GAVSÜL GAVSÜL AZAM HZ. PÝR ABDÜLKADÝR GAYLÂNÝ
RÝSALET-Ý GAVSÝYYE (ÇEVÝRÝSÝ VE ÞERHÝ)
ELL HACC HÜSEYÝN VEDAD
Ý st anbul 1985
Ý Ç Ý N D E K Ý L E R
1)ÖNSÖZ....................... 1)ÖNSÖZ...................................... ............................... ........................1-4 ........1-4 2)HZ.PÝR
ABDÜLKADÝR
GEYLÂNÝ'NÝN
HAYAT-I
MECAZÝLERÝ....... MECAZÝLERÝ....................... ................................ ............................... ................5-11 .5-11 3)MUKADDÝME....... 3)MUKADDÝME....................... ................................ ..........................15-39 ..........15-39 3)ABDÜLKADÝR GEYLANÝ HAZRETLERÝN RÝSALET-Ý GAVSÝYYESÝ (ÇEVÝRÝSÝ VE ÞERHÝ)...................40-174 3)SONSÖZ................... 3)SONSÖZ.................................. ............................... ..................175-179 ..175-179
Kapaktaki eski yazýlarýn latin harfleri ile yazýlmýþ metni: Daire içerisinde tuðra yazýsý: YA H A Z R E T Ý Þ E Y H S E Y Y Ý D A B D Ü L K A D Ý R G E Y L Â N Î
Tuðranýn saðýnda: Kuddîse Sýrrehül Âlî Tuðranýn solunda imza: Ketebehü Nazif Tuðranýn sað altýndaki tarih: 1327 Daire etrafýndaki rubai:
"Kutbu aktabý zaman seyyidi sâlârý ümem Þe Þ e h i Þ a h a n ý c i h a n H a z r e t i G a v s ü l A z a m Þe Þ e ref re f i r ü t be bess i g ö r o l me h i v â l â i g ü h e r in Ka K a d e m e y n i n d e o l u p c ü m l e v e l î g e r d e n h a m
ÖNSÖZ Bismillahir Rahmanir Rahim Biz insanlara Sevgili Efendimiz Hz.Muhammedi ve O'nun ümmetinin en hayýrlýlarýndan Hz.Pir Abdülkadir Geylani'yi daha nice ilahi rehberleri lutfu ile göndermiþ olan ve kendi nurlu yolunda yürümeyi nasip eden Cena bý Hakk, Feyyazý Mutlak, Rabbi Rahim Hazretlerine layýk olduðu ve kendine hamd eylediði vechiyle hamd ve þükürlerimizi arz ederiz. All A ll ah' ah ' ýmý ým ý zýn, zý n, "ve ma erselnake illa rahmetellil alemin - Biz seni ancak alemlere rahmet olarak resul eyledik, " þerefine nail ederek, zayýf kullarý ilahi hakikat ve hidayet yollarýna sevk etmeye kýlavuz kýldýðý, Hatemen Nebiyyin, Sultanül Enbiya, Hz.Fahri Alem Sevgili Muhammed Mustafa Efendimize, aline, ashabýna, evladýna, ezvacýna ve O'nun ilahi nurlu yolundan yürüyerek, selamet bulmuþ gönüllere salat ve selam ederiz. Sevgili Efendimizden altý asýr sonra bizzat Efendimiz tarafýndan iþaret edilmiþ ve insanlarý doðru yola sev k ile vazifeli olarak bu ilahi yolda zuhur etmiþ, nesebi ana ve v e bab ba b a t ara ar a fý ndan nd an E f e ndi nd i mi ze i nti nt i kal ka l e den de n , in san sa n la rý da laletten alarak, saadete kavuþturmayý hedef edinmiþ, evliyai kiramýn reisi, Kutbül Arifin, Gavsül Vasýlin, Bazül Eþheb, ahlak ve fazilet numunesi Hz. Sultan Abdülkadir Geylani'ye de salat ve selam olsun. 1
All A ll a h'ým h' ým ýzýn ýz ýn y üce üc e il a hi var va r lýð lý ð ýn a la yý ký v eçh eç h iy le hamd ü sena etmemizin mümkün olmadýðý gibi iki cihan serveri Sevgili Efendimiz ve O'nun evladý hakikisi olan Sevgili Pirimiz için medhiye medhiye yazmak da mümkün deðildir. Zira onlarý medhetmeye güç yetmez. Hz.Pir Abdülkadir Geylani hakkýnda pek çok kitap yazýlmýþtýr. Biz bu kitapta onun insanlara insanlara nurlu ufuklar açan ilmi, bilgisi ve manevi feyizleri ile yol yol gösteren kiþiliðine dair kýsa ve özlü bir bilgi vererek. Allah'ýmýzýn R is a le ti G a v si y y e " adlý Hz.Pirimize lütfetmiþ olduðu " Ris eserini aslýna sadýk kalarak tercüme etmeye ve ondan anladýðýmýz manayý insanlara aktarmaya gayret ettik. Hz.Pir Abdülkadir Geylaninin manevi yolda pekçok eserleri vardýr. Bütün bu eserlerinde yazmýþ olduðu hakikatler Hz.Peygamberimizde zuhur eden ilahi hakikatleri açmaya matuftur. Allah'ýmýz Hz.Pirimizden bu hususiyetleri hakikat ve þeriat ile açmýþ olduðundan kendisi hakkýnda menfi bir söz söylenememiþtir. Pirimizin kitaplarý pekçok olmasýna raðmen, "R isaleti Gavsiyye" Gavsiyye" bunlar arasýnda özellikli bir konuma sahiptir. Zira bu eserde kendisinin ilahi kemalatý ile ilgili Allah'ýmýz tarafýndan tebþir edilen makam ve hususiyetleri açýlarak anlatýlmýþtýr. Risaleti Gavsiyyede son derece þümullü bir lisan kullanýlmýþtýr. Allah'ýmýzýn Hz.Pirimize lütfetmiþ olduðu 2
ilahi kelamlarda hem manevi yaþam ve makamlar, hem dünyevi yaþam, hem de bütün bunlarýn üzerinde Allah'ýmýzýn bunlara bakýþ tarzýný gösteren bir ifade vardýr. vardýr. All A ll ah' ah ' ýmý ým ý zýn zý n R isa is a let le t i Gav Ga v si yye yy e de Hz .Pi .P i rim ri m ize iz e v e r miþ olduðu hususiyetle indirmiþ olduðu ilahi kelamlar ayný zamanda insanýn tekamülü için bir tertip vazetmektedir. Bütün eserlerinin adeta bir özeti olan ve kendisinin ilahi makamlarýný anlatan bu kitabý Türkçeye çevirmekle Hz.Pirimizin daha iyi anlaþýlabileceðini düþündük. Tabiidir ki bu kitaptaki açýlmalar, bizim anladýðýmýza göre ifade edilmiþtir. Risaleti Gavsiyyeyi bir tek anlayýþ ile deðerlendirmek mümkün deðildir. Ýlahi kelam olmasý hasebiyle, manasý namütenahi olduðundan asýrlar boyunca okunan bu eser her okuyanýn makam ve an layýþýna göre müteaddit defalar ve çeþitli þekillerde tefsir ve v e i drak dr ak e dil di l mi þti þt i r.
H a t m ü l Vela Ve la y e t " ile "lillahil VaBugün açýlan " Ha hidil Kahhar" sýrrý da anlatýlmaya gayret edilmiþtir. Al la h'ý h' ý mý zýn zý n sý r la rý nda nd a n amüt am ütee nahi na hi in iþ v e ç ýkýþ ýk ýþ lar la r v ardý ar dý r. Al la h il ah i sýr sý r l arýn ar ýnýý a ça rak, ra k, ke ndi nd i ni i za h e t miþ mi þ tir. ti r. Bir hadisi þerifte, Sevgili Efendimiz, "Sizler ölmedikçe Hakk'ý göremezsiniz ' buyur muþtur. muþtur. Bunun manasý dünyevi düþünceler ve beþer hali ile Hakk'ý görmenin mümkün olamayacaðýdýr. 3
Hz.Pirimizin dünyevi, cismani hali kendisini bu zaviyeden görenlere bir perdedir. Lakin uhrevi hali idrak edildiðinde akýllara durgunluk verecek sýrlarýn mebdei olduðu görülür. Anc A nc ak ke ndi nd i si d e H z. Piri Pi ri miz mi z g ib i "Seb "S ebül ül Me sani sa ni " sýrrýndan gelen Kadiri Tarikinin 4. Piri Sanisi Hz.Ahmet Süreyya Emin Beyefendi bu noktaya iþareten, "Ben kendime "Rabbim" demiþ olsam ne olurmuþ," bubu yurmaktadýr. Eðer bu güzellikleri anlatma ve bu kýymetli eserin hususiyetlerini aktarabilmeyi bir nebze baþarabilmiþ isek, kendimizi mutlu sayarýz. Eðer istemeyerek bir hata yapmýþ ve yanlýþ anlamaya mahal vermiþ isek, baðýþlanmayý dileriz.
Hüv H üv e tt e vf i kü kürr Ref Re f i k EL E L L H ACC AC C H ÜSEY ÜS EY Ý N V E DAD DA D Ýstanbul 1985
4
HZ. PÝR ABDÜLKADÝR GEYLANÝ'NÝN HAYAT-I MECAZÝLERÝ Bismillahir Rahmanir Rahim Hz.Pirimiz Taberistan ile Ýran arasýnda Hazar Denizi ve Sarp daðlarla çevrili son derece yeþil ve münbit bir bölge olan Gilan (Geylan, Cilan) bölgesinde bulunan Nif kasabasýnda dünyayý teþrif etmiþtir. Babasý, Ebu Salih Abdullah bin Cengidost'tur. Kendisine kýsaca " Musa Cengidost " da denir. Cengidost Farsçada, hayýrsever manasýna gelir. Ann A nnes esii Ab dull du ll ahe ah e s S emai em ai nin ni n kýzý ký zý Fatým Fat ým anm an m ke ri mesi Ümmül Hayr Hanýmefendidir. Hz.Pir Abdülkadir Geylani Hicri 470 (Miladi 1077) yýlýnda Ramazanýn ilk gecesi dünyaya gelmiþtir. 560 Hicri senesinde Hz.Pirimizde kulunç aðrýsý zuhur etmiþ, irtihallerinden 7 gün önce "Sefere hazýr ol, " beyaný ilahisi sadýr olmuþ ve 561 yýlýnýn Rebîül ahir ayýnýn 9. gecesinde yatsý vaktinden sonra Alemi Beka'yý teþrif buyurmuþlardýr.
5
Dünyaya geliþi olan 470 senesi, ebcet hesabý ile " A þ k " kelimesine, hayatý mecazisinin dünyevi süresi olan 91 yýl, " Kemal " kelimesine, Hakk'a yürüdüðü 561 yýlý ise, " Kemali Aþk " terkibine tekabül etmektedir. Bu husus Hz.Pirimizde " aþkýn " mana olarak mukabili olan " Vedud " isminin ve bu isimle birlikte "kemali aþtan" bir diðer deyiþle " Hatmül Velayet " sýrrýnýn da zuhur bulmuþ olduðunun bir ifadesidir. Bundan dolayý kendisi hakkýnda "Aþk ile geldi Kemali Aþk ile Hakk'a yürüdü," denmiþtir. Ýsmi "Ebu Muhammed Abdülkadir "dir. Gilan bölgesinde olmasý hasabiyle bir lakabý da " Geylanî " olmuþtur. Bunun dýþýnda da pekçok lakabl arý olduðu halde bunlardan en çok bilinenleri,
"Muhyiddin," "Bazül Eþheb," "Sultanül Arifin," "Gavsül Azam," "Gavsullah," týr. Hz.Pirimizin nesebi hem ana, hem de baba tarafýndan Sevgili Efendimize baðlanýr. Bu bakýmdan onun nesebine " Si S i ls e l e tü l Z e h e b - Altýn zincir " ve "Hasenel Hüseyni" isimleri de verilmiþtir.
6
Doðduðu zaman Ramazan ayý boyunca gündüzleri annesini emmemiþtir. Daha pekçok harikuladelikleri yanýnda, çocukluðu sýrasýnda Nif ahalisinin annesine, çocuðun yiyip yemediðini sorarak, Ramazanýn geliþini ve çýkýþýný öðrendikleri söylenmiþtir. Hayatý Mecazisinin bir döneminde, bütün peygamberlerin ve Peygamberimizin de yapmýþ olduðu gibi çobanlýk da yapmýþtýr. Esasen çobanlýk, manevi hususiyetleri olan bir meslektir. Zira " Sizler ailelerinizin çobanlarýsýnýz," buyrulmuþtur. Gençliðinde tarla sürdüðü bir sýrada, güttüðü hay va v a nlar nl ar ýn kend ke ndis is ine in e , " Ey Abdülkadir, sen bu iþ için yaratýlmadýn, " dediklerini iþitince annesine gelerek, durumu anlatmýþ ve Baðdat'a ilim tahsiline gitmek için müsaadesini istemiþtir ve 18 yaþýnda ilim tahsili için Baðdat'a gitmiþtir. Ayl A yl arc ar c a su suzl su zluu k ç e km kmee kt e o lan la n Ba ð dat da t a , Hz.P Hz .Pirir i n geliþi ile birlikte saðanak yaðmurlar gelir. Uzun zamandýr suya hasret olan toprak suya, insanlar da rahmeti ilahiye'ye kavuþurlar. Hatta gittiði dergahýn þeyhi Ebu Said el Mübarek Hazretleri yaðmura raðmen müridlerine, bir manevi gönlün geleceðini, o bakýmdan kapýyý açýk tutmalarýný ikaz eder. Baðdat'ta birçok ilim adamýndan Kur'an, fýkýh, ha7
dis, edebiyat ilimlerini tahsil eden Hz.Abdülkadir Geylani her bakýmdan en iyi þekilde yetiþir. Böylelikle Ýslam, insan kalblerini dirilt ecek olan bir tebliðcisine 6. asýr baþýnda kavuþmuþ olur. Kesin olmamakla birlikte, Baðdatta yapýlan araþtýrmalarda Hz.Pirimizin eðitimi ile ilgili çalýþmalarýný 8 sene gibi gayet kýsa bir zamanda ikmal ettiði söylenir. Hz.Pir bu sýký eðitimi müteakip Allah'ýmýzýn Hz.Pirimizde tatbik etmiþ olduðu hususi yetiþmenin bir parçasý olarak 25 yýl süresince uzlett e bulunmuþ zaman zaman Baðdat'tan uzaklaþmýþ ve insanlar ile pek fazla görüþmemiþtir. Bu hal 521 yýlma kadar sürmüþ ve bundan sonra Baðdata dönerek sohbet ve irþadlarýna baþlamýþtýr. Bu ilahi eðitim döneminde Þeyhi Ebul Dabbas Hazretlerinin kýzý ile evlendiði, bir oðlu olduðu ve onunla Hacca gittiði söylenir. Hz. Sultanýmýz orta boylu, zayýf bünyeli, geniþ göðüslü, uzun siyah sakallý, çatýk k aþlý, hafif (bazen de gür) sesli, ilimde ve vefakarlýkta emsali bulunmayan bir veli idi. Gayet az konuþur, çok sükût ederdi. Konuþtuðu zaman, son derece ilgi çekici hatýralarýný belið bir lisan ile anlatýrdý. 8
Kapýsýný çalan herkesi, zengin fakir ayýrdetmeden, kabul eder, geri çevirmezdi. Cuma günleri dýþýnda evinden çýkmaz, Cuma günleri ise dergaha ve camiye çýkardý . Hz.Pirimizin Baðdatta insanlarý irþadettiði ve ilahi kemalatmý lütfettiði dergahý ve külliyesi elan Baðdatýn güneyinde Babüþ Þeyh mahallesindedir. Selçuklu zamanýndan günümüze kadar bu külliye büyük bir ilgi görmüþtür. Geylani manzumesi merkezi türbe olan ve oradan geliþen bir külliyeden müteþekkildir. En fazla Osmanlý zamanýnda restorasyon ve tamir gördüðünden Osmanlý mimarisi hüviyetindedir. Külliyenin ilk binasý Hanbeli fýkýh alimi Ebu Said el Mübarek bin Ali el Muharremi tarafýndan yaptýrýlmýþ olan medresedir. Ebu Said el Mübarekin vefatýndan sonra Hz. Abdülkadir Geylani hocasýnýn yaptýrmýþ olduðu medreseyi geliþtirerek, bir tekke ilave etmiþtir. Hz.Pirimiz Hakk'a yürüdüðünde medrese hücrelerinden birine defnedilmiþ ve üzerine bir türbe inþa edilmiþtir. 1508 yýlýnda Safevilerin Baðdatý istila etmesi sýrasýnda baþka ehli sünnet türbeleri gibi Hz.Pirin türbesi de hasar görmüþtür. 9
Kanuninin Irakeyn seferinde türbe tamir ve ihya edilerek Mimar Sinan tarafýndan Cami, medrese ve imaretten oluþan bir külliye inþa edilmiþtir. Bu külliye daha sonra, 1574'de Baðdat Valisi Elvanzade Ali Paþa 1638'de Sultan Murat 1674'te Hüseyin Paþa 1708'de 3. Ahmet 1861'de Sultan Abdülaziz 1904'te Sultan Abülhamid tarafýndan restore edilmiþtir. Külliyenin etrafý yüksek duvarlarla çevrili olup 38×65 ebadýnda türbe ve caminin etrafýnda (U) þeklinde çifte revak bir avlu ve avlunun etrafýnda yer alan medrese, tekke ve imaret yapýlarýndan oluþmakta olup, avlunun ortasýnda namazgah yer almaktadýr. Türbe külliyenin çekirdeðini teþkil eder. Türbeye 3 yönden 4 kapý ile girilir. Ana giriþ eyvan þeklinde olup, iki yanýnda yükseltil miþ 2 oda yer almaktadýr. Esas türbe makamý kare þeklinde olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Sandukanýn tamamý gümüþten olup, üzerinde ayet, kitabe ve geometrik yýldýz ve bitki süslemeleri olan bir Osmanlý eseridir. Türbenin kasnaðý harim duvarý üzerine yüksekçe oturtulmuþ üzerine ise soðan karýnlý bir 10
kubbe konmuþtur. Bu kubbe firuze ve sarý renklerin hakim olduðu bitki motifleri ve halý desenli çiniler ile süslenmiþ kalýn bir kitabe kuþaðý ile kaplanmýþtýr. Ebu Said el Mübarekin yaptýrmýþ olduðu medrese hakkýnda bugün hiçbir þey bilinmemektedir. Ancak külliyenin bugünkü camii Iraktaki bütün camilerden farklý olup, en geniþ kubbeye sahip Irak Camiidir ve Irakta tek örnektir.
11
MUKADDÝME Bismillahir Rahmanir Rahim Hz.Abdülkadir Geylani Sultanýmýzýn maneviyat içinde bir hususiyeti vardýr. Sevgili Peygamberimiz ilahi ahlaký ve dini ikmal için gönderilmiþtir. Ýnsanlarýn Ýnsanlarýn haslet leri arasýnda her yeni þeye itiraz olduðundan, Ýslamýn insan gönüllerinde yerleþebilmesi için zamana ihtiyaç vardý . Peygamberimizden sonra Hulefai Raþidin ve Oniki Ýmam Ýslamýn ana kaidesinden þaþmadan, saltanata dönüþmeden Efendimizin anlattýðý þekilde yürümesini saðlamaya çalýþtýlar. Hem Hulefai Raþidin, hem Oniki Ýmam Ýslama çok büyük hizmetler etmiþ ve bu yolda büyük gayretler sarfetmiþlerdir. Efendimizden sonra Þeriatý Muhammediye Oniki Ýmam ile yürümüþ ise de, devlet yetkisini ellerinde tutan lar Muaviyenin ayrýlýklara sebep teþkil eden uydurmalarýný tercih etmiþler ve imamlar aleyhine bu fikirleri kullanarak, dini ifsad etmiþlerdir. Sevgili Efendimiz Ýslamý bizlere bildirdiði zaman Ýslamýn hususi manevi terakkileri ile ilgili olan özelliklerini de bildirmiþtir. O güne kadar Ýslamýn þeriatýný yerleþtirmek ile ilgili çalýþmalar yapýldýðýndan bu hususiyet ile ilgili çalýþmalar ikinci planda kalýr gibi olmuþtur. 15
Ýslam þeriat olarak oturduktan sonra Allah'ýmýz Ýslamýn manevi yönlerinin açýlmasý ve velayet hususiyetlerinin açýklanmasý için Hz.Piri göndermiþtir. O'nun zuhuru ile o güne kadar çeþitli mezheplerin ortaya çýkmasý neticesinde karmakarýþýk olan þeriat anlayýþý doðrulmuþ ve Muhammedi yolun hakikati ile birleþerek sarýlmaz bir ilim ve hidayet kaynaðý halinde yeniden ortaya çýkmýþtýr. Onun için kendisine dini ihya eden manasýna gelen " Mu h yi dd in " lakabý verilmiþtir. Hz.Peygamberimizin Selmaný Farisî Hazretlerine, " Ey Selman sizin taraflarda bir zat zuhur edecektir. Ýman Ülker (Süreyya) yýldýzýnda dahi olsa o eli ile alacak ve insanlara verecektir, " buyurduðu hadisi Þerif meþhurdur. Efendimiz bu hadiste sýrrý tarikatý, el tutma ve seyri sülük yollarýný da açmý þtýr. Bu durum durum ilahi bir ter tip ve programý iþaret etmektedir. Gelmiþ geçmiþ peygamberan ilahi bir nizam ve programýn devamlýlýðý içinde görünmüþlerdir. Allah'ýmýz her yeni peygamberin zuhurunda daha ileri ilim ve bilgi ikramýnda bulunmuþtur. Ancak kitap verdiði Peygamberlere verdiði bir özellik ile onlarda þeriat hükümlerini yazýlý olarak bildirmiþtir. Peygamberlerde olduðu gibi Allah'ýmýz evliyasýnda 16
da bu ilahi tatbikatý yapmýþ ve o evliyanýn peygamberlerin varisleri olduðunu bildirmiþtir. Sevgili Efendimiz bu sýrra iþareten "El ulemai veresetül enbiya, " buyurmuþtur. Bütün peygamberan ve evliya Allah'ýmýzýn ilahi programý dahilinde i craatta bulunmuþlar, bulunmuþlar , insanlara Al A l l ah 'ý doð do ð ru o la rak ra k b il di r ip anl an l at mýþl mý þl ardý ar dý r. All A ll ah' ah ' ýmý ým ý zýn zý n Hz. Hz . Â de m'de m' de a çm ý þ ol duðu du ðu " kemalat" isimleri vardýr. Hz.Âdem'den Sevgili Efendimize kadar nübüvvete ait olan kemalat isimleri peygamberler ile açýlmýþtýr. Peygamberimiz ile "Hatemen Nebiyyin," noktasý zuhur bulmuþ ve Allah'ýmýz arzu ettiði ilahi kemalat isimlerini Hatemen Nebiyyin'den sonra zuhur edecek olan Ýslam Evliyasýnda açmýþtýr. Rabbimizin her velisi için arzu etmiþ olduðu ilahi kemalat isimleri, o velide zuhur eder. Bu isimler Rabbimizin lutfu ile evvela Der yayý Nuru Muhammed'de doðar ve v e z uhu uh u r e de rle rl e r. Onun için Efendimiz hem "Hatemen Nebiyyin " hem "Hatmül Veli "dir. Ýnkýlabý Kebir'in yaklaþmýþ olduðu zamanda ise, bu ilahi kemalat isimleri H atmül Velayet Velayet ile hatme erer. erer.
17
Hz.Pirimizin Hilafetullah'a mazhariyeti icabý Allah'ýmýzýn hususi esmasý kendilerinde zuhur bulmuþtur.
"Menakýbý Tacül Evliya ve Burhanül Asfiya " adlý eserde, Allah'ýmýzýn 99 Esmai Hüsnasýnýn pek çoðunun " Kutbül Aktabý" ifade ettiði ve bunun zahir manasýnýn "Gavsül Azam"dan baþka bir kutup yoktur," demek olduðu ifade edilerek, Hz.Gavsül Azam'm esmasý þöylece sýralanmýþtýr: Seyyid, Müeyyid, Kerim, Azim, Þerif, Zarif, Ýmam, Hemam, Salik, Nasik, Mümin, Mufin, Münim, Muksim, Tayyib, Tayyib, Tabib, Tabib, Mutayyib, Cevat, Cevat, Münkat, Münkat, Kaim Kaim,, Saim, Saim, Abid, Abid, Zahid, Zahid, Sacid, Vacid, Taki, Naki, Kamil, Lazil, Zeki, Saki, Cemil, Celil, Maz, Münas, Said, Reþid, Sahi, Vaki, Vafi, Parisa, Nakib, Necib, Hazi, Haþu, Sahib, Sakib, Varis aris,, Hari Haris, s, Vasi, si, Bari Bariðð, Faik, Faik, Lâik, Rasih, Þamih, Veli, Tahir ahir,, Zahi Zahirr, Muti Muti,, Mimi Mimi Leb Lebib ib,, Habi Habib, b, Þahid, Þahid, Raþid, aþid, Zait, Zait, Kait Kait,, Basir Basir,, Muhzib, Delil, Sadýk, Hazik, Sultan, Sultan, Burhan, Burhan, Hüsnü, Hüseyni, Hüseyni, Alim, Hakim, Hakim, Muin, Mübeyyin, Misbah, Miftah, Mif tah, Þakir, Þakir, Zakir, Melaz, Meaz, Salih, Nasih, Falih, Vazýh,
All A ll a h'ým h' ým ýzýn ýz ýn E f endi en dim m i zde zd e n so nra nr a g e l ece ec e k o lan la n ve yakýnlýk vermiþ olduðu ilahî gönüllerde bir arzusu vardýr. 18
Bu cümleden olarak Mehdi Resul de, Allah'ýmýzýn kýyamete yakýn zuhur edecek olan bir mihenk taþýdýr ki Hz.Ýsanýn geleceðinin ve Hz.Mehdinin haber verilmesi önceden belirlenmiþ bir programýn olduðunu ve bunun bir tesadüf olmadýðýný göstermektedir. Ýlahi nizamýn bir programý vardýr. Ýnanmayanlar bil-melidirler ki, manevi program Allah'ýmýzýn bir arzusudur ve hiç aksamadan tatbik olunmakta ve yürümektedir. Nitekim Efendimizden sonra insanlara kemalat ve bilgi, Þahý Velayet Hz.Ali ile sunulmuþtur. Hz.Ali Efendimiz bu yolla hakikate erilip güzellik kazanýlacaðýný ve kendisinin Þahý Velayet olduðuna dair sýrlarý da ayný ilahi program dahilinde bildirilmiþtir. Hz.Ali'den zuhur eden kemalat sahibi veliler ve Reis' ül Mürþidin olanlar da ilahi vazifelerini yapmýþlardýr. Sevgili Pirimiz elbette bu ilahi prog ramda mühim bir yere sa hiptir. hiptir. Hz.Pirimiz Sevgili Efendimizin evladý hakikisi olarak hem Efendimizin vücud kitabý olan Kur'anýn zahiri þeriatini hem de Kur'anýn batýný olan Sevgili Efendimizin sünneti seniyyesi ile yürüyüþ ve yaþayýþ tarzýný birleþtirerek, dini Ýslamý yeniden ihya etmeye memur bir mürseldir.
19
O Ýslama son derece büyük hizmetler etmiþ ve ilahi vazifesini hakkýyla ikmal etmiþ bir veliyullahtýr. Allah ondan gani gani razý olsun. Amin. Onu hasseten Efendimiz bildirmiþ ve dikkat edilirse imana dair olarak zikretmiþtir. Demek ki gelecekte Ýslamda yanlýþ yorum ve anlatýmlarýn meydana geleceðini ve v e bu dur du r umu um u n da H z.Pi z. Piriri mizi mi zi n e li v e maka ma ka m ý v el aye ay e tte tt e zuhur edecek evliyasý ile düzeltileceðini bildirmiþtir. Peygamberler içinde nasýl nebiler ve resuller var ise, Hz.Pirimiz de evliya arasýnda hususi olarak seçilmiþ ve v e il ahi ah i il im v e bil bi l g i i le te ç hiz hi z edil ed il m iþ v e de vi r aç mýþ mý þ bi r ve v e li dir. di r. O'nun açtýðý bu çýðýr Ýslama yeni bir veche vermiþ tarikatler fiiliyata geçmiþ ve bundan sonra öylece yürünmüþtür. Manevi yol Hz.Pirimiz ile kurumlaþmýþtýr. Bu ilahi va v a z i fe k e nd is i ne R ab b i m i z t a r af ý nd a n l ü t f e d i l m i þ v e Efendimiz de kendisini desteklemiþtir. Onun açtýðý bu çýðýr bu güne kadar devam etmiþ ve edecektir. Hz.Pir dini Ýslamýn ruhi ve ilahi özelliklerini izah ederek insan faktörünün özelliðini açýp anlatmýþ ve Hz.Muhammed'in þeriatým fevkalade güzel tatbik etmiþtir. Bu hakikatler "Sebül Mesani "de zuhur etmiþtir.
20
Rabbimiz Hz.Pirimiz ile Ýslamm velayet hususiyetlerini ve manevi inceliklerini açarak anlatmýþtýr. Bunun için evliya, " duyan gelsin bana, " buyurmuþtur. Hz.Pirimiz, " Ben sizler üzerine gönderilmiþ bir terbiyeciyim," buyurmuþtur. Efendimizin, " Ben güzel ahlaký ikmal için gönderil-dim," beyanýnda ve bütün evliyai kiramda olduðu gibi Hz. Pirimiz de ilahi ahlaký öðretmek için gayret göstermiþtir. Hz.Pirin ilahi vazife içindeki rolü çok mühimdir. O insanlarýn ilahi ahlakla muttasýf olmasýný saðlayarak Hakka dönmelerine imkan veren bir eðitimin tatbikatýný yapmýþtýr. Bu Allah'ýmýzýn Hz.Pirimiz ile de insanlara yapmýþ olduðu bir ikramý ilahiyedir. Hz.Pir Abdülkadir Geylani, " Ben bütün evliyanýn varacaðý en son noktaya kadar gittim. Sonra Rabbim bana bir pencere açtý ve namütenahi seymuþtur. rettim, " buyur muþtur. Rabbim Hz.Pir Abdülkadir'in " pencere açýldý ve namütenahi seyrettim ," ilahi beyanýný açarak þöyle buyurdu: Hz.Pir, o pencerenin kendisidir. O pencerenin ilahi aleme kendisinden kendisine dönük olan vechesi ba21
zül eþhebdir. Birçok alemde olduðu gibi kesret alemine dönük olan vechesi de Gavsül Azam'dýr. Esfele safilin olan bu alemde de bu isim ile icradadýr. O pencerenin kesret alemine bakýþýndaki tatbikatta Allah " Gavsül Azam " ismi ile fiili icrasýný tatbik ediyor, ki bu vechesi velayeti kiram ve peygamberan tarafýndan müþahade edildiði için o noktayý tasdik ve teyiddedirler. Diðer vechesi ise, Allah'a baktýðý için namütenahidir. Allah'ý tam anlamý ile bilip anlamak mümkün olmadýðý için "Bazül Eþheb" ismi ile o noktanýn sonsuz ve namütenahi olduðu ifade edilmek istenmiþtir.
"Bazül Eþheb " "Allah'ýn doðaný " manasýna gelir. "El Baz " Farsça asýllý b ir kelime olup, " Doðan kuþu " manasýna geldiði gibi ayný zamanda avcýlarýn keklik avlamak için kafeste götürdükleri kekliðe de verilen isimdir. Mürþidi Kamil, " ledün " ilminin aþýklarýný avlamak için vazifeli mecazi manada bir kuþ gibidir. gibidir. Bu bakýmdan "Bazül Eþheb" deyimi bu ilahi yolda olanlar için zarif bir örnek ve bir nüktedir. Bu deyim ayný zamanda manevi ilahi yolda, ilahi terakkinin Hz.Pir'in yolunda uçarak ve yüksek bir hýzla zuhur ettiðinin bir ifadesidir. Bununla ilgili olarak bazý manevi gönüllerde; 22
"Ene Bazül Eþheb Ell Hacc H. V." "Ene Bazül Meþreb Ell Hacc H. V." zuhuratlarý olmuþtur. olmuþtur. Ýþte bu hakikat içinde olan velinin hali tam idrake sýðmadýðý için, onun kÂdemi tekmil evliyanýn baþý üzerindedir. Bütün evliya bunu tasdik etmiþtir. Bu sýr Hatmül Velayet sýrrý ile de açýlmaktadýr. All A ll ah' ah ' ýmý ým ý zýn zý n H z.Pi z. Pirr i mizd mi zdee açm aç m ýþ old ol d uðu uð u sý rla rl a r dan da n bazýlarý insanlar tarafýndan Allah'ýmýzýn o insanlardaki arzusu kadar anlaþýlmýþtýr. " Böyle bir ilahi noktaya herkes teslim olsa g erektir." erektir." Hz.Abdülkadir Geylani'deki sýrlarý insanlar kendi makamlarýna göre anlamýþlardýr. Ayný sýrlar Hatmül Velayette de vardýr ve bu gün o noktadan açýlmaktadýr. Hatmül Velayetteki hususlardan biri de Velayeti Ýlahiye sýrlarýdýr. O âlemlerde mevcut velayet sýrlarýný, açtýðý halde Velayeti Ýlahiye sýrlarýný henüz açmamýþ ve idrake getirmemiþtir. Bu bakýmdan o zat hakkýnda "bakir" beyaný zuhur etmiþtir. Yýl Y ýlll ar s onr on r a H z. B aha ah a ed din di n z uhu uh u r e t miþ, mi þ, il ahi ah i m a kamlarda bir noktaya kadar gelmiþ ve kendisinde daha ileri geçme arzusu zuhur etmiþti. Hangi zata gitmiþ ise, derdine derman olamamýþtý.
23
Çöllerde yalnýz ve mahzun dolaþýrken, Hýzýr (AS) tt a Þ e y h Ab zuhur ederek, " Ya B a h ae dd i n , B a ð da tta dülkadir Geylani'ye git. Ondan istimdad et. Ancak O sana yardým edebilir," edebilir," buyurur. Hz.Bahaeddin Baðdad'a varýr. Hz.Sultanýmýzýn makamýnda aþk ile þöyle terennüm eder:
Padiþ Pad iþ a h ý he herr dü a l e m Þa h A bd bdül ülkk a dire di re s t Se S e r ver ve r i evl ev l a d ý Âd e m Þ a h Ab Abdd ü lka lk a d i res re s t Afi A fitt a bý m a h it ab abýý a r þ ý kü kürr s i y y i ka kall e m Nu N u ru ka kall b e s t n ur u a z a m Þ a h A bd ü l ka kadd ire ir e st Her iki alemin sultaný Þah Abdülkadirdir. Evladý Âdemin hakaný Þah Abdülkadirdir. Abdülkadirdir. Arþýn, Kürsinin, Kalemin Ayý, hem Güneþi En büyük nurdan bir kalb nuru Þah Abdülkadir'dir. Bunun üzerine Hz.Pirimiz ruh ve vücud beraber zuhur ederek þöyle buyurur:
"Ya Bahaeddin, kalbini (bendini) bana öyle nakþet ki, sana nakþibend (kalb baðlayan) desinler." Bundan sonra Hz.Bahaeddin Þah Bahaeddini Nakþibend olmuþtur ve ilahi feyz daðýtmýþtýr.
24
Büyük Türk þairi Nabî, Hz.Abdülkadir Geylani hakkýnda, " Cem'i kutbiyyet, gavsiyyet ve ferdiyyet ile se(üç) sütun üzre durur barigehi rif ati þeyh " der. Ya Ya ni H z. Abdü Ab düll kadi ka di r'i r' i n y ükse ük sekk huzu hu zurr m aka ak a m ý ( i zni zn i ile görülecek görüþme yeri) " Kut Ku t bi y y e t ", " Gavsiyyet " Fer di y y e t " denilen üç sütun üzere kurulmuþtur. ve v e " Fer Kutup, eþyada, Gavs, kalblerde, Ferdiyyet, hem eþy ada, hem kalblerde (Hakk arzu su kadar) tasarruf eder. Hz.Abdülkadir Geylani þöyle buyurur:
Ber Be r r u ba bahr hr i ç re mü rid ri d im e t s e f i g a n b i r a n Ed e ri m dü þ ma n ýn ý n n a kd i vü c ud u n i t la f Ere Er e rim ri m ti r i ka kazz a g ibi ib i vü c u du ha hass n e Ýn Ý n ti k am ý m ký lý c ý m m e n e d e me z b e n d u g ý laf la f "Karada ve denizde bir müridim figan etse ve v e b en d e n i m d a d i s te s e , kaz ka z a oku ok u g i bi o a n d üþ manýn vücudu üzerine atýlýr ve öldürürüm. Ýntikamým kýlýcý ne baðlanýr ve ne kýlýfa sokulur." Derviþ Yunus Hz.Pir Abdülkadir Geylani için þöyle terennüm etmektedir:
25
Seyyah olup þu alemi ararsan Abdülkadir gibi bir er bulunmaz Ceddi Muhammed'dir eðer sorarsan Abdülkadir gibi bir er bulunmaz Günü gelir derviþleri dirilir Ayetiyle ihyalarý sorulur Kudretinden kýsmetleri verilir Abdülkadir gibi bir er bulunmaz Hakk Teala yeri göðü düzeli Hoþ nazar eylemiþ ona ezeli Evliyalar serçeþmesi güzeli Abdülkadir gibi bir er bulunmaz Benim þeyhim beni Hakk'a götürür Nice müþküllerim anda bitürür Muhammed'in sancaðým götürür Abdülkadir gibi bir er bulunmaz Giderler gazaya çalarlar satýr Daima yaparlar hoþ gönül hatýr Baðdatta türbesi nur olmuþ yatýr Abdülkadir gibi bir er bulunmaz Cümle evladýna yeþil yaraþýr Aþký gelir bu canýma dolaþýr Ona derviþ olan Hakk'a ulaþýr Abdülkadir gibi bir er bulunmaz 26
Derviþ Yunus biz çekelim zahmeti Üstümüzde hazýr ola himmeti Oðlum demiþ ona Resul Hazreti Abdülkadir gibi bir er bulunmaz. Bizler de bu manevi yolu aynen tasdik ediyoruz. Mürþid derviþleri daima kontrol eder, selamete getirmeye çalýþýr. Onun için bugün selametteyiz. Bu ilahi Kadiri yolunda güzellik kazanýlacaktýr. Sevgili Pirimiz, tasavvuf hakkýnda, oðlu Hz.Abdürrezzakül Irakî'ye yazmýþ olduðu vasiyetinde þöyle buyurmaktadýr: "Ey oðul, tasavvuf kaal iþi olmayýp, hal iþidir, iyi ahlak numunesidir. Ey oðul, tasavvuf sekiz kýsma ayrýl mýþtýr.
1. 2. 2 . 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Seh a Rý z a Sab ýr Ýþaret G ur be t Sof g iymek Seyah a t Fa k r
27
Sehavet: Ýbrahim (AS)'ýn mazharýdýr. Rýza: Ýshak (AS)'ýn þiarýdýr. Sabýr: Eyyüb (AS)'a mahsustur. Ýþaret: Zekeriyya (AS)'nýn mazharýdýr Gurbet: Yusuf Yusu f (AS (A S )'ýn )' ýn þ ia rýdý rý dýr. r. Sof giymek: Ya Ya hya hy a ( A S)'ý S) 'ýnn mazh ma zhar ar iy e t ind in d e ndi nd i r. Seyahat'a: gelince Hz.Ýsa bununla mütehallidir. Fakr: Benim ceddim (SAV)'de bulunurdu." Sevgili Pirimizden sonra oðlu ve manevi evladý olan Abdürrezakül Iraki Hazretlerinden yürüyen kol Kadiriye'nin 3. Piri Sanisi Ziyaeddin Abdurrahman Halis Talabani Ha zretlerine kadar gelmiþtir. Talabani hazretlerinden itibaren Halisiye kolu adýyla yürümüþtür. Talabani Hazretlerinden bir kol daha gelmiþtir ama sýr kolu Bekrül Cezbi Hazretlerinden yürümüþ, Bekr' ül Cezbi hazretlerinden de Ahmet Süreyya Emin Beyefendi Hazretleri almýþtýr. Bu kol pek bilinmediðinden birçoklarý Dördüncü Piri Saninin farkýnda deðildir. Halisiye kolu sýrda olan bir koldur ve biz bu koldan gelmekteyiz.
28
Hz.Süreyya'nýn halifesi olan Hüsnü Bey Hazretleri bir nefesinde,
Cem oldu aþýklarý Pir Pi r im Ab Abdd ü l ka kadd ir ' i n Yo Yo lu nd a s a dýk dý k la rý Pir Pi r im Ab Abdd ü l ka kadd ir ' in Eli El i m ver ve r dim di m el ine in e Kur Ku r b a n o ld um dili di li n e Caným feda yoluna Pir Pi r im Ab Abdd ü l ka kadd ir ' i n Sa S a n a d e r i m e y k i þ i Çýkar dilden teþviþi Oda yanmaz derviþi Pir Pi r im Ab Abdd ü l ka kadd ir ' i n Arý A rýss ýn ý n b a l ýy ým Bah Ba h ç e s ini in i n g ü lüy lü y ü m Bað Ba ð ýn ý n bü büll bü lüy lü y ü m Pir Pi r im Ab Abdd ü l ka kadd ir ' i n Ha H a k ka t ý nd a ul ud uduu r Ýki Ý ki c i h a n d o lud lu d u r Ha H a l is i y e kol ko l u du r Pir Pi r im Ab Abdd ü l ka kadd ir ' i n buyurmaktadýr.
29
All A ll a h, " bildiðin isimlerimle bana dua et, sana bilmediðin isimlerimi açayým, yakin olarak tenezzül edeyim, bilmediðin isimlerle dua edersen yine ayný tatbikatý yaparým," buyuruyor. O yüzden "Yarabbi bildiðim ve bilmediðim isimlerinle sana iltica ediyorum ," demek makbul olur.
"Lillahil vahidil kahhar" isminde bütün isimler mahviyyettedirler, onun için Allah'ýmýz o büyük günde, "getirin bütün isimleri," diye buyurduðunda, bütün isimlerinin tecelliyatý kendisinde topladýðýndan, getirilecek bir isim kalmaz. Allah'ýmýz bu suali sadece açýldýðý velayet noktasýna tevcih buyurmaz, zira bu tatbikatýný zaten onda yap mýþtýr. mýþtýr. Geçenlerde bir dua zuhur etmiþti, bunu müteakip "Ene Abdülkadir Geylani bizlere ve manevi evlatlara yaptýrýn dua makbulum oldu ," buyurdu. Tevazu ile tevbe ve istiðfar ettiðimde devam etti, "Yaptýðýn dua Hatmül Velayet noktasýndadýr. O dua içindeki kemalat ile bütün derviþaným ayný kemalat noktasýna ulaþtý," buyurdu. Hatmül Velayet’le bütün makamlarýn hususiyetinin zat olduðu bilinip tasdik edilmiþtir.
30
All A ll ah' ah ' ýmý ým ý zýn zý n bu maka ma ka m lar la r da (ulv (u lv i v e sü f li) li ) sýf sý f at ve zat isimlerini zikretmesi bir bakýma " lillahil vahidil kahhar" sýrrýnýn tatbikatta olmasý demektir. Evliya insanlara daima ilahi hakikatleri ulvi ve süfli, hayýr ve þerrin bir olduðunu bildirdikleri ve tevhidi anlattýklarý halde insanlar Hakk'tan þerri tenzih etmektedirler. Bu hal sevgiden ileri gelmektedir. Anc A ncak ak þ er deni de ni le n þe y dai da i mi de ð il dir. di r. Hay Ha y r ý bil bi l mek me k içindir. O halde ulvi ve süfli vücudda birlik vardýr. Onun için de Muhyiddini Arabiye itiraz etmiþlerdir. Ancak bugün herþeyin zýddý ile bilinmesi ilmen de görülmektedir ve v e tam ta m tev te v hid hi d v ard ar d ýr. Hz.Pirimiz Vahdeti Vücudu da izah etmiþ ve anlatmýþtýr. Bu nokta Hz.Muhyiddini Arabide zuhur etmiþtir. Bu husus Hz.Muhyiddini Arabide, " Herþey Allah'týr," diye zuhur etmiþ. Hz.Pirimiz ise, ayný hususu, "Allah, 'herþey benim' buyurdu," diyerek ifade eylemiþlerdir. All A ll ah' ah ' ýmý ým ý z kulu ku lu nda nd a " Ab d " ismini " Kadir " ismi ile yaratmýþ ve " Allah " ismi ile ilahi hakikatini açmýþtýr. Vahdeti Vücud, maddenin, mananýn, iþlerin birliði, uluhiyettir.
31
Hz.Pirimize kadar gelmiþ olanlar Efendimizin þeriatýný tam tatbik ederek, güzellik kazanmýþlardýr. Ancak Hz. Pirimizin zamanýna gelinceye kadar, insanlarýn Allah'ýmýzýn þeriatini kendilerine uydurmak için icat ettikleri bir yýðýn mezhepler ortaya çýkmýþtýr. Hz.Pirimiz Ýslamm manevi yoldan hakikatine ermeleri için insa nlarý velayet maka mý ile çekmiþtir. Tarika Tarika týler bu ilahi ilmi öðretmek için kurulmuþ olan ilahi okullardýr. Bu okullarýn temelinde Hz.Abdülkadir Geylaninin büyük katkýsý vardýr. Ýmam Caferi Sadýk da, ceddi Hz.Muhammedin þeriatýnýn doðru öðrenilmesi için kendi evini okul haline getirmiþtir. Hz.Pirimiz maneviyatý, velayet yönünden anlatmýþtýr. Onun için " Gavsül Azamül Muazzam "dýr. Diðer tarikatler de pirlerinin kurduklarý ilahi okullardýr. Bu bakýmdan hepsi Hz.Abdülkadir Geylani Efendimizden feyzmend olmuþlardýr. Allah'ýmýz bu ilahi okul hususiyetini Hz.Pirimiz ile açmýþtýr. Hz.Pir bu okulun kurucusu ve Allah'ýmýzýn bu hikmeti ilahiyesinin insanlar arasýnda yayýlmasýna sebep teþkil eden ilahi gönül sahibidir. Bu ilahi okulun tertibi icabý þeyh ve derviþ, baba evlat gibi en yakýndýrlar. yakýndýrlar. Nasýl baba ile evlat arasýnda 32
ver v eraa se t v a r ise is e , þe y hi n y e t iþt iþ t ir diði di ði evl ev l at l ar da onun on un ilm il m en va v a risl ri sl erid er id ir (m (man anee v iy att at t a " babalýk " sýrrý). All A ll ah' ah ' ýmý ým ý z Se v g ili il i Pir Pi r imi im i z e, " Evladým Abdülkad i r ," demekle bu ilahi yolu açmýþ, " Bendeki ilmin varisidir," buyurarak bu ilahi okulun hususiyetlerinden birini açmýþtýr. Hz.Pirimiz ayný zamanda nübüvetten de hissement olan bir Ýslam velisidir. Kendisinde nübüvvet, risalet ve vel v el aye ay e t sýr sý r l a rý a ç ýlm ýl m ýþt ýþ t ýr. Bu üç hak ha k ika ik a t v e Gav Ga v s iy yet ye t e da ir bilgiler Hz.Pirimiz tarafýndan açýlarak anlatýlmýþtýr. Risaletin hususiyetlerinden bir tanesi de Allah'ýmýzýn hakikatini insanda açýp bildirmesidir. Bu hakikati bildirdikten sonra Gavsül Azam ismi ile bütün alemlerde Al la h'ý h' ý n ar zuy zu y u il ahis ah isin in in hü küm kü m ran ra n lýð lý ð ýn ý g ör m e k müm mü m kün olur. Bu kitapta Hz.Pirimizin kerametleri ile ilgili konuya deðinmedik. Allah'ýmýzýn insanlarýn güzel bir noktaya gelmeleri için Hz.Pirimizden lütfetmiþ olduðu namütenahi ikramý ilahiyesinin anlatýmý baþlýbaþýna ve namütenahi bir konudur. Esasen Hz.Pirimizin bizatihi varlýðý en büyük keramettir. En büyük ikramý ilahi, Allah'ýmýzýn kelamýdýr. O bakýmdan Allah'ýmýzýn Hz.Pirimize hitabý olan Risaleti Gavsiyye'sinin anlaþýlýp idrak edilmesi çok mühimdir. 33
Bu cümleden olarak Hz. Süreyya Beyefendi'nin aþaðýdaki sözleri son derece açýklayýcýdýr:
"Caný men, bunu anla ki kudreti tasarruf baþka, tasarrufu kudret baþkadýr.Kudreti tasarruf her evliyaullahta vardýr. Feamma tasarrufu kudret Zati Sahibür Rahmana mahsustur. Çünkü bu vücudu mukadesül fehimel azamül muazzam noktai gayný gidermiþ olmakla zamanýmýzda andan gayre henüz mestur ve gayri malum olmuþtur." Hz. Süreyya bir baþka hadisinde böyle zuhuratlarýn sayýsýnýn 6-7 yi geçmeyeceðini, Hz.Muhammed, Hz.Ali, Hz.Abdülkadir Geylani ve kendisinin bunlardan olduðunu ifade buyurmaktadýrlar. Bu durumda olan bir velinin her hali keramet olduðu için bu kitapta Hz.Pirimizden zuhur eden kerametlerin tadat edilmesi gibi bir gayrete giriþilmemesi uygun görülmüþtür. All A ll a h'ým h' ým ýzýn ýz ýn Hz .Pi .P i rim ri m ize iz e hi tapl ta plaa rý dün dü n yevi ye vi m ak am larý ve ilahi terakkiyi iþaret etmektedir. Bütün isimler gibi " Gavs " ismi de Allah'ýmýzýn isimlerinden bir isimdir. Rabbimiz Hz.Pirimize bunlarý Gavsül Azam makamýndan hitap ederek öðretmiþtir. Bu bakýmdan Risaleti Gavsiyye'nin baþlangýcýnda "Gavsül Azam " makamý, bu beyanlarýn o makama göre okunarak idrak edilmesi ge34
rektiðini ikaz etmektedir. Bu kitap bu þekilde okunur ise, Rabbimizin himmeti ile terakkiye vesile olacaktýr. Bu kitapta Hz.Pirimizin Allah'ýmýz ile mükalemesi 72 konuþma cümlesinden ibarettir. Bunun bir manasý da Efendimizden sonra 72 fýrkaya bölündüðü görülmüþ olan Ýslamýn her bir fýrkasýna Allah'ýmýz tarafýndan yapýlmýþ olan bir uyarýnýn müþahade edilmesidir. Ancak bu fýrka Fý r ka kaii Na c i ye " efdaldir. Zira " Fý F ý r ka kaii Na c i lar içinden " Fý ye y e " Efendimizin tam sünnetinde yürüyen ve ilahi hakikate ermiþ bir fýrkadýr. All A ll ah' ah ' ýmý ým ý zýn zý n H z. Piri Pi ri mize mi ze hit hi t ap la rý ve bunl bu nl arý ar ý n m a nalarý aþaðýdaki þekilde dere ve izah olsa gerektir.
1.
" Kaa Ka a le - buyurdu," hitabý
Bu hitap doðrudan, Allah'a ait ve kiþiyi hedef almayan bir hitaptýr. Bu hitap ile gelen mükalemelerde ilahi alemler ve dünyevi hallere dair hükümler beyan olunmuþtur. Allah'ýmýzýn kendi vücudundan teþkilatlandýrmýþ olduðu varlýklar üzerine olan bu hükümler Vacibul Vücud'a ait hükümlerdir.
2. "Sümme seeltü fekultü Ya Rabbi - sonra sordum ve Ya Ya Rabbi dedim" hitabý Kulun bir talebi yani kuldan Allah'a bir iltica vardýr. Bu talep ruhun aslýna olan talebidir yani abdiyyetin 35
mabudiyyetten talebidir ve " kul ku l " isminin ruhani olma isteðidir. All A ll a h'ým h' ým ýzýn ýz ýn ke mala ma la tmm tm m g e rek re k " Gavs " için, gerek Gavs'm insanlara anlatýmýný bilmek ve bildirmek ve gerekse O'nun ilahi kemalatmý ikmal için lütfetmiþ olduðu bir hita ptýr. ptýr. Ýlahi kemalat ve mecburiyet için Allah'ýn mürebbi Ra b b " ismi ile Allah'a ilticadýr. ismi olan " Rab Hz.Pirimiz "Ben insanlar üzerine gönderilmiþ olan bir mürebbiyim, " buy urur. urur. Bunun bir manasý da Hz.Pir'de Allah'ýmýzýn Ra bb " isminin tecellisinin bulunduðu ve bu isimle in" Rabb sanlara mürebbi olduðudur. Bu kendisinin " her bilicinin üzerinde bilici olduðunu," beyan buyuran Allah'a kulun ilticaýdýr. Ay A y ett et t ek i " cehul " kelimesinin bir manasý da kulun gerçek öðreticisinin Allah olduðu ümmilik noktasýný iþaret eder.
3.
" Ve kaale lî - ve bana buyurdu," hitabý
Bu hitabý ilahinin bir manasý da " hitabým benden bana" dýr. 36
Burada Allah'ýmýz yakýnlýk verdiði gönle hitap etmekte ve açtýðý noktanýn anlatýlmasýný açýlmýþ olduðu gönül ehline býrakmaktadýr. Bu noktadaki anlayýþ ve kemalat yüksek olduðundan avama doðrudan söylenmesi halinde þaþýrma olur. Bu hitaptan murat insaný kamil yani velayettir ve bütün alemlerdeki insanlar için geçerlidir. Ýnsanýn hedef alýnarak hitap edilmiþ olmasýndan maksat Âdem sýrrýnýn açýldýðý gönüldür. Deryayý Nuru Muhammed'in görünerek hitap ettiði noktadýr. Bilhassa " ve ve " baðlacý ile baþlayan hitab beyanlarý daha sonra Hatmül Velayet zuhuru ile açýlarak, idrak olunacak hakikatleri ifade etmektedirler.
4.
" Ya Ya G avs av s - Ey Gavs," hitabý
Bu beyanlarda Allah'ýmýzýn " Gavs " ismi ile bütün va v a rlýk rl ýk lar la r üzer üz er ind in d eki ek i hükm hü kmüü i la hisi hi si a nl atý at ý l ýr. Bu ba kým ký m dan da n hitap " Gavs " isminedir. Bu da gavsiyyetin Allah nezdindeki yetkisini gösterir ve kudreti ilahisini anlatýr. Bu ayný zamanda Allah'ýmýzýn yakýnlýk verdiði insan gönlünün insanlar üzerindeki yetkisinin de bir ifadesidir. Kur'aný Kerim'de de (Maide 35'de) "ilahi rehber bulunuz," hitabý mevcuttur. Bu ayet insanlar arasýnda zuhur eden ilahi rehberlerin durumunu belirtir. Bu ilahi rehberlerin içinden se37
çilmiþ olup, hükmü hem bu alemde, hem ilahi alemde ve hem de kalblerde yürüyenler " Gavs " ismine mazhardýrlar.
5 . Kaa Ka a l e l Ga v s ü Ree Re e y t ür Rab Ra b be s üm me s e e l t ü - Gavs, "Rabbi gördüm sonra sordum," buyurdu," hitabý Bu hitap Risaleti Gavsiyyede iki yerde bulunmaktadýr. Bir tanesi aþk konusunda diðeri miraç konusundadýr. Aþk A þkýn ýn m a nasý na sý A ll ah 'ým 'ý m ýzýn ýz ýn ke ndi nd i si dir. di r. Al la h'ým h' ým ýz H ü ve " ismi ve " Vedud " isbunun böyle olduðunu kendi " Hü mi ile izah buyurmuþtur. Allah'ýmýz ilahi aþk idrakini ve makamlarýný birçok isim ile ifade buyurmuþtur. All A ll a h'ým h' ým ýz, ýz , " Bütün bu alemleri aþk için yarattý m ," buyurmaktadýr. O halde alemlerdeki hakikatleri anlamak, Allah'ýmýzýn bu hakikati açtýðý isimleri idrak, aþký anlamak demektir. Aþk A þk anl an l aþý aþ ý ldý ld ý ðý zama za mann ila il a hi k emal em al at ikma ik mall o lmuþ lm uþ olur. Ýlahi aþký öðrenip bilen ilahi ke malat sahibi ol ur. ur. Bu kemalat " Gavs " ismi ile bütün varlýklar üzerinde mürebbi olmuþtur. olmuþtur. Ay A y ný h it ap Risa Ri sall e t i Gav Ga v siy si y y e nin ni n so n par pa r ag raf ra f ýn da da mirac ile ilgili olarak zikredilmektedir. 38
Ýnsanýn da Allah'ýn bir parçasý olduðunun idrakidir. Kiþi Allah'a mirac yaptýðý yaptýðý zaman Allah ile Allah olmuþ demektir. Allah'a varmýþ ve hakiki vuslata ermiþ olan için sual ve cevap biter ve öyle bir kimsenin kýldýðý namaz gerçek idrak noktasýna varýr ve "namazýn benden bana" beyaný zuhur eder.
ELL E LL H ACC AC C H Ü SE Y Ý N V E DAD DA D
39
