7
7 ABBT ABBT (1838-1926) Victora döneinin önde geen bilgin ve ahyatçlarından Cbrdge, St.John's Coegedan matematik ve iahyatta yüksek onu onurr derecesyle mezun oldu. 1862 186 2 yndan baren İngterenn sayılı oklarında müdüük apmaya başladı 1889da emekye arlarak kendn bütünüyle azmaya verd. En bilinen yapt Bir Kare (A Square] mzasıyla yayımadğı, pek çok kuşaktan bnerce kişinin okuduğu bugün de ma temaik zik zik ve blgsayar blieri blieri öğrencier arasında arasında çok popüler olan Bu satirk noveadak şekieri de yne yn e kendis kendi s çmştir Dn D nin in 2007 tarih tar ih uzun u zun metraj met rajıı mnden başka çoğ kısa ve deneysel olmak üzere birçok lm yapılmıştır 180) adl eseri İngiiz lolojisne br katkı olarak görüektedr 1885te Francs Baconun haya tına lişkn br ktap yayılamıştır. Teolok eseleri arasında smsz olarak yayıadığ üç dn romans 878, 882) 1906) vardır
hs Gmm m
Phh
HASA HM M 1950 Zara doğlu OTÜ, kimya mühends Blurg polsiye felsee tarh macera çzg man dahl çok geniş bir yelpazede yelpazede okumayı okumayı seviyor sev iyor ve sadee sevdiğ ktapları çeviryor çevir yor İngzeden İngzeden Edgar Alan Poe, Howard Phlps Lovera Lord unsanyArthur Mahen Rchard Burton harles Howard Hinton oseph Conrad Henry ames E M Forster Scott Fitzgerald Edwn Abbott Abbott Fransızadan ean-acques Rousseau Voltaire Antone Galland ean-u Steinmetz Hugo Pratt ules Verne çevird Şimdilerde Sal Beowla boğşuyo boğşuyor. r.
7 ABBT ABBT (1838-1926) Victora döneinin önde geen bilgin ve ahyatçlarından Cbrdge, St.John's Coegedan matematik ve iahyatta yüksek onu onurr derecesyle mezun oldu. 1862 186 2 yndan baren İngterenn sayılı oklarında müdüük apmaya başladı 1889da emekye arlarak kendn bütünüyle azmaya verd. En bilinen yapt Bir Kare (A Square] mzasıyla yayımadğı, pek çok kuşaktan bnerce kişinin okuduğu bugün de ma temaik zik zik ve blgsayar blieri blieri öğrencier arasında arasında çok popüler olan Bu satirk noveadak şekieri de yne yn e kendis kendi s çmştir Dn D nin in 2007 tarih tar ih uzun u zun metraj met rajıı mnden başka çoğ kısa ve deneysel olmak üzere birçok lm yapılmıştır 180) adl eseri İngiiz lolojisne br katkı olarak görüektedr 1885te Francs Baconun haya tına lişkn br ktap yayılamıştır. Teolok eseleri arasında smsz olarak yayıadığ üç dn romans 878, 882) 1906) vardır
hs Gmm m
Phh
HASA HM M 1950 Zara doğlu OTÜ, kimya mühends Blurg polsiye felsee tarh macera çzg man dahl çok geniş bir yelpazede yelpazede okumayı okumayı seviyor sev iyor ve sadee sevdiğ ktapları çeviryor çevir yor İngzeden İngzeden Edgar Alan Poe, Howard Phlps Lovera Lord unsanyArthur Mahen Rchard Burton harles Howard Hinton oseph Conrad Henry ames E M Forster Scott Fitzgerald Edwn Abbott Abbott Fransızadan ean-acques Rousseau Voltaire Antone Galland ean-u Steinmetz Hugo Pratt ules Verne çevird Şimdilerde Sal Beowla boğşuyo boğşuyor. r.
Fd üzü © 2015,ALFA BasımYayım BasımYayım Datım San. veTic. Ltd.Şti.
Kitabn Türkçe yayn hakarı Basım BasımYayım Datım Ld. Şi'ne atr antm amacıyla, kaynak göstermek şaryla pacak kısa antılar dışınd yyncının yzl zn makszın makszın hçb h çbr r elektronk elektronk vey mekanik mekanik araçla çoğltı1am çoğltı1amz. z. Eser sahplernin manev ve mal hakları sakldr.
Yayıncı ve Genel Yayn öntmeni M. auk Bayak Genel Müdür Vdat Bayak Yayın önetmni Mustaf Küpüşoğ Kapak Tasarımı Bgüm Çiçkçi Sayfa Tasarımı Zuhal uan
ISBN 978-6051710303 1. Basım: Mat 2015
Baskı e Cit Mlisa Matbaacılık
ÇihazlaYolu ÇihazlaYolu Aca Sanayi Sitsi No 8 Bayramaşaİs Bayramaşaİstanbu tanbu T 0(212) 674 97 23 Faks 0(212) 674 97 29 Sika no 12088
f Ş lmdar MahallsiTicaethan Sokak No 15 3410 Fatihİstanbl Basm aym Dağım San. ve Tic. Ld
el: 0(212
511 53 03 03 pbx) aks 022 519 33 00 .alfkitapcom m inf@alf inf@alfk kap. ap.com com w.alfkitapco Stika No 10905
EDW l. IBBOTT
UZULK HS FEHİ Eİ
F�İ
Bu yapıt Önceden yalnızca iki boyuta aşinayken Artık ÜÇ boyutun gizemlerini de bilen Alçakgönüllü bir Düzülkeli tarafından Gökülke 'nin Yurttaşlarında DÖRT, BEŞ atta ALTI boyutun gizemini Çözme arzusu uyandırarak Böylece HAYAL GÜCÜnün gelişmesine ve Üç boyutlu İNSANLI Üstün ırkları arasında Nadiren rastlanan ve en mükemmel Armağan olan ALÇAKGÖNÜLLÜlüğün Geliştirilmesinde belki yardımı olur umuduyla GENEL OLARAK Uzayülke sakinlerine ve ÖZEL OLARAK C. ye İthaf edilmiştir
p ri ço "Ey gece ie gündüz ama bu garip
Byu• Yk NTAÜLE İi B a DÜZÜL
ZAÜLE Eyvahar osun nası da dei saçması sözer çıkıyor azımdan!
ÇNDEKLER
Sınrlamalar . 9 İkinci ve Gözden Geçirilmiş Baskıya Yayıncının Yazdğ Önsöz, 1884 15 BÖLÜM
BU DNYA
1 Düzülke' nin niteliği üzerine 2 Düzülkenin iklimi ve evleri üzerine. 3 Düzülke sakinleri üzerine. 4 Kadnlar üzerine 5 Birbirimizi tanıma yöntemlerimiz üzerine 6 Görerek tanma üzerine .. 7 Düzensiz Şekiller Üzerine . 8 Eski zamanların boyama uygulaması üzerine 9 Evrensel Renk Yasası Üzerine 1 Renk başkaldrıs nasıl bastırıld? 1 Rahiplerimiz üzeine . . 12 Raipleimizin öğretisi üzerine
23 26 29 34 42 49 56 6 65 70 76 80
. BÖLM
BAŞKA DNYALAR 89
13 Rüyamda Çzgülky nasl gdüm? 91 14 Düzülky anamak ç nasl boşuna uğaşm? 97 15 Uzayülk b yabanyla nasl anşm? 105 16 Yaban Uzayülknn san bana açkamak çn nasl boşuna uğaş 110 17 ml anlamay boşuna dndkn sona ü nas ym başvudu? 1 18 Uzayülky nas gldm v oada nl gdüm? 15 19 Uzayüknn daa başka san ünn bana gsmsn ağmn nas daa fazasn sdm v sonunda olanla 13 0 ü üyamda bn nas yükndd? 14 1 Üç Boyu uamn Tounuma ğmy nas çaşm v nas b başa kazandm? 147 Bundan sona Üç Boyu uamn başka yolaa yaymaya nas çalşm v nas b sonuç ld m? 151
SINIRAMAAR
Düzüke, iması olarak yayımlanaı y yıldan faa bir aman odu. Ciddi, ağırbaşlı, Shaespea reci bir bigin olan Edwn Abbott Abbott'un hem endini hem de ourlarını eğendirme için yadığı bu yapıt öyle engin bir hayal gc sergiliyor, ya bancı bir toplumu öyle Swftvari taşlıyordu i, o aandan bu yana gncelliğinden hiçbir şey yitir medi Boyutların avranma arına insanoğlunun bu gne adar bulabildiği beli de en iyi giriştir bu yapıt Bu yapıtla notalke (sıfır boyut), çigie (te boyut) ve dle (ii boyut) sainlerinin en di evrenlerinden ne denli hoşnut oldularını öğren mekteyi. Bu e saineri, görş açılarının sınır lılığını anamamala almıyor, bu sınırları aşmaarı için yapılan her girişime de öfeleniyorlar Üstnlğn en a ç aşamasıyla -notadan çi giye, çigiden dleme ve demden ç boyuta arşı karşıya olan bilerin, ç boyutlu stn baış
0
DW ABBO ABBO
açmla oyu saysn sonsua adar ad adm arrmay anlamaya har olduğumu dşnlelr ör oyulu r evren elee aul edelr ve anlayalrd Ama durum hç de öyle değl! Ao r Ua yle (ldğm ç oyulu evren) sannn r dlem sanne lenn oyulu snrll ğn ayrnlaryla açladan ve onu e oyuu aul emeye orladan sonra endsnden dör dnc oyua amas sendğnde nas öfeye a pldğn anlar. Bu genelle ç oyulu varlar (ler) çn de doğrudur Ensenn göre uramn anlamaya çalşan heresn arşlaşğ sorunlardan r ra mn evren çen fala oyulu olara görme ye orlamasdr Öelller dğer çnden far da osa aman r r dördnc oy olara aul emem gerer; u da armaşl d ra daha arrr Bu sorndan açmann yollarndan r s denlemlern geomer anlamlarn dernlemes ne sorgulamadan maemasel fadelere sğnmar Düzülk yalnca r oyu sorunu olara görl meyp nsan hnnn ve nsann genel olara snr lamalara arş avrnn r ncelemes olara görl dğnde daha fala önem aanmaadr. Br snrlama fsel öelller nedenyle r varlğn doğasnda varsa o varl u snrlaay nasl aşalr? İnsan doğuşan ör rne reng do ğuşan sağr rne mğ nasl anlaalr? İnsan şğn veya sesn farl dalga oylarn açlayalr;
ÜÜLK
dounma gii deneneilen duyumlardai ince ay ımlara aşvurailir Zeya dayanan r anlayışa ulaşılailr eli. Ama u iraç saniyeiğine ol sun r ahçenin görlmesi veya Beehovenin ir senfonisinin duyulmasının doğuracağı anlama d eyiyle asla arşılaşırılama Ya insanın dşnme alışanıarına ö salmış sınırlamalara ne demeli leliler yalnıca endi ioyululularını değil adınların afaca aşağ oluşlaını da arışılma ir doğa yasası ola ra görmeedirler. Öe yandan re iioyulu sınırlılığı delmeye çalışıren adınların daha a değerli oluşları onusunda leliyi aydınlama ya hiçir şeilde aışma Öyleyse u le avrı (ledei aı sınıf farlılıları gii Vic oria dönemindei yaygın İngili avrını yansıma adır ve oyular onusunda amamen aydınlanmış olmasına arşın yaarın u modası geçmiş görşle r paylaşığından uşulanailiri Öyleyse u iap ii yalnıca maemaisel ve fiisel sınırlamalar değil oplumsal sınırlamalar da dahil olma ere genel olara evrenimie oydu ğumu sınılamalar sorununa yönelmelidir Varsa yımlamı ne ölçde doğrudur ve ne ölçde ger çeiğin diasi veya endi endine hime eden yanlış yorumlarıdır Geresi veya yanlış sınırlamaların gelişigel aul ediliverdiğini görme olduça uhaf. Sreli eraer yaşadığımı veya inanma ere yeişiril diğimi sınırlamaları sorgulamadan aul emeye
WN ABBO ABBO
eğilimliyizdir. Çok gerçek bile olsalar, günlük de neylerimizin dışında kalan sınırlamalar için durum böyle değildir Öeğin bir cisim ne kadar hızlı hareket ediyor olursa olsun, ona hareket yönünde bir kuvvet uy gulanmasının onun hızını artıracağı gerçeğine alış kınızdır. Arabanızın gaz pedalına her basışınızda bu varsayımla hareket etmektesiniz ve arabanız da er seferinde bu varsayımı destekleyecek biçimde işlemektedir Ama bu yalnızca göreli olarak düşük hızlarda doğrudur. Hızlar arttıkça, kuvvetlerin, hızı daha faza artırmadaki etkiler azalır. Işığın boşluaki hızı olan saniyede 297 792458 her maddi nes ne için mutak hız sınırıdır Evrenimize ilişkin bu sınırlamayı 905 yıında ilk keşfeden Einstein oldu. Ne ki bu, görelik kuramının meslekten olma yanlarca en zor kabul edien yönerinden biridir. Durmadan sorulan soru şudur: "Neden ışıktan daa ızlı hareket edemeyiz? Bizi durduran nedir? Neden roketleri giderek daa faza hızandırama yız? Yanıt oarak ieri sürüecek en iyi sav, bu sınır amanın, varlığımızın olduğu gibi, Evrenimizin de bir parçası oması nedeniye bunu yapamayacağı mızdır. Sınırlama olmasaydı ya da farkı nitelikte olsaydı, Evren yie var olabilirdi, ama bu bizim Ev renimiz omazdı Hatta daha başka sınıramaların olduğu bir Evrende, bizimkisi gibi bir yaşam belki de mümkün olamazdı
ÜÜK
3
Düüke'yi aşan bi Eeni koayca düşeyebi diğimie göe şk hnn n omadğ e zülke kahamannn bi üe için kendi Eeninden yükemei gibi bu aşknğa geçici oaak da oa gimenin bi younu buabieceğimi biimkini aşan bi Een acaba oabii mi Ben kendi biim kugu öyküeimde ydaaa yocuuğu müm kün kmak e öykünün ieemeini ağamak için kahamanam gene oaak "hipeuay dediğim bi şeyin aandan çatm Bi gün bu geçek oabii mi Pek oa göükmüyo kabu ediyoum ama Kaca Düzülke yanca eğencei e ekice bi geometi aştma omayp Eenimi e ken dimi hakknda dein düşünceee damama yo açabiecek bi öyedi ISAAC ASIMOV
İkinci ve Gözden Geçirilmiş Baskıya Yayıncının Yazdığı Önsöz, 1884
enm zaall Düzülkel dostum bu anıla yaz maya başadğı zamank zhn gücünü kouyo ol saydı şmd bu önsözü onun adna kaeme amama geek kamayacakt. u önsözde dostum öncelke ögü dou eeştleyle bu yaıtın hç umulmadık b süe çesnde knc baskı yamasn sağayan Uzayülkel okuaına e eeştmenene teşekkü etmey; knc olaak (tamamen soumlu olmasa da) baz hatala e dzg yanlşlandan doay özü dlemey; üçüncü olaak da b k yanlş anlaşma ya açkk getmey azuamaktad Ama o atk es Kae değ. Ylla süen haslk kmsenn ken dsne nanmayş e alay konusu edlşnn yaattğ o ağ bunalım; yaşllkla gelen doğal çöküntüye beşnce bçok düşünce e kaamın yanı sa Uzayüke'de kaldığ ksa süe boyunca öğendğ temnolojnn büyük b ksm zhnnden sn
6
WN BB BB
gitti. Bu yüzden, benden özellikle (biri entelektü el, diğeri ahlaki niteik taşıyan) iki konudaki itiraza kendisi adna yanıt vermmi rica etti. Birinci itiraz şu: Bir Düzülkei, bir Çizgi ie kar şılaştğında uzun olduğu kadar kaınığ da olan bir şey görmektedir (az çok bir kalınığ omasayd görüemezdi çünkü; sonuç oarak (denmektedir) Düzülkeli, yurttaşarının yalnzca en ve boy değil aynı zamanda (kuşkusuz çok az da osa) klınlığ veya yükekliğe de sahip olduğunu kabul etmeidir Yerinde bir itiraz; Uzayülkeiler açısndan karşı çı kılmas da neredeyse oanaksz ve itiraf edeyim ki ik duyduğumda nas bir karşlık vereceğimi bie medim. Ama zavall yaşl dostum, bana kalırsa, bu itiraza gereken cevabı akkyla verdi Kabu ediyorum," ddi -ona bu itirazdan söz ettiğimd eleştirmeninizin elirttiği olguların doğ ruluğunu kabul ediyorum, ama vardığı sonuçla yadsıyorum Tıpkı Uzayke de şu an için adı kon mamış, ama enim ekyükseklik" dediğim, senin ilmediği Dördünü ir Boyutun varlığının doğru olması gibi, Düzülke'de de adına yüksekik" denen, tanınmayan Üçünü ir Boyutun olduğu doğrudur Ama iz yükskliğimizi," sizin ekyük sekliğinizi göz önüne aldığınzdan daha aza göz önüne amayız Ben bile Uzayülke de ulunmuş ve yirmi dört saat süreyle yksekliğin" anamını kav rama ayrıcağın yaşamış oan ben bile şimdi onu görme duyusu ya da muhakeme araclığyla değil, ancak inanç yoluyla kavrayabiiyorum
ÜÜK
Bunun neden açık Boyut yn demeye el lçü demeye el az le çok demeye el İmd bzm bütün çzleimzn klınlığı (ya da yüksek liği atık naıl teenz yle deyn birbirine eşit ama sonsuz küçük değeded dolayııyla onlada bz boyut kavamına tüecek hçb zellik yok tu. Uzayülkel acul b eleştmenn nedğ s ss mikrometreleren hehan binn de b yaa dokunamaz bze çünkü neyi n yöne lçece ğmz bilemeyz Bi Çz düğümüzde uzun ve prlk b şey üüz; prlklık bi Çzinin valığı çn en az uzunluk kada eeklid palak lık yok olduğunda Çz de zden yite Bylece Düzülkel bütün dotlaım b Çzde b deece ye kada ünü olan tanınayan boyut konu unda kendleiyle konuştuğumda Ha prlklık tn z edyounuz! dyola ben Hayı eçek Boyuttan z edyoum' dedğmde hemen cevabı yapıştııyola Öyleye lçüven bakaı zn şu boyutunuzu ya da bze han ynde uzandığın y leyn He kin de beceemedğiden byle b yanıt ben u pu edyo Daha dün Başdae (b başka deyişle bzm Yükek hbmz Devlet ha pihanen teftşe elp bana yılık yednc olağan zyaetn yaptı ve bana yednc defa Naıl daha yice myim?' ouunu yneltt Rahbmz blmee de onun uzun ve enş olduğu kada yüksek de ol duğunu kendiine kanıtlamaya çalıştım Ama bana ne dee beğeniinz Benm üksek olduğumu y lüyounuz yüksekliğimi lçün de ize nanayım
ı8
DWN BBTT BBTT
Ne yapabdm? Ben köeye skan bu souya nas yan veebdm? Çaeszken ezdm, o se muzae b edaya kp g odadan Bu, sze h uha m geyo? O zaman, ken dnz benm yeme koyun Dyem k Dödünü Boyuan b üedp sz zyaee gem ve sze una söyem olsun Gözenz ap da ne za man k Boyuu) b Düzem gösenz, bunun (Ü Boyuu) b Ka oduğu sonuunu kasnz ama geeke ne enk ne paaklk ne de buna benze baka b ey oan, benm sze yönünü göseemyo ve szn de onun büyüküğünü ölemyo omamza kan, geek b Boyu olan Dödünü b Boyuu da gömekesnz' Böyle b zyaeye ne des nz? Onu b yee kapamaz msnz? Benm yazgm da bu odu e Üünü Boyuu vazeden b Kaey Düzülkeen hapsemes, Dödünü Boyuu vaze den b Küpü sz Uzayükellen hapsemes kada doğal He boyuak nsanğn hoyalk ve anla yszka bu kada güü benzelkle amas ne e Nokaa Çzge, Kaee Küpe, Ekküple hepmz ayn haaa İyouz; hepmz sasya kend boyusa önyagamzn köesyz, pk s zn Uzayükenzden b ozann dedğ gb. "Doğnın bir fırç rbei bütün ünylrı benzer kılr. 1
1
Yaa şmnnn baann ms kavaama mş omaa üünn Kü sö konusu noka ü n apğ konuşmaana aha önc skc va gks
ÜÜE
9
B nokada Karenn sans bana ok sağlam gründü. Keşke kinc (ya da ahlak nelkeki) raa yanıının da aynı derecede aık e kna ed c oldğn syleyeblseydm. Onn kadınlardan nefre eden br oldğ yolndak b ra Doğa yasası yarınca Uayülke ırkının yarıdan falasını olşranlar arafından hararele ler sürüldüğün den elmden geldğnce b eleşryi boşa ıkarmak serdm Ama Kare, Uayülke'nn ahlak ermno lojsne o kadar akı k onn b lamaya karşı yapığı sanmayı kelimes kelimesne akarırsam kendsne haksılık emş olrm. Tercümanı e g rüşlerin eleyen br olarak, yed yıllık br mah pslğn onn Kadınlar konsnda oldğ kadar kikenar Ügenler e Al Sınıflar konsndaki f krlern de değşrdğ soncn ıkarıyorm. O şmd Kürenn Dü Çglerin pek ok bakımdan Çemberlerden üsün oldğ yolndak grüşüne yakın dryor. Ama br Tarh olarak yaarken, Düülke haa Uayülke Tarhler arafından (Kare Uayülkede ne olp bğnden haberdardı arık) genellkle benmsenen grüşlere (belk de fa lasıyla) kaılıyord b arhn sayfalarında (yakın amanlara kadar) Kadınların e genş klelern ya gısı pek sü edlmeye değer blnmamış e hbr aman dkkae alınmamışır. Kare, anlaşılması daha da or br pasajda, kim eleşrmenlern kendsne ynelkler daresel ya bulduğu için koymadığı bazı açıklamaarı koymak zorunda kaldığını belirtmemi isted benden.
20
WN ABBO ABBO
da aritokratik eğililer taşıdığı iddiaıı çrteyi arzuluyor şidi ayda Dairei, kedi yurt taşlarıı byk bir çoğuluğu zeride kuşaklar boyu tlk kuralarıı ağlaya ziiel gç lerii akkıı teli ederke, Dzlkedeki olgu ları, ou eragi bir yoruua gerek bıraka da, Devrieri er zaa kala batırılaayaca ğıı kaıtladığıa, Daireleri kıırlığa ak ede Doğaı oları ouçta başarıızlığa ak etti ğie iaıyor ve burada," diyor, bt evrede geçerli ola o byk Yaaı yrrlkte olduğuu göryoru: İa akl, belirli bir aaca yöeldiği i dşrke, Doğaı iketi, ou epey farklı, aa çok daa iyi başka bir şey yapak zoruda bırakır" Geri kalaıa gelice, Dzlke'i glk yaşaıdaki er kçk ayrtı Uzaylkedeki bir ayrtıya karşıık geldiğii dşeeii okur larıda rica ediyor ayrıca çok öei, aa dee yi alaı dışıda kala şeyerde öz ederke bir yada, böyle bir şey ala olaaz," öte yada ta da böyle olalıdır ve bu kouda er şeyi bii yoruz" deeye eğilili oa ölçl ve açakgöll Uzaylkelileri, bir bt olarak ee alıdığıda, yapıtıı alaı olduğu kadar eğleceli de bulacak larıı uuyor
1. ölüm ••
Sbırlı ol çükü üy uçsuz buksız v giştir
Düzüe ' teğ üzee
Dünyamza biz öyle dediğimiz için değil onun ni eliğini Uzayülkede yaşamak ayrcalğna saip siz talii okurlarma daa iyi anlatabimek için Düzül ke diyorum Gözünüzün önüne üzerinde Düz Çizgilerin Üçgenlerin Karelerin Beşgenlerin Altgenerin ve daa başka şekillerin yerlerinde sabit duracakla rna zeyin üzerinde doğrumaya ya da yüzeyin altna geçmeye yetecek gücü bulamadan -sert ve parlak kenarlaryla- bir gölge gibi üzeyin üsün de veya içerisinde serbestçe sağa sola areket etiği çok büyük bir kğ abakas geirin işe o zaman ülkem ve yuraşlarm akknda oldukça doğru bir fikir edinmiş olursunuz Birkaç yl önce olsayd be nim evrenim derdim ama gelin görün ki gözüm açld daa üstün görünümlü şeylerin varlğndan aberdarm ark
24
EDWI BBT BB
Böye bir ükede siin kat cisi dediğini türden herhangi bir ey buunasnn oanaksğ n heen fark edeceksini aa bana öye geiyor ki tanadğ gibi hareket etekte oan Ügeneri Kareeri ve daha baka ekieri görünüerine ba karak birbirinden ayrt edebidiğiii varsayacaks n. Oysa ta tersi bier böyesi eyeri göreyi en andan bir eki diğerinden ayrt edecek bii de göreyi Bier Dü Çigierden baka bir eyi ne görürü ne de görebiiri bunun neden böye oduğunu heen akayay. Uayüke deki asaarndan birinin ortasna bir bouk para koyun ve parann üerine eğierek ona yakndan bakn Para sie bir daire oarak gö rünecektir Şidi de asann kenarnda dik durun ve ya va yava öeirken göünüü paradan ayrayn (böyece kendinii giderek bir Düüke sakininin konuuna yakatr oacaksn) o aan bo uk para göünüe giderek daha ova görünecektir en sonunda göünüü ta da asann yüeyiye ayn hiaya getirdiğinide (böyece bir Düükeiye ayn konua gediğinide) bouk para artk ova de göükeyip dü bir igi oacaktr Kartondan kestiğini Ügener Kareer ve daha baka ekiere de ayn deneyeri yapacak oursan yine ayn eyer oacaktr Masann kenarndan bak tğnda bunar göünüe artk birer eki oarak deği dü bir igi oarak görünecektir rneğin bide saygn bir snf oan Tüccar snfndan eke
ÜÜE
25
nar br Üçgen ele aaım 1 şek zerne eğerek bakığınızda Tarı nası göreeğnz gösermek edr; göznz masanın kenarına doğru ndrerek bakığınızda Tarı 2 şek ve 3 şekdek gb gö rrsnz ama göznz am oarak masanın yze yye aynı zaya gerdğnzde bzm Dzkede gördğmz gb) dz br çzgden başka br şey göremezsnz
Uzaykede buunduğum sırada szn gem ernzn de denzernz aşarken ufuka uzak br adayı veya sa fark ekernde benzer de neymer yaşadığını duymuşum Uzakak kara parçasının koyarı burunarı çok sayıda ve farkı bykke grn ve çıkınıları olabr ama yine de gneş bunların zerne doğup da ışık ve gölge yardımıya grn ve çıkınıları oraya çıkarmadığı sree) uzakan su zernde kesksz gr br çzg den başka br şey göremezsnz Dzke de bzm çgenerden br veya daa başka anıdıkarımız bze doğru yaklaşığında şe bz de böye görrz. Bzde gneş veya göge ya pabeek erang br ışık da buunmadığından szern Uzaylkede yararandığınız rden gö rşmze yardımı oaak çbr şeymz yokur Dosumuz bze yaklaşıkça çzgsnn bymeke oduğunu görrz bzden uzakaşığı öçde kç
6
EW ABBOT ABBOTT
lü Ama göüntüsü hep düz b çzgd; Üçgen Kae Begen Altgen Dae ya da baka b ey olmas fak etmez adece ve sadece düz b çzg oaak göünü Bu evesz kouada dostamz bbnden nas ayt edebldğmz soabsnz Ama Dü zülke saknlen betmedğmde bu doğal sounun yant geeğnce ve koayca velm oacakt Şm dk bu konuyu b yana bakaak ülkemzn klm ve evle üzene b k ey söylememe zn ven
Düzülke nin iimi ve evle üzee
zde oduğu gb bzde de pusuann döt yönü bulunu Kuzey Güney Doğu ve Bat Güne veya baka b gök csm bulunmadğn dan bdk yoaa Kuzey beleyemeyz; ama bu konuda kendmze has b yöntemmz va Bzdek b Doğa Yasasna göe Güneye doğu süek b çekm vad lman klmede bu çekm gücünün çok haff olmasna ağmen öyle k sağlk b Kadn çok zolanmadan kuzeye doğu yed sekz yüz mete yo aabl dünyamzn çoğu böümün de güneye doğu çekm b pusua göev göme ye yete Bundan baka be aakaa) süekl Kuzeyden yağan yağmuun da fazladan b yaa dokunu; kentlede Kuzeyden yağan yağmua ka çat ev göeek kounak olutusun dye yan
ÜÜLK
duvarlar Kuzey Güney doğrultusunda olan evler bize klavuz our. Everin olmadığı kırsal alanlarda, ağaç gövdeeri bir çeşit kılavuzluk yaparlar Kısaca sı, yönümüzü beliremede sanıldığı kadar gçlükle krşılaşmayız Güney çekiminin zor hissedildiği daha ılıman bölgelerde, bana yol gösterecek hiçbir ev veya ağa cın bulunmadığı pıssz bir ovada yürürken, you ma devam edebilmek için bazen saatlerce yağmuru beklemek zorunda kalmşımdır Yaş ve zayf kim seler üzerinde, özellikle de narin Dişi Cinsi üzerinde çekim kuvveti, sağlam yapılı Erkek Cinsi üzerinde olduğundan daha etkilidir; bu yüzden, sokaa bir Hnımefendiye rastlandığnda yolun kuzey tarafını -Kuzey ile Güneyi birbirinden yırt etmenin kolay olmadığ bir iklimde yaşıyorsanız ve sağlıklıysanız, kıs bir sürede bunu yapmk hiç de kolay bir şey deildir ona bırakmak bir görgü kuralıdır Pencere bulunmaz evlermizde: Çünkü ışık bize evlerimizin içinde ve dışında, gece ve gündüz, her zaman ve her yerde, aynı şekilde, ama bilmediği miz bir yerden gelir Eskiden, "Işığın kaynağı ne dir? sorusu, mürekkep yalamışlarımızın ilgisini hayli çeken ve h bire kurcalanan bir sorundu; ardı arkası kesilmeyen çözüm bulma çbaları akıl hastanelerimizin sözde çözümcülerle dolup taş masından başka bir sonuç vermedi Böylece, ağır vergiler koyarak dolaylı yoldn bu tür araştırmaları engellemek için yapılan birçok sonuçsuz deneme den sonra Yasama Organı, ykın sayılablecek bir
28
EW ABBOT ABBOTT
gemte bu aratrmaar kenke yaakad Şu anda ben yazk k Düzükede yanzca ben bu gzem orunun doru özümünü ok y bmekte ym ama benm bu bgm ükemdek br tek kye be anatamaz benme Uzayn hakkatern ve Boyutu dünyadan geen k kuramn ben tek k oan benme ank zr deymm gb aay ederer. Ama konudan bu kadar uzakamak yeter bu üzücü konuyu br yana brakp znnze ever mz hakknda konuam En yaygn ev bm ekde görüldüü gb be kenar br baka deye begendr Kuzeye bakan k kenar RO ve OF aty outurur ve evern a dece k yannda kap bulunur Douda Kadnar n küük br kap Batda e Erkeker n daa büyük br kap. Güney taraf ya da zemn genelke kapzdr Kare ve ügen evere zn vermemektedr Sebe b de udur Br Karenn aar br Begenn aarn dan ok daha vr (br ekenar genn alar daha da vrdr) ve (ev gb) canz nenee rn hatar Erkekern ve Kadnarn hat arndan daha k oduundan anzn kare veya ügen br evn vr köeerye karaan tedbrz veya dagn br yo
2
cunun c br ekle yaralanmas tehkes hç e yabana atr gb eğdr Bu yüzden, bzm ma mza, aha on brnc yüzyıla çkarılan br Yasaya üçgen ever her yere yasakanmıtr Bunun tek s tsnas müstahkem yerler cephanelker, klaar ve ğer evet bnalarıdr hakn buralara saknmsz yakamas ek arzu edlr br ey eğr O önemde, öze br verg konarak nsanlar kare ever na etmekten cayrlmaya çalmaka br kte br yasakama a getrlmemt Ama bunan üç yüzy kaar sonra, nüfusu on bn aan yerer e kamu güvenğ yönünen br Begen açsnn zn verebecek en küçük ev açs ouğu Yasaya hükme bağan Topumun sağduyusu Yasama Or gannn çabaarnan yanay bugün kırsal alana be begen yap tüm ğer yap türernn yern a m urumar Osa osa esk çağara merak br, o a ancak çok rak ve çok ger tarm bögeerne tek tük kare evere rastayabr
3
Düzülke nle üzene
Yetkn br üzülke saknnn boyu ya a en szn öçüernze en faza yrm sekz santm kaarr Otuz santm en yüksek eğer oarak görüebr Kanarmz brer üz Çzgr Askerermz ve En At Snf çermz k ke nar brbrne et Üçgenerr kenar uzunukar
30
EDW ABBO ABBO
ym ekze antm kadadı e tabanlaı ya da üçüncü kenalaı o kada dadı k (çoğnlkla b bçk antmden azla değld) tepele ükütücü lkte açıla olşt En yozaşmış oana a (tabanaı k bçk antmn ekzde bnden daha kıa) Düz Çzgeden eya adınladan zo ayıt edl tepee on deece o Bzde de zde odğ gb b Üçgenee dğeenden akı oaak İkzkena Üçgen den e ben bn dan onak ayalada onaı böye adandıaca ğım Bzm Ota Sınıımız Eşkenaladan eya Eşte nalı Üçgenleden oş Sebet Meek Sahplemz e Beyeendlemz aele ben b ınıtanım) e Beşenaı Şeklle ya da Beşgened Bnladan ona Soyla gel Soyllğn Al tıenalı Şeklleden ya da Altıgenleden başlaya ak kena ayılaı ata ata aygın Çokgen ya da çokkenaılık nanına kada çıkan bçok deece adı Sonnda kena ayıı o kada ata e kena znklaı o kada kıaı k b daeden zo ayıt ed hae geeek Dae ya da Rahp ınıına dahl ola b bütün ınıaın en ütün oanıdı e kşağın geşm e oylk medennde (ka olaak b baamak ykelme çn ekek çocğn babaından b azla ayıda kena omaı bzde b Doğa aaıdı Böylece b aenn oğ Beşgen b Beşgenn oğ tıgen o e böyle deam ede gde
ÜÜLK
3
Ama bu kural Tüccalarda özllkl d k narları brbrn şt lmadıı çn br nan şkl lmayı hak dmyn Akrlrd şçlrd hr zaman çrl dldr Dlayııyla bu şkllr çn Da Yaaı çrl lamaz br İkzknar Üç nn (yan knarı şt br Üçnn) lu yn kz knar kalır Bununla brlkt bütün umut kapıla kapanmamıştır br İkzknar Üçnn yundan lnlr bl kndlrn aşaı knumlarından kur tarablrlr Çünkü br dz akr başarıdan ya da ayrtl özrl çalışmadan nra Akr Za naatkr ınıftan br İkzknar Üçnn üçüncü k narının ya tabanının nllkl brazcık uzadıı yan knarlarının çk örülür Alt ınıflarda bu örc zk lanlarla kızlar araında rçkl şn (Rahplr tarafından düznlnn llklr nllkl ştKnarlı Üçnlr yaklaşan kuşakların rtaya çıkmaı nucunu rr Çk ayıda İkzknar Üçn dumuna ranla kzknar br ana babadan nadrn rçk nay lı1 br ştnarlı Üçn dünyaya lr Böyl br dum yalnızca dkkatl düznlnmş br dz l
1
Uayükei bi eeştimen: "Bi nay begsine ne geek va? Kae bi ğu dünyaya getimek, Babann Eşit kena duğunu Dğann nayamas deği midi diye sabii. Buna mev sahibi hiçbi Hanmefendinin nay mayan bi Üçgen ie evenmeyeceği yantn veeceğm. Kae bi evat hafif Düensi bi Üçgenden dünyaya gemiş abi i; ama hemen hemen böyesi he duumda ik kuşağn Düensiiği üçünü kuşaa yeniden taya çka ve snuç aak ya Beşgen snfna uaşama ya da yeniden Üçgene dönüü
3
DW BBO BBOT
lik yoluyla seçkin atalara sahip olmayı değil, ayca dünyaya gelmek üzere olan Eşkenarın ana babası olacak kişilen uzun süre, kesintisiz olarak az şeyle yetinip nefislerini denetleme alıştırmaları yapması nı ve kuşaklar boyunca İkizkenar Üçgen zeksının sabırlı, sistemli ve sürekli bir biçimde gelştirilme sini gerektirir. İkizkenar Üçgen ana babalardan Gerçek bir Eşitkenar Üçgen doğmas, bizim ülkemizde binler ce metrekarelik bir alanda sevinç dalgası yaratır Sağlık ve Sosyal Hizmetler Kuulu tarafndan ya pılan titiz incelemelerden sonra, Düzenli olduğu onaylanacak olursa, çocuk, görkemli bir törenle Eş-kenarllar sınıfına kabul edilir Çocuk bundan sonra gururlu ama acılı ailesinden derhal alnarak, bu körpe beden biinçsiz bir benzeme çabası sonu cunda yeniden kalıtımsal düzeyine düşmesin diye onun esk evine geri dönmesne veya arabalarna bakmasına izin vermeyeceğine yemin etmiş olan çocuksuz bir Eşitkenar Üçgene evlatlık verilir Serf soyundan ara sra bir Eşkenarlının doğması, tekdüze ve sefl yaşamlarına doğmuş bir umut şığ olarak yalnızca yosul serfler arasında değil Aristok rasnn geniş kesimlei arasında da menuniyet yara tı; çünkü bütün üst sınıflar çok iy birler , arada br yaşanan bu tür olaylar kendi ayrıcaarını genele yaymazken, alt sınıflardan gelecek b dem hare ketne karşı da oldukça yarar br set şlevi görür Dar açıl ayaktakımının tamamı, istisnasız, tam bir umuts4zluk içerisinde ve tutkusuz bıralacak
DÜÜL
33
olsaydı sayısz ayaklanmalarndan bazılarında sa yısal üsünlüklerini ve güçlerini akıllı Dairelerin bile başa çkamayaağı düzeylere ulaşırabileek önder ler çıkarabilirlerdi Ama Doğanın aklıa işleyen düzeni emekçi sınıfların zeksının bilgisinin ve her ürlü erdeminin arması ölçüsünde (onu fizik sel olarak korkunç yapan) dar açsının büyüyerek Eşkenar Üçgenin oldukça zararsız açısına yaklaş masnı buyurur Niekim asker sııfının en gaddar en korkunç üyelerinin -bunar zekdan yana kı olmalarıyla kadınlarla hemen hemen aynı düzey dedirler- sahip oldukları o mühiş delme güünü avanaja dönüşürmek için zihinsel yeilerini geliş ire çaışıkça delme güünün kendisinde bir köreme yaşandığı sapanmışır Ne ayranlık uyadırıı bir şey şu Denge Yasası! Ve doğaya uygunuğu e mükemme bir kanıı! Bu yasanın Düzülke'deki yaeeri arisoa anaya salarının kusa emei oduğunu söyemeiyim Bu Doğa Yasasını aııa kuanan Çokgener ve Dai reler insan dimağını o hiç ükemeyen ve zapu rap aına aınamayan ümi edebilme güünden de yararlanarak hemen her zaman fineyi beşiğinde boğmayı başarırlar Sanalar da Yasanı ve Düze nin yardımına koşar Ayaklanmann göree zeki önderleriin -Deve görevlisi eier eiyle biraz sıkışırıması veya genişleimesi sureiyle- ama men Düzeni bir ae geirilmesi ve derhal ayrıa ıkı sınıfa kabu edimesi müküdür eninde so nunda soylulara kaılaakları umuduyla ayarılmış
3
EDW BBO BBOT
yne de sandardın alında kalan pek çok kşyse ömür boyu onurlandıracakları evle Hasanelerne posalanır naç apal ve lah olmaz düzenszler den br blemednz k kş dam edlr o kadar O zaman plansz ve öndersz kalan sel İkzke nar Üçgenler sürüsü hçbr drenş göseremeden böyles durumlar çn Başdarenn hzmene aln mş kend kardeşlernce şşlenr veya çoğunluka are pars araından usalıkla ohumları aılan kıskançlık ve kuşkular yüzünden brbrlerne düşer brbrlernn svr açılarıyla ele olup gderler Tarh kaplarında en az yüz yrm ayaklanma le k yüz ouz beş uak eek kalkışma olduğu yazlıdır heps de böyle sona ermşr
4
Kadınlar üzerine
Eğer sker sınıının svr m svr uçlu Üçgenler korkunçsa Kadınlarımızın ne kadar korkunç oldu ğunu varın sz düşünün Çünkü sker kama se Kadın ğnedr deym yerndeyse epeden ırnağa hç değlse her k uça brer nokadan barer Buna br de canı sedğnde kendsn neredeyse görünmez yapablme gücünü ekleyn üzülke'de br Kadının hç de hae alınacak br yarak olma dığını kavrarsınız Burada belk de genç Okurlarımdan bazıları br kadının kendsn nıl görünmez kılabldğn sora-
DÜZÜ
35
car Bunun açklama gerektirmeyecek kadar yaln olduğunu sanyorum Bununla birlikte birkaç söz ck derin dşnemeyenle için aydnlatc olacaktr Bir masann zerine br iğne koyun Sonra göz lerinizi masann yzeyiyle ayn hizaya getirerek iğneye yan cephesinden bakn onun btn uzun luğunu görrsnz ma iğneye tam ucundan bak tğnzda bir noktadan başka bir şey göremezsiniz yok olup gitmiştir gitmiş tir nerdeyse nerd eyse Bi Bizi zim m Kadnlarmz Kadnlarmz için de durum işte böyledir Yan taraf bize dönk se onu dz bir çizgi olarak görz göznn veya ağzn ağznn n bu bu iki organ organ bizde ayn şeydi şeydir r bu bulun lundu du ğu uç bize dönkse oldukça parlak bir noktadan başka bir şey görmeyiz ama arka ucu bize dönk olduğunda parlaklğ çok az neredeyse cansz bir nesnen nesnenink inkii kadar kadar olduğundan bu uç onun için için bir tr Görnmezlik Şapkas işlevi görr Kadnlar yznden karş karşya bulunduğumuz telikeleri, şimdi Uzaylkelilerin en mankafas bile anlamş olmaldr Eğer orta snftan saygdeğer bir Üçgenin açs bile tehlike yaratabiliyorsa eğer bir işçiye çarpmak insan yaralarsa eğer asker snfn dan bir subayla çarpşmak ciddi yaralanmalara yol açarsa eğer bir Neferin sivri tepesine dokunuver mek ölmcl olabiliyorsa bir Kadna çarpmak mutlak ve ani bir ölmden başka ne getirebilir? y rca bir Kadn görnmez olduğunda ya da sadece donuk bir nokta olarak gözktğnde en dikktli kişilerin bile kendilerini bir çarpşmadan her zaman saknmalar nasl da zor olmal
36
DWN BBO BBOT
Düzülkenin çeşitli eyaletlerinde çeşitli zaman larda, bu tehlikeyi en aza indirmek için birçk yasa çıkarlmıştır; çekim gücünün daha fazla lduğu ve insanların istemsiz hareketlerle rastgele davranışa ra daha eğilimli ldukları Güneydeki daha az ı man iklimlerde Kadınlarla ilgili asalar dğal larak daha sıkıdır şağıdaki özetten, söz knusu asayla ilgili genel bir fikir elde edilebilir: 1 Her evin Dğu tarafında yalnızca Kadınların kullanacağı bir kapı bulunmalıdır; bütün kadınlar, Erkekler kapısından veya Batı kapısından değil, yal nızca bu kapıdan "saygılı ve akışık alır1 bir tarzda girmeidirler. 2 Kamuya açık yerlerde sürekli larak Barış-çığ lığı atmadan dlaşan Kadın ölüm cezasıyla ceza landırılır. 3 Kre,· sara, şiddeti hapş birlikte sreden sğuk algınlğ va istemdşı hareketler dğuran her hangi bir hastalığı lduğu usulüne uygun larak be gelend her Kadn derhal yk edilecektir. Bazı eyaletlerde kamuya açık yerlerde Kadın larn arkalarında bulunanlara varlıklarını belli et mek amacıyla geri uçlarnı sürekli larak sağa sla salamadan yürümelerini veya durmalarnı ölümle cezalandıran ilave bir yasa daha vardır başka bazı
1 •
Uyülk' d kn sdk ı dinsl yld d ynı şkl d Köylül Çiftçil Ytı Okul Öğtmnlnin sygılı v ykşık lı i td ykşml için y giş ulunduğunu Eylül s öğndim Gnllkl ld dh s d ş v dild göün istmdşı ttm -çn
Sec,
1884 155
DL
3
eyaletler Kadınların gezip dolaşmaya çıktıklarında oğullarından veya hizmetkrlarından biri ya da ko caa taraından izlenmesini zorunlu kılmış, bazıa rı da dinsel bayramlar dışında Kadınla bütünüyle eve kapamıştır. Ama Dairelerimizden ya da Devlet Adamarımızdan en bilge olanları, Kadınlara çok sayıda sıtlama getirilmesinin, ırkımızın yalnızca kuetten düşmesine ve doğum oranlarının düşme sine yol açmakla kalmadığını, aynı zamanda aile içi cinayetleri de olağanüstü derecede artırdığını, böylece de devletin oldukça sert hükümler taşıyan bir yasayla elde ettiğinden çok daha fazlasını yitir mesine neden olduğunu görmüşlerdir Zira eve kapatılmaktan ve ev dışındaki kısıtlayıcı kurallardan deliye dönen kadın bütün hıncını ko casından ve çocuklarından çıkarmaya bakar; daha az ılıman iklimlerde bazen bir köyün tüm erkek nüfusu, birdenire patlak veren bir kadın ayaklan ması sonucu birkaç saat içerisinde yok olmuştur Bu yüzden yukarıda sözü edilen Üç Yasa, iyi idare edilen aletler için yeterli sayılır ve bizim Kadın Yasamızı ana çizgileriyle yansıtan bir örnek olarak kaul edileilir Ama sonuçta can güvenliğimizi esas olarak Ya salar değil Kadınların bizzat kendi çıkarları sağ ar. Çünkü Kadınlar gerisingeri bir hareketle ani ölümlere yol açabilmekle birlikte, delici uçaını can havliyle çırpınıp duran kurbanlarının gövdesinden hemen çıkarmazlarsa kendi kırılgan bedenleri de tuzla buz olur
38
DWIN OTT O
Modanın gücü de bzden yanadır Daha az uy gar bazı Eyalelerde Kadınların kamuya açık yer lerde aka uçlaını sağa sola sallamadan dumala ına zn velmedğne daha önce şare emşm nımsanamayacak kada esk arhlerden ber yeşlme azlaı hakkındak ddaları ne olursa olsun neredeyse büün Kadınlar büün y yöne len eyalelerde bu uygulamayı benmsemşlerdr He saygın kadında doğal b çgüdü olan br şey yasalarla zolamak br devle çn uanç verc b uygulama olarak görülür Dae Sınıfımızdan ka dınların arka araflarını rmle deym yerndeyse kıvı kıvı dalgalandırmalaı br sakacın k ak haekene benzeyen ekdüze br salınımdan başka br şey başaamayan Eşkena Üçgen eşlernde gıp ayla kaşılanmaka ve akl arzusu doğumakadır Eşkena Üçgen eşlernn düzenl k akları da aynı şeklde İkzkenar Üçgenlern gelşmeke olan gözü yukarıda eşle aafından ve "arka sallama hareke ales çn henüz yaşamsal br gereksnm hal ne gelmemş kadınlar aafından akdle karşılan maka ve akl edlmekedr Böylece saygınlığı ve oplumsal br mevk olan he alede "arka sallama hareke anımsanmayacak kadar esk ahlerden bu yana b de hükmünde olup bu alelern ko caları ve oğullaı hç değlse göünmez saldırılara kaşı bağışıkılar Kadınlaımızın sevecenlken yoksun olduklaı br an çn ble düşünülmemeld ma ne yazık k anlık ukula Cns Lafe dğer he üden dü
ÜZÜE
39
şüncnin onun gçr Bu, btt onlarn taihsiz biçimrinin bir grğidir Bir açıya sahip olup da caka satacak hallri yoktur, bu bakmdan kizknar Üçgnrin n aşağı olanlarından bil daha aşağı bir konumdadırar, doaysıyla byin gücündn ta mamn yoksundurlar; n düşünm n yargılama n öngörü ytnklri n d blkri vardr Bu yüz dn ök nöbtin yakaandıkarında n hak hukuk bilir n d kimsyi tanrar Bir Kadının bütün v hakını ödürüp yarım saat sonra öksi gçinc, k rık parçaarı süpürnlr kocasına v çocukarına n oduğunu sorduğu bir oay biliyorum Gri dönbicği bir durumdaykn bir kadının kızdırımaması grktiği çok açıktır Kadınlarımz, öldürücü güçrini kulanamayacakarı şkid inşa dimiş oan kndi odaarındaykn, onara n isti yorsanız söyybiir v yapabiirsiniz; çünkü o sı rada aksi bir harktt buunma gücündn bütü nüy yoksundurar v aradan birkaç dakika gçtik tn sonra da n sizi öüm thdit ttikri oayı n d ökrini yatıştırmak için sar ttiğiniz sözri anımsayacakardır Askr Sınıının at tabakaarı dşında toplumu muzda ai içi iişkir gnd sorunsuzdur Söz ko nusu sınıta, kocaarın nzakt v inciktn yoksun oluşar, zaman zaman tarisiz aktr yo açar Sağduyu v grktiğind yaana başvurmak gibi sa vunma araçlarına dği d dar açıl saldır silahlarına aşır drcd güvnn bu prvasız yaratıklar, ka dınlar için kuralara uygun oda inşa tm işini çoğu
W ABBO ABBO
kez savsaklar ya da eşleri dışarıdayken patavatsız lıklarıyla onları zdırır ve sözlerini geri almaya hiç yanaşmazlar. Dahası, çıplak haate körü körüne ve duygusuzca bir bağllık onları allı br Daire nin yaptığı gibi eşini yatışt k içn bol eseden vaatte bulunmaan da alıkoyar Sonuç tam bir kat iamdır; ama bu cnayetlerin işe yaramadarı da söylenemez, zra bu sayede İzkenar Üçgenlerin en gaddar, en beaı olanları ortadan kalkar; Dairele rmizin çoğunluğu Narin Cinsin yok edici gücünü, nüfus artışının önünü kesme ve D daha fiz lenmeden bastrma yolunda ilahi gücün o çok sayı da müdahalelernden biri olarak görür Yine de bizde en düzenli ve neredeyse Dai re ailelerde bile ideal ale hayatının sizin Uzayül ke'nizdeki kadar ileri düzeyde olduğunu söyleye mem Aile içinde, eğer kanlı boğazlaşmalarn olma yışına huzur denebiirse huzur vardır ama zevler de ve güdülen amaçlarda pek fazla uyum olduğu söylenemez Dairelerin ihtiyatlı aılıığı güvenliği sağlamaktadır, ama bu arada feda edilen şey de evdeki rahat olmatadır. Daire va Çokgen her ailede çok eski zamanardan beri annelerin ve ız ların süreli olarak ağız ve gözlerini evin erkeğine ve onların erek cinsten arkadaşlarna dönük tut maları -şimdi artık yükse snıftan adınlarımızda bir içgüdü haini alan bir det olmuştur. Seçin bir ailede bir hanımefendinin kocasına arkasını dön mesine sttü kaybı dahil birtakım kötü olayarın habercisi gözüyle baılır Ama birazdan göstere
DÜZÜLE
ceğm gb, bu den gvenğ sağlamak gb br yara olmasına karşın kö araflar da yok değl Kadnarın, ev şern yaparken, arkaarın ko caarna dönmelerne zn verlen İşç veya saygn Tccar evernde, ç değlse eşn görlmedğ veya şlmedğ anarda, Barış çğğınn srek mrısı dışında erang br sesn duyulmadığı bazı sessz lk anları vardr oysa s sınfarın evlernde gene ke uzurun zerres buunmaz Buraarda konuş kan br ağz ve parlak delc br göz srek oarak evn Efendsnn zerne çevrmşr şğn kends be kadnlarn ağzndan aşkn br su gb döken sözerden daa srek değldr Br Kadınn sok masından kaçnmaya yeen ncek ve usak onun çenesn kapamaya yemez br erkeğn karsnn söyeyeceğ çbr şey olmamasına karşın, ağzından döklecek sözer çbr zeknın, sağduyunun veya aın önemesne asa oanak buunmadığından, ka dınarın öm saçan ama şlmeyen ğnesn onun gven sesğne yeğleyecekern söyleyenler ç de brkaç nke sınrlı değdr Uzaylkedek okurlarma adınlarımızın duru mu çok acınas gözkecekr k, öyer En aşağ pek erkek İkzkenar Üçgen ble lerye umua bakablr ve aysye kırıc kend kasından daa yukar br sınfa yksemey umabr, ama çbr kadn kend cns çn böyle br umu besleyemez Br kez Kadn doğan, er zaman Kadn kalır bu br Doğa Buyruğudur ve Evrm Yasasnın Kadına rn aeyne oarak kmsz kadığ görmee
2
DWN BBO BBO
dir Yin d n ndn umut bmdikri için nmmrn yryk bir bkri d omyn v okr öndn ktirk birttn yokun on Kdnrmn yşkr trp v şğn mrn kndi vrouşrnn v üüknin ny tminin bir grği omn mrdn bu fr ti Öndünmy hyrnk duybiiri
5
Birbirimizi tanıma yöntemlez üzene
Gög v şk kutnmş on i iki gö b ğşnmş prpktif bigii bhşdimiş v çşiti rnkri görmk mutuuğun kvuşmuş on i bir çy grçktn görebie v Üç Boyutun mutu bögin bir irnin tüm çvrini yrdbin i üük d birbiriiin şkini tnmkt n büyük güçükr krşştğm n ntbii rim? Yukrd i nr ntmş oduğumu nm yn bir üükki hr şy n y d n biçimi n our oun gözümüze yn y d mn hmn yn yni ü bir çigi ork görünür Hr şyin yn görünüğü bir yrd bir şy diğrnn n yrt dibiir? Bu orunun üç ynt vr Tnmnn ik you işitm duyuuyr bu duyu bid idkn b krk çok gişmiştir Bu duyu yind yn şi dotrm ği frk nfr hiç dği
DÜZÜL
3
e en aşağı ü nf, yan Eşenar Ügen Kare ve Beşgen ınıfların zenar Ügenlere gelnce, on ları heaa atmıyorum le rrnden ayırt ede lrz ma tolumal taaalaşmada yuarı doğ ru ııldıa, ştme duyuu yoluyla ayırt etme ve edlme, ımen eern enzeşme yüzünden, ı men de ştme duyuuyla ayrt etmenn ayaam na ha r yetene olu rtoratlar araında e fazla gelşmemş olmaı yüzünden zorlaşır Ütel ahterl yaılmaı htmal ulunan yerlerde u yönteme güvenemeyz lt nıf ve taaalarmızda onuşma organlarmz, ştme organarımıza oranla daha gelşmştr öyle , r zenar Ügen ra hatlıla r Çogenn en, raz aışmayla da Darenn en talt edelr Dolayyla nc r yönteme daha o aşvurulur Kadınlarımz ve alt ınflarımız üt ınıfarmız dan razdan öz edeceğm araında, yaancılar araında her durumda, orun şy tanıma değl de r ınfı tanıma olduğunda, tanımanın aşlıca yolu okumkır. zayülede üt ınıflar aranda "tanıştırlma ne e, zde de dounma odur "Lütfen, dotum falancaya dounun ve onun da ze dounmana zn vern özler hl, entle rn uzağında öylerde yaşayan ve e ullanım ara ağlı eyefendlermz araında geleneel r tanıştırma uulüdür ma entlerde, dounmanın uşuuz arşılıl olacağı varayıldığı halde, şa damları araında "onun da ze dounmaına ı mı atılır ve cümle "Bay falancaya dounmanızı rca
44
WI OTT OTT
edebilir miyim şelinde ısaltılır Geresiz çaba lara son deree karşı ve anadillerine hayli ayıtsız olan nispeten çağdaş ve atılgan genç beyzadeleri miz bu beyli sözleri, "dounma iilinin teni baımdan "dounma ve dounulma amaına yö neli olara salı verme anlamına gelee şeil de daha da ısaltmışlardır Şu anda da üst sınıların ibar veya jet sosyetesinin ullandığı "argo "Bay Smith, Bay Jonesun size dounmasına izin verin gibi bir abalığa evaz vermetedir. Bununla birlite ourlarım, bizdeki "doun ma nın sizdeki adar zahmetli bir iş olduğunu veya bir kişinin hangi sınıtan olduğunu belirleme için her enarına ırdolayı dounma zorunda olduğu muzu sanmasın Oulda başlayıp günlü yaşamda i deneyimlerle devam eden uzun alıştırmalar ve eğitim, bizim bir dounuşta Eşenar Üçgen, Kare veya Beşgenin açılarını birbirinden ayırt etmemizi sağlar dar açılı İizenar Üçgenin beyinsiz tepe notasının şöyle üstünörü bir dounuşla bie an laşılaağını söylememe gere yo Dolayısıya ural olara, insanın arşısındainin bir açısından ötesini yolamasına gere yotur ve söz onusu işi soy lu üst sınılardan olmadıça, bu açının anlaşılması onun hangi sınıa ait olduğunu anlamamıza yeter Üst sınılarda bu iş epeye zorlaşır Hatta bizim Wentbridge Üniversitesinde sosyal bilimlerde y se lisans yapmış birinin bile on enarlı bir ogeni on ii enarlı bir Çogenle arıştırdığı bilinmete dir bu ünlü Üniversitede veya bir başkasında, ris-
DÜÜ
tokasnn ym kenalı üyes e ym öt kenalı üyesn hç teeüe üşmeen hemenceck ayıt eebeceğn le süeek övünecek b Blm Dok to a koay kolay çıkmaz Kaınala lgl Yasa maeenen yaptığım an ansayan oklaım, temas youyla tanışmanın bük b kkat geektğn hemen anımsayacak la s take köşele tebszce oknan şe onumaz yaaa açabl Dokunann güvenğ açısnan Dokunuanın kıpıamaan uması çok öne B kşn, ha b ye eğştmenn, hatta şet b aksıışn atsz b çn öümcü oabeceğ ve güze şeyee gebe b ostuğu aha başamaan bteceğ öteen be blnmee Bu özeke Üçgen sına çn oğuu Bu sa göz tepe noktasnan o kaa uzaa buunmaktaı , çgene beenenn b en uç noktasna nee op bttğnn zo akna aa Bunan başka, kaba saba b yaaışa ouğunan, gayet üzgün yapak Çokgenn za okunuşunu hsseemeze İsteş b baş aeket evet eğel b hayattan etşse buna şaşıacak ne va! Mükeme b nsan oan Büükbabamın ta lhsz İkzkena Üçgene snıınn en az üzensz oanaınan ve öümünen kısa b süe önce Eş kena Üçgenle sınıına geçmek çn Sağık ve Sos ya Hzmete Kuuunun ye üyesnen öünün ounu aış b 59 eece 30 akkalık açıs eya bnye saygeğe b şç oan büükbüyükbüyük Büyükbabasnn bu tüen b hata şemş olması
6
DWN BBO BBO
na, çğunlukla mübark özünd bir damla yaşla, hayflanıp durduğunu duymuştum Büükbab ddiğin ör, rmatimaya yakalanş lan talihsiz Atam, bir Çkn kndisin dkunurkn anidn ir kilrk kaza il Büyük Adamı bir köşsindn diğrin kadar dmiş; bu yüzdn ksmn uzun mahpusluk ılarının v duyduğu alçamanın snucu larak, kıs mn d Atamın bütün akrabalarını tkilyn mral sarsıntının snucu larak ailmiz ilrlm ylunda bir buçuk drc rilmiş Snuç bir snra kuşaa al bninin yalnızca 58 drc larak kayddilmsi lmuş v yitiriln drcyi i kazanmak v 60 d rcy ulaşmak, yani İkizknar Üçnlktn Eşknar Üçnliğ çiş, tam bş kuşak almış işt siz, D kunma işlmi sırasında mydana ln küçücük bir kazanın yl açtığı bir dii flakt Bu nktada, iyi ğitim örmüş kurlarımın, Dü zülk d açılar, drclr vya dakikalar knusunda hr şyi nasıl bilbilirsiniz? Biz bir açıyı göreblrz; çünkü biz Uzay bölsind, birbirin dğru uzanan iki düz çiziyi örbiliriz, ama bir sfrind yal nızca düz bir çizi vya aynı hat üzrind birçk düz çizi parçasını örbiln siz, bir açıyı nasıl fark dr, büyüklüğünü nasıl anlayabilirsiniz?" diy sr duklarını duyar ibi luyrum. Buna yanıtım, Biz açıları göremeyz ama nla rın büyüklüğünü çıkrsmyl anlayabiliriz; hm d büyük bir dğrulukla, şkind lacaktır. Grksi nim tarafından uyarılmış v uzun sürli ğitimlr l liştirilmiş lan dkunma duyumuz, bi ctvl
DÜÜL
7
veya başka bir açı ölçme aygıtından yararlanma dan, bizim bir açıyı sizin görme duynuzla belir lediğinizden daha doğrulkla belirlememizi sağar. Doğadan büyük yardm gördüğümüzü de ekleme liyim b arada İkizkenar Üçgenlerin beyinlerinin yarım derece ya da otuz dakika olarak başlamas ve 60 derecelik hedefe ulaşıncaya kadar her kşak ta yarım derece artması (eğer aacaksa) bizde bir Doğa Yasasıdır; o zaman serflikten çklır ve Dü zenliler sınıfının özgür insanı olunur Sonuç olarak Doğanı kendisi bize yarım dere ceden başlayarak 60 derece kadar artan ve birer Öeği ülkenin dör bir yanındaki ilkokullarda bu lunan bir açı skalası veya aabesi vermiştir Zaman zaman göülen geilemelere bndan çok daha sık yaşanan moral ve zihinsel durgunlğa ayca Suç şleme Teşne Başbozuk Sınıfarın olağanüstü do ğurganlklarına bağlı olarak toplmda her zaman haddinden fazla sayıda yarı derecelik ve tek de recelik bireyler ile yine epey iktarda derece kadar çıkan Öeker blnr. Vatandaşl hala rndan kesinkes yoksn olan bu gürhn büyük bir bölüü savaşta kllanılmaya yetecek zeları bile omadğdan eğ hizmete vetir. Her hangi bir tehle yaratalarna mdan vermemek için kpırdayamayacak şekilde birbirlerne zincirlene rek Ana Ollarının snılarıa yerleş ve Etim Bakanğ b sefi yaratkardan onların ütünüyle yoksn oldkları zek ve incelin Orta Snıfların ço cklarıa kazadırası amacıyla yararlanır
8
DWN BBO BBO
Kimi Eyaletlerde, arada bir beslenerek Öekerin yılarca sağ kalmalarına izin verlir; ama daha ılım lı ve iyi düzenlenmiş bölgelerde Öeklere yiyecek velmeip her ay -Suçlu snıflaın yiyeceksiz otala ma dayanma süresidir bu değiştiilmeleinin uzun vadede, gençlerin eğitsel çıkaları açsndan daha yararlı olduğu görülmüştür. Daha ucuz okullarda Öeklerin uzun süre hayatta kalmalarıyla sağlanan fayda kısmen yiyecek giderleri yzünden kısmen de birkaç haftalık sürekli "dokunuş sonucunda açıların kesinliğni yitirmesi yüzünden yok olmaktadır. Daha pahalı bir sistemin üstünlüklerini sayarken bu siste min gereğinden fazla olan İkizkenar Üçgen nüfusu nu adamalı olmasa da hissediir derecede azalttığı nı eklemeyi de unutmamalıyız bu Düzülke'de her devlet adamınn sürekli göz önünde bulundurduğu bir amaçtır. H seçtiği Okul Yönetim Kurullaı nın ucuz sistem diye adlandırılan sisteme taraftar olduğunu bilez değilim, ama ben harcamanın en doğru tasarrf şekli olduğu durulardan biiyle karşı karşıya olduğmuz kanısındaım. Ama Okul Yönetim Kurullarının politikalarına ilişkin sorunların beni konudan uzaklaştırmasına izin vermemeliyim. Dokunma yoluyla Tanımanın düşünüldüğü kadar zahmetli ve kesin sonuç ver mekten uzak bir işlem olmadığını göstermek için yeterince söz söylemiş olduğuma inanıyorum ay rıca bunun işitme yoluyla anıaya göre çok daha güvenilir bir yöntem olduğu da apaçık ortada. Yine de, yukarıda işaret edildiği gibi, bu yöntemin teh likesiz olmadığı itirazı orta yerde durmaktadır Bu
DÜZÜL
nedenle Orta ve lt sınılardan birçok kimseyle istisnasız bütün Çokgenler ve Daireler üçünü bir yöntemi yeğlemektedirler bu yöntem bundan son raki bölümde anlatılaaktır
6
(rerek taa üzere
Okur kendimle çelişkiye düşmek üzere olduğumu düşüneektir Öneki bölümlerde Düzülkede bü ün şekillerin düz bir çizgi görünümünde olduğunu söylemiş ve sonuç olarak, görme organımızla arklı snılardan bireyleri birbirinden ayırt etmenin ola naklı olmadığını eklemiş veya ima emiştim Oysa şimdi Uzayülkeli eleşirmenlerime birbirimizi göre rek nasıl tanıyabildiğimizi açıklayaağım Bununla birlikte Okur zahmet edip de, Dokun ma yoluyla Tanımanın genel geçer yönem olduğu nun anlaıldığı yere bakaak olursa, bu niteliğin "alt sınılar arasında geçerli olduğunun belirtildiğini göreekir Görerek Tanıma yöntemine sadee üs sınılarımızda ve ılıman iklimlerimizde başvurulur slında bu güç, aşırı sıak bölgeler dışında hemen hemen her yere yıın büyük bir bölümünde egemen olan Sis sayesinde büün bölgelerde, bütün sınıla rın hizmetindedir. Sizin Uzayülkenizde manzara y bulanıklaştıran, ruhu kararan sağlğı bozan su kaılmadık bir uğursuzluk olan sis, bizde neredeyse havanın kendisi kadar değerli bir nime ve sanatların
DWN ABBO BBO
Hemiresi/bilimlern Babası olara abul edilir Bu yararl doğa olayına daa fazla övgü düzmetense izninizle ne deme istediğimi açılayayım Sis olmasaydı, bütün çizgiler eit derecede ve bir birinden ayırt edilemeyece adar net görünürdü Havanın upuru ve açı olduğu anssız memleet lerde durum ite ta da böyledir Ama yeterince yoğun bir sis olduğunda, örneğin dosan santim uzalıtai nesneler sesen seiz santm uzaklı tai nesnelere göre issedilir derecede sili görü nürler sonuçta, slilğn ve netğin karılatırmalı olara, diatl ve sürel denere gözlemlenmesi sayesinde gözlemlediğiiz nesnenin gerçe elini neredeyse ta bir esinlikle çıarabilriz Bir örne meramıı bir cilt dolusu esinlten uza laftan daa iyi anlatacatır Tutun i ii iinin geldiğini görüyorum ve bunlarn angi sınıftan olduğunu ilme istiyorum Bunlar, diyelim bir Tüccar ile bir Heim baa bir deyile bir Eenar Üçgen ile bir Begen olsun Bunları birbirinden nasıl ayırt edeceğim?
ÜÜL
Eğer gözümü yakaşan yabancının (A açısını iki eşit parçaya böecek şekide bakmaya ayararsam görüş açımın söz konusu kişinin bana dönük oan iki kenaına yani CA e AB kenararına eşit oarak böüneceğini böyece nesne bir şekide değeren direceğim bu kenararın bana eşit uzunukta görü neceğini Uzayükede Geometriye yeni başamış bir çocuk bie koayca anar. Şimdi diyeim ki yakaşanın Tüccar oduğu durumda, ne görürüm Gördüğüm DAE düz çiz giinin orta noktası oan (A) bana en yakın nokta oduğu için çok parakken zl sise gömülen AC e AB kenararı zl bir şekile silikleşir; Tüccarın uç arı yani D e E noktaarıysa bana elbette çk silik göünecektir. Öte yandan yakaşanın Hekim oduğu 2. du rumda yine ortadaki (A) noktası çok parak oan DAE düz çizgiini görürüm ama bu çizgi yvş iikeşir çünkü kenarar (A' C e A B') sise yvş gömülür doayısıya Hekimin uçarı yani D e E bana Tüccarın uçarı kadar silik görünmez Okur iyi eğitim görmüş ınıfarımızın -süreki deneyime destekenen çok uzun bir eğitimden on ra görme duyusuya orta e at ınıfardan kişieri büyük bir kesinike birbirerinden nası ayırt ede bidiğini bu iki örnekten anamış omaıdır. Eğer Uzayükei Hamierim, b gene karayışın oabiir iğini anayabiecek e anattıkarımı bütünüye ina nımaz buarak reddetmeyecek kadar karayabidi erse amacıma uaşmışım demektir. Daha faza
2
DWIN BBOT BBO
ana giedim, kafaa kaşdm a ine de -ukada vediğim ve babama ğumu a nmaka da kuandğm iki bai öneken haeke e Göeek Tanmann çk ka bi şe duğu nucunu çkaabiecek genç ve ecübeiz kimee buunabii die, geçek haaa Göeek Tanma nn aağ unan çk daha çeefii, çk daha kamaşk duğuna işae emek geeki abii
· : · · _- · ·
Öneğin bi Üçgen an Babam bana akaş ken köşei deği de kena bana dönük abii O zaman, ndan dönmeini ieincee kada vea gözümü geeken knuma aaancaa kada, nun bi Düz Çizgi, bi başka deişe Kadn up madğ knuunda kuşku içeiinde kam Yine, agen Tunamdan biie beabeken nun B} kenana am kaşdan bakğmda, ukadaki şekiden de göüeceği gibi, uçaa dğu hiç i ikeşmeen) paak bi B) çizgii ie ne aak göümeen ve C ie D uçana dğu gideek iik eşen iki küçük dğu paça C ve BD göüüm ma bu knua daha faza eşeemee kendi mi kapmaam ii acak i eğiimi kişiein haaa kaşaşka unan kendiei döne ek, iei gei üüeek haeke haindeken an anda, öneğin bi bada vea hbe pannda
DÜÜ
3
farlı yönlerde hareket eden bir dizi soylu Çokgeni görme duyusu aracılığıyla birbirinden ayırt etme ye çalıştıklarında karşılaştıkları sorunların- en zeki insanları bile yoracak türden sorunlar olduğunu ve her Eyaletten lite tabakanın geniş bir kesimine dü zenli bir şekilde Görerek Tanıma Bilim ve Sanatının öğretildiği ünlü Wentbridge Üniversitesinde hem Statik hem de Kinetik okutan İlmi Derin Geometri Profesörlerinin yararlandıkları hatırı sayılır bağışla fazlasıyla hak ettiklerini ileri sürdüğümde, Uzayül ke'deki en sıradan matematikçi bile bana hemen inanacaktır. Yalnızca en soylu ve en zengin hanedanların ev atarından birkaçı bu soylu ve değerli Sanatı tama men öğrenmek için gereki zamanı ve parayı harca yabilir. Son derece umut vaat eden ve mükemmel deecede düzenli iki Atıgenin büyükbabası ve Ma teatikçi olarak hiç de küçümsenmeyecek bir üne sahip oan benim için bie, dönüp durmakta olan üst sınıftan bi Çokgenler kalabalığı arasında bulunmak bazen son derece kafa karıştırıcı oluyor. Ebette bir den benim ülkeme getirilecek olsanız siz Okuruma böylesi bir anlayış nasıl hemen hemen kaanılmaz bir şey gibi gelecekse, sıradan bir Tüccar ve Sere de aynı şekilde anlaşılmaz gelecektir Böylesi bir kalabalıkta her yanda görünüşte düz çizgiler olan ama bazı kısımlarının netiği ve siikliği düzensiz bir şekide sürekli değişen Çizgi lerden başka bir ş göremezsiniz Üniversitenin Beşgen ve Altıgen sınırarındaki üçüncü yılınızı ta
5
WN O OT
mamlamış ve işin kuamsal kısmını çk iyi biliy da lsanız "dkunma talep etmenizin yakışık al mayacağı siz nla hakkında çk az şey bili ya da hiçbi şey bilmezken üstün kültürlei ve yetişme tazlaı sayesinde sizin tüm haeketleinizi bilen sizden üstün kiba insanladan luşan bi kalabalık içeisinde sağa sla çarpmadan yürümek için yılla rın deneyimine geek lduğunu güsünüz Kısa cası kgen bi tplumda adabına uygun dava nabilmek için insanın kendisinin de kgen lması geeki En azından benim zrlu deneyimlerimin bana ğettiği şey budu. Geek anıma Sanatının ben buna içgüdü diyum süekli alştıma yapaak ve "Dkunma alışkanlığından kaçınaak ne kada geliştiğini g mek çk şaşıtıcı Bizde "Gme ve Dkunma knusu tıp sizde sağı ve dilsizlein bi kez el kl haeketlei yapmalaına ve pamak alabesi kullan malaına izin veilince daha güç lmakla bilikte ç daha işe yaayan dudak knuşmasını ve du dak kumayı atık ğenememelei gibidi. Küçük yaşlada "Dkunmayı denemiş kişile "Gmeyi asla tam laak ğenemezle Bu nedenle st Sınılaımızda "Dkunma zen diilmez veya kesinlikle yasaklanı Daha beşikten itibaen bu sınılaı çcuklaı (Dkunma Saatının ğetildiği) devlet ilkkullaına değil ğecilein titizlikle seçileek alındığı yüksek lahiyat Oulla rına gndeili; bizim anlı şanlı nivesitemizde ise "dkuma biinci deeceden bi disipli suçu
ÜZÜLE
larak görlr bu suç lk kez şlendğnde Geçc zaklaşrma knc kez şlendğnde se Kesn h raç cezas verlr Ama al snflarda Görerek Tanma sana er şlmez br lks larak görlr Sradan br Tccar, ğlunun ömrnn çe brn syu çalşmalara geçrmes çn gerekl harcamay kaldramaz a ysya yksu çcukarna, daa kçck yaşlarda, dkunma zn verlr böylelke bu çcuklar baş angça, kgenler snfnn yar eğml çcukar nn uyuşuk, gelşmemş ve kaysz davranşarnn am ers br erken geşmşlk ve canlk kazanrar ama bu kncer snunda nversey brp ku ramsal blgern prağe dökmeye hazr hale gel dkernde, yenden dğmuşçasna br değşm geç rrer ayrca sanan blmn ve plumsal hayan her alannda çgen Rakplern hzla geçp nlar çk gerlerde brakrlar kgenler snfndan yalnzca br k öğrenc nversedek Fnal ya da Brme Snavn vere mez Bu başarsz aznlğn hal gerçeken çler ac sdr Bunlar s snflara kabul edlmedkler gb al snflarca da hr görlrler Ne Lsans ve Yk sek Lsans dplmasna sahp kgenlern lgun ve ssemak eğmden geçmş gçlerne ne de genç ccarlarn erken gelşmşlğne ve becerkllğne sahprler Serbes mesleker ve kamu hzmeler nlara kapadr; ayrca çğu yaee evlenmele rne br yasakama germemesne rağmen uygun evlker yapmaka çk zranrlar yaşananlarn da
6
DW BBO BBO
österdiği ibi böylesine şanssız ve doğuştan kötü nitelikli ana babaların çocukları da, kesin olarak Düzensiz değillerse eğer, çoğunlukla şanssız olmak tadırlar. Geçmiş çağlardaki büyük Ayaklanmaların ve s yanların önderleri enellikle bu, Soylu sınıtan atı lanlar arasından çıkmıştır bundan da öyle büyük zararlar doğmuştur ki, ileri elen devlet adamlar mızdan sayıları iderek artan bir azınlık, bir yasa çıkarılarak, Üniversite Bitirme Sınavını eçemeyen lerin hepsinin ya ömür boyu hapsedilmesinin ya da acısız bir ölümle ortadan kaldrılmasının erçek merhamet olacağı ibi bir ikre varmıştır Ama ben bu konuyu bir kenara bırakıp son de rece önemli olmasından ötürü ay bir bölümde ele alınmayı hak eden Düzensizlikler konusuna elmek istiyorum.
7
Düzeniz Şekiller Üzerine
Daha Daha önceki önceki sayala sayalarr boyun boyunca ca,, Düzül Düzülke ke deki her insanın bir Düzenli Şekil olduğunu, yani düzenli bir yapıs yapısıı olduğunu olduğunu vars varsay aymışt mıştım ım bunu bunu belki belki de daha daha en baştan, temel bir önerme olarak apaçık ortaya koymalıydm Bununla şunu demek istiyorum: Bir Kadın yalnzca bir çizi değil, bir düz çizi olma lıdır bir Zanaatkrın veya bir Askerin ki kenarı, bir üccarn üç kenarı, (benim de alçakönüllü bir
ÜZÜE
5
ües oduğum) vukaarn dör kenar ve büün Çokgenern büün kenarar eş omadr Kenararn uzunuğu ebee kşnn aşna bağ oacakr Br Kadnn bou, doğuşa akaşk k buçuk sanm kadarken, eşkn br kadnn bou ouz sanme kadar çkabr ang snfan our sa osun rkekere gence, eşkn brnn kenar uzunukarnn opamnn kabaca amş sanm ka dar vea bundan azck faza oduğu senebir ma şmd söz konusu oan kenar uzunukarmz değ Kenararn eşlğnen söz edorum Düzü ke dek büün opums ke opumsa a haan, Doğan Doğann n büün Şeern eş kenar omasn arzuuor omas eme üzerne kuruu oduğunu görmek çn uzun uzada düşünmee gerek okur Kenararmz eşsz osad açarmz da eş sz ourdu Brnn bçmn beremek çn br ek köşesne dokunmak vea göze değerendrmek e rne, eker eker büün köşeerne dokunmak gere krd Osa haa böe çen okamaara geçre meecek kadar ksadr Görerek anma bmnn ve sanann amam oradan kakar; bugüne dek br sana oan Dokunma uzun bou aşaamazd; üm opumsa şker ehke, bek de oanaksz our er çeş güven, öngörü sona erer, en sradan opumsa düzenemeer aparken hç kmse güven çnde omazd; ek kemee ugark çöker, am br barbark aşanrd Okurarmn bu apaçk sonuçara kadar ben z eemeeceker den hz m gdorum? Brazck
58
DWN O O
düşünenn ya da gündek ayattan br tek ör neğn bz bütün topm düzenzn Düzenk veya Açıarın Eştğ üzerne kr odğna er ke kna eteye yeteceğne ç kşk yok Var aya okakta açarına ve brden keşen ke nararına bakarak Tüccar odkarnı een anadı ğınz brkaç kşye ratyornz ve onar evnze yeeğe davet edyornz Bn bgün ta br güvene yapabrnz, çünkü döt beş ant ekk ya da faza yetşkn br çgenn kapayacağ aanı erke br Aa Tüccarınızın o düzen ve aygın tepe noktaının ardı ıra köşegen otz a otzüç ant geen br paraekenar ürükemekte odğ n aya ednz kapıdan çer ığaayan böye br canavara anz nce ord? Aa zayükede yaşaa ayrıcağına aşş erke çn çok açık oan b ayrntara greke krarn zekna akaret edyor Böye ne everşz koşarda br tek açnın öçüe nn artk yeter oayacağ açıktr yoka kşnn bütün örü tanışarının çevreerne doknaka veya çevreern nceeeke geçerd Br kaabak ta çapışaktan kaçınanın güçüker y eğt br arenn zekna be zaten yeternce küfet yükeektedr aa grpta bnan br tek şekn Düzenğn ç ke eapayaaza ta br düzenzk ve karşkk doğar en fak br pank cdd yaraanaara veya ee br de adınar veya Akerer vara bek de çok ayıda cana ma or d
DÜÜLE
5
Bu yüzden, şekierin Düzeniiği üzerine nay ürünü şasi çkara Dğa birike basarken, Yasa da nara desek vereken geri kaaz izde a akszk ve suç ne ise, bizde de Şekierin Düzen siziği dur (aa daa fazasdr) ve na göre u aee görür Geerik düzensizik ie aakszk arasnda zrunu bir iişki adğ gibi, yanc fikireri yayanar da yk değidir ani Düzensiz biri diyr bunar, daa dğduğu andan başa yarak ana babas arafndan reddediir, kardeşeri nin aay knusu ur, izeçierin iaine uğrar, pu arafndan küçük görüür ve kuşkuya kar şanr sruuuk ve güven gerekiren göreverin, yarar büün ekinikerin dşnda uuur Reşi up ykaaya girinceye kadar er arekei p isçe sk skya gözeenir ykaa snucunda ya sapas faza buunarak yk ediir ya da yedinci dereceden bir eur arak bir Deve Dairesinin dör duvar içine apsediir evenesi yasakanr ücrei sefae snrnda an skc bir işe yereşiriir bürda yap kakaya aiini bie sk bir göze i anda geçireye zranr. En iyi, en saf insan abiann bie bu kşuar anda bzuup ydan çkasna ne diye şaşa! Düzensiziğe şgörü göseriesinin devein güveniği ie bağdaşayacağ yunda bir siyasa düsur beniseeke aaarzn aa eiğini ie ri süren ve gaye aku görünen bu uakee, deve adaarzn en akarn ikna eediği gibi, beni de ikna eiyr. Düzensiz birinin aya
6
EDWN BBO BBO
ebette zordur ama Çoğunuğun çkarı bunun böy e omasnı gerektirr Ön taraf üçgen arka taraf çokgen oan birinin var omasına ve soyunu daha da düzensiz yaıdaki nesier boyunca sürdürmesi ne izin veriseydi hayat nas bir ha ard? Düzü kedeki ever kaıar kiiseer böyesi canavarara göre değiştiriecek miydi? iyatroya girmeden ya da konferans saonunda yerini amadan önce yer gös tericierin tek tek herkesin çevresini öçmesi mi ge rekecekti? Düzensiz biri askere aınmayacak mıyd? Aınacaksa arkadaşarının safarın dağıtması nası önenecei? Hem böyesi yaratıkarda doandrıc ğa karş nası karşı konumaz bir eğiim buunur düşünsenize Çokgen ön tarafıya bir dükkna gi ri hiçbir şeyden kuşkuanmayan dükkn sahibine istediği siarişi vermesi ne kadar koay ourdu Bı rakın yanış oarak nsan severik denen şeyin savu nucuarı Düzensizer Ceza Yasasnn kadrmasnı istesin; ben kendi ayma Doğann kendisinden istediği gibi omayan yani ikiyüzü omayan insan düşmanı omayan einden geen her kötüüğü işe meye eğiimi omayan bir tek Düzensiz bie tanmş değiim Açarı normaden yarm derece saan çocuka rın daha doğar doğmaz ortadan kadrdığ baz eyaeterdek aşrya kaçan öneeri (şimdiik önermek niyetinde değiim En ieri en yeteneki gerçek birer deha oan baz insanarmz yaşamar nn ik yarnda neredeyse krk beş dakikak ve hatta daha büyük samaara boğuşmak zorunda
DÜÜLE
6
kalmışardır. Bu değerli insanların yok edilmesi devlet için eri doduruaz kayıpara sebep our du Öte yandan iyieştirme sanatı en büyük başarı larından bazılarını Düzensiziği taamen va kıs men tedavi eden sıkıştırma, uzatma burguya delik açma, birbirine bağlama gibi cerrahi ve estetik ope rasyonlarla kazanmıştır. Dolayısıyla Via Media'yı savunan biri olarak, hiçbir sabit veya mutlak sınır çizgisi önerecek değilim; ama çerçevenin yeni yeni oluşmaa başladığı dönemde ve düzelmesinin ola nasız olduğuna dair Sağlık Kurulu raporu olan Dzensiz çocukların acısız olarak ve merhametle yok edilmesinden yanaım.
8
E zamaa yama uyamı ee
Okurlarım beni bu noktaya kadar dikkate izlediler se, Düzülkedeki hayan biraz tatsız tuzsuz oluşuna şaşırmayacaklardır. Elbette savaşarın, suikastların ayaklanmaların hizipeşmelerin ve Tarihi ilginçleş tirdiği düşünlen bütün diğer olguarın bulunmadı ğını söylemek istemiyorum hayatın problemleriyle Matematiğinkilerden oluşan tuhaf karışımın sürekli tahminlere yol açarak ve bunların sağlamasının ya pılmasına hemen fırsat tanıyarak var oluşumuza siz Uzayülkelilerin kolaca anlayamayacağınız bir çeşni verdiğini yadsıyacak değilim Hayatın bizde tatsız L: O o
-ç.
62
W OT O
uzsuz oduğunu söyrkn sk v sns bkş çsndn söymkym sk v sns çdn grçkn d çok sz uzsuz nsnn görüş nn grn hr şy mnzr rhs nr porrr ççklr nürorr nk v slkk drr dşnd hçbr çşllk şmyn düz br çzgdn bşk br şy dğkn bşk ns obrd k? Gglm hr zmn böy dğd. vy doğruys çok sk çğrd yd yüzy sü ry Rnk rmzn yşmn gç br h şm k Bs rnkrn bşnrn v k br boym yönmn sdüfn kşfdn brnn d dğşk kynklrd dğşk bçmrd gçn br Bşgn- ön vn sonr körn sonr bbs n oğurn v orunrn son ork d kndn rnk boyr br güz bzdğ nr Sonu un sğdğ koyk v güzk hrksn övgüsü nü kznd. Rnkç n güvnr ykr onu bu d çğrmk hususund hmfkrr bu çrçvsn hr nry döndürdüys nnd hrk sn dkkn çkp sygsn kznd Ark ks nn on dokunms grkmyordu kms onun önünü rksy krşrmd komşur onun h rkrn hç zorndn hmnk hspy bdr kms on çrpmd v yo çmd zorn md h Üçgnr kbğ çrsnd yürürkn bz rnksz Krr v Bşgnrn zmn zmn bğrrk kndmz b mk zorund kşmz gb yoruu br zorunuukn kurudu
DÜZÜL
63
Bu moda yangın gibi he yanı sadı. Daha bi haa geçmeden yedeki büün Kaee ve Üçgen e Renkçiei kopya eie yanızca bikaç uucu Beşgen buna dienebidi Onikigene bie bi iki ay içeisinde kendieini bu yeniiğe kapıdı Soyu uğun en yüksek abakaaı dışında hekesin moda üzgına kapıması için bi yıın domasına dahi geek kamadı Bu dein Renkçiein buunduğu bgeden çeve bgeee yayıdığını syemeye ge ek bie yok iki kuşak sona Kadına ve Rahipe dışında Düzüke'deki hiç kimse enksiz değidi Bu nokada sanki Doğanın kendisi bu yeniiğin nüne se çekeek onun bu iki sınıa yayımasını en geemiş gibi günüyo. Çok kenaıık eniikçie in needeyse başıca bahanesiydi "Doğanın yne imi Kenaaın ayı edimesidi bu da enkein ayı edimesi anamına gei -o günede ağızdan ağza doaşaak büün ken sakineini yeni küü ün aaaaı aasına kaan sasaa işe buydu. Ama bu zdeyişin Rahipeimize ve Kadınaımıza uyguanamayacağı besbeiydi Kadınaın yanızca bi kenaı vadı doayısıya -geneeyip bigiçik asayaak konuşacak ousak hiç kenaaı yoku Rahipe -sonsuz sayıda ve son deece küçük ke naaı oan üs sınıan Çokgen deği de geçeken Daie odukaını iddia edene kendieine ek çiz giden ibae bi çeve, yani Daie Çevesi bahşedi miş omasıya ünme aışkanığındaydıa (am da Kadınaın iia emeken üzünü duydukaı şey) . Byece, "Kenaaı Seçmek Renkei Seçmek ana
6
EDWN ABBO ABBOT
ma glir" ödiii bu iki Sf ürid hr hagi bir tkisi olmad v bütü diğr sflar sürüp sürütürmi büüliciiği kaplrk alıca Rahiplr v Kadlar boaı kirlticiliğid uak kaldlar. Ahaks uçar aark biimd - drsi di bu ski Rk İsa i d sttik bak açsda Düülk Saat görkmli çocuklu ğudu ak ki rgliği olguluğua a da gçliği bahara asla uaamam bir çocukluk. Yaamak o amalar bir vkti; çükü aamak görmk aama gliordu. Aatılaara gör kü çük bir davtt bi kalabalğ srtmkt büük bir kif alordu; bir kilis va tiatrodak i saar rklrdki gilik biim ülü öğ rtmrimii v oucularm bi artordu ama büülci ola askrlri o aatlma muhtm gçit törlridi. Yirmi bi İkkar Üçgd oua bir mu harb hatt as trsü drk kapkara tabalar ri sivr açlar v mor portaka r gi karara ortaa çkmaar; krm ba v mavi rki Ekar Üçg milislr; parak krm siahlar trafda hla dö açk mor di ma visi parak sar v kou kahvrgi topçu Karlr crrahlar gomtricilr v mir subalar tki alalar içid koutura b v alt rkli Bg lri v Altglri imk gibi çaka göstrili rklri bütü bular mri altdaki güçlri sa atsa güllğid tkilip lidki marallik
DÜZÜLKE
65
asasını v kraliyt tacını fırlatarak bundan böyl bunların yrini sanatçının kalminin aldığını haykı ran nl gnralin o çok biinn inanılmaz öyks n anlamaya ytbiir. O gnlrin duygusal glişi minin n kadar byk v n kadar görkmli oldu ğunu kısmn dönmin ili v söz dağarı göstrir. Rnk isyanı dönmind n sıradan urttaşların iyi c yaygınlaşmış ifad biçimlrin bu söz v dşn clr hafif bir rnk katmış gibidir n iyi şiirlrimizi ayca gnmzn daha bilimsl ifadlrind uyum adına n kalmışsa hpsini bu dönm borçluyuz
9
Eenel Renk Yı Üzene
Ama bu arada ntlktl sanatlar hızla çökş doğru gidiyordu. Artık ihtiyaç duyulmadığından, Görrk Tanıma Sanatı uygulanmıyordu; Gomtri Statik Kintik v bnzri bilim dalla bir sr sonra grksiz gö rlr olmuş nivrsitmizd bil gözdn dşrk bir yana itilmişti. aha aşağı drcdki okun ma Sanatı da ilkokullarda aynı akıbt uğradı. Ör nklrin artk kulanılmadığı stlik onlara ihtiyaç da duyulmadığını ilri srn v Eğitim hizmtind kullanılmak zr Suçlu sınıflardan alınan o mutat haracı ödmyi rdddn İkizknar Üçgnlr vahşi tabiatlarını hlştirmk sayıca fazlalıkarını bu dayıp atmak gibi bir işlvi olan ski ykml
66
EDWN OTT OT
rnden kurtulmalarıyla brlkte günden güne ayıları arttı ve daha br kütahlaştılar Akerler ve Zanaatkrlar kendleryle çk yük ek Çkgenler araında öneml br fark lmadığı nı artık nlarla aynı düzeye yükelmş ldukarını bütün güçlüklerle baş edebleekern ve yaşamın Statk veya Knetke lgl bütün prblemlern bat Renk Tanıma şlem le çözebleekern her geçen yıl daha br hararetle -ve artan br gerçeklkele r ürer ldular Görerek Tanımanın uğradığı d ğal hmale yetnmeyerek tekel ve artkratk Sanatların tümden yaaklanmaını ve nuç la rak Görerek Tanıma Matematk ve kunma k nularındak çalışmalara ağlanan bütün bağışların durdurumaını açıktan açığa öyler ldular Çk geçmeden kn br ğa lan Rengn artkratça ayrımları gerekz kıldığını Yaanın da aynı ylu zleme gerektğn dlayııyla tüm breylern ve tüm ınıfların mutlak eşt lduğunun kabul edlme ve eşt haklara ahp kılınmaı gerektğn ler ür meye başladıar Tplumun üt katmanlarının krkl ve kararız lduğunu gören evrmn önderler teklern gtg de arttırır ldular nunda da Rahpler ve Kadın lar dal bütün ınıflardan Renk evrmne aygı götererek byanmaya rıza götermelern tedler Rahplern ve Kadınların kenarlarının lmadığı t razına her nanın ön yarıının yan ağız ve gözün bulunduğu yarının) arka yarıından ayırt edleblr lmaının ğanın ve şah çıkarların emr lduğu
DÜÜLE
6
bçmn br karşılık vrlr Dzlk btn yaltlrn tmsl l Mclsn olaanst otu rumuna hr Kaının aız v göznn bulunuu taraını kırmızıya, r taraını yşl boyamasını öngörn br asa tasarısı gtrlr hplr aynı şkl boyanacaı yan orta noktasına aız v göz bulunan yarım ar kırmızı gry kalan yam arys yşl olacaktı Böyl br vlt znnn nasıl br kokuşmuş lua yol açacaını hsaplayacak kaar glşmş br byn sahp olmayan hrhang br İkzknar Üç gnn l , çocukluuna ortaan kalırılma sı grkrkn lksn yıkım arınan gln bnlr c kşnn başına lakt gtrms çn aptalca br hoşgöryl hayatı baışlanmış olan Dznsz br Drn gln bu önr az hnlk yoktu orusu Dr taratan, önrnn hr sınıtan Kaını Rnk Dmnn yanına çkms hsaplanıyoru Kaınlara, Rahplr vrln rnklrn aynısını v rrk Dvrmclr, Kaınların, bll konumlara br hp gb görnmlrn v buna yakışır br saygı görmlrn salayacakları Bunun Kaın Cnsn yıınlar haln Dvrm salarına çkms umulu yoru Km Okularım bu yn asayla, Kaınların v Rahplrn aynı görnty sahp olablcn pk tmal vrmyor olablrlr, öylys br söz, m sly açıklıa kavuşturacaır n asaya gör ön yarısı (yan göz v azının bulunuu tara) kırmızı, arka yarısı yşl boyana
68
WIN O OT
rak uuln lniş bir Kadn dşnn na bir yanndan bakn Yrıı kırızı yrıı yeşil bir dz çizgi grğiniz açkr Şdi gznzn nn ağz M nkanda bu lunan n yar dairi (M krzya, arka ya dairi yşil byanş, krz yarnn y şil yarndan çapyla ayrldğ bir hip girin Gzlrniz çapyla ayn hizada lak zr bu Bk daa bakaak luranz grğiniz şy yrıı (CB) kırızı ikinci yrıı
yl bir ihalin Cini Lai nal da çkii gldiğini klaya kirbliriniz llrini uşura
DÜZÜK
69
rak böye bir karştırmaı meydaa gelmeii bek ledier. Evde kedileri içi deği de kocaları ve bi radereri içi alatıa poitik ve die ırları dile yebiir hatta Rahip adıa emirler verebiirerdi; o kakta alt kırmızı ve yeşil rekeri çarpıcı bileşimi ırada iaarı o gelmez hatalar yapmaıa yol açar gelip geçeleri göterdiği aygıda Rahip leri yitirdiği her şeyi Kadılar kazaırdı Kadıa rı hoppa ve yakışıkız davraışları Daire ııfı ı üzerie yıkılmaı yüzüde b ııfı ğradığı hayiyet kaybı ve oçta Aayaaı delik deşik olaı gibi kolar üzeride Dişi Sıfı drp da düşümei bekleemezdi. Daireleri evleride bile kadıar Evreel Rek Yaaıda yaaydılar. Yaayla ögörüe ikici hedef zamala Daire leri morallerii bozaktı Geel düşüel çürü meye karşı Daireler h eki e değmemiş zi hi berraklığıı ve düşüe gücüü koryorlardı. Yalızca çockklarıda itibare Regi kei like badığı Daire ortamarıa alışkı Soyl lar Görerek Taıa Kta Saatıı ve o hayralık yadırıcı zek eğitimide kayakaa ütü lüklerii koryabildiler. Böyece Daireler Evreel Rek Yaa Taarııı teklif edildiği tarihe kadar modada zak drarak diğer ııfları öderi olma özelliklerii ürdürmekle kalmayıp b komlarıı daha da güçledirdier. B şeytaca Yaaı gerçek yaratıcıı olarak ykarıda alattığım kraz üzeiz şimdi artık Soylları Rek kirliliğie boy eğmeye zorayarak
W ABBO ABBO ABBO
Hiyerarşik statüsünü bir darbede yerle bir etmeye aynı zamanda Grerek Tanıma Sanatı eğitminin onlara kazandırdığı üstünlüğe son vermeye by lelike de onları sa ve renksiz evlerinden ederek zekca zayılatmaya karar vermişti Renk ayıbına bir kez boyun eğince her ana baba Daire ile her çocuk Daire birbirinin moralini bozacaktı. Çocuk Daire Babasıyla Annesini ayırt etmede bile güçlük lerle -çoğu kez Annenin sahtekrlıarıyla daha da karmaşıklaşarak çocuğun mantıksal vargılara olan inanc inancını ını sarsacak türden türden güçlü güçlükl klerl erle e karşılaşac karşılaşacak ak tı. Bylece Rahip Sınıının zeksı azar azar kre lecek ve bütün Aristokrat Yasama Organının yok edilmesine ve Ayrıcalıklı Sınıların oradan kalkışı na yol açılmış olacakı.
Re bkıı n bı?
Evrensel Renk Yasa Tasarısının neden olduğu genel çalkanı üç yıl sürdü; bu dnemin son anına kadar da Anarşinin zaeri kaçınılmaz gibi grünüyordu Çokgenlerin er olarak yer aldığı koca bir orduyu Üstün İkizkenar Üçgen gçleri son neerine kadar yok etti - bu arada Kareler ve Beşgenler Beşgenler tarasız kaldılar En ktüsü de en yetenekli Dairelerden bazılarının aie içinde patlak veren kenin kurbanı olmasıydı Siyasi düşmanlıkla çılgına dnmüş eşler birçok evde ardı arkası gelmeyen dırdırlarıyla een
ÜZÜL
dn undp onı Rnk Yn kş du mkn vzgd yvmnn b onu v mdğn gön km kdın mum yvu nn v kocnn üzn dp on k m bu kıymd knd d f oup g y ün bu kn dönmd şm onucu n z ym ü Dnn ödüüdüğü ky gmş hk kuşkuuz ok büyükü Rhpn bo un ğmkn vy yok omkn bşk nk yok gb göünüyodu; hkn mpn kn günn m b bmd onz om nd ny dv dmnn göz d mm gnk bkm v bzn bk d ym gkn o uhf oydn bnn mydn gm y oyn gdş bübüün dğş Dö dcy z zo gn byny üdn b kzkn gn yğmdğ b dükknd g g boy boy oynkn oynkn kndn kndn nkg nkgn n yn nk boy vy boy vy muh f) Bu İkzkn gn Pz Yn gdp n dğşk, on günd boş y gönünü kzn my şğ b gn kz oyu b nkgnn ym kızn ynş b yğn yn don -b yndn, nm uzun ück b dz n nn ydm ö yndn bu znn kbnn nnmz hmkk v n dn önm b m yüzünd yüzündn n onun onund d kz kz gd gdğ ğ hm m gmy bş v gn kz ddğn n ync cnn ky
7
W BBO BBO
Bu felaketn haber br ealetten dğerne aıl dğında adınlar çok büük br endşee kapıldıar. Zavallı kurbana dudukarı acıma dugusu benzer şelern kendlernn, kız kardeşlernn ve kızlarının da başna gelebleceğ htma Renk Yasa Tasarı sını tamamen en br açıdan görmelern sağlad. adnlarn çoğu açıkça karşı tarafa geçtklern traf ettler ger kalanlarınsa benzer br trafta bulun mas çn alnızca çok küçük br uarıcıa gerek snmes vardı. Bu ugun fırsatı kaçırmaan Dareler hemen Ealetler Meclsn olağanüstü toplantıa çağırdılar ve bu Meclse Mahkmların her zamank muhafızlarnın anı sıra çok saıda karşı devrmc adınn da katılmasnı sağladılar Msl görlmemş br kalabalığın arasnda o gün lern lern Başdares adı Pantoc Pantoccl clusus- ernden ernden doğ doğ rulduğunda üz rm bn İkzkenar çgenn ıslıkla r ve uhalarıla karşılaştı Aa Darelern bundan böle br Teslm poltkası zleeceğn çoğunluğun steklerne boun eğeceğn ve Renk Yasasını ka bul edeceğn söleerek sesszğ sağladı. Şamata anında alkışa dönşünce argaşanın önder olan Renkç Herarş teslm alas çn zlecler adına salonun ortasna davet ett. Bunun ardndan hç br özetlemenn hakkn vereeeceğ ta br belagat başapıtı olan ve neredese bütn gn s ren br konuşma aptı. endlern sonunda Refora vea Yenlğe ada dıklarına göre kusurları ve üstünlüklerle brlkte konunun bütün önlerne son br defa göz atma
DÜÜE
3
nn yernde olacağını tam br tarafszk avasyla bldrd Tüccarlar Serbest Meslek Sab Sınıflar ve Beyefendler n Yasa Tasarısının taşıdığı te keer br br otaya koyd İkzkenar Ügenlerden yükselen omrlar oğnlk tarafından kabl edlecek olrsa bütün ksrarına karşın Yasa Ta sarısını kabl etmeye azr oldğn anımsatarak sstrd Ama kzkenar Ügenlerden başka erke sn b szlerden etklendğ artık ya tarafsız ya da Yasa Tasarısına karşı oldğ besbellyd Başdare bndan sonra şlere dnerek onların ıkarlarınn da gz ardı ememes gereğn Yasa Tasarısını kabl etme nyetne seler Yasann bütün sonlarını gze amak zornda oldkarını syled Onlardan ek oğnn üzen Ügenler sınıfına ka bl edmek üzere oldğn; dğelernn se kend ler n değl ama ockları n br üstünlük mab leceklern eked B onr ttk ş anda feda edl meyd Reng er yerde benmsenmesyle bütün farar snecek üzene üzenszk karıştırla cakt; geşe yern gerlemeye bakacaktı; ş br ka şak sonra br ser atta Makm Snıfından br oacaktı; syas gü en kalabaık srın ene yan şerden zaten daa kalabaık olan ve oğanın enge Sağaya Yasasın ğenmes drmnda sayıa dğe snıflarn topn brden geecek oan Can Snflar ene geecek Zanaatkrarn saflarından sylenenler onayla yan aff br ğt yükseld e telaşa aılan Renk ler le ıı onlara ta etmek stedler Ama
4
EDW ABBO ABBO
klr uhflrl çvrlş ululr v Bş r rkç tşl söl klr so r çr y prk sss kly orllr. Bşr k lr Rk Ys srs gçk olurs rtk hçr vll thlk uk hçr k ouruu güv oly shtkrl lt kyülülüü ütü vlr yyl l utluluuu Ays ygs pylş v hl r hvoluş oru g söyl Bu ks r sür sor " y hykr Ölü Glk " Ö krrlştrlş yl şrt ol u sölr ür İkkr çg Mhklr üstü tlp sfl Rkçy lk şk ttlr ül Sflr sflr rlr kouts lt görü v hç ht yp gr gr grk olup tt hrs skrlr slr lr gçs ç rllr stlr öykü Z tkrlr sflr y şkl rllr. Bu r Mhklr ütü çkşlr öü tt r uvr örüşlr. Mül h orusu ky çok ks sürü. rlr ust yöt lt h h hr k hüuu ölüül oluyor çou k k r hüu ç ks r rr gl lr gr çklyoru. A k f slry grk kl İkkr çg sürü lr ş gr kl klr hllttlr. Şşrş şs klş görü üşlr ö ph hüuu urş gr çkş yollr
DÜZÜE
5
Mkmlr trfnn tutulmuş oluğunu örn kiknr Üçnlrin kıllrı kni trrın bşlrınn itmiş v "int iy ykrmy bşlmışlrı. Bu ykrış lınyılrını blirli Şimi r kiknr Üçn krşısınkini bir üş mn olrk örüyor v öyl issiyoru. Yrım st içrisin o klblık kiknr Üçn sürü sünn içbiri sğ klmmıştı birbirlrinin sivri köşlriyl tlf oln Suçlu Sınıfın yü kırk bin üysinn rtkn prçlr Dünin frin t nıklık iyoru Dirlr frlrini n ilri noktlr kr ö türmkt ikmilr Çlışn sınıf tümüyl im lmi m ktlimn pyın üşni ı. Eş kr Üçn Milislr r örv çğrılr v Dünğinn mkul rkçr kuşku uyun r Üçn, Sosyl imtlr Kuruunun öçüm ypmsın rk örülmn Sıkıyöntim Mk ms trfnn ölüm mkm ili. Askr v Zntkr Snıflrın vri bir yıl şkn bir sür rlıksı iyrtrl ntlni v bu sür boyun r knt köy v ğıl suçlurın Okullr v Üni vrsity rç ömyi iml tmlri v Düülk Anyssınki iğr oğl Yslrın ill ilmsi yüünn rtmış oln lt ümr fllığınn ss tmli bir şkil rnırılı Böyl sınıflr rsı n ynin kurulu. Bunn böyl Rnk kullnımının klırılığını v rnklr sp olmnn ysklnğın söymy rk yok. Drlr v bliml uğrşnr şn
76
EDWN ABBO ABBO
brnn Ren onnda e elme etme ağır br şele cealandırılyord Yanıca Ünvertem e ve -şahen devam etme ayrıcalığına ah ola madığım- ço ye ve ço öel baı ınılarda matematğn baı ço dern roblemlernn anaş maı amacıyla Rengn darel llanımına n verl dğ anlaşımatadır Ama b hta bglerm adece atan olma şeyler. le'nn başa hçbr yerne artı Ren mevct değl. Ren mal etme anatı yalnca br ş tarafından amanın Başare tarafından b lnmete ve ölm döşeğne halefne devrelme ter Ren aece br malathanede mal edmee ve ırra hanet edlmen dye her yıl orada çalışan şçer öldrlere yerlerne yenler aınmatadr. Artoram o ço alara almş vrenel Ren Yaaının hm rdğ çalantılı gnlere bgn ble by br dehşete dşmeden dön ba amamatadır.
Rplez üzee
ede şlern nal yrdğne lşn b ıa ve daan daa atlayan notlaran b tabın ana onna -benm Uayın ırlarına naı vaıf o dğma- geçmenn amanı ge de geçyor Aıl anlatma tedğm on bu daha önce anattıla rımn he adece br önö
DL
Bu nedenle açıklaması okurlarımı ilgiendirebi lecek -tabii kendi hüsnü kuruntum değilse birçok konuyu atlamam gerekiyor. Öeğin ayaklarımız ol madığı halde nasıl ilerlediğimiz, nasıl durduğumuz; ellerimiz olmadığı sizin gibi temel atamadığımız ve dünyanın yan basnından yararlanamadığımız hal de ağaa taşa veya tuğlaya nasıl şekil verdiğimiz; çeşitli bölgelerimizde yağmurun hangi dönemlerde yağmaya başladığı böylelikle nemi havanın neye çöreklenesini kuzey bölgelerinin nasıl olup da engellemediği; tepelerimizin madenlerimizin ağaçlarımızın ve sebzelerimizin mevsimlerimizin ve hasadımızın niteliği; lfabemiz ve çizgisel tab letler üzerine yazılan yazma yöntemimiz; bütün bunları ve fiziksel varlığımızla ilgili yüzlere daha başka ayrıntıyı atlamak zorundayım Şimdi bundan söz ediyorsam bunun tek nedeni bunların atlan masının yazarın unutkanlığından değil Okurun za manına verdiği değerden kaynakandığını belirtmek istememdir. Asıl anlatmak istediğim konuya geçmeden öne Düzülke Anayasasnın temel direkleri ve payanda ları olan davranışlarımızı denetleyen yazgımıza biçim veren evrensel saygının ve tapınmanın mu hatabı olan kimseler üzerine son birkaç noktaya işaret etmemi Okurlarım herhalde bekliyordur. Dairelerimizi veya hiplerimizi kastettiğimi söyle meye bilmem gerek var mı? Rahip teriminin sizdeki anlamından başka bir anlama gelmediği sanılmasın Bizde Rahipler bütün
8
EWN OT OTT
şein, anaan e Biimein icaein, şe işin, Öndeik anann, Mimainin, Mühendisi ğin, ğiimin, ee damğnn, Yasamann, h akn, ejinin Yneicisidie kendiei hiçbi şe amaza, ama başkaa aafndan aan, amaa değe he şein Nedenidie e ne kada hekesin aie dediği bii aie sasa da, ii eğiimi nfadan insana hiçbi aienin asnda bi aie madğn he biinin geçeke çk · sada küçük kenaa an bi Çk gen duğunu biie Çkgen, kena sas akça aiee akaş e bu sa çk büük, neğin üç ea d üz duğunda en hassas dkunuşan bie Çkgen açan hissemesi sn deece zaş Ya da daha dğusu, zorlşıı demeiim Çünkü ukada işae eiğim gibi, je sseede kunaak anma biinmemeke e bi aiee Dokunmk en ağ hakae aak gümekedi Je sseedeki bu kunmakan kaçnma aşkanğ, bi aiee, Çeesinin geçek nieiğie igii a çcukuğun dan iibaen sakama aşkanğnda duğu esa edesini kuma anağ sağa aama Çee uzunuğu dksan sanim duğuna ge, üç üz ke na bi Çkgende kena uzunuğu u sanimin üzde biinden a da üç sanimin nda biinden daha uzun maacak a ea edi üz kena bi Çkgenin kena uzunuğu ise Uzaükedeki bi u iğne başnn çandan azck büük acak Başdaienin, neake geeği he zaman n bin ke na duğu asa
DÜZÜLKE
Dar oyunun olumal aakalaşma çrn dk yüklş al Düznl Sınıflarda olduğu g glşm hr kuşaka r knar arışı l ınırlayan Doğa Yaaı arafından ınırlanmamışır Eğr öyl olayd r Darnn knar ayıı adc r oya ğacı armk orunu olurdu Gn r Eşknar Üçgnn dör yüz dokan ydnc kuşakan orunu r mz ş yüz knarlı r dar olurdu Ama durum öyl dğldr Doğa Yaaının Darlrn ürmyl lgl rrn zı k amr hükmü u lunmakadır Brnc oy glşm aamaklarını ırmandkça glşmn m arar knc öz ko nuu oy aynı oranda daha az ürkn olur Sonuç olarak dör la ş yüz knarlı r Çokgnn nd nadrn r oğul ulunur rdn fazla oğula ala görülmz Ö yandan ş yüz knarl r Çok gnn oğlunun ş yüz ll haa alı yüz knarlı olduğu lnmkdr Sana da Ermn lr aamaklarındak glş mn müdahal dr Hkmlrmz yükk ınıfan r çocuk Çokgnn küçük yumuşak knarlarının krlarak üün çrçnn yndn kurulalc ğn kşflr Böylc k ya üç yüz knarlı r Çokgn azn şlmn hlkl olmaı ndnyl knlkl hr zaman dğl k la üç yüz kuşak a layarak r hamld aalarının knar ayını aa ln ky kalar oldu Glck aa dn k çok çocuk u yola kur an dld Ancak on çocukan r hayaa kalal d Yn d Dar ınıfının kıyıcığındak Çokgnlr
8
EDWN ABBO ABBO
rsınd bu tutu o dr büyüktür ki doğn çouğunu dh bir yını doldurmdn Direer için Yeni Terpi Jimnzyumun ytırmyn bir Asilz de pe ender rstnır Bir yıl bşrı y d bşrısızlığı belirler Bu sü renin sonund çouk büyük bir osılıl Yeni Te rpi Mezrığını dodurn mezr tşlrının syısını rtırır ço ndiren de mutlu son uşılır e üçü çou seinçten hlr uçn n bbsın rtık bir Çogen or değil de bir Dire hiç değilse nezketen böye bu edilir olr geri döner Böyesine mutu bir tek sonuç birço Çogen n bbnın sonuçl ynı olmyn benzer fedrık r ypmsın neden our.
2
Ripleizi öei üzerie
Direlerin öğretlerine geline ıs bir te özde yişle özetlenebiir: "Şeine dit et Siysi dini hli bütün öğretilerinin mı bireysel e oe tif Şekilleri özellile de diğer bütün şeilerin üstü oln Direerin şelini geliştirmektir İnsnlrın drnış e tutumrı Şekin değil de istem çb eğitim teşi ey ögü gibi et enerin beirlediği youndi ynlış innçlr pılmlrın e enerjilerini boş hrmlrın yol çn esi spınlılrı büyük ölçüde yo etme b şrısını Direer gösterdi İnsnı insn ypnın Şe
DÜZÜ
8
kil olduğuna İnsanğ ik ikna eden Renk isyann basran kişi olarak yukarda sözü edilen ünü Da ire Panocyclus oldu Şöye ki örneğin iki kenar birbirine eşi olmayan bir İkizkenar Ügen oarak doğmuşsanz kenararnz birbirine eşi hale ge irmediğiniz sürece düzelme işlemi iin İkizke nar Ügen Hasanesine gimeniz gerekir muak suree yanş yaparsnz ayn şekilde doğuşan Düzensiz bir Ügen veya Kare haa Çokgen ise niz Düzenli Hasaneerden birine kaldrlmanz gerekir yoksa son nefesinizi ya Devle Hapisha nesinde ya da Deve Cednn sivri ucunda ve rirsiniz Panocyclus en ufak bir yanlş davranşan en aaka sulara kadar büün haa ve kusurlar (do ğuşan değise) belki kalabaa skşmakan beki idman yapmay ihma emeken veya fazla idman yapmakan ya da aniden değişen scaklkla gövde nin faza duyar ksmlarndan birinin ksalmas veya uzamas yüzünden gövde şekinin Düzenlilik en sapmş olmasna verir. Bu ünü filozof bu yüz den iyi davranşn da köü davranşn da iyi dü şünüdüğünde övgü veya yergi konusu edilmemesi gerekiği sonucuna vard. Öeğin müşerisinin kararn canla başla savunan bir Karenin gereke dik aarnn amlğna hayrank duymak yerine dürüslüğünü övmenin ya da bir İkizkenar Ügenin düzelilmesi mümkün omayan kenar eşisiziğine yanmak yerine yalanclğn hrszğn knamann gereği var mdr
82
DWN ABBO ABBO
Kuamsa açda bu öğei aşmaz osa da paike baz sakaa vad. Bi kizkea Üçge i davasa bakake keaa keaa eşisiz iği edeiye çamada duamadğ iei sese siz de bi Yagç oaak am da ay edee yai komşua başa bea omada duamayş y zde ou idama mahkm emeke kediizi aamadğz söyeyeek meseeye bi so veisi iz Ama yok edilme ve idam ezaa söz kou su ediemeyeeği ev içi souada bu Şeki kuam baze çok uhaf duuma yaayo. iaf edeyim ki zama zama Age ouamda biisi iaa siziğie kf uyduuke aide değişe saklğ Çevesi içi faza gediğii buda doay suça mas geekei kedisi deği aak bo bo şeke eme yemeke gçediiebieek Şekli oduğuu iei sdğde ou vadğ souça make kabu m emeliyim yoksa paik bakmda e mi emeiyim biemiyoum. Be kedi payma şöye iyi bi azaama veya kama Touumu Şekli zeide sapaama ya baz gçediii ekiei oaağ fikii he e kada böye dşmemi geekieek bi şey oma dğ iiaf esem de yeide buuyoum. Şu da va ki bu mşkde kuumak içi yo aaya yaza be değiim Yagç kouğuda oua biçok yk sek Daiei Dzei ve Dzesiz Şekiei övdk eide ve suçadkada habeim va eveide çouka haşaake doğuda ve yaşa saki bu kavama geçek bie vaka oduğu
ÜZÜLK
83
na ve insan Suretinin bunlar arasında ayrım yapa bileceğini inanıyorlarmış gibi, hiddetle ve tutkuyla konuştuklarını deneyimlerimle biliyorum. Şekli bütün zihinlerde en önemli fikir haline getrme siyasalarını sürekli izleyen Daireler, Uza yülke' de ana baba ile çocuklar arasındaki ilişkileri düzenleyen o Emri tersine çevrmektedirler. Sizde, çocukların ana babasna saygı göstermesi öğretilir ken, bizde insanlara -herkesin saygı gösterdiği Da irelern yanı sıra- varsa Torununa, yoksa Oğluna saygı göstermesi öğretilir "Saygı derken hiçbir su rette "müsamaha değil, sınıfarının en yüce çıkar larını gözeten bir saygı kastedilmektedir. Daireler, baaların görevinin kendi çıkarlarını evtlarının çıkarlarına tabi kılmakla hem bütün Ülkenin hem de kendi soylarının refahının artacağını öğretirler Dairelerin sistemindeki zayıf nokta -eğer mü tevazı bir Kare, Dairelerle lgii bir konuda zayıf noktalardan söz etmeye cüret edebiirse- bence Kadınlarla olan ilişkilerinde aranmalıdır Düzensiz doğumların en aza indirimesi Toplum için son derece önemli olduğundan, atala arasın da herhangi bir Düzensizik bulunan bir Kadın evltlarının düzenl derecelerle toplumsal basamak lr tırmanmasını arzulayan iri için uygun bir olamaz Bir Erkeğin Düzensizliği sadece bir ölçü meselesi iken bütün Kadınlar düz ve tabir caizse görünürde Düzenli olduğundan, onlarn görünmez diye ad landrabileceğim Düzensizliklerini, yani muhtemel
8
EDWN OTT OTT
çcukları knusundak pansyl Dznszlrn araırmanın br baka ylu bulunmalıdır Bu dk ka br kld uulmu Dvl araından muha aza dln v dnlnn syağaçlarının yardımıyla grçklrlblr; ayrıca nayı br syağacı bulun mayan br kadının vlnmsn d zn vrlmz Şmd aalarıyla övnn, bundan snra blk d br Badar çıkaracak lan syu knusunda dkka br Darnn rn hç lk srlmm br sçm knusunda hrhang brndn daha öznl lacağı dnlblr Glgllm durum böyl d ğldr Dzn br sçmy gösrln özn k plumsal basamaka yksldğ randa azaıyr g bdr Br Eknar çgn Oğul sahb lmak syn göz yukarılarda br İkzknar çgnn aaları ara sında br k Dznszlk lduğu sanılan br kadını larak almasını dnyada hçbr y sağlayamaz alsnn dznl larak ykslmk lduğundan mn br Kar vya Bgn b yznc kuakan ösn sruurmaz; br Alıgn vya Onkgn nn syağacını daha da az umursar ama br Dar nn bykbyk babası Dznsz lan br kadınla braz daha alımlı vya -bzd szd lduğundan daha azla Kadında mkmml br y lduğu dnln alçak ssl lduğu çn bl bl vlnd ğ blnmkdr Böyl dncsz vlllr bklnldğ gb ksn br Dznszlk vya knar sayısında azal mayla snuçlanmasa bl vrmsz ldu ama bu kölrdn hçbrsnn mdy kadar caydırıcı
DÜZÜL
85
olamadığı görüldü Çok gelişmiş bir Çokgende bir kaç kenarın kaybı kolaylıkla fark edilme ve baen yukarıda anlattığım gibi bu kayıplar Yeni Terapi Jimnayumunda başarılı bir ameliyatla telafi edilir Ayrıca Daireler ileri derecede gelişmişliğin Yasası olarak kısırlığa rıa gösterir gibidirler Ama bu kö tülğün önü alınmasa kısa sürede Daire sınıfının ayflaması daha da hılanacak ve soyun artık bir Başdaire çıkaramayacağı ve Düülke' eki Düenin çökeceği günler kapıyı çalmakta gecikmeyecektir Kadınlarla ilişkilerimi konusunda kolayca çare sini söyleyemediğim bir uyarı daha geliyor aklıma ç ü yıl kadar önce Başdaire Akılları kıt Duy guları bol olduğu için Kadınlara bundan böyle akıl sabi muamelesi yapılmaması ve ihinsel eğitim verlmemesn emretti. Sonuç olarak Kadınlara ne okuma ne de kocalarının veya çocuklarının açıları nı saymalarna yetecek kaar matematik öğretildi ve böylee Kadınların ihinsel yetenekleri kuşaktan kuşağa aaldı. Bu Kadınları eğitmeme ve susturma sistemi bugün de yürürlükte Bu poltkaya yön veren düşünce iyi niyetten yoksun olmasa da uygulamasının sonuçta Erkek Cinsine arar verecek bir noktaya ulaşmasından korkarım Çünkü bu politikanın sonucu olarak bi Erkek ler bir tür ki dll daha doğrusu iki hinli varlık lar aline geldk. Kadınlarla gerçekte var olmayan ve yalnıca Kadınca coşkuları denetlemek amacıy la uydurulmuş aşk görev doğru yanlış
86
EDW ABBO ABBO
acıma mt ve bnlara bener daha başka akıldışı ve dgsal kavramlarla konşr; ama kend aramıda ve ktaplarımıda bambaşka kel meler ve demler kllanırı Aşk o aman çıkar beklents olr; görev htaç vea lakat olr ve dğer söcükler de bna bener br değşm geçrr Dahası Kadınlara onların Cnseterne çok büük br sagı ddğm ma een br dl le konşr ve Başdaree kendlerne ddğ m kadar sofca sagı dmadığımıa tamamen nanırlar ama arkalarından gençler dışında hep m onları kafası organmalar olarak görür ve çekştrr Kadınların odalarında lahatmı da başka erlerdek lahatlamıdan tamamen farklıdır. Korkarımı naçane fade etmeme n verlr se dlde ve düşüncede verlen b kl eğtm ço cklar üç aşına geldklernde sevg dol ana kca ğından alınıp Annelernn ve Bakıcılarının anında tekrarlaacakları dışında esk dl nttrmak b lmn söcük ve kavramlarını öğrenmek üere eğ tlrken çockların omlarına ağır br ük bndr mektedr Hem aten üç ü ıl öncek atalarımın güçü kavrama etlerle kıaslanınca bgünkü k şakarın matematkse doğrla kavramaarında br aıflık hssedorm Br Kadının gce okmaı öğrenerek br tek popüler ktabın ncelenmesnden çıkardığı sonçarı Hemcnslerne aktarmasının do ğracağı olası tehkelern patavatsı vea taats genç br erkeğn mantıksal dln gern annesne
DÜÜL
7
açıkama asıığının sözünü bie etmiyrum Ya nızca Erkek zeksının giderek zayıfaması gusun dan harekete, Yetkiierden Kadınarın eğitimiye igii tüzük ve yönetmeikeri yeniden ee amaarını naçizane istirham ediyrum
i. lüm ••
BASKA DUNYALAR ;
Ey ceur insnlrı oln ceur yeni ünylr!
3
Rüyada Çizgiükyi n gödü?
zim mimz 1999 yının nn bir önceki ve yk iin ik gny Gecenin geç erine kr çk eviğim Gemeriye ynkn n r kfm çözemeiğim bir prbeme inenmeye çekmişim Gece bir ry görm Önme çk yı kçk Dz Çizgi (ğ rk Kın ukrn şnm) ve rrın erpişirimiş prk nkr hline h kçk Vrkr buunuğunu görm -hepi e ek ve ynı Dz Çizgi zerine keirebiiğini kry yn hz ieri geri hreke eiyru u çizgier hreke eiklerine bir yğın kr mkrşk cvıı uyuuyr urukrın e her rfı bir eizik kpıyru Kın uğunu n ğm en uzunrın ynşıp eeniyem e bir ynı mm ikinci ve çnc enemeerim e br nuç vermei ş görecek bir ynı myn
EDWIN ABBOTT ABBOT
92
bu kaba davranş sabrmı tüketti , ağzm onun ha reketini engelleyecek bir konuma getirerek sorumu yüksek sesle yineledim : Kadn bu kalabalk bu tuhaf ve karmakarşk cvılt ayn Düz Çizgi üze rinde bu ileri geri hareketler de ne demek oluyor?
Benim Çizgülke' görüşüm
�
Benim
zum g o ı �r
�
;< % � �
ler �' Erkekler 4 f Erkek . . v � �. -�
n i n ' 1 R LE E MAJES' şka bif şey e v n a n d e . r a t e nroekmeYece �g ınt gösat gögerçeğndenodaanhgeı ç ı·ıiş
Ben Kadn değilim diye yant verdi küçük Çizgi ve devam etti Ben, dünyann hükümdarym. Ama sen sen Çizgiülke krallığma davetsiz nasl girdin " Bu ters yanıt üerine, Yüce Majestelerini herhangi bir şekilde ürktümüş veya rahatsız etmiş sem affın diledim ve bir yabanc olduğumu söyle yerek Kraldan ülkesi hakknda bana biraz bilgi ver mesini rica ettim Ama beni gerçekten ilgilendiren konularda bilgi edinmeke çok büyük güçlüklerle
DÜZÜLE
93
karılaştım çünkü hükümdar kndiinin bldiği hr y bnm d bldğm v aka oln diy blm dn ldğimi düünmktn kndni alamyord Ama rarla or ormaya dvam drk ş haki katlr ortaya çıkardm: Anlaşıldğ kadaryla b avall cahil Monark kndiin byl diyord Krallığm ddiği v ü rind mrünü çirdğ b Dü nin bütün dünyay v lbtt bütün ayı olştrdğna nan mıt B Dü ii dışında hiçbir yr kımıldaya madğ v hçbir şy rmdiği için başka hrhan i bir ş hakkında hiçbr fikri yok Ona ilk dfa lndiğimd bni dym olmakla birlikt ona ylin aışkn olmadığı b tarda lmşti ki ddğn r kimyi rmdiğndn v an k bağraklarımdan lyormş ibi ükn bir dydğndan yanıt vrmmti Ağm onn dünyana yrlştirdiğim ana kadar n bn rmüş n d -bnim yan ddiğim kndinn ii vya mi esi ddiği yrlrin çarpan karmakarışk lrdn başka bir y işitmşti n d mdi bl nrdn l dğim hnda n fak br fkri vardı. Dünyann vya inin dşnda onn için hr şy boşlkt yo boşlk bil dğil çünkü bolk Uay dmktr; daha doğr hiçbr y mvct dğld Uyrklarının hp d -küçük iilr rkk Noktalar kadındı ayn şkild harkt v rüş alan bakımndan Dünyaları olan Dü l ı nırlydılar. Ufklarının tamamnn noktayla nırlı oldğn vya kimnn noktadan başka bir şy
9
EDWI OTT OT
göemedn lave emenn gee y Ee a dn çcu eşya e şey Çzgülelnn gözünde b Na d nsye veya yaş anca sesleden ay edleblydu undan başa e bey da b ylun yan Evennn amamn şgal enden ve başalann yanndan geçmes çn saa veya sla çelemednden çb Çzgülel asla b başasn geçemezd ez byle mşu lunca nunla snsuza de mşu aldnz Onlada mşulu bzde evlle benzydu Kmşula ölüm nla ayncaya ada mşu allad üün göününün b nayla büün aee n düz b çzgyle snl lduu böyles b aya bana afsz deecede asvel gözüü öe yandan Kal aya dlu ve şen şaa gömeen şaşnl a düşüm Ale ayana ç de elveşl lmayan bu şalada eşlen blelnn lanal lup l madn mea edy lmala ble bu ada naz b nuda ajeselene su smaya b süe çendm ama nunda bdenbe alesnn salnn nasl lduunu svedm ajesele "Kalam da çculam da sa ve afyeele dye cevap ved Bu cevap üzene dualadm çünü Hüümda n emen yan başnda (Çzgüle'ye gmemden önce üyamda gödüüm gb eeleden başa mse yu "Başlayn ama demeye cesae e m "aada göüşünüzü engelleyen ve yanlandan geçemeyecenz en az yam düzne nsan vaen ajeselenn sayn eşlenn yanna nasl gdebl
ÜZÜLKE
diğini veya onları nasıl görebildiğini aklım almıyor. Çizgiülke'de evlilik ve çocuk yapma için yakınlaş ma gerekli değil mi yoksa? Hükümdarın cevabı, "Nasıl olur da bu denli saç ma br sor sorars? oldu "Senn dediğin gibi ol saydı çok sümez Evende mse kalmazdı Hayır, hayı; kalplerin bliği için komşuluk gerekmez; ço cuk yapma da yakılaşma gibi bir rastlantıya bıra amayacak kadar ciddi bir konudur Bunu bilmiyor olamazsın madem cahili oynamaktan hoş laıyorsun, karşımda Çizgiülkenin en küçük bebeği vamış gibi aydınlatacağm seni Önce şunu bil , ev er ses yetisi ve itme duyusuyla gerçekleş "Her Erkeğin - gözün yanı sıra- her ik ucun da iki ağzı veya biri bas diğeri tenor iki sesi olduğu u elbette biliyorsun Konuşmamız sırasında senin tenor sesini duyabilmiş olsaydım bunun sözünü bile etmezdim Bir sesim olduğunu ve Majesteleri in iki sesi olduğunu fark etmemiş olduğumu söy ledim Kral: "Bu senin Erkek değil de bas sesli ve son derece eğitimsiz bir kulağı olan dişi br Hilkat Garibesi olduğun yolundaki izlenimlerimle uyuşu yor Ama devam edelm dedi "Her Erkeğn eş aması Doğanın emi oldu ğndan "Neden iki? diye sordum "Sözde ceha letnde çok lei gidiyorsun diye bağırdı Kral "Döt sesin yani Erkeği Bas ve Tenor, Kadınlaın Soprano ve Kontralto seslen blği olmadan nasl uymlu br birlk sağlaablr? "Tutun ki dedm "bi erkek tek veya üç amak styor "Olanaksz dedi Kral
96
DW ABBO ABBO
kere knn beş etmes va nsan gözünün Düz
br Çzg görmes kadar a amaz br şey bu Sözü nü kesecem ama o devam ett "Her haftann ortasnda br defa, br Doğa Ya sas, bz her zamanknden daha şddete, yüz bre kadar sayacağnz br süreye, öne arkaya rtmk br şekde hareket etmeye zorar Koroya yapan bu dansn ortasnda, e brnc sanyede Evrenn sa kner brdenbre durur ve her brey en zengn, en geşmş, en tat nağmesye şakr Bütün evker mz şte tam bu anda yapr Basn Sopranoya, Te norun Kontratoya uyumu öyesne mükemmedr k, Sevener, çoğu kez yrm bn fersah ötede be osaar yazg odukar şkarn cevab nağme ern hemen tanrar Aşk da mesafe gb önemsz engeer aşarak bu üçünü breştrr. Tam oarak bu anda murada err böyece evk, Çzgükede yerern aacak oan Erkek ve Dş üç evadn dün yaya gemesye sonuçanr "Her zaman üç çcuk mu dedm, o hade ka dnardan brnn her zaman dğurmas gere kr, öye m "Evet, Bas ses Ucub dye yantad Kra Eğer her erkek çocuğa karşk k çocuğu doğ masayd, cnsyeter arasndak denge başka nas sağanrd Doğann teme kuran da bmyr sun Öfkeden nutku tutudu, konuşmaya devam etmes çn br süre nu knaya çaştm "Bzdek her bekrn, erense Evk Krosunda yap kur snunda eşn buduğunu umarm dü şünmüyorsundur Tam tersne, bu ş çğumuz
DÜÜLKE
97
defalarca terarlaız Tanının kndisi için yarattığı eş annda tanıan v karşıklı olarak mutu mükm mel v uyumlu br kucaaşmaa açlan kalplrin sası çok azdır. Kur yapma dönm çoğumuz için hayli uzundur. Kur yapan rkğin ssi bki müstakbel eşlrnden ssiye birdn ğil yalnızca biinin ssiyle uyuşabilir; ya da sefind hiçbre uyuşmayabir; ya da Soprano ie Kontrato birbriy le yeterince uyumlu omayabir Böyle duumlarda Doğa üç şığın haftalık Korolarda aha uyumu hale gemesn sağar Hr ses dnmesi hr yeni uysuzuk keşf, sesi aha kusurlu olan erkeğn vya adının sesni farkında oladan mükmmelştmey yönltr. Brçok dnemeden ve birçok ss yakınaşmasından sonra nhayt istnn sonuca ulaş. Sonuna aıldık Evk Koosu Çzgiülken çarken birbirinen uzak üç şk ansızn kendlrni tam ve mükemml br uyum içisnd buluverr ve uyanmaya kalmaan dünya evine girn Üçlü çifte sesli kucaklaşmayla kndilrindn gr Doğa bir evliğin v üç yni oğumun hazznı yaşar.
4
Dyi aatak içi ası boşua uaştı
Knini anlattklaına kaptırıp iyice havalanan Hü kümdarı sağduyuya davt tmnin zamanı geldi ğne hükmdrek hakikati bir ucundan açmaya yani Düzülkde nyin nasıl olduğunu anlatmaya
98
EDWN ABBO ABBO
karar verdim Başladım konuşmaya: "ajeseleri, uyruklarının şekillerini ve konumlarını birbirinden nasıl ayır ediyorlar? Çünkü Krallığınıza girerken görme duyum sayesinde fark eim ki, halkınızdan bazıları Çizgi, bazları Noa, bazı çizgiler de di ğerlerinden daha uzun "Olanaksız bir şeyden söz ediyorsun diye sözümü kesi Kral, "hayal görmüş olmalısın çünkü bir Çizgi ile bir Noka arasındaki farkı görme duyusu yoluyla anlamak herkesin bildiği gibi, eşyanın abiaına aykrıdır ancak işime duyusuyla anlaşılabilen bir işir bu ve yine bu yönemle benim şeklim am olarak biline bilir Bana bir bak Ben bir Çizgiyim Çizgiülkenin en uzun Çizgisi uzayda kapladığım yer on beş san imden fazla "Uzay mı? Uzunluk demek isiyor olmaısınız diyecek oldum "Apal, dedi, "Uzay uzunlukur Bir daha sözümü kesersen bu konuşma burada bier Özür diledim, ama o sözlerine beni küçüsedi ğini beli eden bir onla devam ei: "adem lafan anlamıyorsun, o halde, şu anda biri Kuzeyde biri Güneyde olmak üzere dokuz bin yedi üz kilomere almış dör mere seksen dör sanimere uzaklıka olan eşlerime şekimi nasıl belli eiğimi kulaklarınla duy Dinle onlara sesleniyorum Cıvılılı sesler çıkardı sonra kendinden hoşnu bir avırla devam ei "Eşlerim şu anda bir ağzım dan çıkan sesi hemen ardından da diğer ağzımdan çıkan sesi alıyorlar ve ikinci sesin onlara sesin 164 sanimerelik mesafeyi geçmesi için gereken süre
DÜZÜLKE
k geç şmsnn b ğzmn ğenen 164 snmee zkk oğn oysy boymn 64 snmee oğ soncn çk yo Am eşemn benm k sesm he yş n b hespmy ypmn ebee çk yosn Evenmemzen önce b hespmy k ve son ef yp. Am bn he seene eplyblrler. Ayn şeke ben e Ekek ykmn hehng bnn şekn şme ys yoy hespybm. Pek em eğe b Ekek sesnen b ye n sesn k eese vey Güney sesn zey sesnn ynks ok nnmyck şeke eğşse ne o? Böyes ş epeyce son ymz m? Ş v: Bbye komş on y knz bbene oknm emn veeek böye b hey eneeyemez msnz? B ebee çok pc b soy çünkü oknm mc cevp vemez m Hüküm zmk çn bn somş çok bş omşm. ehşe çesne Ne ye hy "ne emek seğn çk "Doknmk eğmek ems emek ye kşk vem. Dokunmkl ye yn k bey sn hç boşk kmyck k yknşmy kseyosn Ybnc şn b k benm ükeme b cezs öüm on b sç Sebeb e çk. nn böye b yşmy pmpç obecek nn bçm Deve fnn konm m göme ys yoy n Ekeken y eemeyece
100
EDW ABO ABBO
ğindn Yasa vrnsl larak n Erkğin n d Kadının yaklaşanla yaklaşlan arasndaki msafyi yk dck kadar birbirlrin skulmalarına iin vrir "Snin Değmek ddiğin kaba v srt yöntml ulaşılması amaçlanan hr şy İşitm duyusu aracı lığıyla daha klay v daha ksin larak ulaşılrkn bu yasadışı v dğa yasalarna aykır aş yakınlaşma n gibi bir amaca himt diyr labilir ki? İlri sürdüğün aldatılma thliksin glinc böyl bir şy lama Çünkü Varlığn öü lan Ss öyl istndiği gibi glişigül dğiştirilm Şimdi diy lim ki bn katı nsnlrdn gçbiliyrum birbiri ardı sıra milyarlarca uyruğumun içrisindn gçrk okum duyusu yluyla nların şkillrini anlayabiliyrum böyl ağr işlyn v hatalı bir yöntml n kadar aman v nrji bşa harcanmış lurdu! Oysa şimdi bir anlık dinlmyl Çigiülk' dki yaşayan hrksl ilgili sayım istatistik bilgilrini yrl bilgilri bdnsl ihinsl ruhsal bilgilri al yrum Dinl sadc dinl! Bunlar söyldiktn snra bir an için sustu v bnim kulağma mini minnack byutlarda saysı çkirgin cl cvltsından daha hş glmyn bir ssi kndindn gçrk dinldi "Grçktn d ddim "işitm duyusu pyc işini yaryr v birçk ksiğinii kapatyr Ama ininil Çigiülk'dki yaşamınıın sn drc kasvtli lduğuna işart tmk istiyrum. Bir Nktadan başka hiçbir şy görmmk! Bir Dü Çigiyi bil syrdmmk! Sadc bu da dğil hat
DÜZÜLKE
10
a bir Dü Çiinin n oduğunu bi bimm! Görm ama yin d Düüd bi başdimiş oan Doğrusa örünüdn yosun oma Bu adar a örmns örm duyusuna iç saip oma ma uusu daa iyi ourdu İşim ynğimin siini adar ssri birbirindn ayr dmdiğini abu diyorum im, si bu dni yoğun bir a vrn Çiiü onsri bnim için basi bir cvıdamadan başa bir şy dği Ama bn örr örnğin bir Çiiyi bir Noadan ayr dbiirim inini bunu anayaym. Krağna irrn ydi Er v bir Kadn sounuda si Er, ii Kadın sağnda oma ür sodan sağa sonra sağdan soa dans iğinii ördüm Doğru dği mi bu Kra: Hr n adar sağ v so i n dm isdiğini anamadıysam da sayar v cinsiyr onusunda aısın ddi Ama bu şyri örmüş oduğunu abu miyorum Çünü bir Çiiyi yani bir Erğin içini nas örbiirsin Ama bunaduymuş sonra da ördüğünü düşmiş omaısın Ayca şu sağ v so söcüriy n asiğini sorma isiyorum sana Sanın siin Kuy doğru v Güny doğru dm biçimini. "Tam öy dği diy yanıadım; siin Kuy doğru v Güny doğru arrinidn başa bnim sağdan soa ddiğim bir başa ar daa vardır rl. Rica sm bu sodan sağa ari bana ösrbiir misin
02
EDWN ABBO ABBO
Ben. Yo hayı, Çizginizdn taan çıadıı
nız süc bunu yapaa Kral. Çizgidn dışaı ı ünyanın dışına ı d istiyosun Uzayın dışına yani &n. Evt Sizin ünyanızın dışına sizi Uzayınızın dışına Çünkü sizin Uzayınız gç Uzay dil sizin uzayınız sadc bi Çizgi Kral E bu soldan saa hakti, içind ha kt dk göstiyosan sndn onu lill anlatanı ica diyou & Siz hangi taafınızın sol yanınız hangi ta afınızın sa yanınız olduğunu söylyzsniz n ds boş; bni anlayaayacaksınız Aa bu ada basit bi ayıı biliyo olaazsınız Kral Sizi hiç anlaıyou &n. Yazı! Bunu siz nasıl anlatabilii üdüz gidn bazn gözlinizi şidi yan taafınızın baata olduu yön çvik bi başa yönd d gidebileceğiniz hiç alınıza gliyo u Bi başa dyişl h zaan yalnızca uçlaınızdan bii doultusunda gitk yin dyi yindys yan taafınız yönünd git azusunu hiç duyaz ısınız Kral Asla H, n d istiyosun Bi insanın içi nasıl hhangi bi yön baabili Bi insan nasıl içi yönünd hat dbili Ben. Mad lil ytsiz alıyo o zaan sout olaa göstyi dnyci v anlata istdii yönd Çizgiüldn yavaş yavaş uzalaşacaı
DÜZÜ
03
Gözden yimeden hemen önceki ben
Çizgiülke
-
Kra
Bunları söylyip Çizgiükdn uzaklaşaya başladı Gövdin bir böüü onun kralığında görüş aanı içind kadığı sürc Kral Sni görüyoru sni h görüyoru harkt tiyorsun diy bağırıp durdu. Aa sonunda onun çizgisindn taan uzakaştığında n tiz ssiyl haykırdı Kadın kayboldu; kadın öldü. Öldi diy yanıtladı; Sadc Çizgiülk' nin yani sizin Uzay ddiğiniz üz Çizginin dışına nsn lri olduğu gibi görbildiği grçk Uzaya çıktı. u anda da sizin Çizginizi vya yanınızı ya da öy söy sizi daha nun dcks içinizi görbiiyoru; bundan başka sizin Kuzyinizd v Günyinizd olan şidi birr birr sayarak sıralanış şkillrini büyüklüklrini v hr birinin diğrindn uzaklığını anlatacağı Erkk v Kadınları da görüyoru. Uzun uzadıya bu bilgilri vrdiktn sonra ut kuyla bağırdı Sonunda ikna oldunuz u Ardından da ynidn Çizgiülky girrk öncki konuuu adı
0
EDWN ABBOT ABBOT
Aa Hüküda: "Sağduyuu b ada oaydın b tek sesn oduğuna göe, Ekek değ de Kadın oduğundan hç kuşku yok ya, neyse zeece sağduyun oaydı, akın sesne kuak vedn Duyuaıın bana göstedğ Çzgden başka b çzgnn buunduğuna, he gün bncnde oduğu haeketn dışında b haeket oduğuna nanaı styosun Buna kaşıık ben de senden, sözünü ettğn şu dğe haeket keeee anatanı ya da haekete gösteen styou Haeket etek yene, sadece büyüye gözden ytp, yenden otaya çıkıyosun; yen Dünyanı açık seçk tanıaak yene, ükede çocukaın be bdğ oguaı, ayetden kık kadaının sayısını ve büyüküken anatıyosun Bundan daha akıdışı ve küstahça b şey oab ? Ya budaanın b oduğunu kabu et ya da ükeden çek gt ded nun bu aksğ tepe attıdı, özeke de cnsyet konusunda cah cah konuşası kanıa dokundu, sözüü esgeeyeek Sen ahak Vaık ded, geçekte en kusuu ve en apta yaatık ken kendn vaouşun en ükee bç sanıyosun Noktadan başka hçb şey göedğn hade, gödüğünü söyüyosun Düz Çzgnn vaığını çıkasaaya budu dye böbüenyosun, aa ben Düz Çzge göreyr Açıaın, Üçgenen, Kaeen, Beşgenen, Atıgenen, hatta Daeen va odukaını çıkaabyou Faza söze ne hacet? Bu kadaı, ben
05
DZL
aslnda taalanaş oan senin taalanş alin oduğuu göstereye yetez i Sen ir izgisin ense ülede are denilen izgier izgisiyi Senden daa öneli oaa iri te sizi ceaetten urtarp aydnlata uuduyla p gediği endi eleeti Düzüedei asizadeer arasnda esae ie ounaz Bu sözeri işiten ral eni öşegeneri oyun ca deip geeceiş gii tedit edici ir ayrşa üzerie doğru atd e ayn anda da uyruarnn iercesinden ulalar sağr eden saaş ğa r yüsedi e u ğlarn şiddei, sonunda, yüz inerce İizenar Ügenden e inerce Beşgen topusundan ouşan ir ordunun gürütüsünden i de geri aayaca derecede arttı Büyüleniş gii, öylece aaaışt; ne onuşailiyor ne de irazdan uğrayacağı felaeti önee iin ir a reette uunailiyordu gürütü artaya dea ederen e ral daa da yanıa souluren eni aaltya ağıran zilin sesiyle uyanara Düzü e nin gereerine döndü
5
Uzalkeli b abancla nasl anış?
Düşlerden gereere geiyoru Bizi taiiize 999 yılının son günüydü Yağurun pıtrts gecenin ötüğünü idireli o ouştu; oturduğu yerde geişin oayarn
6
EDW ABBO ABBO
önümüzdei ylın Yü ve inyıın neler getire ceğini düşünüyordum; ynmd rım vrdı1 Dört oğlum ve i yetim torunum endi od lrn çelerdi; esi inyıln gidip yenisinin gelişini görme üzere rml bş bş lmıştı lışılmdı ölçüde prl müemmel çır ship ve gelece vt eden genç bir ltgen on en üçü torunuml onuşuren ğzındn rstgele döülüvermiş bzı sözler üzerine derin düşüncelere dmş, neredeyse endimden geçmiştim mclrı ve ben, olduğumuz yerde bzen hızlı bzen yvş dönere ve onum ilgili sorulr sorr on Görere Tnm onusund uygumlı bir ders ve riyordu; ldığımız ynıtr o dr doyurucuydu i ritmeti ve uyglml Geometri üzerine birç ipucu verere onu ödüllendirme istemiştim Kenr uzunluğu bir sntim oln douz det Kre lıp, bunlrı bir enrının uzunluğu üç sntim
t
1
"Oturuyordum derken, szn Uzayüke'de bu sözcükle ko numunuzdaki bir değişikiğ anattığnz türden br şi kas teyorum ete. Zira bzm ayakarmz omadı için (sözcüğün sie anamya) ancak sizin dbnız va psb "oturabr ya da "ayakta durabiriz Bununa brkte rade gücünde artşa geen br parakk artışıya sren şiye kendni eden "yat m," "oturma ve "ayakta durmaya gi zhn duruma n gayet rahatka ayrt edeb bu ve buna benzer daha bnlere konu üzernde dur mama zaman el vermyor MÖ 1 yı le MS arasnda br yı olmadığı için as lnda br sonraki binyıa 1999un son gününden sonra deği 2000 yıının son gününden sonra geçir. 21 üzya geçiir ken bu konu bütün dünyada genş öçüde tartşmıştır -çn
ı b
t
1
O
DKE
07
oan üyük r Kar otracak kd yan yana koyarak, r knardak santm saysnn karsn amak srty r Karnn çn örmk m çn oanaks da osa sö kons Karnn kaç santm kare odğn acğm Küçük ornma kantadm v Böyce, ddm knar nğ 3 santm oan r Karnn 3 ya da 9 santm kare odğn r Küçük Atn, r sür n düündükten sonra karğ verd S ana sayar üçüncü kv vetne yükstmy de öğrttn 3ün Gomtrde r anam odğn sanyorm ndr anam Hçr y, dye kark vrdm n andan G omtrd hçr anam yok; çünkü Geomtr k Botdr Bndan sonra, r Noktann nas üç santm nğnda harkt drek 3 östr ck üç santmk r ç otrdğn üç santmk r Çnn nas kndne para yönd üç santm harkt drk 3 e österecek, hr knar üçr santm oan r kar otrdğn ona anatmaya aadm Bnn üerne tornm yenden k sorsna dönerek, rdn ağrd: Eğer r Nokta, üç san tm harket ttğndn 3 österen üç santm nğnda r Ç otryorsa üç santm nğnda r Ç d kendne para yönde hareket edrek 3 östren her yöndek nğ üçr santm oan r Kare otryorsa o aman, knar nğ üç santm oan r Kare, (nas oacağn medğm) r kd kndsne
08
DW BBO BBO
paralel areket ederek, er yön er ant lan e 3 le göterlen (ne lacağn ledğ aş ka br şey luşturaldr. Bu ru raz kafa karştrd, Yatağa, de d Ne kadar az aalaran, aklnda kadar anlal şeyler kalr derten. Böylece runu kö kö gözden kayldu en de arn yanna turarak, 1999un uaeen yapaya e 2000n neler getreleceğn ketre ye alşt, aa parlak kk Altgenn cuka laflarnn akla şştrdğ dşncelerden ken d kurtarayrdu Yar aatlk ku aatn de adece rka ku tane kalşt Dşleriden yrlarak, aat ek Bnylda n defa uzeye dğ ru döndrd e ddetle öylend Bu cuk aptal. a anda dada rnn arlğn ett, rden tn enlğ r rpert kaplad. ar, H de dedğn g değl dye ağrd, Eirler ğneyerek kend öz rununun gururunu nctyr un Aa na aldrş ettğ yktu Dört r yana akyr aa key göreyrdu yne de rnn arlğn hssedyor e ğuk r ent arpş g ttryrdu Ayakland ar, Neyn ar? dye rdu ent falan yk nereye akyrun? Br şey yk. Br şey yktu turduğu yere dönd e ddetle öylend yenden: Bu cuk aptal, d yru 3n Geetrde r anla yk a anda ak ek iştlen r e duyuldu cuk aptal değl e 3n Geetrdeki anla k ak
ÜÜE
09
rm d bnm gb b sözlr şmş Am svgl şm b sözlrn nlmn kvrmkn zk kmz d ssn gldğ yön dğr ldk Bz dhş sln br Şkl blrd önmzd, lk bkş yndn görnn br kdn bnzyrd m ks br gözlm, çlrnn dn Cnsnd gö rlmyck kdr çbk slklşğn nlmm y nn br Dr ldğn dşndm, nck br Drnn y d bnm bldğm çbr Dznl Şkn ypmycğ rzd bykn dğşrp dryr gbyd rm n bnm crbm shp n d b özl lklr rk mk çn grkn sğkknlğ Cn syn s r zmnk clclğyl v mnksz br ksknçlkl v kçk br rlkn br dnn grmş ldğ sncn vrd mn "B dn bry nsl grd? dy söylnd "n vmzd çbr hvlndrm dznnn lmycğn dr söz vrmşn, hym "Zn yk, dy krşlk vrdm, "m ybncnn br dn ldğn nr dn çkrdn? Görrk nm gcml göryrm k "Snn Görrk nmn blmy sbrm yk, dy yn vrd krm, Dknmk nn mkr v dknlck br Dz zg, görlck br Drdn vldr Dzlk d, Cns L r snd çk yygn lrk kllnln k drbmsl n kzdrmkn krkyrdm "Pkl d dm, "öylys nşmk sdğmz söylsn rm n zr vrlrn knrk ybncy dğr lrld, "Byn, ln sz dknmm v szn
0
WN ABBO ABBO
tara . . iye konuşaya başaşken biren geri çekilerek Kan eğiiş ei "açla a yok açya benzer bir şi e. Mükeel bir Daire ye nasl bu kaar eepsizlik etiş olabiliri? es "Bir baa ebette Daireyi iye ya ntaı "he e Düzülkeeki bütün Daireeren aha ükeel bir aire; aha oğrusu tek göv ee birçok Dairi. onra ses tonunu aha a yuuşatarak "Kocanza sizin yannıza söyleye eyeceği bir esa getiri ayın Bayan ei birkaç aka için bir oaya çekileize izin ve rirseniz . a Ka yüce Konuğuuzu zahe te sokacak olan bu öneriyi inleeyerek kenisinin oasna çekile saatinin çoan geçtiğine onu te in etti ve patavatsızığınan olay binlerce özür ileyerek sonuna airesine çekili Yarı saatlik ku saatine göz att on ku tanecikleri e üşüş Üçüncü Binyıl başlaıştı.
6
Yaban, Uzake'nin sl bana açamak için n boşuna uaş?
Dairesine çekilen Karıın Barş çığlığ kesiir ke silez aha yakınan bakak ve oturasını rica etek aacıyla Yabancıya yakaştı a Yaban cının görüntüsü beni yılr gibi çarptı Şaş lktan onakalıştı çısı oluğunu gösterir en küçük bir iz yoktu ancak beni o güne kaar tanı ığ herhangi Şekil için pek olanakı olayan bir
ÜZÜLKE
tarzda üyülüğü e parlalğ her an değşyrdu. Karşdann r şelde ee grey aşaran e şd de sr açs le en çalaaya hazrlanan r hrsz ana susaş r atl Dare sesn talt eden canaar r Düzensz İzenar Üçgen lale ceğ düşünces şşe g aldan geçt Otura dasnda Ssn layş esn de ura geçeğ tutuştu özellle öyle sa esa elerde Görere Tanaya güene zrlaştrı yrdu Krudan deta delye dönüştü res yet r yana rap ler atıld "İznnzle een d ded e na dundu Kar hayd. Herhang r aç z en ua pürüz eya eştszl ytu Hayatda undan daha üeel r da reye rastlaaşt Gözünden aşlayara ütün çeresn dland e gene çş ntaa geld O se prdaadan duruyrdu Ta r Dare d üeel r Dare una uşu ytu Snra r Kare laa rağen r Dareye dunaya al ışa g r ünaseetszl eteten duydu ğu utanç e alçala yüzünden dledğ özürler dşnda alda aldğ adaryla yazaya çalşa cağ aşağda nuşa geçt arazda Tana asln uzata nedenyle sarszlanaya aşla yan Yaanc nuşayı aşlatt Yabancı. dye adar ana yeternce dun adın ? Hl tanadn en? n Yüceler yüces eend tplusal dara nş urallarn leeten değl de u hç e lened zyaretn seep lduğu ha şaşnl e
DWN ABBO ABBO
2
heyecandan kaynaklanan münaseetsizliğimi lütfen ağışlayın Yalva , bu patavatsızlığımdan hiç kimseye, özellikle de Kama söz etmeyin. Yalnız, Lord Cenaplar konuşmaya devam etmeden önce, konuğunun nereden geldiğini öğrenmekten mem nun olacak irinin merakını gidermek tenezzülün de ulunurlar mydı acaba? aba Uzaydan efendim, uzaydan Başka ne reden olacak? Lordum eni ağşlasnlar, ama Lord Ce napları zaten Uzayda değil mi, Lord Cenapları ve onun hürmetkr kölesi, şu anda ile Uzayda değil ler mi? aba Demek öyle! Uzay hakkında ne iliyor sun? Uzayı tanımlayın akalım Uzay, Lordum, sonsuzca uzanan yükseklik e genişliktir aba Gödün mü, Uzayın ne olduğnu ile iiyorsun Onu yalnızca iki oytlu olarak düşü nüyorsun ama en sana Uzayın üç outlu olduğ nu ildirme geldm Yükseik genişlik ve zunluk Lord Cenapları enimle eğlenmekten hoş lanıyorlar Biz zaten uzunluk ve yükseklikten ya da genişlik ve kalınlıktan söz ediyoruz, öylece ii Bo yt dört adla gösteriyoruz aba Ama en yalnızca üç addan değil Üç Boyttan söz ediyorm . Lord Cenaplaı enim ilmediğim Üçüncü Boytun yönünü ana göstereili ya da açıklaya ilirler mi?
DÜZÜK
3
aa. Ben oradan gedim Bu boyut yukarıya
ve aşağıya doğru uzanmaadır . Lordum, Kuzey ve Güney yönlerini kaste diyr olmalılar aa. Böyle bir şey kastetmiyorum Yan tara fınızda gözünüz olmadığı için sizin bakamadığınız yönü kastediyrum Ben Bağışlayınız ama bana şöyle bir bakmak, siz Lord Cenaplarını, iki kenarımın kesiştiği nokta da ışıl ışıl bir gözüm olduğuna ika edeceir aa vet Ama Uzaya bakabilmek için gö zünüzün çevrenizde deği, yanınızda, yani muhte melen sizin, içiniz olarak tanımladığınız, Uzayül ke deyse sizin yanınız dediğimiz yerde olmalıdır Ben İçimde bir göz! Midemde! Lord Cenapları şa yapıyorlar aa Şaka yapacak halde değilim Sana Uzay dan geldiğimi söylüyrum ya da Uzayın ne anlama geldiğini anlamadığına göre, daha biraz önce senin hakiki Uzay dediğin Düzleme yukarıdan baktığım Üç Boyutlu Ülkeden Bu elverişli noktadan baktı ğımda sizin kat (bununla dört tarafından kapalı demek istiyorsunuz) olarak nitelediğiniz evlerini zin kiliselerinizin, çekmecelerinizin, kasaarınızın içii, hatta sizin içinizi, midelerinizi apaçık görü yorum Ben Böylesi iddialarda bulunmak kolaydır, efen dim aa Ama kolayca kanıtlanamaz değil mi? Pekl, sana kanıtlayacağım
4
DWI OTT OTT
Braya ndğ zaan kend odaarna ekş Beşgen dör ğn Agen k Tornn gördü küük Tornnn r süre rada senne kadğn sonra Karna sen aş aşa rakarak odasına ekdğn gördü Mfaka akşa yeeğn yeeke oan İkzkenar Ügen hzekrlarnız (ü kş) ve fağn yanndak aşık ykaa yern dek şağnz gördü Sonra raya geld pek raya nas gedğ sanyorsn? Ben Sanr adan Ybncı. Pek öye değ Byorsn anz ya kn zaanda akard ve r Kadnın e gee eceğ kadar arak yok Sana Uzaydan gedğ söyüyor Sana ockarndan ve evnn n den söz eğde kna oadn ? Ben Lord Cenapar ok y yorardr k g ednek n zanznk kadar ok araca sahp oan r erafan sorp sorşrarak üevaz hzekrnıza g öyles ge ede eder Ybncı. ken kenne) Ne yapay? Dr aka aşka r şey geyor Br Düz Çzg gördü ğünde karn örneğn onn ka Boyl odğn düşünürsün? Ben. Lord Cenapar ana aeak ed ğ n Kadnn r Düz Çzg odğn varsayarak yanzca r Boy odğn söyeyecek cah ryş g davranyorar yo yo Lord Bz Kareer y eğt adık ve r Kadna oğ kş Düz Çzg dese de z de sz Lord Cenaparı kadar Ka
DLKE
5
dınların gerçekte e bilimsel olarak geri kalanları mız gibi iki Boyt yani znlğ e genişliği ya da kalınığı) olan çok ince bir Paralelkenar oldğ n biliyorz Yabanı. Ama bir Çizginin görünür olması onn bir başka boyt oldğ gerçeğini koyar ortaya Ben. Lordm bir adının hem genişlği hem de znlğ odğn az önce söyledim size. Bizler onn znlğn görebilir enini çıkarsamayla b labiiriz çok dar da osa öçülebilen bir enleri old ğn çkarsayabiliriz Yabanı Beni anlamyorsn. Demek istiyorm ki bir adn gördüğünde onn genişliğini çıkarsa n başka znğn e yüseliğini de b son Boy sizin ükenizde sonsz derecede küçük olsa bie görüyor olmalısın Bir Çizgi yüksekliği' omayan bir znlktan ibaret olsayd Uzayda bir yer işgal edemez e görünmez olrd Bn her halde anlıyorsndr. Ben. ord Cenalarına hiçbir şey anlamadığım itira etmek zorndayım. Düzülke'de bir Çizgi gör düğümüzde znlk e parlalı görürüz. Parlak lık yok olrsa Çizgi biter e söylediğiniz gibi artık Uzayda bir yer işga edemez. Sanırım ord Cena ları arlaığa Boyt adn eriyor e bizim arak k' dedğimiz şeye yükseklik' diyorar Yabanı esinike deği Yüksekik' demekle sizin znlğnz gibi bir Boy kastediyorm Ancak sizdeki yüksekik son derece küçük od ğndan koayca karanmıyor
6
EDWN ABBO ABBO
Be. oum ilei süüğünüz sav kolaylıkla
sınanabili Sizin yükseklik eiğiniz Üçüncü bi Boyutum oluğunu söyüyosunuz Şimi Boyut yön ve ölçüm iae ee Yüksekliğimi ölçün ya a saece yüksekliğimin hangi yöne uzanığını bana söyleyin ben e sizin ikinize geleyim Aksi takie o enapaınan beni mazu gömesi ni ilemeyim Yaba Kedi kedie İkisini e yapamam. Onu nasıl ikna etmeliyim? Geçeklei apaçk söyle yip aınan a küçük bi göstei yapmam yetei ou hehale Şimi baym inleyin beni. Sen bi Düzlem üzeine yaşıyosunuz Senin Düzülke eiğin şeye ben senin ve yuttaşaınn ne üzeine çkailiği ne e atına batabiliği bi akışkann genş üz yüzeyi iyebiliim. Ben Düzlem üzeine b Şekil eğil üç boyutu bi csimm Sen ana Dae iyosun, ama ben geçekte b Daie olmayıp bi noktaan başlayaak en büyüğünün çapı öt meteye kaa uzanan üst üste onulmuş sonsuz sayıa Daieyim Szn Düzlemini zi şim yaptğm gii estiğime, Düzleminizek esitim senn halı olaa eğn gib bi Dae. Bi Küe bile ülkeme benm aım buu Dü zülkeye kenin gösteecek olusa ancak bi Daie olaak gösteme zouna Hatılasan, Çizgiüleye giğne çünkü he şey göen en ün gece eynine kazınmış olan ha yal göüntüle fa ettm evet hatlasan Kal' a kenin b Kae olaa eğl bi Çizg olaa gös
ÜZÜLKE
terebildin, çünkü Çizgi Krallığının, senin tamamını değil de sadece bi dilimini ya da bir kesitini göte rebilecek kadar Boyutu vardı, değil mi? Tam olarak aynı şekilde, sizin iki Boyutlu ülkeniz beni, yani Üç Boyutlu bir varlığı gösteecek kada hacimli ola yıp, yalnızca izin Daire dediğiniz bir dilimii ya da kesitimi gösterebili. Gözlerndeki azalan ışltı, inanmadığını göste riyor Şimdi iddialarımın gerçekliğine lişkin kesin kanıtla görmeye hazırla kendini. Sen gözlerini Dü zülke' nin Düzleminden yukaı kaldıramadığın için aynı anda keitleimden ya da Dairelerimden birden fazlasını göremezsin elbette; ama hiç değlse, ben Uzaya doğru yükseliken kesitlerimin küçülekte olduğunu görebilirsin Bak, şimdi yükseliyoum; bunun sonucu olarak Dairem gitgide küçülerek bir nokta halne gelecek ve sonunda yok olacak
Küe, engeniş
lJ
K�r?öden U .
Görebildiğim bi yükselme yoktu; ama o kü çüldü, küçüldü ve sonunda kayboldu Rüya gö mediğimden emin olmak için bir iki defa gözleri mi kıpıştıdım Ama rüya değildi Zira bilmedi ğim bi yerin derinliklerinden gelen ve yankıla nan bir ses duyuyordum -sanki yüreğimin ta yanı
8
EDWIN ABBOTT ABBO
başından geliyodu Yeeince uzaklaşı Aık ikna oldun u Şidi yavaş yavaş zl keye dnyou sen de gideek bydğ geceksin Uzaylke deki he oku ahalıkla anlayacakı ki gizeli Konuğu hakikain haa yalınlığın dilini konuşuyodu. Aa zlke Maeaiğinde uzan olaa kaşn beni iin bu hi de basi bi şey değildi Yukada veilen esi Uzaylkeli he ocuğun ykseleke olan kenin konu da da bana veya zlkeli hehangi biine ilkin en geniş kesiiyle sona daha kk en sonunda da nedeyse nokaya yaklaşan daha kk kesiiyle i aie olaak glş olası geekiğini an laasna yeeceki Olay gzleiin nnde olup biişi aa bunun sebebi beni iin eskiden na ılsa gene yle kaanlk Bn anlayabildiği aienin kendini kleek gzden yiiği sona da yeniden oaya ıkığı ve hzla byeke ol duğuydu Başlangıaki byklğn kazandğında dein dein i eki; nk sessizliğiden onu hi i hi anlaaış olduğu sonucunu ıkaışı Ve şidi kuşkusuz Onun bi aie değil de beceiki bi hokkaaz olduğunu dşnek eğiliindeydi ya da eski kocakaı asala doğuydu ve he şeye ağen byc sihibaz gibi insanla vad Uzun bi se susukan sona ke kendi ken dine: Eylee başvuayacaksa geiye i ek ae kalyo Analoi yneini deneeliyi diye
DÜÜKE
9
rldand Bundan nra daha uzun br üre utu e ardndan arazda aşağda nuşa get Küe. Syle baa Bay Mateat br Nta Kuzeye dğru hareet eder e ardnda ş br z brara bu ze ne ad errn Ben. Düz Çzg Küe. Pek br Düz Çzgnn a ucu ardr Ben. Küe. Şd Kuzeye dğru uzanan Düz Çzgnn endne paralel ara üzernde her nta ardnda düz br Çzg z braacak şelde DğuBat ynünde hareket ettğn düşün Byece luşan şele ne ad errn Bu düz Çzgnn end byuna eşt uzunluta hareet edeceğn arayacağz Eet ne ad errz Ben Kare Küe. Pek Karenn a enar a şe ar Ben. Drt enar e drt şe Küe. Şd hayal gücünü braz zrlayarak Düzüle de br Karenn endne paralel larak yukar dğru hareket ettğn düşün Ben. Ne Kuzeye dğru u Küe. Hayr hayr Kuzeye dğru değ Düzül ke nn taaen dşna dğru Kare Kuzeye dğru hareet edece ura Güney şeer daha nce Kuzey şelernn bulunduğu yere geecetr y de dee tedğ bu değl Sende her Nta br Kare lduğun n rne lara enden yararlanablr ende her Nkta yan enn deyşnle nde her Nta hbr
20
EDWN ABBOT ABBO
Noann daha öne işga ettiği yeden gemede Uzayda yuka doğu haeket edeek ve he Nok tann kendisi bi Düz izgi izeek Bu Anaoji yöntemine tamamen uygun bi şey eminim şimdi anamşsnzd Sabm taşmak üzeeydi ama kedimi dizgi eyeek ünkü şu anda Konuğumun üzeine kö emesine ataak onu Uzaya veya Düzükeni dşna hehangi bi yee fatp ataak ondan kurtumak iin ok güü bi azu duyuyodum sodum Peki sizin yuka diye adandmaktan zevk adğnz yöne doğru haeket etmeke as bir Şeke büüeeğim? Sanrm bunun Düzüke dinde bi kaşğ vad Küre. Ebette ok basit ve apak bi şey bu üs teik Anaojiye ok uygun anak bu aada şuu da beitmeiyim ki otaya kaak sonua Şeki deği Cisim demek geeki Bunu sana tanmayaağm Daha doğusu ben deği Anaoji bunu sana tam ayaak Tanmı geeği yanza br u Noktas oan bi tek Nokta ie başamştk Bi Nokta iki u Noktas oan bi izgi ouştu u Bi izgi dört u Noktas oan bi Kae ouştu u Şimdi kendi souna yanıt sen kendin veebi isi: 1 2 , 4ü Geometrik bi atş oduğu aıka göüüyo Bi sonaki sa nedi?
DÜZÜE
Be Skiz Küre Doğu Bi Ka sizi-eüzadbilme diizamabizimKüpdediğimiz, sekiz uç oktası olan bir şe oluştuu Şimdi ikna oldun u? Pki bu Yaatığın yanlaı v köşli ya da
sizin dyiminizl "uç oktala da va ı? Küre. Elbtt tümü d Analojiy uygun Aa bu aada sizi anladığınız anlada yan dğil, bi zim anladığz anlada yan olduğunu da blit iyi Bunlaa siz Cisim ddiniz Be Pki içimi yuka' yönd hakt ttimk l oluştuacağı sizin Küp ddiğiniz bu alığın kaç yan yüzyi ya da yanı olacak? Küre Bunu nasıl soasın? Bi d Matmatikçi olacaksın Bi şyin yanaının sayısı o şyin h zaan, dyi yindys bi Boyut gisinddi Sonuç olaak bi oktanın gisind hiçbi Boyut blnmadığından oktanın O yanı vadı bi Çiz ginin yan dyimi yindys 2 çünkü Çizginin iki ucuna nzaktn yanlaı dnbili bi Kanin yanı vadı O 2 4 n tü bi atıştı bu? Be, Aitmtik Küre Pki bi sonaki sayı ndi? Be. Altı Küre Doğu Gödün mü kndi sounu kndin cvapladın Mydana gticğin Küp altı yan yü zy yani snin içindn altı tansin sahip ola caktı ı anlamışsındı dğil mi? Ucub diy tiz bi çığlık attım "ist hok kabaz ist büyücü ist hayal ist şytan ol
EDWN ABBO BBO
alaylana daha fazla kalanmayacağm Ya en ya ben, ikimizden bii yok olmal Bunla öyleyeek, üzeine aldm
17
Keimelere anlatmayı boşuna deedten sonra Küre nası eyeme başrdu?
Bu bi ie yaamad n kekin açl köemi Yabancdan yana çeieek iddele o umak üzee ilei aldm e hehangi bi aieyi öldümeye yeecek bi güçle üzeine abandm Ama yaaça kayaak emamdan yldğn hiediyodum ağa ola çeklmeden bi ekilde dünyann dna doğu haeke edeek yok olmuu Bi anda önümde hiçbi ey kalmam Ama aeiz iaiimin eini hl duyuyodum. Küre Neden akln eine kulak kyoun? İzan ahibi e aemaiği hamemi biii olduğundan, enin ahnda Üç Boyu Hakikainin bi haaiini bulduğumu ummuum; benim bu hakikai biine açklamama ancak bin ylda bi izin eili Ama eni nal ikna edeceğim bilemiyoum. u bul dum Hakikai oaya kelmele değl yapp eikle im çkaacak inle doum. Uzayda bulunduğum yeden enin kapal ka bul eiğin eylein içini göebildiğimi öylemiim Öneğin enin yannda duduğun u ileideki dolabn içinde üzülkedeki öeki eyle gibi) ne al ne üü bulunan içi paa dolu yedi ekiz kuu
DÜZÜE
23
öüyum. yıc iki hsp lvhsı v. imdi dlb inip bu lvhldn biini sn ticim. Dlbı yım st önc kilitldiini ömüştüm nhtın d snd lduunu biliyum m bn Uzydn iniyum; kpıl ödüün ibi kıpıdmıy imdi dlbın içindyim lv hyı ıyum. şt ldım imdi d yukı çıkı yum Dlb kşup, bi hmd kpını çtım. v hdn bii itmişti. Ybncı, ycı bi ülüşl dnın di köşsind blidi ynı nd d vh döşmnin üzind öündü Ydn ldım. Kuş kuy y yktu kyıp vhydı bu kımı kçımış duumdn şüphy düşk dhşt indim. m bncı dvm tti "Emi nim, bu yın, bnim çıklmmdn bşk bi çıkmsı mycını nlmışsındı şimdi. Sizin cisim ddiiniz şyl slınd yüzys Uzy ddiiniz şy çkt büyük bi Düzlmdn bşk bi şy dil. Bn Uzydyım v şı du snin sdc dışını ödüün şylin için bkıyum. Gkli id ücünü tplyck lusn bu Düzlmi sn kndin d tk dbilisin. iç şı vy yukı du bi hkt bnim öbildiim h şyi ömni slybii. "Dh yükslip, sizin Düzlminizdn uzklştıkç dh küçük ölçkt ls bil dh çk şy öbiliyum. Önin şu nd yüksliyum; şimdi kmşunuz tıni v isini kndi dınd öüyum; şimdi dışı çın n yı k
1 24
EDWIN BBOTT BBOTT
ısından seyiciein ıkmaka duğu iyanun iini göüyum diğe aafa bi Daie aışma dasında kiaaının başında uuy Şimdi sana dönüyum üün bu kanıtaın üzeine bi de midene şöye bi dkunayım mı ne desin? anın yanmayacak hem duyacağın azıcık ağı ede edeceğin zihinse faydaya kaşıaşııamaz bie " ğzımı aı iiaz ememe kamadan şiddeti bi sancı hisseim ve sanki iimden ku geen şey ani bi güüş işitim undan hemen sna keskin acı yavaş yavaş hafifedi hafifemesine ama büsbü ün de gemedi ve Yabancı anını k yakmadım deği mi? ikna madıysan seni neyin ikna edeceğini bieiyum Ne desin?" diyeek taya ıkı ve gideek büyüdü Kaaımı vemiştim nsanın midesine yuna ynayabien bi üyücünün akına estiğince yatığı ziyaetee bağı aak hayatımı südümek bana dayanımaz göünüydu h! Yadım geinceye kada bi yunu buu da nu duvaa ivieyebi seydim! i yandan ığık ığığa ev hakını yadıma ağı ıken bi kez daha en sivi köşeme üzeine atıdım Gaiba daha sadııya getiğim anda Yabancı bizim Düzemimizin aına dadı ve yeniden yüksemeke eey bi güüke kaşıaşı e neyse ben yadım seseinin yakaştığını işitiğimi düşüneek atan bi güe üzeine uanmaya ve yadım gemesi iin ba ğımaya devam edeken haeketsiz kadı
DÜZÜLKE
2
Kürenn eden aslmalar çnde ürperd. "Bu öyle lmayaca, dedğn ştr g ldum, "ya aln sesn dnleyece ya da uygarğn sn çaresne aşuracağm. nra daa yüse r ses tnuyla acee acele nuştu "Dnle! enn tan lacağn şeyere mse tan lmamal. Karn, uraya grmeden, daresne ger gönder Üç Byut Haat öy le üsranla snuçlanmamal. Bn y eleyşn meyeer öye ea edlmeme. Karnn geldğn duyuyrum Ger dur! Ger dur! Benden uzalaş, ysa enmle rlte arğ ann ucundan le geçmeyen Üç Byut Üesne gtme zrunda a lrsn "pta! Del! Düzensz! dye ayrdm "sen asa ramam saterlarnn cezasn çemesn Yaanc gö gürütüsü g r sesle: "Ya! De me ş gep uraya dayand! ded, "yleyse a derne yüzeşmeye azran Düzemnden dşar gdyrsun Br, , üç! şte du!
8
Uzayülke'ye naıl geldm ve orada neler gördüm?
arfsz r deşete apdm. nce er taraf a ranlar çndeyd snra görmeye enzeeyen aş döndürücü, nsann mdesn altüst ede gör me ss Br Çzg gördüm, Çzg değld Uzay, Uzay değd en, en değldm esm çmaya
6
DWN BBO BBO
başladığda, strap ieriside, tiz bir sesle haykır dım "Ya delirdim ya da Ceheemdeyim "İkisi de değil, diye saki bir sesle karşlk verdi Küre, "bu Bilgidir Ü Boyuttur. Gözlerii yeide a da dikkatle etrafa bak. Batm ve yei bir düya gördüm! Daha öce kusursuz Daire güzelliği kousuda aladğım, kes tirdiğim, düşlediğim her şey, ete kemiğe bürümüş olara öümde duruyordu Yabacıı şeklii merkezi olması gereke bölge gözlerimi öüe se riliydi Yie de e yürek, e akciğer e atardamarlar görebiliyordum yalzca pek güzel ve uyumlu bir Şey buu taımlayacak bir sözcük bulamıyo rum, ama siz Uzayülkeli Okurlarım, siz bua bir Kürei yüzeyi derdiiz Kılavuzumu öüde zihe yerlere kapaarak, haykırdım "Ey, kusursuz ve ideal güzellik ile akıl timsali efedim, asıl oluyor da iii görebidiğim halde, yüreğii, akciğererii, atardamarları, ka raciğerii göremiyorum " Gördüğüü sadğ şeyi görmüyorsu, diye karşılık verdi o, "beim iimi görmek e sei e de bir başka Varlığı har cıdır. Be Düzülke deki yurttaşlarıda farklı bir kategoriye aidim Bir Daire olsaydm, bağrsaklarımı fark edebilirdi, ama daha öce de söylediğim gibi, birok Dairede oluşmuş, Tek bedede Ço sayıda emberi bardıra ve bu ülkede Küre deie bir Varlığm be Tıpkı Küpü dış yüzeyii bir Kare olması gibi, Kürei dış yüzeyi de bir Daire gibi görüür.
DÜK
27
Öğretmenimin bu esrar dolu sözlerine şaşmak la birlikte, artık tedirginlik duymuyor ve sessiz bir hayranlıkla ona deta tapıyordum O, sesini daha da yumuşatarak devam etti "Uzayülkenin derin sırlarını başlangıçta anlayamazsan, bu, seni rahatsız etmesin. Zamanla anlarsın. Geldiğin yere bir göz atmakla başlayalım. Birlikte Düzülkenin düz lüklerine gidelim de üzerinde akıl yürütüp düşündüğün ama görme duyusuyla hiçbir zaman görme diğin şeyi, görünür açıyı sana göstereym. "İmkn sız! diye haykırdım, ama önüme düşen Küreyi, bir kez daha Onun sesiyle duruncaya kadar izledim: "Şuraya, kendi Beşgen evine ve içindekilere bak Aşağıya baktım ve buüne kadar özeliklerini çıkarsama yoluyla tanıdığım ev halkını gözlerime gör düm Akıl yürütmle ulaşılmış sanıar, sretmekte olduğum gerçeğe göre ne kadar zavaı ve siii Dört oğlum Kuzeybatıdaki, iki yetim Torunum Günde ki odalarında mışı mışıl uyuyordu; Hizmetkrlar, khya, hepsi kendi odaarındaydı Yanızca, yüreği benim için çarpan sevgii Karıcığım, yokuğu mun uzamasından kaygıı, gri dönüşümü bekiyor, endişe içerisinde dolaşıp duruyordu salonda. Hay kışam üzerine kakmış oan Uşak da odasından çı, bayııp bir yrlere dşmş müyüm diye araş tırma bahanesiyle çaışma odamdaki dolabı karıştırı yordu. Bün bunları şmdi yalnızca çıkarsamayıp, görebiliyordum da; yakaştıkça camı dolabımın içini, atın konulan çekmecey ve Krenn sözün ttğ levhaarı seçebiyordum.
28
DW O OT
� p\'ıs Kamn bu ayg olu hai bana pe ounu onu sainleştieyim iye aşağ atayacatm ama haeet eemeiğimi göüm Klavuzum, "Kan et etme, ei, "onu uzun süe enişe içine b amayacağz; biz bu aaa Düzüeyi şöye bi oaşam. Bi ez aha uzaya oğu yüseiğimizi hisset tim Küenin eiği oğuyu Seyetmete oluğumuz nesneen uzakaştça göüş alanmz geniş iyou Doğuğum ent, içinei insana ve he tülü yaatğya entin evei, üçü ölçekli olaa gözeimin önüne seimişti Daha yüselee çt ve ünyann sa, maenein einiei, ağan en gizli sa yeeineki mağaaa çlçpa önüme seilivei Değesiz gözümün önüne bütün çplalğya se ilen ünyann slanan şaşna önmüştüm Yol Aaaşma "İşte, ben e sizin gibi an olum,
ZÜE
29
dedm "Çünkü Ükemzdek akıı adamar er şey görmenn, ya da onarın deyşye her şeyi gö ren oanın yanız Tanrıya as br nek oduğunu söyerer Öğremenmn bana yanı veren sesnde br küçümseme fades vadı " Öye m? O zaman benm Ükemdek yankesere ve kanı kaere s zn akı adamarınız Tanrı dye apaakardr: ra onardan br ek be yokur k, şu anda szn gör dükernz görüyor omasn Ama nan bana, szn akıı adamarnız yanııyor Ben. Pek öyeyse, her şeyi gören sfaı Tanrıarın oduğu kadar başkaarının da mı sıfaıdır? Küre Bmyorum Ama bzm ükemzdek br yankes ya da kanı ka szn ükenzdek er şey görebyorsa, bu onarn szn arafınzdan Tanr dye kabu edmeer çn br neden oamaz Sen deyşne er şey görme güü Uzayükede çok yaygn oarak kuanan br fade eğdr bu sz daa ak br, daa merame, daa az ben daa seveen kar m? Ebee ayr O zama bu sz nas daa kusa yapar Ben "Daa merame, daa seveen! Ama bunar kadnara özgü neker! Brz k, br Da re br Düz Çzgden daa yüksek br vark oarak sevgden çok, ak ve bgs nedenye sayg görür Küre İnsan yeern değererne göre snfan drmak bana göre değ Bununa brke Uzayüke 'nn en y ve en akıarınn çoğu anayşan çok sevgy szn övüp gökere çkardğnız Dare erden çok or gördüğünüz Düz Çzger düşünür
30
DWIN ABBO ABBO
Ama bu knuyu bir yana brakam Şuraya bak Ne binas luğunu biliyr musun? akm ve uaklara kcaman, Çkgen bir yap görüm: u yapnn içine, birbirini ik açlarla kesen skaklar luşuracak şekile sralanmş kyu çigili eşgen binalarla çevrili Düülke Eyaleeri Genel Mecis Salnu ikkaimi çeki hemen; anlam k aşkene yaklaşyru. Klavuum "uraya iniyru, ei. Sabah lu yru iim miamla iki bininci yln ilk günü nün ilk saai Krallğn en yüksek Daireeri eamüe uyarak 1000 ylnn ilk gününün ilk saaine ve sfr ylnn ilk gününün ilk saaine uğu gibi öe bir urum yapyrlar. Önceki urumlarn uanakar bir bakşa kareşim luğunu anağm, mükemme bir sime riye sahip bir Kare lan Yüksek Knsey aş Kibi arafnan kunuyru Her bin y önümüne şu kay üşümüşü: "aşka bir ünyaan vahiy ağn ieri süren ve bunlar kanayabieceğini söyeyerek hem kenierni hem e kenisini ineyenleri cinnee sürükleyen köü niyei kmseerin aman aman Devlein başna bea maar neeniye yanlş ya sapanarn ikle araşrmas ve frmalieye veya maemaikse nceemeye arş emeen ereceeri ne ursa sn ylan çkmş büün ikizkenar Üçgenern yk eimesi Düeni Üçgenlern kamçanp hapseimesi Kare veya eşgenerin bögeek Akl Hasanesine aha yüksek merebeen kşiern Knsey arafnan srgu
DÜÜLKE
3
lanıp argılanmak üzere Başkene gönderilmeleri uuunda er binılın ilk günü çeşili bölgelerin Valilerine özel bir emir gönerilmeini Yüce Kone obirliğile kararlaşırmışır Kone üçüncü defa remi karar almaa ge çerken Küre bana "Yazgını duuorun dedi "ç Bou Hakikainin Havariini ölüm a da a piane beklior " Hiç anmam die karşılık verim "meele şimdi benim için o kadar açık ve gerçek uza öleine elle uulacak kadar omu ki anırım onu bir çocuğa bile kolaca anlaabilirim İzin verin emen şimdi aşağı inip onları aınlaaım "Henüz değil dedi Kılavuzum "bunun a zamanı gelecek Bu arada görevimi erine geirmeliim Olduğun erde kal. Bu öz leri öleiken onra Danışmanların oluşurdu ğu alkanın ağına er alan Düzülke Denizine (im einee) büük bir ualıkla indi. "Üç Boulu bir ülkenin varlığını ize bildirmek için gedim ie akırdı Kürenin daireel keii gözlerinin önünde büür ken gençen birçok Danışmanın deşe içeriinde gerie doğru kaçışığını gördüm Ama en ufak bir korku ve şaşkınlık göermeen Başdairenin bir işarei üzerine alı köşeden çıkan aşağı ipen alı İkizkenar Üçgen Kürenin üzerine aıldılar Çığlık çığlığa "Yakaladık die bağırıorlardı "Haır a ır eve; elimizde arık Gidior Gii Başkan kıdemce aşağı Dairelere "Lordlarım dedi "şaşıracak bir şe ok alnızca benim ulaşa
32
DWN ABBO BBO
bdğm gz arşver son k Bnyıın başangıça rında benzer oayların meydana gedğn söyüyor Szler elbee böye önemsz şeylerden Bakanar Kurulu dışında br yerde söz emeyeeksnz Sonra Başkan sesn yükseerek muhafızları çağırdı "Posler uukayın ağızlarını ıkayın gö revnz byorsunuz Zavallı bahsız ve açıka maarına zn vermeyeek br Deve sırrına se meden anık omuş posern yazgıarını böyee beredken sonra yenden Danışmanara sesend Lordarım Konseyn ş sona erdğnden szere muu br yen yı demeken başka söyeyeek br şey yok. Başdare ayrımadan öne Kbe yan benm mükemme ama bahsız kardeşme eamüe göre ve gzlk gereğ on müebbe hapse mahkm emek zorunda oduğu çn çen üzünüern uzun uzadıya anlaı ve bugün oan benden hç kimse söz ememes koşuluya hayaının bağışanaağını eked
19
Kürnn, zaüknn da başka sr bana gösr sn rağn nası daha fazas sd v sonunda oanar
Zavaı kardeşmn hapshaneye göürümeke odu ğunu gördüğümde müdahae emek ya da en azın dan ona veda emek amaıya Konseyn opandığ odaya kend bırakmak sedm Ama sedğm
ÜZÜLK
33
haekei yapmaka özgü olmdğm gödüm. İç kaaan bi sesle Kadeşini de eme; onu esel liye daha sona bol bol vakin olacak Beni akip e! diyen Klavuzumun iadesine mulak suee bağmlydm
(2)
Bi kez daha uzaya yükseldik Şu ana kada dedi Küe sana Düz Şekille ve onlan içleinden başka bi şey gösemedim. Şimdi sana Üç Boyulu cisimlei ve onlan kuuluş planlan göseeceğim. Şu haekeli kae kalaa bak Göüyo musun on la bibiinin üzeine senin vasaydğn gibi bi diğeinin Kuzeyine değil bi diğeinin üsüne ko yuyoum Şimdi Üç boyulu cismimiz amamland eni boyu ve yüksekliği bibiine eşi olduğundan biz buna Küp diyouz Beni bağşlayn Lodum dedim "ben sadece içi apaçk göünen Düzensiz bi Şekil göüyoum bi başka deyişle ben Üç boyulu bi şey değil Dü zülkede çkasamayla şeklinin Düzensizliğini alg ladğmz ve suçlu bi canava olaak düşündüğümüz Düz bi Şekil göüyoum ve bu göünü bana ac veiyo "Haklsn dedi Küe o sana Düz bi Şekil ola ak gözüküyo çünkü sen şğa gölgeye ve pes pekie alşk değilsin pk Göeek Tanma Sana
34
DWI O O
tna yabanc birine Düzülke' de bir Altenin Düz Çizi larak özükeceği ibi Aa erçekte, dkun a duyuuyla fark edeceğin ibi, Üç Byulu bir ciidir Snra bana üpü tantt bu harika Varlğn düzleel bir Şekil layp Üç Byutlu lduğunu ördü alt yan yüzeyi ve a aç denen ekiz uç nkta vard ürenin, böyle bir Yaratğn bir arenin kendiine paralel larak Uzayda hareket etei uretiyle luşacağn öyleyişini anad ve beni ibi öneiz bir Yaratğn böyle şanl bir trunun bir anlada Ata lduğunu düşününce büyük bir evinç duydu Aa yine de ğreteniin şk, öle' ve perpektif' knularnda anlattklarn ta larak kavrayayrdu anlaakta üçlük çektiği nk talar na rakta hiç tereddüt etedi ürenin yaptğ açklaalar, çk özlü ve açk da lalar, burada tekrarlaan bir ereği var ? Uzayülke'de yaşayan ve bu knular zaten bilen birii için bunlar dinleek çk kc lurdu ürenin, anlaşla klay ifadeler kulanarak nenelerin ve şğn knuunu değiştirerek birçk neneye, hatta kendi kutal bedenine dkunaa izin vererek nunda her şeyi apaçk anlaa ve Daireyle üreyi Düz bir Şekil ile Üç Byutlu Şek birbirinden klayca ayrt edebilei ağladğn öyleekle yetineceği Bu, beni laylarla dlu tuhaf yküün Cenneti andran Druk nktayd Bundan nra Dü
DZKE
şüşümü acıkı öyküsüü hi hak edimemiş ok acıkı öyküsüü aatacağım Sou düş kırıkığı ve cezaya arptırıma ouca bigiye susamışığı e öemi kaır Zoru görevim sırasıda karşıaşa cağım hakareteri göz öüe adığımda irade gücüm sarsııyorsa da Boyutarıızı iki Ü veya sosuz da küük herhagi bir sayı ie sııraya Kedii Beğemişiğe karşı İki Boyutu ve Ü Boyutu i saığı ruhuda bir isya ateşi tutuşturabiirsem ikici bir rometheus gibi buara hatta daha kötüerie bie dayaırım Öyeyse bütü kişise kaygıar bede ırak osu Buda böye bırakı da başka yoara sapmada beketiere girmede Tarihi tutkuarda uzak youu izeyeyim başa dığım gibi soua kadar gideyim Bırakı mutak gereker beyimi yakıp kavura kesikes doğ ru sözer vrgüüe dokuumada ortaya kosu; beime ve yazgıma igii yargıyı Okurum versi Küre bütü düze Ü Boyutuarı Siidire ri Koieri iramiteri Beşyüzüeri Atıyüz üeri Oikiyüzüei ve Küreeri yapısa esas arıı baa seve seve öğetmeye devam edecekti ama be sözüü kestim Bigide yoruduğumda deği Tam tersie ou baa öğrettiği bigieri daha deriie daha mükemmeie duyduğum su suzukta Bei bağışayı dedim "siz ey artık bütü Güzeikeri e Kusursuzu diye hitap etmemem gereke yüce varık kerem edi de hizmetkrıız iiize bir göz atsı
6
WN BBO BBO
Küre. Neyime? Ben. İçinize Midenize bağırsakarınıza Küre. Bu mnasebesiz isek de nereden çıkı?
Hem arık bn gzeikerin en Kusursuzu oma dığımı söyemeke ne demek isiyorsun? Ben. ordum sizin bigeiğiniz sizden daha byk daha gze ve Kusursuzuğa sizden daha yakın bir Varığa özem duymam gerekiğini öğ rei bana. Bir bedende birçok Daireyi bireşren siz kendiniz Dzkedeki bn Şekierden nası daha snseniz kuşkusuz aynı şekide sizn zerinizde de Yce Bir Varıka birçok Kreyi bir eşiren ve Uzaykedeki bn ç Boyuuar dan sn oan bir Varık buunabiir Şu anda buunduğumuz Uzaydan aşağıdaki Dzkeye bakıp her şeyin içini göryorsak yukarıarda bir yererde de her zaman her yerde ve bn Bo yuarda Rahibim Fiozoum Dosum diye çağı racağım senin eimden uarak beni görmek isediğinden kuşku duymadığım ve oradan aşa ğı birike bakığımızda ç boyuu cisimerin iç yzeyerinin açıkça göreceği sizin ve sizin gibi başka Kreerin bağırsakarının şu ana kadar za en bunca şey bahşedimiş oan şu zavaı Dzkei gezginin gözeri önne çırıçıpak serieceği daha yksek daha sa bir bögenin daha geniş bir Uzayın boyu bakımından daha zengin bir kraığın buunması gerekir Küre Ö Amma saçmaık Bu kadar zırva ye er Zamanımız daraıyor hem Dzkedeki kör
DÜÜ
3
cahil yurttaşlarına Üç Boyut Hakikatini açıklayacak duruma gelmen için yapılacak çok şey var daha. Ben İyi kalpli Hocam, nolur, beni geri çevir me biliyorum bunu yapmak elinde Bir kere içine bakmama izin verirsen sonsuza kadar minnettar kalırım, bundan böyle bütün öğretilerini sorgusuz sualsiz kabul eder, dudaklarından dökülen her söze tapar kulun kölen olurum. Küre Pekl, seni memnun etmek ve susturmak için şunu söyleyeyim ki istediğin şeyi yapabilecek olsam yapardım, ama yapamam. Hoşuna gitsin diye midemi dışıma çıkaramam ya Ben Ama ordum beni Üç Boyut Ülkesine gö türerek iki Boyut Ülkesindeki yurttaşlarımın içlerini gösterdi. Peki, şimdi hizmetkrını ikinci bir yolculuğa çıkarmasından ve birlikte aşağıya Üç Boyut Ülkesine bir kez göz atarak üç boyutlu her evin içini üç boyutlu toprağın sırlarını Uzayülkedeki ma denlerde yatan hazineleri, yaşayan her üç botlu yaratığın, hatta soylu ve tapılası Kürelerin bile içlerini görebileceği Dört Boyutun kutsal bölgesine götürmesinden daha kolay ne olabilir ki? Küre İyi de bu Dört Boyut Ülkesi nerede? Ben Ben bilmiyorum, ama Hocam biliyor olma lı Küre Ben de bilmiyorum Böyle bir ülke yok Bu düşünce aklın alabileceği bir şey değil. Ben Benim için aklın alamayacağı bir şey değil bu, ordum, dolayısıyla Eendim için hiç değil. Yo hayır, burada bile, bu Üç Boyut Ülkesinde bile
1 38
WN ABBO ABBO
Lor Cenalarınn mahareinin Dörüncü Boyuu benim için görünür yaabieceğinen umuumu kesmiyorum kı İki Boyu Ükesine Öğremeni min usağnın cahi himekrının göerini çün cü Boyuun görünme varığına her ne kaar onu görmemiş e osam açmş ouğu gibi Geçmişi şöye bir anımsayaım. Aşağıa bir Dü Çigi görü bunun iki Boyuu bir şey ouğunu çıkarsağma gerçeke arakıka ayn şey oma yan ve yüksekik enen anınmayan Üçüncü bir Boyuu görüğümü bana öğremein mi Buraan harekele şimi bu bölgee iki Boyuu bir şey gö rü bunun Üç Boyuu ouğunu çıkarsaığıma gerçeke renke aynı şey omayan ve öçülemeye cek kaar küçük omasına karşın var oan annma yan Dörüncü bir Boyu görüyor ouğum sonucu çkma m Bunlaran başka Şeki Anaojisinen geen ka nıar yok mu Küre. Anaoji mi Saçma. Ne Anaojisi Ben. Lor Cenaarı ebiğ eikeri şeyeri ha ırayı haramaığın görmek için himekrı n eniyorar Benime eğenmeyin Loru Bigi einmeye can ayorum bigiye susaım Miemi e göümü omaığınan şu öeki aha yüksek Uayülke'yi ebee şimi göremeyz. Ama ıkı Çigiülkenin avall önemsi Hükümarınn sağa soa önememesi yüünen fark eemeiği Düü ke nin var olmas gibi okunacak güce fark ee cek iç göe sahi olmağm için; avalı uygu
39
DÜÜLK
suz sefil bir yaratık olduğum için hemen yanı ba şımda olmasına rağmen fark edemediğim Üç Boyut Ülkesinin var olması gibi, Lordumun düşüncenin iç gözüyle kavradığı Dördüncü bir Boyutun var ol duğu da kuşku götürmez Bu Dördüncü Boyutun olnası gerektiğini Lordum kendisi bana öğretti. Yoksa Lordum hizmetkrna tebliğ ettiği şeyi unutmuş olabilirler mi? Bir Boyutta hareketli bir Nokta iki uç Noktası olan bir Çizgi oluşturmadı mı? ki Boyutta hareketli bir Çizgi r uç Noktası olan bir Kare oluşturmadı mı? Üç Boyutta hareketli bir Kare benim şu göz lerimin görmediği sekiz uç Noktası olan şu kutsal Varlığı, Küpü oluşturmadı mı? Peki öyleyse, Dört Boyutta yazık ki Analojiye göre ya da yine ne yazık ki Hakikatin Gelişmesi için hareketli bir Küpün demek istiyorum ki, kut alı uç Noktası olan daha kutsal sal bir Küpün bir varlığı oluşturması gerekmez mi? Şu 2 4 8, 6 serisindeki artışın şaşmaz düze nine bakın bir Bu bir Geometrik Artış değil mi? Bu siz Lordumun sözleriyle söylersem Analoiye tamamen uygun değil mi? Yine bir Çizgide iki sınır Nokta, bir Karede dö sınır Çizgi olduğu dolayısıyla bir Küpte de alı sı nır Kare olması gerektiği bana Lordum tarafından öğretilmedi mi? Bir defa daha 2 4 6 serisinin doğ rulandığını görmüyor muyuz? Bu bir Aritmetik Ar tış değil midir? Bunun sonucu olarak Dört Boyut
on
EDWN ABBO ABBO
Ükesde ksa Küpü daha da ksa evadıı 8 sıır Küpü oması gerekmez m da, Lordm baa amayı öğreğ gb, Aaoye amame yg değ m ak Lordm, gerçeğ bmedğmde ahm ere be bağıyorm ve Lord Ceapada beke erm doğramasıı ya da reddemes srham edyorm Yaışsam, boy eğerm, br daha da Dördücü oy sözüü emem, ama hakıysam, Lordm ak ses deme. Yraşarıızı bda öce, szde daha yük sek düzedek Varıkar şe Lord Ceaparı yapğı gb kapıa pecereer açmada kapaı odaara grşe, caarıı sedğ gb oraya çıkıp kayboşa ak op omadığıı soryorm sor yaıı ç her şey oraya koymaya hazı rm, kr edersez br daha ağzımı açmayacağım Ama yavarıım baa cevap ver Küre bir süre sustukta sra. öye odğ söyer Ama barı gerçekğ kosda saar fkr ayrıığıa düşüer erçek odğ varsayaar be farkı farkı şekerde açıkıyor ar Her eyse, yapıa açıkamaarı sayısı e kadar çok orsa os, soça hç kmse Dör oy kramıı bemsemed yüzde, üfe böyes öemsz şeyer br keara bırakı da ş mze döem Be yordm Tahmerm doğraacağıı byordm Şmd, Hocaarı e ys, baa karşı sabırı o ve br sorma daha cevap ver
ZLK
Nereden gelip nereye gittiğini kimsenin bilmediği bu Varlıklar, aynı zamanda kesitlerini küçülterek, biraz önce beni götürmen için yalvardığım daha Engin bir Uzaya mı girip kayboldular? Küre üşüceli). Yok oldukları kesin tabii eğer ortaya çıktılarsa Ama çoğu kimse görüntülerin dü şünceden beni anlamayacaksınız ama beyinden, Görenin açılarının çarpıklığından kaynaklandığını söylüyor Be. Böyle mi söylüyorlar? Onara inanmayın Eğer öyleyse bu öteki Uzay gerçekte Düşünceülke omalı O zaman, bütün Üç Boyutlu şerin içle rini Düşüncede görebileceğim bu kutsal bögeye götürün beni Orada, benim hayran hayran bakan gözlerimin önünde, bir Küp büsbütün yeni ama Analojiye tamamen uygun bir yönde, içindeki her parçacığın kendi yolunu izleyerek yeni türde bir Uzaya geçeceği şekide hareket ederek, uç nokta larndaki Üçten fazla Boutlu öşe sayısı on altı ve çevresi Sekiz Üç Boyulu üp olan kendisinden daha mükemmel bir mükemmellik yaratacaktır Bir kez oraya ulaştıktan sonra, yukarıya doğru gidişi mize bir son mu verelim? Dör Boyutun bu kutsal bölgesinde, Beşinci Boyutun eşiğinde oyalanıp ora ya girmeyelim mi? Yo, hayır Bırakalım tutkularımız da bedensel yükselişimizle birlikte yukarı ağsın O zaman, zihinsel saldırılarımıza karşı koyamayan Altıncı Boyutun kapıları önümüzde açılıverecektir sonra Yedinci Boyutun kapıları, ardından Sekizinci boyutun
142
EDW ABBO ABBO
Böye daha ne kadar devam ederdm, bmyorum Küre ök üremes b sesye boş yere susmam emredyor, srar edecek oursam ben acmaszca cezaandracan söyeyerek özda veryordu Ben kendmden eçren arzu senn önüne hçbr şey eçemezd Bek kusuruydum ama onun kendsnn tantt Hakkatten ksa br süre önce adm yudumar ben sarhoş etmşt Her neyse, bu durum uzun sürmed Dşardan e en br çatrt sözümü kest ayn anda da çmde br çatrt koptu, konuşmam oanaksz kan br hza Uzaya frayverdm Aşa! Aşa! Aşa! Hza aşa nyordum ve byordum k Düzü keye nmek benm sonum oacakt Gözermn önünde uzanan ve yenden benm Evrenm oacak oan bu skc düz sahra br an çn, son defa ve asa unutumayacak şekde, br an çn özüme şt Sonra karank. Sonra her şey tamamayan son br ök üremes kendme edmde, br kez daha sradan, sürünen br Kareydm, evmdek Çaşma odamda, yakaşmakta oan Karmn Barş çn dnyordum
20
Küre rüyada ben nas yüreendrd?
Düşünmek çn br dakkadan daha az zamanm omasna karşn yaşadkarm Karmdan sakamam erektn br tür çüdüye hssettm Srrm aç
DÜZÜLK
3
ğa vurmasından dğabilecek tehikeerden an için endişe ettiğimden deği; serüvenimin Düzükede ki içbir kadın tarafından anaşıamayacağını bi diğimden Onu yatıştırmak için hemen bir şeyer uydurdum: Kierin kapağından aşağı yuvaranarak bir süre yarı baygın yatmış duğumu söyedim. Bizim ükemizde Güney yönündeki çekim kadar zayıftır ki, anattığım masa bir Kadına bie ağanüstü ve neredeyse inanımaz geirdi; ama sağduusu Cinsiyetinin rtaaması üzerinde an ve aışımadık derecede eyecananmış duğumu ark eden karım, anattıkarımı benime tartışmaya kakışmadı ama h hasta duğumu söyeyerek dinenmem gerektiğinde ısrar etti Odama çekiip up biten üzerine sakin bir kaaya düşünebimek için bir gerekçe rtaya çıkmış lmasına sevindim En snunda yanız başıma kadığımda üzerime bir uyuşukuk bir uyku hai çöktü; ama gözerim ka panmadan önce Üçüncü Butu, özeikle de Kare nin hareketiye bir Küpün uşma sürecini yeniden zihnimde canandırmaya çaıştım İstediğim kadar net madı, ama hareketin Kuzeye değil Yukarıya dğru ması gerektiğini anımsadım ve beni çözü me götürebiecek bir ipucu arak bu sözcükere sıkı sıkıya sarımaya karar verdim. "Yukarıya ama Kuzeye deği sözünü mekanik bir şekilde, tısımlı bir söz gibi yineerek güne dek iç tatmadığım bambaşka bir uykuya dadım O arada bir rüya gördüm Renginin parlakığın dan bana lan kızgınığının tamamen yatışmış
44
DW ABBO ABBO
duğu sonucunu çıkardığım Kürenin yanındaydım bir kez daha. Efendimin dikatimi çektiği parlak ama son derece küçük bir noaya doğru birlikte yol alıyorduk. Yaklaşınca, Uzayülke'nizdeki kurt sineklerinin çkardığı sese benzeyen, ama daha az tınlayan bir vızıltı duyar gibi oldum; ses o kadar hafifti i, içerisinde süzülüp uçtuğumuz Boşluğu derin sessizliğinde bile, ondan yirmi insan boy uzaklıkta uçuşumuza son verinceye kadar bu ses kulağımıza erişmedi "Şuradakine bak, dedi Kılavuzum, "Sen Dü zülkede yaşadın; rüyanda Çizgiülkeyi gördün; be nimle birlite Uzayülkenin göklerine ağdın; şimdi deneyimlerini tamamlamak için seni aşağıya, varlı ğın en aşağı derinliğine, Boyutsuzluğun Derin Uçu rumuna, yani Noktaülke krallığına götürüyorum. Şurada sefil yaratığa bak. Bu Noa, bizler gibi, ama Boyutsuzluğun uçurumuyla sınrı bir var lıtır O, kendi kedinin Dünyası, kendi kedinn Eenidr; kendsinde başka hiçbir şeyi algılayamaz; hiç görmediğ için ne Uzunluğu, ne Genşliği ne de Yüksekiği blr; İ sayısından bile haberi yotur; Ço ğua ilgii hiçbir düşüncesi yoktur; Kendi kendisinin Tek varığı ve Her şi olduğu için gerçee Hiçbir şeydir. Yne de kendinden ne kadar hoşnut olduğna bir bak ve şunu bil i kendinden hoşnutluk iğrençik ve bigiszlktr, gözünü ykarı dikmek körü körüne ve cizane mutlu olmaktan iyidir Sustu; vızıldayıp duran küçük yaratıktan sizin Uzayülkenizdeki gramofonların sesini andıran
DÜZK
45
lız, hafif, tkdüz ama aıka sn br ızırtı yüksldi Bu sslrin iindn şu sözr yakaadım: "Varoluşun sonsuz güzlliği Odur! Ondan başka br şy yoktur "Bu ufaklık, O' il kimi kastdiyor? diy sor dum "Kndni kastdiyor, diy vap vrdi Kür, "küük oukların v kndlrini başkalarından ayırt dmyn ouksu insanların kndilrndn Üünü şahıs olarak söz ttiklrini daha ön fark tmmiş miydin? Sus da dinl şimdi! " O bütün Uzayı doldurur, diy dvam tti kn d kndin konuşan Yaratık, "v nyi doldurursa, Odur Nyi düşünürs Onu söylr; n söylrs Onu işitr v Onun knds Düşünndr, Söylyn dr, şitndir, Düşündir, Sözüktür, şitmdir Tktir ama yin d r şydr Ah mutuuk, ah, Var Omanın mutluuğu "Bu ünin kndin bğnmşiğin yr br dmz misiniz? diy sordum "Bana söyldiğiniz gib, ona da n oduğunu söylyin Noktaüknn sınırarını aıklayın v onu daha yüksk br boyuta götürün Efndim, "Bu kolay dğil, dd, "sn dnsn Bunun üzrn ssimi yükstrk Noktaya şöyl bağırdım "Ks artık ssini adi Yaratık Sn kndin r şy' diyorsun, ama br isin Snin sözd Evrnin bir Çizg üzrnd küük bir lkdn başka bir şy dğil; Çizgi s kıyaslayaak olursak bir gölgdn baş "Şışş, grğindn faza konuştun diyrk
6
EDWIN ABBO ABBO
özümü kei Küre şimdi aığın nukun Nokaül ke Kralı üzerindeki ekiini eyre Sözlerimi işien Hükümdarın her zamankinden daha fazla parıldıyor olmaı hl kendinden hoş nu olduğunu göeriyordu daha yeni umşum ki o yeniden bildiğini okumaya başladı " na ıl bir keyif naıl bir keyif bu Düşünme! Düşün ce neye kadir değil ki! Düşünce Ona Mululğunu daha da arırmak amacıyla kendini yererek gelir Düşünce Zaferle onuçlanan alı ayaklanmayı kö rükler! Ah Her Şeyin kual yaraıcı gücü , Var olmanın keyfi! "Sözlerinin dedi Hocam ne kadar ekiiz ol duğunu görüyorun Hükümdar onları anlamana anlıyor ama hepini kendi özleri kabul ediyor çünkü kendi dışında hiçbir şeyin varlığını kavraya mıyor ve yaraıcı Güç örneği olarak Kendi Dü şüncei nin çeşilemeleriyle böbürleniyor Bırakalım bu Nokaüle Tanrıı cehalei yüzünden aynı anda her yerde bulunduğunu ve her şeyi bildiğini anın Senin ya da benm yapabeceğimiz hiçbir şey onu kendinden hoşnu olmakan kuaramaz Bundan onra Düzülke'ye doğru yavaş yavaş üzülerek dönerken gördüğüm rüyadan çıkarıabi lecek ahlak derine işare eden beni gözümü yu karıya dikmeye ve bunu başkalarına da öğremeye eşvik eden Yol Arkadaşımın yumuşak eini dini yordum Üçüncü Boyuun üzerine yükelme uku ma ilkn öfkelenmşi bunu iiraf ediyordu ama onradan haklılığmı anlamışı ve haaını Öğren
ÜZÜL
cisine itiraf eemeyece aar a mağrur eğili Sonra Üç Boutlu cisimlerin tamamen Analojiye uygun olara ve Cinsi Latifin bile anlayabileceği aar olay basit metotlarla hareet ettirilmesiye nasl E-Üç Boyutlu cisimlerin; EÜç Boyutlu ci simlerin hareetiyle e nasl Süper EÜç Boyutlu cisimlerin inşa eileceğini gösterere tan ou larman aha ileri üzeye srlar bana açlamaya girişti
1
Üç Bou Ku Touu öeee s ş ve s b ş d?
Neşe içine uyanm ve beni beleyen göremli geleceği üşünmeye başlam. Bana öyle geliyoru i mesleğime çabuca ilerleyece ve bütün Dü züle yi bir ana Ha yoluna önürecetim Ka nlara ve Aserlere bile Üç Boyut Haiati tebliğ eilmeliyi şe arman başlayacatm. Hareet planm aha yeni ararlaştrmştm i soatan gelen ve herese susmasn emreen sesler uyum. Bu sesleri aha yüse pereen bir ses izlei. Resmi bir biliri ounuyoru Uyurma şey lerle hal ayartanlarn başa bir Dünyaan vahiy alğn ileri sürenlerin tutulanara hapseilmesini veya iamn emreen Konsey Karary bu Düşünüm Bu tehlie haie alnaca gibi e ğili ifşaatlarm bir yana braara bu tehlieen
8
EDWN OTT O
saknak ve ok basit ve ikna edii oan ve die yoan bir yana brakas yüzünden erani bi kayba yo aayan Göstererek Akaa yon ttak daa iyi oaakt. Kzeye dei kar ya Her şeyi kantaann yo byd Uykya daadan öne er şey bana aak örünüyord yandktan sonra ik anarda rüya enüz an n korrken Aritetik kada koay anaşa benziyord aa şidi nas od biiyo o kada da ak deidi. Ta o esnada Ka odaya irdi er zaanki basaka bika aftan sonra kony aaya onna başaaaya kara verdi eşen Oar kaakter ve evki saibi in sanard eki oarak üneri de az deidi aa ateatikte ek o kada iyi sayazard b ba kdan aaa yn deierdi. Mateatie yatkn en ve ysa bi Atenin en yn ö reni oaa aka edi oaysya ik denee i neden 3 üzerine kast oayan sözei Küe tarafndan da onayanan eken eişiş küük Torna yaayayd He enüz bi ok oan Tona kony tartşak daa üveniy di ünkü Konsey bidirisinden abei yokt oysa ytseveikeini ve aieee sayy köü köüne tanaya kadar vardan Oan bozn Üünü oyt saknn iddiyete savnd düşüneek orasa beni Vaiye ibar etek zon n isseteyeekeinden ein oaazd. a yaaak ik şey airenin benie ya t esaeniz örüşenin nedeneini ve eviize
DÜZÜK
9
nasl grdğn doğal olarak blmek steyen Karımın merakını gdermek olmaıydı Ayrıntıya grmeden ol btenlern aklamasını korkarım k Uzayül kel Okurlarmn arzu edecekler kadar gereklerle ttarl olmayan br şeklde yatğımı e Ü Boyut Dünyasına lşkn ağzmdan br şey kaırmadan, onu günlük şlernn başına döndürmey başardğ m söylemekle yetneceğm B ş bter btmez To runum ağrdm, ünkü gereğ tra etmek gere krse, gördüğüm e dyduğm her şeyn, ne oldğ yeternce karanamamış, bell belrsz br düş gb tha br şeklde benden uzaklaşmakta olduğn hssedyor e bütün hünerm ortaya koyarak lk mürdm kazanmaya can atıyordum ornm odaya grnce dkkatle kayı kaat tm Sonra yanna oturarak szn zgler dyeceğ nz matematk lehaların kardm e dünkü kal dğmz yerden derse deam edeceğmz söyledm Br Noktann br Boytlu hareketle nasl br zg e br zgnn k Boytl hareketle nasl br Kare oluşturduğn br kere daha öğrettm Bndan sonra zorlama br gülüşle Sen haylaz sen, sen de kalktın, br Karenn de ayn şeklde Kzeye doğru değl, Ykar doğr hareketle br başka şekl, Ü Boyutl br tür ek Kare oluştracağna ben nan drmaya alştn Şmd bun tekrar et bakaym, sen küük maskara dedm B srada, Konseyn Kararn sokakta bağrarak bldren tellalları dydm yenden en olmasına karşın yaşına göre alışılmadk ölüde zek e Dare
WN ABBO ABBO
lerin yetkesine krş büyük bir sygyl yetiştirilmiş oln Torunum durumu benim hzrlklı olmdğm kdr kvrk bir zeky kvrd Duyurunun sonu n kdr sessizce bekledi sonr göşlr içerisin de " Sevgili Büyükbb dedi "ben ylnzc şk ypyordum; elbette hiçbir kstm yoktu; hem o z mn yeni Ys hkknd bir şey bilmiyorduk; zten Üçüncü Boyut hkknd herhngi bir şey söylemiş olduğumu d snmyorum; yrc Kuzeye doğru deği Yukr doğru' konusund tek söz etmediğim den de eminim çünkü bildiğiniz gibi bu çok sç m olurdu Bir şey nsl Kuzeye doğru değil Yukr doğru hreket edebilir? Yukr m Kuzeye doğru değil Bir bebek bile olsydım bu dr sçml mzdm Ne kdr ptlc! H! h! h! Kendimi kybederek " Hiç de ptlc değil de dim "bk mesel şu Kreyi lyorum bu sözü söyler söylemez uznp yknmd bir yerlerde bu lunn hreketli bir Kreyi ldm "veee onu hreket ettiriyorum görüyor musun m Kuzeye doğru değil evet Yukr doğru hreket ettiriyorum yni Kuzeye doğru değil m bşk bir yöne doğru h reket ettiriyorum tm olrk böyle değil m bir şekide Bu noktd Kreyi mçsz bir şekilde slyrk cümlemi nlmsz bir şekilde tmml dm çok eğlenen Torunum khkhlr boğuldu ders vermeyip onu tiye ldğm söyledi ve bu söz lerden sonr kpy çp oddn dışr frld Bir öğrenciyi Üç Boyut Hvrisine döndürme konusun dki ilk denemem işte böyle sonuçlnd
DÜÜ
22
151
Buda soa Üç t K b yollala yaaya asıl ç ve as b souç elde e?
ounua oan deneede uğadğ başa sk s ev aknn diğe üyeeine iee konusunda esaeii kş aa büsbüün üisiiğe kaş da değidi Yana Ku eye deği Yukaya soganna çok faa be bağ aaa geekiğini göüşü konuyu büün çakğya segieenin bi younu buayd ve bu aaça yaya başvuak geeki göünü yodu u yüden aya aayaak giiik içeisin de Üç oyuun Sa üeine bi ineee ya s aad Anak ükünse Yasadan aça kaabiek aaya iikse oaak oyuan deği de Düşüneükeden sö ei oadan aşa ğya Düükeye bakan bi Şekin kuasa oaak e şeyin içini göebieeğini a ade Kaeye eveeniş seki ade uç nokas oan bi Şekin va oabieeğini beii Aa bu kiab yaa ken aa için geeki şekiei çienin oa naksğnn eii kouu bağadğn büyük bi üünüye fak ei ünkü bii Düükei de evaa diyagaa deği yana igie vad e şey bi Dü igi aindedi ve şeye bibieinden yana boya ve aakkaya ay ediie bu yüden (Düükeden Düşün eükee adn vediği) ineeei biidiği
5 52 2
EDWN EDW N ABBO ABBO ABBO
de ne deme stedğm anlayablece ço sayıda ş çıableceğn sanmıyordum Bu arada hayatımın tadı tuzu aamıştı. Hçbr şeyden zev almıyordum; gördüğüm her ş çme dert oluyor ben sözümü saınmamaya tyordu çünü İ Boyutlu olara gördüğüm şeylern ç Boyutlu halnn nasıl olacağını düşünmeten en dm alamıyor ve arşılaştırmalamı yüse sesle yapmama çn end zor tutuyordum. Br za manlar düşündüğüm ama henüz hç mseye a taramadığım ve her geçen gün gözlermn önünde canlandırmata daha da zorlandığım sırları uzun uzun düşünmeye endm vereblme çn müşter lerm ve şm hmal edyordum. Uzayülede dönüşümden on br ay adar sonra br gün gözlerm apatara br üpü zh nmde canlandırmaya çalıştı ama başaramadım daha sonra bu ş başardıysa da o ada (e de daha sonra üpü l gördüğü zaan alyle gözümün önüne getremyordu. Bu ben her za mannden daha ço hüzne boğdu ve brtaım so mut adımlar atmaya arar verdm; ama bu adım ların ne olması geretğn blmyordum nsanları a edeceğm blsem Dava uğruna ayatımı eda etmeye hazır olduğumu ssedyordu Gel gör daha Torunumu na edemeşen üle e yüse ve en gelşş Darelern nasıl a ede blrdm? Bununla brte zaman zaman üzerme br cesa ret gelyor ağzımdan tehlel lalar açırıyordu
DÜ DÜLK LKEE
3
Zaten hain değilse bile zındık diye bakıyorlardı bana ben de içinde bulunduğum durumun teh likelerine karşı sürekli tetikteydim buna rağmen en üst mertebeden Çokgenlerden ve Dairelerden oluşan bir toplulukta bile zaman zaman ağzımdan kuşku uyandıran bozguncu lafların dökülmesini önleyemiyordum Sözgelimi şeylerin içlerini gör me gücüne sahip olduğunu ileri süren akıl hasa larının tedavisi sorunu ortaya atıldığınd atıldığında a peyg peygam am berlerin ve evliyaların her zaman çoğunluk tarafın dan deli kabul edildiğini söyleyen eski bir Daireyi anımsatıyordum ve bazen de şeylerin içini gören göz ve her şeyin görüldüğü ülke gibi ifadeleri kullanmakan kendimi alamıyordum hata bir iki defa da yasak Üçüncü ve Dördüncü Boyutlar te rilerini ağzımdan kaırdım En sonunda o bir dizi ufak efek patavasızlığa üy ikmek iin olsa gerek Bazı son erece aal kişilerin Bou sayı snı Tanrın neden İki ile sınırlamış olduğunu ve aynı anda er şeyi birden görme yeeneğinin niçin yalnızca araan bir nieliği olduğunu anlaan ayrınılı ınılı ir ir incelee okuukl okuukları arı Vali Konağında Konağında olanan Maalli Derin Düşünce Cemiyeimizin bir Toplanısında kenimi o kadar kaybeim ki Küreyle birlike Uzaya Başkenimizdeki Meclis Sa lonuna ve yeniden Uzaya yaptığımız yolculukları eve dönüşümü gerçek hayata ve rüyamda gör düğüm ve işitiğim er şeyi olduğu gibi anlatım Başlangıçta elbee uydurma bir kişinin uydurma deneyimlerini anlatıyormuş gibi yaıyordum lakin
4
DWI BBO BBO
duyduu heyean çok geçeden ben aknd büün askee aaya zoad ve en sounda aeş b nuuka ü dneye önyaga nda syaak Üçünü oyua naaya dave e Deha uukanaak Konseyn önüne çkad söyeee be geek va ? Ees sabah daha bkaç ay öne Küeye b ke duduu yede duuş öyküü en başan anaaya başaş ne b sou soa e de sö züü kesen vad Daha başangça yazg kes ş uhazan yakaşk 55 deeek açay a yuka snan os eua oduunu göen aşkan savunaa başaadan öe onan daha aşa snan 2 ya da 3 deeek os eula ya deşesn eeş uun e aaa gedn çok y blyodu ya da edeek ya da hase kaak üsek öyküü duya ü göevlen oadan kadasya s dünya dan gzeneek duu böye oduu ç aşkan dee kubanan yene daha uuzan koyak azusunu duyuşu Savua aaadkan sona aşkan bek de yaşça ve kdee küçük baz Daeen seg ed çenke ekeş oduuu gödüü çn 1 Kuzeye de uka sözükeye kase yönü göse göseeeyee 2 Kü dye adandaka hoşand Şek uydua kena ve açann says veek ye-
ÜÜ
55
e) b yaama eya afe öse öseeme yece so aşka b yecem oma kem so a kazaaca kes oa Hakkae aa b aşka yam ayaş e böye a amaka y yam söye Ömü boy hase mahk eecekm ama ee Hakka hase çkma e üyay Hak yoa öümem s yosa Hakka b soc oacaa üe ey aaa kaçmam öemek ç eek mekçe ahasz emeyecekm e sah om aycaka yaş aaşam yüzüe yme m süece bee öce hasemş oa kae ş aa sa ömeme z eecek Aaa ye y eç be bü e mahsm e aa sa kaeşm ya zyaee saymaz sak zacam şa akaaşk eecek hç kmsem yok Kaeşm aee e yee b hak b ya eşe e kaeşçe se e zak e Ye e haak öüşmeem z hç ese b koa baa çok büyük b ac e a eeym üe Kosey Saoa ke ösee o a oaay Küe bü yüküü eşe kese ömüşü aha soa Daeee yaa açkamay ymş O zaa a b yaa ye y boyca Uzayükeek büü oa ay b şeke amamas e Aa oje çkaabecek Üç oy şeye aa şk saaa bke b oaya çkşa bem oy-
56
DWN ABBO ABBO
nadığım rolü benden erar erar dinlemediği bir e afa bile eçmedi Ama buna rağmen iiraf eme zorunda kaldığım için uanıyorum arde şim yine de Üçüncü Boyuu avrayamadı ve Küre nin varlığıa inanmadığını içenlile iiraf emeye devam ei Böylece einlile iç imeyi inancından dön düremedim ve ördüğüm adarıyla binyılın ayi bana boş yere yapılmış oldu Uzayülenin Prome euu ölümlülere aeş eirdiği için mamdu, ama ben Düzülenin zavallı Promeeuu bu rada, yuraşlarıma içbir şey eiremeden api yaıyorum. Yine de bu anıların naıl olacağını bil miyorum ama bir şeilde ani Boyua yaşara yaşaın inanlığın zinine ulaşacağı ve ınırlı ayıda Boyua mam yaşamaya arşı bayrak açacak ai rulu bir uşağı oluşmaına akıda buluacağı umudunu aşıyoru. Bunlar mulu anlarıı umuları. Ama yazık ki er zaman böyle mulu değilim. Bir kere örüp ı ı özlediğim Küpün dürüçe öylee erere erçe biçiminden emin olaadığımı düşünmenin ağır yüü omuzlarıma çöüyor ve eceleri rüyala rımda izemli "Kuzeye değil Yukarıya şiarı, ruu kemire bir Sfenk ibi beni aciz ediyor. Küple rin ve Kürelerin varoluşlarının neredeye imnız lı ınırına çeildiği ziinel zayıflı dönemlerinde bular Haia davaı uğruna çeiğim büyü acı nı bir parçaı oluyor o zaman Üç Boyu ülei özüe Te Boyu ülkei veya Boyuuzlu ülei
