'.t~ '.t~jj jj\, \,
': "~;( "~;(
,,;::,-~:~\.·;~"'-':'~~'f!':"~"!~~"'il"IiF;"::"",~.J', ..
.:
-r
4:;'"
,'~:if:,
~"
'+'"
8b7
V6
, '4' 4&&
etc.
~-
Fa,
~g' i~
Ol
---~
CONTEODO Pagina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. .
. .
. .
. . . . . .
. .
. .
INTRODUC;Ao .. .. .. .. .. ..
.. .. .. ..
.. .. .. .. ..
a.
at
ar
Es ud
ap aH
.. ..
.. ..
..
.. .. ..
10
..
2.2 ---Tes ---Tessitu situra ra do Quar Quarte teto to .. .. .. .. •.
..
.. ..
12
..
..
.. ..
.. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. ..
..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ,. .. ..
..
.. .. ..
..
..
..
14 14
..
.. .. .. .. .. .. .. .. ..
..
15 15 15 16 16
.. ..
. . d as as n Movimento
13
das Vozes (paralalo, dlrato,
2.10iz
17 18
it !r
Im .. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . .
. . .
. . . .
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • .
5 -
s F
6 -
, . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
etr Normas
it
ic
no Encad Encad am nt
. . . . . . . .
. .
. . . . . .
os
. • .
. . . .
..
ac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . .
.. .. ..
.. ..
.. ..
..
..
.. ..
20
I"
. , .
29
,
8ii1 30 31 31 31 32 (no
32 32
quarta
sexta
33
3 -
33
setirna
33 34
setirna da
35 35
setirna decirna-terceira
a d
35
a d
36
setirna
37 37 38
~l
38 38
~l it
38
Carater consonante dos Carater
39
me
39 func funcoe oe
prin princip cipai ai
a 2~ 2~ l i t
39 40
1L
41
secundarias ou supr supres essa sa indi indivi vidu du ls
omin ominan ante te
(7ii (7ii
41 subd subd
in
te 42
o do do m
42 43
43 43
4.4;
(dorico, Acor Acorde de
alte altera rado do
..•. ..•... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ..
43 45 45 46 46
~ - ~~- ---- ---- . . . -
. . .. . . . , . . . .
anal analis is co para para iv
de acordes
Resumo
4.5 -5
54 54
e "
54 54 rneio
55 55 .. .. .. .. .. partindo
.. .. .. .. ..
.. .. ..
i , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
de
Modulal;ao
60
. , acorde de
. .
. . . .
61
. .
62
6< ' . . . . . . . . . . . . . . . .. .
65
acorde de de modulacoes
~l estranhas
sA
. ,
de
. .
, , . ,
, .
, .
. .. .
. .. .. .. .
, .
, .
, ,
o
C .. .. ..
3-
sa
, .
, . . . . . . . . .
II
ap esen esenta taf; f;
(teorjea)
ar onia onia Func Funcio iona na
bi li
(exercrcios)
rafj rafj
Harmon Harmon ielehr ielehre; e; Jazz Jazz
ar on a; ni
di
al
u-
rata ratado do Prac Practi tice ce de Ar onia onia
ar on
unci uncion onal al
Apos Aposti tila la). ).
Visc Viscio io Hist Hist6r 6ric ica: a: Poderlamos
ta
vrsao
dema demasi siad adam amen ente te
nurnero
rapidez
si
ific ific
lavr lavr
ar onia onia
(e
ante ante
musi musics cs): ):
at a-
apenas
ma
n(
if deterrnirustica,
Hoje,
0)
te ad
fenorneno
3: fi
6: surge an
Harrnonlco"
as
nurnedicional);
ber, ber, esta estabe bele lece ce
menor (rnl,
chamado dualisma
bern
rrnon
rnefac;:amos fac;:amos algun
cornentarios:
rs=:
~:
etc.
e-
bo IO
OS,
nao esta Monista).
Contra
porern.
experiencla
natural,
este
diaria:
de
cont contra ra-c -cab abec eca. a.
uvid uvid
perc perceb ebe, e,
rnenores.
su
fund fundam amen enta ta
localizada
suite.
serie relacoes,
por
B.
eo
ha,
5~
....
~.--Ac.M
ou pi 8gOr 8gOric ica) a)
hist6rico:
A. Bruckner nao consequencta
monismo. Segundo
expo expost st
ante anteri rior orme ment nte) e)
concepcso
para trjade
em
estabel estabelece ece as chamadas chamadas u5 leis tonsis" ba
talvez. da boas boas esca escala la de rnusica, na envo envolv lve, e, ob eman emanei eira ra
ua
nt
ur
sist sistem em
ai
func func onal onal malorla memento, sist sistem em Harm Harmon onia ia Func Funcio io cont conteu eudo do
taurativas. justic ic;:a ;:a,me ,mere rece ce se cham chamado ado H. J. Koel/reutter, com just mestres
mest me stre re do
mais
todos
se tabu tabus, s, dest dest capi capitu tulo lo se inte intere ress ssam am pel assu assunt nto. o.
leis
ea que, que, segu segund nd
toreis,
sua genialidade genialidade didatlca, Segundo volvemos
esqu esqu Pr f. nossa trabalho. trabalho.
ut
Ii qu de
epoca
Qual ela?
ni fi aria aria se
estu estudo do da harm harmoo-
gran grande de util util dade dade
pode se indi indisp spen ensa save vel, l,
qual
lndi lndisp spen ensa save ve um pouc pouc
ep os de harm harmon on a.
he
to
tre
harmonia
rnusica
va
servir).
se
ainda, esquecer:
musica
(rnusica
manes
de
todos se constlturrarn imita-las,
eo inte intere ress ssed edos os cao
rnus rnusic ic
trad tradic icio iona nal. l. 0q
trad tradic icio iona na
i-
prof.
seu
so que
-B-
S8
caprtulo
artrstico, u nc nc i
chaaI
artrstlco. 1)
monica)
co stat stataa-
s.
estudsrt un aI"
.4 Urna Urna ve just just fica ficado do
atlnqi-los,
relacoes entre
i;
antepassados musicais, completa percepcao musical;
nd
tos historicos-praticos Iuncdes.
.5
fp os pa monia
normalrnente,
ga real realme ment nte, e,
uvlr uvlr
era rela rela oe
sd
Ouvir acor es en re os acor cond cond ca
escrever. Escrever
as fundsterrninando-lhes ispens nsav avel el pa arnb arnber er in ispe
percepcso
atraves
da "fun-
clonal":
individualrnen-
te (I, t, III,
VI, VII, grau grau
co
suas suas espe espect ctiv ivas asal alte te a-
por
,4
5,
et .)
( , l.
funcdes
constituindo
Harmon onia ia Func Funcio ione nel. l. nome Harm
aspecto fenomeno/6gico
IV
D7
D6
~~ Iy6
tradlcianal h.
ifra ifra
acorde,
func.:
ou qualquer outra
voz,
feita levando em constderacao
~--~~~--------~
esta esta no baix baix.o .o que nem sempre
D6
h. Func Func.: .:
8)6~
no Baixo.
6a. com
.0
soprano.
'"t5 D1
h. Func Func.: .:
que
cord cord
traz traz
7a.
ra
(vozes (vozes interr interrned nedlar larlas lasl, l,
eltr eltrut utur ur
harm harm/} /}ni nic6 c6
emBi ec rde« rde« de os emBi todo.
Vide Vide 2.3. 2.3.
1 1
...,,_.----
..
:2
Para
nece necess ssar ario io conh conhec ecer er-s -s
seguinte:
Teoria rnais al
u a classi caca
(rn iores, iores,
cornbi-
rnenores,
nacdes: ai quintas; inversoes;
ar
ica
diff diffci ci esta estabe bele lece ce
nias,
es
co
ec
te
as
-e-.L
soprano
contralto
tarnbern
tenor
I.
baixo
rna
harrnonizacdo Vozes intennedlarias
ex.: sent sentar arem emos os
usarernos, p. opor oportu tuna name ment nte. e.
~.
unanime,
guin guinte te
conv conven enco coes es
Letr Letras as msiu msiusc scul ules es
maiores,
Letr Letras as minu minusc scut utes es
Cornbinacso
Tr Ta
ni
7~ relacso
constituem
so
I]
[ZIg>
-1
fund fundam amen enta ta
l, dominante
.or-,
c;:a pertenc pertenc ao Tr (D) Sr dominante
da
colchetes
Ex.:
Sr [tR
aparece;
Ex.:
no
51!dobra da
fund.
dobr.
,.1.1 .:li
!_
.L
--.. ......
~:..:ti
L-:..n.u
......
,'''
.L:!>
L~
n8 I'!invorsfio;
I'
resolu{ lu{:I :I'io 'io do D7 n8 reso re
b_ --"'"
-..J.
de ri rd
.1 -"='
ro..
~.
lur; lur;li li
I,
....!..z. -'o....L
1 4
do
J~j ....
r,
au mais notas
acordes
13~, suprirne-se
9<:1,suprime-se
5<:1 {I.
Ex.:
em
nao devera ser
- - - - t r ~ ~ ~ j J ~ ~ t §§I~I~-:§-t~~?4~ 9 rfu~~::~r~zr~~ que costumamos
Conforme
de:
Harmoniaestreita D6
a)
(de
fechada,
b) !'
see r"\
(ex.:
!! independante ).
.....
.....
armo armoni ni
/a ga
D6
~.
-.. notas
ser in-
erca ercala lada da
:.Q L"Io L"Io
......
,.."
1 5
CaT.
chama
5<).
ol
"J.I
!'toll
,It
_n:
posicao de
i:
posicao
....-.M
L"'IIro ._tt_
_!
...!l
....,.
oo..
3~
no
posicao de 8
...,
»:
.....
....-
Vozes: T) nolO
superiores
distancla
(por ex-
permitida. cerro
_,...,
~.
..... ....
_.....
I~
-&
.c.
-e
...,
para/eta:
diret; diret;§'o §'o conser conservan vando do Sas,
6as.
:==~ 1 6
a-rnesrna
2.9.2 2.9.2 -Direto: -Direto:
9\l
Sl,I
; z f - + + - - ' : _ o _ - _ _ -=~a
6f!.
=ou
~~
~!-ou
3<:1
Sf!.
4f!.
" 0 " " 7
2.9.3 -Obliquo:
2.9.4 +Contrsrio:
=;:gf--
S; -~d---
!'\c_ J:,.
.z
--
8_- ><.01"'
0.......
__
--c"a~_-e_........
i.
...,
certo
~.
'!(;
I'"
h_l
,u
.-
_,..
I"
06
....
~~
___i""'I,
9 -
errado
..........
o---e~.l_
....
-17-
f"
).
etc.
..
etc.
devetrnl
tarn tarnbe bern rn repr repres esen enta tado do
pa
+1··
........
q...
..
....OIl
'-' .0
.....
..<::
............
or.>
ci
t) ~
•
.
...-1 .....
.
'"
/\ m•
.... 0.0
,..._
..
I':
., -;;
tr: r -
'I""""II-~-.,>,
tH2
.,'"
II'"
.... ......
_ S
;:t:o
.~ ..
······················00··"'······-
.... d'"
::
~&l:
.:ol
.......
!: til'.
....
I(~···..
:g
-CU"Q
:2:;;:
.... j.
."
'"
ii
cP·.
•~
::
::I
b.~~
-,jQ)t::r;r..
.e
~'r-.
o:
'"
mC'lJ~
.<:
"':ill': P.2
'"
~~E '1
'8
1 9
:!=(o..!!.
E~
'g "'o:!
(Cfj
s:::
s::,.;
::>.<::
c..j...j
UJ
-;:;~o~ ~.,<.>;::,
=~-;
E' "' 1< i: l:
.2'"
",II>
~8 Cu
O!l'"
-;"8
:; ""2
escala
ssicos).
trad
de uso rnais comurn: ~ J ~ t " ----------" -
(;;::-ti---e-.----o---o~------ro-.-------e--
D6
---
=::::::0
teremos: anatisarernos trsdicionst
I:
IV
ftlneional.
Tradicionaf:
I: I: I'
escala, escala, sabr sabr
I:
r:
JlS7
Da
st
!d tr
);
FuncionBf: analisados ca, que
'-
Funt;i5e Funt;i5e principai principais: s:
.,
':-"
toni tonica ca I'F},
"\
sao
S. Slnt Slnteti eti (ccntem
"\.
'"\
,"\,'.
"\
esca-
','. '.
"\
fum; fum;:D :Dessec essecon onda darl rlas as
Sao acor acor
os resp respec ecti tivo vo
ix ti in quai quais, s, muit muitas as veze veze subs substi titu tuem em unt;oe unt;oe
iv po sirn sirnet etrl rl
-20-
Sa.
anti-r anti-rela elativ tivas: as:
ip func funcoe oe
is ta rela relati tive ves, s,
~I
formado sensrval), ape-
escalas
aparec ece, e, trat tratan ando do nao apar
as func funcoe oe principals.
ui.
telta
Pertence
e 4
od ma or sabre
na or
49
29 39
graus,
6q grau
do bern passo atra atrave ve do usa <;oes pelas quais passo mel6dico, menor
foi
retornarem
este caprtulo,
-------~ ;-
--------~----§~ V
-"8~! t'
---
It....
-----"1'
1/1
'I
.~
+ I -
Qi
.~
----I-----~U
((
Q)
C.
c:
----I-------I-----I---I-----'--'-"~ "~
.:::
:~
-0 '0
.S f!
....
';':
a. Qi
'" 10
----1.
Q)
10
c- uc:
,!._
'iii
"iii IQ
.5
'0
"C
(J IQ
,..!.., <::I'
-22-
ma-
- :» :» :
. .... . . ~(I!
1'("1\
'!
~n ..- ... _,.-"
Nota:
preciosrssima
2 3
er
(T ou t),
dominante
Sol
,e">i
Sf Caracteristicas
subd subdom omin inan ante te
4~ Fu
(S
.&,Q
to
=Oe
um carater de partida,
repouso.
do
urn cararer co ffit ffit
elemen-
Cadencias:
csdencl«
que ir desa desaba ba harmonipont pontua uaes es
(0
Cadencias Cadencias principeis: principeis: da
(Ex.:
IT
idem,
IT id
ex.: ex.: ).
Cadencias secundsries
inconclusas, Sa
form formad adas as
pela pela cade cadenc ncia ias: s:
SIT lEx.:
----------------reso resotv tvid id
volt voltan ando do·s ·stJ tJ
It
). ca
(Ex.:
,5
).
ala. ala.
2 4
ci
dorninante):
ou
etc.
ta):
Tr, ou
p.
nao seja Sf etc.
Ij.
~J.I
...,J
..... .....
,....
r-
.........K
--J-----.-..I
.I
..,--
'"
-~-f---
..-...
[n~J ......
IIJl it ....J
.....
...."" ""
.......
,... '"
.....
"""'"
ib
II
L"'oo.
[}
...!
.........
u-
U· :J
rJ
-25-
--0-
..........
hI'
\;
e-
ILl.
+-...:.
.z
Ir_l'.
~.
----;
..J.
Lh
L'1_
.z
(2)17
_l IL
f Z : : y-
Tr
Fa
rz
(2 .r
..
~-.±
-=:.
(.
---:-
_.
.........
_1.
-~-.f--
_A--
.l:::':
_:::
.L
~4-3
-26-
Ri rttrnico (metrico) precisao
harmonia:
ur
em
1/
ou
..........
Sol
06
,.1+
+f
.......
./'1"1
apoios.
-27-
esta
H-Ie
I'It-I-
---..
-28-
...; .0
pas"
musical.
trabalho.
Nota Nota comu comuns ns se enca encade deia iarn rn
co se ve-l ve-las as
Graus Graus conjun conjuntos tos
.....
...._D
Mo im nt
co trer trer
ao
T)
'~
!... _y
,...
........-...
----
.J !...
r:
.....
----~D
1-----
...........
T:
senstvet
co
59
.I
I-
......
-_-::_~
[~l~
..........
,--.
.-
...._
..
L.-J BlJS 5i!S, BlJS
niss nisson onos os
tais
consonan-
vozes. d6 I'r..
.....
;0
..........
"'...I .,...,
J.
.. ..
I'
igualmente, rnelodicos
inte interv rval alos os aume aument ntad ados os trrtono (p,
para 7Q graul, de
,..,
1/
...........
......
......
.....
especial ci
tonais"
1.1, Ma
(Vide
Regere
H. J.
1'1
r-------~.~-------~ h a m on on i
in
co
funcoes
pr cipa cipa s:
S;
sao retacio-
vizinhas
func;:oes
,. S".
Assim:
em
mi
sol
(Vide 3.1)
si
('
nl
-- sol
(3.2)
HI
,)
for-
escr escrev evem emos os em 2.3, cu nusc nuscul ules es indi indica ca onst onstid idsd sdes es ou scor scorde de menO menO 'I Port Porten ent» t» re nor; proprio Koettreutter, este este acor acorde de essim: re isto: qu« conski conskierem erem
es
jlf
Port Port to ur sc rd formado do sm 51!I. as formam
ics sscen sscende de te Fundamentam
van der Poll Poll qu armo armoni nica ca in er ores ores (i vers versKo Ko "monismo" em 1. 1: contestsde POf J. ey est» inversiio Illio teria xo 51! hermimico dice diceri ri qu scor scorde de deve deveri ri se que represenre pert pert ture ture viot viotin in etc. etc. B,
en
ca
e-
etc.
3~M
3'! Me sfJrieharmo· vista na teoris de as chsmsdos da seri seri harm harmon onic ic neturet]. Vide 5H A. iese ev seri nilo nilo sllria invertids; enmnto, (a seri cad harmon harmonica ica produzirie normal). Vide 1.1. 1.1. ~o anal analis isad ad desc descen ende dent ntem emen ente te "harmonicos", em !JmB inte intervs rvslo lo desce desce de te
£1(.:
_ .:. : : : rrrr .... r . . - --- - - -'-' ---- - - - -
te esta esta os
Acor Acorde de
Pseu Pseudo do-D -Dis isso sone nent ntes es sexte-epoqieture:
D641 S6~
Cifragem;
Tratarnento
real realid idad ade, e, de (,J-
ooonuno farer equ! um cons consid ider erat at;8 ;8 "dissonencie". Seriem rinc rincip ipio io b
Acor Acorde de de quer querte te
sext sextaa-ap apog og atur atura: a:
6f.
ragem
sons;
ra
2;;.
z5es z5es ex osta osta
Acor Acorde de
ante ante io rnen rnente te
diss disson onan ante te
Acor Acorde de de et
dlss dlss nanc nancia ia
da
mina minant nt
i' Cifragem
D7
D7
mental;
eonservado; l(
descera
ej
eals eals
D7
D6
II
1/
...... ......
I't..
--=---H-
e-
'"
......
t: \.
,.
.0
Cifragem
.7
rJ.7 tv
<_:.-)
-d
'5
sons
subenten-
dido; sernpre
trrtono
aumentadal; dobramento:
pref prefer eren encia cia
trftono,
p, ex.
assirn: etc.
te apre aprese sent ntar arer erno nos. s.
Cifragem
D9
trrto-
sunressso:
c;
harrnoniza-
5'i1
es
9oi1
C; resolucso:
99
acor-
de de !..
.....
......
.....
..... .._.
~. 1'
D9
ec
fun-
setirna
Cifragem
tendido;
(~i ....
(d domi domina nant ntel el d6
...... ......
--€.I
t! 'l
'-'/0
-e Clfragem
5'i1 diminuta.
-"""
II II
,...
rr
;;:;:
IIfll
......
-0;3>
ornis50S
5<.1 5<.1 9'.1 9'.1
11~);
uma tar na vo supe superi rior or es ac rd um
7~
9'.l;
redutlvel ao
7~
61;1(13<.1n-
no
vertida); 1(
na vo supe superi rior or), ),
ve cair
D6
......
.....
...........
T.
C1C
..._,
de-
.-.
\.,,J-'
-ee-
0-e
..
......
/"
\.
D13
Dott Cifragem
Acorde
S5
D5
6~e sempre tona tona nas funcoes
or an o:
rF
monica); chama:
acre acresc scen enta tada da de Rame Rameau au acorde para
bs. .'
ta
impa impart rtan ante te D.
co-
Tonica
Fiift1
Subdom Subdomfna fnante nte
Cifragem
Nota:
jii
qu
vista ta este este fasc fascic icul ulo. o.
scre screve vemo mo Se elaboracao de
eesc eescre re er
iill iillei ei onal onal
Funcoes 1. Conso Consonen nencl clss ss
2 . P s eu eu d oo - d s so so -
6-
6-
nsncies:
4-
3. Dtssonsncles:
4-
D7
rP em to al M.
l. ijl9 ijl9>.
D13>
T6
3.3-
(Ii 9>
D13
13
\',
M: 7. da ssnsrvel.
D13 13
:.... :......" .."
(a 61:1
tonal tonal m.
sern sernpr pr
tona tonal) l)
Sr,Sa
das 3~'.
(modo harmonicol (mod (mod
natu natura ral) l)
2. no modo modo Maio Maior: r: no modo modo meno menor: r:
Ex.:
D 6 ~ 4 " " " " " ! : : : : : ~~i 1 1 = t : : : ; t l l Tr
tR
acorld relative.
Ex.:
rni
-1
_ ---Ijl----I _ _ _ _ . _ :- ; : : = - - 1 ---------=:
tA
Ta
Tr
Ta
Sr
3~]~ it~!T f:
tA
tR
sA
sR
Dr
IEtJ +1"
"consonantes" (M ou rn). rn). Acor Acorde de
I~O;-:Po,es~
aurnenta-
n::tiV~
6, e:
nao
Assim: Ta uncso
Tr
r~------------
uncao
tA
ou
acorde
som 'fundamental
sobre
3 ' : 1 (0 acor acorde de si ua
5~
Sr
39
39). Um
pl
Sr
+-1-!H;.--+------I------4,___-+~--__l1-:-J+--)+---i1
etc.
tao subst itu indo c;oe c;oe prin princi cipa pais is
as
S,T,S,SeT. Tr
advento
pg. 48).
de do romantismo
com
lei tonal:
III
Tr
Ta
Sr
Sa
' f-= ~ § ~ r - t r -'f-=
(harm.)
~ --
dR
(natural)
secundarias um
ropr ropria ia
Cite-se
se-
pertence
fum;:ao se Quinte: Sa.
mi
quente
lb
it
freuso
ou~.
D6
061 irnpor-
-e
ta ntes ntes sao as dominantes mais afastadas
D,j1),{§),
/' ,_.
!I
......
.0....
....-.
')0<
.....
,_.
i s . ... . .
..._.
&0
----1
-6
[S
apareceu, ceu, send send subsitu rdo pela
s~
EmD6~
4.3.2-
"nd6~
dominantes
secundarles
rr
TfJ7
(D),
'--'
cpF)
Ib ou
~ou~,IS1.
7;;lS,
91:1
8)
~§~~
,13{,S,
-42-
[S
Ir,
etc.
acorde
ss ta
li
que se convencionou
alte altera rado dos, s,
fa
dlar dlarla las" s"
afastados nter nterme me
ieri ie rias as
m:
.4.1 .4.1.1 .1
ex. nao se perrnitido, ria pois trata-se de "fal "falsa sa re al;8 al;8o" o" alterat;;aa oeu-
Ex.
se
Modo Modo meno menore re
d6ri-
outros) co, Assim, p. ex., no mo
6lic 6lico, o, que tern
I~
D: Modo Modo eoli eolico co
dA
-43-
dR
segu seguin in
te estr estrut utur ura: a:
l-{
11\4
eons-
truindo-o
-eou ub ie
(rnaior-rneseguinte estrutu-
ra:
'h
ur
Ph
construindo-a
la i v
a I raexigido
des rea sA
natural:
-44-
sR
naa po-
4.4. 4.4.1. 1.
orde orde alte altera rado dos: s:
S. seguin seguinte te quadro quadro D6 lt ra ao do
se
fundamental
alteracao (em
(JI) (JI)7) 7) de
descendente
d6
06
da terc terc (rnuda-se
sf
......
funo;io)
uloul uloul). ). MudQU MudQU
fung fungao ao perm perman anec ec
Fa
alterayio da quinta
em
se transforms (m
modo)
ou 16
....
-45-
(D
au
fa
S'J~:
ti
fu ndamcn ndamcntal tal
alteracao da (em
eolio)
erca
. d alt quinta
:!~: seguinte:
fundamental (rnu (rnu
-s
fun~ fun~50 50
al L'ra L'ra~' ~'ao ao da
(em Do
terca
quin quin
dQrico)
(rnu (rnu a-
fun~ fun~[( [()) ))
~.~i--I-~!\_~)p~~
centada au sexta apoqiatura, Assim: ft
sext sext
aume aument ntad ada. a.
mentada.
Pb[J1
D6
politana.
Nota:
CDd6.~ dest dest
J. acor acorde de
-,--
d6
,.:_---
_)
b-e-
L'!o L'!o
(T)
~.~
mente.
"s/er "s/erded dedeir eir
f---
'X
Napo Napolita litano no". ".
...... '--'
Bh.-. V'-'
..tr0-._
so Napo Napoli litan tano" o" --~
ub
tico. rnantsrn
l.
rnedlanttcos,
~M/ML~ Acordes
cord cordes es
prescritas
el ti
II
anti-relatives
do expcsto
sSo
II seguem
as ragras
seg inte: inte:
constru
as rn iore iore
os sabre as
supe lore lore
iore iores, s,
fu ncoe ncoe
pr inci pais pais
cord cord
nstr nstr
sm
sara colocedo,
II
tterca superior!
direita
esquerds
Exs."
no;5es
up
um
an
TM
rnaiusculo),
(0
perior
ter~ ter~
infe inferi rior or). ).
Su-
il
10
~E--+--t=t~·
$--TM
TM Ii direita
construfdo
(0 M e
~r··---.-&...
ca em
D6.
-
TM 10
mt ferior
10
construrdo
sr sobre
loca loca terce
esquerda rnaior
-48-
do
tl,
rnaioria
dicionais
Quem assunto
rornanticos
Nao querernos, 10
pelo pelo
se
en visao
cornprorneteexposlcso desta
ensi ensina name ment ntos os
EmD6:
(vid (vid 4.2. 4.2.5) 5)
(acordes medianos
funcao principal.
cipal.
2 < ; 1 le tona tonal. l.
ja funcao principal.
(acordes medianos da t)
(des
3<.lS t , r l ) r H -
funcao principal. mt
tm
constru (dos me ores ores (inf.
alterados, 3<;lS
tarnbern
func funcso so principal.
!: construidos
da domi domina nant ntes es utilidade principals,
funcoes
teorico, receberiarn so
5 0
ponto
EmD6
Emd6
analise (fenomenol6gica)
e s aspecto teor teoric ic apen apenas as
(D)
.<
aspecto analise (fenomenoI6gica)
'"
'.!.
""""
:"'00.
.'.loo
..
)""'"
[""'0>"
\'1lt~
..J__::. \}
..
...H
.L
f"'I!Io.
1"'"0.
mt
. #)-0( I'I'~
..h ...... ......
L"'o..
apen apenas as
(s) tR
!lIt
,. f)
v'!:,.(
teor teoric ic
»c
_I_b ><
"t;;;-
Ta au
Do
Em
....
\_ ,..j
1')'11
h)l;
-'
II
'" .....
- - t r i 4-
'.If
1 - . . . .... .
1'1...
h,..,
_ _ __ __ _ l--'
D.
'11-'
TM
M1
MD
--
Em ft
tl
r"'--'"
I-i '1 ?I
(.
.......
I)
'I
/"-tf
---R--
1 . . .... .
...-.
)-
VI-"
TM
----
MD
MS
-52-
6-
.....
tonal: l: 49 le tona T. 2.
de:
sA
mista)
acor acorde de
al
de o;~7)
.. ...
muda
modo
fun(:a :a de na fun( fu ndamental:
<.
para <,
<,
~5<
>,
>,
5> .0
<,
od ~7 ---J'"
<) 6< asc.""
S6
desc desc ..... .....
Nap.l
S6>,
tm,
5 3
etc.
5\1
(Modula~o)
Mu
fu
layao".
modular
nova nova esca escala la ut
outr
nc
passagens momentaneas
sen-
escalas, sem a s c a ra ra c te te -
rrsticas
rnodulacdes
modulacdes
passageiras).
modular que
D.
. )
D-
"modu 1<1930" msrece
concerto
nt
repre-
urn repa reparo ro
Adrn Adrnit itjn jndo do-s -s
que "modo"
se;8 can-
um dos muds muds do modo modo
em rn so
ca
exemotos: partindo-
de modo
trnalor]
(mater)
modutecso,
ti uo
tonutecso lI
modulsr;:ao, tom
moduteciio
tonutecso simultaneas.
-54-
ou modo:
tonular;:50.
(aco (acord rd
rn
ulant ulante, e,
chegada;
caprtulo.
que
3.
feito,
geralrnente, at rave rave do enca encade deam amen ento tos: s:
ou ou
Modular;ao
Diatonica acor acorde de mo ulan ulante te modulacso
diatonica
c;:a de nica da fu c;:a
Pr
m en en t cicio
das 5,,5
ascendente.-
ou .I .J
..... ""-
L"
II
'fl
.I
:3
~l~ ...l
r. . . . . . .
flo.
_n
'I
.0"'1
(e
\'1
a.
r-..
><
4 -
t)
06
'1
.........
---po
....
[~( "'.I
Tr
ri
.,
I·
(bJd.
-fl..l
"!l. . . _
se us
cord cordes es
nt rrne rrnedi diaa-
lito
[l-
---.
......
,. ':.
11-.
.,
f'
"I
...,..
....
:L
oj
(p)r....
I,
o·
#.rl
'~
!-to.,.;
r"
,.
.. ._ f.
...... -5=S
Tr
T(ou t)
descendentes: a-
de
nc a.
ou ..-..I ....,
1/
""""
.........I
,.
..,.,
....I
_CL_
.........-..J
............
'-
:I
;r
......
t)
~~ ,11'
roo..
,... ("
\. '-
-e .......
......
V"/
._
(011
t)
sarda
se
-l
't
......
v\"
:J
__
.....
~r----_u
. /" /" '
/ .
"",...-
lP)-e-
~..L Ii
.~".
111..
I tI U
.....
'D
..11 u_
[""'.
'1
yt1_
I•
_t':
.... :,;...---
."
"',r
(1)
Tr
----------_! _!_~ _~
..---- ---
O""S
Caso atlnla-ss
...........
......
["Iioo"
.....
~lJ ~. ....
,...
..~.
r1
,..,..,
..J
,...
~O
,_
....
.I
Vide mo mod. d. en8rm en8rmii ii ic~, ic~, 4.5.5.
-58-
......
tA
.....
......
..... ...... I-'
I'-'
..
tR
( , I -
t.
_11JI
Ji
u.
._-
--
..... -0 ::I
tr.I
,)
ru
....
'Ill
.0
Cl
ctI CI)
ctI
c.
r_ -59-
Cromstic«
Modula¢o
Crornatica atraves da alteracso crornatica anto anto
aC
processa
acorde rnodulante,
e. em ser alcancado em mo imen imento to
de preterencia acorde de
eromatlco, Segu Seguee-se se
enta entao, o,
cade cadenc ncia ia interrompida
(Tr
de: a)
ou
D7
6 0
(ou t)
)0 ,I
--
--~ --
---a-~--
.......
......."..
_h'.l
_{ _1:S.
_l~
[~JD~
_......._
.0.
'6
1--]',
~~---
.....
_J
...... ......
R--ee-
_!!,_'01 h'
--
,..._ _......
,... .....
-----
'"
~, II.,
_(.l_ [.;II
~.
_ _ __ __ llll "" "" '« '« t ,
1'-'\
e-
.......... b:
1St.
......;;.-
r~r·.-]J~.
Jf_4::
_d
Modula¢o
por
urn
Enarmonica
constante
Wolf, etc.l, que se caract caracteri eriza za
rnoperados, feita atraves
Portanto: acorde).
sa(da.
ro (ou
OU
1<1)
~-tt ll_(J_
[~l
-e
}t
-'-I
\.
h,-..
......
...... ......
:l:, tj.
....... ._
.-.. .._,
,.... '"
.J
narmonizacao,
(,
(. )-
.......
l/"1
Fa
~.
e-
jj,
.......
ment ment
dida didati tica cas. s.
imperfeita,
fazemos,
".".",_
r-1
()
.1.
~1tF-_Q)~1---1..
(1)~2,,--~_:___®----,
+ ~ ' - ~ - ! - - - j . b . ~ - - L .---::c~~·...,&1;~~+-~----1?eIr...-.! ; i;;;:
h~~
'I
si
l b
i)
i b
mi
1. escolhe-se>dos
resolve-to
i b
(fa
dO
rJJ9>
tmportente;
hi i b
:;ti
acor-
rJJ9
Mibo mi
que con-
da tone toneli lida dada da
·11<1
fundade II que
iT--' '07 !...
na
4 r - + - - - J I ~ i.--s---'.n U ~ f ~ ( ; ; ) t = : = = - - ( i n : j t \ l t : : : : : = = : = j au nova nova
Tal
tOflal flalid idad adfl fl
(o
la
de noAssirn,
1)9>,
funda·
mante·la; 1.'1
rBso rBsolu lu
4. esc.._olhe"'S(!, esc.._olhe"' S(!,dos dos
()9.>,
L : 2 ! q l (b)d
r-
ac rd
ue co ti
nalidade; manteols;
resolver mente.
(00 fa)
da
nova
de funto-
,.0 .....
chegada; normal-
Usa-se tarnbam enarD7 pode
2.
4.
em Mi
rIP>
3,
1.
l9
au
em Mi ou mi
c)
to na li ades ades). ).
tona tona idad idades es
em
au
em
ou
em em
3.
em Mi
ifer iferen ente tes. s.
4.
4l'r
si
atraves (ou
12)
(d)
(c)
RijJ:
Fa au ta (a), La ou
ou do
es
(c),
Reb ou
enarmo-
S6>
~> (A tona tonali lida da des
acor acorde de enar enarmo moni niza zado do
sarda. qual se chega, por cadencia interrompida enci enci perf perfei eita ta
er
ou S)
confirmada
Propomos aqui
exem exempl plos os da literatura musica musica univer universal sal no esco escolh lh de outros
para
(2
cena)
t A
t O
D
9·8
'M
J..~)
b)
'I..
II
IJ
'7
I..
i"'.
r""IIo..
lo
IJ
,.
Il~
'"
~.e1,1.:;;IFV'
TIV
.jI"....,
f'
'"
,r
JIt..L l 1
trer
, J -....... e.
tiC")
t>-
~I .l7lo.
...I '!l"
II
--
~~ :,r
,_ ...J
I.
""
1'.1 /.!)\.. Vf
II
.....
4-
--
.1
~if... . .... 1 • •
'f
!;If
h~
~lA.~
""1-
~~
....
10..
r...c.
",A...
..... .l
!""o
>-
r"<~'
"'~.)
"'IE--
.It.
-c
,...~
. !._2 "
:1:;:: 'iii
~-
..
>-
....
r"A,
0"-:'
:!!-
-'Ir
j:l
.J
",,~bo
;;
,..,~
..
.... Il
..L ....r:::..
-'
-'
..b
., V}
;...
II
....
II
~oI,
---,
=.
-~
(~
~)
,."'~
O'~~ .§'"'"' 0::1
ali!
~l5.. ----.;)
~.
I,J:~
0::1
""0
II!!
c:::
0::1
:2
)_
••
,.
~~
MODULACAO:
1. DiatoniClJ:
tonatldade
dente) dente).
Atraves da rnudanca
acorde.
altera-
t;aO
prefe, D
357 3. Enar Enarmo moni nica ca
enarrnonizacdo de _ -
diminuta)
n'
si d6
d6#- mi
la
ffl# sol
si
fs<\
\_U
6<
(0 acordesl Notas
de Passagem;
rftrnlca
acorde;
ralelo;
f\
'"
-70-
Bordaduras:
Sr
repetlcso;
c)~
acorde; poslcao
metrica, Exemplos:
I~f~
.II
'h
-:ill
I'
'"
q.......
::
...........
u---.
....... ----11'1..
roo...
. I"
-----,
)..
'1l"
Vl
'"=:t:::±::
../'\.. h.,V
__
7 1
:I.
_7
,l"-
Ritsrdo: or
oI
te, ta mbern fa-
ao 2
mais mais freqiiencia
dentes ou desc movime ment nt descen ende dent ntes es ou movi
corrtrarlo: preparacso
ou resoiucso,
_iI
l~l
----t
.a
J_
"'l1o
29m;
t-'
L:::_
_"...,
_fo"
etc.
....
--r---------
.A
_,,,_
-!'-
_u'
__j"J_
........-::---. _,...._
_'
..I
_.=._ I,
~lJ. ~.
etc_ I--'
7 2
Antecipa¢o:
Ant.
cornpa-
4~',
114' (antecipa
_h_1
......
..i -_.-
T'--j ..I ..
./"I ./"IIr Iro. o.
Ap,
S8
charnada,
7 3
etc.
I"'"
+------
Apogiatura:
~~I
refe refere re 1Ipr 1Iprep epar aracs acscl cl
~~
....
Escapada:
j!
.._.L
Esc.
ri
-74-
otas otas
exemplo:
CONCLUSAo
Com
Esta Esta info inforr rrna nace ce
entanto
resotucso
modifica-las,
7 5
ivre ivres, s, por
terminar, exemplificamos
lang, musical
~~ "":~~I I-
Moden: 1\
_"\
I--L,I-~ '1
f~~~ -""
.,
1-,..,
...;;.,
= q _ ' t--.....
'-"\ '1
...-
-....
L..l
If-'-
1/
1..1 . . . . .I'
:;.?
It
IV
11
....
-H.,
.II
"-
11.,
........
----_
.
IT ---- -n.·
13..,
'1
.j\
H. _:"_:"- ~~
't
.
,P~~
'1T'
t:=
L...l 11-'-
........
~.
/'
0----.-:;-
I.
'"
r~~~
------
1''''
:::::==
--....._, 1. '11"
+I
II
'1
-1:f1r
7 6
.P
'11"
con hecimen hecimentos tos
tinu tinuo" o" acompanharnento
complete
voz.
lece lecera ramm-se se algu alguma ma
convencdes,
Ei-Ias:
notats)
sieao "tarirnba"},
Portanto,
amJl amJlis is post poster erio ior. r.
recente.
mais
Assim: .,
Exemplo:
e-
~:
sempre 2)
quando
baixo, alteracao
nurnero, como
intervalo
indicada
Assim:
cyD~ etc. b3 3)
as nurneros execucso resultem
intervalos
rior
Nota:
com
(silencio},
)' indicarn
7,
8 -
=~t'
8)
Outr Outras as conv conven endi die« e«
"+
1a eonvencao,
inte inte vale vale aume aument ntad ada; a;
tretardos, apogiaturas,
nurnero,
sempre
etc.)
questso
l:l ll
fj:
~:
~:
~~
~:
:l
etc.
'I -79-
~:
!:~ ou
b3
ou
t>-€t-
~:2~:J
ou
2lg;j
ou
etc.
sons:
~'.
06
~"
~:~
06
4) m.(
)"
06
~:
~:
~~
+6
e'
+6
p$9)e
~: +7
+4
~: +5
8 0
+5
}Y
~d
td
no
e.:
so
~:
~J #2
~J
~C:!
jV
~------------------------------~------------~----~------~-re
pr
rs d'
rm
ie
ly iq
rs d'
rm
ie
lyti lyti
__l.. P\
I'
I-
It-'
IJ
/_
_I_
_f
III[
Ie
Ilo.t
I!
•br
n-
so
-""''1
'"
#"I ./
....
t\4
I'
IJ.-J
IA
Ill_
rests
Ii'I
#"I
"J
J,.
'1.
I'J
a-percent
un lieu
so
6$
L"'IIo"
....
,,""
I'"
re +4
:;!t{
j.,
8 2
fool
_l
_l_
'"
(Ies
rl
I"
_h
',t
no minima ternova mansira de ouvir livro inteligente campo da info info rnac rnacao ao
no
usic usical al eorl eorl a"
2. J.
il voc§
do uma maneira
todo
--INDISPENS:n..VEIS
Pedidos:
LT
AO~'ESTlIDANTES
ltda.
CEP
CP 6537
sso
ARMONIA:...
SP.
A. Schoenberg;
--
Goetschius.
Musical Composltionsl
7.
Fux.
Lange. .T C,G;C. C,G;C. 49.335. 49.335.854/ 854/00 0001'18 01'18
nscr, Est
",
-"',
109. 109.89 898. 8.99 99