2010
& Grupos Vocais e Instrumentais
1
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Encomendas de Serviços Musicais: Contatos Ezidemar Siemiatkouski Tel: (41) 9169-9641 www.ezdmusical.premium.ws
[email protected]
Copyright © !"! # Ezidemar Siemiatkouski
$S %EI'I()ES %E M*SIC$ 2
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
M+sica
•
•
a ar!e de co"#inar diversos sons ( e o silêncio ) uns ap$s os ou!ros ou ao "es"o !e"po% Al&" de Tudo Música & u"a 'inguage" u" idio"a "usical ue !odo "úsico deveria co"preender% A Música se divide e": Me,odia *s sons s+o ouvidos uns ap$s os ou!ros ,or"ando u" sen!ido "usical% Mui!as vees & adicionado à "elodia u" poe"a letra ( )% -armonia ./rios sons s+o ouvidos ao "es"o !e"po o#edecendo cer!as Regras Musicais% Contraponto iversas "elodias s+o ouvidas !odas ao "es"o !e"po dando a ideia de "ovi"en!o de voes% .itmo Movi"en!o dos sons o#edecendo u"a cer!a orde" de !e"po e dura3+o% s vees "ais r/pido às vees "ais len!o% /im0re 5+o as di,eren!es cores dos sons de cada ins!ru"en!os ( fauta, trombone, saxoone) ou voes ( emininas, masculinas) e ue ao ouvir esses sons soinos ou 7un!os sa#e-se dis!ingui-los uns dos ou!ros%
'1/$(21 M3SIC$4 5auta ou 5entagrama o con7un!o de cinco ,inhas e 6uatro espaços onde s+o escri!as as no!as "usicais ( do, re, mi, fa,sol, la, si ) e !odos os si"#olos e sinais de u"a par!i!ura%
A#ai8o e aci"a !a"#&" seco"o: encon!ra" invisveis ue da s+oau!a conecidos 4inhlinas as ee espa3os Espaços Sup,ementares Superiores e In7eriores8
;
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
4inhas e Espaços Sup,ementares Superiores
4inhas e Espaços Sup,ementares In7eriores
C4$VES ara ue as no!as !ena" no"es ( do, re, mi, fa,sol, la, si ) e sua al!ura de
% ?/ !r@s sinais de clave: =lave de 5ol
=lave de a
=lave de $
que os pontin!os ":# colocados ao lado da A clave de So, Observe & escri!a na segunda lina% clave de Fa e de Do, servem para indicar a lin!a em
A clave de a pode ser escri!a na !erceira ou uar!a lina% A clave de %o pode ser escri!a na pri"eira segunda ou !erceira lina%
4
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Correspond9ncia 3nssona ;mesmo som< nas C,aves8
A clave de 5ol & usada para os ins!ru"en!os solis!as e "ais agudos nos sons in!er"edi/rios usa"os a clave de $ e nos sons "&dios para grave usa"os a clave de /% As claves "ais usadas s+o: •
A clave de 5ol
•
A clave de / na uar!a lina
•
A clave de $ na !erceira lina (ue & pr$pria para a .iola =l/ssica) C
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
%EI'I'%1 1 '1ME %$S '1/$S '$S %IVE.S$S C4$VES
C,ave de So, >scri!a na segunda lina% essa ,or"a a no!a ue se encon!rar escri!a nessa lina !er/ o no"e da clave:S14% A par!ir dai sa#e"os no no"e das de"ais no!as no pen!agra"a%
C,ave de a
6
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
>scri!a na !erceira e na uar!a lina% essa ,or"a a no!a ue es!iver escri!a nessa lina !er/ o no"e da clave:$% A par!ir dai sa#e"os no no"e das de"ais no!as no pen!agra"a% .e7a"os o e8e"plo "ais co"u" ue & a clave na uar!a lina%
C,ave de %=
A clave de $ pode ser escri!a na pri"eira segunda !erceira ou uar!a lina% .ere"os a seguir o caso "ais usado ue & na !erceira lina% or!ando a no!a D es!ar/ escri!a na !erceira lina%
E
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
C,ave de 5ercuss>o A clave de ercuss+o & usada para ins!ru"en!os de percuss+o de no!as n+o dela & escri!a co"o !odas as ou!ras no incio da pau!a%
F
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Geral"en!e a pau!a de u"a par!i!ura de ins!ru"en!o de percuss+o s$ possui u"a única lina pois o ue in!eressa n+o & a no!a (do re "i e!c) vis!o ue esses n+o !e" no!a de
*s ins!ru"en!os de percuss+o ue se u!ilia" dessa clave e" suas par!i!uras s+o: B*MB* =AHIA ='AJA JAT*5 TAMB*J>5 AK>HJ* BAT>JHA e v/rios ou!ros do "es"o g@nero% A!ual"en!e a escri!a "usical para esses ins!ru"en!os al&" de se u!iliar da =lave de ercuss+o ,a uso !a"#&" de no!as co" a ca#e3a "odi
$notaç?es:
9
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
V$41.ES
10
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Ke" !odas as no!as !e" a "es"a dura3+o% ara en!ender"os a dura3+o dos sons "usicais & necess/rio ue as no!as apare3a" so#re ,or"as di,erenciadas% >s!as diversas ,or"as das no!as se ca"a" iguras ou .alores% Te"os en!+o na se@ncia a#ai8o as
5ausas As pausas s+o
.e7a a#ai8o as
Nuando se escreve duas ou "ais colc!eias, semicolc!eias, usas e semiusas consecu!ivas os co,chetes s+o su#s!i!udos por 0arras
horizontais
11
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
%ivis>o proporciona, dos va,ores A semibreve & a o 5roporciona, dos Va,ores
A#ai8o !e"os a co"para3+o real dos valores de acordo co" o ue e8plica"os aci"a% Te"os a se"i#reve e e" seguida os valores das de"ais e" rela3+o a semi0reve%
12
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Ta"#&" assi":
> assi":
a )reve * uma +gura usada mais
raramente.
1;
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
>" ou!ras palavras:
1s numeros s>o as 7raç?es de cada @gura correspondentes A semibreve.
51'/1 %E $3ME'/1 14
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
u" pon!o colocado à direi!a da 8e"plos:
As pausas também podem ser pontuadas .
4IG$%3.$ u"a lina curva ue se coloca aci"a ou a#ai8o das no!as% >8is!e" 2 !ipos de ligaduras: de (alor e de raseado% A ue "ais nos in!eressa por enuan!o & a de (alor%
4igadura de Va,or u"a lina curva ue une duas ou "ais no!as da "es"a al!ura (no!as iguais) e indica ue os sons (no!as) ue es!ivere" ligados n+o deve" ser separados% 5o"en!e o pri"eiro so" & e"i!ido e os de"ais ser+o apenas a prolonga3+o do pri"eiro de acordo co" seus valores%
$notaç?es:
1C
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
C1M5$SS1S
16
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
As T>JMHKAA (n+o !e" valor <8o)% ara ue as
Te"po & u" valor de!er"inado na dura3+o do so" ou do sil@ncio (pausa)%
*s /empos s+o agrupados e" pulsa-es(#a!idas) iguais de 2 e" 2 de ; e" ; ou de 4 e" 4 ,or"ando u"a "&!rica% =on!a"os o !e"po na "úsica a!rav&s da pulsa3+o ue & cons!an!e% A ,or"a co"o con!a"os e dividi"os o tempo & ca"ada de Compasso%
=o"passo & a divis+o da "úsica e" s&ries regulares de !e"po%
>ssas s&ries ou se7a =o"passos pode" ser de tempos / tempos 0 tempos, 1 tempos, 2 tempos, 33 tempos, e!c% "as os "ais usados s+o:
• • •
de tempos - =a"ado de C1M5$SS1 BI'.I1 de D tempos - =a"ado de C1M5$SS1 /E.'.I1 de tempos - =a"ado de C1M5$SS1 F3$/E.'.I1
* =o"passo & iden!i
1E
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Compasso Binrio # /empos
Compasso /ernrio # D /empos
Compasso Fuaternrio # /empos
* Há também os compassos de 5, 7 ou mais tempos.
B$..$S %E C1M5$SS1 *s co"passos s+o separados na pau!a por u"a lina ver!ical ca"ada barra de compasso%
Psa-se u"a barra dupla para separar perodos ou !recos da "úsica%
1F
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
ara concluir a "úsica usa-se a barra +nal%
> para indicar repe!i3+o de u" !reco usa"-se #arras de repe!i3+o ca"adas de R45OR6788O
H.M34$S %E C1M5$SS1 .epresentaç>o do compasso * =o"passo & represen!ado a!rav&s de nú"eros e" ,or"a de ,ra3+o ue aparece" no incio da pau!a% * nú"ero superior ('umerador)indica a uan!idade de !e"pos e" cada co"passo * nú"ero in,erior (%enominador)indica ual +gura valer/ " tempo (Unidade de empo) or!an!o en!ende"os assi":
19
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais •
•
*s nú"eros ue pode" ser u!iliados no 'umerador de u"a $r"ula de =o"passos s+o: " D J K L N etc e represen!a" a uan!idade de !e"pos den!ro de cada co"passo%
*s nú"eros ue pode" ser u!iliados no %enominador de u"a $r"ula de =o"passos s+o as ,ra3Oes semibreve, e represen!a" as
'e"#rando ue esses nú"eros n+o s+o o Te"po de ura3+o das
>" ualuer co"passo a
$notaç?es:
20
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
C4$SSIIC$(21 %1S C1M5$SS1S
21
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
*s =o"passos s+o classi
Compasso Simp,es =o"passo 5i"ples & auele e" ue a o pontuada% Kos =o"passos 5i"ples cada Pnidade de Te"po & dividida e" duas metades iguais:
*s nú"eros ue s+o os !umeradores dos =*MA55*5 5HM'>5 s+o:
essa "aneira 7/ se sa#e uando a $r"ula de =o"passo & de u" =o"passo 5i"ples pelos !umeradores8
22
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
VeOa esse 6uadro contendo as =rmu,as de Compassos SIM54ES mais
Algu"as 38C8 nos =o"passos 5i"ples s+o ,or"adas por
Compasso Composto 2;
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
=o"passo =o"pos!o & auele e" ue a
*s nú"eros ue s+o os !umeradores dos =*MA55*5 =*M*5T*5 s+o:
essa "aneira 7/ se sa#e uando a $r"ula de =o"passo & de u" =o"passo =o"pos!o pelos !umeradores8 24
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
VeOa esse 6uadro contendo as =rmu,as de Compassos C1M51S/1S
Algu"as 38C8 nos =o"passos =o"pos!os s+o ,or"adas por duas
$S 534S$()ES
5u,saç?es divididas em duas ;<
5u,saç?es divididas em tr9s ;D<
%uas 5u,saç?es por compasso
Bin/riosi"ples
Bin/rioco"pos!o
/r9s 5u,saç?es por compasso
Tern/rio si"ples
Tern/rio co"pos!o
Fuatro 5u,saç?es por compasso
Nua!ern/rio si"ples
2C
Nua!ern/rio co"pos!o
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
$notaç?es:
26
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
MP/.IC$
2E
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
A MP/.IC$ se #aseia no es!udo dos =o"passos e suas co"#ina3Oes co" os diversos ri!"os% > ue o .I/M1 se !ra!a da dis!ri#ui3+o de valores e
$cento MQtrico *s !e"pos dos co"passos o#edece" a diversas acentuaç?es u"as 7ortes ou!ras 7racas% >ssa acentuaç?es s+o o $cento MQtrico % por "eio do $cento MQtrico ue pode"os reconecer apenas ouvindo se: >s!a "úsica !e" co"passo Binrio >s!a "úsica !e" co"passo /ernrio >s!a "úsica !e" co"passo Fuaternrio • • •
* $cento MQtrico dos co"passos se d/ dessa "aneira:
ara o MQtrico Compa:sso Fuaternrio !a"#&" u!ilia-se o seguin!e $cento
2F
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
*s !e"pos !a"#&" s+o su#divididos e" 5artes racas e ortes% Assi":
=rmu,a .tmica A "&!rica & se"pre co"#inada a u" padr+o r!"ico para gerar u" es!ilo par!icular% o ue acon!ece co" "úsicas de dan3a a( valsa ou a pol:a ) ue !@" padrOes par!iculares para en,a!ia as pulsa3Oes (#a!idas) as uais s+o i"edia!a"en!e reconecveis% Hs!o ,reuen!e"en!e & ,ei!o para ue a "úsica coincida co" os passos r/pidos da dan3a% >sses padrOes r!"icos s+o oue ca"a"os de =rmu,a e s+o o agrupa"en!o de valores e 8e"plo:
I'RCI1 %1 .I/M1 Incio dopode-se .itmo iniciar de !r@s ,or"as: * Ritmo .itmo /Qtico 29
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
* ri!"o co"e3a no 1R !e"po do co"passoQ no empo Forte9
empo Forte
.itmo $nacr+stico ;"rotético< * ri!"o co"e3a an!es do incio do co"passo: (?ino Kacional
empo Forte $nacruse ou 5r=tese s+o as
.itmo $cQ7a,o ;Decapitado< * incio do 1S co"passo & ocupado por pausa(s) e o ri!"o co"e3a no !e"po Fraco8
/E.MI'$()ES %1 .I/M1 * Ritmo pode-se !er"inar de duas ,or"as:
/erminaç>o eminina ;"lana< * ri!"o !er"ina no !e"po Fraco do co"passo:
;0
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
/erminaç>o Mascu,ina ;runcada< * ri!"o !er"ina no !e"po Forte do co"passo:
C1'/.$/EM51 uando as no!as s+o e8ecu!adas nos !e"pos ( ou partes# fracas,
SR'C15E uando o so" de u"a no!a e8ecu!ada no !e"po "ou parte# fraca se prolonga a!& o !e"po "ou parte# 7orte seguin!e% Assi" o !e"po ,or!e es!ar/ preencido co" os res!os de so" da no!a an!erior% •
Sncopes .egu,ares s+o co"pos!as por no!as de mesma dura-&o%
;1
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais •
Sncopes Irregu,ares s+o co"pos!as por no!as de dierentes %
dura-&o
/am0Qm assim:
F3I4/E.$S Nuando as Pnidades de Te"po (38/8) e Pnidade de =o"passo ( 38C8) s+o su#divididas e" grupos de no!as e esses grupos s+o al!erados na uan!idade de no!as ue nor"al"en!e os co"pOeQ para "ais ou para "enosQ ca"a"os: Fui,teras% =oloca-se aci"a ou a#ai8o do grupo ;ui8e"plo:
As ;ui
;2
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
=s ;ui
As Fui,teras s+o classi
As ;uirmula de compasso.
Mais conecida co"o /E.CI'$
•
As ;uirmula de compasso.
;;
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
$s Fui,teras devem ser eecutadas no mesmo tempo 6ue o grupo de notas da su0divis>o norma, de cada =rmu,a de Compasso Q eecutado8
$notaç?es:
;4
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
$'%$ME'/1S
;C
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
A velocidade co" ue u"a "úsica & !ocadaQ u" "ovi"en!o r/pido ou u" "ovi"en!o devagarQ se"pre "an!endo u"a pulsa3+o cons!an!e a cada co"passo ou acelerando e desacelerando grada!iva"en!e a is!o ca"a"os de A#$#ica e & ela ue" des!a velocidade & ca"ada de Andamento e indica a dura3+o de cada !e"po nos diversos co"passos% u!iliado para descrever os desvios e al!era3Oes $g=gica !e"po os !er"o uais s+o necess/rios para con,erir su!ilea e u" "aiordo in!eresse na ,rase "usical% usado para ressal!ar !odos os de!ales de e8ecu3+o de u"a pe3a "usical criando vi!alidade a!rav&s do uso in!eligen!e do rubato precipita-es rallentamento interrup-es e!c%
Apesar de !odas as indica3Oes e" u"a par!i!ura o =ndamento per"anece se"pre u"a ues!+o de in!erpre!a3+o do "úsico de cada grupo ou de cada "aes!ro e n+o e8is!e real"en!e o =ndamento corre!o para u"a pe3a "usical dado ue a =c?stica (como o som se propaga em dierentes ambientes ) e ou!ras inu@ncias e8!ernas e8erce" grande e,ei!o so#re a velocidade a ue u"a co"posi3+o se !orna "ais ou "enos e8pressiva%
MetrTnomo * MetrTnomo & u" aparelo (rel>gio) ue "ede o !e"po "usical% e!er"ina o =ndamento "arcando regular"en!e a dura3+o de cada !e"po a!rav&s de u" clic:% ara isso u!ilia-se a seguin!e 4ndica-&o Metronmica como no exemplo abaixo9
A Sem%nima represen!a o !e"po a cada "inu!o e o n+mero a uan!idade de #a!idas (Aem$nimas) por "inu!o% A 4ndica-&o Metronmica & colocada ao lado do =ndamento ou isolada - no incio da par!i!ura ou no decorrer dela%
;6
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
A represen!a3+o escri!a da 4ndica-&o Metronmica dependendo da P%T% de cada ,$r"ula de co"passo%
=ndamento & indicado no(incio ou e") ou!ros locais da so"en!e par!i!ura ae em italiano &* represen!ado por palavras e represen!a" velocidade dos =ndamentos%
=onsidera"-se !r@s !ipos de =ndamentos : 4entos Moderados e .pidos% &rave - o anda"en!o "ais len!o de !odos
$ndamentos 4entos
'ar#o - Mui!o len!o "as n+o !an!o uan!o oBrave 'ar#(etto - P" pouco "enos len!o ue o8argo 'ento - 'en!o Adá#io - Moderada"en!e len!o
Andante - Moderado ne" r/pido ne" len!o
$ndamentos Moderados
Andantino - Hgual ao =ndante "as u" pouco "ais
acelerado )oderato - Moderado Alle#retto - Moderada"en!e r/pido
;E
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Alle#ro - Anda"en!o velo e ligeiro
$ndamentos .pidos
ivace - P" pouco "ais acelerado ue o=llegro ivo - P" pouco "ais acelerado ue o (ivace "resto - Anda"en!o "ui!o r/pido "rest%ssimo - o anda"en!o "ais r/pido de
>ssas palavras aparece" "ui!as vees "odi
•
•
• • • •
Assai (#as!an!e) )olto ("ui!o) "i ("ais) )eno ("enos) Animato (ani"ado) +uasi (uase) !on anto (n+o !an!o) )osso ("ovi"en!ado) "oco (pouco) !on roppo (n+o de"ais) e!c%
>8e"plo: Alle#ro non troppo, Alle#retto Assai, Andante meno mosso, Andante +uasi 'ento , etc...
Algu"as vees encon!ra"os ou!ros !er"osQ n+o e" i!alianoQ represen!ando as velocidades dos =ndamentos e si " e" a,em>o 7ranc9s ing,9s espanho, e !a "#&" e" portugu9s al&" de ou!ros%
M1%IIC$()ES '1 $'%$ME'/1
;F
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
As "odi
5ara aumentar a ve,ocidade do Andamento: •
• •
•
•
$Uret8 (=Cretando): Apressar% Hns!ru3+o para au"en!ar o ri!"o o ue i"plica !a"#&" u" au"en!o na energia sonora% =ccelerando Acelerando% $cce,8 String8( (Atringendo):): >spre"er % ire3+o à ual a in!ensidade da "úsica deve ser au"en!ada por acelera3+o do !e"po (como quando se aproxima de um cl$max)% 5i Mosso 5i Moto 5i $nimato 5i Vivo8 5oco a poco $cce,erando Ca,cando Inca,zando8 Stret8 (Atretto): Jeunido aper!ando% * Te"po
5ara diminuir a ve,ocidade do Andamento:
• •
•
•
.it8 (Ritardando): Je!ardando grada!iva"en!e% 5egurando para !r/s para segurar re!ido% $,,arg8 "=llargando)% .it8 (Ritenuto): Je!ido ou se7a "ais len!o (i"edia!a"en!e e n+o gradual"en!e co"ritardando e rallentando )% .a,,8 (Rallentando): A#randar gradual"en!e% ra!ica"en!e o "es"o ue ri!ardando% Meno Mosso Morrendo Mancando Ca,ando8 S,argando S,entandoStrascinando /ardando Smorzando etc8
5ara vo,tar ao Andamento anterior: ;9
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais •
$ /empo $ /empo 5rimo /empo I 4Wistesso /empo #o mesmo andamento. e"#ora a ,$r"ula de co"passo "ude a dura3+o do !e"po real per"anece a "es"a8 In 4oco # Tocar e8a!a"en!e co"o es!/ escri!o%
1utras modi@caç?es de Andamento: 5uspender o =ndamento:
$d8 4i08 (=d libitum): .on!ade% A in!erpre!a3+o & livre se" co"passo e se" !e"po% $ 5iacere: .on!ade% Senza /empo: 5e" !e"po .u08 (Rubato) U Hndica cer!a li#erdade na dura3+o do valor das
A ermata: •
•
E.M$/$ so0re uma '1/$indica prolonga"en!o a von!ade do so"%
S3S5E'S21 so0re uma 5$3S$ indica prolonga"en!o a von!ade do so"% 40
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
•
•
5$.$%$ so0re uma B$..$ ;%354$< indica in!errup3+o en!re duas par!es do !reco "usical%
ode-se ainda acrescen!ar so#re aE.M$/$ as palavras 41'G$ ou C3./$ indicando u"a sus!en!a3+o "aior ou "enor do valor%
EX5.ESS21 41
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
ara in!erpre!ar u"a o#ra o "úsico deve co"preender !odas as in!en3Oes e sen!i"en!os ue co"posi!or !eve ao co"pV-la% Mui!as vees o !!ulo da o#ra 7a !ra !odo u" cli"a de co"o ela ser/ in!erpre!ada% A "aneira ou o car/!er no ual o anda"en!o dever/ ser !ocado ca"a"os de EX5.ESS21% pela >8press+o ue o "úsico se orien!a para e8ecu!ar essa pe3a "usical con,or"e a in!en3+o do co"posi!or% ara in,or"ar o car/!er da "úsica o co"posi!or u!ilia no incio da par!i!ura !er"os de 7xpress&o e" 4taliano% >8is!e u"a in
•
• • • • •
•
$nimato # ani"ado% $ppassionato # apai8onado% $rdito # co" ardor% Bri,,ante # co" #rilo% Bur,esco # cV"ico% Ca,damente # co" e"o3+o% Ca,mato # co" cal"a% Canta0i,e # can!ando% Con %uo,o U co" dor% Con $nima # co" a al"a% Con uoco # co" (ogoD) in!ensidade% Con Moto # "ovido co" vida%
• • •
• • •
•
•
es!ivesse 5iacevo,e,alando% # agrad/vel% 5iangendo # corando% .ecitativo # co"o se es!ivesse ,alando% .iso,uto # decidido% Scherzando # #rincando% Scio,to # na!ural"en!e dese"#ara3ado% Sostenuto # sus!en!ando o so"% /enero # co" !ernura%
Bri,,ante # co" #rilo% Bur,esco # cV"ico%
42
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
Todas essas 7xpresses s+o co"#inados co" os !er"os de =ndamento% Assi":
$ndantino $Uetuoso $,,egro con 0rio $,,egretto Scherzando $ndante Mesto
4ento 5iangendo $dagio Sostenuto 5resto Mosso $ndante 5iacevo,e
$notaç?es:
4;
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
%I'YMIC$ A varia3+o de 4ntensidade dos sons 7ortes e 7racos cons!i!ui o colorido da "úsica% A %inZmica dos sons e8ecu!ados e" u"a o#ra uase se"pre ve" indicada por palavras 4talianas U "ui!as vees a#reviadas U e !a"#&" por sinais gr/
44
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
A %inZmica na par!i!ura ve" escri!a logo a#ai8o da pau!a indicando o !reco ue dever/ ser e8ecu!ado nu"orte:
ou nu" Mezzo#5iano e 5iano logo ap$s:
As "udan3as grada!ivas de 4ntensidade, (do forte para o fraco) e vice e versa ( ou do fraco para o forte e depois para o fraco novamente) s+o escri!as u!iliando sinais gr/
GJAM*5 > HKT>K5HA>
*u!ras a#revea!uras e" 4taliano !a"#&" pode" ser u!iliadas para designar au"en!o ou di"inui3+o grada!iva da4ntensidade !ais co"o:
4C
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
dim8 : di"inuindo% smoorz8 : e8!inguindo o so"% rin78 : re,or3ando o so"% cresc8 : crescendo a in!ensidade do so"% Morendo: desaparecendo o so"% s8v8 ;Sotto Voce<: e" #ai8a vo so" "ediano% poco a poco8 >!c%%
1utras escritas de %inZmica: %inZmicas Etremas:
=os!u"a-se !a"#&" u!iliar ou!ras a#revea!uras co"#inadas co" os sinais de %inEmica a#i!uais%
Costuma#se tam0Qm uti,izar outras a0reveaturas com0inadas com os sinais de Din-mica
$./IC34$(21
46
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais
BIB4I1G.$I$ ME% Bohumi, [ 5eoria da M?sica. Braslia% Musi Med% 1996% •
5.I144I Maria 4uiza Mattos [ 'rinc$pios )
4E
Teoria Musical Aplicada à Banda de Música e grupos vocais •
•
•
•
-$.'1'C13./ 'iko,aus[ O %iscurso dos Aons. Worge Xaar >di!or% Jio de Waneiro% 19FF% B1'$ 5ascoa, [ =urso complete de divis&o musical. Hr"+os .i!alle BE''E/ .oy [ Hma breve !ist>ria da M?sica % Jio de Waneiro: Xaar 19F6% IS$$CS $,an & M$./I' E,iza0eth [ %iciondi!ores% G.13/ %ona,d & 5$4ISC$ C,aude [ Jist>ria da M?sica Ocidental. 8isboa% Gradiva% 2006% B$..1S Beto [ Revista Keril n.L 300 \ikipQdia $ Encic,opQdia 4ivre [ isponivel e": www.pt.wi:ipedia.org
E'C]C415E%I$8com [ isponvel e": !ttp9www.encNclopedia.com
4F