πÙ·Ïfi˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜ Ô ÔÔ›Ô˜ ¤˙ËÛ ÛÙË ¡¿ÔÏË Î·È ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›·. ŒÁÚ·„ ÔÈ‹Ì·Ù·, ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ¢¿ÓÙË, ηıÒ˜ Î·È Û¯fiÏÈ· ÛÙË £Â›· ∫ˆÌˆ‰›·. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ ·ÚÈÛÙÔ‡ÚÁËÌ¿ ÙÔ˘ Â›Ó·È ÙÔ ¢Âη‹ÌÂÚÔ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô Û·ÙÈÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· ‹ıË ÙˆÓ ·ÛÙÒÓ Ù˘ ºÏˆÚÂÓÙ›·˜ Î·È ÔÈ ·ÚÂÎÙÚÔ¤˜ ÙÔ˘ ÎÏ‹ÚÔ˘. £ÂˆÚÂ›Ù·È Ô ÚÒÙÔ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ Â˙ÔÁÚ¿ÊÔ˜ Ù˘ πÙ·Ï›·˜. 41. ∏Ï›·˜ ªËÓÈ¿Ù˘. ∂›ÛÎÔÔ˜ ∫ÂÚӛ΢ Î·È ∫·Ï·‚Ú‡ÙˆÓ, ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 1669 ÛÙÔ §ËÍÔ‡ÚÈ Ù˘ ∫ÂÊ·ÏÔÓÈ¿˜. ºÔ›ÙËÛ ÛÙÔ ºÏ·ÁÁÈÓÈ·Ófi ºÚÔÓÙÈÛÙ‹ÚÈÔ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜. ∏ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ηχÙÂÈ Ù· ∂Ù¿ÓËÛ·, ÙË μÂÓÂÙ›· ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, fiÔ˘ ·Ó·ÎËÚ‡¯ıËΠ·fi ÙÔÓ ·ÙÚÈ¿Ú¯Ë «ÈÂÚÔÎ‹Ú˘Í Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜». ªÂ Ù· ÎËÚ‡ÁÌ·Ù¿ ÙÔ˘ ÚÔÛ·ıÔ‡Û ӷ ÙÔÓÒÛÂÈ ÙËÓ ›ÛÙË ÙˆÓ ˘fi‰Ô˘ÏˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÚfiÙÚ˘Ó ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙ›Ó·ÍË ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ˙˘ÁÔ‡. ¶ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ‚Ú¤ıËΠÛÙËÓ ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠ›ÛÎÔÔ˜ ∫ÂÚӛ΢ Î·È ∫·Ï·‚Ú‡ÙˆÓ. Δ· ‰‡Ô ÙÔ˘ ¤ÚÁ·, ¶¤ÙÚ· ÙÔ˘ ÛηӉ¿ÏÔ˘ Î·È ¢È‰·¯¤˜, ‚Ú‹Î·Ó ÌÂÁ¿ÏË ·ÓÙ·fiÎÚÈÛË ÛÙÔ ·Ó·ÁÓˆÛÙÈÎfi ÎÔÈÓfi. ∞Ó Î·È ÁÚ¿ÊÂÈ Û ·Ï‹ ÁÏÒÛÛ·, Ô ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È ÊÔÚو̤ÓÔ˜ Ì ›ıÂÙ· Î·È ÂÈÎfiÓ˜. ™ËÌÂÈÒÓÂÈ Û ¤Ó· ·fi ·˘Ù¿: «Œˆ˜ fiÙÂ, ·Ó·Î‹Ú·Ù ∫fiÚË, ÙÔ ÙÚÈÛ¿ıÏÈÔÓ Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ¤¯ÂÈ Ó· ¢ڛÛÎÂÙ·È ÂȘ Ù· ‰ÂÛÌ¿ ÌÈ·˜ ·Ó˘ÔʤÚÙÔ˘ ‰Ô˘Ï›·˜; Œˆ˜ fiÙ ӷ ÙÔ˘ ·Ù‹ ÙÔÓ Â˘ÁÂÓÈÎfiÓ Ï·ÈÌfiÓ Ô ‚¿Ú‚·ÚÔ˜ £Ú·Í; Œˆ˜ fiÙ ¤¯Ô˘ÛÈ Ó· ‚·ÛÈχˆÓÙ·È ·fi ËÌÈÛfiÓ ÊÂÁÁ¿ÚÈ ·È ¯ÒÚ·È ÂÎÂ›Ó·È ÂȘ Ù·˜ ÔÔ›·˜ ·Ó¤ÙÂÈÏÂÓ, ÂȘ ·ÓıÚÒÈÓËÓ ÌÔÚÊ‹Ó, ·fi ÙËÓ ËÁÈ·Ṳ̂ÓËÓ ÛÔ˘ Á·ÛÙ¤Ú·, Ô Ì˘ÛÙÈÎfi˜ Ù˘ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘ ◊ÏÈÔ˜; ∞¯, ¶·Úı¤ÓÂ!». ¶¤ı·Ó ÙÔ 1714 ÛÙËÓ ¶¿ÙÚ·. 42. ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ™ÎÔ‡ÊÔ˜. §fiÁÈÔ˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙ· ÷ÓÈ¿ ÙÔ 1644, ·ÏÏ¿ ¤˙ËÛÂ Î·È ÌÂÁ¿ÏˆÛ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·. ™Ô‡‰·Û ıÂÔÏÔÁ›· Î·È ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Á˘ÌÓ¿ÛÈÔ Ù˘ ƒÒÌ˘ Î·È ‰›‰·Í ÛÙÔ ºÏ·ÁÁÈÓÈ·Ófi ºÚÔÓÙÈÛÙ‹ÚÈÔ Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ (1669 Î.ÂÍ.), ·fi fiÔ˘ fï˜ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ʇÁÂÈ ¤ÂÈÙ· ·fi ÚÔÛÙÚÈ‚¤˜ Ì ÙÔ ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜, ªÂϤÙÈÔ ÃÔÚÙ¿ÎÈÔ, Î·È Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙË ƒÒÌË
(1675). ∂Λ ·Û¿ÛÙËΠÙÔÓ Î·ıÔÏÈÎÈÛÌfi Î·È ÙÔÔıÂÙ‹ıËΠ·fi ÙÔÓ ¿· ÙÔÔÙËÚËÙ‹˜ ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÔ‡ ·Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘ ∫ÂÚ·ڷ˜ (1678). ¶¤ı·Ó ÛÙË ∑¿Î˘ÓıÔ ÙÔ 1697. ΔÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ë ƒËÙÔÚÈ΋ (1681), ÁÚ·Ì̤ÓË Û ÁÏÒÛÛ· ÎÔÈÓ‹, ÙÔ ∂ÈÛÙÔÏ¿ÚÈÔ (ÂÈÛÙÔϤ˜ Ì ÔÏÏ¿ ÚÔÛˆÈο ÛÙÔȯ›·) Î·È ÔÏÏ¿ ÂÈÁÚ¿ÌÌ·Ù·. 43. √ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¢ÔÍ·Ú¿˜ (1662-1729). ∑ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ·fi ÙÔ ∫Ô˘Ù‹Ê·ÚÈ Ù˘ ª¿Ó˘. ΔÔ 1664 ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢Û ÛÙË ∑¿Î˘ÓıÔ, fiÔ˘ ÛÙËÓ ÂÊ˂›· ÙÔ˘ Ì·ı‹Ù¢Û ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ §¤Ô ªfiÛÎÔ. ΔÔ 1694 ÔϤÌËÛ ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙˆÓ ∂ÓÂÙÒÓ Î·È ÙÈÌ‹ıËΠ̠ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÈfiÙË. ∞fi ÙÔ 1699 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1704 ‰È¤ÌÂÓ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, fiÔ˘ ÂÓÛÙÂÚÓ›ÛÙËΠÙÔ ‰˘ÙÈÎfi Ù¯ÓÔÙÚÔÈÎfi ȉ›ˆÌ·. √ ¢ÔÍ·Ú¿˜ ÂÎÙfi˜ ·fi ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ‹Ù·Ó Î·È ÏfiÁÈÔ˜, ·ÊÔ‡ ÌÂÙ¤ÊÚ·Û ÙÔ ‰ÔΛÌÈÔ ÙÔ˘ §ÂÔÓ¿ÚÓÙÔ ÓÙ· μ›ÓÙÛÈ Trattato della Pittura ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ¶Ú·ÁÌ·Ù›· ÂÚ› ∑ˆÁÚ·ÊÈ΋˜, ÂÓÒ ÂͤıÂÛ ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘ ·ÈÛıËÙÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ¶ÂÚ› ˙ˆÁÚ·Ê›·˜. ø˜ ÂÈηÛÙÈÎfi ̤ÛÔ ˘ÈÔı¤ÙËÛ ÙËÓ ÂÏ·ÈÔÁÚ·Ê›·, ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ Ú¿ÁÌ·ÙÈ ·ÔÙÂÏ› Ù¯ÓÔÏÔÁÈ΋ ÙÔÌ‹ ÛÙË ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋. ΔÔ 1727 Ô ¢ÔÍ·Ú¿˜ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊËÛ ÙËÓ √˘Ú·Ó›· ÛÙÔÓ ÈÂÚfi Ó·fi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ™˘Ú›‰ˆÓ· ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ÔÚÔÊ‹ ÙÔ˘ Ó·Ô‡, Ì ÛÎËÓ¤˜ ·fi ÙÔ ‚›Ô ÙÔ˘ ·Á›Ô˘. ΔÔ Û‡ÌÏÂÁÌ· ·˘Ùfi ηٷÛÙÚ¿ÊËΠÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ·fi ˘ÚηÁÈ¿ Î·È ·ÓÙÈηٷÛÙ¿ıËΠ·fi ·ÓÙ›ÁÚ·ÊÔ ÙÔ ÔÔ›Ô ÊÈÏÔÙ¤¯ÓËÛ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 18521871 Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ∞ÛÈÒÙ˘. 44. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ∫ԇ̷˜. §fiÁÈÔ˜, ÂÎÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙË §¿ÚÈÛ· ÙÔ 1777. ∫·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ‡ÔÚË ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÁÔ˘Ó·Ú¿‰ˆÓ Î·È ¤Ì·ı ٷ ÚÒÙ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û ۯÔÏ›· Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔ˘ (Δ›ÚÓ·‚Ô˜, ∞ÌÂÏ¿ÎÈ·). ∏ ÁÓˆÚÈÌ›· ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ ÕÓıÈÌÔ °·˙‹ ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙË μȤÓÓË, fiÔ˘ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ̷ı‹Ì·Ù· ÛÙÔ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Î·È ¿Ú¯ÈÛ ÙË Û˘ÁÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ ‰Ú¿ÛË. À‹ÚÍ ¤ÓıÂÚÌÔ˜ Ô·‰fi˜ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·‹ ÛÙÔ ÁψÛÛÈÎfi ˙‹ÙËÌ·. ΔÔ 1809 ¿Ú¯ÈÛ ӷ ‰È‰¿ÛÎÂÈ ÛÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, fiÔ˘ Û˘Ó¤¯ÈÛ Ì ‰È·ÎÔ¤˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1817, ÔfiÙÂ Î·È ·Ó·¯ÒÚËÛ ÁÈ· ÙË μȤÓÓË. ∞fi ÙÔ 1821 Î·È ÌÂÙ¿ ¤˙ËÛ ÛÙËÓ ΔÂÚÁ¤ÛÙË Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿ ÙÔ˘ ηÈ, ·Ú¿ ÙȘ ·ÓÂÈÏËÌ̤Ó˜ ÚÔÛÎÏ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ó· ‰È‰¿ÍÂÈ Û ۯÔÏ›· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ‰ÂÓ Â¤ÛÙÚ„Â. ¶¤ı·Ó ÙÔ 1836. ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Û ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Â›Ó·È ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ÂÚ·Ó›ÛÌ·Ù· ·fi Û‡Á¯ÚÔÓÔ‡˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜. ΔÔ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎfi ÙÔ˘ Û‡ÁÁÚ·ÌÌ· Â›Ó·È ÙÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ· ºÈÏÔÛÔÊ›·˜, ÌÈ· Ï‹Ú˘ ÂÈÛÎfiËÛË ÙÔ˘ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. À‹ÚÍ Է‰fi˜ Ù˘ ηÓÙÈ·Ó‹˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜. ÕÏÏ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ Â›Ó·È ÙÔ πÛÙÔÚ›·È ÙˆÓ ·ÓıÚˆ›ÓˆÓ Ú¿ÍÂˆÓ Î·È °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ˘. 45. ¡ÈÎËÊfiÚÔ˜ £ÂÔÙfi΢. §fiÁÈÔ˜ ÎÏËÚÈÎfi˜, ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ÂÎÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. ΔÔ ÎÔÛÌÈÎfi ÙÔ˘ fiÓÔÌ· ‹Ù·Ó ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ Î·È ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ ÙÔ 1731. ¶·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ô Â˘·ÙÚ›‰Ë˜ ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ £ÂÔÙfi΢. ªÂÙ¿ ÙȘ ÂÁ·ÎÏȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ ‹Á ÛÙËÓ πÙ·Ï›·. ∂Λ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ̷ı‹Ì·Ù· ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ Î·È Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ ÛÙ· ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· Ù˘ ªÔÏfiÓÈ·˜ Î·È Ù˘ ¶¿‰Ô‚·˜. ΔÔ 1756 ¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ Î·È ÙÔ 1762 ¤ÁÈÓ ÈÂÚÔÌfiÓ·¯Ô˜. ¢ÈÔÚ›ÛÙËΠ‰¿ÛηÏÔ˜ ÛÙËÓ ∫¤Ú΢ڷ, ÂÓÒ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ¤ÁÈÓ ÁÓˆÛÙfi˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÙÔ˘ ˆ˜ ÈÂÚÔ΋ڢη˜. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô £ÂÔÙfi΢ ÌÂÙ¤‚Ë ÛÙÔ π¿ÛÈÔ fiÔ˘ ‰›‰·ÍÂ Ê˘ÛÈ΋ ÛÙËÓ ÙÔÈ΋ Û¯ÔÏ‹. ª·˙› ÌÂ
ÙÔÓ μÔ‡ÏÁ·ÚË ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ Ê˘ÛÈÎÒÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ ÛÙ· Û¯ÔÏ›·. ∞Ó·ÁοÛÙËΠӷ ʇÁÂÈ ·fi ÙÔ π¿ÛÈÔ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÓÙ›‰Ú·Û˘ ÙˆÓ Û˘ÓÙËÚËÙÈÎÒÓ Î‡ÎψÓ. ΔÔ 1765 ÛÙË §ÂÈ„›· Âͤ‰ˆÛ ‰È¿ÊÔÚ· Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù·. ΔÔ 1779 ·Ó·ÁÔÚ‡ıËΠ·Ú¯È›ÛÎÔÔ˜ ™Ï·‚ÈÓ›Ô˘ Î·È ÃÂÚÛÒÓÔ˜, fiÔ˘ ‰È·‰¤¯ÙËΠÙÔÓ ∂˘Á¤ÓÈÔ μÔ‡ÏÁ·ÚË. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÌÂٷ٤ıËΠÛÙËÓ ·Ú¯ÈÂÈÛÎÔ‹ ∞ÛÙÚ·¯·Ó›Ô˘ Î·È ™Ù·˘ÚÔ˘fiψ˜. ¶¤ı·Ó ÛÙË ªfiÛ¯· ÙÔ 1800 ‹ ÙÔ 1805. √ £ÂÔÙfi΢ ‹Ù·Ó ˘¤ÚÌ·¯Ô˜ Ù˘ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜ Î·È ¤ÓıÂÚÌÔ˜ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ‹˜ Ù˘ ·È‰Â›·˜, ·Ó Î·È Û·ÊÒ˜ ÈÔ Û˘ÓÙËÚËÙÈÎfi˜ ·fi ÙÔÓ μÔ‡ÏÁ·ÚË. ΔÔ 1794 ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ·ÓÒÓ˘Ì· ¤Ó· Û‡ÁÁÚ·ÌÌ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ μÔÏÙ·›ÚÔ˘. ∂ӉȷʤÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∫˘ÚÈ·ÎÔ‰ÚfiÌÈÔÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÔÙÂÏ› ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ∂˘·ÁÁÂÏ›ˆÓ, ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ Î·È ÙˆÓ ∂ÈÛÙÔÏÒÓ Ô˘ ‰È·‚¿˙ÔÓÙ·È ÙËÓ ∫˘Úȷ΋ ÛÙȘ ÂÎÎÏËۛ˜. ΔÔ ¤ÚÁÔ ·˘Ùfi, ¯Ú‹ÛÈÌÔ Ôχ fiÙ·Ó ÚˆÙÔÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎÂ, ·ÚÁfiÙÂÚ· ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÂÌfi‰ÈÔ ÛÙËÓ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ÚËÙÔÚ›·˜. 46. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ √ÈÎÔÓfiÌÔ˜, Ô ÂÍ ÔÈÎÔÓfïÓ. ∫ÏËÚÈÎfi˜, ıÂÔÏfiÁÔ˜, ÊÈÏfiÏÔÁÔ˜ Î·È ‰¿ÛηÏÔ˜ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ΔÛ·Ú›ÙÛ·ÓË Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ÙÔ 1780. ºÔ›ÙËÛ ÛÙË Û¯ÔÏ‹ ÙˆÓ ∞ÌÂϷΛˆÓ, ¯ÂÈÚÔÙÔÓ‹ıËΠÈÂÚ¤·˜ Î·È ·Ô‰Â›¯ıËΠÈÂÚÔ΋ڢη˜ Ì ۿÓȘ ÚËÙÔÚÈΤ˜ ÈηÓfiÙËÙ˜. ΔÔ 1806 ıˆڋıËΠ‡ÔÙÔ˜ ÁÈ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙËÓ ·ÓÙ·ÚÛ›· ÙÔ˘ ·¿ ∂˘ı‡ÌÈÔ˘ μÏ·¯¿‚· Î·È ÙÔ 1809 ÚÔÛÏ‹ÊıËΠ·fi ÙÔÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ∫ԇ̷ ÛÙÔ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ™Ì‡ÚÓ˘, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÙÔ 1814 ·Ó¤Ï·‚ ηı‹ÎÔÓÙ· Û¯ÔÏ¿Ú¯Ë. ∂ËÚ·Ṳ̂ÓÔ˜ ·fi ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·‹ Î·È ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘ ∫ԇ̷, ¢ı˘ÁÚ·ÌÌ›ÛÙËΠ·fiÏ˘Ù· Ì ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. ªÂÙ¿ ÙÔ ÎÏ›ÛÈÌÔ ÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋˜ ›ıÂÛ˘ Ù˘ Û˘ÓÙËÚËÙÈ΋˜ ·Ú¿Ù·Í˘, ÌÂÙ·ÎÏ‹ıËΠÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, fiÔ˘ ÙÔ 1819 ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ °ÚËÁfiÚÈÔ ∂ ∂′ ÈÂÚÔ΋ڢη˜ Î·È ¿Ú¯ÈÛ ӷ Û˘Ì‚È‚¿˙ÂÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡. ŸÙ·Ó ͤ۷ÛÂ Ë ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Î·È ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÔÈ ‰ÈÒÍÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙËÓ O‰ËÛÛfi Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË fiÔ˘ ˘ËÚ¤ÙËÛ ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ˘fiıÂÛË ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÙËÓ ·Ú¤Ì‚·ÛË ÙÔ˘ ÙÛ¿ÚÔ˘ ÁÈ· Ù· ı‡Ì·Ù· ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ. ∂Áη٤ÏÂÈ„Â ÙË ƒˆÛ›· ÙÔ 1832 Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ 1837. ∞fi Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ∞ÁÒÓ· ›¯Â ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ fiÙÈ ÙÔ Î›ÓËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ¤Ú ӷ Îfi„ÂÈ Î¿ı ۯ¤ÛË Ì ÙȘ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈΤ˜ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Î·È Ù˘ °·ÏÏÈ΋˜ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Ô˘ ÙÔ Î·ıÈÛÙÔ‡Û·Ó ‡ÔÙÔ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÌÔӿگ˜. ™ÙÔ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ¤ÁÈÓ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·¯ËÙÈÎfiÙÂÚÔ˘˜ ÛËÌ·ÈÔÊfiÚÔ˘˜ ÙÔ˘ Û˘ÓÙËÚËÙÈÛÌÔ‡, ˘ÂÚ·ÛÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ÙËÓ ·ÌÂٷΛÓËÙË ÚÔۋψÛË ÛÙÔ˘˜ ηÓfiÓ˜ Ù˘ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜. ∫·È ÛÙÔ ÁψÛÛÈÎfi ˙‹ÙËÌ·, ÂÓÒ ·ÏÈfiÙÂÚ· ‹Ù·Ó Ô·‰fi˜ Ù˘ ÎÔÚ·˚΋˜ «Ì¤Û˘ Ô‰Ô‡», ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô·‰fi˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·˚ÛÌÔ‡ Î·È ·ÓÙÈÙ¿¯ıËΠηÙËÁÔÚËÌ·ÙÈο ÛÙËÓ ÚfiÙ·ÛË ÙÔ˘ ¡ÂÔʇÙÔ˘ μ¿Ì‚· Ó· ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ› Ë ∞Á›· °Ú·Ê‹ ÛÙËÓ Î·ıÔÌÈÏÔ˘Ì¤ÓË. ΔÔ ÔχÏ¢ÚÔ ¤ÚÁÔ, Ë ÂͤÏÈÍË Î·È ÔÈ ·ÓÙÈÊ¿ÛÂȘ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ‡Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈΤ˜ ÛÙÈÁ̤˜ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ·È‰Â›·˜ Î·È Ù˘ ȉÂÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ¶¤ı·Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ 1857.
μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ Δ√ª√À 18 - ™À°°ƒ∞ªª∞Δ∞ °π∞ ¶∂ƒ∞πΔ∂ƒø ∞¡∞°¡ø™∏ Anderson, M.S., The Eastern question, 1774-1923, A study in international relations, London, 1966. Anderson, R.C., Naval Wars in the Levant, 15591853, Princeton, N.J., 1952. AÁÁ¤ÏÔ˘, A., OÈ §fiÁÈÔÈ Î·È Ô AÁÒÓ·˜, ™‡ÏÏÔÁÔ˜ ÚÔ˜ ¢È¿‰ÔÛÈÓ ˆÊ¤ÏÈÌˆÓ ‚È‚Ï›ˆÓ, ÂÚ›Ô‰Ô˜ ¢Â˘Ù¤Ú·, ∞ı‹Ó·, 1971. AÔÛÙÔÏfiÔ˘ÏÔ˜, ¢.°., H °·ÏÏÈ΋ E·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ∂ÏÏËÓÈ΋ KÔÈÓˆÓ›·, ∞ı‹Ó·, 1989. Barkan, O., «Quelques observations sur l’organisation economique et sociale des villes ottomanes des XVIe et XVIIe siecles», ÛÙÔ La ville, 7, Bruxelles, 1955. Botzaris, N., Visions balkaniques dans la preparation de la Revolution grecque 1789-1821, °ÂÓÂ‡Ë 1962. B·Î·ÏfiÔ˘ÏÔ˜, A.E., «O M¤Á·˜ ¶¤ÙÚÔ˜ Î·È ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ηٿ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ Î·È ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓÔ˜», EÈÛÙËÌÔÓÈ΋ EÂÙËÚ›‰· ºÈÏÔÛÔÊÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, IA′, 1971. B·Î·ÏfiÔ˘ÏÔ˜, A.E., IÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ N¤Ô˘ EÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ¢′ TÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· 1669-1821. H OÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÕÓÔ‰Ô˜ Î·È Ô ºˆÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ °¤ÓÔ˘˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1973. B·Î·ÏfiÔ˘ÏÔ˜, A.E., ¡¤· ÂÏÏËÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· 12041985, ÈÁ′ ¤Î‰ÔÛË, B¿ÓÈ·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1997. μ·ÁȷοÎÔ˜, ¢.μ., √È ª·ÓÈ¿Ù·È Ù˘ ∫ÔÚÛÈ΋˜, 2 Ù., ∞ı‹Ó·, 1970-1983. BÔ˘ÚÓ¿˜, T., O ÔÏ›Ù˘ P‹Á·˜ BÂÏÂÛÙÈÓÏ‹˜, Aı‹Ó·, 1956. Camariano-Cioran, A., «La Guerre russoturque de 1768-1774 et les Grecs», Revue des etudes Sud-Est europeennes, 3, 1965. Carnoy, H., & Nicolaides, J., Folklore de Constantinople, v. 1, Paris, 1894. Centre de la Mediterranee Moderne et Contemporaine, Les migrations dans les pays mediterraneens au XVIIeme et au debut du XIXeme siecle, Nice, 1973. Cicanci, O., Companiile Grecesti din Transilvania si comertul european in anii 1636-1746, Bucarest, 1981. Clogg, R., The Movement for Greek Independence, 1770-1821: A Collection of Documents, London, 1981. Clogg, R., «The Greek Millet in the Ottoman Empire», ÛÙÔ Christians and Jews in the Ottoman Empire, ÂÈÌ. Braude, B.-Lewis, B., ÙfiÌÔ˜ I, Holmes & Meier Publishers Inc., New York/London, 1982. °ÎÈfiÏÈ·˜, M., O KÔÛÌ¿˜ AÈÙˆÏfi˜ Î·È Ë ÂÔ¯‹ ÙÔ˘, Aı‹Ó·, 1972. °ÚÈÙÛÔÔ‡ÏÔ˘, T.A., T· OÚψÊÈο. H ÂÓ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹Ûˆ ·ӿÛÙ·ÛȘ ÙÔ˘ 1770 Î·È Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı· ·˘Ù‹˜, Aı‹Ó·, 1967. Delon, Michel, √ ‰È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ Î·È Ë ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ‰È·‚·ıÌ›ÛÂˆÓ (∂Ù‹ÛÈ· ‰È¿ÏÂÍË ∫.£. ¢ËÌ·Ú¿ 2003), ∞ı‹Ó·, 2004. ¢ËÌ·Ú¿˜, ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ £., ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, ∞ı‹Ó·, 1997. ¢ËÌ·Ú¿˜, K.£., IÛÙÔÚ›· Ù˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜, Aı‹Ó·, 1973. ¢ËÌËÙÚÈ›˜, °ÂˆÁÚ·Ê›· NˆÙÂÚÈ΋, ÂÈÌ. KÔ˘Ì·ÚÈ·ÓÔ‡, AÈÎ., EÚÌ‹˜, Aı‹Ó·, 1988. Enloe, C., «Religion and Ethnicity», ÛÙÔ Ethnic
Diversity and Conflict in Eastern Europe, ÂÈÌ. Sugar, P., Santa Barbara, 1980. ∂ÓÂÂΛ‰Ë˜, ¶.∫., ™˘Ì‚ÔÏ·› ÂȘ ÙËÓ Ì˘ÛÙÈÎ‹Ó ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹Ó Î·È ÔÏÈÙÈÎ‹Ó Î›ÓËÛÈÓ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ù˘ μȤÓÓ˘ ÚÔ Ù˘ ∂·Ó·ÛÙ¿Ûˆ˜, Berlin, 1960. Faroqhi, S., Trade Crafts and food production in an urban setting 1520-1650, Cambridge University Press, Cambridge/London/New York, 1984. Faroqui, S., Peasants Dervishes and Traders in the Ottoman Empire, Variorum Reprints, London, 1986. Foucault, Michel, ΔÈ Â›Ó·È Ô ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, ÌÙÊ. ƒÔ˙¿Ó˘, ™., ∞ı‹Ó·, 2003. Fuves, O., √È ŒÏÏËÓ˜ Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1965. Gibb, H.,-Bowen, H., «Islamic Society in the Eighteenth Century», 1/1 ÛÙÔ Islamic Society and the West: A Study of the Impact of Western Civilization on Moslem Culture in the Near East, London, 1951. Hadjiiossif, Ch., La colonie grecque en Egypte, 1833-1856, Paris, 1981. Hellier, C., & Venturi, F., Splendours of the Bosphorus: Houses and Palaces of Istanbul, 1993. Hobsbawm, Eric, ∏ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ¿ÛÂˆÓ 1789-1848, ÌÙÊ. √ÈÎÔÓÔÌÔÔ‡ÏÔ˘, ª., ∞ı‹Ó·, 1997. Inalcik, H.-Quataert, D. (ÂÈÌ.), An Economic and Social History of the Ottoman Empire 1300-1914, Cambridge Universtiy Press, Cambridge, 1994. Inalcik, H., The Ottoman Empire the classical age 1300-1600, Phoenix, London, 1994. Ionascu, I., «Le degre de l’ influence des Grecs des Principautes Roumaines dans las vie politique de ces pays», ™˘ÌfiÛÈÔÓ H EÔ¯‹ ÙˆÓ º·Ó·ÚȈÙÒÓ, 21-25 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1970, IMXA, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1974. Iorga, N., Byzance apres Byzance. Continuation de l’ histoire de la vie byzantine, Bucarest, 1935. IÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ÙfiÌÔ˜ IA′, EΉÔÙÈ΋ AıËÓÒÓ, Aı‹Ó·, 1975. Jelavich, B., History of the Balkans, Vol. 1, Cambridge University Press, Cambridge, 1983. Kitromilides, P., «Imagined Communities and the Origins of the National Question in the Balkans», ÛÙÔ European History Quarterly, 19/2, 1989. Kitromilides, P., «Balkan mentality: history, legend, imagination», Nations and Nationalism, 2 (2), 1996. K·‚‚·‰›·, °.B., E·Ó¿ÛÙ·ÛË Î·È KÔÈÓˆÓÈ΋ ¢˘Ó·ÌÈ΋, 1821, ™¿ÎÎÔ˘Ï·, Aı‹Ó·-KÔÌÔÙËÓ‹, 1996. K·ÙÛÈ·Ú‰‹, O., «O P‹Á·˜ ºÂÚ·›Ô˜. N¤· ÛÙÔȯ›· ·fi Ù· ·Ú¯Â›· Ù˘ TÂÚÁ¤ÛÙ˘», MӋ̈Ó, 7, 1979. KÈÙÚÔÌËÏ›‰Ë˜, ¶., Enlightenment, Nationalism, Orthodoxy, VARIORUM, 1994. KÈÙÚÔÌËÏ›‰Ë˜, ¶., NÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, MIET, Aı‹Ó·, 1996. KfiÏÏÈ·˜, °.T., OÈ ŒÏÏËÓ˜ ηٿ ÙÔÓ ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎfiÓ fiÏÂÌÔÓ (1787-1792), Aı‹Ó·, 1940. KÔÓfiÚÙ·˜, ¶., OıˆÌ·ÓÈΤ˜ £ÂˆÚ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÙÔ OÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô 17Ô˜-·Ú¯¤˜ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·, AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·, Aı‹Ó·, 1998. KÔÓÙÔÁÈ¿ÓÓ˘, ¶.N., OÈ ŒÏÏËÓ˜ ηٿ ÙÔÓ ÚÒÙÔÓ Â› AÈηÙÂÚ›Ó˘ B′ PˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎfiÓ fiÏÂÌÔÓ 17681774, Aı‹Ó·, 1903. KÔÚ·‹˜, A., √ ¶··ÙÚ¤¯·˜, ÂÈÌ. ∞ÁÁ¤ÏÔ˘, ÕÏ΢, EÚÌ‹˜, Aı‹Ó·, 1992. KÔÚ·‹˜, A., ⁄ÏË °·ÏÏÔ-ÁÚ·ÈÎÈÎÔ‡ §ÂÍÈÎÔ‡, ÂÈÌ. AÁÁ¤ÏÔ˘, ÕÏ΢, EÛÙ›·, Aı‹Ó· 1994.
KÔÚ‰¿ÙÔ˜, °., O P‹Á·˜ ºÂÚ·›Ô˜ Î·È Ë ÂÔ¯‹ ÙÔ˘, Aı‹Ó·, 1931. KÔ˘Ì·ÚÈ·ÓÔ‡, A., «EÓ¤ÚÁÂȘ ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ™Ù·Ì¿ÙË ÁÈ· ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË Ù˘ EÏÏ¿‰Ô˜ 1798-1799», ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ TÚ›ÙÔ˘ ¶·ÓÈfiÓÈÔ˘ ™˘Ó‰ڛԢ, I, Aı‹Ó·, 1967. ∫ÈÙÚÔÌËÏ›‰Ë˜, ¶·Û¯¿Ï˘, ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ – √È ÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ȉ¤Â˜, ∞ı‹Ó·, 1996. ∫ÔÓ‰‡Ï˘, ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘, √ ∂˘Úˆ·˚Îfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, ∞ı‹Ó·, 1998. ∫ÔÓ‰‡Ï˘, ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘, √ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜: √È ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜ ȉ¤Â˜, ∞ı‹Ó·, 1998. Lyons, M., Napoleon Bonaparte and the Legacy of the French Revolution, Macmillan, 1994. §Ô‡ÎÔ˜, ÃÚ. (ÂÈÌ.), ∫ÔÈÓˆÓÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ Î·È ‰È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ – ªÂϤÙ˜ ·ÊÈÂڈ̤Ó˜ ÛÙÔÓ º›ÏÈÔ ∏ÏÈÔ‡, ∏Ú¿ÎÏÂÈÔ, 2007. Mackenzie, M., Turkish Athens, Reading, 1992. Mango, C., «The Phanariots and the Byzantine Tradition», ÛÙÔ Byzantium and its Image. History and Cultyre of the Byzantine Empire and its Heritage, Variorum Reprints, London, 1984. Mansel, P., Constantinople, City of the World’s Desire, 1453-1924, New York, 1998. Papadopoullos, Th., Studies and Documents Relating to the History of the Greek Church and People under the Turkish Domination, Bruxelles, 1952. Petrovich, M., «Religion and Ethnicity in Eastern Europe», ÛÙÔ Ethnic Diversity and Conflict in Eastern Europe, ÂÈÌ. Sugar, P., Santa Barbara, 1980. ¶·ÓÙ·˙fiÔ˘ÏÔ˜, N.I., P‹Á·˜ BÂÏÂÛÙÈÓÏ‹˜. H ÔÏÈÙÈ΋ ȉÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÚÔ¿ÁÁÂÏÔ˜ Ù˘ E·Ó·ÛÙ¿Ûˆ˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1964. ¶ÚˆÙÔ„¿ÏÙ˘, E.°., H ·ӷÛÙ·ÙÈ΋ ΛÓËÛȘ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù¿ ÙÔÓ ‰Â‡ÙÂÚÔÓ Â› AÈηÙÂÚ›Ó˘ B′ PˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎfiÓ fiÏÂÌÔÓ (1787-1792), Aı‹Ó·, 1959. ¶ÚˆÙÔ„¿ÏÙ˘, E.°., ™˘Ì‚ÔÏ‹ ÂȘ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·Ó ÙÔ˘ §¿ÌÚÔ˘ K·ÙÛÒÓË (1792), Aı‹Ó·, 1958. Saul, N.E., Russia and the Mediterranean, The University of Chicago Press, Chicago and London, 1970. Stavrianos, L.S., The Balkans since 1453, N¤· YfiÚÎË, 1958. ™·ÎÂÏÏ·Ú›Ô˘, M.B., H ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ˜ ηٿ ÙËÓ ‰Â˘Ù¤Ú·Ó TÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·Ó, 1715-1821, Aı‹Ó·, 1939. Toros, T., The First Lady Artists of Turkey, Istanbul, 1988. Δ·Ì¿ÎË, ÕÓÓ·, ¶ÂÚ› ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ‰È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ – ƒÂ‡Ì·Ù· ȉÂÒÓ Î·È ‰›·˘ÏÔÈ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ì ÙË ‰˘ÙÈ΋ ÛΤ„Ë, ∞ı‹Ó·, 2004. Wolff, Larry, √ ‰È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ Î·È Ô ÔÚıfi‰ÔÍÔ˜ ÎfiÛÌÔ˜ - ¢˘ÙÈΤ˜ ·fi„ÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ÂÎÎÏËÛ›· ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂˘ÚÒË, ÌÙÊ. ÷Ù˙ËȈ¿ÓÓÔ˘, ª., ∞ı‹Ó·, 2001. ÷ÛÈÒÙ˘, π.∫., «Eȉ‹ÛÂȘ ÁÈ· ·ÙÚÈÓÔ‡˜ Ê˘Á¿‰Â˜ ÛÙËÓ ∫¿Ùˆ πÙ·Ï›· ηٿ ÙÔ π™Δ′ Î·È π∑′ ·ÈÒÓ·», ÛÙÔ: ΔfiÌÔ˜ ÙÈÌËÙÈÎfi˜ ∫.¡. ΔÚÈ·ÓٷʇÏÏÔ˘ 1, ¶¿ÙÚ·, 1990, Û. 301-322. ÷ÛÈÒÙ˘, π.∫., «∂ÏÏËÓÈÎÔ› ÂÔÈÎÈÛÌÔ› ÛÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ ¡Â¿ÔÏ˘ ηٿ ÙÔ 17Ô ·È.», ÛÙÔ: ∂ÏÏËÓÈο 22, 1969. Zakynthinos, D., The Making of Modern Greece. From Byzantium to Independence, Oxford, 1976.
