Edukasyon sa Pagpapakatao
Grade 9
Ikatlong Markahan
Modyul 9 : Katarungang Panlipunan
Kung kawalang-katarungan kawalang-katarungan ang pagpatay, ang buhay ay katarungan. Kung kawalang-katarungan kawalang-katarungan ang pang-aagaw ng lupa, katarungan ang gumalang sa pagmamayari(ng lupa). Kung kawalang-katarungan kawalang-katarungan ang pang-aapi, katarungan ang pagkalinga at paggalang sa dignidad ng tao. Ang katarungan sa sarili ay ang paglalagay sa ayos ng sarili. Kung nais makakilos namg may direksyon sa aking buhay ay kinakailangang timbangin,ayawan, timbangin,ayawan, at/o panindigan ang maraming bagay na inihahain sa aking harapan. Ang wastong pagpiling ito ang masasabi nating pinakapundamental na prinsipyo ng katarungan sa sarili. Ang dahilan kung bakit ko kailangang ayusin ang aking sarili ay dahil mahalaga ako. Ang dahilan kung bakit ko pagsisikapanng gawin ang isang bagay ay dahil makakapagpapayabong ito at makapagtataguyod ng aking sarili. Kaya ko iingatan ang aking sarili ay dahil hindi ko maaaring bitiwan ang halaga ko bilang isang tao. Ang katarungang panlipunan ay ang pag-iingat sa sarili ng komunidad upang makagawa, makabuo, at makalikha.Ang pinakasentro pinakasentro ng lahat ay ang mga malalalim na ugnayan ng tao sa loob ng komunidad. Kung hindi magiging maayos ang tao, ang komunidad na kanyang gagalawan ay mawawasak din. Ang hamon ay Makita ang katarungan na isang pagpapahalagang kailangang pagsikapang panatilihin sa bawat sandali. Halimbawa: Katarungan ang tumawid sa tamang tawiran. Katarungan ang maging malinis sa itinitindang pagkain.
• •
•
•
• •
Modyul 10 : Kagalingan sa Paggawa Ayon kay ope !ohn aul "" sa kanyang isinulat na #$aborem %&er'ens noong taong *+, ang paggawa ay mabuti ma buti sa tao, dahil sa pamamagitan nito naisasakatupara nito ang kanyang responsibilidad sa sarili, kapwa at sa iyos. Ang kagustuhang maisabuhay ang layuning ito ang nagtutulak sa kanya upang magkaroon nang #Kagalingan sa aggawa. Ang kagalingan sa paggawa ay naisasabuhay kung tataglayin mo ang mga sumusunod na katangian: () nagsasabuhay ng mga pagpapahalaga, () pagtataglay ng positibong kakayahan, at () nagpupuri at nagpapasalamat sa iyos. . agsasabuhay ng mga agpapahalaga. Ang isang matagumpay na tao ay may tiyak na pagpapahalagang humuhubog sa kaniya upang harapin ang anomang pagsubok na pagdaraanan sa pagkamit ng mithiin. mithiin. Ang mga pagpapahalagang ito ang nagsisilbing nagsisilbing gabay niya upang gumawa ng kakaibang produkto o serbisyo na may kalidad. Ang produktong kanyang lilikhain ay bunga ng kasipagan, tiyaga, pagiging malikhain at pagkakaroon ng disiplina sa sarili. . agtataglay ng Kakailanganing Kakayahan. 0pang maisakatuparan ang mga mithiin sa buhay at magtagumpay sa anomang larangan, kailangang pag-aralan at linangin ang mga kakailanganing kakailanganing kakayahan at katangian tulad ng: kakayahang magbasa, magsulat, magkwenta, makinig at magsalita, at ang pagkakaroon ng mayamang kaisipan na gagabay sa iyo upang maging sistematiko sistematiko at malinang ang tatlong yugto ng pagkatuto: pagkatuto bagoang paggawa, pagkatuto habanggumagawa, at pagkatuto pagkataposgawin ang isang gawain. Ang mga sumusunod na kakayahan ay makatutulong din upang magkaroon ng matalinong pag-iisip na kailangan upang maisabuhay ang kagalingan sa paggawa (#How to 1hink like $eonardo da 2in'i ni Mi'hael !. 3elb): . Mausisa(4uriosita). Ang Ang taong mausisa ay maraming tanong na hinahanapan niya niya ng kasagutan. . emonstrasyon (imostra5ione). "to ang pagkatuto sa pamamagitan ng mga di malilimutang karanasan sa buhay upang maging matagumpay at maiwasang maulit ang ano mang pagkakamali. 6a karanasang ito natututo ang isang tao na tumayo at muling harapin ang hamon na gumawa muli. . andama (6ansa5ione)."to (6ansa5ione)."to ang tamang paggamit ng mga pandama, sa pamamaraang kapakikapakipakinabang sa tao. Ang kakulangan ng bahagi nang katawan ay hindi hadlang upang isakatuparan ang tunguhin. 7. Misteryo (68umato). "to ang kakayahang yakapin ang kawalang katiyakan ng isang bagay, kabaligtaran ng inaasahang inaasahang pangyayari. pangyayari. May mga pagkakataon pagkakataon sa sa buhay nang tao na nangyayari ang hindi inasahan at ang hindi inaasahan na ito ay ang siyang magbibigay nang pagbabago sa buhay niya bilang tao. 9. 6ining at Agham (Arte/6'ien5a). "to ang pantay na pananaw sa pagitan ng agham, sining katuwiran at imahinasyon. inibigyang diin nito ang kaalamang magpapatibay upang lalo pang magingmalikhain ang pag-iisip. ;. Ang kalusugan kalusugan ng pisikal na pangangatwan (4orporalita)."to ang tamang pangangalaga ng pisikal na pangangatawan ng tao upang maging malusog upang maiwasan ang pagkakaroon pagkakaroon ng karamdaman. Kasama dito ang pag-iwas sa anomang bisyo na pwedeng makasama sa katawan. <. Ang pagkakaugnay-ugnay pagkakaugnay-ugnay ng lahat ng bagay (4onnessione). (4onnessione). "to ang pagkilala at pagbibigay pagpapahalaga na ang lahat ng bagay at mga pangyayari ay may kaugnayan sa isa=t-isa.
. agpupuri at agpapasalamat sa iyos. Ang pinakamahalaga sa lahat upang masabi na ang paggawa ay kakaiba, may kalidad at kagalingan kung ito ay ayon sa kalooban ng iyos. Kung ang paggawa paggawa o produkto ay ginawa bilang paraan ng pagpuri at pasasalamat pasasalamat sa Kanya. Kapag ganito ang natatak sa iyong isipan, pagbubutihan at paghuhusayan mo ang lahat ng iyong gawain at ang balik nito ay pagpapala mula sa iyos.
Modyul 11: KASIPAGAN PAGP!P!N"AGI PAG#I#IPI$ A# %AS#&NG PAMAMA'A(A SA NAIMP&K Ang kasipagan ay tumutukoy sa pagsisikap na gawin o tapusin ang isang gawain na mayroong kalidad. "to ay tumutulong sa tao na malinang ang iba pang mabubuting katangian tulad ng tiwala sa sarili, mahabang pasensya, katapatan, integridad, disiplina at kahusayan na kung saan malaki ang maitutulong nito sa tao sa kaniyang relasyon sa kaniyang gawain, sa kaniyang kapwa at sa kaniyang lipunan. Ang kasipagan ang tumutulong sa isang tao upang mapaunlad niya ang kanyang pagkatao. "lang palatandaan ng taong nagtataglay ng kasipagan. . agbibigay ng buong kakayahan sa paggawa. . 3inagawa ang gawain ng may pagmamahal. . Hindi umiiwas sa anumang gawain. Ang pagpupunyagi ay pagtitiyaga na maaabot o makukuha ang iyong layunin o mithiin sa buhay. "to ay pagtanggap sa mga hamon o pagsubok ng may kahinahunan at hindi nagrereklamo. "to ay patuloy na pagsubok ng mga gawain hanggat hindi nakakamit ang mithiin.
Ang agtitipid ay ay kakambal ng pagbibigay. "to ay isang birtud na nagtuturo sa tao na hindi lamang mamuhay ng masagana, kundi gamitin ang pagtitipid upang higit na makapagbigay sa iba. Ang pagtitipid ay hindi ubos-ubos sa pera o bagay na walang saysay. 6apagkat dapat mong mahalin ang bunga ng iyong ginawang pagsisikap at pagtitiyaga. Ayon sa isang >nan'ial e&pert na si ?ran'is'o 4olay'o, mayroong tatlong dahilan kung bakit kailangan na mag-impok ang tao. . ara sa proteksyon sa buhay. . ara sa mga hangarin sa buhay. . ara sa pagreretiro M&$"!( 1): PAMAMA'A(A SA PAGGAMI# NG &*AS 6a kultura nating ilipino may tinatawag na ma@ana habit. "to ay ang pagpapabukas ng gawain. Ang oras ay tumutukoy sa panahon, pagkakataon, saglit, araw, at sa gaano katagal ang iginugol sa isang paggawa. "to ay isang mahalaga at kakarampot na yaman. Ang taong marunong magpahalaga sa oras ay siyang may mahusay na nagagawa. Hindi siya naaantala o nahuhuli. akatatapos siya ng gawain sa takdang oras. Ang pagiging maagap ng tao ay nagpapahiwatig na may pagpapahalaga siya sa oras ng ibang tao. Hindi niya nanaisin na masayang ang sariling oras pati na rin ang oras ng kanyang kapuwa. Ang ganitong uri ng tao ay itinuturing ang panahon o oras bilang isang kayamanan. Ang pagpaprioriti5e at pagpaplano ng gawain sa takdang panahon ay makatutulong upang ikaw ay maging mapanagutan, kapaki-pakinabang at matagumpay na magaaral, gayon na rin bilang kasapi sa isang pamilya, lipunan at bansa.
angangasiwa o amamahala ng ras "sa sa nabanggit na dahilan kung bakit mayroong nasasayang na oras ay sanhi ng ma@ana habitsa mga ?ilipino. arito ang ilang mungkahi upang maiwaksi ang pagpapaliban sa paggawa: . agtukoy sa iyong layunin na magbibigay ng direksiyon sa nais mong matupad. Magplano para sa iyong buhay. . agtukoy sa kung ano ang iyong pangangailangan sa kinahaharap na gawain. . agtasa sa mga gawain. Kung ito ay malawak, simulan sa pinakamaliit na gawain hanggang sa mabuo at matapos ang gawain. Ang pagsisimula sa pinakapayak at madaling gawain ay makapagdudulot ng kasiyahan o sense o8 a'hieBement. 7. ag-aayos ng mga kongkretong hakbang o plano ng pagkilos upang matapos nang maayos. Magtakda ng araw kung kailan tatapusin ang gawain. "wasang malihis sa ibang gawain. Mag-8o'us. 9. 3umawa. "takda ang oras. 3antimpalaan ang sarili sa tuwing may natatapos na gawain. ;. 1asahin kung nagawa ang nararapat gawin. Maging matiyaga at kapaki-pakinabang. Huwag susuko. agpaplano ng ras 0pang magabayan ka sa pagpaplano ng oras, narito ang ilang maaari mong gawin: a. 1imbangin ang iyong oras para sa pag-aaral, trabahong bahay, pagtulog, pagtulong at pananalangin. b. lanuhin ang kinakaharap na #grading period. '. 3umawa ng layunin sa bawat asignatura. d. Alamin kung gaano kahaba ang kinakailangang gugulin para sa pag-aaral sa mga asignatura. e. Mag-aral sa tamang lugar. Humanap ng isang lugar sa loob ng tahanan kung saan maaaring mag-aral. 8. lanuhin kung paano kinakailangang humingi ng tulong sa mga guro at kamag-aral sa mga araling hindi naunawaan nang lubos. g. "-prioriti5eang mga asignaturang pag-aaralan. h. Alamin ang mga epektibong paraan ng pagbabalik-aral at pagsusuri sa mga babasahin. i. Alamin ang sining sa pagtatanong. Maraming matututuhan kung nagtatanong. C. 3amitin nang kapaki-pakinabang ang oras. Maging ang oras o panahon ay nakaraan na, pangkasalukuyan at panghinaharap, may hamon dala ito na gamitin nang wasto at pahalagahan.
M&$"!( 1+: Mga Pansariling Salik sa Pagpili ng #a,ang Kursong Akade,iko o #eknikal.okasyonal Sining at Isports Negosyo o 'anap/uhay
6a pananaw ng isang Alemang pilosoper na si !Drgen Habermas tungkol sa pagiging indibidwal ng tao na tayo ay nilikha upang makipagkapwa at makibahagi sa buhay-samundo (li8eworld), at itong buhay-na-mundo ay nabubuo naman sa pagkomunikasyon ng kanyang mga kasapi. agdag pa niya, nahuhubog lamang ng tao ang kanyang pagkakakilanlan sa pakikibahagi sa kanyang pakikipag-ugnayan sa kapwa. "to ay pananaw na etikal sapagkat may kinalaman ito sa magandang buhay para sa akin, para sa atin at sa ating lipunan (3ood li8e 8or me 8or us in 'ommunity) at moral dahil ibinibigay nito kung ano ang mabuti para sa lahat (what is Cust 8or all). 6a pagpili ng tamang kursong akademiko o teknikal-bokasyonal, negosyo o hanapbuhay ayon sa iyong: . 1alento . Hilig 9. Katayuang pinansiyal . Kasanayan (skills) 7. agpapahalaga ;. Mithiin Ang mga 1alino o 1alentong ito mula sa teorya na binuo ni r. Howard 3ardner (*+): .2isual 6patial .Mathemati'al/ $ogi'al 9. Musi'al/ Ehythmi' <. "nterpersonal .2erbal/ $inguisti' 7.odily/ Kinestheti' ;. "ntrapersonal +. %&istential
