www.kruharn.com
การอานโน านโนต (Note Reading) บรรทัดสํ ดสําหรั าหรับบั บบันทึ นทึกตั กตัวโน วโนต (Staff) ประกอบดวยเส วยเสนตรงแนวนอน นตรงแนวนอน 5 เสน ทําให าใหเกิ เกิดช ดชองว องวาง าง ระหวางบรรทั างบรรทัด 4 ชอง อง การนับเส บเสนหรื นหรือช อชองนั องนั ้ ้น นับจากข บจากขางล างลางขึ ้ ้ างขึนข นขางบน างบน
จจุบับันนิ นนิยมเรี ยมเรียกชื ่ ่ ยกชือตั อตัวโน วโนต โดยใชอัอักษรโรมั กษรโรมัน 7 ตัวแรกได วแรกไดแก แก A B C D การเรียกชื ่ ่ ยกชือตั อตัวโน วโนต ปจจุ EFG
โด เร มี ฟา C
D
E
F
ซอล
ลา ที
G
A
B
นเครืองหมายที องหมายที ่ ่ปรากฏอยู ปรากฏอยูที ่ ่ทตรงจุ ตี รงจุดเริ ่ ่ ดเริมต มตนของบรรทั นของบรรทัด 5 เสน กุญแจประจํ ญแจประจําหลั าหลัก (Clef) เปนเครื ่ ่ าหนาที ่ ่ าทีบบงบอกว ง บอกวาว าวาตั าตัวโน วโนตที ่ ่ ตทีอยู อยู ในเส ในเสนใดคื นใดคือตั อตัวโน วโนตใด ตใด เชนถ นถาปรากฏ าปรากฏ (Staff) ทําหน เครื ่ ่องหมายกุ องหมายกุญแจซอลจะเห็ ญแจซอลจะเห็นว นวามี ามีจุจดเริ ่ ่ ดุ เริมต มตนขมวดอยู นขมวดอยู บนเส บนเสนที ่ ่ นที 2 แสดงวาตั าตัวโน วโนตที ตที ่ ่อยู อยู บนเสนที ่ ่ นที 2 คือโน อโนต ซอล เปนต นตน กุญแจประจํ ญแจประจําหลั าหลักที ่ ่ กทีมัมักพบเสมอๆได กพบเสมอๆไดแก แก กุญแจซอล ญแจซอล (Treble clef) และกุญแจฟา ญแจฟา (Bass clef)
1
www.kruharn.com
ในการบันทึกโนตเพลงที ่มเี สียงประสาน เชน โนตเพลงสําหรับเปยโน และเพลงขับรองประสาน เสียงเปนตน ก็จะบันทึกโนตลงบนบรรทัดรวมใหญ (Grand staff) ประกอบดวย บรรทัด 5 เสนที ่ มีกญุ แจซอลอยู บรรทัดบน และบรรทัด 5 เสนที ่มีกญุ แจฟาอยู บรรทัดลาง โดยมีเสนแนวดิ ่งเชื ่อม บรรทัด 5 เสนทั ้งสองเขาดวยกัน
จะเห็นวาถาเลื ่อนบรรทัด 5 เสนทั ้งสองใหชดิ กัน ก็สามารถบันทึกตัวโนตไดอยางตอเนื ่องโดยมี โนต โด เปนตัวเชื ่อมอยู ตรงกลางระหวาง 5 เสนบนและ 5 เสนลาง
ขีดสั ้นๆที ่ตัวโนต โด ซึ ่งอยู ระหวางบรรทัด 5 เสนลางและบรรทัด 5 เสนบน เรียกวา เสนนอย (Ledger lines) ใชบันทึกตัวโนตที ่มเี สียงสูงหรือต่ ํากวาบรรทัด 5 เสนที ่ ใชอยู ในขณะนั ้น เสน นอยแตละเสนใชสาํ หรับตัวโนตแตละตัวเทานั ้น.
รูปแสดงเสนนอย (Ledger lines) ของ Treble clef และ Bass clef
2
www.kruharn.com
อัตราของตัวโนต (Note Values) อัตรายาวและสั ้นของตัวโนตลักษณะตางๆ มี ดังนี ้. ตัวกลม (Whole Note) คือตัวเต็มของอัตราแหงตัวโนต เครื ่องหมาย ตัวหยุด (Rest) ที ่มีอัตราเทาตัวกลม คือขีด หนาชิดกับดานลางของเสนที ่ 4 ตามรูป ตัวขาว (Half Note) มีคา ครึ ่งหนึ ่งของตัวกลม เครื ่องหมายตัวหยุด ี ัตราเทาตัวขาว คือขีดหนาชิดกับ (Rest) ที ่มอ ดานบนของเสนที ่ 3 ตามรูป ตัวดํา (Quarter Note) มีคา 1/4 ของตัว กลม เครื ่องหมายหยุด (Rest) มีลักษณะตาม รูป ตัวเขบ็ต 1 ชั ้น (Eighth Note) มีคา 1/8 ของตัวกลม เครื ่องหมายหยุด (Rest) มีลักษณะดังแสดงในรูปขางบน ตัวเขบ็ต 2 ชั ้น (Sixteenth Note) มีคา 1/16 ของตัวกลม เครื ่องหมายหยุด (Rest) มีลักษณะตามรูปขางบน เครื ่องหมายกําหนดจังหวะ (Time Signature) เราทราบวาเพลงบทนั ้นมีจังหวะเร็วหรือชาอยางไร ดวยการดูตัวเลขที ่เขียนเปนเศษสวน ตอจาก กุญแจประจําหลัก (Clef) เลขตัวลาง หมายถึงลักษณะของตัวโนตที ่ตองการใหยึดเปนเกณฑหนึ ่งจังหวะ เชน ถาตัวลางเปน 1 หมายความวา ตัวกลม 1 ตัวนับเปน 1 จังหวะ ถาตัวลางเปน 2 หมายความวา ตัวขาว 1 ตัวนับเปน 1 จังหวะ (ตัวกลม 1 ตัวนับเปน 2 จังหวะ) ถาตัวลางเปน 4 หมายความวา ตัวดํา 1 ตัวนับเปน 1 จังหวะ (ตัวกลม 1 ตัวนับเปน 4 จังหวะ) ถาตัวลางเปน 8 หมายความวา ตัวเขบ็ต 1 ชั ้น 1 ตัวนับเปน 1 จังหวะ (ตัวกลม 1 ตัวนับเปน 4 จังหวะ) ถาตัวลางเปน 16 หมายความวา ตัวเขบ็ต 2 ชั ้น 1 ตัวนับเปน 1 จังหวะ (ตัวกลม 1 ตัวนับเปน 16 จังหวะ) เลขตัวบน หมายถึงจํานวนของตัวโนต (ซึ ่งมีตัวเลขแทนลักษณะปรากฏอยู ขางลางแลวนั ้น) ใน หองหนึ ่งๆตองมีตัวโนต และ/หรือตัวหยุดรวมกันแลวตรงกับจํานวนตัวเลขตัวบน (ดูรปู ประกอบ) ในหนาถัดไป
3
www.kruharn.com
อัตราผสม 3 พยางค ใหสังเกตตัวอยางขางลางนี ้ มีเลขกําหนดจังหวะ (Time signature) ตัวลาง เปนเลข 8 หมายถึงตัวเขบ็ต 1 ชั ้นนับเปน 1 จังหวะ เมื ่อโนตตัวดํามีจดุ หมายถึงตองเพิ ่มคาขึ ้น อีกครึ ่งหนึ ่ง จึงมีคา เทากับตัวเขบ็ต 1 ชั ้น 3 ตัว เรียกวา 3 พยางค
เครื ่องหมายกําหนดจังหวะที ่เปน “ซีตัด” เครื ่องหมาย “ซีตัด” หมายถึงโนตตัวกลมมีคา เทากับ 2 จังหวะ ตัวโนตที ่มจี ดุ ตัวโนตชนิดใดก็ตามถามีจดุ จะมีคา เพิ ่มขึ ้นอีก ครึ ่งเทาเสมอ เชนถาตัวขาวมีจดุ จะมีคา เทากับ ตัวดํา 3 ตัว เปนตน เครื ่องหมายโยงเสียงใหตดิ กัน ถาตองการให โนตที ่อยู ใกลเคียงกันมีเสียงตอเนื ่องกัน ใชเสนโคง โยง 2 โนตเขาดวยกัน ดังตัวอยางตอไปนี ้
4
www.kruharn.com
เครื ่องหมายแปลงเสียง (Accidentals) เครื ่องหมาย “ชาป” # วางไวหนาโนตตัวใด โนตตัวนั ้นจะมีเสียงสูงขึ ้น ครึ ่งเสียง เครื ่องหมาย “แฟล็ต” b วางไวหนาโนตตัวใด โนตตัวนั ้นจะมีเสียงต่ ําลง ครึ ่งเสียง เครื ่องหมาย “เนเจรัล” วางไวหนาโนตตัวใด หมายถึงลบลาง “ชาป” หรือ “แฟล็ต”ที ่มีอยู เดิม .
ทฤษฎีดนตรีสากล (Music Theory) ขั ้นของเสียง (Intervals) หมายถึงระดับเสียงที ่ตางกันระหวางตัวโนต 2 ตัว นับจากโนตตัวลาง ขึ ้นมายังโนตตัวถัดมาที ่สูงกวา ขั ้นของเสียงที ่เห็นเปนรูปธรรมไดแกคยี บ อรดของเปยโนหรือ ออรแกน ซึ ่งลิ ่มนิ ้วสีขาวกับสีดาํ ที ่อยู ติดกันจะหางกันครึ ่งขั ้นเสียง สวนระยะขั ้นเสียงระหวางลิ ่ม นิ ้วสีขาวสองลิ ่มนิ ้วที ่อยู ติดกัน มีคา เทากับ 1 ขั ้นเสียง (Whole step) ยกเวนลิ ่มนิ ้วสีขาวของโนต E กับ F และ B กับ C ซึ ่งหางกันเพียง ครึ ่งขั ้นเสียง (Half step)
ระยะขั ้นคู เสียง โนตสองตัวที ่มีระดับเสียงเทากัน เรียกวา Unison ระยะขั ้นระหวางสองโนตที ่อยู ติดกัน เรียกวาคู 2 เชน C -- D ระยะขั ้นระหวางโนตสองตัวที ่อยู หา งกัน 3 ขั ้น เรียกวาคู 3 เชน C ---- E ระยะขั ้นระหวางโนตสองตัวที ่อยู หา งกัน 4 ขั ้น เรียกวาคู 4 เชน C ----- F ระยะขั ้นระหวางโนตสองตัวที ่อยู หา งกัน 5 ขั ้น เรียกวาคู 5 เชน C ------- G ระยะขั ้นระหวางโนตสองตัวที ่อยู หา งกัน 6 ขั ้น เรียกวาคู 6 เชน C --------- A ระยะขั ้นระหวางโนตสองตัวที ่อยู หา งกัน 7 ขั ้น เรียกวาคู 7 เชน C ----------- B ระยะขั ้นระหวางโนตสองตัวที ่อยู หา งกัน 8 ขั ้น เรียกวาคู 8 เชน C ------------ C ขั ้นคู Unison, คู 4, คู 5, และคู 8 เรียกวาขั ้นคู Perfect
5
www.kruharn.com
คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต ( สาํ หรับผู ใช Modem 56k คลิกแลวตองทนรอนิดหนึ ่งจึงจะไดฟง เสียงที ่ตองการ ) http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/intervals1.mid
คู 2 ที ่หา งกันครึ ่งขั ้นเสียง เรียกวา คู 2 ไมเนอร (Minor second) เชน E - F, B - C คู 2 ที ่หา งกันหนึ ่งขั ้นเสียง เรียกวา คู 2 เมเจอร (Major second) เชน C -- D, F -- G, G -- A, A -- B
คู 3 ที ่หา งกัน หนึ ่งเสียงครึ ่ง หรือครึ ่งเสียงสามหน เรียกวา คู 3 ไมเนอร (Minor third) เชน D --- F คู 3 ที ่หา งกัน 2 เสียงเต็ม เรียกวา คู 3 เมเจอร (Major third) เชน F ---- A คู 4 ที ่หา งกัน 2 เสียงครึ ่ง เรียกวา คู 4 เพอรเฟคต (Perfect fourth) เชน G ----- C คู 4 ที ่หา งกัน 3 เสียงเต็ม เรียกวา คู 4 ออกเม็นเต็ด (Augmented fourth) เชน F ------ B คู 5 ที ่หา งกัน เทากับ ครึ ่งเสียง 6 หน เรียกวา คู 5 ดิมินชิ ท (Diminished fifth) เชน B ------ F คู 5 ที ่หา งกัน เทากับ ครึ ่งเสียง 7 หน เรียกวา คู 5 เพอรเฟคต (Perfect fifth) เชน F ------- C คู 6 ที ่หา งกัน เทากับ ครึ ่งเสียง 8 หน เรียกวา คู 6 ไมเนอร (Minor sixth) เชน E -------- C คู 6 ที ่หา งกัน เทากับ ครึ ่งเสียง 9 หน เรียกวา คู 6 เมเจอร (Major sixth) เชน G --------- E คู 7 ที ่หา งกัน เทากับ ครึ ่งเสียง 10 หน เรียกวา คู 7 ไมเนอร (Minor seventh) เชน G ---------- F คู 7 ที ่หา งกัน เทากับ ครึ ่งเสียง 11 หน เรียกวา คู 7 เมเจอร (Major seventh) เชน E ----------- D คู 8 ที ่หา งกัน เทากับ ครึ ่งเสียง 12 หน เรียกวา คู 8 เพอรเฟคต (Perfect octave) เชน E ------------ E ขอสังเกต When a major interval is raised by a half step, it becomes augmented.
ถาคู เมเจอรเสียงสูงขึ ้นอีกครึ ่งเสียง จะกลายเปน Augmented
When a major interval is lowered by a half step, it becomes minor.
ถาคู เมเจอรเสียงต่ ําลงอีกครึ ่งเสียง จะกลายเปน Minor.
When a major interval is lowered by two half steps, it becomes diminished.
ถาคู เมเจอรเสียงต่ ําลงครึ ่งเสียงสองครั ้ง จะกลายเปน Diminished.
When a minor interval is raised by a half step, it becomes major.
ถาคู ไมเนอรเสียงสูงขึ ้นอีกครึ ่งเสียง จะกลายเปน Major.
6
www.kruharn.com
When a minor interval is raised by two half steps, it becomes augmented.
ถาคู ไมเนอรเสียงสูงขึ ้นครึ ่งเสียงสองครั ้ง จะกลายเปน Augmented.
When a minor interval is lowered by a half step, it becomes diminished.
ถาคู ไมเนอรเสียงต่ ําลงครึ ่งเสียง จะกลายเปน Diminished.
When a perfect interval is raised by a half step, it becomes augmented.
เมื ่อคู เพอรเฟคตเสียงสูงขึ ้นครึ ่งเสียง จะกลายเปน Augmented.
When a perfect interval is lowered by a half step, it becomes diminished.
เมื ่อคู เพอรเฟคตเสียงต่ ําลงครึ ่งเสียง จะกลายเปน Diminished.
ตัวอยางขั ้นคู ตางๆ จากเพลงที ่คนุ เคย (Interval Identification) m2 หมายถึงคู 2 ไมเนอร M2 หมายถึงคู 2 เมเจอร P4 หมายถึงคู 4 เพอรเฟคต หมายถึงคู 4 Augmented. เปนตน (คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต)
A4
m2- Stormy Weather
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/1.mid
M2- Happy Birthday
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/2.mid
m3- The Impossible Dream
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/3.mid
So Long, Farewell from The Sound of Music M3- Halls of Montezuma
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/4.mid
P4- Here comes the bride
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/5.mid
A4- Maria from West Side Story
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/6.mid
P5- Star Wars
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/7.mid
Twinkle, Twinkle, Little Star M6- NBC theme music
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/8.mid
m7- Somewhere from West Side Story
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/9.mid
M7- Bali Hai from South http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/10.mid Pacific Octave- Over the rainbow
http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/11.mid
7
www.kruharn.com
บันไดเสียง (Scales) บันไดเสียงมีความสําคัญเปรียบไดกับกระดูกสันหลังของดนตรี บันไดเสียงมีหลายประเภท เชน บันไดเสียงเมเจอร ซึ ่งประกอบดวยโนต 8 ตัวเรียงกันในลักษณะตามรูป คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิตบันไดเสียงเมเจอร http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale1.mid
บันไดเสียงไมเนอร มี 3 แบบ ไดแก: Natural, Melodic, และ Harmonic. บันไดเสียงไมเนอรแบบ Natural มีรปู แบบดังแสดงในรูปตอไปนี ้ คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale2.mid
บันไดเสียงไมเนอรแบบ Melodic มีรูปแบบดังตอไปนี ้ คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต จะสังเกตไดวา รูปแบบของตัวโนตขาขึ ้นและขาลงจะตางกัน http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale3.mid
8
www.kruharn.com
บันไดเสียงไมเนอรแบบ Harmonic มีรปู แบบดังตอไปนี ้ คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale5.mid
บันไดเสียงแบบ Chromatic คือบันไดเสียงที ่ตัวโนตทุกตัวหางกันครึ ่งเสียง ดังตัวอยางตอไปนี ้ คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale6.mid
บันไดเสียงแบบ Whole Tone เปนบันไดเสียงที ่แตกตางออกไปเนื ่องจากประกอบดวยตัวโนต 6 ตัว มีรปู แบบดังตอไปนี ้ คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale7.mid
บันไดเสียงแบบ Pentatonic ประกอบดวยโนต 5 ตัว เปนดนตรี โบราณพบไดทางซีกโลก ตะวันออก และในหมู อเมริกันอินเดียน มีอยู 2 รูปแบบ รูปแบบแรก เริ ่มตนดวยตัวโนตประจําลิ ่ม นิ ้วเปยโนสีดาํ 2 ลิ ่มแรกตามดวยอีก 3 ลิ ่มนิ ้วหลัง คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale8.mid
9
www.kruharn.com
รูปแบบที ่ 2 ประกอบดวยตัวโนตประจําลิ ่มนิ ้วสีดาํ 3 ลิ ่มแรก แลวตอดวยอีก 2 ลิ ่มนิ ้วที ่เหลือ ดังตัวอยางตอไปนี ้ - คลิกที ่ URL เพื ่อฟงการสาธิต http://library.thinkquest.org/15413/media/midi/scale9.mid
ชื ่อของขั ้นบันไดเสียงทั ้ง 7 ขั ้น โนตตัวแรกของบันไดเสียงเรียกวา Tonic โนตตัวที ่ สอง เรียกวา Super tonic โนตตัวที ่ สาม เรียกวา Mediant โนตตัวที ่ สี ่ เรียกวา Subdominant โนตตัวที ่ หา เรียกวา Dominant โนตตัวที ่ หก เรียกวา Submediant โนตตัวที ่ 7 เรียกวา Leading note (โนตตัวที ่ 8 เรียก Tonic เหมือนกัน) เครื ่องหมายตั ้งบันไดเสียง (Key Signatures) เครื ่องหมายตั ้งบันไดเสียง หรือ Key Signature มีอยู ทั ้งหมด 30 แบบ โดยเปนแบบ เมจอร และ ไมเนอร อยางละ 15 แบบ เครื ่องหมาย sharps หรือ flats จะเปนตัวที ่บอกวา ในบันไดเสียง นั ้นๆ มี โนตตัวใดเปนตัวโนตหลัก และโนตอีก 6 ตัวไดแก โนตอะไรบาง
ความหมายของ Circle of 5 คือ รอบๆวงกลมประกอบดวยกลุ มคอรด 5 กลุ ม แตละกลุ ม ประกอบดวย คอรดเมเจอร และไมเนอรอยางละ 3 คอรด คอรดที ่อยู ตรงกลางคือโทนิคคอรด th
10
www.kruharn.com
ของแตละคีย ถานับทวนเข็มนาฬิกา คอรทอี ่ ยู หนา Tonic คือ คอรด Subdominant คอรดที ่อยู หลัง Tonic คือ คอรด Dominant สวนคอรดที ่แทนดวยอักษรตัวเล็กสีแดง คือคอรดไมเนอร Db-C#, Gb-F#, Cb-B, Key signatures ทั ้งสามคู นี ้ แตละคู มเี สียงเหมือนกันเพียงแตเขียน ตางกัน. ตอไปนี ้เปน Key signatures ทั ้ง 30 แบบ
Triad
คือกลุ มตัวโนต 3 ตัวที ่อยู ซอ นกันบนบรรทัด 5 เสน โนตตัวลางเรียกวาโนตตัวที ่ 1 (เบส หรือ Root) ตัวกลางเรียกวาตัวที ่ 3 (โนต คู 3) และตัวบนสุดเรียกวาตัวที ่ 5 (โนต คู 5) Triad chords มีทั ้งเมเจอร, ไมเนอร, Diminished และ Augmented.
11
www.kruharn.com
การสลับตัวโนตของคอรด Triads คอรด Triad มีตัวโนตเรียงซอนกัน 3 ตัว จึงมีวิธจี ัดการแบบตางๆโดยการสลับที ่ตัวโนตทั ้งสาม ตัวเกิดเปน Triads 3 แบบ ไดแก (1.) The root (2.) 1st inversion และ (3.) 2nd inversion. Root Position Triad
คอรดแบบ Root คือวางโนตที ่เปน Root ไวตําแหนงลางสุด
1st Inversion Triad
ถาโนตตัวที ่ 3 อยู ทตี ่ าํ แหนงลางสุด เรียกวา 1st inversion. 2nd Inversion Triad
ถาโนตตัวที ่ 5 อยู ทตี ่ าํ แหนงลางสุด เรียกวา 2nd inversion.
12
www.kruharn.com
ใหสังเกตคอรด Triad ในรูปตอไปนี ้ทแี ่ ตละคอรดกํากับดวยตัวเลขโรมัน ถาเปนอักษรตัวใหญ จะ เปนคอรด เมเจอร อักษรตัวเล็กจะเปนคอรดไมเนอร สวนคอรดที ่ 8 เปนคอรด diminished
13