teknologi_tanaman_sayuran_dan_hiasan

P OG AM ENS SWA AH N G RU (PPG) MOD PEND DIKA

IJAZAH SARJAN

MUD

JARAK J UH

PERGURUA

M DUL

DEN AN K PUJI N

AJO

RBT 104

T

KN

LO

I TANAMAN

AYURAN DA

IASAN

I STIT STITUT UT P NDIDIKA GURU KEMENTERIAN PELAJARAN MA AYSIA ARAS 1, EN ERPRISE BUILDING 3, BLOK 2200, PERSIAR N APEC, CYBER 6, 6 000 CYBERJAYA Berkuat ku sa pada J n 2011

Falsafa Pendidi an Keba gsaan Pendi ikan di M laysia adalah suat usaha b rterusan e arah memp rkemban kan lagi potensi i dividu secara menyeluruh dan b rsepadu untuk me ujudkan insan ya g seimbang dan harmo is dari segi int lek, roh ni, emo i, dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepat han kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahir an raky t Malaysiia yang berilmu penge ahuan, berket ampilan, berakhlak mulia, bertan gungjaw b, dan berkeupaya n menca ai keseja teraan diri s rta mem eri sum angan terhadap keharmoni n dan kemakmuran kel arga, masyarakat, an negar .

Falsafa Pendidi an Guru Guru yang berpekerti ulia, berpandangan progre saintifik, bersedi menjunj ng aspira i negara erta men warisan kebuda aan nega a, menja in perke bangan i dan emelihara suatu masyara at yang bersatu demokratik, progresif, dan berdisiplin.

C takan Jun 2011 Kementerian Pelajara Malaysia Hak cipta t rpelihara. Ke uali untuk tujuan pendidikan yang tidak ada kepentingan ko ersial, tida k dibenark n sesiapa mengeluarkan atau me gulang man -mana baha ian artikel, ilustrasi da kandungan buku ini dala apa-apa jug bentuk dan dengan ap -apa cara pu , sama ada s ecara elektro ik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat izin bertulis daripada R ktor Institut endidikan Guru, Kementerian Pelajaran Malaysia.

i

if dan anjung dividu, padu,

Falsafa Pendidi an Keba gsaan Pendi ikan di M laysia adalah suat usaha b rterusan e arah memp rkemban kan lagi potensi i dividu secara menyeluruh dan b rsepadu untuk me ujudkan insan ya g seimbang dan harmo is dari segi int lek, roh ni, emo i, dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepat han kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahir an raky t Malaysiia yang berilmu penge ahuan, berket ampilan, berakhlak mulia, bertan gungjaw b, dan berkeupaya n menca ai keseja teraan diri s rta mem eri sum angan terhadap keharmoni n dan kemakmuran kel arga, masyarakat, an negar .

Falsafa Pendidi an Guru Guru yang berpekerti ulia, berpandangan progre saintifik, bersedi menjunj ng aspira i negara erta men warisan kebuda aan nega a, menja in perke bangan i dan emelihara suatu masyara at yang bersatu demokratik, progresif, dan berdisiplin.

C takan Jun 2011 Kementerian Pelajara Malaysia Hak cipta t rpelihara. Ke uali untuk tujuan pendidikan yang tidak ada kepentingan ko ersial, tida k dibenark n sesiapa mengeluarkan atau me gulang man -mana baha ian artikel, ilustrasi da kandungan buku ini dala apa-apa jug bentuk dan dengan ap -apa cara pu , sama ada s ecara elektro ik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat izin bertulis daripada R ktor Institut endidikan Guru, Kementerian Pelajaran Malaysia.

i

if dan anjung dividu, padu,

MODUL PEMBELAJARAN INI DIEDARKAN UNTUK KEGUNAAN PELAJAR-PELAJAR YANG BERDAFTAR DENGAN INSTITUT PENDIDIKAN GURU, KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAGI MENGIKUTI PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU (PPG) IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN. MODUL PEMBELAJARAN INI HANYA DIGUNAKAN SEBAGAI BAHAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN BAGI PROGRAM-PROGRAM TERSEBUT.

Cetakan Jun 2011 Institut Pendidikan Guru Kementerian Pelajaran Malaysia

ii

KANDUNGAN MUKA SURAT

Falsafah Pendidikan Kebangsaan Falsafah Pendidikan Guru Panduan Pelajar Pengenalan

Tajuk Pembelajaran Tajuk 1 Pengenalan Kepada Teknologi Tanaman Sayur-Sayuran dan Hiasan 1.0 Sipnosis 1.1 Hasil Pembelajaran 1.2 Kerangka Tajuk 1.3

Tajuk 2 Dokumentasi Dan Penyimpanan Rekod 2.0 Sipnosis 2.1 Hasil Pembelajaran 2.2 Kerangka Tajuk 2.3 Tajuk 3 Penyediaan Tapak Penanaman SayurSayuran 3.0 Sipnosis 3.1 Hasil Pembelajaran 3.2 Kerangka Tajuk 3.3 Tajuk 4 Penanaman Tanaman Sayur-Sayuran 4.0 Sipnosis 4.1 Hasil Pembelajaran 4.2 Kerangka Tajuk 4.3

Tajuk 5 Penjagaan dan Pengendalian Hasil Tanaman Sayur-Sayuran 5.0 Sipnosis 5.1 Hasil Pembelajaran 5.2 Kerangka Tajuk 5.3 Tajuk 6 Teknologi Penanaman Sayuran-Sayuran Tanpa Tanah Secara Hidroponik dan Fertigasi 6.0 Sipnosis 6.1 Hasil Pembelajaran 6.2 Kerangka Tajuk 6.3 Tajuk 7 Teknologi PembiakanTanaman Hiasan 7.0 Sipnosis 7.1 Hasil Pembelajaran 7.2 Kerangka Tajuk 7.3 Tajuk 8 Penanaman dan Penyelenggaraan Tumbuhan Dalam Pasu Atau Bekas 8.0 Sipnosis 8.1 Hasil Pembelajaran 8.2 Kerangka Tajuk 8.3 Tajuk 9 Penjagaan Tanaman Hiasan 9.0 Sipnosis 9.1 Hasil Pembelajaran 9.2 Kerangka Tajuk 9.3 Tajuk 10 Rekacipta Landskap 10.0 Sipnosis 10.1 Hasil Pembelajaran 10.2 Kerangka Tajuk 10.3

ii

Tajuk 11 Penerapan Unsur Pedagogi 11.0 Sipnosis 11.1 Hasil Pembelajaran 11.2 Kerangka Tajuk 11.3

Bibliografi Panel Penulis Modul Ikon Modul

iii

PANDUAN PELAJAR

PENGENALAN Modul pembelajaran ini disediakan untuk membantu anda menguruskan pembelajaran anda agar anda boleh belajar dengan lebih berkesan. Anda mungkin kembali semula untuk belajar secara formal selepas beberapa tahun meninggalkannya. Anda juga mungkin tidak biasa dengan mod pembelajaran arah kendiri ini. Modul pembelajaran ini memberi peluang kepada anda untuk menguruskan corak pembelajaran, sumber-sumber pembelajaran, dan masa anda.

PEMBELAJARAN ARAH KENDIRI Pembelajaran arah kendiri memerlukan anda membuat keputusan tentang pembelajaran anda. Anda perlu memahami corak dan gaya pembelajaran anda. Adalah lebih berkesan jika anda menentukan sasaran pembelajaran kendiri dan aras pencapaian anda. Dengan cara begini anda akan dapat melalui kursus ini dengan mudah. Memohon bantuan apabila diperlukan hendaklah dipertimbangkan sebagai peluang baru untuk pembelajaran dan ia bukannya tanda kelemahan diri.

SASARAN KURSUS Pelajar Sarjana Muda Perguruan dengan Kepujian yang mendaftar dengan Institut Pendidikan Guru, Kementerian Pelajaran Malaysia (IPG KPM) di bawah Program Pensiswazahan Guru (PPG).

JAM PEMBELAJARAN PELAJAR (JPP) Berdasarkan standard IPG KPM yang memerlukan pelajar mengumpulkan 40 jam pembelajaran bagi setiap jam kredit. Anggaran peruntukan jam pembelajaran adalah seperti dalam Jadual 1: Agihan Jam pembelajaran Mengikut Kredit Kursus

Aktiviti-aktiviti Pembelajaran 3 Kredit

2 Kredit

1 Kredit

Tanpa

Ada

Tanpa

Ada

Tanpa

Ada

Amali

Amali

Amali

Amali

Amali

Amali

(3+0)

(2+1)

(2+0)

(1+1)

(1+0)

(0+1)

70

65

(1+2)

(0+2)

(0+3)

Membaca modul pembelajaran dan menyiapkan latihan /

70

60

tugasan terarah / amali vi

70

62

Menghadiri kelas interaksi

10

10

5

5

5

5

-

10

-

8

-

5

Perbincangan Atas Talian

7½

7½

5½

5½

5½

5½

Kerja Kursus

20

20

20

20

15

15

Ulangkaji

10

10

10

10

5

5

Amali/Peperiksaan

2½

2½

2½

2½

2½

2½

bersemuka (5 kali) Latihan Amali*

Jumlah Jam Pembelajaran

120

80

40

* Latihan amali akan dijalankan pada hari Ahad atau melalui kursus intensif.

SUSUNAN TAJUK MODUL Modul ini ditulis dalam susunan tajuk. Jangka masa untuk melalui sesuatu tajuk bergantung kepada gaya pembelajaran dan sasaran pembelajaran kendiri anda. Latihan-latihan disediakan dalam setiap tajuk untuk membantu anda mengingat semula apa yang anda telah pelajari atau membuatkan anda memikirkan tentang apa yang anda telah baca. Ada di antara latihan ini mempunyai cadangan jawapan. Bagi latihan-latihan yang tiada mempunyai cadangan jawapan adalah lebih membantu jika anda berbincang dengan orang lain seperti rakan anda atau menyediakan sesuatu nota untuk dibincangkan semasa sesi tutorial. Anda boleh berbincang dengan pensyarah, tutor atau rakan anda melalui email jika terdapat masalah berhubung dengan modul ini. IKON Anda akan mendapati bahawa ikon digunakan untuk menarik perhatian anda agar pada sekali imbas anda akan tahu apa yang harus dibuat.

PEPERIKSAAN DAN PENTAKSIRAN Anda juga diperlukan untuk menduduki peperiksaan bertulis pada akhir kursus. Tarikh dan masa peperiksaan akan diberitahu apabila anda mendaftar. Peperiksaan bertulis ini akan dilaksanakan di tempat yang akan dikenal pasti. Soalan peperiksaan akan meliputi semua tajuk dalam modul pembelajaran dan juga perbincangan

Tip untuk membantu anda melalui kursus ini. 1. Cari sudut pembelajaran yang sunyi agar anda boleh meletakkan buku dan diri anda untuk belajar. Buat perkara yang sama apabila anda pergi ke perpustakaan. 2. Peruntukkan satu masa setiap hari untuk memulakan dan mengakhiri pembelajaran anda. Patuhi waktu yang diperuntukkan itu. Setelah membaca vii

modul ini teruskan membaca buku-buku dan bahan-bahan rujukan lain yang dicadangkan. 3. Luangkan sebanyak masa yang mungkin untuk tugasan tanpa mengira sasaran pembelajaran anda. 4. Semak dan ulangkaji pembacaan anda. Ambil masa untuk memahami pembacaan anda. 5. Rujuk sumber-sumber lain daripada apa yang telah diberikan kepada anda. Teliti maklumat yang diterima. 6. Mulakan dengan sistem fail agar anda tahu di mana anda menyimpan bahanbahan yang bermakna. 7. Cari kawan yang boleh membantu pembelanjaran anda.

viii

Pengenalan Memberikan penerangan ringkas dan padat mengenai kursus ini serta tajuk-tajuk dipilih untuk dimodulkan. Perkara-perkara yang perlu ditulis merangkumi aspek yang berikut: 1. 2. 3. 4.

Penerangan ringkas kursus berkenaan; Tajuk-tajuk dalam modul; Keperluan kursus ( Nature of Subject ) berkenaan; Bahan sokongan atau kemudahan yang dapat membantu pembelajaran kendiri modul itu; 5. Maklumat tentang aktivit atau latihan dalam modul ini.

AGIHAN TAJUK

Kod & Nama Kursus: RBT 3104 Teknologi Tanaman Sayuran Dan Hiasan Kandungan modul ini dibahagi kepada _____ tajuk/topik. Jadual di bawah menjelaskan agihan tajuk-tajuk untuk interaksi bersemuka atau pembelajaran melalui modul. JUMLAH JAM MENGIKUT PRO FORMA KURSUS

INTERAKSI

TAJUK/TOPIK

1

Pengenalan Teknologi Tanaman Sayuran dan Hiasan

5

2

Dokumentasi dan Penyimpanan Rekod

3

3

Penyediaan Tapak Penanaman Sayuran

2

4

Penanaman Tanaman Sayur-Sayuran

7

5

Penjagaan dan Pengendalian Hasil Tanaman Sayur-Sayuran

3

6 7 8 9 10 11

Teknologi Penanaman Sayur-Sayuran Tanpa Tanah Secara Hidroponik dan Fertigasi Teknologi Pembiakan Tanaman Hiasan Penanaman dan Penyelenggaraan Tumbuhan Dalam Pasu Atau Bekas Tanaman Tumbuhan Hiasan Penjagaan Tanaman Hiasan Rekacipta Landskap Penerapan Unsur Pedagogi

JUMLAH

8 3 9 2 10 8 60

RBT 3104 TEKNOLOGI TANAMAN SAYURAN DAN HIASAN

Tajuk 1

PENGENALAN

KEPADA

TEKNOLOGI

TANAMAN

SAYUR- SAYURAN

SINOPSIS Modul ini mendedahkan tentang sejarah perkembangan, kepentingan, jenis-jenis tanaman sayursayuran dan potensi teknologi tanaman sayur-sayuran

Hasil Pembelajaran

1.

Menjelaskan sejarah perkembangan sayur-sayuran.

2.

Menjelaskan kepentingan jenis-jenis tanaman sayur-sayuran.

3.

Menjelaskan potensi teknologi tanaman sayur-sayuran

Kerangka Konsep Tajuk 1

PENGENALAN KEPADA TEKNOLOGI TANAMAN SAYUR-SAYURAN

Sejarah perkembangan sayuran

Kepentingan

Jenis sayuran

Potensi


1.0

Pengenalan

Sayur-sayuran adalah kumpulan tumbuhan yang penting dalam pemakanan manusia. Ianya dimakan secara mentah atau selepas dimasak. Ia membekalkan

serat

(fiber)

dan mengandungi pelbagai nutrien seperti vitamin, garam mineral,

protein

karbohidrat. Kekurangan sayur-sayuran dalam sajian menyebabkan

sembelit, penyakit

kekurangan vitamin dan bahan galian. Ini menjadikan sayuran

sebagai

satu

dan

aktiviti

pertanian yang sangat penting dan meluas di negara ini. Sayur-sayuran sering ditanam di kawasan rumah atau kebun sayuran perdagangan. Penanaman sayuran perdagangan dikenali juga pekebunan pasaran dan kebanyakannya berdekatan dengan bandaraya atau pekan bagi memudahkan pemasarannya.

1.1

Sejarah perkembangan sayur-sayuran

Lebih daripada 50 jenis sayur ditanam di Semenanjung Malaysia sama ada di dataran tanah rendah atau di dataran tanah tinggi. Kebanyakan sayur di Malaysia ditanam secara kecil-kecilan dengan keluasan di antara 0.2-1.2 ha. Dalam tahun 1985, luas kawasan yang ditanam dengan sayur-sayuran ialah 14,447 ha Kawasan utama ialah Cameron Highlands (Pahang), Tangkak dan Kulai (Johor), Banting dan Tanjong Karang (Selangor), Lembah Kinta dan Taiping (Perak) serta Cabang Empat dan Wakaf Stan (Kelantan). Pengeluaran beberapa jenis sayur di Semenanjung Malaysia masih belum cukup untuk menampung keperluan tempatan. Jumlah pengeluaran sayur-sayuran bagi setiap tahun sukar ditentukan. Perubahan pengeluaran disebabkan oleh luas kawasan, jenis sayur, cuaca, harga dan juga permintaan pada masa tertentu.

1.2

Kepentingan industri sayur-sayuran

Kepentingan sayur-sayuran dari segi ekonomi seperti pengeluaran yang tidak mencukupi dan harga yang tidak menentu. Mempelbagaikan peluang pekerjaan (seperti penanam, pemborong, peruncit, pengilang, pembekal input pertanian, pegawai pemasaran, pegawai pertanian, penyelidik dan sebagainya). Menambah pendapat melalui import dan eksport dan merupakan sumber pemakanan yang sangat penting di samping mempunyai nilai estetika.

1.3

Jenis Sayur-sayuran


Sayur-sayuran boleh dibahagikan kepada empat jenis utama mengikut bahagianbahagian makanan.

Bil.

Jenis Sayuran

1

Daun

2

Kekacang

3

Buah

4

Akar/umbisi

Contoh bayam, sawi bunga, sawi putih, kobis, salad, kailan dan kangkung kacang botor/kelisa, kacang buncis, kacang tanah dan kacang panjang bendi, cili, kundur, terung, petola, timun, tomato halia, lobak putih, lobak merah, ubi keledek, ubi sengkuang, keladi

Jadual 1: Jenis sayur-sayuran

1.4

Potensi industri sayur-sayuran

Penanaman sayur-sayuran adalah dicatatkan sebagai industri yang pesat berkembang dalam sektor pertanian dan ia merupakan industri berorientasikan eksport. Masa depan industri ini adalah cerah, permintaan dunia dijangka akan terus meningkat dengan berkembangnya penduduk dan perkembangan setiap negara.

Dapatkan perangkaan dari Jabatan Pertanian tentang jumlah keluasan penanaman sayuran dan pendapatan negara dari tanaman sayuran bagi tempoh 2005 - 2009 dan isu semasa tentang penanaman sayur di negara ini dalam tempoh tersebut. Semua maklumat perlu disimpan dalam folio.


Tajuk 2

DOKUMENTASI DAN PENYIMPANAN REKOD

SINOPSIS Modul ini mendedahkan tentang jenis-jenis rekod dan kepentingannya.

Hasil Pembelajaran

1.

Menyenarai jenis-jenis, ciri dan kepentingan dokumentasi dan rekod.

2.

Menyediakan dokumentasi dan rekod tanaman yang diusahakan.


Jenis Dokumentasi dan penyimpanan rekod Kepentingan

2.1

Jenis Rekod

2.1

Kepentingan Rekod


Tajuk 3

PENYEDIAAN

TAPAK

PENANAMAN

SAYUR-

SAYURAN

SINOPSIS Modul ini mendedahkan tentang faktor pertimbangan pemilihan

tempat, kerja pembersihan,

pembajakan, pembinaan batas dan pembajaan asas.

Hasil Pembelajaran

1.

Membincangkan tentang faktor pertimbangan pemilihan tapak penanaman sayur-

sayuran. 2.

Membincangkan tentang kerja pembersihan tempat penanaman sayur-sayuran.

3.

Membincangkan tentang pembajakan tempat penanaman sayur-sayuran.

4.

Menjelaskan tentang pembinaan batas penanaman sayur-sayuran.

5.

Membincangkan tentang pembajaan asas penanaman sayur-sayuran.


Penyediaan tapak penanaman sayur-sayuran

Pemilihan

Kerja

Tapak

pembersihan

Pembajakan

Penyediaan

Pembajaan

batas

asas


3.0

Penyediaan tapak

Tanah di Malaysia sering mengalami suhu tinggi dan hujan lebat. Oleh itu pemuliharaan tanah

perlu dilakukan untuk kesuburan tanah.

Kesuburan tanah adalah keupayaan

sesuatu tanah untuk menampung pengeluaran hasil tanaman yang memuaskan. Tanah akan terjejas jika mempunyai sifat seperti berikut: i.

Kandungan nutrien yang rendah – kawasan tropika sering mengalami kadar proses luluhawa dan larut resap menyebabkan kandudngan nutrien tanah tidak mencukupi.

ii.

Keadaan tanah berasid – tanah asid sulfat dan tanah gambut ialah dua jenis tanah yang bermasalah di Malaysia kerana pH yang lebih rendah. Tanah asid sulfat kurang subur dan tanaman yang ditanam di tanah ini biasanya mengalami ketoksikan aluminium, ferum dan mangan.

Tanah gambut

bermasalah kerana kekurangan beberapa mikronutrien seperti kuprum, mangan, zink, ferum, molibdenum dan boron. iii.

Tanah berlempung – mengandungi tanah liat yang tinggi. Tanah ini menjadi lekit apabila basah dan berketul bila kering. Kadar saliran dan kadar peresapan air sangat rendah.

Iv

Tanah berpasir – tanah berpasir seperti tanah bekas lombong dan tanah brisk mengalami saliran lampau sehingga kandungan air tidak mencukupi untuk keperluan tanaman.

Tanah ini tidak mempunyai struktur dan kurang daya

penahan air dan pH tanah jenis ini adalah antara 4.3 hingga 5.8.

3.1

Pemilihan Tapak

Terdapat beberapa faktor yang mempengaruhi pemilihan tapak pertanian antaranya termasuklah:

i.

Berhampiran dengan bandaraya atau pekan bagi memudahkan proses pemasaran.

ii.

Berhampiran dengan

sumber

air

bagi

memudahkan penyiraman dan

pembersihan sebelum pemasaran dilakukan. iii.

Di kawasan yang luas dan lapang supaya cahaya matahari terkena terus kepada tanaman bagi tujuan fotosentisis dan akar pokok tidak bersaing untuk mendapatkan air dan nutrien.

iv.

Mempunyai kemudahan infrastruktur.


v.

Mempunyai tanah yang rata supaya mudah pengurusan. Teres digunakan jika tanah bercerun.

vi.

Jauh dari kawasan yang berpotensi untuk pembiakan agen perosak dan penyakit.

vii.

Berdekatan dengan rumah bagi memudahkan pengurusan dan mengelakan kecurian.

Cadangkan satu cara untuk mengatasi masalah tanah berlempung di kawasan pertanian anda.

Cadangan anda perlu berdasarkan kepada tajuk penyediaan tapak di atas. Bincangkan dalam OLL

3.2

Kerja pembersihan

Kerja-kerja pembersihan kawasan dimulakan dengan menebang, menebas, mencabut, mengumpul dan merata. Kerja-kerja ini memerlukan alat jentera yang tertentu. Perlu berhati-hati semasa

membuat kerja-kerja ini supaya lapisan tanah atas yang kaya

dengan bahan organik dan nutrien tidak dikikis agar kesuburan tanah terpelihara. Pada peringkat ini, racun rumpai yang disyorkan boleh disembur untuk membantu kerja-kerja pembersihan.

Akar-akar serta tunggul kayu boleh juga dibakar. Abu daripada

pembakaran itu dapat menguraikan kalium ke dalam tanah. Di samping itu, semak samun dapat dibersihkan dan patogen penyakit dapat dibasmi melalui pembakaran.

3.3

Pembajakan

Tanah boleh dibajak apabila kawasan telah bersih, rata dan kesan-kesan semburan racun rumpai telah mula kelihatan. Pembajakan bertujuan mengurangkan kepadatan tanah, memecahkan tanah, memusnahkan saki- baki

BT 3104 TEK OLOGI TANA AN SAYURAN DAN HIASAN

tanaman dan ru pai serta

enyusun semula agr gat tanah. Biasanya

tanah

dibaja satu pusi gan sahaj . Walau b gaimanapun, pembaj kan boleh ilakukan ji alau tanah terlalu keras bagi memperbaiki

3.4

pusingan

kedua

saliran dan pengudaraan.

Penyediaan batas

Batas tidak imestikan ecuali jika terdapat a as air yang tinggi. Walau bagai anapun, atas dapat memastik n saliran dan pengud raan yang baik di tanah. Ukuran ba as bergantung pada j nis sayur ang akan itanam. batas ang disyorkan adalah di antara .75 - 1.50 di antara batas 0.5 - 1.0m.

lebar dan

atas boleh dibuat

dalam

Biasanya

ukuran

0.25 - 0.30m ti ggi. Jarak

de gan menggunakan

peralatan

jenter tertentu atau dengan cangkul

Raja 2.1.: Bata Rata

3.5

Pembajaan asas

Baja selalunya dicampur rata de gan tanah semasa enyemai biji benih, kerja m ncampurk n baja pembajaan

enyediakan batas dan sebelum ebelum

enyemai dinamakan

sas. Bia anya baja organik seperti tahi l mbu dan tahi ayam yang reput

dengan kad r 5 kg/me er persegi digunakan. Ini hend klah dicampurkan 1

2 minggu

s belum menyemai. Baja kimia j ga boleh igunakan ebagai baja asas de gan kadar 310 gm/met r persegi d an diguna an 1-2 hari sebelum

enyemai


Tajuk 4

PENANAMAN TANAMAN SAYUR-SAYURAN

SINOPSIS

Modul ini akan membincangkan tentang kaedah atau cara-car.a mengendalikan biji benih, menyemai biji benih dan proses mengubah anak benih ke batas tanaman

Hasil pembelajaran

1.

Menjelaskan kaedah mengendalikan biji benih dari peringkat pemilihan, rawatan dan menyimpan.

2.

Menghuraikan langkah-langkah menyemai biji benih kasar dan halus.

3.

Menjelaskan langkah-langkah menjalankan proses mengubah anak benih ke batas tanaman dari peringkat sebelum, semasa dan selepas mengubah.

4.

Menganalisis persekitaran pembelajaran untuk keperluan pembelajaran yang pelbagai dengan menggunakan teori dan strategi yang sesuai .

KERANGKA KONSEP PENANAMAN TANAMAN SAYURAN

Penanaman Sayuran


engendali n biji benih

4.1

Penyemaian

engubaha n

Pengendali n Biji Benih

Kadar percambahan biji benih berkait rapat engan pe ilihan biji enih yang sempurna. Pemilihan biji benih perlu dilakukan deng n teliti bagi menjamin percam ahan dan pertumbuha anak benih yang sih t seterusn a memba a pulanga yang ting i.

4.1.1

Ciri-ciri biji b nih yang aik



Ketulenan baka



Besar an berisi penuh supa a anak be ih sihat.



Cukup matang da bernas supaya kadar percambahan tinggi.



Bebas ari haiwan perosak dan penyaki agar pera us.

Raja 3.10: Biji benih

4.1.2.

Ka dah penyimpanan biji benih s yur-sayur n



Kering an biji benih supaya tidak berca bah dan ti ak diserang penyakit



Gunak n racun serangga dan kula serang a dan kul t

bagi m ngelakkan serangan


Simpan di dala



bekas kedap udara bagi m ngelakkan serangan

haiwan perosak

4.2



Labelk n biji beni supaya mudah dikenali.



Simpan ditempat ang kering dan sejuk bagi meng lakkan kerosakan.

Penyemaia Biji Beni

Faktor utam dalam kaedah men emai biji b nih berga tung kepa a saiznya.

4.2..1

Se aian terus untuk bi i benih besar / kasar (co toh: bendi, kangkung, dan peria)

Langkah-langkah penyemaian :

4.2.1



Rendamk n biji beni seharian ntuk mem ercepatka percamb han



Tandakan lubang pe anaman p da jarak y ng sesuai.



Tanam sebiji atau dua biji selub ng.



Buat sungkupan dan siram.



Selepas bercambah, lakukan penjarangan.

Se aian teru untuk biji benih ke il / halus (co toh: sawi, kalian, dan kobis )

Me ggunakan dua kaedah:

1. emaian terus ke bata tetap, diikuti dengan penjaranga n. 

Kaed h alur - bu at alur yan cetek dengan jarak tertentu.



Gaul an biji benih dengan asir halus engan nis ah (1:10)



Tabu kan ke dal m alur da timbuska sedikit de gan tanah.



Beri erlindungan (sungkupan) dan sir m.



Selepas percambahan, bu t penjarangan dengan meningg lkan anak benih yang sihat pada jarak tertentu.


Rajah 3.2: Kaed h menyemai cara alur

2. Men emai di ko ak atau bekas semai n diikuti pemindahan e batas. 

Sediakan kotak atau bekas sem ian



Tabur biji benih ked lam kotak atau beka penanaman dan dengan la isan tana

yang nipi .



Beri perlindungan (sungkupan) an dan sir m.



Selepas

ercambah n, pindah an anak

eniih ke batas tetap

jarak yang sesuai. 

Beri sung upan dan iram

ajah 3.3 :

timbus

aedah menyemai di otak semaian

dengan


Rajah 3.4 : Anak benih di bekas semaian sedia untuk dipindahkan ke batas

Kebaikan menggunakan kotak atau bekas semaian: 

Penjagaan anak benih lebih mudah.



Anak benih yang sihat boleh dipilih untuk diubah ke batas tetap.

Ini

memastikan hasil yang bertambah. 

Anak benih yang sama saiz boleh dipilih dan akan memberi tumbesaran yang sama.



Pokok yang rosak dibatas tetap mudah diganti dari batas semaian.

Sila buat rujukan di perpustakaan dapatkan maklumat lengkap tentang kaedah semaian biji benih. Simpan maklumat tersebut dalam folio.

Lakukan ujikaji peratus percambahan biji benih

4.3

Anda dikehendaki menyemai biji benih sayuran di dalam bekas

P

semaian. Rekodkan peratus percambahan biji benih tersebut dan

engub

anda

dikehendaki

menjaga

sayuran

anda

untuk

selanjutnya..

tugasan

ahan Anak

Simpankan maklumat tersebut dalam folio

Benih Ke

Batas

4.3.1

Pengerasan biji benih

Pengerasan ialah proses mengurangkan perlindungan dan siraman air kepada anak benih secara berperingkat-peringkat. Pengerasan dijalankan dengan mendedahkan anak benih kepada pancaran cahaya (mengurangkan sungkupan dan naungan) sedikit

demi sedikit

untuk membiasakan anak benih kepada

sinaran matahari penuh dan mengurangkan siraman air.

4.3.2

Mengubah


Proses menanam semula anak beni /pokok ke tempat yang lain. Bia anya anak benih dari bat s semaian diubah ke atas tetap.

Teknik mengu ah anak benih:



Segarkan anak benih sebelu

diubah



Lakukan waktu pagi atau pet ng



Siram batas semaian untuk lembutkan tanah da

untuk m ngelakkan

dari tanah pecah emasa mengubah 

Denga menggun akan sudip, cungkil tiap-tiap an k benih dengan ketul tanah di sekeliling akar



Mesti dilakukan d ngan cermat untuk m ngurangk n kerosak n akar



Tanam anak beni di batas t tap pada j rak yang disyorkan



Tekan tanah dis keliling anak benih padat-padat supaya pegangan yang kuat.



Buat sungkupan dan naunga

3 2

1

4

Rajah 3.5: Teknik me gubah an k pokok

kar dapat


Rajah 3.6: Anak benih diubah dari kawasan semaian ke lubang penanaman

Jarak penanaman adalah penting bagi mengurangkan persaingan juga untuk memudahkan kerja penjagaan.

Bil

Kaedah

Bentuk

2

1

1. Empatsegi

1 2.

Tigasegi

2

1

3.

Kuinkuk

/

siku

keluang

2

2 1

Petunjuk:

1. Jarak di antara pokok ialah jarak di antara dua pokok dalam barisan yang sama. 2. Jarak di antara barisan ialah jarak di antara dua barisan pokok.

Jadual 3.7: Corak penanaman sayuran


Ubah anak benih yang telah anda semai ke tapak penanaman atau bekas bekas penanaman. Buat analisis tentang ketiga-tiga corak penanaman kemudian bincangkan kelebihan setiap corak penanaman tersebut. Bincangkan dalam OLL.

TAJUK 5

PENJAGAAN TANAMAN DAN PENGENDALIAN HASIL TANAMAN SAYUR-SAYUARAN.

SINOPSIS

Tajuk ini akan membincangkan langkah-langkah penjagaan sayuran serta proses pengendalian hasil sayuran sehingga peringkat pemasaran.

Hasil Pembelajaran

1. Menjelaskan langkah-langkah penjagaan tanaman sayuran. 2. Membezakan jenis-jenis baja organan dan baja kimia. 3. Menjelaskan langkah-langkah mengawal rumpai dan kepentingannya 4. Membincangkan strategi pemasaran hasil tanaman sayuran

5. Menganalisis persekitaran pembelajaran untuk keperluan pembelajaran yang pelbagai dengan menggunakan teori dan strategi yang sesuai .

KERANGKA KONSEP PENJAGAAN TANAMAN SAYURAN

N A N A M I A L N A A D T N L I N E S A A G A N H E G P A J N N A E D P

PENJAGAAN

1. 2. 3. 4. 5.

SUNGKUPAN & NAUNGAN PENYIRAMAN PEMBAJAAN KAWALAN RUMPAI & PENYAKIT PENYEDIAN SOKONGAN


PENGENDALIAN HASIL

5.1

1. PEMUGUTAN HASIL 2. PEMER SESAN HASIL 3. PEMAS RAN HASIL

Penjagaan

5.1.1 Sungkupan dan naungan

Sungku an ialah proses menutup lapisan permukaan tanah ( atas) den an bahanbahan

ang sesu i seperti rumput ya g dipoton , daun,

elepah dan kompos.

Lapisan sungkupa mestilah jangan terl lu tebal s bab ia ak n mengel kkan anak benih d ri bercambah dan menggalakka haiwan p rosak dan penyakit.

Sebab- ebab keperluan sung upan adal h untuk: 

engurang an suhu anah: suh

tanah y ng tinggi

enyebabkan sejatan

ang keterl luan dan j ga membunuh hidup n tanah yang bergun ; 

enjaga t nah sup ya sentiasa lemba : pengairan akan membantu esuburan nak benih dan organi sma tanah;



engelakk n tanah d ripada terlalu keras an padat: tumbesara akar dan idupan tanah sukar u tuk hidup i dalam ta ah yang k ras dan p dat;



engelakk n tumbesaran rumpai;



engelakk n kesan hujan lebat

ari menghakis tanah atau men hanyutkan

iji benih at u anak benih; 

ahan-bah n sungkupan bertindak sebagai aja organi apabila ia reput.


Rajah 4.1: Sungkupan

ungan perlu diberikan kepada anak benih muda atau aru diubah untuk mengurangkan caran cahaya matahari yang t rik ke ata anak benih. Cahaya matahari yang terik ngkin men ebabkan nak benih layu dan

ati. Naun an dapat mengelakk n timpaan

an yang terus ke atas anak beni muda ya g akan merosak atau menghany utkan anak ih.

han-bahan biasa yan

digunakan untuk naungan ialah pelepah kelapa, lal ng/rumput

g dipoton , kertas plastik dan j ring. Naungan jang lah terlalu tinggi kerana cahaya tahari yan terik dan ir hujan b leh masuk menerusi tepi naungan. Naung n haruslah ikit demi

edikit dib ang ketik

anak benih membe ar.

Ini a an memb lehkannya

nerima ca aya matahari untuk membina makanan.

Rajah 4.2 : Naungan atau peli dungan anak benih

Cari maklumat tentang .ciri-ciri y ng sesuai terhadap bahan yan h ndak digu akan sebagai sungkupan dan n ungan. Biincangkan alam OLL.

.2 Menyir m

Air mer pakan agen penting alam pros s penyera an dan pemindahan utrien dari dalam t nah ke ba agian-bahagian pokok melalui akar. Tanpa air proses translokasi ini akan tergangg .

Penyir man perlu dilakukan dalam ka ae yang

esuai dan


kebiasaannya dila ukan dua kali sehari iaitu dise elah pagi dan petan . Siraman jangan ilakukan t rlalu kuat ehingga merosakkan anak beni dan men hanyutkan tanah.

unakan p nyiram ya g mempu yai lubang yang halus.

Rajah 4.3 : Menyiram sayuran dengan aedah ma ual

ajah 4.4 : aedah sir man perci an (A) dan siraman titisan (B)

5.1.3 Pembajaan

Sayur-sayuran memerlukan Terdap t tiga jeni

akanan atau nutrie

untuk tu besaran

ang sihat.

nutrien y ng utama iaitu nitro en, fosfor s dan kalium (NPK).

Kalsium, magnesi m dan sulfur juga diperlukan

leh sayur-sayuran tetapi dalam

kuantiti yang sedikit. Nutrien tanah yang telah berkurangan b leh ditambah dengan cara membaja. Baja yang boleh digunakan ialah ba a organik an baja ki ia.


Baja

Baja organik (baja semulajadi)

Baja kimia (dibuat di kilang)

Contoh: najis haiwan, kompos,

Baja tunggal (baja yang mengandungi satu unsur nutrein sahaja)

Baja sebatian/ campuran (mengandungi pelbagai unsur nutrein) Contoh: nitrophoska, Welgro

Rajah 4.5 : Jenis-jenis baja

Ada dua peringkat membaja semasa menanam sayur-sayuran:

Peringkat pertama ialah membaja semasa menyediakan batas. Ini dinamakan pembajaan asas.

Pada peringkat ini baja organik biasanya digaulkan ke dalam

tanah.

Pada peringkat kedua adalah membaja semasa anak benih sayur-sayuran sudah tumbuh dan membesar. Ini dinamakan pembajaan permukaan. digunakan ialah baja kimia.

Baja yang biasa

Baja ini ditaburkan di sekeliling anak benih dan

digaulkan ke dalam tanah. Selepas itu siram sehingga batas lembab.

Kekerapan

membaja pada peringkat ini ialah 2 – 3 minggu sekali.

Cari maklumat terperinci tentang pembajaan yang sesuai untuk sayuran anda dan gunakan kaedah tersebut untuk proses pembajaan sayuran tersebut. Buat refeleksi dan bincangkan dalam OLL.

1. Senaraikan nama-nama baja kimia mengikut kandungan nutrien utama? 2. Nyatakan fungsi-fungsi utama nutrien tersebut kepada sayuran?


5.1.4 Pengawalan rumpai

Merumput ialah proses membuang segala tumbuhan yang tidak

dikehendaki yang

tumbuh disekeliling tanaman yang ditanam. Tumbuhan yang tidak dikehendaki ini dikenali sebagai rumpai. Tujuannya ialah untuk mengelakkan persaingan di antara rumpai dengan sayur-sayuran dalam mendapatkan nutrien, air, cahaya dan ruang. Merumput juga dapat memusnahkan tempat tinggal atau tempat pembiakan perosak dan agen penyakit. Pengawalan rumpai hendaklah dilakukan semasa penyediaan tanah dan pada peringkat tumbesaran anak benih sayur-sayuran.

Rumpai kecil

boleh dicabut dengan tangan. Rumpai besar atau rumpai kecil yang terlalu banyak boleh dicabut dengan menggunakan serampang tangan. Tajak boleh digunakan untuk membuang rumpai di lorong batas.

Rumpai di sekeliling tanaman boleh

disembur dengan racun rumpai yang disyorkan.

1. Senaraikan jenis-jenis racun rumpai yang terdapat di pasaran Malaysia? 2. Nyatakan masa yang sesuai untuk kerja meracun di kebun sayuran? 3. Terangkan persedian-persedian sebelum, semasa dan sesudah menjalankan kerja meracun?

5.1.5 Penyedian sokongan Berdasarkan soalan-soalan di atas, buatkan catatan dan nota-nota

Setiap

penting mengenai kerja meracun rumpai termasuk kaedah

jenis

meracun dan langkah-langkah keselamatan. Rujuk buku Panduan

sayur-

Meracun keluaran Jabatan Pertanian atau dari mana-mana bahan yang sesuai

Simpankan maklumat tersebut dalam folio.

sayuran mempunya i

tabiat tumbesara

n

yang

berbeza. Ada yang menjalar, melilit atau mempunyai batang yang lemah. Sayursayuran yang memanjat seperti timun dan kacang panjang memerlukan kayu pancang, sementara sayur-sayuran yang berbatang lemah memerlukan sokongan untuk menyokong buahnya yang berat.


Tujuan utama me beri sokongan adal h supaya pokok boleh menda at cahaya mataha i yang sec kupnya.

elain itu, i juga aka memudahkan kerja engurusan

seperti merumput, membaja, memungut hasil dan mengelakkan buahnya daripada menjadi kotor kera a terkena anah.

Rajah 4.6: Sokonga jenis junjung

Rajah 4.7: Sokongan jeni para

Raja 4.8: Sok ngan jenis pagar


ajah 4.9: Sokongan ayu tungg l

5.1.6 Perosak dan pen akit

Haiwan perosak

Haiwan perosak atau hid pan

lain

menjejaskan mutu sayur-sayuran. tumbes rannya.

Oleh itu

yang

m nyerang sayur-sayuran

boleh

Di samping itu ia juga boleh me bantutkan

erosak atau agen

enyakit ini perlu di awal bagi

mendap at hasil ya g bermutu tinggi.

Tanda diserang perosak ialah daun yang berlubang atau tepin a telah di

akan ulat.

Perosa yang biasa menyerang sayur-sayuran ialah ulat beluncas, siput babi, kutu daun, k mbang, pi nggang, k ya, teritip an bari-bari.

Haiwan P rosak

Keteran an

Kutu daun

Serangg

kecil

lembut.

Berwarn

atau

k labu.

kelompo daun

Tabi t Makan an

berbadan

hijau, hitam

Terdapat

d lam

di baw h permukaan

Men hisap

ir

poko .

Membawa penyakit virus.


Teritip Sangat

halus

be warna

pucat,

Terdapat dalam k lompok pada Men hisap air daun pangkal aun

Kumbang

Memakan dau , menebuk Bermacam jenis, saiiz dan warna.

ke batang dan merosakkan anak benih.

Beluncas

Memakan daun dan bua .

Bermacam saiz dan warna

Men buk ke dalam batang

Koya Sangat

halus,

pucat

engan

k cil

berw rna

ilamen-fila en

pendek di tepi badan.

Berupa

debu putih dan berg erak lembut

Mudah

dilihat

secara

fizikal,

Men hisap air pokok


Tikus dan siput babi

membuat sarang dalam kawasan

Tikus

tanaman.

bijirin

–

memakan

hasil

Siput babi – memakan dan merosakan

daun

dan

batang

Jadual 4.1: Jenis-jenis haiwan makhluk perosak

Kaedah mengawal haiwan makhluk perosak

Kimia

Biologi

Fizikal

Rajah 4.9: Langkah-langkah mengawal haiwan makhluk perosak

Cari maklumat terperinci tentang kaedah kawalan makluk perosak berserta contoh. Simpankan maklumat tersebut ke dalam folio.

5.1.7 Penyaki t-penyakit

biasa sayur-sayuran


Penyakit yang biasa menyerang sayur-sayuran pula ialah melecur anak benih, bintik daun dan layu bakteria. Berikut adalah jadual yang menerangkan penyakit-penyakit yang biasa terdapat pada sayur-sayuran di Malaysia.

Penyakit

Agen

Simptom

Melecur anak benih

Kulat

Anak benih layu dan mati

Reput akar

Kulat atau bakteria

Pokok layu dan mati

Bintik daun

Kulat

Daun dengan bintik perang atau hitam

Layu bakteria

Bakteria

Urat daun menjadi hitam. Pokok akan layu dan mati

Kulapuk

Bakteria

Daun yang diserang layu dan mati

Karat

batang/

daun

Kulat

Tompok

atau lengai

kuning/perang daun

terjangkit akan jatuh

Jadual 4.2: Penyakit-penyakit biasa sayur-sayuran

5.2

Pengendalian Hasil

5.2.1 Memungut Hasil

Kualiti hasil sesuatu jenis sayur banyak dipengaruhi bermula di peringkat pertumbuhan,

kaedah

pengutipan

hasil

dan

pengendaliannya

semasa

di

ladang.Kerosakan yang sering terdapat pada sayur semasa di ladang ialah kecederaan mekanik yang berpunca daripada pengendalian yang kasar. Kecederaan mekanik akan menyebabkan sayur menjadi lebam, pecah, patah dan sebagainya. Pengendalian sayuran di ladang bermula daripada kaedah pengutipan hasil dan


diikuti oleh operasi penyediaan seperti pemilihan, pembasuhan dan pembungkusan sebelum dibawa keluar dari ladang ke tempat pengumpulan.

Hasil sayur-sayuran boleh dipungut mengikut kehendak pengguna. Oleh itu memungut hasil pada masa yang sesuai adalah penting.

Sebagai contoh, jika

sayuran jenis daun dipungut terlalu awal, hasilnya adalah rendah. Sebaliknya jika lewat dipungut, hasilnya banyak tetapi mutunya rendah kerana mengandungi serat kasar.

5.2.2 Masa memungut hasil

Masa yang sesuai untuk memungut sayur-sayuran adalah pada waktu pagi atau lewat petang. Ini bertujuan untuk mendapat hasil yang segar dan memuaskan.

Sayur-

Tempoh mula memungut hasil

Panduan

4 hingga 6 minggu

Cukup besar tetapi belum

sayuran

Sawi

berbunga

Timun

4 hingga 6 minggu

Buahnya belum

muda

bertukar

tetapi menjadi

warna kekuning-kuningan

Kacang

6 hingga 8 minggu

panjang

Lengai mudah di patahkan tetapi

bijinya

belum

terbunjul keluar

Sengkuang

20 hingga 24 minggu

Daun mula menjadi kuning dan gugur

Jadual 4.3: Panduan memungkut hasil sayuran


5.2.3

Cara m mungut yang betul:



Memoton dengan pisau/sketur contoh - bendi, kund r, peria, petola, timun, labu



Mencabut Contoh - sayuran jeniis daun, sa uran jenis akar atau mbisi.



Memetik Contoh - sayuran ke acang, cili, terung, to ato dan laiin-lain.



Menggali engan ca gkul/serampang Contoh - sayuran jeniis aakr/um isi seperti eledek, keladi, sengk ang

Raja 4.10 : Pe ingkat kuti an hasil s yuran sehingga pemasaran (Sumber : Panduan Pengeluaran Sa ur-sayura , MARDI 1990)


Simpan rekod kutipan hasil yang anda perolehi dari tanaman anda secara sistematik. Simpankan maklumat tersebut dalam folio dan bawa semasa sesi tutorial.

5.2.4

Pemerosesan Hasil

Tujuan Pemerosesan.

Selain untuk dimakan segar, sayur juga boleh diproses untuk tujuan: 

Menghasilkan makanan yang dapat disimpan untuk tempoh yang lebih panjang

5.2.5



Menghasilkan makanan bentuk baru



Mewujudkan barangan yang lebih berharga

Kaedah Pemprosesan

Kebanyakan sayur tidak boleh bertahan lama kerana ianya bersifat asid rendah. Pemprosesan yang teliti dapat menghalang mikroorganisma jenis perosak dan jenis pengeluar racun daripada membiak. Kaedah pemprosesan yang lazim digunakan ialah: 

Mengetin



Mengering



Membuat Sos



Jeruk dan peraman



Pembekuan



Penggulaan

Mengutip hasil


Mengetin

Penyejukbekuan

Rajah 4.11 : Carta alir contoh kaedah pemerosesan sayur bendi

“Berbagai-bagai jenis sayur boleh diproses dan apa yang perlu difahami

bagi mewujudkan perusahaan ini ialah pengetahuan yang mendalam dari segi pertumbuhan mikroorganisma dan proses pembasmian kuman. Selain itu, perkara penting yang perlu diambil kira ialah bahan yang dihasilkan mesti mencerminkan hasil keluaran yang bermutu, berkhasiat dan bersih. Perundangan negara dan Akta Makanan mesti dijadikan garis panduan yang tidak boleh diabaikan. Kebersihan yang menyeluruh termasuk kilang, bahan mentah, peralatan, kebersihan diri dan penggunaan bahan tambahan yang dibenarkan mesti difahami dengan betul.” (MARDI, 1990)

Dari penyataan di atas, beri komen dan pandangan anda.

5.2.6

Pemasaran hasil

Sayuran yang dipungut mestilah dibasuh, digredkan, dan dibungkus dengan sempurna sebelum dipasarkan. Sayuran perlu dipasarkan segera.

Pemasaran ialah suatu aktiviti penyampaian produk (keluaran) atau perkhidmatan daripada pengeluar kepada pengguna.

5.2.7

Proses pemasaran hasiI: 

Mengenalpasti kehendak pengguna,



Merancang dan mengeluarkan keluaran yang dikehendaki,


5.2.8



Menentukan harga,



Pengiklanan



Penyampaian keluaran atau perkhidmatan kepada pengguna.

Agen pemasaran

Terdapat tiga agen pemasaran yang mengendalikan aktiviti pemasaran pemasaran 

pemborong,



pemproses dan



peruncit.

iaitu:

Pengeluar

Pemborong

Pasaraya

Pengeksport

Pembeli Institusi

Penjual Runcit

Penjual Runcit

Rajah 4.12 : Pemasaran sayuran tempatan

5.2.9

Masalah pemasaran

Masalah asas pemasaran ialah sifat sayur yang mudah rosak dan tidak tahan lama. Selain dari itu terdapat beberapa masalah dalam pemasaran sayur. Di antaranya ialah:



Ketidakstabilan harga Masalah ini disebabkan oleh faktor-faktor penawaran dan permintaan yang tidak menentu. Seperti pengaruh cuaca, musim perayaan dan sebagainya.



Saluran pasaran tetap Apabila pengeluaran berlebihan dengan aliran permintaan menjadi tepu, Penual akan terpaksa menjual dengan harga rendah. Manakala lebihan


produk terpaksa disimpan. Hal ini akan meningkat kos pengeluaran seperti kos simpanan dan pengangkutan. Saluran pemasaran tetap hanya kepada Singapura. Ini bermakna pasaran ke negara lain masih perlu ditingkatkan agar produk sayuran dari negara ini dapat di pasarkan dengan mudah..



Kurang maklumat pasaran Bagi sesetengah pengeluar, maklumat terkini tentang pasaran produk seperti harga, penawaran, permintaan dan saluran pasaran dalam dan luar negeri masih di tahap yang rendah. Ini akan menimbulkan masalah dalam membuat keputusan untuk pemasaran hasil produk.



Kekurangan kemudahan prasarana Pusat atau tempat jualan di mana perjumpaan antara pengeluar dan pembeli dapat membantu kelancaran proses pemasaran. Di negara ini kerajaan melalui beberapa kementerian telah mengwujudkan kemudahan tempat jualan seperti pasar tani. Namun bilanganya masih belum menampung keperluan semasa.



Kekurangan kemudahan Kemudahan penyimpanan dan pemprosesan khasnya bagi menampung lebihan pengeluaran yang masih belum dipasarkan masih menjadi masalah kepada sebahagian besar pengeluar di negara ini.



Kemudahan perhubungan Kemajuan teknologi yang sangat pesat banyak membantu dalam proses pemasaran. Namun, sesetengah pengeluar di negara ini khasnya petanipetani di luar bandar masih jauh ketinggal dari aspek ini. Penggunaan internet mampu melebarkan peluang pasaran ke peringkat global

Anda sebagai seorang pengurus di sebuah ladang sayuran merancang untuk memasarkan hasil sayuran anda ke pasaran dalam negara. Cari maklumat tentang strategi pemasaran dan bincangkan bagaimana anda Simpan maklumat tersebut ke dalam folio.


TEKNOLOGI Tajuk 6

TANPA

PENANAMAN

TANAH

SECARA

SAYUR-SAYURAN HIDROPONIK

DAN

FERTIGASI SINOPSIS Modul ini mendedahkan mengenai teknologi tanaman sayur-sayuran secara hidroponik/fertigasi hidroponik/fertigasi.

Hasil Pembelajaran Pembelajaran

1.

Menghuraikan konsep asas, kebaikan kebaikan dan kelemahan dan teknik penanaman penanaman dan penjagaan sayur-sayuran secara hidroponik/fertigasi. hidroponik/fertigasi.


TANAMAN SAYURAN SECARA HIDROPONIK / FERTIGASI FERTIGASI

Pengenalan

Kebaikan

Teknik

Alat dan

dan

penanaman

bahan

Pengurusan

kelemahan

Pengenalan

Hidroponik berasal daripada perkataan Greek . Hidro bererti air dan ponus bermaksud kerja. Ringkasnya hidroponik hidroponik bermaksud bermaksud ‘kerja air’. air’. Sistem penanaman penanaman secara hidroponik hidroponik adalah salah satu daripada kaedah penanaman penanaman tanpa tanah. tanah.

Menerusi modul modul ini,

penanaman tanpa tanah hanya tertumpu kepada sistem hidroponik (dalam takung).

6.1 Tanaman secara Hidroponik


Penanaman

secara

hidroponik

ialah

satu

kaedah

menanam

tumbuhan

tanpa

menggunakan tanah. Kaedah ini menggunakan larutan zat makanan di dalam takungan yang berisi air. Ianya amat mudah dan tidak memerlukan penjagaan yang rumit.

Terdapat beberapa sistem penanaman secara hidropnik tetapi hidroponik takungan adalah satu kaedah yang paling mudah untuk dikendalikan, tidak memerlukan kemahiran yang tinggi dan boleh ditanam di kawasan yang terhad/sempit.

6.2

Kebaikan dan kelemahan

Kelebihan

Kelemahan

Penggunaan kawasan lebih

Kos bina tinggi

cekap Mudah kawal kandungan

Perlu pengetahuan dan kemahiran

nutrien dalam larutan

urus nutrien

Tiada penyakit bawaan tanah

Perlu bekalan elektrik berterusan

Tidak perlu kawal rumpai

Sesuai untuk tanaman tertentu sahaja

Penanaman sepanjang tahun Hasil

bersih,

sseragam

dan

berkualiti Boleh ditanam di ruang terhad

Jadual 5.1 : Kebaikan dan kelemahan hiroponik

6.3

Teknik-teknik penanaman

6.3.1. Kultur tanpa agregat (kultur cecair) i. Kultur cecair ringkas -

unit penanaman kecil

-

sayur daun seperti kailan, sawi, bayam dan salad

-

tiada pengaliran larutan nutrien

-

pengudaraan akar kurang sempurna

ii. Kultur aliran nutrien -

guna pam untuk mengalirkan nutrien

-

untuk tanaman saiz besar seperti tomato dan timun


-

stuktur dibuat secara komersil ialah Teknik Nutien Tipis (NFT)

-

palung tutup rapat untuk elak tumbuh alga

iii. Aeroponik -

untuk salad, bayam, tomato

-

nutrien diberi secara semburan halus

-

semburan beberapa saat setiap selangan 2 – 3 minit

6.3.2 Kultur agregat

6.4

-

guna bahan lengai untuk menyokong tanaman

-

seperti pasir, vermikulit dan kelikir

-

agregat terendam dalam takung

-

larutan nutrien dipam ke dalam medium agregat

-

agregat dibasah atau terendam dari bawah

Larutan nutrien dan bahan penanaman

Terdapat beberapa fomalisi larutan nutrien hidroponik yang digunakan di

antaranya

ialah

6.4.1 Stok A

Penyediaan Larutan Hidroponik

No Komponen 1 2 3 4

B1 5 6 7 8 B2 9 10

Nama Komponen

Formula Kimia

Elemen

Calcium Nitrate Ferrum EDTA Potassium Nitrat Magnesium Sulphate Mono Potassium Phosphate Boric Acid Cupric Sulphate Magnesium Sulphate Ammonium Molybdate Zinc Sulphate

Ca(NO3)2. 4H2O [CH 2N(CH2COO)2]2FeNa K NO3 MgSO4. 7H2O

Ca,N Fe K,N Mg,S

Gram/1000 Liter Larutan 800.00 2.50 800.00 500.00

KH2PO4

K,P

270.00

H3BO3 CuSO4. 5H2O MnSO4. 4H2O

B Cu,S Mn,S

3.00 0.05 4.00

(NH4) 6Mo7O24. 4H2O

N,Mo

0.02

ZnS SO4.7H2O

Zn,S

0.22

Jadual 5.2: Formulasi am penyediaan larutan hidroponik


Campuran larutan STOK B LARUTAN STOK A STOK B 2

STOK B1

STOK A

K NO3 800g MgSO4. 7H2O 500g MnSO4. 4H2O 40g KH2PO4 270g ZnS SO4.7H2O 2.2g

Ca(NO3)2. 4H2O 800g [CH2N(CH2COO)2] 2FeNa 2.5g

Campurkan air hingga menjadi 5 litre


Semua

H3BO3 3.0g CuSO4. 5H2O 0.05g MnSO4. 4H2O 40g (NH4) 6Mo7O24. 4H2O 0.2g ZnS SO4.7H2O 2.2g

Campurkan air hingga Menjadi 2 litre

200ml


200 ml

200ml

Campurkan air hingga menjadi 50 litre~1takung Rajah 5.1: Campuran larutan hidroponik takung

6.4.2

Alat kelengkapan dan bahan penanaman hidroponik.

i.

Medium semai terdiri daripada bahan seperti span, benang, rock wool dan sebagainya

ii.

Set takung hidroponik berkapasiti 50 liter atau yang setara termasuk cawan

iii.

Sedikit racun kulat dan detergent

iv.

Meter pH

v.

Meter elektokonduktiviti (sekiranya perlu)

vi.

Biji benih sayur-sayuran seperti salad, sawi, kangkung dan sebagainya

vii. Kelalang penyukat 500 ml dan 200ml viii. Kapur pertanian GML(Ground Magnesium Limestone) atau yang setara atau NaOH)

6.5

Pengurusan tanaman

6.5.1

Penyemaian




Basuh bersih dan steril(nyah kuman) ke atas semua alat



Ramas medium dengan air yang dicampur sedikit racun

kulat hingga

basah 

Masuk atau letakkan biji benih ke dalam medium –

5 – 6 biji benih

setiap satu cawan hidroponik 

Semai di atas air biasa (tanpa baja)



Pastikan air mencecah medium semaian



Tunggu hingga biji benih bercambah sebelum di ubah ke set taking sehingga muncul 3 hingga 6 lai daun (Panduannya 5-8 hari selepas semaian dilakukan)

6.5.2

Penanaman/Mengubah 

Sediakan air paip bersih di dalam set takung (9/10 penuh)



Tuang 200 ml larutan nutrient A dan 200 ml larutan nutrient B

ke dalam

takung yang berisi air 

Kesan nilai pH(pH yang disyorkan ialah di antara 5.0 – 6.5)



Masukkan kapur sedikit-sedikit sekiranya pH pada mulanya

kurang

daripada 5.0 

Ingat pengawalan pH sangat penting!!!



Letakkan kesemua anak benih ke dalam slot cawan dengan hati-hati dan kemas



Pastikan bahagian akar benih menyentuh campuran larutan di dalam air



Sekarang set takung sudah boleh diletakkan di bawah sinaran matahari sepenuhnya(Elakkan anak benih yang baru dipindahkan itu, terhalang dari sinaran cahaya mata hari!)



Namun penggunaan rumah hijau atau rumah lindungan hujan sangat digalakkan untuk mengelakkan timpaan air hujan



Ingat konsep rumah hijau bukan bermaksud rumah berwarna hijau!!!



Rumah hijau berbumbungkan plastic lutsinar sudah memadai



Pantaulah pH dan larutan dari semasa ke semasa

Kapas yang digunakan untuk medium penanaman hidroponik didapati berlumut (hijau) semasa peringkat pertumbuhan pokok. Apakah faktor kemungkinan yang menyebabkan fenomena tersetut

dan

cadangkan

kaedah

menyelesaikan

tersebut. Cari maklumat dan bincangkan dalam OLL

masalah


6.6 Tanaman secara fertigasi

Tahukah anda? Kaedah penanaman secara fertigasi telah diamalkan secara meluas di negara Timur Tengah dan Eropah untuk berbagai tujuan. Dalam bidang pengeluaran tanaman makanan secara komersil,

Holland

merupakan

negara

yang

terkenal

menggunakan teknik ini. Di Malaysia, kaedah ini mula diamalkan secara komersil pada awal 1990 an. Sebelum ini dilakukan beberapa plot pemerhatian dan percubaan.

6.6.1 Apa itu fertigasi ?

Fertigasi berasal daripada perkataan fertigation (‘fertitiser’ and ‘irrigation’) atau baja dan pengairan. Ini merupakan satu daripada sistem hidroponik

beraggregat.

Penanaman secara fertigasi adalah kaedah di mana baja lengkap dalam bentuk larutan nutrien diagihkan ke pangkal tanaman (zon perakaran) pengairan (titisan). Pokok ditanam di dalam bekas atau polibeg

melalui sistem

yang

sesuai

mengandungi medium bukan tanah (soiless culture). Kaedah ini merupakan kaedah alternatif terbaik mengatasi masalah tanah (kesuburan atau jangkitan penyakit dari tanah). Prestasi tanaman sangat dipengaruhi oleh kualiti nutrien (keseimbangan, kepekatan, pH, jumlah), mutu air dan input yang dibekalkan. Pada umumnya, kaedah penanaman secara fertigasi boleh dipraktik kepada semua tanaman tetapi lebih cenderung kepada sayuran jenis berbuah termasuk strawberi, tomato, terung, cili, bell pepper, anggur, labu, tembikai wangi dan lain-lain. Transformasi teknologi berjaya memberi inisiatif beberapa jenis sayuran tanah tinggi boleh ditanam dengan kaedah ini dikawasan tanah pamah.

5.6.2 Kelebihan kaedah fertigasi

Kaedah penanaman secara fertigasi mempunyai beberapa kelebihan tersendiri berbanding dengan kaedah konvensional yang ada. Antara kelebihannya ialah:


i.

Keperluan nutrien lengkap diberi dan boleh dikawal dari segi jumlah dan kehendak tanaman mengikut peringkat pertumbuhannya.

ii. Medium tumbesaran dan persekitaran menjamin kebersihan dan menghindar masalah penyakit iii. Meningkatkan hasil per unit kawasan dengan kepadatan tinggi. iv. Kos merumpai sangat rendah. v. Kualiti hasil yang lebih baik vi. Penggunaan baja yang cekap. vii. Mengurangkan penggunaan racun ke atas tanaman. viii. Hasil lebih tinggi (boleh mencapai sehingga 700% atau tujuh kali ganda) ix. Tidak perlu penggiliran tanaman.

6.6.3 Keperluan fertigasi

Usahawan

yang

berjaya

mengamalkan

kaedah

fertigasi

sebagai

kaedah

pengeluaran tanaman makanan atau lain-lain mempunyai minat mendalam, pengetahuan teknikal, pengurusan ladang dan tanaman terutama pemakanan tumbuhan

dan

penyakit/perosak

tanaman.

Kemudahan

infrastruktur

dan

kelengkapan lain yang perlu ada ialah:

a

Rumah lindungan hujan Sama ada berjejaring atau tidak (ikut jenis tanaman). Bumbung dan dinding boleh ditembusi cahaya yang mencukupi. Bentuk yang baik ialah separa bulat (berlubang angin atau tiada). Sangat diperlukan untuk tanaman tomato . Tanaman lain yang ditanam menggunakan pelindung hujan adalah lebih baik berbanding secara terbuka. Rangka : Aluminium, G.I pipe, kayu, black pipe dsb. Bumbung : Plastik, arcylic, carbonated dsb

b.

Sistem pengairan Jenis titisan. Beroperasi secara manual atau automatik. Aliran larutan baja dilakukan secara graviti, pam elektrik, injektor dsb. Antara komponen yang berkaitan ialah tangki nutrien, tangki stok nutrien, timer, pam, penapis, injektor,


paip utama, paip kedua, penitis, injap sehala, injap udara, ‘pressure regulator’ dan sebagainya.

c.

Sumber air Bersih, tidak berbau, jernih, tidak tercemar, tidak terputus bekalan, pH/EC/TDS sesuai. Contoh: air paip JBA, telaga bumi, air gunung, tasik, anak sungai yang mengalir

d.

Baja Baja hidroponik/khas lengkap mengandungi semua jenis unsur/zat pemakanan yang diperlukan oleh tumbuhan. Formulasi disesuaikan mengikut jenis tanaman. Mudah larut. Kepekatan dan jumlah bergantung kepada jenis tanaman, peringkat tanaman dan cuaca (suhu, cahaya, angin , RH dsb)

e.

pH/EC/TDS meter Untuk mengukur larutan dan medium secara saintifik dan tepat.

f.

Medium Boleh memegang air (60 – 80%), mengandungi ruang pengudaraan 20 – 40%, boleh diubahsuai keadaan pH nya, mudah didapati, tidak mencemar alam, murah dan praktikal.

g.

Bekas tanaman Untuk diisi medium. Purata ketinggian 25 – 35 cm. lebar 30 – 45 cm. Warna putih, hitam dll. Bahan bekas seperti polibeg plastik, pasu (plastik , tanah liat dsb) boleh digunakan tetapi mesti mempunyai lubang aliran air keluar atau memberi ruang pengudaraan kepada akar.

h.

Biji benih terpilih Sangat penting untuk jaminan hasil. Disyorkan biji benih hibrid F1 dan precision seed (mempunyai jaminan seperti resistan: TmV,C5, N, F1 Fr dan dijual dalam bentuk jumlah bilangan bukan berat). Dapatkan bekalan dari sumber yang betul.

6.6.4 Persedian awal

Sebelum melaksanakan projek fertigasi beberapa perkara perlu diambil kira dalam merancang perjalanan dan tujuan projek. Ini termasuklah:


i.

Jumlah polibeg dan keluasan

ii. Pemilihan dan kesesuaian kawasan iii. Bajet yang ada atau disediakan iv. Sistem operasi yang akan digunapakai v. Jenis tanaman atau produk vi. Sumber keperluan asas vii. Mulakan pembinaan dan siapkan infrastruktur

6.6.5 Pengurusan Semaian

Pengurusan tapak semaian adalah asas yang sangat penting menentukan kelancaran program pengurusan seterusnya di ladang. Walaupun kerja pengurusan semaian kelihatan mudah tetapi banyak yang gagal mengurusnya dengan baik kerana kekurangan kemahiran dan pengalaman.

a.

Penyediaaan medium semaian Berbagai medium semaian terdapat dipasaran boleh digunakan. Medium yang baik menghasilkan percambahan yang tinggi, bebas penyakit dan kos yang berpatutan. Medium yang biasa digunakan ialah, peat moss, vermikulit dan habuk sabut (cocoa peat atau ‘coir dust’). Medium diisi ke dalam bekas semaian seperti pot plastik 8 x 8 cm, dulang semaian khas, keratan PVC 2”, polibeg kecil dan lain-lain.

b.

Menyemai biji benih Biji benih yang telah dirawat terus disemai di dalam bekas semaian berisi medium semaian. Letakkan biji benih 0.5 – 1.0 cm dari paras atas medium. Kedalaman lubang untuk biji benih yang kecil seperti kobis adalah lebih cetek berbanding biji benih tembikai. Tutup lubang (timbuskan biji benih) tersebut dengan medium tanpa memadatkannya. Teknik menyemai yang betul mempengaruhi percambahan dan pertumbuhan yang seragam di tapak semaian. Oleh itu kerja-kerja menyemai mesti dibuat dengan teliti.

Jumlah semaian yang disemai hendaklah 20 – 30% lebih daripada jumlah yang sebenar diperlukan diladang. Ini penting diambil kira semasa penakaian dan pemilihan anak pokok terbaik sahaja yang dipindah ke ladang


Rajah 5.2: T knik semaian

c

Menyir m Sirama

yang terbaik ialah siraman kabus atau sembura

halus at u kaedah

rendam n. Siram n bertujuan mengekalkan kelembapan s kitar 60% dilakukan setiap hari dengan kekerapan 1 – 2 kali/hari bergant ung kepad medium digunakan.

Se belum cam bah :

Semaian disiram dengan air b rcampur

acun kulat (contoh:

pr vicur) Se lepas cam bah :

Mi ggu perta a: Air dan laruta baja 1.5

S/cm (bacaan E.C. meter)

Mi ggu kedu dan seter snya: Air dan laruta baja 1.5

d.

2.0 mS/c

Tempo semaian

TANA

AN

HARI

Cili

25 – 30

Terung

25 – 35

Tomato

18 - 25

Tembik i Wangi

8 - 12

(bacaan

.C. meter)


Timun Jepun

7 – 10

Kobis/k bis bunga

14 - 20

Jadual 5.3 : T mpoh semaian sayur n

6.6.6 Pengurusan lada g

Berikut adalah ri gkasan kerja-kerja pengurusan ladang fertigasi

ang perlu

dilakuk n.

a.

Me gisi medi m & Men usun bek s tanama Isi

an padatkan mediu

atau campuran me ium didalam bekas yang telah

dip sang. Medium yang iasa digunakan ialah habuk sabut, arang sekam atau ca puran ked anya (50: 0)

b.

Me bilas me ium Se ua medium perlu dibilas atau dibasahi dengan air terlebih dahulu untuk me ghilangka kemungkinan toksik atau bahan tercemar. Selain itu bilasan juga bol h mengelakkan stres terhadap okok sem sa baru di indahkan e ladang.

c.

Me gubah ke ladang An k pokok s maian ya g telah cukup tempoh, subur, sekata, tiad

jangkitan

penyakit dipin ahkan ke ladang dengan cerm t. Setiap bekas ditan m dengan sat pokok ke uali tomat 2 pokok/beg.

R jah 5.4 : Anak benih i lubang p nanaman

d.

Me yulam


Kebiasaannya jumlah pokok yang disulam sangat minimum jika kerja mengubah dilakukan dengan cermat. Lakukannya dengan segera untuk mendapatkan pertumbuhan yang sekata.

e.

Menyedia & mengagih nutrien Kerja ini amat penting, kritikal dan memerlukan kemahiran yang lebih. Bermula dengan membuat campuran bahan, menyediakan larutan stok, penyediaan larutan nutrien untuk tanaman dan pengagihan ke ladang. Pengagihan nutrien ke ladang boleh dilakukan dengan beberapa kaedah mengikut situasi dan kemudahan infrastruktur yang ada. Antaranya secara graviti, pam elektrik, injektor dan gabungan antaranya. Sistem ini beroperasi secara manual atau automatik.

Berikut adalah contoh beberapa campuran baja yang digunakan:

i.

Formula MARDI

CAMPURAN A

CAMPURAN B

Bahan

Berat

Bahan

Berat

Kalsium nitrat

9.360 kg

Kalium nitrat

8.120 kg

Fe EDTA

164 gm

Mono Kalium Posfat

2.630 kg

Magnesium sulfat

4.962 kg

Mn sulfat

15.0 gm

Zn sulfat

2.2 gm

Cu sulfat

0.78 gm

Amm. Molibdat

0.18 gm

Asid borik

30.0 gm


ii.

Formula Cameron Highland

CAMPURAN A

iii.

CAMPURAN B

Bahan

Berat

Bahan

Berat

Kalsium nitrat

37.0 kg

Kalium nitrat

21.0 kg

Kalium nitrat

6.0 kg

Kalsium sulfat

2.0 kg

Ammonium nitrat

2.0 kg

Magnesium sulfat

18 kg

Fe - EDTA

334 gm

Mono Kalium Posfat

8 kg

Zn sulfat

90 gm

Mn sulfat

80 gm

Cu sulfat

10 gm

Soluble boric

300 gm

Natrium molibdat

5 gm

Formula Cooper

CAMPURAN A

CAMPURAN B

Bahan

Berat

Bahan

Berat

Kalsium nitrat

20.06 kg

Kalsium nitrat

11.6 kg

Fe - EDTA

1058 gm

Magnesium sulfat

10.26 kg

Mono Kalium Posfat

5.26 kg

Zink sulfat

8.8 gm

Mn sulfat

122.0 gm

Cu sulfat

7.8 gm

Amm. Molibdate

7.4 gm

Asid borik

34.0 gm

f.

Memeriksa dan menyeleggara sistem pengairan


Perlu dilakukan se iap hari d ngan teliti. Sistem pengairan m rupakan n di kaedah penana an secar

fertigasi. Periksa b hagian penitis, tempat sambungan, aliran

titisan, enapis dan lain-lain.

g.

Mendiagnosis ma alah tanaman Mengen alpasti se ua simpto

pada tan man sam ada serangan perosak, penyakit

atau k kurangan nutrien d n sebagainya. Pengesanan a al dapat mencegah daripad

masalah menjadi besar. Peri sa ladang setiap ha i dan ambil tindakan

segera.

h.

Menga al perosak dan pen akit Sembur an kawala perosak dan penyakit dimulakan sebaik s ja pokok dipindahkan ke lada g. Kebiasaannya dil kukan setiiap 4 – 5 hari sekali mengguna kan bahan yang sesuai dengan tanaman dan jangkitan/perosak.

i.

Melatih tanaman ‘ ree-trainning’ Dua pe kara terlib t iaitu memasang tr llis dan membuat cantasan (pembentukan dan penjagaan).

erja ini

mat kritik l dan sa gat mem engaruhi

asil serta

kekemasan ladang.

Rajah 5.4 : Cantasan

j.

Sanitasi ladang Kebersi an ladang perlu diutama seba ai langkah pencegahan jangkitan penyakit atau p ncemaran. Semua sisa tanam n, bekas racun kimia atau pembungkus, rumpai an sebagainya diselenggara dengan betul.


k.

Hasil Pada umumnya hasil sayuran yang ditanam secara fertigasi adalah lebih tinggi berbanding kaedah konvensyonal. Sebagai contoh hasil tomato, cili dan terung secara fertigasi adalah seperti dilampiran.

l.

Anggaran Kos Kos mewujudkan satu kawasan penanaman secara fertigasi agak tinggi berbanding kaedah konvensyonal. 60% kos adalah membina rumah pelindung hujan. Kapasiti bekas tanaman bagi keluasan 1.0 hektar ialah 15,000 beg. Tanaman seperti terung tidak memerlukan pelindung hujan.

a.

Kos Pembangunan

Penyediaan tanah

RM 10 000.00

Rumah lindungan

RM 250 000.00

Sistem pengaiaran (automatik)

RM 60 000.00

pH/EC/TDS meter

RM

b.

1 000.00

Kos Operasi (1 pusingan - ~ 6 bulan)

Bekas tanaman

RM 3 000.00

Medium

RM 6 250.00

Baja

RM 20 000.00

Medium semaian

RM 1 500.00

Batas

RM 9 000.00

Trellis

RM

Biji benih

RM 4 000.00

Racun kulat/serangga/hormon

RM 12 000.00

Elektrik/bahanapi

RM 2 400.00

Gaji

RM 24 000.00

300.00

Lain-lain 10%

Cari maklumat tentang jenis-jenis rumah pelindungan. Kumpulkan maklumat tersebut dan simpan di folio.


TAJUK 7 TEKNOLOGI PEMBIAKAN TANAMAN HIASAN 

SINOPSIS Bab ini akan menerangkan dengan jelas tajuk-tajuk berkenaan kaedah pembiakan pokok hiasan. Pembiakan pokok hiasan terdiri daripada kaedah pembiakan secara seks dan secara aseks Cara-cara pembiakan akan dijelaskan beserta gambar rajah yang sesuai. Selain kaedah pembiakan, bahan dan teknik melakukan juga ditunjukkan. Penjagaan pokok hiasan juga dibincangkan dalam bab ini



HASIL PEMBELAJARAN

Setelah mengikuti matapelajaran ini, pelajar akan dapat: 1. Menerangkan pelbagai amalan pembiakan tumbuhan hiasan 2. Menerangkan serta melakukan aktiviti pembiakan / tumbuhan hiasan secara seks atau tampang.



KERANGKA TAJUK-TAJUK Kaedah pembiakan Kaedah Seks Cantuman

Kaedah Aseks Markot (Tut)

Keratan

Pembiakan rumpun

Keratan akar

Keratan daun

Akeratan batang Kayu keras Kayu Sederhana Kayu lembut



KANDUNGAN ISI

Pembiakan Tanaman Hiasan


Terdapat pelbagai kaedah pembiakan untuk pokok hiasan. Pembiakan bermaksud keupayaan tanaman menghasilkan zuriat atau benihnya bagi membolehkannya menambah dan menyambung kelangsungan hidup spesiesnya di muka bumi agar tidak pupus selamanya. Antara kaedah pembiakan yang dimaksudkan ialah dengan menggunakan biji benih serta spora dan juga menggunakan bahagian pokok seperti daun, batang, anak sulur, bebawang dan sebagainya.

Pembiakan yang menggunakan biji benih, dinamakan pembiakan cara seks di mana persenyawaan di antara benih jantan dan benih betina berlaku secara semula jadi lalu terhasillah buah dan biji benih. Persenyawaan benih-benih juga boleh dilakukan dengan menggunakan kaedah saintifik di makmal untuk menghasilkan baka jenis baru yang dipanggil hibrid. Contohnya banyak hibrid pokok orkid dihasilkan bertujuan untuk mengeluarkan bunga yang lebih cantik dan tahan lasak dari spesies asalnya.

Pembiakan menggunakan batang, daun dan sebagainya dinamakan aseks yang hanya menghasilkan anak pokok yang serupa seperti pokok induknya.

KAEDAH PEMBIAKAN SECARA SEKS

Pembiakan seks dalam tumbuhan adalah melalui penggunaan biji benih.Pembentukan biji benih memerlukan bahagian bunga jantan dan bahagian bunga betina.Biji benih mempunyai embrio, hasil daripada proses persenyawaan game jantan dengan gamet betina. Embrio ini akan berkembang menjadi anak pokok yang baru apabila biji benih itu bercambah.Pembiakan seks adalah sesuai bagi sesetengah tumbuhan yang tidak dapat dibiakkan dengan mudah melalui kaedah lain,

Ciri-ciri pokok yang dibiakkan dengan biji benih adalah seperti berikut:-


Pokok menjadi besar, tinggi dan hidup lama

Lambat membesar

Ciri‐ciri Pembiakan biji benih

Masa yang lama untuk berbunga dan berbuah

Mempunyai akar tunjang /pokok lebih kukuh

Menyediakan Bekas Penanaman

a. Pilih bekas semaian yang tidak kotor dan telah dibersihkan terlebih dahulu. b. Bekas semaian yang digunakan mesti mempunyai lubang saliran. c. Tutup lubang saliran dengan serpihan pasu, pecahan batu, atau net hijau untuk mengelakkan medium terkeluar bersama dengan air siraman yang berlebihan. d. Isikan medium semaian ke dalam bekas 2.5 cm daripada bibir bekas semaian.

Menyediakan Medium Menyemai dan Menyemai Biji Benih

a. Medium semaian yang sesuai terdiri daripada campuran tanah loam, bahan organik yang telah reput dan pasir sungai. b. Sukat bahan-bahan yang diperlukan tadi mengikut kadar : 2 bahagian tanah loam : 1 bahagian bahan organik : 1 bahagian pasir sungai c. Tapis semua bahan tadi untuk memastikan medium bebas daripada bahan asing. Kemudian gaulkan sehingga rata. d. Gaulkan medium dengan kapur dan baja fosfat dalam nisbah 4.5 liter medium semaian : 2.5 g kapur : 5.0 g baja fosfat. e. Hapuskan kuman atau bakteria dalam medium dengan cara menyembur medium dengan larutan formalin. f.

Biarkan medium semaian selama 48 jam sebelum digunakan.


Bahan Medium Tanah loam Bahan organik Pasir sungai Baja fosfat super

Fungsi Mengukuhkan pokok Membekalkan nutrien, berupaya menyimpan air, dan membaiki struktur tanah. Memastikan saliran dan pengudaraan yang baik. Menggalakkan pertumbuhan pokok

Penyemaian biji benih melibatkan penyediaan bekas semaian dan cara menyemai biji benih. Biji benih dapat disemai dengan cara : a. menabur biji benih b. membuat alur dan menanam biji benih ke dalamnya. c. Menekan biji benih ke dalam medium(cara poket).

Teknik-teknik penyemaian biji benih

Menabur a. Taburkan biji benih selepas digaulkan dengan pasir dalam nisbah 1:5 b. Timbus biji benih yang sudah ditaburkan itu dengan satu lapisan nipis medium c. Biji benih hallus seperti benih Celosia sangat sesuai dengan kaedah ini.

Cara alur a. Buat alur yang panjang pada medium mengikut bekas b. Masukkan biji benih dalam alur c. Timbus biji benih dengan selapisan medium d. Kaedah ini sesuai untuk biji benih yang sederhana saiznya.

Cara poket a. Buat beberapa lubang pada medium b. Jarak antara lubang-lubang itu ialah 10 cm c. Masukkan biji benih ke dalam lubang tadi. d. Timbus lubang itu dan mampatkan medium e. Kaedah ini sesuai untuk biji benih yang kasar seperti bunga matahari dan Helianthus f.

Selepas biji benih disemai, siramlah medium dan letakkannya di tempat teduh.

Penjagaan


Biji benih yang disemai memerlukan penjagaan seperti berikut; a. Membekalkan lembapan dengan semburan yang halus. b. Mengurangkan kehilangan air dengan menutup kotak semaian dengan plastik lutsinar atau kaca cerah. c. Meletakkannya di tempat teduh. d. Apabila anak benih mula bercambah kotak semaian didedahkan terus pada cahaya matahari untuk mengekalkan pertumbuhan dan mengelakkan etiolasi. e. Plastik lutsinar dibuka untuk menambahkan penerimaan air, ruang dan pertumbuhan anak benih. f.

Merumput dilakukan untuk mngelakkan persaingan antara rumpai dan anak pokok.

g. Anak benih perlu diubah apabila mempunyai 2-3 helai daun. h. Sebelum menggubah anak benih perlu dilakukan pengerasan.

Ini bertujuan

mengurangkan renjatan semasa anak benih diubah dari tapak semaian.

Apakah tujuan merumput? Apkah yang dimaksudkan dengan pengerasan? Apakah kepentingannya? Bagaimanakah ia dilakukan?

Kepentingan Perlindungan, Air dan Siraman Air memainkan peranan yang sangat penting dalam pertumbuhan pokok. Ia diperlukan sebagai medium bagi pengaliran nutrien dan garam galian dari dalam medium tanaman. Air juga diperlukan dalam proses transpirasi

a. Anak benih yang disemai perlu diberikan perlindungan, air dan siraman bagi memastikan peratus pertumbuhan yang maksimum. b. Anak benih hanya memerlukan 50-60 % cahaya matahari ketika masih kecil bagi mengelakkan kematian. c. kerja-kerja menyiram dilakukan 2 kali sehari. d. Air penting untuk melarutkan nutrien supaya mudah diserap oleh akar tumbuhan. e. Teknik penyiraman yang biasa digunakan ialah bekas menyiram bermuncung halus atau sistem pemercik air.


Apakah maksud dan proses trans irasi Apakah kep ntingan tr nspirasi kepada tumbuh-tumbuh n

Pembajaan Selain medium tanama

yang sesuai, air

an cahay

yang m ncukupi,

okok juga

mempunyai p mbajaan yang semp rna dan sesia untk pembesarannya.

a. Membaja ilakukan untuk mem ekalkan a ak benih dengan nutrien yang l ngkap dan mencukup i. b. Dua jenis baja digun kan, iaitu aja organi dan baja imia c. Membaja ilakukan 2-3 minggu sekali dengan kadar y ng disyorkan.

KA DAH PEMBIAKAN M NGGUNAKAN KERAT N BATAN

Pokok yang boleh

LEMBUT DAN KAY

ibiakkan mengguna an kaeda

KERAS

keratan batang le but ini t rmasuklah

Scindapsus atau Sireh Puteri, Tradescantia, Hedera s rta banyak lagi.

Bahan ya g diperluk n adalah:

a) Beberapa kerata batang p kok berke aan (Scindapsus) sepanjang lebih kurang 1 kaki b) Gunti g pokok atau 'sekateur' c) Bekas tanaman d) Medium pasir su gai e) Plasti atau bekas lutsinar


f)

Hormon penggalak akar

g) Air siraman

Kaedah pembiakan:

1

Sediakan bekas dan medium tanaman dengan memasukkan pasir sungai ke dalam bekas tanaman sehingga dua inci ke paras bibir bekas, ratakan. Goncang sedikit bekas tanaman untuk memadatkan sedikit medium bagi menyenangkan pertumbuhan pokok.

2

Potong pokok Scindapsus di bawah buku batang dan pastikan sekurang-kurangnya dua buku bagi setiap potongan. Buangkan daun di buku paling bawah bagi mencepatkan pertumbuhan tunas baru dan mengelakkan pereputan batang. Jika terdapat akar udara yang tumbuh di buku keratan, jangan dipotong kerana akar ini akan mencepatkan pertumbuhan tunas baru. Sapukan hormon penggalak akar di bahagian buku dan akar udara.

3

Buatkan beberapa lubang bagi memenuhi setiap ruang medium tanaman, tanam keratan batang tadi sehingga medium menutupi buku batang yang paling bawah sekali dan padatkan medium di sekeliling batang keratan.

4

Siram medium dan letakkan bekas tanaman dalam plastik atau bekas lutsinar serta di tempat teduh. Tunas serta akar baru akan tumbuh dalam masa beberapa minggu.

Apabila pertumbuhan batang menjangkau melebihi lima ruas, anda bolehlah memindahkannya untuk ditanam sama ada dalam beg politena atau pasu cantik menggunakan medium tanaman untuk pokok berpasu. Selepas itu anda bolehlah mula membajanya dengan baja kandang (najis ayam atau kelawar) atau baja kimia berwarna hijau untuk pertumbuhan daun dan batang yang cepat.

1) Kaedah pembiakan cara di atas juga sesuai untuk pokok berkayu keras seperti pokok bunga raya dan bunga kertas tetapi batangnya dikerat secara menyerong di bawah bahagian tumbuhnya daun bagi menyediakan luas permukaan yang lebih besar untuk mencepatkan pertumbuhan akar dan tunas baru 2) Medium air dan jeli boleh juga digunakan untuk pembiakan cara ini tetapi hasilnya kurang memuaskan berbanding pasir sungai. Air perlu ditukar setiap minggu bagi mengelakkan pereputan 3) Pasir sungai adalah medium terbaik untuk pembiakan menggunakan keratan batang kerana ia mempunyai pengudaraan dan saliran yang baik, bersih serta tidak menghalang pertumbuhan akar baru 4) Menutup bekas tanaman dengan plastik lutsinar bagi


mengekal an kelem apan dan mencepat an pertumbuhan ak r dan tunas baru pokok

KAE AH PEMBIAKAN BELAHAN DA PEMBAHAGIAN RUMPUN Pokok yang boleh di iakkan menggunakan kaedah ini ialah San evieria (lidah jin), Chl rophytum, Caladium (keladi) da sebagai-nya.

Kaedah p mbiakan:

1

Siram air atau re dam pasu tanaman berkenaan di dalam air bertakung seketika. Ini bertujuan bagi

elembutk n medium tanaman erta memudahkan kerja-kerja mengeluarkan tanaman

berke aan darip da pasuny .

2

Pusin kan pasu dengan permukaann a ke baw h dan hentakkan permukaan p su di atas permukaan yan

keras secara perlahan bagi memaksa rumpun p kok keluar daripada

pasunya. Kelua kan rumpun tanaman tadi daripada pasunya s cara perl han bagi meng lakkan ru pun pokok terjatuh k tanah.

3

Guna an tangan atau cang ul serta pisau untuk rumpun kecil. Tanam rump n ini dala

emotong rumpun pokok kepad beberapa

bekas t naman dengan medi m yang baru. Pokok

akan egera tumbuh segar selepas air disiram serta disembur ke daunnya. Letakkannya di tempat teduh ba i menyesu ikannya d ngan pasu dan medi m yang baru. Selepa seminggu bolehlah diberi b ja dan dile akkan di t mpat yang sesuai untuknya.

KA DAH PEMBIAKAN L NTURAN ATANG ATAU RAN ING


Pokok ya g boleh dibiakkan menggunak n kaedah ini ialah

cindapsus, Tradesca tia, pokok

lelabah ( hlorophytu m comosu ) dan sebagainya. Kebanyakan pokok menjalar bole dibiakkan dengan kaedah ini.

Kaedah P mbiakan:

Kaedah 1:

1

Lenturkan batan

atau ranting pokok berkenaan dalam air untuk mer ngsang pertumbuhan

akar baru. 2

Setelah berakar, panjangny kira-kira setengah in i, kerat ba ang atau r nting tadi i bahagian bawa

tempat i

berakar

ntuk memisahkanny

dari pok k asal dan tanam dalam pasu

dengan medium ang sesuai untuk pokok berkenaan.

Kaedah 2:

1

Lentur terus ke dalam medium tanama dalam pa u.

2

Siram dan beri

aja bagi

enggalakkan batang pokok berakar dan

oleh tumbuh dengan

sendirinya. 3

Apabila didapati tumbuh daun baru yang menunjukkan pok k berkena n sudah oleh hidup dengan sendirinya, potong ahagian bawah tempat yang berakar untuk memisahkannya dari pokok induk dan terus hidup sebagai p kok baru. KAEDAH PEM IAKAN CARA MENG TUT


Pokok ya g boleh

ibiakkan

enggunak n kaedah ini ialah

okok ber atang ker s berkayu

seperti bu ga kertas, bunga ray dan seba ainya.

Kaedah P mbiakan:

1 Pokok ilukakan atau dipotong kulit sek liling ranting atau bat ngnya. 2 Mediu

tanaman yang basah untuk m nggalakka pertumb han akar iletakkan di sekeliling

keratan tadi. 3 Balut

edium tanaman den an plastik yang lutsinar dan ika di kedua bahagian hujung atas

dan bawah deng n tali rafia supaya m dium tidak jatuh dan wap air tidak terkelu r daripada mediu

tadi. Sel ng beber pa mingg , akar ak n tumbuh di bahagian yang di otong tadi

kerana pokok menggunakan bahan makanan daripada medium t di dan merangsang pertumbuhan akar. 4 Apabil

akar sudah panjan

kira-kira satu inci, bolehlah dipotong b hagian berkenaan di

bawah tempat berakar tadi u tuk ditana

Terdapat tiga kaedah menyedia an mediu

Kaedah 1:

dalam m dium tana an yang esuai untu nya.

tanaman ntuk men etut:


2 bahagia tanah peroi : 1 baha ian bahan organik

Kaedah 2: 4 bahagia habuk papan : 2 bahagian baja organik

Kaedah 3: Lumut sphagnum moss atau sa ut kelapa l mbap

TIPS

1) Untuk mencepatk an pertum uhan aka , sapukan hormon p enggalak a kar di bah agian atas keratan tu 2) Bagi

emastika medium senang le at di bah agian yan dilukaka atau dip tong tadi,

bancuhan medium m estilah pek t dan mel kit

K EDAH PEMBIAKAN

Pokok ya g boleh

ibiakkan

ENGGU AKAN KE ATAN DA N

elalui ka dah ini ialah Sansevieria, Begonia Peperomia dan

sebagainya. Kaedah ini tidak m njanjikan anak pokok yang tumb h akan m nyerupai keseluruhan pokok ind knya.

Kaedah p mbiakan:

1

Kerat aun poko berkenaa kepada b berapa keratan kecil.


an hormo penggala akar di b hagian ba ah keratan tadi dan tanam dalam medium ungai. dan tutup pasu semaian denga plastik lutsinar dan letak di tempat teduh. Kaedah ini an bagi

engekalka

kelemba an mediu

tanaman dan kead an sekeliling keratan

bagi mencepatkan pertumbuhan anak pokok yang bar . beberap

minggu, apabila anak pokok telah tumb h pindahkan dan ta am dalam

m tanaman yang sesuai untuk pokok berkenaan. 1) Pilih daun pokok yang sudah matang dan dewasa untuk mendapatkan ertumbuh n anak pokok dengan cepat dan sub r 2) Gunakan gun ing pokok yang tajam untuk memoton ded un yang dipilih agi men apatkan hasil yan me uaskan

AEDAH PEMBIAKA

MENGG NAKAN S LUR ANA

g boleh di iakkan me ggunakan kaedah ini ialah poko Orkid, Br meliad dan Episcia.

mbiakan:

ya sulur

nak akan keluar darii sisi poko

induk yang menyerupai pokok induknya.

an anak s lur berken an daripa a indukny dengan menggunakan tangan a au gunting . kan sera at mungki

ke arah pokok ind knya dan seboleh-b lehnya bi r terdapat

akar untu nya mula t mbuh sendiri. segera d lam medium tanaman yang sesuai untukny .


1) Untuk sulur ana yang tida k berakar, sapukan edikit hor on pengg lak akar i bahagian bawa nya untuk mencepatk an pertum uhan akar 2) Janga n biarkan

edium ta aman keri ng kerana ini akan

embantutk an pertum uhan akar

baru a nak pokok berkenaan

KAE AH PEMBIAKAN ME GGUNAK N BIJI BENIH DAN SPORA

Banyak p kok hiasan berbunga boleh dibiakkan menggunakan bi ji benih se erti Balsa , Cosmos, Tegetes dan sebagainya. Manakala kaedah pembiak n cara sp ra hanya erlaku ke ada pokok hiasan jenis paku pa is sahaja.

Kaedah p mbiakan biji benih

Biji Fl

Biji benih l untuk pokok berbunga semusi

seperti P tunia, Zin ia, Celosia dan sebagainya yang

diimport dari luar negara boleh dibeli di

usat tana an. Biji i i hanya d pat digun kan untuk

menanam pokok b rkenaan

ntuk satu musim sahaja. Pokok dari

enih ini

idak akan

mengelua kan biji untuk tanam n seterus ya. Biji yang baru h rus dibeli untuk pem iakan dan penanam n pokok

unga ini seterusnya. Ikuti kaedah penye aian dan penjagaan ya seperti

panduan yang tertera di pek biji.

Biji benih alus


Bagi biji

enih halu

yang didapati dari pokok tanaman tem atan, kae ah penyemaian dan

penjagaannya adalah seperti berikut:

1

Sedia an mediu (Tana

tanaman yang bers suaian un uk menye ai biji benih dalam nisbah 2:1:1

loam:Bahan organ ik:Pasir s ngai). Untuk semai n biji ya g halus

menc mpurkan

nda perlu

iji berkenaan dengan pasir halus dalam nisbah 1:5 ( iji benih:Pasir halus)

supaya kerja me aburnya d pat dilaku an dengan mudah. 2

Tabur an campuran biji be ih dan pasir tadi di atas perm kaan medium tanaman dengan rata.

3

Kemu ian taburkan satu la is medium tanaman yang nipis di atas ca puran biji benih tadi bagi

4

enutupiny .

Siram medium tanaman dan letakkan bekas semaian di tempat teduh.

Biji benih asar 1

Tana

dua biji enih dala

satu lubang dengan jarak 10 sentimeter i antara s tu dengan

yang lain dan s dalam lebih kurang dua kali diameter bijinya. Sebaiknya dita am dalam garisan yang lurus. 2

Kamb s biji beni dengan medium tan man dan kejapkanny dengan jari.

3

Kekal an kelembapan medi m dengan meletakkan bekas tanaman di dalam beg lastik atau bekas tertutup l in. Apabila anak b nih telah tumbuh, b angkan beg plastik tadi untuk pertu buhan an k benih se erusnya.

4

Apabila anak pokok telah umbuh e pat helai

aun, bole lah dipindahkan unt k ditanam

dalam bekas yang tetap unt uknya. Se elum dipin ah, elokla anak pokok dikeras an terlebih dahul

bagi me gurangkan renjatan. Ini bermakna air siraman dan

cahaya matahari secara

erlu diku angkan b ransur-an ur supay

erlindunga n daripada anak pokok dapat

meny suaikan diri dengan k eadaan se enar di pe sekitarann a.

Spora po ok paku di bawah da nnya yang boleh dilih t dengan Spora

ata kasar


Hanya pokok paku pakis sahaja yang boleh membiak menggunakan spora yang biasanya tumbuh di bawah daun atau frondnya. Biasanya spora dapat dilihat dengan mata kasar di bawah daun walaupun ianya agak halus.

Kaedah pembiakan menggunakan spora adalah seperti berikut: 1

Pilih daun yang sihat dan mempunyai banyak spora yang telah matang.

2

Letakkannya dalam beg plastik lutsinar dan goncang daun tersebut. Spora berwarna perang akan gugur di dalam beg plastik tadi. Kembangkan lumut tanah gambut atau span dengan menyiram air ke atasnya.

3

Taburkan spora tadi di atas lumut tanah gambut atau span dan letakkannya dalam beg plastik, ikat hujungnya untuk mengekalkan kelembapan.

4

Apabila terdapat tunas anak berwarna hijau mula tumbuh, buatkan lubang di sekeliling beg plastik untuk peredaran udara supaya anak pokok cepat tumbuh.

5

Selepas sebulan iaitu apabila anak pokok telah besar sedikit, bolehlah dipindahkan untuk ditanam dalam bekas tanaman yang lebih besar.

1) Di negara kita ini terdapat banyak paku pakis membiak di dalam hutan dan juga di atas pokok kelapa sawit contohnya paku langsuyar, paku tanduk rusa dan sebagai-nya. Anak benih yang dicambah secara semula jadi ini boleh diambil untuk ditanam sebagai pokok hiasan 2 Fikirkan beberapa jenis paku pakis yang boleh juga dibiakkan menggunakan kaedah pecahan rumpun.


TAJUK 8

PENANAMAN DAN PENYELENGGARAAN TUMBUHAN DALAM PASU ATAU BEKAS TANAMAN TUMBUHAN HIASAN



SINOPSIS



HASIL PEMBELAJARAN ( UNTUK TAJUK INI)



KERANGKA TAJUK-TAJUK Bekas menanam Jenis dan ciri bekas Pemilihan dan penyediaan bekas

Medium menanam Ciri medium menanam yang baik Bahan-bahan untuk penyediaan medium dan cirinya Jenis-jenis ramuan medium menanam

Langkah-langkah penanaman Penanaman dalam bekas Penanaman di batas



KANDUNGAN ISI

Penanaman Tumbuhan Hiasan ASAS TANAMAN POKOK DALAM PASU

Terdapat perkara asas mengenai penanaman pokok hiasan dalam pasu yang perlu diikuti supaya pokok berkenaan dapat hidup dengan subur.


Pasu atau planter juga mampu mencantikkan tanaman. Tetapi pemilihan dan penggunaannya haruslah disesuaikan dengan jenis pokok yang hendak ditanam. Adalah tidak sesuai menggunakan pasu yan besar untuk tanaman yang semula jadinya kecil. Begitu juga sebaliknya.

ASAS TANAMAN POKOK DALAM BEKAS/PASU

Bekas dan Tanaman yang sesuai: Pelbagai bekas tanaman seperti pasu atau planter pelbagai saiz dan bentuk boleh dipilih untuk disesuaikan dan digunakan dalam tanaman pokok hiasan. Umpamanya pokok tinggi seperti palma perlu ditanam dalam pasu yang tinggi serta berat yang diperbuat daripada bahan seramik atau tanah liat. Pokok menjalar pula seperti Scindapsus sesuai ditanam dalam pasu cetek, ringan dan rendah, manakala pokok air seperti kiambang perlu ditanam dalam pasu yang boleh menakung air sebagai medium tanaman. Bekas tanaman yang dipilih hendaklah berfungsi dan bersesuaian dengan pokok yang ingin ditanam selain untuk cantik sebagai hiasan.

Ruang air: Ruang ini perlu diadakan dalam ukuran dua inci dari permukaan atas pasu dan medium tanaman. Ianya hendaklah dibiarkan kosong supaya air siraman atau air hujan dapat bertakung seketika untuk proses penyerapan bagi membasahi keseluruhan medium tanaman.

Piring Takungan Air: Bertujuan menakung lebihan air siraman agar tidak mengotori lantai, hamparan permaidani dan sebagainya. Namun begitu, air yang bertakung lama boleh menyebabkan akar pokok terendam dan boleh mematikan pokok. Air takungan juga memudahkan pembiakan nyamuk Aedes. Bagi mengelak ini terjadi, letakkan medium yang boleh menyerap air tersebut seperti sphagnum moss atau kertas surat khabar di dalam piring takungan air sebelum meletakkan bekas tanaman di atasnya. Air lebihan akan diresapi medium tadi dan dilepaskan ke udara. Terdapat satu kaedah di mana bekas takungan air boleh dijadikan bekas untuk membekalkan air kepada pokok bila diperlukan.

Lubang saliran air: Lubang ini penting bagi memastikan air siraman dapat mengalir keluar dan tidak menakung di dalam bekas atau pasu yang boleh mengakibatkan pereputan akar pokok dan akhirnya boleh mematikannya.


Lapisan penapis medium: Lubang saliran air bekas tanaman perlu ditutupi supaya medium tanaman tidak terkeluar bersama air siraman. Bahan yang boleh digunakan untuk tujuan ini ialah serpihan pasu atau batu-bata pecah, serat kelapa, lumut sphagnum moss, batu kerikil, jaring plastik dan sebagainya.

Medium Tanaman: Terdapat pelbagai medium tanaman yang boleh digunakan dalam penanaman pokok dalam bekas (Rujuk bab 2). Medium tanaman berasaskan tanah mestilah memudahkan air mengalir keluar serta tidak menakungkan air.

Ruang Sungkupan: Sebagai pilihan, gunakan bahan sungkupan seperti serat kelapa, mayang bunga kelapa sawit dan sphagnum moss untuk menghindari kesan kekeringan medium tanaman dengan cepat disebabkan keterikan cahaya matahari terutama pada waktu tengah hari. Dengan meletakkan bahan sungkupan ini, medium tanaman akan sentiasa lembap dan akar pokok kekal sejuk untuk pertumbuhan pokok yang sihat sentiasa. Melalui kaedah ini juga, kekerapan siraman air boleh dikurangkan. Dengan mengikuti kaedah penanaman pokok hiasan seperti di atas, Insya-ALLAH tanaman hiasan anda akan hidup subur sentiasa seperti yang diidamkan.

KENALl PASU

Menanam pokok hiasan di dalam pasu adalah satu kaedah penanaman untuk ruang sempit seperti balkoni di rumah pangsa atau kondominium. Kaedah ini bertujuan mengawal pertumbuhan pokok supaya dapat mengekalkan nutrien, air atau kelembapan untuk pertumbuhan yang segar sentiasa. Pokok berpasu senang dialih untuk disesuaikan dengan suasana hiasan dalaman kediaman atau pejabat kita.

Terdapat pelbagai jenis pasu tanaman yang dijual di pasaran diperbuat daripada tanah liat, plastik, simen, seramik dan sebagainya. Manakala saiznya juga pelbagai dari sekecil-kecilnya untuk semaian anak benih, hinggalah yang paling besar untuk tanaman pokok besar seperti pokok pinang merah di hotel-hotel dan premis perniagaan. Terdapat juga pasu yang dihasilkan khusus untuk tanaman tertentu seperti berikut:

a

Pasu orkid yang mempunyai lubang di sekelilingnya bagi memudahkan peredaran udara iaitu keperluan utama untuk akar orkid tumbuh subur.


b

Pasu pokok bonsai dibina rendah bagi menyerlahkan akar pokok dan biasanya dihiaskan dengan lukisan seperti pokok buluh dan sebagainya.

c

Self-watering pot iaitu pasu yang dapat menyediakan sistem pengairannya tersendiri untuk pokok bagi mengurangkan kekerapan siraman air.

d

Pasu tanpa lubang di bawah dibuat khas bagi menakung air khusus untuk tanaman air seperti kiambang, pegaga air, keladi bunting dan sebagainya.

e

Beg politena merupakan pasu sementara untuk menyemai anak pokok. Ia boleh juga digunakan untuk menanam pokok hiasan ringkas untuk diletakkan dalam bekas atau planter cantik. Biasanya ia digunakan untuk hiasan pentas, taman mini untuk pameran dan sebagainya.

f

Bahan terbuang seperti botol air mineral, tin susu tepung dan teko lama boleh juga digunakan sebagai pasu tanaman. Biasanya bahan terbuang ini digunakan oleh masyarakat kampung zaman dahulu. Selain berjimat, ia juga boleh mengurangkan pembaziran bahan buangan yang boleh dikitar semula.

Panduan memilih pasu tanaman kita adalah seperti berikut: 1) Pilih saiz pasu yang sesuai untuk tanaman kita. 2) Pilih bahan pasu yang bersesuaian dengan jenis tanaman. Contohnya, pokok besar perlu ditanam dalam pasu diperbuat daripada bahan seperti tanah liat yang berat dan tidak mudah tumbang. 3) Pilih pasu yang mempunyai lubang di bawah untuk memudahkan air siraman keluar. 4) Pastikan pasu mudah dibersihkan bagi mengekalkan pameran pokok yang cantik. 5) Ia perlulah menarik bentuknya dengan kemasan-kemasan corak yang cantik.

CIRI-CIRI PASU TANAMAN

a

Pasu plastik Ringan dan mudah mengangkatnya serta sesuai bagi pokok yang perlu kerap diubah kedudukannya untuk mendapatkan dedahan cahaya yang diperlukan. Ia kurang sesuai untuk pokok besar kerana ringan dan mudah tumbang. Ia tidak mahal dan senang dicuci. Medium tanaman lambat kering kerana plastik tidak meresap air. Terdapat pelbagai warna pilihan dan reka bentuk unik, boleh disesuaikan dengan hiasan dalaman.

b

Pasu tanah liat Berat dan mantap sesuai untuk tanaman pokok besar. Harganya mahal tetapi penampilannya lebih menarik. Ia susah untuk dicuci dan mudah pecah. Terdapat ruang roma yang


memudahkannya meresap air keluar menyebabkan air siraman cepat kering dan perlu dikerapkan siramannya.

KENALl BEKAS TANAMAN DAN KEGUNAANNYA

Pokok boleh ditanam dalam pelbagai jenis pasu atau diletakkan dalam planter untuk menambah seri pokok berkenaan. Oleh itu ketahuilah beberapa cara untuk menambah seri pokok tanaman kita itu agar nampak lebih berseri dan bergaya penampilannya untuk hiasan.

Bekas tanaman, planter dan stand

Penggunaan bekas tanaman atau planter dan stand atau alasnya untuk mempamerkan pokok hiasan adalah idea yang bijak untuk menyerlahkan lagi penampilan pokok tanaman kita. Bekas tanaman ini berfungsi sebagai pengalas atau tempat takungan pasu tanaman berkenaan supaya air siraman tidak akan keluar membasahi lantai serta hamparan seperti tikar, permaidani dan sebagainya. Pada masa yang sama, bekas ini juga berfungsi mencantikkan lagi pameran serta penampilan pokok hiasan. Pokok yang pada asalnya ditanam dalam satu pasu yang suram serta malap warnanya atau ditanam dalam beg politena sahaja dapat disembunyikan dalam satu planter cantik yang boleh menambah seri penampilan pokok berkenaan. Biasanya bekas tanaman ini diperbuat dari bahan tembikar tanah liat atau seramik yang nampak seperti pasu tanaman tetapi tanpa lubang di bawahnya untuk menakung air siraman. Kini terdapat pelbagai bekas tanaman yang diperbuat dari bahan seperti plastik, tembaga, rotan, buluh dan sebagainya. Pokok yang ditanam dalam pasu atau bekas biasa akan menyerlah apabila diletakkan di dalam bekas tanaman berbentuk unik dan cantik. Selain daripada itu, bahan terbuang seperti bekas air mineral, teko atau cerek lama juga boleh dijadikan bekas tanaman. Hiaskan bekas tadi dengan riben atau bahan lain yang boleh dibeli dari pusat kraftangan bagi mencantikkannya.

Sementara penggunaan alas atau stand boleh menambah seri pokok hiasan kita. Ia boleh diselaraskan atau boleh disesuaikan untuk kesan ketinggian kepada pokok yang diperlukan dalam gubahan pokok hiasan taman mini dan sebagainya.


Stand yang agak besar biasanya sesuai diletakkan di luar halaman rumah agar pokok hiasan nampak lebih menarik

Pasu besar yang boleh juga dijadikan stand

Adakalanya stand berwarna putih diletakkan di tengah-tengah pelamin untuk menambah seri hari persandingan

Pelbagai saiz dan bentuk stand yang boleh anda dapati di kedai-kedai menjual pasu

MEDIUM TANAMAN UNTUK POKOK HIASAN

Topik ini akan menceritakan mengenai jenis medium, kepentingannya serta nisbah campuran yang sesuai untuk pertumbuhan setiap pokok yang ditanam.

Campuran medium tanaman yang sesuai untuk setiap pokok yang ditanam adalah perlu bagi tujuan berikut:-

i.

memudahkan pertumbuhan akar bagi pembesaran pokok.

ii.

membekalkan nutrien secukupnya dan seimbang bagi keperluan pokok.

iii. mengekalkan air atau kelembapan secukupnya untuk pertumbuhan pokok. iv. memastikan pokok tumbuh menegak dan subur sentiasa.

Di antara medium tanaman yang biasa digunakan ialah medium berasaskan tanah seperti tanah gembur atau peroi (loam), tanah gambut (peat), pasir sungai dan bahan organik reput seperti najis ayam. Setiap pokok memerlukan campuran medium yang berlainan bagi memastikan ia hidup subur seperti di alam semula jadinya.


Tanah

Tanah ambut

Pasir

Bahan

69


TAJUK 9 PENJAGAAN TANAMAN HIASAN 

SINOPSIS



HASIL PEMBELAJARAN Memerihalkan pelbagai kerja penjagaan tumbuhan hiasan



KERANGKA TAJUK-TAJUK Menyiram Membaja Menggembur Mencantas dan memangkas Kawalan rumpai, perosak dan penyakit Pemasuan semula



KANDUNGAN ISI

Penjagaan Tanaman Hiasan

KEPERLUAN AIR PADA POKOK TANAMAN

Air memainkan peranan yang sangat penting dalam pertumbuhan pokok. Ia memenuhi semua sel daun, batang, ranting, bunga dan seumpamanya. Ia juga diperlukan sebagai medium bagi pengaliran nutrien dan garam galian dari dalam medium tanaman seperti campuran tanah ke seluruh bahagian pokok terutama daun untuk proses fotosintesis.

Proses fotosintesis adalah proses pembinaan makanan oleh tumbuhan berklorofil menggunakan bahan seperti cahaya, mineral, air dan sebagainya. Air juga diperlukan dalam proses transpirasi di mana melalui proses ini, pokok disejukkan terutama pada hari panas terik.

Keperluan air kepada pokok bergantung kepada:

70


a

Saiz pasu dan saiz tanaman: Lebih besar pasu dan tanaman anda, lebih banyak air dan kekerapan siraman diperlukan.

b

Jenis pasu: Pasu jenis tanah liat memerlukan banyak siraman air. Ini kerana air mudah menyerap dan kering dengan cepatnya.

c

Kelembapan udara mengikut musim: Udara menjadi lembap pada musim hujan dan keperluan pokok pada siraman air adalah berkurangan. Begitulah sebaliknya pada musim panas atau kemarau.

Keperluan air di antara satu pokok dengan yang lain adalah berbeza dan boleh dikategorikan seperti berikut:

a

Pokok berdaun besar memerlukan kelembapan sentiasa.

b

Pokok di mana medium tanamannya perlu dibiarkan kering dahulu sebelum disiram semula.

c

Pokok yang perlu dijarakkan tempoh siramannya. Contohnya kaktus yang hanya perlu disiram sekali seminggu bagi disesuaikan dengan keadaan habitat semula jadinya iaitu di padang pasir.

Air hujan adalah contoh terbaik air siraman kerana ia mengandungi nutrien yang diperlukan oleh pokok, lebih sejuk dan dihasilkan secara semula jadi. Namun begitu, air paip juga boleh digunakan secara terus atau dibiarkan semalaman dalam bekas sebelum ia digunakan. Kaedah ini dilakukan bagi mengurangkan kandungan klorin dalam air tersebut bagi mendapatkan kesan terbaik seperti air hujan kepada pertumbuhan pokok.

Kaedah siraman untuk pokok adalah seperti berikut:-

Kaedah 1: -

Siraman dari atas terus ke medium tanaman sehingga air mengalir keluar dari

lubang di bawah pasu. 71


Kaedah 2: -

Rendamkan pasu tanaman seketika dalam bekas air bertakung sehingga menenggelamkan hampir seluruh bahagian pasu dan elakkan air daripada memasuki bahagian atas pasu. Biarkan medium tanaman meresapi air hingga ke permukaannya. Kemudian angkat pasu dan biarkan air mengalir keluar dari bawah pasu. Kaedah ini sesuai bagi pokok yang sensitif kepada siraman dari atas seperti pokok kaktus.

Kaedah 3: -

Menyemburkan air ke daun dapat mengekalkan kelembapan dan menyegarkannya terutama pada musim panas bagi pokok yang memerlukan kelembapan sentiasa seperti pokok Tradescantia, Scindapsus atau Sireh Puteri dan sebagainya.

Oleh itu, adalah mustahak bagi kita untuk mengetahui amaun, kekerapan siraman dan kaedah siraman yang diperlukan oleh setiap pokok yang ditanam agar sentiasa subur. Insya-ALLAH, keperluan ini akan diterangkan secara terperinci dalam Bab 6 nanti.

1) Elakkan daripada terlalu lebihkan siraman air pada pokok tertentu yang boleh mengakibatkan akarnya terendam, reput dan mematikan pokok berkenaan. 2) Kaedah terbaik untuk mengetahui sama ada pokok memerlukan air siraman atau tidak ialah dengan menggunakan jari telunjuk atau pensel dan dicucuk ke dalam medium tanaman sedalam kira-kira 1 inci. Jika didapati hujung jari atau pensel berkenaan kering, maka itu menandakan pokok berkenaan perlu disiram

POKOK

Cahaya matahari diperlukan untuk proses fotosintesis iaitu proses kimia bagi memproses makanan untuk pertumbuhan pokok. Kuantiti cahaya yang diperlukan 72


berlainan di antara satu pokok dengan yang lain. Pada asasnya ia dibahagikan kepada tiga jenis dedahan seperti berikut:-

1

Dedahan kepada 100% cahaya matahari atau panas terik. Biasanya pokok berbunga memerlukan dedahan sebegini untuk menggalakkan pertumbuhan bunga yang banyak dan cantik tetapi pastikan ia juga diberikan baja pembungaan yang secukupnya.

2

Dedahan kepada 50% cahaya matahari di mana pokok perlu diletakkan di bawah lindungan pokok besar atau jaring hijau atau hitam. Jaring ini boleh dibeli dari pusat tanaman atau kedai hardware.

3

Dedahan kepada keadaan yang redup atau teduh seperti di dalam rumah atau pejabat. Terdapat juga pokok yang begitu tahan lasak dan boleh hidup subur sama ada didedahkan pada cahaya matahari terik atau dibiarkan di tempat teduh. Contoh pokok sebegini ialah spesies dari genus Sansevieria atau lidah mak mertua atau lidah jin.

Secara umumnya, kita boleh perhatikan tanda-tanda kesan cahaya kepada pokok.

Tanda pokok yang terdedah kepada cahaya berlebihan ialah:

a) Daunnya menjadi layu bermula dari hujung dan seterusnya kelihatan melecur. b) Semua daunnya menjadi bergulung dan melengkung. c)

Warna daun dan bunganya menjadi pudar, tidak bermaya serta menjadi layu.

Jika dibiarkan, pokok akan mati. Segera pindahkan pokok berkenaan ke tempat yang lebih teduh atau redup.

Tanda pokok yang kurang dedahan kepada cahaya pula ialah:

a) Pertumbuhan bunganya tidak mekar atau kudup kering dan layu sebelum kembang. b) Daunnya akan menjadi kekuningan.

73


c)

Batang pokoknya menjadi kurus dan panjang, kelihatan kurang sihat, tidak bermaya dan senang dijangkiti penyakit.

d) Bagi pokok jenis variegated yang biasanya terdapat corak keputihan di permukaan daunnya, ia akan bertukar menjadi hijau pada keseluruhannya.

Oleh itu pindahkan pokok ke tempat yang lebih bercahaya.

1) Pilih pokok yang hanya memerlukan sedikit dedahan cahaya untuk ditanam di dalam rumah atau pejabat 2) Jangan biarkan pokok berpasu tumbuh lama pada tempat yang kurang bercahaya. Eloklah ianya diubah ke tempat bercahaya bagi mengekalkan kesuburannya. 3) Jangan ubah pokok ketika ia sedang berbunga kerana ini akan membantutkan pertumbuhan bunganya atau bunganya akan menjadi layu tiba-tiba dan terus gugur 4) Pokok berdaun beraneka warna memerlukan lebih cahaya berbanding pokok berdaun hijau. Pokok berbunga memerlukan sedikit cahaya langsung manakala pokok yang menyimpan air memerlukan banyak cahaya

KEPERLUAN PEMBAJAAN UNTUK POKOK TANAMAN

Selain medium tanaman yang sesuai, air dan cahaya yang mencukupi, pokok juga memerlukan pembajaan yang sempurna dan sesuai untuk tumbesarannya. Dalam proses penanaman pokok dalam pasu atau bekas lain atau tanaman di atas tanah, medium tanaman perlu dicampurkan dengan baja organik (baja kandang) seperti najis ayam atau yang telah diproses. Ini dilakukan bertujuan untuk membekalkan segala nutrien dan mineral untuk pertumbuhan pokok berkenaan.

74

RBT 3104 TEKNOLOGI TAN MAN SAYURA

Nam n begitu,

aja ini hanya boleh b rtahan sel ma lebih kurang tiga

DAN HIASAN

ulan sahaj .

Oleh itu, pemb jaan seter snya adalah perlu un tuk menge alkan kesuburan pok k tana an. Di pasaran terdapat pelbagai jenis baja yang dijual sama ada aja kanda g (organik) yang siap diproses atau baja kimia.

Di antaranya ad lah seperti erikut:-

1

aram larut n air

aja jenis i i didatangkan dalam

arna tertentu seperti

aun yang subur. Merah untuk

embungaa

yang lebat dan bir

enghasilkan buah yan banyak d n berkualiti tinggi. Ia l rutan dala

2

ijau untuk pertumbuhan pula unt k

udah digu akan melalui

air sirama yang bole disiram at u disembu terus ke p kok.

aja bijian

aja ini sesuai untuk pokok b sar seperti pokok buah-buahan. Awas ji a enggunak n-nya untu membajai pokok hia an kecil yang ditanam dalam pasu tau bekas lain. Baja i i boleh menyebabkan bahagian

ang terkena-nya sepe ti

atang, ranting atau da n cepat melecur dan boleh mematikan pokok berkenaa . aja jenis i i juga di seperti gara

3

atangkan

alam berb gai warna dan kegu aannya juga

larutan.

aja cecair 5


DAN HIASAN

aja jenis ini didatangkan dalam be tuk cecair an senang digunakan iaitu dibancuh t rus denga air untuk disiram atau isembur p da pokok.

4

aja organik

iasanya ia siap dipros s untuk menghapus-ka n baunya yang busuk an diperbu t aripada najis ayam da kelawar. Baja organik juga boleh iproses se diri daripada t mbuhan s perti rump t, daun, b han dapur terbuang seperti lebih n sayur dan sebagainya. Selain boleh menjimat an wang, i nya baik untuk pertumbuhan pok k an lebih mesra alam.

5

low Release Fertilizer ejenis baja yang didat ngkan dala

bentuk y ng mudah igunakan seperti bent k

silinder yang hanya perlu dicu uk ke d lam medi m tanam n. Ia akan engeluark n baja sec ra perlaha melalui ai r siraman setiap hari. Ianya muda , ersih dan ringkas ker na tidak p rlu diberik n setiap h ri. Sangat sesuai unt k ereka yan sibuk bekerja tetapi harganya aga mahal.

6

aja khas

aja jenis ini diciptakan untuk pok k tertentu eperti baja orkid, kakt s, pokok air, ros dan seb gainya.

7

ain-lain jenis baja 6


DAN HIASAN

erdapat ju a baja ya g terus di ampurkan dengan penggalak tu buhan atau ormon, unsur surih (tr ce element), Aloe ver

atau asid humik untuk menggal k

an mempercepatkan p rtumbuhan pokok hias n.

8

ormon pen galak akar elain

baj ,

pokok juga

me erlukan

hormon

penggalak

akar

unt k

empercep tkan pertu buhan akar terutama untuk kera an batang yang baru

i

t nam.

Bias nya pada ek baja ak n dicatatka kandunga n nitrogen (N), fosfat ( ) dan kaliu (K) seperti N 13, P 18, K 25. Jika kan ungan nitr gennya tinggi, berma na ia adalah khas untuk pertumbuhan da n.

Sebaliknya jika kandungan fosfatnya pula yang tinggi, bermakna ia pertumbuhan akar dan bun a. Manakala jika kad r kaliumny

esuai unt k

tinggi, maka ia adalah

khas untuk pengeluaran buah yang ban ak serta berkualiti ting i.

Walau apa pun jenis baja yang digunakan, pastikan anda mengikuti arahan ya g terdapat pada p k baja ber enaan. Ini perlu bagi selai

ertumbuha n pokok ya g diinginkan

mengelakkan pokok layu dan m ti akibat melebihi am un dan ke erapan yang

disyorkan di pek baja yang digunakan.

Baja garam larutan lebih mudah diguna an kerana sifatnya yang boleh dilarutkan dala air d n disiram atau disem ur terus k

pokok. Bancuhan ini juga boleh dicampurkan

dengan racun serangga dan ubat pence ah jangkitan penyakit an kulat.

7


DAN HIASAN

baja bijia , kita perlu berhati-hati menggun kannya ba i mengela kan kejadi n cur daun, b tang dan s bagainya. ika terkena, keluarkan ya segera an siramk n an air.

ah terbaik menggun kan baja bijian ialah dengan ukaan medium tanaman, masukk n beberap

engorek lubang pada

biji baja dan tutup semula deng n

um tanaman. Seterusnya siram bagi menda atkan kes n segera.

ara ini juga

mengelak an kejadian melecur jika terkena bahagian po ok. Baja bijian juga tid k h terpercik keluar apabila disiram ir terutama jika menggunakan hos atau paip ir an tekanan air yang ku t.

1.

2.

Gem ur tanah selepas melakukan embajaan. Berhati-h ti mela ukannya a ar akar po kok tidak dicederakan. Selepas it , siram bagi mem stikan baja dapat mer sap terus e akar untuk sege a digunaka oleh poko Jang n lakukan pembajaa n pada pokok yang layu kerana kesa nya boleh terus mematikan pokok. Sebaiknya siram dahulu medi m tanama dengan air bagi men egarkan pokok sebelu dilak kan pemba jaan seteru nya

-cara Pem suan Sem la

nakan pas lama atau baru. Jikan gunakan p su lama, cuci su hingga ersih. Jika unakan pa u baru, ren am dalam semalama .

diakan pasu seperti bi sa dan isik n serpihan pasu 1/4 su dan me ium campu an setengah pasu.

8


DAN HIASAN

3. C ntas mana mana baha ian tumbu an yang tidak di ehendaki, eperti ranti g mati, bur k, berpenyakit atau terkeluar dari bentuknya. Potong juga akar yang terkeluar dari lu ang saliran. Siramkan pokok yang dicantas.

4. S lepas lebih kurang 1 ja

keluarkan pokok dari pasu - rebah

atau pusingkan pasu dan ketuk bibir asu perlah n-lahan supaya tanah dan pasu terpisah. Ke udian pega ng pangkal p kok dan tarik keluar pe lahan-laha . 5. C ntas bahagian akar ya g berserabut dan tidak dikehenda i. B hagian akar dan tanah yang tinggal bolehlah d ipotong d lam bentuk segi empat atau bulat

enggunak n pisau atau

p rang. Seba yak mana ang perlu dibuang ber antung kepada kead an pokok, pasu dan ak r; yang pe ting akar utama tidak r sak. 6. T nam seperti biasa. Padatkan medi m di sekeliling akar. T mbahkan

edium sehi gga sama paras deng n pangkal

p kok. Henta kan pasu perlahan-lah n supaya

edium

mendap.

7. Siram pokok ecukupnya. Letakan di bawah teduhan selama seminggu sebelum dikeluarkan ke te pat biasa.

9


TAJUK 10

REKA CIPTA LANDSKAP



SINOPSIS



HASIL PEMBELAJARAN Menyediakan reka bentuk landskp dan melaksanakan projek landskap yang telah dirancang



KERANGKA TAJUK-TAJUK ( dengan peta minda yang sesuai seperti contoh di bawah) Merancang dan melakar rekabentuk landskap Pelaksanaan projek



KANDUNGAN ISI

Landskap Landskap ialah pembangunan sesuatu kawasan bila dilihat dalam bentuk rupabumi dan ciri-ciri kawasan di sekitarnya. Landskap berbeza mengikut ciri-ciri kebudayaan, ugama, iklim dan kesan-kesan sejarah yang ditinggalkan oleh manusia. Ia mencerminkan sistem yang dinamik, semula jadi dan sosial.

Merancang dan Merekabentuk Perancangan dan merekabentuk adalah merupakan salah satu aktiviti utama dalam landskap. Ia adalah untuk menentukan supaya pembangunan sesuatu kawasan dapat memenuhi kemahuan pengguna mengikut reka bentuk yang sesuai. Reka bentuk landskap ialah penyusunan elemen-elemen yang perlu ada di sesuatu kawasan menurut prinsip-prinsip reka bentuk.

Elemen-elemen landskap adalah seperti berikut:

1) Tambuh-tumbuhan 2) Struktur binaan 3) Air 4) Hidupan - Manusia atau haiwan 5) Topografi

1. Tumbuhan-tumbuhan 80


Tumbuhan-tumbuhan memainkan peranan yang penting dalam landskap kerana tumbuhan adalah satu-satunya elemen yang dinamik, berubah dari satu masa ke semasa. Tambuhan juga memberi suasana yang nyaman, tenteram dan perasaan yang berlainan dari masa ke semasa. Gubahan dan aturan tumbuhan dalam landskap dikenali sebagai reka bentuk taman.

2. Struktur binaan Struktur binaan adalah bahan yang dibina oleh manusia untuk tujuan tertentu. Ia boleh digunakan untuk mengambil tempat tumbuh-tumbuhan, bagi memberi keanekaan, tumpuan, warna dan tekstur. Faktor-faktor yang perlu diberi perhatian dalam menggunakan struktur binaan ialah kesesuaian penggunaan, keselamatan pengguna dan kerja-kerja penyelenggaraannya.

Dari itu struktur binaan digunakan kerana: a) Ia mempunyai ciri-ciri yang tidak terdapat pada tumbuhan. b) Ianya tahan lasak dan kurang penyenggaraan. c) Ianya mudah dibentuk kepada bentuk-bentuk yang dikehendaki.

3. Air

Air merupakan elemen reka bentuk yang boleh memberi perasaan pada satu-satu rekaan atau gubahan dalam landskap. Air boleh direka bentuk sebagai air terjun, air pancutan, kolam dan sebagainya bagi kesesuaian tempat dan juga kehendak pengguna. Disamping itu ia boleh menambahkan aktiviti kepada kawasan-kawasan rekreasi.

4. Makhluk Alam (Manusia dan Haiwan)

Manusia dan haiwan merupakan elemen yang dapat menentukan kejayaan pada sesuatu rekaan dan gubahan landskap dengan menghidupkan suasana kawasan tersebut.

5. Topografi Rupabumi memain peranan penting dalam landskap kerana elemen ini boleh disesuaikan dengan reka bentuk sesuatu jenis landskap. Komponen rupabumi adalah seperti gunung-ganang, bukit-bukau, lembah lurah dan curam landai. 81


Kategori Landskap Landskap dikategorikan mengikut asal kejadiannya seperti:

a. Semula jadi - hutan rimba, gunung, bukit, danau, air teIjun dan lain-lain. b. Buatan Manusia - Taman-taman rekreasi, plaza, halaman rumah, pejabat dan lain lain.

Jenis-jenis landskap ini dikategorikan mengikut fungsi tiap-tiap landskap, misalnya: a. Taman rekreasi dikenali sebagai landskap penyertaan (participatory ( participatory landscape ) b. Kawasan Perumahan dikenali sebagai landskap kediaman (residential ( residential landscape ) c. Sekolah, Masjid, hospital dikenali sebagai landskap institusi ( institutional landscape )

Landskap boleh dikategorikan juga mengikut peranan elemen-elemen dalamnya misalannya taman yang daya tarikannya ialah airnya dikenali sebagai landskap air (water scape ). ). Landskap yang dipenuhi dengan elemen-elemen struktur binaan landskap ini dikenali landskap kejur (hardscape ( hardscape ) dan sebaliknya jika dipenuhi oleh tumbuh-tumbuhan dikenali sebagai landskap lembut (softscape ( softscape ). ).

Elemen-Elemen Reka bentuk Dalam Tumbuhan

Di dalam gubahan elemen-elemen tertentu digunakan untuk mencapai kesan-kesan yang diingini. Elemen-elemen reka bentuk ini ialah garisan, bentuk, tekstur dan warna. Di dalam tumbuhan elemen-elemen ini boleh dilihat pada bahagian-bahagian tumbuhan seperti warna bunga, tekstur batang, bentuk individu ataupun sekelompok tumbuhan. Sewaktu menggubah dengan tumbuhan perhatian perlu diambil terhadap elemenelemen yang mungkin akan berubah dengan perubahan faktor-faktor luaran seperti masa, cahaya, kesuburan tanah dan sebagainya.

1) Garisan

Garisan merupakan penghubung di antara dua titik. Ia merupakan asas kepada elemenelemen reka bentuk. Garisan boleh menghasilkan bentuk bulat, empat segi tepat dan sebagainya. Garisan boleh jadi nyata ataupun tidak nyata. Garisan nyata benar-benar 82


wujud seperti garisan kapur di padang bola atau pun garisan pokok pagaran. Garisan boleh jadi tidak nyata apabila ianya wujud di dalam pemikiran kita seperti garisan yang wujud di dalam satu barisan tumbuhan ataupun garisan di antara sebaris tiang-tiang bendera. Garisan boleh menjadi abstrak, simbolik, berbentuk, bertekstur dan sebagainya.

Di dalam reka bentuk taman, garisan menjadi asas atau rangka kepada gubahan tersebut. Biasanya kita pemilih reka bentuk yang dipilih berbentuk geometri iaitu garisan yang kita gunakan berkeadaan 'rigid' memilih gubahan yang semula jadi dengan garisan yang digunakan adalah lebih 'fluid'. Garisan juga dapat digunakan untuk menghasilkan banyak kesan-kesan visual seperti mengarahkan pemandangan, mempercepatkan atau melambatkan pergerakan, menyambut atau menolak kedatangan, mewujudkan suasana yang stabil atau tidak stabil, mewujudkan tarikan dan bermacam-macam lagi. Dengan tumbuhan, garisan boleh diwujudkan melalui aturan penanam, tepi-tepian, tebing-tebing. Sementara itu garisan semula jadi batang dan dahan juga boleh digunakan.

2) Bentuk

Bentuk dilahirkan dari garisan yang melingkunginya. Terdapat bentuk dua dimensi (shape ) dan bentuk tiga dimensi (form ( form ). ). Di dalam reka bentuk taman bentuk tiga dimensi (kita akan gunakan istilah 'bentuk' sahaja selepas ini), adalah penting dan selalu digunakan. Setiap jenis tumbuhan mempunyai bentuk semula jadi yang tertentu. Bentuk-bentuk ini termasuklah bulat, bujur telur, lonjong, tiga segi dan segi tiga terbalik, lampai, menjalar dan sebagainya. Selain dari itu bentuk-bentuk yang lebih geometrik boleh diperolehi dengan melakukan pangkasan. Di dalam reka bentuk taman bentuk semula jadi lebih diutamakan kerana ia akan mengurangkan kerja-kerja penyenggaraan.

Bentuk berbeza dari elemen-elemen lain, kerana memerlukan ruangan yang lebih. Oleh yang demikian akan menentukan kuantiti sesuatu ruangan. Sebagai misalan, bentuk lonjong memerlukan ruang yang lebih kecil dari bentuk bulat ataupun rendang dan lebih sesuai digunakan di ruang yang sempit. Di samping itu bentuk juga boleh memberikan beberapa kesan visual seperti meningkatkan ketinggian (bentuk lonjong dan payung), merendahkan ketinggian (bentuk bulat dan lampai), menarik perhatian (bentuk liar atau unik), memecahkan kelurusan tepian (bentuk menjalar dan lampai) dan seterusnya. 83


3) Tekstur

Terdapat dua jenis tekstur iaitu tekstur visual dan tekstur sentuh. Di dalam reka bentuk taman, tekstur visual memainkan peranan terpenting. Tekstur visual terbentuk dari perbezaan antara bahagian-bahagian gelap dan terang sesuatu tumbuhan. Oleh yang demikian, tekstur sesuatu tumbuhan bukan saja bergantung kepada saiz, bentuk, bilangan dan susunan daun-daun tetapi juga kepada keadaan cahaya, jarak dari pemerhati dan juga musim. Tekstur tumbuhan boleh disebutkan sebagai kasar, sederhana dan halus ataupun boleh juga dikategorikan sebagai berat, sederhana atau ringan.

Kesan-kesan visual yang terdapat pada tekstur termasuklah mengecil atau meluaskan suasana sesuatu ruang, menarik pandangan, menggalak-kan pergerakan, mengarah pemandangan dan seterusnya.

4) Warna

Warna adalah elemen yang paling popular serta amat berkesan di dalam sesuatu reka bentuk. Warna boleh kita bahagikan pada beberapa kumpulan seperti :

i) warna primer

- merah, kuning dan biru

ii) warna sekunder - terdiri dari campuran warna primer dan warna sekunder seperti biruhijau, merah-oren dan seterusnya.

Di dalam reka bentuk taman terdapat dua bentuk warna iaitu warna asas (warna latar belakang) dan warna tumpuan. Di samping itu pula penggunaan warna di dalam sesuatu gubahan boleh kita kelaskan sebagai monokromatik (guna satu warna sahaja), komplimentari (satu warna utama dan sedikit warna yang setanding) dan beraneka warna (penggunaan berbagai-bagai jenis warna). Warna juga dipengaruhi oleh cahaya, jarak di antara pemerhati dan objek dan kesuburan tumbuhan tumbuhan berkenaan.

Antara kesan visual warna termasuklah tarikan perhatian, menentukan suasana sesuatu 84


tempat, mengarah pandangan, menentukan saiz visual ruangan dan seterusnya.

Prinsip-prinsip reka bentuk taman

Prinsip-prinsip reka bentuk merupakan garis panduan untuk menggunakan elemenelemen bagi mewujudkan suatu gubahan yang berjaya.

1. Keringkasan

Sesuatu gubahan hendaklah ringkas, teratur dan mudah difahami. Ini sesuai sekali dengan tabiat semula jadi manusia yang inginkan sesuatu yang mudah dikenali dan difahami. Susunan (order ) dan kesatuan (unity ) perlu diwujudkan untuk memudahkan pengenalan dan pemahaman. Untuk mewujudkan keringkasan, kita hendaklah memilih elemen-elemen atau benda-benda yang difikirkan sangat perlu sahaja di dalam reka bentuk.

2. Keanekaan

Keanekaan dapat mewujudkan daya tarikan kepada sesuatu reka bentuk bagi mengelakkan rasa jemu atau bosan. Beberapa elemen yang berbeza boleh digunakan untuk mewujudkan keanekaan dalam reka bentuk. Walau bagaimanapun penggunaan elemen-elemen yang terlampau banyak akan mewujudkan keadaan yang kucar-kacir (chaotic ) dan lari dari prinsip pertama iaitu keringkasan.

3. Keseimbangan

Manusia memang suka kepada keadaan yang stabil. Keseimbangan dapat mewujudkan keadaan ataupun perasaan yang stabil.

Terdapat dua jenis keseimbangan yang selalu kita gunakan di dalam gubahan iaitu keseimbangan formal dan keseimbangan tidak formal. Keseimbangan formal (simetri) lebih sesuai digunakan pada gubahan yang geometrik sedangkan keseimbangan tidak formal (asimetri) lebih menarik dan sangat sesuai untuk gubahan yang berbentuk semula jadi.

4. Penumpuan 85


Penumpuan merupakan titik tumpuan di dalam sesuatu reka bentuk. Biasanya hanya wujud satu penumpuan di dalam sesuatu reka bentuk dan ia merupakan bahagian yang paling menarik di dalam reka bentuk tersebut.

Penumpuan boleh kita wujudkan dengan menggunakan warna yang menarik, bentuk yang unik, tekstur yang kasar ataupun garisan-garisan yang bertemu disatu tempat.

5. Turutan

Untuk mewujudkan suatu gubahan yang menggabungkan ( unified ) pertalian di antara berbagai elemen adalah penting. Turutan boleh digunakan untuk menentukan pertalian ini ujud. Turutan adalah perubahan yang berperingkat - peringkat dari sesuatu elemen seperti untuk tekstur (kasar -- > sederhana -- > halus) ataupun untuk warna (merah -- > ungu -> biru) dan begitulah seterusnya.

6. Skala

Skala wujud sebagai pertalian di antara saiz tumbuhan dengan tumbuhan yang lain dan juga

dengan

keseluruhan

ruangan.

Untuk

sesuatu

reka

bentuk

yang

dapat

menyesuaikan pengguna, pertalian saiz yang sesuai di antara reka bentuk dan pengguna menjadi penting. Di dalam keadaan biasa di mana manusia adalah pengguna, rujukan skala: adalah manusia itu sendiri. Skala juga dapat menentukan sama ada sesuatu gubahan itu akan mencapai kesatuan ataupun tidak.

Secara kumpulan lakarkan satu rekabentuk landskap yang sesuai dengan tema yang dipilih

86


TAJUK 11

PENERAPAN UNSUR PEDAGOGI

SINOPSIS

Tajuk ini menghuraikan kaedah demonstrasi dalam pengajaran, pembelajaran berasaskan kompetensi dan pentaksiran kompetensi

Hasil Pembelajaran

1.

Membuat huraian mengenai kaedah demonstrasi dan pembelajaran berasaskan kompetansi

2.

Merancang dan melaksanakan sesi pengajaran mikro yang melibatkan kaedah demonstrasi

Kerangka Tajuk

11.1 Kaedah Demonstrasi

Demonstrasi adalah keadah mengajar di mana guru menunjukkan sesuatu kepada pelajar atau sekelompok pelajar. Jika pembelajaran itu bertujuan untuk membentuk psikomotor domain, demonstrasi guru tadi perlu diikuti dengan 87


memberi peluang kepada pelajar mempraktikkan apa yang ditunjukkan oleh guru. Ada beberapa perkara yang perlu difikirkan semasa merancang demonstrasi 

Kenal pasti konsep atau prinsip atau kemahiran yang hendak diajar. Tulis langkah-langkah keseluruhan demonstrasi tersebut.



Jika konsep atau prinsip atau kemahiran yang anda cuba ajar itu kompleks, bahagikan kepada beberapa konsep atau prinsip atau kemahiran.



Pastikan supaya setiap pelajar terlibat di dalam aktiviti yang dirancangkan.



Kumpulkan bahan dan peralatan yang diperlukan.



Cuba demonstrasi tersebut sekurang-kurangnya sekali sebelum kelas bermula.



Sediakan soalan yang akan guru tanya semasa demonstrasi. Bahagian ini penting terutama jika guru membuat demonstrasi secara induktif.



Fikirkan bagaimana guru akan menggunakan alat bantu mengajar semasa demonstrasi.



Tunjukkan bagaimana guru akan menilai pemahaman demonstrasi. Penilaian boleh dibuat secara bertulis, lisan atau pemerhatian. Jika ianya dalam bentuk kemahiran, guru perlu melihat setakat mana pelajar telah mahir melakukan kemahiran yang ditunjukkkan.



Fikirkan faktor masa demonstrasi itu akan berlaku. Jika demonstrasi melibatkan kemahiran, pastikan guru menetapkan masa untuk pelajar mempraktikkan kemahiran yang ditunjukkan.

11.1.1

Cara menjalankan demonstrasi.

Apabila menjalankan demonstrasi, ada beberapa panduan yang perlu diikuti. 

Pastikan demonstrasi itu dapat dilihat oleh semua pelajar.



Timbulkan minat pelajar terhadap demonstrasi tersebut diperingkat awal demonstrasi supaya mereka akan memberikan tumpuan sepanjang pengajaran guru. Salah satu cara adalah dengan menunjukkan objek atau sampel yang telah siap atau peralatan yang telah siap dipasang atau peralatan yang berkaitan dengan demonstrasi. Ini akan menimbulkan rasa ingin tahu pelajar. Guru boleh juga mengaitkan demonstrasi dengan pengetahuan yang berkaitan yang telah dipelajari. 88

RBT 3104 TEKNOLOGI TANAMAN SAYURAN DAN HIASAN 

Terangkan langkah atau prosedur satu persatu. Guru perlu mengelakkan daripada mengambil jalan singkat dalam menerangkan langkah-langkah. Ulang langkah atau prosedur yang sukar.



Buat ulasan keseluruhan.



Beri peluang pelajar mencubanya, masa mesti diberikan untuk pelajar praktis dan pengalaman diperlukan untuk membentuk kemahiran. Seseorang tidak akan jadi mahir tanpa praktis.

11.2 Pembelajaran Berasaskan Kompetensi

Secara ringkasnya, pembelajaran berasaskan kompetensi(PBK) merupakan sistem pengajaran yang menggunakan proses pembelajaran berasaskan prestasi. PBK adalah berfokus kepada pelajar dan tempat kerja. PBK memfokuskan kompetensi bagi keperluan tenaga kerja yang ditentukan oleh majikan atau profesion. Kompetensi dalam konteks yang berbeza memerlukan himpunan kemahiran, pengetahuan dan sikap yang berbeza.

Maklumat lanjut PBK, sila rujuk Finch& Crunkilton (1999) muka surat 253

Siapkan satu rancangan pengajaran mata pelajaran kemahiran hidup selama 1 jam.

Jalankan pengajaran tersebut dengan penyeliaan dari rakan anda. Bincangkan komen yang diberikan oleh rakan dalam OLL

RUMUSAN:

89


Setelah anda selesai mempelajari tajuk ini diharapkan anda telah mencapai hasil pembelajaran yang telah ditetapkan. Anda telah memperolehi ilmu pengetahuan, kemahiran asas dalam bidang tanaman sayur-sayuran. Sekarang anda boleh melakukan sendiri amali penanaman sayur dengan sistematik. Anda juga dapat mengaplikasikan

bidang

keusahawanan

dalam

proses

pemasaran

dan

penyimpanan rekod hasil tanaman anda.

Senaraikan semua masalah yang anda hadapi semasa proses penanaman sayur yang anda jalankan di sekolah. Bincangkan dalam OLL..

Itu saja yang perlu anda lakukan.......SEMOGA BERJAYA.

90

BIBLIOGRAFI Abu Bakar Mat Daud (2006). Variasi Tanaman Hiasan . Shah Alam: Alaf Duapuluh Satu Sdn. Bhd Hadi Susilo Ariffin (2006). Pengindahan Landskap Taman . K.Lumpur: Synergy Media Books. Ismail Ab. Wahab (1998). Penyediaan Rekod kewangan. Shah Alam: MEDEC. Ismail Saidin. (1977) Bunga-bungaan Malaysia, Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Kementerian Pendidikan Malaysia (1991), Sains Pertanian Tingkatan 4, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur. Lee Chew Kang (1983). Menanam Sayur Keperluan Sendiri . Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Mohd Idris Hj.Zainal Abidin. (1987) Tanaman Sayuran , Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka Mustaffa Kamal Mohd Shariff (2001) Landscape gardening: a tool in making Malaysia beautiful. Proceedings of the symposium on vegetables and ornamentals in the tropics. Kuala Lumpur : Universiti Pertanian Malaysia Mustaffa Kamal Mohd Shariff. (2002) Hortikultur Hiasan dan Landskap, Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka. Norain Mohd. Rejab (2000). Tanaman Landskap Pokok Renik . Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Novizan, Nor Faridah Sharuddin (2006). Panduan Pembajaan Secara Efektif . Kuala Lumpur: Synergy Media Books. Ramli Mohd. Nor (Editor) (1992). Panduan Pengeluaran Sayur-sayuran . Kuala Lumpur. Yap Tho Chai, Mak Chai & Mohd.Said ( 1990 ) Pembiakan Tumbuhan . Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.

Rujukan Laman Web

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

PANEL PENULIS MODUL PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU (XXX PENDIDIKAN RENDAH) NAMA

EN AHMAD PUAD BIN ARIS PENSYARAH

KELAYAKAN

SARJANA PENDIDIKAN(KURIKULUM DAN PENGAJARAN) BACHELOR SAINS PERTANIAN DIPLOMA PENDIDIKAN

[email protected] GURU 14 TAHUN PENSYARAH 4 TAHUN PN NORZALIA BINTI MUHAMAD PENSYARAH (EMEL) [email protected]

SARJANA PSIKOLOGI KAUNSELING BACELOR PENDIDIKAN (SAINS PERTANIAN) SIJIL PERGURUAN

GURU 24 TAHUN PENSYARAH 8 TAHUN

teknologi_tanaman_sayuran_dan_hiasan

Recommend Documents