ΤΕΥΧΟΣ 24 B' ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΤΙΜΗ 2,5€
24 24
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ / Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΟΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ
Από τον Κώστα Βαξεβάνη
Στρατιωτικοί Εξοπλισμοί
Δισεκατομμύρια για Αντισταθμιστικά που ποτέ δεν έγιναν Ωφελήματα
ΕΟΠΥΥ
Η Εθνική μας Ανασφάλεια έγινε κραυγή αγωνίας
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΟΠΛΑ,
ΑΠΑΓΩΓΕΣ & ΣΥΝΩΜΟΣΙΕΣ
Ο ΛΟΧΙΑΣ
ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ
«ΕΚΔΟΤΗΣ» ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
Εκδότης
Κώστας Βαξεβάνης
περιεχόμενα
Αρχισυντάκτρια
Βιβή Μπλούτσου Αρθρογράφοι Θανάσης Καρτερός Γιάννης Βαρουφάκης Art Direction gramma
21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
TΕΥΧΟΣ 24
Ατελιέ Τζένη Αναστασοπούλου Διόρθωση Ανδρονίκη Μαστοράκη Εμπορική Διεύθυνση Χαράλαμπος Παπαδάτος Αρχεία Φωτογραφιών Eurokinissi AE Εκτύπωση Χαϊδεμένος ΑΕΒΕ Εταιρία Το Κουτί της Πανδώρας ΕΕ Διεύθυνση Αναχωρητών 8Α Άνοιξη 14569, Αττική Τηλέφωνο 210 621 7990 Φαξ 210 621 7992 E-mail
[email protected] Διανομή Πρακτορείο ΕΥΡΩΠΗ ΑΕ Υπεύθυνος κυκλοφορίας Παναγιώτης Πασπαλιάρης Συνδρομές
210 621 7990
13-21
Ο Λοχίας που έγινε «εκδότης» της εφημερίδας Πρώτο Θέμα
24 30 33 36 39 42 48 52
*
Το επόμενο Hot Doc στα περίπτερα και στο internet στις 4 Απριλίου και κάθε δεύτερη Πέμπτη
55 58
Στρατιωτικοί Εξοπλισμοί Δισεκατομμύρια για Αντισταθμιστικά που ποτέ δεν έγιναν Ωφελήματα ΕΣΡ Ιωάννης Λασκαρίδης: Σε ρόλο ιεροεξεταστή κατά παραγγελία; ΕΡΓΟΣΕ Εισαγγελέας για τις συμβάσειςλάστιχο για έργα της ΑΚΤΩΡ Sea Diamond Αχαρτογράφητο ύφαλο ανέδειξε το ναυάγιο Διαφθορά Κύκλωμα Εφοριακών: Ιστορίες καθημερινής απάτης ΟΚΑΑ Φαντάσματα οι ιχθυόσκαλες της χώρας για το δημόσιο ταμείο Μασσαλία Καταφύγιο συμμοριτών, οχυρό καλλιτεχνών Μπεατρίθ Ταλεγκόν Περισσεύουν οι δημοσιοσχεσίτες, όχι εμείς Ντουμπάι Κρίση ήταν και πέρασε ΕΟΠΥΥ Η Εθνική μας Ανασφάλεια έγινε κραυγή αγωνίας
210 621 7990
Βρείτε το ηλεκτρονικό Hot Doc στο www.hotdoc.gr
editorial Του Κώστα Βαξεβάνη
Η
Ο μπουμπούκος και τα μπουμπούκια
παρουσία ενός δημοσιο γράφου ως μάρτυρα σε μια Προανακριτική Επι τροπή της Βουλής, θε ωρητικά τουλάχιστον, πρέπει να έχει όλα εκείνα τα ενδιαφέροντα στοιχεία της αποκάλυψης. Δηλαδή τα μέλη της Επιτροπής πρέπει να προσπαθούν να μάθουν στοιχεία της αλήθειας και πληροφορίες που έχουν προκύψει από τη δημοσιογραφική έρευνα. Στις 14 Μαρτίου πέρασα την πόρτα της Προανακριτικής για τη Λίστα Λαγκάρντ για να καταθέσω. Η κα τάθεσή μου διήρκεσε έξι ώρες. Η εμπειρία μου από την «ανάκρισή» μου, παρότι δεν είμαι πρωτόβγαλτος και απονήρευτος, ήταν στ’ αλήθεια μια αρνητική έκπληξη. Ο πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Μαρκογιαννάκης, επιδεικτικά απουσίαζε, μετά τις απο καλύψεις ότι πελάτισσά του είναι σε κύκλωμα με καταθέσεις στη Λίστα Λαγκάρντ. Δεν ξέρω αν το έκανε από ευθιξία λόγω της αντιδικίας μας, αλλά φαντάζομαι πως αν η ευθιξία ήταν το κίνητρό του, θα φρόντιζε να αυτοεξαιρεθεί και από την Επιτροπή. Δύο φορές ο κ. Μαρκογιαννάκης ήταν «υποψήφιος» για να παραπεμ φθεί στην Προανακριτική ο ίδιος και την γλίτωσε λόγω νόμου Βενιζέλου. Στην Επιτροπή ο καθένας έμπαινε και έβγαινε ό,τι ώρα ήθελε, μίλαγε στο κινητό του, σέρφαρε στο ίντερ νετ, έβγαινε για να «ενημερώσει» δημοσιογράφους και ξανάμπαινε στην αίθουσα για να ρωτήσει τον μάρτυρα τα ίδια ακριβώς πράγματα που ρώτησε κάποιος πριν λίγα λε πτά. Αλλά έχει σημασία τι ρωτού σε. Τι ρώτησαν δηλαδή μέλη της Επιτροπής τον δημοσιογράφο που περισσότερο από οποιονδήποτε σχετίζεται ερευνητικά με τη Λίστα.
6 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Ο Άδωνις Γεωργιάδης ρώτησε κατ’ επανάληψη γιατί σχετίζω τη σύζυγό του με τη Λίστα. «Μα επειδή σχετίζε ται», ήταν η απάντηση. Το σημαντικό τερο όμως είναι πως ο βουλευτής της ΝΔ (και πρώην υβριστής του Σαμαρά) επέμενε πως έχω εισπράξει 2 εκατομ μύρια μισθών από την ΕΡΤ. Ο λόγος ήταν πως, αφού ήμουν στην ΕΡΤ επί ΠΑΣΟΚ, είχα κάθε λόγο να αθωώσω τον Παπακωνσταντίνου. Στην πραγ ματικότητα ο κ. Γεωργιάδης συνέχιζε μια συζήτηση στο twitter της προ ηγούμενης μέρας, στην οποία είχε εκτεθεί. Χρησιμοποίησε δηλαδή την εξουσία του ως μέλους της Επιτροπής για να κάνει αυτό που δεν μπορούσε να κάνει σε μια ανοιχτή συζήτηση. Το επιχείρημά του ήταν πως στην παρού σα φάση εκτελεί χρέη εισαγγελέα και έχει δικαίωμα να ρωτάει οτιδήποτε. Ο Άδωνις προσπαθούσε να δημιουργή σει «ατάκες» για να τροφοδοτήσει τα δελτία των 8. Σε αντιπαράθεση έξω από την αίθουσα αναγκάστηκα να αποκαλέσω τον Γεωργιάδη «Μπου μπούκο», γιατί δεν έβρισκα κάτι που να είναι πιο ταιριαστό από τον χαρα κτηρισμό που του απέδωσε δημόσια η αγαπημένη του. Είναι ενδιαφέρουσα όμως η οπτική κάποιων μελών απέναντι σε ένα μάρτυρα δημοσιογράφο. Μέσα σε μια αίθουσα που δεν θύμιζε σε τί ποτα αίθουσα εισαγγελικής έρευ νας, με ύφος εισαγγελέα, μέλη της Επιτροπής αντιμετώπιζαν τον μάρτυρα ως κατηγορούμενο. Προφανώς κατηγορούμενο γιατί αποκάλυψε τη Λίστα Λαγκάρντ. Ο καθένας ήθελε να πάρει την προ σωπική ή κομματική του εκδίκηση. Ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης ρώτησε πολλάκις γιατί δημοσιεύσαμε στο περιοδικό πως ο ίδιος έπρεπε να
αυτοεξαιρεθεί απ την Επιτροπή. «Για τί μέλη της οικογένειας της μητέρας σας είναι στη Λίστα». Είναι προφανές πως η ερώτηση δεν είχε σχέση με την ίδια τη Λίστα. Οι «εισαγγελείς» έμπαι ναν σε ρόλο αρχισυντάκτη, λογοκριτή, κομματικού Μακιαβέλι. Το θέμα δεν είναι η Λίστα, αλλά ο Τύπος. Ενδιαφέρουσες ήταν και οι ερωτή σεις του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και έμπιστου του Βενιζέλου, Παναγιώτη Ρήγα. Ο κ. Ρήγας, έχοντας μπροστά του άρθρα που έχω γράψει σε εφη μερίδες του εξωτερικού όπου περι γράφω τη Λίστα ως τον καθρέφτη της ελληνικής διαπλοκής με επιχει ρηματίες, εκδότες, υπουργούς και γνωστούς οικονομικούς παράγοντες, με ρωτούσε από πού προκύπτει αυτό το συμπέρασμα. Το θέμα δεν ήταν η Λίστα, αλλά ο Τύπος. Σε αυτό το προ νομιακό γι’ αυτούς, όπως πιστεύουν, πεδίο των «εδράνων», ήθελαν την εκδίκησή τους, την τιμωρία. Η Επιτροπή μπορεί αν θέλει να βγάλει συμπεράσματα. Κάποιοι όμως, προ σπαθούν να λειτουργεί ως τσίρκο. Δεν είναι τυχαίο που κάθε μέρα διαρρέουν πληροφορίες για καβγάδες που οι ίδιοι προκαλούν. Υποβιβάζουν τις αποκα λύψεις σε κουτσομπολιό. Παράγουν δημοσιεύματα για την κακή Κωνστα ντοπούλου με επιμέλεια. Με πλήρη συνείδηση λέω πως ντρέπομαι γιατί κάποιοι είναι μέλη του ελληνικού Κοι νοβουλίου. Και μην βιαστούν να πουν πως προσβάλω τον θεσμό. Αυτό να το πουν στον Άκη και στον Βενιζέλο που πάσχιζε να τον βγάλει αθώο. Υ.Γ. Οφείλω να ευχαριστήσω για την ευπρεπή στάση τους τούς Βασ. Οικονόμου (ΔΗΜΑΡ), Σταύ ρο Κοντονή, Θοδωρή Δρίτσα, Ζωή Κωνσταντοπούλου (ΣΥΡΙΖΑ), Βασ. Καπερνάρο (ΑΝΕΛ).
Τι είπες τώρα! υξή
τε Στουρνάρας συνέν ών, σε
ονομικ 2013 Γιάννης / γός Οικ 3 Υπουρ Bild, 05/0 η του στ
ω να βγ πλέον ην πόρτα ώ μ λ Δεν το μου από τ, δεν είναι μόνοςπιτιού μου κάνω σπορ του σ υνατόν να ους. πια δ γω με φίλ πορ; ή να β στα σ ι α ν ί ε δημα Το πή
Μιχάλης Ταμήλος λων ΝΔ,
Βουλευτής Τρικά ΔΕ Τρικάλων, ς ΝΟ σε εκδήλωση τη 03/03/13
ιροκροτώ Βαρέθηκα να χε . λο τον Βενιζέ μόνο στα φιλιά Καλά, μείνετε
Νικήτας
Παναγιώτης
Ηλίας Κασιδιάρης
σής Αυγής, Εκπρόσωπος Τύπου Χρυ Ϊ, 06/03/2013 σε συνέντευξη στον ΣΚΑ
άξη βίας. Καταδικάζουμε κάθε πρ πω είναι βλέ που ό Δυστυχώς αυτ Ελλήνων. ρατσισμός εις βάρος των Υπάρχει και το ανέκδοτο γε με τον Βορίδη που κράτα τσεκούρι και έκοβε εθελοντικά ξύλα
Ζαν Κλοντ Γιούνκερ
Πρώην πρόεδρος του Eurogro up, σε συνέντευξή του στο Der Spiegel, 11/03/2013
Όποιος πιστεύει ότι δεν πλέον το αιώνιο ερώτημ τίθεται ειρήνης και πολέμου στηα περί πη, μπορεί να πλανάται ν Ευρώ δαίμονες δεν έχουν φύ οικτρά. Οι γει, απλώς κοιμούνται Ξυπνήστε όποιον θέλετε , αλλά όχι τον Άδωνι τε «Πέν ς των η ο Γκρίλο τ α μ τ ινή υσ Μπέπε του Κ λώσεις το ρίδα ε δρος Πρόε ών», σε δη ική εφημ ι ομ ρ ν ε 3 τ ο 1 κ σ ι 0 Α νική ο /03/2 γερμα lsblatt, 13 υρώ e d τός ε n Ha δη εκ
ίναι ή λία ε Η Ιτα ώμη τε γν Σαμαρά, ε ξ ά Αν αλλτέλνουμε βέλη σας σ έλο, Κου Βενιζ
Ψωμιάδης Πρώην περ ιφ Θράκης, 0 ερειάρχης Μακεδ ονίας 7/03/2013
Έχω κολλ στη ζωή μήσει πολλά ένσημ α ανεπάγγε ου, δεν είμαι ενεργός τ λτος, συνεχίζω μου πορε ην επαγγελματικ ή ία. Α, τώρα κ σας είναι ατάλαβα, η δουλ ειά να κολλά τε ένσημ α
Πρώη Κακλαμάνης ν μιλώ δήμαρχο ντας στον ς Αθηνών Real , Ναι έ fm, 1 1/03 εκδικ χω πάρε /201 ι την ήσω 3 το τ
υδ απ ο λέω ε ημάρχουπολύ τιμ όφαση ν π τ ί η σ ότι η ς πό ητικό αξ α διης ό δημά εποχή τ τι πιστεύλεώς μουίωμα ρχων ων στ ω ακ . ρά Σας ε έχει ξεπε νά κομμα δαντα Πες τ ραστ εί… τικών κα ο αδερ
ισ φ με το ε είχα μπέ μου ν Κα κλαμ ερδέψει άνη τ ης Ν Δ
Αλέξανδρος Πλωμαρίτης ς τή Υποψήφιος βουλευ σε ντοκιμαντέρ του της Χρυσής Αυγής, l 4, 06/03/2013 ne βρετανικού Chan
υξη α Άνναυδίστρι 2/0 ΡΙΚ, 1 ο Τραγ ομπή στο π ει ως σε εκ ε ξέρ ταλάρας… ες ότι μ Ν ερ ε Βίσση υνέντ /2013 3 , σε σ
τ ργος ομίζω καλύ Δεν νωπο ο Γιώ έχω τις η σχέση. ν τ ρ ε θ άν ενικά δ πό αυτή και γ νήσεις α αναμ ι; ρύγγ Ως λα
ύρ ανοίξουμε τους φο Είμαστε έτοιμοι ν' υμε σαπούνια. Θα νο κά ς και νους να του ύνια για τ' αμάξια τους έχουμε σαπο , θα φτιάχνουμε λαμια ρό ζοδ πε για τα τους και τα δόντια μπατέρ με το δέρμαε στο μοναστηράκι να τους θα τα πουλάμέρια να τα πουλάμε τα κάνουμε μπεγλ στους ξένους.
υ η μαμά του Α, ο κυριούλης πο ην τράπεζα. στ φοβόταν να πάει Καλά έκανε
Σουλτς ος ρόεδρ λίου, Μάρτιν π ς ό υ ν
Γερμα ρωκοινοβο uters, e υ του Ε ακτορείο R ρ π ο τ σ 3 α /201 για ν 11/03 γενιά
ε μια άπεζες. ρ άσαμ ά Θυσι υμε τις τ αμαρ σώσο τον Σ ε τ α ώσ χώς σ Ευτυ ν Άδωνι ο και τ
Upόψεις Του Γιάννη Βαρουφάκη
Πέντε αγκάθια για την Κύπρο Η θέση μου για την Κύπρο είναι απλή και απαράλλακτη με εκείνη που κατέθεσα στο Hot Doc (Νοέμβριος 2012) σε άρθρο με τίτλο «Κύπρος – Η Ιρλανδία της Μεσογείου»: Ένα όσο το δυνατόν μικρότερο δάνειο από την τρόικα με παράλληλο κούρεμα τόσο των καταθέσεων πολιτών χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των δανειστών των τραπεζών. Κάτι τέτοιο θα διαλύσει μεν το ανόητο όνειρο της μετατροπής του νησιού σε χρηματοπιστωτικό κέντρο ρωσικών και μεσανατολικών συμφερόντων, αλλά θα έχει το μικρότερο δυνατό κόστος για την κοινωνική οικονομία της Κύπρου.
10 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Β
έβαια δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η πρότασή μου θα απορριφθεί (από τη διεθνή των τραπεζιτών που κρατάει όμηρους τους λαούς μας), με αποτέλε σμα μια μεσοβέζικη λύση (δάνειο τερά στιο αλλά όχι ικανό να λύσει το πρόβλημα), κάτι που όχι μόνο καταδικάζει τον κυπρι ακό λαό σε μια τύχη παρόμοια με εκεί νων των Ελλαδιτών, αλλά κι εγείρει πέντε ερωτήματα-αγκάθια για την Ευρώπη: Το χάσμα: Όπως φαίνεται, η ΕΕ προσανα τολίζεται στο να δεσμεύσει την Κύπρο να καλύψει όλες τις ζημιές των τραπεζών με ένα ποσό που (α) είναι μεν τεράστιο για τους ισχνούς ώμους του κυπριακού δημο σίου, αλλά (β) δεν αρκεί για να καλυφθούν οι μαύρες τρύπες. Κάτι τέτοιο θα δημιουρ γήσει μεγάλες αντιρρήσεις στους κόλπους του ΔΝΤ και, εντέλει, θα διασύρει την Κύπρο για χρόνια πολλά, όπως συμβαίνει τρία χρόνια τώρα με την Ελλάδα. Το ΔΝΤ: Το ΔΝΤ έχει «καεί» με τη συμ μετοχή του στο ελληνικό δάνειο και δεν έχει όρεξη να επαναλάβει τη θλιβερή αυτή ιστορία με την Κύπρο. Το ερώτημα λοιπόν τίθεται κατά πόσον το δάνειο θα είναι καθαρά ευρωπαϊκό ή αν θα έχουμε και το ΔΝΤ ως μέρος της γνωστής τρό ικα. Όσο τραγικό κι αν ακούγεται αυτό, την Κύπρο την συμφέρει η παρουσία του ΔΝΤ, καθώς ο αμαρτωλός αυτός οργανι σμός φαίνεται να έχει μάθει μαθήματα που το Βερολίνο αγνοεί επιδεικτικά. Λύσεις τελευταίας στιγμής: Στην περί πτωση της Ελλάδας, η ΕΕ άφηνε το πρόβλημα χρηματοδότησης του δημο σίου να φτάσει στο σημείο της τελικής καταστροφής και μόνο το τελευταίο δευ τερόλεπτο έβρισκε μια πρόσκαιρη λύση που απλώς παρέτεινε την αγωνία για μερι κούς μήνες ακόμα. Και ξανά τα ίδια μετά. Πολλοί ισχυρίζονται ότι στην περίπτωση της Κύπρου τα πράγματα θα είναι καλύ τερα, καθώς, εφόσον δεν κουρευτούν οι ρωσικές καταθέσεις, θα υπάρχει πάντα η Ρωσία για να δίνει «ανάσες χρηματοδότη σης» στην Κύπρο. Δυστυχώς νομίζω ότι οι ελπίδες είναι φρούδες. Πρώτον, είναι
πιθανό η ΕΕ να μην επιτρέψει κάτι τέτοιο και, δεύτερον, είναι απίθανο η Ρωσία να βοηθήσει με αυτό τον τρόπο όταν απο κλείεται συστηματικά από τον ενεργειακό τομέα (κάτι που θα απαιτήσουν Γερμανοί, Άγγλοι, Γάλλοι και Αμερικανοί). Ελληνικές τράπεζες: Διάβασα ότι η κυπρι ακή κυβέρνηση, για να μην κουρέψει τους τραπεζίτες, θα ζητήσει από την ελλη νική κυβέρνηση να μοιραστεί το κόστος ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών, καθώς ένα μεγάλο μέρος των ζημιών τους οφείλεται στο κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. Θα επρόκειτο για ανέκδοτο αν δεν ήταν τόσο σοβαρό: Όχι μόνο η ελληνική κυβέρνηση παραμένει βαθιά πτωχευμένη, αλλά δανείζεται ήδη τεράστια ποσά για την ανακεφαλαιοποί ηση των ελληνικών τραπεζών, τα οποία όμως ποσά πέφτουν σε μαύρες τρύπες και εξαφανίζονται δια παντός. Το φάντασμα της Ιταλίας: Δυστυχώς, δυστυχέστατα, οι ιταλικές εκλογές δημι ουργούν κίνητρα στο Βερολίνο, στη Φρανκφούρτη και στις Βρυξέλλες για να τηρηθεί από την ΕΕ μια ιδιαίτερα σκληρή και μισανθρωπική στάση απέναντι στην Κύπρο. Ακόμα και να συμφωνούσαν μαζί μου οι Ευρωπαίοι ότι ένα κούρεμα των ιδιωτικών ομολόγων των κυπρια κών τραπεζών, με παράλληλη μείωση της λιτότητας που θα απαιτήσουν από τη Λευκωσία, είναι η μόνη βιώσιμη λύση και πολιτική για το νησί, δεν θα το παραδε χθούν. Και δεν θα το παραδεχθούν επειδή φοβούνται ότι ο Γκρίλο στην Ιταλία, ακόμα και ο Μπερσάνι ή ο Μόντι, θα «πάρουν αέρα» ζητώντας χαλάρωση της λιτότητας στη χειμαζώμενη Ιταλία. Εν κατακλείδι, αν η κυπριακή κυβέρνηση περιμένει ότι οι Ευρωπαίοι θα της προ τείνουν μια λογική λύση, ένα Μνημόνιο που δεν καταδικάζει την Κύπρο σε σκο τοδίνη-αλά-ελληνικά, πλανάται. Ο μόνος τρόπος να αποφύγει ο κυπριακός λαός την στο διηνεκές συρρίκνωση είναι να αναλά βει η νέα κυβέρνηση, μονομερώς, την ευθύνη του κουρέματος των τραπεζών.
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 11
Upόψεις Του Δευκαλίωνος
Τώρα αρχίζει το ντέρμπι των γερμανικών εκλογών Όταν η στήλη στο προηγούμενο άρθρο της προχώρησε στην πλέον ρηξικέλευθη πρόβλεψη «θα εκλεγεί αντιμερκελιστής πάπας», πολλοί ήταν αυτοί που χαμογέλασαν ειρωνικά.
12 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Σ
ήμερα που γνωρίζουμε τον νέο πάπα, τον αργεντινό επίσκοπο Χόρχε Μπεργκόλιο, πολλοί αναρωτιούνται ποιος είναι αυτός ο Λατίνος και τι σκο πεύει να κάνει ώστε να επαναποκτήσει η Καθολική Εκκλησία το κύρος που είχε τα προηγούμενα χρόνια. Οι σοφές σκέψεις είναι οι απλές σκέ ψεις. Απλά λοιπόν είναι τα πράγματα. Αποχώρησε ένας Γερμανός και μέλος της χιτλερικής νεολαίας πάπας και πήρε τη θέση του ένας Λατινοαμερικάνος που είδε με τα μάτια του και βίωσε τη χρεο κοπία της χώρας του. Απλές λοιπόν και λογικές σκέψεις. Υπάρχει νοήμων άνθρωπος, που να εμφορείται έστω και κατ’ ελάχιστο από ανθρωπιστικές αρχές, ο οποίος θα βιώ σει μία κρατική χρεοκοπία και ό,τι αυτό συνεπάγεται και θα μείνει ασυγκίνητος; Και το όνομα του νέου πάπα Φραγκίσκος Α’. Σημειολογία που παραπέμπει στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και στον άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, τον προ στάτη των φτωχών. Η θεολογία αρέσκεται στους συμβολι σμούς και η επιλογή του ονόματος του νέου πάπα, που μόνο τυχαία δεν είναι, ίσως μας οδηγεί στην πιο ασφαλή πρό βλεψη. Από το μπαλκόνι του Αγίου Πέτρου ο νέος πάπας, ο Φραγκίσκος Α’, ο πάπας του κόσμου, ο προστάτης των φτωχών, θα εξαπολύσει μύδρους ενα ντίον της φτώχειας που μαστίζει σήμερα τους λαούς του κόσμου. Με αυτό τον αποτελεσματικό τρόπο θα υποστηρίξει και θα βοηθήσει σήμερα τους φτωχούς του κόσμου. Και ποιος είναι ο υπεύθυνος για τη φτώχεια. Η σύγχρονη έκφραση του καπι ταλισμού, ο νεοφιλευθερισμός. Και ποιος τον εκπροσωπεί επάξια σε πλανητικό
επίπεδο. Μα φυσικά η κ. Μέρκελ με τα περιβόητα προγράμματα λιτότητας. Εδώ δεν πρέπει να μας ξεφύγει μία λεπτομέρεια. Ο νέος πάπας ανήκει στο τάγμα των ιησουιτών. Αυτό συμβαί νει για πρώτη φορά στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας. Οι ιησουΐτες μπορεί να είναι φανατικοί και άκαμπτοι, αλλά πάντοτε κατήγγειλαν με σφοδρό τητα τα κακώς κείμενα του Βατικανού. Γι’ αυτό άλλωστε ήταν αποκλεισμένοι από τη θέση του πάπα. Μέχρι τώρα οι πάπες ήταν μέλη της Opus Dei. Μιας άκρως αντιδραστικής οργά νωσης που δρα και αναπτύσσεται στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας. Ας θυμηθούμε την κινηματογραφική ταινία «Κώδικας Da Vinci». Το Χόλιγουντ, ίσως προφητικά ίσως τυχαία (;) και σε χρόνο πολύ πρωθύστερο, με την εν λόγω κινη ματογραφική ταινία αποκάλυψε στην κοινή γνώμη το αποκρουστικό πρόσωπο της Opus Dei. Σήμερα η Opus Dei χάνει και τη μάχη για την Αγία Έδρα. Για τη στήλη, η εκλογή του νέου πάπα είναι καθοριστικό γεγονός στην ενδοκα πιταλιστική κόντρα μεταξύ της FED και του βορειοευρωπαϊκού βιομηχανικού κεφαλαίου. Φυσικά μέχρι να φτάσουμε στην κορύφωση αυτής της κόντρας θα υπάρξουν άλλες δημόσιες δηλώσεις και πράξεις του πάπα που θα τον καταστή σουν ιδιαίτερα δημοφιλή στις καθολικές φτωχές μάζες. Για εμάς είναι σχεδόν σίγουρο. Τώρα αρχίζει το ντέρμπι των γερμανικών εκλογών.
Report
Ο ΛΟΧΙΑΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ «ΕΚΔΟΤΗΣ» ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ Του Κώστα Βαξεβάνη Αν ο Πάολο Κοέλιο είχε γνωρίσει τον Αναστάσιο Πάλλη, ίσως είχε εμπνευστεί ένα από τα βιβλία του όπου το σύμπαν ολόκληρο συνωμοτεί για να πετύχεις. Αλλά και ο Νταν Μπράουν θα μπορούσε να κάνει και αυτός μπεστ σέλερ περιγράφοντας ιστορίες με κατασκόπους, όπλα, ανατροπές και συνωμοσίες. Το 1998 ο άγνωστος Αναστάσιος Πάλλης ήταν ένας υπαξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας, ο οποίος μόλις είχε φύγει από το στράτευμα. Μέσα σε μερικά χρόνια κατάφερε το όνομά του να γράφεται δίπλα στο όνομα του Βίκτωρα Ρέστη, του Θέμου Αναστασιάδη, να δηλώνει εφοπλιστής ενώ
δεν έχει πλοία, να σφίγγει το χέρι του προέδρου της Δημοκρατίας και του Δημήτρη Αβραμόπουλου και να κινείται με φρουρά που δεν διαθέτουν ακόμη και πιο γνωστοί απ’ αυτόν. Ο Πάλλης έχει ακόμη το προνόμιο να κινείται ανάμεσα σε εκατοντάδες όπλα των οποίων δηλώνει συλλέκτης, σε μια έκταση που έχει όμως όλα τα στοιχεία ενός πραγματικού στρατοπέδου. Διαθέτει επίσης το προνόμιο που συναντάται μόνο σε υποθέσεις πολύ τρανταχτών ονομάτων: Οι δικογραφίες σε βάρος του, ακόμη και για κακουργηματικές πράξεις, να λιμνάζουν στα ανακριτικά γραφεία. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 13
Report
Τον Ιανουάριο του 2011 η εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» ανακοίνωσε την αγορά του 40% του ποσοστού της από τον εφοπλιστή Αναστάσιο Πάλλη με μια λιτή ανακοίνωση: «Η εταιρεία Πρώτο Θέμα ανακοινώνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στην οποία συμμετέχει ο εφοπλιστής κ. Αναστάσιος Πάλλης ο οποίος δραστηριοποιείται στο χώρο της ναυτιλίας μεταξύ άλλων και σε συνεργασία με τον όμιλο Ρέστη. Από την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Πρώτο Θέμα ΑΕ προκύπτει συμμετοχή των νέων μετόχων κατά 40% στο ποσοστό της εταιρείας. Η αύξηση αυτή γίνεται στο πλαίσιο της ενίσχυσης και διεύρυνσης των δραστηριοτήτων της εφημερίδας, ενώ έτσι συνεχίζει να διατηρείται η απόλυτη δημοσιογραφική ανεξαρτησία».
Ο
Πάλλης είναι άγνωστος στο ευρύ κοινό αλλά και στον εφο πλιστικό κόσμο. Η αγορά βοά πως πρόκειται για έναν «front man» του Βίκτωρα Ρέστη. Ο Πάλλης, όπως γίνεται γνωστό, έχει επι χειρηματικές και φιλικές σχέσεις με τον επιχειρηματία Ρέστη, αλλά είναι και κουμπάρος του. Οι σχέσεις αυτές θα δια ταραχθούν μερικούς μήνες αργότερα. Το περιβάλλον του επιχειρηματία διαρρέει πως ο Πάλλης στην πραγματικότητα δεν έχει κεφάλαια στην εφημερίδα, ενώ ο ίδιος σε επικοινωνία που είχαμε μαζί του
14 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
επιμένει πως «τα πράγματα είναι όπως είχαν ανακοινωθεί στο Πρώτο Θέμα με την ανακοίνωση που έγινε». Αυτή τη στιγμή το μόνο βέβαιο είναι πως το 40% της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα» ανήκει στην εταιρία «PT MEDIA CORP», της οποίας μάλλον δεν μπορεί να προσ διοριστεί ο ιδιοκτήτης, αφού πρόκειται για offshore εταιρία. Στο ερώτημα ποιος είναι ο εφοπλιστής που κατάφερε, όπως υποστηρίζει, να πλεύσει σε λίγα χρόνια ως την επιτυχία και την πρώτη σε κυκλο φορία εφημερίδα της χώρας, η απάντηση έχει μπόλικο μυστήριο.
Εφοπλιστής χωρίς καράβι Το 2004 η οffshore εταιρία RONDA SHIPMANAGEMENT INC δραστηριοποι είται στην Ελλάδα και φυσικά εντάσσεται στις ευνοϊκές ρυθμίσεις του ν. 89/1967 για τους εφοπλιστές. Όπως όλες οι ναυ τιλιακές εταιρίες, είναι υποχρεωμένη, προκειμένου να έχει τις φοροαπαλ λαγές του νόμου, να εισάγει στη χώρα 50.000 δολάρια τον χρόνο. Εκπρόσωπος της εταιρίας είναι ο Αναστάσιος Πάλλης. Το 2006 η εταιρία δεν δηλώνει καμία
Το πλοίο «LOTUS» το οποίο εμφανιζόταν ως πλοίο που διαχειρίζεται η εταιρεία του Αναστάσιου Πάλλη, ανήκε σε κάποιον Ιάπωνα. Παρά τις έγγραφες εξηγήσεις και παρακλήσεις για κατανόηση του Πάλλη, το υπουργείο Ναυτιλίας ανακαλεί την άδεια λειτουργίας της εταιρίας χωρίς πλοίο.
εισαγωγή συναλλάγματος, ούτε παρου σιάζει δαπάνες διαχείρισης, και μπαίνει θέμα με την ύπαρξη γραφείων της στην Ελλάδα. Το 2007 ο εκπρόσωπος της εται ρίας Πάλλης γνωστοποιεί στο υπουργείο πως επρόκειτο για παρανόηση και προτί θεται για το έτος 2007 να κάνει εισαγωγή 100.000 δολαρίων για τις χρονιές 2006 και 2007. Μετά από έρευνα όμως που γίνεται μέσω των ελληνικών προξε νικών αρχών αποκαλύπτεται πως το πλοίο «LOTUS», το οποίο εμφανιζόταν ως πλοίο που διαχειρίζεται η εται ρία του Αναστάσιου Πάλλη, ανήκε σε κάποιον Ιάπωνα. Το υπουργείο Θαλάσσιων Υποθέσεων, όπως ονομαζόταν τότε το υπουργείο Ναυτιλίας, γνωστοποιεί τα αποτελέ σματα των ερευνών στην εταιρία RONDA του Πάλλη και αυτός με έγγραφό του στις 30 Μαρτίου 2012 απαντά πως «η μη διαχείριση του υπόψη πλοίου που εκ παραδρομής δηλώθηκε δεν αναιρεί την φύση και υπόσταση του γραφείου μας στην Ελλάδα». Το υπουργείο τελικά ανακαλεί την άδεια λειτουργίας της εταιρίας χωρίς
Στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 ο Πάλλης είναι υπαξιωματικός πενταετούς θητείας στην Πολεμική Αεροπορία. Ενώ στο στρατόπεδο που υπηρετεί δεν είναι τόσο φίλος της στρατιωτικής ζωής, όταν βγαίνει από το στρατόπεδο ασχολείται με όπλα
πλοίο, αλλά εντωμεταξύ ο Αναστάσιος Πάλλης εμφανίζεται να αγοράζει ποσο στό της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα» ως εφοπλιστής.
Όπλα, μπίζνες και Βατοπέδι Στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 ο Πάλλης είναι υπαξιωματικός πενταετούς θητείας στην Πολεμική Αεροπορία. Ενώ στο στρατόπεδο που υπηρετεί δεν είναι τόσο φίλος της στρατιωτικής ζωής, όταν βγαίνει από το στρατόπεδο ασχολείται με όπλα. Συχνάζει στον Σκοπευτικό Σύλλογο Βορείων Προαστίων και μετά την απο χώρηση του ανθρώπου που τον ίδρυσε, αναλαμβάνει την προεδρία του. Το 1997 η Σκοπευτική Ομοσπονδία Ελλάδος ζητά να χορηγηθεί άδεια οπλοφορίας στον Πάλλη ως πρόεδρο του Σκοπευτικού Ομίλου Βορείων Προαστίων. Οι συναναστροφές του με τα μέλη του σωματείου, που είναι αστυνομικοί, σωματοφύλακες προσώπων, επιχειρη ματίες, θα αποδειχθεί πολύ αποδοτική. Ο Πάλλης αποκτά γνωριμίες, ασχολείται με εταιρίες πώλησης οπλισμού και έχει σύντομα διασυνδέσεις στην Ελληνική HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 15
Το 1997 η Σκοπευτική Ομοσπονδία Ελλάδος ζητά να χορηγηθεί άδεια οπλοφορίας στον Πάλλη ως πρόεδρο του Σκοπευτικού Ομίλου Βορείων Προαστίων. Ο Πάλλης αποκτά γνωριμίες, ασχολείται με εταιρίες πώλησης οπλισμού και έχει σύντομα διασυνδέσεις στην Ελληνική Αστυνομία.
Η σχέση του Πάλλη με τον Εφραίμ είναι τόσο στενή, που τον Δεκέμβριο του 1998, ο Εφραίμ του δίνει με κάθε επισημότητα συστατική επιστολή. Ως σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί ποιές «οικονομολογικές και διαχειριστικές υποθέσεις» έβγαλε σε πέρας ο Πάλλης για τον υπόδικο σήμερα Εφραίμ.
Αστυνομία. Αρκετά επικοινωνιακός και διαχυτικός, δημιουργεί γύρω του εντυ πώσεις και φήμες. Μία από τις φήμες ήταν πως ο Πάλλης δεν ήταν ένας σμη νίας, λοχίας της Αεροπορίας, αλλά καλά διασυνδεδεμένος με την ΕΥΠ, από την οποία είχε πιστοποίηση «ειδικών ανακρίσεων». Οι φήμες αυτές δεν επι βεβαιώθηκαν ποτέ από τον ίδιο ή άλλον, αλλά έκαναν όσους ήταν δίπλα του να φαντάζονται πολλά περισσότερα από όσα άκουγαν.
16 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Με τη συστατική επιστολή Εφραίμ, ο Πάλλης συνεχίζει τη θρησκευτικήεπιχειρηματική του πορεία, όχι στο Βατοπέδι αλλά στη Μονή Τοπλού στην Κρήτη. Υπήρξε πρωταγωνιστής ενός άλλου σκανδάλου με πολλά κοινά στοιχεία με αυτά του Βατοπεδίου Την ίδια περίοδο ο Αναστάσιος Πάλλης, κάνει μία ακόμη χρήσιμη γνωρι μία. Γνωρίζει τον ηγούμενο της μονής Βατοπεδίου, Εφραίμ. Η σχέση είναι τόσο στενή, που τον Δεκέμβριο του 1998 ο Εφραίμ δίνει με κάθε επισημό τητα συστατική επιστολή στον Πάλλη. Η επιστολή γράφει: «Δια του παρόντος ιεροσφραγίστου και ενυπογράφου Μοναστηριακού ημών Γράμματος προαγόμεθα ίνα εκφρά σωμεν Υμίν τας θερμοτάτας ημών
ευχαριστίας επί τη ευστόχω προωθήσει των ανατεθεισών τη Υμετέρα Εντιμότητι οικονομολογικών και διαχειριστικών υποθέσεων της καθ’ ημάς Ιεράς Μονής. Εκφράζοντες την πεποίθησιν ότι Θεία Προνοία συνεργαζόμεθα μετά της Υμετέρας Εντιμότητος ως Οικονομικού Συμβούλου της Ιεράς Ημών Μονής, είμεθα βέβαιοι ότι θέλετε ανταποκριθή αισίως και μέχρι τέλους εις τας ανατε θείσας Υμίν υποθέσεις της Μονής μας». Ως σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί ποιες «οικονομολογικές και διαχειριστικές υπο θέσεις» έβγαλε σε πέρας ο Πάλλης για τον υπόδικο σήμερα Εφραίμ. Άνθρωποι που τον γνωρίζουν υποστηρίζουν πως δεν ήταν τίποτε άλλο από τη διαπραγμά τευση με το private banking τραπεζών καταθέσεων με υψηλά επιτόκια. Μία από τις πρώτες δηλαδή «επιχειρηματι κές» δραστηριότητες της ομάδας του Βατοπεδίου. Ο κύριος Πάλλης αρνή θηκε να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση, όπως και σε όλες τις υπόλοιπες που του απευθύναμε και αφορούν την περίεργη και ραγδαία επιχειρηματική του εξέλιξη. Απείλησε μάλιστα, παρότι εκδότης εφη μερίδας, πως θα απαντήσει με μηνύσεις.
Το σκάνδαλο Τοπλού και ο ...δικηγόρος Πάλλης Με τη συστατική επιστολή Εφραίμ, ο Πάλλης συνεχίζει τη θρησκευτική-επιχει ρηματική του πορεία, όχι στο Βατοπέδι αλλά στη Μονή Τοπλού στην Κρήτη. Υπήρξε πρωταγωνιστής ενός άλλου σκαν δάλου με πολλά κοινά στοιχεία με αυτά του Βατοπεδίου. Το 1991 η Μονή Τοπλού
είχε παραχωρήσει 26.000 στρέμματα στο ίδρυμα «Παναγία Ακρωτηριανή». Το ίδρυμα δεν ήταν και τόσο ίδρυμα σε δραστηριότητα, αλλά προκάλυμμα σκανδαλωδών «επιχειρηματικών» δραστηριοτήτων. Το 1993 το ίδρυμα προκήρυξε διαγωνισμό για την επιλογή εταιρίας η οποία θα αναλάμβανε την του ριστική αξιοποίηση της έκτασης. Στον διαγωνισμό πήραν μέρος μια αυστριακή εταιρία και η αγγλική LOYALWARD LTD. Η αυστριακή εταιρία κατήγγειλε παράνο μες διαδικασίες, όπως και ο μέχρι τότε δικηγόρος της μονής. Για την έκταση υπήρχε αντιδικία της μονής με το ελλη νικό δημόσιο και το 1997 το Εφετείο της Κρήτης αναγνώρισε πως 10.000 στρέμ ματα ήταν πράγματι κρατικά. Η περιοχή προστατευόταν επίσης από το πρό γραμμα Natura, συμπεριλάμβανε το μοναδικό φοινικοδάσος του Βάι και 28 χιλιόμετρα ακτογραμμής. Η «επένδυση» δεν μπορούσε να προχωρήσει, αλλά το 1998, όταν υπουργός Οικονομικών είναι ο Γιώργος Δρυς, τα πράγματα πήραν άλλη τροπή. Η αγγλική LOYALWARD, που είχε προκριθεί στο διαγωνισμό, υπο βάλει στον νομάρχη Λασιθίου αίτημα για να μεταβιβαστεί σε αυτήν η έκταση. Το υποβάλλει στις 22 Σεπτεμβρίου και γίνε ται δεκτό την ίδια μέρα, παρότι δεν υπάρχουν σχετικές άδειες από Δασική και Αρχαιολογική Υπηρεσία. Οι Άγγλοι διαφημίζουν ότι θα χτίσουν ένα θηριώ δες έργο με γήπεδα γκολφ, 7.000 κλίνες και 730 πισίνες. Εκπρόσωπος της αγγλικής εταιρίας στην Ελλάδα εμφανίζεται ο Αναστάσιος
Ο Πάλλης, πολύ πριν εμφανιστεί ως εφοπλιστής χωρίς πλοίο, είχε εμφανιστεί ως δικηγόρος. Και βέβαια ως μέτοχος της αγγλικής εταιρίας, μαζί με μερικά από τα πιο γνωστά επιχειρηματικά ονόματα που ενδιαφέρονταν και παρά λίγο να καταφέρουν να πάρουν σκανδαλωδώς 26.000 στρέμματα Πάλλης. Είναι δίπλα στον ηγούμενο της μονής και δίνει μάχη για την «επένδυση». Ο Πάλλης έχει διαψεύσει πως υπήρξε εκπρόσωπος των Άγγλων και υποστήριξε πως ήταν απλώς ένας από τους πολλούς μετόχους για την επένδυση. Όπως αποκαλύπτουμε όμως σήμερα, ο Αναστάσιος Πάλλης όχι μόνο ήταν εκπρόσωπος της LOYALWARD LTD, αλλά εμφανιζόταν και ως δικηγόρος της.
Όπως αποκαλύπτουμε, ο Αναστάσιος Πάλλης όχι μόνο ήταν εκπρόσωπος της LOYALWARD LTD,αλλά εμφανιζόταν και ως δικηγόρος της, ενώ την ίδια στιγμή αυτός και η σύζυγός του ήταν μέτοχοι της εταιρίας.
Όπως φαίνεται από έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας του υπουργείου Οικονομικών, η υπηρεσία στέλνει τις απαντήσεις του υπουργείου για όσα θέματα προκύπτουν σχετικά με την επένδυση «προς κ. Πάλλη Αναστάσιο, δικηγόρο-εκπρόσωπο της LOYALWARD LTD, 17564, Ηχούς 29, Π. Φάληρο». Ο Πάλλης, πολύ πριν εμφανιστεί ως εφοπλιστής χωρίς πλοίο, είχε εμφα νιστεί ως δικηγόρος. Και βέβαια ως μέτοχος της αγγλικής εταιρίας, μαζί με μερικά από τα πιο γνωστά επιχειρημα τικά ονόματα που ενδιαφέρονταν και παρά λίγο να καταφέρουν να πάρουν σκανδαλωδώς 26.000 στρέμματα. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 17
Report
Από τον Βαγγέλη Γιαννόπουλο στην απάτη με ροζ τηλέφωνα Την περίοδο που ο Αναστάσιος Πάλλης προωθούσε τα κοινά επιχειρηματικά συμφέροντα μιας επιχειρηματικής ομάδας με διαπλεκόμενα συμφέρο ντα για την έκταση της μονής Τοπλού απέκτησε αρκετές γνωριμίες. Αρκετοί πολιτικοί συμμερίζονταν το όνειρο του νεαρού επενδυτή Πάλλη και κάποιων επιχειρηματιών για ένα «μεγάλο έργο» στην Κρήτη. Ήταν αμφίβολο ακόμη και σήμερα αν υπήρχαν χρήματα για την επένδυση, αφού απ’ ό,τι αποδει κνύεται είχε δημιουργηθεί απλώς ένα σχήμα το οποίο θα συγκέντρωνε χρή ματα, ωστόσο πολλοί το χαρακτήριζαν ένα θαύμα ανάπτυξης. Ανάμεσα στις γνωριμίες του Πάλλη, ήταν και ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος. Συμμεριζόταν τις ανησυχίες του και τον έστειλε να συναντήσει αρκετούς ακόμη υπουργούς για να τον βοηθήσουν. Μετά την αποτυχία της επένδυσηςΤοπλού, ο Πάλλης ήρθε σε επαφή με πολλούς επιχειρηματίες, στους οποίους πρότεινε διάφορα σχέδια που βασίζονταν πάντα σε πληροφορίες που είχε για το τι πολιτικές αποφάσεις θα παίρνονταν στο μέλλον. Μια από τις στενές επαφές του ήταν ο Παύλος Ψωμιάδης, προφυ λακισμένος σήμερα για την υπόθεση της ΑΣΠΙΣ. Ο Πάλλης πρότεινε στον Ψωμιάδη να εξασφαλίσει δάνειο για να αγοράσουν κτίριο στους Αμπελόκηπους, το οποίο θα εξασφάλιζε πως θα το ενοικί αζε ο Ερυθρός Σταυρός. Ο Ψωμιάδης την
18 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
O πρόεδρος του ΟΤΕ, Παναγιώτης Βουρλούμης, υπέβαλε μηνυτήρια αναφορά για την υπόθεση. Επτά και πλέον χρόνια μετά, η ανάκριση δεν έχει τελειώσει, αφού πέρασε από τα χέρια αλλεπάλληλων ανακριτών που τοποθετήθηκαν στη θέση του 9ου τακτικού ανακριτή.
τελευταία στιγμή αρνήθηκε να προχωρή σει στην υλοποίηση του σχεδίου. Το 2004 ο Πάλλης καταφέρνει να συνεργαστεί με τον ΟΤΕ. Έχοντας συστήσει μια οffshore εταιρία, τη Ronda Comunicacoes Internationais με έδρα τις Παρθένες Νήσους, εμφανί ζεται στη θυγατρική του ΟΤΕ, την ΟΤΕ GLOBE, και παραδίδει έγγραφες διαβε βαιώσεις πως είναι ο δεύτερος επίσημος τηλεπικοινωνιακός πάροχος της χώρας Sao Tome and Principe. Με αυτή την
κρατική διαβεβαίωση συμφώνησε με τον ΟΤΕ μέσω μιας άλλης εταιρίας, της Carrier Global, να δρομολογούνται οι κλήσεις που γίνονται στην Ελλάδα με προορισμό τη Sao Tome. Εμφανιζόταν δηλαδή ως μια συμφωνία για κλήσεις που γίνονταν από την Ελλάδα σε ροζ τηλέφωνα στη χώρα που είχε διεθνή αριθμό κλήσης 00239. Το 2005, όμως, η εταιρία CST από τη Sao Tome ενημέρωσε τον ΟΤΕ πως ήταν ο μοναδικός τηλεπικοινωνιακός πάροχος της χώρας. Στον ΟΤΕ ξεκίνησε έρευνα, η οποία αποκάλυψε πως συντελούταν μια τηλε πικοινωνιακή απάτη με τη μέθοδο dialer. Όταν κάποιος χρήστης έκανε πλοήγηση στο διαδίκτυο, εν αγνοία του, ένα πρό γραμμα τηλεφωνικής κλήσης έκανε αυτόματη εγκατάσταση στον υπολογι στή του και πραγματοποιούσε κλήσεις υψηλής χρέωσης. Έτσι οποιοσδήποτε μπορούσε να χρεώνεται διεθνείς κλή σεις ενώ σέρφαρε στο διαδίκτυο. Η έρευνα του ΟΤΕ για την απάτη ολο κληρώθηκε και στάλθηκε στο ΣΔΟΕ για να ολοκληρωθεί το σκέλος που αφορούσε κυρίως το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών των εμπλεκόμενων στην υπόθεση. Η έρευνα του ΣΔΟΕ εντόπισε μεγάλη κίνηση ποσών σε λογαριασμούς που, ενώ φαίνονταν άσχετοι με την προς διερεύνηση υπόθεση, ήταν ύποπτοι. Τα δύο πορίσματα διαβιβάστηκαν στην Εισαγγελία και την υπόθεση ανέ λαβε ο 90ς τακτικός ανακριτής. Στις 8 Δεκεμβρίου 2005 ο πρόεδρος του ΟΤΕ,
Το αποκορύφωμα της συνεργασίας Ρέστη και Πάλλη είναι η ανακοίνωση που τους θέλει από κοινού, να αγοράζουν το 40% της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα», εμφανίζοντάς τους σχεδόν ισότιμους επενδυτές.
Παναγιώτης Βουρλούμης, υπέβαλε μηνυτήρια αναφορά για την υπόθεση. Επτά και πλέον χρόνια μετά η ανά κριση δεν έχει τελειώσει, αφού πέρασε από τα χέρια αλλεπάλληλων ανακριτών που τοποθετήθηκαν στη θέση του 9ου τακτικού ανακριτή.
Ο Ρέστης, μια εφημερίδα και μια απαγωγή Την τύχη που ο Πάλλης αντιμετωπίζει με την ανάκριση δείχνει να έχει και στην επιχειρηματική του δραστηριότητα. Στα τέλη της δεκαετίας του 2000 φέρεται να συνεργάζεται με τον επιχειρηματία Βίκτωρα Ρέστη. Έτσι τουλάχιστον λέει ο ίδιος. Κάνουν μαζί επιχειρήσεις real estate, εμφανίζονται ως φίλοι και κατα λήγουν κουμπάροι. Ένας από τους πιο ισχυρούς επιχειρηματίες στην Ελλάδα, την εποχή που απ' ό,τι φαίνεται επιχει ρεί διείσδυση στα ΜΜΕ, συνεργάζεται στενά με τον Πάλλη. Οι offshore εται ρίες τους δείχνουν να αλληλοπλέκονται ή να συνεργάζονται, αν και οι φήμες φαί νεται να αποδίδουν στον Πάλλη τον ρόλο του μπροστάρη ή αχυρανθρώπου. Το αποκορύφωμα της συνεργασίας είναι η ανακοίνωση που τους θέλει από κοινού να αγοράζουν το 40% της εφη μερίδας «Πρώτο Θέμα», εμφανίζοντάς τους σχεδόν ισότιμους επενδυτές. Τον παλιό σμηνία της Πολεμικής Αεροπορίας με τον ιδιοκτήτη ενός οικονομικού κολοσσού. Ο μήνας του μέλιτος όμως τελειώνει γρήγορα.
Ο Έντουαρντ Πρινγκλ Στέισι, μέτοχος της εταιρίας που θα αναλάμβανε τη φύλαξη των καραβιών του Ρέστη στη Σομαλία και τις περιοχές των πειρατών, κατέθεσε στην Πρεσβεία της Μεγάλης Βρετανίας όπου κατέφυγε ότι απήχθη από απεσταλμένους του Αναστάσιου Πάλλη.
Η είδηση ότι Ρέστης και Πάλλης είναι σε διαζύγιο εξαπλώνεται γρήγορα, αλλά οι περισσότεροι το θεωρούν ένα τέχνασμα, μέρος ενός επιχειρηματικού άγνωστου σχεδίου. Στη συνέχεια όμως προκύπτει πως υπάρχουν νομικές κινήσεις του ενός απέναντι στον άλλο, αλλά και ανακοι νώσεις με υπονοούμενα που δίνουν την υποψία μηνύματος. Μία από τις υποθέσεις που φαίνεται να έχει φέρει απέναντι Ρέστη και Πάλλη είναι η υπόθεση αγοράς έκτασης στο Κορωπί από εταιρίες του Ρέστη. Οι αγορές αυτές είναι αντικείμενο εισαγ γελικής έρευνας. Το 2005 ο Βίκτωρας Ρέστης αγόρασε από τον πολιτικό μηχα νικό Χαράλαμπο Στάικο έκταση για να την κάνει εμπορικό κέντρο. Ο Στάικος φέρεται να είναι ανιψιός του υπουργού Γιώργου Σουφλιά και φέρεται να πήρε από τον Ρέστη 38 εκατομμύρια ευρώ όχι μόνο για την έκταση στο Κορωπί, αλλά και για άλλη έκταση στη Βάρη, που του υπέδειξε να αγοράσει με τη διαβεβαίωση πως επρόκειτο να ενταχθεί στις Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης. Τμήμα της έκτασης που αγόρασε ωστόσο ήταν δασική. Το περιβάλλον του Ρέστη
υποστηρίζει πως ζήτησε τα χρήματά του πίσω, και επειδή ο Στάικος δεν είχε να του τα δώσει, του πρόσφερε δικά του ακίνητα ίσης αξίας. Την υπόθεση της μεταφοράς των ακινήτων ανέλαβε να διεκπεραιώσει ο Πάλλης, ο οποίος όμως, όπως τον κατηγορεί ο Ρέστης, τα μετέφερε σε δικές του εταιρίες. Μεταξύ τους έχουν ανταλλαγεί εξώδικα και μηνύσεις, αλλά η Εισαγγελία πιστεύει πως η υπόθεση είναι πιο σύνθετη απ' ό,τι περιγράφεται στα δικόγραφα και τις καταθέσεις. Το όνομα του Αναστάσιου Πάλλη εμπλέ κεται σε μια υπόθεση απαγωγής, την περίοδο που είχαν διαταραχθεί οι σχέσεις του με τον Ρέστη. Σύμφωνα με άνθρωπο που έζησε την αρχική ειδυλλιακή σχέση των δύο αντρών, ο Αναστάσιος Πάλλης είχε προτείνει στον Ρέστη τη δημιουρ γία μιας εταιρίας που θα αναλάμβανε τη φύλαξη των καραβιών του εφοπλι στή στη Σομαλία και τις περιοχές των πειρατών. Ο Ρέστης βρήκε καλή την ιδέα και ο Πάλλης δημιούργησε την εταιρία με κάποιους Άγγλους. Κάποια στιγμή ωστόσο ο Ρέστης ενημερώθηκε από κάποιους πως τα έξοδα φύλαξης HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 19
Report
και εξοπλισμών ήταν πολλαπλάσια αυτών της αγοράς. Ζήτησε λοιπόν να ενημερωθεί από τον μέτοχο της εται ρίας Έντουαρντ Πρινγκλ Στέισι και τον κάλεσε στην Αθήνα. Στις 27 Νοεμβρίου 2012 ο Στέισι έφτασε στην Αθήνα. Στο αεροδρόμιο θα τον περίμενε άνθρωπος του Ρέστη. Πριν βγει όμως από την αίθουσα απο σκευών τον πλησίασαν 3 άντρες, οι οποίοι, όπως καταθέτει στην πρεσβεία της Μεγάλης Βρετανίας όπου κατέφυγε, ήταν απεσταλμένοι του Αναστάσιου Πάλλη. Ο ένας ήταν άνθρωπος της προ σωπικής του ασφάλειας, ο δεύτερος εμφανίστηκε ως δικηγόρος και ο τρίτος ως αστυνομικός. Οι 3 άντρες δεν του επέτρεψαν να βγει έξω από την αίθουσα και του γνωστοποίησαν πως του είχαν έτοιμο εισιτήριο για την επόμενη πτήση. Αν δεν έφευγε, θα πήγαινε με διάφορες προφάσεις φυλακή. Τον οδήγησαν στο γκισέ για να αναχω ρήσει, αλλά η πτήση είχε ήδη φύγει. Τον πήραν μαζί τους ώσπου να περάσουν οι
20 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
ώρες για την επόμενη. Του ζήτησαν, πότε ήρεμα και πότε με απειλές, να υπο γράψει κάποια συμφωνητικά. Κάποια στιγμή του έδωσαν το τηλέφωνο για να μιλήσει με τον Αναστάσιο Πάλλη, ο οποίος του ζήτησε να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις των 3 ανδρών. Ο Στέισι οδηγήθηκε τελικά, μετά από ώρες, στην αίθουσα αναχωρήσεων, πέρασε τον έλεγχο και πήγε στην πύλη επιβίβασης. Εκεί πια μόνος φώναξε αστυνομικό και του ζήτησε να τον συνο δεύσει ως το σημείο που τον περίμενε ο άνθρωπος του Ρέστη. Στη συνέχεια πήγε στη βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα και στη συνέχεια στην Αστυνομία, όπου κατήγγειλε την απαγωγή.
ΠΑΛΙΣ ξεκίνημα Η αγάπη του κυρίου Πάλλη για τα όπλα δεν σταμάτησε στα νεανικά του χρόνια. Στην περιοχή της Βάρης ο Αναστάσιος Πάλλης δημιούργησε ένα πολεμικό μουσείο, για το οποίο, πέρα από τις προ σπάθειες που κατέβαλε να το γεμίσει με
κάθε είδους όπλα, κατέβαλε και προ σπάθεια για να βρει ονομασία ώστε τα ακρωνύμια να σχηματίζουν το όνομά του. Έτσι δημιούργησε το ίδρυμα ΠΑΛΙΣ, το οποίο αναλύεται σε Ίδρυμα Πολιτιστικής Ανάδειξης Ιστορικών Συλλογών. Σκοπός του ιδρύματος, όπως σημειώνει, είναι «η ανάδειξη της πορείας της Ελλάδας και των αγώνων των Ελλήνων για τη συγκρό τησή τους ως Έθνος ανεξάρτητο και ως αυτοδύναμο κράτος». Στο μουσείο ωστόσο του κ. Πάλλη ελά χιστα όπλα σχετίζονται με τον σκοπό. Υπάρχουν όπλα κάθε είδους που ουδέ ποτε υπήρξαν στην Ελλάδα. Στο μουσείο μπορείς να βρεις άρματα μάχης, πυραύ λους, αεροσκάφη, σύγχρονα όπλα, σχεδόν τα πάντα. Μέσα σε μια έκταση δεκάδων στρεμ μάτων, στρατιωτικά τολ καλύπτουν κάθε είδους πολεμικό υλικό. Ανενεργό φαντάζεται κάποιος, αλλά ανεξέλεγκτο θα υποστηρίξει κάποιος άλλος. Η ίδια η διαμόρφωση του μουσείου έχει λειτουργικότητα και δόμηση
στρατοπέδου. Η περίβολος είναι υπερυ ψωμένη, αλλά με τοίχους που δεν είναι μια απλή περιτοίχιση. Μοιάζουν περισ σότερο με αντιαρματικά έργα. Σκυλιά δεμένα γύρω από την περίβολο παίζουν περισσότερο τον ρόλο ζωντανού συστήματος συναγερμού παρά φρούρη σης. Εικοσιτετράωρες φρουρές υπάρχουν ολόγυρα, μέσα σε υπερυψωμένα κου βούκλια με φιμέ τζάμια. Δίπλα στο μουσείο υπάρχει ο Σύλλογος Έφιππος Τοξοβόλων. Πολλές φορές τα βέλη των αθλητών πέφτουν στην περί βολο του μουσείου. Όταν πηγαίνουν να τα ζητήσουν, οι φύλακες αρνούνται να τα δώσουν πριν τελειώσει η βάρδια τους και έρθει αντικαταστάτης, ώστε να μην αφήσουν ούτε ένα λεπτό τη σκοπιά. Κάλλιστα κάποιος θα μπορούσε να στοι χηματίσει πως πρόκειται για στρατόπεδο. Σε αυτό το μουσείο με την στρατιωτική οσμή, όπως ακριβώς και στη ζωή του Πάλλη, μπαίνουν πολλοί συχνά πολιτι κοί. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας έχει φωτογραφηθεί
Στο Μουσείο του κ. Πάλλη ελάχιστα όπλα σχετίζονται με τον σκοπό. Στο Μουσείο μπορείς να βρεις άρματα μάχης, πυραύλους, αεροσκάφη, σύγχρονα όπλα, σχεδόν τα πάντα. Μέσα σε μια έκταση δεκάδων στρεμμάτων, στρατιωτικά τολ καλύπτουν κάθε είδους πολεμικό υλικό. Ανενεργό φαντάζεται κάποιος, αλλά ανεξέλεγκτο θα υποστηρίξει κάποιος άλλος.
με τον Πάλλη στο μουσείο του. Το ίδιο και ο υπουργός Άμυνας Δημήτρης Αβραμόπουλος, όπως και ο πρώην υπουργός Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος. Προφανώς θα είναι αρκετά βέβαιοι πως συναναστρέφονται έναν συλλέκτη. Είναι πραγματικά άξιο απορίας αν οι υπη ρεσίες πυροτεχνουργών της Ελληνικής Αστυνομίας ή του Στρατού έχουν ελέγ ξει στην πραγματικότητα ότι όλα αυτά τα όπλα είναι ανενεργά. Ή αν έχουν γίνει ουσιαστικά ανενεργά με την αχρή στευση λειτουργικών εξαρτημάτων και όχι κάποιων τμημάτων που αν αντικα τασταθούν γίνονται πραγματικά ενεργά. Εν ολίγοις ο φόβος είναι μήπως ο κύριος Πάλλης είναι ιδρυτής μου σείου ανενεργών όπλων με τον ίδιο τρόπο που ήταν δικηγόρος στα έγγραφα του υπουργείου.
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 21
Masqué. Doc Του Θανάση Καρτερού
Ο νέος πάπας και το «κονκλάβιο του Τσάβες» Habemus Papam! Κάθε φορά που από τον εξώστη του Βατικανού ανακοινώνεται το χαρμόσυνο νέο, οι απανταχού της γης καθολικοί συγκινούνται και οι απανταχού της γης αναλυτές αναζητούν όχι μόνο την εκκλησιαστική αλλά και την κοσμική αλήθεια πίσω από την επιλογή.
22 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Γ
ιατί αν είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει πιο ισχυρός πνευματικός και ηθικός ηγέτης στον κόσμο από τον Πάπα, όπως δηλώνουν οι αριθμοί για την επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας σε όλο τον κόσμο, είναι επίσης αλήθεια ότι μόνο στην εικο νική πραγματικότητα της μεταφυσικής ή της υποκρισίας υπάρχει πνευματική και ηθική εξουσία που να μην έχει επιρροή στις κοσμικές εξελίξεις – κοινωνικές και πολιτικές. Είναι έτσι φυσικό στην επιλογή του νέου Πάπα να αναζητούνται κι άλλες παράμετροι, εκτός από την πίστη και τη χριστιανική διαδρομή του. Η εκλογή του πολωνού Βοϊτίλα (ΙωάννηΠαύλου του 2ου), το 1978, αποτελεί το πιο πρόσφατο και πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Διότι ο Βοϊτίλα, που βρι σκόταν σε όλη την εκκλησιαστική του διαδρομή σε σύγκρουση με την κοσμική κομμουνιστική εξουσία της χώρας του, αναδείχτηκε και αποδείχτηκε σημα ντικός παράγοντας της ανατροπής των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλι σμού τόσο στην καθολική Πολωνία όσο και στις άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Κάτι που από πολιτική άποψη ταίριαζε ασφαλώς στις επιδιώξεις του δυτικού στρατοπέδου. Έτσι βλέποντας τα πράγματα, η εκλογή του αργεντινού Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο (Φραγκίσκου Α΄) δεν είναι άσχετη με τα όσα διαδραματίζονται αυτή τη στιγμή στη Λατινική Αμερική. Με μια πρώτη ματιά ο νέος πάπας έχει ορισμένα χαρα κτηριστικά, που προφανέστατα έπαιξαν ρόλο στην εκλογή του. Πρώτον, είναι παιδί αυτής της ρημαγμένης από τις δικτατορίες και την άγρια εκμετάλ λευση περιοχής. Δεύτερον, λέγεται, σχεδόν διαφημίζεται, ότι ζει λιτά όπως ο Φραγκίσκος της Ασίζης, που από τις 13 Μαρτίου φέρει το όνομά του – είναι ένας Φτωχούλης του Θεού με επιρροή
στα εκατομμύρια φτωχών συμπατριωτών του. Τρίτον, είναι από τους κληρικούς που επικρίνουν το χάσμα πλούτου και φτώχειας και την κοινωνική αδικία στη χώρα του και στην περιοχή. Και όλα αυτά παραμένοντας ιησουιτικά συντηρητικός –αντιτάχθηκε, για παράδειγμα, στον γάμο των ομοφυλοφίλων– και πολιτικά αξιόπιστος για τα μέτρα της Καθολικής Εκκλησίας, καθώς δεν αντιτάχθηκε όπως άλλοι ριζοσπάστες κληρικοί στις αιμα τηρές δικτατορίες που ταλάνισαν την ήπειρό του. Για τις σχέσεις του, μάλιστα, με το καθεστώς του Βιντέλα λέγονται πολλά και όχι τόσο χριστιανικά. Όλα αυτά σε μια εποχή που ριζοσπα στικά κινήματα στη Βενεζουέλα και τη Βολιβία, αλλά και πιο μετριοπαθή στη Βραζιλία, τη Νικαράγουα, τον Ισημερινό και την ίδια την Αργεντινή επιχειρούν να αλλάξουν προς το καλύτερο τις κοινωνίες της Λατινικής Αμερικής, ασφαλώς υποδη λώνουν μια προσπάθεια της Καθολικής Εκκλησίας να μην μείνει έξω από τις εξε λίξεις. Να παρακολουθήσει τα κοινωνικά και πολιτικά ρεύματα που διατρέχουν τις μάζες των πιστών. Να σταθεί κατά κάποιο τρόπο με τους δικούς της αγίους απένα ντι σε «αγίους» όπως ο Τσε, ο Τσάβες, ο Μοράλες, ο Φιντέλ. Και να μπορέ σει να βάλει τη δική της σφραγίδα στη νέα εποχή που όλα προαναγγέλλουν για τη Λατινική Αμερική. Μια εικόνα την οποία πήρε όλος ο κόσμος με αφορμή τον θάνατο μιας εμβληματικής φυσιο γνωμίας – του Ούγκο Τσάβες. Αν θα επιλέξει τη σύγκρουση ή την κρι τική ή και πολεμική σύμπλευση με τα κινήματα αλλαγής, μένει να αποδει χτεί στο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, το «κον κλάβιο του Τσάβες» και των νεκρών και ζώντων συντρόφων του έπαιξε τον δικό του ρόλο στην απόφαση του κονκλάβιου της Ρώμης για τον νέο πάπα...
Στρατιωτικοί Εξοπλισμοί
Όταν το 1996 καθιερώθηκε ο θεσμός των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (ΑΩ) στην αγορά εξοπλιστικών προγραμμάτων, κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί το τι θα επακολουθούσε τα επόμενα χρόνια. Η εγχώρια αμυντική βιομηχανία βρισκόταν μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση. Ξένες εταιρίες, κολοσσοί στον τομέα των εξοπλισμών, υποχρεώνονταν να μεταφέρουν στις εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες την κατάλληλη τεχνογνωσία και υλικοτεχνική υποδομή ώστε να παραχθεί συγκεκριμένο έργο, ως υποχρέωση για την προμήθεια εξοπλιστικών προγραμμάτων δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα οφέλη που θα αποκόμιζε η χώρα μας ήταν τεράστια. Οφέλη οικονομικά και τεχνολογικά, που αν αξιοποιούνταν με τον κατάλληλο τρόπο θα μπορούσαν να αποφέρουν στην ελληνική οικονομία αρκετά έσοδα. Η πραγματικότητα όμως αποδείχθηκε διαφορετική. Του Βαγγέλη Τριάντη
Ο
θεσμός των ΑΩ, εκτός από τη μεταφορά τεχνογνωσίας, λει τούργησε ως η τέλεια κάλυψη για την υπόγεια διαδρομή εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που δίνονταν ως μίζες για τα εξοπλι στικά προγράμματα. Ένα «πλυντήριο», το οποίο εκμεταλλεύτηκαν εταιρίες, έμποροι, όπλων και πολιτικά πρόσωπα προκειμένου να ξεπλύνουν των πακτωλό του μαύρου χρήματος που έρρεε επί χρό νια ολόκληρα κάτω από το τραπέζι. Τα χρόνια που ακολούθησαν υπογρά φτηκαν εκατοντάδες συμβάσεις για
24 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Δισεκατομμύρια για Αντισταθμιστικά που ποτέ δεν έγιναν Ωφελήματα την προμήθεια εξοπλιστικών προγραμ μάτων. Οι περισσότερες από αυτές περιλάμβαναν εκατοντάδες προγράμ ματα υποκατασκευαστικού έργου, που ανέλαβαν να διεκπεραιώσουν εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες σε συνεργασία με αλλοδαπές. Ήταν η χρυσή περίοδος της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Δισεκατομμύρια ευρώ δόθηκαν από τις ελληνικές κυβερνήσεις σε κολοσσούς του εξωτερικού, με την υποχρέωση να μεταφέρουν την απαραίτητη τεχνογνω σία στις εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες. Ωστόσο, όπως ακριβώς σε όλα τα παρα μύθια, έτσι και σε αυτό των εξοπλισμών, το παραμύθι είχε δράκο. Πολλές από τις συμβάσεις δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, ενώ ένα μεγάλο μέρος τους εξακολουθεί να παραμένει ανεκτέλεστο εδώ και πολλά χρόνια. Εγχώριοι μεσάζοντες, αντιπρό σωποι ξένων εταιριών, κατάφεραν να στήσουν ένα ατελείωτο πάρτι, με την ανοχή –αν όχι συνενοχή– των στελεχών του υπουργείου. Συμβάσεις δισεκα τομμυρίων, για τις οποίες το ελληνικό δημόσιο κατέβαλε τα όσα προέβλεπαν οι εγγυητικές επιστολές, παρέμειναν όνειρα θερινής νυκτός. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, την τελευταία δεκαπενταετία σχεδόν το 60% των συμβάσεων ΑΩ δεν υλοποιή θηκε ποτέ. Πιο απλά, ενώ εισέπραξαν τα χρήματα των εγγυητικών επιστολών, δεν άφησαν καμία βιομηχανική υποδομή στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Προγράμματα δισεκατομμυρίων στα… αζήτητα Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφο ρίες του Hot Doc, από το σύνολο των συμβάσεων ΑΩ έχουν λήξει προγράμ ματα ύψους 2 δισ. ευρώ. Άλλα 5 δισ. ευρώ περίπου παραμένουν ενεργά, αλλά… ανεκτέλεστα. Κάποιες από τις συμβάσεις που είχαν υπογραφεί κατά το παρελθόν έχουν λήξει δίχως να έχει ολο κληρωθεί το απαιτούμενο έργο. Κάποιες άλλες παραμένουν ακόμη ενεργές παρά το γεγονός ότι έχουν υπογραφεί εδώ και πολλά χρόνια. Σε ό,τι αφορά τα προγράμματα που έχουν λήξει, προκαλούνται πολλά ερωτη ματικά. Κανονικά οι αρμόδιες υπηρεσίες θα έπρεπε να έχουν στην κατοχή τους εγγυητικές επιστολές ύψους 200 εκατ. ευρώ, οι οποίες όμως θα έπρεπε να έχουν καταπέσει υπέρ του ελληνικού δημο σίου. Και αυτό διότι τα αντισταθμιστικά ωφελήματα που προβλέπονταν από τις αρχικές συμβάσεις δεν έχουν υλοποιηθεί. Επιπλέον, εάν όντως έχουν λήξει οι εγγυ ητικές επιστολές, τίθενται δύο ζητήματα. Το πρώτο έχει να κάνει με τις ξένες εται ρίες, οι οποίες μπορούν να αρνηθούν να εκτελέσουν τις υποχρεώσεις τους, με τα επιζήμια αποτελέσματα για την εγχώρια Αμυντική Βιομηχανία και τις Ένοπλες Δυνάμεις να είναι τεράστια. Το δεύτερο έχει να κάνει με τις ευθύνες των επιτε λών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και τη Δικαιοσύνη. Για όσες συμβάσεις
έχουν λήξει οι εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης, πρέπει να αναζητη θούν ευθύνες σε όσους επέτρεψαν σε αυτές να λήξουν. Μεγάλα ερωτηματικά προκύπτουν και για τις συμβάσεις που παραμένουν ενεργές. Σε απάντηση του βουλευτή της ΔΗΜΑΡ, Βασίλη Οικονόμου, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Πάνος Παναγιωτόπουλος, χαρακτήρισε «ομαλή» την υλοποίηση των συμβάσεων. «Η υλοποίηση των ενεργών Συμβάσεων Α/Ω εξελίσσεται ομαλά», διαβεβαιώ νει ο υπουργός. Ωστόσο, η αλήθεια είναι διαφορετική. Τρανταχτό παράδειγμα η Σύμβαση Α/Ω 04 του 2003. Όπως προκύπτει από το σχετικό έγγραφο, της 7ης Φεβρουαρίου 2012, «η ανεκπλήρωτη πιστωτική υπο χρέωση ανέρχεται σε 1.030.551.196 ευρώ», παρά το γεγονός ότι έχουν περά σει 10 χρόνια από την υπογραφή της. Εκατομμύρια ευρώ παραμένουν όμως ανεκτέλεστα και από τη σύμβαση ΑΩ (ΣΑΩ) 20/00. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ανεκτέλεστες υποχρεώσεις ανέρχονται σε 559.535.656 ευρώ. Και αυτό ενώ βρί σκεται σε εξέλιξη εδώ και 13 χρόνια.
«Κατάπιαν» οδηγία για τον έλεγχο των ΑΩ Οι ευθύνες των επιτελών του υπουρ γείου Εθνικής Άμυνας για την πορεία εκτέλεσης των ΑΩ είναι τεράστιες. Η αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΘΑ όφειλε
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, την τελευταία δεκαπενταετία σχεδόν το 60% των συμβάσεων ΑΩ δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Πιο απλά, ενώ εισέπραξαν τα χρήματα των εγγυητικών επιστολών, δεν άφησαν καμία βιομηχανική υποδομή στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία
να ελέγχει σε τακτά χρονικά δια στήματα την πορεία εκτέλεσης των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων. Σχετική οδηγία είχε δοθεί από τον Σεπτέμβριο του 2000. Πρόκειται για έγγραφο που φέρει την υπογραφή του τότε γενι κού διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών, Γεώργιου Κολίρη, και
Οι αποφάσεις της ΓΔΑΕΕ του ΥΠΕΘΑ για τις συμβάσεις δισ. ευρώ που εκκρεμούν.
αφορούσε κατευθυντήριες οδηγίες για τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα. Σύμφωνα με αυτήν, οι επιτελείς της ΔΑΕ θα έπρεπε να επισκέπτονται σε τακτά χρονικά διαστήματα διάφορες εταιρίες που είχαν αναλάβει την υλοποίηση των ΑΩ. Οι εταιρίες θα ελέγχονταν και στη συνέχεια θα υποβαλλόταν προς τους επι τελείς της ΓΔΑΕΕ σχετική έκθεση για την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων. Σε περίπτωση που εντοπίζονταν τυχόν προβλήματα, το υπουργείο Εθνικής HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 25
Στρατιωτικοί Εξοπλισμοί
Η οδηγία του τότε γενικού διευθυντή Εξοπλισμών, Γ. Κολίρη, την οποία... «κατάπιαν» στο υπουργείο.
Από το σύνολο των συμβάσεων ΑΩ έχουν λήξει προγράμματα ύψους 2 δισ. ευρώ. Άλλα 5 δισ. ευρώ περίπου παραμένουν ενεργά, αλλά… ανεκτέλεστα. Κάποιες από τις συμβάσεις που υπογράφτηκαν κατά το παρελθόν έχουν λήξει, δίχως να έχει ολοκληρωθεί το απαιτούμενο έργο 26 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Άμυνας θα μεριμνούσε για την ταχύτατη επίλυσή τους. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε ποτέ. Ή, ακόμη και αν έγινε, ο έλεγ χος ήταν πλημμελής. Η οδηγία ως διά μαγείας εξαφανίστηκε τελείως από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Μόλις είχε ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για το πάρτι διασπάθισης των ΑΩ.
Εκκρεμεί η υπουργική απόφαση Στο μεταξύ, στα συρτάρια του υπουρ γείου Εθνικής Άμυνας εκκρεμεί ακόμη η υπογραφή της υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή του άρθρο 87 του ν. 3883/2010. Πρόκειται για ένα νόμο που φέρει τη σφραγίδα του τότε υπουργού Εθνικής Άμυνας και ο οποίος εισήγαγε ρυθμίσεις για τις συμβάσεις των ΑΩ. Συγκεκριμένα, το άρθρο 87 αναφέρει ρητά ότι, για όσες συμβάσεις έληξαν ή έχουν μείνει ανεκτέλεστες, δίνεται η ευκαιρία να καταθέσουν τις προτάσεις τους προκειμένου να λάβουν παρά ταση έως την 31η Δεκεμβρίου 2014. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαν να
ξεκολλήσουν τα εκατομμύρια των συμ βάσεων που εκκρεμούν σε μια χρονική συγκυρία για τη χώρα που η ανεργία έχει χτυπήσει κόκκινο. Ωστόσο η υπουργική απόφαση δεν υπογράφτηκε ποτέ. Ο ένας μετά τον άλλον οι υπουργοί Εθνικής Άμυνας ένι ψαν προκλητικά τας χείρας τους. Και αυτό για δύο λόγους. Από τη μια, εάν προχωρούσαν στην υπογραφή της υπουργικής απόφασης θα έπρεπε να εξηγήσουν για ποιο λόγο έληξαν οι συμβάσεις. Κάτι που σημαίνει ότι θα έπρεπε να αναζητηθούν πολιτικές και υπηρεσιακές ευθύνες σε όσους ήταν υπεύθυνοι για την ορθή εκτέλεση των συμβάσεων. Επιπλέον, όλες οι συμβάσεις των ΑΩ που παραμένουν ανεκτέλεστες θα πρέ πει να εξεταστούν εξονυχιστικά. Τόσο για τις όποιες ευθύνες των αντισυμβαλ λόμενων εταιριών όσο και για αυτές των επιτελών του υπουργείου που τις άφησαν να εκκρεμούν επί χρόνια.
Χάρισαν εκατομμύρια, ζημιώνοντας το ελληνικό δημόσιο Ένα σκάνδαλο εκατομμυρίων ευρώ βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και χρόνια στους διαδρόμους του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Πολιτικά πρόσωπα και ανώτατα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων εμφανίζονται να λειτουργούν ως οι καλύτεροι υπερασπιστές των συμφερόντων της γαλλικής εταιρίας εξοπλιστικών προγραμμάτων «Dassault Aviation» και όχι του ελληνικού δημοσίου, παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εταιρία έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις της απέναντι στη χώρα μας, ζημιώνοντας παράλληλα το ελληνικό δημόσιο με εκατομμύρια ευρώ. Του Βαγγέλη Τριάντη
Τ
ο σκάνδαλο με τον γαλλικό κολοσσό των εξοπλιστικών προγραμμάτων μετρά πολλά χρόνια. Ήταν Αύγουστος του 2000 όταν η τότε κυβέρνηση Σημίτη υπέγραψε μια συμφωνία-μαμούθ με τη «Dassault Aviation». Στη θέση του υπουργού Εθνικής Άμυνας βρισκόταν ο πανίσχυρος τότε Άκης Τσοχατζόπουλος και γενικός γραμματέας Εξοπλιστικών Προγραμμάτων ήταν ο προφυλακισμέ νος σήμερα Ιωάννης Σμπώκος. Η συμφωνία περιλάμβανε την προμήθεια 15 μαχητικών αεροσκαφών τύπου Μιράζ 2000-5, καθώς επίσης και την αναβάθ μιση άλλων 10 παλαιών Μιράζ 2000 σε Μιράζ 2000-5. Η σύμβαση περιείχε επίσης και αντισταθμιστικά ωφελήματα ύψους 1,85 δισ. ευρώ με 8 ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες ως υποχρέωση της «Dassault Aviation» για τη συμφω νία της προμήθειας των μαχητικών. Συγκεκριμένα, υπογράφτηκαν 41 προ γράμματα Α-Ω, τα οποία θα εκτελούνταν από ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες
σε συνεργασία με τη γαλλική εταιρία. Υποχρέωση του γαλλικού κολοσσού ήταν να μεταφέρει στις ελληνικές βιομηχανίες την κατάλληλη τεχνογνωσία, εκπαίδευση και μηχανολογικό εξοπλισμό για την παραγωγή συγκεκριμένου έργου από τις εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες. Ένα από αυτά ήταν και το D-15, το οποίο υπογράφτηκε με την ΚΥΤΕ ΑΕΒΕ, ύψους 21,425 εκατ. ευρώ. Επρόκειτο για ένα πρόγραμμα υψηλής τεχνολογίας το οποίο περιλάμβανε την κατασκευή 50 καμερών τύπου «Καμέλια Ίνφρα Ρεντ». Η γαλλική εταιρία θα μετέφερε την απα ραίτητη τεχνογνωσία στην ΚΥΤΕ ΑΕΒΕ και θα αγόραζε τις 50 κάμερες.
Η Dassault αθετεί τη συμφωνία Ωστόσο η συμφωνία δεν προχώρησε ποτέ. Τα στελέχη του γαλλικού κολοσ σού αθέτησαν προκλητικά τους όρους της. Η παραγωγή των καμερών όπως επίσης και η αγορά τους από τη γαλλική εταιρία, όπως προβλέπονταν από την HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 27
Στρατιωτικοί Εξοπλισμοί
αρχική σύμβαση, παρέμειναν όνειρο θερινής νυκτός. Όχι όμως και τα κέρδη της γαλλικής εταιρίας. Στις 6 Φεβρουαρίου 2002 τα στελέχη του υπουργείου Εθνικής Άμυνας προχώρησαν σε μια περίεργη απόφαση. Ενέκριναν την πίστωση 560.000 ευρώ υπέρ της «Dassault Aviation», παρά το γεγονός ότι είχε εγκαταλείψει το πρό γραμμα D-15. Την ίδια ώρα η εταιρία συνέχιζε να κάνει χρυσές δουλειές με το ελληνικό δημόσιο. Για την προμήθεια των Μιράζ 2000-5 κατάφερε να εισπράξει το 50% του συνο λικού τιμήματος, το οποίο ανερχόταν σε 602.000.000 ευρώ. Απαραίτητη προϋ πόθεση για την πληρωμή ήταν να δείξει η γαλλική εταιρία ότι έχει ενεργοποιήσει τα προγράμματα Α-Ω, δύο χρόνια μετά την υπογραφή της αρχικής σύμβασης. Τα προγράμματα αυτά έπρεπε να προ χωρούν παράλληλα με την προμήθεια των αεροσκαφών. Το ερώτημα βέβαια που τίθεται είναι με ποιο τρόπο η «Dassault Aviation» κατόρθωσε να δείξει έργο που δεν είχε εκτελέσει ποτέ στους επιτελείς του υπουργείου. Κατά της γαλλικής εταιρίας
Ένα μήνα πριν από τη λήξη της δεκαετούς σύμβασης, ο κ. Βενιζέλος έδωσε παράταση τεσσάρων ετών στο αρχικό πρόγραμμα, την ώρα που το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα μπορούσε να ενεργοποιήσει τις ποινικές ρήτρες κατά της γαλλικής εταιρίας 28 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
είχαν γίνει συγκεκριμένες καταγγελίες από την ΚΥΤΕ ΑΕΒΕ που αφορούσαν την αθέτηση της συμφωνίας. Ωστόσο, κανείς αρμόδιος δεν φρόντισε να ελέγξει τη βασιμότητά τους, όπως και την πορεία εκτέλεσης των προγραμμάτων Α-Ω. Η ζημία για το ελληνικό δημόσιο εκτιμά ται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Όπως επίσης και τα διαφυγόντα έσοδα από άμεσους και έμμεσους φόρους. Το χει ρότερο όλων όμως έχει να κάνει με την αύξηση της τιμής για την προμήθεια των Μιράζ 2000-5. Και αυτό διότι, με βάση την αρχική σύμβαση, εάν η «Dassault Aviation» δεν εκτελούσε και δεν ολο κλήρωνε τα προγράμματα Α-Ω, τότε η τιμή αγοράς της προμήθειας αυξα νόταν αριθμητικά. Κάτι που σημαίνει ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση για το ελληνικό δημόσιο.
Στη Δικαιοσύνη η υπόθεση Στο μεταξύ η γαλλική εταιρία εγκατέ λειψε τη συμφωνία και επίσημα. Με έγγραφό της προς το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και την ΚΥΤΕ ΑΕΒΕ, το 2004, ανέφερε ότι από το 2005 και μετά θα εγκατέλειπε εντελώς το πρόγραμμα. Παρόλα αυτά κανείς από τους αρμό διους του υπουργείου Εθνικής Άμυνας δεν προχώρησε στην ενεργοποίηση των ποινικών ρητρών που προέβλεπε η αρχική σύμβαση σε περίπτωση αθέτησης της συμφωνίας. Τελικά, η υπόθεση οδηγήθηκε στη Δικαιοσύνη. Το 2006 η ΚΥΤΕ ΑΕΒΕ κατέθεσε στην Εισαγγελία του Κιλκίς μηνυτήρια αναφορά κατά της γαλλικής εταιρίας. Η υπόθεση κοινοποιήθηκε και στον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελο Μεϊμαράκη. Κανείς όμως δεν έπραξε τα δέοντα προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του ελληνικού δημοσίου. Το 2007 το ΣΔΟΕ ανέλαβε την προκα ταρκτική εξέταση. Είχαν προηγηθεί δύο προκαταρκτικές εξετάσεις που έγιναν κατ’ εντολή της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, όπου η στάση στελεχών του υπουργείου προκαλεί πολλά ερωτηματικά. Συγκεκριμένα, τα στελέχη της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ) του
ΥΠΕΘΑ και τρεις ακόμη αξιωματικοί κατέθεσαν ότι το πρόγραμμα Α-Ω είναι ενεργό και εφικτό να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2010. Δηλαδή για ένα πρόγραμμα που χαρα κτηριζόταν ως υψηλής τεχνολογίας και το οποίο είχε εγκαταλειφθεί χρόνια πριν, τα στελέχη του ΥΠΕΘΑ έκριναν ότι μπο ρεί να ολοκληρωθεί και ότι είναι προς το συμφέρον του ελληνικού δημοσίου, όταν και ένας πρωτοετής φοιτητής του Πολυτεχνείου γνωρίζει ότι τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας απαξιώνονται με ταχύτατο ρυθμό.
Ο Βενιζέλος επεκτείνει τη σύμβαση Το σκάνδαλο όμως δεν σταματά εδώ. Το 2010 η δεκαετής σύμβαση με τη «Dassault Aviation» έφτανε στη λήξη της. Ο γαλλικός κολοσσός είχε νίψει από πολλού τας χείρας του, δίχως να έχει ιδρώσει το αφτί κανενός υπουργού ή αξιωματικού των Ενόπλων Δυνάμεων. Η «Dassault Aviation» είναι στρι μωγμένη. Για πρώτη φορά βρίσκεται αντιμέτωπη με την καταβολή αποζημι ώσεων ύψους εκατομμυρίων ευρώ προς το ελληνικό δημόσιο και με μια δυσφή μηση άνευ προηγουμένου. Τίποτε όμως δεν θα συμβεί. Ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελος Βενιζέλος, βρήκε τη λύση. Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 2010, ένα μήνα πριν από τη λήξη της δεκαε τούς σύμβασης, ο κ. Βενιζέλος έδωσε παράταση τεσσάρων ετών στο αρχικό πρόγραμμα, την ώρα που το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα μπορούσε να ενερ γοποιήσει τις ποινικές ρήτρες κατά της γαλλικής εταιρίας και το ελληνικό δημό σιο θα εισέπραττε αποζημίωση ύψους 2,130 εκατ. ευρώ, και ακόμη θα κατέ πεφτε η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης των προγραμμάτων. Πιο απλά, σε ένα τεχνολογικό πρό γραμμα υψηλής αξίας, το οποίο ήδη έχει απαξιωθεί τεχνολογικά και το οποίο δεν εκτελέστηκε ποτέ, δόθηκε παράταση μόνο και μόνο για να μην αναγκαστεί η γαλλική εταιρία να πληρώσει. Που ακόμη και εάν ολοκληρωθεί η σύμβαση, τα οφέλη για το ελληνικό δημόσιο θα είναι μηδαμινά.
Η απόφαση του κ. Βενιζέλου με την οποία έδωσε παράταση τεσσάρων ετών στο πρόγραμμα, ένα μήνα πριν από τη λήξη του.
Εκ των υστέρων στο ΝΣΚ Το σκανδαλώδες όμως της υπόθεσης δεν σταματά εδώ. Λίγο μετά την υπο γραφή της σύμβασης, ο κ. Βενιζέλος ενημερώθηκε για τη συγκεκριμένη υπόθεση, ότι βρίσκεται στα χέρια της ποινικής και οικονομικής Δικαιοσύνης. Ο ίδιος δήλωσε άγνοια και ζήτησε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου να αποστείλουν σχετικό ερώτημα προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, προκει μένου να γνωμοδοτήσει εάν η παράταση που υπέγραψε είναι νόμιμη ή όχι. Πιο απλά, ένας υπουργός υπέγραψε μία σύμ βαση και εκ των υστέρων ζήτησε από το ΝΣΚ να αποφανθεί εάν η απόφαση που υπέγραψε είναι νόμιμη ή όχι, προκειμέ νου να καλυφθεί. Το ερώτημα βέβαια που τίθεται είναι ποιος εισηγήθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ) προς τον κ. Βενιζέλο την επέκταση της αρχικής σύμβασης. Η αρμόδια ΓΔΑΕΕ δεν θα έπρεπε κανο νικά να ενημερώσει τον πολιτικό της προϊστάμενο ότι η υπόθεση βρίσκεται στη Δικαιοσύνη και ότι έχει ζημιωθεί το ελληνικό δημόσιο;
Τελικά, η ΓΔΑΕΕ απέστειλε το ερώ τημα προς το ΝΣΚ με καθυστέρηση πέντε μηνών, δίχως όμως να στείλει τα έγγραφα της αρχικής σύμβασης και του προγράμματος D-15. Στο μεταξύ, ο κ. Βενιζέλος έχει εγκαταλείψει τη θέση του υπουργού Εθνικής Άμυνας και στη θέση του έχει τοποθετηθεί ο Πάνος Μπεγλίτης. Στις 24-04-2012 το ΝΣΚ απάντησε στη ΓΔΑΕΕ, στέλνοντας 10 ερωτήματα φωτιά. Παράλληλα ζήτησε να αποσταλούν και τα στοιχεία της σύμβασης, τα οποία οι επιτελείς της ΓΔΑΕΕ είχαν ξεχάσει να στείλουν. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, σύμ φωνα με πληροφορίες του Hot Doc, η ΓΔΑΕΕ δεν έχει απαντήσει το παραμικρό.
Απαντήσεις που δεν δόθηκαν Το Hot Doc επικοινώνησε με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και συνο μίλησε αρχικά με το γραφείο Τύπου του υπουργείου, από όπου και μας παρέπεμψαν στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ). Η υπηρεσία απάντησε στο Hot Doc ότι αρμόδιο για θέματα επικοινωνίας είναι μόνο το γραφείο Τύπου του υπουρ γείου. Το Ηot Doc επικοινώνησε
ξανά με το γραφείο Τύπου, θέτοντας συγκεκριμένα ερωτήματα, και έλαβε τη διαβεβαίωση ότι θα λάβει απαντή σεις, δίχως όμως μέχρι σήμερα να έχει λάβει το παραμικρό. Η υπόθεση εκκρεμεί ακόμη στη Δικαιοσύνη, παρά το γεγονός ότι έπειτα από τόσα χρόνια θα έπρεπε ήδη η σχετική δικογραφία να έχει σταλεί προς το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών ή την τακτική ανάκριση και να έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις κατά παντός υπευθύνου. Ενδεικτικό της αργοπο ρίας είναι το γεγονός ότι πριν από ενάμιση μήνα υπήρξε παραγγελία του επιθεωρητή Δικαστών και Εισαγγελέων και αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου, Γεώργιου Χρυσικού, για προκαταρ κτική εξέταση για την καθυστέρηση που παρουσιάζεται. Ανεξάρτητα πάντως από την πορεία της υπόθεσης στα χέρια της Δικαιοσύνης, η ουσία είναι μία. Πολιτικά πρόσωπα και ανώτατα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων λειτούργησαν ως οι καλύ τεροι υπερασπιστές των συμφερόντων μιας γαλλικής εταιρίας και όχι του ελληνικού δημοσίου. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 29
ΕΣΡ
Ιωάννης Λασκαρίδης
Σε ρολο ιεροεξεταστη κατα παραγγελια;
Δύσκολα θα βρεθεί, στην πρόσφατη ιστορία των Aνεξάρτητων Aρχών, πρόεδρος σαν τον Ιωάννη Λασκαρίδη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Μόλις πριν λίγες μέρες χαρακτηρίστηκε, από το βήμα της Βουλής, από τον Τέρενς Κουίκ των Ανεξάρτητων Ελλήνων ως «Λασκαρίδης ο μεγαλοπρεπής». Και η αλήθεια είναι πως ο πρόεδρος του ΕΣΡ επέζησε τριών-τεσσάρων πρωθυπουργών και έξι υπουργών Τύπου. Αφορμή του θερμού ξεσπάσματος του Τέρενς Κουίκ στάθηκε μια ακόμη προτεινόμενη ρύθμιση του αρμόδιου υπουργού επί των ΜΜΕ, για παράταση της θητείας του και της θητείας του οργάνου στο οποίο προΐσταται για δυο ακόμη μήνες. Ο Ιωάννης Λασκαρίδης, όπως και τρία ακόμη μέλη του ΕΣΡ, ξεπερνώντας κάθε ανεκτό όριο συνταγματικότητας και νόμων, θα παραμείνουν στη θέση τους για 11η συνεχόμενη χρονιά. Της Ματίνας Παπαχριστούδη
Η
5ετής θητεία τους επίσημα έληξε δυο φορές και παρά την τελεσίδικη γνωμάτευση του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, για την απαγόρευση μιας νέας θητείας, παραμένουν στη θέση τους, λαμβάνοντας τους υψηλούς μισθούς τους ως αποκλειστικά εργαζόμενοι στο ΕΣΡ. Γιατί αυτό εξυπηρετεί ποικιλοτρό πως, τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και το εκδοτικό-ιδιοκτησιακό των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών.
30 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Ψιλά γράμματα ίσως για τους πολίτες που δεν γνωρίζουν λεπτομέρειες από τις θεσμικές περιπλανήσεις στη δια τήρηση του ελεγχόμενου χάους, στις αρμοδιότητες και τον ρόλο του ΕΣΡ, όπως και τις αλλεπάλληλες διατάξεις και ρυθμίσεις σχετικών και άσχετων νόμων από το 2007 κι εντεύθεν. Η λήξη της θητείας του οργάνου, ωστόσο, έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την κατάλυση κάθε ορίου και κανόνα στον έλεγχο της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς.
Το ΕΣΡ κάθε Τρίτη κάνει μεγάλο ντόρο στον Τύπο για τα υψηλά πρόστιμα που επιβάλλει στην παράνομη προβολή τηλεπαιχνιδιών. Μόνο για τον ΑΝΤ1 τα πρόστιμα αυτά έχουν φτάσει τα δυο εκατομμύρια ευρώ! Ε και; Κανένα από αυτά δεν έχει πιθανότητα να πληρω θεί ως νόμιμο. Γιατί όλα εκπίπτουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας με το τυπικό πλέον επιχείρημα πως ξεπεράστηκε κάθε συνταγματική ανοχή στις παρα τάσεις θητείας του αρμόδιου οργάνου. Απολύτως κατανοητό γιατί δεν συγκινεί ται κανείς από το πολιτικό και εκδοτικό κατεστημένο. Ακόμη και με έκπτωση των προστίμων στο ΣτΕ, στις αποφάσεις λογοκρισίας για ενημερωτικές εκπομπές, ο θιγόμενος που ζήτησε την παρέμβαση του ΕΣΡ, ειδικά ο πολιτικός, με τη λογο κριτική απόφαση στο χέρι του μπορεί να καταθέσει αγωγές εκατομμυρίων σε δημοσιογράφους και τηλεοπτικά μέσα. Ακόμη καλύτερα: Το ΕΣΡ έχει αποδεχτεί πως μπορεί να παρεμβαίνει προληπτικά, με απόπειρες να καταστείλει ενοχλητικές ενημερωτικές εκπομπές που πρόκειται να βγουν στον αέρα, αρκεί να το ζητήσει κάποιος που το ίδιο το όργανο τον θεωρεί «ισχυρό». Ανοίγοντας μια μικρή παρέν θεση, σε αυτή την κατηγορία βρέθηκε το «Κουτί της Πανδώρας» όταν κλήθηκε σε απολογία η ΕΡΤ για τηλεοπτική εκπομπή (για την ΑΕΠΙ) πριν καν προγραμματι στεί η μετάδοσή της στη ΝΕΤ! Το ΕΣΡ, ειδικά τα τελευταία χρόνια, κατέστη συνώνυμο της λογοκρισίας. Ο χαρακτηρισμός ουδόλως ενοχλεί τα μέλη του. Ο Ιωάννης Λασκαρίδης, φορώ ντας το ακουστικό στο αφτί του την ώρα των συνεδριάσεων, συνεχίζει να κουβαλά υπό μάλης βαρείς φακέλους νόμων και διατάξεων για να πιστοποιή σει τις αποφάσεις του. Όταν εμφανίζεται για να ενημερώσει τους συντάκτες του ρεπορτάζ media για αυτές, βγάζει το ακουστικό από το αφτί του. Έτσι δεν ακούει τις ερωτήσεις, που για να απα ντηθούν θα πρέπει να διατυπωθούν ξανά με πολύ-πολύ δυνατή φωνή! Αυτά στο εσωτερικό του κτιρίου του ΕΣΡ. Εκεί που ο πρόεδρος έχει πάρει τον απόλυτο έλεγχο στην εξουσία των υπαλλήλων και του ειδικού επιστημονικού προσωπικού,
Η πλειοψηφία των μελών του ΕΣΡ κατοχύρωσε και θεσμικά τη λογοκρισία! Αφού άφησε να περάσει ένα 2μηνο από την καταγγελία του ΣΥΡΙΖΑ για το Mega το οποίο αποσιώπησε τη θέση του στο ζήτημα του δανείου των 98 εκατ. ευρώ, αποφάνθηκε πως το κανάλι είχε το δικαίωμα να λογοκρίνει το πολιτικό κόμμα
επιβάλλοντας και εσωτερικά τον κώδικα ιδιότυπης αστυνόμευσης και ανελευθε ρίας στις επιστημονικά τεκμηριωμένες εκθέσεις και εισηγήσεις. Και τώρα που το ζήτημα ξεπέρασε κάθε όριο και η κατακραυγή τρύπωσε ως και στους καλά προστατευόμενους διαδρόμους της Βουλής, ο Ιωάννης Λασκαρίδης και το μέλος Ιωάννης Παπακώστας, σύμφωνα με πληροφορίες μας, διαπραγ ματεύονται τις θέσεις του προέδρου και αντιπροέδρου του ΑΣΕΠ!
Η ιδεολογική αστυνομία της ενημέρωσης Οι τηλεθεατές ήδη γνωρίζουν πως το ΕΣΡ, επί θητείας του Ιωάννη Λασκαρίδη, μετατράπηκε στο νούμερο ένα θεσμικό
χέρι λογοκριτικής παρέμβασης και εκδίωξ ης κάθε διαφορετικής φωνής που μπορεί να ξεφεύγει από τα επι τρεπτά όρια συντηρητικών ηθών και υποκριτικής ηθικής. Αγαπημένες υπο θέσεις προς τιμωρία και λογοκρισία για τον Ιωάννη Λασκαρίδη και τα μέλη του ΕΣΡ αποτελούν οι εκπομπές πολιτικής σάτιρας και όσες προβάλλουν ομοφυλό φιλους. Ποια από όλες τις ιστορίες να πρωτοθυμηθούμε; Το φιλί ανάμεσα σε δυο άνδρες στη σειρά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη; Πρόστιμο 100 χιλιάδων ευρώ. Το λουκέτο στον Best FM για εκπομπή του Γρηγόρη Ψαριανού; Τα πρόστιμα σε εκπομπή του ΣΚΑΙ γιατί μεταδόθηκαν τα αποκριάτικα γαμοτρά γουδα της Δόμνας Σαμίου; Το πρόστιμο για μετάδοση της ελληνικής ταινίας «Straight Story», ύψους 30.000 ευρώ, στο Mega; Η απαγόρευση μετάδοσης εκπομπής στον ραδιοφωνικό σταθμό Επικοινωνία FM για ομοφυλόφιλους; Ο ρόλος του υποτίθεται πως είναι να ελέγχει το ραδιοτηλεοπτικό πρόγραμμα. Ε, τα τελευταία χρόνια ελέγχει και τιμω ρεί όσους ενοχλούν την κυβέρνηση και τους βουλευτές, κλείνει ραδιόφωνα στην επαρχία και αφήνει στην ησυχία τους τους μεγάλους τηλεοπτικούς σταθμούς. Παραβιάζοντας έτσι ακόμη και τις τυπι κές ρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, την ποσόστωση ελληνικού-ευρωπαϊκού προγράμματος.
Η μνημονιακή υποταγή του ΕΣΡ Μετά την πρώτη ανανέωση της θητείας του προέδρου και των μετέπειτα νομο θετικών πράξεων επέκτασης της θητείας του, η Αρχή έθεσε νέους κανόνες στην παρέμβασή της. Κάθε αίτημα, τηλεφω νικό ή γραπτό, από βουλευτή ή πολιτικό τίθετο αμέσως σε συζήτηση και από φαση. Τακτική που κορυφώθηκε μετά το 2009, με την επιβολή των μνημονίων. Η ευαισθησία των μελών του ΕΣΡ για την τήρηση ποιότητας της ελληνικής γλώσ σας, την προστασία των ανηλίκων και την προσβολή θεσμών ή προσωπικότη τας άρχιζε και εξαντλείτο σε τηλεοπτικές εκπομπές που τολμούσαν να τα βάλουν με το μνημόνιο και τις υπέρ τρόικα ή μνημονίου αναφορές. Τρία συνολικά HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 31
ΕΣΡ
Τόσο ο Ιωάννης Λασκαρίδης όσο και ορισμένα από τα μέλη του οργάνου επιβραβεύονται από το πολιτικό σύστημα για τις υπηρεσίες τους. Οι πολύτιμες υπηρεσίες του ΕΣΡ μετά την παραίτηση Λαμπρίδη στο κονκλάβιο της πολιτικής κοινοβουλευτικής εξουσίας αναγνωρίστηκαν διαχρονικά
32 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
πρόστιμα επιβλήθηκαν στους «Ράδιο Αρβύλα» για τέτοιες παραβιάσεις. Το αμάρτημά τους: Ανέφεραν πως οι βου λευτές «λειτουργούν σαν κλίκα» και καλύπτουν ο ένας τον άλλο. Η σταδιακή μετατροπή του ΕΣΡ από ένα όργανο επι βολής συντηρητικής ηθικής σε αυταρχικό μηχανισμό του προσέφερε στενότερες επαφές με το πολιτικό σύστημα. Το οποίο το χρησιμοποιεί σε ρόλο «ιδεολο γικής αστυνομίας» σε ανυπόταχτους της τροϊκανής ενσωμάτωσης στον κυρίαρχο πολιτικό και ψυχαγωγικό λόγο. Μερικά μόνο παραδείγματα τον τελευ ταίο χρόνο της παράνομης θητείας του: Δικαίωσε τον τέως εκπρόσωπο Τύπου Γιώργο Πεταλωτή, που είχε προσβληθεί από εκπομπή του Kontra TV, ζητώντας την άμεση τιμωρία του. Κοστολογήθηκε με 150.000 ευρώ. Τιμώρησε με 80.000 ευρώ το Extra επειδή προέβαλε την πρό θεση συγκέντρωσης διαμαρτυρίας έξω από το σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη. Τιμώρησε τρεις φορές τον Λάκη Λαζόπουλο με πρόστιμα των 20.000 ευρώ γιατί στο «Αλ Τσαντίρι νιούζ» έβγαζε σχολιασμένες δηλώσεις πολιτικών προσώπων ή μόνταρε σατι ρικά βίντεο με τα πρόσωπα πολιτικών, όπως του Γιώργου Παπανδρέου.
Τόσο ο Ιωάννης Λασκαρίδης όσο και ορισμένα από τα μέλη του οργά νου επιβραβεύονται από το πολιτικό σύστημα για τις υπηρεσίες τους. Και όμως, τα πρώτα δείγματα είχαν δοθεί πολύ νωρίτερα. Ο Ιωάννης Λασκαρίδης τοποθετήθηκε τον Ιούνιο του 2002, με πρόταση του τότε προέδρου της Β ο υλή ς Απ ό σ τ ο λ ο υ Κα κ λ α μ άν η . Αντικατέστησε τον «αντάρτη» πρόεδρο Βασίλη Λαμπρίδη, δικαστικό επίσης, τον πρώτο πρόεδρο του ΕΣΡ που έλαβε την τολμηρή απόφαση να σταματήσει on air το ριάλιτι σόου «Big Brother». Καναλάρχες και πολιτικοί δεν του συγ χώρεσαν την επιλογή αυτή. Επιπλέον, ξεσκόνιζε με επιμέλεια τις ιδιοκτησια κές σχέσεις ιδιοκτητών ΜΜΕ με έργα του δημοσίου. Παραήταν ενοχλητικός. Οι πολύτιμες υπηρεσίες του ΕΣΡ μετά την παραίτηση Λαμπρίδη στο κονκλά βιο της πολιτικής κοινοβουλευτικής εξουσίας αναγνωρίστηκαν διαχρονικά. Το Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο μετά το 2004 είναι το πρώτο και μόνο θεσμικό όργανο που πιστοποιούσε πως δεν υπάρ χει διαπλοκή στην Ελλάδα, εκδίδοντας, με βάση απλές βεβαιώσεις του νόμου 105, πως οι εκδότες-μέτοχοι των κανα λιών δεν παραβιάζουν τις διατάξεις του νόμου του βασικού μετόχου.
ΕΡΓΟΣΕ
Εισαγγελέας για τις συμβάσεις-λάστιχο για έργα της ΑΚΤΩΡ Σήραγγες ευρωπαϊκών προδιαγραφών, επαναχάραξη των γραμμών και τρένα ταχεία κυκλοφορίας. Αυτό αποτελούσε το όραμα της ΕΡΓΟΣΕ στις αρχές της δεκαετίας του 90’ και παρέμεινε όραμα. Η βασική λεπτομέρεια είναι ότι στο σύνολό τους όλα τα έργα ξεκίνησαν, υπερκοστολογήθηκαν και πληρώθηκαν με το παραπάνω, αλλά δεν ολοκληρώθηκαν μέχρι σήμερα. Το μεγάλο πάρτι έγινε κατά την κατασκευή των «φιλέτων» του έργου, δηλαδή των υπερσύχρονων σηράγγων Όθρυς και Καλλιδρόμου, οι οποίες εξελίχθηκαν σε ένα τεράστιο οικονομικό σκάνδαλο, καθώς οι επεκτάσεις των συμβάσεων με τις κατασκευαστικές που τις έχουν αναλάβει αποτελούν καθημερινότητα. Της Αντιγόνης Μιχοπούλου
Στη σύμβαση μεταξύ της ΕΡΓΟΣΕ και της αναδόχου εταιρίας αναφέρεται ξεκάθαρα ότι στην προσφορά του αναδόχου επιβάλλεται να υπάρχουν τα επαρκή περιθώρια για την αντιμετώπιση διάφορων κινδύνων.
έργο ευρωπαϊκών προδιαγραφών και τελικά κατέληξαν σε μισοτελειωμένα υπερκοστολογημένα έργα; Όπως απέ
Ε
κατομμύρια ευρώ χαμένα, εκπόνηση δεκάδων γεωτεχνι κών μελετών για απρόβλεπτες γεωτεχνικές συνθήκες που προέκυψαν ξαφνικά και καθυστερήσεις χωρίς καμία εξήγηση έδωσαν το άλλοθι στους κατασκευαστές της σήραγγας του Καλλιδρόμου να υπερτριπλασιάσουν τον προϋπολογισμό, που το 1997 ήταν 110.833.970 ευρώ. Τι έχει συμβεί όμως με τις σήραγγες του ΟΣΕ; Γιατί ξεκίνησαν ως ένα μεγάλο
δειξαν τόσο οι αποκαλυπτικές έρευνες του «Κουτιού της Πανδώρας», όσο και η έκθεση των επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης, τα ίδια πρόσωπα είτε από την πλευρά της ΕΡΓΟΣΕ είτε από την πλευρά των αναδόχων, έστηναν ένα καλοστημένο παιχνίδι ώστε τα εκατομ μύρια να ακολουθούν κάθε φορά την ίδια διαδρομή. Πρόκειται για τη διαδρομή που ακολουθήθηκε και στην περίπτωση της Όθρυς, η οποία βρίσκεται στα χέρια του ανακριτή, αλλά και σε αυτή του Καλλιδρόμου, όπου έχει δοθεί επείγουσα
εισαγγελική εντολή για να διερευνηθεί από τους επιθεωρητές του ΥΠΕΧΩΔΕ. Μια αναφορά προς τον εισαγγελέα οικο νομικού εγκλήματος, κ. Πεπόνη, από τον πρώην γεωλόγο της ΕΡΓΟΣΕ, Δονάτο Τάχια, αποδεικνύει ότι στην σήραγγα του Καλλιδρόμου κάτι έχει πάει στραβά. Όχι για τον ανάδοχο και για την ΕΡΓΟΣΕ, αλλά για τα ταμεία του κράτους που δεν έχουν σταματήσει από την πρώτη μέρα της κατασκευής του να πληρώνουν ένα έργο που κάνεις δεν ξέρει πότε θα ολο κληρωθεί και πόσα χρήματα τελικά θα κοστίσει. Ο κ. Τάχιας εργαζόταν επί 13 χρόνια στην ΕΡΓΟΣΕ, έχει απολυθεί δύο φορές από τον Οργανισμό, καθώς απο κάλυψε σοβαρές παρατυπίες τόσο από HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 33
ΕΡΓΟΣΕ
Στις υποχρεώσεις του αναδόχου αναφέρεται ότι, σε περίπτωση που προκύψουν επιπλέον αναγκαίες εργασίες, αυτές πρέπει να γίνουν χωρίς καμία επιπλέον αποζημίωση.
τον ανάδοχο όσο και από κορυ φαία στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ στα έργα που συμμετείχε.
Η σήραγγα Καλλιδρόμου Τον Οκτώβριο του 1997 καταρτίστηκε μεταξύ της ΕΡΓΟΣΕ και της αναδόχου κοινοπραξίας σύμβαση για την κατα σκευή διπλής σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων, κόστους 110.833.970 ευρώ. Με αποφάσεις αρμόδιων οργάνων υπογράφτηκαν πέντε συμπληρωμα τικές συμβάσεις, συνολικού κόστους
34 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
50.036.683 ευρώ. Έτσι, με τις συμπλη ρωτικές συμβάσεις, το κόστος του έργου αυξήθηκε κατά 45%. Ο λόγος που υπογράφτηκαν οι συμπληρωματικές συμβάσεις ήταν οι απρόβλεπτες γεωλο γικές συνθήκες που προέκυψαν στο έργο. Όπως εξηγεί στο Hot Doc ο κ. Τάχιας, όταν λέμε απρόβλεπτες γεωλογικές συν θήκες εννοούμε κάποιες συνθήκες που προκύπτουν μετά την υπογραφή της σύμβασης, όπως για παράδειγμα ένας σεισμός. Με αυτή τη δικαιολογία και λόγω έλλειψης ολοκληρωμένων γεωτε χνικών ερευνών, το έργο σταμάτησε το 2002, ενώ είχαν ολοκληρωθεί τα 6 χιλιό μετρα από τα 18 συνολικά της σήραγγας και το κόστος είχε ήδη σκαρφαλώσει στα 133.675.714 ευρώ. Οι «απρόβλεπτες» γεωλογικές συνθή κες έφεραν μια σειρά από μελέτες που εντόπισαν προβλήματα στο πέτρωμα, με αποτέλεσμα να κριθούν αναγκαίες επιπλέον εργασίες για την στήριξη της σήραγγας. Με βάση τις μελέτες, στις 28.9.2006 ξανάδημοπρατείται το έργο και υπογράφεται σύμβαση μεταξύ της ΕΡΓΟΣΕ και της ΑΚΤΩΡ με σκοπό την ολοκλήρωση του έργου συνολικού τιμή ματος 178.757.658 ευρώ. Η προθεσμία ολοκλήρωσης του έργου ορίστηκε σε 40 μήνες, αλλά με απόφαση της ΕΡΓΟΣΕ
Με αποφάσεις αρμόδιων οργάνων υπογράφτηκαν πέντε συμπληρωματικές συμβάσεις συνολικού κόστους 50.036.683 ευρώ. Έτσι, με τις συμπληρωτικές συμβάσεις, το κόστος του έργου αυξήθηκε κατά 45% η ανάδοχος εταιρία πήρε παράταση 20 μηνών. Δηλαδή το έργο έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2011, ακόμα όμως δεν έχει ολοκληρωθεί, παρά την παράταση που έδωσε στον ανάδοχο η ίδια η ΕΡΓΟΣΕ με δική της πρωτοβου λία, σύμφωνα με τον κ. Τάχια. Το παράδοξο είναι και αντισυμβατικό, όπως καταγγέλλει ο κ. Τάχιας. Όπως προκύπτει, στις νέες εργασίες που πρό εκυψαν αποφασίστηκε να αυξηθεί η τιμή μονάδας, ενώ αυτό είναι απαγορευ τικό από τη σύμβαση. Με τη σύμφωνη
γνώμη της ΕΡΓΟΣΕ, παρατύπως και ενώ απαγορεύεται από τη σύμβαση, ο ανά δοχος αύξησε τις τιμές στο σκυρόδεμα, αλλά και στην εκσκαφή της σήραγγας. Έτσι, σύμφωνα με τον κ. Τάχια, η αντι συμβατική αύξηση της τιμής εκσκαφής της σήραγγας αύξησε την συνολική τιμή κατά 16.000.000 ευρώ, ενώ η αύξηση της τιμής του σκυροδέματος έφτασε τα 8.700.000 ευρώ. Να σημειωθεί ότι όλες οι νέες εργα σίες δεν κρίθηκαν επιλέξιμες από την Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή, γεγο νός που σημαίνει ότι το έργο αυτό δεν χρηματοδοτήθηκε από ευρωπα ϊκά κονδύλια αλλά αποκλειστικά από το ελληνικό δημόσιο. Στις 28-12-2011 η ΕΡΓΟΣΕ υπέγραψε με την ΑΚΤΩΡ και νέα συμπληρωματική σύμβαση ύψους 44.000.000 ευρώ, ενώ με το που μπήκε η υπογραφή δόθηκε εντολή η ανάδοχος να λάβει τα 16.450.000 ευρώ. Η υπόθεση της κατασκευή της σήραγ γας Καλλιδρόμου δεν διαφέρει πολύ από το σκάνδαλο της σήραγγας της Όθρυς, όπως αποκάλυψε το Hot Doc στο 21ο τεύχος του. Στη δεύτερη περί πτωση, μετά από μια έκθεση-καταπέλτη του επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, αποδείχθηκε ότι έγιναν εκταμιεύσεις εκατομμυρίων για εργασίες που μέχρι
Σύμφωνα με το τιμολόγιο της μελέτης, ο ανάδοχος δεν επιτρέπεται να τροποποιήσει τις τιμές μονάδος, έστω και αν προκύψουν επιπλέον τεχνικά έργα.
εκείνη τη στιγμή δεν είχαν γίνει. Η έκθεση κατατέθηκε στον εισαγγελέα, ο οποίος άσκησε ποινική δίωξη στην εταιρία ΑΚΤΩΡ αλλά και σε στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ. Η εισαγγελική εκτίμηση για τη ζημιά που υπέστη το δημόσιο έφτανε τα 30 εκατομμύρια ευρώ. Η ανα φορά του Δονάτου Τάχια, γεωλόγου και πρώην εργαζομένου στην ΕΡΓΟΣΕ, είναι στα χέρια του οικονομικού εισαγγελέα και έχει δοθεί επείγουσα εισαγγελική εντολή για διερεύνηση της αναφοράς από τους επιθεωρητές του ΠΕΧΩΔΕ. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 35
Sea Diamond
Του Μάριου Αραβαντινού Απρίλιος 2007. Είναι Μεγάλη Πέμπτη και το κρουαζιερόπλοιο Sea Diamond ταξιδεύει από το Ηράκλειο της Κρήτης με προορισμό την καλντέρα στη Σαντορίνη. Το μήκους 163 μέτρων πλοίο πλησιάζει στο σημείο όπου θα δέσει προκειμένου να αποβιβάσει τους τουρίστες. Λίγο πριν φθάσει στο ναύδετο, προσκρούει με το δεξί μέρος της πλώρης του σε ύφαλο. Το ρήγμα που προκαλείται είναι τέτοιο που καθιστά τη βύθιση σχεδόν αναπόφευκτη. Το Sea Diamond χάνεται στα βάθη της καλντέρας το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας και μέχρι σήμερα, έξι χρόνια μετά, παραμένει στον βυθό σε βάθος περίπου 150 μέτρων. Στο πλοίο βρίσκονται εκείνη την ημέρα 1.554 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 1.163 είναι επιβάτες. Σώζονται όλοι εκτός από δύο γάλλους πολίτες, οι οποίοι μέχρι σήμερα αγνοούνται, αφού τα σώματά τους δεν βρέθηκαν ποτέ στο βυθισμένο κουφάρι του πλοίου.
Αριστερά,ο υδατογραφικός χάρτης του 1989, δεξιά ο νέος, διορθωμένος χάρτης.
Αχαρτογράφητο ύφαλο ανεδειξε ΤΟ
ναυάγιο
36 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Η Υδρογραφική Υπηρεσία του ΠΝ εκδίδει οδηγίες προς ναυτιλλόμενους με τις οποίες διορθώνει τις αποστάσεις και τα βάθη στην περιοχή της καλντέρας.
Τ
ο ναυάγιο του Sea Diamond προκαλεί από τότε έριδες. Τόσο για το αν η παραμονή του στον βυθό της καλντέρας προ καλεί μόλυνση στο φυσικό περιβάλλον όσο και για το ποιες ήταν οι αιτίες κάτω από τις οποίες συνέβη το δυστύχημα. Πολλοί μίλησαν για λάθη του πλοιάρχου και των αξιωματικών, ενώ άλλοι είδαν πίσω από το ναυάγιο δόλο της εταιρίας η οποία ήθελε να εισπράξει την ασφαλι στική αποζημίωση. Ο κυβερνήτης κατά την απολογία του είπε ότι ένα θαλάσ σιο ρεύμα παρέσυρε το πλοίο λίγο πριν αυτό δέσει στο ναύδετο, ενώ η εταιρία έκανε λόγο, με προσφυγή που κατέθεσε στο Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά τον Σεπτέμβριο του 2007, για λόγους ανωτέρας βίας και συγκεκρι μένα για ένα ισχυρό θαλάσσιο ρεύμα το οποίο παρέσυρε το πλοίο, απομακρύ νοντάς το από την αρχική του πορεία, επιβεβαιώνοντας έτσι την αρχική κατά θεση του πλοιάρχου. Με δεδομένο ότι την ημέρα που εκδίδεται το περιοδικό είναι πιθανό να είναι σε εξέλιξη το ποι νικό δικαστήριο της υπόθεσης, το Hot Doc δεν παίρνει θέση και δεν διε ρευνά σε καμία περίπτωση τα αίτια του δυστυχήματος, παρά μόνο παρουσιάζει συγκεκριμένα γεγονότα.
Το λάθος του χάρτη αλλάζει τα δεδομένα Σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά το ναυάγιο η επίσημη γραμμή της εταιρίας για τα αίτια του δυστυχήματος αλλάζει. Ένα σημαντικό λάθος στον υδρογραφικό χάρτη της περιοχής, τον οποίο ξαφ νικά διορθώνει η αρμόδια Υδρογραφική
Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, απο τελεί πια τον βασικό ισχυρισμό. Αν αυτός ο ισχυρισμός, δηλαδή ότι το δυστύ χημα οφείλεται αποκλειστικά στο λάθος του χάρτη, είναι βάσιμος ή αν για το δυστύχημα ευθύνονται άλλες αιτίες θα αποδειχθεί στο δικαστήριο. Ποιο ήταν όμως αυτό το τόσο σημα ντικό σφάλμα στο οποίο είχε υποπέσει η Υδρογραφική Υπηρεσία; Προσέξτε. Στις 31 Οκτωβρίου 2008 και αφού στο σημείο όπου προσέκρουσε το Sea Diamond έχει κάνει πραγματογνωμοσύνη ιδιω τική εταιρεία η οποία έχει διαπιστώσει λάθη στην υδατογράφηση της περιοχής, η αρμόδια υπηρεσία χαρτογράφησης των υδάτων του Πολεμικού Ναυτικού εκδίδει οδηγίες προς τους ναυτιλλομέ νους. Σε αυτές αναφέρεται ότι «υπάρχει γλώσσα αβαθών η οποία εκτείνεται μέχρι 140 περίπου μέτρα ανοιχτά της ακτής. Η ισοβαθής των 5 μέτρων διέρχεται μέχρι 135 περίπου μέτρα ανοιχτά της ακτής, ενώ η ισοβαθής των 10 μέτρων διέρχε ται στα 140 περίπου μέτρα». Παράλληλα, επισημαίνεται ότι «το επικόλλημα που απεικονίζει τα νέα βάθη να τοποθετηθεί στην περίπου θέση με κέντρο το σημείο 36º 24΄ 24΄΄B - 25º 25΄ 30΄΄Α». Αυτές οι συντεταγμένες απέχουν 73 μέτρα από το σημείο στο οποίο φαίνεται να προσέ κρουσε το Sea Diamond, σύμφωνα με την Υδρογραφική Υπηρεσία, η οποία επι μένει ότι ανεξαρτήτως του λάθους στο χάρτη η πορεία που ακολουθούσε το κρουαζιερόπλοιο ήταν λανθασμένη. Επιπλέον, σύμφωνα με εμπιστευτικό της έγγραφο προς το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας στις 10 Οκτωβρίου 2010, το οποίο παρουσιάζει για πρώτη φορά το
Hot Doc, «από τα αποτελέσματα της βαθυμετρικής αποτύπωσης που εκτέ λεσε η ΥΥ διεπιστώθη σύμπτωση με την αντίστοιχη χαρτογράφηση της «Akti Engineering». Μετά δε τη σύνταξη του αντίστοιχου διαγράμματος προ κύπτει ότι το αβαθές παρουσιάζεται διαφοροποιημένο από το αντίστοιχο που απεικονίζεται στον ΧΕΕ 423/8 της ΥΥ έκδοσης Φεβρουαρίου 1989 […] Συμπερασματικά μετά τη νέα χαρτο γράφηση λοιπόν διαπιστώνεται ότι το αβαθές εκτείνεται επιπλέον 73 μέτρα δυτικότερα του αποτυπωμένου στον υφιστάμενο χάρτη». Στο ίδιο εμπιστευ τικό έγγραφο η Υδρογραφική Υπηρεσία λέει: «Μέχρι την ημερομηνία του ατυχή ματος του Κ/Ζ Sea Diamond ουδέποτε ενημερώθηκε η ΥΥ για ύπαρξη υφά λου ή για διαφοροποίηση των βαθών στην περιοχή σε απόσταση μεγαλύτερη από αυτή που απεικονίζεται στον ΧΕΕ 423/8, προκειμένου να εκδώσει σχετική προαγγελία και να προγραμματίσει νέα υδρογράφηση στην περιοχή με σκοπό την ενημέρωση του αντίστοιχου χάρτη, γεγονός που συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις». Σύμφωνα με τη LouisHellenic Cruises, εταιρία στην οποία ανήκε το Sea Diamond, «ο υφιστάμενος πριν από τη διόρθωση χάρτης έδειχνε τα αβαθή μέρη στα 57 μέτρα από την ακτή, ενώ ο διορθωμένος στα 135 μέτρα. Το πλοίο προσέκρουσε στα 131 μέτρα και σε σημείο όπου ο παλαιός χάρτης έδειχνε βάθος 18 έως 30 μέτρα και όχι περίπου 5, όπως ήταν στην πραγματικότητα». Πηγές από την Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, οι οποίες μίλη σαν στο Hot Doc, παραδέχτηκαν HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 37
Sea Diamond
Το εμπιστευτικό έγγραφο της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Π.Ν. προς το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας.
το λάθος και τη διόρθωση του χάρτη το 2008.
Τα ερωτηματικά Με την παραδοχή του λάθους και τη διόρθωσή του από το Πολεμικό Ναυτικό, ανακύπτει ένα σημαντικότατο ζήτημα και πολλά ερωτηματικά, ανεξαρτήτως του γεγονότος αν το Sea Diamond προ σέκρουσε και τελικά βυθίστηκε λόγω λάθους του χάρτη ή λάθος χειρισμών του πλοιάρχου του, πράγμα το οποίο δεν εξε τάζει το Hot Doc. Ο υδρογραφικός χάρτης που είχαν στα χέρια τους οι κυβερνήτες των σκα φών που έπλεαν στην περιοχή μέχρι το τέλος του Οκτώβρη του 2008 είχε εκδο θεί το 1989. Δηλαδή, επί 19 χρόνια τα χιλιάδες σκάφη που πέρασαν από την καλντέρα της Σαντορίνης κινδύνευαν να προσκρούσουν σε υφάλους ή να προσα ράξουν σε αβαθή νερά επειδή υπήρχε λανθασμένη χαρτογράφηση. Κι αν αυτό δεν ήταν πρόβλημα για τους κυβερνήτες μικρών σκαφών, ήταν σίγουρα απειλή για τους κυβερνήτες των κρουαζιερό πλοιων, το μήκος των οποίων πολλές φορές αγγίζει τα 300 μέτρα και το βύθι σμά τους ενίοτε ξεπερνά τα 8 μέτρα. Είναι αλήθεια ότι ορισμένους από τους υφάλους που βρίσκονται κοντά στα νησιά και στην καλντέρα της Σαντορίνης μπορεί κανείς να τους εντοπίσει ακόμη και από τους δορυφόρους της google.
38 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Eπί 19 χρόνια χιλιάδες σκάφη κινδύνευαν να προσκρούσουν σε υφάλους ή να προσαράξουν σε αβαθή νερά επειδή υπήρχε λανθασμένη χαρτογράφηση
επομένως συμπεραίνεται ότι το πρό βλημα μπορεί να μην εντοπίζεται μόνο στη Σαντορίνη αλλά και σε άλλους, εξί σου τουριστικούς προορισμούς. Η ίδια η Υδρογραφική Υπηρεσία επι βεβαιώνει στο Hot Doc ότι οι χάρτες διορθώνονται σχεδόν κάθε μήνα. Ωστόσο, οι διορθώσεις που κατά καιρούς αποστέλλονται στους ναυτιλλομένους αφορούν συνήθως φάρους, έργα που μπορεί να γίνονται σε κάποιο λιμάνι κτλ., ενώ σπανίως παρουσιάζουν τέτοιες απο κλίσεις ως προς τα αβαθή ύδατα.
Το μεγαλείο της κρατικής αναλγησίας
Πράγμα που καθιστά άξιο απορίας το γεγονός ότι έπρεπε να περάσουν 19 χρό νια και να προκληθεί μια τραγωδία όπως αυτή του Sea Diamond για να γίνει η διόρθωση του χάρτη. Επιπλέον, όπως εξηγούν στο Hot Doc αξιωματικοί του Εμπορικού Ναυτικού, πολλοί ύφαλοι εντός των ελληνικών υδάτων δεν έχουν χαρτογραφηθεί ποτέ. Και αυτό σε μια θαλάσσια περιοχή που κατακλύζεται κάθε καλοκαίρι από χιλιάδες κρουαζιε ρόπλοια ή συμβατικά επιβατηγά. Λογικά
Στην καλντέρα της Σαντορίνης υπάρχουν μόνο τέσσερις θέσεις στις οποίες μπο ρούν να δέσουν τα κρουαζιερόπλοια. Στο σημείο εκείνο πολλές φορές συναντιού νται ακόμη και δέκα καράβια τεραστίου μεγέθους, με αποτέλεσμα να δημιουρ γείται συνωστισμός. Όπως καταγγέλλουν στο Hot Doc οι κάτοικοι της Σαντορίνης, το ελληνικό κράτος επί δεκαετίες δεν έχει προβλέψει τους κινδύνους. «Οι Αρχές, το Λιμενικό και το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας εξυπηρετούν τα συμφέροντα των εφοπλιστών και δέχο νται να καταφθάνουν μαζικά τα καράβια τους στον μικρό κόλπο της Σαντορίνης, διακινδυνεύοντας ένα ακόμη δυστύ χημα», εξηγούν στο Hot Doc οι κάτοικοι του νησιού.
Διαφθορά
Του Βαγγέλη Τριάντη Επίορκοι εφοριακοί, μίζες εκατομμυρίων, έλεγχοι για τα μάτια του κόσμου, εταιρίες-μαϊμού που εισέπρατταν εκατομμύρια ευρώ ως επιστροφή του ΦΠΑ με εικονικά τιμολόγια. Ένα κύκλωμα επίορκων εφοριακών, πολίτες υπεράνω υποψίας, φέρονται να έχουν θησαυρίσει εδώ και πολλά χρόνια. Και όλα αυτά σε βάρος του ελληνικού δημοσίου που έχει απολέσει έσοδα εκατομμυρίων ευρώ, με την ανοχή ή καλύτερα τη συγκάλυψη των πολιτικών τους προϊ σταμένων. Το κύκλωμα φαίνεται ότι λειτουργούσε πολλά χρόνια και αποτελούσε κοινό μυστικό στην τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης.
Κύκλωμα Εφοριακών: Ιστορίες καθημερινής απάτης
Ε
να σύστημα διαπλοκής και συνδιαλ λαγής μεταξύ επι χειρηματιών και επίορκων εφοριακών. Οι τελευταίοι πραγ ματοποιούσαν ελέγχους σε διάφορες επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Σε πολλές περιπτώσεις διαπίστωναν παραβάσεις για διάφο ρους λόγους. Είτε λόγω αμέλειας είτε λόγω απειρίας του λογιστή είτε λόγω της σύγχυσης που προκαλεί η πολυνο μία που το ίδιο το πολιτικό σύστημα έχει θεσμοθετήσει. Από το σημείο αυτό και μετά ξεκινούσε ο Γολγοθάς των επιχειρηματιών. Οι εφοριακοί μετέφεραν στους επιχειρη ματίες ότι μπορούσαν να μειώσουν τη φορολογική παράβαση με το κατάλληλο αντίτιμο. Το ποσό ανερχόταν συνήθως στο 30% του ποσού που θα εισέπραττε το κράτος εάν ο έλεγχος πραγματοποι ούνταν κανονικά. Με τον τρόπο αυτό έβγαιναν κερδισμένες και οι δύο πλευ ρές. Οι εφοριακοί φούσκωναν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς και οι επιχειρηματίες κατέβαλαν συστηματικά λιγότερα ποσά από αυτά που θα πλή ρωναν κανονικά. Το ελληνικό δημόσιο έχανε έσοδα εκατομμυρίων. Όσοι επιχειρηματίες δεν δέχονταν τον εκβιασμό, αντιμετώπιζαν την οργή των
εφοριακών. Με συνοπτικές διαδικασίες βρίσκονταν αντιμέτωποι με την πλη ρωμή πολλαπλάσιων προστίμων, ενώ κατά ένα παράξενο λόγο έσπευδαν για έλεγχο συνεργεία εφοριακών από γει τονικές περιοχές που τους έλεγχαν εκ νέου. Με έναν τρόπο εκδικητικό και συνάμα παραδειγματικό και για όσους άλλους επιχειρηματίες τολμούσαν να αντιδράσουν.
Μίζες εκατομμυρίων για να κλείσουν υποθέσεις Τα όσα καταγγέλλει στο υπόμνημά του προς τον εισαγγελέα ο λογιστής Νίκος Κασιμάτης ξεσηκώνουν το λαϊκό αίσθημα. Ο Ν. Κασιμάτης είναι ένας από τους πρωταγωνιστές της μεγάλης κομπίνας με τις παράνομες επιστροφές του ΦΠΑ στη Θεσσαλονίκη. Ένας άνθρωπος που HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 39
Διαφθορά
έζησε το διεφθαρμένο αυτό σύστημα εκ των έσω και για χρόνια ολόκληρα συνεργάστηκε με τους επίορκους εφορι ακούς. Οι καταγγελίες του έχουν ληφθεί σοβαρά υπόψη από τις εισαγγελικές αρχές, στις έρευνες που πραγματο ποιούν για τη δράση του κυκλώματος. Μεταξύ των ονομάτων που έχει καταθέ σει στον εισαγγελέα ο κ. Κασίματης, και τα οποία έχει στη διάθεση του το Hot Doc, συγκαταλέγεται και αυτό του Μ.Α., επιθεωρητή-ελεγκτή στη Β΄ΔΟΥ ΠΕΚ. Ο Μ.Α. φαίνεται ότι είχε αναπτύξει πλού σια δράση. Σύμφωνα με τις καταγγελίες Κασιμάτη, ο Μ.Α. διενήργησε έλεγχο το 2001 στην εταιρία με την επωνυ μία «ΥΦΑΣΜΑΤΕΞ ΕΠΕ». Ο έλεγχος ήταν εντελώς τυπικός. Ο Μ.Α. απλώς υπέγραψε και θεώρησε τα βιβλία της επιχείρησης, λαμβάνοντας ως αντίτιμο το ποσό των 25.000.000 δρχ. Δεν ήταν όμως αυτό το μοναδικό περιστατικό. Κατά τα έτη 2000-2001 πραγματοποίησε έλεγχο σε επιχείρηση εμπορίας καταψυγ μένων προϊόντων θαλάσσης στα Διαβατά Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια του ελέγχου διαπίστωσε φορολογικές παρα βάσεις ύψους 300.000-400.000 ευρώ. Η εταιρία όμως πλήρωσε ελάχιστα. Ο Μ.Α. ζήτησε και έλαβε 35.000 ευρώ προκειμένου να κλείσει την υπόθεση, όπως κι έγινε. Στην υπόθεση μάλι στα, σύμφωνα με τις καταγγελίες του κ. Κασιμάτη, φέρεται να είχε και τη συν δρομή της συζύγου του, η οποία ήταν λογίστρια στην επιχείρηση. Μετά τις καταγγελίες Κασιμάτη και την έρευνα της Δικαιοσύνης, ο Μ.Α. καταδικάστηκε σε έξι χρόνια κάθειρξη. Μία άλλη περίπτωση επίορκης εφορια κού είναι αυτή της Σ.Α., ελεγκτή ΦΑΕ επί πολλά χρόνια, η οποία φέρεται σύμ φωνα με τις καταγγελίες Κασιμάτη να πρωταγωνιστεί σε οικονομική δοσολη ψία με τον ίδιο το 1994-1995. Η Σ.Α. διενήργησε έρευνα στην εταιρία «ΚΕΜ ΑΕ», συμφερόντων του κ. Κασιμάτη. Προκειμένου να αποφύγει η εταιρία την πληρωμή πολλαπλάσιων φόρων, ζήτησε και έλαβε από τον κ. Κασιμάτη το ποσό των 10.000.000 δρχ. Κατά τη διάρκεια της έρευνας που πραγματοποιήθηκε από
40 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Όσοι επιχειρηματίες δεν δέχονταν τον εκβιασμό, αντιμετώπιζαν την οργή των εφοριακών
τη Δικαιοσύνη, καταλογίστηκε στην ίδια η ζημία κατά του δημοσίου.
Συνδικαλιστικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ Μία ακόμη περίπτωση εφοριακού, την οποία καταγγέλλει ο κ. Κασιμάτης, είναι και αυτή του επιθεωρητή Ι.Β., συν δικαλιστικού στελέχους του ΠΑΣΟΚ, γραμματέα της τοπικής οργάνωσης στον Εύοσμο. Ο Ι.Β. φαίνεται ότι είχε επινοή σει μια ιδιαίτερη μέθοδο προκειμένου να εισπράττει ποσά από μεγάλες επιχειρή σεις. Σε αυτήν συμμετείχαν και λογιστές που συνεργάζονταν μαζί του. Οι λογι στές πραγματοποιούσαν λανθασμένες εγγραφές σε κάποιο από τα τιμολόγια που εξέδιδαν, ώστε να προκύπτει φορο λογική παράβαση. Ο Ι.Β. έσπευδε για έλεγχο στη συγκεκριμένη επιχείρηση μαζί με συναδέλφους του και όλως τυχαίως ζητούσε από τον επιχειρηματία να του προσκομίσει τα συγκεκριμένα τιμολόγια. Στη συνέχεια απαιτούσε από
τον επιχειρηματία να του δώσει κάποιο ποσό ώστε να κλείσει την υπόθεση. Σε διαφορετική περίπτωση ο επιχειρηματίας ήταν αναγκασμένος να καταβάλει πρό στιμα εκατομμυρίων. Μία τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση έλαβε χώρα με την εταιρία «ΙΝΑΤΕΞ ΑΒΕΕ», συμφερόντων του επιχειρημα τία Χρήστου Χατζηθωμά. Μεταξύ των λογιστριών που συνεργάζονταν με την εταιρία ήταν και η Ελένη Καρυδοπούλου. Η τελευταία εξέδωσε, το 1995, το υπ’ αριθμόν 944/2-2/1995 τιμολόγιο πώλη σης αξίας 63.000.000 δραχμών, το οποίο ανταποκρινόταν σε κανονική συναλλαγή. Με μπλάνκο διέγραψε κάποια βασικά στοιχεία ώστε να εμφα νίζεται ως προβληματικό. Λίγες μέρες μετά ο Ι.Β. μετέβη στην εταιρία για αιφ νιδιαστικό έλεγχο. Όλως τυχαίως από τα 2.400 τιμολόγια της εταιρίας ζήτησε να δει το συγκεκριμένο. Ο επιχειρηματίας το προσκόμισε και ο Ι.Β. επεσήμανε με αυστηρότητα την τεράστια φορολο γική παράβαση. Στη συνέχεια ζήτησε από τον κ. Χατζηθωμά το ποσό των 20.000.000 δραχμών προκειμένου να κλείσει την υπόθεση. Ο επιχειρηματίας όμως δεν ενέδωσε στον εκβιασμό. Και τότε ο Ι.Β. επέβαλε πρόστιμα και προ σαυξήσεις που άγγιξαν τα 264.550.000 δρχ. Το αποτέλεσμα ήταν ο επιχειρημα τίας να καταστραφεί και να κλείσει την επιχείρηση ολοσχερώς. Και σαν μην έφταναν αυτά, ο Ι.Β. κατέ θεσε και μήνυση εναντίον του. Ο επιχειρηματίας τελικά έπειτα από μακρο χρόνιο δικαστικό αγώνα αθωώθηκε στα ποινικά δικαστήρια, ενώ τα πρόστιμα ακυρώθηκαν από τα διοικητικά δικαστή ρια. Ο ίδιος όμως και η οικογένειά του είχαν καταστραφεί. Το 2007, κατέθεσε αγωγή κατά του Ι.Β., την οποία γνωστοποίησε και στον υπουργό Οικονομικών. Τίποτα όμως δεν συνέβη. Ο Ι.Β. όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε, αλλά προήχθη και σε επιθεωρητή των ΠΕΚ Θεσσαλονίκης.
Παράνομη επιστροφή ΦΠΑ με εικονικά τιμολόγια Τα όσα καταγγέλλει όμως ο κ. Κασιμάτης δεν αφορούν μόνο τους τακτικούς και
έκτακτους ελέγχους στις επιχειρήσεις. Το κύκλωμα είχε καταφέρει να υπεξαι ρεί τεράστια ποσά ΦΠΑ μέσω εικονικών τιμολογίων, με αποτέλεσμα το ελληνικό δημόσιο να ζημιώνεται με εκατομμύ ρια ευρώ. Στο κύκλωμα συμμετείχαν επιχειρηματίες, λογιστές, αλλά και επί ορκοι εφοριακοί, οι οποίοι λειτουργούν με μια ιδιότυπη ομερτά. Οι δουλειές γίνονταν μόνο με άτομα της απολύτου εμπιστοσύνης τους, που συνήθως ήταν λογιστές με τους οποίους συνεργάζο νταν καιρό. Προκειμένου κάποιος να καταφέρει να εισέλθει σε αυτό το δυσώ δες σύστημα έπρεπε πρώτα να λάβει συστάσεις από τα έμπιστα αυτά πρό σωπα. Σε διαφορετική περίπτωση ήταν αποκλεισμένος από χέρι. Οι συνωμοτι κοί κανόνες τηρούνταν με θρησκευτική ευλάβεια και αυτός ήταν ο λόγος που το κύκλωμα κατάφερε να λειτουργεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 δίχως να αποκαλυφθεί το παραμικρό. Η μέθο δος που εφάρμοζαν ήταν απλή αλλά αρκετά προσοδοφόρα. Κάποιος από το κύκλωμα νοίκιαζε ένα μικρό γραφείο, συνήθως στην περιοχή του Βαρδάρη της Θεσσαλονίκης, που δεν ξεπερνούσε τα 12 -15 τμ. Το γραφείο αυτό δηλωνόταν ως έδρα της επιχείρησης και επρό κειτο ουσιαστικά για γραφείο μαϊμού, καθώς σε πολλές περιπτώσεις δεν διέ θετε ούτε τηλέφωνο ούτε ρεύμα, ενώ η ενοικίαση γινόταν μόνο για τους δύο πρώτους μήνες. Ο υποτιθέμενος επιχειρηματίας πραγμα τοποιούσε αίτηση προς την αρμόδια ΔΟΥ για επιστροφή ΦΠΑ, από εξαγωγές που δήθεν είχε πραγματοποιήσει σε χώρες της ΕΕ ή σε άλλες χώρες εκτός αυτής. Η αίτηση περνούσε από πρωτόκολλο, εγγραφόταν στο μητρώο των επιχειρή σεων που δικαιούνταν επιστροφή ΦΠΑ και άνοιγε καρτέλα. Στη συνέχεια το υπο τιθέμενο συνεργείο της αρμόδιας ΔΟΥ μετέβαινε στην έδρα της επιχείρησης προκειμένου να ελέγξει τα δικαιολογη τικά. Κατά ένα παράξενο τρόπο, όλα έβαιναν καλώς. Παρά το γεγονός ότι ουδέποτε είχαν καταβληθεί έξοδα, τα τιμολόγια της επιχείρησης ήταν εικονικά, δεν υπήρχε αγορά πρώτων υλών και τα βιβλία της επιχείρησης ήταν λευκά,
χωρίς εγγραφές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα όσα καταγγέλλει ο κ. Κασιμάτης, στις αιτήσεις της παράνομης επιστροφής του ΦΠΑ δεν αναγραφόταν ποτέ ο αριθμός του τηλεφώνου του επι χειρηματία, καθώς ήταν ανύπαρκτος, ενώ σε πολλές περιπτώσεις το αιτούμενο ποσό της επιστροφής το έγραφαν οι ίδιοι οι εφοριακοί. Τελικά, ο υποτιθέμενος επιχειρηματίας εισέπραττε το ποσό της επιστροφής του ΦΠΑ και τα μέλη του κυκλώματος μοίραζαν τα κέρδη τους. Η συμφωνία προέβλεπε 60% για τους ιδιώτες επι χειρηματίες-λογιστές και 40% για τους εφοριακούς. Οι τελευταίοι εισέπρατταν ακόμη ένα 10% του επιστρεφόμενου μετά τον τελικό έλεγχο ΦΠΑ, με απο τέλεσμα η συνολική τους αμοιβή να προσεγγίζει το 50%.
Επτά ΔΟΥ και 45 εφοριακοί Στην παράνομη επιστροφή ΦΠΑ συμμε τείχαν, σύμφωνα με τη λίστα Κασιμάτη, επτά ΔΟΥ και 45 εφοριακοί. Μεταξύ αυτών οι Α΄ και Β΄ΔΟΥ Θεσσαλονίκης και οι ΔΟΥ Νεαπόλεως, Νέας Ιωνίας Αμπελοκήπων, καθώς επίσης και οι Ι΄και Δ΄ΔΟΥ. Η ζημία για το ελληνικό δημόσιο υπήρξε τεράστια. Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΔΟΕ, τα οποία έχει στη διάθεσή του ο κ. Κασιμάτης, μόνο η Α΄ΔΟΥ Θεσσαλονίκης και για ένα επτάμηνο επέστρεψε σε 19 ανύπαρκτες επιχει ρήσεις 5.750.088.745 δρχ. Με τον ίδιο τρόπο η ίδια ΔΟΥ επέστρεψε σε άλλες περίπου 80 επιχειρήσεις παράνομο ΦΠΑ, του οποίου το ποσό παραμένει άγνωστο. Αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος της ζημίας για το ελληνικό δημόσιο. Ενδεικτικό του τρόπου που λειτουργούσε το κύκλωμα είναι και η ταχύτητα με την οποία λειτουργούσε σε όσες περιπτώ σεις οι εξαγωγές ήταν μαϊμού. Η έγκριση γινόταν αμέσως, ενώ άμεσα εκταμιεύ ονταν και τα χρήματα. Αντίθετα, στις περιπτώσεις εκείνες όπου οι εξαγωγές ήταν πραγματικές, ο επιχειρηματίας υπέφερε. Ο έλεγχος στην επιχείρηση ήταν σχολαστικότατος και διαρκούσε επί μήνες. Οι εφοριακοί ξεσκόνιζαν
τα πάντα. Τιμολόγια αγοράς, έξοδα λειτουργίας, μηχανολογικός εξοπλι σμός, ισολογισμοί, ενοίκια, χρέη κτλ. Ελέγχονταν επίσης όλοι οι εργαζόμενοι εάν ήταν καταχωρημένοι στις καταστά σεις των ασφαλισμένων, καθώς επίσης και εάν είχαν καταβληθεί οι ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές. Όσο για την εκταμίευση των χρημάτων; Αυτή γινό ταν έπειτα από πολλούς μήνες.
Κάλυπταν συναδέλφους τους οι επιθεωρητές Την ίδια ώρα, η όλη υπόθεση έλαβε νέα τροπή. Ο αντιεισαγγελέας Εφετών Θεσσαλονίκης Αργύρης Δημόπουλος έδωσε εντολή να πραγματοποιηθεί έρευνα-σκούπα, η οποία θα επικεντρώ νεται στον έλεγχο ποινικών ευθυνών επιθεωρητών ΔΟΥ. Όλα έγιναν όταν ο κ. Δημόπουλος πήρε στα χέρια του τα πορίσματα των ανωτέρων υπαλλήλων του υπουργείου Οικονομικών για τους επίορκους εφοριακούς και τους επι θεωρητές. Τα πορίσματα όχι μόνο δεν διαπίστωναν ευθύνες, αλλά στις περισ σότερες περιπτώσεις έβγαζαν λάδι τους συναδέλφους τους. Για τον λόγο αυτό η υπόθεση ανατέθηκε εκ νέου στην υπηρεσία εσωτερικών υπο θέσεων του υπουργείου Οικονομικών, η οποία αναμένεται να ελέγξει τα περιου σιακά στοιχεία όλων των επιθεωρητών, παρά το γεγονός ότι μπορεί να έχουν απαλλαγεί από τις έρευνες. Στη διε νέργεια των ελέγχων συμμετέχει και η ασφάλεια Θεσσαλονίκης, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες αυτή την περίοδο βρί σκονται σε εξέλιξη τέσσερις έρευνες. Το ερώτημα ωστόσο που τίθεται δεν έχει να κάνει μόνο με τη δράση των εφορι ακών και των εφοριών, αλλά και με τη δράση των πολιτικών τους προϊσταμένων και όχι μόνο. Όλοι φέρονται να γνώρι ζαν για την ύπαρξη του κυκλώματος, κανείς όμως δεν μιλούσε. Ακόμη και πολιτικά πρόσωπα, τα οποία εδώ και χρόνια είχαν ενημερωθεί για τη δράση κάποιων προσώπων. Περίεργη ανοχή, συγκάλυψη ή μήπως ένα σύστημα που εξυπηρετούσε τους πάντες; Ίσως η έρευνα της Δικαιοσύνης δώσει κάποια στιγμή απαντήσεις. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 41
ΟΚΑΑ
Φαντάσματα οι ιχθυόσκαλες της χώρας για το δημόσιο ταμείο Πόσα χρήματα είχε εισπράξει μέχρι πριν από ένα χρόνο το ελληνικό δημόσιο από τη λειτουργία των 11 ιχθυοσκαλών σε όλη τη χώρα; Τίποτα, ούτε ένα ευρώ! Κι αυτό είναι λογικό, αν λάβει κανείς υπόψη πως μέχρι την 1η Ιουλίου 2012 δεν διέθεταν νομική προσωπικότητα, μολονότι εισέπρατταν δημόσιους πόρους. Δεν καταβάλλονταν φόροι, ενώ δεν εμφανίζονταν πουθενά οι 103 εργαζόμενοί τους. Του Γιάννη Συμεωνίδη
Υ
στερα από έλεγχο ορκωτών λογι στών και μια Ένορκη Διοικητική Εξέταση, τις ανοιχτές πληγές των ιχθυοσκαλών διερευνούν πλέον το ΣΔΟΕ και οι οικονομικοί εισαγ γελείς. Στο στόχαστρό τους βρίσκεται, μεταξύ άλλων, και η γνωστή υπόθεση των ελλειπόντων τιμολογίων στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου, αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ. Τα παραδείγματα λανθασμένων, στην καλύτερη περίπτωση, χειρισμών βρίθουν. Στις αρχές της προηγούμενης δεκαε τίας είχαν αγοραστεί από το υπουργείο Γεωργίας 750.000 ιχθυοκιβώτια έναντι συνολικού τιμήματος 723.750.000 δραχ μών (2.123.991 ευρώ) για τη διάθεσή τους στους αλιείς. Ωστόσο, η κατα σκευή τους από πλαστικό, τη στιγμή που ο κλάδος χρησιμοποιούσε φελιζόλ, τα είχε καταστήσει άχρηστα. Το υπουρ γείο δεν επέτρεπε όλα αυτά τα χρόνια στον αρμόδιο φορέα να προβεί στην εκποίηση των ιχθυοκιβωτίων και για άλλη χρήση, με αποτέλεσμα η φύλαξη και ασφάλειά τους να έχουν στοιχίσει μέχρι σήμερα πάνω από 800.000 ευρώ στους φορολογούμενους.
42 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Ορκωτοί και ΕΔΕ Τα έσοδα των ιχθυοσκαλών δεν ενίσχυαν τα δημόσια έσοδα, όπως οφείλει να πράττει κάθε δημόσια επιχείρηση. Η δια χρονική απώλεια για το δημόσιο ταμείο πρέπει να φτάνει τα εκατοντάδες εκα τομμύρια ή και δισεκατομμύρια ευρώ, αν υπολογιστεί πως μόνο τον τελευταίο χρόνο, με την αλλαγή του συστήματος και τη μετατροπή τους σε υποκαταστή ματα του ενιαίου Οργανισμού Κεντρικής Αγοράς Αθηνών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), εισπράχθηκαν 4.000.000 ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, ότι παρά την πολυετή λειτουργία τους οι εισροές στον αλληλόχρεο λογαριασμό στην ATEbank της ΕΤΑΝΑΛ, που ήταν ο αρμόδιος φορέας μέχρι την απορρόφησή του από τον ΟΚΑΑ τον Νοέμβριο του 2011, ανήλ θαν στα 20 εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι εκροές για την κάλυψη ελλειμμάτων ξεπέρασαν τα 18 εκατομμύρια ευρώ. Τα επίσημα στοιχεία που έχει στη διά θεσή του το Hot Doc δημιουργούν, αν μη τι άλλο, ερωτηματικά για το τι λαμ βάνει χώρα στις ιχθυόσκαλες. Στις 16 Ιουλίου 2012 οι ορκωτοί λογιστές της ΣΟΛ ΑΕ εξέδωσαν το πόρισμά τους, ύστερα από έλεγχο που διενέργησαν για
τα έτη 2009, 2010 και 2011. Από αυτό προκύπτει, ανάμεσα σε άλλα, ότι το σύστημα προσδιορισμού, καταγραφής και συλλογής των εσόδων είναι εξαιρε τικά πολύπλοκο και απαρχαιωμένο. «Τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου κρί νονται ανεπαρκή, χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες και σε ορισμένες περιπτώ σεις ανύπαρκτα. Ο μηχανισμός μέσω του οποίου συλλέγονται τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τον προσδι ορισμό των εσόδων είναι ανεπαρκής έως και ανύπαρκτος και δεν εξασφαλί ζει ότι εντοπίζονται όλες οι διακινήσεις των αλιευμάτων που εισέρχονται στις ιχθυόσκαλες και στη συνέχεια από τις αίθουσες δημοπρασιών», αναφέρεται στην ίδια έκθεση. Τον Φεβρουάριο του 2013, εξάλλου, διε ξήχθη ΕΔΕ στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου με σκοπό τον προσδιορισμό τυχόν ευθυ νών του προσωπικού. Τα βασικότερα συμπεράσματα ήταν τέσσερα: 1.«Υπάρχουν σημαντικού ύψους δια φυγόντα έσοδα τόσο από το ειδικό τέλος 2% επί των εσόδων όσο κι από το τέλος ιχθυοκ ιβωτίων 0,30 ευρώ ανά ιχθυοκιβώτιο.
Ιούλιος 2012, πόρισμα των ορκωτών λογιστών της ΣΟΛ Α.Ε.
2 . Ε μ φ αν ί ζο υ ν σ η μ αν τ ι κ ή απ ό κλιση τα τιμολόγια που όφειλαν να προσκομίζουν οι έμποροι που συναλ λάσσονται στον χώρο της δημοπρασίας στο λογιστήριο της Ιχθυόσκαλας για την είσπραξη του ειδικού τέλους 2% από τα προσκομισθέντα. 3. Δεν λειτουργεί ο μηχανισμός προσκό μισης των ελλειπόντων τιμολογίων. 4. Εμφανίζονται απροσδιόριστα πλεο νάσματα ταμείου και για αδιευκρίνιστο χρονικό διάστημα». Στην ίδια ΕΔΕ αναφέρεται ότι σημα ντικός αριθμός, 20%-30%, τιμολογίων πώλησης των εμπόρων στον χώρο της ιχθυόσκαλας δεν είχε προσκομιστεί. Άξιο προσοχής είναι, επίσης, το γεγονός ότι, όπως προκύπτει από κατάθεση, λογιστής στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου και κατά τη διάρκεια που πρόσφερε τις υπηρεσίες του εκεί ήταν ταυτόχρονα και λογιστής επιχειρήσεων που συναλλάσσονταν με την Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου! Ενδιαφέρον, εξάλλου, έχει κατάθεση επόπτη, στην οποία αποτυπώνονται λαθροχειρίες που ακολουθούν ορισμέ νοι ιχθυέμποροι-ιχθυοπαραγωγοί, με σκοπό την αποφυγή φορολόγησής τους: «Γίνονταν πολλές πωλήσεις έξω από
Ο μηχανισμός μέσω του οποίου συλλέγονται τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τον προσδιορισμό των εσόδων είναι ανεπαρκής έως και ανύπαρκτος και δεν εξασφαλίζει ότι εντοπίζονται όλες οι διακινήσεις των αλιευμάτων που εισέρχονται στις ιχθυόσκαλες και στη συνέχεια από τις αίθουσες δημοπρασιών
την ιχθυόσκαλα, όπου έκοβαν τιμολό για μέσα στην ιχθυόσκαλα τα οποία δεν εμφάνιζαν στο λογιστήριό της. Ήταν περιπτώσεις που ξεκινούσαν φορτία με ψάρια από Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Ζάκυνθο κι ο προορισμός τους ήταν η Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου, έκαναν ενδιά μεση διανομή και τα τιμολόγια κόβονταν από την Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου. Άλλη περίπτωση ήταν τα καΐκια που έδεναν δίπλα από την ιχθυόσκαλα και πάλι τα τιμολόγια κόβονταν από την Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου και δεν τα παρουσίαζαν».
Χωρίς ανταποδοτικές υπηρεσίες Από την άλλη ο Μιχάλης Λιώσης, επι κεφαλής ενός από τα δύο σωματεία που εκπροσωπούν τους ιχθυέμπορους του Πειραιά, περνά στην αντεπίθεση, μιλώ ντας στο Hot Doc: «Ο ΟΚΑΑ επιστρέφει στην κερδοφορία, το 2013, λόγω της πρό σφατης απορρόφησης της από μακρού κερδοφόρου ΕΤΑΝΑΛ και του πλεονα σματικού αλληλόχρεου λογαριασμού. Ωστόσο, οι ιχθυόσκαλες από καταβολής τους είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και σύμφωνα με τον κανονισμό τους το πλεονάζον πέραν των 3.000.000 ευρώ ποσό πρέπει να επιστρέφεται στους HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 43
ΟΚΑΑ Φεβρουάριος 2013, ΕΔΕ στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου.
Ιανουάριος 2013, επιστολή του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Θανάση Τσαυτάρη, με αποδέκτη τον ΟΚΑΑ.
44 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
παραγωγούς κι εμπόρους που τον τροφο δοτούν με το ανταποδοτικό τέλος του 2% επί των πωλήσεών μας. Δεν θα έπρεπε να πληρώνουμε τέλος αφού δεν λαμβά νουμε ανταποδοτικές υπηρεσίες». Την ίδια ώρα ο Μιχάλης Βασιλάκης, ο επί μια 20ετία περίπου διευθυντής της Ιχθυόσκαλας Κερατσινίου και σήμερα συνταξιούχος, υπογραμμίζει στο Hot Doc πως η πλειονότητα των επισφαλών πελατών όφειλε ποσά που κυμαίνονται από 5 έως 1.000 ευρώ, τα οποία κρί νονται ασύμφορα προς είσπραξη μέσω νομικών διαδικασιών, προσθέτοντας πως η δική του πάγια τακτική ήταν πάντα να ακολουθείται εξαντλητική προσπάθεια είσπραξης των οφειλών, ώστε να μην αυξάνονται οι επίδικες και πολύ περισ σότερο οι επισφαλείς απαιτήσεις. «Είχα ζητήσει αλλαγές στο θεσμικό και νομικό πλαίσιο λειτουργίας των ιχθυοσκαλών με την έννοια της προστασίας κι αξιοποί ησης του πρωτογενούς τομέα. Υπάρχει και αριθμός τιμολογίων που είναι φυσι ολογικό να λείπει, επειδή ενεργούνται εσωτερικές πωλήσεις μεταξύ των χρη στών της ιχθυόσκαλας, υπάρχει αριθμός ακυρωθέντων, αλλά κι εκδοθέντων τιμολογίων για τακτοποίηση υπολοίπων αποθήκης και λοιπά. Ο τρόπος της κατα χώρησης και η ύπαρξη πολλών σειρών τιμολογίων παρουσιάζει πολλές φορές
τιμολόγια ως ελλείποντα ενώ καταχω ρούνται εκ των υστέρων».
Τσαυτάρης κατά ΟΚΑΑ Ο ΟΚΑΑ έχει δεχτεί επίθεση και από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Θανάση Τσαυτάρη. Με επιστολή που του απηύ θυνε, στις 24 Ιανουαρίου 2013, την οποία έχει στην κατοχή του το Hot Doc, του προσάπτει, μεταξύ άλλων, πως ενώ ο οργανισμός υποχρεούται να τηρεί τον λογαριασμό των ιχθυοσκαλών υπό μορφή έντοκου αλληλόχρεου λογαριασμού στην ATEbank και στο τέλος κάθε μήνα να φέρεται σε χρέωση του εν λόγω λογαρια σμού η αποζημίωση του 10%, η εν λόγω τήρηση δεν προκύπτει μέχρι στιγμής από τα στοιχεία που έχουν αποσταλεί. «Το θετικό οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης του προϋπολογισμού των ιχθυοσκαλών εξισορροπεί το αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα χρήσης του προϋπολογι σμού του ΟΚΑΑ. Αυτό υποδεικνύει την ενδεχόμενη χρήση πόρων του προϋπο λογισμού των ιχθυοσκαλών σε δαπάνες που δεν αφορούν τις ιχθυόσκαλες», επι σημαίνεται στην ίδια επιστολή. Σε απάντησή της, ο πρόεδρος του ΟΚΑΑ, Παναγιώτης Σταμπουλίδης σημειώνει πως η διοίκηση και διαχείριση της περι ουσίας τους ανήκουν στον Οργανισμό, ενώ το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ασκεί μόνο συνεποπτεία.
Θεωρίες συνομωσίας Της Lady Lilith
Ζητούν και τον Τόλη και τη Βουλή! Ο Εμίρης του Κατάρ για να επενδύσει στον Αστέρα θέλει «πακέτο» τον Τόλη Βοσκόπουλο και για να επενδύσει στο Ελληνικό τη Βουλή και βουνό για ορειβασία. Όταν στα μέσα Φεβρουαρίου οι Financial Times δημοσίευσαν ένα ρεπορτάζ με τίτλο «Το Κατάρ δουλεύει με… δανεικά», οι εγχώριοι φωτεινοί παντογνώστες σφύριζαν αδιάφορα και έκαναν προσευχές, το θέμα να περάσει στα ψιλά. Και κυρίως να περάσουν στα ψιλά δυο φράσεις.
Η
πρώτη φράση είναι η εξής: «Χρειάζεται σχεδόν να τους πληρώ σεις για να κάνουν μία συμφωνία». Φράση που οι δημοσιογράφοι (Καμίλα Χολ και Σιμεόν Κερ) απέδιδαν σε παρα τηρητή των χρηματοοικονομικών οργα νισμών της περιοχής. Η δεύτερη φράση είναι η εξής: «Δεν μπορείς ούτε καν να κλείσεις ραντεβού με τους Καταριανούς εάν δεν έχεις και ένα πακέτο χρηματοδότησης να προτεί νεις», που αποδίδεται σε τραπεζίτη ο οποίος ασχολείται εδώ και χρόνια με την περιοχή του Κόλπου. Και το ερώτημα είναι, η τρικομματική κυβέρνηση και ο ίδιος προσωπικά ο πρω θυπουργός Αντώνης Σαμαράς τι έδωσαν για να κλείσουν το ραντεβού και τι θα πληρώσουν για να κλείσουν συμφωνίες; Το Hot Doc είναι στην ευχάριστη θέση να σας παρουσιάσει τα απόκρυφα σημεία – χωρίς παρεξήγηση– των μυστικών συνο μιλιών κυβέρνησης-Καταριανών.
«Ξανθή αγαπημένη Παναγιά» Ο εμίρης του Κατάρ, σεΐχης Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θανί, είναι λάτρης του ελληνι κού πολιτισμού και σε κάθε ευκαιρία το αποδεικνύει. Όπως, για παράδειγμα, με την απόφασή του να δώσει την κωδική ονομασία «Ξανθή αγαπημένη Παναγιά» –τίτλος μιας από τις κορυφαίες επιτυχίες του Τόλη Βοσκόπουλου– στο project για την εξαγορά του Αστέρα Βουλιαγμένης. Σύμφωνα με εξακριβωμένες πληρο φορίες, στην πρώτη συνεδρίαση της Μεικτής Επιτροπής Συνεργασίας Ελλάδας-Κατάρ, υπό την προεδρία του υφυπουργού Ανάπτυξης Νότη Μηταράκη και του διευθύνοντος συμβούλου της Qatar Holding Αχμάντ Αλ-Σαγιέντ, που έγινε στις αρχές Μαρτίου, ο φάκελος (Μπέρμπερι, εννοείται) που παρέδωσαν οι Καταριανοί είχε αυτό τον τίτλο και φωτογραφία του Τόλη. Στη συνάντηση οι Καταριανοί έθεσαν διάφορα αιτήματα. Από το να βάλουν
στοιχεία της κλασικής αραβικής αρχιτε κτονικής στον αρχαίο ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα που υπάρχει εντός του Αστέρα μέχρι να πάρουν «πακέτο» και τον Τόλη με την υποχρέωση να επιστρέψει στη θρυλική καμπάνα, η οποία και θα κηρυχθεί διατηρητέα. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Νότης Μηταράκης, αφού ξεπέρασε το θέμα του αρχαίου ναού γιατί δεν το κατάλαβε, είπε με απορημένο ύφος: «Και τον Τόλη; Θα πρέπει να ενημερωθούν οι πολιτικοί αρχηγοί που στηρίζουν την κυβέρνηση».
Βουλή-αραβούργημα Το δεύτερο μεγάλο ντιλ που βρίσκε ται υπό διαπραγμάτευση είναι αυτό της αξιοποίησης των 6.500 στρεμμά των στο Ελληνικό. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει συλλέξει το Hot Doc, οι Καταριανοί για να ξεκινή σουν τη διαπραγμάτευση ζητούν να συμφωνήσει η κυβέρνηση για τη μετα φορά του Κοινοβουλίου και άλλων κυβερνητικών κτιρίων. Ο διευθύνων σύμβουλος της Qatar Holding, Αχμάντ Αλ-Σαγιέντ, ξεκα θάρισε ότι η μεταφορά δεν πρόκειται να κοστίσει ούτε 1 ευρώ στο ελληνικό δημόσιο, αφού θα αναλάβουν εξολο κλήρου την κατασκευή του νέου κτιρίου. Όπως μάλιστα ανέφερε, το οικοδόμημα θα ακολουθεί την κλασική αραβική αρχιτεκτονική, δηλαδή θα είναι ένα συγκρότημα με εσωτερικές αυλές, όπου θα υπάρχουν κήποι, κρήνες κλπ., ενώ θα χαρακτηρίζεται από τα τεθλασμένα και οξυκόρυφα τόξα, με τη διακόσμηση να πατάει πάνω σε αραβουργήματα. Μοναδικό πρόβλημα στη διαπραγμά τευση είναι, πάντως, η επιθυμία του εμίρη του Κατάρ να μεταφερθεί στην περιοχή και βουνό για ορειβασία, απαί τηση που ο κ. Μηταράκης δήλωσε ότι θα μεταφερθεί στους ΣαμαράΒενιζέλο-Κουβέλη. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 45
Ο Αλί | στη Συγγρού |
Του Αλί Μπούρμπα
Αλί τη τελευταίο καιρό τη απολύουν πιο συχνά απ' ό,τι διώχνει ποδοσφαιριστές τη Παναθηναϊκό φίλο κ. Αλαφούζο. Τελευταία τη απέλυσε πρόεδρο του Βουλή, Μεϊμαράκη. Το οποίο έβλεπε Master Shef και ονειρευόταν είναι στο θέση τη Σκαρμούτσο, και Αλί ονειρευόταν Σκαρμούτσο είναι στο θέση τη Μεϊμαράκη. Τι μπορούσε πάει χειρότερα; Αλλά Μεϊμαράκη εκμυστηρεύτηκε Αλί ότι δεν πάει μαγειρέψει στη Mega γιατί τι λεφτά να δίνουν εκεί; Και Αλί έχει εκμυστηρευτεί κάτι κ. Βαγγέλα: Είπε ψέματα, δεν είναι από Καράτσι, είναι από Λαχώρη. 46 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
«Τι είπες, γαμώ το φελέκι σου; Κι αν το μάθει εκείνος ο Βαξεβάνης και δω τη φάτσα Μεϊμαράκη πρωτοσέλιδη στο Hot Doc ότι πρόεδρος της Βουλής διορίζει λαχωριανούς του;» Τι το ‘θελε το Αλί, δεν πρόλαβε εξηγή σει και έφυγε άρον άρον με κλωτσιές στη πισινό. Τέτοιο ταλέντο στο κλωτσιά φίλο Μεϊμαράκη, ή στο Μπαρτσελόνα έπαιζε μικρό ή στο ΟΝΝΕΔ ήταν στέλεχος. Δεν εξηγιέται αλλιώς. Τέλος πάντων, Αλί πάλι ψάχνει για δου λειά. Μία φίλο τη προτείνει ντυθούν γυναίκες και πάνε βραδάκι στο οδό Συγγρού βγάλουνε λεφτά. Πάλι γαμήσουνε Αλί, ρε φίλε; Ήρθε στο Ελλάδα γιατί είπαν πηδήξει όσες γυναίκες θέλει. Αλλά τι το θέλεις, εδώ μικρό που ήταν πίστευε όταν πεθάνει θα πάει στη παράδεισο και θα τρώει ρύζι και θα πηδάει ουρί που είναι τη ίδιο όμορφες με Ελληνίδες. Φίλο όμως καθησύχασε Αλί, γιατί είπε ότι όλες τη φίλοι που πάνε με τραβεστί δε θέλουν τις πηδήξουν, αλλά αυτές θέλουν πηδήξουν εκείνους. Μπορεί τώρα φίλο σε μπέρδεψα, αλλά Αλί να δεις πόσο μπερδεμένο είναι σ’ αυτό το χώρα, που όλοι λένε έτσι γιατί εννοούν τη ακριβώς αντίθετο. Αλί ήταν πολύ ωραίο σα γυναίκα, και παρότι όλοι κατάλαβαν ότι εκείνο κάτω από φούστα μίνι δεν ήταν ταμπόν αλλά ζαμπόν, κανένα δεν είπε τίποτα γιατί είναι απόκριες. Στο πιάτσα σταμάτησαν όλοι και χού φτωναν, γιατί ήταν μελαχρινό και αφρατούτσικο. Αλί όμως παρεξηγιόταν και έριχνε μια τσαντιά στη κεφάλι τους. Ναι, ναι φίλη… μη γελάς εσύ τώρα. Καλύτερα ψάξεις άντρα σου πρώτα μην έχει καμία καρούμπαλο στη κεφάλι και μετά γελάσεις. Γενικά τη βράδυ ήταν μία φρίκη και έγινε δύο φρίκες όταν ήρθε ένα βλάκα με Μοντ Μπλανκ πορτοφόλι και Αρμάνι κουστούμι και ερωτεύτηκε Αλί. Τη βλάκα αυτό επέμεινε πάνε όλες μαζί στη γραφείο και κάνουν γούστα πάνω στη καναπέ, γιατί στη σπίτι ήταν γυναίκα με παιδιά και βλέπαν Φατμαγκιούλ και δεν ήθελαν τις ενοχλήσει καμία. Τη γραφείο ήταν σε μία μεγάλη κτί ριο γυάλινη και έγραφε μία ταμπέλα έξω «Νέα Δημοκρατία». Τι σύμπτωση, σκέφτηκε Αλί!
Στη γραφείο ήταν πολύ όμορφα γιατί ήταν ζεστά, τη καναπέδες ήταν δερμά τινα και τη στόρια κατέβαιναν. Γδύθηκαν και το τρεις και κοιτάζονταν όπως το καλό, το κακό και το άσχημο, περιμένοντας ποιο θα τραβήξει πρώτο όπλο. Το Αλί ήταν το καλό, το φίλο τρα βεστί ήταν πολύ άσχημο ρε γαμώτο. Λίγο τα φώτα, λίγο τη δύναμη και το εξουσία που ενέπνεε τη χώρο, το Αλί καύλωσε πρώτο. «Habemus papam», λέει αμέσως το κακό φίλο με τη ψαρό μαλλί. « Όλα κι όλα», τα πήρε στη κρανίο, «καταρχήν το μικρό Αλί είναι μου σουλμάνο και όχι καθολικό, και κατά δευτερήν δεν πάει με παιδάκια, και θα τη πει όλα στη εφημερίδες». Το φίλο το έλουσε κρύος ιδρώτας. «Πες μου τι θέλεις και θα το κάνω. Θέλεις να πέσω στα τέσσερα; Θέλεις να κάτσω στα δύο; Θέλεις να σηκώσω και το ένα πόδι ψηλά; «Δουλειά θέλει Αλί, γαμώ τη Νέα Δημοκρατία μου, γαμώ. Δουλειά θέλει, δεν είναι το τρόικα για να τη στήνεσαι με όλες τη στάσεις!» Και τότε φίλο τη έβαλε σε μία γραφείο και τη έδωσε μία λάπτοπ και τη είπε να μπαίνει στη sites και να αφήνει σχόλια μία σαν giorgaki, μία σαν toula, μία σαν kokorikos. «Ωραίο δουλειά», λέει τη Αλί. «Εύκολο. Και τι λέει στη σχόλια;» « Ό,τι σου βγαίνει. Όπου βλέπεις Συριζαίο, για παράδειγμα, θα βρίζεις». «Αλί το έχει! Έτσι κι αλλιώς ΔΗΜΑΡ είναι κατά βάθος». «Κι άμα βγαίνει και καμία να λέει πως πεινάει το παιδί της, θα τη βρίζεις. Θα τη λες π.χ. να μη γαμιώτανε πολύ να μην έκανε παιδιά να μην πεινάνε τώρα». « Ή άμα κανένας παππούς δεν έχει να φάει, θα του αφήνει σχόλιο σαν haros και θα λέει παππούλη δώσε τη διεύθυνσή σου να λύσουμε το πρόβλημα». Αλί έμεινε με ανοιχτή τη στόμα. Για λίγο ώρα όμως, γιατί τη περιβάλλον δεν σήκωνε τέτοιους ενέργειες. Σκέφτηκε φίλο Ισοκράτη που έλεγε «τη πιο κακή άρχοντα είναι εκείνη που δεν μπορεί κυβερνήσει τη εαυτό της». Και κατέβηκε πάλι στη πεζοδρόμιο τη Συγγρού, γιατί για να βγάλει Αλί τη ψωμί της στη πέριξ κτίρια πρέπει κάνει πιο βρόμικες δουλειές.
Διεθνή Παρασκήνια Της Ρένας Ακριτίδου
Μίλα μου για λιτότητα… Ο πρόεδρος της Volkswagen, Μάρτιν Βίντερκορν, είχε ει σόδημα 17,5 εκατομμυρίων ευρώ το 2011. Και οι «συνά δελφοί» του στην κεφαλή της εταιρίας θεωρούσαν άδι κο το ότι ένα χρόνο αργότε ρα κέρδισε «μόνο» 14,5 εκα τομμύρια, βάσει απόφασης για περικοπή της τάξης του 20%, εφόσον η βιομηχανία είχε ικανοποιητικές πωλή σεις. Ο Ντίτερ Ζέτσε της Daimler κέρδισε 8,2 εκα τομμύρια ευρώ το 2012. Ο πρόεδρος της Siemens, Πέ τερ Λόσερ, 7,9 εκατομμύρια. Ο Βόλφγκανγκ Ράιτζλε της Linde, 6,9 εκατομμύρια. Ο Χέρμπερτ Χάινερ της Adidas, 2,7 εκατομμύρια. Και το θέμα των υπερβο λικών απολαβών στελεχών της γερμανικής βιομηχανίας παίρνει κεντρική θέση στην προεκλογική εκστρατεία της Γερμανίας, ιδιαίτερα όσο μεγαλώνει σε όλη την Ευρώ πη το χάσμα μεταξύ μέσου μισθού και διευθυντικών ει σοδημάτων. Στις αρχές του μήνα η ΕΕ κινήθηκε προς την κατεύθυνση ορίου στα μπόνους των τραπεζιτών έως το 2014, με οροφή το διπλά σιο του βασικού τους μισθού. Ακόμη και η καγκελάριος Μέρκελ, απρόθυμη να ενερ γήσει επ΄αυτού μέχρι πρό σφατα, τάχθηκε υπέρ του ελέγχου τέτοιων απολαβών.
«Άκρες» και λόμπι
Το θέμα των υπερβολικών απολαβών στελεχών της γερμανικής βιομηχανίας παίρνει κεντρική θέση στην προεκλογική εκστρατεία της Γερμανίας
Κατά την τριετή θητεία του στην αμερικανική Γερουσία, ο Σκοτ Μπράουν είχε αποδειχθεί φιλικός προς το περιβάλλον του χρημα τοπιστωτικού τομέα. Κι εκεί νος δεν ήταν αχάριστος – στην προεκλογική του εκστρατεία ο Μπράουν ενισχύθηκε με εκατο ντάδες χιλιάδες δολάρια. Τώρα, σύμφωνα με το Think Progress, ο άνθρωπος που το περιοδικό Forbes χαρακτήρισε ως το «πιο αγαπητό μέλος του Κογκρέσου για τη Wall Street» σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τις γνωριμίες του ως σύμβουλος πλέον της Nixon Peabody, διεθνούς εταιρίας νο μικών συμβούλων και λόμπι. Η νέα θέση του θα του επιτρέπει ακόμη να «εξαργυρώσει» τις γνω ριμίες του στη βιομηχανία οικο νομικών υπηρεσιών, την οποία επέβλεπε ενόσω ήταν γερουσι αστής. Η ψήφος του Μπράουν ήταν αποφασιστική για τη μη έγκριση νομοσχεδίου που θα επέτρεπε στους ψηφοφόρους να ελέγχουν ποια συμφέροντα χρη ματοδοτούν ποιους πολιτικούς.
Υπερατλαντική «συμπάθεια» Ο ηγέτης του κινήματος Πέντε Αστέρων της Ιταλίας χαρακτήρισε «γαλλική επανάσταση χωρίς τη γκι λοτίνα» την πολιτική αβεβαιότητα που προκάλεσε η πρόσφατη εκλο γική του επιτυχία. Μιλώντας στη γερμανική Handelsblatt, ο Μπέ πε Γκρίλο είπε ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να φοβάται αυτή την επα νάσταση, αλλά κάλεσε τη Γερμα νία να εξηγήσει γιατί η οικονομία της είναι η μόνη που ανθεί στην ευρωζώνη. «Ήδη η Ιταλία είναι ντε φάκτο εκτός ευρώ», είπε, διευ κρινίζοντας πως δεν είναι αντιευ ρωπαϊστής, απλώς θέλει ένα Plan B για την Ευρώπη. Μια μέρα αρ γότερα, μιλώντας στο γυμνάσιο Βι σκόντι της ιταλικής πρωτεύουσας, ο αμερικανός πρέσβης στην Ιτα λία, Ντέιβιντ Θορν, έδειχνε πως, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η Ουάσιγκτον δεν θορυβήθηκε από την επαναστα τικότητα των γκριλίστας. Ο Θορν κάλεσε τους νεαρούς Ιταλούς να ξεσηκωθούν και να δράσουν.
Εξορύξεις, Ολυμπιακοί και δωροδοκίες Η κ υβέρν ηση των ΗΠ Α διερευνά πιθανές διεφθαρμέ νες πρα κ τικές της κορυφαίας εξορυκτικής εταιρίας BHP Billiton, η οποία επιβεβαίωσε ότι ελέγχεται για χορηγίες της στους Ολυμπιακούς του 2008 στο Πεκίνο. Σύμφωνα με αυστραλιανά μέσα ενη μέρωσης, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύν ης και η ομοσπονδιακή αστυνομία της Αυστραλίας διερευνούν καταγγελίες ότι η ΒHP δωροδόκησε ποικιλοτρόπως Κινέζους και άλλους
ξένους αξιωματούχους. Από το 2000 έως το 2008 η ΒΗΡ ξόδεψε εκατομμύρια δολάρια για να πετύχει συμφωνία χορη γίας στους Ολυμπιακούς και πακέτο φιλοξενίας, που σύμφωνα με πρώην αξιωματούχο τ ης Κίνας αφορούσε πάνω από 170 VIPς, μεταξύ των οποίων σημαντικοί κυβερνητικοί αξιωματού χοι και στελέχη κινεζικών εταιριών με τά λ λων και ορυκ τών. Ανάμεσα στους φιλοξενούμενους ήταν ο επικε φαλής της κρατικής κινεζικής εταιρίας
αλουμινίου Chinalco και ο γ.γ. της Κινεζικής Ένωσης Σιδήρου και Χάλυβα. Στην BHP είχε ανατεθεί η κατασκευή των χρυσών, αργυρών και χάλκινων με τα λ λίων που απονεμήθηκαν σε Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς. Εκείνη την εποχή η BHP πίεζε για τιμολόγηση αγοράς στο σίδηρο αντί για ετήσια συμβόλαια, κάτι που είχε εξα γριώσει κινεζικές χαλυβουργικές, που αναγκάζονταν να πληρώνουν περισσό τερα για πρώτες ύλες.
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 47
Μασσαλία
Η πόλη των δύο όψεων
Καταφύγιο συμμοριτών, οχυρό καλ Μασσαλία 2013. « Η πρώτη «αφρικανική πόλη πριν την Αφρική» –όπως την συστήνουν στον κόσμο οι Γάλλοι του βορρά– αναδύει ένα κράμα παράταιρων μυρωδιών: Παστίς (λικέρ με γλυκάνισο), μπουγιαμπέσα (τοπική ψαρόσουπα) και μπαρούτι. Μαζί με τον αταίριαστο ήχο των βιολιών, της κόρνας και των πολυβόλων. Η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης μήπως όμως είναι τελικά απολίτιστη; Το ερώτημα αναπαράγεται με θέρμη στα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, τα οποία κάνουν επανειλημμένως λόγο για δύο Μασσαλίες. Η μία υπήρξε ανέκαθεν καταφύγιο και συμμοριτών και παρανόμων, η άλλη οχυρό καλλιτεχνών και ταξιδιωτών. Και οι δύο όμως ήταν και είναι κοσμοπολίτισσες και πολυεθνικές, γέννημα θρέμμα της «μαφίας» κάθε εποχής που πέρασε και σφράγισε… Της Δήμητρας Αθανασοπούλου
«Η
Μασσαλία θυμίζει το Σικάγο της δεκαετίας του '30» κατα θέτει στο Hot Doc ο 47χρονος Νικολά Κουρτ-Παγιέν, κάτοι κος Μασσαλίας εδώ και 40 χρόνια, πωλητής και αγοραστής παλιών αντικει μένων στο επάγγελμα. Έχει πέσει δύο φορές θύμα ένοπλης ληστείας στο κατά στημά του. Όπως και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Η Μασσαλία μοιάζει να έχει χριστεί, εκτός από πρωτεύουσα πολιτισμού στη γηραιά ήπειρο για το 2013, «πρωτεύ ουσα των καλάσνικοφ, της κλοπής, του εγκλήματος και των ξεκαθαρισμάτων λογαριασμών». Πράγματι ο ήχος από τα πολυβόλα σκίζει τον αέρα και «τα όπλα αλλάζουν χέρια σαν φρέσκα ψωμιά». Η φράση του γάλλου αστυνομικού σε από γνωση μπροστά στο μεγαλείο ταχύτητας των απειράριθμων συμμοριών της πόλης μοιάζει να έχει στοιχειώσει τη διεθνή κοινή συνείδηση, ενώ οι αποθήκες του παλιού λιμανιού έχουν μεταμορφωθεί σε στέγες γραμμάτων και τεχνών. Όσο για τον κεντρικό δρόμο της πόλης –τη
48 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
λεωφόρο Αθηνών– που στεγάζει τόσους αστικούς μύθους όσες και αρχαίες ελλη νικές μυθολογίες; Ενσαρκώνει σε μια ευθεία τη Μασσαλία των μεγάλων αντι θέσεων. Εκεί η Μασσαλία των εικαστικών και των λογοτεχνών συναντά εκείνη των ανήλικων παρανόμων. Ανάμεσα σε τουρι στικές ταβέρνες, πολιτιστικές εκδηλώσεις και βουητά μηχανών. Εκεί οι ξένες συμ μορίες αποκτούν ολοένα περισσότερους συνδέσμους με τοπικούς αρχηγούς συμμοριών. Κι ενώ τα όπλα πολλαπλα σιάζονται και διακινούνται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, οι αρχές της Μασσαλίας μοιά ζουν με φάντασμα. Αόρατες, ασάλευτες, ανύπαρκτες. Δεν πάει καιρός που η δημο τική αστυνομία της γαλλικής πολιτείας «καταδικάστηκε» στον διεθνή Τύπο για τη μη χρήση όπλων και για την «αργία» των Σαββατοκύριακων. Επιπλέον το «Σχέδιο των 100 καμερών επιτήρησης» αναγγέλθηκε με την έλευση του 2012 τη στιγμή που η γειτονική Νίκαια διέθετε ήδη 600 κάμερες και ομάδες ενόπλων αστυνομικών. «Το πρόβλημα εστιάζεται στην αδιαφορία των αρχών. Η γαλλική
αστυνομία υποτιμά τη δράση των συμ μοριών. Επιπλέον οι γαλλικές αρχές παραιτούνται εύκολα των προσπαθειών, καθώς δεν γνωρίζουν τη γλώσσα των συμμοριών και αδυνατούν να παρακο λουθήσουν τις συνομιλίες. Χρειάζονται μεταφραστές και η συνεργασία της χώρας προέλευσης της μαφίας, προϋπο θέσεις που συνήθως δεν υπάρχουν. Στη Μασσαλία, μια πόλη με το μεγαλύτερο ποσοστό αλλοδαπών από οποιαδήποτε άλλη στη Γαλλία, αφού παραμένει τόπος υποδοχής μεταναστών τόσο από το βορει οαφρικανικό Μαγκρέμπ όσο από την Ανατολική Ευρώπη, η κατάσταση είναι πιο κρίσιμη από οπουδήποτε», εξη γεί ο Ζερό Πιερά, ο εξειδικευμένος στο οργανωμένο έγκλημα δημοσιογράφος και συγγραφέας. Η αμερικανική εφημερίδα New York Times έκανε λόγο για μια «πόλη σημαδε μένη από τη βία», ενώ η γαλλική Figaro αναφέρεται σε μια πόλη «θύμα των νεο συμμοριών». Η βρετανική εφημερίδα Independent υπογραμμίζει πως «η Μασσαλία είναι η πιο επικίνδυνη πόλη για να είσαι νέος, αφού οι έφηβοι που ζουν στον βορρά της Μασσαλίας ρισκάρουν να μην μπορούν να φτάσουν τα 65 έτη». «Οι έφηβοι εγκαταλείπουν το σχολείο και απορροφώνται σε συμμορίες διακίνησης ναρκωτικών, όπου μπορούν να κερδί σουν πολλά χρήματα. Παραμένουν αιώνια φυλακισμένοι των παράνομων δικτύων, όπως και οι οικογένειές τους. Αφού αν εγκαταλείψουν τη συμμορία ρισκάρουν την εκτέλεσή τους», σημειώνει το σχε τικό δημοσίευμα. Ο τίτλος της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης φόρτωσε τους κατοίκους προσδοκίες, αλλά και επιπλέον φόρους και θορύβους από κομπρεσέρ. «Η πόλη μεταμορφώνεται. Οι συνοικίες κοντά στο παλιό λιμάνι εκμοντερνίζονται. Το σημα ντικό είναι να δούμε αν θα επανεκκινηθεί
Nicolas CourtPayen, κάτοικος Μασσαλίας
λιτεχνών τελικά η οικονομία της πόλης, αν θα βρουν δουλειά οι νέοι, αν θα πάψει συνε πώς η τόση βία. Το λιμάνι μας δεν είναι πια αυτό που ήταν και οι έμποροι προ τιμούν άλλα λιμάνια πιο προσοδοφόρα. Εμείς μείναμε με περισσότερη ανεργία, περισσότερη ανασφάλεια, περισσότερη φτώχεια και περισσότερη εγκληματικό τητα», σχολιάζει ο Νικολά Κουρτ-Παγιέν, του οποίου η σύζυγος έχει ελληνικές ρίζες. Λένε πως η Μασσαλία είναι η «μακρινή κόρη της Ελλάδας». Το είχε αποδείξει πριν από λίγα χρόνια και ο γάλλος κινη ματογραφιστής με ελληνική καταγωγή Μάρκο Γκαστίν στο βραβευμένο ντοκι μαντέρ με τίτλο «Μασσαλία: Μακρινή Κόρη». Και δεν ήταν δύσκολο, αφού η σημαντικότερη πολιτεία-λιμάνι της Γαλλίας υποδεχόταν έλληνες μετανάστες κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα. Μονάχα που η «μακρινή ελλη νική κόρη» μοιάζει να έχει παραδοθεί στο έλεος τόσο των γαλατικών όσο και των αλλοδαπών συμμοριών. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναπολούν τις δεκαετίες του '70 και του '80, τότε που δεν υπήρχε τόση ανεργία ούτε κατά συνέπεια τόση ανθρώπινη ωμότητα στην καθημερινότητα. Όπως η ελληνικής καταγωγής Μαρί Σινανόγλου, συνταξι ούχος εκπαιδευτικός, που γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια πόλη που έχει αλλά ξει. Γι’ αυτό και αποφεύγει την «κάθοδο στους κινδύνους και στους θορύβους του κέντρου», όπως καταθέτει στο Hot Doc. Ένα είναι βέβαιο. Η Μασσαλία του Καββαδία δεν υπάρχει πια παρά μόνο στους στίχους του ποιητή. Όπως η Μασσαλία του Σεζάν δεν υπάρχει παρά μόνο στους καμβάδες του. Στη θέση τους όμως μοιάζει να αναδύεται μια νέα πόλη που φλερτάρει με την πιθανό τητα να μετουσιώσει την ενόρμηση βίας σε καλλιτεχνική δράση.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Στη Δήμητρα Αθανασοπούλου «Το οργανωμένο έγκλημα δεν έχει πια σύνορα. Κι όμως η Γαλλία δεν έχει ιεραρχήσει ποτέ έως τώρα ως προτεραιότητα της τη μάχη κατά του οργανωμένου εγκλήματος». Με αυτά τα λόγια ο Ζερόμ Πιερά, που συνομιλεί με δικαστές, αστυνομικούς και γκάνγκστερ για τις ανάγκες της έρευνάς του, καταγγέλλει στο Hot Doc τη Μασσαλία ως «πρωτεύουσα του οργανωμένου εγκλήματος». Ο εξειδικευμένος στο οργανωμένο έγκλημα δημοσιογράφος και συγγραφέας αποδόμησε πριν από λίγα χρόνια την επικρατούσα πεποίθηση πως «δεν υπάρχει μαφία στη Γαλλία» μέσα από το πολυσέλιδο βιβλίο του «Η διεθνής εγκληματικότητα στη Γαλλία» (Mafias, gangs et cartels: la criminalité internationale en France), φέρνοντας τη γαλατική κοινωνία αντιμέτωπη με έναν «ξενόφερτο θεσμό». Αυτή την περίοδο ο Ζερόμ Πιερά έχει εισχωρήσει στα άδυτα της Μασσαλίας, της πολιτισμικής πρωτεύουσας της Ευρώπης. Με ένα ντοκιμαντέρ 90 λεπτών με τίτλο «Μασσαλία στόρι: μια ιστορία βίας» (Marseille story: une histoire de la violence) συστήνει στη διεθνή κοινή γνώμη την «πρωτεύουσα του οργανωμένου εγκλήματος». Εκεί που βασιλεύουν οι γαλλικές συμμορίες ανηλίκων παρέα με την Ντραγκέτα της Καλαβρίας και τους μαφιόζους των βαλτικών χωρών, που έχουν διεισδύσει στη Μασσαλία τα τελευταία χρόνια.
Ζερόμ Πιερά
Και όμως! Η μαφία βασιλεύει στη Μασσαλία
Ως γνώστης του απολίτιστου προσώπου της πολιτισμικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, πώς θα περιγράφατε την παρούσα κατάσταση στη Μασσαλία όσον αφορά την εγκληματική δραστηριότητα; Η Μασσαλία είναι η πρωτεύουσα του οργανωμένου εγκλήματος εδώ και έναν
αιώνα. Οι Γάλλοι κυριαρχούν, αλλά συνεργάζονται συχνά με ξένους. Οι Γάλλοι συνεργάζονται με ξένους. Η εγκληματικότητα είναι πιο άγρια από ποτέ εξαιτίας των καλάσνικοφ. Αλλά και γιατί δεν υπάρχουν οι παλιοί κανόνες των μεγάλων συμμοριών. Πλέον οι συμμορίες πολλαπλασιάζονται με μεγάλη ταχύτητα και δεν έχουν σχέση με την παλιά HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 49
Μασσαλία
παραδοσιακή μαφία. Είναι πια αμέτρη τες και αποτελούνται από πάρα πολύ νέα σε ηλικία μέλη. Έχουν πιο ατομική λογική και προέρχονται κυρίως από τα υποβαθμι σμένα προάστια της πόλης.
Σύμφωνα με την εμπειρία σας, πώς πιστεύετε πως μια ανεπτυγμένη χώρα όπως η Γαλλία οφείλει να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της μαφίας, των συμμοριών και του οργανωμένου εγκλήματος; Μόνο μακροπρόθεσμα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το γαλλικό κράτος αποτελε σματικά τις συμμορίες, επενδύοντας στον «κοινωνικό τομέα», δηλαδή στις υποβαθ μισμένες γειτονιές και τα προάστια της Μασσαλίας και της κάθε πόλης.
Δεν πιστεύετε στην άμεση αντιμετώπιση; Λένε, για παράδειγμα, πως η αστυνομία της Μασσαλίας κάνει πως δεν βλέπει ενώ τόσο τα «καλάσνικοφ όσο και τα ναρκωτικά αλλάζουν χέρια σαν ζεστά ψωμιά». Θα μπορούσε το γαλλικό κράτος να επεν δύσει περισσότερο στην αστυνομία. Το κόστος είναι όμως τεράστιο, γιατί μιλάμε πια για διεθνή εγκληματικότητα. Αυτό γίνεται από μόνο του ακόμα δυσκολότερο
50 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
όταν η χώρα προέλευσης της μαφίας δεν συνεργάζεται με τη γαλλική αστυνομία. Παράλληλα η αστυνομία κάνει πως δεν βλέπει γιατί υπάρχουν ολόκληρες συνοι κίες που επιβιώνουν από την παράνομη δραστηριότητα. Οι πολιτικοί ακόμα ανα ρωτιούνται αν πρέπει να παρέμβουν ή όχι.
Η ευημερία ξένων συμμοριών στο έδαφος των Γαλατών αποτελεί πλέον μέρος της νεογαλλικής πραγματικότητας, όπως υποστηρίζετε στο βιβλίο σας. Ποια μαφία θίγει την ασφάλεια των πολιτών και θεωρείται ύψιστης επικινδυνότητας; Ζούμε με την ψευδαίσθηση πως ένας γαλλικός κύκλος υπερασπίζεται το έδα φός του, ενώ μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας η μαφία της Αλβανίας, της Σρι Λανκα και της Γεωργίας έχουν εξαπλωθεί. Στις δυτικές χώρες η μαφία έρχεται απ’ έξω, από χώρες φτωχές, όπως το Κόσοβο, την Αλβανία, τη Λιθουανία, την Τσεχία. Από την άλλη οι καταναλωτές ναρκωτικών και πορνείας είναι οι πλού σιες χώρες. Η μαφία πάει σε μια χώρα είτε γιατί υπάρχουν πελάτες για να αγο ράσουν (όπλα, ναρκωτικά, τσιγάρα, μέχρι και γυναίκες) είτε για να ληστέψουν. Οι
κανόνες που ισχύουν όμως είναι οι κανό νες του εμπορίου. Δεν υπάρχει ιεραρχία επικινδυνότητας.
Θα μπορούσατε να μας κάνετε τον δικό σας διαχωρισμό ανάμεσα σε μαφία και οργανωμένο έγκλημα, έτσι όπως το έχετε αντιληφθεί μέσα από την επαφή σας με τις συμμορίες; Η διαφορά είναι πως στην περίπτωση της μαφίας, αν συλλάβουν τον αρχηγό, τίποτα δεν θα σταματήσει να λειτουρ γεί, δεδομένου πως η μαφία επιβιώνει όπως μια καλά οργανωμένη επιχείρηση που αλλάζει διευθυντή. Αντίθετα στην περίπτωση των συμμοριών, αν συλ λάβουν ή σκοτώσουν τον αρχηγό, τα υπόλοιπα μέλη συνήθως διασπώνται και διαλύονται.
Θα λέγατε πως η παράδοση βίας και εγκληματικότητας στη Μασσαλία είναι σύμπτωμα κάποιας παθογένειας; Κυρίως οικονομικής και ιστορικής. Το τέλος των γαλλικών αποικιοκρατιών και το τέλος της βιομηχανοποίησης είχε οικονομικό κόστος για τη Μασσαλία. Και αυτό η πόλη συνεχίζει να το πληρώνει.
Η μαφία πάει σε μια χώρα είτε γιατί υπάρχουν πελάτες για να αγοράσουν (όπλα, ναρκωτικά, τσιγάρα, μέχρι και γυναίκες) είτε για να ληστέψουν. Οι κανόνες που ισχύουν όμως είναι οι κανόνες του εμπορίου
Δεν αποδίδετε το φαινόμενο των εγκληματικών συμμοριών στη μετανάστευση, όπως αρκετοί αναλυτές που κάνουν λόγο για την «πρώτη αφρικανική πόλη πριν την Αφρική»; Όχι. Οι Γάλλοι είναι εκείνοι που συστή νουν τις μαφίες κατά κύριο λόγο στη Μασσαλία. Και γενικότερα στη Γαλλία το οργανωμένο έγκλημα αποτελείται από
τσιγγάνους, Κορσικανούς και συμμορίες ανηλίκων από τα κακόφημα προάστια. Όλοι τους πλέον επιδίδονται κυρίως στο εμπόριο ναρκωτικών.
Τι ισχύει στην περίπτωση της Κορσικής, που έχει επίσης μακρά παράδοση βίας; Η Κορσική έχει μια ξεχωριστή κουλτούρα βίας και όπλων που μετρά πάρα πολλά χρόνια επίσης.
Η Μασσαλία, μετά τον τίτλο της πολιτισμικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, θεωρείτε πως έχει αλλάξει ή πως θα αλλάξει στο άμεσο μέλλον; Οι πολιτιστικές εκθέσεις δεν δίνουν δουλειά. Υπάρχει μεγάλη ανεργία και αυτό δεν λύνεται μέσω τίτλων ή μέσω εκθέσεων.
Τελικά στη Γαλλία υπάρχουν συμμορίες, μαφία και οργανωμένο έγκλημα. Αλλά δεν υπάρχει τρομοκρατία, έτσι δεν είναι; Όντως. Δεν έχουμε καμία παράδοση στην τρομοκρατία, όπως η Γερμανία και η Ιταλία. Η action directe δεν έδωσε τη σκυτάλη σε άλλες ομάδες. Η Γαλλία δεν έχει ακροαριστερή παράδοση. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 51
περισσευουν οι δημοσιοσχεσιτες,
Μπεατρίθ Ταλεγκόν
οχι εμεις 52 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
συνέντευξη Στον Κώστα Πλιάκο Η Μπεατρίθ Ταλεγκόν έγινε διεθνής φίρμα μέσα σε μια μέρα. Η γενική γραμματέας της νεολαίας της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, πριν από ένα μήνα, στη σύνοδο του Συμβουλίου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο Κασκές της Πορτογαλίας, τα ‘χωσε στον Γιώργο Παπανδρέου και στους άλλους Σοσιαλιστές ηγέτες κατηγορώντας τους έμμεσα για οπορτουνισμό και για πλήρη έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα. «Είμαι έκπληκτη για το πώς σκοπεύουμε να προωθήσουμε την επανάσταση από ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων, και από ηγέτες που φθάνουν με πολυτελή αυτοκίνητα», είπε η Ταλεγκόν προκαλώντας σοκ στο ακροατήριο.
Η 29χρονη Μπεατρίθ έχει πάρει στα σοβαρά τον ρόλο της και στη χώρα της ήδη θεωρείται το ανερχόμενο αστέρι των Σοσιαλιστών. Η Μπεατρίθ Ταλεγκόν βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα για να συμμετάσχει σε διημερίδα με τίτλο "Έξοδος από την κρίση: Η πρόκληση της Εναλλακτικής πορείας" που διοργάνωσαν το Ινστιτούτο Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής και το Levy Economics Institute στην Αθηναΐδα, και ιδού τι μας είπε.
Θα ήθελα να ξεκινήσω αυτή μας την κουβέντα με μία ερώτηση που είναι παραγγελιά από κάποιον συνάδελφό μου. Μου είπε λοιπόν να σε ρωτήσω «γιατί είσαι στο Σοσιαλιστικό Κόμμα; Μήπως θα έπρεπε να είσαι στην Αριστερά;» Προφανώς ο άνθρωπος άκουσε την τοποθέτησή σου, που κάθε άλλο παρά με τοποθέτηση συστημικού Σοσιαλιστή μοιάζει. Πάνω σε αυτό που μόλις ανέφερες στηρίζεται η μεγαλύτερη κριτική που ακούγεται σήμερα για το πρόσωπό μου. Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει γιατί είμαι στο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ισπανίας και η απάντησή μου είναι ξεκάθαρη. Γιατί πιστεύω ότι όντως ανήκω εκεί, γιατί έχω αξίες και γιατί πιστεύω ότι η Aριστερά μπορεί να δώσει λύση στα προ βλήματά μας σε παγκόσμιο επίπεδο. Επομένως το ερώτημα δεν θα έπρεπε να είναι «γιατί είμαι στο Σοσιαλιστικό κόμμα, αλλά ποιοι άλλοι ακόμη είναι στα Σοσιαλιστικά Κόμματα. Το πρόβλημα δεν είμαστε εμείς, οι οποίοι πιστεύουμε στις αξίες του σοσια λισμού. Εμείς δεν περισσεύουμε. Αυτοί που περισσεύουν είναι μάλλον όσοι έχουν μπερδέψει την πολιτική δράση με τις δημόσιες σχέσεις ή με το πώς θα κερ δίσουν μερικές ψήφους από το Κέντρο. Προσωπικά πιστεύω στις αξίες του Σοσιαλισμού και η θέση μου είναι στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Τα τελευταία 30 χρόνια, όμως, την Ευρώπη δεν την κυβέρνησε μόνο η Δεξιά. Για πολλά χρόνια είχαμε κυβερνήσεις Σοσιαλδημοκρατικές. Τι λάθη έκαναν; Λάθος ήταν που δεν αντιμετωπίσαμε το θέμα των φορολογικών παραδεί σων, λάθος ήταν που ιδιωτικοποιήσαμε τομείς της οικονομίας όπως τις τράπε ζες, λάθος ήταν που δεν επιβάλλαμε φόρο στη μετακίνηση κεφαλαίου. Λάθη πολλές φορές όχι με τις αποφάσεις μας, αλλά με την αμέλειά μας. Γι' αυτό και πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή ο δρόμος που έχουμε πάρει προς το πολιτικό Κέντρο, ακριβώς επειδή δεν έχουμε τα κότσια να λάβουμε συγκεκριμένες αποφάσεις, επειδή φοβόμαστε το πολιτικό κόστος, μας έχει οδηγήσει στο να εκπορνεύουμε τις ιδέες μας, και τους πολίτες να μην μας εμπιστεύονται. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε κατάματα το πρόβλημά μας και να κερδίσουμε ξανά την εμπι στοσύνη του κόσμου. Να σηκώσουμε το κεφάλι με περηφάνια και να πούμε: Ναι, είμαστε Σοσιαλιστές και είμαστε με την Αριστερά.
Αν σε άκουγε κάποιος Έλληνας τώρα να μιλάς θα σου έλεγε ότι ακούγεσαι σαν στέλεχος ή ψηφοφόρος του ΣΥΡΙΖΑ. Τι θα του απαντούσες; Θα του έλεγα ότι έχουμε περισσό τερα κοινά απ' ό,τι με τη Δεξιά και ότι πιστεύω πως η Αριστερά πρέπει να HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 53
συνέντευξη
είναι ενωμένη και πρέπει να ενώνει. Μπορεί να υπάρχουν διαφοροποιήσεις, αλλά στην Αριστερά χαρακτηριζόμα στε από την ανεκτικότητα, τον σεβασμό στην αντίθετη άποψη. Το βασικό είναι να επιστρέψουμε εμείς οι Σοσιαλιστές στην Αριστερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αρκετές απόψεις τις οποίες θα πρέπει να αφου γκραστούμε γιατί προερχόμαστε από την ίδια βάση και την ίδια ιδεολογία. Έχουμε διαφορετικό τρόπο ίσως στο να προσεγ γίζουμε κάποια ζητήματα, διαφορετικές ίσως λύσεις να προτείνουμε, οι οποίες έχουν όμως την ίδια προοπτική και ξεκι νούν από το ίδιο σημείο.
Άκουσα την ομιλία σου στη σύνοδο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς με προσοχή και σε άκουσα να μιλάς για Δημοκρατία. Παρατηρούμε όμως ότι οι μικροί και πιο αδύναμοι της Ευρώπης δέχονται ισχυρές πιέσεις και εκβιασμούς. Χθες μάλιστα μεγάλο γερμανικό κόμμα έκανε ανοιχτό εκβιασμό στην Κύπρο, συνδέοντας την παροχή βοή θειας με τη λύση του κυπριακού, προφανώς εννοώντας την αποδοχή από μέρους της
Για την κρίση στην Ελλάδα ευθύνεται ο ίδιος ο καπιταλισμός, έτσι όπως λειτουργεί σήμερα και τα πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από αυτό το σύστημα και το τροφοδοτούν 54 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Κυπριακής Δημοκρατίας του σχεδίου Ανάν ή κάποιου παρεμφερούς. Πώς θα το σχολίαζες; Εγώ ως Σοσιαλίστρια θα υπερασπίζομαι πάντα το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών. Το ότι βλέπουμε η δημοκρατία στην Ευρώπη να οπισθοχωρεί είναι απο τέλεσμα της δράσης κάποιων πολιτικών, όπως η Μέρκελ και ο Σαρκοζί, οι οποίοι λειτουργούν ως εντολοδόχοι κάποιων που δεν θέλουν καμία ρύθμιση στη λειτουρ γία των αγορών και οι οποίοι είναι στις υπηρεσίες των νεοφιλελεύθερων. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που ευθύνονται για την υποχώρηση της δημοκρατίας και η οποία θα πρέπει να πω ότι δεν είναι συμπτωμα τική. Την ευθύνη φέρει η σκληρή Δεξιά που εισέβαλε στο δημοκρατικό σύστημα με σκοπό να το καταστρέψει.
Στην Ελλάδα η Χρυσή Αυγή, κόμμα με ναζιστικές αναφορές, έφτασε να είναι το τρίτο μεγαλύτερο. Στην Ευρώπη παρατηρούμε ότι η ακροδεξιά ενισχύεται επίσης. Στην Ισπανία βλέπουμε να φουντώνει ο εθνικισμός, όπως για παράδειγμα στην Καταλονία. Σε ανησυχούν αυτά τα φαινόμενα; Το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής δεν είναι καινούργιο, για να μιλήσω για την περίπτωση της Ελλάδας. Έρχεται από τη δεκαετία του ’80, αν και τότε είχε ένα πολύ μικρό ποσοστό. Αν δούμε την πορεία τους τα τελευταία χρόνια θα διαπιστώσουμε ότι άρχισαν να γίνο νται πιο δυνατοί από τη στιγμή που οι Μέρκελ, Σαρκοζί και το μιντιακό περι βάλλον τους άρχισαν να βρίζουν τους Έλληνες, να τους αποκαλούν τεμπέ ληδες και να λένε ότι παθαίνουν όσα παθαίνουν επειδή είναι ηλίθιοι. Ήταν σαν να αποκαλούσε ο Σαρκοζί ηλίθιο τον Γιώργο Παπανδρέου που ήταν τότε πρωθυπουργός. Σε αυτές τις περιπτώ σεις το αποτέλεσμα είναι η αντίδραση αυτού που δέχεται την επίθεση, και στην περίπτωση της Ελλάδας τροφοδότησε τα εθνικιστικά αισθήματα του λαού και την ξενοφοβία. Αυτό προς το παρόν δεν το έχουμε ζήσει στην Ισπανία, αλλά από τη στιγμή που θα αρχίσουν να ακούγονται
για τον ισπανικό λαό τα ίδια, ότι δηλαδή είναι τεμπέληδες κτλ. κτλ. –κάτι που υπερσυντηρητικοί κύκλοι στη Γερμανία ήδη έχουν αρχίσει να λένε–, υπάρχει ο κίνδυνος να ανελιχθούν εθνικιστικές και ακραίες ομάδες όπως η Χρυσή Αυγή. Και αυτό για μία ακόμη φορά θα είναι εξαι τίας της κυρίας Μέρκελ.
Ο Γιώργος Παπανδρέου έχει ευθύνη για τη θέση που έχει βρεθεί σήμερα η Ελλάδα; Σε ρωτάω γιατί η ομιλία στο Κασκές στη χώρα μας ερμηνεύτηκε ως επίθεση στον Παπανδρέου. Για την κρίση στην Ελλάδα ευθύνεται ο ίδιος ο καπιταλισμός, έτσι όπως λει τουργεί σήμερα, και τα πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από αυτό το σύστημα και το τροφοδοτούν. Θα επαναλάβω εδώ τους Μέρκελ και Σαρκοζί. Πολιτικοί όπως ο Παπανδρέου ή ο Θαπατέρο στην Ισπανία ή ο Σόκρατες στην Πορτογαλία ήταν τα θύματα αυτών των πολιτικών και πλήρωσαν τις συνέπειες.
Έκανες λόγο για τις αγορές και ξέρουμε όλοι καλά ότι η οικονομική εξουσία έχει το πάνω χέρι. Πώς μπορεί να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος και να επιστρέψει η εξουσία και πάλι στους πολιτικούς; Θα πρέπει καταρχάς να αλλάξουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Να ξεκινή σουμε και πάλι να εκπαιδεύουμε πολίτες και όχι καταναλωτές. Όταν οι πολίτες αναλάβουν τον ρόλο που πρέπει να έχουν σε μια δημοκρατική κοινωνία, θα γίνει κάποια στιγμή δυνατή η αναβάπτιση του πολιτικού μας συστήματος και θα έχουμε μια καλύτερη δημοκρατία. Από τη στιγμή που θα αρχίσουμε να μιλάμε ανοιχτά για θέματα όπως η εθνικοποίηση των τραπεζών, η ενίσχυση των συνεται ρισμών, η ηθική του τραπεζικού τομέα, η δημιουργία ενός συστήματος που θα είναι το καλό της κοινωνίας στο σύνολό της και όχι για την παραγωγή πλούτου για λίγους, τότε σίγουρα θα βρισκόμα στε στον σωστό δρόμο.
Ντουμπάι
ΚΡΙΣΗ
ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ Λ ίγο πριν την εκπνοή του 2012, ο ηγέτης του Ντουμπάι, σεΐ χης Μοχάμεντ Μπιν Ρασίντ Αλ-Μακτούμ, ανακοίνωσε πως το Εμιράτο είναι «back in business», δηλαδή ξαναμπαίνει σε τροχιά ανάπτυ ξης. «Δεν κάνουμε σχέδια για το μέλλον», είπε, «το χτίζουμε!» Αμέσως μετά απο κάλυψε και τι ακριβώς εννοούσε. Η αλήθεια είναι ότι ένα πράγμα ξέρουν να κάνουν καλά στο Ντουμπάι: Να κατασκευάζουν! Έτσι λοιπόν μέσα στα επόμενα χρόνια θα κατασκευα στεί στην έρημο το λεγόμενο Dubai Mall, το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στον κόσμο, το οποίο θα είναι τριά ντα φορές μεγαλύτερο από το Hyde Park στο Λονδίνο, θα έχει τουλάχιστον εκατό ξενοδοχεία αλλά και θεματικά πάρκα. Πολλά από τα νέα έργα θα γίνουν με τη βοήθεια κινεζικών και
Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά για κάποιους στον κόσμο η οικονομική κρίση είναι πλέον ένα κακό όνειρο απ' το οποίο ξύπνησαν, και τώρα απ' ό,τι φαίνεται, γεμάτοι θετική ενέργεια και διάθεση, σχεδιάζουν το μέλλον τους. Ανάμεσά τους και εκατοντάδες Έλληνες που έχουν επιλέξει να ζουν στο Ντουμπάι. Οι Άραβες τους υποδέχθηκαν με ιδιαίτερη ζεστασιά γιατί, όπως λένε, μας θεωρούν ένα αρκετά καλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό.
Του Πέτρου Γκάτζια ινδικών κεφαλαίων. Η κρίση λοιπόν στο Ντουμπάι, που επηρέασε όπως ήταν φυσικό κυρίως τον κατασκευαστικό τομέα, κράτησε δύο με τρία χρόνια. Το Hot Doc μίλησε με τρεις Έλληνες που ζουν και εργάζονται στο Εμιράτο, τον Λάμπρο Μπριάνα, manager στην εταιρία πληροφορικής Amadeus IT Group τα τελευταία δύο χρόνια, τον Νίκο Κόρδα, ο οποίος εδώ και ένα χρόνο ανήκει στο δυναμικό της Emirates, και την Σπυριδούλα Ηλιοπούλου, η οποία
εργάζεται ως αεροσυνοδός και ζει εκεί τον τελευταίο χρόνο. «Η Ελλάδα έχει στενές ιστορικές σχέσεις με τις αραβικές χώρες, γι' αυτό ο Άραβας βλέπει τους Έλληνες με εκτίμηση και σεβασμό. Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουμε μόνο θερμά αισθήματα για τον ελληνικό λαό και αντιμετωπίζουμε την Ελλάδα σαν δεύτερη πατρίδα», λέει στο Hot Doc o Μοχάμεντ Αλ Μουχέιρι, υψηλόβαθμο στέλεχος της πρεσβείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην Αθήνα. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 55
Ντουμπάι
Αυτή η φρενήρης όσο και φαινομενικά ξαφνική ανάπτυξη πόσο επηρεάζει την καθημερινότητά τους;
Λάμπρος Μπριάνας: Η ανάπτυξη αυτή οφεί λεται κυρίως στην κρίση της ευρωζώνης, με αποτέλεσμα οι εταιρίες να βρίσκουν στη Μέση Ανατολή ένα κέντρο επέκτασης των δραστη ριοτήτων τους και φυσικά λόγω της Αραβικής Άνοιξης. Με την Αίγυπτο, τον Λίβανο, τη Συρία, την Τυνησία να βρίσκονται στη δίνη πολιτικών αναταράξεων, το Ντουμπάι έχει αναδειχθεί σε τουριστικό πόλο έλξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια του Εΐντ αλ Αντχά, της μεγαλύτερης γιορτής των μουσουλμάνων στα τέλη Οκτωβρίου, περισσό τεροι από ενάμιση εκατομμύριο Σαουδάραβες διέσχισαν τα σύνορα και πλημμύρισαν ξενο δοχεία και εμπορικά κέντρα! Με την τιμή του πετρελαίου πάνω από τα εκατό δολάρια το
Σύμφωνα με στοιχεία του 2004, το 84% των κατοίκων του Ντουμπάι έχει γεννηθεί στο εξωτερικό. Τελευταία μάλιστα όλο και περισσότεροι Έλληνες φθάνουν εκεί αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Λάμπρος Μπριάνας: Είναι γεγονός ότι πλέον ο αριθμός των Ελλήνων έχει αυξηθεί εντυπω σιακά. Πολλοί κοινοί γνωστοί, φίλοι φίλων, ψάχνουν για μια καλύτερη τύχη στη Μέση Ανατολή. Αν και δεν έχω γνώση στατιστικών στοιχείων, μόνο το γεγονός ότι πλέον στην Ελλάδα οι ευκαιρίες είναι αρκετά περιορι σμένες, αρκετές εταιρίες όπως η Emirates, η Etihad, κατασκευαστικές και άλλες ανα ζητούν Έλληνες εργαζόμενους, καθώς
Αληθεύει ότι ζητούν δουλειά απο Ελλάδα κυρίως γιατροί και αεροσυνοδοί;
Λάμπρος Μπριάνας: Όχι, υπάρχει ζήτηση και προσφορά σε πολλούς κλάδους, όπως κατα σκευές, εστίαση, ξενοδοχεία, πληροφορική. Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα η Emirates με τα Open Days που οργανώνει δίνει την εντύπωση αυτή, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους μετανάστες –όχι τους ευρωπαίους και τους Έλληνες– που έχουν καταφύγει στο Ντουμπάι; Η Human Rights Watch καταγγέλει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι συνθήκες εργασίας στο Εμιράτο είναι απάνθρωπες, ειδικά όσον αφορά το εργατικό δυναμικό. Απ' ό,τι φαίνεται υπάρχει έντονος ρατσισμός και διακρίσεις.
Λάμπρος Μπριάνας: Στο Ντουμπάι υπάρ χουν τρεις κάστες: α) Οι ντόπιοι, που απολαμβάνουν τις παροχές ενός κράτους με Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν ανά κάτοικο τα 63 χιλιάδες δολάρια ετησίως (η Ελλάδα έχει 23 και η Γερμανία 44). β) Οι δυτικοί ομογε νείς (expatriates), που έρχονται στη χώρα για επαγγελματικούς λόγους, για μεταφορά τεχνογνωσίας (know-how) και για περιορι σμένο χρονικό διάστημα (3-5 χρόνια). γ) Το εργατικό δυναμικό, με καταγωγή από Ινδία, Μπαγκλαντές, Φιλιππίνες, Πακιστάν, Σρι-Λάνκα κλπ. Η πρώτη κάστα απλώς... δεν δουλεύει. Η δεύτερη θεωρείται ένα κοινω νικό σύνολο που συνεισφέρει στη αύξηση της παραγωγής, προσθέτει αξία στην περιοχή
Νίκος Κόρδας Μέλος της Emirates
Λάμπρος Μπριάνας
Manager στην εταιρία πληροφορικής Amadeus IT Group
Σπυριδούλα Ηλιοπούλου Αεροσυνοδός
56 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
βαρέλι, οι χώρες του Κόλπου πλουτίζουν όλο και περισσότερο. Πώς επηρεάζει αυτό τη ζωή των Ελλήνων; Τα ενοίκια έχουν πάρει την ανιούσα επιστρέ φοντας σε τιμές προ-κρίσης, η βενζίνη έχει αυξηθεί περίπου 15% τα τελευταία δύο χρό νια, αν και παραμένει πιο φθηνή από ένα λίτρο εμφιαλωμένου νερού! Α, και δυστυ χώς ή ευτυχώς, ακούμε όλο και πιο συχνά την ελληνική γλώσσα. Νίκος Κόρδας: Το Ντουμπάι έχει μπει σε μια ανοδική πορεία. Όπου και να πας βλέ πεις παντού εργοτάξια να δουλεύουν όλο το 24ωρο. Ο τουρισμός έχει ραγδαία άνοδο. Φέτος η πληρότητα ξεπέρασε το 86%, αριθμός που κατατάσσει το Εμιράτο πρώτο παγκοσμίως.
θεωρούμαστε ένα καλά καταρτισμένο εργα τικό δυναμικό με σχετικά χαμηλές αμοιβές σε σχέση με τους άλλους Ευρωπαίους. Νίκος Κόρδας: Ο ολοένα αυξανόμενος αριθ μός των Ελλήνων που καταφτάνουν είναι εντυπωσιακός. Μόνο μέσω της ελληνικής πρεσβείας στο Άμπου Ντάμπι μάθαμε πως κάθε εβδομάδα καταφθάνουν κατά μέσο όρο πάνω από εβδομήντα Έλληνες. Ένα χρόνο
Μόνο η αεροπορική εταιρία Emirates, όπου εργάζομαι, το 2012 πρόσθεσε επιπλέον δεκα πέντε νέους προορισμούς και παρέλαβε πάνω από τριάντα νέα αεροσκάφη για να καλύψει της ανάγκες του επιβατικού της κοινού. Ο σχεδόν διψήφιος αριθμός ανάπτυξης και η συνεχόμενη αύξηση του τουρισμού για εμάς σημαίνει περισσότερες θέσεις εργασίας, με ολοένα περισσότερες εταιρίες όλων των κλά δων να κάνουν και πάλι μεγάλα ανοίγματα στο Ντουμπάι και μάλιστα με πολύ καλά οικονο μικά αποτελέσματα. Αυτό ισοδυναμεί με μια μεγαλύτερη ασφάλεια για τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας. Η ποιότητα ζωής ανεβαίνει όλο και πιο πολύ, όμως οι τιμές των ακινήτων ολοένα αυξά νονται, οπότε αυξάνονται και τα έξοδα για
ήδη που βρίσκομαι εδώ αρκετοί φίλοι και γνωστοί έχουν ακολουθήσει τον δρόμο τον Εμιράτων. Ως Έλληνες εισπράττουμε σεβα σμό και εκτίμηση από τους ντόπιους, σε αντίθεση με άλλους συμπατριώτες μας που έχουν μεταναστεύσει σε χώρες της Ευρώπης και δεν τυγχάνουν αντίστοιχης μεταχείρισης. Σ πυριδούλα Η λιοπούλου: Το ν τ ε λ ε υ ταίο χρόνο που βρίσκομαι στο Ντουμπάι
Νίκος Κόρδας: Από όλες σχεδόν τις ειδι κότητες αναζητούν εργασία. Αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, χρηματιστές, οικο νομολόγους, γιατρούς, δάσκαλους, στελέχη marketing και διοίκησης. Απλά περισσό τερο λόγο της Emirates και της λαοθάλασσας που δημιουργείται κάθε φορά στα Open Days
στην Ελλάδα ίσως δίνεται η εντύπωση στο ευρύ κοινό πως αρκετοί Έλληνες ψάχνουν για θέσεις αεροσυνοδού.
και ανεβάζει το prestige της χώρας με τα ξενόφερτα έθιμα, αξίες και συνήθειες. Η τρίτη κάστα έχει χαμηλούς μισθούς (300400 δολάρια τον μήνα), με τους οποίους συντηρούν ολόκληρη οικογένεια πίσω στην πατρίδα. 12ωρη δουλειά συνήθως κάτω από 45°C και 80% υγρασία και με το διαβατήριό τους κλειδωμένο στο συρτάρι του εργοδότη για να μην φύγουν. Παρ' όλα αυτά, οι εται ρίες συνήθως είναι αρκετά τυπικές ως προς τις συνθήκες ασφάλειας, τη μισθοδοσία και τις παροχές στους εργαζόμενους.
σημαίνει αρκετά φτηνά εργατικά χέρια, που εργάζονται 12ωρα, συνήθως επτά ημέρες την εβδομάδα. Όμως σε θέματα ασφάλειας και κανονισμών προσωπικού όλες οι επιχει ρήσεις (ειδικά οι τεχνικές εταιρίες) τηρούν όλους τους κανονισμούς. Απάνθρωπες δεν θα μπορούσα να τις χαρακτηρίσω, όμως για τους δικούς μας ελληνικούς ρυθμούς είναι σίγουρα πιο σκληρές.
Νίκος Κόρδας: Το εργατικό δυναμικό που εργάζεται εδώ είναι από φτωχές χώρες, όπως Ινδία, Σρι Λάνκα, Πακιστάν κ.ά. Αυτό
Σπυριδούλα Ηλιοπούλου: Το επάγγελμα της αεροσυνοδού πιστεύω πως είναι το νούμερο ένα επάγγελμα που προτιμάται στο Ντουμπάι και αυτό
Σπυριδούλα Ηλιοπούλου: Σίγουρα υπάρχουν δουλειές που οι υπάλληλοι είναι καλοπλη ρωμένοι και έχουν πολλές παροχές, όπως όμορφα σπίτια και πολύ καλές συνθήκες εργασίας, και κάποιες άλλες που ο μισθός είναι πενιχρός και οι συνθήκες εργασίας όχι
ενοίκια. Και κάτι λιγότερο σημαντικό, η κίνηση στους δρόμους τις ώρες αιχμής πλέον γίνεται απελπιστική! Σπυριδούλα Ηλιοπούλου: Το Ντουμπάι είναι μια χώρα που αναπτύχθηκε ραγδαία μέσα σε λίγα χρόνια και εξακολουθεί να αναπτύσσεται ακόμα περισσότερο. Αυτό πιστεύω δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς να αναζητήσουν μια θέση εργασίας εδώ. Όσον αφορά την καθημε ρινότητά μας, θεωρώ πως η ανάπτυξη ισούται με περισσότερη ελευθερία και εξευρωπαϊσμό. Ήδη για μια μουσουλμανική χώρα οι ελευ θερίες που μας παρέχονται είναι αρκετές, αλλά σίγουρα θα δοθούν και άλλες περισσό τερες, και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα μια καλύτερη διαβίωση.
έχω γνωρίσει πάρα πολλούς Έλληνες που έχουν έρθει εδώ για μια καλύτερη ζωή. Την ημέρα που έφθασα ήρθα μαζί με άλλους έξι Έλληνες, όλοι μας αφήσαμε οικογένεια και φίλους για ένα καλύτερο αύριο, και όσο περ νάει ο καιρός βλέπω ο αριθμός των Ελλήνων να αυξάνεται ραγδαία, καθώς και εκείνων που ζητούν πληροφορίες και ψάχνουν μια ευκαιρία να έρθουν εδώ.
γιατί η ίδια η εταιρία έρχεται στην Ελλάδα και σου δίνει το δικαίωμα της συμμετοχής στη συνέντευξη. Εκτός της αγγλικής γλώσσας, που πρέπει να έχεις άριστη γνώση, δεν απαιτούνται άλλα προσόντα, καθώς η όλη εκπαίδευση γίνεται από την εταιρία. Απ' όσο γνωρίζω μεγάλη ζήτηση έχει ο τομέας της κατασκευής λόγω των έργων που γίνονται.
οι καλύτερες. Όλα είναι θέμα της εθνικότη τας των υπαλλήλων και της θέσης εργασίας. Γνωρίζοντας την κατάσταση στην Ελλάδα και την εκμετάλλευση των υπαλλήλων, δεν θα χαρακτήριζα τις συνθήκες εργασίας εδώ απάνθρωπες, ακόμα και αν ο μισθός είναι πολύ χαμηλός και οι ώρες εργασίας πολ λές. Οι περισσότεροι υπάλληλοι έχουν την στέγη που τους παρέχεται και ζουν σε μια χώρα χωρίς φόρους. Επίσης ξέρουν πως είναι καλυμμένοι από ένα συμβόλαιο κάποιας χρονικής διάρκειας. Στη χώρα μας πλέον οι μισθοί μέρα με τη μέρα μειώνονται και ο φόβος της απόλυσης μεγαλώνει... μαζί με τη θλίψη των ανθρώπων. Τι είναι πιο απάν θρωπο; Η απάντηση δική σας...
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 57
ΕΟΠΥΥ
58 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Η εθνική μας
ανασφαλεια
εγινε κραυγή αγωνίας Βγαίνοντας από τον ΕΟΠΥΥ, Σαπφούς 3 κοντά στα Δικαστήρια της Θεσσαλονίκης, έβραζα. Για μια δαπάνη που αφορούσε συσκευή οξυγόνου συγγενικού μου προσώπου, έτρεχα μήνες και η ταλαιπωρία δεν έδειχνε να έχει τέλος. Προ εορτών Χριστουγέννων έλειπε η αρμόδια για τα οξυγόνα υπάλληλος του ταμείου όπου υπαγόταν. Μετά τις γιορτές δήλωσε πως χρειαζόταν νέα γνωμάτευση, έγκριση, πιστοποιητικό κλπ., παρόλο που μεταξύ των εγγράφων που είχα προσκομίσει υπήρχε προηγούμενη έγκριση και όλο το ιστορικό του ασθενούς, από νοσοκομείο στο οποίο είχε νοσηλευτεί επί ένα μήνα, και ήταν σαφέστατο ότι χρειάζεται τη συσκευή επί 24ώρου βάσεως. Της Ρένας Ακριτίδου
Α
φού συγκεντρώθηκαν τα νέα έγγραφα, προσέλευση στο ταμείο. Χαρά, δεν είχε ουρά. Φευ! «Λυπούμαι, αλλά δεν δεχόμαστε πλέον εμείς αυτά τα δικαιο λογητικά. Θα πρέπει να τα πάτε στον ΕΟΠΥΥ». Αγώνας δρόμου, καθότι η ώρα είχε περάσει, έβρεχε. Στο κτίριο του ΕΟΠΠΥ, εξυπηρετικότατος κύριος σπεύδει να βοηθήσει. «Για δαπάνη;» Νέο έντυπο. Και μετά αναμονή στην ουρά. Όταν φτάνει η σειρά μου, η υπάλληλος κοιτά τα δικαιολογητικά και… μου τα επιστρέφει. «Θα έρθετε μετά τις 15 του μηνός. Δεν παραλαμβά νουμε ακόμη αιτήσεις για δαπάνες από
αυτό το ταμείο». Ήταν πρόσφατη και η «πόρτα» του ΙΚΑ, από άλλη «υπόθεση». Εκεί, παρά το πακέτο εγγράφων και απο δείξεων δαπανών από ιδιωτική κλινική –όπου είχε παραπεμφθεί άλλο κοντινό μου πρόσωπο από δημόσιο νοσοκομείο, μετά από μια επιπλοκή σε επέμβαση ρουτίνας– η απάντηση ήταν «δεν πλη ρώνουμε από τον Ιανουάριο του '12. Τελεία». Μέσα στη βροχή, σκέφτομαι τι θα γινόταν αν οι συγκεκριμένοι ασθενείς δεν είχαν συγγενείς. Και καταλήγω ότι πιθανόν θα χαίρονταν οι υπογράφοντες την υπ. αριθ. Φ.80000/οίκ.32115/2009 απόφαση για « Ένταξη από 1/1/2012 των Περιφερειακών Υπηρεσιών Υγείας των
ΙΚΑ−ΕΤΑΜ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και ΟΠΑΔ στον ΕΟΠΥΥ», κ.κ. Γεώργιος Κουτρουμάνης και Ανδρέας Λοβέρδος. Συμμάζεμα εξό δων, όχι αστεία, ούτε… «μαϊμούδες»!
Γολγοθάς για τη Μαριλένα Η αλήθεια είναι ότι αισθάνθηκα ντροπή για την οργή μου, όταν σκέφτηκα τη μητέρα της Μαριλένας, ενός κοριτσιού για το οποίο –μετά από δημοσιεύ ματα– παρενέβη και ο πρωθυπουργός, προκειμένου να λυθούν γραφειοκρατικά εμπόδια που δυσχέραιναν την έγκριση απαραίτητων για τη σπάνια πάθησή της θεραπειών. Αναρωτήθηκα πόσες φορές θα έχει σταθεί σε ουρές η Άννα Κυρόζη HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 59
ΕΟΠΥΥ
Παράπλευρη απώλεια τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Μικρό και το πολιτικό κόστος. Μόνιμα αδικημένοι και πάντα στο περιθώριο
Γερογιάννη, πόσα επιπλέον δικαιολογη τικά της είχαν ζητηθεί… «Τι και αν έδωσε ο πρωθυπουργός εντολή για κάλυψη όλων των εξόδων της Μαριλένας; Ο ΕΟΠΥΥ είναι υπεράνω...», διάβαζα λίγο αργότερα στη σελίδα της σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Όταν μιλή σαμε στο τηλέφωνο ακουγόταν πολύ
«Ο Πέτρος έχει δείκτη νοημοσύνης 40. Όσο περίπου και η ηλικία του. Είναι πάντα χαμογελαστός και χαρούμενος. Η ομιλία του είναι ένα κολάζ προτάσεων από το σπίτι του, από τις ελληνικές σειρές και τις ειδήσεις. Ο Πέτρος κρατάει πάντα στην τσέπη του μια κασέτα. Δεν γνωρίζει αν η κασέτα περιέχει μουσική ή οτιδήποτε άλλο, όμως δεν την αποχωρίζεται ποτέ. Είναι δικιά του. Ο Πέτρος έρχεται στο Κέντρο 30 χρόνια. Τον καλοδεχτήκαμε όταν ήταν 10 χρονών. Είναι το σχολείο του. Έχουμε κι άλλους σαν τον Πέτρο, και κορίτσια πολλά. Καμιά σαρανταριά όλοι μαζί. Πού οι 130 πριν πέντε μόλις χρόνια. Άλλοι πιο εύκολοι κι άλλοι στραβόξυλα και τους φροντίζει όλους. Μια ζωή τους φροντίζει. Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας ΑμεΑ είναι. Ο Μεμάς ξυπνάει κάθε πρωί στις 5 εδώ και 22χρόνια. Καβαλάει το σχολικό αυτοκίνητο και ξεκινάει δρομολόγιο. Δεν έχει χάσει ούτε μια μέρα, ούτε ένα δρομολόγιο. Είναι οδηγός. Ο Μεμάς γνώρισε τη γυναίκα του στο Κέντρο. Έκανε
60 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
οικογένεια με μια παιδαγωγό. Δύο αγόρια, ποδοσφαιρισταράδες. Στις 7:00 θα κορνάρει στο σπίτι του Πέτρου, θα ανταλλάξει τις καλημέρες του με τους γονείς του και θα συνεχίσει τον δρόμο του. Κάποτε το γέμιζε το σχολικό και ο δρόμος του ήταν μακρύτερος. Τώρα σκάρτα 12 παιδιά να βάζει μέσα. Οι περικοπές των ασφαλιστικών ταμείων βλέπετε. Κάθε χρόνο και περισσότερες. Και δώσ’ του κατηφόρα ο μισθός. Και μετά ήρθε ο ΕΟΠΥΥ. Η Έρση είναι συνοδός στο σχολικό του Μεμά. Κοντεύει τα 60. Από τις 5 στο πόδι κι αυτή. Θα παραλάβει τον Πέτρο και τους υπόλοιπους και όταν φτάσει στο Κέντρο θα αναλάβει άλλες ευθύνες. Ένα τμήμα σπαστικά παιδιά, καθηλωμένα στις καρέκλες. 8 παιδιά (τι παιδιά δηλαδή, ενήλικες με τα όλα τους, 100 κιλά ο καθένας) όλα δικά της. Να φάνε, να πιούνε, να διασκεδάσουν, να αλλάξει και τις πάνες. Και το μεσημέρι πάλι δρομολόγιο. 10 ώρες στο πόδι η Έρση, για 650 ευρώ, κι αυτά 4 μήνες απλήρωτα
τώρα. Δεν μπορεί, λέει, κάποτε θα πληρώσει ο ΕΟΠΥΥ, θα μας πληρώσει κι εμάς τ’ αφεντικό. Τι να κάνει κι αυτή, παιδιά της είναι πια και τ’ αγαπάει. Ο Μάρκο είναι μουσικός. Εκεί να δεις χαμόγελο και θετική αύρα. Λάμπει ολόκληρος. Ο Μάρκο δεν γεννήθηκε στα μέρη μας. Ξεκίνησε από τη βροχερή και μουντή βόρεια χώρα του με ένα άλογο και μια άμαξα και κυνήγησε τον ήλιο. Ο Μάρκο έριξε άγκυρα στο Κέντρο. 10 χρόνια τώρα κι αυτός. Ο Μάρκο έχει γυρίσει τον κόσμο με μια άμαξα και ένα άλογο που ψόφησε με το που πάτησε Ελλάδα. Τι να του πεις για κρίση και προβλήματα. Μόνο τη βενζίνη του ζήτησε μισθό μέχρι να πληρώσει ο ΕΟΠΥΥ. Ευτυχία γι' αυτόν είναι το χαμόγελο το παιδιών όταν ακούν τη μουσική του. «Αυτό δεν πληρώνεται καλέ μου φίλε», λέει πάντα χαμογελαστός. Τόσες ιστορίες. Έχω και για άλλους 10 που έμειναν και παλεύουν ακόμα απλήρωτοι. Έχω και για άλλους τόσους που μέσα σε 3 χρόνια έγιναν στατιστικό
κουρασμένη, θυμωμένη. «Προχθές με πήραν απ' το Μαξίμου και είπαν ότι θα λυθεί το θέμα με τις θεραπείες. Προσπαθούν να μην χρειαστεί να δώσω άλλες γνωματεύσεις. Αν και εκείνες που είχα δώσει ήταν από τον Ιανουάριο, πολύ καινούργιες. Το θέμα απ' ό,τι καταλα βαίνω είναι του ΕΟΠΥΥ. Επειδή έχω ακούσει και άλλες υποσχέσεις από το Δεκέμβριο, αν δεν δω το χαρτί, αποδεί ξεις ότι εγκρίθηκαν οι θεραπείες για να μπορώ να πάω επιτέλους να πληρωθώ, δεν πιστεύω τίποτε πλέον. Εκτός από τη λογοθεραπεία που εγκρίθηκε για 2 χρό νια, η θεραπευτική ιππασία είναι 340 ευρώ τον μήνα, η εργοθεραπεία 250. Οι θεραπείες της Μαριλένας είναι το ένα κομμάτι που έχω πρόβλημα. Το άλλο, ότι μου έστειλαν χτες την απόφαση από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας, πως γνωμο δότησαν να υπαχθεί σε κάποια ρύθμιση η πάθηση του παιδιού. Όμως τους ρωτώ αν έχει γίνει η καταγραφή του συνδρόμου
νούμερο της ανεργίας. Ήρωες όλοι τους. Να γράψει κανείς βιβλία ολόκληρα. Όσο για παιδιά με ειδικές ανάγκες και τις οικογένειές τους, τόμους! Εκεί να δεις προβλήματα. Αλλά και ποιος να θέλει να τα ακούσει. Μακριά από μας και όπου θέλουν ας είναι. Και μετά ήρθε ο ΕΟΠΥΥ. Η κ. Τασία βρίσκεται σε απόγνωση. Βλέπει το παιδί της στο σπίτι να μαραζώνει. Δεν κάθεται στιγμή ο άτιμος. Αυτισμός, υπερκινητικότητα, νεύρα, ψύχωση. Πώς να εκτονωθεί; Η κ. Τασία τηλεφώνησε στο Κέντρο. Θέλει κάτι να κάνει, ό,τι καλύτερο μπορεί για το παιδί της. Ψάχνει τρελαμένη. Να τον στείλει κάπου, να βγει από το σπίτι, να μάθει και κάτι. Να κάνει εργοθεραπεία, εργαστήρια, γυμναστική. Όλα τα κοντινά της Κέντρα έκλεισαν ή κλείνουν. Ας είναι καλά το Κράτος Πρόνοιας. Δεν έχει και λεφτά, μια σύνταξη κι αυτή πετσοκομμένη. Ο σύζυγος; Πού να τον βρεις αυτόν; Με το που έμαθε τα άσχημα μαντάτα, όπου φύγει φύγει. 19 χρόνια άφαντος. Μόνη της τα τραβάει.
Οκαμότο στις σπάνιες παθήσεις. Δεν να τρέχω κάθε μέρα. Επιτέλους, το νομίζω ότι έχει γίνει. Επίσης, οι εξετά Μαξίμου έδωσε εντολή! Είπαν το ανα σεις που πρέπει να κάνει η Μαριλένα λαμβάνει ο υπουργός. Ο ΕΟΠΥΥ… είναι σχεδόν αδύνατον να τις κάνει στο αδιαφορεί. Δεν υπάρχει κυβέρνηση; Δημόσιο. Πρέπει να πας να περιμέ Μου είπαν "σου κάνω χάρη", για την νεις 5 ώρες. Πριν δύο εβδομάδες στο έγκριση της λογοθεραπείας. Μου είπαν Αλεξάνδρα ταλαιπωρήθηκε, έγινε ένα "θα μου φέρεις γνωμάτευση κι ας έχεις λάθος, το παιδί ούρλιαζε. Μου είχαν πει φέρει"... Είναι θράσος!». δεν θα πληρώσω, μετά ζήτησαν χρήματα. Στα τέλη Ιανουαρίου, το Reuters προ Έχει τους γιατρούς της σε ιδιωτικό νοσο έβαλε ρεπορτάζ για τον κίνδυνο που κομείο, ο ΕΟΠΥΥ δεν το καλύπτει. Το αντιμετωπίζει να κλείσει το Ίδρυμα Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας ανα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος», το γνώρισε στη Μαριλένα αναπηρία 90% οποίο υφίσταται τις συνέπειες της μεί για πέντε χρόνια. Έπρεπε να είναι αορί ωσης της κρατικής επιχορήγησης κατά στου χρόνου, εφ' όρου ζωής. 62%. Πρόκειται για το παλαιότερο ορφα Από το υπουργείο Εργασίας, παρότι τα νοτροφείο και σχολείο για παιδιά με ΚΕΠΑ ανήκουν εκεί, με παρέπεμψαν διανοητικές αναπηρίες στην Ελλάδα, στο Υγείας, γιατί οι γιατροί ανήκουν στον το οποίο, αδυνατώντας να λειτουργή ΕΟΠΥΥ. Δεν γράψανε δε ότι το παιδί σει με μόνο 11 ευρώ την ημέρα για κάθε έχει και νοητική υστέρηση. Συνέπεια; παιδί, στηρίζεται πλέον αναγκαστικά Η Πρόνοια δεν το δέχεται αυτό το χαρτί σε δωρεές. και θα κοπεί το επίδομά της. Είναι μια «Απ' τον ΕΟΠΥΥ, αν θα πάρουμε χρή ταλαιπωρία συνεχόμενη… Κουράστηκα ματα, θα είναι του 2011. Οι περικοπές
Η κ. Τασία τηλεφώνησε στο Κέντρο και δεν άκουσε καλά νέα. 9 μήνες έχει να δει χρήματα το Κέντρο από τον ΕΟΠΥΥ. Όχι ότι δεν το ήξερε. Παντού τα ίδια ακούει. Μόνο έξοδα και καθόλου έσοδα το Κέντρο τόσους μήνες τώρα. Μα γίνεται έτσι δουλειά; Έφτασε να χρωστάει παντού. Στο προσωπικό, στο ΙΚΑ, στην εφορία… Ας είναι καλά ο ΕΟΠΥΥ. Άσε που τους θέλει φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερους για να τους πληρώσει. Πού να τις βρούνε βρε οι άνθρωποι τις ενημερότητες; Απλήρωτους δεν τους έχεις; Και στον Πέτρο με το 40 IQ να το πεις, τα γέλια θα βάλει. Άλλους 5 απελπισμένους σαν τη κ. Τασία έδιωξε τηλεφωνικά ο διευθυντής του Κέντρου σε μια εβδομάδα μέσα. Γι' αυτόν τώρα όλοι είναι επιπλέον έξοδα, χρέη και ευθύνες που γεννάνε κι άλλα χρέη και άλλες ευθύνες, και έσοδα δεν βλέπει στον ορίζοντα. Με τα χέρια στο κεφάλι προσπαθεί να καταλάβει πώς γίνεται να φτάνει κάποιος στη χρεοκοπία όταν αυτός που τον οδηγεί εκεί
είναι ο ίδιος που του χρωστάει πρώτος. Προσπαθεί να καταλάβει πώς μια δουλειά με 30 και βάλε χρόνια προσφοράς και τόση ζήτηση και ανάγκη ύπαρξης αργοπεθαίνει χωρίς να μπορεί να κάνει τίποτα. Ούτε μια δραχμή δεν χρωστούσε 3 χρόνια πίσω, και τώρα χρωστάει σε όποιον μιλάει ελληνικά. Και όταν γυρνούσε σπίτι πάντα ένιωθε ότι είχε προσφέρει το καλό. Να ξανανοίξουν τη Λέρο προσπαθούν; Αναρωτιέται. Γιατί το Κέντρο σίγουρα το έχουνε βάλει στο μάτι να το κλείσουν. Παράπλευρη απώλεια τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Μικρό και το πολιτικό κόστος. Άσε που δεν έχουν και κανένα μουσάτο συνδικαλισταρά οι φουκαράδες να κάνει σαματά. Μόνιμα αδικημένοι και πάντα στο περιθώριο. Με καθημερινά προβλήματα που ούτε σε εφιάλτες δεν τα βλέπουμε εμείς. Προσεχώς και χωρίς σχολείο. ΥΓ. Όλες οι ιστορίες που αναφέρονται είναι πραγματικές. Δεν ισχύει το ίδιο και για τα ονόματα».
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 61
ΕΟΠΥΥ
μας, σε σχέση με πέρσι, είναι της τάξης του 50%», αναφέρει και η πρόεδρος της Μονάδας Αυτιστικού Ατόμου «Ελπίδα», που λειτουργεί στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, Ανδρονίκη Κοντοδήμου. «Είχαμε 50 παιδιά, τώρα 41. Κάποιοι αποχώρησαν. Γονείς δεν μπορούσαν να καταβάλλουν 200 ευρώ τον μήνα. Το επίδομα που παίρνουν τα παιδιά καθυστερεί. Παλαιότερα τα φάρμακά τους ήταν δωρεάν, τώρα έχουν συμ μετοχή. Ίσως δοθεί σε λίγες μέρες το δίμηνο Νοεμβρίου Δεκεμβρίου. Οι δωρεές, λόγω της οικονομικής κρίσης, έχουν μειωθεί. Και το προσωπικό μας είναι πια μειωμένο, 20 άτομα σήμερα, ήταν 4-5 μήνες απλήρωτοι. Πετρέλαιο βάλαμε, αλλά το χρωστάμε. Είναι γνω στός ο κύριος που μας εξυπηρετεί, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να πληρωθεί. Στο Φιλοξενείο δεν έχουμε πετρέλαιο… Η μεγάλη αγωνία των γονιών που έχουμε παιδιά ΑΜΕΑ, που μεγαλώσαμε πια, είναι τι θα γίνει όταν εμείς φύγουμε από τη ζωή, αν τα παιδιά μας θα ζουν σε σωστό περιβάλλον».
Λιτότητα, αξιοπρέπεια και ανθρώπινα δικαιώματα Είναι όμως θέμα καλών πολιτικών, κακού ΕΟΠΥΥ ή κακών υπαλλήλων; Μάλλον
όχι. Τον περασμένο Ιούνιο, ειδικός του ΟΗΕ για το εξωτερικό χρέος και τα ανθρώπινα δικαιώματα προειδοποιούσε ότι η εφαρμογή του δεύτερου πακέτου λιτότητας στην Ελλάδα θα έχει σοβαρές επιπτώσεις σε βασικές κοινωνικές υπη ρεσίες και κατά συνέπεια στα ανθρώπινα δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών, ιδιαί τερα όσων ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού – φτωχοί, ηλικιωμέ νοι, άνεργοι και άτομα με αναπηρίες. «Το δικαίωμα στην τροφή, το νερό, τη στέγη, στην εργασία, σε δίκαιες και συνθήκες ισονομίας, δεν πρέπει να υπο σταλεί από την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας», τόνιζε ο Σέφας Λούμινα. Ο ίδιος καλούσε ΔΝΤ, ΕΕ και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να έχουν κατά νου τις συνέπειες των πολιτικών που σχεδιάζουν στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. «Η λιτότητα διαβρώνει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στην Ευρώπη», τόνιζε τον Νοέμβριο η Γκάμπι Ζίμερ, προσθέτοντας ότι η μόνη «σταθερότητα» που παρέχει η συγκεκριμένη συνταγή είναι για τις τρά πεζες, τους κύριους κινητήρες πίσω από την οικονομική κρίση. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωμένης Αριστεράς υπο γράμμιζε πόσο δύσκολο είναι να επέλθει σταθερότητα στις ζωές Ευρωπαίων που έχασαν τις δουλειές τους, ένα σημαντικό
ποσοστό των συντάξεών τους, πρόσβαση σε απαραίτητες υπηρεσίες περίθαλψης ή τη δυνατότητα να μεγαλώσουν τα παι διά τους, λόγω των περικοπών και των επισφαλών εργασιακών συνθηκών. Η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει αποφαν θεί για τουλάχιστον δύο από τα μέτρα του μνημονίου –την ανάκληση της προ στασίας απασχόλησης για ένα χρόνο και
C-answer Πριν λίγες μέρες, στο Μοναστηράκι οργανώθηκε μουσική βραδιά με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για τις θεραπείες ενός νέου, απολυμένου και ανασφάλιστου, που παλεύει με έναν επιθετικό καρκίνο. Ο Γιώργος, ένας ανήσυχος, πολυτάλαντος άνθρωπος, είναι γνωστός στον κυβερνοχώρο ως George Kant και στον χώρο της μουσικής αναζήτησης ως Τug.
62 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
«Από τον Απρίλιο του 2012 παλεύω τυχαία, είτε από παράπλευρα θέματα με το γνωστό ζώδιο. Τον καρκίνο. που δημιουργεί, είτε γιατί ουσιαστικά Μάλιστα μου συστήθηκε ως Λέμφωμα είναι ένα τεράστιο σταυρόλεξο που με επώνυμο non Hodgkin. Εξωτερικά σου κρύβει ακόμα και τις ερωτήσεις… δεν ήταν του γούστου μου, άκουγε Τουλάχιστον η εποχή είναι ταιριαλαϊκά ενώ εγώ είμαι γενικά ροκ στοι- στή με τέτοιες ακραίες ασθένειες. Η χείο, αλλά ήταν ένα αναγκαστικό εποχή της ακραίας έμμεσης βίας που προξενιό που δεν είχα κανένα δικαί- βιώνουμε κοινωνικά και τρώει καθηωμα επιλογής… μερινά σαν αόρατος καρκίνος, λίγο Γιατί c-answer; Γιατί στον καρκίνο λίγο, τη ζωή εκατομμυρίων συναναυτό που αναζητάς εξαρχής είναι θρώπων μου. απάντηση. Απάντηση σε όλα όσα Όλοι αναμένουμε μια άνοιξη επιτέσου θέτει, είτε είναι απανωτά, είτε λους, να σταθούμε και να μπορέσουμε
τη μείωση του κατώτατου μισθού για εργαζομένους κάτω των 25 ετών– πως αντίκεινται ευθέως στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, γεγονός που τα καθι στά παράνομα. Ακόμη και έρευνα του ΔΝΤ διακηρύσσει ότι η σκλαβιά στο δόγμα υπερβολικής λιτότητας είναι λαθεμένη προσέγγιση, που οδηγεί σε βαθύτερη ύφεση. «Όταν περνάς τις μέρες σου σε δημό σιο νοσοκομείο, κατανοείς τον βαθμό κοινωνικού αποκλεισμού. Το 10% των ασθενών που προσέρχονται δεν είναι ασφαλισμένοι. Το σύστημα υγείας μας έχει καταρρεύσει και δεν υπάρχει πολιτική θέληση να το επανα φέρουν σε προγενέστερα επίπεδα. Δεν
πιστεύω στη φιλανθρωπία. Θεωρώ τη φτώχεια κοινωνικό πρόβλημα, όχι απο τέλεσμα κακοτυχίας», δήλωνε η Μερόπη Ανδριοπούλου, αξιωματούχος του ΕΣΥ από το 1989, στο Catholic Online. Τείνω να συμφωνήσω. Η φιλανθρωπία εμπεριέχει μια ανισότητα. Λεξιλογικά, φίλος ανθρώπων. Ο «Θεός» και οι συνομιλητές του; Αντίθετα, η αλληλεγγύη έχει συστατικό της την εγγύτητα. Αλλήλων.
Δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις «Αυτό που διαπιστώνουμε είναι μια ανε πάρκεια των κοινωνικών δομών και υπηρεσιών συγκριτικά με τις αυξανόμε νες κοινωνικές ανάγκες. Διαπιστώνουμε διαφοροποιήσεις όσον αφορά κοινω νικο-προνοιακά ζητήματα. Αλλάζουν διαδικασίες που έχουν να κάνουν με παροχές», ανέφερε στο Hot Doc η Κατερίνα Γουργουρίνη, υπεύθυνη κοι νωνικής υπηρεσίας της οργάνωσης «Κλίμακα». « Έχουμε δει τα δεδομένα να αλλάζουν, οι ανάγκες να αυξάνονται. Έκδοση επιδομάτων, βιβλιάρια υγείας, υγειονομικές επιτροπές… Το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας δημιουργή θηκε για να διευκολύνει τη διαδικασία. Όμως διαπιστώνεται μεγάλη χρονική
καθυστέρηση. Άτομα με αναπηρία πρέπει να μπουν στη διαδικασία να περι μένουν ένα χρονικό διάστημα μέχρι να οριστεί ημερομηνία επιτροπής, τους ζητούν νέα δικαιολογητικά. Αν το επί δομα είναι η μοναδική πηγή εισοδήματός τους δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα. Μπορεί κάποιες υπηρεσίες να είναι υπο στελεχωμένες. Ο κόσμος βρίσκεται σε αδιέξοδο και άγνοια σε σχέση με το τι πρέπει να κάνει, πού πρέπει να απευ θυνθεί. Επιζητά καθοδήγηση, συνεχή ενημέρωση. Πολλές οικογένειες φτά νουν σε οικονομικό αδιέξοδο». Χαρακτηριστικά είναι τα στατιστικά στοι χεία από το blog της «Κλίμακας», που λειτουργεί από το 2008. «Η δημοφιλέ στερη ανάρτηση είναι αυτή τη στιγμή σχετική με επιδόματα κοινωνικής πρό νοιας», αναφέρει η κ. Γουργουρίνη. Από τον περασμένο Μάιο η σχετική ανάρτηση είχε 59.184 επισκέψεις και 349 σχόλια. Άλλη, που αφορά επιδόματα ανερ γίας και ασφάλιση ανέργων, είχε 24.162 προβολές και 244 σχόλια. Ακολουθούν συντάξεις ΟΓΑ με 18.680 προβολές, δικαιώματα ατόμων με αναπηρία 16.770 επισκέψεις, συντάξεις μετά από την ενο ποίηση ταμείων 12.779 προβολές...
να προχωρήσουμε. Άλλος από το κρε- προσπάθειες επαναφοράς και ανά- οικονομικά δεδομένα (δεν μπορείτε να βάτι ενός νοσοκομείου, άλλος γιατί κτησης πλάνου. Εδώ λοιπόν ήρθε η φανταστείτε τι ΔΕΝ μπορεί να γίνει σε είναι άνεργος χωρίς μέλλον, άλλος ώρα για τις ακτινοβολίες να πέσουν δημόσιο και δεν έχεις επιλογή) αλλά ψάχνοντας τρόπο να ασφαλιστεί για να στο τραπέζι. Τα ήδη εκτοξευμένα και σε προοπτική, σαν κάθε δύσκολο κόστη από άπειρες εξετάσεις, δωμά- να γίνεται και για καλό. Ο Φλεβάρης μην τελειώσει η ζωή του χωρίς μάχη. Στην άνοιξη λοιπόν! (υψωμένο ποτήρι τια για αποφυγή λοιμώξεων στο Λαϊκό θα είναι ο πιο δύσκολος μήνας που με φυσικό χυμό πορτοκάλι και καλά και επισκέψεις σε ειδικούς για επα- ζήσαμε ποτέ, αλλά πιστεύω ο Μάρτιος σε στιλ πρόποσης)», έγραφε την 1η νελέγχους βιοψίας …καταφέραν και θα μας βρει εκεί που πρέπει». Ιανουαρίου στη στήλη-ημερολό - καλυφθήκαν σιγά σιγά και γίνανε όλα. Ο Γιώργος έχει γράψει, μεταξύ άλλων, γιο του blog του, C-answer. Στις 12 …Πλάνο νέο, συντήρηση και υπομονή το διήγημα «Η ανάγκη να ονειρεύΦεβρουαρίου: «Αυτές οι μέρες, λοιπόν, όπως μπορώ για το στέρνο, και ακτι- εσαι», ενώ είναι ο δημιουργός του με ρίξανε σε ελάχιστη κινητικότητα, νοβολίες άμεσες στο κεφάλι. Κάτι που τραγουδιού «Φταίνε οι φωνές μας που πτώση κιλών μεγάλη, αδυναμία, ξεκίνησε ένα νέο δρόμο όχι μόνο σε δε γίναν κραυγές»…
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 63
@tweets
ακολουθείστε μας στο twitter
@hotdoc_mag
@tbaklavas
Αν δεις στον ύπνο σου λεφτά μην ξυπνήσεις, κάτσε να το χαρείς
@stenikito
Φώναζαν στον ΓΑΠ «Γιώργο γύρνα πίσω». Από σήμερα πιστεύω στους ψεκασμούς.
@amsterdamianos Αν το να κάνεις λάθη είναι ανθρώπινο, έχω τερματίσει την ανθρωπιά.
@cyn0p
Ο Άδωνις πιστεύει την αστυνομία. Όλοι οι υπόλοιποι πιστεύουν τα μάτια τους
@Efi_Mera @vasiloideato
Και ο Γαβαλάς και ο Τσοχατζόπουλος και ο Παπαγεωργόπουλος, όλοι σπούδασαν στο εργαστήρι «ο κλέψας του κλέψαντος»
@avraamakis
Εκεί που πίστευα ότι η πιο ανώφελη δουλειά για την κοινωνία είναι «βουλευτής του ΠΑΣΟΚ» θυμήθηκα την «ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ»
βρέθηκε πολιτικός με μικροποσότητα τσίπας πάνω του
@nikosalepis
Πάνω που νόμιζες ότι το δελτίο του Ευαγγελάτου δεν μπορεί να γίνει χειρότερο, σκάει ένας Τράγκας σε ρόλο σχολιαστή. @neokopos
Σύζυγος Παπαγεωργόπουλου: «Δεν υπάρχει πιο τίμιος άνθρωπος απ' τον άντρα μου» —Βίκυ Σταμάτη: Υπάρχει!
@DrJekyllus
Όταν ακούω για ρυθμίσεις που θα δώσουν ανάσα στον Έλληνα φορολογούμενο φαντάζομαι την κυβέρνηση να μας μοιράζει μπαλόνια ηλίου για εισπνοές
@AnemosNaftilos
—Πάγκαλος: Δεν μου αρέσει αυτό το ΠΑΣΟΚ ούτε ο πρόεδρός του —Καλά! Φάε μόνο τις πατάτες και τη χωριάτικη!
@PaNoS_X_X_S
Η αμήχανη στιγμή που είσαι στον ΟΑΕΔ και βλέπεις ταμπέλα “ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗ ΕΧΟΝΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑ”…!!!
@_ToniV_
Σε ηλικία 28 ετών, ο Βούδας αποσύρθηκε στην έρημο για νηστεία, προσευχή και για να διαβάσει Μπογδάνο.
Ιστορία
Η
ανεργία, χρόνιο πρόβλημα του ελληνικού κράτους, ανέκα θεν έσπρωχνε πολλούς νέους ανθρώπους στη μετανάστευση ή στον υπόκοσμο. Μια άλλη Ελλάδα γεν νιόταν «περί λύχνων αφάς» στις γειτονιές του Πειραιά, της δυτικής Θεσσαλονίκης, στις φτωχογειτονιές όλης της Ελλάδας. Πόρνες και νταβατζήδες, πρεζάκια και κουτσαβάκια, κλεφτρόνια και πορτοφο λάδες, βιαστές και παιδεραστές έβγαιναν τη βόλτα τους σαν σκοτείνιαζε προς ανα ζήτηση της λείας είτε αυτή ήταν παράδες είτε σάρκα. Δυστυχώς γι’ αυτόν τον λαό, ένα μέρος του υποκόσμου ασχολιόταν παραδοσιακά με την πολιτική, μισθο δοτούνταν από το κράτος και στελέχωνε το βαθύ κράτος ή, στον αντίποδα, την εξτρεμιστική αριστερά.
Σε θέσεις μάχης Το φθινόπωρο του 1974 ο λαός και αριστερά κόμματα πίεζαν για την κάθαρση του κρατικού μηχανισμού από
Ευάγγελο Αβέρωφ, χάιδευε τα όργανα «τάξης» της επταετίας. Η κάθαρση, αίτημα των εφημερίδων, ξεκίνησε με δειλά βήματα. Η Δέσποινα Παπαδοπούλου, σύζυγος του πρώην δικτάτορα, που ζούσε φρουρούμενος στη βίλα που νοίκιαζε με συμβολικό τίμημα από τον Ωνάση στο Λαγονήσι, διώχθηκε για «απάτην κατ’ εξακολούθη σιν εις βάρος του Δημοσίου». Κατά τη διάρκεια της επταετίας μισθοδοτούνταν παράνομα από το υπουργείο Προεδρίας ως –υποτίθεται– υπάλληλος της ΚΥΠ. Έμεινε μια ημέρα στη φυλακή, πλήρωσε όσα είχε πάρει από το κράτος παράνομα και αφέθηκε ελεύθερη. Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας αντι κατέστησε τα προεδρεία των ανώτατων δικαστηρίων και τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, αλλά και ποια κυβέρ νηση δεν το έκανε αυτό με την έλευσή της; Όλοι περίμεναν τις εκλογές. Η πολιτική του Καραμανλή απέδωσε. Οι χουντικοί απαξιώθηκαν και πήραν μόνο
Οι δυο Ελλάδες Μέρος E – Το χρονικό της Μεταπολίτευσης
Αθήναι 31 Αυγούστου 1974: «Δύο πρώην κατάδικοι για λαθρεμπόριο ναρκωτικών συνεπλάκησαν έξω από κέντρον διασκεδάσεως στις Κουκουβάουνες και μετά από λίγο ο ένας από αυτούς έπεφτε νεκρός, κτυπημένος κατάστηθα με ένα μεγάλο κρητικό μαχαίρι». (Εφημερίδα «Μακεδονία», 1 Σεπτεμβρίου 1974) Του Παναγιώτη Πασπαλιάρη
χουντικούς και την τιμωρία των πρω ταιτίων της χούντας καθώς και των βασανιστών της. Η κυβέρνηση προχω ρούσε με δειλά βήματα. Ο Καραμανλής γνώριζε ίσως ότι η επίθεση προς τη χού ντα θα δημιουργούσε διάσπαση στους δεξιούς πολίτες, με εκλογικό αντί κτυπο για τον ίδιο. Με πρωτεργάτη της πολιτικής αυτής τον υπουργό Άμυνας
66 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
το 1,1% των ψήφων του ελληνικού λαού. Μετά τις εκλογές, στις 4 Δεκεμβρίου, ο Καραμανλής ζήτησε επιτάχυνση των διαδικασιών.
Η κάθαρση Εκτός από τις μισθοδοσίες τους, που φουσκώθηκαν κατά τη διακυβέρ νησή τους, οι χουντικοί είχαν κι άλλες
επιχειρηματικές ανησυχίες. Με τη βοή θεια γαμπρών ή αδερφών έφτιαχναν ξενοδοχεία στη Ρόδο και αλλού, έκαναν χωματουργικές και άλλες εργασίες για το δημόσιο (τις οποίες είχαν πάρει από τους αδερφούς των πολιτικών) και συνήθως έπαιρναν μεγάλα δάνεια από τις κρατικές τράπεζες, άνευ αντικρίσματος και άνευ υποχρέωσης επιστροφής όπως αποδεί χτηκε σε πολλές περιπτώσεις. Οι εφημερίδες πίεζαν αφόρητα με τη δημοσίευση των σκανδάλων της επταετίας. Το σπίρτο άναψε ο παλιός ξιφομάχος και γόνος γνωστής δικηγορι κής φαμίλιας Αλέξανδρος Λυκουρέζος. Κατέθεσε, Σεπτέμβριο του 1974, την πρώτη μήνυση κατά 15 ατόμων, των πρωταιτίων της χούντας. Τα κίνη τρα του Λυκουρέζου ήταν ασφαλώς πατριωτικά και πολιτικά (κατέβηκε ως υποψήφιος με την Ένωση Κέντρου). Στα χρόνια της μεταπολίτευσης, πάντως, αυτά ξέφτισαν και έγιναν «οικοπεδικά», όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις «αντιστασιακών». Μήνυση κατέθεσε και η Ένωση Δημοκρατικών Δικηγόρων (σε 50 άτομα), ο δικηγόρος Χαρισιάδης και ο πρώην δήμαρχος Ζωγράφου Δημήτρης Μπέης. Από την κρατική πλευρά κινή θηκε η στρατιωτική δικαιοσύνη. Τη νύχτα της 23ης Οκτωβρίου 1974 με μια στρατιωτική επιχείρηση συνελήφθησαν 5 από τους πρωταιτίους του πραξικοπή ματος, οι Παπαδόπουλος, Μακαρέζος, Παττακός, Ρουφογάλης και Λαδάς, και εξορίστηκαν σε ξενοδοχείο της Τζιάς, λίγα μίλια μακριά από τα σαφώς φθηνό τερα ξενοδοχεία της Γιούρας. Η επίσημη δικαιολογία ήταν ότι ετοίμαζαν τρομο κρατικές ενέργειες με στόχο τη ματαίωση των εκλογών. Την 1η Νοεμβρίου αποφασίστηκε από την ολομέλεια των εφετών η παραπο μπή όσων αναφέρονταν στις μηνύσεις των ιδιωτών για στάση και εσχάτη προ δοσία. Ακολούθησε η προφυλάκιση των πρωταιτίων μετά τις εκλογές και η δίκη τους στον Κορυδαλλό. Στις 23 Αυγούστου 1975, με την υπ’ αριθμόν 477 απόφασή του, το δικαστήριο με πρόεδρο τον εφέτη Ιωάννη Ντεγιάννη καταδίκασε 18 από τους πρωταιτίους. Οι τρεις κορυ φαίοι καταδικάστηκαν «εις θάνατον».
Ο ήλιος της δικαιοσύνης
O Ιωαννίδης απευθύνεται χαμογελώντας στο δικαστήριο.
Η ποινή μετατράπηκε από τον ίδιο τον Καραμανλή σε ισόβια κάθειρξη. Κι «όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια» ήταν μια από τις γνωστές φράσεις του «εθνάρχη». Παράλληλα έγιναν και άλλες δίκες για εγκλήματα της χούντας. Σε μία από αυτές, για τη δολοφονία του 15χρονου Βασίλη Πεσλή στις 21 Απριλίου 1967, βρέθηκε μετά από 8 χρόνια ο δράστης, ο χαμηλόβαθμος αξιωματικός Λυμπέρης Ανδρικόπουλος. Στη δίκη για τα θύματα του Πολυτεχνείου ο δικηγόρος του Γεώργιου Παπαδόπουλου δήλωσε ότι οι τυφλοί πυροβολισμοί στο πλήθος των φοιτητών είχαν στόχο να ανατρέψουν τον εντολέα του, το οποίο κι έγινε. Άρα η εν ψυχρώ δολοφονία φοιτητών ήταν έργο της αντίπαλης φατρίας των Ιωαννιδικών, μπορεί να συμπεράνει κάποιος.
Η μη κάθαρση Στις 11 Νοεμβρίου 1975 ξεκίνησε η δίκη των βασανιστών της χούντας αστυνομικών Μάλλιου, Μπάμπαλη, Καραπαναγιώτη και Κραβαρίτη. Οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν καθώς εκτελούσαν, όπως ειπώθηκε από τους συνηγόρους, υποδειγματικά τα καθήκοντά τους. Σύμφωνα με τους κατηγορούμενους, τα εμφανή τραύματα των θυμάτων τους που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο ήταν προϊόν αυτοτραυ ματισμών, ενώ πολλοί από αυτούς είχαν συνεργαστεί και τώρα παρουσιάζονταν ως μάρτυρες κατηγορίας.
Εκτός από τα γνωστά και προβεβλημένα στελέχη της χούντας υπήρξαν κι άλλοι, μεσαίοι ή μικροί στην ιεραρχία, που όχι μόνο γλίτωσαν χωρίς τιμωρία, αλλά μάλλον τα κατάφεραν μια χαρά και ως υποστηρικτές της μεταπολίτευσης. Το καλοκαίρι του 1975, με την απόφαση 684 της ολομέλειας του Αρείου Πάγου, το αδίκημα της «εσχάτης προδοσίας» για τα γεγονότα της 21ης Απριλίου 1967 ορίστηκε ως «στιγμιαίον». Συνεπώς απαλλάχθηκαν από αυτό όσοι συνεργά στηκαν με τη χούντα από την επομένη. Το περιοδικό Αντί έγραψε για τη δράση του Σταύρου Ψυχάρη, σημερινού εκδότη του Βήματος και άλλων εφημερίδων το 1995. Αυτό που αποδείχτηκε, πάντως, ήταν η κουμπαριά του με τον υπουργό Τύπου της Χούντας, τον Βύρωνα Σταματόπουλο. Ο σημερινός διευθυ ντής του πολιτικού γραφείου της Νέας Δημοκρατίας, Ηλίας Φιλιππακόπουλος, ήταν ένθερμος υποστηρικτής, όπως αποκάλυψε το Hot Doc (τεύχος 23). Ο Μάκης Ψωμιάδης, γνωστός πολυ τάλαντος παράγοντας, ήταν συχνός επισκέπτης των υπογείων της ασφά λειας. Δεκάδες δήμαρχοι και δημοτικοί παράγοντες ανά την Ελλάδα συνέχι σαν να εκλέγονται, κυρίως με τη Νέα Δημοκρατία αλλά και με το ΠΑΣΟΚ, εκφράζοντας τη σιωπηρή συνενοχή μερί δας πολιτών στη φασιστική ιδεολογία.
Αν επιχειρήσει κανείς να κάνει έναν ιστο ρικό απολογισμό της εποχής της κάθαρσης ή τιμωρίας των συνταγματαρχών, θα δώσει μια θολή εικόνα. Επιχειρήθηκε ένα ξεκα θάρισμα λογαριασμών μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών. Οι πολιτικοί ήταν πλέον κυρίαρχοι και κυνήγησαν τους πραξικο πηματίες. Η Ελλάδα είχε πια δημοκρατία. Κανείς δεν μπορούσε με τη βία να κατα λύσει το πολίτευμα. Η άμεση τιμωρία στήριξε τη δημοκρατική πρόοδο του λαού. Από την άλλη, το δεξιό παρακράτος προ στατεύτηκε όσο ήταν δυνατό. Είχε και πάλι το πάνω χέρι, σαφώς όμως δεν μπορούσε το χέρι αυτό να ακουμπήσει με τη γνωστή πυγμή τους αριστερούς πολίτες. Η τυφλή δικαιοσύνη έκλεισε το μάτι σε μια μερίδα εγκληματιών του υποκόσμου που είχε σχέσεις με την αστυνομία ή τον στρατό, επίσημες ή ανεπίσημες. Η απάντηση ήρθε από την αντίπαλη συμμορία. Η νεοεμφα νιζόμενη οργάνωση 17 Νοέμβρη ανέλαβε με προκήρυξή της την ευθύνη για τη δολο φονία του σταθμάρχη της ΣΙΑ Ρίτσαρντ Γουέλς στις 23 Δεκεμβρίου 1975. Με το ίδιο σαρανταπεντάρι εκτελέ στηκε ο απόστρατος αξιωματικός της αστυνομίας Ευάγγελος Μάλλιος. Πριν ξεψυχήσει ο Μάλλιος μίλησε για μια γυναίκα και έναν ψηλό. 30 χρόνια αργό τερα υπήρξαν πληροφορίες ότι ο ψηλός ήταν ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, έγκλει στος σήμερα στη φυλακή ως αρχηγός της 17 Νοέμβρη. Οι φασίστες απάντησαν με βόμβες σε σινεμά όπου έπαιζε σοβιε τικές ταινίες, με έκτροπα στην κηδεία του Μάλλιου και άλλες δυναμικές ενέρ γειες. Η πολιτική σκηνή που έστησαν οι παλινορθωμένοι πολιτικοί είχε φράκα και ζιβάγκο την ημέρα, αλλά το βράδυ γινό ταν πραγματικό «γουέστερν». Ο ήλιος της δικαιοσύνης φαίνεται πως λησμόνησε την Ελλάδα για ακόμα μία φορά. Την Ελλάδα της οποίας οι πολί τες αγωνίζονταν να τα φέρουν βόλτα με την ακρίβεια και την ανεργία. Την Ελλάδα που συνέχιζε να μεταναστεύει στη Γερμανία και αλλού. Που πρόκοβε στα πανεπιστήμια του εξωτερικού, που έβγαζε ακόμα τραγούδια και ποιητές, που όταν έβλεπε τη σαπίλα μπροστά της απλώς άλλαζε πεζοδρόμιο. HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 67
Χρονολόγιο Του Δημήτρη Μαρούλη
1991 10 ΜΑΡΤΙΟΥ
ΜΑΡΤΙΟΣ 1998
Ο Διονύσης Χαριτόπουλος μιλούσε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής και στην Ελένη Πετάση, με αφορμή το βιβλίο του «Εναντίον του Marlboro», που μόλις είχε κυκλοφορήσει: «Ο τίτλος είναι συμβολι κός. Είναι ένα βιβλίο εναντίον κάθε ψύχω σης που προάγει προϊόντα, επαγγέλματα ή συμπεριφορές σε "ιδεολογία". Σίγουρα έχε τε υποστεί κάποιους παθιασμένους επαγ γελματίες της πολιτικής, της εκπαίδευσης κλπ., να προσπαθούν να σας πείσουν πως ασκούν "λειτούργημα". Το "Marlboro" δεν είναι ένα βιβλίο μαρτυρία. Είναι μια μικροβιολογική εξέταση της κοινωνικής μόλυνσης (όχι από έναν κοινωνιολόγο) που είναι αποτέλεσμα της πλήρους εμπορευμα τοποίησης σε όλους τους τομείς, ακόμα και στο συναισθηματικό επίπεδο. Εγώ είμαι τουρίστας. Ήρθα, είδα κάποια πράγματα και θα φύγω. Απλώς κρατώ σημειώσεις. Τα βιβλία μου είναι αυτές οι σημειώσεις».
1998
29ο τεύχος του περιοδικού ΜΕΤΡΟ. Αναδη μοσίευση μέρους του άρθρου της Ευγενίας Λουπάκη για τη σύνθεση της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004: «Για να γυρίσουμε στη διαδικα σία: η αποθέωση της αδιαφάνειας! Πώς επελέγησαν ο Κώστας Μπακούρης και οι υπόλοιποι 15 της Οργανωτικής Επιτροπής; Ο Κ. Σημίτης αποφάσισε μόνος του μετά από υποδείξεις του στενού του φίλου και διοικητή της Εθνικής Τράπεζας, Θόδωρου Καρατζά. Του οποίου φίλος κατά σατανική σύμπτωση τυγχάνει και ο Κ. Μπακούρης. Κατά ακόμη σατανικότερη δε, φίλος του κ. Καρατζά τυγχάνει και ο κ. Στρατήγης, που τοποθετήθηκε πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής. Φίλη του κ. Καρατζά, απολύ τως εννοείται κατά σύμπτωση, είναι και η κ. Νίκη Τζαβέλλα, που διατέλεσε πρόεδρος του ΟΑΕΔ επί κυβέρνησης Μητσοτάκη. Κι άλλους, εκ των 15, λέγεται ότι πρότεινε και ουσιαστικά τοποθέτησε ο κ. Καρατζάς, όπως τον κ. Σπύρο Καπράλο. Με κοινό χα ρακτηριστικό, εκ σατανικής συμπτώσεως κι αυτό, τη νεοδημοκρατική τους προέλευση και τους δεσμούς με τον Όμιλο Λάτση. Η Ν. Τζαβέλλα υπήρξε γενική γραμματέας του Ιδρύματος Λάτση για την Αλβανία και τώρα είναι αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Κόκκαλη. Ο δε κ. Καπράλος είναι στέλε χος της EUROBANK. Στην Επιτροπή δεν υπάρχει εκπρόσωπος του τεχνικού κόσμου της χώρας, ενώ υπάρχουν 3 κορυφαίοι τρα πεζικοί παράγοντες: ο διοικητής της Τρά πεζας της Ελλάδος Λουκάς Παπαδήμος, ο γραμματέας της Ένωσης Ελληνικών Τρα πεζών Ιωάννης Μάνος, πρώην στέλεχος της Εθνικής κι αυτός, και ο Σπ. Καπράλος της EUROBANK. Σημειώστε ότι 2-3 μέρες, μόνο, μετά την ανακοίνωση της σύνθεσης της Οργανωτικής Επιτροπής εμφανίστη καν δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από κονσόρτσιουμ ξένων τραπεζών και την Εθνική Τράπεζα, ν΄αναλάβουν έργα της Ολυμπιάδας».
68 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
2006 18 ΜΑΡΤΙΟΥ Σε 160 πόλεις της Γαλλίας, περίπου 2 εκατομμύρια πολίτες, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα των εργατικών συνδικάτων και των φοιτητικών και μαθητικών οργανώσεων, διαδήλωσαν κατά του κυβερνητικού νόμου για την απασχόληση των νέων. Το νομοσχέδιο, που περιελάμβανε το Συμβόλαιο Πρώτης Απασχόλησης (CPE), έδινε το δικαίωμα στους εργοδότες να απολύουν νέους υπαλλήλους, κάτω των 26 ετών, μέσα σε 2 χρόνια από την πρόσληψή τους, χωρίς αιτιολογία και αποζημίωση. Στόχος, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Ντομινίκ ντε Βιλπέν, ήταν η παροχή κινήτρων στις επιχειρήσεις για περισσότερες προσλήψεις, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανεργία, που, ειδικά για τη νεολαία της Γαλλίας, ήταν η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, καθώς έφτανε το 23%.
8 ΜΑΡΤΙΟΥ
Προαναγγελία, στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ, των «πολύτιμων συμβου λών που θα δώση από την προσεχή Κυριακήν 15 Μαρτίου στο ΕΜΠΡΟΣ, η Σταρ Ελλάς του 1952 Νταίζη Μαυράκη, στις Ελληνοπούλες που θα λάβουν μέρος στα καλλιστεία για την ανάδειξι της Σταρ Ελλάς του 1953».
1953
16 ΜΑΡΤΙΟΥ
1980
Μόλις ο λαρισαίος διαιτητής Καραβασίλης σφύριξε τη λήξη του αγώνα Απόλ λωνα Σμύρνης-Ολυμπιακού (0-0), σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής, «εξαγριωμένοι οπαδοί των ερυθρόλευκων έσπασαν τα κιγκλιδώματα και μετά από άγρια μάχη με τη μικρή δύναμη της χωροφυλακής κατέστρεψαν στην κυριολεξία τις εγκαταστάσεις του γηπέδου της Ριζουπόλεως, προκα λώντας ζημίες ύψους 3 εκατομμυρίων δραχμών. Δεν άφησαν τίποτε όρθιο. Ούτε κιγκλιδώματα που χωρίζουν τις εξέδρες από τον αγωνιστικό χώρο, ούτε δοκάρια και δίχτυα, ούτε πάγκους προπονητών και υαλοπίνακες. Υπολογί ζεται ότι η μονάδα κρούσεως αποτελείτο από περίπου 300 νεαρούς, που έφεραν σε απελπιστικά δύσκολη θέση τους αστυνομικούς. Οι τελευταίοι, υπό τα βλέμματα των φιλάθλων που παρακολουθούσαν τη μάχη, υποχώρησαν 3 φορές για ν΄αποφύγουν την επίθεση των οπαδών, που σπάζοντας και τις διαφημιστικές πινακίδες είχαν στα χέρια τους, σαν όπλα, τεράστια ξύλα, που τα εκσφενδόνιζαν ή απειλούσαν. Συνελήφθησαν 30 άτομα, 7 εκ των οποίων θα οδηγηθούν στο Αυτόφωρο Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Μετά από μήνυση του εφόρου του Ολυμπιακού Μ. Φωτίου, συνελήφθη και ο διαιτητής, διότι "με γκριμάτσες εξενεύρισε τους φιλάθλους", οι οποίοι και μπήκαν στο γήπεδο».
19 ΜΑΡΤΙΟΥ
Φωτορεπορτάζ απεικόνιση της δύσκολης καθημερινότητας μεγάλου τμήματος των κατοίκων της Αθήνας, δημοσιευμένο στις 24 ΩΡΕΣ, της έκτης σελίδας της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
1981
1967
19-25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1981
20 ΜΑΡΤΙΟΥ
1975
Εβδομαδιαίο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ. Τεύ χος 659. Απόσπασμα από την κριτική της Στέλλας Δημοπούλου-Βλαχογιάννη για το έργο του Γιώργου Αρμένη «Το Σόι», που παρουσιαζόταν στο Θέατρο Τέχνης σε σκη νοθεσία Κάρολου Κουν: «Το Σόι σίγουρα δεν είναι το έργο που θα ταράξει τα νερά των πολιτικοκοινωνικών μας προβληματι σμών. Η δράση του, άλλωστε, σταματάει στο ‘74. Και αν κάποτε ο συγγραφέας σκε φτεί να το ταξιδέψει ως τις μέρες μας, θα μπερδευτεί άσχημα ανάμεσα στους ευνου χισμένους από το όραμα της εύπορης ζωής Νεοέλληνες και τους όψιμους επαναστάτες της προϋπαλληλικής ηλικίας. Το Σόι εν κατακλείδι είναι ένα –τουλάχιστον– τίμιο έργο. Χωρίς την πρόθεση να διαλαλήσει την ιδεολογία που το διέπει, αλλά και χωρίς να υποφώσκει η ουσία του. Πιστεύουμε ότι δεν θα περάσει απαρατήρητο. Γιατί, το επαναλαμβάνουμε, είναι έργο τίμιο. Και σημαντικά ελληνικό». Στην παράσταση συμμετείχαν οι Αλ. Παϊζη, Γ. Μόρτζος, Β. Παρθενιάδου, Γ. Αρμένης, Λ. Κονιόρδου, Αλ. Πέτσος κ.ά.
Δημοσίευμα της εφημερίδας ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, αφι ερωμένο στη συζήτηση του νομοσχεδίου για τους δημόσιους υπάλληλους, που είχε πραγματοποιηθεί την προηγούμενη ημέρα στη Βουλή: «Μιλώντας πάνω στο άρθρο 9, το σχετικό με τις προτιμήσεις στο διο ρισμό δημοσίων υπαλλήλων, ο βουλευτής του ΚΚΕ, Κ. Κάππος, είπε ότι "με τη διάταξη αυτή εισάγονται στη δημόσια υπηρεσία παιδιά αγωνιστών της εθνι κής αντίστασης, αλλά η δικτατορία αναγόρευσε σε αγωνιστές της εθνικής αντίστασης τους συνεργάτες των Γερμανών και των Ιταλών. Με το νομοσχέδιο τα παιδιά αυτών θα προτιμούνται απέναντι σ΄άλλους υποψήφιους. Η κυβέρνηση πρέπει το ταχύτερο να φέρει στη Βουλή νόμο που να καταργήσει το χουντικό νόμο 199 και να στερήσει τις συντάξεις απ΄όλους αυ τούς". Ο υπ. Προεδρίας, Γ. Ράλλης, έκανε δεκτή την πρόταση του σ. Κάππου και απάλειψε την –σχετική με τους δήθεν αγωνιστές της εθνικής αντίστασης– παράγραφο του άρθρου 9».
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 69
Ένας για 10 Της Αντιγόνης Μιχοπούλου
Μελίνα Ασλανίδου 1
Η μουσική είναι αγωγός των συναισθημάτων μας; Φυσικά, και είναι μάλιστα θετικός αγωγός των συναισθημάτων μας.
2
«Ναι θα πω» – σε τι λες αδιαπραγμάτευτα «όχι»; Στον μισογυνισμό, στην κακοποίηση, στην ανεργία, στη μνησικακία.
3
Τι μπορεί να σε εξοντώσει συναισθηματικά; Ένα παγωμένο κοινό.
4
Ποιο θα ήταν για σένα το ιδανικό κοινό σε μια συναυλία; Ένα ζεστό κοινό, έτοιμο και ανοιχτό να επικοινωνήσει και να απογειωθεί μέσα από τα τραγούδια.
5
Ένα τραγούδι που αφιερώνεις στο ένα εκατομμύριο άνεργους; Δεν έχω διεύθυνση, δεν έχω κινητό, δεν έχω στέκι σταθερό, δεν έχω μνήμη...
6
Αν γινόσουν τώρα 18 ετών θα έμενες στη Ελλάδα; Δεν χαρίζω την Ελλάδα μου, τη χώρα μου, σε κανέναν... Εδώ θα εμένα όπως και μένω.
7
Αν κυβερνούσες για ένα χρόνο την Ελλάδα, ποια αλλαγή θα έκανες χωρίς να την διαπραγματευτείς; Καταπολέμηση της ανεργίας, ενίσχυση προσωπικού στα νοσοκομεία, και γενικά στο θέμα της υγείας των πολιτών θα έδινα μεγάλη βάση και θα γέμιζα τον τόπο με πράσινα, οικολογικά.
8
Υπάρχει κάποιο αδίκημα που θα ψήφιζες υπέρ της θανατικής ποινής; Οπωσδήποτε την παιδεραστία.
9
Το πιο ωραίο νέο που άκουσες τον τελευταίο μήνα; Ότι κάποιοι Έλληνες ανακάλυψαν εμβόλιο, νομίζω, για τον καρκίνο του μαστού.
10
70 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Το ωραιότερο όνειρο που βλέπεις όταν κοιμάσαι; Σπάνια βλέπω όνειρα ...προτιμώ να τα ζω.
2001
Πρώτο δισκογραφικό βήμα με ανέλπιστη για εκείνη επιτυχία με το συγκρότημά της, «Απέναντι».
2002
Συναντιέται με έναν μεγάλο καλλιτέχνη, τον Γιώργο Νταλάρα, στον «Ζυγό», μαζί με τους Γεράσιμο Ανδρεάτο, Αρετή Κετιμέ και Άννα Μπουρμά.
2003
Πρώτη προσωπική της δισκογραφική δουλεία με τίτλο «Το πέρασμα».
2006
Συνεργάζεται με τρεις σπουδαίους καλλιτέχνες: Δημήτρη Μητροπάνο, Γλυκερία και Στέλιο Διονυσίου.
2012
Συναντιέται με το μεγαλύτερό της όνειρο επί σκηνής, την Ελένη Βιταλη.
Το χάρτινο βιβλίο, όταν παλιώσει, δεν οδηγείται στα άχρηστα! Η ιστορική του πορεία μεταφέρει τη γνώση, παραδίδοντάς την ως σκυτάλη στο επόμενο στάδιο, στη νέα τεχνολογία. Οι δυνατότητες των νέων μέσων είναι απείρως περισσότερες από αυτές του παρελθόντος. Δίχως όμως τη γνώση και την ιστορική εμπειρία αποβαίνουν άχρηστες, σε χέρια που δεν γνωρίζουν και δεν νογάουν. Όσο κι αν εξελίσσονται τα εργαλεία της κουζίνας, οι ταλαντούχοι και έμπειροι αρχιμάγειρες θα χρησιμοποιούν απαραίτητα την ξύλινη κουτάλα… Η τυπογραφία δεν βάλλεται από την τεχνολογία, αλλά από την άγνοια και την ημιμάθεια. Δημήτρης Θ. Αρβανίτης Σχεδιαστής, μέλος της AGI
Κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ
www.grammabooks.gr
ΜΙΧ. ΚΑΡΑΟΛΗ 69, 16121 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ ΤΗΛ.: 210 7299745
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 71
Hot Doculture Από τους Κωνσταντίνο Καϊμάκη, Παναγιώτη Φρούντζο
Welcome To the Show
Κάθε Πέμπτη, Κύριε Γκριν Ένας ηλικιωμένος εβραίος, ο κύριος Γκριν, και ένας νεαρός εβραίος, ο Ρος, βρίσκονται κάθε Πέμπτη στο διαμέρισμα του πρώτου, καθώς ο νεαρός έχει καταδι καστεί με κοινωνική ποινή να προσφέρει μία μέρα την εβδομάδα τις υπηρεσίες του στον κύριο Γκριν… Δεκατρία χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα του θεατρικού του Τζεφ Μπάρον, ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος επιστρέφει στη σκηνή του θεάτρου Άνεσις και πάλι ως κύριος Γκριν. Και έχει νόημα η επιλογή του, καθώς ο Μπάρον μιλά για τον κοινωνικό αποκλεισμό, την αποδοχή ή την απόρριψη της διαφορετικότητας, τον κούφιο δογματισμό, την επιμελή απόκρυ ψη και απώθηση των προσωπικών τραυμά των. Ο κύριος Γκριν του Μιχαλακόπουλου είναι ένας στεγνός άνθρωπος που έκλεισε το κεφάλαιο «ζωή» με τον θάνατο της γυ ναίκας του. Όμως η συναναστροφή του με τον Ρος θα τον οδηγήσει στη διαδικασία της κριτικής αποτίμησης της πορείας του και της καταπολέμησης των δογματικών του αγκυλώσεων. Την ίδια στιγμή, ο νεα ρός ανακαλύπτει στο πρόσωπο του κυρίου Γκριν τον πατέρα που θα ήθελε να είχε, τον πατέρα που, τελικά, θα μπορούσε να αποδεχτεί την «απόκλισή» του και δεν θα τον απέρριπτε με λοιδορίες. Ένα έργο δύο προσώπων –ο συνταρακτικός Γιώργος Μι χαλακόπουλος εναλλάσσεται δαιμονικά με τον καταπληκτικό Τάσο Ιορδανίδη στον ρόλο του απόβλητου και του αποδιοπο μπαίου–, βουτηγμένο στον ατμοσφαιρικό φωτισμό του Νίκου Καβουκίδη, το άρωμα παλαιότητας των σκηνικών του Απόστο λου Βέττα και τις μελαγχολικές νότες του Μάιλς Ντέιβις, του Ντέξτερ Γκόρντον και του Τζον Κολτρέιν.
72 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
Ντοκιμαντέρ των Κώστα Πλιάκου και Αλέξη Πόνσετη, το οποίο καταγράφει τη μουσική κληρονομιά του Παύλου Σιδηρόπουλου. Είναι η παρουσίαση του καλλιτεχνικού αποτυπώ ματος ενός ανθρώπου που αποτέλεσε έμπνευση και άνοιξε τον δρόμο για εκατοντάδες συ γκροτήματα και τραγουδοποιούς. Σκόπιμα η ταινία δεν εστιάζει στα εξωμουσικά στοιχεία του Σιδηρόπουλου, εμμένοντας στην καλλιτεχνική του πορεία και σφραγίδα. Στην ταινία, λόγια του Παύλου Σιδηρόπουλου ντύνονται με τα animation του Νίκου Μπλεμπουτζάκη και διαδέχονται ανέκδοτες φωτογραφίες, βίντεο, ποιήματα και τραγούδια του από τον ίδιο ή άλλους ερμηνευτές. Συνεργάτες του, μουσικοκριτικοί και καλλιτέχνες που σφράγισαν με τη μουσική τους τις δεκαετίες του ’90 και του 2000 μιλούν για το έργο του Παύλου Σιδηρόπουλου και την επιρροή του. Μεταξύ αυτών οι Μάκης Μηλάτος, Αργύρης Ζήλος, Οδυσσέας Ιωάννου, Απροσάρμοστοι, Σπυριδούλα, Γιάννης Αγγελάκας, Παύλος Παυλί δης, Δημήτρης Μητσοτάκης, Σπύρος Γραμμένος, Στάθης Δρογώσης, Υπόγεια Ρεύματα, Κώστας Φέρρης, Κωνσταντίνος Τζούμας κ.ά. Η ταινία συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα του 15ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και θα προβληθεί στις 21 Μαρτίου στην αίθουσα «Τώνια Μαρκετάκη», στις 22:30. Η δεύτερη προβολή θα γίνει το Σάββατο 23 Μαρτίου, στις 20:00. ΣΤΙΣ 16 ΜΑΡΤΙΟΥ
Δεν κρατιέμαι Κωμωδία του Πέδρο Αλμοδόβαρ με πρωταγωνιστές τους Χαβιέ Καμάρα, Πάπα Τσάρο, Σεσίλια Ροθ και τους Πενέλοπε Κρουζ, Αντόνιο Μπαντέρας σε cameo εμφάνιση. Έχοντας επιδοθεί, την τελευταία 15ετία, σε πάσης φύσης αρτιστίκ πειραματισμό και έκ φραση, από το υπαρξιακό μελόδραμα έως το εξπρεσιονιστικό θρίλερ, ο Πέδρο Αλμοδόβαρ επιστρέφει στα γνώριμά του εδάφη της καθαρόαιμης κωμωδίας. Το «I’m So Excited» είναι μια ευρηματική και σπαρταριστή ταινία γύρω από το τέλος των σχέσεων, γενικώς: Ερωτικών, φιλικών και οικογενειακών. Αφορμή για να ξεδιπλώσει τον προβληματισμό του είναι μια αεροπορική πτήση με επιβάτες και πλήρωμα στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Αιτία το τεχνικό πρόβλημα που υποχρεώνει τον πιλότο σε αναγκαστική προσγείωση χω ρίς τη βοήθεια των τροχών. Ναρκωτικά, αλκοόλ, σεξ μεταξύ γκέι και στρέιτ, εκ βαθέων εκμυστηρεύσεις, πληθωρικά χορευτικά, ένα μέντιουμ που θέλει να ξεπαρθενευτεί... και τι δεν επιστρατεύει ο αχαλίνωτος Πέδρο για να μας διασκεδάσει. Και ο μπαγάσας τα καταφέρνει μια χαρά. Έκανε ρεκόρ ανοίγματος για ταινία του Αλμοδόβαρ στη χώρα του, καθώς άνοιξε με το ποσό ρεκόρ των 2,5 εκατομμυρίων ευρώ στο πρώτο τριήμερο, ξεπερνώντας τα 2,27 εκατομμύρια του «Volver».
Το Υπόγειο 22-24 & 29-31 ΜΑΡΤΙΟΥ, ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Θεατρική διασκευή του μυθιστορή ματος του Φίοντορ Ντοστογέφσκι από τον Πάνο Αγγελόπουλο. Πρω ταγωνιστούν οι ηθοποιοί Γιάννης Θωμάς και Ναταλία Μόντη.
Η Μεγάλη και Θαυμαστή Ιστορία του Εμπορίου
Πάθος ΑΠΟ ΤΙΣ 21 ΜΑΡΤΙΟΥ Ριμέικ μιας πρόσφατης γαλλικής ταινίας («Η αντίζηλος», 2010) του Αλέν, το νέο ερωτικό θρίλερ του αειθαλούς Μπράιαν ντε Πάλμα («Ο Σημαδεμένος», «Υπόθεση Καρλίτο») σφύζει από σασπένς, αισθησιασμό και μοναδικές ανατροπές. Στο επίκεντρο του στόρι συναντάμε την ανταγωνιστική-ερωτική σχέση της διευθύντριας Ρέιτσελ Μακ Άνταμς και της
υφισταμένης της Νούμι Ράπας. Παιχνίδια εξουσίας ανακατεμένα με μια σαδομαζοχιστική χροιά που έχουν ως συνέπεια ένα φόνο και μια καλοστημένη παγίδα. Επειδή όμως στο σινεμά ξέρουμε ότι το φαινομενικά τέλειο έγκλημα απλώς δεν υπάρχει, ο Ντε Πάλμα προσπαθεί να μας παρασύρει σε σκοτεινά, δαιδαλώδη στενά.
28-31 ΜΑΡΤΙΟΥ, ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ «H ιστορία του εμπορίου είναι η ιστορία της ανθρωπότητας», μοιάζει να λέει ο Ζοέλ Πομερά σε αυτό το θεατρικό έργο του, όπου παρακολουθούμε δύο ιστορίες σε δύο διαφορετικές εποχές. Στην πρώτη, βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όπου τέσσε ρις παλαίμαχοι πλασιέ προσπαθούν να μυήσουν έναν νεαρό ιδεαλιστή στα κόλπα της δουλειάς. Στη δεύ τερη ιστορία, στις αρχές του 21ου αιώνα, ο αλλοτινός ιδεαλιστής έχει μεταμορφωθεί σε παντοδύναμο έμπορο.
Κένι Γκάρετ 29-30 ΜΑΡΤΙΟΥ, GAZARTE Ο ξεχωριστός άλτο σαξοφωνίστας Κένι Γκάρετ έρχεται στην Αθήνα για δύο μοναδικά lives. Ένας μουσι κός υψηλής κλάσης, το όνομα του οποίου δικαίως θεωρείται συνώνυ μο του free spirit.
Αλκίνοος Ιωαννίδης ΑΠΟ ΤΙΣ 21 ΜΑΡΤΙΟΥ
Η ζωή του κύριου Δεντρούλη
Στο Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδη γιορτάζουν την εαρινή ισημερία, αλλά και την παγκόσμια Ημέρα των Δασών, με τον καλύτερο τρόπο. Η παράσταση «Η Ζωή του κυρίου Δεντρούλη» είναι μια ψηφιακή εμπειρία με γραφικά που μετατρέπουν τον τεράστιο θόλο του Πλανηταρίου άλλοτε σε λιβάδι και άλλοτε σε κορμό δένδρου. Στην πρεμιέρα της Πέμπτης 21 Μαρτίου θα πραγματοποιηθούν δύο παραστάσεις με ελεύθερη είσοδο (ώρες 19:30 και 20:30). Τις επόμενες μέρες το εισιτήριο θα κοστίζει 6 ευρώ για τους ενήλικες και 4 ευρώ για τα παιδιά.
30 ΜΑΡΤΙΟΥ, FUZZ CLUB Γι’ αυτή την ξεχωριστή συναυλία, ο Αλκίνοος επιφυλάσσει άλλη μια έκπληξη: Καλεσμένη του για ένα μέρος του προγράμματος θα είναι η πολύ σημαντική σκοτσέζα τραγου δοποιός Karine Polwart.
Ο Τελευταίος Άνθρωπος 4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ, ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΚΕΤΕ Το κλασικό κινηματογραφικό αρι στούργημα του Φρίντριχ Μουρ νάου (1924) προβάλλεται σε 16 mm και με τη συνοδεία ζωντα νής μουσικής από το DJSad.Sad. Calzone&Stummfilm.
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 73
Βιβλιοπροτάσεις
Ξαναδιαβάζοντας τον Γκράμσι Ο Το κ ε ν τρ ι κ ό ό ρ γ α ν ο τ ο υ Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ιταλίας, η εφημερίδα Avanti (Εμπρός), έχει να περηφανεύεται για δυο σπουδαίους συντάκτες, μεταξύ άλλων: Τον Αντόνιο Γκράμσι και τον Μπενίτο Μουσολίνι. Ο δεύτερος είναι πιο γνωστός στην Ελλάδα, τουλάχιστον σε όσους δεν τον μπερδεύουν με την επανάσταση του 1821 (συνήθως μαθητές). Ο πρώτος είναι παντελώς άγνωστος. Του Παναγιώτη Πασπαλιάρη
Ξαναδιαβάζοντας τον Γκράμσι Συγγραφέας: Λουκάς Αξελός Εκδότης: Στοχαστής ISBN: 978-960-303-203-8 Σελ. 124 | Τιμή: 9,59 €
74 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
λόγος που ο αλβανικής καταγωγής Γκράμσι είναι άγνωστος είναι ασφα λώς το φωτεινό του πνεύμα, η μεγάλη διεισδυτικότητα της σκέψης του, οι λαμπρές του ιδέες και ο σπάνιος ψυχι σμός του. Όλα τα μειονεκτήματα δηλαδή ενός επαναστάτη ικανά να τον βάλουν στη φυλακή αντί να τον κάνουν αρχηγό έθνους, λαοπρόβλητο ηγέτη, ιστορική φυσιογνωμία. 16 χρόνια πρόλαβε να ζήσει στη φυλακή ο Γκράμσι και βγήκε μόνο νεκρός, το 1937, προδομένος από το ασθενές σώμα του. Το 1921, ίδρυσε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας (ΚΚΙ), αλλά δεν έμεινε γι’ αυτό στην ιστορία. Έμεινε για τον αντίθετο λόγο από τον Μακιαβέλι. Ο συμπατρι ώτης του από τη Φλωρεντία, αιώνες νωρίτερα, είχε ξεχωρίσει για πάντα την πολιτική από την ηθική. Ο Γκράμσι αντί θετα προσπάθησε να τις συνενώσει. Γι’ αυτόν η άσκηση της πολιτικής έπρεπε να έχει στη βάση της την αλήθεια και να συνδέεται με την ηθική της αναζήτησης της αλήθειας. Έκανε πολύ καλά ο Λουκάς Αξελός και επανέφερε τον Γκράμσι στην επικαι ρότητα. Διαφωνώ με όσους λένε ότι βαρέθηκαν πια τους ξεπερασμένους στοχαστές του σοσιαλισμού, τα τσιτάτα και τις αναρχικές βραδιές με πολιτι κούς που τρέχουν από εδώ κι από κει. Η ξεχωριστή ευφυΐα, ο ξεχωριστός δηλαδή τρόπος που ένας νους συνδέει φαινομε νικά ασύνδετα μεταξύ τους πράγματα και ιδέες, δεν είναι ποτέ ξεπερασμένη έστω κι αν αποδειχτεί λάθος σε ορι σμένα σημεία. Το 95% των θεωριών του Αϊνστάιν αποδείχτηκαν λάθος. Όλες ίσως πλην της θεωρίας της σχετικότητας. Διαφωνώ επίσης γιατί από τον Γκράμσι έχει πολλά να μάθει κανείς ακόμα και σήμερα. Πόσο πιο σωστά καθοδηγημένη θα ήταν η ελληνική νεολαία αν διάβαζε στο σχολείο το παρακάτω απόσπασμα,
γραμμένο πριν από πολλές δεκαετίες: «Μια οικονομική κρίση δημιουργεί δυσα ρέσκεια στις κατώτερες τάξεις και στα αυθόρμητα κινήματα της μάζας από το ένα μέρος, και από το άλλο δημιουργεί συνωμοσίες αντιδραστικών ομάδων, που επωφελούνται από την αντικειμενική αδυναμία της κυβέρνησης για να απο πειραθούν πραξικοπήματα». Θέλει βέβαια κάποια τριβή, πολύ χρόνο και ξεκούραστο μυαλό για να διαβάσει κανείς τα κείμενά του. Δύσκολα κάποιες φορές, οι προτάσεις συνήθως παρα τάσσονται η μία δίπλα στην άλλη με νοήματα που εναλλάσσονται αστραπιαία. Και κάπου κάπου ένα παράδειγμα, μια παραβολή, όπως μόνο οι μεγάλοι στοχα στές μπορούν να κάνουν: «Το ζήτημα θα μπορούσε να μπει έτσι: κάθε ‘βελανίδι’ μπορεί να σκέφτεται ότι θα γίνει βελανιδιά. Εάν τα βελανίδια είχαν ιδεολογία, αυτή θα ήταν ακριβώς να αισθάνονται ότι ‘εγκυμονούν’ βελανι διές. Αλλά στην πραγματικότητα τα 999 τοις χιλίοις των βελανιδιών χρησιμεύουν για το φαγητό των χοίρων και, το πολύ, συμβάλλουν στην Παρασκευή λουκάνι κων και μορταδέλας». Ενίοτε βέβαια τα βελανίδια ψηφίζουν, εκλέγουν άντρες σαν τον Μουσολίνι, οι άντρες αυτοί καίνε βιβλία σαν τα εικονι ζόμενα, συλλαμβάνουν τους συγγραφείς τους και τους κλείνουν στα μπουντρού μια της καθεστηκυίας τάξης. Της τάξης που ορίζουν τα βελανίδια. Τι καλά, όμως, που το πνεύμα του ανθρώπου σπάνια συνοδεύει το σώμα στις φυλακές. Φτάνει μια αχτίδα φωτός για να φύγει μαζί της, να ταξιδέψει σε μέρη που κανένα βελανίδι δεν μπορεί να πάει λόγω του βάρους του και της άστοχης ιδεολογίας του, και να δημιουρ γήσει στιγμές για κάποιους λίγους, που θα μπορούσες και να τις πεις συγκινη τικά απολαυστικές.
Το ματωμένο λιβάδι Συγγραφέας: Γουίλιαμ Ράιαν Εκδότης: Διόπτρα ISBN: 978-960-364-546-7 Σελ. 412 | Τιμή: 15,00€
Μετά τον Ιερόσυλο, όπου ο λοχαγός Αλεξέι Κόρολεφ εξέθεσε πολλά μέλη που ανήκαν στα ανώτερα κλιμάκια της Σοβιετικής Ένωσης, καλείται να εξιχνιάσει ένα ακόμα έγκλημα. Μια νεαρή γυναίκα, βοηθός παραγωγού στα γυρίσματα ταινίας στην Ουκρανία, βρέθηκε νεκρή και ο θάνατός της παρουσιάστηκε σαν αυτοκτονία. Το γεγονός πως υπήρξε στενή φίλη του γενικού κομισάριου Κρατικής Ασφάλειας οδηγεί τον Κόρολεφ να ψάξει βαθύτερα την υπόθεση, σε ένα συναρπαστικό αστυνομικό θρίλερ που καταφέρνει να περιγράψει την εποχή με ιστορική ακρίβεια, δίνοντας παράλληλα την ασφυκτική ατμόσφαιρα της εποχής. Η προσπάθεια του ήρωα να διατηρήσει την αξιοπρέπειά του κάτω από το σκοτεινό σοβιετικό καθεστώς κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι το τέλος που αποκαλύπτεται η αλήθεια.
Το Noir της ωραίας Ελένης
The Paperboy (Ο τύπος του Τύπου)
Ο Δαβίδ Σερίφης, πρώην κρεοπώλης και νυν άνεργος, με αφορμή τον θάνατο του Μάικλ Τζάκσον παίρνει την απόφαση να αλλάξει τη ζωή του και να γίνει ντετέκτιβ. Ένας διαφορετικός ντετέκτιβ από αυτούς που έχουμε συνηθίσει, που δεν του αρέσει να πίνει, να καπνίζει και να χρησιμοποιεί βία, εκτός αν χρειαστεί, αναλαμβάνει την πρώτη του υπόθεση: Να βρει τον ανεκπλήρωτο παιδικό του έρωτα. Με μουσική υπόκρουση τραγούδια του '80 και του '90, χιούμορ που εναλλάσσεται με τη μελαγχολία για την απώλεια του έρωτα και τον θάνατο, ο ήρωας θα ξεκινήσει το ταξίδι του, που θα του μάθει πολλά για τον εαυτό του, τους ανθρώπους, τον έρωτα και τη ζωή γενικότερα.
Ο σερίφης μιας μικρής πόλης της Φλόριντα δολοφονείται άγρια και δύο δημοσιογράφοι εφημερίδας του Μαϊάμι καταφτάνουν για να ερευνήσουν τη σύλληψη ενός άντρα που κατηγορείται για το έγκλημα. Οδηγός τους και αφηγητής του βιβλίου, ο μικρός αδερφός του ενός, που μέσα από τη δική του πορεία προς την ενηλικίωση σε μια δεκαετία που όλα αλλάζουν, του ‘60, παρατηρεί τους δύο εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες να προσεγγίζουν από διαφορετικούς δρόμους την υπόθεση, να εκφράζουν τη σεξουαλικότητά τους, να βάζουν στο μικροσκόπιο έννοιες όπως η οικογένεια και η επαγγελματική ευσυνειδησία, να έρχονται σε επαφή με βαθύτερα θέματα της ύπαρξής τους και να αποφασίζουν για την πορεία της ζωής τους. Ένα από τα καλύτερα και βαθύτερα μυθιστορήματα της εποχής μας.
Συγγραφέας: Γιάννης Γ. Μπαζός Εκδότης: ΑΛΔΕ ISBN: 978-960-9451-39-0 Σελ. 170 | Τιμή: 11,00 €
Συγγραφέας: Πητ Ντέξτερ Εκδότης: Καστανιώτη ISBN: 978-960-03-3244-5 Σελ. 377 | Τιμή: 12,78 €
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 75
ΑΠΟΤΥΠΟΜΑΤΑ
Της Ματίνας Παπαχριστούδη
Στο κλειστό επάγγελμα του εκδότη, σούζα το ΔΝΤ!
Π
ριν λίγες μέρες στις ΗΠΑ φορείς πολι τών ζήτησαν χώρο στις επίγειες ψηφια κές πλατφόρμες. Μερίδιο που τους αναλογεί στην πρόσβαση των νέων δικτύων μέσα από τις πολύτιμες απελευθερωμέ νες ψηφιακές συχνότητες. Στη Μεγάλη Βρετανία μόλις την περασμένη εβδομάδα άνοιξε η δημόσια διαβούλευση για τη β΄ φάση της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, με την αρμόδια ανεξάρτητη αρχή της Ofcom να θέτει ζήτημα αύξησης των τελών ενοικίασης για τις τηλε οπτικές πλατφόρμες που πήραν έναντι υψηλού τιμήματος τις ψηφιακές συχνότητες. Αυτά συμβαίνουν σε δυο κυρί αρχες χώρες νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Στη δική μας χώρα, στον χώρο της τηλεόρασης και των ΜΜΕ γενικότερα, το δημόσιο συμφέρον έχει προ πολλού ταυτιστεί με τις ανά γκες, τις απαιτήσεις και τις εντολές των λεγόμενων διαπλε κόμενων. Δεν θα μιλήσουμε για τις δυνατότητες απελευ θέρωσης των συχνοτήτων που προσφέρουν πολύ περισσότερο χώρο στην πρόσβαση απόψεων. Αλλά για το κλειστό κλαμπ των συγκροτημάτων, των εκδοτι κών συγκροτημάτων, βασικών μετόχων στη διαπλοκή με την πολιτική εξουσία, τα οποία επ’ ουδενί αποδέχονται νέο παίχτη στα οικόπεδα της ψηφιακής τηλεόρασης. Το κλειστό επάγγελμα του εκδότη στην Ελλάδα δεν απειλείται με απελευθέρωση ούτε από την τρό ικα ούτε από το ΔΝΤ. Διατηρεί τα προνόμια του βασικού μετόχου, ελέγχοντας όλη τη σφαίρα του ιδι ωτικού και του δημόσιου λόγου, καθορίζοντας με τους δικούς του όρους διαπλοκής την ενημέρωση
76 • HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013
των πολιτών. Στην ουσία πρόκει ται για την εξουσία που αποκλείει από την πληροφόρηση και την ενημέρωση οποιαδήποτε διαφο ρετική άποψη και γνώμη από τη δική της. Ο ασφυκτικός, πλήρης έλεγχος στην ενημέρωση παίρνει χαρα κτηριστικά ολοκληρωτισμού στα κυρίαρχα ΜΜΕ των εκδοτών ολο ένα συχνότερα. Στις Σκουριές και τη Θράκη τα ανοιχτά μέτωπα της Χρυσός ΑΕ με τις αντιδράσεις των κατοίκων καταδεικνύουν πως ο «βασικός μέτοχος» του μεγαλύτερου καναλιού ενημέ ρωσης του Mega, το συγκρότημα Μπόμπολα, επηρεάζει και κατευ θύνει την ενημέρωση σύμφωνα με τα δικά του επιχειρηματικά συμφέροντα. Πρόκειται για παραβίαση ακόμη και αυτών των ελάχιστων θεσμικών ορίων και κανόνων για τον πλουραλισμό στην ενημέρωση που διατηρού νται και ακολουθούνται πιστά στις νεοφιλελεύθερες χώρες. Αλλά και τα άλλα τηλεοπτικά κανάλια όχι μόνο αποκλείουν τις αντίθετες απόψεις, αλλά κατασκευάζουν δικά τους στόρι, πραγματικότητες κατα σκευασμένες να βολεύουν την κεντρική πολιτική γραμμή της προπαγάνδας. Σε περίπτωση ισχύος των ελά χιστων θεσμικών κανόνων που λέμε παραπάνω, οι κάτοικοι στις Σκουριές, ο δήμαρχος της Αλεξανδρούπολης, η Επιτροπή Αγώνα Φυλής ή για το Ελληνικό, θα ζητούσαν χώρο στον τηλεο πτικό αέρα, σε δίκτυα ψηφιακά για τους πολίτες. Και η κυβέρ νηση, τα αρμόδια θεσμικά όργανα θα ήταν υποχρεωμένα να τον παρέχουν. Αλλά είπαμε. Το κλειστό επάγγελμα του εκδότη στην Ελλάδα καθορίζει τη δημόσια σφαίρα και δεν κιν δυνεύει ούτε από το ΔΝΤ.
Ουδέν σχόλιο Από τον αρμόδιο υφυπουργό των ΜΜΕ Σίμο Κεδίκογλου ή τον σύμβουλο του πρωθυπουργού Γιώργο Μουρούτη για την εισαγγελική παρέμβαση στην ΕΡΤ μετά τη σωρεία των σοβαρών καταγγελιών για το «πάρτι ημετέρων» σε προσλήψεις συμβού λων και αναθέσεις τηλεοπτικών παραγωγών με το σύστημα της μεικτής παραγωγής. Οι δυο πολιτι κοί της ΝΔ που διακρίθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα για τις ευθείες παρεμβάσεις τους στη δημόσια τηλεόραση, ο μεν Σ. Κεδίκογλου με εντο λές για το τι πρέπει να κάνει η διοίκηση, ο δε Γ. Μουρούτης με τις εντολές στο twitter, σιώπησαν ακόμη και όταν ο παραιτηθείς διευθύνων σύμ βουλος της ΕΡΤ Νίκος Σίμος μίλησε δημόσια –σε συνεδρίαση του ΔΣ της εταιρίας– για «συμμορίες που λυμαίνονται το δημόσιο χρήμα». Ούτε βέβαια για τις καταγγελίες των εργαζομένων που κατατέ θηκαν επίσημα στο Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης είχαν να κάνουν κάποιο σχόλιο. Ο ρόλος τους εξαντλήθηκε στην απομάκρυνση αυτών που ο Γ. Μουρούτης χαρακτήρισε ...ροζ παπαγαλάκια.
Ψάχνουν τον πρόεδρο Η θητεία των μελών του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης έχει ξεπεράσει κάθε συνταγμα τική ανοχή και είναι γνωστό πως όλες οι αποφάσεις του εκπίπτουν πλέον στο ΣτΕ. Στη διάσκεψη των προέδρων της Βουλής έχει τεθεί το θέμα ήδη από το τέλος του 2012. Κι όμως μέχρι και τον Μάρτιο δεν κατέστη δυνατό να υπάρξει συμφωνία για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν τον έλεγχο της ραδιο τηλεοπτικής αγοράς. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης φέρονται να συμφωνούν στη θέση του προέδρου και η πρόταση στάλθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ.
Ραγδαία αύξηση προστίμων Για το 2012 το ΕΣΡ επέβαλε πρόστιμα ύψους 6.538.000 ευρώ. Το νούμερο αποτυπώνεται στην ετήσια έκθεση του οργάνου που στάλθηκε στο Τμήμα Διαφάνειας στη Βουλή. Εντυπωσιακό είναι πως τα περισσότερα πρόστιμα, 50 συνο λικά, επιβλήθηκαν σε τηλεοπτικούς σταθμούς, σε ANT1, Alpha και περιφερειακούς, για «παρά νομη μετάδοση» τηλεπαιγνίων χωρίς άδεια από την αρμόδια επιτροπή.
HOTDOC. • 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • 77