Georgo Dandin

% E

)

kolekto ˆ oj verdaj pagoj g Moli`ere 

)

)

) )

) ) ) ) ) ) ) ) ) )

Georgo Dandin

Moli` Mol i`ere ere (Jean-Ba (Jea n-Bapti ptiste ste Poquel Poquelin) in) Georgo dandin

(Komedio en tri aktoj) El la franca lingvo tradukis L. L. Zamenhof  Ara ran nˆgis : Einstein G. dos Santos  (Tekstaˆo o eltirita eltir ita el la Interreto)

NATAL - BRAZILO

Oktobro 2007

[email protected] 

` Moliere ere

(la 15-a de Januaro 1622 — la 17-a de Februaro 1673)

Lazaro Ludoviko Zamenhof

(la 15-a de Decembro 1859 — la 14-a de Aprilo 1917)

Enhavo AKTO UNUA

2

AKTO DUA

19

AKTO TRIA

40

A ?

?

GEORGO DANDIN

PERSONOJ

•

Georgo Georg o Dandin (Dand`en), en), riˆca ca kampulo, edzo de Angeliko. Angeli ko.

•

Angeliko, edzino de Georgo Dandin kaj filino de s-ro de Sotenville.

•

s-ro de Sotenville (Sotanvil) kampara nobelo, patro de Angeliko.

•

s-ino de Sotenville.

•

Klitandro, amanto de Angeliko.

•

Kla˘ udino, servantino de Angeliko. udino,

•

Lubin (L¨ ub`en), ub` en), kampulo, servanto de Klitandro. Klitan dro.

•

Colin (Kol`en), en), servisto de Georgo Dandin.

La loko de agado estas anta˘  u la domo de Georgo Dandin en la kamparo.

1

2

GEORGO DANDIN

AKTO UNUA SCENO UNUA Georgo Dandin, sola.

— Ha, nobela edzino estas malbona afero! kaj mia edziˆgo go estas instrua leciono por ˆciuj ciuj kampuloj, kiuj volas leviˆgi gi super sian staton kaj edzoligiˆgi gi kun domo de nobelo, kiel mi faris! La nobeleco per si mem estas bona; ˆgi gi estas io valora, tute certe; sed gi gˆi estas ligita kun tiom da malbonaj cirkonstancoj, ke estas tre bone lasi gin gˆin flanke. flanke. Pri tio mi farigis farigis saˆ ga g a per mia propra kostopago, kaj mi scias, kiel nin traktas la nobeloj, kiam ili nin nenobelojn akceptas en sian familion. La ligiˆgo, go, kiun ili faras, estas tre malgranda rilate nian personon; sole kun nia havo ili edziˆgas; gas; kaj kiel a jn riˆca ca mi estas, mi farus pli bone, se mi edziˆgus gus kun senartifika kaj bona kampulino, anstata˘ u preni edzinon, kiu tenas sin pli alte ol mi, vidas ofendon por p or si en tio, ke ˆsi si portas po rtas mian nomon, kaj pensas, ke per mia tuta riˆ ceco ceco mi ne sufiˆce ce pagis por la honoro esti ˆsia sia edzo. Georgo Dandin, Georgo Georgo Dandin! Dandin! vi faris malsaˆ malsagaˆ gˆaˆon, la plej grandan en la mondo. mondo. Mia Mia domo estas estas nun nun por mi io terura terura,, kaj ˆciufoje, ciufoje, kiam mi eniras en gin gˆin mi nepre trovas tie ian ˆcagr ca gren enon on..

3

Unua  a  * * Akto Unu

SCENO DUA Georgo Dandin kaj  Lubin.

Georgo Dandin, al si mem, vidante, ke Lubin eliras el la 

domo. — Kion, al la diablo, tiu senta˘ ugu lo faris ugulo far is ˆce ce mi? Lubin, al si mem, rimarkante Georgon Dandin.

— Jen ia

homo min observas! Georgo Dandin, al si mem. — Li min ne konas. Lubin, al si mem. — Li ion suspektas. Georgo Dandin, al si mem. — Ha, li forte sin ˆ genas genas sa-

luti. Lubin, al si mem. — Mi timas, ke li ne rakontu al iu, ke li

vidis min elirantan el tie. Georgo Dandin. — Bonan tagon! Lubin. — Via servanto! Georgo Dandin. — Vi ne estas de ˆ ci ci tie, al mi ˆsajnas? sa jnas? Lubin. — Ne, mi venis venis ˆci ci tien nur por vidi vidi la morga˘ morga˘ uan uan

feston. Georgo Dandin. — Efektive? diru, mi petas, vi venas de

tie el la domo? Lubin. — Ts! Georgo Dandin. — Kio? Lubin. — Silentu! Georgo Dandin. — Kio do estas? Lubin. — Ho, nu! Vi ne devas diri, ke vi vidis min elirantan

el tie. Georgo Dandin. — Kial?

car. car. . . Lubin. — Mia Dio! ˆ Georgo Dandin. — Kial do? Lubin. — Malla˘ ute! mi timas, ke oni nin a˘ ute! uskultas. uskultas. Georgo Dandin. — Tute ne, tute ne! Lubin. — Mi ˆus us parolis parolis kun la mastrin mastrinoo de la loˆ gejo, gejo, en

komisio komisio de unu sinjoro, kiu faras al ˆsi si amajn okuletojn; kaj estas necese, ke oni tion ne sciu. Vi komprenas?

Unua  a  * * Akto Unu

Georgo Dandin. — Jes. Lubin. — Tio estas la ka˘ uzo. uzo. Oni severe severe ordonis ordonis al mi, ke

mi min gardu, ke neniu min vidu; tial mi petas vin, ne diru, ke vi min vidis. Georgo Dandin. — Mi min gardos. Lubin. — Mi tre volas fari la aferojn sekrete, kiel oni reko-

mendis al mi. Georgo Dandin. — Tre prave. Lubin. — La edzo, edz o, kiel oni diras, estas esta s ˆaluzulo, aluzulo, kiu ne volas,

ke oni ludu amon kun lia edzino, kaj li diable furiozus, se io simila venus al liaj oreloj. Vi komprenas? Georgo Dandin. — Tre bone. Lubin. — Estas necese, ke li nenion sciu pri tio. Georgo Dandin. — Sendube. Lubin. — Oni volas trompi lin tute silente. Vi komprenas? Georgo Dandin. — Plej perfekte. Lubin. — Se vi dirus, ke vi vidis min elirantan el lia domo,

vi malbonigus la tutan aferon. Vi komprenas? Georgo Dandin. — Certe! Certe! Kaj kia estas estas la nomo nomo de tiu, tiu,

kiu vin sendis tien? ˆ estas la sinjoro de nia loko, sinjoro vicgrafo Lubin. — Gi de.. de. . . Pesto Pesto!! mi nenia neniam m memora memoras, s, kiel al la diablo diablo,, oni oni elparolaˆ elparolaˆcas cas tiun nomon; sinjoro Kli. . . Klitandro. Klitandro. ˆ gi gˆi estas tiu juna kortegano, kiu Georgo Dandin. — Cu loˆgas... g as... Lubin. — Jes, apud tiuj arboj. Georgo Dandin, al si mem. — Ha, tio estas la ka˘ uzo, uzo, ke

anta˘ u nelonge tiu sinjoreto prenis loˆ gejon gejon kontra˘ ue u e de mi! Videble mi havis bonan nazon, kaj lia najbareco tuj estis por mi suspekta. Lubin. — Vorton orton de honoro! li estas la plej honesta honesta homo,

kiun kiun oni iam vidis. vidis. Li donis donis al mi tri orajn moneroj monerojn, n, por ke mi nur iru diri al la virino, ke li ˆsin sin amas, ka j ke li tre dezirus dezir us havi h avi la honoron honor on p paroli aroli kun ˆsi. si. Nu, diru, d iru, ˆcu cu gi gˆi estas granda laboro, por ke li devu pagi al mi tiel bone? kaj kio estas, en komparo kun tio, tuta tago da laborado, kiu donas al mi ne pli ol dek soldojn!

4

Unua  a  * * Akto Unu

Georgo Dandin. — Nu, ˆ cu cu vi plenumis vian komision? Lubin. — Jes; mi trovis tie iun Kla˘ udinon, u dinon, kiu tuj en la

unua momento komprenis, kion mi volas, kaj enkondukis min al sia mastrino. Georgo Dandin, al si mem. — Ha, fripona servantino! Lubin. — Al la diab diablo lo!! Tiu Tiu Kla˘ udino udino estas tute bela; ˆsi si

akiris mian amon, kaj ˆgi gi nur dependos de ˆsi, si, ke ni fariˆ gu gu geedzoj. Georgo Dandin. — Sed kian respondon donis la mastrino

al tiu sinjoro kortegulo? ˆ ordonis, Lubin. — Si ordonis, ke ke mi diru al li. . . Atendu Atendu,, mi ne scias, scias, ˆ diris, ke ˆsi ˆcu cu mi bone bo ne memora mem orass ˆcion cio n ˆci ci tion. tio n. . . Si si estas al li tre danka por p or la amo, kiun li havas havas por ˆsi; si; sed pro ˆsia edzo, kiu estas stranga homo, li sin gardu, ke oni tion ne rimarku; kaj ke oni devos peni trovi ian rimedon, ke ili povu amba˘ u paroli inter si. Georgo Dandin, al si mem. — Ha, pendiginda virino!

car la edzo eˆc ne Lubin. — Al la diablo! Estos tre amuze, ˆcar suspekto suspektoss la sekreta sekretaˆˆojn; ojn; tio estas estas la plej plej bona; kaj li havos longan nazon kun sia ˆaluzeco. aluzeco. Ne vere? Georgo Dandin. — Certe vere. Lubin. — Adia˘ u! u! Tenu la buˆson son fermita. fe rmita. Konservu bone la

sekreton, ke la edzo nenion sciu! Georgo Dandin. — Jes, jes. Lubin. — Kio min koncernas, koncernas, mi, ˆsajnigos, sajnigos, ke mi nenion

scias. scias. Mi estas granda granda ruzulo, ruzulo, kaj neniu povos povos diri, ke mi havas ian rilaton al la afero.

5

6

Unua  a  * * Akto Unu

SCENO TRIA Georgo Dandin, sola.

— Nu, Georgo, Dandin, vi vidas, en kia maniero via edzino kun vi agas! Jen kio venas, se oni volis edziˆgi gi kun fra˘ ulino! uli no! Oni ˆcirka˘ cir ka˘ubatas uba tas vin de ˆciuj ciu j flankoj, flankoj, kaj vi eˆc ne povas povas venˆ gi, gi, kaj la nobeleco ligas al vi la manojn. manojn. Eg Egal aleco eco de la statoj statoj lasa lasass almen almena˘ a˘ u al la honoro de edzo la liberecon montri siajn sentojn; kaj se gi gˆi estus kampulino, vi estus nun tute libera fari al vi  justecon  justecon per bona b ona porcio da bastonbatoj. bastonbatoj. Sed vi volis volis gustumi nobelecon, kaj tedis vin esti mastro en via domo. Ha, mi furiozas el mia tuta koro, kaj mi volonte donus al mi vangofrapojn. vangofrapojn. Kiel senhonte senhonte a˘ uskulti uskulti la amesprimon de sinjoreto kaj al tio promesi ankora˘ u interkomunikiˆ interkomunikiˆ gon! gon! La diablo gin gˆin prenu! Tiaspecan okazon mi ne volas preterlasi terlasi.. Kiel Kiel mi nu nun n staras, staras, mi devas devas tuj iri plendi plendi al la patro kaj al la patrino kaj fari ilin atestantoj atestanto j de la ˆcagrecagrenoj kaj malhonoro, kiun ilia filino al mi ka˘ uzas. uzas. Sed, jen, ili amba˘ u venas, tre ˆgustatempe. gustatempe.

7

Unua  a  * * Akto Unu

SCENO KVARA

s-ro de Sotenville , s-ino de Sotenville kaj  Georgo Dandin.

ˆ al s-ro de Sotenville. — Kio estas, mia bofilo? Sajnas mi, ke vi estas tre ekscitita. Georgo Dandin. — Kaj mi havas ka˘ uzon u zon por tio, tio, kaj. kaj. . . s-ino de Sotenville. — Mia Dio! Kiel malmulte da ˆ gengen-

tileco vi havas, ke vi ne salutas la homojn, kiam vi aliras al ili! Georgo Dandin. — Kredu al mi, mia bopatrino, mi havas

aliajn aliajn aferojn aferojn en la kapo kapo;; kaj. . . ˆ estas eble, nia b ofilo, s-ino de Sotenville. — Denove! Cu ke vi tiel malmulte konas la mondajn postulojn, kaj oni ne povas lernigi al vi la manieron, en kiu oni devas vivi inter personoj de bona deveno? Georgo Dandin. — Kial?

ˆ vi neniam en rilato al mi fors-ino de Sotenville. — Cu metos la familiarecon familiarecon de tiu vorto “bopatrino”? kaj ˆcu cu vi ne povus alkutimiˆgi gi diri al mi “sinjorino”? ciuj patronoj! patro noj! Se vi min nomas via Georgo Dandin. — Al ˆciuj bofilo, ˆsajnas sa jnas al mi, ke mi pov p ovas as vin nomi mia bopatrino! s-ino de Sotenville. — Oni forte povus ion diri kontra˘ u

tio, tio, kaj la aferoj aferoj ne estas estas egalaj. egalaj. Sciu Sciu do, do, mi petas, petas, ke ne por vi ˆgi gi estas konvena uzi tiun vorton kun persono de mia situacio; ke, kvankam vi estas nia bofilo, estas granda diferenco inter vi kaj ni, kaj vi devas koni vin mem. ce ce pri tio, mia amata; ni lasu s-ro de Sotenville. — Sufiˆ gin. ˆgin. s-ino de Sotenville. — Mia Dio! sinjoro sinjoro de Sotenvil Sotenville, le,

vi havas ian apartan malseverecon, kaj vi ne scias devigi la homojn doni al vi tion, kio al vi decas. s-ro de Sotenville. — Al la diablo! Pardonu, pri tio oni

ne povas fari al mi lecionojn, kaj en la da˘uro uro de mia vivo, mi per dudek bravaj agoj montris, ke mi ne estas homo,

8

Unua  a  * * Akto Unu

kiu lasus defali eˆc unu colon de miaj pretendoj; sed nun sufiˆcas, cas, ke ni donis al li negrandan averton. Nun ni iom a˘udu, udu, mia bofilo, kion vi havas en via kapo. ˆ mi devas paroli kategorie, mi diGeorgo Dandin. — Car ros al vi, sinjoro de Sotenville, ke mi havas ka˘uzon... u zon... s-ro de Sotenville. — Kviete, mia bofilo! Sciu, ke ne es-

tas respekte, paroli al homoj per ilia nomo, kaj ke al tiuj, kiuj staras pli alte ol ni, oni devas diri simple “sinjoro”. Georgo Dandin. — Nu, bone, simple sinjoro, kaj ne plu

sinjoro de Sotenvi Sotenville, lle, mi devas devas diri al vi, ke mia mia edzino. . . . s-ro de Sotenville. — Haltu; sciu anka˘ u, u, ke vi ne devas

diri “mia edzino”, kiam vi parolas pri nia filino. Georgo Dandin. — Mi povas fariˆ gi g i furi furioz oza! a! Kiel Kiel!! Mia Mia

edzino ne estas mia edzino? e stas via edzino; s-ro de Sotenville. — Jes, nia bofilo, ˆsi estas sed vi ne devas de vas permesi al vi nomi ˆsin sin tiel; vi povus p ovus tion fari, se vi estus edzigita kun persono de via klaso. Georgo Dandin, al si mem.

— Ha, Georgo Dandin kien

vi enˆ enˆsovi soviˆgis! gˆis! la˘  ute. — He, mi vin petas, lasu por momento flanke vian nobelecon kaj permesu, ke mi parolu al vi, kiel mi povas. al si mem. — La diablo dia blo prenu pre nu ˆciujn ciu jn ˆci ci malbenitajn ceremoniojn! al s-ro de Sotenville. — Mi diras do al vi, ke mi estas malkontenta pri mia edziˆgo. go. uzo, uzo, mia bofilo? s-ro de Sotenville. — Kaj la ka˘ s-ino de Sotenville. — Kio! Paroli tiamaniere pri afero,

el kiu vi eltiris tiajn grandajn profitojn! Georgo Dandin. — Kaj kiajn profitojn, sinjorino, se sin-

 jorino nepre volas sin enmiksi? La historio estis ne malbona por vi, ˆcar car sen mi viaj via j aferoj — volu min pardoni — estis tre kadukaj, adukaj, kaj mia mono servis por ˆstopi stopi tre rimarkeblajn truojn; sed mi, kion mi profitis, mi vin petas? nur plilongigon de mia nomo, ˆcar car anstata˘ anst ata˘ u “Georgo Dandin” mi ricevis de vi la titolon “sinjoro de la Dandini di ni``ere” er e”..

Unua  a  * * Akto Unu

ˆ vi kalkulas kiel nenion, mia s-ro de Sotenville. — Cu bofilo, la honoron, ke vi parenciˆ gis gis kun la domo de Sotenville? s-ino de Sotenville. — Kaj kun la domo de la Prudo-

terie, el kiu mi havas la honoron deveni; domo, en kiu anka˘ u la virina linio nobeligas, kaj kiu, dank’al la bela privilegio, faros viajn infanojn nobeloj? Georgo Dandin. — Jes, tre bone, miaj infanoj estos nobe-

loj, sed mi estos trompita koko, se oni ne faros ordon. s-ro de Sotenville. — Kion vi volas diri, mia bofilo? Georgo Dandin. — Mi volas diri, ke, via filino ne kondu-

tas tiel, t iel, kiel edzino devas konduti, kaj ke ˆsi si faras aferojn, afero jn, kiuj estas kontra˘ uaj uaj al la honoro. s-ino de Sotenville. — Haltu; gardu vin pri tio, kion vi

parolas. Mia filino devenas de gento, kiu estas tro plena de virto, por fari iam ian aferon, de kiu la honesteco povus esti difektita; kaj, koncerne la domon de la Prudoterie, oni dank’al Dio de tricent jaroj tie ne vidis virinon, kiu donus ka˘ uzon, uzon, ke oni o ni parolu paro lu pri ˆsi. si. s-ro de Sotenville. — Al la diablo diablo!! En la domo domo de SoSo-

tenville tenville oni neniam vidis koketulino koketulinon; n; kaj la ˆcasteco casteco de la virinoj tie estas ne malpli hereda, ol la kuraˆgeco geco de la viroj. s-ino de Sotenville. — Ni havis iun Jakelinon de la Pru-

doterie, kiu ne volis esti amdonantino de duko kaj regna konsilisto, reganto de nia provinco. s-ro de Sotenville. — Ekzis Ekzisti tiss iu Matur Maturin inoo de Soten Soten--

ville, kiu rifuzis akcepti dudek mil talerojn de reˆga g a favorato, kiu volis nur havi la privilegion libere paroli kun ˆsi. Georgo Dandin. — Nu, via filino ne estas tiel obstina, kaj

ˆsi si fariˆ ar iˆgis gis malpli sovaˆga ga de la tempo, temp o, kiam ˆsi si estas ˆce ce mi. s-ro de Sotenville. — Parolu pli klare, mia bofilo. Ni ne

estas tiaj tia j homoj, kiuj protektus ˆsin sin en malbonaj faroj, kaj ni ja unuaj, ˆsia sia patrino kaj mi, estas pretaj doni al vi justecon pri tio. s-ino de Sotenville. — Ni komprenas neniajn nenia jn ˆsercojn serco jn en

aferoj, kiuj koncernas honoron, kaj ni edukis ˆsin sin en la plej granda severeco.

9

Unua  a  * * Akto Unu

ˆ kion mi povas diri, estas, ke troGeorgo Dandin. — Cio, viˆgas gas ˆci ci tie iu korteg kortegulo, ulo, kiun kiun vi vidis, vidis, kiu montras montras al ˆsi si amon amo n anta˘ anta u˘ mia nazo, kaj kiu faris al ˆsi si pri sia amo certigan cert igan klarigon, klarig on, kiun ˆsi si a˘ uskultis uskultis tre homame. s-ino de Sotenville. — Granda Dio! Mi ˆsin sin sufokus per

miaj propraj manoj, se montriˆ gus, gus, ke ˆsi dekliniˆ deklin iˆgis g is de la honesteco de sia patrino. s-ro de Sotenville. — Al la diablo! Mi trapikus per mia

spado spa do ˆsin sin kaj ˆsian sia n amanton ama nton,, se ˆsi si pekus pe kus kontra˘ kontr a˘ u sia honoro. Georgo Dandin. — Mi rakontis al vi la fakton, por pre-

zenti al vi miajn plendojn; kaj mi postulas de vi kontentigon pri tiu afero. s-ro de Sotenville. — Estu tute trankvila, mi donos al

vi kontentigon de la flanko de ili amba˘ u; u ; al kiu ajn oni devas meti la pugnon al la brusto, mi ta˘ ugas u gas por tio. Sed, ˆcu cu vi estas tute certa pri tio, kion vi diras al mi? Georgo Dandin. — Tute certa. s-ro de Sotenville. — Gardu Gar du vin bone; ˆcar car inter nobelo n obelojj

tio ˆci ci estas tiklaj aferoj, kaj estas danˆ gere, gere, se oni faras en tio ian maltrafon. Georgo Dandin. — Mi diris al vi nenion, kio estus mal-

vera. s-ro de Sotenville. — Mia koro, iru paroli kun via filino,

dum mi kun mia bofilo iros paroli kun la viro. ˆ gi gˆi estas ebla, mia filo, ke ˆsi si s-ino de Sotenville. — Cu sin tiom forgesus, post la virta ekzemplo, kiun, kiel vi mem scias, mi donis al ˆsi! si! s-ro de Sotenville. — Ni klarigos la aferon. Sekvu min,

mia bofilo, kaj zorgu pri nenio. Vi vidos, per kia ligno ni nin hejtas, kiam oni faras atencon pri tiuj, kiuj apartenas al ni. Georgo Dandin. — Jen li mem venas al ni renkonte.

10

11

Unua  a  * * Akto Unu

SCENO KVINA

s-ro de Sotenville, Klitandro kaj  Georgo Dandin .

s-ro de Sotenville. — Sinjor S injoro, o, ˆcu cu vi min konas? Klitandro. — Kiom Kiom mi mi scias scias,. ,. . . ne. s-ro de Sotenville. — Mia nomo estas barono de Soten-

ville. Klitandro. — Mi tre gojas. gˆojas. s-ro de Sotenville. — Mia nomo estas konata de la kor-

tego; kaj en mia juneco mi havis la honoron esti el la unuaj, kiuj distingiˆgis gis ˆce ce la nob nobelara elara armiˆgo go en Nancy. Klitandro. — Mi gratulas. s-ro de Sotenville. — Sinjoro mia patro, Jean-Gilles de

Sotenville, havis la gloron partopreni persone en la granda sieˆgo go de Montauban. Klitandro. — Mi estas ravita. s-ro de Sotenville. — Mi havis praavon, Bertrandon de

Sotenville, kiu estis tiel eminenta en sia tempo, ke li ricevis la permeson vendi sian tutan bienon, por veturi trans la maron. Klitandro. — Mi volonte kredas. s-ro de Sotenville. — Oni raportis al mi, sinjoro, ke vi

amas kaj kaj persekutas iun junan personon, kiu estas mia filino, kaj pri kiu mi interesiˆgas gas tiel same, kiel pri la homo, kiun vi vidas (montrante ( montrante Georgon Dandin ), ), kaj kiu havas la honoron esti mia bofilo. Klitandro. — Kiu? mi? s-ro de Sotenville. — Jes; Jes; kaj esta estass al mi tre tre agra agrabl blee

paroli kun vi, por ricevi de vi, mi petas, klarigon pri tiu afero. ˆ estas stranga kalumnio! Kiu tion diris al Klitandro. — Gi vi? s-ro de Sotenville. — Iu, Iu, kiu kiu pensa pensas, s, ke li bone tion tion

scias.

12

Unua  a  * * Akto Unu

Klitandro. — Tiu Tiu iu mensogi mensogis. s. Mi estas estas hon hones esta ta homo. homo.

ˆ vi opinias min kapabla, sinjoro, por tia malnobla agCu ado? Mi amindumus amindumus junan kaj belan personon, kiu havas havas la honoron esti la filino de sinjoro barono de Sotenville! Mi tro multe vin respektas kaj tro multe estas preta vin servi, por ke mi faru ion similan. Kiu ajn tion diris al vi, estas malsaˆgulo. gulo.

s-ro de Sotenville. — Nu, mia bofilo? Georgo Dandin. — Kio? Klitandro. — Estas fripono kaj senta˘ ugulo. ugulo. s-ro de Sotenville, al Georgo Dandin. — Respondu! Georgo Dandin. — Respondu vi mem!

e npuˆsus sus al Klitandro. — Se mi scius, kiu li povas esti, mi enpuˆ li, en via alesto, la spadon en la ventron. s-ro de Sotenville, al Georgo Dandin.

— Pruvu do la

aferon. ˆ estas tute pruvita. Gi ˆ estas vero. Georgo Dandin. — Gi ˆ gi Klitandro. — Cu gˆi estas estas via bofilo, bofilo, sinjor sinjoro, o, kiu. kiu. . . ? s-ro de Sotenville. — Jes, li estas ˆguste guste tiu, kiu plendis

al mi pri tio. Klitandro. — Certe, gi gˆi estas lia feliˆco, co, ke li havas havas la ho-

noron aparteni al vi; alie mi bone instruus lin fari tiajn parolojn pri persono kiel mi.

13

Unua  a  * * Akto Unu

SCENO SESA

s-ro de Sotenville, s-ino de Sotenville , Angeliko, ˘ dino. Klitandro, Georgo Dandin kaj  Klaudino u

s-ino de Sotenville. — Koncerne tion mi devas diri, ke

la ˆaluzo estas efektive stranga afero. Mi alkondukas alkondukas ˆci ci tien mian filinon, por p or klarigi la aferon en ˆcies cies alesto. a lesto. ˆ gi Klitandro, al Angeliko. — Cu gˆi estas vi, sinjorino, kiu diris al via edzo, ke mi vin amas? ˆ gi Angeliko. — Mi? Mi? Kiel Kiel mi povus povus tion tion diri diri al li? Cu gˆi estas vero? Mi volus efektive vidi, ke vi provus min ami! Provu gin, gˆin, mi vin petas; vi vidus, kun kiu vi parolas! Mi konsilas konsilas al vi tion fari. Uzu ˆciujn ciujn artifikojn de amantoj; amantoj; provu iom, por plezuro, sendi al mi sendatojn, skribi al mi sekrete amajn ama jn leteretojn, serˆ ci ci la momenton, momenton, kiam mia edzo ne estas hejme, a˘ u kiam mi eliras, kaj parolu al mi pri via amo: vi bezonas nur veni, mi promesas al vi, ke vi estos dece akceptita. Klitandro. — Nu, nu nu,, sinjori sinjorino, no, kviete! kviete! Ne estas necese necese

fari al mi tiom da lecionoj kaj tiom skandali ˆgi. gi. Kiu diris al vi, ke mi havas la ideon vin ami? Angeliko. — Kiel mi povas scii, kion oni ˆci ci tie rakontis? Klitandro. — Oni rakontu, kion oni volas; sed vi ja scias,

ˆcu cu mi parolis kun vi pri amo, a mo, kiam mi vin renkontis. Angeliko. — Vi devus nur tion fari, vi havus bonan akce-

pton! Klitandro. — Mi certigas vin, ke kun mi vi devas nenion

timi: mi ne estas tia homo, kiu faras ˆcagrenon cagrenon al belulinoj; kaj mi vin tro respektas, vin kaj viajn estimatajn gepatrojn, por ke mi havu la penson enamiˆ gi gi en vin. s-ino de Sotenville, al Georgo Dandin. — Nu, vi vidas? s-ro de Sotenville. — Jen vi estas kontentigita, mia bo-

filo. Kion vi diros al tio? Georgo Dandin. — Mi diros, ke tio estas fabeloj por en-

luliˆgi; gi; ke mi bone b one scias, kion mi scias, ka j ke, ˆcar car mi jam devas paroli paro li klare, ˆsi si ˆus akceptis akcepti s komisiulon komisiulo n de li.

Unua  a  * * Akto Unu

Angeliko. — Mi? mi akceptis komisiulon? Klitandro. — Mi sendis komisiulon? Angeliko. — Kla˘ udino! udino!

ˆ estas vere? Klitandro, al Kla˘  udino. — Cu ˘ dino. — Mian vorton de honoro, gi ˆgi estas stranga malKlaudino. u

ver ve raˆo! Georgo Dandin. — Silentu, S ilentu, vi malˆcastulino. castulino. Mi bone vin

ˆ estas vi, kiu ˆus konas. Gi us enkondukis la komisiulon.

˘ dino. — Kiu? mi? Klaudino. u Georgo Dandin. — Jes, vi. Ne ludu rolon de purulino. ˘ dino. — Ho ve, kiel la mondo nun estas plena de malKlaudino. u

boneco! tiele min suspekti, min, kiu estas la senkulpeco mem! Georgo Dandin. — Silentu, virinaˆ co! co! vi ludas la rolon r olon de de

modestulino, modestulino, sed mi konas vin jam de longe, vi estas ruza kanajlo. ˘ dino, al Angeliko. — Sinjorino, ˆ Klaudino, u cu. cu. . .

Silentu, mi diras al vi! alie alie vi povus povus Georgo Dandin. — Silentu, tre kare pagi p agi por po r ˆciuj, ciuj, ˆcar car vi ja ne havas patron pa tron nob nobelon. elon. ˆ estas kalumnio tiel granda, kaj kiu tiel Angeliko. — Gi forte vundas mian koron, ke mi ne povas eˆc havi h avi la forton ˆ estas ja io terura, esti akuzata de edzo, por respondi. Gi kiam oni faris al li nenion, kio estas ne farinda! Ho ve, se mi meritas merit as ian riproˆcon, con, gi gˆi estas nur tio, ke mi agis kun li tro bone. ˘ dino. — Certe. Klaudino. u Angeliko. — Mia tuta malfeliˆ malfeliˆ co co estas tio, ke mi tro zor-

gas pri li; la ˆcielo cielo volu, ke mi estu kapabla toleri, kiel li diras, ies amindumaˆ amindumaˆojn! mi ne estus tiam tiel plendinda. dinda. Adia˘ Adia˘u, u, mi foriras; mi ne povas plu toleri, ke oni min tiamaniere ofendu.

14

15

Unua  a  * * Akto Unu

SCENO SEPA

s-ro de Sotenville, s-ino de Sotenville , Klitandro, ˘ dino. Georgo Dandin kaj  Klaudino u

s-ino de Sotenville, al Georgo Dandin. — Iru, vi ne me-

ritas la honestan edzinon, kiun oni donis al vi. ˘ dino. — Vorton de honoro, li meritus, Klaudino. u meritus, ke ˆsi si verigu verigu

tion, tion, kion kion li diris; diris; kaj, se mi estus estus sur ˆsia sia loko, mi ne longe lon ge marˆcandus can dus.. al Klitandro. — Jes, sinjoro, vi devus nun, por lin puni, amindumi amindumi mian mastri mastrinon. non. Komencu Komencu kuraˆ ge, ge, mi tion diras al vi, ˆgi gi estos tre gustatempa gˆustatempa kaj mi proponas al vi, ke mi vin helpos, ˆcar car li ja tiamaniere tiamaniere min jam taksas. (Kla˘  (Kla˘  udino foriras.) foriras.) s-ro de Sotenville. — Vi meritas, mia bofilo, ke oni diru

al vi tia jn afero jn: via agado indignigas ˆciujn ciujn kontra˘ u vi. uus-ino de Sotenville. — Iru, penu agi pli bone kun fra˘ lino alfedevena; kaj gardu vin de nun, ke vi plu ne faru tiajn eraregojn. — Mi estas tute furioza, ke mi staras kiel malpravulo, dum mi estas prava.

Georgo Dandin, al si mem.

16

Unua  a  * * Akto Unu

SCENO OKA

s-ro de Sotenville, Klitandro kaj  Georgo Dandin .

Klitandro, al s-ro de Sotenville. — Sinjoro, vi vidas, kiel

false mi estis akuzita: vi estas homo, kiu scias la principojn de honoro, kaj mi postulas de vi kontentigon por la honto, kiu estas farita al mi. u la s-ro de Sotenville. — Tio estas tute justa kaj tute la˘ ordo. Nu, mia bofilo donu kontentigon al la sinjoro. Georgo Dandin. — Kio? kontentigon? s-ro de Sotenville. — Jes, la ordo tion postulas, ˆcar car vi

malprave lin akuzis. Georgo Dandin. — Sed tio ja estas la afero, ke mi tute ne

konsentas, ke mi lin malprave akuzis; kaj mi bone scias, kion mi pri tio pensas. s-ro de Sotenville. — Tio ne estas grava. Kia ajn penso

povus resti ˆce ce vi, li neis, kaj tio devas sufiˆci; ci; kaj oni ne havas rajton plendi pri iu, se li neas kulpecon. Georgo Dandin. — Sekve, Sekve, se mi lin trovus trovus kuˆ kuˆsanta santa kun

mia edzino, li devus nur nei, kaj tio lin jam senkulpigus? s-ro de Sotenville. — Ne rezon rezonad adu. u. Petu etu li lin n pri pri parpar-

dono, kiel mi diras al vi. Georgo Dandin. — Mi! Mi dev devas ank ankora˘ ora˘ u peti lin pri

pardono, pardono, post post tio, tio, ke. ke. . . s-ro de Sotenville. — Rapide, mi diras al vi, vi havas

nenion por pripensi; kaj vi ne devas timi, ke vi faras tro multe, ˆcar car mi mem ja tion konsilas al vi. Georgo Dandin. — Mi ne povas povas.. . . s-ro de Sotenville. — Al la diablo! mia bofilo, ne incitu

al mi la galon, ˆcar car mi kuniˆ gus gus kun li kontra˘ u vi vi. Nu, lasu, ke mi vin gvidu. Georgo Dandin, al si mem. — Ha, Georgo Dandin!

u ˆcio cio prenu pre nu vian via n ˆcapon cap on en la s-ro de Sotenville. — Anta˘ manon: la sinjoro estas nobelo, kaj vi ne estas tia. capon capon en la mano. Georgo Dandin, al si mem, tenante la ˆ — Mi krevas de furiozo!

Unua  a  * * Akto Unu

s-ro de Sotenville. — Ripetu Ripetu post mi: mi: Sinj Sinjoro oro.. . . Georgo Dandin. — Sinjo Sinjoro ro.. . . s-ro de Sotenville. — Mi petas vian vian pardono pardonon. n. . . (vidan-

te, ke Georgo Dandin penas ne obei lin.) lin.) Ha! Georgo Dandin. — Mi petas petas vian vian pardo pardono non. n. . . s-ro de Sotenville. — Pri la malbonaj pensoj, kiujn mi havis havis rila rilate te vin. vin. . . Georgo Dandin. — Pri la malbonaj pensoj, kiujn mi havis vis rilate rilate vin. vin. . . ˆ estis ka˘ s-ro de Sotenville. — Gi uzita u zita de tio, ke mi ne havis havis la honoron honoron vin koni. koni. . . ˆ estis ka˘uzita Georgo Dandin. — Gi uzita de tio, ke mi ne havis la honoro honoron n vin vin koni. oni. . . s-ro de Sotenville. — Kaj mi petas vin vin kredi kredi.. . . Georgo Dandin. — Kaj mi petas vin vin kredi. kredi. . . s-ro de Sotenville. — Ke mi estas via servanto. Georgo Dandin. — Vi volas, ke mi estu servanto de homo, kiu volas fari min trompita koko? s-ro de Sotenville, farante al li signon de minaco. — Ha! cas , sinjor sin joro. o. Klitandro. — Sufiˆcas, s-ro de Sotenville. — Ne, mi volas, ke li finu, kaj ke ˆcio cio estu farata la˘ uforme. uforme. . . Ke mi estas estas via servan servanto. to. Georgo Dandin. — Ke mi estas via servanto. Klitandro, al Georgo Dandin. — Sinjoro, mi estas tutkore via, via, kaj mi plu ne pensas pensas pri tio, kio okazi okazis. s. al s-ro de Sotenville Al vi, sinjoro, mi diras adia˘ u, u, kaj mi beda˘ uras uras la malgrandan ˆcagrenon, cagrenon, kiun vi havis. s-ro de Sotenville. — Ni kisas al vi la manojn; kaj se gi ˆgi plaˆ p laˆcos, cos, al vi, mi liveros al vi la amuziˆ gon gon ˆcasi cas i kun mi leporon. Klitandro. — Vi estas tro bona kontra˘ u mi. mi. Klit Klitand andro ro fariras s-ro de Sotenville. — Jen, Jen, mia mia bofi bofilo lo,, kiel kiel oni oni dev devas kondu konduki ki la aferojn! aferojn! Adia˘ Adia˘ u. u . Sciu Sciu,, ke vi eniris eniris en famifamilion, kiu donos al vi apogon kaj neniam toleros, ke oni faru al vi ian honton.

17

18

Unua  a  * * Akto Unu

˘ SCENO NAUA Georgo Dandin, sola.

— Ha, kiel mi...Vi ˆgin gin volis, vi ˆ ˆgin gin volis, Georgo Dandin vi ˆgin gin volis! Gi konvenas al vi bone, kaj vi estas ˆguste guste aranˆ gita: gita: vi havas juste tion, kion kion vi meritis meritis.. Nu, oni devas devas nur malfermi malfermi la okulojn al la patro kaj al la patrino; eble mi trovos ian rimedon, por tion atingi.

19

GEORGO DANDIN

AKTO DUA SCENO UNUA ˘ dino kaj  Lubin. Klaudino u

˘ dino. — Jes, mi tuj divenis ke ˆ Klaudino. u gi gi certe venas de vi, kaj

ke vi ˆgin gin diris al iu, kiu ˆcion cion rakontis al nia mastro. Lubin. — Mi ˆuras uras al vi, mi nu nurr pasant pasantee diris diris pri gi gˆi unu

vorton al iu homo, por ke li ne diru, ke li vidis, ke mi eliris el la domo; videble la homoj en tiu ˆci ci lando estas grandaj babiluloj. ˘ dino. — Efektive, sinjoro la vicgrafo faris bonan elekKlaudino. u

ton, prenante vin kiel sian sendaton! li uzas la servon de homo tre dube fidinda! Lubin. — Nu, alian fojon mi estos pli ruza kaj mi pli min

gardos. ˘ dino. — Jes, jes, estos la ˆ Klaudino. u gusta gusta tempo. Lubin. — Ni ne parolu plu pri tio. A˘ uskultu. uskultu. ˘ dino. — Kion vi volas, ke mi a˘ Klaudino. u uskultu? uskultu?

gon gon al mi. Lubin. — Turnu iom vian vizaˆ ˘ dino. — Nu, kion do vi volas? Klaudino. u Lubin. — Kla˘ udino! udino! ˘ dino. — Kio? Klaudino. u

cu vi ne scias tre bone, b one, kion mi volas diri? Lubin. — He, he, ˆcu ˘ dino. — Ne. Klaudino. u Lubin. — Al la diablo! mi vin amas. ˘ dino. — Efektive? Klaudino. u

Jes, la diabl diabloo min min pren prenu! u! Vi povas povas kredi kredi al mi, Lubin. — Jes, ˆcar ca r mi gin gˆi n ˆura u ras. s. ˘ dino. — Nu, bone. Klaudino. u Lubin. — Mi sentas, ke mia tuta koro tremas, kiam mi vin

rigardas.

Akto o Dua * * Akt

˘ dino. — Mi tre gojas. Klaudino. u gˆojas. Lubin. — Kiamaniere vi tion faras, ke vi estas tiel bela? ˘ dino. — Tiel same, kiel faras la aliaj. Klaudino. u Lubin. — Vidu, oni ne bezonas tiom tiom da ceremon ceremonioj: ioj: se vi

volas, vi estos mia edzino kaj mi estos via edzo; kaj ni amba˘ u estos geedzoj. ˘ dino. — Vi eble estus tiel ˆaluza, aluza, kiel nia n ia mastro? ma stro? Klaudino. u Lubin. — Tute ne! ˘ dino. — De mia fianko, mi malamas la suspektemajn Klaudino. u

edzojn: kaj mi volas tian edzon, kiu ne timas ˆcion, cion, kiu estus tiom plena de konfido al mi kaj tiel certa pri mia ˆcasteco, casteco, ke li sen maltrankvileco maltrankvileco povus min vidi en la mezo de tridek viroj. Lubin. — Bone! mi estos tute tia.

ˆ estas la plej malsaˆga ˘ dino. — Gi Klaudino. u ga afero en la mondo, kiam oni ne konfidas konfidas al edzino, kaj oni ˆsin sin turmentas. turmentas. Kaj en efektiv efektiveco eco oni ˆce ce tio nenion gajnas ga jnas:: guste gˆuste tio devigas nin pensi pri malbono; kaj ofte la edzoj mem, per sia bruego, faras el si tion, kio ili estas. Lubin. — Nu, mi donos al vi la liberecon libe recon fari fa ri ˆcion, cion, kio al vi

plaˆcos. ˘ dino. — Jen tiel oni devas agi, se oni ne volas esti Klaudino. u

trompata trompata.. Kiam Kiam edzo fidas nian honesteco honestecon, n, ni prenas prenas el la libereco libereco nur tiom, tiom, kiom kiom ni bezonas bezonas;; gi gˆi estas tiel same, kiel kun tiuj, kiuj, malfermas al ni sian monujon kaj dira dirass al ni: ni: “pre “pren nu!” u!” Ni fara farass el ˆgi gi uzon honeste, kaj ni kontentiˆgas gas per tio, kio estas justa. Sed se iu nin ˆcikanas, cikanas, ni penas p enas lin tondi, kaj ni tute lin ne indulgas. Lubin. — Bone, mi estos el tiuj, kiuj malfermas sian mon-

ujon, kaj vi bezonas nur edziniˆ gi gi kun mi. ˘ dino. — Bone, bone, ni vidos. Klaudino. u Lubin. — Venu do ˆci ci tien, KIa˘ KIaudino. u˘dino. ˘ dino. — Kion vi volas? Klaudino. u Lubin. — Venu, mi diras al vi. ˘ dino. — Ha, kviete! Mi ne amas la palpistojn. Klaudino. u Lubin. — He, iomete, pro amikeco.

20

Akto o Dua * * Akt

˘ dino. — Lasu Klaudino. u Lasu min, min, mi diras diras al vi: vi: mi ne kompre omprenas nas

ˆserc se rcoo jn. jn . udino! udino! Lubin. — Kla˘ ˘ dino, repuˆsante Klaudino, u sa nte lin. li n. — He, for! Lubin. — Ha, kiel kruda vi estas kun homoj! Fi! kiel neˆgengen-

ˆ vi tute ne hontas tila ˆgi gi estas tiel forpuˆsi si persono jn! Cu esti bela kaj ne voli, ke oni vin karesu? He, lasu do!

˘ dino. — Mi donos al vi sur la nazon. Klaudino. u Lubin. — Ho, kia malcedema, kia sovaˆ ga! ga! Fi! Estas malbele

esti tiel kruela! ˘ dino. — Vi fariˆ Klaudino. u gas gas tro libera. Lubin. — Kion do gi gˆi kostos al vi, se vi lasos min iom petoli

kun vi? ˘ dino. — Vi devas havi paciencon. Klaudino. u Lubin. — Nur unu kiseton, partopage de nia edziˆ go. go. ˘ dino. — Mi dankas por tio. Klaudino. u Lubin. — Kla˘ udino, u dino, mi vin petas, vi ˆgin g in deprenos de la

kalkulo. ˘ dino. — He, certe ne! Mi jam unu fojon enfalis. AdiKlaudino. u

a˘u! u! Iru for, kaj diru diru al sinjoro sinjoro la vicgrafo, vicgrafo, ke mi akurate akurate transdonos lian bileton. Lubin. — Adia˘ u, u, sovaˆga ga belulino! ˘ dino. — La vorto montras enamiˆ Klaudino. u gon. gon. Lubin. — Adia˘ u, u, roko, roko , ˆstono, sto no, marmor mar moro, o, ˆcio cio plej ple j malmo ma lmola la en en

la mondo. ˘ dino, sola. — Mi tuj transdonos en la manojn de mia Klaudino, u

mastrin mastrino. o. . . Sed jen ˆsi venas kun sia edzo; mi foriˆ gu gu kaj atendu, gis gˆis ˆsi si estos est os sola. sol a.

21

22

Akto o Dua * * Akt

SCENO DUA Georgo Dandin kaj  Angeliko.

Georgo Dandin. — Ne, ne, oni ne trompas min tiel facile;

kaj mi nur estas tro certa, ke tio, kion oni diris al mi, estas vera. Mi havas pli bonajn okulojn, ol kiel oni pensas, kaj via galimatio tute min ne blindigis.

23

Akto o Dua * * Akt

SCENO TRIA Klitandro , Angeliko kaj  Georgo Dandin .

Klitandro, aparte, en la profundo de la scenejo.

— Ha,

 jen  je n ˆsi si estas; est as; sed ˆsia sia edzo edz o estas est as kune kun e kun ˆsi. si. — Trae de ˆciuj ciu j viaj grimacoj mi vidis la verecon de tio, kion oni diris al mi, kaj kiom da respekto vi havas por la ligo, kiu nin unuigas. (Klitandro (Klitandro kaj Angeliko reciproke sin salutas.) salutas.) Mia Dio, lasu vian riverencon; ne pri tia speco de respekto mi parolas al vi, kaj vi ne devas ankora˘ u moki.

Georgo Dandin, ne vidante Klitandron.

Angeliko. — Mi? mi mokas? neniel! Georgo Dandin. — Mi scias, kion vi pensas, kaj mi ko-

nas...(Klitandro nas...(Klitandro kaj Angeliko sin denove reciproke salutas.) lutas.) Denove! Denove! Ha, ˆcesu cesu do fari ˆsercojn! sercojn! Mi scias tre bone, ke pro via nobeleco vi rigardas min, kiel starantan tre malsupre de vi; sed la respekto, pri kiu mi parolas al vi, tute ne koncernas mian personon. Mi parolas pri tiu respekto, kiun vi ˆsuldas al ligo tiel estimeginda, kiel estas la ligo ligo de edze edzeco co.. . . (Angeliko faras signon al Klitandro.) Klitandro.) Ne, levu la ˆsultrojn, sultro jn, mi tute ne parolas p arolas malsaˆ ma lsaˆ gaˆ gaˆo jn. jn . sultro jn? Angeliko. — Sed kiu levas la ˆsultrojn? Georgo Dandin. — Mia Dio! Dio! Mi vidas vidas tre tre klare. klare. Mi didi-

ras al vi ankora˘ u unu fojon, fo jon, ke la edzeco estas ˆceno, ceno, al kiu oni devas rilati kun la plej granda respekto, kaj estas tre malbone, fari el ˆgi g i tian tian uzon, uzon, kian kian vi faras. faras. (Angeliko faras al Klitandro signon per la kapo.) kapo.) Jes, Jes, jes, jes, tre tre malbone de via flanko; kaj vi tute ne bezonas balanci la kapon kaj fari al mi grimacojn. Angeliko. — Mi? mi ne scias, kion vi volas diri. Georgo Dandin. — Sed, mi tion scias tre bone; kaj vian

male malest stim imon on mi konas onas.. Se mi ne naski naskiˆ gis gˆis nobel nobelo, o, alalmena˘ u mi estas el familio, al kiu oni povas fari neniun riproˆ riproˆcon; con; kaj la familio familio de la Dandinoj. Dandinoj. . . Klitandro, malanta˘  u Ange Angeli liko ko,, nerim nerimark arkat atee de Geor Georgo go

Dandin. — Nur unu vorton! Georgo Dandin, ne vidante Klitandron. — Kio?

Akto o Dua * * Akt

Angeliko. — Kio? mi nenion diris. (Georgo ( Georgo Dandin turnas

sin si n ˆcirk ci rka˘  a˘  u sian edzinon, kaj Klitandr Klitandroo foriˆ gas, gas, farante farante grandan riverencon al Georgo Dandin.) Dandin.)

24

25

Akto o Dua * * Akt

SCENO KVARA Georgo Dandin kaj  Angeliko.

Georgo Dandin. — Jen li vagis ˆcirka˘ cir ka˘ u vi! Angeliko. — Nu Nu,, ˆcu cu gi gˆi estas mia kulpo? Kion vi volas, ke

mi faru kontra˘ u tio? Georgo Dandin. — Mi volas, ke vi faru kontra˘ u tio tion,

kion faras virino, virino, kiu volas plaˆci ci nur al sia edzo. Kion ajn oni dirus, la amistoj altrudas sin nur tiam, kiam oni tion akceptas. Ekestas certa dolˆca ca mieno, kiu ilin altiras, tiel same, kiel la mielo la muˆsojn; sojn ; sed la honesta j virinoj virino j havas rimedojn, kiuj forpelas ilin tuj en la komenco. ilin forpel forpeli! i! Sed pro kia ka˘ ka˘ uzo? u zo? Mi tute tute Angeliko. — Mi ilin ne vidas en gi gˆi ian skandalon, se oni min trovas bela kaj tio faras al mi plezuron. Georgo Dandin. — Jes! Sed kiun rolon la edzo povas ludi

ˆce ce tiu ti u ˆci ci amin am indu duma mado do?? Angeliko. — La rolon de honesta homo, kiu ˆ gojas, gojas, se lia

edzino edzin o estas ˆsatata. satat a. ˆ tute ne Georgo Dandin. — Mi vin tre dankas por tio. Gi estas la˘ u mia gusto; kaj la Dandinoj tute ne alkutimiˆgis gis al tiu modo. Angeliko. — Ho, la Dandinoj alkutimiˆ gos, gos, se ili volos; ˆcar car

miaflanke mi deklaras al vi, ke mi ne havas la intencon forrifuzi la mondon kaj vivante enterigi min en edzon. Kio! ˆcar car viro ekpensas ekp ensas edziˆ e dziˆ gi kun ni, tial estas necese, gi ke ˆcio ci o fin finiˆ iˆgu gu por ni kaj ke ni rompu ˆciujn ciujn interrilatojn interrilatojn ˆ estas mirinda afero, tiu tiraneco de kun la vivantoj! Gi sinjoroj la edzo j; kaj tio al mi plaˆcas, cas, ke ili volas, ke oni mortu por p or ˆciuj ciuj amuzoj amuzo j kaj oni vivu nur por ili! Mi mokas tion, kaj mi tute ne volas morti tiel juna. Georgo Dandin. — Tiele Ti ele do vi plenumas p lenumas la ˆsuldiˆ suldiˆgon gon de la

ˆuro, kiun vi faris al mi publike? Mi? mi ne ne fari fariss ˆgin gin al vi propavole, vi ˆgin gin Angeliko. — Mi?

ˆ anta˘ elˆsiris sir is de mi. Cu u la edziˆgo go vi demandis pri mia konsento konsento kaj ˆcu cu mi vin volas? volas? Vi demandis pri tio nur mian patron kaj mian patrinon; en efektiveco ja nur ili

Akto o Dua * * Akt

edziˆgis gis kun vi; tial estos bone, b one, se vi ˆciam ciam al ili plendos, se oni agas kun vi maljuste. maljuste. Kio koncern koncernas as min, kiu ne petis vin, ke vi edziˆgu g u kun mi, kaj kiun vi prenis, ne demandinte miajn sentojn, mi pretendas, ke mi ne havas la devon sklave submeti min al viaj deziroj; kaj mi volas ˆgui, gui, mia sinjoro, la kelkan nombron da belaj tagoj, kiun donas al mi mia juneco, preni al mi la dolˆ can can liberecon, kiun la aˆgo go al mi permesas p ermesas,, vidi iom la belan societon, kaj gustumi la plezuron a˘ udi udi dolˆcajn ca jn vortojn, kiujn oni diras al mi. Prepari ˆgu g u at tio, ke ˆgi gi estu via puno, kaj danku la ˆcielon, cielon, ke mi ne estas kapabla por io pli malbona. Jes, tiel vi prenas prenas la aferon aferon!! Sed Sed mi Georgo Dandin. — Jes, estas via edzo kaj mi diras al vi, ke mi tion ne volas. Angeliko. — Kaj mi, mi estas via edzino, kaj mi diras al

vi, ke mi tiel volas. Georgo Dandin, al si mem. — Mi havas grandan deziron

fari kompoton el ˆsia sia tuta vizaˆ go go kaj meti ˆsin en tian staton, ke ˆsi si plu neniam en sia vivo plaˆ p laˆcu cu al la dirantoj de flataˆoj. oj . Iru, Georgo, Dandin; mi ne povus min deteni, kaj estas pli bone forlasi la lokon.

26

27

Akto o Dua * * Akt

SCENO KVINA ˘ dino. Angeliko kaj  Klaudino u

˘ dino. — Kun malpacienco mi atendis, sinjorino, ke li Klaudino. u

foriru, por ke mi transdonu transdonu al vi ˆci ci tiujn liniojn de tiu, pri kiu vi scias. Angeliko. — Ni vidu. ˘ dino, al si mem. — Kiom mi povas rimarki, tio, kion Klaudino, u

oni skriba skr ibass al ˆsi, si, ne tre malplaˆ mal plaˆcas cas al ˆsi. si. Angeliko. — Ha, Kla˘ udino, udino, kiel ˆgentile gentile ˆcio cio estas esprimita espri mita

en tiu ˆci ci bileto! Kian agrablan manieron la korteguloj havas havas en ˆciuj ciuj siaj sia j paroloj kaj en ˆciuj ciuj siaj sia j agoj! Kaj kio estas, en komparo kun ili, niaj provinculoj? ˘ dino. — Mi pensas, ke, post kiam vi vidis tiujn, la Klaudino. u

Dandino Dandin o j ne n e povas p ovas plaˆci ci al vi. v i. Angeliko. — Restu R estu ˆci ci tie, mi iros skribi la respondon.

ˆ — Sajnas al mi, ke mi ne bezonas rekomendi al ˆsi, ke ˆsi si faru la respondon resp ondon agrabla. Sed jen. je n. . .

˘ dino, sola. Klaudino, u

28

Akto o Dua * * Akt

SCENO SESA ˘ dino. Klitandro, Lubin kaj  Klaudino u

˘ dino. — Vere, sinjoro, vi tie prenis al vi lertan komiKlaudino. u

siulon! gis sendi iun el miaj homoj. Sed, gis Klitandro. — Mi ne kuraˆ mia bona Kla˘ udino, mi devas ja rekompenci vin por la udino, bonaj servoj, servoj, kiujn, kiel mi scias, vi faris faris al mi. (li serˆ se rˆcfocf osas en sia poˆso.) so.) ˘ dino. — Ho, sinjoro, Klaudino. u sinjoro, ne estas necese. necese. Vi tute ne be-

zonas fari far i al vi tiun klopodon; klopo don; mi faras al vi servojn, servo jn, ˆcar car vi ˆgin gin meritas, kaj mi sentas en mia koro inklinon por vi. Klitandro, donant donantee monon monon al Kla˘  udino.

— Mi vin tre

dankas. ˆ ni edziˆgos, gos, tial donu tion al mi, Lubin, al Kla˘  udino. — Car por ke mi ˆgin gin konservu kune kun mia mono. ˘ dino. — Mi ˆ Klaudino. u gin g in konserv onservos os por vi tiel tiel same same,, kiel kiel la

kison. Klitandro, al Kla˘  udino.

— Diru al mi, ˆcu cu vi transdonis transdonis mian bileton al via bela mastrino?

˘ dino. — Jes; ˆsi si jam skribas respondon al vi. Klaudino. u Klitandro. — Sed, Kla˘ udino, udino, ˆcu cu ne estas eble, ke mi povu

persone per sone paroli parol i kun ˆsi? si? ˘ dino. — Jes; venu kun mi, mi donos al vi la eblon Klaudino. u

paroli par oli kun ˆsi. si. Klitandro. — Sed ˆcu cu ˆsi si tion aprobos? aprob os? kaj ˆcu cu estas nenia

risko? ˆ edzo ne estas en la loˆ ˘ dino. — Ne, ne! Sia gejo; gejo; kaj Klaudino. u krom tio ne pri li ˆsi si devas plej multe zorgi: nur anta˘ u siaj gepatroj gepatro j ˆsi si devas sin gardi; g ardi; kaj se nur pri ili estas zorgite, zorg ite, ˆcion cion ceteran oni ne bezonas timi. Klitandro. — Mi lasas min al via gvidado. Lubin, sola. — Al la diablo diablo!! Jen Jen saˆ gan gan edzinon mi havos!

ˆ havas spriton kiel kvar. Si

29

Akto o Dua * * Akt

SCENO SEPA Georgo Dandin kaj  Lubin.

Georgo Dandin, al si mem.

— Jen, estas mia homo de anta˘ ue. u e. Ho, se mi povu povuss ˆgin g in atingi, ke li atestu al la gepatroj tion, kion ili ne volas kredi!

Lubin. — Ha, jen vi estas, sinjoro babilulo, al kiu mi tiel

forte rekomendis nenion paroli, kaj kiu gin gˆin tiel forte promesis al mi! Vi estas do babilisto, babilisto, kaj vi tuj ˆcion cion transdiras, kion oni diras al vi sekrete? Georgo Dandin. — Mi?

Jes, vi ˆcion cion raportis raportis al la edzo, edzo, kaj vi estas la Lubin. — Jes, ka˘ uzo u zo de tio, tio, ke li faris faris bruego bruegon. n. Mi gojas, gˆojas, ke mi nun scias, ke vi havas tian langon kaj tio min instruos, ke mi nenion plu diru al vi. Georgo Dandin. — A˘ uskult uskultu, u, mia amiko amiko.. . . Lubin. — Se vi ne estus babilinta, mi rakontus al vi, kio

fariˆgas gas en la nuna momento; sed pro puno vi nenion scios. Georgo Dandin. — Kio? kio do fariˆ gas? gas? Lubin. — Nenio, nenio. nenio. Jen kio estas, estas, se oni babilis babilis;; vi ne

sciiˆgos gos eˆc unu vorton, kaj pri la plej interesa parto mi silentos. Georgo Dandin. — Haltu do iom. Lubin. — Neniel. Georgo Dandin. — Mi volas diri al vi nur unu vorton. Lubin. — Ho ne, ho ne! Vi volas eltiri de mi la sekreton. Georgo Dandin. — Ne, ne tion. Lubin. — He, Vi pensas, ke mi estas malsaˆga! g a! Mi vid vidas as,,

kion vi celas. Georgo Dandin. — Estas io tute alia. A˘ uskultu. uskultu. Lubin. — Vi nenio nenion n atingo atingos. s. Vi, Vi, volus olus ke mi diru al vi,

ke sinjoro la vicgrafo donis monon al Kla˘udino, udi no, kaj ke ˆsi kondukis lin al sia mastrino. Sed mi ne estas tiel malsaˆga. ga. Georgo Dandin. — Mi vin petas!

Akto o Dua * * Akt

Lubin. — Ne! Georgo Dandin. — Mi donos donos al vi. vi. . . Lubin. — Mendu-atendu!

30

31

Akto o Dua * * Akt

SCENO OKA Georgo Dandin, sola. — Kun Ku n ˆci ci tiu t iu malsaˆ m alsaˆgulo gulo mi ne povis

plenumi la penson, kiun mi havis. Sed la nova sciigo, kiu elglitis elglit is el lia buˆso, so, povas p ovas fari al mi tian t ian saman sa man servon; ser von; kaj, ka j, se la amisto estas en mia domo, tio donos al mi la eblon montriˆ gi prava en la okuloj de la gepatroj kaj plene ilin gi konv konvink inkii pri la senhon senhonteco teco de ilia ilia filino. filino. La malbono malbono en la afero estas nur tio, ke mi ne scias kiel min aranˆgi, gi, ke mi tiru tiru profiton profiton el tiu sciigo. sciigo. Se mi eniros eniros en mian domon, mi forkurigos la senta˘ugulon; ugulon; kaj kion ajn malhonorigan por mi mi povus vidi per miaj propraj okuloj, oni tute ne kredos miajn vortojn, kaj oni diros al mi, ke mi fantazias. fantazias. Aliflanke, se mi venigos la bogepatrojn, ne havante la certecon, ke ni trovos en mia domo la amiston, estos tiel same, kaj mi refalos, en la malbonan staton de anta˘ ue. ue. Eble mi povus senbrue esplori, esplori, ˆcu cu li tie estas ankora˘ ankora˘ u? u? (rigardinte tra la truo de la seruro) seruro) Ha! ˆcielo! cielo! Oni plu ne povas povas dubi, dubi, mi vidis vidis lin tra la truo truo de la seruro seruro.. La sorto donas al mi la eblon konfuzi miajn homojn; kaj, por kroni la tutan aventuron, gi gˆi alvenigas en la ˆgusta gusta momento la juˆgantojn, gantojn, kiujn mi bezonis.

32

Akto o Dua * * Akt

˘ SCENO NAUA s-ro de Sotenville , s-ino de Sotenville kaj  Georgo Dandin.

Georgo Dandin. — Nu, vi ne volis kredi al mi anta˘ u, u, kaj

via via filin filinoo venkis enkis;; nu nun n mi hav havas en la mano mano la eblec eblecon on vidigi al vi, kiel ˆsi si min aranˆ gas; kaj, dank’al Dio, mia gas; malhonoro estas nun tiel klara, ke vi ne povos plu dubi pri gi. gˆi. s-ro de Sotenville. — Kiel, Kiel, mia bofilo! vi ˆciam ciam ankoanko-

ra˘u ripetas tion saman? Georgo Dandin. — Jes, J es, ˆciam cia m ankor a nkora˘ a˘u; u; kaj neniam mi ha-

vis por tio tiom da ka˘ uzo, uzo, kiel nun. s-ino de Sotenville. — Vi denove volas turni al ni la ka-

pon! Georgo Dandin. — Jes, sinjorino; kaj kun mia kapo oni

agas pli malbone. ˆ vi neniam laciˆgos gos tedi nin? s-ro de Sotenville. — Cu Ne, sed sed mi forte forte laci laciˆ gas gˆas esti esti moke moke Georgo Dandin. — Ne, trompata. ˆ vi neniam volas liberigi vin s-ino de Sotenville. — Cu de viaj strangaj pensoj? Georgo Dandin. — Ne, sinjorino sed mi tre dezirus liber-

igi min de edzino, kiu min malhonoras. s-ino de Sotenville. — Granda Dio! nia bofilo, lernu pa-

roli konvene. s-ro de Sotenville. — Al la diablo! diab lo! serˆcu cu esprimo espr imojn jn mal-

pli ofendajn. Georgo Dandin. — Kiu perdas, tiu ne ridas.

gis gis kun nobela s-ino de Sotenville. — Memoru, ke vi edziˆ fra˘ ulino. ulino. Georgo Dandin. — Mi tion memoras memor as sufiˆce, ce, kaj mi ˆciam ciam

nur tro multe memoros tion. s-ro de Sotenville. — Se vi tion memoras, tiam penu

paroli pri ˆsi si kun pli da respekto.

Akto o Dua * * Akt

Georgo Dandin. — Sed kial ˆsi pli guste gˆuste ne penas agi kun

mi pli honeste? hones te? Kio! ˆcar car ˆsi si estas nob nobelino, elino, ˆsi si devas havi la liberecon liberecon fari fari al mi, kion kion ˆsi si volas volas,, kaj mi ne devas devas kuraˆgi gi eˆc diri dir i vorte vo rteton ton?? s-ro de Sotenville. — Kio do fariˆ gis g is al vi, kaj kion vi

ˆ vi ne vidis hodia˘u matene povas diri? Cu mat ene,, ke ˆsi si eˆc ne konis tiun, pri kiu vi parolis al mi?

Georgo Dandin. — Jes; sed kion vi diros, se mi nun vid-

igos al vi, ke la amisto estas kun ˆsi? si? s-ino de Sotenville. — Kun Ku n ˆsi? si ? Georgo Dandin. — Jes, kun ˆsi, si, kaj en mia domo. s-ro de Sotenville. — En via domo? Georgo Dandin. — Jes, en mia propra domo. s-ino de Sotenville. — Se gi gˆi estos tiel, ni estos por vi

kontra˘ u ˆsi. s-ro de Sotenville. — Jes, la honoro de nia familio estas

por ni pli kara ol ˆcio en la mondo; kaj se vi diras la veron, ni malkonfe m alkonfesos sos en ˆsi si nian n ian sangon sango n kaj ka j ni n i forlaso fo rlasoss ˆsin sin al via v ia kolero. Georgo Dandin. — Vi bezonas nur sekvi min. s-ino de Sotenville. — Gardu vin kontra˘ u trompiˆgo! go! s-ro de Sotenville. — Ne faru kiel anta˘ ue. ue.

Mia Dio! Dio! Vi tuj tuj vido vidos. s. (li montras Georgo Dandin. — Mia en direkto al Klitandro, kiu elvenas kun Angeliko.) Angeliko.) Nu, rigardu, rigar du, ˆcu cu mi mensogis? menso gis?

33

34

Akto o Dua * * Akt

SCENO DEKA ˘ dino; s-ro de Angeliko, Klitandro , Klaudino u Sotenville, s-ino de Sotenville kaj  Georgo Dandin

en la profundo de la scenejo.

Angeliko, al Klitandro. — Adia˘ u! mi timas, ke oni povos u!

vin ˆci ci tie surprizi, kaj mi devas min gardi. Klitandro. — Promesu do al mi, sinjorino, ke mi povos

paroli parol i kun ku n vi v i ˆci ci tiun nokton. nokto n. Angeliko. — Mi penos pri tio. Georgo Dandin, al gesinjoro gesinjorojj de Sotenville. Sotenville. — Ni alprok-

simiˆgu gu kviete de malanta˘ ue, kaj ni zorgu, ke oni nin ne ue, vidu. ˘ dino. — Ha, sinjorino! sinjorino! ˆcio cio estas perdita! perdita! Jen estas Klaudino. u

viaj gepatroj en akompano de via edzo. Klitandro. — Ho, Ho , ˆciel ci elo! o!

— Tenu vin tute trankvile kaj lasu min agi. (la˘  (la˘  ute al Klitandro.) Klitandro.) Kio! Vi kuraˆ ku raˆgas gas ankora˘ ankorau˘ agi tiamaniere post la historio de anta˘ ue! ue! kaj, tiamaniere tiamaniere vi kaˆ kaˆsas sas viajn sentojn! sentojn! Oni diras al mi, ke vi enamiˆgis gis en min, kaj ke vi havas havas la intencon admonakiri min; mi atestas al vi mian indignon, kaj mi klare esprimas al vi miajn pensojn en atesto de ˆciuj; ciu j; vi la˘ laute u ˘ te neas la aferon kaj donas al mi la vorton, ke vi havas nenian penson ofendi min; kaj tamen en tiu sama tago vi havas la arogantecon veni al mi vizite, diri al mi, ke vi min amas, rakonti al mi centon da malsaˆgaj gaj historioj, storio j, por konvinki min respondi re spondi al via j malkonvenaˆ malkonvenaˆoj, kvaza˘ u mi estus tia virino, virino, kiu povas povas rompi la ˆuron de fideleco, kiun mi donis al edzo, kaj iam forkliniˆgi g i de la virteco virteco,, kiun kiun instrui instruiss al mi miaj gepatroj. gepatroj. Se mia patro patro tion scius, li bone instruus al vi provi tiajn entreprenojn! Sed honesta virino ne amas skandalon, tial mi gardas min ion diri al li, ( farinte ( farinte signon al Kla˘  udino, ke ˆsi si alportu  montross al vi, ke kvan kvank kam mi estas estas bastonon.) bastonon.) kaj mi montro virino, mi havas havas sufiˆce ce da kuraˆ go, g o, por venˆ gi g i min mem por la ofendoj, ofendoj, kiujn oni faras al mi. Tio, Tio, kion vi faris, ne estas ago de nobelo, kaj tial mi traktos vin anka˘ u ne

Angeliko, malla˘  ute al Klitandro kaj Kla˘  udino.

Akto o Dua * * Akt

kiel nobelon. (Angeliko (Angeliko prenas la bastonon kaj levas ˆgin  gin  kontra˘  u Klitandron, kiu forkliniˆgas gas tiamaniere, ke la batoj falas sur Georgon Dandin.) Dandin.) Klitandro, kriante, kvaza˘  u li estus frapita. — Aj! aj! aj!

Kviete!

35

36

Akto o Dua * * Akt

SCENO DEK-UNUA s-ro de Sotenville , s-ino de Sotenville , Angeliko, ˘ dino. Georgo Dandin kaj  Klaudino u

˘ dino. — Forte, sinjorino, batu bone! Klaudino. u

sajni gante, ke ˆsi si parolas al Klitandro. Klitan dro. — Se vi Angeliko, ˆsajnigante, ankora˘ u ion hav havas sur la koro, koro, mi estas estas ˆci ci tie, por resrespondi al vi. ˘ dino. — Rimarku ˆ Klaudino. u gin bone, kun kiu vi ludas. gin Angeliko, ˆsajnigante sajni gante sin mirigita. mirigi ta.

— Ha, mia patro, vi

esta es tass ˆci ci tie! ti e! s-ro de Sotenville. — Jes, mia filino; kaj mi vidas, ke

koncerne la saˆ gon gon kaj kuraˆgon gon vi montras vin inda ido de la domo de Sotenville. Venu ˆci ci tien, alproksimiˆ gu, gu, ke mi vin ˆcirka ci rka˘ uprenu! u ˘prenu! s-ino de Sotenville. — Anka˘ u min mi n ˆcirka ci rka˘ uprenu, u˘ prenu, mia fi-

lino. Ha, mi ploras de ˆgojo, gojo, kaj mi rekonas mian sangon en la agoj, ago j, kiujn vi ˆus us faris. s-ro de Sotenville. — Mia Mia bofilo, bofilo, kiel kiel ravi ravita ta vi devas devas

esti! kaj kiel plena de dolˆ ceco ceco certe estas por p or vi ˆci ci tiu okazaˆ okazaˆo! o! Vi havis h avis justan j ustan ka˘ uzon uzon por maltrankviliˆgi; gi; sed viaj suspektoj suspekto j montriˆ gas gas forpelitaj en la plej brilanta brilanta maniero. s-ino de Sotenville. — Sendube, nia bofilo, kaj vi devus

nun esti la plej feliˆca ca el ˆciuj ciuj viroj. viro j. ˘ dino. — Certe. Certe. Kia Kia virino, virino, kia kia virino! virino! Vi estas estas tro Klaudino. u

feliˆca, ca, ke vi ˆsin posedas, pos edas, kaj vi devus kisi la teron, tero n, kie ˆsi si paˆsis. Georgo Dandin, al si mem. — Ha, perfidulino! s-ro de Sotenville. — Kio ˆ gi gi estas, estas, mia bofilo? bofilo? Kial Kial vi

ne dankas iomete vian edzinon por la amo, kiun, kiel vi vidas, ˆsi si montras montra s rilate rilat e vin? Angeliko. — Ne, ne mia patro, ne estas necese; li nenion

ˆsuldas suldas al mi por tio, kion li ˆus vidis; kaj ˆcio, cio, kion mi faras en tiu rilato, estas nur pro amo al mi mem. s-ro de Sotenville. — Kien vi iras, mia filino?

Akto o Dua * * Akt

Angeliko. — Mi foriras, mia patro, por ke mi ne estu de-

vigata akcepti liajn komplimentojn. ˆ estas ˘ dino, al Georgo Dandin. — Si esta s prava, ke ˆsi si koleKlaudino, u ˆ ras. Si estas virino, kiu meritas esti adorata, kaj vi ˆsin sin ne traktas, kiel vi devus. Georgo Dandin, al si mem. — Kanajlo!

37

38

Akto o Dua * * Akt

SCENO DEK-DUA s-ro de Sotenville , s-ino Sotenville kaj  Georgo Dandin.

ˆ estas malgranda resento de la s-ro de Sotenville. — Gi historio de anta˘ ue, u e, kaj ˆgi gi pasos post iom da karesado, kiun kiun vi faros faros al ˆsi. si. Adia˘ Adia˘u, u , mia bofilo; nun vi jam ne bezonas plu maltrankviliˆ gi. gi. Iru, Iru, faru pacon inter inter vi kaj penu kvietigi ˆsin per p er petado p etado de pardono pardon o pro via flamiˆ go. go. s-ino de Sotenville. — Vi devas konsideri kons ideri,, ke ˆsi si estas e stas ju-

nulino, edukita en virteco, kaj ˆsi ne kutimis, ke oni ˆsin ˆ faras al mi suspektu pri ia malkonv malkonvena ena ago. Adia˘ u. u. Gi tre grandan gojon, gˆojon, ke mi nun vidas, ke viaj malkomprenoj estas finita j, kaj ke ˆsia sia konduto devas esti por po r vi tiel agrablega.

39

Akto o Dua * * Akt

SCENO DEK-TRIA Georgo Dandin, sola. — Mi ne diras eˆ c unu vorton, vorton , ˆcar car

per parolado parolado mi nenion gajnos. Neniam Neniam oni vidis vidis tian malfeliˆ malfeliˆ can can sorton, kiel mia. Jes, mi admiras mian malfeliˆ feliˆcon con kaj la subtilan subtilan lertecon de mia kanajla edzino, ˆ kiu scias ˆciam ciam montri sin prava prava kaj min malprava. malprava. Cu estas eble, ke mi ˆciam ciam estos venkita de ˆsi si kaj la ˆsajno sajn o ˆciam cia m estos est os kontra˘ kontr a˘u mi kaj mi neniam sukcesos elmontri la kulpecon kulp econ de mia senhontulino? Ho, ˆcielo, cielo, helpu miajn intencojn kaj donu al mi la favoron, ke mi povu vidigi al la homoj, ke oni min senhonorigas!

40

GEORGO DANDIN

AKTO TRIA SCENO UNUA Klitandro kaj  Lubin.

Klitandro. — Estas jam profunda nokto, kaj mi timas, ke

eble estos jam tro malfrue. Mi tute ne povas min orienti. Lubin? Lubin. — Sinjoro?

ˆ per Klitandro. — Cu pe r ˆci ci tie? tie ? Lubin. — Mi pensas pensas,, ke jes. jes. Al la diab diablo lo!! Kia Kia malsa malsaˆ ga gˆa

nokto, ke gi gˆi estas tiel malluma! Klitandro. — Certe gi gˆi estas estas malp malpra rav va; sed, sed, se de un unu u

flanko gi gˆi malhelpas nin vidi, de la dua flanko ˆgi gi malhelpas nin esti vidataj. Lubin. — Vi estas prava; la nokto ne estas tiel malprava.

Mi volus scii, vi, sinjoro, estas ja tiel instruita, kial en la nokto neniam estas tago? ˆ estas granda demando, kaj tre malfacila. Klitandro. — Gi Vi estas scivola, Lubin? Lubin. — Jes. Jes. Se mi estus estus lerni lernin nta, mi espl esploru oruss aferojn aferojn,,

kiujn oni neniam esploris. Klitandro. — Mi kreda kredas. s. Vi hav havas la mienon mienon de homo, homo,

kiu havas spiriton subtilan kaj penetrantan. Lubin. — Tute vere. vere. Ekzempl Ekzemple, e, mi komprena komprenass la lingvon lingvon

latinan latinan,, kvank kvankam am mi neniam neniam gin gˆin lern lernis is.. Kiam Kiam mi anta˘u nelonge vidis sur iu granda pordo la surskribon “Collegium”, mi tuj divenis, ke, tio signifas kolegion. Klitandro. — Mireginde! Vi scias do legi, Lubin? Lubin. — Jes, mi scias legi presitajn literojn; sed neniam

mi sukcesis su kcesis lernatingi lerna tingi legi skribita skribi taˆˆon. Klitandro. — Jen ni estas apud la domo. frapinte la man-

platojn Tio estas la signalo, pri kiu mi interkonsentis kun Kla˘ udino. udino.

* Akto Tria  *

Lubin. — Vorton de honoro, ˆsi si estas knabino, knabino, kiu valoras

monon, kaj mi ˆsin sin amas per mia tuta t uta koro. ˆ tial mi vin alkondukis kun mi, por ke Klitandro. — Guste vi pasigu kun ˆsi si la tempon babilante. Lubin. — Sinjoro Sinjoro,, mi estas al vi. vi. . . Klitandro. — Ts! mi a˘ udas udas ian brueton.

41

42

* Akto Tria  *

SCENO DUA ˘ dino, Klitandro kaj  Lubin. Angeliko, Klaudino u

Angeliko. — Kla˘ udino? udino? ˘ dino. — Nu? Klaudino. u Angeliko. — Lasu la pordon iom malfermita. ˘ dino. — Mi tion faris. (Nokta Klaudino. u (Nokta sceno. sceno. La aktoroj aktoroj ser-

ˆcas cas sin reciproke reciproke en la mallumo. mal lumo.)) ˆ estas ili. Ts! Klitandro, al Lubin. — Gi Angeliko. — Ts! Lubin. — Ts! ˘ dino. — Ts! Klaudino. u Klitandro, al Kla˘  udino, kiun li prenas por Angeliko.

—

Sinjorino! Angeliko, al Lubin, kiun ˆsi prenas por Klitandro. — Kio?

udino. — Kla˘ udiudiLubin, al Angeliko, kiun li prenas por Kla˘  no! ˘ dino, al Klitandro, kiun ˆsi prenas por Lubin. — Kio Klaudino, u

estas? Klitandro, al Kla˘  udino, pensante, ke li parolas al Angeliko.

— Ha, sinjorino, kiom mi ˆgojas! gojas! udino. — Lubin, al Angeliko, pensante, ke li parolas al Kla˘  Kla˘ udino, udino, mia bona Kla˘ udino! udino! ˘ dino, al Klitandro. — Kviete, sinjoro! Klaudino, u Angeliko, al Lubin. — Trankvile, Lubin!

ˆ gi gˆi estas vi, Kla˘udino? udino? Klitandro. — Cu ˘ dino. — Jes. Klaudino. u

ˆ gi Lubin. — Cu gˆi estas vi, sinjorino? Angeliko. — Jes. ˘ dino, al Klitandro. — Vi prenis unu por alia. Klaudino, u Lubin, al Angeliko.

nenion vidas.

— Honestan vorton, en la nokto oni

* Akto Tria  *

ˆ gi Angeliko. — Cu gˆi ne estas vi, Klitandro? Klitandro. — Jes, sinjorino. Angeliko. — Mia edzo ronkas tute dece; kaj mi uzas tiun

ˆci ci tempon, por esti kun vi. Klitandro. — Ni serˆ cu cu ian lokon, por p or sidiˆ gi. gi. ˘ dino. — Tre Klaudino. u Tre bona kons konsil ilo. o. (Angeliko, Klitandro kaj 

Kla˘  udino sidiˆgas gas en la profunda parto de la scenejo.) scenejo.) udino, udino, kie vi estas? Lubin, serˆ se rˆcant ca ntee Kl Kla˘  a˘  udinon. — Kla˘

43

44

* Akto Tria  *

SCENO TRIA ˘ dino, sidante en la  Angeliko, Klitandro kaj  Klaudino u profundo de la scenejo; Georgo Dandin duone senvestigita, Lubin.

Georgo Dandin, al si mem.

— Mi a˘ udis, udis, ke mia edzino iras malsupren, malsupren, tial mi rapide min vestis, vestis, por sekvi ˆsin. sin. ˆ eble Kien Kie n ˆsi si povis pov is iri? iri ? Cu ebl e ˆsi si eliris eli ris??

Lubin, serˆ se rˆcant ca ntee Kla Kla˘  udinon. ˘ 

— Kie do vi estas, Klaudino? (prenante prenante Georgon Georgon Dandin por Kla˘  udino.) udino.) Ha, je jen vi vi estas! Vorton de honoro, via mastro estas bele aranˆ gita, gita, kaj mi trovas tion tiel same gajiga, kiel la bastonbatoj de anta˘ ue, pri kiuj oni al mi rakontis. ue, rakontis. Via mastrino mastrino diras, ke li ronkas nun kiel mil diabloj; kaj li ne scias, ke sinjoro la vicgrafo vicgrafo kaj ˆsi si estas nun kune, dum li dormas. Mi volus volus ˆ estas treege ridinda. Sed kial scii, kion li nun sonˆgas. gas. Gi do venis venis al li en la kapon esti esti ˆaluza aluza pri sia edzino edzino kaj voli, voli, ke ˆsi si apartenu apartenu sole nur al li? Li estas arogantulo, arogantulo, kaj sinjoro la vicgrafo faras al li tro da honoro. Vi nenion diras, Kla˘ udino! Venu, ni ilin sekvu, kaj donu al mi vian udino! maneteton, ke mi gin gˆin kisu. k isu. Ha, kiel dolˆ d olˆca ca ˆgi gi estas es tas!! ˆsajna sa jnass al mi, kvaza˘ u mi manˆgas gas konfitaˆ konfi taˆon. on . (al Georgo Dandin  kiun li ˆciam ciam ankora˘  u prenas por Kla˘  udino, kaj kiu lin  ˆ estas ja krud kr udee repuˆsas. sa s.)) Al la la diabl diablo! o! kiel kiel vi batas batas!! Gi maneteto iom tre kruda!

Georgo Dandin. — Kiu iras? Lubin. — Neniu. Georgo Dandin. — Li forkuras, informinte min pri la no-

va perfidaˆo o de mia senta˘ ugulino. ugulin o. Nu, estas necese, necese, ke, ne perdante tempon, mi sendu alvoki alvoki ˆsiajn siajn gepatrojn, kaj ke ˆci ci tiu t iu aventuro servu ser vu al mi por p or liberiˆ gi gi de ˆsi. si. Hola! Hola ! Colin! Colin!

45

* Akto Tria  *

SCENO KVARA ˘ dino kaj  Lubin, sidante en  Angeliko, Klitandro, Klaudino u la profundo de la scenejo; Georgo Dandin kaj  Colin.

Colin, tra la fenestro. — Sinjoro?

rapid e ˆci ci tien! Georgo Dandin. — Nu, rapide Colin, elsaltante tra la fenestro. — Jen mi estas. Pli rapide

oni ne povas. Georgo Dandin. — Vi estas ˆci ci tie?

(dum Georgo Dandin Da ndin iras serˆci ci ColiColin. — Jes, sinjoro. (dum non sur la flanko, kie li a˘  udis lian voˆcon, con, Colin transiras sur la duan flankon kaj tie endormiˆgas.) gas.) Georgo Dandin, turnante sin al la flanko, kie li supozas

la ˆceestadon ceestadon de Colin. — Malla˘ ute, ute, parolu malla˘ ute. ute. A˘uskul u skultu. tu. Iru al miaj gebopa gebopatroj troj kaj diru al ili, ili, ke mi ˆ ilin petas p etas tre insiste veni tuj ˆci ci tien. Cu vi a˘ udas? He! udas? Colin! Colin! gante. gante. — Sinjoro? Colin, sur la dua flanko, revigliˆ Georgo Dandin. — Kie, al la diablo, vi estas?

ˆ tie. Colin. — Ci Georgo Dandin. — Malbenita senta˘ ugulo, ugulo, kien li foriˆgis! gis!

(dum Georgo Georgo Dandin returniˆ returniˆgas gas al la flanko, kie li supozas, ke Colin restis, Colin, duone dormante, transiras al  la dua flanko kaj tie endormiˆ endor miˆgas.) gas.) Mi diras al vi, ke vi iru tuj al miaj gebopatroj kaj diru, al ili, ke mi ilin petegas ˆ vi min veni ˆci ci tien tuje. Cu min kompre omprenas nas?? Respon Respondu du!! Colin! Colin! Colin, sur la dua flanko, revigliˆ gante. gante. — Sinjoro? Georgo Dandin. — Tiu ˆci ci pendin p endindulo dulo min m in frenezig fre nezigos! os! Ve-

nu al mi. mi. (ili renkontiˆgas gas kaj amba˘  u falas.) falas.) Ha, Ha, la kakanajlo! Li min kripli kripligis gis!! Kie do vi estas? estas? Alproks Alproksimi imiˆˆgu, gu, ˆ ke mi donu al vi bonan porcion da batoj. Sajnas al mi, ke li forkuras de mi. Colin. — Kompreneble. Kompreneble.

ˆ vi venos Georgo Dandin. — Cu

* Akto Tria  *

Colin. — Tute ne. Georgo Dandin. — Venu, mi diris al vi. Colin. — Ne. Vi volas min bati. Georgo Dandin. — Nu, bone, mi nenion faros al vi. Colin. — Certe? Georgo Dandin. — Jes Jes.. Venu. enu. Bone Bone!! (tirante Colinon 

ˆ estas via feliˆco,  je la brako.) brako.) Gi co, ke mi vin bezonas. b ezonas. Iru rapide peti en mia nomo miajn bogepatrojn, ke ili venu ˆci ci tien plej balda˘ u kiel ili nur povas, kaj diru al ili, ke gi ˆg i estas estas por afero afero ekstr ekstrem emee grav grava kaj, se ili ili farus farus ian ian malfac mal facilaˆ ilaˆon on ka˘ uze uze de la malfrua horo, ne ˆcesu cesu ilin urˆ gi gi kaj bone komprenigi al ili, ke estas tre grave, ke ili venu, en kia ajn a jn stato ili troviˆ gas. gas. Nun vi min bone komprenas komprenas??

Colin. — Jes, sinjoro. Georgo Dandin. — Iru rapide kaj tuj revenu. (pensante, (pensante,

ke li estas sola.) sola.) Kaj mi reeni reeniro ross en mian mian domo domon n kaj ˆ gi atendos, atendos, gis...Sed gˆ is...Sed mi a˘ udas udas iun. Cu gˆ i ne estas mia edzino? Mi a˘ uskultu kaj mi profitu de la mallumo. (Geuskultu ( Georgo Dandin stariˆgas gas apud la por pordo do de sia domo.) domo.)

46

47

* Akto Tria  *

SCENO KVINA ˘ dino, Lubin kaj  Georgo Angeliko, Klitandro, Klaudino u Dandin.

u! u! Estas tempo disiri. Angeliko, al Klitandro. — Adia˘ Klitandro. — Kio? tiel frue? Angeliko. — Ni sufiˆ ce ce longe parolis kune.

ˆ mi Klitandro. — Ha, sinjorino! Cu m i povas p ovas parol pa rolii sufiˆ su fiˆce ce kun vi kaj trovi en tiom malmulte malmulte da tempo ˆciujn ciujn vortojn, kiujn kiujn mi bezonas? bezonas? Mi bezonus bezonus tutajn tagojn, por bone esprimi al vi ˆcion, cion, kion mi sentas; kaj mi ne diris al vi ankora˘ u eˆ c la plej malgrandan malgrandan parton parton de tio, tio, kion kion mi havas por diri al vi. Angeliko. — Ni a˘ udos udos plue alian fojon.

kia bato bato vi trabor traboras as al mi la Klitandro. — Ho ve! Per kia animon, kiam vi parolas pri via foriro kaj en kiom da malˆgojo gojo vi nun min lasas! Angeliko. — Ni trovos la eblon, por nin revidi.

p ensas pri tio, ke forlasante min, Klitandro. — Jes; sed mi pensas vi iras al edzo. Tiu ˆci ci penso pe nso min mortigas; mo rtigas; kaj la privilegioj, kiujn havas la edzoj, estas teruraj por amanto, kiu vere amas. ˆ vi estas tiel malforta, ke vi havas tian Angeliko. — Cu maltrankvilecon? kaj ˆcu cu vi pensas, ke oni estas kapabla ami certa jn edzo jn? Oni ilin prenas, pre nas, ˆcar car oni nenion pov p ovas as fari kontra˘ u tio, kaj ˆcar car oni dependas de siaj gepatroj, kiuj rigardas nur la havon; sed oni scias anka˘ u agi kun ili  juste, kaj oni tute ne havas havas la intencon intencon ˆsati sati ilin pli alte, ol kiom ili meritas. Georgo Dandin, al si mem. — Jen niaj kanajlaj edzinoj! Klitandro. — Ha, oni devas konfesi, ke tiu, kiun oni donis

al vi, tre malmulte meritas la honoron, kiun li ricevis! kaj ˆgi gi estas tre stranga afero, tiu kunigo, kiun oni faris inter tia persono, kiel vi, kaj tia viro, kiel li! caj edzoj! edzo j! jen kiel Georgo Dandin, al si mem. — Malfeliˆcaj oni vin traktas!

* Akto Tria  *

Klitandro. — Vi meritas tre certe tute alian destinon, kaj

la ˆcielo cielo tute t ute vin ne kreis, por p or esti edzino ed zino de kampulo. cielo cielo volus, volus, ke gi gˆi est estu u via! via! vi Georgo Dandin. — Se la ˆ balda˘ u parolus parolus alie. Mi eniru; eniru; mi hav havas sufiˆ sufiˆce ce da tio. tio. (Georgo Dandin enirinte, fermas la pordon de interne.) interne.)

48

49

* Akto Tria  *

SCENO SESA ˘ dino kaj  Lubin. Angeliko, Klitandro, Klaudino u

˘ dino. — Sinjorino, se vi havas ankora˘ Klaudino. u u ion malbonan

por diri pri via edzo, vi rapidu, ˆcar car estas est as jam malfrue. udino, udino, vi estas kruela! Klitandro. — Ha! Kla˘ ˆ estas prava. Ni disiˆgu. gu. Angeliko, al Klitandro. — Si Klitandro. — Mi devas devas do decidigi, decidigi, ˆcar car vi tiel volas. Sed

almena˘ u mi vin petegas, beda˘ uru min iom pri la malbouru naj horoj, kiujn mi nun pasigos. Angeliko. — Adia˘ u! u! Lubin. — Kie vi estas, Kla˘ udino? mi volas diri al vi bonan udino?

nokton. ˘ dino. — Iru, iru, mi akceptas ˆ Klaudino. u gin gin de malproksime, kaj

mi resendas al vi tion saman.

50

* Akto Tria  *

SCENO SEPA ˘ dino. Angeliko kaj  Klaudino u

Angeliko. — Ni eniru senbrue. ˘ dino. — La pordo fermiˆ Klaudino. u gis. gis. Angeliko. — Mi havas la ˆ cefan cef an ˆslosilo slo silon. n. ˘ dino. — Malfermu do malla˘ Klaudino. u ute. ute. Angeliko. — Oni ˆslosis de interne; kaj mi ne scias, kion ni

faros. ˘ dino. — Veku la servis Klaudino. u ser viston ton,, kiu kuˆsas sas ˆci ci tie. tie . Angeliko. — Colin! Colin! Colin!

51

* Akto Tria  *

SCENO OKA ˘ dino. Georgo Dandin, Angeliko kaj  Klaudino u

Colin!! Co Coli lin! n! Ha, Ha, mi Georgo Dandin, ˆ ce ce la fenestro fen estro.. — Colin vin kaptas ˆci ci tie, sinjorino mia edzino! kaj vi faras ekskursojn, dum mi dormas! Mi tre gojas gˆojas pri tio, kaj estas al mi agrable vidi vin ekstere en tia malfrua horo. Angeliko. — Nu, kia granda malbono gi gˆi do estas, se oni

prenas en la nokto iom da d a freˆ f reˆsa sa aero? Georgo Dandin. — Jes, jes; bona horo, por preni freˆsan san

aeron! aeron! gi gˆi estis pli ˆguste guste varmo, sinjorino friponino; kaj, ni scias la tutan intrigon de la rendevuo kaj de la sinjoreto. Ni a˘ udis vian delikatan interparoladon kaj la belajn udis la˘udajn udajn vortojn, kiujn vi diris pri mi unu al la alia. Sed mi konsoliˆgas gas per tio, ke mi tuj estos venˆgita, gita, kaj ke viaj gepatroj konvinki konvinkiˆ gˆos nun pri la justeco de miaj plendoj gos kaj pri la malmorale malmoraleco co de via kondut konduto. o. Mi sendis sendis peti ilin ˆci ci tien kaj balda˘ balda u˘ ili estos ˆci ci tie. Angeliko, al si mem. — Ha, Ha , ˆciel ci elo! o! ˘ dino. — Sinjorino! Klaudino. u Georgo Dandin. — Jen estas frapo, sendube, kiun vi ne

atendis. atendis. Nun mi triumfas; kaj mi havas, havas, per kio malaltigi malaltigi ˆ nun vi mokis vian flerecon kaj detrui viajn via jn artifikojn. Gis miajn akuzojn, blindigis viajn gepatrojn kaj beligis viajn trompojn. trompojn. Vane mi vidis, vidis, vane vane mi parolis, parolis, via lerteco ˆciam ciam venkis mian rajtecon, rajt econ, kaj ˆciam ciam vi trovis rimedon por esti prava; prava; sed ˆci ci tiun fo jon, dank’al Dio, la aferoj klariˆgos gos kaj via senhonteco estos plene elmontrita. Angeliko. — He, mi vin petas, lasu malfermi malfermi al mi la por-

don. Georgo Dandin. — Ne, ne! Vi devas devas atendi atendi la venon venon de

tiuj, kiujn mi invitis, kaj mi volas, ke ili vin trovu ekstere en la nuna bela horo. Atendante ilian venon, penu, se vi volas, volas, serˆ ci ci en via kapo ian novan novan artifikon, artifikon, por eltiriˆ eltirigi gˆi el ˆci ci tiu afero! afero! penu elpensi ian rimedon rimedon,, por prezen prezenti ti en bela b ela lumo, vian vagadon; trovi ian belan ruzaˆ ruzaˆon, por p or elturniˆgi gi kaj aperi senkulpa; ian verˆ verˆsajnigan sajn igan pretekston por via nokta migrado, ekzemple, ke vi iris helpi ian amikinon kin on en akuˆso. so.

* Akto Tria  *

Angeliko. — Ne; mi ne intencas ion kaˆ si si anta˘ u vi. Mi ne

volas volas min defendi nek malkonfesi malkonfesi anta˘ u vi la afero afer o jn, ˆcar car vi ja ˆcion cio n scias. sci as. ˆ vi bone Georgo Dandin. — Car b one vidas, ke ˆciuj ciuj rimedoj rimedo j estas fermitaj fermitaj por vi, kaj ke en ˆci ci tiu afero vi ne povus povus elpensi tiajn senkulpigojn, kies malverecon mi ne povus elmontri. Angeliko. — Jes, mi konfesas, ke mi estas malprava, kaj

ke vi havas ka˘uzon, u zon, por plend plendi. i. Sed mi vin petas, petas, faru faru al mi la favoron, ne elmetu min nun al la kolero de miaj gepatroj, kaj lasu rapide malfermi al mi. Georgo Dandin. — Mi tuj obeos. Angeliko. — Ho, mia bona edzeto, mi vin petegas! Georgo Dandin. — Ho, ma bon bona, a, edzeto! edzeto! Mi estas estas nun nun

via bona bo na edzeto, edzet o, ˆcar car vi sentas, ke vi estas kaptita. Mi tre ˆgojas gojas pri tio; neniam anta˘ ue venis al vi en la kapon diri ue al mi tiajn dolˆcajn ca jn vortojn. Angeliko. — A˘ udu, mi promesas al vi, ke mi neniam plu udu,

donos al vi ka˘ uzon u zon por plend plendi, i, kaj kaj ke mi. . . Georgo Dandin. — Nenio helpos. Mi ne volas ellasi el la

manoj ˆci ci tiun aventuron, aventuron, kaj estas grave por mi, ke oni unu fojon ricevu fundan klarigon pri via konduto. Angeliko. — Mi petegas, lasu min paroli kun vi. Mi petas

de vi unu minuton da a˘uskultado. uskultado. Georgo Dandin. — Nu, kio? Angeliko. — Estas vero, ke mi pekis, mi gin ˆgin konfesas al

vi ankora˘ u unu fojon, kaj via kolero estas justa; la tempon, kiam kiam vi dormis, dormis, mi uzis, uzis, por eliri, eliri, kaj tiu ˆci ci eliro eliro estis rendevuo, kiun mi donis al la persono, pri kiu vi parolis. Tamen gi gˆi estas ja agoj, kiujn vi devas pardoni al mia aˆgo, go, forlogiˆgoj goj de juna persono, kiu ankora˘ u nenion vidis kaj nur ˆus eniras en la mondon; libereco, lib ereco, al kiu oni sin fordonas, fordonas, pensante ˆce ce tio nenion malbonan, kaj kiu sendube sendube en la fundo havas havas nenion. nenion. . . Georgo Dandin. — Jes, vi tion diras, kaj ˆgi gi apartenas al

tiuj aferoj, kiuj bezonas, ke oni ilin pie kredu. Angeliko. — Mi tute ne volas diri per tio, ke mi estas

senkulpa anta˘ u vi, kaj mi vin nur petas, ke vi forgesu

52

* Akto Tria  *

ofendon, pri kiu mi el mia tuta koro petas vian pardonon, kaj ke vi anta˘uliberigu uliberigu min de tiu renkontiˆ go g o kaj de la ˆcagreno, cagreno, kiun povus ka˘ uzi al mi la malagrablaj riuzi proˆ coj coj de miaj mia j gepatroj. gepatro j. Se vi grandanime grandanime donos al mi la favoron, pri kiu mi vin petas, tiam tiu ˆci ci ˆsuldiga suldiga faro, tiu ˆci ci boneco, b oneco, kiun vi montros al mi, akiros min por p or vi plene; gi gˆi tuˆsos sos profunde prof unde mian koron kaj naskos tie por vi tion, kion la tuta potenco de miaj gepatroj kaj la ligiloj de la edzeco edzeco ne povis povis tie atingi. atingi. Per Per un unu u vorto, vorto, gi gˆi estos la ka˘ uzo, uzo, ke mi rifuzos ˆciun ciun amindumadon, kaj mi havos sindonecon nur por vi. Jes, mi donas al vi mian vorton, ke vi havos en mi de nun la plej bonan edzinon en la mondo, kiu montros al vi tiom da amo, tiom da amo, ke vi estos tute kontenta. Georgo Dandin. — Ha, krokodilo, kiu flatas la homojn,

por ilin sufoki! Angeliko. — Donu al mi tiun favoron. Georgo Dandin. — Nenio estos. Mi estas nepetegebla. Angeliko. — Montru vin grandanima. Georgo Dandin. — Ne. Angeliko. — Kompatu min! Georgo Dandin. — Tute ne. Angeliko. — Mi vin petegas per mia tuta koro. Georgo Dandin. — Ne, ne, ne! Mi volas, ke oni ˆcesu cesu erari er ari

pri vi kaj via konfuzo estu videbla por ˆciuj. ciuj. Angeliko. — Nu, bone! Se vi elmetas min al la malespero,

mi vin avertas, ke virino en tia stato estas kapabla je ˆcio, cio, kaj mi faros ion, pri kio vi pentos. Georgo Dandin. — Kaj kion vi faros, mia sinjorino? Angeliko. — Mia koro min pelos al la plej ekstremaj de-

cidoj; cidoj ; kaj per ˆci ci tiu tranˆcilo, cilo, kiun vi vidas, mi tuj min mortigos. Georgo Dandin. — Ha, ha! Perfekte! Angeliko. — Por vi ˆ gi ne estos tiel perfekta, kiel vi pensas. gi

ˆ scias pri nia malpaco kaj la konstantajn ˆcagrenojn, Ciuj cagreno jn, kiujn kiujn vi faras faras al mi. mi. Kiam Kiam oni trov trovos min morti mortigi gita ta,, neniu dubos pri tio, ke min mortigis guste gˆuste vi; kaj miaj

53

* Akto Tria  *

gepatroj certe ne lasos tiun morton nepunita, kaj ili venigos sur vian personon ˆcian cian punon, kiun povos p ovos liveri al ili la decidoj de la juˆgo go kaj la ardeco de iliaj sentoj. Tiamaniere mi trovos rimedon, por venˆ gi gi min kontra˘ u vi; kaj mi ne estas la unua, kiu uzas tiamanieran venˆ gon gon kaj kiu ne timas eˆc sin mortigi, por pereigi tiujn, kiuj estas tiel kruelaj, kruela j, ke ili nin puˆsas sas al la ekstremeco. Georgo Dandin. — Mi estas estas via via obeema obeema servan servanto. to. Oni Oni

nun jam ne pensas plu pri mortigado de si mem; la modo pri tio pasis jam de longe. ˆ estas afero, pri kiu vi povas esti tute certa; Angeliko. — Gi kaj se vi persistos en via rifuzo, se vi ne lasos malfermi al mi, mi ˆuras al vi, ke tuj mi vidigos al vi, ˆgis gis kie povas iri la decidemeco de persono, kiun oni elmetas al malespero. Georgo Dandin. — Vantaˆo, o, vantaˆo! o! Tio tute tut e ne n e faras far as al

mi ian timon. ˆ gi Angeliko. — Nu, bone! Car gˆi estas necesa, jen kio kontentigos nin ambau kaj montros, ˆcu cu mi ˆsercas. sercas. ( farinte kvaza˘  u ˆsi si sin mortigas. mortiga s.)) Ha, gi gˆi fariˆgis! gis! La ˆcielo cielo donu, ke mia morto estu venˆgita gita tiel, kiel mi deziras, kaj ke tiu, kiu estas la ka˘uzo uzo de tio, ricevu justan punon por lia krueleco krueleco kontra˘ kontra˘ u mi! ˆ ˆsi Georgo Dandin. — Oho! Cu si efektive efekt ive estus tiel tie l malbona malbo na kaj mort mortig igus us sin, sin, por ke oni oni min min pendi pendigu gu?? Ni pren prenu peceton da kandelo, por rigardi.

54

55

* Akto Tria  *

˘ SCENO NAUA ˘ dino. Angeliko kaj  Klaudino u

Angeliko, al Kla˘  udino. — Ts! silente! Ni tuj stariˆgu ˆce ce la

amba˘ u flankoj de la pordo.

56

* Akto Tria  *

SCENO DEKA ˘ dino enirante en la domon en la  Angeliko kaj  Klaudino u

momento, kiam Georgo Georgo Dandin Dandi n el ˆgi gi eliras, kaj ˆslosante slosan te la  pordon de interne; Georgo Dandin tenante kandelon en la  mano.

ˆ la malboneco de virino efektive Georgo Dandin. — Cu povas atingi tian gradon? (so (sola la,, riga ri gardi rdinte nte ˆcien ci en ˆcirk ci rka˘  a˘  ue.) ue.) Neniu estas! Ha, mi tion suspektis; la pendindulino foriris vidante ke ˆsi si nenion atingos de mi, nek per peto j, nek per minacoj. minacoj. Des pli bone! tio faros faros ˆsiajn siajn aferojn aferojn ankora˘ u pli malbonaj; kaj la gepatroj, kiuj balda˘ u venos, vidos per tio ˆsian sian krimon ankora˘ u pli pli bone. bone. (tuˆsint si ntee la  pordon de sia domo por eniri.) eniri.) Ha, ha! la pordo p ordo ˆslosiˆ slosiˆ gis! gis! Hola! tie! Iu venu! Oni tuj malfermu al mi!

57

* Akto Tria  *

SCENO DEK-UNUA ˘ dino ˆ Angeliko kaj  Klaudino u ce ce la fene fe nest stro; ro; Georgo Dandin .

Angeliko. — Kio! ˆ gi estas vi! De kie vi venas, senta˘ugulo? gi ugulo?

ˆ nun estas tempo, por reveni hejmen, kiam preska˘ Cu u  jam tagiˆ gas? Tia estas la konduto de honesta edzo? gas? ˆ estas bele drinki la tutan nokton kaj lasi ˘ dino. — Cu Klaudino. u tiamaniere en la da˘ uro uro de tuta nokto malfeliˆcan can junan edzinon en la domo?

Georgo Dandin. — Kio! vi... Angeliko. — Iru, iru, perfidulo, mi estas laca de via mal-

ˆcasteco, casteco, kaj mi plendos, ne n e atendante atend ante plu, al mia j gepatroj. Georgo Dandin. — Kio! Vi ankora˘ u kuraˆgas.... g as....

58

* Akto Tria  *

SCENO DEK-DUA s-ro de Sotenville kaj  s-ino de Sotenville en noktaj  vestoj; Colin, portante lanternon; Angeliko kaj  ˘ dino ˆ Klaudino u ce ce la fenes fe nestro; tro; Georgo Dandin.

Angeliko, al gesinjoroj de Sotenville. — Ho, venu, mi vin

petegas, venu doni al mi venˆgon gon por la plej granda aroganteco ganteco de la flanko de edzo, al kiu la vino kaj ˆaluzeco, aluzeco, en tia grado konfuzis la cerbon, ke li plu scias nek kion li diras, nek kion li faras, kaj kiu mem sendis inviti vin, ke vi estu est u atestantoj atesta ntoj de la plej granda gra nda sensenca sensen caˆˆo, o, pri pr i kiu oni iam a˘ udis. Jen li revenas, kiel vi vidas, lasinte atendi udis. sin la tutan nokton; kaj se vi volos lin a˘ uskulti, uskulti, li diros al vi, ke li havas kontra˘u mi la plej grandajn plendojn; ke dum li dormis, mi forˆ forˆsteligis steligis de li, por iri vagi, kaj cent aliajn samspecajn historiojn, kiujn li sonˆgis. gis. Georgo Dandin, al si mem. — Ha, kia malica kanajlo! ˘ dino. — Jes, li volis volis kredigi al ni, ke li estis en la domo Klaudino. u

kaj ni estis ekstere; kaj ˆci ci tiun frenezaˆ frenezaˆon oni ne povas elpeli al li el la kapo. s-ro de Sotenville. — Kio! Kion tio signifas? s-ino de Sotenville. — Kia furioza senhonteco, sendi vo-

ki nin! Georgo Dandin. — Nenia Neniam. m. . . Angeliko. — Ne, mia patro, mi ne povas plu toleri tiaspe-

can edzon; mia pacienco estas tute elˆcerpita; cerpita; kaj ˆus us li diris al mi centon da plej ofendaj vortoj. s-ro de Sotenville, al Georgo Dandin.

— Al la diablo!

vi estas malnobla homo! ˘ dino. — Estas terure, kiam oni vidas, ke malfeliˆ Klaudino. u malfeliˆcan can

  junan virinon oni traktas en tia maniero, kaj tio krias pri venˆgo go al la ˆcielo. cie lo. ˆ oni pov Georgo Dandin. — Cu povas. . . s-ro de Sotenville. — Iru, vi devus morti de honto. Georgo Dandin. — Lasu min diri al vi du vortojn.

59

* Akto Tria  *

Angeliko. — Vi nur a˘ uskultu, li rakontos al vi belajn hisuskultu,

toriojn. Georgo Dandin, al si mem. — Mi enfalas en malesperon. ˘ dino. — Li tiom multe drinkis, ke oni ne povas longe Klaudino. u

stari apud li; la vina odoro, kiun li elspiras, atingas ˆgis gis ni. Georgo Dandin. — Sinjoro Sinjoro bopatro, bopatro, mi vin petegas. petegas. . . s-ro de Sotenville. — Forˆ Forˆsovi ov igu; gˆu; vi malbonodoras vinon

per via tuta buˆso. so. Sinjorino, no, mi vin vin petas. . . Georgo Dandin. — Sinjori s-ino de Sotenville. — Fi, ne alproksimiˆ gu gu al mi, via spi-

rado estas pesta. Georgo Dandin, al s-in s-inoo de Sote Sotenv nville ille..

— Toler oleru, u, ke

mi... s-ro de Sotenville. — Foriˆ gu, mi diras al vi; oni ne povas gu,

toleri vin. Georgo Dandin, al s-ro de Sotenville. — Mi petegas vin,

permes permesu, u, ke. ke. . . s-ino de Sotenville. — Hu, vi min svenigas svenigas.. Pa Parol rolu u de

malproksime, se vi volas. Georgo Dandin. — Nu, bone! bone! Jes, Jes, mi parol parolos os de malmal-

proksime. proksime. Mi ˆuras uras al vi, ke mi eˆc ne moviˆ movigis gˆis el mia domo, sed nur ˆsi si eliris. ˆ ne estas tiel, kiel mi diris al vi? Angeliko. — Cu ˘ dino. — Vi vidas, kian verˆ Klaudino. u verˆsajnecon sa jnecon gi gˆi havas. s-ro de Sotenville, al Georgo Dandin. — Iru, vi mokas

la homojn h omojn.. Venu ˆci ci tien t ien malsupren, mia filino.

60

* Akto Tria  *

SCENO DEK-TRIA s-ro de Sotenville , s-ino de Sotenville, Georgo Dandin kaj  Colin.

Georgo Dandin. — Mi atestigas atestigas la ˆcielon cielon ke mi estis en

la domo domo kaj. kaj. . . s-ro de Sotenville. — Silen Silentu! tu! gi gˆi estas netolerebla sen-

sen se ncaˆo. o . tondroo min tuj mortig mortigu, u, se. . . Georgo Dandin. — La tondr s-ro de Sotenville. — Ne turnu al ni plu la kapon, sed

penu peti pardonon de via edzino. Georgo Dandin. — Mi! peti pardonon? s-ro de Sotenville. — Jes, pardonon, kaj tuj! Georgo Dandin. — Kio! mi... s-ro de Sotenville. — Al la diablo! Se vi kontra˘ uparolos uparolos

al mi, mi vin instruos, kio estas moki nin. Georgo Dandin. — Ha, Georgo Dandin!

61

* Akto Tria  *

SCENO DEK-KVARA s-ro de Sotenville , s-ino de Sotenville , Angeliko, ˘ dino kaj  Colin. Georgo Dandin , Klaudino u

s-ro de Sotenville. — Venu ˆ ci ci tien, mia filino, por ke via

edzo petu de vi pardonon. Angeliko. — Mi! pardoni al li ˆcion, cion, kion li diris al mi? Ne,

mia patro, mi neniel povas decidiˆ gi g i al tio; kaj mi petas vin disigi min de edzo, kun kiu mi plu ne povus vivi. ˘ dino. — Kiel oni povus ˆcion Klaudino. u cion elporti! s-ro de Sotenville. — Mia filino, tiaj disiˆgoj g oj ne povas

esti farataj sen granda skandalo; kaj vi devas montri vin pli saˆga ga ol li kaj pacienci ankora˘ u ˆci ci tiun fojon. fo jon. Angeliko. — Kiel! Kiel! pacienci pacienci post tiaj indigni indigninda ndaˆˆoj! oj! Ne,

mia patro, tian aferon mi ne povas konsenti. s-ro de Sotenville. — Estas necese, mia filino, kaj mi

tion al vi ordonas. ˆ tiu vorto vorto fermas fermas al mi la bu buˆˆson, son, kaj vi Angeliko. — Ci havas super mi senliman potencon. ˘ dino. — Kia bonkoreco! Klaudino. u Angeliko. — Estas ˆcagrene, cagrene, se oni estas devigata devigata forgesi

tiajn ofendojn; sed kian ajn perforton mi devas fari al mi, mi devas vin obei. ˘ dino. — Malf Klaudino. u Ma lfel eliˆ iˆca ca ˆsafe sa feto to!!

gu! gu! s-ro de Sotenville, al Angeliko. — Alproksimiˆ ˆ kion vi devigas min fari, servos al nenio; Angeliko. — Cio, kaj vi vidos, ke morga˘u ˆcio cio denove rekomenciˆ rekomen ciˆ gos. gos. s-ro de Sotenville. — Ni faros faros ordon. ordon. (al Georgo Dan-

din.) din.) Venu, genuiˆgu! gu! Georgo Dandin. — Genuiˆ gi? gi? s-ro de Sotenville. — Jes, genuiˆ gu, gu, kaj tuj! Georgo Dandin, genu genue, e, kun kun kand kandel eloo en la mano mano;; al si 

mem. — Ho, ˆcielo! cielo! (al s-ro de Sotenville.) Sotenville.) Kion mi devas diri?

* Akto Tria  *

s-ro de Sotenville. — Sinjorino, mi petas vin pardoni al

mi... Sinjori orino no,, mi petas petas vin vin pardon pardonii al Georgo Dandin. — Sinj mi... s-ro de Sotenville. — La sensencaˆ sensencaˆon, on, kiun mi faris. . . Georgo Dandin. — La sensencaˆ sensencaˆon, on, kiun mi faris. . . (al si 

mem.) mem.) edziˆgante gante kun vi. s-ro de Sotenville. — Kaj mi promesas al vi pli bone

konduti en la estonteco. Georgo Dandin. — Kaj mi promesas al vi pli bone kon-

duti en la estonteco. s-ro de Sotenville, al Georgo Dandin. — Gardu vin, kaj

sciu, ke ˆgi gi estas esta s la lasta el e l la arogantaˆ arogantaˆoj, oj , kiun mi toleras. s-ino de Sotenville. — Per Dio! se vi ankora˘ u unu fojon

permesos al vi, oni instruos al vi la respekton, kiun vi ˆsuldas suldas al via edzino edzin o kaj al tiuj, de kiuj ˆsi si devenas. devenas . s-ro de Sotenville. — Jen jam tagiˆ gas. gas. Adia˘ Adia˘ u! u! (al Ge-

orgo Dandin.) Dandin.) Iru en vian domon kaj penu esti bonkonduta du ta.. (al s-ino de Sotenville.) Sotenville.) Kaj ni, mia mia koro, koro, ni iru enlitiˆgi. gi.

62

63

* Akto Tria  *

SCENO DEK-KVINA Georgo Dandin, sola. — Ha, mi nun rezignacias, ˆ car car mi

vidas plu nenian rimedon. rimedon. Kiam oni, simile simile al mi, edziˆgis gis kun malbona virino, tiam la plej bona, kion oni povas fari, estas esta s iri ˆeti sin en la akvon, la kapon anta˘ uen. uen.

A ?

?