Klucz odpowiedzi
ab
Kartkówki Oczekiwana odpowiedź
Nr zad.
grupa A
grupa B
Kryterium punktowania
Przeliczanie odległości i skali 1.
1 cm – 2 km x – 42,2 km x = 1 cm · 42,2 km : 2 km = 21,1 cm
1 cm – 0,75 km x – 4,2 km x = 1 cm · 4,2 km : 0,75 km = 5,6 cm
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia i prawidłowy wynik
2.
Odległość na mapie: 6,5 cm (dopuszczalny błąd pomiaru: 3 mm) 1 cm – 0,25 km 6,5 cm – x x = 6,5 · 0,25 km = 1,625 km ≈ 1,6 km Ze względu na dopuszczalny błąd pomiaru należy uznać wynik w przedziale 1,6 km – 1,7 km.
Odległość na mapie: 9 cm (dopuszczalny błąd pomiaru: 3 mm) 1 cm – 0,3 km 9 cm – x x = 9 · 0,3 km = 2,7 km Ze względu na dopuszczalny błąd pomiaru należy uznać wynik w przedziale 2,6 km – 2,8 km
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia i prawidłowy wynik
3.
1 cm – 0,25 km 8 cm – x x = 8 · 0,25 km = 2 km 4 cm – 2 km, czyli 1 cm – 0,5 km 1:50 000 Skala liczbowa mapy wynosi 1:50 000.
1 cm – 0,5 km 10 cm – x x = 10 · 0,5 km = 5 km 5 cm – 5 km, czyli 1 cm – 1 km 1:100 000 Skala liczbowa mapy wynosi 1:100 000.
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
4.
15 cm – 60 km, czyli 1 cm – 4 km Skala liczbowa mapy wynosi 1:400 000.
4 cm – 2 km, czyli 1 cm – 0,5 km Skala liczbowa mapy wynosi 1:50 000.
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
Przeliczanie powierzchni i skali 1.
1 cm – 0,5 km 1 cm2 – 0,25 km2 16 cm2 – x x = 16 · 0,25 km2 = 4 km2
1 cm – 0,3 km 1 cm2 – 0,09 km2 3 cm2 – x x = 3 · 0,09 km2 = 0,27 km2
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia i prawidłowy wynik
2.
3 cm · 2 cm = 6 cm2 1 cm – 20 m, czyli 1 cm2 – 400 m2 1 cm2 – 400 m2 6 cm2 – x x = 6 · 400 m2 = 2400 m2
2,5 cm · 4 cm = 10 cm2 1 cm – 1 m, czyli 1 cm2 – 1 m2 1 cm2 – 1 m2 10 cm2 – x x = 10 · 1 m2 = 10 m2
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
3.
1 ha = 10 000 m2 20,6 ha = 206 000 m2 1 cm – 750 m 1 cm2 – 562 500 m2 x – 206 000 m2 x = 206 000 m2 · 1 cm2 : 562 500 m2 = = 0,36 cm2
1 cm – 5 km 1 cm2 – 25 km2 x – 113 km2 x = 113 km2 · 1 cm2 : 25 km2 = 4,52 cm2
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
4.
2 cm2 – 8 ha 1 cm2 – 4 ha, czyli 1 cm2 – 40 000 m2 1 cm – 200 m Skala liczbowa mapy wynosi 1:20 000.
4 cm2 – 16 ha 1 cm2 – 4 ha, czyli 1 cm2 – 40 000 m2 1 cm – 200 m Skala liczbowa mapy wynosi 1:20 000.
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
Obliczanie średniego spadku (np. rzeki lub stoku) 1.
1 cm – 5 km 15 cm – x x = 15 · 5 km = 75 km 1235 m n.p.m. – 360 m n.p.m. = 875 m 875 m · 100% = 1,16(6)% J= 75 000 m
1 cm – 2 km 12 cm – x x = 12 · 2 km = 24 km 1725 m n.p.m. – 860 m n.p.m. = 865 m 865 m J= · 100% = 3,6% 2400 m
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
2.
1959 m n.p.m. – 1027 m n.p.m. = 932 m
1125 m n.p.m. – 878 m n.p.m. = 247 m
932 m · 100% = 22,19% J= 4200 m
247 m · 100% = 4,75% J= 5200 m
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. prawidłowy wynik; razem 2 p.
1 cm – 250 m 6 cm – x x = 6 · 250 m = 1500 m 425 m n.p.m. – 390 m n.p.m. = 35 m
1 cm – 250 m 3,5 cm – x x = 3,5 · 250 m = 875 m 385 m n.p.m. – 360 m n.p.m. = 25 m
3.
J=
35 m · 100% = 2,3% 1500 m
J=
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
25 m · 100% = 2,85% 875 m
Obliczanie wysokości górowania Słońca 1.
22 czerwca (półkula północna) h = (90° – j) + 23°26' h = (90° – 40°) + 23°26' = 73°26' 22 grudnia (półkula północna) h = (90° – j) – 23°26' h = (90° – 40°) – 23°26' = 26°34'
22 czerwca (półkula południowa) h = (90° – j) – 23°26' h = (90 – 34°) – 23°26' = 32°34' 22 grudnia (półkula południowa) h = (90° – j) + 23°26' h = (90° – 34°) + 23°26' = 79°26'
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia jednego przykładu, 2 p. za prawidłowy sposób obliczenia obu przykładów
Klucz odpowiedzi Nr zad.
ab Oczekiwana odpowiedź
grupa A
grupa B
Kryterium punktowania
2.
22 czerwca (półkula południowa) h = (90° – j) – 23°26' h = (90 – 33°) – 23°26' = 33°34' 22 grudnia (półkula południowa) h = (90° – j) + 23°26' h = (90° – 33°) + 23°26' = 80°26'
22 czerwca (półkula północna) h = (90° – j ) + 23°26' h = (90 – 48°) + 23°26' = 65°26' 22 grudnia (półkula północna) h = (90° – j) – 23°26' h = (90° – 48°) – 23°26' = 18°34'
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia jednego przykładu, 2 p. za prawidłowy sposób obliczenia obu przykładów
3.
21 marca h = 90° – j h = 90° – 52°14' = 37°46'
21 marca h = 90° – j h = 90° – 41°17' = 48°43'
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia i prawidłowy wynik
4.
22 czerwca (między równikiem a zwrotnikiem Raka) h = 90° – (23°26' – j) h = 90° – (23°26' – 14°) = 90° – 9°26' = = 80°34'
22 grudnia (między równikiem a zwrotnikiem Koziorożca) h = 90° – (23°26' – j) h = 90° – (23°26' – 1°) = 90° – 22°26' = = 67°34'
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia i prawidłowy wynik
Obliczanie szerokości geograficznej na podstawie wysokości górowania Słońca 1.
22 czerwca (półkula południowa) h = (90° – j) – 23°26' h = 38°16' j = (90° – 38°16') – 23°26' j = 51°44' – 23°26' j = 28°18'S
22 czerwca (półkula północna) h = (90° – j) + 23°26' h = 60°20' j = (90° – 60°20') + 23°26' j = 29°40' + 23°26' j = 53°06'N
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
2.
22 grudnia (półkula północna) h = (90° – j) – 23°26' h = 14°20' j = (90° – 14°20') – 23°26' j = 75°40' – 23°26' j = 52°14'N
22 czerwca (półkula południowa) h = (90° – j) – 23°26' h = 15°26' j = (90° – 15°26') – 23°26' j = 74°34' – 23°26' j = 51°08'S
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
3.
21 marca h = 90° – j h = 90° – 34° = 56° h = 56° – 5° = 51° j = 90° – 51° = 39°S
21 marca h = 90° – j h = 90° – 50° = 40° h = 40° + 3° = 43° j = 90° – 43° = 47°N
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
4.
22 czerwca (półkula północna) h = (90° – j) + 23°26' h = 65°20' j = (90° – 65°20') + 23°26' j = 24°40' + 23°26' j = 48°06'N
22 grudnia (półkula południowa) h = (90° – j) – 23°26' h = 27°34' j = (90° – 27°34') – 23°26' j = 62°26' – 23°26' j = 39°N
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
Przeliczanie czasu i daty 1.
30°E – 21°E = 9° 1° – 4 min 9° – x x = 9 · 4 min = 36 min 12.15 + 36 min = 12.51 (Kijów)
9°W + 21°E = 30° 1° – 4 min 30° – x x = 30 · 4 min = 120 min = 2 h 20.45 – 2 h = 18.45 (Lizbona)
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
2.
21°E + 3°W = 24° 1° – 4 min 24° – x x = 24 · 4 min = 96 min = 1 h 36 min 12.00 + 1 h 36 min = 13.36 (Warszawa)
21°E – 3°E = 19° 1° – 4 min 19° – x x = 19 · 4 min = 76 min = 1 h 16 min 12.00 + 1 h 16 min = 13.16 (Warszawa)
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
3.
1 h – 15° 4 min – 1° 3 h – 45° 16 min – 4° 45° + 4° = 49° 21°E + 49° = 70°E
1 h – 15° 4 min – 1° 4 h – 60° 60° + 1° = 61° 21°E – 61° = 40°W
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
4.
12.00 – 8.20 = 3 h 40 min 1 h – 15° 4 min – 1° 3 h – 45° 40 min – 10° 45° + 10° = 55° 20°E – 55° = 35°W
14.20 – 12.00 = 2 h 20 min 1 h – 15° 4 min – 1° 2 h – 30° 20 min – 5° 30° + 5° = 35° 17°E + 35° = 52°E
1 p. za prawidłowy sposób obliczenia, 1 p. za prawidłowy wynik; razem 2 p.
1500 m – 9°C 100 m – x x = 0,6°C 2000 m n.p.m. – 1000 m n.p.m. = 1000 m 0,6°C – 100 m x – 1000 m x = 6°C 1°C + 6°C = 7°C
1 p. za prawidłowe obliczenie gradientu, 1 p. za prawidłowe obliczenie temperatury powietrza i prawidłowy wynik; razem 2 p.
Temperatura powietrza 1.
1500 m – 14°C 100 m – x x = 1°C 2000 m n.p.m. – 1500 m n.p.m. = 500 m 1°C – 100 m x – 500 m x = 5°C 1°C + 5°C = 6°C
Klucz odpowiedzi
ab Oczekiwana odpowiedź
Nr zad.
grupa A
grupa B
Kryterium punktowania
2.
Konwekcja – uporządkowane pionowe ruchy powietrza atmosferycznego, dzięki którym ciepło jest przenoszone na duże wysokości.
Adwekcja – poziomy ruch mas powietrza atmosferycznego o różnej temperaturze.
1 p. za podanie prawidłowej definicji
3.
18,8°C – 835 m n.p.m. 10°C – x 18,8°C – 10°C = 8,8°C 0,6°C – 100 m 8,8°C – x x = 1466 m 835 m n.p.m. + 1466 m n.p.m. = = 2301 m n.p.m.
19,5°C – 835 m n.p.m. 5°C – x 19,5°C – 5°C = 14,5°C 1°C – 100 m 14,5°C – x x = 1450 m 835 m n.p.m. + 1450 m n.p.m. = = 2285 m n.p.m.
1 p. za prawidłowe ułożenie proporcji, 1 p. za prawidłowe obliczenie wysokości i poprawny wynik; razem 2 p.
4.
a) F, b) F, c) F
a) P, b) F, c) P
1 p. za prawidłowe określenie; razem 3 p.
Klimaty kuli ziemskiej 1.
A. Jakuck (62°02'N, 129°44'E), klimat umiarkowany chłodny kontynentalny B. Godthab (64°17'N, 51°70'W), klimat subpolarny
A. Ateny (37°90'N, 23°70'E), klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski B. Paryż (48°52'N, 2°21'E), klimat umiarkowany ciepły morski
1 p. za prawidłowe podpisanie obu klimatogramów
2.
a) F, b) P, c) F, d) P
a) F, b) P, c) P, d) F
1 p. za każde dwa prawidłowe określenia; razem 2 p.
3.
duże dobowe i roczne amplitudy temperatury powietrza, niewielkie opady atmosferyczne w miesiącach letnich
niewielkie dobowe i roczne amplitudy temperatury powietrza, opady atmosferyczne rozłożone równomiernie w ciągu roku
1 p. za dwie prawidłowe cechy
Rzeki i ich ustroje 1.
A. Ebro, deszczowy śródziemnomorski B. Kongo, deszczowy równikowy
A. Sekwana, deszczowy oceaniczny B. Ganges, deszczowy monsunowy
1 p. za prawidłowe podpisanie obu rzek
2.
a) P, b) F, c) P
a) F, b) P, c) P
1 p. za dwa prawidłowe określenia, 2 p. za trzy prawidłowe określenia
3.
a
c
1 p. za prawidłowe zaznaczenie
Minerały i skały 1.
a) granit, b) bezbarwny, c) ryolit, d) węgiel kamienny
a) sól kamienna, b) sól potasowa, c) barwiony, d) gabro
1 p. za każde dwa prawidłowe wykreślenia; razem 2 p.
2.
a) granit, b) marmur, c) piaskowiec, d) wapień
a) bazalt, b) gnejs, c) żwir, d) węgiel kamienny
1 p. za każdą prawidłową nazwę; razem 4 p.
3.
b
c
1 p. za prawidłowe zaznaczenie
4.
a) P, b) P, c) F,
a) F, b) P, c) F
1 p. za prawidłowe określenie; razem 3 p.
Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów 1.
Egzaracja – proces polegający na żłobieniu podłoża wskutek zdzierania materiału skalnego przez czoło nasuwającego się lodowca.
Abrazja lodowcowa (detersja) – proces polegający na wygładzaniu i polerowaniu podłoża skalnego przez fragmenty skalne znajdujące się w spągu poruszającej się masy lodu.
1 p. za prawidłowe wyjaśnienie
2.
a) sandry, b) kocioł (kar, cyrk) lodowcowy, c) muton (baraniec)
a) pradoliny, b) ozy, c) rysy lodowcowe
1 p. za dwie prawidłowe nazwy, 2 p. za trzy prawidłowe nazwy
3.
a) F, b) F, c) P, d) P
a) F, b) P, c) P, d) F
1 p. za prawidłowe określenie; razem 4 p.
Powstawanie gleby. Typy genetyczne gleb 1.
Mineralizacja – przemiana związków organicznych w mineralne.
Humifikacja – rozkład substancji organicznych pod wpływem bakterii i grzybów.
1 p. za prawidłowe wyjaśnienie
2.
a) B, b) A
a) C, b) A
1 p. za każde prawidłowe przyporządkowanie, razem 2 p.
3.
a) gleby bielicowe, b) klimat umiarkowany chłodny, c) utwory polodowcowe (piaski, żwiry, gliny, iły)
a) czerwonożółte gleby ferralitowe, b) klimat równikowy wybitnie wilgotny, c) wiecznie zielony las równikowy
1 p. za każde prawidłowo wykonane polecenie; razem 3 p.
