Guía para padres: “Dime cómo mandas y te diré como serán” !"#$% '()*$)+%, "--".(/0+%, "'1(2"+).+%, (2$'10+3(*$%, .4'"*$%5 .$*$% ."+)+) (06$ +) 2$'7)8 1(*-+% 9:+ )$ +%.;) +3+-2"+)*$ 2$--+2.('+).+ %: (:.$-"*(*< =%.+ (-.42:0$ /:%2( *(- (06:)(% 0 :2+% *+ 2>'$ 2$)%.-:"- :)( -+0(2">) %()( 2$) +00$%<
?@$% )"#$% *+ A$B )$ %$) 2$'$ 0$% *+ ().+%C< ?@( 3:D+).:* )$ -+%1+.( )(*( )" ( )(*"+C< ?@$% )"#$% *+ A$B )$ A(2+) 2(%$ +) )(*(C< ?@$% )"#$% )$ 2:"*() 0(% 2$%(%, .$*$ +% *+%+2A(/0+C< ?=%.$% 3>D+)+% )$ D(0$-() 0$ 9:+ ."+)+)C< E-(%+% 2$'$ +%.(% %:+0+) 1-$D+)"- *+ 0( /$2( *+ 0$% (*:0.$% 9:+3;)*$%+ -+%1+2.$ (0 2$'1$-.('"+).$ "--+D+-+).+ *+ 0( ):+D( 6+)+-(2">) *+ )"#$% B 3>D+)+%< F ';% (00; *+ 9:+ 1:+*( A(/+- (06$ 2"+-.$, A(B 9:+ A(2+- :) '+( 2:01( -+%1+2.$ ( 9:G -+%1$)%(/"0"*(*
.+)+'
%$)$%$.-
%$%$/-+
+%.(%
2$)*:2.(%
B
(2.".:*+%, 2:;0 +% +0 -$0 9:+ 2(*( :)$ 3:+6(, 1$-9:+ *+%1:G% *+ .$*$, ):+%.-$% )"#$% )$ %$) ';% 9:+ +0 -+H0+3$ *+ 0$ 9:+ 2$'$ 1(*- +% 0+% .-()%'"."'$%< F +%+ '$*+0$ *+ 2$'1$-.('"+).$ (0 H")(0 %+ -+10"2(
+) ):+%.-( %$2"+*(*< !$ 1$*+'$% $0D"*(- 9:+ +0 )720+$ *+ 0( %$2"+*(* +% 0( H('"0"(< I+-$, J9:G )$% A( 00+D(*$ ( +%.( %".:(2">)K =0 A+2A$ *+ 9:+ 2$'$ 1(*-+% B %$2"+*(* A+'$% 1+-*"*$ +0 2$--+2.$ %+)."*$ *+ 0( (:.$-"*(*< !$% 1(%('$% *+ :)( -+0(2">) 2$'10+.('+).+ (:.$-".(-"( ( :)( -+0(2">) A$-"L$).(0, *$)*+ +0 )"#$ A( 1+-*"*$ 0( "'(6+) *+ :)( (:.$-"*(* %()(< M:-().+ 0( +.(1( *+ H$-'(2">), +0 %+- A:'()$ ."+)+ 0( )+2+%"*(* D".(0 B 1%"2$0>6"2( *+ :)( H"6:-( 9:+ +%.G 1$- %$/-+ G0, 9:+ 0$ 6:4+ B 0$ 1-$.+3(< @( (:%+)2"( *+ G%.( 0+ A(2+ 9:+*(- ( 0( *+-"D( %") :) ':)*$ 9:+ 0$ 2$).+)6(< I$- 0$ .().$, +% H:)*('+).(0 +0 ."1$ *+ (:.$-"*(* 9:+ +3+-2+'$% -+%1+2.$ ( ):+%.-$% A"3$%, 1$-9:+ +%$ 0+% *(-; %+6:-"*(* +) %4 '"%'$% B 0+% (B:*(-; ( ").+-)(0"L(- 0(% )$-'(% *+ 2$)D"D+)2"( %$2"(0< I$- +%$ +% )+2+%(-"$ 1-+6:).(-%+ J9:G ."1$ *+ (:.$-"*(* +%.$B +3+-2"+)*$K !"#$ #$&'()$ *# +,&)"'*+*-
N$H4(, O$-6+ B P)( ."+)+) QR (#$%< N:% '(';% .-(/(3() 1$- "6:(0, 1+-$ (0 00+6(- ( 0( 2(%( *+%1:G% *+ :) 0(-6$ *4( *+ .-(/(3$, 2(*( :)( %+ -+0(2"$)( 2$) %: A"3$ *+ '()+-( *"%.").(< @( '('; *+ N$H4( %+ 1-+$2:1( *+ 9:+ +00( A(B( A+2A$ 0(% .(-+(%, 9:+ 2$'(, %+ /(#+, %+ 0(D+ 0$% *"+).+% B %+ (2:+%.+< N" +00( %+ 1$)+ ( (0+6(- $ )$ 9:"+-+ 2:'10"- 0$ $-*+)(*$, 0( '(*-+ -+2:--+ ")'+*"(.('+).+ (0 2(%."6$, *+3;)*$0( %") .+0+D"%">) $ %") 2$)D"*(('"6$% 1$- +0 -+%.$ *+ 0( %+'()(< @( '('; *+ O$-6+ %+ 1-+$2:1( *+ 9:+ 2$'(, %+ /(#+, +.2< B 2:()*$ 0$ '()*( ( (2$%.(-, G%.+ 0+ *"2+ 9:+ )$ ."+)+ 6()(% B 9:+ 9:"+-+ 3:6(-
:) -(.$ ';%< =00(, ().+% *+ 9:+ D+)6( 0( 1(.(0+.( B 1(-( )$ *(- :)( /(.(00(, 0$ *+3( %+6:"- D"+)*$ ST A(%.( 9:+ G%.( 0$ A(2+ *$-'"-< @( '('; *+ P)(, 0( (/-(L( B 0+ 1-+6:).( 2>'$ +%.:D$ %: *4(< I(%() :) -(.$ 3:).(%, %+ -4+) B 2:()*$ %+ (2+-2( 0( A$-( *+ *$-'"-, 0+ (*D"+-.+ 9:+ +) 1$2$% '"):.$% *+/+-; "- ( (2$%.(-%+< U:()*$ 00+6( 0( A$-( *+ *$-'"-, +00( )$ 9:"+-+, 1+-$ %: '('; %+ '()."+)+ H"-'+, 0( (2$'1(#( ( 0( 2('(, 0++) :) 2:+).$ B 0+ (1(6( 0( 0:L< =) +0 1-"'+- 2(%$ +0 '$*+0$ *+ (:.$-"*(* %+ /(%( +) +0 (:.$-".(-"%'$, *$)*+ 0( -+0(2">) 6"-( +) .$-)$ (0 2:'10"'"+).$ *+ 0(% )$-'(%, *$)*+ 0$% 1(*-+% "'1$)+) .$*$ 0$ 9:+ %+ *+/+ A(2+- B )$ %+ *() ")%.()2"(% 1(-( *"%H-:.(- 3:).$ (0 )"#$< =%.$ 1-$*:2+ :) *"%.()2"('"+).$ (H+2."D$ +).-+ 1(*-+ + A"3$, 0$ 9:+ 6+)+-( -(/"( +) +0 '+)$- B, +) +0 0(-6$ 10(L$, 1:+*+ 00+D(- ( 9:+ G0 %+ -+D+0+ ().+ .$*$ 0$ "'1:+%.$ $ D"D( -+1-"'"*$, ")2(1(L *+ *+2"*"- 1$- %4 '"%'$< =) +0 %+6:)*$ 2(%$, +0 '$*+0$ *+ (:.$-"*(* %+ /(%( +) +0 1+-'"%"D"%'$, *$)*+ )$ A(B 04'".+% %")$ 9:+ 0(% 6()(% *+0 )"#$ %$) +0 1(-;'+.-$ *+ 0(% *+2"%"$)+%< =0 '+)$- 9:+*( D:0)+-(/0+ ().+ 0( H(0.( *+ 1-$.+22">), 0$ 9:+ 0+ 6+)+-( ()%"+*(* B 0+ "'1"*+ (1-+)*+- ( 1$%.+-6(- %:% *+%+$%< P 0( 0(-6( %+ 2$)D"+-.+ +) :)( 1+-%$)( 9:+ %+ 6:4( 1$- 0(% 6()(%, 9:+ 0+ 2:+%.() 0(% +%.-:2.:-(%, 0( -:.")(, +0 %(2-"H"2"$, %") .$0+-()2"( ( 0( H-:%.-(2">) B 1"+-*+ 0( 2(1(2"*(* *+ %+*:+#$ *+ %4 '"%'$ B *+2"*"- 0$ 9:+ +% '+3$- 1+)%()*$ +) :) /"+) '(B$- B )$ +) +0 '$'+).$< =) +0 .+-2+- 2(%$, D+'$% :) '$*+0$ *+ %()( (:.$-"*(*, *$)*+ 1$:)( 1(-.+ +0 )"#$ -+2$)$2+ :)( H"6:-( 9:+ +%.; 1$- %$/-+ G0, 9:+ %(/+ ';%, 1$- 0$ 9:+ 0$ 1:+*+ 1-$.+6+- B 0+ ':+%.-( 0$ 9:+ +% '+3$- 1(-( .$'(- /:+)(% *+2"%"$)+%, B 1$- $.-( 1(-.+, +%.( H"6:-( +% 2(-"#$%(, (H+2."D(, 2$) 9:"+) 1:+*+ *"%H-:.(- B 1$- +%$ D(0"*( %: (:.$-"*(*< P 0( 0(-6( 0( 1+-%$)( %+ %"+).+ %+6:-( *+ %4 '"%'(, +% 0"/-+ +) %:%
+0+22"$)+%, 2(1(L *+ 6:"(-%+ 1$- )$-'(% *+ 2$)D"D+)2"( B *+ 1$%.+-6(-%+ ( %4 '"%'$ +) H:)2">) *+ $.-$%< ./0) #10#1*+" #( ",02)-
P 1+%(- *+ 9:+ +) 6+)+-(0 0$% '$*+0$% )$ %+ 1-+%+).() 1:-$%, 2(*( 1(*-+ ."+)+ :)( .+)*+)2"( B +% H:)*('+).(0 -+D"%(- 9:G '$*+0$ *+ (:.$-"*(* +%.('$% +3+-2"+)*$ %$/-+ ):+%.-$% A"3$% 1(-( %(/+- A(2"( *>)*+ 0$% +%.('$% 00+D()*$< N" 0( .+)*+)2"( +% ';% /"+) (0 (:.$-".(-"%'$, %+ %:6"+-+8 !
U-+(- ")%.()2"(% *+ ").+-(22">) 1$%"."D(, *"%H-:.(- 2$) +0 )"#$ B A(2+-0$ %+)."- 9:+-"*$ 1$- 9:"+) +% B )$ 1$- +0 2:'10"'"+).$ *+ 0(% +V1+2.(."D(%<
!
M"%'"):"- 0(% )$-'(% 1+-$ '().+)"G)*$%+ H"-'+% +) 0(% 9:+ %+ *+2"*()<
!
I$2$ ( 1$2$, %+67) 0( +*(*, "- +V10"2;)*$0+% +0 '$."D$ *+ 0(% -+60(% 1(-( 9:+ )$ %+() ?1$-9:+ %4C< N" 0( .+)*+)2"( +% (0 1+-'"%"D"%'$, %+ %:6"+-+8
!
M+H")"- ;-+(% 20(D+% +) 0(% 9:+ +% )+2+%(-"$ .+)+- $-*+)W 2-+()$-'(% +) +00(% B '().+)+-%+ H"-'+%<
!
S+)+- 20(-$ 9:+ %+-; )+2+%(-"$ H-:%.-(-, +) H$-'( '+*"*(, ( ):+%.-$% A"3$% B +%$ )$ 0+% A(-; *(#$, %")$ 9:+ %+-; :) (1-+)*"L(3+ 1(-( 0( D"*(< =%.$ "'10"2( ."+'1$ B +)+-64( ")D+-."*$% 1$- :) H") '(B$-< N" 0( .+)*+)2"( +% ( 0( %()( (:.$-"*(*, :%.+* D( 1$- ':B /"+) 2('")$ B *+/+ 1-$2:-(- %+6:"- 2$) ':2A( H"-'+L( B 2(0"*+L ( 0$ 0(-6$ *+0 ."+'1$, 1+-%+D+-()*$, %") 1+-*+- 0( +)+-64(< =) 2$)20:%">), %" )$% A(2+'$% 2$)%2"+).+% *+ 2>'$ +3+-2+- 0( (:.$-"*(* ().+ ):+%.-$% A"3$%, %+).(-+'$% 0(% /(%+% 1(-( 2$)%.-:"-
:) %()$ '$*+0$ 1+*(6>6"2$ B 0(% (22"$)+% 2$)2-+.(% 1(-( +)H-+).(0(% *"%.").(% %".:(2"$)+% B +.(1(%, 0$ 9:+ 0+% +).-+6(-; 0(% A+--('"+).(% 9:+ )+2+%".() 1(-( *+%+)D$0D+-%+ +) +0 ':)*$ *+ A$B B 9:+ *+ +%( '()+-( %+() D+-*(*+-$% (1$-.+% 1(-( ):+%.-( %$2"+*(*< U$'$ 1(*-+%, 0( +*:2(2">) *+ ):+%.-$% A"3$% +% 0( '+3$- '()+-( *+ 2$).-"/:"- 1$%"."D('+).+ ( ):+%.-$ +).$-)$< X;% 9:+ ):+%.-$ *+%(--$00$ 1-$H+%"$)(0, +% +0 H$-'(- A"3$% %()$% 1(-( 9:+ 3:).$ 2$) +00$% 2$)%.-:B('$% :) ':)*$ '+3$-<