1.0 PENGEN PENGENALA ALAN N
Pencegah Pencegahan an semut semut diprem dipremis is kediama kediaman n perlu perlu dilakuk dilakukan an sebelu sebelum, m, semasa semasa dan selepas bersedia menduduki rumah yang baru adalah satu pilihan yang baik. Bersedia dari awal dari serangan serangan semut semut yang akan datang datang pada bila-bila bila-bila masa yang tidak tidak dijangka dapat mengelakan kerosakan harta benda. Biasanya harta benda seperti perabut kayu, strukt struktur ur kayu kayu dibaha dibahagia gian n bumbung bumbung menjad menjadii sasara sasaran n seranga serangan n semut. semut. Jika Jika dari dari awal awal pencegahan semut dibuat ia dapat menyelamatkan semua harta benda yang terlibat dari dimakan anai-anai. Semut Semut iala ialah h sera serangg nggaa sosi sosial al dala dalam m fami famili li Formicidae, Formicidae, dan bers bersam amaa denga dengan n penyengat dan lebah yang berkaitan, mereka tergolong dalam kumpulan Hymenoptera kumpulan Hymenoptera.. Semut berevolusi berevolusi daripada daripada keturunan keturunan seakan penyengat dalam aman pertengahan !sia "apur antara ##$ dengan #%$ juta tahun lalu dan mempelbagai selepas muncul pokok bunga. &aporan saintis di 'ikipedia 'ikipedia menyatakan di mana terdapat ((,$$$ spesis semut yang terdapat diseluruh dunia tetapi hanya sebanyak #(,)$$ spesis sahaja yang telah di klasifikasikan di dalam data mengenai hidupan semut. Semut juga merupakan sejenis serangga paling tua wujud didunia semenjak pra-sejarah dahulu iaitu melebihi #%$ juta tahun tahun berband berbanding ing dengan dengan hidupa hidupan n lain. lain. *alays *alaysia ia sering sering menjum menjumpai pai semut semut dengan dengan beberapa jenis yang popular seperti jenis "erengga, Semut +pi, Semut atal, &ebah *adu, abuan, Semut ula, Semut itam dan banyak lagi. +da jenis semut yang berbisa gigitannya dan ada yang tidak mengigit langsung. Semut laimnya mempunyai sepasang sesungut dan % bahagian badan iaitu kepala, hora/ dan abdomen. Semut Semut memb memben entu tuk k kolo koloni ni yang yang bers bersai ai darip daripada ada bebe bebera rapa pa pulu puluh h indi indivi vidu du pemangsa tinggal di rongga kecil ke koloni besar berorganisasi yang menghuni satu kawasan besar dan terdiri daripada jutaan individu. "oloni-koloni besar ini sebahagian besar ahlinya merupakan semut betina tanpa sayap mandul yang membentuk kasta 0pekerja0, 0askar0, atau kumpulan khusus lain. "oloni ini juga mempunyai semut jantan subur yang dipanggil 0dron0 dan satu atau lebih semut betina subur yang dipanggil 0ratu0. "oloni-koloni ini kadangkala digambarkan sebagai satu superorganisma kerana semutsemutnya semutnya kelihat kelihat seperti seperti berfungsi berfungsi sebagai sebagai satu entiti bersatu, bersatu, bekerja bekerja bersama-sam bersama-samaa menyokong koloni. 2.0 LANGKAH-LANGKAH MENGAT MENGATASI MASALAH SERANGAN SEMUT
1
(.# *enjaga kebersihan rumah 1ari sampah, saki-baki makanan yang tidak dibersihkan, lantai kotor, makanan mentah tidak ditutup rapi, sarang serangga, laluan serangga seperti dahan pokok dari pohon rimbun, tempat lembab dan sebagainya. 1an cicak juga punca masalah kerana makanan kesukaan cicak ialah S2*!, +3+4-+3+4 dan &4P+S. &angkah untuk mengatasinya ialah bancuh lada merah dengan air. *asuk dalam botol Spray. Spray kat tempat mana banyak semut tetapi, jauhi dari kanakkanak atau terkena deria sendiri. (.( *enggunakan tumbuhan tertentu untuk menghapuskan serangga. +ntaranya adalah pokok 34&+* atau dari segi botani dikenali sebagai Pogostemon cablin yang dikatakan sesuai untuk menghapuskan serangga perosak. Pokok ini adalah dari jenis renek dengan batang bercabang dan tumbuh dalam bentuk rimbun. 4a sering ditanam di kawasan kampung. 1aunnya pula berbentuk bujur dan bergigi di tepi serta mempunyai permukaan yang seolah-olah berbulu. *enurut pegawai di Pusat Sumber enetik umbuhan, Biosains !P*, ajuddin +bdul *anap, tumbuhan yang jenis payah berbunga ini dikatakan mempunyai bau yang tidak digemari oleh serangga perosak. 4a seolah-olah bersifat antiserangga. Bendasarkan pengakuan beberapa pengamal perubatan herba, pokok ini bagi manusia mempunyai bau yang wangi semerbak. *ungkin benar kerana serangga perosak tidak gemar suasana yang wangi. *ereka cepat membiak jika kawasan rumah busuk dan kotor.
(.% Penggunaan kapur insektisida "apur insektisida boleh diguna pakai bagi pencegahan semut. 5ara ini dapat dilakukan pada kedudukan sudut-sudut rumah dana meletakkan pada makanan yang akan dihidangkan dikerumuni semut. 5ara penggunaan kapur 2
insektisida ini dilakukan dengan cara meletakkan bahan tersebut pada jalan-jalan semut di sudut-sudut rumah atau tempat makanan tersebut. Semut yang berani melangkawi jaringan tersebut akan mati. (.6 Penggunaan sabun cuci 5ara penggunaannya ialah satu teh sabun cuci dilarutkan dalam air. +ir bekas cucian pakaian juga boleh digunakan. 5airan tersebut dimasukkan ke da lam penyembur dan disemburkan ke arah semut-semut.
3.0 TIPS KAWALAN SEMUT DAN STRATEGI
erdapat dua jenis utama masalah semut yang biasa dihadapi dengan masalah semut. 7a8 Semut yang tinggal di luar dan makanan ternakan dalam 7b8 Semut yang sudah mempunyai sarang dibina di dalam Strategi kawalan semut perlu bergantung kepada jenis jangkitan dan jenis semut yang bertanggungjawab. *engenal pasti jenis semut adalah membantu, tetapi mungkin sukar tanpa kaca pembesar kerana sai semut sangat kecil.
4.0 KAEDAH PEMERIKSAAN SEMUT
Pemeriksaan adalah langkah pertama yang penting untuk mengelakkan serangan semut. !ntuk mencari sarang semut, ikut jejak mereka. Semut meletakkan jejak pheromone kimia di sepanjang laluan yang ditetapkan mereka ke dan dari sumber makanan supaya semut lain boleh mencari makanan. 1i dalam rumah, pemeriksaan hendaklah dilakukan di sepanjang permaidani tepi, pintu, tingkap, dan semua kawasan dapur. 5ara yang paling mudah untuk mencari jejak ke sarang adalah untuk melihat di mana semut pergi selepas mencapai sumber makanan. 1i luar rumah, pemeriksaan hendaklah dilakukan di sekitar dinding asas, kawasan tumbuh-tumbuhan, dan mulsa. *ana-mana
tumbuh-tumbuhan
laman
dalam
dan
dinding
menyembunyikan beberapa sarang semut atau denai mereka.
3
terdekat
mungkin
5.0 JENIS-JENIS SEMUT
Pengelaan a!n"!#!$ i. +lam 9 ii. :ilum 9 iii. "elas 9 iv. ;rder 9 v. Suborder 9 vi. Superfamili 9 vii. :amili 9
aiwan +rtropoda Serangga ymenoptera +pocrita 8
S%&#a'!l!
+enictogitoninae
eteroponerinae
+groecomyrmecinae
&eptanillinae
+mblyoponinae 7termasuk 0+pomyrminae08
&eptanilloidinae
+neuretinae
*artialinae
Brachymyrme/
*yrmeciinae 7termasuk
5erapachyinae
03othomyrmeciinae08 *yrmicinae
1olichoderinae
Paraponerinae
2citoninae 7termasuk 01orylinae0 dan
Ponerinae
0+enictinae08 2ctatomminae
Proceratiinae
:ormicinae
Pseudomyrmecinae
4
).# Semut api
Semut +pi memiliki ciri fiikal seperti warna badan coklat kemerah-merahan dan disemua bahagian abdomen berwarna lebih gelap. igitan semut api agak merbahaya kerana ianya amat bisa dan gatal. Semut api ini mampu dan boleh mengigit mangsa jika diganggu dan kita akan dapat rasa gigitan sangat menyakitkan. Semut ini mempunyai sai dengan julat panjang dari #?#@ inci hingga #?6 inci. 1i antara sifat semut api adalah dari tahap kebisaan gigitan ini dimana ia boleh dijadikan senjata dalam mempertahankan kawasannya. Semut ini adalah natid dan banyak berada dikawasan tropika. Sarang semut api laimnya didapati dalam tanah, dalam kayu reput atau longgokan sampah yang terdapat dikawasan rumah atau kawasan kebun. Semut api ini akan memakan apa sahaja makanan yang ada mengandungi bahan protein tinggi seperti yang terdapat pada semua jenis tanaman atau sisa haiwan ternakan. "oloni semut api umumnya akan menjaga dan miliki tanah jajahan mereka sendiri dan akan mencari makanan di kawasan-kawasan berhampiran yang ditetapkan. "asta pekerja merupakan kasta yang sering kelihatan merayap dan menjaga sarangnya.
5
).( Semut mayat
Semut mayat adalah satu gelaran kepada spesis semut yang memiliki bahagian kepala berwarna gelap dan juga pada bahagian dada. Bagaimana pun bahagian kaki serta bahagian perut adalah berwarna pucat. Sainya agak kecil iaitu kurang daripada #?#@ inci. Semut mayat mempunyai tabiat berlari cepat dengan hala tidak menentu arah apabila terganggu. 4a akan bergerak dalam satu barisan dimana ia juga sering membawa anaknya ke sarang baru jika diganggu. Sainya yang cukup kecil menyebabkan ia mampu masuk ke dalam rumah kita melalui lubanglubang terlalu kecil dan halus. Sebaik sahaja semut masuk dalam rumah, ia boleh berada didapur atau dalam bilik mandi terutama dekat dengan sinki 7ia suka mencari air untuk kelembapan8. Semut mayat suka memakan bahan yang manis seperti buah buahan manis dan ada yang kata ia dikenali sebagai 0Semut ula0. abitat bagi semut mayat boleh didapati dimana-mana dalam rumah, kawasan taman keliling rumah mahu pun dalam kawasan kebun serta dusun buah buahan. 4a juga boleh bersarang dalam celah-celah dinding atau tempattempat antara kabinet dan almari. Semut mayat mendapat nama sebagai
6
0mayat0 kerana apabila ia berlari ke sana ke mari sekitar di atas lantai akan kelihatan bercahaya daripada bahagian abdomen dan kaki. ).% Semut pharaoh 7firaun8
Semut Pharoah atau Semut :iraun adalah sejenis semut yang berwarna kuning pucat pada kemerahan dibanyak bahagian tubuhnya. Bagaimana pun terdapat juga warna kehitaman pada bahagian atas dan bahagian belakang perutnya yang agak jelas. Semut ini juga adalah semut yang mempunyai gigi tajam untuk mengigit. Sai badan semut ini sekitar panjangnya dari #?#@ inci hingga #?#( inci. Sifat semulajadi semut ini adalah kegemarannya memakan gula-gula dan juga memakan serangga mati. 4a bijak dan cekap mencari dan mengesan makanan dan dalam koloninya ia mempunyai beberapa ekor ratu dalam sarang. Semut ini sesuai tinggal dikawasan sub-tropika dan tropika. Semut ini laimnya suka membuat sarang berhampiran pada dinding bangunan. 4a juga boleh bersarang di dalam rumah dan boleh bersarang dalam dinding, almarialmari, kotak-kotak makanan dan mana-mana ruang di celah-celah rumah yang boleh dicapai. "oloni semut ini mempunyai beberapa ekor ratu dan boleh berpecah menjadi kelompok-kelompok yang lebih kecil. "adar pembiakan semut ini juga cepat .
).6 Semut kepala besar
7
Semut Berkepala Besar adalah sejenis semut yang memang ketara mempunyai bahagian kepala yang sangat besar berbanding bahagian badan yang lain. Semut ini laimnya berwarna coklat muda sehingga coklat tua yang agak kemerahan tetapi kehitaman dibahagian abdomen 7belakang8. Semut dari kasta pekerja merupakan jenis yang sangat ketara mempunyai bahagian sangat besar yang ketara. Sai semut ini sekitar dari #?#@ inci hingga #?= inch panjang. "ita mudah dapat kenal akan semut ini apabila dijumpai dikawasan rumah atau dikebun kerana ia mudah dikesan kerana selalu berkeliaran tidak jauh dari sarangnya. Jalan mencari makannya kadangkadang ditutup dengan tanah iaitu cara berjalan menyerupai anai-anai. 4a juga mencari makan di kawasan bawah daun kayu dan di dalam tanah. "oloni Semut Berkepala Besar mempunyai sai agak besar 7sekitar #,$$$#$,$$$ ekor satu koloni8. 4a juga lebih suka makan biji benih tanaman yang disimpan atau disemai dan ia juga makan serangga lain. Semut berkepala besar mendapat namanya disebabkan oleh kepalanya berai besar yang tidak seimbang berbanding dengan anggota bahagian lain.
).) Semut ila
8
Semut gila mempunyai kulit berwarna dari merah-coklat hitam kepada warna kemerahan dan bahkan ada yang dilihat seakan warna hitam. Semut ini mempunyai ukuran sekitar dari #?#( inchi hingga #?= inchi panjang. Semut gila ini mendapat nama kerana apabila bergerak seperti AgilaA kerana tidak menentu arahnya dan kelajuannya. Semut ila suka makan makanan manis seperti gula-gula dan buah-buahan manis seperti tembikai susu serta makan serangga-serangga lain. 4a juga memakan biji benih tanaman untuk protein. Semut ila mudah menyesuaikan diri serta boleh hidup di dalam habitat yang sangat kering dan juga keadaan lembap. +pabila semut ini merayap di luar sarang, ia boleh dijumpai dikeliling kawasan rumah. Semut ini adalah semut bersai kecil tetapi boleh bergerak dengan pantas dalam cara pergerakan yang tidak menentu ketika mencari makanan dan memang macam semut gila.
(.0 JENIS-JENIS RA)UN SERANGGA @.# acun serangga 7 pesticide8 acun serangga 7 Pesticide8 merupakan sejenis bahan kimia yang tergolong dalam
kategori acun *akhluk Perosak iaitu sebarang bahan yang di gunakan untuk
9
mencegah, memusnah, mengawal, menghalau atau mengurangkan makhluk perosak. 1i *alaysia ianya disenaraikan dibawah Jadual Pertama +kta acun *akhluk Perosak #>C6 yang dikuatkuasakan oleh Jabatan Pertanian. Secara amnya racun serangga adalah sebahagian daripada jenis racun makhluk perosak bersama dengan acun oden 7acun ikus8, acun "ulat 7Fungicide8 dan acun umpai 7Weedicide8. @.#.#
acun Sebatian ;rganik acun sebatian organik merupakan jenis racun yang mengandungi Bahan ;rganik "arban 758 dan idrogen 78 serta beberapa unsur kimia lain yang bersesuaian dengan komposisinya. erdapat > kumpulan utama racun sebatian organik iaitu 7#8 Botanikal, 7(8 ;rganoklorin , 7%8 ;rganofosforus , 768 "arbamat , 7)8 Piretroid, 7@8 3icotinoids, 7C8 Spinosin , 7=8 :iprol 7>8 Piridainon. 7a8 acun ;rganik Botanikal terdiri dari racun serangga yang didapati atau berasal daripada tumbuh-tumbuhan semulajadi yang wujud di sekeliling kita. +ntaranya seperti pati daripada 1aun 3eem 7mengandungi
aadiractin8,
1aun
tembakau
7mengandungi
nicotine8 dan daun Bunga "ekwa 7mengandungi pyretrum8. 7b8 acun Sebatian ;rganoklorin 7Organochlorine - ;58 pula mengandungi bahan-bahan daripada "arban 758, "lorin 7548, idrogen 78 dan ;. acun ini merupakan janis racun yang stabil dan tahan lama. acun jenis 11 merupakan jenis organoklorin yang paling popular sekitar abad ke ($ untuk kawalan kesihatan umum
tetapi
kini
telah
banyak
yang
telah
diharamkan
penggunaannya atau digunakan secara terkawal. acun ini juga sangat berkesan dalam mengawal populasi serangga dan sangat
10
efektif sehingga membunuh serangga berfaedah yang lain. +ntara nama-nama racun ini seperti Lindane, Chlordane, Aldrin, Dieldrin, emdrins, mireks, endosulfan dan heptachlor . 7c8 acun Sebatian ;rganik ;rganofosforus 7;P8 dibuat berasaskan kepada 2ster +sid :osforik (Phosphoric Acid 8 yang bertindak kepada sistem saraf serangga. acun jenis ini paling banyak dikomersilkan oleh syarikat kawalan anai-anai yang mana ianya sangat berkesan mengawal serangga anai-anai 7termites8. acun ini sangat kuat baunya dan juga sanagat toksik terhadap haiwan veterbreta. Penggunaanya bagi beberapa jenis racun ini perlu dikawalselia dengan teliti dan perlukan lesen khas untuk menggunakannya daripada kerajaan. +ntara jenis racun jenis ini seperti alathion, Fenitrothion, riclorfon, :enamiphos, :enthion, Penthoate, 5hlorpyrifos , !emefos, Dia"inon dan juga #uinalphos. 7d8 acun sebatian ;rganik "arbamat 7Carbamate8 merupakan jenis racun serangga yang menyerupai aktiviti Organoposfat 7;P8. acun ini bertindak terhadap sistem saraf serangga iaitu enim kolineterase yang biasanya mempunyai spektrum yang luas. 5ontoh bahan racun ini seperti Propo$ur dan %endiokarb. 7e8 acun Sebatian ;rganik Piretrin 7 Phyrethrin8 adalah sebatian sintetik yang menyerupai
struktur kimia pirethrin. acun ini
mempunyai kesan efektif pada paras kandungan yang rendah dan sering dijadikan bahan asas untuk semburan &aerosol& seperti untuk kawalan lipas, nyamuk dan lalat di rumah. Jenama seperti Shieldto/, Baygon, idsect, (; dan banyak lagi mudah dibeli dikedai-kedai runcit dan pasaraya. 5ontoh bahan aktif racun ini seperti !etramethrin, Permethrin, %ifenthrin, Lamda-cyhalothrin, Cypermethrin, Cyfluthrin, Deltamethrin dan 'fenelerate. acun ini mempunyai kadar toksiksiti kepada mamalia yang rendah tetapi ianya toksik terhadap ikan dan lebah 7 Apis cerana8. 11
7f8 acun Sebatian ;rganik )icotinoids merupakan racun serangga kelas baru yang menyerupai nicotina semulajadi. "aedah kawalan dengan cara sistemik yang mempunyai ciri sistem-akar yang baik. 5ontoh racun ini adalah seperti *midachloprid yang mampu mengawal perosak pertanian dalam tanah seperti serangga tanah, anai-anai dan serangga rumput. 7g8 acun Sebatian ;rganik +pinosin pula adalah kelas terbaru dalam jadual racun seperti racun jenis +pinosid . acun baru ini digunakan dalam bidang pertanian untuk kawalan serangga. 7h8 acun Sebatioan ;rganik Fiprol adalah racun jenis sistemik seperti Fiprol yang digunakan dalam sektor pertanian dan sektor awam. 5ara penggunaannya dalam bentuk AumpanA untuk anaianai, lipas dan semut serta berkesan terhadap serangga yang toleran
kepada
racun
Pyrethroids,
Carbamate
dan
Organophosphate. 7i8 acun Sebatian ;rganik Piridia"inon adalah jenis racun yang mempunyai kesan sisa baki atau residu yang sangat panjang tetapi serangga yang disembur cepat mati. Jenis racun seperti pyridaben yang bersifart memilih 7 selectie pesticide8 dan banyak digunakan dalam sektor pertanian. *.0 KESIMPULAN
Secara kesimpulannya, pengawalan serangan serangga seperti semut sangat penting bagi setiap pembinaan sama ada sebelum, semasa dan selepas proses pembinaan selesai dijalankan. Pengawalan serangga perosak ini akan lebih terkawal sekiranya tindakan awal dilakukan. Sebagai contoh, semasa membina sesebuah bangunan, semburan serangga akan digunakan sebelum membina lantai bagi mengelakkan serangga seperti semut mendiami bangunan tersebut. +pabila pengawalan dapat dilakukan dengan lebih awal, kerosakan harta benda akan lebih terjamin. Selain itu, pengawalan ini dapat mengurangkan kerugian untuk memperbaiki sebarang kos kerosakan yang berlaku. 12
*encegah itu lebih baik dari mengubati. +pabila pengawalan telah dapat dilakukan, ia juga dapat meningkatkan tahap keselamatan sesuatu tempat tersebut juga selain dapat meningkatkan daya tahan sesuatu struktur rumah atau bangunan tersebut. Penggunaan kaedah pengawalan secara biologi seharusnya digalakkan kerana lebih menguntungkan dan menjamin keseimbangan ekologi alam.
13
