Pokretne stepenice

MAŠINSKI FAKULTET PODGORICA

Vertikalni transport SEMINARSKI RAD T ema: Pokr etne tn e stepe tepen n i ce sa vel vel i ki m kapacitetom

Profesor:

Student:

Prof.dr Milorad Burić

Jocović Branko 31/10

Vertikalni transport

Seminarski rad- Pokretne stepenice velikog kapaciteta

Sadržaj:

Uvod..................................... Uvod........................................................... ............................................ ............................................ ............................................. ...................................3 ............3 Primjena pokretnih stepenica........................ stepenica................................................. ............................................... ............................................... ..............................4 .....4

Tehnička rešenja pokretnih stepenica.............................. stepenica.................................................... ............................................ .................................... .............. 5 Zahtjevi pri p ri ugradnji pokretnih stepenica........................ stepenica.............................................. ............................................ ....................................7 ..............7 Lokacija pokretnih stepenica........................ stepenica................................................. ............................................... ............................................ ...............................9 .........9 ica....................................................................... ................................12 ........12 Zahtjevi pri rešavanju pokretnih stepenica............................................... Specijalne primjene pokretnih stepenica......................... stepenica............................................... ............................................ ...................................13 .............13 Kapacitet............................................... Kapacitet..................................................................... ............................................ .............................................. ........................................14 ................14 Teoretska prevozna sposobnost................... sposobnost......................................... ............................................ ............................................ .................................15 ...........15 Stvarna prevozna sposobnost.................... sposobnost.......................................... ............................................ .............................................. ...................................15 ...........15 Princip rada.............................................. rada.................................................................... ............................................ ............................................ .....................................16 ...............16 Poslovni profili kompanije KLEEMANN HELLAS....................................... HELLAS...............................................................1 ........................18 8 Poslovni profili kompanije KONE......................................................... KONE............................................................................... ................................. ........... 20 Uporedne k-ke firmi KLEEMANN HELLAS I KONE.......................................... KONE..........................................................23 ................23

Zaključak.............................. Zaključak.................................................... ............................................ ............................................ .......................................... .................... ..............24 Literatura............................................... Literatura...................... ............................................... ............................................ .............................................. ...................................... .............. 25

2



Uvod

Pokretne stepenice imaju veliku primjenu kod masovnog transporta ljudi i one su bitan faktor vertikalnog transporta. tr ansporta. Uspješno rešenje masovnog transporta ljudi kod metroa, željezničkih stanica,aerodroma, robnih kuća i sličnih objekata, postiže se jedino preko pokretnih stepenica. Pokretne stepenice se postavljaju na odgovarajuća mjesta, koja su tako odabrana da putnike mogu što prije prebaciti na odreĎena mjesta.

Preko eskalatora putnici se najbolje upravljaju ka jednom cilju. Vlasnici robnih kuća, koji uspješno posluju, smatraju da su njihovi eskalatori u centru pažnje i da privlače kupce. Svjetske izložbe i sajmovi usmjeravali su eskalatore pored izložbenih mjest a, kako bi posjetioci vidjeli eksponate koji su najvrijedniji. Kod metroa i drugih podzemnih prostorija

eskalatori najbrže rješavaju transport ljudi. Inženjer koji je oko 1911. instalirao pokretne stepenice u Londonskom metrou bio je potpuno siguran u kori st ovog ureĎaja: „Pokretene stepenice nisu samo neizrecivo olakšanje za umorne noge“, rekao je on. „Pokretne stepenice su, same po sebi, stalno kretanje, i zato im treba pristupiti sa poštovanjem i divljenjem“. Čarls Siberger je pronalazač modernog eskalatora, moćnih, kontinualnih stepenica na mašinski pogon sa autonivelišućim horizontalnim gazištima. On im je dao ime eskalator, što je kovanica latinske reči r eči scala , što znači stepenice , i riječi elevator , koja je predstavljala lift. Inspirisan patentom G. A. Vilera iz 1892. i vezan poslovnom saradnjom sa Otis kompanijom

za liftove od 1899., Siberger je konstruisao i izložio prve pokretne stepenice na Svetskoj izložbi u Parizu 1900. godine. Prije toga je patentirano nekoliko pronalazaka pod nazivima „pokretne stepenice“, „beskonačna pokretna traka“ ili „magične stepenice“. To su sve bile pokretne rampe ili trake.

Najveći uspjeh uspjeh meĎu njima postigle su su stepenice koje je 1892. konstruisao konstruisao i patentirao Džesi V. Rino. Sastojale su se od trake pod nagibom, sa pričvršćenim kramponima. One su postavljene, kao najnovije saobraćajno sredstvo na Njujorškom Koni Ajlendu 1896., a dvije godine kasnije, još jedne su instalirane u robnoj kući Blumingdejl na Menhetnu. Ipak, prve pokretne stepenice stepenice počele su da se proizvode proizvode od 19 00. i na jednoj i na drugoj strani Atlantika: komervijalni uspjeh na kraju je pripao ureĎaju koji su zajednički osmislili Siberger i kompanija Otis.

Pokretne stepenice se uglavnom postavljaju u okviru sistema javnog saobraćaja – na aerodromima i stanicama podzemnih željeznica – – kao kao i u robnim kućama i tržnim centrima, hotelima,fabrikama i drugim mjestima koja moraju pružati udobnost kretanja velikim grupama ljudi i to u kratkom roku.

3



Primjena pokretnih stepenica

Pokretne stepenice se mogu sa uspjehom primijeniti ma u kojoj zgradi, ako za njihovo postavljanje postoje potrebni uslovi. Pokretne stepenice se moraju postaviti tako da

ih najveći broj ljudi može vidjeti kad ulazi u zgradu. Osnovna jedinica za kapacitet eskalatora je broj ljudi na čas čas neuporedivo više od standradnog lifta . Kapacitet eskalatora zavisi i od tipa zgrade, odnosno od njene namjene, te imamo eskalatore koji u roku od 5 minuta mogu da

prevezu od nekoliko nekoliko osoba do stotinu.Da bi se se dobio što bolji efekat efekat transporta, moraju moraju postojati slo bodne, široke površine smještene j. pri ulazu i izlazu smještene kod pristajališta eskalatora, eskalatora, t j. iz njega.

One posjeduju mnoge prednosti kao sistem za efikasni prevoz pješaka. Ne zauzimaju mnogo prostora, mogu biti veoma duge, mogu se postavljati i u otvorenom prostoru. Prednost

u odnosu na liftove leži u tome što u isto vrijeme mogu prevoziti neuporedivo veći broj putnika.Pokretne stepenice imaju standradnu brzinu, ona ona se k reće reće u rasponu od 27 do 55 metara u minuti. Ako bi išle sporije, ljudi bi postali nestrpljivi, ako bi, pak brzina bila veća, bilo bi teško stati na njih, i sići sa njih.

Terminal br. 1 na aerodromu Šarl de Gol) Slika 1: Providni tunel u koji se nalaze pokretne stepenice ( Terminal

Skriveni mehanizam pokretnih stepenica čini par lanaca, po jedan sa svake strane stepenica, obmotanih oko odgovaraju odgovarajućeg ćeg para zupčanika. Tako jednospratne stepenice imaju taj mehanizam pri dnu i pri vrhu, sa jednim elektromotorom od sto konjskih snaga. Zahv aljujući tome što su ispod svakog pojedinačnog gazišta gazišta postavljena po dva niza smjer gazišta se mijenja na dnu i na vrhu stepenica.

točkova,

Terminal br. 1 na aerodromu Šarl de Gol, izgraĎen prema projektu Pola svim Andrea, otvoren je 1975. godine. Termina Termina l ima pravi vazdušni lavirint sastavljen od providnih tunela. 4



U njima se nalaze pokretne stepenice koje se kreću u smjerovima. U Pariskom centru Pompidu, koji su projektovali Ričard Rodžers I Renco Pjan, sve instalacije izložene su pogledu posjetioca .

U slučaju da eskalator ne može da pruži u kritičnom krit ičnom momentu uslugu putnicima, povećanjem brzine kretanja, u zavisnosti i od dužine dužine puta,može puta,može se povećati povećati njegov kapacitet kapacitet I doći do pozitivnog rešenja.Ako rešenja.Ako su eskalatori eskalatori primarno sredstvo vertikalnog transporta, trebalo bi da zamjene veći broj liftova. Rukovanje eskalatorom je najjednostavnije, sa potpunom bezbjednošćuu za putnike. Za bezbjednošć Za osobe koje se normalno kreću kreću i vide,korištenje eskalatora eskalatora je potpuno bezopasno. bezopasno. MeĎutim, osobe osobe koje su nepokretne ili su vezane za stolicu, ne mogu da se služe eskalatorima. Slijepe osobe ili starija lica koja lošije vide, imaju teškoće pri ulasku i izlasku sa eskalatora, te se za njih ne preporučuje upotreba pokretnih stepenica bez pratioca. Majke sa djecom u kolicima ta koĎe ne mogu upotrebljavati eskalatore, i njima se preporučuju liftovi.

Tehnička rešenja pokretnih stepenica Pri ncip r ad ada a centr centr alnog podmaz podmazivanj a

Prilikom obrtanja pužnog kola profili zuba zahvataju ulje za podmazivanje i prenose ga iz kartera u gornju kućicu, a preko puža se jedan dio ulja, usled centrifugalne sile nastale obrtanjem puža, izbacuje u kadu gdje se ulje skuplja i odatle se napajaju radijalna aksijalna ležišta puža,(sl. 2), a višak ulja odlazi iz ležišta u karter reduktora. Drugi dio mlaza ulja napaja radijalna ležišta osovine pužnog kola.Ovo se postiže na taj način, što je puž postavljen izmeĎu zidova gornje kućice,(sl. 3) gdje je gornji dio otvoren i predstavlja kadu za skupljanje ulja za podmazivanje. Sam zid kade izraĎen je u obliku svod a,da bi se drugi dio mlaza odbijao od njega i limenog l imenog poklopca i kretao preko zidova kućice na radijalna ležišta, (poz. a i b) i na graničnike zida izmeĎu glavčine pužnog pužnog kola i oslonca ležišta. Spoljni zidovi kućišta izloženi su spoljnoj temperaturi t emperaturi u mašinskoj kućici(U),koja je niža nego temperatura u samom kućištu slika 2 slika 3. Kako ulje za podmazivanje kvasi unutrašnje zidove pužnog reduktora, to se ulje hladi i jedan dio ohlaĎenog ulja pada na ležišta (a i b), a drugi dio odlazi direktno u karter. Ovi zidovi moraju biti tako dimenzionisani da

nisu ni suviše tanki pa da ne mogu da izdrže i zdrže naprezanja, ni suviše debeli pa da sporo prenosu toplotu od unutrašnjosti kućišta do spoljne atmosfere, niti da im je specifična težina u odnosu na snagu dosta velika. Debljina zida se kreće od d = 8 mm do d = 15 mm, u zavisnosti od opterećenja zidova.

5


Slika 2: Pužni zupčanik


Slika 3: Kućište za podmazivanje podmazivanje

Pod pritiskom ulja, usled rada pužastog kola, stvara se automatsko podmazivanje ležišta, od kojih su naročito intenzivnom podmazivanju podmazivanju izložena gornja ležišta, tj. ležišta puža: radijalna i aksijalna. aksijalna. Ovo podmazivanje podmazivanje je dirigovano dirigovano velikim opterećenjem opterećenjem ležišta puža, koji prima snagu snagu od pogonskog pogonskog elektromotora. Samo zaptivanje je vrlo jednostavno, a neki put se izvodi čak i bez ikakvog zaptivača.Da bi se izbjeglo curenje ulja ulj a izmeĎu veze gornje i donje kućice,jer je površina nalijeganja dosta velika,nastoji velika,nastoji se da površina nalijeganja bude što manja: manja: u zavisnosti od dozvoljenog dozvoljenog pritiska pritiska p (kp/cm), da bi se dobila što idealnija idealnija površina zaptivanja zaptivanja odnosno nalijeganja. nalijeganja.

6



Zahtjevi pri ugradnji pokretnih stepenica gornje i donje. U gornjoj gornjoj sekciji Pokretne stepenice su sastavljene od dvije sekcije, gornje nalazi se rukohvat i balustrade (ograda), stepenice kao i noseći gornji dio pokretnih stepenica, u donjoj sekciji nalazi se pogonski ureĎaj,potezna ureĎaj,potezna naprava i rešetka.Sve razdaljine kod eskalatora mjerene su od tačaka oslonca. OdreĎivanje eskalatora počinje eskalatora počinje od visine dizanja kao i lokacije, i na osnovu toga se odreĎuju uglovi uspona. Nagibi su odreĎeni u rasponu od α= 30ᴼ do α = 35ᴼ, pri ugraĎivanju pokretnih stepenica mora postojati odreĎeni prostor u zgradi koja ima graĎevinske detalje odreĎene prema zahtjevima samog proizvoĎača. Dužina puta i ugao penjanja penjanja zavise od prostora ugradnje. ugradnje. Na sl. 4 dat je šematski prikaz ugradnje ugradnje za ugao penjanja α = 30°.

Slika 4: Šema pokretnih stepenica

7



Reakcije na osloncima zavise od dužine i širine eskalatora. Za osrednje eskalatore od 32" inča = 805mm širine, koji služi za podizanje 3,66 m, donji oslonac je opterećen sa 5630 kp a gornji sa 7218 kp. Tereti su većinom podjednako rasporeĎeni po dužini eskalatora, sa dodatnim opterećenjem usled dinamičkog udara. U sled promjene broja putnika na eskalatorima mijenja se i opterećenje te se može desiti da je jedan oslonac više opterećen od drugog.Pokretnee stepenice su montirane na čeličnim nosačima koji primaju sva ova drugog.Pokretn opterećenja. Jedna tačka, i to gornja kod motornog pogona, motornog pogona, čvrsto čvrsto je vezana za oslonac, a druga je oslonjena zbog dilatacionog rada eskalatora.Pregled osrednjeg opterećenja za eskalatore dat je u tabeli 1 Opterećenje Opterećenje eskalatora znatno varira varira I zavisi od ugla nagiba i dužine rampi. Inženjer projektant eskalatora odreĎuje prostor za smeštaj i sile opterećenja.

Dizanje Gore

3,0 m 6800

3,7 m 7200

4,0 m 7600

4,9 m 8100

5,5 m 8600

6,0 m 9100

6,7 m 9600

dolje 48”/1100 Gore

5200 7900

5700 8500

6200 9000

6600 9700

7000 Konsultovati se sa

7600

8000

dolje

6300

7000

7500

8100

proizvoĎačem proizvoĎače m

32”/805

Tabela 1.

Mnoga lokalna protiv požarna pravila kao i Američki kodeks za standardnu sigurnost zahtijevaju da pokretne stepenice ili rampe u slučaju požara budu zatvoreni nekom vrstom roletni.Samo jedan od primjera je :Firma „Otis" za svoje eskalatore prieporučuje tehničke dimenzije date nasl. 5 , za ugao nagiba α = 35°.

Slika 5: Šema pokretnih stepenica stepenica ( sa

dimenzijama )

8



Lokacija pokretnih stepenica Pokretne stepenice postavljaju se na različite načine, što je predstavljeno na sledećim slikama. Na sl. 6 predstavljeno je rešenje jednorednih pokretnih stepenica postavljenih postavljenih u jednoj liniji kretanja.Na svakoj stanici postoji po dest za prilaz sledećim pokretnim stepenicama. Ovo se rešenje primjenjuje kad to zahtijeva konstrukcija zgrade. Da bi putnik stigao do poslednje stanice, recimo do četvrte, kreće se samo pravolinijski i njegovo vrijeme kretanja je skraćeno jer nema gubitka u vremenu za dva okretanja kao i zbog veće putanje do sledećih pokretnih stepenica.

Slika 6: Jedoredne pokretne pokretne stepenice postavljene postavljene u jednom smjeru linije, stepenice postavljene postavljene jedne

naspram drugih ( dvije grupe za penjanje I spuštanje spuštanje )

TakoĎe na slici 7 imamo pokretne stepenice koje su postavljene jedne naspram drugih, i to u dvije grupe, za penjanje i za silaženje. silaženje. Dato je rješenje pokretnih stepenica koje su postavljene jedne iznad drugih u dva reda, kao dvostruke, od kojih jedna grupa služi za penjanje a druga za silaženje. Nedostatak je u tome što putnik mora od izlaza jednih stepenica da ide do ulaza u sledeće pokretne stepenice, kao i da se dvaput okrene, što sve predstavlja gubitak u vremenu. vr emenu. Dobra strana ovih pokretnih stepenica je što ne zauzimaju veliki prostor, pošto su postavljene jedne iznad drugih.

9



] Slika 7: Pokretne stepenice stepenice koje su postavljene jedne jedne naspram drugih i to u dvije grupe za penjanje i

silaženje 10



Zahtevi pri rešavanju pokretnih stepenica Američki propisi za projektovanje eskalatora zahtijevaju da zbog sigurn sigurnos osti ti svi svi imaju imaju isto isto reše rešenje nje češ lj eva na st ep eni ku . Č ešl je vi na s t e p e n i k u m o r a j u b i t i t a k o r i j e š e n i d a n e m o g u p o v u ć i m e k a n e djelove na cipeli.

Svi eskalatori moraju biti konstruisani da mogu raditi i za penjanje i za silaženje. Ovo se izvodi preko prekidača na ključ, koji je posta vljen kod ulaza ili izlaza iz eskalatora. Prekidač za hitno zaustavljanje eskalatora i rampi postavlja se tako da ne bude dostupan djeci, a da se nalazi na obližnjem zidu. Kočni ureĎaj mora, ako se to zahtijeva, zaustaviti pokretne stepenice sa punim opter ećenjem. ećenjem. Kod nekih eskalatora postoji kočni ureĎaj koji radi na dva stepena kočenja, sa dvostrukim akcijama: mirno zaustavljanje, sa usporavanjem i zaustavljanjem - kada kočenje nije hitno, i naglo kočenje kada je hitno.Pristup eskalatorima, tj. ulaz i iz laz mora biti proširen, da bi se putnici mogli slobodno i sigurno kretati ka eskalatoru ili i li od njega. Dohvat rukohvata je jednostavan, da se putnici sa lakoćom mogu hvatati za njega. Brzina kretanja eskalatora mora biti takva da se putnici na nju lako privikavaju, da ona ne predstavlja neku nenormalnu brzinu koja izaziva strah, nego da su putnici potpuno sigurni sigurni pri ulasku ulasku na pokretne stepenice.

: Slika 8: Pristup pokretnim stepenicama tj. Ulaz izlaz

Širok je izbor materijala koji se mogu upotrebiti za eskalatore: nerĎajući čelik, emajlirane površine,zastaklena balustrada, često se naziva i kristalna, osvjetljeni stakleni paneli, fiber-glas itd.Rukohvat eskalatora se izraĎuje od vinila u raznim bojama, kod raznih proizvoĎača 11



Slika 9: Gazište pokretnih stepenica

Može se desiti da prilikom stavljanja stopala stopala na stepenik Ďon cipele bude povučen povučen izmeĎu stepenika i stranice pokretnih stepenica. Zato je preporučljivo da se na stranici postavi kontakt koji koji se uključuje onda onda ako nastane nastane nagib na stranici, time se prekida kolo struje za pogon eskalatora i on se zaustavlja.

Slika 10: Rukohvati pokretnih stepenica

12



Spe pecij cij aln e pr pr im j ene pokr pokr etni h ste tepe peni ni ca

Pokretne stepenice mogu praktično svuda da se instaliraju, kako je to već ranije rečeno. Ukoliko se postavljaju napolju, pod vedrim nebom, recimo u podzemnim pješačkim prolazima, potrebno je da imaju nastrešnicu zbog atmosferskih padavina. Zimi, pri zaleĎivanju, pokretne stepenice bi predstavljale veliku opasnost za one koji ih koriste, te i zbog toga moraju biti prekrivene. Eskalatori se mogu instalirati na brodovima, s tim da rade kada je brod u pokretu.

Posebno služe pri ukrcavanju ili iskrcavanju putnika. Njima se rješava kosi transport izmeĎu pojedinih paluba, kao i veza izmeĎu paluba, restorana, bazena , kuhinje, palube za zabavu i sl., čime se ubrzava i pojednostavljuje transport putnika na plovnom objektu. U poslednje vrijeme sve se više primjenjuju pokretne stepenice za rešenje kosog transporta u industrijskim objektima. One su u pogonu za svo radno v rijeme a naročito pri promjeni smjena radnika. Najveći protok ljudi je, meĎutim, u stanicama metroa, te pokretne stepenice u tim objektima moraju biti sposobne da za kratko vrijeme prebace veliku masu

putnika do odreĎenog cilja. Zato ovdje I nalazimo najveće i najbrže pokretne stepenice. Smatra se da se u Londonskom metrou nalaze najveće najveće i najbrže pokretne stepenice na svijetu, sa visinom dizanja od 25,9 m, i sa brzinom kretanja od 54,9 m/min.

13



KAPACITET

Kapacitet eskalatora mjeri se brojem ljudi koji se prebacuju u jedinici vremena. Taj

kapacitet kreće se od 5000 do 10.000 osoba na čas.Kapacitet eskalatora na čas proračunava se prema sledećoj sledećoj jednačini:

Q = 3600*φ*E*V/tsr (putnika/čas) Gdje su:

φ = koeficijent zauzetosti eskalatora, eskalatora, stepeniku , E = broj ljudi po stepeniku, V = brzina eskalatora (m/sek),

stepenika. tst = korak stepenika.

Koeficijent zauzetosti eskalatora (φ)predstavlja odnos izmeĎu broja ljudi koji se prevoze eskalatorom za odreĎeni dio vremena, prema broju ljudi koji bi mogli biti prevezeni za taj isti dio vremena, pri zauzetosti svih stepenica, u odnosu na njihovu nominalnu sposobnost zauzetosti.

Koeficijent zauzetosti eskalatora zavisi od njihove brzine, a snižava se povećanjem brzine. Na osnovu opštih podataka, zavisnost srednjeg časovnog koefici jenta zauzetosti od brzine,izražava se na način prikazan u tabeli 2.

Brzina pokretnih stepenica(V=m/sec)

0,4

0,5

0,6

0,75

Srednji časovni

0,96

0,90

0,84

0,75

koeficijent zauzetosti

φ Tabela 2.

zauzetosti (φ) može dostići vrijednost 1.Broj ljudi na jednom stepeniku može biti jedan ili dva, zavisno od konstrukcije samog stepenika. Maksimalni korak stepenika (tst) odreĎuje se time, što je on praktično ravan dubini poda, razlikujući se od njega samo za veličinu zazora izmeĎu susjednih stepenika, koji je ravan (5-8 mm).Dubina poda odreĎuje se prema gabaritu ljudskog tijela i mjeri stopala. Pri nedovoljnoj dubini poda,putnicima je praktično nemoguće da se razmjeste na susjedne stepenike.Maksimalni kor ak ak stepenika (tst) odreĎuje se dopuštenom U vrlo kratkim djelovima vremena, od 1 do 2 min. koeficijent

razlikom susjednih stepenika i uglom nagiba eskalatora prema horizontali. Radi toga, da bi se

eskalator koristio kao stepenište, pristup ne bi trebalo da prelazi 200 mm. 14



Ugao nagiba eskalatora prema horizontali kreće

se od 30° do 35°. Obično se radi sa uglom od 30°, i pritome nagibu eskalatora dubina poda ne smije da prelazi 400 mm, što se praktično poklapa sa minimalnom vrijednošću koju odreĎuje udobnost smještaja ljudi na stepeniku. Korak stepenika eskalatora svjetskih metroa ravan je 400 ili 405 mm.

TE ORETSKA PREVOZ NA SPOS POSOBN OBN OS OST T

Na osnovu evropskih normi (EN 115), pri proračunu teoretske prevozne sposobnosti pokretnih stepenica predpostavlja se da na jedan stepenik odgovarajuć odgovarajućee širine maksimalno može stati jedan jedan putnik (najduži (najduži stepnik 600 mm), prosječno prosječno 1,5 putnik (800 mm) i dva dva putnika za najširi najširi stepnik (1000 mm).Na bazi ovoga teoretske teoretske prevozne sposobnosti pokretnih pokretnih stepenica, koje su posledica širine stepenica i brzine kretanja pokretnih stepenica, date su u tabeli 3.

Nominalna širina pokretnih pokretnih stepenica mm

Teoretska prevozna sposobnost (putnik/čas) Brzina kretanja 0,5 4500 6750 9000

600 800 1 000

0,65 5850 8775 11700

0,75 6750 10125 13500

Tabela 3.

U pojedinim zemljama (npr. u Francuskoj, sovjetskom Savezu) standardizovane su

pokretne stepenice većih teoretskih sposobnosti. One su ugraĎene u velike metro stanice i stanice podzemnih željeznica.Njihova danas najveća teoretska prevozna moć je 17 000 putnika na čas. Brzina kretanja ovih pokretnih stepenica je oko 0,94 m/s. One mogu da savladaju visinu dizanja i do 65 m.

STVA RNA PREVOZN A SPOS SPOSOBN OBN OS OST T

Istraživanja tokova putnika na izlazu objekata pokazala su da je u petominutnom periodu, kada je intenzitet zahtjeva najveći, prosječni faktor iskorištenja pokre tnih stepenica k5 = -0,5, za kraći period,npr za 1 min, onda je ova vrijednost nešto kraća i iznosi k1 = 0,62. Za prosječnu vrijednost faktora iskorištenja pokretnih stepenica utvrĎenu istraživanjima dobijaju se, u funkciji od širine stepenika i brzine nji hovog kretanja, vrijednosti za stvarne prevozne sposobnosti pokretnih stepenica prikazane utabeli 4.

Nominalna širina pokretnih pokretnih stepenica mm

Teoretska prevozna sposobnost (putnik/čas) Brzina kretanja

600 800 1 000

0,5 2250 3375 4500

0,65 2930 4387 5850

0,75 3375 5062 6750

Tabela 4.

15



PRIN CIP RADA POKRETNI POKRETNI H STEPENI CA

Konstrukcija pokretnih stepenica je proizvedena od odgovarajućih čeličnih profila, Ona je obložena oplatom od čeličnog lima. Na gornjem i donjem dijelu konstrukcije nalaze se čelični ugaoni oslonci sa kojima se ona oslanja na konstrukciju zgrade.Pogonsko elektromotorno postrojenje se sastoji od odgovarajućeg trofaznog asinhronog kratko spojenog elektromotora, kočnice i reduktora sa kojima je spojena pogonska osovina koja pokreće dva specijalna čelična lanca koji prenose kontinualno kretanje stepenika (sl.11). Pogonski ureĎaj je smješten u gornjem dijelu pokretnih stepenica. stepenica. Isti pogonski ureĎaj pokreće i dva paralelna gumena rukohvata koji se kreću sinhronizovano sa stepenicama po sopstvenim voĎicama. Ako doĎe do prekida rukohvata, sigurnosni prekidač zaustavlja kretanje stepenica.Izuzetno je značajno da izmeĎu konstrukcije zgrade i oslonca stepenica bude postavljena antivibraciona smješa koja sprečava prenos oscilacija na objekat.Kada je visinska razlika izmeĎu oslonaca pokretnih stepenica do 6 m, dovoljna su samo dva oslonca,gornji i donji. Kada je ova visina

veća potrebni su i meĎu oslonci čiji broj zavisi od dužine stepenica.Stepenici se kreću po šinama pomoću sopstvenih točkića. U gornjem i donjem dijelu pokretnih stepenica vrši se okretanje stepenika.

Na ulaznom i I zlaznom kraju pokretnih pokretnih stepenica nalaze nalaze se ploče ploče sa"česljevima". Na njihovim pokretnim djelovima su postavljeni sigurnosni kontakti koji zaustavljaju kretanje stepenica ako izmeĎu zubaca češljeva uĎe neki strani predmet ili ako se neki zubac polomi.

Vrlo je značajno da na stepenicama nema putnika kada se one stavljaju u pokret ili zaustavljaju.Zbog toga pri daljinskom upravljanju uključenjem i isključenjem pokretnih stepenica, mora se obezbijediti informacija o otsutnosti putnika sa ovih transportnih

sredstava. Pokretne stepenice se stavljaju u pogon pomoću ključa, pokretanjem kontakta u jedan ili drugi položaj, zavisno od željenog smjera njihovog kretanja. Uz ove kontakte se nalazi i dugme "stoj" koje služi za trenutno zaustavljanje pokretnih stepenica u slučaju potrebe.On ih automatski isključuje iz pogona u vremenskim periodima u kojima nema zahtjeva za prevozom, a na njima nema korisnika. Kada putnici prilaze stepenicama one se

automatski uključe ili preko nagaznog kontakta koji se nalazi neposredno na njihovom ulaznom dijelu ili na drugi način (na primjer, fotoćelijom). Sa obje strane stepenika nalaze se balustrade,koje mogu biti od stakla ili metala. Na njihovom nji hovom donjem dijelu se nalaze staklo a

iznad njih su rukohvati. Na ulaznom I izlaznom dijelu pokretnih stepenica a često i ispod rukohvata, nalaze se svjetlosni izvori koji osvjetljavaju ove prostore i daju vrlo prijatan vizuelni efekat ambijentu u kome se nalaze i pr užaju užaju bezbjednost putnicima.

16



Slika 11: Uzdužni presjek kroz pokretne stepenice sa njihovim bitnim sklopovima i el ementima. Značenje engleskih riječi sa slike 11:

How escalators work – kako rade pokretne stepenice - handrail drive- rukohvat pogona - handrail- rukohvat - step-korak - chain guide-lanac za upotrebu - return wheel- povratni zupčanik - inner rail-unutrašnja šina - electric motor-električni motor - drive gear- pogonski zupčanik zupčanik

17



Pos Po slov lovni ni profil ko komp mpanije anije KL EEM ANN H EL L AS Kompanija KLEEMANN HE LLAS

( GRČKA) osnovana je 1983 godine uz licencu Njemačke firme KLEEMANN HUBTECHNIK. Sjedište kompanije se nalazi u Atini i Solunu. KLEEMANN HELLAS je aktivan na polju konstrukcije i trgovine sistema kompletnih liftova. Jedna od najvećih kompanija u ovom s ektoru u Evropi i na

MeĎunarodnom tržištu. Proizvodi više od 12 000 sistema godišnje, što je ukupno 3 % od proizvodnje liftova na svjetsko tržište. KLEEMANN GRUPA sastoji se od pet filijala:

sjedištem u Industrijskoj zoni Kilkisa, od KLEEMANN ASANSOR trgovačke firme liftova koja je aktivna na tržištu u Od KLEFER firme za konstrukciju automatskih vrata za liftove sa

Turskoj, od firme KLEEMANN LIFTOVI za proizvodnju i distribuciju liftova i liftovske

opreme na tržištu u Srbiji i regionu zapadnog Balkana, Balkana, od trgovačke firme liftova KLEEMANN LIFT RO koja je aktivna na tržištu u Rumuniji i MODALIFT konstruktivne firme za liftovsku opremu sa sjedištem u industrijskoj zoni Kilkisa. Prodajne aktivnosti grupe na meĎunarodnom nivou: (u procentu od 55% ukupne prodaj e u 2010. godini) vrše se u više od 60 zemalja, sa glavnim tržištima u Engleskoj, Irskoj, Nemačkoj, Belgiji, Belgiji, Holandiji, Australiji, Rusiji, Turskoj, Turskoj, Srbiji i Kipru. Glavni cilj cilj kompanije KLEEMANN, je očuvanje i jačanje vodećeg mjesta koje do sada zauzima na n a Grčkom i Evropskom tržištu, ali uvijek sa najvećim akcentom na ljudskom faktoru, unutar i van firme. fir me.

Maksimalna dužina Nagib Brzina Kapacitet

Širina stepenika Horizontalni ulaz Tip ograde Cijena

14,2 m (6 m pri 35 stepenika)

35ᴼ 0,65 m/s 10 000 1 000 mm 1 200 mm Staklo ( debljine 10 mm )

20 000 €

18



Slika 15. 15. Izgled već ugrađene pokretne stepenice Firma „ KLEEMANN HELLAS " HELLAS "

19



Šema

Slika 16. Firma „ KLEEMANN HELLAS " za svoje pokretne stepenice preporučuje tehničke

dimenzije date na slici za ugao nagiba α=35ᴼ

20



Pokretne stepenice su sastavljene iz gornjeg (stepenice, rukohvat, balustrada) i donjeg dijela

(pogonski ureĎaj). Značenje engleskih riječi sa slike 16: - halsting hole by others-rupa dizanja - load kapacity min 50 kn- opterećenje kapaciteta min 50Kn - safety fence-zaštitna ograda - celing decoration-plafonska dekoracija - trlangle protection-trouglasta zaštita - dralange hole-drenažna rupa - intermediate support base-srednja baza podrške - lower floor opening-niži sprat otvaranja - upper floor opening-gornji sprat otvaranja - upper floor-gornji sprat - lower floor-nizi sprat

Poslovni profil firme KONE Firma KONE postiže uspješan uspješan rad na polju liftovske tehnologije a počela je sa radom 1991godine. Kao ekskluzivni distributeri proizvoda i opreme Finske kompanije KONE, koja

je po sopstvenoj sopstvenoj tehnologiji jedinstvena jedinstvena u svijetu i za sada sada nedostižna, nedostižna, u mogućnosti mogućnosti je da predstavi najsavremenije liftove I eskalatore. KONE ima i sopstvenu proizvodnju: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Ramove I kabine za putničke I teretne liftove, Mikroprocesorske kamandne table liftovska postrojenja, Glavne razvodne ormare "B" table, Pozivne I registar kutije, Kompletne liftovske instalacije, Sonde, Razne druge elektro I mehaničke komponente Proizvodnja u operaciji sa renomiranim ino partnerima proizvode se kompletni

električni I hidraulički liftovi a sa domaćim preduzećima, proizvode sve vrste teretnih platformi I konstrukcija voznih okana I kabina.

Maksimalna dužina Nagib Brzina

Širina stepenika Kapacitet Horizontalni ulaz Tip ograde Cijena

13 m 35 stepeni 0,5 m/s 800 mm 8 000 1 000 mm staklo

18 000 €

21



Brzine KONE EC03000 tehnologiji, sa njegovom inovativnom mašinom, lancem i kontrelerom, KONE pokretne stepenice postavljaju standard u pogledu sigurnosti,

pouzdanosti, dizajna i performansama prilagoĎenja okolini. Osim što pomažu ljudima u kretanju kroz i oko javnih objekata, one igraju veoma važnu ulogu u arhitektonskom izgledu objekta

Slika 16 . Izgled već ugrađene pokretne stepenice Firma Kone

22



UPOR UPOREDNE EDNE KARAKTERI KARAKTERI STI KE F I RM I

“KLEEMANN HELLAS” I “KONE”

Tehničke karakteristike

“KLEEMANN HELLAS”

“KONE”

Maksimalna dužina

14,2 m 35ᴼ 0,65 m/s 1 000 mm 10 000 1 200 mm staklo

13 m 35ᴼ 0,5 m/s 800 mm 8000 1 000 mm staklo

20 000 €

18 000 €

Nagib Brzina

Širina stepenika Kapacitet Horizontani ulaz Tip ograde Cijena

U ovom radu date su osnovne karakteristike Pokr etn , kao i uporedna tnii h step stepe eni ca analiza.. Pokretne stepenice su stalno pogonjene tako da nema smisla govoriti o broju analiza

uključaka ili slično,s tim što savremene pokretne stepenice stepenice dolaze opremljenije ureĎajima za kontrolu rada pokretnih stepenica koje isključuju pokretne stepenice u slučaju kada ureĎaji registruju da nema korisnika na pokretnim stepenicama i odmah ih i h puštaju u pogon u slučaju da korisnik nailazi na pokretne stepenice.

Svakako ne bi tebalo preskočiti i estetsku stranu samih pokretnih stepenica koje se mogu isporučiti sa dekorativnim osvjetljenjem i dodatnim dekoracijama tako da pružaju mogućnosti za izvoĎenje najrazličitijih arhitektonskih rešenje u sklopu estetike cjelokupnog objekta. Mogućnosti personalizacije i upotrebljenih materijala zavise isključivo od zahteva Klijenta, kada su u pitanju gazišta, stranice i obloge eskalatora. Osnovna mjesta za ugradnju pokretnih stepenica su sva ona mjesta na kojima je

ugradnja lifta (bilo električnog ili hidrauličnog) nepraktična. Pokretne stepenice se posebno posebno ojima postoji velika frekvencija korisnika. Potrebno je ističu u svim onim objektima u k ojima napomenuti da pokretne stepenice imaju daleko veći v eći kapacitet (broj prevezenih korisnika/čas) korisnika/čas) u odnosu na liftove.

Kao zaključak se nameće da su eskalatori ureĎaji pogodni za javne j avne objekte koji zahtije vaju veliki broj prevezenih korisnika sa jednog nivo objekta na drugi.

23



ZAKLJUČAK

Pokretne stepenice su postali nezaobilazna naprava u svim modernim višespratnim zgradama. Nauka o vertikalnom transportu je novijeg datuma, a nije u potpunosti

uspostavljena veza izmeĎu arhitekture i transporta u zgradama. Ukoliko se vratimo unazad u istoriju, i podsjetimo se kako je prvi lift izgledao, pa sve

do danas, uočljivo je da su postignuta velika tehnološka dostignuća dostignuća u njegovom usavršavanju.UnapreĎenja su postignuta u pogonu, brzini, sigurnosti. Nekad su liftovi bili bučni i nesigurni, nesigurni, bez sigurnosnih mehanizama. mehanizama. Savremene Savremene zgrade zgrade se ne mogu mogu zamisliti bez liftova I pokretnih stepenica, koji postaju sve više neophodni. Iz toga proizilazi I potreba za njihovim usavršavanjem još više. U ovom trenutku, primjenjuju se najnovije tehnologije u pogledu računara računara i komunikacija na sve aspekta aspekta globalnih servisa. servisa. TakoĎe se se I nastavlja modernizacija postojećih instalacija najnovijom dostupnom tehnologijom. Program I održavanja, koriste sve prednosti inovacija u izvještajima podataka, otklanjanju kvarova I pregledu opreme. opreme. Neprestalno se teži novim inovacijama.Dakle, inovacijama.Dakle, iz svega svega ovoga slijedi i logično pitanje: Šta je budućnost vertikalnog transporta? Da li je budućnost iz gradnja I konstrukcija svemirskog lifta? Sada to predstavlja veliki izazov za vodeće kompanije,koje se bave prozvodnjom ureĎaja za vertikalni transport. Još uvijek niko nema odgovor kako bi to bilo moguće izvesti,uprkos velikim tehničko tehnološkim dostignućima. Ukoliko uzmemo period, od konstrukcije prvog lifta do danas, i vidimo koliki je napredak postignut, postignut, možemo zamisliti kada proĎe isti taj period, koliko će u budućnosti napredovati napredovati i kako će će izgledati. Ipak, Ipak, nastavit će se konstruisati proizvodi koji koji će nositi ljude u budućnost.

24



IZVOR LITERATURE

1.Prof.dr Milorad A. Burić, Vertikalni transport, Podgorica 2013 2. Dipl.inž.Branko Šekendić Vertikalni, kosi i horizontalni transport, Beograd1973.godine Beograd1973.godine 3.Internet: 

http://www.kleemann.gr/index.php?option=com_virtuemart&Itemid=874&lang=el



http://www.euroliftgroup.com



http://htmlimg1.scribdassets.com/1dw8mhq1xcvtnw0/images/5f4a194262e.jpg



www.howstuffworks.com



www.otis.hr

25

Pokretne stepenice

Recommend Documents