Abstrak Malaysia terkenal dengan kepelbagaian bangsa, agama dan budaya. Aspek tersebut menjadi penyumbang kepada perkembangan perkembangan pemakanan yang mempengaruhi perpaduan kaum di Malaysia. Malaysia. Objektif utama kajian ini ialah mengenali dengan lebih mendalam makanan yang terkenal antara tiga bangsa terbesar di Malaysia iaitu Melayu, Cina dan India selain mengetahui keunikan yang ada pada setiap jenis makanan tersebut. Objektif lain yang turut dikaji adalah berkenaan pemahaman tahap dan perpaduan kaum di Malaysia Malaysia melalui makanan. makanan. Kajian ini menggunakan kaedah soal selidik selidik dalam kalangan masyarakat sekitar Melaka yang terdiri daripada pelbagai kaum. Seramai 3 responden telah dipilih untuk menyertai kajian ini dan berdasarkan maklumat yang diperolehi, hubungan antara tahap perpaduan dan makanan bagi setiap kaum adalah memuaskan. memuaskan. Oleh itu, itu, makanan memainkan memainkan peranan yang penting dalam memupuk hubungan yang erat antara kaum utama di Malaysia. !endedahan mengenai makanan"makanan dari pelbagai jenis kaum di Malaysia perlu dikaji dan diperkemas lagi supaya masyarakat di Malaysia mengetahui tentang makanan dan tidak melupakan makanan"makanan tradisi masyarakat yang ada di Malaysia. Kata Kun#i$ perpaduan kaum, makanan tradisi 1.0 PENGENALAN Malaysia adalah sebuah negara yang aman dan damai dipenuhi oleh penduduk yang berbilang kaum. Hari ini, kaum Melayu adalah kumpulan etnik terbesar di Malaysia iaitu merangkumi lebih ! peratus penduduk negara ini. "i Malaysia, #ika meru#uk kepada orang Melayu menun#ukkan orang itu beragama $slam dan mengamalkan kebudayaan Melayu, berbahasa Melayu dan berketurunan Melayu. Pada asalnya mereka penganut %hera&ada 'uddha dan Hindu pada kurun ke 1(00)an, dan dengan pengaruh $stana Melaka ketika itu mereka menganut $slam. *rang Melayu terkenal dengan si+at peramah dan budaya seni mereka yang sangat kaya. Penduduk Melayu, ina, $ndia dan pelbagai kaum etnik yang lain telah hidup bersama se#ak beberapa generasi yang lalu. Pelbagai budaya yang berbe-a ini telah saling mempengaruhi antara satu sama lain, menghasilkan gabungan budaya Malaysia yang unik. umlah kaum terbesar di Malaysia adalah kaum Melayu, ina dan $ndia. %iga kaum terbesar ini mempunyai pelbagai adat dan budaya tersendiri dalam mengeratkan silaturrahim dan menguatkan perpaduan antara satu sama lain. Negeri /abah dan /araak #uga mempunyai pelbagai pelbagai kumpulan etnik peribumi, peribumi, masing)masing masing)masing dengan budaya serta arisan yang unik dan tersendiri. "alam menyumbang kepada perpaduan kaum, terdapat banyak aspek yang mempengaruhinya seperti ara pemakanan, sambutan perayaan, pemakaian tradisional dan pelbagai lagi. "alam ka#ian ini, kami telah memilih untuk mengka#i bagaimana tradisi makanan sesuatu kaum itu dalam menyumbang ke arah perpaduan kaum. /eperti yang kita sedia maklum, setiap kaum di Malaysia ini mempunyai se#arah tentang makanan tradisional kaum masing)masing. Pada hari ini, makanan bukan penghalang untuk mengeratkan perpaduan sesama kaum. 2oti anai, nasi lemak, lontong bukan hanya di makan oleh kaum Melayu, tosei, apati dan roti nan bukan saha#a untuk kaum $ndia, yong tau +u bukan hanya dimakan oleh kaum ina tetapi tanpa mengira bangsa dan kaum, makanan ini dimakan oleh sesiapa saha#a, bukan mengira Melayu, ina ataupun $ndia. adi sememangnya, pada hari ini, boleh dikatakan makanan tradisi kaum dapat mempengaruhi perpaduan di negara ini. 1.1 Latar 'elakang 3a#ian "alam men#alankan ka#ian ini, lokasi ka#ian ialah 4ni&ersiti %eknikal Malaysia Melaka 54%eM6 dan sekitar Melaka. %erdap %erdapat at 70 orang responden yang telah diplih seara raak yang terdiri daripada 80 orang pela#ar 4%eM 4%eM dan 10 orang aam sekitar Melaka.
1.8 *b#ekti+ 3a#ian "alam men#alankan ka#ian ini, tiga ob#ekti+ telah ditetapkan untuk diapai. Pertama, mengenal pasti makanan yang terkenal di antara tiga bangsa terbesar di Malaysia iaitu Melayu, ina dan $ndia. 3edua, mengetahui keunikan dan daya tarikan yang ada pada setiap #enis makanan tersebut dan ketiga ialah membinangkan bagaimana keunikan makanan tradisi setiap kaum ini mampu untuk membentuk perpaduan antara kaum. 1.7 3epentingan 3a#ian 3a#ian ini telah di#alankan atas dasar dapat mengenal pasti makanan tradisi tiga kaum terbesar di Malaysia. 3a#ian ini #uga dapat menun#ukkan betapa makanan tradisi dapat membentuk perpaduan kaum di Malaysia.
8.0 /*2*%AN 3A$AN 9'agai aur dengan tebing: merupakan peribahasa yang amat sinonim dengan kehidupan masyarakat Malaysia. ;alaupun penduduk Malaysia berbilang kaum namun semangat tolong)menolong sesama masyarakat amat penting untuk melaksanakan sesuatu perkara. 'ertitik tolak daripada sikap saling menolong ini, akan lahirlah masyarakat yang bersatu padu. Perpaduan merupakan aset terpenting Malaysia kerana tanpa perpaduan, tidak mungkin keharmonian dapat dinikmati ibarat 9bersatu kita teguh, bererai kita roboh9. 3a#ian terkini oleh $nstitut Penyelidikan Pembangunan 'elia Malaysia mendapati masyarakat pada hari ini tidak lagi menampilkan irri)iri perkauman yang kental dalam beberapa aspek kehidupan mereka. $ni tentulah sesuatu petanda yang positi+ bagi masa depan sebuah negara berbilang kaum di Malaysia. /ikap masyarakat pada hari ini seperti yang diperolehi daripada ka#ian yang dilakukan oleh $nstitut Penyelidikan Pembangunan 'elia Malaysia itu menerminkan penerimaan mereka yang baik tanpa pre#udis terhadap semua kaum di Malaysia. Masa depan ekonomi negara #uga diyakini akan bertambah baik dan ini tentulah akan dapat mengekalkan keharmonian di antara kaum. Hasil ka#ian ini membuktikan bahaa ma#oriti menyatakan keadaan ekonomi semakin baik #ika pe rpaduan ter#alin antara masyarakat di Malaysia. 'erdasarkan se#arah dan pengalaman negara ini, masalah ekonomi dapat memberi kesan terutama keu#udan #urang antara kaum dan ini #ika tidak dibendung akan dapat menetus rasa emburu sehingga membaa kepada permusuhan antara kaum. Pada hari ini, kita melihat orang ina men#ual asam laksa dan nasi lemak, manakala orang Melayu memakan mi, kueh tia, yong tau +oo, roti nan, apati dan tosai. "emikian pula orang $ndia makan apa sa#a yang dimakan oleh rakan mereka dalam kalangan Melayu dan ina. Nasi lemak adalah ontoh makanan orang Melayu yg dapat memupuk perpaduan kaum di Malaysia dan ia patut di#adikan makanan kebangsaan Malaysia. $a bukan saha#a men#adi kegemaran orang Melayu tetapi turut dipelopori oleh kaum ina dan $ndia. Nasi lemak dahulunya dihidang untuk sarapan pagi tetapi pada masa kini di#adikan hidangan tengah hari dan malam. $a #uga turut dihidang pada rumah terbuka dan di#adikan salah satu menu 5ala arte6 di hotel)hotel. Nasi lemak turut diiringi dengan beberapa lauk sampingan seperti kari ayam, rendang 5ayam dan daging6, sambal 5sotong kering atau ikan bilis6, ayam goreng dan paru goreng. Putu mayam ialah se#enis makanan manis yang selalunya dimakan ketika sarapan pagi ataupun sebagai
snek. Putu mayam diperbuat daripada adunan tepung beras yang diampur dengan air dan santan kelapa yang kemudiannya ditekan ke penyaring untuk men#adikannya seperti mi halus. /elepas itu, ia akan dikukus dengan perahan air daun untuk di#adikan sebagai perasa. /etelah siap, mi itu akan dihidangkan bersama)sama parutan kelapa dan gula Melaka. Putu mayam adalah ontoh makanan masyarakat $ndia yang #uga digemari oleh semua kaum di Malaysia. 'agi kaum ina pula bahan utama dalam masakan mereka ialah bahan soya 5tahu, tauu, kiap soya6 endaan, bunga lily, bi#i)bi#an dan lain)lain. 'ahan ini kemudiannya akan diolah bersama rempah yang digunakan oleh orang Melayu seperti bi#i ketumbar, kayu manis dan sebagainya. 3ebanyakan masakan ina di negara kita ini, kebanyakan resipinya berasal dari Negera hina seperti yong tau +oo, har koay teo, dim sum dan lain)lain. Masakan ini telah diminati semen#ak abad ke)1<. Lok lok adalah satu)satu makanan ina yang masih di#a#a dan men#adi kegemaran kaum ina. Lok lok atau dikenali dengan sate elup merupakan makanan ringan dari sayuran, daging dan makanan laut. Nasi ayam bukan saha#a dipelopori oleh kaum ina tetapi diminati oleh semua rakyat Malaysia. Nasi ayam dihidangkan bersama ayam goreng, ayam panggang atau ayam kukus. 'agi orang Melayu mereka lebih meminati ayam yang bergoreng atau dipanggang dan kaum ina memilih yang dikukus. Minuman iringan bagi kaum ina ialah teh ina dan manisan kegemaran mereka ialah buah)buahan segar dan manisan berasaskan kekaang. Perayaan besar disambut bersama dengan menghidangkan makanan pelbagai kaum. Hakikatnya #elas, dengan hanya makan, kita boleh menggerakkan sesuatu kaum atau bangsa semakin dekat dalam perhubungan alaupun hanya sekadar beberapa ini. /emua ini terhasil daripada #alan aal yang inginkan keharmonian dan perpaduan di negara ini. /emua ini akan terus men#adi ikon yang men#adi identiti sebuah masyarakat Malaysia yang berbilang kaum. $kon yang men#adi identiti sebuah bangsa Malaysia yang aman dan harmoni.
7.0 ME%*"*L*G$ 3A$AN 3a#ian ini di#alankan melalui pemerhatian, ka#ian soal selidik, dokumentasi dan temu bual. 7.1 2eka 'entuk 3a#ian Aspek)aspek yang diguna pakai dalam ka#ian ini antaranya ialah pendekatan ka#ian, kaedah persampelan, ara pengumpulan data, teknik memproses dan menganalisis data dan penulisan laporan. 2eka bentuk ka#ian kuantitati+ yang digunakan dalam ka#ian ini ialah tin#auan 5sur&ey6. "alam ka#ian ini, tin#auan dibuat di sekitar kaasan Melaka untuk mendapatkan pandangan penduduk tentang hal)hal berkaitan dengan perpaduan kaum melalui makanan tradisi. Manakala reka bentuk ka#ian kualitati+ yang digunakan ialah ka#ian etnogra+i dan ka#ian se#arah. "alam ka#ian kes, ka#ian etnogra+i digunakan bagi mengka#i iri)iri makanan tradisi dalam kalangan penduduk di Melaka. 3a#ian se#arah pula digunakan bagi mengka#i rekod dan penulisan lampau antaranya dapatan daripada #urnal untuk dikaitkan dalam ka#ian perpaduan melalui makanan tradisi. 7.8 /ampel 3a#ian 3etika melakukan sur&ey 5tin#auan6 borang ka#i selidik telah diedarkan. /ampel terdiri daripada responden di sekitar Melaka. /eramai 70 orang pelbagai bangsa telah dipilih seara raak bagi men#alankan tin#auan ini. /etiap kaum dari Melayu, ina dan $ndia dipilih seramai sembilan orang manakala tiga orang dari lain)lain kaum. 7.7 $nstrumen 3a#ian
$nstrumen utama ka#ian ini ialah soal selidik di mana kami telah mengedarkan borang ka#i selidik kepada penduduk sekitar Melaka. $nstrumen ka#ian kualitati+ pula ialah soalan temu bual tidak berstruktur. "ata) data yang diperolehi telah dianalisis menggunakan /P//.
(.0 HA/$L 3A$AN "AN PE2'$NANGAN 'ahagian ini membinangkan keseluruhan hasil ka#ian yang di#alankan. /elain itu, rumusan akan dibuat mengenai pengaruh makanan tradisi sesuatu kaum dalam perpaduan rakyat Malaysia. %aburan adual 1 di atas, menun#ukan kekerapan pengambilan makanan tradisi lain dalam semingu. %aburan ini menun#ukan bahaa #umlah responden tertinggi ialah tiga hingga lima kali seminggu dalam pengambilan makanan kaum lain. 4ntuk kekerapan sekali hingga dua pula menun#ukan hanya tiga responden saha#a. 2esponden yang mengakui amat kerap men#adikan makanan tradisi kaum lain sebagai menu pilahan mereka pula ialah enam responden. 'erdasarkan 2a#ah 1 di atas, dapat dilihat nasi lemak men#adi pilihan tertinggi dalam ka#i selidik ini. Nasi lemak men#adi pilihan 17 orang daripada 70 orang responden. har kuey teo pula menatatkan enam pilihan berbanding kari hanya empat responden yang memilih makanan tradisi $ndia tersebut. Hanya tiga responden memilih yong tau +u diikuti putu mayam dan kuih bahulu yang men#adi pilihan dua responden setiap satu. 'erdasarkan 2a#ah 8 di baah, sebanyak <0= responden sangat setu#u dengan pendapat ka#ian yang menyatakan makanan tradisi kaum mempengaruhi hidup mereka. 1= pula hanya menyatakan yang mereka bersetu#u dengan pendapat sedemikian. /elain itu, hanya = saha#a yang tidak bersetu#u. Pengka#i membuat perbinangan berdasarkan kepada borang ka#i selidik yang telah diproses, iaitu bahagian A dan '. 'ahagian A merupakan latar belakang responden seperti #antina, bangsa, tempat tinggal, umur dan peker#aan. 'ahagian ' pula merupakan soalan yang berkaitan dengan ka#i selidik. /oalan ini ditanya untuk mengukuhkan ob#ekti+ ka#ian dimana makanan tradisi kaum boleh membentuk perpaduan bangsa. /elain itu, tu#uan lain ka#ian ini adalah untuk memperkenalkan makanan tradisi kaum lain kepada masyarakat lain. Hasil ka#ian menun#ukkan tidak kira latar belakang mereka siapa dan dari mana asal mereka, responden memberi respon yang baik untuk setiap makanan tradisi kaum lain. $ni menun#ukkan bahaa masyarakat di Melaka ini mempunyai pengetahuan tentang makanan tradisi kaum lain. /elain itu, dalam kehidupan harian, kita dapat melihat makanan tradisi sesuatu kaum ini bukan hanya boleh dimasak oleh kaum sendiri saha#a tetapi oleh bangsa lain #uga. /ebagai ontoh, nasi lemak #uga dimasak dan disediakan oleh orang $ndia dan roti anai #uga dibuat oleh orang Melayu dalam perniagaan arung mereka. 'erdasarkan ka#i selidik yang di#alankan, pola pengambilan responden terhadap makanan tradisi kaum lain amat kerap iaitu di antara tiga hingga lima kali seminggu. $ni memberi respon positi+ bahaa masyarakat di Melaka ini boleh menerima makanan tradisi kaum lain. "i samping itu, ramai yang mengakui yang pengambilan makanan tradisi kaum #uga mempengaruhi hidup mereka. $ni bermakna, apabila mereka menyukai sesuatu makanan tradisi kaum lain, mereka akan berusaha untuk mempe#ari atau mengetahui ara penyediaannya. Hasil daripada ka#i selidik yang di#alankan #uga, boleh dilihat yang pengambilan makanan tradisi kaum lain amat mempengaruhi perpaduan antara masyarakat di sini. Hampir semua responden 5<0=6 bersetu#u bahaa perpaduan boleh terbentuk melalui pengambilan makana tradisi kaum lain. Mereka memberi pandangan bahaa makanan tradisi kaum amatlah penting didalam kehidupan sesuatu kaum. /elain itu, amalan penyediaan dan memasarkan makanan tradisi ini perlu dikekalak agar ia tidak
dilupakan oleh generasi sekarang dan yang akan datang. Antara pandangan lain pula, makanan tradisi sememangnya dapat diterima oleh semua golongan masyarakat. Hal ini disebabkan penyediaan makanan tradisi kaum agak mudah dan ringkas saha#a. 'erdasarkan ka#ian, nasi lemak men#adi pilihan 17 orang daripada 70 orang responden. har kue y teo pula menatatkan enam pilihan berbanding kari hanya empat responden yang memilih makanan tradisi $ndia tersebut. Hanya tiga responden memilih yong tau +u diikuti putu mayam dan kuih bahulu yang men#adi pilihan dua responden setiap satu. $ni menun#ukkan bahaa responden tidak memilih makanan untuk dimakan dan mereka mengenali makanan yang dipilih dengan baik.
.0 3E/$MP4LAN /eara keseluruhan, dapat dirumuskan bahaa makanan tradisi sesuatu kaum dapat membentuk perpaduan dalam kalangan masyarakat ma#muk di Melaka ini. Masyarakat dapat mengenali dengan lebih mendalam makanan yang terkenal antara tiga bangsa terbesar di Malaysia iaitu Melayu, ina dan $ndia selain mengetahui keunikan yang ada pada setiap #enis makanan tersebut di mana makanan tradisi ini pula mempunyai keunikan yang tersendiri yang mampu menarik kaum lain untuk merasa. /elain itu, berdasarkan ka#ian mengenai makanan pelbagai bangsa ini turut menyumbang kepada tahap pemahaman dan perpaduan kaum di Melaka melalui makanan. Mereka lebih memahami dan mengetahui pelbagai &ariasi makanan kaum di Melaka dengan melihat ka#ian ka#i selidik. 3esimpulan yang didapati dalam ka#ian ini menerminkan bahaa tahap perpaduan mengikut makanan setiap kaum masih di tahap yang memuaskan. *leh itu, makanan #uga dapat memainkan peranan dan semangat perpaduan di kalangan kaum. 'erdasarkan ka#ian, menun#ukkan bahaa ka#ian terhadap perpaduan kaum terhadap makanan membaa kepada perkara positi+. "imana dapat dibuktikan melalui analisis data dan borang ka#i selidik. *leh itu, pendedahan mengenai makanan)makanan dari pelbagai #enis kaum di Malaysia perlu dika#i dan diperkemas supaya masyarakat di Malaysia mengetahui tentang makanan dan tidak melupakan makanan)makanana tradisi masyarakat yang ada di Malaysia. 3era#aan #uga perlu memainkan peranan dengan membuat kempen dan pesta makanan malaysia yang dapat membantu masyarakat lebih mengenali makanan pelbagai kaum ini. Makanan masyarakat di Malaysia #uga bukan saha#a boleh diperkenal di peringkattempatan malah perlu di luar negara supaya masyarakat membuka mata dan merasa bangga dengan kepelbagaian makanan yang dapat mengeratkan perpaduan antara kaum.
