POLITEKNIK KOTA KINABALU C 4302 – KEJURUTERAAN JALANRAYA DAN PENGANGKUTAN
Pensyarah: Rusdi Bin Rusli, Jabatan Kej. Awam
TUJUAN MODUL: 1. Mengetahui Mengetahui kaedah kaedah dan prosedur prosedur yang terlib terlibat at dalam dalam perancangan perancangan pengangkut pengangkutan. an. 2. Memaham Memahamii ekonomi ekonomi pengang pengangkut kutan. an. 3. Mengintegra Mengintegrasikan sikan makluma maklumat-mak t-maklumat lumat untuk untuk melakukan melakukan rekabent rekabentuk uk geometri geometri penjajaran, persimpangan dan turapan lentur. 4. Memaham Memahamii aspek aspek penguru pengurusan san lalu lalulin lintas tas..
RINGKASAN SUKATAN PELAJARAN 1. PERANCANGAN PENGANGKUTAN (6 jam) Fungsi pengangkutan, perancangan pengangkutan, polisi dan perlaksanaan sistem pengangkutan. 2. EKONOMI PENGANGKUTAN (3 jam) Kepentingan dan tujuan, asas ekonomi dan kaedah mudah analisis ekonomi pengangkutan. 3. REKABENTUK GEOMETRI PENJAJARAN (7 jam) Rekabentuk geometri penjajaran ufuk dan pugak dan rekabentuk keratan rentas. 4. REKABENTUK PERSIMPANGAN (7 jam) Jenis persimpangan searas, rekabentuk persimpangan lampu isyarat, rekabentuk persimpangan keutamaan dan rekabentuk bulatan. bulatan. 5. PENGURUSAN LALULINTAS (5 jam) Fungsi dan tujuan pengurusan lalulintas, teknik pengurusan lalulintas, sistem tempat letak kenderaan dan kemalangan jalanraya. 6. AKTA DAN UNDANG-UNDANG JALANRAYA (2 jam) Sejarah perundangan jalanraya di Malaysia, Akta Pengangkutan Jalanraya dan Akta Kualiti Alam Sekeliling.
POLITEKNIK KOTA BHARU JABATAN KEJURUTERAAN AWAM C4302: KEJURUTERAAN JALAN RAYA & PENGANGKUTAN 1. PERANCANGAN PENGANGKUTAN 1.1 Kejuruteraan pengangkutan, kejuteraan jalanraya dan lalulintas. Merancang Merancang pengangkutan, pengangkutan, pengendalian pengendalian sistem sistem yang berkaitan berkaitan jalanraya/ jalanraya/ lebuhraya, geometri dan kemudahan, dan mengendalikan lalulintas. 1.2 Kaitan antara pengangkutan, manusia dan barangan. Keperlu Keperluan an berger bergerak ak (tuju (tujuan an bekerja bekerja,, pasar, pasar, sosial sosial,, rekrea rekreasi) si),, mengang mengangkut kut baranga barangan, n, memerlukan pengangkutan. 1.3 Kepentingan pengangkutan: Peranan penting dlm tamadun purba dan moden, dikaitkan dgn. pertumbuhan / kejatuhan bangsa, kebolehan bergerak, mengangkut barangan tentera/keperluan. AS: 1/5 KDNK mewaki mewakili li pengang pengangkut kutan. an. $1 drp $8 dibela dibelanja njakan kan untuk untuk pengang pengangkut kutan. an. Banding Bandingkan kan dengan dengan Malaysia Malaysia.. Lebih Lebih 1/5 ada lesen lesen memand memandu, u, 4/5 ada satu atau lebih lebih kendera kenderaan an bermotor. 1.4 Fungsi pengangkutan. Mengangkut barangan, penumpang untuk tujuan ekonomi, keselamatan, rekreasi dll. 1.5 Jenis-jenis pengangkutan: a. Pengangkutan darat: kereta (barang sendiri? Perniagaan? / bil. penumpang? jarak perjalanan?), bas, motosikal, lori, keretapi (antara bandar, ulang-alik), aliran rel b. Pengangkutan air: kapal (menyeberangi lautan/ jajap), feri (barang/ penumpang), hovercraft c. Pengang Pengangkut kutan an udara: udara: kapalte kapalterba rbang ng (kargo (kargo/pe /penum numpan pang, g, kos?), kos?), penerb penerbanga angan n am helikopter, belon panas d. Pengangkutan paip: aliran berterusan, spt minyak, bandingkan kabel (angkut dan tarik), sabuk/ conveyor / aliran peningkatan/ ufuk (dekat <15 km) 1.6 Klasifikasi sistem pengangkutan darat. a. Pengangkutan persendirian kereta, motosikal
2
b. Pengangkutan awam: bas, keretapi, teksi c. Pengangkutan perdagangan: lori, 1.7 Tujuan perancangan pengangkutan dilakukan. 1.8 Kepentingan perancangan pengangkutan. 1.9 Kitaran perancangan pengangkutan. 1.10 Jangkamasa perancangan pengangkutan. a. Perancangan jangka masa pendek. b. Perancangan jangka masa sederhana. c. Perancangan jangka masa panjang. 1.11 Ciri perancangan pengangkutan yang baik. 1.12 Unsur perancangan pengangkutan. a. Proses perancangan i. Peringkat kajian. ii. Peringkat ramalan permintaan dan penyediaan pelan-pelan cadangan. iii. Peringkat penilaian pelan-pelan cadangan. b. Perlaksanaan pelan pilihan. c. Pemantauan dan semak semula. 1.13 Kajian pengangkutan yang dilakukan dalam proses perancangan. a. Kajian asalan-tujuan b. Kajian isipadu c. Kajian laju setempat d. Kajian laju perjalanan dan lengah e. Kajian meletak kenderaan 1.14 Kerja yang terlibat dalam dalam kajian asalan-tujuan a. Penzonan b. Pengumpulan data c. Analisis data i. Penjanaan perjalanan ii. Pengagihan perjalanan iii. Pisah ragaman iv. Umpukan lalulintas. 1.15 Polisi umum dalam perancangan pengangkutan 3
a. Aspek sosial b. Aspek ekonomi c. Aspek fizikal 1.16 Polisi khusus perancangan pengangkutan di Malaysia 1.17 Faktor penilaian dalam penentuan pelan cadangan 1.18 Kriteria umum pemilihan pelan pengangkutan 1.19 Langkah-langkah pada peringkat peringkat perlaksanaan pelan pengangkutan. 1.20 1.20 Kaji Kajian an gun gunat atan anah ah,, banda bandarr dan wila wilaya yah h sert sertaa kait kaitan an denga dengan n penga pengangk ngkut utan an di Malaysia. 1.21 Isu-isu Isu-isu berkaitan dengan pembangunan pengangkutan. a. Pembangunan bandar berteraskan kenderaan awam. b. Penglibatan masyarakat dalam perancangan pengangkutan.
2. EKONOMI PENGANGKUTAN
Nota seperti di Lampiran.
4
TOPIK 1 : PERANCANGAN PENGANGKUTAN
1.0
Pengenalan
Kejuruteraan Pengangkutan ialah suatu bidang kejuruteraan di mana prinsip-prinsip saintifik dan teknologi digunakan ke atas perancangan, reka bentuk, bentuk, operasi operasi dan pengur pengurusan usan kemudah kemudahan-k an-kemud emudaha ahan n bagi bagi mana-mana mod pengangkutan supaya manusia dan barang-barang dapat digerakkan dengan selamat, cepat, selesa, ekonomik dan tidak menjejaskan alam sekitar. Pera Peranc ncan anga gan n peng pengan angk gkut utan an juga juga mest mestii meng mengam ambi bilk lkir ira a aspe aspek k kependudukan. Perbezaan latar belakang sosio ekonomi penduduk di sesuat sesuatu u tempa tempatt akan akan mempe mempeng ngaru aruhi hi tujua tujuan n perjal perjalan anan. an. Fakto Faktorr ini ini bersama paras hakmilik kenderaan akan menentukan pemilihan jenis atau mod pengangkutan bagi sesuatu perjalanan. Antara proses yang perlu dilakukan dalam perancangan pengangkutan ialah ialah bancian bancian,, unjuran unjuran,, analisi analisis, s, penilai penilaian, an, dan pembentu pembentukan kan dasar. dasar. Pera Peranc ncan anga gan n harus arusla lah h dila dilaku kuka kan n deng dengan an teli teliti ti kera kerana na sist sistem em pengang pengangkuta kutan n yang dirangk dirangka a boleh boleh membawa membawa implikas implikasii yang yang besar besar kepada aspek gunatanah dan sosio ekonomi. 2.0 2.0
Pros Proses es Pera Peranc ncan anga gan n Peng Pengan angk gkut utan an
Masa Masala lah h utam utama a pend pendud uduk uk di band bandar aray aya a dan dan band bandar ar utam utama a iala ialah h masalah masalah pengang pengangkuta kutan n yang semakin semakin ketara. ketara. Pergerak Pergerakan an manusia manusia,, kend kender eraa aan n, dan dan baran aranga gan n seri sering ng dibi dibinc ncan angk gkan an dala dalam m kont kontek eks s kelewatan perjalanan, kos perjalanan yang mahal (harga kenderaan, kompone komponen, n, bahan bahan api, api, tol dll.), dll.), disampin disamping g perjala perjalanan nan yang yang semakin semakin merbahaya dan kurang selesa. 2.1 2.1
Obje Objekt ktif if pera peranc ncan anga gan n penga pengang ngku kuta tan n ialah ialah:: a. Kece Keceka kapa pan n - Bagi Bagi memp mempas asti tika kan n perj perjal alan anan an dapat dapat dibua dibuatt dengan cara yang paling cepat dan paling murah. Ini dapat dicap icapa ai dengan memp empasti stikan kan kos kos yang rend endah bagi peny penyed edia iaan an,, oper operas asi, i, dan peny penyen engg ggar araa aan n kemu kemuda daha han n pengangkutan. b. Peng engaba abadian sum sumber - Bekal ekalan an sum sumber-s er-su umber yang digunakan di dalam penyediaan, operasi, penyenggaraan, dan peng penggu guna naan an kemu kemuda daha han n peng pengan angk gkut utan an adal adalah ah terh terhad ad.. Sumbe Sumber-s r-sum umber ber ini ini ialah ialah masa, masa, tenag tenaga, a, sumber sumber manus manusia, ia, bahan dan tanah.
5
c. Peng Pengab abad adia ian n kewa kewang ngan an - Bagi Bagi meng mengur uran angk gkan an peru perunt ntuk ukan an kewang kewangan an yang yang perlu perlu dipo dipoho hon n dari dari piha pihak k berku berkuasa asa untuk untuk peny penyed edia iaan an,, oper operas asii dan dan peny penyen engg ggar araa aan n kemu kemuda daha han n pengangkutan. d. Menj Menjag aga a alam alam seki sekita tarr - Bagi Bagi mengu engura rang ngka kan n kesa kesan n dari dari kemudahan pengangkutan dan penggunaannya keatas alam sekitar. e. Meningk Meningkatka atkan n keselama keselamatan tan - Bagi mengura mengurangka ngkan n kehilangan kehilangan nyawa, kecederaan dan kerosakan harta benda disebabkan kemalangan ke atas pemandu, penumpang, dan pejalan kaki. f. Seba Sebaga gaii seb sebahag ahagia ian n dari daripa pad da pera peranc ncan anga gan n guna guna tan tanah Pembangu Pembangunan nan kawasa kawasan n akan dapat dapat dilaksan dilaksanakan akan deng dengan an lebi lebih h cepa cepatt mela melalu luii pras prasar aran ana a peng pengan angk gkut utan an yang yang baik baik.. Dengan Dengan cara ini tahap tahap kebolehm kebolehmasuk asukan an kemudah kemudahan an dapat dapat ditingkatkan. 2.2 Prose Proses s peranc perancan angan gan peng pengang angkut kutan an band bandar ar boleh boleh disem disempu purna rnakan kan melalui tahap-tahap berikut: a. Penyediaan inventori b. Unjuran guna tanah c. Penghasilan perjalanan d. Agihan Agihan perjal perjalan anan an e. Jenis Jenis pengang pengangkuta kutan n (Pecahan (Pecahan Mod) Mod) f. Penu Penuga gasa san n lal lalu u lin linta tas s g. Peni Penila laia ian n 2.2 a) Penyediaan Penyediaan inventori Perkara-perkara yang perlu dikenalpasti adalah: i) Guna Guna tan tanah di di ka kawasa wasan n kaj kajia ian n ii) ii) Alir Aliran an per perja jala lana nan n manu manusi sia a iii) Maklumat mengenai mengenai kependuduk kependudukan, an, contohnya contohnya jumlah isi rumah, rumah, maklumat sosio ekonomi dsb. iv) Corak Corak dan bentu bentuk k pengang pengangkuta kutan n sedia sedia ada. Ada dua tugas utama di peringkat ini: i)
Pengumpulan data dapat menggambarkan agihan guna tanah dan kependudukan beserta corak pengangkutan. data sosioekonomi melalui borang soal selidik. data corak perjalanan melalui bancian dan temu bual. data kelajuan serta kelengahan melalui kajian lalu lintas. •
• • •
6
ii)
Pemprosesan data Data Data perlu perlu menga mengand ndun ungi gi aspek aspek seper seperti ti corak corak penga pengang ngkut kutan an,, dest destin ina asi perj perjal alan anan an mengi engiku kutt jeni jenis s perj perjal alan anan an,, tuju tujuan an perjalanan, masa di dalam hari untuk jenis pengangkutan penu penump mpan ang g dan dan bara barang ngan an.. Makl Maklum umat at lain lain adal adalah ah akti aktivi viti ti ekonomi, pekerjaan, pendapatan, hak milik kenderaan dsb.
2.2 b)Unjuran b) Unjuran Guna tanah •
•
•
Aspek guna tanah sangat penting dalam proses perancangan peng pengan angk gkut utan an kera kerana na jeni jenis s guna guna tana tanah h dan dan kemu kemuda daha han n pengang pengangkuta kutan n saling saling berkait berkait dalam dalam menjana menjana pertumb pertumbuhan uhan ekonomi negara. Memerl Memerluka ukan n taksir taksiran an dan rama ramalan lan dari dari segi segi agiha agihan n serta serta taburan taburan ruang, ruang, pendud penduduk, uk, pendapa pendapatan, tan, pekerja pekerjaan, an, dan aktiviti sosial. Bertuj Bertujuan uan untu untuk k menent menentuk ukan an loka lokasi si dan dan keupa keupaya yaan an guna guna tana tanah h di kawa kawasa san n kaji kajian an,, seba sebaga gaii inpu inputt kepa kepada da taks taksir iran an perjalanan.
2.2 c) Penghasilan Penghasilan perjalanan perjalanan Merupak Merupakan an tahap tahap pertama pertama dari empat empat Model Model Perminta Permintaan an Perjalan Perjalanan an yang digunak digunakan an dalam dalam proses proses peranca perancanga ngan n pengang pengangkuta kutan. n. Tujuan Tujuan model ini ialah untuk membuat taksiran penghasilan dan penarikan perjalanan oleh sesuatu zon. 2.2 d)Agihan d) Agihan perjalanan perjalanan Merupakan tahap kedua dalam Model Permintaan Perjalanan. Model ini digunakan bagi mendapatkan corak perjalanan di dalam zon dan di antara zon. 2.2 e) Pemilihan Pemilihan jenis pengangkutan pengangkutan Adalah tahap ketiga dalam Model Permintaan Perjalanan. Tujuannya adala adalah h untu untuk k mend mendap apatk atkan an taksi taksira ran n jumla jumlah h perja perjalan lanan an bagi bagi jenis jenis pengangkutan samada pengangkutan persendirian atau awam.
2.2 f) Penugas Penugasan an lalu lalu lintas lintas Adalah tahap ketiga dalam Model Permintaan Perjalanan. Tujuannya adala adalah h untu untuk k mene menentu ntuka kan n laluan laluan yang digu digunak nakan an dalam dalam sesuatu sesuatu rangkaian pengangkutan di kawasan kajian.
7
2.2 g)Penilaia g) Penilaian n Penilaian dilakukan terhadap beberapa alternatif dengan mengambilkira keupayaan sistem lalu lintas serta kesan terhadap alam sekitar bagi mendapatkan sistem pengangkutan terbaik. 3.0
Tujuan Tujuan kajian kajian lalu lintas lintas & peng pengangk angkutan utan (Penyedi (Penyediaan aan inventor inventori) i)
Mengetahui ciri-ciri semasa dan isu-isu yang berkait dengan sistem jalan raya dan perjalanan. Membentuk dasar yang memenuhi kehendak pengguna sistem pengangkutan. Mengawal sistem yang telah diwujudkan. Merancang sistem masa depan yang lebih berkesan. •
•
• •
3.1 3.1
Kaw Kawasan asan kaji kajian an peng pengan ang gkuta kutan n
Iala Ialah h kawa kawasa san n di mana mana bent bentuk uk perj perjal alan anan an akan akan beru beruba bah h deng dengan an pelaks pelaksan anaan aan cadan cadangan gan penga pengang ngkut kutan an.. pemili pemilihan han atau atau penen penentu tuan an sempadan akan menentukan kos kajian. Sempad Sempadan an maklu maklumat mat yang yang dikut dikutip ip dipan dipangg ggil il ‘exter ‘external nal cord cordon on’’ dan dan kawasan kajian dibahagi kepada zon-zon dalaman. Penzonan mestilah memenuhi beberapa kriteria, antaranya ialah: Bersesuaian dengan keperluan kajian. Mengikut kegunaan tanah dan jangkaan kegunaan tanah. Berbentuk geometri. Tidak terlalu kecil. Bersepadu dengan sempadan-sempadan fizikal dan sempadan agensi-agensi lain. • • • • •
3.2 3.2
Peng Pengut utip ipan an data data perj perjal alan anan an
Pergerakan di sesuatu kawasan boleh dikelaskan kepada empat jenis: a) Dalam ke luar b) Dalam ke dalam c) Luar ke dalam d) Luar ke luar Bagi pergerakan a&b maklumat boleh diperolehi melalui temuduga di rumah. Bagi pergerakan c&d pula maklumat boleh diperolehi melalui kajian asal-tujuan. 3.3
Isi padu lalu lintas
8
Isi padu lalu lintas ialah jumlah kenderaan yang melepasi sesuatu titik atau atau seks seksye yen n jala jalan n pada pada sesu sesuat atu u masa masa tert terten entu tu.. Unit Unit bias biasa a iala ialah h kenderaan sehari atau kenderaan sejam. Kajian isi padu yang lengkap termasuklah: Kajian isi padu terkelas. Arah trafik Isi padu membelok di persilangan. Perubahan jaman, harian, musim. • • • •
Apabila Apabila lalu lintas lintas mengand mengandung ungii beberap beberapa a jenis jenis kenderaa kenderaan, n, adalah adalah menjadi amalan untuk menukarkan angka ini kepada setara dengan unit kereta penumpang (passenger car unit) - pcu. Antara tujuan kajian isi padu adalah: Mereka bentuk ketebalan turapan. Mengira keupayaan pengguna jalan. Bagi memilih lebar jalan, bahu jalan dan jambatan. Menentukan keperluan alat-alat kawalan trafik seperti lampu isyarat, penyaluran dsb. Mereka bentuk persimpangan. • • • •
•
Isi padu berubah dari masa ke masa. Isi padu jaman (hourly volume) berbeza sepanjang hari. Isi padu jaman puncak (peak hourly volume) lebih tinggi berbanding purata isi padu jaman. Isi padu harian berbeza dalam seminggu, bulan atau musim. 3.4 3.4
Tekn Teknik ik peng pengum umpu pula lan n data: ata: a) Kaeda Kaedah h manua manual. l. b) Kaeda Kaedah h autom automati atik. k. c) Kaedah memerhati pergerakan pergerakan - mencatatkan mencatatkan nombor nombor pendaftaran serta masa masuk dan keluar kawasan kajian. d) Kaeda Kaedah h fotog fotogra rafi. fi. 3.5 Maklu Maklumat mat isi isi padu padu trafi trafik k diper dipersem sembah bahka kan n dalam dalam berb berbag agai ai bent bentuk uk mengikut keperluan: a) Purata Tahunan Isi padu padu Harian Harian (Annual Average Daily Trafic) AADT. b) Carta trend trend (Trend (Trend Chart) - carta bagi bagi membandingka membandingkan n isi padu bagi beberapa tahun. c) Carta perubahan perubahan (Variation (Variation chart) - menunjukkan menunjukkan perubahan perubahan jaman, harian dan musim. d) Peta aliran aliran trafik - di mana mana lebar lebar jalur (band) yang dilukis adalah berkadaran dengan AADT.
9
e) Gambarajah Gambarajah isi padu padu aliran aliran di persimpangan persimpangan jalan. jalan. f) Isi Isi padu adu jama jaman n yang yang ke 30 tert tertin ingg ggii (30t (30th h high highes estt hour hourly ly volum volume) e) - iaitu iaitu isi padu padu jaman jaman yang yang dilamp dilampau auii (excee (exceeded ded)) hanya 29 kali dalam setahun dan semua isi padu jaman lain dalam setahun itu adalah lebih rendah daripada nilai tersebut (30HV). Isi padu ini digunakan sebagai isi padu jaman untuk reka bentuk. Walau Walau baga bagaima imana na pun pun , pengg penggun unaan aan 30HV 30HV di dalam dalam reka reka bentuk dan analisis tidaklah begitu universal. Bagi kawasan banda bandar, r, pemil pemiliha ihan n nilai nilai ini ini tidak tidak begitu begitu kritik kritikal. al. Perbe Perbezaa zaan n tahap tahap isi padu padunya nya tidak tidak sebesa sebesarr di kawa kawasan san luar luar banda bandar. r. Kebia Kebiasaa saann nnya, ya, kawa kawasan san bandar bandaraya aya meng menggu guna naka kan n 10HV 10HV 20HV. 3.6
Kela elajua juan da dan ke kelen lengaha ahan
Laju Laju dan dan leng lengah ah meru merupa paka kan n peta petand nda a kece keceka kapa pan n sesu sesuat atu u sist sistem em pengangkutan. Kelajuan dibahagikan kepada tiga jenis: a) Laju Laju perj perjal alan anan an:: Jara Jarak k perj perjal alan anan an/m /mas asa a perj perjal alan anan an.. b) Laju Laju larian larian (pecu (pecutan tan): ): Jarak Jarak perja perjalan lanan/ an/ma masa sa perjal perjalan anan an (dito (ditolak lak masa berhenti). c) Laju Laju sete setemp mpat at (spo (spott spee speed) d):: Kela Kelaju juan an di sesu sesuat atu u temp tempat at tertentu. Laju larian yang yang tinggi dengan dengan laju perjalanan perjalanan yang rendah bermakna bermakna jal jalan an yang yang tida tidak k sesa sesak k teta tetapi pi bany banyak ak leng lengah ah di pers persim impa pang ngan an.. Contohnya jalan kecil yang mempunyai trafik yang sedikit melintasi banyak jalan utama yang mempunyai banyak trafik. Laju larian yang hampir sama dengan laju perjalanan menunjukkan jalan tanpa lengah yang tinggi. Yakni perjalanan yang selesa. Laju setempat digunakan untuk mengukur kesan pengehadan kelajuan atau menguku mengukurr peningk peningkatan atan laju hasil hasil daripada daripada usaha usaha penguru pengurusan san trafik seperti - melarang ‘on street parking’, menyediakan ‘bus laybys’ dsb. Laju Laju setemp setempat at diuku diukurr mengg menggun unaka akan n enosco enoscope, pe, alat alat elekt elektro roni nik k dan dan radar radar serta kaedah cinepho cinephotogr tograph aphy. y. Pengana Penganalisi lisisan san halaju halaju dibuat dengan kaedah statistik. Kaedah Pengukuran laju larian dan laju perjalanan: Pemerhati di tempat tinggi. Kaedah nombor pendaftaran. Kaed Kaedah ah kend kender eraa aan n tera terapu pung ng atau atau pun pun Kaed Kaedah ah Peme Pemerh rhat atii Bergerak. • • •
10
3.7
Kajian Kajian lalu lintas lintas yang yang dilakuka dilakukan n oleh oleh Unit Peranca Perancang ng jalan jalan (UPJ): (UPJ):
3.7.1 3.7.1 Biannual Biannual Traffic Traffic Censu Census: s: Type 1: 7 hari bancian terkelas secara manual. Type 2: 7 hari bancian mekanikal dan satu hari bancian manual. manual. Type 3: 1 hari bancian manual. Maklumat yang diperolehi diterbitkan di dalam “Traffic Volume Malaysia” oleh UPJ JKR. 3.7.2 Origin & Destination Survey (Bancian (Bancian asal asal & tujuan) tujuan) Jumlah yang dilakukan adalah mengikut projek serta keperluan dan keupayaan kakitangan. Kaedah yang selalu digunakan ialah temuduga tepi jalan. Data dipersembahkan dalam bentuk Origin & Destination Table dan Desire Lines (Garisan Hasrat). 3.7.3 3.7.3 Permane Permanent nt Census Census (Bancian (Bancian Tetap) Tetap) Lima puluh stesen ‘bancian tetap’ diwujudkan di Malaysia. data yang diperolehi diperolehi adalah adalah trafik trafik harian harian dan bulanan bulanan serta kadar kadar bulanan dan isi padu jaman tertinggi. 3.7.4 Spot speed survey (Kajian laju setempat) setempat) Tujuan kajian ini dijalankan ialah untuk: Mendapatkan trend halaju. Mendapatkan korelasi laju dan kemalangan serta laju dan ciri geometri. Menentukan julat magnitud laju bagi menetapkan zon had laju. Menentukan keberkesanan pembaikan dan kawalan trafik • •
•
•
Bentuk persembahan data ialah: Laju min (Mean speed) Lengkuk agihan laju kumulatif (Bagi reka bentuk jalan, laju ke 98 peratusan digunakan).
• •
3.7.5 3.7.5 Kiraa Kiraan n perge pergerak rakan an membe membelo lok k - Isi padu padu dan pengke pengkelas lasan an lalu lalu lintas di persilangan. 4.0 4.0
Unju Unjura ran n Perm Permin inta taan an Per Perja jala lana nan n
11
Proses Proses ini penting penting dilaksan dilaksanakan akan dalam dalam perancan perancangan gan pengang pengangkuta kutan n bagi: Mengadakan sistem pengangkutan baru Membaiki sistem yang sedia ada Membina lebuh raya, sistem transit dsb. • • •
Model Model perminta permintaan an perjalan perjalanan an diguna digunakan kan untuk untuk menentu menentukan kan jumlah jumlah pejala pejalan n dan dan perjal perjalana anan n yang yang akan akan meng menggu guna nakan kan sesua sesuatu tu sistem sistem pengang pengangkuta kutan n yang sedia sedia ada. ada. Perjala Perjalanan nan yang yang diambil diambilkira kira adalah adalah dalam alam bent entuk kend enderaan aan/ bukan kend endera eraan dan kendera eraan persendirian/pengangkutan awam. Empat Empat model model pelun pelunju juran ran adal adalah ah seper seperti ti yang yang dinyat dinyataka akan n terleb terlebih ih dahulu: Penghasilan Penghasilan Perjalanan Perjalanan (Trip Generation) Generation) - Model Model ini digunakan digunakan untuk tuk mera eramalkan lkan bera erapa banyak perj erjalan alana an yang ang akan dikeluarkan atau ditarik oleh sesuatu kawasan kajian. Agihan Perjalanan (Trip Distribution) - Model ini digunakan untuk meramal ke zon manakah perjalanan akan mengalir. Pemilihan Jenis Pengangkutan (Modal Split) - Model ini digunakan untu untuk k mera merama malk lkan an jeni jenis s peng pengan angk gkut utan an atau atau peca pecaha han n mod mod pengangkutan yang akan digunakan dalam perjalanan di kawasan kajian. Penugasa asan Lalu alu Lint intas (Tr (Traffic ffic Assi ssignmen ment) - Mod Model ini ini meram meramalk alkan an manak manakah ah laluan laluan dan dan jalan jalan yang yang akan akan dilalu dilaluii dalam dalam perjalanan yang dihasilkan di atas. •
•
•
•
4.1
Penghasil asilan an Perjal jalanan anan Penghasilan perjalanan dinyatakan dalam bilangan perjalanan yang dihasilkan pada sesuatu masa. Tuj Tujua uann nnya ya iala ialah h untu untuk k mema memaha hami mi ciri ciri-ci -ciri ri peng pengha hasi sila lan n perjalanan masa kini yang mempunyai kaitan dengan guna tanah, kependudukan dan pengangkutan. Maklumat ini boleh digunakan untuk membuat penilaian masa hadapan. Ciri-ciri perjalanan: a) Berasaskan rumah - yakni perjalanan yang bermula dari rumah. b) Perjalanan yang bukan berasaskan rumah - selain dari di atas. Faktor Faktor utama utama yang yang mempeng mempengaruh aruhii pengha penghasilan silan perjalan perjalanan an ialah: a) Corak guna tanah dan pembangunan. b) Tempat kediaman - saiz keluarga, hak milik kenderaan, jenis tempat kediaman •
•
•
•
12
•
4.2
c) Pendapatan keluarga Mode Modell-mo mode dell yang yang digu diguna naka kan n bagi bagi perjalanan: a) Model Faktor Pengembangan b) Model Analisis Kategori c) Model Linear Regresi
mera merama malk lkan an
kada kadarr
Agihan Perjalanan Model ini digunakan untuk mengagihkan bilangan perjalanan yang yang dite diterb rbit itka kan n oleh oleh sesu sesuat atu u zon zon ke semu semua a zon zon yang yang destinasi yang berkemungkinan. Antara model-model yang digunakan adalah: •
•
i. Model Faktor Tetap ii. Model Faktor Purata iii. Model Fratar iv. Model Furness v. Model Graviti vi. Model Kebarangkalian 4.3 4.3
Pemi Pemili liha han n Jen Jenis is Pen Penga gang ngku kuta tan n Untuk Untuk mengangg menganggarka arkan n pembahag pembahagian ian seimbang seimbang bagi kadar kadar perjalanan pada masa depan samada menggunakan kereta persendi persendirian rian atau pengang pengangkuta kutan n awam dan kaedah-k kaedah-kaeda aedah h ini akan bersaing. Faktor-faktor yang mempengaruhi persaingan mod ialah kos perjalanan (tol), kesesakan, kecekapan pengangkutan awam dsb. •
•
4.4
Penugasa asan Lalu Lin Lintas tas Penganalisis akan meramalkan laluan-laluan yang akan diambil untuk melakukan perjalanan. Teknik-teknik penugasan lalu lintas adalah: a) Kesemua atau tiada penugasan (All or nothing). Semua Semua perjala perjalanan nan diletakk diletakkan an melalui melalui jalan jalan yang paling paling murah murah atau cepat. •
•
b) Kelok Kelok lencongan lencongan (Diver (Diversion sion curve). curve). Nisbah di antara kos atau masa melalui satu laluan dibandingkan dengan laluan lain dikaitkan dengan peratusan lalu lintas setiap bulan. c) Penugasan Penugasan rintangan rintangan muatan (Capacity restraint). restraint). Lalu lintas diletakkan sedikit demi sedikit ke atas laluan yang paling murah sehingga ia menjadi tidak menarik, kemudian lalu lintas diletakkan ke laluan alternatif termurah.
13
d) Penugasan Penugasan berbilang berbilang laluan (Multiple (Multiple route). route). Tek Tekni nik k All All or noth nothin ing g digu diguna naka kan n deng dengan an cara cara meng mengam amb bil angg anggar aran an lalu laluan an yang yang berb berbez eza a seca secara ra ramb ramban ang g ( di mana mana pemandu tidak membuat pilihan laluan yang sama). 5.0 Penilaian Pembentukan sesuatu dasar pengangkutan akan dibuat berdasarkan anali analisis sis dan dan penem penemuan uan isu-is isu-isu u serta serta corak corak permin permintaa taan n perja perjalan lanan. an. Beberapa pelan alternatif akan dibentuk yang mana setiap satunya mempunyai kos dan faedah yang berbeza di antara satu sama lain. Bagi mempastikan mempastikan kesesuaian kesesuaian sesuatu pelan atau atau dasar yang yang dipilih, dipilih, penilaian berikut perlulah dilakukan: a) Analisis Kesesuaian Berfungsi (Functional (Functional Suitability) Suitability) Seja Sejauh uh mana manaka kah h dasa dasarr atau atau pela pelan n itu itu dapa dapatt meme memenu nuhi hi kehendak masa depan. b) Analisis Analisis Kewanga Kewangan n (Monetary (Monetary Analysis) Analysis) meniti menitikbe kbera ratka tkan n untu untung ng rugi rugi sesua sesuatu tu sistem sistem,, yakn yaknii kadar kadar pulangan kewangan untuk beberapa alternatif. c) Analisis Analisis Ekono Ekonomi mi (Econo (Economic mic Analysi Analysis) s) Membandingkan kos untuk mengadakan perkhidmatan tersebut. Jika terdapat beberapa beberapa alternatif alternatif,, perbandingan perbandingan antara kos dan faedah akan dibuat untuk memilih alternatif yang lebih baik. Empat teknik digunakan:
i. Anal Analis isis is Nisb Nisbah ah Kos-F Kos-Fae aeda dah. h. ii. Analisis Analisis Nilai Nilai Bersih Bersih Semasa Semasa iii. Analisis Analisis Kadar Kadar Pulanga Pulangan n iv. Analisis Pulangan tahunan
TOPIK 3. REKABENTUK GEOMETRI JALAN. Pendahuluan Reka bent bentuk uk geomet geometri ri jalan jalan meruju merujuk k kepada kepada reka reka bentuk bentuk dimens dimensi-d i-dime imensi nsi tampa tampak k (visible) jalan-jalan dan lebuh raya. Tujuan utama ialah untuk menyediakan pergerakan trafik yang selamat, selamat, cekap dan ekonomik. Pereka bentuk bentuk mestilah mestilah mengambil mengambilkira kira kesan-kesa kesan-kesan n sosial sosial dan alam sekelil sekeliling ing yang boleh berlaku berlaku disebabkan pembinaan kemudahan-kemudahan. Faktor yang utama utama yang memberi memberi kesan kepada reka bentuk bentuk geometri geometri ialah tabiat tabiat pemandu pemandu dan prestasi prestasi lalu lintas. Rujukan utama ialah ` A Policy Policy on Geometric Geometric Designs Designs of Highways Highways and Streets' Streets' yang diterbitkan diterbitkan oleh American Association Association of State Highway and Transporta Transportation tion Officials Officials (AASHTO).
14
Rujukan di Malaysia ialah :
a) Piawai Piawai reka reka bentuk bentuk JKR yang yang terhim terhimpun pun dalam dalam Arahan Arahan Teknik Teknik (Jalan (Jalan)) 8/86 A Guide on Geometric Design of Roads terbitan Cawangan Jalan , Ibu Pejabat JKR. b) b) Piaw Piawai ai reka eka bent bentuk uk LLM LLM yang ang terka erkand ndun ung g dala dalam m Int Inter er Urba Urban n Toll Toll design standards standards terbitan Ibu Expres Expressway sway System System of Malaysi Malaysia a (ITESM) (ITESM) design Pejabat LLM KL. Tujuan piawaian: a. keseragaman keseragaman rekabent rekabentuk uk selaras selaras dengan dengan jangkaan jangkaan serta serta keperluan keperluan presta prestasiny sinya. a. b. Menjamin Menjamin pergeraka pergerakan n lalulinta lalulintass yang mantap, mantap, selamat selamat dan dan lancar. lancar. c. Membuat Membuat keputu keputusan san ketika ketika rekabe rekabentu ntuk. k.
Kaitan antara jenis jalan dan ciri rekabentuk (Jadual 4.1) Falsafah rekabentuk : Fungsi, ekonomi, keselamatan, keselesaan dan estetik. Hierarki jalan dan lebuhraya : kaitan dengan kawalan masuk. Kawalan masuk : R2, R1 dan R1a: tiada kawalan masuk, R5, R4, R3: kawalam masuk separa, R6: kawalan masuk penuh.
bu mi, iaitu datar (cerun 0-3%), beralun/guling Rupa bumi: berasaskan kecerunan rupa bumi, (cerun 3% - 25%), dan berbukit (cerun >25%). Laju rekabentuk : magnitud kelajuan untuk tujuan r/b dan mengaitkan sifat fizikal lebuhraya dan mempengaruhi operasi kenderaan. Merupakan kelajuan maksimum berterusan kenderaan, selamat di bawah kekangan unsur-unsur goemetri jalan. Nilai rekabentuk (jadual 4.4).
Jarak Penglihatan: a. Jara Jarak k peng pengli liha hata tan n berh berhen enti ti b. b. Jara Jarak k pengli pengliha hata tan n memot memoton ong g c. Jara Jarak k pengl penglih ihat atan an keput keputus usan an Jarak penglihatan ialah jarak berterusan di sepanjang jalan yang dapat dilihat dengan jelas oleh pemandu secara berterusan. Jarak penglihatan berhenti: jarak untuk memberhentikan kenderaan dengan tidak melanggar objek gangguan tak terduga di atas jalan yang basah. Mata pemandu 0.92m, objek 0.15m, bergerak/pegun. Jarak penglihatan berhenti rupa bumi datar: masa tanggapan (1.5s), masa tindakbalas (1s), masa membrek. (lihat tafsiran)
15
d = jarak masa tanggapan/tindakbalas + jarak membrek. d = 0.28tV + (V2 /254f) di mana
t ialah masa tanggapan tindakbalas (2.5 saat) V ialah laju reka bentuk dalam km/j f ialah pekali geseran
Lihat contoh ms 65. Jarak Penglihatan Memotong Memotong - Jarak terpendek yang perlu disediakan bagi kenderaan yang bergerak pada laju reka bentuk untuk memotong kenderaan yang lebih perlahan dengan selamat tanpa mengganggu kenderaan dari hadapan yang sedang bergerak pada laju reka bentuk. Kedua-dua jarak di atas diberikan di dalam Arahan Teknik. Rajah 4.3, jadual 4.7, 4.8, 4.9 Jika Jika nilai nilai reka reka bentuk bentuk penglih penglihata atan n memoto memotong ng tidak tidak dipenuh dipenuhi, i, maka maka tanda tanda "dilar "dilarang ang memotong" hendaklah disediakan. Piawaian JKR menyarankan supaya peratus seksyen jalan raya yang kedapatan jarak penglihatan yang melebihi jarak memotong minimum adalah 60% bagi jalan datar, 40% bagi jalan beralun, dan 20% bagi jalan berbukit. Jarak Penglihatan Keputusan - Jarak ini perlu disediakan di kawasan persilangan yang komple kompleks ks untuk untuk member memberii masa masa kepada kepada pemand pemandu u membuat membuat keputu keputusan san memili memilih h arah arah pergerakannya. Nilai ini diberikan dalam A policy on geometric design of highways and streets. Rujuk jadual 4.10
REKABENTUK PENJAJARAN DATAR
Secara idealnya idealnya jarak di antara dua tempat tempat mungkin dihubungkan dihubungkan dengan garis garis lurus. Namun begitu hal ini tidak mungkin dapat dilaksanakan kerana keadaan mukabumi yang tida tidak k meng mengiz izin inka kan. n. Sela Selain in dari dari itu itu jala jalan n luru luruss juga juga boleh boleh meni meningk ngkat atka kan n pote potens nsii kemala kemalanga ngan. n. Piawai Piawaian an LLM menyar menyaranka ankan n supaya supaya panjang panjang lurus lurus hendak hendak lah tidak tidak melebihi 2 minit perjalanan pada laju reka bentuk. Penjajaran datar: profil datar lebuhraya. Tiga komponen: jalan lurus (tangen), lengkung bulat, lengkung peralihan. Jalan Lurus: secara ideal, pemandu menhendaki jalan lurus lagi datar. Walaupun demikian terdapat beberapa keburukan jika konsep ini diamalkan: a. sukar dises disesuaikan uaikan dengan dengan keadaan keadaan topografi topografi semulajadi, semulajadi, kos kos dan kerjat kerjatanah anah yang banyak. b. faktor faktor kemanus kemanusiaan: iaan: menjemukan menjemukan dan melesuk melesukan an pemandu pemandu c. silauan silauan lampu lampu depan depan kenderaan kenderaan mengganggu mengganggu pemandu pemandu pada waktu waktu malam, malam, melesukan. d. kesukaran kesukaran menganggar menganggarkan kan laju laju kenderaan kenderaan lawan lawan di jalan jalan lurus, lurus, merbahaya merbahaya semasa semasa memotong.
16
e. Pemandu Pemandu cenderung cenderung memandu memandu dengan laju, data 1985 menunju menunjukkan kkan 59.95% 59.95% kemalangan berlaku di jalan lurus. Nilai rekabentuk di Jerman: L = 20V, L = panjang maksimum,m V = laju rekabentuk, km/j eg. Bagi V = 120 km/j, L=20x120= 2.4 km. Piawai LLM: maks memandu 2 min pada laju rekabentuk, jika V = 120 km/j, pjg maks = 4 km. Lengkung Bulat a. Leng Lengku kung ng bul bulat at muda mudah h b. b. Leng Lengku kung ng bula bulatt maj majmu muk k c. Leng Lengku kung ng put putus us bali balik k d. Leng Lengku kung ng bali balika kan n
Rekabentuk Lengkung Bulat Mudah Reka bentuk lengkung bulat dibuatkan dengan mengehadkan jejarinya supaya dapat: 1. Menyerap daya emparan dengan bantuan geseran sisi dan sendengan. 2. Menyediakan jarak penglihatan yang mencukupi. Daya Empar
Daya emparan P ialah daya tindakbalas luar yang dialami oleh jasad ketika bergerak dengan deras melalui selekoh berjejari R. P = jisim x pecutan memusat, = Wv2/gR R = v2/gf ,
v2/gR = e + f
di mana Jisim, m = berat jasad/pecutan graviti
v = kelajuan kenderaan (m/s), g = pecutan graviti (m/s2) f = pekali geseran sisi atau
V2/127R = e + f
v = laju rekabentuk (m/s), V = laju rekabentuk (km/j), g = pecutan graviti, 9.81 m/s2 f = pekali geseran sisi e = sendengan Pada permukaan lebuhraya datar, daya emparan diimbangi oleh daya geseran sisi sahaja. Untuk menambahkan kadar rintangan daya emparan, selekoh lebuhraya disendengkan. Rujuk m/s 79.
17
Sendengan Di dalam ATJ 8/86, kadar sendengan maks lebuhraya ialah 10%, di dalam ITESM pula ialah 7%. Cth: Jika kadar sendengan 10% untuk lebuhraya luar bandar, V bersamaan 120 km/j dan f bersamaan 0.009, maka
R = V2/127 (e + f) = 1202/ (0.1+0.009) = 570 m
Jarak Penglihatan Jarak penglihatan biasanya dihadkan oleh bangunan, tembok penahan dll. Dalam keduadua kes, mata pemandu dan objek gangguan tak terduga berada pada pertengahan lorong sebelah dalam. a. S < L, M = R [ 1 – Cos (28.65S/R) ]
Panjang Lengkung, L
C MR
D
AP
BR
SR
R
R
b. S > L, M
L( 2 S =
−
8 R
L)
O , di mana S = L + jarak lurus, rujuk m/s 86
Lengkung Majmuk: m/s 87 Lengkung Balikan: m/s 90 Lengkung Peralihan: m/s 92
18
REKABENTUK PENJAJARAN TEGAK Rujuk m/s 112 Merujuk kepada profil tegak lebuhraya. Terdapat tiga komponen: a. gari garisa san n tangen tangen ata atau u garis garis lur lurus us b. b. leng lengku kung ng punc puncak ak c. lengk engkun ung g len lendu dutt
Semua nilai hendaklah tidak melebihi nilai maksimum yang diberikan di dalam piawai agar tidak menjejaskan menjejaskan operasi kenderaan dan muatan jalan. jalan. Rekabentuknya dikawal oleh panjang atau saiz jejarinya dan tertakluk kepada: a. keperl keperluan uan jarak jarak penglih penglihata atan n termasu termasuk k suluhan suluhan lampu lampu b. b. peny penyal alir iran an yang yang cukup cukup c. kese kesele lesa saan an mema memand ndu u d. kesa kesan n visu visual al ata atau u estet estetik ik.. Rekabentuk Jalan Lurus Ialah kecerunannya (curam dan panjang), cerun sesuai dipilih supaya kenderaan dapat bergerak dengan licin tanpa mengira keadaan topografi. Pemilihan adalah penting kerana kesukaran untuk dipinda setelah dibina. Ciri cerun terbaik: menaik, mendaki pada pad a gear teratas. menurun, tak perlu menekan brek. Cerun naik turun, menjadi punca kemalangan. Kecerunan menjejaskan kos kendali, kebisingan, kelajuan esp perdagangan, kadar kemalangan, kadar muatan. Kelajuan kenderaan berat menurun pada kecerunan >3%. Kecerunan 7% tidak menjejaskan kenderaan persendirian. Kecerunan >7% jarang dibina kecuali di kawasan pergunungan. Keperluan penyaliran, min ATJ 8/86: 0.35%, LLM min 0.2% hingga 0.3% Kadar kecerunan dikawal oleh magnitud cerun maksimum, panjang, dan kesan kepada kenderaan berat. Jika panjang cerun melebihi panjang genting, lorong menjalar disediakan seperti lorong pecutan dan nyahpecutan. Magnitud cerun maksimum bergantung bergantung kepada laju rekabentuk. Nilai Nilai rekabentuk seperti m/s 114 dan 115. Rekabentuk Lengkung Parabola Lihat rajah 6.1 m/s 129 a) Jarak Jarak pengl pengliha ihatan tan S < panj panjang ang leng lengkung kung L
L = AS2 / 2[(h11/2 + h21/2)]2 b) Jarak Jarak pengli penglihat hatan an S > panjang panjang leng lengkung kung L L = 2S - 2[(h11/2 + h21/2)]2 A Rekabentuk keratan rentas jalan
19
Rekabentuk keratan rentas melibatkan semua unsur yang terdapat, bergantung samada keratan lintang pada pemotongan atau tambakan. Tujuan supaya dapat menanggung semua lalulintas yang bakal menggunakannya. Keratan rentas terdiri daripada: a. jenis bahan lapisan lapisan permuka permukaan an turapan: turapan: jenis jenis bahan, bahan, mempengaru mempengaruhi hi kederasan kederasan memandu, penyaliran. Nilai r/b ATJ 8/86 mengikut hierarki jalan. Jadual m/s168 b. kamber: kamber: kecembungan kecembungan untuk untuk penyalir penyaliran, an, cth sehala sehala dan dua hala, hala, pada selekoh selekoh ia disendengkan. c. hak lalu: lalu: tanah yang diperuntukk diperuntukkan an khusus khusus untuk lebuhraya lebuhraya awam. Untuk pembangunan masa depan, mengelakkan pengambilan tanah yang mahal pada masa depan. Untuk elakkan tanah mahal, teroka kawasan baru. d. lorong lorong lalulintas lalulintas:: kebanyakanny kebanyakannyaa 2 lorong lorong dua hala hala bergantung bergantung kepada kepada kajian kajian isipadu dan kerencaman.LLM: min 2 lorong sehala. Lebar lorong R6=3.5m, R3=3m, jadual 8.4 m/s 173 e. bahu jalan: jalan: kegunaan: kegunaan: kecemasan kecemasan,, penyenggar penyenggaraan, aan, kegunaan kegunaan motosikal motosikal dan dan basikal, meningkatkan jarak penglihatan di selekoh, sokongan sisi turapan dll f. pembahagi pembahagi jalan jalan atau atau median: median: membahagi membahagi lebuhray lebuhraya, a, pelindung pelindung pejalan pejalan kaki, kaki, minimumkan silauan, lanskap, tanda jalan dll g. cerun dindin dinding g benteng benteng dan pemoton pemotongan: gan: bergant bergantung ung kepada kepada jenis jenis tanah, tanah, ketinggian benteng, kedalaman pemotongan. Objektif: sebagai benteng semasa kemalangan, meningkatkan jarak penglihatan, mengurangkan kadar hakisan dinding, penanaman rumput, h. rel adang: adang: dipasang dipasang disebel disebelah ah luar selekoh selekoh tajam di atas benteng benteng yang yang tinggi, tinggi, perparitan, kawasan persekitaran gangguan fizikal spt tiang jambatan, lampu, tembok penahan dll. Pembahagi tengah: tengah: jarak lega min 1.8m dari sisi lebuhraya. Sebelah kiri lebuhraya: 3.5 m gangguan fizikal, 10.0 m untuk sungai dll, mulakan sekurang-kurangnya 10m sebelum gangguan. +i. pagar: mengelakkan mengelakkan pencero pencerobohan bohan manusia, manusia, binatan binatang, g, kenderaan kenderaan,, jentera. jentera. Untuk kawalan masuk: jejambat.
4. REKABENTUK PERSIMPANGAN
Takrif persimpangan: kawasan di mana dua/lebih daripada lebuhraya menyilang / memintas. Pemandu menyeberangi arus lalulintas, beralih arus dan menukar arah pergerakan. Utamakan keselamatan, kurang kelemahan. Searas- dongakan yang sama. Panduan: Arahan Teknik Jalan 11/87: A guide to the design of at-grade intersections Arahan Teknik Jalan 13/87: A guide to the design of traffic signals Faktor mempengaruhi muatan persimpangan: rekabentuk geometri dan kawalan lalulintas: jumlah / lebar lorong, r/b penyaluran, jejari memusing dll.
20
Jenis-jenis persimpangan dan lakaran: simpang tiga (Y/T), empat (tepat / ofset / serong) , pelbagai cabang a. persimpanga persimpangan n tanpa tandaan/ tandaan/kawal kawalan an b. persimpanga persimpangan n keutamaan keutamaan c. persimpanga persimpangan n dengan dengan penyalura penyaluran n d. bulatan bulatan dengan lampu isyarat isyarat atau tanpa tanpa lampu isyarat isyarat e. persimpanga persimpangan n kawalan kawalan lampu isyar isyarat at f. persim persimpang pangan an berting bertingkat kat Jenis pergerakan di persimpangan: memusing, menyilang, mencantum, mencapah, menjalin (melintas seketika tidak pada sudut tepat) Titik konflik di persimpangan: kenderaan dari dua arus kemungkinan berlanggar di persimpangan. cth. 32 titik titik pada simpang simpang empat tanpa tanpa keutamaan Cara-cara mengurangkan konflik di persimpangan: a. tidak membenar membenarkan kan kenderaan kenderaan memusing memusing ke kanan b. jadikan jadikan satu daripada daripada lebuhraya lebuhraya sehala sehala c. jadikan jadikan kedua-dua kedua-dua lebuhray lebuhrayaa sehala sehala d. tukar simpang simpang empat jadikan jadikan persimpangan persimpangan tak serentak e. guna tekni teknik k penyalur penyaluran an Faktor pemilihan jenis persimpangan: a. isipadu , kerencaman- pelbagai jenis, laju lalulintas pada setiap arus b. hieraki jalan yang menyilang c. kejelasan kejelasan penglihata penglihatan n di dalam keadaan keadaan cuaca yang berbeza berbeza d. jenis dan dan kadar kawalan kawalan masuk lalulint lalulintas as e. luas dan dan kos tanah yang yang sediada sediada f. juml jumlah ah kon konfl flik ik g. kos pembinaa pembinaan n dan penyenggara penyenggaraan an h. data kemalangan kemalangan (utk meminda meminda persimpangan) persimpangan)
21
Faktor pemilihan lampu isyarat: panduan, Arahan Teknik Jalan 13/87: A guide to the design of traffic signals. Kenderaan di lebuhraya minor menunggu terlalu lama kerana isipadu di lebuhraya major terlalu tinggi utk menyilang (min 4 saat diperlukan), Istilah rekabentuk masa pusingan lampu isyarat: a. masa masa hija hijau, u, b. masa hijau berkesan berkesan c. masa masa mera merah h d. masa masa amber/ku amber/kunin ning g e. masa masa pusi pusinga ngan n f. masa hilang, hilang, masa hijau utk mencapai mencapai aliran aliran tepuan dan masa bersedia bersedia utk berhenti berhenti Kiraan rekabentuk masa pusingan optimum bagi dua fasa Takrif persimpangan keutamaan: jalan utama (major: isipadu, nilai unsur rekabentuk geometri lebih tinggi) diberikan keutamaan dibandingkan dengan minor kecuali di kws. perumahan, bulatan dan berlampu isyarat. Untuk persimpangan T dan tak serentak, bhg atas T diberikan keutamaan. Jenis persimpangan keutamaan a. persim persimpang pangan an tee tee b. persimpanga persimpangan n bersil bersilang ang c. persimpanga persimpangan n tak serentak serentak (staggered (staggered)) Jarak penglihatan diperlukan di persimpangan: a. segiti segitiga ga penglihat penglihatan an b. jarak penglihatan penglihatan menuju c. jarak penglihatan penglihatan berlepas berlepas Kiraan rekabentuk bagi mendapatkan jarak penglihatan dan laju rekabentuk di persimpangan. Maksud dan ciri-ciri bulatan: popular di Britain, dibuat berdasarkan diameter diameter pulau tengah Dc, dan bulatan terterap dalam Di. Sesuai untuk cabang 3 atau 5 atau lebih, aliran hampir sama, tiada aliran menyilang. Lalulintas menjalin, mencantun dan
22
mencapah pada sudut yang kecil. Kemalangan terjadi tak serius, jumlah lebih kurang dua pertiga drp yang berlaku di persimpangan berlampu isyarat. Memerlukan kws luas, keselamatan pejalan kaki tak terjamin. Jika isipadu terlalu tinggi, bulatan akan terkunci. Tidak mudah dipinda spt di lampu isyarat. Mesti banyak papan tanda, pulau tengah mesti diterangi pada waktu malam, boleh dilanskap utk kurangkan silauan waktu malam asalkan tidak mengganggu. Jenis bulatan: a. bulata bulatan n lazim lazim,, Dc > 25m , Di > 50 b. bulata bulatan n kecil, kecil, 25 > Dc > 4m , 50m > Di > 20m c. bulata bulatan n mini, mini, 4 > Dc, 20 > Di d. bulata bulatan n berkembar berkembar e. bulata bulatan n berting bertingkat kat f. bulata bulatan n berlamp berlampu u isyarat isyarat Kiraan bagi rekabentuk bulatan lazim.
TOPIK 5 : PENGURUSAN TRAFIK
Pengurusan Pengurusan trafik adalah cara bagaimana bagaimana untuk menggunakan menggunakan jalan yang sedia sedia ada sebaik sebaik mungkin mungkin dengan dengan menguran mengurangka gkan n kesesakan kesesakan pada pada masa masa kini kini dan dan kese kesesa saka kan n yang yang dija dijang ngka kaka kan. n. Ia meru merupa paka kan n langkahlangkah-lang langkah kah jangka jangka pendek pendek untuk untuk membaiki membaiki keberkes keberkesanan anan dan keselamatan pergerakan pergerakan pejalan kaki dan lalu lintas kenderaan di atas jalan yang yang sedia ada. ada. Kaedah pengurusan pengurusan trafik mestilah mestilah memenuhi memenuhi perkara-perkara berikut:
23
a) Menin Meningk gkatk atkan an peng penggu gunaa naan n kemud kemudah ahanan-kem kemud udah ahan an yang yang sedi sedia a ada ada deng dengan an meng mengam ambi bilk lkir ira a perb perbez ezaa aan n kep keperlu erluan an antara kumpulan pengguna jalan yang berbeza. b) Tidak mahal dan memberi pulangan yang baik untuk pelaburan. c) Meningk Meningkatka atkan n keselama keselamatan. tan. d) Melindu Melindungi ngi persekit persekitaran aran.. e) Tidak Tidak rigid rigid;; boleh boleh menam menampu pung ng peru perubah bahan an-pe -peru ruba bahan han kecil kecil dalam gunatanah, jalanjalan baru, polisi pengangkutan baru dsb. Jalan Jalan raya raya di kawasan kawasan bandar bandar diguna digunakan kan oleh oleh beberapa beberapa kumpula kumpulan n peng penggu guna na - peja pejala lan n kaki kaki,, penu penung ngga gang ng moto motors rsik ikal al,, bas, bas, lori lori dan dan kenderaan persendiri persendirian. an. Setiap satunya mempunyai mempunyai keperluan keperluan yang berbeza terhadap kawasan bandar yang berlainan. Contoh : Bagi kawasan perniagaan, keperluan pejalan lebih diutam diutamaka akan n dan dan untu untuk k kawasa kawasan n perin perindu dustr strian ian pula pula keperl keperluan uan lori diutamakan. Pera Peranc ncan ang g lalu lalu lint lintas as perl perlul ulah ah meme memenu nuhi hi kepe keperl rlua uann-ke kepe perl rlua uan n peng penggu guna na deng dengan an cara ara memb member erii komp kompro romi mi yang yang adil adil.. Seba Sebaga gaii cont contoh oh,, seca secara ra idea idealn lnya ya jala jalan n di kawa kawasa san n pern pernia iaga gaan an hend hendak akla lah h dijadikan kawasan pejalan kaki (pedestrianization). (pedestrianization). Ini bermakna bermakna bas dan lori lori dihalan dihalang g dari dari melaluin melaluinya. ya. Kesanny Kesannya a ialah ialah penump penumpang ang bas bas perlu berjalan lebih jauh dan operasi kedai dan lori tidak ekonomikal. ekonomikal. Seba Sebaga gaii lang langka kah h komp kompro romi mi,, jala jalan n di kawa kawasa san n ini ini dipe dipers rsem empi pitk tkan an untu untuk k memb member erii ruan ruang g peja pejala lan n yang yang lebi lebih h luas luas.. Bas Bas dibe dibena nark rkan an beroperasi beroperasi dari jam 9.00 9.00 pagi hingga hingga 6.00 petang petang manakala manakala lori pula pula dibenark dibenarkan an masuk masuk dan menghantar menghantar barang-bar barang-barang ang sebelum 10.30 pagi atau selepas 6.00 petang. Sistem aliran sehala untuk kenderaan kenderaan lain dibenarkan melintasi jalan ini pada lintasan berisyarat dengan satu fasa semua merah untuk pejalan kaki. Fungsi utama jalan raya adalah untuk memberi kemudahan kemudahan kepada pejala pejalan n kaki kaki dan pemand pemandu u supaya supaya dapat dapat bergera bergerak k denga dengan n cepat cepat , ekonomik dan selamat menuju ke destinasi destinasi masing-masing masing-masing.. Namun Namun begitu begitu fungsi fungsi ini ini belum belum tercap tercapai ai sepen sepenuh uhny nya, a, dan dan menj menjadi adi suatu suatu ideal, ideal, jika jika diperh diperhati atika kan n kepada kepada jumla jumlah h kema kemalan langan gan yang yang sentia sentiasa sa berlaku sepanjang masa. Rekod kemalangan trafik adalah alat yang penting dalam pengu penguru rusan san trafik trafik.. Lang Langka kah-l h-lan angk gkah ah asas asas untuk untuk mela melakuk kukan an kajian kajian kemalangan secara terperinci adalah: 1. Dapatk atkan reko ekod kemala alangan ken kendera eraan yang ang mencuku cukup pi daripada pihak polis untuk sesuatu kawasan kajian.
24
2. Pilih Pilih lokasi lokasi merb merbahay ahaya a daripa daripada da rekod rekod kemal kemalang angan an yang yang telah telah diberikan `rating' mengikut tahap `severity'. 3. Sediak Sediakan an gamba gambara rajah jah perlan perlangg ggar aran an (colli (collisio sion n diagr diagram) am) bagi bagi lokasi pilihan. 4. Ringkas Ringkaskan kan fakta fakta seperti seperti : a. Jumlah Jumlah setiap setiap jenis jenis kemalan kemalangan gan b. Jumlah Jumlah kemalan kemalangan gan setiap setiap caban cabang g jalan jalan c. Jumla mlah kemal emalan ang gan pada ada jang angkam kamasa tert ertentu entu dalam alam sehari d. Jumlah kemalangan kemalangan pada pada keadaan keadaan cuaca tertentu tertentu 5. Memer Memerhat hatika ikan n sendir sendirii keada keadaan an trafik trafik pada pada masa masa kemala kemalang ngan an paling tinggi untuk melihat tingkahlaku trafik. 6. Menganal Menganalisis isis fakta-fa fakta-fakta kta dan dan data sebenar sebenar serta serta mencadan mencadangka gkan n tindakan pemulihan. Kajian mengenai mengenai kemalangan kemalangan jalan jalan raya menunjukkan menunjukkan kawasan kawasan yang kerap berlaku kemalangan adalah: a) Persilangan 3-arah Kemalangan ketika pergerakan pusing kanan adalah lebih serius daripada pergerakan pusing kiri. Persilangan serong ke kanan lebih baik daripada serong ke kiri atau bersudut tepat. b) Bulatan Kebanyakan kemalangan adalah melibatkan sebuah kenderaan, terutamanya di kawasan masuk ke bulatan dan kerap berlaku di waktu malam. Selain itu kemalangan juga melibatkan motosikal yang yang terb terbab abas as.. Ini Ini menu menunj njuk ukka kan n perl perlun unya ya bula bulata tan n teng tengah ah dilengkapi dengan lampu. c) Persilangan empat arah. Ia adalah adalah lebih lebih merbaha merbahaya ya berband berbanding ing persilan persilangan gan tiga arah. arah. Menukar persilangan empat arah kepada dua persilangan tiga arah arah (stagg (stagger ered ed juncti junction ons) s) dapat dapat memba membantu ntu meng mengur urang angkan kan kemalangan. Tan Tanda daan an “BER “BERII LALU LALUAN AN” ” berk berke esan san untu untuk k meng mengur uran angk gkan an kemalan kemalangan gan di persilan persilangan gan yang yang mempuny mempunyai ai isi padu padu rendah. rendah. Mana Manakal kala a tanda tanda “BERHEN “BERHENTI TI” ” dua dua hala hala pula pula sensiti sensitiff kepad kepada a perubahan isi padu jalan minor berbanding dengan isi padu jalan major. Kemalangan di persilangan dengan isi padu pintasan yang rendah rendah adalah adalah tinggi tinggi berbandin berbanding g persilangan persilangan dengan dengan isi padu pintasan yang tinggi. Jika isi padu di setiap cabang persilangan hampir hampir sama, sama, lebih lebih baik ditukarka ditukarkan n tanda tanda “BERHENTI “BERHENTI” ” di dua hala kepada “BERHENTI” di empat hala. 25
Kemalang Kemalangan an disebab disebabkan kan kegelin kegelincira ciran n banyak banyak berlaku berlaku di permukaa permukaan n yang yang basa basah. h. Meng Mengik ikut ut kaji kajian an,, kema kemala lang ngan an yang yang berp berpun unca ca dari dari kegelinc kegelinciran iran,, berkura berkuranga ngan n bagi bagi pemandu pemandu yang yang berumur berumur disebab disebabkan kan pengalaman yang meningkat. Pemandu motosikal adalah berkemungkinan berkemungkinan mengalami kecederaan sebanyak sepuluh kali ganda berbanding dengan pemandu motokar. Kajian mengenai kesan lampu jalan mendapati ia dapat mengurangkan kadar kadar kemalan kemalangan gan terutama terutamanya nya bagi bagi kawasan kawasan yang yang kerap kerap berlaku berlaku kemalangan di malam hari. Didapati juga pengurangan kemalangan pejalan kaki adalah lebih tinggi berbanding dengan jenis kemalangan yang lain. Jika dibandingkan dengan pengguna jalan raya yang lain, penunggang moto motosi sika kall adal adalah ah mangs angsa a kema kemala lang ngan an yang yang tert tertin ingg ggi. i. Risi Risiko ko penunggang motosikal terbunuh setiap kilometer perjalanan adalah 20 kali kali berb berband andin ing g peman pemandu du motok motokar ar.. Sembi Sembilan lan pulu puluh h tujuh tujuh peratu peratus s daripada yang terbunuh dalam kemalangan motosikal dengan kereta adalah penunggang motosikal. Penunggang motosikal kurang dari 6 bulan bulan peng pengala alaman man terli terlibat bat deng dengan an kema kemalan langan gan sebany sebanyak ak dua dua kali kali ganda berbanding pemandu yang lebih berpengalaman. Kesilapan pertimbangan pertimbangan merupakan faktor penting bagi lebih daripada daripada 90% kemalangan kemalangan yang dilaporkan dilaporkan.. Hal ini mungkin mungkin disebabkan disebabkan oleh faktor-faktor yang berkaitan dengan ciri-ciri pemandu seperti berikut: a) Penglihatan: Penglihatan yang baik ialah apabila pemandu dapat melihat nombor plat pada jarak 23m. Keperluan minimum penglihatan untuk memandu dengan selamat ialah 20/40, yakni boleh membaca pada jarak 20 kaki perkataan yang biasanya boleh dilihat pada jarak 40 kaki. b) Kedalaman persepsi : Kebo eboleh lehan kedu edua-du -dua belah mata untuk tuk menentukan jarak; diperlukan untuk memotong dengan selamat. c) Medan penglihatan (field of vision): Medan penglihatan o mini minimu mum m dipe diperl rluk ukan an iala ialah h kon kon 20 . Tand Tandaa-ta tand nda a traf trafik ik mest mestil ilah ah o diletakkan di dalam kon 10 . Pemandu yang mengalami mengalami penglihatan penglihatan terowong mengahadapi mengahadapi masalah untuk memotong memotong pada halaju yang tinggi. Pengliha ihata tan n di waktu waktu malam: malam: Pemandu d) Pengl Pemandu mestilah mestilah berupay berupaya a meli meliha hatt di bawa bawah h sina sinara ran n yang yang rend rendah ah (mal (malap ap), ), sial sialau auan an lamp lampu u kenderaan dan dapat mengecam warna. e) Keletihan: Pemandu yang letih mengambil masa yang lebih untuk mengecam ransangan dan melakukan tindakbalas yang sewajarnya. f) Minuman keras: Minuman alkohol menjejaskan otak dan boleh menjej menjejask askan an pengl penglih ihata atan n serta serta meny menyeba ebabk bkan an peman pemandu du terpa terpaksa ksa
26
men mengamb ambil masa tindakbalas.
yan yang
leb lebih
lama ama
untuk tuk
melaku lakuka kan n
sesu sesuat atu u
Langkah-langkah Pengurusan
Teknik-teknik Teknik-teknik untuk mewujudkan mewujudkan cadangan pengurusan pengurusan trafik adalah bertuju bertujuan an bagi mengawal mengawal pengguna pengguna jalan raya dan memberi memberi arah supaya impak kehadirannya ke atas pengguna lain menjadi minimum. Antaranya ialah: a) Keselamatan Pejalan Kaki
1. Penyal Penyalur uran an pejal pejalan an kaki kaki (Pede (Pedestr strian ian Chann Channeli elizat zatio ion) n) ; kender kenderaa aan n 300-400 kenderaan/jam. - Menyediakan laluan pejalan kaki & rel penghadang - Permukaan hampir sama dengan permukaan jalan. 2. Isya Isyara ratt tra trafi fik k - Pejalan melintas bila kenderaan berhenti. - Sediakan fasa “semua merah” di persilangan lampu isyarat. 3. Lintasan pejalan kaki - Lintasan terasing - subway atau jejambat ; jika jumlah kenderaan dan pejalan kaki sangat tinggi. - Lintasan zebra - 300-400 kenderaan/jam b) Pengehad Peng ehadan an Laju
Jum Jumla lah h kema kemala lang ngan an dan dan kese keseri rius usan anny nya a berk berkur uran anga gan n bila bila hala halaju ju kenderaan dikurangkan. Jenis-jenis had laju : 1. Ha Had d laju laju berp berpat atut utan an - meng mengik ikut ut kead keadaa aan n cuac cuaca a dan dan kead keadaa aan n jalan. 2. Had laju aju muktam tamad - meneta etapkan kan had laju aju ter terting inggi dan terendah yang dibenarkan (Laju 85 peratusan) 3. Had laju laju yang yang disyor disyorkan kan - meng mengesy esyor orkan kan had laju yang yang sesua sesuaii kepada pemandu luar (tidak biasa) di kawasan selekoh. c) Pagar Paga r Keselama Kese lamatan tan
Pagar keselamatan adalah alat pengurusan trafik yang tidak mahal. Ia berguna untuk: 1. Memberi Memberi pandu panduan an kepad kepada a pemand pemandu. u. 2. Menamp Menampan an kend kender eraan aan dari daripad pada a terke terkelua luarr darip daripad ada a jalan jalan raya raya (kawasan selekoh & gaung). 27
3. Memberi kesan psikologi psikologi kepada pemandu yang takut. Jenis-jenis pagar keselamatan: keselamatan: 1. Post Delineat Delineators ors - Untuk Untuk memaklum memaklumkan kan bentuk bentuk dan had jalan jalan raya. Ia akan patah bila dilanggar. 2. Anti Anti-g -gla lare re Fenc Fence eBagi Bagi meng mengel elak ak sila silau uan pada ada wakt waktu u malam. malam. Untuk Untuk mengela mengelak k alat ini mencacat mencacatkan kan pemanda pemandanga ngan n pada waktu siang, tanam pokok bunga di rezab tengah jalan. 3. Cras Crash h Bar Barri rier er Didi Didiri rika kan n di kawa kawasa san n yang yang sanga sangatt bahay bahaya. a. Jika Jika dilangg dilanggar ar kendera kenderaan, an, ia akan menyeba menyebabka bkan n kendera kenderaan an masuk masuk kembali ke laluan asal dan tidak terbalik: i. Conc Concre rete te Barr Barrie iers rs - Tida Tidak k bole boleh h digu diguna naka kan n di jala jalan n yang ang mempunyai kelajuan tinggi. ii.S ii.Ste teel el Beam Beam Barr Barrie iers rs - Meng Menggu guna naka kan n corr corrug ugat ated ed stee steell beams (W-Sections) (W-Sections) iii. Flexible Wire Rope Barriers Ia tidak boleh digunakan digunakan di kawasan jalan yang mempunyai mempunyai ruang selamat yang sempit, kerana kenderaan kenderaan akan melantun masuk ke laluan asal bila terkena impak. Penghadang Penghadang jenis ini agak mahal kosnya kerana ia memerlukan alat penegang automatik bagi memasangnya pada kali pertama dan selepas ia dilanggar. d) Menghalang pergerakan pergerak an pusingan Pergerakan pusing ke kanan atau ke kiri boleh menjejaskan kelancaran perjalanan dan merupakan antara penyebab kemalangan. 1. Menghal Menghalang ang pusing pusing ke kanan. Pemandu Pemandu boleh boleh bergerak bergerak hala hala ke kanan dengan melakukan samada Pergerakan Pusingan P, G, atau Q. 2. Mengh Menghala alang ng pusin pusing g ke kiri kiri - dilak dilaksan sanak akan an pada pada jalan yang yang mempunyai pejalan kaki yang banyak. e) Laluan Lal uan Sehala Seh ala
Laluan 2x2 hala mempunyai 24 titik konflik. Dengan menukarkarkan laluan dua hala kepada laluan sehala, titik konflik dapat dikurangkan deng dengan an bany banyak akny nya. a. Lalu Laluan an 1x2 1x2 hala hala memp mempun unya yaii 11 titi titik k konf konfli lik k manakala laluan 1x1 hala pula mempunyai 6 titik konflik sahaja. Kebaikan sistem laluan sehala ialah: 1. Meningk Meningkatka atkan n muatan muatan jalan jalan 2. Meningk Meningkatka atkan n kelaj kelajuan uan trafik trafik 3. Jalan menjadi menjadi lebih lebih selamat kerana titik konflik konflik telah dikurangkan dikurangkan
28
4. Menjimatkan Menjimatkan kos kerana kerana tidak tidak perlu perlu kawalan kawalan polis polis di persilangan, persilangan, serta waktu perjalanan menjadi lebih cepat disebabkan kurang kelengahan 5. Meningk Meningkatka atkan n kemudaha kemudahan n tempat letak letak kereta Keburukan sistem laluan sehala: 1. Waktu Waktu perja perjalan lanan an mung mungkin kin menin meningka gkatt kerana kerana perlu perlu meng mengiku ikutt laluan yang lebih jauh 2. Perniagaan Perniagaan di di jalan yang ditukar arah menurun 3. Mengel Mengelir iruka ukan n pengg penggun una a jalan jalan raya raya pada pada masa masa sistem sistem ini mula mula diperkenalkan 4. Kemala Kemalang ngan an yang yang berlak berlaku u akan akan lebih lebih teruk teruk (ber (berat) at) kesan kesanny nya a kerana kelajuan yang meningkat Keperluan bagi mengadakan laluan sehala: 1. Jalan Jalan sedia sedia ada ada boleh boleh diub diubahsu ahsuai. ai. Jika Jika sebah sebahagi agian an jalan jalan tidak tidak boleh boleh dilal dilalui ui,, mesti mesti ada jalan jalan lain lain yang boleh boleh dilalui. dilalui. Jalan yang yang berbent berbentuk uk grid-iro grid-iron n sangat sangat sesuai untuk dijadikan laluan sehala. Jika jalan pelengkap lebih sempi sempitt darip daripada ada jalan jalan utam utama, a, masal masalah ah kesesa kesesakan kan akan akan berlaku. 2. Jika dua jalan jalan sehala sehala yang selari berakh berakhir ir dengan dengan pintasan pintasan jalan yang berhampiran, maka masalah kelengahan akan berlaku. 3. Penghu Penghubun bung g antara jalan jalan sehala perlu perlu ada dua jalan yang yang selari dan terletak tidak terlalu jauh di antaranya. 4. Tand Tanda-t a-tan anda da jalan jalan perlu perlu dilet diletak akkan kan di kedu kedua-d a-dua ua hujun hujung g jalan jalan dan dan di sepan sepanjan jang g jalan jalan - Tida Tidak k Dibe Dibenar narkan kan Masuk Masuk,, Jalan Jalan Sehala, Jalan Dua Hala, Tidak Dibenarkan Pusing Ke Kanan, Tidak Dibenarkan Pusing Ke Kiri, Salah Jalan dsb. f) Tid Tidal al Flow Fl ow
Kaedah Kaedah ini dilaksana dilaksanakan kan bagi bagi kawasan kawasan di mana jumlah jumlah perjalan perjalanan an pada pada wakt waktu u punc puncak ak tida tidak k seim seimba bang ng di anta antara ra arah arah perj perjal alan anan an,, contohn contohnya ya perjalan perjalanan an menuju menuju dan meningg meninggalka alkan n bandar. bandar. Kawasan Kawasan jal jalan an akan akan diko dikong ngsi si anta antara ra dua dua arah arah perj perjal alan anan an meng mengik ikut ut masa masa puncak: 1. Menutup Menutup atau membuk membuka a satu atau lebih lebih lorong lorong mengikut mengikut masa puncak. 2. Menu Menutu tup p atau atau memb membuk uka a kese keselu luru ruha han n loro lorong ng atau atau jamb jambat atan an menuju ke sesuatu destinasi pada masa puncak. Kaedah ini dapat dilaksanakan jika ada banyak jalan atau jambatan yang menghubungi kedua-dua hujung jalan tersebut.
29
Kecekapan kaedah ini dapat ditingkatkan jika parking tidak dibenarkan di tepi jalan, dan membelok ke kanan tidak dibenarkan di beberapa persilangan yang kritikal. Kawalan Kawalan penutup penutupan/p an/pembu embukaan kaan lorong lorong mestilah mestilah dilakuk dilakukan an dengan dengan sistemati sistematik k untuk untuk menjamin menjamin keselama keselamatan tan penggu pengguna na serta serta mengela mengelak k kekeliruan. g) Menutup Menu tup Lorong Tepi
Jalan-jalan di di tepi jalan utama utama yang rendah isi padunya padunya boleh boleh ditutup. ditutup. Cara Cara ini ini akan akan meng mengur uran angka gkan n kemala kemalang ngan an keran kerana a gangg ganggua uan n akan akan berkura berkurangan ngan dan tiada tiada pergera pergerakan kan membelok membelok ke kanan. kanan. Tetapi Tetapi jika jalan yang ditutup itu dijadikan tempat parking, maka gangguan kereta keluar/masuk parking akan berlaku. h) Lorong Loro ng Bas/Teksi Bas/T eksi
Lorong khas untuk laluan bas/teksi akan mempercepatkan perjalanan perk perkhi hidm dmat atan an awam awam dan dan menj menjad adik ikan anny nya a lebi lebih h mena menari rik. k. Sela Selain in daripada lorong mengikut aliran (with flow), lorong menentang aliran (cont (contra ra flow) flow) juga juga boleh boleh dilak dilaksan sanaka akan. n. Bas juga juga boleh boleh diben dibenark arkan an membelok ke kanan kanan di lorong-lorong lorong-lorong yang kritikal di mana mana kenderaan lain tidak dibenarkan melakukannya. i) Tandaan Tand aan Trafik Traf ik (Traffic (Traf fic Signs) Sign s)
Tandaan trafik adalah objek atau alat samada tetap atau boleh dialih, atau garisan atau tanda di atas jalan. Tandaan ini digunakan untuk memberi makluman, amaran, keperluan, pengehadan, atau larangan kepada pengguna jalan raya. Ia termasuklah termasuklah tanda-tanda jalan, isyarat trafik, trafik, tanda-ta tanda-tanda nda di permukaa permukaan n jalan, jalan, stad jalan jalan dsb. Peneran Penerangan gan yang lebih terperinci boleh dirujuk kepada: Arahan Teknik (Jalan) 2A/85 - Standard Traffic Signs Traff affic Sign Arahan Teknik (Jalan) 2B/85 Application Tempor orar ary y Sign Signs s and and Araha ahan Tekn eknik (Ja (Jalan) an) 2C/8 C/85 - Temp Work Zones Control Arahan Teknik (Jalan) 2D/85 - Road Markin king and Delineation j) Lampu Isyarat (Traffic Signals)
Bagi persimpangan keutamaan, apabila isis padu semua cabang jalan mening meningkat kat,, kend kendera eraan an di cabang cabang minor minor terpa terpaksa ksa menun menungg ggu u lama lama untuk untuk masuk masuk ke caban cabang g majo major. r. Bila Bila hal hal ini ini berla berlaku, ku, persim persimpan panga gan n keutamaan perlu diganti dengan persimpangan berlampu isyarat. 30
Ju Justif stifiikasi kasi peng enggunaan aan lamp ampu isyar syarat at dan pene enerangan lain ain mengenainya mengenainya dapat diperole diperolehi hi dalam dalam Arahan Arahan Teknik Teknik (Jalan) 11/87 - A guide to the design of traffic signals. Jenis-jenis lampu isyarat: 1) Pre timed 2) Traffic actuated 3) Linked signal system : a. Simu Simult ltan aneo eous us syst system em b. Alte Altern rnat ate e syst system em c. Flexible progressive system 4) Area control system k) Tempat Letak Kenderaan Kenderaa n (Parking)
Pemb Pemben entu tuka kan n poli polisi si meng mengen enai ai park parkin ing g mest mestil ilah ah meng mengam ambi bill kira kira kesannya ke atas penggunaan tanah dan polisi pengangkutan secara keselu keseluru ruhan hanny nya. a. Polis Polisii meng mengena enaii park parkin ing g adala adalah h kun kunci ci kepa kepada da kawalan trafik dalam bandar. Kesan-kesan Parking
1. Boleh meningkatkan atau merosak sakkan aestetika ke atas persekitaran 2. Membe Membena narr atau atau melar melarang ang parkin parking g akan akan memb memberi eri kesan kesan kepad kepada a perniagaan 3. Meningkatkan Meningkatkan kebolehmasu kebolehmasukan kan dan mengurangkan mengurangkan kesesakan kesesakan atau atau sebaliknya 4. Menyebabkan Menyebabkan kemalangan kemalangan bila kenderaan kenderaan keluar/masuk keluar/masuk parking parking Sebelum sesuatu polisi parking dilaksanakan, dilaksanakan, kajian terperinci terperinci perlulah dilakukan terlebih dahulu bagi menilai masalah yang dihadapi. Jenis jenis ‘Parking Surveys’ adalah: 1. Parking Parking Supply Supply Survey Survey (Kajian (Kajian Permint Permintaan aan Parkir) Parkir) Bagi Bagi mend mendap apat atka kan n makl maklum umat at terp terper erin inci ci meng mengen enai ai parking: a) On-street On-street parking parking inventor inventory y b) Off-street Off-street parking parking inven inventor tory y c) Street Street regulati regulation on inventor inventory y Data yang diperolehi dipamerkan dalam bentuk peta.
jeni jeniss-je jeni nis s
2. Parking Parking Usage Survey Survey (Kajian (Kajian Penggunaan Penggunaan Parkir) Parkir) a) Concent Concentrati ration on study (Kajian (Kajian Kepadata Kepadatan) n) - untuk untuk menentukan menentukan jumlah jumlah sebenar sebenar kenderaa kenderaan n yang yang menggu menggunaka nakan n ruang ruang parking parking pada sesuatu masa di semua lokasi dalam kawasan kajian.
31
b) Duration Duration survey (Kajian (Kajian Jangka masa) - untuk mengetahu mengetahuii jangka masa masa peng penggu guna na meleta meletakk kkan an kender kenderaa aan n mereka mereka di ruang ruangan an parking di kawasan kajian. c) Parki Parking ng interv interview iew (Temu (Temubu bual al Parki Parkir) r) - mend mendapa apatka tkan n maklu makluma matt secara lisan daripada pemandu di kawasan parking. Peneran Penerangan gan terperinci terperinci mengenai mengenai pengurus pengurusan an tempat tempat parking parking boleh boleh diperolehi dalam O’Flaherty, Traffic Engineering.
TOPIK 6
: AKTA DAN UNDANG-UNDANG JALAN RAYA
ORGANISASI PENGANGKUTAN Agensi-agensi yang terlibat dalam perancangan dan perlesenan pengangkutan adalah: a. Unit Peranc Perancang ang Ekonomi Ekonomi Jabat Jabatan an Perdana Perdana Menter Menterii – Perancan Perancangan gan pembangu pembangunan. nan. b. Jabatan Jabatan Perancang Perancangan an Bandar Bandar dan Desa Desa – Peranc Perancangan angan banda bandarr dan wilayah. wilayah. c. Kementerian Pembangunan Usahawan – Pengeluaran lesen pengangkutan termasuk bas. d. Kementeri Kementerian an Kerja Kerja Raya (Unit (Unit Perancang Perancang Jalan) Jalan) – Peranca Perancangan ngan pengangk pengangkutan utan.. e. Kement Kementeri erian an Sains Teknolo Teknologi gi & Alam Alam Sekita Sekitarr – Isu-is Isu-isu u alam alam sekita sekitarr sepert sepertii habuk, habuk, asap, asap, kandungan plumbum dan hingar. f. JPJ, PDRM, Majlis Majlis Kesela Keselamata matan n Negara-Ke Negara-Kesela selamata matan n Jalan Jalan Raya. Tidak terdapat penyelarasan dan tiada akta yang menyelaras tugas-tugas antara agensi-agensi tersebut serta merancang sistem pengangkutan secara menyeluruh. Ada di antara tugas-tugas yang dilakukan adalah tertindih di antara agensi dengan agensi yang lain. PERUNDANGAN PENGANGKUTAN 1. Enak Enakme men n Kend Kender eraa aan n 1899 1899 Merupakan perundangan yang pertama yang berkaitan dengan pengangkutan jalan di Malaya. Meliputi kenderaan tidak berinjin seperti kereta kuda dan lanca. 2.
Tracti Traction on Engin Engines es and and Motor Motor Cars Cars Enact Enactme ment nt 1912 1912 Perundangan ini meliputi enjin dan kereta motor serta peraturan-peraturan jalan raya di Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
3.
Enakmen Enakmen Lalulin Lalulintas tas Jalan Jalan Negeri Negeri-Neger -Negerii Melayu Melayu Bersekut Bersekutu u 1937 Enakmen ini lebih menyeluruh, meliputi peraturan kenderaan bermotor, peruntukan untuk risiko pihak ketiga, ketiga, peruntukan peruntukan untuk menggunaka menggunakan n lebuh raya, peratura peraturan n mengawal mengawal perkhidmatan perkhidmatan awam dan kenderaan perdagangan serta peruntukan am.
4.
Ordina Ordinan n Lalul Lalulint intas as Jalan Jalan (RTO) (RTO) 195 1958 8 Kandungan Ordinan : Bahagian I : Definisi tujuan ordinan. Bahagian II : Pengelasan pendaftaran dan pelesenan kenderaan bermotor dan pemandu.
32
Bahagian III : Kod lebuh raya & kelajuan, penghadan kemasukan kenderaan di kawasan-kawasan tertentu, penyediaan tempat letak kereta dan lampu isyarat dari jalan masuk ke jalan-jalan sedia ada. Bahagi Bahagian an IV : Perlin Perlindun dungan gan insur insuran an untuk untuk pihak pihak ketiga ketiga berken berkenaan aan penggu penggunaa naan n kender kenderaan aan dan tanggungjawab pemilik. Bahagian V : Peraturan untuk pengangkutan perdagangan – teksi, kenderaan sewa dan kenderaan membawa barang. 5.
Akta Pengangkut Pengangkutan an Jalan Jalan 1987 1987 (Road (Road Transport Transport Act-Act Act-Act 333) 333) Akta ini menggantikan Ordinan lalu lintas jalan 1958. Ia mengandungi lima bahagian: Bahagian I : Pengenalan tentang akta. Bahagian II : Pengelasan pendaftaran dan pelesenan kenderaan motor dan pemandu. Bahagi Bahagian an III : JalanJalan-ja jalan lan-- Pembin Pembinaan aan jalan jalan raya raya mengik mengikut ut jenis jenis kod kodnya nya,, agensi agensi yang yang terlib terlibat, at, pembinaan infrastruktur seperti lampu dan pengurusan lalu lintas. Bahagian IV : Peruntukan terhadap resiko pihak ketiga yang timbul daripada penggunaan kenderaan motor. Bahagian V : Kesalahan dan pelbagai peruntukan. *** Bahagian III (Seksyen 67-88) boleh dipecahkan kepada dua kumpulan: 5.1 Keselama Keselamatan tan Lalulinta Lalulintas. s. 1. Pihak berkuasa berkuasa jalan jalan boleh boleh menghad menghad atau menghala menghalang ng mana-mana mana-mana kenderaa kenderaan n atau kelas-kela kelas-kelass kenderaan tertentu dari menggunakan jalan di bawah kuasanya selama tidak lebih dari 30 hari jika perlu disebabkan keadaan jalan atau kerja-kerja pembaikan jalan. Dalam masa 24 jam pengehadan pengehadan ini pihak berkuasa berkuasa jalan jalan mesti memberita memberitahu hu balai balai polis polis terdekat, Ketua Pegawai Polis dan Ketua Pengarah Jalan. Dalam masa kuatkuasa itu notisnotis hendaklah diletakkan di jalan-jalan yang terlibat untuk pemberitahuan (S70). 2.
Bila pihak pihak berkuas berkuasaa jalan jalan berpuas berpuas hati bahawa bahawa jambatan jambatan tidak tidak berupa berupaya: ya: a. Memuat Memuat kenderaa kenderaan n yang beratn beratnya ya lebih lebih daripad daripadaa berat maksimum maksimum terte tertentu. ntu. b. Memuat Memuat kendera kenderaan an yang yang berat berat gandarny gandarnyaa lebih lebih daripad daripadaa berat berat gandar gandar maksi maksimum mum yang tertentu. c. Memuat Memuat kendera kenderaan an yang yang beratn beratnya ya atau atau berat berat gandar gandarnya nya msing-m msing-masi asing ng lebih daripad daripadaa berat berat meksimum meksimum tertentu tertentu apabila berjalan berjalan dengan dengan kelajuan kelajuan lebih lebih daripada daripada kelajuan kelajuan maksimum tertentu. Pihak berkuasa akan melarang melarang penggunaan penggunaan oleh kenderaan kenderaan berkenaan berkenaan melalui melalui notis yang mudah dilihat di hujung jambatan atau tempat-tempat yang sesuai.
3.
Kenderaan-k Kenderaan-kender enderaan aan boleh dihadka dihadkan n atau dihalang dihalang mengguna menggunakan kan jalan-ja jalan-jalan lan jika: jika: a. Boleh membahay membahayakan akan keselama keselamatan tan pengguna-p pengguna-penggu engguna na lain. b. Jalan Jalan tidak tidak sesua sesuaii untuk untuk kender kenderaan aan terse tersebut but.. c. Untuk Untuk menyenan menyenangka gkan n pembai pembaikan kan atau pembin pembinaan aan semula semula jalan. jalan. Melalu Melaluii perint perintah ah di dalam Warta.
4.
Perintah Perintah Larangan Larangan Berat Berat (Jalan (Jalan Persekutuan Persekutuan)) 1989 : menyatakan menyatakan laranga larangan n berat sebagai sebagai beban beban roda maksimum, maksimum, beban beban gandar gandar maksimum maksimum dan berat berat bersih bersih kenderaan kenderaan maksimum bagi susunan susunan gandr yang berbeza berbeza untuk lain-lain lain-lain Jalan Persekutuan. Persekutuan. Arahan baru ini berbeza berbeza dengan arahan tahun 1966 yakni dengan pengenalan susunan gandar (axle configuration) ie. Arahan 1966 hanyalah berdasarkan jumlah gandar tetapi arahan 1989 berdasarkan jumlah gandar, axle spread dan wheel base.
33
5.
Sesiap Sesiapaa yang yang ingin ingin melaku melakukan kan kerja-ke kerja-kerja rja berikut berikut perlulah perlulah mendapat mendapat kebenara kebenaran n pengua penguasa sa jalan : a. membina membina jalan jalan akses akses untuk menghubung menghubungii apa-ap apa-apaa jalan jalan.. b. Membinan Membinan parit parit untuk untuk menghub menghubungi ungi parit parit yang yang dibina dibina di di tepi jalan. jalan. c. Melakukan Melakukan apa-a apa-apa pa jenis jenis kerja kerja dalam, dalam, pada, pada, atas atas atau di di bawah bawah apa-apa apa-apa jalan jalan
6.
Had La Laju (S (S69) 1. Ment Menter erii mela melalu luii peri perint ntah ah yang yang disi disiar arka kan n dala dalam m Wart Wartaa bole boleh h mene meneta tapk pkan an had had laju laju kebangsaan bagi segala jalan di Malaysia. 2. Had laju Kebangs Kebangsaan aan (mulai (mulai 1989) 1989) : Had laju laju semua jalan jalan di Malaysia Malaysia kecual kecualii lebuh raya raya Utara Selatan ialah 90km/j dan had laju lebuh raya Utara Selatan ialah 110km/j. 3. Had laju laju tempatan tempatan (mulai (mulai 1 Disember Disember 1991) 1991) : 60k 60km/j m/j bagi bagi jalan single single carria carriagew geway ay di kawasan bandar dan 70km/j bagi jalan dual carriageway.
7.
Jika Jika ada ada stru strukt ktur ur atau atau obje objek k yang yang dibi dibina na di atas atas jala jalan n atau atau bahu bahu jala jalan n yang yang bole boleh h membahayak membahayakan an trafik, trafik, pihak berkuasa boleh boleh mengarah mengarahkan kan dibuang dibuang melalui melalui notis yang disampaikan atau ditampal pada struktur tersebut. Jika dibuang dalam masa yang ditetapkan atau sebulan dari tarikh notis dikeluarkan, pihak berkuasa boleh membuang dan mendapatkan bayaran kos daripada pihak yang membina struktur.
8.
Adalah Adalah menjadi menjadi kesalahan kesalahan mendiri mendirikan kan bonggol, bonggol, tali, tali, wayar, rantai rantai dsb melinta melintang ng jalan atau atau sebahagiannya boleh membahayakan kecuali dia boleh menunjukkan dia mempunyai hak berbuat demikian.
9.
Tidak boleh boleh melakuka melakukan n pertanding pertandingan an atau menduga menduga kelajua kelajuan n di atas jalan jalan tanpa kebena kebenaran ran bertulis Menteri atau pihak berkuasa yang berkaitan. Kenderaan boleh disita dengan perintah mahkamah.
10. Lintas Lintasan an pejala pejalan n kaki kaki boleh boleh dibina dibina selepa selepass berbin berbinca cang ng dengan dengan Ketua Ketua Pegawa Pegawaii Polis Polis dan dibenarkan oleh Menteri. 11. Untuk memelihara trafik daripada daripada bahaya, atau mengelak mengelak bahaya kepada pelintas jalan, jalan, pihak berkuasa berkenaan boleh mendirikan tempat perlindungan, bongol, subway atau titian. 5.2 Isyar Isyarat at Lalul Lalulint intas as 1. Pihak-pih Pihak-pihak ak yang boleh boleh mendiri mendirikan kan isyarat isyarat di atas atas atau atau hampir hampir dengan dengan jalan jalan : a. Piha Pihak k ber berku kuas asaa jala jalan. n. b. Pegawa Pegawaii Polis Polis dalam dalam melak melaksan sanaka akan n tugasny tugasnya. a. c. Pegawai Pegawai awam awam yang yang lain lain dibenarka dibenarkan n di bawah bawah undang-u undang-undang ndang bertulis. bertulis. d. Tuan punya punya atau atau pekerja pekerja keretapi, keretapi, kerata keratapi pi ringan, ringan, tran, tran, dek atau atau pelabuhan pelabuhan.. Adalah salah bagi orang-orang yang tidak dibenarkan untuk meletak isyarat-isyarat atau iklan-iklan yang boleh mengganggu pandangan isyarat yang diletakkan mengikut undang-undang. 2.
Isyarat Isyarat lalulint lalulintas as mestila mestilah h mengikut mengikut saiz, saiz, warna warna dan jenis jenis yang diteta ditetapkan. pkan.
3.
Pihak berku berkuasa asa berkenaan berkenaan boleh boleh dengan dengan notis notis bertulis bertulis memint memintaa tuan punya punya tanah: tanah: a. Untuk membua membuang ng isyarat isyarat atau objek objek yang menyer menyerupai upai isyarat isyarat laluli lalulintas ntas yang yang didirikan didirikan atau atau iklan atau struktur yang menghalang pandangan isyarat daripada pemandu. b. Memotong Memotong pokok atau atau tumbuhan tumbuhan yang menghalang menghalang pandanga pandangan n isyarat-isya isyarat-isyarat rat lalulinta lalulintas. s.
Jika tidak pihak berkuasa boleh memasuki ke tanah yang berkenaan dan membuang atau memotong halangan tersebut. Pihak berkuasa tidak boleh memasuki ke rumah orang tanpa kebenaran tuan punya. 4.
Adalah Adalah menjadi menjadi kesalahan kesalahan bagi pejala pejalan n kaki atau pemandu pemandu yang yang tidak mengik mengikut ut isyarat. isyarat.
34
6.
Akta Akta Kualit Kualitii Alam Alam Sekel Sekelili iling ng 1974 1974 (AKTA (AKTA 127) 127) Tujuan akta ini ialah untuk mencegah, menghapus, mengawal pencemaran serta membaiki alam sekeliling dan hal-hal yang berkaitan dengannya. Peraturan-peraturan yang berkaitan dengan jalan adalah seperti berikut:1.
Peratu Peraturan ran-pe -perat ratura uran n Kualit Kualitii Alam Sekelil Sekeliling ing.. (Kawalan Kepekatan Plumbum dalam Gasolin Motor) 1985. a. Seka Sekata tan n meng mengim impo port rt atau atau meng mengil ilan ang g gas gasol olin in moto motorr den denga gan n kand kandun unga gan n plu plumb mbum um melebihi 0.4gram/liter. b. b. Seka Sekata tan n memi memili liki ki gas gasol olin in mot motor or men menga gand ndun ungi gi plu plumb mbum um mel meleb ebih ihii 0.4g 0.4gra ram/ m/li lite ter r selepas 1 Januari 1986. c. Seka Sekata tan n meng mengim impo port rt,, men mengi gila lang ng,, memi memili liki ki gaso gasoli lin n mot motor or deng dengan an kand kandun unga gan n
2.
Peratu Peraturan ran-Pe -Perat ratura uran n Kualiti Kualiti Alam Sekel Sekelili iling. ng. (Bunyi Bising Kenderaan Motor 1987). a.
Paras Paras bunyi bunyi maksimu maksimum m yang yang dikelua dikeluarkan rkan oleh oleh kendera kenderaan an motor motor dua atau tiga roda yang dipasang dan dikilang selepas 1 Januari 1990, ialah paras bagi standard B : Kurang Kurang dari 90cc 92 dB(A) 90cc dan lebih 95 dB(A)
b.
3.
Paras Paras maksimum maksimum yang boleh boleh dikeluar dikeluarkan kan oleh kender kenderaan aan melebihi melebihi 3 roda ialah ialah seperti seperti di dalam standard C (Sila rujuk Akta)
Kaed Kaedah ah-K -Kae aeda dah h Keret Keretaa Moto Motor. r. (Kawalan Pelepasan Asap dan Gas 1977) Larangan Pelepasan asap berlebihan : (Sila Rujuk Akta) a. b.
Tida Tidak k dibe dibena nark rkan an meng menggu guna na atau atau meny menyeb ebab abka kan n kere kereta ta meng mengel elua uark rkan an asap asap deng dengan an ketumpatan melebihi 50 Unit Asap Hartridge atau setanding dengannya. Carta Asap Asap Ringelman Ringelmann n boleh digunaka digunakan n di samping samping carta Hartri Hartridge/R dge/Ringel ingelmann mann untuk untuk memeriksa ketumpatan pelepasan asap.
Had asap – maksimum ketumpatan asap kekaburan yang boleh diterima bagi apa-apa jua isipadu yang dilepaskan kenderaan oleh sesuatu kereta motor pada bila-bila masa di tempat punca atau hampir dengan punca tempat pelepasan asap. 4.
Perint Perintah ah Kualit Kualitii Alam Alam Sekita Sekitar. r. (Aktiviti Yang Ditetapkan) (Penilaian Kesan Pada Alam Sekeliling)1987. Perintah ini mula berkuatkuasa pada 1 April 1988. Penilaian kesan alam sekeliling (Enviromental Impact Assesment-EIA) ialah kajian untuk mengenalpasti, meramal, menilai dan menyampaikan maklumat berkenaan kesan ke atas alam sekeliling sekeliling bagi projek projek cadangan cadangan dan untuk memperin memperincika cikan n langkah-l langkah-langka angkah h pengawala pengawalan n (mitigating measures) sebelum sesuatu projek dibenarkan dan dilaksanakan. EIA ialah alat perancangan untuk mengelak masalah-masalah alam sekeliling dan sesuatu tindakan. Untuk mengelak kesilapan-kesilapan yang mahal disebabkan kerosakan alam sekeliling semasa pembinaan atau disebabkan perubahan-perubahan yang perlu diambil supaya projek itu boleh diterima.
35
Aktiviti-aktiviti yang perlu dilakukan EIA yang berkaitan dengan pengangkutan dan pembinaan jalan ialah:i. Lapangan Terbang a. Pembinaan Pembinaan lapangan lapangan terbang terbang (landasan (landasan 2,500m atau lebih). lebih). b. Landas Landasan an di kawa kawasan san taman taman nege negeri/ ri/neg negara ara..
7.
ii.
Infrastruktur a. Pemb Pembin inaa aan n expre express sswa way. y. b. b. Pemb Pembin inaa aan n natio nationa nall highw highway ays. s.
iii.
Kuari a. Dala Dalam m ling lingku kung ngan an 8km 8km dari dari kawa kawasa san n peru peruma maha han, n, perd perdag agan anga gan n atau atau perindustrian.
iv.
Jalan Keretapi a. Pemb Pembin inaa aan n lalu laluan an bar baru. u. b. b. Pemb Pembin inaa aan n lalu laluan an caba cabang ng..
v. Peng Pengaangku ngkuttan – Mass ass Rap Rapid Tra Transp nsport ort Syst System em Akta Akta Peranc Perancang angan an Bandar Bandar dan dan Desa Desa Tahun Tahun 1976 (Akt (Aktaa 172) Mengadakan kawalan dan peraturan untuk merancang bandar dan desa di kawasan pihak berkuasa tempatan di Semenanjung Malaysia. Penguasa-penguasa Tempatan bertanggungjawab mengatur, mengawal, dan merancang pembangunan guna tanah dan bangunan di kawasannya, ie: Pelan Struktur dan Pelan tempatan. Definisi: Pelan Struktur: Rangka kerja konseptual yang menyeluruh dan matlamat perancangan yang meluas. Dasar jangka masa panjang (15 hingga 20 tahun). Mentafsir dasar nasional dan wilayah. Tentukan matlamat, dasar dan cadangan am. Beri rangka kerja untuk pelan tempatan. Tunjukkan kawasan tindakan. Menjadi asas untuk penyelarasan keputusan kerajaan. Pelan Tempatan. Ialah Ialah terjemaha terjemahan n Pelan Struktur Struktur dan merupaka merupakan n suatu peta beserta beserta penyataan penyataan bertulis bertulis yang menunjukkan secara teperinci segala cadangan pihak berkuasa perancanagnm tempatan untuk pembangun pembangunan an dan penggunaan penggunaan tanah di kawasan kawasan pelan pelan tempatan tempatan,, termasuk termasuk langkah-la langkah-langkah ngkah pembaikan alam sekitar, fizikal, pembaikan komunikasi serta pengurusan lalu lintas.
KESAN PENGANGKUTAN KE ATAS ALAM SEKITAR Faktor-faktor persekitaran yang disebabkan oleh kenderaan: Bunyi bising atau hingar Getaran Pencemaran udara Kelengahan bagi pejalan kaki Bahaya kemalangan Bahaya daripada kenderaan membawa barangan merbahaya.
Faktor-faktor persekitaran yang disebabkan oleh infra struktur:
36
Kemerosotan nilai akibat perancangan Penggunaan tanah Pencerobohan visual Kehilangan susana aman Kemerosotan nilai estetik Kesan pembinaan
Faktor faktor persekitaran ini akan memberi kesan berikut: Nilai terus - Hilang kecekapan, ke kelengahan dan kelewatan Kesihatan - Hilang pendengaran, ke kerosakan paru-paru Psikologi - Perasaan marah CIRI-CIRI HINGAR DAN PENGUKURANNYA Hingar adalah bunyi yang berlebihan atau tidak dikehendaki. Bunyi dihasilkan oleh getaran dalam udara, air atau bahan-bahan lain. Apabila objek bergetar ia mengeluarkan perubahan dalam tekanan atmosfera. Ia bergerak dengan kelajuan 340m/s. Hingar dicirikan oleh paras bunyinya. Paras bunyi ialah ukuran fizikal yang bersamaan dengan kekuatan pendengaraan kepada pendengar. Kekuatan ini disebut dalam “sound intensity” dan “sound pressure”.
Sound intensi intensity ty = kadar purata purata tenaga tenaga bunyi bunyi yang dipancar dipancarkan kan melalui melalui satu satu unit keluasan keluasan bersudu bersudutt tepat dengan arah pengeluaran bunyi.=
= picowatt.m3
Telinga manusia boleh mendengar bunyi dari 1 picowatt hingga 10 12 picowatt. Manakala “sound pressure” yang paling rendah boleh didengari ialah 20 mikroPascal. Untuk menyenangkan nilai decibel (dB) digunakan untuk mengukur paras bunyi melalui sound level meter. Skala dB adalah dari 0dB (bunyi boleh didengari) hingga 140dB (Mula rasa sakit). Gambar Gambaran an paras paras buny bunyi: i:
30-40 30-40 dB – Kawa Kawasan san perum perumaha ahan n senyap senyap wakt waktu u malam malam 40-50 dB – Kawasan perumahan waktu siang 60-90 dB – Kenderaan banyak di kawasan perdagangan 65 dB – perbualan susah didengari pada jarak 3 kaki. 75 dB – Tutup sebelah telinga untuk di telefon. 100 dB – Pneumatic drill mengorek jalan.
Banyak Banyak skala skala diguna digunakan kan untuk untuk menguk mengukur ur paras paras bun bunyi. yi. Paras Paras bun bunyi yi berpem berpember berat at A dirang dirangka ka untuk untuk memberikan ransangan yang paling hampir kepada bunyi, di mana “A-weight filter network” digunakan untuk mengurangkan mengurangkan kesan kesan frekuansi frekuansi rendah, sama dengan pendengar pendengaran an manusia. manusia. “A-weighte “A-weighted d sound level” diukur dalam decibel dBA diterima sebagai skala untuk mengukur hingar pengangkutam. PENCEMARAN UDARA OLEH PENGANGKUTAN Sumber-sumber pencemaran oleh pengangkutan: Wasap ekzos Penyejatan bahan api dari tangki karburetor Bahan api yang tidak terbakar daripada ‘Tiup-pintas kotak engkol” Habuk dari tayar, brek dan permukaan jalan
Secara unggulnya, sesebuah enjin sepatutnya menghasilkan pembakaran lengkap(100%), barulah ekzos yang mengeluarkan terdiri daripada karbon dioksida dan wap air. Tetapi secara praktiknya pembakaran adalah tidak lengkap dan ekzos termasuk:
Karbon dioksida, wap air, dan petrol yang tidak terbakar. Karbon Karbon monoksida monoksida (dibanding (dibandingkan kan dengan dengan karbon karbon dioksid) dioksid) disebabka disebabkan n pengoksida pengoksidaan an adalah adalah tidak tidak lengkap.
37
Hidrokarbon dan aldehydes (keluaran organik dari bahan api). Polyariomatic hydrocarbon (PAM) Nitrogen oksid dan nitrogen dioksid hasil dari reaksi di bawah suhu yang tinggi di antara nitrogen dan oksigen. Zarah karbon di dalam bentuk asap. Plumbum di dalam bentuk zarah dan sebatian meruap.
Ekzos pada manya adalah sumber utama karbon monoksida, oksid nitrogen, asap, dan plumbum. Pelesap (Dissipation) Bahan cemar yang dikeluarkan oleh kenderaan boleh dilesapkan ke atmosfera atau bertukar secara kimia mengikut kadar masa. Bahan ini juga boleh tinggal di atas tanah dan di dalam organisma dan bertukar ke bantuk bantuk kimia kimia apabila apabila berlaku berlaku proses proses metabolis metabolisma. ma. Bahan cemar yang memasuki organisma organisma mungkin mungkin seterusnya disalurkan ke dalam sistem pengairan dan akhirnya ke laut. Kesan dari pencemaran Kesan ke atas kesihatan-boleh berlaku dalam jangkamasa pendek atau panjang Kesan ke atas deria-bau, pendengaran, kotoran dan sebagainya. Rasa takut kepada kemungkinan kesan dari pencemar yang tidak dapat dirasai oleh deria Kesan pemanasan bumi.
Karbon Monoksida (CO) CO adalah adalah sejeni sejeniss gas toksi toksik k di mana mana apabil apabilaa bercam bercampur pur dengan dengan haemog haemoglob lobin, in, ia akan akan mengha menghasil silkan kan carbox carboxyha yhaemo emoglo globin bin.. Kadar Kadar kandun kandungan gan carbox carboxyha yhaemo emoglo globin bin di dalam dalam darah darah akan akan menunjukkan tahap kesan CO. Kesannya akan bergantung pada tahap kesihatan seseorang itu pada tahaptahap tertentu. Sekiranya seseorang itu sihat:5-10 5-10% % CO : meng mengur uran angk gkan an kewa kewasp spad adaa aan, n, fung fungsi si peng pengel elih ihat atan an dan dan reak reaksi si.. 10-30% CO : kesannya dapat dapat dirasai dan boleh mengakibatkan mengakibatkan rasa pening dan mengurangkan mengurangkan prestasi apabila bersenam. 30-60% CO : jatuh >60% CO : Mungkin parah Sekiranya seseorang itu mengidap sakit jantung atau paru-paru, dia mungkin menghadapi kesan yang lebih teruk: 2.5 – 3% CO bagi pengidap sakit arterial, boleh mencetuskan sakit dada (angina) dan seterusnya kesakitan apabila bersenam. Terdapat beberapa bukti yang menyatakan pada kadar 10% ada kesan ke atas kandungan bayi. Secara praktiknya, tahap CO selalunya adalah rendah. Maka CO di pinggir jalan jarang sekali mengganggu persepsi serta kesihatan. Walau bagaimanapun, ia akan mendatangkan mudarat jika: Kereta berada dalam keadaan kesesakan: 10-60 ppm Berada di kawasan letak kereta : 50-80ppm Berada di dalam terowong : 250ppm
Oleh itu, boleh dikatakan terdapat sedikit gangguan persepsi ke atas pemandu yang berada di dalam kesesakan kenderaan dan juga gangguan kesihatan di dalam kawasan letak kereta dan terowong. Selain dari itu tiada kesan ke atas kesihatan.
Hidrogen dan aldehydes
38
Mempunyai pelbagai sebatian organik. Kesan utamanya ialah bau. Ada juga yang mempunyai bahan carcinogen yang menyebabkan kanser, terutama sekali benzopyrene. Sumber utama bahan ini ialah ekzos kereta, tetapi ia hanyalah satu elemen kecil sahaja (<1% dari hidrokabon). Oksida Nitrogen Dibentuk dalam kebuk pembakaran enjin. Nitrogen oksida adalah oksida utama yang terbentuk. Tetapi bila adanya konsentrasi yang tinggi, ia akan bertukar kepada nitrogen dioksida di dalam atmosfera. Nitrogen dioksida adalah lebih toksid daripada nitrogen oksida: Mengurangkan prestasi paru-paru Mengurangkan daya tahan pada jangkitan Masalah pernafasan dan sakit tekak.
Pada kosentrasi yang rendah, ianya tidak berbau, tetapi apabila melebihi 0.10ppm ia mempunyai bau yang tajam dan menghasilkan seakan-akan warna kundang (brownish). Plumbum Ianya adalah toksik pada konsentrasi yang tinggi dan dalam jangkamasa pendek. Jika terdedah pada jangkamasa panjang: Plumbum adalah logam berat stabil dan bleh bertokok di dalam organisma. Ia memberi kesan pada pembentukan mental kanak-kanak (neurotoxia) Pendedahan kepada foetus (kandungan bayi) akan menyebabkan berat otak menurun dan saiz kepala lebih kecil
Asap Memberi kesan kesihatan: Zarah-zarah halus boleh menyusur ke dalam sistem pernafasan yang menimbulkan rasa tidak selesa pada tisu paru-paru dan boleh menyebabkan penyakit bronchitis, asthma dan selsema. Sesetengah zarah boleh membantu menyerap sebatian carcinogenic.
Habuk dan kotoran Hasil daripada kotoran pada kenderaan, habuk brek-asbestos dari brake lining dan habuk tayar getah. getah. Asbest Asbestos os member memberii kesan kesan buruk buruk ke atas atas kesiha kesihatan tan walaup walaupun un sukar sukar dipast dipastika ikan, n, kesan kesan psikologi lebih berat, kerana kotoran dan tidak sedap mata memandang. Pemanasan bumi Ahli kaji cuaca meramalkan perkara ini akan berlaku pada abad akan datang disebabkan pelepasan gas “green house” dan mengikut setengah kajian hal ini telah bermula. Karbon dioksida merupakan agen utama kepada kesan “green house” walaupun pelepasan gas lain juga memainkan peranan, seperti nitrogen oksida. BAGAIMA BAGAIMANA NA MENANG MENANGANI ANI KESAN KESAN PENGANGK PENGANGKUTAN UTAN KE ATAS ALAM ALAM SEK SEKITA ITAR R ???? ???? Bagaimana dapat diukur tahapnya? Melalui penilaian kos terus ke atas komuniti. Melalui perbelanjaan orang ramai untuk mengelaknya. Melalui bilangan aduan.
Bagaimana orang ramai dapat menyesuaikan diri ?? Penyesuaian persekitaran Pemilihan persekitaran
Siapakah yang patut membayar harga kerugian ini ? Pihak yang mengalaminya? Pihak yang menyediakannya (kerajaan dan industri)???
39
Pihak pengguna (dan mungkin juga sama mengalaminya)????? mengalaminya)?????
Langkah-langkah yang boleh dilakukan oleh semua pihak a. Tingka Tingkatka tkan n taraf taraf infra infrastr strukt uktur: ur: Sediakan “bufffffer zone” di antara jalan dan tanah bersebelahan bagi emngurangkan bunyi bising. Contohnya laluan basikal, laluan pejalan kaki dsb. Bina penghadang (shields) atau pemisah bunyi (noise barriers). Contohnya dinding kayu, dinding konkrit, skrin tumbuhan, pagar cahin link dsb. Elakkan pembinaan di kawasan yang sensitif dengan bunyi bising Bina lintasan pejalan kaki Jangan rosakkan rupa bumi asal.
b. b.
Ting Tingka katk tkan an tara taraff kende kendera raan an:: Meningkatkan kawalan bunyi bising Meningkatkan kawalan pelepasan gas. Menetapkan piawai keselamatan dan mengawalnya.
c.
Lind Lindun ungi gi orag orag awam awam:: Melalui rekabentuk bangunan yang seseuai Peruntukan gantirugi yang munasabah.
d.
Kura Kurang ngka kan n traf trafik ik:: Pengurusan persekitaran Penahanan trafik Menyediakan laluan alternatif.
Jangan kita asyik belajar dari mereka yang berjaya, tetapi belajarlah dari mereka yang gagal juga. Contoh Soalan 1 a) Nyatakan Nyatakan kesan persekit persekitaran aran yang disebabk disebabkan an oleh kenderaan kenderaan dan infrastr infrastruktur uktur pengangk pengangkutan utan..
b) Huraikan Huraikan mengenai mengenai Akta Kualiti Kualiti Alam Sekeliling Sekeliling 1974 dari dari segi tujuannya, tujuannya, peraturan-p peraturan-perta ertauran uran yang berkaitan dengan pengangkutan/jalan serta had-had yang ditetapkan untuk penguatkuasaan. Soalan 2 a) Bincangkan kesan yang dihadapi oleh alam sekitar akibat dari pengangkutan jalan raya.
b) Terangkan langkah-langkah yang boleh dilakukan untuk menangani kesan akibat dari kesan alam sekitar.
Renungan: “Kamu sentiasa menjadi alim selagi kamu menjadi pelajar, maka apabila kamu merasa cukup (perasan kaya ilmu) kamu telah menjadi jahil”- Hadis Riwayat Muslim.
40
PERJALANAN BERIBU BATU BERMULA DENGAN LANGKAH PERTAMA….
SISTEM KEJARA
Pergertian Umum: Sistem KEJARA adalah singkatan daripada perkataan Sistem KESELAMATAN JALANRAYA. Sistem ini ditujukan khas kepada pemandu-pemandu kenderaan yang memiliki lesen memandu CDL dan Lesen Memandu Percubaan. Pengertian Khusus: Sistem pemberian mata demerit kepada pemandu-pemandu kenderaan yang telah disabitkan kesalahan samada melalui bayaran kompaun (Polis atau JPJ) atau denda (Mahkamah) bagi kesalahan terjadual. KENAPA SISTEM KEJARA DIUJUDKAN? Ya, menjadi tandatanya kenapa sistem ini diujudkan? • •
• •
Untuk Mengurangkan Kadar kemalangan jalanraya Untuk meningkatkan kesedaran kepada pemandu-pemandu mengenai keselamatan jalanraya. Memastikan pemandu-pemandu mematuhi peraturan-peraturan jalanraya. Meujudkan pemandu-pemandu yang berdisiplin, bertanggungjawab dan bertimbangrasa di jalanraya. 41
•
Mengambil tindakan terhadap pemandu-pemandu yang melakukan kesalahan jalanraya
BAGAIMANA SISTEM KEJARA BERFUNGSI? •
•
•
Sistem KEJARA berfungsi di bawah APJ 35, 35A, 37 dan 38 dan juga Kaedahkaedah Kenderaan Motor (Mata Demerit) 1997. Rekod pesalah Sistem KEJARA diujudkan melalui notis n otis saman yang berkaitan dengan kesalahan-kesalahan terjadual dan mata demerit akan dikira. Bagi pemandu lesen CDL yang telah mengumpul 15 atau lebih mata demerit, tindakan berikut akan diambil:-
Mata Kesalahan - Hukuman 15 mata atau lebih - Lesen Memandu akan digantung 6 bulan 15 atau lebih mata demerit bagi kali kedua - lesen memandu akan digantung 12 bulan 15 atau lebih mata demerit bagi kali ketiga (dalam tempoh 5 tahun - Lesen Memandu digantung 12 bulan dan tindakan pembatalan lesen akan dibuat •
•
•
Bagi lesen CDL yang digantung, pemandu berkenaan tidak boleh memandu atau mendapatkan suatu lesen, samada lesen belajar memandu atau selainya, untuk memandu kenderaan daripada apa-apa kelas semasa tempoh penggantungan. Bagi pemandu Lesen percubaan yang telah mengumpul 10 atau lebih mata demerit, Lesen Percubaan akan dibatalkan. Bagi pemandu yang telah dibatalkan lesen memandu (Lesen 'P' atau CDL), tidak boleh memandu atau mendapatkan suatu lesen, samada lesen belajar memandu atau selainnya daripada apa-apa kelas bagi tempoh dua belas bulan dari tarikh balik lesen. KURSUS PEMULIHAN / PEMBERIAN BONUS / PENALTI
Ketua Pengarah boleh mengarahkan pemegang lesen memandu yang lesennya telah digantung menghadiri kursus pemulihan. Jika pemegang lesen telah menghadiri dengan jayanya dia layak untuk mendapat pengurangan tempoh penggantungan seperti berikut: Tempoh Penggantungan - Tempoh Pengurangan Penggantungan kali pertama - 1 minggu Penggantungan kali kedua - 8 minggu Pemberian Bonus: Bagi pemandi-pemandu lesen CDL yang mendapat mata demerit kurang daripada 15 mata, jika tidak melakkukan apa-apa kesalahan terjadual selama tempoh 24 bulan berturut-turut, 7 mata demerit akan diketepikan. Penalti: Memandu semasa lesen memandu digantung atau dibatalkan boleh didenda RM2,000.00 atau enam (6) bulan penjara.
42
KESALAHAN-KESALAHAN TERJADUAL DAN MATA DEMERIT YANG DIBERIKAN KESALAHAN - MATA DEMERIT •
• • • •
• •
•
•
•
• • •
• • • • •
Memandu atau mengawal kenderaan motor semasa berada dibawah pengaruh minuman yang memabukkan atau dadah - 15 mata Memandu dengan melulu atau membahayakan - 15 mata Memandu dengan tak cermat dan tak bertimbangrasa - 15 mata Pertandingan(berlumba)atau dugaan kelajuan - 15 mata Tanpa alasan yang munasabah, gagal mengadakan spesimen nafas, darah atau air kencing apabila dikehendaki berbuat demikian oleh pegawai polis - 15 mata Gagal mematuhi lampu isyarat - 10 mata Melebihi had laju yang dikenaka pada sesuatu jalan atau kenderaan: Melebihi 40 km/j - 10 mata Melebihi 26 km/j-40 k m/j-40 km/j - 8 mata Melebihi 1 km/j-25 km/j - 6 mata Kesalahan-kesalahan berhubung memotong dan halangan semasa memotong (termasuk memotong 'Q') - 8 mata Gagal memberi laluan kepada ambulans atau kereta bomba atau kenderaan polis atau kenderaan kastam atak kenderaan jpj - 8 mata Kesalahan-kesalahan yang dilakukan oleh pemandu dilintasan pejalan kaki - 8 mata Kesalahan-kesalahan berkaitan dengan pemanduan disebelah kiri jalan - 8 mata Gagal berhenti dipersimpangan - 8 mata Cuai mengawal dengan wajar pergerakan kenderaan (termasuk penggunaan telefon bimbit) - 8 mata Menggunakan kenderaan motor di jalan yang disekat - 5 mata Mengabaikan arahan-arahan dan isyarat-isyarat lalulintas lalulintas - 5 mata Menggunakan tayar botak - 5 mata Memotong di garisan berkembar (garisan tidak putus) - 5 mata Gagal mematuhi syarat-syarat yang dilampirkan pada lesen memandu pe rcubaan (kKedah 15A kaedah-kaedah Kenderaan Motor (Lesen Memandu 1992): Gagal membawa lesen memandu percubaan bersama-sama semasa memandu - 5 mata Gagal mempamerkan tanda pengenalan ditempat yang mudah dilihat mengikut gambar rajah Jadualkeenam Kaedah-kaedah tersebut - 10 mata Gagal memastikan bahawa kandungan alkohol dalam nafas, darah atau air kencingnya adalah pada tahap 0.00 - 5 mata
Rujukan: http://www.geocities.com/abang_didi/muka4.html
43
