TERROIZMI-SKRIPTA-KOMPLET.pdf

Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

TERROIZMI TERROIZ MI PROF.DR PROF.DR HAKI DEMOLLI ,PRISHTINË,2002 ,PRISHTINË,20 02 -PUNOI BERAT BERAT DËRMAKU NOCIONI I TERRORIZMIT Në aspektin filologjik ,fjala terrorizem , paraqet një sintezë të fjalës latine terror dhe sufiksit latin me prejardhje greke izëm. Fjala terror rrënjet e veta I ka ne fjalën tras që do të thot dridhje ,në fjalën greke ipeë ,në fjalën persike tersidan dhe ajo latine ters-tres –dridhje . Penalisti Dimitrijevic mendon se rrënjet e fjalës terrorizëm I gjejmë në fjalën latine terror – terroris-frikë e madhe. Shkrimtari Francez Bercharius ishte I pari që e përdori në literaturë fjalën terror në historin e TIT Livit në gjuhën Frënge si përkthim. Dhe interpretimi I kësaj fjale ka dy elemente:1_) I pari është I natyrës psikike që tregon për frikën, frikën, shqetsimin e madhë shpirtërorë ,shkaqet e një presence te një të keqe të madhe . Elementi I dytë është shfaqja e gjendjes së brendëshme shpirtërore përmes lëvizjes së trupit. Hardman në enciklopedin e vet me titull “Enciklopedia e shkencave shoqërore” terrorizmin e definon si metodë me të cilën një grup ose parti e organizuar tenton të realizoj qëllimet e veta. LAQUEURI terrorizmin e definon si përdorim të përforcuar të dhunës dhe kanosjes me dhunë ,me qëllim të shkaktimit të tmerrit në shoqëri. Elementet Kryesore të terrorizmit Për tu nxjerrur elementet e saj duhet të nxirren karakteristikat e një numri të madh të definicioneve. Kështu veproi Alex Schmid ku bëri analizën kuantitative të 109 definicioneve të nxjerrura në literature dhe erdhi në përfundim se se paraqiten 22 elemente ku disa prej tyre tyre me % janë: 1.Përdorimi I dhunës dhe forcës 83.5 , 2.Karakteri politik 65 % 3.Shkaktimi I frikës dhe I tmerrit 51%, Kanosja 47 %Pritja e efekteve dhe reaksioneve psikike 41.5% Zgjedhja e viktimës 37.5 % ,…Shantazi,,, pastaj dëshira për publicitet etj. (7 Elementet që paraqesin fundamentin e nocionit terrorizëm sipas PROF.DR PROF.DR Haki Demolli janë: 1.Përdorimi I dhunës ,kanosjes ,kanosjes sistematike,2.Ushtrimi I dhunes nga grupe politike, 3. Shkaktimi I frikës dhe mosbesimit të pushtetit 4.Asgjesimi I njerzve , 5.Nxjerrja e koncesioneve politike, 6.Fitimi I territorit shtetrorë të caktuar,dhe caktuar,dhe 7.Publiciteti apo tërheqja e vëmendjës së opinionit ndërkombëtar. ndërkombëtar. Mjetet me të cilat terroristët kanë ushtruar dhunë me dekada janë armët e zjarrit, mekanizmat eksplodues dhe helmet e ndryshme. Partit, lëvizjet politike të cilat për realizimin e qëllimeve te tyre politike, si mjete të përshtatshme preferojnë aktet terroriste njihen si organaizata terroriste. Me Termin “Grup “Grup Terrorist” nënkuptohet qdo grup I cili ushtronë dhunë ose ka nëngrupe të rëndësishme që përdorin me paramendim dhunën me motive politike kundër caqeve joluftarake, me qëllim të ndikimit në opinionin e gjerë.

1 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


Organizatat më të njohura dhe më famëkeqe në botë janë: IRA-Armata Republikane Irlandeze, ETA-Atdheu ETA-Atdheu dhe liria Baske ,Hamasi Palestinez, Hesbollahu Pro Iranian, Iranian, RAF-Fraksimi I armatës së kuqe në Gjermani, Brigadat e kuqe apo rose rose në itali, 17 Nëntori në n ë Greqi, MRTA MRTA –Lëvizja revulucionare Tupac Tupac Amaru në Peru, Armata Armata e kuqe Japoneze U.D.F. U.D.F. Forca mbrojtëse e Arskerit Arskerit në Irlandë. Karakteristikat e Organizatave Terroriste: Terroriste: -Qëllimet e tyre të larta politike të karakterit nacional ,regjional dhe racial ndërsa ideologjia mund të jetë djathtiste dhe majtiste. -Organizatat -Organi zatat terroriste terrori ste që kryej akte në emër të kombit: IRA,ETA IRA,ETA , PLO-ORGANIZATA PLO-ORGANIZATA QLIRIMTARE QLIRIMTARE Palestineze , FLQ FLQ fronti për lirin e Kvebekut. -Organizatat terroriste e kanë edhe antarsinë e vetë , numri I të cilave është 200-300 deri 13000-15000 p.sh. Stern Gang –Izrael 200-300 antarë , FLQ ka 300-500 antarë ,PLO -9000 DERI 15000 15000 , EELAM- tigrat e Tamilëve 8000 antarë ,Forca mbrojtëse e Alsterit në Irlandë ka 18.000 antarë dhe deri në 50.000 simpatizant . -Një numër I caktuar I Organizatave Organizatave terroriste si donator për themelim janë vetë shtetet ku kanë përkrahje nga ta të pa rezervë. KAPITULLI I DYTË HISTORIKU I TERRORIZMIT Në PËRGJITHësi Terrorizmi Terrorizmi si dukuri gjatë historisë ka kaluar kaluar nëpër 3 periudha : Periudha e Vrasjes Vrasjes së Tiranëve Tiranëve , Terrorizimi Terrorizimi ne shek. XIX dhe paraqitja e Anarkistëve si dhe 3.Terrorizmi 3.Terrorizmi I shek. XX . Periudha e Vrasjes së Tiranëve Taciti thotshte “as pushteti I mbretërve nuk është I lir dhe I pakufizuar”. pakufiz uar”. Ksenofani thoshte se vrasësit e tiranëve jo që janë dënuar por janë shpërblyer” . Populli Romak sipas ciceronit vrasjen e tiranëve e konsideronte si vepër heroike e sidomos nëse vrasësi ishte I afërt apo në gjini gjaku. P.SH. P.SH. Dioni tiran I Sarkuzës vrasja vrasja e tij ishtë bër nga një I afërm I tij pasi qe kishte vrarë paraardhësit e vet ky tiran, pastaj rasti tjetër është vrasja e Filipit të Maqedonisë nga truproja e tij me urdhërin e gruas së Filipit – Olimpia . Sipas Toma Toma Akuinit varësisht se si kanë ardhur në pushtet dallohen dy lloje të tiranëve : 1) nëse tirani ka ardhur në pushtet me përdorimin e dhunës atëher lejohet vrasja e tij ,sepse ai nuk mundet të thirret në legjitimitetin e pushtetit ., 2)Vrasja e tiranit me Iniciativë personale –vetëm populli mund ta ndërroj mbretin . Akuini thoshte se Tirani pushtetin e mbanë me ndihmën e frikës. Kurse kasha katolike kurr nuk ka pasur qendrim unik për vrasjen e tiranëve. ti ranëve. Terrorizmi në shekullin e XIX dhe paraqitja e Anarkistëve 2 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


Fillimi I Anarkistëve paraqitet me revulucionin borgjez Francez 1893. Sipas Laqueurit Eseu me titull “Der Mord-Vrasja” e Karl Hajncenit nga radikali gjerman e shkruar në 1848 paraqet doktrinën e terrorizmit bashkohorë. Sipas Vodkokut të gjithë anarkistët e mohojn pushtetin dhe luftojn kundër tij. Fjala Anarki rrjedh nga fjala greke anarche që do të thotë mungesë e komandës ,autoritetit apo udhëheqjes. 1.Rusi –Organizata e parë e fshehtë teroriste e studenteve e vitit 1865 ne Moskë Ku një antarë I saj kishte shti ndaj Carit Alexandri II në Shën Petersburg “ Gomar këtë e bëra për ju” Karakazovi pasi I kishte kapur një fshatar Carin për dore gjat atentatit. Organizata terroriste “Vullneti I I Popullit me 500 antarë por vetëm 1/10 e tyre ishin te kyqur direkt e në aksione teroriste. 2. Francë= Banda e zezë 1882 3. Spanjë –Të zhveshurit nga trashëgimi , Brigadat sociale, Dora e zezë, Internacionalja Anarkiste 3. Italia….. 4. SHBA- vërtet terroristet dinamitin një kohë të gjatë e trajtuan si “Armë kulminante si shkop magjik “ I cili ndihmonte në zgjidhjen e të gjitha problemeve politike dhe sociale. … FLË Fronti për qlirimin e Kvebekut. Terrorizmi ne fazet e para bëhej me Akte Individuale kurse në fazat e më vonshme bëhej në mënyr të Organizuar dhe kryesishtë nëper grupacione . Terrorizmi I shekullit XX si rast I veqant ishte vrasja e 91 personave dhe plagosja e 15 te tjerve ne hotelin Mbreti David në Jerusalem nga organizata terroriste Izraelite ndaj administrates ushtarake Britanike ,nga Menhan Begini I o.t. IRGUN. KAPITULLI I TRETË RREGULLIMI PENALO-JURIDK I TERRORIZMIT Lidhur me këtë qështje shqyrtohet 1.Dukuria e terrorizmit në aktet ndërkombetare dhe 2.Dukuria e terrorizmit në legjislacionet penale nacionale. Akti I parë për rregullimin e terrorizmit është KOnventa e Gjenevës 1937 që ka pasur për focus luftimin dhe parandalimin e Krimit.Rregullimi penalojuridik I terrorizmit bëhet me :Akte ndërkombetare dhe me Legjislacione penale nacionale. Dukuria e Terrorizmit ne akte ndërkombëtare hynjnë: Konventa e Gjenevës 1937, 2.Projekti I SHBA-ve 1972- fokusi ishte luftimi dhe parandalimi I kriminalitetit ndërkombëtar me sanksione penale.

3.Konventat e akteve terroriste të kryera kundër fluturimit dhe sigurisë së aeroplanëve civilë. (këtu hyjnë :Konventat mbi v.p. dhe akte tjera të kryera në aeroplanë, 2.Konventa mbi pengimin e rrëmbimit të kundërligjshëm të aeroplanëve dhe 3.Konventa mbi pengimin e akteve të kundërligjshme të drejtuara ndaj sigurisë së aeroplanëve civilë. 3 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


4.Konventa mbi pengimin dhe ndëshkimin e veprave penale kundër personave me imunitet ndërkombëtar;kjo konventë ka të bëjë me të drejtat e personit me mbrojtje ndërkombëtare. 5.Konventa kundër marrjes së pengjeve dhe 6. Konventat e ndryshme regjionale mbi dukurinë e terrorizimit. (Marrveshja pan-amerikane, Marrveshja SHBA-KUBË, SI DHE Konventa evropiane mbi luftimin e terrorizmit [luftimi I terrorizmit,ekstradimi I terroristëve ndërmjet shteteve antare ,Malta ,irlanda nuk e kanë nënshkruar].). Tri segmentet që janë të parapara me legjislacionet penale kundër terrorizmit janë: Parandalimi ,mbrotja dhe sanksionimi I tij kurse segmenti I katërt është mbarshtrimi I ngjarjës lidhur me rregullimin e terrorizmit me normë penalo juridike .Kemi dy grupe shtetesh :SHtet që kanë paraparë terrorizmin në legjislacion penal ekzistues dhe Grupi I dytë I shteteve që kanë aprovuar ligje të posaqme kundër terrorizmit. 1.SHQIPRIA, ISH JUGUSLLAVIA, Kosova 2.SHBA , Britania e madhe , Gjermania , Italia , Franca . B.M DHE Dispozitat mbi terrorizmin, Gjermania dhe ligji mbi luften kundër terrorizmit , Ligji mbi anti terrorizmëm në itali, Franca dhe ligji mbi luftën e terrorizmit, SHBA –Ligji mbi kundërterrorizmin. KAPITULLI I KATËRT SHKAQET E TERRORIZMIT Me shkaqe të terrorizmit nënkuptohen lidhjet dhe raportet ndërmjet dukurive të ndryshme shoqërore,ekonomike,politike, kuluturore, psikike dhe rrethanave të tjera në njëren anë dhe paraqitja e terrorizmit në anën tjetër. Shkaqet e terrorizmit paraqiten për këto rrethan : 1.Konfliktet nacionale apo shoqërore, 2. Konfliktet Ideologjike, 3. Konfliktet etnike 4. Konfliktet Religjioze , 5. Konfliktet etnike dhe Konfliktet tjerA SI SHKAQE Të terrorizmit. Kemi dy grupe ideologjike si shkaqe të terrorizmit: Majtiste dhe djathtiste . Në grupin e parë kemi ideologjit majtiste apo komuniste kryeshisht në shtetet ameriko latine që ndahën në dy grupe: 1. Ku HYJNË ARGJENTINA , Brazili , Kili ku pushteti shtetërorë gjendet në duar e diktatorëve ushtarakë ku përmes puçeve kishin zgjedhur kryetarët.

2.Në grupin e dytë hyjnë Uruguaji , Peru , El Salvadori , Kolumbia etj, ku pushteti shtetërorë ishte në duart e qeverive demokratike. Brazili hunta ushtarake, 8 tetori MR-8 ,Avangarda revulucionare e popullit revulucionar etj. Argjentin- Monteneros, Armata e popullit revulucionar ERP. Kili Fronti patriotic Komunist, 4 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


1.Uruguaji Lëvizja nacionale qlirimtare , Peru rruga e shkallzimit , Kolumbi Lëvizja e 19 Prilli M-19 , FARC Forcat e Armatosura revulucionare të kolumbisë. Karakterisitkat e grupeve me ideologji Majtiste është se I kanë idhuj Marksin, Mao Ce dunin , Leninin , Che Gevaran etj. Grupet Reaksionare Djathtiste 0 si mjete për luftimin e pushtetit shtetrorë Këto grupe mbrojnë apo rikrijojnë shoqërin mbi këto baza : 1.Dominimit të grupit etnik apo racial, 2.Lirimi I shoqërirsë nga ndikimi Komunist dhe 3.Dominimi I shoqërive mbi vlerat Religjioze. Këto organizata karakterizohen se kanë : 1.Kanë gëzuar përkrahje dhe ndihmë financiare nga pushteti shtetrorë,2.Operacionet e tyre jan drejtuar kundër vlerave të ndryshme politike, 3. Antarët e tyre shpesh kanë pozita nëper organet shtetore si polici , ushtri, parti politike etj. 4.Këto roganizata gëzojn mbështetje dhe bashkpunojn me shërbime secrete të shteteve të tjera. Turqi Ujqërit e Përhimt , Aleanca apostolike anti komuniste në spanjë, Itali avangarda nacionale AN , urdhëri I ri, . Konflikti ndërmjet grupeve të caktuara religjioze si shkak I terrorizmit Në përgjithësi paraqiten dy lloje konfliktesh: 1. Konflikti ndërmjet antarëve që u takojnë bashkësive të ndryshmë fetare, 2. Konflikti ndërmjet antarëve të bashkësisë së caktuar fetare në njëren anë dhe pushtetit secularist në anën tjetër. Terrorizmi mbi baza Raciale Vëllezëria Ariane , Kombet ariane , KU KLUX KLAN etj. Disa nga shkaqet tjera të terrorizmit Ato janë : 1. Friksimi ,heshtja dhe eliminimi I disidentëve politik(shmangia e dënimit dhe ikja apo kalimi në ekzil), 2. Modifikimi I politikës apo I aksioneve të shtetëve të tjera. 3.Hakmarrja e drejtuar kundër shtetit apo personave , 4. Frustrimi si shkak subjektiv I terrorizmit(këtu hyjn paknaqësia ,pengesat , dëshprimi). KAPITULLI I PESTË TERRORI SHTETËROR SERBO-SLLAV KUNDËR SHQIPTARËVE Perandoria Osmane pësoj humbje nga ushtria Sllave në vitet 70-ta të shek. XIX ku edhe u okupuan territore të shumta të shqiptarëve ,I tër vilajeti I Kosovës si dhe disa pjesë të vilajeteve në Shqipëri. KUPTIMI DHE LLOJET E TERRORIT SHTETËROR



Terrori shtetërorë apo Terrori Individual nënkupton nxitjën e frikës ndaj popullatës ku ky terror ushtrohët nga institucionet shtetërore të shtetit okupues. Pra, Terrori nënkupton veprat e ndryshme që nga burgosjet masovike ,torturat ,dhuna ne kampe ,ndezjet e vendbanimeve , e deri tek gjenocidi. Terrorin e karakterizojnë: •

Synimet për shkaktimin e frikës;

•

Kufizimi I ligjshmëris në kuptimin material dhe procedural;

•

Arbitrariteti I domosdoshëm-godet vetem kundërshtarët.

•

Fasada e bukur juridike-e pushtetit legjislativ DHE

•

Mungesa faktike e garancisë për caktimin e objektit të fajsis .

Varsisht nga viktimat e goditura ai mund të jetë I dyllojtë : 1.Terrorë shkatërues-që ndryshe quhet terrori I gjenocidit që ka për qëllim likuidimin e tërsis së një grupi racial,etnik ,fetar Nacional, apo grupi tjetër shoqëror. 2.Terrori si mënyr e qevverisjes që dallohet nga ai I gjenocidit sepse paraqet terrorin I cili kryhet në kuadër të një grupi të caktuar shoqëror dhe nuk ka për qëllim shkatërrimin e grupit por sigurimin e kontrollit absolute në atë grup. Ky lloj I terrorit është më I pastërt sepse nuk ka gjenocid dhe më I arsyeshëm sepse qëllimi I vërtet është sundimi I atij grupi. Drejtori eskluziv I federatës së Helsinkit për të drejtat e njeriut thoshte se shqiptarët ishin “getoizuar” dhe se nuk janë të lirë politikisht të distancuar dhe pa të drejta themelore civile , ata jetojn në friken e torturës dhe të vrasjës. Ndërsa Parlamentarja e BE-së Doris Pak thoshte se “Kosova nuk është problem I të drejtave të njeriut ,ndonëse ato shkilen në mënyr brutale , e as problem I pakicave , por është qështje e dekolonizmit dhe pavarsisë në bazë të të drejtës për vetvendosje të popullit shumicë ,të cilin duhet ta njohë bashkësia ndërkombëtare.

FORMAT DHE MASAT ME TË CILAT SHTETET SERBO-SLLAVE USHTRUAN TERRORIN SHTETËROR KUNDËR SHQIPTARËVE Vazhdimësi dhe konkretizim të bashkërendimit të forcave intelektuale dhe atyre shtetërore serbe ,me qëllim të spastrimit etnik rrespektivisht ndërrimit të strukturës së Popullsisë në Kosovë në dëm të popullit shqiptar ,paraqesin :



1. PROJEKTI I KLUBIT KULUTUROR SERB- për zgjedhjen e qështjes së arnauteve I vitit 1937 I hartuar nga akademiku famëkeq Vasa Qubrilloviq, ; 2. Projekti për shqiptarë ,të cilin e ka përpiluar Ivo Andriq më 1939, nga ministria e punës së brendëshme të Mbretëris Jugusllave.; 3. Projekti I dytë I Vasa Qubrilloviq për qështjen e Pakicave I pas luftës dytë botërore posaqërisht ishte për shqiptarët e Gjermanet. 4. Marrveshja Jugusllavo-turke për shpërnguljen e Muslimaneve e vitit 1939. Format dhe masat me të cilat u ushtrua terrori serbo-sllav për të dëmtuar trungun shqiptarë janë: 1. Shpërngulja dhe dëbimi me dhunë I shqiptarëve nga trojet e tyre; 2. Kolonizimi I trojeve shqiptare me popullat serbe ; 3. Vrasja masovike e populates shqiptare ; 4. Gjykimi dhe dënimet e shqiptarëve; 5. Torturimet e shqiptarëve dhe 6. Terrori shtetëror Serbo-Sllavë kundër shqiptarëve në Sfera të ndryshme të jetës. Shpërngulja dhe dëbimi me dhunë I shqiptarëve nga trojet e tyre si formë e terrorit Serbosllavë Sipas Prof. Hakif Bajramit ,gjatë viteve 1878-1912, prej Sanxhakut të Nishit ,Plavës ,Gucisë ,Ulqinit me dhunë janë dëbuar 350.000 shqiptarë. Në qeverin e par 1912-14 kishin ikur afëro 40.000 shqiptarë nga trojet e okupuara nga Serbia e Maili I zi. Më 1938 u hartua Konventa Jugusllavo-turke me emigrimin e Popullatës Muslimane nëpër trojet e Turqisë kryesisht në pjeset e Anadollit .Rreth 40.000 familje apo 200.000 mij persona emigruan drejt Turqisë. Vala e fundit e Shpërnguljeve të shqiptarëve nga Kosova,shkaktohët nga represioni I shtet policor ser btë ushtruar pas demonstrative të vitit 1981 dhe suprimimit të autonomis së Kosovës nga ana e Serbisë në vitin 1989 lidhur me numrin e të shpernguleve sillej prej 300.000 deri në 500.000 . Nese kësaj shifre I shtohen edhe ata të viteve 1995/98 të bëra gjat konfliktit Serbo-shqiptarë deri në fillim të vitit 1999 nga Kosova janë shperngulur rreth 800.000 shqiptarë nëper shtetet e evropes Veriore, veriperendimore dhe drejt atlantikut.

Kolonizimi I trojeve shqiptare me popullat Sllave si dorm e terrorit Shtetëror Serbo-Sllav 7 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


Pas ripushtimit të kosves më 1918 , filloi program serioz I zbatimit të Kolonizmit. Dekreti I shpallur për ,Masat Paraprake për reform agrare “ I shkurtit të vitit 1919 ku parashihej shthurrja e pronave të mëdha dhe nacionalizmi I pyjeve , ku përfshinte edhe klauzola për dhënie të tokave për idhtarakë dhe vullnetarë Serbë. Ndërsa dekret ligji për kolonizmi të viseve te reja I vitit 1920 përcaktonte llojin e tokës që mund tju dhurohej Kolonëve. Kolonizimin e stimulonte ky akt, përmes beneficioneve dhe privilegjeve për kolonë , ata merrnin deri në 27 hektarë për familje kurse për familjet model deri në 60 hektarë transportim falas deri ne vendin e ngulitjes 5-10 vjet lirim nga qdo tatim shtetërorë dhe dhënie të kredive të shumta për ndërtim të shtëpive të reja. Edhe Ligji mbi kolonizmin I vitit 1931 ishte I ketij karakteri dhe parashihte sekuestrim te tokave shqiptare ,të cilat më vonë do tiu faleshin kolonëve. VRASJET MASOVIKE TË SHQIPTARËVE SI FORM E TERRORIT SHTETËROR SERBO-SLLAVË Mënyrat e kryrjes së vrasjeve me karakter gjenocidial të pushtetit serb , I karakterizon brutaliteti ,pandjeshmëria ,paskrupulltësia ,joselektiviteti I viktimave,torturimi fizik dhe psikik I viktimave dhe posaqërisht Masakrimi I tyre ,qoft para gjatë apo pas kryerjes së vepres penale. Për periudhën tetor 1912- janar 1913 njoftim më rrënqethes ka dhën Lazër Mjeda Argjipeshkivi Katolik I shkupit në Raportin e tij dërguar Romës me 24 janar 1913 ku konstatoi se rreth 25.000 shqiptarë ishin të vrarë që kjo shifer pajtohej me atë të shtypit evropian që ishte 20.000 viktima. Ndërsa 1918/21 të rrahur 1600 persona të plaqkitur 10.500 të burgosur 22.160 dhe rreth 12.343 të vrarë. Por marrë tërsisht periudhën 1919-40 sipas shënimeve sekrete serbe janë likuiduar 80.000 shqiptarë.Pas luftes dytë botrore 1944-1950 janë likuiduar rreth 49.000 shqiptarë . Kurse periudhen 1981-1997 sipas KMDLNJ nga ana e Policisë Serbe janë vrarë 221 shqipatë. Kurse vetem më 1998 sipas këtij këshilli janë vrarë 1934 shqiptarë dhe masakruar si dhe 799 persona të zhdukur kurse më 1999 KMDLNJ KA EVIDENTUAR RRETH 6691 PERSONA TË VRARË E MASAKRUAR 860 FEMRA ,550 FËMIJ DHE 1312 PLEQË . Pork y numer mund të jet edhe mbi 7000 pasi që shum të zhdukur gjatë luftes mund edhe të jenë ekzekutuar . Rreth 103 ushtarë shqiptarë jan vrar gjat viteve 1981-92. Vraset e shqiptarëve të vrarë gjat periudhës 1877-78 I karakterizojnë përshkrimet e kësaj natyre: ‘” Ata masakruan popullësin shqiptare në masë , pa marrë parasysh moshën ,gjininë , u vinin zjarrin shtëpive dhe asgjësonin gjithqka. Numri I masakrave të kryera gjat konfliktit të fundit ishte I madh por do theksojm vetëm disa që janë të njohura sipas lokaliteteve të tyre: Masakra e Likoshanit , Pastaj e Qirezit, e Poklekut , e Sushicës ,e Rahovecit pastaj e Gollubovcit, e obrisë e Vraniqit , e Senikut apo masakra ndaj kampit të të zhvendosurve nga troje të ndryshme të Kosovës. etj.



Gjykimet Penalo Politike Kundër Shqiptarëve si Formë e terrorit shtetërorë Serb SIPAS LPP potencimi dhe analizimi I gjitha shkeljeve të dispozitave në procedurë kërkon një hapsir të gjer por do të veqojm vetëm disa prej shkeljeve që kanë qenë më të shpeshta dhe më karakteristike në këtë procedurë , e ato janë: 1. Shkeljet e dispozitave lidhur me Paraburgimin dhe heqjen e lirisë së personave ; 2. Shkeljet e dispozitave lidhur me të drejtën e mbrojtjes në kontkat me klientin e tij; 3. Shkeljet e dispozitave lidhur me sigurimin e provave material dhe personale 4. Shkeljet e dispozitave lidhur me kërkesen për zhvillim të hetimeve dhe 5. Sgkeljet e dispozitave te LPP s ëish RSFJ lidhur me Çështje të tjera procedural. TORTURIMI I SHQIPTARËVE SI FORM E TERRORIT SHTETËROR SERBO SLLAVË Konventa kundër torturës me termin “TORTURË” nënkupton qdo veprim me antë të cilit një personi I jan shkaktuar me dashje dhembje ose vuajtje të rënda fizike e psikike me qëllim që të mirret nga ai apo tjertri një informacion ose pohim , për ta ndëshkuar për një veper të cilen ai e ka kryer apo dyshohet se e ka kryer për ta friksuar dhe për të shkaktuar presion mbi të. Torturën mbi shqiptarët e ka ushtruar organet shtetërore Serbe.Tortura ndaj të pandehurve shqiptarë për vepra penale politike ka pasur qëllim : 1. Sigurimin e ndonjë informate ap mendimi të fshehtë me tëcilin ai akuzon vetveten.Që ishte hipokrizi pasi që këta persona pas arrestimin e kan ditur se do të dënohen . 2. Autoritet serbe gjatë ushtrimit të torturës kanë përdoren metoden staliniste ku psh ka shtreguar një fëmij 10 vjeqar të pranonte se që nga mosha 7 vjeqare ishte pjesë e një organizate fashiste 3. Pastaj shkaktimi I dhembjeve te përkohshme e intensive me qëllim të ndërprerjes së aktivitetit politik; 4. Shkaktimin e pasojave të përhershme për trupin dhe shëndetin e viktimës me qëllim mos angazhimi në aktivitet politk, ;etj. Torturat më barbare jan ushtruar gjatë periudhës 1981-1998 ku kishin vdekur 37 persona.Varsisht se qka I cënohet viktimës me torturë kemi dy lloje metodash të torturës: 1. Metoda më e shpeshtë është rrahja sistematike si llojë I torturës që quhet FALLANGA, kur viktima rrahet me shkopinjë ,shufra ose tela në shputat e këmbeve ku viktima osht e zbathur ose me këpuc ; 2. Metoda tjetër është privimi nga ndijimit shqisore tinguj ,drita nga gjumi ose kontaktet me njerz. 3. Metoda tjetër është edhe Metoda elektrike(Pikana) , pra tortura e shkaktuar me elektroshok ku viktima si pasoj mund ta kafshoj gjuhën ose pjesët e brendëshme të faqeve e buzët. 9 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


4. Tortura Seksuale e shkaktuar direkt në Organet gjenitale që është zbatuar ndaj shumë të akuzuarve kosovarë në proceset politike. Dhe 5. Tortura e Mbytjes, ku koka e viktimës zhytet deri në reflekset e trupit që shkaktojnë thithjen e ujit . Përveq metodave fizike Policia Serbo-sllave ka përdorur edhe torturat psikologjike në formën e saj diverse: 1. Metoda e lodhjes sistematike të të torturuarit duke shkurtuar kohen e gjumit apo pushimit; 2. Metod tjetër është gënjeshtra më infektim të sëmundjes së pashërueshme 3. Kërcnimi për vrasje dhe dhunim të antarëve të familjes së viktimes si dhe metod tjetër 4. Është edhe metoda ë lëshuarjes së zërave trishtues apo të personave që jan torturuar më parë me zërat e tyre . 6.TERRORI SHTETËROR SERBO-SLLAV KUNDËR SHQIPTARËVE NË SFERA TË NDRYSHME TË JETËS Lidhur me këtë qështje kemi psh. Menjëher pas okupimit në rajonin e gjakovës Malazezët konvertuan rreth 1200 shqiptarë të fesë katolike në ritin ortodoks të lindjes , kurse në rajonin e pejës ishin bër konvertimi I 20 fshatrave. Pastaj qështje tjëtër është ndryshimi I mbiemrave me shtimin e prefiksave sllavë “VIQ “ SKI “ DHE OV “ . Fushatë e egër e serbosllavëve është shfaqur edhe kundër Arsimit shqip ku psh më 1991/92 policia u a ndaloi nxësve shqiptarë hyrjen në shkolla …. Pastaj qështje tjera janë varfërimi që të bëhet si thyerje shpirtërore ndaj tyre , Shpronsimi I tokave të shqiptare rreth 400.000 hektarë në vitet 1913-38 duke u kaluar kolonëve sllavë . Masë tjëtër është gjobitja e shqiptarëve në procedurë administrative , Dëbimi me dhunë nga punu në sektorin shoqëroro-shtetërorë. Numri I madhë I këtyre masave arsyetohej dhe rregullohëj më ligje të ndryshme që nxireshin vëtëm për diskriminimin e shqiptarëve . KAPITULLI I GJASHTË PJESA E POSAÇME E KRIMEVE TË AKTEVE TERRORISTE Qështjet që kanë të bëjnë me objektin dhe subjektin e akteve terroriste , karakteristikat e kryerësve dhe format e organizimit të tyre do shqyrtohen sipas kësaj renditje : 1. Objekti I krimeve te akteve terroriste 2. Subjekti I veprimit të akteve terroriste 3. Karakteristika e kryerësve të akteve terroriste dhe 4. Organizimi dhe struktura e brendëshme e organizatave terroriste. OBJEKTI I KRIMEVE TE AKTEVE TERRORISTE (OBJEKTI MBROJTËS) Objekt janë mardhëniet juridike të vendosura për sigurinë e jetës e të shëndetit të njerzve ,të liris personale(objekt janë personalitetet politke ,funksionar ekonomik 10 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


ministra ,gjeneral etj),mjeteve të udhtimit( jan kryesisht anijet dhe aeroplanët) ,të rendit publik të mbrojtura me legjislacion penal. Sipas eksperteve amerikanë nuk ka objekt I cili në menyr ideale do të mbrohej dhe nuk ka shtet që është I sigurt nga terroristët.

SUBJEKTI I VEPRIMIT TË AKTEVE TERRORISTE Subjekt mund të jetë qdo person që ka mbushur moshën për përgjegjësi penale dhe që është I përgjgjshëm penalisht.Kryerësi aktin e kryen gjithmon me dashje dhe me qëllim që të shkaktoj frikë dhe ndjenjë të pasigurisë tek të tjerët.Motivi është element shumë I rëndësishëm sepse e ndryshon objektin mbrojtës.Vrasësi politik dallon vrasësi ordinar për nga motive I vrasjes së tyre. Karakteristikat e Akteve terroriste Sipas portretit të gjeneralizuar I sterotipit të terroristit ku me ndihmën e kompiuterit ka shpallur dhe përpiluar policia locale e një krahine gjermane në kohen e gjuetisë së Baader Meinhof-it janë këto karakteristika: Mosha mes 20-34 vjeqare, veshje conservative dhe elegante, ndryshimi I pamjes me peruka apo diqka tjetër, Banesa I marrin në periferi ,insistojn në garah, ndrrojnë bravat nuk kan musafir por nëse kan më shum gjatë natës dalin nga banesa në interval të ndryshme kohore ,nuk vendosin emer në banes ,nuk marrin posta , paguaj qiranë për disa muaj ,musafirët nuk I kyqin dritat në shkallë ,dhe ziles I bien në takt të caktuar ,ndërsa automobilat I kan nga vendet e ndryshme të gjermanisë të regjistruara. Terroristet e vendeve tjera perafersisht janë nga mosha 22-25 vjeqare. Mosha mesatare e grupit Tupamoru është 24 vjeq , në brazil e Argjentin 23-24 vjeq, spanjë iran, turqi irlandë veriore 24 vjeq , Japoni armata e kuqe 28 vjet Palestin 29 vjet gjermani 31.3 vjeq urguaj e itali 35-40 vjeq që I bjen se janë shumë më të moshuar apo dallon nga prototipi I autoriteteve gjermane. ATA DALLOJNË mes veti edhe nga prejardhja sociale kryeshit nga shtresat e mesme dhe shtresa e larte por ka edhe nga ato të klasës puntore .Kurse sa I përket arsimimit disa prej terroristeve janë student , disa me shkollim të larte . Sipas një studimi I viteve 1970-1984 rreth 29.8 % ishin puntorë, student 26.7 % nënpunës 17.6 % si dhe mësues rreth 9.8 % është fjala në itali.

ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E BRENDËSHME E ORGANIZATAVE TERRORISTE SECILA ORGANIZAT KA EDHE STRUKTURËN E VET Organizative që përbëhet nga disa njësi që emrohën me emra të ndryshëm.Numri I njësive dollon nga organizatat por dallon edhe ne vet organizaten perkatëse gjatë ekzistimit të saj. Grupet e vogla kanë strukturë Centrifugale me liderin në mes që u jep urdhëra njësive qarkore. Grupet e mëdha që instalojn hierarkinë në nivel më të lart psh brigadat e kuqe që kan sistemin e centralizmit të lartë me organin që quhet komiteti Marta Crenaë këtë system ku 11 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


komiteti jep instruksione për degët locale e ka quajtur system pyramidal.. Ndërsa grupet tjera jan më shum te decentralizuara ku njësitet locale marrin vendime bazike ,mbi kohën ,mënyren dhe vendin e kryerjes së caqeve terroriste. Organizatat tipike bashkohore kanë strukturë centrifugale që I përngjan sistemit diellorë ku lideri është dielli ndërsa antarët e org. janë planetet …… Zakonisht disa celula e përbëjjnë një brigadë.

Lëvizja republikane Irlandeze Përbehet prej dy krahëve : Krahu ushtarak dhe Krahu politik (shein feinit-provincial). Pira ka strukturë ushtarake ku është ristrukturuar në system të celulave që nënkutpn strukturën klasike nëntoksore që komunikojnë vetëm me udhëheqësin e përgjithshëm qendërorë.Me këtë system një antar e njeh një anta rte celulës tjetër dhe njëkohësisht vetëm një antar e mbanlidhjen me udhëheqësin e Piras. Kjo celul quhet Active Service Unit ASU njesia per shqrbim aktiv.5-6 antar or mund të rritet deri në 12 antarë. Me rekrutim të jashtzakonshëm.

ORGANIZMI DHE STRUKTURA E BRENDËSHME E ORGANIZATËS TERRORISTE “RAF” RAF konsistonte në 4 nivele : Niveli komandues , niveli I burgut , niveli I rezistencës dhe niveli I simpatizantëve . Nevili komandues përbehet nga antarët e pamëshirshëm të veprimit aktiv të organizatës terroriste . Niveli I Burgut - përbehet nga antaret që ishin të burgosur që kishin për qëllim mbajtjen e diciplinës dhe kohezionit nëpër burgje. Niveli I rezistencës përbehej nga përkrahësit military të rafit që jetonin ne legalitet por që ndihmonin nivelin komandues gjatë periudhave jo operacionale . dhe Niveli I Simpatizantëve – përbehej nga radikalët që simpatizonin qëllimet e RAF-it port ë cilët akoma nuk ishin të gatshëm të bënin diqka kundër ligjit.

ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E BREDËSHME E ORGANIZATËS TERRORISTE “ETA” Është e strukturuar nga katër formacione : Formacioni I parë përbëhet nga baskët e rinjë që janë persona të politizuar më shum se sa moshatarët e tyre. Formacioni I dytë Komandosët armatosur që jan persona që kryej sulme ne persona dhe pasuri t oponentëve politik . Përkrahësit e Komandosëve të armatosur që jan grupi më I madh I eta-së këta petsona sigurojn dhe transportojn informata sekrete lidhur me caqet. Dhe 4. Komanda e informative eështe e obliguar që të sigurojë informata të nevojshme dhe të dobishme për kryerjen e aksioneve psh. Duke përcjell viktimen merr informata. 12 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


ORGANIZATA TERRORISTE” SENDERO LUMINOSE” ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E SAJ-Peru Lima Ndikim kryesor ka pasur themeluesi I saj dhe lideri Abimael Guzman ku ndikimin e vet e ka ushtruar perms Drejtorit nacional dhe Komitetit qendror që se bashku kan mbikqyrur gjitha aksione e organi… Organizata ndahet edhe ne disa komanda regjionale përgjejgës për rekrutim të antarëve të rinjë dhe ka rol seleksionimi. Guzmani ka vepruar përmes të tjerve vetëm pak sendarista kan pasur kontakt direkt apo e kan parë të gjallë Guzmanin. (Partia Komuniste)1980- active….

KAPITULLI I SHTATË ZBULIMI I AKTEVE TERRORISTE Për kryerjen e detyrave me sukses lidhur me hetimin e aktëve terroriste nevoitet një kuadër Profesional lidhur me qështjen e veprimtarisë terroriste.Ky kuadër duhët të ketë njohuri edhe për: -

Formën e akteve terroriste;

-

Mënyren dhe mjetet e kryerjes së akteve terroriste;

-

Rëndësin kriminalistike dhe provuese të gjurmëve të akteve terroriste ;

-

Përpunimin kriminalistik të akteve terroriste ;

-

Veprimet e para hetimore dhe veprimet tjera për ndriqim të aktëve terroriste , dhe

-

Marrja në pyetje e të pandehurit dhe të dëshmitarëve të aktëve terroriste.

Forma e Akteve terroriste Për realizim të qëllimeve të veta terroristët ndërmarrin akte tërroriste të formave të ndryshme me të cilat synojnë të godasin kundërshtarin në pika të dobëta. Format kryesore dhe më të shpeshta të akteve terroriste janë: 1. Marrja dhe mbajtja e pengjeve ; 2. Rrëmbimi I mjeteve të udhtimit masiv ; 3. Torturimi dhe vrasja e kundërshtarëve politik përfshir edhe zhdukjen e tyre ; 4. Eksplozionet 5. Bombardimi I vendeve me civilë; 6. Shfrytëzimi I armëve të shkatrrimit në masë dhe 13 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


7. Vrasja e Civilëve Marrja dhe mbajtja e pengjeve “Bazuar në përvojën kolektive të 40 ish pengjeve të periudhave të ndryshme , është konstatuar se tek ta shkaktohen qrregullimi fizike dhe psikike siq janë shtangimet e duarve ,pagjumësia , shprehja e fantazive paranoike etj.” Mesatarja e mbajtjës së pengjeve është 12.5 ditë edhe pse ka pasur deri në 3 muaj që janë mbajtur. Vendet prej ku ishin marrë pengjet sipas autorit Clive Aston janë mesa vijonë : 45% janë rrëmbyer në automjete, 36 % janë rrëmbyer në shtëpit dhe banesat , 5% në baza ushtarake ,5 % në hotele , 5 % në universitetet dhe 4% në vendet tjera.

Në praktik krizat e rrëmbimeve dhe mbajtjeve të pengjeve përfundojn me këto epilogje: 1. Me përmbushjen e tërsishme apo të pjesërishme të kërkesave të terroristëve , nga subjektet e caktuara dhe lirimin e pengjeve . Rasti I ambasadorit Amerikanë në Brazil Charles Bruke ku ishte kërkuar lrimi I 15 te burgosurve politik. 2. Me Arritje të kompromisit dhe lëshimit pe nga të dy palët ,pra, kërkesat e terroristëve nuk përmbushen por as ata nuk pësojn ndonjë te keqe , por pengjet lirohën. Turqi ,Anija Trabzon rrëmbimi I 200 udhëtarëve (164 rus) nga ana e 6 qeqeneve ku kërkohej debllokimi I ushtarëve qeqen dhe pushimi I bombardimit të pozicioneve qeqene që përfundoi me dorzimin e tyre autoriteteve turke me premtimin se nuk do të iu ndodh asnjë veprim represiv atyre. 3. Me thyerjen e Plotë të terroristëve dhe duke I likuiduar fizikisht dhe duke I arrestuar dhe liruar pengjet . Është fjala për intervenimet e sukseshme të policisë . 4. Mospërmbushja e kërkesave të terroristeve ka për pasoj vrasjen e Pengjeve .Psh, marrja peng e politikanit spanjoll Miguel Angel Blaco nga ETA KA Përfunduar me vrasjen e tij si pasoj e mos përmbushjes së kërkesave për lirimin e 500 të burgosurve mbrenda 48 orësh në burgje më afër vendlindjes së të burgosurve. Ka pasur raste Kur ETA edhe kaliruar pengjet kur janë përmbushur kërkesat rasti I Bizismenit spanjoll Cosme Declaux ku familja kishte paguar shumën prej 6.85 milion dollarëve . Rrëmbimi I pengjeve zakonisht kryhet në mënyr selective , pra merren pengj , ambassador , diplomat ,politikanë ,antarë të familjeve të tyre etj. Për dallim nga personat që mirren peng nga grupe terroriste , personat që mirren peng nga shtetet nuk janë trajtuar në aspektin ndërkombëtar. Zakonisht kriminelet e vetmuar më shpejt I përjetojnë streset emocionale .Koha e qetësimit psikik është specifike dhe e 14 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


ndryshueshme . Individi I vetëmuar qetësohet psikikisht pas kalimit të kohës prej 6-12 orësh kurse grupi I 5-6 personave qetësohen pas 4-6 orëve. Rrëmbimi I mjeteve të udhtimit Masiv Si form e akteve terroriste është e ngjashme me rrëmbimin e pengjeve për të mos thën se është e njejt , Dallimi qendron se pengjet që rrëmbehen janë pasagjerë të aeroplaneve ,anijeve ,autobusëve ,trenave si dhe antarë të ekuipazhit të tyre.Këto mjete atakohën me terroristët për shkak se me to udhtojnë një numër I madh I njerzve të shtresave të ndryshme. Karakteristik e rrëmbimit të anijeve është se bëhet gjatë fluturimit apo lundrimit apo pakë para nisjes së tyre. Torturimi dhe vrasja e Kundërshtarëve politik Në fillim si vrasje politike ka qen vetëm vrasja e shefit të shtetit si përfaqësues dhe bartës I pushtetit por më vonë është zgjeruar rrethi ndaj të cilëve kryhet kjo vepër.Në të drejtën penale romake “Crimen laesae majestatis “ është konsideruar qdo sulm në integritetin truporë, jo vetëm të perandorit por edhe zëvendësuesit të tij.Rrethi ndaj të cilëve kryhet kjo veper sot është I njejt me të gjitha shtetet , pra per personat që iu është besuar ushtrimi I funksionev shtetrore.

Vendi ku kryehet atentati dallon nga rasti në rast .Ai mund të jetë në zyrën e viktimës ,shtëpia e viktimës, rruga nga shtëpia deri në punë etj.Shumicen e rasteve viktimat e atentatreve rrëmbehen ,torturohen ,mbahen peng mandej vriten. Disa herë viktima mund të njoftohët apo paralajmrohët për sulmin që do ta pasojë psh . me letra ,me kërrcnime , tërheqje të vrejtjës etj. Eksplozionet,Shkaktimet e zjarreve dhe të shpërthimeve Në SHBA ai akte tërroriste mësëshumti ka forma që kryhen me eksplozione 108, shkaktime të zjarrit 2 ,rrëmbime pengjeve 8 dhe sulme me armë 5 statistik e vitit 1997. Me eksplozione rrezikohët dhe cënohet jeta e shumë personave ,për shkaktim të tyre përdoren bomba të madhsive të ndryshme, por ndonjëher edhe të minave. Bazuar në 100 rastet e fundit të 5 viteve të fundit të shek.XX veqohen disa karakteristika që kanë të bëjnë me kohën ,vendin , viktimat dhe qështje të tjera lidhur me formën e akteve terroriste.: -

Vendi se ku është zgjehdur të kryhet varet nga qëllimi I terroristeve , si vende kryesishte terroristet I kan zgjedhur vendet publike që të shkaktohën viktima të mëdha në njerzë. Si aeroporte sheshe, stacione të ndryshme ,qendra biznesi,,supermarket etj.

-

Rasti dytë ka të bëj me dëshirën e terroristëve që të dëmtojnë një degë të caktuar të ekonomisë apo ndonjë organi shtetëror apo edhe ne politikën e jashtme të shtetit pra me eksplozionet e tyre.

-

Rasti I tretë kryerja e atentateve ndaj kundërshtarëve politikë apo edhe kundër personalitetëve tjera publike .Ndaj ministrave , Ushtarakëve etj. Bombat dhe mjetet

15 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


tjera eksplozuese vendosen në valigje ose ,kantinjerë të mbeturinave , makina , kamionë , autobusë , trupin e kryersve etj. -

Rasti I katërt ka të bëj me eksplozionet që dëshirohen të shkaktohet vdekja e dhunshme e numrit të madhë të personave që kryhet gjatë ditës në mëngjes apo në mes të ditës ,në vende publike. Eksplozionet kanë karakter kërcënues.

Bombat janë të llojllojshme dhe dallojn nga njëra tjetra psh. Kemi raste ku janë përdorur letrat bomb me peshë 300 gr. 255 gr apo edhe 544 gr. E deri në mekanizmat eksplozues në 5 tonelata trinitrotoluol. Përveq bombës leter jan përdorur edhe autobombat , njeriu bombë si dhe lloje tjera. Sulmet terroriste Me shkaktimin e eksplozioneve në Nju Jork dhe Uashington Dc 11 shtatori 2001 Ky ishte sulmi më I madh I shkaktuar ndaj Amerikës apo ndaj QENDRËS TREGTARE BOTËRORE QTB-ëtc , ku u shkatrrua ajo nga sulmi si dhe edhe pentagoni amerikanë ishte dëmtuar seriozishtë. Menjëher pas sulmit mendohej se ishin vrarë rreth 10.000 vetave por në fakt ishin vetëm 3000 veta. Aeroplanët e rrëmbyer me ekuipazhët e tyre ishin diku 260 persona

Përshkrimi I sulmeve terroriste të “11 Shtatorit” Dy aeroplanët e rrëmbyer kanë depërtuar me ndërtesen e Kullave binjake dhe kanë shkaktuar eksplozione të mëdha në QTB . Saktësishtë në orën 08:45 Aeroplani Boing 767 American Airlines Flight 11 ka depërtuar në ndërtesen veriore të QTB Që ishte nisur nga Bostoni në drejtim të Los Angjelosit. 18 minuta më vonë 9:03 Aeroplani boing 767 American airlines flight 175 është përplasur dhe ka depërtuar në ndërtesen jugore të QTB.Ndërtesa është rrënuar në ora 10:29 tërsisht. Ndërsa Aeroplani Boing757 American Airlines Flight 77 në Orën 9-40 me 66 persona në bord ishte përplasur me ndërtesen e pentagonit në Uashington DC . Pra,qendra nga komandohet ushtria Amerikane. Në Orën 10.00 Aeroplani tjetër Boing 757 ishte shkatërruar nga forcat ushtarake amerikane 80 milje në lindje të Pitsburgut I ardhur nga Nju Jersi me 45 persona. Në fund në orën 17:20 minuta ndërtesa 47 katëshe afër QTB ishte rrënuar si pasoj e gërmadhave dhe dëmtimit nga QTB-ja. Masat e Sigurisë që u ndërmorrën atë ditë janë : Evakuimi I të gjitha ndërtesave qeveritare përfshir edhe Shtëpin e Bardhë; Evakuimi I Manhatanit dhe Sjellja e gardës nacionale aty,; Suspendimi I të gjitha fluturimeve komerciale ne SHBA deri në mësditen e ditës tjetër 16 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


Dhënia e urdhërit që të sulmohet qdo aeroplan I dyshimt në zonën ajrore të shba-së. Dërgimi I 7 anijeve luftarake në drejtim të Nju Jorkut si dhe I dy aeroplanë bartësve për të ndihmuar ekipet shpëtimtare. Karakteristikat e Sulmeve terroriste të 11 shtatorit Ato dallohën për nga : -

Mënyra e kryerjes së sulmeve--- Specifik ishte se asnjëher nuk ka ndodhur që një aeroplan I rrëmbyer të godet ndonjë cak terrorist.

-

Planifikimi professional I sulmeve terroriste---- Lidhur me të tregon krodinimi I jashtzakonshëm I sulmeve terroriste , kjo tregon edhe koha e kryerjes të të gjitha akteve që u kryen mbrenda një kohe shumë të shkurtër në ditën e njejtë. Si dhe Testamenti që kishte lën shum kohë më par Muhammed ATTA , që të varrosët tek muslimanët e mire, dhe të gjitha parat të shkojnëpër të varfërit dhe nevojtarët”.

-

Kryerja e sulmeve pa tërheqje të vëmendjes dhe paparalajmrim---

-

Mospërfillja totale e viktimave dhe shkaktimi I pasojave të rënda që I dalloi nga sulmet tjera;

Shkaqet objektive-numri I të vrarve ku në fillim thuhej rreth 20.000 mij por më von doli të ishte vetëm 3000 pasi që ka qendë e pamundur mbrenda asaj kohe të shkurtër të dihet sakt numri I të vdekurve. Shkaqet Subjektive-numri është stërmadhuar me qëllim të sensibilizimit të popullit amerikanë pastaj edhe atë gjithëbotëror, në drejtim të sulmeve kundër terroriste që janë ndërmarr në kohra të ndryshme nga SHBA-të. Vlersohet se industria e Aviacionit kishte humbur 10 miliardë dollar amerikanë. -

ATAKIMI I SHBA-ve Me SULME TERRORISTE

Masat dhe veprimet hetimore për ndriqimin e Sulmeve terroriste të “11 Shtatorit” Pas sulmeve qeveria Amerikane dhe subjekt tjerë nacional morrën edhe disa veprime të tjera konkrete me qëllim të ndriqimit të këtyre sulmeve terroriste, parandalimin e sulmeve të reja si dhe zënien dhe ndëshkimin e organizatorëve. Këto veprime janë : -

Veprimet në drejtim të spastrimit të gërmadhave nga sulmet terroriste ,zbulimit të të mbijetuarve dhe identifikimit të kufomave – Spastrimi I gërmadhave duhej të bëhej me kujdes të posaqëm, në mënyr që të gjendeshin gjurmët e v.p. që do ti ndihmonin më von për lidhjen e kryersve me personat e tjerë. Pastaj Evakuimi I popullatës nga Nju Jorku rreth 25.000 personave , nga gërmadhat e ndërtesave të rrëzuara u nxorrën 5 persona të gjallë. Gjatë 2 javëve u bartën 115.755 tonë mbeturina ku u transportuan rreth 100.000 kamionë të mdhenjë dhe vetëm 2-3 javët e para janë shpenzuar 200.000 milionë dollar.

17 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


-

Zhvillimi I hetimeve dhe sigurimi I provave për ndriqimin e sulmeve terroriste----Vetëm disa orë pas sulmeve FBI ka fillluar ndjekjet dhe hetimet më të mëdha në histori të njerzimit . Në këto hetime janë përfshirë më shumë se 4000 agjentë federal, 3000 puntorë ppërkrahës dhe më shumë se 400 puntorë teknik të kriminalistkës në laboratore. FBI 3 dit pas sulmeve ka siguruar emrat e 19 kryersve që supozohet se I kanë kryer sulmet dhe rrëmbyer aeroplanët. FBI dyshonte se 4 prej tyre kanë udhtuar me dokumenta të falsifikuara ndërsa 15 prej tyre shtetas të Arabisë Saudite. Më vonë jan gjetur gjurmët në lidhje me Muhammed Atta dhe Bin Ladenit lidhur me dërgimin e disa parave nga një xhirolllogari e Floridës drejt bankës së emirateve arabe.

-

Përforcimi I bashkpunimit të SHBA ve me shtet e tjera për sigurimin e personave lidhur me sulmet terroriste.-Nato, BE , Rusia , Lindja e Mesme.

-

Ndryshimi I Dispozitave Ligjore Lidhur me terrorizmin ===

-

Bllokimi I mjeteve financiare të subjekteve që ndihmojnë dhe financojnë terroristët—

-

Ushtrimi I kërkesës për dorzimin e terroristëve dhe përgaditja për luftë kundër shteteve qëë I strehojnë personat e dyshimt për sulmet e 11 shtatorit.---Kushdo që qendron pas sulmeve ai është armik I SHBA-ve. George Bush I vlersoi si lufta e parë e shek. XX1. Sekretari ii shtetit Colin Poëell e cilsoi si I dyshimt kryesorë është OSAMA Bina Laden.

-

Masat e ndryshme për përforcimin e sigurisë---- kjo masë nuk u paraqit vetëm në shba por edhe ne vende të tjera të botës.Paisjet për zbulim të bombave në Aeroportin e Britanisë zbulimi bëhej me qen gjurmues ose me aparate të dorës që është një analizator kimik apo shkop magjik I cili nëse përshkon mbi bagazh do të zbuloj edhe gjurmët më të imta.

BOMBARDIMI I VENDEVE TË BANUARA ME CIVILË Këtë form e aplikojnë organizatat e mëdha terroriste ,që kan numer të madh të antarëve dhe disponojnë teknik bashkohore . Si tigrat tamil ,Hamasi ,Hezbollahu . Për bombardim te ketyre vendeve shfrytëzoheshin tpat e kalibrave të ndryshëm,tankset,raketat tokëtokë, Mortaja e dorës, granata e dorës etj. Shfrytëzimi I Armëve për shkatërrim në masë Armët biologjike , kimike dhe nukleare janë armë të përshtashme për shkaktimin e vdekjes së miera apo miliona njerzve . Përdorimi I armëve kimike është I mundshëm sepse prodhimi I tyre bëhet me një teknologji të thjeshtë. Terrorizmi biologjik nënkupton përdorimin e organizmave të gjallëpër të shkaktuar sëmundje apo vdekje të njerzve ,shtazëve apo shkatërrim të bimëve.Terrorizmi nuklearë mund të kryehet me përdorimin e bombave nukleare ,materialit fisionues si helm radioaktiv dhe sabotimin në objekte nukleare. Organizatat terroriste jo shtetrore nuk mund ta posedojnë pasi që nevoitet një investim I madhë dhe infrastrukturë e zhvilluar. 18 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


VRASJA E CIVILËVE Mjetet e kryerjes së këtyre aktëve janë : ato prerëse , thikat ,sëpatat, shpatat , sharra e dorës ,veglat e ndryshme bujqësore, benzina ,armët e zjarrit etj. Karakteristik e këtyre aktëve është se veprojnë në grupe. Me kryerjen e aktve me armë zjarri marrin pjesë 3-10 persona kurse me mjete prerëse apo armë të ftofta jan grupe më të mëdha 30-80 persona. Mënyrat dhe mjetet e kryerjes së Akteve Terroriste Këto mënyra janë të shumllojta . Se qfar mënyre përdoret varet nga forma e aktit terrorist,pastaj nga mjeti I kryerjes,bendi , koha ,objekti I atakuar,,qëllimi, planifikimet e bëra etj. Zënia peng e Aldo Moronë politikani I lartë Italian, ku kishte pasur një efikasitet të lartë dhe précis në këtë sulum .Ku I tërë operacioni nga takimi I parë e deri në largimin e terroristeve me pengun e zën Monron ka zgjatur 50 seconda nga Brigada e Kuqe . Llojet e armëve të terroristëve që gjejnë shprehje në të shumten e akteve terroriste: 1. Armët e ftofta pasi që nuk bëjnë zhurmë-Boksat e hekurit ,shufra e gomës , teli I lidhur me dy dorza druri, gjilpëra më kokë,thikat ,brisku I rrojës etj. 2. Armët ekzotike janë armët e përdorura në mjete të jashtzakonshme ,: Lapsat me helme , hanxharet,sharrat e ngjeshura në rryp”revolverët stilograf”,letrat apo shkopinjt e tretur në helm, pushkët e montuara në ombrell etj. 3. Bombat dhe kurthat plasëse që janë mjete bashkohore të terroristëve. Mjetet eksplozive janë të ndryshme dhe aktivizimi I tyre bëhet me komandim, me goditje , me flakë ,elektrike ,mekanike , me telekomandim në frekuaenca të caktuara etj. Element kryesorë të bombës janë Acidi Sulforik dhe nitric, urea, pjesa përbërse fertilizer. Eksplozivët e lartë më të shpesht janë : Acidi nitric, TNT-Trintrotolueni, dinamiti kombinim I disa elementeve kimike, eksplozivët plastik etj. Eksploziv të ultë janë : Baroti, baroti I zi, Baroti pa tym, etj. Përveq mjeteve eksplozuese nevoiten edhe fitilat ndezës: Fitilat ngadalndezës, fitilat kimik, fitilat elektrik, fitilat elektronik, fitilat me radio dhe teledirigjim, fitilat mekanik etj. Ndër bombat me të njohura sipas emërtimit janë : a) Automobili bombë , b) Pakot bombë , c) Minat e befasis me tërhekje d) Kurthat tymtare e) Bombat e lidhura me dorëzen e derës f) Stilografët 19 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


g) Kurthat në llampa dhe qirinjë, h) Kurtha në cigare dhe llulla i) Kurtha eksploduese në instalime të toaletit j)

Kurtha në telefon etj.

4. Armët e zjarrit të terroristëve ndahen në armë me tyt të gjat dhe armë me tyt të shkurtër 5. Armët e rënda automatike dhe sistemet e leta të raketave 6. Granatat e dorës Granata M 26 është granata më efikase në botë në form ylberi shpërndahet në copza 7. Armët për shkatrrim masiv : Armët kimike , Biologjike dhe Armët nukleare Terroristët këto armë mund ti sigurojnë nga burime të ndryshme : 1. Duke I blerë apo vjedhur materialet ; 2. Duke iu rarë në dorë monicioni I mbetur nga lufta e dytë botërore; dhe 3. Duke u fornizuar nga shtetet sponzore të terrorizmit.

RËNDËSIA KRIMINALISTIKE DHE PROVUESE E GJURMËVE TË AKTEVE TERRORISTE Gjurmët janë ndryshime të dukshme dhe të padukshme të cilat me veprim fizik I ka shkaktuar njeriu , kafsha apo ndonjë lëndë tjetër me rastin e kryerjes së veprës penale . Çdo veprim I njeriut por edhe kryerja e v.p. lë gjurmë.Asnjë kryerës edhe ai që mendon ta kryej në mënyr të përkryer nuk do të mund të mos lëj gjurmë. Locardi ka thën se janë : dëshmitarët e vetëm që nuk gënjejn kurrë: . Vetëm një numër I vogël I gjurmëve shpien drejtpërdrejt tek kryerësi I v.p. por shum të tjea shpien në drejtim të tij. Gjithnjë duhët pasur në mendje se duhet bërë sigurimi maksimal I mbledhjës së provave. Përpunimi kriminalistik I aktëve terroriste Me përpunim kriminalistik të aktëve terroriste nënkuptohet tërsia e masave dhe veprimeve operative-taktike dhe teknike si dhe të veprimeve hetimore të planifikuara dhe të sistemuara të cilat I ndërmerr policia me qëllim të zbulimit dhe sqarimit të aktit terrorist. Elementet e rëndësishme të përpunimit kriminalistik janë: Planifikimi, rrespektimi I parimeve të taktikës, masat operative-taktike që do të zbatohën etj. Me përpunim kriminalistik kërkohet përgjigjëja në pyetjet e arta të kriminalistikës ,Pikrisht skema e zbulimit dhe ndriqimit duhet përpunuar nga pyetjet e arta. 20 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


Veprimtaria operative lidhur me aktet terroriste për nga përmbajtja e vet konsiston në : a) Ndërmarrjen e masave për zbulim të aktit terrorist; b) Ndërmarrjen e masave për gjetjen e kryerësve të a.t. c) Mbledhjen e të gjitha informative që do të shfrytëzoheshin në procedurë penale. Sistemi I masave operative-taktike është jashtzakonisht I pershtatshëm për: -

Vërtetimin e lidhjeve të caktuara të kryerësit të aktit terrorist;

-

Zbulimin e bashkëkryerësve dhe veprave të tjera penale që kanë lidhje me a.terrorist;

-

Gjetjen e sendeve që në p.p do të shërbejnë si provë;

-

Vërtetimin e rrethanave që ikanë mundësuar dhe iu janë përshtatur kryerjes së a.t. ;

-

Të vrejturit me kohë dhe zënien e kryerësit të aktit. T. dhe bashkpuntorëve të tij.

Veprimet e para hetimore në ndriqimin e aktëve terroriste Forma e aktit terrorist , në një mënyr e përcakton pamjen e vendit të ngjarjës si dhe kryerjen e kqyrjes së tij ,që paraqet njërin prej veprimeve procedural me të rëndësishëm. Nga detyrat e para të kqyrjes së vendit të ngjarjës janë : ,Gjetja mbledhja dhe fiksimi I të gjitha gjurmëve dhe sedeve të veprës penale. Kqyerja e vendit të ngjarjës zhvillohet nëpër disa faza.Shumica e autorive I ndajnë në 3 faza. Kurse autori Polak SKIBA mendon se ky veprim hetimor zhvillohet nëpër këto etapa: 1. Etapa përgaditore 2. Etapa hyrëse 3. Etapa statike(identifikuese) 4. Etapa Dinamike(këqyrja detajuese) ; 5. Etapa kontrolluese dhe 6. Etapa finale.

MARRJA NË PYETJE E TË PANDEHURVE DHE DËSHMITARËVE TË AKTËVE TERRORISTE Pyetja është veprimi hetimor dhe gjyqësor ku organi procedures drejtpërdrejt merr thënie që kan rëndësi në zgjidhjen e qështjes nga dëshmitsri, I dëmtuari dhe I pandehuri. 21 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


Marrja në pyetje është veprim shum më kompleks sesa dëgjimi I thjeshtë I personit.Detyra kryesore e marrjës në pyetje është hetimi I të vërtetës objektive për aktin terrorist. Për të pasur sukses në marrjën në pyetje , organi procedures duhët : 1. Të njohë mirë materialet e qështjës dhe rrethanat e v.p. dhe të zotëroj mir materialin që ka në dorë,; 2. Të jetë I vëmendshëm dhe I mpreht ndaj argumenteve ,kundërshtimeve dhe arsyetimeve të të pandehurit. 3. Të jetë I qetë , gjakftoft, të veprojë pa u ngutur, të kuptoj se qfar paraqet njeriu që ndodhet pranë tij etj. Sipas Profesor Begejes pyetja e të pandehurit dhe dëshmitarit kalon nëpër 3 faza: Marrja e të dhënave mbi identitetin e tij , të dëgjuarit e tregimit të lir dhe të drejtuarit e pyetjeve dhe të dgjuarit e përgjegjëjeve. Objekt I dshmisë është lidhja e personit të caktuar me aktin terroris, I cili është kryer në të kaluarën, respektivisht ,veprimtarinë kriminale të tërsishme apo të pjesërishme të personit të caktuar . Nëse vrehet se tek dëshmitari është zbehur kujtesa ,atëher duhet shfrytëzuar masa të ndryshme për rikthim të kujtesës së tij siq janë: 1. Dalja në vendin e ngjarjës 2. Rekonstruimi I vendit të ngjarjës 3. Ballafaqimi që shërben për vertetimin e padyshimt të identitetit të personave dhe 4. Vizatimi I skicave me dorë nga ana e dëshmitarit , me të cilin dokumentohën rrethanat e caktuara , freskohet kujtesa dhe verifikohët saktësia e deklaratës. KAPITULLI I TETË LUFTIMI I TERRORIZMIT

Nëse shqyrtohet politika e SHBA-ve në luftën kundër terrorizmit atëher do të vërehet se në këtë luftë janë të theksuar 3 rregulla të përgjithshme.: 1. E para mos bën marrveshje me terrorist dhe mos iu nënshtro kërcnimeve të tyre; 2. E dyta , trajtojë terroristët si kriminel, ndjeki me agresivitet dhe zbatoj rregullat e ligjit më përpikri; dhe 3. E treat , ushtro presion maksimal në shtetet që I sponzorizojnë dhe I përkrahin terroristët. Shoqeria njerëzore do të arrinte rezultate të kënaqshme në parandalimin dhe luftimin e terrorizimit , sikur të gjitha masat dhe veprimet e veta ti drejtojnë në : 22 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


1. Eliminimin e shkaqeve të terrorizmit 2. Parandalimin e pasojave të terrorizmit , 3. Zbulimin ,zënien dhe ndëshikimin e kryerësve të akteve terroriste si dhe ; 4. Çështje të tjera lidhur me terrorizmin. DISA MASA QË NDIKOJNË NË ELIMINIMIN E SHKAQEVE TË TERRORIZMIT Për shkaqet e terrorizmit kemi folur edhe më parë por ato kemi thën se janë të karakterit etnik, ideologjik,religjioz, racial e të tjera, që rezultojnë me mjerim dhe paknaqësi të një grupi të caktuar të njerzve. Shkaqet mund të paramendohen dhe kuptohen si gjenerator I spirales së dhunës. Dy janë mënyrat kryesore të veprimit në këtë drejtim: 1. Marrveshjet e ndryshme ndërmjet gjeneratorit të shkaqeve dhe përfaqësuesve të grupeve terroriste; dhe 2. Ndërmarrja e veprimeve dhe masave të një anshme nga gjeneratori I shkaqeve ,me qëllim të zbutjes së pasojave të tyre. Masat dhe veprimet e njëashme mund të jenë të karakterit social, kulturor,arsimorë , ekonomik etj. MASAT PËR PARANDALIMIN E PASOJAVE TË TERRORIZMIT Me parandalim të terrorizmit duhet nënkuptuar , përforcimin e vigjilencës së subjekteve shtetërore por edhe të atyre joshtetërore , për ti zbuluar terroristët potencial para kryerjes së v.p. si dhe për të përforcuar sigurinë dhe mbrojtjën e personave për të cilët dyshohet se janë shënjestër e tyre. Në rradhën e masave të kësaj natyre përveq tjerave hyjnë edhe : 1. Infiltrimi I agjentëve policorë nëpër grupe terroriste; 2. Sigurimi I informative lidhur me terrorizëm dhe programet e shpërbilemeve ; 3. Stërvitja e ekipeve për parandalim dhe luftim të terrorizmit ; 4. Bashkpunimi ndërshtetërorë në luftën e terrorizmit ; 5. Përforcimi I sigurisë së caqeve potenciale të terroristëve dhe 6. Post blloqet policore dhe policia si faktorë në parandalimin e terrorizmit. INFILTRIMI I AGJENTËVE POLICORË NË RRADHËT E GRUPEVE TERRORISTE Rregulli I parë dhe më I rëndësishmi është njohja e armikut. Pra kush është nga vjen kushkon si vepron ,qfar force ka, ku e ka dobësin ,qka synon etj. Kjo edhe është vija e parë e mbrojtjes nga terrorizmi.Këto grupe zakonisht veprojnë në ilegalitet andaj është e vështir të përcillen nga satelitet spiun. Si metodë më efikase ështe infiltrimi I policëve nëpër grupe terroriste. Disa grupe për infiltrim kërkojnë të kryhen disa kushte psh vrasje të policve apo 23 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


vjedhje bankash apo edhe aktivizim bombe etj. Por në disa organizata terroriste është e pamundur infiltrimi në ato gjermane, japoneze dhe Italiane.

SIGURIMI I INFORMATAVE LIDHUR ME AKTET TERRORIZTE DHE PROGRAMET E SHPËRBLIMEVE Mungesa e informative të besueshme për qëllimet e terroristeve dhe caqeve eventuale te tyre I sjell forcat anti terroriste para detyrës gati të kryer. Siguri absolute nga terrroristet nuk ka.Mënyrat për sigurimin e infromatave janë të ndryshme do veqojm vetëm disa më specifike: -

Me shfrytëzimin e burimeve dhe metodave të ndryshme të shërbimeve sekrete siq janë infiltrimi apo shpërbilmet në info ,përgjimet e telefonave, leximi I postës etj.

Drejtori Amerikan I shpërblimeve I vitit 1997 Brad Smith ka potencuar se personat që kanë bashkpunuar kundër terrorizmit iu janë paguar shpërblimet me mbi 5 milionë dollarë. Stërvitja-(TRAJNIMI) E EKIPEVE PËR PARANDALIMIN DHE LUFTIMIN E TERRORIZMIT Vetëm forcat e sigurimit të stervitura mirë janë në gjendje të ballafaqohen me sukses më problemet e terrorizmit. Shum shtete kanë programe të posaqme për stërvitje të ktyre forcave. Në këtë fush është I njohur program I SHBA ve për stërvitje dhe pajisjen e policis së shteteve të tjera në këtë drejtim.1983-1997 nga ky program janë stervitur 19.000 persona nga 80 shtete të ndryshme. Trajnimet e këtilla janë të rëndësishme sepse sigurojnë ekzistimin e një përpjekje unike dhe të organizuar gjithëbotërore për mposhtjen e terrorizmit. BASHKPUNIMI NDËRSHTETËRORË NË LUFTËN KUNDËR TERRORIZMIT Është fjala për aktet terroriste të kryera jasht kufijve shtetrorë kundër shtetasve apo instalimeve te shteti I huaj dhe ka karakter ndërkombëtar.Ky terrrorizëm I till quhet terrorizëm ndërkombëtar. Bashkpunimi ndërmjet shteteve mund të jetë bilateral dhe multilateral. Bashkpunimi multilaterap zakonisht përfundon me themelimine ndonje organizate apo institiucioni ndërkombëtar.Si bashkpunimi bilateral edhe ai multilateral mund të jetë në disa forma: 1. Form të këmbimit të informative policia me shërbimet sekrete; 2. Në form të harmonizmit të planeve kundër a.t. 3. Në form të bashkpunimit actual kundër akteve terroriste në zbulim; 4. Në form të bashkpunimit në ndjekjen e terroristëve ; 5. Në formë të harmonizimit të ligjeve dhe akteve të tjera juridike. TREVI ËSHTE FORMUAR NGA SHTETET ANTARE TË BE DHE disa shtete tjera zvicrra izraeli në vitet e 70-ta . Forum tjeter kundër terrorizmit është edhe INTERPOLI ai përpunon dhe transmeton nëk uadër të dispozitave të statutit të vet, nga informatat e ofruara nga birotë nacionale. 24 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


Interpoli më tutje: -

Siguron ndihmën e policive të shteteve të ndryshme në suaza ligjore dhe Deklarata U NIVERSALE mbi te drejtat e njeriut;

-

Themelon dhe zhvillon tëe gjitha insitutcionet në parandalimin dhe luftimin e krimeve ordinere.

Roli I interpolit në luftimin e terrorizmit ka qenë mjaft I kufizuar. Evropoli agjenci evropiane e Policisë sekrete me seli në Hagë , ku oficeret e policive të ndryshme shkëmbejnë informata dhe bashkërendojnë veprimet lidhur me problemet gjegjëse. Edhe pse për bashkpunim kundër terrorizmit ndërkombëtar thuhet se është në nivel të lartë dhe e të sukseshëm por kemi edhe disa shkaqe që ndikojnë negativisht madje edhe e komplikojnë iniciativat e organizatave të ndryshme ndërkombëtare. -

Si faktor negative lidhur me bashkpunimin është edhe mungesa e ligjeve special kundër terrorizmit në shumicën e shteteve ,mungesa e definicioneve ligjore mbi dhunën politike etj.

-

Faktor negative në këtë bashkpunim është edhe përvoja e vogel e disa demokracive perëndimore si dhe kontakti jo I drejtpërdrejtë me terrorizmin.

-

Faktor negative është edhe mos ekzekutimi I dëshirës për sakrifikim dhe rrezikim të mundësive komerciale.

PËRFORCIMI I CIGURSË SË CAQEVE POTENCIALE TË TERRORISTËVE DHE MJETET PËR PARANDALIMIN E TERRORIZMIT Në këtë luft me terrorizmin duhet pajisur edhe me mjete teknologjike dhe mjete tjera efektive. Ku me ndihmën e këtyr mjeteve mundësohet parandalimi I sulmeve , mbrotja e cakut , ndihma e të lënduarve etj. Andaj agjensit e ndryshme anti-terroriste por edhe vetë shtetet shpenzojne kohë dhe burime të shumta në luften më këto akte terroriste. Përforcimi I sigurisë së objekteve bëhet me shfrytëzimin e kamerave ,alarmeve , barrierave , përforcimin dhe betonimin e ndërtesaave ndaj materialeve plasëse etj. Detektorët dhe alarmed funksionojnë mbi parime të ndryshme duke dhënë sinjale në situate të caktuara. Ndër detektorët që vlen të veqohen janë: 1. Audio alarmed me sinjale fonike që vendosen ne vende te caktuara; 2. Detektorët e qetë me sinjalë të dërguara në qendren e sigurisë.Me senzorë mikro-valë. 3. Detktorët me rreze infra të kuqe lidhur me ngohtësin e trupit dhe I dërgojnë në sinjalet në zyrat e sigurisë 4. Mekanizmat me rreze rentgeni dhe detektorët magnetic-rrëmbimi I aeroplanëve. 25 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


5. Detektorët e avujve dhe mbeturinave të eksplozivëve. 6. Detektorët e reve të agjentëve biologjik dhe kimik –mikrocensori SAË, Municial Mark II, zbulon dy lloje atë nervorë dhe fshikëzorë. 7. Mjet tjetër është edhe nuhatësi kimik apo detektori I avujve që zbulon sasi të imta kimike; 8. Kompletet për mbrojtje nga zjarri 9. Detektoret për zbulimin e rrezatimit të Joneve , rrezatimit nuclear,sistemet e transmisionit etj.

POST-BLLOQET POLICORE DHE POLICIA SI FAKTORË NË PARANDALIMIN E TERRORIZMIT Policia është organ shtetërorë, detyr e tyre përveq tjerave është edhe parandalimi dhe luftimi I terrorizmit. Lidhur me këtë parandalim rol ka edhe numri I Policëve . Numri I policëve është më I lart zakonisht në shtetet ku vepron terrorizmi me përjashtim nga ato shtete ku nuk janë të rrezikuara nga kjo dukuri. Fakt është se pas shtimit të akteve terroriste jan shtuar edhe numrat e antarëve të policisë. MASAT PËR ZBULIMIN , ZËNIEN DHE NDËSHKIMIN E KRYERËSVE TË AKTEVE TERRORISTE (MASAT REPRESIVE) Dejli ekspresi kishte cituar ndaj një masakre të IRA “ Varreni të gjithë dhe varreni lartë” . Për këto qështje është e rëndëshishme dhe e dobishme të shqyrtohën : 1. Masat represive kundër terroristëve dhe subjekteve që ndërmarrin këto masa; 2. Masat represive kundër shteteve përkrahëse të terrorizmit ; dhe 3. Ndikimi I politikës ndëshkimore në luftimin e terrorizmit.

MASAT REPRESIVE KUNDËR TERRORISTËVE DHE SUBJEKTEVE QË I NDËRMARRIN KËTO VEPRIME Kundër tyre mund të mirren një numer I madh I masave, karakteristikë kryesore e terrorizmit është se këto masa nuk ndërmirren vetëm nga policia dhe gjykata por edhe nga organet të tjera tradicionale shtetërore, por edhe nga forcat ushtarake. Kundër tyre është e shquar edhe përgjigjëja ushtarake apo përgjigjëja nga njësitet speciale antiterrorist apo komandosët. MASAT REPRESIVE QË NDËRMIRREN KUNDËR SHTETEVE DHE SPONZORUESVE QË I PËRKRAHIN DHE NDIHMOJNË TERRORISTËT Të gjitha konvenatat anti terroriste jan të përpiluara dhe aporovuara nga mbikqyrja e OKB-së dhe agjensive të specializuara. Por për shkaqe ideologjike dhe nacionale disa shtete jo që I 26 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


pengojnë por edhe I sponzorizojnë edhe më shum ato grupe terroriste . Sipas raportit kundërterrorizëm I SHBA-ve I vitit 1996 sponzoruese të terrorizmit ishin këto shtete: Kuba , Libia, Iraku, Irani, Korea Veriore, Sudani dhe siria.Psh,Qeveria e Iranit për terrorizëm botrorë ka sponzorizuar rreth 75 milion dollarë. Kundër këtyre shtetev janë ndërmarrë këto masa represive: 1. Bombardimi I caqeve të caktuara; psh. Sulmet ndaj Afganistanit dhe Sudanit janë arsyetuar më kërto fakte : a) Disponimi I dëshmive se këto baza kan pasur lidhje me sulmet terroriste në keni dhe Tanzani; b) Këto grupe edhe më parë kanë ndërmarr akte terroriste ndaj shba ve psh ambasadave… c) Jan siguruar info se prap do të sulmohen SHBA nga këto grupe dhe d) Se kanë kërkuar të furnizohën me armë kimike.

Sipas Schasterit ligjshmëria e forcës extra-terroriste kundër terrorizmit mund të shtrohet kur shteti përdor forcat e veta për njërin prej këtyre qëllimeve : A) Lirimin e personave që mbahen peng ; B) Shkatërrimin dhe dëmtimin e bazave terroriste ; C) Për të zënë apo vrarë terrroristët në shtetin tjetër apo D) për të sulmuar njësitet ushtarake të shteteve të tjera që kan ndihmuar drejtpërdrejt aktorët terroristë. Ky autorë mendon se keto aksione mund të mirren kur mendohet se është cenuar nga këto akte në njëren prej këtyre formave : -

Nëse shtetasit e tij apo pajisjet e tyre janë zën apo atakuar nga ana e terroristëve

-

Nëse terroristet kanë përdorur dhunen në atë shtet me qëllim të friksimit të shtetit tjetër;

-

Shtet që nuk kanë qene viktima të drejtpërdrejta të viktimave porn ë emer të mbrojtës kolektive veprojnë në emër të viktimave apo të shtetit të kërcënuar.

2. SANKSIONET E NDRYSHME EKONOMIKE,POLITIKE ,FINANCIARE QË NDËRMIRREN NDAJ SHTETEVE DHE SPONZORUESVE QË I PËRKRAHIN DHE NDIHMOJNË TERRORISTËT Kundër shtetev sponzoruese të terrorizmit : iraku , irani, Libia ,Sudani, shtetet e zhvilluara ndërmarrin dhe përforcojnë sanksione të ndryshme.Kështu veprohet sepse nuk mundet që me ato shtete gjatë ditës të proklamojnë biznes kurse gjatë natës të 27 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F . D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T DERMAKU


themelohen fonde për përkrahjen e terroristëve. P.SH. SHBA kan aprovuar aktin mbi sanksionet ndaj libis dhe iranit për shkakë të përkrahjes që iu kanë dhënë këto dy shtete terroriste. Po ashtu SHBA PAS 11 shtatorit kanë këmbgulur që fondet e terroristëve psh AlQaedas së Ish Bin Ladenit të bllokohen ne te gjitha rastet kur dyshohët në ato fonde . POLITIKA NDËSHKIMORE DHE LUFTIMI I TERRORIZMIT Shum shtete mendojn se reduktimi I shkallës së lartë të terrorizmit arrihet përmes burgosjeve të numrit të madhh të terroristëve . Pra si masë më represive është ndëshkimi I terrroristëve sipas atyre shteteve.Psh. Gjermania , Irlanda veriore, Italia – dënimi me vdekje e kërkojnë në rikthim. MASAT E KARAKTERIT TË NDRYSHËM QË NDËRMIRREN NË LUFTIMIN E TERRORIZMIT Përveq masave të përmendura deri tashë kemi edhe masa tjera të karakterit të ndryshëm. Është e pamundur të përmenden të gjitha por do I theksojm vetëm disa prej tyre: Një numer I madhë I shteteve demokratike përfshir Britanin e madhe dhe Gjermanin kanë propozuar reduktimin e dukurisë terroriste duke ndaluar shfaqjen e tyre ne public apo në mjete të informimit. Sipas tyre nëse I ndalohet shfaqja në public ata do të kenë një motiv më pak për të kryer akte terroriste. ËSHTË notore që mjetet e informimit public në të shumtën e rasteve pa dashje “dërgojnë ujë në mullirin e “ terroristëve. Luftën kundër terrorizmit e ndihmon edhe studimi shkencorë I kësaj dukurie dhe botimi I publikimeve shkencore që kanë objekt trajtimi këtë tematikë. PUNOI: BERAT DËRMAKU –PRILL ,MAJË 2014


TERROIZMI-SKRIPTA-KOMPLET.pdf

Recommend Documents