www.uni-pr.info 1. Baza Bazatt e Pat Patol olog ogji jisë së
Patolo Patologji gjiaa studio studionn sëmundj sëmundjen en dhe merret merret me etiolo etiologji gjinë, në, patogj patogjene enezën, zën, ndryshim ndryshimet et morfologjike dhe rëndësinë klinike të sëmundjeve të ndryshme. Në egzaminimin e përgjithshëm të organeve përfshihet identifikimi i lezioneve patologjike me anë të vlerësimit të anomalive në madhësi, formë, konsistencë dhe ngjyrë. Preparatet Preparatet indore të ngjyrosura ngjyrosura me hematoksili hematoksilinë në dhe eozinë përdoren për egzaminimin egzaminimin rutinor rutinor me mikroskop të dritës. Në teknikat teknikat tjera plotësuese të cilat përdoren në mjete mjete të veqanta përfshihen përfshihen ngjyrimet ngjyrimet histokimi histokimike, ke, ngjyrimet ngjyrimet imunohistoki imunohistokimike, mike, mikroskopia mikroskopia flu fluore oreshe shente, mikrosko skopia pia electron ron tran ransm smiisiv sive dhe teknika mole olekulare. re. 2. Dëmti Dëmtimi mi qeli qelizo zorr dhe dhe adapt adaptimi imi
elizat mund të dëmtohen nga një numër mekanizmash. !ipoksia shkakton mungesë të prodhimit të "#P-së si pasojë e deficiencës së oksigjenit dhe mund të shkaktohet nga iskemia, insuficienca kardiopulmonare apo zvogëlimi i kapacitetit oksigjen $artës të gjakut. Në shkaktarët kongjenitalë të dëmtimit qelizor përfshihen defektet enzimatike, defekte defektett e protein proteinave ave struktu struktural rale, e, qrregul qrregulli limet met kromozom kromozomale ale dhe malform malformaci acionet onet kongjenitale. kongjenitale. "gjentët "gjentët kimikë, fizikë dhe dis$alanset dis$alanset e ushqyeshmëri ushqyeshmërisë së gjithashtu gjithashtu mund të dëmtojnë qelizat. %eagimi i qelizave ndaj ndonjë traume mvaret nga gjendja e qelizës dhe lloj llojii i traum traumës ës apo apo atak atakut ut.. %eag %eagim imii mund mund të shko shkojë jë nga nga adap adapti timi mi&dë &dëmt mtim im reverzi reverzi$il $il&dë &dëmti mtim m ireverz ireverzi$i i$ill deri me vdekje vdekje të qelizë qelizës. s. 'endet intraqe intraqeliz lizore ore dhe sistemet që janë në veqanti të ndjeshme ndaj dëmtimit përfshijnë "(N, prodhimin e "#P"#Psë, mem$ranat qelizore dhe sintezën e proteinave. (ëmtimi reverzi$il qelizor fillimisht është i lidhur me zvogëlimin e sintezës së "#P-së nga fosforilimi oksidativ duke quar kështu deri te ënjtja qelizore dhe sinteza joadekuate e proteinave. (ëmtimi ireverzi$il përveq tjerash përfshin për fshin mjaft shpesh edhe e dhe dëmtimet e rënda rën da mem$ranore, të lizozomeve, mitokondrieve dhe nukleusit. 'dekja e indeve mund të prodhojë një shumllojshmëri të formave histologjike duke përfshirë këtu nekrozën koagulative, nekrozën likuefaktive, nekrozën kazeoze, nekrozën fi$rinoide dhe nekrozën gangrenoze. "poptoza është formë e specializuar e vdekjes së programuar qelizore e cila mund të rregullohet gjenetikisht apo me anë të ndonjë n)itësi qelizor apo indor. 3. Infl Inflam amac acio ioni ni
*nflama *nflamacio cioni ni akut është është reagim reagimii i menjëh menjëhersh ershëm ëm ndaj ndaj lëndim lëndimit it që shkakto shkaktonn skuqje, skuqje, temperaturë, ënjtje, dhim$je dhe hum$je të funksionit. Ndryshimet hemodinamike tek infl inflam amac aciioni oni akut akut ndër ndërm mjetë jetëso sohe henn nga nga mater aterie iett kim kimike ike vazo vazoak akttive dhe dhe pas pas vazokonstriksionit kalimtar fillestar, prodhojnë dilatim masiv me permea$ilitet të shtuar vascular. Neutrofilet janë qeliza të $ardha të rëndësishme të gjakut të cilat përm$ajnë granula me enzime të shumta shpër$ërëse. Neutrofilet dalin nga qarkullimi i gjakut me anë të procesit të rregulluar lartë ku përfshihet margjinimi +lëvizja drejt murit të enës, adhezioni +ngjitja për endoteli, dhe emigrimi +lëvizja ndërmjet qelizave endoteliale për të dalë nga ena. (efektet e adhezionit mund ti kontri$ojnë imunosupresionit i cili vërehet tek dia$eti melit melit dhe përdorimi i kortikosteroideve. emotaksa është tërheqja e qelizave drejt një mediatori mediatori kimik i cili lirohet në zonën e inflamacioni inflamacionit. t. /agocitoza e $akterieve $akterieve #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info nga neutrofilet përmirësohet akoma nëse opsoninat siq është pjesa /c e *munoglo$ulinës 1 apo produkti 234 i komplementit janë të lidhura për $akteriet. 5indromi i 2hediak!igashi-t është shem$ull i sëmundjes gjenetike me fagocitozë defective të neutrofileve. Posa $akteria të jetë fagocituar atëherë enzimet që kërkojnë oksigjen dhe ato që janë të pavarura nga oksigjeni mund të kontri$ojnë në m$ytjen e $akterieve. 5ëmundja gran granul ulom omat atoz ozee kron kronik ikee e fëmi fëmijë jëri risë së dhe dhe defi defici cien enca catt e miel mielop oper erok oksi sida dazë zëss janë janë imunodeficienca të lidhura me deficiencën e m$ytjes së $akterieve të varur nga oksigjeni. 6ediatorët kimikë të inflamacionit përfshijnë aminet vazoaktive, sistemin e kininave, produktet e acidit arahidonik, kaskadën e komplementit dhe d he citokinet. *nflamacioni akut mund të qojë deri te rigjenerimi indor, formimi i vrragës fi$rotike, formimi i a$scesit apo në inflamacion kronik. Në qelizat e rëndësishme në inflamacionin kronik përfshihen makrofagjet, limfocitet, eozinofilet dhe $azofilet. *nflamacioni kronik granulomatoz është formë formë e special specializua izuarr e inflam inflamaci acionit onit kronik kronik me makrofa makrofagje gje të modifi modifikua kuara ra +qeliz +qelizaa epitelioide epitelioide dhe qeliza gjigante me shumë nukleuse nukleuse zakonisht zakonisht e rrethuar rrethuar nga një unazë e limfociteve. Një numër i madh sëmundjesh mund të shkaktojë inflamacion granulomatoz kronike më së shpeshti tu$erkuloza, sifilisi, leproza dhe infeksionet fungale. /ormat e reagimit të indeve ndaj agjentëve infektivë mund të përfshijnë inflamacionin eksudativ, inflamacioni inflamacioninn nekrotizues, nekrotizues, granulomatoz granulomatoz,, intersticia intersticial, l, dhe inflamacioni inflamacioninn proliferati proliferativv citopatik. 4. Sh Shër ërimi imi dh dhee ripa ripari rimi mi i plag plagës ës
Në shërimin e plagës përfshihet përfs hihet rigjenerimi i indit nga qelizat e të njëjtit lloj dhe riparimi * indit me zëvendësim zëvendësim nga indi lidhor. lidhor. *ndet ndryshojnë ndryshojnë për nga kapaciteti kapaciteti regjenerativ regjenerativ.. Popullatat qelizore la$ile të cilat rigjenerohen gjatë tërë jetës përfshijnë qelizat epiteliale sipërfaq sipërfaqësor ësore, e, qeliza qelizatt hemato hematopoet poetike ike dhe qeliza qelizatt mëma. mëma. Në qeliza qelizatt sta$il sta$ilee të cilat cilat replikohen në nivel të ulët gjatë tërë jetës mirëpo mund të ndahen nëse stimulohen përfshijnë hepatocitet, qelizat e tu$uleve proksimale dhe qelizat endoteliale. elizat permanente të cilat nuk mund të replikohen në moshën e pjekurisë përfshijnë neuronet dhe qelizat qelizat e muskul muskulatu aturës rës kardiake. kardiake. %ipari %iparimi mi i indeve indeve me zëvendë zëvendësim simin in e zonës zonës së dëmtuar nga vrraga e indit lidhor ndërmjetësohet nga faktorë të shumtë të rritjes dhe citokine. /illimisht formohet indi i granulacionit i cili më vonë pëson kontraksion të plagës proces ky k y i ndërmjetësuar nga miofi$ro$lastet duke rezultuar kështu përfundimisht me formimin e vragës së vërtetë fi$rotike. 5hërimi i plagës me tentimin e parë +lidhja primare ndodhë pasi $uzët e pastërta të plagës të jenë afruar mjaft afër njëra tjetrës. 5hërimi i plagës me tentimin e dytë +lidhja sekondare ndodhë tek plagët me defekte më të mëdha $uzët e të cilave nuk mund të afrohen shumë. Pro$lemet që mund të paraqiten në shëri shërimi minn e plag plagës ës përfs përfshi hijn jnëë shëri shërimi minn e vonu vonuar ar të plag plagës, ës, form formim imin in e vrrag vrragës ës hipertrofike dhe formimin e keloidit. Në organizëm gjenden lloje të ndryshme të kolagjenit. olagjeni i tipit * është forma më e shpeshtë. olagjeni i tipit ** gjendet në kartilagje. olagjeni i tipit *** është formë e pa matu maturu ruar ar dhe dhe gjend gjendet et në indi indinn e granu granula laci cion onit it.. ola olagj gjen enii i tipi tipitt të *' gjen gjende dett në mem$ran mem$ranat at $azale $azale.. Për prodhimi prodhiminn e kolagj kolagjeni enitt nevojit nevojitet et vitamina vitamina 2 dhe $akri. $akri. Në për$ërësit tjerë të matriksit ekstraqelizor përfshihen edhe fijet elastike, molekulat e adhezionit, proteoglikanet dhe glukozaminoglikanet. 6em$ranat $azale kanë ngarkesë
#ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info negative neto dhe janë të për$ëra nga kolagjeni dhe komponentet tjera të matriksit ekstraqelizor. . Patologjia e qar!"llimit
7dema është prezenca e lëngut të tepërt në hapsirën ekstraqelizore. Në shkaktarët e edemës përfshihen rritja e shtypjes hidrostatike, hipoal$uminemia dhe ulja e shtypjes koloide, o$struksioni limfatik dhe permea$iliteti i rritur endothelial. "nasarca është term që përdoret për edemën e rëndë të gjeneralizuar. #ransudatet kanë përm$ajtje të ulët proteinike dhe gravitet specifik ndërsa eksudatet kanë përm$ajtje të lartë proteinike dhe gravitet specifik. !iperemia është sasia e tepërt e gjakut në ndonjë ind apo organ dhe mund të jetë për shkak të vazodilatimit +hiperemia aktive apo zvogëlimit të qarkullimit venoz +hyperemia pasive apo kongjestioni. !emostaza është sekuenca e ngjarjeve të cilat qojnë deri te ndërprerja e gjakderdhjes duke formuar një tapë sta$ile hemostatike me fi$rinë dhe pllakëza. (ëmtimi i murit vascular n)itë vazokonstriksionin kalimtar, lehtësimin e adhezionit të pllakëzave dhe aktivizimin e rrugës ekstrinsike dhe asaj intrinsike të koagulimit. /ormimi i trom$usit të pllakëzave ndodhë atëherë kur pllakëzat të ngjiten për faktorin e von 8ille$randit i cili është i lidhur për kolagjenin su$endotelial, pësojnë ndryshimin e formës dhe degranulim dhe pastaj grum$ullohen me pllakëza të tjera. Në shkaktarët e trom$ocitopenisë si pasojë e prodhimit të zvogëluar të pllakëzave përfshihen anemia aplastike dhe tumori.Në shkaktarët e trom$ocitopenisë për shkak të shkatërrimit të rritur të pllakëzave përfshihet purpura imune trom$ocitopenike, purpura trom$otike trom$ocitopenike, koagulimi i përhapur intravascular, dhe hipersplenizmi. Në shkaktarët e defekteve kualitative të pllakëzave përfshihet sëmundja e von 8ille$randit, sindromi i 4ernard-5oulier, trom$astenia 1lanzman, aspirina dhe uremia. #ek purpura imune trom$ocitopenike antitrupat anti pllakëzave shkatërrojnë pllakëzat kryesisht në shpretkë. #ek purpura trom$otike trom$ocitopenike kemi formim me përhapje të gjerë të trom$useve të pllakëzave me fi$rinë mirëpo pa aktivizimin e sistemit të koagulimit. 5indromi hemolitik uremik mund ti ngjajë klinikisht P## dhe shkaktohet nga 7.coli shtami 9:;<=!<. %ruga intrinsike e koagulimit aktivizohet nga faktorët e kontaktit dhe klinikisht testohet përmes kohës parciale të trom$oplastinës +P#. %ruga ekstrinsike e koagulimit aktivizohet nga lirimi i faktorit indor dhe testohet përmes kohës së protrom$inës +P me të cilën gjithashtu testohet edhe rruga e për$ashkët e koagulimit. !emofilia " është deficiencë e lidhur me kromozomin > e faktorit '*** e cila klinikisht karakterizohet me hemartrozë, lëndim të lehtë dhe gjakderdhje e prolonguar pas operimeve kirurgjikale dhe lacerimeve. linikisht hemofilia 4 i ngjan shumë hemofilisë " mirëpo kjo është si pasojë e deficiencës së faktorit *>. oagulopatitë e fituara mund të jenë si pasojë e deficiencës së vitaminës dhe sëmundjes së mëlqisë. 5ëmundja e von ?ille$randit është qrregullim i trashëguar i gjakderdhjes e që karakterizohet nga deficienca apo defekti kualitativ në lidhje me faktorin e von 8ille$randit i cili lehtëson formimin e koaguleve të pllakëzave. oagulimi i përhapur intravaskular mund të shkaktohet nga një numër gjendjesh të rënda mjekësore dhe rezulton me formimin e mikrotrom$usëve të shumta të cilat konsumojnë pllakëzat dhe faktorët e koagulimit, duke quar kështu deri te tendenca e shtuar për gjakderdhje. /aktorët e përfshirë në formimin e trom$it përfshijnë dëmtimin qelizor, #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info ndryshimin e qarkullimit laminar të gjakut dhe hiperkoagula$ilitet të gjakut. #rom$uset mund të qojnë deri tek një spektër i gjërë i pasojave duke përfshirë këtu m$ylljen dhe infarktin, em$olinë, trom$olizën, organizimin dhe rekanalizimin. #ermi em$oli përdoret për qdo masë intravaskulare e cila është $artur teposhtë nga vendi i origjinës duke rezultuar kështu me m$ylljen e enës. @A B e em$olive janë trom$oem$oli megjithatë ka edhe materiale të tjera të shumta të cilat mund të formojnë em$oli. 7m$olitë pulmonare janë formë e shpeshtë e em$olive të cilat shpesh klinikisht janë të heshtura mirëpo ato mund të shkaktojnë infarct apo vdekje të papritur. 5humica e em$olive pulmonare krijohen nga trom$ozat e venave të thella. 7m$olitë sistemike arteriale zakonisht krijohen në zemër dhe mund të shkaktojnë infarkte në shumë vende varësisht se ku vendosen. *nfarkti është zonë e lokalizuar e nekrozës që vie si pasojë e iskemisë. @@ B e infarkteve rezultojnë nga m$yllja trom$otike ndonjë arterie apo vene. *nfarktet anemike paraqiten në organet me furnizim të njëfishtë të gjakut ndërsa infarktet hemoragjike paraqiten në organet me furnizim të dyfishtë të gjakut apo pas m$ylljes venoze. Pasoja e përgjithshme e ndryshimeve indore pas infarktit është iskemia e cila qon deri te nekroza koagulative, e kjo qon deri te inflamacioni i cili qon deri te indi i granulacionit e ky deri te cikatriksi fi$rotik. 5hoku karakterizohet nga kolapsi vaskular dhe hipoperfuzioni i përhapur i qelizave dhe indeve për shkak të vëllimit të reduktuar të gjakut, të prodhimit kardiak apo të tonusit vaskular. Në format kryesore të shokut përfshihet shoku kardiogjenik, shoku hipovolemik, shoku septik dhe shoku neurogjenik. 5hoku klinikisht është ndarë në shokun e kompensuar +faza *, shokun e dekompenzuar +faza ** dhe dëmtimi ireverzi$il +faza ***. Crganet e ndryshme shfaqin forma të dallueshme mikroskopike tek gjendja e shokut. #. Im"nopatologjia
%eaksionet e hipersenzi$ilitetit të tipit të * +lloji anafillaktik karakterizohen me lirimin e mediatorëve kimikë lidhur me *g7-të nga mastocitet dhe $azofilet pas ekspozimit ndaj antigjenit. Në shem$ujt e reaksioneve të hipersenzi$ilitetit të tipit të * përfshihen anafillaksa sistemike që vjen si pasojë e pickimit nga $letët dhe ilaqet. /ormat e lokalizuara të reaksionit anafillaktik përfshijnë alergjitë ushqimore, atopinë dhe astmën. %eaksionet e hipersenzi$ilitetit të tipit të ** +lloji citotoksik karakterizohen nga prodhimi i antitrupave *g1 apo *g6 të drejtuara kundër një qelize specifike të cakut apo ndonjë indi. Në shem$ujt përfshihet citotoksiciteti i varur nga komplementi te anemia hemolitike, citotoksiciteti i ndërmjetësuar qelizor i varur nga antitrupat tek anemia pernicioze dhe antitrupat antireceptorë te sëmundja e 1rave. %eaksionet e hipersenzi$ilitetit të tipit të *** +sëmundja e komplekseve imune karakterizohen me formimin e komplekseve antitrup-antigjen in situ apo në qarkullim duke rezultuar me inflamacion dhe dëmtim indor. Në shem$ujt përfshihen sëmundja e serumit, lupus eritematozus sistemik dhe glomerulonefriti. %eaksionet e hipersenzi$ilitetit të tipit të *' +lloji i ndërmjetësuar nga qelizat ndërmjetësohen nga limfocitet e sensi$ilizuara #. Në shem$ujt përfshihen hipersenzi$iliteti i vonuar i testeve të PP( dhe tu$erkulozës dhe shkatërrimi citotoksik i ndërmjetësuar nga qelizat #, i qelizave që përm$ajnë antigjene tek infeksionet virale, imunoreaksioni ndaj tumoreve, dermatiti i kontaktit, dhe refuzimi i transplantatit. Dupus eritematozus sistemik është sëmundje kronike sistemike autoimune #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info e cila karakterizohet mungesa e vetë tolerancës dhe prodhimi i autoantitrupave. Në manifestimet klinike përfshihet anemia hemolitike dhe manifestimet tjera autoimune hematologjike, artriti, skuqjet e lëkurës dhe përfshirja e sisteeve renale, kardiovaskulare dhe neurologjike. 5indromi i 5jogrenit +sindomi sicca është sëmundje autoimune e cila karakterizohet nga shkatërrimi i gjëndrave lakrimale dhe salivare e që rezulton me pamundësi për të prodhuar pështymë dhe lotë. 5indromi i 5jogrenit është i shoqëruar me antitrupa antiri$onukleoproteinikë 55-" dhe 55-4 dhe gjithashtu edhe me sëmundje të tjera sistemike autoimune siq është lupus eritematozus sistemik. 5kleroderma +skleroza progresive sistemike është sëmundje autoimune e cila karakterizohet nga stimulimi i fi$ro$lasteve dhe depozitimi i kolagjenit në lëkurë dhe në organet e m$rendshme. 5kleroderma mund të ketë antitrupa anti "(N topoizomerazë * +5cl <9, përfshirje të gjerë të lëkurës dhe përfshirje të hershme të ezofagut, traktit 1*, mushkërive, zemrës dhe veshkave. /ormat e lokalizuara kanë kurs më $eninj. 1amaglo$ulinemia e 4rutonit e lidhur me kromozomin > është imunodeficiencë e trashëguar e cila karakterizohet me pamundësi zhvillimore për prodhimin e qelizave mature 4 dhe qelizave të plazmës, duke rezultuar me gamaglo$ulinemi me infeksione të përsëritura $akteriale. *munodeficienca e për$ashkët varia$ile është grup qrregullimesh që karakterizohet nga defekti në maturimin e 4 qelizavendërsa hipogamaglo$ulinemia shprehet në formë të ndjeshmërisë së shtuar ndaj infeksioneve $akteriale, 1iardia lam$lia, sëmundjeve autoimune, limfomës dhe ulqerës gastrike. 5indromi i (i 1jorgjit është pamundësia e zhvillimit të )hepit të tretë dhe të katërt faringeal duke rezultuar kështu me mungesë të gjëndrave paratiroide dhe të timusit, e që qon deri te hipokalcemia me tetanizëm, deficiencë të qelizave # dhe infeksione të përsëritura me organizma viralë dhe fungalë. *munodeficienca e rëndë e kom$inuar është deficiencë e kom$inuar e imunitetit qelizor dhe atij humoral që shpesh shkaktohet nga defekti në qelizën mëmë, dhe nëse nuk trajtohet me kohë shkaktohet vdekja si pasojë e infeksionit m$renda një viti. /oshnjet e prekura nga kjo janë të ndjeshme ndaj infeksioneve të përsëritura nga $akteriet, fungi, viruset dhe protozoarët. 5indromi i 8iskott-"lrich është gjendje e lidhur me kromozomin > e që karakterizohet nga infeksionet e përsëritura, trom$ocitopenia dhe ekzema. 5indromet e imunodeficiencës sekondare mund të shkaktohen nga sëmundjet sistemike siq është dia$eti melit, sëmundja vaskulare e kolagjenit +p.sh. 5D7 dhe a$uzimi me alkool. %efuzimi i transplantimit të veshkës mund të ndodhë në tri forma= refuzimi hiperakut si pasojë e antitrupave të preformuar të cilët shkaktojnë trom$ozë vaskulare dhe refuzimi akut që karakterizohet nga vaskuliti neutrofilik, dhe refuzimi kronik që karakterizohet nga fi$roza e tunica intima të enëve. 5indromi i fituar i imunodeficiencës +5*(" thuhet se është prezent atëherë kur pacienti është !*' pozitiv me numër të 2(E më pak se F99 apo !*' pozitiv me sëmundje që definon 5*(?N. !*' mund të përhapet me anë të kontaktit seksual, transmetimit parenteral apo atij vertikal. 'irusi është "%N retrovirus me transktriptazë reverse dhe preferencë për infektimin e qelizave 2(EG. (iagnoza arrihet me anë të testit 7D*5" me antitrupa !*'e pasuar nga konfirmimi me 8estern $lot. #ani janë në dispozicion një numër ilaqesh për trajtimin e kësaj sëmundje. *nfeksioni me !*' prodhon fazën akute të ngjajshme me mononukleozën, fazën latente asimptomatike dhe pastaj progresionin deri në "*(5. 5*(" klinikisht karakterizohet nga ndjeshmëria ndaj një shumllojshmërie të gjerë të infeksioneve oportuniste. Pacientët me 5*(? gjithashtu kanë tendencë të
#ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info zhvillojnë edhe leukoplaki me qime, sarcoma aposi, limfoma të shkallës së lartë të 4 qelizave të, kancer cervikal, sindromin e hum$jes në peshë, nefropati dhe demencë. "miloidoza ?shtë grup sëmundjesh që karakterizohet nga depozitimi i proteinës ekstraqelizore e cila ka tendencë të formojë fijet e gërshetuara 4 dhe të ngjyroset me të kuqe me refleksion të gjel$ër me ngjyrimin me të kuqe të ongos. "miloidi për$ëhet nga proteina fi$rilare, komponenta P amiloide dhe glukozaminoglukanet. Për$ërja specifike proteinike ndryshon tek qdo sëmundje që prodhon amiloidozë. #ek amiloidoza primare e cila mund të komplikojë qrregullimet e plazmës, proteinat amiloide "D dhe proteina fi$rilare është me vargje kapa ose lam$da. "miloidoza sistemike reaktive +amiloidoza sekondare mund të komplikojë neoplazinë dhe inflamacioni në vazhdimësi për shkak të sëmundjeve të shumta kronike duke përfshirë këtu artritin reumatoid, lupus eritematozus sistemik, tu$erkulozën, osteomielitin dhe sëmundjen e ronit. Proteina amiloide tek amiloidoza reaktive sistemike është "" ndërsa proteina fi$rilare është amiloidi i serumit " +5"" e cila është reaktante e fazës akute e prodhuar nga mëlqia. 7thet familjare mesdhetare janë sëmundje autozomale recesive inflamatore e shoqëruar me proteinën amiloide "" dhe proteinën fi$rilare 5"". "miloidoza e shoqëruar me amiloidozë është e shoqëruar me proteinën amiloide "4F6 dhe proteinën fi$rilare HFmikroglo$ulinën. /ormat e lokalizuara të amiloidozës vërehen tek amiloidoza senile cere$rale +proteina amiloide "4 dhe proteina prekursore amiloide e proteinës fi$rilare 4I amiloidoza senile kardiake +proteina amiloide "##% dhe proteina fi$rilare transretinaI si dhe tek disa sëmundje endokrine duke përfshirë këtu karcinomën medullare të tiroidesë +prokalcitoninën, dia$eti me fillim në moshë të pjekurisë +amilina si dhe tumoret e qelizave të ishujve pankreatikë +amilina. "miloidoza sistemike ka prognozë të do$ët dhe ka tendencë të përfshijë veshkat, zemrën, mëlqinë, shpretkën dhe traktin 1*. $. Bazat e neoplazisë
anceri është shkaktari i dytë që qon deri në vdekje të rriturit dhe fëmijët në 5!4". #ek meshkujt vendet me shpeshtësi të paraqitjes më të madhe të kancerit janë +sipas zvogëlimit të frekuencës= prostata, mushkëritë dhe $ronket, koloni dhe rektumi. Po këto vende kanë shkallën më të lartë të mortalitetit, megjithëse kanceret e mushkërive dhe te $ronkeve shkaktojnë vdekjen më shpesh se sa kanceri i prostatës. #ek femrat vendet me shpeshtësi të paraqitjes më të lartë sipas klasifikimeve të reja janë= gjiri, mushkëritë dhe $ronket, koloni dhe rektumi. Po këto vende kanë shkallën më të lartë të mortalitetit megjithëse kanceret e mushkërive dhe $ronkeve shkaktojnë më shpesh vdekjen se sa kanceret e gjirit. *ncidenca e kancereve të ndryshme mund të varirojë në $azë të vendit gjeografik, faktorëve racialë, ekspozimeve në vendin e punës, mosha, perdispozicioni trashëgimor si dhe qrregullimet e fituara paraneoplastike. Janë identifikuar një numër karcinogjenesh kimikë të cilat mund të veprojnë si iniciatorë apo promotorë të kancereve specifike. (rita ultravjollce dhe rrezatimi jonizues poashtu janë karcinogjenik. Një numër relativisht i vogël i kancereve janë lidhur me infeksionin me viruse specifike. Pacientët me disfunksion të sistemit imun gjithashtu kanë numër të rritur të neoplazmave.
#ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info arcinogjeneza është proces me shumë faza i cili kërkon akumulimin e ndryshimeve të shumta gjenetike si rezultat i mutacioneve të trashëguara nga linja gjerminative apo mutacioneve të fituara duke quar kështu deri te zgjerimi monoklonal i qelizës që ka pësuar mutacion. Në rritjen e kancerit mund të përfshihet aktivizimi i onkogjeneve që promovojnë rritjen apo inaktivizimi i gjeneve tumor supresore. 1jeneve të aktivizuara u mungon kontrolli rregullator dhe ato janë tepër të shprehura duke rezultuar kështu me proliferim të parregulluar qelizor. Në shem$ujt e onkogjeneve klinikisht të rëndësishme përfshihen er$, ras dhe myc. 1jenet tumor supresore kodojnë për proteinat të cilat rregullojnë dhe supresojnë proliferimin qelizor duke inhi$uar progresionin e qelizës nëpër ciklin qelizor. *naktivizimi i këtyre gjeneve qon deri te proliferimi i pakontrolluar qelizor me formim të tumorit. Në shem$ujt e gjeneve klinikisht të rëndësishme tumor supresore përfshihen '!D, p;3, %$, "P2, (22 dhe N/-*. anceret mund të zhvillohen poashtu nëse prevenohet apoptoza +vdekja e programuar e qelizësnga mutacionet e gjeneve si $cl-F, $a), $ad dhe $cl-). Në krahasim lezionet e ngjajshme $eninje, neoplazmat malinje kanë tendencë të jenë më të mëdhaI me rritje më të shpejtëI tentojnë të kenë zona të nekrozës dhe hemoragjisëI kanë tendence të kenë rritje të formës invaziveI kanë potencial të metastazojnëI kanë tendencë të aktivitetit të lartë mitotik me forma a$normale mitotikeI si dhe kanë tendencë të kenë qeliza pleomorfe me raport të rritur nuklear ndaj atij citoplazmatik, hiperkromazion nuklear dhe nukleoluse të dukshme. Për diagnozën e kancerit nevojitet egzaminimi i qelizave i cili mund të $ëhet me heqjen komplete apo $iopsinë e lezionit, me anë të aspirimit me gjilpërë të hollë apo me njolla citologjike. *munohistokimia mund të jetë e do$ishme për konfirmimin e indit të origjinës së tumoreve metastatike apo tumoreve të diferencuara do$ët. 6arkerët tumoralë të serumit zakonisht janë komponente normale qelizore të cilat janë të shtuara tek neoplazmat mirëpo ato mund të jenë të rritura edhe tek gjendjet jo neoplastike. "to mund të përdoren për skrening, monitorim të efikasitetit të tretmanit dhe për detektimin e përsëritjes së tumorit. Në shem$ujt e këtyre përfshihen= "/P, h21, 27", 2"-:F; dhe P5". 5hkalla e tumorit është vlerësimi histologjik i malinjitetit të tumorit. /aza e tumorit është vlerësimi klinik i shkallës së përhapjes së tumorit. 5humica e tumoreve kanë tendencë të $ëhen më malinjë me kalimin e kohës si rezultat i seleksionimit natyror më shumë të kloneve malinje dhe insta$ilitetit gjenetik të qelizave malinje. Përhapja limfatike është rruga më e shpeshtë e përhapjes për karcinomeat epiteliale. Përhapja hematogjenike ka më shumë gjasa të vërehet tek sarkomat, karcinomat e qelizave renale, carcinoma hepatocelulare, carcinoma folikulare e tiroidesë dhe horiokarcinoma. #umoret përhapen më rrallë përmes shpërndarjes nëpër kavitetet trupore dhe sipërfaqet si dhe përmes manipulimeve mekanike siq janë prerjet kirurgjikale dhe tërheqjes me gjilpërë. %. Patologjia e am&ientit dhe ajo lidh"r me stilin jetësor
Pneumokonioza është sëmundje fi$rotizuese pulmonare e shkaktuar nga inhalimi i aerosolit siq është pluhuri mineral, pjesëzat, avujt apo gazrat. Pneumokonioza e punëtorëve të thëngjillit +sëmundja e mushkërive të zeza mund të jetë për nga graviteti nga disfunksioni i lehtë pulmonar deri te fi$roza masive progresive e cila qon deri te distresi respirator dhe kor pulmonale +zemra mushkërore. 5indromi i aplanit është term që përdoret për kom$inimin e pneumokoniozës +për shkak të agjentëve të ndryshëm dhe artritit reumatoid. "z$estoza mund të shkaktojë fi$rozë pulmonare, karcinomë #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info $ronkogjenike dhe mezotelioma malinje. 5ilikoza mund të shkaktojë fi$rozën pulmonare dhe të rrisë rrezikun për tu$erkulozë. 4erilioza mund të shkaktojë pneumonitin akut ose sëmundjen granulomatoze me fi$rozë të mushkërive. '. Patologjia (as!"lare
Poliarteritis nodoza është vaskulit segmental nekrotizues që mund të prekë qdo organ përveq mushkërive. 5imptomet ndryshojnë varësisht nga organi i përfshirë. 5indromi i 2hurg-5trausit është variantë e poliarteritis nodoza i shoqëruar me astmë $ronkiale, formim të granulomës dhe eozinofili. 1ranulomatoza e 8egenerit është vaskulit nekrotizues me granuloma që në mënyrë klasike përfshin hundën, sinuset, mushkëritë dhe veshkat. "rteriti temporal është vaskulit granulomatoz segmental me preferencë për përfshirjen e arterieve kraniale. Paraqitet kokëdhim$ja, dhem$ja faciale dhe qrregullimet vizuale. "rteriti temporal i patrajtuar mund të shkaktojë ver$imin. "rteriti #akayasu është vaskulit granulomatoz me fi$rozë masive intimale që ka tendencë të përfshijë arcus aorticus dhe degët e saj kryesore. 6und të prodhojë ver$im apo mungesë të pulsit në ekstremitetet e sipërme +duke shkaktuar potencialisht edhe gangrenën tek të rinjët të cilët pijnë shumë duhan. 5ëmundja e awasakit është limfadenopati fe$rile me skuqje dhe e shoqëruar me vaskulit nekrotizues segmental me preferencë të arterieve koronare. 5ëmundja e %aynadit është vazospazmë idiopatike e arterieve të vogla që shkakton qërimin dhe cianozën e gishtërinjve të dorës dhe të këm$ësI termi fenomeni i %aynaudit përdoret atëherë kur vërehen ndryshime të ngjajshme si pasojë e ndonjë sëmundje sistemike siq është skleroderma apo lupus eritematozus sistemik. 5kleroza mediale e kalcifikuar e 6ocken$ergut është kalcifikim asimptomatik medial i arterieve me madhësi mesatare. "rterioskleroza i referohet ndryshimeve të arterieve të vogla dhe arteriolave që qon deri te ngushtimi luminal dhe kjo më së shpeshti vërehet tek pacientët me dia$et, me hipertension dhe tek të moshuarit. "teroskleroza është depozitimi i lipideve dhe trashja intimale e arterieve të mëdha dhe atyre me madhësi mesatare duke rezultuar kështu me rripa dhjamorë dhe pllaka ateromatoze. Në komplikimet klinike të aterosklerozës përfshihen sëmundja iskemike e zemrës, aksidentet cere$rovaskulare, atero em$olitë, formimi i aneurizmave, sëmundja vaskulare periferike dhe m$yllja e arterieve mezenterike. !ipertensioni definohet si shtypje e qëndrueshme diastolike K@9mm!g dheLapo shtypjes sistolike K:E9mm!g. !ipertensioni $eninj është i shpeshtë, fillimisht është i heshtur, sëmundje e cila përfundimisht mund të prodhojë sëmundje të zemrës, aterosklerozë të përshpejtuar, formim të aneurizmave, dëmtim renal dhe të 5N. !ipertensioni malinj është më i rrallë se hipertensioni $eninj dhe definohet si shtypje e rritur dukshëm +p.sh. p.diastolik K:F9mm!g duke shkaktuar dëmtim të shpejtë përfundimtar të organeve. Pacientët e patrajtuar shpesh vdesin m$renda F vitesh nga insuficienca renae, hemoragjia intracere$rale apo insuficienca kronike e zemrës. "neurizmat definohen si do$ësi kongjenitale apo e fituar e mjedisit të murit të enës duke rezultuar me dilatim të lokalizuar apo krijim të )hepave përjashta. Në komplikimet e aneurizmave përfshihen formimi i trom$useve, shtypja e strukturave fqinje dhe rupturë me rrezik të vdekjes së papritur. "neurizmat aterosklerotike janë të shoqëruara me hipertension dhe kanë tendencë të përfshijnë aortën a$dominale. "neurizmat sifilitike kanë tendencë të përfshijnë aortën ascendente dhe zhvillohen si pasojë e endarteritit o$literues të vaza vazorum i cili është furnizimi me gjak i mjedisit aortik. "neurizma #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info disektive aortike paraqitet atëherë kur gjaku nga lumeni i enës hyn në ndonjë qarje intimale dhe shkakton prerje nëpër shtresat e mjedisit të cilat janë dëmtuar më herët nga nekroza mediale cistike. "neurizmat $erry janë aneurizma kongjenitale të enëve afër qarkut të 8illisit. arja e këtyre aneurizmave mund të shkaktojë hemoragji su$arahnoidale. #rom$oza e enëve të thella zakonisht përfshin venat e thella të këm$ëve dhe mund të jetë asimptomatike. omplikacioni kryesor i këtyre është em$olusi pulmonar. 'enat varikoze janë vena të dilatuara, tortuoze të shkaktuara nga rritja e shtypjes intraluminale. 'endet më të shpeshta përfshijnë venat sipërfaqësore të ekstremiteteve të poshtme, varices esofageales dhe hemoroidet. !emangiomat janë tepër të shpeshta, janë tumore $eninje vaskulare të cilat mund të përfshijnë lëkurën, mem$ranat mukusore apo organet e m$rendshme. !emangio$lastomat janë tumore vaskulare të shoqëruara me sëmundjen e von !ippel-Dindau që kanë tendencë të përfshijnë sistemin nervor qendror dhe retinën. #umoret glomus janë tumore të vogla, vaskulare dhe të dhim$shme që më së shpeshti gjenden nën thonjë. 5arkoma aposi është tumor malinj i shkallës së ulët i qelizave endoteliale që duket se ka etiologji virale dhe në 5!4" më së shpeshti gjendet tek pacietët me "*(5. "ngiosarkoma është tumor vaskular malinj me mortalitet të lartë që paraqitet më së shpeshti në lëkurë, gji, mëlqi dhe në inde të $uta. 1). Patologjia !ardia!e
5ëmundja iskemike e zemrës shkaktari më i shpeshtë i sëmundjes në 5!4", është pasojë e iskemisë kardiake zakonisht pas paraqitjes së sëmundjes së arterieve koronare. "ngina pectoris i referohet iskemisë kalimtare kardiake +pa vdekje të qelizës duke rezultuar kështu me dhem$je su$sternale. Në variantat e anginës përfshihen angina sta$ile, varianti Prinzmetal i anginës dhe angina josta$ile. *nfarkti i miokardit është zonë e lokalizuar e nekrozës së muskulit të zemrës si pasojë e iskemisë dhe mund të ndodhë si rezultat i aterosklerozës së arterieve koronare në të cilat poashtu është formuar trom$usi apo për shkak të spazmës së arterieve koronare. *nfarkti i miokardit shpesh paraqitet me fillim të papritur të dhim$jes së rëndë Mthyerëse sus$ternalee cila mund të rrezatojë në krahun e majtë, në nofull dhe në qafë. Ndryshimet e 71-së dhe rritja e markerëve kardiakë në serum mund të konfirmojë diagnozën. *nfarkti i miokardit ka një shumllojshmëri të gjerë të komplikimeve të cilat mund të shkaktojnë vdekjen. 5ëmundja kongjestive e zemrës është prodhimi i pamjaftueshëm kardiak për të plotësuar nevojat meta$olike të indeve dhe organeve të organizmit. 5ëmundja e zemrës së majtë mund të komplikojë sëmundjen iskemike të zemrës, hipertensionin, sëmundjet miokardiale, sëmundjen e valvulave aortike apo atyre mitrale. ?shtë e shoqëruar me hipertrofi të ventrikulit të majtë dhe dilatim, kongjestion pasiv pulmonar dhe edemë, aktivizim të sistëmit renin-angiotenzinëaldosteron duke quar kështu deri te hiperaldosteronizmi dhe shoku kardiogjen. *nsuficienca e zemrës së djathtë mund të komplikojë insuficiencën e zemrës së majtë, sëmundjen e valvulave pulmonare apo trikuspidale dhe cor pulmonale. 5hkakton distension të venave jugulare, hepatosplenomegali, edemë të varur dhe ascit. 5tenoza degjeneruese kalcifikuese e valvulës aortike që është anomalia më e shpeshtë valvulare, është kalcifikim distrofik i lidhur me moshën, degjenerimi dhe stenoza e valvulës aortike e cila mund të shkaktojë hipertrofi të ventrikulit të majtë, smëundje kongjestive të zemrës dhe rrezik të rritur për vdekje të papritur. 'alvula e prola$uar mitrale është degjenerim miksomatoz i valvulës mitrale e cila $ën që fletët e valvulës të zmadhohen dhe të jenë të #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info lëshueshme. 7thja reumatike është sëmundje sistemike inflamatore e cila shkaktohet nga infeksioni faringeal me streptokoke të grupit " $eta hemolitik dhe e cila tek individët gjenetikisht të ndjeshëm rezulton me prodhimin e antitrupave të cilët reagojnë në mënyrë kryqëzore me antigjenet kardiake. 5ëmundja reumatike akute e zemrës mund të dëmtojë valvulat mitrale dhe aortike dhe për pasojë paraqet predisponim për stenozë mitrale, sëmundje kongjestive të zemrës dhe endokardit infektiv. 7ndokarditi $akterial infektiv është infeksion $akterial i valvulave kardiake që karakterizohet nga vegjetacionet në fletët e valvulave. Në faktorët e rrezikut përfshihen dëmtimi i valvulave, sëmundja kongjestive e zemrës dhe $urimet e $akteremisë. 7ndokarditi akut shkaktohet nga organizmat me virulencë të lartë, sidomos nga 5tafilokoku aureus, dhe prodhon lezione të mëdha destruktive me shkallë të lartë të mortalitetit. 7ndokarditi su$akut shkaktohet nga organizma me virulencë të ulët, sidomos nga streptokoket viridante dhe zakonisht përfshinë valvulat e dëmtuara më parë. 7ndokarditi marantik i referohet formimit të vegjetacioneve të vogla, sterile përgjatë vijës së m$ylljes së fletëve valvulare tek pacientët me sëmundje molisëse. 5ëmundja kongjenitale e zemrës është shkaktari më i shpeshtë i sëmundjes së zemrës në fëmijëri në 5!4" dhe mund të jetë idiopatike apo e shoqëruar me ndonjë sëmundje gjenetike, infeksion apo shfrytëzimin e alkoolit dhe drogave. oarktacioni i aortës është ngushtim segmental i aortës që nënklasifikohet varësisht nga niveli se ku ndodh ngushtimi, në koarktacion preduktal +me prognozën më të do$ët i shoqëruar me sindromën e #urnerit dhe koarktacionin postduktal +fillimi i vonshëm i #etralogjisë së /allotit është shkaktari më i shpeshtë i sëmundjes cianotike të zemrës dhe karakterizohet nga tetrada klasike e o$struksionit të qarkullimit pulmonar apo stenozës, hipertrofia e ventrikulit të djathtë, defekti i septumit ventrikular dhe aorta shaluese. #ranspozicioni i arterieve të mëdha është zhvillim a$normal i septumit trungut e që rezulton me ndërrimin e vendeve të aortës dhe arterieve pulmonare në raport me ventrikujt. #ranspozicioni i arterieve të mëdha ka prognozë të do$ët nëse nuk $ëhet intervenimi kirurgjikal. #runcus arteriozus është pamundësia e zhvillimit të septumit ndarës ndërmjet aortës dhe arteries pulmonare duke rezultuar kështu me një trung të për$ashkët. #runcus arteriozus ka prognozë të do$ët nëse nuk $ëhet intervenimi kirurgjikal. "trezioni trikuspidal është mungesa e komunikimit ndërmjet atriumit të djathtë dhe ventrikulit për shkak të pamundësisë zhvillimore për formimin e valvulës trikuspidale. "trezioni trikuspidal ka prognozë të do$ët nëse nuk $ëhet intervenimi kirurgjikal. (efekti i septumit ventrikular është defekti më i shpeshtë kongjenital i zemrës dhe për$ëhet nga komunikimi direkt ndërmjet hapsirave ventrikulare. Prognoza variron në $azë të madhësisë së defektit. (efekti i septumit atrial është komunikimi direkt ndërmjet hapsirave atriale në llojin më të shpeshtë të të cilave përfshihet ostium secundum. (uktus arteriozus patenti është komunikimi direkt ndërmjet aortës dhe arteries pulmonare për shkak të prezencës së vazhdueshme të duktus arteriozus edhe pas lindjes. ardiomiopatia e dilatuar është forma më e shpeshtë e kardiomiopatisë edhe për$ëhet nga zmadhimi kardiak me dilatim të të katër dhomëzave duke rezultuar kështu me insuficiencë progresive kongjestive të zemrës. 5hkalla e m$ijetesës ; vjeqare është F; B. ardiomiopatia hipertrofike është hipertrofi asimetrike kardiake e cila është më evidente në septumin ventrikular ku mund të pengojë traktin venoz të rrjedhjes duke rezultuar me rrezik të shtuar për vdekje të papritur sidomos tek atletët e rinj. ardiomiopatia restriktive është formë jo e shpeshtë e kardiomiopatisë e cila shkaktohet nga sëmndjet siq është amiloidoza dhe sarkoidoza të cilat prodhojnë restriksion të m$ushjes kardiake gjatë #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info diastolës. 5ëmundja karcinoide e zemrës është fi$roza endokardiale e anës së djathtë dhe fi$rozë valvulare e cila vie si pasojë e ekspozimit ndaj serotoninës të pacientëve me tumore karcinoide të cilat kanë shkaktuar metastaza në mëlqi. %a$domioma kardiake është tumor $eninj që zakonisht krijohet m$renda miokardit. ?shtë e shoqëruar nga skleroza tu$eroze. 11. Patologjia e sistemit respirator
"telektaza është zonë e mushkërisë së kola$uar apo të pazgjeruar dhe mund të paraqitet pas shkaktimit të o$struksionit, kompresionit apo mungesës së surfaktantit. Pneumonia $akteriale është inflamacion akut dhe konsolidim +solidifikim i mushkërive si pasojë e ndonjë agjenti $akterial. Pneumonia lo$are shkakton konsolidimin e një lo$i të tër dhe më së shpeshti shkaktohet nga infeksioni me 5treptokokus pneumoniae. 4ronkopneumonia shkakton konsolidim të shpërndarë të përqëndruar reth $ronkioleve dhe mund të jetë si pasojë e një shumllojshmërie të gjerë të agjentëve $akterialë. "$scesi i mushkërive është grum$ullimi i lokalizuar i neutrofileve +qel$it dhe nekroza pulmonare mund të paraqitet pas aspirimit, pneumonisë, o$struksionit apo em$olive septike. Pneumonia atipike shkakton pneumonitin intersticial pa konsolidim dhe mund të jetë si pasojë e agjentëve viralë ndërsa 6ikoplazma pneumonia tu$erculosis shkakton granuloma të inkapsuluara të cilat përm$ajnë miko$akterie me reaksion acidik. #u$erkuloza primare mund të prodhojë kompleksin e 1honit i cili karakterizohet nga granuloma e kapsuluar su$pleurale m$i apo nën fisurën lo$are e shoqëruar me granuloma të nyjeve limfatike hillare. #u$erkuloza sekondare ka tendencë të përfshijë majat e mushkërive. #u$erkuloza progresive pulmonare mund të marrë format e tu$erkulozës kavitare, tu$erkulozës miliare pulmonare dhe $ronkopneumonisë tu$erkulare. #u$erkuloza miliare mund të përhapet poashtu edhe të përfshijë vende të tjera në organizëm. 5arkoidoza është sëmundje granulomatoze me etiologji të panjohur e cila prodhon sëmundje klinike disi të ngjajshme me tu$erkulozën. 5ëmundja o$struktive e rrugëve të frymëmarrjes karakterizohet nga rezistenca e rritur ndaj qarkullimit të ajrit si pasojë e o$struksionit të rrugëve të frymëmarrjes, ndërsa sëmundja restriktive e mushkërive karakterizohet me vëllim dhe kapacitet të zvogëluar të mushkërive. 5ëmundja kronike o$struktive pulmonare përfshin $ronhitin kronik, emfizemën, astmën dhe $ronkiektazinë. 4ronhiti kronik është diagnozë klinike e cila përcaktohet atëherë kur kemi kollë perzistente dhe prodhim të $ollshëm të sputumit që ka qenë prezente për një periudhë së pak 3 muaj për dy vite me radhë. 7mfizema është e shoqëruar me shkatërrimin e septumeve alveolare duke rezultuar kështu me hapsira ajrore të zmadhuara dhe mungesë të tkurrjes elastike si dhe duke prodhuar mushkëri të rritura dhe të fryra tepër. "stma është si pasojë e rrugëve hiperreaktive të frymëmarrjes duke rezultuar kështu me $ronkospazëm epizodike atëherë kur ngacmohet nga stimuluset në të cilat mund të përfshihen alergjenët, infeksionet respiratore, stresi, ushtrimet, temperaturat e ulëta dhe ilaqet. 4ronkiektazia është dilatimi a$normal permanent i rrugëve të frymëmarrjes si pasojë e infeksionit kronik nekrotizuesI shumica e pacientëve vuajnë edhe nga sëmundjet e mushkërive siq është o$struksioni $ronkial, pneumonitë nekrotizuese, fi$roza cistike apo sindromi i artagjenes. 5indromi i distresit respirator tek të rriturit është si pasojë e dëmtimit difuz të epitelit alveolar dhe kapilarëve duke rezultuar kështu me insuficiencë progresive respiratore e cila nuk reagon ndaj trajtimit me oksigjen. Në shkaktarët përfshihen shoku, sepsa, trauma, aspirimi #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info gastrik, rrezatimi, toksiciteti oksigjenik, ilaqet, infeksionet pulmonare dhe shumë të tjera. 5indromi i distresit respirator tek të posalindurit shkakton distresin respirator m$renda disa orësh pas lindjes dhe vërehet tek foshnjet e lindura me mungesë të surfaktantit si pasojë e prematuritetit, dia$etit maternal, lindjeve të shumta apo lindjes me prerje cezarike. 7dema pulmonare është akumulimi i lëngut m$renda mushkërive e cila mund të jetë si pasojë e shkaqeve të shumta duke përfshirë këtu insuficiencën e zemrës së majtë, stenozën e valvulave mitrale, m$ingarkesën me lëng, sindroma nefritike, sëmundja e mëlqisë, infeksionet, ilaqet, shoku dhe rrezatimi. 5humica e em$olive pulmonare krijohen nga trom$oza e venave të thella në këm$ë dhe mund të jenë asimptomatike, të shkaktojnë infarkt pulmonar apo vdekje të papritur. !ipertensioni pulmonar është rritja e shtypjes së arteries pulmonare zakonisht si pasojë e rezistencës së rritur vaskulare apo të qarkullimit të gjakut. !ipertensioni pulmonar mund të jetë idiopatik apo i lidhur me prezencën e 2CP(, sëmundjen intersticiale, em$olitë pulmonare, stenozën mitrale, insuficiencën e zemrës së majtë dhe sëmundjen kongjenitale të zemrës me këm$im nga e majta në të djathtë. arcinoma $ronkogjene është shkaktari kryesor i vdekjeve nga kanceri tek meshkujt dhe femrat. /aktorët kryesorë të rrezikut janë duhani, ekspozimet në vendin e punës dhe ndotja e ajrit. Në llojet histologjike përfshihen adenokarcinoma, karcinoma $ronkioloalveolare, karcinoma e qelizave skuamoze, karcinoma me qeliza të vogla dhe karcinoma me qeliza të mëdha. Në tumoret tjera me rëndësi përfshihen karcinoidet $ronkiale, karcinoma metastatike në mushkëri dhe karcinoma laringeale me qeliza skuamoze. 7fuzioni pleural është akumulimi i lëngut në kavitetin pleural. Pneumotoraksi është ajri në kavitetin pleural. 6ezoteliomat janë neoplazma të rralla tepër malinje të cilat mund të përfshijnë pleurën dhe janë të lidhura ngushtë me ekspozimin e mëhershëm ndaj az$estit. 12. Patologjia renale
"gjeneza renale është insuficienca e zhvillimit të njërës apo të të dyja veshkave. "gjeneza $ilaterale renale është inkompati$ile me jetën mirëpo personat me agjenezë unilaterale mund të kenë funksion adekuat renal. Në anomalitë tjera kongjenitale të veshkave përfshihet hipoplazioni, veshka në formë patkoi dhe lokacionet a$normale të veshkave. 5ëmundja autozomale recesive policistike e veshkave paraqitet në fëmijëri me insuficiencë progresive renale, hematuri dhe hipertension. 'eshkat mund të jenë të rritura në mënyrë masive me kohën e diagnostikimit. 5ëmundjet glomerulare mund të paraqiten me sindromën nefritike apo sindromën nefrotike. 5indroma nefritike karakterizohet me hematuri, hipertension, azotemi, oliguri dhe proteinuri më pak se 3.; gLditë. 5indroma nefrotike karakterizohet nga proteinuria e rëndë më e madhe se 3.; gLditë, hipoal$uminemi, edemë të gjeneralizuar, hiperlipidemi dhe lipiduri. 1lomerulonefriti akut poststreptokoksal është i shoqëruar me depozite su$epiteliale të komplekseve imune +gunga su$epiteliale të cilat vërehen me mikroskopi elektronike, paraqitet F-E javë pas infeksionit streptokoksik të fytit apo lëkurës dhe tek fëmijët zakonisht shkakton sindromën nefritike. 5indromi i 1odpasturit karakterizohet nga forma e lëmueshme dhe lineare e *g1 dhe 23 kur vërehen me imunofluoreshencë. ?shtë rezultat i dëmtimit nga autoantitrupat ndaj mem$ranave $azale të mushkërive dhe veshkave dhe klinikisht karakterizohet nga hemoragjia pulmonare dhe glomerulonefriti me zhvillim të shpejtë. #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info 1lomerulonefriti progresiv me zhvillim të shpejtë karakterizohet mikroskopikisht nga glomerulet hipercelulare me formim të shtuar në hapsirën e 4ovmanit. 'etitë klinike janë progredimi i shpejtë deri në insuficiencën e rëndë renale m$renda disa javësh apo muajsh. 6und të haset si formë idiopatike apo si komplikim i sëmundjes renale për shkak të sindromit të 1odpasturit, formave të tjera të glomerulonefritit apo vaskulitit. Nefropatia *g" karakterizohet nga depozitet mezangiale të *g" dhe 23, është forma më e shpeshtë e glomerulonefritit në tërë $otën dhe ka tendencë të prodhojë hematuri të përgjithshme të përsëritur tek të rinjët. 1lomerulonefriti mem$ranoproliferativ mikroskopikisht karakterizohet nga proliferimi mezangial dhe ndarja e mem$ranës $azale dhe klinikisht mund të prodhojë formën nefritike, formën nefrotike apo formën e përzier. 1lomerulonefriti mem$ranoz karakterizohet nga trashja difuze në formë mem$ranore e mureve kapilare dhe zgjatimeve të mem$ranave $azale +majave që mund të $ëhen të dukshme me ngjyrime argjendi si dhe është shkaktari më i shpeshtë i sindromës nefritike tek të rriturit. 5ëmundja me ndryshime minimale karakterizohet nga fshehja e zgjatimeve epiteliale këm$ëzore +podociteve të cilat mund të vërehen me mikroskopi elektronike dhe është shkaktari më i shpeshtë i sindromës nefrotike tek fëmijët. 1lomeruloza fokale segmentale karakterizohet nga skleroza fokale segmentale dhe hijalinizimi i glomeruleve është shkaktarë i sindromës nefritike e cila mund të jetë idiopatike apo të paraqitet si pasojë e ndonjë sëmundje tjetër glomerulare, anemisë me qeliza në formë drapëri, a$uzimit me heroinë, "*(5 dhe o$ezitetit mor$id. 1lomerulonefriti kronik me veshka të vogla të rrudhura është faza finale e formave të shumta të sëmundjeve glomerulare dhe karakterizohet nga insuficienca progresive renale, uremia dhe përfundimisht shkaktohet vdekja. Nekroza akute tu$ulare është insuficienca akute renale e shoqëruar me lëndim reverzi$ill të epitelit tu$ular dhe mund të jetë si pasojë e iskemisë apo nefrotoksineve. Pjellonefriti akut është infeksion $akterial që përfshin pelvisin renal, tu$ulet dhe intersticiumin edhe më së shpeshti është si pasojë e 7scherichia 2oli, Proteus, le$siella apo 7ntero$acter. alkulet renale janë të shpeshta dhe mund të jenë të për$ëra nga kalcium oksalatet, struvitit, acidit urik apo cistinës. linikisht gurët mund të shkaktojnë kolika renale, hematuri, o$struksion urinar dhe predisponim për infeksion. Në tumoret $eninje të veshkave përfshihen adenomat kortikale dhe angiomiolipomat. arcinoma e qelizave renale ka tendencë të prodhojë një masë solitare të madhe renale tek të rriturit dhe ata më të moshuar dhe mund të shkaktojë hematuri, masë të palpueshme, dhem$je në ije dhe sindrome paraneoplastike. #umori i 8ilmsit është malinjitet i fëmijërisë që paraqitet me një masë të madhe a$dominale.. tani ka prognozë të shkëlqyeshme afatgjate. 2istiti apo inflamacioni i fshikës urinare mund të jetë si pasojë e infeksionit $acterial, rrezatimit apo kemoterapisëI cistiti klinikisht prodhon urinim të shpeshtë, urgjencë, disuri dhe dhem$je suprapu$ike. 2arcinoma me qeliza tranzicionale është lloji më i shpeshtë i tumorit të fshikës dhe zakonisht paraqitet me hematuri pa dhim$je. 13. Patologjia e tra!tit gastrointestinal
rregullimet kongjenitale dhe mekanike të ezofagut përfshijnë fistulën traheoezofageale +e shoqëruar me atrezion ezofageal dhe aspirim, rrjetëzim ezofageal +i shoqëruar me anemi me deficiencë të hekurit dhe rrezik të shtuar për kancer dhe ahalazion +i shoqëruar me rrezik të shtuar për kancer. "halazioni është për shkak të pamundësisë së relaksimit të sfinkterit të poshtëm ezofageal gjatë gëlltitjes. 1jakderdhja ezofageale mund të jetë për #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info shkak të lacerimit në lidhjen gastroezofageale e prodhuar nga vjellja e rëndë +sindroma e 6allory-?eiss apo varices ezofageales të cilat zhvillohen si pasojë e hipertensionit portal. 5ëmundja e refluksit gastroezofageal është iritimi dhe inflamacioni ezofageal si pasojë e refluksit të sekrecioneve gastrike në ezofag. 7zofagu i 4arretit është metaplazioni i mukozës skuamoze ezofageale në llojin më m$rojtës kolumnar për shkak të ekspozimit kronik ndaj sekrecioneve gastrike. arcinoma ezofageale mund të jetë karcinomë e qelizave skuamoze apo adenokarcinomë. arcinoma e qelizave skuamoze është forma më e shpeshtë në $otë dhe është e shoqëruar me pirjen e tepërt të duhanit, shfrytëzimin e tepërt të alkoolit, ahalazionit dhe sindromin e Plummer-'insonit. "denokarcinoma përfshin ezofagun distal dhe zakonisht krijohet në zonat e ezofagut të 4arretit. 5tenoza pilorike është stenozë kongjenitale e pilorusit për shkak të hipertrofisë së dukshme muskulare të sfinkterit pilorik duke rezultuar me o$struksion të hapjes gastrike. !ernia kongjenitale diafragmatike është defekt kongjenital në diafragmë duke rezultuar me herninë e organeve a$dominale në kavitetin torakal. 5ëmundja e 6etrenieritështë formë e gastropatisë hipertrofike me pala të rritura rugale të cilat mund të prodhojë zvogëlim të prodhimit acidic, enteropati me hum$je të proteinave si dhe rrezik të shtuar për kancer. 5indroma e Oollinger-7lisonit është formë e gastropatisë hipertrofike me pala të rritura rugale të cilat paraqiten pas stimulimit me gastrinë nga gastrinoma pankreatike. 1astriti akut hemoragjik është inflamacion akut, erosion dhe hemoragji të mukozës gastrike për shkak të prishjes së $arrierës mukozale dhe dëmtimit të indukuar acidik. lqerat gastrike nga stresi janë ulqera të shumta, të vogla, të rrum$ullakta, sipërfaqësore të lukthit dhe duodenit. 1astriti kronik është inflamacion kronik i mukozës gastrike që rezulton përfundimisht me atrofi. 1astriti kronik nëndahet në lloji fundik i cili është i lidhur me autoantitrupat ndaj qelizave parietale dheLapo faktorit intrinsik, dhe lloji antral i cili është i lidhur me gastritin nga !elico$acter pylori. lqerat peptike janë ulqera të lukthit distal dhe duodenit proksimal të shkaktuara nga sekrecionet gastrike +acidi klorhidrik dhe pepsina si dhe m$rojtja e do$ësuar mukozale. lqerat peptike duodenale janë më të shpeshta se ulqerat gastrike. 1astrikarcinomat kanë tendencë të jenë asimptomatike deri vonë gjatë kursit të tyre dhe mund të shfaqin një shumllojshmëri formash histologjike. 'olvulusi është përdredhja e një segmenti të zorrës në mezenterin e vet vaskular duke rezultuar kështu me o$struksion intestinal dhe infarkt. *ntususpekcioni është rrëshqitja e segmentit proksimal të zorrës në ndonjë segment distal. !ernia e inkarceruar është kur segmenti i zorrës ngecë m$renda hernisë. 5ëmundja e !irshprungut është mungesë kongjenitale e qelizave ganglionare në rektum dhe kolonin sigmoid duke rezultuar me o$struksion intestinal. (iarea celiake është hipersenzitiviteti ndaj glutenit duke rezultuar me mungesë të vileve të zorrës së hollë dhe mala$sor$im. (iarea tropikale është sëmundje mala$sor$tive me etiologji të panjohur që prekë udhëtarët e regjioneve tropikale siq janë arai$et dhe "merika Jugore. 5ëmundja e whipple është sëmundje e rrallë infective që përfshin organe të shumta, duke përfshirë këtu edhe zorrët e holla, nyjet, mushkëritë, zemrën, mëlqinë, shpretkën dhe 5N. Në sëmundjet inflamatore të zorrëve përfshihen sëmundja e ronit, koliti ulqerativ dhe koliti i llojit të papërcaktuar. 5ëmundja e ronit ka lezione Mkapërcyese, përfshirje transmurale me formim të granulomave dhe ka tendencë të formojë fistula, a$scese dhe sinuse. Ndërkaq koliti ulqerativ është i kufizuar në rectum dhe kolon, me inflamacion të kufizuar në mukozë dhe su$mukozë me a$scese të kripteve, ka më shumë gjasa të ketë manifestime ekstraintestinale dhe mund të shkaktojë megakolonin toksik. 5ëmundja #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info iskemike e zorrëve është rezultat i qarkullimit të zvogëluar të gjakut dhe iskemisë së zorrëve si pasojë e aterosklerozës sekondare me trom$ozë, trom$oem$oli apo prodhim të reduktuar të zemrës nga shoku. !emoroidet janë vena tortuoze të dilatuara su$mukozale të cilat shkaktohen nga rritja e shtypjes venoze. "ngiodisplazioni është malformacion arteriovenoz i zorrëve. 6elanozis coli është pigmentimi i zi i kolonit që është i shpeshtë tek a$uzimi me laksativë. oliti pseudomem$ranoz karakterizohet nga formimi i pseudomem$ranave në zorrë pas infeksionit me 2lostridium difficile. (ivertikulumi i 6eckelit është divertikulum kongjenital i zorrës së hollë i cili është m$etje e duktusit vitelin. (ivertikuloza kolonike është gjendje e shpeshtë tek popullata e moshuar dhe paraqitet me )hepa të fryrë përjashta të fituar të murit të zorrës, dhe karakterizohet nga hernia e mukozës dhe su$mukozës nëpër tunica muscularis propria. Polipet adenomatoze kolonike janë neoplazma $eninje të mukozës kolonike të cilat kanë potencialin e progredimit në adenokarcinomën kolonike. Polipoza familjare adenomatoze është gjendje gjenetike tek e cila pacientët zhvillojnë mijëra polipe adenomatoze kolonike dhe kanë :99B shanse të zhvillimit të kancerit kolonik kah mosha E9 vjeqare përveq nëse pritet pjesa e prekur e kolonit. 5indromi i 1ardnerit është variantë e polipozës familjare adenomatoze i shoqëruar me osteoma, fi$romatozë dhe cista epidermale inkluzive. 5indroma #urkot është variant i rrallë i polipozës familjare adenomatoze e shoqëruar me glioma të 5N. anceri kolorektal jo polipoiz i trashëgueshëm paraqet rrezik të shtuar për kancer të kolonit, kancer endometrial dhe kancere ovariane mirëpo nuk është i shoqëruar me polipe të shumta adenomatoze. 5indromi i Peutz-Jegherit ka polipe të shumta hamartomatoze me rrezik të shtuar të kancereve të mushkrive, gjirit, mitrës por jo edhe të kolonit. "denokarcinoma kolonike është kanceri i tretë më i shpeshtë dhe shkaktar kryesor i mortalitetit nga kanceri në 5!4". a tendencë të prodhojë masë polipoide atëherë kur përfshin anën e djathtë të kolonit si dhe lezion në formë të unazës me facoletë atëherë kur përfshin anën e majtë. Për klasifikimin e kancerit kolonik përdoret sistemi i (juksit. #umoret karcinoide janë tumore neuroendokrine të cilat mund të përfshijnë apendiksin dhe ileumin terminal si dhe mund të prodhojnë sindromë karcinoide me diare, skuqje, $ronkospazma, fi$rozë dhe nganjëherë edhe sëmundje karcinoide të zemrës. 14. Patologjia e pan!reasit
#ek pankreatiti akut hemoragjik dëmtimi i qelizave acinare pankreatike rezulton me aktivizimin e enzimeve pankreatike dhe shkatërrimin enzimatik të parenkimës pankreatike. Pankreatiti akut hemoragjik mund të vërehet tek një numër gjendjesh klinike sidomos vërehet i shoqëruar me gurët $iliar apo shfrytëzimin e alkoolit. Pankreatiti kronik është inflamacion kronik i pankreasit me atrofi dhe fi$rozë si pasojë e periudhave të përsëritura të pankreatitit. (ia$eti melit është sëmundje kronike sistemike që karakterizohet nga deficienca e insulinës apo rezistenca periferike duke rezultuar kështu me hiperglikemi dhe glikosilim joenzimatik të proteinave. (ia$eti melit i varur nga insulina zakonisht zhvillohet tek fëmijët dhe adoleshentët dhe është i lidhur me mungesën e insulinës si pasojë e shkatërrimit autoimun të qelizave $eta. (ia$eti melit i pavarur nga insulina zakonisht është sëmundje e të rriturve o$es dhe është shumë më i shpeshtë se sa dia$eti melit i varur nga insulina. #ë dy llojet e dia$etit mund të qojnë deri te komplikimet afatgjate duke përfshirë këtu aterosklerozën, infarktin e miokardit, sulmin, #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info sëmundjen periferike vaskulare, nefropatinë dia$etike, retinopatinë dia$etike dhe neuropatinë dia$etike. #umoret e qelizave të ishujve të pankreasit mund të sekretojnë insulinë, gastrinë, glukagon, somatostatinë apo peptidin intestinal vazoaktiv. arcinoma pankreatike është shkaktari i pestë më i shpeshtë i vdekjes nga kanceri në 5!4" dhe ka prognozë shumë të do$ët. 1. Patologjia e fshi!ës &iliare dhe e tra!tit &iliar
1urët $iliarë mund të marrin formën e gurëve të kolesterolit apo të gurëve të pigmentuar të $iliru$inës. 1urët e kolesterolit janë të për$ërë kryesisht nga kolesterol monohidrati dhe kanë si faktorë të rrezikut gjininë femrore, o$ezitetin, shtatëzëninë, hormonet egzogjene femrore, kalimin e moshës dhe gjenetikën. 1urët e pigmentuar të $iliru$inës janë të për$ërë nga kriprat e kalciumit dhe $iliru$ina e pakonjuguar dhe për faktorë të rrezikut kanë anemitë kronike hemolitike, cirozën, $akteriet dhe parazitët. 5ëmundja e gurëve $iliarë shpesh është asimptomatike apo mund të shkaktojë dhim$je në kuadrantin e sipërm të djathtë për shkak të impaktimit të gurëve. Në komplikimet përfshihen kolecistiti akut, holedokolitiaza, o$struksioni i traktit $iliar dhe holangiti. !olecistiti akut është inflamacion akut i fshikës $iliare që zakonisht shkaktohet nga o$struksioni i duktusit cistik nga gurët $iliarë. Në komplikimet e holecistitit akut përfshihen gangrena e fshikës $iliare, peritoniti dhe ileusi nga gurët $iliarë. !olecistiti kronik është inflamacion i vazhdueshëm kronik i fshikës $iliare që zakonisht shkaktohet nga gurët $iliarë. !olangiti ascendent është infeksion $akterial i duktuseve $iliare që ngjitet deri në mëlqi dhe zakonisht është i shoqëruar me o$struksionin e qarkullimit $iliar. olesteroloza është piklim i dukshëm me ngjyrë të verdhë i mukozës së fshikës $iliare. !idropsi i fshikës $iliare ndodhë atëherë kur o$struksioni kronik i duktusit cistik qon deri te resor$imi i përm$ajtjeve normale të fshikës $iliare dhe rritjes së fshikës $iliare me prodhim të sasive të mëdha të lëngut të kthjellët +hidropsi apo sekrecioneve mukusore +mukocelet. anceri i fshikës $iliare ka prognozë shumë të do$ët sepse shpesh është asimptomatik deri vonë gjatë kursit të zhvillimit të tij. anceri i duktuseve $iliare gjithashtu ka prognozë të do$ët. 1#. Patologjia e mëlqisë
'erdhëza prodhon ngjyrë të verdhë të lëkurës dhe të sklerës dhe paraqitet me nivele të $iliru$inës më të mëdha se F-3 mgLdl. 5htimi i qarkullimit të qelizave të kuqe të gjakut për shkak të anemisë hemolitike apo eritropoezës joefektive shkakton hiper$iliru$inemi të pakonjuguar dhe mund të shkaktojë predisponim për formimin e gurëve $iliar të pigmentuar të $iliru$inës. 'erdhëza fiziologjike e të posalindurit është hiper$iliru$inemi kalimtare e pakonjuguar për shkak të papjekurisë së mëlqisë. 5indroma e 1li$ertit dhe sindroma 2rigler-Najjar janë shkaktarë të trashëgueshëm të hiper$iliru$inemisë së pakonjuguar për shkak të deficiencës apo mungesës së glukurinozil transferazës në $iliru$inë. 5ëmundja e 1il$ertit është tërësisht $eninje. #ipi i * i sindromës 2rigler Najjar është fatal në foshnjëri si pasojë e kernikterusit ndërsa tipi ** i sindromës 2rigler Najjar shkakton verdhëzën. 5indroma e (u$in-Johnson është qrregullim $eninj autozomal recesiv që shkakton hiper$iliru$inemi të konjuguar si pasojë e ekskretimit të zvogëluar të $iliru$inës për shkak të defektit të proteinës transportuese kanalikulare. Një #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info veti dalluese e sindromës së (u$in-Johnsonit është pigmentimi i zi i mëlqisë. 5indroma %otor është e ngjajshme me sindromën e (u$in-Johnsonit mirëpo nuk ka pigmentim të mëlqisë. C$struksioni i traktit $iliar mund të jetë si pasojë e gurëve $iliarë, tumoreve, strikturës apo parazitëve, dhe mund të paraqitet me verdhëzë, pruritus, dhem$je a$dominale, $iliru$inuri dhe jashtëqitje me ngjyrë të z$ehtë. 2iroza primare $iliare sëmundje kronike e mëlqisë me etiologji të mundshme autoimune e cila është e karakterizuar nga inflamacioni dhe shkatërrimi granulomatoz i duktuseve intrahepatike $iliare. !olangiti primar sklerotizues është sëmundje kronike e mëlqisë me etiologji të panjohur që karakterizohet me inflamacion segmental dhe shkatërrim fi$rotizues të duktuseve $iliare intrahepatike. 2iroza është sëmundje e fazës përfundimtare e mëlqisë për shkak të etiologjive të shumta e cila karakterizohet nga prishja e arkitekturës së mëlqisë, me fi$rozë të shiritave të $utë të cilat e ndajnë mëlqinë në nodule të parenhimës regjeneruese të mëlqisë. Në komplikimet e cirozës përfshihet hipertensioni portal, asciti, hipersplenizmi, varices ezofageales, hemoroidet, caput medusae, encefalopatia hepatike, angiomata merimangore, eritema palmare, ginekomastia, hipoal$uminemia, zvogëlimi i faktorëve të koagulimit dhe sindroma hepatorenale. !epatiti akut viral mund të jetë si pasojë e ndonjërit nga viruset e hepatitit. !epatiti kronik viral mund të shkaktohet nga viruset e hepatitit 4, 2 dhe (. 'iruset e hepatitit ndryshojnë për nga natyra e virusit dhe mënyra e përhapjes së tyre. 'irusi i hepatitit " përhapet me rrugë fekalo-orale dhe zakonisht shkakton hepatit akut të lehtë. 'irusi i hepatitit 4 përhapet me rrugë parenterale dhe me kontakt seksual edhe mund të shkaktojë hepatit akut, hepatit kronik, cirozë dhe karcinomë hepatocelulare. !epatiti 2 përhapet me rrugë parenterale dhe seksuale dhe mund të shkaktojë hepatit akut, hepatit kronik, cirozë dhe karcinomë hepatocelulare. !epatiti ( është virus defektiv të cilit i nevojitet hepatiti 4 si $ashkëinfeksion apo superinfeksion për të prodhuar sëmundje të rëndë e cila mund të marrë formën e hepatitit akut, hepatitit kronik apo të cirozës. 'irusi i hepatitit 7 përhapet me rrugë fekalo-orale dhe shkakton hepatitin akut i cili mund të jetë i rëndë tek gratë shtatzëne të infektuara me këtë virus. "$scesi ame$ik i mëlqisë është si pasojë e infeksionit me 7ntamoe$a histolytica dhe për terapi nevojiten anti$iotikët dhe drenazha kirurgjikale. 5ëmundja alkoolike e mëlqisë mund të prodhojë steatozë, hepatit alkoolik apo cirozë alkoolike. 5ëmundja e 8ilsonit është qrregullim gjenetik i meta$olizmit të $akrit që rezulton me akumulimin e niveleve toksike të $akrit duke quar kështu deri te sëmundja e mëlqisë, unazat korneale të ayser-/leicherit dhe manifestime neurologjike dhe psikiatrike. !emokromatoza karakterizohet nga nivelet e rritura të hekurit i cili mund të depozitohet në inde duke quar kështu te ciroza, karcinoma hepatocelulare, dia$eti melit, lëkura ngjyrë $ronzi, insuficienca kongjestive e zemrës, aritmitë kardiake dhe hipogonadizmi. (eficienca e "lfa-*-antitripsinës është qrregullim autozomal recesiv që karakterizohet nga prodhimi i alfa-*-antitripsinës defektive e cila akumulohet në hepatocite dhe shkakton dëmtimin e mëlqisë dhe nivele të ulëta të alfa-*-antitripsinës. 5indromi i %eye është sëmundje potencialisht fatale e cila paraqitet tek fëmijët e rinj me sëmundje virale të trajtuara me aspirinë. 6und të shkaktojë steatozë të mëlqisë dhe edemë cere$rale. 5indromi i 4ud-2hiarit është m$yllja e venës hepatike nga trom$i që shpesh rezulton me vdekje. ongjestioni kronik pasiv i mëlqisë është Mprapakthimi i gjakut në mëlqi zakonisht si pasojë e insuficiencës në anën e djathtë të zemrës dhe mundet që tek rastet me kohëzgjatje të madhe të qojë deri te ciroza. Në tumoret $eninje të mëlqisë përfshihen
#ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info hemangiomat dhe adenomat hepatike. #umoret malinje përfshijnë karcinomën hepatocelulare, holangiokarcinomën, angiosarkomën dhe tumoret metastatike. 1$. Patologjia e qeliza(e të !"qe të gja!"t
elizat e kuqe të gjakut mund të kenë një numër formash a$normale apo të përm$ajnë inkluzione ku secila prej tyre mund të sugjerojë për diagnozë të veqantë. "nemia është reduktimi nën nivelin normal i masës totale të qelizave të kuqe në qarkullim, e cila mund të qojë deri te palpitacionet, marramendja, angina, z$ehja e lëkurës, do$ësimi apo simptomet tjera. Në masat la$oratorike që përdoren për vlerësimin e anemisë përfshihen 6CJ, 62!, 62!2, %(? dhe numri i retikulociteve. "nemitë mund të klasifikohen në $azë të madhësisë dhe ngjyrës së qelizës së kuqe. "to poashtu mund të klasifikohen në $azë të patogjenezës, duke përfshirë këtu kategoritë e gjera të hum$jes së gjakut, aneminë hemolitike, anemitë e eritropoezës së zvogëluar. "nemia me deficiencë të hekurit është anemi mikrocitare e cila vërehet më shpesh në popullatën e moshuar dhe të varfër, tek fëmijët, gratë shtatzëna dhe pacientët që kanë pësuar hum$je kronike të gjakut. "nemia me deficiencë të hekurit karakterizohet nga zvogëlimi i hekurit në serum, rritja e #*42, zvogëlimi i përqindjes së ngopshmërisë dhe zvogëlimi i ferritinës në serum. "nemia e sëmundjes kronike mund të vërehet tek pacientët me një numër sëmundjesh kronike sistemike dhe karakterizohet nga zvogëlimi i hekurit në serum, zvogëlimi i #*42, zvogëlimi i përqindjes së ngopshmërisë dhe rritja e ferritinës në serum. #alasemitë janë anemi si pasojë e anomalive kuantitative në sintezën e vargjeve të hemoglo$inës dhe nënklasifikohen si alfa dhe $eta talasemi. "lfa talasemia ka katër forma klinike varësisht nga numri i gjeneve alfa-glo$ine të prekura= $artësi i heshtur, trajta e alfa talasemisë, sëmundja !$! dhe hydrops fetalis. 4eta talasemia ka tri paraqitje klinike= $eta talasemia minor, $eta talasemia intermedia dhe $eta talasemia major. "nemitë sidero$lastike kanë sidero$laste unazore në mënyrë karakteristike në palcën ashtëroreI disa raste janë formë e sindromit mielodisplastik. "nemia me hum$je të gjakut ndodhë atëherë kur pacienti përjeton hum$je akute të gjakut dhe si pasojë i hollohet gjaku me qrast ulet hematokriti. %astet kronike mund të zhvillojnë anemi të m$ivendosurtë deficiencës së hekurit. "nemitë hemolitike mund të jenë si pasojë e hemolizës intravaskulare apo ekstravaskulare. "nemia me qeliza në formë drapëri është si pasojë e ndryshimit të një nukleotidi në vargjun e $eta-glo$inës dhe është sëmundje e rëndësishme tek afrikoamerikanët, ajo klinikisht paraqitet si formë drapocitare apo anemi drapocitare. Pacientët me anemi drapocitare janë të ndjeshëm ndaj një numër komplikimesh të lidhura me $llokimin e enëve të vogla të gjakut nga qelizat me formë drapëri. 5ëmundja e hemoglo$inës 2 gjithashtu është e lidhur me ndryshimin e një nukleotidi në gjenin e glo$inës por kjo prodhon sëmundje më të lehtë se sa anemia drapocitare. Dimfoma me qeliza m$ështjellëse krijohet nga zona m$ështjellëse e limfociteve 4 dhe ka translokacionin karakteristik t+::I:E. Dimfomat e zonës margjinale shpesh përfshijnë indin limfoid të shoqëruar me mukozë dhe duket se shpesh fillojnë si qrregullime reaktive poliklonale. 6ieloma multiple është tumor i plazma qelizave e cila është tumori më i shpeshtë primar që krijohet në eshtrat e të rriturve dhe mund të jetë e shoqëruar me prodhimin e majës imunoglo$ulinike monoklonale +proteina 6 në serum apo në urinë. 1amopatia monoklonale me rëndësi të papërcaktuar është termi që përdoret kur gjendet proteina 6 tek individi asimptomatik. Dimfoma limfoplazmacitike +makroglo$ulinemia #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info ?aldenstrom është kalimi ndërmjet mielomës multiple dhe limfomës limfocitike me qeliza të vogla me majën 6 mirëpo me qeliza neoplastike të cilat kanë tendencë të infiltrojnë organet e shumta dhe nuk shkaktojnë lezione litike të eshtrave. Deukemia e qelizave #Llimfoma tek të rriturit është qrregullim malinj i qelizave # për shkak të infeksionit me !#D'-* e cila haset në Japoni dhe arai$e. 6ycosis fungoides është qrregullim malinj i qelizave # me predisponim për përfshirjen e lëkurës. #ermi sindromi sezarik përdoret nëse hasen limfocitet a$normale në gjak dhe është prezente skuqje e gjeneralizuar e lëkurës. #ek sëmundja e !ogjkinit qeliza malinje është qeliza e %eed5tern$ergut e cila është pozitive për 2(-:; dhe 2( 39. sëmundja e !ogjkinit klasifikohet në atë me predominancë të limfociteve, me celularitet të përzier, me varfërim të limfociteve dhe në llojin nodular sklerotizues. 5ëmundja e !ogjkinit ka përhapje $imodale ndërmjet grupmoshave +në fund të F9-tave dhe K;9 dhe zakonisht paraqitet me rritje të padhem$shme të nyjeve limfatike. 1%. *eoplazmat mieloide
Deukemia akute mielogjenoze është proliferimi i qelizave jo limfatike leukemike m$renda palcës. lasifikimi /rancezo-"merikan-"nglez i D"6 e ndan këtë gjendje në tetë nënlloje duke u $azuar në shkallën dhe llojin e maturimin e qelizave mieloide i cili vërehet. 5indromet mielodisplastike janë proliferime të prekursorëve displastikë mieloidë dhe janë të shoqëruar me rrezik të shtuar për zhvillimin e leukemive akute. 5indromet mieloproliferative janë proliferime klonale neoplastike të qelizave mëma mieloide multipotente që zakonisht vërehen tek gjendja me palcë dukshëm hipercelulare me rritje të linjave të shumta qelizore duke përfshirë këtu linjën eritroide, mieloide dhe meakariocitike. "tëherë kur dominojnë neutrofilet, eozinofilet dhe $azofilet, gjendja quhet leukemi kronike mielogjenoze dhe karakterizohet nga prezenca e kromozomit /iladelfia, me fillim të fshehtë dhe splenomegali masive. "tëherë kur dominojnë prekursorët eritroidë gjendja quhet policitemia vera dhe klinikisht prodhon rritje të vlerave të hematokritit me komplikime të hiperviskozitetit dhe rrezik të progredimit nnë leukemi akute. "tëherë kur dominon proliferimi i megakariociteve në palcë, gjendja quhet trom$ocitopenia esenciale dhe mund të prodhojë gjakderdhje të tepërt dhe m$yllje të enëve të vogla të gjakut. 5indromi i fundit mieloproliferativ është mielofi$roza me metaplazion mieloid e cila karakterizohet me palcë hipocelulare dhe fi$rozë e shoqëruar me shpretkë të rritur si pasojë e hematopoezës ekstramedullare. 1'. Patologjia e gjirit
6astiti akut më së shpeshti paraqitet gjatë laktacionit dhe zakonisht është si pasojë e 5tafilokokus aureus. Ndryshimi fi$rocistik është gjendje jashtëzakonisht e shpeshtë tek femrat e moshës F9 deri ;9 vjeq që mund të shkaktojë fi$rozë, formim të cistave, metaplazion apokrin, mikrokalcifikime, hiperplazion duktal me apo pa atipi, adenozë sklerotizuese dhe papilloma të duktuseve të vogla. /i$roadenoma është tumori më i shpeshtë i gjirit te femrat më të reja se 3; vjeq dhe prodhon masë të palpueshme, si gomë dhe të lëvizshme. arcinoma e gjirit është kanceri më i shpeshtë tek femrat me incidencë : në @ femra në 5!4". Në vetitë klinike mund të përfshihen kalcifikimet apo prishja e #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info arkitekturës së indit të gjirit e cila vërehet me mamografi, masë solitare e padhem$shme, tërheqje e thimthës apo gropëzim i lëkurës dhe fiksim në murin e gjoksit. Dezionet preinvazive të cilat mund të progredojnë në kancer të gjirit përfshijnë karcinomën intraduktale in situ, karcinomën lo$ulare, karcinomën mucinoze, karcinomën tu$ulare, karcinomën medullare dhe karcinomën inflamatore. 5ëmundja e Pagetit e thimthës së gjirit është përhapja intraepidermale e qelizave tumorale që më së shpeshti është e shoqëruar në gji mendonjë karcinomë invazive apo karcinomë duktale in situ. 2itosarkoma phyllodes është tumor i madh që përfshin stromën dhe gjëndrat edhe ka sjellje malinje në :9-F9B të rasteve. 2). Patologja endo!rine
1usha multinodulare është gjëndra e rritur tiroide me nodule të shumta koloidale e cila shpesh është asimptomatike dhe eutiroide. Në vetitë e përgjithshme të hipertiroidizmit përfshihet tahikardia, nervozizmi, diaforeza, intoleranca ndaj n)ehtësisë, do$ësia, tremoret, diare dhe hum$ja e peshës. #E i lirë është i rritur ndërsa #5! është i zvogëluar tek hipertiroidizmi primar dhe është i rritur tek hipertiroidizmi sekondar dhe terciar. 5ëmundja e 1rave-it është sëmundje autoimune që karakterizohet me prodhimin e autoantitrupave *g1 ndaj receptorit të #5!. Në vetitë klinike përfshihet hipertiroidizmi, gusha, egzoftalmusi dhe miksedema preti$iale. !ipertiroidizmi shpesh mund të shkaktohet edhe nga gusha toksike multinodulare, adenoma toksike dhe në mënyrë kalimtare gjatë sëmundjes së !ashimotos dhe tiroiditit su$akut. Në vetitë e përgjithshme të hipotiroidizmit përfshihen lodhja, letargjia, ndjeshmëria ndaj temperaturave të ftohta, prodhimi i zvogëluar i zemrës, miksedema dhe konstipacioni. #E i lirë është i zvogëluar dhe #5! është i rritur tek hipotiroidizmi primar ndërsa është i zvogëluar tek hipotiroidizmi sekondar dhe ai terciar. !ipotiroidizmi kongjenital zhvillohet si pasojë e deficiencës së jodit gjatë jetës intrauterine dhe neonatale dhe shkakton retardim mental, pro$leme muskuloskeletore dhe gushën. #iroiditi i !ashimotos është shkak i hipertiroidizmit kalimtar pas sëmundjes virale. #iroiditi %iedel është sëmundje e rrallë me etiologji të panjohur që karakterizohet nga shkatërrimi i gjëndrës tiroide nda fi$roza e dendur e strukturave rrethuese. "denomat tiroide janë nodule zakonisht të padhem$shme, solitare. arcinomat tiroide paraqiten me një numër llojesh histologjike duke përfshirë llojin papillar +më i shpeshtë dhe me prognozë më të mirë, folikular +ka tendencë të përhapet me rrugë hematogjene, medullar +sekreton kalcitoninë, krijon amiloid dhe mund të jetë i shoqëruar me 67N ** apo *** dhe lloji anaplastpik +me vdekshmëri të shpejtë. !iperparatiroidizmi primar më së shpeshti është si pasojë e adenomës paratiroide apo hiperplazionit paratiroid dhe mund të karakterizohet nga niveli i rritur i kalciumit në serum dhe i P#!, gurëve në veshkë, osteoporozë dhe osteitis fi$rosa cystica, kalcifikime metastatike dhe ndryshime neurologjike. 5humica e rasteve janë asimptomatike. !iperparatiroidizmi sekondar mund të vërehet tek qdo sëmundje që rezulton me hipokalcemi e që qon deri te sekretimi i shtuar i P#! nga gjëndrat paratiroide duke përfshirë dhe insuficiencën kronike të veshkave, deficiencën e vitaminës ( dhe mala$sor$imin. !ipoparatiroidizmi karakterizohet nga hipokalcemia, tetanizmi, qrregullimet psikiatrike dhe defektet e konduksionit kardiak. 6und të jetë rezultat i heqjes kirurgjikale të gjëndrave gjatë tiroidoektomisë, sindromit të (i 1jorgjit, apo mund të jetë idiopatik. "denomat hipofizare mund të prodhojnë prolaktinë +duke shkaktuar #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info galaktore, amenore dhe infertilitet, hormonin e rritjes +duke shkaktuar gjigantizmin dhe akromegalinë apo hormone të tjera hipofizare. 5indromi i 5heehanit është nekroza iskemike e hipofizës pas paraqitjes së hipotensionit nga hemoragjia postpartale duke rezultuar kështu me panhipopituitarizëm. (ia$eti insipid është deficienca e "(! që rezulton me poliuri hipotonike, hipernatremi dhe dehidrim. 5*"(! është prodhimi i tepërt i "(! që rezulton me oliguri, retencion të ujit, hiponatremi dhe edemë cere$rale. 5indroma e ushingut karakterizohet nga nivelet e rritura të glukokortikoideve origjina e të cilave mund të jetë jatrogjene, adenoma kortikotrofe hipofizare, adenoma adrenokortikale apo sindromi paraneoplastik. !iperaldosteronizmi primar ndodhë atëherë kur adenoma adrenokortikale prodhon aldosteron, që qon deri te hipertensioni, hipokalemia, aldosteroni i rritur dhe renina e zvogëluar. 5indromet androgjenitale janë qrregullime adrenale që karakterizohen nga prodhimi i tepërt i androgjeneve dhe virilizimit dhe mund të jenë si pasojë e adenomësLkarcinomës adrenokortikale apo hiperplazionit kongjenital adrenal. 5indromi i 8aterhouse-/riderichsen është insuficienca akute adrenale me shok dhe (*2 e cila vërehet tek gjendja e infarktit $ilateral hemoragjik të gjëndrave adrenale, zakonisht tek fëmiu me infeksion nga Neisseriet. 5ëmundja e "disonit është insuficienca kronike adrenokortikale dhe është si pasojë e shkatërrimit të korteksit adrenal që qon deri te deficienca e glukokortikoideve, mineralokortikoideve dhe androgjeneve. /eokromocitoma është tumor i rrallë i medullës adrenale që prodhon katekolamine dhe mund të paraqitet me kokëdhem$je të rëndë, tahikardi, diaforezë dhe epizoda hipertensive. 67N * paraqitet me tumore të gjëndrës hipofizare, paratiroideve dhe pankreasit. 67N ** paraqitet me karcinomë medullare të tiroidesë, feokromocitomë dhe lezione paratiroide. 67N *** paraqitet me karcinomë medullare të tiroidesë, feokromocitomë dhe neuromë mukokutane. 21. Patologjia e eshtra(e
7shtrat normale janë të për$ëra nga matriksi organik +që përm$an kolagjen, osteokalcinë, glikoproteina dhe qeliza dhe matriksi joorganik +që përm$an calcium hidroksiapatit dhe minerale të tjera. Dlojet e qelizave m$renda ashtërore përfshijnë osteo$lastet +jetojnë në skaje dhe për$ëjnë ashtin, osteocitet +jetojnë m$renda ashtit dhe mirëm$ajnë atë dhe osteoklastet +jetojnë në skaje dhe resor$ojnë ashtin. %imodelimi ashtëror ndodhë gjatë tërë jetës edhe është nën kontrollin kompleks hormonal nga P#!, kalcitonina, vitamina (, estrogjeni dhe hormoni tiroid. /omimi intramem$ranoz i ashtit ndodhë tek eshtrat shpatukë dhe eshtrat e $oshtit pa Mmodel kartilagjinozI formimi endohondral i ashtit ndodhë tek eshtrat e gjatë me anë të zëvendësimit të kartilagut preegzistues. "hondroplazia autozomale dominante është forma më e shpeshtë e shkurta$iqësisë së trashëguar dhe klinikisht karakterizohet me ekstremitete të shkurtëra, kokë dhe trung normal, cikël jetësor normal dhe intelegjencë normale. Csteogenesis imperfecta ka gjenetikë dhe gravitet varia$il mirëpo në përgjithësi ajo karakterizohet nga eshtrat e $rishtë dhe shpesh sklerë ngjyrë të kaltër, hipermo$ilitet të nyjeve, shurdhim dhe anomali të dhëm$ëve. Csteopetroza apo sëmundja e eshtrave mermer është sëmundje e trashëgueshme me gjenetikë të ndryshueshme që karakterizohet nga eshtrat e trashë sklerotik që thyhen me lehtësi dhe munden si pasojë të komprometojnë kavitetet e palcës +duke quar deri te pancitopenia, foraminat +duke quar tek paralizat nervore, ver$im apo shurdhim dhe në qarkullimin e D25 +që qon te hidrocefalusi. 5ëmundja e Pagetit e #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info eshtrave është qrregullim i fituar i lokalizuar +në krahasim me përfshirjen e përgjithshme tek osteopetroza i rimodelimit të eshtrave duke rezultuar me resor$imin e tepërt të eshtrave të pasuar nga zëvendësimi i disorganizuar ashtëror +me formë karakteristike mikroskopike të Mmozaikut dhe duke prodhuar eshtra të trashë të cilët thyhen lehtë dhe mund të cënojnë nervat kranialë. Csteoporoza është sëmundje e shpeshtë tek e cila rritet masa ashtërore duke rezultuar me eshtra të hollë, fragjilë të cilët janë të ndjeshëm ndaj frakturave. Në faktorët predispozues përfshihen deficienca e estrogjenit, densiteti gjenetikisht i ulët i ashtit original, mungesa e ushtrimeve +apo imo$ilizimi, mosha e vjetër, deficiencat nutritive dhe përdorimi i kortikosteroidëve. Csteomalacia +tek të rriturit dhe rahitisi +tek fëmijët karakterizohen nga mineralizimi i zvogëluar i eshtrave të posaformuar, shpesh është si pasojë e deficiencës së vitaminës ( apo meta$olizmit a$normal. %ahitisi ka tendencë të paraqitet me deformitete skeletore ndërsa osteomalacia ka tendencë të paraqitet me fraktura. Csteomieliti piogjen prodhon simptome lokale të shoqëruara nga ethet dhe mund të jetë si pasojë e shumë $akterieve +më së shpeshti nga 5tafilokoku aureus të cilat mund të arrijnë në eshtra përmes gjakut, inokulimit direkt apo përhapjes nga afër me infeksion. Në komplikimet përfshihen nekroza iskemike e eshtrave, formimi i sekuestrumit, fraktura, a$scesi intraoseoz, amiloidoza, formimi i traktuseve sinusale +të cilat rrallë mund të zhvillojnë karcinomë të qelizave skuamoze të lëkurës dhe +rrallë sarkomë osteogjene. Csteomieliti tu$erkulotikështë komplikim i tu$erkulozës i rrallë por mjaft destruktiv dhe i vështirë të trajtohet. Nekroza avaskulare e eshtrave +në veqanti e shpeshtë në kokën femorale është nekrozë iskemike e eshtrave dhe palcës ashtërore +paraqet predisponim për osteoartritin dhe frakturat e cila mund të jetë idiopatike apo të paraqitet si pasojë e traumës, përdorimit të steroideve, anemisë drapocitare apo sëmundjeve të tjera. Csteitis fi$rosa cystica është emri për resor$imin e gjeneralizuar ashtëror i shoqëruar me ndryshime histologjike të cilat vërehen edhe te hiperparatiroidizmiI hemoragjia dhe fi$roza m$renda ashtërore mund të prodhojë Mtumore ngjyrë kafe. Csteoartropatia hipertrofike mund të komplikojë sëmundjet tjera +karcinomën $ronkogjenike, sëmundjen kronike të mushkërive, sëmundjen kongjenitale cianotike të zemrës dhe sëmundjen inflamatore të zemrës dhe është si pasojë e formimit periosteal të eshtrave të rinj me dhem$je dhe ënjtje të skajeve të eshtrave të gjatë, sidomos të nyjeve të dorës, gishtërinjve, nyjeve të këm$ës, gjunjëve apo $ërrylave. #umoret $eninje të eshtrave përfshijnë osteomën +koka, mund të jetë e shoqëruar me sindromin e 1ardnerit, osteoma osteoide +ti$ia apo femuri i fëmijëve më të rritur dhe i të rinjëve, osteo$lastoma +verte$rat, osteohondroma +eshtrat e gjatë të djemve adoleshentë, rritja e tepërt ashtërore me kapsulë kartilagjinoze, mund të jetë sindrom i trashëgueshëm nëse është i shumfishtë dhe enkondroma +kartilagu në kavitetin medular mund të jetë pjesë e sëmundjes së Cillerit apo e sindromit të 6affuccit nëse është e shumfishtë. Csteosarkoma është tumori më i shpeshtë primar malinj +agresiv i eshtrave. 5hpesh shkakton masë të madhe në gjunjë tek tinejgjerët apo të rinjët e rritur dhe mund të jetë e shoqëruar me retino$lastomë familjare. Csteosarkoma ka formë karakteristike në rrezatim me ngritje periosteale +trekëndëshi i odmanit, forma e Mshpërthimit të rrezeve të diellit, dhe shkatërrim të eshtrave. !ondrosarkoma ka tendencë të shkaktojë masë të rritur të pelvikut, shpinës apo të supeve tek individët e moshës mesatare +meshkujtKfemrat dhe mund të krijohet de novo apo si pasojë e enkondromës preegzistuese, egzostozës apo sëmundjes së Pagetit. #umori me qeliza gjigante i eshtrave është neoplazmë e pazakonshme malinje që ka tendencë të përfshijë gjurin e të rinjëve #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info dhe të rriturve dhe me rreze > vërehet lezioni litik i zgjeruar i rrethuar nga unaza e ashtit që mund ti përngjajë Mfluskës së sapunit. 5arcoma 7wing është neoplazmë agresive +por shpesh reagon ndaj terapisë malinje me qeliza të vogla të padiferencuara e cila zhvillohet m$renda kavitetit të palcës të femurit, pelvisit dhe ti$isë tek fëmijët dhe tinejgjerët. 6etastazat në eshtra janë më të shpeshta se sa tumoret primare ashtëroreI vendet më të shpeshta primare përfshijnë prostatën +mund të shkaktojë formim të ashtit të ri, gjirin, mushkëritë, tiroidenë dhe veshkat. 22. Patologjia e arti!"lacione(e
Csteoartriti është shkaktar i rëndësishëm i dhem$jes kronike të artikulacioneve tek popullata e moshuarI prekë në mënyrë më serioze artikulacionet që $artin peshë të rëndë dhe është i lidhur me shkatërrimin e kartilagut artikular si rezultat i Mhargjimit. 5hpërthimet reactive ashtërore +osteofitet e quajtura nodet e !e$erdenit nëse përfshijnë nyjet (*P dhe nodet e 4ouchardit nëse përfshijnë nyjet P*P dhe fragmentet e kartilagjeve apo eshtrave që lëvizin lirshëm +minjtë e nyjave mund ti kontri$ojnë poashtu patologjisë së nyjeve. "rtriti reumatoid është sëmundje sistemike, kronike, inflamatore autoimmune kryesisht e duarve, kyqeve të duarve, gjynjve dhe nyjeve të këm$ëve tek femrat e moshës mesatare. arakterizohet nga atriti progresiv, prodhimi i faktorit rheumatoid, predisponimi gjenetik +!D"-(%E dhe (%:, ndjenjë e ngurtësisë në mëngjes e cila përmirësohet përmes aktiviteteve, formimi i pannusit m$renda nyjes dhe i noduleve reumatoide si dhe shpesh $ashkëegziston me sëmundje të tjera +sindroma e 5jogrenit, sindroma /elty, 5indroma e aplanit, amiloidoza. 5pondiloartropatitë seronegative +të gjitha të shoqëruara me !D"-4F< përfshijnë spondilitin ankiloz +tek meshkujt e rinj nyjet sakroiliake dhe kurrizi, lidhshmëri me sëmundjen inflamatore të zorrëve, sindroma e %eiterit +tek meshkujt e rinj historia e sëmundjeve venerike apo e dizenterisë $acilare, nyjet e këm$ëve dhe gjunjët, konjuktivit, uretrit, artriti enteropatik +pacientët me kolit ulqerativ të cilët zhvillojnë artrit periferik apo spondilit i cili mund të reagojë me përmirësimin e kolitit ulqerativ, dhe artriti psoriatic +disa pacientë me psoriazë zhvillojnë gjendjen e ngjajshme me artritin reumatoid. Podagra është artrit që në mënyrë klasike përfshin gishtin e madh të këm$ës +gjithashtu mund të prekë edhe nyjen e këm$ës, themrën, nyjen e dorës si rezultat i hiperurikemisë +primare apo sekondare si pasojë e leukemisë, sëmundjes renale apo e sindromit Dech-Nyhan që qon deri te depozitimi i kristaleve të mononatrium uratit në nyje +poashtu mund të vërehet tek aspiratet e nyjeve si refleksion pozitiv, me formë rom$oide dhe më së shpeshti përfshinë gjunjët tek të rriturit më të moshuar. "rtriti supurativ në mënyrë tipike shkakton ënjtje të ndjeshme eritematoze të një artikulacioni të vetëm të madh +kryesisht të gjurit, kofshës dhe supit si rezultat i infeksionit $acterial +gonokoke, stafilokoke, streptokoke, hemofilus influenca dhe $acile 1- që zakonisht ka arritur deri në artikulacion përmes rrugës hematogjene. 5ëmundja e Dyme shkakton artritin migrues +klinikisht dhe histologjikisht i ngjajshëm me artritin reumatoid si pasojë e spirohetes 4orrelia 4urgdorferi e cila përhapet nga mushkonja e drerit *)odes dammini. "rtriti shpesh herë paraprihet nga skuqja migruese +eritema cronica migrans edhe mund të jetë i shoqëruar apo i pasuar nga përfshirja e 5N dhe e zemrës.
#ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info 23. Patologjia e m"s!"lat"rës s!eletore dhe e ner(a(e periferi!ë
6uskuli i tipit i +i kuq përdoret në qëndrim dhe m$ajtjen e peshës dhe prodhon tendosje të ngadalshme si pasojë e meta$olizmit aero $të acideve yndyroreI muskuli i tipit të ** +i $ardhë përdoret për lëvizje të qëllimshme dhe prodhon tendosje të shpejtë si rezultat i glikolizës anaero$e të glikogjenit. Në miopatitë inflamatore përfshihet polimioziti +tek të rriturit do$ësi $ilaterale e muskulaturës proksimale, limfocite citotoksike #A dhe degjenerim e rigjenerim të muskulaturës skeletore, dermatomioziti +tek fëmijët dhe të rriturit me do$ësi $ilaterale të muskulaturës proksimaleI edemë perior$itale me skuqje të lëkurës së kapakëve të syveI në $iopsinë muskulore vërehen limfocite dhe atrofi e fijeve perivaskulare si dhe rrezik i shtuar për kancere të mushkërive, lukthit dhe vezoreve si dhe mioziti me truptha inkluzivë +tek të rriturit më të moshuar me do$ësi asimetrike të muskulaturës distale dhe mikroskopi të quditshme me vakuola citoplazmatike, granula $azofilike, amiloid dhe me mikroskopi elektronike inkluzione filamentoze. Në sindromet miastenike përfshihen miastenia gravis +ataku i autoantitrupave në receptorët e acetilkolinës në muskuj nganjëherë e lidhur me sëmundjen timike, prodhon plogështi muskulore e cila keqësohet me kalimin e kohës, mund të shkaktojë ptozë dhe diplopi, si dhe të shkaktojë vdekjen si pasojë e sëmundjes së muskulaturës respiratore dhe sindromi i 7aton-Dam$ertit +sindrom paraneoplastik i karcinomës me qeliza të vogla të mushkërive me autoantitrupa kundër kanaleve të kalciumit duke prodhuar kështu plogështi të muskulaturës proksimale e cila përmirësohet me shfrytëzimin e muskujve. Në distrofitë muskulare përfshihet distrofia muskulare e (uchennit +anomali e lidhur me kromozomin > e proteinës strukturale muskulore distrofinë e cila shkakton plogështi progresive muskulore e lidhur me nekrozën e muskulaturës për shkaktë sëmundjes së zemrës, aritmive, insuficiencës respiratore apo infeksioneve pulmonare dhe distrofia muskulare e 4eckerit +më e rrallë, variant më i lehtë i (uchennit me cikël jetësor relativisht normal. 5indromi i 1uillain-4arre neuropati inflamatore e cila në mënyrë tipike e pason sëmundjen virale dhe mund të qojë te paraliza e nganjëherë edhe vdekja +paraliza respiratore si rezultat i inflamacionit dhe demielinizimit të nervave periferikë dhe rrënjëve të nervave spinalë. 24. Patologjia e sistemit ner(or qendror
6eningjiti akut aseptik +viral, më së shpeshti enterovirus shkakton infiltrim limfocitar të leptomeningjeve me veti klinike si ethe, iritim meningeal, vetëdije e do$ësuar dhe mortalitet të ulët. 6eningjiti akut purulent +7cherichia coli dhe streptokoket e gr.4 tek të posalinduritI hemofilus influenza tek foshnjet dhe fëmijëtI Neiseria meningitides tek adoleshentët dhe të rinjët e rriturI streptokoku pneumoniae dhe Disteria monocitogenes tek të moshuarit shkakton infiltrim neutrofilik të leptomeningjeve me veti klinike si edemë difuze cere$rale me rrezik të hernisë fatale, kokëdhim$je, ethe, rigjiditet nuhal, duody sensorium, komë, hidrocefalus të vonshëm dhe shurdhim të vonshëm apo ndonjë dëmtim tjetër të nervave kranialë. 6eningo encefaliti miko$akterial +6. tu$erculosis apo atipik siq është 6"*, sidomos tek pacientët me "*(5 shkakton tu$erkuloma të sipërfaqes $azale të trurit dhe të dura mater. 7ncefalitidet virale në përgjithësi shfaqen mikroskopikisht si m$ështjellës perivaskulasr, nodule mikrogliale dhe neuronofagi, ndërsa klinikisht shkaktojnë ndryshime të statusit mental, ethe, kokëdhem$je dhe shpesh #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info progresion deri në komë. Në llojet specifike përfshihen lloji i shkaktuar nga artropodet +5t. Douis, equinet e ndryshme dhe encefalitidet 'enezueliane, lloji i !erpes simple) * +ka preferencë për nekrozë hemoragjike të lo$eve temporale me inkluzione virale, ra$iesi +i rrallë, trupthat e Negrit në neuronet hipokampale dhe Purkinje, si dhe !*' +kompleksi i demencës nga "*(5i me nodule mikrogliale dhe me qeliza gjigante me shumë nukleuse, mielopati vaskulare e palcës së kurrizit. Deukoencefalopatia progresive multifokale mund të konsiderohet si nënlloj i encefalitit viral i lidhur me infeksionin me virusin J2 tek pacientët e imunokomprometuar, e cila mikroskopikisht prodhon demielinizim, astrocite $izare dhe oligodendrocite me inkluzione intranukleare. 6eningoencefaliti fungal mund të jetë si pasojë e andida, "spergilus, vaskulit me hemoragji, mucor +vaskulit me hemoragji dhe 2ryptococcus +invazioni i trurit përmes hapsirave të 8irchow-%o$init me anë të formimit të Mlezioneve në formë të fluskave të sapunit. #oksoplazmoza paraqitet tek pacientët me "*(5 dhe shkakton a$sces cere$ral i cili mund të vërehet me 6%*L2# si lezione unazore zgjeruese. "$scesi cere$ral si pasojë e $akterieve mund të komplikojë një numër gjendjesh mjekësore endokardit $acterial akut, a$scesi pulmonar kronik, sëmundja cianotike e zemrës me këm$im nga e djathta në të majtë, mastoiditi, sinuziti, otiti, fraktura e hapur, operacioni i mëhershëm neurokirurgjik dhe shkakton rritje të shtypjes intrakraniale, defekte neurologjike fokale dhe lesion unazor të zgjeruar kur vërehet me 6%*L2#. 5ëmundja e reutzfeldt-Jako$it shkaktohet nga ndryshimi konformacional i një proteine prion që qon deri te ndryshimet spongiforme me pllaka kuru në neuropiliI demenca e shpejtë progresive, mungesa e memories, lëvizje të pavullnetshme dhe vdekje $renda Q R :F muajsh. 5ëmundja cere$rovaskulare është shkaktari i tretë më i shpeshtë i vdekjes në vendet e industrializuara dhe mund të paraqitet në disa forma klinikopatologjike, duke përfshirë këtu iskeminë lo$are cere$rale +rënie e përgjithshme e qarkullimit të gjakut L oksigjenimit të trurit e cila nëse është e rëndë mund të shkaktojë vdekjen e truritI vendet më të ndjeshme janë neuronet e Purkinjeut, hipokampusi 2": dhe neuronet piramidale të korteksit, ataku kalimtar iskemik +simptomet reverzi$ile fokale neurologjike për shkak të em$olive të pllakëzave të vogla apo ateroem$olive, infarkti +A; B e sulmeve dhe hemoragjia +:;B e sulmeve. *nfarktet mund të jenë për shkak të aterosklerozës me trom$ozë të paraqitur më parë +anemik= infarkti i $ardhë, trom$oem$oli +hemoragjik=infarkti i kuq apo sëmundja e enëve të vogla +infarktet e vogla lakunare. *ndi trunor që ka pësuar infarkt pëson nekrozë likuefakte +është më e dukshme pas F-3 javësh për të prodhuar pastaj formimin e cistave. Në sindromet më të shpeshta neurovaskulare përfshihen sindromi i arteries anteriore të trurit +do$ësi dhe mungesë senzorike në këm$ën kontralaterale, afazi kalimtare, a$uli, sindromi i arteries mediane të trurit +hemiplegji kontralaterale e fytyrës dhe e krahut me paralizë gaze, mungesë senzorike kontralaterale dhe nganjëherë edhe afazi, sindromi i arteries posteriore të trurit +hemianopi kontralaterale apo ver$im total kortikal, aleksi, sindromë talamike dhe demencë +si pasojë e infarkteve të përsëritura apo sëmundjes së enëve të vogla. !emoragjia shkakton :; B të sulmeve dhe paraqitet në disa forma duke përfshirë këtu hemoragjinë epidurale +hemoragjia traumatike, shpesh përfshinë arterien mediale meningeale në dura mater, mund të shkaktojë herni su$falcine apo ndonjë herni tjetër cere$rale, Msindromi flis dhe vdis, hemoragji su$durale +traumatike, rupturë të venave lidhëse, faktorë të rrezikut për atrofi cere$rale dhe hemostazë a$normale, simptome të ndryshme neurologjike, përsëritet shpesh, hemoragji su$arahnoidale +anurizma $erri të #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info rupturuara apo shkaktarë të tjerë, kokëdhim$je Mkërcitja e murmurimës, rigjiditet nuhal, deficite neurologjike, stupor, dhe hemoragji intracere$rale +hipertension, malformacion vaskular apoa amë rrallë shumë gjendje të tjera predisponuese= ganglionet $azale, cere$ellum, pons apo centrum ovale, kokëdhim$je të rëndë me progredim të shpejtë të simptomeve dhe shpesh kalon në komë. "neurizmat $erri të 2irculus 8illis +në faktorët e rrezikut përfshihet hipertensioni, duhani, sindromi i 6arfanit, 7hlers-(anlop tipi E dhe sëmundja policistike e veshkave tek të rriturit janë shkaktarët më të shpeshtë të hemoragjisë su$arahnoidale +:L3 vdesin, :L3 përmirësohen dhe :L3 pësojnë gjakderdhje të sërishme me rrezik për vdekje. 5N trauma e kavitetit kranial dhe e trurit mund të marrin disa forma duke përfshirë këtu konkluzionin +mungesë kalimtare e vetëdijes pas goditjes ndaj sipërfaqes së fortë, kontuzionet +lëndimet e trurit nganjëherë në formë të coup i dhe të countre coupa, mund të shkaktojnë infarkt lokal, dhe lëndimi difuz aksional +tendosjet përshpejtueseLngadalësuese dhe aksonet Mpops, duke prodhuar kështu lëndim të vogël të përgjithshëm mirëpo rënie në komë përmirësimi nga e cila shpesh nuk ndodhë. 5N trauma e palcës kurrizore zakonisht është si pasojë e zhvendosjes verte$rale dhe mund të shkaktojë paraplegji +segmented torakale apo më poshtë, tetraplegji +segmented cervikale dhe paralizë të diafragmës +m$i 2E. !ernitë cere$rale mund të marrin disa forma duke përfshirë këtu formën su$falcine +gyrus cinguli shkon nën fal) cere$ri dhe mund të krijojë shtypje në arterien anteriore cere$rale, transtentoriale +unkusi i lo$it temporal shkon nën tentorium dhe mund të krijojë shtypje në nervin e tretë si dhe të shkaktojë hemoragji të (uretit në trungun trunor dhe tonsilare cere$ellare +shkon nën foramen magnum për të krijuar shtypje në medulla dhe kështu shkakton arrest kardiorespirator. (efektet e tu$it neural +faktor i rrezikut=deficienca e folateve janë anomalitë më të shpeshta zhvillimore të 5N dhe mund të marrin disa forma duke përfshirë anencefalinë +mungesa e kafkës kraniale, vdekje në foshnjëri, spina $ifida occulta +defekt ashtëror në arcus verte$ralis, meningocele +defekt ashtëror me fryrje të jashtme të meningjeve, meningomielocele +me meningje të dala jashtë, palca kurrizore e dalë jashtë dhe rrënjët spinale dhe mielocele +ekspozimi komplet i palcës së kurrizit. Paraplegjia dhe inkontinenca urinare mund të komplikojnë akoma defektet e rënda të palcës së kurrizit. 6alformacioni i "rnold-2hiarit tipi: +i shpeshtë, shpesh është asimptomatik është zhvendosja teposhtë e tonzileve cere$ellare. #ipi F +shpesh simptomatik ka fosën e pasme të vogël, është vendosja teposhtë e vermisit cere$ellar dhe medullës, ventrikuli i katërt është i shtypur me hidrocefalus o$struktiv si dhe me meningomielocele lum$are të shpeshtë dhe siringomieli +kanali i m$ushur me D25 afër kanalit qendrorI më së shpeshti i lidhur me "rnold-2hiari tipinF. (ëmtimi perinatal i trurit +faktori i rrezikut prematuriteti mund të shkaktojë paralizë cere$rale, hemoragji të matriksit gjerminativ, leukomalaci periventrikulare dhe encefalopati multicistike. 5kleroza multiple është qërregullim kronik me përmirësime dhe keqësime sigurisht me origjinë autoimune e cila karakterizohet eme epizoda rekurente të demielinizimit +duke shkaktuar Mpllaka dhe remielinizimi defektiv në tru +duke përfshirë këtu nervat optikë dhe palcën e kurrizit, gjë që rezultone me deficite progresive neurologjike +është varia$ile sa i përket kohës dhe dallon nga njëri person tek tjetri, ndryshime vizuale, ndryshime të senzacionit, ndryshime motorike dhe pengesa neuropsikiatrike. 6ielinoza qendrore pontine është demielinizim fokal potencialisht fatal, i $azës së ponsit dhe me siguri është i lidhur me korigjimin tepër të shpejtë të hiponatremisë tek pacientët e kequshqyer dhe tek alkoolistët. 5ëmundja e Parkinsonit është njëra nga qrregullimet degjenerative dhe #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info demente të trurit dhe paraqitet me mungesë të neuroneve dopaminergjike të su$stantia nigra, me formim të trupthave Dewy, tremor, rigjiditet dhe akinezi. 5ëmundja e !untingtonit është qrregullim autozomal dominant që paraqitet tek nga mosha e hershme deri tek mosha e pjekur dhe patologjikisht karakterizohet me degjenerim të neuroneve 1"4" të nucleus caudatus, kurse klinikisht me chorea dhe demencë. 5ëmundja e "lzhajmerit +Q9B të gjitha rasteve të demencës ka incidencë të rritur me kalimin e moshës, patologjikisht karakterizohet nga anomalitë e përgjithshme dhe mikroskopike të trurit +truri atrofik me përfshirje të veqantë të hipokampusit dhe të lo$eve temporale, pllaka senile, mpleksje neurofi$rilare dhe angiopati amieloide cere$rale, ndërsa klinikisht manifestohet eeme fillim të heshtur,a dëmtim progresiv të memorjes, ndryshime të disponimit, disorientim, afazi, apraksi dhe progredim në gjendjen e lidhur për shtrati me përfundim në vdekje. (emenca me truptha të Dewit shkakton qrregullim kongitiv të shoqëruar me parkinsonizëm. 5kleroza laterale amiotrofike shkakton paralizë të përgjithshme me të dhënat më të hershme lidhur me mungesë të motoneuronit të sipërm +hiperrefleksi, fascikulime dhe motoneuronin e poshtëm +do$ësi, atrofi. "taksia e /riedrichut është qrregullim autozomal recesiv i lidhur me përsëritjen josta$ile të nukleotidit të trefishtë dhe shkakton zona të shumta të degjenerimit në cere$ellum, trungun trunor dhe palcën kurrizore, klinikisht prodhon ataksi në ecje, që qon deri te gjendja e lidhur për karrocë kah mosha pesë vjeqare. #umoret e 5N mund të paraqiten pas metastazave +gjysma e rasteve apo të jenë primarë dhe në përgjithësi mund të prodhojnë kokëdhim$je, ngërqe, ndryshime mentale, simptome fokale neurologjike dhe rritje të shtypjes intrakraniale. Në tumoret primare të 5N përfshihen astrocitomat +më së shpeshti tumori malinj primar i truritI nënlloji fi$rilar me shkallën :-F * diferencuar mirë, shkalla 3 anaplastik, dhe shkalla e E glio$lastoma agresive multiformeI nënlloji i astrocitomës pilocitike që përfshin cere$ellumin apo diencefallonin tek fëmijët dhe të rinjët dhe ka prognozë në veqanti të mirë, oligodendroglioma +tek të rinjët me moshë mesatare, hemisferat cere$rale, qeliza në formë të Mvezëve të fërguara të ngulitura në telin me mish pule, rritje të ngadalshme, munden përfundimisht të $ëhen shkallë e lartë, ependimoma +ventrikuli i katërt tek fëmijët, ventrikuli lateral apo palca e kurrizit tek të rriturit, tumoret papillare me rozeta ependimale dhe pseudorozeta perivaskulare, mund të shkaktojë hidrocefalus, meningiomat +më i shpeshtë është tumori $eninj, formon toptha të ngjitur për meningje, qeliza të pëdredhuraa, truptha psamom, zakonisht ka prognozë të mirë, tumoret primitive neuroektodermale +agresivë por reagojnë ndaj terapisë-janë tumore të qelizave të vogla $azofile tek fëmijët duke përfshirë medullo$lastomën dhe retino$lastomën, shvanomat +tumor $eninj i nervit të tetëaa të këndit cere$ellopontin që mund të shkaktojë mungesë të dëgjimit dhe tinnitus, si dhe kraniofaringiomat +tumoret supra sellareLdiencefalike të të rinjëve të cilat histologjikisht i ngjajnë tumorit të dhëm$it adamantinoma dhe krijohen nga m$etjet e epitelit odontogjenik. 2. Patologjia e lë!"rës
Në qrregullimet e pigmentimit të lëkurës përfshihen vitiligo +copëzat e parregullta të depigmentuara për shkak të mungesës së melanociteve, me siguri ka etiologji autoimune, melazma +Mmaska e shtatëzënisë, ephelides +qukat dhe lentigot $eninje +sikurse qukat por këto nuk janë nën kontrollin e ekspozimit ndaj diellit. Në tumoret melanocitike përfshihen nevuset kongjenitale +shenjat e lindura, ato gjigante të cilat kanë rrezik të #ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
www.uni-pr.info shtuar për melanomë, nevuset nevocelulare +molet e zakonshmea me qeliza proliferuese të nevusitI të nënklasifikuara si nyjëtore, të kom$inuara dhe intradermale nevuset displastike +më të mëdha, më të parregullta dhe me variacion më të pigmentuar se sa nevuset e zakonshme, atipi citologjike dhe arkitekturale, mund të jenë pjesë të sindromit të nevusit autozomal dominant me rrezik të shtuar për melanomë nëse është e shumfishtë dhe melanoma malinje. 6elanoma malinje +faktorët e rrezikut= ekspozimi ndaj diellit, lëkura e fortë, sindromi i nevusit displastik ka incidencë me rritje të shpejtë +arrin kulmin në moshat mesatare dhe tek të moshuarit dhe prognozë që shkon nga ajo shumë e mirë +me lezione të holla të cilat mund të priten tërësisht dhe të hiqen deri te ajo e do$ët +lezione metastatike që shpesh krijohen në vendet me trashësi të tumorit më të madhe se : mm. Në përgjithësi melanomat shkaktojnë makula, papula apo nodule asimetrike, të parregullta me diametër të madh dhe me ngjyrë të ndryshueshme, më së shpeshti gjenden në pjesën e sipërme të shpinës tek meshkujt dhe në pjesën e pasme të këm$ëve tek femrat. Në nënllojet përfshihen melanoma malinje lentigo +me prognozë më të mirë, paraqitet në fytyrë apo në qafë tek të moshuarit, melanoma me përhapje sipërfaqësore +lloji më i shpeshtë, me rritje në formë horizontale, melanoma akrale-lentingjinoze +pëllëm$ët, shputat dhe zona su$uguale e individëve me lëkurë ngjyrë të errët, dhe melanoma nodulare +formë të rritjes vertikale me prognozën më të keqe. Në lezionet $eninje epidermale dhe ato dermale përfshihet acantozis nigricans +lëkura e trashur dhe e hiperpigmentuar në aksilla dhe në vehte që mund të jetë e shoqëruar me malinjitet të m$rendshëm, keratozat se$oreike +shumë të shpeshta, $eninje skuamo-proliferative nga ngjyra e z$ehtë në të kaftë me pllaka në formë monedhash të cilat duken si të jenë të Mngulitura në trung, në kokë, në qafë dhe në ekstremitete tek njerëzit e moshës mesatare dhe tek të moshuarit, si dhe psoriaza +pllaka të kufizuara mirë eritematoze me luspa argjendi dhe me gjakderdhje me pika pas heqjes së luspave që zakonisht përfshinë gjunjët, $ërrylat dhe kafkënI me mikroskop vërehet hiperplazion epidermal, parakeratozë dhe a$scese 6unroI komponenta gjenetike dhe lidhshmëri me artritin, enteropatinë dhe miopatinë. Në tumoret malinje të lëkurës përveq melanomës përfshihen carcinoma e qelizave skuamoze +arrin kulmin kah mosha Q9 vjeqI dielli dhe faktorët tjerë të rrezikutI lezionet prekursore, keratoza aktinike, sëmundja e 4owenitI heqja zakonisht është masë shërueseI keratoakantoma e ndryshueshme mund të shërohet spontanisht, carcinoma e qelizave $azale +tumori më i shpeshtë tek të rriturit në 5!4"I tek moshat mesatare dhe të moshuaritI ekspozimi ndaj diellit dhe faktorët tjerë të rrezikutI me pamje varia$ile duke përfshirë papulat në formë perlash, nodulet, telangiektazia dhe ulcerimiI rrallë metastazojnë por mund të jenë agresive lokalisht, histiocitoza > +proliferimi i granulave 4ir$eck që përm$ajnë qeliza të Dangerhansit të lëkurësI varianta unifokale= granulomë eozinofilike, varianta multifokale= sëmundja e !ans-5chuler-2hristianit, forma akute e përhapur= 5indromi i Detterer-5iwe, dhe mycosis fungoides +limfoma kutane e qelizave # me infiltrat dermal sipërfaqësor të # limfociteve dhe epidermotropizëm me mikroa$scese të PautrieritI skuqje, pllaka apo noduleI mund të ketë përfshirje të gjakut të njohur si sindromi i 5ezarit.
#ë gjitha të drejtat e rezërvuara 0 www.valoni.info
