Αγλαΐα Σπάθη
7
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
Ανώμαλα παραθετικά Ορισμένα επίθετα στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό διαθέτουν και μονολεκτικό τύπο: POSIT ITIV IVO O bueno malo grande pequeño alto bajo mucho
!
COMP MPA ARATI TIVO VO mejor peor
mayor menor superior inferior más
SUPER ERL LAT ATIV IVO O
el / la mejor el / la peor el / la mayor el / la menor el / la superior el / la inferior -
óptimo, -a / buenísimo, -a pésimo, -a / malísimo, -a máximo, -a / grandísimo, -a mínimo, -a / pequeñísimo, -a
supremo, -a / sumo, -a ínmo, -a muchísimo, -a
Προσοχή: Όταν αναφερόμαστε σε άτομα, για την περιγραφή τους χρησιμοποιείται ο τύπος más alto (=πιο ψηλός) / altísimo (=πανύψηλος) ή más bajo (=πιο κοντός) / bajísimo (=πάρα πολύ κοντός), ενώ για την αξιολόγησή τους χρησιμοποιούνται αντίστοιχα οι τύποι superior (=ανώτερος) / supremo ή sumo (=ανώτατος, ύψιστος, κορυφαίος) και inferior (=κατώτερος) / ínmo (=κατώτατος). Για την ηλικία χρησιμοποιούμε χρησιμοποιούμε τους τύπους mayor (=μεγαλύτερος), menor (=μικρότερος).
Κάποια επίθετα εκτός του ισπανικού τύπου διατηρούν και το λατινικό: POSITIVO amigo antiguo cruel fuerte nuevo pobre simple el sabio
SUPERLATIVO
amicísimo antiguísimo cruelísimo fuertísimo nuevísimo pobrísimo simplísimo elísimo -
amiguísimo antiquísimo crudelísimo fortísimo novísimo paupérrimo simplicísimo delísimo sapientísimo
Άλλοι τύποι, προερχόμενοι από τα λατινικά, είναι: anterior (=εμπρόσθιος, (=εμπρόσθιος, μπροστινός, προ ηγούμενος), posterior (=οπίσθιος, πισινός, επόμενος), ulterior (=ύστερος, τελευταίος, πε ραιτέρω), último (=τελευταίος, ύστατος, έσχατος), interno (=εσωτερικός), íntimo (=εσώτατος, οικείος, κρυφός, μυστικός, μύχιος), externo (=εξωτερικός), extremo (=ακραίος, ακρότατος). Τα επίθετα celebre, acre, íntegro, salubre σχηματίζουν τον απόλυτο υπερθε τικό βαθμό σε -érrimo: célebre acre salubre fértil libre mísero
celebérrimo acérrimo salubérrimo ubérrimo librérrimo misérrimo
διασημότατος άσπονδος / σκληρός αντίπαλος υγιεινότατος γονιμότατος απόλυτα ελεύθερος πανάθλιος 45
Αγλαΐα Σπάθη
19
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ LAS PREPOSICIONES
Είναι άκλιτα μέρη του λόγου και δεν έχουν συγκεκριμένη ερμηνεία, αλλά μόνο σε σχέση με άλλες λέξεις. Για το λόγο αυτό, δεν είναι σκόπιμη η αναζήτηση μίας κατά λέξη μετάφρασης: Hablamos de música. Μιλάμε για μουσική. (όχι: para) Pienso en tí. Σε σκέφτομαι. Ayer soñé contigo. Χθες σε ονειρεύτηκα.
hablo
a Carlos de Carlos con Carlos por Carlos
μιλώ
στον Κάρλος για τον Κάρλος με τον Κάρλος αντί του Κάρλος (στη θέση του Κάρλος)
pienso
en Carlos en tu oferta en español
σκέπτομαι
τον Κάρλος την προσφορά σου στα ισπανικά
creo
en Dios a Juan
πιστεύω
στο Θεό το Χουάν
Δε συντάσσονται με προθέσεις : α) Τα querer, poder, deber (όταν ακολουθεί απαρέμφατο): Quiero salir en seguida. Θέλω να φύγω αμέσως. Debo limpiar la casa. Πρέπει να καθαρίσω το σπίτι. ¿Puedo hacer una pregunta? Μπορώ να κάνω μια ερώτηση; β) Τα ρήματα saber (=ξέρω) , pensar (=σκέφτομαι) , dejar (=αφήνω) , desear (=επιθυμώ), preferir (=προτιμώ) , prometer (=υπόσχομαι) , decidir (=αποφασίζω) , lograr / conseguir (=καταφέρνω) , osar (=τολμώ), intentar / procurar (=προσπαθώ), permitir (=επιτρέπω) , soler (=συνηθίζω να + απαρέμφατο): Δεν ξέρω να μαγειρεύω. No sé cocinar. Σκέφτομαι να πάω στην παραλία. Pienso irme a la playa. ¡Déjalo salir si lo quiere! Άσ' τον να φύγει, αν το θέλει! Deseo hablar con el Director. Επιθυμώ να μιλήσω με το διευθυντή. Preero quedarme en casa. Προτιμώ να μείνω σπίτι. Le prometió volver para el verano. Του / της υποσχέθηκε να γυρίσει το καλοκαίρι. He decidido aprender árabe. Αποφάσισα να μάθω αραβικά. Ha logrado encontrar un buen trabajo. Κατάφερε να βρει μια καλή δουλειά. No oso interrumpirlo cuando trabaja. Δεν τολμώ να τον διακόψω όταν δουλεύει. ¿Por qué intentas destruirlo todo? Γιατί προσπαθείς να τα καταστρέψεις όλα; "No se permite fumar" "Δεν επιτρέπεται το κάπνισμα" Los lunes suelo jugar al ajedrez. Τις Δευτέρες συνηθίζω να παίζω σκάκι. γ) Όλες οι απρόσωπες εκφράσεις : Πρέπει να έχουμε θάρρος στη ζωή. Se debe tener valor en la vida. Είναι ανάγκη να δουλεύει κανείς. Es necesario trabajar. Είναι αδύνατον να του μιλήσεις. Es imposible hablarle. No es conveniente esperar. Δεν συμφέρει να περιμένουμε. Es inútil insistir tanto. Δεν ωφελεί να επιμένουμε τόσο πολύ. 79
19
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
Αγλαΐα Σπάθη
Ocupa sobre diez páginas. (=Γεμίζει περίπου δέκα σελίδες.) Si no estoy sobre mi hijo, no estudia nada. (=Αν δεν επιτηρώ / επιβλέπω το γιο μου, δεν μελετά καθόλου.) Se lanzaron sobre la comida como si estuvieran muertos de hambre (=Όρμησαν στο φαΐ...).
Ποσότητα, μέτρο (κατά προσέγγιση) Μεταφορική έννοια (επιμέλεια, φροντίδα) Κίνηση, εναντίωση
Εκφράσεις - ρήματα με την πρόθεση sobre ir sobre seguro πάω στα σίγουρα poner sobre aviso προειδοποιώ resbalar sobre γλυστράω πάνω στο abrirse sobre ξεδιπλώνομαι, ανοίγομαι estar (por) sobre los demás ξεχωρίζω από τους υπόλοιπους aconsejar sobre συμβουλεύω σχετικά με tomar sobre sí παίρνω υπ' ευθύνη μου
ENTRE Δηλώνει: μεταξύ, ανάμεσα
Xρονικό διάστημα (μεταξύ)
Entre tú y yo no hay secretos. (=Ανάμεσά μας δεν υπάρχουν μυστικά.) Entre los estudiantes de esta clase hay muchos que hablan español. Debo elegir entre cinco o seis ofertas. Estoy disponible entre las seis y las ocho.
(=Είμαι διαθέσιμος μεταξύ έξι και οκτώ.) Entre abril y mayo llueve mucho aquí. Eso debemos terminarlo entre hoy y mañana. Τόπο Hay una panadería entre el quiosco y la iglesia. Mi casa se encuentra entre la escuela y Correos. Συνεργασία ατόμων Entre todos podéis encontrar la solución. για να κάνουν κάτι Entre todas las empleadas de la empresa María es la más trabajadora. Διαιρεμένο όλο (με σχετικό υπερθετικό)
!
Προσοχή: To entre -σε αντίθεση με τα ελληνικά- δεν συντάσεται ποτέ με την πρόθεση de (γενική): Recuerda, entre otras cosas, que debes pagar las facturas. (=Θυμήσου, μεταξύ των άλλων, ότι πρέπει να πληρώσεις τους λογαριασμούς.)
POR Δηλώνει: Διέλευση (=a través de) ποιητικό αίτιο στην παθητική φωνή υποδιαιρέσεις της ημέρας
92
Pasamos por el centro (=Περνάμε από το κέντρο.) Entró por la terraza (=Μπήκε από τη βεράντα.) Μiro por la ventana (=Κοιτάω από το παράθυρο.) El libro fue escrito por Cela. (=Το βιβλίο γράφτηκε από το Θέλα.)
por la mañana (=το πρωί), por la tarde (=το απόγευμα), por la noche (=το βράδυ, αλλά: a las cinco de la tarde)
Αγλαΐα Σπάθη
19
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
Τόπο και χρόνο La ocina de correos está por el centro. χωρίς ακρίβεια Vendremos por Navidad. (más o menos) (όπως και τα sobre, hacia) La pastelería está por aquí . Διάρκεια, περιοδικότητα Te digo que necesito tu cámara fotográca por una semana (=...για μια βδομάδα). Lo visito tres veces por semana (=...τρεις φορές τη βδομάδα). Hablar por teléfono. (=Μιλάω στο τηλέφωνο.) Μέσο / εργαλείο Enviar por avión / e-mail / correo certicado. (=Στέλνω αεροπορικώς / με e-mail / συστημένο.) Lo he sabido por mi hermano. (=Το έμαθα μέσω του αδελφού μου.) Πολλαπλασιασμό Tres por dos igual seis. Αιτία, κίνητρο Murió por el frío. (=Πέθανε από το κρύο.) por culpa suya (=εξαιτίας του) Está muy triste por la muerte de su padre. No me quedé por el calor. (=Δεν έμεινα λόγω της ζέστης.) iGracias por el regalo! (=Ευχαριστώ για το δώρο!) Lo hizo por necesidad. (=Το έκανε από ανάγκη.) Me castigaron por llegar tarde. (=Mε τιμώρησαν, επειδή άργησα.) Lo hizo por gusto (=...από ευχαρίστηση), αλλά: Lo hizo a gusto (=...με ευχαρίστηση). por lo general (=γενικότερα), por n (=τελικά, επιτέλους), Τρόπο por las malas (=με το ζόρι), por las buenas (=οικειοθελώς) Έλλειψη χρησιμότητας María siempre habla por hablar, no le hagas caso. (=...μιλάει για να μιλάει...) Tú sólo fumas por fumar, aunque no te gusta. (=...καπνίζεις για να καπνίζεις...) Αξία, ανταλλαγή Ha vendido su coche por tres mil euros . Lo ha comprado por sólo treinta euros . ¡Te cambio a tu suegra por la mía! Te doy mi falda por tu blusa . Me dio dos bolígrafos por mi cuaderno. Cambiamos los dólares por euros. por la mitad. Διαίρεση Dividí la manzana Ποσοστό diez por ciento (=δέκα τοις εκατό) Κατανομή Debemos repartir cinco caramelos por niño. Αναφορικά με, σχετικά με Por mí , ¡haz lo que quieras! (=Από πλευράς μου, κάνε ό, τι θες!) (en cuanto a mí = Por mí , ¡que se venga con nosotros! (=Δεν με νοιάζει, ας έρθει σε ό, τι με αφορά), μαζί μας!) ¡Por mí , como si se le quema la casa! (=Αδιαφορώ, δεν πάει δήλωση αδιαφορίας να του κάει το σπίτι!) Me tienen por tonto. (=Με παίρνουν για / με θεωρούν βλάκα.) Αντίληψη, θεώρηση + κατηγορούμενο (=ως, σαν) 93
Αγλαΐα Σπάθη
25
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ SER ΚΑΙ ESTAR DIFERENCIAS ENTRE SER Y ESTAR
Η χρήση του ενός ή του άλλου ρήματος χρειάζεται προσοχή, γιατί όπως θα δούμε παρακάτω πολλές φορές αλλάζει εντελώς το νόημα μιας πρότασης ανάλογα με το ρήμα.
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΡΗΜΑΤΩΝ: ΤΙΜΗ SER σταθερή -¿Cuánto es? -Son treinta y cinco euros. ¿Cuánto es todo?
ESTAR κυμαινόμενη ¿A cuánto están hoy las peras? ¿Los claveles están hoy a diecisiete euros el ramo? ¡Qué carestía!
ΓΕΓΟΝΟΤΑ-ΘΕΑΜΑΤΑ
ΣΤΑΣΗ ΣΕ ΤΟΠΟ
SER λαμβάνει χώρα La boda será en la iglesia de mi pueblo. El concierto es en el nuevo estadio.
ESTAR βρίσκομαι Pepe está en Grecia. Está en Londres para estudiar.
ΜΟΝΙΜΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
SER μέγεθος, σχήμα, χρώμα, θρησκεία, χαρακτήρας es pequeño / rectangular es rojo es católico es introvertido
ESTAR προσωρινή κατάσταση, συναισθήματα
está nerviosa estamos tristes están acatarrados están de mal humor ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
SER pasiva de la acción El libro ha sido escrito por Jorge. * Δηλὠνει το τελικό αποτέλεσμα, χωρίς να μας
ESTAR pasiva de resultado* La ventana está cerrada. ενδιαφέρουν η διαδικασία και ο δράστης.
ΧΡΟΝΟΣ SER ημερομηνίες, ώρες, χρόνος Son las tres. Es verano.
ESTAR ημερομηνίες, χρόνος στο α' πληθυντικό Estamos en invierno. Estamos a once de diciembre.
ΚΡΙΣΗ ΑΠΟΨΗ SER Creo que es mentira. Supongo que es correcto.
ESTAR Estoy de acuerdo. Según mi opinión la paella está buena.
ser para + innitivo
estar para / por + innitivo
SER σκοπιμότητα και προορισμός
ESTAR
Ese regalo es para ti. Eso es para regar las ores.
estar por (=a punto de), estar por + innitivo (=intención personal) José está para salir. Está para llover. 125
25
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
Αγλαΐα Σπάθη
Εκφράσεις όπου χρησιμοποιούνται και τα δύο ρήματα με αλλαγή του νοήματος βέβαια: SER abierto aburrido atento
ESTAR
blanco bueno
κοινωνικός βαρετός ευγενικός, εξυπηρετικός, περιποιητικός λευκός καλός, ευγενικός / καλής ποιότητας
callado cansado católico
λιγομίλητος κουραστικός καθολικός (θρησκεία)
claro decidido delicado despierto dispuesto
abierto aburrido atento blanco bueno
χλωμός υγιής / εύγευστος / όμορφος / όχι χαλασμένος (τρόφιμα) callado σιωπηλός cansado κουρασμένος católico σε κακή υγεία (σε αρνητική πρόταση), σωστός claro ξεκάθαρος, σαφής (εξήγηση) decidido αποφασισμένος delicado φιλάσθενος despierto ξύπνιος (δεν κοιμάται) dispuesto έτοιμος, διατεθειμένος
ανοιχτόχρωμο αποφασιστικός εύθραυστος, λεπτεπίλεπτος έξυπνος, ζωηρός με καλή ανατροφή, διαθέσιμος, εξυπηρετικός πρόσφατος / αδιαμόρφωτος, fresco fresco ξεδιάντροπος, χωρίς τρόπους grave grave σοβαρός interesado κερδοσκόπος, συμφεροντολόγος interesado joven joven νέος libre libre ελεύθερος limpio καθαρός (υγιεινή) limpio
listo loco maduro malo
έξυπνος τρελός ώριμος άνθρωπος (μτφ.), υπεύθυνος κακός / σκληρός / κακής ποιότητας
molesto muerto negro
ενοχλητικός βαρετός μαύρος
orgulloso parado rico seguro
περήφανος, εγωιστής οκνηρός πλούσιος ασφαλής
126
ανοικτός αυτός που βαριέται προσεκτικός
listo loco maduro malo
ζωντανός / κρύος βαριά άρρωστος ενδιαφερόμενος μικροδείχνει όχι απασχολημένος / δεσμευμένος άφραγκος, καθαρισμένος, με καθαρό ποινικό μητρώο, καθαρός από ναρκωτικά έτοιμος κάνει σαν τρελός ώριμο (φρούτο)
άρρωστος / με αλλοιωμένη γεύση, χαλασμένος molesto που νιώθει άβολα (μτφ.) muerto νεκρός / ''πτώμα'' (μτφ)* negro θυμωμένος, μαυρισμένος, βρώμικος orgulloso υπερήφανος για κάτι parado άνεργος, ακίνητος rico γευστικός seguro εμπιστεύεται, είναι σίγουρος
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
26
Αγλαΐα Σπάθη
Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΤΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ EL PRESENTE DE INDICATIVO
Χρήση Eίναι ο χρόνος που χρησιμοποιείται: α)
για να εκφράσει μία κατάσταση ή μία πράξη που εξελίσσεται τη στιγμή στην οποία μιλάμε, ενώ ενδέχεται να συνοδεύεται από τα επιρρήματα ahora (=τώρα), en este momento (=αυτή τη στιγμή): Luisa vive en las afueras. Tomo el coche y voy al campo. En este momento escribo una carta.
Η Λουίζα μένει σε προάστιο. Παίρνω το αυτοκίνητο και πάω στην εξοχή. Αυτή τη στιγμή γράφω ένα γράμμα.
β)
για να εκφράσει πράξη που γίνεται συνήθως ή κατ’ επανάληψη (presente habitual): Todos los días sale de casa por la mañana Κάθε μέρα βγαίνει από το σπίτι νωρίς το y regresa por la tarde. πρωί και επιστρέφει το απόγευμα. Cuando te enfadas, no se puede hablar Όταν θυμώνεις, δεν μπορεί κανείς να contigo. μιλήσει μαζί σου.
γ)
για το σχηματισμό των παροιμιών, των ετυμηγοριών, των αναφορών σε συγγραφείς καθώς και για την έκφραση γενικών και διαχρονικών αληθειών (presente gnómico): Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος. "Quien ríe el último, ríe mejor". "Al hombre osado, la fortuna le da la mano". "Η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς". Calderón dice que la vida es un sueño. Ο Καλντερόν λέει ότι η ζωή είναι ένα όνειρο. La Tierra gira sobre sí misma y la Luna gira Η γη γυρίζει γύρω από τον εαυτό της και η σελήνη γυρίζει γύρω από τη γη. alrededor de la Tierra. ¿Cuánto es cinco por cinco? Πόσο κάνει πέντε επί πέντε;
δ)
στις αφηγήσεις για να αναφέρουμε ή και να περιγράψουμε γεγονότα του παρελθόντος. Έτσι, η αφήγηση αποκτά ζωντάνια και εκφραστικότητα (presente histórico / narrativo = ιστορικός ενεστώτας): En 1492 Cristóbal Colón inicia su primera Το 1492 ο Κολόμβος αρχίζει τον πρώτο του διάπλου στον Ατλαντικό. travesía atlántica. Ayer por la tarde entro en un bar y, ¿a Χτες βράδυ μπαίνω σε ένα μπαρ και ποιον βλέπω; Το λυκειάρχη! quién veo? ¡Al director del liceo!
ε)
για να αντικαταστήσει το μέλλοντα (futurο), στον προφορικό λόγο, εφόσον φυσικά από την έννοια της φράσης φαίνεται κατά κάποιον τρόπο η ιδέα του μέλλοντα για μία πράξη που τη θεωρούμε είτε κοντινή, είτε σίγουρη (presente con valor de futuro = ενεστώτας με αξία μέλλοντα): La semana próxima vamos al teatro. Την επόμενη βδομάδα πάμε θέατρο. ¡El año que viene me caso! Τον επόμενο χρόνο παντρεύομαι!
128
Αγλαΐα Σπάθη
26
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
στ) για πράξη που θα πραγματοποιηθεί άμεσα (futuro inmediato = εγγύς μέλλοντας) 32, El Futuro Imperfecto: Vengo inmediatamente. Έρχομαι αμέσως.
Âκεφ.
ζ)
για να αντικαταστήσει την προστακτική όταν θέλουμε να εκφράσουμε εντολή ή διαταγή δίνοντας έτσι μεγαλύτερη έμφαση (ενεστώτας με αξία προστακτικής / presente con valor imperativo) - Âκεφ. 36, El Imperativo: ¡Ο lo haces ahora, o te vas enseguida! Ή το κάνεις τώρα ή φεύγεις αμέσως!
η)
για να δώσουμε οδηγίες: Sales por esa puerta, giras a la derecha y Βγαίνεις από αυτή την πόρτα, στρίβεις δεξιά sigues hasta el nal del pasillo. και συνεχίζεις ως το τέλος του διαδρόμου.
θ)
για να εκφράσουμε αναποφασιστικότητα ή αμφιβολία όταν ακολουθεί η λέξη casi (=σχεδόν) που εδώ όμως έχει την έννοια του "μάλλον": ¡Casi que me gusta más esta película! Μάλλον μου αρέσει περισσότερο αυτή η ταινία.
ι)
για μια πράξη που δεν πραγματοποιήθηκε, ενώ λίγο έλλειψε να πραγματοποιηθεί. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιείται το επίρρημα casi (=σχεδόν) ή το por poco (=παρά λίγο) που εδώ όμως έχει την έννοια του ''λίγο έλειψε, παραλίγο'': ¡Casi / por poco pierdo la maleta en el Παραλίγο να χάσω τη βαλίτσα μου στο aeropuerto! αεροδρόμιο!
Σχηματισμός Ο ενεστώτας είναι απλός χρόνος, δηλαδή σχηματίζεται από το θέμα του απαρεμφάτου και τις καταλήξεις της αντίστοιχης συζυγίας:
Α’ ΣΥΖΥΓΙΑ -AR yo tú él, ella, vd nosotros, -as vosotros, -as ellos, ellas, vds
Β’ ΣΥΖΥΓΙΑ -ER
Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑ -IR
-ο -as -a -amos -áis -an
-ο -es -e -emos -éis -en
-o -es -e -imos -ís -en
-AR TRABAJAR
-ER VENDER
-IR
ESCRIBIR (=εργάζομαι) (=πουλάω) (=γράφω) yo trabajo vendo escribo trabajas vendes escribes tú trabaja vende escribe él, ella, vd trabajamos vendemos escribimos nosotros, -as trabajáis vendéis escribís vosotros, -as trabajan venden escriben ellos, ellas, vds Οι υπογραμμίσεις συμβολίζουν το σωστό τονισμό. Το α' ενικό πρόσωπο τονίζεται όπου τονίζεται και το γ' πληθυντικό: trab a jotraba jan. 129
Αγλαΐα Σπάθη
31
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ, ΑΟΡΙΣΤΟΣ, ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ (ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ) IMPERFECTO, INDEFINIDO, PERFECTO (COMPARACIÓN ENTRE LOS TIEMPOS DEL PASADO)
Ακολουθεί συγκριτική μελέτη αναφορικά με τη χρήση των χρόνων του παρελθόντος:
Διαφορές στη χρήση indenido - imperfecto α) Με παρατατικό περιγράφουμε την πράξη που βρισκόταν σε εξέλιξη στο παρελθόν και επομένως τότε δεν ολοκληρώθηκε, ενώ με τον αόριστο έχει ολοκληρωθεί: Llovía mucho aquel día. Llovió mucho aquel día. β) Με παρατατικό παρουσιάζουμε ένα γεγονός που βρισκόταν σε εξέλιξη, του οποίου η αρχή και το τέλος δεν μας ενδιαφέρει, ενώ με τον αόριστο αφηγούμαστε ένα ολοκληρωμένο γεγονός: Ayer, a las once, mi hermana todavía Ayer estuvimos viendo una película de estaba en casa. Almodóvar hasta la madrugada. γ) Με παρατατικό τοποθετούμαστε μέσα στην πράξη που εξελίσσεται, ενώ με αόριστο τοποθετούμαστε μετά από την πράξη αυτή: Me tomé la cerveza en un minuto. A las tres de la tarde estaba tomando una cerveza. δ) Με παρατατικό δηλώνουμε μόνιμες ιδιότητες ενός ανθρώπου ή ενός αντικειμένου και τα περιγράφουμε, ενώ με αόριστο δηλώνουμε τη γενική αποτίμηση ενός γεγονότος ή συνολικό, ολοκληρωμένο γεγονός που είχε αρχή και τέλος: Era una chica de pelo negro y liso y unos Mi esta de cumpleaños fue estupenda. ojos azules preciosos. Durante dos años tuve el pelo largo pero Antes mi padre llevaba bigote. después me lo corté. ε) Με παρατατικό σταματάμε το χρόνο μίας αφήγησης για να περιγράψουμε, ενώ με αόριστο προχωράμε το χρόνο και μιλάμε για το κύριο γεγονός: Cuando ayer iba al trabajo con un humor de perros y con poquísimas ganas de trabajar y para colmo me encontré con mi suegra.
!
Προσοχή: Επισημαίνονται εδώ, ώστε να αποφεύγονται τα συνηθέστερα σφάλματα των Eλλήνων σπουδαστών σε ορισμένα ρήματα ως προς τους χρόνους αυτούς:
tuve - tenía El sábado pasado tuve muchas cosas que hacer. Τenía mucho trabajo por eso no pude venir.
Το περασμένο Σάββατο είχα πολλή δουλειά (χρονικό όριο). Eίχα πολλή δουλειά, γι΄ αυτό δεν μπόρεσα να έρθω. (αιτία)
151
Αγλαΐα Σπάθη
35
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ / IMPERFECTO DE SUBJUNTIVO To subjuntivo imperfecto έχει την ίδια χρήση με το subjuntivo presente, με τη διαφορά ότι το ρήμα της κύριας πρότασης βρίσκεται σε χρόνο του παρελθόντος (imperfecto, indenido, pluscuamperfecto): No estaba seguro que pudieras hacerlo. Δεν ήμουν σίγουρος ότι μπορούσες να το κάνεις. Me molestó que Alejandro no dijera la Με ενόχλησε που ο Αλέξανδρος δεν έλεγε την verdad. αλήθεια. Nos dio lástima que Micaela nos ignoΜας στεναχώρησε που η Μικαέλα μας αγνοούσε παντελώς. rara por completo. Me dijo que la acompañara a la esta. Μου είπε να τη συνοδέψω στη γιορτή. Fue necesario que gritáramos. Ήταν απαραίτητο να φωνάξουμε. No quería que ellos supieran la verdad Δεν ήθελα να μάθουν την αλήθεια για την sobre mi salud. υγεία μου. El camarero recomendó a los turistas que Ο σερβιτόρος πρότεινε στους τουρίστες να δοprobaran la tortilla de alcachofas. κιμάσουν την τορτίγια με αγκινάρες.
Σχηματισμός Ως απλή έγκλιση, σχηματίζεται από το θέμα του απαρεμφάτου και τις καταλήξεις της αντίστοιχης συζυγίας. Υπάρχουν δύο τύποι σε ara / ase, με πιo συνηθισμένο τον πρώτο:
Α ’ ΣΥΖΥΓΙΑ -AR yο tú él, ella, vd nosotros, -as vosotros, -as ellos, ellas, vds
-ara / -ase -aras / -ases -ara / -ase -áramos / -ásemos -arais / -aseis -aran / -asen
Β ’ ΣΥΖΥΓΙΑ -ER -iera / -iese -ieras / -ieses -iera / -iese -iéramos / -iésemos -ierais / -ieseis -ieran / -iesen
Γ ’ ΣΥΖΥΓΙΑ -IR -iera / -iese -ieras / -ieses -iera / -iese -iéramos / -iésemos -ierais / -ieseis -ieran / -iesen
Él no quiso que... (=Αυτός δεν ήθελε...): Α’ ΣΥΖΥΓΙΑ HABLAR (=...να μιλούσα) hablara / hablase yo tú hablaras / hablases hablara / hablase él, ella, vd nosotros, -as habláramos / hablásemos vosotros, -as hablarais / hablaseis ellos, ellas, vds hablaran / hablasen
Β’ ΣΥΖΥΓΙΑ COMER (=...να έτρωγα) comiera / comiese comieras / comieses comiera / comiese comiéramos / comiésemos comierais / comieseis comieran / comiesen
Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑ VIVIR (=...να ζούσα) viviera / viviese vivieras / vivieses viviera / viviese viviéramos / viviésemos vivierais / vivieseis vivieran / viviesen
Όσα ρήματα είχαν ανώμαλο indenido έχουν το ίδιο θέμα και στο subjuntivo imperfecto.
171
35
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
Αγλαΐα Σπάθη
Τα ανώμαλα ρήματα / los verbos irregulares Οι τύποι των ακολούθων ρημάτων προκύπτουν από το γ' πρόσωπο πληθυντικού του αορίστου, με τη διαφορά ότι η κατάληξη -ron γίνεται -ra / -se, για το α' πρόσωπο του παρατατικού της υποτακτικής (Â κεφ. 28, El Pretérito Indefinido): ser / ir decir saber dormir estar morir traer pedir
fuera dijera supiera durmiera estuviera muriera trajera pidiera
servir oír haber dar venir hacer tener caber
sirviera oyera hubiera diera viniera hiciera tuviera cupiera
creer huir poder leer querer poner
creyera huyera pudiera leyera quisiera pusiera
Τα ρήματα αυτά κλίνονται κανονικά με την προσθήκη των αντίστοιχων καταλήξεων:
DECIR yo tú él, ella, vd nosotros, -as vosotros, -as ellos, ellas, vds
dijera / dijese dijeras / dijeses dijera / dijese dijéramos / dijésemos dijerais / dijeseis dijeran / dijesen
Τα ρήματα επιθυμίας στη δυνητική συντάσσονται με υποτακτική παρατατικού και προσδίδουν μεγαλύτερη ευγένεια στο λόγο:
Querría Preferiría Desearía Necesitaría Sería necesario Sería mejor
a partir de ahora me dijeras la verdad.
que encontrases un nuevo trabajo.
Xρησιμοποιείται στον πλάγιο λόγο αντί της προστακτικής, εφόσον βέβαια το ρήμα εξάρτη σης βρίσκεται σε παρελθοντικό χρόνο ( Âκεφ. 43, El Εstilo Indirecto):
ESTILO DIRECTO
''¡Ayúdame!'' "¡Pon la bicileta en el garaje!"
ESTILO INDIRECTO Me suplicó que lo ayudara. Le pidió que pusiera la bicicleta en el garaje.
Xρησιμοποιείται για την έκφραση μη πραγματοποιούμενης επιθυμίας: ¡Ojalá pudiera vivir con él!
vinieras conmigo al hospital.
Μακάρι να μπορούσα να ζήσω μαζί του!
como si (=σαν να, λες και), ni que (=ούτε να), igual que si (=σαν να) + subj. imperfecto Η έκφραση ''como si'' συντάσσεται με subjuntivo imperfecto (και subjuntivo pluscuamperfecto - Â κεφ. 31, Subjuntivo Pluscuamperfecto), ανεξάρτητα από το χρόνο του ρήματος της κύριας πρότασης:
172
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
41
Αγλαΐα Σπάθη
Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ LA VOZ PASIVA
Σε αντίθεση με την ενεργητική φωνή [ voz activa (
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Mucha gente
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Esta transmisión
FORMA ACTIVA ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ sigue
FORMA PASIVA ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ es seguida
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ esta transmisión.
ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ por mucha gente.
Παθητική σύνταξη μπορούν να έχουν μόνο τα μεταβατικά ρήματα. Σύμφωνα με αυτή τη σύνταξη, το άμεσο αντικείμενο γίνεται υποκείμενο, και το υποκείμενο γίνεται ποιητι κό αίτιο. Το ποιητικό αίτιο εισάγεται με την πρόθεση por, ενώ το ρήμα μετατρέπεται στην παθητική φωνή: Experimentos son realizados en el laboratorio por los estudiantes. La amable clientela es rogada que no toque la mercancía. Todos los vuelos serán cancelados. América fue descubierta por Colón en 1492. El Quijote fue escrito por Cervantes.
! 210
Στο εργαστήριο πραγματοποιούνται πειράματα από τους φοιτητές. Η ευγενής πελατεία παρακαλείται να μην αγγίζει τα εμπορεύματα. Όλες οι πτήσεις θα ακυρωθούν. Η Αμερική ανακαλύφθηκε από τον Κολόμβο το 1492. Ο "Δον Κιχώτης" γράφτηκε από το Θερβάντες.
Παρατήρηση: Όπως γίνεται κατανοητό, με την παθητική σύνταξη δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην πράξη / ενέργεια που υφίσταται το υποκείμενο. Ευρεία είναι η χρήση της στην επίσημη γλώσσα (επιστημονικός, δημοσιογραφικός λόγος).
Αγλαΐα Σπάθη
41
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
Σχηματισμός με το ser (pasiva operativa / pasiva de la acción) Για να σχηματίσουμε το ρήμα στην παθητική φωνή, χρησιμοποιούμε ως βοηθητικό το ser + παθητική μετοχή (participio pasado) του μετατρεπόμενου ρήματος. Το βοηθητικό κλίνεται στον ίδιο χρόνο και στην ίδια έγκλιση με αυτούς της ενεργητικής πρότα σης, και η παθητική μετοχή συμφωνεί ως προς το γένος και τον αριθμό με το υποκείμενο της παθητικής σύνταξης:
EL INDICATIVO PRESENTE
S E L P M IMPERFECTO I S S O FUTURO P M SIMPLE E PRETÉRITO I T
INDEFINIDO
S PRETÉRITO O T PERFECTO S E U P PLUSCUAM M O PERFECTO C S O FUTURO P M PERFECTO E I T
VOZ ACTIVA Mucha gente sigue esta transmisión. Mucha gente seguía esta transmisión. Mucha gente seguirá esta transmisión. Mucha gente siguió esta transmisión. Mucha gente ha seguido esta transmisión. Mucha gente había seguido esta transmisión. Mucha gente habrá seguido esta transmisión.
EL CONDICIONAL VOZ ACTIVA SIMPLE Mucha gente seguiría esta transmiCOMPUESTO
sión. Mucha gente habria seguido esta transmisión.
EL SUBJUNTIVO VOZ ACTIVA PRESENTE No creo que mucha gente siga esta IMPERFECTO PASADO PLUSCUAMPERFECTO
transmisión. No creía que mucha gente siguiera esa transmisión. No creo que mucha gente haya seguido esta transmisión. No creí que mucha gente hubiera seguido esa transmisión.
VOZ PASIVA Esta transmisión es seguida por mucha gente. Esta transmisión era seguida por mucha gente. Esta transmisión será seguida por mucha gente. Esta transmisión fue seguida por mucha gente. Esta transmisión ha sido seguida por mucha gente.
Esta transmisión había sido seguida por mucha gente.
Esta transmisión habrá sido seguida por mucha gente.
VOZ PASIVA Esta transmisión sería seguida por mucha gente. Esta transmisión habría sido seguida por mucha gente.
VOZ PASIVA No creο que esa transmisión sea seguida por mucha gente. No creía que esa transmisión fuera seguida por mucha gente. No creo que esta transmisión haya sido seguida por mucha gente. No creí que esta transmisión hubiera sido seguida por mucha gente. 211
44
Αγλαΐα ΑγλαΐαΣπάθη Σπάθη Ισπανική Ισπανική Γραμματική ελληνικά Γραμματική στα στα ελληνικά ΠΡΟΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ / PREFIJOS DEL LATÍN a-, adab-, absantebi-, biscircuncο-, col-, con-, comquadri-, cuatri-, cuatrodecides-
εγγύτητα
ex-, eextra-
εκτός
in-, im-, iinfra-
α στερητικό
αποχή εμπρός δις, δύο, διπλός γύρω από συν, ένωση, συνεργασία τέσσερα, τετρα-
δέκα, δεκαδυσ-, άρνηση, αντιστροφή έννοιας υπερβαίνω
κάτω από / υπο-
adyacente (=γειτονικός) abstemio (=αυτός που δεν πίνει ποτά) anteponer (=προβάλλω) bisabuela (=προγιαγιά), bipolar (=διπολικός) circunvalar (=παίρνω περιφερειακό δρόμο) colegir (=συλλέγω), colaboración (=συνεργασία), concordancia (=συμφωνία), comparación (=σύγκριση) cuadricular (=τετραγωνίζω), cuatrienio (=τετραετία), cuatrocientos (=τετρακόσια) decimación (=αποδεκατισμός) desafortunadamente (=δυστυχώς), desorden (=αταξία) enorme (=τεράστιος), excedente (=πλεονάζων) extraterrestre (=εξωγήινος), extracto (=εκχύλισμα, απόσπασμα) improbable (=μη πιθανός), inaudito (=ανήκουστος) infracción (=παράβαση), infraestructura (=έργα υποδομής)
interintramulti-
στη μέση, ανάμεσα
πολυ-
multicolor (=πολύχρωμος), multinacional (=πολυεθνικός)
omni-
παντο-
penpos-, postprere-
προ-
omnipresente (=πανταχού παρών), omnisciencia (=παντογνωσία) penúltimo (=προτελευταίος), penumbra (=ημίφως) posdata (=υστερόγραφο), posterior (=μεταγενέστερος) predicción (=πρόβλεψη), predilección (=προτίμηση)
ανα-, ξανά, επανάληψη
renombrar (=δίνω πάλι όνομα), repetir (=επαναλαμβάνω)
retro-
έχει σχέση με το παρελθόν
retroceder (=οπισθοχωρώ), retroacción
κάτω, υπο-
subterráneo (=υπόγειος), submarino (=υποθαλάσσιος) superdotado (=υπερπροικισμένος), supranacional (=υπερεθνικός), supremacía (=υπεροχή, ανώτατη αρχή) transformar (=μετατρέπω), transportar (=μεταφέρω) trasplantar (=μεταμοσχεύω, μεταφυτεύω) uniforme (=ομοιόμορφος), unilateral (=μονόπλευρος)
subsupersuprasupretranstrasun-, uni-
εντός
μεταπρο-
υπέρ
πιο εκεί, μεταένα, ενωμένο
interceder (=παρεμβαίνω), intervalo (=διάλειμμα) intramuros (=εντός των τειχών)
(=αντενέργεια)
229
45 44
Αγλαΐα ΑγλαΐαΣπάθη Σπάθη Ισπανική Ισπανική Γραμματική ελληνικά Γραμματική στα στα ελληνικά ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ / EXPRESIONES la gota que colmó el vaso la media naranja lágrimas de cocodrilo ¡Las pagarás todas juntas! Le falta un tornillo / se le va la olla. Le quedan dos telediarios. liarse la manta a la cabeza lobo de mar llegar y besar el santo llevar a alguien a la trampa llevar los pantalones llevar una buena melopea llevarse como el perro y el gato llevarse el gato al agua llover a cántaros / a mares manga por hombro más claro que el agua matar dos pajaros de un tiro matar el gusanillo me costó mil pares de huevos me estás tomando el pelo me ha salido rana me importa tres huevos / un comino / un pepino / un pito me suena meter el dedo en la llaga meter en cintura a alguien meter la pata meterse a alguien en el bolsillo meterse en la concha miel sobre hojuelas mirar por encima del hombro mojar a alguien mojar un evento mojarse montar en cólera morirse de envidia
η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι το έτερον ήμισυ κροκοδείλια δάκρυα Θα τα πληρώσεις μαζεμένα! Του λείπει βίδα. Λίγα είναι τα ψωμιά του. / Τελειώνει. ξεκινάω κάτι απερίσκεπτα θαλασσόλυκος έχω τύχη από την πρώτη στιγμή ρίχνω κάποιον στην παγίδα είμαι ο άντρας του σπιτιού έχω πιει πολύ τα πάνε σαν τον σκύλο με τη γάτα τα καταφέρνω, βγαίνω νικητής ρίχνει καρεκλοπόδαρα άνω κάτω, της τρελής ηλίου φαεινότερο, ξεκάθαρο, φως φανάρι με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια ξεγελάω την πείνα μου μου βγήκε η πίστη για να τα καταφέρω (χυδ.) με δουλεύεις μου βγήκε χάλια δεν με νοιάζει καθόλου, σκοτίστηκα (χυδ.) κάτι μου θυμίζει αυτό βάζω το δάχτυλο στην πληγή σφίγγω τα λουριά κάποιου / βάζω τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι κάνω γκάφα, τα θαλασσώνω βάζω κάποιον στο τσεπάκι κλείνομαι στο καβούκι μου πάνε όλα πρίμα, μέλι γάλα κοιτάω αφ’ υψηλού "λαδώνω", δωροδοκώ γιορτάζω μια επιτυχία με αλκοόλ τολμώ γίνομαι έξαλλος πεθαίνω από ζήλια
239
45
Ισπανική Γραμματική στα ελληνικά
Αγλαΐα Σπάθη
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ - ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ / PROVERBIOS - MÁXIMAS A quien Dios quiere para sí, poco Οι καλοί πεθαίνουν νέοι. tiempo lo tiene aquí. / A quien Dios ama, le llama. ¡A vivir que son dos días! Η ζωή είναι πολύ μικρή. Abundancia y soberbia andan en pareja. Πλούτος (αφθονία) και υπεροψία πάνε μαζί.
Al freír será el reír (y al pagar será Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος. el llorar). Cuando hay hambre / Al hambre de Όταν πεινάς, όλα σου φαίνονται ωραία. siete días, no hay pan duro. Al perro que duerme, no lo despiertes.
Σκύλο που κοιμάται, μην τον ξυπνάς.
Al vivo la hogaza y al muerto, la mortaja. Amar, horas perdidas, si no son correspondidas. Amor con amor se paga; y lo demás con dinero.
Οι ζωντανοί με τους ζωντανούς και οι πεθαμέ νοι με τους πεθαμένους.
Amor no respeta ley, ni obedece a rey.
Aunque la mona se vista de seda, mona se queda. Buscar una aguja en un pajar. Buscar tres / cinco pies al gato. Cada mochuelo a su olivo. Cada uno es / era de su padre y de su madre. Comiendo entra la gana. Con esperanza no se come. Con la honra no se pone la olla. Consejo no pedido, consejo mal oído.
Ο έρωτας χωρίς ανταπόκριση είναι χαμένος χρόνος. Η αγάπη πληρώνεται με αγάπη, τα υπόλοιπα με το χρήμα. Η αγάπη δεν υπακούει στους ανθρώπινους νόμους.
Τον αράπη κι αν τον πλένεις, το σαπούνι σου χαλάς. Ψάχνω ψύλλους στα άχυρα. Ψάχνω μπελάδες εκεί που δεν υπάρχουν. Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του. Καθένας με το χαρακτήρα του. Τρώγοντας έρχεται η όρεξη. Δεν φτάνει η ελπίδα για να ζήσει κανείς. Με την τιμή δεν γεμίζει το στομάχι. Συμβουλή που δεν σου τη ζητάνε, δεν θα την ακούσουν.
Cuando la fuerza manda, la ley calla. Όταν υπάρχει ανάγκη, ο νόμος σταματά. De bien nacidos es ser agradecidos / Πάντα να ευχαριστείς για ό, τι καλό σου Es de mal parido ser desagradecido. έκαναν / είναι κακό να είσαι αχάριστος. Desgracia compartida, menos sentida. Πόνος που μοιράζεται γίνεται μισός.
Dime con quien andas, y te diré quién eres. Dios los cría y ellos se juntan. Donde hay humo, hay calor. El dinero llama (al) dinero. El mundo es un pañuelo. El ocio es madre de todos los vicios. 244
Πες μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι. Αν δεν ταιριάζανε, δε θα συμπεθεριάζανε. Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά. Τα λεφτά πάνε στα λεφτά. Μικρός ο κόσμος. Αργία μήτηρ πάσης κακίας.