ISUAN KAN TAN A TUAR (Good Friday Sermon) Rev. V.L. V.L. Krawschhuanmawia Krawschhuan mawia
ISAIA 53:3-6 Isaia chuan “Ani chuan kan natnate phurin, kan lungngaihnate pawh a phur ngei a… ani chu kan bawhchhiatnate bawhchhiatnate avângin hliamin a awm a, kan khawlohnate avângin vuak thitlinin a awm” (Isaia 53:4,5) tiin kan aiawha tuar a nih zia a lo sawi lang tawh a. Eden natna leh lungngaihna, bawhchhiatna leh khawlohna zawng zawng chu a chungah nghahin a awm. Chuvang chuan Gethsemani-ah lungngaihna vawrtawpin a bual a, a siam m ihringte ngei vuakin, nuihzat leh chil chhak khumin, hlinglukhum hlinglukhum khumtirin khumtiri n awm a, khawvela thihna rapthlak rapthl ak ber kraws-ah khenbeh a ni ta. Chung zawng zawng chu keimahni sualna vanga tuar a ni. Kan Lalpa hian ti hian tuar l o se keimahni ngeiin chu tuarna t uarna chu kan hmachhawn hmachhawn tur a ni si. Vawiin Good Fridayah hian Gethsemani-a kan Lalpa lungngaih zia te, Pilata hmaah nuisawha a awm zia te, Krawsa a tuarnate thlir chungin Pathian thu kan ngaihtuahho dawn a ni. 1. Keimahni avanga lungngai a ni : A lungngaihnain a vawrtawp a thleng : Rawng a bawl laia Rabi r opui leh zuitu ngah em em mai m ai kha lungngai mangangin Gerthsemani-ah a rum ta. Gethsemani huana a thlen hma ni li vel bawr chung hian Isua hi lungngaihnain a lo tlak buak tawh a ni mai awm mange a tih theih. “Tunah ka rilru a mangang e; eng nge ka sawi ang aw? ‘Ka Pa, he mi hun lakah hian mi chhandam rawh, ’ ka ti ang em ni? Eng pawh ni sela, sela, …, he mi mi hun thleng hian ka awm awm chhan a ni.” ( John 12:27) 12:27) tiin tii n a lo sawi a. Hetiang thu hi a hma lam khan a la sawi ngai lo. A tawngkam en hian chu a hmachhawn tur harsatna leh hlauhawmna chuan thlah hauh lovin a delh reng a ni tih a hriat theih. thei h. Chu lungngaihna a lo phurh mek chuan Gethsemani huanah a vawrtawp a thleng ta a. Pindan chungnung an chhuahsan dawn chuan Pathian fakna hla nen an chhuak a, tunah chuan hla chu tahna thawmin a thlak ta a ni. Nasa taka thlaphang leh mangangin a awm a, a lungngaihna chu Pathian fapa ni lo se thihpui tham hial t ur a ni. A thlan thisen anga far hian a lungngaih zia a til ang chiang hle. A thlan lian li an taka far a ni mai llo, o, thisen pawlhin a far niin a lang. Damdawi lam thiam Galen chuan “Hlauhna nasa lutukah hian thisenin a pawlh rawng sen sen lam (crimson) (cri mson) chu a lo chhuak thei” tiin a sawi a (C.H.Spurgeon Passion and the death death of Christ p.106). Warren W.W iersbee chuan ti hian a sawi sawi ‘Hetiang hi hemati drosis an ti a, rilru pek nasat lutuk av angin thisen zam te reuhte chu chatin thlan bawmah a lut a, thlan chu thisen angina a lo far ta thin a ni” tiin (Be Courageus p.119). p.119). Isua chu lungngaihna nasa takin takin a tuam vel avangin av angin a vun hnuai maia Capillary Capill ary vein chu chatin a thlan nen inf infinin inin a lo luang chhuak ta a ni ang. Lungngaih Lungngaih avang chuan thlan fimte f imte chu a lo chhuak a ni thei e. Thisen anga far hial khawpa thlan chhuak chuan kan Lalpa tuar nat zia a til ang chiang hle mai. ““Ka Ka Pa, rem i tih chuan he no hi ka hnen ata la sawn sawn rawh;” tiin a ngen tlawk tlawk a ni (Lk.22:42). A no in tur a hautak em a ni : Chu no chu Pathian laka mihranna no (cf.Mt. 26:37,38), Pathian thinrimna no (Is.51:17) leh l eh tuarna no (22:42) a ni a. Charles H.Spurgeon phei chuan ‘Uar lutuk a awm thei lo v ang, a no in turah hian hremhmun zawng zawng an chhung chhung lut (distill ed) a ni” a ti hial a ni. Chu hremna chu chatuan hremna erawh a ni lo, Pathian a nih avangin kan tan a tuar a ni. Sual hliam hnu piang tawh tawh leh piang lo te pawhin an tuar tur thihna leh hrem na chu a no-ah chhun khawm a ni a, na lo thei a ni lo. Kan natnate l eh kan lungngaihna lungngaihna te chu keini phurh zawh zawh rual a ni l o. Lalpan min tuarsakin min phurhsak ta a ni. Kan natna leh lungngaihna zawng zawng chu Lalpan a koah a nghat ta. A nghawngkawl nghawngkawl chu kan bah v e thiam hun apiangah kan phur pawh a zang zel dawn a ni. 2. Keimahni avangin nuihsawhin a awm Pilatan khenbeh tura a pek hnuah chuan sualna nei lo kan LALPA chu ram awptu sipaite chuan khenbehna tur Kraws an buatsaih chhungin nuih za siam nan an hmang ta. Sipai pawlho (Cohort- 500-600 awmna) chuan engtinmaha ti let ve thei miah lo tur chu an duh duhin an sawi sa a. a thuamhnaw hlihsakin puan senduk senduk an sin tir a, Hling lukhum khum tirin t irin Luang tiang an pe a, chil an chhak a, an v aw char char bawk a. Chu hmunah chuan awm ve lo mah ila, pawikhawih lo, sualna reng reng nei lo chuti taka han nghaisak mai chu en a va har dawn em. Chu an sawisak ngei chu Kan Lalpa, Isua Krista, kan aia tuara ngei kha a ni. a) Puan an hlihsak : kan Lalpa chu a puan an hlihsak a, saruak a ni ta. Sual chuan saruak kan ni tih min hriattir a, min m in ti zak ta (Gen.3:7). Eden huana huana kan nu leh pa ten sual sual an tih khan saruak an ni tih an inhria a. Isuan kan sualna chu saruakin saruakin a entir a ni. Kan sual avangin saruakin a awm a ni. Pathian rorelna hmaah chuan saruak mai kan ni. Kan Lalpa Isua ngei chuan chu kan dinhmun chu min chan sakin kan lo hausak theih nan rangkachak meia tihthianghlim te, puan kan sin theih nan l eh kan saruak zahmawh chu a lan loh nan puan var te, kan k an hmuh theih nana kan mitah mitna hlote hnawih anih theih nan kan aiah saruakin a awm www.mizoramsynod.org
a ni. (Thup.3:18). (Thup.3:18) . Saruak chu Pathian ni lov in kan sualna a ni. Puanvar, thianghli mna puan kan sin theih nan ani chu saruakin a awm a ni. b) Puan sen duk an sin tir : Puansen duk chuan kan sual a phurh phurh zia a entir a ni. ni . Isaia 1:18-ah chuan Lalpa chuan, "Hawh "Hawh teh u, i ngaihtuah tlâng teh ang ang u! In sualte chu sen lâr angin awm tawh mah sela, sela, vur v ur angin a var ang; sen duk angin sen tawh mah sela, berâm hmul angin a awm ang” a lo ti daih tawh. Chu kan sual hmuh hmaih hauh lo tur a, sen lar anga awm, sual nghet tawh sen duk tak mai chu vur anga var leh beram hmul anga a awm leh theih t heih nan ama thisen ngeiah chuan chuan min lo suk fai sak ta a ni. c) Chil an chhaka an vua : Hnam tihdanah chuan an roreltute rorel tute chu anzahderna leh an tan an rinawm a ni tih entir nan an fawp thin. Sipaite chuan Lal Lal ber chu zahderna aiah hmusitna hmusitna chil an chhak ta. Rorelna niah zawng chil an chhak hauh lovang lov ang le. Keimahni avang av ang hian a lawm lawm kan Lalpa chu hmusita chil chhak a tuar le. Keimahni vang a ni miten an nuihsawh le. Kan nu leh pa khan Eden huanah Pathian thuaiwh aiin anmahni duhdan zawm an lo thlang ta a. Pathian chu chil an lo chhak khum ta. Vawiin thlengin Pathian aia kei mahni duh dan leh khawvel thil k an thlan hian ama mite mi te chuan a hmaiah chil kan chhak reng a ni mai lo l o maw. Amah Amah zah leh atana rinawm zel aia amah do zawnga chet chu ama chunga chil chhakna ang anih chu. Pathian ngei chuan kan sual sen lar anga sen tawh te vur anga a var lehna tur te, kan bawlhhlawhna bawlhhlawhna te chu silfaina silfaina tur t ur te, kan sualna zawng zawng zawng zawng ngaihdamna tur tein amah ngeiin Krawsah a tuar ta. I ngaihtuah chiang teh ang. Kan sualna zawng zawngte chu a chungah nghaha a awm avangin chilchhak khum tlak, v uak thitlin tlak a ni reng a ni. Chil an chhak khum leh an nuihsana nuihsana kha amah Pathian a ni lo, kan sualna zawk zawk kha a ni. Kan sualna chu tisain he khawvelah khawvelah ngei hian m ihring mithmuhah hrem a ni ta a ni. Kan sual phur tura a f apa neih chhun pawh pawh ui lo va v a minpekah hian Pathian Pathi an hmangaihna thuk zia pawh kan hre thei (I Joh. 4:9). Kan tana a tuarna hian a hmangaihna chu thu chauh chauh ni lov a, a taka a hlen zia te min hriatti rin, a hnen lamah min hip khawm a ni. Chu hmangaihna thuk chu kan hnar phal dawn em ni. Chil chhak khumin lal anga lal lukhum leh luang tiang te pein chibai kan la buk der phal dawn em ni. d) Hling lukhum leh lal tiang an pe : Hling lukhum hian khawvel lalram chu Pathian anche dawng dawng ram a nih zia m in hmuh tir a, Hling chu Pathian anchhia entirna a ni, sual avanga lo chhuak a ni (Gen.3: 18). Sual avanga av anga Pathian anchhia kan phurh entirna a ni. Isua chuan sual vanga Pathian anchhia kan dawn chu a lo phur ta. Keimahni avangin anchhe dawng a ni; anchhia lak ata kan chhuah theih nan “Krista chu kan aia anchhe dawng lo niin, Dan anchhe lak ata min tlan chhuak ta; (‘Thinga khaikan apiang chu anchhe dawng dawng an ni,’ tih ziak a ni si a;)” (Gal.3:13) tih ang khan. Lal tiang atan luang an pe hian sual lal ram ngheh loh zia a entir (Mat.11 ( Mat.11:7). :7). Sual lalna l alna hmun keimahni ngei kha entirin, kan ngheh loh zia leh rintl ak kan nih loh zia min hmuh hm uh tir a, chu nihna ngei chu amahin phurin Lal ram tha zawk min din sak turin chung ram reh zawng zawng chu min f an chhuah sak ta. Vawiinah hian Lal Isua meuh hling lukhum leh Laltiang an pe hi awm lo kan ti mai lo maw? Mahse a awm lo titute hian hli ng lukhum kan khum tirin Lal ti ang atan atan luang kan pe ve mai em? Krista lal a ni, engkim chunga thuneitu hnehtu leh chak ber a ni tit u ni si a, amah zahna leh amah tihna nei chuang lo te hi an a derin chawimnawina chawimnawina hlinglukhum kan khum tir a, a tak ni lovin lal l al tiang kan pe thin a ni. e) Lal angin chibai an buk : A hmaah an thingthi a, “Chibai, Judate lal!” tiin nuihza siam nan an hmang a. Kaisara chibai an buk dan chuan an buk el v el a nih chu. c hu. A thih dawn hmunah Lal dik tak chuan c huan chibai bukna a dawng a. Tunah nuihza siamnan min chibai buk mah se, chung nuihza siam nana chibai buktute chuan khup tinreng ahmaah an thingthit thingt hit hunah chuan chu Lal hma ngeiah chuan an khur khur chunga dingin chibai an la buk dawn; chumi hunah zawng an nui tawh hauh lo vang le. (Phil.2:9-11) Vawiin Vawiin thleng hian thlarau leh tih tak zetin Lal anih ang hian chibai kan buk v e em? Khawvel lal ai pawh hian kan hlau lo zawk a ni lo maw? A huhoa Pathian tih a, amah am ah chibai buka, a fala fal a awm leh hlawkna a awm dawn veleha Pathian theih nghilh leh si kan nih chuan Lalpa Lalpa chu fiamthu fiam thu ang lekin chibai kan buk ti hna a ni ang. Lalpa lungngaihna niah hian kan tawrpuiin kan tahpui fo thin. Eng nge kan tah chhan? Kan tahpui chhan tur chu kan sualna leh chungpikna a ni tur a ni ang. Isuan “Nangmahni leh in fate tan tap rawh u” a tih kha. Kan sualna leh chungpikna phurtu Isua tahpui aiin kan sualna leh chungpikna chu kan tah chhan tur a ni. Thinlung lungchhia leh inchhir ngawih ngawi ngawi chu c hu a hmusit si l o. Kan sual v anga lungngaihna lungngaihna leh inchhirna chuan Krista hmangaihna hmangaihna min hmuh chi antirin a tana inpekna nunah min hruai lut dawn a ni. www.mizoramsynod.org
3. A vuakna vualtea tihdamin kan awm ta Kum za vel kal taah khan sipai thuawih lo te an hremdan pakhat chu savun kawnghren ang, hling ang deuh hian an vaw thin a. Thisen a chhuak zawih zawih thin. Vawi khat chu sipai pakhat hian pawisa a ru a. A rutu chu a inpuang duh lo va, a rutu chu an hriat chhuah theih loh avangin an Oficer chuan a sipai zawng zawng a dintir a, nasa tak hrem turin thupek a chhuah ta a. Sipai zinga la naupang naupang deuh Willie Will ie chu a lo chhuak a. Officer hnenah hnenah chuan “Ka pu, “Sipai zawng zawng hrem hrem annih ai chuan keimah hi min hrem mai la, ka tuar mai ang e. Pawisa rutu rutu chu ka ni lo v a, a rutu tuar ai ka tuar sak mai ang” a ti a. Officer chuan Wi llie-a chu an en thin a, a chak loh hmel hmel si a, a hrem chuan a dam zo lo mai ang tih a hlau hle a. Mahse, amahin midang tuar ai tuar a huam tlat avangin hrem a ni ta a ni. Thingah a phuar bet a; savun hrui chuan an hlap ta thuai mai a. An hlap leh thuai chuan thisen a lo chhuak ta zawih zawih mai a. A vawi thumna thum na atan a hlap dawn lai tak chuan pawisa rutu sipai chuan a lai nat lutuk lut uk a, a rawn zuang chhuak a. “ti tawh suh u, ti tawh suh u. Keimah hi pawisa rutu chu ka ni a, keim ah min v aw tawh zawk rawh u” a rawn ti ta a ni. Officer chuan pawisa pawisa rutu chu a han hrem dawn a. Wil lie-a chuan “A aiah min hrem tawh a, ani chu inhrem thei tawh lo vang, ka tuarsak tawh a lawm” a ti a. Pawisa rutu chu hrem lohin a awm ta a. Willie-a erawh chu a hliam hliam nasa tak avangin av angin chu mi zan chuan a thi ta nghal a. Rukru pa leh sipai zawng zawng tuar ai tuarin a thi ta a. Rukru pa chu a inchhir em em a, Engmah a ru tawh ngai ngai lo a ni an ti . Kalvari tlang i thlir thli r teh ang. Chutah chuan chuan keini rukru thin, tl an bo thin, hel thin chung pawha pawha mahni inthup thin aiawhin kan Lalpa an khai kang. Tanpuitu pakhatmah a hmu lo. Nimahsela, Lalpa chuan kan khawlohna chu a chungah chungah a nghat ta a; ani chu kan bawhchhiatnate avângin hliamin hliam in a awm a, kan khawlohnate avângin vuak thitlinin a awm a: kan thlamuanna tûr thununna chu a chungah a tla a; a vuakna vualtea tihdamin kan awm ta. A tuarna hmuchi hmuchiang ang apiangin Pathian hmangaihna thukzia an hmuchiang thin. Krawsa an an khenbeh chhung khan mipui leh sipai za hotu te, Lal Isua hmelhriat t e zawng zawng leh Galili ram r am atanga rawn zuitute zuitut e khan thil thleng zawng zawng an hmuh hmaih lo. Lal I sua, an khenbeha khenbeha hmelah ngei khan tuarna hmel aiin hnehna hnehna leh hmangaihna hmel an hmu a. An sual sual zia zi a leh chungpik zia chu darthlanga kan hmel kan hmu aia chiang mahin an hmu ta. Inchhira awm chum chumin an inlam an pan a. Hnai taka hmutu, an tih dan zawng zawng hmaih hmaih nei hauh lo a report lehtu tur sipai za hotu ngei mai khan “He mi hi matheilovin matheilov in mif el tak a ni phawt mai,’ tiin Pathian a fak ta hial a ni kha. Vawiina Vawiina Good Friday hmangtu hmangt u zawng zawngte hian Kraws-a Isua tuarna hian kan kan sual zia leh chungpik zia min hriattir ve se, Pathian hmangaihna hmelmawi tak chuan kan thinlung leh nunin nunin amah min f ak tir v e se a va duhawm em! Phar natna vei ten an lo dam lehin inthen nan sava pahnih hlan atan an rawn keng thin. Sav a pakhat chu thatin a thisen chu belah emaw an dahkhawm a; sava pakhat chu thisenah chuan an chiah a, thisen kai hnuang chung chuan pawnah an chhuah zalen tir ta thin a ni. Sava thah tak chuan Chhandamtu, vuak tuara chu a entir a, sav a pakhat anga tupawh rinna hmanga chu thi thisena sena inchiah a, an puante sufai apiangt e chuan an thlarau chu Pathian hnen lamah thlawkin, sual avanga zalenna avangin lawm takin an tlantu chawimawina hla an sa ta a ni. Vawiian Vawiian hian sual vanga Pathian vuakna leh hremna tuar te, lungngiahna leh nuisawhna zawng zawng te phurin kan tan a tuar ta. Chu a tuara chu misual zawng zawng tena an tuar tur hremna anih avangin a na a, thihpui tham hial a ni reng a ni. Chu sual natna lak a ta chu min chhanchhuak a, zalenna mak tak min pe a. Harsatna leh manganna karah te, tihdamtheih tawh loh natna hmunah pawh hah lo vin thlain min thlawh tir a, chau lovin kein mi n kal tir ta. a ni. Chuvangin, vawiina v awiina hian Lal Lal Isuan kan tan a tuarna zawng zawng zawng chu chu hmaih nei hauh lo turin ngun takin thlarau mitin thlir ila. Sual avanga kan chungpik chungpik zia te, t e, Pathian hmangaihnain sual min hnehsak zia te chiang takin kan hmu ang a, Lalpa kan fak thei dawn a ni. AMEN
www.mizoramsynod.org
