ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD
TS EN 287-1 + A2 Ocak 2007 (EN 287-1: 2004/AC: 2004 dahil)
ICS 25.160.10
KAYNAKÇILARIN YETERL İLİK SINAVI - ERG İTME KAYNAĞI BÖLÜM 1: ÇEL İKLER Qualification testing of welders - Fusion welding - Part 1: Steels
TÜRK STANDARDLARI ENST İTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanl ıklar/ANKARA
−
Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınlar ı izlemelerini ve standardın uygulanmasında kar şılaştıklar ı aksaklıklar ı Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
−
Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanlar ın emeklerini; tasar ılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşlar ı ile kişilerin değerli katkılar ını şükranla anar ız.
Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşlar ın sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlar ına uygun olarak kurmalar ı durumunda TSE taraf ından verilen belgedir.
Türk Standardlar ına Uygunluk Markas ı (TSE Markas ı) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu mallar ın veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardlar ı Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK Kalite Uygunluk Markas ı (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu mallar ın veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlar ına veya Enstitü taraf ından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardlar ı Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardlar ı Enstitüsü taraf ından herhangi bir garanti söz konusu de ğildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni ş geni ş bilgi Enstitümüzden sağ sağ lanabilir. lanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Ön söz −
Bu standard, CEN taraf ından kabul edilen EN 287-1 + A2 (2006) standardı esas alınarak, TSE Metalurji İhtisas Grubu’nca TS 6868-1 EN 287-1 (2000) standardının revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 09 Ocak 2007 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
−
Bu standardın kabulü ile TS 6868-1 EN 287-1: 2000 iptal edilmiştir.
−
Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskılar ı geçersizdir.
−
Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklar ına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
İçindekiler Giriş ........................................................................................................................................................1 Kapsam...................................................................................................................................................1 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar dokümanlar .........................................................................................1 Terimler ve tarifler ............................................................................................. .................................................................................................................................2 ....................................2 3.1 Kaynakçı ...............................................................................................................................................2 3.2 Sınavı yapan kişi .............................................................................. ..................................................................................................................................2 ....................................................2 3.3 Sınavı yapan kuruluş ............................................................................................................................2 3.4 Altlık......................................................................................................................................................2 3.5 Kök paso........................................................................................................ paso...............................................................................................................................................2 .......................................2 3.6 Dolgu pasosu................................................................................................... pasosu........................................................................................................................................3 .....................................3 3.7 Kapak pasosu .......................................................................................... .......................................................................................................................................3 .............................................3 3.8 Kaynak metali kalınlığı .........................................................................................................................3 4 Semboller ve k ısaltılmış terimler ......................................................................................... .........................................................................................................3 ................3 4.1 Genel....................................................................................................................................................3 4.2 Kaynak işlemlerinin referans numaralar ı ..............................................................................................3 4.3 Kısaltmalar............................................................................................................................................3 5 Temel değişkenler ve yeterlilik kapsam ı .............................................................................................4 5.1 Genel....................................................................................................................................................4 5.2 Kaynak işlemleri ........................................................................................ ...................................................................................................................................4 ...........................................4 5.3 Mamul tipi ................................................................................................ .............................................................................................................................................5 .............................................5 5.4 Kaynak tipi............................................................................................................................................6 5.5 Malzeme gruplar ı ..................................................................................................................................6 5.6 Sarf malzemeleri..................................................... malzemeleri...................................................................................................................................7 ..............................................................................7 5.7 Boyutlar ............................................................................................. ................................................................................................................................................8 ...................................................8 5.8 Kaynak konumlar ı .................................................................................................................................9 5.9 Kaynak ayr ıntılar ı ...............................................................................................................................10 6 Sınav ve deney/muayene....................................................................................................................1 deney/muayene....................................................................................................................11 1 6.1 Gözetim .............................................................................................. ..............................................................................................................................................11 ................................................11 6.2 Sınav parçalar ının biçim, boyut ve sayısı ...........................................................................................11 6.3 Kaynak koşullar ı .................................................................................................................................14 6.4 Deney/muayene metotlar ı ..................................................................................................................14 6.5 Sınav parçası ve deney numuneleri...................................................................................................15 6.6 Deney/muayene kaydı........................................................................................................................20 7 Sınav parçalar ının kabul şartlar ı ........................................................................................................20 8 Sınav tekrar ı .........................................................................................................................................20 9 Geçerlilik süresi.................................................................... süresi...................................................................................................................................2 ...............................................................21 1 9.1 İlk yeterlilik sınavı ...............................................................................................................................21 9.2 Geçerliliğin tasdiki .................................................................... .............................................................................................................................21 .........................................................21 9.3 Yeterliliğin uzatılması .........................................................................................................................21 10 Belgelendirme Belgelendirme ....................................................................................... ..................................................................................................................................21 ...........................................21 11 Kısa gösteriliş ..................................................................................................................................22 Ek A (Bilgi için) - Kaynakçı yeterlilik sınav belgesi.................................................................................23 Ek B (Bilgi için) - Kısa gösteriliş örnekleri...............................................................................................2 örnekleri ...............................................................................................24 4 Ek C (Bilgi için) - Meslekî bilgi...................................................................................................................28 Ek D (Bilgi için) - Uzatma için teyit edilecek ve izlenecek değişkenler.................................................31 Ek ZA (Bilgi için) - Bu standardın AB direktiflerinin esas kurallar ına veya di ğer hükümlerine at ıf yapan maddeleri maddeleri .................................................................................... .........................................................................................................................................32 .....................................................32 Kaynaklar.....................................................................................................................................................33 0 1 2 3
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Kaynakçılar ın yeterlilik sınavı - Ergitme kaynağı - Bölüm 1: Çelikler 0
Giriş
Bir kaynakçının sözlü ve yazılı talimatlar ı izleme kabiliyeti ve becerisinin doğrulanması kaynaklı mamulün kalitesini garantilemek açısından önemli faktörlerdir. Bu standarda göre bir kaynakçının becerisinin sınava tâbi tutulması, kaynak tekniklerine ve kullanılan bir örnek kurallara uyan koşullara ve kullanılan standard sınav parçalar ına bağlıdır. Bu standardın prensibi, kaynakçının özel eğitim aldığı ve/veya vasıflandır ılma kapsamında sanayi uygulamasına sahip olduğu kabul edilerek, yalnızca sınavda kullanılan koşullar için değil aynı zamanda kaynak için daha kolay olduğu kabul edilen tüm birleştirmeler için de bir yeterlilik sınavının kaynakçıyı, yeterlilik yönünden onaylanmasıdır. Yeterlilik sınavı, sınav parçası boyutlar ı gibi bütün ilgili şartlar ı kar şılamak şartıyla bir kaynak prosedürünü ve bir kaynakçıyı vasıflandırmak için kullanılabilir. Bu standardın yayın tarihinde mevcut olan EN 287-1’e göre olan vasıflandırmalar, belgelerin geçerlilik süresi sonunda bu standardın şartlar ına göre yorumlanmalıdır.
1
Kapsam
Bu standard, çeliklerin ergitme kaynağı için kaynakçılar ın yeterlilik sınavını tanımlar. Bu standard, kaynakçının sistematik bir yeterlilik sınavı için bir takım teknik kurallar sağlar ve böylesine sınıflandırmanın mamul tipi, yer ve sınavı yapan kişi ya da kuruluştan bağımsız olarak yaygın bir şekilde kabul edilebilmesine imkân verir. Kaynakçılar ın vasıflandır ılmasında, elektrot/kaynak torcu/kaynak şalomasının el becerisiyle kullanılması ve bu suretle kabul edilebilir kalitede bir kaynağın yapılması üzerinde durulur. Bu standardda sözü edilen kaynak işlemleri, elle veya k ısmen mekanize kaynak olarak tasarlanmış ergitme kaynak işlemleridir. Bu standard tam mekanize ve tam otomatik kaynak işlemlerini ( EN 1418’e bakınız) kapsamaz.
2
Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil ve revizyonlar, atıf yapılan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır.
EN, ISO, IEC Adı vb. No (İngilizce) EN 910 Destructive tests on welds in metallic materials - Bend tests EN 970 EN 1320
1)
TS No 1) TS 282 EN 910
Non-destructive examination of fusion TS EN 970 welds – Visual examination Destructive tests on weld in metallic TS EN 1320 materials - Fracture tests
Adı (Türkçe) Kaynak metalik malzemelerin alın kaynaklı birleştirmeleri - Eğme deneyleri Ergitme kaynaklar ının tahribatsız muayenesi-Gözle muayene Metalik malzemelerde kaynaklar üzerinde tahribatlı deneyler-Kır ılma deneyi
TSE Notu: Atıf yapılan standardlar ın TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.* işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayınlanmış olan Türk Standardlar ıdır. 1
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
EN, ISO, IEC Adı vb. No (İngilizce) EN 1435 Non - destructive examination of welds - Radiographic examinations of welded joints EN ISO 4063 Welding and allied processes Nomenclature of processes and reference numbers ( ISO 4063: 1998) EN ISO 5817 Welding - Fusion - welded joints in steel, nickel, titanium and their alloys (beam welding welding excluded) - Quality levels for imperfection ( ISO 5817:2003) EN ISO 6947 Welds - Working positions - Definitions of angles of slope and rotation ( ISO 6947:1993) EN ISO Specification and qualification of 15607:2003 welding procedures for metallic materials - General rules (ISO 15607:2003) CR ISO 15608 Welding - Guidelines for a metallic material grouping system (ISO/TR 15608:2000) prEN ISO Specification and approval of welding 15609-1:2000 procedures for metallic materials Welding procedure specification - Part 1: Arc welding (ISO/DIS 156091:2000) EN ISO 15609- Specification and qualification of 2:2001 welding procedures for metallic materials - Welding procedure specification - Part 2: Gas welding (ISO 15609-2:2001) ISO 857-1 Welding and allied processes Vocabulary - Part 1: Metal welding processes
3
TS No 1) TS 5127 EN 1435 TS 7307 TS 7830
TS EN 287-1/Ocak 2007
Adı (Türkçe) Kaynaklar ın tahribatsız muayenesi Kaynaklı birleştirmelerin radyografik muayenesi Teknik resim - Metallerin kaynak ve lehimle birleştirme işlemlerinin rakam sembolleriyle gösterilmesi Çelikler ark kaynaklı birleştirmeler kusurlar için kalite seviyeleri kılavuzu
TS EN ISO 6947
Kaynaklar - Çalışma konumlar ı Eğim ve dönme aç ılar ının tarifleri
TS EN ISO 15607
Metalik malzemeler için kaynak prosedürü şartnamesi ve vasıflandır ılması - Genel kurallar
TS CEN ISO/ Kaynak - Metalik malzeme TS 15608* gruplandırma sistemi için klavuz
TS EN ISO 15609-2*
Metal malzemeler için kaynak prosedürleri şartnamesi ve sınıflandırması - Kaynak prosedürü şartnamesi - Kısım 2: Gaz altı kaynağı
Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı için EN ISO 15607:2003’te ve aşağıda verilen terimler ve tarifler uygulanır.
3.1 Kaynakç ı Elektrot pensesi, kaynak tabancası, torç veya şalomayı eli ile tutan ve idare eden kişi.
3.2 Sınavı yapan ki şi Uygulama standardına uygunluğu doğrulamak için anlaşma taraflar ınca belirlenen kişi.
Not - Belirli durumlarda, dışar ıdan bağımsız bir sınav yapan kişi gerekebilir.
3.3 Sınavı yapan kurulu ş Bu standarda uygunluğu doğrulamak için anlaşma taraflar ınca belirlenen kuruluş.
Not - Belirli durumlarda, dışar ıdan bağımsız bir sınav yapan kuruluş gerekebilir.
3.4 Altlık Ergimiş kaynak metalini desteklemek amacıyla kaynak ağzının arka taraf ına yerleştirilen malzeme.
3.5 Kök paso Çok pasolu kaynakta kökteki ilk yığılan paso/pasolar.
2
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
3.6 Dolgu pasosu Çok pasolu kaynakta, kök paso/pasolar ından sonra, kapak paso/pasolar ından önce yığılan paso/pasolardır.
3.7 Kapak pasosu Çok pasolu kaynakta, kaynağın tamamlanmasından sonra kaynak yüzeyinde görülebilen paso/pasolardır.
3.8 Kaynak metali kalınlığı Herhangi bir kaynak yükseltisi haricindeki kaynak kalınlığı.
Semboller ve kısaltılmış terimler
4
4.1 Genel Kaynakçının yeterlilik sınav belgesinin doldurulması esnasında, açık ifadelerin yazılmadığı yerlerde, aşağıdaki kısaltmalar ve referans numaralar ı kullanılır (Ek B).
4.2 Kaynak işlemlerinin referans numaralar ı Bu standard aşağıdaki elle veya yar ı mekanize olarak yapılan kaynak işlemlerini kapsar (Sembolik açıklamalar için kaynak işlemlerinin referans numaralar ı EN ISO 4063’te verilmiştir.) 111 114 121 125 131 135 136 141 15 311
Elle metal ark kaynağı, Kendinden korumalı boru şeklinde özlü elektrotla ark kaynağı, Bir tel elektrotla toz altı ark kaynağı, Boru şeklinde özlü elektrotla toz altı ark kaynağı, Metal-ark asal gaz kaynağı (MIG kaynağı), Metal-ark aktif gaz kaynağı (MAG kaynağı), Aktif koruyucu gazla özlü tel metal-ark kaynağı, Tungsten asal gaz ark kaynağı (TIG kaynağı), Plâzma ark kaynağı, Oksi-asetilen kaynağı.
Not - Bu standardın kurallar ı diğer ergitme kaynak işlemlerine uygulanabilir.
4.3 Kısaltmalar 4.3.1 Sınav parçalar ı için a BW D FW l1 l2 lf P ReH s1 s2 t t1 t2 T z
: Tasar ım dikiş kalınlığı, : Alın kaynağı, : Borunun dış çapı, : İç köşe kaynağı, : Sınav parçasının uzunluğu, : Sınav parçasının yar ı genişliği, : Muayene uzunluğu : Plâka, : Akma gerilmesi, : Kaynak işlemi 1 için kaynak metali kal ınlığı, : Kaynak işlemi 2 için kaynak metali kal ınlığı, : Sınav parçası malzeme kalınlığı (plâka veya cidar kalınlığı), : Kaynak işlemi 1 için s ınav parçası malzeme kalınlığı, : Kaynak işlemi 2 için s ınav parçası malzeme kalınlığı, : Boru2), : İç köşe kaynağının kenar (bacak) uzunluğu.
4.3.2 Sarf malzemeleri için nm A B C 2)
: İlâve metalsiz, : Asidik örtü, : Bazik örtü veya bazik elektrot özü, : Selülozik örtü,
“Boru” kelimesi kendi başına veya birleşik olarak “boru”, “tüp” veya “içi boş kesit” anlamında kullanılmaktadır. 3
ICS 25.160.10 M P R RA RB RC RR S V W Y Z
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
: Metal tozlu elektrot özü, : Hızlı donan curuflu rutil elektrot özü, : Rutil örtü veya yavaş donan curuflu rutil elektrot özü, : Rutil-asidik örtü, : Rutil-bazik örtü, : Rutil-selülozik örtü, : Rutil kalın örtü, : Masif tel / çubuk, : Rutil veya bazik / florürlü elektrot özü, : Bazik / florürlü elektrot özü, yavaş donan curuflu, : Bazik / florürlü elektrot özü, hızlı donan curuf, : Elektrot özü- diğer tipler.
4.3.3 Diğer kaynak ayr ıntılar ı için bs lw mb ml nb rw sl ss
Çift taraftan kaynak, Sola kaynak, Altlıkla kaynak, Çok pasolu, Altlıksız kaynak, Sağa kaynak, Tek pasolu, Tek taraftan kaynak.
4.3.4 Eğme deneyleri için A d ts
5
Malzeme şartnamesi taraf ından istenen en düşük çekme uzaması, Malafa veya iç makara çapı, Eğme deney parçasının kalınlığı.
Temel değişkenler ve yeterlilik kapsamı
5.1 Genel Kaynakçının yeterliliği temel değişkenleri esas alır. Her bir temel değişken için bir yeterlilik kapsamı belirlenir. Bütün sınav parçalar ı Madde 5.7 ve Madde 5.8 için hariç temel değişkenler kullanılarak ayr ı ayr ı kaynak edilmelidir. Kaynakçı kapsam dışında kaynak yapacaksa yeni bir yeterlilik sınavı gerekir. Temel değişkenler : - Kaynak işlemi, - Mamul tipi (plâka ve boru), - Kaynak tipi (alın ve iç köşe), - Malzeme grubu, - Kaynak sarf malzemesi, - Boyut (malzeme kalınlığı ve boru dış çapı), - Kaynak konumu, - Kaynak ayr ıntılar ı (altlık, tek taraftan kaynak, her iki taraftan kaynak, tek kat, çok kat, sola kaynak, sağa kaynak) dır.
5.2 Kaynak işlemleri Kaynak işlemleri ISO 857-1’de tanımlanmış ve Madde 4.2’de sıralanmıştır. Her bir yeterlilik sınavı normal olarak sadece bir kaynak işlemini yeterli kılar. Bir kaynak işlemi değişikliği yeni bir yeterlilik sınavı gerektirir. Masif telin S (kaynak işlemi 135) özlü tele M (kaynak işlemi 136) dönüşmesi veya tersi yeni bir yeterlilik sınavı istenmeyen (Çizelge 3) istisnalardır. Bununla beraber tek bir sınav parçası (çok işlemli birleştirme) vasıtasıyla veya iki veya daha fazla ayr ı yeterlilik sınavlar ı vasıtasıyla iki veya daha fazla kaynak işlemi için bir kaynakçının yeterli kılınmasına izin verilir. Kullanılan her bir kaynak işlemi için ve alın kaynaklar ı için çok işlemli birleştirme yeterlilik kapsamlar ı Çizelge 1’de (Çizelge 4’e de bakınız) verilmiştir.
4
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Çizelge 1 - Alın kaynaklar ı için tek ve çok işlemli birleştirmelerin kalınlık kapsamı Sınav parçası için kullanılan kaynak işlemi
Kalınlık kapsamı Tek işlemli birleştirme
Çok işlemli birleştirme
Çizelge 4’e göre , Kaynak işlemi 1 için: t = s1 Kaynak işlemi 2 için: t = s2
Çizelge 4’e göre t = s1 + s2 ile
Çizelge 4’e göre , Kaynak işlemi 1 için: t = t1 Kaynak işlemi 2 için: t = t2
Çizelge 4’e göre t = t1 + t2 Kaynak işlemi 1 sadece kök bölgesinin kaynağı için
Açıklama: 1 Kaynak işlemi 1 (nb) 2 Kaynak işlemi 2 (mb)
Açıklama: 2 Kaynak işlemi 2 3 Altlıklı kaynak (mb) 4 Altlıksız kaynak (nb)
Açıklama: 1 Kaynak işlemi 1
5.3 Mamul tipi Yeterlilik sınavı plâka veya boruda yapılmalıdır. Aşağıdaki kriter uygulanır : a) D > 25 mm d ış çapa sahip borulardaki kaynaklar, plâka kaynaklar ını kapsar, b) Plâka kaynaklar ı boruda: 5
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
- D ≥ 150 mm dış çapa sahip borunun PA, PB ve PC kaynak konumlar ını, - Plâkalar için PE kaynak konumu D ≥ 500 mm dış çapa sahip borunun PF konumundaki kaynaklar ını kapsar.
5.4 Kaynak tipi Yeterlilik sınavı alın veya iç köşe kaynağı şeklinde yapılmalıdır. Aşağıdaki kriterler uygulanır : a)
Alın kaynaklar ı, tali bağlantılar (Madde 5.4 c’ye de bakın) haricindeki her bir tip alın kaynağını kapsar,
b)
İş çoğunluğunun iç köşe kaynağı olması durumunda, kaynakçı uygun bir iç köşe kaynağı sınavı vasıtasıyla da vasıflandır ılmalıdır, iş çoğunluğunun alın kaynağı olması durumunda, alın kaynaklar ı, iç köşe kaynaklar ını vasıflandır ır,
c)
Altlıksız boru alın kaynaklar ı, ≥ 60ºlik bir açıya sahip tâli bağlantılar ı ve Çizelge 1’den Çizelge 8’e kadarki çizelgelerdeki aynı yeterlilik kapsamını onaylar. Bir tâli kaynak için yeterlilik kapsamı, tâli bağlantının boru dış çapını esas alır,
d)
Bir alın veya iç köşe kaynağı vasıtasıyla vasıflandır ılamayan kaynak tipi durumunda kaynakçı vasıflandırması için tâli bağlantı gibi özel bir sınav parçası kullanılmalıdır.
5.5 Malzeme gruplar ı 5.5.1 Esas malzemenin çelik gruplar gruplar ı Yeterlilik sınavlar ının sayısını azaltmak için benzer kaynak karakteristiklerine sahip mazemeler CR ISO 15608’e göre gruplandır ılmıştır.
5.5.2 Yeterlilik kapsam ı Bir malzeme grubu içerisindeki herhangi bir metalin kaynağı Çizelge 2’ye göre diğer malzeme gruplar ında olduğu gibi aynı malzeme grubu içerisindeki diğer bütün metallerin kaynağı için kaynakçının yeterliliğini sağlar. Gruplandırma sistemi dışındaki esas malzemeler kaynak edildiğinde, ayr ı bir yeterlilik sınavı gerekir. Farklı metal birleştirmelerinin vasıflandır ılması : 8 veya 10 malzeme grubundan (Çizelge 2’ye bakın) ilâve metaller kullanıldığında, diğer malzeme gruplar ı ile 8 veya 10 malzeme grubunun yaptığı bütün kombinasyonlar kapsanır. Biçimlendirilmiş malzeme gruplar ında yapılan bir yeterlilik sınavı döküm malzeme ve aynı malzeme grubundaki döküm ve biçimlendirilmiş malzeme kar ışımı için yeterlilik verir.
6
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Çizelge 2 - Esas metal için yeterlilik kapsam ı Sınav parçasının malzeme grubu a
1.1, 1.2, 1.4
1.3
1.1, 1.2, 1.4
x
-
-
-
-
-
-
-
1.3
x
x
x
x
-
-
-
2
x
x
x
x
-
-
3
x
x
x
x
-
4
x
x
x
x
5
x
x
x
6
x
x
7
x
8 9
Yeterlilik kapsamı 2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
9.1
9.2 + 9.3
-
-
-
-
-
-
-
x
-
-
x
-
-
-
x
-
-
x
-
-
-
-
x
-
-
x
x
x
x
x
-
x
-
-
x
x
x
x
x
x
-
x
-
-
x
x
x
x
x
x
x
-
x
-
-
x
x
x
x
x
x
x
x
-
x
-
-
x
-
-
-
-
-
-
-
-
x
-
x
x
-
9.1
x
x
x
x
-
-
-
-
-
x
-
-
x
9.2 + 9.3
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
x
-
-
10
-
-
-
-
-
-
-
-
x
-
x
x
-
11
x
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
x
a
CR ISO 15608’e göre malzeme grubu Açıklamalar : x Kaynakçının yeterli kılındığı malzeme gruplar ını gösterir. – Kaynakçının yeterli kılınmadığı malzeme gruplar ını gösterir.
5.6 Sarf malzemeleri 141, 15 ve 311 ile kaynak işlemi gibi ilâve metalle yeterlilik, ilâve metalsiz kayna ğı yeterli kılar ancak tersini yeterli kılmaz. Kaynak sarf malzemeleri için yeterlilik kapsam ı Çizelge 3’te verilmiştir.
7
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Çizelge 3 – Kaynak sarf malzemeleri için yeterlilik kapsam ı a Kaynak işlemi
Sınavda kullanılan kaynak sarf malzemeleri b
A, RA, RB, RC, RR, R
B
C
A, RA, RB, RC, RR, R
x
-
-
B
x
x
-
C
-
-
x
111
-
a)
Yeterlilik kapsamı
-
Masif tel (S)
Özlü elektrot (M)
Özlü elektrot (B)
Özlü elektrot (R, P, V, W, Y, Z)
131 135 136 141
Masif tel (S)
x
x
-
-
Özlü elektrot (M)
x
x
-
-
136
Özlü elektrot (B)
-
-
x
x
114
Özlü elektrot –
-
-
-
x
136
(R, P, V, W, Y, Z)
Kısaltmalar için Madde 4.3.2’ye bakınız
b)
Kaynakçının yeterlilik sınavında altlıksız (ss nb) kök paso kaynağı için kullanılan kaynak sarf malzemelerinin tipi, imalâttaki kök paso kaynağı için onaylanan kaynak sarf malzemesi tipidir.
Açıklama: X Kaynakçının yeterli kılındığı kaynak sarf malzemelerini gösterir. – Kaynakçının yeterli kılınmadığı kaynak sarf malzemelerini gösterir.
5.7 Boyutlar Alın kaynaklar ının kaynakçı yeterlilik sınavında, malzeme kalınlığı ve boru dış çaplar ı esas alınır. Yeterlilik alanı Çizelge 4 ve Çizelge 5’te verilmiştir.
Not -
Malzeme kalınlığının veya boru dış çaplar ının hassas olarak ölçülmesi gerekmez. Ancak, daha ziyade genel felsefe olarak Çizelge 4 ve Çizelge 5’te verilen değerler uygulanmalıdır.
İç köşe kaynaklar ında malzeme kalınlığı için yeterlilik kapsamı Çizelge 6’da belirtilmiştir. Tâli bağlantı (branşman) kaynağında Çizelge 4’e ilişkin malzeme kalınlık kriteri ve Çizelge 5’e ili şkin boru dış çap kriteri aşağıdaki gibi uygulanır: − −
Üstten: Malzeme kalınlığı ve tâli bağlantı borusu dış çapı, İçten veya geçme : Ana boru veya kabuk malzeme kal ınlığı ve tâli bağlantı boru dış çapı.
Farklı boru dış çapı ve malzeme kalınlıklar ı için kaynakçı: − −
Çizelge 4’e göre en ince ve en kalın malzeme kalınlıklar ı, Çizelge 5’e göre en küçük ve en büyük boru dış çapı,
için yeterli kılınır.
8
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Çizelge 4 – Alın kaynaklar ı için sınav parçasının malzeme kalınlığı ve kaynak metal kalınlığının (çok işlemli) yeterlilik kapsamı Ölçüler mm’dir Kalınlık a) Yeterlilik kapsamı t t<3
t – 2 x tb)
3 ≤ t ≤ 12
3 – 2 x tc)
t > 12
≥
5
a)
Çoklu işlemler için Çizelge 1’deki s1 ve s2 uygulanır.. Oksi-asetilen kaynağı (311) için: t -1,5 x t. c) Oksi-asetilen kaynağı (311) için: 3 mm - 1,5 x t. b)
Çizelge 5 – Boru dış çapı için yeterlilik kapsamı a) Ölçüler mm’dir Yeterlilik kapsamı
Sınav parçasının boru dış çapı D D–2xD D ≤ 25 D > 25 ≥ 0,5 x D (en az 25 mm) a) Yapısal içi boş kesitler için D, en küçük kenar ölçüsüdür.
Çizelge 6 – Boru dış çapı için yeterlilik kapsamı a) Sınav parçası malzeme kalınlığı t t<3 t a)
≥
3
a)
Ölçüler mm’dir Yeterlilik kapsamı t -3 ≥
3
Çizelge 9’a da bakınız.
5.8 Kaynak konumlar ı Her bir kaynak konumu konumu için için yeterlilik alanı Çizelge 7’de verilmiştir. Kaynak konum ve sembolleri EN ISO 6947’ye atıfta bulunur. Sınav parçalar ı, EN ISO 6947’ye göre kaynak konumlar ının anma açılar ına uygun olarak kaynak edilmelidir. Borular için J-L045 ve H-L045 kaynak konumlar ı, bütün boru açılar ını vasıflandır ır. Biri PF kaynak konumunda ve biri PC kaynak konumundaki aynı boru dış çapına sahip iki boru kaynağı, HL045 kaynak konumunda kaynak edilmiş borunun yeterlilik aralığını (kapsamını) da kapsar. Biri PG kaynak konumunda ve biri PC kaynak konumundaki aynı boru dış çapına sahip iki boru kaynağı, JL045 kaynak konumunda kaynak edilmiş borunun yeterlilik aralığını (kapsamını) da kapsar. 150 mm boru dış çaplar ı, sadece bir sınav parçası kullanılarak iki kaynak konumunda (PF veya PG çevrenin 2/3’ü, PC çevrenin 1/3’ü) kaynak edilebilir.
D ≥
9
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Çizelge 7 - Kaynak konumu için yeterlilik kapsamı Yeterlilik kapsamı a)
Sınav parçasının kaynak konumu
PA
PB b)
PC
PD b)
PE
PF (Plâka)
PF (Boru)
PG (Plâka)
PG (Boru)
H-L045
J-L045
PA
x
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
PB b)
x
x
-
-
-
-
-
-
-
-
-
PC
x
x
x
-
-
-
-
-
-
-
-
PD b)
x
x
x
x
x
x
-
-
-
-
-
PE
x
x
x
x
x
x
-
-
-
-
-
PF (Plâka)
x
x
-
-
-
x
-
-
-
-
-
PF (Boru)
x
x
-
x
x
x
x
-
-
-
-
PG (Plâka)
-
-
-
-
-
-
-
x
-
-
-
PG (Boru)
x
x
-
x
x
-
-
x
x
-
-
H-L045
x
x
x
x
x
x
x
-
-
x
-
J-L045
x
x
x
x
x
-
-
x
x
-
x
a)
Ek olarak Madde 5.3 ve Madde 5.4’ün şartlar ı gözetilmelidir. PB ve PD kaynak konumlar ı sadece iç köşe kaynaklar ı (Madde 5.4 b)) için kullanılır ve sadece diğer kaynak konumlar ındaki iç köşe kaynaklar ını yeterli kılmak için kullanılır. Açıklama: X Kaynakçının yeterli kılındığı kaynak konumunu gösterir. – Kaynakçının yeterli kılınmadığı kaynak konumunu gösterir. b)
5.9 Kaynak ayr ıntılar ı Kaynak ayr ıntılar ına bağlı olarak yeterlilik kapsamı Çizelge 8 ve Çizelge 9’da gösterilmiştir. 311 işlemi ile kaynak yapıldığında, sağa kaynaktan sola kaynağa bir değişiklik yapılması ve tersi yeni bir yeterlilik sınavı gerektirir.
Çizelge 8 – Alın kaynaklar ında kaynak ayr ıntılar ı yeterlilik kapsamı Sınav parçasının kaynak ayr ıntılar ı
Yeterlilik kapsamı Tek taraftan kaynak / altlıksız kaynak (ss nb)
Tek taraftan kaynak / altlıklı kaynak (ss mb)
Her iki taraftan kaynak (bs)
Tek taraftan kaynak / altlıksız kaynak (ss nb)
x
x
x
Tek taraftan kaynak / altlıklı kaynak (ss mb)
-
x
x
Her iki taraftan kaynak (bs)
-
x
x
Açıklama: X Kaynakçının yeterli kılındığı kaynak ayr ıntılar ını gösterir. – Kaynakçının yeterli kılınmadığı kaynak ayr ıntılar ını gösterir.
10
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Çizelge 9 – İç köşe kaynaklar ında kat tekniğinin yeterlilik kapsamı Sınav parçası a)
Yeterlilik kapsamı Tek katlı (sl)
Çok katlı (ml)
Tek katlı (sl)
x
-
Çok katlı (ml)
x
x
a)
Kaynak (boğaz) kalınlığı 0,5 x t ≤ a ≤ 0,7 x t aralığında olmalıdır. Açıklama: X Kaynakçının yeterli kılındığı kat tekniğini gösterir. – Kaynakçının yeterli kılınmadığı kat tekniğini gösterir.
6
Sınav ve deney/muayene
6.1 Gözetim Sınav parçalar ının kaynağı, sınavı yapan kişi veya sınav kuruluşu gözetiminde yapılmalıdır. Deney/muayene, sınavı yapan kişi veya sınav kuruluşu taraf ından doğrulanmalıdır. Sınav parçalar ı, kaynağa başlamadan önce, kaynakçı ve sınavı yapan kişinin mührü ile işaretlenmelidir. İlâve olarak bütün sınav parçalar ı için kaynak konumlar ı deney parçalar ı üzerine işaretlenmeli ve sabit boru kaynaklar ı için, saat 12 çalışma konumu da işaretlenmiş olmalıdır. Sınavı yapan kişi veya kuruluş, kaynak koşullar ı yanlışsa veya kaynakçının gerekli standardı yerine getirmede, meselâ, aşır ı ve/veya sistematik tamir gerektirecek şekilde, teknik olarak yetersiz olduğu görülürse, sınavı durdurabilir.
6.2 Sınav parçalar ının biçim, boyut ve say ısı Gerekli deney parçalar ının biçim ve boyutlar ı (Madde 5.7) Şekil 1, Şekil 2, Şekil 3 ve Şekil 4’te gösterilmiştir. Borular için en az 150 mm muayene uzunluğu istenir. Bununla Bununla beraber borular ın çevresi 150 mm’den az olduğunda ilâve olarak en çok üç sınav parçası gerekli olacaktır.
11
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007 Ölçüler mm’dir.
Açıklama : t Sınav parçası için malzeme kal ınlığı
Şekil 1 - Plâkada alın kaynağı için sınav parçası boyutlar ı
Ölçüler mm’dir.
0,5 × t ≤ a ≤ 0,7 ×
Açıklama : a Tasar ım kaynak (boğaz) kalınlığı t Sınav parçasının malzeme kal ınlığı z İç köşe kaynağı kesit kenar (bacak ) uzunluğu
Şekil 2 - Plâkada bir iç köşe kaynağı için sınav parçası boyutlar ı 12
t
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007 Ölçüler mm’dir.
Açıklama : D Boru dış çapı t Sınav parçasının malzeme kal ınlığı (cidar kalınlığı)
Şekil 3 - Boruda alın kaynağı için sınav parçası boyutlar ı Ölçüler mm’dir.
t en
Açıklama : a Tasar ım kaynak (boğaz) kalınlığı D Boru dış çapı l 1 Sınav parçası uzunluğu t Sınav parçasının malzeme kal ınlığı (cidar kalınlığı) z İç köşe kaynağı kesit kenar (bacak ) uzunluğu
ince parçaya kar şılık 0,5 × t ≤ a ≤ 0,7 × t
Şekil 4 - Boruda iç köşe kaynağı için sınav parçası boyutlar ı
13
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
6.3 Kaynak koşullar ı Kaynakçılar ın yeterlilik sınavında prEN ISO 15609-1 veya EN ISO 15609-2’ye göre hazırlanan WPS veya pWPS’i izlenmelidir. Aşağıdaki kaynak koşullar ı uygulanmalıdır: - Sınav parçası için kaynak süresi, alışılagelmiş imalât koşullar ı altındaki çalışma süresine uygun olmalıdır, - Sınav parçası kök pasosu ve kapak pasosunda en az bir durma ve bir yeniden başlama noktası bulunmalı ve muayene edilecek uzunluk içinde belirtilmelidir, - WPS veya pWPS’de gerekli görülen herhangi bir kaynak sonrası ısıl işlemi, eğme deneyi gerekmedikçe uygulanmayabilir, - Sınav parçasının tanıtımı, - Kaynakçının, kaynağın tamamlanmasından sonra yüzeydekiler haricinde, küçük kusurlar ı, taşlayarak, düzeltmesine izin verilmelidir. Bunun için, sınavı yapan uzmanın veya sınav kuruluşunun onayı alınmalıdır.
6.4 Deney/muayene metotlar ı Tamamlanan her bir kaynak, kaynak yapıldığı durumda Çizelge 10’a göre muayene edilmelidir. Kaynaklar gözle muayene vasıtasıyla kabul edildiğinde ilave muayeneler/deneyler Çizelge 10’a göre yapılmalıdır. Yeterlilik sınavında kalıcı altlık kullanıldığında tahribatlı deney öncesi altlık giderilmelidir. Makroskopik muayene için deney numuneleri, numuneleri, kaynağı açıkça gösterecek şekilde hazırlanmalı ve tek taraf ı dağlanmalıdır. Parlatma gerekmez. 131,135, 136 (sadece metal özlü teller) ve 311 (Çizelge 10, dip not b’ye bak ın) kaynak işlemleri vasıtasıyla yapılmış alın kaynaklar ına radyografik muayene uygulandığında, ya 2 ilâve eğme deneyi (bir yüz ve bir kök veya iki kenar eğme) ya da iki kırma deneyi (bir yüz ve bir kök ) ilâve edilerek garanti altına alınmalıdır.
Çizelge 10 – Deney/muayene metotlar ı Alın kaynağı (plâka veya boruda)
İç köşe kaynağı ve tâli bağlantı
Mecburî
Mecburî
Mecburî a b d
Mecburî değil
EN 910’a göre eğme deneyi
Mecburî a b f
Uygulanmaz
EN 1320’ye göre kırma deneyi
Mecburî a b f
Mecburî c e
Deney/muayene metodu EN 970’e göre gözle muayene EN 1435’e muayene
göre
radyografik
a)
Radyografik muayene veya eğme ya da k ırma deneyi uygulanabilir.
b)
Radyografik muayene kullanılması durumunda, 131,135, 136 (sadece metal özlü tel) ve 311 (Madde 6.4) kaynak işlemleri için ilâve e ğme veya kırma deneyleri kullanılır.
c)
Kırma deneyleri, EN 1321’e göre en az 2 kesitte yapılan makroskopik muayene ile yer değiştirebilir.
d)
Sadece ferritik çeliklerde, ≥8 mm kalınlık için radyografik muayene, EN 1714’e göre ultrasonik muayene ile değiştirilebilir.
e)
Borularda kırma deneyleri, radyografik muayene ile değiştirilebilir.
f)
Boru dış çapı D ≤ 25 mm için e ğme veya kırma deneyi tam deney parçasının çentikli çekme deneyi ile değiştirilebilir (örnek Şekil 8’de verilmiştir).
14
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
6.5 Sınav parças ı ve deney numuneleri 6.5.1 Genel Sınav parçasının ve deney numunelerinin tip, boyut ve hazırlanmasına ait ayr ıntılar, Madde 6.5.2, Madde 6.5.3, Madde 6.5.4’de verilmiştir. İlâve olarak tahribatlı deneyler için şartlar belirtilmiştir.
6.5.2 Boru ve plâkada alın kaynağı Radyografik muayene kullanıldığında, sınav parçasındaki kaynağın (Şekil 5a, Şekil 7a ve Şekil 7b) muayene uzunluğu, kaynak yapıldığı durumda (aşır ı kaynak metali giderilmeden) film çekilmelidir. Kırma deneyi kullanıldığında, sınav parçası muayene uzunluğu eşit genişlikteki deney numunelerine kesilmeli ve tamamı kır ılacak şekilde deneye tâbi tutulmalıdır. Her bir deney numunesinin muayene uzunluğu ≥ 40 mm olmalıdır. EN 1320 ‘e uygun olan bütün çentik profillerine izin verilir. Enine eğme deneyi veya kenar eğme deneyi kullanıldığında, mandrel veya iç makara çapı 4t olmalı ve A ≥ % 20 uzamalı esas metal için eğme açısı,180º olmalıdır. A < % 20 uzamalı esas metal için aşağıdaki formül uygulanmalıdır: d =
100 x t s A
− t s
Burada: d mm olarak mandrel veya iç makara çapı, ts mm olarak eğme deney numunesinin kalınlığı, A % olarak malzeme şartnamesi taraf ından istenen en düşük çekme uzaması dır. Sadece enine eğme deneyi yapıldığında, muayene uzunluğu eşit genişlikteki deney numunelerine kesilmeli ve tamamı deneye tâbi tutulmalıdır. Sadece kenar eğme deneyleri kullanıldığında, muayene uzunluğu boyunca eşit aralıktaki en az dört deney numunesi alınmalıdır. Bu kenar eğme deneylerinden biri, muayene uzunluğu içindeki durma ve başlama bölgesinden alınmış olmalıdır. Eğme deneyleri EN 910’a uygun olarak yapılmış olmalıdır. t >
12 mm kalınlık için enine eğme deneyleri yerine kenardan eğme deneyi yapılabilir.
Borular için 131, 135, 136 (sadece metal özlü tel) veya 311 kaynak işlemlerine uygulanan ilâve kırma veya enine eğme deneyi numuneleri sayısı radyografik muayene kullanımında kaynak konumuna bağlıdır. PA veya PC kaynak konumlar ı için, bir kök ve bir yüz e ğme deney numunesi deneye tâbi tutulmalıdır (Şekil 7a’ya bakınız). Bütün diğer kaynak konumlar ı için, iki kök ve iki yüz e ğme deney numunesi deneye tâbi tutulmalıdır (Şekil 7b’ye bakınız).
15
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007 Ölçüler mm’dir.
Açıklama : l 1 l 2 l f
Sınav parçası uzunluğu Sınav parçasının yar ı genişliği Muayene uzunluğu
a) Çift sayıda deney numunelerinden kesit alınması
b) Deney numunesinin muayene uzunluğu
Not -
İlâve olarak, deney numunesinin kaynağında kır ılma elde etmek için gerilmeye maruz kalan taraf ının kaynak merkezinde boyuna çentik olabilir.
Şekil 5 - Plâka alın kaynağında deney numunelerinin hazırlanması ve kırma deneyi
16
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
6.5.3 Plâkada iç köşe kaynağı Kırma deneyleri için (Şekil 6) sınav parçası, gerektiğinde birkaç numuneye ayr ılabilir. Her bir deney numunesi, EN 1320’ye göre kırma için konumlandır ılmalı ve kırmadan sonra muayene edilmelidir. Bir makroskobik muayene kullanıldığında, en az iki deney numunesi alınmalıdır. Bir makroskobik muayene numunesi durma/başlama yerinden alınmış olmalıdır.. Ölçüler mm’dir.
Açıklama : l f Muayene uzunluğu
Şekil 6 - Plâkada iç köşe kaynağı kırma deneyi için muayene uzunluğu
17
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007 Ölçüler mm’dir.
Açıklama : l f
Muayene uzunluğu
1 konumu için bir kök kırma veya bir kök enine eğme veya bir kenar eğme deney numunesi 2 konumu için bir yüz kırma veya bir yüz enine eğme veya bir kenar eğme deney numunesi a) PA ve PC kaynak konumlar ı için ilâve kırma veya eğme deneyleri için bölümlere ayırma
Açıklama : l f
Muayene uzunluğu
1 Bir kök kırma veya bir kök enine eğme veya bir kenar eğme deney numunesi 2 Bir yüz kırma veya bir yüz enine eğme veya bir kenar eğme deney numunesi 3 Bir kök kırma veya bir kök enine eğme veya bir kenar eğme deney numunesi 4 Bir yüz kırma veya bir yüz enine eğme veya bir kenar eğme deney numunesi b) PF, PG, H-L045, J-L045 kaynak konumlar ı için ilâve kırma veya eğme deneyleri için bölümlere ayırma
18
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
c) Kırma deney numunesinin muayene uzunluğu
Not -
İlâve olarak, deney numunesinin kaynağında kır ılma elde etmek için gerilmeye maruz kalan taraf ının kaynak merkezinde boyuna çentik olabilir.
Şekil 7 – Boruda iç köşe kaynağı için deney numunelerinin hazırlanması ve yerleri Ölçüler mm’dir. t ≥ 1,8 mm için : d = 4,5 mm t < 1,8 mm için : d = 3,5 mm
Başlama ve durma bölgelerinde deliklere izin verilmez.
Not - EN 1320’ye uygun olarak çevresel yönde s ve q çentik profillerine de izin verilir.
Şekil 8 – Dış çapı ≤25 mm olan boru s ınav parçası için çentik çekme deneyi örneği
6.5.4 Borularda alın kaynağı Kırma deneyleri için sınav parçası dört veya daha fazla deney numunesi elde etmek için kesilmeli ve kır ılmalıdır (bir olasılık Şekil 9’da gösterilmiştir).
19
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Şekil 9 - Boruda iç köşe kaynağı için deney numunelerinin hazırlanması ve kırma deneyi Makroskopik muayene kullanıldığında, en az 2 adet deney numunesi alınmalıdır. Bir makroskopik numune durma /başlama yerinden alınmış olmalıdır.
6.6 Deney/muayene kayd ı Bütün deney/muayene sonuçlar ı dokümante edilmelidir.
Sınav parçalar ının kabul şartlar ı
7
Sınav parçalar ı ilgili kusur tipleri için belirlenmi ş kabul şartlar ına göre değerledirilmelidir. Herhangi bir deney/muayene öncesi: − − − −
Bütün curuf ve sıçrantılar ın giderilmiş olduğu, Kaynağın kök ve yüz taraf ında (Madde 6.3’e göre) taşlama olmadığı, Kök ve kapak pasosunda durma ve başlamanın belirtilmiş olduğu (Madde 6.3’e göre), Profil ve boyutlar
konusunda kontrol edilmelidir. Bu standarda göre deney/muayene metodlar ı vasıtasıyla bulunan kusurlar için kabul şartlar ı, aksi belirtilmedikçe, EN ISO 5817’e göre değerlendirilmelidir. Bir kaynakçı, EN ISO 5817’ye göre, sınav parçasındaki aşır ı kaynak metali, aşır ı dış bükeylik, aşır ı kalınlık, aşır ı nüfuziyet ve doğru olmayan kaynak kenar ı kusurlar ı için C seviyesi, diğer kusurlar için B seviyesi sınırlar ı içinde kalıyorsa yeterli sayılmalıdır. Yanma oluğu için h ≤ 0,05 t şartı uygulanmaz. Yanma oluğu 0,5 mm’yi geçmemelidir. Kaynakçı yeterlilik sınavı için açısal kaçıklık uygulanmaz. Eğme deney numuneleri herhangi bir yönde 3 mm’ye eşit veya daha büyük tek bir hatayı göstermemelidir. Deney sırasında bir deney numunesinin kenarlar ında beliren hatalar, nüfuziyet noksanlığı, curuf veya diğer hatalardan dolayı çatlama kanıtı olmadıkça, değerlendirmede ihmal edilmelidir. Kaynakçının sınav parçası üzerindeki kusurlar, izin verilen azamî değerleri aşıyorsa, kaynakçı sınavda yetersiz kabul edilir. Tahribatsız muayene için kar şılık gelen kabul kriterlerine de atıf yapılmalıdır. Bütün tahribatlı ve tahribatsız muayeneler için, belirtilen prosedürler kullanılmalıdır.
Not -
8
EN ISO 5817’nin kabul seviyeleri ve farklı tahribatsız muayene tekniklerinin kabul seviyeleri arasındaki kar şılıklı ilişki EN 12062’de verilmi verilmiştir.
Sınav tekrar ı
Herhangi bir sınav, bu standardın şartlar ını yerine getirmede yetersiz kalırsa, kaynakçıya yeni bir yeterlilik sınavı için f ırsat verilmelidir. 20
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Meydana gelen hatanın metalurjik veya başka herhangi bir olağan dışı sebepten kaynaklandığı ve kaynakçının becerisiyle doğrudan doğruya ilgisi olmadığı sonucuna var ılırsa, yeni sınav malzeme ve/veya sınav şartlar ının kalite ve düzgünlüğünün yeterliliğini değerlendirmek için, ilâve bir sınavın yapılması gerekir.
9
Geçerlilik süresi
9.1 İlk yeterlilik sınavı Kaynakçı yeterliliğinin geçerliliği, sınav parçasının/parçalar ının kaynak edildiği tarihte başlar. Bu, bütün gerekli muayenelerin yapılması ve kabul edilebilir sınav sonuçlar ının elde edilmesi şartıyla geçerlidir.
9.2 Geçerliliğin tasdiki Kaynakçının yayınlanan yeterlilik sınavı belgesi, iki yıllık bir süre için geçerlidir. Bu, kaynak koordinatörü veya çalışanın sorumlu olduğu personelin kaynakçının ilk yeterlilik sınavı kapsamında çalıştığını tasdik etmesi şartıyla geçerlidir. Bu her altı ayda bir tasdik edilmelidir.
9.3 Yeterliliğin uzatılması Bu standarda göre kaynakçının yeterlilik sınav belgesi bir muayeneyi muayeneyi yapan kişi veya kuruluş taraf ından iki yıllık periyotlar halinde uzatılabilir. Mevcut belgelendirmenin uzatılmasından önce Madde 9.2’deki şartlar ın kar şılanması ve aşağıdaki koşullar ın doğrulanması gerekir: a) Uzatmayı desteklemek için kullanılan bütün kayıt ve kanıtlar kaynakçı için izlenebilirdir ve imalatta kullanılan WPS/ WPS’leri tanımlar. b) Uzatmayı desteklemek için kullanılacak kanıt, hacimsel özellikte (radyografik veya ultrasonik muayene) veya bir önceki altı ay boyunca iki kaynak üzerinde yapılmış olan tahribatlı muayene (kırma veya eğme) olmalıdır. Uzatmaya ilişkin kanıt en az iki yıl süre ile saklanmalıdır. c) Kaynaklar Madde 7’de belirtildiği şekilde kusurlar için yeterli kabul seviyelerinde olmalıdır. d) Madde 9.3 b)’de söz edilen muayene sonuçlar ı, kalınlık ve boru dış çapı hariç kaynakçının orijinal sınav koşullar ını yeniden oluşturabildiğini göstermelidir.
Not - Teyit edilecek ve izlenecek değişkenlerin örnekleri için Ek D’ye bakınız.
10 Belgelendirme Belge, kaynakçının yeterlilik sınavını başar ıyla geçtiğini belgelendirmelidir. Bütün temel değişkenler, belge üzerine kaydedilmelidir. Sınav parçası/parçalar ı gerekli muayenelerin/deneylerin herhangi birinde başar ısız olursa belge düzenlenmemelidir Belge, sınavı yapan kişi veya kuruluşun tam sorumluluğu altıda düzenlenmeli ve Ek A’daki ayr ıntılı bilgileri ihtiva etmelidir. Ek A’da verilen formun kaynakçının yeterlilik sınav belgesi olarak kullanılması tavsiye edilir. Başka bir kaynakçı yeterlilik sınav belgesi formu kullanılacaksa, bu form Ek A’da istenen bilgileri ihtiva etmelidir Genel olarak her bir sınav parçası için ayr ı bir kaynakçı yeterlilik sınavı belgesi yayımlanmalıdır. Bir sınav parçasından fazlası kaynak edildiğinde bir tek kaynakçı yeterlilik belgesi her bir sınav parçasının yeterlilik kapsamı birleştirilerek verilebilir. Bu durumda Madde 5.7’de verilen örnekler hariç aşağıdaki temel değişkenlerden yalnızca bir tanesinin değişmesine izin verilebilir. - Kaynak tipi, - Kaynak konumu, - Malzeme kalınlığı. Diğer temel değişkenlerin değişimine izin verilmez. 21
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Kaynakçının yeterlilik sınav belgesinin belirsizliğe yol açmaması sağlanmalıdır. Bu yüzden kaynakçının yeterlilik sınav belgesinin İngilizce, Fransızca veya Almanca lisanlar ından en az birinde birinde veya gerektiğinde diğer bir lisanla birlikte yayımlanması tavsiye edilir. Uygulama sınavı ve meslekî bilgi s ınavı (Ek A’ya bakınız) işaretlenmelidir.
″Yeterlii″ veya ″Sınav yapılmadı″ şeklinde
Yeterlilik sınavı için temel değişkenlerde izin verilen aralıklar dışında yapılan her değişiklik , yeni bir sınav ve yeni bir yeterlilik sınav belgesi gerektirir.
11 Kısa gösteriliş Bir kaynakçının yeterliliğinin kısa gösterilişi, a şağıdaki başlıklar ı verilen sırada olmalıdır (bu sistem bilgisayar için de kullanılabilecek tarzda düzenlenmiştir): a) Bu standardın numarası: TS 6868 -1 EN 287-1 b) Temel değişkenler : 1) Kaynak işlemleri : Madde 4.2, Madde 5.2 ve ISO 4063’e atıf, 2) Mamul tipi : Plâka (P), boru (T), Madde 4.3.1 ve Madde 5.3’e atıf, 3) Kaynak tipi : Al ın kaynağı (BW), iç köşe kaynağı (FW), Madde 5.4’e atıf, 4) Malzeme grubu : Madde 5.5’e atıf, 5) Kaynak sarf malzemesi :Madde 5.6’ya atıf, 6) Sınav parçasının boyutu : Malzeme kalınlığı (t) ve boru çapı dış çapı(D), Madde 5.6’ye atıf, 7) Kaynak konumlar ı : Madde 5.8’e ve ISO 6947’ye atıf, 8) Kaynak ayr ıntılar ı : Madde 5.9’a atıf. Koruyucu ve altlık gaz tipi kısa gösterilişin bir parçası olmamalı, ancak kaynakçının yeterlilik sınavı belgesine dâhil edilmelidir (pr EN ISO 15609-1:2000,Ek A veya EN ISO 15609-2:2001 Ek A). Kısa gösteriliş örnekleri Ek B’de verilmi ştir.
22
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Ek A (Bilgi için) Kaynakçı yeterlilik sınav belgesi Kısa gösteriliş/gösterilişler : ...................................................................................... ……………………………………………………………… Sınavı yapan kişi veya kuruluş - Referans No:
WPS-Referans : Kaynakçının adı soyadı Tanıtım Tanıtım metodu Doğum tarihi ve yeri İş veren Kot/sınav standardı
: : : : : :
Fotoğraf (gerekiyorsa)
Meslekî bilgi: Yeterli/sınav yapılmadı (Gerektiği şekilde iptal edin)
Sınav parças ı Kaynak işlemi/işlemleri Mamul tipi (Plâka veya boru) Kaynak tipi Malzeme grubu/gruplar ı Kaynak sarf malzemesi (kısa gösterilişi) Koruyucu gaz Yardımcı malzemeler (altlık gazı gibi) Malzeme kalınlığı (mm) Boru dış çapı (mm) Kaynak konumu Kaynak ayr ıntılar ı Yeterlilik deney/muayene tipi
Yapıldı ve yeterli
Gözle muayene Radyografik muayene Kırma deneyi Eğme deneyi Çentik çekme deneyi
Yeterlilik kapsam ı
…………………………. ………………………….
Yapılmadı
Sınavı yapan kişi veya kuruluşun adı : Sınavı yapan kişi veya kuruluşun yer, tarih ve imzası: Kaynağın yapıldığı tarih:
Makroskopik muayene
Yeterliliğin geçerliliği :
İş veren/ koordinatör taraf ından müteakip 6 ay için iş geçerliliğin onayı (Madde 9.2’ye atıf)
Tarih
İmza
Mevki veya ünvan
Sınavı yapan kişi veya kuruluş taraf ından müteakip 2 yıl için yeterliliğin uzatılması (Madde 9.3’e atıf)
Tarih
İmza
Mevki veya ünvan
23
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Ek B (Bilgi için) Kısa gösteriliş örnekleri B.1
Örnek 1
Kaynakç ı yeterliliği TS EN 287-1 135 P FW 1.2 S t10 PB ml Açıklama 135 Kaynak işlemi
Yeterlilik kapsamı MAG Kaynağı
135, 136 (Sadece M)
P
Plâka
-
P T: D ≥ 150 mm
FW
İç köşe kaynağı
-
FW
1.2
CR ISO 15608’e göre malzeme grubu
Malzeme grubu 1.2: Akma mukavemeti 275N/mm2 < ReH> 300N/mm2
1.1, 1.2, 1.4
S
Kaynak sarf malzemesi
Masif tel
S, M
t10
Kalınlık
Malzeme kalınlığı :10 mm
≥ 3 mm
PB
Kaynak konumu
Yatay – düşey konum (iç köşe kaynağı)
PA, PB
ml
Kaynak ayr ıntılar ı
Çok katlı (pasolu)
sl, ml
B.2
Örnek 2
Kaynakç ı yeterliliği TS EN 287-1 136 P BW 1.3 B t15 PE ss nb Açıklama
Yeterlilik kapsamı
136
Kaynak işlemi
P
Plâka
-
P T: D ≥ 150 mm PA, PB, PC D ≥ 500 mm PF
BW
Alın kaynağı
-
BW, FW (Madde 5.4 b)
1.3
CR ISO 15608’e göre malzeme grubu
Malzeme grubu 1.3: Akma mukavemeti ReH> 360N/mm2 olan normalize edilmiş ince taneli çelikler
1, 2, 3, 9.1, 11
B
Kaynak sarf malzemesi
Bazik özlü elektrot
B, R, P, V, W, Y, Z
t15
Sınav parçası malzeme kalınlığı
Malzeme kalınlığı :15 mm
≥ 5 mm
PE
Kaynak konumu
Tavan konumu (alın kaynağı)
PA, PB, PC, PD, PE, PF
ss nb
Kaynak ayr ıntılar ılar ı
Tek taraftan kaynak, altlıksız Çok katlı (pasolu)
ss nb, ss mb, bs FW için:sl, ml
24
Aktif gaz korumalı boru şeklinde özlü elektrotla metal ark kaynağı
136
ICS 25.160.10
B.3
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Örnek 3
Kaynakç ı yeterliliği TS EN 287-1 141 T BW 8 S t3,6 D60 PF ss nb Açıklama
Yeterlilik kapsamı
141
Kaynak işlemi
TIG kaynağı
T
Plâka
-
T P
BW
Alın kaynağı
-
BW, FW (Madde 5.4 b)
8
CR ISO 15608’e göre malzeme grubu
Malzeme grubu 8: Östenitik paslanmaz çelikler
8, 9.2, 9.3, 10
S
Kaynak sarf malzemesi
Masif çubuk
S
t3,6
Kalınlık
Malzeme kalınlığı : 3,6 mm
3 mm – 7,2 mm
D60
Sınav parçasının boru dış çapı
Boru dış çapı: 60 mm
≥ 30 mm
PF
Kaynak konumu
Tavan konumu (alın kaynağı)
PA, PB, PD, PE, PF
ss nb
Kaynak ayr ıntılar ı
Tek taraftan kaynak, altlıksız Çok katlı (pasolu)
ss nb, ss mb, bs FW için:sl, ml
141
B.4 Örnek 4 Kaynakç ı yeterliliği
TS EN 287-1 111 P BW 2 B t13 PA ss nb
Kaynakç ı yeterliliği
TS EN 287-1 111 P FW 2 B t13 PB ml Açıklama
Yeterlilik kapsamı
Elle metal ark kaynağı
111
111
Kaynak işlemi
P
Plâka
-
P T: D ≥ 150 mm
BW FW
Alın kaynağı İç köşe kaynağı
-
BW, FW (Madde 5.4 b)
2
CR ISO 15608’e göre Malzeme grubu 2: Akma mukavemeti ReH > 1, 2, 3, 9.1, 11 malzeme grubu 360 N/mm2 olan termo mekanik olarak işleme tabi tutulmuş ince taneli çelikler
B
Kaynak sarf malzemesi
Bazik örtü
C hariç tamamı
t13
Kalınlık
Malzeme kalınlığı: 13 mm
≥ 5 mm
PA PB
Kaynak konumu
Alın kaynağı, düz İçköşe kaynağı, yatay - dik
PA, PB,
ss nb ml
Kaynak ayr ıntılar ı
Altlıksız tek taraftan kaynak Çok pasolu
ss nb, ss mb, bs FW için: sl, ml
25
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
B.5 Örnek 5 Kaynakç ı yeterliliği
TS EN 287-1 141 / 135 T BW 1.2 S t20(5/15) D200 PA ss nb Açıklama
Yeterlilik kapsamı
TIG Kaynağı, kök paso (2 paso) MAG Kaynağı, dolgu pasolar ı
141 135, 136 (Sadece M)
141 135
Kaynak işlemi
T
Boru
-
T P
BW
Alın kaynağı
-
BW, FW (Madde 5.4 b)
1.2
CR ISO 15608’e göre Malzeme grubu 1.2: Akma mukavemeti i malzeme grubu 275N/mm2 < ReH ≤ 360 N/mm2
1.1, 1.2, 1.4
S
Kaynak sarf malzemesi
Masif tel
141:S 135:S 136:Sadece M
t20
Kalınlık
141: s1=5mm 135: s2=15mm
141: t=3mm – 10 mm 135: t≥ 5 mm 141/135: t ≥ 5 mm
D200
Sınav parçasının boru Boru dış çapı : 200 mm dış çapı
PA
Kaynak konumu
Döner boruda alın kaynağı, eksen yatay
PA, PB
ss nb
Kaynak ayr ıntılar ı
Altlıksız tek taraftan kaynak
141: ss nb, ss mb, bs 135: ss mb, bs (136:M) FW için: sl, ml
≥ 100 mm
Çok katlı (pasolu)
B.6 Örnek 6 Kaynakç ı yeterliliği
TS EN 287-1 141 T BW 10 S t8.0 D100 H – L045 ss nb
Kaynakç ı yeterliliği
TS EN 287-1 141 T BW 10 S t1.2 D 16 H – L045 ss nb Açıklama TIG Kaynağı
141 T
Kaynak işlemi Boru
BW 10
Alın kaynağı CR ISO 15608’e göre Malzeme grubu 10: Östenitik malzeme grubu paslanmaz çelikler Kaynak sarf Masif çubuk malzemesi Kalınlık Malzeme kalınlığı: 1,2mm/8mm
S t8.0 t1.2 D100 D16 H-L045 ss nb
26
-
Yeterlilik kapsamı 141 T P BW, FW (Madde 5.4 b) ferritik 8, 9.2, 9.3, 10
Sınav parçasının boru Boru dış çapı : 100 mm/16mm dış çapı Kaynak konumu Boruda alın kaynağı, boru sabit, eksen eğimli (45˚) Kaynak ayr ıntılar ı Altlıksız tek taraftan kaynak Tek/çok pasolu
S 1,2mm -16mm
≥ 16 mm PG ve J-L045 hariç, tamamı ss nb, ss mb, bs FW için: sl, ml
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
B.7 Örnek 7 Kaynakç ı yeterliliği
TS EN 287-1 141 T BW 5 S t5.0 D60 PF ss nb
Kaynakç ı yeterliliği
TS EN 287-1 141 T BW 5 S t5.0 D60 PC ss nb Açıklama
Yeterlilik kapsamı
TIG Kaynağı
141
141
Kaynak işlemi
T
Boru
-
T P
BW
Alın kaynağı
-
BW, FW (Madde 5.4 b)
5
CR ISO 15608’e göre Malzeme grubu 5: C≤0,35 malzeme grubu vanadyumsuz Cr-Mo çelikleri
S
Kaynak malzemesi
t5.0
Kalınlık
D60
Sınav parçasının boru Boru dış çapı : 60 mm dış çapı
PF PC
Kaynak konumu
Boruda alın kaynağı, eksen yatay sabit eksen düşey
PG ve J-L045 hariç, tamamı
ss nb
Kaynak ayr ıntılar ı
Altlıksız tek taraftan kaynak Tek/çok pasolu
ss nb, ss mb, bs FW için: sl, ml
sarf Masif çubuk Malzeme kalınlığı: 5,0 mm
olan 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9.1, 11 S 3 mm -10 mm
≥ 30 mm
27
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Ek C (Bilgi için) Meslekî bilgi C.1
Genel
Meslekî bilgi hakkında sınav tavsiye edilir, ancak mecburî değildir. Bununla birlikte bazı ülkeler, kaynakçının bir meslekî bilgi sınavına tâbi tutulmasını gerekli görebilir. Meslekî bilgi sınavı yapılmışsa, kaynakçının sınav belgesine kaydedilmelidir. Bu ek, kaynakçının prosedürleri izleyebildiğinden ve yaygın uygulamalar ı yerine getirebildiğinden emin olmak için, sahip olması gereken meslekî bilgilerin sınırlar ını tespit eder. Bu ekte belirtilen meslekî bilgi, en basit seviyede verilmiştir. Çeşitli ülkelerdeki farklı eğitim programlar ı sebebiyle, meslekî bilginin sadece genel amaçlar ını ve kategorilerini standardlaştırmak amaçlanmıştır. Kullanılan asıl sorular, her ülkenin kendisi taraf ından oluşturulmalı; ancak kaynakçının yeterlilik sınavına uygun olarak, Madde C.2’de belirtilen sorular ı ihtiva etmelidir. Bir kaynakçının meslekî bilgisi hakk ında gerçek sınav, aşağıda belirtilen metotlardan herhangi biri veya bu metotlar ın bileşimi ile yapılabilir: a) Yazılı sınavlar (çoktan seçmeli), b) Bir takım yazılı sorular ı takiben sözlü sınav, c) Bilgisayar sınavı, d) Bir takım yazılı kriter sınavını takiben tatbikat / inceleme. Meslekî bilgi sınavı, yeterlilik sınavında kullanılan kaynak işlemiyle ilgili konularla sınırlıdır.
C.2
Şartlar
C.2.1 Kaynak teçhizatı C.2.1.1 Oksi - asetilen kaynağı a) Gaz tüplerinin tanıtımı, b) Temel değişkenlerin tanıtımı ve montajı, c) Doğru meme ve kaynak şalomelerinin seçimi.
C.2.1.2 Ark kaynağı a) Temel bileşenlerin ve teçhizatın tanıtımı ve montajı, b) Kaynak akımının tipi, c) Kaynak iş parçası kablosunun doğru bağlanması.
C.2.2 Kaynak işlemi3) C.2.2.1 Oksi-asetilen kaynağı (311) a) Gaz basıncı, b) Meme boyutunun seçimi, c) Gaz alev tipi, d) Aşır ı ısıtmanın etkisi.
C.2.2.2 Örtülü elektrotla elektrotla metal ark ark kaynağı (111) a) Elektrotlar ın taşınması ve kurutulması, b) Elektrot tiplerinin farklar ı. 3)
Numaralar EN ISO 4063’e atıf yapar.
28
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
C.2.2.3 – Kendinden korumalı boru şeklinde özlü elektrotla ark kayna ğı (114 ) a) Elektrotlar ın tip ve boyutlar ı, b) Nozul / temas ucunun tip, boyut ve bakımı, c) Metal geçiş şeklinin seçimi ve s ınırlar ı, d) Kaynak arkının hava akımlar ından korunması
C.2.2.4 - Koruyucu gaz metal ark kayna ğı, tungsten asal gaz kaynağı, plậzma ark kaynağı (131, 135, 136, 141, 15) a) Elektrotlar ın tip ve boyutlar ı, b) Koruyucu gazın ve debisinin tanıtımı, c) Nozul / temas ucunun tip, boyut ve bakımı, d) Metal geçiş şeklinin seçimi ve s ınırlar ı, e) Kaynak arkının hava akımlar ından korunması.
C.2.2.5 Tozaltı ark kaynağı (121, 125) a) Tozlar ın kurutulması, beslenmesi ve doğru şekilde geri alınması, b) Kaynak kafasının doğru konumu ve ilerlemesi.
C.2.3 Esas metaller a) Malzemenin tanıtımı, b) Ön ısıtma kontrol ve metodu, c) Pasolar arası sıcaklığın kontrolü.
C.2.4 Kaynak sarf malzemeleri a) Kaynak sarf malzemelerinin tanıtımı, b) Kaynak sarf malzemelerinin depolanması, taşınması ve şartlar ı, c) Doğru boyutun seçimi, d) Elektrotlar ın ve ilâve tellerinin temizli ği, e) Tel sar ımının kontrolü, f) Gaz debisi ve kalitesinin kontrolü ve izlenmesi.
C.2.5 Güvenlik önlemleri C.2.5.1 Genel a) Güvenli montaj, ayarlama ve kapatma prosedürleri, b) Kaynak gaz ve dumanlar ının güvenli kontrolu, c) Kişisel korunma, d) Yangın tehlikesi, e) Kapalı alanlarda kaynak, f) Kaynak ortamı bilinci.
C.2.5.2 Oksi-asetilen kayna ğı a) Sıkıştır ılmış gazlar ın güvenli depolanması, taşınması ve kullanımı, b) Gaz hortum ve bağlantı elemanlar ında kaçak kontrolü, c) Bir geri tepme olayında alınacak önlemler.
C.2.5.3 Bütün ark kaynak işlemleri a) Elektrik şokunun artan tehlike ortamı, b) Arktan oluşan ışını, c) Ark üflemesinin etkileri.
C.2.5.4 Koruyucu gaz ark kaynağı a) Sıkıştır ılmış gazlar ın, güvenli depolanması, taşınması ve kullanımı, b) Gaz hortum ve bağlantı elemanlar ında kaçak kontrolü.
C.2.6 Kaynak sıras /prosedürler /prosedürler ı Kaynak prosedürü şartlar ının değerlendirilmesi ve kaynak parametrelerinin etkisi.
29
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
C.2.7 Kenar hazırlama ve kaynak gösterimi a) Kenar hazırlığının, kaynak prosedürü şartnamesine (WPS) uygunluğu, b) Erigitilecek yüzeylerin temizliği.
C.2.8 Kaynak kusurlar ı a) b) c)
Kusurlar ın tanıtımı, Sebepleri, Önleme ve giderme yollar ı.
C.2.9 Kaynakçının yeterliliği Kaynakçı, yeterlilik kapsamını bilmelidir.
30
TS EN 287-1/Ocak 2007
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Ek D (Bilgi için) Uzatma için teyit edilecek ve izlenecek de ğişkenler Bir kaynakçının yeterlilik sınav belgesinin uzatılması için Çizelge D.1’de verilen değişkenlere göre orijinal sınav belgesinin temsil ettiği kaynağı kaynakçının yaptığı teyit edilmelidir.
Çizelge D.1 - Uzatma için teyit edilecek ve izlenecek de ğişkenler Değişkenler
Teyit edilmeli
Kaynak işlem/işlemleri
x
Mamul tipi (boru, plâka, tâli bağlantı)
x
Kaynak tipi
x
Malzeme grubu
x
Kaynak sarf malzemesi (kısa gösteriliş)
x
Malzeme kalınlığıa)
x
Boru dış çapıb)
x
Kaynak konumu
x
Kaynak ayr ıntısı
x
a) Kalınlık, orijinal yeterlilik kapsamı içinde değişebilir. b) Boru dış çapı ilk sınav parçasından ± % 50 farklı olabilir.
31
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Ek ZA (Bilgi için) Bu standardın AB direktiflerinin esas kurallar ına veya diğer hükümlerine atıf yapan maddeleri Bu standard Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği taraf ından CEN’e verilen bir talimatla Yeni Yaklaşım Direktifi No 97/23/EC’nin önemli özelliklerine uygunluk sa ğlamak üzere hazırlanmıştır. Bu standard yukar ıdaki Direktif altında Avrupa Birliğinin Resmî Gazetesinde yer aldığında ve en az bir Üye Ülkede Ulusal bir Standard olarak kullanıldığında, Çizelge ZA.1’de verilmiş olan bu standarda ait maddelerle uygunluk (bu standardın kapsamı sınırlar ı içinde olmak üzere) bu Direktifin tekabül eden önemli özellikleri ve ilgili EFTA talimatlar ıyla uygunluk nedeni olarak addedilir.
Çizelge ZA.1 - Bu standardla EU Direktifi 97/23/EC arasındaki ilişki Bu standardın maddeleri ve alt AB Direktifi 97/23/EC’nin önemli maddeleri özellikleri (ERs) Madde 5, Madde 6, Madde 7, Ek I, Madde 3.1.2 Madde 8, Madde 8, Madde 9, Madde 10, Madde 11
Notlar Kalıcı birleşme
Uyar ı: Başka özellikler ve başka AB Direktifleri bu standardın kapsamına giren mamullere uygulanabilir.
32
ICS 25.160.10
TÜRK STANDARDI
TS EN 287-1/Ocak 2007
Kaynaklar EN 499:1994, Welding consumables - Covered electrodes for manual metal arc welding of non alloy and fine grain steels – Classification. EN 758:1997, Welding consumables - Tubular cored electrodes for metal arc welding with and without a gas shield of non alloy and fine grain steels - Classification. EN 1321:1996, Destructive tests on welds in metallic materials - Macroscopic and microscopic examination of welds. EN 1418:1997, Welding personnel - Approval testing of welding operators for fusion welding and resistance weld setters for fully mechanized and automatic welding of metallic materials. EN 1714:1997, Non-destructive examination of welds - Ultrasonic examination of welded joints. EN 12062:1997, Non-destructive examination of welds - General rules for metallic materials. EN 22553:1994, Welded, brazed and soldered joints - Symbolic representation on drawings.
33
