PENGUASAAN PERIBAHASA MELAYU DI KALANGAN PELAJAR TINGKATAN TINGKATAN EMPAT EMPAT : SATU KAJIAN DI SEKOLAH MENENGAH ME NENGAH KEBANGSAAN KEM TERENDAK MELAKA
ASLINDA BINTI KHAMIS
UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS MAC 2003
PENGUASAAN PERIBAHASA MELAYU MELAYU DI KALANGAN PELAJAR TINGKATAN EMPAT : SATU KAJIAN DI SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN KEM TERENDAK MELAKA
ASLINDA BINTI KHAMIS NO. MATRIK: 20001-O5019
TESIS YANG YANG DIKEMUKAKAN UNTUK MEMENUHI SEBAHAGIAN DARIPADA ISYARAT MEMPEROLEHI IJAAH SARJANA MUDA PENDIDIKAN
!AKULTI !AKULTI BAHASA BAHAS A UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS TANJONG MALIM MAC 2003
PENGAKUAN
Bahawasanya saya mengaku sesungguhnya tesis ini ialah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan, petikan dan ringkasan yang setiap satunya telah saya catatkan sumbernya.
Mac 2003
…………………………..
AS!"#A B!"$! %&AM!S "'. (end. 2000)*0+0)
i
PENGHARGAAN
#engan "ama Allah -ang -ang Maha (emurah agi Amat Mengasihani
Syukur Alhamdulillah, ke hadrat Allah S..$. S..$. kerana dengan i/in dan restunya dapat saya menyempurnakan penulisan ilmiah ini dengan jayanya. utaan terima kasih penulis ucapkan kepada 1ik &usna ared/a Binti M'hamed ed/wan, selaku penyelia penulisan ilmiah ini atas d'r'ngan, bimbingan serta keyakinan yang telah beliau berikan untuk kesempurnaan kajian yang telah dilakukan ini. $idak lupa juga ucapan terima kasih ini saya tujukan kepada pengetua Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, Melaka iaitu (uan &jh. &apsah Binti &j. !smail kerana telah memberikan kerjasama sepanjang kajian ini dijalankan di sek'lah terbabit. 4capan terima kasih juga ditujukan kepada pelajar tingkatan 5 Sains !!! dan 5 6k'n'mi Asas kerana memberi kerjasama yang memuaskan. Buat emak dan abah tersayang terima kasih di atas d'a dan restu kalian selama ini. Serta tidak ketinggalan kepada teman seperjuangan terima kasih atas bantuan dan d'r'ngan yang diberikan. Sem'ga kajian ini memberi man7aat kepada masyarakat Melayu amnya dan bidang pendidikan khasnya. 8Bahasa iwa iwa Bangsa9.
Aslinda Binti %hamis (r'gram Sarjana Muda (endidikan Bahasa Melayu 4ni:ersiti (endidikan Sultan !dris $anj'ng Malim (erak #arul id/uan
ii
ABSTRAK
(6";4ASAA" (6!BA&ASA M6A-4 M6A-4 #! %AA";A" (6AA $!";%A$A" $!";%A$A" 6M(A$< SA$4 %A!A" #! S6%=A& M6"6";A& %6BA";SAA"
%6M $66"#A%, M6A%A
%ajian ini merupakan satu tinjauan untuk mendapatkan data tentang penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan empat. %ajian ini turut memperlihatkan keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa Melayu dalam penggunaan ayat yang betul dan mengenal pasti masalah*masalah yang dihadapi dalam mempelajari peribahasa Melayu di kalangan pelajar. %ajian tinjauan ini dilakukan ke atas pelajar $ingkatan 6mpat Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, Melaka. Seramai 50 'rang pelajar tingkatan empat telah dipilih untuk dijadikan resp'nden. %ajian ini menggunakan dua set alat kajian iaitu s'al selidik dan ujian peribahasa. (engkaji menganalisis data secara manual berdasarkan peratus. %eputusan kajian menunjukkan penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan empat berada pada tahap memuaskan. (encapaian keseluruhan mereka dinilai mengikut gred A,B,1,# dan 6 setelah markah diberi mengikut peratus. Sebanyak 22.+> pelajar memper'leh gred B ?Baik@, 2+.0> pula mencapai gred 1 ?Sederhana@ manakala sebanyak +2.+> pelajar mencapai gred # ?emah@. adi, kajian ini menunjukkan daripada 50 'rang resp'nden tiada se'rang pelajarpun mencapai tahap cemerlang ?A@ dan tiada pelajar berada pada tahap sangat lemah ?6@. (eratus keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa dalam penggunaan ayat yang betul pula hanya se'rang se' rang iaitu 2.+> pelajar berupaya betul sebanyak ) daripada 20 s'alan yang dikemukakan manakala bilangan pelajar yang betul di bawah )0 adalah seramai 3 'rang iaitu .+>. alau bagaimanapun, maj'riti pelajar betul sekitar )) hingga ) jawapan. Masalah penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan 5 ini dipengaruhi 'leh beberapa 7akt'r iaitu sikap pelajar itu sendiri, si7at semula jadi peribahasa Melayu dan guru. Berdasarkan kajian yang telah dilakukan ini dapatlah dirumuskan bahawa peribahasa Melayu perlu dipertahankan. =leh itu, ia perlu dipelajari, di7ahami dan dihayati 'leh generasi kini agar ia 8tidak lapuk dek hujan, tak lekang dek panas9.
iii
ABSTRACT
$&6 MAS$6- = MAA- (=C6B AM="; =M =4 S$4#6"$S < A 1AS6 S$4#- A$ S6%=A& M6"6";A& %6BA";SAA" %6M $66"#A%, M6A%A. $his is a sur:ey t' c'llect data regarding the mastery '7 the malay pr':erb am'ng the 'rm 'ur students. $his study als' includes the ability '7 students t' place the pr':erb c'rrectly in a sentence and t' identi7y the pr'blems they enc'untered while learning the Bahasa Melayu pr':erb. $he sur:ey was c'nducted t' the 'rm 'ur students in Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, Melaka. 'rty '7 them were ch'sen as resp'ndents. $his study used tw' sets '7 de:ices which are Duesti'nnaire and pr':erb test. $he researchers analy/ed the 7indings manually based 'n percentage. $he result '7 the study indicates that the mastery '7 pr':erb am'ng students is at the satis7act'ry le:el. $he wh'le achie:ement is :alued acc'rding t' A, B, 1, # and 6 grades a7ter the marks are gi:en acc'rding t' percentage. A t'tal '7 22.+> '7 students achie:ed B grade ?g''d@, 2+.0> g't the 1 grade ?satis7act'ry@ while +2.+> g't the # grade ?p''r@. $hus, the study indicates that n' 'ne 'ut '7 the 50 students achie:ed the eEcellent le:el ? A @ and n' students are at the :ery p''r le:el ? 6 @. $he percentage '7 the ability 7'r students placing the pr':erb in the c'rrect usage is 'nly 'ne 'r 2.+> '7 students managed t' answer c'rrectly ) 'ut '7 the 20 Duesti'ns asked. $he number '7 students wh' answered c'rrectly under )0 are 3 students that eDuals t' .+>. "e:ertheless, maj'rity '7 students g't c'rrect ar'und )) t' ) answers. $he pr'blem '7 mastering the Malay pr':erb am'ng the 'rm 'ur students is in7luenced by 7act'rs such as the studentsF 'wn attitude, the nature '7 the Malay pr':erb and the teachers. Based 'n the study c'nducted, we can c'nclude that the Malay pr':erb needs t' be unheld. $hus, it needs t' be studied, underst''d and :alued by the generati'n s' that it will remain 7're:er.
i:
KANDUNGAN
&alaman
(6";A%4A" i (6";&A;AA" ii ABS$A% iii %A"#4";A" : S6"AA! A#4A :ii S6"AA! S!";%A$A" S!";%A$A" :iii BAB ! (6"#A&44A" ).) (engenalan ) ).2 (ermasalahan %ajian G ).3 $ujuan %ajian )0 ).5 %epentingan %ajian )) ).+ Batasan %ajian )5
).G #e7inisi !stilah )+ BAB !! $!"A4A" %A!A" 6(AS 6(AS 2.0 (engenalan ) 2.) %ajian Berkaitan 20 2.2 %esimpulan 33 BAB !!! M6$=#==;! %A!A" 3.) (engenalan 3+ 3.2 eka Bentuk %ajian 3+ 3.3 ('pulasi dan Sampel %ajian 3G 3.5 Alat %ajian 3 3.+ (r'sedur (engumpulan #ata 3 3.G (r'sedur (enganalisisan #ata 50
:
BAB !C %6(4$4SA" %A!A" 5.) (engenalan 5) 5.2 Analisis 4jian (eribahasa 5) 5.3 Analisis S'al Selidik 55 BAB C 4M4SA" +.) (engenalan +5 +.2 umusan %ajian +5 +.3 (erbincangan +G +.5 1adangan %ajian anjut G2 +.+ %esimpulan G5 S4MB6 44%A"
G+ AM(!A"
A Surat %ebenaran Menjalankan (enyelidikan
B B'rang S'al Selidik 1 4jian (eribahasa
:i
SENARAI JADUAL N". J#$%#&
P'()#(# H#&#*#+
) (enguasaan (eribahasa Melayu #i %alangan (elajar
$ingkatan 5 52 2 Alasan (elajar Bagi -ang -ang $idak Memilih %arangan Berbentuk (eribahasa (ada (M 2002 5 3 Masalah*masalah -ang -ang #ihadapi #alam Mempelajari (eribahasa Melayu +0
:ii
SENARAI SINGKATAN
%BSM %emahiran %emahiran Bersepadu Sek'lah Menengah ?p H p@(engajaran dan (embelajaran SM%%$
Sek'la 'lah Me Menengah gah %e %ebang bangssaan %e %em $e $erenda ndak
(M (M (enil (enilai aian an Menen Menenga gahh end endah ah
:iii
BAB 1
PENDAHULUAN
P'+,'+#&#+
(endidikan merupakan unsur terpenting dalam mengembangkan budaya manusia dan masyarakat. Salah satu warisan bangsa Melayu yang b'leh dikembangkan melalui sistem pendidikan ialah peribahasa. (eranan peribahasa tampaknya semakin luntur penggunaannya dalam percakapan dan penulisan. penulisan. en'mena ini seakan*akan mencerminkan bahawa peribahasa tidak berupaya digunakan 'leh generasi muda dalam percakapan dan penulisan. Bahkan, ada sebilangan sebilangan generasi muda yang sukar untuk untuk menghuraikan atau menjelaskan maksud peribahasa walaupun secara singkat. usteru itu, peribahasa sesuai dikembangkan dan dipertahankan melalui sistem pendidikan. #alam %emahiran Bersepadu Sek'lah Menengah ?%BSM@, aspek peribahasa perlu diajarkan dalam pendidikan bahasa Melayu. !a merangkumi simpulan bahasa, perumpamaan, pepatah, bidalan dan perbilangan. Sari pengajaran pengajaran yang terdapat di dalam peribahasa Melayu, meliputi pelbagai bidang kehidupan seperti perbandingan
)
hidup, tumbuh*tumbuhan, kehidupan haiwan dijadikan tamsil yang tepat dengan tabii dan kehidupan masyarakat umumnya. Selain itu, di dalam ungkapan peribahasa, terkandung keunggulan pemikiran yang terhasil daripada pengalaman hidup dan pemerhatian masyarakat masa dahulu. 8Sedikit* sedikit lama*lama jadi bukit9, 8sesal dahulu pendapatan, sesal kemudian tiada gunanya9 dan 8alah bisa tegal biasa9 merupakan sebahagian daripada peribahasa Melayu yang sering menjadi sebutan masyarakat. adi, sebagai cabang sastera lama aspek bahasa Melayu yang amat indah ini seharusnya diajarkan kepada murid*murid di sek'lah supaya mereka dapat menikmati dan menghayati keindahannya sebagai warisan kebudayaan Melayu. ahman Shaari ?)3<@ berpendapat, aspek peribahasa harus dianggap di anggap sama pentingnya dengan aspek*aspek aspek*aspek lain dalam pr'ses pengajaran dan pembelajaran ?pHp@ bahasa Melayu. !ni kerana peribahasa hidup dan berkembang bersama*sama bahasa berkenaan secara keseluruhannya. 1uma kini masyarakat masyarakat umum kurang memberi perhatian terhadap peribahasa sendiri pada hal ia merupakan kata*kata bijaksana yang mengandungi pengajaran dan teladan bagi diri dan kehidupan bermasyarakat. $erdapat $erdapat tanggapan negati7 yang mengatakan peribahasa sebagai kata*kata yang tidak bermakna k'n'nnya ia tidak sesuai sesuai lagi dengan /aman kini. Mereka lebih gemar menggunakan bahasa yang dianggap m'den dan tidak berbunga*bunga. Sebenarnya, mempelajari dan menghayati peribahasa bukan sahaja sebagai memenuhi syarat kehendak kurikulum malahan kita dapat mengenali sejarah masyarakat terdahulu.
2
&al ini dipersetujui 'leh Asmad ?)0<)0@ yang mengatakan bahawa mengenal atau mempelajari peribahasa, bukan sahaja dapat diketahui erti dan maksudnya, bahkan dapat pula mengenal watak, sikap, budi bahasa dan latar belakang sejarah kehidupan masyarakat yang melahirkan peribahasa itu. (elbagai pendapat dan de7inisi diutarakan berhubung dengan peribahasa. Iainal Abidin Ahmad atau lebih dikenali sebagai IaFba ?)G2<)G+@ mende7inisikan peribahasa sebagai < 8Segala susunan cakap yang pendek yang telah melekat di mulut 'rang ramai semenjak beberapa lama 'leh sebab sedap dan bijak perkataannya, perkataannya, luas dan benar tujuannya, dipakai akan dia jadi sebutan 'leh 'rang sebagai bandingan, teladan dan pengajaran. Maka ialah juga dikatakan bidalan, pepatah, perbilangan dan perumpamaan kerana tiap* tiap satu ini cakap yang mengandungi segala si7at bahasa yang telah disebutkan itu9. Manakala Abdullah &ussain ?))< :ii@ dalam kata pengantar %amus !stimewa (eribahasa Melayu pula menyatakan, peribahasa merupakan salah satu cabang sastera lama yang tak lapuk dek hujan dan tak lekang dek panas. Malah hampir setiap bangsa mempunyai bentuk*bentuk peribahasanya sendiri, dan peribahasa suatu bangsa itu mencerminkan watak bangsa itu. Selain itu, penggunaan peribahasa haruslah betul agar maksud yang hendak disampaikan tepat dan tidak disalahta7sirkan. Abdul ahman ?)G<)C@ berpendapat sese'rang yang dapat menggunakan peribahasa di tempat*tempat yang betul, baik
3
dalam percakapan mahupun tulisan akan memberikan satu gambaran tentang kemahiran menggunakan sesuatu peribahasa. (enggunaan yang tepat dapat menjelaskan sesuatu maksud yang hendak diperkatakan. =leh itu, apabila bercakap tentang peribahasa dalam penggunaannya, kesedaran yang patut ada ialah penggunaan peribahasa itu mempunyai mempunyai 'bjekti7 tersendiri bagi memb'lehkan 'rang yang mendengarnya atau membacanya tidak mudah tersinggung serta mempunyai kesan yang besar ke atas pemikiran serta perasaan mereka. =leh itu, penghayatan serta keterampilan mengetahui serta menggunakan wacana warisan tradisi tradisi seperti peribahasa penting dalam memartabatkan bahasa Melayu dalam k'nteks penggunaannya. #alam k'nteks masyarakat Melayu, dengan menggunakan peribahasa mereka mudah untuk memberi nasihat, teguran, anjuran ataupun a taupun sindiran. =leh itu, diharapkan pengajaran dan pembelajaran aspek peribahasa di sek'lah akan dapat dapat menerapkan dan menunjukkan keadaan kes'panan, kesantunan dan budi pekerti iaitu membayangkan memba yangkan keluhuran hati sese'rang. Misalnya apabila 'rang lain membuat kebaikan kepada kita maka kita tahu membalasnya dengan pengucapan yang baik seperti< 8'rang berbudi kita berbahasa, 'rang memberi kita merasa9. Selain itu, pengajaran peribahasa di sek'lah juga dapat menerapkan nilai*nilai murni seperti sikap tidak suka membuang masa. Antara peribahasa yang menggambarkan sikap tersebut ialah 8bergalah ke hilir ketawa buaya, bersuluh di bulan terang ketawa harimau9 dan 8bagai menghasta kain sarung9. Selain itu si7at berhati*hati
5
sebelum melakukan sesuatu pekerjaan agar tidak merugikan diri sendiri b'leh dilihat dalam beberapa peribahasa seperti 8sesal dahulu pendapatan, sesal kemudian tidak berguna9 dan 8sarang tebuan jangan dij'l'k9. =leh yang demikian, berhubung dengan pengajaran dan pembelajaran peribahasa ia akan dapat mengukuhkan dan meninggikan tahap penguasaan keterampilan berbahasa di kalangan pelajar daripada aspek lisan, pembacaan dan penulisan. #i samping itu, penerapan nilai*nilai murni dapat diselitkan. #ari segi p'tensi ke arah perkembangannya dalam pengajaran dan pembelajaran peribahasa Melayu dalam k'nteks pendidikan pendidikan 7'rmal di sek'lah*sek'lah seharusnya seharusnya memberangsangkan. !ni kerana terdapat beberapa kelebihan daripada penggunaan dan penguasaan peribahasa itu sendiri. Antaranya adalah seperti yang berikut< ). (eribahasa Melayu adalah warisan yang perlu dipertahankan 'leh generasi masa kini. (eribahasa memberi kesedaran dan teladan serta pengajaran dalam kehidupan seharian. 1'nt'hnya dalam peribahasa yang berbunyi 8sesal dahulu pendapatan, sesal kemudian tiada gunanya9. Bunyi peribahasa Melayu sedap didengar. 1'nt'hnya 8sarang tebuan jangan dij'l'k9. (eribahasa dapat meringkaskan sesuatu huraian yang panjang. 1'nt'hnya 8indah khabar dari rupa9 yang bermaksud perkhabaran selalu dilebih*lebihkan daripada keadaan sebenar. (eribahasa dapat digunakan untuk menyindir dengan bahasa yang s'pan.
+
Menurut !smail Bin Salleh ?)0<50G@ peribahasa bukanlah ungkapan yang mati untuk diha7al dan diketahui maknanya semata*mata. Malahan penggunaan yang lebih penting ialah penggunaan sebenar mengikut keperihalan keadaan, sama ada dalam wacana lisan ataupun tulisan. Menyedari bahawa ramai yang beranggapan peribahasa itu tidak bernilai pada masa sekarang, pengkaji ingin menjalankan kajian kajian ilmiah untuk melihat tahap penguasaan peribahasa di kalangan pelajar. pel ajar. Secara tidak langsung hasil kajian ini akan dapat melihat keberkesanan pengajaran peribahasa di sek'lah melalui tahap penguasaan mereka. P'(*##&##+ )#/#+
&ala tuju ke arah memartabatkan kedudukan dan penggunaan peribahasa Melayu dalam masyarakat secara langsung b'leh dijalankan melalui sistem pendidikan di sek'lah melalui pendidikan bahasa Melayu. Matlamat akhir pengajaran peribahasa ialah supaya pengajaran, pembelajaran serta penghayatan peribahasa bukan sahaja bertujuan untuk untuk ke7ahaman tetapi harus dapat mencapai tahap kemahiran berbahasa di kalangan para pelajar. %eberkesanan kemahiran berbahasa ini dapat dilihat daripada kemampuan mereka untuk menghasilkan gaya penggunaannya yang berkualiti.1'nt'hnya, ia b'leh dilihat dalam k'nteks akti:iti penulisan kerana sesebuah hasil penulisan akan menjadi lebih indah dan bermutu jika disulami dengan peribahasa di dalamnya. (eribahasa seharusnya diberikan perhatian sewajarnya dalam akti:iti penulisan dan lisan. Satu
G
bentuk m'ti:asi harus dipupuk dipupuk dan dimantapkan supaya supaya wujud kesedaran serta keyakinan bahawa peribahasa adalah sebagai satu keindahan bahasa. usteru itu, para pelajar harus did'r'ng untuk menikmati menikmati dan menggunakannya secara meluas dalam situasi tulisan dan lisan sama ada secara 7'rmal dan tidak 7'rmal. alau alau bagaimanapun, kini peribahasa semakin jarang dan tidak digunakan dalam kehidupan harian malah penggunaannya sudah menjadi begitu asing bagi generasi masa kini. (ada tanggapan mereka, peribahasa adalah suatu bahasa klise yang sering digunakan dan diha7al 'leh g'l'ngan tua sahaja serta tidak sesuai lagi dengan /aman kini. &al ini disebabkan 'leh pengajaran peribahasa Melayu di sek'lah yang dikatakan kurang berkesan. Menurut %'h B'h B'n ?)<)+0@ pengajaran peribahasa di sek'lah cenderung berpusat kepada guru iaitu guru memberikan penjelasan tentang maksud peribahasa yang hendak diajarkan dan pelajar hanya terlibat secara pasi7 sebagai penerima maklumat. Semasa pr'ses pHp pelajar pelajar tidak dilibatkan secara akti7 untuk ber7ikir dengan mendalam tentang penyampaian maksud maksud peribahasa melalui anal'gi yang digunakan untuk menilai sejauh mana ketepatan ataupun kesesuaian peribahasa itu dalam k'nteks penggunaannya. %esan daripada pengajaran di atas, telah menyebabkan pelajar tidak akan memahami erti peribahasa yang telah diajar dengan sebenarnya. %emudian mereka cenderung untuk mengha7al maksud peribahasa berkenaan. ama*kelamaan mereka
menganggap peribahasa sebagai satu aspek bahasa Melayu Me layu yang tidak bermakna dan mati. =leh itu, dari segi pelaksanaan pengajaran peribahasa Melayu di sek'lah telah menimbulkan beberapa kesukaran kepada para pelajar untuk menggunakan peribahasa secara berkesan. %eadaan ini berlaku juga kerana pengajaran peribahasa sering dianggap sebagai satu aspek bahasa yang berasingan serta jarang digabungjalinkan dengan kemahiran berbahasa yang lain seperti lisan dan tulisan. Masalah di atas turut dipersetujui 'leh %'h B'h B''n ?)<)+0@ yang mengatakan bahawa pengajaran peribahasa sering kali dianggap sebagai sebagai satu aspek bahasa Melayu yang berasingan jadi ia jarang digabungjalinkan secara teliti dengan aspek lain seperti lisan dan penulisan. =leh itu, dari segi pelaksanaan pengajaran peribahasa Melayu di sek'lah telah menimbulkan kesukaran kepada pelajar untuk menggunakan peribahasa secara berkesan. usteru itu, ;'h Su/ie ?)<)00@ bersetuju mengatakan bahawa, walaupun peribahasa Melayu dianggap penting dalam aspek kemahiran berbahasa tetapi aspek ini kurang dititikberatkan dalam pr'ses pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu di sek'lah. =leh itu, tidak hairanlah berlaku keadaan di mana kegagalan pelajar menguasai peribahasa Melayu dengan baik. %enyataan ini telah dibuktikan daripada kajian yang dijalankan 'leh beliau yang berjudul 8(enggunaan (eribahasa Melayu dan dan Simpulan Bahasa dalam Bahasa Melayu
di %alangan (elajar $ingkatan 6mpat9. #apatan kajiannya ke atas pelajar berkenaan masih pada tahap yang sangat rendah. r endah. esp'nden kajian telah diberikan dua ujian untuk mengenal pasti sama ada mereka mengetahui, memahami dan menggunakan peribahasa dan simpulan bahasa sama ada dalam persekitaran 7'rmal dan tidak 7'rmal. &asilnya hanya sekumpulan kecil pelajar mengetahui, memahami peribahasa dan simpulan bahasa dalam bahasa Melayu tetapi sebahagian besar daripada mereka tidak mampu untuk menggunakannya dalam kehidupan seharian mereka. &asil daripada kajian tersebut, beliau dapat mengenal pasti beberapa masalah yang dihadapi 'leh para pelajar dalam mempelajari peribahasa dan simpulan bahasa antaranya termasuklah< sukar untuk diingat dan diha7al peribahasa Melayu rumit kerana terdapat banyak makna dan sukar sukar untuk memahami makna tersirat jumlah peribahasa Melayu banyak dan menyukarkan menyukarkan pengha7alan peribahasa panjang dan mempunyai mempunyai makna yang pelbagai makna peribahasa yang mendalam menyukarkan pemilihan situasi yang sesuai untuk digunakan. Sehubungan dengan itu, para pelajar mendapati bahawa mereka sukar untuk mengha7al makna atau peribahasa itu sendiri. !ni kerana selain mempunyai makna yang berbagai* bagai ia juga mempunyai ta7siran yang berbe/a mengikut mengikut situasi dan suasana sesuatu peribahasa atau simpulan bahasa itu digunakan. digunakan. %esukaran mengingat
ini dipersetujui 'leh !shak amli ?)0<23@ yang mengatakan 8bagi sesetengah 'rang, kerana peribahasa itu berbentuk tetap dan menuntut kemahiran ha7alan maka untuk menggunakannya adalah sulit9. Selain daripada si7at peribahasa yang sukar itu terdapat 7akt'r sikap pelajar itu sendiri yang tidak mempunyai persepsi p'siti7 terhadap peribahasa. (ersepsi ini mencetuskan sikap tidak suka, tidak berminat serta mempunyai anggapan bahawa peribahasa dan simpulan bahasa adalah pembelajaran memb'sankan. Akhirnya Akhirnya mereka tidak dapat menguasai keterampilan dalam ke7ahaman dan penggunaan peribahasa dan simpulan bahasa dengan baik. =leh yang demikian, berdasarkan kepada 7akt'r pengajaran yang kurang berkesan terhadap pengajaran peribahasa di sek'lah, si7at peribahasa itu sendiri yang dianggap susah dan banyak serta sikap negati7 pelajar terhadap peribahasa telah mend'r'ng pengkaji untuk mengkaji sejauh mana mana tahap penguasaan peribahasa di kalangan pelajar tingkatan empat.
T%/%#+ K#/#+
%ajian ini mempunyai beberapa tujuan. Antara tujuan kajian ini adalah seperti yang berikut< melihat sejauh mana tahap penguasaan peribahasa Melayu di kalangan (elajar tingkatan empat
)0
melihat keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa Melayu dalam penggunaan ayat yang betul mengenal pasti masalah*masalah yang dihadapi dalam mempelajari peribahasa Melayu di kalangan pelajar. K''++,#+ K#/#+
%ajian ke atas penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar ini diharapkan dapat memberi man7aat dan sedikit panduan kepada guru agar mereka dapat memilih pendekatan, kaedah dan teknik pengajaran pengajaran yang lebih tepat dan berkesan. %epesatan era sains dan tekn'l'gi kini yang semakin membuatkan para pelajar alpa akan unsur*unsur unsur*unsur 7alsa7ah pemikiran masyarakatnya. Melalui peribahasa yang sewajarnya dipelajari, di7ahami dan dihayati supaya asas pertumbuhan daya pemikiran generasi kini berteraskan budaya masyarakat bangsanya sendiri. sendiri. Secara khususnya, diharap kajian ini dapat memberi man7aat kepada<
). (ara guru
%ajian ini dapat memberi man7aat terutama kepada guru bahasa Melayu sendiri. Mereka mestilah mempunyai ke7ahaman yang baik terhadap keistimewaan si7at peribahasa Melayu jika hendak mengajar peribahasa dengan berkesan berkesan kepada pelajar* pelajarnya. $egasnya, $egasnya, penguasaan guru terhadap isi pelajaran akan menjamin keberkesanan pengajarannya. Selain itu, melalui kajian ini juga diharapkan dalam
))
pr'ses pengajaran dan pembelajaran ?pHp@ bahasa Melayu para guru akan dapat membimbing pelajar*pelajar memahami makna tersurat dan terus menyelami makna tersirat. =leh itu, guru perlu mengubah c'rak pengajaran yang semata*mata berpusatkan guru kepada lebih men'l'ng pelajar*pelajar membuat in7erensi tentang erti tersembunyi di dalam sesuatu peribahasa. ;uru mestilah menyediakan alat bantu mengajar berbentuk satu petikan, atau wacana berbentuk cerita, peristiwa dan dial'g. !a bukan sahaja dapat menarik minat pelajar tetapi b'leh dilihat sebagai m'ti:asi bagi menggalakkan pemahaman pelajar. Selain itu, semasa pr'ses ?pHp@ berlaku berl aku guru b'leh menekankan k'nteks peribahasa dalam sesuatu ayat atau beberapa ayat. (eribahasa dalam sesebuah wacana juga amat diberi perhatian bagi memastikan penggunaan peribahasa yang berkesan. !a perlu diberi perhatian kerana terdapat beberapa peribahasa yang dapat atau sesuai digunakan digunakan dalam satu atau daripada satu ayat dalam sesuatu wacana. Selain itu, peribahasa harus diberi perhatian dalam pendidikan bahasa Melayu agar pelajar dapat mencapai keterampilan berbahasa iaitu dapat menguasai kecekapan berbahasa dan ketepatan berk'munikasi. berk'munikasi. 2. (ara (elajar
%epada para pelajar pula, diharapkan kesedaran timbul kerana peribahasa bukanlah satu aspek bahasa yang mati untuk diha7al dan diketahui maknanya semata*
)2
mata. Sebaliknya mempelajari peribahasa adalah perlu kerana ia merupakan warisan bangsa Melayu yang menggambarkan menggambarkan keunggulan bangsa dan dan bahasa Melayu sendiri. Selain itu, mempelajari peribahasa bukan sahaja dapat menghayati keindahan bahasanya malah b'leh dapat dijadikan pengajaran pengajaran dan panduan hidup. adi pelajar perlu mempunyai sikap yang yang p'siti7 terhadap pembelajaran peribahasa. 3. (eribahasa
(eribahasa Melayu merupakan hasil 7alsa7ah pemikiran masyarakat dahulu dan merupakan warisan budaya Melayu yang dapat dijadikan panduan dan pegangan hidup pada sepanjang /aman. =leh itu, ia harus dipelajari dipelajari dan diambil pelajaran daripadanya. !a merupakan sebahagian daripada perbendaharaan bahasa dan kesusasteraan Melayu yang tersebar luas di nusantara. Sama ada dalam bentuk lisan ataupun tulisan. 4saha mengkaji dan mengumpulnya telah dilakukan 'leh pelbagai bidang yang mencintai peribahasa. Antaranya Antaranya bidang bahasa, kesusasteraan, kesusasteraan, antr'p'l'gi dan s'si'l'gi. ika ika ahli bahasa misalnya mereka memusatkan penelitian terhadap s'al*s'al kebahasaan manakala bagi ahli kesusasteraan penelitiannya pula kepada keindahan peribahasa dan ahli antr'p'l'gi serta s'si'l'gi pula memusatkan penelitian terhadap hal*hal kemasyarakatan dan kemanusiaan yang terpancar daripada ungkapan*ungkapan peribahasa. =leh itu, peribahasa wajar dipelajari dan dipertahankan.
)3
B###+ K#/#+
%ajian ini hanya dibataskan kepada dua aspek peribahasa, iaitu simpulan bahasa dan perumpamaan. esp'nden yang yang terlibat pula, daripada kalangan pelajar tingkatan empat sahaja iaitu seramai 50 sampel. %ajian ini bertujuan untuk melihat tahap penguasaan peribahasa pelajar. adi, dapatan kajian dapat membuktikan sama ada pelajar menguasai aspek peribahasa ini. (engkaji menggunakan menggunakan sai/ sampel seramai 50 'rang pelajar. 'kasi kajian yang dipilih ialah Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak ?SM%%$@. (engkaji akan memberi b'rang s'al selidik kepada resp'nden untuk mengenal pasti latar belakang mereka. 1'nt'hnya dari segi jantina dan halangan penguasaan peribahasa di kalangan mereka. (elajar dikehendaki menjalani ujian bertulis yang yang terdiri daripada dua set s'alan berkaitan simpulan bahasa dan perumpamaan. Menerusi ujian ini tahap penguasaan pelajar akan dapat dinilai serta masalah*masalah dalam mempelajari peribahasa turut dapat dikenal pasti.
)5
D'+ I&#
Berikut adalah beberapa de7inisi istilah tajuk kajian ini
!).G.) (enguasaan
Mengikut kamus #ewan 6disi %etiga ?2000<)G@ penguasaan bermaksud perihal menguasai dan menguasakan. (eribahasa
Menurut IaFba ?)G2<)G+@ (eribahasa ialah segala susunan cakap yang pendek yang telah melekat di mulut 'rang ramai semenjak beberapa lama, 'leh sebab sedap dan bijak perkataannya, luas dan benar tujuannya tujuannya dipakai akan dia sebutan*sebutan 'rang sebagai bandingan, teladan dan pengajaran. Maka ialah juga dikatakan bidalan, pepatah, perbilangan dan perumpamaan kerana tiap*tiap satu ini cakap yang yang mengandungi segala si7at*si7at peribahasa yang telah disentuh itu. Manakala $euku $euku !skandar ?)0<+G@ menjelaskan peribahasa sebagai ayat atau kel'mp'k kata yang mempunyai susunan yang tetap dan mengandungi pengertian tertentu, bidalan, pepatah. (egangan mereka yang teguh kepada pepatah 8biar mati anak jangan mati adat9, sudah cukup menerangkan menerangkan kebudayaan merekaJ peribahasa.
)+
Asmad ?)0
Seterusnya, merujuk kamus #ewan 6disi %etiga ?2000<)0)@ peribahasa disi7atkan sebagai ayat atau kel'mp'k kata yang mempunyai susunan tetap dan mengandungi pengertian yang tertentu, bidal, pepatah. Simpulan Bahasa
(endeta IaFba ?)G+<)+)@ mende7inisikan simpulan bahasa sebagai rangkaian perkataan telah tetap tersimpul atau terbuku dengan susunan yang khas dan dipakai dengan erti yang khas berlainan daripada yang asalnya. $euku $euku !skandar ?)0<)))0@ ?)0<)))0@ mengatakan simpulan bahasa ialah ungkapan yang terdiri daripada dua perkataan atau lebih dan mempunyai makna yang berlainan daripada erti ert i perkataan yang membentuknya. 1'nt'hnya kaki ayam.
)G
(erumpamaan
(erumpamaan ialah ungkapan yang membandingkan dan mengumpamakan sesuatu perlakuan manusia dengan alam sejagat. #alam penulisan !shak !shak amly ?)0<2G@, dikatakan IaFba mentakri7kan perumpamaan sebagai peribahasa yang mengumpamakan atau membandingkan keadaan sesuatu tingkahlaku manusia dengan 8alam sejagat9. Biasanya, perumpamaan menggunakan perkataan perbandingan iaitu seperti, umpama, bagai, laksana dan bak. 1'nt'h 1'nt'h perumpamaan ialah 8seperti kaca terhempas ke batu9.
%esimpulannya, dapat dikatakan bahawa peribahasa adalah warisan bangsa Melayu yang mempunyai keindahan bahasanya di samping memberi pengajaran, teladan, nasihat dan sindiran. (endek kata, ia wajar dipelajari, di7ahami dan dihayati 'leh generasi masa kini agar ia tidak menjadi 8beku9 begitu sahaja sehingga ditelan /aman.
)
BAB II
TINJAUAN LITERATUR
P'+,'+#&#+
8$ak 8$ak lapuk dek hujan dan tak lekang dek panas9 adalah ungkapan yang tepat untuk menggambarkan peribahasa Melayu. !a telah wujud dalam masyarakat Melayu sejak /aman* ber/aman seperti mana yang sedia ada terus diungkap, manakala yang baru terus dicipta. adi wajar dikatakan bahawa salah satu warisan bangsa Melayu ini mendapat perhatian pengkaji yang telah melahirkan pendapat serta kajian terhadapnya. Merujuk ahli bahasa ia memusatkan penelitian mereka terhadap s'al*s'al kebahasaan manakala dalam bidang pendidikan ia dapat menerapkan unsur*unsur pengajaran yang terkandung melalui peribahasa itu. Sesuai dengan k'nsep %emahiran Bersepadu Sek'lah Menengah ?%BSM@, peribahasa menjadi salah satu cabang pendidikan supaya pelajar dapat mengenal, menilai dan menggunakannya menggunakannya dalam perhubungan berinteraksi
)
supaya aspek ini
terus dipelihara.
(eribahasa merangkumi simpulan bahasa, perumpamaan, pepatah, bidalan dan perbilangan serta kata*kata hikmat dan bahasa kiasan perlu diajarkan dalam pendidikan pendidikan bahasa Melayu. (emilihan peribahasa, kata*kata hikmat dan bahasa kiasan kiasan hendaklah mengutamakan 7alsa7ah, keperibadian dan nilai murni masyarakat Malaysia. ?Sukatan (elajaran Bahasa Melayu Mela yu %BSM, 2000<)+@
Berdasarkan kepada kenyataan di atas, dari segi pHp bahasa Melayu di sek'lah, peribahasa merupakan k'mp'nen dalam dalam sukatan pelajaran bahasa Melayu yang terdiri daripada beberapa jenis serta mengutamakan pemilihan peribahasa yang mempunyai nilai p'siti7 untuk diserapkan kepada pelajar. pelaja r. (enggunaan bahasa Melayu penuh ber:ariasi dan terdapat kesatuan bahasa yang digambarkan melalui penggunaannya. (enggunaan bahasa seumpama ini menguatkan lagi kenyataan yang mengatakan bahasa Melayu kaya dengan pelbagai bunga bahasa ?S. "athesen, )5
)
alau alau bagaimanapun, jika ditinjau tahap penguasaan peribahasa di kalangan pelajar di sek'lah tidak memberangsangkan. !ni dapat dibuktikan daripada hasil beberapa kajian ilmiah yang dilakukan 'leh pengkaji tempatan di sek'lah. =leh itu, peribahasa seharusnya diberi perhatian sewajarnya dalam pendidikan bahasa Melayu agar dapat mencapai keterampilan berbahasa, iaitu dapat menguasai kecekapan berbahasa dan ketepatan berk'munikasi. K#/#+ B'()##+
Asmad menerusi bukunya bertajuk Siri Bunga Rampai Kebudayaan Malaysia Budaya Bahasa (I) Puisi, menyatakan dalam percakapan biasa peribahasa kerap disebut sebagai kata 'rang tua*tua atau sudah dibidalkan 'rang dan beliau mengatakan peribahasa Melayu ada beberapa jenis dan antara jenis*jenisnya itu mempunyai ciri perbe/aan yang khusus. Beliau turut menyatakan pandangannya mengenai masyarakat kini yang kurang perhatian terhadap peribahasa sendiri pada hal ia merupakan kata*kata bijaksana yang mengandungi pengajaran dan teladan bagi diri dan kehidupan masyarakat bersama ? )0<@.
Beliau turut membandingkan masyarakat bangsa yang telah maju dan masih berpegang teguh kepada pengajaran yang terdapat dalam peribahasa bangsanya. Menurutnya lagi 'rang barat amat menghargai peribahasa mereka dan menjadikan aspek ini sebagai salah satu cara pemikiran dan pegangan atau 7alsa7ah hidup mereka. Beliau turut menyertakan c'nt'h peribahasa antaranya ialah 8sedikit*sedikit lama*lama jadi bukit9, 8sehari selembar benang, lama*lama jadi sehelai kain9, yang mempunyai
20
sama maksudnya dengan peribahasa barat, 8tetap dan tekun, ibu kekayaan9. Manakala peribahasa 'rang epun yang sama sama maksud dengannya ialah 8perjalanan )000 batu, dimulai dengan satu langkah9. $egasnya $egasnya beliau menyatakan peribahasa sebagai satu daripada budaya masyarakat yang harus dipelajari dan dihargai 'leh warganegara masyarakatnya sendiri. Berdasarkan perbandingan peribahasa kita yang dibuat 'leh Asmad kita harus menyedari betapa pentingnya kita mempertahankan peribahasa sebagai warisan budaya bangsa Melayu. &al ini turut dipersetujui 'leh Abdul Samad !dris seperti dalam kenyataan beliau< 8(eribahasa, simpulan bahasa dan ungkapan lain bukan sekadar bunga bahasa tetapi melambangkan et's nilai dan cara hidup umat Melayu. arisan arisan ini terlalu penting untuk jangan kita lupakan begitu sahaja. Meskipun Meskipun bangsa kita terus maju untuk mencapai mencapai cita*cita masyarakat industri yang terampil dari segi sains dan tekn'l'gi. $radisi ini perlu menjadi idea*idea yang memandu kita untuk hadapi hadapi cabaran masa akan datang. %alau tradisi p'siti7 ini kita teruskan, kita b'leh mengadunkan antara tradisi dengan tekn'l'gi dan mewarnakan tekn'l'gi dengan budaya tempatan9 ?Abdul Samad !dris, )0
2)
alau alau bagaimanapun, menurut Abdullah &ussien ?)+
22
#alam pada itu, $ajuddin $ajuddin &j. Abdul ahman ?)<20G@, turut menyedari perkembangan bahasa Melayu yang pesat telah mengakibatkan berlaku berlaku beberapa perkembangan baru dalam bahasa itu sendiri. Beliau Bel iau mengkateg'rikan ungkapan baru ini mengikut aspek tertentu antaranya<* Aspek s'sial, alam sekitar dan kebudayaan. 1'nt'hnya bahasa antarabangsa, bencana alam dan rumah haram. Aspek p'litik dan pentadbiran. 1'nt'hnya cal'n bebas, kerajaan pusat dan kertas kerja. Aspek ek'n'mi. 1'nt'hnya cukai eksp'rt, sumber ek'n'mi dan pekan sehari. Aspek pendidikan. 1'nt'hnya cabang ilmu, gaya bahasa dan menduga akal.
Selain itu, terdapat juga kajian yang menunjukkan keistimewaan peribahasa itu sendiri. #alam urnal #ewan Bahasa, ilid. 35, bil.5 ,)0, !shak amly #an ;'h =ng Sing dalam artikelnya yang bertajuk Menilai Perkembangan Peribahasa Melayu Melayu telah men'nj'lkan keistimewaan peribahasa yang menjadikan bahasa Melayu Mela yu kini lebih indah dan ek'n'mis. Menurut mereka peribahasa yang menggunakan lambang yang terdapat di dalam masyarakat sekarang mengindahkan bahasa Melayu kini. Beliau Belia u mengemukakan c'nt'h perumpamaan, 8menanti ara tidak bergetah, air ditetak tak akan putus9 putus9 yang bukan sahaja menggunakan lambang*lambang yang tepat tetapi dengan lambang ini juga bilangan perkataan dikurangkan sehingga sehingga peribahasa itu padat dalam sesuatu susunan. susunan.
23
#aniel eb'n anaun menerusi artikelnya dalam dala m urnal #ewan Bahasa, il.), Bil.G, 200) yang bertajuk Keindahan Bahasa Bahasa Dalam Peribahasa Melayu . Menerusi artikel tersebut, penulis meneliti keindahan bahasa dalam peribahasa Melayu melalui melalui beberapa kriteria utama antaranya kriteria gaya bahasa, pemilihan diksi, sintaksis dan makna menganalisis keindahan bahasa tersebut. Merujuk kepada pemilihan diksi ?kata@ beliau menghuraikan bahasa yang terdapat dalam peribahasa Melayu bukan sahaja teratur, padat dan jitu tetapi juga sedap didengar. 1'nt'hnya 1'nt'hnya peribahasa, menabur biji di atas batu yang bermaksud berbudi kepada 'rang yang tidak tahu membalas gunaJ memberi nasihat kepada 'rang yang tidak mahu mengendahkannya. elasnya, pemilihan kata dalam peribahasa Melayu dibuat secara sedar dengan mengambil kira aliran dan kecenderungan hidup masyarakat pada waktu itu. Berdasarkan jurnal yang sama, Saidatul "'rnis &j. Mahali melalui artikelnya bertajuk Peribahasa Melayu Dan Cina : Serupa Tetapi Tetapi Berbea beliau melihat keindahan yang tersirat dalam kedua*dua peribahasa periba hasa tersebut. Antara c'nt'h peribahasa yang dinyatakan ialah<* (eribahasa Melayu (eribahasa 1ina Maksudnya Seek'r kerbau Seketul tahi tikus b'leh Sese'rang yang membawa lumpur meng't'rkan sekuali bubur melakukan kesalahan semuanya akan akan memalukan seisi terpalit kampung atau angg'ta masyarakat lain Adat dunia balas* Air bukit akan berjumpa (erbuatan yang baik membalas, syariat palu* dengan air laut dibalas baik dan memalu perbuatan buruk dibalas buruk
25
(isang tak berbuah dua %uda yang makan rumput %esilapan yang lepas kali tidak akan berpusing tidak akan berulang semula ke belakang semula !ndah khabar dari rupa Seribu kali bertanya tidak (erkhabaran selalu berguna, lebih baik teng'k teng'k dilebih*lebihkan sendiri daripada keadaan sebenar ?#ipetik daripada urnal #ewan Bahasa, il.), Bil.G, 200)@
Berdasarkan sebahagian c'nt'h peribahasa yang dipetik daripada penulisan beliau, kita dapat memahami bahawa masyarakat Melayu dan 1ina sering membuat pengamatan terhadap pendukung budaya masing*masing. Beliau menyimpulkan, bahawa menelusuri peribahasa Melayu dan 1ina memb'lehkan kita kita memahami bahawa peribahasa merupakan salah satu angkubah utama dalam pr'ses s'sialisasi. $egasnya, $egasnya, keb'lehan mengadun, meng'lah dan menyusun atur kata*kata akan membentuk satu keperibadian yang m'lek. &al ini turut dipersetujui 'leh %eris Mas dalam kenyataannya<
8(emilihan kata amat besar ertinya kerana tiap*tiap kata itu bukan sahaja mengandungi erti tetapi juga mengandungi rasa. =rang menggunakan bahasa bukan semata*mata menyatakan 7ikirannya tetapi juga menyatakan perasaannya. Apalagi dalam kehidupan 'rang Melayu, bahasa berhubungan budi dan s'pan santun. Salah menggunakan sepatah kata sudah cukup untuk mengecap sese'rang itu melanggar bahasa, ertinya kurang s'pan9. ?%eris Mas dalam urnal #ewan Bahasa, 200)<2@
2+
#alam k'nteks pendidikan, ahman Shaari ?)3<@ berpendapat bahawa aspek peribahasa harus dianggap sebagai sama pentingnya pentingnya dengan aspek*aspek lain dalam pr'ses pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu. Beliau berkata demikian kerana kerana peribahasa hidup dan berkembang bersama*sama bersama*sama perkembangan bahasa secara keseluruhannya. Beliau berpendapat sebagai pendidik, guru harus melihat peribahasa dari dua segi, iaitu peribahasa sebagai rakaman minda Melayu dan keduanya peribahasa sebagai alat yang digunakan untuk tujuan gaya ga ya berbahasa. Berdasarkan dua perkara yang dilihat 'leh ahman Shaari itu dapat dihuraikan aspek yang pertama peribahasa yang digunakan itu memancarkan pemikiran, 7alsa7ah dan penglihatan dunia yang lahirkan peribahasa itu, iaitu segala segala pengalaman hidup masyarakat lama dapat dijadikan sebagai panduan hidup generasi masa kini. Manakala peribahasa sebagai alat yang digunakan untuk untuk tujuan gaya berbahasa pula b'leh dilihat sebagai tahap kemahiran berbahasa di kalangan pelajar. #alam hal ini, ia melihat kemampuan pelajar untuk menghasilkan gaya penggunaannya yang berkualiti dan ia dapat dilihat dengan jelas dalam k'nteks penulisan. Sesungguhnya Sesungguhnya peribahasa Melayu Mela yu adalah elemen penting dalam kemahiran berbahasa. "amun aspek ini semakin kurang kurang dititikberatkan. ika ditinjau dari segi pelaksanaannya pelaksanaannya pengajaran peribahasa Melayu di sek'lah telah menimbulkan kesukaran kepada pelajar untuk menggunakan peribahasa Melayu secara secar a berkesan ?!shak amly, )0<23@. )0<23@. %esulitan ini ditambah pula dengan keadaan pengajaran peribahasa di sek'lah sering dianggap sebagai satu aspek bahasa Melayu Mela yu yang
2G
diasingkan dan jarang digabungjalinkan secara teliti dengan aspek lain seperti kemahiran lisan dan penulisan. %'h B'h B''n ?)<)+0@, turut bersetuju permasalahan tersebut dan mengatakan pengajaran peribahasa Melayu di sek'lah menengah kita kita memang patut dan dapat diperbaiki yang melibatkan perubahan teknik*teknik pengajaran yang diamalkan 'leh guru bahasa Melayu. =leh itu, beliau mencadangkan pengajaran peribahasa yang berkesan di peringkat sek'lah sewajarnya sewajarnya melalui tiga peringkat iaitu< pengamatan tentang pertalian antara benda*benda yang dibandingkan dibandingkan penyimpulan erti simb'lik ?tersembunyi@ ?tersembunyi@ penilaian tentang ketepatan perumpamaan dalam k'nteksnya k'nteksnya ?%'h B'h B''n, )<)+2@
(endekatan ini, menurut beliau adalah satu pendekatan pengajaran dan pembelajaran peribahasa Melayu secara berkesan.. Bagi mencapai matlamat tersebut beliau menyarankan tugas utama guru ketika ini ialah sebagai 7asilitat'r kepada pelajar supaya mereka dapat memahami maksud tersurat dan tersirat sesuatu peribahasa. Beberapa kajian ilmiah yang telah dijalankan 'leh pengkaji tempatan mendapati tahap penguasaan pelajar terhadap peribahasa masih berada di tahap yang rendah. rendah. ;'h Su/ie melalui kajiannya berjudul Penggunaan Peribahasa Peribahasa Melayu Pela!ar Menengah Menengah dan beliau meninjau penggunaan aspek perumpamaan perumpamaan dan simpulan bahasa
2
dalam kehidupan harian para pelajar berkenaan serta masalah yang dihadapi dalam mempelajari peribahasa. #apatan kajian beliau menunjukkan bahawa penguasaan perumpamaan dan simpulan bahasa di kalangan mereka masih pada tahap yang yang sangat rendah. !a berdasarkan keputusan dua ujian yang perlu dijalani 'leh mereka bagi mendapatkan maklum balas dari segi pengetahuan, ke7ahaman dan penggunaan peribahasa dalam persekitaran 7'rmal dan tidak 7'rmal. #ua ujian tersebut membuktikan bahawa ada pelajar yang mengetahui serba sedikit tentang peribahasa tetapi masih tidak mampu menggunakannya dalam kehidupan harian mereka. Beliau menjelaskan lagi, pencapaian pelajar yang lemah dalam ujian menunjukkan pelajar juga tidak dapat memberikan makna peribahasa yang dis'al dis'al dan tidak tahu peribahasa yang diberi maknanya. !mplikasinya, !mplikasinya, pelajar tidak dapat menggunakan peribahasa dengan meluas dalam kehidupan mereka. mereka. &asil kajian ;'h Su/ie dapat mengenal pasti halangan*halangan penggunaan peribahasa Melayu dalam dala m kehidupan harian mereka. Antaranya ialah<* peribahasa jarang digunakan pada /aman ini penguasaan peribahasa yang lemah menyukarkan menyukarkan penggunaannya penggunaannya dalam kehidupan harian tiada sebab peribahasa Melayu perlu digunakan dalam mata pelajaran bahasa Melayu para pelajar bukan bangsa Melayu tidak 7aham atau tidak pandai peribahasa peribahasa Melayu
2
tidak berminat peribahasa Melayu memb'sankan sebab sukar di7ahami takut melakukan kesilapan apabila digunakan pada situasi yang tidak tepat atau salah penggunaannya benci membaca peribahasa Melayu kerana sukar di7ahami
Manakala masalah*masalah yang dihadapi dalam mempelajari peribahasa Melayu ialah<* sukar untuk diingat dan diha7al peribahasa merumitkan kerana ada banyak makna dan kebanyakan kebanyakan maknanya tersirat dan sukar di7ahami terlalu banyak peribahasa dalam bahasa Melayu sehingga sukar untuk diha7al peribahasa terlalu panjang dan ada makna pelbagai makna peribahasa yang mendalam menyukarkan pemilihan situasi yang sesuai digunakan ada peribahasa yang mengelirukan
Selain itu, terdapat kajian ilmiah yang dilakukan 'leh Mat %amal B. Abd. Majid yang menyentuh tentang (enguasaan Simpulan Bahasa di %alangan (elajar (elaj ar $ingkatan 3 Sek'lah Menengah Sungai (elek Sepang, Selang'r. Berdasarkan kajian yang dibuat, beliau telah menghuraikan tiga masalah utama dalam penguasaan simpulan simpulan bahasa pelajar antaranya ialah masalah pelajar sendiri, masalah guru yang mengajar dan masalah pHp simpulan bahasa di sek'lah.
2
#apatan kajian beliau mendapati, penguasaan simpulan bahasa pelajar di tingkatan tiga ini amat lemah kerana peratus pelajar tingkatan tiga sek'lah ini bukan penutur jati bahasa Melayu sebaliknya penutur jati hanyalah hanyalah sebanyak )5.> sahaja. Selain daripada 7akt'r maj'riti pelajar bukan penutur Melayu, masalah bahan pengajaran yang digunakan 'leh guru yang tidak terkawal, lemah, kaku, tidak mencabar dan memb'sankan turut menyumbang kelemahan penguasaan simpulan bahasa di kalangan pelajar. Menurut beliau, guru langsung tidak mengambil berat tentang penggunaan bahan*bahan untuk bantu mengajar simpulan bahasa di sek'lah sehingga ada yang menganggap ia b'leh diha7al sahaja 'leh pelajar. Manakala masalah pengajaran dan pembelajaran simpulan bahasa di sek'lah pula, mendapati sek'lah masih menggunakan kaedah tradisi'nal. Menurut beliau pelajar*pelajar di sek'lah diajar melalui pendekatan dedukti7 dengan memberi hukum*hukum dan peraturan serta makna simpulan si mpulan bahasa kemudian mereka dikehendaki ha7al simpulan bahasa tersebut dan menjawab s'alan yang diberikan. Beliau turut mengenal pasti pr'ses ?pHp@ simpulan bahasa yang lebih berpusat kepada guru 8teacher 'riented9 dan bukannya berpusatkan kepada pelajar 8child 'riented9 serta dari segi minat pelajar, kebanyakan daripada mereka tidak meminati simpulan bahasa. M. %halid B. Shaari ?))@ pula melalui kajian ilmiah beliau ke atas pelajar $ingkatan #ua di Sek'lah Menengah #at'F Ahmad Ahmad engg'ng (erak bertajuk
30
Perlaksanaan Penggabung!alinan Penggabung!alinan "spek Simpulan Simpulan Bahasa Dalam Pr#ses Pr#ses Penga!aran Dan Pembela!aran Bahasa Bahasa Melayu . %ajian beliau mengambil kira perlaksanaan
pengajaran simpulan bahasa digabungjalinkan digabungjalinkan dengan kemahiran bahasa serta kepenggunaan di kalangan pelajar sendiri. Seramai lapan 'rang guru bahasa Melayu dari tingkatan satu dan dua dipilih untuk menjawab s'al selidik berkaitan pengajaran serta perlaksanaan aspek simpulan bahasa di bilik darjah tapi hanya dua guru bahasa Melayu dipilih sebagai sampel kajian.
Manakala daripada lapan 'rang guru hanya dua 'rang sahaja ?2+>@ yang mempunyai pengalaman mengajar melebihi )) tahun ke atas. Mereka merupakan guru yang yang mempunyai banyak pengalaman dan pernah mengikuti kursus dalam perkhidmatan sedangkan tujuh 'rang lagi kurang berkeyakinan untuk mengajar bahasa Melayu terutama simpulan bahasa dengan baik di bilik darjah. Berdasarkan kenyataan tersebut, guru berperanan penting dalam menyampaikan ilmu tersebut agar pelajar dapat memahami pelajaran di samping memupuk minat mereka. &asil kajian ke atas pendapat pelajar terhadap keberkesanan pengajaran guru bahasa Melayu dalam simpulan bahasa mendapati secara keseluruhannya pelajar beranggapan bahawa guru bahasa Melayu mereka jarang dan tidak pernah melaksanakan kaedah simpulan bahasa seperti kaedah 'bjek, kaedah rakaman dan kaedah padanan jawapan simpulan bahasa. =leh itu, penekanan perlu untuk gabung jalinkan aspek bahasa Melayu yang akan mem'ti:asikan pelajar ke arah perkembangan intelek, r'hani, em'si dan jasmani
3)
terhadap pelajar. usteru itu, beliau menyarankan kepada guru*guru bahasa Melayu Mel ayu agar lebih menekankan kepada penggunaan kaedah mengajar simpulan bahasa yang tepat dan akan menggalakkan penyertaan akti7 pelajar dalam pr'ses ?pHp@ bahasa Melayu di bilik darjah. $erdapat $erdapat kajian ilmiah terhadap penggunaan bahan simpulan bahasa dalam buku teks bahasa Melayu sek'lah menengah rendah dan kesesuaiannya sebagai bahan pengajaran pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu. %ajian ini melibatkan sebanyak tiga buah buku teks bahasa Melayu dari tingkatan satu*tiga. 'kus kajian &airuma/irah Binti Manap ini ialah kepada aspek penggunaan simpulan bahasa dalam petikan dan latihan yang disediakan. %ajian ini dijalankan dengan menggunakan satu alat kajian, iaitu senarai semak. (ada keseluruhannya, dapatan kajian beliau menunjukkan penggunaan bahan simpulan bahasa masih lagi digunakan walaupun terdapat kelemahan*kelemahan dalam penggunaannya. (enggunaan bahan simpulan bahasa menunjukkan peratusan yang tinggi dalam buku teks bahasa Melayu $ingkatan Satu iaitu sebanyak 53.> manakala penggunaan bahan simpulan bahasa dalam buku teks tingkatan dua iaitu 3.+> seterusnya penggunaan bahan simpulan bahasa dalam buku buku teks tingkatan tiga adalah sebanyak ).>. ).>. Berdasarkan dapatan kajian tersebut beliau merumuskan bahawa penggunaan bahan simpulan bahasa semakin berkurangan dalam buku teks yang dikaji. &al ini menunjukkan penggunaan bahan simpulan bahasa tidak dititikberatkan dititikber atkan kepada pelajar peringkat tinggi kerana mementingkan peperiksaan. Beliau berpendapat berpendapat
32
jika keadaan ini berterusan akan lenyaplah simpulan bahasa bahasa yang kaya dengan makna, 7alsa7ah dan kias ibarat. =leh yang demikian tanpa disedari generasi kini akan ketandusan bunga bahasa yang diwarisi daripada nenek m'yang mereka. K'*%&#+
(eribahasa Melayu merupakan bahan pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu yang sesuai dan patut digunakan untuk pembelajaran di sek'lah. Berdasarkan beberapa kajian yang dilakukan, c'nt'hnya berkaitan pengajaran daripada peribahasa dapat menggambarkan kepada kita akan keistimewaan dari segi pemilihan kata serta maksud tersirat yang terdapat di dalam peribahasa itu sendiri. Bahan ini bukan sahaja b'leh dipelajari dengan mengkaji makna malah merangkumi aspek keindahan, ketepatan dan kehalusan bahasa penggunanya. (enggunaan bahan peribahasa yang merangkumi simpulan bahasa, perumpamaan, pepatah, bidalan dan perbilangan serta kata*kata hikmat dan bahasa kiasan kiasan seperti yagn termaktub di dalam sukatan pelajaran berasaskan pengajaran di sek'lah diharap bukan sahaja dapat melahirkan pelajar yang mahir menggunakan unsur bahasa ini malah dapat menjadikan ia sebagai bahan pengajaran dan teladan dalam kehidupan. usteru, setelah beberapa pembacaan yang dibuat ke atas kajian*kajian lepas terhadap peribahasa pengkaji terd'r'ng untuk mengkaji peribahasa untuk melihat tahap penguasaan peribahasa di kalangan pelajar. %emudian tahap penguasaan mereka b'leh
33
dinilai berdasarkan ujian yang diberikan meliputi peribahasa jenis perumpamaan dan simpulan bahasa. %eduanya pengkaji ingin melihat keb'lehan mereka meletakkan peribahasa dalam penggunaan ayat menerusi ujian. ujian. 4ntuk mengenal pasti masalah dan halangan yang dihadapi dalam mempelajari peribahasa Melayu kajian ini turut memuatkan aspek ini. Sem'ga hasil kajian ini nanti memberi man7aat kepada pengkaji amnya dan dalam dunia pendidikan khasnya.
35
BAB III
KAEDAH KAJIAN
P'+,'+#&#+
(enyelidikan ini menunjukkan penemuan hasil kajian yang telah tel ah dibuat di Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, Melaka ?SM%%$@. (engkaji telah te lah menggunakan kaedah dan tatacara tertentu untuk mendapatkan data yang diperlukan. R')# 4'+%) )#/#+
%ajian ini berbentuk kajian tinjauan. $ujuan utama kajian ini dijalankan untuk melihat tahap penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar iaitu melibatkan pelajar tingkatan empat, SM%%$. SM%%$. Selain itu, kajian ini dilakukan juga untuk melihat keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa dalam penggunaan ayat yang betul berdasarkan ujian aneka pilihan yang diberikan pada pada ujian set kedua. Serta kajian ini juga mengenal pasti masalah*masalah yang dihadapi dalam mempelajari mempelajari peribahasa Melayu.
adi
dapatan
kajian ini
hanya mewakili
3+
kumpulan ini sahaja dan tidak merangkumi semua pelajar tingkatan empat di sek'lah ini. %ajian ini berc'rak tinjauan iaitu dengan mengemukakan s'alan*s'alan melalui s'al selidik dan ujian. S'al selidik ini adalah untuk mengetahui latar belakang pelajar dan masalah*masalah yang mempengaruhi penguasaan peribahasa Melayu mereka ?ihat ampiran B@. #i samping itu, ujian peribahasa juga turut dibuat bagi memper'leh data dan maklumat berkaitan aspek*aspek penguasaan peribahasa pelajar dan keb'lehan pelajar dalam meletakkan peribahasa dalam penggunaan ayat yang betul ? ihat ihat ampiran 1@. Selain itu, pengkaji turut melakukan kajian kepustakaan. Bahan rujukan yang digunakan merangkumi buku*buku ilmiah, jurnal*jurnal #ewan Bahasa, tesis dan sukatan pelajaran kurikulum bersepadu sek'lah menengah ?2000@ bahasa Melayu. P"%&# D#+ S#*'&
Sek'lah yang dipilih untuk kajian tinjauan ini ialah Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, $erendak, Melaka. Sek'lah ini terletak t erletak dalam sebuah kem tentera yang dikenali sebagai %em $erendak. %em $erendak $erendak atau l'kasinya terletak di mukim Sungai 4dang dan jarak antara %em $erendak $erendak ke Bandar Melaka ialah 2+ kil'metar. Sek'lah ini mempunyai p'pulasi pelajar tingkatan empat seramai )35 'rang pelajar. %ajian ini hanya melibatkan 50 'rang sampel sahaja.
3G
#alam kajian ini, pengkaji memilih sampel secara rawak mudah. Menerusi cara ini pr'ses mengambil atau menggunakan menggunakan sampel berlaku apabila tiap*tiap indi:idu dalam p'pulasi mempunyai peluang yang sama untuk dipilih. A&# K#/#+
4ntuk mendapatkan data, alat kajian yang digunakan ialah s'al selidik dan ujian bertulis. S"#& S'&$)
esp'nden diberi satu set s'al selidik. enis s'al selidik yang digunakan 'leh pengkaji ialah s'al selidik jawapan dipilih iaitu subjek dikehendaki memilih jawapan yang tepat terhadap s'alan*s'alan atau rangsangan yang dikemukakan. S'al selidik ini mengandungi dua bahagian iaitu, terdiri daripada darip ada bahagian A dan bahagian B ?ihat ampiran B@. Bahagian A terdiri daripada latar belakang pelajar manakala bahagian B pula terdiri daripada masalah yang dihadapi dalam mempelajari peribahasa. U/#+ P'(4###
Bagi menentukan tahap penguasaan atau kemahiran resp'nden dalam bidang peribahasa, ujian pencapaian digunakan. 4jian ini terdiri daripada dua set s'alan s'alan yang meliputi aspek simpulan bahasa dan perumpamaan. S'alan set pertama berkehendakkan pelajar menjawab 30 s'alan manakala set kedua 20 s'alan sahaja. ?ihat ampiran 1 @
3
Berdasarkan kedua*dua ujian ini, pengkaji telah memilih dua jenis butir ujian iaitu ujian jenis jawapan dibina dan ujian jenis jawapan dipilih. dipilih. enis butir jawapan dibina memberi kebebasan kepada resp'nden untuk menjawab s'alan yang dikemukakan, iaitu berbentuk subjekti7. !ni merupakan s'alan s'alan yang terdapat pada set pertama yang memerlukan pelajar mengisi jawapan pada tempat k's'ng yang disediakan berkenaan maksud simpulan bahasa dan perumpamaan. Manakala set yang kedua, merupakan ujian jenis butir jawapan dipilih seperti ujian aneka pilihan yang mengkehendaki resp'nden memilih satu jawapan yang paling tepat. #alam set kedua ini pelajar diuji keb'lehan mereka meletakkan peribahasa pada penggunaan ayat yang betul. P("'$%( P'+,%*%&#+ D##
Beberapa langkah diambil untuk menjalankan kajian ini<
3.+.) < (emilihan $empat %ajian
Setelah tajuk kajian dikenal pasti, seterusnya pengkaji memilih sebuah sek'lah yang hendak dijadikan tempat kajian, iaitu ia itu Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, Melaka. Surat kebenaran menjalankan penyelidikan dari 7akulti diberi kepada pengetua sebagai pengesahan. ?ihat ampiran A@. Sek'lah ini terletak dalam sebuah kem tentera yang dikenali sebagai %em $erendak dan jarak di antara %em $erendak $erendak ke bandar Melaka ialah 2+ kil'meter.
3
3.+.2 < Meminta %ebenaran
Setelah memilih sek'lah, pengkaji menemui pengetua dan guru bahasa Melayu tingkatan empat di sek'lah tersebut untuk mendapatkan kebenaran dan kerjasama mereka sepanjang kajian ini dijalankan, seperti mendapatkan data tentang resp'nden, mentadbir s'al selidik dan menjalankan ujian peribahasa ke atas mereka. 3.+.3 < 4jian (eribahasa
%ajian ini melibatkan resp'nden r esp'nden menduduki ujian peribahasa. Aspek Aspek yang diuji ialah meliputi simpulan bahasa dan perumpamaan.4jian ini pula terbahagi kepada dua set s'alan . 4jian set pertama berbentuk ujian jenis butir jawapan dibina dan ujian kedua pula jenis butir jawapan dipilih. &asil ujian mereka diambil dan ditanda ditanda 'leh pengkaji sendiri. 3.+.5 < S'al Selidik
4ntuk mendapatkan data bagi menggambarkan penguasaan peribahasa Melayu Me layu resp'nden, satu set s'al selidik telah dibentuk dengan mengemukakan s'alan*s'alan tertentu yang ada kaitan dengan masalah yang dikaji. S'alan yang dikemukakan merujuk dua bahagian. Bahagian A< mengenai latar belakang pelajar manakala bahagian B< pula merujuk masalah*masalah yang dihadapi dihadapi dalam mempelajari
3
peribahasa Melayu. Menerusi bahagian B ini pengkaji pengkaji akan dapat mengenal pasti masalah*masalah yang dihadapi 'leh pelajar dalam mempelajari peribahasa Melayu. P("'$%( P'+,#+#&#+ D##
#ata yang diper'leh daripada s'al selidik dan ujian akan dianalisis untuk mendapat maklumat tentang masalah*masalah yang dihadapi dalam mempelajari peribahasa Melayu di kalangan pelajar dan tahap penguasaan mereka dalam peribahasa Melayu. Selepas semua s'al selidik dan ujian dikumpul, pengkaji akan menanda sendiri kedua* dua b'rang yang telah dijawab 'leh resp'nden. (engkaji akan menganalisis data yang diper'leh dalam bentuk peratus. 1'nt'h pengiraan data ialah<*
(eratus L
umlah E )00
Bil. esp'nden
50
BAB IV
KEPUTUSAN KAJIAN
P'+,'+#&#+
Bab ini merupakan lap'ran daripada hasil kajian tinjauan yang dilakukan ke atas 50 'rang resp'nden yang merupakan pelajar tingkatan 5 Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, $erendak, Melaka. ap'ran diperlihatkan secara deskripti7 dan berdasarkan hasil ujian peribahasa yang bertujuan untuk melihat tahap penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan 5. Selain itu, maklumat juga diper'leh daripada maklum balas yang diberikan 'leh resp'nden resp'nden melalui s'al selidik yang meliputi masalah* masalah yang dihadapi 'leh resp'nden dalam mempelajari peribahasa Melayu. A+#& U/#+ P'(4###
4jian peribahasa ini terbahagi kepada dua bahagian. Bahagian pertama berkehendakkan pelajar mengisi ruangan k's'ng dengan dengan peribahasa dan makna yang
5)
sesuai. $erdapat $erdapat 30 s'alan yang dikemukakan manakala ujian bahagian kedua pula s'alannya berbentuk aneka pilihan sebanyak 20 s'alan bertujuan untuk melihat keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa dalam penggunaan ayat yang betul. Secara keseluruhannya, markah resp'nden dikira dalam bentuk peratus kemudian penguasaan mereka akan dinilai mengikut me ngikut gred A, B, 1, # dan 6. P'+,%###+ P'(4### M'&#% $ K#&#+,#+ P'&#/#( T+,)##+ 6 S'7#(# K''&%(%#+
adual ) (enguasaan (eribahasa Melayu #i %alangan (elajar $ingkatan 5 ;red 4jian (eribahasa Bilangan pelajar
(eratusan ? >@ ?'rang@
A ?1emerlang@
B ?Baik@ 22.+
1 ?Sederhana@ )0 2+.0
# ?emah@ 2) +2.+
6 ?Sangat emah@
umlah 50 )00.0
Berdasarkan jadual ) di atas, secara keseluruhannya analisis kajian ini menunjukkan
bahawa daripada 50 'rang resp'nden yang dikaji menerusi ujian peribahasa berada pada tahap memuaskan. #apatan kajian menunjukkan 'rang pelajar mencapai tahap penguasaan peribahasa mereka pada gred B ?Baik@ iaitu 22.+>. 22.+>. Manakala )0 'rang lagi berada pada gred 1 ?Sederhana@ iaitu 2+.0>. Seterusnya Seterusnya +2.+> iaitu seramai 2) 'rang resp'nden memper'leh gred # dalam ujian peribahasa Melayu yang dijalankan. (enguasaan peribahasa Melayu pelajar pada gred # adalah yang paling ramai ini menunjukkan masih terdapat pelajar lemah dalam peribahasa Melayu. &al ini kerana pencapaian pada gred ini paling tinggi berbanding gred B dan 1.
52
%esimpulannya, tahap penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan empat pada tahap memuaskan berdasarkan dapatan kajian melalui jadual satu serta pengkaji merumuskan pencapaian mereka pada tahap memuaskan memuaskan kerana tiada se'rang resp'nden yang berjaya mencapai tahap cemerlang dan tiada juga resp'nden yang berada pada tahap sangat lemah ?6@.
K'4"&'#+ P'&#/#( M'&'#))#+ P'(4### $#&#* P'+,,%+##+ A# #+, B'%&
%eb'lehan pelajar meletakkan peribahasa dalam penggunaan ayat yang betul diuji pada ujian bahagian dua. 4jian ini mengandungi 20 s'alan aneka pilihan yang meliputi aspek simpulan bahasa dan perumpamaan. #apatan kajian tersebut menunjukkan rata*rata pelajar b'leh menjawab ujian ini. #aripada 20 s'alan yang dikemukakan hanya se'rang pelajar pelaja r yang menjawab ) s'alan dengan betul ?2.+>@. Manakala bilangan pelajar yang hanya menjawab )0 s'alan dengan betul seramai dua 'rang ?+.0>@. Sebaliknya bilangan pelajar yang menjawab )) hingga )+ s'alan dengan betul adalah yang paling ramai. adi, dapatlah dirumuskan bahawa maj'riti pelajar dapat meletakkan peribahasa pada penggunaan ayat yang betul. betul.
53
A+#& S"#& S'&$)
&asil analisis data s'al selidik adalah khusus untuk menjawab latar belakang pelajar dan masalah*masalah yang mereka hadapi dalam mempelajari peribahasa Melayu.
L##( B'&#)#+, P'&#/#(
%ajian ini terdiri daripada 50 'rang pelajar yang melibatkan dua buah kelas iaitu kelas tingkatan 5 Sains !!! dan tingkatan 5 6k'n'mi Asas. atar belakang pelajar pula bertujuan untuk melihat minat dan pandangan pandangan mereka tentang peribahasa Melayu. atar belakang pelajar terdiri daripada dua bahagian iaitu maklumat peribadi pelajar seperti keputusan peperiksaan bahasa Melayu peringkat (M ?2002@ dan masalah yang dihadapi dalam mempelajari mempelajar i peribahasa Melayu. Mela yu. alau alau bagaimanapun, penguasaan pelajar dalam peribahasa bukanlah diukur berdasarkan keputusan keputusan bahasa Melayu peringkat (M mereka sebaliknya maklumat tersebut hanya hanya untuk kegunaan pengkaji sahaja. Berdasarkan keputusan bahasa Melayu peringkat (M kebanyakan pelajar mencapai keputusan gred B iaitu seramai 22 'rang pelajar ?++.0>@, pada gred 1 pula seramai 'rang ?).+>@ manakala )) 'rang lagi memper'leh gred A. $iada se'rang pun pelajar yang mendapat gred # H 6.
55
(ada peperiksaan (M yang lepas ?2002@, terdapat s'alan karangan berbentuk peribahasa daripada + s'alan karangan yang dikemukakan dikemukakan 'leh embaga (eperiksaan dalam kertas 2 bahasa Melayu =kt'ber 2002. S'alan tersebut berbunyi $!ika tidak dipe%ahkan ruyung& di mana b#leh mendapat sagu' , sering kali disebut dalam masyarakat kita. $uliskan sebuah cerita berdasarkan peribahasa itu ?30 markah@. Melalui s'al selidik, pengkaji telah mengemukakan s'alan tersebut kepada pelajar untuk mendapat maklum balas sama ada mereka memilih karangan tersebut ataupun tidak ketika menjawab kertas 2 bahasa Melayu peringkat (M yang lepas. ika mereka menjawab s'alan itu mereka dikehendaki untuk memberikan maksud peribahasa itu sebaliknya jika mereka tidak memilih karangan itu mereka diminta untuk mengemukakan sebab*sebabnya. #apatan kajian tersebut menunjukkan hanya +.0>, iaitu seramai 2 'rang pelajar sahaja yang menjawab atau memilih karangan itu daripada 50 'rang pelajar. pel ajar. Sebaliknya +.0> lagi iaitu seramai 3 'rang pelajar tidak memilih karangan itu dengan pelbagai alasan, iaitu tidak meminati, sukar mendapatkan isi*isi penting, tidak 7aham maksud peribahasa dan memilih karangan lain yang lebih senang. (eribahasa yang dikemukakan 'leh embaga (eperiksaan %ementerian (endidikan Malaysia 8jika tidak dipecah ruyung, di mana b'leh mendapat sagu9 membawa maksud yang berikut< tidak akan tercapai maksudnya kalau tidak mahu berusaha dan bersusah payah cita*cita dan maksud tidak akan tercapai jika tidak bersusah payah dahulu.
5+
Berdasarkan maksud yang dinyatakan di atas sebenarnya ia membawa pengertian yang sama, iaitu sebarang keinginan atau kehendak tidak akan diper'leh jika kita tidak mahu bersusah payah ke arahnya. arahnya. Berdasarkan maksud peribahasa yang dikemukakan dikemukakan 'leh dua*dua 'rang pelajar yang menjawab karangan itu pengkaji mendapati mereka mengetahui maksud peribahasa tersebut. Maksud yang diberikan 'leh dua 'rang pelajar yang memilih karangan berbentuk peribahasa pada peringkat (M 2002 adalah seperti yang berikut<* kita kena cuba dari bawah untuk mendapatkan hasil kalau nakkan sesuatu kita kena berusaha
#aripada jawapan yang dikemukakan jelas menunjukkan bahawa mereka 7aham akan maksud peribahasa itu. akt'r tersebut telah menyebabkan karangan tersebut menjadi pilihan mereka. Sebaliknya bagi 3 'rang pelajar pelajar yang tidak menjawab atau memilih karangan jenis peribahasa mempunyai pelbagai alasan. Antara alasan tersebut adalah berdasarkan jadual di sebelah.
5G
adual 2 Alasan (elajar Bagi yang $idak Memilih %arangan Berbentuk (eribahasa (M 2002
Bilangan
Alasan Bilangan pelajar (eratus ?>@
?'rang@ )
susah untuk mendapatkan )+ 3.+
isi*isi penting 2
tidak 7aham maksudnya 20.0 3
tidak minat karangan 22.+
peribahasa
5
pilih s'alan lain yang lebih G )+.0
senang dan menarik
umlah 3 +.0
adual di atas menunjukkan alasan yang diberikan 'leh pelajar yang tidak memilih karangan peribahasa untuk menjawab bahasa Melayu peringkat (M. Beberapa 7akt'r yang menyebabkan mereka tidak memilih karangan peribahasa seperti yang terdapat pada adual 2 di atas. Berdasarkan adual 2, 2, maj'riti pelajar, iaitu sebanyak )+ 'rang 'rang ?3.+>@ tidak memilih karangan berbentuk peribahasa atas alasan kesukaran untuk mendapatkan isi*isi penting. !ni menunjukkan bahawa mereka bukannya tidak 7aham maksud peribahasa sebaliknya mereka kekurangan idea penting untuk menghasilkan karangan tersebut.
5
Bagi pelajar yang tidak memahami maksud peribahasa itu adalah seramai 'rang pelajar iaitu ?20.0>@. Selain daripada tidak 7aham maksud peribahasa itu terdapat juga seramai 'rang pelajar iaitu ?22.+>@ yang tidak meminati karangan peribahasa. G 'rang lagi pelajar iaitu ?)+.0>@ telah memberikan alasan yang mereka memilih s'alan lain yang lebih senang dan menarik. %enyataan mereka terhadap s'alan lain yang lebih senang dan menarik menggambarkan bahawa peribahasa itu adalah susah dan tidak menarik. Selain itu, menerusi s'al selidik ini juga pengkaji dapat mengenal pasti bilangan pelajar yang mempunyai kamus peribahasa sendiri di rumah. #apatan kajian menunjukkan kebanyakan pelajar memiliki kamus peribahasa sendiri dirumah iaitu sebanyak 2+ 'rang pelajar daripada 50 'rang ?G2.+>@. Manakala seramai )+ 'rang lagi ?3.+>@, tidak mempunyai kamus peribahasa sendiri di rumah. #apatan daripada s'al selidik ini memperlihatkan pelajar menyedari kegunaan kamus peribahasa sebagai sumber untuk merujuk makna peribahasa yang tidak di7ahami. %esedaran peribahasa Melayu sebagai warisan Melayu yang perlu dipertahankan 'leh generasi kini menunjukkan kesedaran yang amat memberangsangkan. me mberangsangkan. !ni kerana daripada dapatan kajian, )00.0> pelajar mengatakan ia perlu dipertahankan 'leh generasi kini walaupun pada dasarnya terdapat G 'rang pelajar yang mengatakan bahawa mereka tidak berminat untuk mempelajari peribahasa Melayu.
5
Melalui s'al selidik ini pengkaji turut meminta mereka memberikan alasan bagi jawapan 8ya9 dan 8tidak9. %eseluruhan pelajar yang mengatakan peribahasa perlu perlu dipertahankan memberikan sebab yang sama iaitu peribahasa merupakan warisan nenek m'yang yang perlu dipertahankan. Selain itu, melalui peribahasa pengajaran dan teladan dapat diper'leh. (engkaji sangat bersetuju dengan kesemua alasan yang diberikan 'leh mereka dan berharap daripada kesedaran itu para pelajar akan cuba menghargai dan menghayati menghayati keistimewaan peribahasa walaupun dikatakan peribahasa ketinggalan /aman ek'ran kemajuan sains dan tekn'l'gi.
5
M##&# #+, M'*'+,#(% P'+,%###+ P'(4### M'&#% $ K#&#+,#+ P'&#/#(
adual 3 Masalah*masalah yang #ihadapi dalam Mempelajari (eribahasa Melayu
Bil
(erkara %ateg'ri
-a
$idak
umlah (eratus umlah
(eratus
(elajar ?>@
(elajar
?>@ ?'rang@ ?'rang@ )
Minat mempelajari peribahasa 35 +.0 G )+.0
Melayu
2
(eribahasa Melayu sukar diingat ) 5.+ 2) +2.+
atau diha7al
3
(eribahasa merumitkan kerana 2
2.+ )) 2.+
banyak makna dan kebanyakan kebanyakan
maknanya tersirat dan sukar
di7ahami
5
%ekerapan guru memberi latihan ) 5.+ 2) +2.+
karangan berbentuk peribahasa
Secara keseluruhan adual 3 menunjukkan bahawa masalah*masalah dalam mempelajari peribahasa yang dapat dikenal pasti 'leh pengkaji. pengkaji. Antara Antara masalah tersebut termasuklah sikap pelajar sendiri, kesukaran mengingat peribahasa Melayu dan kekerapan latihan karangan berbentuk peribahasa yang diberikan 'leh guru.
+0
Berdasarkan jadual, sikap pelajar terhadap peribahasa adalah p'siti7. !ni kerana kebanyakan pelajar berminat untuk mempelajari peribahasa Melayu iaitu sebanyak 35 'rang ?+.0>@, sebaliknya hanya G 'rang sahaja ?)+.0>@ yang tidak berminat untuk mempelajari peribahasa Melayu. %esimpulannya, daripada s'al selidik ini, sikap tidak menjadi masalah utama kerana rata*rata mereka mempunyai minat mempelajari peribahasa Melayu. =leh kerana sebilangan besar pelajar mempunyai minat mempelajari peribahasa Melayu jadi hasil kajian menunjukkan bahawa seramai 2) 'rang 'rang pelajar tidak menjadikan kesukaran mengingat atau mengha7al peribahasa Melayu sebagai satu masalah. Sebaliknya hanya ) 'rang ?5.+>@ sahaja mengatakan peribahasa Melayu menyukarkan atau sukar diha7al. alau alau bagaimanapun, peratusan itu menunjukkan pelajar bermasalah untuk mengingati peribahasa. &al ini disebabkan si7at peribahasa itu sendiri yang yang mempunyai makna yang pelbagai dan ta7siran yang berbe/a mengikut situasi dan dan suasana sesuatu peribahasa itu digunakan. Masalah mempelajari peribahasa yang turut dikenal pasti 'leh pengkaji melalui s'al selidik ini ialah si7at peribahasa itu sendiri yang dianggap rumit kerana mempunyai banyak makna dan kebanyakan kebanyakan maknanya tersirat serta sukar di7ahami. #apatan kajian menunjukkan peratusan pelajar yang mengatakan peribahasa Melayu rumit adalah tinggi iaitu sebanyak 2 'rang ?2.+>@ manakala pelajar yang mengatakan peribahasa Melayu tidak merumitkan adalah )) 'rang ? 2.+>@.
+)
%ekerapan guru memberi latihan karangan berbentuk peribahasa juga merupakan antara masalah yang dikenal pasti masalah*masalah yang dihadapi 'leh pelajar dalam mempelajari peribahasa Melayu. ;uru memainkan peranan yang penting dalam menggalakkan minat pelajar bukan sahaja dalam penulisan karangan berbentuk peribahasa malah penggunaan peribahasa yang berterusan di samping melaksanakan pr'ses pHp yang berkesan. berkesan.
#apatan kajian memperlihatkan guru*guru masih menitikberatkan pengajaran karangan berbentuk peribahasa apabila terdapat pelajar mengatakan guru mereka kerap memberi latihan karangan berbentuk peribahasa iaitu sebanyak ) 'rang pelajar ?5.+>@. (elajar selebihnya 2) 'rang lagi mengatakan guru tidak memberi latihan karangan berbentuk peribahasa ?+2.+>@.
Merujuk kepada s'al selidik yang dikemukakan 'leh pengkaji hanya 5 masalah utama yang dapat dikenal pasti seperti masalah yang telah dikemukakan 'leh pengkaji. (engkaji turut memberi ruang kepada pelajar untuk menyatakan sebarang masalah lain yang dihadapi 'leh mereka.
+2
Antara masalah yang dinyatakan 'leh mereka ialah kesukaran untuk memahami maksud peribahasa walaupun mempunyai minat untuk untuk mempelajarinya. %enyataan pelajar terhadap masalah tersebut dapat pengkaji simpulkan bahawa masalah utama mereka dalam mempelajari peribahasa Melayu ialah si7at peribahasa Melayu itu sendiri seperti kesukaran mengingat makna peribahasa. usteru itu, guru melaksanakan pr'ses ?pHp@ yang berkesan supaya ke7ahaman pelajar dapat dipertingkatkan terhadap peribahasa Melayu.
+3
BAB V
RUMUSAN DAN PERBINCANGAN
P'+,'+#&#+
Bab ini meliputi ringkasan kajian, perbincangan dapatan kajian dan cadangan untuk kajian lanjutan. #alam bahagian rumusan kajian, dijelaskan semula tujuan kajian yang meliputi sampel kajian, alat kajian dan pengumpulan serta pempr'sesan data. #alam perbincangan pula akan dibincangkan dapatan dapatan kajian berasaskan analisis data. Akhir Akhir sekali dibincangkan cadangan selanjutnya. R%*%#+ K#/#+
%ajian ini dibuat bertujuan untuk mendapatkan data bagi melihat tahap penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan 5. %ajian ini juga dibuat dibuat untuk melihat keb'lehan pelajar meletakkan penggunaan peribahasa dalam penggunaan
+5
ayat yang betul. (erlu juga diketahui masalah*masalah yang dihadapi semasa mereka mempelajari peribahasa Melayu. #alam melaksanakan kajian ini, pengkaji memilih kajian tinjauan dengan menggunakan 2 set alat ujian dan ) set s'al selidik. %edua*dua alat ini dilaksanakan 'leh pengkaji sendiri dengan bantuan se'rang guru penyelaras bahasa Melayu ke atas 50 'rang pelajar yang terdiri daripada 2 buah kelas tingkatan 5 di Sek'lah Menengah %ebangsaan %em $erendak, $erendak, Melaka. #apatan yang dikumpul daripada alat kajian yang digunakan telah dianalisis 'leh pengkaji dengan melihat tahap penguasaan peribahasa Melayu di kalangan mereka melalui markah diper'lehsecara keseluruhan dalam bentuk peratusan. %emudian pencapaian tersebut akan dinilai mengikut gred A,B,1,# A,B,1,# dan 6. %esimpulan dapatan kajian, pengkaji dapat merumuskan bahawa penguasaan peribahasa Melayu 'leh pelajar tingkatan 5 SM%%$ adalah seperti yang berikut<*#aripada +0 s'alan peribahasa yang terdiri daripada simpulan bahasa dan perumpamaan, didapati bahawa tahap penguasan secara keseluruhan yang yang dicapai 'leh mereka ialah pada tahap yang memuaskan. Berdasarkan daripada pencapaian mereka di dalam ujian yang diberikan, seramai 'rang pelajar ?22.+>@ mencapai gred B, )0 'rang ?2+.0>@ gred 1 dan 2) 'rang lagi ?+2.+>@ berada pada gred #. !ni bererti hasil ujian menunjukkan tiada pelajar yang sangat menguasai peribahasa Melayu dan tiada juga pelajar yang tidak mengetahui langsung peribahasa. Merujuk kepada keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa Melayu dalam penggunaan ayat yang betul mendapati tiada se'rang pelajar yang memper'leh markah
++
penuh iaitu sebanyak 20. Sebaliknya, se'rang sahaja yang memper'leh memper'leh pencapaian tertinggi adalah sebanyak ) daripada 20 s'alan yang dikemukakan. (elajar yang menjawab )) hingga )+ s'alan dengan betul adalah yang paling ramai. !ni menunjukkan bahawa keseluruhan pelajar b'leh menjawab dan meletakkan peribahasa Melayu Melayu mengikut suasana yang sesuai pada tempatnya. &al ini dibuktikan lagi apabila hanya 2 'rang pelajar yang mampu menjawab )0 atau kurang daripada )0 s'alan dengan betul. #aripada hasil kajian juga memperlihatkan bahawa semua masalah yang dikemukakan 'leh pengkaji mempengaruhi penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan 5. 7akt'r*7akt'r tersebut ialah 7akt'r sikap pelajar, kesukaran untuk memahami maksud peribahasa dan kekerapan latihan yang diberikan 'leh guru.
P'(4+7#+,#+
#apatan kajian melalui s'al selidik didapati keseluruhan pelajar mempunyai sikap yang p'siti7 terhadap pemelajaran peribahasa Melayu. !aitu seramai 35 'rang pelajar mengatakan minat ?++.0>@ manakala hanya G 'rang ?)+.0>@ mengatakan tidak minat mempelajari peribahasa Melayu. Mela yu. alau alau bagaimanapun, berdasarkan tindak balas yang diberikan 'leh pelajar berkaitan minat mempelajari peribahasa Melayu tidak b'leh dijadikan ukuran sepenuhnya kerana walaupun mereka meminati peribahasa tetapi pada peperiksaan (M yang lepas hanya hanya 2 'rang sahaja yang memilih karangan berbentuk berbentuk peribahasa. usteru itu, 7en'mena ini berkaitan dengan dengan sikap pelajar itu sendiri terhadap peribahasa.
+G
Berdasarkan pendapat Asmah &j. =mar ?)<)0@ berkenaan de7inisi sikap beliau melihat sikap sebagai gejala mental yang menggambarkan keadaan minda indi:idu seterusnya beliau mengatakan bahawa sikap p'siti7 melahirkan bersama*sama 7ikiran yang p'siti7. Sikap p'siti7 selalunya menghasilkan kesan yang p'siti7. =leh itu, berdasarkan pendapat yang dikemukakan 'leh Asmah &j. =mar jelas jela s memperlihatkan pelajar tingkatan 5 ini mempunyai sikap p'siti7 terhadap pemelajaran peribahasa tetapi kesannya tidak menggambarkan keadaan minda minda indi:idu sebenar pelajar kerana hanya 2 'rang pelajar memilih karangan peribahasa. Serta maklum balas daripada pelajar mengatakan karangan itu tidak menjadi pilihan kerana beberapa masalah seperti susah mendapatkan isi*isi penting, susah dan terdapat karangan yang lebih senang serta menarik. alau alau bagaimanapun, kesan daripada ujian yang diberikan menunjukkan kesan yang p'siti7 tetapi guru harus lebih peka terhadap masalah masalah utama pembelajaran peribahasa pelajar supaya mereka terus menghayati dan menghargai menghargai peribahasa. Selain itu, pengkaji juga melihat bahawa peribahasa Melayu masih berada di hati pelajar. %enyataan %enyataan ini dapat dikenal pasti 'leh pengkaji melalui s'al selidik berkaitan sama ada pelajar memiliki kamus peribahasa sendiri di rumah serta mereka dikehendaki memberikan alasan bagi jawapan 8ya9 dan 8tidak9 berkaitan dengan kenyataan peribahasa perlu dipertahankan. #aripada 50 'rang pelajar seramai 2+ 'rang ?G2.+>@ mempunyai kamus peribahasa sendiri di rumah manakala selebihnya sebanyak )+ 'rang ?3.+>@ tidak memiliki kamus itu. adi, ia menunjukkan mereka mempunyai
+
minat terhadap peribahasa dan menyedari penggunaan kamus itu apabila ingin merujuk sebarang makna peribahasa yang tidak di7ahami. #alam pada itu, kesedaran pelajar terhadap kepentingan peribahasa sebagai warisan bangsa Melayu yang perlu dipertahankan dipertahankan adalah membanggakan. !ni kerana )00.0> pelajar mengatakan bahawa peribahasa Melayu perlu dipertahankan. %etiga*tiga dapatan kajian ini membuktikan bahawa walaupun pelajar kini hidup dalam era sains dan tekn'l'gi serta lebih selesa dengan bahasa yang dianggap m'den tetapi mereka tidak mena7ikan kepentingan peribahasa Melayu sebagai warisan yang perlu dipertahankan. alau alau bagaimanapun, untuk memupuk minat pelajar terhadap ter hadap peribahasa Melayu ini para guru bahasa Melayu harus memainkan peranan penting. %elemahan guru dalam pengajaran peribahasa di sek'lah adalah berpusat kepada guru guru iaitu guru memberikan penjelasan tentang maksud peribahasa yang yang hendak diajarkan dan pelajar hanya terlibat secara pasi7 sebagai penerima maklumat. Selain itu, guru yang kurang memberi latihan kepada pelajar turut menjadi masalah untuk pelajar mempelajari peribahasa Melayu. en'mena ini dapat dijelaskan berdasarkan bilangan pelajar yang memilih karangan peribahasa untuk untuk menjawab bahasa Melayu kertas 2 peperiksaan (M yang yang lepas. Berdasarkan alasan yang dikemukakan 'leh mereka menunjukkan maj'r'ti daripada mereka tidak berkeyakinan untuk menjawab s'alan tersebut. =leh itu, kesimpulan yang dapat dibuat ialah ?pHp@ peribahasa di sek'lah perlu dipertingkatkan.
+
Selain itu, cara pengha7alan atau pendekatan tradisi'nal harus diubah sebaliknya pendekatan k'ntekstual serta teknik*teknik pengajaran pengajaran yang berkesan perlu diterapkan dalam pengajaran bahasa Melayu. Mela yu. %enyataan ini turut dipersetujui 'leh M'hd $ajudin $ajudin Abdul ahman ?)< 5@ terdapat satu alihan paradigma dalam pr'ses pengajaran dan pemelajaran peribahasa dan simpulan bahasa. ika dahulu, peribahasa dan simpulan bahasa diha7al bersama*sama maknanya semasa pr'ses ?pHp@, pendekatan sekarang bukanlah begitu lagi. $ambahan $ambahan beliau ia bukan bukan untuk diha7al tetapi untuk digunakan dengan sekerap mungkin dan harus digabung jalinkan dalam berbagai situasi. =leh itu, kesannya kesannya sudah tentu pelajar tidak akan menemui sebarang masalah apabila menggunakan peribahasa dalam pelbagai k'nteks sama ada dalam penulisan mahupun lisan. $idak dina7ikan bahawa hasil kajian menunjukkan pelajar menghadapi masalah dalam mempelajari peribahasa Melayu berpunca daripada aspek peribahasa itu sendiri seperti kesukaran memahami makna peribahasa. Selain daripada sikap pelajar dan kekerapan guru memberi latihan karangan berbentuk peribahasa. Berdasarkan pengalaman pengkaji mentadbir ujian mereka, resp'n yang diberikan selepas ujian ialah peribahasa Melayu susah. Masalah yang dapat dikenal pasti ialah peribahasa Melayu sukar diingat atau diha7al serta ia merumitkan kerana ada banyak maknanya yang tersirat dan sukar di7ahami.
+
%esulitan untuk mengingat dan mengha7al peribahasa turut diperakui 'leh !shak amly ?)0<23@ iaitu 8bagi sesetengah 'rang, 'leh sebab peribahasa itu berbentuk tetap dan menuntut kemahiran ha7alan pula maka penggunaannya agak sulit. Selain itu, pelbagai makna dalam sesuatu peribahasa sehinga bukan mudah dan perlu memahaminya dengan mendalam agar tidak tersilap penggunaannya. =leh itu, seperti mana yang disy'rkan ke atas guru bahasa Melayu 'leh %'h B'h B''n, guru b'leh memilih beberapa peribahasa per ibahasa yang berkisar satu tema atau tajuk umpamanya, perangai 'rang yang pandai seperti yang berikut< diam*diam ubi berisi air tenang, jangan disangka tiada buaya seperti padi, makin berisi makin tunduk seperti harimau menyembunyikan men yembunyikan kuku jauhari juga yang mengenal manikam.
Selain itu, guru juga b'leh memilih beberapa peribahasa yang hampir sama ertinya untuk perbincangan dengan pelajar. 1'nt'hnya menggunakan peribahasa seperti yang berikut< bagaimana acuan, begitulah kuihnya bapa b'rek, anak rintik ke mana tumpahnya kuah, kalau tidak ke nasi
Menurut ahman Shaari ?)3<@ untuk menggunakan peribahasa dengan baik, sese'rang hendaklah betul*betul memahami peribahasa itu dan mengetahui tempat serta
G0
k'nteks peribahasa itu diperlukan. Menurut beliau lagi, perhatian terhadap k'nteks ayat di dalam wacana perlu supaya dapat menggunakan peribahasa dengan berkesan. Berdasarkan kajian, pengkaji dapat menguji keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa pada k'nteksnya. %epentingan menggunakan peribahasa dengan berkesan turut diperkatakan 'leh M'hd $ajuddin $ajuddin Bin &j.Abdul ahman ?)5<)))@ ?)5<)))@ iaitu sese'rang yang dapat menggunakan peribahasa di tempat*tempat yang betul, baik dalam percakapan mahupun mahupun dalam tulisan akan memberikan satu gambaran tentang tenta ng kemahiran menggunakan sesuatu bahasa. (enggunaan yang tepat juga dapat menjelaskan lagi sesuatu maksud yang hendak diperkatakan. Berhubung dengan kepentingan penggunaan peribahasa yang berkesan telah mend'r'ng pengkaji melihat keb'lehan pelajar meletakkan peribahasa dalam penggunaan ayat ayat yang betul melalui ujian aneka pilihan. &asilnya menunjukkan menunjukkan daripada 20 s'alan hanya se'rang pelajar yang menjawab ) s'alan dengan betul manakala bilangan pelajar yang hanya menjawab )0 s'alan dengan betul seramai 2 'rang. !ni menggambarkan keseluruhan pelajar berupaya dalam penggunaan peribahasa dengan cara yang betul.
alau alau bagaimanapun, penguasaan peribahasa Melayu pelajar masih belum berada pada tahap yang membanggakan tetapi masih b'leh dipertingkatkan lagi. #i samping sikap pelajar, guru turut berperanan penting penting dalam meningkatkan ?pHp@
G)
peribahasa serta tidak mengabaikan penggabungjalinan penggabungjalinan peribahasa dengan kemahiran berbahasa yang lain. Selain itu, c'rak pengajaran peribahasa juga bukan bukan sekadar mengha7al tetapi harus diajar untuk menikmati dan menggunakannya secara meluas dalam kehidupan pelajar. usteru itu, pendekatan pengajaran peribahasa Melayu yang disarankan 'leh %'h B'h B''n ?)<)+0@ b'leh diaplikasikan 'leh para guru. Beliau berpendapat bahawa tugas utama guru bahasa Melayu adalah membimbing pelajar*pelajarnya memahami makna yang tersurat dan menyelami makna yang tersirat dengan membantu mereka mengamati perhubungan di antara benda*benda yang yang dibandingkan, menyimpulkan menyimpulkan erti simb'lik yang hendak disampaikan dan menilai ketepatan perumpamaan dalam k'nteks berkenaan. (endekatan ini dinamakan pendekatan k'ntekstual. k'ntekstual.
C#$#+,#+ K#/#+ L#+/%
%ajian yang telah dijalankan ini hanya memberi pengetahuan secara keseluruhan penguasaan peribahasa Melayu di kalangan pelajar tingkatan 5. !a hanya merangkumi dua jenis peribahasa sahaja iaitu simpulan bahasa dan perumpamaan tetapi tidak menggambarkan penguasaan peribahasa secara keseluruhan jenis peribahasa seperti yang disenaraikan 'leh %ementerian (endidikan Malaysia. Seperti pepatah, bidalan, perbilangan, kata*kata hikmat dan bahasa kiasan yang yang telah termaktub di dalam embaga (eperiksaan. =leh itu, banyak penyelidikan yang berhubung dengan analisis
G2
ujian dan s'al selidik selidik ini b'leh dibuat dibuat sebagai lanjutan kajian ini. =leh itu, cadangan kajian pada masa akan datang adalah seperti yang berikut<*
(engkaji mencadangkan kajian dilaksanakan terhadap penguasaan peribahasa Melayu meliputi semua jenis peribahasa yang disenaraikan 'leh %ementerian (endidikan. 1'nt'hnya pepatah, bidalan, perbilangan, kata*kata hikmat dan bahasa kiasan. Memandangkan maklumat yang diper'leh berdasarkan b'rang s'al selidik berkaitan bilangan pelajar yang memilih karangan peribahasa peperiksaan (M (M yang lepas yang tidak membanggakan maka kajian penulisan karangan berbentuk peribahasa untuk melihat ketepatan maksud serta isi*isi yang diberikan berdasarkan penggunaan k'nteks yang tepat perlu dijalankan. Menerusi ujian karangan berbentuk peribahasa tersebut dapat dikenal pasti kelemahan pelajar dalam penulisan karangan berbentuk peribahasa. (engkaji mencadangkan kajian pada masa akan datang melihat 8benarkah peribahasa Melayu ada yang bernilai negati7 N9. Salah satu c'nt'h peribahasa yang dianggap membawa nilai yang negati7 ialah 8re/eki secupak tidak akan menjadi segantang9. &al ini ek'ran daripada kenyataan yang terdapat dalam sukatan pelajaran bahasa Melayu mengatakan bahawa pemilihan peribahasa, kata*kata hikmat dan bahasa kiasan hendaklah mengutamakan 7alsa7ah, keperibadian dan nilai murni dalam masyarakat Malaysia. %enyataan ini telah
G3
menimbulkan tanggapan bahawa kita memiliki sejumlah peribahasa yang mempunyai nilai negati7 dalam kehidupan.
K'*%&#+
(eribahasa Melayu adalah warisan yang perlu dipertahankan. =leh itu, sebagai warisan ia bukan sahaja perlu dikekalkan bahkan dipelihara dan diperluaskan penggunaannya di kalangan anak didik. (elajar amnya masyarakat khasnya harus menghayati keindahan dan kehalusan peribahasa Melayu sebagai warisan kebudayaan Melayu. (enggunaan peribahasa Melayu perlu diperluaskan supaya supaya peribahasa tidak lenyap dan dilupai begitu sahaja 'leh generasi masa kini. (engguna bahasa Melayu perlu menyedari bahawa memahami peribahasa bererti mengenal diri dan budaya sendiri. adi melalui pendidikan, pelajar sek'lah perlu diperkenalkan unsur*unsur unsur*unsur 7alsa7ah pemikiran masyarakatnya melalui peribahasa, supaya asas pertumbuhan daya 7ikirnya berteraskan budaya masyarakat atau bangsanya bangsanya sendiri walaupun kini merupakan 8/aman at'm9.
G5
SENARAI RUJUKAN B%)%
Abdullah &assan H Ain'n M'hd ?)5@. Peribahasa ilainilai Murni KBSM . %uala umpur < 4tusan (ublicati'n H #istribut'rs Sdn. Bhd. Abdullah &ussain ?)+@. Kamus Istime*a Peribahasa Melayu. %uala umpur< #ewan Bahasa dan (ustaka. Asmad ?)0@. Siri Bunga Rampai Kebudayaan Malaysia Budaya Bahasa (I) Puisi . %uala umpur < Ass'ciated 6ducati'nal #istribut'rs ?M@ Sdn. Bhd. &j. -ahy -ahyaa &j. Samah, &j. Amir &am/ah Shamsudin H &j. Iainal M'khtar ?)2@. Cerita Perumpaan . %uala umpur < %intan Sdn. Bhd. &ashim B. Musa ?)5@. +alsa,ah Bahasa Melayu Beberapa Beberapa "spek Ka!ian . 4ni:ersiti Malaya < # ;emilang Sdn. Bhd. %amarudin &j. &ussin H Siti &ajar Abdul A/i/ ? )@. Siri Pendidikan Perguruan Penga!ian Melayu -: K#munikasi K#munikasi Bahasa. %uala umpur< %umpulan Budiman Sdn. Bhd. Malaysia . %'h B'h B''n ?)@. Perspekti,perspekti, dalam Penga!aran Bahasa Malaysia %uala umpur< #ewan Bahasa dan (ustaka.
M'hd Majid %'nting ?)@. Kaedah Penyelidikan Pendidikan. %uala umpur< #ewan Bahasa dan (ustaka. M'hd. $ajuddin Bin &j. Abdul ahmad ?)5@. Peribahasa Dalam Penggunaan Penggunaan . (etaling aya< ajar Bakti Sdn. Bhd. ?20 ?200)@. 0)@. Kamus Peribahasa Melayu /ntuk /ntuk Pela!ar . Selang'r #arul 6hsan< aser (ress Sdn. Bhd. ahman Shaari ?)3@. Memahami 0aya Bahasa Bahasa . %uala umpur< #ewan Bahasa dan (ustaka. ejab .!, 'ni7ira ejab H atimah $aha $aha ?)5@. Cerita Peribahasa (Simpulan Bahasa). %uala umpur < %intan Sdn. Bhd. Sa/ali Mat Abu ?)3@. Peribahasa $Makna Dan Penggunaannya' Penggunaannya' . %uala umpur< 'ngman Malaysia Sdn. Bhd. Iainal Abidin Bin Ahmad ?IaFba@ ?)G+@. Ilmu Mengarang Melayu. %uala umpur < #ewan Bahasa dan (ustaka.
G+
J%(+#&
#aniel eb'n anaun ?200)@. 8%eindahan Bahasa #alam (eribahasa Melayu9 dlm. De*an Bahasa. ) ?G@ < 2*33 ;'h Su/ie ?)@. 8(enggunaan (eribahasa Melayu (elajar (elaja r Menengah9 dlm. De*an Bahasa. 52 ?2@ < )00*))5. &. Ahmad Samin Seregar ?2002@. 8"ilai *nilai Budaya #i #alam (eribahasa Melayu Serdang9 dlm. De*an Bahasa. 2 ?)@ < 3G*53 !shak amly H ;'h =ng Sing ?)0@. 8Menilai (erkembangan (eribahasa Melayu9 dlm. De*an Bahasa. 35 ?5@ < 23*2) !smail Bin Salleh ?)0@. 8(engg'l'ngan (eribahasa H Simpulan Bahasa Serta &ubungannya #engan (eribahasa #an (emelajaran Bahasa Malaysia9 Mala ysia9 dlm. De*an Bahasa. 35 ? G @< l502*50 M'hamad Shaidan ?2002@. 8(eribahasa ;aya -ang -ang Bersi7at Statik9 dlm. De*an Bahasa )5 ? 5 @ < 52*53 M'hd $ajudin $ajudin Abdul ahmad ?)@. 8(engajaran*(emelajaran 8(engajaran*(emelajaran (eribahasa H Simpulan Bahasa. 53 ? G @ < 5+*+)) Bahasa* Asas*Asas (ertimbangan9 dlm. De*an Bahasa.
Saidatul "'rnis &j. Mahani ?200)@. 8(eribahasa Melayu H 1ina< Serupa $api Berbe/a9 dlm. De*an Bahasa. ) ? G @ < 2*33
GG
T'
&airunna/irah Binti Manap ?200)@. Penggunaan bahan bahan simpulan bahasa bahasa dalam buku teks bahasa Malaysia. $esis $esis Sarjanamuda (endidikan, 4ni:ersiti (endidikan Sultan !dris. Mat %amal B. Abd. Majid ?))@. Penguasaan simpulan bahasa di kalangan pela!ar tingkatan - Sek#lah Menengah Sg Pelek& Selang#r Darul 1hsan satu tin!auan . %ursus (erguruan %has Bahasa Melayu anjutan, !stitut Bahasa, %uala umpur. M. %halid B. Shaari ?))@. Pelaksanaan penggabung!alinan penggabung!alinan aspek simpulan bahasa bahasa dalam pr#ses penga!aran 2 pembela!aran bahasa Malaysia tingkatan 3 di sek#lah menengah Dat#4 "hmad& 5engg#ng Perak satu ka!ian& %ursus (erguruan %has, !nstitut
Bahasa, %uala umpur.
D")%*'+ K'(#/##+ T#+# P'+,#(#+,
%ementerian (endidikan Malaysia ?2000@. Sukatan (elajaran %urikulum Bersepadu Sek'lah Menengah. %uala umpur < #ewan Bahasa dan (ustaka.
I+'(+'
&ashim A. A/i/. A/i/. (eribahasa Melayu H (eranannya. http< OOwww.m'e.edu.sgOsch''ls OOwww.m'e.edu.sgOsch''lsO-jeOdepartmentsOA";#6($OMalayOperibahasa.ht O-jeOdepartmentsOA";#6($OMalayOperibahasa.ht ml Muhammad Ari77 Ahmad. Ahmad. Bicara bahasa< (erihal Menggari (eribahasa. http
G
LAMPIRAN B
BORANG SOAL SELIDIK
Arahan< Sila isi jawapan dan tandakan ?P @ pada k'tak yang disediakan. ). antina elaki (erempuan
$ingkatan< %eputusan< (ada peperiksaan (M yang lepas ?2002@, terdapat s'alan karangan berbentuk peribahasa yang bertajuk< $6ika tidak dipe%ahkan ruyung& di mana b#leh mendapat sagu'& ser ing kali disebut dalam masyarakat kita.
$uliskan sebuah cerita berdasarkan peribahasa itu. Berdasarkan kenyataan di atas, adakah anda memilih karangan tersebut ketika menjawab s'alan peperiksaan yang lepas. -a
$idak
ika -a< -a< Berikan Berik an maksud peribahasa itu < < ika $idak< Berikan alasan anda< anda< +. Adakah anda memiliki kamus peribahasa sendiri di rumah. -a
$idak
G
G. (eribahasa Melayu adalah warisan yang perlu dipertahankan 'leh generasi masa kini -a
$idak
ika -aO $idak< "yatakan alasan anda< anda< B##,#+ B: M##&# #+, #+$# #$# $#&#* *'*'&#/#( '(4### M'&#%
). Adakah anda meminati mempelajari peribahasa Melayu Mela yu -a
$idak
2. (eribahasa Melayu sukar untuk diingat atau diha7al -a
$idak
(eribahasa merumitkan kerana ada banyak makna dan kebanyakan maknanya tersirat dan sukar di7ahami. -a
$idak
5. Adakah guru anda kerap memberi latihan karangan berbentuk peribahasa periba hasa -a
$idak
ain*lain masalah, "yatakan< "yatakan<
G
LAMPIRAN C
UJIAN PERIBAHASA
ARAHAN:
UJIAN INI TERDIRI DARIPADA DUA BAHAGIAN8 IAITU BAHAGIAN A DAN B. BAHAGIAN A TERDIRI DARIPADA UJIAN PERIBAHASA YANG MEMERLUKAN ANDA MENGISI RUANGAN KOSONG DENGAN PERIBAHASA DAN MAKNA YANG SESUAI MELIPUTI SIMPULAN BAHASA DAN PERUMPAMAAN MANAKALA BAHAGIAN B PULA MERUPAKAN PERIBAHASA DALAM PENGGUNAAN. ANDA DIKEHENDAKI MEMILIH JAAPAN YANG TEPAT.
SELAMAT SELA MAT MENJA MEN JAAB. AB.
U/#+ + 4'(%/%#+ %+%) *'+$##)#+ *#)&%*# '+#+, '+,%###+ '(4### M'&#% $ )#&#+,#+ '&#/#( +,)##+ 6. P#)#+ #+$# *'+/##4 '*%# "#&#+ #+, $)'*%)#)#+ '7#(# /%/%( $#+ )&# )'(#+# /###+ #+$# #$#&# %& $#+ $,%+#)#+ '*##-*## %+%) '+%&#+ '.
KERJASAMA ANDA AMAT DIHARGAI
0
BAHAGIAN A
Arahan< !si ruangan k's'ng dengan peribahasa dan makna yang sesuai Bil Simpulan Bahasa Makna
). =tak cair
2. Buah 7ikiran
3. %utu embun
5. $angan terbuka
+. Bunga dedap
G. ampu hijau
. Berkecuali, tidak menyebelahi mana*mana
pihak
. Banggunan yang sangat tinggi
. Melagakan*lagakan 'rang supaya bergaduh dan berpecah*belah
)0. =rang yang melarikan diri sekuat hati kerana ketakutan
)). Iaman yang penuh dengan kemajuan
)2. (erkara yang menjadi percakapan 'rang ramai
)3. Budak*budak yang nakal Ojahat
)5.
=rang yang degil
)+. Maruah, m'ral
)
B& P'(%*#*##+ M#)+#
). Seperti aur dengan tebing
2. Seperti Belanda meminta tanah
3. Seperti isi dengan kuku
5. Seperti kacang lupakan kulit
+. Seperti menatang minyak yang penuh
G. Seperti membilang bintang di langit
. =rang tamak selalu rugi
. (erasaan sese'rang yang sangat sedih kerana kehilangan sesuatu yang disayangi
. Mementingkan atau melepaskan diri sendiri sahaja
)0
.
=rang yang tidak tahu menilai dan menghargai kecantikan dan keindahan
)). (ercubaan menegakkan sesuatu yang salah sebagai sesuatu yang benar
)2. %eser'n'kan sese'rang kerana mendapat sesuatu yang sangat*sangat diharapkan
)3. =rang yang sentiasa menunggu disuruh baharu hendak membuat kerja
)5. Sentiasa merendah diri dan tidak mahu menunjukkan kuasa
)+. (asangan yang sama cantik dan sama padan
2
BAHAGIAN B
Arahan< Sila pilih jawapan yang tepat berdasarkan peribahasa dalam penggunaan ayat yang betul. I; SIMPULAN BAHASA
). !kmal suka mengganggu 'rang hinggakan dia digelar di kalangan kawan* kawannya.
A. Abu ahal 1. Abu "awas
B. Abu #ajal #. Abu ahab
2. a7ie pernah bertegang leher dengan pengawas sek'lah tentang disiplin dan dia juga dikenali sebagai kerana dia telah menghasut beberapa pelajar lain untuk menentang pengawas sek'lah. A. batu api 1. ikat perut B. alas perut #. membanting tulang
%eluarga ahim miskin. Adakalanya mereka terpaksa kerana ayah ahim berjimat untuk membayar sewa rumah dan membeli membeli buku*buku pelajaran adik*adiknya. A. keluar keringat 1. ikat perut B. alas perut #. membanting tulang
5. Maria amat cepat menangkap pengajaran guru*gurunya, berbanding adiknya Mariana yang sering gagal dalam peperiksaan kerana dia
A. panjang akal 1. banyak akal
B. 'tak udang #. akal kancil
3
+. &a7is dihadapkan ke mahkamah atas tuduhan kerana dia didakwa menerima wang s'g'kan daripada tauke l'mb'ng. A. beri suap 1. mata duitan
B. pecah amanah #. makan suap
G. (ak ahid ahid menasihati anaknya supaya jangan bersikap kerana jika bersikap demikian nanti 'rang akan membenci membenci kita. A. besar mulut 1. besar diri B. lurus hati #. jiwa besar
. ;uru sering menasihati murid*muridnya supaya belajar bersungguh*sungguh bersungguh*sungguh hingga berjaya kerana pelajaran adalah . $anpa $anpa pelajaran sese'rang insan itu tidak akan berguna kerana pelajaranlah yang akan a kan menentukan masa depan sese'rang. A. kemudi hidup 1. harta pusaka B. gergaji mata dua #. membawa nasib
Sudah seminggu !na dan Ani tak bertegur sapa. 8kita perlu cari untuk menyelesaikan perbalahan mereka.9 %ata Ayu Ayu kepada 's. %emudian %e mudian 's mencelah . 8tapi siapa NN9. A. buah 7ikiran 1. 'rang tengah
B. bulat suara #. bulat 7ikiran
5
B'b adalah pasukan b'la sepak sek'lahnya. Sebab itulah dia disayangi disa yangi 'leh guru*guru dan rakan*rakan di sek'lahnya. A. kaki b'la 1. kaki bangku
B. ayam tambatan #. ayam jalak (ian merupakan pelajar yang sangat nakal di dalam kelas 5 B. !tulah jadinya kalau ibu bapanya sangat kepadanya kepadanya apa lagi naik kepalalah dia. A. berat sebelah 1. kaki bangku
B. cepat tangan #. beri muka
II; PERUMPAMAAN
). -us -us merupakan se'rang anak yang manja, setelah kedua 'rang tuanya meninggal dunia, kehidupannya A. seperti anak ayam kehilangan ibu 1. seperti kacang lupakan kulit
B. seperti anjing dengan kucing #. seperti pelita membakar diri
untuk menerangi 'rang lain 2. Ali sedang memanjat p'k'k rambai, sebaik sahaja dia sampai ke atas, tiba*tiba dia terdengar suara ibunya bertempik seperti . =leh kerana terperanjat dan takut dia segera melurut turun ke bawah. A.
seperti harimau beranak dua 1. seperti ular kena palu B. seperti halilintar membelah bumi #. seperti kucing dibawa lidi
+
3. 's dan !/an !/ an asyik berbual*bual semasa cikgu -ana -ana sedang mengajar. Apabila dis'al kedua*duanya saja. A. seperti kerbau dicucuk hidung 1. seperti ayam berak kapur B. seperti kucing biang #. seperti cicak makan kapur
8Amb'i… merdu sungguh suara in mengaji Quran9. %ata 'rang suaranya merdu . . A. seperti buluh perindu 1. seperti bunyi g'ng pecah B. seperti gagak bersuara murai #. seperti murai dicabut ek'r
Menghisap r'k'k adalah amalan 'rang yang tidak t idak sayang kepada diri sendiri. 6n. Bakar selalu menasihatkan anak*anaknya supaya berhenti menghisap r'k'k tetapi sikapnya itu samalah jika dia sendiri menjadi penagih r'k'k selama berpuluh tahun. A. seperti pahat dengan penukul 1. seperti kura*kura hendak
memanjat p'k'k kayu B. seperti ketam mengajar anaknya #. seperti hendak meluruskan
berjalan lurus ek'r beruk G. Mary memang kerana sudah ramai lelaki yang menjadi k'rban kekejamannya yang suka mengikis harta dan wang mangsanya.
A. seperti gadis sudah berlaki 1. seperti anjing
mengg'ngg'ng tulang
B. seperti pisau cukur #. seperti gagak
mengg'ngg'ng telur
G
$elinga $elinga Bidin memang . . #ia dapat mendengar percakapan 'rang walaupun mereka bercakap dengan suara berbisik. A. seperti telinga kuali 1. seperti telinga lintah B. seperti buluh perindu #. seperti pacat kenyang
Makcik imah sering menceritakan kejahatan dan tabiat malas anaknya kepada 'rang lain. (erbuatannya itu samalah . . seperti menatang minyak yang penuh seperti membuka pekung di dada seperti gunting makan di hujung seperti lebah, mulut bawa madu, ek'r bawa sengat %asih Iait'n kepada Iainal hanyalah kerana pada saat*saat dia berjauhan dengan kekasihnya itu, dia tak pernah mengingati Iainal kerana baginya pelajaran lebih penting daripada segala*galanya. A. seperti si mandul baru beranak 1. seperti pungguk rindukan bulan B. seperti kucing di atas temb'k #. seperti embun di hujung
rumput )0. &ubungan teruna dara yang dianggap itu mestilah dikawal kebebasan di antara mereka supaya perkara yang tidak diingini tak akan berlaku. A.
seperti pinang dibelah dua 1. seperti bunga dedap, sedap
dipakai layu dibuang B. seperti kucing dengan panggang #. seperti aur dengan tebing
