TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3 Ocak 2006 TS 1026-42 ISO 7414:1996, TS 1026-40 ISO 4775:1996, TS ISO 7412:1998 yerine
ICS 21.060.10; 21.060.20
Ön yüklemeli yüksek dayan!ml! yap!sal c!vatalama tak!mlar ! - bölüm 3: Hr sistemi - Alt! kö"e c!vata ve somun tak!mlar ! High-strength structural bolting bolting assemblies for preloading - Part 3: System System HR - Hexagon bolt and nut assemblies
Boulonnerie de construction métallique à haute résistance apte à la précontrainte Partie 3 : Système HR - Boulons à tête hexagonale (vis + écrou)
Hochfeste planmäßig vorspannbare Schraubenverbindungen für den Metallbau Teil 3: System HR - Garnituren aus Sechskantschrauben und -muttern
EN 14399-3:2005 Standardnn Türkçe Tercümesidir.
TÜRK STANDARDLARI ENSTTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanl!klar/ANKARA
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3 : 2006-01 EN 14399-3:2005
ICS 21.060.10; 21.060.20
TS EN 14399-3 : 2006-01 EN 14399-3:2005
TÜRK STANDARDI
Milli Önsöz - Bu standard; CEN taraf ndan onaylanan ve Ocak 2006 tarihinde TS EN 14399-3:2006 numaral Türk standard olarak kabul edilen EN 14399-3:2005 standard esas alnarak, Türk Standardlar Enstitüsü Makina !htisas Kurulu Kurulu 'na ba"l TK18: !malat Makineleri ve Tak mlar Teknik Komitesi marifetiyle Türkçeye tercüme edilmi #, TSE Teknik Kurulu'nun 13.04.2010 tarihli toplant snda kabul edilerek yay mna karar verilmi #tir. - Bu standard yay mland"nda TS 1026-42 ISO 7414:1996, TS 1026-40 ISO 4775:1996, TS ISO 7412:1998 yerini alr. - CEN/CENELEC resmi dillerinde yaynlanan di"er standard metinleri ile ayn haklara sahiptir. - Bu standardda kullan lan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklar na konu olabilir. Böyle bir patent hakk nn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz. - Bu standardda at f yaplan standardlar n milli kar # #lklar a#a"da verilmi#tir.
TS EN 14399-3 : 2006 standard , EN 14399-3:2005 standard ile birebir ayn olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi'nin (Rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels) izniyle baslm#tr. Avrupa Standardlar nn herhangi bir #ekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanm haklar Avrupa Avrupa ülkelerine aittir. TSE kanalyla CEN'den yazl izin almakszn ço"altlamaz.
Standardizasyon
Komitesi
(CEN)
ve
üye
EN, ISO, IEC vb. No
EN 49 493 EN 1004 100455-1 1
EN 1439 143999-1 1 EN 1439 143999-2 2 EN 1439 143999-4 4
EN 1439 143999-5 5 EN 14399-6 EN 20898-2
EN 26157 26157-1 -1
EN ISO 8981, EN ISO 3269 EN ISO 4759-1 EN ISO 10684 ISO ISO 148 148 ISO 261 ISO ISO 965 965-2 -2
ISO ISO 965 965-5 -5
Adı TS No1) (İngilizce) Fasteners – Surface di discontinuties TS 5384 EN Nuts 493 Meta Metallllic ic mat mater eria ials ls — Cha Charp rpyy impa impact ct tes testt TS EN 1004510045-1 1 — Part 1: Test method (V and U notches) High High-s -str tren engt gth h stru struct ctur ural al bol bolti ting ng assemblies for preloading — Part 1: General requirements High High-s -str tren engt gth h stru struct ctur ural al bol bolti ting ng assemblies for preloading — Part 2: Suitability test for preloading. High High-s -str tren engt gth h stru struct ctur ural al bol bolti ting ng assemblies for preloading — Part 4: System HV — Hexagon bolt and nut assemblies High High-s -str tren engt gth h stru struct ctur ural al bol bolti ting ng assemblies for preloading — Part 5: Plain washers High-strength structural bolting assemblies for preloading — Part 6: Plain chamfered washers. Mechanical properties of fasteners — Part 2: Nuts with specified proof load values — Coarse thread (ISO 8982:1992) Fasten Fasteners ers —Surfa —Surface ce disc discont ontinu inuiti ities es — Part 1: Bolts, screws and studs for general requirements (ISO 6157-1:1988) Mechanical properties of fasteners made of carbon steel and alloy steel — Part 1: Bolts, screws and studs (ISO 8981:1999) Fasteners Fasteners — Acceptanc Acceptance e inspectio inspection n (ISO 3269:2000) Tolerances for fasteners - Part 1: Bolts, screws, studs and nuts - Product grades A, B and C (ISO 4759-1:2000) Fasteners - Hot dip galvanized coatings (ISO 10684:2004) Stee Steell — Char Charpy py impa impact ct test est (V-n (V-not otch ch)). ISO ge general-p l-purpose me metric sc screw threads — General plan ISO ISO gen gener eral al purp purpos ose e met metri ricc scr screw ew threads — Tolerances — Part 2: Limits of sizes for general purpose external and internal screw threads — Medium quality ISO ISO gen gener eral al purp purpos ose e met metri ricc scr screw ew threads — Tolerances — Part 5: Limits of sizes for internal screw threads to mate with hot-dip galvanized external screw threads with maximum size of tolerance position h before galvanizing.
Adı (Türkçe)
Bağlama elemanları - Somunlar - Yüzey süreksizlikleri Metalik Metalik Malze Malzemel meler er - Charpy Charpy vurma vurma dene deneyi yi Bölüm 1: Deney metodu (V-ve U-çentikleri)
TS EN EN 1439 143999-1 1
Ön yük yükle leme melili yük yükse sekk dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 1: Genel özellikler TS EN EN 1439 143999-2 2 Ön yük yükle leme melili yük yükse sekk dayanımlı yapısal cıvatalama takımları - Bölüm 2: Ön yükleme için uygunluk deneyi TS EN EN 1439 143999-4 4 Ön yük yükle leme melili yük yükse sekk dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 4: HV sistemi – Altıköşe cıvata ve somun takımları TS EN EN 1439 143999-5 5
Ön yük yükle leme melili yük yükse sekk dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 5: Düz rondelalar
TS EN EN 1439 143999-6 6
Ön yük yükle leme melili yük yükse sekk dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – Bölüm 6: Pahlı düz rondelalar Ön yüklemeli, yüksek mukavemetli yapısal civatalama birleşimleri - Bölüm 6: Düz havşalı rondelalar
TS 3611 EN 20898-2
TS EN 26157-1 Bağlama elemanları – Yüzey süreksizlikleri – Bölüm 1: Genel amaçlı cıvata, vida ve saplamalar TS 3576 EN ISO 898-1
Bağlama elemanlarının mekanik özellikleri – Karbon çeliği ve alaşımlı çelikten imal edilmiş Bölüm 1: Cıvata, vida ve saplamalar
TS EN ISO 3269 TS 3699 EN ISO 4759-1
Bağlama elemanları – Kabul muayenesi
TS EN ISO 10684
Bağlama elemanları - Toleranslar – Bölüm1: Cıvata, saplama ve somunlar – Mamul kalitesi A,B ve C Bağlama elemanları – Sıcak daldırma galvaniz kaplamalar
TS ISO 261* Bağlama elemanları - Vidalar - ISO metrik , genel amaçlar için vida dişleri - Genel plan TS ISO ISO 965965-2* 2* ISO ISO Gen Genel el amaçlı metrik vida dişleri -Bölüm 2: Genel amaçlı, iç ve dış vida dişleri, orta kalite için boyut sınırları TS 61-31 ISO 965-5
ISO metrik vidalar - Genel amaçlı – Toleranslar – Bölüm 5: Galvanizlenmeden önce h tolerans alanının en büyük ölçüsüne sahip, sıcak daldırma ile galvanizlenmiş dış vidalarla uyumluluğunu sağlamak için boyut sınırları
TSE Notu: Atıf yapılan standardlar ın TS numaralar ı ve Türkçe adlar ı 3. ve 4. kolonda verilmi ştir. * işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır. 1)
AVRUP AVRUPA A STA STANDARDI NDARDI EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM
TS EN 14399-3 : 2006-01 EN 14399-3:2005
ICS 21.060.10; 21.060.20
Ön yüklemeli yüksek dayanml yapsal cvatalama takmlar - bölüm 3: Hr sistemi - Alt kö!e cvata ve somun takmlar
High-strength structural bolting assemblies for preloading - Part 3: System HR - Hexagon bolt
Boulonnerie de construction métallique à haute résistance apte à la précontrainte - Partie 3 : Système HR - Boulons à tête hexagonale (vis + écrou)
Hochfeste planmäßig vorspannbare Schraubenverbindungen Schraubenverbindungen für den Metallbau - Teil 3: System HR - Garnituren aus Sechskantschrauben und -muttern
Bu Avrupa standard! CEN taraf !ndan 30 Nisan 2004 tarihinde kabul edilmi "tir. CEN/CENELEC üyeleri, bu Avrupa Standard !na hiçbir de#i"iklik yapmaks!z!n ulusal standard statüsü veren ko"ullar ! öngören CEN/CENELEC ç Tüzü#ü’ne uymak zorundad!rlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler ve bibliyografik at !flar, CEN/CENELEC Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN/CENELEC üyesine ba"vurarak elde edilebilir. Bu Avrupa Standard !, üç resmi dilde ( ngilizce, Frans!zca, Almanca) yay!nlanm!"t!r. Ba"ka herhangi bir dile tercümesi, CEN/CENELEC üyesinin sorumlulu #undad!r ve resmi sürümleri ile ayn ! statüde oldu#u CEN/CENELEC Yönetim Merkezi’ne bildirilir. CEN üyeleri s!ras!yla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birle "ik Krall!k, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, rlanda, spanya, sveç, sviçre, talya, zlanda, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, K!br !s, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Yunanistan' !n millî standard kurulu"lar !d!r.
AVRUP AVRUPA A ST STANDARDZASYON KOMTES EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG Yönetim Merkezi : Rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels Brussels
©2005 CEN Dünya genelinde herhangi bir "ekilde ve herhangi bir yolla tüm kullan !m haklar ! CEN ulusal üyelerine aittir. Ref No:EN 14399-3:2005
İçindekiler Önsöz................................................................................................................................................................3 Giriş ................................................................................................................................................................4 1 Kapsam Kapsam ............ .................. ............ ............ ............ ............ ........... ........... ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ......... ...5 5 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar.........................................................................................5 2 Atıf yapılan 3 Cıvatalar ..................................................................................................................................................6 ................................................................................................................................................6 4 Somunlar ............................................................................................................................................. 11 5 Cıvata/somun takımının kısa gösterilişi............................................................................................13 6 İlgili rondelalar ....................................................................................................................................14 7 Cıvata/somun/rondela takımının işlevsel karakteristikleri ..............................................................14 Kaynaklar........................................................................................................................................................16
TS EN 14399-3 : 2006-01 EN 14399-3:2005
ICS 21.060.10; 21.060.20
Önsöz Bu doküman (EN 14399-3:2005), DIN’in sekreteryas altnda, CEN/TC 185 “Di! çekilmi! ve di! çekilmemi ! ba"lama elemanlar ve eklentileri" Teknik Komitesi taraf ndan haz rlanm!tr. Bu Avrupa Standard na en geç Eylül 2005 tarihine kadar ayn metni yaynlayarak ya da onay duyurusu yay nlayarak ulusal standart statüsü verilmeli ve çeli !en ulusal standartlar en geç Eylül 2005 tarihine kadar yürürlükten kaldr lmaldr. Bu doküman Kaynaklar içerir. CEN/CENELEC #ç Yönetmeli"ine göre, a !a"da verilen ülkelerin milli standard kurulu !lar bu Avrupa Standard n uygulamakla zorunludur: Almanya, Avusturya, Belçika, Büyük Britanya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, #rlanda, #spanya, #sveç, #sviçre, #talya, #zlanda, Kbr s (Güney Kbr s Rum Yönetimi), Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan. Yunanistan.
3
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Giriş Yapısal cıvatalama cıvatalama konusundaki bu standard, cıvata/somun/rondela takımlarında takımlarında gerekli sünekliği sünekliği elde ayrı teknik çözümün bulunduğu bulunduğu Avrupa’daki durumu yansıtmaktadır. yansıtmaktadır. Bu çözümlerde etmek için iki ayrı cıvata/somun/rondela takımlarına takımlarına ait farklı farklı sistemler (HR ve HV) kullanılmaktadır (Çizelge1’e bk.). Her iki onaylanmış olup, hangisinin kullanılacağı, yapısal cıvatalamalardan cıvatalamalardan sorumlu olan uzmanların sistem de onaylanmış tercihine bırakılmıştır. performansı için her iki sisteme ait elemanların karıştırılmasından Bununla birlikte, cıvata takımı performansı kaçınılmalıdır. kaçınılmalıdır. Bu nedenle her iki sistemdeki cıvata cıvata ve somunlar, bu standardda tek bir bölüm halinde standartlaştırılmış olup standartlaştırılmış olup aynı sisteme aynı sisteme ait elemanların işaretlenmesi birbirleriyle işaretlenmesi birbirleriyle uyumlu olmalıdır. takım sistemleri Çizelge 1 - Cıvata/somun/rondela takım sistemleri
Genel kurallar Cıvata/somun takımı İşaretleme İşaretleme Mukavemet sınıfı sınıfı Rondela/rondelalar İşaretleme Önyüklemeli uygunluk deneyi
HR sistemi HV sistemi cıvata/somun/rondela takımları cıvata/somun/rondela takımları EN 14399-1 EN 14399-3 EN 14399-4 HR HR HV 8. 8.8/8 10.9/10 10.9/10 EN 14399-5 veya EN 14399-6 EN 14399-5 veya EN 14399-6 H H EN 14399-2
EN 14399-2
Ön yüklemeli cıvatalama takımları takımları imalat ve yağlamadaki farklılıklara karşı karşı çok hassastır. hassastır. Bu yüzden cıvatalama takımlarının, takımın işlevinden işlevinden sorumlu olan tek bir imalatçı tarafından tarafından tedarik edilmesi önemlidir. Aynı sebeple, Aynı sebeple, cıvatalama takımının kaplaması tek kaplaması tek bir imalatçı tarafından yapılması da yapılması da önemlidir. Elemanların Elemanların mekanik özelliklerinin yanı sıra, cıvatalama takımı takımı uygun bir yöntemle sıkılırsa, cıvatalama takımının işlevi, özellikleri işlevi, özellikleri belirlenmiş belirlenmiş ön yüklemenin gerçekleştirilmesine bağlıdır. Bu bağlıdır. Bu amaçla, elemanların uygunluğu için cıvatalama takımının takımının görevini yapıp yapamayacağını yapamayacağını gösterecek bir deney yüklemeye uygunluğu yöntemi geliştirilmiştir. edildiğinde M12 ve M20 için anahtar ağzı genişliklerinin (büyük genişliklerinin (büyük seriler) sırasıyla 22 ISO 272 ile mukayese edildiğinde vurgulanmaktadır. Bu değişiklikler aşağıdaki değişiklikler aşağıdaki sebeplerle mm ve 32 mm’ye değiştirildiği vurgulanmaktadır. Bu sebeplerle izah edilir. Yapısal cıvatalamanın cıvatalamanın özel koşulları altında, altında, özellikle rondela cıvata cıvata eksenine eksenden kaçık şekilde takılırsa takılırsa M12 ölçüleri için somun veya cıvata başının başının maruz kaldığı sıkma sıkma gerilmeleri 21 mm genişlikteki aşırı derecelere çıkabilir. anahtar ağzıyla aşırı derecelere M20 ölçüsü için, 34 mm’lik anahtar ağzı genişliğini sağlamak sağlamak çok zordur. 32 mm’ye değişim değişim esasen ekonomik nedenlidir, fakat 32 mm’lik anahtar ağzı genişliğinin genişliğinin Avrupa’da hala yaygın yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Halihazırda, Halihazırda, sadece EN 14399-3 ilâ EN 14399-6 arasındaki ürün arasındaki ürün standartları EN-14399-1’in standartları EN-14399-1’in genel kuralları Standardlarıdır. Bununla birlikte; ile ilgili Avrupa Standardlarıdır. Bununla - Alıştırma cıvataları, - Havşa başlı cıvatalar ve ve - Yük belirten rondelâlar hakkındaki ilave hakkındaki ilave ürün standardları, yüksek standardları, yüksek dayanımlı dayanımlı ön yüklemeli yapısal cıvatalamada kullanılmak üzere kullanılmak üzere hazırlık safhasındadır.
4
ICS 21.060.10; 21.060.20
1
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Kapsam
Bu standard, EN 14399 -1 standardıyla birlikte, standardıyla birlikte, vida dişi ölçüsü dişi ölçüsü M12 ila M36 ve mukavemet sınıfı sınıfı 8.8/8 ve geniş anahtar ağızlı ön ağızlı ön yüklemeli bağlantılarda HR bağlantılarda HR sistemine uygun yüksek dayanımlı yapısal 10.9/10 olan, geniş anahtar cıvatalama ve cıvatalama ve somun takımlarının kurallarını kapsar. kurallarını kapsar. 1) cıvata ve somun takımları ENV takımları ENV 1993-1-1 (Eurocode 3)’e göre en az 0,7 f ub Bu standarda ilişkin cıvata ve ubx As ‘lik ön sağlamak ve ağırlıklı olarak ağırlıklı olarak cıvatanın plastik cıvatanın plastik uzamasıyla süneklik uzamasıyla süneklik elde etmek için tasarımlanmıştır. yüklemeyi sağlamak ve aşağıdaki karakteristiklere sahip olmalıdır: Bu amaç için elemanlar aşağıdaki karakteristiklere
-
Tip 1’e göre somun yüksekliği (EN yüksekliği (EN ISO 4032), cıvatanın vida uzunluğu. ISO 888’e göre cıvatanın vida
cıvata ve somun takımları takımları EN 14399-5 veya EN 14399-6’ya göre rondelaları rondelaları kapsar Bu standarda ilişkin cıvata (yalnızca somunun (yalnızca somunun altındaki rondelalar). altındaki rondelalar).
Not –
sağlanması konusuna dikkat Yeterli sonuç elde edilirse, cıvataların doğru şekilde kullanımının sağlanması edilmelidir. edilmelidir. Geçerli uygulama ile ilgili tavsiyeler için ENV 1090-1’e atıfta bulunulmuştur.
Ön yüklemeye uygunluk için deney yöntemi EN 14399-2’de belirtilmiştir.
Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar 2 Atıf yapılan Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin aşağıda liste halinde verilmiştir. verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda atıflarda daha sonra içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste yapılan tadil yapılan tadil ve revizyonlar, atıf yapan şartı ile uygulanır. Atıf uygulanır. Atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile yapılan standardın tarihini standardın tarihini belirtilmemesi halinde ilgili standardın en standardın en son baskısı kullanılır. EN 493, Fasteners – Surface discontinuties – Nuts (Bağlama elemanları elemanları - Somunlar - Yüzey süreksizlikleri) EN 10045-1, Metallic materials — Charpy impact test — Part 1: Test method ( Metalik Malzemeler-Charpy Malzemeler-Charpy Vurma Deneyi- Bölüm 1: Deney Metodu (V-ve U-Çentikleri)) EN 14399-1, High-strength structural bolting assemblies for preloading — Part 1: General requirements (Ön takımları – Bölüm 1: Genel özellikler) yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – EN 14399-2, High-strength structural bolting for preloading — Part 2: Suitability test for preloading ( Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları takımları - Bölüm 2: Ön yükleme için uygunluk deneyi) EN 14399-4, High-strength structural bolting for preloading — Part 4: System HV — Hexagon bolt and nut assemblies ( Ön takımları – Bölüm 4: HV sistemi – Altıköşe Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – cıvata ve cıvata ve somun takımları) EN 14399-5, High-strength structural bolting for preloading — Part 5: Plain washers ( Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – takımları – Bölüm 5: Düz rondelalar) EN 14399-6, High-strength structural bolting for preloading — Part 6: Plain chamfered washers ( Ön yüklemeli yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama takımları – takımları – Bölüm 6: Pahlı düz Pahlı düz rondelalar) EN 20898-2, Mechanical properties of fasteners — Part 2: Nuts with specified proof load values — Coarse thread (ISO 898-2:1992) ( Bağlama Bağlama elemanlarının elemanlarının mekanik özellikleri - Bölüm 2 Deney yükü değerleri belirlenmiş somunlar belirlenmiş somunlar – Normal adımlı) EN 26157-1, Fasteners —Surface discontinuities discontinuities — Part 1: Bolts, screws and studs for general requirements requirements (ISO 6157-1:1988) (Bağlama ( Bağlama elemanları elemanları – Yüzey süreksizlikleri – Bölüm 1: Genel amaçlı cıvata, cıvata, vida ve saplamalar) EN ISO 898-1, Mechanical properties of fasteners made of carbon steel and alloy steel — Part 1: Bolts, screws and studs (ISO 898-1:1999) ( Bağlama Bağlama elemanlarının elemanlarının mekanik özellikleri - Bölüm 1: Civata ve saplamalar)
5
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
EN ISO 3269, Fasteners — Acceptance inspection (ISO 3269:2000). (Bağlama ( Bağlama elemanları elemanları – Kabul muayenesi) EN ISO 4759-1, Tolerances Tolerances for fasteners - Part 1: Bolts, screws, studs and nuts - Product grades A, B and C elemanları - Toleranslar – Bölüm1: Cıvata, Cıvata, saplama ve somunlar – Mamul (ISO 4759-1:2000) (Bağlama ( Bağlama elemanları kalitesi A,B ve C) EN ISO 10684, Fasteners - Hot dip galvanized coatings (ISO 10684:2004) ( Bağlama elemanları – Sıcak daldırma galvaniz daldırma galvaniz kaplamalar) ISO 148, Steel — Charpy impact test (V-notch) elemanları - Vidalar - ISO ISO 261, ISO general-purpose metric screw threads — General plan ( Bağlama elemanları dişleri - Genel plan) metrik , genel amaçlar için vida dişleri ISO 965-2, ISO general purpose metric screw threads — Tolerances — Part 2: Limits of sizes for general purpose external and internal screw threads — Medium quality. ISO 965-5, ISO general purpose metric screw threads — Tolerances — Part 5: Limits of sizes for internal screw threads to mate with hot-dip galvanized external screw threads with maximum size of tolerance amaçlı – Toleranslar – Bölüm 5: Galvanizlenmeden position h before galvanizing (ISO metrik vidalar - Genel amaçlı – alanının en büyük ölçüsüne sahip, sıcak daldırma daldırma ile galvanizlenmiş dış dış vidalarla önce h tolerans alanının uyumluluğunu sağlamak için sağlamak için boyut sınırları)
3 Cıvatalar 3.1 Cıvataların boyutları Şekil 1 Şekil 1 ve Çizelge 2’ye bk.
6
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
arasındaki fark ,1,5 P’den daha az olmamalıdır. Not - l g g ve l s arasındaki fark
Açıklama a Tamamlanmamış vida Tamamlanmamış vida dişi u 2P b 150 ila 300 Şekil 1 – Cıvataların boyutları Çizelge 2 – Cıvataların boyutlarıa Vida dişi d P c b
d (ref.) e f c en büyük en küçük d a en büyük d s en büyük en küçük d w en büyük w en küçük e en küçük k anma en büyük en küçük k w en küçük r en küçük s en büyük en küçük
M12 1,75 30 0,8 0,4 15,2 12,70 11,30 g 20,1 23,91 7,5 7,95 7,05 4,9 1,2 22 21,16
(M14)b 2 34 40 0,8 0,4 17,2 14,70 13,3 g 22 26,17 8,8 9,25 8,35 5,85 1,2 24 23,16
M16 2 38 44 0,8 0,4 19,2 16,70 15,30 g 24,9 29,56 10 10,75 9,25 6,5 1,2 27 26,16
(M18)b 2,5 42 48 0,8 0,4 21,7 18,70 17,3 g 27,7 32,95 11,5 12,4 10,6 7,42 1,5 30 29,16
Ölçüler mm’dir. M20 2,5 46 52 65 0,8 0,4 24,4 20,84 19,16 g 29,5 35,03 12,5 13,40 11,60 8,1 1,5 32 31 7
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Çizelge 2 (devam) Ölçüler mm’dir Vida dişi d
M12
(M14)b
M16 h,j l s ve l g g
l
anma
35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200
en en küçük büyük 33,75 36,25 38,75 41,25 43,75 46,25 48,75 51,25 53,5 56,5 58,5 61,5 63,5 66,5 68,5 71,5 73,5 76,5 78,5 81,5 83,25 86,75 88,25 91,75 93,25 96,75 98,25 101,75 108,25 111,75 118,25 121,75 128 132 138 142 148 152 156 164 166 174 176 184 186 194 196 204
l s
en küçük 6 6 6,25 11,25 16,25 21,25 26,25 31,25 36,25 41,25 46,25 51,25 56,25 61,25
l g g
en büyük 11,25 11,25 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70
l s
l g g
en en küçük büyük
7 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 66 76 80 90 100 110
13 21 26 31 36 41 46 51 56 61 66 76 86 90 100 110 120
l s
l g g
8 8 8 8 12 17 22 27 32 37 42 47 52 62 72 76 86 96
14 14 14 14 22 27 32 37 42 47 52 57 62 72 82 86 96 106
en en küçük büyük
(M18)b l s
M20 l g g
en en küçük büyük
9 10,5 15,5 20,5 25,5 30,5 35,5 40,5 45,5 55,5 65,5 69,5 79,5 89,5 99,5
16,5 23 28 33 38 43 48 53 58 68 78 82 92 102 112
l s
l g g
10 10 10 10 10 11,5 16,5 21,5 26,5 31,5 36,5 41,5 51,5 61,5 65,5 75,5 85,5
17,5 17,5 17,5 17,5 17,5 24 29 34 39 44 49 54 64 74 78 88 98
en en küçük büyük
Çizelge 2 (devam) Vida dişi d P c b
(ref.) c d a d s d w w e k
k w r s
8
d e f en büyük en küçük en büyük en büyük en küçük en büyük en küçük en küçük anma en büyük en küçük. en küçük en küçük en büyük en küçük
M22 2,5 50 56 69 0,8 0,4 26,4 22,84 21,16 g 33,3 39,55 14 14,90 13,10 9,2 1,5 36 35
M24 3 54 60 73 0,8 0,4 28,4 24,84 23,16 g 38,0 45,20 15 15,90 14,10 9,9 1,5 41 40
M27 3 60 66 79 0,8 0,4 32,4 27,84 26,16 g 42,8 50,85 17 17,90 16,10 11,3 2,0 46 45
M30 3,5 66 72 85 0,8 0,4 35,4 30,84 29,16 g 46,6 55,37 18,7 19,75 17,65 12,4 2,0 50 49
Ölçüler mm’ dir. M36 4 78 84 97 0,8 0,4 42,4 37,00 35,00 g 55,9 66,44 22,5 23,55 21,45 15,0 2,0 60 58,8
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Çizelge 2 (devam) Ölçüler mm’dir Vida dişi d
M22
M24
M27 h,j l s ve l g g
l
l s
l g g
l s
l g g
l s
l g g
M30 l s
anma
M36 l g g
en en en en en en en en en en küçük büyük küçük büyük küçük büyük küçük büyük küçük büyük 28,95 31,05 30 33,75 36,25 35 38,75 41,25 40 43,75 46,25 45 48,75 51,25 11 18,5 50 53,5 56,5 11 18,5 12 21 55 60 58,5 61,5 11 18,5 12 21 13,5 22,5 63,5 66,5 11 18,5 12 21 13,5 22,5 65 68,5 71,5 11 18,5 12 21 13,5 22,5 15 25,5 70 75 73,5 76,5 12,5 25 12 21 13,5 22,5 15 25,5 78,5 81,5 17,5 30 12 21 13,5 22,5 15 25,5 80 85 83,25 86,75 22,5 35 16 31 13,5 22,5 15 25,5 88,25 91,75 27,5 40 21 36 15 30 15 25,5 90 93,25 96,75 32,5 45 26 41 20 35 15 25,5 95 98,25 101,75 37,5 50 31 46 25 40 16,5 34 100 108,25 111,75 47,5 60 41 56 35 50 26,5 44 110 118,25 121,75 57,5 70 51 66 45 60 36,5 54 120 128 132 61,5 74 55 70 49 64 40,5 58 130 138 142 71,5 84 65 80 59 74 50,5 68 140 148 152 81,5 94 75 90 69 84 60,5 78 150 160 156 164 85 100 79 94 70,5 88 166 174 95 110 89 104 80,5 98 170 176 184 105 120 99 114 90,5 108 180 186 194 115 130 109 124 100,5 118 190 196 204 125 140 119 134 110,5 128 200 l uzunlukları en uzunlukları kullanılan uzunluklar kullanılan tanımlanmıştır. ve en çok uzunluklar olarak Not - l s,en s,en küçük g,en g,en büyük. a Sıcak daldırma galvanizli daldırma galvanizli cıvatalar için için galvanizlemeden galvanizlemeden önceki boyutlar uygulanır. b Tercih edilmeyen ölçüler. c P, vida adımı. d l anma anma ≤ 125 mm olan uzunluklar için e 125 mm < l anma anma ≤ 200 mm. olan uzunluklar için f l > 200 mm olan uzunluklar için anma anma g d w,en w,en büyük. = sgerçek h l , g g en büyük = l anma anma – b l s,en s,en küçük = l g,en g,en büyük – 5P j h’deki bağıntıyla hesaplandığında, l 0,5d’ den den daha az olduğunda, l s,en s,en s,en küç ’ün değeri s,en l g l 3P olmalıdır. , = + g en büyük s,en s,en küçük
l s
l g g
en en küçük büyük
18 18 18 18 18 22 26 36 46 56 66 76 86 96
küçük
30 30 30 30 30 42 46 56 66 76 86 96 106 116
0,5 d ve
Vida diş uzunluğu kısaltılmış cıvatalar koyu koyu kademeli çizginin üzerinde gösterilmişlerdir.
9
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
3.2 Cıvata özellikleri ve referans standardlar Cıvata özellikleri ve referans standardlar Çizelge 3 - Cıvata özellikleri Malzeme Genel özellikler Vida
Çelik EN 14399-1 Tolerans 6ga İlgili s İlgili sttandardlar ISO 261, ISO 965-2 Mukavemet sınıfı 8.8 veya 10.9 Mekanik özellikler İlgili s İlgili sttandard EN ISO 898-1 Değer Kv,en küçük = – 20o C’ta 27 J Darbe dayanımı Deney parçasıb ISO 148 Deney EN 10045– 1 c ve Mamül kalite sınıfı ve r ölçüleri hariç C Uzunluklar için tolerans ≥ 160 mm: ± 4.0 mm Toleranslar EN ISO 4759-1 İlgili s İlgili sttandard Normal İşlem görmüş haliyle görmüş haliyled Yüzey son işlemi c Sıcak daldırma daldırma galvaniz EN ISO 10684 Diğerleri Anlaşmaya bağlıe belirtildiği gibi yüzey süreksizliği EN 26157-1’de belirtildiği Yüzey süreksizliği için sınırlar işlemleri için EN ISO 3269’a bk. Kabul edilebilirlik işlemleri için Kabul edilebilirlik a Belirtilen tolerans sınıfı sıcak daldırma galvanizlemeden daldırma galvanizlemeden önce uygulanır. Sıcak daldırma galvanizli daldırma galvanizli cıvatalar büyük dişli somun takımlar için büyük ölçülü konik vida dişli somun için tasarlanmıştır. b
Cıvatadaki Charpy Cıvatadaki Charpy V- çentik deney parçalarının konumu parçalarının konumu EN ISO 898-1 de belirtildiği gibi belirtildiği gibi olmalıdır.
(örneğin, temizleme ve kaplama) seçildiği zaman, seçildiği zaman, 10.9 mukavemet sınıfındaki bir yüzey işlemi (örneğin, temizleme cıvatalar söz olduğunda hidrojen kırılganlığı riskinin kırılganlığı riskinin mevcut olduğuna dikkat olduğuna dikkat çekilir. İlgili kaplama İlgili kaplama söz konusu olduğunda hidrojen standartlarına bakılır. c Uygun
d
“İşlem görmüş haliyle” görmüş haliyle” ince yağ tabakası ile tabakası ile kaplanarak imalattan çıkan normal çıkan normal yüzey anlamına gelir. anlamına gelir.
işlevsel karakteristikleri bozmaması şartıyla diğer kaplamalar alıcı ile imalatçı özellikleri veya işlevsel karakteristikleri kaplamalar alıcı ile arasında görüşülebilir. Kadmiyum görüşülebilir. Kadmiyum veya kadmiyum alaşımları ile alaşımları ile kaplamaya müsaade edilmez. e Mekanik
3.3 Cıvataların işaretlenmesi cıvatalar aşağıdaki şekilde işaretlenmelidir: Bu standarda göre yüksek dayanımlı yapısal cıvatalar aşağıdaki işaretlemesi EN ISO 898-1’e uygun olarak ve HR harfleri ile a) Mukavemet sınıfı işaretlemesi EN
Örnek 1 10.9 HR b) Takım imalatçısının tanıtım işareti İşaretlemenin cıvata başının üst başının üst yüzeyinde kabartma veya oyma olmasına müsaade olmasına müsaade edilir.
Örnek 2 - Cıvata işaretlemesi
Açıklama 1 Takım imalatçısının tanıtım işareti 10
ICS 21.060.10; 21.060.20
4
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Somunlar
4.1 Somun boyutları Şekil Şekil - 2 ve Çizelge - 4’e bk. Müsaade edilebilir alternatif şekiller
Açıklama a 15 den
30 ye kadar 130 ye kadar
b 110 den
Şekil 2 – Somun boyutları Çizelge 4 – Somun boyutlarıa Ölçüler mm’dir Vida dişi d P c d a d w w e m mw c
s
t
en büyük en küçük en büyük en küçük en küçük en büyük en küçük en küçük en büyük en küçük en büyük en küçük
M12 1,75 13 12 d 20,1 23,91 10,8 10,37 8,3 0,8 0,4 22 21,16 0,38
(M14)b 2 15,1 14 d 21,86 27,12 12,8 12,1 9,7 0,8 0,4 24 23,16 0,42
M16 2 17,3 16 d 24,9 29,56 14,8 14,1 11,3 0,8 0,4 27 26,16 0,47
(M18)b 2,5 19,5 18 d 27,70 32,95 15,8 15,1 12,1 0,8 0,4 30 29,16 0,52
M20 2,5 21,6 20 d 29,5 35,03 18 16,9 13,5 0,8 0,4 32 31 0,58
M22 2,5 23,7 22 d 33,3 39,55 19,4 18,1 14,5 0,8 0,4 36 35 0,63
M24 3 25,9 24 d 38,0 45,20 21,5 20,2 16,2 0,8 0,4 41 40 0,72
M27 3 29,1 27 d 42,8 50,85 23,8 22,5 18,1 0,8 0,4 46 45 0,80
M30 3,5 32,4 30 d 46,6 55,37 25,6 24,3 19,5 0,8 0,4 50 49 0,87
M36 4 38,9 36 d 55,9 66,44 31 29,4 22,4 0,8 0,4 60 58,8 1,05
Sıcak daldırma ile daldırma ile galvanizlenmiş somunlar galvanizlenmiş somunlar için galvanizlemeden önceki yukarıdaki boyutlar yukarıdaki boyutlar uygulanır. b Tercih edilmeyen ölçüler. c P, vida diş adımı d d w w en büyük = sgerçek a
11
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
4.2 Somun Somun özel özellik likler lerii ve refe referan rans s stand standard ardlar lar Çizelge 5 - Somun özellikleri ve referans standardlar Malzeme Genel özellikler Vida
Mekanik özellikler Toleranslar Yüzey son işlemi
Tolerans İlgili s İlgili sttandardlar Mukavemet sınıfı İlgili s İlgili sttandard Ürün kalite sınıfı İlgili s İlgili sttandard Normal Sıcak daldırma galvanizli daldırma galvanizli Diğerleri
Yüzey süreksizliği Kabul edilebilirlik a Deneme
Çelik EN 14399-1 6H veya 6AZ ISO 261, ISO 965-2, ISO 965-5 8a veya 10a EN 20898-2 m ve c ölçüleri hariç B
EN ISO 4759-1b İşlem görmüş haliyle görmüş haliylec EN ISO 10684 Anlaşmaya bağlıd EN 493’de belirtildiği gibi belirtildiği gibi yüzey süreksizliği için süreksizliği için sınırları Kabul işlemi için işlemi için EN ISO 3269’a bk.
değerleri için Madde 4.3’e bk. Diğer bütün yük değerleri için bütün mekanik özellikler, EN 20898-2’de belirtildiği
gibidir. b Yatak c
yüzeyinin dikeyliği’ne ait dikeyliği’ne ait tolerans hariç olmak üzere, Çizelge 4’deki t toleransına bk. toleransına bk.
“İşlem görmüş haliyle” görmüş haliyle” ince bir yağ tabakası ile tabakası ile kaplı olarak kaplı olarak imalattan çıkan normal çıkan normal son işlem anlamına gelir. işlevsel karakteristikleri bozmaması şartıyla diğer kaplamalar alıcı ile imalatçı özellikleri veya işlevsel karakteristikleri kaplamalar alıcı ile arasında görüşülebilir. Kadmiyum görüşülebilir. Kadmiyum veya kadmiyum alaşımları ile alaşımları ile kaplamaya müsaade edilmez.
d Mekanik
4.3 Somunların deneme yük değerleri Somunların deneme yük değerleri Çizelge 6 – Somunların deneme Vida dişi
Mukavemet sınıfı 8 10 Tolerans sınıfı Tolerans sınıfı As 6H veya 6AZ 6H veya 6AZ 2 A S mm Deney yükü ( s x p), N M12 84,3 84 300 97 800 (M14) 115 115 000 133 400 M16 157 157 000 182 100 (M18) 192 192 000 222 700 M20 245 245 000 284 200 M22 303 303 000 351 200 M24 353 353 000 409 500 M27 459 459 000 532 400 M30 561 561 000 650 800 M36 817 817 000 947 700 değerleri, deneme yükü altında aşağıdaki gerilme aşağıdaki gerilme değerleri esas değerleri esas alınarak verilmiştir. Not - Deneme yük değerleri, deneme 2 - Mukavemet Mukavemet sınıfı 8: 1000 N/mm olan somunlar için sınıfı 10: 1160 N/mm 2 olan somunlar için - Mukavemet Mukavemet sınıfı 10: d
Standard deney mandrelinin anma gerilmesi alanı
Somunların sertlik Somunların sertlik değerleri esasına göre esasına göre kabul edilmesi gerektiği durumlarda, gerektiği durumlarda, Çizelge 7’de verilen değerler uygun sınırlardır.
12
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Çizelge 7 – Somunların sertlik Somunların sertlik değerleri, belirtilmişse Somun Mukavemet sınıfı 8, H sınıfı 8, tolerans sınıfı 6 sınıfı 6H Mukavemet sınıfı 10, H veya veya 6AZ 6AZ sınıfı 10, tolerans sınıfı 6 sınıfı 6H Mukavemet sınıfı 8, sınıfı 8, tolerans sınıfı 6AZ, sınıfı 6AZ, sıcak daldırma galvanizli daldırma galvanizli
Sertlik sınırları Mukavemet sınıfı 8 sınıfı 8 için EN 20898-2 de belirtildiği gibi belirtildiği gibi Muka Mukave veme mett sınıfı 10 sınıfı 10 için EN 20898-2 de belirtildiği gibi belirtildiği gibi 260 HV ila 353 HV (24 HRC ila 36 HRC)
4.4 Somun dişinin karbonunun giderilmesi verildiği gibi dış vida dış vida dişlerine olan dişlerine olan benzerlik ölçüldüğünde, somun ölçüldüğünde, somun dişinin karbonunun dişinin karbonunun EN ISO 898-1 de verildiği gibi giderilmesi G= 0,015 mm’ yi aşmamalıdır.
4.5 Somunların işaretlenmesi yapısal somunlar aşağıdaki şekilde işaretlenmelidir: Bu standarda göre yüksek dayanımlı yapısal somunlar a) EN 20898-2’ye uygun olarak, HR harfleri ile mukavemet sınıfı işaretlemesi.
Örnek 1 10 HR b) Takım imalatçısının tanıtım işareti. İşaretleme, pahlı somunların somunların herhangi bir oturma yüzeyinde oyma ve rondela yüzlü somunların somunların oturmayan yüzeyinde oyma veya kabartma olarak yapılmalıdır.
Örnek 2 Somunun işaretlenmesi
Açıklama 1 Takım imalatçısının tanıtım işareti
5 Cıvata/somun takımının kısa gösterilişi Örnek 1 - Mukavemet sınıfı 10 sınıfı 10 ve M16 vida dişli, geniş anahtar geniş anahtar ağızlı bir ağızlı bir altıköşe başlı somun başlı somun ve mukavemet sınıfı 10.9 sınıfı 10.9 ve anma boyu l = 80 mm, M16 vida dişli, geniş anahtar geniş anahtar ağızlı bir ağızlı bir altıköşe başlı cıvatadan oluşan cıvatalamaya ait cıvata cıvata ve somun takımının kısa HR sistemi ön yüklemesi için yüksek dayanımlı yapısal cıvatalamaya gösterilişi
Cıvata/somun takımı EN 14399-3 – M16x80 – 10.9/10 – HR İşlem görmüş görmüş durumunun dışında dışında yüzey son işlemi işlemi gerekliyse, belirtilen yüzey son işlemi kısa kısa gösterime dahil edilmelidir. Örneğin, sıcak daldırma galvanizleme galvanizleme (tZn)
Cıvata/somun takımı EN 14399-3 – M16x80 – 10.9/10 – HR – tZn Diğer amaçlar için bu standarda göre altıköşe başlı cıvatalar gerekliyse, örneğin, vida dişli kör dişli kör deliklerdeki gerekliyse, örneğin, vida kullanım için, kullanım için, ayrı olarak ayrı olarak sipariş edilebilirler sipariş edilebilirler ve aşağıdaki gibi aşağıdaki gibi kısa gösterilmelidir. gösterilmelidir.
Örnek 2 - Anma boyu l = 80 mm ve mukavemet sınıfı sınıfı 10.9, M16 vida dişli dişli HR sistem ön yüklemeye ait cıvatalama için geniş anahtar geniş anahtar ağızlı altıköşe başlı cıvatanın kısa gösterilişi yüksek dayanımlı yapısal cıvatalama için
Altıköşe başlı cıvata EN 14399-3 – M16x80 – 10.9 – HR 13
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Diğer amaçlar başlı somunlar gerekliyse, örneğin, saplamalı kullanım için kullanım için ayrı amaçlar için bu standarda göre altıköşe başlı somunlar sipariş edilebilir ve sonra aşağıdaki gibi aşağıdaki gibi kısa gösterilebilir. kısa gösterilebilir. olarak sipariş edilebilir önyüklemeye ait yüksek dayanımlı yapısal Örnek 3 - Mukavemet sınıfı 10, sınıfı 10, M16 vida dişli, HR dişli, HR sistem, önyüklemeye cıvatalama için cıvatalama için geniş anahtar geniş anahtar ağızlı altıköşe bir altıköşe bir somunun kısa gösterilişi
Altıköşe somun EN 14399-3 – M16 – 10 – HR
6 İlgili rondelalar cıvata ve somun takımları EN takımları EN 14399-6 veya (yalnızca somun (yalnızca somun altında) EN altında) EN 14399-5’e Bu standarda göre cıvata ve uygun olarak rondelalarla birlikte kullanılmalıdır.
7 Cıvata/somun/rondela takımının işlevsel karakteristikleri 7.1 Genel takımı Madde 7.2 ila Madde EN 14399-3’e uygun olarak deneye tabi tutulduğunda cıvata/somun/rondela takımı işlevsel karakteristikleri sağlanmalıdır. 7.5’e göre işlevsel karakteristikleri arasında (vida diş bitimin diş bitimine Somunun oturma yüzeyi ile gövdenin diş açılmamış kısmı arasında (vida e ilaveten) ilaveten) dört tam tam diş açıklık kalmalıdır.
Not - Bu işlevsel karakteristikler işlevsel karakteristikler hususunda ilave temel bilgiler için EN 14399-2’ye bk. sıkarken vida dişleri arasında kitlenmenin arasında kitlenmenin meydana gelmemesini ve gerekli ön Teslim edildiği şekliyle, takımı sıkarken vida sağlamak için somunlarda veya cıvatalarda cıvatalarda ve rondelalarda yeterli miktarda uygun yağlayıcı yüklemeyi sağlamak olmalıdır.
7.2 Sıkma deneyi esnasındaki cıvata kuvvetinin en büyük münferit değeri (Fbi en büyük) Aşağıdaki bağıntı uygulanır: F bi bi en büy. ≥ 0,9 f ub ub x As
Burada; f ub dayanımı (R m) ub anma çekme dayanımı ( As cıvatanın anma cıvatanın anma gerilim alanı
7.3 F bi bi en büyük, (Δθ1)’ye ulaşıncaya kadar 0,7 f u ub b x As’lik bir ön yüklemeden başlayarak somunun (veya cıvatanın) döndürülmesi gereken açı değerler yalnızca bilgi Çizelge 8’de belirtilen değerler yalnızca bilgi içindir.
Çizelge 8 - Δθ1 için değerler Sıkma uzunluğu Δθ 1 ∑ t a en küçük 90o ∑ t < 2d 2d ≤ ∑ t < 6d 120o 6d ≤ ∑ t ≤ 10d 150o a ∑ t rondela/rondelalar rondela/ronde lalar dahil olmak üzere sıkılan parçaların toplam parçaların toplam kalınlığı
7.4 F bi bi , tekrar 0,7 f ub ub x As ( Δθ 2)’e düşünceye kadar 0,7 f u ub b x As‘lik bir ön yüklemeden başlayarak somunun (veya cıvatanın) döndürülmesi gereken açı Çizelge 9’ da belirtilen Δθ 2 değerleri uygulanır. 14
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Çizelge 9 – Δθ2 için değerler Sıkma uzunluğu Δθ2 a ∑ t en küçük ∑ t < 2d 210o 2d ≤ ∑ t < 6d 240o 6d ≤ ∑ t ≤ 10d 270o a ∑ t rondela/rondelalar parçaların toplam kalınlığı rondela/ronde lalar dahil olmak üzere sıkılan parçaların toplam
7.5 k -faktör -faktör (k i)’nin münferit değerleri, k -faktör -faktör (k m)’nin ortalama değeri ve k -faktör -faktör (V K)’nın değişim katsayısı. 7.5.1 k-sınıfı K1 için k -faktör -faktör (k i)’nin münferit değerleri
değerleri gerekli olduğunda, 0,10 olduğunda, 0,10 ≤ ki ≤ 0,16 aralığında olmalıdır. ki değerleri gerekli
7.5.2 k-sınıfı K2 için k-faktör ( k m)’nin ortalama değeri ve k -faktör -faktör (V k)’nın değişim katsayısı
bağıntı ile elde edilir. k-faktörün ortalama değeri aşağıdaki bağıntı ile
ile
Burada; M i uygulanan momentin münferit değeri F p belirtilen ön yükleme d cıvatanın anma cıvatanın anma çapı k -faktör katsayısı (V k) için aşağıdaki bağıntı uygulanır. -faktör değişim katsayısı (
Burada sk standart sapma
k m ve V k değerler uygulanır: ise, aşağıdaki değerler uygulanır: k gerekli
0,10 ≤ km ≤ 0,23 V k ≤ 0,10
15
ICS 21.060.10; 21.060.20
TÜRK STANDARDI
TS EN 14399-3:2006-01 EN 14399-3:2005
Kaynaklar 1] ENV 1090-1, Execution of steel structures — Part 1: General rules and rules for buildings.
[2] ENV 1993-1-1, Eurocode 3: Design of steel structures — Part 1-1: General rules and rules for buildings. [3] EN ISO 4032, Hexagon nuts, style 1 - Product grades A and B (ISO 4032:1999). [4] EN ISO 4753, Fasteners - Ends of parts with external ISO metric screw thread (ISO 4753:1999). [5] ISO 272, Fasteners - Hexagon products - Widths across flats. [6] ISO 888, Bolts, screws and studs — Nominal lengths, and thread lengths for general purpose bolts.
16
