Evaluacion.doc

5

LEHEN HEZKUNTZA

EBALUAZIORAKO BALIABIDEAK

Euskara eta Literatura

Aurkezpena........................................................... 3 Hasierako ebaluaziorako baliabideak................... 5 Aldizkako ebaluaziorako baliabideak.................... 33 – Unitateen ebaluazioa......................................... 34 – Hiruhilekoen ebaluazioa.................................... 94 – Azken ebaluazioa............................................... 106

Adi-Adi euskarari 5 Ebaluaziorako baliabideak Zubia Editoriala, S. L.ren eta Santillana Educación, S.L.ren Lehen Hezkuntzako Sailean JOSEBA SANTXO URIARTEren eta JOSÉ TOMÁS HENAOren zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da. Testua: Nerea Ziaurritz Ortuzar Irudiak: Katrin Mallet, Daniel Gibert, Juan Carlos Carmona eta José María Valera Edizioa: Ainhoa Basterretxea

© 2009 by Zubia Editoriala, S.L / Santillana Educación, S. L. Legizamon poligonoa, Gipuzkoa kalea, 31,1.esk. 48450 Etxebarri (Bizkaia) Imprimatzailea:

EK: 132966 Lege gordailua:

Koaderno hau egile-eskubideen legeek babesturik dago eta beronen jabetza intelektuala Santillanarena da. Koadernoaren legezko erabiltzaileek material honen fotokopiak egin ditzakete ikasgelarako material gisa erabiltzeko. Debekaturik dago baimendutako erabilera ez den beste edozertarako erabiltzea, batik bat merkataritza-xedea duten erabileretarako.

2

© 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

Aurkezpena Irakasleei beren jardunean laguntzeko asmoz, bilduma honetan ondoko baliabide hauek eskaintzen dira: 1. Hasierako ebaluaziorako baliabideak. Atal honetan ageri diren baliabideak lagungarriak izango zaizkie irakasleei ikasturte hasierako lehen asteetan ikasleen abiapuntuko egoeraren berri izateko. Honakoak aurkituko dituzue hemen:  Ebaluazio-irizpideak. Lehen Hezkuntzako bosgarren maila hastean ikasleek izan beharreko lekuaren adierazle gisakoak dira. Ebaluazioa ahalik eta osatuena izan dadin, irizpideak zazpi multzo hauetan sailkaturik daude: ahozko adierazpena, irakurmena, irakurritakoaren ulermena, gramatika, ortografia, idazmena eta lexikoa.  Ariketetarako iradokizunak. Ikasleak zuzen behatzeko eta haien abiapuntuaren balorazioa egiten laguntzeko proposamenak dira. Ariketak bakarka, taldeka edota ikasgelako ikasle guztion artean egin daitezke eta ebaluaziorako irizpideekin lotuta daude.  Proba idatziak. Banakako ebaluaziorako fitxa fotokopiagarriak dira, arestian aipaturiko ebaluaziorako irizpideak direla-eta, ikasle bakoitzaren egoera zein den jakiteko balio dutenak. Orrialde biko proba bana dago zazpi multzoetako bakoitzerako. Proben xedea eduki guztiak jorratzea da, hasierako ebaluazio hau prozesu bat izan dadin, ez unean-unean egindako zerbait.  Banakako erregistroaren inprimakia. jasotzeko orri fotokopiagarria.

Ikasle

bakoitzaren

emaitzak

 Erantzunak. Idatzizko proben erantzunak.


3

2. Unitateen ebaluaziorako baliabideak. Atal honetan, ikasleen segimendua ikasturte osoan egiteko baliabideak biltzen dira: Unitate bakoitzerako ondoko elementu hauek eskaintzen dira:  Kontrola. Bi orriko fitxa, unitatearen berrikusketa egiteko ariketak biltzen dituena.  Testa erako proba. Orrialde bateko fitxa, aukera anitzeko galderak biltzen dituena, ebaluazio azkarra egin ahal izateko. Proba mota hauen izaerak behartuta, eduki kontzeptual nagusienei dagozkie galderak. Horrelako proben bidez, ikasleek ebaluazio-mota bat baino gehiago egiteko ohitura hartzea ere lortu nahi da.  Ebaluazio-irizpideak. Ebaluaziorako irizpideen zerrenda, aurretik egindako probetako ariketekin lotuta.  Erantzunak. Kontroletako fitxen eta test erako proben erantzunak. 3. Hiruhileko ebaluazioak. Atal honetan, ikasleak hiruhileko bakoitzaren amaieran ebaluatzeko probak ageri dira. Unitateetan bezalatsu, ondokeak eskaintzen dira:   

Hiruhileko ebaluazioa. Bi orriko fitxa, eduki garrantzitsuenak biltzen dituzten ariketak aurkezten dituena. Test erako proba. Aukera anitzeko galderak biltzen dituen orria. Erantzunak. Amaitzeko, hiruhilekoei dagozkien proben erantzunak biltzen dira.

4. Azken ebaluazioa. Ikasturte amaieran ebaluazio orokorra egin nahi duten irakasleentzat, bi proba mota eskaintzen ditugu (bata ariketak biltzen dituena eta bestea test erakoa), erantzun eta guzti.

4


Hasierako ebaluaziorako baliabideak 

Hasierako ebaluaziorako irizpideak eta iradokizunak.



Proba idatziak: 1. Ahozko adierazpena 2. Irakurmena 3. Irakurritakoaren ulermena 4. Gramatika 5. Ortografia 6. Idazmena 7. Lexikoa



Banakako erregistroa.


5

Hasierako ebaluaziorako irizpideak eta iradokizunak Lehen Hezkuntzako 5.mailako Euskara

Irizpideak

Ariketak proba idatziak

Iradokizunak

Ahozko adierazpena

 Ahozko mezu desberdinak

1, 2, 3, 4

 Eskatu ikasleei oporretan egin dutenaren berri emateko, hots, non egon diren, nola ibili diren, zer ikusi duten eta abar kontatzeko.  Proposatu ikasleei pertsonaia famatuen gisa aurkeztea. Horretarako, klasea hiruko taldetan bana daiteke eta eskatu kirol munduko, zientzietako, telebistako edota musikako pertsonaia bat aukera dezatela. Pertsonaiak ez errepikatzeko, ikasleek beraien aurkezpena egin aurretik, irakasleari esan behar diote zein pertsonaia aukeratu duten. Ondoren, talde bakoitzeko kide batek, pertsonaia horren papera egiten hasiko da bere izena esan barik. Gainontzeko taldeek pertsonaia asmatzen saiatuko dira.  Lauko taldeak egin eta proposatu ikasleei eguneroko bizitzako egoera desberdinak antzeztea. Adibidez: hiri ezezagun batera heldu dira eta turismo bulegora doaz, bisitatu behar diren lekuen berri izateko; non har dezaketen ostatu jakiteko;zer nolako garraiobideak dauden jakiteko… Taldeko kide bakoitzak paper bat izango du eta antzezpenak ez du 15 minutu baino gehiago luzatu behar.

Irakurgaiak:  Osaba Eugeneren sudurra.  Senitartekoak .  Euskaldun bat Marten.

 Komenigarria da testu desberdinak erabiltzea ikaslearen irakurmenerako gaitasuna neurtzeko.

ulertzen ditu.

 Bere sentimendu, ezaguera eta esperientziak ahoz azaltzen dakizki.

 Ahoz zuzen jarduten da, intonazioa, keinuak eta arau linguistikoak aintzat hartzen dituelarik.

Irakurmena

 Mota desberdinetako testuak irakurtzen ditu, ozenki zein ahopekako irakurketa tartekatuz eta edukia ulertuz.

 Modu adierazkorrean irakurri ez ezik, puntuazio-zeinuak kontuan hartzen ditu.

6

Hasierako ebaluziorako sekuentzia honakoa izan daiteke: – Lehenik,bakarka irakurtzeko testu bat proposatzea.Ikasleei behar duten denbora eman. Egiaztatu ezpainak mugitu gabe eta atzamarrekin


Irizpideak


 Abiadura egokian irakurtzen

Iradokizunak

lerroak jarraitu gabe irakurtzen dutela. – Ondoren,eskatu ikasleei ahoz gorako eta katean irakurketa egitea.Mota honetako irakurketak ikasleen arreta bermatzen du. – Azkenik, irakurketak ahalbidetzen badu,irakurketa dramatizatua proposa daiteke.

du intonazio egokia jarriz.

Aukeratu ikasleak narratzailearen eta istoriaren pertsonaia desberdinen interbentzioak irakurtzeko. Irakurritakoaren ulermena

 Mota desberdinetako testuen informazio garrantzitsuena ateratzen du.

 Testu batean agertzen diren lehenengo mailako ideiak eta bigarren mailakoak identifikatzen ditu.

 Informazioa aurkitzeko testu-

Irakurritakoaren ulermena:  Osaba Eugeneren sudurra.  Senitartekoak .  Euskaldun bat Marten.

 Irakurritakoaren ulermena lantzeko fitxak proposaturiko irakurgaiekin loturik daude zuzen-zuzenean.  Horrezaz gain, testuak irakurri baino lehen, bitartean eta ondoren ariketa hauek egin daitezke besteak beste: gertakariak aurreratu, gertatutako dena aurrikusi, testuaren izenburutik edo paragrafo batetik abiatuta, inferentziak egin, amaierak aldatu, antzeztu…

1, 2, 3

 Egunkariko albiste bat hartu aditz laguntzaileak

errekurtso desberdinak ezagutzen ditu: zenbakizko kodeak edo alfabetikoak, errekurtso tipografikoak…

 Testuingurutik erauzten du hitz ezezagunen esanahia. Gramatika

 Mota desberdinetako hitzak identifikatzen ditu: izenak, aditzak, izenondoak, izenordainak, aditzondoak…

eta perpaus Verbo desberdinak Tiempo identifikatzeko. Persona  Idatzi telefono bidezkoPresente elkarrizketa bat, 1.ª adierazpen-perpausak, aginte-perpausak eta Pret. perf. s harridura-perpausak erabiliz. 2.ª

 Izen mota desberdinak


singular

Pret. imperf.

identifikatzen ditu: zenbakarriak, zenbakaitzak, neurgarriak eta neurgaitzak.

 Aditz laguntzaileak eta motak

Número

Futuro

3.ª

plural

Condicional

5, 6, 7,8

 Perpaus desberdinak identifikatzen ditu:

7

Irizpideak


desberdintzen daki.

 Aditzondoak eta aditzlagunak

Iradokizunak

adierazpen-perpausak, galde-perpausak, aginteperpausak eta harridura-perpausak. 4

desberdintzen ditu.

 Izenordain motak bereizten

3

ditu.

 Hitz, esaldi eta perpaus mota

4,5,6

 Idatzi arbelean zailtasun desberdineko perpaus batzuk eta eskatu ikasleei beraien koadernoetan morfologikoki aztertzea.Ondoren, guztion artean zuzendu daiteke.

1, 2, 3

 Ikasleen maila ortografikoa ebaluatzeko, erabilgarriena diktaketa laburrak egitea da. Horretarako, ondoko lan-sekuentziak jarraitzea komeni da: - Diktaketaren testua ozenki irakurri eta ikasleek bertan ageri diren hitz guztien esanahia dutela ziurtatu. - Testua diktatu. - Ikasleei idatzitakoa irakurtzeko eskatu eta egoki iruditzen zaiena beren kasa zuzentzeko esan. - Testua arbelean idatzi, ikasleek beren koadernoetan dutena zuzen dezaten.

desberdinak morfologikoki aztertzen ditu, mota desberdinetako hitzak identifikatuz. Ortografia

 Txistukariak, bai arruntak (s,z,x) eta bai multzokariak ere (ts, tz, tx) bereizten ditu eta zuzen ahoskatzen ditu.

 H letra zuzen erabiltzen du.  A itsatsia duten hitz elkartuak

5,6 4

bereizten ditu.

 Puntuazio-markak (hala nola,

7

koma, puntua…) zuzen erabiltzen ditu.

 Leherkari ahoskabea (tt) eta ahostuna (dd) desberdintzen ditu eta zuzen ahoskatzen ditu.

 Galde, harridura eta

7

puntuazio-marken erabilera ezagutzen du. Idazmena

 Testu mota desberdinak (narratiboak, gutunak, ipuinak…) idazteko gai da ortografia eta gramatika

8

1, 2, 3

 Proposatu ikasleei amaiera desberdinak asmatzea eta idaztea,guztiok ezagutzen duten ipuin batentzat.  Ikasleak animatzea honako jokoa egitera: ikasle


Irizpideak


arauak aintzakotzat hartuz.

Iradokizunak

bakoitzak paper batean klaseko objektu baten deskribapena idatziko du. Ondoren, ikasle bakoitzak bere idazkia tolestu eta boltsa batean sartuko du. Jarraian, zuk deskribapenak irakurriko dituzu eta ikasleek asmatu behar dute zein objektuaz ari zaren hitz egiten.  Fotokopiatu komiki abentura bat eta bunbuiloetako testuak borratu…Banatu ikasleei istorioaren kopia bat eta eskatu bunbuiloetako testuak idaztea marrazkiek iradokitzen dietenaren arabera. Azkenik, amankomunean jarri ikasleek egindako testuak.

 Testuak sortzen ditu urrats zehatz batzuk jarraituz: planifikazioa,idazketa eta berrikustea.

 Idazkiak argitasunez eta garbi aurkezten ditu, testuaren aurkezpena, idazkera, ertzak, antolakuntza eta distribuzioa zainduz. Lexikoa

 Hitz polisemikoak,

1, 2, 3, 4, 5

homonimoak, paronimoak… identifikatzen eta erabiltzen ditu.

 Hitz eratorriak eta hitz

 Planteatu ikasleei bikoteetan egiteko joko bat. Baldintza desberdinak dituzten perpausak idatzi behar dituzte. Adibidez, hitz polisemiko bat duen perpausa; hitz homonimoak dituen perpausa… Bikote bakoitzak irizpide hoiek jarraituz, perpausak idatziko dituzte. Aldez aurretik zehaztutako denbora betetzean, ozenki irakurriko dituzte guztion artean zuzentzeko.

6,7,8,9

eratorrien barnean dauden atzizki desberdinak identifikatzen ditu.

 Euskal esapide eta esaera

10,11



3,4,7



zaharrak ezagutzen ditu.

 Hiztegia erabiltzen du hitz ezezagunen esanahi desberdinak ezagutzeko.


Idatzi esanahia bera duten esapideak arbelean eta esan ikasleei lotzeko.  Esan ikasleei esapide horiek erabiltzeko moduko egoerak aipatzeko eta, egoera horietara egokiturik, esapideok perpaus egokian jartzeko. Ikasleei eskatu haien hitzekin, hitz desberdin batzuen esanahia azaltzea. Ondoren, haiek emandako definizioa, hiztegiak dakarrenarekin egiaztatuko dute.

9

10



11

Hasierako ebaluazioa

Ahozko adierazpena

Izena

Data 1. Irakurri eta ikasi aho-korapilo hauek. Ondoren, azkar irakurri.

Sei sisa horixka ziren sorginak egosiak, sei sisa horixka ziren basotik ekarriak!

Gotzonek galtza beltzak jarri ditu. Non dira Gotzonen galtza beltzak? Gotzonek soinean ditu galtza beltzak, Gotzonek galtza beltzak jantzi ditu! 2. Irakurri poema behin baino gehiagotan eta prestatu jendaurreko irakurketa. Pentsatu non egingo dituzun etenaldiak, non egingo dituzun keinuak, non ahoskatuko duzun enfatikoki… Ikusten duzu goizean Ikusten duzu goizean, argia hasten denean, menditxo baten gainean, etxetxo txikitxo, txiki polit bat, lau haitz haundiren erdian, iturritxo bat aldean txakur zuri bat atean, han bizi naiz ni pakean. Nahiz ez den gaztelua, maite dut sorlekua, aiten aitek hautatua. J.B. Elizanburu 12


3. Egon al zara noizbait leku bitxiren batean? Azaldu zure ikaskideei nolakoa den leku hori, zer ekintza egiten zenituen han, norekin joan zinen, zergatik iruditzen zaizun hain bitxia… 

Hemen gidoi bat egin dezakezu eta hura kontsultatu ikaskideei zure iritziak ematen zauden bitartean.

4. Bikotea osatu zure ikaskidearekin eta honako pertsonaia batentzako elkarrizketa bat asmatu. Zuetariko bat elkarrizketa egilea izango da eta bestea elkarrizketatua.



Hemen egingo dituzuen galderak eta erantzun posibleak idatz ditzakezu.


13


Irakurgaia

Izena

Data Osaba Eugeneren sudurra Aitak gaur eskolara eraman nau, bazkal ostean. Oso pozik joaten naiz aitarekin, hark laguntzen didanean, gauzak erosteko txanponak ematen baitizkit. Oraingo honetan ere horrela gertatu da. Jostailu dendatik pasa gara, eta eskaparatean, kartoizko sudurrak ikusi ditut, adiskideei barre eragiteko erabili ohi diren horietakoak. -Aita-esan diot-, erosi sudur bat! Aitak ezetz esan du, nik ez nuela sudur baten beharrik; baina handi bat erakutsi diot, gorri-gorria, eta esan diot: -Jo! Bai, aita! Erosi hura, osaba Eugeneren sudurra dirudi. Osaba Eugene, aitaren anaia, potoloa eta adar-jotzailea da, eta etengabe barre egiten du. Ez dugu askotan ikusten, bidaia asko egiten baitu, urrutiko lekutan gauzak saltzeko; Lyonen, Clermont-Ferranden, eta Saint-Etiennen. Aita barrez hasi da. -Egia da-esan du aitak-, osaba Eugeneren sudurra dirudi, txikiagoa.Etxera etortzen den bezain laster neuk jantziko dut. Eta gero dendan sartu gara, sudurra erosi eta aurpegian jarri dut; goma batez sostengatzen da, eta gero aitak aurpegian jarri du, eta gero saltzaileak aurpegian jarri dit niri, ispilu batean begiratu dugu geure burua biok, eta gogotik dibertitu gara. Nahi duzuena esango duzue, baina nire aita mundiala da. Eskolara heldu naizenean nire lagunei erakutsi diet nire sudurra eta primeran pasa dugu. Klasean geundenean, andereñoak oihuka egin du eta ikaratu nau. Andereñoak begiak erabat zabalduz begiratu dit. -Baina…zer duzu aurpegian?-galdetu dit. -Nire aitak erositako sudurra da!-adierazi dut negarrez. Andereñoa haserretu da bufoiak ez zaizkiola gustatzen esanez eta gero esan dit: -Ekarri sudur hori! Etxeratzerakoan amak zurbil ikusi nau eta gertatutakoa kontatu diot. Amak harriduraz begiratu dit eta ohera bidali nau. Gero, aita bulegotik etorri denean amak ondokoa esan dio: -Haurra oso urduri etorri da. Ez dakit ez ote diogun medikuari deitu beharko. -Egin du!-esan du aitak. Eugeneren sudurrarekin saltsaren bat izan duela esango nuke! Eta orduan guztiok ikaratu gara, ama ondoezik jarri baita eta medikuari hots egin diogu. Nikolas Txikiren errekreoak (moldatua) GOSCINNY SEMPER 14



Ulermena

Izena

Data 1. Irakurri testua eta erantzun. 

Nor da ipuin hauen protagonista?



Zer eskatu zion aitari?



Nolakoa zen osaba Eugene?



Zer esaten dio andereñoak?



Zergatik deitzen diote medikuari?

2. Esan ondoko adierazpenak egia (E) ala gezurra (G) diren.  Amak harriduraz begiratu dit eta ohera bidali nau.  Jostailu dendatik pasa gara eta kartoizko betaurrekoak ikusi ditut.  Lagunei erakutsi diet eta primeran pasa dugu.  Saltzaileak aurpegian jarri dit, ispilu batean begiratu dugu eta gogotik dibertitu gara. 3. Azaldu honakoa zure hitzekin:  «amak zurbil ikusi nau»  «sudurrarekin saltsaren bat izan du»

4. Eman jarraipena ipuinari eta asmatu amaiera bat.


15


Izena

Irakurgaia Data Senitartekoak

Krokodiloak zergatik ez ote ditu oiloak jaten? Afrikarrek ondotxo dakite horren arrazoia, eta arrazoi hori aintzina gertatutako pasadizo batean oinarritzen da. Entzun. Behin batean oiloa ibaira joan zen ura edateko asmoz. Inguru hartan krokodiloa zen jaun eta jabe eta hark hartu zuen poza oilo eder hura ikusterakoan. «Gaur bai bazkari ederra!», pentsatu zuen. Begiak diz-diz zituen. Oiloari erruki barik egin zion salto eta, klask, iztar batetik heldu zion aho zabalaz. Hegaztiak kukurruku larria egin zuen, eta nola edo hala aho izugarri hartatik askatzen saiatu zen. Baina krokodiloak gogor eusten zion, ez zuen askatzeko asmorik. -«Aska nazazu, mesedez! Aska nazazu anaia nagusi!» Krokodiloa zur eta lur geratu zen: aho zabalik. «Anaia nagusi?» Zer dela eta deitu zion «Anaia nagusi»? Bueno, kontua da oiloa osorik iritsi zela oilategira. Hurrengo egunean oiloa lasai asko itzuli zen ibaira. Oraingoan ere han zegoen krokodiloa, goseak akatu beharrean, hark zeukan gosea! Imajinatu: Horrelako piztia bat bi egun baraurik! Kolpe egin eta berriz ere heldu zion oiloari, oraingoan buztanetik. -«Aska nazazu, mesedez! Aska nazazu anaia nagusi» Baina, baina…ze «anai nagusi» eta zer arraio! Zer esan nahi zuen hitz haiekin? Krokodiloak ezin zuen zalantzan jarraitu eta sugearengana joan zen argitasun eske.Sugeak, beti bezala, buztanari ikara egin, burua jaso eta hau esan zion: «Oiloak ez dizu gezurrik esan, kokolo hori. Oiloak, zuek bezala, arraultzetatik jaiotzen dira». -Kontxo! Krokodiloak begiak itxi eta pentsatzeari ekin zion. Sugeak egia dio. Oiloak arraultzak erruten ditu, nik bezala, beraz nire senitartekoa da. Nire lehengusina izan daiteke edo…nire arreba! Gertakari hura gertatu zenetik, oiloak eta txitoak ere lasai lasai ibiltzen dira Afrikako ibai ertzetan, krokodiloen beldurrik gabe. Izan ere, krokodiloak ez dira senitartekoak jaten hasiko, ezta? Hori besterik ez genuen behar! BERNARDO ATXAGA

16



Ulermena

Izena

Data 1. Irakurri testua eta erantzun.  Non gertatzen da pasadizo honen istorioa?  Nortzuk dira pertsonaia nagusiak?  Zer egin zuen krokodiloak oiloa ikusterakoan?  Zer esaten dio oiloak krokodiloari?

2. Idatzi esapide hauen esanahia.  jaun eta jabe : _______________________________________________________ ___________________________________________________________________  zur eta lur geratu: ____________________________________________________ ___________________________________________________________________  goseak akatu beharrean: _______________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Idatzi arrautzetatik jaiotzen diren zortzi animalien izena.

4. Aldatu ipuin honen titulua eta arrazoitu.


17


Irakurgaia

Izena

Data Euskaldun bat Marten Zarauzko kai txikian haurrak jolasean eta igeri zebiltzan. Arratsalde argia zen, eguzkiz betea. Itsasoa bare-bare zegoen, txalupa zuri, gorri, urdin eta orlegien tantoz zipriztindua. Unai, ume azkar eta jatorra, beste umeen artean zebilen murgilka eta igeri. Hamar urte zituen Unaik eta benetan ausarta eta kementsua zen. Arratsalde baketsu hartan, ume batean soinu berezi bat entzun zen Santa Barbara mendi gainean, eta geroxeago argi distiratsu eta itsugarri bat jaitsi zen goitik behera. Lehenbizi, haurrak izutu egin ziren, baina ondo begiratu ondoren, ovni eder bat ikusi zuten Santa Barbara gainean. Hegazkin hura ikusteko gogoari ezin eutsiz, Zarauzko haurrak saltoka eta arinka joan ziren aldapan gora. Tontorrera igo bezain laster, gizon txiki-txikiak ikusi zituzten: Marteko gizonak ziren, bi urteko edozein haur baino txikiagoak. Zarauzko haurrak ikusterakoan, beldurtu egin ziren martetarrak, Lurrean hain gizon handiak aurkitu zituztelakoan. Benetako gizonak azaldu izan balira, laster hanka egingo zuketen beren Marte aldera. Hamar gizon ziren hegazkinetik jaitsi eta haurrengana inguratu zirenak. Eta haietako batek haurrei hitz egin zien: -Mijail jolko xirono ahahu klunki. Eta Zarauzko haurrek elkarri begiratzen zioten eta hitzik ere ez zuten esaten harriturik. Orduan beste martetar batek hitz egin zuen: -Tziboski mirurkajaine milmi parotxo… Haur haiek ez zuten ezertxo ere ulertzen, eta ez zekiten zer egin. Halako batean, Unai irten haur taldetik aurrera eta honela esan zien: -Kaixo, mutiltxoak, arratsalde on! Zuetako inork ez al daki euskaraz? Martetarrek hamar hizkuntza ezberdinetako gizonak bidali zituzten, eta zorionez haietako batek euskara bazekien. Laster asko erantzun zion Unairi: -Arratsalde on, lurreko gizon handiak! Nik euskaraz egiten dut zuek bezala eta Zorrotz dut izena. Gu Martekoak gara eta bake asmotan etorri gara, zuekin bakea eta adiskidetasuna izateko gogoz. Gure Marte oso ederra da, baina ikusten dudanez lurralde hau ederragoa da. Benetan toki zoragarrian bizi zarete. IÑAKI ZUBELDIA 18



Ulermena

Izena

Data 1. Irakurri testua eta erantzun.  Zertan ari ziren Zarauzko haurrak?  Zergatik izutu egin ziren?  Zer ikusi zuten tontor gainean?  Unaik zer galdetu zien?

2. Zer kontatzen da istorio honetan? Markatu erantzun egokia. Zarauzko herria deskribatzen du. Martetarrak Lurrera zergatik etorri diren argudiatzen du. Haurren eta martetarren arteko topaketa nola ematen den kontatzen du. 3. Zorrotzek honela dio: «…bake asmotan etorri gara…» Zer esan nahi du?

4. Martetarrek Unai gonbidatzen dute hoiekin Martera joatea. Jarraitu istorioa.


19


Gramatika

Izena

Data 1. Idatzi zenbakarriak ala zenbakaitzak diren eta eman beste adibide batzuk.  Pertsonak: umea, aitona  ____________________________________________  Animaliak: astoa, katua

 ____________________________________________

 Sentipenak: mina, poza  ____________________________________________  Isurkariak: ura

 ____________________________________________

2. Sailkatu eskuinaldeko izenak honelako lauki batean. Nola neurtuko zenituzke? Kiloka

Litroka

Metroka

okela

oihal a

lasto a

_______ _______ _______ _______ _______

esne a

_______ _______ _______

ura

soka

olioa

izerdi a

3. Osatu elkarrizketa emandako izenordainekin. – ____ikusi al du nire ogitartekoa? – ____ez dut ikusi eta ____, Iker, ikusi duzu?

zeuek

ni zu

– Ez, ____ ere ez dut ikusi. – Bada, hemen zegoen____. ____eraman du.

edonor

– Ba al zuen ____ barruan?

inor

– Jakina! Gazta eta txorizoa zituen barruan. – Gazta eta txorizoa? ____ beste ____ jarriko nioke.

ezer norbait

– Utzi kontua eta esan egia, ____ hartu duzue? – Ez begiratu guri, hemen jende asko dabil eta ____ izan daiteke lapurra! 4. Bilatu NOR, NORK edota NORI kasuak perpausa hauetan.  Gure irakasleari autoa hondatu zaio.  Josuk Ainhoari aulkia apurtu dio.  Katuak sagutxoa beldurtu du.  Nire ikaskideak oso jatorrak dira.

20


5. Osatu perpausak emandako aditzondoekin eta sailkatu zure koadernoan esanahiaren arabera. aise

zintzoki

samar

beharbada

sekula

 Errusiako jokalariak __________ irabazi zuen xake-partida.  Aspaldian ikusi dudan filmerik onena da __________  Nire etxea gertu __________ dago hemendik.  Herri honetan legea __________ betetzen dugu.  Ez dut __________ halakorik entzun! DENBORA

LEKUA

MODUA

MAILA

IRITZIA

6. Egin esaldiak aditz hauekin zure koadernoan.  dantzatu zuten

 ikusiko duzue





 gertatu zitzaidan 

 eskertu nizuen 

 esan zenidan

 hartu genituen 



 Sailkatu. Zein motatakoak dira goiko aditzak? NOR-NORK

NOR-NORI

NOR-NORI-NORK

7. Beheko egoerak kontutan hartuta, idatzi aginte-perpausak.  Etxekoek telebista itzaltzea nahi duzu.



 Ume txikiak isiltzea nahi duzu.



 Txakurra zure albora etortzea nahi duzu.  8. Lotu egoerak eta harridura-perpausak koadernoan. Partxisean fitxa jan dizute. 

 Hau mina, hau!

Basamortuan galdu zara. 

 Bai zortea nirea!

Erleak eztena sartu dizu. 

 Kaka zaharra!

Bidaia bat suertatu zaizu. 

 Nolako beroa egiten duen!


21


Ortografia

Izena

Data 1. Idatzi s, z edo x  be___oa

 gai___ta___un

 mo___olokeria

 ___aleta___un

 ___ilborra

 neka___ari

 iradoki___un

 aho-___abaia

 ba___kari

 he___urrak

 e___tarria

 ___aboia

 e___kua

 e___tuta___un

 a___ala

 i___utu

2. Aukeratu esanahi bera duten hitzak eta egin esaldiak.      

Itsusia: Isatsa: Gorotza: Otzana: Antxeta: Berritsua:

a) itxuragabea a) itsasoa a) goroldioa a) hozbera a) txintxeta a) hitzontzia

b) ederra b) eskaratza b) mokordoa b) mantsoa b) antza b) ipurterrea

c) zakarra c) buztana c) hotza c) otarrea c) kaioa c) tematia

3. Hauetako hamabost hitz beheko silaba-zopan daude silabaka zatiturik. Bilatu. KAN

PI

PE

KU

SO

RA

RRI

TA

A

XO

I

UL

XA

TU

MO

RI

HAZ

GA

KI

PA

MO

ZEN

RRA

ES

TI

LO

GA

KU

ZAU

LA

SE

GI

MA

TE

ES

SO

DRO

SO

RA

E

NA

ZAR

RO

HIZ

GI

ME

KA

A

PIZ

DO

BIN

TE

NO

A

KE

TAR

RA

KA

LE

TO

XE

RRA

ON

AS

HE

TA

ME

FRES

FE

AR

KU

RIN

ZI

GI

KI

TA

TU

TU

KA

TI

GA

AR

NA

SA

PO

LAR

KE

TA

RU

TU

KA

ME

BO

IN

DA

TO

DO

XO

I

A

XO

LA

KO

LA

LE

AR

TER

BAZ

ZAN

NO

ados aldizkari axola arnasa hazkura dexente auskalo azoka baxu aski bazter ixo astun bazkaldu kaxa desegin ezaugarri pixa eraso gezur pixkat eskale gizarte xerra uxatu eskutitz hezur xelebre freskatu hizketa

4. Jarri koadernoan definizio bakoitzari dagokion hitz elkartua.  Kulturaz arduratzen den sailburua.  Naturari buruzko jardunaldiak.  Hizkuntza lantzen den liburua.  Biologiaz arduratzen den mintegia.  Euskara sustatzeaz arduratzen den zerbitzua.

22


 Familiako guztiak elkartzen dituen afaria. 5. Egin esaldiak koadernoan zuzen idatzita daudenekin.  oihu / ohiu

 oihal / ohial

 saihets / sahiets

 aihen / ahien

 ehiera / eihera

 ahuen / auhen

 lehiaketa / leihaketa

 Oiher / Ohier

 zuhaixka / zuahixka

6. Aukeratu esanahi bera duten hitzak eta egin esaldiak.  hanka-motza a) hanka-sartzea

b) motela

c) herrena

b) ahoberoa

c) umila

b) ahalegina

c) ahultasuna

b) beherakoa

c) burutik beherakoa

 harroputza a) hitzontzia  lotsa a) ahalkea  katarroa a) elgorria

7. Jarri testuan falta diren komak, eta puntu eta komak. GUZTIZ GARBI Gure inguruko ibaiak errekak errekastoak eta aintzirak garbitzen ari dira izan ere kolore marroia betiko kentzea da aspaldi dugun zorretako bat. Alde batetik pozik gaude azkenean serio hartu dutelako kontua bestetik askok uste dute lehenago ere egin behar zutela hori. Zuk zer uste duzu?


23


Izena

Idazmena Data

1. Aukeratu hauetariko pertsonaia bat eta deskribatu. Deskribapenak paragrafo bat baino gehiago izan behar du.

24


2. Erreparatu irudiari eta idatzi albiste bat kontatzen ari dena azalduz.

3. Aukeratu hauetariko leku bat eta idatzi bertan bete behar diren hiru arau.

1.

2.

3.


25


Lexikoa

Izena

Data

1. Berridatzi esaldiak arte, hori eta baso hitzak erabiliz.  Kafetegira heldu bezain laster, ________ bat ur eskatu nuen.  Ibai eta Mikel ________ -an galduta ibili ziren egun osoa.  ________ da Mirenen zaletasunik handiena. Bere etxea koadroz beteta dauka.  Irakaslea heldu ________ ikasleak oihuka egon ziren klasean.  Bizkaiko ________ -etan pagoak ditugu eta Nafarrokoetan ________ -ak.  Hamabiak ________ egon nintzen zure zain.  Irunerekin datorren mutil ________ oso atsegina da.  Erosi duzun jertsea laranja eta berdearen arteko kolorekoa da, ________ alegia. 2. Aztertu hitzak eta irudiak, lotu eta eman hitzen adierak koadernoan. Kontuan hartu hitz bakoitzak bi adiera dituela.  arratoia / xagua  hanka  katua  ahoa  bankua

3. Adierazi zein definizio dagokion hitz bakoitzari. ar  orri  har  horri  hur  ur 

 paper zatia  edatekoa  fruitua  horkoari  zizarea  emea ez dena

4. Bilatu esanahi hauetako hitz homonimoak.  Neska hori gaizki dago, aurpegia hori du.  Azterketa zuri utzi zenuen, eta zuri dagokizu azalpenak ematea.  Hari asko gustatzen zaio jostea. Hari eta jostorratzak oso ondo erabiltzen daki.  Aitor harrapatzen dudanean, gorriak ikusiko ditu! Aurpegia gorri jarriko diot! 26


5. Egin esaldi bana honako hitz mota bakoitzarekin:  Hitz polisemikoa   Hitz homonimoa   Hitz paronimoa  6. Azaldu hitz bakoitzaren esanahia.  euritsu



 platerkada   osasuntsu   elurtza



 eskukada  7. Egin esaldi bana zure koadernoan, joera-atzizki hauek erabiliz: -bera

-erraz

-zale

-kor

-gaitz

-ezin

8. Sortu hitzak behekoei –gailu, -(k)ari, -kin edo –ki erantsiz.  garbitu 

 gertatu



 hondatu 

 piztu



 jostatu



 hoztu

 aste



 saihets 

 entzun 

 bero



 bihurtu

 txerri







9. Kopiatu definizioak eta eman –tasun , keria, -kuntza eta –kizun dituzten hitzak.  Esanahia igartzeko hitz jokoa.   Euskaldunok erabiltzen duguna komunikatzeko euskara da.   Argitasunik eza.   Pertsona leloek egiten ohi dituzten ekintzak.  10. Osatu esapideak,atalak lotuz.  On egin!

 Zaharrak berri.

 Zer moduz?

 Halan ekarri.

 Zer berri?

 Eskerrik asko eta berdin.

 Arratsalde on!

 Hainbestean


27

Hasierako ebaluaziorako banakako erregistroa Lehen Hezkuntzako 5.mailako Euskara Izena

Data

Irizpideak

BAI

IB*

Oharrak

Ahozko adierazpena

 Ahozko mezu desberdinak ulertzen ditu.  Bere sentimendu, ezaguerak eta pentsamenduak, ahoz azaltzen dakizki.  Ahoz zuzen jarduten da, intonazioa,keinuak eta arau linguistikoak aintzakotzat hartuz. Irakurmena  Mota desberdinetako testuak irakurtzen ditu, ozenki zein ahopekako irakurketa tartekatuz eta edukia ulertuz.  Modu adierazkorrean irakurri ez ezik, puntuazio-markak kontuan hartzen ditu.  Abiadura egokian irakurtzen du, intonazio egokia jarriz. Irakurritakoaren ulermena  Mota desberdinetako testuen informazio garrantzitsuena ateratzen du.  Testu batean agertzen diren lehenengo mailako eta bigarren mailako ideiak identifikatzen ditu.  Informazioa aurkitzeko testu-errekurtso desberdinak ezagutzen ditu: zenbakizko kodeak edo alfabetikoak, errekurtso tipografikoak…  Testuingurutik erauzten du hitz ezezagunen esanahia. Gramatika  Mota desberdinetako hitzak identifikatzen ditu: izenak, aditzak, izenondoak, pertsona-

28


Irizpideak

BAI

IB*

Oharrak

izenordainak, aditzondoak…  Izen mota desberdinak identifikatzen ditu: zenbakarriak, zenbakaitzak, neurgarriak eta neurgaitzak.  Aditz laguntzaileak eta motak desberdintzen daki.  Perpaus desberdinak identifikatzen ditu: adierazpen-perpausak, galde-perpausak, aginte-perpausak eta harridura-perpausak.  Hitz, esaldi eta perpaus mota desberdinak morfologikoki aztertzen ditu, mota desberdinetako hitzak identifikatuz. Ortografia

 Txistukariak, bai arruntak (s,z,x) eta bai multzokariak (ts, tz, tx) ere bereizten ditu eta zuzen ahoskatzen ditu.

 H letra zuzen erabiltzen du.  A itsatsia duten hitz elkartuak bereizten ditu.

 Puntuazio-markak ( hala nola, koma, puntua…) zuzen erabiltzen ditu.

 Leherkari ahoskabea (tt) eta ahostuna (dd) desberdintzen ditu eta ahoskatzen ditu.

 Galde, harridura eta puntuazio-zeinuen erabilera ezagutzen du. Idazmena

 Testu mota desberdinak (narratiboak, gutunak, ipuinak…) idazteko gai da, ortografia eta gramatika arauak aintzakotzat hartuz.

 Testuak sortzen ditu urrats zehatz batzuk jarraituz: planifikazioa, idazketa eta berrikusketa.

 Idazkiak argitasunez eta garbi aurkezten ditu, testuaren aurkezpena, idazkera, ertzak, antolakuntza eta distribuzioa


29

Irizpideak

BAI

IB*

Oharrak

zainduz. Lexikoa

 Hitz polisemikoak, homonimoak, paronimoak… identifikatzen eta erabiltzen ditu.

 Hitz eratorriak eta hitz eratorrien barnean dauden atzizkiak identifikatzen ditu.

 Euskal esapide eta esaera zaharrak ezagutzen ditu.

 Hiztegia erabiltzen du ezezagunak diren hitzen esanahi desberdinak ezagutzeko. IB: Indartzea behar du.

30


Erantzunak Hasierako ebaluazioa –Irakurritakoaren ulermena (14.orrialdea) 1.

ume bat. / sudur bat / potoloa eta adar-jotzailea / bufoiak ez zaizkiola gustatzen eta zigortu du. / ama ondoezik jarri delako.

2.

egia / gezurra / egia / egia.

3.

amak zuri ikusi nau / sudurra dela eta arazoren bat izan du.

4.

Erantzun askea.

Hasierako ebaluazioa – Irakurritakoaren ulermena (16.orrialdea) 1.

Afrikako ibai batean./ oiloa, krokodiloa eta sugea. / beraren gainean salto egin,bera jateko asmoz. / ¨aska nazazu anaia nagusi¨./ sugearengana. / oiloak ,krokodiloak bezala, arrautzetatik jaiotzen direla esan zion.

2.

Guztiaren jabea izatea / harrituta geratzea. / gosea dela eta, hiltzeko zorian egon.

3.

Oiloa, sugea, krokodiloa, arraina, usoa, dordoka, igela eta zikoina.

4.

Erantzun askea.

Hasierako ebaluazioa – Irakurritakoaren ulermena (18.orrialdea) 1. 2.

Jolasean eta igeri zebiltzan./ argi disdiratsu eta itsugarri bat ikusi zutelako. / gizon txikitxikiak ikusi zituzten: Marteko gizonak. / ea hoietariko inor ez al zekien euskara. Haurren eta martetarren arteko topaketa nola ematen den kontatzen du.

3. Ez direla arazoak sortzeko asmotan etorri. Baketsuak direla.

Hasierako ebaluazioa – Gramatika (19-20.orrialdeak) 1.

Pertsonak: zenbakarria. Adibz: ama,neska, mutila… Animaliak: zenbakarria. Adibz: txakurra, lehoia, arratoia… Sentimenduak: zenbakaitza. Adibz: tristezia, zoriona, haserrea… Isurkariak: zenbakaitza. Adibz: esnea, olioa, harea…

2.

Kiloka: okela eta lastoa. Litroka: esnea, olioa, izerdia eta ura. Metroka: soka, oihala.

3.

–Inor ikusi al du nire ogitartekoa? -Nik ez dut ikusi eta zu, Iker, ikusi al duzu? -Ez, nik ere ez dut ikusi. -Bada, hemen zegoen. Norbaitek eraman du. -Ba al zuen ezer barruan? -Jakina! Gazta eta txorizoa zituen barruan. -Gazta eta txorizoa? Nik beste ezer jarriko nioke. -Utzi kontua eta esan egia, zeuek hartu duzue? -Ez begiratu guri, hemen jende asko dabil eta edonor izan daiteke lapurra!

4.

Irakasleari (Nori) ; Autoa (Nor). Josuk (Nork); Ainhoari (Nori) ; aulkia (Nor). Katuak (Nork); sagutxoa (Nor). Ikaskideak (Nor); jatorrak (Nor).


31

5.

Errusiako jokalariak aise irabazi zuen xake-partida. Aspaldi ikusi dudan filmerik onena da beharbada. Nire etxea gertu samar dago hemendik. Herri honetan legea zintzoki betetzen dugu. Ez dut sekula halakorik entzun!

6. dantzatu zuten: Nor-Nork gertatu zitzaidan: Nor-Nori esan zenidan: Nor-Nork

ikusiko duzue: Nor-Nork eskertu nizuen: Nor-Nori-Nork hartu genituen: Nor-Nork

7. Itzal ezazue telebista! Isil zaitezte! Zatoz hona! 8. Partxisean fitxa jan dizute. Basamortuan galdu zara. Erleak eztena sartu dizu. Bidaia bat suertatu zaizu.

 Kaka zaharra!  Nolako beroa egiten duen!  Hau mina, hau!  Bai zortea nirea!

Hasierako ebaluazioa – Ortografia (21-22.orrialdeak) 1.

besoa zilborra nekazari bazkari hezurrak eskua estutasun

gaixotasun iradokizun eztarria azala

mozolokeria aho-sabaia xaboia izutu

zaletasun

2.

itsusia: itxuragabea otzana: mantsoa isatsa: buztana antxeta: kaioa gorotza: goroldioa berritsua: hitzontzia

3.

uxatu, ezaugarri, hazkura, gizarte, xerra, eskale, hizketa, aski, freskatu, axola, bazter, ixo, arnasa, pixa, eraso.

4.

Kultura-sailburua Natura-jardunaldiak

Hizkuntza-liburua Euskara-zerbitzua Biologia-mintegia Familia-afaria

5.

oihu aihen eihera lehiaketa Oiher

oihal ahuen zuhaixka

6.

hanka-motza: herrena lotsa: ahalkea harroputza: ahoberoa katarroa: burutik beherakoa

7.

Gure inguruko ibaiak, errekak, errekastoak eta aintzirak garbitzen ari dira; izan ere, kolore marroia kentzea da aspaldi dugun zorretako bat. Alde batetik, pozik gaude azkenean serio hartu dutelako kontua; bestetik, askok uste dute lehenago ere egin behar zutela hori. Zuk zer uste duzu?

saihets

Hasierako ebaluazioa – Idazmena (23-24.orrialdeak) 1.

Erantzun askea.

2.

Erantzun askea.

3.

Erantzun askea.

32


Hasierako ebaluazioa – Lexikoa (25-26.orrialdeak) 1. Kafetegira heldu bezain laster, baso bat ur eskatu nuen. Ibai eta Mikel basoan galduta ibili ziren egun osoa. Artea da Mirenen zaletasunik handiena. Bere etxea koadroz beteta dauka. Irakaslea heldu arte, ikasleak oihuka egon ziren klasean. Bizkaiko basoetan pagoak ditugu eta Nafarroakoetan arteak. Hamabiak arte egon nintzen zure zain. Irunerekin datorren mutil hori oso atsegina da. Erosi duzun jertsea laranja eta berdearen arteko kolorekoa da, horia alegia. 2. arratoia: 1. animalia ; 2. ordenagailuaren atal bat. hanka: 1. gorputz-atala ; 2. mahai baten hanka. katua: 1. animalia ; 2. autoak daraman herraminta. bankua: 1.dirua gordetzen den lekua ; 2. eserlekua. ahoa: 1.gorputz-atala ; 2. metrora jaisteko sarrera. 3. ar: zizarea horri: horkoari orri: paper zatia hur: fruitua har: emea ez dena ur: edatekoa 4. Erantzun askea. 5. Erantzun askea. 6. Euritsu: euri asko egiten du. Platerkada: plater bateko tamainakoa. Osasuntsu: osasuna daukana. Elurtza: elur asko dagoenean. Eskukada: esku bateko tamainakoa. 7. Erantzun askea. 8. Garbigailu Pizgailu Astekari Berogailu

gertakari jostailu saiheski bihurgailu

hondakin hozkailu entzungailu txerriki

9. Asmakizun ,hizkuntza, iluntasun, lelokeria. 10. On egin!  Eskerrik asko eta berdin. Zer moduz?  Hainbestean. Zer berri?  Zaharrak berri. Arratsalde on!  Halan ekarri! 11. Erantzun askea.


33

Aldizkako ebaluazioetarako baliabideak Unitateen ebaluazioa. Hiruhilekoen ebaluazioa. Azken ebaluazioa.

34


Kontrola

1 Izena

Data 1. Idatzi ts, tz edo tx esaldietako hutsuneetan.  A___o lau a___o bildu ziren e___ean. E___i hemere___i bilduko dira.  Ho___ egin iezaiozu Anderri el___oa garbi___en lagun___eko.  Nahiago dut e___anda egon erra___a pasatu baino; oso nekatuta nago eta.  Zure laguna ___o___lo hu___a da. Argia i___ali zigun eta ilunpetan i….u ibili ginen. 2. Egin esaldi bana hitz pare hauekin.  hotz / hots

 iritsi / iritzi

3. Deskribatu irudiko animalia. Aipatu gorputzeko atalak eta esan nolakoak diren. Hau Sanson da, nire daniar handia. Sansonek mutur handi eta karratua du,

4. Irakurri testua eta azpimarratu gorriz predikatuak eta urdinez subjektuak. Kuala Lumpur, Malaysiako tigrea Asiako hiririk zirraragarrienetarikoa Kuala Lumpur da, Malaysiako hiriburua. Ez da oso handia, eta bi milioi lagun ere ez ditu. Baina oso bizia da, hazkunde ekonomikoan sartua dago, eta euren artean desberdintasun handiak dituzten kulturak ditu. KL hirian, era laburtu horretan deitzen diote bertakoek, bada irudi tipiko bat: Petronas Dorreak. Bi etxe-orratz hauen jabea Petronas da-hortik datorkie izena-Malaysiako petrolio-etxerik nagusiena. Dorre biki hauek munduko garaienak dira. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

35

5. Asmatu subjektu hauen predikatuak eta osatu perpaus osoa.  ikertzaileak  zure aita  jendeak  Ane  medikua  guztiok       6. Berridatzi perpausok, parentesi artekoak zeharkako objektu bihurtuz.  Argazki politak egiten ditut oporretan. (monumentuak)  Elurra egiten duenean, bolak botatzen dituzue. (elkar)  Amaiak ilunak jarriko ditu kristalak. (autoa)

7. Perpaus hauetan etxe hitzak zer funtzio betetzen du?  Nire lehengusuak etxe berria erosi du.



 Nire etxeak hiru logela ditu.



 Nire etxeari bi pintura-geruza falta zaizkio.  8. Idatzi. Zeintzuk dira hizkuntza literariokoak (L) , eta zeintzuk, arruntekoak (A). Ez ezazu negarrik egin! Nire esku balego, zure begien iturria itxiko nuke.

9. Asmatu eta esan modu literarioan.  Zelako begi argiak dituzun! 

36

 Oso ile iluna duzu



 Zure ahotsa oso atsegina

 © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

Testa

1 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Aukeratu ortografia akatsik ez duena. a) tzerria

b) tsahal

c) otsoa

2. Hauetatik, zein hitz erabiltzen dugu pertsona zahar bati buruz hitz egitean? a) atso

b) atxo

c) atzo

3. Animalia baten deskribapena egitean, zer informazio bildu behar da? a) gorputzeko atalak. b) animaliaren izaera. c) animaliaren elikadura. 4. Beheko perpausetan bakarra dago ondo. Zein? a) Zure lagunek ez nahi dute gurekin etorri. b) Bihar amonak ekarriko merienda du. c) Aitonaren auto zaharra matxuratuta dago. 5. Zein da ondo dagoen perpauseko subjektua? a) aitonaren b) matxuratuta dago c) aitonaren auto zaharra 6. Eta zein da aditza? a) zaharra

b) autoa

c) matxuratuta dago

7. Zein da izen-sintagma honen izena? Herriko plaza handia. a) herriko

b) handia

c) plaza

8. Hauetatik, zein da perpausa? a) emakume hori

b) etorriko da

c) Amaia dator

9. Testu mota hauetatik, zein da literarioa? a) olerkiak

b) iragarkiak

c) albisteak

10. Zer esan nahi du eguzki-irribarrea? a) eguzkiaren irribarrea b) eguzkiaren argia c) eguzkiaren atal bat © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

37

1.unitatea

Ebaluaziorako irizpideak Ariketak

 Txistukarien erabilera eta ahoskera bereiztea.

1

2

K T

K T

 Animalia baten deskribapena egitea.

 Perpausean subjektua eta predikatua bereiztea.

3

4

5

6

K T

K T

T

7

8

9

10

K T

T

K T

 Izen-sintagmen funtzio desberdinak

K

bereiztea.

 Testu mota literarioak eta arruntak

T K T K

bereiztea. K: kontrola; T: Test erako proba.

Erantzunak Kontrola

Test

1. • Atzo lau atso bildu ziren etxean. Etzi hemeretzi bilduko dira. • Hots egin iezaiozu Anderri eltzoa garbitzen laguntzeko. • Nahiago dut etzanda egon erratza pasatu baino. • Zure laguna mozolo hutsa da. Argia itzali zigun eta itsu ibili ginen.

1. c.

2. Erantzun askea.

4. c.

3. Erantzun askea.

5. c.

4. Subjektuak: Kuala Lumpur ; bertakoek; dorre biki hauek. Predikatuak: gainontzekoa.

6. c.

5. Erantzun askea.

2. a. 3. a.

7. c. 8. c.

6. • Argazki politak egiten dizkiet monumentuei. • Elurra egiten duenean, elkarri bolak botatzen dizkiozue. • Amaiak autoari kristal ilunak jarriko dizkio.

9. a. 10. b.

7. • etxe: osagarri zuzena ; etxeak: subjektua ; etxeari: zehar osagarria. 8. Ez ezazu negarrik egin! (arrunta) ; nire esku balego, zure begien iturria itxiko nuke (literarioa). 9. Erantzun askea.

38


Kontrola

2 Izena

Data 1. Idatzi hitzotan falta diren s, z eta x letrak.  hamabo___t

 ___uloa

 gere___i

 ___ikina

 ponpo___o

 ai___e

 ___igorra

 po___polo

 ___agarra

 ___aboia

 a___ola

 a___eria

 ___ikoina

 ___u___traia

 ha___errea

 ___ugea

2. Kendu edo ipini h letra, perpaus hauek zuzentzeko.  Txoria abiarantz habiatu da.  Herri onetan ez dago polikiroldegirik.  Naiz eta hamairu urte izan, ez daki guk baino geiago.  Hegia ahal da lehiotik behera erori dela katua?

3. Idatzi letraz kopuru hauek.  11.203



 24.517



 1.325.012  4. Deskribatu irudiko pertsonaia. Erabili konparazioak zure deskribapenean.

Fatimaarrosa arrosabaino baino Fatima

da da


39

5. Azpimarratu testuko izenak eta adierazi esaldiak E (egia) ala G (gezurra) diren. ATAUN Ataun Gipuzkoan dago, Goierri eskualdean. Nafarroarekin muga egiten du eta Aralarko parke naturalaren barruan dago. Menditsua da eta baso zabalak ditu; pagoak eta arteak aurki daitezke bertan, besteak beste. Nekazaritza eta abeltzaintza (ardiak batez ere) eta industria txikia dira ekonomia-jarduera nagusiak. Ataun Jose Migel Barandiaranen jaioterria da.

 Ataun industriagune garrantzitsua da.  Ataun naturagune batean dago kokaturik.  Ataunen artzaintza oso garrantzitsua da.  Ez dago ataundar ezagunik.

6. Sailkatu goiko testuko izenak.  Izen bereziak



 Izen arruntak



 Izen bizidunak   Izen bizigabeak  7. Pasatu garbira arrautza-esnea egiteko osagaien zerrenda. ARRAUTZA-ESNEA EGITEKO OSAGAIAK

 Esnea → 1l



 Arrautzak → 6 gorringo



 Azukrea → asko (6 koilarakada)



 Limoia → 1 (azala)

 

 Kanela → 1 (makila)  Arto-irina → 20 g

8. Sailkatu osagaiak.  Izen zenbakarriak   Izen zenbakaitzak  9. Irakurri poema eta erantzun. OIHARTZUNA Leize batera sarturik, Eta oihartzunak, beldurraren beldurrez, ozenki, galdetu nuen oihuka ihardetsi zidan: barruan inor zenez. ezzzzzz… XABIER OLASO

 Zergatik zegoen beldurrez ?

40


 Zer esan nahi du ihardetsi hitzak?

Testa

2

 Zeren oihartzuna da ezzzzzzzz? Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Hauetatik, zeinek balio du mozteko? a) xerrak

b) serrak

c) zerrak

2. Aukeratu zuzena dena. a) ahari

b) haari

c) aari

3. Pertsona bat deskribatzerakoan, zer informazio bildu behar da? a) izaera eta itxura b) soilik itxura c) pertsonaren zaletasunak 4. Inguratu egia dena. a) Izen arruntak bi motatakoak izan daitezke: zenbakarriak eta zenbakaitzak. b) Izen bereziak ere zenbakarriak edo zenbakaitzak izan daitezke. c) Izen zenbakarriak neurgarriak izan daitezke. 5. Hauetatik zein hitz da biziduna eta arrunta? a) txakurra

b) Maider

c) azukrea

6. Hauetatik zein hitz da zenbakaitza? a) esnea

b) liburuak

c) ogitartekoak

7. Hauetatik, zein hitz da zenbakarria? a) mina

b) pilula

c) hotza

8. Olioa neurtu egin daiteke? a) bai, litroka

b) ez

c) bai, kiloka

9. Aukeratu zuzen dagoena. a) Egunero ur litro bi edaten ditut. b) Buruko min handia nuen eta aspirina eman zidan amak. c) Hotz asko egiten duenean, jertse lodiak janzten ditut. 10. Xabier Olasoren Oihartzuna testua zeri dagokio?


41

a) prosari b) poesiari c) ez bata ez besteari

2.unitatea

Ebaluaziorako irizpideak Ariketak 1

 Txistukarien erabilera bereiztea.  H letraren erabilera jakitea.

2

3

4

5

6

K T

K

7

8

K

K T

K T

K T

9

10

K T K T

 Pertsonen deskribapena egitea.

K T

 Izen motak bereiztea.

T

 Izen neurgaitzak zuzen adieraztea.

T

 Izen neurgarriak eta haiei dagozkien neurriak zuzen erabiltzea.

 Prosazko eta poesiazko testuak bereiztea.

T T K

T

K: Kontrola; T: Test erako proba.

Erantzunak Testa

Kontrola 1. hamabost, zuloa, gerezi, zikina; ponpoxo, aise, zigorra, poxpolo; sagarra, xaboia, axola, azeria; zikoina, sustraia, haserrea, sugea. 2. txoria abiarantz abiatu da; herri honetan ez dago polikiroldegirik; nahiz eta hamahiru urte izan, ez daki guk baino gehiago; egia al da leihotik behera erori dela katua?. 3. hamaika mila berrehun eta hiru; hogeitalau mila bostehun eta hamazazpi; milioi bat hiruehun hogeitabost mila eta hamabi. 4. Erantzun askea. 5. Izenak: Ataun, Gipuzkoa, Goierri, eskualdea, Nafarroa, muga, Aralar, parke, baso, pagoak, arteak, nekazaritza, abeltzaintza, industria, ekonomia-jarduera, Jose Migel Barandiaran, jaioterria. • gezurra / egia / egia / gezurra. 6. Izen bereziak: Ataun, Gipuzkoa, Aralar, Nafarroa eta Jose Migel Barandiaran. ; izen arruntak: eskualdea, muga, parke, baso, arteak, pagoak, nekazaritza, abeltzaintza, industria, ekonomia-jarduera, jaioterria; izen bizidunak: Jose Migel Barandiaran; izen bizigabeak: Ataun, Gipuzkoa, Aralar, Nafarroa, eskualdea, muga, parke,baso, arteak, pagoak, nekazaritza, abeltzaintza, industria, jaioterria, ekonomiajarduera.

1. c. 2. a. 3. a. 4. a. 5. a. 6. a. 7. b. 8. a. 9. b. 10. b.

7. litro bat esne; sei arrautzetako gorringoa; sei koilarakada azukre; limoi bateko azala; makila bat kanela; 20gr arto-irin. 8. Izen zenbakarriak: arrautza, limoia eta kanela; zenbakaitza: esnea, azukrea, arto-irina. 9. leize batean zegoelako; erantzun; leizeko ahotsarena. 42


Kontrola

3 Izena

Data 1. Hitz hauetan guztietan h letra falta da. Berridatzi zuzen.  __________

 _______________

leoi

 __________

 _______________

biar

 __________

 _______________

saieski

 __________

 _______________

 __________

 _______________

oial

amasei oea

ots aizea

egazti giartsu

2. Deskribatu objektu hau.  Zertarako da?  Nolakoa da?  Nola erabiltzen da?

3. Idatzi izenordain egokiak esaldietako hutsuneetan.  _____________ esan genizuen zer egin eta __________ ez zeniguten kasurik egin.  Anttonik eta Anttonek ____________ maite dute, eta munduan ez dago __________ ____________________ bananduko dituenik.  Zuetako ______________ etorri nahi al du? ______________ etorri nahi badu, biok ______________ joango gara.  ______________ ez dut _________ ulertzen. ______________ egin beharko nuke, baina zer? Horixe galdetzen diot ____________________  Ez iezadazu ______________ galde. ______________ ez dizut ________________ esango. Igar ezazu ______________! 4. Sailkatu aurreko ariketako izenordainak.  Pertsona-izenordainak



 Izenordain zehaztugabeak   Izenordain bihurkariak



 Izenordain elkarkariak




43

5. Markatu gurutze batez noiz erabiltzen diren izenordain hauek. INOR baiezkoetan

NORBAIT

EDONOR

EDOZER

EZER

ZERBAIT

X

ezezkoetan galderetan

6. Berridatzi esaldiak, izenordain elkarkariak erabiliz.  Nik zu ikusi zintudan kiroldegian. Zuk ni ikusi ninduzun kiroldegian.  Haiek guri argazkiak egin zizkiguten. Guk haiei argazkiak egin genizkien.  Zuk konfidantza duzu nigan. Nik konfidantza dut zugan.

7. Irakurri poema eta erantzun. 

Zer testu mota da?



Zer-nolako ezaugarriak ditu?



Zein da testuaren gaia?



Nori zuzenduta dago?

ZURE AHOA Zure ahoa Kalakari zintzo Jariozko mintzo Isiltasunarentzat otso Niretzat txokolatezko bizkotxo, Ixo! Ixo! Emadazu musu goxo. JON SUAREZ

44


Testa

3 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Hauetatik zein hitzek ez du h letra behar ? a) haizea

b) hegaztia

c) hazala

2. Objektu bat deskribatzerakoan, zer informazio bildu behar da? a) itxura eta tamaina b) funtzionamendua c) itxura, tamaina eta funtzionamendua 3. Aukeratu perpaus honetako izenordaina. Amaiak zuei eman dizue oparia. a) Amaiak

b) zuei

c) oparia

4. Ordezkatu azpimarratuta dagoena pertsona-izenordain batekin: Jasone eta zu, beti zaudete laguntzeko prest. a) zuek

b) zu

c) zeu

5. Aukeratu. Zein perpausetan dago zuzen erabilita izenordain indartua? a) Neuk ogia ekarri nuen b) Neuk beti ekartzen dut ogia. c) Ogia neuk ekarri nuen. 6. Noiz erabiltzen dira inor eta ezer izenordain zehaztugabeak? a) baiezko perpausetan b) nahi dugunean c) galderetan eta ezezko perpausetan 7. Aukeratu erantzun zuzena. Zer kendu diozu ikaskideari? a) ezer

b) ezer ez

c) zerbait ez

8. Aukeratu zuzena dena. a) guk elkar maite dugu

b) guk elkarri maite dugu c) guk elkarri maite gara

9. Poemek nolako ezaugarriak izan ohi dituzte? a) oso laburrak dira guztiak b) neurtitzez idatzita daude c) oso testu landuak dira. 10. Poemetan non soma daiteke egilearen presentzia? a) sinaduran

b) lehenengo pertsonaren erabileran


c) izenondoetan

45

3.unitatea


 H letra zuzen erabiltzea.  Objektuen deskribapena egitea.  Izenordain arruntak eta indartuak bereiztea eta zuzen erabiltzea.

 Izenordain zehaztugabeak bereiztea eta zuzen erabiltzea.

 Izenordain elkarkariak zuzen erabiltzea.

2

3

4

5

K T

K T

T

K

K

K

K

K

6

7

T

T

8

9

10

T

T

K T K T

 Poema baten ezaugarriak bereiztea.

K

T K


Erantzunak Kontrola

Testa

1. lehoi, gihar, leiho, biharamun, hiruortz, ohitura, hilerri, oihan, halaber, aihen.

1. c. 2. c.

2. Erantzun askea.

3. b.

3. zuei esan genizuen zer egin eta zuek ez zeniguten kasurik egin; Anttonik eta Anttonek elkar maite dute, eta munduan ez dago inor haiek bananduko dituenik; zuetako norbait etorri nahi al du? Hura etorri nahi badu, biok elkarrekin joango gara;nik ez dut ezer ulertzen. Zerbait egin beharko nuke, baina zer egin? Horixe galdetzen diot nire buruari; ez iezadazu ezer galde. Nik ez dizut ezer esango. Igar ezazu zuk! 4. pertsona-izenordainak: zuei, zuek, haiek, hura, nik, nik,zuk; izenordain zehaztugabeak: inor, norbait, ezer, zerbait, ezer, ezer; izenordain bihurkariak: nire buruari; izenordain elkarkariak: elkar, elkarrekin.

4. a. 5. c. 6. c. 7. b. 8. a. 9. b. 10. b.

5. inor: baiezkoetan; norbait: baiezkoetan eta galderetan; edonor: baiezkoetan; edozer: baiezkoetan; ezer: ezezkoetan eta galderetan; zerbait: baiezkoetan eta galderetan. 6. elkar ikusi genuen kiroldegian; elkarri argazkiak egin genizkien; elkarrekiko konfidantza dugu. 7. poema bat da; laburra da, poetaren sentipenak agertzen dira eta neurtitzez idatzita dago; ahoa; maite duen pertsonari zuzentzen dio poema.

46


Kontrola

4 Izena

Data 1. Zuzendu esaldi hauetan dauden akats ortografiko guztiak. 

kaixo ander zelan zabiltza? atso bilbon ikusi zintudan gugenheimetik urbil.



Amasei urte nituenetik asko gustatsen zait ezkiatzera joatea



mikelen aitak abere asko ditu baserrian: tzerriak txaalak untziak beiak …



atzo orri etzeko giltsa galdu zaio eta niri bota dit errua. aurpegia bear da gero!

2. Idatzi ondoko esaldiak SMS eran.  Kaixo Ainhoa! Noiz helduko zara geltokira?

 Bihar lanera iristean irakurriko dut emaila. Muxu handi bat eta ondo izan!

 Berandu iritsiko naiz. Nahi baduzue has zaitezte afaltzen. Gero arte.

 Egun on! Zer moduz Bartzelonan? Opor onak igaro. Oso ondo pasa eta hurren arte!

Muxu pila.

3. Inguratu ondoko esaldietako mugatzaileak.  Umea oso haserre dago txakur horrek kosk egin diolako.  Ikasgela horretako neskak zein mutilak oso ikasle onak dira.  Emakume hura ikusi nuenean, zutaz gogoratu nintzen.  Opil hoiek nire semearentzat ekarri ditut.

4. Bete hutsuneak behar diren artikuluekin.  Afari…oso goxoa egon da. Errepikatu beharko dugu.  Julen…beti botatzen digu errieta gauza…hankaz gora uzteagatik.  Asko lan egin dut eta orain atseden… behar dut.  Aitona…sarritan hitz egiten du bere ikasle denboraz.  Etxean dituzun lapiko…oso zahar… dira. Berri…erosi beharko zenituzke.


47

5. Aukeratu egokia dena.  Nirekin hona etorri den ume …oso lotsatia da.

a) hau

b) hori

c) hura

 Horko neska…esan zion isiltzeko.

a) honi

b) horri

c) hari

 Hango irakasle… topo egin dut gaur goizean.

a) horrekin

b) honekin

c) harekin

 Hemen dagoen mutil…erakutsi dit bere azterketa.

a) honek

b) horrek

c) harek

6. Osatu taula. SINGULARRA

PLURALA

ikasleak aulkia ardiak enpresek langileak

7. Irakurri poema eta erantzun. BIHOTZEAN MIN DUT Bihotzean min dut, min etsia, Negar isila darion miña. Amona bat nun: gaur enarak etorri garaiez aldegiña. Eguzkirik ez dute leihotan zapiak; Haur-jolasik ez dago gaur zure kalean. Hodeiek lits urratu itsasoak orro. Gizaldi bat geldirik ; gero bat-batean.



Zenbat ahapaldi ditu?



Zenbat bertso-lerro ditu?



Bertso-lerroak luzeak ala motzak dira?

X. LIZARDI, BIhotz-begietan (moldatua) 48


Testa

4 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Leku-izenak eta pertsona-izenak beti idazten dira… a) maiuskulaz b) minuskulaz c) nahi den bezala 2. Inguratu egokia dena. a) xarma

b) tsanpona

c) aseria

3. SMS-etan zein emotikono erabiltzen dugu poza adierazteko? a) ;)

b) :(

c) :)

4. Nola idatziko zenuke zer moduz laburtuta? a) zmduz

b) zmz

c) zrmoduz

5. Zein da egokia? a) Hemen dagoen mutil horrek b) Horko neska hura c) Hango ikasle honek 6. Hurbiltasuna adierazteko erakuslea…da. a) hau / honek

b) hori / horiek

c) hura / haiek

7. Urruntasuna adierazteko, zein erakusle erabiltzen dugu? a) haiek

b) hauek

c) horiek

8. Ikastolak hitza pluralez. a) ikastolak

b) ikastola

c) ikastolek

9. Zer da ahapaldia? a) poema bat banatzen den lerro-multzoetako bakoitza. b) lau bertso-lerroko paragrafoa. c) edozein neurriko paragrafoa. 10. Bertso-lerroak luzeak direnean, poemaren erritmoa…da. a) normala b) geldoa c) azkarra


49

4.unitatea




Puntuazio-markak, letra larriak eta txistukariak zuzen erabiltzea.



SMS idazkera erabiltzea.



Mugaitzaileak identifikatzea.



Artikuluak ondo erabiltzea eta deklinatzea.



Ahapaldiaren eta bertso-lerroa zer den ulertzea.

1

2

K T

T K

3

4

T

T

5

6

7

8

K T

K T

T

T

9

10

T

T

K K

K


Erantzunak Kontrola 1.

2.

Kaixo Ander! Zelan zabiltza? Atzo Bilbon ikusi zintudan Guggenheimetik hurbil. / Hamasei urte nituenetik, asko gustatzen zait eskiatzera joatea. / Mikelen aitak abere asko ditu baserrian: txerriak, txahalak, untxiak, behiak…/ Atso horri etxeko giltza galdu zaio eta niri bota dit errua. Aurpegia behar da gero!. kx ainoa! noz elduko zra gltokira? / 2ar lanra iristean iraku riko dt maila. mx andi1 ta ondo izan! / brand iritsiko naz.nai bazue as zaitzt afaltzn.gro art. / egunon! zmz bartzlonan? ox onak igaro. os ond psa ta ta urrn art.mx pila.

3. 4.

umea / horrek; neskak / mutilak / onak; hura; hoiek. afaria; Julenek / gauzak; atsedena; aitonak; lapikoak / zaharrak / berriak.

5. 6.

Testa

hau; horri; harekin; honek.

1. a. 2. a. 3. c. 4. b. 5. b. 6. a. 7. a. 8. c. 9. a. 10. c.

ikasleak / ikasleek; aulkia / aulkiak; ardia / ardiak; enpresak / enpresek; langileak / langileek.

7.

50

bi; hamabi; motzak.


Kontrola

5 Izena

Data 1. Azpimarratu a itsatsia duten hitzak. ahizpa kaiola burdina

lotsa uhina ganora

habia nahaspila okela

pertsona harea hondarra

izotza eliza panpina

2. Irakurri eta idatzi egunkarian argitaratzeko iritzi-gutuna, zure ustez arazoa konpontzeko zer egin daitekeen azalduz. Aurten ez dugu herria Gabonetarako apainduko, oso garestia da-eta.

Zuzendarijaun jaun/ /andreari: andreari: Zuzendari

3. Idatzi zenbatzaile egokiak esaldietako hutsuneetan.  Zapata parea

zapata dira;

praka parea, berriz, praka 

zenbait

.

pertsonak oso diru dute. Bizitzeko

 Lagun

ugari

irabazten

ere ez. etorri zitzaizkigun etxera eta

postrerako geneukan tarta  Berekoiek, gauza

dena

nahikoa bi

batzuk

gutxi osoa

jan ziguten. edukita ere,

bat

nahi izaten dute.

4. Sailkatu aurreko ariketako zenbatzaileak.  Zenbatzaile zehaztuak: ________________________________________________  Zenbatzaile zehaztugabeak: ____________________________________________  Zenbatzaile orokorrak: _________________________________________________ © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

51

5. Idatzi. Zertan dira desberdinak esaldi hauek? Katuak bost kume egin ditu.

Katuak egindako bost kumeak txiki-txikiak dira.

6. Osatu esaldietako hutsuneak zenbatzaile orokorrekin.  Hozkailua zabaltzean arrautza__________erori ziren.  Pastel __________jaten baduzu, tripako mina izando duzu.  Beti dago barrezka; __________ematen dio barregura.  Botila __________ardo ekarri zidan Aitorrek.  Jokatzeko zituen pilota__________galdu zituen partidua hasi aurretik.

7. Osatu hitzak, silaba egokiak lotuz. Ondoren, osatu poema eta erantzun.

Dantzan, Dantzan, luma luma

dan  ;;

dantzan,dantzan dantzan dantzan, bertso bertso

 xi



ur



 tzan 

bi



 du

 ri 



MIKELZARATE ZARATE MIKEL (moldatua) (moldatua)  Zenbat ahapaldi ditu? _________________________________________________  Zenbat silaba dituzte bertso-lerroek? _____________________________________  Ba al dago diptongo edo sinalefarik? Non? ________________________________

52


Testa

5 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zeinek dauka a itsatsiduna? a) arnasa

b) sugea

c) bihotza

b) anaia

c) idei

2. Inguratu egokia dena. a) anai

3. Zertarako idazten dira iritzi-gutunak? a) gai baten inguruko iritzia emateko. b) gure ustez txarto egin den zerbaiti buruzko iritzia emateko berriro gerta ez dadin. c) gure iritziak besteei jakinarazteko. 4. Bi determinatzaile mota daude: ___________ eta ___________. a) artikuluak eta mugatzaileak b) zenbatzaileak eta erakusleak c) mugatzaileak eta zenbatzaileak 5. Zer zenbatzaile mota da ugari? a) zehaztugabea

b) zehaztua

c) orokorra

6. Osatu esaldia. Peruk sagar-tarta ___________ jan zuen eta orain gaixo dago. a) osoa

b) bi

c) gutxi

7. Kantitate zehatz bat eman nahi dugunean, zer zenbatzaile darabilgu? a) zehaztugabea b) zehaztua c) orokorra 8. Zein dago zuzen? a) Jende askori gustatzen zaio elurretara joatea. b) Familia batzuetan hiru autoak dauzkate. c) Mikel oso pertson ona da. 9. Hitz bat bokalez amaitzean eta hurrengoa bokalez hastean, bi bokalak batera ahoskatzeari ___________ deritzogu. a) sinalefa

b) aferesia

c) diptongoa

10. Bertso-lerroak poema osatzen duten ___________ dira. a) silabak

b) lerroak


c) paragrafoak 53

5.unitatea




A itsatsia zuzen erabiltzea.



Iritzi-gutun bat zer den jakitea eta egitea.



Zenbatzaile zehaztuak, zehaztugabeak eta orokorrak erabiltzea.

1

2

K T

T K

3

4

5

6

7

8

K

K T

K T

T

T

9

10

T

T

K



Bertso-lerroen luzera aztertzea.

K

T



Sinalefak identifikatzen jakitea.

K

T



kaiola, burdina, lotsa, habia, okela, pertsona, harea, eliza, panpina.

2.

Erantzun askea.

3.

lau, bi / hainbat, gutxi, adina / batzuk, osoa / asko, gehiago.

4.

zehaztuak: lau, bi / zehaztugabeak: hainbat, gutxi, adina batzuk , asko / orokorrak: osoa, gehiago.

5.

lehenengoan kopuruari ematen zaio garantiza, bigarrenean, berriz, katuen tamainari.

6. 7.

Testa 1. a. 2. b. 3. b. 4. c. 5. a. 6. a. 7. b.

asko / osoa / denak / bete / guztiak.

8. a.

dantzan, dantzan; luma urduri, dantzan, dantzan, bertso bitxi. / bat / lau silaba / bai, luma-urduri.

54

9. a. 10. b.


Kontrola

6 Izena

Data 1. Bete hutsuneak m, n, g eta j jarriz.  ko___paratu

 i___itoa

 erli___ioa

 geolo___ia

 i___itaia

 ___i___ ___astika

 i___a___inatu

 go___bidatu

 pa___pina

2. Idatzi aurpegiko mozorro bat egiteko jarraibideak. Lehenik, aukeratu behar da.

3. Aukeratu adjektibo egokiak kapela hitzari eransteko.  Kapela __________________

biguna

 __________________ kapela.

artilezko

egoskorra burdinazko beroa

 Kapela__________________

oihala

4. Azpimarratu testuko adjektiboak eta sailkatu. EROSTEN IZENLAGUNAK

Porturako bidean, kale batean denda berezi bat ikusi genuen. Denetariko gauza bitxiak saltzen ziren. Zurezko aingura txiki bat gustatu zitzaidan bereziki. Prezio garestia zuen arren, erosi egin genuen. Itzelezko erosketa izan zen!


IZENLAGUNAK

55

5. Idatzi –(e)ko edo –(r)en hutsuneetan. DENA ZURI–BELTZEAN Gu______ lagun______ etxea oso berezia zen. Horma______ margolanak zuri-beltzean zeuden. Egongela______ telebistan ere zuri-beltzean ikusten zen. Sarrera______ atean ez zegoen txirrinik, aldaba baizik. Badakizu, kantoi______ etxe horretan gu______ lagun______ guraso______ aiton-amonak jaio ziren.

6. Bete hutsune bakoitza aukera egokiarekin.  Mendi hori __________ da ordubetean igotzeko.

a) altuegia

b) altuena

 Himalaiako mendikatea munduko __________ omen da.

a) arriskutsuegia

b) arriskutsuena

 Anboto baino __________ dela diote.

a) malkartsuegia

b) malkartsuagoa

7. Aukeratu beheko hitz hauekin errimatzen duten hiruna hitz.



azeri

igeri argia

gangarra lanpara

negarra 

56

aparra

Joxeri

langarra atzerri hotzeri


Testa

6 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zer idazten da euskaraz b eta p aurrean? a) n

b) m

c) bata zein bestea

b) jirafa

c) jiro

2. Inguratu egokia dena. a) pedagojia 3. Zertarako dira jarraibideak? a) zerbait egiteko urrats batzuk jarraituz. b) norbait jarraitzeko. c) leku batera joan behar dugunean, bidea zein den jakiteko. 4. Zer dira adjektiboak? a) izenak nolakoak diren adierazten duten osagaiak. b) aditzak nolakoak diren adierazten duten osagaiak. c) aditzondoak nolakoak diren adierazten duten osagaiak. 5. Bi adjektibo mota daude: ___________ eta ___________ a) determinatzaileak eta izenondoak b) izenondoak eta izenlagunak c) izenlagunak eta aditzondoak 6. Zein dago zuzen? a) lantegiaren ateak

b) lantegiko ateak

c) lantegidun ateak

7. Izenak deskribatzeko, izenondoei hiru gradu gehitzen zaizkie: a) –ago(a), -egi(a), -en(a)

b) –ren, -eko, -ago

c) –egi, -ago, -eko

b) bilbodun umea

c) bilbotar umea

8. Bilbon jaiotako umea: a) ume bilbotarra / bilbotar umea 9. Zer da errima? a) bertso-lerroen tamaina. b) bertso-lerroek amaieran duten hots berdina edo antzekoa. c) ahapaldien luzera. 10. Poemek errimarik ez dutenean, erritmoa sortzeko ___________ erabiltzen dira. a) errepikapenak


b) baliabide literarioak

c) sinalefak

57

6.unitatea


 g eta j letrak eta nb, np multzoak zuzen erabiltzea.

1

2

K T

T

 Jarraibide-testu bat zer den jakitea eta egitea.

 Adjektiboak eta motak jakitea.

K

3

4

5

6

K T

K T

K

K

K

K

7

8

T

T

9

10

T

T

T K

 Izenlagunak eta izenondoak desberdintzea eta lantzea.

 Errima zer den jakitea eta aztertzea.

K



Testa

konparatu, geologia, imajinatu, ijitoa, igitaia, gonbidatu, erlijioa, gimnastika, panpina.

2.

Erantzun askea.

3.

biguna, beroa, artilezkoa.

4. a.

izenlagunak: porturako, denetariko, itzelezko, zurezko / izenondoak: berezi, bitxi, txiki, garesti.

5.

gure lagunaren / hormado / egongelako / sarrerako/ kantoiko,gure lagunaren gurasoen.

7. gangarra.

58

2. b. 3. a.

4.

6.

1. a.

5. b. 6. b. 7. a.

altuegia / arriskutsuena / malkartsuagoa.

8. a.

igeri: azeri, hotzeri, Joxeri / aparra: negarra, langarra,

9. b. 10. a.


Kontrola

7 Izena

Data 1. Jarri falta diren puntuazio-markak eta letra larriak. HIRUGARREN ESPIRITUA ___espiritua Scroogen alboan gelditu zen___ ___rduan___ Scrooge belauniko jarri zen___ espiritu hark beldur handia ematen baitzion___ ___amua beltzez jantzirik zegoen burutik behera, eta inguruko iluntasunarekin nahasten zen___ ___rropa beltz haien artean haren eskua besterik ez zen ageri___ CHARLES DICKENS (moldatua) Gabonetako kanta 2. Ordenatu datuok eta idatzi Charles Dickensen biografia.  1843 Gabonetako kanta argitaratu.  1812 Portsmouth-en jaio.  1846 Daily News egunkaria sortu.  1836 Pickwick klubeko hilondoko

paperak zatika argitaratzen hasi egunkari batean.  1849 David Copperfield argitaratu.  1870 Gadshill-en hil.

3. Lotu galderak erantzunekin. NORI? 

 Bere eleberria argitaratu zuen.

NOR? 

 Printzea igel bilakatu zen.

NORK?  ZER?  © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

 Igelari musu eman zion.  Erromesak bide osoa egin zuen. 59

4. Sailkatu beltzez nabarmendutako hitzak taula honetan.  Bideak ezagutzen ditu.  Gamelua erori zen. MUGATA SINGULARRA

 Lau bidaia egin zituen.  Zer hiri da hori?

MUGATA PLURALA

MUGAGABEA

5. Markatu aukera zuzena kasu bakoitzean eta osatu esaldiak.  __________ giltza falta zaio.

a) Ateri

b) Ateari

 __________ baloia oparitu diote.

a) Ikerrei

b) Ikerri

 __________ ez zaizkie indabak gustatzen.

a) Haurrei

b) Haurri

 __________ telebista daukate.

a) Autobusak

b) Autobusek

6. Bete esaldietako hutsuneak, deklinabide-marka egokiak erantsiz. –Hara! Ez daukazu diru ______________? –Ez, ez dut txanpon ______________ ekarri. –Horrela, ezin izango dugu txartel ______________ erosi. –Tira, hurrengo batean joango gara tranbiaz. 7. Sailkatu makila hitzarekin errimatzen dutenak.

Errima pobrea

Errima aberatsa

60


Testa

7 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Izen bereziak beti ___________ idazten dira. a) letra larriz

b) letra xehez

c) nahi bezala

2. Zer da biografia bat? a) pertsona baten bizitzaren kontakizuna. b) pertsona batek idatzitako liburuen zerrenda. c) pertsona batek dituen zaletasunen kontakizuna. 3. Zer nolako datuak ageri dira biografia batean? a) jaiotza eta zaletasunak. b) jaiotza eta heriotza datak, bizilekua eta lana. c) jaiotza eta heriotza datak eta ikasketak. 4. Inguratu azpimarratutako hitzari dagokion galdera. Atzo hanka apurtu nuen. a) nor?

b) nola?

c) zer?

b) zein katua sartu da?

c) zein katuak sartu da?

5. Zein dago zuzen? a) zein katu sartu da?

6. Jarri ondoko esaldia ezezko eran. Gaur euria egin du. a) gaur ez du euriarik egin. b) gaur ez du euririk egin. c) gaur ez du euriak egin. 7. Subjektua adierazteko erabiltzen den kasua _________ da. a) Nork

b) Nor

c) Zer

8. Markatu egokia dena. a) Iaz aitoni txoriak ihes egin zion. b) Iaz aitonari txoriak ihes egin zion. c) Iaz aitonei txoriak ihes egin zion. 9. Zeintzuk dira errima motak? a) aberatsa eta pobrea

b) handia eta txikia

c) luzea eta laburra

10. Noiz izaten da errima aberatsa? a) hitzen hoskidetasuna handia denean b) inoiz ez c) errima polita denean © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

61

7.unitatea


 Puntuazio-markak zuzen erabiltzea.

2

3

K T

T

4

5

6

7

8

K T

K T

K T

T

T

9

10

K

K

K T

 Biografia zer den jakitea eta bat egitea.  Deklinabidea: Nor, Nork , Nori eta Zerik kasuen erabilera.

K

 Errima motak jakitea eta aztertzea.

K



2.

3.

Testa

Espiritua Scroogen alboan gelditu zen. Orduan, Scrooge belauniko jarri zen, espiritu hark beldur handia ematen baitzion. Mamua beltzez jantzirik zegoen burutik behera, eta inguruko iluntasunarekin nahasten zen. Arropa beltz haien artean haren eskua besterik ez zen ageri. 1812 Portsmouthen jaio. / 1836 Pickwick klubeko hilondoko paperak zatika argitaratzen hasi egunkari batean / 1843 Gabonetako kantak argitaratu / 1846 Daily News egunkaria sortu / 1849 David Copperfield argitaratu/ 1870 Gadshill-en hil.

2. a. 3. b. 4. c. 5. a. 6. b.

Nori?: Igelari musu eman zion / Nor?: Printzea igel bilakatu zen / Nork?: Erromesak bide osoa egin zuen / Zer?: Bere eleberria argitaratu zuen.

4.

Bidea / bideak / bide; gamelua / gameluak / gamelu; bidaia / bidaiak / bidaia; hiria / hiriak / hiri.

5.

Ateari giltza falta zaio / Ikerri balioa oparitu diote / Haurrei ez zaizkie indabak gustatzen / Autobuses telebista daukate.

6.

Hara! Ez daukazu dirurik? / Ez, ez dut txanponik ekarri / Horrela ezin izango dugu txartelik erosi/ Tira, hurrengo batean joango gara tranbiaz.

7.

Errima pobrea: girgila, dontzeila, teila / errima. Aberatsa: erroskila, andrakila, ezkila.

62

1. a.

7. a. 8. b. 9. a. 10. a.


Kontrola

8 Izena

Data 1. Bete hutsuneak, falta diren puntuazio-markak jarriz. Bost pauso eman aurretik –Gezurretan ari da –Potter

ahots zoil bat entzun zuen

Gezurretan ari da

itzul zaitez hona

Esadazu egia

–oihu egin zuen Quirrellek–.

Zer ikusi duzu J.K. Rowling Harry Potter eta sorgin-harria ( moldatua)

2. Deskribatu zure ikasgela: nolakoa den; zer duen, non, eta zertarako… Gureikasgela ikasgela Gure

3. Sailkatu nabarmendutako hitzak. 

Oihanean piztia ugari bizi dira.



DEKLINABIDE-KASUA NON

Zer autobideetara sartu zineten?



NUMEROA

mugagabea

Tontorretik lasterka jaitsi

4. Sortu esaldiak hitz hauekin. 

Arbasoengandik: _____________________________________________________



Ikaskideengan: ______________________________________________________


63



Albaitariarengana: ____________________________________________________



Jolastokietara: _______________________________________________________



Bidegorrietatik:

_______________________________________________________ 5. Bete testuko hutsuneak, laukiko hitz egokiak aukeratuz. kiroldegira kiroldegira hormetatik hormetatik bere bereburuarengan buruarengan monitorearengana monitorearengana lagunetatik lagunetatik monitorerengana lagunengandik hormatik bere buruan kiroldegitara monitorerengana lagunengandik hormatik bere buruan kiroldegitara Lehengoan, Eneko bere auzoko _______________ joan zen, eskalada egitera. Halako batean, _______________ jausi zen eta golpe ederra hartu zuen. Enekok _______________ konfiantza du eta trebea da, baina edonori gerta dakioke istripua. Hango _______________ hurbildu zen, eta gertatutakoa kontatu zionean, ez zen, bada, barreka hasi! Horrelako asko hartu behar zituela esan zion. Eskerrak _______________ adorea jaso zuen. Jo eta ke ikasi arte! 6. Deklinatu hitz hauek singularrean, pluralean eta mugagabean. SINGULARRA

PLURALA

MUGAGABEA

 ikaskide

NOREGAN

 lagun

NOREGANA

 ama

NOREGANDIK

 mediku

NORENGANA

7. Osatu bertsoa irudiko hitzekin eta erantzun. LARRAURIALDEA Bertso berri batzutan inguruko _____________ ematera gara gu 64

ekarri

etorri herri berri © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

Larraurira _____________. Astinduko ditugu auzo eta _____________, euria hasten badu zakua _____________. XABIER AMURIZA (moldatua)


65

Testa

8 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Nola idazten dira aldizkarien izenak? a) kurtsibaz eta letra larriz

b) letra xehez

c) azpimarratuta

2. Toki-deskribapen bat egitean aipatu beharreko aspektuak: a) zer gauza dauden bertan. b) nolakoa den, zer gauza dauden eta zertarako eta nola erabiltzen diren. c) lekua polita den edo ez. 3. Zein dago zuzen? a) atzo arratsaldean autobusean ikusi zintudan. b) atzo arratsaldean autobusengan ikusi zintudan. c) atzo arratsaldean autobusarengana ikusi zintudan. 4. Zer kasu motak dira Non, Nondik, Norengana etabar. a) denborazko kasuak

b) leku-denborazko kasuak

c) lekuzko kasuak

5. Zer desberdintasun dago Non, Nora, Nondik eta Norengan, Norengana, Norengandik-en artean? a) ez dago desberdintasunik. Guztiak dira leku-denborazko kasuak. b) Non, Nora, Nondik izen bizigabeekin erabiltzen dira eta besteak bizidunekin. c) ez dute zerikusirik talde batekoak beste taldekoekin. 6. Inguratu galderari erantzuten diona. Nondik zatoz hain berandu? a) errekatik

b) errekarengandik

c) errekagatik

7. Non dago esaldi honetan leku-denborazko kasua? Euskararen etorkizuna gazterian dago. a) euskararen

b) gazterian

c) etorkizuna

8. Bertsoak zerez osatuta daude? a) ahapaldiz, lerroz, puntuz eta oinez

b) lerroz

c) lerroz eta puntuz

9. Zer da puntua? a) puntuazio-zeinua baino ez

b) bertso zatia

c) ahapaldi mota bat

10. Puntuko azken hitzari, errima daukanari ___________ deritzo. a) oina 66

b) puntua

c) errima © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

8.unitatea


 Puntuazio-markak eta letra larriak zuzen erabiltzea.

 Toki-deskribapenaren ezaugarriak ikustea eta deskribapen bat egitea.

 Leku-denborazko kasuak aztertzea.

2

3

4

5

6

7

8

K T

K T

K T

K T

T

T

K

T

9

10

T

T

K T K T

 Bertsoa eta bere osagaiak lantzea. K: Kontrola; T: Test erako proba.


2. 3.

4. 5.

6.

7.

Bost pauso eman aurretik, ahots zabalik entzun zuen. / Gezurretan ari da! Gezurretan ari da! / Potter, itzul zaitez hona! –oihu egin zion Quirrellek-. / Esadazu egia! Zer ikusi duzu? Erantzun askea. Oihanean: Non/ singularra; autobidetara: mugagabea; tontorretik: Nondik / singularra; animaliengandik: Norengandik / plurala. Erantzun askea. Eneko bere auzoko kiroldegira joan zen, eskalada egitera. Halako batean, hormatik jausi zen eta kolpe ederra hartu zuen. Enekok, bere buruarengan konfiantza du eta trebea da, baina edonori gerta dakioke istripua. Hango monitorearengana hurbildu zen, eta gertatutakoa kontatu zionean, ez zen, bada, barreka hasi! Horrelako golpe asko hartu behar zituela esan zion. Eskerrak lagunengandik adorea jaso zuen. Jo eta ke ikasi arte!

Testa 1. a. 2. b. 3. a. 4. b. 5. b. 6. a. 7. b. 8. a. 9. b. 10. a.

ikaskidearengan / ikaskideengan / ikaskiderengan; lagunarengana / lagunengana / lagunengana; amarengandik / amengandik / amarengandik; medikuarengana / medikuengana / medikurengana. inguruko berri / Larraurira etorri / auzo eta herri / zakua ekarri.


67

Kontrola

9 Izena

Data 1. Berridatzi perpausak aukera egokienekin. 

Nik Getxoko _____________ ikasten dut. a) hezkuntza-eskolan b) hezkuntzaeskolan

c) hezkuntzako eskolan



_____________ elkartzen gara beti eguerdi aldera. a) kulturetxean b) kultura-etxean c) kultura etxean



_____________ arazoak ditu erretzaile bihurtu denetik. a) arnas aparatuko b) arnasa aparatuko c) arnas-aparatuko

2. Egin ipuin-lehiaketa baterako deialdiaren kartela. GOGORATU GOGORATU    

IPUIN-LEHIAKETA IPUIN-LEHIAKETA

Deialdia zertarako den. Nork egin duen. Nork parte har dezakeen. Noiz eta nola azalduko diren emaitzak.

3. Berridatzi esaldiak parentesi arteko hitzei deklinabide-marka egokiak jarriz.  (Neba-arrebak) ___________________ arteko harremanak oso estuak dira.  (Amaia) ___________________ auto berria asko gustatzen zait.  Bihar, (aita) ___________________ joango naiz erosketa batzuk egitera.  (Mutil hura) ___________________ haserre aurpegia ikusten zaio.  (Ni) ___________________ iritzia azken muturreraino mantenduko dut.

4. Egin galderak esaldi hauei.  Ainhoarekin joango naiz kontzertura.  Ihauterietan katuz mozorrotu ziren.  Azkenaldian askotan gogoratzen naiz zutaz.  Mikelen etxean oso ondo pasatzen dugu.  Pastel hau zuretzat ekarri dut. 68


5. Osatu taula, hitzei Norentzat kasuko markak ipiniz. SINGULARRA

PLURALA

MUGAGABEA

txakur ume landare emakume

6. Jarri Zerez kasua Norekin kasuaren ordez.  Ogia ez da eskuarekin moztu behar; labanarekin baizik.

 Klaseko leihoa harri batekin apurtu omen dute.

 Futbol-jokalariak eskuarekin sartu du gola eta epaileak baliogabetu du.

 Etxea pintura berdearekin margotu du.

7. Irakurri koplak. FURRA - FURRA Gaur goizean jaiki naiz _____

Ez dakit zer daukagun _____

suerte onean, ____________

bakea ala gerra, __________

tanke bat topatu dut _______

Baina nik badaezpada _____

neure kafesnean. _________

egin dut puzkerra. _________

■ Zenbatu silabak eta markatu errima. Nolako kopla da, handia ala txikia?


69

Testa

9 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zeinek du a itsatsia? a) habia

b) garrantzia

c) ardia

b) irratsaio

c) irrati saio

2. Zein da zuzena? a) irrati-saio

3. Zertarako egiten dira deialdiak? a) jendea ekimen batean parte hartzera bultzatzeko. b) besterik gabe jendea deitzeko. c) jendea zerbait egitera behartzeko. 4. Norengatik etorri da Ane festara? a) Mikelengandik

b) Mikelengatik

c) Mikelekin

5. Nire lepotik barre egin zuen. a) nire bizkarrera barre egin zuen. b) nire lepoaren ondoan egon zen barrezka. c) lepotik heldu zidan eta barre egin zuen. 6. Amari ___________ hitz egitea gustatzen zaio. a) telefonoarekin

b) telefonoz

c) telefonoarentzat

7. Osaba-izebek etorri dira ___________ bakarrik joan ez gaitezen. a) gurekin

b) guretzat

c) guregandik

8. Literatura herrikoia: _________________________________________________ a) egile ezagunik ez duen eta ahoz aho eta belaunaldiz belaunaldi trasmititzen da. b) egile ezaguna duen eta ahoz aho trasmititzen den literatura da. c) herriko literatura idatzia da. 9. Noiz sortu ziren koplak? a) XX.mendean

b) Erdi Aroan

c) Historiaurrean

10. Kopla-bilduma nagusietariko bat ___________ egindakoa izan zen. a) Manuel Lekuonak b) Bernardo Atxagak c) Mariasun Landak 70


9.unitatea


 A itsatsia eta hitz elkartuak zuzen erabiltzea.

 Deialdiaren ezaugarriak ikustea.

1

2

K T

T K

 Deklinabideko Noren, Norentzat, Norekin, Norengatik, Zerez, Zertaz eta Nortaz kasuak lantzea.

3

4

5

6

7

K T

K T

K T

T

8

9

10

T

T

T

T

K

 Koplak aztertzea eta bere ezaugarriak ikustea.

K


Erantzunak Kontrola

Testa

1.

hezkuntza-eskolan / kultura-etxean / arnasa aparatuko.

1. a.

2.

Erantzun askea.

2. b.

3.

neba-arreben / Amaiaren / aitarekin / mutil horri / nire.

3. a.

4.

norekin / zerez / nortaz / non / norentzat.

4. b.

5.

txakur: txakurrarentzat, txakurrentzat, txakurrentzat / ume: umearentzat, umeentzat, umerentzat / landare: landarearentzat, landareentzat, landareentzat / emakume: emakumearentzat, emakumeentzat, emakumerentzat.

5. a. 6. b. 7. a.

6.

eskuz / harriz / eskuz / berdez.

8. a.

7.

7 / 6ko errima / kopla txikia.

9. b. 10. a.


71

Kontrola

10 Izena

Data 1. Banatu bait- partikularekin sortutako aditzak.  baitziren: __________ + __________

 baitator: _________ + __________

 baikenituen: _______ + __________

 bainago: ________ + __________

 bailitzateke: _______ + __________

2. Idatzi euskararen eguna ospatzeko egitaraua, zerrendako informazioa kontuan hartuz.

ZERRENDA  Tokia  Data  Antolatzailea  Hasierako ordua  Ekintzak  Oharrak

E U S K AR AR E N E GU N A

3. Lotu aditz jokatuak jokatugabeekin zenbaki bidez. Beren-beregi deitu nion etor zedin.

etortzea

Ez zuen nahi zu etor zintezen.

ekarritako

Garesti iritzi arren, eros dezan utzi diot.

hautatzeko

Agerian utzi nizkien hauta zitzaten.

erosten

Ekarri zigun jokoa guztiz jolasgarria zen.

etortzeko

4. Sailkatu multzoko aditz trinkoak eta perifrastikoak. TRINKOAK

PERIFRASTIKOAK

joan daiteke genekien

hautsiko dituzte

zeukaten

doaz

diogu

erasoko

diete

72

eramango nau

ekarri zituen diete zebiltzan


5. Bete testuko hutsuneak, lehenaldiko aditz jokatuak eta aditz jokatugabeak erabiliz. B E R R I K E T AN Ajoubek egunero hainbat kilometro (egin) _______________ oinez eskolara (joan) _______________ Beti (aurkitu) _______________ norbait bidean. Gaitera, lagun berriak (egin) _______________ gustatzen zitzaion…Behin, herriko agure batekin (topo egin) _______________ eta solasean (jardun) _______________, harik eta erlojuari begiratu eta, hara!, eskolara (sartu) _______________ ordua (izan) _______________ eta bera oraindik hain urrun. Agur esan eta lasterka (egin) _______________ ekin zion. 6. Lotu zutabeak era egokian. bi bi hitzez hitzez osatuta osatuta daude. daude.

Aditz trinkoak trinkoak Aditz

pertsona, pertsona, numeroa, numeroa, aldia aldia eta modua agertzen eta modua agertzen dira. dira.

Aditz perifrastikoak perifrastikoak Aditz

hitz hitz bakarrez bakarrez osatuta osatuta daude. daude.

Aditz nagusian nagusian Aditz

aditzaren aditzaren esanahia esanahia eta eta aspektua agertzen aspektua agertzen dira. dira.

Aditz laguntzailean laguntzailean Aditz

7. Osatu bertsoak eta erantzun. Euskaldun jaio ginan,

Euskera laztan maite,

_________________,

_________________.

euskeraz euskulako

Euskera hilez gero,

_________________.

_________________.

Felipe Arrese Beitia (moldatua)

ez ezdogu dogunahi nahibizi bizi amak amak erakutsi erakutsi Euskaldunak Euskaldunak hazi hazi zabiltz zabiltzgugaz gugaz beti beti

■ Nolako zortzikoa da? Zein da errima? __________________________________ © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

73

zabiltz gugaz beti

74


Testa

10 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zein dago zuzen? a) bat-batean

b) bat batean

c) batbatean

2. Atzo ez ninduzun ikusi, arin-arin zindoazen-eta. a) baizindoazen

b) baitzindoazen

c) bait zindoazen

3. Nolako informazioa biltzen da egitarauetan? a) antolatzailea, datak, orduak eta ekintzak. b) orduak, ekintzak eta oharrak. c) ekintzak eta prezioa. 4. Aditz jokatuak _______ eta _______ izan daitezke. a) burutuak eta burutugabeak b) trinkoak eta perifrastikoak c) orainaldikoak eta lehenaldikoak 5. Pertsona eta aldi guztietarako balio duten aditzak, ______________ dira. a) aditz jokatugabeak

b) aditz jokatuak

c) aditz trinkoak

6. Aditz trinkoak ______________ osatuta daude. a) bi hitzez

b) hitz bakarrez

c) bi hitz baino gehiagoz

7. _____________ bi hitzez osatuta daude: aditz nagusiaz eta aditz perifrastikoaz. a) aditz trinkoak

b) aditz jokatuak

c) aditz perifrastikoak

8. Aditz nagusian zer nolako informazioa ageri da? a) aditzaren esanahia eta aspektua. b) aditzaren denbora. c) aditzaren aspektua. 9. Zer irizten diozu arratsaldean elkartzeari? a) dirudizu

b) deritzozu

c) diharduzu

10. Zeintzuk dira zortziko motak? a) txikia (7 eta 6 silabakoa) eta handia (10 eta 8 silabakoa). b) txikia ( 6 eta 5 silabakoa) eta ertaina ( 9 eta 7 silabakoa). c) laburra eta luzea. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

75

10.unitatea




Batera eta bereiz idazten diren hitzak zuzen idaztea.



Egitaraua zer den jakitea eta lantzea.



Aditz jokatuak eta jokatugabeak lantzea.



Aditz trinkoak eta perifrastikoak lantzea.



Zortzikoaren kontzeptua eta motak aztertzea.

1

2

K T

T

K

3

4

5

T

K T

6

7

8

9

K T

T

T

T

10

T K

K

K

T



Testa

bait + ziren / bait + genuen / bait + litzateke / bait +dator / bait + nago.

2.

Erantzun askea.

2. b. 3. a.

3.

etor zedin: etortzeko / etor zintezen: etortzea / eros dezan: erosten / hauta zitzaten: hautatzeko/ ekarri zigun: ekarritako.

4.

trinkoak: zeukaten, doaz, diogu, zebiltzan / perifrastikoak: joan daiteke, eramango nau, hautsiko dituzte, ekarri zituen, erasoko diete.

4. b.

5.

egiten dituzte / joateko / aurkitzen du / egitea / topo egin zuen / jardun zuten / sartzeko / zen / egiteari.

6.

aditz trinkoak: hitz bakarrez osatuta daude / aditz perifrastikoak: bi hitzez osatuta daude / aditz nagusian: aditzaren esanahia eta aspektua agertzen dira/ aditz laguntzailean: pertsona, numeroa, aldia eta modua agertzen dira.

7.

1. a.

5. a. 6. b. 7. c. 8. a. 9. b. 10. a.

Euskaldun jaio ginan, euskaldunak hazi, euskeraz. / Euskulako amak erakutsi. / Euskera laztan maite, zabiltz gugaz beti. Euskera hilez gero, ez dogu nahi bizi.

76


Kontrola

11 Izena

Data 1. Osatu hitzak in, il, dd edo tt idatziz.  on____oa

 danbol____a

 ba____a

 bot____a

 Ma____alen

 leihat____a

 po____oka

 op____a

 b____a

2. Idatzi kexa-gutuna eskolako zuzendariari jolastokian paperontzirik ez dagoela-eta. Zuzendari Zuzendarijauna jauna// andrea: andrea: Gutun Gutunhonen honenbidez bidezjakinarazi jakinarazinahi nahinizuke nizuke

3. Idatzi taulan falta diren aditzak. BURUTUA

BURUTUGABEA

GEROALDIA

ekarri dituzte

___________ dituzte ekarriko dituzte

____________ dio

erantzuten dio

____________ dio

jaso du

____________ du

____________ du

gertatu zen

____________ zen

____________ zen

4. Inguratu aditz bakoitzaren forma puntukaria.  ekarri

ekartzen dute dakarte

 joan

zihoazen joaten ziren

 sartu

sartzen ari da sartzen da

 ibili

ibiltzen dira dabiltza

 egon

nengoen egoten nintzen


77

5. Osatu postala, aditzen aspektu egokia idatziz. Kaixo, Aner:

Aner Galartza

Zer moduz? Gu orain ederto batear (egon) . Egunero (joan) hondartzara. Atzo ere bainu ederra (hartu) Zumarraga kalea, 14, 1-A

. Orain hotelera (joan) bazkaltzera, baina arratsaldean hondartzara (ikusi)

Bilbo 48006

berriro. Laster elkar. Joana

Agur

6. Idatzi aditz jokatu hauen ezaugarriak. ADITZA 

zindoazen



erantzun

ASPEKTUA

ALDIA

PERTSONA

zion 

daukagu



zekarten



egiten duzue

7. Aztertu eta erantzun. Inork ez du betetzen Kyotoko kuota, ta Bushek zer esango beti Europa. Egon badaude hainbat emisio mota,

 Zenbat silaba dituzte bertso-lerroek? ______________

kotxeak saldu baina

 Zer lerrotan daude errimak? Nolakoak dira? ________

zigarroen kontra. Beharbada puzkarrik ezingo da bota. UNAI ELORRIAGA (moldatua)

78

 Zenbat bertso-lerro daude? ______________________

_______________________________________________  Zer motatako bertsoa da? ________________________

_______________________________________________  Zein da gaia? __________________________________


Testa

11 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Euskal Herriko zaldi txikia __________ a) pottoka

b) potxoka

c) potoka

2. Zeintzuk agertzen dira kexa-gutun batean? a) agurra eta kexa. b) agurra , kexa, konponbidea eta sinadura. c) kexa eta konponbidea. 3. Ekintza bukatu da. a) jan du

b) jaten du

c) jango du

4. Adiz perifrastikoetan aspektua hiru motatakoa izan daiteke: a) burutugabea, geroaldia eta jokatugabea. b) burutua, burutugabea eta geroaldia. c) burutua, geroaldia, puntukaria. 5. Noiz izan daiteke aspektua, betikotasunekoa edo puntukaria? a) aditz trinkoetan b) aditz perifrastikoetan c) inoiz ez 6. Zure aita janaria prestatzen dago. a) puntukaria b) betikotasunekoa c) geroaldikoa 7. Amaiak hanka motzak ditu. a) puntukaria

b) burutua

c) betikotasunekoa

8. Aditzaren ___________ ekintza noiz gertatzen den zehazten du. a) aldiak

b) moduak

c) aspektuak

9. Zein da esaldi honen aldia? Eneko negarrez etorri zitzaidan. a) orainaldia

b) lehenaldia

c) geroaldia

10. Hamar lerroko bertso-lerroak dituzten bertsoak: _____________________ a) hamarrekoak

b) zortzikoak


c) koplak

79

11.unitatea


 dd, tt, in , il letra multzoen erabilera.  Kexa-gutuna egitea eta ezaugarriak aztertzea.

 Aditzaren aspektua eta aldia aztertzea.

2

3

4

5

6

7

8

9

K T

K T

K T

K T

T

T

T

10

K T K T

 Hamarreko bertsoa lantzea.

K

T



Onddoa, botila, pottoka, danbolina, Maddalen opila, baina, leihatila, bila, baino.

2. 3.

4.

Testa 1. a. 2. b.

Erantzun askea.

3. a.

ekarri dizute / ekartzen dizute / ekarriko dituzte; erantzun dio / erantzuten dio / erantzungo dio; jaso du / jasotzen du / jasoko du; gertatu zen / gertatzen zen / gertatuko zen. ekarri: dakarte; ibili: dabiltza; sartu: sartzen ari da; joan: zihoazen; egon: nengoen..

5. a. 6. a.

5.

gaude / joaten gara / hartu genuen / joango gara / ikusiko dugu.

6.

zindoazen: joan / burutua / lehenaldia / haiek; erantzun zion: erantzun / burutua / lehenaldia / harkhari; daukagu: eduki / puntukaria / orainaldia / gukhura; zekarten: ekarri / puntukaria / lehenaldia / haiekhura; egiten duzue: egin / burutugabea / orainaldia / zuek-hura; etorriko naiz; etorri / geroaldia / geroaldia/ni.

7.

4. b.

7. b. 8. a. 9. b. 10. a.

10 bertso-lerro / 7 / 6 silabakoak dira / bigarren, seigarren eta hamargarren lerroetan / hamarrekoa / kutsadurari buruzkoa.

80


Kontrola

12 Izena

Data 1. Inguratu data egokia kasu bakoitzean.     

1919an / 1919n sortu zen Euskaltzaindia. Nire anaia 2005eko irailaren 10ean / 10an jaio zen. Euroa 1999an / 1999n erabiltzen hasi ginen. Merkealdiak urtarrilan / urtarrilean izaten dira. Apirilaren 28an / apirilak 28an San Prudentzio eguna ospatzen dugu Araban.

2. Ordenatu datu hauek zenbaki bidez eta idatzi eskabide-gutuna, Betizuko txartela eskuratzeko. Mamia Igorlearen helbidea Azken agurra Sinadura Lekua eta data Hasierako agurra Hartzailearen helbidea 3. Idatzi hutsuneetan aditz laguntzaile egokiak.  Ez dugu autorik ekarri; joan ______________ zuekin Bilbora?  Bihar klase osoa joango ______________ Italiara.  Jonek nahi duena egin ______________ baina nik ez dut egingo.  Atzo zure amak deitu ______________ eta denbora luzez

hitz egin _____________  Asko ikasten dut baina ez dut gainditzen. Zer gehiago

egin _____________ azterketa gainditzeko? 4. Idatzi esaldiak beste modu batera. 

Gauean ezin naiz etorri



Edonork egin ahal du horrelako lan bat.



Egunero ikasita, erraztasunez gainditu ahal duzue.


81

5. Osatu hutsuneak, aditz laguntzaile egokiak jarriz.  Peruri Sarrionandiaren liburuak asko gustatzen _______________  Harry Potteren filmak oso ospetsuak ______________________________  Atzo Irunek harri batekin behaztopa egin ________ eta hanka bihurritu __________  Pasadan astean, Anderrek eta biok zoologikoan egon _______ eta ikusi _________  animaliak asko gustatu _______________  Nik arreba bakarra _______________ eta oso ondo konpontzen _______________

6. Pentsatu zure ikaskideekin hiru eguneko txango batera zoazela. Idatzi hiru egun hoietan egin ditzakezuen gauzak indikatiboa eta ahalera erabiliz. MUNDAKARA Ostiral goizean Mundakara ____________ Arratsaldean, ____________Larunbatean, __________________________________ eta gero, _____________ Igande goizean, hondartza ______________________ eta ______________________ Zazpiak inguru _______________________________________________ etxera _______________

7. Irakurri kanta hau eta erantzun. Gernikako Arbola Gernikako Arbola

Mila urte inguru da

da bedeinkatua

esaten dutela

euskaldunen artean

Jainkoak jarri zuela

guztiz maitatua.

Gernikako Arbola.

Eman ta zabal zazu

Zaude bada zutikan

munduan frutua

orain ta denbora

adoratzen zaitugu

eroritzen bazera

arbola santua.

arras galdu gera. IPARRAGIRRE

 Zenbat ahapaldi daude? ____________ Zenbat bertso-lerro? _______________  Zein lerrotan daude puntuak? _________________________________________  Esan zeintzuk diren puntuak. __________________________________________ 82


Testa

12 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Idatzi ondoko data: 1802 / 04 / 28 a) 1802.eko apirilaren 28a b) 1802ren apirileko 28 c) apirilaren 28a 1802 urtean 2. Zeintzuk daude eskabide-gutun batean? a) Igorlearen helbidea, mamia eta agurra. b) Igorlearen eta hartzailearen helbidea, lekua, data, agurra ,mamia eta sinadura. c) Igorlearen eta hartzailearen helbidea, lekua, mamia eta agurra. 3. Zer motatako aditza da egin diezaiokezu? a) indikatiboa

b) subjuntiboa

c) ahalera

4. Gaur kalera joan ___________ paseo bat ematera, eguraldi ederra dago-eta! a) gaitezke

b) ginen

c) dezagun

5. Gogoratzen banaiz, etxera heltzen naizenean Juleni deituko ______________ a) dizut

b) diot

c) diezaiodan

6. Modu ___________ hiztunak ekintza era objektiboan adierazten du. a) indikatiboan

b) subjuntiboan

c) ahalerazkoan

7. Zeintzuk dira ahaleraren ezaugarri bereizgarrienak? a) aditz nagusiak aspektu burutugabea du eta laguntzaileak –ke marka darama. b) aditz nagusiak ez du aspektu-markarik eta laguntzaileak –ke marka darama. c) aditz nagusiak aspektu burutua hartzen du. 8. Hauetako zein aditzek adierazten du baimena edo gaitasuna? lagunduko dizut / lagun zaitzaket. a) lagun zaitzaket

b) lagunduko dizut

c) biek

9. Zeinenak dira zezenaren bertsoak? a) Txirritarenak

b) Xenpelarrenak

c) Arresebeitiarenak

10. Zer da puntua? a) bertso-lerro baten amaierako hitza. b) bertso-lerro amaierako azken silaba. c) ahapaldiko azken bertso-lerroa. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

83

12.unitatea


 Datak nola idazten diren jakitea.  Eskabide-gutuna egitea eta lantzea.

2

3

4

5

6

7

8

K T

K T

K T

K T

T

T

9

10

K T K T

 Indikatiboko eta ahalerako aditzak lantzea.  Neurri bereziko bertsoak aztertzea.

K

 Puntua zer den ikustea eta lantzea.

K

T T


Erantzunak Kontrola

Testa

1.

1919an / 10ean / 1999n / urtarrilean / Apirilaren 28an.

1. a.

2.

Erantzun askea.

2. b.

3.

naiteke / gara / dezake / zidan; genuen / dezaket.

3. c.

4.

gatean ezin naiteke etorri / edonork egin dezake horrelako lan bat / egunero ikasita, erraztasunez gaindi dezakezue.

5.

zaizkio / dira / zuen; zuen / ginen; genituen; zitzaizkigun / dut; gara.

6. 7.

5. b. 6. a. 7. b.

Erantzun askea. bi / hamasei / lehenengo ahapaldian: bigarrenean, laugarrenean, seigarrenean eta zortzigarrenean; bigarren ahapaldian: bigarrenean, hirugarrenean, laugarrenean, seigarrenean, zazpigarrenean eta zortzigarrenean.

84

4. a.

8. a. 9. b. 10. a.


Kontrola

13 Izena

Data 1. Aukeratu egokia dena. a) skaner

b) eskaner

a) formazio

b) formatzio

a) paisajea

b) paisaia

a) Barzelona

b) Bartzelona

2. Idatzi elezahar bat ondoko eskema kontutan hartuz. ELEZAHARR ELEZAHARR AA  transmisioa  tokia  xedea  gaiak  denbora  magia

3. Jarri ondorioa baldintza hauei.  Mendian galtzen banaiz, _______________________________________________  Ikasleek azterketa gainditzen ez badute, __________________________________  Elur asko egiten badu, _________________________________________________  Berandu iristen bagara, ________________________________________________  Ariketak egiten baldin badakizu, _________________________________________

4. Jokatu perpaus hauetako aditzak.  Haiek ez ikasi / azterketa suspenditu.

 Hura berandu oheratu / lo gutxi egin.

 Laguntza eskatu Amaiari / oso gustura eman.


85

5. Jarri baldintza ondorio hauei.  ____________________________, garaiz helduko nintzateke.  ____________________________, damutuko zinateke.  ____________________________, barre egingo luke.  ____________________________, irabaziko genuen.  ____________________________, tarta bat ekarriko nizuke.

6. Berridatzi perpausak, hutsuneetan aditz forma egokiak jarriz.  Saria tokatuko ______________, opari bat egingo ______________ nire amari.  Zuk antzerkia ondo prestatuko ______________, andereñoa asko poztuko

______________.  Mikel, hemen gelditzen ba _______, gu joan ________ Ainhoaren bila.  Anek Mireni erlojua erosiko __________, Mirenek esker onez hartuko __________  Aitona etorriko ______________, mendira joango ______________.

7. Irakurri igarkizunak eta asmatu.

86

3. Neguan kalean, ez naute maite, udan hozkailuan nahi naute.

1. Hilero-hilero jaiotzen naiz berria, eta jaten ez dudan arren, gau batzutan nago betea.

2. Suak beldurra dit, ume zikiina tirria, lurrari eta gizakiari asetzen diet egarria.

4. Matxin dut izena eta saltoka ibiltzen naiz, ez naiz oso gizena baina azkar eta arina bai.

5. Mikelek eta Mirenek badute baina Xabierrek ez , mendi eta muinoek ere bai baina zelaiek ez.


Testa

13 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Larruazalean egindako marrazkia. a) tatuajea

b) tatuaia

c) tatua

2. Zer da elezaharra? a) Antzinako alegiazko gertaeren kontakizuna. b) Erdi Aroko gertaeren kontakizuna. c) Historiaurreko gertaeren kontakizuna. 3. Baldintza bi eratakoa izan daiteke: __________ eta __________ a) erreala eta irreala b) benetazkoa eta irreala c) etorkizunekoa eta erreala 4. Orain deitzen badiot, laister egon __________ hemen. a) daiteke

b) da

c) dezan

5. Amari gehiago lagunduko __________, oso pozik egongo __________ a) bazenu / litzateke

b) bazenio / litzateke

c) balio / dadin

6. Ekintza gertagarria denean baldintza __________ erabiltzen dugu. a) erreala

b) hipotetikoa

c) irreala

7. Etorkizuneko baldintzan, baldintzako nahiz ondorioko aditz nagusiak __________ hartzen du. a) tu / du

b) ko / go

c) ten / tzen

8. Zein da ondorioa? Ez nioke berriro hitz egingo zugatik ez balitz. a) ez nioke berriro hitz egingo

b) zugatik ez balitz

c) osoa da ondorioa

9. Ez da urrezkoa baizik tintazkoa. Hutsa balio du ezkerrean, milioiak eskuinean. Zer da? a) 0 zifra

b) boligrafoa

c) txipiroia

10. Zer dira ditxoak? a) haserrea eragiteko esaldiak. b) barrea eragiteko edo ziria sartzeko esaldiak. c) jendea zoratzeko esaldiak.


87

13.unitatea


 

Daten idazkera lantzea. Elezaharra lantzea eta bat asmatzea.



Baldintza lantzea.



Igarkizunak asmatzea.



Ditxoak zer diren jakitea.

2

3

4

5

6

7

8

K T

K T

K T

K T

T

T

9

10

K T K T

K

T T


Erantzunak Kontrola

Testa

1.

eskaner / formazio / paisaia / Bartzelona.

1. a.

2.

Erantzun askea.

2. a.

3.

Erantzun askea.

3. a.

4.

Haiek ez badute ikasten, azterketa suspendituko dute / hura berandu oheratzen bada, lo gutxi egingo du / laguntza eskatzen badiozu. Amaiari, oso gustura emango lizuke.

5. 6.

4. a. 5. b. 6. a.

Erantzun askea. Saria tokatuko balitzait, opari bat egingo nioke amari. / zuk antzerkia ondo prestatuko bazenu, andereñoa asko poztuko litzateke. /Mikel hemen gelditzen bada, gu joan gaitezke Ainhoaren bila./ Anek Miren erlojua erosiko balio, Mirenek esker onez hartuko lioke /luke. / Aitona etorriko baliz, mendira joango ginateke.

7.

88

7. b. 8. a. 9. a. 10. b.

1. ilargia / 2.ura / 3. izotza / 4.matxinsalto / 5.M letra.


Kontrola

14 Izena

Data 1. Idatzi letraz zer ordutan diren saio hauek.  07:45: Doraemon



 11:50: Bertatik Bertara   12:15: Sautrela



 08:25: Vicky Bikingoa



2. Egin irudian agertzen den eszenaren deskribapena. Nor ageri dira? Zertan? Non? Zer ospatzen ari dira?

3. Eman aditz hauek aspektu markarik gabe.  eman  jakin  jolastu

 etorri  apurtu  egin

 ibili  jaitsi  deitu

 konpondu  ikusi  entzun

4. Idatzi subjuntiboko aditzak –t(z)ea eta t(z)eko formen ordez.  Espero dut zuk hau laister bukatzea.

 Txakurrak kosk ez egitea nahi du bere jabeak.

 Zoriontsu izatea opa dizut.

 Azalduko diot zein den bidea ,ez galtzeko.

 Emaidazu eskua, ez erortzeko.


89

5. Lotu esaldiak aginterako aditzekin. Mikelek zu etxerako lanak egin ditzazun nahi du. Osasuntsu egon zaitezten lekak prestatu ditut. Berokia eraman diezaiozun eskatu du. Aintzanek zu etor zaitezen nahi du. Amonak tarta bat ekar dezadan eskatu dit.

    

 Eraman iezaiozu!  Etor zaitez!  Egon zaitezte!  Egin itzazu!  Ekar ezazu!

6. Erantzun galderei subjuntiboko aditzak erabiliz.  Zertarako ikasten duzu? _______________________________________________  Zer agindu zizun zure amak? ___________________________________________  Zertarako ureztatzen dira landareak? _____________________________________  Zer eskatu dizu Gorkak? _______________________________________________  Zer esan zion irakasleak Unairi? _________________________________________

7. Irakurri ondoko haikuak eta erantzun. 1.

Zergatik zuriz, Ilbeltz , bihotza dezu zipriztindurik?

2.

Inork bide hau ez du kurritzen jada, arratsak salbu.

 Zenbat bertso-lerro ditu haiku bakoitzak? __________________________________  Zein urtarorekin lotu zenituzke haiku hauek? _______________________________  Zenbat silaba dituzte bertso-lerroek? _____________________________________  Ba al dute errimarik? __________________________________________________

90


Testa

14 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zein ordutan sartzen zara ikastolara? a) goizeko zortziak eta erdietan. b) goizeko zortzi t `erditan. c) goizeko zortzi ta erditan. 2. Zer azaldu behar da eszena baten deskribapenean? a) nor ageri den, zer egiten dauden eta non dauden. b) nor ageri den eta zer egiten dagoen. c) eszena non den eta zer gertatzen ari den. 3. Modu ____________ hiztunak helburua eta desira adierazten du. a) indikatiboan

b) aginteran

c) subjuntiboan

4. Subjuntiboan aditz nagusiak ez du aspektu-markarik hartzen eta laguntzaileak ____________ marka hartzen du. a) –ko / go

b) –(e)n

c) –ten / -tzen

5. ____________ aditz nagusiak ez ezik, laguntzaileak ere ez du aspektu-markarik. a) aginteran

b) ahaleran

c) indikatiboan

6. Marraztu aditza aspektu-markarik gabe. a) marrazt

b) marraz

c) marraztu

7. Haurrek ____________ nahi dute gurasoek. a) ikas dezaten b) ikasi dezaten c) ikasteko 8. Amaiak bere seme-alabei etxera garaiz heltzea eskatu die. a) etorriko zarete! b) etor zaitezte! c) etor zaitezten! 9. Haikuek errimarik al dute? a) ez

b) bai

c) batzutan

10. Nongo poesian dira haikuak ospetsuak? a) Greziarrean

b) Norbegiakoan


c) Japoniakoan 91

14.unitatea


 Orduak ondo idazten jakitea.  Eszena baten deskribapena lantzea.  Subjuntiboa eta agintera aztertzea.

2

3

4

5

6

7

8

K T

K T

K T

K T

T

T

9

10

T

T

K T K T

 Haikuak lantzea eta bere ezaugarriak

K

aztertzea. K: Kontrola; T: Test erako proba.


Doraemon: zazpiak laurden gutxiagotan / Bertatik Bertara: hamabiak hamar gutxiagotan / Sautrela: hamabiak eta laurdenetan / Vicky Bikingoa: zortziak eta hogeitabostetan.

2. 3. 4.

5.

Testa 1. a. 2. a. 3. c.

Erantzun askea.

4. b.

eman; jakin; jolas / etor; apur; egin / ibil; jaits; dei / konpon; ikus; entzun.

5. a.

espero dut zuk hau laister buka dezazun / txakurrak koska egin ez dezan nahi du jabeak / zoriontsu izan zaitezen opa dizut / azalduko diot zein den bidea gal ez dadin / emaidazu eskua, eror ez zaitezen.

6. b.

1.egin itzazu / 2.egon zaitezte / 3.eraman iezaiozu / 4.etor zaitez / 5.ekar ezazu.

9. b.

6. Erantzun askea.

7. a. 8. b. 10. c.

7. hiru / udazkenarekin / 5 / 7 silabakoak dira / ez.

92


Kontrola

15 Izena

Data 1. Zer esan nahi dute sigla, ikur eta laburdura hauek?  BEZ: _________________________________________  EAE: _________________________________________  DBH: _________________________________________  cm: _______________________

 tel: _________________________

 l: _________________________

 jn. / and: ____________________

 min: _______________________

 or.: _________________________

2. Aukeratu gai bat eta zerrendatu horma-irudia prestatzeko egin beharreko urratsak. GAIA:

3. Bete hutsuneak, adizlagunak erabiliz, eta adierazi zein motatako adizlagunak diren: deklinabide-marken bidez sortutakoak (D) ala postposizioen bidezkoak (P).  Saio horretan (zertaz) _______________ aritu ziren.

D

P

 _______________ (esku) dago arazo hori konpontzea.  Ez zenuten ikusi _______________ (buruz) emandako saioa.  _______________ heldu zen etorkinak euskaraz zekien.  Ez zion amuarrainik erosi, kutsatutako _______________

harrapatu zituelako. 4. Bete esaldietako hutsuneak, bina adberbio erabiliz.  NON / NOLA: Gure _____________ agertu zen txakurra _____________ zegoen.  NORI / NOREKIN: _________ esker lortu genuen ikastetxeko ________ hitz egitea.  NONDIK / NORI: _____________ zetorrenari _____________ buruz galdetu nion.  NORA / ZERIK: Ezin izango zinateke _____________ heldu ____________ (gabe).  NOIZ / NORA: Atzo _____________ ekarritako bizikleta Indurainena bezalakoa zen. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

93

5. Sailkatu aditzondo hauek.       

inoiz aurki urrun nahiko ederto akaso eztiki

      

inon agian erabat arras antza han oihuka

DENBORA-A.

MODU-A.

LEKU-A.

MAILA-A.

IRITZI-A.

6. Egin esaldiak hitz hauekin.  Norentzat: __________________________________________  Zenbat: ____________________________________________  Nonbait: ____________________________________________  Astiro: ______________________________________________  -tik kanpo: ___________________________________________

7. Irakurri olerki hau eta erantzun galderei. Ondoren, saiatu kaligrama itxura ematen. Bi zubi ilun bi putzu argitsu. Bi ortzadar beltz bi zelai alaitsu. Bi kopetilun bi zeru euritsu. JUAN KRUZ IGERABIDE  Zer ideia adierazi nahi digu idazleak? ___________________________________  Zer irudi egingo zenuke olerki horretan esaten dena adierazteko?

___________________________________________________________________  Idatzi olerki bat izurdearen irudiarekin.

___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 94


Testa

15 Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Euskal Irrati Telebista. a) EITB

b) ETB

c) TB

2. Zer nolako gauzak ageri behar dira horma-irudi batean? a) baliabide grafikoak b) baliabide grafikoak eta informazioa. c) informazioa bakarrik, argazkirik gabe. 3. _____________ aditza laguntzeko eta osatzeko erabiltzen dugu. a) adberbioak b) izenondoak c) izenordainak 4. Bi adberbio mota daude: _____________ eta _____________ a) izenondoak eta adizlagunak b) adizlagunak eta aditzondoak c) izenlagunak eta aditzondoak 5. Deklinabide-marken edo posposizio bidez sortutakoak _____________ dira. a) adizlagunak

b) aditzondoak

c) adjektiboak

6. Zeintzuk dira aditzondo motak? a) denborazkoak, lekuzkoak eta moduzkoak. b) denborazkoak, lekuzkoak, moduzkoak, mailazkoak eta iritzizkoak. c) lekuzkoak eta iritzizkoak. 7. Anek oso ongi egin ditu etxerako lanak. a) maila-aditzondoa

b) leku-aditzondoa

c) denbora-aditzondoa

8. Oihu eginez: _____________ a) oihukatuz

b) oihuka

c) oihuz

9. Gaurko jardunaldiak _____________ dira. a) musikari buruzkoak

b) musikaz

c) musiken buruz

10. _____________ egileak irudiak sortzen ditu letrekin. a) olerkietan

b) haikuetan


c) kaligrametan 95

15.unitatea


 Laburdurak, siglak eta ikurrak zuzen erabiltzea.

 Horma-irudi bat egitea.

2

3

4

5

6

7

8

9

K T

K T

K T

K T

T

T

T

10

K T K T

 Aditzondoak eta adizlagunak lantzea.  Kaligrama: definizioa eta bat aztertzea.

K

T



Testa

BEZ: Balio Erantsiaren gaineko Zerga / EAE: Euskal Autonomia Erkidegoa / DBH: Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza / cm: zentimetro / l: litro / min: minutu / tel: telefonoa / jn /and: jaun-andre / or: orrialdea.

2.

Erantzun askea.

1. a. 2. b. 3. a. 4. b.

3.

musikaz / zure esku / animaliei buruz / Marokotik / arrainetatik; D: Marokotik, arrainetatik, musikaz; P: zure esku, animaliei buruz.

5. a.

4.

denbora: inoiz, inon, aurki, etzidamu./ modua: nahiko, oihuka, ederto, eztiki / lekua: urrun, han / maila: arras, erabat / iritzia: agian, antza, akaso.

7. a.

5. 6.

Erantzun askea.

96

8. b. 9. a.

Gure etxean agertu zen txakurra zikin zegoen / Amaiari esker lortu genuen ikastetxeko zuzendariarekin hitz egitea / ezin izando zinateke inora heldu dirurik gabe.

7.

6. b.

10. c.

Aurpegiari buruz hitz egiten du / Erantzun askea.


Kontrola

Ebaluazioa. Lehen hiruhilekoa Izena

Data 1. Eman definizio hauei dagozkien hitzak.  Ornodunen eskeletoa sortzen duten pieza bakoitza  ________________________  Zenbaki atomikoa duen elementu kimikoa  ________________________  Zerbaiten edo norbaiten ohoretan egindako konposizio poetikoa  ______________  Jendaurrean gai jakin bati buruz egiten den jarduna  _______________________

2. Aukeratu irudiko elementuetako bat (pertsona, animalia edo objektua) eta deskribatu. ZEHATZ-MEHATZ ZEHATZ-MEHATZ

3. Irakurri testua eta azpimarratu bertako izen guztiak. JU AN CRISOSTOM O AR R I AG A Bizkaitar musikagile hau Bilbon jaio zen eta bizitza osoa eman zuen musitaren inguruan. Txikitatik musikarako dohain bereziak agertu zituen. Hamaika urterekin bere lehen lana onda zuen. Aurrerantzean beste lan asko sortu zituen: operak, sinfoniak, oktetoak… Gaztetan Parisera joan zen musika ikastera.Han, musikagile-lanetan ez ezik, irakasle ere aritu zen kontserbatorioan. Tuberkulosiak jo zuen eta gaixotasun horrek eraman zuen, hogei urte besterik ez zuenean. 4. Sailkatu goiko testuko determinatzaileak.  MUGATZAILEAK: ____________________________________________________  ZENBATZAILEAK: ____________________________________________________ © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

97

5. Idatzi izenordain egokiak esaldietako hutsuneetan.  Gelaren barruan ez zegoen ________________________ egon izan balitz, berehala

konturatuko ginen.  Zergatik ezin duzue _____________ ikusi? Horixe galdetzen diot ______________.  Jaira _____________ joango gara. _____________ etxean geratuko zarete.  Jakin al duzu _____________ berririk? _____________ jakinez gero, esan niri.

6. Esan hauek egia (E) ala gezurra (G) diren.  Izen guztiak letra larriz idazten dira.  Izen zenbakaitz guztiak neurgarriak dira.  Izenordainek izenaren funtzio bera betetzen dute.  Izenek, arruntak zein bereziak izan, determinatzailea behar dute beti.  Zenbatzaileak kantitate edo kopuru zehatza adierazten dute.

7. Idatzi txistukari egokiak hutsuneetan.  ego__i

 __entibera

 __u__traia

 e__peran__a

 a__aparka

 __e__ena

 adei__ua

 __inparta

 __amurra

8. Irakurri testua eta erantzun galderei. GIMNASTIKAKO KLASE BATEN ONDOREN IDATZITAKO POEMA Ikasle potoloak bildu ziren eta aho batez oihu egin zuten: “Ez dezagun gimnastikako klaserik onar! Eraso baloi eta sare orori! ”. Eta futbolean hasi ziren jo eta su. IGERASORO (moldatua)  Zer motatako testua da? _______________________________________________  Zenbat ahapaldi ditu? Zenbat bertso-lerro?

_________________________________  Zein da gaia? ________________________________________________________  Laburtu. Zer kontatzen da bertan? _______________________________________ 98


___________________________________________________________________


99

Testa

Ebaluazioa. Lehen hiruhilekoa Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. ___ez nuen jakin. ___ jakin zenuen eta ___harrituta geratu ziren. a) Nik / Zuk / haiek b) Nik / Zuek / haiek c) Neuk / Zu / haiek 2. Hauetatik, zein hitz erabiltzen dugu pertsona zahar bati buruz hitz egitean? a) atso

b) atxo

c) atzo

3. Animalia baten deskribapena egitean, zer informazio bildu behar da? a) gorputzeko atalak. b) animaliaren izaera. c) animaliaren elikadura. 4. Edozer egingo nuke zu eta biok __________ egoteagatik. a) elkar

b) elkarrekin

c) elkarrengatik

5. __________ ikusten baduzu nire pilotarekin jolasten, esaidazu. a) norbait

b) inor

c) ezer

6. __________ galdetzen diot behin eta berriro hori nola gerta liteke. a) niri

b) neure buruari

c) neuretzat

7. Bizkotxo __________ jaten baduzu, gaixotuko zara. a) dena

b) osoa

c) zatia

8. Hemen dagoen gizon __________ ez dit esan, baizik eta hor dagoen _________. a) hark / horrek

b) honek / harek

c) honek / horrek

9. Testu mota hauetatik, zein da literarioa? a) olerkiak

b) iragarkiak

c) albisteak

10. Poemek zer helburu dituzte? a) irakurleari jolasgarri gertatzea. b) jolasgarria gertatzea batzuetan eta sentimenduak adieraztea beste batzuetan. c) ez dute helbururik.

100


Lehen hiruhilekoaren ebaluazioa


 Txistukarien erabilera eta ahoskera

2

3

4

5

6

T

K

egitea.

eta erakusleak lantzea.

9

10

K

 Animalia baten deskribapena  Determinatzaile mugatzaileak

8

K

bereiztea.

 H letra ondo erabiltzea.

7

T

T K

 Izenordain motak desberdintzea eta lantzea.

K T T

T K T

 Olerki bat identifikatzea eta bere ezaugarriak jakitea.

T

T K

T

T


Erantzunak Kontrola

Testa

1.

Hezurra. / H2O / Himnoa / Hitzaldia.

1. a.

2.

Erantzun askea.

2. a.

3.

4.

Juan Crisóstomo Arriaga / musikagile / bizitza / dohain / lana / operak / sinfoniak / oktetoak / musika / irakasle / tuberkulosiak / gaixotasun / urte. Mugatzaileak: hau / bereziak / lana / operak / sinfoniak / oktetoak / tuberkulosiak / horrek. Zenbatzaileak: osoa / hamaika / hogei.

5.

edonor / zerbait; neura buruari / elkarrekin; zuek / horren; edozer.

6.

Gezurra / Gezurra / Egia / Gezurra / Gezurra.

7.

egosi / esperantza / adeitsua / sentibera / atzaparka / txinparta / sustraia / zezena / xamurra.

8.

olerkia / bat; bost / ikasleek ez dutela gimnastika gustoko eta kexaka hasten dira futbolean aritu nahi dutelako.


3. a. 4. b. 5. a. 6. b. 7. b. 8. c. 9. a. 10. b.

101

Kontrola

Ebaluazioa. Bigarren hiruhilekoa Izena

Data 1. Aukeratu a itsatsia duten hitzak.  itxura

 pertsona

 garrantzia

 kultura

 izara

 izotza

 abiadura

 pertsonaia

 jela

 arnasa

 kirola

 ipuina

2. Deskribatu ezagutzen duzun herri txiki bat: non dagoen, nolakoa den, jendean, harremanak , zerbitzuak, bizimodua…

3. Lotu hitz hauek, -(e)ko edo –(r)en erabiliz, adibidean bezala.

Ilea

kolorea

Ilearen kolorea

telebista

pantalla

neurria

zapata

itxura

koloreko...

4. Irakurri testua, azpimarratu izenak eta izenordainak, eta sailkatu taulan. H OR IE K B AI D AN TZ AR I AK !

NORI

Musika hasi eta guztiak dantzan. Nik ez dut inoiz horrelakorik ikusi. Hankak gora eta eskuak behera aritu ziren.

NORK ZER

ZERIK Guri bihotza ere dantzan jarri ziguten. Eta zuri? 5. Bete hutsuneak, NORA, eta NORENGANA kasuen markak erabiliz. Pentsa zuk halakoNON, zirrararik noizNONDIK, sentitu duzun. 102


Bai mundu txikia! Tiragomarekin (leihoa) _____________ harri txiki bat bota, eta gizon bat (balkoia) _____________ oihuka hasi ez zitzaigun, bada! Ez ikusiarena egin arren, gure (gurasoak) _____________ joko zuela esan eta (etxe) _____________ sartu zen. Ez genion sinetsi, baina laster (ataria) _____________ zen, eta gu tximista baino arinago lasterka hasi ginen. (Kantoia) _____________ ezkutuan geundela, halako batean belarria) _____________ tiraka hasi zitzaion Juleni gizon hura. –Hi Ana Marirena haiz! Goazen hire (ama) _____________. 6. Bete hutsuneka, deklinabide-marka egokiak jarriz.  Jakin zuenean (poza) __________________ saltoka hasi zen.  (Lankidea) _____________ arduratuta zegoen hura astelehenean agertu ez zelako.  Bere urtebetetzea (lagunak) __________________ ospatu zuen jolasparke horretan.  Lore sorta bat hartu zuen basoan (Ane) __________________.  (Sorginkeria) __________________ hitz egitea oso gustoko zuen.

7. Inguratu aukera zuzena kasu bakoitzean.  jipoitu / gipoitu

 larumbata / larunbata

 onddoa / ondoa

 siderurgia / siderurgia

 konpondu / kompondu

 opila / opilla

 neba arrebak / neba-arrebak

 bat batean / bat-batean

 botilla / botila

8. Irakurri bertso hau eta erantzun galderei. Euskal Herrian Sortu ginen, hazi eta hezi, eta inolaz ez det joan nahi neure herritik ihesi. Denek ez dute hemen egiten, denek ez dute ikasi, eta egiten ez dunak ez du euskaldun izenik me(re)zi. (bis) ANJEL MARI PEÑAGARIKANO


 Zenbat lerro ditu bertsoak? __________________  Zenbat silaba ditu lerro bakoitzak? ____________  Zein da eta nolakoa da errima? _______________

________________________________________

103

Testa

Ebaluazioa. Bigarren hiruhilekoa Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Hauetatik, zeinek dauka a itsatsia? a) arnasa

b) erakundea

c) zartagina

b) girafa

c) bonbila

2. Zein da zuzena? a) gimnastika

3. Atzo ____________ ikusi zintudan. a) autobusengan b) autobusean c) autobusetako 4. Iada Mirenek ez dauka inolako ____________ Mikelengan. a) konfiantzarik b) konfiantzik c) konfiantza 5. Filma hori ikusteko ____________ joan beharko duzu. a) zinemako

b) zinemara

c) zinematik

6. Nire lehengusua herrialde asko ________ ibilia da. a) –k

b) –tan

c) -tako

7. _________________arteko harremanak oso estuak dira. a) Neba-arreben b) Neba eta arrebaren c) Neba-arrebaren 8. _____ esku dago hori ondo ateratzea. a) zu

b) zure

c) zuren

9. Pozaren ____________ joan zen amamaren etxera. a) pozarekin

b) poza

c) pozez

10. Bertso batean azken bi bokalak baino ez badute errimatzen….. a) errima pobrea da b) errima aberatsa da c) ez dago errimarik 104


Bigarren hiruhilekoaren ebaluazioa


1

 A itsatsia ondo erabiltzea.  G eta J eta NB , NP kontsonante multzoak ondo erabiltzea.

2

4

5

6

7

8

9

T

T

10

K T T

 Toki baten deskribapena egitea.

K

 Deklinabide kasu desberdinak

T

lantzea.

3

K

K T

K T

K T

 Bertso bat aztertzea.

K T

T

K

T



Itxura / izara / pertsona / arnasa / abiadura / kirola / kultura / pertsonaia.

2.

Erantzun askea.

3.

Telebistako pantalla / Zapataren neurria / Ilearen itxura.

4.

Nori: guri / zuri ; Nork: horiek / zuk; Zer: dantzariak / eskuak / bihotza ; Zerik: horrelakorik / zirrararik.

5.

Tiragomarekin leihora harri txiki bat bota, eta gizon bat balkoitik oihuka hasi ez zitzaigun, bada! Ez ikusiarena egin arren, gure gurasoengana joko zuela esan eta etxean sartu zen. Ez genion sinetsi, baina laster atarian zen, eta gu tximista baino arinago lasterka hasi ginen. Kantoian ezkutuan geundela, halako batean belarritik tiraka hasi zitzaion Juleni gizon hura. Hi Ana Mariren haiz! Goazen hire amarengana.

6.

Jakin zuenean pozaren pozez saltoka hasi zen. / Lankidearengatik arduratuta zegoen hura astelehenean agertu ez zelako./ Bere urte-betetzea lagunekin ospatu zuen jolasparke horretan. / Lore sorta bat hartu zuen basoan Anerentzat. / Sorginkeriaz hitz egitea oso gustoko zuen.

7.

jipoitu / siderurgia / neba-arrebak / larunbata / konpondu / bat-batean / onddoa / opila / botila.

8.

Testa 1. a. 2. a. 3. b. 4. a. 5. b. 6. b. 7. a. 8. b. 9. c. 10. a.

zortzi / 8 / 7 silabakoak / errima pobrea da. AB-BAB-B


105

Kontrola

Ebaluazioa. Hirugarren hiruhilekoa Izena

Data 1. Osatu hitzak BER- / BIR-/ -ZIO edo –TZIO jarriz.  administra___

 anun___

 ___piztu

 eduka___

 ___erabili

 infek___

 afi___

 ___jaio

 fun___

 absten___

 ___landu

 ___pasatu

2. Idatzi eskabide-gutuna zuzendariari, jantoki-orduan xake-ikastaroa antolatzeko. EZ AHAZTU DATU HAUEK! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Igorlearen helbidea Hartzailearen helbidea Lekua eta data Hasierako agurra Mamia Azken agurra Sinadura

ESKABIDE-GUTUNA ESKABIDE-GUTUNA

3. Irakurri testua eta azpimarratu aditz guztiak. ZERGATIK EZ! Lehen, Ane etorri zaigu gauzatxo bat galdetzera. Badakizu zer? Ea utziko diogun gurekin futbolean jokatzen. Zergatik ez? Agian, hobeto pasatuko dugu. Gainera, aurrekoan Athleticeko nesken partida ikusi nuen eta on-onak dira. Etortzeko esango diot. Gurekin jokatzen hasten bada, besteak ere… Hara, hor datoz!

4. Sailkatu aurreko testuan azpimarratutako aditzak. trinkoak  Jokatuak

perifrastikoak

 Jokatugabeak 106


5. Aukeratu esaldi bakoitzean aditz jokatugabearen ordain egokia.  Neskek futbolean jokatzea nahi dute mutilek.

a) joka daitezen

b) joka dezaten

 Utzi Aneri etxerako lanak amaitzen.

a) amai ditzala

b) amai ditzan

 Guk ez genuen zuek berandu ibiltzerik nahi.

a) ibil zintezten

b) ibil zaitezten

 Jolastokian aurkitutako pilota ez zen haiena.

a) aurkitu zuten

b) aurki zezaten

6. Bilatu testu honetan adizlagunak eta aditzondoak. Atea zabalik ikustea eta gela hutsik egotea tentaldi handiegia izan zen Hall andrearentzat eta gelan sartzea erabaki zuen. Horrela, gizon ezezagunaren esperimentuak ikusiko zituen. Hall andreak goitik behera miatu zuen gela osoa. Ohera hurbildu zen eta izarak ukitu zituen. –Izarak hotz daude- esan zion Hall andreak bere senarrari–. Aspaldi atera da!

ADIZLAGUNAK

ADITZONDOAK

7. Idatzi letraz ordu eta H.G. data W hauek. ELLS, Gizon ikusezina  07:10 

 1999/XI/13 

 14:30 

 2006/IV/24 

 21:15 

 1879/03/12 

8. Idatzi bertso mota hauen ezaugarriak. KOPLA Lerro kopurua

ZORTZIKOA

HAMARREKOA

4

Motak Silaba kopurua

handia 10 /8

 Beraz, zein da haien arteko alde bakarra? ________________________________  Eta kaligrama? Eta haikua?zer dira? _____________________________________


107

Testa

Ebaluazioa. Hirugarren hiruhilekoa Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Zerbait bigarren aldiz ikustea. a) berrikusi

b) birrikusi

c) ber-ikusi

2. _________________ etorriko naiz zure bila. a) zazpiak eta laurdenetan b) zazpi eta laurdenean c) zazpiak laurdenetan 3. Aitak ohea ___________ esan dit. a) egitea b) egiteko c) egiten 4. Atzo parkean __________ ikusi zintudan. a) jolasten b) jolastu c) jolasteko 5. Maitek ez du nahi inor bere gauzetan __________ a) ibiltzeko

b) ibili

c) ibiltzerik

6. Zer iruditzen zaizu filma hori ikustea? a) deritzozu

b) duzu

c) dagokizu

7. Ekintza hauetatik zein da bukatua? a) ekartzen zuen

b) ekarri du

c) ekartzen ari da

8. Aditzean, aldiak zer adierazten du? a) ekintza zein den adierazten du. b) ekintza non gertatzen den adierazten du. c) ekintza noiz gertatzen den adierazten du. 9. Oso haserre jarri zen eta etxe ___ kanpora bota zuen. a) –tik

b) –ra

c) -ko

10. Koplak zenbat bertso-lerro ditu. a) lau

108

b) bi

c) hiru


Hirugarren hiruhilekoaren ebaluazioa


1

 Maileguak ondo idazten jakitea.

2

3

4

5

6

7

8

9

10

K T

 Datak eta orduak ondo idaztea.

T

 Eskabide-gutun bat egitea.

K

 Aditz jokatuak eta jokatugabeak lantzea.

K

K T

K T

K T

 Aditzondoak eta adizlagunak desberdintzea.

 Koplen, zortzikoen eta hamarrekoen ezaugarriak aztertzea.

T

T

T

K

T

K

T


Erantzunak Kontrola 1. Administrazio / berrerabili / funtzio / anuntzio / infekzio / abstentzio / berpiztu / afizio / berlandu / edukazio / birjaio / birpasatu. 2. Erantzun askea. 3. etorri zaigu / galdetzera / badakizu / utziko diogun jokatzen / pasatuko dugu / ikusi nuen / dira / etortzeko / esango diot / jokatzen hasten bada / datoz. 4. trinkoak: badakizu / dira / datoz ; perifrastikoak: etorri zaigu / pasatuko dugu / ikusi nuen / esango diot; jokatugabeak: galdetzera / jokatzen / etortzeko. 5. joka dezaten / amai ditzan / ibil zintezten / aurkitu zuten. 6. Adizlagunak: andrearentzat / gelan / goitik behera ; Aditzondoak: zabalik / hutsik / aspaldi.

Testa 1. a. 2. a. 3. b. 4. a. 5. c. 6. a. 7. b. 8. c. 9. a. 10. a.


109

Kontrola

Azken ebaluazioa Izena

Data 1. Bete taulak emandako hitzak zuzen deklinatuz. NORK NORI

NON medikuari

mendira

NORA

NOR

NONDIK

SINGULARRA

PLURALA

MUGAGABEA

NORENGAN NORENGANDIK

lagunengandik

NORENGANA

2. Osatu hutsuneak, erakusleak zuzen erabiliz.

 Ume hau etorri da.

 Udaltzain ______ agindu du.

 Neska ______ etorri da.

 Andereño ______ agindu du.

 Mutil ______ etorri da.

 Emakume ______ agindu du.

 Hemengo irakasle __________ etorri dira / agindu dute.  Hango lagun __________ etorri dira / agindu dute.  Horko andre __________ etorri dira / agindu dute. 110


3. Idatzi zenbatzaile egokiak esaldietako hutsuneetan.  Tarta _______ jan nuen eta orain larri nabil.

bi bi

 Lagun _______ etorri dira gurekin egotera.  Zapata parea _______ zapata dira.

 _______ jendek hori uste arren, nik badakit zein den egia.

batzuk batzuk oso aoso a zenbai zenbai t t

4. Asmatu esaldi bana, aditz hauek erabiliz. daki daki

egiten egiten du du

dakartzagu dakartzagu

aginduko aginduko dio dio

diozue diozue

 _______________________________________________

 _______________________________________________

 _______________________________________________

 _______________________________________________

 _______________________________________________

5. Azpimarratu testuko aditzak eta sailkatu. KOKOTERAINO! Ea! Joango gara? Ez dakit nola esan etor

INDIKATIBOA

SUBJUNTIBO A

AGINTERA AHALERA

zaitezten! Etor zaitezte! Hara, etor zaitezkete, ala ez? Inor ez dit erantzuten eta. Orduak pasa ditzaket gauza bera esaten, baina dagoeneko nekatuta nago.Zoazte pikutara! egin ezazue nahi duzuena! © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

111

6. Osatu hitzak, ortografia zuzena erabiliz.

S X

Z

TS

TZ

TX

 __artagin

 gau__a

 __anda

 __ingor

 la__tana

 hau__po

 ekai__

 i__aso

 ke__ka

 __ume

 __alagarta

 __ori

 lei__e

 __u__trai

 __o__ongilo

 hari__a

 __a__pi

 __ubi

 a__egin

 o__oa

 __aboi

 __u__iri

7. Osatu erantzunak a itsatsidun hitzekin.

–Nola iritsi zara hain azkar? –__________ bizian etorri naizelako.

–Non egon zarete? –Zoologikoan. __________ asko daude eta oso politak.

–Zer ari zara jaten? –__________ zati bat.

–Non dago Mikel? –__________ horretan dago.

112


8. Markatu x batez letra larriaren erabilera egokiak.

kaixo nekane! bilbon nago.

Kaixo Maite! Non zaude?

zu bilbon? hiriburuei diezun gorrotoarekin? beno ba, ea ikusten garen! aio!

Ja! Ja! Hori lehen zen. Orain hiri zale amorratua naiz. Musu handi bat! Egongo gara!

9. Egin zure lagun baten deskribapena, konparazioak erabiliz.

___________________ ___________________baino baino__________ __________da da________________________ ________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ __ 10. Osatu olerkia. BEGIAK Zure begiak __________, nire __________ urdin, bionak eder eta zure __________ nireak bezain __________. Zure __________ nireak baino eder. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

besoak besoak begiak begiak

eder eder

marroi marroi

gauzak gauzak

113

Testa

Izena

Data

Inguratu erantzun zuzena. 1. Markatu perpaus honen egilea: Gure irakasleak azterketak ekarri ditu. a) gure irakasleak

b) azterketak

c) ekarri ditu

2. Markatu goiko perpausaren ekintza. a) gure irakasleak

b) azterketak

c) ekarri ditu

3. Osatu perpaus hau: Egunero… a) …eskolara joaten naiz. b) …eskolara joaten ari naiz. c) …eskolara joan naiz. 4. Aukeratu egile egokia perpaus honetarako: Zenbait…ez dute gustoko okela. a) lagunek

b) lagun

c) lagunak

5. Noiz erabiltzen dugu mugagabea? a) Izendatzen duguna ezaguna ez denean. b) Izendatzen duguna ezaguna denean. c) Pertsona eta gauza askotaz ari garenean. 6. Inguratu egia dena. a) Bilbo izen arrunta da. b) Itsusi hitza izena da. c) Pertsona-izenak letra larriz idazten dira. 7. Perpaus hauetatik, zeinek du aditz trinkoa? a) Gaur pozik ikusi zaitut. b) Ez dut ezer onik atera esperientzia honetatik. c) Opari asko dakarkizuet lan handia egiteagatik. 8. Aditza perifrastikoa denean, zer adierazten du aditz laguntzaileak? a) Ekintza zein den.

b) Ekintza nork egin duen.

c) Ez du ezer adierazten.

9. Aukeratu perpausean falta diren aditzak: Zuk gertatu dena…..baina ez………… kontatu nahi. a) …dakizu….diguzu.

b) …jakin duzu….diguzu. c) …jakingo duzu…diguzu.

10. Hitz hauetatik, zein da erakuslea? a) asko 114

b) lau

c) honek © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

11. Zer adierazten dute zenbatzaileek? a) Aipatzen duguna non dagoen. b) Kantitatea eta kopurua. c) Aipatzen duguna nolakoa den. 12. Zein galdera dagokio Lapurrarengandik ihesi joan da perpausari? a) Norengandik ihes egin du? b) Norengana ihes egin du? c) Nondik ihes egin du? 13. Aukeratu erantzun zuzena. Nori kontatu diozu patioan ikusi duzuna? a) Irakasleari b) Irakasleak c) Irakaslearengandik 14. Aukeratu erantzun zuzena. a) mehatxu

b) mehatsu

c) mehatzu

15. Zein da Nafarroko hiriburua? a) iruna

b) Iruña

c) irunea

16. Aurrekoa, zer motatako izena da? a) Berezia

b) Arrunta

c) Zenbakarria

17. Zertarako erabiltzen ditugu erakusleak? a) Izenak eta izenondoak zehazteko. b) Izenak bakarrik zehazteko. c) Singularra eta plurala desberdintzeko. 18. Zenbat zenbatzaile mota daude? a) hiru

b) bi

c) lau

19. Zein perpausek du zenbatzaile zehaztugabea? a) Gauean zenbait lagun etorriko dira afaltzera. b) Gauean bi lagun etorriko dira afaltzera. c) Gauean lagun guztiak etorriko dira afaltzera. 20. Hoietatik, zeinek dauka zenbatzaile orokorra? a) Gauean zenbait lagun etorriko dira afaltzera. b) Gauean bi lagun etorriko dira afaltzera. c) Gauean lagun guztiak etorriko dira afaltzera. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

115

21. Aditz………hitz bakarrez osatuta daude. a) trinkoak b) perifrastikoak c) laguntzaileak 22. Aditz perifrastikoetan, aditz laguntzaileak informazio hau biltzen du: a) Esanahia eta aspektua. b) Pertsona, aldia eta modua. c) Pertsona, numeroa, aldia eta modua. 23. Hauetatik, zein da joan aditzaren forma burutugabea? a) joango

b) joan

c) joaten

24. Zein da aspektu burutuaren marka? a) –ko/-go

b) –tu / -du

c) –ten / -tzen

25. Inguratu ahalerazko aditza duena. a) Mikel nire etxera etorri da. b) Mikel nire etxera etor daiteke. c) Mikel nire etxera etor dadin. 26. Zein da perpaus honen subjuntibozko forma? Ondo pasatzea opa dizut. a) pasa dezazun b) pasa dezakezu c) pasa ezazu! 27. Irakasleak etxerako lanak egin ditzazun nahi du. Zer esango dizu? a) Egin itzazu!

b) Egin dezazun

c) Egin beza!

28. Poemak normalean nola daude idatzita? a) Neurtitzez

b) Hitz lauz

c) Bi modutara

29. Bertsoak zerez osatzen dira? a) Ahapaldiz eta lerroz. b) Ahapaldiz eta puntuz. c) Ahapaldiz, lerroz, puntuz eta oinez. 30. Pertsona baten deskribapena egitean, zeri erreparatu behar diogu? a) Bakarrik pertsonaren itxura. b) Itxura eta izaera. c) Izaera eta bere zaletasunak.

116


Azken ebaluazioa


 Deklinabide-kasuak ezagutzea eta zuzen erabiltzea.

2

3

4

5

6

7

8

9

10

K

 Erakusleak zuzen erabiltzea.

K

 Zenbatzaile motak desberdintzea eta zuzen

K

erabiltzea.

 Aditz trinkoak eta perifrastikoak desberdintzea

K

eta perpausak sortzea.

 Aditzaren moduak desberdintzea eta

K

identifikatzea.

 Txistukariak zuzen erabiltzea.

K

 A itsatsia duten hitzak bereiztea.

K

 Letra larria zuzen erabiltzea.

K

 Pertsona baten deskribapena egitea eta

K

konparazioa erabiltzea.

 Olerki bat osatzea eta ulertzea.

K

Ariketak

 Perpausetan subjektua eta predikatua bereiztea.

1

2

T

T

3

T

 Aditzaren aspektua bereiztea.

T

 Pertsona-izenak letra larriz idaztea.  Aditz trinkoak eta perifrastikoak desberdintzea eta aztertzea.

 Erakusleak zeintzuk diren jakitea.


5

6

7

8

9

T

T

T

10

T

 Perpausak modu egokian osatzea.  Mugagabea zuzen erabiltzea.

4

T

T T

T

117

Ariketak 11

 Zenbatzaileek zer adierazten duten jakitea.

12

13

T

T

14

15

16

17

18

19

20

T

T

T

28

29

30

T

 Deklinabide-kasu desberdinak zuzen erabiltzea.

 Txistukariak zuzen erabiltzea.

T

 Leku-izenak letra larriz idaztea.

T

 Izen motak desberdintzea.

T

 Erakusleen erabilera jakitea.

T

 Zenbatzaile motak desberdintzea.

Ariketak 21

 Aditz trinkoak zer diren jakitea.  Aditz perrifrastikoetan biltzen den informazioa jakitea.

 Aditzaren aspektua ezagutzea.  Ahalerazko aditzak identifikatzea.  Subjuntiboa identifikatzea.  Agintera ondo erabiltzea.  Poemak nola idatzita dauden jakitea.  Bertsoak zerez osatuta dauden jakitea.  Pertsona baten deskribapena egiten jakitea.

22

23

24

T

T

25

26

27

T T

T T T T T T


118


Erantzunak Kontrola 1. Medikuak, medikuari, medikua. Mendian, mendira, menditik. Lagunarengan, lagunarengandik, lagunarengan / lagunengan, lagunengandik, lagunengan / lagunarengan,lagunengan, lagunegandik.

6. s,z,x: zartagin, laztana, kezka, leize, zazpi, xaboi /gauza, hauspo, xume, sustrai, zubi, suziri. ts, tz, tx: txanda, ekaitz, txalaparta, txotxongilo,atsegin, txingor, itsaso, txori, haritza, otsoa. 7. Nola iritsi zara hain azkar? Abiadura bizian etorri naizelako. / Non egon zarete? Zoologikoan. Animalia asko daude eta oso politak. / Zer ari zara jaten? Okela zati bat. / Non dago Mikel ? Taberna horretan dago.

2. Ume hau etorri da. Neska hori etorri da. Mutil hura etorri da. Udaltzain honek agindu du. Andereño horrek agindu du. Emakume hark agindu du. Hemengo irakasle hauek etorri dira / agindu dute. Hango andre haiek etorri dira / agindu dute. Horko lagun horiek etorri dira / agindu dute. 3. Tarta osoa jan nuen eta orain larri nabil. Lagun batzuk etorri dira gurekin egotera. Zapata parea bi zapata dira. Zenbait jendek hori uste arren, nik badakit zein den egia.

8. Kaixo Maite! Non zaude? / Ja! Ja! Hori lehen zen. Orain hiri zale amorratua naiz. Musu handi bat! Egongo gara! 9. Erantzun askea. 10. Zure begiak marroi, nire begiak urdin, bionak eder eta zure besoak, nireak bezain eder. Zure gauzak nireak baino eder

4. Erantzun askea. 5. Indikatiboa: joango gara, dakit, ez dit erantzuten, nekatuta nago. Subjuntiboa: etor zaitezten. Agintera: etor zaitezte, zoazte, egin ezazue. Ahalera: etor zaitezkete, pasa ditzaket.

.

Testa 1. a.

16. a.

2. c.

17. a.

3. a.

18. a.

4. a.

19. a.

5. a.

20. c.

6. c.

21. a.

7. c.

22. c.

8. b.

23. c.

9. a.

24. b.

10. c.

25. b.

11. b.

26. a.

12. a.

27. a.

13. a.

28. a.

14. a.

29. c.

15. b.

30. b.


119

120


Evaluacion.doc

Recommend Documents