Testy podsumowujące dokażdegorozdziałupodręcznika „Dziśijutro.Część1i2”
1.Jaimojeotoczenie
s.2
•Test1 •Test2 •Kluczdotestów
2.Naródispołeczeństwo
s.8
s.14
•Test1 •Test2 •Kluczdotestów
8.Mojaprzyszłośćzawodowa •Test1 •Test2 •Kluczdotestów
s.20
•Test1 •Test2 •Kluczdotestów
5.Systempolitycznypaństwapolskiego
7.Polskaiświat
s.40
•Test1 •Test2 •Kluczdotestów
•Test1 •Test2 •Kluczdotestów
4.Mójudziałwżyciugospodarczym
s.34
•Test1 •Test2 •Kluczdotestów
•Test1 •Test2 •Kluczdotestów
3.Państwo
6.SamorządnaRzeczpospolita
s.26
s.48
Test
1
Ja i moje otoczenie
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział I – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 32 punkty.
1
0–2 p.
WyjaÊnij, co oznacza termin to˝samoÊç osobista.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
0–2 p.
Wstaw znak „×” obok zdaƒ prawdziwych. Osoby prowadzàce konsumpcyjny styl ˝ycia skupiajà si´ głównie na rozwijaniu swoich talentów. Człowiek, którego charakteryzuje konsumpcyjny styl ˝ycia, bardziej ceni posiadanie dobrego samochodu ni˝ przyjaêƒ. Ludzie prowadzàcy konsumpcyjny styl ˝ycia przywiàzujà zbyt du˝à wag´ do jedzenia. Konsumpcyjny styl ˝ycia prowadzi osoba, dla której dobra materialne nie stanowià istotnej wartoÊci.
3
Zamaluj kratk´ przy czynnoÊciach charakterystycznych dla biernego stylu ˝ycia. A jazda konna
D udział w kursie pływania
B oglàdanie telewizji
E słuchanie muzyki
C czytanie komiksów
F organizowanie akcji na rzecz
0–2 p.
schroniska dla zwierzàt
4
Wstaw znak „×” obok postaci, którà mo˝na uznaç wyłàcznie za autorytet pozorny. Uzasadnij swojà opini´. Jan Paweł II
Lech Wał´sa
0–2 p.
Harry Potter
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
5
0–2 p.
Napisz, czym jest socjalizacja.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6
PodkreÊl zdanie tłumaczàce, dlaczego człowiek jest istotà społecznà. • Człowiek nabywa wiedz´ i umiej´tnoÊci w trakcie kontaktów z innymi ludêmi. • Człowiek potrzebuje innych ludzi, aby dbaç o swojà sylwetk´. 1
0–1 p.
Test 1
7
0–1 p.
Zapisz w wyznaczonym miejscu termin, którego dotyczy podana definicja. ..........................................
– zasady post´powania w okreÊlonych sytuacjach i oczekiwania
ze strony otoczenia wobec danej osoby, kształtujàce jej postaw´.
8
Odpowiedz, jak nazywamy człowieka przekazujàcego komunikat, a jak osob´, która otrzymuje t´ informacj´. KOMUNIKAT
..........................................
9
..........................................
0–5 p.
Połàcz terminy z odpowiednimi wyjaÊnieniami.
• traktowanie konfliktu jako gry, w której trzeba zwyci´˝yç • lekcewa˝enie problemu, odkładanie rozwiàzania na póêniej • post´powanie zgodnie z interesem strony przeciwnej • dà˝enie do zaspokojenia w jak najwi´kszym stopniu ˝àdaƒ obu uczestników sporu • poszukiwanie rozwiàzania, na które zgodzà si´ obie strony, przy czym ka˝da z nich coÊ zyska i coÊ straci
postawa kompromisowa • wspólne rozwiàzywanie • problemu unikanie konfliktu • uleganie • rywalizacja •
10
0–2 p.
Uzupełnij tabel´ przedstawiajàcà przykładowy podział społeczny. OkreÊl rodzaj poszczególnych grup wynikajàcy z wymienionych kryteriów.
0–4 p.
Podział Grupy społeczne
ze wzgl´du na liczebnoÊç
ze wzgl´du na rodzaj wi´zi
ze wzgl´du na rodzaj członkostwa
ze wzgl´du na trwałoÊç
katolicy kierowcy rajdowi policjanci uczniowie
11
0–2 p.
WyjaÊnij, jakà rol´ odgrywa w społeczeƒstwie rodzina.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
12
• ...........................................
13
0–3 p.
Podaj nazwy instytucji tworzàcych władze szkoły. • ...........................................
• ............................................
Wpisz w wyznaczone miejsce termin, którego dotyczy podana definicja.
0–1 p.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – zasady post´powania, których podstaw´ stanowià przepisy ustalane przez paƒstwo. Konsekwencjà nieprzestrzegania tych reguł jest nało˝enie kary w postaci grzywny lub wi´zienia.
14
0–3 p.
Wymieƒ trzy rodzaje nietolerancji. • ...........................................
• ...........................................
2
• ............................................
Test
2
Ja i moje otoczenie
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział I – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1” 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
........................
................
Data
Klasa
Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 34 punkty.
1
2
Wymieƒ cztery elementy, które składajà si´ na to˝samoÊç człowieka.
0–4 p.
• ...................................................................
• ...................................................................
• ...................................................................
• ................................................................... 0–1 p.
Wstaw znak „×” obok definicji to˝samoÊci społecznej. ÂwiadomoÊç zwiàzków z innymi ludêmi, połàczona z dostrzeganiem własnej przynale˝noÊci do okreÊlonych grup społecznych. Sposób postrzegania własnej osoby, stworzony dzi´ki zauwa˝eniu swojej odr´bnoÊci od innych ludzi.
3
Zamaluj kratk´ przy czynnoÊciach charakterystycznych dla aktywnego stylu ˝ycia.
0–3 p.
D malowanie obrazów
A praca w stowarzyszeniu na rzecz pomocy
osobom bezdomnym
E czytanie komiksów
B trenowanie gry w piłk´ r´cznà
F oglàdanie telewizji
C słuchanie muzyki
4
PodkreÊl zdanie tłumaczàce, dlaczego człowiek jest istotà społecznà.
0–1 p.
• Człowiekowi trudno si´ prawidłowo rozwijaç bez kontaktów z innymi ludêmi. • Człowiek mo˝e si´ rozwijaç bez kontaktu z innymi ludêmi.
5
Wska˝, która z wymienionych par ról społecznych wchodzi ze sobà w konflikt. Uzasadnij swój wybór. patriota – szpieg
uczeƒ – syn
0–2 p.
sportowiec – biznesmen
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6
SkreÊl w ka˝dym nawiasie jedno z wyra˝eƒ, tak aby zdania były prawdziwe.
0–2 p.
• Poprzez mow´ ciała przekazujemy (40% / 65%) informacji. • Mowa ciała okreÊlana jest jako komunikacja (werbalna / niewerbalna).
7
0–2 p.
Wymieƒ dwie przyczyny konfliktów. • ....................................................................... 1
• .......................................................................
Test 2
8
0–3 p.
Uzupełnij zdania.
Grupa społeczna to inaczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . składajàca si´ co najmniej z . . . . . . . . . . . . . . . . . osób. Ludzi tych łàczà trwałe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
Na podstawie przykładowego podziału społecznego przedstawionego w tabeli okreÊl rodzaj poszczególnych grup. Weê pod uwag´ podane kryteria.
0–4 p.
Podział Grupy społeczne
ze wzgl´du na liczebnoÊç
ze wzgl´du na rodzaj wi´zi
ze wzgl´du na rodzaj członkostwa
ze wzgl´du na trwałoÊç
posłowie dru˝yna siatkówki kolekcjonerzy znaczków mieszkaƒcy Gdaƒska
10
Przyporzàdkuj funkcjom rodziny odpowiednie definicje. funkcja prokreacyjna • funkcja opiekuƒcza • funkcja socjalizacyjna •
11
0–3 p.
• kształtowanie właÊciwych zachowaƒ społecznych • dbałoÊç o zachowanie ciàgłoÊci gatunku ludzkiego • opieka nad członkami rodziny
WyjaÊnij, co oznacza termin statut szkoły.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
12
Podaj nazwy organów szkoły wykonujàcych poszczególne zadania.
0–4 p.
A. wyst´powanie do kuratorium oÊwiaty z wnioskiem o dokonanie oceny działalnoÊci szkoły .....................................................................................................
B. zatwierdzanie ocen uczniów na koniec semestru i roku szkolnego .....................................................................................................
C. zatrudnianie i zwalnianie pracowników szkoły .....................................................................................................
D. redagowanie oraz wydawanie gazetki szkolnej .....................................................................................................
13
Zapisz w wyznaczonym miejscu termin, którego dotyczy podana definicja. ....................................
0–1 p.
– reguły wskazujàce, jak powinno si´ post´powaç i jakich zachowaƒ
nale˝y si´ wystrzegaç w danej społecznoÊci.
14
0–2 p.
Wytłumacz, czym jest tolerancja.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
Klucz do testów
12
Ja i moje otoczenie 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad. 1.
WłaÊciwa odpowiedê To˝samoÊç osobista to obraz własnej osoby, który człowiek tworzy dzi´ki dostrzeganiu swojej odr´bnoÊci od innych ludzi. ×
2.
Punktacja
×
Człowiek, którego charakteryzuje konsumpcyjny styl ˝ycia, bardziej ceni posiadanie dobrego samochodu ni˝ przyjaêƒ. Ludzie prowadzàcy konsumpcyjny styl ˝ycia przywiàzujà zbyt du˝à wag´ do jedzenia.
0–2
Podanie właÊciwego wyjaÊnienia – 2 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
0–2
Ka˝da właÊciwie zaznaczona czynnoÊç – 1 p.
3.
CzynnoÊci charakterystyczne dla biernego stylu ˝ycia to: i E słuchanie muzyki.
4.
Za autorytet pozorny nale˝y uznaç Harry’ego Pottera. Jest to bowiem postaç fikcyjna, a wi´c nieistniejàca w rzeczywistoÊci.
0–2
Zaznaczenie właÊciwej odpowiedzi – 1 p. Podanie właÊciwego uzasadnienia – 1 p.
5.
Socjalizacja to proces trwajàcy całe ˝ycie, polegajàcy na ciàgłym przyswajaniu przez człowieka wartoÊci, postaw i zachowaƒ charakterystycznych dla jego otoczenia.
0–2
Podanie właÊciwego wyjaÊnienia – 2 p.
6.
Człowiek nabywa wiedz´ i umiej´tnoÊci w trakcie kontaktów z innymi ludêmi.
0–1
PodkreÊlenie właÊciwego zdania – 1 p.
7.
Podana definicja dotyczy terminu rola społeczna.
0–1
Podanie właÊciwego terminu – 1 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwie podane okreÊlenie – 1 p.
0–5
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
0–4
Za właÊciwe uzupełnienie ka˝dego wiersza tabeli – 1 p.
8.
9.
nadawca
KOMUNIKAT
postawa kompromisowa • wspólne rozwiàzywanie • problemu unikanie konfliktu • uleganie • rywalizacja •
B
oglàdanie telewizji
Kryteria punktowania
odbiorca
• traktowanie konfliktu jako gry, w której trzeba zwyci´˝yç • lekcewa˝enie problemu, odkładanie rozwiàzania na póêniej • post´powanie zgodnie z interesem strony przeciwnej • dà˝enie do zaspokojenia w jak najwi´kszym stopniu ˝àdaƒ obu uczestników sporu • poszukiwanie rozwiàzania, na które zgodzà si´ obie strony, przy czym ka˝da z nich coÊ zyska i coÊ straci Podział
Grupy społeczne
10.
ze wzgl´du ze wzgl´du na liczebnoÊç na rodzaj wi´zi
ze wzgl´du na rodzaj członkostwa
ze wzgl´du na trwałoÊç
katolicy
du˝a
pierwotna
formalna
trwała
kierowcy rajdowi
mała
wtórna
formalna
krótkotrwała
policjanci
du˝a
wtórna
formalna
trwała
uczniowie
du˝a
wtórna
formalna
trwała
11.
Rodzina jest podstawowà grupà społecznà. Zwiàzki rodzinne opierajà si´ na miłoÊci i wzajemnej trosce, co pozwala człowiekowi budowaç właÊciwe relacje z innymi ludêmi.
0–2
Podanie właÊciwego wyjaÊnienia – 2 p.
12.
Władze szkoły tworzà: dyrektor, rada pedagogiczna i rada szkoły.
0–3
Za ka˝dà właÊciwà odpowiedê – 1 p.
13.
Podana definicja dotyczy norm formalnych (prawnych).
0–1
Podanie właÊciwego terminu – 1 p.
14.
Przykładowe rodzaje nietolerancji: rasowa, religijna, polityczna.
0–3
Za ka˝dy właÊciwy przykład – 1 p.
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad. 1. 2.
WłaÊciwa odpowiedê
Kryteria punktowania
0–4
Za ka˝dy właÊciwie wymieniony element – 1 p.
ÂwiadomoÊç zwiàzków z innymi ludêmi, połàczona z dostrzeganiem własnej przynale˝noÊci do okreÊlonych grup społecznych.
0–1
Zaznaczenie właÊciwego zdania – 1 p.
praca w stowarzyszeniu na rzecz pomocy osobom bezdomnym trenowanie gry w piłk´ r´cznà malowanie obrazów
0–3
Ka˝da właÊciwie zaznaczona czynnoÊç – 1 p.
0–1
PodkreÊlenie właÊciwego zdania – 1 p.
To˝samoÊç człowieka tworzà takie elementy, jak: płeç, màdroÊç, Êwiatopoglàd, moralnoÊç. ×
A
3.
Punktacja
B D
4.
Człowiekowi trudno si´ prawidłowo rozwijaç bez kontaktów z innymi ludêmi.
5.
Role, które wchodzà ze sobà w konflikt, to para: patriota i szpieg. Nie mo˝na bowiem jednoczeÊnie kochaç i zdradzaç swojej ojczyzny.
0–2
Zaznaczenie właÊciwej odpowiedzi – 1 p. Podanie właÊciwego uzasadnienia – 1 p.
6.
Poprzez mow´ ciała przekazujemy 65% informacji. Mowa ciała okreÊlana jest jako komunikacja niewerbalna.
0–2
SkreÊlenie właÊciwych wyra˝eƒ w obu zdaniach – 2 p. SkreÊlenie właÊciwego wyra˝enia w jednym zdaniu – 1 p.
7.
Do konfliktu mo˝e doprowadziç np. naruszanie interesów jednej ze stron czy próba zaspokojenia swoich potrzeb kosztem innych osób.
0–2
Ka˝dy właÊciwie podany przykład – 1 p.
8.
Grupa społeczna to inaczej zbiorowoÊç składajàca si´ co najmniej z trzech osób. Ludzi tych łàczà trwałe wi´zi.
0–3
Za ka˝dy właÊciwie wpisany wyraz – 1 p.
0–4
Za właÊciwe uzupełnienie ka˝dego wiersza tabeli – 1 p.
0–3
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
Podział Grupy społeczne
9.
posłowie dru˝yna siatkówki kolekcjonerzy znaczków mieszkaƒcy Gdaƒska
ze wzgl´du ze wzgl´du na liczebnoÊç na rodzaj wi´zi
ze wzgl´du na rodzaj członkostwa
ze wzgl´du na trwałoÊç
du˝a
wtórna
formalna
trwała
mała
wtórna
formalna
krótkotrwała
du˝a
wtórna
nieformalna
krótkotrwała
du˝a
pierwotna
nieformalna
trwała
10.
funkcja prokreacyjna • funkcja opiekuƒcza • funkcja socjalizacyjna •
• kształtowanie właÊciwych zachowaƒ społecznych • dbałoÊç o zachowanie ciàgłoÊci gatunku ludzkiego • opieka nad członkami rodziny
11.
Statut szkoły to dokument regulujàcy funkcjonowanie szkoły, opracowywany przez ka˝dà placówk´ samodzielnie.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
12.
A. rada szkoły B. rada pedagogiczna C. dyrektor szkoły D. samorzàd uczniowski
0–4
Ka˝da właÊciwie podana nazwa – 1 p.
13.
Podana definicja dotyczy norm obyczajowych (nieformalnych).
0–1
Podanie właÊciwego terminu – 1 p.
14.
Tolerancja to poszanowanie cudzych poglàdów, obyczajów, zachowaƒ, nawet jeÊli całkowicie ró˝nià si´ one od naszych.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
7
8
Test
1
Naród i społeczeƒstwo
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział II – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 26 punktów.
1
0–4 p.
OkreÊl, do jakiego rodzaju potrzeb nale˝à opisane dà˝enia.
• ch´ç rozwijania własnych umiej´tnoÊci i zdobywania wiedzy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • dà˝enie do zdobycia szacunku innych osób – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • pragnienie utrzymania kontaktu z ludêmi – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • zaspokajanie głodu – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
Wstaw znak „×” w kratk´ obok cech charakteryzujàcych ludzi wywodzàcych si´ z jednego narodu.
0–4 p.
przynale˝noÊç do tej samej grupy społecznej
zamieszkiwanie tego samego terytorium
posiadanie wspólnego dziedzictwa narodowego
ró˝ne pochodzenie porozumiewanie si´ wspólnym j´zykiem
poczucie to˝samoÊci narodowej
3
• ...........................................
4
0–3 p.
Wymieƒ polskie symbole narodowe. • ...........................................
• ............................................ 0–2 p.
Wytłumacz, co oznacza poj´cie ojczyzna.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
5
Zapisz w wyznaczonym miejscu termin, którego dotyczy podana definicja. .........................................................
0–1 p.
– przekonanie, ˝e ojczyznà człowieka jest cały Êwiat,
połàczone z biernà postawà wobec spraw własnego narodu.
6
0–2 p.
WyjaÊnij, czym jest mniejszoÊç narodowa.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
1
Test 1
7
Przeczytaj tekst êródłowy i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Michał Głowiƒski, teoretyk literatury, eseista, pisarz: Patriotyzm to dla mnie przede wszystkim stosunek do j´zyka polskiego, polskiej przyrody, polskich tradycji i polskiej historii, a tak˝e do zabytków. [...] Patriota dziÊ powinien dbaç o polski j´zyk i naszà tradycj´ kulturalnà, o to, ˝eby dzieła polskiej literatury były powszechnie dost´pne [...].
Jan Mela, polarnik: Patriotyzm to przede wszystkim nieprzedkładanie własnych potrzeb i ch´ci nad dobro innych. To umiej´tnoÊç myÊlenia tak˝e o innych, czyli wyzbycie si´ egoizmu. Mo˝na by to nazwaç – choç brzmi to troch´ patetycznie i górnolotnie – dbaniem o dobro narodu, czyli o dobro innych Polaków. [...] Fragment: http://dziennik.pl/opinie/article69465/Jak_Polacy_widza_patriotyzm.html.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Patriotyzm kojarzy si´ z szacunkiem dla dorobku kulturalnego narodu
• Według Jana Meli patriotyzm oznacza A trosk´ o komfort rzàdzàcych.
A Michałowi Głowiƒskiemu.
B uwzgl´dnianie wyłàcznie swoich potrzeb.
B Janowi Meli.
C gromadzenie dóbr materialnych.
C Janowi Meli i Michałowi Głowiƒskiemu.
D dbanie o dobro innych.
D ˝adnemu z autorów.
8
Zapisz nazwy dwóch paƒstw, w których Polonia liczy ponad milion osób.
0–2 p.
• ...................................................... • ......................................................
9
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresie i wykonaj polecenie.
0–3 p.
Negatywny stosunek Polaków do mniejszoÊci narodowych
èródło: http://bi.gazeta.pl/im/1/2577/m2577771.jpg.
OkreÊl, wobec której mniejszoÊci narodowej Polacy odnosili si´ najbardziej nieprzychylnie w 1992 r. Nast´pnie wyjaÊnij, jak z czasem zmieniło si´ to nastawienie. Podaj przyczyny takiej przemiany. ...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
10
0–3 p.
Połàcz terminy z odpowiednimi opisami.
klasa wy˝sza • klasa Êrednia • klasa ni˝sza •
• Tworzà jà osoby pracujàce w cudzej firmie lub majàce własne niewielkie przedsi´biorstwo. Jej przedstawiciele osiàgajà dochody pozwalajàce bez trudu utrzymaç rodzin´, dom i samochód. • Nale˝à do niej ludzie z najni˝szym wykształceniem, najcz´Êciej bezrobotni lub pracujàcy fizycznie w cudzym przedsi´biorstwie. Ze wzgl´du na niskie dochody nierzadko majà oni problemy z utrzymaniem rodziny. • W jej skład wchodzà osoby b´dàce właÊcicielami du˝ych firm lub piastujàce najwy˝sze stanowiska w instytucjach publicznych. 2
10
Test
2
Naród i społeczeƒstwo
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział II – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 27 punktów.
1
2
Wstaw znak „×” w kratk´ obok cech charakteryzujàcych ludzi z tej samej wspólnoty lokalnej. wspólne miejsce zamieszkania
zbli˝one warunki ˝ycia
wykonywanie takiego samego zawodu
podobne problemy
wspólna wiara
wspólna tradycja
OkreÊl, które z opisanych potrzeb sà potrzebami ni˝szego rz´du, a które – wy˝szego.
0–4 p.
0–4 p.
• potrzeba uznania i szacunku – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • potrzeby duchowe – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • potrzeba przynale˝noÊci – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • potrzeby naturalne – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
• ...........................................
4
0–3 p.
Wymieƒ polskie symbole narodowe. • ...........................................
• ............................................ 0–2 p.
Wytłumacz, co to jest patriotyzm.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
5
rasizm • nacjonalizm • szowinizm •
6
0–3 p.
Połàcz poj´cia z odpowiednimi wyjaÊnieniami. • uwielbienie własnego narodu i jednoczesna pogarda wobec innych nacji • przekonanie o wrodzonej wy˝szoÊci jednej rasy ludzkiej nad drugà • podporzàdkowanie praw obywateli interesom paƒstwa
0–2 p.
WyjaÊnij znaczenie terminu Polonia.
...........................................................................................................................................................
7
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania.
0–1 p.
• Społeczeƒstwo to C zorganizowana zbiorowoÊç ludzi mieszkajà-
A grupa osób majàcych podobne
cych na danym terytorium, posiadajàcych wspólne obyczaje i j´zyk.
wykształcenie i dochody o zbli˝onej wysokoÊci.
D osoby majàce takie same zainteresowania.
B ludzie nale˝àcy do jednej klasy społecznej.
1
Test 2
8
Przeczytaj tekst êródłowy i wykonaj polecenie.
0–2 p.
[...] Pierwszym wa˝nym wydarzeniem rzutujàcym na pozytywne postrzeganie nas za granicà jest wybór Karola Wojtyły na papie˝a. Kolejnym czynnikiem zmieniajàcym stereotyp Polaka w USA jest działalnoÊç „SolidarnoÊci” w latach 80. [...] Podczas przemian społeczno-politycznych w latach 80. w Stanach Zjednoczonych pojawił si´ stereotyp Polaka-romantyka walczàcego z komunizmem, a nasz kraj był uto˝samiany z Lechem Wał´sà. Od tego momentu Amerykanie zacz´li postrzegaç nas jako walczàcych o wyzwolenie si´ spod władzy komunistycznej bohaterów [...].
Amerykanie w popularnych w USA dowcipach o Polakach przedstawiajà nas jako pracujàcego na roli przygłupiego parobka [...]. Z drugiej strony Polska w Ameryce kojarzona jest z „SolidarnoÊcià”, Wał´sà i Janem Pawłem II. [...] Stereotyp Polaka-głupka funkcjonuje w USA od poczàtków przybywania Polaków do tego kraju. [...] przed I i II wojnà Êwiatowà. Przybyli do USA Polacy byli z reguły ludêmi biednymi, którzy nie potrafili odnaleêç si´ w panujàcych tam realiach, a wÊród imigrantów powszechny był analfabetyzm. Stereotyp o Polaku-głupku do dziÊ nie został wykorzeniony z kultury amerykaƒskiej. [...]
Fragment: P. Matysiak, Jak Amerykanie postrzegajà Polaków?, www.meritum-news.com/KULTURA.
Wstaw znak „×” obok zdaƒ prawdziwych. WspółczeÊnie w Ameryce funkcjonujà tylko negatywne stereotypy na temat Polaków. Dzi´ki ukształtowaniu si´ pozytywnego stereotypu Polaka mieszkaƒcy USA przestali niekorzystnie oceniaç nasz naród. Amerykanie uwa˝ajà, ˝e Polacy sà słabo wykształceni. W społeczeƒstwie amerykaƒskim istnieje zarówno pozytywny, jak i negatywny wizerunek Polaka.
9
Wska˝ na mapie trzy paƒstwa, z których pochodzà najliczniejsze mniejszoÊci narodowe mieszkajàce w Polsce. Pierwsze z nich oznacz literà A, drugie – literà B, a trzecie – literà C. Nast´pnie zapisz nazw´ ka˝dego z tych krajów.
0–3 p.
A – ................................................................................ B – ................................................................................ C – ................................................................................
10
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresie i wykonaj polecenie. Odsetek Polaków majàcych dost´p do internetu
0–3 p.
Odpowiedz, jak w latach 2001–2007 zmieniał si´ dost´p społeczeƒstwa polskiego do internetu. Podaj dwie przyczyny tego zjawiska. ..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
èródło: www.static1.money.pl/im/1/2577/m2577771.jpg.
2
Klucz do testów
12
Naród i społeczeƒstwo 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
1.
WłaÊciwa odpowiedê • potrzeba samorealizacji • potrzeba uznania i szacunku • potrzeba przynale˝noÊci • potrzeba naturalna ×
2.
× × ×
posiadanie wspólnego dziedzictwa narodowego poczucie to˝samoÊci narodowej zamieszkiwanie tego samego terytorium porozumiewanie si´ wspólnym j´zykiem
Punktacja
Kryteria punktowania
0–4
Ka˝da właÊciwa odpowiedê – 1 p.
0–4
Za ka˝dà właÊciwie zaznaczonà cech´ – 1 p.
3.
• biało-czerwona flaga • biały orzeł ze złotà koronà na czerwonym tle • hymn „Mazurek Dàbrowskiego”
0–3
Ka˝dy właÊciwie podany symbol – 1 p.
4.
Ojczyzna to kraj zamieszkania, urodzenia lub pochodzenia, z którym łàczy człowieka szczególna wi´ê uczuciowa.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
5.
Podana definicja dotyczy terminu kosmopolityzm.
0–1
Podanie właÊciwego terminu – 1 p.
6.
MniejszoÊç narodowa to grupa osób innej narodowoÊci ni˝ zbiorowoÊç dominujàca na terenie danego paƒstwa.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
7.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie A: Patriotyzm kojarzy si´ z szacunkiem dla dorobku kulturalnego narodu Michałowi Głowiƒskiemu. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie D: Według Jana Meli patriotyzm oznacza dbanie o dobro innych.
0–2
WłaÊciwe dokoƒczenie ka˝dego zdania – 1 p.
8.
Grupy polonijne liczàce ponad milion osób ˝yjà w Stanach Zjednoczonych i Brazylii.
0–2
Za ka˝dà właÊciwie podanà nazw´ paƒstwa – 1 p.
9.
Najbardziej nieprzychylny stosunek Polacy mieli do mniejszoÊci niemieckiej. Z czasem jednak zacz´li oceniaç t´ grup´ coraz bardziej pozytywnie, do czego przyczyniły si´ m.in.: poprawa stosunków mi´dzy dwoma paƒstwami, wstàpienie Polski do Unii Europejskiej i postawa otwartoÊci wÊród młodzie˝y.
0–3
Podanie właÊciwej nazwy mniejszoÊci narodowej – 1 p. Podanie odpowiedniego wyjaÊnienia – 1 p. Podanie właÊciwej przyczyny opisanego zjawiska – 1 p.
0–3
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
10.
klasa wy˝sza • klasa Êrednia • klasa ni˝sza •
• Tworzà jà osoby pracujàce w cudzej firmie lub majàce własne niewielkie przedsi´biorstwo. Jej przedstawiciele osiàgajà dochody pozwalajàce bez trudu utrzymaç rodzin´, dom i samochód. • Nale˝à do niej ludzie z najni˝szym wykształceniem, najcz´Êciej bezrobotni lub pracujàcy fizycznie w cudzym przedsi´biorstwie. Ze wzgl´du na niskie dochody nierzadko majà oni problemy z utrzymaniem rodziny. • W jej skład wchodzà osoby b´dàce właÊcicielami du˝ych firm lub piastujàce najwy˝sze stanowiska w instytucjach publicznych.
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
WłaÊciwa odpowiedê
Punktacja
Kryteria punktowania
0–4
Za ka˝dà właÊciwie zaznaczonà cech´ – 1 p.
2.
• potrzeba wy˝szego rz´du • potrzeba wy˝szego rz´du • potrzeba ni˝szego rz´du • potrzeba ni˝szego rz´du
0–4
Ka˝da właÊciwa odpowiedê – 1 p.
3.
• biało-czerwona flaga • biały orzeł ze złotà koronà na czerwonym tle • hymn „Mazurek Dàbrowskiego”
0–3
Ka˝dy właÊciwie podany symbol – 1 p.
4.
Patriotyzm to miłoÊç do ojczyzny, połàczona z wypełnianiem wobec niej obowiàzków.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
5.
rasizm • nacjonalizm • szowinizm •
0–3
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
6.
Poloni´ tworzà grupy polskich emigrantów i ich potomków, mieszkajàcych poza granicami Polski, ale dbajàcych o zachowanie to˝samoÊci narodowej.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
7.
WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie C: Społeczeƒstwo to zorganizowana zbiorowoÊç ludzi mieszkajàcych na danym terytorium, posiadajàcych wspólne obyczaje i j´zyk.
0–1
WłaÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
0–3
WłaÊciwe zaznaczenie na mapie i nazwanie trzech paƒstw – 3 p. WłaÊciwe zaznaczenie na mapie i nazwanie dwóch paƒstw – 2 p. WłaÊciwe zaznaczenie na mapie i nazwanie jednego paƒstwa – 1 p.
0–3
Podanie właÊciwego przedziału czasowego – 1 p. Podanie dwóch właÊciwych przyczyn opisanego zjawiska – 2 p. Podanie jednej właÊciwej przyczyny opisanego zjawiska – 1 p.
×
1.
× × ×
×
8.
×
wspólne miejsce zamieszkania zbli˝one warunki ˝ycia podobne problemy wspólna tradycja
• uwielbienie własnego narodu i jednoczesna pogarda wobec innych nacji • przekonanie o wrodzonej wy˝szoÊci jednej rasy ludzkiej nad drugà • podporzàdkowanie praw obywateli interesom paƒstwa
Amerykanie uwa˝ajà, ˝e Polacy sà słabo wykształceni. W społeczeƒstwie amerykaƒskim istnieje zarówno pozytywny, jak i negatywny wizerunek Polaka.
C 9.
A
B
A – Niemcy B – Ukraina C – BiałoruÊ
10.
Dost´p do internetu zwi´kszył si´ w Polsce niemal czterokrotnie. Przyczyniły si´ do tego m.in.: wzrost liczby komputerów, rozwój sieci informatycznej oraz coraz wi´ksze zainteresowanie społeczeƒstwa takà formà wymiany informacji.
13
14
Test
1
Paƒstwo
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział III – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj.
4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 29 punktów.
1
0–1 p.
Wstaw znak „×” w kratk´ obok definicji paƒstwa. Terytorium zamieszkiwane przez trwałà wspólnot´ ludzi, podlegajàcà władzy. Obszar, na którym władz´ sprawujà osoby zale˝ne od rzàdów innych paƒstw. Terytorium nieoddzielone ˝adnymi granicami. Teren zamieszkiwany przez społecznoÊç niepodporzàdkowanà władzy paƒstwowej.
2
0–3 p.
Zapoznaj si´ z mapà i wykonaj polecenia. Paƒstwa federacyjne na Êwiecie
A. Wymieƒ nazwy dwóch kontynentów, na których terytorialnie dominujà paƒstwa federacyjne. •. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . •. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Podaj nazw´ wybranego paƒstwa federacyjnego. Legenda:
............................................................................
państwa federacyjne
3
Przyporzàdkuj funkcjom paƒstwa odpowiednie opisy. funkcja socjalna • funkcja porzàdkowa • funkcja administracyjna • funkcja oÊwiatowa • funkcja prawodawcza • funkcja gospodarcza •
4
0–6 p.
• sprawowanie kontroli nad gospodarkà • udzielanie pomocy finansowej i materialnej obywatelom • wspieranie rozwoju nauki oraz edukacji • zapewnianie porzàdku i bezpieczeƒstwa w kraju • ustanawianie praw • realizowanie zadaƒ zgodnych z prawem i politykà rzàdu
WyjaÊnij, czym ró˝ni si´ monarchia od republiki.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
5
Wymieƒ dwa modele nabywania obywatelstwa obowiàzujàce na Êwiecie.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
1
Test 1
6
Postaw znak „×” obok cech ustroju totalitarnego.
0–2 p.
zapewnienie obywatelom swobody działalnoÊci gospodarczej istnienie wszechobecnej cenzury skupienie władzy w r´kach jednej partii i delegalizacja innych ugrupowaƒ zagwarantowanie swobody głoszenia poglàdów, je˝eli nie zagra˝ajà one rzàdzàcym
7
0–1 p.
OkreÊl, jaki rodzaj demokracji został opisany w zamieszczonym tekÊcie.
W ustroju tym obywatele nie uczestniczà bezpoÊrednio w rzàdzeniu paƒstwem. Wa˝ne decyzje podejmujà reprezentanci wybrani przez społeczeƒstwo. Naród sprawuje natomiast władz´ zwierzchnià. ........................................................................
8
9
prawo do nauki
prawo do ochrony ˝ycia
prawo do wolnoÊci myÊli
nietykalnoÊç osobista
prawo do ochrony zdrowia
prawo do ochrony własnoÊci
wolnoÊç zrzeszania si´
prawo do bezstronnego sàdu 0–3 p.
Podaj trzy zalety systemu demokratycznego. • ...........................................
10
0–3 p.
Wstaw znak „×” w kratce przy prawach osobistych człowieka.
• ...........................................
• ............................................
WyjaÊnij, co oznacza sformułowanie społeczeƒstwo obywatelskie.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
11
0–1 p.
Zapisz termin, którego dotyczy zamieszczona definicja.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – jest to organizacja, do której zało˝enia potrzeba co najmniej 15 osób. Realizuje ona liczne i trwałe cele, a potrzebne Êrodki materialne gromadzi w trakcie działaƒ.
12
0–3 p.
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresie i wykonaj polecenia. Korupcja w Polsce
èródło: www.cbos.pl.
A. Wymieƒ dwa obszary, w których korupcja – według ankietowanych – wyst´powała najcz´Êciej w listopadzie 2001 r. •. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
•. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B. Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania. • Najwi´kszy spadek korupcji w latach 2001–2003 nastàpił A w słu˝bie zdrowia.
C w sàdach i prokuraturze.
B w policji.
D wÊród polityków.
2
Test
2
Paƒstwo
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział III – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 28 punktów.
1
OkreÊl, jaki rodzaj paƒstwa został opisany w zamieszczonym tekÊcie.
0–1 p.
Składa si´ ono z wielu cz´Êci, nazywanych krajami, stanami lub regionami. W przeszłoÊci niektóre z nich były odr´bnymi jednostkami, obecnie zaÊ tworzà jeden organizm paƒstwowy. Terytoria te mogà mieç wewn´trznà autonomi´, jednak na terenie kraju funkcjonuje wspólny rzàd i parlament. ........................................................................
2
Zapoznaj si´ z mapà i wykonaj polecenia.
0–3 p.
Paƒstwa unitarne na Êwiecie
A. Wymieƒ nazwy dwóch kontynentów, na których dominujà paƒstwa unitarne. •. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . •. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Podaj nazw´ jednego kraju unitarnego. Legenda:
............................................................................
państwa unitarne
3
WyjaÊnij, co oznacza poj´cie przymusowoÊç paƒstwa.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
4
monarchia absolutna • monarchia elekcyjna • monarchia konstytucyjna • monarchia dziedziczna •
5
0–4 p.
Połàcz terminy z odpowiednimi opisami.
• Uprawnienia monarchy sà ograniczone przez konstytucj´. • Władza przechodzi z ojca na syna. • Władca jest wybierany przez uprzywilejowanà grup´ społecznà. • Monarcha posiada pełni´ władzy i nie dzieli si´ swoimi kompetencjami z ˝adnym organem.
Wstaw znak „×” w kratk´ przy cechach ustroju autorytarnego. zachowanie niektórych elementów demokracji, np. wyborów całkowity zakaz krytykowania rzàdzàcych istnienie tajnych słu˝b, które jednak nie kontrolujà ÊciÊle ˝ycia osobistego obywateli systematyczna indoktrynacja społeczeƒstwa
1
0–2 p.
Test 2
6
• ...........................................
7
8
• ...........................................
• ............................................
Wstaw znak „×” w kratk´ przy prawach politycznych człowieka.
0–3 p.
prawo do nauki
prawo do ochrony ˝ycia
prawo do wolnoÊci myÊli
prawo inicjatywy ustawodawczej
wolnoÊç zgromadzeƒ
prawo do ochrony własnoÊci
wolnoÊç zrzeszania si´
prawo do udziału w wyborach 0–3 p.
Podaj trzy wady systemu demokratycznego. • ...........................................
9
0–3 p.
Wymieƒ trzy formy demokracji bezpoÊredniej stosowane w Polsce.
• ...........................................
• ............................................
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresie i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Jakie cechy powinien mieç kandydat na prezydenta?
èródło: www.pbsdga.pl/x.php?x=248/Idealny-kandydat-na-prezydenta.html.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Za najmniej istotnà cech´ dobrego prezydenta obywatele uznajà A wyglàd.
C kultur´ osobistà.
B inteligencj´.
D dbałoÊç o sprawy paƒstwa.
• Wyborcy uwa˝ajà, ˝e uczciwoÊç u kandydata na prezydenta jest cechà
10
A nieistotnà.
C dosyç wa˝nà.
B niezbyt wa˝nà.
D najistotniejszà. 0–2 p.
WyjaÊnij, czym jest wolontariat.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
11
0–3 p.
Uzupełnij tabel´. Wpisz w odpowiednie miejsca terminy z ramki.
populizm, biurokratyzacja, centralizacja
.................................................
.................................................
.................................................
W urz´dach pracuje zbyt wiele osób, a ich kompetencje sà coraz wi´ksze, co znacznie komplikuje sposób załatwiania spraw urz´dowych.
Głoszenie haseł i składanie obietnic zgodnych z oczekiwaniami wi´kszoÊci wyborców w celu zdobycia ich poparcia.
Ograniczenie mo˝liwoÊci działania władz lokalnych i obywateli przez przekazanie wielu kompetencji urz´dom znajdujàcym si´ w najwi´kszych oÊrodkach paƒstwa, np. w stolicy.
2
Klucz do testów
12
Paƒstwo 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad. 1.
2.
3.
WłaÊciwa odpowiedê ×
Terytorium zamieszkiwane przez trwałà wspólnot´ ludzi, podlegajàcà władzy.
A. Paƒstwa federacyjne dominujà w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej. B. Federacjami sà np. Stany Zjednoczone, Rosja i Brazylia.
funkcja socjalna • funkcja porzàdkowa • funkcja administracyjna • funkcja oÊwiatowa • funkcja prawodawcza • funkcja gospodarcza •
• sprawowanie kontroli nad gospodarkà • udzielanie pomocy finansowej i materialnej obywatelom • wspieranie rozwoju nauki oraz edukacji • zapewnianie porzàdku i bezpieczeƒstwa w kraju • ustanawianie praw • realizowanie zadaƒ zgodnych z prawem i politykà rzàdu
Punktacja
Kryteria punktowania
0–1
Zaznaczenie właÊciwej definicji – 1 p.
0–3
Podanie dwóch właÊciwych nazw kontynentów – 2 p. Podanie jednej właÊciwej nazwy kontynentu – 1 p. Podanie właÊciwej nazwy paƒstwa – 1 p.
0–6
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
4.
W monarchii na czele paƒstwa stoi władca. Pochodzi on z rodziny, w której władza jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. Z kolei w republice rzàdzàcy sà wybierani przez obywateli.
0–2
Podanie właÊciwego wyjaÊnienia – 2 p.
5.
Nabywanie obywatelstwa nast´puje przez prawo krwi i prawo ziemi.
0–2
Za ka˝dy właÊciwie okreÊlony model nabywania obywatelstwa – 1 p.
0–2
Ka˝da właÊciwie zaznaczona cecha – 1 p.
0–1
WłaÊciwe nazwanie opisanego rodzaju demokracji – 1 p.
0–3
Ka˝de właÊciwie zaznaczone prawo – 1 p.
Przykładowe zalety systemu demokratycznego: • gwarancja udziału obywateli w ˝yciu społecznym oraz politycznym, • zapewnienie społeczeƒstwu podstawowych praw i wolnoÊci, • mo˝liwoÊç kandydowania w wyborach do władzy.
0–3
Ka˝da właÊciwie podana zaleta systemu demokratycznego – 1 p.
10.
W społeczeƒstwie obywatelskim obywatele sami próbujà rozwiàzywaç problemy i trudnoÊci stojàce przed społecznoÊciami lokalnymi.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
11.
Podana definicja dotyczy terminu stowarzyszenie.
0–1
Podanie właÊciwego terminu – 1 p.
12.
A. Według respondentów w listopadzie 2001 r. korupcja wyst´powała najcz´Êciej wÊród polityków oraz w słu˝bie zdrowia. B. WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie D: Najwi´kszy spadek korupcji w latach 2001–2003 nastàpił wÊród polityków.
0–3
Za ka˝dà właÊciwà odpowiedê na temat korupcji – 1 p. WłaÊciwe dokoƒczenie podanego zdania – 1 p.
6. 7.
× ×
Podana definicja dotyczy demokracji poÊredniej. ×
8.
× ×
9.
istnienie wszechobecnej cenzury skupienie władzy w r´kach jednej partii i delegalizacja innych ugrupowaƒ
prawo do wolnoÊci myÊli prawo do ochrony ˝ycia nietykalnoÊç osobista
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad. 1.
WłaÊciwa odpowiedê W zamieszczonym tekÊcie zostało opisane paƒstwo federacyjne.
Punktacja
Kryteria punktowania
0–1
WłaÊciwe nazwanie opisanego rodzaju paƒstwa – 1 p.
2.
A. Paƒstwa unitarne dominujà w Afryce i Europie. B. Kraje unitarne to np. Polska, Francja i RPA.
0–3
Podanie dwóch właÊciwych nazw kontynentów – 2 p. Podanie jednej właÊciwej nazwy kontynentu – 1 p. Podanie właÊciwej nazwy paƒstwa – 1 p.
3.
PrzymusowoÊç oznacza, ˝e paƒstwo dysponuje prawnymi Êrodkami nacisku wobec obywateli. Mo˝e to byç przymus ekonomiczny (płacenie podatków) lub fizyczny (istnienie policji, wojska, wi´zieƒ).
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–4
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
0–2
Ka˝da właÊciwie zaznaczona cecha – 1 p.
0–3
Ka˝da właÊciwie podana forma demokracji bezpoÊredniej – 1 p.
0–3
Ka˝de właÊciwie zaznaczone prawo – 1 p.
8.
Wady systemu demokratycznego to np.: • mo˝liwoÊç przyj´cia przez wi´kszoÊç złych rozwiàzaƒ, • mo˝liwoÊç łamania praw mniejszoÊci, • długotrwałe podejmowanie decyzji.
0–3
Ka˝da właÊciwie podana wada systemu demokratycznego – 1 p.
9.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie C: Za najmniej istotnà cech´ dobrego prezydenta obywatele uznajà kultur´ osobistà. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie D: Wyborcy uwa˝ajà, ˝e uczciwoÊç u kandydata na prezydenta jest cechà najistotniejszà.
0–2
WłaÊciwe dokoƒczenie ka˝dego zdania – 1 p.
10.
Wolontariat to bezpłatna, dobrowolna działalnoÊç na rzecz osób potrzebujàcych pomocy.
0–2
Podanie właÊciwej definicji – 2 p.
11.
Biurokratyzacja – w urz´dach pracuje zbyt wiele osób, a ich kompetencje sà coraz wi´ksze, co znacznie komplikuje sposób załatwiania spraw urz´dowych. Populizm – głoszenie haseł i składanie obietnic zgodnych z oczekiwaniami wi´kszoÊci wyborców w celu zdobycia ich poparcia. Centralizacja – ograniczenie mo˝liwoÊci działania władz lokalnych i obywateli przez przekazanie wielu kompetencji urz´dom znajdujàcym si´ w najwi´kszych oÊrodkach paƒstwa, np. w stolicy.
0–3
Za wpisanie ka˝dego terminu w odpowiednim miejscu – 1 p.
4.
monarchia absolutna • monarchia elekcyjna • monarchia konstytucyjna • monarchia dziedziczna • ×
• Uprawnienia monarchy sà ograniczone przez konstytucj´. • Władza przechodzi z ojca na syna. • Władca jest wybierany przez uprzywilejowanà grup´ społecznà. • Monarcha posiada pełni´ władzy i nie dzieli si´ swoimi kompetencjami z ˝adnym organem.
zachowanie niektórych elementów demokracji, np. wyborów istnienie tajnych słu˝b, które jednak nie kontrolujà ÊciÊle ˝ycia osobistego obywateli
5.
×
6.
Formy demokracji bezpoÊredniej stosowane w Polsce to: referendum, plebiscyt, inicjatywa obywatelska. ×
7.
× ×
wolnoÊç zgromadzeƒ wolnoÊç zrzeszania si´ prawo inicjatywy ustawodawczej
19
Test
1
Mój udział w ˝yciu gospodarczym
.................................................
Imi´ i nazwisko ........................
................
Data
Klasa
Test podsumowujàcy rozdział IV – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1” 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj.
4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 30 punktów.
1
• ...........................................
2
0–3 p.
Wymieƒ trzy funkcje pieniàdza. • ...........................................
• ............................................ 0–2 p.
WyjaÊnij, co oznacza termin gospodarka.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3
0–2 p.
Wpisz znak „×” przy cechach gospodarki wolnorynkowej. istnienie bezrobocia brak zasady wolnej konkurencji ograniczenie wpływu władz paƒstwowych na gospodark´ udzielanie przez paƒstwo du˝ej pomocy finansowej przedsi´biorstwom zmniejszenie dost´pu do wielu podstawowych towarów i usług
4
0–3 p.
Zapoznaj si´ z danymi zamieszczonymi w tabeli i wykonaj polecenia. Cena pary butów (w zł)
WielkoÊç poda˝y
250 230 200 170 150 120 100
100 80 60 40 30 20 10
Cena
WielkoÊç poda˝y
A. Napisz, czym jest poda˝. ...........................................................................................................................................................
B. Przedstaw na wykresie, jak zmieniała si´ poda˝ butów.
5
Wstaw znak „×” w kratk´ obok zdania prawdziwego.
0–1 p.
Gdy na rynku funkcjonuje tylko jeden producent danego towaru, mówimy o konkurencji. Dla klienta korzystniejsza jest sytuacja, kiedy istnieje wielu producentów okreÊlonego artykułu. Monopolem nazywa si´ rywalizacj´ producentów o konsumenta. 1
Test 1
6
Wytłumacz, czym zajmuje si´ Urzàd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
7
0–3 p.
Wymieƒ trzy êródła dochodów gospodarstwa domowego. • ...........................................
8
• ...........................................
• ............................................ 0–1 p.
OkreÊl, jakà sytuacj´ w bud˝ecie domowym przedstawiono na wykresie.
dochody
wydatki
....................................................................................................
....................................................................................................
9
0–3 p.
Uzupełnij schemat. Wpisz w odpowiednie miejsce terminy z ramki.
podatek od towarów i usług, podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od nieruchomoÊci RODZAJE PODATKÓW W POLSCE
Opodatkowanie dochodów
Opodatkowanie obrotu
Opodatkowanie majàtku
............................................
............................................
............................................
............................................
............................................
............................................
10
Odpowiedz, jakà ofert´ banków prywatnych opisano w zamieszczonym tekÊcie.
0–1 p.
Jest to umowa, na mocy której klient przekazuje bankowi swoje pieniàdze, zobowiàzujàc si´ do niepodejmowania tych Êrodków przez okreÊlony czas. Po upływie wyznaczonego terminu instytucja finansowa wypłaca powierzone pieniàdze wraz z odsetkami. ..........................................................................................................................................................
11
12
Podaj szeÊç czynników, które muszà zostaç spełnione, aby nastàpiło o˝ywienie gospodarcze.
0–6 p.
• ............................................................
• ............................................................
• ............................................................
• ............................................................
• ............................................................
• ............................................................
Przyjmij, ˝e w danym paƒstwie ˝yje 35 mln osób, a wartoÊç PKB w 2006 r. wyniosła 350 mld dolarów. Ustal, jaka jest wysokoÊç PKB na mieszkaƒca. Zapisz obliczenia.
0–3 p.
...........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
2
Test
2
Mój udział w ˝yciu gospodarczym
.................................................
Imi´ i nazwisko ........................
................
Data
Klasa
Test podsumowujàcy rozdział IV – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 1” 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 26 punktów.
1
Uporzàdkuj Êrodki płatnicze według kolejnoÊci ich pojawiania si´ na rynku, wpisujàc w kratki cyfry od 1 do 3.
0–1 p.
pieniàdz elektroniczny moneta banknot
2
0–3 p.
Podaj nazwy trzech działów gospodarki. DZIAŁY GOSPODARKI
............................................
3
............................................
............................................
Wstaw znak „×” w kratk´ obok cech gospodarki centralnie planowanej.
0–2 p.
istnienie zasady wolnej konkurencji brak bezrobocia nieograniczony dost´p do towarów i usług dà˝enie do jak najefektywniejszego wykorzystania zasobów gospodarczych podporzàdkowanie gospodarki władzom paƒstwowym
4
Zapoznaj si´ z danymi zamieszczonymi w tabeli i wykonaj polecenia. Cena pary butów (w zł)
WielkoÊç popytu
250 230 200 170 150 120 100
10 20 30 50 60 80 100
0–3 p.
Cena
WielkoÊç popytu
A. Napisz, czym jest popyt. ...........................................................................................................................................................
B. Przedstaw na wykresie, jak zmieniał si´ popyt na buty. 1
Test 2
5
0–2 p.
WyjaÊnij, co oznacza termin monopol.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6
0–2 p.
Wstaw znak „×” w kratk´ obok zdaƒ prawdziwych. Umowa kupna-sprzeda˝y jest wa˝na, kiedy ma form´ pisemnà. Sprzedawca nie musi przyjàç reklamacji, gdy towar jest pełnowartoÊciowy. Gwarancja to zobowiàzanie producenta do bezpłatnej naprawy wadliwego produktu.
7
Napisz, jakà sytuacj´ w bud˝ecie domowym przedstawiono na wykresie.
0–1 p.
wydatki
dochody
....................................................................................................
....................................................................................................
8
0–2 p.
Wytłumacz, czym zajmuje si´ Rada Polityki Pieni´˝nej.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
9
Zapisz w wyznaczonym miejscu termin, którego dotyczy podana definicja.
0–1 p.
– jest to umowa, na mocy której klient po˝ycza od banku pieniàdze na konkretny cel, zobowiàzujàc si´ do ich zwrotu w okreÊlonym terminie wraz z ustalonymi odsetkami. ......................................................
10
11
Postaw znak „×” przy zadaniach Narodowego Banku Polskiego. emisja złotego
prowadzenie kont osobistych
prowadzenie polityki pieni´˝nej paƒstwa
emisja obligacji
nadzór nad działalnoÊcià banków prywatnych
umo˝liwianie kupna i sprzeda˝y papierów wartoÊciowych
PodkreÊl terminy zwiàzane z giełdà papierów wartoÊciowych.
0–3 p.
0–3 p.
makler, kredyt konsumpcyjny, bud˝et, indeks giełdowy, akcje, kredyt hipoteczny, stopa procentowa
12
Przyjmij, ˝e w danym paƒstwie ˝yje 30 mln osób, a wartoÊç PKB w 2005 r. wyniosła 150 mld dolarów. Ustal, jaka jest wysokoÊç PKB na osob´. Zapisz obliczenia.
0–3 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
Klucz do testów
12
Mój udział w ˝yciu gospodarczym 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
WłaÊciwa odpowiedê
Punktacja
Kryteria punktowania
1.
• mierzenie wartoÊci towarów • Êrodek płatniczy • gromadzenie oszcz´dnoÊci
0–3
Ka˝da właÊciwie wymieniona funkcja – 1 p.
2.
Gospodark´ tworzà przedsi´biorstwa i instytucje, które wytwarzajà produkty i zaspokajajà potrzeby obywateli.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–2
Ka˝da właÊciwie zaznaczona cecha – 1 p.
0–3
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 1 p. WłaÊciwe przedstawienie na wykresie zmian poda˝y – 2 p.
0–1
Zaznaczenie zdania prawdziwego – 1 p.
×
3.
×
istnienie bezrobocia ograniczenie wpływu władz paƒstwowych na gospodark´
A. Poda˝ to iloÊç towaru, którà producenci wytwarzajà i dostarczajà na rynek. B. Cena 4.
WielkoÊç poda˝y 5.
×
Dla klienta korzystniejsza jest sytuacja, kiedy istnieje wielu producentów okreÊlonego artykułu.
6.
Urzàd Ochrony Konkurencji i Konsumentów reprezentuje interesy du˝ych grup konsumentów oraz broni ich praw w sàdzie.
0–2
Podanie właÊciwego wyjaÊnienia – 2 p.
7.
èródła dochodów gospodarstwa domowego to np.: zatrudnienie na podstawie umowy o prac´, działalnoÊç gospodarcza, posiadany majàtek.
0–3
Za ka˝de właÊciwie podane êródło dochodów gospodarstwa domowego – 1 p.
8.
Na wykresie przedstawiono deficyt w bud˝ecie domowym.
0–1
Podanie właÊciwej odpowiedzi – 1 p.
9.
opodatkowanie dochodów – podatek dochodowy od osób fizycznych opodatkowanie obrotu – podatek od towarów i usług opodatkowanie majàtku – podatek od nieruchomoÊci
0–3
WłaÊciwe uzupełnienie ka˝dej cz´Êci schematu – 1 p.
10.
W zamieszczonym tekÊcie opisano lokat´.
0–1
Podanie właÊciwej odpowiedzi – 1 p.
11.
• dobra koniunktura • brak zagro˝eƒ politycznych i ekonomicznych • powstawanie nowych firm • brak problemów ze zbytem towarów • niskie bezrobocie • równowaga mi´dzy popytem a poda˝à
0–6
Ka˝dy właÊciwie wymieniony czynnik – 1 p.
12.
PKB na mieszkaƒca wyniesie 10 tys. dolarów (350 mld : 35 mln = 10 000).
0–3
WłaÊciwie wykonane obliczenia – 2 p. Podanie właÊciwej odpowiedzi – 1 p.
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
WłaÊciwa odpowiedê 3
1.
1 2
2. 3.
pieniàdz elektroniczny moneta banknot
Działy gospodarki: przemysł, rolnictwo, usługi. × ×
brak bezrobocia podporzàdkowanie gospodarki władzom paƒstwowym
Punktacja
Kryteria punktowania
0–1
Uło˝enie wszystkich Êrodków płatniczych według kolejnoÊci ich pojawiania si´ na rynku – 1 p.
0–3
Za podanie ka˝dej właÊciwej nazwy działu gospodarki – 1 p.
0–2
Ka˝da właÊciwie zaznaczona cecha – 1 p.
0–3
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 1 p. WłaÊciwe przedstawienie na wykresie zmian popytu – 2 p.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
A. Popyt to iloÊç towarów i usług, którà konsumenci chcà i mogà kupiç po okreÊlonej cenie oraz w konkretnym czasie. B. Cena 4.
WielkoÊç popytu 5.
Monopol oznacza, ˝e na rynku istnieje jeden producent okreÊlonego towaru lub danej usługi. ×
Sprzedawca nie musi przyjàç reklamacji, gdy towar jest pełnowartoÊciowy. Gwarancja to zobowiàzanie producenta do bezpłatnej naprawy wadliwego produktu.
6.
×
7.
Na wykresie przedstawiono nadwy˝k´ Êrodków w bud˝ecie domowym.
0–1
Podanie właÊciwej odpowiedzi – 1 p.
8.
Rada Polityki Pieni´˝nej zajmuje si´ m.in. ustalaniem wysokoÊci stóp procentowych oddziałujàcych na wielkoÊç oprocentowania kredytów.
0–2
Podanie właÊciwej odpowiedzi – 2 p.
9.
W zamieszczonym tekÊcie opisano kredyt.
0–1
Podanie właÊciwego terminu – 1 p.
0–3
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zadanie NBP – 1 p.
0–3
Za ka˝dy właÊciwie podkreÊlony termin – 1 p.
0–3
WłaÊciwie wykonane obliczenia – 2 p. Podanie właÊciwej odpowiedzi – 1 p.
×
10.
× ×
11.
12.
emisja złotego prowadzenie polityki pieni´˝nej paƒstwa nadzór nad działalnoÊcià banków prywatnych
Terminy zwiàzane z giełdà papierów wartoÊciowych: makler, indeks giełdowy, akcje.
PKB na osob´ wyniesie 5 tys. dolarów (150 mld : 30 mln = 5000).
25
Test
1
System polityczny paƒstwa polskiego
.................................................
Imi´ i nazwisko ........................
................
Data
Klasa
Test podsumowujàcy rozdział I – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 2” 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 40 punktów.
1
Uzupełnij tekst.
0–3 p.
Konstytucja, nazywana inaczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.......................................
, jest najwa˝niejszym
aktem prawnym okreÊlajàcym ustrój paƒstwa. Obecna Konstytucja RP została uchwalona .......................................................
. Jej uroczysty wst´p, nazywany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
odwołuje si´ do najwa˝niejszych wartoÊci i praw człowieka.
2
3
Wymieƒ cztery obowiàzki obywatela zapisane w Konstytucji RP. •
....................................................................................................................................................
•
....................................................................................................................................................
•
....................................................................................................................................................
•
....................................................................................................................................................
Przyporzàdkuj terminom odpowiednie opisy. sejm • rzàd • prezydent • Trybunał Konstytucyjny •
4
0–4 p.
0–4 p.
• Bada zgodnoÊç ustaw z konstytucjà. • W jego skład wchodzi 460 posłów. • Jest to najwy˝szy urzàd w paƒstwie. • Na jego czele stoi premier.
OkreÊl, jakie organy władzy wykonujà poszczególne zadania.
0–5 p.
• ocenia projekt ustawy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • zwołuje Rad´ Gabinetowà – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • uchwala ustawy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • wyra˝a zgod´ na przeprowadzenie referendum zarzàdzanego przez prezydenta – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • wykonuje ustawy –
5
......................................................................................................................
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania. • Inicjatywy ustawodawczej nie posiada A grupa 15 posłów. B prezydent. C sàd. D rzàd.
1
0–1 p.
Test 1
6
Uzupełnij schemat przedstawiajàcy procedur´ powoływania rzàdu. W tym celu wpisz podane sformułowania we właÊciwe miejsca.
0–3 p.
wnioskuje o powołanie, wyra˝a wotum zaufania, powołuje
Prezydent
.............................................
Prezes Rady Ministrów
.............................................
Sejm
...........................................................................
Rada Ministrów (ministrowie)
7
Wybierz z ramki odpowiednie nazwy sàdów i zapisz je w wyznaczonym miejscu.
0–2 p.
sàd rejonowy, Sàd Najwy˝szy, wojskowy sàd okr´gowy, wojewódzki sàd administracyjny • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – jako sàd I instancji wydaje wyroki w sprawach dotyczàcych przest´pstw popełnionych przez wojskowych. • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – mo˝na do niego zaskar˝yç postanowienia lub wyroki sàdów powszechnych i wojskowych.
8
9
0–3 p.
Wymieƒ trzy zadania prokuratury. •
....................................................................................................................................................
•
....................................................................................................................................................
•
....................................................................................................................................................
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ prawdziwych.
0–2 p.
WartoÊç głosu wyborcy zale˝y od wysokoÊci dochodów danej osoby. W wyborach mogà uczestniczyç wszyscy pełnoletni obywatele. Dana osoba musi ujawniç, na kogo głosowała, jeÊli za˝àda tego komisja wyborcza. BezpoÊrednioÊç wyborów oznacza, ˝e obywatele głosujà osobiÊcie.
10
WyjaÊnij, na czym polega bierne prawo wyborcze.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
11
Napisz, jakiego typu partie głoszà podane poglàdy.
0–1 p.
• głoszenie haseł sprawiedliwoÊci społecznej • całkowite oddzielenie KoÊcioła od paƒstwa • zwi´kszenie wpływu rzàdzàcych na gospodark´ ...........................................................................................................................................................
2
Test 1
12
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresie i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Wyniki wyborów parlamentarnych w 2007 r.
èródło: www.pkw.gov.pl.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Partia, która wygrała wybory w 2007 r., to
13
• Skrót PSL oznacza
A Prawo i SprawiedliwoÊç.
A Prawo, SprawiedliwoÊç, Lewica.
B Platforma Obywatelska.
B Polski Sojusz Ludowy.
C Samoobrona.
C Partia Stronników Lewicy.
D Liga Polskich Rodzin.
D Polskie Stronnictwo Ludowe.
Odpowiedz, jakà rol´ odgrywajà media we współczesnym Êwiecie.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
14
Przeczytaj tekst, a nast´pnie podaj numery zdaƒ b´dàcych opiniami.
inaczej – mówi Hakamada [rywalka Putina w wyborach]. 4 [...] Wi´kszoÊç Rosjan liczy, ˝e paƒstwo rozwià˝e ich wszystkie problemy. 5 Rosja odchodzi od demokracji. 6 Władzy niepotrzebni sà ludzie, którzy mówià prawd´ i czujà si´ wolni.
1
Na Putina chce głosowaç ponad 70% Rosjan. [...] Pozostałych czterech pretendentów dostaje w sonda˝ach zaledwie po kilka procent poparcia. 3 [...] Moim zdaniem, poparcie dla Putina jest d´te i gdyby tylko krytykujàcych go kandydatów dopuszczano do mediów, to wybory mogłyby si´ uło˝yç
0–4 p.
2
Fragment: M. Wojciechowski, Putin ju˝ wygrał, „Gazeta Wyborcza” 2004, nr 60.
• ...........................................................
15
WyjaÊnij, co oznacza termin administracja publiczna.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3
2
Test
System polityczny paƒstwa polskiego
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział I – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 2”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 43 punkty.
1
Uzupełnij schemat.
0–3 p.
TRÓJPODZIAŁ WŁADZY
władza
2
...................................
władza
władza
...................................
Przyporzàdkuj zasadom Konstytucji RP odpowiednie opisy.
0–4 p.
• Władza w paƒstwie nale˝y do narodu. • Wybrane przez obywateli władze sprawujà swój urzàd przez ÊciÊle okreÊlony czas. • Wszystkie urz´dy w paƒstwie podlegajà takim samym przepisom prawa. • Władza centralna przekazuje samorzàdowi terytorialnemu okreÊlone zadania oraz prawo do podejmowania decyzji w sprawach lokalnych.
decentralizacja władzy • suwerennoÊç narodu • paƒstwo prawa • republikaƒska forma rzàdów •
3
...................................
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania.
0–1 p.
• Zgromadzenie Narodowe tworzà
4
A sejm i senat.
C sàd i senat.
B prezydent i sejm.
D prezydent i rzàd.
OkreÊl, jakie organy władzy wykonujà poszczególne zadania.
0–5 p.
• czuwa nad przestrzeganiem konstytucji – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • wprowadza stan wyjàtkowy w chwilach zagro˝enia bezpieczeƒstwa paƒstwa –
..............................
• opracowuje bud˝et paƒstwa –
......................................................................................................
• nadzoruje działalnoÊç rzàdu –
.......................................................................................................
• opiekuje si´ osobami polskiego pochodzenia mieszkajàcymi poza granicami Polski – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Wymieƒ trzy zadania policji.
0–3 p.
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................ 1
Test 2
6
Uzupełnij schemat przedstawiajàcy proces uchwalania ustawy. Wpisz sformułowania z ramki we właÊciwe miejsca.
0–3 p.
opiniuje projekt i głosuje nad jego przyj´ciem, wetuje lub podpisuje ustaw´ bàdê kieruje jà do Trybunału Konstytucyjnego, akceptuje ustaw´ i głosuje nad jej przyj´ciem Sejm
Senat
PROJEKT USTAWY ................................
................................
................................
........................................
................................
................................
........................................
................................
........................................
Prezydent
7
8
Podaj imiona i nazwiska prezydentów Polski rozpoczynajàcych sprawowanie urz´du w poszczególnych latach.
0–4 p.
1989 r. – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1995 r. – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1990 r. – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2005 r. – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przedstaw hierarchi´ sàdów w Polsce. W tym celu wykorzystaj okreÊlenia z ramki.
0–4 p.
sàd rejonowy, Sàd Najwy˝szy, sàd okr´gowy, sàd apelacyjny
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
9
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ prawdziwych.
0–2 p.
W systemie wi´kszoÊciowym mandat przysługuje osobie, która uzyska najwi´cej głosów. Ordynacja wyborcza to zbiór przepisów okreÊlajàcych, jak powinni zachowywaç si´ wyborcy podczas głosowania. Aby wziàç udział w wyborach, trzeba mieç bierne prawo wyborcze. Cenzusami nazywa si´ ograniczenia wyborcze.
10
Napisz, jakiego typu partie głoszà wymienione poglàdy.
0–1 p.
• wzmocnienie władzy paƒstwowej • piel´gnowanie przywiàzania do tradycji • zmniejszenie wydatków na cele socjalne ...........................................................................................................................................................
2
Test 2
11
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresie i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Wyniki wyborów parlamentarnych
èródło: www.pkw.gov.pl.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Frekwencja w wyborach do sejmu i senatu była najni˝sza w
12
• Polacy najrzadziej biorà udział w wyborach
A 1989 r.
A parlamentarnych.
B 1991 r.
B samorzàdowych.
C 1997 r.
C prezydenckich.
D 2005 r.
D do parlamentu europejskiego. 0–2 p.
WyjaÊnij, co oznacza termin pluralizm polityczny.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
13
14
Wymieƒ dwie korzyÊci i dwa zagro˝enia wynikajàce z istnienia w mediach wolnoÊci słowa.
0–4 p.
KorzyÊci
Zagro˝enia
• ..................................................................
• ..................................................................
• ..................................................................
• ..................................................................
Przeczytaj tekst, a nast´pnie podaj numery zdaƒ b´dàcych opiniami.
Od trzech lat ubywa Polaków. 2 [...] jeÊli nic nie powstrzyma zachodzàcych procesów demograficznych, to w połowie XXI w. b´dziemy mieç nieco powy˝ej 33 mln mieszkaƒców. [...] 3 Choç wiek rozrodczy osiàgn´ły ju˝ tysiàce Polek urodzonych w latach ostatniego wy˝u demograficznego, to i tak rodzi si´
0–3 p.
dziÊ coraz mniej dzieci. 4 Sytuacj´ t´ tłumaczy si´, bardzo zresztà po˝àdanymi, edukacyjnymi aspiracjami młodego pokolenia. 5 WÊród niestudiujàcych młodych ludzi mamy a˝ 40% bezrobocie. 6 [...] trudno znaleêç dziÊ argumenty, które mogłyby skłoniç do szybszego zaanga˝owania w prokreacj´.
1
Fragment: M. Hensler, Wi´cej dziadków ni˝ wnuków, „Polityka” 2002, nr 49.
• ...........................................................
15
0–2 p.
Wytłumacz, co oznacza termin słu˝ba cywilna.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3
Klucz do testów
12
System polityczny paƒstwa polskiego 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
WłaÊciwa odpowiedê
Punktacja
Kryteria punktowania
1.
Konstytucja, nazywana inaczej ustawà zasadniczà, jest najwa˝niejszym aktem prawnym okreÊlajàcym ustrój paƒstwa. Obecna Konstytucja RP została uchwalona 2 kwietnia 1997 r. Jej uroczysty wst´p, nazywany preambułà, odwołuje si´ do najwa˝niejszych wartoÊci i praw człowieka.
0–3
Ka˝da informacja wpisana we właÊciwe miejsce – 1 p.
2.
Obowiàzki obywatela zapisane w Konstytucji RP to np.: wiernoÊç paƒstwu i troska o jego dobro, przestrzeganie prawa, płacenie podatków, obrona ojczyzny w przypadku zagro˝enia.
0–4
Za ka˝dy wymieniony obowiàzek obywatelski – 1 p.
0–4
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
4.
• ocenia projekt ustawy – senat • zwołuje Rad´ Gabinetowà – prezydent • uchwala ustawy – sejm • wyra˝a zgod´ na przeprowadzenie referendum zarzàdzanego przez prezydenta – senat • wykonuje ustawy – rzàd
0–5
Ka˝da właÊciwa odpowiedê – 1 p.
5.
WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie C: Inicjatywy ustawodawczej nie posiada sàd.
0–1
WłaÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
0–3
Ka˝de właÊciwie uzupełnione miejsce na schemacie – 1 p.
7.
Wojskowy sàd okr´gowy – jako sàd I instancji wydaje wyroki w sprawach dotyczàcych przest´pstw popełnionych przez wojskowych. Sàd Najwy˝szy – mo˝na do niego zaskar˝yç postanowienia lub wyroki sàdów powszechnych i wojskowych.
0–2
Ka˝de właÊciwe uzupełnienie definicji – 1 p.
8.
Do zadaƒ prokuratury nale˝y m.in.: Êciganie przest´pców, nadzorowanie Êledztwa i pełnienie funkcji oskar˝yciela w sàdzie.
0–3
Za podanie trzech zadaƒ – 3 p. Za podanie dwóch zadaƒ – 2 p. Za podanie jednego zadania – 1 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwe zaznaczenie zdania – 1 p.
3.
sejm • rzàd • prezydent • Trybunał Konstytucyjny •
• Bada zgodnoÊç ustaw z konstytucjà. • W jego skład wchodzi 460 posłów. • Jest to najwy˝szy urzàd w paƒstwie. • Na jego czele stoi premier.
Prezydent powołuje Prezes Rady Ministrów wyra˝a wotum zaufania Sejm
6.
wnioskuje o powołanie
Rada Ministrów (ministrowie)
9.
× ×
W wyborach mogà uczestniczyç wszyscy pełnoletni obywatele. BezpoÊrednioÊç wyborów oznacza, ˝e obywatele głosujà osobiÊcie.
10.
Bierne prawo wyborcze to prawo do kandydowania w wyborach.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
11.
Opisane poglàdy reprezentujà partie lewicowe.
0–1
WłaÊciwe nazwanie typu partii – 1 p.
12.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie B: Partia, która wygrała wybory w 2007 r., to Platforma Obywatelska. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie D: Skrót PSL oznacza Polskie Stronnictwo Ludowe.
0–2
WłaÊciwe dokoƒczenie ka˝dego zdania – 1 p.
13.
Współczesne media przede wszystkim przekazujà informacje. Kształtujà równie˝ opini´ publicznà. PoÊredniczà tak˝e mi´dzy rzàdzàcymi a obywatelami, informujàc o działaniach polityków i reakcji obywateli na te posuni´cia.
0–2
Podanie właÊciwej odpowiedzi – 2 p.
14.
Opinie sà zawarte w zdaniach nr 3, 4, 5 i 6.
0–4
Za podanie ka˝dego właÊciwego numeru zdania – 1 p.
15.
Administracja publiczna to zespół instytucji i urz´dów powołanych do realizacji zadaƒ paƒstwa, działajàcy zgodnie z prawem oraz politykà rzàdu.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
WłaÊciwa odpowiedê
Punktacja
Kryteria punktowania
TRÓJPODZIAŁ WŁADZY
1. władza wykonawcza
2.
władza ustawodawcza
decentralizacja władzy • suwerennoÊç narodu • paƒstwo prawa • republikaƒska forma rzàdów •
0–3
Ka˝dy właÊciwie nazwany rodzaj władzy – 1 p.
0–4
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
władza sàdownicza
• Władza w paƒstwie nale˝y do narodu. • Wybrane przez obywateli władze sprawujà swój urzàd przez ÊciÊle okreÊlony czas. • Wszystkie urz´dy w paƒstwie podlegajà takim samym przepisom prawa. • Władza centralna przekazuje samorzàdowi terytorialnemu okreÊlone zadania oraz prawo do podejmowania decyzji w sprawach lokalnych.
3.
WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie A: Zgromadzenie Narodowe tworzà sejm i senat.
0–1
WłaÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
4.
• czuwa nad przestrzeganiem konstytucji – prezydent • wprowadza stan wyjàtkowy w chwilach zagro˝enia bezpieczeƒstwa paƒstwa – prezydent • opracowuje bud˝et paƒstwa – rzàd • nadzoruje działalnoÊç rzàdu – sejm • opiekuje si´ osobami polskiego pochodzenia mieszkajàcymi poza granicami Polski – senat
0–5
Ka˝da właÊciwa odpowiedê – 1 p.
5.
Do zadaƒ policji nale˝y m.in.: ochrona ˝ycia, zdrowia i mienia obywateli, zapewnianie porzàdku publicznego oraz zapobieganie przest´pstwom. Policja gromadzi tak˝e dowody przest´pstw, aresztuje podejrzanych i prowadzi przesłuchania.
0–3
Za podanie trzech zadaƒ – 3 p. Za podanie dwóch zadaƒ – 2 p. Za podanie jednego zadania – 1 p.
6.
Sejm akceptuje ustaw´ i głosuje nad jej przyj´ciem. Senat opiniuje projekt i głosuje nad jego przyj´ciem. Prezydent wetuje lub podpisuje ustaw´ bàdê kieruje jà do Trybunału Konstytucyjnego.
0–3
Ka˝de właÊciwie uzupełnione miejsce na schemacie – 1 p.
7.
1989 r. – Wojciech Jaruzelski 1990 r. – Lech Wał´sa 1995 r. – Aleksander KwaÊniewski 2005 r. – Lech Kaczyƒski
0–4
Za ka˝de właÊciwe imi´ i nazwisko prezydenta przy odpowiedniej dacie – 1 p.
8.
Sàd Najwy˝szy → sàd apelacyjny → sàd okr´gowy → sàd rejonowy
0–4
Ka˝de okreÊlenie wpisane na schemacie w odpowiednim miejscu – 1 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwe zaznaczenie zdania – 1 p.
×
9. ×
W systemie wi´kszoÊciowym mandat przysługuje osobie, która uzyska najwi´cej głosów. Cenzusami nazywa si´ ograniczenia wyborcze.
10.
Opisane poglàdy reprezentujà partie prawicowe.
0–1
WłaÊciwe nazwanie typu partii – 1 p.
11.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie D: Frekwencja w wyborach do sejmu i senatu była najni˝sza w 2005 r. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie B: Polacy najrzadziej biorà udział w wyborach samorzàdowych.
0–2
WłaÊciwe dokoƒczenie ka˝dego zdania – 1 p.
12.
Pluralizm polityczny to wolnoÊç głoszenia ró˝norodnych poglàdów oraz zrzeszania si´ w partie polityczne, stowarzyszenia i zwiàzki zawodowe.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–4
Wymienienie dwóch właÊciwych korzyÊci – 2 p. Wymienienie jednej właÊciwej korzyÊci – 1 p. Wymienienie dwóch właÊciwych zagro˝eƒ – 2 p. Wymienienie jednego właÊciwego zagro˝enia – 1 p.
13.
KorzyÊci: • szeroki i łatwy dost´p do ró˝norodnych informacji, • mo˝liwoÊç prezentowania własnych opinii. Zagro˝enia: • cz´ste podawanie nieprawdziwych informacji na temat okreÊlonych osób, • obni˝enie jakoÊci j´zyka, którym posługujà si´ media.
14.
Opinie sà zawarte w zdaniach nr 2, 4, 6.
0–3
Za podanie ka˝dego właÊciwego numeru zdania – 1 p.
15.
Słu˝b´ cywilnà tworzà wykwalifikowani urz´dnicy, zajmujàcy stanowiska w administracji publicznej. Muszà oni byç bezstronni i niezaanga˝owani politycznie.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
33
1
Test
Samorzàdna Rzeczpospolita
.................................................
Imi´ i nazwisko ........................
................
Data
Klasa
Test podsumowujàcy rozdział II – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 2” 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 25 punktów.
1
Wymieƒ rodzaje samorzàdów. • ...........................................
2
0–3 p.
• ...........................................
• ............................................
WyjaÊnij, co oznacza termin zasada pomocniczoÊci.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3
4
Wstaw znak „×” w kratki obok zadaƒ własnych samorzàdu.
0–2 p.
Dbanie o porzàdek publiczny.
Zapewnienie mieszkaƒcom opieki zdrowotnej.
Prowadzenie ewidencji ludnoÊci.
Przygotowanie i przeprowadzenie wyborów.
Wykonaj polecenia zwiàzane z mapà. A. Zaznacz na mapie wymienione województwa. W tym celu wpisz cyfry od 1 do 8 w odpowiednich miejscach. 1 – wielkopolskie 2 – opolskie 3 – warmiƒsko-mazurskie 4 – małopolskie 5 – podlaskie 6 – Êlàskie 7 – podkarpackie 8 – pomorskie
0–8 p.
B G H
F E
A
D C
B. Podaj nazwy stolic województw oznaczonych literami. A – ................................................................
E–
...............................................................
B – ................................................................
F–
...............................................................
C – ................................................................
G–
...............................................................
D–
H–
...............................................................
...............................................................
1
Test 1
5
Zapoznaj si´ z danymi zamieszczonymi w tabeli i wykonaj polecenie.
Jak zmieni si´ sytuacja w Twojej gminie lub w Twoim mieÊcie po wyborach samorzàdowych?
0–2 p.
Miasto wieÊ
do 20 tys. mieszkaƒców
20–100 tys. mieszkaƒców
101–500 tys. mieszkaƒców
ponad 500 tys. mieszkaƒców
w procentach
Nastàpià zmiany na lepsze.
36
43
46
36
28
Nic si´ nie zmieni.
42
35
39
42
56
Sytuacja si´ pogorszy.
6
9
4
5
5
Trudno powiedzieç.
16
12
11
17
10 èródło danych: CBOS 2003.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Procent osób pozytywnie oceniajàcych działalnoÊç władz samorzàdowych jest najwi´kszy
• Odsetek ludzi nieposiadajàcych opinii na temat działaƒ samorzàdu jest najmniejszy w miastach
A na wsi.
A majàcych powy˝ej 500 tys. mieszkaƒców.
B w miastach liczàcych do 100 tys. mieszkaƒców.
B liczàcych do 500 tys. mieszkaƒców.
C w miastach majàcych do pół miliona
mieszkaƒców.
C majàcych do 100 tys. mieszkaƒców.
D w miastach liczàcych powy˝ej 500 tys.
D liczàcych do 20 tys. mieszkaƒców.
mieszkaƒców.
6
Napisz, w jaki sposób obywatele mogà wpływaç na działania samorzàdu gminnego.
0–3 p.
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................
7
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ prawdziwych.
0–3 p.
Gminy dzielà si´ na wiejskie, miejskie i grodzkie. Władza uchwałodawcza w gminie nale˝y do rady miasta. Na czele powiatu stoi starosta. Do zadaƒ powiatu nale˝y finansowanie szkolnictwa gimnazjalnego. Przedstawicielem rzàdu w samorzàdzie terytorialnym jest wojewoda. Kadencja władz samorzàdowych trwa 5 lat.
8
OkreÊl, jaki problem zwiàzany z załatwianiem spraw w urz´dzie przedstawiono na ilustracji. WyjaÊnij, na czym on polega.
0–2 p.
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
2
Test
2
Samorzàdna Rzeczpospolita
.................................................
Imi´ i nazwisko ........................
................
Data
Klasa
Test podsumowujàcy rozdział II – “DziÊ i jutro. Cz´Êç 2” 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 25 punktów.
1
Wymieƒ nazwy trzech instytucji sprawujàcych nadzór nad samorzàdem. • ...........................................
2
• ...........................................
0–3 p.
• ............................................
WyjaÊnij, co oznacza termin prawo lokalne.
0–2 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3
4
Wstaw znak „×” w kratki przy zadaniach zleconych samorzàdu.
0–2 p.
Prowadzenie ewidencji ludnoÊci.
Ochrona Êrodowiska.
Opieka nad systemem edukacji.
Przygotowanie i przeprowadzenie referendów.
Wykonaj polecenia zwiàzane z mapà.
0–8 p.
A. Zaznacz na mapie wymienione województwa. W tym celu wpisz cyfry od 1 do 8 w odpowiednich miejscach.
F
C E
1 – lubuskie 2 – kujawsko-pomorskie 3 – dolnoÊlàskie 4 – łódzkie 5 – lubelskie 6 – Êwi´tokrzyskie 7 – mazowieckie 8 – zachodniopomorskie
A
D G H
B. Podaj nazwy stolic województw oznaczonych literami.
B
A – ................................................................
E – ...............................................................
B – ................................................................
F – ...............................................................
C – ................................................................
G – ...............................................................
D – ...............................................................
H – ...............................................................
1
Test 2
5
Zapoznaj si´ z danymi zamieszczonymi w tabeli i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Dochody jednostek samorzàdu terytorialnego – plany na 2008 r. PIT
CIT
Pozostałe
Gminy wiejskie
Kamienna Góra (ludnoÊç – 8711)
2,296 mln zł
100 tys. zł
3,316 mln zł
Lubicz (ludnoÊç – 17 245)
8,267 mln zł
630 tys. zł
7,937 mln zł
29 mln zł
3 mln zł
22,843 mln zł
27,399 mln zł
5 mln zł
41,362 mln zł
3,168 mld zł
734 mln zł
1,609 mld zł
779 mln zł
120 mln zł
779 mln zł
Gminy miejskie
Gmina Mikołów (ludnoÊç – 38 398) Puławy (ludnoÊç – 49 755)
Miasta na prawach powiatu
Miasto stołeczne Warszawa (ludnoÊç – 1 702 139) Kraków (ludnoÊç – 756 267)
èródło: www.cbos.pl
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Gmina, która miała najwi´ksze dochody w 2008 r., to
6
• Dochody z podatku PIT nie stanowià wi´kszej cz´Êci bud˝etu gminy w
A Warszawa.
A Krakowie.
B Lubicz.
B Kamiennej Górze.
C Kraków.
C Puławach.
D Puławy.
D Mikołowie.
Napisz w trzech punktach, co zyskujà obywatele dzi´ki istnieniu samorzàdu.
0–3 p.
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................
7
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ prawdziwych.
0–3 p.
Na czele samorzàdu gminnego stoi wójt lub burmistrz. Do zadaƒ gminy nale˝y budowa kanalizacji oraz wodociàgów. Powiaty dzieli si´ na ziemskie i grodzkie. Władz´ uchwałodawczà w powiecie sprawuje zarzàd powiatu. Reforma, która ustanowiła 16 województw, została przeprowadzona w 2003 r. W skład sejmiku województwa wchodzi marszałek i zarzàd.
8
OkreÊl, jaki problem zwiàzany z załatwianiem spraw w urz´dzie przedstawiono na ilustracji. WyjaÊnij, na czym on polega.
0–2 p.
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
2
Klucz do testów
12
Samorzàdna Rzeczpospolita 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
Punktacja
Kryteria punktowania
1.
• samorzàd terytorialny • samorzàd specjalny • inne (np. samorzàd uczniowski)
0–3
Za trzy właÊciwie wymienione rodzaje samorzàdu – 3 p. Za dwa właÊciwie wymienione rodzaje samorzàdu – 2 p. Za jeden właÊciwie wymieniony rodzaj samorzàdu – 1 p.
2.
Zasada pomocniczoÊci oznacza, ˝e władze centralne realizujà tylko te sprawy, którymi nie mo˝e zajàç si´ samorzàd.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwe zaznaczenie zadania – 1 p.
0–8
Za ka˝dà cyfr´ wpisanà w odpowiednim miejscu na mapie – 0,5 p. Za ka˝dà właÊciwà nazw´ stolicy województwa wpisanà przy odpowiedniej literze – 0,5 p.
0–2
Za właÊciwe dokoƒczenie ka˝dego zdania – 1 p.
0–3
Za podanie trzech sposobów – 3 p. Za podanie dwóch sposobów – 2 p. Za podanie jednego sposobu – 1 p.
0–3
Za ka˝de właÊciwe zaznaczenie zdania – 1 p.
0–2
WłaÊciwe nazwanie problemu – 1 p. WłaÊciwe wyjaÊnienie istoty zjawiska – 1 p.
3.
WłaÊciwa odpowiedê
× ×
Dbanie o porzàdek publiczny. Zapewnienie mieszkaƒcom opieki zdrowotnej.
8
3
B
5
G F
4.
H
1 A
E
D C
2 6 4
A. Wrocław B. Szczecin C. Kielce D. Lublin E. Łódê F. Gorzów Wielkopolski/Zielona Góra G. Bydgoszcz/Toruƒ H. Warszawa
7
5.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie B: Procent osób pozytywnie oceniajàcych działalnoÊç władz samorzàdowych jest najwi´kszy w miastach liczàcych do 100 tys. mieszkaƒców. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie A: Odsetek ludzi nieposiadajàcych opinii na temat działaƒ samorzàdu jest najmniejszy w miastach majàcych powy˝ej 500 tys. mieszkaƒców.
6.
Obywatele mogà wpływaç na działania samorzàdu poprzez udział w wyborach samorzàdowych, uczestnictwo w referendum gminnym, składanie petycji, skarg i wniosków oraz branie udziału w konsultacjach prowadzonych przez władze gminy. ×
7.
× ×
8.
Władza uchwałodawcza w gminie nale˝y do rady miasta. Na czele powiatu stoi starosta. Przedstawicielem rzàdu w samorzàdzie terytorialnym jest wojewoda.
Na zamieszczonej ilustracji przedstawiono zjawisko biurokratyzacji. Polega ono m.in. na tym, ˝e petent musi wypełniaç wiele formularzy i wniosków, co znacznie wydłu˝a czas załatwienia danej sprawy.
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
1.
2. 3.
WłaÊciwa odpowiedê • Prezes Rady Ministrów • wojewoda • Regionalna Izba Obrachunkowa
Prawo lokalne to normy prawne ustanowione przez samorzàd, dotyczàce wszystkich obywateli gminy, powiatu lub województwa. × ×
Prowadzenie ewidencji ludnoÊci. Przygotowanie i przeprowadzenie referendów.
F
C
8
E
2 1
4.
7
A 3
4 D G
5 6 H
A. Poznaƒ B. Rzeszów C. Olsztyn D. Opole E. Białystok F. Gdaƒsk G. Katowice H. Kraków
Punktacja
Kryteria punktowania
0–3
Za trzy właÊciwie wymienione nazwy instytucji – 3 p. Za dwie właÊciwie wymienione nazwy instytucji – 2 p. Za jednà właÊciwie wymienionà nazw´ instytucji – 1 p.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwe zaznaczenie zadania – 1 p.
0–8
Za ka˝dà cyfr´ wpisanà w odpowiednim miejscu na mapie – 0,5 p. Za ka˝dà właÊciwà nazw´ stolicy województwa wpisanà przy odpowiedniej literze – 0,5 p.
B
5.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie A: Gmina, która miała najwi´ksze dochody w 2008 r., to Warszawa. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie C: Dochody z podatku PIT nie stanowià wi´kszej cz´Êci bud˝etu gminy w Puławach.
0–2
Za właÊciwe dokoƒczenie ka˝dego zdania – 1 p.
6.
Dzi´ki istnieniu samorzàdu obywatele mogà współdecydowaç o sprawach wa˝nych dla społecznoÊci lokalnej i poczuç odpowiedzialnoÊç za miejsce, w którym ˝yjà. Nie muszà tak˝e jeêdziç do stolicy, aby załatwiaç sprawy urz´dowe, mogà to bowiem zrobiç w miejscowych urz´dach.
0–3
Za podanie trzech korzyÊci – 3 p. Za podanie dwóch korzyÊci – 2 p. Za podanie przynajmniej jednej korzyÊci – 1 p.
0–3
Za ka˝de właÊciwe zaznaczenie zdania – 1 p.
0–2
WłaÊciwe nazwanie problemu – 1 p. WłaÊciwe wyjaÊnienie istoty zjawiska – 1 p.
×
7.
× ×
8.
Na czele samorzàdu gminnego stoi wójt lub burmistrz. Do zadaƒ gminy nale˝y budowa kanalizacji oraz wodociàgów. Powiaty dzieli si´ na ziemskie i grodzkie.
Na zamieszczonej ilustracji przedstawiono zjawisko biurokratyzacji. Polega ono m.in. na tym, ˝e petent musi wypełniaç wiele formularzy i wniosków, co znacznie wydłu˝a czas załatwienia danej sprawy.
39
Test
1
Polska i Êwiat
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział III – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 2”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj.
4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 25 punktów.
1
0–2 p.
WyjaÊnij, co oznacza termin racja stanu.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
Wstaw znak „×” w kratki przy zdaniach opisujàcych zadania konsula.
0–2 p.
Udziela pomocy prawnej Polakom przebywajàcym za granicà. Odpowiada za utrzymanie odpowiednich relacji z rzàdem danego kraju. Prowadzi rejestr obywateli polskich w obcym paƒstwie. Zbiera informacje o kraju, w którym przebywa.
3
Przeczytaj tekst êródłowy i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Najwa˝niejszym wyzwaniem strategicznym dla Polski jest Europa Wschodnia – przestrzeƒ pomi´dzy obecnà granicà UE a Rosjà. Na naszych oczach rozstrzyga si´ przyszłoÊç geopolityczna i cywilizacyjna tego obszaru. Niestety, dokonuje si´ to w sposób niezauwa˝ony, gdy˝ uwaga strategiczna Zachodu skupiona jest na modernizacji [unowoczeÊnianiu] Bliskiego Wschodu. W rezultacie
zapomina si´ o skutecznoÊci dotychczasowej polityki Zachodu w takich kwestiach, jak autokratyczne rzàdy na Białorusi, wcià˝ nierozwiàzany konflikt naddniestrzaƒski czy deficyt demokracji na Ukrainie. [...] zatrzymanie procesów integracji europejskiej i transatlantyckiej na Bugu grozi [...] utrwaleniem zapóênienia cywilizacyjnego na tym terenie.
Fragment: W. Cimoszewicz, Polska w zam´cie Êwiata, „Gazeta Wyborcza” 2004, nr 136.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Zdaniem autora tekstu działania polskiej dyplomacji powinny koncentrowaç si´ na
• Według autora głównym zadaniem polskiej polityki zagranicznej jest A modernizacja Bliskiego Wschodu.
A Europie Zachodniej.
B wspieranie autokratycznych rzàdów
B Bliskim Wschodzie.
na Białorusi.
C Rosji.
C zwrócenie uwagi Zachodu na koniecznoÊç inte-
D Europie Wschodniej.
gracji z terenami le˝àcymi na wschód od Bugu. D obrona Zachodu w konflikcie z Europà
Wschodnià.
1
Test 1
4
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania.
0–1 p.
• Polska stała si´ członkiem Unii Europejskiej A 1 kwietnia 2002 r. B 1 maja 2003 r. C 1 kwietnia 2005 r. D 1 maja 2004 r.
5
0–2 p.
Wymieƒ nazwy dwóch funduszy unijnych. •
......................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................
6
0–3 p.
Zapoznaj si´ z mapà i wykonaj polecenia.
A. Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania. • Paƒstwo, które było wÊród zało˝ycieli Unii Europejskiej, to A Hiszpania. B Włochy. C Szwecja. D Rumunia.
B. Podaj nazwy dwóch krajów, które weszły do Unii w tym samym czasie co Polska. • ............................................................................... • ...............................................................................
7
Podaj dwa rodzaje organizacji mi´dzynarodowych wyodr´bniane ze wzgl´du na zasi´g oddziaływania. •
0–2 p.
......................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................
8
Przeczytaj tekst, a nast´pnie zapisz w wyznaczonym miejscu nazw´ organizacji mi´dzynarodowej, której on dotyczy.
0–1 p.
Organizacja ta powstała w kwietniu 1949 r. Powołano jà, poniewa˝ paƒstwa zachodnie obawiały si´ ekspansji komunizmu. Członkowie zrzeszenia mieli wspólnie broniç si´ przed ewentualnym atakiem ze strony krajów komunistycznych. Do dziÊ dominujàcà rol´ w tej organizacji odgrywajà Stany Zjednoczone. ............................................................................................
9
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ prawdziwych. Organizacja Narodów Zjednoczonych powstała po II wojnie Êwiatowej. Głównym celem ONZ jest integracja gospodarcza paƒstw na Êwiecie. Funkcj´ organu administracyjnego ONZ pełni Rada Bezpieczeƒstwa. ˚ołnierze uczestniczàcy w misjach pokojowych ONZ noszà bł´kitne hełmy. 2
0–2 p.
Test 1
10
Opisz wybrany współczesny konflikt mi´dzynarodowy. WyjaÊnij, jaki jest charakter sporu i co było jego przyczynà, a tak˝ebna jakim etapie si´ znajduje. Wymieƒ uczestników konfliktu.
0–4 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
11
0–2 p.
Odpowiedz, co oznacza termin imigracja.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
12
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresach i wykonaj polecenie. Jak globalizacja wpływa na sytuacj´ biednych paƒstw?
0–2 p.
Jak globalizacja wpływa na sytuacj´ bogatych paƒstw?
èródło: www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2004/K_005_04.PDF.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Odsetek osób uwa˝ajàcych, ˝e biedne paƒstwa ponoszà straty w wyniku globalizacji, wynosi
• Globalizacj´ jako zjawisko korzystne dla bogatych krajów postrzega
A 21%.
A 82% badanych.
B 58%.
B 21% badanych.
C 3%.
C 58% badanych.
D 82%.
D 3% badanych.
3
Test
2
Scenariusz lekcji
Polska i Êwiat
.................................................
Imi´ i nazwisko
Test podsumowujàcy rozdział III – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 2”
........................
................
Data
Klasa
1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 25 punktów.
1
0–2 p.
WyjaÊnij, czym jest organizacja mi´dzynarodowa.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ opisujàcych zadania ambasadora.
0–2 p.
Prowadzi rejestr obywateli polskich na terenie obcego kraju. Dba o rozwój współpracy naukowej i kulturalnej mi´dzy paƒstwami. Odpowiada za utrzymanie odpowiednich relacji z rzàdem danego kraju. Przyjmuje wnioski o przyznanie obywatelstwa polskiego.
3
Wymieƒ dwa najistotniejsze cele polskiej polityki zagranicznej po 1989 r. •
0–2 p.
......................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................
4
0–3 p.
Zapoznaj si´ z mapà i wykonaj polecenia.
A. Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania. • Do paƒstw zało˝ycielskich Unii Europejskiej nie zaliczamy A Hiszpanii. B Włoch. C Niemiec. D Belgii.
B. Podaj nazwy dwóch krajów, które weszły do Unii w tym samym czasie co Polska. • ............................................................................... • ...............................................................................
1
43
Test 2
5
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu zdania.
0–1 p.
• Polska stała si´ członkiem Unii Europejskiej A 1 kwietnia 2005 r. B 1 maja 2004 r. C 1 kwietnia 2002 r. D 1 maja 2003 r.
6
Przeczytaj tekst, a nast´pnie zapisz w wyznaczonym miejscu nazw´ organizacji mi´dzynarodowej, której on dotyczy.
0–1 p.
Poczàtki tej instytucji si´gajà lat 70. XX w. Nale˝ały do niej zarówno paƒstwa demokratyczne, jak i komunistyczne. Celem zrzeszenia jest umacnianie bezpieczeƒstwa w Europie oraz ochrona praw człowieka. W 2008 r. organizacja miała 56 członków. ............................................................................................
7
Wymieƒ dwa rodzaje organizacji mi´dzynarodowych wyodr´bniane ze wzgl´du na kryterium członkostwa. •
0–2 p.
......................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................
8
Zapoznaj si´ z danymi przedstawionymi na wykresie i wykonaj polecenie. Zaufanie wobec ONZ
0–2 p.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Najwi´cej osób ufajàcych ONZ mieszka A w Izraelu. B na W´grzech. C w Grecji. D w Holandii.
• Osoby nieufajàce ONZ stanowià wi´kszoÊç A w Wielkiej Brytanii. B na W´grzech. C w Irlandii.
èródło: www.egospodarka.pl.
D w Grecji.
9
0–2 p.
WyjaÊnij, co oznacza termin repatriacja.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
Test 2
10
Przeczytaj tekst êródłowy i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Opinia publiczna w Hiszpanii po zamachu w madryckim metrze 11 marca 2004 r. – i tak ju˝ w wi´kszoÊci antyamerykaƒska – nabiera coraz wi´kszych wàtpliwoÊci – po co nam ta wojna w Iraku? A mo˝e, gdybyÊmy si´ nie zaanga˝owali, to zostawiliby nas w spokoju? [...] Po takich zamachach jak w Hiszpanii pojawiła si´ pokusa, by z terrorystami
negocjowaç, zapłaciç jakàÊ cen´. Strategia amerykaƒska, jak i strategia wielu rzàdów podkreÊla jednak bardzo mocno: nie negocjowaç [...] z terrorystami. [...] jeÊli raz ustàpisz, dasz okup czy zmienisz polityk´, to uznajà, ˝e to jest dobra droga do nacisku na ciebie [...] – mówi gen. Gromosław Czempiƒski. Fragment: M. Ostrowski, E. Bortkiewicz, Hijos de puta!, „Polityka” 2004, nr 12.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Społeczeƒstwo hiszpaƒskie po zamachu 11 marca 2004 r.
• Zdaniem autora tekstu nale˝y A negocjowaç z terrorystami.
A popierało Stany Zjednoczone.
B ulegaç naciskom terrorystów.
B miało wàtpliwoÊci dotyczàce udziału
C zawsze dawaç okup, którego ˝àdajà
Hiszpanii w wojnie w Iraku.
terroryÊci.
C ˝àdało niewycofywania wojsk
D zapobiegaç atakom terrorystycznym.
hiszpaƒskich z Iraku. D ˝àdało zaprzestania akcji
antyterrorystycznych.
11
Opisz wybrany współczesny konflikt mi´dzynarodowy. WyjaÊnij, jaki jest charakter sporu i co było jego przyczynà, a tak˝e na jakim etapie si´ znajduje. Wymieƒ uczestników konfliktu.
0–4 p.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
12
Wstaw znak „×” w kratki przy zdaniach prawdziwych.
0–2 p.
Kraje Trzeciego Âwiata to ubogie paƒstwa, które były koloniami europejskimi. W ramach pomocy humanitarnej w paƒstwach biednych rozpowszechnia si´ nowe technologie produkcji broni. Globalizacjà okreÊla si´ proces polegajàcy na zacieraniu ró˝nic religijnych mi´dzy narodami. Podział na bogatà Północ i biedne Południe wynika z ró˝nic cywilizacyjnych mi´dzy tymi obszarami.
3
Klucz do testów
12
Polska i Êwiat 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad.
WłaÊciwa odpowiedê
Punktacja
1.
Racja stanu to cele, do których osiàgni´cia dà˝à władze danego paƒstwa, kierujàce jego politykà wewn´trznà i zagranicznà.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
3.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie C: Według autora głównym zadaniem polskiej polityki zagranicznej jest zwrócenie uwagi Zachodu na koniecznoÊç integracji z terenami le˝àcymi na wschód od Bugu. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie D: Zdaniem autora tekstu działania polskiej dyplomacji powinny koncentrowaç si´ na Europie Wschodniej.
0–2
Za ka˝de właÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
4.
WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie D: Polska stała si´ członkiem Unii Europejskiej 1 maja 2004 r.
0–1
WłaÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
5
Fundusze unijne: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz SpójnoÊci.
0–2
Za podanie dwóch właÊciwych nazw funduszy unijnych – 2 p. Za podanie jednej właÊciwej nazwy funduszu unijnego – 1 p.
6.
A. WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie B: Paƒstwo, które było wÊród zało˝ycieli Unii Europejskiej, to Włochy. B. Kraje, które weszły do UE w tym samym czasie co Polska, to: Czechy, Słowacja, W´gry, Cypr, Malta, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia.
0–3
WłaÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p. Za podanie dwóch właÊciwych nazw krajów – 2 p. Za podanie jednej właÊciwej nazwy kraju – 1 p.
2.
× ×
Udziela pomocy prawnej Polakom przebywajàcym za granicà. Prowadzi rejestr obywateli polskich w obcym paƒstwie.
Kryteria punktowania
7.
Ze wzgl´du na zasi´g oddziaływania wyodr´bniamy np. organizacje uniwersalne i regionalne.
0–2
Za podanie dwóch właÊciwych rodzajów organizacji mi´dzynarodowych – 2 p. Za podanie jednego właÊciwego rodzaju organizacji mi´dzynarodowej – 1 p.
8.
Zamieszczony tekst dotyczy NATO (Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego).
0–1
Podanie właÊciwej nazwy organizacji mi´dzynarodowej – 1 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
9.
× ×
Organizacja Narodów Zjednoczonych powstała po II wojnie Êwiatowej. ˚ołnierze uczestniczàcy w misjach pokojowych ONZ noszà bł´kitne hełmy.
10.
Opis powinien zawieraç informacje o charakterze konfliktu (np. politycznym, religijnym, gospodarczym), zaanga˝owanych stronach (nazwy paƒstw, narodów, grup religijnych), przyczynach sporu i jego obecnej fazie.
0–4
Podanie informacji o charakterze konfliktu – 1 p. Podanie informacji o przyczynach konfliktu – 1 p. Podanie informacji o obecnej fazie sporu – 1 p. Podanie informacji o stronach sporu – 1 p.
11.
Imigracja to przybycie do danego kraju z innego paƒstwa.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
12.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie B: Odsetek osób uwa˝ajàcych, ˝e biedne paƒstwa ponoszà straty w wyniku globalizacji, wynosi 58%. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie A: Globalizacj´ jako zjawisko korzystne dla bogatych krajów postrzega 82% badanych.
0–2
Za ka˝de właÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad. 1.
2.
WłaÊciwa odpowiedê Organizacja mi´dzynarodowa to zrzeszenie co najmniej trzech paƒstw lub organizacji gospodarczych, powołane do realizacji wspólnych zadaƒ o charakterze mi´dzynarodowym. × ×
Odpowiada za utrzymanie odpowiednich relacji z rzàdem danego kraju. Dba o rozwój współpracy naukowej i kulturalnej mi´dzy paƒstwami.
Punktacja
Kryteria punktowania
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
0–2
Podanie dwóch właÊciwych celów polskiej polityki zagranicznej – 2 p. Podanie jednego właÊciwego celu polskiej polityki zagranicznej – 1 p.
3.
Najwa˝niejszymi celami polskiej polityki zagranicznej po 1989 r. były: integracja z Unià Europejskà i wejÊcie do struktur NATO.
4.
A. WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie A: Do paƒstw zało˝ycielskich Unii Europejskiej nie zaliczamy Hiszpanii. B. Paƒstwa, które weszły do UE w tym samym czasie co Polska, to Czechy, Słowacja, W´gry, Cypr, Malta, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia.
0–3
WłaÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p. Za podanie dwóch właÊciwych nazw krajów – 2 p. Za podanie jednej właÊciwej nazwy kraju – 1 p.
5.
WłaÊciwym dokoƒczeniem zdania jest fragment w punkcie B: Polska stała si´ członkiem Unii Europejskiej 1 maja 2004 r.
0–1
WłaÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
6.
Zamieszczony tekst dotyczy OBWE (Organizacji Bezpieczeƒstwa i Współpracy w Europie).
0–1
Podanie właÊciwej nazwy – 1 p.
7.
Ze wzgl´du na kryterium członkostwa wyodr´bniamy m.in. organizacje rzàdowe i pozarzàdowe.
0–2
Za podanie dwóch właÊciwych rodzajów organizacji mi´dzynarodowych – 2 p. Za podanie jednego właÊciwego rodzaju organizacji mi´dzynarodowej – 1 p.
8.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie C: Najwi´cej osób ufajàcych ONZ mieszka w Grecji. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie A: Osoby nieufajàce ONZ stanowià wi´kszoÊç w Wielkiej Brytanii.
0–2
Za ka˝de właÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
9.
Repatriacja to powrót do ojczystego kraju osób zmuszonych wczeÊniej do jego opuszczenia.
0–2
WłaÊciwe wyjaÊnienie terminu – 2 p.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie D: Zdaniem autora tekstu nale˝y zapobiegaç atakom terrorystycznym. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie B: Społeczeƒstwo hiszpaƒskie po zamachu 11 marca 2004 r. miało wàtpliwoÊci dotyczàce udziału Hiszpanii w wojnie w Iraku.
0–2
Za ka˝de właÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
Opis powinien zawieraç informacje o charakterze konfliktu (np. politycznym, religijnym, gospodarczym), zaanga˝owanych stronach (nazwy paƒstw, narodów, grup religijnych), przyczynach sporu i jego obecnej fazie.
0–4
Podanie informacji o charakterze konfliktu – 1 p. Podanie informacji o przyczynach konfliktu – 1 p. Podanie informacji o obecnej fazie sporu – 1 p. Podanie informacji o stronach sporu – 1 p.
Kraje Trzeciego Âwiata to ubogie paƒstwa, które były koloniami europejskimi. Podział na bogatà Północ i biedne Południe wynika z ró˝nic cywilizacyjnych mi´dzy tymi obszarami.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
10.
11.
×
12.
×
47
Test
1
Moja przyszłoÊç zawodowa
.................................................
Imi´ i nazwisko ........................
................
Data
Klasa
Test podsumowujàcy rozdział IV – „DziÊ i jutro. Cz´Êç 2” 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 23 punkty.
1
nauczyciel • bankowiec • jubiler •
2
0–3 p.
Połàcz nazwy zawodów z opisami umiej´tnoÊci lub cech, które sà niezb´dne do ich wykonywania. • zdolnoÊci manualne • łatwoÊç przekazywania informacji • umiej´tnoÊç analizy danych
0–4 p.
Uzupełnij schemat przedstawiajàcy system edukacji w Polsce. szkoła podstawowa
..........................................................
.....................................
.........................................................
lub
technikum
matura
..........................................................
3
Przeczytaj tekst. Nast´pnie odpowiedz, czy lokalny rynek pracy opisany w zamieszczonym fragmencie ma szans´ na dynamiczny rozwój.
0–1 p.
Na danym obszarze dominuje rolnictwo, a zakładów przemysłowych i usługowych jest niewiele. Władze nie starajà si´ pozyskaç inwestorów, natomiast mieszkaƒcy nie przywiàzujà du˝ej wagi do edukacji – wi´kszoÊç z nich ma wykształcenie zawodowe. ...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
4
Wymieƒ trzy przyczyny bezrobocia. •
0–3 p.
.....................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................
1
Test 1
5
0–2 p.
WyjaÊnij, co to jest CV.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ prawdziwych.
0–3 p.
Prawa i obowiàzki pracowników oraz pracodawców zapisane sà w kodeksie pracy. Tygodniowy czas pracy w Polsce wynosi 40 godzin. Prac´ mogà podjàç tak˝e osoby, które nie ukoƒczyły 16. roku ˝ycia. Jednà z form mobbingu jest psychiczne zn´canie si´ pracodawcy nad pracownikiem.
7
Wymieƒ trzy funkcje zwiàzków zawodowych. •
0–3 p.
......................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................
8
Odpowiedz, jakie informacje powinny znaleêç si´ w biznesplanie. Podaj dwa przykłady.
0–2 p.
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................
9
Przeczytaj tekst êródłowy i wykonaj polecenie.
0–2 p.
Jak szacujà eksperci z systemu antyplagiatowego Plagiat.pl (korzysta z niego 80 uczelni), nieuprawnione zapo˝yczenia mo˝e mieç nawet 25 proc. prac dyplomowych. [...] Zdaniem prof. Marka Rockiego, przewodniczàcego Paƒstwowej Komisji Akredytacyjnej, uczelnie wreszcie zaczynajà dostrzegaç ten problem, bo przyst´pujà do systemu antyplagiatowego [...]. Tak jest na Uniwersytecie Szczeciƒskim. – Wi´kszoÊç naszych wydziałów ju˝ od kilku lat korzysta z systemu Plagiat.pl – mówi Magdalena Gardas, rzecznik uczelni. – Je˝eli przesłana do sprawdzenia praca ma wi´cej ni˝ 20 proc. zapo˝yczeƒ, to autor i promotor muszà je wyjaÊniç. Praca nie jest dopuszczana do obrony. Podobnie jest na Uniwersytecie Łódzkim. – Mamy programy antyplagiatowe, a wykładowcy uÊwiadamiajà studentom, ˝e korzystanie z dorobku
intelektualnego innych bez odpowiednich odnoÊników jest takà samà kradzie˝à, jak np. kradzie˝ samochodu. Zrozumienie jest coraz lepsze. Na ok. 12 tys. prac dyplomowych w latach 2007–2009 było tylko 13 podejrzanych o plagiat – mówi prof. Paweł MaÊlanka, prorektor UŁ ds. studenckich. Mimo działaƒ uczelni eksperci sà sceptyczni. Według Kawczyƒskiego skala zjawiska si´ powi´ksza. Ponad 80 polskich uczelni współpracuje wprawdzie z Plagiat.pl, ale wcià˝ pozostaje grupa ponad 370 szkół wy˝szych, które nie dostrzegajà problemu lub go bagatelizujà. Za popełnienie plagiatu mo˝e groziç odpowiedzialnoÊç cywilna i karna. Kara do trzech lat pozbawienia wolnoÊci grozi nawet za przypisywanie sobie autorstwa cudzego utworu bez osiàgania korzyÊci majàtkowych. Fragment: T. Pietryga, Plagiat na celowniku, www.rp.pl.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Z programu Plagiat.pl korzysta
• Zjawisko plagiatu A nadal jest du˝ym problemem.
A wi´kszoÊç polskich uczelni.
B zanika.
B około jedna piàta szkół wy˝szych w Polsce.
C znajduje si´ pod kontrolà.
C ka˝da uczelnia.
D Êwiadczy o rozwoju polskiej nauki.
D połowa uczelni.
2
Test
2
Moja przyszłoÊç zawodowa
.................................................
Imi´ i nazwisko ........................
................
Data
Klasa
Test podsumowujàcy rozdział IV – DziÊ i jutro. Cz´Êç 2 1. Czytaj uwa˝nie zadania. 2. Je˝eli si´ pomylisz, bł´dnie zaznaczonà odpowiedê otocz kółkiem. 3. Rozwiàzania zadaƒ zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreÊlaj. 4. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ punktów, jakà mo˝na uzyskaç za właÊciwà odpowiedê. Za rozwiàzanie całego testu mo˝esz otrzymaç maksymalnie 22 punkty.
1
artysta malarz • s´dzia • psycholog •
2
0–3 p.
Połàcz nazwy zawodów z opisami umiej´tnoÊci lub cech, które sà niezb´dne do ich wykonywania. • uczciwoÊç • ˝yczliwoÊç w kontaktach z ludêmi • wyobraênia przestrzenna
0–4 p.
Uzupełnij schemat przedstawiajàcy system edukacji w Polsce. szkoła podstawowa
..........................................................
.....................................
.........................................................
lub
technikum
matura
..........................................................
3
Przeczytaj tekst. Nast´pnie odpowiedz, czy lokalny rynek pracy opisany w zamieszczonym fragmencie ma szans´ na dynamiczny rozwój.
0–1 p.
Na danym obszarze rolnictwo nie odgrywa wa˝nej roli, istnieje natomiast wiele zakładów przemysłowych i usługowych. Władze podejmujà liczne działania zach´cajàce do inwestowania i wspierajà rozwój przedsi´biorczoÊci. Dzi´ki dobrze funkcjonujàcemu systemowi edukacji wielu mieszkaƒców uzyskuje wysokie wykształcenie i zdobywa cenione przez pracodawców umiej´tnoÊci. ...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
4
Podaj trzy sposoby poszukiwania pracy przez osoby bezrobotne. •
0–3 p.
.....................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................ 1
Test 2
5
0–2 p.
Napisz, co to jest list motywacyjny.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6
Wstaw znak „×” w kratki obok zdaƒ prawdziwych.
0–2 p.
Pracodawca nie musi opłacaç składek na ubezpieczenie zdrowotne pracownika. Osobie, która nie mo˝e pracowaç ze wzgl´du na stan zdrowia, przysługuje renta. Ka˝dy pracownik ma prawo do urlopu w wymiarze od 20 do 26 dni rocznie. Młodociany, który rozpoczàł prac´, nie musi kontynuowaç nauki.
7
WyjaÊnij, jakà rol´ odgrywa Paƒstwowa Inspekcja Pracy. •
0–3 p.
......................................................................................................................................................
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................
8
Wymieƒ dwa działania marketingowe, słu˝àce pozyskaniu klientów.
0–2 p.
• ........................................................................................................................................................ • ........................................................................................................................................................
9
Przeczytaj tekst êródłowy i wykonaj polecenie.
0–2 p.
sterowany i podsycany przez zorganizowane, cz´sto mi´dzynarodowe grupy przest´pcze, które produkujà w jednym kraju, nast´pnie przerzucajà nielegalny towar przez granic´ i sprzedajà go u nas. [...] Statystyki sà dla Polski bezlitosne. Nielegalna produkcja i rozprowadzanie „pirackich” płyt, filmów czy programów komputerowych obejmuje obecnie blisko 50 procent całego rynku. Oznacza to, ˝e co druga sprzedana w naszym kraju płyta to produkt piracki! [...] W raporcie opublikowanym w ubiegłym roku przez Zwiàzek Producentów Audio-Video czytamy: – „Na wysoki poziom piractwa niewàtpliwy wpływ ma niedostateczna skutecznoÊç organów Êcigania w walce z przest´pczoÊcià zorganizowanà. Oznacza to mi´dzy innymi przyzwolenie na ra˝àcy nielegalny handel na Stadionie Dziesi´ciolecia w Warszawie, opieszałoÊç wymiaru sprawiedliwoÊci w rozpatrywaniu spraw, brak dostatecznie skutecznej kontroli na granicach [...]”.
Piractwo fonograficzne to w naszym kraju du˝y problem [...]. Kradzie˝ tzw. „dóbr intelektualnych” istnieje, bo jest na nie popyt. Oryginalny program do edycji grafiki kosztuje kilkaset złotych, u „pirata” – blisko dziesi´ciokrotnie mniej, płyta z najnowszymi hitami muzycznymi z targowiska jest trzy razy taƒsza ni˝ w sklepie muzycznym. Nabywcy godzà si´ na ni˝szà jakoÊç oferowanego „produktu” w imi´ oszcz´dnoÊci. Wiele osób rozgrzesza si´ mówiàc, ˝e płyta czy program to dobra zbyt drogie, nie na kieszeƒ zbiedniałego obywatela tego kraju. [...] Jednak tak proste wytłumaczenie faktu kupowania u pirata traci racj´ bytu, gdy˝ nabywajàc nielegalnie skopiowane dobra intelektualne, uczestniczymy w kradzie˝y, co wi´cej – to właÊnie dla nas si´ kradnie! Nale˝y równie˝ pami´taç, ˝e ludzie sprzedajàcy „piraty” nie sà producentami chcàcymi dorobiç do zasiłku czy renty – to jedynie sprzedawcy, „mrówki”, za nimi stojà dilerzy, jeszcze wy˝ej hurtownicy. Nie ma si´ co oszukiwaç – piractwo to proceder
Fragment: J. Piàtek, Piraci, czyli złodzieje, http://wiadomosci.polska.pl/specdlapolski/article,id,136844.htm.
Zamaluj kratk´ przy właÊciwym dokoƒczeniu ka˝dego zdania. • Przyczynà piractwa fonograficznego w Polsce jest
• Najwi´cej na piractwie zyskuje
A brak dost´pu do oryginalnych towarów.
A grupa przest´pcza.
B fakt, ˝e Polacy wolà kupowaç nielegalne kopie.
B sprzedawca.
C zbyt wysoka cena oryginalnych produktów.
C artysta.
D popieranie działaƒ tego typu przez artystów.
D prokuratura.
2
Klucz do testów
12
Moja przyszłoÊç zawodowa 1
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad. 1.
WłaÊciwa odpowiedê nauczyciel • bankowiec • jubiler •
Punktacja
• zdolnoÊci manualne • łatwoÊç przekazywania informacji • umiej´tnoÊç analizy danych
Kryteria punktowania
0–3
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
0–4
Za ka˝dà właÊciwà informacj´ wpisanà na schemacie w odpowiednim miejscu – 1 p.
0–1
Podanie właÊciwej odpowiedzi – 1 p.
szkoła podstawowa gimnazjum zasadnicza szkoła zawodowa
2.
liceum ogólnokształcàce
lub
technikum
matura studia wy˝sze 3.
Lokalny rynek pracy opisany w tekÊcie nie ma szans na dynamiczny rozwój.
4.
Przyczyny bezrobocia to m.in.: • likwidacja przedsi´biorstw nieprzynoszàcych zysków, • brak odpowiedniego wykształcenia wielu osób, • rozwój technologii niewymagajàcej udziału ludzi w produkcji, • kryzys gospodarczy.
0–3
Podanie trzech właÊciwych przyczyn bezrobocia – 3 p. Podanie dwóch właÊciwych przyczyn bezrobocia – 2 p. Podanie jednej właÊciwej przyczyny bezrobocia – 1 p.
5.
CV to ˝yciorys przesyłany pracodawcy przez kandydata na okreÊlone stanowisko, zawierajàcy dane adresowe oraz krótkie informacje o wykształceniu, karierze zawodowej i umiej´tnoÊciach.
0–2
Podanie właÊciwego wyjaÊnienia – 2 p.
0–3
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
0–3
Za podanie trzech funkcji zwiàzków zawodowych – 3 p. Za podanie dwóch funkcji zwiàzków zawodowych – 2 p. Za podanie jednej funkcji zwiàzków zawodowych – 1 p.
×
6.
× ×
Prawa i obowiàzki pracowników oraz pracodawców zapisane sà w kodeksie pracy. Tygodniowy czas pracy w Polsce wynosi 40 godzin. Jednà z form mobbingu jest psychiczne zn´canie si´ pracodawcy nad pracownikiem.
7.
Zwiàzki zawodowe pełnià nast´pujàce funkcje: • bronià praw pracowników, • negocjujà korzystne warunki zatrudnienia, • pomagajà pracownikom znajdujàcym si´ w trudnej sytuacji ˝yciowej, • wyra˝ajà opinie na temat planowanych zwolnieƒ, • poÊredniczà w sporach mi´dzy pracodawcà a pracownikami.
8.
Biznesplan powinien zawieraç nast´pujàce informacje: • jaki jest zakres działalnoÊci przedsi´biorstwa, • do kogo firma kieruje swojà ofert´, • w jaki sposób zostanie osiàgni´ty zysk, • co jest zagro˝eniem dla sukcesu przedsi´wzi´cia, • jakie sà mocne strony działalnoÊci.
0–2
Za podanie dwóch właÊciwych informacji – 2 p. Za podanie jednej właÊciwej informacji – 1 p.
9.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie A: Zjawisko plagiatu nadal jest du˝ym problemem. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie B: Z programu Plagiat.pl korzysta około jedna piàta szkół wy˝szych w Polsce.
0–2
Za ka˝de właÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
Klucz do testów
2
ODPOWIEDZI DO ZADA¡ I KRYTERIA ICH PUNKTOWANIA
Nr zad. 1.
artysta malarz • s´dzia • psycholog •
WłaÊciwa odpowiedê
Punktacja
Kryteria punktowania
• uczciwoÊç • ˝yczliwoÊç w kontaktach z ludêmi • wyobraênia przestrzenna
0–3
Ka˝de właÊciwe przyporzàdkowanie – 1 p.
0–4
Za ka˝dà właÊciwà informacj´ wpisanà w odpowiednim miejscu na schemacie – 1 p.
0–1
Podanie właÊciwej odpowiedzi – 1 p.
szkoła podstawowa gimnazjum zasadnicza szkoła zawodowa
2.
liceum ogólnokształcàce
lub
technikum
matura studia wy˝sze 3.
Lokalny rynek pracy opisany w tekÊcie ma szans´ na dynamiczny rozwój.
4.
Sposoby szukania pracy to m.in.: • skorzystanie z poÊrednictwa urz´du pracy, • Êledzenie ogłoszeƒ w internecie i prasie, • zdobywanie informacji na targach pracy.
0–3
Podanie trzech właÊciwych sposobów szukania pracy – 3 p. Podanie dwóch właÊciwych sposobów szukania pracy – 2 p. Podanie jednego właÊciwego sposobu szukania pracy – 1 p.
5.
List motywacyjny to podanie przesyłane pracodawcy przez kandydata na okreÊlone stanowisko, zawierajàce dokładne informacje o predyspozycjach do wykonywania danego zawodu.
0–2
Podanie właÊciwego wyjaÊnienia – 2 p.
Osobie, która nie mo˝e pracowaç ze wzgl´du na stan zdrowia, przysługuje renta. Ka˝dy pracownik ma prawo do urlopu w wymiarze od 20 do 26 dni rocznie.
0–2
Za ka˝de właÊciwie zaznaczone zdanie – 1 p.
7.
Paƒstwowa Inspekcja Pracy: • kontroluje warunki zatrudnienia w firmach, • zapobiega niesprawiedliwym działaniom pracodawców, • zakazuje wykonywania pracy, gdy zagra˝a ona ˝yciu lub zdrowiu pracownika, • nakłada kary finansowe na pracodawców, • udziela bezpłatnych porad pracownikom i wspiera ich w sàdzie pracy.
0–3
Za podanie wyczerpujàcego wyjaÊnienia – 3 p.
8.
Działania marketingowe słu˝àce pozyskaniu klienta to: • reklamowanie firmy i jej produktów, • ustalanie ceny atrakcyjnej dla klienta, • sprawna dystrybucja towaru.
0–2
Za podanie dwóch właÊciwych informacji – 2 p. Za podanie jednej właÊciwej informacji – 1 p.
9.
WłaÊciwym dokoƒczeniem pierwszego zdania jest fragment w punkcie C: Przyczynà piractwa fonograficznego w Polsce jest zbyt wysoka cena oryginalnych produktów. WłaÊciwym dokoƒczeniem drugiego zdania jest fragment w punkcie A: Najwi´cej na piractwie zyskuje grupa przest´pcza.
0–2
Za ka˝de właÊciwe dokoƒczenie zdania – 1 p.
6.
× ×
53
Notatki: ..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
Notatki: ..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
