DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL................................... JUDUL.......................................................... .............................................. ......................................1 ...............1 DAFTAR DAFTAR ISI............................................ ISI................................................................... .............................................. .........................................2 ..................2
BAB I. PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang………………………………………………………..3 1.2 Tuuan………………………………………………………………...! Tuuan………………………………………………………………...!
BAB II. TINJAUAN PUSTA"A 2.1 De#$n$%$…………………………………………….........…………...12 2.2 e&$'e($)l)g$.................................... e&$'e($)l)g$........................................................... .............................................. .............................12 ......12 2.2 Et$)l)g$……………………………………………………………....12 2.3 "la%$#$ka%$……………………………………………….....………...12 2.! Pat)#$%$)l)g$.....……………………………………………………....1* 2.+ '$agn)%a............……………………………………………... '$agn)%a............……………………………………………........…...1* .....…...1* 2., geala kl$n$%....…………………………………………………..........22. k)(&l$ka%$....................................... k)(&l$ka%$.............................................................. .............................................. ..............................21 .......21 2./ &enatalak%anaan..................... &enatalak%anaan............................................ .............................................. ......................................23 ...............23
BAB III. "ASUS 3.1 Data Pa%$en…………………………………………………………...2+ 3.2 Data Su0ekt$#………………………………………………..………2+ 3.3 Data 0ekt$#…………………………………………………..…….2, 3.! D$agn)%$%………………………………………………………......…2
3.+ Penatalak%anaan……………………………………………………..2/ 3., D$agn)%a Pre&erat$#…………………………………………….…2/ 3. D$agn)%a P)%t&erat$#……………………………………………...2* 3./ Peng)0atan P)%t)&erat$#…………………………………………….2* 3.* Le(0ar 0%er4a%$ Pa%$en………………………………......………...3-
BAB I5. PEMBAHASAN DAN ANALISA "ASUS !.1 Pe(0a6a%an…………………………................ Pe(0a6a%an…………………………..............................…………....32 ..............…………....32 !.2 Anal$%a "a%u%……………………………………………..……….....33 DAFTAR PUSTA"A…………………………………………………................3!
BAB I PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang Ru&tur uter$ atau &er$%t$7a r)0ekna uteru% (eru&akan &er$%t$7a ang %angat 0er0a6aa8 ang u(u(na tera'$ &a'a %aat &er%al$nan8 'an ka'angka'ang uga &a'a ke6a($lan tua. In%$'en%$ tera'$na ru&tur uter$ &a'a $0u 6a($l 9uku& t$ngg$. Frekuen%$ ru&tur uter$ '$ ru(a6 %ak$tru(a6 %ak$t 0e%ar '$ In')ne%$a 0erk$%ar antara 1:*2 %a(&a$ 1:2*! &er%al$nan. Angka $n%$'en%$ $n$ 9uku& t$ngg$ $ka '$0an'$ngkan 'engan
negaranegara (au ;antara 1:12+- %a(&a$ 1:2---
&er%al$nan< 1. Ber'a%arkan &enel$t$an ang '$lakukan )le6 Nagaa8 'kk ;2---<8 2 &er%en ke(at$an $0u karena &er'ara6an '$%e0a0kan )le6 ru&tur uter$ 2. =ang (ena'$ &ene0a0 $n%$'en%$ ru&tur uter$ %er$ng tera'$ a'ala6 karena et$)l)g$ 'ar$ ru&tur uter$ (eru&akan 6al ang (ult$#akt)r$al. Pene0a0 ru&tur uter$ ang &al$ng %er$ng a'ala6 ter&$%a6na ar$ngan &arut ak$0at %ek%$) %e%area %e0elu(na 'an &er$%t$7a $n$ ke(ungk$nan %e(ak$n %er$ng tera'$ 0er%a(aan 'engan t$(0ulna ke9en'erungan untuk (e(&er0)le6kan &artu% &er9)0aan &a'a &er%al$nan 'engan r$7aat %ek%$) %e%area. Fakt)r &re'$%&)%$%$ ru&tur uter$ la$n ang %er$ng '$u(&a$ a'ala6 r$7aat (an$&ula%$ atau )&era%$ trau(at$k8 ($%alna kureta%e8 &er#)ra%$8 'an ($)(ekt)($. St$(ula%$ uteru% ang 0erle0$6an atau t$'ak te&at 'engan )k%$t)%$n uga 'a&at (ena'$ &ene0a0na8 (e%k$&un 6al $n$ %ekarang %u'a6 %angat arang tera'$ 183. Pr)gn)%$% &a'a &a%$en ang (engala($ ru&tur uter$ $n$ uga 0uruk. Pa'a ru&tur uter$ 'an ek%&ul%$ an$n ke'ala( r)ngga &er$t)neu(8 ke(ungk$nan kelang%ungan 6$'u& an$n %angat %ura(. Angka ke(at$an 0er'a%arkan 0er0aga$ %tu'$ '$la&)rkan 0erk$%ar antara +- %a(&a$ + &er%en 2. Mel$6at 6al ter%e0ut8 &ent$ng 0ag$ &ara &$6ak (e'$%8 'ala( 6al $n$ (a6a%$%7a ke')kteran8 untuk (e(&elaar$ 'an (e(a6a($ (engena$ ru&tur uter$8 %e6$ngga 'a&at (e(0er$kan &enatalak%anaan ang te&at a&a0$la kelak (ene(ukan ka%u% $n$.
1.2 Tuuan Tuuan 'ar$ &enuu%unan la&)ran ka%u% $n$ a'ala6 untuk (engeta6u$ 9ara ana(ne%a8
&e(er$k%aan
#$%$k8
'$agn)%$%8
&e(er$k%aan
&enunang
%erta
&enatalak%anaan ru&tur uter$ '$t$nau 'ar$ ka%u% ang a'a '$ruangan 'an te)r$ ang a'a.
BAB II TINJAUAN PUSTAKA A.
De#$n$%$ Ru&tur Uter$ a'ala6 r)0ekan &a'a ra6$( %e6$ngga r)ngga uteru% 'an r)ngga &er$t)neu( 'a&at 0er6u0ungan.=ang '$(ak%u' 'engan ru&tur uter$ k)(&l$t a'ala6 kea'aan r)0ekan &a'a ra6$( '$(ana tela6 tera'$ 6u0ungan lang%ung antara r)ngga a(n$)n 'an r)ngga &er$t)neu(.Per$t)neu( 4$%erale 'an kant)ng ketu0an ke'uana $kut ru&tur 'engan 'e($k$an an$n
%e0ag$a atau %eluru6 tu0u6na tela6 keluar )le6 k)ntrak%$ terak6$r ra6$( 'an 0era'a 'ala( ka4u( &er$t)ne$ atau r)ngga a0')(en. 183. Pa'a ru&tura uter$ $nk)(&l$t 6u0ungan ke'ua r)ngga ter%e0ut (a%$6 '$0ata%$ )le6 &er$t)neu( 4$%erale.Pa'a kea'aan ang 'e($k$an an$n 0elu( (a%uk ke 'ala( r)ngga &er$t)neu(. A&a0$la &a'a ru&ture uter$ &er$t)neu( &a'a &er(ukaan uteru% $kut r)0ek8 6al ter%e0ut '$na(akan ru&ture uter$ k)(&let. Pa'a 'e6$%en% ;regangan< 'ar$ &arut 0eka% 0e'a6 %e%ar kant)ng ketu0an uga 0elu( r)0ek8 teta&$ $ka kant)ng ketu0an $kut r)0ek (aka '$%e0ut tela6 tera'$ ru&utura uter$ &a'a &arut.De6$%en% 0$%a 0eru0a6 a'$ ru&utura &a'a 7aktu &artu% atau ak$0at (an$&ula%$ &a'a ra6$( ang 0er&arut8 0$a%ana 0eka% 0e'a6 %e%ar ang lalu.De6$%en% tera'$ &erla6an8 %e'angkan ru&tura uter$ tera'$ %e9ara 'ra(at$%.Pa'a 'e6$%en% &er'ara6an ($n$(al atau t$'ak 0er'ara68 %e'angkan &a'a ru&tur uter$ &er'ara6anna 0anak ang 0era%al 'ar$ &$ngg$r &arut atau r)0ekan 0aru ang (elua%. 1. B.
E&$'e($)l)g$ Tera'$na ru&ture uter$ &a'a %e)rang $0u 6a($l atau %e'ang 0er%al$n (a%$6 (eru&akan %uatu 0a6aa 0e%ar ang (engan9a( $7ana 'an an$na. "e(at$an $0u 'an anak ak$0at ru&ture uter$ (a%$6 t$ngg$. Se0ua6 ka$an (eta anal$%$% '$ Inggr$%8 (enunukkan 0a67a angka kea'$an ru&ture uter$ (en$ngkat %e$r$ng 'engan &en$gnkatan angka )&era%$ 9e%ar ;F$t>&atr$9k et al8
2-12<. Be0era&a #akt)r re%$k) ang 'a&at (en$ngkatkan angka
kea'$an ru&ture uter$ %ela$n )&era%$ 9e%ar %e0elu(na a'ala6 u%$a $0u 6a($ll kurang 'ar$ 3+ ta6un8 &r$($gra4$'a8 'an $n'uk%$ )k%$t)%$n &a'a ?.
ren9ana kela6$ran &er4ag$na( ;Har&er et al8 2-12<. Et$)l)g$ Ru&tura uter$ 0$%a '$%e0a0kan )le6 an)(al$ atau keru%akan ang tela6 a'a %e0elu(na8 karena trau(a8 atau %e0aga$ k)(&l$ka%$ &er%al$nan &a'a ra6$( ang (a%$6 utu6. Pal$ng %er$ng tera'$ &a'a ra6$( ang tela6 '$%ek%$) %e%area &a'a &er%al$nan %e0elu(na. Le0$6 lag$ $ka &a'a uteru%
ang 'e($k$an '$lakukan &artu% &er9)0aan atau &er%al$nan '$rang%ang 'engan )k%$t)%$n atau %een$%na. Pa%$en ang 0er$%$k) t$ngg$ antara la$n : A. &er%al$nan ang (engala($ '$%t)%$a8 gran'e (ult$&ara8 &enggunaan )k%$t)%$n
atau
&r)%taglan'$n
untuk
(e(&er9e&at
&er%al$nan
;H)l(gren et al8 2-12<. B. &elak%anaan trial of labor teruta(a &a'a &a%$en 0eka% %ek%$) %e%area le6 %e0a0 $tu8 untuk &a%$en 'engan &anggul %e(&$t atau 0eka% %ek%$) %e%area kla%$k 0erlaku a'ag$u( Once Sesarean Section always Sesarean Section. Pa'a kea'aan tertentu %e&ert$ $n$ 'a&at '$&$l$6 elective cesarean section ;ulangan< untuk (en9ega6 ru&utura uter$ 'engan %arat an$n %u'a6 (atang ;=@l(a> et al8 2-11<. 182838!.
a(0ar 1. "la%$k 'an l)7 tran%4er%e $n%$%$ &a'a 0e'a6 %e%ar ;%u(0er : 777.6ealt6re9$&e%'$ar.)rg< D.
"la%$#$ka%$ 183. Menurut tera'$na8 ru&tur uter$ '$0e'akan (ena'$ 28 a$tu ru&tur uter$ tan&a ar$ngan &arut8 'an ru&tur uter$ 'engan ar$ngan &arut. 1< Ru&tur Uter$ Tan&a Jar$ngan Parut Ru&tur uter$ tan&a ar$ngan &arut '$0ag$ (ena'$ 28 a$tu ru&ture uter$ %&)ntan8 'an ru&tur uter$ trau(at$k.
•
Ru&tur Uter$ S&)ntan Ru&tur uter$ %&)ntan $ala6 ru&tur uter$ ang tera'$ &a'a uteru% ang utu6 ;tan&a ar$ngan &arut<. Fakt)r uta(a ang (ena'$ &ene0a0 6al $n$ $ala6 &er%al$nan ang t$'ak (au karena a'ana 6a(0atan8 ($%alna &anggul %e(&$t ;?PD<8 6$'r)%e#alu%8 an$n letak l$ntang8 'an %e0aga$na. Hal6al ter%e0ut 'a&at (ene0a0kan %eg(en 0a7a6 uteru% (ak$n la(a (ak$n teregang. Ru&tur uter$ tera'$ %aat regangan teru% 0erta(0a6 (ela(&au$ kekuatan ar$ngan ($)(etr$u(. Fakt)r &re'$%&)%$%$ tera'$na ru&ture uter$ %&)ntan %ala6
%atuna
$ala6
(ult$&ar$ta%.
Pa'a
(ult$&ara8
&a'a
($)(etr$u(na
%u'a6
0anak ter'a&at ar$ngan $kat ang
(ene0a0kan kekuatan '$n'$ng uteru% (ena'$ kurang8 %e6$ngga regangan ang %e'$k$t le0$6 (u'a6 (en$(0ulkan r)0ekan. Pe(0er$an )k%$t)%$n 'ala( ')%$% ang terla(&au t$ngg$8 atau ata% $n'$ka%$ ang t$'ak te&at8 uga 'a&at (ene0a0kan ru&tur uter$ •
%&)ntan 182. Ru&tur Uter$ Trau(at$k Ru&tur uter$ trau(at$k (eru&akan ru&tur uter$ ang '$%e0a0kan )le6 trau(a. Hal $n$ 'a&at tera'$ karena &a%$en atu68 ke9elakaan lalu l$nta% %e&ert$ ta0rakan8 'an la$n %e0aga$na. Ru&tur uter$ trau(at$k 'a&at tera'$ %et$a& %aat 'ala( ke6a($lan8 na(un &a'a 'a%arna ru&tur uter$ trau(at$k arang tera'$ karena )t)t uteru% 9uku& kuat untuk (ena6an trau(a ang 0era%al 'ar$ luar. alau&un uteru% ternata %angat ta6an ter6a'a& trau(a tu(&ul8 7an$ta 6a($l ang (engala($ trau(a tu(&ul &a'a a0')(en 6aru% (e7a%&a'a$ t$(0ulna tan'atan'a ru&tur uter$. M$ller 'an Paul ;1**,< 6ana (ela&)rkan t$ga ka%u% ang '$%e0a0kan )le6 trau(a &a'a le0$6 'ar$ 1+- 7an$ta 'engan ru&tur uter$. Trau(a tu(&ul le0$6 0e%ar ke(ungk$nanna (ene0a0kan %)lu%$) &la%enta. Se0al$kna8 luka te(0u% a0')(en 9en'erung (engena$ uteru% ang %e'ang 6a($l 0e%ar. Da6ulu8 ru&tur trau(at$k %e7aktu &er%al$nan %er$ng '$%e0a0kan )le6 ek%trak%$ atau 4er%$ &)la'$k $nterna. "au%a la$n ru&tur uter$ trau(at$k a'ala6 &er%al$an 'engan
#)r9e&% ang %ul$t8 ek%trak%$ 0)k)ng8 'an &e(0e%aran an$n ang t$'ak la>$(8 ($%alna &a'a 6$'r)%e#alu% +. =ang le0$6 %er$ng tera'$ $ala6 ru&tur uter$ 4$)lenta. Ru&tur uter$ 4$)lenta 0$a%ana '$%e0a0kan )le6 karena '$%t)%$a8 karena a'ana regangan %eg(en 0a7a6 uteru% 'an u%a6a 4ag$na untuk (ela6$rkan an$n8%e6$ngga tera'$ ru&tur uter$. Ru&tur uter$ 4$)lenta $n$ 0$a%ana tera'$ &a'a 4er%$ ek%trak%$ letak l$ntang ang '$lakukan 0ertentangan 'engan %arat%arat '$lakukanna8 t$n'akan ter%e0ut8 ke(u'$an 0$%a uga tera'$ &a'a &r)%e% e(0r$)t)($ 'an ek%trak%$ 'engan 9una( ang %ukar 1. 2< Ru&tur Uter$ 'engan Jar$ngan Parut Ru&tur uter$ t$&e $n$ le0$6 %er$ng tera'$ &a'a 0eka% &arut %ek%$) %e%area. Per$%t$7a $n$ arang t$(0ul &a'a uteru% ang tela6 '$)&era%$ untuk (engangkat ($)(a ;($)(ekt)($<8 'an le0$6 arang lag$ &a'a uteru% 'engan &arut karena ker)kan ang terla(&au 'ala( &a'a '$n'$ng uteru%8 %e&ert$ &a'a kureta%e. D$antara en$% &arut 0eka% %ek%$) %e%area8 &arut ang ter0entuk &)%t %ek%$) %e%area t$&e kla%$k le0$6 %er$ng (ene0a0kan ru&tur uter$ '$0an'$ngkan 0eka% &arut %ek%$) %e%area t$&e &r)#un'a. Per0an'$ngan $n%$'en%$na $ala6 !:1. Hal $n$ '$%e0a0kankan
)le6 karena luka &a'a %eg(en 0a7a6
uteru%
(eneru&a$ 'aera6 uteru% ang le0$6 tenang8 'an 'ala( (a%a n$#a% 'a&at %e(0u6 'engan 0a$k8 %e6$ngga ar$ngan &arut ang ter0entuk %etela6 (a%a &ene(0u6an (ena'$ le0$6 kuat '$0an'$ngkan 'engan ar$ngan &arut ang ter0entuk &a'a &)%t %ek%$) %e%area t$&e kla%$k. Ru&tur uter$ &a'a &arut &)%t %ek%$) %e%area kla%$k uga le0$6 %er$ng tera'$ &a'a ke6a($lan tua8 %e0elu( &er%al$nan '$(ula$. Se'angkan &a'a &arut &)%t %ek%$) %e%area &r)#un'a u(u(na tera'$ %aat &er%al$nan 182. Menurut l)ka%$na8 ru&tur uter$ 'a&at '$0e'akan (ena'$ 18!: ")r&u% Uter$ B$a%ana tera'$ &a'a ra6$( ang %u'a6 &erna6 (engala($ )&era%$8 •
•
%e&ert$ %ek%$) %e%area kla%$k ;k)r&)ral< atau ($)(ekt)($. Seg(en Ba7a6 Ra6$(
B$a%ana tera'$ &a'a &artu% ang %ul$t 'an la(a ;t$'ak (au<. SBR ta(0a6 la(a ta(0a6 regang 'an t$&$% 'an ak6$rna tera'$la6 ru&tur •
•
uter$. Ser4$k% Uter$ B$a%ana tera'$ &a'a 7aktu (elakukan ek%trak%$ #)r%e& atau 4er%$ 'an ek%trak%$8 %e'ang &e(0ukaan 0elu( lengka&. ")l&)&)rek%$%")l&)rek%$% R)0ekan C r)0ekan '$ antara %er4$k% 'an 4ag$na. Menurut 7aktu tera'$na8 et$)l)g$ ru&tur uter$ 'a&at '$0ag$ (ena'$ 28
a$tu ak$0at 9e'era atau an)(al$ ang tera'$ %e0elu( ke6a($lan %ekarang8 'an ak$0at 9e'era atau an)(al$ ang tera'$ %ela(a ke6a($lan %ekarang. Pene0a0&ene0a0 ter%e0ut 'a&at '$l$6at &a'a ta0el 0er$kut $n$. "la%$#$ka%$ "au%a Ru&tur Uter$ ! ?e'era atau An)(al$ Uteru% ang ?e'era atau "ela$nan Uteru% Sela(a Tera'$ Se0elu( "e6a($lan Sekarang "e6a($lan Sekarang 1. Pe(0e'a6an ang (el$0atkan 1. Se0elu( &er%al$nan ($)(etr$u( ")ntrak%$ &er%$%ten8 $nten%8 • Sek%$) %e%area atau %&)ntan 6$%terekt)($ • St$(ula%$ &er%al$nan R$7aat re&ara%$ ru&tur uter$ ;)k%$t)%$n atau &r)%taglan'$n< %e0elu(na In%t$la%$ $ntraa(n$)n ;%al$ne • In%$%$ ($)(ekt)($ (elalu$ atau &r)%taglan'$n< atau %a(&a$ en')(etr$u( Per#)ra%$ )le6 kateter • Re%ek%$ k)rnu 'ala( tu0a &engukur tekanan uteru% #al)&$$ $nter%t$%$al $nternal Metr)&la%t$ Trau(a ek%ternal ;taa( atau • 2. Trau(a uteru% ang tera'$ tan&a tu(&ul< '$%engaa 5er%$ luar • • A0)rtu% 'engan $n%tru(enta%$ 4er'$%ten%$ uteru% • ;kuret8 %)n'a%e< ;6$'ra(n$)n8 ge(ell$< Trau(a taa( atau tu(&ul • 2. Sela(a &er%al$nan ;ke9elakaan8 &$%au8 &eluru< 5er%$ $nterna • Ru&tur a%$(t)(at$k ;%$lent • Pela6$ran 'engan 0)k)ng • ru&tur< &a'a ke6a($lan ang %ul$t %e0elu(na Ek%trak%$ 0)k)ng • 3. An)(al$ k)ngen$tal • An)(al$ an$n ang "e6a($lan '$ k)rnu uteru% • (eregangkan 0ag$an 0a7a6 ang t$'ak 0erke(0ang Penekan ang 0erle0$6an &a'a • •
•
•
•
•
•
uteru% %ela(a &er%al$nan Pengeluaran &la%enta %e9ara
(anual ang %ul$t 3. D$'a&at Pla%enta akreta atau &erkreta • tr)#)0la%t$k • Ne)&la%$a ge%ta%$)nal Sakula%$ uteru% retr)4er%$ • ang ter&erangka&
Menurut r)0ekna &er$t)neu(8 ru&tur uter$ 'a&at '$0e'akan 1828,: Ru&tur Uter$ ")(&leta R)0ekan &a'a '$n'$ng uteru% 0er$kut &er$t)neu(na •
;&er$(etr$u(<8 %e6$ngga ter'a&at 6u0ungan lang%ung antara r)ngga •
&erut 'an r)ngga uteru% 'engan 0a6aa &er$t)n$t$%. Ru&tur Uter$ Ink)(&leta R)0ekan )t)t ra6$( teta&$ &er$t)neu( t$'ak $kut r)0ek. Per'ara6an
tera'$ %u0&er$t)neal 'an 0$%a (elua% %a(&a$ ke l$ga(entu( latu(. Menurut geala kl$n$%8 ru&tur uter$ 'a&at '$0e'akan: Ru&tur uter$ $($nen% ;(e(0akat(engan9a(< Terle0$6 'a6ulu 'an ang ter&ent$ng a'ala6 (engenal 0etul geala •
'ar$ ru&tur uter$ (engan9a( ;threatened uterine rupture< %e0a0 'ala( 6al $n$ k$ta 'a&at 0ert$n'ak %e9e&atna %u&aa t$'ak tera'$ ru&tur uter$ ang %e0enarna. eala ru&tur uter$ $($nen%(engan9a( : Dala( ana(ne%a '$katakan tela6 o
'$t)l)ng'$')r)ng
)le6
o
'ukun0$'an8 &artu% %u'a6 la(a 0erlang%ung Pa%$en ta(&ak gel$%a68 ketakutan8 '$%erta$ 'engan &era%aan ner$
o
'$&erut Pa'a %et$a& 'atangna 6$% &a%$en (e(egang &erutna 'an (engerang ke%ak$tan 0a6kan (e($nta %u&aa anakna %e9e&atna
o o
'$keluarkan. Perna#a%an 'an 'enut na'$ le0$6 9e&at 'ar$ 0$a%a. A'a tan'a 'e6$'ra%$ karena &artu% ang la(a (prolonged labor)8
o
a$tu (ulut ker$ng8 l$'a6 ker$ng 'an 6au%8 0a'an &ana% ;'e(a(<. H$% le0$6 la(a8 le0$6 kuat 'an le0$6 %er$ng 0a6kan teru%(eneru%. L$ga(entu( r)tun'u( tera0a %e&ert$ ka7at l$%tr$k ang tegang8
o
te0al 'an kera% teruta(a %e0ela6 k$r$ atau ke'uana. Pa'a 7aktu 'atang 6$%8 k)r&u% uter$ tera0a kera% ;6$&ert)n$k<
o
%e'angkan SBR tera0a t$&$% 'an ner$ kalau '$tekan.
o
D$antara k)r&u% 'an SBR na(&ak l$ngkaran Bandl %e0aga$ lekukan (el$ntang ang 0erta(0a6 la(a 0erta(0a6 t$ngg$8 (enunukan SBR ang %e(ak$n t$&$% 'an teregang. Ser$ng lengkaran 0an'l $n$ '$kel$rukan 'engan kan'ung ke($6 ang &enu68 untuk $tu '$lakukan kateter$%a%$ kan'ung ke($6. Da&at &eregangan 'an t$&$%na SBR tera'$ '$ '$n'$ng 0elakang %e6$ngga t$'ak 'a&at k$ta &er$k%a8 ($%alna tera'$ &a'a a%$nkl$t$%(u% &)%ter$)r atau letak
o
tulang u0unu0un 0elakang. Pera%aan %er$ng (au ken9$ng karena kan'ung ke($6 uga tertar$k 'an teregang ke ata%8 tera'$ r)0ekanr)0ekan ke9$l &a'a kan'ung
o
ke($68 (aka &a'a kateter$%a%$ a'a 6e(atur$. Pa'a au%kulta%$ ter'engar 'enut antung an$n t$'ak teratur
o
;a%#$k%$a< Pa'a &e(r$k%aan 'ala( 'a&at k$ta u(&a$ tan'atan'a 'ar$ )0%truk%$8 %e&ert$ )e'e( &)r%$)8 4ag$na8 4ul4a 'an ka&ut ke&ala an$n ang 0e%ar.
•
Ru&tur uter$ %e0enarna 18! B$la ru&tur uter$ ang (engan9a( '$0$arkan teru%8 (aka %uatu %aat akan tera'$la6 ru&tur uter$ %e0enarna. 1.< Ana(ne%$% 'an In%&ek%$ o Pa'a %uatu 6$% ang kuat %ekal$8 &a%$en (era%a ke%ak$tan ang luar 0$a%a8 (ener$t %e)la6)la6 &erutna %e'ang '$r)0ek ke(u'$an a'$ gel$%a68 takut8 &u9at8 keluar ker$ngat '$ng$n
o
%a(&a$ k)la&%. Perna#a%an a'$ 'angkal 'an 9e&at8 kel$6atan 6au%. Munta6(unta6 karena &erang%angan &er$t)neu(. S)k8 na'$ ke9$l 'an 9e&at8 tekanan 'ara6 turun 0a6kan t$'ak
o
terukur. "eluar &er'ara6an &er4ag$na( ang 0$a%ana tak 0eg$tu
o o
0anak8 le0$6le0$6 kalau 0ag$an ter'e&an atau ke&ala %u'a6 o
o o
au6 turun 'an (enu(0at alan la6$r. "a'angka'ang a'a &era%aan ner$ ang (enalar ke tungka$ 0a7a6 'an '$0a6u. ")ntrak%$ uteru% 0$a%ana 6$lang. Mula(ula ter'a&at 'e#an% (u%kulaer ke(u'$an &erut (ena'$ ke(0ung 'an (ete)r$%t$% ;&aral$%$% u%u%<
2.< Pal&a%$ o Tera0a kre&$ta%$ &a'a kul$t &erut ang (enan'akan a'ana o
e(#$%e(a %u0kutan. B$la ke&ala an$n 0elu( turun8 akan (u'a6 '$le&a%kan 'ar$
o
&$ntu ata% &anggul. B$la an$n %u'a6 keluar 'ar$ ka4u( uter$8 a'$ 0era'a '$ r)ngga &erut8 (aka tera0a 0ag$an0ag$an an$n lang%ung '$0a7a6 kul$t &erut 'an '$%a(&$ngna ka'angka'ang tera0a uteru% %e0aga$
%uatu 0)la kera% %e0e%ar kela&a. o Ner$ tekan &a'a &erut8 teruta(a &a'a te(&at ang r)0ek. 3.< Au%kulta%$ B$a%ana 'enut antung an$n %ul$t atau t$'ak ter'engar lag$ 0e0era&a (en$t %etela6 ru&tur8 a&alag$ kalau &la%enta uga $kut terle&a% 'an (a%uk ke r)ngga &erut. !.< Pe(er$k%aan Dala( o "e&ala an$n ang ta'$na %u'a6 au6 turun ke 0a7a68 'engan (u'a6 'a&at '$')r)ng ke ata% 'an $n$ '$%erta$ keluarna 'ara6 o
&er4ag$na( ang agak 0anak "alau r)ngga ra6$( %u'a6 k)%)ng 'a&at '$ra0a r)0ekan &a'a '$n'$ng ra6$( 'an kalau ar$ atau tangan k$ta 'a&at (elalu$ r)0ekan ta'$8 (aka 'a&at '$ra0a u%u%8 )(entu( 'an 0ag$an 0ag$an an$n. "alau ar$ tangan k$ta ang '$'ala( k$ta te(ukan 'engan ar$ luar (aka tera%a %e&ert$ '$&$%a6kan )le6 0ag$an ang t$&$% %ekla$ 'ar$ '$n'$ng &erut uga 'a&at '$ra0a #un'u%
uter$. +.< "ateter$%a%$ He(atur$ ang 6e0at (enan'akan a'ana r)0ekan &a'a kan'ung ke($6.
E.
Pat)#$%$)l)g$ 1828,8 Saat 6$% k)r&u% uter$ 0erk)ntrak%$ 'an (engala($ retrak%$. Dengan 'e($k$an8 '$n'$ng k)r&u% uter$ atau %eg(en ata% ra6$( (ena'$ le0$6 te0al 'an 4)lu(e k)r&u% uter$ (ena'$ le0$6 ke9$l. Ak$0atna tu0u6 an$n ang (ene(&at$ k)r&u% uter$ ter')r)ng ke 'ala( %eg(en 0a7a6 ra6$(. Seg(en
0a7a6 ra6$( (ena'$ le0$6 le0ar 'an karenana '$n'$ngna (ena'$ le0$6 t$&$% karena tertar$k keata% )le6 k)ntrak%$ %eg(en ata% ra6$( ang kuat8 0erulang 'an %er$ng %e6$ngga l$ngkaran retrak%$ ang (e(0ata%$ ke'ua %eg(en %e(ak$n 0erta(0a6 t$ngg$. A&a0$la 0ag$an ter0a7a6 an$n t$'ak 'a&at turun )le6 karena %uatu %e0a0 ;($%alna : &anggul %e(&$t atau ke&ala 0e%ar< (aka 4)lu(e k)r&u% ang 0erta(0a6 (enge9$l &a'a 7aktu a'a 6$% 6aru% '$$(0ang$ &erlua%an %eg(en 0a7a ra6$( ke ata%. Dengan 'e($k$an l$ngkaran retrak%$ #$%$)l)g$% %e(ak$n (en$ngg$ keara6 &u%at (ele7at$ 0ata% #$%$)l)g$% (ena'$ &at)l)g$% ang '$%e0ut l$ngkaran 0an'l ; ring van bandl). In$ tera'$ karena8 ra6$( tertar$k teru% (eneru% keara6 &r)k%$(al teta&$ terta6an '$0ag$an '$%talna )le6 %er4$k% ang '$&egang '$te(&atna )le6 l$ga(entu( C l$ga(entu( &a'a %$%$ 0elakang ;l$ga(entu( %akr)uter$na<8 &a'a %$%$ kanan 'an k$r$ ;l$ga(entu( 9ar'$nal< 'an &a'a %$%$ 'a%ar kan'ung ke($6 ;l$ga(entu( 4e%$k)uter$na<. J$ka 6$% 0erlang%ung teru% (eneru% kuat8 teta&$ 0ag$an ter0a7a6 an$n t$'ak kunung turun le0$6 ke 0a7a68 (aka l$ngkaran retrak%$ %e(ak$n la(a %e(ak$n t$ngg$ 'an %eg(en 0a7a6 ra6$( %e(ak$n tertar$k ke ata% 'an '$n'$ngna (ena'$ %angat t$&$%. In$ (enan'akan tela6 tera'$ rupture uteri iminens 'an ra6$( teran9a( r)0ek. Pa'a %aat '$n'$ng %eg(en 0a7a6 ra6$( r)0ek %&)ntan 'an 6$% 0er$kutna 'at$ng8 tera'$la6 &er'ara6an ang 0anak ;rupture uteri spontanea<. Ru&tur uter$ &a'a 0eka% %ek%$) %e%area le0$6 %er$ng tera'$ teruta(a &a'a &arut &a'a 0eka% %ek%$) %e%area kla%$k '$0an'$ngkan &a'a &arut 0eka% %ek%$) %e%area &r)#un'a. Hal $n$ '$%e0a0kan )le6 karena luka &a'a %eg(en 0a7a6 uteru% ang tenang &a'a %aat n$#a% (e($l$k$ ke(a(&uan %e(0u6 le0$6 9e&at %e6$ngga &arut le0$6 kuat. Ru&tur uter$ &a'a 0eka% %ek%$) kla%$k uga le0$6 %er$ng tera'$ &a'a ke6a($lan tua %e0elu( &er%al$nan '$(ula$ %e'angkan &a'a 0eka% %ek%$) &r)#un'a le0$6 %er$ng tera'$ %aat &er%al$nan. Ru&ture uter$ 0$a%ana tera'$ la(0at laun &a'a ar$ngan C ar$ngan '$ %ek$tar luka ang (en$&$% ke(u'$an ter&$%a6 %a(a %ekal$.
D$%$n$ 0$a%ana &er$t)neu( t$'ak $kut %erta8 %e6$ngga tera'$ rupture uteri inkompleta. Pa'a &er$%t$7a $n$ &er'ara6an 0anak 0erku(&ul '$ l$ga(entu( latu( 'an %e0ag$an la$nna keluar ;F)#$e et al8 2-1-<. Ru(u% (ekan$%(e tera'$na ru&tur uter$: RH D$(ana: R Ru&tur8 H H$% "uat ;tenaga<8 0%truk%$ ;6alangan< Pa'a 7aktu $n&artu8 k)r&u% uter$ (enga'akan k)ntrak%$ %e'ang SBR teta& &a%$# 'an 9er4$G (ena'$ lunak ;e##a9e(ent 'an &e(0ukaan<. B$la )le6 %e%uatu %e0a0 &artu% t$'ak 'a&at (au ;)0%truk%$<8 %e'ang k)r&u% uter$ 0erk)ntrak%$ teru% 'engan 6e0atna ;6$% kuat<8 (aka SBR ang &a%$# $n$ akan tertar$k ke ata% (ena'$ 0erta(0a6 regang 'an t$&$%. L$ngkaran Bandl $kut (en$ngg$8 %e6$ngga %uatu 7aktu tera'$la6 r)0ekan &a'a SBR ta'$. Dala( 6al tera'$na ru&tur uter$ angan '$lu&akan &eranan 'ar$ anchoring apparatus untuk (e(#$k%$r uteru% a$tu l$ga(entu( r)tun'a8 l$ga(entu( latu(8 l$ga(entu( %a9r)uter$na 'an ar$ngan &ara(etra. F.
D$agn)%a.
Ru&tura uter$ $($nen% (u'a6 '$kenal &a'a ring van Bandl ang %e(ak$n t$ngg$ 'an %eg(en 0a7a6 ra6$( ang t$&$% 'an kea'aan $0u ang gel$%a6 takut karena ner$ a0')(en atau 6$% kuat ang 0erkelanutan '$%erta$ tan'atan'a ga7at an$n. a(0aran kl$n$k ru&tura uter$ a'ala6 k6a% %ekal$. le6 %e0a0 $tu &a'a u(u(na t$'ak %ukar (eneta&kan '$agn)%$%na ata% 'a%ar tan'atan'a kl$n$k ang tela6 '$ura$kan. Untuk (eneta&kan a&aka6 ru&tura uter$ $tu k)(&l$t &erlu '$lanutkan 'engan &er$k%a 'ala( ;E6$g$eg0a et al8 2--,<.
Pa'a ru&tura uter$ k)(&l$t ar$ar$ tangan &e(er$k%a 'a&at (ene(ukan 0e0era&a 6al 0er$kut : 1. ar$ ar$ tangan 'ala( 0$%a (era0a &er(ukaan ra6$( 'an '$n'$ng &erut ang l$9$n
2. 'a&at (era0a &$ngg$r r)0ekan8 0$a%ana ter'a&at &a'a 0ag$an 'e&an '$ %eg(en 0a7a6 ra6$( 3. 'a&at (e(egang u%u% 6alu% atau )(entu( (elalu$ r)0ekan !. '$n'$ng &erut $0u 'a&at '$tekan (en)n)l ke ata% )le6 uunguung ar$ar$ tangan 'ala( %e6$ngga uung ar$ar$ tangan luar %al$ng (u'a6 (era0a uung ar$ar$ tangan 'ala(.
a(0ar 2. R$ng 4an Ban'l ;777.6ealt6)r$g$n.)rg <
.
EJALA "LINIS ;H)l(gren et al8 2-12<
•
eala Saat In$ : o Ner$ A0')(en 'a&at t$0at$0a8 taa( 'an %e&ert$ '$%aat &$%au. A&a0$la tera'$ ru&tur %e7aktu &er%al$nan8 k)n%truk%$ uteru% ang $nter($tten8 kuat 'a&at 0er6ent$ 'engan t$0at$0a. Pa%$en (engelu6 ner$ uteru% ang (eneta&.
o
•
Per'ara6an Per4ag$na( 'a&at %$(&t)(at$k karena &er'ara6an akt$#
'ar$ &e(0ulu6 'ara6 ang r)0ek. o 0er6ent$na &er%al$nan 'an %)k o Ner$ 0a6u 'a&at 0erka$tan 'engan &er'ara6an $ntra&er$t)neu(. R$7aat Penak$t Da6ulu Ru&tur uter$ 6aru% %elalu '$ant$%$&a%$ 0$la &a%$en (e(0er$kan %uatu r$7aat &ar$ta% t$ngg$8 &e(0e'a6an uteru% %e0elu(na8 %ek%$) %e%%ar$a atau
•
($)(ekt)($. Pe(er$k%aan U(u( Tak$kar'$ 'an 6$&)ten%$ (eru&akan $n'$ka%$ 'ar$ ke6$langan 'ara6 akut8
•
0$a%ana &er'ara6an ek%terna 'an &er'ara6an $ntra a0')(en. Pe(er$k%aan A0')(en o Se7aktu &er%al$nan8 k)ntur uteru% ang a0n)r(al atau &eru0a6an k)ntur uteru% ang t$0at$0a 'a&at (enunukkan a'ana ek%tru%$ an$n.")ntrak%$ uteru% 'a&at 0er6ent$ 'engan (en'a'ak 'an 0un$ o
antung an$n t$0at$0a (eng6$lang. Se7aktu atau %egera (ela6$rkan8 a0')(en %er$ng %angat lunak8 '$%erta$ 'engan ner$ le&a% (eng$n'$ka%$kan a'ana &er'ara6an
•
$ntra&er$t)neu(. Pe(er$k%aan Pel4$% o Menelang kela6$ran8 0ag$an &re%enta%$ (engala($ regre%$ 'an t$'ak lag$ ter&al&a%$ (elalu$ 4ag$na 0$la an$n tela6 (engala($ ek%tru%$ ke 'ala( r)ngga &er$t)neu(. o Per'ara6an &er4ag$na( (ungk$n 6e0at. Ru&tur uter$ %etela6 (ela6$rkan '$kenal$ (elalu$ ek%&l)ra%$ (anual %eg(en uteru% 0ag$an 0a7a6 'an ka4u( uter$.Seg(en uteru% 0ag$an 0a7a6 (eru&akan te(&at ang &al$ng la>$( 'ar$ ru&tur.
H.
")(&l$ka%$ S)k 6$&)4)le($k karena &er'ara6an ang 6e0at 'an %e&%$% ak$0at
$n#ek%$ a'ala6 'ua k)(&l$ka%$ ang #atal &a'a &er$%t$7a ru&tura uter$. S)k 6$&)4)le($k tera'$ 0$la &a%$en t$'ak %egera (en'a&at $n#u% 9a$ran kr$%tal)$' ang 0anak untuk %elanutna 'ala( 7aktu ang 9e&at '$gant$kan 'engan tran%#u%$ 'ara6 %egar. Dara6 %egar (e(&una$ kele0$6an %ela$n (enggant$kan 'ara6 ang 6$lang uga (engan'ung %e(ua un%ur atau #akt)r &e(0ekuan 'an karena $tu le0$6 0er(an#aat 'e($ (en9ega6 'an (e(ngata%$ k)agul)&at$
'$lu%$)nal ak$0at &e(0er$an 9a$ran kr$%tal)$' ang u(u(na 0anak '$&erlukan untuk (engata%$ atau (en9ega6 gangguan ke%e$(0angan elektr)l$t antark)(&arte(en 9a$ran 'ala( tu0u6 'ala( (eng6a'a&$ %)k 6$&)4)le($k. D$karenakan ru&ture uteru% a'ala6 t$n'akan e(ergen%$ ang (e(erlukan t$'akan )&era%$ %egera8 &enangan ter0a$k aala6 6$%terekt)($. ")(&l$ka%$ 'ar$ t$n'akan $n$ a'ala6 a'ana $n#ert$l$ta% 'ar$ )rgan re&r)'uk%$ 'ar$ *-1-- '$karenakan t)tal 6$%terekt)($ ;"$'ant) et al8 2-12<. In#ek%$ 0erat u(u(na tera'$ &a'a &a%$en k$r$(an '$(ana
ru&tura
uter$ tela6 tera'$ %e0elu( t$0a '$ ru(a6 %ak$t 'an tela6 (engala($ 0er0aga$ (an$&ula%$ ter(a%uk &er$k%a 'ala( ang 0erulang. J$ka 'ala( kea'aan ang 'e($k$an &a%$en t$'ak %egera (e(&er)le6 tera&$ ant$0$)t$ka ang %e%ua$8 6a(&$r &a%t$ &a%$en akan (en'er$ta &er$t)n$t$% ang lua% 'an (ena'$ %e&%$% &a%9a 0e'a6. Saangna 6a%$l &e(er$k%aan kultur 'an re%$%ten%$ 0akter$)l)g$k 'ar$ %a(&el 'ara6 &a%$en 0aru '$&er)le6 0e0era&a 6ar$ ke(u'$an. Ant$0$)t$ka %&ektru( lua% 'ala( ')%$% t$ngg$ 0$a%ana '$0er$kan untuk (engant$%$&a%$ kea'$an %e&%$%. S)k 6$&)4)le($k 'an %e&%$% (eru&akan %e0a0%e0a0 uta(a ang (en$ngg$kan angka ke(at$an (aternal 'ala( )0%tetr$k. Me%k$&un &a%$en 0$%a '$%ela(atkan8 ()r0$'$ta% 'an ke9a9atan teta& t$ngg$. H$%terekt)($ (eru&akan 9a9at &er(anen8 ang &a'a ka%u% ang 0elu( &una anak 6$'u& (en$nggalkan %$%a trau(a &%$k)l)g$% ang 0erat 'an (en'ala(. Jalan keluar 0ag$ ka%u% $n$ untuk (en'a&atkan keturunan t$nggal %atu &$l$6an (elalu$ assisted reproductive technology ter(a%uk &e(an#aatan surrogate mother ang 6ana (ungk$n '$kerakan &a'a ru(a6 %ak$t tertentu 'engan 0$aa t$ngg$ 'an 'engan ke0er6a%$lan ang 0elu( %e&enu6na (enan$kan %erta '$le(a et$k. "e(at$an (aternal 'anatau &er$natal ang (en$(&a
%e0ua6 keluarga (eru&akan
k)(&l$ka%$ %)%$al ang
%ul$t
(engata%$na ;"$'ant) et al8 2-12<. I.
Penatalak%anaan. 18/8* Dala( (eng6a'a&$ (a%ala6
ru&tura uter$ %e(0)an prevention is
better than cure %angat &erlu '$&er6at$kan 'an '$lak%anakan )le6 %et$a&
&engel)la &er%al$nan '$ (ana &un &er%al$nan $tu 0erlang%ung. Pa%$en r$%$k) t$ngg$ 6aru%la6 '$ruuk agar &er%al$nanna 0erlang%ung '$ ru(a6 %ak$t ang (e(&una$ #a%$l$ta% ang 9uku& 'an 0er&engala(an. B$la tela6 tera'$ ru&tura uter$ t$n'akan ter&$l$6 6anala6 6$%terekt)($ 'an re%u%$ta%$ %erta ant$0$)t$ka ang %e%ua$. D$&erlukan $n#u% 9a$ran kr$%tal)$' 'an tran%#u%$ 'ara6 ang 0anak8 t$n'akan ant$%)k8 %erta &e(0er$an ant$0$)t$ka %&ektru( lua%8 'an %e0aga$na. T$n'akan C t$n'akan &a'a ru&ture uter$ ;$ll$a( 0%tetr8 2--+< : a. H$%terekt)($ H$%terekt)($ a'ala6 )&era%$ &engangkatan kan'ungan ;ra6$( 'an uteru%< &a'a %e)rang 7an$ta8 %e6$ngga %etela6 (enalan$ )&era%$ $n$ '$a t$'ak 0$%a lag$ 6a($l 'an (e(&una$ anak. H$%terekt)($ 'a&at '$lakukan (elalu$ $r$%an &a'a 0ag$an &erut atau (elalu$ 4ag$na. P$l$6an $n$ 0ergantung &a'a en$% 6$%terekt)($ ang akan '$lakukan8 en$% &enak$t ang (en'a%ar$8 'an 0er0aga$ &ert$(0angan la$nna. A'a 0e0era&a en$% 6$%terekt)($ ang &erlu k$ta keta6u$. Ber$kut $n$ a'ala6 &enela%anna : H$%terekt)($ &ar%$al ;%u0t)tal<. Pa'a 6$%terekt)($ en$% $n$8 ra6$( o '$angkat8 teta&$ (ulut ra6$( ;%er4$k%< teta& '$0$arkan. le6 karena $tu8 &en'er$ta (a%$6 'a&at terkena kanker (ulut ra6$( %e6$ngga (a%$6 &erlu &e(er$k%aan &a& %(ear ;&e(er$k%aan le6er ra6$(< o
%e9ara rut$n. H$%terekt)($ t)tal. Pa'a 6$%terekt)($ $n$8 ra6$( 'an (ulut ra6$(
o
'$angkat %e9ara ke%eluru6anna. H$%terekt)($ 'an %al#$ng)))#)rekt)($ 0$lateral. H$%terekt)($ $n$ (engangkat uteru%8 (ulut ra6$(8 ke'ua tu0a #all)&$$8 'an ke'ua
o
)4ar$u(. H$%terekt)($ ra'$kal. H$%terekt)($ $n$ (engangkat 0ag$an ata% 4ag$na8 ar$ngan8 'an kelenar l$(#e '$%ek$tar kan'ungan. &era%$ $n$ 0$a%ana '$lakukan &a'a 0e0era&a en$% kanker tertentu untuk 0$%a (enela(atkan na7a &en'er$ta.
a(0ar 3. Ma9a( H$%terekt)($ ; 777.(e'%9a&e.9)(< 0. H$%ter)ra#$ H$%ter)ra#$ a'ala6 t$n'akan )&erat$# 'engan (engek%$'$r luka 'an '$a6$t 'engan %e0a$k0a$kna. Jarang %ekal$ 0$%a '$lakukan 6$%ter)ra#$ ke9ual$ 0$la luka r)0ekan (a%$6 0er%$6 'an ra&$ &a%$enna 0elu( &una anak 6$'u&. T$n'akan a(an ang akan '$&$l$68 tergantung 'ar$ 0e0era&a #akt)r8 antara la$n: "ea'aan u(u( • Jen$% ru&tur8 $nk)(&leta atau k)(&leta • Jen$% luka r)0ekan • Te(&at luka • • Per'ara6an 'ar$ luka • U(ur 'an u(la6 anak 6$'u& "e(a(&uan 'an ketera(&$lan &en)l)ng • J.
Pr)gn)%$% !81Hara&an 6$'u& 0ag$ an$n %angat %ura(. Angka ()rtal$ta% ang '$te(ukan 'ala( 0er0aga$ &enel$t$an 0erk$%ar 'ar$ +- 6$ngga - &er%en. Teta&$ $ka an$n (a%$6 6$'u& &a'a %aat tera'$na &er$%t$7a ter%e0ut8 %atu%atuna 6ara&an untuk (e(&erta6ankan $7a an$n a'ala6 'engan &er%al$nan %egera8 ang &al$ng %er$ng '$lakukan le7at la&ar)t)($. J$ka t$'ak '$a(0$l t$n'akan8 ke0anakan 7an$ta akan (en$nggal karena &er'ara6an atau (ungk$n &ula karena $n#ek%$ ang tera'$ ke(u'$an8
ken'at$ &ene(0u6an %&)ntan &erna6 &ula '$te(ukan &a'a ka%u%ka%u% ang luar 0$a%a. D$agn)%$% 9e&at8 t$n'akan )&era%$ %egera8 keter%e'$aan 'ara6 'ala( u(la6 ang 0e%ar 'an tera&$ ant$0$)t$k %u'a6 (eng6a%$lkan &er0a$kan &r)gn)%$% ang %angat 0e%ar 'an tera&$ ant$0$)t$k %u'a6 (eng6a%$lkan &er0a$kan &r)gn)%$% ang %angat 0e%ar 0ag$ 7an$ta 'engan ru&tura &a'a uteru% ang 6a($l.
BAB II LAPORAN KASUS
2.1 DATA PASIEN • Na(a • U(ur Aga(a • Pen'$'$kan • Pekeraan • Suku • Ala(at • Tanggal MRS • • N). RM • • • • • • •
2.2
Na(a Sua($ U(ur Aga(a Pen'$'$kan Pekeraan Suku Ala(at
DATA SUB=E"TIF
: N. Fr$(u%7elt$ : !! ta6un : I%la( : SMP : IRT : M$nang : Muara Pana% : + A&r$l 2-1+ Pukul 1-.2- IB : 1-3!+, : Tn. Ra('$u% : +2 ta6un : I%la( : SD : Tan$ : M$nang : Muara Pana%
•
"elu6an uta(a Pa%$en 7an$ta u(ur !! ta6un (a%uk ka(ar 0er%al$n RSUD S)l)k tanggal + A&r$l 2-1+ &ukul 1-.2- ruukan 'ar$ &u%ke%(a% (uara &ana% 'engan '$agn)%a ,P+A-H+ gra4$' ater( kala I #a%e laten PRM Letak L$ntang
•
R$7aat Penak$t Sekarang A7alna &a%$en 'atang 0er)0at ke &u%ke%(a% (uara &ana% o &ukul .!- IB 'engan kelu6an keluar a$ra$r ang 0anak o
'ar$ ke(aluan %eak %etenga6 a( %e0elu( (a%uk &u%ke%(a%. Saat &e(er$k%aan '$ &u%ke%(a% DJJ 'an gerak an$n (a%$6 a'a8 ke(u'$an &a%$en '$&a%angkan I5FD RL 'an '$ $nek%$kan )0at ang (enurut &enela%an &era7at ang (e(0er$kan untuk (e(&er9e&at &r)%e% &er%al$nan.0eera&a %aat %etela6 $nek%$8 &a%$en (era%akan ner$ &$nggang %a(&a$ ke ar$ar$ ang %angat kuat8 %etela6 $tu &a%$en (era%akan gerak an$n %u'a6 t$'ak '$ra%akan lag$. Setela6 '$ &er$k%a ulang )le6 &etuga% &u%ke%(a%8 DJJ t$'ak a'a lag$. "e(uan &a%$en %egera '$ ruuk
o
ke RSUD %)l)k. Pa%$en 'atang ke ka(ar 0er%al$n RSUD %)l)k ruukan &u%ke%(a% Muara Pana% 'engan (enggunakan 0rangkar
o o
•
'engan kelu6an keluar a$ra$r ang 0anak %eak ! a( SMRS. Pa%$en ta(&ak %angat ke%ak$tan 'an %e%ak na#a%. Pa%$en (en9er$takan gerak anak t$'ak '$ra%akan %eak 1 a(
SMRS o Perut %angat ner$ 'an %e%ak na#a%. o Ner$ &$nggang (enalar ke ar$ar$ %eak , a( SMRS. "eluar len'$r 0er9a(&ur 'ara6 ;< o o "eluar 'ara6 ang 0anak 'ar$ ke(aluan ;< o T$'ak 6a$' %eak * 0ulan ang lalu o HPHT : Jul$2-1! TP : a&r$l2-1+ o erak anak '$ra%akan %eak + 0ulan ang lalu o R$7aat (en%trua%$ o U%$a (enar96e : 13 ta6un o La(a 6a$' : + 6ar$ Ju(la6 'ara6 : 2 kal$ gant$ &e(0alut &er 6ar$. o HPHT : C ul$ C 2-1! o
TP : C a&r$lC 2-1+ Statu% &erka7$nan o n$ka6 : 2 kal$ o La(a &ern$ka6an &erta(a : 1 ta6un o La(a &ern$la6an ke'ua : * Ta6un o
•
•
R$7aat )0%tetr$k
Ta6un
Te(&at
&artu% &artu%
U(ur
Jen
%$ke6a($la &artu%
Pen)l)n
J"BB
g
"ea'aan anak %ekarang
n 1*/
0$'an
Ater(
n)r(al
0$'an
Pr 2/--gr
H$'u&
1**1
B$'an
Ater(
N)r(al
0$'an
H$'u&
1**+
0$'an
Ater(
N)r(al
0$'an
2--
B$'an
Ater(
N)r(al
0$'an
2--*
0$'an
Ater(
n)r(al
0$'an
Lk 32--gr Lk 3---gr &r 3!--gr &r 33--gr
2-1+
Ha($l %ekaran g
•
2.+
R$7aat )&era%$ T$'ak a'a r$7aat )&era%$
DATA B=E"TIF Pe(er$k%aan #$%$k • "ea'aan u(u(: %ak$t 0erat o "e%a'aran : 9)(&)%(ent$% o o 5$tal %$gn Tekanan 'ara6 : 11-,- ((Hg : 112 kal$ &er (en$t Na'$ : 3,8 )? Su6u
H$'u& H$'u& H$'u&
o
o
: !- kal$ &er (en$t
"e&ala
Bentuk n)r(al
")nungt$4a ane($% ;<
Pu&$l $%)k)r8 re#lek% 9a6aa ;<
B$0$r %$an)%$% ;<
Le6er
o
Perna#a%an
Pe(0e%aran "B ;<
T6)rak%
Paru -
In%&ek%$
: Bentuk n)r(al8 &ergerakan %$(etr$%8 retrak%$ I?S ;<.
-
-
-
: Fre($tu% k$r$ %a(a 'engan kanan
Perku%$
: S)n)r '$ %eluru6 la&angan &aru
Au%kulta%$
: 5e%$kuler8 r6)nk$ ;<8 76ee>$ng ;<
Jantung -
-
-
-
o
Pal&a%$
In%&ek%$ Pal&a%$
: Iktu% 9)r'$% t$'ak ta(&ak : Iktu% 9)r'$% t$'ak tera0a
Perku%$
: Bata% antung n)r(al
Au%kulta%$
: $ra(a reguler. Mur(ur ;<
A0')(en -
-
-
-
In%&ek%$
: Me(0e%ar8 (e(anang.
Pal&a%$
: nert$ tekan ;<
Perku%$
: T$(&an$ '$ %eluru6 a0')(en
Au%kulta%$
: B$%$ng u%u% n)r(al
Ek%tre($ta% ata% 'an 0a7a6
o
-
•
Akral '$ng$n8 e'e( ;<
Pe(er$k%aan k6u%u% )0%tetr$9 o In%&ek%$ : &erut ta(&ak (e(0e%ar %e%ua$ u%$a ke6a($lan o Pe(er$k%aan le)&)l' Le)&)l' I : TFU tera0a 3 ar$ '$0a7a6 &r)9e%%u% G&)$'eu%.
o o o o
Fun'u% uter$ k)%)ng. Le)&)l' II : tera0a ke%an kera% 0un'ar (elent$ng '$ %$%$ k$r$
a0')(en $0u. Tera0a ke%an lunak8 n)'uler '$ %$%$ kanan a0')(en $0u Le)&)l' III : tera0a ta6anan (e(anang. Le)&)l' I5 : tera0a ta6anan (e(anang ;0elu( (a%uk PAP< TBJ : TFU 3, 9( TBA: 3+,+ gra( DJJ : H$%k)ntrak%$ : 5ag$nal t)u96 : 44 n)r(al8 &e(0ukaan 1 ar$ l)nggar8 ketu0an ;<8 &anggul ke%an lua%
•
Pe(er$k%aan La0)rat)r$u(
0ek &e(er$k%aan Leuk)%$t Tr)(0)%$t H0 He(at)kr$t
Ha%$l 13.*- %el((3 2--.--- %el((K 118+ g'l 3+.3
Pe(er$k%aan US "e%an : an$n letak l$ntang ($)(a uter$ 2.!
DIANSIS , P+ A- H+ gra4$' ater( kala I #a%e laten letak l$ntang ($)(a uter$
2.+
PENATALA"SANAAN 1. Penatalak%anaa u(u( : I5FD RL 'ar$ te(&at ruukan • Pe(0er$an k%$gen +l$tera( • Sta0$lkan kea'aan $0u • ?ek la0)r • Per%$a&an S? ?IT •
uur 9a$ran RL 2 k)l# Inek%$kan 9e#tr$aG)n 'an genta(9$n • Pa%ang D? • Per%$a&kan 'ara6 2 kant)ng • • D$ k$r$( keruang " DIANSA PREPERATIF ,P+A-H+ gra4$' ater( PRM IUFD letak l$ntang ($)(a uter$ •
2.,
2.
DIANSA PSTPERATIF P)%t 6$%terekt)($ %u&ra4ag$na a.$ ru&tur uter$ &)%ter$)r %a(&a$ ka4u( ')ugla%$ &a'a ,P+A-H+ LAPRAN PERASI Pa%$en t$'ur telentang 'ala( %&$nal ane%te%$ D$lakukan t$n'akan a%e&t$k ant$%e&t$k 'an '$ &a%ang 'uk %ter$l. D$lakukan $n%$%$ &a'a l$nea (e'$ana Setela6 &er$t)n$u( '$0uka ta(&ak 'ara6 %egar 'an 'ara6 (era6
2./
ke6$ta(an &a'a $ntra a0')(en 1---99 D$lakukan ek%&l)ra%$8 ta(&ak ru&tur uter$ &)%ter$)r %a(&a$ 'a%ar
9a4u( ')ugla%$8 0a$ ta(&ak &a'a $ntra a0')(en. D$lakukan kela6$ran 0a$ $ntra a0')(en La6$rkan &la%enta. Per'ara6an (a%$# 'ar$ ru&tur D$lakukan t$n'akan 6e(at)(a 'an gagal D$lakukan 6$%terekt)($ %u&ra 4ag$na ")ntr)l &er'ara6an A0')(en '$a6$t la&$% 'e($ la&$% "ul$t '$a6$t %u0kut$kuler. &era%$ %ele%a$
PENBATAN PSTPERATIF Inek%$ ?e#tr$aG)ne 2G1 gr • Inek%$ genta(9$n 2G/-gr • Tran%a($n $n. 3G1 • 5$t. " $n. 3G1 •
• • • • •
5$t. ? $n. 3G1 Pr)nalge% %u&& 2 &er rektal 0%er4a%$ 4$tal %$gn 'an &er'ara6an &)%t t$n'akan Tran%#u%$ PR? 2 un$t ?ek H0 &)%t tran#u%$
LEMBAR FOLLOW UP 5 april 2015 ;1+.--< Pa%$en 'atang 'ar$ " "U 0a$k8 &a%$en %etenga6 %a'ar. TD : 12-*- ((Hg8 N : -G(en$t Pa%$en ter&a%ang I5DF Na?L %e'ang 0erlang%ung tran%#u%$ k)l# 1 'ar$
" Ur$n : ++- 99 ;1.1+< Tan%#u%$ k)l# ke 2 ;21.3-< ?ek 5S P)%t tran%#u%$ A : Ner$ luka )&era%$ ;<8 'e(a( ;<8 (unta6 ;<8 PF : "U 0a$k8 ke%a'aran 9)(&)%(ent$%8 TD : 13-/- ((Hg8 N : //G$8 RR : 2-G$8 T : 3,8 ? D P,A-H+ &)%t 6$%terekt)($ a.$ ru&tur uter$ 'engan &er'ara6an ang t$'ak terk)ntr)l. R 9ek H0 &)%t tran%#u%$ 6 april 2015 Ana(ne%a:
De(a( ;<
Buang a$r ke9$l ;< 4$a kateter
Pe(er$k%aan F$%$k
"ea'aan u(u(: %e'ang
Tekanan Dara6 : 13-/- ((Hg8 Na'$: , G(en$t8 Na#a%: 2-G(en$t8 Su6u :
"e%a'aran : ")(&)% (ent$% k))&erat$#
3,8°?
Mata : ")nu9t$4a tak ane($% 8 %klera tak $kter$k
A0')(en :
I : Luka )&era%$ tertutu& 4er0an P : FUT t$'ak tera0a8 Ner$ tekan ;<8 Ner$ le&a% ;<8 De#an% Mu%kuler ;<
Pe: T$(&an$ A: B$%$ng u%u% ;<
en$tal$a : I: 4ul4a 'an uretra tenang
Ur$ne : 7arna ern$68 u(la6 1/-- 99 2! a( D$agn)%a:
P,A-H+ &)%t 6$%terekt)($ a.$ ru&tur uter$ 'engan &er'ara6an ang t$'ak terk)ntr)l. S$ka& :
")ntr)l "U85S8 PP5 &a%ang D? %ela(a + 6ar$ &era7atan
D$et (akanan lunak
M)0$l$%a%$ 0erta6a& Tera&$ :
− Inek%$ 9e#tr$aG)n 2G1 gr − In. enta(9$n 2G/- (g − A%a( (e#ena(at 3G+-- (g − SF 3G1 ta0 − 5$t. ? 3G1 7 april 2015
Ana(ne%a:
De(a( ;<
Buang a$r ke9$l ;< 4$a kateter Pe(er$k%aan F$%$k
"ea'aan u(u(: %e'ang
Tekanan Dara6 : 12-/- ((Hg8 Na'$: /, G(en$t8 Na#a%: 2!G(en$t Su6u :
"e%a'aran : ")(&)% (ent$% k))&erat$#
3,8+°?
Mata : ")nu9t$4a tak ane($% 8 %klera tak $kter$k
A0')(en :
I : Luka )&era%$ tertutu& 4er0an P Pe A
: FUT t$'ak tera0a8 Ner$ tekan ;<8 Ner$ le&a% ;<8 De#an% Mu%kuler ;< : T$(&an$ : B$%$ng u%u% ;<
en$tal$a : I: 4ul4a 'an uretra tenang Ur$ne : 7arna ern$68 u(la6 1,+- 99 2! a( D$agn)%a:
P,A-H+ &)%t 6$%terekt)($ a.$ ru&tur uter$ 'engan &er'ara6an ang t$'ak terk)ntr)l. S$ka& :
")ntr)l "U85S8 PP5
D$et (akanan lunak
M)0$l$%a%$ 0erta6a& Tera&$ :
− Inek%$ 9e#tr$aG)n 2G1 gr − In. enta(9$n 2G/- (g − A%a( (e#ena(at 3G+-- (g − SF 3G1 ta0 − 5$t. ? 3G1 − april 2015
Ana(ne%a:
De(a( ;<
Buang a$r ke9$l ;< 4$a kateter
Pe(er$k%aan F$%$k
"ea'aan u(u(: %e'ang
Tekanan Dara6 : 12-- ((Hg8 Na'$: /- G(en$t8 Na#a%: 2-G(en$t Su6u :
3,8°?
"e%a'aran : ")(&)% (ent$% k))&erat$#
Mata : ")nu9t$4a tak ane($% 8 %klera tak $kter$k
A0')(en :
I
: Luka )&era%$ tertutu& 4er0an
P : FUT t$'ak tera0a8 Ner$ tekan ;<8 Ner$ le&a% ;<8 De#an% Mu%kuler ;< Pe : T$(&an$ A : B$%$ng u%u% ;<
en$tal$a : I: 4ul4a 'an uretra tenang
Ur$ne : 7arna ern$68 u(la6 1/-- 99 2! a( D$agn)%a:
P,A-H+ &)%t 6$%terekt)($ a.$ ru&tur uter$ 'engan &er'ara6an ang t$'ak terk)ntr)l. S$ka& :
")ntr)l "U85S8 PP5
D$et (akanan 0$a%a
M)0$l$%a%$ 0erta6a& Tera&$ :
− ?e#$G$(e 2G1 gr − Metr)n$'a>)le 3G+-- (g − A%a( (e#ena(at 3G+-- (g − SF 3G1 ta0 − 5$t. ? 3G1 ! april 2015 Ana(ne%a:
De(a( ;<
Buang a$r ke9$l ;< 4$a kateter
Pe(er$k%aan F$%$k
"ea'aan u(u(: %e'ang
"e%a'aran : ")(&)% (ent$% k))&erat$#
Tekanan Dara6 : 13-/- ((Hg8 Na'$: , G(en$t8 Na#a%: 2-G(en$t Su6u :
3,8°?
Mata : ")nu9t$4a tak ane($% 8 %klera tak $kter$k
A0')(en :
I
: Luka )&era%$ tertutu& 4er0an
P : FUT t$'ak tera0a8 Ner$ tekan ;<8 Ner$ le&a% ;<8 De#an% Mu%kuler ;< Pe
: T$(&an$
A : B$%$ng u%u% ;<
en$tal$a : I: 4ul4a 'an uretra tenang
Ur$ne : 7arna ern$68 u(la6 1-- 99 2! a( D$agn)%a:
P,A-H+ &)%t 6$%terekt)($ a.$ ru&tur uter$ 'engan &er'ara6an ang t$'ak terk)ntr)l. S$ka& :
")ntr)l "U85S8 PP5
M)0$l$%a%$ 0erta6a&
Tera&$ :
− ?e#$G$(e 2G1 gr − Metr)n$'a>)le 3G+-- (g − A%a( (e#ena(at 3G+-- (g − SF 3G1 ta0 − 5$t. ? 3G1 10 april 2015 Ana(ne%a:
De(a( ;<
Buang a$r ke9$l ;< 4$a kateter
Pe(er$k%aan F$%$k
"ea'aan u(u(: %e'ang
"e%a'aran : ")(&)% (ent$% k))&erat$#
Tekanan Dara6 : 12-/- ((Hg8 Na'$: / G(en$t8 Na#a%: 2-G(en$t Su6u :
3,8°?
Mata : ")nu9t$4a tak ane($% 8 %klera tak $kter$k
A0')(en :
I
: Luka )&era%$ tertutu& 4er0an
P : FUT t$'ak tera0a8 Ner$ tekan ;<8 Ner$ le&a% ;<8 De#an% Mu%kuler ;< Pe
: T$(&an$
A : B$%$ng u%u% ;<
en$tal$a : I: 4ul4a 'an uretra tenang
Ur$ne : 7arna ern$68 u(la6 1/-- 99 2! a( D$agn)%a:
P,A-H+ &)%t 6$%terekt)($ a.$ ru&tur uter$ 'engan &er'ara6an ang t$'ak terk)ntr)l. S$ka& :
")ntr)l "U85S8 PP5
M)0$l$%a%$ 0erta6a&
A## D?
B)le6 &ulang
Tera&$ :
− Inek%$ 9e#tr$aG)n 2G1 gr − In. enta(9$n 2G/- (g − A%a( (e#ena(at 3G+-- (g − SF 3G1 ta0 − 5$t. ? 3G1
BAB I" PEMBAHASAN DAN ANALISA KASUS
A# P$%&a'a(a) Dar$ la&)ran ka%u% ang tela6 '$&a&arkan8 '$'a&atkan '$agn)%a ak6$r a$tu
'$agn)%a &)%t )&era%$ 0eru&a P,A-H+P)%t 6$%terekt)($ %u&ra4ag$na a.$ ru&tur uter$ &)%ter$)r %a(&a$ ka4u( ')ugla%$ . D$agn)%a ter%e0ut '$'a%arkan 'ar$ te(uan %aat '$lakukan %ek%$) %e%area )le6 ')kter %&e%$al$% kan'ungan. Dan %e0elu(na (e(ang tela6 ter'a&at ke9ur$gaan 'ar$ &ena&$%an a7al &a%$en 0eru&a ana(ne%a '$(ana kelu6an uta(a &a%$en 0eru&a ner$ &erut 6e0at 'an %e%ak na#a%. Sela$n $tu8 &a%$en (e($l$k$ r$7aat &e(0er$an )k%$t)%$n 'ar$ &u%ke%(a%. Untuk %elengka&na 'a&at '$l$6at &a'a ta0el '$ 0a7a6 $n.
T$*ri
Ka(+(
Fa,-*r R$(i,* : R$7aat S? • Penekanan 0erle0$6an •
Fa,-*r R$(i,* Pa%$en '$ 0er$kan $nek%$ ang '$ •
&a'a
•
uteru% Trau(a %aat &r)%e% &ela6$ran r$7aat (an$&ula%$ atau )&era%$
•
trau(at$9 St$(ula%$
•
0erle0$6an
uteru% atau
t$'ak
9ur$ga$ )k%$t)%$n '$ &u%ke%(a%
ang te&at
'engan )k%$t)%$n
Ma)i.$(-a(i ,li)i( / •
Ner$ &erut 'an ner$ tekan.
Ma)i.$(-a(i Kli)i( /
Pa%$en 'a&at (en'e%kr$&%$kan tera%a
%e&ert$
ter)0ek
•
teruta(a %aat &a%$en (engala($ •
HIS. •
Ner$ 'a'a. Ner$ '$ra%akan
•
Pa%$en 'atang 'engan kelu6an ner$ %eluru6 la&angan &erut Pa%$en (era%akan %e%ak na#a% Pa'a &e(er$k%aan #$%$k : "ea'aan u(u(: %ak$t o
antara %9a&ula8 atau ner$ %aat $n%&$ra%$
ak$0at
$r$ta%$
'ar$
o
&er'ara6an '$ 0a7a6 '$a#rag(a o •
S)k 6$&)4)le($k.
•
Da&at '$te(ukan &er'ara6an
a7at an$n
•
Tera0a
an$n
9)(&)%(ent$% 5$tal %$gn : Tekanan 'ara6
112 kal$ &er (en$t8 Su6u 3,8)?8 Perna#a%an !- kal$
%angat
&er (en$t. Pe(er$k%aan 0%tetr$ : o Pe(er$k%aan Le)&)l' Le)&)l' I :
TFU
(enga(0ang '$ luar uteru% 'an
tera0a 3 ar$ '$0a7a6
'enut antungna t$'ak 'a&at
&r)9e%%u%
'$te(ukan 'engan &e(er$k%aan
Fun'u% uter$ k)%)ng. Le)&)l' II : tera0a
D)&&ler
ke%an •
:
: 13-/- (( Hg8 Na'$
(a%%$# &er 4ag$na( •
0erat "e%a'aran
D$te(ukan
ga(0aran
Ring
G&)$'eu%.
kera%
0un'ar
(elent$ng '$ %$%$ k$r$
Bandl
a0')(en $0u. Tera0a ke%an lunak8 n)'uler '$ %$%$ kanan
a0')(en $0u Le)&)l' III :
ta6anan (e(anang. Le)&)l' I5 : tera0a ta6anan
tera0a
(e(anang
;0elu( (a%uk PAP< o o o o
TBJ : 2*!+ gra( DJJ : kal$ &er (en$t H$%k)ntrak%$ : 5ag$nal t)u96 : 44
n)r(al8 &e(0ukaan 1 ar$ %e(&$t8 ketu0an ;<8 &anggul ke%an lua%.
Dia)*(a 5T tertera '$ ata% • US t$'ak '$lakukan • Ha%$l la&)ran )&era%$ (enela%kan • Ta(&ak 'ara6 (eng$%$ 9a4u( &er$t)neu( Ta(&ak ru&tur uter$ k)(&l$t
'aera6 (e'$ana 'an SBR
Dia)*(a •
Pa'a
&e(er$k%aan
&anggul
'$'a&atkan 6$langna &enurunan •
an$n ;l)%% )# %tat$)n< Pe(er$k%aan 'ala(
;4ag$nal
t)u96e< 0erguna untuk (era0a r)0ekan '$ '$n'$ng uteru% ang 'a&at '$le7at$ )le6 ar$ untuk (en9a&a$ ;t$'ak
r)ngga
&er$t)neu(
ter'etek%$na
r)0ekan
0ukan 0erart$ 0a67a t$'ak tera'$ • •
ru&tur uter$< Pe(er$k%aan US Untuk (enegakkan '$agn)%a &a%t$ '$lakukan
la&ar)t)(8
0a6kan
%etela6 &er%al$nan &er4ag$na(.
P$)a-ala,(a)aa)
P$)a-ala,(a)aa) D$lakukan re%u%$ta%$ 9a$ran RL D$lakukan %ek%$) %e%area
•
Pe(0er$an $n#u%e I5 9a$ran ;Na9l -8* atau RL< %e0elu( t$n'akan
•
&e(0e'a6an Lakukan %9 'an la6$rkan &la%enta
•
%egera %etela6 k)n'$%$ %ta0$l J$ka uteru% 'a&at '$&er0a$k$ 'engan re%$k) )&era%$ le0$6 ren'a6 'ar$&a'a r$%$k) &a'a 6$%terekt)($ 'an uung ru&ture uteru% t$'ak
•
nekr)%$% 6$%ter)ra#$. J$ka uteru% t$'ak 'a&at '$&er0a$k$8 lakukan 6$%terekt)($ %u&ra4ag$nal atau
6$%terekt)($
t)tal
$ka
'$'a&atkan r)0ekan %(&a$ %er4$k% 'an 4ag$na
B# A)ali(a Ka(+(
Ber'a%arkan ana(ne%a &a%$en8 '$'a&atkan 0a67a ke(ungk$nan ru&tur uter$ tera'$ &a'a %aat &r)%e% &er%al$nan 0erlang%ung. Hal ter%e0ut '$tunang 'engan 0e0era&a #akt)r re%$k) ang ter'a&at &a'a &a%$en8 a$tu a'ana r$7aat &e(0er$an )0at $nek%$ ang '$'uga )k%$t)%$n %aat &era7atan '$&u%ke%(a%. Sela$n $tu %tatu% &a%$en uga gran'e (ult$&ara Dar$ (an$#e%ta%$ kl$n$% ang '$'a&atkan &a'a &a%$en teruta(a ner$ %eluru6 la&angan &erut 'an 'a'a tera%a %e%ak 'an %ak$t (e(ungk$nkan a'ana ke9ur$gaan tera'$na &er'ara6an ang (a%$# 'ala( &er$t)neu( %e6$ngga (eng$r$ta%$ n.'$a#rag(a 'an (ene0a0kan ra%a ner$ &a'a 'a'a. Sela$n $tu8 ke'atangan &a%$en 'engan ta96$9ar'$a 'a&at (ena'$ %uatu tan'a a'ana %)k ang terk)(&en%a%$. Pa'a $n%&ek%$ a0')(en terl$6at a'ana ga(0aran 9$n9$n retrak%$ &at)l)g$% ;0an'l r$ng< ang (eru&akan 9$r$ k6a% ru&tur uter$ 0ag$an anter$)r. Pe(er$k%aan DJJ ang '$lakukan )le6 &etuga% ru(a6 %ak$t C kal$(en$t D$agn)%a &)%t )&erat$# atau '$agn)%a 'e#$n$t$# &a'a &a%$en $n$ 0eru&a ,P+A-H+ gra4$' ater( PRM IUFD letak l$ntang ($)(a uter$. D$agn)%a $n$ '$'a&atkan 'ar$ )&era%$ %ek%$) %e%area ang '$lakukan. Dala(
la&)ran lang%ung '$ela%kan 9a4u( &er$t)neu( ter$%$ 'ara68 'engan &)%$%$ tangan kanan an$n keluar (elalu$ 9ela6 ru&tur &a'a uteru% ke 9a4u( &er$t)neu(. Pa'a &e(er$k%aan 5T '$'a&atkan ke&ala %u'a6 turun ke 6)'ge II8 6al $n$ 'a&at (enela%kan kena&a t$'ak '$te(ukan &er'ara6an &er4ag$na( %e0aga$ (an$#e%ta%$ kl$n$%. Hal ter%e0ut ak$0at tertutu&na &$ntu &anggul )le6 ke&ala 0a$ %e6$ngga t$'ak (e(ungk$nkan 'ara6 (engal$r keluar. Penatalak%anaan ang tela6 '$lakukan &a%$en $n$ tela6 te&at8 '$(ana %e0elu( '$lakukan )&era%$ &a%$en %e(&at '$re6$'ra%$ 'engan RL 7alau&un 6ana 1 k)l#8 karena t$'ak '$keta6u$ r$7aat re6$'ra%$ %e0elu(na..
DAFTAR PUSTAKA
1. Mart)6)e%)') S8 Mar%$ant). Perlukaan 'an Per$%t$7a La$n &a'a Per%al$nan. Dala( : Sa$#u''$n AB8 Ra96$(6a'6$ T8 $nk)%a%tr) H8 e'$t)r. Ilmu ebidanan. E'$%$ !. Jakarta : =aa%an B$na Pu%taka Sar7)n) Pra7$r)6ar')O 2--/: ,,/,2. 2. Nagaa "8 Fetter% MD8 I%6$ka7a M8 "u0) T8 ")naag$ T8 Sa$t) =8 Se$%6$(a H8 Sug$()t) M8 Takag$ "8 ?6$0a =8 H)n'a H8 Muku0) M8 "a7a(ura M8 Sat)6 S8 Nek$ R. !auses of maternal mortality in "apan. JAMA8 2---O 2/3:2,,1. 3. E'en8 RD8 Parker RT8 all SA. Rupture of the pregnant uterus# $ %&'years review. AMJ 0%tet ne9)l8 2--O ,/:,1. !. ?unn$ng6a( F8 ant NF8 Le4en) "J8 $l%tra& III L?8 Haut6 J?8 en%tr)( "D. Per'ara6an 0%tetr$. Dala( : Pr)#$ta%ar$8 Hartant) H8 Su)n) =J8 =u%na D8 ")%a%$6 AA8 Pra7$ra J8 'kk8 e'$t)r. Obstetri illiams 5)l 1. E'$%$ 21. Jakarta : E?O 2--,: 1,23. +. M$ller DA8 Paul RH. Rupture of the unscarred uterus. AMJ 0%tet an' ne9)l8 2---O 1!:3!+. ,. Fe')rk)7 DM8 N$(r)' ?A8 Tal)r PJ. Ruptured uterus in pregnancy: $ !anadian hospitals e*perience. ?MAJ8 2--/O 13:2. . A(er$9an ?)llege )# 0%tetr$9$an% an' ne9)l)g$%t: +aginal birth after previous cesarean delivery. +t6 e'. 2--28 & 12+. /. Le4rant S8 $ngate M. ,idtrimester uterine rupture. J Re&r)' Me'8 2---O !1:1/,. *. I8 Al$rQ$. -terine rupture after previous caesarean section. N)r7a : BJ8 2-1-O 1!+:2+.
