İÇİNDEK İLER
Önsöz……………………………………………………………………………………………………….. Önsöz……………………………………………………… ……………………………………………….. 3 Giriş……………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………. 4 1.Genç gitaristlerin gitar müziği besteciliğine özendirilmesi…………………………………………….6 2.Her ne düzeyde olursa olsun müzik fikirlerinin notaya alınmasının önemi…………………………. 7 3.Üretilen eserlerin seslendirilmesi ve karşılaşılan zorluklar …………………………………………... 7 4.Önyargılar…………………………………………………………………………………………………9 5.Geliştirilen gitar eğitimi programlarında yerli eserlerin durumu……………………………………. 9 6.Müzik okullarının giriş sınavlarında adaylarca seslendirilen yerli gitar kompozisyonları………….10 7.Üretilen eserlerin ciddiye alınması, yayınlanması ve kaydedilmesi……………………………………10 kayd edilmesi……………………………………10 8.Türkiye’de Müzik Yayıncılığı Tarihine Genel Bir Bak ış………………………………………………12 9. Türk Gitar Repertuarına Katk ıda Bulunmuş Olan Müzisyenler, Gitarist Ve Besteciler …………. 17 10. Türk Gitar Müziği Eserlerinin Niteliklerine Göre Sınıflandırılması………………………………. 32 Tablo:1 Konçerto ve Orkestral ı Gitar Eserleri………………………………………… Eserleri………………………………………………………….. ……………….. 32 Tablo:2 Solo Gitar Eserleri…………………………………… Eserleri………………………………………………………………… ……………………………………………. ……………….33 Tablo:3 İ ki ki Gitar Eserleri……………………………………… Eserleri………………………………………………………………… …………………………………………… ………………… 37 Tablo:4 Üç Gitar Eserleri……………………………………… Eserleri………………………………………………………………… …………………………………………… …………………38 Tablo:5 Dört Gitar Eserleri……………………………………… Eserleri………………………………………………………………… ………………………………………… ……………… 39 Tablo:6 Solo Gitar İ çin çin Düzenlenmi ş Eserleri………………………………………… … 33 ş ve Türk Müzi ğ i Eserleri……………………………………… Tablo:7 Muhtelif bestecilere ait olan ve yeniden düzenlenen gitar eserleri…………………………. eserleri…………………………. 41 Tablo:8 Piyano Yazılar ından Solo Gitara Uyarlanan Eserler……… E serler………………………………… ………………………………… ……… 41 Tablo9: İ çinde çinde gitar ın da bulundu ğ u oda müzi ğ eserleri……………………………………………… 42 ğ i eserleri……………………………………………… Tablo 10: Gitar – Keman Eserleri……………………………………………………… Eserleri…………………………………………………………………………. …………………. 43 Tablo:11 Gitar – Flüt eserleri…………………………………… eserleri…………………………………………………………… ………………………………………… ………………… 43 Tablo 12: Gitar – Piyano Eserleri…………………………………………………………… Eserleri…………………………………………………………………………. ……………. 43 Tablo 13: Viyolonsel – Gitar Eserleri…………………………………… Eserleri………………………………………………………………… ……………………………….. ….. 44 Tablo 14: Gitar – Keman – Viyola Eserleri………………………………………………………… Eserleri……………………………………………………………… …… 44 Tablo 15: Gitar Metotlar ı…………………………………………………………………………………… 44 Tablo 16: Gitarla ilgili di ğ er er yayınlar………………………………………………… nlar…………………………………………………………………….. ………………….. 45 Tablo 17: Gitaristlerin Albümleri………………… A lbümleri…………………………………………… …………………………………………………… …………………………….. ….. 46 Tablo 18: Türk Gitar Müzi ğ i Repertuar ı Kategorilere Göre Genel Sonuçlar Tablosu…………….. 47 11.Görüntü ve ses kayıt teknolojileri desteğiyle hazırlanan projeler……………………………………48 12.Gitarist besteciler açısından notasyon programları ve teknoloji……………………………………. 50 13.Türkiye’de ve dünyada gitar kompozisyonları ile ilgili telif hakları…………………………………50 14.Yerli yayın evlerinin gitar kompozisyonlarını pazarlama sorunu……………………………………51 15.Sonuç…………………………………………………………………………………………………….. 15.Sonuç……………………………………………………………………………… …………………….. 52 Kaynakça…………………………………………………………………………………………………….54 Ekler………………………………………………………………………………………………………… Ekler………………………………………………………………………………… ……………………… 59
2
İÇİNDEK İLER
Önsöz……………………………………………………………………………………………………….. Önsöz……………………………………………………… ……………………………………………….. 3 Giriş……………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………. 4 1.Genç gitaristlerin gitar müziği besteciliğine özendirilmesi…………………………………………….6 2.Her ne düzeyde olursa olsun müzik fikirlerinin notaya alınmasının önemi…………………………. 7 3.Üretilen eserlerin seslendirilmesi ve karşılaşılan zorluklar …………………………………………... 7 4.Önyargılar…………………………………………………………………………………………………9 5.Geliştirilen gitar eğitimi programlarında yerli eserlerin durumu……………………………………. 9 6.Müzik okullarının giriş sınavlarında adaylarca seslendirilen yerli gitar kompozisyonları………….10 7.Üretilen eserlerin ciddiye alınması, yayınlanması ve kaydedilmesi……………………………………10 kayd edilmesi……………………………………10 8.Türkiye’de Müzik Yayıncılığı Tarihine Genel Bir Bak ış………………………………………………12 9. Türk Gitar Repertuarına Katk ıda Bulunmuş Olan Müzisyenler, Gitarist Ve Besteciler …………. 17 10. Türk Gitar Müziği Eserlerinin Niteliklerine Göre Sınıflandırılması………………………………. 32 Tablo:1 Konçerto ve Orkestral ı Gitar Eserleri………………………………………… Eserleri………………………………………………………….. ……………….. 32 Tablo:2 Solo Gitar Eserleri…………………………………… Eserleri………………………………………………………………… ……………………………………………. ……………….33 Tablo:3 İ ki ki Gitar Eserleri……………………………………… Eserleri………………………………………………………………… …………………………………………… ………………… 37 Tablo:4 Üç Gitar Eserleri……………………………………… Eserleri………………………………………………………………… …………………………………………… …………………38 Tablo:5 Dört Gitar Eserleri……………………………………… Eserleri………………………………………………………………… ………………………………………… ……………… 39 Tablo:6 Solo Gitar İ çin çin Düzenlenmi ş Eserleri………………………………………… … 33 ş ve Türk Müzi ğ i Eserleri……………………………………… Tablo:7 Muhtelif bestecilere ait olan ve yeniden düzenlenen gitar eserleri…………………………. eserleri…………………………. 41 Tablo:8 Piyano Yazılar ından Solo Gitara Uyarlanan Eserler……… E serler………………………………… ………………………………… ……… 41 Tablo9: İ çinde çinde gitar ın da bulundu ğ u oda müzi ğ eserleri……………………………………………… 42 ğ i eserleri……………………………………………… Tablo 10: Gitar – Keman Eserleri……………………………………………………… Eserleri…………………………………………………………………………. …………………. 43 Tablo:11 Gitar – Flüt eserleri…………………………………… eserleri…………………………………………………………… ………………………………………… ………………… 43 Tablo 12: Gitar – Piyano Eserleri…………………………………………………………… Eserleri…………………………………………………………………………. ……………. 43 Tablo 13: Viyolonsel – Gitar Eserleri…………………………………… Eserleri………………………………………………………………… ……………………………….. ….. 44 Tablo 14: Gitar – Keman – Viyola Eserleri………………………………………………………… Eserleri……………………………………………………………… …… 44 Tablo 15: Gitar Metotlar ı…………………………………………………………………………………… 44 Tablo 16: Gitarla ilgili di ğ er er yayınlar………………………………………………… nlar…………………………………………………………………….. ………………….. 45 Tablo 17: Gitaristlerin Albümleri………………… A lbümleri…………………………………………… …………………………………………………… …………………………….. ….. 46 Tablo 18: Türk Gitar Müzi ğ i Repertuar ı Kategorilere Göre Genel Sonuçlar Tablosu…………….. 47 11.Görüntü ve ses kayıt teknolojileri desteğiyle hazırlanan projeler……………………………………48 12.Gitarist besteciler açısından notasyon programları ve teknoloji……………………………………. 50 13.Türkiye’de ve dünyada gitar kompozisyonları ile ilgili telif hakları…………………………………50 14.Yerli yayın evlerinin gitar kompozisyonlarını pazarlama sorunu……………………………………51 15.Sonuç…………………………………………………………………………………………………….. 15.Sonuç……………………………………………………………………………… …………………….. 52 Kaynakça…………………………………………………………………………………………………….54 Ekler………………………………………………………………………………………………………… Ekler………………………………………………………………………………… ……………………… 59
2
ÖNSÖZ 2007 y ıl ının ekim ay ında e-mail kutumda de ğ erli erli meslekta şım sayın Doç. Dr. Ka ğ an an Korad’ ın 2.Türkiye Gitar Bulu şması hakk ında gönderdi ğ i; i; davet ve bilgilendirme mahiyetindeki yaz ı s sını görünce çok sevindim. Hemen daveti kabul ederek bu sunumu gerçekle ştirmek üzere Türk Gitar Müzi ğ i Repertuar ı ve Bestecilerimiz hakk ında ara şt ırmalar ıma ba şlad ım. Ara şt ırmaya çal ı şt ı ğ ım bu konu, bu güne kadar yap ılmı ş olan yazıl ı çal ı şmalar ın derli toplu hale gelmesi ad ına da ne zamand ır akl ımda olan fakat ğ im ba şlang ıç yapmak için de somut bir geli şmenin olmas ını bekledi ğ im bir konuydu. Ula şt ı ğ ım yazıl ı bibliyografik kaynaklardaki bilgilerde, çok önemli baz ı gitarist ve bestecilerin olmamas ı dikkatimi çekti. Bende ula şabildiklerime e-mail göndererek çal ı şmalar ının listelerini bana ğ im ula şt ırmalar ını talep ettim, sa ğ olsunlar olsunlar büyük bir k ı sm smı gönderdi ğ im mesaja cevap vererek ara şt ırmama katk ıda bulundular. Ula şamad ıklar ım hakk ındaki bilgileri de internetteki web sayfalar ından ara şt ırarak bir araya getirdim. Böylece gitarist ve bestecilerimizin çal ı şmalar ını ula şabildi ğ imiz ölçüde bütün detaylar ı ile derli toplu şekilde ğ imiz şisel inceleyebilece ğ imiz imiz ve bugüne kadarki gitar yaz ı s sı ve yayınlar ı hakk ındaki ki ş tecrübelerimi aktarmaya gayret etti ğ im im bu çal ı şmayı olu şturmu ş oldum. Ba şta beni 2.Türkiye Gitar Bulu şması’na davet ederek bu alanda yaz ıl ı bir çal ı şma yapmama vesile olan Doç. Dr. Ka ğ an an Korad olmak üzere organizasyonda eme ğ i geçen herkese ve ara şt ırmamın olu şmasında yard ım talebimi geri çevirmeyerek katk ıda bulunan bütün gitarist ve besteci arkada şlar ıma sonsuz te şekkürlerimi iletmeyi bir borç bilirim. Gelecekte ülkemizdeki gitar müzi ğ i üzerinde yap ılacak benzeri çal ı şmalar ın daha kapsaml ı ve sayılar ının çok daha fazla olmas ı dile ğ iyle. iyle. Doç.Dr. M. Safa YEPREM Gitarist - Müzik E ğ itimcisi itimcisi
3
TÜRK İYE’DE GİTAR MÜZİĞİ ÇALIŞMALARI Hazırlayan: Safa YEPREM 1 Şubat 2007 (Güncelleme tarihi 08.05.2008)
GİR İŞ İŞ Türkiye’de gitar müziğ müzi ği besteciliğ besteciliğinin içinde bulunduğ bulundu ğu durumu bütünüyle anlayabilmenin, öncelikle dünyadaki gitar müzi ğinin, geçmiş geçmişten günümüze geçirdiğ geçirdi ği evrelerin ana hatlar ıyla hatırlanmasıyla mümkün olabileceğ olabilece ğini düş düşünüyorum. Gitar yaz ılar ı, Fernando Sor, Dionisio Aguado, Carcassi gibi üstadlar ın bıraktığı önemli eserlerle teknik ve müzikal anlamda emeklemeye baş ba şlamış, ardından 19.yüzy ıl sonlar ından itibaren özellikle Francisco Tarrega ‘nın yaptığı kompozisyonlar ve transcriptionlarla dönemsel anlamda iyice belirginleş belirginleşmiş miştir diyebiliriz. Ancak zaman içinde enstrüman olarak gitar ın geçirdiğ geçirdiği fiziksel değ değişiklikler (Torres’ in çal ışmalar ı) ister istemez çal ış tekniklerini de değ de ğiştirmiş tirmiş, dolayısıyla yazılı eserlerin yorumlanmas ında da önemli manada değ de ğişikliklere yol açm ıştır. Andres Segovia’ nın eşine az rastlan ır yorumculuğ yorumculuğu ve yapt ığı transcriptionlarla profesyonel müzik sahnesindeki yerini alan klasik gitar, icras ı ve kompozisyon şekilleri açısından özellikle 20.yy’ da yap ılan orijinal yay ınlar ve h ızla ilerleyen akademik çal ışmalar ın da katk ısıyla titizlikle iş işlenerek önemi yads ınamaz bir alan olarak müzik tarihindeki yerini alm ıştır. Notasyon konusunda konusunda da gitar müziğ müzi ği, özellikle postmodern çal ışmalar ile algılanması ve icras ı oldukça girift ve zor bir hal alm ıştır. (Örnek olarak Leo Brouwer’in La Espiral Eterna’s ını gösterebiliriz) Özellikle Avrupa’da Almanya’daki Schott, Chanterelle Verlag gibi, İtalya’da Ricordi gibi, yayınevlerinin ve Amerika’da özellikle Guitar Solo Publications, Kanada’da Les Productions d’OZ gibi yay ınevlerinin bast ıklar ı eserlerin etkisi ile dünyada klasik gitar müziğ müziği, dinamizmini en az yayl ı çalgılar ve piyano müziklerinin seviyesine kadar yükseltmiş yükseltmiştir diyebiliriz. Gitar müziğ müziği yazarlığının ve gitarist – besteci say ısının ise özellikle 20.yy’ ın sonlar ına doğ doğru da iyice yayg ınlaş nlaştığını 1 ve arttığını söylemek mümkündür. Tarihsel anlamda ortaya konmaya çal ışılan “Osmanl “Osmanl ı Devletinin son zamanlar ındaki genel müzik yay ımcıl ı ğ ı faaliyetleri ve günümüze kadar ula şmı ş gitar yayınlar ının genel hatlar ı” hakk ındaki bilgiler, metnin içindeki dipnotlardan da anla şılacağ lacağı üzere kaynak taraması yöntemi ile bir araya getirilmiş getirilmi ştir. Elde edilen verilerin, gitar müziğ müzi ğimiz hakk ında maalesef tatmin edici boyutlarda olmamas ı dikkat çekicidir. Çünkü yay ımlanmış olan bibliyografik eserlerin çoğ çoğunda gitarist bestecilerimize maalesef yer verilmemi ştir. Belki de bu noktada hemen gitar müziğ müzi ğinin ülkemizde daha çok yeni bir alan oldu ğunu ve yaz ılı anlamda pek de iş i şlenmemesinin çok normal olduğ oldu ğunu belirtmek gerekiyor… Öte yandan sayın Ersin Antep’in haz ırladığı eser bibliyografyas ı çalışması2, gitar müziğ müziğini günümüze kadar ciddiye alm ış en önemli kaynak olarak kar şımıza çakmaktad ır. Ancak yapt ığım incelemelerin sonunda ülkemizde gitar müzi ği için çok emek vermiş vermi ş, pek çok eserler b ırakmış ve hala çal ışmakta olan pek çok önemli gitaristin, söz konusu bibliyografyada da yer almaması, bu araş araştırmanın ortaya ç ık ış sürecini biraz daha h ızlandırdığını belirtmekte yarar var. Bunun üzerine bende, bu tip bir ara ştırmayı (yani gitar müziğ müzi ği eserleri bibliyografyas ı) daha çok gitar müziğ müzi ği içinde olan bir kiş ki şinin yeniden ele almas ının belki daha doğ do ğru ve daha 1
Dünya çapında gitar yayını yapan yayın evleri konunda (distribütörlük ağ ağı hakk ında) detaylı bilgi için bkz. (27.1.2007) http://www.productionsdoz.com/ 2 Ersin Antep, Türk Bestecileri Eser Kataloğu (Ça (Ça ğ da da ş Türk Müzi ğ ğ i Bestecilerinin Yapıtlar ından Olu şturulmu ş Eser Listesi), Listesi), Sevda – Cenap And Müzik Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, 2006
4
anlamlı olabileceğ olabileceği düş düşüncesiyle ilk ad ımlar ı atmaya baş ba şladım. Sayın Ersin Antep’in söz konusu eserindeki listelerden gitarla ilgili olanlar ı, sayın Ahmet Kanneci hocam ızın yüksek lisans tezinde ele alm ış olduğ olduğu gitar kompozisyonlar ını, sayın Ertan Birol ve Erhan Birol’un hazırladıklar ı gitar web sayfas ındaki bestecilerle ilgili olan bilgileri ve bunun d ışında e-mail gönderdiğ gönderdiğim gitarist bestecilerin ve internetteki web sayfalar ından bilgi edindiğ edindi ğim gitaristlerin eserlerinin hakk ındaki detayl ı bilgileri bir araya getirerek, yap ılan çalışmalar ı bir adım daha ileri götürmeye gayret ettim. Umar ım ki bu bibliyografya zaman içerisinde çok daha geni ş ve güncel bir hal al ır ve gitar müziğ müzi ği camiamız için faydal ı olur. Araş Araştırmamın ilerleyen k ısımlar ında tamamen eğ e ğitimsel tecrübeme ve gitar yaz ısı üzerinde bugüne dek edindi ğim tecrübelere dayanan, kiş ki şisel yorumlar ımı göreceksiniz. Bu konuda elbette ülkemizde benden çok daha yetkin ve tecrübeli üstadlar ımız olduğ olduğu bir gerçektir ancak amac ım tecrübelerime istinaden sizlerle payla ştıklar ımın, daha sonraki dönemlerde ayn ı konularda çal ışma yapmak isteyebilecek gitaristlere faydal ı olabilmesidir. Belki bu anlamda önceki jenerasyonlara (yani gitar üstadlar ımıza) yazılı olarak neden gerekli çalışmalar ı yapmadıklar ına dair belki küçük bir sitem hakk ımız vardır diye de düş dü şünmüyor değ değilim… Öncelikli olarak genel anlamda müziğ müzi ğe ve gitar yaz ısına olan yaklaş yakla şımım hakk ındaki fikirlerimi paylaş paylaşmak isterim. Yarat ıcıl ık Gitar eğ eğitimi programlar ında zaman zaman şu ifadeye rastlam ışımdır; “….ö “….ö ğ rencinin rencinin yarat ıcıl ı ğ ını geli ş …”. Batı müziğ müziği tarihi açısından önemini asla tart ışmayacağ mayaca ğımız ştirmek …”. Rönesans, Barok, Klasik, Romantik dönem ve 20.yy eserlerini çal ışmanın ne gibi bir “ yarat ıcıl ık ” faaliyetini geliş geliştirdiğ tirdiğini merak ediyorum. Bu tür çal ışmalar ın enstrüman eğ e ğitimi esnasında öğ öğrencinin teknik ve müzikal “ geli “ geli ş imine” ve “de “ de ğ i ş imine” fayda sağ sağladığı şimine” şimine” tartışmasız bir gerçek. Ancak “ yarat “ yarat ıcıl ık bunun tam olarak neresindedir?” neresindedir? ” sorusunun cevab ı hala net değ değil bence. Yarat ıcı çalışmayı besteci mi yapm ıştır yoksa eseri yorumlayan m ı? Belki belirli oranlarla her ikiside. İşte İşte bu noktada “ gerçek “ gerçek sanatçı kimdir?”, kimdir?”, veya akademik yaş yaşantının bir ürünü ve sonucu olarak “üretileni “ üretileni yorumlamak, üretmekten daha m ı ön plandad ır?” r?” gibi sorularla kar şılaş laşıyoruz ister istemez. Kendi sorular ımı kendim cevaplamaya gayret edeyim. Gerçek Sanatç ı Ve Yorumcu Kanımca insanoğ insanoğlunun, yoktan var ettiğ etti ği hiçbir şey yok. O ancak insan ın doğ doğasında var olan hisleri ortaya ç ıkaracak “uyar “uyar ıcılar ı”, yine kendi belirlediğ belirledi ği estetik anlay ışlara dayanarak ortaya koyan bir yarat ıktır. Bu noktada şunu sormak isterim sizlere; co şkuyu, sevinci, hüznü, korkuyu, öfkeyi, merhameti, ihaneti ve benzeri duygular ı insanoğ insanoğlu mu yaratmıştır ki ortaya koyduğ koydu ğu eser ile (müzikal ürünlerle), dinleyici üzerinde bu etkileri oluş oluştursun… İnsanoğ nsanoğlunun yapt ığı, kendi ürettiğ üretti ği çeş çeşitli “uyar ıcılar ın” etkisiyle yaş yaşamaktan ibarettir. Öte yandan şu sorular ın da cevaplanmas ı gerekir; Bir müzik eserinde sadece biraz önce bahsedilenler gibi uyar ıcılar mı vardır? Eserlerin kurgular ında bestecilerce matematik formüllere benzer formüller kullan ılmamış mıdır? Yani bir anlamda laboratuar ürünü olan besteler yok mudur? Elbette vard ır. 20.yy bunlar ın örnekleriyle dolu. Kiş Ki şisel olarak, post modern kompozisyonlardaki atonal ve deneysel yakla şımlardan pek hoş ho şlanmadığımı
5
belirtmeliyim. Gitar çalışmalar ımda çoğunlukla benim için pek bir şey ifade etmeyen bu çalışmalar yerine, içinde yine deneysel ö ğeler içeren fakat form, ses dizisi ve benzeri aç ıdan “bilinen parametreleri” kullanmaktan da çekinmeyen bestecilerin eserlerini çal ışmayı tercih etmişimdir. (Sanır ım bu noktada biraz gelenekçi bir tutum içindeyim…) Çal ışmalar ımda da nispeten bu tür bir yöntem takip etmeyi deniyorum.
1.Genç gitaristlerin gitar müziği besteciliğine özendirilmesi. Profesyonel sanat müziği camiasınca seçkin olarak kabul edilen konser salonlar ındaki gitar resitallerinde son zamanlarda yerli gitaristler kadar yabanc ı gitaristlerin de Türk Gitar müziği repertuar ından baz ı örnekleri seslendirdiğine rastlıyoruz. Buna örnek olarak geçtiğimiz yıl Yalçın Tura’ nın gitar konçertosunu göstermek mümkün. Gitarist olarak dünyaca ünlü usta Kostas Cotsiolis, koncertonun ilk seslendirili şini yapmak üzere davet edilmişti. Kanımca bu eseri, karakteri itibariyle belki de bu topraklarda yeti şmiş bir yerli gitar sanatçısı çok daha farkl ı bir duygusal halet-i ruhiye ve müzikal yakla şımla seslendirebilirdi. Eseri izleyenlerden biri olmam ın yanı sıra, salonda bulunan pek çok ki şi gibi benimde aklımdan bu tip düşünceler geçtiğini belirtmem yerinde olacakt ır… Vurgulanması gereken ilk nokta “ Eserin gerektiği gibi icra edilmesi…” devam edelim, Sayın Yalçın Tura üstad ımızın eseri de dahil olmak üzere bugüne kadar toplam 15 adet gitar konçertosu üretilmiş ülkemizde. Hepsi seslendirilmeyi bekliyor. Bu durumda genç besteciler, dünyanın pek çok yerindeki meslektaşlar ı gibi yazdığı eserin yukar ıda da bahsettiğim “ seçkin” ortamlarda seslendirileceği zamanı iple çekiyorlar. Bu grubun içine kendimi de dahil etmeliyim zira 1996–2006 y ıllar ı arasında yazdığım “ Erenköy Gitar Konçertinosu” henüz herhangi bir orkestra taraf ından seslendirilmedi. Vurgulanması gereken ikinci nokta “ Yeni eserleri sahneye taşımak için çaba sarfetmek…” Gitar müziğinin müzik endüstrisindeki ticari yeri incelenecek olursa Flamenko gitar ına has yeni çal ışmalar ın, talep edilme s ırasının başını çektiğini söylemek mümkün. Nedir peki o ürünleri bu derece çekici k ılan? Hiç şüphesiz “Flamenko” müziğinin kendi iç dinamikleri diyeceksiniz. Hakl ısınız. Ancak burada göz ard ı edilmemesi gereken çok önemli bir nokta var bence o da şudur. Flamenko gitaristleri, kendilerinden önce gelen gitarist bestecilerin eserlerini yeniden yorumlayarak (bir anlamda revize ederek) yeni albümler pek olu şturmazlar. Olduğu gibi orijinal gitar kompozisyonlar ı üretirler ve bunlar ı kaydederler. Tamamen orijinal kompozisyonlardan oluşan bu tip gitar müziği projeleri icracılar ına ve bestecilerine, klasik müzik icra ederek profesyonel anlamda iş yapan gitaristlerin albümlerinden kat kat fazla para kazand ırabilirler. Elbette nihai hedef para kazanmak m ı olmalıdır? diye soracak olursan ız cevabım “i şin bu k ı smı da asla göz ard ı edilmemelidir ” şeklinde olacaktır. “ Herkes Flamenko Müzi ğ i ile u ğ ra ş sın” demek istemiyorum ancak yerli kültürel unsurlar ın da katk ısıyla üretilecek gitar müziklerinin, doğru profesyonel mekanizmalarca geni ş kitlelere sunulması sonucunda, kan ımca eserlerin hem seslendirilmesi sorunu ortadan kalkacak hem de gerek besteci olarak gerek gitarist olarak üretim halinde olan müzisyenler, hak etti ği maddi ve manevi tatmine ulaşabileceklerdir. Vurgulanması gereken üçüncü nokta “ Eserlerin, üretildiği coğrafyanın kültürel gerçeklerinden kopuk olmaması gereği…”
6
Öte yandan gitar üzerinde çal ıştığınız herhangi bir müzikal fikir, zaman içinde olgunlaşı p diğer gitaristlerle de paylaşıldığında, fikir sizden ç ıkmış olmasına rağmen, sizi tekrar yenileyebilir hale gelebilir. Bu durumda mesleki anlamda ya şadığınız tatmini tarif etmek gerçekten kolay değil. Bunu somutlaştıracak ulursak, 1997 y ılında 4 gitar için yazd ığım “Türk Kahvesi” isimli çalışmamı Belçikalı bir dörtlü olan “Quadrant ” ‘ın albüm kay ıtlar ından dinlemek önce beni çok şaşırttı, sonra da bana ait olan müzik fikirlerinin ba şka müzisyenler taraf ından yorumlanmas ı durumunda hangi noktalara ulaşabileceğini göstermiş oldu. Gitaristlerin kayıtta kullandıklar ı tonlar, ses renkleri ve müzikal ifade tarzlar ı yer yer benim düşündüğümden o kadar farkl ıydı ki hayretler içinde kald ım… Sonuç olarak yorumcular ın kayıtlar ındaki vurguladıklar ı noktalarla, kendi müzik fikirlerim hakk ında daha farkl ı bir bak ış açısını keşfederek kendimi yenileme f ırsatı bulmuş oldum. Vurgulanması gereken dördüncü nokta “ Bestecinin, kendi eseri üzerindeki farklı yorumları dinleyerek kendini bir anlamda yenilemesi…” Gitar yazısını özendirmek için Formal veya informal eğitim esnasında tam anlam ıyla önyargılardan, komplekslerden s ıyr ılı p müziğin temel dinamiklerini kavramak için gayret sarf etmek gerekiyor. Bunu da “sadece” yazılı gitar müziği ürünlerini çalmaya ve anlamaya çalışarak sağlamak kanımca pek mümkün görünmüyor. Gitar eğitimcileri olarak bizlerin program geliştirme çalışmalar ında bu kriterleri de göz önünde bulundurmam ız gerektiğini düşünüyorum. Vurgulanması gereken son nokta “ Müzik eğitimi alınan sürecin doğru olarak yönlendirilmesi ve verimi…”
2.Her ne düzeyde olursa olsun müzik fikirlerinin notaya al ınmasının önemi İnsanın aklına öyle ters zamanlarda öyle ilginç fikirler geliyor ki o anda kay ıt imkanı olsa, herhalde k ısa zamanda kütüphaneler dolusu olmasa da belli düzeyde ve miktarda müzik fikri birikmiş olur. Kişisel birikimler de özel anlara ait olan bu tür küçük ve ince detaylar ın birikmesiyle oluşmuyor mu? Yıllar sonra belki bu fikirler t ıkanıklık hissedilen baz ı noktalarda bir anda önümüzü açabilir hale gelebilir belki... Çal ışma aşamasında iken her türlü irili ufakl ı temanın motifin vs. müzik fikrinin teknolojinin olanaklar ıyla kaydedilmesi veya notaya alınmasında kanımca son derece fayda var. Zira insan y ıllar sonra nereden nereye ulaştığının fark ına bu şekilde somut olarak varm ış oluyor. Unutmamak gerekir ki kültürün, sonraki jenerasyonlara iletilebilmesindeki en önemli unsurlardan biri “YAZI ” dır.
3.Üretilen eserlerin seslendirilmesi ve karşılaşılan zorluklar Tarih boyunca hep “ sanat kim içindir?” sorusu üzerine tart ışmıştır insanoğlu. Kimi “Sanat, Sanat içindir ” demiş, kimisi de “Sanat Toplum içindir ” demiştir. Daha değişik kombinasyonlar da kurulabilir elbet, ancak toplum her zaman gerçek sanatç ılar ın ardından onlar ın seviyelerine çok uzun bir süre sonra o noktaya göreceli olarak gelebildi ği için önce “Sanat Sanatç ı İ çindir ” bence… Üreten insan, düşünsel olarak toplumun entellektüel seviyesinin her zaman üzerinde olmal ıdır.
7
Eskilerin bir sözü vard ır: “Marifetler iltifata tabidir, iltifatsız metaa zayidir.” Bu anlamda bestecinin ortaya koyduğu müzik fikirlerine (veya müzikal uyar ıcılara) iltifat edecek olan ilk kademeyi “ yorumcular” oluşturuyor. İkinci kademeyi ise yorumcunun do ğrudan muhatap olduğu kitle yani “dinleyici”. Eğer bütünüyle kişisel inisiyatifinizi kullanarak estetik anlay ışınızı her ne formda olursa olsun ürettiğiniz eserle ortaya koyduysan ız, büyük ihtimalle tepki ile kar şılanırsınız. En azından ülkemizde bu böyle oluyor maalesef. Gitarist bestecilerin de durumu görebildi ğim kadar ıyla aynı. Özellikle akademik camiada, üretildiği zaman tepkiyle kar şılanan bazı yapıtlar, belki k ısa beklide uzun bir zaman ın sonunda daha farkl ı profesyonel mekanizmalarda değerlendirildikten sonra (yay ınlanmas ı veya yurt d ışında seçkin müzisyenlerce seslendirilmesi durumu), tepki gösterenlerce bizzat alk ışlanmaya başlanıyor. (Bu durumu defalarca yaşamışımdır.) Tarihte de bunun çokça örne ği vardır. Hal böyle olunca eğer besteci kendi eserini önce kendisi tüketmekte inatç ı olmazsa (toplumun bu türden tepkileri kar şısında yapıtını kendisi dahi art ık ciddiye almaktan korkan pek çok müzisyen tan ır ım…) eserlerin unutulması, dolayısıyla kültürün sonraki nesillere aktar ılmasına dair çok önemli olan bu çalışmalar ın; unutulması, kaybolmas ı, silinmesi içten bile değildir. O zaman ortaya konulan yeni bir müzik fikrine kar şı nasıl hareket edilmesi gerektiği konusunda her birimizin şapkasını önüne koyup uzun uzun dü şünmesi gerekiyor. İnsanlar ı özellikle olumsuz manada eleştirirken (ki bu bazen bir öğrencimiz, bazen bir başka profesyonel müzisyen arkada şımız dahi olabilir) ne kadar adil ( !) olduğumuz, haksızlık yapı p yapmadığımız, kendi fikirlerimizi bütün topluma mal ederek kar şıdaki insanın üretici potansiyelini ne kadar yaralad ığımız ve hatta yok edip etmediğimiz konusundaki yorumu, tamamen vicdani de ğerlendirmenize bırak ıyorum. Eğer şansl ıysanız ve ürettikleriniz gerçekten değerli ise henüz siz hayattayken takdir ediliyor ve diğer müzisyenlerce de yorumlanarak geni ş kitlelere ulaşıyor. Her ne kadar biraz önce “bence sanat sanatç ı içindir ” demişsem de asl ında toplum taraf ından da takdir görmenin güzel bir şey olduğunu da bu noktada itiraf etmek isterim. Ülkemizde gitar camias ındaki durum ise, görebildiğim kadar ıyla maalesef bu tablodaki en kötü kareyi oluşturuyor. Gitaristlerin birbirlerine kar şı olan tutumlar ı daha yorumculuk aşamasında dahi motive edici bir yakla şımdan uzakken (gitaristlerin kafalar ında yarattıklar ı idollere adeta tap ınmalar ı ve başka hiçbir şeyi beğenmemesi veya daha ac ısı “beğenememesi !!!” meselesi…), bir de orijinal yaz ılara kar şı olan tutumu var ın siz düşünün… Eğer profesyonel bir gitarist - besteciyseniz kendi eserlerinizi önce kendi sahnenizde doğrudan izleyicinizle buluşturmak ve eserlerinizin detaylar ı hakk ında insanlar ı bilgilendirmeniz sizin ilk göreviniz olmal ıdır. Çünkü gitar camias ı, yazılı kültür unsurlar ına pek aşina değildir. Bu nedenle eserleri tan ıtma görevi öncelikli olarak gitarist-besteciye düşmektedir. Bu sorunun giderilmesi ad ına diğer bir çözüm olarak, eserlerin önce yayınlanması ve o esnada üretildiği ortama ait bilgilerin bizzat gitarist besteci taraf ından verilmesi ve besteler hakk ında her türlü detayı içeren birkaç sayfal ık önsöz veya sunuş metni eklenmesinden de bahsetmek mümkündür. Kim ne derse desin, zaman içinde üretilen eserlerin gerçek de ğerlerinin anlaşılacağına ve her şeyin yerli yerine oturacağına olan inanc ımı bu noktada özellikle belirtmek isterim. Birbirimize kar şı ne kadar iyi niyetli, hoşgörülü, empatik bir tutumla davranmay ı başarabilirsek ülkemizdeki gitar müziğinin âk ı beti de o oranda iyiye doğru gidecektir...
8
4.Önyargılar Özellikle gitar eğitimi alan gitarist adaylar ından başlamak isterim söze. Doğal olarak formal eğitim yaşantılar ı boyunca girecekleri “ sınavların” endişesiyle; muhatap olacaklar ı jürilerin onlardan yerli eserleri değil, müzik tarihindeki belli dönemlerden belli bestecilerin eserlerini seslendirmelerini isteyecekleri düşündükleri için bu tür çal ışmalarla ilgilenmenin gereksiz olduğunu düşünüyorlar. Bir noktaya kadar kabul edilebilir bir endi şe. Ancak mesleki yaşantı boyunca ileri noktalarda insanlardan ürettikleri yeni projeler beklenmeye başladığında, üretken olunan zaman ın, doğru değerlendirilmemiş olması nedeniyle yaşanması muhtemel hayal k ır ıklığını var ın siz tahmin edin. Bunu biraz açal ım; yorumcu olmuşsunuzdur ancak sahneye ç ıkamazs ınız çünkü eğitim hayatınız boyunca sahneye ç ıkmanın çok zor bir şey olduğu işlenmiştir, dolayısıyla dünyadaki sizinle ayn ı işi yapan meslektaşlar ınız dünya turnesine çıkar ve pek çok albümleri vard ır – siz 40 yaşınıza gelmişsinizdir ama hale sahneye çıkmadan önce sakinleştirici haplar kullanırsınız! yada sahneye art ık çıkmazsınız…; kompozisyon bölümünde okumuşsunuzdur ancak yazd ığınız tek bir eser yoktur, o güne kadar sadece var olan ı incelemişsinizdir ve art ık yenisini üretmek için enerjiniz kalmam ıştır; öğretmen olmuşsunuzdur ama gitar dersi hiç vermemişsinizdir fakat talip olduğunuz işlerde hem eğitimcilik tecrübesi aranmaktad ır… bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Eğer eğitim programlar ı geliştiren uzmanlar ve bizler, eğitim sürecini çok daha verimli k ılacak stratejiler geliştirmezsek benzeri sorunlar ın çok uzun bir süre daha başımızı ağr ıtacağı bir gerçektir.
5.Geliştirilen gitar eğitimi programlarında yerli eserlerin durumu Yüksek öğretim kurumlar ındaki nispeten bireysel olarak kabul edilebilecek yaklaşımlar dışında ülkemizde lisans düzeyinde gitar e ğitimi veren kurumlarda yerli eserlerin kullanıldığından bahsetmek oldukça zor. Baz ı fakültelerin giriş s ınavlar ında yerli eserlerin de seslendirilebileceğinin adaylara duyurulduğuna rastlıyoruz. Bunun gibi bir başka örnek de ülkemizde son zamanlarda düzenlenen gitar yar ışmalar ında zorunlu eser olarak yerli kompozisyonlar ın çaldır ılmasıdır ve olumlu olarak addedebilece ğimiz bir gelişmedir. Ancak bunun yeterli olduğunu söylemek oldukça güç. Kan ımca hem ülkedeki gitarist-bestecileri motive etmek hemde yeni jenerasyonlar ın bu bestecileri tan ımalar ına katk ıda bulunmak ad ına özellikle gitar lisans programlar ının içinde, Türk Gitar Müziği repertuar ının yorumlanmas ı ve belli teknik destek dersleri ile birlikte ( Armoni – Müzik Formlar ı - Transcription vs..) “Gitar Müzi ğ i Üretme – Besteleme – Düzenleme” konusunda yeni dersler konulmal ıdır. Günümüzde, yerli gitar eserlerinin gitar eğitimi programlar ında kullanılması ile ilgili en kapsaml ı çalışmayı orta öğretim düzeyinde de olsa Milli Eğitim bakanlığı yapmaktad ır. Geçtiğimiz üç yıl boyunca bakanl ıkça yapılan çalışmalarda Anadolu Güzel Sanatlar Liselerince uygulanacak olan yeni e ğitim programlar ında tamamen hareket noktas ı olarak yerli gitar müziği repertuar ı benimsenmiştir. Bütünüyle gitar literatüründen kopmak anlam ına gelmeyen bu yaklaşım sonucunda öğrencilerin, yerli müzik kültürümüzden hareketle uluslararası gitar müziği kültürüne daha rahat adapte olabilece ği düşünülmektedir. Henüz bu çalışmalar tamamlanmamış olup, program geliştirme aşaması tam anlamı ile sona erdiğinde de, bu programlar ın okullarda uygulanmas ı için oluşturulacak yeni ders kitaplar ının yazımı konusunda, özellikle ülkemizde gitar e ğitimine emeği geçmiş gitarist ve bestecilere çok iş düşecektir.
9
6.Müzik okullarının giriş sınavlarında adaylarca seslendirilen yerli gitar kompozisyonları Özellikle son y ıllarda müzik fakültelerinin ve güzel sanatlar liselerinin giri ş sınavlar ında aday öğrencilerin bazı yerli kompozisyonlar ı seslendirdiğine rastlıyoruz. Bazı müzik fakülteleri giriş sınavlar ı için istedikleri programlarda aç ık ve seçik olarak seslendirilecek Türk eserlerini adaylara bildiriyor. Zaman içerisinde ara ştırmamın ileri aşamalar ında da toplamaya çal ıştığım eserlerin de tam anlam ıyla yayınlanı p, kayıtlar ının yapılı p gün ışığına çıkması ile müzik fakültelerinin, konservatuarlar ın ve güzel sanatlar liselerinin giriş sınavlar ında seslendirilebilecek yerli kompozisyonlar ın sayısının ve çeşitlerinin çok daha fazla olabileceği kanısındayım.
7.Üretilen eserlerin ciddiye alınması, yayınlanması ve kaydedilmesi Gitar yaşantınız boyunca sadece yaz ılı olanı yorumlamaya çal ışmakla yetinmeyip eğer var olan mekanizmalar ı analiz etmeye ve onlar ın çeşitlemelerini yapmaya başladıysanız bence “ gitar müzi ğ i bestecili ğ i” hakk ında ilk adımlar ı atmaya başladınız demektir. Üniversite yıllar ında değerli Armoni hocam Dr. Özcan Özbek her zaman “orijinal bir müzikal fikri ortaya koyabilmek için, önce var olan ı taklit etmekle ba şlarsını z ve zamanla kendi imzan ı zı olu şturursunuz.” derdi. Ne kadar doğruymuş; gerçektende bat ı müziği literatürünü incelediğiniz zaman zaman ının büyük üstadlar ından etkilenmemiş, olduğu gibi orijinal eserler üretmiş olan bestecilere rastlaman ız oldukça zordur. Sözgelimi, Bach müzi ğinde Vivaldi’ nin etkisi yok muydu? Yada Mozart’ ın bestelerinde hiç mi Bach etkisi göremezsiniz?.. Bu örnekleri olduğu gibi gitar müziği literatürüne de uyarlamak mümkündür. Mesela Heitor Villa Lobos’un etkilediği nice gitarist besteciler vard ır ki bugün ortaya koyduklar ı eserlerle dünya çapında bilinen ve talep edilen bir noktaya ula şmışlardır. (Örnek: Roland Dyenes, Jorge Cardoso vs.) Aynı örnek Flamenko gitar müziği için de söz konusudur mesela Paco de Lucia, hiç mi Agustin Castello (Sabicas)’nun etkisi alt ında kalmamıştır? Veya bugün Vicente Amigo müziğinde Sanlucar’ ın veya Paco de Lucia’ n ın etkisini hiç mi görmezsiniz?... Müzik dünyas ı bunlar ın örnekleri ile dolup taşmaktadır… Asıl konumuza dönelim; gerek formal eğitim sürecinde gerekse de profesyonel meslek ya şamında gitarist besteci format ındaki müzisyenler öncelikli olarak ürettikleri müzik fikirlerini hemen yaz ılı olarak veya sesligörüntülü kayıt teknolojilerini kullanarak hemen fikirlerini kay ıt altına almalıdırlar. Çünkü çoğu zaman enstrüman ınızla veya değilken aklınıza gelen bir fikir eğer onu kay ıt altına almadıysanız hemen uçup gidiveriyor ve size sadece onu unuttu ğunuz için üzülmek kal ıyor. Kayıt altına aldıktan sonra eğer zaman içerisinde bu çal ışmayı daha da geliştiriyorsanız bence her bir değişiklik içeren aşamayı da kayıt altına almalısınız. Bunu biraz açal ım. Mesela 10 y ıl önce notaya al ı p stüdyo kaydını yaptığınız bir besteniz var. Ancak her konserinizde ayn ı eseri yorumlayışınız yıldan yıla değişmiş. (Bunu da yapt ığınız kayıtlarda fark ediyorsunuz). Hatta değişiklik öylesine derinleşmiş ki müzik cümleleri dahi yeniden kurulmu ş adeta… O zaman sizden sonraki jenerasyonlardaki gitaristlerin doğrudan sizin önce gitar ınızdan sonra da kaleminizden bu değişikliği görmesi eşsiz bir çal ışma olamaz mı? (Eserlerinizi toplayacağınız bir antoloji çalışmasında 1980’de şöyle çalıyordum ama daha sonra 1987 y ılından itibaren şu şekle dönüştürdüm… gibi bir aç ıklamayla yayınlansa) Bir yandan eseri üretenin i şini ağırlaştırdığımı düşünmeyiniz. Amacım, bestecinin sat ır aralar ındaki detaylar ı da dikkate alarak ve her aşamayı kaydederek çal ışma sürecine devam etmesi gerektiğini vurgulamakt ır. Genelde bu tip mukayeseleri, eserlerin bestecileri öldükten uzun y ıllar sonra müzikolojik çalışmalara ağırlık veren ve akademik çal ışmalar yapan müzikologlar araştırma konusu olarak veya müzik öğrencileri de tez konusu olarak kabul edip çal ışıyorlar. Belki de çözüm budur ne dersiniz???...
10
Artık zamanla üretip dosyan ıza attığınız çalışmalar öylesine artmıştır ki bunlarla bir veya birkaç albüm haz ırlamanız veya tamamen orijinal yaz ılar ınızdan oluşan bir nota kitab ı oluşturmanız mümkündür. İşte bu durumda dünyada sizinle ayn ı çalışmalar ı yapan diğer gitarist bestecilerin ne yapt ıklar ını ve nasıl yaptıklar ını inceleyerek atacağımız ilk adımı tasarlayabiliriz. İnternetten son zamanlarda gelen baz ı promosyon mesajlar ı arasında bazı gitarist bestecilerin isimlerine de rastl ıyorum. Falanca gitarist bestecinin konserleri (Konser gitaristin mensup olduğu ülke gibi dünyan ın öteki ucunda…), “şu” ülkelerde – “şu – şu - şu” salonlarda yap ılacak ancak konser esnas ında sanatçının “şu - şu” yayın evlerince çıkan besteleri satışa sunulurken, “şu” prodüksiyon taraf ından yapılan albümünün de sat ışı yapılacaktır. İmza – “…..ajans bas ın ve halkla ilişkiler birimi”. Şimdi manzarayı daha da irdeleyerek aramızdaki uçurumu iyice belirginleştirelim. Siz de dünyan ın öte ucundaki meslektaşınız gibi gitar için pek çok çal ışma ortaya koymuşsunuzdur. Ancak sizin konserlerinizi organize edecek bir “ajansını z” olması bir yana, doğrudan bağlantı kurup konser teklifi verdiğiniz bazı salonlardan da olumsuz yan ıt almanız işten bile değildir. Yayınlar ınız eğer gerçek profesyonel mekanizmalarla de ğerlendirilse belki dünyada ses getirecek derinliğe sahip niteliktedir ancak herhangi bir profesyonelce iltifat görmedi ği için dosyan ızda çürümektedir. Dolay ısıyla sizi destekleyen ve çal ışmalar ınızı yerli gitar yazılar ını severek takip eden profesyonel (!!!) bir gitarist kitleye ula ştıracak herhangi bir “ yayın evi” de yoktur. Sonuç olarak ürettiğiniz eserleri, ticari anlamda has ılat rekorlar ı k ıramayacağı gerekçesiyle yap ımcı şirketler de reddediyorsa ve çal ışmalar ınızı “albüm” haline getiremediyseniz hiç kendinizi – kendimizi d ışar ıdaki meslektaşlar ımızla k ıyaslamayalım. Çok sert olduğunun fark ındayım ama yıllardır ülkemize gelen gitaristlerin konserleri hakk ında “çok kötüydü – berbatt ı , asl ında falanca hocam ı z ondan kat kat daha iyi yorumlamaktad ır bu eserleri” gibi ak ıl almaz kritikler ortaya çık ıyor maalesef. Ayn ı kritikler yeni yazılar üreten gitarist bestecilere de yöneltiliyor üstelik; “ Eserlerinde bir bütünlük yok, armoni olarak hatalar var, gitardaki mekanizmalar ı kullanamamı ş… vs” İnsanın aklına ister istemez şu soru geliyor; “ Madem ülkemizde bu kadar de ğ erli gitarist - besteci üstadlar ımı z var, nerede bu üstadlar ın eserleri, albümleri, konserleri, yayınlar ı , master classlar ı vs…” ki eleştirilere hedef olan insanlar doğrudan bu eserleri inceleyerek “ doğru” yu öğrensinler… (!!!) Yine üniversite yıllar ımda girdiğim armoni derslerinden, eskilerden önemli bir besteciye atfedilerek söylenen bir söz hat ırlar ım (sanır ım Beethoven idi…) “ Güzel ( ! ) bir tını için bozulamayacak hiçbir kural yoktur ”. Bu ifadelerden dolay ı sak ın dar ılı p gücenmeyiniz çünkü bu manzaran ın tek sorumlusu biziz ve düzeltebilecek olanlar da kan ımca yine bizleriz... Bugüne kadar kraldan çok kralc ılığı benimseyerek özellikle meslektaşlar ımıza fark ında olarak veya olmayarak yönelttiğimiz “ yık ıcı ele ştiriler ” ve hoşgörüsüzlük nedeniyle k ısa süre zarf ında ilişkilerimiz işin içinden çık ılmaz bir hale geldi maalesef. Sonucu şu örnekle ortaya koymak isterim. Geçtiğimiz senelerde Bilkent Üniversitesinde yap ılan Güneydoğu Avrupa Gitaristleri Birliği toplantısında, Türk gitar eserlerinin de sergilendiği “Türkiye Promosyonu” gününe “izleyici” olarak kat ılmak üzere Ankara’ya gittim. Manzara gerçekten çok korkunçtu. Çeşitli ülkelerden gelen gitar yay ınlar ını ve CD kay ıtlar ını incelerken, her ülke stand ının başında insanlar bir hayli vakit geçiriyordu. Cd’ler, Metodlar, Repertuar kitaplar ı vs. Ancak Türkiye standında durum bunun tam tersine; iki adet kitap, bir veya iki CD ve gerisi bo ş… Konumuza geri dönelim; yerli yay ın evlerine eserleriniz ile gittiğiniz zaman normal şartlarda eserlerinizin yay ın haklar ı hakk ında bir sözleşme metni haz ırlanır ve eğer yayıncının sunduğu şartlar sizin için uygunsa sözleşmeyi imzalarsınız. Eseriniz veya eserlerinizin yay ın haklar ı belirli bir süre için yay ınevine geçmiş olur. Bu sözleşme metninde genelde şu tip ifadeler olur;3 3
Örnek olarak gösterdiğim sözleşme metninin orijinal nüshas ını tebliğimin ardındaki ekler k ısmında görmeniz mümkündür.
11
1- taraflar ın tanıtılması(Besteci ve yay ıncı isimleri ve adresleri), 2-maddeler halinde sözleşme şartlar ı (Eserin yayın hakk ının izinsiz devredilemeyeceği, telif ücretinin ne kadar zamanda bir ödenece ği, basım adedi, telif ücreti olarak hangi oranla ödeme yapılacağı, stok durumu ve sat ış raporlar ı, stoklar ın tükenmesi durumunda yeni bask ı koşullar ı, sözleşmenin süresi hakk ında maddeler vard ır) Eğer çalıştığınız yayınevi yabanc ı ise sözleşme metninde çok daha farkl ı maddelerle kar şılaşabilirsiniz. 4 1- eserin her türlü haklar ını takip eden “derneklerin” tan ımı, 2-telif haklar ının sözleşme süresince hangi değişkenleri de kapsad ığı (kayıt teknolojileri vs.) 3-Yerli telif sözleşmelerinde de olan ödeme şekilleri ve diğer benzer konular Üreticisi aynı gitarist – besteci olmas ına rağmen, her iki sözleşme, yayın evi formatı ve ortaya ç ıkan ürünler aras ındaki fark ı şu şekilde izah etmek mümkün. Yerli yay ın evlerinde eserleriniz yayınlandığında siz yazar, besteci ve gitarist olarak eserin üretilmesinden matbaadaki son aşamasına kadar işin başında durmanız ve yapılması muhtemel hayati bir hataya kar şı kontrol halinde bulunman ız gerekir. Çünkü kontrol edip düzelterek matbaaya gönderilmesini sağladığınız pek çok konunun, kitab ınız piyasaya ç ıktıktan sonra düzeltilmeden basıldığını fark edersiniz. (Defalarca yaşamışımdır. Bunun düzeltilmesi için ya stoklar ın tükenmesini beklersiniz ya da eseri piyasadan toplat ırsınız. Her iki durumda da maddi-manevi zarar görmüşsünüzdür) Dolay ısıyla olması gereken “editörlük mekanizmalar ı” hiçbir şekilde işlememiştir çünkü öyle bir mekanizma yoktur. Her i şi yazar üstlenmiştir… Yabanc ı bir gitar yayın evi ile çalıştığınızda durum çok daha farkl ıdır çünkü “muhtemelen” gitar yayını yapan edisyonun sahibi bir “ gitarist ” olacakt ır. (Örnek Les Productions d’OZ – Kanada – Sahibi ve ba ş editörü Sylvain Lemay bir gitaristtir.) (asl ında gitarist olmasına da gerek yoktur kan ımca çünkü yap ılması gereken iş bellidir…) Dolayısıyla bu tip yayın evleri, gitarist – bestecilerden olu şan bir ekip ile eserlerin yay ına hazırlanması konusunda oldukça titiz ve h ızlı bir çalışma ile eserin yay ınını gerçekleştirmektedirler ve yine çok hızlı bir şekilde işleyen bir distribütörlük mekanizmas ı ile eseri 10- 15 gün içinde dünyan ın öte ucuna dağıtır. Hatta bu eserlerin k ısa süre içinde profesyonel gitaristlerce sahne performanslar ı gerçekleşebilir ve CD kay ıtlar ı dahi yapılabilir. (dört gitar için yazdığım “Türk Kahvesi” isimli çal ışmamın ilk seslendirilişi, yayınlandıktan 15 gün sonra Amerika’da Alexandria Guitar Quartet taraf ından Virjinya’ da yap ıldı… Ne sürat değilmi…) Ancak yorumlar ımdan “ yerli yayın evlerinin hepsi böyledir ” gibi bir sonuç çıkarmayınız. Elbette her yay ıncı ürünüyle ilgili herhangi bir aksakl ık çıkmamas ı için tamamen özveri ve iyi niyetle canla başla çalışır veya çal ışmak ister. Asl ında bu şekilde de çalışmak zorundad ır çünkü bu onun işidir. Bütün bunlara rağmen neden yeterince yeni proje üretilmediğini veya üretilen projelerin neden yay ınlanmadığını anlamak o kadar da zor olmasa gerek. “ yayıncı sından müzisyenine - i şin her zaman kolay ına kaçan bir yap ımı z var, ayr ıca çok tembel ve sab ırsı zı z...”
8.Türkiye’de Müzik Yayıncılığı Tarihine Genel Bir Bak ış Türk Müziği hakk ında herhangi bir konuda araştırma yaptığınızda özellikle biyografi kitaplar ında, “falanca bestecinin 1000’den fazla eseri oldu ğu biliniyor fakat günümüze ancak 15 tanesi ulaşabilmiştir.” gibi ifadelere rastlars ınız. (Örnek: Mehmet Es’ad Efendi’nin 4
Bahsettiğim sözleşme modeli 1997 yılında Kanada’da gitar yayını yapan bir şirket olan Les Productions d’OZ ile yaptığım bir sözleşmeden alınmıştır. Bu sözleşme metnininin orijinalini de eklerde görmeniz mümkün.
12
Atrab’ul Asar isimli bibliyografik eseri 5) Aslında bu durum, önce şaşk ınlık daha sonra da üzüntüyü de beraberinde getirirken insana, tarih boyunca millet olarak müzik kültürümüzü yazılı anlamda ne denli ihmal ettiğimizi gösteriyor. Kim bilir nice sözlü veya enstrümantal eserler tarih sahnesinde öylece kaybolup gitti… Dilerseniz önce dünyadaki sonra da ülkemizdeki müzik yay ıncılığının geçirdiği aşamalar ı kaynaklardan edindiğimiz bilgilerle k ısaca ortaya koymaya çal ışalım. Avrupa’daki ilk müzik yayıncılığı 15.yy’da 1481’de Venedik’te yap ılmıştır 6. (Yayıncı: Scodus Octavianus) Bir başka görüşe göre de nota bas ım ve yay ıncılığının 16.yy’ın başlar ında İtalya’da ve Fransa’da profesyonel anlamda bir iş olarak ortaya ç ıkmıştır.7 Her iki görüşe istinaden; Avrupa’da Osmanl ı devletinden aşağı yukar ı 3-4 yüzyıl önce müzik kültürünün profesyonel yayıncılıkla gelecek nesillere aktar ılmaya başladığı anlaşılmaktadır. Osmanl ı Devleti’nde önceki dönemlerde kulaktan kula ğa aktar ılan eserler, sonra “ebced ” notasıyla ve buna dayal ı bazı notasyon sistemleriyle, daha sonra “ Hamparsum” notası ile ve Ali Ufki bey (1610)zamanından itibaren de kademeli olarak bat ı müziği notası ile notaya al ınmış, 18.yy’ ın sonlar ına doğru diziler halinde yay ınlanmaya başlamıştır.8 Ayr ıca müzik yayıncılığı faaliyetlerinin özellikle İstanbul’da yoğunlaştığını söylemek mümkündür. Yapılan yayınlar daya ziyade Türk Müzi ği ile ilgili olmuştur ancak Beyoğlu ve Galata semtleri civar ındaki yayınevlerince yap ılan yayınlar ın batı müziği ekseni etraf ında olduğunu incelediğimiz kaynaklardan görmekteyiz. 9 İlk müzik yayıncılığı faaliyeti 1876’da Hac ı Emin Efendi taraf ından otuz sayfal ık bir “ fasıl defteri” yayınlanarak gerçekleşmiştir. Bu yayınından sonra Emin Efendi, “ Notacı Hacı Emin Efendi” olarak an ılmıştır.10 Nota yayıncılığı sektörü Osmanl ı Devletinde sadece Türkler taraf ından yap ılmamış olup gayr- ı Müslim vatandaşlar taraf ından da üstlenilmiş bir alandır. Elimizde orijinal nüshalar ından örnekler bulunmamakla beraber kaynaklar ın taranması ile aşağıdaki yayın evlerinin en az ından isimlerine ulaşmış bulunuyorum ve bunlar ı sizlerle paylaşmak istiyorum. Osmanl ı Devletinden bugüne dek müzik yay ını yapmış kişiler, yayın evleri ve diğer yayın organlar ı şunlardır:
Notacı Hacı Emin Efendi Yayınları Saz semaileri fas ıllar ve mar şlar yayınlanmıştır. (Üngör, s.3-6; Alaner, s.15; Gençer,s.538) Malumat Dergisi: saz ve söz eserleri yay ınlanmıştır. (Üngör,s.7)
İsmail Hakk ı Bey: mar şlar, şark ılar, peşrevler saz eserleri ve cönk tipindeki eserlerden olu şan bir külliyatı mevcuttur. (Üngör,s.7) Ali Galip Yayınları – İstanbul (Alaner, s.25; Üngör, s.12) Zafraki: Keman metodu ve bir adet fas ıl yayınlamıştır.(Üngör,s.7) 5
Bu eserin Musiki Mecmua’s ından derlenmiş bir nüshası, İstanbul’daki TDV İslam Araştırmalar ı Merkezi’nin (İSAM) kütüphanesinde mevcuttur. 6 Alaner, Bülent. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Belgelerle Müzik Yayıncılığı (1876-1986), Anadol Yayıncılık, Ankara, 1986, s.15; 7 Yalçın Tura, Müzik Yayımcıl ı ğ ında 20yıl - Pan’a Armağan – 20.yıl, Pan Yayıncılık, İstanbul, 2006,s.239 8 Nuri Özcan, Türk Musikisi Tarihi (Yayımlanmamış Ders Notlar ı), İstanbul, 2001,s.50; Safa Yeprem, Flamenko Sanatı ve Gitar (3.bask ı), Bemol Müzik Yayınlar ı, İstanbul, 2006, s.55 9 Ferruh Gençer, Musiki Yayımcıl ı ğ ı – Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.V, İstanbul, 1994, s.538-539 10 Alaner, s.15; Özcan, s.50; Eserlerinin tam listesi için bkz. Etem Ruhi Üngör, Nota Basımında 100.yıl Musiki Mecmuası (Özel Sayı:337), İstanbul, 1948, s.3-6
13
Tanburi Cemil Bey: Şark ılar, peşrevler ve saz semaileri yay ınlamıştır. (Üngör,s.13) Udi Apet Mısırlıyan: Saz ve söz eserlerinin yan ı sıra mar şlar da yay ınlamıştır. Notalar ı batı ve hamparsum sistemini müşterek kullanmak suretiyle yay ınlamıştır. (Üngör, s.9-10)
İbrahim Halil ve Cemal: Az sayıda yayını mevcut. Mar ş ve sözlü eser kayd ı mevcut. (Üngör,s.10) M. Melik : Cönk biçiminde notal ı yayınlar ı mevcuttur. (Kaynakta rastlanan tek eseri piyano eşliklidir.) (Üngör,s.13) J. D’Andria - İstanbul: Piyano eşlikli mar ş yayınlar ı mevcuttur. (Üngör,s.11; Gençer,s.538) F.Adam: Mar ş yayınlar ı yapmış.(Üngör, s.16) A.Comendiger Yayınları – İstanbul Piyano eserleri ve baz ı mar şlar. (Alaner, s.23; Üngör,s.17;Gençer,s.538) S.Hovsepyan: Saz eserleri ve peşrevler yayınlamıştır. (Üngör, s.17) Mahmed Baha (Pars): (1877 – 1953) Pek çok bestesi dönemin önemli dergilerinde yayınlanmış. Eserlerinden baz ılar ının altlar ında piyano eşliği mevcuttur. (Üngör,s.11-12) Karl Kopp – Alfred Kopp Müzik Yay ıncılığı – (Alaner, s.26;Gençer,s.538) Piyano ve Keman Piyano Eserleri Ali R ıza Muzika Mağazası: İstanbul. Günün şark ılar ını yayınlanmıştır. (Üngör,s.19) Teceddüt Mağazası: - İstanbul. Şark ı yayınlar ı yapmış. (Üngör, s.19) Kemani Memduh: Diğer yayın evlerine bast ırdığı kendi eserlerinin yan ı sıra kendi ad ıyla da saz eserleri ve taksimler yay ımlamıştır. (Üngör,s.20)
Şamlı Selim Yayınları - İstanbul (Alaner, s.27) (Özcan, s.50) (divan müzi ği eserleri, metotlar, kanto defterleri) J.D. Andria Yay ınları – İstanbul - Piyano partili Türk Mar şlar ı ve keman – piyano eserleri yayınlamıştır.( Alaner, s.30) S.Christides Yayınları – İstanbul – Türk mar şlar ı ve operetler ( Alaner, s.32; Üngör, s.18; Gençer,s.538) Mûsikî-i Osmânî Yayınları, Fasıllar ve mar şlar yayınlamıştır. ( Alaner, s.33-34;Üngör,s.8-9) Internationale Müzik Yayınları - ( Alaner, s.35) C.Nomismatides Yayınları – İstanbul ( Alaner, s.36)
14
Şamlı İskender Yayınları – İstanbul Saz Eserleri, klasik eserler, Türkçe tangolar, oyun havalar ı yayınlamış ( Alaner, s.37-49; Özcan, s.50; Gençer, s.538-539) Darü’t – ta’lim Musiki Yay ınları – İstanbul Geleneksel müzik yay ınlar ı ( Alaner, s.4144;Gençer,s.539) Onnik Zaduryan Musiki Yay ınları – İstanbul Geleneksel müzik yay ınlar ı ve mar ş yayınlar ı vardır. ( Alaner, s.44-45; Gençer,s.539) Matbaa-i Osmani - ( Alaner, s.45-48) Dârü’l Elhân Yayınları – İstanbul türk ve bat ı müziği eserleri yayınlanmıştır. (Alaner, s.4952; Üngör,s.16; Gençer, s.539) Udi Selanikli Ahmed Yayınları – İzmir Geleneksel müzik yay ınlar ı yapmıştır. (Alaner, s.5354) M. Melik Efendi Yayınları ( Alaner, s.55) Arşak Çömlekçiyan Yay ınları - İstanbul Fasıllar yayınlamıştır. (Alaner, s.56-57; Özcan,s.50; Gençer,s.539) Andre Jorjevic Yayınları – İstanbul Batı müziği eserleri yayınlamıştır.(Alaner, s.58) Jorj D. Papajorjiu Yay ınları – İstanbul. Çoksesli çağdaş Türk müziği bestecilerinin eserlerini yayınlamıştır.(örnek : Saygun – İncinin Kitabı) ( Alaner, s.59-61; Gençer,s.539) Konservatuvar Yayınları – Hacettepe üniversitesine bağlı Ankara Devlet Konservatuvar ı yayınlar ı. ( Alaner, s.62 - 64) Bunlara ek olarak kendi kurduklar ı yayın mekanizmalar ı ile yayın yapmış müzisyenlere ek olarak, P.Balatti ve o ğlu(Üngör,s.14), Zekâi Dedezâde Ahmet Efendi (Irsoy) (Üngör,s.15), Zati Arca(Üngör, s.15)’ Suphi Ezgi (Gençer,s.539)’den bahsetmek mümkündür. Daha sonraki y ıllarda konservatuvarlar ın Üniversitelere bağlanmasıyla, üniversiter yapı içinde müzik yay ıncılığı faaliyetlerine hız vermeleri beklenirken gelişme ne yaz ık ki tam aksi yönde oldu. Bugün genel anlamda müzik yay ıncılığı, üniversitelere bağlanan konservatuvarlardan ziyade (ufak tefek k ı pırtılar dışında) eski zamanlarda olduğu gibi özel sektöre bağlı yayın evlerince yap ılmaktadır. Gitar müziğine gelecek olursak; bahsettiğimiz tarihsel süreç içinde elimizdeki kaynaklara istinaden ilk yerli gitar yay ını olarak (her ne kadar Yüksel Koptagel’ in eserleri 1958’de Almanya’da bas ılmış olsa da11) Ziya Aydından hocamızın 1970’li yıllarda ve seksenli y ıllar ın ortalar ında bastığını tahmin ettiğimiz “Gitar Metodu” ve “Gitar Uygulamal ı Armoni” gibi kitaplar ı dikkatimizi çekiyor. O y ıllardan sonra kademeli olarak ba şka gitaristlerin de yurt içi ve yurt d ışı gitar yayınlar ına rastlamaya başlıyoruz. Yetmişli y ıllardan 11
Ahmet Kanneci, Gitar İçin Beste Yapmış Türk Bestecilerinin Eğitimi ve Yapıtlarının Uluslar Arası Gitar Repertuarındaki Yeri(Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara, 2001, s.19
15
bugüne kadar uzanacak olursak, Türkiye’de gitar müzi ğine katk ıda bulunmuş olan yay ın evlerinden tespit edebildiklerimizi şöyle sıralamak mümkün;
Bemol Müzik Yayınları, İstanbul, Sevda – Cenap And Müzik Vakf ı Yayınları, Ankara Ümit Ofset Matbaacılık , Ankara Edition Bafa, İzmir, Pera Müzik , İstanbul Alfa Aktüel Yayınları , İstanbul Pan Yayıncılık , İstanbul B&B Yayınları, Ankara Arkadaş Yayınevi, Ankara Senfoni Müzik , ? Alfa Yayınları, ? Evrensel Yayınevi, Ankara, Belgesel Ajans A.Ş. İstanbul, Kadans Art Center Yayınları, Adana, Fark Yayınları, Ankara, M.E.B.Yayınları, İstanbul, Nota Yayıncılık , İstanbul, Müzik Eğitimi Yayınları, Ankara Yurt Renkleri Yayınevi, Ankara, Tarihsel süreç içerisinde ele almaya çal ıştığımız nota yayıncılığında İstanbul’un ön planda olduğunu görmüştük ancak söz konusu “ gitar müzi ğ i yayımcıl ı ğ ı” olduğunda yukar ıdaki listeden de anlaşılacağı üzere yelpaze oldukça geni ş bir hal al ıyor ve İstanbul’un yanı sıra özellikle başkent Ankara ve İzmir yayınevleri öne ç ık ıyorlar. Ümit ederim ki gelecekte ülkemizin her bir noktas ında genel anlamda müzik yayıncılığı, özel anlamda da gitar müzi ği eserlerinin yay ımcılığı yaygınlaşır ve bizler de yerli orijinal çalışmalara birinci elden yani yay ımcısından ulaşma f ırsatını elde ederiz.
16
9. Türk Gitar Repertuarına Katk ıda Bulunmuş Olan Müzisyenler, Gitarist Ve Besteciler12 Cemal Reşit Rey13 (K ): Gitar için yazılmış 1 adet konçertosu mevcuttur. Ahmet Adnan Saygun 14 (K ): İ ncini Kitabı isimli eseri piyano için yaz ılmış olup Siegfrid Behrend taraf ından iki gitar düzenlemesi yap ılmıştır.15 Horon isimli eserinin çift gitar uyarlaması Kür şad Terci ve Kağan Korad taraf ından yapılmıştır.16 Yunus Emre Oratoryosu’ nun 13.Koralinin Dört Gitar uyarlamas ı Safa Yeprem taraf ından yapılmıştır. Bu uyarlama herhangi bir edisyon taraf ından yayınlanmamıştır. Ekrem Zeki Ün17: (K ): Solo gitar ve gitar triosu için eserleri mevcuttur. Tek gitar için eseri 1982 yılında yazdığı "Prelüd" ve üç gitar için eserleri ise "Yürük ( 1979 )" ve " Ba ğ da şmal ık (1982 )" dir. Can Aybars18: (G) Türk Müziği eserlerini gitar için düzenlemiştir.19 Eserleri henüz yayınlanmamıştır. Solo gitar düzenlemesi “Gülnihal ”.20 Yüksel Koptagel21 (K ): 3 eseri mevcuttur. Tamzara , Fossil Süiti ve Epitafio 22 Bülent Arel23 (K ): Solo gitar için tek eseri mevcuttur. ( Be ş Sonet ) Eserin orijinali Şan ve Piyano için olup, kendisi taraf ından şan, gitar ve yayl ı sazlar quartet’i için başka bir düzenlemesi yap ılmıştır.
İlhan Baran24 (K ): Gitar için tek eseri orijinali klavsen ya da piyano için olan ve Sava ş Çekirge taraf ından gitar düzenlemesi yap ılan "Çocuk Parçalar ı" dır.
12
Besteci isimlerinin yanında parantez içinde yaz ılı olan (K ) harfi akademik anlamda kompozisyon eğitimi almış bestecileri, parantez içindeki (G) ise klasik gitaristleri, ( FG) ise Klasik gitar ın yanı sıra Flamenko müziği ile de ilgilenen gitaristleri, (FG) ise sadece Flamenko müziği ile de ilgilenen gitaristleri, ( P) ise gitar müziğine katk ıda bulunmuş olan piyanistleri belirtmek için kullanılmıştır. 13 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Say, Ahmet. Türkiye’nin Müzik Atlası, Borusan Kültür ve Sanat Yayınlar ı, İstanbul, 1998,s.58-60; Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/cemalresitrey.html; Ersin Antep, Türk Bestecileri Eser K ataloğu (Ça ğ da ş Türk Müzi ğ i Bestecilerinin Yapıtlar ından Olu şturulmu ş Eser Listesi), Sevda – Cenap And Müzik Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, 2006, s.342-348. 14 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007)http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/adnansaygun.html; Antep, s.297-302; Say,s.64-66. 15 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi), s.44. 16 Kağan Korad – Kürşad Terci Web Sayfası / Repertuar, (03.01.2007)http://www.terci-korad.com/ 17 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Say, 72-73; Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/ekremzekiun.html 18 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/canaybars.html 19 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.20 20 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.42 21 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/yukselkoptagel.html; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.65; Antep,s.564-565 22 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi), s.33; Yüksel Koptagel’in eserleri Türkiye’de yaz ılmış olan ilk Klasik Gitar Besteleri olarak kabul edilmektedir. Bkz. Kanneci(Yüksek Lisans T ezi), s.19 23 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/bulentarel.html ; Say, s.79-80
17
Misak Toros25(G): 10 Etüt,5 Prelüd ve 3 Minyatür SCA Music Editions' da yay ınlandı26. Gitar için yazdığı eserlerinden baz ılar ı şunlardır; “ Ninni ve Dans - 1972”, “ Küçük Anadolu Süiti-1974”, “Caprice - 1975”, “Süit - 1976 ”, “Gitar ve Piyano için Düo - 1977 ”, “ Hasat 1992”, “ Esintiler - 1997 ”, “Sava ş’a A ğ ıt - 1998”, “Sonat - 1999”, “ Alirio Diaz 50 - 2000” ve “10 Etüd - 2000” dir. Mutlu Torun27 (K ) (FG): Gitar için Türk müziği anlayışı ile oluşturduğu kompozisyonlar ı mevcuttur. Klasik gitar için yedi bestesinin isimleri şunlardır. “ Dört Küçük Parça”, “ Oyun”, “Saz Semaisi”, “Sonatin”, “Tango Milonga”, “Sava ş’ ın Anı sına”, “ Mod – Makam serisinden – Dorian / Hüseyni, Phrygian / Kürdi, Phrygian / Segâh”. Eserleri yayınlanmıştır. Muammer Sun28 (K ): Solo Gitar için 3 pieces (Garip, Sonbahar, Yakan) isimli eseri Sevda Cenap And Vakf ı yayınlar ınca yay ınlanmıştır. Sarper Özhan29(K ): Gitar için tek eseri mevcuttur. Bu eserin ismine kaynaklarda rastlanmamıştır.
İstemihan Taviloğlu30 (K ): Solo gitar için “Sonat”31 ve “ Daldalan” isimli iki eseri mevcuttur. Nazmi Bosna32(G): Çoğunluğu “vals”, “milonga”, “etüt”, “prelüd” ve “minuet” formunda 55 adet klasik gitar kompozisyonu mevcuttur. Eserlerinin isimlerine kaynaklarda rastlanmamıştır. Savaş Çekirge33 (G): İlhan baran’ın “Çocuk Şark ılar ı”nın gitar uyarlamasının yanı sıra gitar için pek çok uyarlama, beste ve düzenleme çal ışmalar ı mevcuttur. “3 pieces” adlı eserinin bask ısı Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ınca yapılmıştır.
24
Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007)http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/ilhanbaran.html; Kanneci (Yüksek Lisans Tezi),s.40,41; Antep,s.414; Say,s.104 25 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007)http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/misaktoros.html; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.73 26 Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı için bkz.(04.01.2007) http://www.andmuzikvakfi.com/andanasayfa.wc 27 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/mutlutorun.html ; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.70-71 28 Biyografisi ve diğer eserleri hakk ında bilgi için bkz. (9.2.2007) http://www.sunyayınevi.com/msun.html 29 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/sarperozsan.html ; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi), s.70; Antep,s.523-525; Say, s.114-116. 30 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/istemihantaviloglu.html; Say.s117-118; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi), 74-75; Antep,s.431-432. 31 Bu sonatın analizi, gitara uygunluğu, ve eğitimde kullanım modeli hakk ında detaylı teknik bilgi için bkz. Ahmet Kanneci, Türk Bestecilerinin Solo Gitar Sonatlarının Gitar Eğitimine Katk ıları Yönünden İncelenmesi, (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara, 2005,s.57-107 32 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/nazmibosna.html; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.76. 33 Gitaristin biyografisi ve çalışmalar ı hakk ındaki detay için bkz. (9.2.2007) http://www.evetbenim.com/savas_cekirge.html
18
Ahmet Kanneci34: (G): Klasik gitar için pek çok düzenleme ve uyarlamas ının yanında yedi adet albümü mevcuttur. Yay ınlar ından bazılar ı şunlardır . Klasik Gitar Metodu, Alirio Diaz – 50.Sanat Y ıl ı , Albümleri: A.Vivaldi Guitar Concertos, Guitar Festival in Morelia, Guirtarras del Mundo, Anatolian Pieces, Popular Classics, İ talian Baroque Music, Erdener Integration 35 Nejat Başeğmezler36(K ): Üç gitar için yaz ılmış üç bestesi mevcuttur. İsimleri; “ Idée Fix” , “Üç Gitar ve Orkestra için Konçerto” , “ İ ki Türkü”. İki gitar için “ İ ki Gitar İ çin Üç Parça (vals,tango,zeybek)” isimli bir eseri mevcuttur. Ayr ıca 2 gitar, 2 keman viyola, ve çello için yazılmış, “Yamacıma Gel ” isimli bir oda müziği eseri de mevcuttur. Eserleri henüz yayınlanmamıştır. Ertuğrul Bayraktar37: (K ) Gitar için yazdığı “Six Anatolian Pieces (Altı Anadolu Parças ı)” mevcuttur. Bu eserin bask ısı Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ınca yapılmıştır. Kemal Belevi38(K )(G): 10 Yayınlanmış kitap ve 1 gitar metodu 39 mevcuttur. Kitaplar ı ve CD leri İngiltere de Registry Publications taraf ından sat ış ve dağıtımı yapılmaktadır. Eserlerinden bazılar ının isimleri şunlardır. Solo Gitar Eserleri : Five Romantic Pieces( 1985),Five Preludes(1986),Pavana Por Segovia(1987),One Summer’s Day(1987)Five Sketches(1988),Four Fragments(1986),Suite Homage to Lauro(1995),Ten Studies( 1997)Five Turkish Pieces Vol.1&2 (1996)Sonata (1987), Song of Kyrenia( 2003)
İki Gitar Eserleri : Three Turkish Pieces Vol.1 & 2 (1998) K.Bedenleri-Efem-Çökertme) Y.Dünya Odam Kireçtir – Çerkez K ı zı ) Turkish Suite (Danza-Song-Hicaz) 2001 Dört Gitar Eserleri: Three Turkish Pieces (Kalenin Bedenleri Yalan Dünya –Çerkez K ı zı ) (2000) Ciftetelli ( 2002) Keman & Gitar: Turkish Suite (Danza-Song-Hicaz) 2001 Air and Dance (2001) Viyolonsel & Gitar: Suite Chypre (Lapta-Elegie-Çiftetelli) ( 2002 ) 34
Gitaristin biyografisi için bkz. (9.2.2007) http://en.wikipedia.org/wiki/Ahmet_Kanneci Eserleri hakk ındaki detay için kaynakçayı inceleyiniz. 36 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/nejatbasegmezler.html; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.75; Antep,s.489-491. 37 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/ertugrulbayraktar.html ;Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.72; Antep,s.373. 38 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/kemalbelevi.html ; Eserlerinin tam listesi bestecinin kendisinden alınmıştır. 39 Kemal Belevi, Gitar Metodu, Pera Müzik, İstanbul, ? 35
19
Cypriana ( 2005)
Keman & Viyola: Invention ( 2002) Gitar –Keman- Viyola : Elegy (2002) Gitar- Keman-Viyolensel: Elegy ( 2002) Cypriana (2007) Gitar & Yaylı Orkestra: Concerto No: 1 (Oriental) (2002) Senfoni Orkestra: Concerto No: 2 for Guitar ( 2007) Air and Dance ( 2007) Ayr ıca CD – Guitar Music of Kemal Belevi isimli bir albümü de mevcuttur. 40:
Turgay Erdener (K ): Gitar için dört eseri mevcuttur. Bunlar ın isimleri; 5 Grotesques (Be ş Grotesk) (Grotesque I-Quasi una Marchia, Grotesque II-Allegro Energico, Grotesque III41 Molto Calmo, Grotesque IV-Vigoroso, Grotesque V-Allegretto ) (1988), Loneliness, a Leaf falls down(1991), Sonat ;42 Bölüm I-Lento, Allegro Giocoso,Bölüm II-Moderato Tranquillo, 43, Three Folk Bölüm III-Allegretto Scherzando, Bölüm IV-Larghetto Misterioso (1994) 44 Tunes ( İ lahi, Yand ım Allah, Laçin)(1996) Yakup K ıvrak 45: “ Piyanodan Gitara” ismiyle hazırladığı ve k ırk civar ında eserin uyarlamasından oluşan iki kitab ı ve “Üç Küçük Parça” isimli bir albümü mevcuttur. Mesut Özgen46(K )(G) Solo, duo ve içlerinde gitar ın da yer aldığı çeşitli oda müziği topluluklar ı için beste ve düzenlemeleri vard ır. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Rumeli Türküsü (2gtr.) Rümeli Türküsü (flüt-gtr), Tango Cruz (2gtr) Yemen Türküsü (2gtr), Anatolian Fantasy (tek gitar), 3 halk türküsü aranjman ı – Katip, Ayg ı z, Aman Avc ı (2gitar, obua – çello – gitar triosu, şan, flüt ve 2 gitar dörtlüsü için). Bunlar ın yanı sıra pek çok aranjman ı ve transcriptionu da mevcuttur. 40
Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/turgayerdener.html; Say,s.119-120; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.71-72; Eserlerinden Loneliness ve 5 Grotesques’in yay ınlar ı Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ınca yapılmıştır. 41 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.50 42 Bu sonatın analizi, gitara uygunluğu, ve eğitimde kullanım modeli hakk ında detaylı teknik bilgi için bkz. Ahmet Kanneci, Türk Bestecilerinin Solo Gitar Sonatlarının Gitar Eğitimine Katk ıları Yönünden İncelenmesi, (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara, 2005,s.108-178 43 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi), s.62 44 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi), s.60 45 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/yakupkivrak.html ; Kanneci(Yüksek Lisans Tezi) , s.76 46 Biyografi ve eserleri hakk ında detaylı bilgi için bkz. http://www.mesutozgen.com/
20
Bekir Küçükay47(G): Gitar eğitimine yeni başlayanlar için “ Klasik Gitar için Ba şlang ıç Metodu”48 isimli bir yayını mevcuttur. Solo gitar için pek çok kompozisyonu mevcuttur. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Anadolu Süiti(1983), Monolog(1983), Bodrum(1986), Diyalog(1982),Bo şluk(1981), İ zler(1981), Serenat(1982),Bahar Etüdü(1982) 49. Ayr ıca solo gitar için Yemen Türküsü ve Avcı isimli türküleri de düzenlemiştir. Bunlar ın yanı sıra Sevda Türküleri ve Küçükay Plays Küçükay isimli iki albümü mevcuttur. Ayr ıca henüz seslendirilmemiş bir konçertosu da mevcuttur. 50 Ertuğ Korkmaz51: (K ) Gitar için bir adet Konçertosu, bir Sonat ı ( Blue) ( I- Largo “Dark Blue”II- Romantico “Turquaise” III-Maestoso “inBlue”)52 ve Anadolu ezgileri düzenlemeleri Three Anatolian Songs 53 ( All ı Turnam, Bülbülüm, Yalan Dünya) mevcuttur. Fazıl Say54:(K ) Gitar için bir adet Konçertosu mevcuttur.(1987) Ceyhun Şaklar55: (G)(K ) solo gitar için kompozisyonlar ı mevcuttur. Eserlerinden Baz ılar ı şunlardır,56
Solo Gitar: 1. Dört Anadolu Taklidi (solo Gitar) 5’-1999 -Ozan Akyatan'a ithaf- İ lk seslendirili şi:
Ozan Akyatan 2003, Y ıld ı z Teknik Üniversitesi Oditoryum 2. Dört K ı sa Parça (solo Gitar) 5’-2000 3. Tremolo için Etüt (solo Gitar) 3’-2000 4. Sonat No.1 (solo Gitar) 14’-2001 -Y.T.Ü. Beste Yar ı şması Birincilik Ödülü- İ lk
seslendirili şi: Elegio (2. bölüm) Bedri Ka ğ an Koçak 24-eylül-2003, Bilkent Üniversitesi A. Adnan Saygun Konser Salonu 5. Be ş Halk Türküsü (solo Gitar) 6’-2001 6. Romantik Impromptu (solo Gitar) 5’-2001
47
Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/bekir.html 48 Bekir Küçükay, Klasik Gitar için Başlangıç Metodu (4.bask ı), Evrensel Müzikevi, Ankara, 2004 49 Bekir Küçükay’ın eserleri hakk ındaki detaylı bilgi için bkz. Kanneci(Yüksek Lisans Tezi)45-50 50 Gitar Konçertosu hakk ındaki bu bilgi bestecinin kendisinden 21.1.2007 tarihinde şifai olarak alınmıştır. 51 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/ertugkorkmaz.html; Antep,s.371-372 52 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.58 53 Kanneci(Yüksek Lisans Tezi),s.57; Ertuğ Korkmaz, 3 Anatolian Sons, SCA Editions, Ankara, Yayın yılı bilinmiyor 54 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/fazilsay.html; Say,s.135-136.; Antep, s.389 55 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/ceyhunsaklar.html 56 Bestecinin Sonat ve Prelude isimli eserleri Y ıldız Teknik. Üniv. Yayınlar ınca, YTU 3.Gitar Günlerindeki beste yar ışmasında ödül alan “7gitar eseri” ile birlikte yay ınlanmıştır. Diğer eserlerin listesi ise kendisinden al ınmıştır.
21
7. Melankolik Prelüdler No.1, No.2 (solo Gitar) 7’-2002 –Prelüd No.1; Y.T.Ü. Beste
Yar ı şması 1. Mansiyon Ödülü8. Sonat No.2 (solo Gitar) 15’-2003 9. Folk Fantasy (solo Gitar) 8’-2003 -Ay şegül Koca'ya ithaf10. “Çocu ğ un Günü” Süiti [Berkay'a] (solo Gitar) 5’-2003 11. Barcarola [Ç ınar’a] (solo Gitar) 2'-2005 12. Kitsch Latin (solo Gitar) 4'-2006 13. Jan Garbarek'in "Skygger" Temas ı Üzerine Varyasyonlar (solo Gitar) 10'-2006 -Ozan
Sezener'e ithaf-
İki Gitar: 1. İ ki Orient (iki Gitar) 5'-2004 2. Caz Sonat (iki Gitar) 10'-2004
Üç Gitar: 1. Alla Sur (üç Gitar) 5’-2004 -"Güney Latin Trio"ya ithaf- İ lk seslendirili şi: Güney
Latin Trio 8-haziran-2007, Caddebostan Kültür Merkezi 2. Jan Garbarek'in "Skygger" Temas ı Üzerine Varyasyonlar (üç Gitar) 10'-2006 -
"Triobio" gitar üçlüsüne ithaf- İ lk seslendirili şi: Triobio gitar üçlüsü 21- şubat-2007 Bilkent Üniversitesi Etkinli ğ i, Çankaya Belediyesi Ça ğ da ş Sanatlar Merkezi
Gitarlı Oda Müziği: 1. Gitar ve Yayl ı Dörtlü için Kentet (Gitar-Yayl ı Dörtlü) 10'-2004
Gitar ve Orkestra: 1. İ ki Gitar ve Orkestra için Konçertant Fantazi 15’-2007 - "Bilkent Gitar Duo”ya ithaf -
Koray Sazlı57 (K )(G) Solo gitar için pek çok kompozisyonlar ı mevcuttur. Capriccio alla Danza isimli eseri Yıldız Teknik Üniv. Yay ınlar ı taraf ından YTU 3.Gitar Günlerindeki beste yar ışmasında ödül alan “7gitar eseri” ile birlikte yay ınlanmıştır. Eray Altınbüken58 (K ) (G)gitar ve oda müziği için kompozisyonlar ı mevcuttur. Eserlerinden içinde gitar ın yer aldığı çalışması;. Kumdaki Kan, (Kemençe, Gitar ve Çello için) (2003) Mustafa Tınç59 içinde gitar ında kullanıldığı tek oda müziği eseri (2005) Lied No:2’dir.(Soprano, Gitar ve Piyano için)
57
Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/koraysazli.html 58 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/erayaltinbuken.html 59 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.mustafatinc.com/
22
Tuğrul Pöğün60: (K ) Solo gitar, oda müziği ve büyük orkestra için pek çok kompozisyonu mevcuttur. Gitar için yazd ığı eserlerden baz ılar ı şunlardır: “ Makine Bozuluyor mu?” 61 , gitar ikilisi için 3 parça. Özge Gülbey62: (K ) Gitar ve oda müziği için besteleri mevcuttur. İçinde gitar ın da yer ald ığı kompozisyonu Uruguay’da ödül alm ıştır. 2006 – Tres Referencias al Musica (Gitar, Flüt, Çello ve Piyano için) Melih Güzel63 (G): Solo gitar için düzenleme ve besteleri mevcuttur. Sounds of Anatolia isimli bir albümü vardır. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Dört Halk Türküsü (Askaroz Deresi , Çamdan Sak ı z Ak ı yor , Giydi ğ im Ald ır , Karahisar Kalesi) Üç Zeybek , (Tavas Zeybe ğ i , Yörük Efe , Ankara Zeybe ğ i) Üç Alaturka-Barok Pasticcio (Neveser Pasticcio , Nihavent Buselik Pasticcio , Nikriz Pasticcio) Anadolu Teması Ve Çeşitlemeleri (Ak Koyun Tema) La (A) Hüseyni Dizisi Üzerine Deyi şler, Üç Kent Parçası (Kent İ zlenimleri) (Yolculuk (Tren) ,Kent Gürültüleri (Gece) ,Gece Yürüyü şü , Ho ş Geli şler Ola (Mar ş )) Süleyman Eker(G): Solo, duo ve trio için beste ve düzenlemeleri mevcuttur. Ancak eserlerinin listeleri elimizde mevcut değildir. Recep Özçak ır(G)64: Solo gitar. İçin pek çok düzenlemesi mevcuttur. Düzenlemelerinden bazılar ı şunlardır: Balalayka, Evlerinin Önü Hand ır, Dere Geliyor, Dök Zülfünü Yare Gel, Duydum ki Unutmu ş sun, Çoban, Çayda Ç ıra, La Cinquantaine, Samanyolu, Ordu’nun dereleri, Oynaya Oynaya. Bülent Bıçakçı(G): İçinde basit popüler ezgilerin ve halk türküsü düzenlemelerinin bulunduğu “ Klasik Gitar İ çin Düzenlenmi ş Popüler Ezgiler ” 65 isimli bir gitar yay ını mevcuttur. Murat İşbilen(FG)66: Yeni Ba şlayanlar için Klasik Gitar Metodu, Ö ğ renciler için Gitar Albümü67 , Klasik Gitarla Sanat Müzi ğ i, Flamenko Gitar Metodu – Hola Flamenko 68 isminde gitar yayınlar ı mevcuttur. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır: Gökku şa ğ ı – Flüt & Gitar, Capricien(Özkan Gör için), Alla Marcia, Animato, Agitato, Affrettamente, Adagio Sostenuto, Vals No:1, Livaneli Temas ı Üzerine Fantezi, Mozaik(Trio için) 69.
60
Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/turgutpogun.html; Bestecinin “Makine Bozuluyormu isimli eseri Yıldız Teknik. Üniv. Yay ınlar ınca, YTU 3.Gitar Günlerindeki beste yar ışmasında ödül alan “7gitar eseri” ile birlikte yayınlanmıştır. 61 Yıldız Teknik Üniv. Yayınlar ı taraf ından YTU 3.Gitar Günlerindeki beste yar ışmasında ödül alan “7gitar eseri” ile birlikte yayınlandı. 62 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Besteciler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/besteciler/ozgegulbey.html 63 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. http://www.melihguzel.com/ ; albümü için bkz. Melih Güzel, Sounds of Anatolia, Aura Müzik Yapım & Organizasyon Tic. Ltd. Şti.,2000. 64 Biyografi için bkz. (6.1.2007) http://www.mavimartifestival.com/sanatcilar.asp 65 Bülent Bıçakçı, Klasik Gitar İçin Düzenlenmiş Popüler Ezgiler, Ümit Ofset Matbac ılık, Ankara, 2006 66 Biyografi için bkz. (6.1.2007) http://www.cagdassanatmerkezi.com/egitmen/murat.html 67 Murat İş bilen, Öğrenciler için Gitar Albümü, B&B Yayınlar ı, Ankara,2006 68 Murat İş bilen, Flamenko Gitar Metodu – Hola Flamenko, Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2006 69 Bu eserler Çağdaş Sanat Yayınlar ı taraf ından yayınlanmıştır. Ancak yayın tarihi kitaplar ın üzerinde belirtilmemiştir.
23
Ali Polat(FG)70: Solo gitar için klasik ve Flamenko kompozisyon ve düzenleme çal ışmalar ı mevcuttur. Eserlerindan baz ılar ı şunlardır: Solo gitar için - Alegrias, Sirena(minör buleria), Bularias(majör), Rumba en Mi, Tangos, Tarantas, Solea por Buleria, Mariposa, Capriccio de Rolfjen, Gökte Y ıld ı z Aymisun (düz.) , All ı Turnam (düz). iki gitar için – Çanakkale(düzenleme), Bülbülüm Alt ın Kafeste (Düz.) Tango to Evora (Düz.); Üç gitar için – Samba. Flüt-Gitar ve Yayl ı quartet için – Porto Fino Ceyhun Güneş71(FG): Özellikle Flamenko Gitar için pek çok kompozisyonu mevcuttur. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır: Soleres (iki gitar, viyolonsel icin) Tangos en Re (gitar icin) Tangos en Si (iki gitar ve viyolonsel icin) Granainas, Zapateado (Murat İş bilen' in metodunda yayınlandı, Arkadaş Yayın evi- Hola Flamenco) Alegrias, Tarantas, Bulerias en B, Bulerias en Gm, Rumba (iki gitar ve flüt icin) , Masal (La minör serbest ölçü) Sadık Yöndem(G): Halk türküleri üzerine pek çok düzenlemeleri ve e ğitim müziği besteciliği alanında önemli çal ışmalar ı vardır. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Güzel Sanatlar Liseleri için Gitar Ders Kitapları72(Bu kitaplarda 2 adet etüd, Günce, Küçük Ceylan isimli besteleri ve Sabahın Seherinde isimli düzenlemeleri de mevcuttur.), Gitar Eşlikli Halk Türküleri ve Okul Şark ıları73 isimli bir kitabı vardır. (İçinde; Dama Att ım De ğ nekleri, Tren Gelir, Çar şı ya Vard ım, Yenice Yollar ı , Sar ı Mendil, Keklik, Halay, Çoban, Da ğ lar, Annem, 3 adet Ninni, Ilgaz, Palandöken Da ğ ı , Güzel Anadolu isimli düzenlemeler mevcutur ) Ayr ıca solo gitar için Bülbülüm Alt ın Kafeste, Suda bal ık Yan Gider ve üç gitar için, Aman Aman F ınd ı ğ ım (1994),Danza (2001), El Condor Pasa(1994), A Spanish Dance (1996), Caramba (1993) isimli düzenlemeleri mevcuttur. Zekeriya Kaptan(G): Türkü Düzenlemeleri ve eğitim müziği çalışmalar ı mevcuttur. Gitar için düzenlediği eşlikli halk türküleri ve okul şark ılar ı şunlardır 74: (Dama Att ım De ğ nekleri, Tren Gelir, Çar şı ya Vard ım, Yenice Yollar ı , Ekinler, Sar ı Mendil, İ limon Ektim, Keklik, Saray Yolu, Bebek, Turnam, Nazl ı Osman, Yarim Gitti, Keklik, Halay, Çoban, Da ğ lar) Süleyman Tarman(G): Klasik ve pop gitar için haz ırladığı bir metod mevcuttur. 75 Atilla Sağlam (K ): Gitar ve Keman için yaz ılmış “Ordunun Dereleri Süiti” isimli bir eseri mevcuttur(ISBN 93270-2-3); Suitin Bölüm Başlıklar ı şöyledir ; Ordu'nun Dereleri, Fatsa K ı yılar ı , Per şembe'de Hüzün ve Dans, Ünye - Yason Burnu Aras ı , Ordu'da Gezinti, Boztepe'den Seyir, Ordu'da Ya şamak, Ordu'da K ı şa Veda. Ayr ıca solo gitar için “ Bagatel ”, ve üçgitar için “ Füg ” isimli eserleri de mevcuttur. 76 ayr ıca bestecinin Çanakkale şehitlerine ithafen yazdığı “Çanakkale Şehitlerine” isimli bir eseri de mevcuttur. 70
Eserler hakk ındaki bilgiler gitarist bestecinin kendisinden alınmıştır. Biyografi için bkz. (6.1.2007) http://mavisiyah.net/ 72 Sadık Yöndem Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri – Hazırlık Sınıf ı Gitar, M.E.B.Yayınlar ı, İstanbul, 2003;Sadık Yöndem,. Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri – Gitar Lise I, M.E.B.Yayınlar ı, İstanbul, 2003;Sadık Yöndem, Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri – Gitar Lise I1, M.E.B.Yayınlar ı, Ankara, 2005. 73 Sadık Yöndem-Zekeriya Kaptan, Gitar Eşlikli Halk Türküleri ve Okul Şark ıları, Nota Yayıncılık, İstanbul, 2005 74 Sadık Yöndem-Zekeriya Kaptan, Gitar Eşlikli Halk Türküleri ve Okul Şark ıları, Nota Yayıncılık, İstanbul, 2005 75 Süleyman Tarman, Klasik ve Pop Gitar Metodu, Müzik Eğitimi Yayınlar ı, 2000 ; biyografisi ve diğer eserleri hakk ında bkz. (13.1.2007) http://www.muzikegitimcileri.net 76 Bestecinin biyografisi ve bahsi geçen eserlerle birlikte diğer çalışmalar ı için bkz. (14.1.2007) http://www.klasikgitar.org/ 71
24
Hasan Cihat Örter77 (G)(K ): Gitar için beste ve düzenlemelerinden oluşan pek çok kitab ı ve albümü mevcuttur. Gitarla ilgili yay ınlar ından baz ılar ı şunlardır, Hayat ım Gitar ım Müzi ğ im78 , Anadolu Ezgileri – Klasik Gitar Düzenlemeleri79 , Hasan Cihat Örter - Sanatçı80 , Anadolu’dan Klasik Gitar Çe şitlemeleri81 , Herkes Gitar Çalabilir(Videolu Proje)82. Gitar albümleri ise şunlardır; Fretless Songs, Senden Yanay ım, Dünyan ın Gözya şlar ı , A şk ve Hüzün, Klasikler – 1-3, İ ki Dervi şin A şk Yarası , Modern Oyun Havalar ı , Gitar ın Sessiz Ç ı ğ l ı ğ ı , Buddabar III, Re-Formation 2, Re-Formation Inspiration, Re-Formation 1, Modern Folk Üçlüsü İ stanbul Ş ark ılar ı , Mektup Filmi, Inspiration Serisi, Kad ının Senfonileri, Anadolu Ezgileri. Cem Küçümen83(G) Oda müziği ve solo gitar eserleri mevcuttur. Gitar için yazd ığı eserlerden baz ılar ı şunlardır; Be şi bir yerde. (Üç gitar için), Suite Türk ( İ ki gitar için), Eski tarzda süit. (Solo gitar için).29 Ekim 2007 tarihinde ilk seslendirilişi yapılmış olan bir de konçertosu mevcuttur. Emre Efe84(G) 4 gitar için yazdığı “ Hereke Treni” isimli bir eseri mevcuttur. Naci Madanoğlu85 (K ): Gitar dörtlüsü için beste ve düzenlemeler 2 eseri var. Gitar dörtlüsü için yazdığı eserler şunlardır; A ğ rı Da ğ ından Uçtum(Düzenleme) , Song of Turco Piyano ve gitar için eseri; Bozk ır; Solo gitar için 9 Türkü Düzenlemesi 86: Ay Ak şamdan I şı ğ dı r, Ben Yemenimi, Birini, Daldalan, Halay, Kaleden Kaleye, Nazl ı Osman, Yavuz Geliyor, Yemen Türküsü Ahmet Süleyman Bilgin(G): Gitar dörtlüsü için beste ve düzenlemeleri mevcuttur. Gitar dörtlüsü için yazd ığı elimize ulaşan çalışmasının ismi “Tuna Gelin Süiti”’dir. Ayr ıca “Batum”(4 gitar için halk ezgisi üzerine rondo) isimli dört gitar eseri de mevcuttur. Semih Korucu87(K ): solo gitar ve oda müziği için beste ve düzenlemeleri mevcuttur. İçinde gitar ın da ulunduğu ses ve oda müzi ği düzenlemeleri şunlardır; Şark Şark ılar ı (Vardar Ovası , Laçin, Kütahya’nın P ınarlar ı , Uzun İ nce Bir Yolday ım, Nikriz İ lahi, Batum, Ilgaz), Solo gitar için “Güzel Hayat ” isimli bir kompozisyonu mevcuttur.
77
Bestaci hakk ında hertürlü detay için bkz. (13.01.2007) http://www.hasancihatorter.net/ Hasan Cihat Örter. Notalarıyla Hasan Cihat Örter – Hayatım Gitarım ve Müziğim, Pan Yayınlcılık, İstanbul, 1996 79 Hasan Cihat Örter. Anadolu Ezgileri – Klasik Gitar ve Piyano için Düzenlemeler, Pan Yayıncılık, İstanbul, 2001 80 Hasan Cihat Örter, Hasan Cihat Örter - Sanatçı, Bemol Müzik Yayınlar ı, İstanbul, 2002 81 Hasan Cihat Örter, Anadolu’dan Klasik Gitar Çeşitlemeleri (VCD eki ile), Bemol Müzik Yayınlar ı, İstanbul, 2004 82 Hasan Cihat Örter, Hasan Cihat Örterle Herkes Gitar Çalabilir(2VCD), Belgesel Ajans A.Ş. 2006 83 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.Ertan Birol – Erhan Birol web sayfas ı, Türk Gitaristler (03.01.2007) http://www.gitar-ebirol.com/gitaristler/cemkucumen.html 84 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz.(08.05.2008) http://www.myklasikgitar.com – yorumcular – gitar quartet 85 Biyografisi için bkz. (07.05.2008) http://istanbulagsl.meb.k12.tr/ - Eğitim Kadrosu – Müzik Bölümü 86 Bu eserlerin piyano için düzenlemeleri “ Piyano için 9 Türkü” adıyla yazar ın kendisi taraf ından yayınlanmıştır. Gitar versionlar ının yayını henüz yapılmamıştır. 87 Say,s.131; Antep, s.534-535 78
25
Atilla Kadri Şendil: Oda müziği, piyano ve klarnet için pek çok eseri mevcuttur. Solo gitar için tek eseri “ Lirik Gitar ”’dır.(2002)88 Aydın Karlıbel (K ): İçinde gitar ın da yer aldığı eserlerinden baz ılar ı şunlardır: Keman ve Gitar için Dört Parça(2002). Tek gitar için, Gitar Solo (Füg)(1995), Üç Gitar(Vals)(1997) 89 Burhan Önder: Solo gitar için tek eseri mevcuttur. “ Prelüd ”(1993) 90 Can Aksel Ak ın: Solo gitar için “ Phantasia”(2002) isimli bir çal ışması mevcuttur.91 Hasan Niyazi Tura: Solo gitar için “ Konser Etüdü” mevcuttur.(2002) 92 Karman İnce 93(K ): Solo gitar için “ MKG çe şitleri”(1998) isimli bir eseri mevcuttur. 94 Mete Sakpınar (K ): Solo gitar için “ Aurora”(1996) isimli bir eseri mevcuttur. 95 Onur Dülger: Solo gitar için “ Horatepmek Üzerine” (2002) isimli bir eseri mevcuttur.96 Selman Ada: Solo gitar için eseri, “4 preludes” (2003)97 Server Acim98(K ): 2 gitar için “ Paradigma I (1999)– II – III(2004)” isimli eserlerinin yan ı sıra mandolin ve gitar orkestras ı için “Ü şüyorum”(2004) isimli bir eseri mevcuttur. 99 Safa Yeprem100(FG): 1, 2, 3, 4 gtr ve oda müziği için kompozisyonlar ve düzenlemeleri mevcuttur. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Solo Gitar için; Prelude, 1990; Kar,1990; Gün Batarken,1990; 6 Senkron Etüdü, 1992-2000; Bulerias,1994 – Düzenleme; Suite de la Caloriferre,1994101; Ya ğ mur, 1994; Sar ı ve K ıvırcık, 1995; Gece,1995102; Rondena,1996; Rüyalar, 1996;Etüd 21, 1996; Gerçe ğ in I şıklar ı , 1997; Alis,1998 ; Süt İ çtim, 1998 – Düzenleme;Alt ın Yüzük, 1999 – Düzenleme;500 Tepenin Çak ıllar ı , 1999; Alegrias, 2000 ;Tangos, 2001;Üç Farruca Falsetas ı , 2001- 2003;Tangos, 2002 ;Fransı z Kilimi, 2002; Granadinas, 2003; Umut, 2007; Hicaz İ lahi (Nice bir Uyursun), Hüseyni İ lahi (Seni ben severim),2008-Düzenleme;
İ ki Gitar için; 88
Antep, s.317 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep, s.322-325 90 Bahsi geçen eserle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep, s.333 91 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep, s.340 92 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep,s.408 93 Biyografi ve her türlü detay için bkz. Say,s.123; (13.01.29007) http://www.kamranince.com/ 94 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep, s.434-437 95 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep,s.458-460. 96 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep,s.503 97 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep,s.531-533 98 Say,s.128. 99 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep,s.536-538 100 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. (03.01.2007) http://www.safayeprem.com 101 Safa Yeprem, Suite de la Caloriferre, Les Productions d'OZ, Kanada, 1.bask ı 1997 - 2.bask ı 1997 102 Safa Yeprem, Midnight, Les Productions d'OZ,Kanada, 1.bask ı 1997 - 2.bask ı 1997 89
26
Esinti, 1992; İ pek Yolu, 1994; Alt ı Halk Ş ark ı sı ,1999 – Düzenleme(Kütahyanın P ınarlar ı , Vardar Ovası , İ zmirin Kavaklar ı , Sütiçtim, Uzun İ nce Bir Yolday ım, Laçin)103 Segâh Niyaz İ lahisi (Düzenleme – 2007) Üç Gitar için; Sultani Yegah Sirto(Refik Fersan), 1993 – Düzenleme; Tico Tico,1994 - Düzenleme Dört Gitar için; Türk Kahvesi, 1998 104; Yunus Emre Oratoryosu (A.Adnan Saygun ) - Koral 13., 2001 – Düzenleme; Ongozinou Vidi-Widdoo, 2004
İ çinde gitar ın da yer ald ı ğ ı oda müzi ğ i çal ı şmalar ı; Uzun İ nce Bir Yoldayım(A şık Veysel), 1996 - Düzenleme - Oda Orkestras ı , 4gitar, Oda Korosu El Condor Pasa , 1996 – Düzenleme – 3 gitar, 2flüt, Kontra bas, Marakas, Davul Göklerdeki Tutku , 1997 Oda Orkestras ı Kalinka , 1999 - Düzenleme - 3 gitar, keman, flüt, obua, viyolonsel, marakas, çelik üçgen ve davul Minuetto , 1999 – (J.S.Bach) – Düzenleme, Çello, Gitar, Keman Break Out (Michael Flatley), 2003 – Düzenleme - Gitar, Ba ğ lama, Cura, Tar, Bendir. Concertino de Erenköy , 1998-2006 - Solo Klasik Gitar, Yayl ı Çalg ılar Orkestrası , Timpani, Flüt, Cymbal, Oda Korosu, Bas Gitar ve Davul için Hicaz İ lahi (Gitar, Koro, Ud, Kanun, Ney, Akordion, Kontrabas, Bendir ve Vokal için ) Hüseyni İ lahi (Gitar, Koro, Ud, Kanun, Ney, Akordion, Kontrabas, Bendir ve Vokal için ) Gitar ve piyano için. Umut, Rüyalar; Kitaplar ı; Suite de la Caloriferre , Les Productions d'OZ, Kanada, 1.bask ı 1997 - 2.bask ı 1997 Midnight , Les Productions d'OZ, Kanada, 1.bask ı 1997 - 2.bask ı 1997 Café turc ,Les Productions d'OZ, Kanada, 1998 Flamenko Sanat ı ve Gitar , Bemol Müzik Yayınlar ı ,1.bask ı 2002 - 2.bask ı 2003- 3.bask ı 2006 Klasik Gitar İ çin Halk Ş ark ılar ı , Bemol Müzik Yayınlar ı ,2002- 2.bask ı 2006 Klasik Gitar İ çin Kompozisyonlar , Bemol Müzik Yayınlar ı ,2004 Flamenko Sanat ı ve Kökenindeki Din Müzi ğ i, İ stanbul,2005 (Henüz yay ınlanmad ı ) Gitarda Modal Açıl ımlar ve Akor Yapılar ı , Fark Yayınlar ı , Ankara,2006
Musa Göçmen:105 Gitar ve yayl ı çalgılar orkestrası için “ Fantasia Flamenca” (2004) , “Veysel ” (2004) (Gitar partileri Ezgi Anıl taraf ından yazılmı ş. Bkz. Antep, s.472), “Sultanı Yegah Sirto”(Düzenleme) (2004) isimli eserleri mevcuttur. Yalçın Tura(K )106: Gitar ve orkestra için bir konçertosu mevcuttur. Ziya Aydıntan(G): Gitar eğitimi için hazırlanmış pek çok yay ını mevcuttur. “Gitar Albümü”, Dağıtım. :Evrensel Müzik Evi; “Gitar Metodu I-II”, Dağıtım.: Evrensel Müzik Evi; Gitar için 103
Safa Yeprem, Klasik Gitar için Halk Şark ıları, Bemol Müzik Yayınlar ı, İstanbul, 2002 (2.bask ı 2006) Safa Yeprem, Café turc,Les Productions d'OZ, Kanada, 1998 105 Bahsi geçen eserlerle birlikte bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep,s.471-473 106 Biyografi için bkz. Say,s.105-106; Bütün eserlerinin listesi için bkz. Antep,s.554-560 104
27
Uygulamal ı Armoni107 , “Çok Kolay Gitar E şlikli Okul Ş ark ılar ı”, Gitar E şlikli Sevilen Melodiler” , “Gitar E şlikli Gençlik Ş ark ılar ı”108
Ilgaz Benekay109(FG): Flamenko Gitar için solo kompozisyonlar ve düzenlemeleri mevcuttur. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Darbeyn (İsmail Hakk ı Özkan’ın İzniyle Flamenko Gitar için Yazılmıştır.), Süveyd (İsmail Hakk ı Özkan’ın İzniyle Flamenko Gitar için Yazılmıştır), Salât-ı Ümmiye (Flamenko Gitar için), A şk ın Ald ı Benden Beni, İ çimdeki (Soleares), AyaSofya(Tarantas), Taksim Meydanı (Tarantas), K ı pırt ılar ım (Bulerias), Flamenko Gitar için 25 Etüd . Güç Başar Gülle 110(K )(FG): Klasik ve Flamenko gitar için pek çok eseri mevcuttur. Bunun yanı sıra Türk müziği ve jazz öğelerini kullanarak oda müziği düzenlemeleri ve besteleri de yapmıştır. Gitar için yazd ığı eserlerden baz ılar ı şunlardır; Rain Drop, Rainbow, Fair, The Smell of Soil, Thank, U Turn, Flying Squirrel, Falseta for Tangos, Falseta for Colombianas. Eserlerinden Colombianas ve Tangos falsetalar ı Bemol Müzik Yay ınlar ı taraf ından yayınlanan, Safa Yeprem’ in “ Flamenko Sanat ı ve Gitar ” isimli kitabının 2. bask ısında yayınlanmıştır. Diğer eserleri henüz yay ınlanmamıştır. Dursun Öner111(G): Solo duo ve gitar triosu için düzenlemeleri mevcuttur. Bu eserlerin isimleri şunlardır: Bilmem Ş u Fele ğ in, Al Mendil, Halay, Kumkap ı’nın Kilidi, Ankara’nın Ta şına Bak, Çar şı ya Vard ım, İ limon Ektim Ta şa, Emmio ğ lu, Twelve Months, (2Gtr için olanlar--) Marry Had a Little Lamb, Ufac ık Ta şlardan, The Bold doachers, Melodie, Übung, İ limon Ektim Ta şa, Carnaval, Allegro, (3gtr için olanlar--)Wir sind durch die welt gefahren ve Katibim. 112, (Flüt-Gitar için olanlar ---) Çocuk Sevinci, Karadeniz Türküsü, Helvac ı, Dere Geliyor Dere, Akkoyun, Güller Bahçesinde, Katip 113 Cem Duruöz: (G)Gitar için pek çok düzenleme uyarlama yapm ıştır. Bunlardan baz ılar ı şunlardır: Pieces de Viole en Mi Mineur - Pieces de Viole en La Mineur – 4 Character Pieces.114 Ayr ıca solo gitar için Batum ve Sultanı Yegâh Sirto isimli iki düzenlemesinin yanında Geleneksel Arjantin Tangolar ından da düzenlediği eserlerle hazırladığı bir albüm de mevcuttur. (Albümleri ile ilgili detay web sayfas ından öğrenilebilir.) Erdem Helvacıoğlu115 (K): Elektronik müzikle ilgile pek çok çal ışması bulunan bestecinin gitar ve elektronik sesler için “Sarnıçta” (Aralık 2006) isimli bir eseri mevcuttur. Murat Cemil: (G) Klasik Gitar metodu mevcuttur. 116
107
Ziya Aydıntan, Gitar Kitaplığı:4 Klasik Armoni (Gitar Uygulamalı), İstanbul,1985. Ziya Aydıntan’ın Okul Şark ılar ı, Sevilen Melodiler ve Gençlik Şark ılar ı isimli kitaplar ının isimlerine yazar ın elimizde bulunan Gitar Metodu’nun arka sayfasında rastlanmıştır. Bahsi geçen eserler elimizde mevcut değildir. 109 Biyografi ve eserleri hakk ında bilgi için bkz. (03.01.2007) http://www.ilgazbenekay.com/ 110 Biyografi için bkz. http://ragip_turk.sitemynet.com/gitar/id1.htm 111 Biyografi için bkz. Dursun Öner, Flüt ve Gitar Albümü, Evrensel Yayınevi, Ankara, 1998 112 Dursun Öner, Klasik Gitar Albümü (Solo, Duo,Trio), Evrensel Yayınevi, Ankara, 1998 113 Dursun Öner, Flüt ve Gitar Albümü, Evrensel Yayınevi, Ankara, 1998 114 Bu eserler Marin Marais’e aittir. Solo gitar uyarlamalar ı Cem Duruöz taraf ından yapılmıştır. Eserler bask ısı hakk ındaki her türlü bilgi (22.1.2007) http://www.productionsdoz.com/ web adresinde mevcuttur. Gitarist Bestecinin biyografisi için bkz. (22.1.2007) http://www.duruoz.com/ 115 Bestecinin biyografisi ve eserleri hakk ındaki detay için bkz. (22.1.2007) http://www.erdemhelvacioglu.com/ 116 Murat Cemil, Klasik Gitar Metodu, Alfa Aktüel Yayınlar ı , İstanbul,2005 108
28
Muhammed Ahmedîzâde(K )(G): Aslen Tebriz’li olan Azerî gitarist ve besteci, halen İran’da yaşamaktadır. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır. Ö ğ renciler İ çin Melodik Metod, Klasik Gitar için 12 Azeri Parça, Flamenko Gitar için 12 Azeri Parça, Klasik Gitar Rüyalar ı , Üç gitar için düzenlemeler. 117
İbrahim Kayaalp: Klasik gitar için bir metodu mevcuttur.118 Utku Özkanoğlu, Kadir Ak ın, Bener Aladağlı: üç gitaristin haz ırladıklar ı bir gitar metodu mevcuttur.119 Tayfun Umay, Engin Atla ş(G) iki gitaristin hazırladıklar ı bir gitar metodu mevcuttur. 120 Arif Ortakmaç: (G) Temel gitar eğitimi için hazırlanmış bir metodu mevcuttur. 121 Adil Zamani: (G)Gitar için pek çok çal ışması bulunan bestecinin eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Bristo Place, (solo)-1991 , Mavi Gitar – Blue Guitar , (solo)-1992122, Prelude No. 1, (solo)-1998 , Impromptu in E minor , (solo)-2003123 , Toccata,(solo) -2004; İki gitar için Nostalgia, (duo)-1980 124 Yıldız Elmas; (G) Sorularla Gitar 125 isimli, gitar ın tarihinden ve teknik özelliklerinden bahseden bir kitab ı mevcuttur. Evren Hoşrik : (FG) Flamenko gitarla ilgili beste ve düzenleme çal ışmalar ı mevcuttur. Çalışmalar ından bazılar ı şunlardır. Alagözlüm – Soleares(Düz.), Çar şambayı sel ald ı (Düz.)126 Tarkan Çallıoğlu127: (FG) Klasik ve Flamenko gitar için pek çok kompozisyonu mevcuttur. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır. Solo Flamenko gitar için “4 Bulerias Falsetası”, “ Farruca”, “ Rumba”, “Solea” ve “Tangos” falsetalar ı, Yalnı z Adam (Rondena), Guajiras de Pendik. Solo Klasik Gitar için; Dus, Karanl ık Sokaklar, Ya şam. 3 Gitar için; Hazan. Efgan Rende128 (G) Solo gitar için yazd ığı eserlerinden baz ılar ı şunlardır.; A ğ rı 'ya Mektup ve Anonim............ "Sabah ın Seherinde Ötüyor Ku şlar" Yöresi: Tokat Düzenleme; Anonim............ "Al Ye şil Dökün Anneler" Yöresi: Ş anl ıurfa Düzenleme. 117
Bestecinin eserlerinin listesi kendisinden al ınmıştır. İ brahim Kayaalp, Klasik Gitar Metodu, Senfoni Müzik, ? 119 Utku Özkanoğlu, Kadir Ak ın, Bener Aladağlı, Temel Gitar Eğitim Metodu, Kadans Art Center Yay ınlar ı, Adana, 2005 120 Tayfun Umay-Engin Atlaş, Gitar Metodu, Yurt Renkleri Yayınevi, Ankara,2005 121 Arif Ortakmaç, Pratik Gitar Metodu(CD İlaveli), Alfa Yayınlar ı, ? 122 Adil Zamani, Mavi Gitar – Blue Guitar : "Classical Guitar Magazine" October 1994; Vol.13, No.2,pp.27-29. Ashley Mark Publishing Company, Newcastle upon Tyne, United Kingdom 123 Adil Zamani, Impromptu in E minor: "Soundboard", 2006;Vol.31,No.2&3,pp.85-89. The Journal of the Guitar Foundation of America, USA. 124 Eserlerin listesi ve diğer detaylar bestecinin kendisinden al ınmıştır. 125 Yıldız Elmas, Sorularla Gitar, Pan Yayıncılık, İstanbul, 1994 126 Eserlerinin listesi kendisinden al ınmıştır. 127 Biyografisi ve diğer çalışmalar ı hakk ında detaylı bilgi için bkz. (8.2.2007) http://www.tarkancallioglu.com/ 128 Biyografisi için bkz. (07.05.2008) http://www.klasikgitar.org/forum/showthread.php?t=1799 118
29
Doruk Okuyucu129 (FG) Solo flamenko gitar için yazd ığı eserlerinden baz ılar ı şunlardır.: Ş afaktaki Y ıld ı z (Taranta) Yalnı zl ı ğ ım (Solea) Umut (Tangos) Gülnur Sayar130 (P) Piyano ve Gitar için eserleri; Kurak, İ stanbul Emre Ak ı131 (1978-) (G) Piyano ve Gitar için - Sor for Piano and Guitar Emre Ak ı (G) & Despina Bettini132 (P) Microcosmos - Macrocosmos for piano and guitar Ahmet Yeşil (G) Solo gitar için yazd ığı eserlerinden baz ılar ı şunlardır. Solo Gitar için - Kedi Formunda Üç Eser: Ölüme İ thaf, Uzak, Ay Tanr ıçasının Ş ark ı sı ve Anadolu(Fantezi) -Doloroso -Allegro Türker BARMANBEK 133 (K ) Solo Gitar için "Lonely in Love" Okay Özdağ:134 (G) Solo Gitar için Fayton, K ırmı zı Renk Yapraklar ve 44 Küçük Gitar Parças ı Behzat Cem GÜNENÇ: (G) Üç Gitar için -- Çayelinden Öteye; Solo gitar için Karadeniz Dansı No:1-4, Confession, Fantasy on old İ stanbul song (Kâtibim) Çağdaş Üstüntaş (G) : Solo gitar için eserlerinden baz ılar ı şunlardır; Pamuk Prenses, Karadeniz Ya ğ murlar ı , Bir Elazı ğ Türküsü, Taço’nun Rüyas ı. Gitar için 4 halk türküsü: Laçin, Odam Kireçtir, Mapushane Çe şmesi, İ ndim Yarin Bahçesine. Kağan Korad (G) ve Kürşad Terci(G)135 İkilinin pek çok kompozisyon ve özellikle 2 – 3 gitar düzenlemesi mevcuttur. Eserlerinden baz ılar ı şunlardır. Solo Gitar Eserleri Manuel de Falla “Danza del Molinero”, (solo gitar), orj.orkestra (1993)* 2 Gitar Eserleri Roland Dyens “Tango y skai” (2 gitar) 2007* 129
Biyografisi için bkz. (07.05.2008) http://www.holaflamenco.com/ - Türk Gitaristler k ısmı. Biyografisi için bkz. (07.05.2008) http://gitarpiyano.com/pages/turkish/gulnur_biografy.htm 131 Biyografi ve diğer detay için bkz (07.05.2008) http://www.pianoguitarduo.com 132 Biyografi ve diğer detay için bkz (07.05.2008) http://www.pianoguitarduo.com 133 Biyografisi için bkz. (07.05.2008) http://www.klasikgitar.org/forum/showthread.php?t=1732 134 Kaynak: (07.05.2008) http://www.klasikgitar.org/forum/showthread.php?t=1700 135 Biyografileri ve çalışmalar ı hakk ında detaylı bilgi için bkz. http://www.terci-korad.com/ ; Eserlerin tam listesi kendilerinden alınmıştır. 130
30
Chick Corea “Spain” (2 gitar) 2007 * Anon./Ka ğ an Korad “Giresun Kay ıklar ı” (2 gitar) 2007 Anon/Ka ğ an Korad „A ğ asar ın Bal ını“ (2 gitar) 2007 Anon./Cihat A şk ın “Ferai Zeybe ğ i” (2 gitar) 2005* Muammer Sun ”A ğ ıt” , (2 gitar), orj.piyano (2003)* Muammer Sun “Horonumsu-Gezinti ve Oyun”, (2 gitar),orj.piyano (2003)* Bülent Tarcan “Köçekçe”, (2 gitar), orj.piyano (2002)* Ka ğ an Korad/Anonim “Ben Giderim Batum’a”, (2 gitar) (2002) Muammer Sun “Rast”, (2 gitar), orj.piyano . (2002) * George Fredrich Handel “Passacallie”, (2 gitar), orj. Harp (2002) Manuel de Falla “Danza del Molinero”, (2 gitar), orj.orkestra (2001) * Arif Melikov “3 Prelude”, (2 gitar), orj.piyano (2001)* Anonim/Salih Aydo ğ an “Yayla Yollar ı”, (2 gitar), orj.koro (2001) *** Anonim/Mahir Dinçer “Yemen Türküsü”, (2 gitar), orj.koro (2001) *** A.Adnan Saygun “Horon”, (2 gitar), orj.piyano (2001) *** Paco Pena “Herencia Latina”, (2 gitar), orj.solo gitar (2000)* İki Gitar ve Yaylı Orkestra Eserleri Turgay Erdener “Afife Balesinden Seçmeler“ , (2 gitar-yayl ı ork.), orj. orkestra.(2006)* Fazıl Say „2 Balad“ , (2 gitar yayl ı ork.) , orj. piano-y. ork.(2006)** Antonio Vivaldi “Konçerto Grosso op3”,( 2 gitar-yayl ı ork),orj. 2 keman-y. ork.(2003)* Jaquin Rodrigo “Konçerto Andaluz”,(2 gitar-orkestra), orj.4 gitar-ork.(2001) .** Üç Gitar Eserleri Antonio Vivaldi “Konçerto Grosso op3”, (3 gitar),orj. 2 keman- ork. (2003)* Ka ğ an Korad “Kadans”, (Nejat Ba şe ğ mezler 3 Gitar için Konçerto) (1999) Chick Corea “Spain”, (3 Gitar), orj.piyanolu jazz ensemble (1998)* Anonim “El Vito”, (3 gitar-Soprano) (1998)* Manuel de Falla “Danza del Rituel Fuego”, (3 gitar), orj.orkestra (1996)* Aram Khachaturian “Valse” Masquerate Bale Suitinden,(3 gitar), orj.orkestra(1997)* * Düzenleme:Kağan Korad ** Düzenleme:Kür şad Terci *** Düzenleme:Kağan Korad/Kür şad Terci
Kendilerine Ithaf Edilen Eserler Ceyhun Ş aklar Folk Fantazi (Orkestra ve iki gitar için) Bujor Hoinic Concerto Horoscope (2007-Orkestra ve 2 gitar için) Nicola Starcevic Bossa Fortuna(2005) Nicola Starcevic Wheeling (2005) Cem Küçümen Süit Türk (2005) Nejat Ba şe ğ mezler Yamacıma Gel (2004-Yayl ı Quartet ve 2 gitar için) Nejat Ba şe ğ mezler Zeybek (2003) Nejat Ba şe ğ mezler Valse (2002) Nejat Ba şe ğ mezler Tango (2002) Nejat Ba şe ğ mezler Üç Gitar İ çin Konçerto (1999- Orkestra ve 3 gitar için) Nejat Ba şe ğ mezler/Anonim Mapushane İ çinde Yanı yor Gazlar (1999) Nejat Ba şe ğ mezler/Anonim Giresun Kayıklar ı (1999) Nejat Ba şe ğ mezler Idefix (1998) Bujor Hoinic Barok Üslupta Konçertant Suit (1997-Orkestra ve 3 gitar için)
31
Ayd ın Karl ıbel Ayd ın Karl ıbel Ayd ın Karl ıbel Hakan Ali Toker Füsun Köksal Bujor Hoinic Bujor Hoinic
Çayır İ nce (1997) Vals (1997) Fuga (1997) Bagatella (1996) Minyatürler (1995) Katibim Teması Üzerine Varyasyonlar (1995) Prelude-Choral-Fuga (1994) 2000 e kadar Bilkent gitar Üçlüsüne ithaf 2000 den sonra Terci-Korad gitar ikilisine ithaf
10. Türk Gitar Müzi ği Eserlerinin Niteliklerine Göre Sınıflandırılması Yukar ıda ismi geçen toplam yetmiş sekiz müzisyenin eğitimsel geçmişlerine göre sınıflamalar ını yaptığımız zaman şu sonuçlarla kar şılaşmaktayız. Gitar için beste yapan Kompozitör Sayısı: 25 + Gitar için beste yapan Klasik Gitarist Sayısı: 32 + Gitar için beste yapan Flamenko ve Klasik Çalan Gitaristler in Sayısı: 8 + Gitar için beste yapan Gitarist - Kompozitörler: 8 + Gitar için beste yapan Klasik & Flamenko Gitarist - Kompozitörler: 2 + Gitar için beste yapm ış olan Piyanist: 2 Eğitimsel Geçmişi Hakk ında Bilgi Sahibi Olmad ığımız Müzisyen Say ısı : 14 ---------------------------------------------------------- = Toplam 91 Müzisyen Yukar ıda kaynakçalar ı açıkça belirtilmiş olan Türk Gitar Müziği eserlerini şimdide ilgili kategorilere bölerek ele almaya ve ülkede bugüne dek üretilmi ş olan eserlerin hangi alanlarda nasıl bir dağılım içinde olduklar ını sırasıyla inceleyelim. Tablo:1 Konçerto ve Orkestral ı Gitar Eserleri
BESTECİ
Konçerto ve orkestralı gitar eserleri
Cemal Reşit Rey Nejat Başeğmezler Ertuğrul Bayraktar
Solo Gitar ve Orkestra için konçerto Üç Gitar ve Orkestra için Konçerto Alt ı Anadolu Parçası Concerto No: 1 (Oriental) (2002), Concerto No: 2 for Guitar ( 2007)
Kemal Belevi Bekir Küçükay Ertuğ Korkmaz Fazıl Say Safa Yeprem
Air and Dance(2007) Solo Gitar için konçerto Solo Gitar için konçerto Solo Gitar için konçerto Concertino de Erenköy, 1998-2006 (Solo Klasik Gitar, Yayl ı Çalg ılar Orkestrası , Timpani
32
Flüt, Cymbal, Oda Korosu, Bas Gitar ve Davul için)
Musa Göçmen Yalçın Tura Ceyhun Şaklar Cem Küçümen
“Fantasia Flamenca” (2004) “Veysel” (2004) “Sultanı Yegah Sirto”(Düzenleme) (2004) Gitar ve yayl ı çalg ılar için konçerto İ ki Gitar ve Orkestra için Konçertant Fantazi 15’-2007 Solo gitar ve yayl ı çalg ılar orkestrası için
Yukar ıdaki tablodan da aç ıkça anlaşılacağı üzere 2008 y ılı itibariyle Türkiye’de henüz toplam 16 (on altı) adet gitar konçertosu ve solist olarak gitar ın kullanıldığı orkestralı eser üretilmiştir. Bunlardan büyük çoğunluğu henüz seslendirilmemiştir. Tablo:2 Solo Gitar Eserleri136
BESTECİ
solo gitar eserleri
Ekrem Zeki Ün
Prelüd Tamzara Fossil Süiti Epitafio
Yüksel Koptagel Bülent Arel
Be ş Sonet Ninni ve Dans – 1972 Küçük Anadolu Süiti-1974 Caprice – 1975 Süit – 1976 Hasat – 1992 Esintiler – 1997 Sava ş’a A ğ ıt – 1998 Sonat – 1999 Alirio Diaz 50 – 2000 10 Etüd – 2000 Dört Küçük Parça Oyun Saz Semaisi Sonatin Tango Milonga Sava ş’ ın Anı sına Mod – Makam serisinden
Misak Toros
Mutlu Torun
Sarper Özhan
X
İstemihan Taviloğlu
Sonat Daldalan vals”, “milonga”, “etüt”, "prelüd” ve “minuet” formlar ında 55 eser
Nazmi Bosna
136
Tabloda “x” işaretiyle ifade edilen eserlerin varl ığı bilinmekte ancak diğer detaylar hakk ında (isimleri, tarihleri, sayısı vs…) herhangi bir bilgi elimizde bulunmamaktad ır.
33
Kemal Belevi
Solo gitar için 5 Romantik Parca 5 Prelüd Segovia için Pavana Lauro anı sına Süit Five Sketches One Summer’s Day Sonata Four Fragments 10 Studies Sonata Song of Kyrenia
Turgay Erdener
Be ş Grotesk Loneliness a Leaf falls down Sonat
Mesut Özgen
Anatolian Fantasy Anadolu Süiti(1983) Monolog(1983) Bodrum(1986) Diyalog(1982) Bo şluk(1981) İ zler(1981) Serenat(1982) Bahar Etüdü(1982)
Bekir Küçükay
Ertuğ Korkmaz
Ceyhun Şaklar
Koray Sazlı Tuğrul Pöğün
Sonat (Blue)
Dört Anadolu Taklidi (solo Gitar) 5’-1999 -; Dört K ı sa Parça (solo Gitar) 5’-2000; Tremolo için Etüt (solo Gitar) 3’-2000; Sonat No.1 (solo Gitar) 14’-2001 -; Be ş Halk Türküsü (solo Gitar) 6’-2001; Romantik Impromptu (solo Gitar) 5’-2001; Melankolik Prelüdler No.1, No.2 (solo Gitar) 7’-2002 – Prelüd No.1; Sonat No.2 (solo Gitar) 15’-2003; Folk Fantasy (solo Gitar) 8’-2003; “Çocu ğ un Günü” Süiti [Berkay'a] (solo Gitar) 5’-2003; Barcarola [Ç ınar’a] (solo Gitar) 2'-2005; Kitsch Latin (solo Gitar) 4'-2006; Jan Garbarek'in "Skygger" Temas ı Üzerine Varyasyonlar (solo Gitar) 10'-2006 -; Capriccio alla Danza Makine Bozuluyor mu? Üç Kent Parçası (Kent İ zlenimleri)
Melih Güzel
Üç Alaturka-Barok Pasticcio (Neveser Pasticcio , Nihavent-Buselik Pasticcio , Nikriz Pasticcio
Süleyman Eker
X
34
Capricien(Özkan Gör için) Alla Marcia Animato Agitato Affrettamente Adagio Sostenuto Vals No:1 Alegrias Sirena(minör buleria) Bularias(majör) Rumba en Mi Tangos Tarantas Solea por Buleria Mariposa Capriccio de Rolfjen Tangos en Re Granainas Zapateado Alegrias Tarantas Bulerias en B Bulerias en Gm Masal Bagatel Çanakkale Ş ehitlerine
Murat İşbilen
Ali Polat
Ceyhun Güneş
Atilla Sağlam Hasan Cihat Örter Cem Küçümen Semih Korucu Atilla Kadri Şendil Aydın Karlıbel Burhan Önder Can Aksel Ak ın Hasan Niyazi Tura Karman İnce Mete Sakpınar Onur Dülger Selman Ada Safa Yeprem
X
Eski tarzda süit Güzel Hayat Lirik Gitar Gitar Solo (Füg)(1995) “Prelüd”(1993) “Phantasia”(2002) “Konser Etüdü” 2002 “MKG çe şitleri”(1998) “Aurora”(1996) “Horatepmek Üzerine” (2002) “4 preludes” (2003) Prelude, 1990; Kar,1990; Gün Batarken,1990 6 Senkron Etüdü, 1992-2000; Bulerias,1994 Suite de la Caloriferre Ya ğ mur, 1994; Sar ı ve K ıvırcık, 1995; Gece,1995 Rondena,1996; Rüyalar, 1996;Etüd 21, 1996
35
Ilgaz Benekay
Güç Başar Gülle
Cem Duruöz Erdem Helvacıoğlu Muhammed Ahmedîzâde
Adil Zamani
Tarkan Çallıoğlu
Muammer Sun Savaş Çekirge Efgan Rende Doruk Okuyucu Ahmet Yeşil Türker Barmanbek Okay Özdağ
Gerçe ğ in I şıklar ı , 1997; Alis,1998 500 Tepenin Çak ıllar ı , 1999; Alegrias, 2000 Tangos, 2001;Üç Farruca Falsetası , 2001- 2003 Fransı z Kilimi, 2002; Granadinas, 2003;Umut,2008. Darbeyn Süveyd İ çimdeki (Soleares) AyaSofya(Tarantas) Taksim Meydanı (Tarantas) K ı pırt ılar ım (Bulerias) Flamenko Gitar için 25 Etüd Rain Drop, Rainbow, Fair, The Smell of Soil Thank, U Turn, Flying Squirrel, Falseta for Tangos Falseta for Colombianas Pieces de Viole en Mi Mineur Pieces de Viole en La Mineur 4 Character Pieces. “Sarnıçta” (Aral ık 2006) Klasik Gitar için 12 Azeri Parça Flamenko Gitar için 12 Azeri Parça Klasik Gitar Rüyalar ı Bristo Place, (solo)-1991 Mavi Gitar – Blue Guitar, (solo)-1992 Prelude No. 1, (solo)-1998 Impromptu in E minor, (solo)-2003 Toccata,(solo) -2004 Flamenko Gitar için 4Bulerias Falsetası , Rumba, Farruca, Solea, Tangos Falsetalar ı , Yalnı z Adam(Rondena) Guajiras de Pendik Dus, Karanl ık Sokaklar Ya şam 3 pieces (Garip, Sonbahar, Yakan) 3 pieces
A ğ rı 'ya Mektup Ş afaktaki Y ıld ı z (Taranta) Yalnı zl ı ğ ım (Solea) Umut (Tangos) Kedi Formunda Üç Eser: Ölüme İ thaf, Uzak, Ay Tanr ıçasının Ş ark ı sı Anadolu(Fantezi) -Doloroso -Allegro Lonely in Love Fayton, K ırmı zı Renk Yapraklar Ve 44 Küçük Gitar Parças ı
36
Behzat Cem Günenç Çağdaş Üstüntaş
Karadeniz Dansı No:1-4, Confession, Fantasy on old İ stanbul song (Kâtibim) Pamuk Prenses, Karadeniz Ya ğ murlar ı , Bir Elazı ğ Türküsü, Taço’nun Rüyas ı
Yukar ıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere ülkemizde gitar müziği besteciliği ad ına en fazla çal ışma yapılmış alan olarak “Solo Gitar” eserlerini gösterebiliriz. Yukar ıdaki tabloya istinaden (Bütün etüd say ılar ını ve çok bölümlü eserlerin de say ılar ını göz önünde tutarak) 379 adet kompozisyon üretildiğini söylemek mümkün. Bu kompozisyonlar ın nitelikleri ve bestecileri hakk ında detaylı bilgi için lütfen bir önceki bölümdeki bestecilere göre eser listelerini ve dipnotlar ını inceleyiniz. Tablo:3 İki Gitar Eserleri
BESTECİ
iki gitar eserleri
Ahmet Adnan Saygun Nejat Başeğmezler
Horon (Uyarlama:Terci – Korad ikilisi) İ ki Gitar İ çin Üç Parça (vals,tango,zeybek)” Rumeli Türküsü Tango Cruz Yemen Türküsü gitar ikilisi için 3 parça Çanakkale(düzenleme) Bülbülüm Alt ın Kafeste (Düz.) Tango to Evora (Düz.) Suite Türk “Paradigma I (1999)– II – III(2004)” Esinti, 1992; İ pek Yolu, 1994; Alt ı Halk Ş ark ı sı ,1999 – Düzenleme (Kütahyanın P ınarlar ı , Vardar Ovası , İ zmirin Kavaklar ı , Ilgaz,Uzun İ nce Bir Yolday ım, Laçin) Segah Niyaz İ lahisi, 2007 - Düzenleme Marry Had a Little Lamb, Ufac ık Ta şlardan, The Bold doachers, Melodie, Übung, İ limon Ektim Ta şa, Carnaval, Allegro Nostalgia, (duo)-1980 2 gitar için 3 türkü uyarlaması ,1998 Turkish Suite (Danza-Song-Hicaz) 2001 Roland Dyens “Tango y skai” (2 gitar) 2007 Chick Corea “Spain” (2 gitar) 2007 Anon./Ka ğ an Korad “Giresun Kay ıklar ı” (2 gitar) 2007 Anon/Ka ğ an Korad „A ğ asar ın Bal ını“ (2 gitar) 2007 Anon./Cihat A şk ın “Ferai Zeybe ğ i” (2 gitar) 2005 Muammer Sun ”A ğ ıt” , (2 gitar), orj.piyano (2003) Muammer Sun “Horonumsu-Gezinti ve Oyun”, (2 gitar),orj.piyano (2003)
Mesut Özgen Tuğrul Pöğün Ali Polat Cem Küçümen Server Acim Safa Yeprem
Dursun Öner Adil Zamani Kemal Belevi
Kağan Korad
37
Kağan Korad & Kürşad Terci Ceyhun Şaklar
Bülent Tarcan “Köçekçe”, (2 gitar), orj.piyano (2002) Ka ğ an Korad/Anonim “Ben Giderim Batum’a”, (2 gitar) (2002) Muammer Sun “Rast”, (2 gitar), orj.piyano . (2002) George Fredrich Handel “Passacallie”, (2 gitar), orj. Harp (2002) Manuel de Falla “Danza del Molinero”, (2 gitar), orj.orkestra (2001) Arif Melikov “3 Prelude”, (2 gitar), orj.piyano (2001) Paco Pena “Herencia Latina”, (2 gitar), orj.solo gitar (2000) Anonim/Salih Aydo ğ an “Yayla Yollar ı”, (2 gitar), orj.koro (2001) Anonim/Mahir Dinçer “Yemen Türküsü”, (2 gitar), orj.koro (2001) A.Adnan Saygun “Horon”, (2 gitar), orj.piyano (2001) İ ki Orient (iki Gitar) 5'-2004 Caz Sonat (iki Gitar) 10'-2004
Tablodaki verilere göre 55 (elli beş) adet iki gitar eseri tespit edilmiştir. Yukar ıdaki bestecilerden Dursun öner, Kemal Belevi ve Safa Yeprem’in çift gitar çal ışmalar ı muhtelif yayın evlerince bas ılmıştır. (Detay için kaynakçaya bak ınız) Diğer bestecilerin eserleri hakk ında isimlerinden başka herhangi bir bilgi elimizde mevcut değildir. Tablo:4 Üç Gitar Eserleri
BESTECİ
üç gitar eserleri
Ekrem Zeki Ün
Yürük ( 1979 ) Ba ğ da şmal ık (1982 ) Idée Fix İ ki Türkü Mozaik Samba Aman Aman F ınd ı ğ ım (1994),Danza (2001), El Condor Pasa(1994) A Spanish Dance (1996), Caramba (1993) Füg Be şi bir yerde Üç Gitar(Vals)(1997) Sultani Yegah Sirto(Refik Fersan), 1993 – Düzenleme Tico Tico,1994 Wir sind durch die welt gefahren ve Katibim. Üç gitar için düzenlemeler
Nejat Başeğmezler Murat İşbilen Ali Polat Sadık Yöndem Atilla Sağlam Cem Küçümen Aydın Karlıbel Safa Yeprem Dursun Öner Muhammed Ahmedîzâde
( Ayg ız )
38
Tarkan Çallıoğlu Behzat Cem Günenç Ceyhun Şaklar
Hazan
Çayelinden Öteye Alla Sur (üç Gitar) 5’-2004 Jan Garbarek'in "Skygger" Temas ı Üzerine Varyasyonlar (üç Gitar) 10'-2006
Yapılan araştırma sonucunda yaklaşık olarak 23 (yirmi üç) adet üç gitar eserine rastlanmıştır. Yukar ıdaki çalışmalardan, Murat İş bilen, Sadık Yöndem, Safa Yeprem ve Dursun Öner’in çal ışmalar ı muhtelif yayın evlerince yay ınlanmıştır.(Detay için kaynakçaya bak ınız) Diğer eserlerin bask ısının yapılı p yapılmadığı hakk ında herhangi bir bilgi elimize ulaşmamıştır. Tablo:5 Dört Gitar Eserleri
BESTECİ Ahmet Adnan Saygun Kemal Belevi Naci Madanoğlu Ahmet Süleyman Bilgin
Dört gitar eserleri Yunus Emre Oratoryosu’ nun 13.Korali (Uyarlama: Safa Yeprem) Three Turkish Pieces (Kalenin Bedenleri Yalan Dünya – Çerkez K ı zı ) (2000) Çiftetelli (2002) A ğ rı Da ğ ından Uçtum(Düzenleme) Song of Turco Tuna Gelin Süiti Batum
Safa Yeprem
Türk Kahvesi, 1998 Ongozinou Vidi-Widdoo, 2004
Emre Efe
Hereke Treni
Tablodaki verilere göre 2008 y ılı itibariyle ülkemizde üretilmiş 10 (dokuz) adet dört gitar eseri söz konusudur. Yukar ıdaki çal ışmalardan Kemal Belevi ve Safa Yeprem’in çalışmalar ı muhtelif yayın evlerince yay ınlanmıştır. Diğer çalışmalar ın henüz bask ılar ı yapılmamıştır. Tablo:6 Solo Gitar İçin Düzenlenmiş ve Türk Müziği Eserleri
BESTECİ
Solo Gitar İçin Türk Müziği Düzenlemeleri
Can Aybars Kemal Belevi
Gülnihal 10 Halk Türküsü Düzenlemesi 2 gitar için 3 türkü uyarlaması
Turgay Erdener
Three Folk Tunes
39
Mesut Özgen
3 halk türküsü aranjmanı Katip, Ayg ı z, Aman Avcı
Bekir Küçükay
Yemen Türküsü Avcı
Ertuğ Korkmaz
Three Anatolian Songs
Melih Güzel
All ı Turnam, Bülbülüm, Yalan Dünya Dört Halk Türküsü (Askaroz Deresi , Çamdan Sak ı z Ak ı yor , Giydi ğ im Ald ır , Karahisar Kalesi) Üç Zeybek , (Tavas Zeybe ğ i , Yörük Efe , Ankara Zeybe ğ i) Anadolu Teması Ve Çe şitlemeleri(Ak Koyun Tema) La (A) Hüseyni Dizisi Üzerine Deyi şler
Süleyman Eker
X
Recep Özçak ır
Evlerinin Önü Hand ır Dere Geliyor Dök Zülfünü Yare Gel Duydum ki Unutmu ş sun Çoban Çayda Ç ıra Samanyolu Ordu’nun dereleri Oynaya Oynaya
Murat İşbilen
Livaneli Teması Üzerine Fantezi
Ali Polat
Gökte Y ıld ı z Aymisun
Sadık Yöndem
Dama Att ım De ğ nekleri, Tren Gelir Çar şı ya Vard ım, Yenice Yollar ı , Sar ı Mendil, Keklik Halay, Çoban, Da ğ lar, Annem, 3 adet Ninni, Ilgaz, Palandöken Da ğ ı Güzel Anadolu Bülbülüm Alt ın Kafeste, Suda bal ık Yan Gide (Sologtr.)
Zekeriya Kaptan
Dama Att ım De ğ nekleri, Tren Gelir, Çar şı ya Vard ım, Yenice Yollar ı Ekinler, Sar ı Mendil, İ limon Ektim, Keklik, Saray Yolu, Bebek, Turnam, Nazl ı Osman,
All ı Turnam
Yarim Gitti, Keklik, Halay, Çoban, Da ğ lar
Süleyman Tarman Hasan Cihat Örter
X X
Safa Yeprem
Süt İ çtim, 1998 Alt ın Yüzük, 1999 Hicaz İ lahi, 2008 Hüseyni İ lahi, 2008
Ilgaz Benekay
Salât-ı Ümmiye A şk ın Ald ı Benden Beni
Dursun Öner
Bilmem Ş u Fele ğ in, Al Mendil, Halay, Kumkapı’nın Kilidi Ankara’nın Ta şına Bak, Çar şı ya Vard ım, İ limon Ektim Ta şa, Emmio ğ lu, Twelve Months,
Cem Duruöz
Batum Sultanı Yegâh Sirto
Evren Hoşrik
Alagözlüm – Soleares(Düz.)
40
Çar şambayı sel ald ı (Düz.)
Efgan Rende
Naci Madanoğlu
Çağdaş Üstüntaş
"Sabahın Seherinde Ötüyor Ku şlar" Yöresi: Tokat Düzenleme "Al Ye şil Dökün Anneler" Yöresi: Ş anl ıurfa Düzenleme Ay Ak şamdan I şı ğ dı r, Ben Yemenimi, Birini, Daldalan, Halay, Kaleden Kaleye, Nazl ı Osman, Yavuz Geliyor, Yemen Türküsü
Laçin, Odam Kireçtir, Mapushane Çe şmesi, İ ndim Yarin Bahçesine.
Yukar ıdaki tablodaki verilerden anlaşılıyor ki, ülkemizdeki gitarist müzisyenlerce solo gitar için kompozisyon çal ışmalar ından sonra gelen en önemli alan da Türk Müzi ği düzenlemeleri olmuştur. Tabloya göre 114 adet Türk müzi ği düzenlemesinden bahsetmek mümkündür. Bu alanda yap ılmış olan çal ışmalar ın akademik çal ışmalarla incelenmesi ve her türlü analizlerinin yapılması ile belki ulusal halk müziğimizin gitarda bugüne dek nas ıl polifonik bir dokuda işlendiği ve işlenmesi gerektiğine dair belli ortak noktalar ve metodlar, yine gitarist – bestecilerimizce uzun vadede ortaya konabilir. Bu noktada bahsi geçen eserlerinin çok büyük k ısmının henüz herhangi bir yay ın evince yay ınlanmadığını da özellikle belirtmekte yarar var… Tablo:7 Muhtelif bestecilere ait olan ve yeniden düzenlenen gitar eserleri
Düzenleyen Recep Özçak ır Bülent Bıçakçı
solo gitar için muhtelif düzenlemeler Balalayka La Cinquantaine Klasik Gitar İ çin Düzenlenmi ş Popüler Ezgiler isimli bir kitabı var
Safa Yeprem
Bulerias,1994
Cem Duruöz
Geleneksel Arjantin Tangolar ı
Kağan Korad
Manuel de Falla “Danza del Molinero”
Yukar ıdaki tablodaki eserlerden Bülent B ıçakç ının çalışması aynı adla yayınlanmış, Cem Duruöz’ün çal ışmalar ı da bir albüm olarak kaydedilip müzik literatürüne kazand ır ılmıştır. Diğer eserler henüz yay ınlanmamıştır. Tespit edilebilenlerin say ısı basılmış olan ve kaydedilmiş olan eserin elimizde olmamas ı edeniyle tam olarak bilinmemektedir. Tablo:8 Piyano Yaz ılar ından Solo Gitara Uyarlanan Eserler
BESTECİ
piyanodan uyarlanan eserler
Ahmet Adnan Saygun İlhan Baran Yakup K ıvrak
İ nci’nin Kitabı (Uyarlayan: Sigfried Behrend) Çocuk Parçalar ı(Uyarlama:Savaş Çekirge) Piyanodan Gitara
41
Agua y Vinho (Solo Gtr.)
Egberto Gismonti
(uyarlama:Safa Yeprem)
Elimizdeki verilere göre Piyanodan gitara uyarlanan eser say ısı 4’tür. Saygun’un söz konusu eserinin piyano yaz ısı Papajorjiu yay ın evince yap ılmış olup gitar düzenlemesi ise Sigfried Behrend taraf ından yap ılmıştır. Gitar uyarlamasının basılı p basılmadığı hakk ında elimizde herhangi bir bilgi yoktur. Yukar ıdaki eserlerden elimizdeki verilere göre sadece Yak ı p K ıvrak’ın Piyanodan Gitara isimli çal ışması yayınlanmıştır. Tablo9: İçinde gitar ın da bulunduğu oda müziği eserleri
BESTECİ
içinde gitar ın da bulunduğu oda müziği eserleri
Nejat Başeğmezler
2 gitar, 2 keman viyola, ve çello için yazılmı ş , “Yamacıma Gel ”
Mesut Özgen
3 halk türküsü aranjmanı ( Katip, Ayg ı z, Aman Avcı ) (2gitar, obua – çello – gitar triosu, şan, flüt ve 2 gitar dörtlüsü için
Eray Altınbüken Mustafa Tınç Özge Gülbey Ali Polat
Kumdaki Kan , (Kemençe, Gitar ve Çello için) (2003) Lied No:2 (Soprano, Gitar ve Piyano için) 2006 – Tres Referencias al Musica (Gitar, Flüt, Çello ve Piyano için) Flüt-Gitar ve Yayl ı quartet için – Porto Fino
Ceyhun Güneş
Soleares (iki gitar, viyolonsel icin) Tangos en Si (iki gitar ve viyolonsel icin) Rumba (iki gitar ve flüt icin)
Semih Korucu
Vokal - gitar ve türk müzi ğ i enstrümanlar ı için Ş ark Ş ark ılar ı (Vardar Ovası , Laçin, Kütahya’nın P ınarlar ı Uzun İ nce Bir Yoldayım, Nikriz İ lahi, Batum, Ilgaz
Server Acim
Güç Başar Gülle
mandolin ve gitar orkestrası için “Ü şüyorum”(2004) Uzun İ nce Bir Yoldayım(A şık Veysel), 1996 - Düzenleme – Yayl ı çalg ılar Oda Orkestrası , 4gitar, Oda Korosu El Condor Pasa , 1996 – Düzenleme – 3 gitar, 2flüt, Kontra bas, Marakas, Davul Kalinka , 1999 - Düzenleme - 3 gitar, keman, flüt, obua, viyolonsel, marakas, çelik üçgen ve davul Minuetto , 1999 – (J.S.Bach) – Düzenleme, Çello, Gitar, Keman Break Out (Michael Flatley), 2003 – Düzenleme - Gitar, Ba ğ lama, Cura, Tar, Bendir Hicaz İ lahi(Nicedir uyursun), 2008 – Düzenleme – Gitar, Ud, Kanun, Ney(mansur), Akordion, Bendir, Kontrabas ve Koro için. Hüseyni İ lahi(Severim seni ben), 2008 – Düzenleme – Gitar, Ud, Kanun, Ney(mansur), Akordion, Bendir, Kontrabas ve Koro için. içinde perdesiz gitar ve elektro gitar ın da bulundu ğ u Jazz band'leri için pek çok kompozisyonu mevcuttur. Bunlar henüz yayınlanmamı şt ır.
Ceyhun Şaklar
Gitar ve Yayl ı Dörtlü için Kentet (Gitar-Yayl ı Dörtlü) 10'-2004.
Safa Yeprem
2007 yılı itibariyle tespit edilen verilere göre içinde gitar ın da kullanılmasıyla oluşturulmuş 27 adet oda müziği eseri söz konusudur. Yaz ılı kaynaklar ın incelenmesi sonucunda bu alanda “henüz” herhangi bir yay ının yapılmamış olduğu ortaya çıkmıştır.
42
Tablo 10: Gitar – Keman Eserleri
BESTECİ
Gitar - Keman eserleri
Kemal Belevi
Turkish Suite Air and Dance Ordu’nun Dereleri Süiti Keman ve Gitar için Dört Parça(2002)
Atilla Sağlam Aydın Karlıbel
Yukar ıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, henüz ülkemizde gitar-keman ikilisi için yapılan çalışmalar ın 2007 y ılı itibariyle yok denecek kadar az oldu ğunu söylemek mümkündür. Araştırma sonucunda bu alanda sadece 7 adet esere rastlanm ıştır. Elimizde bu eserlerin yayınlanı p yayınlanmadığına dair herhangi bir bilgi mevcut değildir. Tablo:11 Gitar – Flüt eserleri
BESTECİ
Gitar – Flüt eserleri
Mesut Özgen Murat İşbilen
Rümeli Türküsü Gökku şa ğ ı Çocuk Sevinci, Karadeniz Türküsü, Helvacı , Dere Geliyor Dere, Akkoyun, Güller Bahçesinde, Katip
Dursun Öner
Ülkemizdeki gitar – flüt çal ışmalar ı da maalesef yok denecek kadar azd ır. Tespit edilen eser 8 adettir. Yukar ıdaki çal ışmalardan Murat İş bilen ve Dursun Öner’in çalışmalar ının bask ılar ı yapılmıştır. (Detay için Kaynakça’ya bak ınız) Ancak Mesut Özgen’in eserinin bask ısı hakk ında herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır. Tablo 12: Gitar – Piyano Eserleri
BESTECİ
Gitar - Piyano Eserleri
Misak Toros Naci Madanoğlu
Gitar ve Piyano için Düo – 1977 Bozk ır İ stanbul Kurak Umut Rüyalar Sor for Piano and Guitar Microcosmos - Macrocosmos for piano and guitar
Gülnur Sayar Safa Yeprem Emre Ak ı Emre Ak ı & Despina Betini
Elimizdeki verilere göre ülkemizde 2006 y ılına kadar Gitar – Piyano düosu için yazılmış tek eser Misak Toros’ un çal ışmasıdır. Bestecinin baz ı eserlerinin SCA edisyon taraf ından yayınlandığı bilinmektedir ancak elimizde bahsi geçen eserin bask ısının yapılı p yapılmadığı hakk ında herhangi bir bilgi mevcut değildir.Ancak k ısa zaman içerisinde Naci Madanoğlu, Gülnur Sayar, Emre Ak ı, Despina Betini ve Safa Yeprem’in katk ılar ıyla bu say ı
43
8’e çıkar ılmıştır. Yazılan yeni eserlerin de henüz bask ısı herhangi bir edisyon taraf ından yapılmamıştır. Tablo 13: Viyolonsel – Gitar Eserleri
BESTECİ
Viyolonsel - Gitar Eserleri
Kemal Belevi
Suite Chypre Cypriana
Yapılan araştırmaya göre viyolonsel ve gitar düosu için bugüne dek yap ılmış ilk ve tek çalışmayı Kemal Belevi yapmıştır. Bu eserin yay ınlanı p yayınlanmadığı hakk ında elimizde herhangi bir bilgi mevcut değildir. Tablo 14: Gitar – Keman – Viyola Eserleri
BESTECİ
Gitar - Keman – Viyola Eserleri
Kemal Belevi
Elegy
Yukar ıdaki durumun bir benzeri olarak Gitar – Keman – Viyola triosu için de Kemal Belevi’nin çalışması dışında başka herhangi bir çal ışma tespit edilememiştir. Bu eserin de yayınlanı p yayınlanmadığı hakk ında elimizde herhangi bir bilgi mevcut değildir. Tablo 15: Gitar Metodlar ı
YAZAR
Metodlar
Bekir Küçükay Murat İşbilen
Klasik Gitar için Ba şlang ıç Metodu Yeni Ba şlayanlar için Klasik Gitar Metodu Flamenko Gitar Metodu – Hola Flamenko
Süleyman Tarman Hasan Cihat Örter Safa Yeprem
Klasik ve pop gitar metodu
Herkes Gitar Çalabilir(Videolu Proje) Flamenko Sanat ı ve Gitar (Videolu Proje)
Ziya Aydıntan Murat Cemil Muhammed Ahmedîzâde İbrahim Kayaalp Utku Özkanoğlu Kadir Ak ın, Bener Aladağlı Tayfun Umay, Engin Atla ş Arif Ortakmaç Ahmet Kanneci Kemal Belevi
Gitar Metodu I-II Klasik Gitar metodu Ö ğ renciler İ çin Melodik Metod KlasikGitar Metodu Gitar Metodu
Gitar Metodu Gitar Metodu Klasik Gitar metodu Klasik Gitar metodu
44
Yukar ıdaki tabloya göre 2007 y ılı itibariyle ülkemizde Klasik ve Flamenko gitar(naylon telli gitar) çeşitli seviyeler için yazılarak muhtelif yayınevlerince yay ınlanmış 15 adet metot tespit edilmiştir. Bunlardan Safa Yeprem ve Hasan Cihat Örter’in metotlar ında kitaba VCD eklenmiştir. Ülkemizde gelecek zamanlarda üretilecek gitar metotlar ında zaman ın en son teknolojik imkânlar ından yararlan ılarak hazırlanan projelerin say ısında artış olması beklenmektedir. Tablo 16: Gitarla ilgili diğer yayınlar
YAZAR
Gitarla İlgili Yayımlanmış Kitaplar ve Nota Albümleri
Muammer Sun
3 Pieces
Misak Toros
3 miniatures 5 preludes 10 etudes
Savaş Çekirge
3 Pieces
Turgay Erdener
Loneliness 5 Grotesques
Ertuğ Korkmaz İstemihan Taviloğlu Ertuğrul Bayraktar Ahmet Kanneci
Three Anatolian Songs
Alirio Diaz – 50.Sanat Y ıl ı
Yakup K ıvrak
Piyanodan Gitara
Murat İşbilen
Klasik Gitarla Sanat Müzi ğ i Ö ğ renciler için Gitar Albümü
Sadık Yöndem
Güzel Sanatlar Liseleri için Gitar Ders Kitaplar ı Gitar E şlikli Halk Türküleri ve Okul Ş ark ılar ı
Zekeriya Kaptan
Gitar E şlikli Halk Türküleri ve Okul Ş ark ılar ı
Hasan Cihat Örter
Hayat ım Gitar ım Müzi ğ im Anadolu Ezgileri – Klasik Gitar Düzenlemeleri Hasan Cihat Örter – Sanatçı Anadolu’dan Klasik Gitar Çe şitlemeleri
Safa Yeprem
Suite de la Caloriferre, Midnight, Café turc Klasik Gitar İ çin Halk Ş ark ılar ı Klasik Gitar İ çin Kompozisyonlar, Gitarda Modal Açıl ımlar ve Akor Yap ılar ı
Ziya Aydıntan
Gitar Albümü Gitar için Uygulamal ı Armoni Çok Kolay Gitar E şlikli Okul Ş ark ılar ı Gitar E şlikli Sevilen Melodiler Gitar E şlikli Gençlik Ş ark ılar ı
Yıldız Elmas Kemal Belevi Adil Zamani
Turkish Songs 6 Anatolian Songs
Sorularla Gitar Five Turkish Pieces for Guitar Five Turkish Pieces II for Guitar Mavi Gitar – Blue Guitar Impromptu in E minor:
45
Klasik gitarla ilgili olan diğer yayınlar ın sayısı da yapılan araştırmaya göre 36 olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmalardan sadece Safa Yeprem ve Hasan Cihat Örter’ in yapt ıklar ında DVD ve VCD teknolojisinden yararlan ılmıştır. Eserlerin doğrudan bestecileri taraf ından seslendirilmesinin yorumcular ın çalışmalar ını kolaylaştırabileceği düşünüldüğünde görüntülü ve sesli kay ıt teknolojileriyle desteklenmiş yayınlar ın zaman içerisinde müzik camiasınca vazgeçilmez bir yay ın formatı olacağı kanısındayım. Zaman içinde müzik akademilerinde yap ılan lisansüstü çal ışmalar ın yayımlanması ve gitarist – bestecilerimizin eserlerini günün son teknolojik imkânlar ını da göz ard ı etmeden yay ımlamalar ı ile bu tip çalışmalar ın sayısında ciddi boyutlarda art ış kaydedilebileceği düşünüyorum. Tablo 17: Gitaristlarin Albümleri
GİTARİST & BESTECİ
Albüm
Yakup K ıvrak
Üç Küçük Parça Sevda Türküleri Küçükay Plays Küçükay Sounds of Anatolia Fretless Songs Senden Yanay ım Dünyanın Gözya şlar ı A şk ve Hüzün Klasikler – 1-3 İ ki Dervi şin A şk Yarası Modern Oyun Havalar ı Gitar ın Sessiz Ç ı ğ lı ğ ı Buddabar III Re-Formation 2 Re-Formation Inspiration Re-Formation 1, Modern Folk Üçlüsü İ stanbul Ş ark ılar ı Mektup Filmi Inspiration Serisi Kad ının Senfonileri Anadolu Ezgileri Populer Classics(2002) A.Vivaldi Guitar Concertos(1986) Guitar Festival in Morelia(1994) Guitarras del Mundo(1995) Anatolian Pieces (1996) Italian Baroque Music (2006) Erdener Integration (2006)
Bekir Küçükay Melih Güzel
Hasan Cihat Örter
Ahmet Kanneci
Bilkent Gitar Üçlüsü
Bilkent Gitar Üçlüsü (Kalan Müzik-2002) Guitart Festivali Kayıtlar ı (Belgrat-2003)
46
Scarlatti Guitar Duo(1999)
Scarlatti Duo
Doğan Canku Kemal Belevi
Modern Folk Üçlüsü ile, Köçekçeler, Do ğ a’n’ ın Uyanı şı , Sonsuza Dek & Ayr ıl ık Guitar Music of Kemal Belevi
Yukar ıdaki tablodaki verilere göre ancak 38 adet gitar albümü tespit edilebilmi ştir. Bunlardan tabloda x işareti ile gösterilenler hakk ında detaylı bir bilgiye sahip değiliz. Şu ana kadar ortaya konan verilere istinaden 2008 y ılının Mayıs ayı itibariyle, “Türkiye’deki Gitar Müzi ğ i Çal ışmalar ı”’nı genel hatlar ı ile özetleyecek olursak; 16 adet konçerto ve gitar ın solist olduğu orkestralı eser, 379 adet solo gitar bestesi, en az 6 adet solo gitar için muhtelif bestecilerden düzenlenen eser, 114 adet solo gitar için Türk Müzi ği düzenlemesi, 4 adet piyano yaz ısından yapılan uyarlama, 55 adet çift gitar eseri, 23 adet üç gitar eseri, 10 adet dört gitar eseri, 27 adet içinde gitar ın da bulunduğu oda müziği eseri, 7 adet gitar - keman eseri, 8 adet gitar – flüt eseri, 8 adet gitar-piyano eseri, 2 adet Viyolonsel – gitar eseri, 1 adet viyola-keman-gitar eseri, 38 adet albüm, 15 adet metod ve 36 adet gitarla ilgili nota yayını ve diğer formattaki yayınlardan ve genel anlamda 17 ayr ı kategoride toplam 749 çalışmadan bahsetmek mümkündür. Aşağıdaki tabloda durumu daha somutlaştırarak grafik ile açıklayalım. Tablo 18: Türk Gitar Müzi ğ i Repertuar ı Kategorilerine Göre Genel SonuçlarTablosu ESERLERİN BİÇİMİ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
ADEDİ
Konçerto ve gitar ın solist oldu ğ u di ğ er orkestral ı eserler, Solo gitar bestesi, Solo gitar için muhtelif bestecilerden düzenlenen eser, Solo gitar için Türk Müzi ğ i düzenlemesi, Piyano yazı sından yapılan uyarlama, Çift gitar eseri, Üç gitar eseri, Dört gitar eseri, İ çinde gitar ın da bulundu ğ u oda müzi ğ i eseri, Gitar - Keman eseri, Gitar – Flüt eseri, Gitar-Piyano eseri, Viyolonsel – Gitar eseri, Viyola-Keman-Gitar eseri, Gitaristlerin Albümleri, Gitar Metodu Gitarla ilgili nota yayını ve di ğ er formattaki yayınlar. TOPLAM
47
16 379 6 114 4 55 23 10 27 7 8 8 2 1 38 15 36
749
11.Görüntü ve ses kay ıt teknolojileri desteğiyle hazırlanan yazılı gitar müziği projeleri Ülkemizde gitar müziği ile ilgili ses ve görüntü destekli projelerin geçmi şi, çok eskilere kadar uzanmamaktadır. Yapılan araştırmaya göre Bemol Müzik yay ınlar ınca son 5 y ıl içinde bask ısı yapılmış olan eğitim ve repertuar kitaplar ında bu ürünlere rastlamak mümkündür. Her ne kadar müzisyen ve yay ıncılarla yapılan sohbetlerde şifai olarak geçmişte İzmir’de bazı yerel yay ın organlar ınca piyasaya sürülen müzik kitaplar ında kaset eki olduğu iddia edilse de bu ürünler hakk ında detaylı bibliyografik bilgi elimizde maalesef mevcut değildir. Bemol Müzik yay ınlar ınca bask ısı yapılan Safa Yeprem’e ait “ Flamenko Sanat ı ve Gitar ”(VCD eki ile), “ Klasik Gitar İ çin Halk Ş ark ılar ı”(İlk bask ıda Audio CD, 2.bask ıda DVD eki ile), “ Klasik Gitar İ çin Kompozisyonlar ” (VCD eki ile), Kerem Türkayd ın’a ait olan “ Jazz Gitar Metodu” (VCD eki ile), Rene Macaroğlu’na ait olan “ Do ğ açlamaya Giri ş” (VCD eki ile), Neşhet Ruacan’ a ait olan “ Modern Gitar Akor Yapı sı” DVD, Hasan Cihat Örter’e ait olan “Sanatçı” (VCD eki ile), “ Anadolu’dan Klasik Gitar Çe şitlemeleri” (VCD eki ile) isimli projeler, ülkede bu alanda yap ılmış en kapsaml ı çalışmalar olarak kar şımıza çıkmaktadır. Ancak tespit edilen eserlerin büyük çoğunlukla jazz ve Flamenko gitar ile ilgili olmas ı dikkat çekicidir. Ülkemizde klasik gitara emek vermi ş bunca müzisyene rağmen ibrenin eldeki verilere istinaden klasik gitar ın aleyhine doğru dönmüş olması üzüntü vericidir. Ümit ederim ki gelecekte klasik gitarla ilgili görüntü ve ses teknolojisi ile desteklenmi ş olan yayınlar ımızda kayda değer bir artış olur ve böylece geçmiş nesillere ait bilgi ve tecrübe birikimini doğrudan edinme imkân ına erişmiş oluruz. Düşünebiliyor musunuz Francisco Tarrega’ nın yaşadığı dönemde bu teknolojinin olduğunu ve mesela “Capricho Arabe” isimli eserini kendi kaydettiği DVD’sinden izleyerek çal ıştığınızı ve hatta kamera arkas ı görüntüleri ile çekime nas ıl hazırlandığını – çalarkenki ve öncesindeki ruh halini izleyebildi ğinizi... hatta örneği çarpıcı hale getirmek için daha da geçmi şe gidelim, Mozart’ ın, Vivaldi’ nin Bach’ ın döneminde bu teknolojinin olduğunu ve edindiğiniz kayıtlarla eserleri onlar ın yorumuyla veya tavsiyeleri ile çalıştığınızı… İşte bu hayallerin hepsi günümüz teknolojisi ile art ık gerçekleşebilir hale gelmiştir. Hayal etmek çok güzel, ancak böyle bir hayalin pe şinden gidip en az ından kendi çalışmalar ınızla ilgili olarak somut bir adım atmaya kalk ışırsanız bak ın ne gibi bir manzara ile kar şılaşacaksınız. Bu konuda kendi yaşantımdan somut bir örnek vererek konuyu biraz açmak isterim. 2003 yılında Bemol Müzik yay ınlar ının maddi ve manevi desteği ile Flamenko Sanat ı ve Gitar isimli kitabımın 2.bask ısı için bir Video CD çekimi yapmaya karar verdik. Kitab ın ilk bask ısında da bir VCD vard ı ancak bu versionu tamamen benim ki şisel imkanlar ımla hazırladığım ve amatör bir el kameras ıyla; çekiminden-icras ına, montajından-bask ısına kadar bizzat ilgilendiğim bir halde idi. (Çekim mekanı olarak çal ışma odamı, kamera olarak ödünç aldığım dijital bir el kameras ı ve ışık olarak da evimdeki halojen lambay ı kullandım ve bu imkanlarla yaklaşık iki saatlik bir vcd oluşturdum…) Dolayısıyla cüz’i miktarda bas ılan ilk bask ının stoklar ının tükenmesiyle çekimlerin tam profesyonel bir ortamda yeniden gerçekleşmesinin daha sağlıklı olacağını düşüncesiyle acilen çal ışmalara başladık. Attığımız her adımda gerçekten de çok zor bir i şe kalk ıştığımıza ve oldukça ağır bir yükün altına girdiğimize bir kez daha kanaat getirdik. Çünkü yap ılan deneme çekimlerinden sonra izlediğimiz görüntüler bizi hiç memnun etmiyordu. Bu çekimlerin yap ılabilmesi için öncelikli olarak gerçek bir görüntü yönetmenine, profesyonel kameramanlara ve ışıkçılara ve dolayısıyla bu ekibin kullanacağı profesyonel donan ıma ihtiyaç vardı. Tahmin edersiniz ki böylesine geniş kapsaml ı bir proje için, sayd ığımız bütün maddeler çok ciddi manada “maddi” destek gerektiren unsurlar. Belli bir süre sonunda bahsetti ğimiz profesyonel ekibe ve donanıma ulaştıktan sonra (2003 yıl ının haziran ayında) ilk çekimlerimizi yapmaya başladık.
48
Ancak çıkan sonuç yine tatmin edici değildi. Çünkü her att ığımız adımda çalıştığımız kişilerin, zaten k ısıtlı olan maddi imkanlar ımızı defalarca katlayacak yeni maddi talepleriyle kar şılaşıyorduk.(…falanca i şi şu fiyata yapar ım ama sonraki a şamayı yapmamı isterseniz şu kadar euro isterim… gibi.) Bu tip sık ıntılara bir de çekim yapan ekibin kişisel sorunlar ı da eklenince olay gerçekten içinden ç ık ılmaz bir hal aldı. Bütün bunlar ın sonunda bu şartlarla devam edemeyeceğimize kanaat getirerek Bemol Müzik Yay ınlar ı’nın sahibi olan say ın Haydar İldan ile bu işi “birlikte” yapmaya karar verdik. Dikkat ederseniz her a şamada kar şılaştığımız sorunlar bizi ad ım adım projenin her türlü işini kendi kendimize yapmaya zorluyor… Bunun üzerine yaklaşık 2 haftalık bir sürede kitapla ilgili olan ve yaz ılı anlamda kitabın ana metninde yer almayan baz ı konular ı içeren bir senaryo haz ırladım. Senaryonun içinde VCD’ nin aç ılışından ekranda söyleyeceğim her satıra kadar, çal ınacak eserlerin sürelerinden, kamera hareketlerine kadar her türlü detay ı yazılı olarak ekledim. Bu işle hiçbir şekilde ilgisi olmayan bir insan dahi projenin senaryosunu okuyarak ortaya ç ıkacak VCD nin nasıl bir ürün olacağı hakk ında detaylı olarak bilgi sahibi olmas ı mümkündü. Bu aşamadan itibaren oldukça rahat ve h ızlı bir şekilde çalıştık diyebilirim. Çünkü her ne yapmam ız gerekiyorsa ve bunlar ın hangi s ırayla olması gerekiyorsa hepsi yaz ılı anlamda elimizdeki senaryoda mevcuttu. Yaklaşık iki hafta gibi bir süre içinde 94 değişik konu başlığının kaydını, üç adet kamera ile yaparak projeyi montaj masas ına girecek hale getirdik. Bu projedeki görüntü yönetmenimiz say ın Haydar İldan, montaj konusunda bu işlere yıllar ını vermiş olan İsmail Altınata ile çal ışmaya karar vererek projeyi ona yönlendirdi. O noktada çekimler esnasında senaryo haz ırlayarak hareket etmiş olmamızın ne kadar doğru ve gerekli olduğunu bir kez daha anlad ım. Çünkü İsmail Bey de ayn ı yöntemi kullanıyordu. 94 adet konu başlığının 3 farklı kamera ile çekilmiş görüntüsünü137 (ki 282 adet değişik görüntü demektir…) tek ekran içine s ığdırarak senkronize bir şekilde akmasını sağlamak gerçekten basit bir montaj teknolojisiyle yap ılacak bir iş değildi. Dolayısıyla her bir aşamanın yazılı şekilde kaydedilerek özel kod numaralar ıyla sağlama alınması icap ediyordu. Öyle de oldu. İki haftalık bir süre zarf ında gece gündüz çal ışmak suretiyle projenin montaj ı tamamen bitti ve VCD’ ye bas ılarak ve dağıtımının yapılacağı hale geldi. Projenin sonunda kitap ve bir saat süreli bir adet VCD ile Türkiye’de Flamenko Gitar çalma sanat ı hakk ında hazırlanmış en kapsaml ı eğitim ve araştırma projesi, genişletilerek düzeltilmiş 2.bask ısı ile piyasaya ç ıkmış oldu. Bu projenin genişletilmiş 3.bask ısı 2006 yılının ekim ayında yapılmıştır… Bu proje Bemol Müzik Yay ınlar ının da ilk VCD’ li yay ın projesiydi ve hepimiz ad ına iyi bir tecrübe oldu diyebiliriz. Daha sonraki Klasik Gitar için Halk Şark ılar ı ve Klasik Gitar için Kompozisyonlar isimli projelerde önceki tecrübelerimize dayanarak çok daha h ızlı olarak hareket ettik ve daha sağlıklı ürünler ortaya koymaya başladık. Dikkat ederseniz eğer ülkede kimsenin yapmad ığı bir işi yapmak için yola ç ıktıysanız sizi bekleyen sorunlar sadece alan ınız ile ilgili olmuyor. (Bu, konser projelerinden tutun nota yay ıncılığına kadar her aşamada böyle galiba..) Aslında idealize edilmiş şekliyle ifade edersek; ben bir gitarist olarak sadece gitar çalmalı ve “ proje içinde geri kalan her türlü i şi de gerçekten o alan ın profesyonelleri (!) yapmal ıd ır ” diyerek işin içinden çıkmalıydım. Bu şekilde düşünmüş olsaydım herhalde biraz önceki konularla ilgili sizlere somut örnekler vermem mümkün olmazd ı… Bugün gelinen nokta itibariyle art ık gitar için düşünülecek yeni yay ın projelerinde, DVD ve hatta yak ın zamanda ç ıkması muhtemel daha ileri teknolojilerin kullan ılmaksızın kurgunun haz ırlanması çok büyük bir hata olacakt ır. Kanımca gitar yay ınlar ını bu tip teknolojik imkanlarla desteklemek, ülkemizde müthi ş bir hızla gelişen gitar müziği kültürünün ilerlemesine çok daha büyük bir ivme kazand ıracaktır. 137
Ekranda gitar çalan kişiyi bütünüyle kaydeden bir kamera, sağ el ve sol elleri yak ın planlardan çeken iki ayr ı kamera vardı…
49
12.Gitarist besteciler açısından notasyon programlar ı ve teknoloji Bizden yaşça daha büyük olan üstatlar ımızdan, eskiden gitar eserlerini çal ışabilmek adına, çalışacaklar ı eserin orijinal bask ısına ulaşamadıklar ı için onlar ı el yaz ısıyla yeniden yazdıklar ına dair çokça an ı işitmişimdir. Bugünkü imkanlarla k ıyaslandığında ne kadar da zor ve zahmetli geliyor değil mi?... her şeyin kolaylaştığı ve hatta ucuzlad ığı bir dönemde gitar için bir şeyler üreten bir müzisyenin bu teknolojiden geri kalmas ı düşünülebilir mi?... düşünülmemelidir. Ancak bu adaptasyona kan ımca sadece genç nesiller ulaşabiliyorlar (ve hatta onlar ın da içinde de “sabretmeyi ba şarabilenler”’i vurgulayarak alan ı biraz daha daraltalım). Bu noktada bence art ık profesyonelleşme zamanı çoktan gelip geçmiştir. Cumhuriyetin ilanından önce nota yay ını yapan yay ın evleri gibi çal ışmanın kanımca hiç bir manas ı yoktur artık. Yayın evleri özellikle son zamanlarda yat ır ım yapacaklar ı projeleri yazarlar ından teslim alırlarken tamamen notalar ı yazılmış, grafikleri bitirilmiş ve adeta yay ına hazır hale getirilmiş bir halde ürünü teslim almak istiyorlar. Dolay ısıyla eseri zaten üretmek için beklide y ıllar ını harcamış olan gitarist - besteci, çal ışmasının yayınlanması için gereken teknolojik imkanlar ı kullanabilmek ad ına en az eseri üretirken sarf etti ği efor kadar eforu sarf etmek durumunda kalacakt ır. Bu durum, işlevsel olacak kadar notasyon program ı kullanabilmeyi (finale, sibelius vs.), işlevsel olacak kadar kelime işlem programı bilgisini (word excell, powerpoint) ve yine işlevsel olacak kadar da grafik programlar ını(photo shop vs.) kullanabilmemiz anlam ına geliyor… Elbette bu tip bir genişleme, normal şartlarda müziğin içine iyice girmiş kimselere pek cazip gelmez kan ımca.(ama buna art ık mecburuz. Aksi takdirde somut iş üretebilmemiz imkans ız hale geliyor.) Fakat eğer genç nesillere, daha eğitim aşamalar ında bir yandan da bu tip projeleri de kotarabilecek pratikli ği ve tecrübeyi kazand ırabilirsek belki çok yak ın bir gelecekte bu konular art ık sorun olmaktan ç ıkacakt ır. Bu tecrübe ve pratiklik nas ıl kazandır ılabilir? Müzik eğitimi veren kurumlardaki gitar öğrencilerine gitar yazısı ile ilgili bazı ödevleri verirsek; ki kan ımca bu onlar ın artık yorumculuk kültürünün ötesinde, gitar ı kullanarak bir anlamda kompozisyon çal ışmalar ına giriş yapmalar ı demektir; mecburen bu aç ığı kapatmak zorunda kalan nesiller, akademik eğitimlerini tamamlayarak profesyonel gitar müziği camiasına katılmış olacak ve daha k ısa zamanda somut projeler ortaya koyabileceklerdir..
13.Türkiye’de ve dünyada gitar kompozisyonlar ı ile ilgili Telif hakları Yurtdışı örneği olarak Kanada’da yay ınlanan üç çal ışmamı örnek vererek başlamak isterim söze. Suite de la Caloriferre, Midnight ve Café turc isimli çal ışmalar ımın sözleşmelerinde138 yayıncı kuruluş, bu eserlerin 6 ayl ık periyotlarla ne kadar sat ıldığını, hangi gitaristlerin konserlerinde çald ığını, hangi radyo televizyon programlar ında icra edildiğini, hangi gitaristlerin albümlerinde yer ald ığını belirten raporlar ı gitarist-besteciye iletmeyi taahhüt etmektedir. Nitekim bugüne kadar her alt ı ayda bu üç çal ışmamın satışı ve tüketilme oranlar ı hakk ında her türlü detay ı edinmiş bulunuyorum. Bu noktada sözleşmede tanımlandığı gibi telif haklar ı ile ilgili takibi yayın evi adına yapan Socan ve Sodrac isimli iki derne ğin olması da durumu daha kolaylaştır ıyor. Bütün bu güvenlik önlemlerine rağmen yayın evi fotokopiye kar şı hiçbir önlem alamıyor olmalı ki portföyündeki bütün gitarist-bestecilere fotokopi hakk ında çok hassas olmalar ı adına birer uyar ı mesajı yollayabiliyor… Asl ında dünyan ın her yerinde sorun ayn ı. Orijinal eserlerin, doğrudan tüketiciye ucuz ve kolay yollarla ulaştır ılabilmesi ve gitar camias ının bunun önemini akademik e ğitimi esnasında iyice kavraması ile bu sorunun aşılabileceği kanısındayım. 138
Bu sözleşmelerden birinin tam metni eklerde mevcuttur.
50
Bu durum ülkemizde tahmin edersiniz ki biraz daha gev şek. Mesam’ ın fonksiyonu maalesef fazla etkin olam ıyor. Yıllar önce Mesam yetkilileri ile yapt ığım bir görüşmede derneğin ancak büyük festivallerdeki ve radyo televizyon kurumlar ının yayınlar ını takip edebildiklerini geri kalan mekanizmalar ı dikkate almad ığını veya alamad ığını belirttiler. Ayr ıca yayıncılar açısından da durum, eserleri nota albümü olarak yay ınlamak yerine “eğitim projesi” adı altında yayınlayı p yayının statüsünü değiştirerek Mesam’ ın bu konudaki uygulamasından kaçmaya çal ışarak suistimal edildiğini görüyoruz. Zaten ülkede yerli kompozisyonlar ın yayınlar ı az say ıda ve çok ilkel düzeyde olurken yay ıncılar ın tabiriyle “bir de yayınlanan eserlerin telif haklar ı ile ilgili Mesam’ ın uyguladığı yoğun prosedür” (!) bu eserlere yayıncılık sektörü aç ısından yatır ım yapmayı engellemektedir. Durumu besteci açısından düşünürsek elbette telif haklar ı ile ilgili her tür mekanizman ın eseri ve emeği güvence alt ına alması adına zorunludur. Fakat nice besteciler vard ır ki eserinin geniş kitlerlere ulaşması adına çal ışması üzerindeki bütün telif haklar ından vazgeçmiş ve yayıncılık sektörünce de bu anlamda kullan ılmıştır… Araştırmamızdan çıkan sonucu da tekrar değerlendirecek olursak nice besteciler de vard ır ki eserlerini bu tür mekanizmalara hiç sokmamış ve dosyalar ı içine atarak bekletme yolunu tercih etmişlerdir. Bizim gibi araştırmacılar da ancak bu eserlerin isimlerine ula şabilmişlerdir… Ülkemizde müzik sektörünün her alan ı gibi gitar müziği yayıncılığı ve telif haklar ı konusunda da kat edilmesi gereken çok uzun bir yol olduğunu söylemek yerinde olacakt ır.
14.Yerli yayın evlerinin gitar kompozisyonlar ını pazarlama sorunu. Ülkemizde maalesef müzik okullar ı başta olmak üzere alt kademeye kadar olan tüm kurumlarda eserler orijinal bask ılar ından değil fotokopi versiyonlar ından çalışılıyor. Bunun elbette önemli sebepleri var ancak durum öylesine kilitlenmi ş durumda ki eserlerin orijinallerine ulaşmanın son derece kolaylaştığı günümüzde de, daha kolay yolu varken (korsan…) kimse orijinal ürüne para verip onu sat ın alma yolunu tercih etmiyor. Yada daha enteresan formüller tercih edilebiliyor. Mesela üç arkada ş bir araya gelip eserin orijinal bask ısını sat ın alıyorlar, birinde orijinal versiyonu kal ıyor diğerleri ondan fotokopi çektiriyor. Kaldı ki bu manzara öncelikle yabanc ı gitar eserlerinde böyleyken yerli ürünlere kar şı olan tavr ı siz düşünün. Özellikle akademik camia taraf ından gitar eğitiminde yerli gitar yayınlara kar şı tak ınılan tavır ve bu eserlerin tercih edilmemesi de dikkat çekici bir ba şka konu. Daha önceki bölümlerde de belirttiğim gibi önyargılar ın, hamasetin ve biraz da “ sadece benim düşündüğüm doğrudur” tarzı yaklaşımlar ın bu tavırda etkili olduğunu ve bir an önce değişmesi gerektiğini düşünüyorum. Kökleri çok daha derinlere kadar giden bir ba şka sorun da gitar eğitimcileri de dahil olmak üzere genel anlamda müzik e ğitimcilerinin aldıklar ı akademik eğitimin dışına çıkarak yeni yaklaşımlar ı algılamakta ve onlara adapte olmakta güçlük çekmeleri konusudur. Sözgelimi, ülkedeki orta ö ğretimdeki Güzel Sanatlar Liseleri veya yüksek öğretim kurumlar ındaki gitar eğitimi programlar ında bir bütünlük oluşturulmak için kurullar oluşturulsa ve bu kurullar da gerçekten takip edilebilecek ortak programlar oluştursalar (ki çok zor, hatta imkans ız…)139, akademik anlamda kökeni farkl ı olan gitarist hocalar ımızın büyük çoğunluğu bu programlar ı uygulayamaz. Çünkü oturup önce kendisinin çalışması ve belli bir olgunluğa ulaştıktan sonra bunu öğretmesi gerekir. Dolay ısıyla kanımca bu tip stratejilerin ürünü olan yeni yaklaşımlar ın yayınlanarak gitar literatürüne kazand ır ılması, sadece tercihe bağlı olarak “bireysel anlamda” değişikliklere yol açabilir. Yayın evleri de bu tip projeleri kendi ticari beklentileri do ğrultusunda kârlı olarak kabul 139
İki buçuk yıldır Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlatılan Güzel Sanatlar Liseleri Gitar eğitimi programı, çeşitli sebeplerle sürekli kurullar ın değişmesi nedeniyle 2007 Ocak ayı itibariyle hala bitirilemedi…
51
ederlerse çal ışmalar ı yay ınlıyorlar, kârlı olmadığını düşünüyorlarsa yay ınlamıyorlar. Durumu daha net ve somut verilerle ortaya koyabilmek ad ına araştırmamın ülkemizdeki müzisyenlerce yapılmış “gitarla ilgili diğer yayınlar” k ısmındaki rakamsal sonucun sadece “ 36”, yayınlanan metod sayısının da sadece “ 15” civar ında olduğunu hatırlatarak bu bahsi noktalamak istiyorum… Aşılması zor görünen bir başka konu da, gitar yay ını yapan yay ınevlerinin çok h ızlı ve güvenli işleyen uluslar aras ı distribütörlük mekanizmalar ına adapte olmas ı meselesidir. İnternetten takip edebildiğim kadar ıyla bu yay ın evlerinin çoğu (Les Productions d’OZ başta olmak üzere, Guitar Solo Publications, Dobermann Ypann, gibi 140) birbirinin dağıtıcılığını yapıyorlar. Bu durumda siz gitar ürünleri tüketicisi olarak dünyan ın herhangi bir noktas ından bu yayın evlerinin ürünlerinden biri sipariş etseniz, ikametgâh ınıza en yak ın olan dağıtıcı taraf ından ihtiyac ınız hemen kar şılanabiliyor. Bu asl ında bahsi geçen kurumlar aras ındaki ödemelerde ve kargoda hiç sorun ya şanmıyor olduğu anlamına da geliyor geliyor bir yandan. Hele ki bu kuruluşlar ın, teknolojinin de nimetlerinden sonuna kadar yarard ığını gördüğünüz zaman durum daha da etkileyici hale geliyor ister istemez. Somut bir örnekle aç ıklayalım; yaklaşık 1 ay kadar önce Rus gitarist besteci Nadia Borislova’n ın, gitar – piyano ikilisi için yazdığı “Ocean Train” isimli eserini araştır ırken, eseri Les Productions d’OZ’ un online katalogunda gördüm ve hemen sipari ş ettim. Kar şıma satış seçeneği olarak kâğıt üzerine bas ılı anlamda ve kargoyla gönderilecek “kitap” veya “PDF” dosya seçenekleri ç ıktı. Eğer PDF olarak sipariş ederseniz eserin kargo masraf ını ödemiyorsunuz. Ekranda bu ifadelerin hemen altında kredi kart ı ile ilgi ödeme koşullar ı vs. belirtilmişti. Siparişi verdikten sonraki gün email kutumda eserin PDF dosyas ını görünce hem çok şaşırdım hemde çok etkilendim doğrusu. Kanada’daki bir yay ın evi ile yaptığım alışveriş saat fark ı nedeniyle sadece 6 buçuk saatte bitmişti. Tabi bu durumda göz ard ı edilmemesi gereken bir başka konu da gönderilen PDF dosyanın güvenliği konusu olmal ıdır. Eğer notalar ı fotokopi ile çoğaltmaktan çekinmeyen insanlar varsa (ki hepimiz bu grup içindeyiz…) bu insanlar ın satın aldığı PDF dosyay ı da hemen arkadaşlar ına forward etmesi gayet kolay olacakt ır haliyle. Artık bu noktadan itibaren “etik” değerler ön plana ç ık ıyor galiba ne dersiniz... Konuyu toparlayacak olursak; eğer yerli yayın evleri bu dağıtım ağı içinde yer alacaklarsa, ki bu gitarist ve bestecilerin eserlerinin yay ınlanmasıyla bir anda dünyan ın her bir noktasına ulaşabilmesi demektir, teknolojinin ulaştığı son noktay ı devamlı takip etmeli ve hatta onu zorlayacak yeni yöntemler geli ştirmelidir. Mesela yabanc ı bir yayın evinden sipariş ettiğiniz bir nota, bas ılı kitap olarak 10 gün içinde geliyorsa, yerli yay ın evi olarak sizin de en fazla o kadar zaman içerisinde ürününüzü dünyan ın öte ucuna ulaştırabilmeniz gerekir. Ayn ı durum yayın evi olarak bask ıda kullandığınız malzemeden dizgiye kadar her bir aşama için geçerlidir. (Bu da tam anlam ıyla profesyonel olmak ve öylece hareket etmek anlam ına geliyor…) Gitarist ve besteci olarak bizlerin de bu anlamda kendimizi süratle yenilemeye ihtiyacımız var . Çünkü at ı alan Üsküdar’ ı çoktan geçti…
15. SONUÇ Araştırmada ortaya konulan verilerden aç ıkça anlaşılıyor ki ülkemizde klasik gitar müziği adına üretilmiş eserler hakk ında başta akademik camia olmak üzere pek fazla bilgi sahibi değiliz. Son yıllarda yapılan kapsaml ı bibliyografik çal ışmalar sayesinde bu eserlerin nitelikleri ve bestecileri hakk ında fikir sahibi olmuş bulunuyoruz. Ortaya ç ıkan eserlerde solo gitar kompozisyonlar ının sayısının diğer kategorilere göre daha fazla oldu ğu dikkat çekiyor. 140
Detaylı distribütörlük listesi için bkz (31.1.2007) http://www.productionsdoz.com/
52
Bir diğer dikkat çekici nokta ise gitarist ve bestecilerimizin solo gitar için yapt ıklar ı Türk Müziği düzenlemeleridir. Bu çal ışmalar ın sayılar ı solo gitar için yap ılan orijinal kompozisyonlar kadar olmamakla birlikte bir hayli fazlad ır. Modal yapılar ın kullanımı açısından belki ileride bu konuda yap ılacak ciddi akademik çal ışmalarla, gitar için yapılan Türk Müziği düzenlemelerinde kullan ılan polifonik yapılar ın çok daha belirgin hale getirilebileceği ve bu alanda kompozisyon çal ışmalar ında ekolleşmeye doğru mesafe kat edilebileceği kanısındayım. Öte yandan üretilen eserlerin çok büyük bir k ısmının yayınlanmamış ve profesyonel mekanizmalar içinde hiç seslendirilmemi ş olması da dikkat çekicidir. Bu noktada ülkemizde Gitar organizasyonlar ı (konserler, festivaller, televizyon ve radyo programlar ı vs.)ile ilgilenenlerin, yerli gitar kompozisyonlar ı içeren programlar ı ve gitaristleri teşvik etmeleri gerekmektedir. Sadece profesyonel organizasyonlar de ğil gitar eğitimi veren kurum ve kuruluşlar ın programlar ına da bu eserlerin “ zorunlu” olarak konulması ve bu kuruluşlarda üretimi için teşvik edici önlemlerin k ısa zaman içinde al ınması gerekmektedir. Yap ılan sınırlı sayıdaki gitar yayınlar ında ise, teknolojik gelişmelerden yararlanmak yerine genel anlamda geleneksel yöntemlerin tercih edildi ği görülmektedir. Bu noktada artık yayınlanacak yeni eserlerin öncelikle etkileyici bir kurgu ve i şinde gerçekten uzman bir ekip yard ımıyla görsel ve işitsel teknoloji unsurlar ı ile desteklenerek (CD, VCD, DVD vs. ekleri ile) gitar severlerle buluşturulması düşünülmelidir. Ülkemizdeki gitar yaz ısının gelişmesi adına öncelikli olarak kendimizden daha sonra yak ın çevremizdeki meslektaşlar ımız ve öğrencilerimizden başlayarak üretimimizi ve motivasyonumuzu k ıracak her türlü tutum ve davran ıştan uzak durmam ız gerekiyor. Bilinçli veya bilinçsizce yap ılan bir yık ıcı bir eleştiri ile üretme isteği örselenmiş genç, doğru kanallar ın gelecekte aç ılması ile beklide çok parlak bir noktaya gelebilecekken bu tip tutumlar yüzünden kaybedilecektir ve beklide müzik camias ı geleceğin Mozart’ını tanımaktan mahrum kalacaktır. Bu noktada müzik eğitimcileri olarak hepimizin sorumluluğu çok büyüktür. Elbette ortaya konulan her şeyi beğenmek zorunda değiliz; fakat ortada da somut bir ürün varsa, en az ından o ürünün ortaya konulabilmesi ad ına sarf edilen çabay ı - emeği hepimizin alk ışlaması ve takdir etmesi boynumuzun borcu olmal ıdır. Aksi halde, çabalar ımızın bir süre sonra havanda su dövmeye benzeyen bir hal almas ı ve yok olup gitmesi an meselesidir. Eskilerin bu konudaki güzel bir sözü ile sözlerime noktay ı koymak isterim. “Marifetler iltifata tabidir, iltifatsı z metaa zayidir.”
53
KAYNAKÇA Alaner, Bülent. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Belgelerle Müzik Yayıncılığı (1876–1986), Anadol Yayıncılık, Ankara, 1986 Antep, Ersin. Türk Bestecileri Eser Kataloğu (Ça ğ da ş Türk Müzi ğ i Bestecilerinin Yapıtlar ından Olu şturulmu ş Eser Listesi), Sevda – Cenap And Müzik Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, 2006 Aydıntan, Ziya. Gitar Kitaplığı:1 Gitar Metodu I, İstanbul, bas ım tarihinin 1977 olduğu tahmin ediliyor. Aydıntan, Ziya. Gitar Kitaplığı:4 Klasik Armoni (Gitar Uygulamalı), İstanbul,1985. Bayraktar, Ertuğrul. 6 Anatolian Songs , Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın Y ıl ı Bilinmiyor Bıçakçı, Bülent. Klasik Gitar İçin Düzenlenmiş Popüler Ezgiler, Ümit Ofset Matbaac ılık, Ankara, 2006 Belevi, Kemal. Five Turkish Pieces for Guitar, Edition Bafa, İzmir, 1996 Belevi, Kemal. Five Turkish Pieces II for Guitar , Edition Bafa, İzmir, 1996 Belevi, Kemal. Gitar Metodu, Pera Müzik, İstanbul, ? Cemil, Murat. Klasik Gitar Metodu, Alfa Aktüel Yay ınlar ı, İstanbul,2005 Çekirge, Savaş. 3 Pieces, Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın Y ıl ı Bilinmiyor Çorlu, Muzaffer. – Kavak, Kübra. Scarlatti Guitar Duo (CD), Pera Müzik, İstanbul, 1999 Elmas, Yıldız. Sorularla Gitar, Pan Yay ıncılık, İstanbul, 1994 Erdener, Turgay. Loneliness, Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın Y ıl ı Bilinmiyor Erdener, Turgay. 5 Grotesques, Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın Y ıl ı Bilinmiyor Gençer, Ferruh. Musiki Yayımcıl ı ğ ı - Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi , C.V, İstanbul, 1994 İş bilen, Murat. Öğrenciler için Gitar Albümü, B&B Yay ınlar ı, Ankara,2006 İş bilen, Murat. Flamenko Gitar Metodu – Hola Flamenko , Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2006 Güzel, Melih. Sounds of Anatolia (CD), Aura Müzik Yap ım & Organizasyon Tic. Ltd. Şti.,2000
54
Kanneci, Ahmet. Gitar İçin Beste Yapmış Türk Bestecilerinin Eğitimi ve Yapıtlarının
Uluslar Arası Gitar Repertuarındaki Yeri(Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi E ğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara, 2001 Kanneci, Ahmet. Türk Bestecilerinin Solo Gitar Sonatlarının Gitar Eğitimine Katk ıları Yönünden İncelenmesi, (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara, 2005 Kanneci, Ahmet. Klasik Gitar Metodu, Yayınevi, Yeri ve Tarihi Bilinmiyor Kanneci, Ahmet. Alirio Diaz – 50.Sanat Y ılı, S.C.A Yay ınlar ı, Ankara, Yayın Tarihi Bilinmiyor Kanneci, Ahmet. A.Vivaldi Guitar Concertos (CD), Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1986 Kanneci, Ahmet. Guitar Festival in Morelia (CD), 1994 Kanneci, Ahmet. Guirtarras del Mundo(CD), 1995 Kanneci, Ahmet. Anatolian Pieces (CD), BMG Music, 1996 Kanneci, Ahmet. Popular Classics (CD), Taylan Göçeli Production, 2002 Kanneci, Ahmet. İtalian Baroque Music (CD), Sony Music, 2006 Kanneci, Ahmet. Erdener Integration (CD), 2006 Kayaalp, İ brahim. Klasik Gitar Metodu, Senfoni Müzik, Yayın Y ıl ı ve Yeri Bilinmiyor Korkmaz, Ertuğ. Three Anatolian Songs , Sevda Cenap And Vakf ı Yay ınlar ı, Ankara, Yay ın Y ıl ı ve Yeri Bilinmiyor Ortakmaç, Arif. Pratik Gitar Metodu(CD İlaveli), Alfa Yayınlar ı, Yayın Y ıl ı ve Yeri Bilinmiyor Öner, Dursun. Flüt ve Gitar Albümü, Evrensel Yay ınevi, Ankara, 1998 Öner, Dursun. Klasik Gitar Albümü (Solo, Düo, Trio) , Evrensel Yayınevi, Ankara, 1998 Örter, Hasan Cihat. Hasan Cihat Örterle Herkes Gitar Çalabilir(2VCD) , Belgesel Ajans A.Ş. İstanbul, 2006 Örter, Hasan Cihat. Hasan Cihat Örter - Sanatçı, Bemol Müzik Yay ınlar ı, İstanbul, 2002 Örter, Hasan Cihat. Anadolu’dan Klasik Gitar Çe şitlemeleri (VCD eki ile), Bemol Müzik Yayınlar ı, İstanbul, 2004
55
Örter, Hasan Cihat. Notalarıyla Hasan Cihat Örter – Hayatım Gitarım ve Müziğim, Pan Yayıncılık, İstanbul, 1996 Örter, Hasan Cihat. Anadolu Ezgileri – Klasik Gitar ve Piyano için Düzenlemeler , Pan Yayıncılık, İstanbul, 2001 Özcan, Nuri. Türk Musikisi Tarihi (Yayımlanmamış Ders Notlar ı), İstanbul, 2001 Özkanoğlu, Utku.-Ak ın, Kadir. - Aladağlı, Bener. Temel Gitar Eğitim Metodu, Kadans Art Center Yayınlar ı, Adana, 2005 Tura, Yalçın. Müzik Yayımcıl ı ğ ında 20 y ıl - Pan’a Armağan – 20.y ıl, Pan Yay ıncılık, İstanbul, 2006 Üngör, Etem Ruhi. Nota Basımında 100.yıl - Musiki Mecmuası (Özel Sayı:337), İstanbul, 1948 Yeprem, Safa. Suite de la Caloriferre, Les Productions d'OZ, Kanada, 1.bask ı 1997 – 2.bask ı 1997 Yeprem, Safa. Midnight, Les Productions d’OZ, Kanada, 1.bask ı 1997 – 2.bask ı 1997 Yeprem, Safa. Café turc, Les Productions d'OZ, Kanada, 1998 Yeprem, Safa. Flamenko Sanat ı ve Gitar (VCD eki ile) ,Bemol Müzik Yay ınlar ı ,1.bask ı 2002 - 2.bask ı 2003 Yeprem, Safa. Klasik Gitar İçin Halk Şark ıları (DVD eki ile) , Bemol Müzik Yayınlar ı ,2002 Yeprem, Safa. Klasik Gitar İçin Kompozisyonlar(VCD eki ile) , Bemol Müzik Yayınlar ı ,2004 Yeprem, Safa. Flamenko Sanat ı ve Kökenindeki Din Müzi ği , İ stanbul,2005 (Henüz yayınlanmad ı ) Yeprem, Safa. Gitarda Modal Aç ılımlar ve Akor Yapıları , Fark Yayınlar ı, Ankara,2006 Yöndem, Sadık. Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri – Haz ırlık Sınıf ı Gitar, M.E.B.Yayınlar ı, İstanbul, 2003. Yöndem, Sad ık. Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri – Gitar Lise I, M.E.B.Yayınlar ı, İstanbul, 2003. Yöndem, Sadık. Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri – Gitar Lise I1 , M.E.B.Yayınlar ı, Ankara, 2005. Yöndem, Sadık – Kaptan Zekeriya., Gitar Eşlikli Halk Türküleri ve Okul Şark ıları, Nota Yayıncılık, İstanbul, 2005
56
Tarman, Süleyman. Klasik ve Pop Gitar Metodu, Müzik Eğitimi Yayınlar ı, 2000 Taviloğlu, İstemihan. Turkish Songs , Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın y ıl ı bilinmiyor. Toros, Misak. 3 Miniatures, Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın yıl ı bilinmiyor. Toros, Misak. 5 Preludes, Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın yıl ı bilinmiyor. Toros, Misak. 10 Etudes, Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın yıl ı bilinmiyor. Umay, Tayfun. — Atlaş, Engin. Gitar Metodu, Yurt Renkleri Yay ınevi, Ankara,2005 Say, Ahmet. Türkiye’nin Müzik Atlası, Borusan Kültür ve Sanat Yay ınlar ı, İstanbul, 1998 Sun, Muammer. 3 Pieces, Sevda Cenap And Vakf ı Yayınlar ı, Ankara, Yayın yıl ı bilinmiyor. Zamani, Adil. Mavi Gitar – Blue Guitar : "Classical Guitar Magazine" October 1994; Vol.13, No.2,pp.27–29. Ashley Mark Publishing Company, Newcastle upon Tyne, United Kingdom Zamani, Adil. Impromptu in E minor : "Soundboard ", 2006;Vol.31,No.2&3,pp.85–89. The Journal of the Guitar Foundation of America, USA. http://www.gitar-ebirol.com/ http://www.mustafatinc.com/ http://www.gitar-ebirol.com/ http://www.melihguzel.com/ http://www.terci-korad.com/ http://www.mesutozgen.com/ http://www.safayeprem.com/ http://www.ilgazbenekay.com/ http://www.andmuzikvakfi.com/ http://ragip_turk.sitemynet.com/gitar/id1.htm http://mavisiyah.net/ http://www.cagdassanatmerkezi.com/egitmen/murat.html http://www.mavimartifestival.com/sanatcilar.asp
57
http://www.muzikegitimcileri.net/ http://www.kamranince.com/ http://www.hasancihatorter.net/ http://www.duruoz.com/ http://www.erdemhelvacioglu.com/ http://www.tarkancallioglu.com/ http://www.geocities.com/scarlattiguitarduo/scarlatti.html http://www.evetbenim.com/savas_cekirge.html http://www.sunyayınevi.com/msun.html http://en.wikipedia.org/wiki/Ahmet_Kanneci http://www.klasikgitar.org http://www.holaflamenco.com – Türk Gitaristler (07.05.2008) http://www.myklasikgitar.com/ http://www.gitarpiyano.com http://istanbulagsl.meb.k12.tr http://www.pianoguitarduo.com
58
