WIELKA GRAMATYKA języka angielskiego dla początkujących i zaawansowanych TEORIA, PRZYKŁADY, ĆWICZENIA
400 zadań i ćwiczeń
£ltA
Spis freści W s tę p ..........................................................................................................................................................
1. P rzedim ki ..............................................................
.....................................................................
1.1. Przedim ek o k re ślo n y the ......................
„
1.2. P rzedim ek n ie o kre ślo n y a, an ..............
^
1 .3. Brak p rz e d im k a ......................................................................................... 2. R z e c z o w n ik i ......................................................................
^
19
2 .1 . Liczba m n o g a rze czow ników ............................... 2 .1 .1 . R zeczow niki p o lic z a ln e .................................
19
2 .1 .2 . Rzeczow niki n ie p o lic z a ln e
23
..............................
2 .1 .3 . Liczbo m n o g a rze czo w n ikó w o b c e g o p o ch o d ze n ia .......................................................... 2 7 2 .1 .4 . Liczba m n o g a rze czo w n ikó w złożonych ..............................................................................
28
2 .1 .5 . Rzeczow niki p o s ia d a ją c e tylko liczbę m n o g ą ...................................................................... 2 9 2 .2 . Rodzaj rze czo w n ika ................................................................................... 2 .2 .1 . T w o rze n ie ro d za ju żeńskiego ...................................
32 32
2 .3 . W y ra ż a n ie p rzynależności ...................................................................................................................... 3 4 2 .3 .1 . F o rm a dzierżaw cza z 's ............................................................................................................... 3 4 2 .3 .2 . K o n s tru kcja z o f ............................................................................................................................. 3 5 3 . C z a s o w n ik i ............................................................................................................................................................ 3 7 3 .1 . C za so w n iki — f o r m y ................................................................................................................................... 3 7 3 .2 . C za so w n iki p o s iłk o w e to d o , to b e , to have ................................................................................... 3 8 3 .2 .1 . C z a s o w n ik to d o ............................................................................................................................ 3 8 3 .2 .2 . C z a s o w n ik to be ............................................................................................................................ 4 2 3 .2 .3 . C z a s o w n ik to h ave ........................................................................................................................ 4 6 3 .2 .4 . to h a v e o ra z to h ave g o t ............................................................................................................. 4 8 3 .3 . C za s o w n ik i to d o o ra z to m a k e ........................................................................................................... 5 2 3 .4 . C za so w n iki fra zo w e ................................................................................................................................. 54 3 .5 . C za s o w n ik i z fo rm ą -in g lu b z b e zo ko liczn ikie m
........................................................................... 5 8
3 .5 .1 . C z a s o w n ik i + fo rm a -in g ........................................................................................................... 5 8 3 .5 .2 . C z a s o w n ik i + b e z o k o lic z n ik ...................................................................................................... 5 9 3 .5 .3 . C z a s o w n ik i + fo rm a -in g lu b
+ b e zo ko liczn ik (bez zm iany znaczenia) .................... 6 0
4 . P rz y m io tn ik i ............................................................................................................................................................ 66 4 .1 . P rzym iotnik — s to p n io w a n ie p roste i o p isow e .......................................................... 4 .1 .1 . S to p ie ń wyższy p rzym io tn ika
67
...................................................................................................... 6 7
4 .1 .2 . S to p ie ń najwyższy p rzym io tn ika ................................................................................................ 69 4 .1 .3 . S to p n io w a n ie n ie re g u la rn e ......................................................................................................... 7 0 4 .1 .4 . S to p ie ń niższy i najniższy ............................................................................................................. 71 4 .2 . Z d a n ia o k o lic z n ik o w e p o ró w n a n ia - than, a s... as, n o t so ... as, th e sa m e ... as ............. 4 .3 . K o le jn o ś ć p rz y m io tn ik ó w w z d a n iu
70
.....................................................................................................
5 . P rz y s łó w k i .............................................................................................................................................................. ^ 5 .1 . Przysłówek - fo rm a ................................................................................................................................... ^ 5 .2 . Przysłówek — ro la i pozycja w z d a n iu ................................................................................................ 5 .3 . S to p n io w a n ie przysłów ka ............................................................................................................. 5 .4 . K onstrukcje z cza so w n ika m i to lo o k , to fe e l itp ............................................................................... ^ 5 .5 . Przysłówek so .............................................................................................................................................. Hln n n r7 n tk u ia c v c h i z a a w a n s o w a n y c h
Z a im k i i o k re ś ln ik i .................................................................................. .............................................. 6 .1 .Zaimek o s o b o w y ........................................................................... ..................................................
O/ O/
6 .1 .1 . Zaim ek w funkcji podm iotu ........................................................ 6 .1 .2 . Zaim ek w funkcji dopełnienia .............................................................
.....
6.2. Zaimki i określniki d zie rża w cze .............................................. .......................................................
90
6 .3 . Zaimki i określniki ilościowe - kwantyfikatory ........................................
6 .3 . 1 . som e & ony' .................................................................. 6 .3 .2 . m ony & m uch ...........................................................................................
..
6 .3 .3 . (a) few & (a) lit t le .......................................................................................
^
6 .3 .4 . every & e a c h ...........................................................................................
^
6 .3 .5 . Inne określniki ilościowe .........................................................................
^
r
6 .4 . Zaimki nieokreślone .................................................................... 6.5. Zaimki p y ta jn e ...........................................................................
6 .6 . Zaimki i określniki rozdzielcze ................................................................ 6 .6 . 1 . either, n either & b o th ...........................................................................
^^
6 .6 .2 . another, the other(s) & other(s) ....................................................................
^Cjy
6.6.3 . Konstrukcje e ithe r.... o r... / n either... n o r... / bo/h... o n d .......................................
,03
6 .7 . Zaim ki w z a je m n e .......................................................................
, ,r
6 .8 . Zaimki zwrotne i emfatyczne ........................................................
i r
6.9. Zaimki i określniki wskazujące ............................................
- -
6 .10 . Zaimki względne .......................................................
,,
7 . P rzyim ki .............................................................. 7 .1 . Przyimki czasu ............................................................ 7.1.1. Przyimki on, ot, i n ......................................................
^
7.1.2. Przyimki for, s /n c e ................, .........................................
llg
7.1.3. Pozostałe przyimki czasu:from , to, u n til (till), after, b e fo re , w bile oraz during .... 120 7.1.4. Przyimek b y ............................................
...
7.2. Przyimki miejsca i kierunku ...............................
~,
19
7.2.1. Przyimki on, at, i n .............................................................................. 7.2.2. Przyimek to ..................................................................................
.
7.2.3. Inne pnryimki miejsca i ruchu: under, over, behind, next to “inside \tp. Z Z Z
7 o p
• ' rUC /•o . Przyimek bv'
PCSt' thrOUgil' iow ards' UP> dow n itp
.....................................
130 133
"8
7.4. Rzeczowniki z przyimkami .................................... 7.5. Czasowniki z przyimkami .............
,
...........................................................................
,
7.6. Przymiotniki z przyimkami ... ...................................................................................................... j, 8 . L ic z e b n ik i 145
8 2 t l a t f 9' 6wne " ,0,m y 1 ^ s t o s o w a n i a " ! ! " " ! ........................................................... M 9
!!::::!!!!!
8 .3 . S A D z , o W mol
156
9- Tryb ro zka zujący
157
9 1 ■Tryb rozkozujqcy w Czasownik 1«
....
W d lW
9 4 Kon r° zkaz,Ji':ic'' w przeczonioch Konstrukcja to d lo
p o c z q tk u iq c y c h
i z a a w a n s o w a n y ch
‘. .............................................................................
,5 9
..................................................................................... 159 be + t0 + bezokolicznik ” ......................................................................... I 6 U
¡
10. Czasy .................................................................................................................................................. 162 1 0 .1 . Czas teraźniejszy Present S im p le ................................
162
1 0 .1 .1 . F o rm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ........................................................................ 162 1 0 .1 .2 . Z a sto so w a n ie ................................ 10.2. Czas teraźniejszy Present C o n tin u o u s ......................................................................................... 169 1 0 .2 .1 . F o rm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ........................................................................ 169
]71
1 0 .2 .2 . Z a stoso w a n ie ..........................................................
1 0 .2 .3 . C za so w n iki, które nie występują w czasie Present C o n tinu o u s ............................... 1 74 1 0 .2 .4 . P o rów na n ie czasów Present S im ple i PresentC o n tinu o u s ........................................ 1 76 10.3. Czas przeszły Post S im ple .............................................................................................................. ] 79 1 0 .3 .1 . F o rm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ......................................................................... 179 1 0 .3 .2 . Z a s to s o w a n ie ........................................................................................................................... 182 1 0 .3 .3 . K onstrukcja used to ..............................................................................................................
187
10.4. Czas przeszły Past C o n tin u o u s ..................................................................................................... 189 1 0 .4 .1 . F o rm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ......................................................................... 189 1 0 .4 .2 . Z a sto so w a n ie .............................................................................................................
191
1 0 .4 .3 . P orów na n ie czasów Past S im ple i Past C o n tin u o u s .................................................... 192 10.5. Czas Present P e rfe c t......................................................................................................................... 195 1 0 .5 .1 . F o rm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ......................................................................... 195 1 0 .5 .2 . Z a sto so w a n ie (1) - fo r, since, never, ever,recently, la te ly ......................................... 197 1 0 .5 .3 . Z a sto so w a n ie (2) - ju st, alre a dy, yet.. .............................................................................. 2 0 2 1 0 .5 .4 . P orów na n ie czasów Present Perfect i Past S im p le ........................................................ 2 0 5 10.6. Czas Present P erfect C o n tin u o u s .................................................................................................. 2 0 8 1 0 .6 .1 . F orm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ......................................................................... 2 0 8 1 0 .6 .2 . Z a stoso w a n ie .......................................................................................................................... 2 1 0 1 0 .6 .3 . P orów nanie czasów Present Perfect i PresentPerfect C on tinu o u s ........................... 211 10.7. Czas zaprzeszły Past Perfect .......................................................................................................... 2 1 4 1 0 .7 .1 . F orm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ......................................................................... 2 1 4 1 0 .7 .2 . Z astosow anie .............
-............
215
10.7.3f. P orów nanie czasów Past Perfect, Present P erfect i Past S im p le ............................... 2 1 6 10.8. Czas Past Perfect C o n tin u o u s ....................................................................................................... 2 1 9 1 0 .8 .1 . F orm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ........................................................................... 2 1 9 1 0 .8 .2 . Z astoso w a n ie .......................................................................................................................... 2 2 0 1 0 .8 .3 . P o rów na n ie czasów Present Perfect C o n tinu o u s, Past Pefect C o n tinu o u s i Past P e rfe c t............................................................................................................................ 221 10.9. Czas przyszły F uture S im ple .......................................................................................................... 2 2 3 1 0 .9 .1 . F orm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ......................................................................... 2 2 3 1 0 .9 .2 . Z astosow anie .........................................................
225
1 0 .9 .3 . C zasow nik s h a ll ..................................................................................................................... ^ 2 5 10.10. K onstrukcja g o in g t o ..................................................................................................................... 2 2 7 1 0 .1 0 .1 . F orm a tw ierdząca, przeczenia i pytania ..........................
227
1 0 .1 0 .2 . Zastosow anie .............................................................................................................. ........ 1 0 .1 0 .3 . P orów nanie g o in g to i Future S im ple .......................................................................... 231 1 0 .1 0 .4 . W yrażanie przyszłości - p orów na n ie , pow tórzenie .................................................. 2 3 3
10 11. Czas przyszły Future C ontinuous ................................................................... 10.1 1 .1 . Forma twierdząca, przeczenia . pytania ............................................................. 1 0 .U .2 . Z a s to s o w a n ie .......................... ' " V _ " '.................. 10.11.3. Porównanie czasów Future S im ple . Future C o n tin u o u s ............................
.236 236
237 ..237
10.12. Czas Future P e rfe c t....................... •••••............_*...................................................................... 10.12.1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania .................................................................
240 240
10.12.2. Zastosowanie czasu Future P e rfe c t..........................................................................
240
10.13. Czas Future Perfect C ontinuous ...................
242
10.13.1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania ..................................................................... 242 10.13.2. Z a sto so w a n ie ......................................
242
10.14. Czasy - ćwiczenia podsum owujące ....................................................................................... 244 11. C za s o w n ik i m o d a ln e ........................................................................................................................... 2 ,0 11.1. Can, could, be obie t o .................................................................................................................24 7 11.2. May, m ig h t.......................................................................................................................................2 4 1
1 1 .3 . Must, have to ................................................................................................................................. 2 j4 11.4. M ustn't, needn't .............................................................................................................................. 257 11.5. Should, ought t o ............................................................................................................................ 260
1 1.6 . W ill ..................................................................................................................................................... 262 11.7. Czasowniki m odalne - ćwiczenia podsum ow ujące ............................................................... 26o
12. Następstwo czasów i mowa zależna .......................................................................................264 12.1. Następstwo c z a s ó w ....................................................................................................................... 264 12.2. Zdania twierdzące w mowie zależnej ....................................................................................... 267
2;^
12.3. Pytania w mowie zależnej .........................................................................................................
12.4. Tryb rozkazujący, sugestie, propozycje w m owie zależnej .................................................... 12.5. Porównanie aasow ników say oraz t e ll.....................................................................................2 3 12.6. Następstwo czasów i mowa zależna - ćwiczenia p odsum ow ujące ..............................
13. Strona bierna .............................................................................................................................. 2/6 13.1. Tworzenie strony biernej czasów prostych ............................................................................... 2 o 13.1.1. Strona bierna czasu Present S im p le ............................................................................... 2. S 13.1.2. Strona bierna czasu Past Sim ple ..................................................................................... 230 13.1.3. Strona bierna czasu Future S im p le ................................................................................ 284 13.2. Tworzenie strony biernej czasów ciągłych ..............................................................................
-2
13.2.1. Strona bierna czasu Present C o n tin u o u s ......................................................................
^
13.2.2. Strona bierna czasu Past C ontinuous ........................................................................... ■^ 13.3. Strona bierna going to .................................
..................... 291
13.4. Tworzenie strony biernej czasów p e rfe c t................................................................................. 293 3.5. Strona bierna, zastosowanie czasowników say, believe, suppose itp .............................. ■ ' 13.6. Czasownik get + imiesłów .................................. ..................... 29 1 3 7 . Strona bierna - ćwiczenia podsum owujące ........................................................................... 298 14. Zdania warunkowe ............... 2°9 14.1. Zdania warunkowe - typ zerowy ...................
300
14.2. Zdania warunkowe - typ pierwszy
302
14.3. Zdonia w a ru n k o w e -ty p d r u g i 14.4. Zdania warunkowe - typ trzeci ......... 14.5. Zdania warunkowe m ieszane
Zd0ni0 " 0,JnliO,ve 1 " 6
..............................................................
304 306
..............................................................................
306
sPó inikam i: in ćosej s u p ^ s e , p ro v id e d itp 7 7
dlo pocxqtkujqcych i zaawansowanych
! l '' ^
14.7. K onstrukcja unless .....................
^
3!2 4
14.8. Z dania z czasownikiem wish ................. 14 9. Konstrukcja if o n ly .........................
1 4.1 0 . Z d an ia w arunkow e - ćwiczenia podsum owujące ................................................................3 1 6
15. Z da n ia p rz y d a w k o w e ...............................
217
15.1. Zaimki w zględne w zdaniach przydawkowych who (whom ), which, that, w h o s e
317
15.2. Inne spójniki w zdaniach przydawkowych where,why, w h o f.............................................. 321 15.3. Z dania przydaw kow e d e fin iu ją c e .....................
322
15.4. Z dania przydaw kow e niedefiniujące .........................................................................
323
16. Inne z d a n ia p o d rz ę d n e .......................................................................... 16.1. Szyk zdania ..........................................................................................................
326
326
16.2. Z dania o ko liczn iko w e czasu ..................................................................................................... 3 2 9 16.3. Z dania okoliczn iko w e miejsca .................................................................................................. 331 16.4. Z dania okolicznikow e sposobu ................................................................................................ 332 16.5. Z d an ia okolicznikow e celu ........................................................
334
16.6. Z dania o ko liczn iko w e skutku (wynikowe) ............................................................................... 3 3 6 16.7. Zdania okolicznikowe przyzwolenia:though, although, however, despite, in spite o f
338
16.8. Z dania z I'd rather, y o u 'd b e tte r ............................................................................................. 3 4 0 16.9. Z d an ia z It's high tim e ................................................................................................................ 342 16.10. K onstrukcja there is / there a re ............................................................................................. 344 1 6.1 1 . Q u e stio n tags ............................................................................................................................. 346 1 6.12. Echo questions ........................................................................................................................... 3 4 8 1 6 .1 3 . So d o I, N e ith e r d o I ................................................................................................................... 349 16.14. Inwersja czasownika .................................................................................................................. 351
Klucz do ćw iczeń .......................................................................................................................................... 354 Lista cza so w n ikó w n ie reg u larnych ........................................................................................................ 3 8 5 Indeks ...................................................................................................................................................... 32,3
dla poczqtkuiqcych i zaawonsowanych www iezykiobce.pl
WIELKA G R A M A TY KA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
.W ie lk a
g ra m a ty k a
ję z y k a
a n g ie ls k ie g o
d la
p o c z ą tk u ją c y c h
i za a w a n so w a n ych Teorj
p rz y k ła d y , ć w ic z e n ia " to napisany przystępnym językiem podręcznik z licznymi ćwiczeniami, ob|aśn 0 r °/ zagadnienia gramatyczne języka angielskiego. Książka jest adresowana do wszystkich uczących'? języka angielskiego, pragnących usystematyzować i pogłębić swoją wiedzę o współczesnej gramatyk tego języka. O m ów ione zagadnienia są przydatne dla początkujących, średnio zaawansowanych Oro[ zaawansowanych. Nasza publikacja została przygotowana z myślą zarówno o tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z językiem angielskim , jak i tych, którzy przygotowują się do egzaminów językowych: egzaminu dojrzałości, FCE, CAE lub TELC, a także studentach pierwszego roku ong|jsfy|
mI
por/q!lrU|gcyctt i ffj(jwan*owijnych
v>u ^ '
Przedimki Articles ek w języku angielskim występuje przed rzeczownikiem lub przed określającym ten rzeczownik p rz y m io tn ik ie m . Jest to nieodmienna część mowy, która nie ma odpowiednika w języku polskim. Wyróżniamy
dwa rodzaje przedimków: określony the oraz nieokreślony a lub an.
11. Przedimek określony the_____________ przedimek określony, d e fin ite a rtic le , stosujemy zarówno z rzeczownikami w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej, policzalnymi oraz niepoliczalnymi: the house (dom),
the houses (domy),
the rain (deszcz),
the money (pieniądze).
Przedimka określonego używamy w wymienionych poniżej sytuacjach: ■
przed rzeczownikami odnoszącymi się do wcześniej wspomnianych zjawisk, znanych rozmówcom osób, konkretnych przedmiotów, na przykład: There's a man outside the house. - Przed domem jest (jakiś) mężczyzna. The man is w earing a black coat. - Ten (konkretny, o którym mowa) mężczyzna ma na sobie czarny płaszcz.
I must go to the bank. - Muszę iść do banku, (konkretnego, w którym mam konto) Let me help you w ith the bag. - Pozwól, że pomogę ci z tą torbą, (konkretną, którą masz w ręku) Can you open the w indow , please? - Czy możesz otworzyć okno? (to konkretne, w tym pokoju); ■
przed rzeczownikami, po których dodatkowo występuje przydawka w znaczeniu ograniczającym, zawężającym, na przykład: the girl with a green bag (dziewczyna z zieloną torebką), the house I live in (dom, w którym mieszkam), the car you bought last year (samochód, który kupiłeś w zeszłym roku);
■
przed rzeczownikami oznaczającymi jakąś grupę, gatunek, na przykład. The tig e r is a dangerous animal. - Tygrys jest niebezpiecznym zwierzęciem. The panda is an endangered species. - Panda jest zagrożonym gatunkiem.
■
przed przymiotnikami w stopniu najwyższym: the nicest girl (najmilsza dziewczyna), the most expensive car (najdroższy samochód), the biggest mistake (największy błąd);
■
przed liczebnikami porządkowymi oraz przed only, w znaczeniu „jedyny", na przykład:
the first man on the moon (pierwszy człowiek na Księżycu), the fo u rth person on th e list (czwarta osoba na liście), the only person I can trust (jedyna osoba, której mogę zaufać);
dla poczqtkujqcych i zaawansowanych www.jezykiobce.pl
W IE L K A G R A M A T Y K A J Ę ZY K A A N G I E L S K I E G O
■
przed przym iotnikam i określającym i grupę ludzi oraz narodow ości:
the rich (bogacze), the French (Francuzi), the Dem ocrats (Demokraci).
the unem ployed (ludzie bezrobotni), the Polish (Polacy),
U życie p rzedim ka określonego z na zw am i w łasnym i. Przedimka t h e używamy zawsze przed nazwam i geograficznym i, na przykład: ■
morza i oceany:
the Baltic Sea (Morze Bałtyckie), the M e d iterra n e a n (Morze Śródziemne),
the Pacific O cean (Ocean Spokojny), the A tla n tic O cean (O cean Atlantycki);
■
rzeki: the Thames (Tamiza), the D anube (Dunaj), the Vistula (Wisła);
■
łańcuchy górskie: the H im alayas (H im alaje), the A lps (Alpy);
■
pustynie: the Sahara (Sahara), the G o b i (Pustynia G obi);
■
nazwy krajów lub grup wysp występujących w liczbie m nogiej:
the N etherlands (H olandia), the Bahamas (Wyspy Bahama), ■
the Canaries (Wyspy Kanaryjskie), the Seychelles (Seszele);
nazwy geograficzne, w których występuje of, przym iotnik lub wyrażenia takie jak „republika" czy „kró le stw o ", na przykład:
the United States o f Am erica (Stany Zjednoczone Ameryki), the Czech Republic (Republika Czeska) the United Kingdom (Zjednoczone Królestwo), the Tropic o f Cancer (Zwrotnik Raka! ■
nazwy geograficzne zawierające north (północny), south (południowy), east (wschodni), west (zachodni) na przykład: the N orth Pole (Biegun Północny);
■
nazwy
geograficzne,
w
których
north,
south,
east,
west
funkcjonują
jako
rz e c z o w n ik i,
the M id d le East (Środkowy W schód), the west of Poland (zachód Polski), the West (Zachód). Poza nazwami geograficznym i, przedimka th e użyjemy także w innych sytuacjach. ■
przed nazwami instytucji, budynków publicznych, hoteli, kin, teatrów. .he Hilton (Hotel Hilton), "> • W hite House (Rial, D o n ), the G lo b e (teat, G lobe), lh e Smithsonian Institution.
the British Museum. U w a g a ! Wyjątek stanowi: Covent G arden; .
przed nazwami dzienników: the W a rsa w Voice, the Los Angeles Times, the le d e p .n d .n t.
.
przed nazwiskami, które odnoszq s i, do calei rodzin,: the Brow ns (rodzina B ro w n *» );
i
1. P R ZE D IM K I
■
przed nazwiskami sławnych osób, dla podkreślenia konkretnej osoby: I saw Brad Pitt w h ile I w as in Paris on ho lid a y. Really? The Brad Pitt? - Podczas wakacji w Paryżu w idziałam Brada Pitta. N apraw dę? Tego Brada Pitta? (tego znanego aktora?)
Inne zasady użycia przedim ka the: ■
przed przedm iotam i, zjawiskami unikalnym i, jednostkowymi, na przykład: the sun (słońce), the moon (księżyc), the Bible (Biblia), the BBC;
■
przed nazwami instrum entów muzycznych: The violin is my fa vo u rite instrument. - Skrzypce to mój ulubiony instrument.
I play the piano. - G ra m na pianinie. ■
w wyrażeniach takich jak: in the night (w nocy),
in the m orning (rano),
in the week (w ciągu tygodnia),
during the week (podczas tygodnia),
on the ra d io (w radio),
on the phone (przez telefon),
in the m iddle (po środku),
to the theatre (do teatru),
at the beginning (na początku),
at the end (na końcu),
in the sky (na niebie),
in the arm y (w wojsku),
in the city centre (w centrum miasta),
a house in the country (dom na wsi),
in the cinema (w kinie),
the same shirt as yesterday (ta sama koszula, co wczoraj), the sooner the better (im wcześniej, tym lepiej); ■
szczególne użycie th e dotyczy rzeczowników, przed którymi przedimek ten z reguły nie występuje, jednak można go użyć w pewnych kontekstach dla podkreślenia. Na przykład, według zasady, nie stosujemy przedimka przed nazwami dni tygodnia, może on jednak pojawić się w takim zdaniu:
N ow I remember, it was the Saturday when Jane came to visit. - Teraz pamiętam, to była ta sobota, kiedy Jane przyjechała w odwiedziny.
-ii —
i
jria w n n s o w c irtv c h
W IE LK A G R A M A TYKA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
1.2. Przedimek nieokreślony a, an Przedimek nieokreślony a , in d e fin ite a rtic le , stosowany jest przed rzeczow nikam i w liczbie pojedynczej zaczynającymi się od spółgłoski (lub sam ogłoski w ym aw ianej ja ko sp ó łg ło ska ), na przykład:
a desk (biurko), o dog (pies), a ticket (bilet), a hospital (szpital),
a w in d o w (o k n o )' a b a 9 (torba)' a flo w e r (kwiat), a uniform (m undur) / ’ju:.m.fo:m/.
Przed rzeczownikam i zaczynającym i się od sa m o g ło ski oraz od n ie m e g o „h
użyjemy przedimka an,
na przykład:
an egg (jajko),
an apple (ja b łko ),
an airport (lotnisko), an honour (zaszczyt),
an hour (godzina), an heir (sp a d ko b ie rca ).
Przedimka nieokreślonego użyjemy w opisanych poniżej kontekstach: ■
przed rzeczownikiem , który jest w sp o m n ia ny po raz pierwszy i nie wskazuje na żaden konkretny, określony obiekt, na przykład:
This is a b ook. - To jest (jakaś) książka.
I d o n 't have a car. - N ie m am sa m o ch o d u , (ja kie g o ko lw ie k, ża dn e g o) There's a man outside the house. - Przed d o m e m jest (jakiś) mężczyzna. ■
przed rzeczownikiem odnoszącym się do reprezentanta pew nej g ru p y zjawisk, zwierząt czy
p rz e d m io tó w ,
m .in. przed rzeczownikam i będącym i nazwą za w o du , na przykład:
A w h a le is a m am m al. - W ie lo ryb jest ssakiem. V o lle y b a ll is a team sport. - Siatkówka jest g rą zespołow ą. Ju p ite r is a planet. - Jupiter jest planetą. M a rk is a teacher. - M a rk jest nauczycielem . ■
z rzeczownikam i odnoszącym i się d o ilości, ciężaru, czasu, w znaczeniu „je d e n ", na przykład:
a kilo o f stra w b errie s ([jeden] k ilo g ra m truskaw ek), a thousand pounds ([¡eden] tysiąc funtów ), a d o ze n eggs ([¡eden] tuzin jajek);
■
przed rzeczownikam i poprzedzonym i p rzym io tn ikie m , na przykład:
M a ry has a b e a u tifu l dress. - M a ry ma p ię kn ą sukienkę. There is an interesting p ro g ra m m e on TV to n ig h t. - Dziś w ieczorem w telewizji jest ciekowy p ro g ra m .
W h a t a wonderful surprise! - C o za w sp a n ia ła n ie spo d zia nka !
Przedimka nieokreślonego nigdy nie użyjem y ■
z rzeczownikami w liczbie m nogiej:
bags (torby), tickets (bilety), w indow s (okna); .
z rzeczownikami niepoliczalnym i, czyli takim i, które nie m ają liczby mnogiej:
money (pieniądze), cheese (ser), inform ation (informacje); ■
przed nazwami własnymi:
This is Jane. - To jest Jane. ■
przed nazwami posiłków:
I'm having breakfast. - Jem śniadanie. *lnne użycia przedim ka nieokreślonego: ■
z określeniami częstotliwości, cen, prędkości, na przykład:
once a w eek (raz w tygodniu), two pounds a kilo (dwa funty za kilogram ), 50 kilometres an hour (50 kilom etrów na godzinę); ■
przed im ionam i własnymi, w znaczeniu „podobny do", często ironicznie, na przykład:
It's time she realised she is not a M adonna. - Najwyższy czas, żeby zdała sobie sprawę z że żadna z niej M adonna. ■
przed im ionam i własnymi w odniesieniu do dzieł sztuki, zazwyczaj obrazów:
Are you sure this is a Picasso? - Jesteś pewien, że to obraz Picassa? ■
przed im ionam i własnymi, w znaczeniu „jakiś", na przykład:
There is a M r Smith on the phone to you. - Dzwoni do ciebie jakiś pan Smith.
Ć W IC Z E N IA
Dopisz do w yra zó w o d pow iedni przedimek a, an lub the: hour
a ........
1.................
h c........
m ....... ......country n ........ ......West
d ........
o ..............
Kennedys
e........
P........
armchair
f
q ..................... university Netherlands r......... s...............orange
9 .............. ...... heir h i i. ... ...... United Kingdom i........ k www.jezykiobce.pl
t .........
Royal Theatre
u ........
Ukraine
d,a P a r k u j ą c y c h i zaaw ansow anych
WIELKA GRAMATYKA J Ę Z Y K A A N G I E L S K I E G O
U z u p e łn ij w y r a ż e n ia o d p o w ie d n im i p r z e d im k a m i a , a n lu b th e . o ....................best stu de n t in o u r class
h ..................... d oze n a p p le s
b ....................k ilo o f o ra n g e s
i.......................w es*
c . 5 0 m ile s ..................h o u r
j.
2 e u r o s .................. k ilo
d . o n c e ................w e e k
k.
i n ...................m id d le
e ................... o n ly person I like
I.
i n .................sky
f .....................m a n I love.
m. o n ....................ra d io
g ................... m ost expensive c a r
n ........................ th o u sa n d p o u n d s
P o la n d
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n im i p r z e d im k a m i a , a n lu b th e : a. There i s ................. pen on the desk. Is it yours? b. Paul i s ................. best student at o u r school. c ....................French d o n 't l i k e ..................English. d. I've b o u g h t ............... b ea u tiful new dress. e. Let's g o t o ................. cinem a to n ig h t. f.
W e g o sw im m ing o n c e ................. week.
g. An e a g le i s ................. bird. h. I alw ays have coffee i n ................. m o rn in g . i.
M y b ro th e r is i n ................. arm y.
j.
Let's b u y ............... kilo o f apples and m a k e
a p p le pie.
W y b ie r z p r a w id ło w ą o d p o w ie d ź : a. W h o i s .................boy M a rk is talking to? a. the
b. a
b- Jim i s ............... only person here w ho speaks Spanish. a. the
b. a
c. Look, I h a v e ............... new bag! a. the
b. a
d. D o you have to w e a r .................u niform a t school? a. a b. an e. He was driving to o fast, a b o u t 1 0 0 k ilo m e tre s a. the b. an P ,ł w a s ...............worst day o f my life. a. the b. a g.
Is th e r e .............. post office near here? a. the b. a
h. The peaches are I euro o a '•
|
b the ^ster i s ..................
a. the '•
.....
b. a
* * < * " • " » ................ »«pensive aid a. an b. a
hour.
1.3. Brak przedimka Ż a d n e g o p rz e d im k a , z e r o a r t ic le , n ie u żyje m y w o p is a n y c h p o n iż e j k o n te k s ta c h :
■
przed
nazw am i
w ię k s z o ś c i
m ia s t,
p a ń s tw ,
k o n ty n e n tó w ,
w ysp,
je z io r
o ra z
pojedynczych
gór,
no p rz y k ła d :
Rome (Rzym),
N e w Y o rk (N o w y Jo rk),
M o u n t Blanc,
Lake M ic h ig a n (J e z io ro M ic h ig a n );
U w a g a ! W y ją te k s ta n o w ią : t h e H a g u e (H a g a ), t h e U k r a in e (U kraina), t h e Antarctic (Antarktyka). ■
przed im io n a m i w ła s n y m i, o p ró c z w y ją tk o w y c h k o n te k s tó w , k ie d y c h c e m y co ś p o d k re ś lić (p o ró w n a j: P rzedim ek o k re ś lo n y th e ), o ra z przed ty tu ła m i:
M r Smith, President Johnson, Prince C harles, C a p ta in Smith, D o c to r B row n, przed n azw am i u lic , m o s tó w , b u d y n k ó w : O x fo rd Street, Fifth A ve n u e , B uckingham Palace;
■
U w a g a ! W y ją te k s ta n o w ią : t h e H ig h S tre e t, th e S tra n d . ■
przed n azw am i d n i ty g o d n ia , m iesięcy, p ó r ro k u , św iąt:
■
on S aturday (w s o b o tę ),
in sp rin g (w io sn ą ),
in Septem ber (we w rze śn iu ),
fo r Easter (na W ie lk a n o c );
przed rze czo w n ika m i o z n a c z a ją c y m i p o ję c ia a b s tra k c y jn e , u c z u c ia , na p rz y k ła d :
love (m iłość), luck (szczęście), fe a r (strach); A ll you need is love. - Potrzebujesz ty lk o m iło ś c i, ale:
The love I fe lt fo r him. - M iło ś ć , k tó rą g o d a rz y ła m , (k o n k re tn e u czucie, d o k o n k re tn e j o so b y). ■
przed nazw am i dyscyplin sp o rto w ych o ra z d ziedzin n a u k i:
I play tennis. - G ra m w tenisa. He does judo. - O n u p ra w ia d żu d o . I hate Physics. - N ie znoszę fizyki. ■
przed nazw am i firm : F ia t, IB M , P h ilip s ;
przed nazw am i p o siłkó w , chyba że są o n e p o p rze d zo n e p rz y m io tn ik ie m , w tedy użyjem y p rze d im ka n ieokreślonego:
I had b re a k fa s t a t 8 o 'c lo c k .
Z ja d ła m ś n ia d a n ie o ósm ej,
ale:
I had a b ig b re a k fa s t this m o rn in g .
Dziś zja d ła m duże śn ia d a n ie .
WIELKA G RAM ATYKA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
prze d rz e c z o w n ik a m i h o m e (d o m ), b e d (łó żko ) o ra z w o r k (p ra c a ), n a p rz y k ła d : I r e tu r n e d h o m e la te .
Późno w ró c iłe m d o d o m u .
I a m a t w o r k a t th e m o m e n t, I 'l l c a ll y o u b a c k .
Jestem te raz w p ra cy, o d d z w o n ię d o c ie b ie
później.
I w as so tire d last night, I w e n t s tra ig h t to bed. - W c z o ra j w ie c z o re m b y łe m ta k zm ęczony, że p o s z e d łe m p ro s to d o łó żka , a le :
Please, put the suitcase on th§ bed.
Proszę p o ło żyć w a lizkę n a łó żku , (m o w a o k o n k re tn y m m eblu)
prze d rz e c z o w n ik a m i ta k im i jak s c h o o l (szko ła ), u n iv e r s ity (u n iw e rsyte t), h o s p it a l (s zp ita l), p r is o n (w ięzien ie ), c h u rc h (k o ś c ió ł), jeśli o d n o s im y się d o tych m ie jsc w z n a cze n iu o g ó ln y m , a n ie m ó w im y 0 k o n k re tn y m m iejscu i b u d y n k u , na p rz y k ła d :
M a rk is in hospital.
M a rk jest w szp ita lu , (nie m ó w im y o k o n k re tn y m s z p ita lu , jest w szp ita lu ,
p o n ie w a ż jest chory) a le :
Jane w ent to th§ hospital to visit M a rk . - Jane poszła d o s z p ita la , żeby o d w ie d z ić M a rk a , (poszła d o k o n k re tn e g o szp itala, w którym jest M a rk)
1 g o to church every Sunday.
W
ka żd ą
n ie d zie lę c h o d z ę d o
k o ś c io ła ,
(o g ó ln ie ,
n ie d o
k o n k re tn e g o ) a le :
The tourists w ent to the church to adm ire its beautiful frescos.
Turyści w eszli d o k o ś c io ła
aby
p o d z iw ia ć p ię kne freski, (do k o n k re tn e g o , któ ry ch c ie li zobaczyć);
g d y w y p o w ia d a m y się o g ó ln ie o jakiejś g ru p ie ludzi lu b p rz e d m io tó w , na p rz y k ła d :
C hildren like sweets.
Dzieci lu b ią słodycze, (o g ó ln ie , wszystkie dzieci)
a le :
Tell thfi children to wash their hands. Powiedz d zie c io m , żeby um yły ręce. (k o n k re tn y m d zie cio m ) I like to read books. Lubię czytać książki. a le :
I h f i books you recom m ended w ere re a lly very Interesting.
Książki, k tó re m i p o le c iłe ś , były
n a p ra w d ę b a rd zo ciekaw e.
V egetables are very healthy. - W arzywa są b ardzo zdrow e, a le : I 'm g o in g to th e g a r d e n , I n e e d to w a te r th e v e g e ta b le s . w arzyw a. ■
I d , d o o ą ro d o , m u s s , podloC
w w yrażeniach takich jak:
by car / by plane / by »rain / by bus (samorhnrUr« / o n TV ( „ te l.w i.il), on business (w interesach), i i* i i ■ . , o n h o lid a y (na w a k a q a c h , » noc), i a lln n •ig hi .t ,(calq
i
a, s .„ ! S Q m dote" ’ ' P « * » * " / a u to b u s e m ). : ' ° m o '7 u ' w P odróży m o rskie j), ,n c o u rt (w s ą d z ie , ... ) a t n,,9 ht / w nocy),
a ll d a y (cały dzień),
1. P R Z E D I M K I
Ć W IC Z E N IA W y b ie rz p r a w id ło w ą o d p o w ie d ź : a. I've never swam in ............... Pacific O c e a n . a. the
b. -
b. I'm g o ing t o ............... N e th e rla n d s on holiday. a. -
b. the
c. Have you ever been t o ................. A m sterdam ? a. -
b. the
d. N o, but I was i n ................. H a g ue once. a. the
b. -
e. I have an a p p o in tm e n t w ith ............... M rs Brown a t five. a. a f.
b. -
T h e re 's ................. M r Smith to see you, d o you know him ? a. a
b. -
g. Have you heard! M a rk is in ............... hospital! H e's h a d an accid en t! a .th e
b. -
h. O h no! I've left my n o te b o o k a t ................. university! a. i.
b. the
Let's see Big Ben and t h e n ............... British M useum . a. the
b. -
I love c lim b in g , I'd like to g o t o ................. H im alayas o n e day.
j.
a. the
b. -
k. Sally cam e back t o a. the I.
hom e really late last n ig h t and her parents w ere angry.
b. -
Do you d o any sports? I lo v e ............... volleyball. a. -
b. the
Uzupełnij zdania podanym i w yrażeniam i: all night
prison
during the night
during the week by plane
on TV
at the end
in the sky
in the middle
on holiday
the prison
once a week
a. Look at the photo! W h o is that m a n ............................... ? b. There are n o c lo u d s ................................ it's g o ing to be a beautiful day. c. The story is rather boring, but a lo t h a p p e n s .................................. d. I never have any free t im e ................................. e. We have Spanish c la s s e s ................................ every Friday at 6 o 'c lo c k . f.
If he did it, he'd g o t o .................................
g. His lawyer cam e to visit him in ................................ h. I couldn't s le e p
- I had a terrible toothache.
i. W here do you want to g o .............................. this year? j
I never travel
I'm a fraid o f flying.
k. Is there anything to watch .............................. tonight? I.
I heard some n o is e s .............................. . I was really scared.
G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
W IE L K A
0
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n im i p rz e d im k a m i a, an lub the: a.
D id y o u l i k e ......................b o o k I g a v e yo u fo r y o u r b irth d a y ?
b.
W h a t's th e n a m e o f ....................... g irl w e m e t yesterday?
c.
T h ey a re b u ild in g ....................... n e w ro a d next to m y h o u se .
u.
Excuse m e , c o u ld y o u o p e n
e.
U n fo rtu n a te ly , ................ b lo u s e I b o u g h t last w e e k w as d a m a g e d a n d I h a d to re tu rn it.
f.
It w a s ....................... e xtre m e ly m o v in g film , it re a lly m a d e m e cry.
w in d o w , ple ase ?
9 ........................... w h a le is o n e o f th e b ig g e s t m a m m a ls . h.
M y b ro th e r is ....................... b ro k e r, he w o rks in ..................... b a n k.
i.
You a re ....................... o n ly p erson w h o has sto o d by m e.
j.
W e had
k.
I'v e h e a rd o n ...................... ra d io th e re m ig h t be a th u n d e r storm to n ig h t.
I.
N o w w e liv e in .......................city ce n tre , b u t we used to live in ....................... c o u n try s id e .
b ig b re a k fa s t th is m o rn in g b ecause w e 're g o in g to th e s w im m in g p o o l.
m . I b o u g h t ....................... k ilo o f a p p le s , som e flo u r a n d ....................... d o ze n e g g s a t ........................shop y o u re c o m m e n d e d - it's re a lly q u ite ch e a p , n.
M a ry sp e n d s h o u rs ta lk in g on .......................p h o n e .
C z y następ ują ce z d a n ia sq p o p ra w n e? Z n a jd ź i p o p ra w w nich b łę d y : a.
The E nglish a re co n s id e re d to be w e ll-m a n n e re d a n d p o lite ......................................
b.
I'v e h e a rd th is song o n a ra d io ..............................................................................................
c.
D o yo u h a v e to w e a r an u n ifo rm a t sch oo l? .....................................................................
d.
W e live d in H a g u e fo r 4 years................................................................................................
e.
W e g o to th e ch u rch every Sunday.
..................................
f.
I'v e h e a rd yo u p la y v o lle y b a ll re a lly w e ll.
..................................
g.
H a ve you e v e r been to the Asia?
..................................
h.
The safe w as o p e n w hen I re tu rn e d the h om e.
i
| need the m o n e y you b o rro w e d fro m me last m o n th .
j
W h a t shall w e have fo r a d in n e r?
k.
The b a b y ke p t crying a ll the night.
I.
The d o c to r to ld me to stay in the bed fo r three days,
m. The p o lls show th a t D em ocrats w ill w in the a u tu m n e le ctio n s. n.
W e 're lo o k in g fo r a ch ea p hotel, the cheapest in to w n .
Rzeczowniki N o u n s 2.1. Liczba mnoga rzeczowników____________ Tworzenie liczby mnogiej rzeczowników w języku angielskim nie jest trudnym zagadnieniem . Należy pamiętać o tym, że istnieje grupa rzeczowników mających w liczbie m nogiej form y nieregularne lub tylko jedną formę - liczby pojedynczej lub m nogiej. W rozdziale tym om ówim y rzeczowniki regularne oraz nieregularne, rzeczowniki mające obydwie liczby oraz te, które występują tylko w jednej liczbie: pojedynczej lub mnogiej.
2.1.1. Rzeczowniki policzalne Rzeczowniki policzalne, co u n ta b le nouns, występują w liczbie pojedynczej oraz m nogiej. W yróżniamy wśród nich zarówno rzeczowniki regularne, jak i nieregularne.
Rzeczowniki regularne Regularną liczbę mnogą w języku angielskim tworzy się przez dodanie do rzeczownika końcówki -S:
a book (książka) - books (książki),
a table (stół) - tables (stoły).
Rzeczowniki kończące się na -tch, -ss, -sh, -ge, -d g e , -x, -o mają w liczbie m nogiej końcówkę -es, oto przykłady:
a watch (zagarek) - watches (zegarki),
a kiss (pocałunek) - kisses (pocałunki),
a veto (weto) - vetoes (weta),
an em bargo (embargo) - em bargoes (embarga).
Wyjątkami od tej reguły są rzeczowniki obcego pochodzenia kończące się na -O, które mają w liczbie mnogiej końcówkę -s. O to niektóre z tych wyjątków:
a UFO (U F O )-U F O s, a kilo (kilogram) - kilos (kilogramy). Rzeczowniki kończące się na -y w liczbie mnogiej zmieniają form ę w dwojaki sposób, zależnie od tego, jaka głoska znajduje się przed końcówką -y. Jeśli przed -y występuje spółgłoska, rzeczownik w liczbie mnogiej ma końcówkę -¡es, oto przykłady:
a colony (kolonia) - colonies (kolonie), Jeśli przed -y występuje sam ogłoska, rzeczownik oto przykłady:
a tray (taca) - trays (tace),
a b a b y (dziecko) - babies (dzieci). w liczbie mnogiej ma regularną końcówkę -s,
a key (klucz) - keys (klucze).
Warto jednak zwrócić uwagę, że także od tych reguł istnieją pewne wyjątki. Należą do nich niektóre nazwy własne oraz grupa rzeczowników złożonych, na przykład:
the two Germanys (dwie republiki niemieckie),
www.iezykiobce.pl
a layby (zatoczka przy jezdni) - laybys (zatoczki).
d la p o czątku ją cych i zaow onsow anych
19
WIELKA G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G I E L S K I E G O
G rupa rzeczowników kończących się na - f lub -fe zmienia w liczbie m nogie
końców kę no -ves
na przykład:
a knife (nóż) - knives (noże),
a shelf (półka) - shelves oó'k ,,
a leaf (liść) - leaves (liście),
a thief (złodziej) - thieves (złodzieje
Należy pam iętać iednak, że ta reguła
nie ma zastosowania
a belief wierzenie, pogląd) - beliefs(poglądy), a d iff (klif) - cliffs (klify),
w przypadku rzeczown <ów.
a chief (wódz) - chiefs wodzowie) a roof (dach) - roofs (dachy).
Rzeczownik scarf sza < ma dwie poprawne form y: scarfs oraz scarves.
Rzeczowniki nieregularne W języku angielskim wiele rzeczowników w liczbie mnogiej posiada formy nieregularne. Wśród nich możno wyróżnić: ■
rzeczown ki, w których zccro d zi zm ona sam ogłoski:
a fo o t stopa) - feet -stopy),
a tooth (ząb - teeth (zęby),
a mouse (mysz) - mice (myszy),
a louse (wesz) - lice wszy),
o m a n mężczyzna - men (mężczyźni,
a w om an kobieca - w om en kobiety
a goose gęś - geese (gęsi). ■
rzeczowniid m ające w iczbie m nogiej końcówkę -e n :
a child (dziecko) - children (dzieci),
an o x wół) - oxen woły),
a b rother brat, w znaczeniu: mnich - brethren (bracia, ■
znaczeniu: ~ ~ is : ;
rzeczowniki aos a c c ące "a
Należy pam iętać
ze v. przypadku tych rzeczown ków, o ich iczbie decyduje kontekst, w ialci— występują
zależnie cc
"ego towarzyszący im czasówr k pojawia się w ;orm ie liczby pojedynczej tub m nogiej, no przykłcd
The salmon is a very healthy fish. - Łosoś iest bardzo zdrową rybą. (liczbo p o edynczo Salmon arę m ainly farm ed all over Europe and th ro ug ho u t the U nited States - Łososie sq hodowane główn e w Europie i Stanach Zjednoczonych, (liczba m n cca ) D o rzeczowników mających *akq samą form ę w obydwu liczbach należą:
.
nazwy niektórych zwierząt, głównie ryb: ca rp (karp), cod (dorsz), d e e r (jeleń), grouse 'głuszec , moose (łoś), salmon (łosoś), sheep (owco), trout (pstrąg);
.
rzeczown,k, kończące się ze swojej natury w liczbie pojedynczej na -s (szubemco), senes (serio), species (gatunek);
“
k
b arracks (koszary), gallow s
” * * * * * ie v e ,d hu" d,ed COrl (kilhoset somochodOw) ten Ihousood
"o przyktod hundreds o l people (selk, M n ) . m K io n , o l „ a r s (m ilion, gwosdl
2. R Z E C Z O W N IK I
■
niektóre rzeczowniki określające narodowość, kończące się na -s lub -e se :
one Swiss (jeden Szwajcar)
tw o Swiss (dwóch Szwajcarów),
one Japanese (jeden Japończyk) - three Japanese (trzech Japończyków); ■
rzec zowniki zbiorowe, c o lle c tiv e n o u n s . M ogą one występować z czasownikiem w liczbie pojedynczej lub mnogiej, w zależności od tego czy odnosimy się do całej grupy jako jednej zbiorowości czy do zbioru indywidualnych jednostek. O to przykładowe rzeczowniki zbiorowe: audience (widownia), group (grupa), gang (gang), fam ily (rodzina), committee (komitet), governm ent (rząd), staff (personel),
team (drużyna), class (klasa), crew (załoga), public (publiczność). M y fam ily is very small. - M oja rodzina jest bardzo m ała. (rodzina postrzegana jako cała grupa) M y family enjoy playing cards.
M oja rodzina lubi grać w karty, (wszyscy członkowie mojej rodziny)
Ć W IC Z E N IA Podaj form y liczby mnogiej rzeczow ników : a. key
....................................
h.desk
............... ............
b. hero
....................................
i.brush
............................
c. watch
...................................
j.story
............................
d. wife
...................................
k.tom ato
............................
e. safe
....................................
I.photo
............................
..................................
m.kiss
............................
f.
radio
g. half
.............................
Podaj form y liczby mnogiej rzeczow ników : a. ox
h.child
....................
b. tooth
...................................
i.woman................................ .
c. man
...................................
j.goose......... .............................
d. sheep
...................................
k.salmon...... .............................
e. mouse
..................................
I.foot..........................................
f.
..................................
m.deer......... .............................
species
g. series
............................
Uzupełnij zdania odpow iednią formą rzeczownika w liczbie mnogiej: o. We need three b i g ........................to pack all those books, (box) b Two n e w ........................ of birds have been discovered in this region, (species) c. T w o ...................... rejected his request, (judge) d G anbaldi is one of Italy's n a tio n a l.......................... (hero) e I II hove tw o ........................ fo r my birthday - one for my family and one for friends, (party) f, I lived with t w o ........................ when I studied in Tokyo. (Japanese) g Bill has lost t w o ....................... in a fight, (tooth) h. There were f o u r ....................... grazing in the meadow, (sheep) i.
T h e ....................
were caught red-handed with the money, (thief)
j. There are seven........................ in a week, (day) ;*w*\«obc« çt
d lo po ciq*« uiqcych
za a non sow an ych
21
W I E L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G I E L S K I E G O
Zam ień zd a n ia na liczbę m nogą: a. This director g ot an award fo r his m usic video.
2
.
......................................................
b. England had a colony in A frica. c. W e bought a turkey fo r o u r Christmas dinner.
Rzea
d. We need a shelf fo r o u r books.
cech>
e. This tooth has to be pulled out.
......................................................
f. A sheep provides w ool.
......................................................
"
g. In o u r group there is one Swiss and one Japanese........................................................... n
h. There is a w olf and a deer in the zoo.................................................................................... i.
Please buy a lo a f o f bread. (2)................................................................................................
i.
A child is afraid o f a mouse.............................................. ...................................................... Sq to okres
W y b ie rz p ra w id to w q o d p o w ie d z :
( ° ) l‘ f or m abstn
a. M ic e .................my favourite anim als.
7
a are
b. is
b. M any species of b ir d s ................ to warm countries in winter. a. go
n
(pore
b. goes
c .................. of
people came to the concert.
a. Hundred
Nalei
b. Hundreds
kq re
d. We need t w o .............. eggs to make all those w edding cakes. a. dozen
na pr
b. dozens
e ....................always com plain about men. a. W om an
b. Women W§r6
f. All o u r s ta ff...............very efficient and enthusiastic. a. is
b. are n
g. The two trout we caught ye sterd a y.................delicious. a. were
fi
b. was
h. He earned th r e e a. m illions
\A
dollars when he sold his company. b. m illion
rz
U zupełnij zdania podanym i rzeczow nikam i w liczbie m nogiej: Pi
goose
sheep
salmon
moose
carp
ox
w o lf
mouse
^ cl
o ..............................are large deer-like anim als which mainly live in Scandinavia. b. The shepherds were grazing th e ir ..........................in the beautiful green fields.
■
rz
c .............................. were often used to pull loads and work on farms.
P1
d. At night you could only hear the howling o f ........................... in the forest.
n<
e. My grandm other m ainly kept birds on her farm , including turkeys and ............................ f.
It's a tradition to eat fish for Christmas in Poland, mainly herrings and ............................
O'
g. I d o n 't like fish very much, except f o r ...................... h. Scientists often u s e ............................¡n their laboratory.
"
W Er
2
R Z E C Z O W N IK I
2.1.2. Rzeczowniki niepoliczalne R z e c z o w n ik i
niepoliczalne, u n c o u n ta b le no u n s, występują tylko w liczbie pojedynczej. M a ją one pewne
cechy charakterystyczne:
■
łączą się zawsze z czasownikiem w liczb ie pojedynczej,
■
nie występują nigdy z końcówkam i liczby m nogiej,
■
nie pojawiają się nigdy z przedimkiem a lub a n , ani z takim i kwantyfikatorami jak m a n y czy (a) few.
Są to rzeczowniki określające przedmioty lub pojęcia, których nie można fizycznie policzyć. M ożna jedynie określić, czy jest ich dużo, m ało, trochę, za pom ocą określników ilościowych takich jak na przykład:
(a) little, much, some, plenty o f itd. M ożna policzyć także pojem niki, w których się znajdują: a bottle of milk (butelka mleka), a bow l o f rice (miska ryżu), a carton of m ilk (karton mleka). Do rzeczowników abstrakcyjnych stosowane jest wyrażenie a piece of lub an item of, na przykład: a piece of advice (porada), a piece of music (utwór muzyczny), an item of news (inform acja). Należy zauważyć, że część z tych rzeczowników ma mylącą końcówkę -S, która może wydawać się końców ką regularnej liczby mnogiej, ale nią nie jest. Wszystkie te rzeczowniki występują tylko w liczbie pojedynczej, na przykład:
Diabetes is a serious disease. - Cukrzyca jest poważną chorobą. Statistics is not my favourite subject. - Statystyka nie jest m oim ulubionym przedm iotem . Wśród rzeczowników niepoliczalnych można wyróżnić pewne grupy: ■
niektóre rzeczowniki określające konkretne przedmioty lub zjawiska:
furniture (meble), luggage (bagaż), m oney (pieniądze), equipm ent (sprzęt); Warto zwrócić uwagę na fakt, że wszystkie te rzeczowniki mają w języku polskim obydwie liczby.
M oney is not the most im portant thing in life, (liczba pojedyncza) - Pieniądze nie sq najważniejszą rzeczą w życiu, (liczba mnoga); ■
płyny, substancje, materiały:
gold (złoto), w o o d (drewno), sugar (cukier), flour (mąka), w a te r (woda), silk (jedwab), a ir (powietrze), cheese (ser), coffee (kawa), glass (szkło); ■
rzeczowniki określające pojęcia abstrakcyjne:
patience (cierpliwość), musie (muzyka), happiness (szczęście), advice (porada), friendship (przyjaźń), news (wiadomości), time (czas); The news on TV is alw ays boring, (liczba pojedyncza) - W iadom ości w telewizji są zawsze nudne. (liczba mnoga); ■
języki, na przykład:
English (język angielski), French (język francuski), Italian (język włoski), itd.
|ezyV.tobce pl
d la p o c iq tk u jq c y c h i zoow ansow onych
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G I E L S K I E G O
dyscypliny naukowe, przedm ioty szkolne, w tym te kończące się na -ics.
■
Biology (biologia), History (historia), Statistics (statystyka), Economics (ekonom ia). ■
inne wyrazy kończące się na -ics: aerobics (aerobik), athletics (atletyka), classics (klasyka);
■
nazwy sportów i gier:
fo o tb a ll (piłka nożna), basketball (koszykówka), b rid g e (brydż), b illia rd s (bilard), bowls (kręgle!, darts (gra w rzutki), draughts [UK] (warcaby), checkers [US] (warcaby); ■
rzeczowniki odczasownikowe:
jogging (bieganie), singing (śpiewanie), tra in in g (trenowanie); ■
niektóre nazwy chorób:
mumps (świnka), measles (odra), rabies (wścieklizna), shingles (półpasiec), diabetes (cukrzyca), fiu (grypa); ■
nazwy zjawisk meteorologicznych:
w eather (pogoda), fo g (mgła), rain (deszcz); ■
nazwy własne:
Islam (islam), Christmas (Boże Narodzenie), A lgiers (Algier), Athens (Ateny), Brussels (Bruksela), Flanders (Flandria), M arseilles (Marsylia); ■
rzeczowniki od przymiotnikowe oznaczające pewne pojęcia abstrakcyjne:
the unknown
(co
nieznane),
the best
(co
najlepsze),
the impossible
(co
n ie m o ż liw e ),
the supernatural (co nadprzyrodzone), the w orst (co najgorsze); ■
nozwy instytucji, tytuły (nawet jeśli występują w liczbie mnogiej):
The United Nations is w orking on a new resolution on famine in A frica. - ONZ
p r a c u je
nad
nową rezolucją dotyczącą głodu w Afryce.
"The M e rry W ives o f W in d so r" is one of Shakespeare's best works. - „Wesołe kumoszki z W indsoru" to jeden z lepszych utworów Szekspira. ■
określenia czasu, odległości, kwoty pieniędzy:
Two hours is enough fo r this exam. - Dwie godziny wystarczą na napisanie tego egzaminu. Five dollars i$ not a huge sum of money. - Pięć dolarów to nie jest duża kwota pieniędzy. Two miles ¡£ too fa r to w alk. - Dwie mile to zbyt daleko, żeby iść piechotą. Trzeba pamiętać, że niektóre z wymienionych wyżej rzeczowników niepoliczalnych występują w fomll€ policzalnej (z końcówką liczby mnogiej oraz czasownikiem w liczbie mnogiej), jednak wtedy zmienia ^,c< ich znaczenie:
Two coffees, please. - Poproszę dwie kawy. H ow many sugars do you want in your tea? - Ile kostek cukru chcesz do herbaty?
2.
R Z E C Z O W N IK I
Ć W IC Z E N IA Q
Uzupełnij tabelę. Zdecyduj, które rzeczow niki są policzalne, a które nie: patience politics
child fo o t
billiards
series
rice
sheep
louse
rabies
dozen
species
w eather
barracks
w ood
kilo
governm ent
milk
cheese
the best
sgle), Rzeczowniki policzalne
Rzeczowniki niepoliczalne
rzyca),
uksela),
Uzupełnij zdania podanymi rzeczownikami: możliwe)/
measles
darts
equipment
friendship
money the best
flour advice
Linguistics furniture
a. Billy h a d .........................last week, so he was absent from school. cuje nod kumoszki
b. To make this cake you need s u g a r,........................, eggs and some milk. c. I can lend you s o m e ........................ but I don't have much. d. Love a n d .........................are the most important things in life. e. I stu dy.........................at university. f. I've never p la ye d ......................... before. g. Be p a tie n t,.........................is yet to come. h. We've bought n e w .........................for Tommy's room.
TU•
i. D iv in g ........................ can be quite expensive.
y*
j. I have a problem, I need s o m e .........................
I
w
f o r r n ie
Lmienia si«
iezykiobce.pl
cnG^ 1
dla poczqlkujqcych I zaawansowanych
25
W IELKA GRAMATYKA JĘZYKA ANGIELSKIEGO
W y b ie rz p ra w id ło w q o d p o w ie d ź: a. 1 take two a. sugars
b. su ga r
b. Politics a. are
b. is
c. Billiards a. is
b. are
d. The w ine g la s s e s ......................... to be cleaned, can you a. need
b. needs
e. Fifty e u r o s ......................... a lot fo r a dress like that. a. are f.
b. is
A ll o f the b a r ra c k s ......................... in a very bad state. a. is
b. are
g. 1 need ... ..................... to make notes. a. p a p e r
b. a paper
h .................... ........ Statistics o b lig a to ry in this departm ent? a. Are i.
M oney .. ...................... everything. a. isn't
j
b. Is b. a re n 't
The United S ta te s ........................ a pow erful country. a. is
b. are
P ołqcz w y ra ż e n ia w pary: 1 . a bottle o f
a. rice
2 . a bar o f 3 . a carton o f
b. cheese
4. a loaf of
d. chocolate
5. a can o f
e. butter
6 . a pinch of
f. milk
7. a jar of
g, bread
8 . a slab of
h. salt
9. a slice of
¡. beer
1 0 . a grain of
j. ¡am
c. water
2.
R Z E C Z O W N IK I
Połącz w yraże n ia w pary: 1 . a piece of
a. friends
2 . an item of
b. paper
3. a game of
c. music
4. a bar of
d. cattle
5. a group of
e. news
6 . a circle of
f.
7. a bit of
8 . a herd of
g* chess h. people
9. a scrap of
i.
1 0 . a branch of
advice
knowledge
i- soap
2.1.3. Liczba mnoga rzeczowników obcego pochodzenia Rzeczowniki obcego pochodzenia w liczbie mnogiej, często zachowują form ę, jaka występuje w języku, z którego pochodzą. Trzeba jednak pamiętać, że język, zwłaszcza mówiony, coraz częściej ulega uproszczeniom i nierzadkie są formy regularne niektórych z tych rzeczowników, z końcówką -(e )s . Słowa pochodzenia greckiego lub łacińskiego:
stimulus (bodziec) - stimuli, corpus (zbiór dzieł) - corpora, bacterium (bakteria) - bacteria, analysis (analiza) - analyses, thesis (teza) - theses, hypothesis (hipoteza) - hipotheses, criterion (kryterium) - criteria, curriculum (program zajęć) - curricula, appendix (suplement) - appendices,
■
nucleus (jądro) - nuclei, aquarium (akwarium) - aquaria, codex (rękopis) - codices, crisis (kryzys) - crises, diagnosis (diagnoza) - diagnoses, basis (baza, podstawa) - bases, phenomenon (fenomen) - phenomena, larva (larwa) - larvae, index (wskaźnik matematyczny) - indices;
pochodzenia francuskiego, różnica jest w wymowie:
corps (korpus) - w liczbie pojedynczej /ko:/, w liczbie mnogiej /ko:z/, précis (streszczenie, zarys) - w liczbie pojedynczej / ’preisi:/, w mnogiej - /*preisi:z/, faux-pas —w liczbie pojedynczej /fo u ’ pa:/, w mnogiej: /fe u ’pa:z/, bureau (biuro) / bjuarau/ - w liczbie mnogiej bureaux / ’ bjuarau/ lub bureaus / ’ bjuarauz/; ■
pochodzenia hebrajskiego: kibbutz (kibuc) - kibbutzim.
www-iezykiobce pi
dla poczqtkuiqcych • zoaw ansow anych
27
W I E L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G I E L S K I E G O
W a rto jednak zauważyć, że część tych rzeczowników posiada, poza wyżej w ym ienionym i, także formy regularne , z typow ą dla języka angielskiego końców ką -es. Jednak zależnie od form y liczby mnogiej, m oże zm ienić się również ich znaczenie, na przykład:
in d e x - indexes (spis alfabetyczny w książce), in d e x - indices lub indexes (wskaźnik matematyczny), a p p e n d ix - append ixe s (wyrostek robaczkowy), a p p e n d ix - appendices lub appendixes (suplement).
2.1.4. Liczba mnoga rzeczowników złożonych W przypadku rzeczowników złożonych, form ę liczby m nogiej tworzy się na trzy różne sposoby. ■
■
najczęściej form ę liczby mnogiej przyjmuje ostatni człon złożenia, na przykład:
a b reakdow n (załamanie, awaria) - breakdow ns,
a pocket knife (scyzoryk) - pocket knives,
a grown-up (dorosły człowiek) - grown-ups,
a postm an (listonosz) - postm en,
a take-off (start samolotu) - take-offs,
an a p p le tre e (jabłoń) - a p p le trees,
form ę liczby mnogiej przyjmuje pierw szy człon złożenia, na przykład:
a passer-by (przechodzień) - passers-by, a man-of-war (okręt wojenny) - men-of-war, a sister-in-law (szwagierka) - sisters-in-law; ■
forma liczby mnogiej występuje w o b yd w u członach złożenia, na przykład:
a woman doctor (kobieta lekarz) - w om en doctors, a manservant (służący) - menservants. ć w ic z e n ia
Podaj formy liczby mnogiej rzeczowników: a. diagnosis
...........................
g. analysis
b. stimulus
...........................
h. crisis
c. corpus
...........................
i.
thesis
d. aquarium
...........................
j.
phenom enon
e. bacterium
............................
f. curriculum ...........................
k. basis I. criterion
Podaj formy liczby mnogiej rzeczowników: a. a grown-up
......................
b. a woman doctor .......................... c. a mother-in-law
..........................
d. a postman
..........................
e. a passer-by f. a brother-in-law
.......................... ..........
g. a breakdow n h. a take-off i.
a fo rge t-m e -n o t
i- a pocket-knife k. an apple tree I. a m anservant
2. R Z E C Z O W N IK I
m
Uzupełnij zdania odp ow ie dn ią form q rzeczow nika w liczbie mnogiej: 0 After thorough .
. —
b There are beautiful t
.
. we decided to close dow n the factory (analysis)
........ ............... in our orchard, (apple tree'
After the accident, all the
d Some m eteorological
were questioned by the police (passer by) ____
are difficult to explain (phenomenon)
e
The teachers are w orking on n e w
f.
This film is only tor ................................. (grown up)
a
These exams are based on various
h
I had three
i.
This kitchen is full o f ................................. (bacterium)
..
.................
1 The suspect had two
last
__ ________
(curriculum)
............. month,
(criterion)
so Idecided to sell the car (breakdown)
and a gun when the police arrested him (pocket knife)
2.1.5. Rzeczowniki posiadajqce tylko liczbę mnogq \ \ języku angielskim istnieie dość obszerna grupa rzeczowników
które występuję tylko w liczbie mnogie
Towarzyszący im czasownik jest zawsze w liczbie m nogiej. O to niektóre z tych rzeczowników:
■
.pory' identycznych rzeczy, występujące z okreslnikiem a p a ir o f...: binoculars (lornetka) knickers (majtki),
braces (szelki), glasses (okulary)
leggings
(legginsy)
overalls
handcuffs (kojdonki)
(spodnie ogrodniczki),
pants
jeans (dzmsy) (spodnie
lub
majtki) pincers (szczypce), pyjamas (piżama) scales (waga), scissors (nożyczki), shorts (szorty) tights (rajstopy) trousers (spodnie); ■ niektóre rzeczowniki kończące się no -S: arms (broń), brains (inteligencjo), clothes (ubranie), congratulations (gratulacje), customs (do) earnings (zarobki, dochody) goods (towary) looks (wygląd), manners (manieiy), means (sposób metoda) odds (szanse, prawdopodobieństwo) outskirts (przedmieścia) overheads (koszty stole), premises (teien, posesja) refreshments (przekąski, napoje bufet), remains (pozostałości szczątki), stairs (schody), thanks (podziękowania); ■
rzeczowniki, których znaczenie tzw u n m a rk e d p lu r a l:
wskazuje
na
grupę
ludzi,
zwierząt.
przedmiotów,
cattle (bydło), clergy (duchowieństwo), gentry (szlachta), people (ludzie) verm in (szkodniki' police (policjo); The police arę looking fo r a dangerous crim inal w ho escaped from prison last night.
Pok ¡a
szuka niebezpiecznego przestępcy, który uciekł wczoraj z więzienia. ■
niektóre nazwy własne, na przykład: the Netherlands (Holandia), the Hebrides (Hebrydy), the Highlands (goizysty region w Szkocji) the M idlands (region w Anglii), the W est Indies (grupa wysp na Morzu Karaibskim),
d lo
:< )tk u iq c v th
la o w u o s c w a n w
h
W I E L K A G R A M A T Y K A JĘZYKA ANGIELSKIEGO
■
rzeczowniki odprzym iotnikow e określające grupy ludzi:
the young (m łodzi, m łodzi ludzie), the p o o r (biedni, biedni ludzie), the French (Francuzi), The French are considered to be rude and a rro g a n t.
Francuzi uważani są za niegrzecznych
i aroganckich.
Ć W IC Z E N IA U zupełnij zd a n ia podanym i rzeczow nikam i: outskirts
scales
brains
rem ains
thanks
premises
scissors
customs
handcuffs
glasses
a. W e d o n 't live in the centre, we live in t h e ................................... b. M a n y ..................................to a ll o f yo u fo r yo u r help. c. N o t o n ly is she pretty, b ut she's a ls o g o t t h e ................................... d. The a rch e o lo g ists have discovered t h e ................................ o f a n a n c ie n t v illa g e . e. I c a n 't see a nyth in g w ith o u t m y ................................... f.
The p o lic e to o k t h e ..................................o ff a n d let h im g o .
g. Please p ut the a p p le s on t h e ................................... h. You m ust pay t h e ................................. o n the b o rd e r. i.
G iv e me t h e ................................. a n d I'll cu t the ro p e .
j.
You are not a llo w e d to sm oke o n sch o o l ................................
Czy poniższe zdania są popraw ne? Z n a jdź i p o p ra w w nich b łę d y : a. The cattle is kept for milk and meat. b.
If you're looking for your glasses, they are on the desk.
c. d.
The police in our town has become more and more successful This clothes is too tight.
e.
Before Easter, we usually buy two
f.
dozens eggs.
Droughts are fo r kids, chess is a more serious game.
g. The US are using advanced weapons to fighl terrorists in Afghanistan. h. Are $500 enough or would you like me to lend you more? i. An iron is used to make steel. j. Flu seems to be a harmless disease, but it can be deadly at times k. This staHstics shows that the British spend less on entertainm ent than th e , used to. I. I heir thanks was truly honest and moving.
2. RZECZOWNIKI
Przetłumacz zd a n ia na język angielski: a. Polityka jest p e łn a sko ru m p o w a n ych i nieuczciwych ludzi.
b. Na końcu książki są dw a spisy a lfabetyczne, jeden p o p olsku, d ru g i po a ng ie lsku .
c. U p ra w ia n ie sportu to najlepszy sp osó b na pozostanie w d o b re j fo rm ie . d. Bezradni p rze cho d n ie m o g li tylko patrzeć na ra n n e g o mężczyznę.
e. M ło d zi m a ją o b e cn ie w ięcej m ożliw ości niż ich rodzice.
f.
D a ł mi dw ie rady: po pierwsze - o d p o c z ą ć , po d ru gie - b ra ć w itam iny.
g. Przedmieścia naszego m iasta są ciche i pełne zielonych p arków .
h. Setki ludzi przyszło na pogrzeb zn an e g o pisarza.
i.
Ten utw ór muzyczny został napisany w XIX wieku,
j.
Świnka nie jest niebezpieczną ch o ro b ą .
k. Ta choroba jest p o w o d o w a n a przez bakterie obecne w w odzie.
I. Te zdjęcia pokazują b o h a te ró w w ojennych z lat 40-tych.
W I E L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G I E L S K I E G O
2.2. Rodzaj rzeczownika Rzeczowniki w języku angielskim nie p o sia d a ją rodzaju g ra m a tyczn e g o , g e n d e r, jest o n raczej intuicyjny i nie określa się g o za p o m o cą końców ek czy ro d zajników , jak na przykład w językach romańskich. Rodzaju m ęskiego, m a s c u lin e , są rzeczowniki odnoszące się d o istot żywych p łci m ęskiej, które określamy zaim kiem osobowym h e (on). Rodzaju żeńskiego, fe m in in e , są rzeczow niki o dn o szą ce się do istot żywych płci żeńskiej, a określam y je za p o m o c ą zaim ka she (ona). W szystkie inne rzeczow niki, określające przedm ioty, zjawiska, pojęcia abstrakcyjne, a także zwierzęta, są ro d za ju n ija k ie g o , n e u te r, i odnosi się d o nich zaimek osobow y it (ono). Z aim ek th e y o d p o w ia d a za ró w n o p olskie m u „o n i , ja k i „o n e ".
Mum is in the kitchen. - M am a jest w kuchni. She is in the kitchen. - O n a jest w kuchni. The policeman arrested the thief. - P olicjant aresztow ał złodzieja. He arrested the thief. - O n aresztował złodzieja. There is a big dog by the gate. It looks dangerous. - Przy b ra m ie stoi duży pies. O n wygląda niebezpiecznie.
2.2.1. Tworzenie rodzaju żeńskiego Z niektórych rzeczowników rodzaju męskiego można, za pomocq końcówki -0SS, utworzyć rzeczowniki rodzaju żeńskiego. Zanika wtedy samogłoska z ostatniej sylaby rzeczownika O to przykłady:
rodzaju
męskiego.
a ctor (aktor) - actress (aktorka),
prince (książę) - princess (księżniczka),
w a ite r (kelner) - w aitress (kelnerka), e m peror (cesarz) - empress (cesarzowa),
h e ir (spadkobierca) - heiress (spadkobierczyni),
U w a g a ! Wyjątek stanowi: h e ro (bohater) - h e r o in e (bohaterka). Do niektórych p e w n ik ó w , oby podkreilii rodżoi iedski, możno dodaó słowo ¡ednoznocznie ożnacrojgce istotę rodzą|u żeńskiego lub zaimek s h e (ona), na przykładlan d lo rd (gospodo*. wloSciciel) - lo n d lo d y (gospodyni, wloScicielko), policem an (policjant) - policew om an (policjantka), grandfather (dziadek) - grandm other (babcia), soldier (żołnierz) - female soldier (kobieta żołnierz).
iede- odr , r d: radMiu boy (chłopiec, - g irl (d rie w iy n a T ram (baran) - sheep (owca)
k l 1 .
^
^ (SiOS,r°>' ~ clueen (królowa),
husband (mąż) - w ife (żona) son (syn) - daughter (córka)'
2 (pi6S) ~ b iłch (suka)' " (°9 ier) ~ ^ a r e (klacz),
f
Mother (ojciec) - m other (maika) onele (wujek) - aunt (d o da)| '
l .^ ~ C° W (kr° Wa)' b rid e g ro o m (pan młody) - b rid e (panna młoda).
2. R Z E C Z O W N I K I
Ć W IC Z EN IA Dopisz form ę żeńskq do podanych form męskich: a. boy
g. waiter
b. husband
h. em peror
c. dog
i.
d. father
¡. landlord
e. uncle
k. soldier
hero
f. king
Dopisz formę męskq do podanych form żeńskich a ............ ..................... woman b ............ ..................... daughter
g ............................... ... grandm other h ............................... ... bride
c............ ..................... mare
i................................ ... policewom an
d ............ ..................... princess
i ................................. ... sheep k................................ ... cow
e............ ..................... heiress f.
Zamień rzeczowniki na odpowiednie zaimki she, he lub it: a. The bride was very nervous before the ceremony. ...............was very nervous before the ceremony. b. The stallion was running in the field. ...............was running in the field. c. The prince had a beautiful castle. ...............had a beautiful castle. d. The em peror was just and very clever. ...............was just and very clever. e. The groom was welcoming the guests. ...............was welcoming the guests. f. The heiress had millions of dollars to spend. ...............hod millions of dollars to spend. g* The heroine saved our lives. ...............saved our lives.
iezykiobce.pl
dla p o czqtku jq cych i zaaw ansow anych
33
WIELKA G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
2.3. Wyrażanie przynależności 2.3.1. Forma dzierżawcza z 's Forma i użycie W języku angielskim przynależność wyraża się, rJodajqc końcówkę dopełniacza, th e G e n it iv e
s (apostrof l s)
do rzeczownika określającego „właściciela" danego przedmiotu. Zazwyczaj forrny tej używamy w odniesieniu do osób lub zwierząt, na przykład;
John's car (samochód John'a), my friend's birthday (urodziny koleżanki), my dog's bow l (miska mojego psa). Do rzeczowników w liczbie mnogiej, ale tylko tych, które tworzą regularną liczbę m n o g ą , r./yli z końcówką
-s, dodajemy sam apostrof, na przykład: boys' shoes (buty chłopców), teachers' meeting (spotkanie nauczycieli), my parents' house (dom moich rodziców). Do rzeczowników z nieregularną liczbą mnogą dodajem y 's. O to przykłady:
women's magazines (gazety kobiet), children's toys (zabawki dzieci), men's tools (narzędzia mężczyzn). W ym ow a Należy zwrócić uwagę na warianty wymowy dodawanej końcówki: •
|s] - student's notebook (notatnik studenta) - po spółgłoskach bezdiw iącznych;
! spółgłoskach d i w ^ ^ c h , 0' ' " 10^
‘
‘
- c h ~ - :d9def l ed,CiSi° " (deC,' i0 S?d!ie9° ’
9 a rd ° "
w
(° 9 ' 6d Wuika)
' po sam o9 losk“ ':h
« « « * * * . kończących sig na: -s, -sh,
Inne zasady użycia dopełniacza: ■
rir A~-
w przypadku rzeczowników złożonvrh przykład:
|emy zozwVrzai do ostatniego elementu złożenia, na
father-in-law's watch (zegarek teścia); ■
gdy rzeczownik
w
liczbie poied
i
dodać końcówkę aopetmocza dopełniacza ‘% m (apostrof * * 1 1 k
hulbp"d • * Doris'. hu,b o ld £
dl° PO« ‘»"‘ufJCych , Mawon.owortucK
isb ”
wVrazaiq t przynależność możemy
^
.
2 R Z EC ZO W N IKI
■
gdy grupa rzeczownikowa jest rozbudowana, końcówka 's zostaje dodana do ostatniego elementu:
President Ford's speech (przemówienie prezydenta Forda), M ark and Jane's house (dom M arka i Jane); ■
końcówki dopełniacza używa się w odniesieniu do miejsc: mieszkania, sklepu, dom u, szkoły, na przykład:
the grocer's (sklep spożywczy), + s)
at my sister's (w dom u u mojej siostry).
iu
2.3.2. Konstrukcja z of Forma i użycie Aby wyrazić przynależność w odniesieniu do przedmiotów, rzeczowników abstrakcyjnych lub niepoliczalnych, i>wkq
używana jest konstrukcja z łącznikiem of, zwłaszcza z takimi wyrażeniami jak b e g in m n g (początek),
end (koniec), to p (szczyt), b o tto m (dno), fro n t (przód), b a c k (tył), m id d le (środek), side (strona), na przykład:
the title of the book (tytuł książki), the buttons o f the jacket (guziki kurtki), the amount o f money (ilość pieniędzy).
Uwaga! W wyjątkowych kontekstach możliwe jest zastosowanie D ouble G e n itiv e , czyli równoczesne użycie formy dopełniacza 's oraz of, w znaczeniu „jeden z , na przykład: This is John, a friend of my brother's. - To jest John, jeden z kolegów m ojego brata.
»skach
wa, na
lożemy
^
|Q*ykiobce pl
dla początkujących i zaaw onsow anych
35
W I E L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G I E L S K I E G O
Ć W IC Z E N IA
Przekształć w yrażenia, aby użyć form y dopełniacza s:
3J b. the house of my parents
.......................
c. the house of Tom and M ary
......................
d. the house of d o cto r M ille r
.......................
e. the house o f James
.......................
f.
Czas
Form Formc
the house of my brother's friend .......................
dla w<
g. the house of my sister-in-law
......................
h. the house of the Browns
.......................
i.
the toys o f the kids
.......................
w W
j.
the toys of James and M onica
......................
W
często
I V
Uzupełnij zdania podanymi rzeczownikami: front side
Formc
end
bottom
a m ount
p u rp o se
back
Forma
middle
*op
b e g in n in g
Zasady
a. In England you drive on the le f t .................................. o f the road.
He
b. A wrack full of golden coins was found a t t h e ................................... o f the sea
Shi
c. The mountaineers left a flag o n .................................. Qf the m o u n ta in . d. After the plane crashed, the survivors were left in t h e ..................................Qf the desert.
Forma
e. The main character gets killed at the v e ry ...................................o f the b o o k
Forma z
.. ............................. colleagues.
our conference, I w o u ld
like to
in tro d u ce
my distinguished
C o n tin I arT
She
...............................o f o u r meetin9 is to discuss next year's budget. observing everybody.
^ ^
r° ° m '
^ ^
We
d ° ° r' ,her6 W° S a susPicious lo o kin 9 m° n
Forma 4 Formę cz w ty lista
Forma Forma natomic m.in. w
I ha We
Czasowniki Verbs 3.1. Czasowniki - formy___________________ Czasownik w języku angielskim przyjmuje pięć głównych form.
Forma 1 - form a podstaw ow a / bezokolicznik Forma podstawowa pokrywa się z bezokolicznikiem, in fin itiv e , i jest używana w czasie teraźniejszym prostym dla wszystkich osób, oprócz trzeciej osoby liczby pojedynczej. To także forma trybu rozkazującego. Bezokolicznik często występuje ze słówkiem to.
write (pisać) W e write letters. - My piszemy listy. W rite ! - Pisz! lub Piszcie! I want to w rite a letter. - Chcę napisać list.
Forma 2 - forma z końcówką -s lub -es Forma z końcówką -S lub -e s to forma trzeciej osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego P re s e n t S im p le . Zasady wymowy i pisowni tej formy są omówione w rozdziale poświęconym temu czasowi.
He washes the car. - O n myje samochód. She does her hom ework. - O na odrabia pracę domową. Forma 3 - forma z końcówką - in g Forma z końcówką - in g to tak zwany imiesłów czasu teraźniejszego, g e ru n d . Używany jest on w czasach ¡stinguishec
C ontinuous. Zawsze wskazuje na czynność, która jest niedokonana, w trakcie wykonywania. I w rjting , _ Piszę. She was cleaning the house yesterday. - O na wczoraj sprzątała dom. We have been w aiting since 2 o'clock. - Czekamy od drugiej.
coking
Forma 4 - form a czasu Past S im p le (z końcówką -e d lub form a nieregularna) Formę czasu przeszłego Past S im p le z końcówką -e d przybierają czasowniki regularne. Reguły pisowni i wymowy tej formy są omówione w rozdziale poświęconym temu czasowi. Czasowniki nieregularne mają w tym czasie zupełnie inną formę, zwaną potocznie „drugą" formą z tabeli czasowników nieregularnych. Pełna lista czasowników nieregularnych znajduję się na końcu książki, a jej zastosowanie omówione jest w rozdziale poświęconym czasowi Past S im p le . I worked oil day. - Pracowałam cały dzień.
We went to the zoo on Saturday. - W sobotę poszliśmy do zoo. Forma 5 - forma imiesłowu biernego p a s t p a rtic ip le Forma imiesłowu biernego, p a s t p a rtic ip le , to dla czasowników regularnych forma z końcówką -e d , natomiast dla nieregularnych, „trzecia" forma z tabeli czasowników nieregularnych. Forma ta używana jest m.in. w czasie P re se n t P erfect oraz w stronie biernej. I have finished redecorating the house. - Skończyłam remont domu.
We have bought some new furniture. - Kupiliśmy nowe meble. The windows were cleaned yesterday. - O kna zostały wczoraj umyte. The Browns7 house was sold last week. Dom państwa Brown został sprzedany w zeszłym tygodniu. www iezykiobce.pl
d la poczqfku|qcych i zaaw ansow anych
37
-a
3.2. Czasowniki posiłkowe to do,
be, to
^
W ięzyku a n g ie lskim w ystępują czasowniki posiłkow e ( a u x ilia r y v e rb s ). Sq to : to d o (robić, w y k o n a
ł o b e (być) oroz to h a v e (mieć). Sq one niezbędne d o tw orzenia form pew nych czasów lub niektórystru ktu r gram atycznych.
C zasow niki
posiłkow e
nie
m oją
w łasnego znaczenia, występują z ¡nn^T
czo sow n ikie m , który n a d a je zdaniu treść. Pełnią one tylko fu n k c ję p o m o c n ic z ą .
3.2.1. Czasownik to do Poniżej przedstaw iono fo rm y czasownika to d o (robić, wykonywać) w p o szcze g ó ln ych czasach oraz ¡ego zastosow anie w funkcji czasownika posiłkow ego.
C zas te ra ź n ie js z y P re s e n t S im p le Z d a n ie tw ierdzące: 1 / you do
we / you / they d o
he / she / it does
Przeczenie: 1/ you d o not (d o n 't)
we / you / they d o not (d o n 't)
he / she / it does n ot (d o e sn 't)
Pytanie:
D o 1/ you?
Do we / you / they?
D oes he / she / it?
C za s p rz e s z ły P a s t S im p le Zdanie twierdzące:
1/ you d id he / she / ił d id
we / you / they d id
3. C Z A S O W N I K I
Przeczenie:
1 / you d id not (d id n 't)
we / you / they d id not (d id n 't)
he / she / it d id n o t (d id n 't)
Pytanie:
Did 1/ you?
Did we / you / they?
Did he / she / it?
W czasach C o n tin u o u s czasownik to d o przybiera form ę d o in g , natom iast w czasach P erfect - form ę
done. Billy is doing his hom ew ork now .
Billy odrabia teraz pracę dom ow ą.
W h a t w ere yo u d o in g last night?
C o robiłeś wczoraj w nocy?
I've done my best to help him.
Z ro b iła m wszystko, co w mojej mocy, aby mu pom óc.
Czasownik to d o w swoim podstawowym znaczeniu „ro b ić, wykonywać" występuje we wszystkich czasach, a w pytaniach i przeczeniach wraz ze swoją form ą czasownika posiłkowego.
I do my hom ew ork every day.
C odziennie odrabiam pracę dom ow ą.
W h a t do they do on Friday evenings? W h a t is Tom d o in g in the basement?
C o oni robią w piątkowe wieczory? C o Tom robi w piwnicy?
I d id n 't do it! N ie zrobiłam tego! First I w ill d o the laundry, then I'll go shopping. - N ajpierw zrobię pranie, potem pójdę na zakupy. Formy do, does oraz d id występują jako czasowniki posiłkowe w pytaniach oraz przeczeniach w czasach
Present S im ple oraz Past Sim ple. Szczegółowe zasady ich użycia zostaną om ów ione w rozdziałach poświęconych tym czasom. O to przykłady:
Do you smoke? N o, I d o n 't.
Palisz?
Nie, nie palę.
Did you know it's her b irth da y today? Really? I d id n 't know that.
Czy wiedziałeś, że dziś są jej urodziny?
Naprawdę? Nie wiedziałem.
Czasownik to d o stosowany jest też w przeczeniach w trybie rozkazującym dla drugiej osoby liczby pojedynczej i m nogiej:
D on't go therel Nie idź tam! lub N ie idźcie tam! D on't open that w in d o w i Nie otwieraj tego okna! lub Nie otwierajcie tego okna! Używany jest również w form ach emfatycznych, dla podkreślenia czegoś. W przeczeniach zazwyczaj w formoc h pełnych, nią skrócony« h:
I do like you. Naprawdę cię lubię. W e d id flO t break the w indow . Naprawdę nie zbiliśmy okna.
i _i
i
.lin nor zntkuiocvch i
zaaw ansow anych
39
a. read
b. reading
o. seen
b. see
a. h a ving
b. have
a. w atched
b. watch
a. e atin g
b. eat
a. w ashing
b. washes
a. w ere
b. be
a. eating
b. eaten
a. w o rkin g
b. w ork
a. g o in g
b. go
a. m et
b. meet
a. to go
b. going
Zamień zdania na przeczenia: a. I like jazz.
...................................................................
b. My mother likes horses.
...................................................................
c. We had a w onderful summer.
...................................................................
d. Peter works in a bank.
...................................................................
e. It rained all day.
...................................................................
f. This bag belongs to Mary.
...................................................................
g. We play tennis very well.
...................................................................
h. James broke his leg on holiday.
...................................................................
i. This soup smells delicious.
..................................................................
j.
...................................................................
M ike does his hom ew ork after school.
k. We did our shopping at the market yesterday...................................................................... I. James bought a new house.
...................................................................
Z ada j p /ta n ie zam knięte (w ym agające o d p o w ie d zi tak / nie) do poniższych zdań: a. M ary likes coffee.
..................................................................
b. We won the lottery.
..................................................................
c. You have a younger brother.
..................................................................
d. They work in a big company.................................. .................................................................. e. Peter smokes a lot.................................................... .................................................................. t.
We had a good time at the concert..................... ..................................................................
g. M ark does a lot o f sports....................................... .................................................................. h. We did our shopping yesterday............................. .................................................................. ¡. It rains a lot in Seattle............................................. .................................................................. j. They built a new hotel in the city centre. .................................................................. k. Jane likes French movies........................................ .................................................................. I. My mum does the laundry twice a week............. ............................................................ *—■
3. C Z A S O W N IK I
U zupełnij p yta n ia form q do, do e s lub did:
Q
a. W h e re .......................you go on your last holiday? b. W h e r e .......................your father work? c. W hat t im e .......................the film start? d. W h y .......................you call me at 1 a.m .? e. W h a t ...................... your son like the most? f.
H ow
they usually travel to work?
g. W h a t
you do in your free time?
h. How o fte n .......................he go to the cinema? i. W h a t j.
you get fo r your birthday last year?
How many b o o k s .....................you have?
Zamień tryb ro zka zu ją cy na przeczenia: a. Close the w indow !
..............................................
b. G o there!
..............................................
c. Eat your breakfast!
..............................................
d. Do your hom ew ork!
..............................................
e. Turn off the TV!
..............................................
f.
..............................................
Invite him to o u r party!
g. Feed the d og !
..............................................
h. Play the piano!.................................... ..............................................
Q
Przetłum acz z d a n ia na język angielski, używ ając form em fatycznych: a. Napraw dę tego nie zrobiłem !
..............................................
b. Znam odpow iedź!............................................................................. c. Jim zadzwonił do mnie!
..............................................
d. Napraw dę go nie lubię!.................... .............................................. e. Napraw dę nic nie widzieliśmy! f.
..............................................
Rzeczywiście mam kilka pytań.......................................................
g. Rzeczywiście wydawał się trochę
..............................................
zdenerwowany. h. Nie chcę brać w tym udziału!
www ¡pyulfinłirr* nl
..............................................
d lo poczcjlkuiqcych i zaaw ansow anych
41
3 .2 .2. Czasownik to be P oniżej fo r m y czasow nika t o b e (być) o ra z je g o z a s to s o w a n ie w fu n k c ji c z a s o w n ik a p o s iłk o w e g o .
C z a s te ra ź n ie js z y P r e s e n t S im p le
Z d a n ie tw ierdzące: 11 am (I'm )
ja jestem
we a re (w e 're )
my jesteśmy
ty jesteś
you a re (y o u 're )
wy jesteście
on / ona / o n o jest
they a re (th e y 're )
o n i / o n e sq
you a re (y o u 're )
1 he / she / it is
| (h e 's / she's / it's) Przeczenie:
1 am not
we are not (a re n 't)
you are not (aren't)
you are not (a re n 't) they are not (a re n 't)
| he / she / it is not (isn't)
Pytanie:
A m 1?
A re we?
A re you?
A re you?
Is he / she / it?
A re they?
Czas przeszły Past S im p le Z d an ie twierdzące:
1 w as
ja byłem, byłam
you w ere
ty byłeś, byłaś
he / she / it w as
on był, ona była,
we w e re
my byliśmy, byłyśmy
you w e re
wy byliście, byłyście
they w e re
oni byli, one były
ono było
Przeczenie:
w as not (w asn't) you w ere not (w e re n 't) he / she / it was not (w a sn 't)
we w e re not (w e re n 't) you w e re not (w e re n 't) they w e re n o t (w e re n 't)
3. C Z A S O W N I K I
Pytanie:
Was 1?
W ere we?
W ere you?
W e re you?
Was he
W e re they?
she / it?
W czasach C o n tin u o u s czasownik to b e przybiera form ę b e in g , natom iast w czasach P e rfe c t - formę b e e n .
W hy are you being so mean to him? — Dlaczego jesteś dla niego taka złośliwa? I have been to India tw ice. - Dwa razy byłam w Indiach. Czasownik to b e w swoim podstawowym znaczeniu „b yć" występuje we wszystkich czasach.
I am hungry. - Jestem głodna. W hy are you being so nice to me? - Dlaczego jesteś dla m nie taka m iła? Mum was in the shop. - M am a była w sklepie. Have you ever been in love? - Byłeś kiedykolw iek zakochany? W e w ill be at school this time to m o rro w . - Jutro o tej porze będziemy w szkole. Czasownik to b e (być) stosowany jest jako czasownik posiłkowy w czasach C o n tin u o u s , w których główny czasownik występuje z końców ką - in g , na przykład:
I am reading a b o o k now . - Czytam teroz książkę. W hat were you d o in g ye ste rd ay evening? - C o robiłeś w czoraj wieczorem ? How long have yo u been w a itin g fo r us? - Jak d łu g o na nas czekasz? Czasownik to b e jest również niezbędny przy tworzeniu struktur strony biernej, w tw ierdzeniach, przeczeniach i pytaniach. Z agadnienie to zostanie szczegółowo om ów ione w rozdziale pośw ięconym stronie biernej.
Books are printed here. - Tutaj drukuje się książki. A new club was o pe n e d last Friday. - W ostatni piątek został otwarty nowy klub. The w inner w ill be announced du rin g the cerem ony. - Zwycięzca zostanie ogłoszony podczas ceremonii.
ć w ic z e n ia
U zupełnij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo rm ą cza sow n ika „ b y ć " w czasie Present Simple: o
B e n .................. my best friend.
i-
Y o u .................... the funniest person I know.
b. My p a re n ts ................... on holiday now.
j.
V e g e ta b le s .................... very healthy.
c - D o g s .................. very friendly anim als.
k ......................... you interested in politics?
d. Tom and S u s a n .................... my friends.
I.
e. I .................. a d octo r.
m. W e .....................students.
f.
n.
S u e ................... 1 2 years old.
g. My b ro th e r.................. a pilot.
o.
M y s is te r.....................two years younger than me.
h- I .................. very happy to see you.
p.
O u r f l a t .................... to o sm all fo r three people.
These c h ild re n .................... very rude.
T o d a y .................... the 1 2 * May.
U z u p e tn ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo rm q c z a s o w n ik a „ b y
| ................... ill last w eek.
a
b T b e r e .....................a fire in o u r o ffic e last m o n th .
c W e ....................in G reece last sum m er. j
|,
.................. M a rk 's b irth d a y yesterday.
e. Paul an d A n n .....................a t th e o p e ra last n ig h t. f
lo m a s
still a t the o ffic e a t 6 o 'c lo c k .
g \A /e .....................ready to leave a t 6 a .m . h. This kind of m u s ic
p o p u la r in th e e ig h tie s .
¡,
| .................. to o tired to w o rk yesterday.
j.
| | ...................very w in d y all w eek.
k. B i l l y .....................my best frie n d in c h ild h o o d . I.
T h e re .....................a te rrib le sto rm last n ig h t.
m I h e r e .....................m any p e o p le a t the c o n c e rt. n. Y o u
alw ays loyal to y o u r frie n d s.
o. I .................. alw ays interested in a rc h e o lo g y . p. O u r t o w n
Q j
co m p le te ly re b u ilt a fte r th e w a r.
Zam ień z d a n ia tw ie rd z ą c e na p rz e c z e n ia : o
This w atch is very expensive.
b. It was very sunny yesterday. c. Tom and Jane were in Spain in June.
d. I am very pleased w ith my job . e
Jim and Paul are H ig h S chool students,
t
There are m any p e o p le in the streets to d a y,
g
B ill\ is the m ost responsible o u t o f a ll o f us.
h
This is a very im p o rta n t conference. M r Jones is the best c a n d id a te fo r this p o sitio n .
I
I was ver\ h appy to see T om yesterday,
v
Pam a n d John were a very happy c o u p le . My grand tath e r was in the navy.
3. C Z A S O W N II
jj
Z ro zsypan ych w y ra z ó w u łó ż p yta n ia : a. a / d o c to r / you / are
....................................................
b. in / the / zoo / were / the kids / yesterday
....................................................
c. Jane's / Tom / is / husband
.....................................................
d. very / was / last w inter / it / co ld
....................................................
e. was / an a cto r / Billy / young / when / was / he
....................................................
f. at / were / many / there / the perform ance / people .................................................... g. Jim / in love / Sally / are / each other / and / w ith
....................................................
h. your / teacher / M r Parker / is / M aths
.....................................................
i. favourite / Biology / your / subject / was / school
.....................................................
j. from / both / are / school / friends / they / your
....................................................
k. the fridge / there / left / is / any / in / m ilk
.....................................................
I.
.....................................................
big / you / a / fo o tb a ll / are / fan
j Z a daj p yta n ie zam knięte (w y m a g a ją c e o d p o w ie d z i ta k / nie) d o p o n iższych z d a ń : a. They were happy to see me.
.....................................................
b. John was w orking in the garden........................................ ..................................................... c. M ount Everest is the highest m ountain in the w o rld ..........................................................
J
d. Tom is responsible fo r this project.
.....................................................
e. This is my new shirt.
.....................................................
f.
.....................................................
There are 2 5 people in my com pany.
g. These paintings are from the 16 th century.
.....................................................
h. This film was directed by Spielberg.
.....................................................
U zupełnij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo rm q cza so w n ika „ b y ć " : a. A new s ta d iu m
built in W arsaw next year.
b. O u r h o u s e .................. sold last m onth. c. S h ip s .................... built in a shipyard. d. W h e n .................... the telephone invented? e. Lung c a n c e r .................... caused by heavy sm oking. f.
Kate and B illy .................... b ro u g h t up by their grandparents.
g. O u r o ffic e .................. cleaned every day. h. O u r f lig h t .................. ju s t ...................... announced.
3.2.3. Czasow nik to have ( „ „ „ w m k to h a v . , w ttwolm poA law ow ym /.u..
u „m lo ć, p o w ia t " , M m owony ,„..i ¡0|<0 r / osown,t
posiłkowy w
Zdanie twlerdiqce: wo / yon / they
1/ you have (I've , y o u 'v e )
h a ve (w e 'v e / y o u 'v e / th e y 'v e )
ho / she / il lias (he's / she's / it's) -
—— ■
-
I’i i v t .-oiilo (doty» ;y lylko t /nsow m kn to h a v e )
1 you d o not (d o n 't) luivo ho
-.ho
wo ’ you / they d o n o t ( d o n 't) ha ve
il does not (do esn 't) have
P i/tn /onie (dotyi ;y lylko i .-usowmka to h a v e g o t) 1 you have not (h a ve n 't) got lip
she
we / you / they have not (h a v e n 't) g o t
it has not (hasn't) got
Pytanie (dotyciy tylko czasownika to h a v e ):
Do 1 you have? Does he
/
Do we
you / they have?
she / it have?
Pytonie (dotyc/y tylko czasownika to h a v e g o t) H ove 1 yvni got? Has he
she
il got?
H ave wo / you / they got?
C z a * p rzeszły P a s t S im p l e Zdanie twierdzqce:
1 / you had
we / you / they had
he / she / ¡1 had
Przeczenie (dotyczy tylko czasownika to have):
1 / you d id not (d id n 't) have
we / you / they d id not (d id n 't) have
he / she / it d id n o t (d id n 't) have
Przeczenie (dotyczy tylko czasownika to h a v e got):
1 / you had not (h a d n 't) g o t
we / you / they had not (h a dn 't) got
he / she / it had not (h a d n 't) g o t
Pytanie (dotyczy tylko czasownika to have):
Did 1 / you have?
Did we / you / they have?
Did he / she / it have?
Pytonie (dotyczy tylko czasownika to h a v e got):
Had 1 / you got?
H ad we /you / they got?
Had he / she / it got?
W czasach C ontinuous czasownik to ha ve przybiera formę h a vin g , natomiast w czasach Perfect formę h a d
W swoim podstawowym znaczenia czasownik to have w ystę p ie we wszystkich czasach
Czasownik ten występuje także w wyrażeniach idiomalycznyc.h, takich jak have
lunch (|esc lunch),
have fun (dobrze się bawić), have a sh o w e r (brać prysznic), have a lo o k (zerknqć, spojrzeć; na coś) itp We have a beautiful house on the lakes. M am y piękny dom nad leziorem. Haye you got a car? Czy masz samoc hód? I boye bad this ring for years, it belonged to my grandmother.
M am juz ten pierścionek od lot
nale/af do mojej babe i f o r my i zasowniko to h a v e występujq jako czasownik posiłkow y w czasach Perfect, w twierdzeniai h,
przeczeniach oraz pytaniach I o rm a h a s występuje w tizecioj osobie liczby pojedync/np w pozostafyi h slosowano jest fo rm a h a ve
I hay« Opened a new bank account. O tw orzyłam nowo konto bankowe Hgyę you seen his new film? W idzaloś jego nowy Iilm2 He h u i been away for two months now. Nle ma go już orf dwór h miesięcy. "ww (myklobc* pi
dl° po««qtku|qcych I zoowan.owanych
WIELKA GRAMATYKA J Ę Z Y K A a i m u k h m « «
* K onstrukcja h a v e s o m e th in g d o n e Czasownik to h a v e występuje także w konstrukcji h a v e s o m e th in g d o n e . Używamy jej, gdy mówimv o tym, że zleciliśmy komuś wykonanie pewnej pracy. N a przykład:
I h ad my ca r re p a ire d yesterday. - W czoraj n a p ra w io n o m ój sam ochód, (prawdopodobny o d d a ła m sam ochód d o warsztatu, gdzie został naprawiony)
W e are having o u r house painted a t the moment. - Zleciliśm y m a low an ie dom u. (m alarze, którym to zleciliśmy, m alują teraz nasz dom)
to h a ve (mieć), następnie występuje dopełnienie, a potem im iesłów czasu przeszłego, czyli tzw. trzecia fo rm a czasownika (past participle). Konstrukcja ta składa się z czasownika
W e w ill have the w e d d in g organised in th a t church. - Nasz ślub zostanie zorganizowany w tym kościele.
A re you g o in g to have th a t dress taken in fo r the re ce p tio n ? - Czy oddasz tę sukienkę do zwężenia przed przyjęciem?
Tom has his law n cut every tw o weeks. - Trawnik Tom a jest przycinany co dw a tygodnie.
3.2 .4. to have oraz to have got O b yd w a czasowniki to h a v e oraz to h a v e g o t oznaczają „m ie ć , p o s ia d a ć ". W m o w ie codzienne na określenie posiadania, zdecydowanie częściej używana jest jedn a k fo rm a to h a v e g o t, szczegóhe w czasie teraźniejszym. W wielu przypadkach dopuszczalne są obydw ie form y. Należy pamiętać, ze w pytaniach i przeczeniach z użyciem czasownika to h a v e należy użyć czasownika p o s iłk o w e g o to do N atom iast użycie to h a v e g o t w pytaniach wym aga tylko inw ersji, a w przeczeniach s łó w k a not
I have a beautiful car.
lub
I have got a beautiful car. - M am piękny samochóo
D o yo u have a car?
lub
H ave y o u g o t a car? - Czy ty masz samochód?
I don t have a car.
lub
I h a v e n 't g o t a car. - N ie m am samochodu.
W czasach przeszłych częściej stosowany jest czasownik to h a v e .
I had a terrible headache yesterday. - W czoraj bardzo b o la ła m nie g ło w a . Did you have a d o g when you w ere a child? - Czy m iałeś psa, kiedy byłeś dz.eckiem? Czasownik to h o v e używany jest zawsze w wyrażeniach idiomatycznych: have breakfast / lunch
dinner
ibeić S-vodonie / lunch / obiod), ° rest (zrobić s o b * paerv,ę
have a lo o k (zerknąć) hove o h o lid a y (być no wakacjach), have a g o o d tim e / fu n (baw ić srę d o b rte l.
. i i* . , . have o b a b y (urodzić dziecko),
have d iffic u lty / tro u b le (mieć trudności /k ło p o ty )
hove o cigarette (zapol.ć papierow i, hove on ocaden t fnueć wypadek),
hove o sh o w e r / o b o th (wziąć pryszn.c , ląpw (| ' q
! Z
/ £
^
CO" * e
■ > « . o p o rty (organ,zowoć przyigoe. ,mpre«l.
Ć W IC Z E N IA
H i*
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo rm ą cza so w n ika „m ie ć " w czasie Presenł Simple a. b. c. d.
0 P0%>
e. f.
:r»yw^
»enkędc
9h. i. ik. I.
Kate a lw a y s ...................butterflies in her stom ach when
Billy calls her.
Uzupełnij zd a n ia od p o w ie dn ią form ą czasownika „m ie ć " w czasie Present Sim ple lub Past Simple: dZi5r': 2 &CC*: w
a. I .................... a d o g and tw o cats w hen I was a child.
iętoć *
b. T o m ...................a yo u n g e r sister.
c fo do
c. W e ................... a w o n de rfu l tim e a t the party yesterday.
it.
d. Excuse m e, I .....................a question.
rioc'o:
W? fu.
e. O u r h o u s e f.
three bed ro o m s, a bath ro o m a n d a big kitchen.
W e ...................a very im p o rta n t exam to m orro w .
g. J a n e ...................her baby tw o m onths ago. h. The B ro w n s ...................a b arbecue last weekend. i.
O u r n e ig h b o u r .................... a bea u tiful garden.
¡.
P a u l...................a very interesting
jo b - he's an archeologist.
k. The B ro w n s ................... a villa in Italy. I.
B illy ................... his birthday party last weekend.
m. W e a lw a y s ...................a huge fa m ily d in n e r at Christm as. n. This r o o m ...................a lovely view o f the sea.
•eZSi'
www.iezykiobce.pl
(Ila p o c z q tk u jq c y c h i z a a w a n s o w a n y c h
49
IS
Z am ień z d a n ia na p rz e c z e n ia : a. John has g o t a fast car.............................................................. ............................................. b. Betty has a b e a utifu l silk dress................................................. ................................................ c. M y n e ig h b o u r's children have g o t a place to play.
................................................
d. W e have a lo t o f free tim e........................................................ ................................................ e. W e had breakfast in the m o rn in g .
...................................................
f.
.....................................................
Peter had a g re a t tim e on the trip .
g. M y m o th e r has g o t lots o f free tim e .
......................................................
h. The Browns have beautiful w o o lle n carpets in th e ir fla t........................................................ i.
You had a w o n d e rfu l h o lid a y last year.
......................................................
j.
I have g o t tim e to help you.
......................................................
Z ro z s y p a n y c h w y ra z ó w u łó ż p y ta n ia : a. brothers / you / any / have / sisters / g o t / o r b. hom e / a n im a ls / she / g o t / at / any / has c. yo u r / tim e / you / have / visit / d o / to / g ra n d p a re n ts d. have / you / w ith / lunch / d id / boss / yo ur e. friends / Paul / have / does / m any f.
a t / g o o d / they / have / party / d id / a /
a n niversary / tim e / the
g. anyone / does / any / have / questions h. dentist's / w hen / visit / have / you / next / d o / a t / yo u r / the i.
her / yesterday / Jane / d id / exam / have
j.
ow n / M r Jones / co m p a n y / have / his / does
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n im i w y ra ż e n ia m i z cza s o w n ik ie m ha ve o ra z podanymi w y ra z a m i: d iffic u lty
a cup o f te a
fun
b re a k fa s t
a p a rty
a cigarette
a show er
an a c c id e n t
a lo o k
a rest
lunch
a baby
a. L e t's ..................................... fo r Jim 's birthday. b.
I u s u a lly
at w o rk , I d o n 't have m u ch tim e in the m o rn in g .
c.
P a u l.................................... yesterday, he's in h o sp ita l.
d.
L e t's .................................... and som e cake.
e.
D id y o u ...................................... at the concert?
f.
I'll ju s t ...................................... a n d g o to sleep.
g.
M r Jones has p o p p e d o u t o f the o ffice t o ........................................
h. A fter the a ccid e n t, J a m e s ......................................w a lk in g . i.
M a r y .................................... tw o m onths a g o . She has a
son.
i ............................................ al the pictures. C a n you spot the diffe re nce? k. I'm really tire d . Let's sit d o w n fo r a second a n d ......................................... I*
het s .................................... to g e th e r at that new Ita lia n restaurant.
I I ,JJ IM— 3 . C ZASO W N IKI
Uzupełnij zdania odpow iednią form ą czasownika posiłkowego: a. W hat t im e .....................you usually get up? b. W h e r e ...................your brother w ork? - He's an
architect.
c ...................... you ever been to a fo o tb a ll match? d. W h e re ...................Pedro from ? - He's Spanish. e. W e .....................all w atching a film yesterday at 9. f.
W h y ...................Sally shouting at her kids? W hat's w rong?
g ......................T om g o t any pets? h......................you g o to the cinem a last Saturday? i.
J im m y ...................d o his hom ew ork because h e ...................... w atching TV all evening yesterday.
j....................... Betty already eaten breakfast? k. Sorry, I ...................seen yo u r glasses. I. T o m ...................g o o u t much w ith his friends, he's rather shy.
Przetłumacz na język angielski, używ ając konstrukcji have som ething done: a. Jutro zainstalują mi telewizję kablow ą.
b. W czoraj usunięto mi ząb.
c. Julia pójdzie jutro obciąć włosy. d. Czy napraw iłeś już sam ochód?
e. Jutro dostarczą nam paczki.
f.
W łaśnie koszą nam traw nik.
g. Powinieneś o d d a ć g a rn itu r d o p ra ln i.
h. Kiedy napraw isz telewizor?
3.3. Czasowniki to do oraz to m ake
ĆW ICZĘ
O b y d w a czasow niki to d o o ra z to m a k e m ożna przetłum aczyć na język polski jako „robić, wylc0
U zupeł
czynić". W języku angielskim nie m ożna zazwyczaj używać ich za m ie n n ie , występują one w r / " ‘ kontekstach. C zasow nik to d o ma znaczenie n ieco bardziej o g ó ln e , zaś to m a k e oznaczn . r a "rODli rn z czegoś, tw o rz y ć ':
a. W hy b. Can
c. M r T
W h a t are you doing? - C o robisz? I am m aking a sandwich. - Robię kanapkę.
d. He . e. C on
G e n e ra ln ie nie ma jasnych re g u ł na użycie tych czasow ników . W ystę p ują o n e w stałych zwrotach któr
f.
It dc
g. This
w a rto nauczyć się na pam ięć.
h. I'll j.
i. It... Wyrażenia z czasownikiem to do:
W yrażenia z czasownikiem to make:
j.
Torr
k. I kn>
do a jo b (wykonywać pracę), do a degree in something (zdobyć stopień
make a phone call (zatelefonować), make dinner (zro b ić kolację),
n aukow y w danej dziedzinie),
make a noise (h a ła so w a ć),
do M aths / G eography etc. (mieć lekcje
make a mistake (p o p e łn ić błąd),
m atem atyki / g e o g ra fii itd .),
make a lo t o f m oney (zarobić dużo pieniędzy),
a. I'll r
do a lot of good (czynić w iele d o b re g o ),
make a start (zacząć o d początku),
b. It's
do the washing up / the dishes (zmywać),
make sense (m ieć sens),
c. Dor
do an exercise (robić ćwiczenie),
make w a r (p ro w a d zić w ojnę),
d. Y o i
do you r duty (spełnić swój obowiązek),
make som ebody a n g ry (zezłościć kogoś),
e. I co
do dam age (wyrządzić szkodę),
make a choice (d o k o n a ć wyboru),
f.
do a favour (wyświadczyć przysługę), do one's best (dołożyć wszelkich starań),
make a move (o p u ścić jakieś miejsce),
g. I di'
make an a p p o in tm e n t (um ów ić się),
h. The
do homework (odrabiać pracę d om ow ą),
make progress (ro b ić postępy),
i.
do business (robić interesy), do harm (krzywdzić),
make an o ffe r (złożyć ofertę),
do research (prowadzić b a d a n ia naukow e), do shopping (robić zakupy), do sport (upraw iać sport),
make an e ffo rt (w łożyć wysiłek),
do one's hair (uczesać się), do justice to somebody (o d d a ć kom uś spraw iedliw ość).
make a decision (p o d ją ć decyzję), make a p ro fit (o s ią g n ą ć zysk),
I. You
Czy p
Wh
It w
Przetł a. Mu b. Zrć
make fun o f som ebody (żartować sobie
c. O s
z kogoś),
d. Pon
make a prom ise (złożyć obietnicę), make a g o o d / b a d impression (z r o b ić dobre
e. Na f.
/ złe w rażenie),
g. Nie
make the bed (p o sła ć łóżko),
h. Prć
To.
make an attem pt (spróbow ać), make an excuse (tłum aczyć się), make a g o o f something ( s p r ó b o w a ć osiqg sukces),
make a suggestion (zasugerować), make an exception (zrobić
w y ją t e k ) ,
make trouble (spraw ić kło p o t), make a mess (zro b ić b a ła g a n ). www.iezvlclohcf
3. CZASOWNIKI
Ć W IC Z E N IA
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo rm q c z a s o w n ik a d o lu b m ake: a. Why are you ..................................... so much noise?! b. Can y o u ................................... me a favour and pick the kids up from school? c. M r Thom pson has his own business a n d ................................... lots o f money. d. H e
me a prom ise he w ould never smoke again.
e. Com e on, kids! ................................... your beds and p ut your toys away! f.
It d o e s n 't................................... any sense to me.
g. This dog is very calm and w i l l .....................................you no harm. h. I'll ju s t................................... my hair, put some m ake-up on and I'll be ready to leave. i.
I t ..................................... me so angry to have to listen to th a t rubbish!
j. Tom a lw a y s
his best at school.
k. I know it's difficult, but it's time t o ................................... the decision. I. You clean the table and I ' l l .....................................the dishes.
Czy poniższe zd a n ia sq p o p ra w n e ? Z n a jdź i p o p ra w w nich b łę d y: a. I'll make you an offer you ca n 't refuse.
......................... .
b. It's rude to do fun o f somebody.
......................... .
c. D o n 't get angry. I'm just m aking my job.
......................... .
d. You need to make some effort to achieve your goals.
......................... .
e. I can do an exception fo r you and let you ride my m o to rb ike ............................... f. W ho m ade such a mess o f this place?!
..........................
g. I did an app o in tm e nt with my dentist fo r tom orrow .
..........................
h. They a re n 't doing any progress with their project........................... .......................... i.
It was a very difficult choice to make............................................................................
Przetłumacz zd a n ia na język angielski: a. Muszę spełnić swój obow iązek i zadzwonić na policję. b. Zróbmy kolację i obejrzyjmy film ! c. O siągnęliśm y znaczny zysk sprzedając nasz stary dom . d. Powinieneś najpierw o d ro b ić pracę dom ow ą, a potem pójdziesz grać w piłkę. e. Naukowcy przeprowadzają badania na biegunie północnym . f. Tom p op e łn ił poważny błąd i teraz ma problem y w pracy. g. Nie chcę sprawiać kłopotów , zostanę tu tylko jedną noc. h. Próbował wytłumaczyć swoją nieobecność, ale nikt mu nie uwierzył.
3.4. Czasowniki frazowe Phrasal Verbs Czasowniki frazowe (P h ra s a l V e rb s), zwane też czasow nikom , złozonym , sta n o w ią bardzo obszerny dział słownictwa angielskiego. Czasowniki te łączą się w stałe zw iązki z przyim ka m i o ra z partykułami zm ieniając swoje znaczenie. Często jeden czasownik frazowy m a kilka różnych znaczeń. N ,e należy mylić czasownika frazowego z czasownikiem stosowanym wraz z przyim kiem w znaczeniu d o s ło w n y m , np.
d re s s in s o m e th in g (ubierać się w coś, za kła da ć coś) to zwykły czasow nik w raz z p rzyim kiem , ale d re s s u p as s o m e b o d y / s o m e th in g (przebierać się za kogoś / coś) to czasow nik fra zo w y, którego nie można traktować dosłow nie. Należy podkreślić, że P h r a s a l V e r b s są b a rd zo często stosowane w potocznym, zwłaszcza m ówionym angielskim i d la te g o w a rto o p a n o w a ć ich ja k najw iększą liczbę. Najnowsze słowniki czasowników frazowych zaw ierają kilka tysięcy haseł, p oniżej p rze dsta w ia m y zatem tylko kilkadziesiąt najważniejszych angielskich czasow ników frazow ych:
break down (zepsuć się),
come about (wydarzyć się przypadkiem),
break in(to) (włamać się),
come across (natknąć się na coś przypadkiem),
break off (przerwać, np. dyskusję),
come along (towarzyszyć komuś),
break out (wybuchnąć, np. o wojnie lub uciec
come by (zdobyć coś, zazwyczaj cennego),
z więzienia),
come o ff (odnieść sukces lub wydarzyć się),
break up (zerwać znajomość, zakończyć coś),
come round (dać się przekonać lub odzyskać świadomość), come up (pojawić się, wydarzyć się niespodziewanie lub
bring about (powodować),
podejść bliżej),
bring on (powodować coś złego, sprawiać kłopoty), bring round (przekonać kogoś do czegoś lub ocucić),
do a w a y w ith (znieść np. prawo, cofnąć decyzję),
bring up (wychowywać lub poruszać temat),
do fo r (zniszczyć kompletnie), do up (wyremontować lub zapiąć),
call back (oddzwonić),
do without (obejść się bez czegoś),
call in on somebody (odwiedzać kogoś), call for (wymagać),
eat out (jeść „na mieście"),
call off (odwołać np. spotkanie),
eat up (zjeść wszystko),
call up (powołać do wojska),
catch at (złapać coś szybko, zaczepić się o coś), catch on (przyjąć się, upowszechnić się, np. o czymś nowym), catch up (nadrabiać zaległości),
check in (zameldowoć się w hotelu lub zgłaszać do odprawy na lotnisku), check off (odznaczyć na
check up (upewnić się), (k o n tro lo w a ć
fall behind (pozostawać w tyle, mieć zaległości), fall out (pokłócić się),
find out (dowiedzieć się, odkryć coś), get aw ay with (uniknąć kary),
liście ),
check ou» (wymeldować się z hotelu lub sprawdzić coś dokładnie),
check up on somebody
fall back on (korzystać z czegoś awaryjnie, z braku innych opcji),
kogoś)
get by (rodzić sobie finansowo), g om ebody dow n (spowodować, ze ktoś poczuje się smutny, przygnębiać),
9eł in (wejść do środka), get on (wsiadać lub dogadywać się z kimś), get over (wyleczyć się, dojść do siebie).
dla pociqlkujqcych i loowonsowonych
3. C Z A S O W N IK I
give in (poddać się, ustąpić),
put on (zakładać ubranie),
give out (rozdawać coś lub kończyć się, np.
put out (gasić ogień),
o zapasach),
put up (postawić dom, budynek, podnosić ceny lub
give up (poddać się, zrezygnować, rzucić, np. palenie),
wytrzymywać z czymś, kimś),
go back (wspominać),
run away (uciec),
go back on (nie dotrzymać obietnicy),
run down (potrącić, powalić coś lub wyczerpać się,
go off (wybuchnąć lub zepsuć się np. o jedzeniu),
o baterii),
go on (kontynuować),
run in (aresztować kogoś),
go over (wpaść, odwiedzić kogoś lub sprawdzić coś,
run into somebody (wpaść na kogoś przypadkiem),
przeglądać),
run out of (skończyć się, wyczerpać),
go round (rozprzestrzeniać się),
run over (przejechać kogoś),
look down on (patrzeć z góry, gardzić),
see somebody off (odprowadzić kogoś),
look for (szukać),
see through (przejrzeć kogoś, poznać prawdziwe
look forward to (czekać niecierpliwie na coś miłego),
oblicze),
look into (badać sprawę, przeprowadzać dochodzenie),
see to (dopilnować czegoś),
look up (sprawdzać coś, np. w słowniku lub poprawiać się, o sytuacji),
take after (przypominać kogoś),
look up to somebody (podziwiać kogoś, szanować),
take back (odwoływać coś, cofać), take in (zrozumieć, pojąć coś lub oszukać, nabrać
make out (wywnioskować, zrozumieć lub dostrzec),
kogoś),
make up (zmyślać, pogodzić się lub nakładać makijaż),
take off (startować, o samolocie),
make up for (zrekompensować coś komuś),
take on (zatrudniać kogoś lub podejmować pracę), take up (zacząć jakieś hobby, przyjąć pracę lub
put aside (oszczędzać, odkładać pieniądze),
zajmować czas),
put down (odkładać coś, zapisywać lub usypiać z//ierzę),
tum down (odrzucić, odmówić, ściszać lub zwalniać),
put in for (ubiegać się o coś, składać podanie),
turn off (wyłączać),
put off (odkładać w czasie lub zniechęcać),
tum on (odkręcać, włączać), turn up (pojawić się lub robić głośniej).
W IE LK A G R AM ATYKA JĘZYKA AN GIELSKIEG O
ĆWICZENIA U zu p e łn ij z d a n ia p o d a n ym i c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie . turn on
put on
fa ll o u t
get dow n
com e a lo n g
d o up
turn up
look fo rw a rd
run o u t o f
turn d o w n
g e t on
b re ak into
a. W e're going to the cinem a to n ig h t, why d o n 't y o u ....................................... w ith us? b. I'm going to the shop, we h a v e ....................................... m ilk. c. It's -2 2 o u ts id e ,...................................... a w arm sweater. d. How are y o u ......................................with your new boss? e. S o m e o n e ......................................o u r house, but nothing was stolen. f.
C ould y o u ......................................the light? I c a n 't see very w ell.
g ........................................ the music! The kids are sleeping. h. I ......................................my room - the walls are now g re en , and the ce ilin g is pink. i. Try not to let those little p ro b le m s .....................................y o u ........................................ , cheer up! i- W e ....................................a l l ........................................ to Jane's b irthday party. k. O nly 2 0 p e o p le ........................at the conference, it was a to ta l disaster fo r the organisers. I-
Billy and I ......................................over nothing now - the atm osp h ere is pretty tense.
Wybierz prawidłową odpowiedź: a. My little sister still hasn't really .... from the death o f o u r d o g. a. got over b. According to latest a. has gone up
b. g o t by news, a b o m b .... near a hospital in B aghdad, b. has gone off
c. When I .... to my childhood years, I rem em ber the sm ell o f my g ra n d m o th e r's pie a. go back
b. turn back
d. Some people ca n 't im agine life w ith o u t TV, I can to ta lly .... it. a. go w ithout
b. d o w ithout
e. The plane to New York w ill .... at 6 o 'clo ck, a. take off
b. take up
f. When my c o m p u te r.... I am the unhappiest person in the w o rld ! a. turns dow n
b. breaks dow n
g. Jake's not a t hom e right now. But I'll tell him to .... y o u ....... a. call back
b. ca ll up
h. An o ld lady fainted on the bus, but she .... quickly, a. came a lo n g b cam e rQund i.
I wanted to com e eodier, but s o m e th in g ....... a. came out
b CQme up
|. Alto. 30 years ol smoking, my lathe, suddenly decided to 0 »*• u?
b g ,v . up
it
Przekształć poda ne zdania, u żyw a ją c o d p o w ie d n ie g o czasow nika fra zo w e g a. Little Billy looks just like his m um . b. You have to leave the hotel a t 1 2 o 'c lo c k . c. I'm so sorry I'm la te , but so m e th in g unexpected h a p p e n e d . d. I hate c o o k in g , I usually e at in bars a n d restaurants. e. Everybody know s he stole the b o o k , b u t he m a n a g e d to a v o id p u n ish m e n t. f.
Please d o n 't in te rru p t m e, I just w a n t to co n tin u e w ith my w o rk.
g. W h a t does this w o rd m ean? I need to check it in a dictionary. h. You w o n 't b e lie ve it! I m et Bob a t the post office. i.
The fa cto ry is e m p lo y in g 2 0 new w orkers next m onth,
j.
Every m o n th I m a n a g e to save a few pounds.
Potqcz czasow nik fra z o w y z definicjq:
1 . call o ff
a.
2 . give up
b.
3. take in
c.
4. bring up
d.
5. catch up
e. d e cide th a t so m e th in g planned w ill not happen a fte r all
6 . turn dow n
f.
7. lo o k up
9' h.
8 . break up
understand so m e th in g
Przetłumacz zd a n ia na język angielski: a. Z a p n ij kurtkę, jest b ardzo zim no! b. K olega z pracy z a p ro s ił m nie d o kin a , ale o d m ó w iła m . c. Sally szybko w yleczyła się z te g o o k ro p n e g o przeziębienia. d. Kiedy c h ło p a k z n ią zerw ał, Betty p ła k a ła całym i d n ia m i i n o ca m i. e. N ie pij te g o m le k a , zepsuło się. f.
Muszę zb a d a ć tę spraw ę, o d d zw o n ię d o ciebie.
g. N ie przyszedł na sp otka n ie , tylko w ym yślił jakąś g łu p ią w ym ów kę.
h. Czy możesz o d p ro w a d z ić m nie na stację? i.
Jim o d d a ci ju tro wszystkie p ieniądze, d o p iln u ję tego.
j.
Jak d a je cie sobie radę tylko z je d n ą pensją?
W IELKA G R AM ATYKA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
3.5. Czasowniki z formq -ing lub z bezokolicznikiem Verbcomplementation__________ W
języku a n g ie ls k im
c z a s o w n ik i w y m a g a ją c e
d o p e łn ie n ia
w
p o s ta c i
z cza so w n ikie m w fo rm ie im ie s ło w u czasu te ra ź n ie js z e g o z k o ń c ó w k ą - in g
in n e g o
czasownika tą a-
(gerund)
lub z czasownike~
w b e z o k o lic z n ik u ( in fin itiv e ) . N ie ste ty n ie m a re g u ł o k re ś la ją c y c h , k ie d y w y m a g a n a jest dana forma Trzezatem nauczyć się na p a m ię ć , któ re c z a s o w n ik i łą c z ą się z k o ń c ó w k ą - in g , a k tó re z bezokolicznikiem O t o przykłady:
Jim suggested g o in g to the cinem a. - Jim z a s u g e ro w a ł, że b yśm y p o szli d o kin a . W o u ld yo u m ind in vitin g Jim to y o u r p a rty ? - C zy m ia łb y ś c o ś p rz e c iw k o , gdyby Jim zostct zaproszony na tw o je przyjęcie?
I decided to sell m y grandm other's o ld house. - Z d e c y d o w a ła m się sp rze da ć stary dom mojej babć I w a n t to go shopping. - C h c ę iść na za kup y.
3.5.1. Czasownik + forma -ing D o cza sow ników łą c z ą cych się zawsze z fo rm ą - in g n a le ż ą :
adm it (przyznać się),
ke e p (k o n ty n u o w a ć ),
a vo id (unikać),
m ind (m ie ć co ś p rz e c iw k o ),
consider (rozw ażać coś), defer (o d k ła d a ć w czasie), d e la y (o p ó ź n ia ć coś), deny (zaprzeczać), detest (n ie n aw idzić, nie znosić), dislike (nie lu b ić), dread (bać się), a le : d re a d to think / say (b a ć się pom yśleć, p o w ie d z ie ć - stałe w yrażenie),
enjoy (dobrze się b a w ić), fancy (lubić, m ie ć o c h o tę na), finish (skończyć), im agine (w yobrażać sobie), involve (dotyczyć, w ym a g a ć, w łączać),
miss (tę s k n ić za czym ś), need (w y m a g a ć ), p o stp o n e (o d k ła d a ć n a p ó ź n ie j), practise (ćw iczyć), p re v e n t (z a p o b ie g a ć ), re ca ll / re c o lle c t (p rz y p o m in a ć sobie), resent
(być
n ie z a d o w o lo n y m ,
cze g o ś, k o g o ś ),
resist (o p ie ra ć się, s ta w ia ć o p ó r), risk (ryzyko w a ć), stand (w ytrzym yw a ć, zn o sić coś), suggest (s u g e ro w a ć ).
I Łflfl. t Sł fln d g e ttin g up early. N ie znoszę w sta w a ć w rz e ś n ie He just kept w o rkin g w ithout a single w o rd . P ra c o w a ł d a le j This room needs painting, le n p o k ó i WVI t Mim * rvw-l *
nie akcept
3. CZASOWNIKI
Czasownik z końcówką
-ing występuje także po następujących wyrażeniach:
it's no use (nie ma sensu, na nic się nie zda), it's no good (nie ma sensu),
there is not much hope of (nie m a nadziei na
be busy (być zajętym ro b ie n ie m czegoś),
be used to (być przyzwyczajonym d o czegoś),
can't help (nie być w stanie p o ra d zić na coś), look forw ard to (czekać n ie cie rp liw ie na coś
get used to (przyzwyczaić się d o czegoś), have difficulty in (mieć trudności ze robieniem
m iłego),
czegoś).
coś),
there is no harm in (nie ma nic złego w zrobieniu czegoś),
I can't help feeling nervous at the dentist's. - N ie m ogę nic porad zić na to , że denerw uję się u dentysty.
W e got used to getting up at 5 .3 0 a.m. - Przyzwyczailiśmy się do w staw ania o 5 .3 0 . Jane is really looking forw ard to going to Paris. - Jane nie może doczekać się wyjazdu d o Paryża.
3.5.2. Czasownik + bezokolicznik D o czasow ników łączących się zawsze z bezokolicznikiem należą:
afford (m óc p o zw o lić sobie na kupno), agree (zgadzać się), aim (m ieć na celu), appear (okazać się), arrange (zorganizow ać, ustalić, um ó w ić), ask (poprosić, zapytać), beg (błagać), care (mieć o ch o tę coś zrobić), claim (twierdzić), consent (zgadzać się), decide (decydow ać), determine (p o sta n o w ić, zdecydow ać coś), deserve (zasługiw ać), expect (oczekiw ać), fail (ponieść p orażkę , przegrać), force (zmusić), forget (zapomnieć), happen (m ieć m iejsce przypadkiem ), hesitate (w ahać się), hope (m ieć nadzieję), inspire (inspirow ać), instruct (pouczyć ko g o ś, instruow ać), learn (nauczyć się),
manage (po ra dzić sobie z czymś, udać się), neglect (zaniedbać), offer (oferow ać, p ro p o n o w a ć),
order
(nakazać, rozkazać),
persuade (przekonać), plan (planow ać), prepare (przygotow ać), pretend (udaw ać), promise (obiecywać), refuse (odm ów ić), seem (w ydaw ać się), tend (mieć skłonność), threaten (straszyć kogoś), undertake (podjąć, przedsięwziąć), urge (przekonyw ać, n akłaniać), vow (ślubow ać, przysięgać), w a it (czekać), w ant (chcieć), w arn (ostrzegać), wish (życzyć), w ould like / love (chcieć), w ould prefer (woleć coś), yearn (p ra g ną ć czegoś).
WIELKA G RA M A TY KA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
Należy pamiętać, że część z tych czasowników może pojaw ić się z drugim dopełnieniem
przed
bezokolicznikiem, tworząc konstrukcję: czasownik + dopełnienie + to + bezokolicznik. O to przykłady:
I have promised to help them clean up after the party. - O b ie ca ła m , ze pom ogę im posprzqtai po imprezie.
At the moment we can't afford to go on holiday this year. - Nie stać nas teraz, zeby pojechać na wakacje w tym roku.
My parents wanted me to study medicine. - M o i rodzice chcieli, żebym studiowała medycynę ’ Czasownik d a re (odważyć się, ośmielić się) może być używany z bezokolicznikiem lub z sorr / r czasownikiem bez słówka to.
I wouldn't dare to tell him the truth, lub I wouldn't dare tell him the truth. - Nie ośmieliłobym się powiedzieć mu prawdy. Jednak d a re n 't (dare not) występuje zawsze z bezokolicznikiem bez słówka to.
I daren't teji him the truth. - Nie ośmielę się powiedzieć mu prawdy. ’ Czasowniki modalne can, may, must, w ill, should wymagają użycia samego bezokolicznika bez słówka to (tzw. b a re in fin itiv e ). Z taką formą łączą się także czasowniki le t (pozwalać), h e lp (pomagać) oraz m ake w strukturze m ake som ebody d o so m e th in g (sprawić, że ktoś coś zrobił;. You should behave well when you talk w ith o ld e r people. - Powinieneś dobrze s ę zachowywać, kiedy rozmaw asz ze starszymi ludźmi. You may leave earlier if you wish to. - Możesz wyjść wcześniej, eśii chcesz. You always make me laugh. - Zawsze mnie rozśmieszasz.
-ing lub + bez
3.5.3. Czasowniki + (bez zmiany znaczenia)
Pewna grupa czasowników może występować zarówno z imiesłowem -in g , jak i z bezokolicznikiem
me
zmienia to znaczenio zdania. Te czasowniki to b e g in / s la rt / com m ence (rozpoczynać), in te n d zamierzać), continue (kontynuować), b o th e r (przeszkadzać), a tte m p t (próbow ać), cease (przestać przerwać), propose (zaproponować), o m it (pominąć, przeoczyć), b e a r (znosić, wytrzymywać)
began to_wntę the report yesterday evening, lub I began writing the report yesterday evening. - Wczoraj wieczorem zaczęłam pisać raport. He proposed gams to the cinema, bot I . o s bosy. lob He proposed ts u ja to the cinema, bot was busy. - Zaproponował wyjście do kina, ale byłam zajęto Po aosowrnifcoch toksdt * * lik e (,ob*|. I . . . (kochoC), p re łe r |w o l*). h o ,. (IsochaC, ro-m er maga występować obydwie omawiane formy. I like to a*im . lub I tike łwim m ing - Lubię pływać t bb7 ’,0m pó,ść " " " do ’° jakiegoś lubklubu w * od czasu do czasu Do you prefer tg ęgt out or ot home? lub Do you o r« f.r
- U w ielbiam y
no mieście czy w dom u?
« « . ‘ ‘“ bbing łrom h m . * Hm. .. ^ °
o r a* home? - Wolisz ąeśc
3. C ZA S O W N IK I
Czasow niki + -in g lu b + b e zo ko liczn ik (zm ian a znaczenia)
-in g lub bezokolicznika zm ienia znaczenie zd an ia. Te czasowniki to: rem e m b e r (p am iętać), fo rg e t (zap o m in ać), re g re t (żało w ać), go on (kontynuow ać), try (próbow ać coś zro b ić), stop (zatrzym ać).
W przypadku kilku czaso w ników użycie łorm y
'm zeb>
remember -tmed
-in g (mieć wspomnienie czegoś,
przypominać sobie coś)
remember + bezokolicznik (pamiętałem, żeby coś zrobić i zrobiłem to; najpierw to zrobiłem, a teraz pamiętam, że tak się stało)
lub 2 sarn.
1 remember turning off the washing
1 remembered to turn off the washinq
machine. - Pam iętam , że wyłączyłem pralkę. 1 remember seeing him at the office once
machine. - Pamiętałem, żeby wyłączyć pralkę.
or twice, but 1 d o n 't know his name.
Did you remember to see the dentist
- Pamiętam, że widziałam go w biurze parę rozy,
before going on holiday?
ale nie wiem, jak się nazywa.
- Pamiętałeś, żeby pójść do dentysty przed wyjazdem na w akacje?
koliczDiito
forget +
‘Ip ocror.
nie mieć wspomnień związanych z czymś)
:zodwuw.
-in g (nie przypominać sobie czegoś,
I'll never forget seeing the Grand Canyon.
1 forgot to see gran before going on
- Nigdy nie zapom nę, że widziałam Wielki
holiday and now she's angry with me. - Zapom niałam odwiedzić babcię przed
Kanion.
mik
It's strange how quickly he has forgotten being responsible for that accident.
1 forgot to buy bread.
- Dziwne, że tak szybko zapom niał, że był
- Zapom niałam kupić chleb.
ęjnei»0,
wyjazdem na wakacje i teraz jest na mnie zła.
odpowiedzialny za ten wypadek.
regret +
i«1 /1 *
forget + bezokolicznik (zapomnieć coś zrobić)
-in g (żałuję, że coś zrobiłem, zrobiłem
regret + bezokolicznik (żałuję, przykro mi, że
to i teraz jest mi przykro)
muszę coś zrobić, powiedzieć)
We regret selling the house, because we
1 regret to tell you that your application
miss our garden.
has been turned down.
Żałujemy, że sprzedaliśmy dom , tęsknimy za
Z przykrością muszę panią poinform ować, że
naszym ogrodem.
pani podanie zostało odrzucone.
1will always regret not telling him how
W e regret to inform you that M r Baker
1 really felt.
passed aw a y last night.
Będę zawsze żałow ała, że nie powiedziałam
Z przykrością informujemy, że pan Baker zmarł
mu, co naprawdę czułam .
zeszłej nocy
WIELKA GRAMATYKA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
g o on +
- in g (kontynuować robić tę sam ą rzecz)
go on + b e z o k o lic z n ik (przejść do następnej czynności, zrobić, powiedzieć coś nowego)
W e c a n 't go on a llo w in g him to treat her
If you d o n 't have a n y questions, I'll go on to discuss the n e x t p o in t on the a genda.
like that! N ie możemy dalej pozw alać mu, żeby tak ją
- Jeśli nie m a p ytań, przejdę do o m ó w ien ia następnego punktu porządku o b rad .
traktował!
He w ent on talking fo r 3 hours w ithout
First, we dicussed the project in general, and then w e w ent on to estimate its final cost.
a break!
- N ajp ierw o g ó ln ie om ów iliśm y projekt, a potem
- Mówił bez przerwy przez trzy godziny!
przeszliśmy do sza co w a n ia jego ostatecznego kosztu.
try to +
- in g (próbować coś zrobić, jako jedną
z możliwości rozwiązania jakiegoś problemu)
try to + b e z o k o lic z n ik (p ró b o w ać coś zrobić, p o d jąć próbę zro b ie n ia czeg o ś, co nie jest łatwym zad an iem i w łożyć w to wysiłek)
If it still hurts, try putting some ice on it.
Try to keep y o u r eyes open under the
- Jeśli nadal boli, spróbuj przyłożyć lodu.
w ater.
1 know it's a difficult situation, try asking
- Spróbuj m ieć otw arte oczy pod w o d ą.
yo u r parents fo r help.
M a y b e you co u ld try to op en this jar.
- W iem , że to trudna sytuacja, może spróbujesz
1 c a n 't do it.
poprosić o pomoc rodziców.
stop +
- Może ty spróbujesz otworzyć ten słoik, ja nie mogę.
-in g (przestać coś robić definitywnie,
rzucić jakieś zajęcie na zawsze)
stop + b e z o k o lic z n ik (zatrzym ać się, żeby coś zro b ić; przestać robić jed ną rzecz, aby móc zrobić inną)
M y dad finally stopped smoking after years.
m any
- Mój tata w końcu przestał palić po wielu latach.
W hen w ill you finally stoo ianoring when I'm talking to you?
me
- Kiedy wreszcie przestaniesz mnie ignorow ać, kiedy do ciebie mówię?
mean +
-in g (mieć znaczenie, znaczyć)
His resignation means looking for a new Sales Manager, again. Jego rezygnacja oznacza szukanie nowego kierownika sprzedaży, znowu.
Going on a diet means giving up sweets and alcohol. Przejście na dietę oznacza rezygnowanie ze słodyczy i alkoholu.
dla poczqtkujqcych i zaowansowanyc łt
Let's stop to have lunch. - Zatrzym ajm y się , żeby zjeść lunch.
W e g o t lost, so w e stopped to check the right w a y on the map. - Zgubiliśm y się, w ięc zatrzym aliśm y się, żeby sprawdzić w łaściw ą drogę na m apie.
mean + b e zo ko liczn ik (m ieć za m ia r, intencję) I rea lly d id n 't mean to hurt you. N ap raw dę nie ch cia łe m cię zranić.
I meant to mforn) you, but I com pletely forgot. C hciałem cię p o in fo rm o w ać, ale kompletnie zapom niałem .
3. C Z A S O W N IK I
Ć W IC Z E N IA U zupełnij z d a n ia odpow iedniej form q (-ing lub bezokolicznik) czasow ników w nawiasach: a Do vou fa n c y ............................. (go) to the cinema with me? D. There s no harm in ............................. (want) to help him, but let him make this decision o r his own. c. James threatened............................ itell) everyone my secret. d. I ordered my s o n ........................... (apologise) to his teacher for his rude behaviour. e. Can you im a g in e ............................(lie) on the beach and doing nothing?! f
You must get used t o ............................ (commute) to work.
g. How can
persuade y o u ............................. (buy) this dress? You look lovely!
h. We fa ile d ..............................(convince) the board to accept our project. i. i d re a d ............................ (think) what Mark will say when he sees the broken window. j. My doss keeps
(delay) the final decision to let me go on holiday or not.
<. I’m begging y o u ............................. (help me, I'm really desperate. I. i h o p e
(finish) this project by Friday.
m. This opera* on involves............................. (cut) out a piece of a vein a n d ............................. (put) it somewhere else. r . You're mv employee - I expect y o u 0.
(be) loyal and devoted.
can't s ta n d ........................... (listen' to him any more!
W y b ie rz p ra w id ło w ą o d p o w ie d ź : a.
prom ise
~p the whole apartment, if you he p me with this essay.
a. cleaning
b. to clean
b. Do you mind .... Jane to our party as weii? a. inviting b. to invite C. We are considering .... a new house somewhere n the countryside. a. buying d. I would p re fe r a. learning
b. to buy Spanish rather than Russian at school. b. to Iearn
e Oh no! I fo rg o t.... off the iron! a. fuming b. to turn f. You seem .... tense, what's wrong? a. being
b. to be
g. I'm sorry, but I don't recoil .... you before, a. seeing
b. to see
h. I strongly urge you .... this offer. o. occepting b. to accepł 1. Stop pretending ... what you're doing and let me help you. o. knowing b* toftlU W j. I'm not investing onyth.ng in th.s project. I con't risk .... so much money a. losing
b to b u d«o poczqtkujiKTCh » zaawansowanych
3y
P ołgcz części z d a ń w p a ry : a. to be a selfish idiot. 1 I w ould p r e fe r .... b. having
2 . D uring the trial he claim ed ....
o u r gra nd ch ild re n around, if.
q u ie t.
3. My brother never lets me ....
c. to m e e t y o u o n Friday rather than Wednei~r
4. I c o u ld n 't help ....
I'm busy.
5. I f o r g o t ....
d . to q u it m y jo b .
6. I r e g re t....
e. to te ll y o u : J im m y is c o m in g from London
7. I was w rong a b o u t him , he appea re d ...
f.
8. W e miss ....
to h a v e n e v e r m e t th e accused.
g . rid e h is b ra n d n e w m o to rb ik e .
9 . After another argum e nt with my boss,
h. n o tic in g a n e w rin g o n h e r finger.
I decided .... 10. I avoid ....
i.
b u y in g th is dress, I d o n 't really wear it.
j.
s p e n d in g
tim e
w ith
p e o p le who only tc,
a b o u t th e m s e lv e s .
U zu p e łn ij p a ry zd ań czaso w n ika m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie . Z w ró ć u w a g ę na różnicę w znaczeniu: REGRET a. Dear Sirs, we re g re t............................................(inform ) you th a t y o u r o ffe r has been rejected due to high costs of production. b. I re g re t...........................................(break up) with my b o yfrie n d - I miss h im so m uch!
TRY c. f lease stop interrupting me, I am tr y in g ............................................. (relax) a little d. Sue seems a little depressed these days, I tried ............................................. (take) h e r shopping and to the cinema, but it d id n 't help.
REMEMBER e. Did you re m e m b e r f I remember
/
•>. ..
,. ° ' n v'^e him
for you?
. fo r d in n e r tonight?
you are ta lk in g a b o u t - d o you w o n t me to ge
FORGET g. I will never forget (see) m y fu tu re w ife f o r th e firs t tim e -
at the first sight.
it was
h. My husband fo rg o t........
STOP
........................... ..
i.
Please s to p ...........
I-
II " a s a lo n g d riv e
so , w „
» » , so once o
. 7
^
,ce we
up) the kids from school!
° ' m 6 ° n d C a lm d ° " n !
stopped
tk i s o m e th L in g to eat (have)
love
3. C Z A S O W N IK I
P rz e tłu m a c z z d a n ia n a ję z y k a n g ie ls k i: a. N ie n a w id z ę r o b ić św ią te czn ych z a k u p ó w .
b. U n ik a m s p o tk a n ia z m o ją b y łą d z ie w c z y n ą , ro z w a ż a m p rz e n ie s ie n ie się d o in n e g o m ia s ta .
c. U w ie lb ia m g o to w a ć , a le m a m a n ie p o z w a la m i w c h o d z ić d o k u c h n i.
d. N ie m o g ę się d o c z e k a ć w y ja z d u w g ó ry .
e. N ie m a sensu k u p o w a ć m u p re z e n tu , o n i ta k to b ie n ic n ie k u p i.
f.
D o ra d z ił m i k u p ie n ie ksią żki z d ie ta m i d la m o je j te ś c io w e j, a le o b a w ia m się , że b ę d z ie w ś c ie k ła .
g. B ardzo c h ę tn ie m u p o m o g ę , m o ż e na m n ie liczyć.
h. W o la ła b y m w y je c h a ć z m ia s ta p o d c z a s ś w ią t, niż z n o w u s p ę d z ić je p rze d te le w iz o re m .
i.
O b ie c u ję p o s p rz ą ta ć c a łe m ie s z k a n ie , jeśli p o m o ż e s z m i w k u p o w a n iu p re z e n tó w .
j.
Z a p rz e c z y ł, że z ja d ł c a łe c ia s to , a le wszyscy w ie d z ie li, że to b y ł o n .
na m n ie
• ^ rlm io n n e N ie za le żn ie o d ro d z a ju i lic z b y rzeczow nika ku P rzym iotniki w języku angielskim są m eo dm .e n n e. iNieza , W6wy o k re ś la ją m a ją zawsze ta k ą sam ą form ę. a p re tty g irl (ładna dziewczyna) - preH y g irls (ładne dziewczyny)
a p re tty p ictu re (ła d n y obrazek) - p re tty p ictu re s (ła d n e o b ra z k i).
C harakterystyczne końcówki przymiotników to:
-ous
furious (wściekły), d a n g e ro u s (niebezpieczny),
-less
tasteless (bez smaku), endless (niekończący się)
-ful
p a in fu l (bolesny), b e a u tifu l (piękny),
-ive
e xp lo sive (wybuchowy), ta lk a tiv e (rozmowny),
-ical
h isto rica l (historyczny), s a tiric a l (satyryczny),
-ible
re versible (odwracalny), fle x ib le (elastyczny),
-ish
childish (dziecinny), selfish (samolubny),
-al
p o litic a l (polityczny), tro p ic a l (tropikalny),
-ant
e le g a n t (elegancki), p le a s a n t (przyjemny),
-able
w a sh a b le (zmywalny), c o m fo rta b le (wygodny),
-y
cu rly (kręcony), d irty (brudny).
Specyficzną grupą są przymiotniki kończące się na - in g oraz -e d . Uczący się języka angielskiego częste mylą te dwie formy: b o rin g (nudny) - b o re d (znudzony), interesting (interesujący) - interested (zainteresowany), tirin g (męczący) - tire d (zmęczony). Porównaj zdania: This b o o k is v e ry b o rin g . I am b o re d w ith this b o o k . — Ta książka jest b a rd zo nudna. Jester znudzona tą książką, (jestem znudzona, poniew aż coś jest n u d n e ; p rzym io tn ik z końcówką *in9 określa przedmiot, który mnie nudzi, a przym iotnik z końców ką - e d - ja k ja się czuję) The trip w as tilin g . I am fire d . - Wycieczka była m ęcząca. Jestem zm ęczona. Inne takie przymiotniki: satisfying (satysfakcjonujący) - sa tisfied (usatysfakcjonowany), shocking (szokujący) - shocked (zszokowany), e m b arrassing (krępujący) - e m b a rra sse d (skrępowany, za kło p o ta n y).
•Przeciwieństwa przymiotników tworzymy za p o m o cą o d p o w ie d n ich przedrostków
il-, in -, im-, dis-,
ir - . Należy jednak pamiętać, że nie ma niezawodnej reguły, w e d łu g któ re j używa się d a n e g o przed'-i wielu z przeciwieństw w arto po prostu nauczyć się na pam ięć: le g a l (legalny) - ille g a l (nielegalny), lo g ic a l (logiczny) - — illo g ic a l \meiogiczny), (nielogiczny), f n ir Icnm vuiaJI»*-*' *- 9 • fa ir (sprawiedliwy) - u n fa ir (niesprawiedliwy) re sp o n sib le (odpow edbaln,) - irre s p o n s ib le (n ie o d p o w ,e d r,a ln ,| re g u la r (regułom ,) - irre g u la r (niereaulam „ł
4.1. Przymiotnik - stopniowanie proste oraz opisowe__________________________ W języku angielskim w yróżniam y, p o d o b n ie jak w polskim , trzy stopnie przym iotnika: rów ny, wyższy oraz najwyższy. Zależnie o d liczby sylab w wyrazie przym iotniki stopniujem y re g u la rn ie , za p o m o c ą o d p o w ie d n ich końcówek lub za p o m o c ą słów ek pom ocniczych.
4.1.1. Stopień wyższy przymiotnika
Comparative Stopień wyższy tworzymy przez dodanie do przymiotnika końcówki - e r lub samego - r , w przypadku przymiotników kończących się samogłoską -e . cheap (tani) - c h e a p e r (tańszy),
safe (bezpieczny) - sa fe r (bardziej bezpieczny),
fast (szybki) - fa ste r (szybszy),
la rg e (wielki) - la rg e r (większy).
Do przymiotników zakończonych na - y w stopniu wyższym dodajem y końcówkę - ie r : h a p p y (szczęśliwy) - h a p p ie r (szczęśliwszy), easy (łatwy) - e a sie r (łatwiejszy). Gdy przymiotnik kończy się pojedynczą samogłoską i pojedynczą spółgłoską, a akcent pada na ostatnią sylabę, w stopniu wyższym ostatnia spółgłoska jest podwajana: big (duży) - b ig g e r (większy), thin (szczupły) - th in n e r (szczuplejszy). W przypadku przymiotników złożonych z trzech i więcej sylab stosowane jest stopniowanie opisowe za pomocą słowa m o r e (więcej, bardziej): b eautiful (piękny) - m o re b e a u tifu l (piękniejszy), expensive (drogi) - m o re e xp e n sive (droższy). ‘ Niektóre przymiotniki m ogą być stopniowane na dwa sposoby, regularnie, za pom ocą końcówek, lub opisowo, za pom ocą m o r e . Dotyczy to zarówno stopnia wyższego i najwyższego. Te przymiotniki to: q u ie t (cichy), c le v e r (mądry), n a r r o w (wąski), s h a llo w (płytki), p o lit e (grzeczny), s im p le (łatwy), clever (mądry) - c le v e re r lub m ore c le v e r (mądrzejszy), p o lite (grzeczny)
p o lite r lub m o re p o lite (grzeczniejszy).
Stopnia wyższego używa się m.in. do wyrażenia zależności między dwom a zjawiskami za pom ocą struktury th e ... th e ..., oto przykłady: The sooner the b e tte r.
Im szybciej, tym lepiej.
The e a rlie r yo u g e t up, the m ore tim e y o u have.
Im wcześniej wstaniesz, tym więcej masz
czasu. The m ore yo u eat, the fa tte r yo u get.
Im więcej jesz, tym grubszy się stajesz.
The o ld e r yo u a re , the less e n e rg y y o u have.
Im jesteś starszy, tym mniej masz energii.
WIELKA G RAM ATYKA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
Ć W IC Z E N IA
P o d a j s to p ie ń w y ż s z y p rz y m io tn ik ó w : a. pretty
g- b ig
b. lo rg e
h. p o lite
c. c o m fo rta b le
i.
lu c k y
d. h a p p y
j.
wet
e. fast
k. e x p e n s iv e
f.
I.
p a tie n t
n ic e
P o d a j s to p ie ń w y ż s z y p rz y m io tn ik ó w : a. y o u n g
g. h o t
b. thin
h. b e a u tifu l
c. easy
i.
h ig h
j.
d iffic u lt
d. o ld e. dirty f.
im p o rta n t
k. safe b o rin g
Uzupełnij zdania stopniem wyższym przymiotników w nawiasach: a. Norway i s ............................................ (cold) than P ortugal. b. Bungee jum ping i s
(exciting) th a n p la y in g chess.
c. Chinese i s ............................................ (difficult) tha n Ita lia n . d. Poland i s ............................................ (big) than B e lgium . e. This dress i s ............................................(cheap) than th a t o ne . f. My suitcase i s .......................................... (heavy) th an yours. g. M y vratch i s ............................................(accurate) th a n yo u rs. h. Football i s ............................................ (popular) than rugby. i. This man i s ............................................(strong) than th a t o n e. '• MV ł° Wn iS ............................................(dangerous) than yours.
4. P R Z Y M I O T N I K I
4.1.2. Stopień najwyższy przymiotnika Superlative Stopień najwyższy tworzymy przez dodanie do przymiotnika końcówki -e s t lub samego -s t, w przypadku przymiotników kończących się sam ogłoską -e . Przymiotnik w stopniu najwyższym występuje w zdaniach z przedimkiem określonym th e , chyba że przed przymiotnikiem występuje zaimek dzierżawczy,
cheap (tani) - the cheapest (najtańszy), fast (szybki) - the fastest (najszybszy), large (wielki) - the largest (największy), ale:
my biggest pro ble m (mój największy problem ). Do przymiotników zakończonych na -y w stopniu najwyższym dodajem y końcówkę -¡e s t:
happy (szczęśliwy) - the h a p p iest (najszczęśliwszy), pretty (ładny) - the prettiest (najładniejszy), easy (łatwy) - the easiest (najłatwiejszy). Analogicznie jak w stopniu wyższym, gdy przym iotnik kończy się pojedynczą sam ogłoską i pojedynczą spółgłoską, a akcent pada na ostatnią sylabę, w stopniu najwyższym ostatnia spółgłoska jest podw ajana:
big (duży) - the b ig g est (największy), thin (szczupły) - the thinnest (najszczuplejszy). W przypadku przym iotników złożonych z trzech i więcej sylab stosowane jest stopniow anie opisowe przy użyciu słowa th e m o s t (najwięcej, najbardziej):
beautiful (piękny) - the most beautiful (najpiękniejszy), expensive (drogi) - the most expensive (najdroższy). Jak już było w spom niane, część przym iotników może tworzyć stopień wyższy za pom ocą końcówki lub przy użyciu słowa th e m o s t:
simple (łatwy) - the simplest lub the most simple (najłatwiejszy), quiet (cichy) - the quietest lub the most quiet (najcichszy). Stopień najwyższy używany jest m.in. w zdaniach w czasie P re s e n t P e rfe c t z przysłówkiem e v e r (kiedykolwiek):
This is the most b o rin g film I've ever seen. - To najnudniejszy film , jaki kiedykolwiek widziałam . Jessica is the most attractive girl I've ever met. - Jessica to najatrakcyjniejsza dziewczyna, jaką znam.
WIELKA G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G I E L S K I E G O
Ć W IC Z E N IA [ |
P odaj s to p ie ń n a jw y ż s z y p r z y m io tn ik ó w :
Ą
O- PrettY b. large
Za po
? ' b l® h - Po llte
c. com fortable
...........................■*•••
d. happy e. fast
................................
f.
...*..................................
i*
................................
mzszy
lucky
le:
w eł
|e th
k - expensive ..........
patient
k n *ce
th
Podaj stopień n a jw y ż s z y p rz y m io tn ik ó w :
4.1
a. young
g. h o t..........................
b. thin
h. b e a u tifu l
...........
c. easy
i. high
...........
d. old
j. d iffic u lt
...........
e. dirty
k. safe ........................
f.
]
im p o rta n t
......................................
I. b o rin g
Wzd< (niż, < to
..............................
nr Ir
U zu p e łn ij z d a n ia stopniem n a jw y ż s z y m p rz y m io tn ik ó w w n a w ia s a c h :
o A.
a. Wednesday is a lw a y s ............................................(busy) day of the week for me.
S
b. Is the N ile .......................................... (long) river in the w orld? c. Which i s ............................................(dangerous) city in the US? d. This i s ..........................................(old) building in our town.
Kons
e. Mary i s ..........................................(beautiful) girl I know.
za p(
f. A blue whale i s ............................................(large) anim al in the world.
i
prz«
g. The Vatican City i s ............................................ (small) country in the world.
T
h. W hat i s ..........................................(popular) form of transport in Warsaw?
^
i. Jim Carrey i s ............................................(funny) actor I know.
f
j.
Which i s ..........................................(tall) building in the world? W p<
tylko
4.1.3. Stopniowanie nieregularne
J *W f
Istnieje kilka p rz y m io tn ikó w , które s to p n io w a n e sq w sp osó b n ie re g u la rn y:
g o o d (dobry) - u be c iiw tte ir (lepszy) \ i e p b z y j - the m e u best e s i (najlepszy), \ n a |ie p s z y ;, h bn ad d (zły)
fa r (daleki)
w o rse (gorszy)
the w o rs t (najgorszy),
fu rth e r / fa rth e r (dalszy) - the fu rth e st / the fa rth e s t (najdalszy).
Przym iotnik o ld (stary) poza fo rm a m i re g u la rn y m i m a rów nież n ie re g u la rn e fo rm y e ld e r (starszy
t h e e ld e s t (najstarszy). Form y te używane sq, gdy m ó w im y o czło n ka ch w łasnej rodziny: m y e ld e r b ro th e r (m ó j straszy brat), m y eldest son (m ó j najstarszy syn).
W st
4. P R Z Y M IO T N IK I
4.1.4. Stopień niższy i najniższy • •1 i
' J •' ’ • " 4 p iu rio t nu /y< li less (m m uj) o r a / th e le a s t (n a jm n ie j) m ożna utw orzyć tzw. stopień
n i/' /y i M
le t t ric h (m nio| b o g a ty ), In»» m le r o ilim j (mmn| < mkawy),
the least co m fo rta b le (n a jm n ie j w yg o d n y), the least t loan (nii|miue| c/ysty),
4.2. Z d a n ia okolicznikowe porów nania -
than , as... as, not so... as, the same... as W /i l i imhu I i o k i >1ii /m k o w y i h, o by p o ió w n a ć d w ie lu b w ię ce j rzeczy lu b o so b y, sto sow a n y jest s p ó jn ik th a n (nu od) u rn . p i/y m io tn ik w sto p n iu w y /s /y m
M y brother is tu llo f th a n me, but I am smarter.
M ó j b ra t jest wyższy o d e m n ie , a le ja jestem
m q d iz n jt/o
In P o la n d fo o tb a ll is m a te p o p u la r th a n b a s k e tb a ll.
W Polsce p iłka nożna jest p o p u la rn ie js z a
ru i koszyków ki
M y bag is a bit heavie r than yours.
M o ja to ib a jest tro c h ę cięższa o d tw o je j.
Spanish and Ita lia n a re much easier to learn than Danish,
Łatw iej nauczyć się h iszp ań skie g o
i w ło s k ie g o in.- d u ń s k ie g o
r . mi-.Iu i L
hi
a s ... a s ... (tak
|tik
) stosowano test w porów naniach dw óch przedm iotów osób i zjawisk
' i -.mii. h ij pi.-ym iotm ku w stopniu równym . Mozo pojaw iać się zarówno w zdaniach twierdzqcych
ak
i p io n zeniai h o n i: p yta n k u h
this book o a> in te tC itin g OS the other one. M a ik isn't u» in te llig e n t a t Tom. 1u d u y i\n t a> v o ld as y e s te rd a y
W p .>,lal*ny n
na.
la ksiqzka est to k sa m o n te re su jq ca . u w - ita .
M a rk n ie test ta k in te lig e n tn y ja k Tom.
A* s>a ' o os' 'os
\ ¿>wqihi <*st konou k, ia n o t so
tylko w pinu renku h Jane it to Itietuily U ł S a n d ra .
ono ak wvzorc
o s... (nie 'os
ok Uwopc
stosuje s ę q
Jane n a es* tak sympatyczna ¡ok Sandro
‘ W i>uia\M\aMnik i< «»o u >n .»v'o'vwwtx* tez hons*
ck, ę th e s o n ie ... as
,'ok sc "
Vso s o "o
ó itiv rk tu ite t»| U ivw an v ¡est p n tn o k » :e e ró w n ik twe p rzym io tn ik
S te»* 1» t h t | U, n t h e ig h t U t h it h ith e r
S V v* est tegs' sam ego w i’ OStv co 090 o c ec
os
Q
Uzupełnij zdania odpow iedniq formq przymiotnika w stopniu wyższym lub najwyżj^ n
a
«
P e łer ,s m y ............................................... (g o o d ) frie n d , I trust him com pletely.
b . M y b ro th e r i s
(talented) th a n I a m .
c. T o d a y i s .................................................(b a d ) d a y o f m y life! d . J o g g in g is m u c h ................................................ (tiring) th a n w a lk in g .
e. W h o i s ............................................... (p o p u la r) a c to r in H o lly w o o d ? f.
The n e w b o o k b y C o e lh o is m u c h ................................................(good) than the previous one
g . M e d ite rra n e a n fo o d i s ................................................ (healthy) than tra d itio n a l Polish cuisine. h. W e 'v e h a d
(bad) w e a th e r ever lately!
i.
This s k y s c ra p e r i s ...............................................(m o d e rn ) th a n the o th e r one.
j.
W e h a d d in n e r a t .............................................. (expensive) restau ra nt in town.
k. N e x t tim e yo u m u st b e ................................................ (careful). I.
This i s ................................................. (o rig in a l) p a in tin g I've ever seen.
Przekształć zdania, u iyw a jq c as... as... : a . M y h o u s e is b ig g e r th a n yours. Y o u r h o u s e ..................... b . M a rk is ta lle r th a n B o b . B o b .................................................. c. F e rra ri is fa ste r th a n Fiat. F i a t ................................................ d . A lio n is m o re d a n g e ro u s th a n a fo x. A f o x ...................... e. D e c e m b e r is c o ld e r th a n S e p te m b e r. S e p te m b e r........... f.
I a m o ld e r th a n y o u . Y o u .........................................................
g . T o d a y is c o ld e r th a n yesterday. Y e s te rd a y ....................... h
P o litics is m o re in te re s tin g th a n E co n o m ics. E conom ics
Przetłum acz zd a n ia na język angielski: a
Steve jest m o irn najsta rszym synem
jest n a jb a rd z ie j o d p o w ie d z ia ln y spośród moich dziea
b
N ie lesteśm y ta k b o g a c i ja k p a ń s tw o B row n.
c
To jest n a jm n ie | c ie k a w a ksig żka , ja k q k ie d y k o lw ie k czytałam .
d
N a jb liż s z y s kle p był d u z o d a le j, niż m yśleliśm y.
a
fo rn jest w tym sa m ym w ie k u c o Jake.
f
Ten h o te l n ie jest tak w y g o d n y ja k p o p rz e d n i.
g
N ie je ste m teraz tak w y s p o rto w a n a , ja k b y ła m d a w n ie j.
h
In d ie to n a jp ię k n ie js z y k ra j, ja k i o d w ie d z iła m
4.3. Kolejność przymiotników w zdaniu W ro zb u d o w a n ych o p is a c h k o le jn o ś ć p rz y m io tn ik ó w nie m oże być p rz y p a d k o w a . Ich k o le jn o ś c ią rządzą
a beautiful o ld house (piękny, stary d o m ), w onderful summer h o lid a ys (w s p a n ia łe , letnie w a ka cje ). W przypadku g dy p rz y m io tn ik ó w o p is u ją c y c h jest w ię c e j, p o ja w ia ją się o n e w z d a n iu w e d łu g poniższej kolejności: I
p rzym io tn iki o k re ś la ją c e w ie lk o ś ć i ro z m ia r,
2 . p rzym io tn iki o k re ś la ją c e w ie k, 3 . p rzym io tn iki o k re ś la ją c e kształt, styl, 4 . p rzym io tn iki o k re ś la ją c e k o lo r, 5.
przymiotniki określające pochodzenie,
6
p rzym io tn iki o k re ś la ją c e m a te ria ł, z k tó re g o w y k o n a n o p rz e d m io t,
7. p rzym io tn iki o k re ś la ją c e p rze zna cze n ie p rz e d m io tu . O to przykłady:
an old (2) Italian (5) m irro r (stare, w ło s k ie lustro), a small (1) round (3 ) w o o d e n (6) b o x (m a łe , o k rą g łe , d re w n ia n e p u d e łk o ), a big (1) b ro w n (4 ) kitchen (7) ta b le (duży, b rą zow y stół ku ch e n n y). Przym iotniki w yra ża ją ce ro z m ia r i d łu g o ś ć zazw yczaj p o p rz e d z a ją te o k re ś la ją c e kształt i szerokość:
a long n a rro w tunnel (d łu g i, w ąski tu n e l), a small round coffee ta b le (m ały, o k rą g ły s to lik kaw ow y).
ĆWICZENIA U łóż p rz y m io tn ik i w o d p o w ie d n ie j kolejności: a
a leather / b ło ck / sm all / bag
b
a pretty
c.
o m odem / b ig
d
a golden
e
a com fortable
I
an mterest.ng
g
on o ld / long / A m erican / film
w o o lle n / pink / scarf new
lovely
house
small
red
bracelet
ancient / a rm ch a ir
French
h. o fat / black / b*g / cat
rom antic
novei
—
W IELKA G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
P rzym io tn iki w z d a n ia c h u łó ż w o d p o w ie d n ie j k o le jn o ś c i. U ż y j p r a w id ło w y c h p rz e d im k ó w tam , g d z ie to k o n ie c z n e : a.
M y g r a n d m o th e r g a v e m e (R ussian / o ld ) b r o o c h .
b.
They a re b u ild in g (glass / m o d e rn ) s k y s c ra p e r.
c.
They w e re s in g in g (A m e ric a n / o ld ) s o n g .
d.
W e h a d (v e g e ta b le / d e lic io u s ) s o u p .
e.
She w o re (silk / b la c k ) dress.
f.
W h a t's th e n a m e o f th is (Ita lia n / red) c a r?
g.
W e k e e p a ll o u r d o c u m e n ts in (b ig / p la s tic ) b o x .
h.
For th e ir w e d d in g , w e g o t th e m (p o rc e la in / a n c ie n t) va se
5.1. Przysłówek - forma Przysłówek w języku angielskim , tak jak w polskim , odnosi się zawsze do czasownika. O kreśla jak, w jaki sposób wykonywana jest dana czynność. Przysłówki tworzymy od innych części mowy za pom ocą odpowiednich końcówek, zazwyczaj od przym iotników, ale również od rzeczowników lub liczebników. Aby utworzyć przysłówek, należy do przym iotnika, rzeczownika lub liczebnika dodać końcówkę -ly, na przykład:
nice (miły) - nicely (m iło), quick (szybki) - quickjy (szybko),
month (miesiąc) - monthly (miesięcznie), first (pierwszy) - firstly (najpierw, po pierwsze).
W przypadku przym iotników zakończonych na -y, po dodaniu końcówki przysłówka, samogłoska ta zamienia się na -I:
easy (łatwy) - easily (łatwo),
heavy (ciężki) - heavily (ciężko).
Gdy przymiotnik kończy się na -le , po dodaniu końcówki przysłówka sam ogłoska -e zanika:
terrible (okropny) - terrib ly (okropnie),
simple (łatwy) - simply (łatwo).
*U w a g a ! O d niektórych przym iotników zakończonych na - ly nie tworzymy wcale przysłówków, występują one tylko w funkcji przym iotnika:
friendly (przyjacielski), lovely (śliczny, uroczy), silly (głupi),
lively (pełen życia, energiczny), lonely (samotny), elderly (stary).
Przysłówek od czasownika g o o d (dobry) ma nieregularną form ę w e ll (dobrze).
O to przykładowe zdania:
He shut the door quietly. - C icho zam knął drzwi. Jane always dresses fashionably. - Jane zawsze modnie się ubiera. I'm glad it all ended happily. - Cieszę się, że to wszystko skończyło się szczęśliwie. Niektóre przysłówki m ają taką samą form ę jak przymiotniki:
hard (ciężki, trudny / ciężko, trudno), fast (szybki / szybko), early (wczesny / wcześnie), late (późny / późno), wrong (zły / źle), near (bliski / blisko), straight (prosty / prosto),
deep (głęboki / głęboko), high (wysoki / wysoko), right (odpowiedni / odpowiednio), short (krótki / krótko), long (długi / długo), far (daleki / daleko), Iow (niski / nisko).
It was a hard task. - To było trudne zadanie. He worked hard to complete this task. - Pracował ciężko, żeby skończyć to zadanie d la p o c z q tk u iq c y c h i za a w a n so w a n ych
www.jezykiobce.pl
75
W I E L K A G R A M A T Y K A JĘ ZY KA A N G IE L S K IE G O
Kiiko przysłówków ma dw ie możliwe formy: jednq z końcówką -ly , drugą identyczną z przyn-
slow (powolny) - slow lub slow ly (powoli),
■'
lo u d (głośny) - loud lub loudly (głośno).
Podaj odp a . straight
'C zęść z poniższych przysłówków występuje z końcówką -ly, jednak m ają one wówczas zupeinip ** ifo-
znaczenie:
b.
p e rfe c t
c.
loud
d. bad e.
w eek
h a r d ly (ledwo, prawie nie) He h a rd ly ate anything. - Ledwo coś zjadł.
U z u p e łń
d e e p ly (głęboko - o uczuciach i emocjach) I w as d e e p ly m oved by w hat he told me. - Byłam głęboko poruszona tym, co mi powiedzie)
a. Please b. They < c. The *
la t e ly (ostatnio, niedawno) I h a ve n 't seen any g oo d films lately. - Nie widziałam ostatnio żadnych dobrych filmów.
d. W hy e. You I f.
Pleai
h ig h ly (wysoce, bardzo - tylko w znaczeniu przenośnym o wadze, pozycji czegoś),
g. The
It is a highly recom m ended book. - To jest bardzo polecana książka.
h. M ah
i. Bob r ig h t ly (sprawiedliwie, odpow iednio, słusznie) The profits w ere rig h tly shared out. - Zyski zostały sprawiedliwie podzielone.
j.
Lots
k. W e I.
I liv
n e a rly (prawie) Tom n e a rly lost his leg in the accident. - Tom prawie stracił nogę w wypadku.
W ybi a. Th
s h o r tly (niebawem , wkrótce) The boss w ill be w ith you shortly. - Szef niedługo do was przyjdzie.
b. M> c. i
y
w r o n g ly (niesprawiedliwie, nieodpowiednio)
d. I v
Steve was w rongly accused of stealing the documents. - Steve został niesłusznie oskaiiw
e. H
o kradzież dokum entów.
I:
Ć W IC Z E N IA
g. p h. c i. y
Podaj o d p o w ie d n ią form ę przysłów ka: a. happy b. fast c.
good
d. public e. careful
i.
............................
noisy
............................ ............................ .......................... .........................
•9
i-
i
i
5. PRZYSŁÓWKI
P o d a j o d p o w ie d n ią fo rm ę p rz y s łó w k a : a.
straight
...............................................
f sac|
b.
perfect
................................................
gterrible
.......................
c.
loud
.................................................
h early
d
bad
...............................................
j s e rio u s ...........................
e.
week
...............................................
j.
...........................
fjrst
...........................
Uzupełnij zdania odpow iednią form ą przysłówka: a. Please, d r iv e .....................................................(careful), it's slippery. b. They g o t m a rrie d and liv e d .................................................... (happy) ever after. c. The w e a th e r c h a n g e d ...................................................(sudden). d. W hy d id you c o m e hom e s o
(late) yesterday?
e. You behaved v e r y .....................................................(irresponsible). f.
Please w a it 5 m inutes. I'll be with y o u .................................................. (short).
g.
The m an acted v e r y ................................................. (brave) saving the girl from the fire.
h. M a rk speaks C h in e s e ...................................................(perfect). i.
Bob always drives s o ................................................ (fast), th a t I'm scared to get in to his car.
j.
Lots o f p e o p le w e r e ................................................. (bad) in ju re d in the earthquake.
k. W e 'v e had o u r f l a t .....................................................(nice) decorated. I.
| liv e ..................................................(far) aw ay fro m here.
W y b ie r z p r a w id ło w ą o d p o w ie d ź :
a. hard
b. hardly
a. late
b. lately
c. I h a v e n 't b u m p e d in to John a t the post o f fic e ........
a. late
b. lately
d. I w o u ld like to s i t
a. near
b. nearly
e. H e lp m e get the b o o k fro m the shelf. I can t reach s o
a. high a. high
b. highly
f.
a. near
b. nearly
a. wrong
b. wrongly
a. hard
b. hardly
a. deep
b. deeply
a. short
b. shortly
a. The boxe r was hit s o
th a t he colla p sed .
b. M y son returned h o m e
I
last n ig ht.
the w in d o w , please.
finished re a d in g the b o o k you gave me.
g. Paul w a s
accused o f stealing the m oney fro m the till.
h. D o n 't you like it? Y ou h a v e
i. He hurt m e ....... j.
The tra in will a r r iv e ........
tasted my stew.
E
o
D .,y .lń w g k
-
"
",
r o lo •
n o
i
p o iF
ja c i ła t w y m
i °
w
z a g a d n ie n ie m .
Określenie pozyc,i przysłówka w zdaniu I kwestii, lecz należy pamiętać, ze wy,qtków ,est równ.e w
z d g -
^
Istnieje k ilk o -o g o l d o tyczą cych
te |
pr2yslów ka w zdaniu zolezy głównie
od jego roli i znaczenia. .
w ykonania czynności zazwyczai zoim uig
Przystawki Okres,Oigce « t f b
mieisce p o czasowniku,
d o którego się odnoszą:
She danced beautifully. - Pięknie tańczyła. The w eather changed ra p id ly. - Pogoda szybko się zmieni a. He read that book quickly. - O n szybko przeczytał tę książkę. .
Przysłówki w e ll (dobrze) i b a d ly (źle) w ystępują też często po cza so w n iku lu b p o d o p e łn ie n iu .
M a ry speaks Spanish w ell. —M ary dobrze m ów i po hiszpańsku. Tom was behaving b a d ly, so he w as asked to lea ve . - Tom źle się z a c h o w y w a ł, w ię c został wyproszony. ■
Przysłówki częstotliw ości, na przykład: a lw a y s
(zawsze), u s u a lly
(zazwyczaj),
o fte n
(często),
som etim es (czasami), se ld o m / ra re ly (rzadko), n e v e r (nigdy), w ystę p u ją zawsze p o czasowniku „być", lecz przed pozostałymi czasownikam i w czasach prostych. W czasach zło żo n ych przysłówki te występują po czasowniku posiłkowym.
I am never late fo r w o rk.
Nigdy nie spóźniam się d o pracy.
I have never tried w indsurfing.
N igdy nie p ró b o w a ła m w in d s u rfin g u .
Tom fiften has lunch w ith his colleagues. - Tom często ja d a lu n c h z k o le g a m i z p ra cy.
i
Przysłówki a o s u , na przykład n o w (teraz), so o n (n ie d łu g o ), la te
(p ó źno ), t o m o r r o w
(jutro),
yeste rda y (wczoraj), to d a y (dziś), e a rly (wcześnie), w ystępują zazwyczaj na k o ń c u z d a n ia : I am g o in g to the cin e m a to m o r r o w . - Idę ju tro d o kina.
I am having a rest n o w . —Teraz odpoczyw am . Mogą jednak też wystąpić na początku zdania: Is w s m m , I am going to the cinem a. - Idę jutro d o kina
IftS iS ldflX we w ere at home. - W czoraj byliśmy w d o m u .
■ Przysłówki mifijsęg takie jak h e re (tutai) th e r r * itnmt jŁ * (gdzieś), e v e ry w h e re (wszędzie) in (w WP \ zdania, ' S !,d !'e |' ,n (W' w ew ntW '
T o r n w
(I,cudzo), r
l ' ^ ' To’
a
/W°
h
e
r
i i
. ° P ^na 9Ór7e^' s o m e w h e r e
(na z e w n g la ), w ySt, p u iq zazw yczaj na k o t o
' ° d !ie M
t
i
"
k' UCZ? Szuk° ,a m 9 °
(cał kowi ci e, w pełni) oraz t o . (zbyt), vent
a lm o s t u n re a l (p ra w ie n ie re a ln y).
" “ “ ’ " “ ‘ I W I , i taawamowanYch
5 . PRZYSŁÓWKI
Przysłówek e n o u g h (w ystarczająco, dość) zn a jd u je się zawsze p o przym iotniku lu b innym przysłówku, do którego się o d n o s i:
well enough (wystarczająco dobrze), com fortable enough (w ystarczająco w ygodny), quickly enough (w ystarczająco szybko). U w a g a ! M iejsce słó w ka e n o u g h w zdaniu jest po p rzym iotniku, a le przed rzeczow nikiem : This room is big enough. - Ten p o k ó j jest w ystarczająco duży. There isn't enough room fo r me. - Nie ma tu dla mnie wystarczająco miejsca.
Ć W IC Z E N IA U zupełnij zd a n ia podanym i przysłów kam i. W którym miejscu pow inny się znaleźć? a. G ive m e 5 m in u te s, I'm ready, (alm ost) b. This w atch is expensive, let's fin d a c h e a p e r one. (quite) c. I have to a s t a n d scra m b le d eggs fo r breakfast, (usually) d. I'm busy to d a y , let's m eet to m o rro w , (rather) e. M a rk is d e vo te d to his w o rk, (fully) f.
W e have slept in a tent, (never)
g. Is the soup salty fo r you? (enough) h. It is late to g o f o r a w alk, (too)
U łó ż zd a n ia z rozsypanych w y ra z ó w : a. coffee / p re fe r / I / d rin k / rarely / I / tea
b. that / over / is / man / who / there / ?
c. q u ite / g o / u su a lly / I / to / early / bed
d. story / is / u n b e lie v a b le / his / a lm o st
e. to / enough / you / cigarettes / old / are / buy / ?
f.
the / Paul / very / p ia n o / w ell / plays.
g
h a p p y / see / a lw ays / are / we / to / you
h
before / h o s p ita l / has / Tom / never / in / been
słówka
5 3 Stopniowanie
p osób, c o s to p n io w a n ie p rz y m io tn ik ó w Stop«* R egularne sto p n io w a n ie przysłó w kó w z a c h o d z iiw te n sa m wyższy p rs y s lń w k ń " je d n o s yla b o w ych (bez końców ki
" f a T
w
t
■
w
o m o c q k o ń c ó w k i - e r , o stopie*
> yi
foster (szybciei) - the fastest (n a iszyb cie j).
high (wysoko) - h ig h e r (wyże» - fhe highest (na|w yze|).
K ilko przysłów ków s to p n iu je m y n ie re g u la rn ie :
w e ll (dobrze) - better (lepiej) - the best (n a jle p ie j), b a d ly (źle) - worse (gorzej) - the w o rst (n a jg o rz e j), fa r (daleko) - farther / fu rth e r (d alej) - the fa rth e st / the fu rth e s t (n a jd a le j) , little (m ało) - less (m niej) - the least (n a jm n ie j), much / many (dużo) — m ore (w ięcej) - the most (n a jw ię c e j). S topień niższy i najniższy tw orzym y za p o m o c ą le s s o ra z t h e le a s t:
com fortably (w ygodnie) - less c o m fo rta b ly (m n ie j w y g o d n ie ) - the le a st c o m fo rta b ly (najmniei w ygodnie),
patiently (cierpliw ie) - less p a tie n tly (m n ie j c ie rp liw ie ) - the le a s t p a tie n tly ( n a jm n ie j c ie rp liw ie ) *Z d a n ia okolicznikow e p o ró w n a n ia Przysłówek występuje w p o ró w n a n ia c h w s tru k tu ra c h a n a lo g ic z n y c h d o przym iotnika:
■
w stopniu rów nym w ystępuje z w yra że n ie m a s ... a s ... (ta k ... ja k ...) :
M y sister speaks G erm an as w e ll as I d o . - M o ja s io s tra m ó w i p o n ie m ie c k u ta k d o b rz e ja k ja. ■
w stopniu wyższym używ any jest łą c z n ik t h a n (niż, o d ):
He sings better than a ll o f us. - O n śpiewa lepiej niż my wszyscy. ć w ic z e n ia
U zupełnij zdania o d p o w ie d n ią fo rm ą p o d a n e g o p rz y s łó w k a : a. u b. r c. d
W om en d r iv e / , „ . , i in/ . . | . ...................................... (carefully) than m en. Unfortunately I e a r n «.Mi . , TL- l ■ i . (Intle) This bird sings a s ,, ... „ This is (beautifully)
e. You need t o ' w o i ’Z Z I I " f. The children are behaving g. This time you have done
^
than you. as th a t one.
Wri" ° n ^ ^ re a d l (hard) th a n usual II yo u w a n l to lin is h o n tim e
........................................... (noisily) than usual.
h. Unfortunately, these days you tra v e l traffic and bad roads.
°n
' 6Sł łh ° n ł ^ e resł ° * the claSS (c o m tartably) th a n before due to
5. PRZYSŁÓWKI
Uzupełnij zd an ia podanym i przysłów kam i: more seriously
less efficiently
earlier
w ell
beautifully
unfairly
less enthusiastically
quietly
a. These employees w o r k ................................................. than the other ones. b. Nobody paints a s ............................................... as you. c. He quit because he was tre a te d ................................................. by his boss. d. You should take your d u tie s .................................................. e. I did this task a s ................................................as I could. f.
Please close the d o o r ................................................. the kids are asleep.
g. He accepted the o ffe r .................................................than I expected. h. You must get u p ................................................than usual to catch the morning train.
U tw órz zda n ia z podanych słów, używ ajqc spójnika than a. Mary / draw / beautiful / Kate (Present Simple) b. I / work / hard / you (Present Simple) c. He / behave / nervous / me (Present Continuous) d. The teacher / react / angry / I / expect (Past Simple) e. You / speak French / fluent / me (Present Simple) f. This autumn / rain / heavy / last year (Present Continuous) g. I / know / good / you (Present Simple) h. We / live / far / station / you (Present Simple)
d la poczqtkuiqcych i zaawansowanych WWW
jezykiobce pi
81
f
5.4. Konstrukcje z czasownikami ______ to look,tofee/ itp._ Po niektórych czasownikach określających czynności zmysłów, zam iast przysłów ka używam y przym iotnika, aby określić, jak ktoś lub coś się czuje, w yg lą d a , pachnie, brzm i. Te czasow niki to
lo o k (wyglądać,,
feel (czuć się), so u n d (brzmieć), taste (m ieć smak), be (być), sm ell (mieć zapach, pachnieć), o również becom e (stawać się), seem (wydawać się), get (robić się, stawać się). O to przykładowe zdania You look happy, (nie happily) - W yglądasz na szczęśliwego. It sounds great, (nie greatly) - Brzmi w spaniale. I feel awful, (nie awfully) - Czuję się okro pn ie . The casserole tastes really good, (nie well) - Z apiekanka jest bardzo d o b ro . Be careful! (nie carefully) - Bądź ostrożny! The flowers smell beautiful, (nie beautifully) - Kwiaty pięknie pachną. Część z tych czasowników może wystąpić z przysłówkam i, ale w innym znaczeniu, na przykład: lo o k (spojrzeć, patrzeć się), ta s te (próbow ać), s m e ll (wąchać). Przysłówek określa w tedy sposób, w jaki czynność została w ykonana.
Tom looked at me angrily. - Tom spojrzał na mnie z wściekłością, (w jaki sposób spojrzał na mnie) ale:
Tom looked angry. - Tom w yglądał na wściekłego, (jak w yglą d a ł, jak się czuł) I tasted her cake eagerly. - Chętnie spróbow ałam jej ciasta. Mum quickly smelled the milk, but it wasn't fresh. - M am a szybko p o w ą cha ła m leko, ale nie było świeże.
ĆWICZENIA Uzupełnij zdania podanymi przymiotnikami i przysłówkami: stunning sleepy
difficult delicious
wonderful angrily
angry exhausted
0>
a. I f e l t ..............................................after a whole day o f w alking. b. A scholarship in Rome!? It s o u n d s .............................................. c. You lo o k
I Is it a new dress?
d. As the teacher spoke, I becam e m ore and m o r e ............................................ e. W hat are you cooking? It s m e lls .............................................. f.
The boss lo o k s
today. W hat has happened?
g. M um d id n 't say anything, she just lo o k e d ............................................. at me h. This exercise s e e m s ................................................Can you help me with it?
c*
Przetłumacz na język angielski: a. Wydajesz się zmęczony. M iałeś kiepski dzień w pracy? "i
b. W yglądasz na zaskoczonego. Przecież m ów iłam , że idę ob ciąć włosy.
c. Ta kaw a d ziw n ie sm a ku je . Jesteś p e w ie n , że m le ko było świeże?
•*
d. D la cze g o wszyscy dziw nie się na m n ie patrzą?
e. W ydajesz się sm u tn a . P okłó ciła ś się z ch ło p a kie m ?
f.
Bierzecie ślub na tro p ik a ln e j w yspie?! Brzmi cu d o w n ie !
g. Robię się g ło d n a . M oże p ójd zie m y na lunch?
h. Bądź cich o ! S łu cha m w ia d o m o ś c i w ra d io .
d in n n r /a t lc u ia c v c h i z a a w a n s o w a n y c h
WIELKA GRAMATYKA JĘZYKA ANGIELSKIEGO
5.5. Przysłówek so__________________________ Przysłówek so w zm acnia znaczenie p rzym io tn ika lu b in n e g o p rzysłó w ka . W y s tę p u je z p rz y m io tn ik ie m , który nie jest przydaw ką, ale orzecznikiem (jest częścią orzeczenia im ie n n e g o : łą c z n ik + o rz e c z n ik ) o ra z z innym przysłów kiem :
so rude (taki niegrzeczny),
so q u ickly (tak szybko),
so interesting (taki ciekaw y),
so suddenly (tak n a g le ).
It is so cold today! - Dzisiaj jest ta k zim n o ! The lecture was so boring that I fell asleep. - W y k ła d był ta k n u d n y, że z a s n ę ła m . I can 't believe he is so stupid. - N ie m o g ę uw ierzyć, że o n jest ta k i g łu p i. He speaks so quickly, I c a n 't understand him. - O n m ó w i ta k szybko, że nie m o g ę g o zrozum ieć. W a rto p o ró w n a ć użycie so z w ystępow aniem o kre śln ika such, któ ry w p o d o b n y s p o s ó b podkreśla znaczenie rzeczowników. Such łączy się zawsze z rzeczow nikiem - sam ym lu b w ra z z o k re ś la ją c y m go p rzym iotnikiem . Należy p a m ię ta ć o użyciu p rze d im ka n ie o k re ś lo n e g o a , g d y m ó w im y o rzeczow nikach policzalnych w liczbie pojedynczej:
such a mess (taki b a ła g a n ),
such a silly m istake (taki g łu p i b łą d ),
such a funny story (taka śmieszna h istoria ),
such p e o p le (tacy ludzie),
such a person (taka o so b a ),
such books (takie książki).
M a rk is such a helpful person. You can re a lly rely on him. - M a rk jest
ta k ą p o m o c n ą osobą.
M o żn a na nim zawsze p o leg a ć.
Such people shouldn't be w orking with children. - Tacy lu d zie nie p o w in n i p ra c o w a ć z dziećm i. The party was brilliant. W e had such a g o o d time. - Przyjęcie b yło w s p a n ia łe . B a w iliśm y się tak świetnie.
I had no idea your b rother is such a g o o d fo o tb a ll pla ye r. - N ie m ia ła m p o ję c ia , że tw ó j brat jest takim dobrym piłkarzem .
Ć W IC Z E N IA "N U z u p e łn ij z d a n ia su ch lu b so : Btt a. I have neve r r e a d
a g o o d b o o k befo re .
b. I had n o id e a he w a s ................................. a b o rin g person. c. Politics i s ................................. b o rin g ! H o w can you be interested in it? d. The sca rf I b o u g h t fo r M a ry w a s ...............................lovely I d ecide d to keep it fo r myself. e. It w a s ....................................hot, you c o u ld n 't breathe. {.
I h a d n t seen S ally f o r ................................. a lo n g tim e th a t I h ardly recognized her.
g. I’ m
h a p p y I w a n t to tell the w h o le w o rld a b o u t it!
h. H e l e f t ................................... sudd e n ly th a t I d id n 't ask him w h a t had happened.
U zupełnij w y ra ż e n ia such lub so: b ccc ¿C»rr
O ':
a ........................................
g ................
b ............................
h ..................
c .............................
i ............................
d .............................
i.................
e ............................ .......a n au g h ty child
k ..........................
f ............................... ..........fast
1............................ .......................sad
mes
*14
ite jr. :*
9V'
Przetłum acz na język angielski: a. W zeszłym ty g o d n iu b yło ta k zim n o , że w iele osób w o g ó le nie w ychodziło z d o m ó w .
b. W yszedł ta k szybko, że nikt te g o nie zauważył.
c. M a rk jest ta k im lo ja ln ym p ra c o w n ik ie m , a je g o szef jest cią g le niezadow olony.
d. Byłam tak zm ę czo n a , że zasnęłam w autobusie.
e. N ie z d a w a ła m sobie spraw y, że jest tak późno! U cieknie mi autobus!
f.
Tacy ludzie n ie p o w in n i m ieć w d o m u zwierząt.
9 . Pete jest tak u ta le n to w a n y, że m ó g łb y zostać słynnym aktore m , h. Przy ta kiej p o g o d z ie nie chce m i się w staw ać z łóżka.
ril.i
n n r
/o tk u ia c v c h
i
zaaw ansow anych
85
Zaimki i określniki P ro n o u n s a n d d eterm in ers N a u k a o a ngielskich zaim kach jest dość ła tw a , poniew aż w języku tym nie w ystępuje o d m ia n a rze czo w n ik a n i zaim ka przez przypadki. Tak w ięc polskim za im ko m „je m u , //jo g o , „ d o n ie g o , „ o n im , „z nim , będzie o d p o w ia d a ł jeden angielski zaim ek „h im " . P odstaw ow ą ro lą za im kó w (p ro n o u n s) jest zastąpienie rzeczow nika. M o g ą o n e za stę p o w a ć zarówno pojedyncze rzeczowniki w funkcji p o d m io tu , ja k rów nież bardziej ro z b u d o w a n e g ru p y rzeczownikowe, na przykład:
Jane likes to read books. - Jane lubi czytać książki. She likes to re a d books. - O n a lubi czytać książki. Looking a fter the house and bringingi up c h ild re n is a d iffic u lt jo b fo r a sing le mother. - Dbanie o dom oraz wychow yw anie dzieci to tru d n e za da n ie d la sa m o tn e j m a tki.
11 is a d ifficu lt job fo r a single m other. - To tru dn e za d a n ie d la sa m o tn e j m a tki. N atom iast określniki (d e te rm in e rs ) nie zastępują, lecz o p is u ją rzeczow nik. O to przykładowe określniki:
a bottle o f milk (butelka m leka), this b o o k (ta książka), a little more time (trochę więcej czasu).
6.1. Zaim ek osobowy Personal pronoun ______ Z a im k i osob o w e w języku angielskim zastępują rzeczownik w d w ó ch podstaw ow ych fu n k c ja c h : podm iotu lub d o p e łn ie n ia .
6.1.1. Zaim ek w funkcji podmiotu Subject pronoun W języku a n g ie lskim użycie zaim ków w fu n kcji p o d m io tu
w
zdaniu jest o b o w ią zko w e , p on ie w a ż
czasow nika nie wskazuje na w ykonaw cę czynności, w przeciwieństwie z a im k i w fu n kcji p o d m io tu :
I - ja ,
w e - my,
y o u - ty,
yo u - wy,
he - o n ,
they - o n i, one.
she
ona,
it - o n o , to,
forma
d o języka p o lskie g o . O to angielskie
6. Z A I M K I I O K R E ŚLN IK I
n et
Należy pamiętać o tym, że zaimki h e oraz s h e odnoszq się tylko i wyłącznie do ludzi. Zaim kiem it możemy zastąpić za to rzeczowniki odnoszące się do przedmiotów, pojęć abstrakcyjnych oraz zwierząt. Zdarza się, że zaimki he oraz she są używane w odniesieniu do zwierząt, ale tylko w określonych przypadkach, na przykład w celu podkreślenia ich płci lub gdy mówimy pieszczotliwie o swoim własnym zwierzęciu
3n°
>nim W
domowym. O to przykłady użycia zaimków osobowych:
M y mother is a very good cook. She spends a lot of time in the kitchen. - M oja mama jest świetną kucharką. (Ona) spędza dużo czasu w kuchni.
Ernest H em ingway was born in 18 9 9 . He is one of the best known Am erican w riters. - Ernest * * * * zora,
Hemingway urodził się w 1899. (On) jest jednym z najbardziej znanych amerykańskich pisarzy.
r2eQowni|t0„
M y dog is very lazy. jt likes to sleep a lot. - M ój pies jest bardzo leniwy. (On) lubi dużo spać. Zaimek you używany jest często w form ie bezosobowej. Na przykład:
You mustn't smoke here. - Tutaj nie w olno palić. You should never touch wires with w e t hands. - Nie pow inno się dotykać przewodów elektrycznych dngle mother
mokrymi rękami.
6.1.2. Zaimek w funkcji dopełnienia Object pronoun Zaimek w funkcji dopełnienia zastępuje w zdaniu rzeczownik występujący jako dopełnienie, zarówno bliższe, jak i dalsze. Dopełnienie bliższe odpow iada na pytania polskiego biernika (kogo? co?), natomiast dopełnienie dalsze - celownika (komu? czemu?).
Polski zaimek
Zaimek w funkcji
Zaim ek w funkcji
podm iotu
dopełnienia
¡a
1
me
ty
you
you
on
he
him
ona
she
her
ono
it
it
jpiewoz W '
my
we
us
y 0or 9l6
wy
you
you
oni, one
they
them
ach: podmfc
przykładowe zdania:
I saw y ^ y yesterday at the supermarket. W idziałam cię wczoraj w supermarkecie. Look! It's John M yers! Do you know him? - Patrz, to John Myers! Znasz go? It's mum's birthday next week. I need to buy her a present. W przyszłym tygodniu sq urodziny 'nomy. Muszę kupić jej prezent.
ĆWICZENIA U zupełnił zdania odpow iednim zaim kiem o io b o w y t« o
Res is my beloved dog
is white with No« k «pots
b M y biofhei is o doctot c
works in a hospital
Johnl Ste\e! Be quietl ..
w ill woke yout xislei u p l
d. Solly is my best frie n d .....................is loyal ond honest e My parents one on holiday.
have gone to Spam
t. D avid Beckham is a football player g
plays lor tos Angeles y mlaxy
Sofia lo ic n is a fa m o u s actress
is Ita lia n
h Mary was absent lio m sc hool
is sn k
i.
My cat sleeps all day
is very la;y
j
My neighbours are moving out
Imve bought a new
k. W oody Allen is a film dire ctor I.
live?-, in New York
I hove o new chess . .
is long and black
m. M um has baked a chocolate coke
is deli«, iousl
n I'm trying to learn (Jhineso, but o
house
is very d illii ult
M e ond my Inends are g o in g to the cin e m a to n ig h t
always n o to
o n Fridays.
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n im za im k ie m o s o b o w y m a. Iliis is a present fo r Sue. I his is o present ło i b. I to ld my p a te n ts a b o u t my
plans I la id
c. I b o rro w e d som e m oney Iro m lo in
a b o u t my plans
I hot lo w e d som e m o n e y Ira n i
d. I w ent o n h o lid a y w ith my Inends I w en! on h o lid a y w ith c
D a d to o k me a n d my sister to the o p o ra
I )tid look
In the o p e ia
f.
I m ot M o ry a t the post offic e I m e t .................... yesterday
g
C a n I leave a m essage for M i lories? ( on I leave a m essage f o r
h
M y co l is sick. I took
i
C o n n ie , did M a rk tell
I
W e have b o u g h t o now sofa W e b o u g h t
k
lo rn , co n I offe r
I.
I've lost my glosses, I love you seen
to llio vel a b o u t his sum m er p la n s? fm m ||,n d ro p in the «Ity . entm
so m e th in g to d rin k?
anywhere?
in M e o n d A nn w ore In o very e le ga n t restau ra n t ( )m boss b u d Invited r.
I b o u g h t o b o o k fo r my lu ll,o r
o
lo m asked
I bought
n b n ,.I u b n u l
trj g o to the r (nem o w ith h im W #
r e
W o ild W m II
g n ll’ig In m n rin w
ip
cinema
6. Z A I M K I I O K P E Ś LN IK I
W y b ie rz p ra w id ło w q o d p o w ie d ź : a. This is Sally.......is my best friend.
a. she
b. her
b. Me and M ike work together...... work in a publishing house.
a. you
b. we
c. Jane called earlier. You must call .... back.
a. she
b. her
d. Do you like my steak? - Yes, .... is delicious.
a. it
b. he
e. M um , I'm hungry! Can you make .... a sandwich?
a. 1
b. me
f. Tom , tell ...., why is your sister so sad?
a. us
b. we
g. It's M ark's birthday tom orrow. We must buy .... a present.
a. her
b. him
h. John went on a date with Sue. He took .... to a restaurant.
a. she
b. her
i. W e're g o ing fo r lunch. Are you com ing with
a. we
b. us
a. me
b. 1
k. Is that M r W ilson? 1 haven't seen .... fo r a long time.
a. him
b. he
1. John's parents are both doctors. 1 met .... last week.
a. they
b. them
j.
2
You must tell .... the truth! 1 need to know everything!
6.2. Zaim ki i określniki azierzawtze
Possessive
pronouns an
Formy olcreślnika dzierżaw czego w języku a n g ie lskim p o z o s ta ją bez z m ia n bez względu na |, i rodzaj rzeczow nika, które określają, w przeciw ieństw ie d o języka p o ls k ie g o . Polskim zaimkom rr/? „m o ja " , „m o je ", „ m o i" o d p o w ia d a jeden a n g ie lski o kre śln ik m y, np. m y c a r (m ój samochód), rriy |< (m oje klucze), m y s is łe r (m oja siostra). N ależy p a m ię ta ć , że a n g ie ls k ie o k re ś ln ik i dzierżawcze wv« . .1 . ' zawsze przed rzeczownikiem .
^ Ki
O to formy angielskich określników dzierżawczych:
my
mój, m oja, moje, moi
our
nasz, nasza, nasze, nasi
your
twój, tw oja, twoje, twoi
your
wasz, wasza, wasze, wasi
his
jego (w odniesieniu do osoby)
her
jej (w odniesieniu do osoby)
th e ir
ich
J
its
jego, jej (w odniesieniu do rzeczy)
O to przykłady: m y p a re n ts (moi rodzice), m y house (mój dom ), y o u r clothes (twoje ubrania), y o u r b o o k (twoja książka), o u r p la n s (nasze plany), o u r g a rd e n (nasz ogród), th e ir c a r (ich sam ochód), th e ir sa n d w ich e s (ich kanapki).
Z a im k i d z ie rż a w c z e w języku angielskim występują sam odzielnie, nie poprzedzają rzeczownika. Zazwyczaj z kontekstu zdania w iadom o, o jakim przedm iocie jest m ow a. Bardzo często występują na końcu zdania. Używa się ich między innymi, aby uniknąć pow tórzenia rzeczownika. Na przykład: D on t ta ke this b o o k , it is m ine. — Nie zabieraj tej książki, jest m oja. Z kontekstu zdania wynika, o jakiej książce jest m owa i d la te g o p o zaim ku dzierżawczym nie pojawia się już drugi raz ten rzeczownik. O to form y zaim ków dzierżawczych:
m ine y o u rs
mój, moja, moje, moi twój, twoja, twoje, twoi
his
jego (w odniesieniu do osoby)
hers
jej (w odniesieniu do osoby)
its
o u rs
nasz, nasza, nasze, nasi
y o u rs
wasz, wasza, wasze, wasi
th e irs
ich
jego, jej (w odniesieniu do rzeczy)
dla poczqtkujqcych i zaowa nsowanych
. o POGA$
6 . Z A IM K I I OKREŚLNIKI
Oto inne przykłady:
Me and M a ry have both bought new jackets. But hers was much more expensive.
s
- Ja i Mary kupiłyśmy sobie nowe kurtki. Ale ¡ej była o wiele droższa. Y our neighbours aren t very polite. Ours are very nice people. - Wasi sqsiedzi nie sq bardzo grzeczni. Za to nasi sq bardzo miłymi ludźmi.
du no liobę nk° m »mój*
*lnne zastosowania zaim ków dzierżawczych
d)'
Konstrukcja rzeczow nik + o f + zaimek w yraża znaczenie „jed en z
key;
26 WVstSPujq
a friend of mine (jeden z m oich znajo m ych), a cousin o f yours (jeden z twoich kuzynów ), a neighbour of ours (jeden z naszych sqsiadow ).
Ć W IC Z E N IA Uzupełnij zdania odpow iednim i określnikami dzierżawczym i: a. (he) This i s ..... ...................car. b. (we) M ark and Jane a r e .........................children. c. (they)............... .........house is big and comfortable. d. (she) ................ ........ favourite actress is Julia Roberts. e. (w e ).................
dog is called Spike.
f. ID ..................... .... parents like country music. g- (y o u )............... .........car is very fast. h. (she)............... ........ hair is long and shiny. i. j.
(we) W e like ... ...................neighbourhood. (you) Is this .... ....................bag?
k. (he) John a d o re s ......................... car. 1. (it) Nice dress! 1 really lik e ......................... colour.
zeczowniko
m. (1) This is Mike,
> występuj
............... husband.
n. (y o u )............... ....... new haircut is great! wedding is next Saturday. o. (they)..............
:yk ła d :
pojawia się
, na przykład:
5
U zupełnij zdania odpow iednim i zaimkami dzierżawczym i: a. (I) This book i s .................... b. (he) This car i s .................... c. (she) These documents are d. (you) This pen i s ................ e. (we) This house i s .............. I.
(they) The other house is ..
g. (!) Jane is a friend o f .........
h. (she) A cousin o f ............... i.
(we) A neighbour o f ..........
j.
(she) This umbrella i s .......
is coming tomorrow. . has been arrested.
dla początkujących ¡ zoowansowanych www.jezykiobce pi
W I I I K A G R A M A T Y K A II, / T K A A N G I I O K I E G O
ß |
l* r / o k * / f f ił/ z d a n ia , u ż y w a ją c o k re iln ik ó w iz a im k ó w d z iw rż a w . / y u
Ihi% boni- bolon(js lo M ory
I)
Ilm I >0(ik w l
i
Hurm hookfc Imloipj Io l/N llm'.n bookfi om....... . . . . . ...............
im
lliifl book if.
li Im lo iii)'. lo M m y ifl (|u ito inl< m f-'.lif i(J. • ♦
il
I Im In u >!• *. w liK li Im io n a ^
n
lli r . li o o l* lif^ lo n g 'i lo r?m
I
I Im I u u il w liii h bolongs lo m u i*» vory long . . . ............
fj
I lio m boni*», b u lo n o lo llm m
li
lim
b o o k »• , |u ,,ł
u#' n ,n rtilliA f b<> rln (|.............. •••••* .......... b o o l s
mi
n
iu
l,l,ł H Hhm|
li m i b o i im |
Ih r . b o o k r ................................. .... b ool* r* v o ry lo r h j.
lh o im Im o l *. u rn
bool*»; w h lr li Im lo n i) lo llm m
om
lir .lo m u l i l m i i K r ,
lio o l *. o m
hi&torlrol
dramat. i
11u il boni« btilongn lo you
I hol book If*
......................
|
Min boni wilii li lmloiM|\ lo you r. o I mm li novnl
. .
Imol- i% n I mn( li noVi‘l
6. Z A I M K I I O K R E ŚLN IK I
s**■ » - s
ro,herK
6.3. Zaimki i określniki ilościowe - kwa ntyfikatory Quantifiers Zaimki i określniki ilościowe wyrażają w zdaniu bliżej nieokreśloną ilość, objętość danej rzeczy, pojęcie całości
3
lub części. Należą do nich m.in. som e oraz any, a także (a) few , (a) little , m uch, m any, se ve ra l,
every oraz each. O ddzielną grupę stanowią tzw. zaimki rozdzielcze b o th , n e ith e r, e ith e r. Większość 5o °k$ cre
z fyCh wyrażeń pełni w zdaniu funkcję określników: towarzyszą one rzeczownikowi i określają go. Jednak czasem się zdarza, że występują samodzielnie w roli zaimka. Istotny jest fakt, iż pojaw iają się one w różnych kontekstach gramatycznych. Należy zatem wiedzieć, kiedy użycie danego określnika jest możliwe.
rench
novel.
6.3.1. some & any Określnik som e (trochę, kilka, jakieś) występuje w zdaniach twierdzących z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej oraz z rzeczownikami niepoliczalnymi.
There are some people in o u r garden. - W naszym ogrodzie sq jacyś ludzie. I've got some books ab o ut the W o rld W a r II if you need them. - M am kilka książek o drugiej wojnie światowej, jeśli są ci potrzebne. Czasem som e może pojaw ić się w pytaniach, ale tylko takich, na które oczekujemy odpowiedzi „ta k " lub w prośbach i propozycjach:
W ould you like some coffee? - Masz ochotę na kawę? Can I have some w ater, please? - Czy mogłabym dostać trochę wody? Określnik a n y (żaden, jakiś, jakikolwiek) występuje w przeczeniach oraz pytaniach
zrzeczownikami
policzalnymi w liczbie m nogiej oraz z rzeczownikami niepoliczalnymi:
I haven't g o t a n y m oney, I c a n 't g o to Spain w ith you. - Nie mam żadnych pieniędzy, nie mogę jechać z wami do Hiszpanii.
Have you g o t any news fo r me? - Masz dla mnie jakieś wiadom ości? There a re n 't a n y apples left, we c a n 't make a pie. - N ie ma już żadnych jabłek, nie możemy zrobić szarlotki. A n y może pojaw ić się w zdaniu twierdzącym w znaczeniu „każdy, wszystko jedno jaki":
Any doctor w ill tell you that smoking can ruin yo u r health. - Każdy lekarz ci powie, że palenie może zrujnować ci zdrowie.
I d o n 't care, I'll accept any kind o f help. - Wszystko mi jedno, przyjmę każdą pom oc.
www-iezykiobce.pl
W'
poczqtku |qcych i za a w a n s o w a n y ch
93
U , ^
U z u p e ln ij z d c n io o kre sln ikie n . , a. I'm going fo r a walk, I nee
^ ^
b. Hove you ever tried C. There isn t d. There isn
fresh a ir. w o n d e rfu l cakes? ^ ^
mQm
breacj |eft fo r b re akfa st. ^ ^
e. W ould you lik e ................................. e ' f Are th e re people in the s h o p . g. There a r e n 't................................... ‘ 0 , ! o n ,he C° r ^ , .... to m a to e s a n d m a k e so u p . h. I m going to b u y .................................. / i. There are two bottles o f m ineral w ater, b u t there isn t ..................... j.
|uice.
Do you k n o w .............................................. w ords in Japanese?
k. W ould you lik e ........................................... m ' ^ ' n y ° ur c o ^ e e ^ |
We h a d ................................... ,ce cre am fo r dessert.
m. I n e e d ................................... advice. n. You can buy this a t .................................... shop you w a n t. o. There i s
m ilk left in the frid g e .
W y b ie rz p ra w id lo w q o d p o w ie d z : a. Have you ever been t o
exotic co u n tries?
a. any
b. some
a. a n y
b. some
c. There a r e .......trees in the garden.
a. any
b. some
d. There is n 't
in fo rm a tio n a b o u t the p la n e crash yet.
a. any
b. some
h om ew ork fo r the w in te r h o lid a y s .
a. any
b. some
a. any
b. some
a. any
b. some
a. any
b. some
a. any
b. some
a. any
b. some
b. There is n 't
rain in the Sahara Desert.
e. I haven't g o t f.
I'm going to g e t
fo o d fo r the d o g .
g. I've h a d ....... problem s with my c a r lately. h. There a r e ....... letters fo r you on the desk. 1
tim e a go , I was involved in politics.
I
people spend m ost o f th e ir tim e w a tc h in g TV.
6. Z A I M K I I OKREŚLNIKI
6.3.2. m any& much Określnik m a n y (dużo, wiele) występuje tylko z rzeczownikami policzalnymi w liczbie m nogiej, zazwyczaj w zdaniach przeczących i w pytaniach (how m any? ile?):
There aren t that many good schools in this area. - W tej okolicy nie ma tak wielu dobrych szkół. H o w many boxes do you need to pack all yo u r books? —Ile pudełek potrzebujesz, żeby spakować wszystkie swoje książki?
W języku potocznym, w zdaniach twierdzących m a n y bardzo często zastępowane jest przez lots o ł /
a lo t o f (dużo, wiele): I know lots o f / a lot o f people w ho w ould never take such a brave step. - Znam wiele osób, które nigdy nie zdecydowałyby się na taki odważny krok.
I have lots o f / a lot o f CDs, it's quite a collection. - M am dużo płyt, to całkiem niezła kolekcja.
M any pojaw ia się także w złożeniach a g o o d m a n y oraz a g re a t m a n y w znaczeniu „mnóstwo, bardzo dużo".
A great m any university graduates are w ithout jobs now adays. - W dzisiejszych czasach wielu absolwentów uczelni wyższych nie ma pracy. Określnik m uch (dużo, wiele) występuje tylko z rzeczownikami niepoliczalnymi, głównie w przeczeniach i pytaniach (how m uch? ile?). W zdaniach twierdzących bywa często zastąpiony przeza lo t o f (dużo, wiele), które może występować zarówno z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej, jak i niepoliczalnymi. W twierdzeniach może pojawić się w złożeniu z so lub to o - so m uch (tak dużo), to o m uch (za dużo).
I d o n 't eat much meat. - Nie jem dużo mięsa. How much m oney d o you need fo r yo u r holidays? - Ile pieniędzy potrzebujesz na wakacje?
Ć W IC Z E N IA U zupełnij p yta n ia much lub many: a. H o w ............................... money d o you have? b. H o w ............................... rain falls in Poland during autumn? c. H o w ............................... eggs do you need for the cake? d. H o w ............................... packets o f rice did you buy? e. H o w ............................... people are you going to invite? f.
H o w ............................... sandwiches do you want to buy?
g . H o w ............................... salt do you put in your soup? h. H o w ............................... children are there in your class? j.
H o w ...............................bread d o you want me to buy?
j.
H o w ............................... jars of jam did you buy?
k. H o w ...............................did those shoes cost you? |.
H o w ...............................chocolale have you eaten today?
m. How . ' " " ' Z ' Z .
bars of chocolate have you eaten today?
r,. H o w ...............................times have you been to Londonv
u -
« tL .in c u r h i zaaw ansow anych
95
ję zyk a a n o ic ls k ic o o
W IELKA G RA M A TYKA
M
i - - r A n n i o m u c h lu b m a n y : U z u p e łn ij z d
0 . I d id n 't send my a p p lic a tio n t o
u
^
^
e. John d o e sn 't k n o w
A g re a t
i
i •
r
p |o y |n g fo o tb a ll.
b j ° i ’ n sPe n d s ................... c . | d o n 't h a v e ............................... d. My father doesn t k n o w
i
................. firm s w hen I was lo o kin g for a ¡0^
fu n n y sto rie s. ^ Q(jt n u c le a r p h ysics.
o f my"frie n d s use th e In te rn e t a t w o rk .
" ...............
fish last tim e we w e n t fish in g .
q. W e d id n 't c a tc h ............................... y , , s n o w fa ll la te ly. h. We haven t h a d .................... frie n d s . 1. Tim is very shy, he d o e s n 't h a v e ................................. j.
I drink coffee, but n o t ...................................
6.3.3. (a)
fe w
& (a) little
O kreślniki fe w (m ało) oraz a f e w
(k ilk a , p arę) w y s tę p u ją w y łą c z n ie z rzeczo w n ika m i policzalny
F ew występuje w p ołączeniu z s o lu b t o o - s o f e w (ta k m a ło ) , t o o f e w (za m a ło ): I have a fe w ideas fo r Jim 's b irth d a y p a rty . - M a m kilka p o m ysłó w na imprezę urodzinową Jima. I'm g o in g to take a fe w d a ys o ff w o r k a n d g o to th e s e a s id e . - W ezm ę kilka dni wolnego wproci i pojadę nad morze. She has few friends, she isn't v e ry p o p u la r. - O n a m a m a ło znajom ych, nie jest specjalnie lubiano I c o u ld n 't believe so fe w p e o p le tu rn e d up fo r th e c e r e m o n y . - N ie m o g ła m uwierzyć, że talc molo ludzi p o ja w iło się na cerem onii.
Określniki lit t le (mało) oraz a l i t t l e (trochę) w ystępują tylko z rz e c z o w n ik a m i niepoliczalnym i. Analog e r; l it t l e łączy się z so lub t o o - s o l i t t l e (tak m a ło ), t o o l i t t l e (za m a ło ). I need a little fresh a ir. - Potrzebuję tro ch ę św ieżego p o w ie trz a . Since w e have a little tim e n o w , le t's discuss o u r h o lid a y p la n s . - S ko ro m am y teraz trochę cl~porozmawiajmy o naszych plonach na w akacje.
You know so little a b o u t him! A re yo u sure h e 's the o n e ? - Wiesz o nim tok mało! Jesteipe«* ze to ten jedyny?
W y b ie rz p r a w id ło w ą o d p o w ie d ź : a. I can t a ffo rd to g o o u t w ith you. I have .... money, a. little
b. a little
b. Excuse m e, but I hove .... questions, a. few
b. a few
c. There are only .... days left till the d e a dlin e, a. few
b. a few
d. Hurry up! W e have .... tim e, a. little
b. a little
e. Very .... p e o p le attended the concerts because the tickets were very expensive a. few f.
b. a few
I saw Betty .... days a g o . a. few
b. a few
g. M y w ork is my life, I have very .... tim e fo r social life, a. little
b. a little
h. I m an ag e d to p u t aside .... m oney - we can go to the seaside this summer, a. little i.
I am a very lucky person. I have .... problem s, a. few
j.
b. a little
b. a few
I can speak .... Spanish and French, a. little
b. a little
U z u p e łn ij z d a n ia fe w , a few , little lu b a little: a . Jim feels very lonely, he h a s ...................................friends.
b.
U n fo rtu n a te ly ............................... can be done to save this species.
c.
There a r e ............................... skyscrapers in this town, it isn't very m odern.
d. Excuse m e, can I h a v e ................................ sugar in my coffee? e. There i s ...............................rain in A frica. f. g.
I d o n 't speak G e rm a n , I only k n o w .............................. words. W e have t o o
flo u r to make a cake.
h ....................................tourists com e to this town, there isn't much to see. i. j.
There is o n ly .................................... w ater in the bottle. M y teacher h a s .............................. patience, she gets angry easily.
W IE L K A G R A M A T Y K A « Z Y K A A N O .E L S K .E O O
6.3.4. every & each O b y d w a te okreLlniki oznaczała „każdy*. Jednak
event o d n oś, s, d o każde, osoby lub
grupie, ma podobne znaczenie d o a ll (w szyscy] E v e ry w y s .g p u .e ta k ż e z wyrażeń,anei czasu, „ p . *
e v e n in g (każdego wieczoru), e v e ry y e a r (każdego roku), e v e r y f o u r y e a r s (co 4 loto). E ve ry student gets n e rvou s b e fo re a n im p o r ta n t e x a m .
•»
Kazdy student denerwuje się p
ważnym egzaminem. (Wszyscy studenci d e n erw ują się przed w ażn ym egzam inem .) E ve ry c h ild likes sw eets. - Każde dziecko lubi słodycze.
He says he has re a d every bo o k he has a t hom e. - M ó w i, że przeczytał każdą książkę, którąś w dom u. (że przeczytał wszystkie książki, które ma w d o m u .) O kreślnik e a ch odnosi się indyw idualnie do każdego re p re ze n ta n ta d a n e j grupy, jego znaczenie ¡es*a •• węższe:
During the exam each student g o t a piece o f p a p e r a n d p e n . - Podczas egzaminu każdy srude~ dostał kartkę papieru i długopis.
They each had to ask fo r perm ission p e rs o n a lly . - K ażdy z nich m usiał osobiście poprośo pozwolenie.
Each book in the lib ra ry has its o w n n u m b e r. - Każda książka w b ib lio te c e m a swój numer A pples are 10 pence each. - Każde ja b łk o kosztuje 10 p e n só w . O kreślniki /
each
oraz
every występują w ta kich zw rotach ja k e v e ry o n e / e a c h o n e (każdy), eachof
every one of (każdy z / spośród): Jane has three sisters. Each one has a d iffe re n t p e rs o n a lity . —Jane m a trzy siostry. Każda z nió* ma inny charakter.
Every one o f us knew w e w o u ld end up in tro u b le . - K ażdy z nas w ie d zia ł, że wpakujemysę w kłopoty. Ć W IC Z E N IA
W y b ie rz p ra w id fo w q o d p o w ie d z : a
w om an likes to lo o k g o o d .
b. I get n e rv o u s .... tim e I have to ta lk to my boss. c
question must be answered.
d
of my friends has a m o b ile phone.
e
o l the players played really well.
I.
During the exam .... of us was h o o d e d the answ er sheet,
g. I have three d o g s
is different breed.
a. every a . every a. every a. e ve iy a. every a. every a. every
b. each b. each b. each b. each b. each b. each b. each
U z u p e łn ij z d o n ia e a ch lu b e ve ry: o.
Board m eetings take place
rv. b
o TH6CO" . 6 bus t¡o o irpeC! o rfTleaves0VDS - 1 ^ r
two months. u ix l bolt an hour.
Of my films.
d 1 d0 ^ 1” ,o u r dress« - ............................... is a different colour e. I get o bonus from my b o s s ................................... three months. f. Kiwis are 5 0 p e n c e ....... ••* • • • g. She b ou g h t fo u r balloons - one f o r ...............................o f her children.
6.3.5. Inne określniki ilościowe O kreślnik a ll (wszystko, wszyscy) odnosi się dość ogólnie do większej grupy osób lub przedmiotów, /■'/stępuje V/ zwrocie a ll of... (wszyscy z / spośród) oraz w następujących wyrażeniach czasowych a ll
th e tim e (cały czas), a ll n ig h t (całą noc), a ll d a y (cały dzień): A ll em ployees w ill receive a Christmas bonus. — Wszyscy pracownicy dostaną premię bożonarodzeniow ą.
A ll o f us need some peace and quiet from time to time. —Wszyscy potrzebujemy od czasu do czasu trochę ciszy i spokoju.
He w as out a ll night. - Nie było g o w dom u całą noc.
no (żaden, nikt) występuje głównie w roli przeczenia ze wszystkimi rzeczownikami, none jest zaim kiem i nie pojaw ia się nigdy z rzeczownikiem. Występuje za to w zwrocie none of
O kreślnik
(nikt z / spośród):
N o person should be treated like that. - Żaden człowiek (nikt) nie powinien być tak traktowany.
There is no d o u b t it was his fault. - Nie ma wątpliwości, że to była jego wina. I have no m oney. - Nie mam żadnych pieniędzy. I w ent to the shop fo r some shoes, but fin a lly I bought none. - W ybrałam się na zakupy, żeby kupić buty, a le w końcu żadnych nie kupiłam.
N on e o f us e xpected that he w o u ld end up in prison. - Nikt z nas nie podejrzewał, że on skończy w więzieniu. O kreślniki p le n ty of, a g re a t d e a l o f, a la rg e n u m b e r o f oznaczają „dużo, mnóstwo" i mogą być używane zarów no z rzeczownikami policzalnymi w licznie m nogiej, jak i z niepoliczalnymi.
A la rg e n u m b e r o f people are a fra id o f going to the dentist's. - Mnbstwo ludzi boi si? wizyty She spends a g re a t deal o f time lo o kin g after her garden. - O n a spędza bardzo dużo a o s u . zajmując się swoim ogrodem .
S everal (kilka) używane ¡es! tylko z r z e c z o w n i k a m i policzalnymi: There a re o n ly several p e o p le I can trust. - Jest tylko kilka osbb, k.bgzm
d lo po i zq»ku|qcyd> i zaaw ansow anych www |fuylaobr;e.pl
'IE L K A G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N G I E L S K IE G O
E n o u g h (wystarczająco dużo) u iy w o n e jest z rze czo w n ika m i p o lic z a ln y m i w lic z b ie m nogiej or0! z rzeczow nikam i n ie p o licza ln ym i:
A re th e re e n o u g h glasses fo r e v e ry b o d y ? -
Czy jest w y s t a r c z a n o
cluzo kieliszków d|Q
wszystkich?
There is n 't e n o u g h ro o m fo r six p e o p le to s le e p h e re . - Tutaj n ie m a w ystarczająco dużo m iejsca, aby m o g ło spać sześć osób.
I'v e h e a rd th a t h e's g o t e n o u g h m o n e y to b u y o u t th e c o m p a n y . - S łyszała m , że on mQ w ystarczająco dużo pieniędzy, żeby w yku p ić c a łą firm ę .
M o re (w ięcej), m ost (of) (większość), the m o st (n a jw ię ce j) u żyw a n e m o g ą być z rzeczownikami p o licza ln ym i oraz n ie p o licza ln ym i:
Y ou n e e d m o re cheese to m ake a p iz z a . - P otrzebujesz w ię c e j se ra , żeby z ro b ić pizzę. O u r c o m p a n y needs to b u y m o re c o m p u te rs to w o r k e ffic ie n tly . - N asza firm a musi kupić w ięce j k o m p u te ró w , aby sp ra w n ie p ra c o w a ć .
M o s t p e o p le a re c o n v in c e d d rin k -d riv in g s h o u ld b e s e v e re ly p u n is h e d . - W ię k s z o ś ć ludzi jest p rz e k o n a n a , że jazda po p ija n e m u p o w in n a być s u ro w o k a ra n a .
M o s t te a ch e rs d o n 't e a rn e n o u g h . - W iększość n a u czycie li n ie z a ra b ia w y s ta rc z a ją c o dużo. M o s t a ccid e n ts a t h o m e h a p p e n b e ca u se o f ca re le ssn e ss. — N a jw ię c e j w y p a d k ó w w domu zdarza się przez nieostrożność.
Less (m n ie j), th e le a st (n a jm n ie j) używane są z rz e c z o w n ik a m i p o lic z a ln y m i w lic z b ie m n o g ie j oraz z n ie p o lic z a ln y m i:
I e a rn less m o n e y n o w , b u t m y jo b is v e r y in te re s tin g . - Z a r a b ia m te ra z m n ie j p ie n ię d zy, ale p ra c a jest b a rd zo cie ka w a .
There a re less cars on th e streets these d a y s b e c a u s e o f th e h o lid a y s . - Z p o w o d u w akacji na u lic a c h jest teraz m n ie j s a m o c h o d ó w .
O u t o f th e w h o le fa m ily , m y m o th e r has th e le a s t p a tie n c e . - Z c a łe j ro d z in y m o ja m a m a mo n a jm n ie j c ie rp liw o ś c i.
'e w e r (m n ie j), the few e st (n a im n ie i) używ ane sq tylko z rz e c z o w n ik a m i p o lic z a ln y m i-
Fewer people turned up to the meeting than we had expected.
- N a s p o tk a n iu p 0 |a w ,lo s i,
m n ie j o s ó b , niż oczekiw a liśm y.
D u rin g th e e x a m , he s c o re d the fe w e s t p o in ts . - Podczas e g z a m in u z d o b y t n a jm n ie j punktów
6
Z A I M K I I O K R E Ś L N IK I
Ć W IC Z E N IA
W y b ie rz p r a w id ło w ą o d p o w ie d ź : There aro .... m odels ,o choose from . Please, have a look a. o u r catalogue
a few er
b. plenty of
b. I have .... suits to choose Irom in my wardrobe
a. the fewest
b. several
c. I he sales assistant showed me a few ties, but I liked .... of them, a. none b. no d. I couldn't buy any bread because .... the shops were closed, a. no e
ch ild should be denied the rigfit to a happy childhood.
a- no f.
b. all b. none
To our surprise, .... people attended the exhibition than we had expected, a. more
g. I'm afraid a. several
b. the most Id o n 't have .... money to help you. b. enough
h I'm com pletely broke. I have .... money. a. none i
o f my neiighbours heard anything when somebody broke into my flat, a. none
j.
b. no u, b. no no
Jim is the m ost c re a tive in o u r team . H e's got .... ideas, a. several
b. plenty o f
Przetłumacz na ję zyk angielski: a. Wszyscy sp ośród m o ic h p rz y ja c ió ł lu b ią aktyw nie spędzać czas.
b. M u s ia ła m je ch a ć ta ksó w ką , poniew aż nie przyjechał żaden autobus.
C o ra z w ię re j o s ó b spędza w a ka cje n a d polskim m orzem , zam iast jechać za g ranicę
d
O trzym a liśm y k ilk a cie ka w ych o fe il o d naszych partnerów biznesowych.
g
N ie m a m y w y s ta rc z a ją co d u żo pieniędzy, żeby loiaz spłacić pożyczkę.
^
M a m y m n ó stw o czasu, nie musisz się spieszyć.
9 N ikt ze znojom yc li M a rk u nie p rzyje ch a ł p o n ie g o na lotnisko.
h / a d n a dec yzju n ie /o s ta ła jeszc ze p o d ję ta
^ ą 7aim KI m o w — - _ ----------'9.
zoimków nieokreślonych naleiq: som e oraz any, ich z ło ż e n ia : som ebody, som eone, somethin Z0'm anything, a także n o b o d y , n o th m g , everybody, e ve ryth in g , all, 0nft oroz "
Do zaimków nieokreb< anybody, an yo n e , a n y th in g , o także zaimki you i th e yr
trochę„ ( ((kj|ka" , „jakie ś", „niektórzy". Zazwy,fCZQj
^rnzaió p e * " * n ie o kre ślo n ą .los . . ||ościowych, którym pośw.ęcony będz.e następny Some oroz any *y ^ w ,unkqi okres samodzie|nie i pełnią funkcję zaimków. Some ,0Wr
Y! Czasem jednak, choć dużo rzoctóe,, pop ^ 'Q
h j p ie c z e n ia c h . Na przykład.
« • like to spe WG,cWng TY' ' Niek,6,iy Sorne *people wakacje telewizię. obpe? J q mam trochę. WUNVU|v w domu ------ oglądając _ Who's got change? I've got some. - Kto ma (Okies arounc? ....... ......... Who's go. change? I W had a n y mo re s in o . .h en ? I got news from Tom last month. And have you had any more since then? - W zeszłym miesiqcu
łaT
.iv#!f •tpcn^ r . ai &
miałam wieści od Toma. A od tego czasu miałaś jeszcze jakieś? Powszechne w ięzyku angielskim są złożenia z some i any. Zaimki s o m e b o d y /
so m eo n e
(kłoś),
(coś) występują zawsze w zdaniach twierdzących:
s o m e t h in g
Somebody has broken the window. - Ktoś wybił okno.
tfaatnock
I've got something in my eye. - Coś mi wpadło do oka. Zaimki
anybody / an yo n e
(ktoś) oraz
a n y t h in g
(coś) występują w przeczeniach oraz pytaniach:
Is there anyone here? - Czy ktoś tu jest?
pi
There isn't anything to eat. - Nie ma nic do jedzenia.
:"°*®oarinc
Zaimki te mogą także występować w zdaniach twierdzących, ale w innym znaczeniu: (ktokolwiek, każdy) oraz a n y t h i n g (cokolwiek, wszystko). Anybody can do it. - Każdy może to zrobić.
anybody
/ anyone
5ó
Anything can happen. —Wszystko może się zdarzyć.
flQ
Inne zaimki nieokreślone: ■ nobody / no one (nikt) ć w ic z e n iu .
MP
d* ° * • ■ * . - Nik. „ i . byl w stania M pom6c p * , ■»" * * *
N" =n, k „ .w a „ ^ i „ 9 .- N ik ł nic „ . e . « * , « . ,
NX,
■ nothing (nic) Nothi «Nothing can spoil my mood today. - Nię nie popsuje mi dziś humoru. b0we90‘ There is nothing interesting on TV tonight. - Dziś wieczorem w telewizji nie ma nic c •
e v e ry b o d y / e v e ry o n e
X 102
t Z
(każdy)
r e' bU‘ n° ° ne kneW
U,
W
w a s . - Pytałam każdego, ale nik. nie * *
ybody l.kes to relax on the beach. - Każdy lubi relaksować się na plaży.
^ P°Clq,kUW^ 1 ta -n ,„w 0„ych
S*
Wi
*1.
c \ \ > ć\
I
everything (wwyrtko)
■ |V« lo*f evefyihtngl 5trocilern ws/y*tkol I fveryth.ng i. going to change *oon. WWy, ^ fl)WfJ(ogo ^ ^ I oil (wi/yv /, wv/stko) B Thu winner fqk«i all,
/wyoy/rxj bmf/h //uytlkv
yo u / they / one //y4t«pujr; W form/« ■ ogr-lrie pnwdy / opmie, no priyM atj I
I
They .oy green tea it heal.hy
n f*O lo b o w « | N l„ w ik a m m nn L
M,/W1 5M?, M zfe)ofto ^
1.1 One never know* whof w ill happen tom orrow
I (
I
konltfdnq o v fy , k & wyro/
N
.
You con learn o foreign language more ea.ily when you g V X o a d ' 7 2 ki«/Jy wyi©dzie *,9 M granKq. *
^
M v a y t if# jfzyiuj
psopI© likn spicy food/ while otbors pnsf#r more daficote m«al*
a
b t/ork
< ■
i| possible.
„ ........
nov#r know who) th© future will bring
d. Knock, knock)
e
I* th«r©............................. ........ thara? has v*ni Mrs I #iw
I I'v* hoard you //on a lot f/f moru / on the: lottery Con you tend me ..
can happen.
h W ^w boording it ©asy a n d fun.
co n try rt,
q
Both teams play roally //©II
, w as destroyed by it»« fire,
I bid you do it youriftlf or did ..
help you?
hz^ttumac* no j*/yk angieltkt: o Mdwi si«?#/© totWtej nauc/y< .if j^/ykg obcpgo, gdy mipszki sifj /a g ra n fc q
/tf/.r-tulo |>ri i pfOCO fll# wyn
r
^ ,
n©r. jqlnych kwolifik.rjC|i K o / d y i »i a / © fJ# 0 ft
^ h o w o to m pomo< y, d i o n nh hi# Erobff
'•wumtey w jaktej |t
tfudhf) fytwcK|)
Or rf ••fMrrriir f ^ r k to c h o c i" » (Qt odwig
g wy«Mn*/ h- Ki,
00 WMnego < ,y , „4
W)sfO'//j| rite
«tolo?
l
l#1 ,,i5 *JO' /lr to byl
riio fHsrv/qikvifty1*1* t"0*0''*
taovt\*
^ 5
l
interrogative pronouns
Z a im k i p y łg j—
-----------------
"
~
~
t l Z c ^ o e ^ o w y c h . N a jw a ż n ie js z e z n ic h to w h a t (c o ), w h o
*5S
ł/$ *L
7
Zoimfc P t«:™ uZyWOOe *
which
J * --W* o* , -f • s d' t*
¿o przedmiotów
-
W h a t is this this? - Co to tó s t^ ^ _ Wc o byłaś u b ra na na p rzyję ciu ? W h a t did you w e a r W h a t is yo u r new b o y frie n d like ? - Jaki jest tw ó j now y c h ło p a k ?
*
& *****
Zaimek w h o (kto) o ra z w h o s e (c z y j) Zcimek w h o odpowiada polskiemu . k t o '. Należy zw rócić u w a g ę , że p o z a im k u w h o w czasach prosty (np P re s e n t S im p le iub P a s t S im p le w pytaniu o p o d m io t nie w y s tę p u j czaso w nik posiłkowy, zess,* szyk zdana twierdzącego. Ilustrują to dw a ostatnie przykłady p o n iż e j: W ho is you r best friend? - Kto jest tw oim najlepszym przyja cie le m ? W h o can answ er this question? - Kto potrafi od p o w ie d zie ć n o to pytonie? W ho wants coffee? (nie W ho
wont co ffe e ?,* - Kto chce kawy?
W ho told you all those lies? (me: W fro-o»tH gii vou a ll those ires-?) - K to p o w ie d z ia ł ci te wszystbe
^seouro
kłamstwa?
Zaimek w h o se odpowiada polskim zaimkom „czyj, czyja, czyje, czyi*7. W hose bag is it? - Czyja to torba? W hose fault is it? —Czyja to wina?
wJangi
-o ■Whom jest formę dopełnień,ową zoimko w h o , któro jest bliska p o ls k ie m u „k o m u , k o g o , k im '. N ote
iednok pamiętać, ze jest ono coroz rzadszo i powoli wychodzi z użycia, za stę p o w a n o powszechnie P*« Whomdid you see? lub Who d id y o u see? - Kogo widziałeś? kino?
y° ° 9° ł° " * • anem a? lub W iłh
^ 0 d id
y ° u 9 0 to
«00^ cine m a? - Z kim p o s a d o
Zaimek w h ic h (który)
k,Óre" (sPo i r ó d kilku ), m ożna g o uzywoć z*><*>«*’
w odniesieniu do p rze d ^io tó w ^ T Which shoes nr«
' ° SÓb:
W hich. exercises U /L. ------'»«»es nave you
wh' * * » « » b .„ !c=y„ ,
t0 d.r? / ? “ K,óre buty dziś założysz? uy «w ozysz*
? ■ kis™
«»*
Która scena fj|mu była najlepsza?
104
d,° P°czqtlc(j
! 0a«an5owonych
“w .
J
Zadaj p y ta n ie d o z d a n ia : 0. Mary is washing the dishes. W h o .....................................................
^ ^
b. I bought a book for Mike. W h a t................................................... I
c lam looking for my glasses. W h a t .....................................
.................
d. This car belongs to my boss. Whose .
2
e. We should invite Mark. W hom ................................................... I
” ......
f. Jane will help me prepare the party. Who q. Steve told me your secret. W h o
............................... 2
h. The black suitcase belongs to me. Which 1. I prefer the red dress. W h ich .............. !
..........................................
j. I spoke to your secretory on the phone. To whom ______
Zapytaj o podkreslonq część zd a n ia : a. Mgik broke his leg. ..........
b. I met my old English teacher in the park. c. I like the long, black dress the most. :
.........................................................................................................................................................
d. We only invited our closest family and friends to the wedding. e. You should ask Jane to help you with your French.
f- Ifim is responsible for research and development in our company.
g. Billy ate your chocolate cake. ..........................
^
car is blocking the gate.
_______ ____
h6
Z a im k i r , - >
,
„ ,
„,
i określniki rozdzielcze , w p r o n o u n s and determiners
n , / d , U / y * i.
«OWW, ody musimy do kon ać wyboru między osobami h*
N n iilm r - » » .« * . both .M y,/*, /<»wwn dw óch (v/.«dm iotów lub osób; « « o th e r
o th e r,
other,
wi„U/*| (jn/py
6,6,1, either, neither & both (Julián / 11/yt*n 111 in»./« hyc utywony in/mu / i/ri( /ownikiem lub /nimkinm w liczbie pojedynczej, <, inh» bMMiM.I/ittlhif • »krełlnik len wy*l«jpu|e k ik íe * ° f w /lutwnlach / zaimkami e i t h e r o f u s / t h e m / t lili« »
y»u / ih n te ilil h o y o u w o o l m o p •m
mi
I d o n 't m in d , I'll h a v e e i l h e i
c he©*/ /upt> c/y s te k ?
Wszystko
<|nm jedno t »Iw»*m Ii (wt/yMko Im iiut, t«* nlbo to)
i loiotot Ml llio.ili«?
I ithai fi (Ilia l»y ma
kino <. y trulli?
‘«••iimt ma Ion it. t In« in op 1 1m |«l
Imino / dwói h mi posuje Ktoi tu musi posprzątać Jedno z nas
♦»»jrnhi N elthei (<«mlv>i» «ksO.li) j»*t tak/e nzywony i i.-m/równikiem M> zaimkiem w Ik zbie pojedynczej lub ontiMikipImiu Wy t ot vs doi«mun h neither of us th e m you th o s e ikl Okreslnik ten n»liM*u|e xii* |uk |«Hm toma, vvl
Ihi yoi» w«tnt unip oi »taokf
Nelthei one.
t hies: mpę v s tlnkv
Nie chc<¿ .wdnogo i tyck
tkvOv h W \*m \ m t h e a t r e ?
i
N e it h e r lutt» m e
kino a \ teolHr
Wlui I U»«|H|| lo íleo n op the p late you or Tomt i *mio‘
Aulne t dwx\h
Neither of es
1
hove
^
Ravine ♦ iwt
Perl* (o I mj oh(a ohote) MWe wyvtytOvvnC t i un rownik «nn toimMeny |u^ So ♦k‘rf4(\ie r e ł h ath of o t 4 them y o u thoeertd* •toil» h»sy * ssata token to rhe h o o d m n t t e f Km m ttb e h a v H U ) Ofewfoo śh k \X v .
do
.*
n»<* **> tu mi
♦pWMriu W o. (ok « , m b *m k p ie te n l* Km
v howK^te vxtktu Mm
U o th o t y o u
»ippla pief .
W v n
t u o w o * sVs> m \V $ o t v
I »ion I knv'M I | <# hWK
. > *
^
« **» « **» ^
v ^s\> v :w v\ v. x> ^ iw te ia í
6. ZAIM KI I O K R E Ś IN IK I
¿ 6.2. another, the other(s) & other(s) (inny, następny, jeszcze jeden) występuje w roli określnika przed rzeczownikiem w liczbie Ljjedynczej lub samodzielnie jako zaimek: Can I have a n o th e r p ie c e o f c a k e ? Czy mogę dostać leszcze jeden kawałek ciasto? One man held th e d o o r , a n o th e r b r o u g h t in th e b o x e s . Jeden mężczyzna trzymał drzwi, inny A n o th e r
wniósł pudła. O th e r (inne, inni) występuje z rzeczownikiem w liczbie mnogiej lub z zaimkiem ones:
| liked the film , b u t o th e r p e o p le s a id it w a s b o r in g .
Mnie się ten film podobał, ale inni ludzie
mówili, że był nudny. When I was at s c h o o l, o th e r p u p ils use d to la u g h a t m e.
Kiedy byłam w szkole, »nni uczniowie
śmiali się ze mnie. I like these shoes, b u t c a n y o u s h o w m e som e o th e r o n e s?
Podobajq mi się te buty, ale czy rno/n
mi pani pokazać inne? Others (inne, inni) występuje zawsze samodzielnie w roli zaimka: Some people like to g o to th e s e a s id e , o th e rs p r e fe r th e m o u n ta in s . morze, inni wolq góry.
Jedni lubiq jeździć nod
‘The o th e r (ten drugi) występuje zawsze z rzeczownikiem w liczbie pojedynczej lub z zaimkiem o n e
We took on tw o n e w e m p lo y e e s . O n e re s ig n e d q u ic k ly , b u t th e o th e r m a n p r o v e d to b e a brilliant salesman. - Zatrudniliśmy dwóch nowych pracowników. Jeden szybko zrezygnował, ale ten drugi okazał się świetnym sprzedawcą. I have two y o u n g e r b ro th e rs , o n e is fiv e , th e o th e r o n e is e ig h t y e a rs o ld . Morn dwóch młodszych braci, jeden ma pięć, a drugi osiem lat. I like this shirt, but I'll take the other one. - Podoba mi się ta koszula, ale wezmę tę dnjgq The o th e rs (inni, ci drudzy) występuje zawsze samodzielnie, bez rzeczownika w roli zaimka
There ore two distinctive g ro u p s in o u r P arty. W e s u p p o rt the re fo rm s , th e o th e rs a r e s tr o n g ly against them. - W naszej partii sq dwie wyraźne grupy. My popieramy reformy, ,nni sq zdecydowanie
WIELKA O..MATTKA «ZKKA ANGIELSKIEGO
6 6 3 Konstrukcje either... or.., / neither..,
nor... / both... o n d ... W konstrukcji
(albo..., albo...) mogą występować zarówno rzeczowniki, czasów*,,;
e it h e r ... o r ...
przymiotniki, jak i zaimki. . . . ., .. HI have either a glass o f w in e o r just an o ra n g e |u ic e . - Napiię się albo k.el.szek wina, olbofylkc soku pomarańczowego. W e ll either g o on fo o t o r ta ke a ta x i. - Albo pójdziemy piechotą, albo weźmiemy taksówkę.
Podobnie w konstrukcji
n e it h e r ...
n o r ...
(ani.., ani...) mogą występować rzeczowniki, czasownik,
przymiotniki oraz zaimki. Jane's new b o yfrie n d is n e ither in te llig e n t n o r h a n d s o m e . - Nowy chłopak Jane nie jest on
inteligentny, ani przystojny. I eat neither m eat no r fish. - Nie jem ani mięsa, ani ryb.
Analogicznie w przypadku b o t h ... przymiotników i zaimków.
a n d ...
(zarówno..., jak i....) możemy użyć rzeczowników, czasowników,
Both M a ry and Tom to o k th e ir d riv in g tests last w e e k . - Zarówno Mary, jak i Tom zdowol;
w zeszłym tygodniu egzamin na prawo jazdy. Both diving and clim bin g are d a n g e ro u s sports. - Z arów no nurkow anie, jak i wspinaczko to
niebezpieczne sporty.
ĆWICZENIA Uzupełnij zdania either , neither lub both: a.
W o u ld
you
lik e c o f f e e o r te a ? -
..................................¡ s Q K
fo r m e .
accident a n d t h e y w e r e c. Whot shall we listen to? Miles Davis or Woyne Shorter? - . b.
I to ld
m y p a re n ts a b o u t th e
d.
M um
e.
T o m ! J . m i .................................. o f y o u ! C o m e
f.
T h e s e a s i d e o r t h e m o u n t a i n s , ..........................
g.
u I w o u ld
sh o cke d
to
h e o r such
, don't |ike joc
a s k e d m e o n d m y b r o t h e r t o h e l p h e r i n t h e g a r d e n , b u , ................................. o f u s h a d t i m e t o d o H
. „ 4 a s k K a te
. o n d
, Jane
4 to
, , h e lp
to th e k itc h e n
r ig h t a w a y !
sound«:
5
m e
p re p a re
g o o d to m e th e d in n e r , b u t
. .
<•
1M
fe e l lik e
.
g o in g J
lh e m
aw ay. c o n r e a lly
cook. h.
new s.
W h ic h d re s s d o y o u
lik e , th e r e d o n e o r th e g r e e n o n p ? I h a te d re s s e s .
6. Z A I M K I I O K H l S L N I K I
jm
vVyl'H’ i / prawldtowq o d p o w ie d i:
KE „ II,,,
ISslujl.lly clamoflod Can you show mo
b another |, tin««ondiiinfti seem* .1 little irmxpenoncod but ......... 11 olhor
one?
<1 •''I''’'
, borne people in oui office 00 oul lor lime li „ ,1, other, b o lh o T ......
k "
°" ‘ . 'Ch8S " 1ey brin«
h o im .
,1 Alt«. 1I1« explosion son.« people wet» token »0 ho*Dltel n olhei b. the other ' " v,t,,ms wer« '^a to d ot the scene.
« the Mile is delicious I Can I have " ,,,(i a,ho'
piece?
b. another
■ *^ T 2 T bi"- MtenB h*- *»'»■*-*
1
h the other ,b
another
h tttiu m a c * no j f * y k a n g to tik i: a
\\. i\>P|o ivKuno a m ro6 | k ito m s w ic n b io li, : v m o j b m t s tia c it p fa c ^
t> Vt'^iVvd; r-My do Ktnv oU>o opu'Mnn :nojom>vh : obrr-MON p a rtilm a w no DVD mawno Mo»y |ok jf>| nor»c*ony Toro ntg c hcq dutago•pntyj^da weseJn«go. N t '\\My\ am somoi hodu, ctni ptavva |tudy
v>stvv^pu»j^:
vnvans olbo :nwygnvjs$z : proey
h'isio ShMtiu stodu»,e . biology, I chemit}
W IE L K A G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N O i i l S K l i O O
6.7. Zaimki Zoimki wzajemne
w z a je m n e
e a ch o th e r
oraz
R eciprocal p ro n o u n^
o n e a n o th e r
(wzajemnie, nawzajem, między sobq) dotyQ
między dwiema lub więcej osobajm, Mogq one byt* u/yweme zamiennie: H o w lo n g h a v e y o u a n d M a rk k n o w n e a c h o th e r? Jak długo znano się / Markiem? I'v e h e a rd th a t Sue a n d G in a d o n 't lik e o n e a n o th e r? Słyszałam, że Sue i Ginn ma ,
, lubiq jl
nawzajem. In m y fa m ily , w e a ll tru s t o n e a n o th e r. - W naszej rodzinie ufamy sob.o nawzajem.
Nie należy mylić zaimków wzajemnych / zaimkami zwrotnymi: Blotce a n d Sa r a l i W th e m selves. Znaczyłoby to: Blake i Sara lubiq się (lubiq samych siebie) B lake a n d S a ra like ©ach o th e r.
Blake i Sara lubiq się nawzajem.
6 . 8 . Zaimki zwrotne i emfatyczne Reflexive and intensive pronouns_____ Z a im k i z w ro tn e
Zaimki zwrotne odpowiadojgee polskiemu „się, sobie, siebie, sobq" majq w ięzyku angielskim różno formy w zależności od osoby. Oto one:
Z a im e k o s o b o w y
Z a im e k z w ro tn y
1
m y s e lf
you
y o u rs e lf
be
h im s e lf
she
h e rs e lf
it
its e lf
we
o u rs e lv e s
you
y o u rs e lv § $
they
th e m s e lv g j
O to przykladowe zdania: I burnt m yse lf while cooking. Sp0rZyfam si„ , You must learn to look after yourself ^ 9 ui(l c* A re you e n jo y in g yo u rse lve s ?
Dobr7o s i^ b a l.v
^
dboci ° sieb,e
gramatyka j
^ yka
AISIi>,ICfc‘' ’
WIELKA
Uzu H „ii zdonio p o d « "/™ 2» m l0m i: each other yourselves itself himself y ° urself myself a. Mary and Jim are perfect for
ourselves one another
it's a perfect slat! lor a long friendship
b, II two people trust.................... c j cu| ................................while peeling the potatoes. d. Did you really make this c a k e ............................................ ^ e. Dear friends, I'm sorry but I can't help you, you'll hove to m a n a g e .................. I. Jim has found.........................................a new apartment in the city centre. g. This problem will sooner or later solve................................... ........... h. We must stop blaming.......................................... lor this situation. It's not our fault.
[ J W yb ie rz p ra w id lo w q o d p o w ie d z ;
a. I've heard Jane talk to ....... b. Me and my neighbour don't lik e ....... c. He's so selfish! He thinks only o f ....... d. We must support.... jn (Kis difficult situation e. They've bought.... a brand new sofa. Help to another piece of cake 9 Me and my best friend always buv h Hwe don't trust .. we should break up^
,
a. itself
b. herself
a. each other
b
a. one another
b . him self
a. each other
I), ourselves
a. each olher
b
themselves
your so If °o Yourself
b
m yself
a eQch olher
h ourselves
a.
b . on e another
o u rs e lv o s
ourselves
6 .9 .
Zaimki i określniki wskazujące Dem onstrative p ro n o u n s a n d d e te rm in e rs
W języku angielskim określnik wskazujący przyjmuje w liczbie pojedynczej formę t h i s , w liczbie mnogiej zaś - th e s e . Odnosi się on do osób, przedmiotów oraz zjawisk bliskich mówiącemu w czasie i przestrzeni. polskim określnikom „ten, ta, to, te, ci". Na przykład: this com pute r (ten komputer) - these c o m p u te rs (te komputery), this engineer (ten inżynier) - th e s e e n g in e e rs (ci inżynierowie).
O dpow iad a
W odniesieniu do osób, przedmiotów oraz zjawisk odległych mówiącemu, w liczbie pojedynczej użyjemy określnika t h a t, a w liczbie mnogiej - t h o s e . Odpowiadają one polskim określnikom „tamten, tamta, tamto, tamte, tamci". Na przykład: that w in d o w (tamto okno) th o s e w in d o w s (tamte okna), that man (tamten mężczyzna) - th o s e m en (tamci mężczyźni).
Określniki pełnią rolę zaimków wskazujących, gdy występują samodzielnie, bez Oto przykładowe zdania: W hat is this? - Co to jest? Give me that! - Daj mi to! These books a re m ine a n d those a re y o u rs . - Te książki są moje, a tamte twoje.
rzeczownika.
Do określników wskazujących zaliczamy także słówko s u c h , które występuje w niezmienionej formie
z rzeczownikami w liczbie pojedynczej i mnogiej. Jego znaczenie odpowiada polskiemu „taki, taka, takie, tacy". Rzeczowniki policzalne w liczbie pojedynczej po s u c h występują zawsze z przedimkiem nieokreślonym a ub a n . S uch łączy się z rzeczownikiem lub z rzeczownikiem i określającym go przymiotnikiem. Na przykład: Such a person sh o u ld n e v e r be a llo w e d in this fa n c y c lu b . wpuszczono do tego eleganckiego klubu.
Taka osoba nie powinna być
It was such an in te re stin g s to ry th a t w e c o m p le te ly lost tra c k o f tim e . - To była toko ciekawa
historia, ze kompletnie straciliśmy poczucie czasu. o równaj użycie such i przysłówka so w Rozdziale 5.5 .
«'yfeobca.pl
dla poczqtkuiqcych . zaawansowanych
a. (To)............................ w— b. Who ore (ci).............................people? c. Does (ten)...........................colour suit me? d. (To) place is absolutely beautiful I e I prefer (tamte) shoes on the upper shelf. f. How much are (te)...........................oranges? g. Excuse me, is (ten)...........................your pen? h. Look at (tamte)............................ houses on the hillj i. (C i)............................are my friends, Tim and Sally. j. (Tamta)............................ girl over there is my sister. k. What's (tamten)............................ terrible noise? I. I need a copy of (te)........................... documents. Przetłumacz na język angielski:
a. Przepraszam , czy to miejsce jest zajęte? b. Tamta restauracjo, w której byliśmy, było bardzo drogo ■ óre buty podoboiq ci się bardziej? Te czy tamte? oko odwoga powinno być nagrodzono e. Tako kobieto to skorb. !; ten CZerWOny d o c h ó d należy do ciebie? 9 - Kim |est tamto kobieta no zdjęciu?
•V ’i . ;k»«
■ **> « < *« « w * * ,
iJCLjglml« w z g l o r i M r
»
,
.
^ IS l l ^ R r o n o u n s
«'O . to?«, t o ^ i f c ” " J * nlaeh
V,
'“ ’s01 who1 (eo1 ° ” ' ”
odnoszę, a przed określająca kłÓrycłl)*- W zdaniu * *Un^c'' zai™ków względnych > Sf> **toło omówione w Rozdziale k pr/ydow,«T Użycie z a im k T ^ ^ ° n° P° n e
7 9 ,he P'ono is „,y Cq
0 P^ydawkowe".
V
The book which°U made WQS real'y del ' y" ° ’ ^ 0 ™ " ° P' ° n,n,e' * ^ S 0n 'he tab|e is Mary's'°U‘ /upa' którg zrobiłeś b t Ks,gzko I ^ PV»na na stole, należy do Mary.
114
/JUi pO Ciqlku\q
wan*Qv*onyc\ \
V
7. Rrzyltnkl Prepositions 7.1.
Priyimki
ciasu Prepositions of tim&
I'uyiiith no|* /v5, '“I idywane w akitnllenlai li «/asawyi It to oii cil, In *»1«1/ hum Inne pr/ylrnM««(lau »<• by until (till) (*> I“ ' »In«'«* “ Iter, while «mu dm lay
7 11 Przyimki on, at, in IV iy im a k o l s t o g o w o n y |as>l y t a w m e i d u o k t e i l e n k i y o c l n n y o r a / p o i y J u k i , n r j p i ¿ y M o d u t k ix o ' c l o c k ( o Q o c l j i o i b ¿ ) ,
at lunchtim e
ut 12 o'clock (g yocJ/ioi© 12 ), at 10 40 (o godiinjo IQ,40), ot midday (w polwdnie, o 12 .00 ), ut midnight (o poluocy),
uf d a w n (0 twicie), a t duik (o n mai/. hu), (It sun»et (a in. hod/.a sdon, a), *
(w p o u e
km « h u ),
I II iiitsol you at )jx ut the »»Itha Spolkuniy siq w biaf/a <» t»/6 slaj We, 1« laoviny at dqwo. WyvtiKfiiuy o Swk la Pnyimek at utywany |«st tuk ¿a w wyruionjac 1« ut the moment (w tym rnameru ie, tqrni), Ut illy lit (w ftocy), ut I liriktnicn (w ¿wic^tn fkvjego N«m»d/emu). at the *ame moment (w ia| aunttt|«hwili). t»i tlie kame ini«« (w tym samyin •¿asie, iGwnat uduie). w . D|ov
a t |n e & e n t (o b tn .n ia
td h i/)
the weekend (* waakrnd). at weekend* (w weakendy). at Ilia ago ul (w wteku ) (It
......
wMkend« w wnoUnilv g.umy w tanisu 1 can't help you ot the i moment, t i'n Im t.nsv owiy Nle nuiiiw <(■ile ia / pom6( je^tem
Pffpfnttk on uiywuny
priede wb/y.tk
. nuiwamt dot tycmrinla oru< konk*etOymi datnnu. on FricUiy» (wpiqtki), u „, ........, , v a 5
on M o n d a y (w p o ,« « „rd a k ). on N e w Yeor * D o y (w N q w y Kok), an oui
w e d d in y d a y
*‘|*,s,y
(w d u ia n u s ie p a iii ftluhu) ..,!
, l6
...........m & )
on my b irth ilu y w nu>|e vinnUiny)
•>»»1 h rn tim n D a y (w duly H o ie ya I -lumddenui)
On M fm lu y t I a lw a y i go to tho uy">
I WOI horn on S*
M oy,
IV 6 A
W
* « * ........ ^
‘1
Un«tnl«mt H, *» mvi|M U n i mho
1U | y»ry huppy on my w .d d in g
ito y
W UWu n v i r r * M *
“ <» »>«•«*«'•
......
. (1| tt
.N O I« » 1" 50 WIELKA m
„ w
d łu ż s z y m i p r z e d z ie la m ! c z a s u :
p tt^ o A -
e p o k a m i, n o
"in the morning
°
p o r a m i d n ia ,
the a fte rn o o n
in
in J a n u a ry
(ro n o ),
m ie s ią c a m i, p o r a m , ^
(w
(p o
p o łu d n iu ) ,
s ty c z n iu ) ,
in the evening (wieczorem),
¡n the su m m e r (latem),
¡n M a y
jn 1 7 8 9
(w m a ju ) ,
in 2 0 0 8 in th e
(w 2 0 0 8 r o k u ) ,
¡n
1 7 8 9
fu tu re
1 7 ,h c e n t u r y ( w X V I I w i e k u ) ,
in t h e M i d d l e
jw
in t h e m o r n i n g ?
, h o p e t o s t u d y L o w in t h e f u t u r e . -
je ś li
(w
ro k u ),
p r z y s z ło ś c i) ,
p r z e s z to ś c jj
A g e s (w ś r e d n io w ie c z u ) ,
W h o . d o y o u u s u a lly d o
U w aga!
(w
W
-
C o z a z w y c z a j r o b is z
p r z y s z ło ś c i c h c i a ł b y m
m o rn in g , a f t e r a o n , e v e n i n g
o k r e ś le ń ,o m
on,
t y g o d n i a , s t o s u je m y p r z y i m e k
ro n o ?
s tu d .o w o ć
n ig h t
lu b
*
fi
p ra w o .
to w a rz y s z y
o k r e ś le n .e
-to«
dnio
n a p r z y k ła d : ,
o n S u n d a y m o r n in g (w n ie d z ie lę r a n o ) ,
oilheenrf inll'«efl
o n F r id a y e v e n in g (w p ią t e k w ie c z o r e m ) ,
wM
o n S u n d a y n ig h t (w n ie d z ie ln ą n o c ) .
Ittabogo few days 0 I h a t e g e t t i n g u p in t h e m o r n i n g .
N ie z n o s z ę w s t a w a ć
««ja
ra n o .
ale: O n
•Hxqht He wcs shy fc S a tu r d a y m o r n in g s w e a lw a y s g o
c y c lin g .
W
s o b o tn ie
p o ra n k i za w sze
j e ź d z i m y n a row erze.
^
oleostutecrcei
P r z y im e k I n u ż y w a n y je s t t a k ż e d Q w y r a ż e n i a p r z y s z ł o ś c i :
,
.
i n a m o m e n t (z a c h w i l ę ) , • „ r . , in a t e w h o u r s (z a p a r ę g o d z i n )
in •
a
re w
t
,n
a
w e e k
in a fr * w
*•
*
i l
•
'* " •»
S h e w ill tu rn
1 8 in a f e w
.
m in u te s za p a rę , , ■ T za
ty d z ie ń
,
m in u t ,
,
1» d„o
w eeks' H m .
m
M y v is a r u n s o u t in f iv e m o n t h s '
^*Qdoy -fridoy
^
V
'
8 ,0t zo
w ,z a t r a c i w a ż n o ś ć z a
5
k ilk a
ty g o d n i.
^Jy,
m ie s ię c y .
I n n e z a s t o s o w a n ia p r z y i m k ó w o n , a t , i n
■
r o k r e ś le n ia m i n e x t ( n a s tę p n y )
next w e k w e e k (w p r z y s z ły m t y g o d n . n ) e r y y e a r (c 0 r o k u ) ,
I
|a s t ,
*, e n ' ’
*
e v e rr
lo s , F r id a y
(k a ż d y )
(w
n ie
^1*
°9«
u ż y w a m y żadneg»
z e s z ły p ig t e k ) ,
" ^str W h a t w e re v a n
A*
•
m o n ^
(w ty m
m ie s ią c u ) .
: .Ih?% ■%
690 la'° igłujemy.
dla
poc«t“«u,qcych
*Oav,anic>wonyęh
i
N
7. P R Z Y I M K I
, rr* ,eSfQcomi time
0 n
/
in tim e:
w y ro ż e n i
w s a m ro z n a ..., z z a p a s e m
"
i r *
oznacza
„ d o k ła d n ie
(lotem),
k o n fe r e n c ja z a c z ę ła
na
G/as,
p u n k tu a ln ie
, in tim e
c z a s u " , n a p r z y k ła d :
There were no delays, the conference began ę>D time.
“1'
59 ^ u ), P ro ś c i), toresrfoici).
e on time
N ie
b y ło ż a d n y c h o p ó ź n ie ń ,
s ię p u n k t u a l n i e .
You are just in time for dessert.
P r z y s z e d łe ś w s a m
B at the beginnig / in the beginning:
ro z rta d e s e r
at the beginning o z n a c z a „na p o r / g i k u c z e g o ś " , | a k i e g o ś w y d a r z e n i a l u b p r o c e s u , in the beginning l o „ n a j p i e r w , n a p o c z ą t k u , p r z e d i n n y m i w y d a r z e n i a m i " , m o ż n a j e s t o s o w a ć z a m i e n n i e z at first ( n a j p i e r w ) , n a p r z y k ł a d . The teacher checked our homework gt the beginning of our class. N a u c z y « i e l s p r a w d z i ł n a s z e p ro c e d o m o w e n a p o c z q tk u
w y r a ż e n ie
le k c ji.
in the beginning, I thought he was shy, but he turned out to be very friendly. m y ś l a ł a m , z e je s t n i e ś m i a ł y , a l e
■ at the end / in the end: k o ń c u c z e g o ś " , in the end
p o te m
o k a z a ł s ię b a r d z o
a n a lo g ic z n ie „w
d o
N o jp ie r w
p r z y ja c ie ls k i.
p o p r z e d n ie j p a r y
at the end o z n a c z a „ n a z a s t q p i o n e at last l u b fin a lly,
w y ra ż e ń ,
k o ń c u , o s t a t e c z n ie " , k tó r e m o ż e b y ć
n o p r z y k ła d :
I'm taking a few days off gf the end of this month.
Pod
k o n ie c
te g o
m ie s ią c a
b io r ę
k ilk a
dm
wolnego.
I thought he was shy, but in the end he turned out to be very friendly. n ie ś m ia ły , a le o s t a t e c z n ie o k o z o ł s ię b a r d z o
z / s z e j e ź d z i m y n o row--
M y ś la ła m ,
że
je s t
p r z y ja c ie ls k i.
ć w ic z e n ia s ( z a p a r ę m in u t ) ,
| |
dzień),
)dni.
Q
y) nie używać
Podaj odpow iedni przyim ek: a ...................................m i d d a y
f.
b
g
............................... F r i d a y
................................. s ix o ' c l o c k
c ................................... F r i d a y a f t e r n o o n
h.
^ ...................................J u n e
i
6 ................................... t h e a g e o l
I.........................night
dusk ................................ t h e f i r s t d a y o f s c h o o l
Podaj odpow iedni przyim ek:
0 ............... .
L
Christmas day
................................... p r e s e n t
s z ły p ią t e k ) ,
......................... t h e M i d d l e A g e s
c .................................
n m ie s ią c u ) .
a fe w
f ..............................
... th e s a m e m o m e n t
g ..................................... 6 " ’ o f M a r c h m in u te s
th e w e e k e n d
h ......................................s u n r i s e
•..................................t h e f u tu r e
e...................... 1999
^ ‘«ytoobcn.pi £
rflo poctqlkuiqcych i «lawcm.owonych
117
angielskiego WIELKA
W
gram atyka
y b ie r z
0 . w e
b.
J|Z Y KA
p r o w id fo w q
o fte n
g o
th e e n d
o d p o w e d z :
o u t
^
‘^
o f th e
story,
^
" ^
o
c
t e
r s
g e t m o r r ie d .
^
?
C. w h a t are you doing .... C
back .... a moment.
d e f g h
r il
i.
Where are you going .... this summer?
i-
We spoke ... the same moment.
k. 1 I..
Children usually g o to s c h o o l.... the age o f seven.
be
! have a cup of coffee .... every mo B e c a u s e o f th ic k
fo g , th e
p la n e
w a s
g
^
u n ^ ^
^
^
^
^
I didn't want to go cam ping, Du .... Pieose come back .... time for dinner.
on in on in
b. b. b. b
in at ot ot
a. a. a. a. o.
in on in on in
b. b. b. b. b. b. b. b. b. b.
in ot in in at ot on in
a. at a. in a. in
i graduate from school .... two months tim e,
m. The meeting d id n 't s ta rt.... time, because the ch a irm o n
o. a. a. a.
was iate.
o Practically .... the beginning o f the film , the p lot was re ve a le d .
o. in a. at
•.<«•»»— !'«WOJ__
7.1.2. Przyimki for oraz since Obydwa przyimki, fo r oraz sin ce , są tłumaczone na język polski jako „od" lub „przez". Ich użycie w języku angielskim ^¡e ¡est jednak wymienne, o znalezienie polskiego odpowiednika bywa trudne. Obydwa te przyimk. stosowane sq głównie w czasach P r e s e n t P e r f e c t oraz P r e s e n t P e r f e c t C o n t in u o u s . Przyimek
fo r
stosowany jest do określenia długości trwonią jakiejś czynności wskazując na przedziel
“ T tor ł oIU minutes {przez 10 minut, ,0 miQ,° ° kreŚl° ny cP° Czq,ek °łLraz. kon'ec:. . . „ for o few years (przez kilka lat), T [p n e i m'eS'qc)' for many years (przez wiele lat), , ° d° y (przez 'eden dzień>' for a weekend (na weekend) ° 9eS *przez lała)' I lived in London for o few years Prze, l ,. We've been friends for ages )« , < Mieszkałam w Londynie. 9 eśmy przyjaciółmi od lat. Przyimek sin ce również stosowany jest w rei wskozuje on moment jego rozpoczęcie•mc* childhood (od dziecióslwo), Since I wa* o cUH !' ‘1 ,9° dziny trzeciej),
l
trwania jakiegoś zdarzenia, .gdnok S:nCe Mo"day (od poniedziałku),
ostatnio widziQ |em^ ----1 ve known Jim since
7. PRZYIMKI
Ć W IC Z E N IA
Wpisz odpow iedni przyim ek for lub since: a
c.
Christm os day
h ..................
a year
i ................... ............last M o n d a y
five years a few days
i .................... k ...................
last April
1....................
yesterday
m ..................
a year
n ...................
Uzupełnij zdania odpow iednim i przyim kam i
for lub since:
o. I haven't seen M ik e .......................... years now! b. Jone and Paul have been fighting c. I've been re a d in g
..................... breakfast. hours. M y eyes are tired now.
d. I've worked h e r e ........................... April. e. It's been snowing ........................... last Friday. f. We've been w aiting for y o u
...............
three o'clock!
g. We've been w aiting for y o u ......................... alm ost an hour!
„przez*. lchu:*oe»t
h. You should bake this c a k e ......................... one hour.
) bywo trudne CV- |
i
e r fe c t Continuom
|. I'd love to get a w a y ...........................a few days a t least.
The man was sen te n ce d ......................... three m onths in prison.
k Tom hasn't c a lle d
sci wskozuiqc w F
we last spoke.
I've been trying to forget about h im ........................... almost six months.
!C miesiąc), fen dzień),
l
nie
iok
poniedi'0^ ^ ’ ■u 1989),
^ ‘obco.pl ctlo poczqtUiqcych i zawansowanych
119
a n g ie l s k ie g o a m a t y k a je ży k a
w ie lk a GR
czasu: from, to, until
ja k ie jś
c z y n n o ś c i.
W y s tę p u je
c z ę s to w r a z J to
“ ^od: a*
ft* a m o n th fr o m
now
(za miesiąc od teraz).
W .V . g i g to Spoin „ o d l, o mon* Irom today. - Dokładnie 20 mtasqc od dzti IKbiam, * Hiszpanii.
3««
Czasami zamiennie z przyimkiem t o używany może być przyimek t i l l (do, o ż do, dopóki), który wskazuj jak długo, do jakiego momentu będzie trwało jakieś wydarzenie. Identyczne znaczenie co t i l l ma przyimek u n t i l , lea używany jest on tylko wtedy, gdy znany jest moment zakończenia czynności, a nie wiadome kiedy się rozpoaęta. Na przykład: f r o m n i n e t i l l f i v e (od godziny 9 do godziny 5), f r o m M o n d a y t i l l F r i d a y (od poniedziałku do piątku), until she comes (dopóki nie przyjdzie), u n t i l n e x t F r i d a y (aż do następnego piątku), u n t i l f i v e o ' c l o c k (do piątej), u n t i l n o w (do obecnej chwili). is on leave until next Friday - lim • ♦ I'm at the office till five - j estPm u- ' *
J im
2woln,en,u do następnego piątku.
w b iu r z e d o p ią t e j.
P^
‘rf,! r 0r i0 a o «po' . no przykładoftTh' u 0Ck,P° 9 ° dzin'e ósmej). er rea ost (po śniodoniu),
•’ 1‘ °",d Z
*
Z
* *»■ * Z
Z
łŁ
e
* * *
t l ' Z
Z
Z
9odz
,nc* piątą).
7 onf o r T ,ł ^ d i n n e r
^ after tomorrow (pojutrze),
Z * - , PO piąłei. n'e P^^tawal padoć deszcz.
th
D o n 't
C
,
* * *»
P r z y im e k b e f o r e
'«
7.1.4- W
SUnr'se (przed wschodem stońco). °y before yesterday (przedwczoroj)
N
109 be,0r« breakfQst ;eJed^lod 'odaniem idę pobiegać. PociqtL
“ iic y c h i
I0Qw‘>n,o*onyth
srltonday x
k.jms'doc t)«r .“ ds leSeekbym
7. PR2YIM KI
while ora/ during tłumaczone sq jako „podczas, podczas gdy, kiedy", jednak sq stosowane in n y c h k o n s t r u k c j a c h . During używane jest zawsze z rzeczownikiem, na przykład: ' during the film (podczas filmu), d u rin g o u r h o lid a y s (podczas wakacji), during the p e rfo rm a n ce (podczas przedstawienia), d u rin g the n ig h t lub in the n ig h t (w nocy) Jim fell asleep d u rin g the lectu re.
Jim zasnql podczas wykładu. I usually lie on the b e a ch d u rin g m y h o lid a y s . Podczas wakacji zazwyczaj leżę no plaży.
while używany jest zawsze w zdaniach podrzędnie /łożonych, na przykład: Jim fell asleep w hile he w as w a tc h in g TV. Jim zasngł, gdy oglgdał telewizję. While I was preparing dinner, m y husband w as setting the table. Podczas gdy ja przygotowywałam
y im e k
k o la c ję , m ó j m q ź n a k r y w a ł d o
s t o łu .
7 14 Przyimek by Przyimek by oznacza „a/ do, nie później ni/". Określa moment w przyszłości, do którego czynność powinna y«' ukończona, ale nie wyznacza konkretnego terminu |ej wykonania Na przykład: by M onday (do poniedziałku) nie wiadomo dokładnie kiedy, ale nie później niż w poniedziałek, by three o'clo ck (do trzeciej), by now (do obecnej chwili). Be back by m idnight!
Wróć przed północg!
Projekt musi być skończony przed 1 maja. Sally should be here b y no w . W h e re is she? Sally powinna już tu być Gdzie ona jest? Jhe project should be finished b y M a y 1*’.
i/y11ri,>Vby używany jest także w wyrażeniu b y t h e t im e ( s o m e t h i n g h a p p e n s / h a p p e n e d ) , które Występuje w zdaniac h złożonych w znaczeniu „zanim, kiedy": Hurry up! By the time w e g e t to the shop, e v e ry th in g w ill have been sold . Pospiesz się! Zanim dojed/iemy do sklepu, wszystko będzie wyprzedane. Ry the time we a rrive d a t the cam psite, i* w as d a rk .
Kiedy dojechaliśmy na kempinq było iuz
c ie m n o .
*"'wlo'rWtK. „i din pOccąlkujgcych »
WIELKA
gramatyka
J ^ y KA
ANGIE** i ' "
j* r. . &
Ć W IC Z E N IA
u ™ * , * t a * odP.-i.d » ™ P ^ » k<” i: , r a. W e'll wait for S u s a n ..................
.v . i :
she com es.
b. First, I'll do some shopping and
^ a f (/)
................
c le a n
th e
h o u se .
'
? . « i t * ''
c I had no idea they had got d iv o rc e d , ............. d Yesterday I was a . Jane's and the d a y ..............ye ste rd a y I w e n t to
.rfS J *-
the enema w,th John.
e. The audience was s tu n n e d ...................... «he w h o le p e rfo rm a n c e ^
: <0 «
f. I have to finish this p ro je c t......................M o n d a y , o th e rw is e m y b o s s w ill b e fu rio u s . g. I rarely get u p ......................nine o 'c lo c k on Sundays. I lik e to sta y in b e d . h. I work the night s h ift: ...................... 10 p .m .............................6 a .m . i. My husband was cleaning the f l a t .......................I w a s c o o k in g d in n e r .
I* -« 0“
j........................... the tim e we got to the cinem a, a ll o f th e tic k e ts w e re s o ld o u t. k. Be b a c k ....................... eight, I'm m aking sp ag hetti. I
the end three times and I still don't
I have read this b o o k .................. beginn ing r e a lly u n d e r s ta n d
1'k’t#'"*'-
it .
] QypoaattZfi
Uzupełnij zdania odpowiednimi przyimkami:
: 3>?sgc»
a
T h e film
s t a r t s ..................................s ix . I f w e h u r r y u p w e ' l l g e t t h e r e
b
A m o n t h ..................................n o w
c..
T h e d e a d l i n e f o r t h i s r e p o r t is F r i d a y , s o I m u s t f i n i s h
d.
I c r i e d ................................. t h e w h o l e f i l m , i t w a s s o m o v i n g !
e.
I w a s t a k i n g a b a t h ................................. t h e t h i e v e s w e n t t h r o u g h
f.
F ir s t w a s h t h e d i s h e s , b u t ................................t h a t , t a k e t h e
9-
1 w o r ^ .................................k v e , s o I c o n m e e t y o u
h.
I 'v e k n o w n J i m
i.
I c a n ' t m e e t y o u s t r a i g h t ................................. w o r k , I m u s t g o t o
*
I l a s t s a w J a n e ................................. T u e s d a y ,
I 'm
tim e
fo r th e
tr a ile r s .
* '•W CT’dCO!
g o in g o n h o lid a y s . I c a n 't w a it !
in t h e
i t ....................................... t h e n .
d o g
o u r b e lo n g in g s
fo r a
in
th e
w a lk .
c e n t r e ........................................5 . 3 0 .
it.
h ig h s c h o o l.
. th e
p o s t o ffic e
fir s t.
..................... luesday, I hoven't h e a r d f r o m h e r ........................................* k. 1 was considering his offer, but....................... the end I chose a different option 1. I ' v e always w o n t e d t o l i v e ................................ the Middle Ages! A-i:—
b e d ro o m .
■Wi Win
1
m . W e w e r e f r i e n d s ..................................m a n y y e a r s , b u t w e
h o d
a
month-
h u g e f i g h t .....................................
n. I'm sick and tired of him! Everything will change . o . P le a s e d o n ' t w a n d e r a r o u n d t h e t o w n b y y o u r s e l f ...................................dn ao rwk o n ! p . I g o t u p ...............................
s u n r is e a n d w e n t t o t h e b e a c h
9 ..............................................m o m e n t 1 s a w h i m , 1 k n e w
r I usually clean the house s.
y o u d o in g
*■ * C
th o
^ —
'w e e k e n d s
i S
. * *
« * , few days.
d!a
1
Was the o n e f o r m e.
W h a t o re
"
he w m
t o s e e it.
seven
o n d g o » ■> I *
can't wait to see her agn|f1
POCZ1” kui«c,ch i
A \v
7. P R Z Y IM K I
W y b ie rz p r a w id ło w ą o d p o w ie d ź :
a. during
b. while
a. from
b. for
a. from
b. till
d. It's Mike's birthday a week .... now. Is he having a parly? e. Phil proposed to Mary .... Christmas Day.
a. by
b. from
a. on
b. at
f. What are you doing .... Friday evening? 9- My visa runs out .... next year.
a. in
b. on
a. -
b. in
h. I've been seeing Tom .... last October. i. 1 have a meeting with the C E O .... noon. i* I'm unemployed .... the moment, but I'm looking for a job.
a. for
b. since
a. at
b. in
a. by
b. at
k. I'll call you back .... a minute! 1. He hasn't spoken to me .... our last argument.
a. in
b. by
a. since
b. for
m. I'm out of town .... next Friday. n. We're leaving .... sunrise, so go to bed early.
a. till
b. before
a. on
b. at
a. | met my future husband .... a trip to Egypt. b. Me and Paul have been friends .... ages! c.
Jj
. . the moment 1 met Jim, 1 knew we would become good friends.
C zy p o n iż s z e z d a n ia sq p o p r a w n e ? Z n a jd ź i p o p r a w w n ic h b łę d y :
a. I always go sailing during summer.
......
b. I have to go now. I must be home until 6 p.m. c. I couldn't decide which dress to buy, so at the end I got both.
.......
d. We go to the cinema in every month. e. He won his first competition in the age of 12.
...... ......
f. I promise I won't lie to you from now on. g. A month by now I'll be relaxing on the beach.
...... . .......
h. I've known I wanted to be a doctor from I was five...................................... ....... i- The main protagonist is killed on the very end of the story...................... ....... I- Tou're just in time. The boss is looking for you.............................................. ...... .
JSZYKA A N O . ^ K . « » WIELKA g r a m a t y k a
*
7 9 Przyimki miejsca i kierunku 7.2. Przy,m , /oce movement P r e p o s it io n s
r ^
fi*
------------------------------------i
ł żenią osoby lub przedmiotu to on, Przyimki najczęściej używane do określeń,a PoM o v e r / above (nad),
o f oraz in, a tol^ among (pomi^, nd< b y, beside, opposite, between, against
n e a r (obok), n e x t to (obok) under , fro n t o f (przed), b e h in d (za) oraz pozosta e. (
in
“ ko « i *
7.2.1 . Przyimki
on, at, in
Podstawowe znaczenie przyimka on to „na": on the table (na stole), on the wall (na ścianie), on the desk (na biurku),
w # ** im **»
on the floor (na podłodze),
ffcpty < jropsłRcnj*« A tat t
on the ceiling (na suficie).
Atop?s
The picture is on the wall. - Obraz jest na ścianie. What's that on your face?! - Co ty masz na twarzy?!
Sini
Inne użycia przyimka on: on an island (na wyspie), on a bus
a train / a piane (w autobusie /
pociągu / somolocie), on o bicycle / m otorcycle (no rowerze /
on the menu (w menu), on the map (na mapie), on a diet (na diecie),
motorze),
on the radio (w radio),
on a horse (konno),
on television (w telwizji), °n foot (pieszo),
the right / left (po prav,ej / lewei stron i - t • second ,„0 d,„ L ’
“
'
1» p o L n
’•
on the river (na rzece, nad rzeka)
° " "ty w a y to (w drodze do)
’
° n i 6 « " * » & wybrzeża), ' 00 ,he lakes ("Od jeziorami)
London
isltaTeTon
° " ° m° , 0rcycle.
dl<* P oczatlni«.
.
u łQP
Ul
° " Purpose (celowo), ° n sa *e (na sprzedaż),
*|L K
° n beLhalf of (W imieniu), edule (zgodnie z planem),
\y \ 'H
Qb'
N,e ¡er" Słodycz V nQ l QrniZCt Y' |este™ na diecie.
124
^you
° n łhe Phone (przez telefon), °n holiday / on a trip (na wakacjach, na wycieczce),
r .
1
•w* *
X
Cs
7.
P R Z Y IM K I
t ot nie mu jednoznacznego odpowiednika w języku polskim. Mozę mieć bardzo rożne znaczenie. „ w» j est to jeden z trudniejszych angielskich przyimków. Oto przykłady jego użycia. I Y J T b i i ! »»°P fno PrzVstonku),
a t th e s ta tio n / th e a ir p o r t (no stacji / lotnisku),
h me Iw domu),
a ł łh e P o s ł o ffic e *n a P o c z a e )'
°1 school / university (w szkole, na .
at the traffic lights (na światłach), a t th e d o o r (przy drzwiach, w drzwiach),
. \
uniwersytecie),
ał the office (w biurze),
a ł łh e re c e p tio n (w recepc,.).
ał the window (przy oknie),
There's someone a t the d o o r . C a n y o u o p e n it? - Ktoś dzwoni. Możesz otworzyć? I'll stay at hom e to d a y , I'm n o t fe e lin g th a t w e ll. Zostanę dziś w domu, źle się czuję. ne użycie przyimka a t: at the bottom (na dnie, na dole),
a t th e c in e m a / th e a tr e (w kinie / w teatrze),
at the party / c o n c e rt / c o n fe re n c e
a t th e d o c to r 's / h a ir d r e s s e r 's
(na przyjęciu / koncercie / konferencji), at the front / b a ck (z przodu / 7. tyłu), at the top (na górze, na szczycie), at sea (na morzu), at the seaside (nad morzem),
(u lekarza / fryzjera), a t th e a g e o f (w wieku), a t o n e 's o w n ris k (na własne ryzyko), a t 1 00 m ile s a n h o u r (z prędkością 1 0 0 mil na godzinę), a t th e e n d (na końcu),
at the chemist's / g r o c e r 's
(w aptece / sklepie spożywczym), at Jane's (u Jane, w domu u Jane), I'll call you b a ck, I'm
a t th e c o r n e r o f th e s tre e t (na rogu ulicy).
a t th e h a ird re s s e r's r ig h t n o w . - Oddzwonię do ciebie, jestem teraz
u fryzjera.
There s a post o ffic e a t th e e n d o f th e r o a d . - Na końcu ulicy jest poczta. May dad's a sa ilo r. H e 's b e e n a t sea f o r o v e r s ix m o n th s n o w . no moreu już ponad ó miesięcy.
Mój tata jest marynarzem. Jest
rcyimek in oznacza przede wszystkim „w, w środku, wewnątrz": !n łhe room (w pokoju),
in th e b u ild in g (w budynku),
!n ł° Wn
¡n th e c o u n try s id e (na wsi).
mi®$cie),
,n »be centre (w centrum ),
'n
hox? - Co jest w pudełku?
Look 'S man *n ot the stars in the sky!
' ^,m ¡esł m5zczYzna na zdjęciu? Popatrz na gwiazdy na niebie!
„Z Y K A
WIELKA GRAMATYKA
m
.„„» s to » « "* !-'"'""1“ ;"
. •
&
in a q u e u e (w k o le jc e ),
& hC
in d a n g e r (w niebezpieczeństw ie), in cash (gotówką)
in in good condition (w dobrym stonm), ,
i
p ris o n (w w ię z ie n iu ),
in my o p in io n (m o im zd a n ie m ),
in the world (na Świec*). in the rain (" deszczu) in a hurry (w pośp^chu)
.
0
the
the world? - Jaka rzeko jest najdłuższa na świacie?
r i “* :îïïL L a »kw*•
licko,s **kupii***"°*"“*“» dW**'I, «Jen*0oc
You have to wait in a long queue c z e k a ć w d łu g ie j k o le jc e .
ft
I, ftmcaei'iou'
N a l e ż y z w r ó c ić u w a g ę n a p e w n e w y j ą t k i :
W * 'Muflvreor.ved
r a rriv e in / at:
arrive in (town, country) (przyjechać do miasta, kraju): arrive in London (przyjechać do Londynu), arrive in Poland (przyjechać do Polski);
i i f a i d ł ......
3. 'nette
arrive at (places, buildings, events) (przyjechać do miejsca, budynku, na wydarzenie): arrive at the hotel (przyjechać do hotelu), arrive at the airport (przyjechać nq lotnisko), arrive at the party (przyjechać na przyjęcie).
t fa s ! fifty
^Efttttlhusbc thei
oWery i
p^mko- W PRVPadkU WC“
n,k0 h0me (dom> z niektórymi czasownikami nie używamy żadnego
e be home (iść do, przyjść do, dojść do, przyjechać do / być w domu) " h,>m'
b' « H .m . h i » d o ™ .
' ^ s#feoUf
■
'5 ^
ĆWICZENIA
W
P°daj odpowiedni przyimek: l c
................................... ł h e f i r s t f l o o r ....................................
d o c t o r 's
j ...................... the sky e ........................foot
( ................... work centre
d'0 P0C!I)lkul')CYCt1 ,
9- ..........
^
queue
............................................ a
bus
................... the station k I
.............................the bottom ..........................my opinion ........................ the left
7. PR ZY IM K I
W p is z o d p o w ie d n i p r z y im e k :
g.................................... the reception
................................. a photo b sea c ............................ the conference
h.................................... purpose
d ...............................schedule
j......................................holiday
i......................................the mirror
................................. school
k.................................... behalf of
f.................................. the rain
I......................................advance
Uzupełnij zdania odpow iednim przyim kiem : a. Trains..................this station never le a v e ...................schedule. b. Please, open your b o o ks
page 27.
c...................... my opinion, Vienna is one of the most beautil citie s
the whole world.
d. When we arrived.................. the hotel, we realised we'd lost our luggage. e. What's that written...................the bottom of the page? f. You did i t ................ purpose! g. I met Betty................ my way home yesterday. She has b e e n ...................holiday in Israel. h. I'm sick. I'll stay...................home and lie
bed all day.
i. When my husband i s ...................work and my children a r e
school, I finally have time to
lie ................the sofa and read. j. There's a letter waiting for y o u ................... the reception, sir. k. My neighbour i s ................. prison for tax evasion. I.
Room number 205 i s .................the second floor, third d o o r
the left.
m. Our neighbours' house is ................ sale. It's a beautiful property, right .................. the corner of our street. n- This place must be evacuated, we're a l l ................ danger. o. There's someone.................. the door, can't you hear the bell? P- Tom lives................the countryside now. He w orks.................... the fieldsa n d .....................the garden.
W IE L K A G R A M A T Y K A J ^ K A
A N G IE L S K IE G O
AA A I* A
Wybierz prawidłową odpowiedź. a.
P le a s e c a l l m e , w h e n y o u g e t . . . . h o m e . a.
-
b -in
b. W hen I a.
oni^ed
.... th e a ir p o r t , I r e a lis e d
in
a. d.
e.
b. at ... th e b a c k o f
the class
at
a h.
.
is s i t u a t e d . . . .
s le e p
or
lis te n
to
m u sic
jfljOit?"—
t h e r i v e r S e in e .
I h a d lo
b. a t w a it fo r
at
y o u f o r tw o h o u rs .... th e p o u r in g i .
"IT
ra in !
b- m
t
a . in
i'
I ca n
b. on
on
a.
le c tu r e s , s o
th e p h o n e .
a - at
Paris
d u r in g
b . in
M a r y s p e n d s h o u rs ta lk in g ....
g.
.... a d v a n c e ,
t h is . . . . y o u r o w n r is k ,
on
o.
p a s s p o rt a t h o m e .
b . w ith
I l i k e t o s it
f.
b y , p le a s e le t m e k n o w
in
Y o u 'r e d o in g a.
le ft m y
b.
If you're going to d ro p
c.
I hod
b.
-
. com ing,0Polo„d
at
I d o n 't th in k w e can
a . in
buy t h o s e
s p ic e s . . . . o u r lo c a l b.
grocer's.
at
7 2 2 . Przyimek to Przyimek to oznacza „do" i ^ 9»4"to
bm T T
T
’ " ° 'k
Wy'" 0g° i<'
w „ 0„ doPottd>>
% S
i T l i i “
'"’ i r * “
do domu
,,
m° ^ chódzić do domu spacer^1’
*Qwsze w zcjaniac^ w r
I hay© never k 1 ve i^sr been *0 ^ ° Ven,c®- NiQHv .
‘t * HOV°
l , om e
V SSS k mn'e
,łf/yimek ło stosow
2,0;r?tib - n
«s c
• > « » !:> been ,0
Czosie e r*ecł / czasownikiem
9hł ^
be
(byAciy"
i PastQ h r \
COnc°rts lafe|yg
,nn©r.
Władnie wróciłam l*
Byfe
v 0w°»>wK Si
r
W o to użyjemy lakże z czasownikami g e t w znaczeniu „dostać się do jakiegoś miejsca" oraz welcome (witać): , Will cali you as soon as I g e t to my office . - Zadzwonię do ciebie, gdy tylko wejdę do mojego biurg. ' v Welcome to my house! - Y/itom w m o i m d o m u ! Welcome to Poland! - Witamy w Polsce! ĆWICZENIA fen to music.
Uzupełnij zdania o d p o w ie d n im i przyim kam i to, at, in lub on: P le a s e , p u t t h e f i l e
................................. m y d e s k .
I ' m g o i n g ...............................t h e
Cd.
c h e m is t 's to g e t y o u
som e
B o b w a s t a k e n ................................. h o s p i t a l , h e s l i p p e d
o n
p a in k ille r s .
t h e s t a ir s .
M y c o l l e a g u e d r i v e s m e ........................... w o r k e v e r y d a y , b e c a u s e h e l i v e s j u s t a c r o s s W h a t t im e w ill y o u
t h e s tre e t f r o m
m e.
b e ...............................h o m e t o n i g h t ?
W h i c h o f t h e s e p a i n t i n g s s h o u l d w e h a n g ............................... t h e w a l l ? W e ' r e g o i n g ...............................I t a l y f o r o u r h o l i d a y s . I m e t J i m ................................. t h e p a r t y l a s t w e e k e n d . D o y o u f e e l l i k e g o i n g ............................... M a r y ' s b i r t h d a y p a r t y w i t h
m e?
T h e f l i g h t w a s d e l a y e d s o w e a r r i v e d ............................... P a r i s l a t e a t n i g h t .
k.
I n e e d t o g o ...............................t h e d e n t i s t . I h a v e a t e r r i b l e t o o t h a c h e .
I.
M r s P e r k in s f l i e s ................................. M i l o n
m
I h o v e a b u s y e v e n in g t a k in g
me
ahead
...............................
e v e ry n o w a n d
of m e:
f ir s t I 'm
a re s ta u ra n t a n d
th e n to d o
g o in g
f in a lly
s o m e s h o p p in g .
.............................. h o m e
w e 'r e
g o in g
to
................................
change,
th e n
M a rk
is
a c o n c e r t ..................................
th e N a t io n a l T h e a t r e . n-
I g o ............................. t h e g y m
tw ic e a w e e k .
Uzupełnij zdania o d p o w ie d n im i przyim kam i to, at, in lu b on. a.
W h y d o n ' t w e g o .................................t h e c i n e m a
b.
I
c.
I h a v e n ' t b e e n .............................
d.
I m et Tom
e.
W e a r r i v e d l a t e ................................t h e s t a t i o n s o w e m i s s e d o u r t r a i n .
f-
I s a w J i m 's n e w g i r l f r i e n d ................................. t h e p a r t y l a s t F r i d a y .
9
I th in k I lo s t m y g l o v e s
b.
It u s u a l l y t a k e s m e a b o u t 3 0 m i n u t e s t o g e t ..................................m y o f f i c e i n t h e m o r n i n g .
*•
I h a t e g o i n g ................................. t h e p o s t o f f i c e a n d w a i t i n g ....................................q u e u e s .
i-
don't feel l i k e
g o in g
when
o u t t o n ig h t,
I'd r a t h e r
C h in a
s t a y ................................h o m e .
y e t.
I w a s w a l k i n g ...............................h o m e
th e
s o rry , I c a n 't s ta y , I ' m
b. Welcome
to n ig h t?
bus.
................................. a
o u r h o t e l. W e 'r e
la s t n ig h t .
h u rry . p le a s e d
y o u 'r e
.................................m y w a y ..................................t h e
s ta y in g w it h
us.
'
It s t a r t e d t o r a i n
p a rk .
m H.
I 'v e h e a r d .................................t h e r a d i o t h a t t h e r e w a s a s e r i o u s a c c i d e n t o n t h e h i g h w a y . T h f i r o '^ ~ - - *~ r e s 0 P Q r ty ............................... G r e g ' s o n F r i d a y . A r e y o u c o m i n g ?
^•^¡obcepl dla poczqiV uiqcych t zaowansowonych
129
7 .2 .3 . Inne przyimki miejsca i ruchu: under, over, behind, next to, m s,de .tp. Opróci in H
on H . -
I"". ») —
lub przedmiotu;
«
« "“ W
* “
P" ,im ki ° k ,e i'° iqC i POl° i “ " - * >
. ,akie somo samo raczenie, znaczenie, lecz używane są sq w nieco innych odnosi się zarówno do do fizycznego fizycznego położeń,a, położenia, ¡ok jok ■ kontekstach6 Under ¡es. zdecydowanie czystsze i odnosi się zarówno abstrakcyjnych Be.ow ¡es, najczulej, aby i o tó r a M n y d t rrelacji. e la c ji. B e lo w uużywane ż y w a n e je st n a jc z ę ś c ie j, a b y wyrazić, w y r a z i ć , ze ż e ccoś o ś ¡jest r - * „pon.ze, pewnego nn nHv mowa o temperaturze: . . . . •____i_i : : — p o z io m u " , w k o n te k ś c ie m ia r , s k a li i p o z io m ó w , n p . g d y m o w a o t e m p e r a t u r z e : -
N ie s te ty
w y n ik
tw o je g o
/
above
(n a d )
je s t . g d y m o w a o p o z i o m a c h i s k a l a c h , a -
je s t a n a l o g i c z n e
over
w
p o z o s ta ły c h
P o w ie ś tę l a m p ę
nad
The temperature is going to rise to +2 above zero. You've scored just above average. ■
in fr o n t o f There was
-
-
under
d o
i
b e lo w : a b o v e
p rz y p a d k a c h , d u ż o
c z ę ś c ie j n iż
używ ane
above:
s to fe m .
T e m p e r a tu r a w z r o ś n ie d o
Z a n o to w a łe ś w y n ik
le d w o
2
s t o p n i p o w y ż e j z e ra .
p o w y ż e j ś r e d n ie j.
•»©ibojcworęt1
( p r z e d , n a p r z e c iw k o ) : a
car crash right in fro nt o f the h o s p ita l.
-
Tuż
p rz e d
s z p it a le m :
był
w ypadek
sam ochodow y.
Someone has parked their car in front o f my g a te !
— K to ś
z a p a rk o w a ł
s a m o c h ó d
p rz e d
m o jq
b ra m q .
■
behind
( z a , z ty łu ) :
W h o ^ iT tW m am q?
■
W O n (?e ł^
9 a r c *e n
behind our house.
6
b e tw e e n
^
P b o ło ?
am ong
Z a
~ K im
d o m e m
m a m y w s p a n ia ły o g r ó d ,
ie s ł m ę ż c z y z n a , k t ó r y s t o i n a
c o H e e ta b le .
i w o rk .
-
M u s z ę w y b ra ć
-
P o s ta w m y
p o m ię d z y
fo te l m ię d z y
r o d z in ą
(p o ś ró d , w ś ró d ):
It s good to be amonq friends —
,
A little house was hidden among Ż ?
*
Pr2yi° Ciół
Mały domek był ukryty pośród drzew. ■
n e x t to / b y / b e s id e
(o b o k );
The hospital is next to the police station I w ould re ally like to sit beside you p
7
130
z d ję c iu
za
tw o ją
i
kaw ow ym .
1 have to choose between my fnm ilv X ■
-
( m ię d z y , p o m i ę d z y ) :
Let's put the armchair between tho 0 s to lik ie m
. *
A
u ż y c ie t y c h p r z y i m k ó w
Hang this lamp over that table.
f ¿ fi
te s tu
je s t p o n iż e j n a s z y c h o c z e k iw a ń .
over
'
|e
M y cat is sleeping under the table. - M ó j k o t ś p i p o d s t o ł e m . Unfortunately, the result o f yo u r test is b e lo w o u r e x p e c ta tio n s .
■
£
dla poaqlkuiqcych i zaowansowanych
< ZP 'esł obok Postefunku policji.
• Bardzo chciałabym usiąść obok ciebie.
a
ka n a p ą ,
p ra c ą .
I* >
7. P R Z Y IM K I
aains« (o, w poprzek, dotykając do): ■ ^ against the w all and observed everyone. Opadem się o ścianę i obserwowałem wszystkich. J!eC^ onc|erful to feel y o u r h a n d a g a in s t m y fa c e . Lubię dotyk twojej ręki no mojej twarzy.
*p. !nie H łc<>>nrvr-v Kenio, jct i pewn^g;
Opposite ( n a p r z e c i w k o ) : * ^ere js a beautiful p a rk o p p o s ite the k in d e rg a rte n . Naprzeciwko przedszkola jest piękny park. My best friend from c h ild h o o d used to liv e just o p p o s ite m y house. Mój najlepszy przyjaciel • d zieciństw a mieszkał dokładnie naprzeciwko mnie. R near (niedaleko): Is there a bus stop near here? - Czy jest tu niedaleko przystanek autobusowy? The currency exchange is near the hotel. - Kantor jest niedaleko hotelu.
» ¡e g o test-
e używam above
■ round (around) (wokół, dookoła; tuż za): Spike, our new dog, keeps running around the garden all day. - Spike, nasz nowy pies, całymi dniami biega po ogrodzie. The Earth revolves round the sun. - Ziemia kręci się wokół Słońca. I live round the corner. - Mieszkam tuż za rogiem.
w y ż e j zero
i inside (wewnqtrz): Come in, it's warm inside. Wejdź, wewnqtrz jest ciepło. How many boxes are there inside the container? - Ile pudeł jest w kontenerze? ■ outside (na zewnątrz): There's someone outside, the dog keeps barking nervously. - Ktoś jest na zewnątrz, pies nerwowo szczeka. •have to take the do g fo r a w a lk , even th o u g h it's so c o ld outside. - Muszę wyprowadzić psa na spacer, mimo że na zewnątrz jest tak zimno. *nrieprzyimki: underneath / b e n e a th (pod)
podkreśla, że coś jest czymś przykryte lub coś jest pod czymś schowane, b e n e a th jest uznawane za dość staroświeckie i jest używane bardzo rzadko: 6 scared little p u p p y hid un d e rn e a th the b la n ke t. Wystraszony szczeniak schował się pod Kocem.
It'
5very cold,
are you w e a rin g a n y th in g u n d e rn e a th th a t sw eatshirt? - Jest bardzo zimo, masz
Vj Sob,e coś p o r j
b lu z ą ?
" Look>nd
Qł
W* could
1
beautiful sunset b e y o n d the h o riz o n . -
see the ruins o f the castle b e y o n d the hills.
w,thin (v
^here ^ °b w
***
Spójrz na piękny zachód słońca ponad Za wzgórzami było widać ruiny zamku.
w granicach, w obrębie): n° sboPs within
are I • °
20
kilometres o f here.
W promieniu 20 kilometrów nie ma żadnych
°* re 9ulatio ns th a t a re o n ly v a lid w ith in EU b o rd e rs.
Niektóre przepisy
W^ran'cacf1 Unii Europejskiej. dlo początkujących ■ aociwariiowonych
M l’ 1
WIELKA G R A M A T Y K A J Ę Z T K M
ĆWICZENIA U z u p e łn ij z d a n ia p a d a n y m i p rz y im k a m i: aro u n d
n e x t ta
b e h in d
above
b e tw e e n
against
among
inside
a The armchair i s ...................................the fireplace and the sofa. b. After the explosion over 50 people were trapped.......................................the building. c. There is a taxi stand...................................łbe bust stoP* d. I love to spend tim e...................................friends. e. The police pushed him....................................the wall and searched him. f. Isn't her child extremely active? He keeps running.........................................the flat all day. g. Your result was w ay.....................................average - I'm impressed. h. Tom hid................................... the door and then jumped out to scare me.
W y b ie rz p ra w id ło w g o d p o w ie d ź :
a. It s cold
put something warm on.
a-out b. outside b. I always sit.... Alice during classes, because she makes the best notes °- next to b. against c. Inthis country, you'renot allowed to vote if you're .... 21 ■ Under, d The bank is on the right
b. underneath the shopping centre
a. opposite
,, 1 keeP my diary .... the bed. a. within
l
.
o. between ,
*........ all the things he told me a. among 000 ° r ^ a- among h- I l've .... mv 0 ffo
132
d|Q P°cr
.
#
were true.
b- Q9ainst oik I,o m il. b. by
7 . P R Z Y IM K I
7 24 . Przyimki ruchu:
past, through, towards, up, down itp. p -.Adprzyimków określających ruch i zmianę położenia osoby lub przedmiotu wyróżniamy: do środka, do wewnątrz): * | got into his car and we drove away. - Wsiadłam do jego samochodu i odjechaliśmy. I come into the house and saw a terrible mess. Weszłam do domu i zobaczyłam okropny , jnt0 (do,
bałagon. , o n / o n t o (na):
Please put the files on my desk. - Proszę połóż teczki no moim biurku. All of a sudden, the cat jumped onto the table. Kot nagle wskoczył na stół. ■ up (do góry):
We walked up that hill for over two hours. - Ponad dwie godziny wchodziliśmy na to wzgórze. I climbed up the ladder to reach the books from the shelf. - Weszłam na drabinę, aby sięgnąć po książki na półce.
i
d o w n (n o d ó ł) :
Come down from that tree! You might hurt yourself! - Zejdź z tego drzewa! Możesz sobie zrobić krzywdę!
Bob fell down the stairs and broke his leg. - Bob spadł ze schodów i złamał nogę. ■
o v e r (n a d , p o n a d , p rz e z ) :
The thief jumped over the fence and ran away. - Złodziej przeskoczył ogrodzenie i uciekł, he kicked the ball over the garden wall. Kopnął piłkę na drugą stronę muru w ogrodzie. •
t h r o u g h (p rz e z ):
The new highway will go straight through the village. - Nowa autostrada będzie przebiegała przez moskę.
;here are some stranqe noises cominq throuqh the window. hałasy. 1
Przez okno słychać jakieś dziwne
a l o n 9 ( w z d łu z ) :
U S ^or 0 ^alk along the beach. - Chodźmy na spacer wzdłuż plaży. ' /0uwalk along that road, you'll reach the main square. Jeśli pójdziesztq ulicq, dojdziesz do t f 6 w " e g o p la c u .
' £QSt iobok): P^ church and turn right. - Przejdź obok kościoła i skręć w prawo. Wq ked past me and didn't even say 'hi'. - Przeszedł obok mnie i nawetsię nie przywitał.
dło początkujących • zaawansowanych
J 33
from (od, z):
r,n c n n W8 - O której godzinie przyjeżdża pociąg z Glasgow?
i.«
' Z Z ? 6 oJ ^
^
101 Ve9° ! ' - t
1p,,,i,a' mi ^
1 L“ Ve9“ '
k .1 .» w a rd , * . d o o , - Wsto. i posted. . * « * . * * .
l l d e d to - o i k to w a rd s h im , b o t I los, s ig h , o i b in , in l h . c r o w d , - Z ocz«totn t id w
„90 W
.* » .
ale zgubiłam go w tłumie, across (przez, na drugą stronę): The teacher w a lke d across the class to ta k e th e c r ib a w a y fro m m e . - Nauczycielka przeszło
przez całą salę, żeby zabrać mi ściągawkę. Just go across the street a n d y o u 'll see the b a n k . - Przejdź na drugą stronę ulicy i zobaczysz bank
ro u n d , a r o u n d (wokół, dookoła): We kept d rivin g a ro u n d no t k n o w in g w h e re to g o . - Jeździliśmy w kółko nie wiedząc, dokąd
jechać. The new bypass w ill g o ro u n d the to w n . - Nowa obwodnica okrąży miasto.
off (z): The cat jum ped o ff the a rm c h a ir. - Kot zeskoczył z fotela. Keep o ff the grass!
1
Szanuj zieleń! (Trzymaj się z dala od trawnika!)
o u t o f (z, ze środka, na zewnątrz):
Królik wyskoczył z kapelusza. A man ran out o f the b u ild in g and then the b o m b w e n t o ff. - Jakiś mężczyzna wybiegł z budynku, a potem wybuchła bomba.
The ra b b it jum ped out o f the hat.
■ inside (wewnątrz, do wewnątrz); Come Inside. Wejdź do środka. _ ,fe pud<>,
H ow m ony boxes d id y o „ p „ , ¡ „ ó d .
Jo
■ outside (na zewnątrz): le t's g o outside, it's stuffy in this ro om - WviHźm , Let's sit outside, it's nice and sunnv Po a-
/•
134
dla poczqlkujqcych i zaawansowanych
zewnc*tr*' w
P
Uzupełnij zda nia o d p o w ie d n im i p rzyim ka m i ruchu:
At which bus stop should I g e t...................................... to get to the National Gallery? Keep walking...................................... that road and you'll see the parliament on your right. The dog swam.......................................the river to find his lost owner. ^ VVe kept driving
the town, but couldn't find our hotel.
e Please com e me one by one and you'll be given the exam papers. { After he had failed the test, he threw all his books...................................... the window. a When Mark w alked.......................................the door everybody stood up. h Are you mad at me? You w ent.......................................me and didn't even notice me. Przetłumacz na ję z y k a n g ie ls k i:
o. Przestań chodzić w kółko po pokoju, usiądź, porozmawiajmy. b. Przejdź przez ulicę i idź w kierunku kościoła. Przejdź obok banku izarogiem jest bankomat. c. Tom właśnie wrócił z podróży dookoła świata. d. Kot wskoczył na stół, zjadł moje ciastko i zeskoczył z powrotem (na dół) napodłogę. e. Gdy usłyszałam krzyki, wbiegłam na górę po schodach. f. Będę na czas, jeśli uda mi się szybko przejechać przez korki. 9- Wysiadaj z mojego samochodu!
h. Zabierzmy dzieci na dwór - mogą bawić się w ogrodzie.
^ x ^ ‘^ ^ prz,fa*m oh
by myself (samodzielnie); •II u onł bv DOst - Dokumenty zostaną wysłane pocztą. The document w ill be sentJ
P
wykonano ręcznie.
^
« fo re ig n la n g u a g e Is b y r e a d in g f o r e ig n
books and
NePepl, n L k , no nouaenie si, f e t . obcego ¡es. csytan.e o b co „z,csn ,cb ks.qzek i w .
za pomocą by wyrażamy, ¡ak podróżujemy, jakim środkiem transportu, należy pamiętać, że wtató wyrażeniach przed rzeczownikiem nie występuje żaden przedimek: by car (samochodem),
b y b ik e (na rowerze),
by piane (samolotem),
b y a ir (drogą powietrzną),
by boat (łódką),
b y sea (drogą morską),
by ship (stołkiem),
b y r o a d (drogą lądową),
by bus (autobusem),
b y u n d e r g r o u n d (metrem).
I always get seasick w hen I tra v e l b y ship . - Zawsze kiedy podróżuję statkiem, mam chorobę
morską. The fastest and most c o m fo rta b le w a y to tr a v e l is b y p la n e .
- Najszybciej i najwygodniej podróżuje
się somolotem. Uwaga! Mówimy: on foot (pieszo), in my ca r (moim samochodem).
iest «ytonaw cą danej czynności: The dinner was prepared b y j ane - O h T J
naPiS a" a PTOZ D ickeP S a
ad został przygotowany przez Jane.
ćw iczenia U» P * I zdania a d p o * * « a.
I 'll V n
A
_______
,
.
.
b !!" T nd you some holid°y photos „ , b- 1ve (ost my umbrella! , " filin g ™ ' hQVeeft» ........................ the train.
t z *■
^ s h , r : yt
Q. I found Rpfh/r I „ a 0ef,y s diary ..
rtable' bui ^ - «
decided
6,1 di,dn,t mean 1o read it
" ^‘^ k e . Minn I
i- J“ ne made this beautf n ° Piane' U' dr6SS herself.
i Mflwansowanych
,
reach poland wi,hin ° mor
^ across Asia , 04 10 ............a motorbike
i ‘ \r ¡ 7 ' ' f° 0k VOur c°°< ,s forbidden to *mnL.
dl°
* - os
i
° ' eXQC,IV
P
U zu p e łn ij z d a n ia p o d a n y m i w y ra ż e n ia m i:
by tra in
by hand
by
u n d e rg ro u n d
b y m y s e lf
ky sea
b y th e c h a ir m a n
by
e le c tr o n ic p o s t
b y a c c id e n t
a The fastest way to move around crowded cities i s ..................................... .............................. I heard a conversation between Jane and Bill
I didn't know he had lost his job.
Can I write the application.................................... or do I have to type it? d It's enough to send the application................................... you don't have to come personally. e. Big containers are usually transported.................................... { I know you don't believe in my cooking skills, but I really made the casserole.................................. g. I commute to w o rk...................................... h. The meeting was ca lle d ................................ of
our company.
WIELKA GRAMATYKA J Ę Z YK A A N G I E L S K I E G O
7 4 Rzeczow niki z p rz y im k a m i Noun + preposition W ie le r z e c z o w n ik ó w w y m a g a u ż y c ia p o n ic h k o n k r e t n e g o p r z y im k a
R z e c z o w n ik z p r z y im k ie m
t w o r z q s ta łe
z ło ż e n ia , k t ó r y c h t r z e b a n a u c z y ć s ię n a p a m ię ć :
■
rzeczownik + of: advantage o f ( k o r z y ś ć ,
cause o f
z a le to , p r z e w a g a z ),
disadvantage o f ( w a d a , suspicion o f ( p o d e j r z e n i e
intention o f ( z a m i a r ) , d is a p p ro v a l o f ( d e z a p r o b a t a
n ie k o r z y ś ć z ) , o ),
photograph / picture / map o f
-
N ie
m om
z a m ia r u
The cause o f death is still unknown. - P r z y c z y n a ś m The are many advantages o f living in a big city. -
cheque for excuse fo r
request for
ie r c i
M ie s z k a n ie w
m ie ś c ie
weakness fo r
z a ),
m a w ie le z a le t.
( s ła b o ś ć d o ) ,
a p p lic a tio n fo r
( p o d o n ie o ) ,
respon sibility fo r respect fo r
(w y m ó w k a z a ),
room fo r
( p o w o ła n ie
recipe fo r
d o c z e g o ś ),
There is room only for five people in my car.
- W
m o im
( p o d z iw d la ) ,
( m ie js c e d la /
sym pathy fo r
( ż ą d a n ie , p r o ś b a o c o ś ),
( o d p o w ie d z ia ln o ś ć z a ),
( s z a c u n e k d la ) ,
a d m ira tio n fo r
(k a ra z a ),
(p rz y c z y n a c z e g o ś ),
vocation for
pom óc.
je s t n a d a l n ie z n a n a .
(p o p y t n a ),
punishment for reason for
m u
(c z e k n a ),
demand for
w o b e c ),
( z d ję c ie , o b r a z , m a p a c z e g o ś ) ;
I have no intention of helping him.
rzeczownik + fo r: gratitude for ( w d z i ę c z n o ś ć
(p rz y c z y n a c z e g o ś ),
n a ),
( w s p ó łc z u c ie d la ) ,
( p r z e p is n a ) ;
s a m o c h o d z i e je s t m i e j s c e t y l k o d l a p i ę c i u o s ó b .
You must finally take responsibility for you r actions.
-
M u s is z
w
końcu
w z ią ć
o d p o w ie d z ia ln o ś ć
z a s w o je c z y n y .
I have no respect fo r people who treat animals b a d ly .
-
N ie
m am
ż a d n e g o s z a c u n k u d la o s d b .
k t ó r e ź le t r a k t u j ą z w i e r z ę t a .
rzeczownik + to : answer to solution to
( o d p o w ie d ź n a ) , ( r o z w ią z a n ie
invitation to
(p a y ) a ttentio n to
c z e g o ś ),
re p ly to
( z a p r o s z e n ie n a ) ,
attitude to / towards
(s z a n s a n a ),
response to access to
( n a s ta w ie n ie w o b e c ) ,
( o d p o w ie d ź n a ) ,
(d o s tę p d o ),
threat to (»z a g r o ż e n i e
I can 't send you thoso files, I have no access to the Internet. n ie m a m
( o d p o w ie d ź n a ),
chance to
damage to ( z n i s z c z e n ie c z e g o ś ) , addiction to ( u z a l e ż n i e n i e o d ) ,
( z w ra c a ć u w a g ę n a ),
N ie
m ogę
d la ) ;
w y s ła ć c i ty c h p lik ć
d o s tę p u d o in te r n a tu
The earthquake did enormous dam age to this to w n z n is z c z e ń w t y m
T r z ę s ie ń ,e z ie m i d o k o n a ł o
m ie ś c ie ,
N o one knows the answer to that question H
d la p o a q l k u j q c y t h i z o a w a n io w im y c h
on.
N ik t
Nikt nie zna odp o w ie d zi na to pytam e.
o g ro m n y
7. PRZYIMKI
rzeczow nik + in : in c re a s e
S
in (wzrost czegoś),
in te re s t in (zainteresowanie czymś),
rise in (wzrost czegoś), d e c r e a s e in (spadek, zniżka czegoś),
inve stm en t in (inwestycjo w),
fall in (spadek, zniżka czegoś),
tru st in (zaufanie do),
belief in (wiara w),
e x p e rie n c e in (doświadczenie w);
(ta k e ) p rid e in (być dumnym z),
W e're o b se rvin g a se rio u s fa ll in sales. - Obserwujemy poważny spadek sprzedaży. | have no in te re st in w h a t h e 's d o in g . - Nie interesuje mnie, co on robi. Do you have a n y e x p e rie n c e in m a rk e tin g ? - Czy masz jakieś doświadczenie w marketingu?
>6::
rzeczow nik + o n : dependence on (zależność od),
in flu e n ce on (wpływ na),
reliance on (wiara, zaufanie do),
b a n o n (zakaz czegoś),
comment on / a b o u t (komentarz o, do),
e ffe c t on (wpływ na),
tax on (podotek od); Technology has a h u g e in flu e n c e o n s o c ia l re la tio n s n o w a d a y s . - Technologio ma obecnie
ogromny wpływ na relacje społeczne. I got an g ry w he n he m a d e a c o m m e n t o n m y n e w h a irc u t. - Zdenerwowałam się, gdy skomentował
moją nową fryzurę. :: : S
A ban on sm oking in re s ta u ra n ts is b e in g in tro d u c e d n e x t m onth. - Zakaz palenia w restauracjach
będzie wprowadzony w przyszłym miesiącu. rzeczow nik + w it h : encounter w ith (spotkanie z), quarrel with (kłótnia z),
lin k w ith (styczność z), relationship w ith (związek z drugą osobą),
contact w ith (kontakt z),
c o n n e ctio n w ith (połączenie, więź z);
Are you in co n ta c t w ith y o u r o ld frie n d s? - Jesteś w kontakcie ze swoimi starymi znajomymi?
c:>: ' -
I had a n o th e r q u a rre l w ith m y h u s b a n d . - Znów pokłóciłam się z mężem.
i\c & :
rzeczow nik + b e tw e e n : difference b e tw e e n (różnica pomiędzy), disagreement b e tw e e n (niezgoda, różnica zdań, sprzeczka pomiędzy), relationship b e tw e e n (stosunek, powiązanie pomiędzy, związek z czymś),
o # *'
contact b e tw een (kontakt pomiędzy), connection b e tw e e n (połączenie pomiędzy);
According »o the re p o rt, th e re is n o c o n n e c tio n b e tw e e n the tw o coses. dwie sprawy nie sa ze sobq związane.
1 bad to
.
.
resign because o f a d is a g re e m e n t b e tw e e n me a n d m y boss.
Według raportu, te
. . . . Mus.alam zrezygnować
* P°wodu różnicy zdań między mną a moim szefem.
4 *^
m
^ ''• « y f c io h c c p i
dla początkujących I /aciwonsowonych
139
WIELKA GRAMATYKA J Ę Z Y K A ANGIELSKIEGO
■
rzeczow nik + o v e r: control over ( k o n t r o l o , dispute over H.
w ła d z o
n a d ),
( k łó tn io , s p ó r o ) ;
i, o g ro w n -u p , I h „ v , n „ c o n tro l o » « h im - -
k° n,r° N
.
,
■
«
«
" *
" im * « N
the fra de union a n d b o a rd o f d ire c to rs le d to the strike.
S%r o p ens^ i^ zw iozkam i zawodowymi i radą nadzorcze, doprowadził do strajku. ’
sknia°ium!ejętność, zdolność), attempt at (próbo zrobienia czegoś);
ability at (umiejętność, zdolność),
I have no a b ility at playing chess. - Nie umiem grać w szachy. O u r attempts at forcing him to return the m oney w e re c o m p le te ly unsuccessful. - Nasze próby
zmuszenia go do oddania pieniędzy były kompletnie nieudane. ĆW ICZEN IA Uzupełnij zdania odpowiednimi przyimkami: a.
M y r e l a t i o n s h i p ............................ J o h n is t h e b e s t t h i n g
b.
O u r i n v e s t m e n t .............................. s h a r e s p r o v e d
c.
I h a v e f u l l t r u s t .............................. t h i s t e a m
th a t h a s e v e r h a p p e n e d
m e.
to b e v e ry p r o f it a b le .
o f e x p e rts .
d . W e a r e w a itin g f o r y o u r r e s p o n s e
o u r o ffe r.
e.
I d i d n t g e t t h e c h a n c e ............................s a y g o o d b y e .
f.
W hen
g.
I w o n d e r w h a t ' s t h e c a u s e ............................h i s s u d d e n c h a n g e
h.
W h a t ' s y o u r e x c u s e ...............................b e i n g
I was
to
1 7 , I f e l t a s t r o n g v o c a t i o n ................................a c t i n g .
M y w e a k n e s s .............................. s w e e t s a n d
o f h e o rt.
lo te a g a in ? m y a d d i c t i o n ................................. c h o c o l a t e
|.
P a u l , y o u r e p a y i n g n o a t t e n t i o n ............................w h a t | ' m
so
k.
P o l l u t i o n is a t h r e a t
I.
I s h a r e y o u r d i s a p p r o v a l ............................h i s s c a n d a l o u s b e h a v i o u r .
a re
w e ll- k n o w n .
|
th e s e u n jq u e ^
Wybierz prawidłową odpowiedź:
b
W h o t 's I h .
b " ’ “
c. The latest relorms have hod 0 huge
'•
1 h a v e '° u n d a w o n d e r fu l r e c ip e .
ch
6 m ° re s e v e re -
i-
le t m e e x p re s s m y g r o lilu d e
k.
I h a v e n o in te n tio n . ..
.... y 0 u r h
I
H i s a t t i t u d e . . . . w o r k is u n a c c e p t a b l e 0 0 '
t e llin n
140
i
^
^
”
° n
P. d e ,a i' S
' hG
n e t'
a. of a. between a. with a. to a. in a, of a. lor a. for a. on a. lor o. lo 0 . lor
b. at b. in b. on b. with b. at b. in b. to b. of b. for b. of b. of b. to
7 . PRZYIM KI
7
5 Czasowniki z przyimkami Verb + preposition_________________
R ó w n ie ż c z a s o w n ik i
wymagają często użycia po nich konkretnego przyimka, tworząc stałe złożenia:
B czasownik + o f:
take care of (opiekować się kimś), think of (pomyśleć o, przypomnieć sobie, wymyślić), remind somebody of (przypominać komuś o czymś),
a p p r o v e o f (akceptować, zatwierdzać coś),
warn somebody of (ostrzec przed), accuse somebody of (oskarżyć o), suspect somebody of (podejrzewać o),
b e w a r e o f (wystrzegać się czegoś),
d e s p a ir o f (rozpaczać z powodu), d is p o s e o f (pozbyć się czegoś), d ie o f (umrzeć z powodu), c o n s is t o f (składać się z),
convict of (skazać za); He was accu sed o f s te a lin g th e m o to rb ik e . - Został oskarżony o kradzież motocykla. W e need to b u y a p re s e n t f o r M a r y , b u t I c a n 't th in k o f a n y th in g . - Musimy kupić prezent dla
Mary, ale nie mogę niczego wymyślić. ■ czasownik + to :
invite to (zaprosić no), adapt to (przystosować się do),
s p e a k to (rozmawiać z, mówić do), p h o n e / te le p h o n e to (dzwonić do),
s h o u t to (krzyczeć do), listen to (słuchać czegoś), o b je c t to (sprzeciwiać się czemuś), belong to (należeć do), th r o w s o m e th in g to (rzucić coś komuś), refer to (odnosić się do), r e a c t to (reagować na), attribute to (przypisywać coś), a p o lo g is e to (przeprosić kogoś), talk to (rozmawiać z), a n s w e r to (odpowiedzieć na), describe so m e th in g to (opisać coś komuś), c o n fe s s to (przyznać się do czegoś), commit o n e s e lf to (poświęcić się czemuś), prefer so m e th in g to s o m e th in g e lse (woleć coś od czegoś), explain so m e th in g to (wyjaśnić coś komuś); I p re fe r te a to c o ffe e . - Wolę herbatę od kawy. He a p o lo g is e d to m e f o r h is s c a n d a lo u s b e h a v io u r. - Przeprosił mnie za swoje skandaliczne
rachowanie, M a rk fin a lly c o n fe s s e d to s te a lin g th e d o c u m e n ts . - Mark prcyznal się w końcu do kradzieży
dokumentów.
WIELKA GRAMATYKA « Z Y K A
b la m e f o r (obwiniać o),
czaso w nik + for. a p o lo g ise fo r (przeprosić za),
b e g f o r (błagać o),
lo o k fo r / search fo r (szukać czego.),
lo n g f o r (tęsknić za, pragnąć czegoś),
fo rg iv e fo r (wybaczyć coś),
c a r e f o r (dbać o kogoś, coś),
fine for (ukarać grzywnq za),
cali for (wezwać, nawoływać do),
hope fo r (mieć nadzieję na),
p r a is e f o r (chwalić za),
w a it fo r (czekać na),
p r e p a r e f o r (przygotować na, do),
a p p ly fo r (ubiegać się o),
c o m p e n s a te f o r (rekompensować za),
leave fo r (wyjechać do),
p a y f o r (płacić za),
punish fo r (ukarać za),
th a n k f o r (dziękować za);
ask fo r (prosić o), I
Zostałam u k a ra n o » ostukiwanie n o p o d ™ testu.
punished lo , c h e a tin g d u rin g l h . test.
th,S
| h o p . w e can com pensate lo r y o u r loss b y o tt e r in g y o u
s m o li g ,tt.
M c m p o d n e j,, „
zrekompensujemy ci twoją stratę, oferując ci ten drobny prezenl. Jane ubiega się o stanowisko
Jane has a p p lie d fo r the p o s itio n o f s e c re ta ry in th is c o m p a n y .
sekretarki w tej firmie. czasow nik + a t: aim a ł (zamierzać, planować, mieć na celu),
s m ile a t (uśmiechać się do),
point at (wskazywać na coś),
s ta re a t (gapić się na),
laugh a t (śmiać się z),
g la n c e a t (z e rk n ą ć na),
excel a t (dominować, być lepszym w),
lo o k a t (patrzeć na),
shout at (krzyczeć na kogoś),
th r o w s o m e th in g a t (rzucić czymś w kogoś);
Nagle wycelował do mnie z pistoletu. Tim glanced at his w a tch a n d ra n to the s ta tio n . Tim zerknął na zegarek i pobiegł na stację.
A ll of a sudden, he p o in te d a gu n a t m e.
■
czasownik + a b o u t: think ab o u t (myśleć o, mieć opinię o czymś), talk about (rozmawiać o),
d re a m a b o u t (śnić o), h e a r a b o u t (słyszeć o),
do ab o u t (poradzić na coś),
re m in d s o m e b o d y a b o u t (przypom nieć komuś
care a b o u t (przejmować się czymś, interesować
się czymś),
o czymś)* y c o m p la in a b o u t (składać reklamację), w a r n s o m e b o d y a b o u t (ostrzec o),
W hat
oknem?
broken w in d o w ?
Co masz zamiar ziobić i tym ro/bity,lł
A t the moment, I o n ly ca re a b o u t y e xa m s, ■
w toj chwili Interesuję mnie tylko moje egzaminy
czasow nik + a fte r : look after (opiekować się), ta k e a fte r (być podobnym do); can t go out to n ia h t I'm i i • o p ie k u j się moim rnat ' . . ° ,n« a fł<”
m y littl« b ro th e r.
Nte
mogę wy|ść dziś wieczorn'"'
7. PRZYIMKI
, c ia U )*^ + ,rom nbitoi” fro m (powstrzymywać się o d ), differ from (różnić się o d ),
. ^ d T
SOmebody / somefhing from
(chronić
hide from (chowoć się przed), Pf7? prevent fro m (znpobier czemuś, przeszkodzić w! « ! ! ! • " * r ° m (rWy9nowQĆ z czegoś), suffer from ( o e r p ir f z p o w o d u ), benefit fro m (czerpać korzyści z),
''
,
fr° m
* « e g o ś ), . enV.e ° m (P°chodzić o d , w yw odzić się od) fr a n * 'a fe fro m («umoczyć z);
I resigned fro m w o r k b e c a u s e I w a s n 't p le a s e d w ith pomewo; nie byłam zad o w olo n a z m o je j pensjj ' m y SO r y
“ Zrezy9now o)am z procy,
M y n e ighb our suffers fro m a n u n k n o w n d is e a s e - MAiI sqsiod ^ cierpi no meznanq chorobę.
• czasownik ♦ o n : concentrât« on (ko n ce n tro w a ć się na), congratulate on (gratulować z okazji czegoś), spend on (wydawać p ie n ią d ze na),
insist o n (nalegać na), d e p e n d on (zależeć od), m e d ita te o n (rozmyślać nad),
live on (żyć z czegoś) pride onsełf on (być dumnym z. szczycić się) compliment somebody on (chwalić komplementować 20 ); I can always rely o n my b e s t frie n d S o p h ie .
re ly o n (polegać na), ba se o n (bazować na),
Zawsze mogę polegać na mojej najlepszej przyjaciółce
Sophie
I wonted to b e a lo n e b u t M a r k in s is te d o n s ta y in g w ith m e. - Chciałam być samo ale Mark ftotogał, oby zostać ze m ną •
czasownik ♦ in . interier* m (wtrącać s ę d o '
b e lie v e in (wierzyć w),
specialise in (special zować się w
s ucce ed in (odnieść sukces w in v o lv e o n e s e lf in (zaangażow ać w
result in (zakoriczyć s<ę c :\m s '
VOw b e lie v e in w h a t h e s te llin g u s f - W ierzysz w to c o o n m ów 2 M y unc^* s p e c ia lis e s in B io c h e m is try . - M ó j w u je k sp e q o ltzu je s ię w b io ch em ii.
•
czaso w n ik ♦ i n t o : b re a k in to (w łam ać się d o .
'nonskit* in to ;* u m o czyć n o )
d riv e in to (w je ch a ć *
crosh into (rozbrC s*ę o)
cu t in to ¡p rz e o ą ć p o k ro ić no);
m ło / sp lit in to oodr«efcć no
cm th e c o k e m to fo u r p i« « » ‘ •iw a*, 1 W M d, z n o s z * * # K>deo My ^
croshed » h * book «
c o r m »o o
»«o
five
^
d w .h o d o n .w c h
f0 łfe ił sa m o ch ó d o drzew o
Ktre
ch o p » « »
^
9 o d l> ^
■«* ^
3A O
« « * <« cztery ^
no p^ć -wdzrołów
WIELKA G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N G I E L S K I E G O
eco°p.0 wifh M ^ o b l e z), deal with (rodzić sol»!«, mieć d o a y n io n lo z),
“ W ly lomebody wiłh ' Provid#
* ° " « b od y
with (zoopalrzyć w coś, zapewnić coś), trust - entrust so m e b o d y w ith (powierzyć kom uś c h a rg e s o m e b o d y w ith (oskarżać o), ośj c o m p a r e w ith (porównywać z), quarrel w ith (kłócić się z),
a g r e e w ith (zgadzać się z),
com ply w ith (stosować się do),
d is a g re e w ith (nie zgadzać się z), s y m p a th is e w ith (współr zuć komuś),
Single mothers have to cop e w ith e v e ry d a y p ro b le m s o n th e ir o w n . same radzić sobio
7 codziennymi
Samotni? mafki muvg
problem am i.
Tim was charged w ith stealing the c o m p a n y 's m o n e y .
Tim został o s k a rż o n y o k ra d z ie / firmowyr I.
pieniędzy.
0 The thief that broke
b I couldn't prevent Mork
our house was arrested Iasi week ... telling everyone about my proble .
c d e I.
I'm looking lor someone who con translate these documents You should concentrate your project. Lost night, I dreamt my new motorbike, How can we dispose tho old fridge?
g. tv 1. j
Nobody objected the chairman's decision to lira Paul. Witl you ever forgive m e revealing your secret? look, this beautilul girl is smiling you. Stop mtnriermg my businessl
Ch.nese .
k. Wo ore going to complain the service in Ibis hotel. I. My grandlolher died a mysterious tropical disease. m. the company will provide you
a laptop, mobile phone and car
n When you change your job, you need to adapt
a completely different environment
W y b ie rz p ra w id fo w q o d p o w ie d ź :
a I trusted you .... my biggest secret and you betrayed b. I'm convinced we will succeed ... this enterprise. c. His illness results .... overwork and bad diet d. You never compliment me .... my looks! Do you even notice me? e. We re a.mmg . doubling our profits next year. (’loose, remind me .... mum's birthday, I keep lor g. John hos committed himsoll .... charily work h. Tom begged me help him wtth his essay ! 1My brother cmf you . .Ihis man, don't lrus.hr mis man, don't trust him. j. My brother got angry and• t •h r e w a book me 144
d,u noc,t" ku^ych i
a. to a. in 0 . from a. to a. on a. ot
a. about a. to
b. with b. at b with b. on b. at b about b with b. to b from b. at
7.
7 .6 .
P K Z tIM K I
Przymiotniki z przyimkami Adjectjye + preposition
jak r z e c z o w n ik i i czasowniki, p-rzyimkami. Należy zwrócić uwagę, ze
P o d o b n ie
ró w n ie ż p rz y m io tn ik i łq czq się w stałe zło ż e n ia
z
o d p o w ie d n im i
n ie k tó re z p rz y m io tn ik ó w m o g ą w ystę p o w a ć z d w o m a różnym i
przyimkami:
B p rz y m io tn ik + in : successful in
(odnoszący sukcesy w),
in te re s te d in (za in te re s o w a n y czym ś),
a b so rb e d in
(pochłonięty czymś),
e x p e rie n c e d in (d o ś w ia d c z o n y w );
Are y o u in te re s te d in o u r s p e c ia l o ffe r?
C zy jest p a n z a in te re s o w a n y naszą o fe rtą s p e c ja ln ą ?
■ p rz y m io tn ik + to :
(przywiązany do), com m itted to (oddany, zaangażowany w), e xp o se d to (narażony na), faithful to (wierny komuś, czemuś), in d iffe re n t to (obojętny wobec), polite to (uprzejmy, grzeczny dla), sim ilar to (podobny do), used to / a c c u s to m e d to (przyzwyczajony
a lle rg ic to (u czu lo n y na),
a tta ched to
e a g e r to (chętny d o ), a d d ic te d to (u za le żn io n y o d ), nice to / k in d to (m iły d la ), cru e l to (o kru tn y d la ), e n g a g e d to (zaręczony z), m a rrie d to (zam ężna, ż o n a ty z); d o ),
This ja c k e t is s im ila r to th e o th e r o n e , b u t s lig h tly d a rk e r. - Ta k u rtka jest p o d o b n a d o ta m te j
drugiej, tylko trochę ciemniejsza. ■ p rz y m io tn ik + a t :
b a d a t (kiepski, sła b y w czym ś),
(dobry w czymś), excelle nt a t (świelny w czymś), am azed a t (zdziwiony czymś), shocked a t (zszokowany czymś),
g oo d a t
hopeless a t (b e zn a d zie jn y w czymś), surprised a t (zoskoczony czym ś);
, rn h o p e le ss a t Statistics, p le a s e h e lp m e.
Jestem b e zn a d zie jn a ze statystyki, pro szę , p o m ó ż m i.
■ P rzym io tn ik + w it h :
a n n o y e d w ith (p o d iry to w a n y kim ś),
° ng ry w ith (zły, z d e n e rw o w a n y n a ko g o ś) M fed up with (m leć” d o ś ć czegoś), ~ ° Ihe) obsse ssed w ith (m ie ć o b se sję na p u n k c ie
pleased with / delighted w ith (zadow olony z), c z e g o ś ).
disappointed with ( r o k o w a n y czymś),
M
1
occupied with (zajęty czymś),
b ored with (znudzony czymś),
familiar with (być zazna jom io nym z a y m ś , znać coś), im pressed w ith (pod w rażeniem czegoś); fe d up w ith y o u r c o m p la in ts l
M a m d o ść tw o je g o n o rz e k a n ia l
' * im p re sse d w ith y o u r p ro je c tl W e ll d o n e l
Jestem p o d w ra że n ie m .w o ,e g o p ro ,e k tu . Sw ietna
roboto!
d lo poczq»ku|qcy<:H i ¿oowtmsowanych
„A IF7YKA a n g ie l s k ie g o
w . elka gramatyka języka a
grotefol for (wdzięczny za), (be) sorry for (żałować, przepraszać za), (be) desperate for (pragnąć czegoś);
a przymiolmk + for: lit for (nadający się do), responsible for (odpowiedzialny za), famous for (stawny, znany z), ready for (gotowy na),
sorry for not telling you the truth. - Bardzo cię przepraszam, że nie powiedziałem ci I am so prowdy. Arayou ready for a new adventure? - Jesteś gotowy no nową przygodę? przymiotnik + on: dependent on (zależny od)
(be) keen on (być miłośnikiem czegoś);
I am not very keen on sports. - Nie jestem zbytnim miłośnikiem sportu. przymiotnik + of: (be) ashamed of (wstydzić się czegoś), (be) afraid of (bać się czegoś), scared of (przestraszony czymś), terrified of (przerażony czymś), aware of / conscious of (świadomy czegoś), jealous of (zazdrosny o), proud of (dumny z), tired of (zmęczony czymś), typical of (typowy dla}, critical of (krytyczny wobec).
conscious of (świadomy czegoś), capable of (zdolny do), incapable of (niezdolny do), guilty of (winny czegoś), (be) fond of (być wielbicielem czegoś), nice of / kind of (miło z jego, jej strony), stupid of (głupio z jego, ¡ej strony), suspicious of (podejrzliwy o coś), certain of (pewny czegoś), independent of (niezależny od);
Mrs Brown's son was found guilty of mugging and theft. - Syn pani Brown został uznany za winnego napadu i kradzieży. m. w ogrodzie'Ce ^ ^
^
***
^ 90rC*en* ~ T° bordzo miło z twojej strony, że pomogłeś
przymiotnik + from: different from (inny różny od), derived from (pochodzący od),
safe from (bezpieczny od);
am very different from my sister d y «ster. - Bardzo się różnię od mojej siostry. przymiotnik + about; excited about (podekscytowany czymś). womed about (zmartwiony czymś), be wrong about (nie m.eć roq,) ł° 7 obou' Mowoć, przepraszać zol
anxious about (zaniepokojony czymś! certain about (pewny czegoś), e) right about ( m i e ć rację),
ongry about annoyed about (zły pod,^ . l«V, podirytowany czymś, z powodu czegoś);
e y °u c®rtain about that? - u e*** * I'm afraid that you ar* i ° pewna? ° re wron9 °bout this motter. . O bo Pocz^iiuIVłch , ioo.onso.ooKh wam się, że nie mosz w tej kwestii racji.
7. PRZYIMKI
przymiotnik + b y : i 10),
cmozed by (zdziwiony czymś), shocked by (zszokowany czymś),
surprised by (zaskoczony czymś), impressed by (pod wrażeniem czegoś).
i); My boss was impressed by my project. - Szef był pod wrażeniem mojego projektu.
fałem
ĆWICZENIA Uzupełnij z d a n ia o d p o w ie d n im i p rz y im k a m i:
a. It was really stupid b. I'm interested c. d. e. I. g. h. i. ¡. k.
you to walk alone in the park at night. your proposition, what are the details?
James is excellent Chemistry, he has even got a scholarship. I'm allergic...............dust, that's why we keep the house so clean. Who was responsible the accident? I'm greatly disappointed your behaviour. Are you keen going to the mountains with us? Mr Smith is very proud his son Tom who works as an analyst for NASA. I'm really grateful your support, I wouldn't have been able to do it without you. Jane is obsessed her looks, I'm afraid she needs counselling. I'm used getting up early, I have to commute to work everyday.
I- I’m ashamed
you, Tom! How could you be so rude?!
Uzupełnij z d a n ia o d p o w ie d n im i p rz y im k a m i:
utnOW gnOB*
0. How can you blame m e .............................the fact you got fired? b. I'm really excited .......................... our trip to Tunisia. I can't wait. r- I don't wanl to get involved - your fishy business. d- I d like to express my deepest gratitude...........................y°ur ^elp anc^support. e People are more indifferent ..................... misery and cruelty nowadays than they used to be in t h e p a s t .
1 got furious when Tom made a rude comment............................ my looks.
9- My parents were really disappointed................... me when they saw my poor school results. b- It's my last attempt.............................contacting him. 1 school cannot approve such obscene behaviour. i- lf was really stupid ........................... her to walk alone in the park at night. P all sympathise...........................the victims' families. 1. Onlv ik« u l . i Y ,he highest management has access......................
>'
the company's financial data.
W IELKA G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G I E L S K I E G O
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: o. Jestem u z a le ż n io n a o d c z e k o la d y .
b. M o ja m a m a nie u b ie ra się m o d n ie , p o n ie w a ż
jost
/ b y ł p r z y w ig z o n a d o i w o u
li '.taryf h ulu-,.,
c. Jestem zn u d zo n a tym k o n c e rte m , c h o d im y d o d o m u
d. M ó j p rzyjaciel był zazdrosny o rnój sukces, d la te g o | u / n m r o z m a w ia m y
(l ł Ml* «*#«!#«•••##•# K H IIKH III e. M ia ła ś ra c ię c o d o n ie g o
f.
to k ła m c a !
Bill n ie jest z d o ln y d o skrzyw dzenia k o g o k o lw ie k
g. To m ia s to jest zn a n e z p ię k n e g o p a ła c u i w in n ic
h. Mary jest zawsze chętna do pomocy
/u#
8 . Liczebniki N u m e r a ls w języku angielskim dzielimy na dwie duże grupy: liczebniki główne oraz lic z e b n ik i porządkowe ( O r d i n a l n u m e r a l s ) . L ic z e b n ik i
( C a r d in a l n u m e r a ls )
8 1. Liczebniki główne - formy i zastosowanie Cardinal numerals Liczebniki od 1 d o 12:
1 one, 2 two,
4 fo u r,
7 seven,
10
5 five ,
8 e ig h t,
11 e le v e n ,
3 three,
6 six,
9 n in e ,
12
ten,
tw e lv e .
Liczebniki od 13 do 19 tworzymy dodając końcówkę - t e e n do liczebników 3-9. Należy zwrócić uwagę na nieregulorności w pisowni liczby 13 i 15: 13 thirteen,
1 5 fifte e n ,
1 7 se ve n te e n ,
14 fourteen,
1 6 s ix te e n ,
1 8 e ig h te e n ,
1 9 nin e te e n .
Liczebniki oznaczające dziesiątki tworzymy za pomocą końcówki - t y . Należy zwrócić uwagę na nieregulamości w pisowni, szczególnie liczebnika 40, w którym nie występuje u , jak w liczebniku 4 f o u r : 20 tw enty,
4 0 fo rty ,
6 0 s ix ty ,
8 0 e ig h ty ,
30 thirty,
5 0 fifty ,
7 0 se ve n ty,
9 0 nin ety.
Liczebniki takie jak „sto", „tysiąc", „milion" poprzedzamy w języku angielskim przedimkiem nieokreślonym a lub innym liczebnikiem głównym. Wyrazy te, kiedy występują w funkcji liczebnika, nie mają nigdy w liczbie mnogiej końcówki - 5 : 1 0 0 (sto) 1,0 0 0 1 /0 0 0 ,0 0 0 (milion) 1 /0 0 0 , 0 0 0 ,0 0 0 (miliard 1 0 ') 1 /000 , 0 0 0 , 0 0 0 ,0 0 0 (bilion 1 0 2)
a h u n d re d , a th o u s a n d , (tysiąc) a m illio n , a b illio n , a trillio n .
lf1ne liczby: 56 fifty-six 8 9 e ig hty-n ine, 1 0 2 o n e h u n d re d a n d tw o , 2 6 8 tw o h u n d re d a n d s ix ty -e ig h t, 9 3 0 nine hundred a n d th irty, 1 ,8 2 5 o n e th o u s a n d e ig h t h u n d re d a n d tw e n ty-five , 5 , 0 8 0 fiv e th o u s a n d a n d
*'9hty. 6 8 ,5 0 0 sixty e ig h t th o u s a n d fiv e h u n d re d , 2 0 0 , 0 0 0 tw o h u n d re d th o u s a n d , 9 0 0 , 0 5 0 nine ni Jodred thousand a n d fifty
GRAMATYKA JĘ Z Y K A A N G I E L S K I E G O WIELKA
A o lirzbv oddzielnie podajemy liczbę np. tysięcy, potem
nnP ze czytając lub zapisując duze HoW , ^ ° d tocznik and 0) setek o następnie dziesiątek • q gdy dziesiątek nie ma.
rzeczownika:
,
* l , 'k° P
dziesiątkami lub przed jednościomi,
casjn0 _ Mój brat stracił w kasynie setki dolarów.
K , « *= Formula I cars a , , h . .« h ib i.lo n cu n .ru , - T ,s i ,c . M n Obu,a « s o m o c h o d y F o r m * I » c . o l n r m „ s ł o w o w y m
There are m illions o f stars in the sky. - No niebie sq miliony gwiazd.
Zastosowanie licze b n ikó w g łó w n y c h
k i i
*
x
Liczebniki główne w języku angielskim stosujemy w poniżej określonych kontekstach. N a le ż y zwrócić uwagę na różnice w stosunku do języka polskiego, zwłaszcza w podawaniu godziny oraz sposobie czytania ułamków: ■ określanie liczby osób, przedmiotów, zjawisk itp. 20 people (20 osób), 48 hours (48 godzin),
1 6 d a y s (16 dni), 1 ,5 0 0 b o x e s (1500
pudełek);
■ podawanie godziny:
6.00
8.20 tw e n ty
six o clock (szósta godzina), 5 .5 0 ten to six (za dziesięć szósta),
p a s t e ig h t (dwadzieścia po ósmej);
■ określanie wieku: M y mum is 52 years old . - Mojo mama ma 52 lata. M y b rothe r is 12. - Mój brat ma 12 lot. You must be 18 to vote . - Musisz mieć
1 8 lat, żeby głosować.
■ podawanie numeracji oraz numerów telefonów: room 35 (potój „ „ „ „ Myd ™ !cI p i .ą * "
■
>ol„ „ . j » « . u I d o u b l. s e v e n , , h „ . fiv e ;
« « s s a a s r * ’“K ri: * '*»iooor : r r "K : k ™'
»«or
2 0 0 9 tw o th o u s a n d a n d n in e ,
oyiane
¡akr, o d d n e L ^ ” '
“o r & i ż T " ’ 5 .9 % five (point) nine pe r cent,
150
d l° P M rqlkuiqcych I zaawansowanych
0W09U. i . w sry.fc,, „
-a
pp p ij
8. LIC Z E BN IK I
f podawanie kwot pieniędzy: $ 25 twenty-five d o lla rs , S 7.55 seven d o lla rs fifty -fiv e , £ 150 a hu ndred a n d f if t y p o u n d s ;
, gdy liczebnik występuje wraz z rzeczownikiem w liczba rw j a ten-dollar no te (banknot dziesięciodolarowy) ^ YnCZe, W
C,i P^Wofniko
a two-kilo m elon (dwukilogramowy melon);
i podawanie wyników meczów : 4 - 2 four two (cztery dwa / cztery do dwóch), 2 - 0 two nil (dwa zero / dwa do zera).
ĆWICZENIA Zapisz cyfry słownie: o. b. c. d. e. f.
12
i. 113
15 29 41 56 97
¡. 185 k. 320 I. 576 m. 611 n. 999 o. 1044 p . 1315
g. 100 h. 108 Wpisz cyfrę lub zapisz jq słownie: a- 2 11 ................................................ b. 104 .............................. c- 349 .......................
^ .....................................six hundred and eight £ . ’ .....................................four hundred and ninety-three '• 2,700 ......................................................................... .....................................four hundred ond fifty thousand seven hundred and six h 35,736 .................................................................. ............................. three hundred thousand four hundred and seventy-two ................ one thousand seven hundred and sixty '3,779 1 73,501
W IELKA G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G I E L S K I E G O
Uzupełnij zdania podanymi cyframi, zapisz je słownie. a. About (2 5 )............................................ people were invited to the party. b. I'm (2 0 )..............................................and my brother is ( 3 ) ................................ he is (2 3 )............................................ .. c. Please, open your books on page (6 3 )................................................... d. The film starts at (6 ) ...............................................o'clock. e. The area code to Germany is (4 9 ).................................................. f. I was born in (1 9 8 0 )............................................... g. The apples are (£ 2 .2 0 )...............................................
kj|0 .
h. I have about (1 7 5 )...............................................C Ds in m y collection.
years older than me
g 2 Liczebniki porzqdkowe - formy I j zastosowanie Ordinal numerals 1 *» first (pierwszy), 2^ second (drugi), 3,d third (trzeci), 4* fourth (czwarty),
6,h s ix th (szósty),
5 th fifth (piqly),
1 0 ,h tenth (dziesiąty).
7 th s e v e n th (siódmy),
8,h e ig h th (ósmy), 9 ,h n in th (dziewiąty),
Jprócz pierwszych trzech, pozostałe liczebniki porządkowe w języku angielskim tworzymy dodając do iczebnika głównego końcówkę - t h . Wszystkie następne, oprócz złożeń z f i r s t , s e c o n d , t h i r d , tworzymy w ten sam sposób. Liczebniki dziesiętne kończące się na - y , po dodaniu - t h , zmieniają końcówkę na liie t h
1 1* eleventh (jedenasty), 12th tw elfth (dwunasty),
5 4 ,h fifty fo u rth (pięćdziesiąty czwarty),
15,K fifteenth (piętnasty),
100,h h u n d re d th (setny), 102 nd h u n d re d a n d se co n d (sto drugi), 1000,h th o u s a n d th (tysięczny).
20’h tw entieth (dwudziesty), 21 u tw enty first (dwudziesty pierwszy),
6 0 ,h s ix tie th (sześćdziesiąty),
42nd fo rty second (czterdziesty drugi), Zastosowanie lic z e b n ik ó w p o rz ą d k o w y c h
Również w przypadku liczebników porządkowych należy zwrócić uwagę na różnice między językiem ingielskim i polskim, a szczególnie na sposób odczytywania dat po angielsku: podawanie kolejności, wyliczanie przedmiotów, osób, zjawisk; liczebnik porządkowy w roli przymiotnika występuje zowsze z przedimkśem określonym t h e : the first time I saw h e r (pierwszy raz, gdy ją zobaczyłem), the second ro w on the le ft (drugi rząd po lewej stronie), the fifth person on the list (piąta osoba na liście); podawanie dat dziennych. W języku angielskim dni miesiąca podajemy zawsze za pomocą liczebników porządkowych. Należy pamiętać o konieczności użycia przedimka t h e przed liczebnikiem. Należy pamiętać, że przedimek t h e oraz przyimek o f nie występują nigdy w zapisie dat, podajemy je tylko czytając. Daty w języku angielskim czytamy w następujący sposób:
6”
O cto b e r (the sixth o f O c to b e r),
2 1“ M a y (the tw en ty-first o f M a y ), 7 ’ February (the second o f F e b ru a ry ),
1 1 1, N o ve m b e r,
1 9 1 8 (th e e le ve n th o f N o v e m b e r, n in e te e n e ig h t een
l 4 ’’ July, 1 7 8 9 (the fo u rte e n th o f July, seventeen e ig h ty -n in e );
io' yV,Qbc.
dla poczqtkuiqcych • zaaw ansow anych
153
WIELKA G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N G I E L S K I E G O
Istnieje też inny zapis d a t i tro c h ę in n y s p o s ó b ic h c z y ta n ia :
O c to b e r 6 ,h ( O c to b e r th e s ix th ), M a y 2 1 ” ( M a y the tw e n ty -firs t), F e b ru a ry 2 nd (F e b ru a ry th e s e c o n d ),
■ czytanie ułamków zwykłych. W języku angielskim licznik ułam ka czytany jest zawsze za pomocq liczebnika głównego, zaś mianownik - porządkowego. Jeśli licznik jest większy niż jeden, liczebnik w mianowniku występuje w liczbie mnogiej.
a q ua rte r (ćwierć, jedna czwarta),
V 2 a h a lf (połowa, jedna druga),
V4
V5 one fifth (jedna piąta),
3/ 4 three quarters (trzy czwarte),
3 V 3th re e a n d a th ird (trzy i jedna trzecia), 3/7 three sevenths (trzy siódme);
2/ 5
■ przy imionach władców, papieży: H e n ry V III (Henry th e Eighth), John XXIII (John the Twenty-third), C harles II (Charles the Second).
t w o fifth s (dwie piąte),
Od liczebników
głów n ych u tw órz p o rz ą d k o w e :
a. 3
g. 86
b. 7
h. 1 1 1
e. 49
i. 135 j. 273 k. 621
f. 51
I.
c. 12 d. 22
1,000
Jak przeczytasz poniższe daty? a. 02.02.1981 b. 01.05.1842 c. 23.10.1916 d. 31.12.1848 e. 15.09.2010 f. 25.04.1800 g. 0 1 .0 1 . 2 0 0 0 h. 17.03.2009
Uzupełnij zdania odpowiednimi liczebnikami, głównymi lub porządkowymi: o My grandma is (8 6 ) years old. b. It's (5 )................................................................... time I've called him, but it's busy all the time. c. Tom is ( 1 )
person I have told about my problem.
d. I've worked for this company for ( 1 2 ) .................................................................years. e- Pope John Paul (2) .......................... is one of the most important people in Polish history. 1- I was born on 2 2 .0 5 .1 9 7 2 ....................................................................
9- My uncle got married at the age of (81) ................................................. to a nurse who was only (23) years old. h. For my birthday, Henry bought me ( 2 5 )............................................................... rec^roses‘
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A
ANGIELSKIEGO
8 3 Liczebniki wielokrotne i wielorakie
Repeating and multiplicative numerals Dwie ™ e isze grup, liczebnika» to liczebniki wielokrotne oraz liczebniki wielorakie. L icze b n iki w ie lo k ro tn e określają wielokrotność jakiegoś zjawiska, wydarzenia
podstawowe z nich: o n ce (raz),
lub czynności. Oto
tw ic e jd w a razy),
th re e tim es (trzy razy),
f ° ur **mes (cztery razy),
fiv e tim es (pięć razy),
The p o stm an com es tw ic e a w e e k .
Listonosz przychodzi dwa razy w tygodniu.
I h a ve c a lle d the kid s fo u r tim e s to
com e
dow n
fo r
d in n e r
b u t t h e y 'r e
busy
pla yin g.
- Już cztery razy wołałam dzieci, aby zeszły na obiad, ale są zbyt zajęte zabaw ą. Licze b n iki w ie lo ra k ie określają liczbę opcji, rozwiązań lub kombinacji, np.
ilość części wchodzących w skład pewnej całości, np. wielorakie w języku angielskim:
d o u b le
threefold (trzykrotny), oraz
(podwójny). O to najważniejsze liczebniki
sin g le (pojedynczy, jednokrotny, jednoraki), d o u b le (podwójny, dwukrotny, dwojaki), trip le lub tre b le (potrójny, trzykrotny, trojaki), tw o fo ld (dwukrotny, dwojaki) * (rzadko używane), th re e fo ld (trzykrotny, trojaki) * (rzadko używane), q u a d ru p le (poczwórny, czterokrotny, czworaki), q u in tu p le (pięciokrotny, pięcioraki) * (rzadko używane).
The n u m b e r o f u n e m p lo y e d is n e a rly tr ip le w h a t it w a s la s t
trzykrotnie wyższa w porównaniu z zeszłym rokiem
y e a r- - Liczba bezrobotnych jest
O u r q u a d ru p le sculls w o n a g o ld m e d a l a t th e O ly m D ic s
złoty medal na olimpiadzie.
M
’
aszo P°dwójna czwórka zdobyła
4. Działania matematyczne Calculations 'słowowe działania matematyczne można w języku angielskim opisywać na kilka różnych sposobów: dodawanie (addition) 3 + 2 = 5 three plus two makes five lub three plus two js five lub three plus two equals five;
odejmowanie (subtraction) 9 - 5 = 4 nine m inu s fiv e is (m a k e s / e q u a ls ) fo u r lub fiv e s u b tra c te d fro m n in e e q u a ls (is / makes) four; mnożenie (m ultiplication) 5 x 5 = 2 5 fiv e tim e s fiv e is (m a k e s / e q u a ls ) tw e n ty -fiv e lub fiv e m u ltip lie d b y fiv e m a k e s tw enty-five;
■ dzielenie (division) 20 : 4 = 5 fo u r in to tw e n ty is (m a k e s / e q u a ls ) fiv e lub tw e n ty d iv id e d b y fo u r is (m a k e s / equals) five;
potęgowanie (e x p o n e n tia tio n )
102 = 100 ten
s q u a re d e q u a ls a h u n d re d ,
53 = 125 five ra is e d to th e p o w e r o f th re e is o n e h u n d re d a n d tw e n ty -fiv e . ć w ic z e n ia Q
Zapisz s ło w a m i p o n iż s z e d z ia ła n ia m a te m a ty c z n e :
o. 85 - 40 = 45 b. 13 + 17 = 30 c. 54 : 6 = 9
.................................................................. ................................................................... .................................................... .........
d. 4 x 8 = 32 ....................... ......................................... e 65 = 36..................... ................................................................... I 15x 3 = 45............. ................................................................ 9-50:5= 10 —* h. 60 - 8 = 52 *.... „ .................■••••
ezykiobc.e.p|
d la początkujących i zaaw ansow onych
157
W IELKA GRAM ATYKA « Z Y K A A N G I E L S K I E G O
D PrzniWz zdonio no iWk angielski, cyfr, zapisz stawnie: „ Mówiłam ci 100 razy, że nie pójdę na to przyjęcie! b. Urodziny
T
o
n
i ą
s ą
^ 4 g ru d nia','w ięc dosloje dw o ro z , w ię c e i p re z e n tó w n iż in n i.
c. Dostaliśmy bilety w pierwszym rzędzie, więc doskonale widzieliśmy scenę. d. Pan Brown stracił w kasynie setki dolarów. e. Ta sukienka kosztuje 12 funtów i 50 pensów. f.
Czytam drugi
g. Wstałam o 5 w kolejce.
tom powieści, którą mi poleciłeś. rano, żeby
h. Mr Forrester zarabia tyle
1
^
stanąć w kolejce po biletyna
koncert U2 i na szczęście byłam czwarta
pieniędzy, że jedną trzeciąo d d a je n a c e le c h a ry ta ty w n e .
^
« 0 - P ó ^ 7 , n i„ . “
-,
i. Tylko raz powiem ci, co masz zrobić. Nie będę się powtarzać........................................................................
9, Tryb r o z k a z u ją c y
Imperatives 9 1 Tryb rozkazujący w zdaniach twierdzących jo brozkazujący w języku angielskim dla drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej tworzymy za pomocą podstawowej formy czasownika. W zdaniach twierdzących służy on do wyrażenia nakazu, polecenia lub żądania: Be quiet! - Bądź cicho! lub Bądźcie cicho! Go to your room! - Idź do swojego pokoju! lub Idźcie do swojego pokoju! Turn the radio down! - Ścisz radio! lub Ściszcie radio! Dodając please (proszę), można za pomocą trybu rozkazującego wyrazić również grzeczne prośby, zarówno do osoby, do której zwracamy się na „ty", jak i „pan, pani": Please, close the window. - Proszę, zamknij okno. lub Proszę zamknąć okno. lub Proszę, zamknijcie okno. Please, help me. - Proszę, pomóż mi. lub Proszę mi pomóc, lub Proszę, pomóżcie mi.
9.2. Czasownik let ^zasowniko le t używamy, aby utworzyć formy trybu rozkazującego dla pierwszej i trzeciej osoby liczby •Aedynczej i mnogiej. Dla pierwszej osoby liczby mnogiej przyjmuje on zazwyczaj formę le t s, skrót od let us: Let me help y o u ! - Pozwól, że ci pomogę! ^
me have a lo o k . - Niech spojrzę. (Pozwól, że spojrzę.)
^
us ^ ełp yo u ! - Pozwól, że ci pomożemy!
^eł $ go to the c in e m a ! - Chodźmy do kina! ^
w h a te v e r h e w a n ts ! - Niech robi, co chce.
Leł Jane make h e r o w n d e c is io n s ! - Niech Jane sama podejmuje decyzje!
W IELKA G R A M A TY K A
—
Tryb roTlrnfjTY w przeczeniach rozkazującym wyrażamy zakazy. Dla drugiej osoby liczby pojedyncze, Za pomocą przeczenia w dybie i mnogiej, przeczenia tworzymy, dodaRC d o n Don' go th e re ! Nie idż tam! lub Nie idżae tam! Don't opon ,h . door! - N i. o l.i.ro i < M I L b N i. Otvo.ro,c . dr.wt! W
som sposób tw o o ,", p
~
-
dla « < * osob, lic b y p o i.d y n a .it
Niech on tam nie idzie! D o n 't le t he r o p e n the d o o r l - Niech ona nie otwiera drzwi!
D o n 't le t him g o th e re !
Dla pierwszej osoby liczby mnogiej przeczenie tworzymy, dodając
n o t.
Nie idźmy tam! Let's n o t o p e n the d o o r! Nie otwierajmy drzwi! Let's n o t g o th e re !
9.4.
Konstrukcja to be + to + bezokolicznik
Konstrukcji to b e to b e z o k o lic z n ik używamy, aby wyrazić, że coś musi się wydarzyć zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami lub aby wyrazić nakaz czy instrukcję: He is to g iv e a speech. Ma przemawiać. I am to clean up m y ro o m b e fo re d a d c o m e s b a c k fr o m w o r k .
Mam posprzątać mój pokój,
zanim tata wróci z pracy, (ponieważ mama mi kazała) W e a re to g re e t the guests a t the a ir p o r t. o n e is to
Marny przywitać gości na lotnisku.
a ysit h e r sister on S a tu rd a y e v e n in g .
Jane ma opiekować się siostrą w sobotni
wieczór. Ć W IC Z E N IA P rze kszta łć z d a n ia na try b ro z k a z u ją c y :
a. You should call your mother. b. You should go to the doctor. c Morl^ should do the shopping. d. We should take a few days off from work. c t'ou should drive carefully I. You should go to bed early. g. Betty should take the dog for q walk h You should be quiet i. You shouldn't listen to loud music. j. You shouldn't be so rude. k. We shouldn't go to the seaside, we should I. He shouldn't behove like this
i /.n
mountains.
9. TRYB ROZKAZUJĄCY
Prz
eksztalcajqc niektóre z podanych słów, ułóż zdania w trybie rozkazującym:
Io you / go / room / to b. you / turn off / TV c. he / help / in the garden
................................................................................. t........................... ,....
a they / do the shopping / for grandma
....................................................................... ........
v................
I / help / you I w‘th heavy suitcase.................. ....................................... ......................................... I / clean / the flat ................................................................................. w
g h, ¡. j,
e
you / wash / the dishes *................. ............ she / do / homework ....................................... ................................. ....... you / not drive / so fast ................................................................................. the children / wash hands / come kitchen .................................................................................
Uzupełnij zdania podanymi czasownikami: have stop
go marry
talk put on
forget send
be go out
tell make
a. Don't................................. so loud, the kids are asleep. b....................................talking on the phone! I'm not going to pay your bill. c. Don't.................................. in that jacket! It's too cold. d..................................... a warm sweater! e. Please,...................................me a cup of coffee. f. Remember! Always .....................................breakfast in the morning before you leave home. g. Don't.................................. to buy a present for grandma. It's her birthday. h..................................... home before midnight! i...................................... to the doctor with that cough! i...................................... me an e-mail to confirm our meeting. k. Don't.................................. anyone about this. f Don't...................................this man!
Przetłumacz na język angielski: o b.
Id ź d o s w o j e g o
i z ró b
m i, c o
Z ró b m y p r z y ję c ie
e - K u p m y je j n a
m a m
n ie s p o d z ia n k ę
K a te !
u r o d z in y s z c z e n ia k a !
n ie t r a k t u je
N ie c h o n i ju ż i d ą N ie id ź m y M am
d o
ja k
d z ie c k o !
ie^obcepl
c ię
|o k d z ie c k o !
d o m u !
tam !
czekać na
T om a
M a m y s k o ń c z y ć te n
^
d la
N ie o k ła m u j m n i e !
h- N ie c h o n a
i-
d o m o w ą !
r o b ić !
P rz e s ta ń z a c h o w y w a ć s ię 9-
p ra c ę
Z a m k n ij s ię !
c - N ie m ó w ■J
p o k o ju
na
p rz y s ta n k u .
p r o je k t d o
p ią tk u .
dlo początkujących » zaawansowanych
i
Czasy Tenses P re se n t S im p le
10.1. Czas teraźniejs:
Czas Present Simple jest teraźniejszym czasem prostym, używanym na co dzień do opisywać tynowych zajęć, czynności powtarzających się, a także stanów, uczuć i opinii. ru
10.1.1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania
. ¿ ft* \(F ■■
i. ; * * * * łBstessreo«śat "
Twierdzenia C z a s o w n ik
w
P re se n t S im p le
to ,
w
tr z e c ie j o s o b ie
je d y n ie
p r z y jm u je
lic z b y
tz w .
p o je d y n c z e j
fo rm ę
p o d s ta w o w ą
(he, s h e , it)
w s z y s tk ic h p o z o s t a ły c h o s ó b f o r m a c z a s o w n ik a s ię n i e
I w ork
hé Si
k o n ie c z n e
w e w o rk
(m y
yo u w o rk
( ty p r a c u j e s z ) ,
he / she / it works
(o n / o n a
/
o n o
ta k ą
s a m ą
je s t
ja k
d o d a n ie
b e z o k o l i c z n i k bez ko ń có w ki
-s
D lo
z m ie n ia :
( ja p r a c u j ę ) ,
you w ork
-
th e y w o r k
p r a c u je ) ,
(w y
p r a c u je m y ) ,
c*tas soiostałydh a
p r a c u je c ie ) ,
( o n i, o n e
p r a c u ją ) .
a O to
p r z y k ła d o w e z d a n ia w c z a s ie
P re s e n t S im p le :
I always feel hungry after swimming. You speak English very w ell.
-
-
P o p ły w a n iu
B a rd z o d o b rz e
zaw sze
m ó w is z p o
Jane is a nurse, she looks after e ld e rly p e o p le . t.
-
c z u ję
s ię g ł o d n a .
a n g ie ls k u .
Ja n e
je s t
p ie lę g n ia r k ą ,
o p ie k u je
s ię s ta rs z y m
osobami. I gotujemy
r r fr'endsr0Und ° nd C0° k f° r łhem- " CzęstozaProszarny naszych znajomy^
They live m a beautiful house in the countryside.
Zależnie od tego, na jaką literę kończy końcówki -s:
pass
he, she it n
( o g lą d a ć n p . t e le w iz je ) ;
he
-t
s L
copy
p ię k n y m
d o m u
n a w s i.
n ie r e g u la r n o ś c i p rz y d o d a ^ c
-e s :
he, she,
W QS^
tm y ć ) :
re la x
( r e la k s o w a ć
it
s ię ) :
washgs, he, she, i t
r e la x e s
*
.
-ies:
(p ró b o w a ć ):
p e w n e
d o d a je n n y k o ń c ó w k ę
g d y c z a s o w n ik z a k o ń c z o n y je s t n o s p ó łg ło s k ę + o tr z y m u ją c k o ń c ó w k ę
try
w
sO i ’»'s w otc e§,
ftdu
m ie s z k a ją
W
s ię - s s . . s h
watch
O n i
s ię c z a s o w n ik , w y s t ę p u j ą
d o c z a s o w n ik ó w k o ń c z ą c y c h ( z d a w a ć n p . e g z a m in )
-
y , s a m o g ło s k ę y
z a m ie n ia m y n a I o r a z d o d a ie ™
-
' X ^ Vick •s >
he, she, it trię$.
( k o p io w a ć ) :
he, she, it c o p i^ j,
study
( s t u d i o w a ć , u c z y ć s ię )
he, she,
v v •» 162
d'° Wątkujących ,
»oowansowooych
.-.i*:
10. CZASY
vv pi/ypodku czasowników zako ńczonych na samogłoskę \ * p r e s e n t Sim ple dodajemy po prostu końcówkę - s : soy (mówić): he, she, it sa ys,
y,
nie zachodzi żadna zmiana i w czasie
b u y (kupować): he, she, it b u y s ;
końcówkę -es dodajemy także do czasowników zakończonych na -O: do (robić): he, she, it doft$,
go (iść): he, she, it goes,
przeczenia po tworzenia pytań i przeczeń w czasie P r e s e n t S i m p l e konieczny jest czasownik posiłkowy d o lub does Formy d o e s używamy z trzecią osobą liczby pojedynczej ( h e , s h e , it), ze wszystkimi pozostałymi wymagany jest czasownik posiłkowy d o . Należy zapamiętać, że w pytaniach i przeczeniach czasownik główny ma dla wszystkich osób taką samą formę formę bezokolicznika bez końcówki - s . Dla trz e c ie j osoby liczby p o je d y n c z e j ( h e , s h e , it), przeczenie w czasie P r e s e n t S i m p l e formułujemy przy pomocy does not (lub doesn't) oraz podstawowej formy czasownika, bez końcówki - s . Oto przykłady: He doesn't ea t b re a k fa s t in the m o rn in g . - On rano nie je śniadania. She d o esn't w o rk a t the h o s p ita l a n y m o re . Ona |uż nie pracuje w szpitalu. It doesn't ra in m uch in S p a in in J u ly . - W lipcu w Hiszpanii nie pada obficie. p y ta n ia i
Dla wszystkich p o z o s ta ły c h o s ó b przeczenie tworzymy za pomocą czasownika posiłkowego d o n o t
(lub d o n 't) oraz podstawowej formy czasownika, bez końcówki. Oto przykłady: I don't like v e g e ta b le s . - Nie lubię warzyw. If you d o n 't w a n t to h e lp m e , g o h o m e . - Jeśli nie chcesz mi pomóc, idż do domu. Pytania w
Present
trzeciej osoby liczby
tworzymy, stawiając na początku czasownik posiłkowy do lub d o e s (dla pojedynczej), potem podmiot, a następnie czasownik w formie bezokolicznika,
S im p le
bez końcówki -S:
You like this C D . - Podoba ci się ta płyta. Do you like this CD? - Czy podoba ci się ta płyta?
Yes, I do.
lu b N o ,
I d o n 't.
Tak, podoba mi się. lub Nie, nie podoba mi się.
He wants to g o skiin g . - On chce jechać na narty. Does he w a n t to g o skiin g ? - Czy on chce jechać na narty?
Yes, he does, lub N o , he d o e s n 't. - Tak, chce. lub Nie, nie chce. Do they o rg a n ise such lo u d p a rtie s e v e ry w e e k e n d ? - Czy oni organizują takie głośne imprezy
w każdy weekend? y es, they do . lub N o , th e y d o n 't. - Tak, organizują, lub Nie, nie organizują. Pytania otwarle tworzymy, doda,qc przed czasownikiem posiłkowym d o lub d o e s odpowiedni zaimek lub Przysłówek: w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h e n (kiedy), w h y (dlaczego), h o w o f t e n (jak często), w h a t me
(ile) itd. W bat do you d o e v e ry m o rn in g ? Co robisz codziennie rano? ^here does she w o rk ? - Gdzie ona pracuje? H° w often d o yo u g o to the c in e m a ? - Jak często chodzisz do kina? (o
której godzinie),
how m any
/
m uch
i.llii p o c*q łku |q cych • zaaw ansow unycb
WIELKA B K »""”
I I r%*
u ■ Ch nie występuje czaso w nik p o s iłk o w y d o lub d o e s , jest w h o fety
Jedynymi zaimkom, pytajnyrrn, po W ^ |ubw h a t(c o ),o le ^ w p y tjo c P ^ ^
^
^
/V»
q wykonawcę czynnoicć W takich pytany w formie ,rzece, osoby liczby p o je d yn cze j,
bezpośrednio po w n o u - K lp c h d o d ,*
,
W h o likes chocolate? - Kto lubi czekoladę? W h o lives here? - Kto tu mieszka?
ay«'’0*
W h a t stands there? - Co tam stoi?
' Dlo odróżnienia,» P N ia c h o dopełnienie, kied, -,kono«co czynnoici ¡es. żnany, po » h . p o * * , p , ząodme z zosodq, czasownik posiłkowy
i czasowmk w bezokoliczniku. W h o do you w a n t to invite to y o u r p a rty ? - Kogo chcesz zaprosić na swo|e przyięcie do
lub
does
W h o does he like the most? - Kogo on najbardziej lubi?
ft .!)«0 ao»
10.1.2. Zastosow anie
Prt
I' Teagnsoys not ft
Czasu P r e s e n t
S im p le
używa się:
■ do mówienia o czynnościach powtarzanych regularnie, nawyków, przyzwyczajeń, czynności rutynowych. Czas P r e s e n t S im p le nie opisuje czynności odbywającej się w momencie mówienia, lecz taką, któro powtarza się z pewną częstotliwością. Określeniami typowymi dla tego czasu są zatem takie okoliczniki iQk: a lw a y s (zawsze), n e v e r (nigdy), o f t e n (często), s o m e t i m e s (czasami), u s u a l l y (zazwyczaj), r a r e l y / s e ld o m (rzadko), f r o m t i m e t o t i m e (od czasu do czasu), o c c a s i o n a l l y (sporadycznie) oraz złożenia z e v e r y (każdy, każda) takie jak na przykład: e v e r y d a y (każdego dnia), e v e r y evening (każdego wieczoru), e v e r y F r i d a y (w każdy piątek), e v e r y y e a r (co roku) itd. I never eat seafood. - Nigdy nie jadam owoców morza. My brother seldom reads bo oks. - Mój brat rzadko czyta książki. We go to a club every S a tu rd a y. - W każdą sobotę chodzimy do klubu. ac z łącznikiem, w henever oroz w hen w znaczeniu „zawsze kiedy" oraz w zdaniach
wZZ r ;r"e 9 o v ł — *' ».u, « ..» When J o a n T a T a h ^ T k eel,Sad' ~ Zowsze- kiedy pada deszcz, jest mi smutno. 1
kqpiel
60 ° C
* 6 ł° 'teS ° '° ng ^ath. - Kiedy Joan boli głowa, bierze gorącą
If it rains, w e 'll stay ot home. - Jeśli będzie podać, zostaniemy w domu.
■ mówiąc o zjowiskach, zdarzeń,och któ™ naukowe: ' Sq zawsze prawdziwe, np. prawa natury lub stwierdzenia The sun rises in the east - StnAre The earth goes around the sun 7 C arrots d o n 't g ro w an trees
164
c
WSch° d*ie
.M a th e T T ’ *
W° k6t
Marchewki nie rosną na drzewach.
dla poczqlkuiqcych . ¿aowan»owonych
\ letter from A r rfadujest&rOf) '»scdiiccTen, W ien hegeh ^i^vbtegc '• ’fM od.j*
10, CZASY
mówiąc o opiniach, sugestiach, uczuciach. Czasowniki wyrażające posiadanie, czynności zmysłów |jb czynności umysłowe w czasie teraźniejszym zazwyczaj występują w P r e s e n t S i m p l e (rzadko w Present C ontinuous), na przykład: b e l i e v e (wierzyć), f e e l (czuć), t h i n k (myśleć), h a t e jmenawidzić). Czasowniki te zostaną szczegółowo omówione w rozdziale 10.2.3. I hate being a lo n e in th e h o u s e . Nienawidzę być sama w domu. He thinks he is th e b e s t c a n d id a te f o r this jo b . - O n uważa, że jest najlepszym kandydatem do te j p r a c y .
f ¿o mówienia o czynnościach przyszłych, zaplanowanych, zazwyczaj w odniesieniu do rozkładów jazdy lub programów np. podróży czy telewizyjnych: | The train to L iv e rp o o l le a v e s a t fiv e . - Pociąg do Liverpoolu odjeżdża o piątej. The film starts at eight. - Film zaczyna się o ósmej. We arrive in P aris a r o u n d n o o n a n d in th e e v e n in g w e ta k e a tr a in to L /o n . -
O k o ło
p o łu d n ia
p r z y je ż d ż a m y
do Paryża, a wieczorem jedziemy pociągiem do Lyonu.
*lnne użycia czasu P r e s e n t S i m p l e
■ w cytatach: The sign says n o t to p a r k h e re . - Na tablicy napisane jest, żeby tutaj nie parkować. The letter fro m A n n says th e w e a th e r in B ris to l iste r r ib le . w B r is to lu
■
Ann pisze w liście, żepogoda
je s t o k r o p n a .
w o p is a c h z d a r z e ń , s y t u a c ji,
w celu dodania dramaturgii:
And then he gets u p , slam s th e d o o r a n d ru ns o u t o f the h o u se ! - I wtedy on wstaje, trzaska d r z w ia m i i w y b ie g a
[
»
w n a g łó w k a c h
z d o m u !
g a z e t:
Two masked m en k id n a p a c h ild ! - Dwóch zamaskowanych mężczyzn porywa dziecko! The G reen P arty w in s th e e le c tio n ! - Partia Zielonych wygrywa wybory!
/
ĆWICZENIA
ij; * r
U z u p e łn ij z d a n i a o d p o w i e d n i ą
formą podanych czasowników: /.* * *
v'iw :
te n n is e v e ry S a tu rd a y .
a. Tom (play)........................ b. I (drive)............................... c. Uncle Bill (smoke).......... d. My sister (speak)
. ,r. v
w ith m y c o lle a g u e .
W #C-
......................4 0 c ig a re tte s a d a y .
.
th re e la n g u a g e s .
| still (live).......................................with mY P ° rents..............................TV in the evening. f. My father always (watch) ....... at seven, (take) .......................................................... a shower and (have g. I (get up) .................................. breakfast. My husband often (work) ....................................... the night shift, so he
M
^■qOs
(get up).....................................‘n the afternoon. h. Mum always (buy)..................................... vegetables at the market. j Tim usually (do) ..................................... his homework straight after school, but sometimes he
-e c
odf
(go)......................................to play football. j. Water (boil).......................................at 100 degrees.
doesioo'
k. My brother (study).....................................medicine.
aoes
1. This book (cost).......................................£3. m. 1 (hate)......................................spinach. n. Sue (like)...................................... ice cream, but she absolutely (lo ve )..........................................chocolate
^
.... »you*« doyoo* ...
o. A carpenter (make).......................................furniture. p. Trees (blossom)...................................... in spring.
~-.dc youó ¿C VO* *
Z a m ień z d a n ia tw ie rd z ą c e n a p rz e c z e n ia :
-■ '3C yOw i
a. Mary likes French movies. b. I drink coffee every morning. c. Jim reads five books a month. d My grandmother goes to church every Sunday. e. I live on the second floor. f. We usually watch TV in the evening. g. I eat a lot of sweets. h. We wont to go to Spain next summer. i. Paul listens to classical music. j. My brother plays the guitar very well, k. We have a beautiful house by the lake. I. They play tennis every weekend.
166
<30YOUI --
il iX i
dla poczqtlcujcjcych i zaawansowonych „¿ 0 E D G A R P
Do poniższych zdań za d a j pytanie zamknięte (w ym ag ające odpowiedzi tak / nie):
0 0. Lucy goes to High School.
................... ................................... ...........
b. You like Italian food. c He does a lot of sports.
............................................................................... . . . . . .......................................................................
d. They live in a big house.
..................................... ....................................
e. This suitcase belongs to Jim .
...............................................................................
{ My mother works in a hospital.
..............................................................................
g. It often rains here.
......... ............. ........... ..........................................
h. Bob likes to listen to music............................................ ............................................................................... j My grandfather wears glasses. j. | like to read.
* ............... ......... .......................
k. They often go to the opera.......................................................................................................................... 1. He thinks it's a good idea............................................................................................................................ U zu p e łn ij p y ta n ia o d p o w ie d n im i z a im k a m i p y ta jn y m i:
a.................. .. does your grandmother live? .. does he think it's a bad idea? b. c................. .. do you want to see that film? .. do you want to go to the cinema? Saturday? d. e................. .. wants to come with me? f.
.. do you do in your free time?
9................. .. do you want to go for your holidays? h. .. do you want to invite to the party? i............. .. do you usually have for breakfast? i.................. .. do your lessons begin? U
Z a pyta j o p o d k re ś lo n a c z ę ś ć z d a n ia :
b- The train leaves at six. c- I think it's the hest solution tQ our problems. d. Tom works in a bank. e- V7e go to the cinema twice a month. k I want to go to New York one day. 9- I usually clean the flat on Saturday, h- Mum buys fresh fruit at the marketWe usually have dinner at 7 o'clock. J ' love to dIqv Scrabble in my free time.
U .T Y K A J ÍIV K A A N 0 .ÍIS K IÍ0 O W,| I K A O R A M A T Y K A
g j
Prx#rtum oci no j f * y k a » g ' « lłlt,: o
.lok
a^lo o d w i* d iQ M
L w b e u jv
t> Runony ni« lo s n q w Pols, <•
.
M o|a m a m o UC:y a m jie ls k iin ja "
d M ój tuto
m
s / k o lo S u n l n i o j
pracuje w b a n k u , m a w ł u s in j f ir m ą .
0
Henr> bardu» R a d k o c h o d r i d o d e n ty sty
1
Juan p o r h o d m M e k sy k u .
*
■
'■ -> ... ..«i brat ipl do
h C" UMto“ '« J oto ,.« milo?.................. ' "• Ivykôw to an! 1
W
o
O I ,m p i | l U
................................... ..................................................
ïw>,q * '*
4 'ota.
1 0
].....
Czas teraźniejszy Present Continuous
10 .2 -
. present C o n t in u o u s |est złozonym czasem teraźniejszym. Używany jest do wyrażania czynności
odovwajqcych się w chwili mówienia lub obecnie aktualnych. Charakterystyczny dla tego czasu jest
aosownik z końcówką -ing
Forma twierdzqca, przeczenia i pytania
10 2 1 Twierdzenia
Forma czasu P r e s e n t C o n t i n u o u s składa się z czasownika posiłkowego t o b e (być) w odpowiedniej dla canej osoby formie oraz czasownika głównego z końcówką - i n g , czyli tzw. imiesłowu czasu teraźniejszego. Forma imiesłowu jest taka sama dla wszystkich osób, zmienia się tylko forma czasownika t o b e (być): I am w o rk in g - ja pracuję
w e are w o r k in g - my pracujemy
you are w o rk in g - ty pracujesz
y o u a r e w o r k in g - wy pracujecie
he / she / it is w o r k in g
th e y a r e w o r k in g - oni / one pracują
on /ona / ono pracuje
Izęste sq również formy skrócone czasownika t o b e (być): I'm , w e 'r e , y o u 'r e , y o u 'r e , h e 's / s h e 's
it's, they're. Oto przykładowe zdania w czasie P r e s e n t C o n t in u o u s : I m sitting at home a n d w a tc h in g TV. - Siedzę w domu i oglądam telewizję. You're repairing y o u r b ik e , c a n I h e lp ? Naprawiasz rower, mogę ci pomóc? We re having lunch, do you w a n t to jo in us? — Jemy lunch, może się dołączysz? ^/dodawaniu końcówki - i n g występują pewne nieregularności w pisowni: czasownik kończy się na - e , po dodaniu końcówki - i n g , samogłoska ta zanika.
1
love (kochać) - lo v in g ,
s ła re <9a Pić si(<) " s ta rin 9 '
compare (porównywać) - c o m p a r in g ,
a r g u e (kłócić się) - a r g u in g ,
srnile (uśmiechać się) - s m ilin g ,
dance M c zy ć ) - d a n c in g ;
Wyjątki to: age (starzeć się) a g e in g , 0fa* czasowniki zakończone na na -e— e: agree (zgadzać się) a g re e in g ,
-
z
z
—
s
see (widzieć)
seeing;
h iedW
r
^
w
hit (uderzyć) - Mtmg,
■ ■
d y e (fa rbo w ać) - d ye in g ,
r®9
„.« » n itó w
,ravel (podróżować)
travelling,
M “ 11!’ 9
Ałatoskę:
WIELKA G RA M A TY K A J Ę Z Y K A A N G I E L S K I E G O
.
W przypadku czasow ników zakoń czonyc c a rry c ry
( n ie ś ć ) -
( p io k a ć ) -
u on - v nie z a c h o d z ą ż a d n e z m ia n y : ^ b a w lć s ię ) _ p la y in g ,
(b a w ić
c a r r y in g ,
d o b rz e ) - e n jo y in g ,
c r y in g ,
C o n tin u o u s d to “
s ię
n , o s o b y to rm y c z a s o w n ik .
.0
b o
«
d o d a iq c
(b ,C ). N o
s tó w k o
p a e c tq c .
c o d z io b p o w s z e c h n o
sq
„ o
W o o r e n o t a r o n '. w o r k in g .
You are not (a ren 't) w o rkin g .
Y ou a re n o t (a re n t) w o r k in g .
He / she / it is not (isn't) w o rk in g .
T h ey a r e n o t ( a r e n 't) w o r k in g .
a r e n 't lis te n in g
to
m e a t a ll! -
W
o g ó le
m n ie
n ie
d o
o d p o w io d « ,
(o rn y , s k ro c o n o
I om not w orking.
Y ou
.
p iz e c z e ik
s łu c h a s z !
W e a re n 't helping him, because he w ants to d o it a lo n e .
-
N ie
p o m a g a m y
m u ,
p o n ie w a ż
on
chce to zrobić sam. P e o p le He
a re n
t r e a d in g
is n t r e a d i n g
k Z końcu
th e s e d a y s .
/
n i.)
o b e cn ych
it . -
O n
n ie
cza sa ch
c z y ta
lu d z ie
te j g a z e ty ,
p m
y
r , “ l H P , , 0 n i0 ' P O ,' m e w e n tu a ln e d o p e łn ie n ie , tz w . „ r e s z tę " .
a re
g o in g
to
J im 's
p a rty
w ith
us. -
A re
yo u
g o in g
t o J im 's
p a rty
w ith
us<* -
v .... om. * No,, .
e a t in g lu n c h w it h 1 I KI 1 .
us? -
P y ta n ia o t w a r t e t w o r z y m y w t e n
-
C zv Y
“b
Tom om
T a k , z je .
sam
W h y a re
.
v
m o ż e s z
im p r e z ę
d o
ją
, „ „ e iS |ę
t
d u żo . w z ią ć .
p r ie sto w io Wc » ¡o s tó w
z - in g .
J im a
n n m '
; dr
" pr“ s
jimo?
, z le z n a m i I u n c h 2
lub Nie,
sposób -
mm odpowiedni zaimek lub przysłówek w h n t
r
7
I d z ie s z
n ie c z y t a ją
" » » O P " '«
Id z ie s z z n a m i n a
,ok. i
i ż
Yes, he ,s. |ob N o, he ,sn't.
111 -
W
e r o s ,, P r . s o n t C o n t i n u o u s t w o i , m
.
You
Is T o m Y f> c L
-
t h is n e w s p a p e r , y o u c a n t a k e
Pytonia zomknięle (tok i T o na
th a t m u c h
n ™
1
Kd
th e y
W ho is playing the piano a t this h o u 4 °
n ie z je .
,,„
\
•
‘
•
.W,a|qc czaso w n ik t o
b e
(b v rt r,
* £
’• ^
t" ^ K to o te , p o rz e
g ra
na
p iQ n in ie ?
*
•
£
j
2
10. CZASY
10
2 2 Z a s to s o w a n ie C o n t in u o u s
ę - osu P r e s e n t czynności
w yko n yw a n ych
m om ent
a t th e
c z y n n o ś ć n ie
w
P ada
■
ta k in g
a
czynności
g d y ż w
C o
m ie js c e
I'm
n p .
w
a
m ó w ie n ia
(w ty m -
fa s c in a tin g
K ą p ię
ty m
z o k o lic z n ik a m i
t h is m o n t h
-
s ię
je s t o n a
now
o k o lic z n ik ó w
w
ty g o d n iu ,
th e se d a y s
m ie s ią c u )
tr a k c ie
(te ra z )
lu b
p o d k r e ś la m y , ż e d a n a
w y k o n y w a n ia :
book
c ie b ie .
m ie s ią c u ,
ty c h
cza sa ch ,
ro k u ,
a le
o b e c n ie )
n ie k o n ie c z n ie lu b
t h is w e e k
nasz d o m .
M ó j b r a t s tu d iu je -
(w
d o
itp .
O d n a w ia m y
-
s ię , o d d z w o n i ę
d n iu ,
a re n 't e a tin g h e a lth ily th e se d a y s .
re a d in g
używ a
P r e s e n t C o n t in u o u s
czasu
m o m e n c ie
o b e c n ie ,
b ro th e r is s tu d y in g m e d ic in e .
P e o p le
p o m o c q
C z ę s to
p is z e s z ?
W e are re d e c o ra tin g o u r h o u s e . M y
m ó w ie n ia .
deszcz.
m ó w ie n ia ,
(w ty m t y g o d n i u ) ,
w y r a ż a n ia :
n o w , T il c a ll y o u b a c k .
b a th
m a ją c e j
w m o m e n c ie
d o
m o m e n c ie ) . Z a
W h a t a re yo u w ritin g ? I 'm
s ię
m o m e n c ie
je s t z a k o ń c z o n a ,
is ra in in g . -
It
(w ty m
u żyw a
m e d ycyn ę .
O b e c n ie
about
lu d z ie
n ie
o d ż y w ia ją
p s y c h o a n a ly s is .
-
C z y ta m
s ię z d r o w o . fa s c y n u ją c ą
k s ią ż k ę
o p s y c h o a n a liz ie .
■
czynności
p r z y s z łe j,
k tó ra
z o s ta ło
z a p la n o w a n a
i
n a
p e w n o
b ę d z ie
m ia ła
m ie js c e
w
n ie d a le k ie j
p r z y s z ło ś c i:
I'm m eeting Tom o n S a tu rd a y .
-
W
s o b o tę
s p o ty k a m
W e 're visitin g o u r g r a n d p a r e n ts n e x t w e e k e n d .
s ię -
z T o m e m .
W
p r z y s z ły
w e e ke n d
o d w ie d z a m y
naszych
d z ia d k ó w .
W hat are yo u d o in g to n ig h t?
C o
r o b is z d z iś w ie c z o r e m ?
Inne zasto sow an ie cza su P r e s e n t C o n t i n u o u s : ■
z
ta k im i
o k o lic z n ik a m i
r e p e a te d ly z d e n e r w o w a n ia
a lw a y s
ja k
( w ie lo k r o tn ie ) lu b
d o
( c ią g le ) ,
o p is a n io
c o n s t a n t ly
czyn n o ści
( s ta le ) ,
c o n t in u a lly
p o w ta r z a ją c y c h
s ię ,
( c ią g le ,
c z ę s to
d o
w c ią ż ) ,
w y r a ż e n ia
ir y ta c ji c z y m ś :
She s a lw a y s h e lp in g o th e r p e o p le . He's constantly s ta y in g la te a t w o rk .
-
O n a
c ią g le
O n
c ią g le
W hy are y o u a lw a y s le a v in g th e d o o r o p e n ?
-
p o m a g a z o s t a je
w
D la c z e g o
in n y m . p ra c y
p o
c ią g le
They're re p e a te d ly o r g a n is in g lo u d p a rtie s a t the w e e k e n d s .
g o d z in a c h .
z o s ta w ia s z o t w a r t e -
N o to r y c z n ie
d r z w i?
o r g a n iz u ją
g ło ś n e
sr^ p r e z y w w e e k e n d y .
do opisywania zachodzących o b e c n ie zm ian i procesów : M y
^ n9 l,sh is im p ro v in g .
The
num ber o f investm ents in C h in a is ris in g fast.
-
M ó j a n g ie ls k i s ię
The clim ate is g e ttin g w a rm e r.
-
p o p r a w ia .
K l i m a t s ię o c i e p l a .
-
L ic z b a
in w e s ty c ji w
C h in a c h
s z y b k o w z ra s ta .
W E L « A GRAMATYKA K Z Y K A . N 8 H L S K . E 6 0
Ć W IC Z E N IA
. . .
,
a. M a rk s le e p ) ................
a n d
his w ife
(fe a d )
°
b
I can't talk to you right now , 1 (stu d y).................
c.
|t (g e t)
d
I (t r y ) ........................... t o
»ate. le t' s 9 °
* ■
hom e>
h e lp y o u , b e
p a tie n t.
t
— Z
t
* “
fo r an exam .
'm #
" ° " d < ■ * .............- —
° " d - V d a u g h te r ( p la y ) ..................
i.
T h i n g s ( c h a n g e ) ..........................n o w a d a y s .
j.
P e o p l e ( l e a r n ) ............................ m o r e
k.
I ( l o o k ) ........................... f o r m y g l a s s e s .
1.
M y g r a n d m o t h e r ( m a k e ) .............................a
m . W e ( e n i o y ) ......................... t h i s
f o r e ig n la n g u a g e s t h e s e
p a rty a
t i r e d , I ( g o ) ............................t o
c h o c o la te
d a ys.
ca ke .
lo t.
n.
I 'm
bed.
0.
W e ( m e e t ) ........................... m y p a r e n t s n e x t w e e k e n d .
p.
I h a v e h e a rd y o u ( w o r k )
o n
y o u r d ip lo m a
p r o je c t.
Zamień zdania tw ie rd zą ce na p rz e c z e n ia : a.
M a r k is w o r k in g n o w .
b.
i am
c.
W e a r e h a v in g a w o n d e r f u l t im e .
d.
J a n e is s t a r t in g h e r k a r a t e c o u r s e o n
e.
M y p a re n ts a re g o in g o n
f.
M y c o t is s le e p in g u n d e r t h e t a b le .
g.
Tom
t h in k in g a b o u t b u y in g
is l i s t e n i n g t o m u s i c
h . T h e b o y s a r e p lo y in g
a c a r.
F r id a y .
h o lid a y t o m o r r o w .
now .
f o o t b a l l in t h e g a r d e n ,
i-
I t is r a i n i n g .
j.
D a d is w a t c h i n g t h e n e w s o n
k.
W e a r e g o in g s k iin g n e x t w e e k .
1.
T h e s tu d e n ts a r e s tu d y in g f o r t h e te s t.
TV.
..............
th e p ia n o .
B
Do p o n iż s z y c h z d a ń z a d a j p y t a n ie z a m k n ię te ( w y m a g a ją c e o d p o w ie d z i ta k / n ie ) 0. The children are p la y in g S cra b b le . b.
Y ou
a re
h a v in g
c.
T om
d.
M y fr ie n d s
e.
The
f.
I 'm
g.
T h e s tu d e n ts
h.
M y m u m
1.
Y ou
j.
T h e y a re
k.
W e
I.
O u r c o m p a n y
a
is w a s h i n g
c u p
th e
a re
o f c o ffe e .
d is h e s .
o r g a n is in g
u n e m p lo y m e n t r a t e h a v in g
a re
a
p a rty
fo r M a ry .
is f a l l i n g .
s h o w e r a t th e
m o m e n t.
a re
e x a m .
w r itin g
is b a k i n g fly in g
a re
a
to
c a k e .
R o m e
b u ild in g w a itin g
a
a
a n
o n
n e w
b u s in e s s .
s ta d iu m
in
W a rs a w ,
f o r o u r f r ie n d s . is o p e n i n g
a
n e w
b ra n c h
in
Leeds.
Z a p y ta j o p o d k re ś lo n ą c z ę ś ć z d a n ia : a.
G ra n d p a
b.
W e
c.
Tom
d.
B e t t y is c r y i n g
e.
W e
f.
T om
9-
S u z y is c o n s t a n t l y
h.
a re
is w o r k i n g
g o in g
to
is r e a d i n g
g rę
in
it g jy
a
th e
f o r o u r h o lid a y s .
b o o k
b e c a u s e
h a v in g
a b o u t C h in a . h e r b o y fr ie n d
d in n e r a t th e
is h e l p i n g
m e
w ith
m y
ta lk in g
S a lly is b a b y s i t t i n g is w a i t i n g
g a rd e n .
o u r so n
i-
Tom
\-
A x h o r i t y ^ _ c o n c e r t is t a k i n g
m o m e n t. M a th s
o n
h a s le f t h e r.
th e
b e c a u se
h e 's g o o d . o t . it.
p h o n e .
t o n ig h t,
f o r h is g i r l f r i e n d . p la c e
a t th e
to w n
h a ll.
P rzetłu m acz na ję z y k a n g ie ls k i: Q-
C o
to z a
h a ła s ?
b.
D la c z e g o
c -
N ie
K a te
id z ie m y
C o
p ła c z e
ju tr o
d
> a ta s p r z ą t a
e.
W y łą c z m u z y k ę !
*
D z w o n i t e le fo n !
9-
Jo m
h
K lim a t z m ie n ia
c ią g le
■iezytiobce.pl
s ię
d o
d z ie je ?
w
s w o im
p o k o ju ?
k in a , p o n ie w a ż
m ie s z k a n ie , p o n ie w a ż
P r a c u ję
n a d
m o im
M o że sz o d e b ra ć ?
s p ó ź n ia
s ię d o
J im
je s t c h o r y ,
ju tr o
p r z y je ż d ż a
b a b c ia ,
p r o je k te m .
B io r ę
p r y s z n ic .
p ra c y .
s ię , p o n ie w a ż
lu d z ie
n ie
d b a ią
o
ś r o d o w is k o .
dla poczqtkuiqcych i zaowonsowanych
WIELKA G RA M A TY K A J Ę Z Y K A A N G I E L S K I E G O
10 2 3 Czasowniki, które nie występują w czasie Present Continuous w r
^
J S T Ł ir -
r ó w n ie ż d o ty c z y ć p o z o s ta ły c h
- in g
w y s tę p u ją c y c h z k o ń c ó w k ą
■
c z a s o w n ik i w y r a ż a ją c e
see
s m e ll
( w id z ie ć ) ,
czasów
«•— « » Nd”' ^ r * i - ? £ Z m^ p ro s ty c h
m ożn a
i z ło ż o n y c h , p t z e s z ły c h
w y r ó ż n ić
c z y n n o ś c i n a rz ą d ó w
p e w n e
ta s łe
It feels co ld in here, p le a s e close the w in d o w . The fo o d has g o n e ro tte n , it smells a w fu l. -
You lo o k a b s o lu te ly g re a t!
■
c z a s o w n ik i
w y r a ż a ją c e
a p p r e c ia t e
lik e
v a lu e
( c e n ić ) ,
-
— Z im n o
W y g lą d a s z a b s o lu t n ie
i
lo v e
s m a k ),
lo o k
tu , p ro s z ę
s ię
u w a ż a ć ),
hear
( s ły s z e ć ) ,
( w y g lą d a ć ) :
z a m k n ij o k n o .
z e p s u ło , o k r o p n ie
c u c h n ie .
I a d o re the smell o f this p e rfum e.
( p o d z iw ia ć ,
d e te st
(p ra g n ą ć ),
need
(k o c h a ć ),
w s p a n ia le !
a d m ir e
e m o c je :
w is h
( c h c ie ć ) ,
o n e .
(c z u ć , o d c z u w a ć ,
( m ie ć
J e d z e n ie
O to
c z a s o w n , k ó w n ie
je s t p y s z n a .
d e s ir e
( lu b ić ) ,
w ant
-
u c z u c ia
( d o c e n ia ć ) ,
( o b a w ia ć s ię ) ,
Z u p a
fe e l
z m y s łó w :
( m ie ć z a p a c h , p a c h n ie ć ) ,
The soup tastes d e licio u s .
g ru p y .
, p r z y s z ły c h . W ś r ó d
( n ie
z n o s ić ) ,
p re fe r
(p o trz e b o w a ć ),
a d o re
s z a n o w a ć ),
d is lik e
( n ie
( u w ie lb ia ć ) ,
re sp e ct
( w o le ć ) ,
fe a r
lu b ić ) ,
(s z a n o w a ć ),
(ż y c z y ć ): -
U w ie lb ia m
z a p a c h
M y mum hates iro n in g an d d o in g the w a s h in g .
ty c h
—
p e rfu m .
M o ja
m a m a
n ie n a w id z i
p ra s o w a ć
i
r o b ić
p r a n ia .
■
c z a s o w n ik i
w y r a ż a ją c e
( d o c e n ia ć ) ,
assu m e
(p rz y p u s z c z a ć ,
m in d
( m ie ć
czynności
fo rg e t
p r z e c iw k o ) ,
in te le k tu a ln e :
b e lie v e
(p rz y p u s z c z a ć ),
o c z e k iw a ć ) , coś
u m y s ło w e ,
know
( z a p o m in a ć ) ,
p e r c e iv e
( w ie r z y ć ,
(p o s trz e g a ć ),
a g re e
(z g a d z a ć
doubt
u w a ż a ć ),
( w ie d z ie ć ,
r e a lis e
s ię ) ,
z n a ć ),
m ean
(z d a w a ć
a p p r e c ia t e exped
( w ą tp ić ) , ( m ie ć
s o b ie
z n a c z e n ie ) ,
s p ra w ę ),
re ca ll
(przypominać sobie), r e c o g n i s e (rozpoznaw ać), r e m e m b e r (p a m ię ta ć), s u p p o s e (przypuszczać), su sp ect
( p o d e jr z e w a ć ) ,
t h in k
( m y ś le ć ,
w
z n a c z e n iu :
w y ra ż a ć
tru st
o p in ię ) ,
( u la ć ) ,
u n d e rsta n d
( r o z u m ie ć ) :
! o k l 3 ’o ° m « ° le P* ° Pie WK° d ° ' ° ' " Mary w o r l
- Z o w n e d o c e n ia m lo d u , k lin y proco«
I suppose you .hints .hi. is oil my too». - Pny„„szaom, i . ‘
•— W h o
d o e , .h is
b o g
b e lo n g
,0!
-
D o
lo g o
n o l.i,
M , Sm.ib o w e , ih r e , b o i . l , o , , h . seeside. -
■
^
m
10
it c o n s is t o f?
-
Z c z e g o to
d l a p o c g q t k u jq c y c h j z o o w a n s o w u n y c h
„ „
- *
^ d t i x : « ^ 1 ° :° ' mo" ,y -
W h a t d o e s
P
po> a
„ lo
„„.*0
win„.
> . M e « ) , p o s s e s . (p o s,o < M ~
,o l b o ,
Sln„ „
—
^
-
*
—
^
^
^
«• * ■ —
■ *
1 .1 ..-* —
* •
s ię s k ła d a ? ^ ,- r ^ A flD
i U. L I M 5 T
,ednok zwrócić uw ogę no fok., ¡ i c z ę ić z ^
^
c
M rf- " oczen,e u e 9 ° zm ian' ^
, feel ( c z u ć )
w
Sim ple oroz
n'kÓVV m o ie ^ s t ą p ić z końcówk(?
odniesieniu d o stanu e m o c jo n a ln e a o l.,h (■
,zV c z n e g o , m o ż e w y7s tqp,ć a n ie 2zo^ a r xv v n o w
Continuous;
jiiuf—— How ore you fe e lin g ? / H o w d o y o u fe e l? - M I feel terrible. / I'm fe e lin g te r r ib le .
,
lo o k
się czujesz?
w połączeniu z przyim kam i a t , in t o , d o w n
lo o k in g
ciosach
C zuię się okropnie.
oatrceć (no coś)" lub w roli czasow nika I 'm
j n g )e^
m oże
w y s tą p ić
z
ko ń có w ką
- in g
w
na
o b r a z k i,
z n a c z e n iu
fra z o w e g o :
a t the p ic tu re s , b u t I r e a lly c a n 't see a n y d iffe re n c e .
-
P a trz ę
te
a le
naprawdę nie widzę żadnej różnicy. Jim is l o o k i n g
■
fo r his glasses.
-
J im
szuka
s w o ic h
o k u la r ó w .
w znaczeniu „czuć zapach, w ąch ać*:
s m e ll
I'm s m e l l i n g
the m ilk to ch e ck if it's still fre s h .
W ą ch a m
m l e k o , ż e b y s p r a w d z ić , c z y je s t je s z c z e
świeże.
. toste w znaczeniu „p ró b o w a ć c o ś r o k o w a ć I'm tasting the p a sta to see i f tt n e e d s m o re
_
m okoron, ie b y sprawdzić, czy nie
^ W" Cei S0,i' , • , ZQr . see w znaczeniu „spotykać się, u m aw iać się" lu b „o w,e
H S g Tom to m o rro w . - Spotykoai s * ^ John is seeing us o ff a t the tra m statio n is ev
ia k również w roli czasownika
J o m -n -
^
w jeaorem no pociąg.
• hear w znaczeniu „wysłuchać zeznań, o , i c |0 ,n urh skarg" lub „m ieć wiadom ości od ° czymś": w _ Sąd w y s łu c h a jutro |ego z e z n The c o u r t w ill be h e a rin g his e v id e n c e to m o .rro *. ^ _ Jes,ern p e w ie n , ze ,esz Tm sure w e 'll be h e a rin g a lo t a b o u t this y o u g bidzie się
m ó w ić
g niernato
o tym m łodym aktorze.
1 admire w znaczeniu „patrzeć z po dziw em ": 1° m 1
a d m ir in g t h e v i e w .
-
P o d z iw ia m w id o
.
amerykańskiej
* * ® 9°i ' ,p
oraz lik e w znaczeniu „b a w ić się czym «,
ame angielskiego):
ocjtwarzacz mp3.
_ Absolutnie u w i e l b ^ m ' 1 n
absolutely l o v in g m y n e w m p 3 p a Y e
^ ‘n k
w znaczeniu „zostanawiać się,
ro z w a ż a ć c
^
^
poC j r z u c e n ie m p
Qm t h in k in g a b o u t q u ittin g m y jo b . - Zastano
^
• h id io m o ty c ^ Qve w znoczeniu innym niż „m ie ć , tj. W WY1 jzeniuv«« ««-.w----- ,
sh o w e r
0 9 'e a t tim e (dobrze się baw ić), H o v ® a Wfc nr«h aLv e b r e a k fa s t (jeść śniadanie), więc ° re havin • n,uuu" " V ' • 9 a w o n d e rfu l tim e . - Ś w i e t n i e s i ę
(b ra ć
z n y c h ,
p r y s z n ic ) ,
t a ^ . c
p r z y k ła d
i
h a v e g u e sts
,
H ave >
( p r z y jm o w a ć
Rozdziole 3.2 3. b a w im y .
d la pociqlkujq cych i zoowansowanych
WIELKA G R A M A T Y K A I f Z T K A A N G I E L S K I E G O
10.2.4. Porównanie czasów Present Simple i Present Continuous ( zas
P re s e n t S im p le
używ any
C za s P r e s e n t C o n t i n u o u s u żyw a n y
je s t
jest do
d o o p is a n ia c z y n n o ś c i, z ja w is k i s y t u a c ji
o p is a n ia n ie z a k o ń c z o n y c h c z y n n o ś c i mających
p o w ta r z a ją c y c h
m ie js c e w m o m e n c ie m ó w ie n ia , w bliżej
o r a z s ta ły c h N a
s ię lu b
( z ja w is k
zaw sze
p r a w d z iw y c h
p rz y ro d y , p ra w
fiz y k i it d . ) .
p rz y s z ło ś c i, o b e c n ie , w ty m ty g o d n iu , miesiącu
p r z y k ła d :
It usually rains a lo t in N o v e m b e r. Z a z w y c z a j c z ę s to p a d a
w
itd . N a p rz y k ła d :
Let's stay at home. It is raining,
lis to p a d z ie .
Children learn a lo t o f new th in g s a t school, W
s z k o le d z ie c i u c z ą s ię w i e l u
n ow ych
rz e c z y .
I a lw ays d o my sho ppin g on S a tu rd a y . Z a w s z e r o b ię
n ie o k re ś lo n e j te ra ź n ie js z o ś c i lu b zaplanowanej
zakupy w
s o b o tę .
- Z o s ta ń m y w d o m u . P a d a d e szcz.
I'm learning Spanish at a private school. - U czę się h is z p a ń s k ie g o n a p ry w a tn y m kursie.
What are you doing now? Are you busy?
I liv e in W a rs a w .
- C o ro b is z ? Jesteś z a ję ty ? M ie s z k a ń ) w W a r s z a w ie .
I'm redecorating my flat, so I'm living with some friends at the moment. - R e m o n tu ję m ie s z k a n ie , w ię c m ie s z k a m c h w ilo w o u z n a jo m y c h .
’ Utycie
. P re s e n | s .m p |c i
Przysłówek a lw a y s (zawsze) używany jest przede wszystkim w czasie P r e s e n t S im p i t is alw ays very h o t in Ita ly in July. - W lipcu we W ło sze ch jest zawsze b a rd z o g o rą -O . 1 alw ays have a cup o f co ffe e in the m o rn in g . - Rano zawsze w y p ija m filiż a n k ę k a w y .
Można użyć go również w c io s ie P r e s e n t C o n tin u o u s , lecz w n ie c o in n y m z n a c z e n iu . Podkre. wówczas, iz nawykiem, dana czynność m a miejsce .zbyt często” , w yrażam y p e w n ą iry ta c ję lu b zdenerw ov czyimś złym na przykład: Y ou are a lw ays le a v in g y o u r stuff o n m y d e s k a n d 1 c a n 't fin d a n y th in g i n th a t n Zawsze zostawiasz swoje rzeczy na m oim b iu rk u , a \q n ie m o g ę n ic znaleźć w tym b a ła g a n ie 1 . Jane is alw ays in te rru p tin g me w h e n Tm w a tc h in g m y fa v o u r ite s o a p . - Jan e z a * s » przeszkodzą. k»edy oglądam mć>i ulubiony serial.
You're znieść! always slamming the door, I
c a n 't
stnnr4 ut
^
Can * słQnd it! - C ią g le trzaskasz drzw iom -
m e m eg
4 *
:üPe ^ ii z d ° n ia o d p o w i e d n i q f o r m q c z a s o w n i k a w c z a s ie P r e s e n t S im p le iu b P r e s e n t Conhnuous: . To?n a'ways (g o ) ........................................ j o g g in g in th e m o r n in g , b u t he (n o t g o ) ................................... today because h e is s ic k . - V ydad usually (g e t u p ) ....................................... a t s e v e n a . m . , b u t to d a y he (get u p ) ..................................... ot five because h e ( g o ) ....................................... fis h in g w ith h is frie n d s . -
• ofways ( r a in ) .........................................in L o n d o n in N o v e m b e r .
,
you always / i n t e r r u p t ) ......................................m e w h e n
I 'm w a tc h in g th e news. I h a te it!
e Se quiet! The k id s ( s le e p ) .......................................! •
Bob (s m o k e )
3 0 c ig a r e tte s a d a y , b u t h e (try)
............................... to q u it.
g You (not lis t e n ) ...................................... t o m e ! W h y ? h. What (you / c o o k ) ........................................ ? It ( s m e ll) ......................................w o n d e rfu l! I have to g o . T o m ( w a i t ) .....................................f o r m e . Blue and y e llo w ( m a k e ) ...................................... g re e n . <. I (th in k ).......................................it is a g o o d id e a to b u y M a ry this b o o k . can’t g o to th e c in e m a w ith y o u to m o r r o w - I ( w o r k ) ...................................... m. Bobby a n d Sue a lw a y s ( v i s i t ) ....................................... th e ir g ra n d m o th e r o n S a tu rd a y. 1 Tomghht I (g o o u t ) ........................................ w ith a w o n d e r fu l g u y - yo u m ust m eet h im . t , i . , a ll his tim e a* h o m e : he (watch) o o m is a re a l c o u c h p o t a t o - h e (s p e n d ) .................................... ................................. TV , (e a t) ..................................... o n d ( s le e p )
.........................
P- Doctor, my h e a d a c h e s ( g e t ) ......................................w o rs e . Please, h e p m
13 W yb ie rz p r a w id f o w q o d p o w i e d z : , - ■fo r m y g la s s e s .
°
■e ... a b o u t s e llin g o u r h o u s e
,
°
b . a re th in k in g
f ,n
b is b o ilin g
c W a te r.... Qt 1 0 0 d e g re e s .
a - bo,,S
^
.... guests o n S a tu rd a y .
a ‘ aV6
‘
V° " - ■ * » Ugh! o n !
»• « ’£
* •• • Tim is th e s m a rte s t b o y I k n o w . 9‘
Tne s° u c e .... w o n d e r fu l.
a.
b. a m lo o k in g
b a re h a v in g . *
t in
b a re a lw ays le a vin g k ; o m th in k in g b ¡s tasting
° * tOS*0S
b. is b e lo n g in g
_ s s
°'
b. is d e p e n d in g
everything .... o n th e w e a th e r .
^
M a ry a cro ss th e s tre e t.
b. a m seeing SeC
U SK ,f6 ° .
; ' r ™ '. I « r «
-
•
:
o o p ro w
w n»ch
- * - * * - * r * to 9 0 to C h in o o m * * •
d o u b t ih o t M o "Q w dl h e lp yo u
-
,
*
^
K
a n n iv e rs a ry ?
- r r ^ s r
, «
W \ o m ocktenng the >ne
*h, Tbfc « ts * m-ean, * ng* th, a£t we£now £ u £y .
m 3 Z ...............................
. r_
* , ...............................
■ « * - » * is ^
'■ '
r y s o w n i k a W c z a s ie P re se n t S i m p l e lub Present
U z u p e łn ij te k s t o d p o w ie d n im , fo rm o m , c z a s o w o C o n tin u o u s :
the ordinary life o f a 5 0 - y e a r - o ld . H e (g e t up ) M r B m g fle a d fa ......
r ”X : r« tm
_
°
•
b ..........
.... to w o rk . H e (be) d .................................... popere o il d a y lo n g . E .e .y T h o m d o y , h o ( ™ , l )
o g o ~ o . 'd J
r,
I
M»
.1 , h e p , « , dov * * .
ae^
............ B ,n g
_ *
£
the w h o le house to herself. M r a n d M rs B in g (n o t g t t) n ......... •• ?ery well She (think) i ...................................... be. h u s b a n d is b o rin g a n d h e his w ife is irritating He (not like) k ...................................... w h a t she (c o o k ,
(say)
wear)
................................ I.
.................................and even he r voice (m ake) m ..................................... h im a n g ry . H a p p .lv k « both. Nis B ing (qo) n B righton. M r Bing (have) p
aw ay fo r the w e e ke n d
she (visit) o ................... *..................
m a ny p la n s fo r th e w e e k e n d a s w e ll
Qf ,1U
o n S a tu ro .^ ^
¡ploy) q .....................................g o lf an d chess, in the e v e n in g lie (w atch) r ...................... ............ o n Sunday he (build) s..................................... a shed in the g a rd e n .
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i, k o r z y s ta ją c z p o d a n y c h w n ie k tó r y c h p r z y p a d k a c h c z a s o w n ik ó w : a . Podejrzewam, że Tom zjadł m ój kaw a łe k ciasta. b . Spotykam się jutro z koleżanką ze szkoły średniej. c. Myślę, że to dobry pomysł. Zgadzam się! Jedźmy d o F ra n c ji! d . Czy chcesz coś do picia? Przygotowuję herbatę. e. Nie mam nic przeciwko, żeby pójść z to b ą na zakupy, (m ind) f.
Wierzę, że jesteś uczciwym człow iekiem , (believe)
g. M ój angielski jest coroz lepszy. Bardzo lu b ię ch o d zić n a m ó j kurs a n g ie ls k ie g o (enjoy) n. Zawsze rano słucham wiadom ośc i i . Stoję na wzgórzu i podzlw iom w idok. U w ie lb ia m to m ie jsce j
o zjwiam I szanuję lu d /,, którzy pośw ięcają swój czas n a pom oc: inn ym
^
3 , put Stmple iest n c ^ c e, UIywo ym „osent p„e=V n „ jw k u
aynnofc. prpBztyct,
powpechme d o w y ro z e n ,a
L„ « n y ,est w o p o w .o d o o io c h . ¿ o ś w ia d c z y liś m y
p o w ie i c o c h ,
d o k „ „ a „ yc h .
,o k
rSwmrt
m ^
, ,e r a in ie iJ
d o o p is jw o n io s t a ó „
o ra ! „ a u ć
s
h6J ,
w przeszłości.
10.3.1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania Twierdzenia Formę czcsu
Past Simple
tw o r z y s ię n a d w a s p o s o b y , in a c z e j d la c z a s o w n ik ó w re g u la rn y c h , in a c z e j d la
nieregularnych.
Czasowniki r e g u la r n e Dla czasowników re g u la rn y c h fo r m ę c z a s u P a s t S i m p l e tw o rz y m y , d o d a ją c d o b e z o k o lic z n ik a k o ń c ó w k ę •ed. Należy z w ró c ić u w a g ę , że w c z a s ie ty m c z a s o w n ik m a
taką samą formę
d la w szystkich o s ó b ,
zarówno w lic z b ie p o je d y n c z e j, ja k i lic z b ie m n o g ie j: w ork (p ra c o w a ć ): I w o rk in a b a n k . - P ra c u ję w b a n k u , (czas te ra ź n ie js z y P r e s e n t S i m p l e ) I w o rk e d in b a n k . - P r a c o w a ła m w b a n k u , (czas p rz e s z ły P a s t S i m p l e )
w ash (m yć): u O n m v ie s w ó j s a m o c h ó d c o ty d z ie ń . He w a s h e s h is c a r e v e r y w e e k . - O n m y| h ó d w zeSzłym ty g o d n iu . He w a s h e d h is c a r la s t w e e k . - O n u m y ł s w ó , s a m o c h
Przy d o d a w a n iu k o ń c ó w k i - e d w y s tę p u ją P®w ■ do c z a s o w n ik ó w k o ń c z ą c y c h się n a - e in vite
(zapraszać)
-
_ I
invited,
.J :
R e lie v e (wierzyć) - b e lie v e Uv e
m ieszkać) - l»v e
W e ( k „ * o f ) - lo v e d , , l / r h z a w ie ra ją c y c h ty l^ I je d n o s y la b o w y prze d k o ń c ó w k ą
1 część c z a s o w n ik ó w spółgłoskę
p o d w a ja
d
g
w
r
e
u
ł
s a m o g ( o s l? i k o t a w c h
a
tą .a
o s ta tn ią
d<*ay
sp
9
O t o p rz y k ła d y .
o s » ,.,
re fe r (o d n o s ić się) - re fe rre d ,
ca r ry (nieść) - c a r r i e d / ’ kserid /,
cry (p ła k a ć )
c r ie d / k ra id /,
*M ori
ł r a v e | (p o d ró ż o w a ć ) „ W k o . m o iq w « o s . e P a s . S i m p l e
Czasowniki z a k o ń c z o n e n a - y. / yq d y o ™ « 1 " lm i POl<" " ' 0
,ry (p ró b o w a ć ) - t r i e d / ’ tr a id /,
c z a s o w n ik ó w
o c le e M .
» o p U u w y™ 0 - s t o p p e d ,
końców kę - ¡ e d : ł *udy (uczyć s ię , s tu d io w a ć ) - ł ł u
p rz y p a d k u
si
/ ’ sta d id // 1
■
c z a s o w n ik i z a k o ń c z o n e na - y , g d y przed n im i p o ja w ia się sa m o g ło s k a , m a ją w czasie P a s t Sim re g u la rn ą k o ń c ó w k ę - e d : o b e y (być posłusznym ) - o b e y e d ,
p la y (b a w ić się, g rać) - p la y e d .
C z a s o w n ik i n ie r e g u la r n e W ie le z p o d s ta w o w y c h a n g ie ls k ic h cz a s o w n ik ó w m a w czasie P a s t S i m p l e fo rm ę nie re g u la rn ą , zupełni.o d m ie n n ą o d , np . b e z o k o lic z n ik a . F orm c z a s o w n ik ó w n ie re g u la rn y c h n a jle p ie j nauczyć się na pomi^ T a k a s a m a fo rm a n ie re g u la rn a o b o w ią z u je d la wszystkich o s ó b w o b y d w u liczbach . O t o przykłady, g o (iść) - w e n t: W e w e n t to th e c in e m a la s t F r id a y . - W zeszły p ią te k poszliśm y d o kina .
e a t (jeść) - a te : I a t e fis h f o r lu n c h . - N a lu n c h z ja d ła m rybę.
P e łn a lis ta c z a s o w n ik ó w n ie re g u la rn y c h z n a jd u je się na k o ń c u książki. Form y czasu P a s t S i m p l e znajdują się w d r u g ie j k o lu m n ie ta b e li.
P r z e c z e n ia i p y ta n ia Przy tw o rz e n iu przeczeń o ra z p yta ń w czasie P a s t S i m p l e niezbędny jest czasow nik posiłkowy did N a le ż y b e zw zg lę d n ie p a m ię ta ć , że czaso w nik g łó w n y w przeczen iach i pyta n ia ch jest z a w s z e w formie b e z o k o lic z n ik a .
P rzeczenie w
tym
czasie fo rm u łu je m y
przy p o m o c y d i d
not
(lub
d id n 't )
oraz
be zokoliczn ika
D la w szystkich o s ó b w ten sam sp o só b . O to przykłady: I d i d n 't e a t b r e a k fa s t th is m o r n in g . - Dziś ra n o nie z ja d ła m ś n ia d a n ia . J a n e d i d n 't d o h e r h o m e w o r k y e s te r d a y . - Jane nie o d ro b iła w czoraj pracy d o m o w e j.
P ytania w czasie P a s t S im p le
tworzy się, sta w ia ją c na p o czą tku czasow nik posiłkow y d id , pote^
p o d m io t, a n a stę p n ie b e zo ko liczn ik. A n a lo g ic z n ie d la wszystkich o só b tak sam o: J o h n b o u g h t a n e w c a r . - John k u p ił now y s a m o c h ó d . D id J o h n b u y a n e w c a r? - Czy John k u p ił now y s a m o c h ó d ? Y e s , h e d id . lu b N o , h e d id n 't . - Tak, k u p ił, lu b N ie , n ie k u p ił. P ytan ia o tw a rte tw orzym y w czasie P a s t S i m p l e , d o d a ją c przed d i d o d p o w ie d n i zaim ek
l u b p r z y s łó w
w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h e n (kiedy), w h y (dlaczego) itd. W h e n d id y o u m e e t M a r y ? - Kiedy sp o tka ła ś się z M a ry? W h e r e d id Tom m e e t his fu tu re w ife ? - G d z ie Tom p o z n a ł sw oją przyszłą zonę? W h a t d id th e y b u y y o u f o r C h ris tm a s ? - C o o n i k u p ili ci na gw iazdkę* Jedynym i za im ka m i p yta jnym i, p o których nie w ystępuje czasow nik posiłkow y d i d , są w h o (ktoK (co), a le tylko w pyta niach o p o d m io t w m ia n o w n ik u , tj. kiedy pytam y o w ykonaw cę czynno p y ta n ia c h p o w h o lu b w l i a t b e zp o ś re d n io p o ja w ia się czasow nik w fo rm ie przeszłej. W h o b r o k e th e w in d o w ? - Kto zbił okn o? W h o h e lp e d y o u w ith y o u r h o m e w o rk ? - Kto p o m ó g ł ci w pracy d o m o w e j W h o m a d e such a mess?
Kto tu tok n a b a ła g a n ił?
10. CZASY
|c o d r ó ż n i e n i a , w ie z z a s a d ą W h o
d id
a s o w n ik
c z a s o w n ik
o
d o p e łn ie n ie ,
d id
p o s iłk o w y
m e e t a t th e e o n c e rt?
y o u
k ie d y
w y k o n a w c a
i c z a s o w n ik
-
K o g o
w
c z y n n o ś c i je s t z n a n y ,
p o
(b y ć )
m a
w
ja
b y łe m
ty
b y łe ś
/
/
o n
she w as
o n a
b y ła
it was
o n o
b y ło
n a
k o n c e r c ie ?
n a s tę p u ją c e
b y ła m
b y ła ś
-
Z e s z łe g o
la ta
It w as to o c o ld to g o s w im m in g y e s te r d a y .
fo rm y
n ie r e g u la r n e :
w e w e re
m y
y o u w e re
w y
th e y w e r e
o n i
b y liś m y /
b y liś c ie
b y ła m -
w
b y li
ź li,
gdy
p ó ź n o
o n ia z a m k n ię t e
W a s
(ta k /
p o c z ą tk u
b y ły ś m y
/
b y ły ś c ie
/
o n e
b y ły
G r e c ji.
W c z o ra j
b y ło
za
z im n o
n a
p ły w a n ie .
Tom s p a re n ts w e r e v e r y a n g r y w h e n h e c a m e b a c k h o m e la te la s t n ig h t.
na
s ię
b y ł
I w as in G re e c e la s t s u m m e r.
e re
p o ja w ią
b e z o k o lic z n ik u :
s p o tk a ła ś
P a s t S im p le
c z a s ie
he w as
bardzo
w ho
to b e ( b y ć ) w c z a s ie P a s t S i m p l e
to b e
a s o w n ik
p y ta n ia c h
-
R o d z ic e
T o m a
b y li
w r ó c ił w c z o r a j w ie c z o r e m .
n ie ) z c z a s o w n ik ie m
z d a n ia ,
n a s tę p n ie
„b y ć ”
k o le jn o
tw o rz y m y
p rz e z
in w e r s ję : s t a w ia ją c
c z a s o w n ik
w as
lu b
p o d m io t i „ r e s z tę " .
Jane a n g r y w h e n s h e s a w th e b r o k e n w in d o w ?
-
C zy
Ja n e
b y ła
z ła ,
g d y
z o b a c z y ła
z b ite
okno?
W e re the B ro w n s in v ite d to y o u r w e d d in g a n n iv e r s a r y p a rty ? na w asze
p r z y ję c ie
z o k a z ji
r o c z n ic y
-
C z y p a ń s tw o
u c z e n ia
o
ic h
B y ła ś
z c z a s o w n ik ie m
„b y ć "
są
fo rm y
tw o rz y m y ,
d o d a ją c
s k ró c o n e
w a s n 't
not
s łó w k o o ra z
d o
fo rm y
ro k u
w c a le
n ie
p o je c h a ła m
n a
m ia ł
c z a s o w n ik a
w as
lu b
w e re
-
P o n ie w a ż
m ia ła m
d u ż o
p ra c y ,
w a k a c je .
J'm w a s n 't a t w o r k la s t w e e k , b e c a u s e he h a d a flu . P o n ie w a ż
u s ły s z a ło ś
w e r e n t.
Because I h a d a lo t o f w o r k , I w a s n 't o n h o lid a y a t a ll la s t y e a r . z e s z ły m
z a s k o c z o n a , g d y
ś lu b ie ?
fb z o c z ę s to s to s o w a n e
w
b y li z a p r o s z e n i
ś lu b u ?
W e re y o u s u rp ris e d to h e a r th e n e w s a b o u t th e ir w e d d in g ? w ia d o m o ś ć
B ro w n
-
J im a
n ie
b y ło
w
p ra c y
w
z e s z ły m
t y g o d n iu ,
grypę.
There w e re n 't m a n y p e o p le a t th e p a r k y e s te rd a y .
-
W c z o ra j w
p a rk u
n ie
b y ło
d u ż o
lu d z i.
10.3.2. Zastosowanie Pasł
k -z a s u
S i m p l e u ż y w a się d o w y ra ż a n ia :
czynności W
o ra z
s ta n ó w
p rz e s z ły c h , z a k o ń c z o n y c h ,
k tó re
m ia ły m ie js c e w
k o n k re tn y m
m om encie
p r z e s z ło ś c i. C z a s w y d a r z e n ia m o ż e b y ć p o d a n y w z d a n iu , a le n ie m u s i, je śli z k o n te k s tu ja s n o wynika, ze
m o w a je s t o p rz e s z ło ś c i. O k r e ś le n ia m i c z a s u ty p o w y m i P a s ł S im p le c z a s u s q m . in. y e s t e r d a y (wczoraj), l a s t w e e k (w z e s z ły m ty g o d n iu ) , l a s t m o n t h (w zeszłym m ie s iq c u ), l a s t y e a r (w zeszłym roku), last M o n d a y (w zeszły p o n ie d z ia łe k ) , a g o (te m u ), t w o w e e k s a g o (d w a ty g o d n ie te m u ), 1 0 y e a r s ago
( 1 0 la t te m u ) , i n 1 9 8 0 (w ro k u 1 9 8 0 ) itp . L a s t m o n th ,
I w e n t t o v is it m y f r ie n d
in
R om e. -
W zeszłym m ie s iq c u p o je c h a ła m odwiedzić
p r z y ja c ió łk ę w R zym ie. J .K .
R o w lin g
p u b lis h e d
h e r fir s t " H a r r y
P o t t e r " b o o k in
1997. -
P ierw szq książkę o Harrym
P o tte rz e J.K . R o w lin g w y d a ła w 1 9 9 7 ro k u . I 'm
s o r r y , b u t th e t r a i n t o L e e d s le f t 1 0 m in u te s a g o . - P rzykro m i, a le p o c iq g d o Leeds odjechał
1 0 m in u t te m u .
■
c z y n n o ś c i, k tó re w p rz e s z ło ś c i trw a ły przez o k re ś lo n y p rz e d z ia ł czasu , a le już się zakończyły i nie mają z w ią z k u z te ra ź n ie js z o ś c ią , n p . W h e n I w a s a t e e n a g e r , I liv e d in B e r lin f o r th r e e y e a r s . - J a k o n a s to la tk a m ieszka łam w Berlinie p rz e z trzy la ta . (a le już ta m n ie m ie s z k a m ) G i n a w o r k e d a s a t e a c h e r f o r 3 5 y e a r s , b u t s h e ' s r e t ir e d n o w . - G in a p ra c o w a ła ja k o
n a u c z y c ie lk a
p rz e z 3 5 la t, a le te ra z jesl ju ż n a e m e ry tu rz e .
c z y n n o ś c i/ k tó re w p rz e s z ło ś c i były n a w y k ie m , p rz y z w y c z a je n ie m , np. B e f o r e I g a v e u p , I s m o k e d o v e r 3 0 c i g a r e t t e s a d a y . - Z a n im rz u c iłe m p a le n ie , pa liłe m pono
o ' c h ild I J
a lw a y s h a d
p o r r i d g e f o r b r e a k f a s t . - J a k o d z ie c k o zawsze na śniadanie |o d a ła "
o w s ia n k ę . p r o ś b y p rz y p u s z c z e n ia , o p in ie - zazw yczaj z c z a s o w n ik a m i ta k im i jak h o p e (m ieć nadzieję), w o n d e r
‘
f
j
•
Ś
E
S
I T
? £
—
*
•
l o , o m e e t in g o n
m o t n in , - O
d o w ie d z ie ć , czy p a n A n d re w s b y łb y o s ią g a ln y na s p o tk a n ie w p ią te k rano.
p o n d e r e d if y o u w te j k w e s tii.
could
h e lp m e
out
w ith th is is s u e . - Z a s ta n a w ia ła m s.ę, czy m ógłbyś
* * -
10. CZASY
Ć W IC Z E N IA
Uzupełnij zdania o d p o w ie d n ią form ą p od an ych cza so w n ikó w regularnych: ,,
| (W O n t ) ......................ł o
buy
som e
a p p le s a n d
b
T h e b o y s ( p l a y ) ..........................f o o t b a l l o n
o ra n g e
ju ic e , b u t th e
s h o p w a s c lo s e d .
S a tu rd a y .
c | (|jke)...............the film a lot. T h e l e s s o n s ( f i n i s h ) ....................... a t 3
e
Y e s te rd a y e v e n in g , w e
f.
A fte r d in n e r , d a d
g. A s a c h ild
p .m .
( w a t c h ) ......................... T V a n d ( l i s t e n ) .......................... t o
(w a s h )
I a lw a y s
t h e d is h e s a n d
( w a l k ) ......................... t o
M y f a m i l y ( l i v e ) .......................i n
j
| ( t r y ) ........................t o
j
M y b r o t h e r ( s t u d y ) .......................L a w , b u t h e
k.
I w a s v e ry s c a re d
i.
M um
w hen
G d a ń s k f o r fiv e
th e
( c l e a n ) ........................ t h e
o. p.
I ( l o o k ) ........................a t B e t t y ' s f a c e I w a s s ic k , s o I ( s t a y )
a n d in
I ( n e e d ) ......................y o u r h e l p
is a w r i t e r
house
m . W e ( d a n c e ) .........................a l l n i g h t a t J i m ' s n.
w it h
y e a rs .
lin e w a s b u s y .
lif t s u d d e n ly
w h o le
d e s s e rt.
(p re p a re )
s c h o o l.
H
c a ll J im , b u t th e
m u m
m u s ic . .
d.
(s to p )
n o w .
......................... b e t w e e n t w o
b e fo re
flo o r s .
g r a n d m a 's v is it .
p a rty .
( n o t i c e ) ..........................t h a t s o m e t h i n g
bed
(h a p p e n )
....
a ll d a y y e s te rd a y .
m y p r o je c t, b u t y o u
d id n 't a n s w e r m y p h o n e
c a ll.
Uzupełnij zd a n ia o d p o w ie d n ią fo rm ą p o d a n y c h c z a s o w n ik ó w n ie re g u la rn y c h : J im
( e a t ) ............................... t h e
Som eone
w h o le
cake a n d
he
( s t e a l ) ................................ m y b i k e w h e n
L o rn ( d r i n k )
to o
C h e ls e a L o n d o n
( w in )
I ( b u y ) ..................................a
m uch
a t th e
................................... 2 : 0
O u r E n g lis h t e a c h e r ( t e a c h )
th e
a g a in s t A C
s ta ir s a n d
s a le s
( b r e a k ) ....................................h e r l e g .
a
w o r d s d u r in g
b a d
id e a
to
p r e v io u s
le s s o n .
1 5 e u ro s .
w a lk
in
S a l l y ( w e a r ) ...................................h e r b e a u t i f u l d i a m o n d
m
M r E d w i n s ( f l y ) ................................ t o
n.
W e (ta k e )
N e w
th e
t r o p ic a l is la n d .
I.
• i^ v h o b c e p i
y e s te rd a y .
a t c h e m i s t r y , I ( u n d e r s t a n d ) ................................... e v e r y t h i n g
* ( k n o w ) ............................... i t w a s a
shop.
M ila n .
................................ u s m a n y n e w
f h e s e s h o e s ( c o s t ) ................................... m e o n l y v e ry g o o d
...................................... i t o u t s i d e t h e
p a r t y la s t n ig h t .
W e ( s p e n d ) ...................................o u r l a s t h o l i d a y o n
I 'm
s ic k a f t e r w a r d s .
I ( le a v e )
lo v e ly b la c k d re s s a t th e
S a lly ( f a l l ) .................................. d o w n
k.
( fe e l)
Y o rk o n
th e
p a rk
e a r r in g s
th e t e a c h e r s a id .
la s t n ig h t a t th e
p a rty .
b u s in e s s la s t w e e k .
lo ts o f g r e a t p h o t o s d u r in g
o u r tr ip
a c r o s s A s ia .
dla poczqlkuiqcych i zaawansowanych
183
W IE LK A G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G IELSK IE G O
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo r m ą c z a s o w n ik a to b e w c z a s ie P a s t S im p le n
^
I'
.............................
l o i n a n d P a u lo
So h a p p y lo see T o n i th a t I e v e n kissed h im .
.........................
a t th e c in e m a y e s te rd a y e v e n in g .
F o ste r d a y a t / p .m ., I .........................................o t h o m e w ith m y fa m ily . d
W h e n m y d o g .................................... W e ..............
sick,
I to o k h im to th e vet.
............... ... h u n g ry , so w e w e n t fo r a pizza .
f
ll .......................................q u ite w a rm , so w e d e c id e d t o g o fo r a w a lk.
g
I Ins b a g (n o t) .........................................very e xp e n sive , I b o u g h t it o n sale.
h
T h o m a s E d is o n ........................................ a fa m o u s in v e n to r.
i.
It ( n o t ) ........................................ m y fa u lt! I d id n 't d o it.
j.
The c h ild r e n
k
b o b a n d M o n ic a
I.
You
..............................
in th e g a rd e n w h e n it s ta lle d to rain.
.............................. at H ig h S c h o o l w h e n they started d a tin g . rig h t, t h a t ........................................ the c o rre c t answer.
Z a m ie ń z d a n ia tw ie r d z ą c e n a p r z e c z e n ia : a .
M y
g ra n d m a
b .
I h e a rd
w o rk e d
a b o u t th e
a s
a
n u rs e
fo r
o v e r th ir ty
y e a rs .
a c c id e n t
c. I w a s h a p p y to see Jim . d
W e
e
I h o d
f.
I fo u n d
g .
J im
h.
T o m
i.
I c le a n e d
i.
Q
T he
w a tc h e d a
W o o d y
sh o w e r a
d id
b e fo re
w a lle t o n
in v ite d
m e
h is
A lle n 's
to
th e
h is
s tu d e n ts
w in d o w s w e re
w e ll
film
la s t w e e k
b re a k fa s t. b u s.
b ir th d a y
h o m e w o rk
th e
n e w
p a rty
r ig h t a fte r a n d
s c h o o l.
tid ie d
m y
ro o m
p re p a re d
fo r
th e
la s t w e e k e n d ,
e xa m
D o p o n iż s z y c h z d a ń z a d a j p y ta n ia z a m k n ię te (w y m a g a ją c e o d p o w ie d z i ta k / me) a . The p la n e crashed just be fore la n d in g b . I spo ke to the m a n a g e r a b o u t my project, c
M a ry lost her fa v o u rite ring
d
M r Brow n travelled a ro u n d the w a rid w hen he was young
0. W e m et B o b 's new g irlfrie n d last week f. Everybody la u g h e d at B illy's jokes. g
Tom g a ve m e a b u n c h o f be autiful flowers
h. It ro in e d a ll nig ht 1. M y n e ig h b o u r's d o g b it me I
Jim a p o lo g is e d for his rude behaviour.
10. C Z A S Y
Q
IU I"
h jhe film started o L Z j u n .
n < j t Q o s t f o r b r e a k fa s t. e | read n? n r łir le a b o u t J o fla n e s e c u lt u r e .
.............................................................
t When I was a c h ild , I w e n t s k a tin g e v e r y jla y .
.............................................................
g Yesterday, Bill w o k e u p g t 9. p j p .
^ ......... .................
h. A man stole m y w a lle t o n th e m a r k e t.
.............................................................
i | put the d o c u m e n ts Q R y o u L d fiS k ..
............................................................
j. Dad repaired m y b ik e la s t w e e k .
........................ ....................................
k. I wrote a le tte r to S y lv ia .
, ..... ..................
I. I forgot a b o u t m y b e st f r i e n d 's b ir t h d a y .....................................................................................................
Uzupełnij te k s t o d p o w i e d n i q f o r m q p o d a n y c h c z a s o w n i k ó w w c z a s ie Past S im p le : graduate
spend
m ake
le a v e
m ove
perform
get
liv e
s tu d y
d ir e c t
r e c e iv e
Roman Polański is o n e o f th e m o s t fa m o u s P o lis h film d ir e c to r s . H e w a s b o rn in P a ris, b u t s o o n °rter his fa m ily a
................................
to C r a c o w . D u r in g W o r ld W a r
II,
he
b ...............................
several years in th e C r a c o w g h e t to . A s a te e n a g e r , h e c ........................................... in th e th e a tre a n d he d .
L.
h is f ilm d e b u t in 1 9 5 3 . H e
e.
H is firs t m o v ie , K nife in the W ater,
g.
................... in Ł ó d ź , b u t h e n e v e r ................... a n O s c a r n o m in a tio n . in F ra n c e , th e U K a n d H o lly w o o d
S oon a fte r h e h .
............................P o la n d , h e
w h e re h e i.
.................. h is m o s t fa m o u s film s , C hinatow n a n d Rosemary s Baby. In 2 0 0 3 , he
k....
i ..................................
o n O s c a r fo r The Pianist.
k « l t l k z t í k ó w m '* 15 ,0 rm C2a' rjw " lk iw '’ ¡ • '• B o r n y c h i d o p i.z j . do podanych g i/e
b o g in
make
fmrj
v jy
w eor
Cjro/f
know
ie o /c
dn /<;
fhirik
bring
ve
f boow
R
O
U
G
fl
r
F
M
A
1
D
A
0
H
0
A
C
E
s
N
V
E
0
IJ
D
E
0
A
B
E
G
u
N
E
G
U
W
D
S
0
G
D
L
k
T
K
W
E
W
H
R
T
E
0
Ł
L
E
f
T
O
f
W
O
k
E
N
0
G
V
G
O
K
0
r
M
o
S
E
E
B f
.
10. C Z A S Y
10.3.3.
Konstrukcja used
P s:v,vx>sc
to
n n a w y k ó w • p r z y z w y a o je r t u ż y w a n a jest k o n s tru k c ja
k K *e b y ■v r e g u la r n ie w y k o n y w a n e vn p rz e s z ło ś c i
I used to d r in k a lo t o f m ilk w h e n I w a s a c h ild . M ) u n c le u s e d to s m o k e 4 0 c ig a r e tt e s a d a y .
used to
O d n o s i się o n a d o
o b e c n ie n ie m o jq juz m ie js c a
J a k o d z ie c k o p iła m d u z o m le k a (teraz juz m e pi|ę) M ó j w u je k p a lił 4 0 p a p ie ro s ó w d z ie n n ie (juz m e p a li)
M y p a r e n ts u s e d t o t a k e u s t o th e c ir c u s o n c e a m o n th w h e n w e w e r e k id s . c ; sc "
K ie d y byliśm y
-o c:> ce z a b ie ra li n a s d o c y rk u ra z w m ie s ią c u * (juz te g o n ie ro b ią )
Konstrukcja to s k ła d a s ię z c z a s o w n ik a u s e d t o o r a z b e z o k o lic z n ik a - d la w s z y s tk ic h o s ó b s to s o w a n a jest >c *v. v
no
no t d i d n ' t
P
zen o tw o rz y m y ja k d la in n y c h c z a s o w n ik ó w w c z a s ie P a s t S i m p l e
o p v 'a m o
za p o m o c ą d i d
s ta w ia ją c n a p o c z ą tk u c z a s o w n ik p o s iłk o w y d i d
M y g r a n d p a r e n t s u s e d t o liv e in a s m a ll v illa g e .
M o i d z ia d k o w ie m ie s z k a li vn m a łe j w io s c e
M> g r a n d p a r e n t s d i d n ' t u s e t o liv e in a s m a ll v i l l a g e .
M o i d z ia d k o w ie n ie m ie s z k a li w m a łe j
w iosce. D id v o u r g r a n d p a r e n t s u s e t o liv e in a s m a ll v illa g e ?
C . v tw o i d z ia d k o w ie m ie s z k a li w m a łe
w io s c e ?
This b u ild in g u s e d t o b e a p o s t o f f ic e .
W tym b u d y n k u m ie ś c iła się kied yś p o c z ta .
This b u ild in g d i d n ' t u s e t o b e a p o s t o f f ic e . D id th is b u ild in g u s e to b e a p o s t o f f ic e ?
W tvm b u d y n k u n ie m ie ś c iła się k ie d y ś p o c z ta C zy w ty m b u d y n k u m ie ś c iła się k ie d y ś p o c z ta -
N cezy r w r ó o ć u w a g ę n a ró ż n ic e m ię d zy k o n s tru k c ją u s e d
to
a z w ro te m b e
g et u sed
to
d o in g
s o m e t h in g (być p rz y z w y c z a jo n y m d o r o b ie n ia c z e g o ś / p rz y z w y c z a ić się d o r o b ie n ia c z e g o ś ): I u s e d to g e t u p v e r y e a r ly .
K ie d y ś w s ta w a ła m b a rd z o w cze śn ie .
I a m u s e d t o g e t t in g u p v e r y e a r ly .
Jestem p rz y z w y c z a jo n a d o w s ta w a n ia b a rd z o w c z e ś n ie .
I g o t u s e d t o g e t t in g u p v e r y e a r ly .
P rzyzw ycza iła m się d o w s ta w a n ia b a rd z o w c z e ś n ie .
I u s e d t o g o t o w o r k b y b ic y c le .
K .edvs je ź d z iła m d o p ra c y n a ro w e rz e .
I am
b ic y c le .
u s e d to
g o in g
to
w o rk
by
Je ste m p rz y z w y c z a jo n a d o je ż d ż e n ia d o p ra c y n a
ro w e rze . I g o t u s e d to g o in g to w o r k b y b ic y c le .
P rzyzw yczaiłam się d o je ż d ż e n ia d o p ro c y n a
rowerze.
" " « a
g ra m a ty k a -
u t k a
a n g ie l s k ie g o
ĆWICZENIA
r ° b i, ° ^
o ra z c o
In t łie p a s t A n n ...
N o w Ann
hove 0 d ° 9
have a cat
g o o a t a lo t w ith frie n d s
p re f e r ,0 stoy a t h o m e
n o t r e a d a ¡ot o f b o o k s
re a d o lo t o f b o o k s
h itc h h ik e
tra v e l b y tra in a n d p la n e
eo> o lo r ot fa s t fo o d
e a t h e a lth y , o r g a n ic fo o d
c h a n g e jo o s a lo t
h a ve h e r o w n c o m p a n y
n a v e io n g c u riy h a ir
n a v e s h o rt s tra ig h t h a ir
d o n o s p o rts
g o jo g g in g e ve ry d a y
a . In the p a st A n n ....................................................................................................................................... b ........................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................
d .......................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................
f
......................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................................................................................................................................
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo r m ą c z a s o w n ik a used to: a
M y b ro th e r ( p la y ) ..........................................................fo o tb a ll os a teenager.
b
(you, h a v e )
c
M y m u m (take) ........................................................m e to the playground every day.
d
P eople (spend) ........................................................ m o re tim e with their families in the post.
e
| (w rjte)
I
I je a ()
a pet w hen you were a child?
..................................................... a lot o f letters when I d id n 't have a m obile phone. ..................................................... healthy food w hen I lived with my parents.
People (tra v e l)......................................................... !ess because plane tickets were too expensive h
Tom (read) ..........................................................(antasy bo oks when he was younger.
i. ;
(M ary, be) ....................................................... a blonde? | (not like) ........................................................ spinach as a child, but I love it now.
10. CZASY
10 4 Czas przeszły ^.>.5 P ast
Continuous
C o n t in u o u s |est z ło ż o n y m c z a s e m przeszłym . U żyw any jest d o o p is y w a n ia czynn ości, któ re
iv \ wykonywane w p e w n y m m o m e n c ie w p rz e s z ło ś c i, n ie b y ły za k o ń c z o n e .
10.4.1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania T w ie r d z e n ia
fo iH* czasu P a s t C o n t i n u o u s s k ła d a się z c z a s o w n ik a p o s iłk o w e g o t o b e (być) w czasie przeszłym sn odpowiedniej fo rm ie d la d a n e j o s o b y ( w a s lu b w e r e ) o ra z cza so w n ika g łó w n e g o z k o ń c ó w k ą - i n g , czyli tzw im iesłow u
czasu te ra ź n ie js z e g o .
A n a lo g ic z n ie d o czasu P r e s e n t C o n t i n u o u s , fo rm a im ie s ło w u
jest ?ako sama d la w szystkich o s ó b , z m ie n ia się ty lk o fo rm a c z a s o w n ik a t o b e . N ależy p a m ię ta ć , że fo rm ę imiesłowu tworzym y w id e n tyczn y s p o s ó b , ja k w czasie P r e s e n t C o n t i n u o u s (patrz R ozdział 1 0 .2 .). I w as w o r k in g . - Ja p r a c o w a łe m / p ra c o w a ła m . She w a s w o r k in g . It w a s w o r k in g .
O n a p ra c o w a ła . O n o (to) p r a c o w a ło .
They w e re w o r k in g .
O n i p r a c o w a li / o n e p ra c o w a ły .
Oto przykładow e z d a n ia w czasie P a s t C o n t i n u o u s :
Yesterday at 5 p.m., I w a s still w o rk in g . - W c z o ra j o 5 n a d a l p ra c o w a łe m . I w a s h a v in g a s h o w e r w h e n the p h o n e ran g. - B ra ła m prysznic, k,edy z a d z w o n ił te le fo n . The kids w e re p la y in g in the g a r d e n all d a y . - D zieci c a ły d z ie ń b a w iły się w o g r o d ź * . It w a s ra in in g h e a v ily all e v e n in g . - C a ły w ie czó r b a rd z o p a d a ło . M u m w a s c o o k in g a n d d a d w a s setting the table. - M a m a g o to w a ło , a ta ta n a k ry w a ł d o stołu .
b e c z e n i a i p y ta n ia ^ e a e m o w czasie P a s t C o n t i n u o u s tw orzym y, d o d a ją c d o w a s lu b w e r e s łó w k o przeczące n o t "ta CO dzień p o w sze ch n e są fo rm y s k ró c o n e przeczeń: w a s n ' t o ra z w e r e n ' t .
1 WQ5 not (w a sn 't) w o rk in g . - N ie p ro c o w a łe m / p ra c o w a ła m , ft w a s not (w a sn 't) w o rk in g .
N ie p ra c o w a ło .
They w e r e not (w e re n 't) w o rk in g . - N ie p ra c o w a li.
I w a s n 't w a tc h in g T V all e v e n in g . - N .e o g lą d a ła m c a ły w ie c z ó r tele w izji Tom w a s n 't listening to m e at all. - T o m w c a le m n,e s łu c h a ł.
The sun w a s n 't sh in in g a n d it w a s rather cold.
S łońce nie św ie c iło i b y ło do ść z im n o
This time lost w a r w e w e re n 't living in W a rs a w . w W a rsza w ie
Rok te m u o tef po rze n ie m ieszkaliśm y
W IELKA G RAM A TY KA JĘZYKA A N G IE L SK IE G O
P y ta n ia z a m k n ię t e , w y m a g a ją c e o d p o w ie d z i ta k / łl
w as
P r z e s ta w ia ją c fo r m ę
2
o
na
ko ń cu
lu b
e w e n tu a ln e
w e re
na
n ie , w c z a s ie
p o c z ą te k p y ta n ia , p o te m
W ere the children singing Christmas carols? W as Tom eating lunch at 1 p.m.? Yes, he was. l u b No, he wasn't.
-
s t a w ia m y p o d m io t , n a s tę p n ie
imiesłów
B r a ła ś
k ą p i e l , k i e d y p r z y s z e d ł lis to n o s z ?
o tw a rte
p rz e d
n im
w ho
(k to ),
lu b
w
te n
sa m
o d p o w ie d n i z a im e k lu b
h o w m uch / m a n y
/ whi
c at 5 p f"- 7
A
e. laughing / w h | I your parents
-
C zy T om
ja d ł lu n c h
o
p ie r w s z e j?
g so strangely t . lor/aH evenir
-
C z y tw o ja
m am a
p r z y g o to w y w a ła
o b io d ,
10.4.2.
No, she wasn't.
tw o rz y m y
-
I 'M ! * *
p r z y s z liś m y ?
Yes, she was.
o
C z y d z ie c i ś p ie w a ły k o lę d y ?
W as your mother preparing dinner when we came?
P y ta n ia
t w o r z y m y p r z e z in w e r s P
d o p e łn ie n ie , tz w . „ r e s z t ę * .
W ere you having a bath when the postman came? Was it raining yesterday? C z y w c z o r a j p a d a ł d e s z c z ?
k ie d y
P a st C o n tin u o u s
sposób
p r z y s łó w e k
-
p r z e s ta w ia ją c
w hat
c z a s o w n ik
w h e re
(c o ),
{ g d z ie ) ,
w a s l u b w ere o r a z s t a w ia ją c w h e n ( k i e d y ) , w hy ( d l a c z e g o ) ,
Za
Cdsu Past C o n t in u a i
i czynności, k tó r e
( ile ) , itd .
W hat were you doing yesterday at 6 p.m.? - C o r o b i ł e ś W ho was driving when the accident happened? - K t o
ras, kiedy s ię r
w c z o r a j o s z ó s te j? p r o w a d z ił s a m o c h ó d ,
k i e d y w y d a r z y ł s ię
okoliczniki c z o s l przez d łuzszy czc
w yp a d e k?
Yesterday a t 4 On S u n d a y a t
Ć W IC Z E N IA
Uzupełnij zdania odpowiednią formą podanych czasowników
PastContinuous:
* parku.
rbiłftne la s t m po Indiach.
a .
T om
( w a l k ) ................................ i n
b .
L a s t F r id a y a t 5
c.
L a s t S a tu rd a y a t
d .
Y e s te rd a y a t 6
e
M y p a re n ts
f.
I t ( s n o w ) ................................... a l l d a y a n d a l l n i g h t .
g .
T h is t im e
h
Y ou
fo r tw o
p .m ., J a n e
h o u rs .
Tomwas snorii
th e s h o p p in g
1 0 a . m . , J im
( s till /
a n d
w ith
m y husband.
s l e e p ) ....................................
K a te ( p r e p a r e )
................................... d i n n e r w h e n
1 “ Ptnoki, k fo r th e p a rty .
soup
I a r r iv e d .
ÿ E"g lisi Tl' e situât
y e s t e r d a y , B i l l y ( d o ) ................................ h i s h o m e w o r k .
( s t u d y ) ................................ r e a l l y
A t 2
p a rk
p .m ., I ( d o )
(h a v e )
A t 9 .3 0 , S a ra h i.
th e
o 'c lo c k
o n
h a rd
(h a v e )
fo r th e e x a m
la s t w e e k .
b re a k fa s t a n d
S a tu rd a y a fte r n o o n , J o h n a n d
her husband
(re a d )
............ °
n e w sp a p e r
S t e v e ( p l a y ) ..................................f o o t b a l l .
Zamień zdania twierdzące na przeczenia oraz zadaj do każdego z nich pytanie zamknięte (wymagające odpowiedzi tak / nie):
T
^ I y"no* w Pci..t >na c,n ° S1 K r , , °S8* ,rt n 1 w 0 s
ICdn O r
W a.
J im
w a s lis te n in g
to
b.
O n
M o n d a y
c.
A t 9
d
O n
e
A t
f.
T h is t im e
g
I w a s w o r k in g w h e n
h
A t 9
m u s ic a ll e v e n in g .
m o r n in g , m u m
p . m . , L is a w a s h a v i n g S u n d o y m o r n in g , T o m
1 o 'c lo c k , I w a s h a v in g
w o s c le a n in g t h e fla t . a
r e la x in g
p .m .,
b a th
w o s r id in g
a b ik e ,
lu n c h w it h
m y boss
Ia s i y e a r , B e tty w a s ly in g o n
th e b e a c h
J o n e a r r iv e d
I w a s c le a n in g
u p a lte r th e p a r ty
dlo poczqtkuirjeych I /aow onto w anych
*doniQ< .9dV) Qrri °it Oj I ’"«W,
1«
łó ż pyta nia z ro z s y p a n y c h słó w :
,
th e c a t /
I
o t /
at
m um
5
/
la u g h in g
yo u r so
k fo r
/
p -m . /
a r r iv e d
i
w h e re
w h y /
/ w as
y e llin g
w a s
s tr a n g e ly /
/
fla t
S a lly
/
/
/
.................................. . y o u
...............................................................................
/ T o m / w a s / y e s te rd a y
a t
/ Bob
th e
a ll e v e n in g
/
d o in g
/ w hen /
w h a t
p a re n ts
/
s le e p in g
w h a t /
w a s
/
/
...................................................
th e c o n c e rt / w h o / s in g in g / yo u
a n d
Ja ke
/ at /
w e r e ........................................................ ...............................................................................
/ w h y / c le a n in g / w e re
w hy
w e re
/
b e h a v in g
...................................................
/
................... ................................
w as
...................................................
/ y o u / w h a t / lo o k in g ............................... ...................................................
lCj.4.2. Zastosowanie Past C o n tin u o u s używ a się d o w y ra ż a n ia :
ności,
k tó re
m ia ły m ie js c e w p e w n y m m o m e n c ie w p rz e s z ło ś c i, b yły ro z p o c z ę te , a le n ie in te re s u je
, kiedy się ro z p o c z ę ły o ra z czy i k ie d y się z a k o ń c z y ły . W ta k ic h z d a n ia c h c z ę s to s to s o w a n e są liczniki czasu o p is u ją c e k o n k re tn y m o m e n t, g o d z in ę , d a tę lu b w s k a z u ją c e n a k o n ty n u a c ję c z y n n o ś c i ez dłuższy czas, n p . a l l , s t i l l , t h e w h o l e ... itp .
e r d a y a t 4 p .m ., I w a s still w o r k in g . - W c z o ra j o c z w a rte j jeszcze p r a c o w a ła m , n S u n d a y a t 1 0 a .m ., B illy w a s jo g g in g in th e p a r k . - W n ie d z ie lę o d z ie s ią te j B illy b ie g a ł rku.
is tim e la s t m o n th I w a s t r a v e llin g a c ro s s In d ia . - O tej p o rz e w zeszłym m ie s ią c u p o d r ó ż o w a ła m I d Indiach.
Tom w a s s n o rin g a ll n ig h t. - T o m c h ra p a ł c a łq n o c .
w
ności, które wskazują na s to p n io w ą z m ia n ę , rozw ój, postęp:
¡Jhe soup w a s g e ttin g c o ld . - Z u p a stygła. y English w a s im p r o v in g w ith e v e r y le s s o n . - M ó j a n g ie lski staw a ł się lepszy z ka ż d ą le kcją . The s itu a tio n w a s c h a n g in g f o r th e b e tte r. - Sytuacja z m ie n ia ła się na lepsze.
ynności, które były tłem innych w ydarzeń opisyw anych zazwyczaj za p o m o c ą czasu P a s t S i m p l e : ność w P a s t C o n t i n u o u s p o d k re ś la trw anie jednej czynności, podczas której m ia ła m iejsce ta isana czasem P a s t S i m p l e : hen I w a s w a tc h in g TV (czynność, która Irw a, która rozpoczę ła się wcześniej), th e p h o n e ra n g . ność jednorazow a, która „p rz e ry w a " Irw anie p o prze dnie j) lefon.
Kiedy o g lą d a ła m telew izję, za d z w o n ił
•okich zdaniach stosow ane są s p ó jn ik i w h e n (kiedy, gdy), w h i l e (podczas gdy), a s (gdy), j u s t a s ośnie g d y ) e acc,dent h a p p e n e d w h e n I w a s d riv in g to w o rk . • gue łatkę.
s ts
W ypadek zdarzył się, kiedy jechałam d o pracy
a r riv e d w h ile I w a s still m a k in g th e s a la d .
w as I w as le a v in g m y fla t, th e p h o n e ra n g . Mon.
G o ści przyjechali, kiedy jeszcze ro b iła m
W łaśnie gdy wychodziłam i mieszkania, zadzwonił
W IELKA G RAM A TYKA JĘZYKA A N G IE L SK IE G O
■
d w ó c h
c z y n n o ś c i, k t ó r e
m ia ły
m ie js c e
r ó w n o le g le
w
c z a s ie :
W h e n I w a s w a tc h in g TV, m y b ro th e r w a s p la y in g a c o m p u te r gam e. t e le w iz ję , m ó j b r a ł g r a ł w
g rę
-
G d y
ja
o g lq d o ir -
Uzupetnii zda n Continuous1
k o m p u te ro w ą .
The c h ild re n w e re p la y in g in the g a rd e n a n d th e ir p a re n ts w e re chatting in the living-room D z ie c i b a w iły
s ię w
o g r o d z ie , a
ic h
r o d z ic e
r o z m a w ia li w
s a lo n ie .
0. It (ram) ‘ Inne zastosowanie czasu P ast Continuous:
t
-j
W hat (y o u , c
c_ T o m ( b r e a k ) ■
w
o p is a c h
i o p o w ia d a n ia c h :
T he sun w a s sh in in g , a n d a m ild w in d w a s b lo w in g in fro m the sea... N o b o d y expected th e tra g e d y th a t w o u ld h a p p e n la te r th a t d a y . N ik t n ie
s p o d z i e w a ł s ię
t r a g e d ii, k tó r a
m ia ła
-
S ło ń c e
ś w ie c iło , d e lik a t n y w ia tr w ia ł
s ię w y d a r z y ć t e g o
od
I
W hy ( J e n n y ,I
e
W h ile I ( w o 11
|
W e (h a v e )
m o rz o ..
d n ia .
g. I t w o s o l o v e ■
p o d o b n ie
ja k
P re se n t Continuous a lw a y s:
w
c z a s ie
z p r z y s łó w k ie m
Tom w a s a lw a y s ca llin g me in the m iddle
■
d o
w y r a ż e n ia
b a rd z o
o f
d o
o p is a n ia
the night.
-
T om
p rz y m o im
1. When nobc
c i ą g l e d z w o n i ł d o m n i e w ś r o d k u n o cy
u p r z e jm e j p r o ś b y :
I w a s w o n d e rin g if y o u c o u ld h e lp me w ith m y p ro je c t. p o m ó c
h. W h ile I ( p r e
c z y n n o ś c i p o w t a r z a j ą c e j s ię w p rz e s z ło ś c i,
-
Z a s t a n a w ia ła m
s i ę , c z y n i e m ó g łb y ś mi
p r o je k c ie .
m.
Porównanie czasów Past Simple
10.4. 3.
n.
i Past Continuous C z a s u
Past Sim ple
c z y n n o ś c i
u ż y w a m y
je d n o r a z o w y c h ,
d o
o p is a n ia
C z a s u
o p is a n ia
z a k o ń c z o n y c h
w w
p r z e s z ło ś c i:
k s ią ż k ę
M a m a
u g o t o w a ła
o b ia d .
I watched an interesting programme on TV. -
O b e jr z a ła m
w
p o m o c ą
c z y n n o ś c i,
te le w iz ji
c z a s u k tó re
c ie k a w y
p ro g ra m .
Past Sim ple
n a s tę p o w a ły
je d n a
p o
w y p ił f iliż a n k ę
k a w y
i p o s z e d t d o
p ra c y .
N a ip ie r w
M a m a
g o to w a ła
o b ia d .
O g lq d a lo m
w
t e l e w i z ji c i e k o w y p r o g r o n v
pomocą P ast C o n tin u o u s
d w ie
lu b
w ię c e j c z y n n o ś c i, k tó r e
m .o y
' S t I «« i was d o ing my make-up
w s to ł,
.
p o d s m a ż y ła m
o b ro to m
w a rz y w a
w s z y s tk o
n a
i w
p a t e ln ią
c e b u lę ,
k o ń c u
p o
-
K in d , T « n
B 't t a
- . ,
i"
«
* • »
"
w a rz y w a , p o d c z a s
g
”
h
’
, ^
First I fried some onion, than I peeled the rest of the vegetables and finally mixed everything in a pan. _
k s ią ż k ę .
d r u g ie j:
to work. T o m
C z y ta ła m
on TV. Z o
o p is u je m y
Tom got up, had a cup of coffee and went -
u
| was watching an interesting programme -
Z a
c z y n n o ś c i r o z p o c z ę t e j i t r w a ją c e j
Mum was cooking dinner.
Mum cooked dinner. -
d o
p r z e s z ło ś c i:
P r z e c z y ta ła m
u żyw a m y
I was reading a book.
I read a book. -
Past Continuous
e m
p o m . e s . o lo m
,it ; . * , *. was chopping the _
O b ie r a ła m s ie k a ło
c e b u lę
dy mama
■ VJ.
|
Uzupe| n ij z d a n ia o d p o w i e d n i ą f o r m ą c z a s o w n i k ó w w c z a s ie P a s f S im p le lu b Past Continuous:
3 lt jrajn) ............................... w h e n I ( g o ) .............................. b What (you, d o )
o u t fo r a w a lk .
o n S a tu rd a y e v e n in g ?
Tom (b re a k )...............................th e w in d o w w h ile he ( p la y ) .................................. fo o tb a ll in th e g a rd e n . d. Why (Jenny, cry) ................................. y e s te rd a y ? e. While I ( w a lk ) ...............................to s c h o o l, I ( s e e ) .................................. a te rrib le a c c id e n t. f.
We (h a v e )
g u e s ts ,
g. It was a lo ve ly d a y
w h e n a ll o f a s u d d e n Ja k e ( a r r iv e ) ...............................
th e s u n ( s h in e ) .................................a n d th e b ird s ( s in g ) ..................................
h. While I (p re p a re ) ................................. th e s a la d , m u m (set) .................................th e ta b le a n d d a d (sit) ..............................in a n a r m c h a ir d o in g n o th in g . i.
When n o b o d y (lo o k ) ............................... Rex (eat) ............................ ,. a ll th e la m b c h o p s w e h a d prepared fo r o u r gu ests.
¡.
I (b re a k )
m y le g w h ile I ( s k i) .............................. in Italy.
k. Kelly (alw ays, ask) .................................m e fo r h e lp w ith h e r h o m e w o rk . Som ebody (steal) .................................M a rta 's w a lle t w h ile she (do)
I.
h e r s h o p p in g a t
the s u p e rm a rke t. m. W hile w e (w alk) .............................. in th e p a rk w e ( m e e t ) .................................. o u r n e w n e ig h b o u rs w ith their b e a u tifu l d o g . n. First, I (dust) .............................. th e fu rn itu re , th e n I ( h o o v e r ) ..................................th e c a rp e ts a n d fin a lly I (c le a n )
th e flo o rs .
o. W hile we (q u e u e )................................fo r the c o n c e rt tickets, they s u d d e n ly ( a n n o u n c e ) ............................... they had sold o u t. p. It ( g e t) ................................c o ld , so w e ( r e tu r n ) ..............................h o m e .
ESI
P ołq cz w p a r y c z ę śc i z d a ń : 1 • W h ile
T o m
2 .
W h ile
I w a s
3-
Jane
4 -
I tr ip p e d
5 .
Tom
w a s
fis h in g
m a k in g
lo s t h e r w a lle t a n d
fe ll o H
fe ll
a n d
a
... s a n d w ic h
...
W h ile
8
A
m a n
I w a s w a s
w h ile
b
h e
c.
w h ile
d .
I c u t m y
e .
I s a w
a n
f.
w h ile
sh e
g .
w h ile
I w a s
h ik in g
h .
w h ile
I w a s
f r y in g
fe ll
h e
w a s
in to h e
r id in g
th e
w a s
a
h o rs e ,
w a te r.
c r o s s in g
th e
s tre e t.
f in g e r .
... b ro k e
h is
a rm
6. I b u rnt m y h a n d ... 2 .
a .
w a lk in g h it b y
a
in c a r
th e ...
p a rk
.
o ld
la d y
w a s
b e in g
d o in g in
m u g g e d .
h e r s h o p p in g . th e
m o u n ta in s .
p a n c a k e s .
W IELKA G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G IE L S K IE G O
U łó ż z d a n ia i p y ta n ia z r o z s y p a n y c h s łó w : a .
w a itin g
b .
th e
c.
o u t?
d .
J im
e .
th e
f.
c a m e .
/
fo r
f ilm ?
/
/
m e
w a s
r a in in g
a n d
/
a
/
/
a r r iv e d
d u r in g
/
B o b
g u e s ts /
/
w h e n
w e re
s till /
c u p
/
/
/
I /
/
/
m y
f r ie n d s
Je n n y
w a s
/
w h y
yo u
/
y e s te rd a y /
p r e p a r in g
w e
/
/
th e
/
/
a t th e
/
c r y in g
it /
w h e n
/
/
I /
w h e n
/
w e re
w e n t
w h a t /
p o s tm a n
c lu b .
/
e v e n in g ?
w a s
h a v in g
/
/
/
th e
d o in g
s te w
o f c o ffe e
/
/
10.5 . 1 -
a r r iv e d .
as /
Twierdzenia
w e re
£as P r e s e n t g .
o u t /
a
f ilm
/
th e
lig h ts
/
w a tc h in g
/
o n
T V . /
w e n t /
w h e n
/
w e re /
we
I
pojedynczej) o r a : 'e g jla m y c h m a ,
h .
w ith
/
th e
s tre e t /
I /
w a s
/
h is
/
c r o s s in g
/
ju s t /
sa w
/
I /
a s /
n e w
g ir lfr ie n d . /
im iesłów b i e r n y ,
B ob
& q ź k i.
I have w o r l You have v
U z u p e łn ij te k s t o d p o w ie d n ią fo r m ą p o d a n y c h c z a s o w n ik ó w :
He has lo st T h e re th e
a .......................................... a
(b e )
k itc h e n
c h o p s ,
th e
-
she
k itc h e n . W h e n (s e e )
I (ru n )
m y
( r in g )
I ( t r y ) k ..........................................t o
e n d e d
w e ll a n d
in
s o a p
m y
see
she
k itc h e n ,
b u rn s
as
I
h o u se
fir e ,
fo r
w e e k.
u s.
(g o )
(s e e )
A s
M y she
m u m (fry )
(b e )
f ............................................
h ..........................................
b ................................
d ............................................t h e t o p ic k
sm oke
j ..............................................T h e w h o l e
I (b u rn )
it
up.
c o m in g
th e ( a r r iv e )
s e r io u s , b u t th e
fir e
b r ig a d e .
p .......................
Iro m
k itc h e n
n e e ds
9t° prcyWadov^
th e
I have live«
c o o k e r w o s o n lire .
W h ile
•
They have
m eat
I ( w a tc h )
I ................................................m y s e l f . W h e n m y m u m
n
a m b u la n c e
w e r e n 't v e r y
la s t
she
w h a t (h a p p e n )
( c a ll)
th e
so
s u d d e n ly
p u t o u t th e
th e fir e ,
th e
m y
e ............................................
i .............................................t o
o ...........................
a t
d in n e r
fa v o u r ite
m ............................................
fir e
c
(p re p a re )
te le p h o n e
g ...........................................
te r r ib le
in
th e
fir e m e n
F o r tu n a te ly ,
Karen has
f in a lly
1haven't s
(w o
What has
e v e ry th ' 9
Hqs he t0 |
r e d e c o r a tin g .
^
P r z e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: a.
K ie d y
b .
W c z o r a j p r a c o w a ła m
c.
W ła ś n ie
g d y
d.
M ia ła m
n a d z ie ję ,
n a
m e g o
c a ły
że
o
m ó g łb y ś
to b ie , zadzw oniłeś d o m nie. p o życzyć
że jest lepszym kierow cą ode
f.
Ja wieszałam d e ko ra q e , a M a ry przygotowywała przekąski - przyjęci© u
h.
G d z ie
r W p a n
o
n
b ył w
,
p o ś ro d ę
p rz e k o n a ć ,
In te r n e c ie , — o
Q ve
My
m i trochę pieniędzy.
J im
^
p r ó b o w a ł m n ie
^Puje o n z !hQve b ei T, has fc
p a d a ć deszcz. R obiło się zim no i w iał wiatr.
d z ie ń .
r o z m a w ia liś m y
.b y
S:S 2 c z a s
e .
K
c ią g le
c z e k a ła m , z a c z ą ł
¡ k
« ■
* »
^
*od
pf0VV(e
Paren
,
piętnastej i co pan wtedy ro b ił?
Hove V, ’ Xo, 6S' 1
s
jslauko a0SU ^ r e s e n ł ^ e r *e c * o p ra w ia P o la ko m względu na m oże
ze czas łen n 'e m a b e z p o ś re d n ie g o o d p o w ie d n ik a w gram a tyce p o ls k ie j. Czas ten
wyrażać z a r ó w
P re s e n t
uczqcym się języka a n g ie ls k ie g o w ie le trudności
P e rfe c t,
n o te r a ź n ie js z o ś ć ,
w y n i k a ł o b y , iż
s iln y z w i ą z e k o p i s y w a n e j , n a w e t
ja k i przeszłość. Jednakże, z po dan ych niżej kon tekstó w użycia czasu
jest to raczej czas teraźniejszy niż przeszły, a p rzynajm n iej w skazujqcy na
przeszłej sytuacji, z teraźniejszościq.
10.5.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania Twierdzenia q os P re se n t P e r f e c t skład a się z czasow nika p o s iłk o w e g o h a v e lu b h a s (dla trzeciej osoby liczby p o je d y n c z e j)
oraz im iesłow u czasu przeszłeg o ( p a s t p a r t i c i p l e ) . Im iesłów ten, w przypadku czasow ników
r e g u io r n y c h
m a,
im ie s łó w
b ie r n y ,
zn a n q
z czasu P a s t S i m p l e ko ń c ó w k ę - e d ; dla czasow ników nie re g u la rn ych jest to
tzw. „trzecio fo rm o " z ta b e li czasow ników n ie re g u la rn ych , która z n a jd u je się na końcu
k s ią ż k i.
I have w o rk e d a ll n ig h t. - P ra co w a łe m / P racow ałam c a łq noc. You have w o rk e d a ll n ig h t. - P racow ałeś / P racow ałaś c a łq noc. He has lost the k e y . - O n z g u b ił klucz. They have lost the k e y . - O n i zg u b ili klucz.
Oto przykładowe zdania w czasie P r e s e n t P e r f e c t : I have lived h e re a ll m y life . - M ieszkam tu c a łe życie. Karen has b e en m y fr ie n d s in c e c h ild h o o d . - Karen jest m o jq przyjaciółkg o d dzieciństw a. I haven't seen Jo h n f o r a g e s . - N ie w id z ia ła m Johna o d lat. W hat has he sa id to y o u ? - C o o n ci po w ie dział? Has he to ld y o u a b o u t his a c c id e n t? - Czy on p o w ie d z ia ł ci o swoim w ypadku? -zasownik „być" w czasie P r e s e n t P e r f e c t m o fo rm ę b e e n i zachow uje się jak pozostałe czasow niki
^
się z czasownikiem po siłko w ym h a v e lub h a s . W a rto jed nak zap am ię tać, że w P r e s e n t P e r f e c t
^stępuje on zawsze z przyim kiem t o . I have been to R om e tw ic e . - D w a razy byłam w Rzymie. ^om ^ as been to th e s h o p . - T o m był w sklepie. We have b e en b u s y la te ly . - Jesteśmy osto tnio zajęci. M Y parents h a v e n 't b e e n to a n y o f m y s c h o o l p la y s so fa r . - M o i rodzicie nie byli d o tej pory na ZQd n y m
moim przedstaw ieniu szkolnym .
^ ° n'a * P rze cze n ia 0nia ZQrnkmęte (tak / nie) w czasie P r e s e n t P erfect tworzy się przez inwersję, czyli staw iajqc czasownik b a v e lub h a s na pierwszym m iejscu w zdaniu, a p o d m io t na drugim . ¡^Qve you seen the la te s t film b y R o m a n P o la ń ski? - W idziałeś ostatni film Rom ana Polańsk.ego? eS/ * bave. lub N o , I h a v e n 't. u
u * ^ snov/ed la te ly ? - Padał osta tnio śnieg? Ve you k n o w n Tom f o r lo n g ? - D łu g o znasz Tomo? '^^Kłbce D|
Hln n n r M łk u ln n r h I zaaw ansow anych
Pytom o o t w o rt e Iw o n y m , d o d o jq c no p o a q lk u odpow .odni ,c m o k lob praystówek w h o ! Irai „ k l9 < M . w h , [d lo c o g o ), w h o |k l„), h o w m o n y / m o < h (¡1 .) »d W h a t h a v e y o u d o n e ? ! - C o ty zrobiłeś?! W h e r e h a v e Ja n e a n d Tom m et? - G d z ie p o z n a li się Jan e i Tom ? W h o h a s d ru n k all the m ilk? W h y h a s Bill quit his jo b ?
K to w y p ił c a łe m le k o ? D la c z e g o Bill rz u c ił p ra cę ?
P rzeczenia tw orzym y, d o d a jq t d o czasow nika p o s iłk o w e g o h a v e lub h a s słow o n o t , powszechnie stosowane aq lo rm y s k ró c o n e h a v e n ' t o ra z h a s n ' t . F orm a im ie s ło w u pozostu|e za kożdyrn razem bez zmian.
W e h a v e n 't visited Italy yet.
Jeszcze nie o d w ie d z iliś m y W io c h .
I h a v e n 't re a d this b o o k yet.
Jeszcze nie czytałam tej ksigżki.
M y sister h a s n 't taken h e r d rivin g test yet.
M o ja siostra nie z d a w a ła jeszcze egzaminu na prawo
ja zd y.
ĆWICZENIA U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo r m q p o d a n y c h c z a s o w n ik ó w re g u la rn y c h : a . I ( p la y ) .................. n e v e r .................... g o ił. b
W e ( liv e ) ....................in C ra c o w a ll o u r lives.
c
I
d
Tom (s ta y )................ n e v e r ..................... in such a fancy hotel.
(try )
.
......................
to c a ll Jim , but the ph one isn't w o rk in g .
e . I ( w a lk ) .................. a lr e a d y .................... the dog. f
I (notice) ................... yo u are w e a rin g a new ring o n your linger.
g
| (want) .................... a lw a y s
to be an actress.
h
B ob (fin is h )................. |u s t
his ho m e w o rk, so he can g o out and play football
,
M u m (c le a n )..................a lr e a d y .....................the b a th ro o m , now she's c le a n in g the kitchen
j.
Y ou (lis te n ).............
n e v e r ................. to that C D I gave you, ha ven't you?
k
M y parents (watch)
........... ju s t ...............
|
Torn (dance) ..........
.. n e v e r...................the salsa.
the news.
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo rm q p o d a n y c h c z a s o w n ik ó w n ie re g u la rn y c h : o
| (know)
Betty for over 10 years.
b
M a rk and I (do)..................................... a lre a d y ........................................ the shopping
c
It's the best film
cl
thanks, but it's O K . We (eat) .................................... a lre a d y ........................................
r
Listen everybody! M y brother (win) ...................................... the lottery!
f
M y parents (spend) ......................................a lot o l m oney lately.
g
O h nol I (b u rn ).................................... the dinner again!
I (s e e )............... , ...........
h. Tom (fo rg e t)..................................... to lock the d o o r. t | (wear) .................................... n e v e r....................................... this dress before, it's new. j
Jane (ta k e )............. .....................a lew days oH work,
k
You (drink) ...................................too much, you should lie down.
I, Someone (sto at).................................... my biket
«tin iiocrqtkulqc.yr.h ‘ m o w o m o w o n y th
Z podanych w y ra z ó w u łó ż p rz e c z e n ia : M o r k / n o t f i n d / ł h e k e y s . ...........................................................................
Ł
| /
not eat /
a n y th in g
r
VVe / n o t o r d e r /
¿.
T h e g u e s ts
e
B ill /
If
You /
to
h
I
j.
M y fr ie n d s
j.
Bob /
to
d o
.........................................................................................
la te ly .
h is
c.
It h a s r a i n e d
d
Tom
h o s tr ie d
........................................................ .................................
n e ig h b o u r s
s o f a r ....................................... ..........................................................
th e ir e x a m s y e t.
z d a ń :
a b o u t h i s p l a n s .................................................................................................................................
p a r a g lid in g
M y p a re n ts h a v e
ł
B ill h a s j u s t h a d
..........................................................................................
p r o j e c t . ....................................................... .........................................................................................
lo t la te ly .
e.
W e h a v e liv e d
p ie .
f o r l u n c h . ............................................................ ..........................................................................................
m e a
/
............................................................... .........................
p o n iż s z y c h
p iz z o
J o h n h o s t o 'd
h
s c h o o l to d a y .
n o t ta k e
b
g.
.........................................................................................
m y n e w
n o t fin is h /
! have h a d
/
m y a p p le
not speak /
Z a d a j p y ta n ia
a.
y e t.
J e rry
n o t try /
....... .......... ........................................................................................
n o t a r r iv e
W e / n o t see
g.
y e t.
y e t.
not co m e
. ...................................................
b e fo re .
re d e c o ra te d a
cu p
h e re
h o u se .
o f c o ffe e .
fo r o v e r
S am h a s n e v e r e a te n
th e
1 0
..........................................................................................
Y es,
it h a s .
.............................................................. ...........................
N o ,
h e
h a s n 't .
Y es,
he
has.
........................................................................................ .........................................................................................
y e a r s .......................... ...............................................................................................
c a v i a r . ....................................................... ......... ......................................................................................
1
’ Ow h a v e r e a d t h e
n e w s p a p e r th is
j-
i h o ve b e e n to
s h o p s ................................................................. ................................................... ..................................... .
th e
m o r n in g
N o ,
I h a v e n 't .
■
|0.5.2. Zastosowanie (1) - for, since, never, ever, recently, lately • ,o n n stanu który m ia ł sw ój początek mo2e będzie jeszcze trw a ł nadal
P resent P e rfe c t używany »est m .in. d o opisania
-,-Jości). # n ^he has lived in W a rs a w since h e r d iv o rc e . zoanse wskazuje, ze jego bo haterko zorn,esZ
mieszka w W arszawie o d czasu ro z w & lu . W arszawie p o rozwodzie (przeszłość) i mtesz o
mieście nadal, do c h w i l i ob e cn e j (teraźniejsi torn |a ko nauczycielka przez 1 0 lat. (i na a >W w orked as o te a c h e r f o r 1 0 y e a rs . - Pracowo "ykonuię t e n z a w ó d ) hove ho d this c a r fo r y e a rs . -
-
o d lat. .
d lo poczqfkoiqcych i to o w a n so w a n ych
C h a ra k te ry s ty c z n e n a
z w ią z e k
d la
le g o
z a s to s o w a n ia
sq
p e w n e
w y r a ż e n ia , p r z y im k i, o k o lic z n ik i c z a s u , k tó re w sk
o p is y w a n e j s y t u a c ji z te r a ź n ie js z o ś c ią .
•" be* **
P rz y im k i s in c e / f o r (o d / p rz e z ):
p r z e s z ło ś ć
S in c e
u żyw ane
je s t, g d y w
z d a n iu
m o w a
je s t o
I h a v e n 't s p o k e n to Tom since C hristm as. (a ż d o
i5o$ie
t e r a ź n ie js z o ś ć
k o n k re tn y m
-
N ie
m o m e n c ie
r o z m a w ia łe m
w
p r z e s z ło ś c i.
z T om e m
o d
B ożego
N a r o d z e n ia ,
d z iś w łą c z n ie )
She has b e e n sick since M o n d a y .
O n a
je s t c h o r a
W e h a v e n 't e a te n a n y th in g since 2 o 'c lo c k !
-
o d N ie
p o n ie d z ia łk u , je d liś m y
n ic
(i d z is ia j je s t n a d a l c h o r a ) o d
d r u g ie j!
(a ż
d o
m o m e n tu
m ó w ie n ia )
Fo r
używ a m y,
aż d o
g d y
m o m e n tu
m ó w im y
o
c z y n n o ś c i,
k tó ro
tr w a ła
p rz e z
ja k iś
o k r e ś lo n y
p r z e d z i a ł c z a s u , tr w a iq c y
m ó w ie n ia .
W e h a v e k n o w n ea ch o th e r fo r six m onths. Jim has liv e d in Paris f o r
1 2
y e a rs .
I h a v e be en he re fo r an h o u r.
-
J im
J e s te m
tu
-
Z n a m y
m ie s z k a p rz e z
w
s ię s z e ś ć m ie s ię c y , ( d o d z iś w łą c z n ie )
P a ry ż u o d
12
la t . (i d z iś n a d a l t a m
m ie s z k a )
g o d z in ę .
Należy zwrócić uwagę na różnicę między zastosowaniem s in c e / f o r oraz a g o : W h e n d id y o u m eet Jim ?
I
m et Jim fiv e y e a rs a g o .
-
K ie d y
a g o s t o s u j e m y z a w s z e P a s t S im p le ) H o w long have yo u kno w n Jim? I have know n Jim since 2 0 0 5
te m u .
Z na m
p o z n a ła ś
J im a ?
P o z n a ła m
(p rz y
J im a o d 2 0 0 5
W y r o ż e n ia
ever
ro k u /
od
5 la t . ( p r z y
( k ie d y k o lw ie k ) ,
s in c e
/
fo r
n e v e r... b efore
a lw a y s ( z a w s z e ) : I h a v e n e v e r trie d C hinese fo o d .
s to s u je m y
/
fo r five years.
J a k d łu g o m a s ,. ł ,rn o '
P re s e n t P e rfe c t)
( n ig d y w c z e ś n ie j) ,
the first tim e... evei
ra z ...),
H a v e yo u e v e r flo w n in a b a llo o n ? a le
J i m a 5 la t
w łą c z n ie
z d n ie m
! N ig d y
n ie
p r ó b o w a ła m
C z y k ie d y k o lw ie k le c ia łe ś b a lo n e m ?
d z is ie js z y m )
d łu g im i w ło s a m il ( p ie r w s z y r a z w ż y c iu , a ż d o
kuchni
( k ie d y k o lw
m o m e n tu
m ó w ie n ia )
"
( n ig d y ,
ie k
.
It's the first tim e I ho ve seen a w o m a n w ith such lo n g h a ir!
dla poczqtkuiqcych i wowonłOWOhyct»
c h iń s k ie j
IP "
w
,
, w g r .- m
p r z e s z ło ś c i, , .
,
Pierwszy raz w,dz
ve
t i l l n o w (aż d o teraz) / s o f a r (jak n a razie) / n o w (juz o d
):
i e Tee°nP veryn |Uc k y so fa r . - Jak na razie m ie liś m y d u z o s z c z u c ia , (w tq c z n ie z m o m e n te m iV e 'enio) have been m a rrie d f o r 2 5 y e a r s n o w . - Sq m a łż e ń s tw e m juz o d 2 5
la t. (w m o m e n c ie
ey ,’ i e n i o
są nadal m ałżeństw em )
¡aniki this m o r n in g , w e e k , m o n t h , y e a r itp. (dziś ra n o , w tym ty g o d n iu , m ie s iq c u , ro k u , it p .) to d a y (dziś) / re c e n tly (n ie d a w n o ) / la t e ly (o s ta tn io ). W y ra ż e ń z z a im k ie m t h i s m o ż n a u z y w a c <£asie P re se n t P e rfe ct ty lk o p o d w a ru n k ie m , że m o w a jest o o tw a rty m p rz e d z ia le cza su . T o n th
is
użyjemy na przykład, g d y bieżący m ie s ią c n a d a l jeszcze trw a :
ere have been m a n y c h a n g e s in o u r c o m p a n y th is m o n th . - W tym m ie s iq c u w n a s z e j firm ie iolo miejsce wiele zm ian. 've met Joan this m o rn in g o n m y w a y to w o r k . - D ziś ra n o w d ro d z e d o p ra c y s p o tk a ła m J o a n ,
wiemy w m om encie, gdy n a d a l jest p o ra n e k d a n e g o d n ia ; w y p o w ia d a ją c to z d a n ie w ie c z o re m jemy już czasu P a s t S im p le ) have been q u ite
b u s y la te ly . -
Byliśm y o s ta tn io d o ś ć z a ję c i, (i p r a w d o p o d o b n ie
eśmy)
Ć W IC Z E N IA Uzupełnij z w ro ty p r z y im k ie m fo r lu b since: o.................................... five years
h .......................................... 1 9 8 2
®.....................................yesterday
i .......................................
c.....................................C hristm as
i-
^ .................................... o v e r tw o weeks
k .......................................... 6 m o n th s
e.....................................M o n d a y
*........................................... I first s a w h e r
^
................................ 2 o 'c lo c k
A p ril
................................ 2 0 m in u te s
m .........................................o v e r a c e n tu ry n. ................................... a lo n g tim e
^ .....................................h a lf an h o u r
Uzupełnij z d a n ia o d p o w ie d n im p r z y im k ie m fo r lu b since: ° I haven't seen T o m ................................. y e a rs . om has been s ic k ................................. M o n d a y .
‘
f
I . . » „ l e d ,o , f c c o m p o n , ................................. o n ly ^
^
y parents have lived In this h o u s e .............................
19 « s
Jane hosd h hH VK ^
9 My qrand
i
’° * * °
i!
-
0 V e ' 3 m o " th s
........ ‘ ....................... Iess th ° " ° - o n t h .
’ ¿ s s l i1- mh“pitoi ;.... en in love w ith M a ry
f ..........................
♦ »• ' ,rs* hm e he saw her
nadal
tL K A GRAM A TYKA JĘZYK A A N G IE L SK IE G O
W
y b ie r z
p r a w id ło w ą
o
I h o v e
b .
M y
c.
W e have know n Lisa .... ch ild h o o d .
d .
M y
b e e n
w a itin g
it* * * 0
el^l
o d p o w ie d ź :
p a re n ts
h a ve
s is te r h a s
e .
I h a v e
f.
M y
g .
W e
h.
B e tty
liv e d
liv e d
in
b e e n
in
h a d
h a s
.... o v e r o n
m a r r ie d
A u s tr a lia
R om e
da d hos w orked h a ve
fo r T o m
....
o n
a
....
y e a rs .
S e p te m b e r.
....
^
Q
f
j b ‘ s ln c «
b ' s |n c e
C K fo r
I w as
1 2
b,since
0
a police office r ....a lm o s t 2 0 years.
o s
Q
a ^
s ix m o n t h s .
R ex, o u r d o g ,
b e e n
.... 2 5
h o u r n o w .
y e a rs o ld .
d i e t . . . . lo s t M o n d a y .
a . f0 r o
fo r
a
fa r
H
b i r o u ^
^ ''
^
fe
\
kno'
yve h° v0
' nC€
b. since
* . I** it <*ve |h o P e have I There
P rz e k s z ta łć z d a n ia , u ż y w a ją c p o d a n y c h c z a s o w n ik ó w o r a z p rz y im k ó w for i since* a .
b.
I m e t J im
f iv e
y e a rs a g o .
(k n 0 W >
..............................................................................................................................................................................................5 y e a r s .
(k n o w )
.............................................................................................................................................................................................. 2 0 0 5 .
B e tty a n d
P a u l g o t m a r r ie d
in
Ułóżzdan,a fl
O c to b e r.
a. *e / h a v e / (b e
m a r r ie d )
..............................................................................................................................................................................................8 m o n t h s .
(b e
m a r r ie d )
..................................................................................................................... ....................................................................... O c t o b e r
b. I / work / t’ c so far / the c.
I h a d
b re a k fa s t a t 8
o 'c lo c k
in
th e
m o r n in g .
(n o t e a t)
.............................................................................................................................................................................................. 6 h o u r s .
( n o t e a t)
..............................................................................................................................................................................................8 o ' c l o c k
d ever / y o u e eat / 1 / s f f. not try / w
d .
e.
T om
m o v e d
to
P ra g u e
la s t m o n t h .
( liv e )
..............................................................................................................................................................................................J a n u a r y .
( liv e )
..............................................................................................................................................................................................o v e r a m o n th .
I la s t v is it e d
9. be / very n. our b u s ir
m y g r a n d m o t h e r a t C h r is tm a s .
( n o t v is it)
..............................................................................................................................................................................................C h r i s t m a s
( n o t v is it)
..................................................................................................................................... ........................................................ 6 m o n , h s -
D a v id
a t 5
Q Przetłumar o. Czy kiec
f.
a r r iv e d
o 'c lo c k .
b. Na razii
(b e
h e re )
............................................................................................................................................................................ ................ 2 h o u r s
(b e
h e re )
............................................................................................................................................................................................. 5 ° ' d o c k '
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo rm ą c z a s o w n ik a o ra z p rz y s łó w k a m i e ve r lub never.
c. Nie czy i Nigdy r e Bezrob
Ł hczba (y o u , b e )
to
b.
( T o m , try )
........................................................... t o
c.
I (tru s t)
d .
M y
( le t)
e.
Jane
|
( ¡ t , r a i n ) ............................................................i n
g .
( y o u , lo s e )
h .
( y o u , m e e t ) ......................................................... a
i.
M r T h o m p so n
p a re n ts
B o b , I kn e w
h e 's a
9- M ojeq
C h in a ?
.
o.
c le a n
u p
th e
fla t o n
lia r . m e
b a b y s it m y little
( l i k e ) ............................................................c o o k i n g , t h a t ' s w h y
I (s e e )
M oj NoJ
h is o w n ?
th is
b ro th e r. T h e y s a y I m to o
h e r h u s b a n d d o e s it .
.........................................................y o u r w a l l e t ?
(b e
p e rs o n ?
m a r r i e d ) .......................................................... ° l , h o u 9 h h e *
........................................................... s u c h
Al/i nr»r/fl ik u io c y c ti • zaaw ansow onych
a
b e a u tifu l w o m a n
i- Miow M zyk
1 Nigd
p a r t o f A fr ic a ?
fa m o u s
ir r e s p
b e fo re .
5 5
^
łmi zdania podanym i w yrażeniam i: g f Uzupełn l*
^
^^ ■t°s the first time l>ve k
this month
before
lately
alw ays
now
this year
.............................................w a n te d to b e a n a c tre s s , th a t's w h y I w e n t to a c tin g s c h o o l.
!one has ne ve r ta k e n a n y e x a m s ................................................ th a t's w h y s h e 's s o n e rv o u s n o w . ............................... I'v e b e e n to In d ia a n d I'v e fa lle n in lo v e w ith it.
j g
We have k n o w n J im f o r o v e r 1 0 y e a r s ................................. ................ .................................... I v e c o n s id e r e d P a u l th e m o s t re s p o n s ib le a n d r e lia b le p e rs o n I k n o w . | hope it never c h a n g e s . h a v e
b e e n
a
lo t
o f
c h a n g e s in th e g o v e r n m e n t .................................................
f
T h e re
a
Sue, have yo u re a d a n y in te re s tin g b o o k s ................................................. ?
h. My son B o b b y ha s a lr e a d y b e e n s ic k t w i c e .................................................
U łó ż z d a n ia z r o z s y p a n y c h w y r a z ó w , u ż y j c z a s o w n ik ó w w o d p o w i e d n i e j f o r m ie : o. we / h a v e / la te ly / w ith o u r te e n a g e s o n / m a n y p r o b le m s
...................................................
b. I / w o rk / th is m o n th / h a r d e r th a n u s u a l
....................................................
c. so fa r / th e m o s t b e a u t if u l / Ic e la n d / b e / I / se e / p la c e
....................................................
d. ever / yo u / th in k / ? / a b o u t m o v in g to a n o t h e r c o u n t r y
....................................................
e. eat / I / s h rim p s / it's th e fir s t tim e
....................................................
f.
....................................................
not try / w in d s u r fin g / b e fo r e / I / b u t / I / h e a r it is fu n
g. be / v e ry s tric t / m y m u m / a lw a y s / w ith us
....................................................
h. o u r b u s in e s s / v e ry s u c c e s s fu l / u p till n o w / b e
....................................................
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: o. Czy k ie d y k o lw ie k p ły w a łe ś w o c e a n ie ? b. N a ra zie n ie w id z ia łe m t e g o film u . c. N ie c z y ta łe m o s ta tn io ż a d n e j d o b r e j k s ią ż k i. d . N ig d y n ie b y łe m w H o n o lu lu .
e. B ezro bocie w z r o s ło w ty m r o k u . f-
Liczba tu ry s tó w w P o ls c e p o d w o iła się o d m a ja 2 0 0 7 ro k u .
9- M o je g o n a jle p s z e g o p r z y ja c ie la z n a m o d c z a s ó w s z k o ły ś re d n ie j, h
To p ie rw s z y ra z , g d y s p o tk a ła m r o d z ic ó w m o je g o c h ło p a k a .
'•
N a u czyłe m się o s ta tn io w ie lu n o w y c h s łó w .
I-
M ia łe m w ty m ty g o d n iu w ie le p r o b le m ó w ,
k- C zy k ie d y k o lw ie k s k ła m a łe ś m a m ie ? !•
N ig d y
n ie s p o tk a łe m ta k n ie g rz e c z n e j o s o b y .
D o k o ń c z z d a n ia , o d n o s z ą c się d o w ła s n y c h d o ś w ia d ,
Iczen:
a . I h a ve n e v e r ...................... ...........
c.'
Viiive
d . So fa r I h a ve . . ................................
,he...................................... b6Stb°°k' h0Veeverread
e . I h a ve k n o w n m y best frie n d fo r / since f.
.............................................
I h a ve a lw a ys w a n te d .................................
......................................
g . M y best frie n d has n e v e r h . U p till n o w , m y p a re n ts .......................
10.5.3. Zastosowanie (2) - just, already, yet P r e s e n t P e r f e c t służy ró w n ie ż d o o p is a n ia czynności przeszłej, ale nieokreślonej konkretnie w często m a ją c e j w p ły w na c h w ilę o b e c n ą .
czasie,
I h a v e b e e n to P aris se v e ra l times. - Byłam kilka razy w Paryżu. Jim h a s b o o k e d a table at his favourite restaurant. - Jim zarezerw ow ał stolik w swojej ulubionei re s ta u ra c ji.
H a v e y o u h a d lu n c h ? - J a d ła ś już lunch?
N a le ż y z w ró c ić u w a g ę , że d o d a n ie w powyższych zd a n ia ch o ko liczn ika czasu w ym ag ałob y użycia czasu
P a s t S im p l e .
I was in Paris last summer. -
Byłam w Paryżu zeszłego lata.
Jim b o o k e d a table at his favourite restaurant y e ste rd a y . - Jim zarezerw ow ał wczoraj stolik w s w o je j u lu b io n e j re s ta u ra c ji.
D id y o u h a v e lunch with Tom last w e e k ? - Czy ja d ła ś z Tom em lunch w zeszłym tygodniu? P r e s e n t P e r f e c t zasto sujem y d o o p is a n ia stanu o b e c n e g o , który jest rezultatem czynności przeszłej, za zw ycza j n ie o d d a lo n e j b a rd z o w czasie.
O h no! I h a v e lost m y keys! - O h nie! Z g u b iłe m klucze. C z y n n o ś ć (z g u b ie n ie kluczy) m ia ła m iejsce w przeszłości, a le jest o n a ściśle związana z teraźniejszością, na p rz y k ła d : z g u b iłe m klucze i teraz n ie m o g ę d o sta ć się d o m ieszkania. U życie cza su P a s t S i m p l e (I lost m y keys.) s u g e ro w a ło b y czynność przeszłą, która me ma wpływu na m o m e n t m ó w ie n ia : Z g u b iłe m kied yś klucze, ale po tem je znalazłem lub nie, ole teraz nie ma to za nego
Zn° Pe te r h a s h a d a c a r accident.
-
Peter m ia ł w ypa dek sam ochodow y, (jest teraz
L J
w s z p ita lu )
p r a w d o p o d o b n e
\
H e 's w a s h e d the car. - O n um ył s a m o c h ó d , (który w y g lą d a teraz ładme)
I ......n n e n w a n V C h
un kontekście P r e s e n t P e r f e c t łączy się z c h a ra k te ry s ty c z n y m i o k o lic z n ik a m i czasu. Sq to : j u s t c0 . ) / a l r e a d y (już) / y e t ( już - w p y ta n ia c h / jeszcze nie - w p rze cze n ia ch ).
^
I have just h a d a c u p o f c o ff e e . - W ła ś n ie przed c h w ilą w y p iła m filiż a n k ę kaw y. Tom has just g o n e o u t.
Tom d o p ie ro c o w yszedł.
Have you p a c k e d y o u r s u itc a s e a lr e a d y ? - C zy s p a k o w a łe ś już w a lizkę ? Billy has a lre a d y d o n e his h o m e w o r k . - B illy o d r o b ił już p ra c ę d o m o w ą . Have you
b o u g h t a ll
your
C h ris tm a s
p re s e n ts
y e t?
-
Czy k u p iła ś
już w szystkie
prezenty
świąteczne?
•Inne zastosow anie P r e s e n t P e r f e c t zas present P e rfe ct jest p o w s z e c h n ie używ any w c o d z ie n n y c h ro z m o w a c h , lis ta c h , w ia d o m o ś c ia c h K asow ych,
t e le w iz y jn y c h
jó ź n ie i b ę d z i e o p i s y w a n e
o ra z ra d io w y c h , w c e lu w p ro w a d z e n ia p e w n e g o te m a tu , w y d a rz e n ia , któ re w
czasie P a s t S im p le . N a p rz y k ła d :
- W here ha ve y o u b e e n ? - G d z ie byłeś? - I've been to th e c in e m a . - Byłem w kinie. - W hat d id y o u see? - C o w id z ia łe ś ? - I saw the n e w J a m e s B o n d film . - W id z ia łe m now y film o B ondzie.
a.
( w a s h ) .............................................................................................................
B o b 's c a r is c le a n no w .
b.
( l o s e ) ............................................................................................................................................................................... I
c a n 't fin d m y glasses.
c.
( c u t ) .............................................................................................................M y
d.
( s t e a l ) .............................................................................................................I
e-
(b re a k d o w n )
I-
( w in )
9
( s t o p ) .............................................................................................................It's
fin g e r is b le e d in g . d o n 't have a b ike a n y m o re .
............................................................................................................... I c a n 't use the c o m p u te r.
............................................................................................................ M atysz has a g o ld m e d a l now . n o t ra in in g now.
h- (eat a s a n d w ic h )............................................................................................................... I a m n o t hu n g ry.
^ •.IK A
g r a m a t y k a języka
d a n ia o d p o w ie d n ią fo rm ą c z a s o w n ik a o r a z just, already lub yet:
i °
a n g ie ls k ie g o
W « (hove / a lr e a d y ,...............................|u nch, w .V e n o l h u ngn f. a n
c o p y
y o Ur M a th s
m sorry you
c.
B r ia n
is n
t
m is s e d
a n
e.
T o m (phone
f-
I d o n
t
fe e l
e x e r c is e s ?
B ill.
h o n e s t
/
H e
S o rry ,
( le a v e /
p e rs o n .
I
g o in g
o u t.
-
/
y e t ) .................................................
j u s t ) ......................................................
h o p e
j u s t ) ..............................................
lik e
I (n o t d o
he
W h a t? !
yo u
(n o t
s a id
he
B ut
in v e s t
w ill b e
I (b o o k
/
/
y e t)
la te
..............................................
fo r th e
a lr e a d y )
j n b is
b u s in e s s
m e e tin g .
................................................ u s a
ta b le a t
the
restaurant. kno w
g .
I
h .
T h e
i.
I (hear
j.
I am
n o t g o in g
k.
(y o u
/
I.
th e
tra in
B o b ,
d e a d lin e
fro m
/
is t o d a y , b u t I ( n o t f i n i s h
L iv e r p o o l ( n o t a r r iv e
j u s t ) ............................................... t h e
te ll /
to
th e
y e t)
new s o n
w ith
yo u
y e t ) ............................................. t h e
................................................. th e
b e ca u se
a l r e a d y ) ................................................t h e
it h a s a
r a d io . W h a t a
................................................. e v e r y o n e
a lr e a d y )
( w a lk /
c in e m a
/
/
d o g ?
I
(s e e /
W ła ś n ie
b .
J u ż c z y ta łe m
c.
N ie
w id z ia ła m
d .
N ie
d o s ta ła m
e .
Już
r o z m a w ia ła m
f.
Jeszcze
g .
W ła ś n ie
z a d z w o n ił T o m .
h.
W ła ś n ie
p r z e s ta ło
j.
Już
b y ła m
;
Już
n a p is a ła m
k .
Jeszcze
|
L e k c ja
m .
J u ż o d d a ła m
n .
Już
z ja d ła m
n ie
n ie
tę
o b ia d . k s ią ż k ę .
je s z c z e je s z c z e
film u .
z a p r o s z e n ia
o d
Jane.
z s io s t r ą .
z r o b iła m
w
te g o
z a ku p ó w .
p a d a ć ,
P a ry ż u . lis t d o
b a b c i.
s p r z e d a ła m
w ła ś n ie
s ię
s ta re g o
s a m o c h o d u .
z a c z ę ła .
c i p ie n ią d z e .
r o z m a w ia ła m
z Ja n e
o
w a k a c ja c h .
2 0 - m in u te
t e r r ib le
d e la y .
e a rth q u a k e !
a l r e a d y ) ...............................................t h i s f i l m .
a b o u t th e N o , I (d o
s u r p r is e /
it /
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i, u ż y w a ją c just, already, yet: a.
p r o j e c t ............................................
p a rty fo r J a n e ?
y e t ) ........................................ .
.
5 4 porównanie czasów Present 1
j Past Simple S im p le
P a s t Z°
" Z
p r z e s z łe , d o k o n a n e , k t ó r e
^ ''" 'z o d n e g o z w ią z k u n ^ e k s tu
L
w y ra ż a m y
ma w p ł y w u
Simple
na
czynności przeszłe, które m a ją bezpośredni
n ie
z te r a ź n ie js z o ś c ią ,
z d a n ia w y n ik a , ż e d a n a
c zyn n o ść
m o m e n t t e r a ź n ie js z y .
u żyw a m y z a w s z e , m ó w ią c
o
Za p o m o c ą czasu P r e s e n t P e rfe ct wyrażamy
P a st
o k r e ś lo n e j
w pływ n a teraźniejszość lub takie, które zaczęły się w przeszłości i trw ają nadal. I h a v e w o r k e d as a te a c h e r fo r 10 y e a rs now . - P racuję ja ko nauczycielka od 10 lat.
f j o i e d as a te a ch e r fo r 1 0 y e a rs . Pracowałam jako nauczycielka przez 1 0 lat. (jaźnie procuję jako nauczycielka)
(zaczęłam pracow ać 10 lot tem u i nadal to robię) J a n e h a s lo s t h e r w a lle t. S h e 's lo s t a ll h e r
jane lost her w a lle t last w e e k .
m o n e y a n d c re d it c a rd s .
- W zeszłym tygodniu Jane z g u b iła portfel*
- J a n e z g u b iła
(niewierny, czy go znalazła czy nie, a le fakt
p ie n ią d z e
len nie ma wpływu na teraźniejszość)
ż a d n y c h
p o r t f e l. S tr a c iła
i k a rty
k re d y to w e ,
p ie n ię d z y
i je s t w
w s z y s tk ie ( n ie
m a
te ra z
t r u d n e j s y tu a c ji)
Napoleon B onaparte d ie d in 1 8 2 1 . - N a p o le o n B o n a p a r t e
u m a rł w
18 2 1
ro k u .
Czasu Past Sim p le używamy zawsze, gdy
G d y nie jest znany d o kła d n y czas w ykon ania
znany jest dokładny czas w yko n a n ia czynności
czynności przeszłej, używamy czasu P r e s e n t
wprzeszłości W zdaniach p o ja w ia ją się w tedy
Perfect. W zdaniach stosowane są wtedy takie
to
o kre śln iki jak: re c e n tly / la te ly (ostatnio), s o
temu), last m onth (w zeszłym m iesią cu), when 1 was a child (kiedy b yłe m dzieckiem ),
f a r (dotychczas, jak na razie), just (właśnie), a l r e a d y (już), th is m o r n i n g (dziś ra n o -
in l 980 (w 1980) itp.
po d w a ru n kie m , że nadal jesl rano) itp.
1was ¡n Rome last y e a r.
I'v e bee n to Rom e recently.
W zeszłym roku byłam w Rzymie. Tom left an ho ur a g o .
- Byłam ostatnio w Rzymie.
^0fłl wyszedł godzinę tem u.
^
Tom h a s just left. - Tom w łaśnie wyszedł.
aosie Past S im p le m ożliw e jest za d a n ie
W P re s e n t Perfect nie jest możliwe zadanie
ni° 0 f° ' kiedy coś się w yda rzyło W h e n
pytania W h e n ... ? (kiedy?), możliwe jest za to
,d ••• / W hen w a s (w e re ) ... ? lu b W h a t ,lr" e ...? did the accident h a p p e n ? _ * edy wydarzył się wypadek? J18" d,d you meet B o b ? J * dy Podałeś Boba? 6n were y ou in R om e?
zadanie pytania H o w lo n g ... ? (Jak długo ... ?)
H o w lo n g have yo u know n B o b ? - Jak d łu g o znasz Boba?
H o w lo n g have yo u lived in R om e ? - Jak d łu g o mieszkasz w Rzymie?
H o w lo n g have yo u been m a rrie d ? - Jak d łu g o jesteście małżeństwem?
byłeś w Rzymie? 'O k u the p a rty start? ^ — — [p o c z ę ła się im preza?
"’ ’■ ^ o b c e .p l
d la p o c z ą tk u ją c y c h
t za a w anso w anych
— - ^ « C Ł iK |EGO
ć w ic z e n ia
.. .d o n '0
y < ;>
Í1 “ * Z Qn' ° ią P ° P ra w r*e? Z n a jd ź i p o p r a w w nich b łę d y : o- O h n o ! | b u m f d jn n e r agQ jn!
,0. . y ° M C.
l
' ™
* " * »
ch i|d h o o d . He is my best fnend.
otld^re!urn
c-
o n i ived m Poznań f0 r 2 years, he likes it o lo t there.
i
500
N a p o le o n has lost the b o ttle o ł W a te rlo o in 18 1 5 .
n fo . T»
#B^ rS/'be) •
«
e. H o w m any p e o p le d id you invite so far?
e-
f.
A le x a n d e r G ra h a m Bell invented the telephone in 187Ó.
I
g
O ld you see any g o o d m ovies recently?
9' h.
h. H a ve yo u a!ready had breakfast?
They{B°ish> -
J * w w « 1ir
«
T o m has g ra d u a te d in 2 0 0 2 .
i
H a ve you seen my glasses anyw here-
Boon's dod ('
< I (no*eatl Joke (not bel
U łó ż z d a n ia z ro z s y p a n y c h w y r a z ó w , u ż y w a ją c c z a s o w n ik ó w w o d p o w ie d n ie j formie w c z a s ie Past Simple lu b Present Perfect: a
m ove
b
I
to A u stra lia
Q Uzupełnij
di<
Present Perfec
tw o years a g o • Jason
\ - Tom and I
a nurse
w ork
since 2 0 0 1
as
-Where (th -They (go)
C. recently
B ob
d. in Pons
m eet
a new c a r
buy
over ¿ 0 years ag o
- 1(never.
my grandparents B
e
Bem-
o skiing trip i break
last m onth
on
- H o w lo n < - W e (k n o v
her lea
- W h e r e (y
my w a lle t ! lose / fo r a second tíme / I / all documents
{
this m onth
- W e ¡m e e
and C
g
..........
invent / w hen / ? / the telephone / be ~ H
h
one
'U iu s t /■
be fore / I / be / never / a ro ck concert / to
“ H id “ H id *
Z a p y ta j o p o d k re ś lo n ą czę ść z d a n ia : 0
I hove know n Jim fa r 10 V M S
b
W e have been best friends sinps_L2SQ
ÍU H
" Oh no
c . w e m et in J 3 S Q a t a fo o tb a ll gam e. d |n ? 0 0 3 . we went o n a ro und -the -w orld trip together.
[fol 'P.OOr P
e. Jim an d C a ro lin e have been m arried f a r _ ia jf ia s f g
In ? 0 0 5 Jim 's da ugh ter was bom . . s m o o t h Jim m oved to a new house next to mine.
h. So w e've been neighbours ssflCiLAiffi!
_____ „ . i ..„«-»eh i iao«on$o»-anyct>
(h
'So) . .........
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo r m q c z a s o w n ik ó w w c z a s ie Past Sim ple lu b
Perfect:
Present
police (a rre s t) ..........................................t h
T he
(y o u g ! O h
n o !
S o m e b o d y
Sandra
d .
o n
th e
(re tu rn )
I (n e v e r /
f.
I c o m p le te ly
j.
B r ia n 's
o f th is
fro m
s h e
(fo rg e t)
w o rk ,
I (n o t e a t)
I.
Jake
/
(w o rk )
b e ) to
........................................ i n
.........................................a n y t h i n g
( n o t b e ) ........................................w e l l
U z u p e łn ij
d ia lo g i
b ik e !
I ( l e a v e ) .........................................
(h a v e )
I 'm
........................................
n e w
th a t
n e w
b a n k
to d a y . la t e ly
so
a
c o m in g to
p o o l
sh e
tw o
it h e r e
fro m
th e
-
Tom
-
W h e re
-
They
-
I (n e v e r /
B. -
H o w
a n d
B e tty
( ju s t /
(th e y /
g o )
w a s
fu r io u s
w e e k s
W e
-
W h e re
-
W e
(y o u
k n o w )
y e a rs ,
b u t h e 's
r e tir in g
(y o u
(m e e t)
/
m e e t)
e a c h
f in a lly
fo r m q
(g o )
.......................................... t o
c z a s o w n ik ó w
w
th e
d o c to r
c z a s ie
I ( ju s t /
N o , I d o n 't lik e
P a u l (h a v e )
F
e
n o !
S c h o o l.
g o o d
b o o k s
r e a d in g /
lik e )
t h a t k in d
r e c e n tly ?
(y o u o f
w e
.............................................t o
la te s t n o v e l
b y
T e rry
P ra tc h e tt.
/
e v e r /
re a d )
a n y
o f h is
b o o k s ?
lite r a tu r e .
a c c id e n t!
............................................ ?
.......................................... d o w n M a y b e
th e
it?
..............................................
W h a t (h a p p e n )
P o o r P aul _ I
a n y
fin is h )
Y e S / 1 d » d ...............................................
O h
y e a rs .
yo u ?
......................................... ( y o u
§
1 0
.............................................. ?
......................................... ( y o u , r e a d ) N o , a n d
c o n c e rt.
o th e r fo r o v e r
........................................... a t H i g h
th e
s h o u ld see
h im
s ta ir s
a n d
v is it h im
n e x t y e a r.
s ta r v in g .
............................................... S a r a h ?
( k n o w ) ...........................................
m e .
p o o l?
o f th e m .
/
w ith
fa r?
fo r o v e r 3 0
h e
E d ito r s
h e a r)
lo n g
-
th e
a g o !
a g o .
............................................ o u t .
( g o ) ........................................... t o
m in u te s
th a t.
.............................................. ?
g o )
1 0
a ttic .
resent Perfect: ,
y e s te rd a y .
s h o w e r a n d (lie ) ......................
c h a n g e
a n d
s w im m in g
P a r is
I 'm
so
b ir th d a y
s w im m in g
b e ) to
a
o d p o w ie d n iq
n o t p la n n in g
K e lly 's
te r r o r is t a tta c k
b e fo re ?
n o is e
a n d
t i m e s ........................................ ( y o u ,
d a d
k.
a lr e a d y
fo r th e
a u th o r
(h e a r)
........................................ b u i l d i n g t h e
m a n y
m y
.......................................... a b o u t
/
r e s p o n s ib le
S w e d is h
.......................................
( s te a l)
s u d d e n ly
h ............................................ ( y o u H o w
h e a r)
p e o p le
b e ) ......................................... m a r r i e d
( f in is h )
i.
e v e r /
.......................................
s o fa . T h e n
e
g. They
/
e
in
y e s te rd a y .
(b re a k ) h o s p ita l?
h is
le g .
P ast
y e s te rd a y .
S im p le
lu b
W IELKA G RAM A TYKA
JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
10-6. Czas Present Perfect Continuous i » * |is
10.6.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania T w ie r d z e n ia ^ C za s
P r e s e n t P e r fe c t C o n t in u o u s ,
5^ ja k
ka żd y
czas
C o n t in u o u s ,
s k ła d a
s ię
c z a s o w n ik a „b y ć " oraz czasow nika z końców ką - i n g , czyli z form y h a v e
z
-
d fb c c
o d p o w i e d n i e j fo rm y
been
:eG
lub h a s been
(die trzeciej os. I. p o j.) oraz czasow nika z koń ców ką - i n g . Przy tw orzeniu im iesłow u obow iązują te same re g u ły c o w pozostałych czasach C o n t in u o u s (patrz Rozdział 1 0 .2 .). I h a v e b e e n re a d in g a b o o k . - C zytałam książkę.
'
i0i ^
Y o u h a v e b e e n w o r k in g r e a lly h a rd . - Bardzo ciężko pracow ałaś. T o m h a s b e e n h a v in g a b a th . - Tom b ra ł kąpiel.
j. My
M y frie n d s h a v e b e e n w a itin g f o r m e since 5 o 'c lo c k . - M o i znajom i czekali na mnie od piątei
Żarnie P rz e c z e n ia i p y ta n ia Przeczenia tw orzym y, d o d a ją c d o h a v e / h a s słów ko przeczące n o t. Popularne są form y skrócone: h a s n ' t o ra z h a v e n 't . T o m h a s n 't b e e n fe e lin g w e ll a ll e v e n in g . - Tom nie czuł się dobrze cały wieczór. It h a s n 't b e e n r a in in g m u c h la te ly . - Nie p a d a ło o sta tn io zbyt dużo. T h e y h a v e n 't b e e n s tu d y in g a t a ll f o r th e e x a m , - O n i w cale nie uczyli się przed egzaminem.
M
I h a v e n 't b e e n s le e p in g . I'v e b e e n re a d in g a b o o k . - N ie spałem . Czytałem książkę ~ m
a.
Kn
b Wc
c. Dc
d. Be
e. Th
g.w
Pyrania zam knięte (tak / nie) tworzym y przez inwersję, staw ia ją c na początku h a v e / h a s , następnie p o d m io t, p o te m b e e n oraz czasow nik z końców ką - i n g , o na końcu d o p e łn ie n ia . H a v e y o u b e e n ru n n in g ? - Biegałeś?
Q Utó;
Y e s , I h a v e , lu b N o , I h a v e n 't.
0. y
H a s it b e e n s n o w in g h e a v ily ? - Bardzo p a d ó ł śnieg? Y e s , it h a s . lu b N o , it h a s n 't. 4! P ytania o tw a rte tw orzym y, d o d a ją c no początku pytania ta k / nie o d p o w ie d n i zaim ek lub przysłówek:
e
w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h y (dlaczego), w h o (kto), h o w m a n y / m u c h (ile) itd.
i.
W h a t ha s h e b e e n d o in g a ll d a y ? - C o on ro b ił cały dzień?
g
H o w lo n g h a v e y o u b e e n w a itin g fo r m e? - Jak d łu g o na m nie czekasz?
h
W h y h a s M a r y b e e n s tu d y in g a ll n ig h t? - D laczego M a ry uczyła się c a łą noc?
0
Uzupełnij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo rm q p o d a n y c h c z a s o w n ik ó w : 0
it (ra in )......................
fo r
b. John (work)
h o u rs .
a ll n ig h t.
I (Stu d y )............................. o t th is university since 2 0 0 9 . d. The children (play) ........................... in the p la y g ro u n d since breakfa st. e j im (s it)........................... in fro n t o f th e TV a ll d a y lo n g . f
| (le a rn )........................... E n g lish since I w as 6 years o ld .
g.
Mary and her frie n d s (shop)
h
| (lo o k )............................fo r m y glasses a ll da y a n d I still c a n 't fin d them a n yw h e re .
¡. Kate ( c o o k ) j
........................................ a ll
a fte rn o o n .
a ll w e e k e n d - w e 're h a v in g guests to n ig h t.
My d a u g h te r (talk) ............................o n the p h o n e fo r hours.
Zamień z d a n ia n a p rz e c z e n ia : a. It has been sn o w in g a ll n ig h t.
....................................................
b. We have been p a rty in g a ll w e e k e n d .
....................................................
c. Dad has been m o w in g th e la w n a ll a fte rn o o n .
....................................................
d. Betty has been w ritin g a d ia ry a ll he r life.
...................................................
e. The cou ncil has been d e b a tin g since 12 o 'c lo c k .
...................................................
f.
....................................................
Tom has been re a d in g f o r th re e h o u rs.
g. We have been d e c o ra tin g the tre e a ll e v e n in g .
...................................................
h. We have been w a itin g f o r T o m fo r o v e r h a lf an h o u r .........................................................
U łó ż
pytania z r o z s y p a n y c h słów , użyj c z a s o w n ik ó w w o d p o w ie d n ie j formie:
a. you / w a it / why / so lo n g
....................................................................................
b. you / Spanish / le a rn / lo n g
....................................................................................
c. how long / sleep / yo u
....................................................................................
d. M ary an d Paul / a ll n ig h t / d a n c e
....................................................................................
sing / w ho / in the sho w
....................................................................................
f- it / get / lately / w a rm e r
....................................................................................
9- tennis / play / h o w lo n g / you
....................................................................................
h. what / Tom / a ll a fte rn o o n / d o ..................................................................................................
w ielk a
ję z y k a
gram atyka
a n g ie l s k ie g o
ośc ćYnn
^ niC1 ■ i f? eI!ośc''
10.6.2. Zastosowań le s e n t P e r fe c t C o n t in u o u s
u ż y w a s ię w
n a s t ę p u ją c y c h
o n a
a
tr w a ją
lu b
za ko ń czon a
■ w id o c z n e w
d o p ie r o c o
s ię z a k o ń c z y ły . W a ż n a
c z y n ie . D łu g o t r w a łe
c z y n n o ś ć , j e j t r w a n i e , a n i e t o , c z y jest
je s t s a m a
I h a v e be en jo g g in g fo r tw o hours, I'm exhausted n o w . ( n ie d a w n o
* 9
■
9 ° ''
O
" >
*
w y k o n y w a n i e d a n e j c z y n n o ś c i p r z y n o s i c z ę s t o r e z u l t a t y , k t ó r e so
te r a ź n ie js z o ś c i.
te ra z w y k o ń c z o n a ,
. '• 'O k o n te k s ta c h :
o o p i s a n i a c z y n n o ś c i l u b s t a n ó w , k t ó r e t r w a ł y p r z e z j a k i ś p r z e d z i a ł c z a s u , k t ó r e z a c z ę ł y s ię w p r z e s z ło ś c i ' na
U1
s k o ń c z y ła m
-
B ie g a ła m
b ie g a ć , w ię c t e r a z je s te m
Jim has been re a d in g fo r five hours now .
-
J im
c z y ta
ju ż
od
p r z e z d w i e g o d z i n y , je s te m
'0.6-3•
i Prt
w ykończona) p ię c iu
g o d z in ,
(c z y n n o ś ć
n ie je s t
zakończona)
W h o has been using m y phone? e w id e n tn e
-
K to u ż y w a ł m o je g o t e le f o n u ?
( k t o ś u ż y w a ł t e g o t e le f o n u i s q te g o
OnsPresenł
P e rfe c
zako ńczon ą ('
o z n a k i)
Y o u r eyes a re re d . H ave yo u been crying?
-
M a s z c z e rw o n e o czy?
> 4
P ła k a ła ś ?
która pa»'
nijjjiniejsości - waz d la
p o d k r e ś le n ia , ż e
te g o
d a n a
s q p e w n e w y r a ż e n ia
czynność
b y ła
w ykonyw ana
p rz e z
p e w ie n
p r z e d z ia ł c z a s u .
S to s o w a n e d o
s skończona: uqq has r e p a ir e d ń
i p r z y im k i:
-Tcmnaprawił sarrtc
since / for
( o d , p rz e z ) -
a n a lo g ic z n ie
d o czasu
Present Perfect: .¡35 P re s e n t P e r ł e
I ha ve been w o rk in g here since N ove m be r. - Pracuję tu od listopada-
ą n o fe k tó re j r e z u l t
Tom has been m o w in g the law n fo r three hours now !
-
Tom
ju ż o d t r z e c h g o d z i n k o s i tr a w n ik ! dr« a na te r a ź n ie js z
a ll + d ay
/
night / m orning
/
r o k it d .
/
Tuesday / w eek
/
year
torn has b a k e d a it d . -
( c a t y d z ie ń / n o c / p o r a n e k / w to re k u p ie k ła c i o ;
t y d z ie ń /
I ha ve been clea ning the house a ll m orning. Jessica has been studying a ll w eekend.
-
I have been thin king a b o u t you all night.
r ó w n ie ż
n ie k tó r e
a a s o w n ik i
w s k a z u ją
na
wsio) -
C a ły r a n e k s p r z ą ta ła m
J e s s ic a u c z y ła -
M y ś la ła m
c z y n n o ś c i,
o
dom .
tobes painted tf
s ię c o ły w e e k e n d . t o b ie c a łą
' "-tf pomalował n
noc.
holowane mieś k tó re
z a z w y c z a j tr w a ją
p rz e z
d łu ż s z y
czas
i sq
Present Perfect Continuous. S q t o m . i n . learn ( u c z y ć s i ę ) , lie ( l e ż e ć ) , live ( m i e s z k a ć ) , rain ( p a d a ć - o d e s z c z u ) , snow ( p a d a ć - o ś n i e g u ) , sit ( s i e d z i e ć ) , sleep ( s p a ć ) , stand ( s t a ć ) , study ( u c z y ć s i ę , s t u d i o w a ć ) , work ( p r a c o w a ć ) . W c z a s i e Present Perfect C o n t in u o u s p o i a w i a i q s i ę t e ż c z ę s t o t a k i e c z a s o w n i k i j a k think ( m y ś l e ć , z a s t a n a w i a ć s i ę ) , wonder ( z a s t a n a w i a ć
c z ę s to
s ię ,
s to s o w a n e w
hope
ro z w a ż a ć ),
( m ie ć n a d z ie ję ) .
I'v e been thinking a b o u t y o u r idea, and I'm not convinced it's a go od one. s ię
nad
tw o im
p o m y s łe m , a le
W
s p e c y fic z n y m
z n a c z e n iu
n ie je s t e m
w y s tę p u je
w
Z a s ta n a w ia łe m
Present Perfect Continuous
have been w anting to see that film fo r weeks now!
film!
Ikujqcych i loowansowonych |olku|.K
tio
i * * - . *
t
" « U lh
p rz e k o n a n y , że to d o b ry w y b ó r.
c z a s o w n ik
want
łenij ( c h c ie ć ) .
S łu ż y o n d l a p o d k r e ś l e n i a , j o k b a r d z o c h c i e l i ś m y c o ś z r o b i ć : |
* e Se r
-
Już o d
k ilk u t y g o d n i c h c ia ła m
z o b a c z y ć »en
10. C Z A S Y
0nia a y n n o ś c i, któ re b yły lu b n a d a l sq z w y c z a je m lu b n a w y k ie m i w ie lo k r o tn ie p o w ta rz a ły do oP1
»szłości:
* ¿ ¡ w p ta s z ę » .:
be„
I h0Ye b e e n s ta y in g u p la t e f o r t h e p a s t w e e k - r p a r in g e v e r y n ig h ,
codziennie wieczorem.
sss -
.
^
W
e m <>nth. - p rze z c
.
D„,_
* * p * no
2
^
ę SPQĆ-
10.6.3. Porównanie czasów Present Perfect
' Present Perfect Continuous Czas P re s e n t P e r f e c t o p is u je czyn n o ść
C zas P r e s e n t P e r f e c t C o n t i n u o u s
przeszłą, z a k o ń c z o n ą (w b a rd z o b lis k ie j
p o d k re ś la s a m ą czyn n o ść, jej trw a n ie - nie
przeszłości), która p rzyn io sła e fe k ty
in te re s u je nas, czy czyn n o ść z a k o ń c z y ła się czy
w teraźniejszości - w a żn y jest fa k t, że c z y n n o ś ć
nie :
jest zakończona:
D a d h a s b e e n re p a ir in g the c a r all
Dad Has r e p a ir e d th e c a r .
a fte rn o o n .
-Toto na pra w ił s a m o c h ó d .
- T a t a n a p ra w ia ł s a m o c h ó d c a łe p o p o łu d n ie .
Czas P r e s e n t P e r f e c t o p is u je z a k o ń c z o n ą
P r e s e n t P e r f e c t C o n t i n u o u s ró w n ie ż
czynność, której re z u lta t w id z im y lu b k tó re j e fe k t
w s k a z u je na re z u lta t c z y n n o ś c i, a le w y n ik a o n
wpływa na teraźniejszość:
z d łu g o ś c i jej trw a n ia .
Mum has b a k e d a c a k e .
M u m is tired b e c a u s e sh e h a s b e e n b a k in g
- M am a u p ie k ła c ia s to , (e fe k te m jest g o to w e
a cake .
ciasto) Tom has p a in te d th e fla t. -T o m p o m a lo w a ł m ie s z k a n ie , (e fe k te m jest p o m a lo w a n e m ieszka nie)
- M a m a jest z m ę c z o n a , p o n ie w a ż p ie k ła c ia s to , (ale n ie w ie m y , czy s k o ń c z y ła )
T om is dirty b e c a u se h a s b e e n p a in t in g the flat. - T o m jest b ru d n y , p o n ie w a ż m a lo w a ł m ie s z k a n ie , (ale nie w ie m y , czy skończył)
Za p o m o c ą P r e s e n t P e r f e c t o p is z e m y , ile
razy m ia ła m ie jsce z a k o ń c z o n a , przeszła
Za p o m o cą P r e s e n t P e r f e c t C o n t in u o u s p o d k re ś lim y , ja k d łu g o trw a ła d a n a czy n n o ś ć :
I h a v e visited A th e n s 3 times.
I h a v e b e e n livin g in A t h e n s fo r o v e r 2 m onths.
- Byłem w A te n a c h 3 razy.
- M ie s z k a ła m w A te n a c h p o n a d 2 m ie s ią c e .
Tom h a s p la y e d tennis tw ice this y e a r.
T om h a s b e e n p la y in g te n n is all a fte rn o o n .
czynność:
T o m g ra ł w te n isa d w a ra zy w tym ro k u .
- T o m g ra l ten isa c a łe p o p o łu d n ie .
m im B I E L S K I
EGO
Ć W IC ZEN IA U z u p e łn ij zd an ia odp o w ie d niq formq czasowników w czasie Present Perfect!ub Pres »
Perfect Continuous: a
1 (r e a d ) .................................... fo r ^
h o u rs a n d I ( r e a d )
....................... tw o chapters.
b . Y o u ’ re a ll d ir ty ! - I ( r e p a ir ) .................................... the car. c.
H o w m a n y tim e s (vis it) .....................................g ra n d m a this year?
d . I ( w o n d e r ) ..................................... m a y b e w e c o u ld g o aw ay fo r the weekend? e . T o m (fin is h )
his h o m e w o rk a n d he's g o in g ou t with friends now.
f
I h a v e a n e x a m to m o r r o w , th a t's w hy I (s tu d y )................................all w eekend.
g
| ( t r y ) ...................................... to save s o m e m o n e y fo r the past six m onths. And I (sa ve )........................ a b o u t 1 0 0 0 z lo ty s .
h
T o m (w o rk ) ......................................o\\ n ig h t, th a t's why he has overslept this m orning.
¡.'
| (lo s e )
j.
It ( s n o w ) ...................
k.
H o w lo n g (y o u , l e a r n ) ....................................E nglish?
I
W h a t 's th a t s m e ll? (y o u , s m o k e ) ................................
m y glasses, I ( lo o k ) .................................. fo r the m fo r over tw o hours a ll n ig h t. ?
C zy poniższe zdania sq poprawne? Znajdź i popraw w nich błędy: a . I h a v e t h o u g h t a b o u t it a ll d a y . M a y b e it's a g o o d id e a . b
I 'm a ll s w e a ty b e c a u s e I h a v e b e e n jo g g in g .
c.
M y m u m h a s r e a d a b o o k f o r o v e r tw o h o u rs .
d . H o w m a n y b o o k s h a s J.K . R o w lin g b e e n w ritin g ? e . T o m is la te a g a in ! W e 'v e b e e n w a itin g fo r a lm o s t h a lf o n h o u r. ^n łh < ; n o w a n d w e 're ru n n in g o u t o f m oney. tr a v e lle d f o r th re e m o n th s n o w si---We re e years. ( W e h a v e U n knowing Jim fo r o v e r th
9worked hard since e a rly m n o rn in g .
W e have b e e n k -
h
T a ke o b re a k - yo u
ve
10. CZASY
I I l f Uzupełnij teksty podanym i czasow nikam i w o d p o w ie d n ie j form ie Present Perfect , Present Perfect Continuous lu b
Past Simple:
A. Bob ( p lo y ) ....................................te n n is s in c e h e w a s 5 y e a rs o ld . R e c e n tly h e ( w i n ) .......................................tw o im portant to u rn a m e n ts . H e (a lw a y s / w a n t ) ....................................to b e a te n n is p la y e r a n d h e (p r a c tis e ) .................... e v e ry d a y . H e ( n e v e r / m is s ) / return) .................................. fr o m
a
t r a in in g s e s s io n . L o o k ! H e (
h is tr a in in g . H e 's e x h a u s te d b e c a u s e h e (p la y ) .....................................
with his c o a c h fo r th re e h o u rs .
B. A m a n d a is m y m u m 's b e s t fr ie n d . S h e ..................................... (w o r k ) a s a m o d e l f o r a lm o s t 1 0 y e a rs . N o w
she is a m o d e llin g a g e n t a n d tra v e ls a lo t. S h e o fte n m o v e s fr o m o n e p la c e t o a n o t h e r . S h e (liv e ) .....................
in a c o u p le o f d iffe r e n t p la c e s in h e r life . S h e (liv e )
in N e w Y o r k
for som e tim e n o w . A m a n d a (ju s t / re tu rn ) .................................... h o m e a f t e r a lm o s t 1 0 h o u r s o f w o r k . jhe n e e d s to re la x . S he ( d o ) ..................................... o v e r tim e a lm o s t e v e ry d a y .
t
W IU K A
° ' iM A T i«
'w
« *
a n g ie l s k ie g o
ł0.7. Czas zaprzeszły Past Perfect 0.7.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania ^
,
Q S ^ ^ e r ^ e c * s W a d a s ię z c z a s o w n ik a c ó w
F o rm a
ą
ed
d la
c z a s o w n ik o
c z a s o w n ik ó w
p o s iłk o w e g o
r e g u la r n y c h
je s t t a k a
had
p o s iłk o w e g o
s a m a
o ra z d la
tz w .
o r a z im ie s ło w u
tr z e c ie j f o r m y
w s z y s tk ic h
W e h a d m o v e d to L o n d o n b e fo r e Jim s ta rte d s c h o o l. Jim z a c z ą ł szkołę. T h e c o n c e r t h a d b e g u n b e fo r e w e a r r iv e d . I h a d m e t J im b e fo r e h e jo in e d o u r te a m .
Przeczenia tw orzym y,
d o d a ją c
h a d n ' t . Pytania
z a m k n ię te
p o d m io t, p o te m
im ie s łó w , a
p rzysłó w ek: w h a t
(c o ),
d o
(ta k / n o
w h e re
c z a s o w n ik a
had
-
-
w y b u c h e m
c z a s o w n ik ó w
-
P r z e p r o w a d z iliś m y s ię
K o n c e r t z a c z ą ł s ię , z a n im P o z n a łe m
s łó w k o
J im a , z a n im
not,
p rz e c z ą c e
d o p e łn ie n ia . W
( g d z ie ) ,
w hy
p y ta n ia c h
( d la c z e g o ) ,
who
(k to ),
d o łą c z y ł d o
p o w s z e c h n ie
n a s z e j d ru ż y n y .
s to s o w a n a
je s t f o r m o
had,
n a s tę p n ie
how m any -
N ie
/
m uch
z a u w a ż y ła m
( ile ) it d . n ic
p o d e jr z a n e g o
p o ż a ru .
S t e v e 'o
p rz e d
z e s z to ty g o d n io w y m
-
C z y J im
p r a c o w a ł ja k o
m a ry n a rz ,
C z y t w o i r o d z ic e p o z n a ,
p r z y ję c ie m ?
W h e r e h a d J im w o r k e d b e fo r e he jo in e d o u r c o m p a n y ?
-
G d z ie
H o iT lo n g h o d y o u k n o w n B o b b e fo r e he p r o p o s e d to y o u ? się o św ia d czył?
L o n d y n u , z a n im
p r z y je c h a liś m y .
z a n im d o łą c z y ł d o naszej firm y? H a d y o u r p a re n ts m e t y o u r b o y fr ie n d S te ve b e fo r e la s t w e e k 's p a rty ? c h ło p a k a
d o
o t w a r t y c h , d o d a j e m y o d p o w i e d n i z a i m e k lu b
H a d J im w o r k e d a s a s a ilo r b e fo r e h e jo in e d o u r c o m p a n y ?
tw o je g o
n ie r e g u la r n y c h
n ie ) t w o r z y m y p r z e z in w e r s ję , s t a w ia ją c n a p o c z ą t k u c z a s o w n ik k o ń c u
c z y li fo r m y
o s ó b .
I h a d n 't n o tic e d a n y th in g u n u s u a l b e fo r e th e fir e s ta rte d . p rze d
d la
p a s t p a rtic ip le ,
-
Jo k
p r a c o w a ł J im , z a n im
d łu g o
z n a ło ś
d o łą c z y ł
B o b o , z o n im
ci
,0 7 2. Zastosowanie Past P e rfe c t, tzw . c z a s z a p rz e s z ły , o p is u je c z y n n o ś ć p r z e s z łą , k t ó r a m i a ł a m ie js c e p r z e d i n n ą -T n o ś c ią przeszłą. C z y n n o ś ć p ó ź n ie js z ą o p is u je m y z a z w y c z a j z a p o m o c ą c z a s u P a s t S i m p l e .
When Bob a r r iv e d h o m e ,
Judy
had
already gone.
-
K ie d y J im
p r z y je c h a ł d o
d o m u , J u d y ju z
( w c z e ś n ie j) w y s z ła .
W powyższym z d a n iu c z a s o w n ik w c z o s ie P a s t P e r f e c t o p is u je c z y n n o ś ć , k t ó r a w y d a r z y ła s ię w p r z e s z ło ś c i wcześniej, a P a s t S i m p l e
p ó ź n ie j, w m o m e n c ie w y jś c io w y m d la o p is u s y t u a c ji: n a j p i e r w J u d y w y s z ła ,
a potem Bob p rz y je c h a ł d o d o m u .
W hen w e
arrived at the concert, someone had already taken our seats.
-
K ie d y p r z y je c h a liś m y
na koncert, ktoś już (w c z e ś n ie j) z a j ą ł n a s z e m ie js c a . I
was sad because Jim hadn't phoned me the other day.
-
B y ła m
s m u t n a , p o n ie w a ż J im
n ie
zadzwonił do m n ie t a m t e g o d n ia . B e fo re
they began eating, the father had said a prayer.
-
Z a n im
z a c z ę li je ś ć , o j c i e c o d m ó w i ł
m odlitw ę.
w Past P e r f e c t u ż y w a n e s ą s p ó jn ik i b e f o r e ( z a n im ) , w h e n ( k ie d y , g d y ) o r a z a f t e r ( p o ty m ja k ) : Before
Jim met Suzy, he had never been in love.
-
Z a n im
J im
p o z n a ł S uzy,
n ig d y
n ie
był
zako ch a n y.
W hen
we entered the house, we noticed that someone had stolen our va lu a b le paintings.
- Kiedy weszliśmy d o d o m u , z a u w a ż y liś m y , że k ło ś u k r a d ł nasze c e n n e o b ra z y . A fte r
Jim had done his homework, he went out with his friends.
d o m o w ą , w y s z e d ł z k o le g a m i.
-
P o t y m j a k J im o d r o b i ł p r a c e *
10.7.3. Porównanie czasów Past Perfect, Present Perfect i Past Simple P a s t S im p le o p isu je czynności przeszłe
P a s t P e r fe c t
w y s tę p u ją c e
m ia ła
je d n a
p o
d r u g ie j lu b
m i e j s c e w c z e ś n ie j n i ż i n n a c z y n n o ś ć p r z e s z ła
B e fo re I w e n t to w o r k , I h a d w a lk e d the
r ó w n o c z e ś n ie :
I g o t u p a t se ve n , w a lk e d th e d o g a n d
dog.
w e n t to w o rk .
-
-
W s ta łe m
o
7 , w y p r o w a d z iłe m
i p o s z e d łe m
d o
psa
n a
Z a n im
psa
s p a c e r
h e r.
-
-
b y ła
w
d o m u ,
n a
p o s z e d łe m
d o
p r a c y , w y p r o w a d z iłe m
s p a c e r.
J a n e h a d g o n e to th e s h o p w h e n I p h o n e d
p ra c y .
J a n e w a s h o m e w h e n I p h o n e d h e r. Ja n e
o p is u je c z y n n o ś ć p r z e s z łą , k t ó r a
k ie d y
d o
n ie j
J a n e
w y s z ła
d o
s k le p u ,
k ie d y
d o
n ie j
z a d z w o n iłe m .
z a d z w o n iłe m .
P a s t S im p le
th e n
now
Past Perfect
P r e s e n t P e rfe ct z a c z ę ła
s ię w
z a k o ń c z y ła i w id o c z n e
c z y n n o ś ć , k tó ra
p r z e s z ło ś c i i n a d a l t r w a
s ię , a le w
o p is u je
je j e f e k t y
lu b
s ą o d c z u w a ln e
t e r a ź n ie js z o ś c i:
fo r o u r trip . T a ta
n a p r a w ił s a m o c h ó d , w ię c
g o to w i n a
je s te ś m y
w y c ie c z k ę .
o d
1 0
la t in te r e s u je
n ic w s p ó ln e g o
z te r a ź n ie js z o ś c ią
p rz e d
s ię
b io lo g ią .
in n ą
p r z e s z łą
i*
dlo pociqtkujqcych i zaawontov/onych
c z y n n o ś c ią
k tó ra
n ie
m a
i w y d a r z y ła
lu b
s ię
m o m e n te m
D a d h a d r e p a ir e d th e c a r b e fo re w e set o u t o n o u r trip . -
T a ta
n a p r a w ił s a m o c h ó d , z a n im
w y r u s z y liś m y
w y c ie c z k ę .
Tom h a d ta u g h t C h e m is try b e fo re he cam e to o u r s c h o o l to te a c h B io lo g y . T om
u c z y ł c h e m ii, z a n im
s z k o ły u c z y ć
P re s e n t P e rfe c t
czyn n o ść,
p r z e s z ło ś c i.
na
Tom has b e e n in te re s te d in B io lo g y fo r 10 y e a rs n o w . T o m
o p is u je
w
D a d has re p a ire d th e c a r, so w e 'r e re a d y
-
P a s t P e rfe ct
b io lo g ii.
p rz y s z e d ł d o
naszej
10. C Z A S Y
Uzupełnij z d a n ia o d p o w ie d n iq fo r m q c z a s o w n ik ó w w Past P erfe ct: Before
th e g u e s ts
a r r iv e d ,
w e
(p re p a re )
...........................d in n e r a n d snacks.
b Before mum ba ked the ca ke , she (d o ) .......................... the s h o p p in g . When wo arrived a t the c o n c e rt h a ll, the s h o w (b e g in / a lr e a d y ) ............................. d After we (pack) ...........................a ll the b a g s , w e c a lle d fo r a taxi to the a irp o rt. B e fo re I in v it e d
J im
f
I w a s v e ry e x c it e d
g
Tom
h
A fte r J o h n 's
w a s v e ry
o u t w ith
to
m y
p a rty ,
b e c a u s e
n e rv o u s
I
I ( c a ll)
............................ J a n e to m a k e sure she w a n te d to see
h im
/ never) ............................ to a live c o n c e rt b e fo re .
(b e
b e c a u s e
h e
(n o t b e ) .............................to a jo b in te rv ie w b e fo re .
parents (d isco ve r) ............................ c ig a re tte s in his p o c k e ts , he w a s n 't a llo w e d to g o
h is f r i e n d s .
i
I d id n 't g o
I
W hen
to
th e
c in e m a
I re tu rn e d
fro m
w ith
y o u
h o lid a y s ,
I
because
I
(s e e ) ...........................the film
b e fo re .
n o tic e d th a t s o m e b o d y (destroy) ........................... a ll the p la n ts
in m y g a r d e n . k.
I c o u ld n 't u s e
I.
I c o u ld n 't h e lp
the
p r in te r b e c a u s e
yo u
b e cause
Na p o d sta w ie p o d a n y c h
I
it
(b re a k d o w n ) .......................... a few days e a rlie r.
(lose) ............................ m y glasses.
informacji napisz zdania w czasie Pasł P erfect. Użyj spójników
podanych w n a w ia s a c h : a We arrived at the c in e m a . The film a lre a d y b e g u n , (w hen)
b.
Tom
re tu rn e d
hom e. A ll the guests a rriv e d , (when)
{
W e se n t o u t th e
d
I to o k
w e d d in g in v ita tio n s . W e m a d e
some m e d ic a tio n Later,
I
a
list o f guests, (after)
w e n t to the d o c to r, (b efore)
1cleaned the w h o le fla t. L a ter g ra n d m a a rriv e d , (b efore)
* wen* to the disco. I asked my p a re n ts ' p e rm issio n , (b efore)
i
I
was late. His c a r b ro k e d o w n , (because)
,nY job. I asked John fo r a d v ic e , (before)
■ W K A a n o .i I S K I I G O
I Poł
i i i ,
7
" o l r i p , o A s l '>
a. the lads had a lre a d y g o n e to sleep
' d , d " ' f l o r lu n c h b e t o « 3 . T o m h a d l.f> h ,5 k . ł s w „ h m e , * "
b. wo had ha d a ll the necessary vacc inations <
d o t l '« 'O '" « , ! fro m w o rk
d. w© had a p p lie d for a loa n,
• 1W«S nervous because <■’ A fte r m y c re d it c a rd h o d b e en stolen. B e fo re th e p ia n o to o k o ff.. 8
I c a lle d the b a n k to have it blocked
B e fo re w e d e c id e d to buy a house.
o
I ha d oaten a la rg o breakfast
f
the m echanics ha d c h e c k e d a ll the engines,
g
be fore lie w ont o n h o lid a y
h
I h a d n 't flow n by p la n e before.
Uzupołnij zdania odpowiednią formą czasowników w
P ost
Poifect, Present
P e rfe c t
lub Past
S im p le : a
Last s u m m e r, w e (go)
to S pain, we (rent) ............... a house b y the beach and (spend)
th e w h o le tim e s u n b a th in g lo r n (n o t a rrive ) (h a ve )
........... at the a irp o rt o n tim e because he (miss)
... to ta k e the next flig h t,
c.
jane? (g o )
d
If (n o t ra in )
e.
W h e n I ( n o t ic e )
I
I (a lre a d y / see)
g
I (MO| g G)
h
lo s t n ig h t. I (see)
.....
to the s h o p , ple ase c a ll late r, . . . for a lm o s t three m onths. th a t s o m e b o d y (b re a k i n t o )
T o m (try)
l
B efore I (buy)
to the c in e m a w ith m y frie n d s b e t ause I (s e e )
.
(do)
the police
the film before
m y best frie n d 's b o y frie n d w ith a n o th e r g irl! I (phone)
.. .. her
he r eve ryth in g .
to n e g o tia te w ith his boss b e fo re he fin a lly (resign) a present for Jane, I (a s k )
M v p a re n ts (a lre a d y / d e c id e ) Betty ( c le a n )
o u i fla t, I (ca ll)
this film , so I w o n 't be g o in g to the c in e m o w ith you
im m e d ia te ly a n d ( t o l l )
'
his train and so he
.
b
her friends w hat she really liked.
th a t w e 're g o in g to France this sum m er
'h o h o u se , ( c o o k ) a ll th o t, she (invite)
........
d in n e r a n d ( d o ) h e r n e ig h b o u rs for o c u p o f too
the sh o p p in g . After she
in8. Czos Past Perfect Continuous _________ 10.8.1. Forma twierdzqca, przeczenia i pytania C m
P o s t P e r f e c t C o n t i n u o u s , jo k w szystkie cza sy
jay}«* kc -b•//" o ra z jte
rn r;-^ o //u
/ końców ką
-ing,
Continuous,
s k ła d a się
i
o d p o w ie d n ie j fo rm y
czyli o d p o w ie d n io fo rm y h a d
been
♦
-ing
cł* or/>b o b o w ią /u ie ’o v j m o fo rrn a c z a s o w n ik a . P r/y tw o rz e n iu im ie s ło w u o b o w ią z u j te sam e
/epły, co w pozostałych czosoch Continuous //h e n I a r n / e d
at the office,
I
10.2).
(p a trz R o z d z ia ł
noticed that someone had been using my computer,
P '/
b u ra , z a u w a z /łe m , / e kto ś k o r //s to ł / m o je g o k o m p u te ra
Tom h o d b e e n
waiting for two hours in the rain before the bus finally arrived.
K iedy
Torn czeka ł
dwie godziny n a d e szczu, /a n ir n w k o ń c u p rz y je c h a ł a u to b u s Jane h a d b e e n
studying oil night, and that's why she overslept that day.Jane
uczyła się c a łą
noc, d la te g o z a s p a ło ta m te g o d n ia f W . z * /; twórzyrny, d o d a ją c d o h a d s łó w k o przeczące n o t
Powszechnie stosow ano |ost fo rm a skrócona
h a d n 't
Jane h a d n 't b e e n stu d y in g m u c h for the e xam , d u /o d o e g z a m in u ,
dlatego
g o nie
th a t's w h y she failed it.
Jane nie u r /y ło się zbyt
zdała.
I h a d n 't b e e n s le e p in g w h e n w e h e a r d th a t te r r ib le s c re a m .
N ie s p a ła m , g d y usłyszeliśm y ten
'''T O p fi/ kr/yk
P/t/jr.uj zam knięte tak / rue tw o r/y m y przez inw ersję, ito w io jq c : n o p o czątku c za so w n ik h a d , na stę p n ie
podff a t, p < ^trri b e e n
* cza so w n ik / k o ń c ó w k ą - I n g , a n a koń cu d o p e łn ie n ia
'V im c rr.y rxJp ow .ed ni za im e k lu b przysłów ek
w h a t (co), w h e r e
W p y ta n ia c h o tw a rtych,
(gdz.e), w h y (dla czeg o), w h o (kto),
h o w lo n g (jak d łu g o ) itd .
H a d Tom b e e n w o rk in g h a r d b efore the b o ss offered a special b o n u s fo r that project? C zy Tom o ę / k a p ra c o w a ł, z a n im szef z a p o w ie d z ia ł s p e c ja ln ą p re m ię za ten p ro je k t?
^•s, he h ad , lub N o , he h a d n 't. Had
yo u r
p are n ts
been
re d e coratin g
the
h o u se
before
g r a n d m a 's
visit
last
ye a r?
r ./y h/0, ro d z ic e o d n a w ia li d o m przed zeszłoroczną wizytą ba bci?
Yes, they had. lu b N o , they had n't. H o w lo n g h a d y o u be e n ru n n in g so that you c o u ld n 't m ove a muscle the next d a y ?
lak d łu g o
b ie g a łe ś , ze n a stę p n e g o d n ia nie m o g łe ś się rus/yć?
W b e re h a d you b e e n k e e p in g the m one y before the b u rg la ry ? przed zdaw aniem ?
G d zie trzym ałeś pie niąd ze
10 .8 .2 . Zastosowanie ast Perfect Continuous
używ any jest d o o p is a n ia czynności, któ ra trw a ła w przeszłości prze;
p e w ie n p rz e d z ia ł < /fJSU/ zanjm w yd a rz y ła się in n a czynność przeszła, ia k wszystkie czasy po
Continuous
n J o trw a n ie d a n e j < /y n n o ś c i, a le jest to też c /a s zaprzeszły i p o d o b n ie jak P a st P e rfe c t odnosi się
< o c z e g o ś , c o m ia ło m ie is c e w< ześniej w o b e c in n e j (led ne j lu b w ię c e j) czynności przeszłej. Konsekwencje te| c z y n n o ś c i były w id o c z n e w d a n y m m o m e n c ie w przeszłości w h e n (k ie d y ):
N ajczęście j stosow anym spójnikiem jest
W h e n w e a r r iv e d h o m e , w e n o tic e d th a t s o m e o n e h a d b e e n ru m m a g in g th r o u g h o u r d ra w e rs K ie d y w ró c iliś m y d o d o m u , zauw ażyliśm y, ze ktoś szp e ra ł w naszyć h szufladach.
W p o w yższym z d a n iu c /a s P a s t P e r f e c t C o n t i n u o u s o p is u je czynność, która trw a ła przez jakiś czas i h a d b e e n r u m m a g i n g ) , za n im w y d a rz y ła się in n a czynność przeszła ( a r r iv e d h o m e ).
W
P a s t P e r fe c t C o n tin o u s , a n a lo g ic z n ie d o P r e s e n t P e rfe c t C o n tin u o u s, często występuję
c z a s o w n ik i w s k a z u ją c e
na czynn ości, które zazwyczaj trw u |ą
lie (le że ć), liv e (m ieszkać), r a in (p a d a ć
d łu g o , czyli m in.
o deszczu), s n o w (padać
s l e e p (s p o ć ), s t a n d (stać), s tu d y (uczyć się, s tu d io w a ć ), w o r k (p raco w a ć).
le a r n (uczyć się),
o śniegu), sit (siedzieć), W
c/a s ie P re se n t Perfect
C o n t in u o u s p o ja w ia ją się tez często takie czasow niki jak t h in k (m yśleć, zastanaw iać się), wonder (z a s ta n a w ia ć się, ro zw a ża ć), h o p e (m ieć nadzieję). W h e n w e g o t u p th a t m o r n in g , w e n o tic e d it h a d b e e n s n o w in g a ll n ig h t.
Kiedy wstaliśmy
ta m te g o p o ra n k a , zauw ażyliśm y, że c a łą noc p a d a ł śnieg. I f e lt e x h a u s te d a ll s u m m e r, I h a d b e e n w o r k in g r e a lly h a r d o n m y the sis.
Przez całe lato
c z u ła m się z m ę czo n a , cię żko p ra c o w a ła m nad m o ją p ra c ą m agisterską.
P a s t P e r f e c t C o n tin u o u s m o że też słu/yć. d o o p is a n ia czynności, które były lu b n a d a l są zwyczojem lub n a w y k ie m i w ie lo k ro tn ie p o w ta rz a ły się w przeszłości. W h e n J e n n y a n d T o m w e r e a c o u p le , he h a d b e e n p h o n in g h e r a t le a s t ten tim es a day. K ie d y Jenny i Tom byli p a rą , o n w yd zw a n ia ł d o niej p rzyn a jm n ie j 10 ra /y dziennie.
M o le /y p a m ię ta ć , źo c /a s y zaprzeszłe używ ane są g łó w n ie w tedy, gd y chcem y podkreślić
c h r o n o lo g ię
darzeć-i o b y zozna< żyć, że je d n o < /yn n o ść m ia ła m iejsce w cześniej niż inn o. G d y kolejność zdarzeń jes
\ zv w l*ta i m e m a p o trzeb y jej p o dkre ślać lu b , g d y nie m a w zd a n iu jasno o kre ślo n e g o m om entu, d o którego ,rny (teraźniejszość < /y przeszłość), s to s u jm y ,
,08 3 Porównanie czarów Presem Perfer,
icr;;;r° 5' Czos P r e s e n t
P erfect C o n tin o u s
o p is u je
C zas
Past P erfect C o n tin u o u s
też o p is u je
aynność, która za czę ła się w p rz e s z ło ś c i, tr w a ła
c z y n n o ś ć , k tó ra trw a ła przez ja k iś czas, a le
przez jakiś czas, z a k o ń c z y ła się lu b n ie , a le je j
w p rz e s z ło ś c i, z a n im w y d a rz y ło się c o ś in n e g o .
efekty są w id o czn e w te ra ź n ie js z o ś c i:
Jej e fe k ty b yły w id o c z n e w p e w n y m m o m e n c ie
Tom is tired now because he has been
w p rze szło ści:
jogging. - Tom jest (teraz) z m ę c z o n y , p o n ie w a ż b ie g a ł.
Before we entered the room , Tom had been doing exercises.
Where have you been? 1 have been waiting for over an hour!
- Z a n im w e s z liś m y d o p o k o ju , T o m r o b ił
- Gdzie byłeś? C z e k a m o d p o n a d g o d z in y !
1 had been w aiting fo r o ve r an hour when the bus arrived.
ć w ic z e n ia .
- C z e k a ła m p o n a d g o d z in ę , z a n im p r z y je c h a ł a u to b u s .
Past Perfect
o p is u je c z y n n o ś c i je d n o r a z o w e ,
„krótkie":
P ast P e rfe ct C o n tin u o u s
o p is u je c z y n n o ś c i,
k tó r e trw a ły p rzez ja k iś p r z e d z ia ł c z a s u .
After 1had done the shopping, 1 cleaned the kitchen and baked a cake.
1 had been shopping all m orning, that's w h y 1 was tired the other day. - C a ły
- Po tym jak z ro b iła m z a k u p y , p o s p rz ą ta ła m
p o r a n e k r o b iła m z a k u p y , d la t e g o b y ła m
kuchnię i u p ie k ła m c ia s to .
z m ę c z o n a ta m te g o d n ia .
ć w ic z e n ia
Q
Z rozsypanych słów ułóż zdania (tw ierdzenia, przeczenia lub pytania), użyj czasow ników w odpowiedniej formie (Past Perfect lub Past Perfect Continuous):
I
° - Bill / lo r 3 0 m in u te s / w a it / b e fo re / a rriv e / w e
..........................................................
b. loud m u sic / liste n to / y o u / a g a in / ?
..........................................................
o. Tom / th a t m o rn in g / n o t ru n
..........................................................
I
d. for hours / the k id s / p la y / in th e liv in g - r o o m
I
€ - all night / it / rain
^
^ sleep / s o m e b o d y / in m y b e d
I I
9- not study / a t a || / B o b a n d Lisa / lo r th e e x a m • ro,n / th a t s u m m e r / it / h e a v ily / ? • Ihe house / th e B ro w n s / fo r m o n th s / r e d e c o ra te
...........................................................
.......................................................... .......................................................... .......................................................... .........................................................
not exorcise / th e y / r e g u la r ly ............................................. .........................................................
W IELKA G RA M A TYKA JĘ Z Y K m
^
N a p o d s ta w ie p o d a n y c h in fo rm a c ji n a p is z z d a n ia w c z a s ie Pasł Perfect Continuous' a .
M y
d a d
q u it s m o k in g
b
W e
c .
S a lly 's e y e s w e r e
d .
Ih e
e.
T o m
f.
I passed
m y e x a m s w it h o u t a n y
g .
T he
fo rk
w a s
h
1 he
ro o m
i.
M y
j.
T he
w e re
su p p o se d
g ro u n d h a d
la s t y e a r ,
to
m e e t a t f iv e . T o m
re d .
d ir ty ,
e n v e lo p e
/
( fig h t /
w ith
th e
(s o m e o n e
w as
a r r iv e d
( r a in
h is f a c e ,
w a s a n
y e a rs )
m u d d y,
a t s ix .
( w a it /
o n e
h o u r)
i£ K
a ll n ig h t) o th e r b o y s )
(s tu d y /
f o r m o n th s )
10.9 . 1 - 1
use) (s o m e b o d y /
e n g in e e r ,
o p e n ,
p r o b le m s ,
/
s tu n k o f c ig a r e tte s ,
g ra n d a d
2 0
(c ry )
w a s a ll w e t a n d
b r u is e s o n
(s m o k e /
(w o rk /
(s o m e b o d y /
sm oke)
fa c to ry /
3 0
re a d
le tte r )
th e
•KTt ao5U p r
y e a rs )
S>o«infini
U z u p e łn ij z d a n ia c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie w c z a s a c h Past Perfect Continuous
Iwill 9 ° ,0 * y0uwill go
lu b Past Simple:
Theywill 9C Shewill go
a .
Y o u in
(b e )
th e
b.
T o m
c.
T he
....................................
a ll
d ir ty
w h e n
I
(s e e )
you that day, (work) ...................
.........
g a rd e n ? (b e )
iSczasieFutur*
...................................
la te
be ca use
he
a ll night and he (oversleep)
(s tu d y )
year ¡w nasfr ip&iiej), in a r
B ro w n s
to th e d .
T he
e.
W h e n
( liv e )
......................................
c o u n tr y s id e
p h o n e
in
( r in g )
in L o n d o n
fo r
o v e r
3 0
y e a rs
b e fo re
th e y
(m o v e )
...............................
19 8 9 .
Mumwill t Don't wor
......................................
f o r a lm o s t
fiv e
m in u te s
b e fo re
th e
s e c re ta ry
fin a lly
( p ic k
it u p )
procy domt lorn will p
in
th e
I
(s e e )
p a rk
f.
W h e n
g .
I (c a n n o t) w a s
h.
....................................
T ed,
h is
fa c e
(b e )
....................................
a ll
re d
-
he
(ru n )
...............................
I ( b e ) ...................................... a .....................................
c h ild
I ( c l i m b ) ........................................ t r e e s .
le a v e th e
g a ra g e
because
it ( s n o w )
beczenia i ...................................... a l l n i g h t a n d
th e d o o r
b lo c k e d .
W h e n
w » th c o l o u r e d
p e n c ils
z d a n ia
o n
o u r new
w h ite
c z a s o w n ik a m i
,
w
a
W h e n
b
I t 's c o l d
c.
T he
d.
A fte r I ( s p e a k )
e
Jane
( a r r iv e )
a n d
B ro w n s a re
a n d
o u r
to
w e
b ir th d a y
| ( t h i n k ) ......................................a b o u t y o u r o f f e r , b u t t o
g
I ( le a r n )
h.
I ( a lw a y s /
¡.
A lte r Ih e
|.
Jo h n l W h a t
w a n t)
p e rfo rm a n c e
to
p ia n o liv e
in
p a rty
la s t
( b e g in /
I h a te
w eek,
u s fo r
h o lid a y to she
(tin p o c iq ik u iq c y c h • *oaw an»ow anych
JQnecan T,2mo
l®i
will not
a u tu m n .
b e
h o n e s t it 's n o t a
fo r o v e r fiv e y e a r s b e f o r e
( in v it e )
over
2 0 y e a rs .
T u n is ia . ....................................
g o o d
§ss
a *m o S
V h,
id e a .
I ( d e c i d e ) ............................. ł o 9 u , t
N v
S c o tla n d .
........................................ a l l t h e s e
............................................... y o u .
Perfect,
a l r e a d y ) ......................................
k i d s ( d o ) ....................................... t h e i r h o m e w o r k , I ( l e t ) ......................................... t h e m (y o u , d o )
Past
g r e a t tim e .
f
th e
c z a s a c h
Past Simple:
I ( b o o k ) ..................................... a
( h a v e ) ....................................... a
p la y
lu b
w
( l i v e ) ........................................ n e x t d o o r t o
m y boss a
......................... t o
fo r m ie
a ll n ig h t -
n e ig h b o u r s . T h e y
( o r g a n is e )
e v e ry b o d y a n d
th e
it ( r a i n )
Równik g!< '* o n H
o d p o w ie d n ie j
. . . . ............................... a t t h e o p e r a
w in d y
t h e k i d s ( p l a y ) .................................
s o fa .
Past P e r f e c t C o n t i n u o u s Pr es ent Perfe ct C o n tin uo u s w e
Uczenia twc ofermo sfc,
I ( e n t e r ) ......................................t h e f l a t I i m m e d i a t e l y ( n o t i c e )
U z u p e łn ij
Ihope we
e a r lie r .
y e a rs ? l
It ( b e )
g o
to
................................... ° 9 e s
th e p a s ,n c e
^
S
ifc
f ia s
przyszły Future Simple
j a i j Cios ° C; I
prosty tworzony jest w języku angielskim za p o m o c ą czasow nika m o d a ln e g o w i l l . (W ięcej m0j 0 lnych w Rozdziale I I ) . C /a s o w n ik w tym czasie m a taką sam ą ło rm ę d la wszystkie h o só b ,
W
o m o r .ą
mówi się o a y n n o ś c io c h przyszłych w ynikających / dec yzji i oczekiw ań m ó w ią c e g o
0 10
1| q 9 1 . Forma twierdząca, przeczenia i pytania \y . f • Foitry aasu przyszłego prosłogo,
tworzymy zo
p o m o cq
w ill
+
b e z o k o lic z n ik
bez
słów ka
to
bare Infin itive) Przybiera o n taką samą form ę d la wszystkich osób: I wi|| go to the cinem a.
Pójdę d o kina.
You will go to the cin e m a . They will go to the cin e m a . She will go to the cin e m a .
Ty pójdziesz d o kina. / W y pójdziecie d o kicina. O n i / O n e p ó jd ą d o kina. O n a pójdzie d o kina.
Wczasie Future Sim ple używane; są takie okroślniki czasu jcik: to m o rro w (jutro), n ext w e e k / m o n th / year (w następnym tygodniu / m iesiącu / roku), so o n (n ie d łu g o ), to n ig h t (dziś w ieczorem ), la t e r (póżniei), in a n h o u r (za godzinę), itp. oraz przysłówki p ro b a b ly i p e r h a p s (p ra w d o p o d o b n ie ): Mum will take us s h o p p in g to m o rr o w .
M a m a zabierze nas jutro na zakupy.
Don't worry, I'll h e lp y o u w ith y o u r h o m e w o rk la te r.
N ie m a rtw się, później p o m o g ę ci przy
pracy domowe). Tom will p ro b a b ly re tu rn o n F rid a y . I hope w e'll go to S pain n e x t y e a r.
Tom p ra w d o p o d o b n ie w róci w piątek. M a m nadzieję, żo w przyszłym roku pojedziem y d o H iszpanii.
Przeczenia i pytania Fneaenio tworzymy dodają« do w ill słów ko przeczące not W języku codziennym najczęściej stosow ana t,-‘ l lorma skrócona won't
Pełna form a w ill not używana jest tylko em fatycznie, d la po d kre śle n ia .
Czasownik główny pozostaje ho / zmian I won t help you because I d o n 't h a v e tim e .
N ie p o m o g ę ci, poniew aż nie m a m czasu.
tone can't come to the c in e m a w ith us, h e r m um w o n 't le t h e r.
Jane nie p ó jd zie / na m i d o kina ,
m a m a 1«! n i e p o z w o l i .
* W*H not tolerate such b e h a v io u rl Pyton i ' I,1
N ie będę tolerow ać ta kie g o zoch ow an lol
t ak / nie w czasie Fu tu re S im p le tworzymy prze/ inwersję tj przestaw iając w ill na
r» t w o r t ° P ° , nm »łowiamy p o d m io t, następnie bezokolicznik i na końcu d o p e łn io n io W pyta niach
I' '
i|»m»y odpow iedni zaimek lub przysłówek: w h a t (co), w h e re (gdzie), w hy (dlaczego) . h° w m a n y / m u c h „ w itd
(>m ho|p y | pejint the house? He w ill. |ub he w o n 't What will hn How , na p P, n ,n
( zy Toin pom oże nam p o m a lo w a ć dom ?
n e x t e p iso d e ?
C o się wydarzy w nostępnym odcinku?
P* ° p l* WiH CO,n" ' ° y o u r p a r ły d o y o u
Jnk
lln osó b P nryld fB no twój®
Wh ill the p arty ta ko p la ce ?
( »dzie odbędzie się przyjęcie?
dlu poc««|lku|ęcych i loewnmuwanych
223
W IELKA G RA M A TY K A JĘ Z Y K A A N G IE L SK IE G O
ĆWICZENIA Z r o z s y p a n y c h w y r a z ó w u tw ó r z z d a n ia w c z a s ie Future Simple: o .
J im
/
h e lp
/
d a d
/
c le a n
u p
th e
g a ra g e
......................................................................................
b. The lesson / finish / soo n c.
I /
g o
/
d .
T o m
e .
M y
c o u s in
f.
M y
p a re n ts
g .
I /
le n d
h .
I /
n e v e r /
L
T h e
¡.
S te re o ty p e s
/
to
th e
c o m e
/
c in e m a /
/
to
m y
s ta y / /
th e
/
yo u
......................................................................................
p a rty
a t o u r p la c e le t m e
m o n e y
te ll y o u
w e a th e r /
w ith
b ir th d a y
n e v e r /
yo u
.....................................................
p r o b a b ly n e ve r /
fo r a
b u y
if y o u
J u lie 's
......................................................................................
su ch n e e d
w e e k a n
.................................................................... .................
e x p e n s iv e
it
..................................................................................... ......................................................................................
s e c re t /
w a tc h
......................................................................................
c h a n g e
n e x t m o n th
d ie
..................................................................................... ......................................................................................
Z a m ie ń z d a n ia n a p r z e c z e n ia i p y ta n ia z a m k n ię te (w y m a g a ją c e o d p o w ie d z i tak / nie): a .
It w ill s n o w
th is
w e e k . .............................................................................................................................................................................................................
b .
T h e se
c.
Y o u
w ill h e lp
d .
T im
w ill
e .
S u z y w ill s ta rt h e r
f.
W e
s tu d e n ts
w ill ta k e
a n
g ra n d m a
b r in g
u s th e
w ill h a v e
a
th e
m o n e y
new
b ig
in
e xa m
jo b
p a rty
t o m o r r o w . ................................................... .....................................................................................
g a r d e n . ...................................................................... ................................................. ...................................
t o m o r r o w . ................................................................... .....................................................................................
o n
M o n d a y . ........................................................................................................................................................
f o r d a d 's
b i r t h d a y . .................................................... .....................................................................................
Z a p y ta j o p o d k re ś lo n ą czę ść z d a n ia : a .
T he
c o n c e r t w ill p r o b a b ly
b .
T he
film
c.
M y
d .
I w ill b u y
M a ry
e.
I w ill le n d
B o b
f.
I w ill g o
g.
The
B ro w n s
h.
Y ou
w ill g o
j
Jo o n
j.
W e
w ill s ta rt a t
c o lle a g u e
to
5
fro m
a
w o rk
n e c k la c e
J u ly .
w ill h e lp
w ill h a v e
h o lid a y m e
w ill c o m e
........................................................... ........................ to
m y
fo r h e r b ir th d a y .
b ir th d a y
p a r t y ................................................................................................. .................................................................................... ................................................ ...................................
s e l l t h e i r h o .U S fi s o o n . .............................................................................................................................
i n A u .flU S l- ................................................................................... ....................................................................................
p re p a re
o . p ii^ . a
g L t h e J o w n J io J J . ...................... .....................................................................................
..................................................................................
w ill p r o b a b ly o n
p la c e
o ' c lo c k -
S f lf lL f iU L Q S .
I t a ly in
ta k e
d i n n e r . .....................................................................................................................................................................
f o r l u n c h . ......................................................................................... ..........................................................................
m iu.#2. Zastosowanie Bo s u Future S im p le p
d o
w y r a ż e n ia
i w y r a ż e n ia m i
im a g in e
używ am y:
p rz y p u s z c z e ń ja k :
hope
( m ie ć
( w y o b r a ż a ć s o b ie ) ,
I a m a f r a id
( o b a w ia m
z a p la n o w a n e , le c z
( n ie
p la n ó w ! )
n a d z ie ję ) ,
know
n a
te m a t
th in k
( w ie d z ie ć ) ,
s ię ) . C z y n n o ś c i, o
p r z y s z ło ś c i
( m y ś le ć ) ,
suppose
b e lie v e
z
ta k im i
I a m s u re
często z b ie g u
w y n ik a ją
c z a s o w n ik a m i
expect
( w ie r z y ć ) ,
(p rz y p u s z c z a ć ),
m owo,
k tó ry c h
c z ę s to
( o c z e k iw a ć ) ,
( je s te m
p e w ie n ) ,
w y d a rz e ń ,
n ie
są
p r z e w id z ia n e :
I a m s u re y o u w ill s o lv e y o u r p ro b le m s s o o n .
J e s te m
p e w n a ,
że
n ie d łu g o
r o z w ią ż e s z
s w o je
p r o b le m y .
I h o p e T o m w ill c o m e s o o n .
-
M a m
O h n o ! I l l miss th e bus a g a in !
-
O
n a d z ie ję , ż e T o m n ie !
Z n o w u
S a lly w ill b e h e re o n tim e , she a lw a y s is.
■
d o
w y r a ż e n ia
o b ie tn ic
-
n ie d łu g o
u c ie k n ie
S a lly
b ę d z ie
p r z y jd z ie .
m i a u to b u s ! p u n k tu a ln a ,
ja k
zaw sze.
i g ró ź b :
Y ou w ill g e t a n e le c tric tr a in f o r C h ris tm a s , I p ro m is e .
-
D o s ta n ie s z
p o d
c h o in k ę
e le k tr y c z n ą
k o le jk ę , o b ie c u ję .
B eha ve y o u rs e lf o r I 'l l c a ll y o u r p a re n ts .
do
■
w y r a ż e n ia
d e c y z ji d o t y c z ą c y c h
-
Z a c h o w u j s ię , a l b o
p rz y s z ło ś c i, k tó r e
oferując p o m o c : D o n 't lift this b a g o n y o u r o w n . I 'l l h e lp y o u . I have a n id e a : w e 'll o r d e r p iz z a fo r lu n c h !
■
w g rz e c z n y c h
-
-
p o d e jm u je m y w
N ie M a m
p o d n o ś p o m y s ł:
z a d z w o n ię
d o
m o m e n c ie
sa m a
te j to rb y .
z a m ó w im y
t w o ic h
r o d z ic ó w .
m ó w ie n ia ,
P o m o g ę
p iz z ę
n a
n a
p r z y k ła d
c i.
lu n c h !
p ro ś b a c h :
W ill y o u p le a s e h e lp m e w ith th is b a g ? W ill y o u p le a s e o p e n th e w in d o w ?
-
-
C zy
P o m o ż e s z m i, p r o s z ę , z tą m ó g łb y ś o tw o r z y ć
to rb ą ?
o k n o ?
10.9.3. Czasownik shall Czasownik m odalny s h a ll używany jest zam iennie z w ill, ale tylko d la pierwszej osoby liczby pojedynczej • mnogiej, I oraz w e, i tylko w języku b a rdzo form alnym . I shall be h o n o re d to h a v e y o u f o r d in n e r. - Będę zaszczycona gościć was na ob iedzie . Przeczenie z s h a ll tworzymy, d o d a ją c słów ko not. F orm ą skró co n ą jest s h a n 't, lecz należy p a m ię ta ć, ze 'esł ono bardzo rzadka i nadużyw anie jej może brzm ieć nie natu raln ie . W e shall n o t (s h a n 't) to le ra te such la n g u a g e in o u r s c h o o l. - N ie będziem y to le ro w a ć ta kie g o ięzyko w naszej szkole. tytonia tworzymy, staw iając s h a ll na początku zdania. Takie pytania w yrażają zazwyczaj grzeczne ^
^ P ^ z y c je , prośby oraz sugestie: Shall I open the w in d o w ? - M oże otworzę okno? all we w a it fo r yo u ? - Czy m a m y na ciebie czekać? ■
L
^
a
We go? - M oże już pójdziem y?
ł I y^'obce pt
¿ I q p OC2qtlcujqcych i za a w a n so w a n ych
225
W i l l KA O K A M A TY K A J U * K A A N O ItL S K IIG O
ĆWICZENIA U z u p e f n ij ¿ d a n ia o d p o w io d n iq f o r m q c z a s o w n ik a w Future Sim ple: d
II y o u ask p o lite ly , I (take) ...........
b
I h o p e the w in te r (end)
i . I (m ake)
y o u s h o p p in g lo the n e w s h o p p in g m a ll.
....... .............................s o o n .
....................
s p a g h e tti! W h a t d o y o u say?
d
N o p ro b le m ! W e ( le n d ) ........................................ yo u th e m o n e y.
e
I ( t e ll) ............... . ..................... m u m you b ro k e the vase!
t
I'm a fr a id w e (have to)
g
II T o m 's n o t a t h o m e , I (c a ll)
h
................................ ....... (yo u , he lp) m e o p e n the jar?
i,
The p o litic ions e xp e ct th a t u n e m p lo y m e n t ( f a l l)
;
The w ea ther fo re c a s t says it ( r a in ) .......................................... to m o rro w .
k
C o m e o n 1 H urry u p ! The film ( s ta r t) .......................................... s o o n .
I
......................................ask o u r p a re n ts fo r s o m e he lp. ........................................la te r.
next yea r.
..............»»............. (m u m , c o o k ) s o m e th in g fo r us?
U z u p e łn ij z d a n ia p o d a n y m i c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo r m ie : com e
ra m
c a li
g iv e
o
The $\v s dark and cloudy, it
b
It s
a lm o s t seven a
n e w
spend
s ta r t
n o t te ll
........................................................... soon.
s fla s h ..............................................................................................i n
tw o
m in u te s .
c. I
...» .............
you the money, just don't tell mum.
d I
.....................................
you when Tom gets here.
e. I promise I *
.................................
Jenny about your surprise for her.
II I hove money, I . .............................................................to Japan next summer.
g Grondmo .................................. h ! hope I
to visit us next week. tomorrow's evening with Bob.
Z a m ie ń z d a n ia , u ż y w a jg c s h a ll ty lk o ta m , g d z ie je s t to m o ż liw e : a. I w
h e lp you w ith y o u r p ro je c t,
..........
b. M a ry w ill jo in us fo r d in n e r
..........
c . W ill v*e do n e e ?
..........
d
M a rk w ii
e
VV
1
W e *' 1 baye d in n e r to g e th e r o n Friday
9 h
w
e^id m e som e m oney
..........
you o p e n the w>ndow please? _____
p ro b a b ly visit M r Jo h n so n next week
We w
go
never fo rg e t vxhat you d»d for us.
..........
1p. Konstrukcja
K onstrukcja going to
going to w y ra ż a
z a m ia r , z a r ó w n o w o d n ie s ie n iu d o p rz y s z ło ś c i, ja k i n ie z re a liz o w a n e z a m ia ry
, nreszłości. Istotne jest ro z ró ż n ie n ie z a s to s o w a n ia
Simple oraz
going to
w w y ra ż a n iu p rz y s z ło ś c i o d u ż y c ia
Future
Continuous
P re s e n t
10.10.1. Forma tw ie rd z ą c a , przeczenia i p y ta n ia Konstrukcjo
going to
s k ła d a się z o d p o w ie d n ie j d la d a n e j o s o b y fo r m y c z a s o w n ik a „ b y ć " w c z a s ie
teraźniejszym lub p rze szłym , w y ra ż e n ia
going to
o ra z b e z o k o lic z n ik a .
Czas teraźniejszy: I am g o in g t o b u y a n e w c a r . - M a m z a m ia r k u p ić n o w y s a m o c h ó d . M a rk is g o in g to h a v e a p a r t y o n F r id a y . - M a r k m a z a m ia r z ro b ić w p ią te k im p re z ę .
Czas przeszły: I w as g o in g to b u y a n e w c a r , b u t I c h a n g e d m y m in d . - M ia ła m za m ia r k u p ić
nowy samochód,
ale zmieniłam zdanie. M a rk w a s g o in g t o h a v e a p a r t y b u t h e f e ll s ic k . - M a r k m ia ł z a m ia r z ro b ić im p re z ę , a le ro z c h o ro w a ł
się.
come (p rzyjść) s ą rz a d z ie j s to s o w a n e z k o n s tru k c ją going to, a b y w y ra z ić je j znaczenie, używ any jest czas Present Continuous (w ię c e j w R o z d z ia le 1 0 .1 0 .4 ) . C h o ć fo rm y going to com e i going to go są g r a m a ty c z n ie p o p r a w n e , p o w ie m y ra c z e j: Czasowniki
go
(iść) i
Tom is c o m in g f o r d in n e r t o m o r r o w . - Tom p rz y jd z ie ju tr o n a o b ia d . W e re g o in g to G r e e c e th is s u m m e r . - T e g o la ta je d z ie m y d o G re c ji.
P rzeczenia i p y ta n ia U c z e n ia tw orzym y, z a p rz e c z a ją c c z a s o w n ik „ b y ć " - d o d a ją c d o n ie g o s łó w k o wYrazeniem
going to,
not.
T w o rz ą c p rz e c z e n ia
s to s u je m y ta k ie s a m e fo rm y s k ró c o n e ja k w p rz e c z e n ia c h c z a s o w n ik a „ b y ć " ,
ówno w czasie te ra ź n ie js z y m , ja k i p rze szłym . h a s n 't g o in g
to
t e ll
e v e ry o n e ,
I p r o m is e !
-
P rz y s ię g a m ,
n ie
m ia ła m
z a m ia ru
w szystkim
powiedzieć. Tom w a s n t g o in g t o b e c o m e a d o c t o r , b u t f i n a l ly h e w e n t to m e d s c h o o l. - T o m n ie p la n o w a ł ostać le ka rze m , a le w k o ń c u p o s z e d ł n a a k a d e m ię m e d y c z n ą .
W IELK A G R A M A T Y KA JĘZYKA A N G IE LSK IE G O
Pytania zamknięte tak / nie w przypadku konstrukcji g o in g to tworzymy przez inwersję tj. przestawiając form ę
czasownika
„być"
na
początek pytania, potem
stawiamy odpowiedni
podmiot, następnie
g o in g to, a na końcu bezokolicznik czasownika głów nego i ewentualne dopełnienie, tzw. „resztę". W pytaniach otwartych dodajem y odpowiedni zaimek lub przysłówek: w h a t (co), w h e r e (gdzie), why (dlaczego), w h o (kto), h o w m a n y / m u ch (ile) itd. A r e y o u g o in g to a s k d a d f o r s o m e m o n e y ?
Masz zamiar poprosić tatę o pieniądze?
Y e s , I a m . lub N o , I a m n o t. Is M e g g o in g to v is it us d u r in g th e w e e k e n d ? - Czy Meg nas odwiedzi w weekend? Y e s, she is. lub N o , she is n 't. W e r e th e k id s g o in g to p la y in th e g a r d e n w h e n it s ta rte d to ra in ? - Czy dzieci miały zamiar
bawić się w ogrodzie, kiedy zaczęło padać? Y es, th e y w e r e , lub N o , th e y w e r e n 't.
W h y is B en g o in g to m o v e to C a rd iff?
Dlaczego Ben przeprowadza się do Cardiff?
W h e n w e r e y o u g o in g t o te ll m e a b o u t th e b r o k e n w in d o w ? - Kiedy zamierzaliście mi powiedzieć
o wybitym oknie? W h y w a s T o m g o in g to q u it his jo b ?
Dlaczego Tom miał zamiar rzucić pracę?
H o w m a n y p e o p le a r e g o in g to c o m e to y o u r p a rty ? - Ile osób przyjdzie do ciebie no imprezę?
10.10.2. Zastosowanie K onstrukcji g o in g to używamy:
■
do wyrażenia zamiarów dotyczących przyszłości, do których prawdopodobnie, ¡ecz
n ie k o n ie c z n ie ,
poczyniono pewne przygotowania: H e n ry is g o in g to ask S y lv ia to m a rry him . - Henry mo zamiar poprosić Sy!vię o rękę. być może
kupił już nawet pierścionek) W e a re g o in g to v is it a u n t S o p h ie n e x t w e e k e n d . - W następny weekend mamy zamiar o d w ie d z ić
ciocię Sophie I a m g o in g to sell the h o use.
■
Mom zamiar sprzedoć dom.
do opisywania sytuacji, w których przewidujemy, że coś wvdorzy się w medalekie) przyszłości no podstawie przesłanek, oznak widocznych w chwili mówienia: The sky is d a rk a n d it's c lo u d y . It is g o in g to ra in soo n. - Niebo jest ciemne iest pochmurne Niedługo będzie podaćIt is v e ry stuffy to d a y . I'm sure w e re g o in g to h a v e a storm .
-
J e s t d z iś
b a rd z o
duszno. J e s v '
pewiien, ze będzie dzisłoj burza B illy is p la y in g w ith the scissors. H e 's g o in g to h u rt him se lf! - Billy bawi s*ę noivczkom sobie
k rz y w d ę !
Zrob
10. C ZASY
ĆWICZENIA f f l Uzupełnij zdania cza so w n ika m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie , u ż y w a ją c g o i n g to w czasie teraźniejszym: 0 Blake (sell)........................................................ his car because it costs him too much to run. b Joan (have) ............ V** •«•••••
dinner with her future in-laws on Saturday.
........................................... (you, help) me with this task or not?
d Oh no! It (rain).......................................................... again in a minute! c
..................................................(we, invite) the Browns to our anniversary party?
f
|'m going to the shop, I (b u y )................. ....................................... a present for Maria.
g
.....................................................(Maria, have) a party for her birthday?
h This offer sounds interesting, ....................................................... (you, apply) for it? ,
.....................................................(the kids, stay) at grandm a's tonight?
1 My parents (redecorate) ...................................
thehousethissummer.
I Uzupełnij zdania czasow nikam i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie , u ż y w a ją c g o i n g to w czasie przeszłym: a. We (buy).................................. that house but it was too expensive. b. Tom (visit)
us but he got stuck in a traffic jam.
c. I (coll)................................but I forgot. e At first, we (travel)
.
d. Bill (ask)............................... Jane to marry him, but he changed his mind. by train, but in the end we bought a plane ticket.
f. I knew I (become).................................. on actress. 9 When................................. (you, tell) me you failed your exam? h I (not cry)
but I couldn't hold back my tears.
• My parents (not let) ................................ me drive on my own, but I convinced them. i Sue (not eat) ......................... herself.
B
the cake, because she was on a diet, but she couldn't help
Napytajj o p o d k re ś lo n ą c z ę ś ć z d a n ia :
0 &Qb is going to help us paint the fence h Jane and Bob are going to send out wedding invitations next week. 1m going t0 quit my job because I gm constantly arguing with my boss d We re going to have a party on Friday. ^ fam and Bill were going to play tennis but it began to r ain. kike is going to invite about 20 people to his party. • |ho conference is going to take place on Friday. 23"* July is going to be responsible for the project
I0 10 3. Porów nanie going to i Future Simple - r ^ T g o in g
Czasownika w i l l używamy do wyrażenia
»o ^ w a m y do wyrażenia
spontanicznej decyzji podjętej w chw ili
I c h zamiarów. Decyzje dotyczące tych
m ówienia:
"la ró w podjęliby prawdopodobnie już
I haye a great idea! W e 'll have a party on
y/cześniej.
F r id a y !
We ore g o ing to h a v e a p a r ty o n F r id a y .
- M am świetny pomysł! Z robim y w piątek
W piqtek zamierzamy zrobić imprezę.
imprezę!
(tę decyzję podjęliśmy praw dopodobnie wcześniej, być może poczyniliśmy jakieś przygotowania) I am
D o n 't w o r r y a b o u t y o u r p r o je c t ! I w i l l h e lp you!
- Nie martw się o swój projekt! P om ogę ci!
going to h e lp Tom w ith his
Geography p ro je c t.
Mam zamiar pomóc Tomowi przy jego projekcie z geografii. Gdy nie ma wyraźnych oznak w teraźniejszości;
Za pomocą g o in g t o wyrażamy przewidywania na podstawie tego, co dzieje się wchwili mówienia:
że coś się wydarzy, używamy czasownika w i l l : T o m w ill b e h e re in a m in u tę .
Look at the sky! It is g o in g to r a in in
- Tom będzie tutaj za chwilę.
a minute.
F o r h e r 2 1 5ł b ir t h d a y , I w i l l b u y L u c y
Popatrz na niebo! Zaraz zacznie padać.
a g o ld e n b r a c e le t.
I feel terrible, I am g o in g to b e s ic k .
- N a d w u d z ie s te pierw sze u ro d z in y k u p ię Lucy
Czuję się fatalnie; będę chora.
z ło tą b ra n s o le tk ę .
ć w ic z e n ia
Uzupełnij z d a n ia k o n s tru k c ją g o i n g t o lu b c z a s o w n ik ie m w i l l :
a. I m sorry, Tom is not home. - N o , problem , I (w a it)
*have' ...................................... pasta for dinner tonight - w ould you like to join us? is watch is very expensive - I hope you (not b u y )....................................................... jj
^
am (apply)........................................ fo r f W0” ' ^ 0QSe ^ ° n ł c^ean ł^ e , 6 g.
fo r him.
position advertised in today's newspaper.
on Y°ur ° w n> I (h e lp )..........................................yOU| a house inthe mountains.
| ( te ll)
K r
? n u ................................. what 1 łhink - »t's the worst idea you've ever hadl Q< Coffee? Something to eat? - I (have) [ e i ............................................ esPresso and a cho colate biscuit.
i IC
r
k Oh no! J I u , w
r
r
i
"
,heir hOUSe and m ° ve to a n o łh er state.
l
6 7 ,he' * <,0ke)......................................... m,ssed my bus! - D o n 't worry, I (d riv e ) • - «
*
%
' *
.
m
i
painkil,er os soon as I find one , ,
z
z
' o
^
r
° * "* •
W y b ie rz o d p o w ie d ź , któ ra b a rd z ie j pasuje d o zdania: a . W h o w a n ts t o h e lp m e in th e k itc h e n ? - 1 ................................. , a‘
b . a m g o in g to
1 ................................. k n e e
s u r g e r y n e x t m o n th .
a . w ill h a v e
b . a m g o in g to h a v e
c. I promise I ............................|ate. a. w o n t be d.
Give me some money a . w ill te ll
e*
I
................................d a d y o u r o o k th e
b . a r e g o in g to h a v e
Be
c a r e fu l! Y o u ...............................d o w n .
b . a r e g o in g to fa ll
b.
a m g o in g to w a it
h- W e ................................ t o m a t o s o u p a n d ro a s t c h ic k e n w ith frie s o . w ill h a v e
b.
p le a s e .
a r e g o in g to h a v e
I g u e s s o u r n e i g h b o u r s ..................................s o o n . a . w ill m o v e o u t
j.
a s k in g
I .................................f o r T o m u n til h e g e ts h o m e , I n e e d to s p e a k t o h im . a . w ill w a it
i.
ear w ith o u t
b . a m g o in g to te ii
D o n t s ta n d o n th a t c h a ir - it's s h a k y . a . w ill f a ll
9-
or
.................................a b ig p a r ty f o r g r a n d m a 's 8 0 * b irth d a y . a . w ill h a v e
f.
b . a m n o t g o in g t o b e
T h e p h o n e is r in g in g . a . w ill g e t
b . o r e g o in g to m o v e o u t I ..................................it! b.
a m g o in g to g e t
U ł ó ż z d a n i a z r o z s y p a n y c h w y r a z ó w , u ż y w a j g c c z a s o w n ik a w ill lu b g o in g to: a . y o u r p r o b le m s / I / b e s u re / s o o n / y o u / s o lv e
b . b u y / n e w fu r n itu r e / w e / f o r th e liv in g - r o o m
c.
a t th e s ta tio n / b e / o n tim e / w e
d . I / b e a fr a id / n o t b e a b le / I / y o u / h e lp
e . d in n e r / c o o k / m u m / to n ig h t / f o r
f
12
p e o p le
T o m / a t h o m e / n o t b e / c a ll / h im / I / so / la te r
g . th e w e e k e n d / m y p a re n ts / a t th e s e a s id e / s p e n d
h
i / y o u / s h o w / use / h o w / th is m a c h in e
O10 .4 . W yrażanie przyszłości - p o ró w n a n ie ,
'
pow tórzenie ku angielskim , przy w y ra ż a n iu ^ m ó w ią c e g o
p rz y s z ło ś c i u ż y c ie d a n e g o
czasu
lu b
s tru k tu ry
z a le ż y m .in .
od
o d te g o , czy d a n o c z y n n o ś ć jest z a p la n o w a n a czy n ie , o r a z k to m a w p ły w n a d a n e
nf( Ll a y m ó w ią c y s a m p o d e jm u je d e c y z ję czy w y d a rz e n ie w y n ik a z n ie z a le ż n y c h u s ta le ń , n p . vvydorzeme y ■ ho,monogramów, ro z k ła d ó w ja z d y itp .
Za pom ocą P re s e n t S im p le o p is u je m y ro z k ła d y ja zd y, h a r m o n o g r a m y , p r o g r a m y te le w iz y jn e o r a z nasze plany zależne o d c z y n n ik ó w z e w n ę trz n y c h , ro z k ła d ó w , itp . The tra in to G la s g o w le a v e s a t f iv e . - P o c ią g d o G la s g o w o d je ż d ż a o 5 . I start m y class a t e ig h t. - M o je z a ję c ia z a c z y n a ją się o
8.
i Czos Present C o n tin u o u s o p is u je c z y n n o ś c i z o r g a n iz o w a n e , z a p la n o w a n e , k tó r e w y d a rz ą się w niedalekiej przyszłości. U ż y w a ją c te g o c z a s u w o d n ie s ie n iu d o p rz y s z ło ś c i, n a le ż y za w s z e p o d a ć dokładny czas w y d a rz e n ia . U ży c ie P r e s e n t C o n tin u o u s m a w y d ź w ię k ra c z e j o s o b is ty - o d n o s i się do planów i decyzji m ó w ią c e g o , c z ę s to d o ty c z y s p o tk a ń i w y d a rz e ń to w a rz y s k ic h . W e are fly in g to I b iz a o n F r id a y . - W p ią te k le c im y n a Ib iz ę . M y p a re n ts a r e g o in g to th e t h e a t r e t o n ig h t . - M o i ro d z ic e id ą w ie c z o re m d o te a tru . I'm h a v in g lu n c h w ith T o m t o m o r r o w . - J u tro je m lu n c h z T o m e m .
■ Konstrukcja g o in g
to w y ra ż a z a m ia ry i in te n c je m ó w ią c e g o , le cz w o d r ó ż n ie n iu o d P r e s e n t
Continuous nie o z n a c z a , że p o c z y n io n o ja k ie k o lw ie k u s ta le n ia d o ty c z ą c e d a n e j c z y n n o ś c i, n p . umówienie te rm in u . W w ie lu s y tu a c ja c h je d n a k czas te ra ź n ie js z y i g o in g
to m o g ą być używ ane
zamiennie. G o in g to o p is u je p o n a d to c z y n n o ś c i p rz e w id y w a n e n a p o d s ta w ie o z n a k i p rz e s ła n e k widocznych w m o m e n c ie m ó w ie n ia : I Qm g o in g to s ta r t le a r n in g S p a n is h . - M a m z a m ia r z a c z ą ć uczyć się h is z p a ń s k ie g o . A c c o rd in g to th e fo r e c a s t , it is g o i n g t o b e v e r y c o ld n e x t w e e k . - W e d łu g p r o g n o z y p o g o d y w P^YSzłym ty g o d n iu b ę d z ie b a rd z o z im n o . re g o in g to s e ll g r a n d m o t h e r 's o ld h o u s e . - M a m y z a m ia r s p rz e d a ć s ta ry d o m b a b c i.
Czasownik w ill w yraża c z y n n o ś c i, o k tó ry c h d e c y d u je m y w m o m e n c ie m ó w ie n ia , o b ie tn ic e , g ro ź b y , Y 1 zgodę na coś. W ill w y ra ż a ró w n ie ż p rz e w id y w a n ie m ó w ią c e g o w o d n ie s ie n iu d o ia k ie a o ś wYaarzenia. 1 I
9 e*
ph o n e ! - O d b io r ę te le fo n !
J a n ° m *Se ^ W° n * I'll heT*^
a n y ° n e - ~~ O b ie c u ję , że n ik o m u n ie p o w ie m . b e a n a c tr e s s . - J a n e p r a w d o p o d o b n ie z o s ta n ie a k to rk ą .
e P y o u w ith th e s u itc a s e , d o n ' t l if t it y o u r s e lf . - P o m o g ę c i z w a liz k ą , n ie p o d n o ś je j s a m a .
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G IE L S K IE G O
U z u p e łn ij z d a n ia k o n s tr u k c ją g o in g to lu b c z a s o w n ik ie m w c z a s ie Present C ontrnuous: o . W e ( h a v e ) ......................................
a b ig c e le b ra tio n fo r o u r 3 0 !r w e d d in g anniversary
b. O n W e d n e s d a y a t 12 , I (have)
.......................................................lun ch w ith my boss.
c. W e ( g o ) ............................................ d
I have a d a te to n ig h t - I (m eet)
sk iin g to Ita ly to m o rro w . .......................................................Tom a t the cafe.
e. M r B ro o ks ( f iy ) ............................... f.
to V ie n n a o n Friday,
W h a t (yo u, d o ) ..............................
to n ig h t?
g. W e (n o t in v it e ) ...............................
the Sm iths to o u r party.
h. M y c o m p u te r is o ld , I ( b u y ) .......................... i.
T o m a n d Jim ( p la y ) ..........................................
j.
I'v e just c o m e b a c k fro m th e g ym , I (take)
k. T h ey say it ( r a in )
a new one next m onth. squash on Saturday m orning.
................................. to m o rro w . ................................... (Jane, go ) to the c in e m a w ith us tonight?
W y b i e r z p r a w id ł o w ą o d p o w ie d ź : a
T h e next tra in to H a m b u rg is le a v in g / le a v e s a t seven o 'c lo c k ,
b
I h o p e y o u r g ra n d fa th e r w ill b e / is b e tte r soon.
c. W e w ill h a v e / a r e h a v in g a surprise p a rty fo r Jenny to n ig h t. d . T o m is g o in g to t r a v e l / tr a v e ls to A sia next su m m e r. e . I a m g o in g / w ill g o to th e d e n tis t to m o rro w a t fo u r. f.
D o n 't w o rry , I w ill d o / a m g o in g to d o the s h o p p in g fo r you.
g . W h a t w ill y o u d o / a r e y o u d o in g o n S atu rda y m o rn in g ? h. I w ill b e / a m b e in g o n tim e , I p ro m ise .
a shower.
0
Uzu
pełnij dialogi odpow iednim i form am i czasow ników :
. Tom Has a s k e d m e o u t o n o d a te ! . Really? T h a t's w o n d e r fu l! W h e n (y o u , m e e t ) .....................................................h im ? jq o j
to th e c in e m a o n F rid a y .
....................................(y o u , te ll) y o u r p a re n ts ? y e s | ( |e ||) ................................................. th e m t o m o r r o w . . I'm a fra id th e y (n o t b e ) .................................................. v e r y p le a s e d , th e y d o n 't lik e T o m . . ! know ... B ut I ( c o n v in c e ) .................................................... th e m h e is a n ic e g u y . . | (k e e p ).................................................... m y fin g e rs c ro s s e d f o r y o u . B
- H e llo , M r J e n k in s ? It's T o m B u rn e tt fr o m C r y p to . I ( b e ) ...................................................... in L o n d o n n e x t M o n d a y . C a n w e m e e t?
- Sorry, I ( h a v e )
.
- Torn, hi! O f c o u rs e ! M a y b e w e c o u ld m e e t f o r lu n c h o n M o n d a y ? Say, 1 2 o 'c lo c k ... ? lu n c h w ith o u r p r o d u c tio n m a n a g e r . H o w a b o u t la te r ?
A ro u n d fo u r? - U n fo rtu n a te ly I ( f l y ) ....................................................t o B ru s s e ls in th e a ft e r n o o n . - T h at's a p ity ... - H o w lo n g (yo u , s t a y ) ....................................................in L o n d o n ? - Till the en d o f th e w e e k . - Let's m eet o n T h u rs d a y th e n ! I ( b e ) .......................................... - G re a t! I'm fre e o n T h u rs d a y . - Lunch a t 12? - Perfect. W e ( b e ) ................................................... in to u c h !
I P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: a. W :e m , że w szystko d o b rz e s ię s k o ń c z y . b. N astę pny film za czyn a się za g o d z in ę . C. M c m p o m y s ł: z a d z w o n im y d o J im a i p ó jd z ie m y n a d y s k o te k ę . d. Jeśli m i nie p o m o ż e s z , już n ig d y się d o c ie b ie n ie o d e z w ę . e. M o i ro d zice z a m ie rz a ją k u p ić n o w y s a m o c h ó d . f- Jutro w ie c z o re m id z ie m y n a k o n c e rt w f ilh a r m o n ii. 9- ! om za m ie rza o tw o rz y ć w ła s n y in te re s , h
«ajczę cię ko rzysta ć z p o c z ty e le k tro n ic z n e j. S p ó jrz !
b a c k fr o m B ru s s e ls o n W e d n e s d a y .
10 11. Czas przyszły Future Continuous 10.11.1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania Czas Future C on tin uo us skła d a się z fo rm y cza so w n ika „b y ć " w czasie przyszłym , czyli w ill be oraz im iesłow u czasu teraźniejszego, czyli czasow nika z k o ń c ó w k ą - in g
(g e ru n d ). Taka sama forma
ob ow iązu je dla wszystkich osób. I w ill b e g o in g to th e s h o p s o o n , d o y o u n e e d a n y th in g ? -
B ędę n ie d łu g o szła d o sklepu,
potrzebujesz czegoś? T o m o r ro w a t six, Tom w ill b e a lr e a d y fly in g to N e w Y o rk . - Ju tro o
6 Tom
b ę d z ie już le c ia ł do
N o w e g o Jorku. W h e n I re tu rn h o m e , m y h u s b a n d w ill b e p r o b a b ly s le e p in g . - K iedy w ró c ę d o d o m u , m ó j mąż będzie p ra w d o p o d o b n ie spał.
Przeczenie tworzymy, d o d a ją c d o w ill słów ko przeczące n o t. P ow szechnie s to s o w a n a jest fo rm a skrócona
w o n 't Pytania zam knięte tak / nie w czasie F uture C o n tin u o u s tw orzym y przez in w e rs ję tj. przestaw iając w ill na początek pytania, potem staw iam y p o d m io t, na stęp nie b e o ra z cz a s o w n ik z k o ń c ó w k ą -in g , na sam ym końcu są d o p e łn ie n ia . Pytania otw arte tw orzym y w ten sam sp o só b - d o d a ją c na początku pytania zam kniętego o d p o w ie d n i zaim ek pytajny: w h a t (co), w h e re (gdzie), w h y (d la c z e g o ), w h o (kto), how m a n y / m uch (ile) itd. I w o n 't b e w o rk in g to m o r r o w e v e n in g . - Jutro w ie czo re m nie b ę dę p ra c o w a ć . Tom w o n 't b e r e p a irin g his c a r o n his o w n . H e 'll ta k e it to th e lo c a l g a r a g e . - Tom nie będzie sam na p ra w ia ł sam ochodu. O d d a g o d o warsztatu.
W h e r e w ill Tom b e s p e n d in g his h o lid a y ? - G d zie T o m będzie spę dzał w a ka cje ? H o w lo n g w ill y o u b e u sin g th e b a th ro o m fo r? - Jak d tu g o będziesz k o a y s to ć z ła z ie n k i? W h o w ill be c o m in g w ith us? - Kto będzie z na m i szedł?
£
Z
,om° rrow ! - Zies’ iu" ° 1 " ° mi « ■ * »
r „ , «
kt
:
f
9*
•
Yes, she w ill. lub N o , she, w o n 't.
o P a r k u ją c y c h
t zqow an*ow onych
-
* - * »
*
- < * —
-
—
. » - i p
-
M
*
jO 1 1.2. Zastosowanie Czasu I '
Futu re C o n tin u o u s używ am y:
0p,sania
czynności, któ ra w p e w n y m m o m e n c ie w przyszłości bę dzie w tra k c ie w y k o n y w a n ia :
This time n e x t w e e k , I w ill b e ly in g o n th e b e a c h . - Za tydzień o tej porze b ę d ę leże ć na plaży. T o m o rro w
a t 5 o 'c lo c k , T o m w i l l b e w o r k in g .
Ju tro o 5 T o m bę dzie p ra c o w a ł.
On S a tu rd a y a t 10 , w e w ill b e p la y in g te n n is . - W s o b o tę o 10 b ę d zie m y g ra ć w tenisa.
■ do opisania czynności z a p la n o w a n e j na przyszłość (z a m ie n n ie z P r e s e n t C o n t i n u o u s ) : W hat time w ill y o u r d a d b e a r r iv in g ? - O k tó re j przyjedzie tw ó j ta ta ? I'll be h a v in g d in n e r w ith
m y fr ie n d s to n ig h t. -
D ziś w ie c z o re m zjem o b ia d z p rz y ja c ió łm i,
(lub I'm h a v in g d in n e r w ith m y fr ie n d s to n ig h t.)
■ w uprzejmych pytaniach o p la n y z n a jo m y c h , zw łaszcza, g d y c h c e m y p o p ro s ić o p rzysłu g ę :
W ill you be g o in g s h o p p in g ? I n e e d s o m e s a lt. - Będziesz szła na zaku py? P o trz e b n a jest m i sól. W h a t time w ill y o u b e d r iv in g to w o r k ? C o u ld y o u g iv e m e a lift to th e c e n tr e ? - O k tó re j g o d z in ie
będziesz je c h a ł d o p ra cy? M ożesz m n ie p o d rz u c ić d o ce n tru m ?
W ill you be n e e d in g a n y th in g e ls e ? - Czy bę dzie pa n p o trz e b o w a ł jeszcze czeg oś?
10 11.3. Porównanie czasów Future Simple i Future Continuous Czas F u tu re S im p le w yraża je d n o ra z o w ą ,
F u tu re C o n tin o u s o p is u je czy n n o ś ć , k tó ra
„krótką" czynność przyszłą, o k tó re j d e cyd u je m y
będzie w tra k c ie w y k o n y w a n ia w d a n y m
w momencie m ów ienia.
m o m e n c ie przyszłości.
W e w ill h a ve d in n e r w h e n M a r y a r r iv e s .
A r o u n d 7 in th e e v e n in g w e 'l l b e h a v in g
- Kiedy przyjedzie M ary, zjem y o b ia d .
d in n e r so d o n 't c a ll m e th e n . - O k o ło 7 będziem y jeść k o la c ję , w ię c nie d z w o ń d o m n ie wtedy.
F u tu re S im p le używamy w uprzejm ych
F u tu re C o n tin u o u s używ am y w p y ta n ia c h
prośbach i pytaniach:
o czyjeś p la n y, m a ją c w d o m y ś le u p rz e jm ą
W ill y o u h e lp m e o p e n th e ja r?
p ro śb ę o przysługę lu b p o m o c :
“ Pomozesz mi o d krę cić ten sło ik? W you be so kind a n d ta k e this b a g fo r me? Będziesz tak miły j weźmiesz ode m nie tę torbę?
W ill y o u b e s to p p in g a t m y h o u s e to m o r r o w ? M a y b e y o u c o u ld h e lp m e m o v e s o m e o f th e fu r n itu r e . - W p a d n ie s z d o m n ie ju tro ? M o ż e m ó g łb y ś m i p o m ó c przenieść k ilk a m e b li? W ill y o u b e s e e in g J im ? P le a s e te ll h im to c a li m e . - Będziesz w id z ia ł się z Jim em ? P ow ied z m u , proszę żeby d o m n ie z a d z w o n ił.
8
J
N a p o d s ta w ie ta b e lk i u łó ż z d a n ia w czasie Future C ontinuous:
to m o r r o w a t 6
o n S a tu rd a y
This tim e n e x t
m o rn in g
year
1
prepare for my trip to Italy
fly to Milan
do sightseeing of Roman monuments
Tom
watch his favourite TV series
¡og in the park
relax on a tropical beach
M y p a re n ts
have dinner with their friends
do the shopping at the supermarket
move to a new house
Z ro z s y p a n y c h w y r a z ó w u łó ż zdania tw ie rd z ą c e , p rz e c z e n ia lu b p y ta n ia w czasie
Future Continuous: a . at the shop / you / call / on your way home / ? b. not work / at 1 2 / tomorrow / Sue / it be / Sunday / because c. this time next year / we / move / to our new house / hope / I / that d. talk / you / to Jim / this week / ? e. the pupils / next week / not ottend / the spring break / because of / school f.
to Sarah's wedding / on Sunday at 12 / we / drive
g. a cake / mum / tonight / bake h. my sister / clean / on Sunday morning / the flat
d to p o c z q lk u jq c y c h • z o o w a n s o w a n y c h
10. CZASY
P
g ZUp e fn ij z d a n ia c z a s o w n i k a m i w F u t u r e S i m p l e l u b F u t u r e C o n t i n u o u s :
a I hope yo u ( h e l p )
g r a n d m a w ith th e s h o p p in g .
b I ca n 't c o m e , ( h e l p ) ....................................... g r a n d m a w ith th e s h o p p in g to m o r r o w . c W hen d a d c o m e s h o m e , w e ( w a i t ) ..................................... f o r h im w ith d in n e r . d. I know ! I ( d r iv e ) .....................................th e k id s to s c h o o l a n d y o u ( w a l k ) ..................... e You ( d o ) ...................................... th e d is h e s to m o r r o w . I t 's y o u r tu r n . f
W h a t (M a ry, d o ) .......................................a lo n e o n a F r id a y e v e n in g ?
g. le t's g o fo r a w a lk . W e ( t a k e ) ...................................... J a n e w ith us. h........................................ (y o u , c a ll) a t th e p h a r m a c y o n y o u r w a y h o m e ? i.
I'm n e rv o u s . T o m o r r o w a t n in e , I ( w r i t e ) ....................................... m y e x a m .
j
W e ( h e lp ) ...................................... y o u c le a n u p a fte r th e p a rty , d o n 't w o rry .
th e d o g .
10.12. Czas Future Perfect 10.12.1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania C /o s F u tu r e P e rfe c t tw o rzym y /a p o m o c ą w ill h a v e o r o / im ie s ło w u b ie rn e g o p a s t p a rtic ip le , czyli t/w
trz e c ie j fo rm y c z a s o w n ik a . ( h a ra kte rystyczn ym p rz y im k ie m d la te g o czasu jest by. I w i ll h a v e fin is h e d th e p r o je c t b y F r id a y . T h e f ilm w i ll h a v e fin is h e d b y m id n ig h t.
P roje kt sko ń czę d o p ią tk u . Film sko ń czy się prze d p ó łn o c ą .
T o m w i l l h a v e p a s s e d a ll h is e x a m s b y th e e n d o f n e x t w e e k .
D o k o ń c a przyszłego tygodnia
T o m z d a w szystkie sw o jo o g /a rn in y .
• b y i o k re ś le n ie czasu m o że z n a jd o w a ć się z a ró w n o na p o c z ą tk u , jak i na k o ń c u z d a n ia . P rze cze n ie tw o rzym y, d o d a ją c d o w ill s łó w k o przeczące not. P ow szechnie s to so w a n a jest fo rm o skrócono
w o n 't P yto n io z a m k n ię te tak / n ie w czasie F u tu re P e r fe c t tw orzym y przez in w e rsję tj przestawiając w ill n a poc zątek p y ta n ia , p o to m s ta w ia m y p o d m io t, n a s tę p n ie h a v e o ra z im ie s łó w , na sam ym końcu sg d o p e łn ie n ia
P ytania o tw a rte tw orzym y w ten sam sp o s ó b
d o d a ją c na p o czątku p y ta n ia zam kniętego,
o d p o w ie d n i za im e k lu li przysłów ek w h a t (co), w h e r e (gdzie), w h y (d la cze g o ), w h o (kto), h o w m any
/ m u c h (ile) itd. I w o n 't h a v e fin is h e d th e p r o je c t b y F r id a y . I h o film w o n 't h a v e fin is h e d b y m id n ig h t.
N ie skończę p ro je k tu d o p ią tk u I ilm nip skończy się przed p ó łn o c ą ,
T o m w o n 't h a v e p a s s e d a ll h is e x a m s b y th e e n d o f n e x t w e e k .
Tom mo zda wszystkich
s w o ic h
e g z a m in ó w d o ko ń ca przyszłego tyg o d n ia . W h o w ill h a v e fin is h e d th e p r o je c t b y F rid a y ? W h a t tim e w ill th e film h a v e fin is h e d ?
Kto skończy p ro je k t d o p ią tku ?
Przed któ rą skończy się łilm ?
H o w m a n y tim es w ill John h a v e c a lle d y o u b y no on?
Ile razy John zadzwoni d o ciebie d o południa?
10.12.2. Zastosowanie ( /o s u F u tu re P o r te d używamy m
(jo
opisyw a nia
sytuoc ji, gd y
pew no
czynność
zostanie
zakończono
przed d a n y m
m om entem
w przyszłości, który określony jest ta p o m o c ą p rrylm ka b y By the e n d o f the w e e k , I w ill h a v e fin is h e d this b o o k .
Skończę tę książkę d o k o ń c a tygodnia
I hope I w ill h a v e le a rn e d a ll th o s e ru le s b y th e e n d o f th e w e e k .
M o m na dzieję , /© nauczę się
tych w tu y tlk li h reguł d o koń. a tygodnia d o o p isaniu , ilo razy dano c/yn n o śr będzie pow tórzono d o d a n e g o m om entu w przyszłości I w ill h a v e p h o n e d Jim 10 tim e s b y n o o n .
D o p o łu d n ia zadzwonię d o Jima 10 rxuy
T h at b o y w ill h o v e a s k e d m e fo r m y p h o n e n u m b e r 2 0 tim es b e fo re the e n d o f the p o rty Zanim skończy lię im prezo, len * hłopcik 2 0 m /y poprosi o m ó| num er telefonu.
i»outątk»j|qcyc.h i ioav»on*owat>y*h
dstaw ie ta b e lk i u łó ż z d a n ia w c z a s ie F u tu re P e r f e c t :
0
Na P°
finish
c o o k d in n e r
fin ish
this
w ritin g
he r
p a y o ff a ll m y d e b ts
fin d a n e w jo b
thesis sell th e ir fla t
p re p a re th e pa rty
arrive
Tom and J e n n y
re a d in g
book
send a ll the e -m a ils
Sally
b y n e x t m o n th
b y F r id a y
b y 3 o 'c lo c k
Uzupełnij z d a n ia c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo r m ie c z a s u F u t u r e P e r f e c t
o. My parents (d e c id e )............................................. to m o ve to Poznań by the e n d o f this w e e k. b. I (repay)............................................ the m o n e y by F riday. c We (deliver)..............................................the p a c k a g e by n o o n . Mum (p re p a re )
d in n e r fo r 10 p e o p le by
6 o 'c lo c k .
e ' W ° l.............................................. a ll the p a p e rw o rk by 5 o 'c lo c k . A/ brother and I (c le a n ).................................................the w h o le ho use by to m o rro w . 3 Amanda (g ra d u a te ).............................................. fro m university by the en d o f June. h* They (finish).......................... _................. film in g the new Jam es B ond m o v ie by the e n d o f A u g u s t. The guests (a rriv e )
by
7 o 'c lo c k .
bis autnor (p u b lis h )....................................................................his new b o o k by 1* M a rc h .
i£] 'Uzupełnij tekst o d p o w ie d n im i c z a s o w n ik a m i w c z a s ie F u t u r e P e r f e c t : f eturn
pick up
p re p a re
do
a r r iv e
d e c o r a te
VYe e Qfp u,. W
ving a surprise birthday party fo r Tim. Everything is carefully planned: ........................................................ bY 12 o'i W l
;l
the
shopping ^
200 .
We
c ....................................
snores by 5.00. The guests e . iurPhse!
the
(lot by 4 .0 0 .
We
b. d.
by 6 .0 0 . Tom f .....................................h o m e by 6 .3 0 .
"^ .p l d la p o czq tku jq cych I zo aw on so w on ych
10. 13. 1. Forma twierdząca, przeczenia i pytania c cos F u tu re
P e rfe c t C o n tin u o u s tw orzym y zo p o m o c q w ill h a v e bee n ......
.
ta r o in ie js z e g o , e ty k » s o w o i k a z k „ h c d . k , , „ 9 ( g „ „ „ d l Toko somo ,orm o d lo wszys Inch o s b b . C h a ra k te ry s ty c z n y m p a y im k ie m d lo , , 9 o czosu ,es, b , W cco si, >,m „ ż „ “ c z a s o w n ik i, k tó re w y s tę p u ją z k o ń c ó w k ą -in g . (Patrz: Rozdział 10 .2 .3 .). B y F r id a y
I " J u n e , I w ill h a v e b e e n w o r k in g f o r this c o m p a n y fo r fiv e y e a rs . - W piqtek
1 cz e rw c a m in ie 5 la t, o d kied y p ra c u ję d la tej firm y. B y 1 1 o 'c lo c k , T in a w i l l h a v e b e e n u s in g th e b a th ro o m f o r o v e r tw o h o u rs ! - O i l
miną dwie
g o d z in y , o d k ą d T in a korzysta z ła zie n ki.
♦by + o k re ś le n ie czasu m o ż e z n a jd o w a ć się z a ró w n o na początku, jak i na końcu zdania. P rze cze n ie tw o rz y m y , d o d a ją c d o w ill słó w ko przeczące not. Powszechnie stosow ana jest form a skrócona
w o n 't . P yta n ia z a m k n ię te ta k / nie w czasie F u tu re P e rfe ct C o n tin u o u s tworzymy przez inwersię tj. p rz e s ta w ia ją c w ill na p o czą te k p yta n ia , potem staw iam y p o d m io t, następnie h a v e been oraz im ie s łó w z k o ń c ó w k ą - in g , na sam ym końcu są d o p e łn ie n ia . Pytania otw arte tworzymy w ten sam sposób d o d a ją c n a p o c z ą tk u p y ta n ia z a m kn ię te g o o d p o w ie d n ie słów ko pytające: w h a t (co), w h e re (gdzie),
w h y (d la c z e g o ), w h o (kto ), h o w m a n y / m uch (ile) itd. W i l l T o m h a v e b e e n s tu d y in g M e d ic in e f o r s ix y e a rs b y 2 0 1 0 ? - Czy w 2 0 1 0 minie
6 lai,
od
k ie d y T o m s tu d iu je m edycynę? Y e s , h e w ill, lu b N o , h e w o n 't . W h o w ill h a v e b e e n w o r k in g f o r th is c o m p a n y f o r fiv e y e a rs b y June? - Dla kogo w czerwcu m in ia S la t o d kie d y p ra c u je d la tej firm y? H o w lo n g w ill T o m h a v e b e e n s tu d y in g M e d ic in e b y 2 0 1 0 ? - Ile la t m inie w 2 0 1 0 roku, od re y T o m s tu d iu je m edycynę?
10. 13 2. Zastosow anie D a r t .f l C o n t i n u o u s używamy d o o p is a n ia a y n n o ś d , która d o określonego mome C“ L "o T b g d n .
ir w o i p rs e i da ny o k.e s raosu. Z a p o m o c , . .g o a o s u . ¡ok i . « r f n d . a a
hove
O
8 n n nie 6 g o d n a ,
been
p lo y in g
o
c o m p u ...
gam e
o d kied y m d i b ra , g m » g a f k o m p o te m .,.
s i . h o u .s b y
8 V
* *
-
0
Uzupełnij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo rm ą c z a s o w n ik ó w w F u tu re P e r fe c t C o n tin u o u s : a Danny (s le e p )........................................................................f o r 12 h o u rs by 1 0 o 'c lo c k . b. It ( r a in ) ....................................................................... n o n -s to p f o r a w ee k by to m o rro w . c. O u r baby ( c r y ) .......................................................................... fo r th re e h o u rs by 2 o 'c lo c k .
d. James (write)................................................................................ his thesis for over three years by next month. e. My parents (io o k f o r ) ........................................................................ .... new f|a f f o r sjx m o n th s by F rid a y . f. Jason (travel) .......................................................................... a c ro s s A s ia f o r th re e m o n th s by M o n d a y . g. | (le a rn )
S p a n is h fo r tw o years by next F rid a y .
h. The discussion (g o o n ) ........................................................................ f o r th re e h o u rs by 5 o 'c lo c k .
Z ro z s y p a n y c h w y r a z ó w u ł ó ż z d a n i a w F u tu re P e r f e c t C o n tin u o u s : a. I / nof study / for three years by June b. The c o n fe re n c e / last / f o r th re e d a ys by to m o r r o w
U c. Steve / w o rk / as a fir e m a n / f o r 1 5 ye a rs by 1st M a y ...................................................................................................................................
d. She / no t exercise / fo r th re e h o u rs by -
8 o 'c lo c k ..........
*
e. A unt Betty / stay / in h o s p ita l f o r tw o w e e k s by W e d n e s d a y
f. W h o / w o rk o n th is p r o je c t f o r tw o y e a rs by S e p te m b e r?
W y b ie r z p r a w id ło w ą o d p o w i e d ź : a They w ill h a v e r e p a i r e d J w i l l h a v e b e e n r e p a i r i n g th e c a r by F rid a y, b. The m echanic w ill h a v e r e p a ir e d / w ill h a v e b e e n r e p a ir in g the c
c a r fo r tw o h o u rs by
1
o 'c lo c k .
1 w ill h a v e le a r n t / w il l h a v e b e e n le a r n in g e v e ry th in g fo r th e test by F rid a y ,
b- I w jll h o v e le a r n t / w i ll h o v e b e e n le a r n in g C h in e s e fo r o v e r a w e e k by F rid a y . e M u m w ill h o v e b a k e d / w i l l h a v e b e e n b a k in g e v e ry th in g f o r th e p a rty by F rid a y. f
M u m w ill h a v e c o o k e d / w i l l h a v e b e e n c o o k in g fo r o v e r a n h o u r by 3 o 'c lo c k .
9 The w o rke rs w ill h a v e p o in t e d
/
w ill h a v e b e e n
p a in t in g th e w h o le h o u s e b y to m o r r o w
a fte rn o o n ,
b The workers w ill h a v e p o in t e d / w ill h o v e b e e n p a in t in g th e h o u s e fo r tw o h o u rs by 4 o 'c lo c k .
i u. 14. Czasy - ćwiczenia podsumowujące ć w ic z e n ia
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w i e d n i ą f o r m ą c z a s o w n ik a : a . H o w lo n g ................................. (y o u , w o rk ) as a te a c h e r? - I ................................ (w ort<) os g ,
.
f o r o v e r 1 5 ye a rs n o w . b . W h e n I .................................. (a rrive ) a t th e p a rty , a ll th e f o o d ................................ (a lread y / eat). c.
I ...................................(a lw a y s / w a n t) to live in N e w Y o rk .
d . T h e s tu d e n ts ...................................
(chat) lo u d ly , w h e n th e te a c h e r .................................
(enter) the
c la s s ro o m . e - T o m ................................. (re c o m m e n d ) us th e film h e .................................. (see) som e tim e a g o at the c in e m a . f.
I t ................................. (be) a b e a u tifu l d a y . The su n .................................. (shine), i t .............................. be) w a rm . S o w e ................................... (go) fo r a p ic n ic .
g . T h e y ................................. (finish) b u ild in g th e n e w s ta d iu m next m o n th . h . T h is tim e to m o r r o w I ................................... (fly) to R om e.
1.
O n ^ u e s d a y i ................................... (have) lu n c h w ith m y boss, o n W e d n e s d a y I ............................ h a v e ) c m e e tin g w ith M r J a c k s o n , so w e c o n s c h e d u le a n a p p o in tm e n t fo r Thursday.
I-
I .................................. (n e v e r / be] to L o n d o n . I o n ly .................................. (go) to S cotland with my p a re^*s la s t s u m m e r. W e ................................. (fly) d ire c tly to E d in b u rg h a n d v / e ........................ . stay th e re f o r 2 w ee ks. I t ................................. (be) a b e a u tifu l city.
U z u p e ł n ij d i a lo g o d p o w ie d n im i fo r m a m i c z a s o w n ik ó w :
- H e llo , J im ? It's ,*4ark. - H i M a r k ! H a w a re yo u ? - N o t b e d . A nd you? W h a t a
(y o u , be) u p to these days?
- N o th in g s p e d o i. W o rk , fa m ily . . . Yoc b.
H o w a b o u t yo u ?
.........................(n o t b e lie v e ) iff • c ............................. (just / re tu rn ) fro m a trip a ro u n d the world
- W o w ! Im p re s s iv e ! Y o u m u s t te ll m e a ll a b o u t it. . W e ll..
First w e d ............................ (d riv e ) a c ro s s As«o in 4 * 4 s . In N o rth A m e ric a w e e .........................irer'
m o to rc y c le s and f ............................. (rid e) th e fa m o u s R o u te (tra v e l; d o w n th e A m a z o n a n d
finally
66
In S outh A m e ric a we g .
w e h ............................ (soil) across the A tto n t.c an d up n
........................... (re tu rn ) to E n9g ._ la n d o n bicycles: we th e e cc o oa a sts s ts o o tf /Avfric a .. W e i»........................... a lo n g th nco rv e ---------------------(c y c le fr o m S*c>fy# a c ro s s th e AJps a n d s tra ig h t to L o n d o n . W h ile w e k ............................ (camp) n F ra n c e , s o m e b o d y I .............................. (s te a l) o u r b ic y c le s a n d w e m
(have) to buy new
o n e s . O u r «np n ............................. (be) fu ll o f a d v e n tu re s . - O b , I b e t. I w o n t to h e a r o il a b o u t it. '//h e n c a n w e m e e t? - W e il, o n S a tu rd a y I o ........................ - P e rfe c t, ft p ..............................
(vis-t) m y fa m ily , s o ...
Sunday maybe? ............... (see) you. r.
!b e ) yea rs u n c e I lo s t q . ..
{I, recognise) you? - Y o u s u re w'H. I h o v e th e d a rk e s t s u n to n e ve r
th a t w ill lo s t fo r centuries.
10 . CZASY
Wybierz p r a w id ło w ą o d p o w ie d ź :
0
How long . . . . i n 0 . b
d id y o u
J a n e is t h e
B r is to l?
b. have you lived
liv e m o s t b e a u tifu l
a. have m e t
c
d.
girl I .... in my whole life.
b. met at 7, don't be late, b. starts
is s t a r t i n g
I hope a.
e.
....
The p e rfo rm a n c e a.
- For 5 years now.
i t ....
is n 't g o i n g
W h ile
I ....
I want to go on a picnic,
to d a y , to
b. isn't raining
r a in
th ro u g h
th e
park, I saw a strange-looking man. b. was walking
a . w a lk e d f.
a. g.
....
A fte r I had
W hen a.
th e
k id s
to school
I
went back to bed and fell asleep again, b. have walked
w a lk e d
I .... the flat, my husband was lying on the sofa and reading a book, b. was cleaning
c le a n e d
h. When .... Mary? - Last Friday. a.
d id
you last seen
b. have you last seen
i. We .... our wedding invitations yet. j.
sent
b. didn't send
a.
h a v e n 't
I 'm
sure I .... this project by Friday.
a.
w ill h a v e
finished
b. will be finishing
U zupełnij z d a n ia c z a s o w n ik a m i w o d p o w ie d n ie j fo rm ie : study
be
p re p a re
w o rk
lo se
w a tch
in te r r u p t
have
fin is h
le a v e
0 - John.................................................................. (always) me when I'm watching my favourite soap.
b. I'm tired, I ................................................................... my project all night. c. d. e.
We
painting the house by Friday.
The train to Liverpool................................................................ at 5. W e ...................................................................guests on Saturday for dinner.
f. Last year I .................................................................. all summer for my final exam in September. 9- * .................................................................(never) in ,ove with anybody before I met my future husband h. When I entered my flat I realised that I ..................................................................... briefcase. L We
(already) 5 movies at the cinema this month.
I* MY d a d .................................................................. as 0 Posłman for 20 years, but he retired last month.
1 1 . Czasowniki mocłalne Modal verbs z a s o w n i i m o a ln e w języku a n g ie ls k im to ca n / co u ld , m a y / m ig h t, m u st (m u s tn 't), w ill / would
s ou
o ra z o u g h t to. C e c h ą charakterystyczną wszystkich czasow ników m o d a ln ych jest fakt, że majq
one
w ie le zn a cz e ń , czasem p o d o b n y c h , i używane są w w ielu o d m ie n n ych kontekstach. Z w iązane są z wyrażaniem m o ż liw o ś c i, u m ie ję tn o ś c i, życzeń, p ró śb , zakazów lu b nakazów . M a ją także kilka innych cech wspólnych:
w y s tę p u je p o n ic h c z a s o w n ik w fo rm ie b e z o k o lic z n ik a , czyli słów ka to (tzw. b a re Infinitive).
■
W y ją tk ie m jest
ought ło:
Y o u c a n s w im . - U m ie sz pfyw ać. T h e k id s m u s t b e q u ie t. - D zieci m uszą być cich o . Y o u m a y o p e n th e w in d o w .
M ożesz otw orzyć o k n o .
D a v e o u g h t to b e m o r e p o lite . - D ave p o w in ie n być ba rd zie j uprzejmy.
■
d la w szystkich o s ó b m a ją tylko je d n ą , ta ką sam ą fo rm ę , nie w y m a g a ją żadnych końców ek: Y o u c a n d a n c e w e ll.
Potrafisz d o b rze tańczyć.
H e s a n d a n c e w e ll. - O n p o tra fi d o b rze tańczyć. T h e y ęgn d a n c e w e ll. ■
O n i p o tra fią d o brze tańczyć.
n ie w y m a g a ją użycia ż a d n y c h c za so w n ikó w p o s iłk o w y c h . W przeczeniach d o d a je m y d o nich stówko
not,
a w
p y ta n ia c h sto su je m y inw ersję. P oszczególne fo rm y zostaną o m ó w io n e w rozdziałach
p o ś w ię c o n y c h k o n k re tn y m cza so w n iko m : Y o u s h o u ld n 't (s h o u ld n o t) g o th e re . - N ie p o w in n a ś ta m iść. T o m c o u ld n 't ( c o u ld n o t) h e a r y o u . - Tom cię n ie słyszał. M a y I o f f e r y o u a c u p o f te a ? - Czy m o g ę z a p ro p o n o w a ć ci filiż a n k ę herbaty? S h o u ld I g o to th e d o c to r ? - Czy p o w in n a m iść d o lekarza?
m m o g ą w ystę p o w a ć w fo rm ie c o n tin u o u s , czyli b e + czaso w nik z -in g : | s h o u ld b e g o in g n o w .
P ow inn am już iść.
H e m u s t b e s w im m in g n o w . S h e m a y b e s le e p in g .
M u si teraz pływ ać. (N a p e w n o teraz pływ a.)
O n a m oże teraz spać. (P ra w d o p o d o b n ie teraz śpi.)
i
/ufalnv c a n (forma czasu przeszłego c o u ld ) używany jest niżej opisanych kontekstach.
Do w y ra ż e n ia u m ie ję tn o ś c i
9 ' -an speak S panish. - U m ie m m ó w ić p o hiszpańsku. Tom can ride a ho rse. - Tom u m ie jeździć k o n n o . Mary and Jenny ca n sin g b e a u t if u lly . - M a ry i Jenny p o tra fią p ię knie śpiew ać. Can you sing? - Czy umiesz śpiew ać?
W pieczeniach stosowana jest forma c a n 't (c a n 4 n o t ) lub c a n n o t : I can't / cannot s p e a k S p a n is h . - N ie u m ie m m ó w ić po hiszpańsku. Tom can 't ride a h o rs e . - Tom n ie um ie jeździć k o n n o . Mary and Jenny c a n n o t sin g a t a ll. - M a ry i Jenny w ca le n ie p o tra fią śpiew ać.
Wodniesieniu do przeszłości może być używ ana fo rm a c o u ld lu b w yrażenie b e (w a s / w e r e ) a b l e t o ovc w stanie coś zrobić). C o u ld w yraża o g ó ln e u m ie ję tn o ś c i, n a to m ia st b e a b l e t o o d n o s i się d o .konkretnej sytuacji. Ponadto c o u l d częściej łączy się z ta k im i czaso w nikam i jak: s e e , h e a r , s m e l l , taste, fe e l, r e m e m b e r , u n d e r s t a n d . I could ride a horse w h e n I w a s a c h ild . - Ja k o dziecko p o tra fiła m jeździć ko n n o . Tom could p la y ten nis v e r y w e ll w h e n he w a s y o u n g e r . - Tom św ietnie g ra ł w ten isa, kiedy był młodszy. When the a c c id e n t h a p p e n e d , I w a s a b le to h e lp th e in ju r e d p e o p le . - Kiedy zdarzył się w yp a d e k,
byłam w stanie pomóc rannym. Because o f the tra ffic ja m , I w a s n 't a b le to g e t to th e m e e tin g o n tim e . - Z p o w o d u k o rk ó w nie mogłam dotrzeć na spotkanie na czas.
Wyrażenie b e a b le t o zastępuje c a n / c o u ld w e wszystkich pozostałych czasach (o p ró cz P r e s e n t S im ple i P a st S im p le ) , po n ie w a ż ten czasow nik m o d a łn y n ie tworzy form żadnych innych czasów :
1 hope
I w ill be a b le to c o m e to th e p a r ty o n F rid a y . - M a m nadzieję, że będę m o g ła iść w p ią te k
no im p r e z ę .
So far, w e h a v e n 't b e e n a b le to d ia g n o s e th e p a tie n t. -
Dotychczas nie byliśm y w stanie
^agnozow ać pacjenta.
"0 p o ż e n ią m o ż liw o ś c i używane są zarów no czasow nik c a n , jak i c o u ld . Form a przeszła ( c o u ld ) Mniejszo stopień p ra w d o p o d o b ie ń stw a w ydarzenia, o którym m ow a. Someone s a t the d o o r . It c o u ld b e M a r k . - Ktoś dzw oni d o drzw i. To m oże być M a rk .
0‘
ays in G re e c e c a n / c o u ld b e fu n ! - W a k a c je w G re c ji m o g ą / m o głyby być fa jn e !
W od ■
j
niesieniu do przeszłości używamy zwrotu c o u ld 4- h a v e 4 trz e c ia fo r m a c z a s o w n ik a :
' y ° u c° u ld h a ve k ille d y o u rs e lf o n th a t m o to rb ik e ! - Sam , m ogłaś się zabić na tym m otorze!
wied**^0^
CQn#* rno^no wyrazić zdecydowany brak możliwości, który jest poparty jakąś dodatkow ą
So roeone s a t the d o o r. It c a n 't b e M a r k ! H e 's in V ie n n a n o w . - Ktoś dzw oni d o drzw i To nip
"*** być Mark! O n jest teraz w W ie d n iu . fc^ykioboe pi d lo p o c z q tk u jq c y c h j z o a w a n s o w a n y c h
~ 247
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G IE LSK IE G O
D o p y ta n ia o p o z w o l e n ie , w y ra ż e n ia p o z w o le n ia lu b zaka zu. Użycie c o u ld * u p rz e jm e : zam .cst c a n jest bardzie. M u m , c a n I g o t o th e c in e m a ? - M a m o , m o g ę iść d o k in a ? Y e s , y o u c a n g o t o t h e c in e m a , b u t d o n 't b e la te . - T a k, możesz iść d o kina ole późno.
'
wrac°!
C a n / C o u ld I u s e y o u r p h o n e ? - C zy m o g ę / m ó g łb y m skorzystać z tw o je g o telefonu? I c o u ld le n d y o u s o m e m o n e y , b u t I h a v e to a s k J im firs t. - M o g ła b y m pożyczyć ci trochę pieniędzy a le m u szę n a jp ie rw z a p y ta ć J im a . S o r r y , y o u c a n 't c o m e in . - P rzykro m i, nie m ożesz w ejść. J e n n y , y o u c a n 't w e a r a ll t h a t m a k e -u p , y o u 'r e to o y o u n g . - Jenny, nie w olno ci robić takiego m a k ija ż u , jesteś za m ło d a .
D o w y ra ż e n ia p r o ś b y s to s u je m y z a ró w n o c a n , ja k i grzeczniejsze c o u ld : C a n / C o u ld y o u h e lp m e ?
C zy m ożesz / m ó g łb y ś m i p o m ó c ?
C o u ld y o u le n d m e s o m e m o n e y ? - Czy m ó g łb y ś pożyczyć m i tro ch ę pieniędzy?
D o w y ra ż e n ie s u g e s tii: C a n / C o u ld w e g o to th e c in e m a to n ig h t? - M o ż e m o g lib y ś m y iść w ieczorem do kina?
O fe r u ją c p o m o c : C o u ld I c a r r y y o u r b a g ? - C zy m o g ę p o n ie ś ć tw o ją to rb ę ? I c o u ld lo o k a f t e r th e k id s t o n ig h t . - M o g ła b y m dziś w ie czo re m zają ć się dziećm i.
ĆWICZENIA N a p o d s t a w ie t a b e li n a p is z z d a n ia o u m ie ję tn o ś c ia c h (lu b ic h b r a k u ) p o n iż s z y c h
in th e p a s t
now
S a lly Ted You?
✓
X
✓
rid e a m o to rb ik e
skate
rid e a horse
s in g
speak som e
swim
dance
sing
?
?
..................................... a . S ally . ..................................... »1»4*•«• b. Ted ..
c.
1 ........
' .................................... H i «*'#»****111 ............ ........... . .................................... .................. .................
French
?
osob
11. C Z A S O W N IK I M O D A LN E
0
Zamień zdania na p rz e c z e n ia : G
Jenny c a n
c o m e
b
| c a n le n d
yo u
Tom
f
can
to
m y
t h is
A s a c h ild ,
I c o u ld
g o
g. Y o u c a n
c a r.
u n d e rs ta n d
I can o p e n
| c o u ld
o u r p a rty .
to
J a p a n e s e .
b o x.
th e
r id e p a rty .
use
m y
p h o n e .
h.
B o w lin g c a n
be
fu n .
i
It c o u l d
have
:
It c o u l d
b e th e
b e e n
a.
I lo s t
th e
T om
p iz z a
Uzupełnij z d a n ia
r o lle r s k a te s .
o n
th e
p h o n e .
d e liv e r y .
czasownikiem
k e y y e s te rd a y
c a n , could
lub b e a b le ło w odpowiedniej formie:
so I (n o t o p e n ) ........................................................ the d o o r.
b. M u m ,..........................................................(1/ w ear) y o u r red dress to n ig h t? I'm g o in g o u t w ith Billy. c.
When I entered the ro o m , I ( fe e l) .......................................................... there w as s o m e b o d y else inside.
d.
I w oke
e.
I
f.
I o s k e d everybody, b u t o n ly H e le n ( le n d ) .......................................................... m e so m e m oney.
g.
M a y b e
(not
up
re a c h )
.......................................................... the b o o k on the to p shelf, so M a rk h e lp e d m e.
..........................................................(we, go) to a re sta u ra n t to n ig h t? It's o n m e!
h. When I w
Q
on th a t sun ny m o rn in g a n d I ( fe e l) ........................................................ sp rin g in the a ir.
as
a little g irl I (kn it a n d s e w ) ........................................................ - my g ra n d m a ta u g h t m e.
i.
Jason
( p la y )
j.
It
too dark - I (not re c o g n is e ) ............................................................................................. w h o was s ta n d in g a t the g a te .
w as
the p ia n o very w ell
-
he's really ta le n te d .
U zupełnij z d a n ia o d p o w ie d n ią fo r m ą w y r a ż e n ia b e a b /e to :
o. I hope I (come).................................................................... to the party on Friday.
b. Jane (never, w in )......................................................................at Scrabble against me. c. I (always, persuade) ................................................................... mY husband Tom to agree with my ideas. d
(you, drive) me to the airport tomorrow?
e- ^ I finish my project on time, I (take)...................................................................a *ew days off from work. f- Before the accident happened I (d o )................................................................... 0,1 kinds of sPorts.
9- I'm sorry, but I (not co m e )..................................................................... to the m e e tin g with us. h- Because of their working hours, my parents (not g o ).................................................................... on holidays together for ages. My dad's a doctor and my mum's a nurse.
« Ill ¥i
f
i
'.Ut t't
h t Ą
t
11»,
, I J/ / 1 /> / , 4
^
‘i
f
V /" *
'/
'/ V Î,
/ ' V * V , V///. j ' , / ' / /
'
i < X * /J M * >
/J * ,
S
'
^^5
M
/ / *
ïW
'*
*> 4 * * ///<
* /* * * * •
'/ / '/ > /
j
V /*
^
f t ' s * 4/, ' X V 1-'/ "*/ - *"/ y 7 ' / s ' v ' f y
i >''#4 *'
>
\ / / V $ V/ -5/,' ^
''
.✓ ✓ .j
k-A
/ /
z V «*. y / ^ l / y
V , y , V/
'4
y
/,
V , « /¿ z ,* / , y
f //V z ¿ 3
A.
*" {t* ***> «V v * / * V
' *V - '
Ż'
^ "
May,
0
m ig th
_
jit rnodałny m ay (forma czasu przeszłego to m ig h t) używany jest w poniższych kontekstach. wyrażenia p r a w d o p o d o b ie ń s tw a i p r z y p u s z c z e ń . M a y i forma przeszła m ig h t mogq być *
,vane zamiennie, tyle że m ig h t wyraża mniejsze prawdopodobieństwo wydarzenia, o którym m owo-
Przeczenie tworzymy dodając do m a y słówko n o t, m ig h t 4- n o t ma formę skróconą m ig h tn 't, lecz nie jest ona zbyt powszechna. W here's Tom? H e m a y b e a t h o m e o r h e m ig h t still b e a t w o r k . - G d z ie jest T o m ? M o że być w domu lub może na d a l być w pracy. Tom may / m ig h t still b e w o r k in g .
Tom m oże n a d a l p ra c o w a ć .
Jane may / m ig h t b e fe e lin g tir e d a ft e r this m o r n in g 's te n n is p r a c tic e . - Jane m oże czuć się zmęczona po porannym tre n in g u tenisa.
W odniesieniu do przeszłości używana jest forma m a y / m ig h t 4 h ave 4 trz e c ia fo r m a c z a s o w n ik a : He m ay have a lr e a d y s o ld th e h o u s e , b u t I'm n o t su re . - M ó g ł już sprzedać d o m , a le nie jestem pewno. Josh m ay /
m ig h t h a v e a lr e a d y t o ld
his w ife th e tru th . - Josh m ó g ł już p o w ie d z ie ć ż o n ie
prowdę. ■ Do wyrażania p r a w d o p o d o b ie ń s tw a i m o ż liw o ś c i w przyszłości. M a y i m ig h t m o g ą być używ ane z a m ie n n ie .
I might g o to the c in e m a w ith y o u . - M o że p ó jd ę z w a m i d o kina. Tom m ight n o t c o m e w ith us, h e h a s a lo t o f w o r k to d o . - Tom m oże z n a m i nie p ó jś ć , m a d u żo pracy. It m ay ra in to m o r r o w . - Jutro m oże p a d a ć. Dinner m ay n o t b e r e a d y y e t. - O b ia d m oże nie być jeszcze go tow y.
M ig h t używane jest tylko w p rzyp a d ku , gdy m o w a o sytuacji n ie re a ln e j: If I had en o u g h m o n e y , I m ig h t b u y a h o u s e . - G dybym m ia ła pieniądze, k u p iła b y m d o m . (ale nie mam)
W fym kontekście m ożliw a jest ró w n ie ż fo rm a c o n tin u o u s : * w a y be fly in g to M a d r id to m o r r o w . - M oże p o le cę ju tro d o M a d rytu , fa m m ight be jo in in g us f o r d in n e r . - M o że Tom do łączy d o nas na k o la c ję .
I |
PytQnia o p o z w o le n ie , w yrażenia p o zw o le n ia lu b zakazu, ale tylko w o d n ie s ie n iu d o teraźniejszości Job przyszłości. Użycie m a y su g e ru je , że to czy m ożem y coś z ro b ić jest zależne o d jakiejś siły zew nętrznej. q »q "ypow iedzi bardzo grzeczne lub / i b a rd zo fo rm a ln e : ^ ° y I p a rk here?
Czy m o g ę tutaj zap arko w ać?
es' y ° u m a y o p e n the w in d o w .
Tak, możesz otw o rzyć o kn o .
Th0U m ay n o t sm o ke in h e re . - T utaj nie możesz pa lić.
6 k’ds
ma y n o t p la y h e re . - D zie cio m nie w o ln o się tu ta j ba w ić.
^ ■ ^ . o b c e pl
,, L . , dla poczqtkuiqcycb i *aowan*LQwonyCh
~25T
GRAMATYKA JĘZYKA ANO in .-... WIELKA • fw czasach P e rfect, P a s t o ra z F u tu rę ), zamiast
„
do
uu żżyw yw a a nne e
“
' ( L d pojw olonw ). M M » ° O - ™ * * * « * »
„ i* *
jest w yrażenie y ra ż e n ie D be O u i.l ~ * -----
cou / c o u ld n 't. --lda llo I hope’fI|irxwi_
c z a s o w n ik a
| have never
| Ć W IC Z E N IA _______ Q
Z a d a j p y ta n ia , u ż y w a ją c may: a.
I w o u ld
lik e
to
u s e th e
b.
I w o u ld
lik e
to s m o k e .
c.
I w o u ld
lik e t o a s k y o u
d.
I w o u ld
lik e t o
le a v e
p h o ne .
a q u e s tio n .
e a r lie r .
e. I would like to use your pen. f.
I w o u ld
lik e
a g la s s o f w a t e r .
g.
I w o u ld
lik e t o
h.
I w o u ld
lik e
o ffe r y o u
to s p e a k
s o m e th in g
to
you
in
to
d r in k .
p r iv a te .
Zam ień z d a n ia , u ż y w a ją c might: a.
P e r h a p s th is m a n
b.
P e rh a p s J o h n
c.
P e rh a p s th e y k n o w
d.
P e rh a p s J a n e
is J e n n y ' s
is w a i t i n g
b ro th e r.
fo r u s a t h o m e .
w h ic h
h a s P h ilip 's
b u s to p h o n e
ta k e . n u m b e r.
e. Perhaps it is a mistake. f.
P e r h a p s J a n e is h a v i n g
g.
P e rh a p s m u m
is
still
a
d o in g
b a th .
the shopping.
h. Perhaps Jane isn't feeling well.
y * n°^
^
Where is Paul?
a. go shop b. repair car in the garage Where was Paul? C. be asleep d. watch TV Where is my umbrella? e. leave it on the bus f. be ot your office
..................
Why didn't Tom answer the phone? g. take a sho>wer •' h. steep
^
7
*
11. CZASOWNIKI MODALNE
Zam ień z d a n ia i p y ta n ia u ż y w a ją c m a y :
o. Am I allowed to le a v e e a r lie r ?
b.
Y o u a re n o t a llo w e d to le a v e e a rlie r.
c. S tudents a re n o t a llo w e d t o use th e lib r a r y o n S a tu rd a y s .
d. C h ild re n a re o n ly a llo w e d to p la y in th e p la y g r o u n d u n til 5 o 'c lo c k .
e. A re a ll s tu d e n ts a llo w e d t o a p p ly f o r th is s c h o la rs h ip ?
f.
Y o u a re a llo w e d to in v ite frie n d s h o m e w h e n e v e r y o u w a n t.
g. Y o u a re n o t a llo w e d to s p e a k w ith o u t p e rm is s io n .
h. C h ild r e n a re n o t a llo w e d t o s w im in th e s w im m in g p o o l.
U z u p e łn ij z d a n i a o d p o w i e d n i ą f o r m ą w y r a ż e n i a b e a l l o w e d t o : a.
1 hope
I (s p e n d ) ............................................ th e s u m m e r w ith m y frie n d s ,
b .................................................. (y o u , g o ) a w a y f o r th e w e e k e n d w ith m e ? c. J im ( u s e ) .............................................. d a d 's c a r u n til h e p r o v e d h e w a s a n e x c e lle n t d r iv e r d . T h e k id s ( p la y )
in th e g a r d e n la s t w e e k e n d b e c a u s e th e w e a th e r w a s n ic e .
e
/ / h e n z/e g o to th e m o u n ta in s , y o u (ski) .............................................. o n y o u r o w n
f
I (never, listen)
to grown-ups talking.
M u * lt l u t Vtí lo
J
I b tijiuhi
h | | l / | ' l l I p i i V ÿ |l(H ‘ II
‘
I / .. i • •■
H w
i,
■1
,
||ùW
*K f lM m \ i * f
ÍM I f ! / M IW M
' I t - ,,
l-U I O fllt
-il o i u I m
-I
-I I ”
- i i i 1/ i '
t
'• lt |« -( m u , II
i" '
n iH H i 'lu ll'
M
.
n t-i
i
I«'
"
.............. -
, | , ..................... (
.i,.
(|,l h ,
lilt'll'
r „
Iv
"
tl« t^ - ¡ ,|'it|- |H |* :-.|n iw tt‘ u||iv,4 . - t f - i m p
i( I
»
I/1" • !" ' • 't'lll' I'M*- 'MIIIH iN lllH flW M ll't *v>MHI||9 wil^vMMim « ■
I
i). I ' -
• i* •(.......
•»
I 1' • Mil I III M ' *‘M ' M|l' -- “ t|t"H
l i l i l l l ü - l t o . -,| »V. .'W||. Im «MU l l ' W Mi
\\s\m
M - Mp l i
tv.M|, ...
m m tHi
\ \S > »
>v
-
I,
|,.v „
( A IM f N í 'H
1
< !|im !m < ‘ l N I H * l
III"
* 1 1 |" •• I ' — "
-
ll- 'l I 1mü| «j *
- l'- 'T
I l w v ,;
1 H M M f lłm w w M W lV l
\\m
l'H I I • H M
I '
" l l '- l * M | | l ' " | -M |, í v . | u , . ( m , t'|
|f-
łh '1 -i
• ■“ i ’ í h ' i I i m v '
n n
* r 'M u
fM ttit- -i-" ■ jf | H '| |t|
i
i| \ \ y \
i**
p
V
U
1 lw v *
U 'M
1 HW vwKxwv»
"VI"
•■»■'■■■
u » • '* - l|
I..
l i ; *1
\ \ \ \ ^
«w ill*
H* w w
l" i |m|» \ i j w \\\\* m
* 4
*\V \h W $
" i*
^
ifo t
aü
Iftftft
VhH HUÍ i ||MV* f* "'l lilii l" " ’í HvW I* ił limu I H *||\ V'vVHHM iH l
N,'; WA** ;v'
I *|f.ii|i |iw|ti«."-'.'M (|i|‘ f '* H i'i i " 1 ' -(i "-'V’ i'Vltt
H flh if
y H,| |||IM| I'# III* M I' U |M II'H lA
V '1 H ' \V'I\
I | | | m i | t «II { jjn W H m i M ï
V
M i i i ï m in i l l i l i i i H i\(i mmn i | | M y * l u i w' ' m* , l
\ ç ü v( \\' iñ Vi\\"
,i,|| -( ¡ > ń \
■> ‘\ w
i
s "'Ax'
\ " um V
'
l
^ 'I v "
'1
•'ÿ 'V
\] |\
v.-nm *l mi« É p 1w \\
' I '
" i' ' \ '
II1' '
i\\
IV ''' H
W : M M W .'A
W B ft V** Ä •••I • - • tv' v \ > VA ''v' >
m
V*
l|
V'
•' H " ’ V V " M' V
'H
m ^
v
"
" " A
.........
\\ i o U(10 i:. Û g i v ™
v ''' ' '
:v
\\v ' tU V *
\ \ \
v H
s
VN
•
i
\
'
\\
V •? H
' ‘‘ Â Y
\ iv ■^ m ■'
' N
N
V v %' i»ąv
11. C Z A S O W N IK I M O D A L N E
, „„c d /y m u s t ' H a v e to dotyczy tylko zdań tw iordzqcych, N ie ^ "
dotyczy przeczeń a n i pytań,
,, m u s t w ni< h i)io w ystępuje / ustępuje g o w tedy h a v e to , któro zachow uje su;jak n o rm a ln y
l wymaga użycia c zasow m ka p o s iłk o w e g o , a w tr/oc¡oj oso bie li< /b y pojedynczej w czasie ^asowniK i sent S im p le zmienia się w h a s to .
don't hm'6 1° 9 ° ło sc*1 0 0 ^ l o m o r r o w / '* s a n a tio n a l h o lid a y .
N ie muszę iść ju tro d o szkoły,
10S,*wi
h a s
to be there.
M usi tam być.
Po you have to be a t the s ta tio n a t six?
Musisz być na stacji o
6?
pocs M ary have to p r e p a r e h e r p re s e n ta tio n f o r to m o r r o w ?
Czy M a ry m usi przygotow ać
prezentację na ¡utro? Tom doesn't have to c o m m u te to w o r k , b e c a u s e he liv e s in th e c ity c e n tre ,
lo m nie m usi
dojeżdżać do pracy, poniew aż m ieszka w centrum . Have to stosowane jest we wszystkie h
M u sia łaś uczestniczyć w tym g łu p im
szkoleniu? I hope I w o n 't h a ve to d o th a t.
M a m nadzieję, że nie !>ędę m u sia ł te g o robić.
ĆWICZENIA Q
Dokohcz z d a n ia u z y w a jq c m u s t i o d p o w ie d n ie g o z w r o tu : take a p a in k ille r
g o to b e d
have
a snack
buy a new dress
h u rry u p
r e a d it
m e e t a g a in
d o th e la u n d r y
a. I'm tired. I ..................................................................................................... b. f have nothing clean to wear. I ...................................................................................................... c. It's a great book. You...................................................................................................... d. I have a terrible headache. I ...................................................................................................... '■ I* was wonderful to see you! W e ................................................................................ ...................soon. ^ I ............................................................................................. I c a n 't w ear this o ld on e lo r Jim 's party.
9 I'm starving. I ...................................................................................................... h We'll be late. W e ......................................................................................................
^
Ułóż zd a n ia d o ty c z q c e s z k o ły , u ź y w a jq c h a v e t o : ln my school. a students
wear uniform s
b students - be quiet d u rin g the lessons j •he teacher - praise the students f
ihe teac her
be patient a n d u n derstan ding
I
,,vmyi>ody
I
students - d o their h o m e w o rk jf students ^udnnts
keep the classroom clean
not bring all their b o o ks to school every cloy com e to school o n tim e
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ie j fo r m q h a v e to : a ........................................................ (I, d is c u s s ) m y p r o je c ts w ith y o u ?
b . W e (n o t g o ) ...................................................... to th a t s tu p id tr a in in g s e s s io n to m o rro w . c . | ( w a l k ) ...................................................... th e d o g y e s te rd a y b e c a u s e m y b r o th e r is sick. d . A s a c h ild , I (ta k e c a r e ) ...................................................... o f m y little b r o th e r a n d sisters. e ........................................................ (y o u , be ) h o m e b y m id n ig h t ? f ..........................................................(I, a p p ly ) fo r s p e c ia l p e r m is s io n to r id e th a t m o to rb ik e ? g . W h e n m y d e b it c a r d w a s s to le n I ( g o ) ....................................................... to th e b a n k a n d get it blocked h. W h y
(y o u , c h a n g e ) y o u r h o lid a y p la n s f o r th is y e a r?
U ł ó ż z d a n i a z m u s t w o d p o w i e d n i e j f o r m ie : a . I'm su re T o m w ill pa ss th e e x a m . b . I'm s u re B ill h a s a lr e a d y b o o k e d a ta b le f o r us. c.
I'm su re D ia n e d id n 't d o su c h a c ru e l th in g .
d
I'm s u re B o b w a s n e rv o u s b e fo re fly in g fo r th e firs t tim e .
e . I'm su re S a n d ra d id n 't d o th a t e x e rc is e o n h e r o w n . f.
I'm su re M r S im p s o n lo v e d his w ife d e e p ly .
g . I'm su re y o u re a d th a t b o o k ! E v e ry b o d y d id ! h. I'm s u re T im d id n 't ta k e y o u r p e n . I d id !
U ł ó ż z d a n ia z r o z s y p a n y c h w y r a z ó w , u ż y j c z a s o w n i k ó w w o d p o w i e d n i e j fo rm ie : a
y e s te rd a y / I / to w o rk / n o t h a v e to g o
b . a ll w e e k e n d / h a v e to c h e c k / th e te a c h e r / th e tests c . th a t film / y o u / a b s o lu te ly / see / m u st d
a n irre s p o n s ib le / Jim / n o t h a v e d o n e / th in g / s u c h
e- t o h o s p ita l / n o t h a v e to ta k e / th e in ju re d m a n f.
s in c e / g la sse s / I / be fiv e / I / h a ve to w e a r
g . w h a t / h a v e to d o / I / p e rm is s io n / to g e t h. these pills / I / every d a y / h a ve to ta ke / exercise / a n d / d o
C Z A S O W N IK I MODALNE
| need
to go home.
- M u szę iść d o d o m u .
Po you n e ed to g o h o m e ? - M u sisz iść d o d o m u ?
Job czasownik m o d a ln y n e e d z a c h o w u je w szystkie cechy ta k ic h czasow ników : | need ask J e n n y f o r h e r o p in io n . - M u szę zap ytać Jenny o zdanie. Need I d o o v e rtim e ? - C zy m u szę zo sta ć p o g o d z in a c h ?
Wformie pytającej nie w ystę p u je je d n a k zbyt często. B ard ziej pow szechna jest jego fo rm a przecząca, czyli needn't - oznacza o n a b ra k k o n ie c z n o ś c i, p o d o b n ie ja k n o t h a v e to. You n e e d n 't w o r k o v e r tim e . - N ie m usisz p ra c o w a ć p o g o dzina ch, You n e e d n 't w o r k o n S a t u r d a y . - N ie m usisz p ra c o w a ć w sobotę. They n e e d n 't le n d h im th e m o n e y . - N ie m uszą pożyczać m u pieniędzy. Tom n e e d n 't h e lp m e . - T o m n ie m u si m i p o m a g a ć . You n e e d n 't ta k e a n u m b r e lla - it 's s u n n y ! - N ie musisz brać p a ra so la , jest słonecznie!
'V odniesieniu d o przeszłości u ż y w a m y n e e d n ^ t *f h a v e -+- tr z e c ia fo r m a c z a s o w n ik a : You n e e d n 't h a v e c a lle d f o r th e a m b u la n c e - it w a s just a b ru is e . - N iepo trze bnie zadzw oniłeś
po karetkę - to był ty lk o s in ia k . You n e e d n 't h a v e c le a n e d t h e f lo o r , it 's d ir t y a g a in a lr e a d y . - N ie m usiałaś myć p o d ło g i, ¡uz
1tok jest U* ° 9 a !
b ru d n a .
You must...
M usisz ...
Y o u h a v e t o ...
M usisz ...
Y o u d o n 't h a v e t o ...
N ie musisz ...
You n e e d n 't... You mustn't ... You needn't have done
N ie musisz ... N ie w o ln o ci .. N ie p o trz e b n ie coś z ro b iła ś ...
W I E L K A G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N G IE L S K IE G O
ĆWICZENIA
p ’ s z z a k a z y d o t y c z q c e s z k o ły , u i y w a j q c m ustn 't:
At school a . sm oke b . ru n in th e c o rrid o rs
c.
p la y w ith m o b ile p h o n e s d u rin g classes
..........
d . e a t d u rin g classes e . lig h t w ith cla ssm a te s f.
b e ru d e to te a ch e rs
g . w rite o n desks h. ta lk w h e n th e te a c h e r is ta lk in g ..................... .................................................................................
N a p is z z d a n ia z m ust n a p o d s ta w ie n a p is ó w : a . N O S M O K IN G b . D O N 'T FEED THE A N IM A L S
.................................................. ............................. ......................................................................
c. SPEED LIM IT 3 0 M P H .......................................................................................................................... d . N O PHOTOGRAPHS
....................................................................................................
e . N O LEFT T U R N
....................................................................................................
f.
....................................................................................................
D O N 'T W A L K
g . D O N 'T D R O P LITTER
.....................................................................................................
h . SILE N C E
.....................................................................................................
i.
N O P A R K IN G
.....................................................................................................
f.
D O N 'T W A L K O N GRASS
....................................................................................................
U z u p e łn ij z d a n ia n e e d n 't lu b n e e d n 't h a ve :
a . It's S a tu rd a y to m o rr o w , yo u ( g o ) .....................................................to w o rk . b
Y o u ( c a l l ) ...................................................... f ° r
I m a n a g e d w ith o u t h im .
c
You
(te ll) ............................................... m u m I w a s s ic k ' n o w she kee ps c a llin g m e 1 0 tim e s a day.
d
You
( w a s h ) ............................................... the d is h e s , I w as s u p p o s e d to d o it.
e
T o m (run)
f
Y o u ( s ta y ) .....................................................so *o n 9 a t w o r ^ “ th e d e a d lin e w as m o v e d to next m onth.
g
Y o u (d o )
h
you
................................................. f ° r the le c tu re - it w a s c a n c e lle d a n y w a y .
the s h o p p in g , I b o u g h t e v e ry th in g ye ste rd o y.
( d r iv e ) ............................................... m © h o m e , I'll ta ke a ta xi.
11. CZASOWNIKI MODALNE
|
W y b ie r z p r a w i d ł o w ą o p c j ę : a . It's o cash c h e c k o u t o n ly . Y o u
b.
must / needn't
The p e rfo rm a n c e w a s c a n c e lle d . W e
c. It's n o th in g s e rio u s . Y o u
p a y in c a s h .
needn't / mustn't
d o n 't have to / mustn't
h u rry .
c a ll f o r a n a m b u la n c e .
e. Y ou
needn t have tqk.en_y.cqn t have taken o u t a lo a n , yo u don't have to / d o n 't need c a ll m e 1 0 tim e s a d a y !
f. Y ou
mustn't
d. You
g. W e
/
needn't
don 't have to
/
u se th e o v e n w h e n I'm n o t a t h o m e .
must
p a y h ig h e le c tric ity b ills b e c a u s e w e a re h a rd ly e v e r a t h o m e .
h. The film s ta rts in o v e r a n h o u r . Y o u i.
The kid s a re s le e p in g . Y o u
j.
I
needn't
/
mustn't
c o u ld h a ve a s k e d m u m fo r m oney.
mustn't
/
m ustn't / needn't
d o n 't have to
h u rry .
m a k e a n o is e ,
a s k f o r m y v is a e x te n s io n yet.
! Przetłumacz na język angielski: a. N ie m u s ia łe ś m ó w ić c a łe j r o d z in ie , że s tra c iła m p ra c ę .
b. N ie m u sisz ju tr o o p ie k o w a ć się Suzy, z o s ta n ie m y w d o m u .
c. W ty m m ie ś c ie n ie w o ln o u p r a w ia ć h a z a rd u .
d . N ie w o ln o p r o w a d z ić s a m o c h o d u , p r z y jm u ją c te ta b le tk i.
e. W ty m k r a ju k o b ie to m n ie w o ln o p o k a z y w a ć s w o ic h tw arzy.
f.
P ani J e n k in s p rz e c h o d z i n a e m e ry tu rę , w ię c m u s im y p o s z u k a ć z a s tę p s tw a .
g. N ie m u s is z o d w ie d z a ć m n ie c o d z ie n n ie .
h . N ie m u s is z tłu m a c z y ć k a ż d e g o s ło w a . T ro c h ę z n a m h is z p a ń s k i.
WIELKA O K A M A I . » - —
ht to j i ''h o u lc l Ciosownik ™ doln,
^
„ „ „ ¡ „ . i ó , rodf , o p ™ f "« ¡“ ki! ,e; * U— ..
. » _______ .
^ ^
^
j^ , 0 n a t a (¡ok np o io s .)
I- N e le « Ie,mn s k r ó c o n a : s h o u ia n ..
D„ ,. ,in p n i
iś ć
pp
, ^
^
P rz e c ie ™ I w o « ,,,,, dod< %
d o le k a rz a , k ie p s k o w y a la d o »
się więcej uczyć, za tydzień ma egzamin. ■ i.. *—, „ 5tntn sDelniona w przeszłości u ż y w a m y s h o u ld + have Gdy mówimy o powinności, która n,e została spetmo
4- trzecia You
form o czaso w nika.
should hove fold me Ih*
. , . , Iro tłi- - Rzwinieneś był p o w ie d z ie ć m i
j_
prawdę
Tina should have gone to the d o c to r e a rlie r. - Tina p o w in n a b yła .sc w cze śn ie , d o leka rza.
■ oczekiwanie w stosunku do przyszłości lub gdy coś me spełnia naszych oczekiwań: Everything should end h a p p ily . - Wszystko powinno się szczęśliwie skończyć. Y o u 've been w o rkin g h a rd. Y ou should pass this e x a m . - C ię ż k o p ra c o w a ła ś . P o w in n a ś zdać ten egzamin. M a ry should be here no w , she's late a g a in ! - Mary powinna być tutaj teraz, znowu się spóźnia! The ta x i should a lre a d y be here. - Taksówka już powinna tutaj być.
Czasownik ought to ma identyczne znaczenie co s h o u ld , jest jednak dużo rzadziej używany w języku potocznym. Jako jedyny ze wszystkich czasowników modalnych występuje ze słówkiem to. W przeczeniach słówko not pojawia się przed to: o u g h t n o t to You ought to be m ore p o lite . - Powinieneś być bardziej uprzejm y. You ough! tT h a v e T o ld m J t h J W h w h e n ^ a s k e d y o ' ° k ,mÓWiĆ d ° n a u c z VcielL kiedy cię spytałam. ^ ° U* ~ ^ o w in 'e n eś b y ł p o w ie d z ie ć m i prawdę,
ć w ic z e n ia N ap isz ra d y d o p o n iż s z y c h sytu a cji u ż v w „ / C|1' u*>rw a I V c z a s o w n ik a s h o u ld ta lk
1
r
1
u
9 0
b° ”
i» - ™ »
a. I have a headache.
a
I. U -
(r io n d s
ta k e a p a in k ille r
h“
9 ° to s le e p e a r ly
ta k e a t a x i
b. I don't have any money. C 1 wil1 be late lor work, d. I'm too fat. e- I'm tired.
••••••••
f* 1 haye problems at work. •»•«tit«
? ’ ! 9e‘ bad morks a! school
1
<0
dl° POwqikulacvch ,
tu
"■
2
t*
c za s ° w n ik i m o d a ln e
rozsyPanych wy ra z ó w u łó ż zdQnia: ou / m ore / d riv e / s h o u ld / c a re fu lly
l
always / you / tell / th e tru th / s h o u ld ' mony / no t e a t / so / yo u / s h o u ld / sw eets
j
¿rive / sho uld / a n d / y o u / n o t d rin k
e people / th in k / sp o rts / I / s h o u ld / m o re / d o t
read / leorn / yo u / b o o k s / s h o u ld / E n g lis h / th e la n g u a g e / to you / see / the p o lic e / s h o u ld / w h e n / a n a c c id e n t / c o ll / you
I, ¡t / cold / be / w a rm / y o u / p u t o n / s h o u ld / b e c a u s e / a sw ea ter
P
U zu p e łn ij z d a n ia f o r m q s / io u / d ( n o t ) h a v e : a You (90) ..................................... to b.
d o c to r e a rlie r as I to ld y o u to d o .
M ary ( q u it) ....................................... h e r ¡o b m o n th s a g o . You (not e a t ) ...................................... so m a n y sw eets. N o w o n d e r y o u 're fe e lin g sick.
d You (c o m e ) ......................................to m e w h e n y o u h a d a p ro b le m . e Tom (not t a k e ) ...................................... th e c a r w ith o u t p e rm is s io n . f. You ( c o m e ) ......................................to th e p a rty . It w a s g re a t! g. W e ( h e lp ) ......................................h im , he n e e d e d us. h You (not b o r r o w ) .................................... so m u c h m o n e y , n o w o n d e r yo u ha ve s o m u c h d e bt.
U z u p e łn ij z d a n ia fo r m q o u g h t n o t t o : a The n e ig h b o u rs w e re c o m p lo in g , y o u ( lis t e n ) ...............................................to th e m u s ic so lou d. b. D ad w as a n g ry , yo u ( p la y ) ..................................................................... fo o tb a ll in th e g a rd e n . c.
I g o t m u g g e d . - Y o u ( w a lk ) ..................................................................in th e p o rk o t n ig h t.
d.
He c h e a te d o n m e . I ( t r u s t ) .................................................................. h im .
e. I g o t a tic k e t fo r s p e e d in g . I ( d r iv e ) ....................................................................s o fa st. f.
B obby b ro k e T o m 's m p 3 p la y e r. H e ( s w im ) ................................................................................... w ‘th it.
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: a. P ow innaś b y ła m i z a u fa ć , b
W szystko p o w in n o się d o b rz e sko ń c z y ć .
^
I o w in n a m m ie ć w y s ta rc z a iq c o d u ż o p ie n ię d z y , ż e b y k u p ić tę s u k ie n k ę ,
d
P ow inien eś b y ł b yć o stro żn ie js z y , b a w ią c się n o ż y c z k a m i,
e. P ow inn iśm y b y li z a d z w o n ić p o k a re tk ę , k .e d y z o b a c z y liś m y w y p a d e k I.
N ie p o w in ie n e ś b ył m ó w ić d o n ie j w te n s p o s ó b , te ra z p o w in ie n e ś iq p rz e p ro s ić ,
g
P o w in n a m skoń czyć p ro |e k t d o p ią tk u .
h
T o m p o w in ie n b y ć te ra z w d o m u i p o m a g a ć m i w p r o c a c h d o m o w y c h .
km m a T Y K A ję z y k a a n g ie ls k ie g o
W in
1 1 . 6 .
C z o s o w n ik
w ill
__
u ż y w a n y je s t p rz e d e w szystkim d o w y ra ż e n ia przyszłości. Z o s ta ł o n szczeg ółow o omówiony
Futurę $imple. N ie na leży z a p o m in a ć je d n a k , ze jest o n czasownikiem b e z o k o lic z n ik a bez to, nie jest ko n ie c z n e sto so w a n ie w raz z mm żadnych
w ro z d z ia le p o ś w ię c o n y m c z a s o w i m o d o ln y m
w y m a g a u życia
c z a s o w n ik ó w p o s iłk o w y c h , p y ta n ia tw orzy się przez inw ersję itp. W o d n ie s ie n iu d o przyszłości wyraża o b ie tn ic e , d e k la ra c ie . a rn ż h u
W ill
w y ra ż a p o z a ty m :
z a ło ż e n ie , p ra w ie p e w n o ś ć : T h e b e li i$ r in g in g . T h a t w i l l b e T o m .
Ktoś d z w o n i d o drzw i. T o p e w n ie Tom
w o lę , c h ę ć w y k o n a n ia c z e g o ś : I f y o u w i l l b e so n ic e a n d h e lp m e c a r r y th is b a g .
Jeśli zechcesz być tak m iły i pomożesz mi nieść
tę to r b ę .
p ro ś b y , zw ła szcza , g d y jesteśm y z iry to w a n i: W i l l y o u p le a s e b e q u ie t f o r a m in u te ?
Czy m ó g łb y ś być przez c h w ilę c ic h o ?
Ć W IC Z E N IA P r z e t łu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: a . C zy m ó g łb y ś proszę ściszyć m uzykę? P rób uję p ra c o w a ć .
b . To p e w n ie d o s ta w c a pizzy! O tw o rz ę drzw i.
c. C zy m o g ła b y ś przestać za m n q c h o d zić? To irytu ją ce ,
d
J e s te m
p e w n a , że słyszałaś, że ze rw a ła m z B ortem .
c
Jeśli byłbyś tak m iły i z ro b ił d la m n ie zakupy.
f
Komuś d zw o n i te le fo n !
i o p e w nie m ó j!
,1.7. Czasowniki modalne - «. • podsumowujący '«enia L ic z e n ia
P
Zam ień c z a s o w n ik i n a f o r m ę c z a s u p r z e s z ł e g o P a s ł S i m p le : a. You can g o to th e c in e m a w ith y o u r frie n d s . b. You have to b e q u ie t d u r in g th e le s s o n . c. You s h o u ld g o to th e d o c t o r a b o u t th a t h e a d a c h e s ........................ d. Suzy m ay b e rig h t. e. You m ust lis te n to y o u r te a c h e r s .............................................. .................. I. You n e e d n 't g o to th e s h o p ........................................................ ..................
g. We m ust b o r r o w s o m e m o n e y fr o m o u r p a re n ts .
.................
h. Tom c a n 't p la y th e g u ita r ................................................................................
^
P rz e tłu m a c z n a j ę z y k a n g i e l s k i : a. Powinnaś p rz e p ro s ić m a m ę i p o w ie d z ie ć o z b ity m w a z o n ie .
b. Nie p o w in n a ś b y ła ¡ej o k ła m y w a ć . c. Nie m u s ia łe ś p rz y je ż d ż a ć p o m n ie n a s ta c ję . d. Musisz być bardzo ostrożny, prowadząc sam ochód w nocy.
e Czy mogłabym zadać ci pytanie? Ktoś dzwonił do mnie w nocy, to musiał być Tom. 9 Mogłam do niego zadzwonić, ale nie chciałam. ^¡e wolno ci otwierać tej szuflady. '7y ^ ^ © s z mogła pożyczyć mi trochę pieniędzy? 1 Czy musiałeś być taki niemiły?
Następstwo czasów i mowa zależna Sequence of tenses and reported speech 12.1. Nasłępstwo czasów_____________________ N a s tę p s tw o czasó w sto so w a n e jest w zdaniach podrzędnie złożonych oraz w mowie zależnej. Polega n a „c o fn ię c iu " czasu użyte go w zda niu podrzędnym. „Cofnięcie" to zależy o d czasu użytego w zdaniu g łó w n y m , a d o k ła d n ie j o d czasu, w którym występuje czasownik raportujący. I k n o w T o m lik e s f o o t b a ll. - Wiem, że Tom lubi piłkę nożną. z d a n ie g łó w n e I k n o w : P r e s e n t S im p le z d a n ie p o d rz ę d n e T o m lik e s fo o t b a ll: P r e s e n t S im p le I k n e w th a t T o m lik e d f o o t b a ll. - Wiedziałam, że Tom lubi piłkę nożną. z d a n ie g łó w n e I k n e w : P a s t S im p le zd a n ie p o d rzę d n e T o m lik e d fo o tb a ll: P a s t S im p le
przykładach widać, że jeśli czasownik w zdaniu nadrzędnym jest w czasie przeszłym, czas zdania podrzędnego zmienia się z teraźniejszego na przeszły, „cofa się". Należy zauważyć, że w języku polskim czas zdania podrzędnego, a tym samym znaczenie, nie zmieniają się. Oto przykłady: I k n o w J u a n is S p a n is h . - Wiem, że Juan jest Hiszpanem. I k n e w J u a n w a s S p a n is h . - Wiedziałam, że Juan jest Hiszpanem.
W
pow yższych
I k n o w J e n n y is p la y in g te n n is . - Wiem, ze Jenny gra (teraz) w tenisa. I k n e w J e n n y w a s p la y in g te n n is. - Wiedziałam, że Jenny gra (wtedy) w tenisa. I k n o w th a t Tom b o u g h t a c a r. - Wiem, że Tom kupił samochód.
| k n e w th a t Tom h q d b o u g h t a c a r. - Wiedziałam, że Tom kupił samochód. | k n o w Ja n e has b e e n to C h in a . - Wiem, ze Jane była w Chinach. I k n e w Ja n e ho d b e en to C h in a . - Wiedziałem, ze Jane była w Chinach. Wiem, że Jim przy|dzie na kolację. I k n e w Jim w p u ld c o m e to d in n e r. Wiedziałam, że Jim przyjdzie na kolację.
I k n o w Jim w ij) ęom ę to d in n e r.
C zasównłki modalne również zmieniają łormy na przeszłe: I k n o w o te ve ŁfljD rid e a h o rse . Wiem, ze Steve potrafi jeździć konno. I k n e w Steve rid e a h o rse . Wiedziałam, że Steve potrafi jeździć konno.
12. NASTĘPSTWO CZASÓW I M O W A Z A L E Ż N A
.
n t a b e lo p r z e d s t a w i a z m i a n y , j a k i e z a c h o d z ą w
p o s z c z e g ó ln y c h c z a s a c h , je ś li c z a s o w n ik r a p o r t u ją c y
ST— -2 1 Present Simple
'p re s e n t
P ast
Past S im p le
Continuous
Past C o n tin u o u s Past P erfe ct
Simple
post Continuous
'P r e s e n t
Perfect
\
Past P e rfe ct C o n tin u o u s
i
Past P erfe ct
'Present Perfect C o n tin u o u s ,1
Past P e rfe c t C o n tin u o u s
! Past Perfect
Past P e rfe c t
I
Past P e rfe c t C o n tin u o u s
Past Perfect C o n tin u o u s
Future S im ple
F u tu re in th e Past (w o u ld )
I
c o u ld / b e a b le to
w o u ld
could would might
h a d to
—
• z k iin ,’ a d y f " ó. wjtp l s,ę Zosody następstwa czasów n ie o b o w ią ^su,
np.
o p raw ach fizyki,
r e
g
u
ł a
c
h
g ro rn
' E o rth g o « r o u n d .h e I knew the E a rth g o e s r o u n d th e sun.
¿e Z ie m ia krąży „
ZM W > W
Słoóca. j
S toóco
Z a m ie ń z d a n ia stosując następstw o czasów : a.
I k n o w T o m lik e s K a te . I k n e w .......................................................................
b. I think it is a good idea. I th o u g h t........................................................ c.
I m s u r e T o m w ill c o m e w ith us. I w a s s u r e ..............................................................
d . M u m k n o w s I w a n t t o g o s k iin g . M u m k n e w .......................................................... e.
M y b o s s th in k s t h a t I a m ill. M y b o s s t h o u g h t ........................................................
t.
E v e r y b o d y k n o w s I c a n p la y g o lf w e ll. E v e ry b o d y k n e w ....................................
g . I h o p e y o u w ill h e lp m e . I h o p e d ...................................................................... h . I a m g la d y o u lik e m y p re s e n t. I w a s g l a d ................................................................ i.
I b e lie v e T o m is r e lia b le a n d h o n e s t. I b e l i e v e d ....................................................
j.
I a m a f r a id y o u a r e w r o n g . I w a s a f r a i d ...................................................................
k . W e k n o w Ted h a s g o n e to th e s h o p . W e k n e w ....................................................... I.
T o m is s u re w e w ill g e t th e jo b . T o m w a s s u r e ........................................................
D o k o ń c z z d a n ia , k o r z y s t a ją c z p o d a n y c h w c u d z y s ło w iu in fo r m a c ji:
a . 'J a n e w ill c o m e t o n i g h t / I t h i n k ..................................................................... b . 'T o m a n d S u e w ill c o m e to v is it u s / W e w e re c o n v i n c e d ................................. c . 'J e n n y lik e s ro s e s th e m o s t / I r e m e m b e r .................................................................. d . 'T o m h a s f o u n d a n e w j o b / W e h a v e h e a r d .......................................................... e . 'I w ill fin is h th e p r o je c t o n t i m e / I w a s s u r e ............................................................. {.
'I c o n d o th e s h o p p i n g / B o b s a i d ....................................................................
g . 'I t w a s n 't a n a c c i d e n t / E v e ry b o d y k n e w .................................................................... h
'W e h a v e t o p a y th e b i l l / T o m r e m e m b e r e d ..........................................................
j.
'T o m w o n th e l o t t e r y / W e k n o w ....................................................................
j
'I 'm h a p p y to see y o u / I s a i d ....................................................................
Zdania tw ierd zące w m owie za le żn e j 1 2 -Ł wcześniej następstw o czasów sto so w a n e jest p rzede wszystkim w m o w ie zależnej, w której
0 ^ '^ Wytacza, re la cjo n u je czyjąś w yp o w ie d ź: M wo iniezależna: —
Tom 5°ys: * m *'rec^‘
Tom s a y s: * m tir
^om mówi: «Jestem zmęczony."
• •
t —— -— I —— $
n ^L
f
•
i
Bob soys: 'Je n n y w e n t to L o n d o n .' - B ob m ó w i: „J e n n y p o je c h a ła d o Lo ndyn u."
Mowo zależno:
Tom said he w a s tire d . - Tom p o w ie d z ia ł, że jest zm ęczony. Bob said th a t J e n n y h a d g o n e t o L o n d o n . - B o b D in ł ™ i p oow w te d^ ziat, ze Jenny p o |e c h a ła d o Londynu.
r : ~ r :~
j j j .
« , ^
w
™
ae„ ,,
zr
w m o w ie ; o t e i e | w o d „ ie : . nJ
do
■—
'I must go to the d o c t o r . ' - M u szę iść d o leka rza. Tom said he h a d to a o to th e a d0 o cCt i0 o rr ~ ,o m p o w ie • d j z•ia ł, i ze . m usi iść d o lekarza.
IW mowie zależnej zmianie ulegają też zaimki i przysłówki. -►
th a t d a y
th e d a y b e fo r e
th e n e x t d a y / th e f o llo w in g d a y
th e f o llo w in g w e e k / m o n th
nt week / month: !o ye a r a g o
th e p r e v io u s w e e k / m o n th
-►
jKere
th e re
I >w
i
'
'
a y e a r b e fo r e
-►
th e n
j
-►
th a t
^
-►
th o s e
i» *™ --"—
i,.
lo b in to rv ie w t o d o y . '
;ra*Łw,,ł
ro „ „ „/m I O oWw ** a pra< !> « ’ “ < >)
Idę d z ii no rozm ow ę o procę.
,o°iobinłerviewthotdoy-
T° m
i« ^
% W « p o t m arried a y ea r a g o .'
P o b ro liirn y si,? ro k temu
Suzy and Jim la id th e y h a d got m a r r ie d a y e a r b e fo r e rok wc/.einiej. *
C Jlm N ie d z ie li, * Ji
G łó w n y m i c z o io w n ik a m i ra p o rtu ją c y m i z d a n ia tw ie rd z ą c e są s a y oroz te ll p.
n,mi i--.t fo k l, /■• w m o w ie zależnej t e ll w y m a g a zowsze użycia d o p e łn i.™ , ° ds,awov'q r6żniCg (W«;* oj o s a y i te ll w ro z d z ia le 12 .5 .) ^ n,enio zaimka lub rzea J ^ | rf Tom s a id ( th a t) h e w o u ld c o m e to m y p a r t y . - Tom p o w ie d z ia ł że przvid T o m s a id to m e t h a t h e w o u ld c o m e to m y p a r ty . - T o m p o w ie d zia ł ” * " ° ^ irnprH im p re zę K Pojdzie no M a r y f o ld m e she lik e d T o m a lo t. - M a ry p o w ie d z ia ła m i, że bardzo lu b i Toma
Inne c z a s o w n ik i ra p o r tu ją c e to : d e c la r e (o ś w ia d c z a ć ), s ta t e s u g g e s t (s u g e ro w a ć ), r e p o r t (d o n o s ić , z d a w a ć ra p o rt).
(stwierdzać)
p ro m i™ , L
Ć W IC Z E N IA
N a p is z z d a n i a w m o w ie z a le ż n e j: a . H e w e n t to a n Ita lia n re s ta u ra n t yeste rda y. T o m s a i d ............................ b. I'm n o t fe e lin g w e ll. M a ry to ld m e .......................................................... c. I m u s t ru n b e c a u s e I'm la te . Jake s a i d ............................................................... d . W e 'v e b e e n to a c o n c e rt. M a ry a n d Jen ny s a i d .........................................................
e. T h e c a k e tastes w o n d e r fu l. K a te s a i d ................................................................ f.
M u m d id th e s h o p p in g a n d c o o k e d d in n e r. Ben to ld m e .....................................
g . W e a re g o in g to th e c in e m a to m o rr o w . M y p a re n ts s a i d ....................................... h . I d o n 't k n o w P a u l v e ry w e ll. S a lly to ld m e ................................................................ i.
I a m h a v in g a s h o w e r. Ja n e s h o u t e d .................................................................
\
I h a v e a lw a y s w a n te d to h a v e a d o g . J im m y to ld m e ..............................................
N a p i s z z d a n i a w m o w i e z a le ż n e j, z w r ó ć u w a g ę n a p o d k r e ś lo n e c z ę ś c i: a . It's rn y b ir th d a y to d a y . T o m s a i d .................................................................. b . W e w e n t to th e c in e m a y e s te rd a y . M y frie n d s s a i d ................................................... C, W e 'r e g o in g c a m p in g to m o r r o w . T o m a n d S teve s a i d ........................................... d
I h a v e a n e x a m next. w e e k , lo r n s a i d .................................................................
(*, I w a s ill last w e e k . M y b ro th e r to ld m e ................................................................. f.
It h a p p e n e d a y e a r
ago.
B ill s a i d ..................................................................
g . I'v e liv e d h e m a ll m y life , lin a s a i d .................................................................. h
I b o u g h ! th is b o o k o n M o n d a y . R o b e rt to ld m e ..........................................................
l° b'«Cyy
12. NASTĘPSTW O CZASÓW I M O W A ZALEŻN A
Pytania w m ow ie z a le ż n e j_______________________ M pytaniach w m o w .e z a le z n e j n a le ż y zaw sze p a m ię ta ć , że m a ją o n e szyk z d a h tw ierd zących , *
n.e w y s tę p u je w n ,c h in w e rs ja p o d m io tu i c z a s o w n ik a p o s iłk o w e g o . C a łe orzeczenie
p y t a ją c y c h
¡nojdoie *«• P ° p o d m io c e . p^tooio otw a rte : W h e re d o y o u liv e , J a n e ?
G d z ie m ieszka sz, Jane?
| a ske d J a n e w h e r e i h f i J i Y f i d W hen d id y o u s e ll th e c a r ?
Z a p y ta ła m J a n e , g d z ie m ieszka. K ie d y s p rz e d a łe ś s a m o c h ó d ?
He a s k e d B o b w h e n h ę h f lr f ftp ld th ę ę g r .
Z a p y ta ł T o m a , kie d y s p rz e d a ł s a m o c h ó d .
Pytonia z a m k n ię te : Do y o u lik e c o f f e e ?
Lubisz k a w ę ?
A n n a s k e d if I J iked _.C Q .ffee. D id J o h n c o m e t o th e p a r t y ?
A n n z a p y ta ła , czy lu b ię k a w ę . C zy J o h n przysze d ł na im p re z ę ?
Sue a s k e d if J o h n h a d c o m e t o t h e p a r t y .
Sue s p y ta ła , czy J o h n przyszedł na im p re z ę .
Pytanie zalotne m o ż e b y ć c z ę ś c ią z d a n ia , k tó re c a łe jest p y ta n ie m / p ro ś b ą : C o u ld y o u t e ll m e w h e r e M o r y liv e s ? D o y o u k n o w w h e n t h e p a r t y is?
C zy m ó g łb y ś m i p o w ie d z ie ć , g d z ie m ie s z k a M a ry ?
C z y w iesz, k ie d y je s t im p re z a ?
Najczęstszym s p ó jn ik ie m w z a m k n ię ty c h p y ta n ia c h z a le ż n y c h jest
whether
(czy)
if
(czy), o p ró c z n ie g o s to s o w a n e jest
W w ię k s z o ś c i p r z y p a d k ó w s to s o w a n y jest c z a s o w n ik r a p o r tu ją c y
fo rm a ln ych k o n te k s ta c h u ż y w a n o są c z a s o w n ik i
inquire, enquire
ask
(p y ta ć ). W b a rd z o
(p y ta ć , d o w ia d y w a ć się).
W IELKA G R A M A TY K A JEŻYKA A N G IE L S K IE « 0
ĆWICZENIA P r z e k s z ta łć p y t a n ia n a m o w ę z a le z n q . 0. W h e re d o yo u c o m e fro m ? Tom a s k e d m e
.....................
b. W h a t tim e d o yo u g e t up ? H e
.....................
a s k e d
m e
c. W h o b ro k e the w in d o w ? M u m a s k e d d. W h a t d id they bu y M a ry fo r b irth d a y ,
^ a e
^
me
e. H o w m a n y tim es h a v e yo u b e e n a b ro a f.
W h e n d id yo u sell y o u r c a r? B o b a ske d m e
......
g. W h e re a re they g o in g o n h o lid a y ? O u r n e n s c h. W h a t w ere yo u d o in g w h e n the p h o n e r a n g .
e P
1.
W h y d id yo u q u it y o u r jo b ? D a v e a s k e d .........................
j.
W h a t d o yo u d o o n Fridays? A n n a s k e d .......................
P r z e k s z ta łć p y t a n ia n a m o w ę z a l e i n q : a . D id yo u ha ve a g o o d tim e ? T o m aske d i f ............................... b. D o y o u like y o u r to w n ? Betty aske d i f ...................................... c. H a v e yo u seen th a t m a n b e fo re ? Eve a s k e d i f ..................... d. Is Joh n a rriv in g in the m o rn in g ? F io n a a s k e d i f .................... e. Is Betty y o u r best frie n d ? M u m aske d i f .................................... f.
D o e s y o u r fa th e r s m o k e ? Sam aske d i f ....................................
g. C a n yo u s p e a k S p a n ish ? Juan aske d m e ................................. h. A re y o u r p a re n ts a n g ry a t you ? M a ry a s k e d i f ....................... i-
W ill the p ro je c t be re a d y to m o rro w ? M y boss a s k e d if
j.
A re yo u u sin g this d ic tio n a ry ? M y frie n d a s k e d
i f .....
12. NASTĘPSTW O CZASÓW I M O W A ZALEŻN A
,2.4 . Tryb r o z k a z u ją c y , su g estie , propozycje w m o w ie z a le ż n e j po wyrażania n a k a z u , s u g e s tii lu b p ro p o z y c ji w m o w ie z a le ż n e j używ ane są cza so w n ik, tell oraz a s k Po tych cza so w n ika ch m u s, p o ,o w ić się d o p e łn ie n ie bliższe, czyli o s o b a / o s o b y , d o k tó ry c h s k ie ro w a n y jest
noka:, prośba czy p r o p o z y c ja , a p o n ic h c z a s o w n ik w b e z o k o lic z n ik u 'Bill, cali m e!'
B ill, z a d z w o ń d o m n ie !
Kate t o ld BjJJ t o c a ll h e r . - K a le p o w ie d z ia ła B illo w i, żeb y d o n ie j z a d z w o n ił. ' P lease, o p e n th e d o o r / - P roszę , o tw ó rz d rz w i.
Mum asked mę to o p e n the d o o r. - M a m a p o p ro s iła m n ie , żebym o tw o rz y ł d rzw i. Be q u ie t!
B ą d ź c ie c ic h o !
The te a c h e r t o l d
t o b e q u ie t . - N a u c z y c ie l k a z a ł n a m być c ic h o .
W bardziej fo rm a ln y c h w y p o w ie d z ia c h , d o w y ra ż e n ia n a k a z u lu b p ro ś b y u żyw a ne są c z a s o w n ik i ta k ie ja k :
command (ro z k a z a ć ), request (p ro s ić , warn (o s trz e g a ć ), rem ind (p rz y p o m in a ć ). order
Zakazy tw o rz y s ię , d o d a ją c
not
w y m a g a ć ),
urge
(n a le g a ć ),
implore / beg
(b ła g a ć ),
p rz e z b e z o k o lic z n ik ie m :
D o n 't g o t h e r e ! - N ie id ź ta m !
She told me not to go there. Relacjonując
p r o p o z y c je
Let's...,
- P o w ie d z ia ła m i, żeb ym ta m n ie szedł.
w m o w ie z a le ż n e j u ż y w a n y jest c z a s o w n ik
L e t's h a v e a p a r t y o n S a t u r d a y ! M um
suggest:
Z r ó b m y im p re z ę w s o b o tę !
s u g g e s t e d t h a t w e h a v e a p a r t y o n S a t u r d a y , lu b M u m s u g g e s te d h a v in g a p a r t y o n
S a t u r d a y , lu b M u m s u g g e s t e d t h a t w e s h o u ld h a v e a p a r t y o n S a t u r d a y .
M a m a z a p r o p o n o w a ła ,
ż e b yśm y w s o b o tę z r o b ili im p re z ę .
invite (z a p ro s ić ), offer promise (o b ie c a ć ).
W p rz y p a d k u p r o p o z y c ji m o ż n a u żyć ta k ic h c z a s o w n ik ó w ja k z a o fe ro w a ć ),
advise
(d o ra d z ić ),
recommend
(p o le c ić ),
( z a p ro p o n o w a ć
W ,E L K a ° "
a m a t y k a języka
a n g ie l s k ie g o
ĆWICZENIA O
P rz e k sz ta łć p ytan ia na m owę za le żn ą : 0- G o to your room! Mum (tell / I ) .............................. b. Do exercises 2 and 4 on page 1 7 . The teacher (order / we) .......................................... c. I urn the music down! Kate (ask / John) .............................................................. d. Don't b e so rude! Mary (tell / s o n )............................................................... e. Water the flowers three times a week. My neighbour (ask / I ) ................................................... Com e to my place on Friday around seven. Betty (tell / w e )..................................................... 9- ^"eł s 9eł SuzY a dog for her birthday. Tom suggested th a t......................................................... h. C a ll an ambulance! Jim (order / m e )............................................................... 1- I II help you! Tom (offer) ................................................................ j.
Let s go away for the weekend! Mum suggested................................................................
k. Don't be late! Mum (remind / I ) ................................................................ I.
Let's invite Danny for dinner! Sarah suggested th a t.............................................................
P r z e t łu m a c z n a j ę z y k a n g ie ls k i, u ż y w a ją c p o d a n y c h c z a s o w n ik ó w :
t e ll
o rd e r
r e m in d
suggest
beg
p r o m is e
ask
a . Kate zasugerow ała, abyśmy odwiedzili babcię w szpitalu. b. Poprosiłam To m a, aby pomógł mi przy pracy domowej z fizyki. c.
S zef n a k a z a ł n a m , a b y ś m y przez ty d z ie ń p r a c o w a li o d
8 do
5.
d . M a m a k a z a ła m i p o s p rz ą ta ć p o k ó j i z ro b ić z a k u p y .
e.
J o h n d o r a d z ił m i, a b y m p o p r o s ił o p o m o c d o r a d c ę k re d y to w e g o .
f.
T im o b ie c a ł, że p o m o ż e m i p rz e w ie ź ć rzeczy d o n o w e g o m ie s z k a n ia .
g . M a r y b ła g a ła m n ie , ż e b y m n ic n ie m ó w iła ¡ej m ę ż o w i.
h . M ó j b r a ł J o e p r z y p o m n ia ł m i, ż e b y m k u p ił m a m ie k w ia ty n o w i n y .
adv
12. NASTĘPSTWO CZASÓ W I M O W A Z A L E Ż N A
Porównanie czasowników say orgz tell___ n ie !o l' i r a i -
“ te™ 1
° Tom says 'I am h u n g r y '. - T o m m ó w i: „Jestem g ło d n y ". Tam said th a t he w a s h u n g r y . - Tom p o w ie d zia ł, że jest głodny. Używamy go zawsze w od niesieniu d o języka o b c e g o : Kow d o ,00 sa y 'h o llo ' in H in d i! - ja k ¡ ¡ , „ ć w i
c „ „ w n ,k a lego ożywamy zawsze w zw rotach:
w ^
h|ndj?
h o llo / g o o d b y e / p le o . e , t h a n k y o „
M e ro ,
1
Christmas / H a p p y B i r t h d a y .
c r r jr
He just said 'g o o d b y e ' a n d le ft. - P ow iedział „ d o w id z e n ia " i wyszedł. Did you say 'th a n k y o u '? - P ow iedziałaś „d z ię k u ję "?
Po czasowniku t e l l zawsze w ystępuje d o p e łn ie n ie (po s a y - nigdy) Tell me w h a t y o u th in k a b o u t th a t. - Pow iedz m i, co o tym myślisz. He to ld us he w a s sick. - P o w ie d zia ł n a m , że jest chory.
Tell używamy w pytaniach o d ro g ę : Con yo u lo ll m
I h . w a y t o th e s f o lla n ! - C zy m aże m i p o n p o w io d z lo i, ¡„k d o sta ć s l, „ o stacie?
ii+zzzt^t£rbm iw oin,m i!sp6inikom ,:,eM “r
“: : ! 1” “
°°M t l T
T
m * w h e re !h e w ° s
” ' ies! “ w!!e "
9oin9
° n
* * * ■
-
^
^
~/— ' »—
* *
■*.
'h a tim e / a M o t, / a l i . / th e tru th / a to ke .
us a fu n n y jo k e . - B ill o p o w ie d z ia ł no m śm ieszny d o w c ip . t s tim e to te ll th e tru th . -
Czas powiedzieć prawdę.
Inne czasowniki: ■ speak ić w obcym języku: I s p e a k a little J a p a n e s e . - M ó w ię tro c h ę p o ja p o ń sku . - WV9 oszać m ow ę: T h e P re s id e n t is s p e a k in g . - Prezydent w ygłasza m ow ę. porozm awiać z kim ś: s p e a k to s o m e b o d y / s p e a k w ith s o m e b o d y (AmE)
W M a l k e d T r h « n '9 d y r WyS,ęP1U'e W m ° w ie niezale2ne' lu b z a le ^nej ja k o c z a s o w n ik ra p o rtu ją c y . C , h o u rs . - R o zm a w ia łyśm y g o d z in a m i. •
o b y ta lk y a t? - C zy d z ie c k o p o tra fi już m ó w ić ?
W IE L K A G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N G IE L S K IE G O
ĆWICZENIA O
Uzupełnij zd an ia czasow nikam i sa y , te ll lub s p e a k w o d p o w ie d n ie j form ie: a. b.
Y esterday, M a r k ...................................... * ° b o u t hiS ' T' P ! ° * * * ' H e n e v e r ....................................................... 'h e llo ' w h e n h e e n te rs th e ro o m .
c.
W h y d id n 't y o u
m e ,h e tru th ? ,
d. I w o u ld re a lly like t o ..................................................... to * o u ° b ° Ut 1 e . Ji m ....................................................... th a t he w o u ld n 't c o m e to o u r p a rty . f.
M a r y ...................................................... to o fast, I d o n 't u n d e rs ta n d h e r.
g.
T o m ...................................................... th a t he d id n 't k n o w a b o u t th e a c c id e n t.
h. i.
Be q u ie t! The c h a ir m a n ......................................................... W e .....................................................a b o u t o u r p la n s f o r th e s u m m e r w h e n J a n e c a m e
j.
C a n the b a b y ........................................................Ye t?
k.
H e c a n ........................................................th re e la n g u a g e s .
I ..............................................................m e w h e re yo u a re g o in g . m . H e ........................................................m e so m a n y lies th a t I d o n 't tru s t h im a n y m o r e .
W ybierz praw idlow q odpowiedz: a . Tom
said / told
he w o u ld n 't le n d m e th e m o ney.
tell / say yo u b ro th e r a lw a y s asks
b . D id Betty
she w as g e ttin g m a rrie d ?
c. M y
/
tell
m e fa r m o n e y .
talked / said to J o h n a b o u t this? he say / tell 'g o o d b y e ' w h e n he left? m u s t say / tell m u m the tru th .
d . H a v e yo u e . D id f.
You
g. H o w d o y o u h. C a n yo u
say
say
i.
I ju s t c a m e to
j-
He
/
speak
'I lo v e y o u ' in S p a n is h ?
tell m e th e w a y say / tell 'h i'.
/.
asks./ says
to th e p o s t o ffic e ?
m e so m a n y q u e s tio n s .
^26. N a stę p stw o
c z a s ó w i m o w a z a le ż n a
- ć w ic z e n ia p o d su m o w u ją c e
p^ekształć z d a n ia n a m o w ę z a l e ż n ą : a ł | 'm g o in g to p r o p o s e to J a n e t o m o r r o w / S teve to ld m e ... :
1 storied
c
"W here w e re y o u la s t n ig h t ? ' M u m a s k e d m e ...
to w o rk f o r th is c o m p a n y tw o y e a rs a g o / S a lly s a id ...
D o yo u lik e C h in e s e f o o d ? ' Tim . a s k e d us ... e. 'D o n 't g o th e re ! ' F ra n k w a r n e d m e ... :
w5f s g o to th a t n e w Ita lia n r e s ta u r a n t !' C a r l s u g g e s te d t h a t ...
~
-
-
a fr a id o ; h e ig h t s / K a te c o n fe s s e d ...
‘ C a n yo u h e lp m e m o v e r r n g s to m y n e w f ia t ? ' S a lly a s k e d : ... >'m g o n g to N e w Y o r k o n b u s in e s s n e x t w e e k .' D a d to ld us ...
Please r e p m e
*
m s s a g . An e ld e rly lady asked m e ...
Na p o d sta w ie tekstu n a p is z z d a n i a w m o w ie z a le ż n e j: / t
c ■e c a . ng :c c * c c
a r.d Barce o ^ o s m y f c / o u r'fe te a m . Las'* week
am g o in g to c . . * c:ke*s :o r a
io o tb c
m arches d u rin g E uro 2 0 - 2 . D o you
four ;c v o u n *e a a . e r ? .e - s e e . 'o o 'c c - a* m e w e e < e n d /
- ^ m said ... - J c.
m
US
“ esc :
d -
fo ki
osxec e a sc asked ..... J'~
gges?ed mat
p o /e d r
rj
to u rn a m e n t,
s
formie om Z " " 16' Wiw k u Cin9 |elskim tworzymy zawsze za pomocą czasownika .być* w orf c*oz imiesłowu biernego (past p articiple), czyli tzw. trzeciej formy czasownika
d"'5
a t a p rin tin g house. - Książki są drukowane w drukami. a u to ró w .0 0
$
W r itłę n
by
F rC n c h
° U th o rS - ~
Te
k s ,q z l< i z o s t o l V n a P ls ° n e
p rz e z f r a n c o ^
* h a t b o o k w a s b ą u g h t y e s te rd a y . - Ta książka została kupiona wczoraj.
!
o rsa czasownika „być" zależy od czasu, który został zastosowany w stronie czynnej oraz ocj teo v-zy podmiot zdania w strome biernej jest w liczbie pojedynczej czy mnogiej. ( P r e s e n t S im p le
P o lice m e n ca tch th ie ve s. - Policjanci ła p ią złodziei. T h ie ve s a re c a u g h t b y p o lic e m e n . - Złodzieje są łapani przez policjantów.
F u t u r e S im p le :
I th in k Jo h n G ris h a m w ill p u b lis h a n e w b o o k . - John Grisham wyda n0w*
książkę. A n e w b o o k w ill be p u b lis h e d b y Joh n G ris h a m , I th in k . - Nowa książko zostanie wydana przez Johna G risham a.
Past S im p le )
M u m b a k e d a c a k e . - M a m a upiekła ciasto. A c a k e w a s b a k e d b y m um . - C iasto zostało upieczone przez mamę.
T w o rzą c zd a n ia w stronie bie rn e j, należy rozpoznaw ać, kto lub co jest podm iotem , a co dopełnieniem. D o p e łn ie n ie w stronie czynnej staje się po d m io te m w stronie biernej, a po dm io t w stronie czynne; d o p e łn ie n ie m w stronie bie rn e j. W ykonaw ca czynności w stronie biernej wprow adzany jest zo pomocą p -zyim ka b y (przez). Przyimek ten często jest pom inięty, zwłaszcza gdy w ykonaw ca czynności jest oczywisty n ie is to tn y , lu b nie w ia d o m o , kim jest: T h e h a ll is s w e p t e v e r y d a y . - Korytarz jest zam iatany codziennie, (oczywiste jest. ze robi to sprzątaczka) T h e r o a d is b e in g r e p a ir e d a t th e m o m e n t. ro b i, w ażne, że to się dzieje) M y h o u s e w a s b r o k e n in to la s t m o n th .
W łaśnie n a pra w ia na jest d ro g a , (nieważne kto to
W zeszłym m iesiącu w ła m a n o się d o m ojego demu
(nie w ia d o m o , kto to zro b ił)
STRONA C ZYN N A: M y f a t h e r (podmiot) w a tc h e s th e n e w s (dopełnienie). m y fa t h e r
p o d m io t, w yko n a w c a czynności
th e n e w s
d o p e łn ie n ie , p rz e d m io t czynności
. M ó j toto o g lą d a w iadom ości.
STRT h e n e w s (podm,ot) is w a tc h e d b y m y fa th e r (dopełnienie). m o je g o tatę. th e n e w s Uv<
p o d m io t czynności
fjtłh c tr
d rin rtłn ia ru e . wvkonGWCO Ć7VHnOŚ( i
W ia d o m o ś c i są og lądane p «a
1 3 . S T R O N A B IE R N A
m oleżnie od czasu, w którym jest określone dooełn.W prosę bierne- Należy jednak pamiętać, że strona bierno w 2ło żo nvrfT °^ a „ l M ous, występuje n,ezm,ernie aodko, Ponodto n i e k Z
W* ” ZI™°nieprzechodmch ,erZT
£i0So . n * d w
¡^przetłumaczyć dosłownie.
(m.raZirZr1
„a
„
„o P ę rfe «
P « te W
*
"P
*
«
" ‘^ « M n im i ' ,np- 9<" l" * < Pron, angielskipry, w z w in z k p " " l * * ' W « * * " P ° W t a jest wiece! 11 V " " " * ! * » zdania w stronie bierne, „ „ Z
W k o le jn y c h rozdziałach omówione jest tworzeń Wpozostałych - jest to możliwe według takich som yV regub
" " ° ia ę !d e i " i,w ° " ich « ■ « * •
. podmiot strony czynne, staje się dopełnianiem w stronie bierne,, . dopełnienie strony czynne, staje s i, podmiotem w „ro n i. bier„e ,, .
używomy czasownika „b y ć ' i trzecie, form y czasownika,
■
(o rm a c z a s o w n ik a „ b y ć " z a le ż y o d c z a s u , w ja k im użyty z o s ta ł w s tro n ie czynn ej.
W IE LK A G R A M A T Y K A JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
Z 13.1. Tworzenie słrony biernej czasów prostych^ 13.1.1. Strona bierna czasu Present Simple / S tro n a b ie r n a
S tro n a c z y n n a M u m c o o k s d in n e r e v e ry d a y .
D in n e r is c o o k e d ( b y m u m ) e v e ry d a y .
Mama codziennie gotuje obiad, m u m - podmiot d in n e r - dopełnienie, liczba pojedyncza
- Obiad jest codziennie gotowany (przez mamę). d in n e r - podmiot, liczba pojedyncza m u m - dopełnienie, wykonawca czynności
A p o s tm a n b r in g s le tte rs .
L e tte rs a r e b r o u q h t b y a p o s tm a n .
- Listonosz przynosi listy, a p o s tm a n —podmiot le tte rs - dopełnienie, liczba mnoga
- Listy są przynoszone przez listonosza, le tte rs - podmiot, liczba mnoga a p o s tm a n - dopełnienie, wykonawca
W stronie biernej w czasie P r e s e n t S im p le czasownik „być" ma formę is lub a r e , zależnie od tego, w jakiej liczbie jest podmiot w stronie biernej (dopełnienie w stronie czynnej). W pierwszym przykładowym zdaniu podmiot strony biernej (dopełnienie czynnej) jest w liczbie pojedynczej, d i n n e r (obiad), a zatem czasownik ma formę liczby pojedynczej is. W drugim zdaniu podmiot strony biernej (dopełnienie czynnej) jest w liczbie mnogiej, le t t e r s (listy), a zatem czasownik ma formę liczby mnogiej a r e . Podobnie dzieje się w pozostałych czasach. Z d a n ie t w ie d z q c e :
P r e s e n t S im p le is P o d m io t
t r z e c ia fo r m a
b y + d o p e łn ie n ie
c z a s o w n ik a
(w y k o n a w c a ).
a re
C a r a m e l Is m a d e fr o m s u g a r . - K a rm e l jest ro b io n y z c u k ru . S w e e ts a r e e a te n b y c h ild r e n . - S ło d ycze sq je d z o n e przez d z ie c i. P a n c a k e s a r e u s u a lly e a te n f o r b r e a k f a s t. - N a le ś n ik i sq zazw yczaj je d z o n e n a ś n ia d a n ie .
P rzecze nie tw o rzym y, d o d a ją c d o c z a s o w n ik a
„ b y ć " s łó w k o
o d p o w ie d n ie d la d a n e g o cza su . P yta n ia z a m k n ię te ta k /
not.
M ożna
s to s o w a ć fo rm y skrócone,
n ie tw o rz y m y przez in w e rs ję
p o c z ą tk u z d a n ia fo rm ę „ b y ć " , n a s tę p n ie p o d m io t, a p o te m
s ta w ia ją c na
trz e c ią fo rm ę c z a s o w n ik a . W
pyta niach
o tw a rty c h d o d a je m y n a p o c z ą tk u o d p o w ie d n i z a im e k p y ta jn y lu b p rz y s łó w e k . P y ta n ia i p rz e c z e n ia tworzym y id e n ty c z n ie w e w szystkich c z a s a c h w s tro n ie b ie rn e j.
13. S T R O N A B IE R N A
tecze^e: P re s e n t S i m p l e is n o t ( is n 't ) trz e c ia fo rm a a r e n o t ( a r e n 't )
C ora m e l isn 't m a d e fro m m ilk. -
b y + d o p e łn ie n ie
c z a s o w n ik a
(w y k o n a w c a ).
Karmel nie jest robiony z mleka.
Sweets a re n 't e a te n e v e ry d a y . C h o c o la te
tatę-
Słodycze nie sq jedzone codzie iennie. cake is n 't b a k e d b y m y d a d . - Ciasto czekoladow e nie |est pieczone przez mojego
tytanie:
P r e s e n t S im p le
Is p o d m io t A re
Is this c h o c o la te c a k e b a k e d b y y o u r m um ?
trz e c ia fo rm a
b y + d o p e łn ie n ie
c z a s o w n ik a
(w y k o n a w c a ).
- Czy ciasto czekoladowe jest pieczone przez
twojq mamq? Yes, it is. lub N o , it is n 't.
A re pancake s u s u a lly e a te n f o r b re a k fa s t? - Czy naleśniki sq zazwyczaj jedzone na śniadanie? Yes, they a re . lub N o , th e y a r e n 't.
W hen a re p a n c a k e s u s u a lly e a te n ? - Kiedy zazwyczaj sq jedzone naleśniki? W h a t is c a ra m e l m a d e o f? - Z czego zrobiony jest karm el?
ć w ic zen ia 2 ro z s y p a n y c h w y r a z ó w u łó ż z d a n ia w s tro n ie b ie r n e j (c z a s P re s e n t Simple) a. cars / m ake / in a fa c to ry ......................... ................................................................................. b. a sandwich / m a ke / by m y b ro th e r
.................................................................................
c. a bo ok / buy / a t a b o o k s h o p ................. ................................................................................. d. vegetables / sell / a t the m a rk e t
..................................................................................
e. trucks / re p a ir / by a m e c h a n ic
..................................................................
f.
.......................................................................
photos / take / by a p h o to g ra p h e r
g . the law n / m o w / by o u r g a rd e n e r
................................................................
h. a picture / p a in t / by a n a rtis t
..............................................................
i-
I / invite / to a p a rty
......................................................
j.
Bob / interview / by the m a n a g e r
.....................................................
W I E L K A G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N G IE L S K IE G O
Z a m ie ń z d a n ia n a s tro n ę b ie r n ą : / a
P e o p le sp e a k E nglish a ll o ve r the w o rld .
b. A vet c u re s a n im a ls .
/
c. A reporter writes newspaper articles, d Mum waters the flowers every day. e. Mary teaches children French. f.
y
The c le a n e r c le a n s o u r o ffic e every tw o days.
g. A driver takes Mr Jones to his office every morning. h . E v e ry b o d y m a k e s m ista k e s .
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ią form ą strony b ie rn e j: a
A n e w P re s id e n t ( a p p o in t ) ..............................................................every 5 years.
b
W e (e x a m in e ) .............................................................. by th e strictest o f a ll th e te a c h e rs .
c . M a n y a c c id e n ts (ca u se ) .............................................................. by s p e e d in g . d . C r im in a ls ( s e n d ) .............................................................to Prjso n as a P u n is h m e n t. e . O u r c a r ( k e e p ) ............................................................. ' n ł ^ e f.
W o o l (n o t w a s h ) ............................................................. ,n
9a r a 9e w a te r *
g. Where (chocolate, produce) ..................................................? h. This area (flood).................................................every year. a
fire , th e fire b r ig a d e
(call)................................................
i.
W h e n e v e r th e re is
j.
These earrings (m ake).................................................. of 9old and diamonds-
13.1.2. S trona b ie rn a czasu Past Simple Z d a n ie tw ie rd z ą c e : Strona bierna
Strona czynna M u m c o o k e d d in n e r yesterday. M am o ugotowała wczoraj obiad
D inner y/qjj cooked (by mum) yesterday. O biad zoslał wczoraj ugotowany (przez mamę).
te postman brought the letters. l istonosz przyniósł listy
The letters
brought b y the postman.
Listy zostały przyniesione przez listonosza.
1 3. S T R O N A B IE R N A
i l ” ' P l* c" 1<~ " lk - b y t ' m o VV7
____________
P a st S im p le w as podmiot
trz e c ia fo rm a
by + d o p e łn ie n ie
c z a s o w n ik a
(w y k o n a w c a ).
w e re ^
----------d o tu m « "» w « ™ „ o l« n .
M o ja d o k u m ,,,,, , „ a
0lv „
ro d, 10„
My car was d a m a g e d in th e accident. M ó j samochAH , w o . c o „ , . d b y * » fo g . - * * * *
* .
', J
- *
pfz«czenie: P a s t S im p le was not ( w a s n 't ) Podm iot w e re n o t
trz e c ia Form a
b y + d o p e łn ie n ie
c z a s o w n ik a
(w y k o n a w c a ) .
( w e r e n 't )
My docum ents w e r e n 't s to le n , I lo s t th e m . My car w a s n 't d a m a g e d in th e a c c id e n t.
J
M o je dokum e nty nie zostały skradzione, zg u b iła m je. M ó j sam ochó d nie został uszkodzony w w ypa dku
Pytanie:
P a s t S im p le Was
trzecia forma czasow nika
podmiot Were
W at your c o t b o d jy d a o t o g . d h f t . a c c id . n t ,
b y + dopełnienie (w ykonaw ca).
C „ « , .otoo cbd d .o d d ! b o td to o ttk o d to o ,
w wypodku?
Vet, it was. lub No, it wasn't. What wo* the accident caused b y? When w a. the mugger arrested?
C o s p o w o d o w d o wypad»k?
Kmdy ro s ta la io s rt o w o n ^ e ^ ^ ^ ^ S1#niu
How many people were killed in the earthqua
ĆWICZENIA QH
Z ro z s y p a n y c h w y r a z ó w u łó ż z d a n ia w stro n ie b ie rn e j (czas P asł S im p le ): a . this house / b u ild / in 19 8 5
...................................................................
b. o u i flig h t / ca n ce l / because o f th ick fo g
...................................................................
c. this b o o k / w rite / by Ryszard K apuściński...................................................................................... d. o u r c a r / steal / last n ig h t.................................................................... ................................................ e. this p h o to / take / last s u m m e r in Paris............................................................................................ f.
this p a in tin g / p a in t / by P ablo Picasso........................ ....................................................................
g. the p a tie n t / g iv e / an in je c tio n ....................................... .................................................................... h. the d in n e r / p re p a re / by m u m a n d g ra n .................... .................................................................... i.
Tom / n o t invite / to S a lly 's p a rty.................................... ....................................................................
j.
the id e a / no t a c c e p t / by the b o a rd o f d ire c to rs
....................................................................
Z a m ie ń z d a n ia n a s tr o n ę b ie r n q : a . The te a c h e r c o rre c te d the test.
.....................................................................
b. M ic h a ł L o re n c c o m p o s e d the m u s ic fo r this f ilm ........................................................................... c. Jen ny w ro te this le tte r.
.....................................................................
d. The m a n a g e r fire d S ally.
.....................................................................
e. M a ria S k fo d o w s k a -C u rie d is c o v e re d p o lo n iu m ............................................................................. f.
The d o c to r e x a m in e d th e p a tie n t.
.................... .................................................
g . T h e p u p ils a n s w e re d a ll the q u e s tio n s .
.....................................................................
h. M y d a d g a v e m e a n e w b ic y c le fo r m y b ir th d a y ............................................................................. i.
W e sa w Tom in the p a rk yesterday.
.....................................................................
j.
This tim e , M a rk d id the s h o p p in g .
.....................................................................
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w i e d n i q f o r m q s t r o n y b ie r n e j w c z a s ie P a s t Sim ple: a . W h e n (the first H a rry Potter b o o k , p u b lis h ) .............................................................................................. ? b.
T he fa c to ry ( c lo s e )
c.
H u n d re d s o f p e o p le ( k i l l ) .............................................................................................. in the e a rth q u a k e .
rl e. f.
b e c a u s e o f the crisis.
I h e p a c k a g e (n o t d e l iv e r ) ................................................................................................o n tim e . The te le p h o n e (disc o v e r )
................................................................................by A . G . Bell.
This to p ic ( d is c u s s ) .............................................................................................. d u r in g the last m e e tin g .
g . T h e o ffe r (n o t a c c e p t ) ................................................................................................. h
T o m m y ( p u n is h ) ............................. ............... ...................... ...
b e c a u s e he w as ru d e .
i.
T h e d o o r (n o t l o c k ) ..............................................................................................p ro p e rly , th a t's w hy som ebody b r o k e in to th e h o u s o
j
.............
(th e s u itc a s e s , p a c k ) o n times-
13. STR O N A B IERN A
#tm| zdania
iW ™ .
4
o d p o w ie d n iq
fo rm q
s tro n y
b ie rn e j
w
czasie
Past Simple lub
L
0 prtf»' „r^nł W 'M illio n s o l n e w s p a p e r s ( s e l l ) ...................................................... e a c h d a y . ° This ,' n ie '
l , a ' n ^n ° *
.................................................... ar|d w e a r r iv e d o n tim e .
l’ Th(S o ld c a st le ( f o r g e t ) ..................................................... , n o o n e e v e r g o e s th e re . j O v e r 6 0 0 p e o p l e ( e m p l o y ) .................................................. ,. b y t h e c o m p a n y .
Our neighbours' house ( s e ll) ..........................................................last week. I
This b r id g e ( b u i l d ) .....................................................la s t y e a r . I fhm k I ( f o l l o w ) ...................................................... o n m y w a y h o m e la s t n ig h t .
t
D e a l p o s s e n g e r s , b e c a u s e o f t h e s t r ik e , a ll p l a n e s ( c a n c e l ) .................................................... t o d a y M a n y p a in t in g s ( d a m a g e ) ...................................................... b y t h e fire a t th e m u s e u m . ..................................... ( b a n a n a s , g r o w ) in P o l a n d ?
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G IE L S K IE G O
13.1.3. Strona b ie rn a czasu Future Sim ple S tro n a b ie rn a
S tro n a c z y n n a
D in n e r w ill b e c o o k e d (b y m um ) to m o rro w .
M u m w ill c o o k d in n e r to m o rro w . -
M a m a
u g o tu je
ju tr o
-
o b ia d .
Th#»
The p o s tm a n w ill b rin g the letters. -
W
L is t o n o s z
s t r o n ie
p r z y n ie s ie
b ie r n e j w
-
lis t y .
c z a s ie
Futurę Simpie
O b ia d
c z a s o w n ik
z o s ta n ie
le t te r s
„b y ć "
m a
u g o to w a n y
(p rz e z
m a m ę ).
b e b ro u g h t b y the postm an.
w ill
L is t y z o s t a n ą
ju tr o
p r z y n ie s io n e
ty lk o
je d n ą
fo rm ę
p rz e z
lis t o n o s z a .
w ill be.
Future Simple Podmiot
trzecia forma czasownika
w ill be
by + dopełnienie (wykonawca).
The salaries will be increased next year. - W przyszłym roku pensje zostaną podniesione. The football match will be played next week. W przyszłym tygodniu zostanie rozegrany mecz piłki nożnej.
Przeczenie: Future Simple Podmiot
w ill not be (w on't be)
trzecia forma czasownika
by + dopełnienie (wykonawca).
The s a la rie s w ill n o t b e in c re a s e d n e x t y e a r. - W przyszłym roku pensje nie zo sta n ą podniesione. The fo o tb a ll m a tc h w o n 't b e p la y e d n e x t w e e k . z o s ta n ie rozegrany.
dla początkujących i /.uowunsowanych
W przyszłym ty g o d n iu m ecz p iłk i nożnei nie
13. STRONA BIERNA
Pytani» Fufure Si m ple
W ill
podmiot
be
trzecia forma czasownika
by + dopełnienie (wykonawca).
Will the salaries be increased next year? C /y w przyszłym roku pensje zostanq p o d n ie s io n e ? Ye», they will. lub No, they won't. Will the football match be played next week. C /y w przyszłym ty g o d n iu ro ze g ra n y zo sta n ie mecz pliki nożnej? Yes, ił w ill lub N o , it w o n 't .
Why will the salaries be
increased next year?
D la c z e g o
w
przyszłym
ro k u
pensje
zostanq p o d n ie s io n e ?
Where will the football match be played next week. zostanie mecz p iłk i n ożnej?
G d z ie w przyszłym ty g o d n iu ro ze g ra n y
ĆWICZENIA
(c z a s
Future S im p le J:
w s tr o n ie b i e r n e j u łó ż z d a n ia
Z ro z s y p a n y c h w y r a z ó w a . o il problem s / solve / o n e d a y b. the fusion o f the tw o com panies / announce / o n F rid a y USIL/II ’u'. 1rm o n o f o u r co m p a n y c the speech / deliver / by the chairm an
d the b ill / p a y / tom orrow e. the conference / organise / next m o n th f. o u r house / redecorate 1 soon g. the new b o o k b y Paolo C o e lh o / publish / in July iu»»
----
f
h. new lu furniture deliver / oround 5 h. new iiiiiu iv t/ — -
i. the exam / h o ld / next W e d n e s d a y a t 10 j.
I h o p e our offer / a c c e p t
Boba i M ary? N apisz z d a n ia w stronie biernej Co będzie zrobione przed przyjęciem w czasie Future Simple: Bob and M a ry 's anniversary party: -
buy new dress ond suit - make o list o f guests
-
send invitations order a coke at the cake shop
-
book a restaurant
-
find accom m odation fo r guests
- choose o special song a. b. c. d. e. f.
9-
Uzupełnij zdania odpowiednią formą strony biernej w czasie Past Sim ple, Present Simple łub Future Simple: a.
b. Perhaps, my article (print)
e
1 e, re p a ir) fo r n e xt M o n d a y ?
c. A new road ( b u ild ) .......................
in th e lo c a l p a p e r .
d The thief (p u n ish ).................................................. e
The kids ( n o ta llo w ) .................................................................... .....
i ka l '
° re f u n d e d . M y boss (arrest)
9
I'm sorry, but you (not invite)
I
" h i r '- — « h° p e this mystery ($0 lvf*)
■
i-
next
Two pe op le (injured)
to m y h o u s e la s t m o n th .
a 2 - y e a r s e n te n c e fo r th e b u rg la ry .
..........P la y f o o t b a ll in t h e liv in g r o o m o n d ....................................
fr a u d y e s te rd a y !
........................................................ * » * ° > p o rt» .................................... ..........................................................................
e v e ry d a y .
j
286
* -«
m
m
i
.....................................in . c ; id0„, ,hii momio„
: rv'.AüOJ
r r ttZ
1 3. STRONA BIERNA
y^jfworzenie strony biernej czasówciągłych ]32j. Strona bierna czasu Present Continuous Strona czynna
Strona bierna
Mvm i® «o^ing dinner.
Dinner is being cooked (by mum).
.Ulotno gotuje o b ia d .
- O b ia d jest (teraz) g o to w a n y (przez m am ę).
Mark is writing letters.
Letters are being written by Mark.
. M a r k pisze listy.
- Listy sq (teraz) pisane przez M a rka .
,Vstronie biernej w czasach C o n t i n u o u s p o ja w ia się d o d a tk o w y e le m e n t - im ie słó w czasu teraźniejszego r ó w n ik a .być", czyli b e i n g . Z d a n ie w s tro n ie b ie rn e j skła d a się zatem z p o d m io tu , o d p o w ie d n ie j fo rm y c z a s o w n ik a p ro s ty c h
«być , im iesłow u b e i n g , trze cie j fo rm y cza so w n ika i d o p e łn ie n ia . T a k jak w przypadku czasów
forma czasownika «być' zależy o d czasu i liczby, w któ re j w ystępuje p o d m io t. Im ie słó w b e i n g jest
niezmienny i występuje zawsze w z d a n ia c h w stro n ie b ie rn e j cza só w C o n t i n u o u s .
A new school is being built in our town. - W naszym m ie ście jest (teraz) b u d o w a n a n o w a szkoła. The classrooms are being cleaned at the moment. - Klasy sq (w tej ch w ili) sprzątane. The student is being examined at the moment. - S tudent jest w ła śn ie e g za m in o w a n y. Przeczenie tworzymy, d o d a ją c d o c z a s o w n ik a „b y ć " s łó w k o n o t . M o ż n a stosow ać fo rm y skró co ne , odpowiednie dla d a n e g o czasu. P yta n ia z a m k n ię te ta k / n ie tw o rzym y przez inw ersję - s ta w ia ją c na początku zdania form ę „b y ć " , n a s tę p n ie p o d m io t, p o te m im ie s łó w b e i n g , a na ko ń cu trze cią fo rm ę aosownika. W p yta n ia ch o tw a rty c h d o d a je m y na p o c z ą tk u o d p o w ie d n i za im e k pytajny lu b przysłów ek.
A new school isn't being built in our town. - W naszym m ie ście nie jest (teraz) b u d o w a n a n o w a szkoła.
The classrooms aren't being cleaned at the moment. - K lasy n ie sq (w tej c h w ili) sp rzą ta ne . The exams aren't being written a t the moment. - E g za m in y nie sq łeraz pisane. h a new school being built in yo u r town? - Czy w tw o im m ieście jest teraz b u d o w a n a now a szkoła?
Yw, it ¡5. lub No, it isn't. Are the classrooms being cleaned at the moment?
Czy k la sy sq łe ra z sprzątane?
they are. lu b No, they are n't. Where i$ the new school being built? G d z ie jest b u d o w a n a n o w a szkoła? Who ** being examined by the teacher? K io jest e g z a m in o w a n y przez nauczycielom ^ h y are the classrooms being cleaned at the moment? I )la c z e g o klasy są łeraz sprzqtcinev
M C IIN IA 1
“ <« X *» *, «
b, „ „ ei tT O
O
II,o c o r / ,e p Qir /
lh e m
*"
““ """„I
b
P h o t o s / ta k e / b y B e n n o w .......................................................................................................................
C, th e w h o le c o n c e r t / r e c o r d ................................................... .................................................................. d . th e n e w b u d g e t / p r e p a r e / b y th e g o v e r n m e n t
.................................................................. .
e . t o m a t o s o u p / c o o k / a t th e m o m e n t f.
...................................................................
t h e P r im e M in is t e r / a s k / m a n y q u e s tio n s .................. ......................................................................
g . a b o t t le o f c h a m p a g n e / o p e n / n o w
...................................................................
h . o u r o f f ic e / r e d e c o r a t e / n o w
..................................................
i.
t h e d is h e s / w a s h / b y o u r h o u s e k e e p e r
....................................................................
j.
t h e m o n u m e n t / r e n o v a t e / a t th e m o m e n t
...................................................
Z a m ie ń z d a n ia na stronę biernq: a.
S o m e b o d y is s i n g i n g a s o n g .
b.
P a s s e n g e r s a r e b o a r d i n g th e p la n e .
c.
D a d is p a i n t i n g t h e r o o m .
d.
T h e g a r d e n e r is m o w i n g th e la w n ........................... ........ ..............................................
e.
T h e m o t h e r is f e e d i n g th e c h ild ............................... .......................................................
f.
T h e y a r e s h o o t i n g a film in o u r stre e t to d a y .
g.
T h e w a it e r is s e r v i n g d e s s e r t .................................... .......................................................
h.
B o b is e a t i n g a s a n d w i c h . ........................................ ........................................................
i.
S t u d e n t s a r e w r it in g a test........................................ ........................................................
j.
T h e t e a c h e r is c o r r e c tin g essays...................................... .......................................................................
.......................................................
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n ią form q strony biernej w czasie Present Continuous lub
Present Simple: , , , i D i n n e r a t o u r h o u s e ( a l w a y s / s e r v e ) ...............................................
a
b ; B o b ! C o m a e n d si. a . . h e . o b i . ! D i n n e r ( s e r v e ) .............................
c.
O u r d o g (u s u a lly /
d.
F i s h ( r a r e ly /
e
a
.
n
e
w
ta k e )..................•.•••—
....................... ^ ^
a* seven o 'c lo c k .
¿ ¡ 7
^
^
^
*....................................................
d re s s f o r M a r y ( s e w ) .................... Z
at
I Z Z ’Z ' Z
( c h e c k ) .............................
t^ e m o m
b e f o r e th e ta k e -o ff.
f.
The plane
g.
I ( q u e s t i o n ) ..............................................* ..............................................................
h
a n e w b o o k a b o u t C h i n a ( w r i t e ) ..............................................
j.
O u r w e d d i n g ( o r g a n i s e ) .............................................. T h e m i c r o w a v e ( n o t u s e ) .........................................
W
by the po|ice at
,h e
moment. now .
^
q p r o { e s s io n a | firm. a t m o r n e n t.
g 2.2. S tro n a b ie r n a c z a s u Past C ontinuous Strona czynna
.
Strona bierna Dinner w a s being cooked (hy yesterday.
was cooking dinner.
_ Moma gotow ała o b ia d .
m um )
O b ia d b y ł (wtedy) g o to w a n y (przez m a m ę).
Mor|
Letters w ere being written by Mnrlc
.M ark pisał listy-
-
Listy były (wtedy) pisa ne przez M a rk a .
Formy strony biernej d la czasu P a s t C o n t i n u o u s sq tw o rz o n e a n a lo g ic z n ie d o czasu P r e s e n t S i m p l e
:róznicq,
czasow nik „b y ć " jest w o d p o w ie d n ie j fo rm ie czasu przeszłeg o, w a s lu b w e r e .
The piano w as b e in g p la y e d b y m y d a d . - Tata g r a ł na p ia n in ie . Magazines w e re b e in g re a d b y m y b ro th e r. - G a z e ty b y ły czytane przez b ro ta . Dinner was be in g p re p a re d b y m y m um . - O b ia d b y ł szyko w a n y przez m a m ę .
The cats w eren't being fed by g ra n d m a .
Koty nie były k a rm io n e przez b a b c ię .
Dinner w a s n 't b e in g p r e p a re d d b y m y m um . - O b ia d n ie był szykow any przez m a m ę . Magazines w e re n 't b e in g re a d b y m y b ro th e r. - G a z e ty n ie były czytane przez m o je g o b ra ta .
Were the cats being fed by gra nd m a? - C zy ko ty były k a rm io n e przez b a b c ię ? Yes, they were, lu b N o , they w e re n 't. What was being p re p a re d by y o u r mum? - C o b y ło s z y k o w a n e przez tw o ją m a m ę ? Who were the cats being fed by? - Przez k o g o były k a rm io n e koty? How long was the p ia n o being p la y e d by y o u r dad? - J a k d łu g o tw ó j ta ta g r a ł n a p ia n in ie ?
Ć W IC Z E N IA
Z rozsypanych w y ra z ó w u łó ż z d a n ia w stronie b ie rne j (czas Past C ontinuous): a. the a c to r / in te rv ie w / b y a jo u r n a lis t...................................................................................................... b. ye ste rd ay e v e n in g a p a r ty / h o ld / a t m y h o u s e
....................................................................
c. S c ra b b le / p la y / b y th e c h ild r e n ............................................................................ ................... ............... d. w he n I a rriv e d / d in n e r / s e rv e ............................................... .................................................................... e- o p a tie n t / e x a m in e / f o r a n h o u r
...................................................................
T I / ask / m a n y q u e s tio n s a b o u t th e a c c id e n t
...................................................................
g. the n e w s h o p p in g m a ll / b u ild / f o r o v e r 2 y e a rs
..................................................................
b. the r o a d / r e p a ir / a fte r th e f lo o d
...... ............................................................
'• the s h o p / c lo s e / w h e n I a r r iv e d
...................................................................
i- TV / w a tc h / a ll e v e n in g
........... ................................... ...................
""U W A T Y K A j ę z y k a a n g i e l s k i e g o
1
Zam ień zd a n ia na stronę bierną: a- I was eating an ice cream. The speaker was announcing the results, c. rh e nurse was helping the injured, d- The cook was chopping the onions. e. The housekeeper was cleaning the floors. f.
S om ebody was using the phone.
9- M u m was frying the pancakes. h. O n e thousand people were watching the concert...............
|
i.
The boss was giving a speech,
j.
The p o lice were looking fo r a missing boy.
W y b ie rz p ra w id ło w ą opcję: a. This bracelet was made / was being made by my sister. b. W h e n I arrived, ice cream w as eaten / was being eaten by the children. c. Tom w a s b ro u g h t up / w as being brought up by his grandmother.
d. Tw o hundred people w ere made redundan / were being madę redundant because o f th e com pany's financial situation.
w as used / was being used yesterday at 6.45.
e.
This
f.
The fo o tb a ll match w as cancelled / was being cancelled because o f the rain.
g
We
co m p u te r
w e re
fo llo w e d / w ere being follo w e d once we left the office.
h. A t th a t tim e grandpa was treated / was being treated fo r pneumonia in hospital.
Stro n a b ie rn a Strona czynna
S tro n a b ie rn a
¿ft/m is going to cook dinner. Storna ma zam iar ug oto w a ć o b ia d
D in n e r is g o i n g to b e c o o k e d ( b y m um ).
Mark is 9 0 ,n 9 to w rite som e le tte rs . Mark mo zam iar napisać kilka listów.
Letters a r ę g o i n g to b e w ritten b y M a r k
O b ia d będzie ugotow any przez m am ę.
- Listy b ę d ą napisane przez M arko.
Strono cz y n n a
S tro n a b ie rn a
Mum was going to co o k dinner.
D in n e r w a s g o in g tQ b e c o o k e d ( b y m u m )
Mama miała zamiar ugotować obiad
- O b ia d m ia ł być u g o to w a n y przez matmę.
Mark was going to w rite some letters.
Letters w e r e g o i n g to b e w ritten b y M a r k . - Listy m ia ły być napisane przez M a rka .
Mark miał zam iar napisać kilka listów.
K o n s tr u k c ja
g o i n g t o ró w n ie ż m oże bye użyta w stro n ie b ie rn e j. Tak ja k we wszystkich czasach zm ienia
tylko forma
c z a s o w n ik a
„b y ć
-
i s lu b a r e
w o d n ie s ie n iu d o przyszłości lu b w a s i w e r e
do
p rze szło ści.
The house is g o in g to be p a in te d .
D o m b ę dzie p rze m a lo w a n y.
N ew furniture is g o in g to be b o u g h t. - N o w e m e b le b ę d ą ku p io n e
New curtains are g o in g to be hung.
N o w e za sło n y zo sta n ą pow ieszone.
The c a r w a s g o i n g to b e r e p a i r e d , b u t w e d i d n 't h a v e e n o u g h m o n e y to d o it. - S a m o c h ó d m ia ł być napraw iony, a le n ie m ie liś m y w y s ta rc z a ją c o d u ż o p ie n ięd zy, żeby to zro b ić. The kid s w e r e g o i n g to b e s e n t o n h o l i d a y s , b u t t h e y fell ill. - D zieci m ia ły b yć w ysła n e na wakacje, a le z a c h o ro w a ły .
The h o u s e is n 't g o i n g t o b e p a in t e d . - D o m n ie b ę d z ie p rz e m a lo w a n y . N e w furniture i s n 't g o i n g t o b e b o u g h t .
N o w e m e b le n ie b ę d ą k u p io n e .
N e w flo o rs a r e n 't g o i n g t o b e la id . - N ie z o s ta n ą p o ło ż o n e n o w e p o d ło g i. N e w c u rta in s a r e n 't g o i n g to b e h u n g . - N o w e za sło n y n ie zo sta n ą p o w ie szo n e .
The c a r w a s n 't g o i n g t o b e r e p a i r e d . - S a m o c h ó d n ie m ia ł b yć n a p ra w io n y . The k id s w e r e n 't g o i n g to b e s e n t o n h o l i d a y s . - D z ie c i n ie m ia ły być w ysła n e n a w a k a c je .
Is n e w fu rn itu re g o i n g t o b e b o u g h t ?
C z y n o w e m e b le zo s ta n ą k u p io n e ?
A re n e w c u r t a in s g o i n g t o b e h u n g ?
C zy z o s ta n ą p o w ie s z o n e n o w e za sło n y?
W e r e the k id s g o i n g to b e s e n t o n h o l i d a y s ?
W h e n is n e w f u r n it u r e g o i n g t o b e b o u g h t ? W h e r e w e r e th e k i d s g o i n g t o b e s e n t ? ^ iwykiobce pl
C zy d z ie c i m ia ły b yć w y s ła n e n a w a k a c j e ?
K ie d y b ę d ą k u p io n e n o w e m e b le *
G d z ie d z ie c i m ia ły b y t w y s ła n e ? dla pociqlku|qcych t zaawansowanych
ĆWICZENIA u łó ż zd a n ia w stronie m
Z ro z s y p a n y c h w y ra z ó w
a. the car / repair / next week
b. the students / examine / on Friday c. the conference f h o ld i lost Monday d. a party for Jane / organise / o n S a tu rd a y e. grandma / take / to hospital fo r surg ery
f. the letters / send / yesterday, b u t I forg ot g. the parcel / deliver / yesterday h. the restaurant / b o o k / fo r tom orrow evening
Zamień zdania na stronę biernq: a. We ore going to sell the house. b. W e were going to e a t pasta f o r d in n e r . c. My parents were going to b u y a n e w sofa.
d. Tom is going to clea n th e w h o le house. e. We are g o in g to c a ll a d o c to r. f. They are going to cut d o w n th a t tree. 9 • I was going to read that b o o k . h- W e are going to discuss that issue at th e m e e tin g .
b ie rn e j (ko n stru kcj
»O. j l K U N A
4 Tworzenie stron
b iernej czasów Perfect Strona bierna
strona czynna l riX k e d dinner. ^ X t o w a t o obiad. 1
* ,
\
‘X
\ ’
BIERNA
Dinner has been cooked (by mum). O b ia d został ugotowany przez rnam ę.
I — ------- -------------1 Some letters have been written by Mark K , has written some letters. 1 - Listy zostały n apisane przez M arka. n o p * ^ ! ! ^ ____________________
$
Strona bierna
Strona czynna Mumhod cooked dinner. I ^Moma ugotowało obiad. I Mark had written some letters. -Mark napisał kilka listów.
Dinner had been cooked (by mum). - O b ia d ro s ia ł ugotow any przez m am ę.
Some letters had been written by Mark. - Listy zo sta ły n a p is a n e przez M a rk a .
- 0*. Perfect zarów no P r e s e n t , ja k i P a s t , ró w n ie ż m o g ą być użyte w s tro n ie b ie rn e j. W czasie present Perfect czasow nik,, b y ć " p rz y jm u je fo rm ę h a s b e e n lu b h a v e b e e n , n a to m ia s t w P a s t P e r f e c t had been.
This delicious cake has been baked by my mum.
- T o pyszne c ia s to z o s ta ło u p ie c z o n e przez
moją mamę.
All the cookies have been eaten by Tommy. - Wszystkie ciastka zostały zjedzone przez. T o m m ie g o . A sandwich has been made fo r you. - Z o s ta ła z ro b io n a d la c ie b ie k a n a p k a .
The snacks have been prepared for the party. - P rzekąski zo sta ły p rz y g o to w a n e na im p re zę . The cake had been eaten before I arrived. - C ia s to z o s ta ło z je d z o n e , z a n im przyszła m . The invitations had been sent before I asked Mark to do it. - Z a p ro s z e n ia zo s ta ły w y s ła n e , z a n im poprosiłam M a rk a , żeby to z ro b ił.
All Ihe cookies haven't been eaten by Tommy. - W szystkie ciastka n ie zostały zjed zo n e przez Tommiego.
A sandwich hasn't been made fo r you. - N ie została z ro b io n o d la c ie b ie k a n a p k a . The cake hadn't been eaten before I arrived. - C ia s to n ie zo sta ło zjed zo n e , za n im przyszłam The invitations hadn't been sent before I asked M ark to do it. - Z a p ro s z e n ia n ie zo sta ły w ysła n e , zanim poprosiłam M a rk a , żeby to z ro b ił.
Has this delicious cake been baked by your mum? - C zy to pyszne c ia sto z o sta ło u p ie c z o n e przez lw>jq mamę? . , Hod the cake been eaten before you arrived? - C zy c ia s to z o s ta ło zje d zo n e , z a n im przyszła*?
i
Why have the snacks been p re p a re d ?
D la c z e g o p rz e k ą s k i zo sta ły p rz y g o to w a n e ?
Who had the invitations b e en sent by?
Przez k o g o z o s ta ły w y s ła n e za p ro sze n ia ?
^•fftfykiobce.pl
fJ|u początkujących i zaawansowanych
293
.1" A -
, w stronie b ie rn e j (czasy P erfect) ułóż zdania w srr
A »<'*
r j z a the
&
/ not finish / yeł
b. the , , c my phone /s te a
d all the letters / send l ^ n // byy Tom . the room // rclean '
0.
1M 1
b. the w in n e r/ announce
i
the message / delete c o m p u te r /b u y /to my office a new
¡jOriOS« fit
Zamień zd ania na stronę b ie rn q : a. They have recently repaired the road. b.
I
have finished the
re p o rt.
c. Somebody hos taken my m obile phone.
jjjownW-
d. I have done the shopping.
impeded th a t
e. Tom had made the reservation. f. I had booked the concert tickets before. g. Mum hos advised Tom to confess to his lie. h. Bob has taken many beautiful photos.
to h
i. I hove made many new friends recently,
•t abeiieved to
j. Henry hos made up this story.
"f«saidto hav^
Present
Uzupełnij zdania odpowiednimi czasownikami w form ie strony biernej w czasie Perfect:
^'^iwróc«;
hang
lock
find
leave
arrest
spend
d rink
damage
lose
in s ta ll
Pc ^^oltanifoi
a. A set of keys............. b. A message c- My co ffe e
r Z
Z
Z
~
,
on th e bus. ^
Oppose k usfoiert
d. A priceless statue by the police. 9- A new program
................. re cently th a n I e x p e c te d .
h- My le tte r................ '• The murderer I- A new painting
> **
N
................................. o n m y c o m p u te r . P ostm an.
^Ppo
in p riso n .
%
o n th e w a ll.
V
*»1*
sy dla
Początkujących i
!00«anSOwanych fftVt':*
Zr:
13. S T R O N A B IE R N A
13.5. Strona bierna: zastosowanie czasowników sa y, believe, suppose itp.______________ oowszecfinyu'y^.., doogólnych zjavslsk lub konkretnych osób
II
1-
--------
-
są lepszymi kierowcami niż kobiety,
I, ¡s known tfwt men are better drivers than women
kierowcam i niż kobiety.
It
,1
'
mężczyźni sq iepsz/rni
' r om o/
in statistics that 70% of road accident, j l - Statystyki donoszą, że 70 % wypodków na drogach jest s-or -d o° w T a* n y c h prze* m<>zczyzn, ^ W Oprzez m enl koó*ty! J 'eSl nie is re p o rte d
It is said t h a t ... It is belie ved / th o u g h t t h a t ... ft is re p o rte d t h a t ... It is know n t h a t ... It is e xpe cted t h a t ...
John is said to b e a g r e a t d r iv e r . - M ó w i się, ze Johr. ¡est św ietnyrr kie ro w cq John is k n o w n to h a v e a v e r y fa s t c a r . - / / o d o m o , ze John rno sz/b k John is b e lie ve d to h a v e c a u s e d a s e rio u s a c c id e n t.
John is said tc h a v e s o ld his fa s t c a r .
sa m o chó d
'Jw aźo v ę , zeJohn s p o w o d o w a ł p o w a żn y
M ó w i s ę, że J o h r sprzeda- sw ój szyhk
s/ j ^
ochód
Uwoga! Noleży z w ró c i uwagę n a form ę czasownika w bezokoliczniku w ta k ic h zdaniach, gdy odnoszq : ć do
* e r c ż r 'e
szcćo 2o czasów^ < „ raportu;qcyrr // s t r a ż e
bezckoi czr
o
b i e rr
ei, odnoszqc/rr się d o *erożr- ciszoóci
eś odnossm / s ę do przeszfóie
bezoko! czr ha przeszłego
to hove sold to h a v e c a u s e d , rip. 'Czosc*- , s u p p o s e używ ać,
-e r oo wyrozer a o a z *
w obec k o g o t /
czegoś, w /r >o q
: «ezetniepzyrf* utfce n John f j o p p o s e d to b e h e re a t fW e .
is supposed to
ha ve
h e lp e d
John ^ ra ?j*a
M a ry
o 5
w ith the s h o p p in g .
John r- -at
por- zy M ory
• z c fc u p c c h .
* * c s supposed to be w a rm to d a y .
d zivo i
ROC*ę*9 ł
293
. „ „ „ z ó w ( g t ó - n y cza so w n ik w c z a , i. l. r o ż n i. js z y n *
ff- y/
la z rozsypanycr. rozsyPanT « " r/ g j Ułóż zdania
0. a( wv—
:
1
^,
7
u .u ^ o n e s can be h a rm fu l c ¡1/ say / m obile phones con oe ------ * d. teenagers / say / be addicted to mobile phones e. two hundred people / report / be killed in th e crash
«
................................................................................................................................
f. Mark / believe / be an honest and generous man
.......................
,/
V ....................................... ...................................
^ yi
*
the weather / expect / change soon
....
l
the winter / expect / end soon
........................................................
= i t / b e lie ve /
h
e
k. j e n n y / s a y / b e
..................................................................... ................
/ s te a l a lo t o f m o n e y
the
..................
m o s t t a le n t e d s t u d e n t
•••••••••
...........................................
I. the film / suppose / finish a t 5
Zamień zd a n ia na stronę b ie rn q . o Everybody knows M a rk has m any u n u s u a l h o b b ie s . b. Everybody believes that the D e m o c ra tic c a n d id a te w ill w in
th e e le c tio n ,
c Everybody expects that Sandra w ill re c o v e r q u ic k ly a fte r th e s u rg e ry . d
Reports say that m any teenagers o re p a ra ly z e d w ith stress b e f o r e t h e ir
e
Everybody knows John a n d Betty a re in v o lv e d in c h a rity .
exam s,
f. Everybody knows th a t the exam w ill be very d iffic u lt. g. Everybody knows Ted and Jake a re best frie n d s . h. Everybody knows that Linda w ent to A sia fo r 3 m o n th s .
Zam ień
zdania odnoszqce się do danej osoby:
a
It is said that Jane is an excellent artist. Ja n e ....
b
It is said that Roman Polański is o ne o f the best m o v ie d ire c to rs in th e w o r ld .......
c. U ts expected that this film w.ll get an O scar. e I II M ° l d i 0 ' !he Unempi°V m ent «>te has fa lle n s ig n ific a n tly ....... e It is believed that Jane w orks to o m u c h .......
i W k ° " 8 ie U k i- “
d John nuai i^taj być o )2 John e - Jone m iało p o m A .
h « W » « ■ » » ,,.
‘ ^ ¡ „ c
'
z d a n ia a d p o d a n y c h w y r a ż a . :
^ ' e ra ^ k a rie rę n iż życie
r o d z in n e . W o m e n
w M a r y , J o h n n y .... I[" , k " " i “ y «
w szyslla ch . T h is p a in t in g ....
1 3 . S T R O N A B IE R N A
13 6 Czasownik get + imiesłów fo s a m i w z d a n ia c h w s tro n ie b ie r n e j, z a m ia s t c z a s o w n ik a „ b y ć " , m o ż e być użyty c z a s o w n ik g e t zw łaszcza
ndy m ów im y o ty m , c o się k o m u ś p r z y tr a fiło w k o n te k ś c ie n ie szczę ść i w y p a d k ó w . Jest to c h a ra k te ry s ty c z n e ¿a n ie fo rm a ln e g o języka m ó w io n e g o : | w a s in v it e d t o a p a r t y . =
I g o t in v it e d t o a p a r t y . - Z o s ta ła m z a p ro s z o n a n a im p re z ę .
Tw o p e o p l e w e r e h u r t in t h e c r a s h . = T w o p e o p l e g o t h u r t in th e c r a s h . - D w ie o s o b y zo sta ły ranne w w y p a d k u .
I was bitten by a dog. = I got bitten by a dog. - Z o s ta ła m p o g ry z io n a przez p sa .
ĆWICZENIA Z a m ie ń n a s t r o n ę b ie r n q , u ż y w a j g c c z a s o w n ik a
get:
a. S o m e b o d y s to le m y b ik e .................................... ......................... b
M y b o ss fin a lly p a id m e f o r m y w o r k .....................................
c. H e o ffe r e d m e a p a y ris e ................................... ......................... d . The fire d a m a g e d th e p a in tin g s .
.........................
e. S o m e b o d y b r o k e th e v a s e .
.........................
f.
.........................
A b e e s tu n g m e .
g . M y b o s s fir e d m e !
.........................
h. M y b o s s p r o m o te d m y c o lle a g u e M a r k ...............................
13.7. Strona bierna - ćwiczenia odsumowujgce Ć W IC Z E N IA
Uzupełnij zdania odpowiedniq formą czasownika w stronie biernej: .................... (the d e c is io n / a n n o u n c e ) a lre a d y ?
a.
b. O u r fla t (re d e c o ra te )
^a s * Ve a r '
c. I th in k I ( fo llo w ) ....................................................................r m s c a re d d. The m oney (tra n s fe r).............................................. ................to m o r r o w . e. This film ( d ir e c t).................................................................by S teven S p ie lb e rg in 1 9 9 3 . f.
The p a tie n t (e x a m in e )
by th e d o c to r a t th e moment.
g. I (never / in v ite ) ................................................................ to su ch a fa n c y party. h. Tom ! D in n e r (s e rv e ).............................................................. ! i.
W hen the a m b u la n c e a rriv e d , th e in ju re d d riv e r (q u e s tio n )
.....................................................
by the p o lice. j.
If it continues to snow , a ll flights (cancel) ...................................................................
k. U nfortunately y o u r last w ee k's
p re s e n ta tio n
(n o t
p re p a re )
......................................................
properly. I.
Bread a nd
rolls
(bake)
...............................................................
in
0
b a ke ry
a nd cheese (moke!
............................................................ in a diary.
Uzupełnij zdania odpowiedniq formq podanych czasowników w stronie biernej: deliver water
delay introduce
organise sell
g iv e
fr o r c e
a n n o u n ce
know
c lo s e d o w n
d e stro y
a. This p l a n t ..................................... b. The f a c t o r y .................................. ............................................................................ d. O u r w e d d in g .............................
.................. tw ice o week. ..................... lost m onth because o f fin a n cia l problems. (ever) to m ake such a d iffic u lt decision? ......................... by a professional com pany although if
q u ite costly.
e . I h o p e the p a c k a g e .................................................................. o n tim e . f.
O u r h o u s e ................................................................. la s t m o n th f o r o v e r £ 3 0 0 , 0 0 0 .
g . F o u r houses in o u r v il la g e ...................................................................in y e s te rd a y s f 're h. The ju d g e s ' v e r d ic t.................................................................. (just). i.
A ll to d a y 's f lig h t s ................................................................ d u e to ,
w eather conditions. i- M a r k ................................................................ (kn o w ) to h a v e b iz a rre id e a s . k. A b a n o n sm o kin g in p u b lic p la c e s ................................................................... re ce n tly • I. The w in n e r in many ............................................................... h is m e d a l a t th e m o m e n t.
298
dlo iXK/tjtktMqcych l ¿oawanaüwonyr.h
a
]4. Zdania warunkowe Conditional semeni A
zdonio w a r u n k o w e s k t a d a ią s ię z a w s z e z d w ó c h c z ło n ó w zdania and do spełnienia o r a z z d a n ia n a d r z ę d n e g o , o p is u ją c e g o czynność H a S a n e k ze z d a n ia p o d r z ę d n e g o . O t o p rz y k ła d
¿ I h g y e a lot of money, w akacje d o F r a n c ji.
'
I will go on holiday to France. -
9°
tru n e k
* °
W
spełń, si?
Jeśli będę miała pieniądze, pojadę na
Pierwsza ( p o d k r e ś lo n a ) c z ę ś ć z d a n ia w y ra ż a w a ru n e k : posiadanie pieniędzy. Druga odnosi się do czynności, która o d b ę d z ie s ię , je ś li s p e łn i się w a ru n e k : p o ja d ę d o Francji, pod warunkiem że będę mioła pieniądze. Zdanio w a r u n k o w e w ję z y k u a n g ie ls k im m o g ą o d n o s ić się do przyszłości, jak również do teraźniejszości i
przeszłości. W y r ó ż n ia s ię trz y p o d s ta w o w e typy zdań warunkowych: typ pierwszy, drugi i trzeci. Ponadto
istnieje ta k ż e tz w . ty p „ z e r o w y " o ra z w a ru n k i m ieszane. N ajogólniej zdania warunkowe określa się także jako re a ln e , o d n o s z ą c e s ię d o p rzyszło ści o ra z n ierealne - do teraźniejszości i przeszłości. Na to, z |ak,m w arunkiem m a m y d o c z y n ie n ia , w s k a z u ją użyte w zdaniu czasy. , iM ł u (jeśli), lecz istnieje także szereg innych spó,ników, P odstaw ow ym s p ó jn ik ie m z d a ń w a ru n k o w y | ^ na przykład: unless (chyba że, o ile me), które z o s ta n ą o m ó w io n e w k o le jn y c h p o d ro ż . » s u p p o s in g (przypuśćmy, zakładając ze), p r o v i d i n g / p r o v i d e d (p o d w a ru n k ie m , za kła d a .ą c ze),
żhoald (jeśli, gdyby) i w * innych.
K olejn o ść z d a ń ś k lo d o w y c h ¡ok i „ o d ^ d n e .
ie „ a
N a le ż ,
^
7 * P,“dnko°»».”
b ~ " » - 0 ,0
" * * * * P rtm nne ci.
m e, I ^
I w ill help you if y ° U ^
z d o n i.
p o ™ * " i« '
trzeba w s ta w ić p o n im p rz e c in
^
^
PpOPr° SiSZ-
'
299 ..l l M q
’VCh
g r am atyka
języka
a n g
WIELKA
.e l s k .e g
o
14.1. Zdania w arunkow e - typ zerow y Zdania warunkowe typu „z e ro w e g o “ odnoszq się d o kw estii, k tó re sq zaw sze praw dziw e, no _
p aJ 0 natury lub
p r z y z w y c z a iło .
N ie dolyczq o n e je d n o s tk o w y c h s ta n ó w lu b sytuacii. W takfch J
spójnik if (jeśli) może być zastqpiony przez w h e n
*
In,0ch
kie ly).
' If (when) you heat ice, It m elts. - Jeśli (kiedy) p o d g r z e j ló d , o n s.ę If (when) you are 18 , you con buy cigarettes. - Jeśli (gdy) m asz 18
ro z ta p ia . lo t, możesz kupić
PQP'erosy.
W zdaniach warunkowych typu „z e ro w e g o " w o b yd w u częściach z d a n ia w ystępu je czas P re s e n t Si
impie
lub czasownik m odalny ca n / m u s t / m a y w fo rm ie czasu te ra źn ie jsze g o .
If / w h e n + P r e s e n t S i m p l e , P r e s e n t S i m p l e
Inne przykłady zdań warunkowych typu „ ze row e go":
When it is sunny, many people go for walks in the park.
- K iedy jest c ie p ło , wiele ludzi chodzi
na spacery do parku.
If you drive too fast, you must pay a speeding fine.
- Jeśli jedziesz za szybko, musisz zopladć
mandat za przekroczenie prędkości.
When I am tired, I usually take a bath and then go to sleep.
- Kiedy jestem zmęczona, biorę
kąpiel i idę spać.
When you don't water the plants, they die.
- G d y nie p o d le w a s z ro ślin , o n e usychajq.
C W IC Z E N IA
Uzupełnij zdania odpow ie dnim i form am i c z a s o w n ik ó w w na w ia sach : a. When it (ra in ) b. |f m eła| (a tN ...............................' m
....
,
. , Pe° p le (s ta y )......................................a t hom e and watch W.
1 .............................. wet, it (rust) ..
9
C. When you (b re a k ) d. If you (be)
, '..........
e. When you (mix)............................ .......
, ....... .. ........................ a w ' you (9et) ...................................... punished.
Pe° p !e ' ,hey (be> ....................................nice to you.
f- When Tom (w a n t)................................
and b lu e ' V0 « (get) ..................................... green.
g. I (not w a lk )
relax' be alw ays (lis te n ).................................... to music.
h. When you (peel) '• Ił you (study) i* II you (not
..................... a l° n0
the parl< w ben if (get) .....................................dark' o n ,o n J you (cry) ......................................
• a r / you ( g e t) ..................................... g o o d results.
pay)
grades for your tests.
.
attention du rin g classes, you (get) ................................. °
k- If the car (b re a k )....... *• w hen homemade •o a doctor.
dl,J P°c«,,kuiqcych
,
m eH ^'
/oowonsowanyeh
i
' d° Wn' * ^toke) ..................................... if to the mechanic.
(not
w ork)
.,
we
(go)
-xsV,
1 4 . Z D A N IA W A R U N K O W E
0
Poifl“
czę ici zd o ń w Pory. » b y
u
t w
o
r
2
y
ć
l o
g
.
iczne wyp 0 w ied 2 i;
1 . When I have a headache, ....
2. When w e're hungry, .... 3. When it is cold, .... 4 . If T o m
goes away on business, ....
5. When Jane has some money...... 6. If y o u
don't know the meaning of a word, ....
7. If y o u
wash wool in hot water, ....
8 . If y o u
want to make Jane happy, ....
a.
she buys c lo th e s a n d e a rrin g s .
b.
I ta k e a p a in k ille r,
c.
b u y h e r s o m e c h o c o la te
d.
I'm ve ry s a d .
e.
w e g o o u t fo r a sn a ck,
f.
it s h rin k s .
9-
y o u lo o k it u p in a d ic tio n a ry .
h.
I sta y a t h o m e a n d d rin k h o t c h o c o la te .
,
a sie d o w y d a r z e ń , k tó r e b ę d q m io t y m ,e ,s c e w p r z y s z ło * ,, ^
Z d a n ia w a ru n k o w e typ u p ie rw s z e g o o 0 " 0 5 ^
\
e r e a ln e , m o ż liw e d o s p e łn ie n ia ,
z o sta n ie s p e łn io n y p e w ie n w a ru n e k . b q o sy
|f the weather is nice tom orrow , w p o je d z ie m y n a w y c ie c z k ę r o w e ro w ą
^
^
^
_ J e it i j u ł r o b ę d z ie ło d n Q
a w d o p o d o b ie ń s t w o , (|
że jutro b ę d z ie ła d n o pogodc
w y c ie c z k ę )
,he univerii,y T
Z
T
uczyć się wysra rc 2 . j q c o d u ż o , n ię zd a sz e g z a m in u w s t ę p n e g o n o u n iw e r s y te t.
W
zd a n ia ch
w arunkow ych
typu
w
p ie rw s z e g o
z d a n iu
p o d rz ę d n y m
po
” ' ' Je!li nie b,d!,K!
s p O jn ik u
H
w s tę p u je
^
P r e s e m S i m p l e , n o to m io s lw z d o n iu n a d rz ę d n y m a o s przyszły F u t o r e S i m p l e , cz y i, w i l l + c z a s o w n ik . Z o n a , czasu przyszłego m o g ą w ystępow ać ta kże cz a s o w n ik i m o d a ln e c a n / m u s t / m a y lu b try b ro zka zu ją cy.
If y o u e v e r n e e d h e lp , y o u c a n a l w a y s c a ll m e . - J e ś li k ie d y k o lw ie k b ę d z ie s z p o t r z e b o w a ła pom ocy, m ożesz zawsze d o m n ie z a d z w o n ić . If w e d o n t le a v e o n tim e , w e w ill m is s th e t r a in . - J e ś li n ie w y jd z ie m y w p o r ę , n ie zdążym y no p o c ią g . If y o u d o n t r e p a i r th is h a i r d r y e r , y o u c a n b u y a n e w m ożesz k u p ić n o w ą .
one. -
J e ś li n ie n a p r a w is z te j suszarki,
¡ T i r T f W e ’ " V iS il S ° P h ie ° n W W a y b t t e k . - J e ś li b ę d z ie m y m ie li w y s t a r c z . * « d u zo czasu, w d ro d z e powrotnej O d w ie d z im y Sophie. G d y m ó w ią c y jest p e w ie n , że d a n y w a ru n e k cie „ j I w ill c a ll y o u w h e n I a r r iv e W h e n th e le tte r a r r iv e s W hen
7
hom e
I w ill in f r , r
w e fin ish th e p r o je c t
w
m ' Z a m ia s t s p ó jn ik a i ł , u ż y w a n e je s t w h e n .
a z w o n if< d o c ie b ie , k ie d y p r z y ja d ę d o d o m u .
e
'l T
w a k a c je .
~ ^ ° ' n f° r m u i (? c i^ on
U w a g a ! W i l l w fo rm ie CZQSu '* M O i‘ ° " °
i
.
b e l . X u w m b e so n ic e to w a it a
Jeśli bylby p a n u p rze jm y p o c z e k a ć
° '
ay. -
k je d y lis t d o jd z ie .
G d y s k o ń c z y m y p r o je k t , p o je d z ie m y 110
.
' “ i'-1" 1« w w , iq ,k o w y m ć *
I I y o u w i||
•
" ' ; ,' ;P U |' P r' ,w |c n ig d y w z d a n iu p o d r z ę d n y m , ę s p * « “ " ’ “ " - « .„ z n a a .n iu
sekundę T
! ^
^
u p rzu ^
p r o ib y :
J ° n e S k " ° W , h a ł y ° u ' r e l o o k i n g f <>r h" ”
w ie m p a n u J o n e s o w i, że p a n g o s z u k a
Uzup*
* a Ityp 1): e n o u g h tim e , I (h e lp )
fl. If I (hove)................. b If Tom ( p o s s ) ...........
h ' S e X O m S, h e (g o ) ............................. you with yon. l
t If I (fin is h )...................
, h j hP r° | e d ° n ,im e < m y boss (let)
° ' r i p A*io.
^
j |f you ( m i s s ) ............
e |f your c o r (n o t s ta rt)
n If I (w o n t)................
, we (miss)
.
f. If we (not h u r r y ) .......
* e— ................................ youalift-
* ° 9 ° ' ° * o t p a r t ,, |
° ” l,oin'
h. If you ( b e ) .................................... h u n g r y , m u m ( m a k e ) i, If it M
.................. ...
.................................... s u n n y to m o r r o w , w e ( g o )
Y° U 0 sondwich'
j. If Ann ( b e ) ...................................la t e a g a in , th e b o s s (fire)
k' ,,y0U ( b 6 ) .............................. tire d ' 1
-
' ° h e ^ 0^ '
- *-" you in the kitchen
I( 1 ................................ h o m e b y 11 P-m . to n ig h t, (not w a it) ........................
up for me,
m. When B ill ( f i n is h ) ..................................... H ig h S c h o o l, h e ( g o ) ............................... to university. n. You ( f o il) .................................. y o u r e x a m s if y o u ( s p e n d ) .............................. all your time partying.
N a p isz z d a n i a w a r u n k o w e n a p o d s t a w i e p o d a n y c h tw ie rd ze ń : a. You m ust s lo w d o w n . Y o u w ill p a y a s p e e d in g fin e . I f ....
b. You're fe e lin g w o rs e . Y o u s h o u ld g o to the d o cto r. I f .... C- Maybe yo u w ill m e e t T o m . In v ite h im f o r d in n e r. I f .... d. You m ust b e o n tim e a t s c h o o l. T h e te a c h e r w ill b e angry. If *• I'm still lo o k in g f o r a jo b . M a y b e w e w ill sell th e house and move out of town. *• Come to th e p a rty . M y fr ie n d s fr o m S c o tla n d w ill b e there. I f .... 9- Don t e a t a ll th e c h o c o la te s . Y o u w ill h a v e s to m a c h a c h e h- 1wont to g o to th e U S A . I w a n t to see th e G ra n d C anyon.• '■ Y° u s h o u ld s a v e s o m e m o n e y . Y o u w ill h o v e m o n e y o r a '■ There is a |o t Qf s n o w . W e w a n t to m a k e o sn o w m a n .
0
^B tłum acz zd an ia na ję zyk angielski. Jeśli nie p o d o b a c i s ię te n s w e te r, k u p s o b ie n A *'1' źle się cz u je s z , id ź d o le k a rz a !
z m ojego-
1* " ó j te le fo n n ie d z ia ła , m o że sz skorzy !: * . I -------------------------e il’ J,m z o rt y ' idź d o d o m u l
dH t
f
9r > ? POf) ni' lW / ie j '' ^ S/r | tnie 1
|elefonu. be“ 5
doiY 1• P ° zw o/»7 skorzystać z p a n a
łfrJ//fJ' J.f>ra*owoć,zapomnijopodwyżce! 3
J 1•'* P a p ie ro s a , m ożesz spo w odo w ać pożar
I f ....
....
osza się d o Zdania warunkowe typu d ru g ie g o o d
te ra ź n ie js z o ś c i
lu b
p rz y s z ło ś c i.
D otyczą Syf
s p e )n io n y p e w ie n w a ru n e k . J e d n a k w a ru n e k ten nie
hipotetycznych, które m iałyby m . e | s c e ^
n je re o |n e i n ie o d b ę d ą się.
^
może zostać spełniony, dla teg o tez sy u ^
^ ^
^
_ J e ś |. m je |jb y im y w ysta rcza ją co duż0
( * * * '» < -
hip‘>“ ,'“ n‘" po" iew oi" " mo"> -
Gd,b'im w,9ro' ° 00 loK,ii' poi“ l' * k>"
na wycieczkę dookoła świała.
W
zdaniach
w a ru n k o w y c h
P a s ł S im p le , natom iast
typu
d ru g ie g o
z d a n iu
w
p o d rz ę d n y m
po
s p ó jn ik u
if
występuje czas
zdaniu nadrzędnym w o u l d + c z a s o w n ik . Z a m ia s t w o u l d m o g ą występować
w
także czasowniki m odolne c o u id lub m ig h t .
If + P a s t S i m p l e , w o u l d ( c o u l d / m i g h t )
What would you do if you lost your job? - C o byś z ro b ił, g d y b y ś s tra c ił p ra c ę ? I wouldn t work at all if I had a rich husband. - G d y b y m m ia ła b o g a te g o m ę ża , w o g ó le bym nie procowała. If Tom d id n 't h a ve so m uch w o r k , he w o u ld c o m e w ith u s t o J a n e 's p a r t y . - G d y b y Tom nie miał tyle pracy, poszedłby z nam i na im prezę Jane.
I might help you if you asked me. - G dybyś m n ie p o p ro s ił, m o g ła b y m ci p o m ó c . 3
*
w o u ld y o u h a n d ił in ł ° th e p o ,ic e ? - G d ^
liczby pojedynczej
^
° ŻVf a CZaSOwnika " b < ' d l° wszystkich osób
dla pierwszej i trzeciej osoby liczbv DoieH
so w a n ° |est fo rm a w e r e . U życie re g u la rn e j formy was
If I were (was) the Queen of F '7 ° j
^
dtędem' ¡est jednak mniej popularne.
- Gdybym była królowa anaielskn 0 9 ° n ' 1 w o u ld s p e n d m o s t o f m y tim e w a lk in g m y dogs. * ,ił were pikrrk.
(was) warmer, l e l o
f c
past
picnic.
n a s p a c e ra c h z m o im i psami, - G d y b y b y ło c ie p le j, z o r g a n iz o w a lib y ^
w o u lH
t n bfa rd z o u p rz e im ie p ro ś b y WVStqpić w z d o n iu p o d rz ę d n y m p o spó in iku i ł lvlU y ra te iu l if y Qu i i *
^ o m ia s t
' ave a
Podobnie jak w przypadku w i l l Z' C
l T
w N * . i
‘ “ |V*
” « * » • - B yłbym « 1 * 1 = » . S * *
S im p le
n m 'Z 'z ] z r ' ,hK,mo » » IX « irj3“i9° ,,p” moii'w ' ■ * * * > i ; = - » « * . ' - » « „ • ; ' £ ! £ " hr ; t ij
e
h e a d a c h e . - G d yb yś tyle
'J,,,
,
^owcin.owariYeh
”i,c" a « . «*
nie gada»«
iJlKP®
zdania o d p o w ie d rtiq fo rm q czasow nika (typ 2)-
1(, (w in ) “ „
........................ a m illio n d o lla r s , I ( p u t ) ..............
b o ^ r ie n d M
.....................................
o n ™ , I( b e , ............. I
£ „ jo h o ln o . w o r k ) ..................................................
!
it a ll in a bank. .............
n ig h t, h e (g e t u p ) ..............................
m orning. d K Y0U ( lo c k ) ......................................... m e c a r , th e y (n o t s t e a l) ......................................... e. |( jo n e ( b e ) ........................................ " l o r e e a s y - g o in g , she ( h a v e ) ........................................ m ore friends. ) || | ( c a n )......................................... c o o k , I ( p r e p a r e ) ....................................... .... d e liciou s d in n e r fo r you.
9
If you ( p a in t ) ......................................... th e r o o m y e llo w , it ( lo o k ) ........................................ m uch better.
h If we ( h a v e ) ........................................... e g g s , w e ( m a k e ) ........................................an om elette. j
|f there (n o t b e ) ........................................... so m a n y p e o p le a t th e co n ce rt, I (e n jo y )................................... it more.
•(. |( Helen
(n o t
com e)
...........................................
to m y
p a rty,
I
(be)
...................................
d isa p p o in te d . k |f we ( b e ) I
lu c k ie r , w e ( w in ) ...................................... the lottery.
|{ | (be) ........................................a film s ta r, I ( liv e ) ......................................... m Los Angeles.
U łó ż z d a n ia ( t y p 2 ) : a. if / I / h o ve m o n e y / I / b u y O b e a u tifu l p re s e n t fo r M a ry b. if / the film / b e in te re s tin g / w e / w a tc h it till the very en c. if / I / get a lo a n / I / b u y a n e w fla t d. if / John / h a v e a c a r / h e / d r iv e y o u to w o rk e. if / the w e a th e r / b e n ic e / w e / g o a w a y fo r th e w e e ke n d f* if / I / n o t p a y th e b ill / th e y / c u t th e p h o n e o 9- if / I / sp e a k S p a n is h / I / h e lp y o u tra n s la te t h - if / he / b e in n o c e n t / the p o lic e / n o t a rre s t ’• ‘f / 1 / h a ve h is p h o n e n u m b e r / I / in v ite
p a rty
im o ^ ^ ^
^
. js
1- if / the te a c h e r / b e m o re p a tie n t / s e
I Co byś z ro b ił, g d y b y ...? D o k o ń c z z d a n ia : °- ł i »lost a ll m y d o c u m e n ts a n d m o n e y , I •••• ■
Q u e g n o ł Englond, I .......
k* II I fo u n d o u t I w a s a lo n g lo s t g ra n d s o n
^I .........
c- ff I saw a m o n k e y ru n n in g a r o u n d ^ M I smelt sm o ke in th e m id d le o f the n ig *
III w on a t th e lo tte ry , I
. .
'I I were s h ip w re c k e d o n a d e s e rt is a n ,
^
I “ ' «ound a w a lle t fu ll o f m o n e y In th e stree , III were ij p o w e rfu l p o litic ia n , I
din p o c tifv « « '
very
, „ e7f1 sie d o w y d a r z e ń , Z d a n ia w a r u n k o w e ty p u tr z e c ie g o o
“
w
przeszłości
w ( jr u n e k n i e r e a ln y .
z o s ta ł s p e łn io n y p e w ie n w a r u n e
: r
które miałyby miejsce
F jd
'
| w o u |d
.c i r r
have sent him a card. -
-• -
q j.
«• - —
w y s ła ła m ) W
z d o n ia c h w u r u n k o w y c h ly p u t y c i e g o
w z d a n iu
p o d rzę d n y m
P e r i o d , n a to m io st w z d a n iu n o d iz ę d n y m - k o n s t r u k c j o w o u l d
po h a ve
s p ó jn ik u +
if w y s t ę p ^
im ie s łó w
a o s pM
c z a s u p r z e s z łe g o
( p a s t p a r t i c i p l e , t r z e c i a f o r m a ) . Z a m ia s t w o u l d m o g ą b y ć t a k ż e u ż y t e c z a s o w n i k , m o d a l n e c o u l d lub m ig h t .
I would have come earlier if I had known you needed my help.
- P rz y s z ła b y m w c z e ś n ie j, gdybym
w ie d z ia ła , że potrzeb ujesz m o je j p o m o c y , (a le n ie w ie d z ia ła m i n ie p rz y s z ła m )
If you had practised more, you would have passed your driving test.
- G d y b y ś w ię c e j ćwiczył,
zd a łb yś e g za m in na p ra w o ja zd y, (a le n ie ć w ic z y łe ś i n ie z d a łe ś )
If we hadn't called the police, the fight might have ended tragically.
- G d y b y ś m y n ie zadzwonili
na p o lic ję , b ó jk a m o g ła b y się s ko ń czyć tra g ic z n ie . P orów naj z d a n ia : row er, (typ d ru g
I) ^
^
W° W° uld 9° cyc,,n9- “
If it h a d b e e n s u n n y la s t
G d y b y (te ra z ) b y ło s ło n e c z n ie , poszlibyśm y no
,
słon ecznie , poszlibyśm y na ro w e r, (typ
^
9 ° n 6 C y C ,in 9 , “ G d Yb y w zeszV w eekend było
'W zda niach w arunkow ych trzecienn P a s t P e rfe ct:
If
u m o z ,w e jest użycie c z a s u
Past P erfect
C o n t i n u o u s zones'
you hadn't been drivinq so f
nie ie dostalibyśm y m a n d a tu .
° $' ^
W o u ld n ' f
have got a fine.
- G d y b y ś n ie je c h a ł tak W * *
jj
U !»P e " “ ' “
--------------------------. . . q . o r r n , C 2 a . „ v , „ ik o ( ly p 3 |
» • » * f " 1',........................ r ’' ,0 :,Wer' “ ™ "9.l(»repo„| '
b If you ( w o r n ) .................................... m e , I (n o t tru st) ...
j
dinner
» 1,11 ^ ,his iQb” ould be » h«-d. i If we (install) •“ • ......................... an °™ s,s,en,'• * • h -h v . [no, our house.
e. If I (s tu d y )................................... h a r d e r a t H ig h S c h o o l, I (g o ) , || niy h u sbo n d (no, jump) in fo ^
^
0, If I (not f o r g e t ) .................................... m y c a m e ra , I (take)
, . ,,
9 my h o lid a y.
lots o f beautiful photos on
h. If you (n o t d r i n k )
...........................
s o m u c h a t th a t party, you (not fe e l) ................................
bod
the next d a y . 1. * 1 (fake) ........................... y ° u r a d v lc e - 1 (not l o s e )
all thot money
j. If you ( b e ) .................................... m o r e c a r e fu l, y o u (n o t c r a s h ) ................................. the car.
Uzupełnij z d a n i a o d p o w i e d n i q f o r m q c z a s o w n i k a (ty p 1, 2 i 3): o. If one d a y I (be)
ric h , I( b u y ) .....................................a house by the beach.
b. If you ( b e ) .................................... 1 8 , y o u (b e a b le t o v o t e ) ..................................but now you can't. c. If I ( s e ll)....................................a ll m y b o o k s , I ( h a v e ) .................................... money fo r new ones! d. If I (not g o ) .................................. to S p a in last su m m e r, I (not m e e t)................................my fiancé, Juan. e* If I ( b e )
y o u , I ( a c c e p t ) ................................... fhis i° b offer.
f- If you (not d r i v e )
so fa s t, w e (n o t g e t )
0 fine on a date with him.
9- If I ( k n o w )....................................h e h a d a g irlfrie n d , I (not go) ....................
that terrible cough.
h- !f you (n o t s m o k e ) .................................... . Yo u (n o ł h a v e ) m iserable.
'• If I ( lo s e ) .................................... y o u , I ( b e ) .............................
lots o f horses on it.
I* WI ( h a v e ) .................................... a fa r m , I (keep)
mher r.Cl to IV-Tclean o u r house.
k , . , she was o rtiie !. we (no1^ire) ........ ! . * • « * " " »?' When I (fin is•”h ).............................. . w ork. w . (g o ).......................
P°łqcz zdania w p a ry (typ 1/
3)* a . yo u
there w a s n 't s o m u c h r a in , 'h e a m b u la n c e h a d n 't a r r iv e d o n tmn
orrested. b. the woman w ould have had the baby in
s o m e o n e o ffe n d e d m y fa m ily / she h a d m o re fr ie n d s , * h a d n 't e a te n a ll M a r k 's b ir th d a y c a mY best fr ie n d le ft fr o m W a rs a w , /o u h a d lis te n e d t o m e , YOu h o o v e r th e fla t,
wouldn't have ended up getting
the shop. ,
c. I'll make dinner. d. I w ouldn't have fell sick for two days. e w e would spend more time on the beach f
she wouldn't feel so lonely
A I would be very sad.
I would seek revenge
14 5 Z d a n ia w a r u n k o w e m i e s z a n e
u IyoA conditionojs ■ t n U o t 7w z d a n ia w a r u n k o w e m ie s z a n e . O z n a c z a to , ze występy.ró ż n y c h ly p b w w a r u n t ó w . ic h u ż y c ie z a le ż , o d k o n .e k s .p ^ Istnieją d w ie najczę ściej s p o ty k a n e k o m b in a c ie w a r u n k ó w .
1. If + t y p d r u g i, t y p t r z e c i Z d a ń te g o typ u u żyw am y m ó w ią c o s y tu a c ji p rz e s z łe j, k tó r a m o g ła b y się p o to c z y ć in a c z e j, gd yby pewien w a ru n e k był s p e łn io n y w te ra ź n ie js z o ś c i.
If + P a s t S i m p l e , w o u l d ( c o u l d / m i g h t ) h a v e + t r z e c i a f o r m a
If I w e r e y o u , I w o u l d h a v e a c c e p t e d t h a t j o b o f f e r . - G d y b y m b y ła to b ą , p rz y ję ła b y m tę ofertę p ra c y , (sytuacja h ip o te ty c z n a , „p rz y ję c ie o fe r ty " , o d n o s i się d o
p rz e s z ło ś c i, n a to m ia s t ewentualny
w a ru n e k „g d y b y m b yła to b ą " d o te ra ź n ie js z o ś c i) If J a n e s p o k e S p a n i s h , s h e w o u l d h a v e g o t t h e j o b . - G d y b y J a n e z n a ła h is z p a ń s k i, d o sta ła b y tę p ra c ę . (Jane n ie d o s ta ła p ra c y w p rz e s z ło ś c i, a h is z p a ń s k ie g o n ie z n a ła i n a d a l, w te ra źn ie jszo ści, nie zna)
2.
If + ty p trz e c i, t y p d r u g i
Z d a n te g o ro d z a ju u żyw a m y, g d y m ó w im y o s y tu a c ji z p rz e s z ło ś c i, k tó r a m a w p ły w n a te ra źn ie jszo ść.
If + P a s t P e r fe c t , w o u ld ( c o u ld / m ig h t )
I f w . b o d s o ld g r a n d m a 's c i d b o u s e , I w o u ld h o y o o l „ , „ f m o n e y n o w . - G d y b y m s p rż e d o lo s W o m b o b a , m io ta b ym teraz d o z o p ie n ię d z y , (w o ro n e k . .s p r z e d a ż d o m o ', o d n o s i się d o przesżloSci, s y tu a q o h ip o te ty c z n a d o c h w ili o b e c n e j) Ü i " ' ! " ” 1 a 1" " * 0
¡° b ' h '
" ° " ld P r° b a b l r b » * •
k,e ' OW nlkl'i m - |J™ b « b <
m a n a g e r n o w . - G d y b y J im p rz y iq t I , p r o « .
k ie r o w n ik ie m , g d , b , w p o e s z .o S c p o d * . „
p T ,.)
1 4 , Z D A N IA W A RU N KO W I
0
pełn,| z d o n io
odpowiedniq formq czasownika (typ mieszany):
0 Ifyoo ( te ll) ...............
.... m e h e h a d d is h o n e s t in te n tio n s , I (n o t b e ) ................
muCh tro u b le n o w .
in so
b. If I (d o ).....................
m o r e s p o r ts a s a c h ild , I ( n o t h a v e ) ....................................... s o m a n y b a c k
problems now .
c If you (accept) ..
................... unemployment b e n e fit n o w .
th e
jo b , y o u
(n o t h a ve
to )
d. If I (b e )........................................0 m a r >< th e y ( g i v e )
a sk f o r
m e t he jo b .
e. It I lseei ............................................... a
th e b ill, w e (n o t h a v e to )
fre e ze in a c o ld fla t!
g. If you (not b e ) ....................................... s o im p a tie n t, th e p o lic e (n o t s t o p ) .............................. h. If Tim (not m is s ) ....................................... th e tr a in , h e ( b e ) ........................................h e re n o w .
Przetłumacz na język angielski: o Gdybyśmy w cześn ie j z a u w a ż y li p o ż a r , d z iś n a d a l m ie lib y ś m y d o m .
0 Gdybyś nie b y ł ta k i n ie g rz e c z n y , z a p r o p o n o w a lib y c i tę p ra c ę .
Gd/bym nie b a ła się la ta ć s a m o lo te m , ju ż d a w n o p o le c ia ła b y m d o A zji.
Gdyby d b a ła o z d ro w ie , n ie b y ła b y te ra z w s z p ita lu .
" dybv rn(^i syn b y ł b a rd z ie j o d p o w ie d z ia ln y , te n straszny w y p a d e k n ie w yda rzyłb y się, £
Gdybyś nie
9
G dybyś
b yła ta k a z a b o rc z a , T o m n ie z e rw a łb y z to b ą
my nie w y rz u c ili te g o lo s u n a lo te rię , b y lib y ś m y m ilio n
h. * * * * » « „ ¡ e j „ a d / w o n ił p o k a re tk ę ,
'„ , z . . , y z " i , «
^ b | d° d" S
us.
14.6. Zdania w arunkow e z innym i spójnikami; in case, suppose, provided it| W z d a n ia c h w a r u n k o w y c h o p r ó c z s p ó jn ik a «f (je ś li) m o g ą w y s tę p o w a ć in n e , o ta k im s a m y m lu b podobnym iu : „ je ś li, p o d w a r u n k ie m , g d y b y " . O t o o n e w ra z z p r z y k ła d o w y m i z d a n ia m i: z n a c z e n iu
a s l o n g a s / p r o v i d e d / p r o v i d i n g / o n c o n d i t i o n t h a t - je ś li / p o d w a r u n k ie m że W e 'l l g o
c a m p i n g a s l o n g a s it d o e s n 't r a i n . -
>
P o je d z ie m y n a k e m p in g , p o d w a ru n k ie m że nie
b ę d z ie p a d a ć . T h e c o m p a n y w ill h ir e n e w s t a f f p r o v i d e d ( p r o v i d i n g ) t h a t it h a s s u f f ic ie n t r e s o u r c e s . - R rma z a tr u d n i n o w y c h p r a c o w n ik ó w , p o d w a r u n k ie m , że b ę d ą n a to w y s ta r c z a ją c e ś r o d k i fin a n so w e . I w ill h e l p o n c o n d i t i o n t h a t h e a s k s m e p o l i t e l y . - P o m o g ę , je ś li m n ie g rz e c z n ie p o p ro s i.
s u p p o s e d / s u p p o s i n g - je ś li, p rz y p u ś ć m y , ż e ... S u p p o s i n g y o u w o n t h e lo t t e r y , w h a t w o u l d y o u d o ? - P rz y p u ś ć m y , że w y g ra łe ś na lo te rii, co byś w te d y z r o b ił?
s h o u l d - je ś li, g d y b y S h o u l d y o u s e e T o m , te ll h im I m is s h im . - Je ś li s p o tk a s z T o m a , p o w ie d z m u , że za n im tęsknię. If y o u s h o u l d c o m e w it h u s, le t m e k n o w first, a n d I 'l l b o o k t h e t ic k e t s . - J e ś li będziesz z nami s z ła , d a j m i z n a ć w c z e ś n ie j, z a re z e rw u ję b ile ty .
■
b u t f o r / if n o t f o r - g d y b y n ie B u t f o r J i m 's h e l p ( = if J im h a d n 't h e l p e d u s ) , w e w o u l d n 't h a v e m a n a g e d . — G d y b y nie pomoc J im a , n ie p o ra d z ilib y ś m y s o b ie .
*: r
If it h a d n t b e e n f o r d o c t o r J o n e s , w e w o u l d n 't a ll b e h e r e t o d a y . — G d y b y n ie d o k to r Jones, nie b y lib y ś m y tu ta j d z is ia j ra z e m .
■
h a p p e n t o - je ś li, g d y b y p rz y p a d k ie m If y o u h a p p e n t o k n o w w h e r e J a n e is, p l e a s e te ll m e n o w . - J e ś li w ie s z , g d z ie jest Jane, p o w ie * m i n a ty c h m ia s t.
■
i n c a s e - n a w y p a d e k , w p rz y p a d k u g d y T a k e a n u m b r e l l a in c a s e it r a i n s . - W e ź p a r a s o l, g d y b y m ia t o p a d a ć . I t o o k a m a p in c a s e w e g o t lo st. - W z ię ła m m a p ę , n a w y p a d e k g d y b y ś m y m ie li się zgubić-
c
lfi. (
1 4 . Z D A N IA W A R U N K O W E
11 Konstrukcja unless Spójnik u n l e s s ( c h y b a ż e , je ż e li n ie , o ile n ie ) w y stę p u ie Ś
-
z
a
s
,
q p .ć
.
------------------
lda2
w szystkich t e K k
” ° ' m ‘‘ Q q Porów"°i zdania:
pnypodku uzyc.0 unless c z a s o w n i k m a ¡„i 20WKe , you will not pass the exam, j f you don't study hard będziesz się w y s t a r c z a j ą c o d u ż o u c z y ł.
^
®n o o 9 h - - N ie zdasz e gzam in u , jeśli nie
You will not pass the exam, unless you study hard en będziesz się w y s t a r c z a j ą c o d u ż o u c zy ł.
h
°
'
zd asz e9 zam in u , chyba że
'nne przykłady: I w o n 't h e l p y o u u n l e s s y o u p a y m e . - N ie p o m o g ę c i c h y b a , ze m i z a p o cisz.
™ sifk v
Tam w o u l d n e v e r a s k m e f o r h e l p y n t o h . w o . r e o lly d e s p . r o , e. - Ton, n .g d y n r . p o p ro o lb y c n ie o p o m o c c h y b a , że b y łb y n a p r a w d ę W e w o u l d n 't h a v e g o t t e n lo s t , u n l e s s w e h a d t a k e n th e m P
_ N i, , giJb , lib , ! m , się, g d yb yim y
wzięli m a p ę .
Ć W IC Z E N IA
Q
U z u p e ln ij z d a n ia c e o s o w o t k t e n ,
o
L
S u p p o s in g y o u (b e
b. W e (le a v e ) .................... f
a t h o s p ita l. e. I ( le n d ) f.
r o n d itio n th a t you ( y o u m y c a r o ................... m e a lo a f o f
W e (o p e n )
^ ^
m o n e y,
^
lo n g »
frie n d , I (n o t m a n a g e )
S h o u ld y o u g o o u t, p le a s e 9 ®
g P ro v id in g w e (^ h, I n e v e r w a tc h TV, »
. » d p -*« • « *
do ^
reo in o u r new fa cto ry next year. d ra m a on.
n ,ess' th e re (be) ........ ......... ¿ p r o v i d e d w e (be g iv e n ) ................... ° ,b r a n, _c uh in IL iv/ero iv e r p o a
n e w
n ig h t shift
.
■ fi
.
u i v w a iq c p o d a n e g o
s p ó jn ik a :
Przekształć z d a n ia , u z y
— b s
.
........................
)
2L » * ,
-
d . i°
Nu to d
to
„
n
. w
c ^ p a i g n n.«>
c h o o s e , ' w h ic h
,
c u - n , jo b U N LESS
f.
...............
« « fc
»™"
“ « *> '
< *» « . ki. * *
p ro je c t w o u ld , o u p ic k ? .....................................................................
iiT a m ’ n o io ff e n s d
o b e „ e ,- p o id o n e .
............................... .............................................................................
Let m e k n o w if you d e c id e t o c o m e w ith us.
I
t
SH O U LD ........................................................ ................. .................. g. Y ou can g o to B o b 's p a rty i f y o u c le a n y o u r r o o m a n d d o y o u r h o m e w o r k . C O N D IT IO N
.............................................................................................................
h. I d id n 't see Jane so I d id n 't in v ite h e r to m y p a rty . W O U LD
.............................................................................................................
P r z e k s z t a łć z d a n i a , u ż y w a j ą c
unless:
a. Y ou w ill never g e t p ro m o te d if y o u d o n 't fin is h th e p r o je c t o n tim e . b. If you d o n 't d o sports re g u la rly , y o u w ill n e v e r lo s e w e ig h t.
mo
c. W e w ill be late fo r th e c o n c e rt if w e d o n 't fin d a ta x i.
lw
d. If it co n tinu e s to sn o w , w e w ill n e v e r g e t th e re o n tim e . Wish
e. She w ill n o t sp e ak to you if y o u d o n 't a p o lo g iz e t o h e r. f.
20 ich
Y o u w ill c o n tin u e to g e t h ig h e le c tric ity b ills if y o u d o n 't s ta rt t o s a v e p o w e r.
g. I w ill never finish o n tim e if y o u d o n 't h e lp m e . h. I w o u ld never ask T o m fo r h e lp if I d id n 't h a v e to .
D
W y b ie r z p r a w id ło w q o d p o w ie d ź :
b
hveo 'P V0U J i,H ' he Pr° i e c t Vau h e lp m e w ith m in e . you see M a rV< »ell h e r I m is s h e r.
I
o ' su p p o se d
1 You will gel h
a . u n le s s . , .
90 " ’ "
promoted” “ ' 9 ' - ■'» > « s T
a l;° n
T “ ■
ay'
^
*>. 05 b but for
*
* " *
■' we hove the money, a. unless “
"h ® 0" , M
t >
b p,°
w H, <*« %
2°
a n ia
Wa r u n k o w i
^ w n ik w is h w swoim podstowowym z n o c z e n iT !-----------------------------------------------------_ w^niesieniu d o m ó w ią c e g o lo b in n e j o s o b y ) |u k h ^ Do you w ish to m a k e a n o f f ic ia l c o m p la in , 8 » - 0, 1 * e ^
- «
¿
c
Pr° 9nt?ć" występuie ?n
* M r ° d n i° * sam ym d n
'^
r
-
^ow nik ten używany jest także w połączeniu 2 Czn*n • PoS, Perfect oraz P a s t P e r f e c t C o n t i n u o u s 7 P nesz^
«
-
“ e z b« o k o lia n ik iem t
e
*
*
P« t S im p le , P a s f C n .• ° Vvyrozen|a nierealnych n> 1 " ' n 0 0oraz 0s' r •/ n,espefmonych
•«możliwych d o s p e łn ie n ia życzeń
m i
t o w * , w ish 1 casern P o s t S im p le lab P a st C ontim
"TZT,
r
f
^
- e pabobn, Pk „ ^
_
nk^
« obecnej sytuacji Z
ch d^
Z
o «.
2
'
w i s h ( t h a t ) + P a s t S i m p l e / P a s ł C o n t in u o u s
I wish w e h o d m o r e b e e tim e . -
Żoioj,, re th e m o m , M
ole nie mamy) W e w ish ił w a s n 't r a in in g , s o w e c o u ld g
« * .1 « * ■ • »
w a |k
_ żałujem y, że (teraz) pada deszcz.
moglibyśmy iść na s p a c e r, (c h cie lib yśm y, a le p ada) I „ b h ! w e t , ta ilo r - Ż a łu je , t a n i . ( t a t a .
t * ' “ * * '»
iesłem) *> « **> *• *
”
’
« ¡•h ta o s n m i P o s t P e t t e d i P a s t P e r f e c t C o n t m o o u s u r ^ o m y w c d n ^ _
. lei spueci
zo ich pomocą żal, że jakieś w ydarzenie m ia ło miejsce ( u
„ , feel awful. - t e had * - the opportunity. wish I hadn't eaten so much cake. When"she tary wishes she had gone to u n ,v oszło
n a
Żałuję, ie
studia, kied y m ia ła ta k ą m oz ,V*LeaCh e r e x p la ,neC* ^ 6 rU
wish 1had been listening when t 'e^y nauczyciel w y ja ś n ia ł zasady. Uniesieniu d o przyszłości z « to
c z a s o w n ik ie m
n ie
s łu c h a ła m ,
&
oU | d + b e z o ko liczn ik. ^ ons^ u^ ° W «*
d o tV « Q « ^ f ^ ^ z d o n i a . Nie jest
niezadow olenie z o b e cn e ) * * * » £ * zawsze d o inne, « o t o ' J
^ . r e
^
^
« « « jedną isto tn ą rzecz - * « * * £ £ £ * # * ; « M ó w im y wyraża zyczen.e, ale użycie w zdaniu d w ó c h ta k ie san ,uaCja zmiem się zateni n i e w i e l k i e . -P ra w d , niew ielki w pływ n a to . « ^ p o d o b i e ń s t w o zmian ,es. spełnienie zależy o d o s ó b trzecich.
wiih it would »top raining w,»h you would help me m °r
żeby przes,a*°
°
. Ittl ,ni pomagał
9. Konstrukcja ¡f oni) ^
a so w n ika w i s h m o ż n a z a s tą p ić tro c h ę m o c n ie jszq l
Życzenia i żale wyrażone za PomoC^
2
i f o n ly ... (gdyby ly lk o . . | U żyae czos° | w ish I h a d m o re fre e tim e. - ¿a tu ,ę ,
ztyCh jest a n a lo g ic z n e . P o ró w n a , z d a n ia : nje m a m w ię c e j w o ln e g o czasu . / C h c ia łb y m mle<
w o ln e g o czasu.
n d v b v m tylko m ia ło w ię c e j w o l n e g o c z a s u ! If o n ly I h a d m o re fre e tim e. - G d y b y m y ■ •
if o n lv
o o z o s ta ją często w f o r m ie z d a n ia p o d r z ę d n e g o , z d a n ie nadrzędno „
If o n ly w e k n e w h is se c re ts. - G d y b y ś m y ty lk o z n a l. |e g o ta ,e m n ,c e . If o n ly I w e r e y o u . - G d y b y m tylko b yła to b ą . If o n ly it w a s n 't ra in in g . - G d y b y ty lk o m e p a d a ło . If o n ly I e a r n e d m o re . - G d y b y m ty lk o w ię c e j z a r a b ia ł. If o n ly w e h a d m o re m o n e y , w e 'd
b u y a n e w ca r. -
G dybyśm y
ty lk o m ie li więcej pieniędzy
kupilibyśm y nowy s a m o c h ó d .
W odniesieniu d o przeszłości używ am y cza só w P a s ł P e r f e c t o r a z P a s t P e r f e c t C o n t i n u o u s If o n ly I h a d d iv o r c e d him , it 's t o o la te n o w . - G d y b y m ty lk o s ię z n im r o z w io d ło , teraz już jestzc późno. If o n ly M a r k h a d n 't d r iv e n s o fast. - G d y b y ty lk o M a r k n ie je c h a ł ta k
szybko.
If only it hadn't been raining all the time, w e w o u ld h ave had a lo vely holiday.- Gdyby tylkc ciągle nie p a d a ło , m ielibyśm y w s p a n ia łe w a k a c je .
If only I had spoken to him before he left. - G d y b y m ty lk o z n im p o r o z m a w ia ła , zanim wyszedł. W ° dni®sieniu d o Przyszłości używ am y w o u l d +
If only Steven wouldn't smoke If o n ly sh e w o u ld r e a d m o r e
b e zo ko liczn ik DezoKOI,czm k
^
1 G d t HU G d y b y ty lk o o n a w ię c e j c z y ta ła .
ć w ic z e n ia P rz e k s z ta łć z d a n
b- 1 C C c - I d id n 't tell i u
b— i
S
: ,0 ' m » f n m c t 9 reen to p .
-.c o l
...........................................
..............................
a . « a t : 9 I f e ° c i> w i
•••"” "
z z c
.........................................................
h - D ° n 't sm okel
° V er?l
............................................
We d|dn't go fo t,........................................................................................ .................................. ...........
i
:z = ° '),,®ornr, |0|n0,IC° m e l
Qst » u m m e r.
:r
14 zdania warunków 0
P r z e k s z t a łć
0.
zd a n ia , u żyw a ją c konstrukcji ¡1 only.
Unfortunately, they turned down my application
b. We aren't going on holiday this year.
Kej
*
.....................................
c. It's cold and it's snowing.
........................ ............
d. My family lives fa r away from me.
.....................................
e. I don't know how to change a flat tyre.
.....................................
f. Tom forgot a b o u t his wife's birthday again. g. Unfortunately, I don 't speak any foreign language............................... jest
h. She doesn't w ant to go out with me. 1. The weather was terrible last weekend. j. Maybe one day I will win at the lottery........................ ....................................... k. We d id n 't win the match...................................................................................... I. My sister d id n 't come to visit me for my birthday.
dzy,
.......................................
P rzetłum acz k a ż d e ze zdań na dwa sposoby, uiyw ajqc wish oraz if only. a . G d y b y m t y l k o w ie d z i a ł a , że m ia ł u r o d z in y , z r o b iła b y m d la n ie g o to rt.
b.
G d y iz y m
u m ia ł
gotować, zrobiłbym dla cksbic pyszn, kołac*.
,-łzo c. Gdybym m ów ił P°
ylko »■
d. G d y ł^
G
o
^
d y b ^ R
a n g ie ls k u , d o sta łb y m
^
z
a m
i
S
^
^ '^ - ^ ^
lopsz, P™«. ......................
^
.........
Ł Gdyby były ¡eszcw kiletyi poszłabym na konceri U2-........................
0
14.10. Zdania warunkowe -
ćwiczenia
podsumowujące ĆWICZENIA U z u p e łn ij z d a n i a w a r u n k a w a o d p o w i e d n i m i f o r m a m i c z o , o w „ l k ó w : ,, .
.. „
(finish) o n tim e , w e ..................................... (m e e t) ^ r r o w
ot 5.
9 : : : : : : ( kn o w ) e a r liL y o u 'r e a v e g e t a n a n , . ....................................... (not prepare) a steok
"b » f 16
c
|{ w e .................................. (be) th e R oyal F a m ily, w e ....................................
(|iv e > in th e Buckingham
d
Palace. ,f,
e
|f Betty .................................. (kn o w ) h o w to s e n d a n e - m a il, s h e ....................................
. (have) m o n e y la s t s u m m e r, I ........................ (g o ) o n a t r ip to Ita ly last year. (send) us the
p h oto s. f.
W h e n J i m .................................. (have) a fig h t w ith h is g ir lfr ie n d , h e ........................................ (go) fo r a beer w ith his frie n d s .
g. If y o u ....................................(do) y o u r h o m e w o rk q u ic k ly , I .................................... (ta k e ) y o u shopping. h. If I
(le a rn ) to rid e a b ik e as a c h ild , I .................................... (b e a b le ) to d o it now
i.
If I ................................... (be) y o u r m o th e r, I ..................................... (n o t let) y o u w e a r so m u c h make-up
¡.
If y o u ....................................(help) m e w ith m y p r o je c t w h e n I a s k e d y o u , I ..................................... (not be a n g ry w ith you now.
k- If i t ................................. (rain) to m o rro w , w e
(stay) a t h o m e .
M Sal|y (n° t sp e nd ) so m u c h tim e ta lk in g o n th e p h o n e , s h e ............................... (not have) such a h ig h b ill n o w .
W y b ie rz p ra w id ło w ą o d p o w ie d ź : a. If Betty w ere / w e re n 't so shy, she w o u ld h o v e b e e n o ffe r e d th a t jo b b. If I w ere / had been y o u , I w o u ld te ll th e p o lic e th e tru th a b o u t th e a c c id e n t. C.
I k . g o v e rn m e n t ra ise d < h. , a « „ . m a n , p .a p f e „ q u i d g r „ , . „
/ —
.Id k n . n n r o t . S t d
m , p m e m , h a d n t d iv o rc e d - h e n I w o , o c h ild , I w o u ld «till h . in to u c h w ith my d a d n o w .
•
» you ,W , got / d i d n ', , , 1 „ « m W w
w
^
/ w i l l g o c o m p in g w ith , o „ , i( |
o |( o id
g l< p e o p le h ad e -m a ils in th e XIX c e n tu ry thev w o „ U / u . h. W h e n it rains I w ilL a lw a v s s tn v / i - ^ J d _ / w p g ld p J i
i.
« ) -
school. h
—ere m
o
i n
S
f i ^
T
^
“
"
l“
"* °"d
/ — „ I d .till h o « ^
^ ' use c a r r ie r p ig e o n s . o '» » 1
guoges, he would / wouldn't hove le a tn t English at P " "
I h d T Z l l f l d J l f l d o bigger Hal, we w o u id b u y o dog
Zdania przydaw. owe Relative clauses ,51 Zaimki względne w zdaniach przydawkowych who (whom), which, that, whose_____________________________ Zoimki pytajne w h o ( k to ) , w h o m
( k o m u , k o g o ) , w h i c h (który), w h o s e (czyj) oraz zaimek wskazujący
that występują w z d a n ia c h p o d r z ę d n y c h p rz y d a w k o w y c h w fu n kcji zaim ków względnych „który, która, które, którzy, (k tó re j, k t ó r e g o , k t ó r y c h ) " . W z d a n iu w y s tę p u ją o n e p o rzeczowniku, do którego się odnoszą, oprzed jego o k r e ś le n ie m . O t o p o s z c z e g ó ln e z a im k i:
. t o * w h o o d n o si s i, zaw sze d o o sób :
_ ^
^
^
t0
The w o m a n w h o w e m e t y e s t e r d a y is m y b r o t n e szefowa m o je g o b r a ta .
.
n 7 :pwczvna, która gra no pianinie, to moja
The girl w h o is p l a y i n g t h e p i a n o is m y c o u s in . ^ nko' W0° ,S P ,° y ,n 9 — . kuzynko.
..
Kńn/ ch zatrudniliśmy, to ekspero
•—
marke,in9 e x p e rts .-M ężczyźni, których zatrudniliśmy, to eksperci
° d . o r k e t t : WS h a V e h ,r e d a re
The I l0sfb o? °
0
TL
* b a t o d n o si się zarów no d o osób, ja k i przedmiotów. „ 7 " » « * o , liv e , J * d o o r ¡ , „ fa e s J o , M . c . -
^,®k,en’ : - P
t o
you mode w o ,
t o t , * • —
, * P ^ p l e th a t I in v it e d a r e m y Proęy
'
. - t o * 't o
friends fromwork. -
■ * * »»
« • £ ¡
Uidz.e,
kW
£
£
2
^
WIELKA
G R A M A T Y K A J Ę Z Y K A A N G I E L S K 'E G O
A m ów im v o przynależności, w o d n ie s ie n iu d o o s ó b . W odn,esitniu r
t
s
Z
Z
r
T
-
IO
T
Z
m
* ■
*
i' d ™ t *
i w * u c o ,o “
« . . r o o d r e lu s e d *> ™ ° ™
n ,m
“• '
^
Jon"
r s r s r i. «o, *> »
»-«¡gw
1
c o ,o ! c ,,!c ,e i
*> » * » . - ^ 1
si“ ,r° ie0 “ ■ * * * » ¡ ^
0,
I09I
k .^
skradziony, natychmiast poszła na policję.
The house, the g a ra g e o f w hich w a s d e s tro y e d b y the fire , b e lo n g s to o u r neighbours, lub The
house,
w hose
g a ra g e
w as
d e s tro y e d
by
th e
fire ,
b e lo n g s
to
our
neighbours.
- D om , którego garaż został zniszczony w pożarze, należy d o naszych są sia d ó w .
zaimka w h o m używamy w funkcji d o p e łn ie n ia , w o d n ie s ie n iu d o o s ó b , lecz często w codziennym języku zastępowany jest o n zaim kiem w h o . W ystępuje często z p rz y im k a m i i w te d y nie może być zastąpiony przez w h o :
The man to w hom I spoke w as a p o lice o ffic e r. - M ężczyzna, z którym ro z m a w ia ła m , to policjant. The p e ople w ith w hom I w o rk are v e ry nice. - Ludzie, z k tó ry m i p ra c u ję , sq b a rd z o m ili. * K iedy m ożna om inqć zaim ek? W niektórych przypadkach uzasadnione jest o m in ię cie za im k a w z g lę d n e g o . Jest to m o żliw e , gdy używany jest on w funkcji dopełnienia zdania podrzędnego, nie je g o p o d m io tu . P o ró w n a j poniższe zdania:
The man w h o is standing a t the bus stop is m y u n c le . - M ężczyzna, który stoi no przystanku, to mój wujek. w tym zdaniu zaimek użyty jest w funkcji p o d m io tu : Kto stoi na przystanku? M ężczyzna stoi na przystanku. W tym zdaniu absolutnie nie jest możliwe o m inięcie zaim ka w z g lę d n e g o w h o . ale:
The man w ho (w hom ) y o u saw a t the bus stop is m y u n cle . - M ężczyzna, k tó re g o widziałeś na przystanku, to mój wujek.
* * * * *
w hom
do™
w ,d o „ i„ „ „
The man yo u saw a t th e bus stop is m v uncle jjek ^ ’ mój wujek.
m o iliw . ¡ „ , o p u r a „
u
ie , o im la „ H o U
m
M ęzczyzna, k tó re g o w id zia łe ś na przystanku,
to
to
° t o inne przykłady, w których opuszczono zaimek:
The p e o p le 2 ) w e s a w 'a « M a i * ? f r i e n d ^ " 9.' ^ m i d ° teŚ' ieS' bardz° The car (which) we b o u q h t w a s n 't • * U ^tó ry c ^ w dzie liśm y, to zn a jo m i Mo«k° " ‘ e x p e n s ,v e - - S^ ° c h ó d , który kupiliśm y, nie b ył bardzo * »
‘ Miejsce p rzylm ka w zd a n ia c h p rz y d a w k a w y c h I rzyimek w zdaniach przydawkowyrh znaidni« This is the bo ok I was To The man you m°irn mężem.
3ia
'• • 'J
\>IH
y a łle r d a y Is m y husband
/« lik
,
f
i /OUWOJimiwiinył li
M ' ^ i#»! M ężczyzna, / którym wczonoj it u m « * 10**
i
. .
15. Z D A N IA PRZYDAWKOWE
ĆWICZENIA U z v p e ln lj z d o n io o d p o w ie d n im
^
^
^
I
I T
T 3 u
£ io b ? d o ° ' is m y b o y l' i“ d b l h e | 0 b ...................................1 w o s ° K e r e d is in L iv e rp o o l c The d o c u m e n ts n ro ^ , , . . . , , ..............a re o n y o u r d e s k w e re d e liv e re d this m o rn in o d . A v e t is s o m e b o d y ............................... .. skk
T !°
fT ”
................................... d “ l0 r The m a n .................................. d o g b ,t bmee ° SQys |t WQs ^
f.
g . A m ic r o w a v e o v e n is s o m e t h in g ................................
1
| QU|t
<»«» W "-o n ,
use to p re p a re meQ|s
h.
A te le p h o n e is s o m e th in g ...............................I c a n -t |jve w ith o u f
i.
A d ic t io n a r y is s o m e th in g ...............................w e use to ch e ck th e m e a nin g o f w ords.
j.
T h e g ir l .................................. y o u s a w y e s te rd a y is o u r new em ployee.
k. T h e n e w s h o p p in g c e n tr e ,
w as
o p e n e d last w eek, is th e most crow ded place
in o u r to w n . I.
M a r y , ...................................m o th e r is a ju d g e , w a n ts to study Law.
U ł ó ż d e f in ic j e p o d a n y c h s ł ó w , u ż y w a j g c o d p o w i e d n i c h z a im k ó w :
a . a D V D p la y e r / w a tc h film s b. a c a lc u la t o r / h e lp us c o u n t c. a re m o te c o n tr o l / c h a n g e TV c h a n n e ls d . a c a n o p e n e r / m e ta l c o n ta in e rs e. a p rin te r / p r in t d o c u m e n ts a n d p h o to s f.
a c a r p e n te r / w o r k w ith w o o d
g . a s a w / c u t la r g e p ie c e s o f w o o d h. a flig h t a tte n d a n t / se rv e p e o p le
Q
^bierz prawiatowq
W y b i e r z p r a w i d t o w q o d p o________ w ie d z : b
.
h\ 'SWn*e r'
•!
_
k o o k s a re so ld a ll over the w o rld , is very rich.
c Th°n,Ca ,S
to
.
a. w ho
b. whom
a. whose
^ ^ ave known since childhood.
d T t/ ^ ra re ^e t •••• yo u gave m e is very be a u tifu l. e rnan •••• w e invited fo r d in n e r is my husband's friend.
whom
I
what
>e W in te r .... p a in tin g we b o u g h t com es from Spain. fa/e
yQ u fo u n cj th e
^ ^ rn g o m
g to
^
a
k e y
c o n fe re n
p r o b le m s
.. . . y o u l o s t ? c e .. . . is t a k i n
.. . .
I have t o
g p la c e
in
c o p e w ith .
B r ig h to n .
b. whose
b .b. which b. whose b. whose b. which b. whom
WIELKA GRAMATYKA JĘZYKA A N G IE L S K IE G O
g
P rze kszta łć z d a n i a . J e ś li to m o ż l iw e , o m i ń z a i m e k : a. You b o u g h t a dress. C a n yo u s h o w it to m e ?
b. The m an was ta k e n to h o s p ita l. H e fe ll d o w n th e
s ta irs .
c. This is the new rin g . M a rk g a v e it to m e .
d. I'm re a din g a b o o k . It is b o rin g .
e. Tom p re p a re d d in n e r. It w as d e lic io u s .
f.
I lost a w atch. I fo u n d it fin a lly .
g. The w riter was g ive n a n a w a rd . H e c o m e s fr o m S w e d e n .
h. The team w o n the to u rn a m e n t. They re c e iv e d a lo t o f m o n e y .
,s-
z d a n ia h z y o a w k o w i
,5 .2 . Inne spo|niki w zdaniach , where, why, what___°wkowych Jako spójnik w z d a n ia c h p r z y d a w k o w y c h m o ż e w
y
s
t ą
p
^
^
sę do ja k ie g o ś m ie is c a :
^
~
e re
Paris is łhe p la ce w h e re I m et m y future husband p n y sz le g o męża.
P w . ^
Uzywomy g o , gdy odnosimy
.
*>
P h o t o n , m oi. s „
O n . d a y , I w a n . t o r o t u r a t o th e t o w n w h e r e I w o , b o m . - Pewnego d n i. c h e « » « « do w którym się u r o d z iła m .
i'd like to liv e in a p l a c e w h e r e I c o u l d k e e p a lo t o f animals. - Chciałabym mieszkać w miejscu, gdzie m o g ę trz y m a ć d u ż o z w ie rz ą t.
Jako sp ó jn ik m o że b y ć u żyty ta k ż e p rzysłó w e k w h y :
This is the reason w h y I q u it my job. - To jest p o w ó d , d la którego rzuciłam pracę. w funkcji z a im k a w z g lę d n e g o m o ż e ta k ż e w y s tą p ić w h a t , zastępując wyrażenie t h e th in g ( s ) t h a t ... (to, c o ..., rzecz / rz e c z y , k tó r e .. .)
.
The t h in g t h a t y o n t o l d m e , n p s e t m e . • W h o t y o n to ld m n, n p r . t » 0 . - To, co z a sm u c iło m n ie . The th in g th a t h a p p e n e d w a s because o f
. , . . . pc„«d»K
= w ( lQ f h a p p e n e d , w as because o f Tom.
- C o się w y d a r z y ło , b y ło w in ą T o m a .
ĆWICZENIA Oj
U zupełnij zdania odpow iednim spójnikiem o. T ib et is th e p la c e ...............................
I w ant to g o next year, I broke up with my boyfnen
b. There a re m a n y r e a s o n s ................. c. A re these the b o o k s .......................
^ ere j0 0 king for? I cQn a |ways rely on.
d. M a rk is th e p e rs o n ................................... |jve?
^
e. Is this the h o u s e ................... yOU want to m f. Tell m e the re a s o n .............................. ....... you lost sow ........................... . -
'
I ell m e the r e a s o n ....................
i
I c a n 't fin d the e xa c t place
j
, can always fa l k ......^
to,d everybody oho^V
9- Please d e s c rib e th e p la ce h. Tom is o n e o f th o s e p e o p le
j o n es.
^ ........
I lo s t m y e a r r
r m feeling sad.
1 5
3
Zdania przydawkowe definiujące Defining relative _ cla
(non-defining re la tive clauses) Z d a n ia p rc y d a w k o w e d e fin iu ją c e z a w ie r a ją in fo r m a c je p rz e d m io tu , o k tó ry c h m o w a .
N a le ż y p a m ię ta ć , że w
u m o ż liw ia ją c e n a m ję z y k u a n g ie ls k im
z id e n t y f ik o w a n e oso b y w z d a n ia c h
p rz y d o w k 0wych
d e fin iu ją c y c h n ig d y n ie s ta w ia m y p rz e c in k ó w . N a p r z y k ła d : T h e w o m a n w h o l i v e s n e x t d o o r is a n u r s e . - K o b ie ta , k tó r a m ie s z k a o b o k , je s t p ie lę g n ia rk ą T h e w o m a n w h o l i v e s n e x t d o o r w s k a z u je n a m n a je d n ą k o n k r e tn ą o s o b ę , o k tó r e j m ó w im y : ta kobieta
k tó ra m ieszka o b o k , a n ie ja k a ś in n a .
T h e b o o k I 'm
r e a d i n g is v e r y i n t e r e s t i n g . - K s ią ż k a , k tó r ą c z y ta m , je s t b a r d z o c ie k a w a , (nie jakaś
ksią żka , ty lk o ta , k tó rą o b e c n ie czyta m ) T h e h o u s e a c r o s s t h e s t r e e t b e l o n g s t o t h e S m i t h f a m i l y . - D o m , k tó ry je s t n a p rz e c iw k o , należy do
ro d z in y S m ith, (ten d o m , k tó ry jest n a p rz e c iw k o , a n ie ż a d e n in n y )
W z d a n ia c h d e fin iu ją c y c h u ż y w a m y w szystkich w y m ie n io n y c h w p o p r z e d n ic h p o d r o z d z ia ła c h s p ó in ków:
who (whom), that, which, whose, w here, why. T h a t
w hich s ą z a z w y c z a j u ż y w a n e z a m ie n n ie , c h o c ia ż w h ic h u z n a w a n e jest c z a s e m za b a rd z ie j fo r m a ln e . That n a to m ia s t u ż y w a n e jest najczęściej p o p rz y m io tn ik a c h w s to p n iu n a jw y ż s z y m o r a z p o ta k ic h z a im k a c h ja k : e ve ry(th in g ), s o m e (th in g ) a n yth in g ), no(thing), all, only, none, little , few, much. o ra z
M y m o t h e r is th e p e r s o n w h o ( w h o m ) I t r u s t t h e m o s t . - M o ja m a m a to o s o b a , k tó re j n a jb a rd z ie j u fa m . It w a s th e m o s t e x c i t i n g t h i n g t h a t I 'v e e v e r d o n e . - To b y ła n a jb a r d z ie j e k s c y tu ją c a rzecz, jokq z ro b iła m . h a t h e s a i d m a d e m e e v e n m o r e d e p r e s s e d . - W szystko , c o p o w ie d z ia ł, jeszcze b a rd z ie j m nie p rz y g n ę b iło . b o y w h o is s t a n d i n g a t t h e d o o r h a s b r o u g h t a p a c k a g e f o r y o u . d rz w ia c h , przyniósł p a czkę d la c ie b ie .
C h ło p a k , k tó ry stoi przy
,5.4. Zdania przydawkowe „iedi- . Zdonia p rzyd a w ko w e n ie d e fin iu jq c e za w ie ra ją in «o rm osobę lo b p r z e d m i o t , o
f m at ' T
* «
k tó ry c h
m ow a
w z d a n iu
w I d o n ia i
In f
.
,
° C |e'
»»= “ Z
l l ' * * * * ’**■ • * ,« » " d
Mary, who hves across the street, is my best friend
to m o ja n a j l e p s z a p r z y j a c i ó ł k a . W ho
lives across the street
o b v , 7) „
® n ie Są k ° " 'e c z n e
M ' “
7
e a n k ó w ' N a P "y W o d :
i 9
a rv ' k tó ra m |eszka p o d ru g ie j stro n ie u licy
j e s t t y l k o d o d a t k o w ą in f o r m a c j o w zd
o k M a Z T '™
mojq najlepszą p rz y ja c ió łk ą . In fo rm a c ja m iędzy przecinkam i nie w pełni zachow any.
^
MarV' ° ez n,©l sens zdania byłby
P o r ó w n a jm y :
Mary who lives across the street is my best friend.
- M o ry , k tó ra m ie s z k a p o d ru g ie j stro n ie ulicy,
to m o j a n a j l e p s z a p r z y j a c i ó ł k a . W ty m z d a n iu i n f o r m a c j a , ż e M a r y m ie s z k a p o d r u g i e j s tr o n ie u lic y , je st n ie z b ę d n a , a b y o k re ś lić , o któ rą M a ry c h o d z i.
Być m o ż e m ó w i ą c y z n a k i l k a o s ó b o im ie n iu M a r y , a le ty lk o to , k tó ro m ieszka p o d ru g ie j
s tro n ie u lic y je s t j e g o p r z y j a c i ó ł k ą .
O to przykłady zd a ń n ie d e fin iu ją c y c h :
Jane, who is the best student in our class, has been given a scholarship. -
Jane, k tó ra jest
najlepszą u c z e n n ic ą w naszej klasie, otrzym ała stypendium.
The castle, which was destroyed during the war, is now on elegant hotel. - Zomek. który zostói
w b a n k u , c h c e s t u d io w a ć e k o n o m ię .
, , • o m ia ta ć o kilku regułach dotyczących stosowania zaimków W przypadku zdań niedefiniujących należy pa o g lę d n y c h :
. . .
r r ’““
nie użyjemy zaimka th a t, jest on zawsze zastąpiony przez wh.c
19' h
M y new job, which I was offered last
oraz
.. ^ ^ ^
,ygodnlu. t0 coi,
- M o jo now a praca, którą zaproponowa • ■„ o nigdy om inąć spójnika: w zdaniach niedefiniujących n » możno J ^ ,o be)ong
M y car, which is parked tn fron do m o j e g o o,ca_ ¡es, zaparkowany przed bramą, n -J -» * ^ ^ grandmo er, The painting, which was a w e d ^ 9 oWac który byl prezentem Ślubnym od ^ wi(h my brother.
^
^
somochód, kl6ry
y
renovating. - Ten o b r o z .
,.
P a b lo , w h o it S p a n is h , stu d ie s
, rnoim bratam................................................................................. 141tlultlCyU. •
(Hiszpanem, Stud,u,e
W lt lK A O . « « « " « *
,
a ,a o ! ' 0 ««™“ ’ ”
dl
J „„tnipnio powszechnie stosowany lest zoimek
whom N* i * « M » > ..... . ’
iaimUm
M a ry /
lives in N ,w Vo,k' ' ^
Inrku
do ^
yesterday, is - y " > « ' * ........................................... bssl , r » " d - * * • " * lUrY, fetór.
yr l t
,qwQ0fi'Cl
“ 7 ^ . ,0 X 'd .P -0 P^ytaoittca mow m en,,. d-
,” PPy' !' T° m " dziewczynę/ dziew aynę, co wszystkich ucieszyło.
końc“
znałoś sob-g
e-
.......................................................... surpnsed e v e ry b o d y . - J a n e z d e c y d o w a ła przeprowadzę
jane decided to move to London, which się do Londynu, co wszystkich zaskoczyło.
Zaim ki
where, whose oraz o f w hich sq s to s o w a n e a n a lo g ic z n ie ja k w z d a n ia c h definiujących:
Poznań, where I used to live as a child, is one o f the most beautiful Polish cities. - Poznań, gdzie mieszkałam jako dziecko, to je d n o z n a jp ię k n ie js z y c h p o ls k ic h m ia s t.
Mr Walters, whose son studies with me, is my fa th er's colleague. - Pan W alters, którego systudiuje ze m nq, to ko le g a z pracy m o je g o taty.
Our house, the garden of which was destroyed by vandals, has been in the family for mony years. - Nasz dom , któ re g o o g ró d zo sta ł zniszczony p rz e z w a n d a li, n a le ż y d o naszej rodziny od lot. ĆWICZENIA Q
O kre śl, c z y p o d a n e z d a n i a s q d e fin iu jq c e c z y n ie d e f in iu j q c e : a. Ann, whose b rother is a n a rc h ite c t, lives next d o o r . b. The book I gave you is a bestseller.
f- A fi refi ghter0
^
9- The blue blouse, w hich I QO| f r
H' TOrn °nd ^
-
^
^
d ° U 9 h ,e r'
9‘
hefting
gre *
^
~
a. Paris ' dQnia ° dP0W,ednim sP °inikiem. G d zie to konieczne, wstaw p rz e d n i b ' The m e a l...................S. . 'hewC ; ; P’,i My brother got prom oted
d F ra n ce is o n e o f th e m o s t b e a u tifu l E u ro p e a n c # » ał ł l e new Italian re sta u ra n t w a s very g o o d .
g
p f ^ re e n .............................
I
J ° ,P ® .......................... like O p e ra C
U M v° le' <' h I h u h r i u " ' 1 ,e° lin9 wel1 00
a
l
.
, ' S W*1ał ^le w as w a itin g fo r m o n th s.
° W o rk s h o P "3 X t to th e flo ris t's .
hobbv i*0" II
Cd music wil1 definitely like this book at*’1'
C° eC llnfl S,am ps ,ikos ,.( J w
s p e n d tim e o n his own
m e .
V Ul G arden w a s just lo o k in g lo t his l o t t c o t
32*
(
c.
d e t.
przydaw h
W yb ie rz p ra w id ło w ą o d p o w ie d ź : 0
MOLn ’ BI° nC °
iS ' he h ia h est m o u ntain
',a '
b ' w h 'ch
Ur° Pe< 15 verV difficult to dim b
b- J ° n e V ° u m e t yesterday, is 0n olH (i a- w h o m b . th a , ° n ° ' d flom e o f mine. c. The p e rso n .... to ld y o u th a t k n 't ^ b .» w r
i , 9 o o d ,r im d “ ' " ' -
d. Sally, .... h o u s e is o n th e outskirts „
w h o ,,
b .C w h th
H
i
r
j
r
. °
mode
in ihe ^
^
..........
g. The p e rso n .... I c a ll w h e n I feel depressed is my m u m . a . to w h o m
b.
w hose
h. A k in d e rg a rte n is a p la c e .... parents can leave their children while they're at work, a. a t w h a t
b.
w here
Połqcz części zdań w pary: 1. A flo ris t is s o m e o n e w h o
a. was a total flop and a waste of time.
2. The b o o k w h ic h I lik e d the m ost
b. which made me very happy.
3. I w o n th e lo tte ry ,
c. was most probably bom in 1564.
4. D a li, w h o is o n e o f m y fa v o u rite artists,
d. sells flowers.
5. The p e rso n w h o k n o w s m ost a b o u t me
e. was written by Victor Hugo.
6. The c h u rc h , w h ic h is o n e o f the oldest , b u ild in g s in o u r to w n , 7 T. . * I he m u s ic a l w e sa w
a> ¡s undoubtedly my mother, a n
8.
S h a kesp e a re ,
w hose
plays
have
f. was born in Figueres, Span. h. dates back to the 1920s.
been
staged a c ro s s th e g lo b e , j
•
c n ń in ik Jeśli z d a n ie jest p o p ra w n e ,
Tam, gdzie jest to możliwe, usuń ze zdam
p
pozostaw je bez zmian: a. W h e re is th e s h o p th a t you to ld me ab b. The re a so n w hy it h a p p e n e d is still un ^ c. Is this the b o o k th a t you to ld me ° ^ ou
. ^ serj0 us accident.
d. B ob, w h o is m y b ro th e r s best frien /
very com plex-
e* The p ro b le m w h ic h w e a re trying to
^ usecj to be a prison.
I.
The T o w e r, w h ic h is L o n d o n 's main a
9-
H e h a d a n a c c id e n t as a c h ild , w
h
The film w h ic h w e bow yesterday is
1 i
Betty, w hose son is o n ly 2 / is l° °
^
^
^
disability.
^ 5 p ielberg's first, ^or a
foil time job.
^ faQ m 'tty e b ° u,<
T h li is Ihe k in d o f m o to rc y c le * 10
:ia,KuWcVch‘ ^ o Wonvch ii. , m i r
i
Inne zdania podrzędne 16.1. Szyk zdania___________________ Z d a n ia Iw ie rd zq ce w języku a n g ie ls k im b u d o w a n e sq z a z w y c z a j n a s c h e m o a e S V O
p o d m io t + o r z e c z e n ie + d o p e ł n ie n i e ( s u b j e c t + v e r b + o b j e c t ) .
Podmiot
Orzeczenie
Dopełnienie
M ark
reads
a lot of books.
Sally
is baking
a cake.
O koiiczniki M a r k czyta dużo ksią że k. S a lly p ie cze ciasto. M o i ro d z ic e
M y parents
will buy
a new house
next month.
w przyszłym m ie s ią c u k u p ią nowy dom .
Betty
wrote
B e tty n a p is a ła
a novel.
p o w ie ś ć .
It
was raining
The concert
has just started.
heavily.
3 a rd z o p a d a ło . C o n ce rt w ła ś n ie się z a c z ą ł.
A n g ie lski jest językiem p o zycyjn ym , co ozn acza , że p o zycja d a n e g o s ło w a w z d a n iu p o z w a la zrozum ieć je g o w łaściw y sens i w pływ a n a znaczenie. W y n ik a to z b ra k u o d m ia n y rz e c z o w n ik ó w przez p rz y p a d k i, k tó re w języku p o lskim u m o ż liw ia ją id e n tyfika cję p o d m io tu i d o p e łn ie n ia .
Grandad hugged the grandchildren. - D z ia d e k p rz y tu lił w n u k i. The grandchildren hugged grandad. - W n u k i p rzytu liły d z ia d k a .
16. I N N E Z D A N I A P O D R Z Ę D N E
, j. wyrtiko z powyższych p rz y k ła d ó w , p o zycja d a n e j części z d a n ia o d g ryw a istotną ro lę d la znacze nia . ni0 Forma cza so w n ikó w nie z m ie n ia się w c a le , lecz znaczenie tak. N ależy p a m ię ta ć za te m , że ja k o ,erwszy w ang ielskim zd a n iu w ystę p u je p o d m io t, a p o nim orzeczenie. Po orzeczeniu, jeśli sq o b e cn e , Ysfępujq d o p e łn ie n ia , a ner sa m ym k o ń c u e w e n tu a ln ie o k o lic z n ik i (czasu, m iejsca, itd.). Zazw yczaj nie udziela S'Q orzeczenia o d d o p e łn ie n ia . N a le ży z w ró c ić u w a g ę na d o w o ln o ś ć w ko le jn o ś c i w yrazów w polskim zdaniu:
bought
Mary
a dress
a t the shop ye s te rd a y .
M a ry ku p d a w czo ra j w sklepie
orzeczenie
oodmiot
P r z e c z e n ia
d o p e łn ie n ie
o k o lic z n ik i
sukienkę.
w języku a n g ie ls k im m a ją zazw yczaj ta k i sam szyk jak zdan ia tw ie rd zą ce . D o d a n ie słó w ka
p rze c zą c e g o
nie w p ływ a w ża d e n s p o s ó b na k o le jn o ś ć w yrazów .
M ary d id n 't bu y a dress a t th e shop y e s te rd a y . - M a ry n ie k u p iła w czo raj w sklepie su kie n ki. G ra n d a d d id n 't hug the g ra n d c h ild re n . - D zia d e k nie p rz y tu lił w n u kó w .
It w a s n 't ra in ing h e a v ily . - N ie p a d a ło za b a rd zo . Sally w asn't b a k in g a cake . -
S ally nie p ie k ła cia sta.
W pytaniach w języku a n g ie ls k im szyk z d a n ia różni się zależnie o d czasu, g łó w n e g o cza so w n ika w z d a n iu lub użycia czasow nika p o s iłk o w e g o . Z a g a d n ie n ie to zo sta ło
szcze g ó ło w o o m ó w io n e w
ro z d z ia ła c h
poświęconych poszczególnym cz a s o m . Patrz: R ozdział 1 0 Czasy.
Pytania można tworzyć: przez inwersję, z c z a s o w n ik ie m „b y ć " o ra z cza s o w n ik a m i m o d a ln y m i:
k|Was Mary ple ased w ith h e r presents? - Czy M a ry była z a d o w o lo n a z prezentów ?
f
Is that your b ro th e r? - Czy to tw ó j brat? Were you at school y e s te rd a y ? - Byłeś w czo ra j w szkole? May I open the w in d o w ? - Czy m o g ę otw o rzyć o kn o ? Can you swim? - U m iesz p ły w a ć ?
■
za pom ocą czasow nika p o s iłk o w e g o :
Does you r fa th e r sm oke? - Czy tw ó j ta ta p a li? Do you like ba se b a ll?
Lubisz b a s e b a ll?
Did you buy a pre se n t fo r mum? - K upiłeś prezent d la m am y? ■
W niektórych czasach z ło ż o n y c h , s ta w ia ją c na p o czą tku zd a n ia tylko część o rze cze n ia (czasow n ik
posiłkowy):
Have you been running? - B ie g a ła ś? W ill you be r e a d y f o r 5 o 'c lo c k ? - Będziesz g o to w a n a piątą?
Was Tom sleeping w he n y o u cam e hom e? - Czy Tom spał, kiedy w ró c iła ś do d o m u? Nietypowe sytuacje, jeśli ch o d zi o szyk z d a n ia , zostaną o m ó w io n e w rozdz.ale poświęconym inwersji.
WYbobcfl.pl
dlo poczłjt^uincyth i zoawonsowanych
327
1
Do podanych zd ań tw ierdzących z a d a j p y ta n ie tak / nie: a . I b o u g h t a n e w b a g o t th e sa le s. b. M a r k is h a n g in g u p a n e w p ic tu re o n th e w a ll. c. W e d e c id e d to g o to In d ia . d . J a n e lik e s c o u n try a n d w e s te rn m u s ic . e . W e a re g o in g to h a v e s p a g h e tti B o lo g n e s e f o r d in n e r . f.
T his b o o k w as b a d ly d a m a g e d .
g . T h e film h a s a lr e a d y b e g u n . h . M a r k h a d t o g o t o w o r k to d a y . i.
M u m w a s w a s h in g th e d is h e s w h e n th e p h o n e r a n g ,
j.
Tom w a s a n g r y w ith his boss.
Z rozsypanych w y ra z ó w u łó ż z d a n ia tw ie rd z ą c e : a . B o b / s le e p / o n th e s o fa (P re s e n t C o n tin u o u s )
b. I / re a d / J a k e / a r r iv e / a b o o k / w h e n (P a st C o n t in u o u s , P ast S im p le )
c. o u r / h o u s e / sell / w e o ld (Past S im p le )
d . w a tc h T V / I / a t fiv e / t o m o r r o w (F u tu re C o n tin u o u s )
e. w e / B o b / b u y / a p re s e n t / m u s t / f o r (P re s e n t S im p le )
f.
b e / A r g e n tin a / n e v e r / I / to (P re s e n t P e rfe c t)
g. p a y / y e s te rd a y / th e b ills (Past S im p le )
h. 2 o 'c lo c k / I / th e fla t / s in c e / c le a n (P re s e n t P e rfe c t C o n tin u o u s )
P r z e t łu m a c z n a j ę z y k a n g ie ls k i: a . K u p iła m to re b k ę . b. K u p iła m w c z o ra j to r e b k ę . c. K u p iła m to r e b k ę w c e n tr u m h a n d lo w y m . d . K u p iła m w c z o ra j to r e b k ę w c e n tr u m h a n d lo w y m . e. K u p iła m c z a rn ą to r e b k ę w c e n tr u m h a n d lo w y m . f.
K u p iła m to re b k ę d la m a m y w c e n tr u m h a n d lo w y m .
g . K u p iła m c z a rn ą , z a m s z o w ą to r e b k ę d la m a m y . h. K u p iła m w c z o ra j w c e n tr u m h a n d lo w y m c z a r n ą z a m s z o w ą to r e b k ę d la m a m y
16.2.
Z d a n ia o k o lic z n ik o w e cz a su
Zdania o k o lic z n ik o w e czasu o p is u ją re la c je czasow e m ięd zy w y d a rz e n ia m i. Istnieje w ie le s p ó jn ik ó w , z których w iększość zo sta ła ju ż o m ó w io n a przy o k a z ji czasu, w którym najczęściej w ystę p u ją , czy w rozdziale dotyczącym p rz y im k ó w , gdyż w iększość z n ich w ystę p u je w zd a n ia c h rów nież w tej fu n k c ji, a także przy okazji zdań w a ru n k o w y c h .
Spójniki w ystę p ują ce w z d a n ia c h czaso w ych to:
when (kiedy), till / until (d o , aż d o , d o p ó k i), before (zanim , przed), whereas (n a to m ia s t, ty m c z a s e m , p o d c z a s gdy), as soon as (gdy tylko), as (podczas g d y, kie d y, w m o m e n c ie gdy),
while (kiedy, po dcza s g dy), as long as (tak d łu g o jak), after (po), by the time (do czasu, gdy), whenever (zawsze, gdy), for / since (od, przez).
My mum and sisters were all cleaning the flat whereas my dad was sitting in the armchair reading a newspaper. - M o ja m a m a i siostry wszystkie sprzątałyśm y m ie szka n ie , podczas g d y tata siedział w fo te lu , c z y ta ją c g a zetę .
By the time the film finished, we had eaten all the snacks - chips, crackers and nuts. - D o czasu gdy film się s k o ń c z y ł, z je d liśm y wszystkie przekąski - chipsy, krakersy i orzeszki.
Whenever I need yo u r help, you are always there for me. - Kiedy tylko p o trz e b n a jest m i tw o ja m oc, jesteś przy m n ie . s I w a s w a lk in g a l o n g th e street, I s a w T o m w ith h is g irlfrie n d . - Kiedy szłam u lic ą , zo b a czyła m o m a ze sw oją dziew czyną.
As soon as uncle Bradley calls with the news, I will inform you. - G d y tylko w u je k B radley zadzw oni z w ia d o m o ś c ia m i, p o in fo rm u ję w as.
As I stepped into the room, I saw a terrible mess. - G d y w eszłam d o p o k o ju , zo b a czyła m o k ro p n y b a ła g a n .
Ć W IC Z E N IA
U z u p e łn ij z d a n ia o d p o w ie d n im s p ó jn ik ie m : as so o n as
w henever
as
w h ile
as lo n g as
a fte r
since
until
a ........................................| w a lk e d in to th e ro o m , I n o tic e d s o m e o n e h a d been there. b. Y ou co n c o m e to th e p a rty w ith u s ...................................... Yo u b e h a ve p o lite ly . c. I've b e e n liv in g h e r e ...................................... I w a s ^ Years ° ^ * d . W e w o n 't le n d y o u a n y m o n e y ...................................... Yo u re łu rn th e 1 0 0 e u ro s Yo u o w e u s* e. I w as c h e c k in g th e c a r b e fo re the t r i p
m Y w lło w as Pa c k in 9 ,he b a 9 s *
f......................................... | fo u n d o u t Jim w as in h o s p ita l, I w e n t to see h im . g ........................................T o m h a d in v ite d m e to d in n e r, I w en t to the s h o p to b u y a new dress. h. Sally w o u ld b re a k in to t e a r s ....................................she h e o rd th a l so n 9-
wv/w.jezykiobce.pl
cila poczqikujqcych I xaawoniowany I-
329
W y b ie rz p ra w id ło w ą o d p o w ie d z : a.
I'v e k n o w n J im s in c e / f o r h e jo in e d o u r fe a m .
b
A s l o n g a s / A s s o o n a s c o u s in B o b s ta ys a t o u r p la c e , I II b e s le e p in g a t J e n n y 's .
c.
B e f o r e / A f t e r th e p a tie n t h a d b e e n e x a m in e d , h e w a s ta k e n f o r a n X - r a y .
d . W h e r e a s / W h e n e v e r th e p h o n e rin g s , I ju m p w ith jo y h o p in g it s J o h n . e. I w o n 't se n d h im a n y m o n e y u n til / w h e r e a s I'm s u r e h e is a n h o n e s t m a n . f.
B y th e tim e / A s s o o n a s I r e tu r n e d h o m e , th e f l a t h a d b e e n c le a n e d .
g . I'v e a lw a y s w a n te d to b e c o m e a n a c tre s s , w h e r e a s /
w h e n e v e r m y b r o t h e r - a m u s ic ia n
h. W h i l e / A s s o o n a s I w a s w a s h in g th e d is h e s , B e c k y w a s p r e p a r in g d e s s e r t. i.
B e f o r e / Till I b o o k e d a ta b le a t th e r e s ta u r a n t, I a s k e d J o h n 's o p in i o n ,
j-
A s s o o n a s / B y th e t im e th e film fin is h e s , p le a s e s e n d t h e k id s t o b e d .
P o łą c z c z ę śc i z d a ń w p a ry :
1. Y o u c a n h a v e a d o g 2 . As s o o n as I g e t h o m e 3 . By th e tim e I re tu rn e d h o m e 4 . B e fo re w e s e n t th e in v ita tio n s
a . h e fe ll d o w n th e s ta irs . b . I 'll le t y o u k n o w . c. w h e re a s th e
re s t o f th e
fa m ily p re fe r
C h in e s e .
5 . I w o n 't s p e a k to h im
d . a s lo n g a s y o u ta k e c a r e o f it. 6 . T o m 's g r a n d a d h a s b e e n in h o s p ita l s in c e 7. W h ile I'm c o o k in g 8 . I lo v e Ita lia n fo o d
e . u n til h e a p o lo g is e s t o m e .
f. f. dinner had been prepared. g . p le a s e p o p in to th e s h o p to g e t so m e c a rro ts . h . w e h a d m a d e o lis t o f g u e s ts .
16.3. Z d a n ia o k o liczn ik o w e m iejsca ¿dania okolicznikow e m iejsca OKreslajq przestrzeń, w o b rę b ie k tó re j m a / m ia ło m iejsce jakieś w ydarzenie. Występują w nich dwa spójniki: w h e r e (gdzie) oraz w h e r e v e r (g d zie ko lw ie k, gdzie tylko). D ad a lw a y s fo rg e ts w h e re he p a rk e d th e c a r. - Tata zawsze z a p o m in a , gdzie z a p a rk o w a ł sam ochód.
London is the p la c e w h e re I d lik e to live the m ost. — Londyn to m ie jsce , g d z ie c h c ia ła b y m najbardziej m ieszkać.
W h e re v e r I liv e ,
I'm
h a p p y . - G d z ie k o lw ie k m ieszkam , jestem szczęśliwa.
W h e re v e r he g o e s , his fa ith fu l d o g fo llo w s . - G d z ie k o lw ie k on idzie, je g o w ie rn y pies idzie za nim.
ĆW ICZENIA W y b ie r z p r a w id ło w y s p ó jn ik :
e.
where / wherever I first saw M ary. Where / Wherever you take m e, I'll be happy. I jog where / wherever I can - in the p a rk, to the bus stop ... Paris is the city where / wherever my parents m et. I listen to m usic where / wherever I can. I'm a to ta l a d dict.
f.
In my house, the kitchen is the p la ce where / w herever a ll im p o rta n t decisions a re m ade.
a. This is the place b. c. d.
where / wherever the a c c id e n t h a p p e n e d . h. W here w o u ld you like to g o o n h o lid a y? - Where / Wherever. I just w a n t to g e t aw ay g. This is the p la ce
somewhere.
Przetłumacz
na
język angielski:
a. G dzie tylko uda się Jim , jo p ó jd ę za nim . b. G dzie kolw ie k Sara jedzie na w a ka cje , narzeka na wszystko. c. To jest m iejsce, g d zie sta ł stary budynek sądu. d. Sydney to m iejsce, g d zie c h c ia ła b y m m ieszkać. e. Powiedz m i, gdzie są m o je o ku la ry. f.
To jest budynek, gdzie kiedyś m ieszkałam .
g. Tom jest m a n ia k ie m p iłk i n o żnej - g ra , gdzie ty lk o może. h. K apitan S parrow nie c h c ia ł n ik o m u pow iedzieć, gdzie ukryty był skarb.
Wwv/ ¡ezykiobce.pl
dla poczqlku|qcych i zaowonsowanycb
/ 331
WIELKA G R A M A TY K A J Ę Z Y K A A N G IE L S K IE G O
iA A 7 A n n i a okolicznikowe jE g g g b » u
nrlnn^zo sie d o sposobu w y k o n a n ia czynn ości w z d a n iu nadrzędnym , Zdonio okolicznikowe sposo u w yko n a n a . S p ó jn ik i w y s tę p u ją c e w tych zdaniach to: określają, w jaki sposób dana czynność została wy
as
(tak iak) a s if / as th ou gh (jakb y, ja k g d y b y ). i b o u g h t th e v e g e t a b l e s , a s y o u w a n t e d . - K u p iła m w a r z y w a
, a k c h c ia ła ś .
filled in the form as was required. - W y p e łn iła m f o r m u l a r z , ,a k Mary looked so beautiful as she had never looked before. -
,
b y ło to w y m a g a n e . M a r y w y g l ą d a ł a t a k p ,ę kn,e, jak
n ig d y w cz e ś n ie j. I f e e l a s if I h a v e b e e n h it o n t h e h e a d . - C z u j ę się , j a k b y k t o ś u d e r z y ł m n i e w g ł o w ę . S h e d i d n 't l o o k a s if s h e w e r e h a p p y . - N i e w y g l ą d a ł a n a s z c z ę ś liw ą . S a l l y b e h a v e d a s if s h e w a s a n g r y w it h u s . - S a l l y z a c h o w y w a ł a s ię , j a k b y s i ę n a n a s g n ie w a ła . S t e v e b e h a v e d a s if h e w a s a p r i n c e o r s o m e t h i n g ! -
S t e v e z a c h o w y w a ł s ię , j a k b y b y ł ja k im ś
k s ię c ie m !
She looks as though she has seen a ghost.
- W y g lą d a , ja k b y z o b a c z y ła d u c h a .
D o n 't t a lk to m e a s t h o u g h y o u k n e w m e . - N i e m ó w d o m n ie , j a k b y ś m n i e z n a ł. S o n i a a c t s a s t h o u g h s h e w a s a n e x p e r t in t h is m a t t e r . - S o n ia z a c h o w u je s ię , ja k b y b y ła e k s p e rte m w ty m te m a c ie .
N a le ż y z w r ó c ić u w o g ę , ze jeśli p o r ó w n a n ie jest n ie p r a w d z iw e lu b n i e p r a w d o p o d o b n e , a c z a s o w n i k g łó w n y test w c z a sie teraźniejszym , w z d a n iu p o d r z ę d n y m u ż y w a n y je st c z a s p r z e s z ły , j a k w z d a n i a c h w a r u n k o w y c h . n H p ^ Z° r Wni
9 f° Wny ieS,7 W a ° Sie p r z e s z ły m ' w z d o n i u p o d r z ę d n y m , a b y o d n i e ś ć s ię d o p rz e sz ło śc i,
użyta forn K J w ^ z a m t a s t w ^ T 0 * *
*****
D '° p ie n " s z e i 1 t r z e c ie i o s o b y lic z b y p o j e d y n c z e j m o ż e być
te ra ź n ie j
»« £ „ p
o
d
^
r •
^
°
a ° SOWnik glÓW" V ies’ W a0Sie
Ś p ie w a l a k d o b r z e j o k w y g l ą d a .
Ć W IC Z E N IA
a
Połącz części zdań w pary:
1. M a ry p a in ts ...
a. as if you w e re a p ro fe s s io n a l.
2 . Y ou sp e a k English ...
b. as th o u g h she has b e e n p ra c tis in g since c h ild h o o d .
3 . T o m plays te n n is ... 4 . You m a k e such d e lic io u s sp a g h e tti ...
c. as if she w e re a Picasso.
5. M y 5 -y e a r-o ld son re a d s a n d w rites so w ell ...
d. as if he w e re 8.
6 . Y o u skate so w ell ...
e. as if he w ere th e next A gassi.
7. M a ry d a n ce s ...
f.
8. B ob sings ...
g. as th o u g h yo u w e re a n a tive .
as if you w e re b o rn in Italy.
h. as if he w e re a n o p e ra sing e r.
W ybierz praw idłow ą formę czasownika: a. You lo o k e d so h a p p y as if you ( m e e t) ........................... ...................... s o m e b o d y fa m o u s . b. H e r h u sb a n d treats h e r as if she ( b e ) ............................ .....................a toy. c. S top b e h a v in g as th o u g h you ( b e ) .................................. ............... a baby. d. D o n n a acts as if she ( h a v e ) ............................................... ... som e e x p e rie n ce in th a t k in d o f w o rk . e. D o n 't ta lk to m e as if you (know) .................................... f.
He solves M a th s tasks as if he ( b e ) ................................
g. You eats as th o u g h yo u (not e a t ) .................................... ............ fo r weeks. h. Stop sne akin g up o n m e a n d a c tin g as if you (be) .................................................. so m e secret a g e n t!
Przetłumacz na język angielski: o. Jim w y g lą d a , ja kb y b y ł ch o ry.
b. W yg lą d a sz, ja kb y s ta ło się coś strasznego.
c. T ra k to w a li m n ie , ja k b y m była jaką ś w a ria tk ą !
d. M ó w ił, ja k b y n a p ra w d ę przeczytał tę książkę.
e. Tina z a c h o w u je się, ja k b y nie lu b iła T o m a , a le w ie m , że to nie jest p ra w d a .
f
Jestem ta ka z m ę c z o n a , ja k b y m nie s p a ła przez tydzień.
g. Przestań z a c h o w y w a ć się, jakbyś w ie d z ia ła , o c o ch o dzi.
W IELKA G R AM ATYKA JĘZYKA AN G IE LS K
5. Z d a n ia o k o lk z n ik o w e f g ! » Z « .
ce lu o d p o w ia d a jq n a p y i . n e * »
* •
po = 0 ? w ¡ o t o c „ u ? w ,to y w .n o *
d a n o czynność. S p ó jn iki w ta k ic h zd a n ia ch są n a s t ę p i e .
■
bezokolicznik: *, n u I went to that shop to buy bread. - Poszłam d o s k le p u , ze b y k u p ić c h le b . I called Jim to remind him about mum's birthday. - Z a d z w o ń ,la m d o J .m a , z e b y p rz y p o m n .e ć mu
to (żeby, aby) +
0 u ro dzinach m am y.
■
bezokolicznik: 1came home earlier in order to clean up before grandm a's visit. - W r ó c iła m d o d o m u wcześniej,
i n o r d e r t o (żeby, aby, w celu) +
żeby posprzątać przed w izytą b a b ci.
In order to secure the place, additional forces were called in. - A b y z a b e z p ie c z y ć miejsce, w ezw ano d o d a tk o w e siły.
■
i n o r d e r t h a t (żeby, a b y, w celu) - jeśli p o d m io t z d a n ia g łó w n e g o jest in n y n iż p o d rz ę d n e g o :
We moved to the countryside in order that the kids spend more time outside. - P rze p row adziliśm y się na wieś, żeby dzieci spędzały w ięcej czasu na p o w ie trz u .
We took our son s computer away in order that he fin a lly gets d o w n to some studying. - Zabraliśm y synowi k o m p u te r, żeby w k o ń cu z a b ra ł s ię za n a u k ę .
>
s o t h a t [zeby, aby) + c a n , w i l l , m a y (czas te ra źn ie jszy), c o u l d , w o u l d , m i g h t (czas przeszły):
I turned the volume up so that grandma could hear. - Z r o b iła m g ło ś n ie j, ż e b y b a b c ia słyszała. I m on a d,e. so that one day I will be able to put that red dress on. - J e s te m n a d ie c ie , zeby pew nego dnia załozyc tę cze rw o n ą sukienkę.
■
s o a s to (żeby, aby) + b e z o k o lic z n ik
^ZT :
z
f
^
«-•
01 “ * * " *
d0y “
“
-
- Z a d z w o n iła m d o J im o .
*
°"d
-
u p e w n ić *
i.
Ć w ic z ę c o d z ie n n ie , Zeby być z p e . n o
16 . I N N E Z D A N I A P O D R Z Ę D N E
Ć W IC Z E N IA
Połącz p a ry zdań w je d n o , u ż y w a ją c spójnika p o d a n e g o w naw iasie: a. Jim c a lle d m e. H e in v ite d m e to th e c in e m a , (in o r d e r to) b. W e m o ve d the p a rty to S aturday. N o w T o m ca n c o m e , (so that) W e 'v e b o u g h t a c a r. N o w w e can g o a w a y lo r w e e k e n d s , (so as to)
c.
d. I'm g o in g to France. I w a n t to le a rn French, (to) e. Tom c h a n g e d his jo b . N o w his fa m ily sees h im m o re o fte n , (in o rd e r th a t) f.
I m a n a g e d to save s o m e m o n ey. I ca n b uy a new la p to p , (so that)
g. Put a w a rm jacke t o n ! Y ou w ill keep w a rm , (so as to) h. I'm saving m o n ey. I w a n t to g o to A fric a o n e d a y. (in o rd e r to)
Połącz części zdań w pary:
1. I'll ta ke a taxi
a . to have his knee fixed.
2 . I need to buy s o m e th in g to w e a r
b. so as to ta k e Sue o u t f o r h e r b irth d a y .
3 . He is n o t e xp erie n ced e n o u g h
c. so th a t you w o n 't g e t w e t.
4
d . in o rd e r to be o n tim e .
W e 'v e b o o k e d c o n c e rt tickets
5. Let's w a it 5 m o re m inutes
e. so as to lo o k nice fo r m y n e w jo b .
6. W e d o n 't have e n o u g h m oney
f.
7. Tom w ent to h o sp ita l
g. to be h ire d fo r this p o s itio n .
8. Take an u m b re lla
h. so th a t M s Jenkins can jo in us.
to b o o k th a t p a c k a g e h o lid a y in Tunisia.
Przetłumacz na język angielski, używając podanych spójników: a. Tom p rze pro w ad za się d o Londynu, żeby szukać pracy, (to)
b. M a m a rzuciła p a le n ie , żeby dzieci nie narzekały, (in o rd e r that)
c. Zapisz sobie m ó j n u m e r te le fo n u , żeby nie z a p o m n ie ć , (so that)
d. W łączyliśm y telew izor, żeby o b e jrze ć w ia d o m o ś c i, (in o rd e r to)
e. Bob pożyczył o d z n a jo m y c h d u ż o pieniędzy, żeby k u p ić m o to r, (so that)
f.
W stanę ju tro o 6 , żeby nie spóźnić się na e g z a m in , (in o rd e r to)
W zdaniach w ynikow ych, opisujących skutek jakiejś czynności lu b w y d a rz e n ia , w y s tę p u ją p a ry wyr0ZÓW: s o ... t h a t oraz s u c h . . . t h a t (toki, takie ..., że ....)• D la p rzypom nienia, przysłów ek s o występuje z p rz y m io tn ik ie m , innym przys ó w le m
u
z m a n y i m uch:
s o m a n y / s o m u c h (tak dużo). S u c h łączy się z rzeczow nikiem lu b z rze czo w n ik,e m poprzedzonym
przym iotnikiem . (Patrz Rozdział 5 .5 .)
I was so tired that I fell asleep on the bus. - B yłam ta k a z m ę c z o n a , że zasnę a m w autobusie. The weather was so lovely that we decided to go for a walk. - P o g o d a b yła ta k a piękna, że zdecydow aliśm y się p ó jść na spacer.
I had so many things to do that I forgot to eat. - M ia ła m tyle rzeczy d o z ro b ie n ia , że zap om n ia ła m zjeść.
The lecture was such a waste of time that I left after five minutes. - W y k ła d b ył ta k ą stratą czasu, że wyszłam p o 5 m inu tach .
Jim is such a boring person that I don't want to invite him to my party. - Jim jest ta k ą nudna oso bą , że nie chcę g o zapraszać na m o ją im prezę.
We had such a wonderful time in Prague that I want to go there again. - T a k d o b rz e bawiliśmy się w Pradze, że chcę tam p o je ch a ć jeszcze raz.
Ć W IC Z E N IA
U z u p e łn ij z d a n ia so lu b such : a. The little b o y w a s
noisy th a t w e c o u ld n 't h e a r e a c h o th e r ta lk .
b. You speak E n g lis h
w ell th a t yo u c o u ld be a tra n s la to r.
c - 11 w o s ...........................a g o o d m o vie th a t I ca n re c o m m e n d it. d - Tom i s ..........................0 responsible person, th a t I let h im lo o k
a fte r m y kids.
e. The Browns h a v e .......................... m uch m o n ey th a t they d o n 't k n o w h o w t o s p e n d it. B° k lS ................. ........Po o r łh a ł he needs to b o rro w m o n e y every m o n th . g. There w e r e ...........................m any p e o p le a t th e c o n c e rt th a t I c o u ld b a re ly see th e staae. h - " w a s ........................... 0 » I d day th a t I p u t tw o ju m p e rs o n . i.
The m usic w o s .......................... relaxing th a t I fe ll osleep.
'■ We h° d ........................... ,e rrib le w e o ,h e r a t ,h e seaside th a t w e n e ve r left th e h o te l.
Wybierz prawidłową odpowiedź: O T h . b o o k W „ . u O w h b o rin g . h „ , | „ „ „ r e o d , „ g „ o f e , , b
They t a n , k t a n n « „ o h o lk „ ( o ,
c Th. g,ri » o, ¡ Ł C iK b ! » « V .ho. I f.ll d. Th. dog WO, e Miss Jones is
^
^
wilh
h«r,
onnoykng ,h„, | ta o d .d .o g „ ¡, owo< * / suci] o wonderful teacher that n i l
I. Th. „ 0!!,o ,d . o . t a r i ^ L t Z L 9 M a ry is Ł8./ such o devoted friend that I know I con n l , h 336
Ju d * w as
J
,
T 108’ CO m LP C,e rt‘
b lin d ly in lo v e th a t she d id n 't n o t ic e T h a / ° n ce k -h o rlie w a s c h e a tin g o n h e '.
dla p o c iq tk v iq c y c K i zaaw ansow anych
16. IN N E
ZD A N IA
Przetłumacz na język angielski: a. Było ta k c ie p ło , że z a ło ż y łe m s z o rty .
b. Tom je s t ta k i m ą d r y , że m ó g łb y b y ć p o lit y k ie m .
c. C ia s to b y ło t a k ie p y s z n e , że z ja d ła m 2 k a w a łk i.
d. M a m ta k d u ż o p r o b le m ó w , że n ie m o g ę w n o c y s p a ć .
e. M o ja b a b c ia je s t ta k w s p a n ia łą o s o b ą , że n ie m o g ę s o b ie w y o b r a z ić ż y c ia b e z n ie j.
f.
P o k ó j b y ł w t a k im n ie ła d z ie , że p o w ie d z ia ła m s y n o w i, ż e b y n a ty c h m ia s t p o s p rz ą ta ł.
g. M ie li ta k ie p ię k n e m ie s z k a n ie , że w szyscy im z a z d ro ś c ili.
h. W lis to p a d z ie b y ło ty le d e s z c z u , że k ilk a m ia s t z o s ta ło z a la n y c h .
P O D R Z Ę D IS
, 6 7 Zdania okolicznikowe p rz y z w o le n ia : th
a lth o u g h M w e y ę r J e s ^
>n spj t ę of
, ¿w :n 0 o k o lic z n o ś c ia c h , w y d a rz e n ia c h , p o m .m o k tó ry c h m a miejsce Z dania okolicznikow e p rz y z w o le n i mOw.q ^ inne wydarzenie. S pójniki w y s t ę p u je w ta kich
a lth o u g h / th o u g h (mimo że, chociaż), e v e n if e v e n th o u g h (nawet jeśli, pom im o tego
S
»
, ...J,
. r (cokolwiek), w h e r e v e r (gdziekolwiek) i.p .
a lth o u g h / th o u g h (m im o że, chociaż) - m o g q być s to s o w a n e z a m ie n n ie , le c z t h o u g h jest rzadziej
.
używane. Obydwa mogą znaleźć się na początku z d a n ia :
I invited Jim to the party although my husband doesn't l.ke h.m. - Z a p ro s .ła m jim a na p rz y jc ie , m im o ze m ój mąż g o n ie lu b i.
.
Although she had no experience, she was offered the job. - M im o że n ie m ia ła żadnego doświadczenia, z a p ro p o n o w a n o jej procę.
I've tried paragliding although it is a very dangerous sport. - P ró b o w a ła m p a ra lo tn ia rs tw a , mimo że jest to bardzo niebezpieczny sport.
Though it was cold, I went out with my dog. - C h o c ia ż b y ło z im n o , w y s z ła m z psem . ■
e v e n if / e v e n t h o u g h (nawet jeśli, p o m im o te g o że ...) - s p ó jn ik i te są m o c n ie js z e o d a lth o u g h / th o u g h , z tym że e v e n if odnosi się tylko d o przyszłości, a e v e n t h o u g h - d o przeszłości:
I want to go paragliding even if it's very dangerous. - C h c ę p o le c ie ć p a r a lo tn ią , m im o że jest to bardzo niebezpieczne.
I went paragliding even though it was very dangerous. - S p ró b o w a ła m p a ra lo tn ia rs tw a , mimo że było to bardzo niebezpieczne.
Even if it rains, we'll go camping. - N a w e t jeśli b ę d z ie p a d a ło , p o je d z ie m y p o d n a m io t. I sold my car even though I was very attached to it. - S p rz e d a łe m s a m o c h ó d , m im o że byłem do niego bardzo przywiązany.
-
h o w e v e r / w h a te v e r 7 w h e r e v e r i inne złożenia .ego typu: wygrałam z to b ą w ^ c r a b b j T * ^
^
SCr° b b le ° 9 a i " Sł y ° u ‘ ~ J o ^ o lw ie k się s ta ra ła m , nigdy nie
Whatever you say, I'll always agree with you. - C o k o lw ie k p o w ie sz, zawsze się z to b ą zgodzę.
Despite having*a lot of nieszczęśliwa
Zney^t
^
X'
fh ° ł
' ' ^
W h° ł itP'
u n h a P P y - - M im o że mci d u ż o p ie n ię d zy, jest bardiO
P o m im o te g o ze m ój c h ło p a
In spite of the roin, we went In spite of having a headache
\
poszłam odw iedzić Boba w szpitalu
338
dla poc*q,k u s y c h , .ł0 o ^ n iow
"
h
)m'm° ^ eszczu>p o je c h a liś m y p o d n a m io t, ° U ł°
B° b a ł th e h ° 5 p it a l.
P o m im o bólu 9ł° wy
ĆWICZENIA W y b ie r z p r a w id f o w q o d p o w ie d z : a. D e sp ite / In sp ite s tu d y in g a ll n ig h t, Jim fa ile d his e x a m . b. H o w e v e r / A lt h o u g h th e w a tc h w a s e x p e n s iv e , I b o u g h t it f o r M ik e . c. I'll bu y th a t c a r e v e n if / e v e n t h o u g h I h a v e to b o r r o w a lo t o f m o n e y . d . M y p a re n ts fin a lly b o u g h t th e h o u s e o f th e ir d re a m s e v e n if / e v e n t h o u g h th e y h a d to b o rro w a lo t o f m o n e y . e
A lt h o u g h / D e sp ite I d o n 't lik e c o m e d ie s , I w a tc h e d o n e w ith m y frie n d s .
f.
D e sp ite / T h o u g h th e w o n d e r fu l w e a th e r, w e s ta y e d a t h o m e .
g. E v e n t h o u g h / In spite o f I w a s tire d , I h e lp e d H e n ry w ith his h o m e w o rk . h. D e sp ite / A lt h o u g h th e fa c t th a t I e a rn little , I lik e nny jo b .
U z u p e łn ij luki o d p o w ie d n im i sp ó jn ik a m i: a. I b o u g h t these s h o e s ............................................. th e y w e re q u ite e x p e n s iv e . b ...............................................h a rd I try to c o n v in c e h im , he d o e s n 't w a n t to g o to
th e d o c to r.
c ...............................................h a v in g m a n y frie n d s , he fe e ls lo n e ly . d .............................................. th e illn e s s , J im w e n t to th e m e e tin g . e. I'll g o to A u s tra lia next y e a r ............................................. I h a v e to q u it m y jo b . f...............................................th e film w a s b o r in g , I lik e th e w a y th e a c to rs p e rfo rm e d . g. I aske d Joh n fo r so m e m o n e y
I d id n 't w a n t to .
h .............................................. th e fa c t th a t w e liv e next d o o r, w e h a rd ly see e a c h o th e r.
P o łą c z czę ści z d a ń w p a ry :
1. 2.
In spite o f th e ra in
a.
Even th o u g h 1 w a s tire d
b.
3 . I'll invest m y m o n e y in th e b u siness 4. A lth o u g h
1 h a te
M a th s
c.
1 d e c id e d to stud y E c o n o m ic s . 1 m a n a g e d to fin is h th e p r o je c t 1 w e n t fo r a w a lk .
d. eve n if it m ig h t b e a b it risky.
5.
1 like
6.
W h a te v e r she sa id
f.
7.
1 had
g - a lth o u g h
m y jo b
p a n c a k e s fo r lu n c h
8 . D e s p ite a ll th e d iffic u ltie s
o n tim e .
e. Jim a lw a y s a g re e d w ith h e r. 1 w e n t to J im 's p a rty.
h. eve n
1 d o n 't e a rn m u c h . th o u g h 1 d o n 't lik e th e m
m uch.
W IE L K A G R A W A I TrvM
i A ft Zdania z I'd rathe?lJ ou'd b ette r
^ .r X J ,: Z T J Z Z Z Z Z
w , _ , ^ r r przyszłości. Jeśli podm iot w z a w ould ra th e r + b e z o k o lic z n ik (bez to|
im an j.
pr 7 eczen iach, p o r a t h e r d o d a ie m y słów ko not k
I w o u ld ra th e r sleep th a n w o rk . - W o la ła b ym spoć raz Pro c ° * a ć ' . .. M a rk w o u ld ra th e r e a t m e a t th a n v e g e ta b le s . - M a rk w o la łb y ,eść m .ę s o n,z w arzyw a. I'd ra th e r n o t in te rru p t th e m n o w . - W o la ła b ym im teraz m e pize szka d za ć.
Jeśli w zdaniach występują różne podm ioty, czasow nik w zda niu p o d rz ę d n y m w y s tę p u je w fo rm ie czasu
P a st Sim ple, a po słówku r a th e r dodane jest d o p e łn ie n ie . W p rz e c z e n ia c h s to s u je m y to k ą form ę jok w czasie Past Sim ple, czyli d id n 't + fo rm a p o d s ta w o w a . I w o u ld ra th e r y o u h e lp e d g ra n d m a th a n w a tc h e d T V . - W o la ła b y m , żebyś p o m ó g ł babci, niż o g ląda ł telewizję. W e 'd ra th e r o u r son w e n t to u n iv e rs ity th a n lo o k e d f o r a jo b . - W o le lib y ś m y , żeby nasz syn poszedł na uniwersytet niż szukał pracy. I'd ra th e r y o u d id n 't g o th e re w ith o u t m y p e rm is s io n . - W o la ła b y m , żebyś nie szedł tam bez m ojego pozwolenia.
W odniesieniu do przeszłości używamy form y w o u ld r a t h e r + h a d + trze cia form a czasow nika: I'd ra th e r w e h a d spent th a t last m o n th to g e th e r, b u t it w a s n 't p o s s ib le . - W o la ło m spędzić ten ostatni miesiąc razem, ale nie było to możliwe.
Do wyrażenia preferencji służy także w ould p re fe r. G d y p o d m io t w o b y d w u z d a n ia c h jest taki sam, używamy struktury w ould p re fe r -i- to + b e z o k o lic z n ik : I'd p re fe r to stay a t h o m e . - W olałabym zostać w d o m u W e 'd p re fe r to liv e in P o la n d . - W olelibyśm y m ieszkać w Polsce.
l u b
^ u . d S ; n ; ^ s ^ : k° nS,rUkcie: W O U ,d p r e f e r + o s o b a + ł o + bezokolicznik
1^
^
Wyrażenie h a d better -f bezok I*
*L
- W olałabym , żeby mój £
^
'
lub sugestii. O dnosi się do te ra ź n ie js z o ^ I k ^ jeśli / kiedy .
' W° U' d
* ° ^ a r e i n f i n i t i v e ) używ any jest d o wyrażenia rady
Dla wszystkich osób ob o ' ^ rZ^SZ^
słówku better: had better not + b e z o k o T ^ T ^ You d b e tte r g o to a d o c to r - lp n i» i M a rk h a d b e tte r te ll us th e tru th
SOn b e c a m e a
C1, ^
i$zyku p o ls k im o d p o w ia d a m u „le p ie j będzie,
S° m a f° rm o ' U c z e n ie tworzymy, dodając not po
l i Czasownik posiłkowy h a d za zw ya a j skracany jest d o 'd
!
Y o u 'd b e tte r n o t be la te . - Lepiej ¡ T * ' ' W . d b . „ „ not M a ry o M .
* P° SZedt to lek° ™ M ° rk P o d z i a ł n a m p ra w d ę .
„
sp, in8
eP 'e j, żebyśm y nie m ó w ili M a ry o wypadku.
(l1« POUqlU.aruH. i -
16. IN N E
Z D A N IA
PODRZĘDNE
ĆWICZENIA U zupełnij z d a n ia p ra w id ło w ą form ą c z a so w n ik a (w szystkie o d n o s z ą się d o teraźniejszości lub p rzyszło ści): a.
1 w o u ld
ra th e r (you, not talk) .............................
b. I'd p re fe r it if (my son, be) .................................. ................. .• m ore responsible. c. d.
1 w o u ld 1 w o u ld
ra th e r (be) ................................................. .... h a p p y tha n rich. ra th e r (you, not play) ............................. .........................fo o tb a ll in the ga rd e n .
e. I'd prefer (spend) ................................................... .. the w eekend a t hom e. f.
I'd prefer it if (the w inter, end) ...........................
9- W e 'd prefer it if (o u r ne ig h b o u rs, no t listen) .. ...................................................to lo u d music a t night. h. M y m um w o u ld ra ther (1, not s p e n d ) ............... ..................................... so m uch tim e partying.
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i, k o r z y s ta ją c z w y r a z ó w w n a w ia s a c h : a . W o la ła b ym iść do kina niż d o teatru, (rather) b. W o la ła b ym , żebyśmy poszli d o kina zam iast d o tea tru , (rather) c. W olelibyśm y jechać na wycieczkę, niż pracow ać, (rather) d . W olelibyśmy, żeby oni p ra c o w a li, niż rozm aw iali, (rather) e. W olałabym być teraz sam a. (prefer) f.
W olałob ym , żebyś więcej d o m nie nie dzw onił,
(prefer)
g . Kiedy byłam m ała w o la ła m jeść słodycze niż warzyw a, (rather) h. W olałab ym , żebyś nie o g lą d a ł tyle telew izji, (rather)
D o p is z ra d ę d o k a ż d e j z p o n iż s z y c h s y tu a c ji s to s u ją c had better: a s k firs t
n o t g o th e re
ta k e a n u m b re lla
c a ll
an
a m b u la n c e
ta k e a ta x i
g o to th e d e n tis t
n o t s p e n d so m uch m o n e y
te ll th e tru th
a . It's g o in g to rain.
..........................................................................................
b . I have too tha che.
........................................ .................................................
c. Tom w ill be late fo r w o rk.
...........................................................................................
d . I w ant to take my d a d 's c a r.
...........................................................................................
e. Sally wants to buy a lot o f clothes.................................................................................................. f.
I lied to my parents.
...........................................................................................
g . This place looks da n g e ro u s.
...........................................................................................
h. A w om a n has fainted,
...........................................................................................
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G IE L S K IE G O
16.9. Zdania z It's high time
___________
It's tim e... lub It's high tim e ... o d p o w ia d a ją p o lsk ie m u „n a jw y ższy c z a s
" „ p o ra (c o ś z ro b ić )” „czas
(żeby coś zro b ić)” . W sk a zu ją ko n ie czn o ść zro b ie n ia cze g o ś, p o n ie w a ż nadszedł na to czas. Po wyrażeniach tych występuje to + b ezo ko liczn ik.
it's (high) tim e + to + b e z o k o lic z n ik
It's tim e to g o hom e. - C z a s iść do d o m u. It's tim e to g e t up . - Czas wstawać. It's high tim e to te ll the tru th . - N ajw yższy c z a s p o w ie d zie ć p ra w d ę . D op ełnienie w prow ad zam y za p o m o c ą przyim ko fo r :
It's tim e fo r us to g o h o m e . - C z a s , żebyśm y poszli d o d o m u . It's tim e fo r y o u to g e t u p . - C z a s , żebyś w stał. It's high tim e fo r Ted to te ll the tru th. - Najwyższy czas, żeby Ted p o w ie d z ia ł p ra w d ę .
Dia wzmocnienia, zamiast bezokolicznika, możno P a s t S im p le . N;e używa się wtedy przyimka fo r :
użyć czasow nika
w
formie czasu przeszłego
It's tim e w e w e n t hom e. - C z a s , żebyśm y poszli do d o m u . It s tim e y o u g o t up. - Czas, żebyś wstał. It s high tim e Ted to ld the tru th. - Najwyższy czas, żeby Ted p o w ie d z ia ł p ra w d ę .
ĆWICZENIA N o p is z z d o i o z
it's
(M gkd ) o opi„ nych ^
(uiyj for . b e 2 o k o |k a .M ;
a. ¡'m feeling racily bad. (you / go / doctor) b . I know your son is lying, (he / tell the truth)
<1
..................................................
I haven't received my salary fo r three months, (you / pay! .................................................. H s late. (fhe k id s / g o ?o bed)........................................................................................................
e. I'm starving. (I /
som ething)
..................................................
f. 1 know you like th o tg iH . ( y o u / osk he r out) g. I hate my flatm ate, (she / move out) h W e must finally decide, (we / m oke
0d e c **» )
.................................................. ..................................................
16.
IN N E
Przekształć zdania, używając czasownika w czasie przeszłym: a
It's h ig h tim e for you to ta k e re s p o n s ib ility lo r your ac tio n s .............. .
b. It's h ig h tim e fo r you to c h a n g e yo u r a ttitu d e
..........
c. It's tim e fo r us to show yo u o u r surprise. d. It's h ig h tim e fo i m e to g o o n h o lid a y . c. It's h ig h tim e fo r the g o v e rn m e n t to take a c tio n . f.
........ .........
It's tim e fo r you to lea rn h o w to use e -m a il.................................... ..........
g . It's tim e fo r M a ry to g o o n a diet....................................................... .......... h . It's tim e fo r you to cle a n up this p la ce !............................................ ..........
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: a. Najwyższy czas, żeby Tom ośw iadczył się sw ojej dziew czynie.
b. Pora, żebyś nauczył się sam ro b ić sobie k a n a p ki.
c. Czas iść spać.
d. Najwyższy czas pow iedzieć szefowi, że Tom k ra d n ie firm o w e pieniądze.
e. Czas, żebyś przyznał się, że zabrałeś tę kopertę.
f.
Czas, żebyśmy zrobili w iosenne porządki,
g
Najwyższy czas zm ie n ić styl życia.
h. Pora, żebyś zaczął u p ra w ia ć sport.
Z D A N IA
PODRZĘDNE
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘ Z Y K A A N G IE L S K IE G O
16.10. Konstrukcja there is / there are Konstrukcja
.Ker. i,
(dla M
.here a r .
, p o ie d r"c r« i> c a t
stosowanych w « ry k u a n g ie ls k ie
(dla t a b , m n o g i.» jest
Staż, o n a d o w yrażenia, te w d o n y m tn o m e n c e . w d a n y m m,e,scu
znajduje się, jest jakaś rzecz, oso ba lub zjawisko. T h e re is a b o o k o n the ta b le .
N a stole jest (znajduje się) ksiqzka.
T h e re a re p ic tu re s o n th e w a ll.
N a ścianie sq o b ra zki.
T h e re 's a lo t o f ra in in N o v e m b e r.
W listopadzie jest d u żo deszczu.
T h e re 's a m a n s ta n d in g a t the g a te .
There
Przy b ram ie stoi mężczyzna.
występuje w takich zdaniach w roli p o d m io tu , podczas gdy rzecz, o s o b a , z ja w is k o stanowią
d o p e łn ie n ia . Liczba, w której użyły zostanie czasow nik „b y ć ", zależy w ła ś n ie o d lic z b y d o p e łn ie n ia :
is - a book, are - pictures. W konstrukcji tej często stosowane są określniki ilo ścio w e
a few, a little, some, any, no,
itp,
(patrz Rozdział 6.3 ). T h e re is som e m ilk in the fr id g e . - W lod ów ce jest tro c h ę m leka. T h e re a re a fe w p e o p le in the c in e m a .
W kinie jest kilka osób.
T h e re a r e n 't a n y c h ild re n in th e ir fa m ily . T h e re a re n o c a rs in the s tre e t a t n ig h t.
W ich ro d zin ie nie m a żadnych d z ie c i. N o c ą na u licy nie m a żadnyr h s a m o c h o d ó w ,
P rz e c z e n ia w tej konstrukcji tworzymy, d o d a ją c d o o d m ie n io n e j fo rm y cza so w n ika „b y ć " słó w ko W przeczeniach przeważnie konieczne jest zastosow anie o kre ś ln ik a T h e re is n 't a n y b r e a d le ft.
any:
N ie ma już chlebo.
T h e re a r e n 't a n y b o o k s in th e b a g .
W to rb ie nie m a żadnych książek.
are, p o te m there, użycie any
P y ta n ia tworzymy przez inwersję, staw iając na początku czasow nik is lu b do p e łn ie n ie i resztę zdanio W pytaniach przeważnie konieczne jest też Is th e re a n y che ese in th e frid g e ?
Czy w p u d e lk u są cze ko la d ki?
Konstrukcji tej używamy m in w pytaniach o ilość. N ależy o rzeczowniki pol.czalne, a h o w m u c h
H o w m uch m ilk is th e re in th e b o ttle ?
że h o w m a n y -.tosuiom y, pytają-
Ile o s ó b jest w
twoim
biurze?
||e m leka jest w butelce?
* —
T h e re w e re a lo t o f p e o p le a t th e c o n c e rt.
i
pamiętać,
nie p o licza ln e (Patrz Rozdział 2 I 2)
H o w m a n y p e o p le a re th e re in y o u r o ffic e ?
r jr jr , :
a następnie
Czy w lod ów ce jest sei?
A r e th e re a n y c h o c o la te s in th e b o x ?
s
not
- - ...» *
........
N a k o n c e rc ie b y ło d u żo lud zi
T h e rl h I 0 r0,nt W M k ' W ,/m 'y° 0 d ,,iu d u żo d e s /i T h e re h a v e b e e n a lo t o f r u m o u n a b o u t K e lly a n d W * b y ło d u żo plotek w e d d in g . W o k ó ł tlu b u f oily »
16. IN N E
Z D A N IA
PODRZĘDNE
ĆWICZENIA p l
Z ro z s y p a n y c h w y r a z ó w u łó ż z d a n ia , u ż y w a ją c th e r e is / th e r e a r e : a . m any trees / in th e g a rd e n
..........................................................
b. a pla te / o n the ta b le c. a lo t o f sand / o n th e b e a c h d . no salt / in th e s a lt c e lla r e.
11
f.
a tra in to G la s g o w / a t fiv e
g.
12
...........................................................
players / in a fo o tb a ll te a m
........................................................... ............................... .......... ................
m onths / in a y e a r
h. m any o ld b u ild in g s / in m y to w n
...........................................................
i.
a few co o kie s left / in th e ¡ar
......................................... .................
j.
some p e o p le / in fro n t o f the h o u se
...........................................................
Z a m ie ń z d a n ia n a p r z e c z e n ia i z a d a j p y ta n ie z a m k n ię te ( w y m a g a ją c e o d p o w ie d z i ta k / n ie ): a. There is som e che ese in th e frid g e .......................................... ........................................................... b. There are flo w e rs in the vase..................................................... ........................................................... c. There is a lo t o f ra in in N o v e m b e r...................................................................................................... d. There is a c a r in the c a r p a rk ................................................................................................................ e. There are m a n y b o o k s in the lib ra ry ....................................... ........................................................... f. There is a spo rts ce n tre in m y to w n ......................................... ........................................................... g. There are a lo t o f p e o p le in th e s h o p p in g m a ll to d a y ................................................................. h. There is a n a rm c h a ir in m y ro o m ........................................................................................................
Z a d a j p y ta n ia o ilo ś ć i o d p o w ie d z n a n ie , z g o d n ie z e w s k a z ó w k a m i. a. players in a v o lle y b a ll te a m / six
....... ...................................................
b. pupils in the c la s s ro o m / 2 5
...........................................................
c. stars o n the A m e ric a n fla g / 5 0 d. days in a w ee k / seven e. cars in the c a r p a rk / o v e r f.
*............................... ...........................................................
100
...........................................................
su g a r in the b o w l / o n ly a little
g. flights a d a y to L o n d o n / 12 h. m oney in the w a lle t / n o
...........................................................
I
Q u e s tio n
ta g s, zwane czasem
pyta niom ,
umi
i przeczących. Są to kró tkie p y ta n ia s a q q c e czasow nika
„b y ć "
lub czasowm a
w v s te p u iq n o k o ń c u z d a ń tw ierd zących p o s i)k o w e g o (do, d o e s , d id ), form y
roz ^
o d p o w ia d a ją c e g o
m o a nego
p o d m io to w i
zdania
k o m e n to w a n y m z d a n iu i o d p o w ia d a ją
g łó w n e g o . W yra ża ją on e prośbę ię ta ć , ze a o s w q u e s t io n t a g musi im p o lskie „p ra w d a ? ", „n ie p ra w d a ż ? " lub „czyz n.e? . N a le ż y p a m ę , zgadzać się z czasem zda nia g łó w n e g o , a p o d m io t w o b y d w u m us, być D la z d a ń tw ie r d z ą c y c h w q u e s tio n ta g p o ja w ia się p rze cze n ie , zawsze w fo r m ie s k ró c o n e ,: Y o u lo v e m e, d o n 't y o u ? - Kochasz m n ie , p ra w d a ? (w zda niu głó w n ym użyto czasu P r e s e n t S im p le , stąd w p y ta n iu ro z łą c z n y m c z a s o w n ,k po s,łkow y
do, stosow any z d ru g ą o so b ą liczby po jedynczej you) T o m is B e n 's b e s t fr ie n d , is n 't he? - Tom jest najle pszym p rz y ja c ie le m B e n a , n ie p ra w d a ż ? (w zd a n iu g łó w n ym
użyto czaso w nika „b y ć " , a za te m
q u e s t io n
w
ta g
m usi
b yć
użyte jego
przeczenie) Y o u liv e in th e c e n tre , d o n 't y o u ? - M ieszkasz w c e n tru m , czyż nie? T h e y w e n t to S p a in in th e s u m m e r, d id n 't th e y ? - P o je c h a li la te m d o H is z p a n ii, n ie p ra w d a ż ? B e tty is v e r y s m a rt, is n 't she ? - Betty jest b a rd z o m ą d ra , p ra w d a ?
U w a g a ! C zasownik „b y ć " w pierw szej o s o b ie liczby p o je d y n c z e j m a w p rz e c z e n iu fo r m ę a r e n 't : I a m p re tty , a r e n 't I? - Jestem ła d n a , n ie p ra w d a ż? I a m y o u r b e s t frie n d , a r e n 't I? - Jestem tw o ją n a jle p s z ą p rz y ja c ió łk ą , czyż nie?
D la p r z e c z e ń q u e s t io n t a g m a zawsze fo rm ę tw ie rd z ą c ą : H e d o e s n 't lik e b a s k e tb a ll, d o e s he? - O n nie lu b i ko s z y k ó w k i, p ra w d a ? M a r y is n 't v e r y re s p o n s ib le , is she? - M a ry nie jest zbyt o d p o w ie d z ia ln a , n ie p ra w d a ż ? Y o u s h o u ld n 't ta lk to h e r lik e th a t, s h o u ld y o u ? - N ie p o w in ie n e ś ta k d o n ie j m ó w ić , czyż nie? I a m n o t selfish , am I? - N ie jestem s a m o lu b n a , p ra w d a ?
J.iN Wzdaniu gtównim pojowioj, *
w p ro w a d za j,« p o c e n i e , tokle jok h a r d , , e v e r , n e » * r , no,
m IL
^
P ra C “ " “
-
°
” ''m ”
«“
* " • "
“
9
le d I » ™
'L T " 9 ° * T T i * * ' N i9 d » " ie d “ d “ l * > I * » . p ra w d o ? hQS n° m o n e y ' d o e s h e ? - Jim nie m a pieniędzy, czyż nie?
Jeśli w zdaniu głó w n ym w ystępuje zaim ek n ie o kre ślo n y ( s o m e b o d y w q u e stio n ta g jest t h e y : N o b o d y like s w in te r, d o they® - N ik t nio i.,U;
u
u
,
• l- m
a n y b o d y , n o b o d y ), zaim kiem
■
S o m e b o d y should te ll him th e truth, s h o u ld n 't t h e y ? y
Ktoś pow inien pow iedzieć m u praw dę , czyż nie?
ĆWICZENIA D o p is z question tags d o p o n iż s z y c h z d a ń : a . T o m studies a t u n iv e r s ity ,........................................................................................? b. M a ry w o rk e d as a te a c h e r fo r 3 0 y e a r s , ........................................................................................ ? c. Y o u r n a m e is B o b , ........................................................................................ ? d . J im 's pa re n ts live in L e e d s ,........................................................................................ ? e. Y ou have never p la ye d this g a m e , ...................................................................................... ? f.
W e sh o u ld h e lp g ra n d m a w ith the s h o p p in g ,.........................................................................................?
g. Jim was w a tc h in g T V , ........................................................................................ ? h. They w ill g o skiin g next w e e k , ...................................................................................... ? i.
T o m is a real fo o tb a ll f a n , ........................................................................................?
¡.
Betty ha d a n a c c id e n t y e s te rd a y ,........................................................................................ ?
k. I ca n trust y o u , ........................................................................................? I.
I a m the prettiest g irl yo u k n o w , ........................................................................................ ?
D o p is z question tags d o p o n iż s z y c h z d a ń : a. Steve d o e s n 't e a t m e a t , ........................................................................................? b. It d id n 't ra in y e s te rd a y ,....................................................................................... ? c. I am n o t a c o w a r d , ........................................................................................? d. Y ou a re n 't s c a r e d ,........................................................................................? e. The students d id n 't pass the e x a m ,...................................................................................... ? f.
Y o u r parents d o n 't like y o u r b o y fr ie n d ,...................................................................................... ?
g. N o b o d y knew the a n s w e r ,...................................................................................... ? h. W e w o n 't g o on h o lid a y this y e a r , ...................................................................................... ? i.
They d o n 't have a c o m p u te r ,........................................................................................■?
j.
It is n 't w a rm t o d a y , ........................................................................................?
k. Sally never s m ile s ,........................................................................................? I.
W e d o n 't have m uch t i m e , ...................................................................................... ?
P o łq c z c z ę ś c i z d a ń : 1. Sally is a v e g e ta ria n ,
a . do es she?
2 . S o m e b o d y w ill h e lp yo u ,
b. a re n 't 1?
3 . W e have n o th in g to lose ,
c. w o n 't they?
4 . H e is lo o k in g fo r a n e w jo b ,
d. d o 1?
5. You love yo u r n e w jo b ,
e. isn't he?
6. M u m d o e s n 't use the c o m p u te r,
f.
1 never d rin k c o ffe e , 8. 1 a m re sp o n sib le a n d
g. d o we?
/
w e ll o rg a n is e d ,
is n 't she?
h. d o n 't you?
UA l 7 n r h o w o n a jest s tru k tu ro z d a n ia o z n a jm u jq c e g o . W norm alnych P ytania typu „e c h o " to p y ta n ia , w ory , e c h o " fr a g m e n t / s ło w o , o k tó r e p y ta m y , zastąpione p y ta n ia c h stosuje się szyk P ^ e s ta w n f p jest o d p o w ie d n im z a im k ie m p yta |n ym lu b p
s to s o w a n y m w p y ta n ia c h . C h a ra k te ry s ty c z n a dla y
pytań „ e c h o " jest ro sn ą ca in to n a c ja . O to przykła d y: I a m g o in g to A f r i c a . - J a d ę d o A fryki. Y o u a r e g o in g w h e r e ?! - G d z ie je d zie sz? !
T h e d e a d lin e is t o m o r r o w . - T e rm in u p ły w a ju tro . T h e d e a d lin e is w h e n ?! - K ie d y u p ły w a te rm in ? !
I w a n t to h a v e a t a t t o o . - C h c ę s o b ie z ro b ić ta tu a ż . Y o u w a n t to d o w h a t ?! - C o chcesz z ro b ić ? !
N o rm a ln e p yta n ia brzm ia łyb y: W h e r e a r e y o u g o in g ? W h e n is th e d e a d lin e ?
Pytania
„e c h o " zastosujem y, a b y w yra zić
n ie d o w ie rz a n ie ,
z d z iw ie n ie
u s ły s z a n ą
in fo r m a c ją
lub gdy
nie usłyszeliśm y jej d o k ła d n ie i c h c e m y d o p y ta ć . M o ż e m y też z a k w e s tio n o w a ć c a łe z d a n ie , nie tylko p o szcze g ó ln ą część, z m ie n ia ją c ty lk o in to n a c ję . I w a n t to m o v e to C h in a . - C h c ę p rz e p ro w a d z ić się d o C h in . Y o u w a n t to m o v e to C h in a ? ! - C hcesz się p rz e p ro w a d z ić d o C h in ? ! ( in to n a c ja ro s n ą c a )
ĆWICZENIA Z a d a j p y ta n ia „ e c h o " d o p o n iż s z y c h z d a ń : a. M a rk p ro p o s e d to m ę b. I w a n t to buy g_.cqr. c. The pa rty is on Friday. d. W e 're m o v in g to W r o c ła w . e. I'm le a rn in g J a p ą n ^ g . f.
Jim b ro ke his le g .
g. Jake loves chess. h. W e 'll m e et o L the bus sto p I.
O u r boss has fire d M a g g ig .
i-
Steve singsJn g_ęhoir.
k. I w a n t to sell m v u a r. *■ G r e 9 sh o u ld g o to the
16. IN N E
Z D A N IA
PODRZĘDNE
] 6 . 13. So do I, Neither do I___________________ K o n stru kcja so / n e it h e r r-
czasownik posiłkowy
+
podmiot słu ży
d o p o tw ie rd z e n ia lu b z a p rz e c z e n ia
in fo rm acji ze z d a n ia g łó w n e g o . P o d m io t w tej k o n stru k c ji m u si być inny niż w z d a n iu k o m e n to w a n y m . C za so w n ik p o siłk o w y o d p o w ia d a c z a s o w i u żytem u w z d a n iu g łó w n y m i p o d m io to w i w k o m e n ta rz u . Tym i cza so w n ik a m i s ą z a z w y c z a j d o , d o e s , d id , fo rm y c z a s o w n ik a „ b y ć " o ra z c z a so w n ik i m o d a ln e .
■
So + c z a s o w n ik p o s iłk o w y - f p o d m io t u żyw a się d la z d a ń tw ie rd z ą c y c h : M a r y like s C la s s ic a l m u s ic .
So d o e s B e tty . -
M a ry lub i muzykę klasyczną. Betty też. (użyto
d o e s poniew aż w z d a n iu g łó w n y m w ystępuje czas P r e s e n t S im p le , a w kom enta rzu w ystępuje
she
= Betty, czyli trzecia o s o b a liczby pojedynczej)
Tom is a g r e a t f o o t b a ll p la y e r . S o a m I. - T o m jest św ietnym piłkarzem . Ja też. (w zda niu głó w n ym użyty jest czasow nik „b y ć " w czasie teraźniejszym , w ięc kon ieczna jest fo rm a dla za im ka I)
M y n e ig h b o u rs h a v e b o u g h t a h o u s e . So h a v e m y p a re n ts .
M o i sąsiedzi kup ili d o m . M o i rodzice
też. Tom w a s la te . S o w a s G e o r g e . - T o m się spóźnił. G e o rg e też.
Alice can ride a horse. S o c a n I.
A lic e u m ie jeździć k o n n o . Ja też.
N e it h e r -f c z a s o w n ik p o s iłk o w y + p o d m io t używa się d o k o m e n to w a n ia przeczeń: M a r y d o e s n 't lik e C la s s ic a l m u s ic . N e it h e r d o e s B e tty . - M a ry nie lub i muzyki klasycznej. Betty też nie. Tom is n 't a g r e a t f o o t b a ll p la y e r . N e ith e r a m I. - T o m nie jest do b rym p iłk a rz e m . Ja też nie. M y n e ig h b o u rs d i d n 't b u y a h o u s e . N e it h e r d id m y p a re n ts . - M o i sąsiedzi nie k u p ili d o m u . M o i rodzice też nie. Tom w a s n 't la te . N e it h e r w a s G e o r g e . - T o m się nie sp ó źn ił. G e o rg e też nie. A lic e c a n 't r id e a h o rs e . N e it h e r c a n I. - A lic e nie u m ie jeździć k o n n o . Ja też nie.
34
Z9 ó d ż *
ze z d a n ia m i, p z y w o fe c p o d m io « , w n a w ia . a c h :
a . Kelly loves sweets. (Jenny) b. Ben likes h o rro r film s, (we) c. M y do d con play the gu itar, (my brother) d. Suzy w en t to the dentist. (Bob an d Sally) e. Y our house is b e a u tifu l, (o u r house) f.
M u m is c le a n in g the kitche n, (aunt Betty)
g . I have been to Paris a few tim es. (John) h. Y ou should be m o re p o lite . (Billy) i.
C hris is very tire d . (I)
j.
D od fo rg o t a b o u t m u m 's birthday. (I)
..............................
Z g ó d ź się z e z d a n ia m i, u i y w a jq c p o d m io tu w n a w ia s a c h a. Tom d o e s n 't hate h o rro r m ovies. (Luke)
..............................
b. They d id n 't pass the exam , (we)
..............................
c. Jenny w a sn 't ready to leave. (Kate)
..............................
d. I d id n 't co m e to the lectu re, (my friends)
..............................
e. M y m um d o e s n 't w o rk in a bank, (my da d)
..............................
f.
..............................
I h a v e n 't eaten snails before, (we)
g. Kate isn't g o in g to Jim 's party. (I)
..............................
h. Tom s h o u ld n 't sm oke th a t m uch, (you)
..............................
i.
O u r neighb ours d o n 't have a d o g . (we)
..............................
j.
I d o n 't have tim e to rest, (my husband)
..............................
P rz e tłu m a c z n a ję z y k a n g ie ls k i: a. Jim spóźnił się na e g za m in . Ja też.
b. N ie chcę iść d o kin a . Tina też nie.
c. N ie um iem pływ ać. M o ja siostra też nie.
d. N ie w idzieliśm y te g o film u . N asi z n a io m i też nie .
e. M o ja b a b cia m ieszka na wsi. M y też.
f.
M ó j mąz me lub i chińskiej kuchni. Ja też nie
g. Jenny jest w e g e ta ria n ką . Jej rodzice też.
h. Tom nie pow m ien b a w ić się z a p a łk a m i. Ty też nie.
350
d lo p o c z ą tk u ją c y c h i z a a w a n s o w a n y c h
16. IN N E
Z D A N IA
PODRZĘDNE
16.14. Inwersja czasownika__________________ Niektóre p rzysłó w ki i w y r a ż e n ia , które p o ja w ia ją się n a początku a n g ie lskie g o zd a n ia , w y m a g a ją inwersji o rzeczenia. O z n a c z a to , że ¿aanie przybiera w tedy szyk p yta n ia . Jego znaczenie pozostaje je d n a k bez zmian. In w e rsję sto su je się tylko d la p o d k re ś le n ia p e w neg o fa k tu , g łó w n ie w języku fo rm a ln y m lub d o d odania d ra m a ty z m u op isyw a n e j sytu a cji. O to przykład:
He h a r d ly e v e r d rin k s c o ffe e . - O n p ra w ie n ig dy nie pije kawy. (szyk norm alny)
Po przestawieniu przysłów ka na p o czą te k zd a n ia , orzeczenie przybiera fo rm ę p yta n ia , w ta k im sam ym czasie, w jakim w ystępuje w zd a n iu w yjściow ym
(Present Simple):
H a rd ly e v e r d o e s h e d r in k c o ffe e . — O n praw ie nigdy nie p ije kawy.
Tworząc zdania z inw ersją, należy p a m ię ta ć o użyciu o d p o w ie d n ie g o d la d a n e g o czasu czasow nika posiłkow ego, jeśli jest konieczny, i o użyciu po d sta w o w e j fo rm y czasow nika g łó w n e g o .
Inne przykłady: I se ld o m w a tc h TV. - Rzadko o g lą d a m telew izję. S e ld o m d o I w a tc h TV .
^ T o m m a n a g e d to p a ss th is te s t o n ly b y c h a n c e . - Tom ow i u d a ło się zdać ten test jed ynie dzięki B przypadkow i. O n ly b y ch a n ce d id T o m m a n a g e to p a ss th e test.
I w ill n e v e r g o o u t w ith th a t b o y . - N ig d y nie u m ó w ię się z tym c h ło p a k ie m . N e v e r w ill I g o o u t w ith th a t b o y .
Jeśli zdanie wyjściowe jest zło żo n e , n a p o cząte k przestaw ia się c a łe zdanie po drzę dne , a nie tylko sam przysłówek / wyrażenie / s p ó jn ik : Tom w e n t to a c lu b o n ly w h e n his p a re n ts h a d a g r e e d . - Tom po szedł d o klu b u , d o p ie ro gdy zgodzili się na to je g o rodzice. O n ly w h e n his p a re n ts h a d a g r e e d , d id T o m g o to a c lu b .
Przysłówki i w yrażenia w y m o g a jq c e in w e rsji m a ją zazwyczaj w ydźw ięk negatyw ny lu b restrykcyjny. M o żna je p o g ru p o w a ć w n a stę p u ją cy sp o só b :
■
czasowe:
rarely, seldom, never:
N e v e r h a v e I h e a r d such a s tu p id jo k e . - N ig d y nie słyszałem tak g łu p ie g o d o w c ip u . R a re ly a r e th e re s u lts so p o o r . - Rzadko kiedy w yniki są ta k ie kiepskie.
czasowe:
s c a r c e ly
u „ „n ... w h e n , n o
h a r d ly
s o o n e r ... t h a n sooner
nz
-
z a z w y c z o i u ż y w a n e z czasem
°<~- - g* * k° -
kto ś z a p u k a ł d o drzw i.
.
_
oni, +
w yra że n ie
/
z d a n ie p o d a n e c z a s ó w ,,
o n l, b , (!# 0
d z ig k i).
O n ly w h e n I le ft .h e a p o r t m , n l d id I r o m . m b e r I h o d le f t th e T V o n . -
no. o n l, ... bo,
D o p ie r o g d , w p zta n ,
z m ie szka n ia , p rz y p o m n ia ła m s o b ie , że z o s ta w iła m w łą c z o n y te le w iz o r. O n ly a ft e r y e a r s o f m a r r ia g e d id I r e a liz e I w a s n 't h a p p y . - D o p ie r o p o w ie lu la ta c h małżeństwo z d a ła m so b ie sp ra w ę , że n ie b y ła m szczęśliwa. N o t o n ly d id w e h a v e fin a n c ia l p r o b le m s , b u t w e a ls o h a d t o c o p e w i t h g r a n d m a s illness. - M ie liś m y nie tylko p ro b le m y fin a n s o w e , a le m u s ie liś m y też p o ra d z ić s o b ie z c h o r o b ą b a b c i. O n ly n o w a m I s u re w h o is m y r e a l fr ie n d . - D o p ie ro te ra z je ste m p e w n a , k to je s t m o im prawdziwym p rzyja cie le m .
■
ilo ś c io w e :
little, few:
L ittle d o y o u k n o w a b o u t m y p e r s o n a l life ! - M a ło w iesz o m o im życiu o s o b is ty m ! F e w w e r e th e p e o p le w h o k n e w h im w e ll. - N ie w ie le b y ło o s ó b , k tó re z n a ły g o d o b rz e .
■
so
4- p rzym io tn ik /
such
+ rze czow nik, g d y g łó w n y m c z a s o w n ik ie m jest „ b y ć " :
S o t e r r ib le w a s th e n e w s t h a t M a r y fa in t e d . - W ia d o m o ś c i b y ły ta k s tra s z n e , że M a ry zem dlała. S u c h w a s th e e a r th q u a k e t h a t m a n y to w n s w e r e d e s t r o y e d . — T rzę sie n ie z ie m i b y ło ta k ie , że wiele m ia s t zo s ta ło zniszczonych.
■
under no circumstances (w ża d n ym w y p a d k u ), on no account ( p o d ż a d n y m pozorem), at no time (nigdy), on no condition (p o d ż a d n y m w a ru n k ie m ), not until ( d o p ó k i nie): O n n o c o n d itio n w
e n d y o u th e m o n e y . - Pod ż a d n y m w a ru n k ie m n ie p o ż y c z ę ci pieniędzy.
O n n o a c c o u n t s h o u ld y o u o p e n th e d o o r . - Pod ż a d n y m p o z o re m n ie p o w in n a ś o tw ie ra ć tych drzw i. N o . „ M i l I e n te r e d r n , (lo t, d id I r e o lls e I w o s b e in g f o l l o w e d . - D o p P k i n ie w e s z ła m d o mieszkonie, m e za u w a żyła m , że ktoś m n ie śledził.
X
to
r Z
o
t“
” “ :
;
‘ d o n i° ch
^
* * » • » ■ *> -
• *
hovo k" ° wn ■ * - ihis t i o d I b e e n a t th e m e e tin g , I w o u ld h a v e k n o w n a b o u t t h k If y o u s h o u ld see th e c h a ir m a n żeby za d zw o n ił d o p a n a Lee.
a s k h im łn
II k * °
P r ° b le m . f
S h o u ld y o u see th e ch a ir m a n , a s |< h im to c a || M r Le e
~ Jeśli sPO*kasz p re z e s a , pow iedz mU'
16. IN N E
Z D A N IA
PODRZĘDNE
ĆWICZENIA W ybierz prawidłowq opcję: o. Fg w / Little d id the fa m ily kn o w a b o u t his dishonest actions. b. H g r d W - Q n l y had we left w hen the ph one rang. c. N o t o n ly / N e v e r have we seen such a b lo o d y accident. d. U n d e r n o c irc u m s ta n c e s / In n o c irc u m s ta n c e s sho uld you reveal con fiden tial in fo rm a tio n . e.
O n ly
/ N o t o n ly was he b a n k ru p t, but also m iserable a n d lonely.
f.
O n ly
/ N o t o n ly a fte r the vo tin g did the ca n d id a te reveal his true intentions.
9
S uch
/ So dishonest was the article that the jou rna list ha d to resign.
h.
S uch / So was the show th a t the a u dien ce left the theatre.
P rz e k s z ta łć z d a n ia , z a c z y n a jq c o d p o d a n y c h w y r a ż e ń : a
The discussion was so vivid th a t we c o u ld n 't calm d o w n . So ....
b. The tension was so g reat th a t n o bod y said a w ord. Such .... c. I have seldom heard such kin d words. Seldom .... d. As soon as I entered the ro o m , I noticed there had been a burglary. N o s o o n e r.... e. The country was in a crisis, n o t only a fin a n cia l one, b u t also a p o litica l one. N o t o n ly f.
....
You c a n 't show these docum e nts to anybody no m atter w hat. U nd er no circum stances ....
g. If we had know n a b o u t his past, we w o u ld n 't
have h ire d him . H ad ....
h. The p o lice knew little a b o u t the scope o f that fishy business.Little ....
U z u p e łn ij z d a n ia p r a w id ło w q fo r m q c z a s o w n ik ó w : a. O n ly when I returned h o m e , (I, n o tic e )............................................... I had left my p h o n e a t w ork. b. Rarely (it, h a p p e n ) c . N o soo ner (the b o o k, p u b lis h )
d. S hou ld (you, s p e a k )
th a t o w o m a n proposes to a man .............................. than it becam e a bestseller. to M s B row n, please tell her to c o m e to my office.
e
U n d e r n o circum stances (be, you, lend) ............................................... m oney to Jerry.
f.
N o t o n ly (I, b e ) ...............................................late fo r w ork b u t I also lost my w allet.
g
O n ly after he spoke to his boss (he, d e c id e ) ................................................ to stay on at his o ld job.
h
N o t until I ha d g o t o n the bus (I, re a liz e )............................................... my ticket was in va lid .
5
1. P rz e d im k i a. O K , b . the ra d io , c. a u n ifo rm , d . the H ague, e. to c h u rc h , 1 a . th e , b. a , c. the, d . a , e. the# f. th e , g . a n , h. th e , i. the, j. a , k. th e , I. a n , m. a , n. the, o . th e , p . a n , q . a , r. the, s. a n t. the,
f. O K , g. to A sia, h. re turn ed hom e, i. O K , ¡ . f o r d in n e r, k. all night, I. in bed, m . the
a . a# b . a , c. b, d . a , e. b, f. b, g . a , h. b
6 a . m o o s e , b . sheep, c. oxen, d . wolves# e . g e ese, f. carp,
D em ocrats, n. O K
g . s a lm o n , h . m ice
u . the
2, R z e c z o w n ik i
2
7 R z e c z o w n ik i p o lic z a ln e : kilo,
a . th e , b. a, c. an, d . a, e. the,
species, serie s, ba rra cks, sheep,
f. th e , g . the, h. a , i. the, j. a,
1
k. th e , I. th e , m. the, n. a
a . keys,
b.
heroes, c. w atch es,
c h ild , fo o t, d o z e n , governm ent,
d . wives, e. safes, f. ra d io s ,
louse
3
g . halves, h. desks, i. brushes,
R z e c z o w n ik i n ie p o lic z a ln e :
a . a , b. the, c. the / the, d . a,
j.
rice , b illia rd s , cheese, politics,
e. the, f. a, g. a, h. the, i. the,
m. kisses
stories, k. tom ato es, I. p h o to s,
w o o d , m ilk , p a tie n c e , weather, the best, ra b ie s
j. a / an
2 8
4
a . oxen,
a . a , b. a, c. b, d. a, e. b, f. a,
d . sheep, e. m ice, f. species,
a . m easles, b . flo u r, c. money,
g. b, h. a, i. b, j. a
g . series, h. c h ild re n , i. w o m e n ,
d . frie n d s h ip , e . Linguistics,
j.
f. d a rts , g . th e best, h. furniture,
5
b.
teeth, c. m e n,
geese, k. salm o n, I. fee t,
m. deer
i. e q u ip m e n t, j. ad vice
3
9
a . a , b. b, c. a, d . a, e. b, f. a, g . b, h. b, i. a, j. a, k. b, I. a
a. boxes,
6
b.
species, c. ¡udges,
a . in the m iddle, b . in the sky,
d . heroes, e. parties, f. Ja p ane se, g . a , h . b, i. a , j. a g. teeth, h. sheep, i. thieves,
c. a t the end, d . during the
j.
days
10
w eek, e. once a week, f. prison, g . the prison, h. all night, i. on ho lid ay, j. by plane, k. on TV, I. d u rin g the night
1. c, 2 . d , 3 . f, 4 . g , 5 . i# 6. h,
4
7 . j,
his music videos,
b.
England had
turkeys for ou r Christmas dinner.
a . the, b. the, c. a, d . the, e. Ihe, f. on, g. The, h. a / a, ¡. tbe, j. a, k. the, I. the / the, m. a / a / the, n. the
8.
e, 9 . b , 1 0 . a
a . This director go t awards for
colonies in Africa, c. We bought
7
11 1. c, 2 . e, 3 . g , 4 . j, 5 . h, 7 . f,
8.
6. a,
d, 9 . b, 10. i
d. We need shelves for o u r books. e. These teeth have to be pulled out. f. Sheep provide w o o l g. |n our group there are two Swiss and »wo Japanese, h. There are wolves and deer in the zoo. j. p|ease b 'wo loaves ot bread, ore alraid ol mice.
354
a . a , b . b, c. a , d . a , e. b, f. b,
die. p o c z q tku iq cych i W aw a n so w a n ych
j.
C hildren
12 a. diagnoses, b . stimuli, c.
c o rp o ra ,
d . a q u a ria , e. bacteria, f. c u rric u la , g . analyses, h. crises, i. theses, j. phenom ena# k. bases, I. c rite ria
KLUCZ
13
bland reds of people attended
D O Ć W IC Z E Ń
3. C z a s o w n ik i
q. grown-ups, b. w om en
the funeral o f the fam ous writer
doctors, c. m others-in-law ,
i. This piece o f music was written
d postmen, e. passers-by,
1
in the 1 9 * century, j. M um ps
a. b, b . a, c. b, d . a, e. b, f. b,
f, brothers-in-law, g . breakdow ns,
isn 't a dangerous disease, k. This
g. a, h. b, i. a, j. b, k. b, I. a
h. take-offs, i. fo rget-m e-nots,
illness is caused by bacteria from
j. pocket-knives, k.
w ater. I. These photos sho w war
2
|. menservants
heroes from the 1940s.
a. I d o n 't like jazz. b . My m other
14 a. analyses, b. ap p le trees,
18
have a w onderful summer.
a. girl, b . wife, c. bitch, d . mother,
d . Peter doesn't w ork in a bank.
c. passers-by, d . p h e n o m e n a ,
e. aunt, f. queen, g. waitress,
e. It did n 't rain a ll day. f. This
e. curricula, f. grow n-u ps,
h. empress, i. heroine, j. landlady,
bag doesn't belong to M ary.
g. criteria, h. breakdow ns,
k. fem ale soldier
g . We d o n 't ploy tennis very well.
a p p le trees,
doesn't like horses, c. W e d id n 't
i. bacteria, j. pocket knives
h. James d id n 't break his leg
19
on holiday, i. This soup doesn't
15
a . m an, b . son, c. stallion,
smell delicious, j. M ike doesn't
a. outskirts, b. thanks, c. brains,
d . prince, e. heir, f. a cto r,
do his hom ew ork after school,
g . g ra nd fath er, h. b rid eg roo m ,
k. W e d id n 't d o o u r shopping at
i. po lice m an , j. ram , k. bull
the m arket yesterday. I. James
d. remains,
e. glasses,
f. handcuffs,
g. scales, h. customs, i. scissors,
d id n 't buy a new house.
j. premises
20 16
a . she, b. it, c. he, d . he, e. he,
3
a. cattle are, b. O K , c. police
f. she, g . she
a . Does M ary like coffee? b . Did you win the lotlery? c. D o you
have, d. These clothes are, e. dozen, f. draughts is, g . The
21
have a younger brother? d. Do
US is, h. Is $ 5 0 0 , i. Iron, j. O K ,
a . Tom 's house, b . my parents'
they work in a big com pany?
k. These statistics show , I. thanks
house, c. Tom and M ary's
e. Does Peter sm oke a lot?
were
house, d . d o c to r M ille r's house,
f. Did you have a go od time at
e . James's house / Jam es'
the concert? g . Does M ark do
•17
house, f. my brother's friend's
a lot of sports?
0
house, g . my sister-in-law 's
your shopping yesterday? i. Does
dishonest people, b. There are
house, h. the Browns' house,
it rain a lot in Seattle? j. Did
two indexes at the end o f the
i. kids' toys, j. James and
they build a new hotel in the city
book, one in Polish an d one in
M o n ic a 's toys
Politics is lu ll o f c o rru p t an d
- 1 if ! A m P 1
best means of keeping fit.
22
d* Helpless passers-by co u ld o n ly
a . side, b. b o tto m , c. top,
stare at the injured m an. e. The
d. m id d le , e. end, f. b e ginn ing,
young, nowadays, have m ore
g . purpose, h. back
He gave me two pieces of advice: first second
have som e rest,
take som e vitam ins
9- f he outskirts o f o u r tow n are quiet and full of green parks.
you d o
centre? k. Does Jone like French movies? I. D oes your m um d o
English, c. D oing sports is the
opportunities than their parents.
h. Did
the laundry twice a week?
4 a. did, b. does, c. does, d . did,
e. does, f. d o , g. do, i. did , j. do
h. does,
W IE LK A GRAMA TYK A JĘZYKA A N G IE LS K IE G O
Tom yesterday, k. Pam a n d Jo h n a . Don't close the window!
w eren't a very happy co u p le .
b . Don't go there! c. D on't eat
I. My g rand father w asn 't in the
your breakfast! d. Don't do your
navy.
hom ework! e. Don't turn off the
i. ho s, j. h a s, k. h a v e , I. had,
f* 9
m. h a v e , n. has
15 a . Jo h n h asn 't g o t a fast cor. b. Betty d o esn 't h a ve a beautiful
TV! f. Don't invite him to our
10
party! g. Don't feed the dog!
a. Are you a d o ctor? b. W ere
silk d re ss, c . M y neighbour's
the kids in the zoo ye s \e rd o ^
ch ild re n h a ve n 't got a place to
h . Don't play the piano!
•if
B
c. Is Tom Ja n e 's h u sb an d ?
p lay. d . W e d o n 't hove a lot
d. W as it very cold last w inter?
of free tim e. e. W e didn't have
a . I really did not do it b. I do
e. W as Billy an acto r w hen he
b re a kfast in the m orning, f. Peter
know the answ erl c. Jim did ca ll
w as young? f. W ere there m any
d id n 't h a ve a g re a t time on the
me! d. I really do not like him !
people at the p e rfo rm an ce?
trip. g . M y m o th e r h asn 't got lots
e. W e really did not see anything!
g. Are Jim and Sally in love with
of free tim e. h. T h e Browns don't
f. I actually do have a few
each other? h. Is M r P arke r your
h ave beau tifu l w o o lle n carpets
questions g. He really did seem
M aths teach er? I. W a s Biology
in their flat. i. Y o u didn't have
a little nervous, h. I do not w ant
your favourite school su bject?
a w onderful h o lid a y last year,
rtJWiSU
to take part in this!
j. Are they both your friends from
j. I h a ve n 't got tim e to help you.
¿agom
is?o
school? k. Is there any milk left
a. is, b. are, c. are, d. are, e. am ,
in the fridge? I. A re you a big
16
football fan?
a . Have you g o t any brothers
X
o r sisters? b . Has she got any
i-wng. raffle, *
f. a re , g. is, h . a m , i. a re , j. are, k . A re, I. is, m. a re , n . is, O. is,
11
anim als at home?
p. is
a. Were they happy to see you?
c. D o you have time to visit your
b. Was John working in the
grandparents? d . Did you have
8
garden? c. Is M ount Everest the
lunch with your boss?
a. was, b. was, c. were, d. -was,
highest mountain in the world?
e. Does Paul have many friends?
It
e. were, f. was, g. were, h. was,
d. Is Tom responsible fo r this
f. Did they have a good time at
! «,b.
i. was, j. was, k. was, I. was,
project? e. Is this your new shirt?
the annniversary party? g. Does
m. were, n. were, o. was, p. was
f. Are there 25 people in your
anyone have any questions?
company? g. Are these paintings
h. W hen do you have your next
from the 16* century? h. Wos
visit at the dentist's? i. Did Jane
this film directed by Spielberg?
have her exam yesterday?
a. This watch isn't very expensive, b. It wasn't very sunny
j. Does M r Jones have his own
yesterday, c. Tom and Jane
12
weren't in Spain in June. d . I am
a. will be, b. was, c. are, d. was,
not very pleased with my job.
e. is, f. were, g. is, h. has been
e. Jim and Paul aren't High
com pany?
many people in the streets today,
a. hos, b. have, c. have, d. have, a cup of tea, e. have fun, f. Hove e. has, f. have, g. has, h. has, a shower, g. have a cigarette, i. have, ¡. have, k. has, I. has h. lias (had) difficulty, i. had
a very important conferenc e i. M r Jones isn't the besl
14
candidate for this position,
a. had, b. has, c. had, d. have,
j. I wasn't very happy to see
e. has, f. hove, g. had. h. had.
d la początkujących « zauwnnsowanyrh
n
l% on
a. have a parly, b. have breakfast,
13
out of all of us. h. This isn't
:v
17
School students, f. There aren't g. Billy isn't the most responsible
d.
c. had an accident, d. have
a baby, j. have a look, k. Have a rest, I. have lunch
v >
>
I'll slay here fo r only one night, 'C
b.does. c. have, d. is,
* w * 8, f . «. 9- ho*. h ' did' iJido't/wos, ¡.has, k. haven't,
V*
01« !did" V *S
i
‘"""•« H i,' t, ^ 155 fiBr. Oct.. ollen GJrpsj ’W
oykßt^?
!0h*ij yp
(.doesn't
h. He tried to make an excuse for his absence, but nobody
drink this milk, it's gone off I -1 need to look into this motter,
believed him.
I'll coll you bock. g . He didn't come to the meeting, he just
23
•19 a |'m having cable TV installed
cried day and night, e . Don't
made up some stupid excuse
a . co m e a lo n g , b . run out of,
h . Can you see me off at the
c . put o n , d . getting o n , e . broke
station? j. Jim will give you all
tomorrow, b. I had my tooth
into, f. lurn o n, g . turn dow n,
the money back tomorrow, I'll
removed yesterday, c . Julia is
h . did up, i. get you dow n,
see to it. j. How do you get by on
having / is going to have her
j. a re all looking forw ard,
only one salary?
heir cut tomorrow, d . Have you
k . turned up, I. fall out
28
nod the cor repaired? e. We will have the packages delivered
24
a . going, b. wanting, c. to
•omorrow. f. We are having the
a . a , b . b, c . a , d . b, e . a , f. b,
tell, d . to apologise, e. lying,
lawn mowed, g. You should
g . a , h . b, i. b, j. b
f. commuting, g . to buy, h. to
hove your suit cleaned, h . W hen
convince, i. to think, j. delaying,
are you going to have the TV
25
k . to help, I. lo finish, m. cutting
fixed?
a . Little Billy takes after his mum.
/ putting, n. to be, o. listening
b . You have to check out at 12
ortf bfofcei
20
o 'c lo c k , c . I'm sorry I'm late, but
29
5 she go>«r1
a. making, b . do, c . makes,
som ething cam e up. d . I hate
a . b, b . a, c . a, d . b, e . b, f. b,
3
d. mode, e. make, f. make,
co o kin g , I usually eat out.
g . a, h. b, i. b, j. a
timetctfsrc/
g. do, h. do, ¡. makes, j. does,
e.
L W * » h i*
b moke, I. do
the b o o k, but he m an ag ed to
30
get a w a y with it. f. P lease don't
1. c, 2 . f, 3. g, 4 . h, 5. e,
21
interrupt m e, I just w ant to go on
7 .a ,
,aao«l'r t*
a- OK, b. to make fun, c . d o in g
with my w ork. g . I need to look
ypom? 9 ^
my i°b, d. OK, e. make an
it up in a dictio nary, h . I ran into
31
o p tio n , f. OK, g. made an
Bo b at the post office.
a . to inform, b. breaking up,
°opointment, h . making any
¡.T h e factory is taking on 2 0
c . to relax, d . taking, e . to call,
Dfogress, i. OK
new w orkers next m onth, j. Every
f. seeing, g . seeing, h. to pick
month I m an ag e to put aside
up, i. yelling, j.
boss« w e m o n f^
* * * * * u ho*ii»/ 'ai
ho*
nS-v
*22
1
he police, b . Let's m ake
C ,/e m°de quite a profit by
7 . g, 8 . b
0^1
go an d ploy fo o tb a ll,
^--eonst are doing re se a rch ^ Torn m ode
«*
^
us m,stake an d now he
- »*roblems at work g. I d o n 't
fc m ote much tro u b le .
»0 have
shopping b. I avoid meeting my ex-girlfriend, I'm considering moving to another town. c . I love
r 3 our old house, d . You e
9 . d, 10. j
a . I hate doing / to do Christm as
26 1. e , 2 . h , 3 . f, 4 . c , 5 . 0 , 6- d ,
ykJ hrst do your hom ework
8. b,
to cook, but my mum doesn't let
•27 a . D o up your ja ck e t, it's very co ld . b. A co lle ag u e invited me to the c in e m a , but I turned him down c . Sally q uickly got over that nasty cold d. When her boyfriend broke up with her, Betty
me enter the kitchen, d. I can't wait to go to the mountains / I'm looking forward »0 going to the m ountains e. It's no use getting him a present, he won't buy you anything after oil. f. He advised
dlo p o c i q r k *fccycK t iuu~on»ow anych
« M icW pj
6. i,
•32
my duty and
a r,ner and watch a movie
A& b* 1
a few pounds
0 ' ^Gve to do 0
Everybody knows he stole
357
M A « « "« *
JĘZYKA
A N O '» — a s the p re vio u s o n e . g. | Qm
me to get 0 diet book fo r my mother-in-law, but I'm afraid she „¡II b e furious with me. g. I don t mind helping him, he can count
on me. h. I would prefer to leave town during Christm as rather thon sloy at home and watch TV.
a. the youngest, b . the thinnest, C. Ihe easiest, d. the oldest, e . the dirtiest, f. »be mosl
presents. ¡- He denied eating the cake, but everybody knew it was him.
4. Przymiotnik 1 a. prettier, b. larger, c. more comfortable, d. happier, e. faster,
h.
th e m o s l
beau tifu l, i. »be
highest, j. the m ost difficult,
k. the safest, I. the most boring
co u n try I'v e e ver visited.
10 a . sm a ll b la c k leather bag, b . a pretty pink woollen scarf, c . a big n e w m odern house, d . a lo ve ly sm all golden
6 a. the busiest, b. the longest,
b ra c e le t, e. a com fortable
c. the most dangerous, d. the
a n c ie n t red a rm c h a ir, f. an
oldest, e. the most beautiful, f. the
interesting ro m an tic French
largest, g. the sm allest, h. the most
n o v e l, g . a long old American
popular, i • the funniest, j* the tallest
film , h . a big fat black cat
7
11
a. best, b. m ore tolented, c. the
a . a n o ld R u ssian , b. a modern
worst, d. m ore tirin g , e. the m ost
g la s s , c. a n old A m erican,
f. more patient, g. bigger, h. politer po p u lar, f. better, g . h e a lth ie r, h. the w orst, i. m ore m o d e rn , / more polite, i. luckier, ¡. wetter, k. more expensive, I. nicer
h . In d ia is the most beautiful
important, g . »be hottest,
i. I promise to clean the whole flat, if you help me buy a ll the
not a s fit n o w a s I w as before
d . (a) d e lic io u s vegetable, e . a b la c k silk, f. red Itoiian,
¡. the most expensive, k. m ore
g . a big p la stic, h . an ancient
careful, I. the most o rig in a l
p o rc e la in
2 a . younger, b. thinner, c. easier,
8
d. older, e. dirtier, f. more
a. Your house isn't as big
important, g. hotter, h. more
as mine. b. Bob isn't as
beautiful, i. higher, j. more
tall as M ark. c. Fiat isn't
1
difficult, k. safer, I. m ore boring
as fast as Ferrari, d. A fox
a. happ ily, b. fast, c. well,
isn't as dangerous as a lion,
d . publicly, e. carefu lly, f. noisily,
e. September isn't as cold as
g . d a ily , h . slow / slowly, i. long,
December f. Y ou are not as old
j, h e a v ily
3 a. colder, b. more exciting, c . more difficult, d. bigger,
e. cheaper, f. heavier, g. more accurate, h. more popular,
as me. g. Yesterday w asn't as cold as today, h. Economics isn't
2
as interesting as politics.
a . straig h t, b . perfectly, c. loud
i. stronger, j. more dangerous
/ lo u d ly , d . b ad ly, e . weekly,
*9
4 a . the prettiest, b. the largest,
5, P rz y s łó w k i
f. sa d ly , g . terribly, h. early. Steve is my oldest / eldest son
i. seriously, j. firstly
be is the most responsible o f
c. the most comfortable,
a " m* chi|dren b. W e are not as
3
f. the most patient, g, ihe
nch os the Browns, c. This is Ihe
a . c a re fu lly , b. happ'ty»
biggest, h. the politest / the most polite, i. the luckiest,
st mteresting book I've ever read d. The nearest shop wqs
c. su d d e n ly, d . late,
j- the wettest, k. the most expensive. I. the nicest
mUTCh M * r than w e thought
g . b ra v e ly , h . perfectly, * ^0v 1
d. the happiest,
d l°
e. the fastest,
,he same ° 9e as Jake, bis hotel isn't Qs co m fo rta b le
' ,0 °woniovYonych
e. irre sp o n sib ly , f- shortly,
j. b a d ly , k. n icely, I - łar
K LU C Z D O Ć W IC Z E Ń
4
10
a. a, b. a, c. b, d . a , e. a, f. b,
a . exhausted, b. wonderful,
g. b, h. b, i. b, j. b
c. stunning, d. sleepy,
5
© .delicious, f. angry, g . angrily, h. difficult
6. Z a im k i i o k r e s ln ik i
a. alm ost ready, b. quite
1 a. he / it, b. he, c. you, d. she, e. they, f. he, g. she, h. she, i. he
expensive, c. usually have,
•11
d. rather busy, e. fully-devoted,
a . You seem tired Have you had
f. have never slept, g . salty
a bad day at work?
enough, h. too late
b. You look surprised. I told you
2
I was going to have my hair cut.
a. her, b. them, c. him, d. them ,
6
c. This coffee tastes strange.
e. us, f. her, g . him , h . him / her
a. I rarely drink coffee, I prefer
Are you sure the milk was fresh?
/ it, i. you, j. it, k. you, I. them,
tea. b. W ho is that m an over
d. Why is everybody looking
m. us, n. him , o. me
there? c. I usually go to bed
at me strangely? e. You seem
quite early, d. His story is alm ost
sad. Ffave you had a fight with
3
unbelievable, e. Are you old
your boyfriend? f. Y ou're getting
a . a, b. b, c.
enough to buy cigarettes?
m arried on a tropical island?! It
g . b, h. b, i.
f. Paul plays the piano very w ell.
sounds wonderful! g. I'm getting
g . We are always happy to see
hungry. M aybe we should go for
4
you. h. Tom has never been in
lunch? h. Be quiet! I'm listening
a . his, b. our, c. their, d. her,
hospital before.
to the news on the radio.
e. our, f. my, g . your, h. her,
/ she / it, j. they, k. he, I. it, m. it, n. it, o. we
b, b,
d . a, e.
b,
¡. a, k. a, I.
f. a, b
i. our, j. your, k. his, I. its, m. my, n. your, o. their
7
12
a . more carefully, b. less,
a . such, b. such, c. so, d. so,
c. beautifully, d. the worst,
e. so, f. such, g. so, h . so
5 a. mine, b. his, c. hers, d. yours,
e. harder, f. more noisily, g . worse, h. less com fortably
13
e. ours, f. theirs, g . mine,
a . such, b. such, c. so, d. so,
h. hers, i. ours, ¡. hers
8
e. such, f. so, g. such, h. so,
a. less efficiently, b. beautifully,
i. such, j. so, k. such, I. so
6 a. hers, b. her, c. ours, d. our,
c. unfairly, d. m ore seriously, e. well, f. quietly, g . less
•14
e. mine, f. my, g . theirs, h. their,
enthusistically, h. earlier
a . It was so cold last week that
i. yours, j. your
many people didn t leave their 9
houses at all. b. He left so
7
a . M ary draws m ore beautifully
quickly, nobody noticed, c. Mark
a. some, b. any, c. any, d. any,
than Kate. b . I work harder
is such a loyal employee and his
e. some, f. any, g . any, h. some,
boss is constantly dissatisfied,
i. any, j. any, k. some, I. some,
d . I was so tired I fell asleep on
m. some, n. any, o. some
than you. c. He is behaving m ore nervously than me.
d.
The
teacher reocted m ore an grily than I expected, e. You speak French m ore fluently than m e f. This autum n it is raining m ore heavily than last year. g . I know better than you. h. W e live further from the station than you
the bus. o. I did n 't realize it was so late! I'll miss my bus! f. Such
8
people shouldn't keep animals at
a. a, b. a, c. b, d. a, e. a, f. b,
hom e. g. Pete is so talented that
g . b, h. b, i. b. j. b
he could be a fam ous nctoi h. W ith such weather, I d o n 't leel like getting out of bed. dlo poczqlkuiqcych i zaawansowanych
359
9
of tim e, you d o n 't have to hurry.
a. m uch, b . m uch, c. m any,
g. N on e o f M a rk 's friends cam e
d . many, e. many, f. m any,
to pick him up fro m the a irp o rt.
g . m uch, h. many, i. m uch,
h. N o decision has been m ade
j. many, k. m uch, I. m uch,
yet.
20 a. W h o b ro k e his leg? b . W hom / W h o d id you m eet in the park? c. W h ic h dress d o you like the m ost? d . W h o m / W h o did you invite to the w e d d in g ? e. W ho
m. many, n. many
17
sho uld I o sk fo r help w ith my
10
a. some, b. anything, c. you,
French? f. W h o is responsible
a . m any, b . m uch, c. m uch,
d. anybody / anyone, e. somebody
fo r research a n d d e ve lo p m e n t in
d . many, e. m uch, f. m any,
/ someone, f. some, g. anything,
y o u r c o m p a n y ? g . W h o ate my
g . m any, h. m uch, i. m any,
h. anyone, i. everything, j. anybody
c h o c o la te cake ? h. W hose car is
j. much
/ anyone / som ebody / someone
b lo c k in g th e gate?
11
*18
21
a. a, b . b, c. b, d . a, e. a , f. b,
a . They say that it rs easier to
a . eith er, b . b o th , c. neither,
g. a, h. b, i. a, j. b
learn a foreign la n g u a g e w hen
d . n e ith e r, e . b o th , f. either,
you live a b ro a d , b . Everything
g . n e ith e r, h . n e ither
12
changed after his re turn from
a . few, b . little, c. few, d . a little,
A m erica, c. This jo b do esn't
22
e. little, f. a few, g . little, h . few,
require any special q u a lifica tio n s.
a . b, b . a , c. b, d . a , e. b, f. a,
i. a little, j. little
Anyone can ap ply, d . I needed
g . a , h. b
help, but he did n o th in g .
13
e. N o one understands the
23
a. a, b. a, c. a, d . b, e. b, f. b,
d ifficult situation I a m in.
a . N e ith e r m y m u m , n o r my dad
9- b
f. Anyone w ho has visited Indio
knew that my b ro th e r had lost
at least once, know s it's an
his jo b , b . W e w ill e ith e r g o to
14
am azing country, g . You lo o k
the c in e m a , o r invite friends over
a. every, b. each, c. every,
sad. Has anything ha ppe ned ?
a n d w a tch som e DVDs,
d. each, e. every, f. each, g . each
h. S om ebody has left a p a ckage
c. Both M a ry a n d her fiancé
fo r you, but no one knows w ho
Tom d o n 't w a n t a big w edding
it was.
re c e p tio n , d . I have neither
15 a. b, b . b, c. a, d . b, e. a, f. a,
a ca r, n o r a d riv in g licence.
19
e. Y ou w ill e ith e r acce pt this
a. W h o is w ashing the dishes?
#16
p ro m o tio n , o r resign.
b . W hat d id you buy? c. W hat
f. M y sister studies both Biology
a. All o f my friends like to spend
are you lo o kin g for? d. W hose
a n d C hem istry.
their time in an active way.
car is it? e. W hom sho uld we
b. I had to take a taxi, because
invite? f. W h o w ill h e lp you
24
there was no bus. c. M o re an d
prepare the party? g . W h o told
a . each o th e r / on e another,
m ore people are spending their
you my secret? h. W h ic h suitcase
holidays a t the Polish seaside
b . each o th e r / on e another,
is yours?
instead of g o ing ab ro a d .
prefer? j. W h o m / W h o d id you
d. W e have received several
speak to? / To w h o m d id you speak?
g. b, h. b, i. a, j. b
interesting offers fro m ou r business partners, e. W e d o n 't have enough m oney to pay o il ou r loan now. f. W e have plenty
360
i.
W h ich dress d o you
c. myself, d . yourself, o. yourselves, f. him self, g . itself/ h. ourselves
25 a . b, b . o , c. b, d . a, e. b, f. a# g a , h. b
d lo p o a q tk u jq c y c h • *a g w a n *o w û n y c h
K L U C Z D O Ć W IC Z E Ń
26
6
14
a. this, that, b. these, c. this,
a . till, b. after, c. until, d . before,
a . o n , b . to, c . to, d . to, e . (-) /
d. this, e. those, f. these, g . this,
e. during / by, f. by, g . before, h. a t, f. o n , g. to, h. at, i. to, j. in, from , till, i. while, j. by, k. to, I. to, m . (-), to, to, a t, n. to k. before, I. from, till
h.
those, i. these, j. that, k . that,
I. these
15 27
7
a . to, b . at, c. to , d . (-), e . at,
a. Excuse me, is this seat t a k e n ?
a. at, in, b. from, c. by, d . during,
f. at, g. o n , h. to, i. to, in, j. in,
b. That restaurant we went to
e. while, f. before / after, g. till /
k .t o , I. on, to, m . o n , n. at
was very expensive, c. W hich
at, h. since, i. after, j. on, since,
shoes do you like more? These
k. in, I. in, m. for, (-), n. from,
16
o r those? d. Such bravery should
o. after, p. before, q. from, r. at,
a . betw een, b . in sid e , c . next to,
be rewarded, e. Such a w om an
s. in, at, t. in
d . a m o n g , e . ag ain st, f. aro u n d ,
is a treasure, f. Does this red ca r
g. above, h. behind
belong to you? g. W ho is that
8
w om an in the photo? h. I can't
a . a, b. b, c. a, d . b, e. a, f. b,
17
w ear this dress! I look fat.
g. a, h. b, i. a, j. b, k. a, I. a,
a . b, b . a , c . a , d . a , e . b, f. a ,
m. a, n. b
g. b, h. a
9
18
P rzyi m k i
a. O K , b. by / before
6 p.m .,
a . off, b . a lo n g , c . acro ss,
c. in the end, d. every m onth,
d . a ro u n d , e . to w ard s, f. out of,
a . at, b . on, c. on, d. in, e. at,
e. at the age, f. O K , g. month
g. through, h. post
f. in, g . at, h. at, i. on, j. at
from now, h. since I was five,
♦19
i. at the very end, j. O K
2
a . Stop w alking a ro u n d the
a . o n , b. at, c. in, d. at, e. in,
10
ro o m , sit d ow n, let's talk.
f. at, g . on , h. at, i. in
a. on, b. at, c. in, d. on, e. at,
b . G o a cro ss the street and
f. in, g . in, h. on, i. at, j. at, k. in,
tow ards the ch u rch . G o past the
I. on
b an k a n d the ca sh m ach in e is
3
just round the co rn e r, c . Tom
a. a, b. b, c. b, d. a, e. b, f. a, g. a, h. b, i. b, j. a, k. b, I. a,
11
has just returned from a round-
m. b, o. a
a. in, b. at, c. at, d. on, e. at, f. in,
the-world trip. d . The cat jum ped
g. at, h. on, i. in, j. on, k. on, I. in
on(to) the ta b le , a te my ca k e and jum ped down on the floor a g a in .
4 a. since, b. for, c. for, d . for,
12
e . W hen I heard the scream ing
e. since, f. since, g . for, h. for,
a. at, on, b. on, c. in, in, d. at,
I ran upstairs, f. I'll be on time
i. since, j. since, k. for, I. since,
e. at, f. on, g. on, on, h. at, in,
if I m a n ag e to d rive through the
m. since, n. for
i. at, at, on, j. at, k. in, I. on, on,
traffic quickly, g . G e t out of my
m. for, at / on, n. in, o. at, p. in,
ca r! h. Let's take the kids outside
5
they can play in the g ard en .
in, in
a. for, b. since, c. for, d. since, e. since, f. since, g. for, h. for,
13
20
i. for, j. for, k. since, I. for
a . a, b. b, c. a, d . b, e . a, f. b,
a. by, b. on, c. by, by, d. by, e. on,
g . a, h. b, i. a, j. b
f. on, g . by, h. by, i. on, j. by
.Jiv.
i zaaw ansow anych
361
W I E L K A U K « m « i i»'»-» «*<**•• *
about him - he's a lia rl f. Bill
21 a . by underground, b . by accident, c. by hand, d . by electronic post, e. by seo, f. by myself, g. by train, h. by the chairman
is
in c a p a b le
(isn't capable) of
hurting anyone, g . This tow n is fam ous fo r its b e autiful palace and wine cellars h. Mary is always eager to help.
a . th ird , b . seventh, c. twelfth, d . tw enty second, e. forty ninth, f. fifty first, g . eighty sixth,
h. o n e h u n d re d and eleventh, i. o n e h u ndred an d thirty fifth, j. tw o hu ndred and seventy third.
c-
rflW. ^
k . six h u n d re d a n d twenty first,
22
8. Liczebniki
I. tho usa ndth
a. twelve, b. fifteen, c. twenty-nine,
a . the second o f February
23
d. forty-one, e. fifty-six, f. ninety-
nineteen eighty one, b. the first
a. b, b. a, c. b, d. b, e. a, f. b,
seven, g .a hundred, h .o n e
o f M ay eighteen forty two, c. the
g. b, h. a, i. b, j. a, k. b, I. b
hundred and eight, i. one hundred
twenty third o f O c to b e r nineteen
and thirteen, j. one hundred and
sixteen, d . the thirty first of
24
eighty-five, k. three hundred and
D e ce m be r eighteen forty eight,
a. into, b. from, c. from, into,
twenty, I. five hundred and seventy-
e. the fifteenth o f September two
d .o n , e. about, f. of, g. to, h. for,
six, m. six hundred and eleven,
th o u sa n d an d ten, f. the twenty
i. at, j. in, k. about, I. of, m. with,
n. nine hundred and ninety-nine,
fifth o f A p ril eighteen hundred,
n. to
o.one thousand and forty-four,
g . the first o f January two
p. one thousand three hundred and
tho usa nd, h. the seventeenth of
fifteen
M a rc h tw o thousand and nine
a. tw o hundred an d eleven,
26
a . eighty-six, b. the fifth, c. the
b. one hundred an d fo u r,
first, d . twelve, e . the second,
a. of, b. in, c. at, d. to, e. for,
c. three hundred and fo rty-n in e ,
f. the twenty second of May
d. 6 0 8 , e. 4 9 3 , f. tw o th o u sa n d
nineteen seventy-two, g. eighty-
seven hundred,
o n e , tw enty-three, h. twenty-five
a. with, b . in, c. in, d. to, e. to, f. for, g. of, h. for, i. for, to, j. to, k. to, I. of
25
:>
a. b, b. a, c. a, d. b, e. b, f. b, g. a , h. b, i. a, j. b
f. with, g. on, h. of, i. for, j. with, k. to, I. of
g . 4 5 0 ,7 0 6 , h. thirty five
27
thousand seven hundred a n d
a. for, b. about, c. in, d. for, e. to, f. on / about, g. with, h. at, i. of, j* of, k. with, I. to
•28 a. I'm addicted to chocolate.
eighty-six, i. 3 0 0 ,4 7 2 , j. 1 ,7 6 0 ,
a.
k. thirteen thousand seven
sub tracted from eighty-five
hundred and seventy-nine,
m akes forty-five, b . thirteen plus
I. seventy-three thousand, five
seventeen makes thirty, c. six
hundred and one
in to fifty-four / fifty-four divided
eig hty-five m inus forty / forty
b. M y mum doesn't dress very
by six m akes rune, d . four times
fashionably because she's too
/ m u ltip lie d by eig ht makes thirtya . twenty live, b . twenty, three,
tw o, e. six squared equals thirty
twenty-three, c. sixty-three, d . six,
six, f. fifteen times / multiplied
e. forty-nine, f. nineteen eig hly,
by three makes forty five, g- f've
was jealous o f my success
g . two pounds, twenty, h. o n e
Into fifty / fifty divided by five
and that's why we d o n 't talk
hundred and seventy live
attached to her old clothes c. I rn bored with this concert, let's g o home d. My best (hand
anymore, e. You were right
equals ten, h. sixty minus cght ' eight subtracted from sixty mok*5 fifty-tw o
362 d l° P° " ‘ " ku'<.cych , zaaw ansowanych
? tryb
•8
2
2
a. I hove told you a hundred
a. G o to your ro o m l b. Turn
a. M ary doesn't like French
limes I'm not g o in g to this party!
off the TV! c. Let him help in
movies, b. I d o n 't drink coffee
b. Tom's birthday is on the
the garden! d . Let them d o the
every m orning c. Jim doesn't
twenty fourth o f D ecem ber so he
shopping for grandm a! e. Let me
read five books a m onth d . M y
gets twice as m any presents as
help you with Ihis heavy suitcase!
grandm other doesn't g o to church
anybody else. c. W e g o t tickets
f. Let's clean the flat! g. W ash
every Sunday, e. I d o n 't live on the
in the first row, so we cou ld see
ihe dishes! h. Let her d o the
second floor, f. W e d o n 't usually
the stage perfectly, d . M r Brown
hom ework! i. D on't drive so fast!
watch TV in the evening, g. I d o n 't
lost hundreds o f d o lla rs at the
j. Let the children wash their hands
eat a lot o f sweets, h. W e d o n 't
casino, e. This dress costs twelve
and com e to the kitchen.
want to g o to Spain next summer, i. Paul doesn't listen to classical
pounds and fifty pence, f. I am reading the second vo lu m e o f
3
music, j. M y brother doesn't play
the novel you recom m ended.
a . talk, b . stop, c. g o o u t, d . put
the g u ita r very w ell. k. W e d o n 't
g. I g o t up at five o 'c lo c k in the
on , e. m ake, f. have, g . forget,
have a beautiful house by the
m orning to queue fo r tickets fo r
h. be, i. g o , j. send, k. tell,
lake. I. They d o n 't play tennis
the U 2 con cert and fortunately
I. marry
every weekend.
Forrester earns so m uch m oney,
•4
3
that he gives one third to charity,
a . G o to you r ro om a n d d o your
a. Does Lucy g o to High School?
i. I have been to India twice -
h om ew ork! b . Shut up! c. D o n 't
b. Do you like Italian food? c. Does
the first time I visited the north
tell me w hat to d o ! d . Let's have
he d o a lot o f sports? d . D o they
of the country, the second - the
a surprise party fo r Kate! e. Let's
live in a big house? e. Does this
south coast, j. I will tell you only
get her a puppy fo r birthday!
suitcase belong to Jim? f. Does
once what to do. I w ill not repeat
f. Stop behaving like a c h ild !
your mother w ork in a hospital?
myself.
g. D o n 't lie to me! h. D o n 't let
g. Does it often rain here? h. Does
her treat you like a c h ild ! i. Let
Bob like to listen to music? i. Does
them g o hom e! j. Let's no t go
your grandfather w ear glasses?
there! k. I am to w ait fo r Tom at
j. Do you like to read? k. D o they
the bus stop. I. W e are to finish
often go to the opera? I. Does he
this project by Friday.
think it's a go od idea?
I was fourth from the front, h. M r
9. T ryb ro z k a z u jq c y 1 a . C a ll you r m other! b . G o to the d o ctor! c. Let M a rk d o the sho ppin g! d . Let's take a few
4
10. C zasy
days o ff from w ork! e. Drive
a. Where, b. W hy, c. W h y /W h e n , d. W hen, e. W h o , f. W hat,
carefully! f. G o to bed early! g .
i
g. W here, h .W h o , i.W h a t, j.W h a t
Let Betty take the do g fo r a w alk.
a. plays, b . drive, c. smokes,
time
h. Be quiet! Í. D o n 't listen to
d. speaks, e. live, f. w atches,
lo u d music, j. D o n 't be so rude!
g. get up, take, have, works,
5
k. Let's not g o to the seaside,
gets up, h. buys, i. does, goes,
a . W h o d o you live w ith?
let's g o to the m ountains.
j. boils, k. studies, I. costs,
b . W h a t tim e does the train
I. D o n 't let him behave like this
m. hate, n. likes, loves,
leave? c. W h a t d o you think?
o . m akes, p . blossom
d. W here do es Tom w ork? e. H ow often d o you g o to the cinem a? f. W h e re d o you w ant to g o one day? g . W hen d o you
w ork h. The c lim a te is changing,
usually clean the Hot? h. W here
9
does mum buy fresh fruit (from)?
a . Are the children playing
i. W hat time d o you usually have dinner? j. W hat do you d o in
Scrabble? b. Are you ha ving a cup o f cofleo? c. Is Tom w ashing the dishes? d . A ic your
yo u r free time?
friends o rgan isin g a p a rty for
because p e o p le are not p ro te c tin g the e n v iro n m e n t.
12 a . goes, is n o t (isn't) g o in g , b . gets up , is g e ttin g up , is
•6
M ary? e. Is the un em ploym ent
a. H ow often do you visit your
rate falling ? f. Are you ha ving
grandm other? b. Bananas d o n 't
a showei al the m om ent? g . Are
grow in Poland, c. M y mum
the students w riting an exam ?
teaches English at High School.
h. Is your m um ba king a cake?
d. M y dad doesn't work in
i. Are you flying to Rome ori
c o o k in g , sm ells, i. is w a itin g ,
a bank, he has his own com pany.
business? \. Are they b u ild in g
j. m a ke, k. th in k , I. a m ('m )
e. Henry very rarely goes to
a new stadium in W arsaw ? k. Are
w o rk in g , m . visit, n. am g o ing
the dentist, f. Juan comes from
you / Are we w a iting fo r your /
o u t, o . spends, w atch es, eats,
M exico, g . Every day I gel up
o u r friends? I. Is o u r co m p a n y
sleeps, p . a re g e ttin g
at
6 and
my brother sleeps until
g o in g , c. ra in s , d . are always in te rru p tin g , e . are sleeping,
f. sm okes,
is try in g , g . are not
(aren't) lis te n in g , h . a re you
op enin g a new branch in Leeds?
13
10. h. D o you think Jane is nice? i. H ow many languages do you
10
a . b, b . b , c. a , d . b, e . b, f. a,
speak? j. The O lym p ic G am es
a . W h o is w o rkin g in the
g . a, h. a , i. o , j. a
take place every four years.
garden? b . W here are you g o in g for your holidays? c. W h a t is
14
7
Tom reading? d . W hy is Betty
a . O K , b . n e e d , c. w a n t, d . OK,
a. is sleeping, is reading,
crying? e. W h a t are you d o in g
e. D o you re m e m b e r, f. O K ,
b.
at the m om ent? f. W hy is Tom
g . is th in k in g , h. m eans
am studying, c. is getting,
d. om trying, e. is sm iling,
he lping you with your M aths?
f. is running, am watching, e a ting,
g . W h o is constantly ta lk in g on
*15
g . are travelling, h. is d o in g ,
the phone? h. W hen is Sally
a . leads, b . gets up, c. goes, d. is,
is p lo yin g , j. are cha ngin g,
babysitting you r / o u r son?
e. shuffles, f. m eets, g . has, h. ore
i. W h o is Tom w a ilin g for?
no! (aren't) g e tting / d o not (don't)
I. is m aking, m, are enjoying,
j. W hat is takin g place a t the
get, i. thinks, j. soys, k. doesn't
n. a m g o in g , o . are m eeting,
town hall?
like, I. cooks, wears, m. makes,
j. are le a rning ,
k.
am lo o kin g ,
p. a re w orking
n. is g o in g , o . is visiting, p . lias,
*11
8
q. is pla yin g, r. is w atching,
a . W hat is lha l noise? W h a t
s. is b u ild in g
a . is no t (isn't) w orkin g, b . am
is h a ppe ning ? b . W hy is Kate
not th in k in g , c. are not (aren't)
crying m her ro o m ? c. W e
h a vin g , d . is not (isn't) starting,
are not g o in g to the
e. are not (aren't) g o in g , f. is
to m o rro w , because Jim is sick
not (isn't) sleeping, g. is not
d . D ad is c le a n in g up th e fla t,
(isn't) listening, h. are not (aren't)
because g ra n d m a is c o m in g
p lo y in g , i. is not (isn't) ra in in g ,
to m o rro w ,
j. is n o t (isn't) w atching,
k.
are
not (aren't) g o in g , I are riot (aren't) studying
e.
cinema
Turn the m usic
off. I am w o rkin g o n m y projec t f. rhfc p h o n e is rin g in g . C a n you pick it up? I am having a shower g
Tom is alw ays a rriv in g late at
♦16 a . I suspoci T o m ate / has e a te n m y p ie c e o l ca k e b m e e tin g a frie n d S chool to m o rro w
I am
from H igh c. I think
it a a g o o d id tra I a g re e ! l ot'** g o to I rane e, d . D o you want s o m e th in g to d rin k ? / W o u ld you liko io m o th in g to drink? I'm m a k in g ten e. I d o n 't m ind
I------------
364
dla pot/
jC\ i.TV.AflO
K L U C Z D O Ć W IC ZE Ń
going shopping with you. f.
I believe you are an honest
person, g . M y English is im proving. I enjoy g o in g to my English course very much, h.
right after school, i. I d id n 't clean
24
the windows and d id n 't tidy
g ave, took, w o re , left, brought,
my room last weekend, j. The
begun, found, grew , drove,
students w eren't w ell-prepared for the exam.
saw , m ad e , s a id , knew, thought, chose
I always listen to the news in
the m orning, i. I am standing
21
on a hill and a d m irin g the view.
a . Did the plane crash just
I adore this place, j. I adm ire
a . In the past A nn used to have
before landing? b. Did you
a dog N ow sh e has a cat.
and respect people w ho devote
speak to the m anager about
b. In the past A nn used to go
their time to helping others.
your project? c. Did M ary lose
out a lot with friend s. N ow she
her favourite ring? d . Did M r
17
prefers to stay at hom e. c . In the
Brown travel around the world
past Ann didn't use to read a lot
a . wanted, b. played, c. liked,
when he was young? e. Did you
of bo oks. N ow she reads a lot of
d.
meet Bob's new girlfriend last
bo o ks, d. In the past Ann used
f. washed, prepared, g. walked,
week? f. Did everybody laugh
to hitchhike. N o w she travels
h. lived, i. tried, j. studied,
at Billy's jokes? g . Did Tom give
by train an d p la n e , e . In the
k. stopped, I. cleaned, m. danced,
you a bunch of beautiful flowers?
past Ann used to eat a lot of
n. looked, noticed, happened,
h. Did it rain all night? i. Did
fast food. N ow she eats healthy
o . stayed, p. needed
your ne ighbour's dog bite you?
o rg a n ic fo o d . f. In the past Ann
j. Did Jim apologise fo r his rude
used to c h a n g e jobs a lot. N ow
behaviour?
she h as h e r ow n co m p a n y.
finished,
e. watched,
listened,
8
25
a , ate, felt, b, stole, left, c. drank,
g . In the past Ann used to have
22
long curly h air. N ow she has
g. taught, h. spent, i. cost,
a. W hy did Tom open the
short straight h a ir. h. In the past
j. understood, k. knew, I. w ore,
window? b. W hat time did the
Ann didn't use to d o an y sports.
m . flew, n. took
film start? / When did the film
N o w she goes jogging every day
d . w on, e. bought,
f. fell,
broke,
start? c. Where did you meet
19
Sue? d . W hat did you have for
26
0. was, b. were, c. was, d. was,
breakfast? e. W hat did you read?
a . used to play,
e.
f. How often did you g o skating
to have, c. used to take, d. used
when you were a child? g . What
to spend, e. used to write, f. used
time did Bill wake up yesterday?
to eat, g. used to travel, h. used
h. W ho stole your wallet on the
to read, i. Did M ary use to be,
20
market? i. W here did you put the
j. didn't use to like
a. M y g ra n d m a d id n 't w ork as
documents? j. W ho repaired your
a nurse fo r over thirty years.
bike? k. W hat did you write?
27
b. I d id n 't hear ab o u t the
I. W hat did you forget about?
a. was w alking, b. was doing,
were, f. was, g . w asn't, h. was,
1. w asn't,
j. were,
k.
were,
I. were, was
b.
Did you use
c. was still sleeping, d . were
a ccid e n t, c. I w asn't happy to see Jim. d . W e d id n 't watch
23
preparing, e. w ere having,
W o o d y A lle n 's new film last
a . moved, b. spent, c. perlorm ed,
f. was snow ing, g . was doing,
week, e I d id n 't hove a show er
d. m ade, e. studied, f. graduated,
h. were studying, i. was having,
b e fo re breakfast, f. I d id n t find
g. got, h. left, i. lived, j. directed,
was reading, j. were ploying
a w a lle t on the bus g . Jim d id n I
k. received
invite me to his birthda y party, h. lo rn d id n 't d o his ho m ew o rk (tlo D oczglkuiqcych . .•atiwansówuriyeh
365
g.
28
had, arrived,
a . Jim w asn't listening to music
singing,
a ll evening. W as Jim listening to
setting / set, was sitting, i. was
m usic a ll evening?
looking, ate, j. broke, was skiing,
b. O n M o n d a y m o rning ,
k. was always asking, I. stole, was
m um w asn 't cle a n in g the flat.
doing, m. were w alking, met,
W as m um clea ning the flat on
n. dusted, hoovered, cleaned,
M o n d a y m o rn in g ? c. At 9 p .m .,
0. were queuing, announced,
Lisa w asn't having a relaxing
p. was getting, returned.
h.
was shining, were
could lend me som e money. e. Jim was alw ays trying to
was preparing, was
convince m e he was a better driver than me. f. I was hanging up the de cora tions an d M ary was preparing the snacks - Jim's birthday party w as alm ost ready g . W hile I was surfing the Internet, I found an interesting site with tips fo r photographers, h. W here were
b a th. W as Lisa having a relaxing
you on W ednesday a t 3 p.m . and
bath a t 9 p .m .? d . O n Sunday
31
m o rn in g , Tom w a sn 't riding
1 . b , 2 . d , 3 . f , 4 . g, 5 . a ,
a bike. W as Tom riding
7 . e,
6.
h,
w hat were you doing?
8. c 35
a bike on Sunday m orning? e . A t 1 o 'c lo c k , I w asn 't having
32
a . have ne ve r p la y e d , b . have
lunch with my boss. W ere you
a. M y friends were w a itin g fo r me
lived, c. h a ve trie d , d . has never
/ W as I having lunch with your
when I arrived at the club .
stayed, e . h a v e a lre a d y w alked ,
/ m y boss at 1 o 'c lo c k ? f. This
b. W hy was Jenny crying du ring
f. have n o tic e d , g . ha ve always
tim e last year Betty w asn't lying
the film ? c. W as it ra in in g w hen
w a n te d , h . has just fin ish e d ,
on the beach. W as Betty lying
you w ent out? d . W h a t were
i. has a lre a d y c le a n e d , j. have
on the beach this tim e last
Jim and Bob d o in g yesterday
ne ve r lis te n e d , k. have just
year? g . I w a sn 't w orkin g when
evening? e. I was still p re p a rin g
w a tc h e d , I. ha s ne ve r d a n c e d
Jane arrived. W ere you / W as
the stew w hen the guests a rriv e d ,
I w o rkin g w hen Jane arrived?
f. As we w ere having a cu p o f
36
h. At 9 p .m ., I w asn 't cleaning up
coffee the postm an c a m e . g . The
a . have k n o w n , b . have a lre ad y
a fte r the party. W ere you / W as
lights w ent ou t w hen w e w ere
d o n e , c. have seen, d . have
I c le a n in g up a fte r the party at 9
w atch ing a film on TV. h . Just os
a lre a d y e a te n , e . has w on ,
p .m .?
I was crossing the street, I saw
f. have spe nt, g . have bu rn t,
Bob w ith his new g irlfrie n d .
h. has fo rg o tte n , i. ha ve never
29
w o rn , j. has ta k e n , k. have
a . W here was the cat sleeping?
33
b . W hy was m um yelling a t you?
a . was, b . was, c. was
c. W h a t was Tom d o ing
p re p a rin g , d . was fry in g , e.
37
yesterday at 5 p.m .? d . W h o
ra ng, f. w ent, g . was w a tc h in g ,
a. M a rk h a s n 't fo u n d the keys.
was singing when you arrived a t
h. saw, i. ran, j. was h a p p e n in g ,
b . I h a v e n 't e a te n a n yth in g yet.
the concert? e W h a t w ere Bob
k. was trying, I. b u rn t, m . saw,
c. W e h a v e n 't o rd e re d yet. d . The
an d Jake la u g h in g at? f. W hy
n. c a lle d , o . w ere w o rk in g ,
w ere your parents cle a n in g the
p. arrived.
d ru n k , I. has sto le n
ha sn't c o m e to s ch o o l today
flat? g. W hy was Sally behaving so strongely? h. W hat were you
•34
lo o k in g fo r a ll evening?
a. W hen I was wailing fo r him, it started to ram / raining. It was
30
getting cold and the w ind was
a . was raining, went, b. were you
blowing
doing, c. broke, was playing,
whole day yesterday, c. Just as
d . was Jenny crying, e. was
we were talking about you, you
walking, saw, f. were having /
called me. d. I was hoping you
b.
guests h a v e n 't a rrive d yet e. Bill
I was w orking fo r the
f.
W e h a v e n 't seen Jerry lately
g.
Y ou h a v e n 't tried my apple
pie h . I h a v e n 't spoken to my new n e ig h b o u rs so far. i. My friends h a v e n 't taken the ir exams yet. j. B ob h a s n 't finished his project.
38
43
a What have you had for
a. Have you ever been, b. Has
lunch? b. W hat has John told
lo rn ever tried, c. have never
you about? c. Has it rained
trusted, d. have never let, e. has
47
a lot lately? d . Has Tom tried
never liked, f. Has it ever rained,
O dpow iedzi wfasne
paragliding before? e. W h o
g. Have you ever lost, h. Have
has redecorated the house?
you ever met, i. has never been
48
f.
m arried, j. have never seen
a . Bob has washed his car.
Has Bill just had a cup o f
coffee?
g. H ow
1.1 hove never met such
long have you
a rude
person.
b. I have lost m y glasses.
lived here? h. W ho has never
44
c. I have cut my finger.
eaten caviar? i. Have you read
a. always, b. before, c. it's the
d. Someone has stolen my bike.
the newspaper this m orning?
first time, d . now, e. so far, f. this
e. The com puter has broken
j. Where have you been?
year, g . lately, h. this m onth
down.
f.
Malysz has w on a gold
m edal, g . It has stopped raining, 39
45
a . for, b. since, c. since, d . fo r,
a . W e have had m any problems
e. since,
f.
since,
g.
for,
h.
h. I have eaten a sandwich.
49
since, with ou r teenage son lately.
i. since, j. for, k. for, I. since,
b . I have worked harder than
a . have already had, b. haven't
m. lor, n. for
usual this m onth, c. Iceland is
done them yet, c. has just left,
the most beautiful place I have
d . haven't invested in his
40
seen so far. d. Have you ever
business yet, e. has just phoned,
a. for, b. since, c. for, d . since,
thought about m oving to another
f. have already booked,
e. for, f. for, g. since, h. since,
country? e. It's the first time
g . haven't finished the project
I have eaten shrimps
yet, H. hasn't arrived yet, i. have
f. I haven't tried w indsurfing
just heard, j. have already seen,
before but I've heard it is fun.
k. Have you already to ld , I. have
a. for, b. for, c. since, d . since,
g . M y mum has always been very
you already w alked, haven't
e. for, f. for, g. since, h. since
strict with us. h. O u r business
done it yet.
T T
has been very successful up till
*50
now.
42
a . I have just had dinner.
a . I've known Jim fo r 5 years. I've known Jim since 2 0 0 5 .
46
b.
b . Betty and Paul have been
a . Have you ever swum in the
c. I haven't seen this film yet.
ocean? b. I haven't seen this
d . I haven't received an
Paul have been m arried since
film so far. c. I haven't read any
invitation fro m Jane yet. e. I hove
O ctober, c. I haven't eaten fo r
good books lately (recently).
already talked to my sister.
6 hours. I haven't eaten since 8 o 'c lo c k d . Tom has lived
d. I have never been to Honolulu.
f. I haven't d o n e the shopping
e. Unemployment has risen this
yet. g . Tom has just phoned.
in Prague since January. Tom
year f. The number o f tourists in
h. It has just stopped raining.
has lived in Prague fo r over
Poland has doubled since May
i. I have already been to Paris,
2007. g. I Have known my best
j. I have already written a letter
grandm other since Christm as
friend since High School days.
to gra n d m a , k. I ha ven't sold my
I haven't visited my gran d m o th e r
h. It's the first lime I hove met my
old car yet. I. The lesson has |ust
boyfriend's parents, i. I have learnt
started, m. I have already given
here for 2 hours. David has been
a lot of new words lately, j. I have
you the m oney back. n. I have
here since 5 o 'clo ck.
had a lot of problems this week.
already talked to Jane about the
k. Have you ever lied to your mum?
holidays.
m arried for
a m onth
for
8 months.
e. I haven't
6 months,
Betty and
visited my
f. D avid has been
wWwv.joxyklbbcii.pl
I have already read this book.
d la p o c z q lku iq cych ■ zoaw ansow anych
367
59
55
51
A . have just g o ne , d id they go ,
a . have burnt, b. have known, c. hos lived / has been living, d . lost, e. have you invited, f. O K , g. have you seen, h. O K , i. graduated, j. O K
went, have never heard, B. have you known, have know n, d id you meet, met, C . have you re a d , have |ust finished, d id you like, have you ever read, D . has h a d ,
read, b. have been repairing, c. have you visited, d. have been w o n d e rin g , e. has finished, f. have been studying, g . have been trying, have saved, h. has been w o rk in g , i, have lost,
happened, fell, broke, w ent
52
a . have been re a d in g , have
have been lo o k in g , j. has been
a . Jason moved to Australia tv/o years ag o. b. I have worked as a nurse since 2001
c. Bob hos
bought a new car recently, d. M y grandparents met in Paris over
snow ing, k. have you been
56
le a rning , I. have you been
a. has been raining, b . has
sm oking
been w orking, c. have been studying, d . have been p la y in g ,
50 years ago. e. Betty broke her
e. has been sitting, f. have
60
leg o n a skiing trip last month,
been learning, g. have been
a . have been th in k in g , b . O K .,
f. I have lost my wallet and all
shopping, h. have been looking,
c* has been re a d in g , d. has J.K.
my documents for a second time
i. has been c o o kin g , j. has been
R ow ling w ritte n , e . O K ., f. have
this m onth, g . When was the
talking
been tra v e llin g , g . have known, h. have been w o rk in g
telephone invented? h. I have never been to a rock concert
57
before.
a . It hasn’ t been snow ing all
61
night, b . W e haven't been
A : has been p la y in g , has won,
53
partying all weekend, c. D a d
has alw ays w a n te d , has been
a. How long hove you known
hasn't been m ow ing the la w n all
p ra c tis in g , has ne ve r missed, has
Jim? b. How long have you been
afternoon, d. Betty hasn't been
just re tu rn e d , has been playing
best friends? c. When did you
w riting a diary all her life. e . The
B: w o rk e d , has liv e d , has been
meet? d. When did you go on
council hasn't been d e b a tin g
liv in g , has just re tu rn e d , has
a round-the-world trip? e .H o w
since 12 o'clo ck, f. Tom h a sn 't
been d o in g
long have Jim and Caroline
been reading for three hours,
beer» married? f. W hen was
g. We haven't been d e c o ra tin g
62
Jim's daughter bom? g. When
the tree all evening, h. W e
did Jim move to a new house?
a . ha d p re p a re d , b . had done,
haven't been w aiting fo r T o m fo r
h. How long have you / we been
c. ha d a lre a d y b e g u n , d. had
over half an hour.
p a c k e d , e . ha d c a lle d ,
neighbours?
heard, c. hos stolen, left,
d.
h. had d is c o v e re d , i. had seen,
a . W hy have you been w a itin g
Q. arrested, b. have you ever returned, had, lay, heard,
e. have never been, f. forgot, g finished,
h.
have you already
been, i. have you been, j. has worked,
k.
haven't eaten,
I. hasn't been, went
had
never b e e n , g . h a d n 't been,
58
54
f.
so long ’ b. Hove you been
j. h a d de stroye d, k. had broken d o w n . I. ha d lost
learning Sponish long? c. H ow long have you been sleeping? d. Have M ary and Paul been dancing 0 || night? e . W h o hos been singing ,n the sho w ?
f.
Has
" boen 9e," " g w arm er lately? 9 ' How lon9 have you been playing tennis? h. W hat has Tom been d o ing all afternoon?
63
a. W h e n
w e a rriv e d ot the
c in e m a , the film h a d already b e gun , b . W h e n Tom returned h o m e , a ll the guests had arrived
c. A fter we ha d m a d e a list of guests, we sent o u t the wedding in vita tions, d . I h a d taken some
368
gone,
medication before I went to
c. Solly had been crying, d . It had
71
the doctor, e. I had cleaned
been raining all night, e. Tom
a. It w on’t snow this week. W ill it
the whole flat before grandm a
had been fighting with the other
snow this week? b . These students
arrived, f. Before I went to the
boys. f. I had been studying for
w on't take an exam tomorrow.
disco, I had asked my parents'
months, g . Someone had been
W ill these students take an exam
permission, g . Tom was late
using the fork. h. Somebody had
tomorrow? c. You w o n 't help
because his car had broken
been smoking, i. My grandad
grandm a in the garden. W ill you
down h. Before I qu it my job,
had been working in a factory for
help grandm a in the garden?
I had asked John fo r advice.
3 0 years, j. Somebody had been
d. Tim w on't bring us the money
reading the letter.
tom orrow. W ill Tim bring us the
64
money tomorrow? e. Suzy w on't
68
start her new job o n Monday.
a . were, saw, had you been
W ill Suzy start her new job on
w orking, b. was, had been
Monday?
65
studying, (had) overslept, c. had
party for dad's birthday. W ill
a. went, rented, spent, b. didn't
been living, moved, d. had been
we have a big party for dad's
arrive, had missed, had, c. has
ringing, picked it up, e. saw,
birthday?
gone, d. hasn't rained, e. noticed,
was, had been running, f. was,
had broken into, called, f. have
clim bed, g. couldn't, had been
72
already seen, g. didn't go, had
snowing, h. entered, noticed,
a. Where will the concert take
seen, h. saw, phoned, told, i. had
had been playing
place? b. W hat tim e will the
1. b , 2 . e, 3 . g, 4 . a, 5 . h, 7. f,
6. c,
8. d
f. W e
w o n 't have a big
film start? c. W ho will come to
tried, resigned, j. bought, had asked, k. have already decided,
69
your birthday party? d. W hat will
I. cleaned, cooked, did, had
a. arrived, had already begun,
you buy Mary for her birthday?
done, invited
b. has been raining, c. have been
e. How much money will you
living, d. had spoken, booked,
lend Bob?
e. organised, invited, had,
in July? g. W hat w ill the Browns
a. Bill had been waiting for 30
f. have been thinking, g. had been
do soon? h. When will you go
minutes before we arrived.
learning, decided, h. have always
on holiday? i. W ho will help you
b. Had you been listening to loud
wanted, i. had done, let, j. have
prepare dinner? j. W hat will you
music again? c. Tom hadn't been
you been doing, has been, saw
have for lunch?
had been playing in the living-room
70
73
for hours, e. It had been raining
a. Jim will help dad clean up the
a. will take, b . will end, c. will
all night, f. Somebody had been
garage, b. The lesson w ill finish
make, d . will lend. e. will tell,
sleeping in my bed. g. Bob and
soon. c. I will g o to the cinem a
f.
Lisa hadn't been studying for the
with you d. Tom will com e to my
h. W ill you help, i. will fall,
exam at all. h. Had it been raining
birthday porty. e. My cousin will
j. will rain, k. will start,
heavily that summer? i. The Browns
stay at ou r place for a week.
I. W ill mum cook
had been redecorating the house
f. My parents will never let me
for months, j. They hadn't been
buy such an expensive watch.
74
exercising regularly.
g. I will lend you the m oney if
a. will rain, b. will start, c. will
you need it. h. I will never tell
give, d. will coll, e . w o n 't tell,
67
you Julie's secret, i. The weather
f.
a. M y dad had been smoking
will probably change next month,
spend
for 2 0 years, b. We had been
j. Stereotypes will never die.
f.
W here will you go
running that morning d.The kids
will have to, g . w ill call,
will y o , g. will com e, h. will
wairing for Tom for an hour. ic z y k i o b c e p i
din po< /q ltu iq c y c h i /uciwaruowanyc.h
369
85
75
80
a . I shall ... , b . - , c. Shall we
a . I am going to be sick. b . It is
a . leoves, b . w ill be, c. are
...? d. - , e. - , f. W e
going to rain. c. Y ou're g o in g to
having, d . is g o in g to travel,
fall dow n. d. Y ou're g o in g to burn
e. am g o in g , f. w ill do,
yourself, e. It is g o ing to crash, f.
g . are you d o in g , h. will be
shall ...
,
g . I shall ... , h. W e shall ... .
76
She is going to hurt herself, g . The
a. is g o in g to sell, b. is going to
film is going to start soon. h. II is
86
have, c. Are you going to help,
going to break it.
A : are you g o in g to meet, are g o in g , are you g o in g to tell, will
d. is g o ing to rain, e. Are we
81
tell, w o n 't be, a m g o ing to / will
buy, g . Is M aria going to have, h.
a . will wait, b . are g o in g to have,
c o n v in c e , w ill keep
are you going to apply, i. Are the
c. are not g o in g to buy, d . is
B: w ill be, am h a v in g , am flying,
kids g o in g to stay, j. are going to
g o ing to apply, e. w ill he lp, f. are
a re you staying / are you going
redecorate
go in g to buy, g . w ill tell, h. will
to stay, w ill be, w ill be
g o ing to invite,
f. am
going to
have, i. are g o in g to sell, j. w ill
77
take, k. will drive, I. is g o in g to be
87 a . I know everything will end well.
a . w ere g o in g to buy, b . was g o in g to visit, c. was g o in g to
82
b . The next film starts in an hour.
c a ll, d. was g o in g to ask, e .w e re
a . a, b . b, c. a , d . a, e. b, f. b,
c. I have an idea: we will call Jim
g . b, h. a, i. b, j. a
and g o to the disco, d. If you don't
g o in g to travel,
f.
was g o in g to
help m e, I will never speak to you
b e co m e , g . w ere you g o in g to tell, h . w asn 't g o in g to cry,
83
again, e. M y parents are going
i. w e re n 't g o in g to let, j. w asn't
a . I am sure you w ill solve you r
to buy a new car. f. Tomorrow
g o in g to eat
proble m s soon. b . W e o re g o in g
evening, we are going to a concert
to buy new fu rn itu re fo r the
at the Philharm onic, g . Tom is
78
liv in g -ro o m . c. W e w ill b e a t the
go in g to start his ow n business.
a . W h o is go in g to help us paint
station on tim e. / W e w ill be on
h. I will teach you how to use
the fence? b. W hat are Jane and
tim e at the station, d . I'm a fra id
e-m ail. Have a look!
Bob g o in g to send ou t next week?
I w o n 't be a b le to h e lp yo u .
c. W hy are you g o ing to quit
e. M u m is g o in g to c o o k d in n e r
88
your jo b ? d . W hen are we go in g
fo r 12 p e o p le to n ig h t, f. Tom
T o m o rro w a t
to have a party? e. W hat were
is not at hom e so I w ill c a ll him
p re p a rin g fo r m y trip to Italy On
Tom a n d Bill g o ing to do? f. H ow
later, g . M y parents are g o in g
S atu rda y m o rn in g , I will be flying
m any people is Jake g o in g to
to spend the w eekend a t the
to M ila n
invite to his parly? g . W hen is the
seaside, h. I'll show you h o w to
I w ill be d o in g sightseeing of
conference g o in g to take place?
use this m achine.
R om an m o n u m e n ts Tomorrow
h. W h o is going to be responsible fo r the project?
79 a . a m not g o in g to help, b . a re n 't g o in g 1o let, c. am not go in g to tell, d . isn't go in g to get, e. a re n 't g o in g to lend, f. isn't g o in g to co m e , g a re n 't g o in g to eat, h. isn't g o in g to rain
six,
I w ill be
This tim e next month,
a t six Tom w ill be w atching his
84
fa v o u rite TV series O n Saturday
a . are g o in g to have, b . am
m o rn in g he w l II be jogging in
ha ving, c. are g o in g , d . am
the p a tk
m eeting, e . is fly in g , f. a re you
he w ill be re la x in g on a tropical
d o in g / are you g o in g to d o ,
b e a ch . T o m o rro w a t six my
g . are no t g o in g to in vite , h. am
pa re n ts w ill be having dinner
g o in g to buy, i. a re p la y in g ,
w ith the ir frie n d s. O n Saturday
j am g o in g to take, k. is g o in g
m o rn in g they w ill be doing the
•o ra in , I. Is Jane g o in g
s h o p p in g a t th e supermarket
This tim e next month
K LU C Z D O Ć W IC ZE Ń
This time next m onth, they w ill be
92
96
moving to a new house.
a . will have d ecid ed , b . will have
a . will have repaired, b. will
rep aid , c . will have delivered,
89
have been repairing, c. will
d . will have prepared, e . will
have learnt, d. will have been
a . W ill you be calling at the
have done, f. will have cleaned ,
learning, e . will have baked,
shop on your w ay hom e? b. Sue
g . will have g rad u ated , h. will
f. will have been cooking, g. will
won't be working tom orrow at
have finished, i. will have
have painted, h . will have been
12 because it's Sunday, c . I hope
a rrived , j. will have published
painting
moving to our own house, d . W ill
93
97
you be talking to Jim this w eek?
will have picked up, will have
a . have you w orked / have you
e . The pupils w on't be attending
d o n e, will have d eco rated , will
been w orking, have worked /
school next w eek because o f the
have prepared, will have arrived,
have been w orking, b . arrived,
spring break, f. O n Sunday at
will have returned
had alread y been eaten, c. have
that this time next year we will be
12, we will be driving to S a ra h 's
alw ays wanted, d . were chatting,
wedding, g. Mum will be baking
94
entered, e . recom m ended, had
a cake tonight, h. O n Saturday
a . will have been sleeping, b . will
seen, f. w as, w as shining, w as,
m orning, my sister will be
have been raining, c . will have
went, g. will finish, h. will be
cleaning the flat.
been crying, d. will have been
flying, i. am h aving , am having
writing, e . will have been looking
have, j. have never been, went,
90
for, f. will have been travelling,
flew, stayed, is
a . will help, b . will be helping,
g . will have been learning, h. will
c. will be waiting, d, will drive, will
hove been going on
98 a. have you been, b. won't believe,
w alk, e . will be doing, f. will Mary be doing / will Mary do, g . will
95
c. have just returned, d. drove,
take, h. Will you be callin g , i. will
a . I w on't have been studying
e . rented, f. rode, g. travelled,
be writing, j. will help
for three years by Ju n e . b . The
h. sailed, i. returned, j. cycled,
conference will h ave been lasting
k. were cam ping, I. stole, m. had,
91
for three days by tom orrow,
n. was, o. am visiting, p. has been,
I will have cooked d in n er by
c . Steve will have been working
q. saw, r. will I recognise
3 o 'c lo c k . I will have finished
a s a firem an for I 5 years by
reading this book by Friday.
1* M ay. d . She w on't have
99
I will have paid off all my debts
been exercising for two hours
a. b, b. a , c. b, d. a , e. b, f. a ,
by next month Sally will have
by 8 o 'c lo c k , e. Aunt Betty will
g. b, h. b, i. a , ¡. a
sent all the e-m ails by 3 o 'clo ck .
have been staying in hospital
She will have finished writing her
for two weeks by W ednesday,
100
thesis by Friday. She will have
f. W ho will have been working
a. is alw ays interrupting, b. have
found a new job by next month.
on this project for two years by
been preparing, c. will have
Tom and Jen ny will h ave arrived
Septem ber?
finished, d . leoves, e. are having,
by 3 o 'c lo ck . They will have prepared the party by Friday. They will have sold their Hat by
f. had been studying, g. had never been, h. had lost, i. have already seen, j. worked
next month.
vw/w.|«>zykiobce pi
ctla p o c jq lU iq ty c h I /aowonsowanych
371
11. C z a s o w m k i m o d a fn e
3 a C o u ld you le n d m e som e
h- H e m a y / m ig h t be / h0ve been slee ping .
m oney? b . D a d , ca n / c o u ld M ake you r c a r fo r the w eekend? i a . Sally can sing. Sally c a n 't / cannot ride a m otorbike. Sally could skate. Sally c o u ld n 't ride a horse, b. Ted can dance. Ted c a n 't / can not sing. Ted co u ld speak some French. Ted cou ldn t swim. c. I...
c. C an / c o u ld yo u h e lp m e
a . M ay I leave earlier? b. You
with this heavy suitcase? d . C a n
not leave earlier, c. Students Z Z
/ c o u ld I use y o u r ph one? e. C o u ld we g o to a c o n c e rt tonight? f. C a n I g o c a m p in g with my friends? g . C a n I leave a message fo r M r Jones? h. C a n I have a n o th e r p ie ce o f cake?
not use the library on Saturdays d . C h ild re n may only p|Qy pla ygro und until 5 o'clock. e. M ay all students
a p p l y fo r ,^is
scholarship? f. You may invite friends hom e whenever you wont g . You m ay not speak without perm ission, h. Children may not swim in the swimming pool.
a. Jenny can't come to ou r party. b. I can't lend you my car.
a . M ay I use the ph one?
c. Tom can't understand
b. M ay I sm oke? c. M a y I ask
Japanese, d. I can't open this
you a question? d . M a y I leave
10
box. e. As a child, I couldn't ride
earlier? e. M a y I use y o u r pen?
a. w ill b e a llo w e d to spend,
rollerskates. f. I couldn't go to
f. M ay I have a glass o f w ate r?
b . W ill yo u be allow ed to
the party, g. You can't use my
g . M ay I o ffe r yo u s o m e th in g to
g o , c. w a s n 't allow ed to use,
phone, h. Bowling can't be fun.
drink? h. M a y I sp e a k to yo u in
d . w ere a llo w e d to play, e. will
i. It couldn't have been Tom on the
private?
be a llo w e d to ski, f. have never b e en a llo w e d to listen
phone, j. It couldn't / can't be the pizza delivery. a . This m an m ig h t be Jenny's
11
brother, b . John m ig h t be
a . m ust g o to bed, b. must do
a . c o u ld n 't / w asn't able to open,
w aiting fo r us a t h o m e . c. They
the la u n d ry , c. must read it,
b. can / cou ld I w ear, c. co u ld
m igh t kno w w h ich bus to take.
d . m ust take a painkiller, e. must
feel, d . cou ld feel, e. c o u ld n 't
d . Jane m ig h t have P h ilip 's
m e e t a g a in , f. must buy a new
/ w asn't a b le to reach, f. c o u ld
phone num ber, e . It m ig h t be
dress, g . m ust have a snack,
lend, g . we can / could g o ,
a m istake, f. Jan e m ig h t be
h. m ust hurry up
h. cou ld knit and sew, i. can
having a bath. g . M u m m ig h t
play, j. c o u ld n 't / w asn't a b le to
still be d o in g the s h o p p in g .
12
h. Jane m ight n o t be fe e lin g w e ll.
a . Students have to wear uniforms
recognise
a . w ill be able to com e, b . has never been able to win, c. have always been / am always
b . Students have to be quiet
8
d u rin g the lessons, c. The teache?
a . He may / m ig h t have g o n e
has to praise the students, d. The
to the shop. b . H e m ay / m ig h t
te a ch e r has to be patient and
have been / be re p a irin g the c a r
understanding, e. Everybody ^oS
in ,he 9 a r° g e . c. H e m ay / m ig h t
to keep the classroom dean.
have been asleep
f.
able to persuade, d . w ill you be able / are you able to drive, e. w ill be able to take, f. had been able to do , g . w o n 't be / am not a b le to com e, h. ha ve n 't been able to go
d . He m ay /
m ight have been w a tc h in g TV.
h o m e w o rk, g . Students don 11
e . Y o u m a y / m i g h t have left it
to brin g a ll their books to schoo
° n ,he bus f ' " m a y / m ig h t be at yo u r office , g . H e m ay / m ig h t
every day. h. Students have to
iave been ta k in g a show er.
372
Students have to do their
d lo p o c iq tk u iq c y c h , W Owg n i0 W 0 n ych
co m e to school on time.
KLUCZ D O
Ć W IC Z E Ń
13
17
21
a. Do I have to discuss, b . do n't
a . Y o u m ustn't sm oke h ere.
a. You should take a painkiller.
have to go, c. had to walk, d . had
b. You m ustn't feed the a n im a ls .
b. You should borrow some
to take care, e. Do you have to
c. You m ustn't drive faster
from your friends c. You should
be, f. Do I hove to apply, g . had
than 3 0 m ph. d. You m ustn't
take a taxi d. You should go on
to go. h. did you hove to / have
take pho to g rap hs here. e. You
a diet. e. You should go to bed
you had to / will you have to
m ustn't turn left here. f. Y o u
early, f. You should talk to your
mustn'1 cro ss the street now .
boss. g. You should study more,
14
g . Y o u m ustn't d ro p litter h ere.
h. You should call him.
a. Tom must pass the exom.
h. Y o u m ustn't talk here i. You
b. Bill must hove booked a table
m ustn't p ark here. j. You m ustn't
22
for us. c. Diane can 't have done
w a lk on the g rass.
a. You should drive more carefully, b. You should always
such a cruel thing, d. Bob must have been nervous before flying
18
tell the Iruth. c. You shouldn't eat
for the first time. e. Sandra can't
a. needn't g o , b. needn't have
so many sweets, d . You shouldn't
have done that exercise on her
called, c. needn't hove told,
drink and drive, e. I think people
own. f. M r Simpson must hove
d. needn't have w ashed, e. needn't
should do more sports, f. You
loved his wife deeply, g . You
have run, f. needn't hove stayed,
should read English books to
must have read that book. h. Tim
g. needn'l have done, h. needn't
learn the language, g. You
can't have taken your pen.
drive
should call the police when you see an accident, h. You should
5
19
put on o warm sweater because
. I did n 't have to go to work
a. must, b. needn't, c. don't hove
it is cold.
erday. b. The teacher had to
to, d. needn't have taken,
check the tests all weekend.
e. don't have to, f. mustn't,
23
c. You absolutely must see that
g . don't have to, h. don't have
a. should have gone, b. should
film. d. Jim can't have done such
to. i. m ustn't, j. needn't
have quit, c. shouldn't have eaten, d. should have come, e. shouldn't
an irresponsible thing, e. The injured man didn't have to be
•20
have taken, f. should have come,
token to hospital, f. I have hod
a . You needn't have told the
g. should have helped,
to wear glosses since I was five,
whole family that I had lost my
h. shouldn't have borrowed
g. W hat do I have to do to get
job. b. You do n't have to /
permission? h. I have to take these
needn't babysit Suzy tom orrow ,
24
pills and do exercise every day.
w e'll be at home. c. You mustn't
a. ought not to hove listened,
gam ble in this town d . You
b. ought not to hove played,
16
mustn '1 drive after taking these
c. ought not to have walked,
a. You mustn't smoke
tablets, e. W om en m ustn't show
d. ought not to have trusted,
b.
their faces in this country,
You mustn't run in the
f.
Ms
e. ought not to hove driven, f. ought not to have swum
corridors, c. You mustn't play with
Jenkins is retiring, so we have to
m obile phones during classes.
find a replacement
d. You mustn't eat during classes.
have to / needn't come to visit
25
e. You mustn't fight with your
me every day. h. You d o n 't have
a. You should / ought to
f. You
to / needn't translate every word.
have trusted me. b . Everything
I speak Spanish a little
should end well. c. I should
classmates,
mustn't be
rude to teachers g. You mustn't write on desks,
h.
You mustn't
talk when the teacher is talking.
le z y k io lx ft. p l
g.
You do n't
have enough money to buy that dress,
d.
You should / ought to
dla poczqtk'ujqcych I xaawansowonych
373
W IELKA G R A W A IT R « J*
have been m o re careful playing
i. W ill you be a b le to le n d m e
with the scissors, e. W e should
som e m oney? j. D id y o u have to
/ o u g h t to have ca lle d fo r the
be so rude?
o u g h t not to have spoken to her like that, now you should a p o lo g iz e to her. g . I should
a n d Jenny said they had been to a concert, e . Kote said the cake tasted w o n d e rfu l, f. Ben to ld me
a m b u la n c e w hen we saw the a c cid e n t, f. You s h o u ld n 't /
because he w as late. d . M ary
m u m had d o n e the sho ppin g and
12. N a s tę p s tw o czasów i m o w a z a le ż n a
co o ke d d in ner, g . M y parents said they w ere g o in g to the cinem a the next day. h . Sally to ld m e she d id n 't kno w Paul very w ell. i. Jane
finish the p roject by Friday.
shouted (that) she was having
h .T o m should be a t hom e
i
right now h e lp in g be w ith the
a . I knew Tom liked Kate.
a show er, j. Jim m y to ld m e he had
housew ork.
b. I thought it was a g o o d idea.
always w anted to have a dog.
c. I was sure Tom w ould com e
26
with us. d . M um knew I w anted to
4
a. W ill you please turn the music
g o skiing, e. M y boss thought that
a . T o m said it w as his birthday
dow n? I'm trying to work. b. That
1was ill.
will be the pizza delivery man! I'll
play go lf well. g . I hoped you
had go ne to the cinem a the day
get / open the door. c. W ill you
w ould help me. h. I was g la d you
before, c. Tom an d Steve said they
stop follow ing me? It's irritating!
liked my present, i. I believed Tom
were g o in g c a m p in g the next day
d. I'm sure you will have heard that
was reliable and honest, j. I was
d . Tom said he had on exam the
I broke up with Bart. e. W ill you
afraid you were w rong, k . W e knew
fo llo w in g w eek. e. M y brother told
be so nice and d o the shopping
Ted had gone to the shop. I. Tom
m e he had been ill the previous
for me? f. Somebody's phone is
was sure we w ould get the job.
week. f. Bill said it had happened
f. Everybody knew
I could
that day. b . M y friends said they
a year before, g . Tina said she had
ringing! - That will be mine!
2
lived there all h e r life. h. Robert told
27
a . I thin k that Jane w ill c o m e
me he had b o u g h t that bo ok on
a . c o u ld , b . had to , c. should
to n ig h t b . W e w ere c o n v in c e d
M onday.
have g o n e , d . m ig h t, e. had to,
th a t Tom an d Sue w o u ld c o m e
f. n e e d n 't have g o n e /
to visit us. c. I re m e m b e r Jenny
5
d id n 't need to g o , g . had to,
likes roses the m ost. d . W e
a . T o m a s k e d m e w h e re I came
h. c o u ld n 't
have heard th a t Tom has fo u n d
fro m . b . H e a s k e d m e w hat
a new job . e. I was sure I w o u ld
tim e I g o t u p . c. M u m asked
•28
finish the p ro je c t o n tim e . f. B ob
w h o h a d b ro k e n the w in d o w ,
a . Y ou sho uld a p o lo g iz e to m u m
said he c o u ld d o the s h o p p in g ,
d . Kate a s k e d us w h a t we had
an d te ll her a b o u t the broken
g . Everybody knew it h a d n 't been
b o u g h t M a ry fo r b irth d a y , e. Tim
vase
/ w a s n 't an a ccid e n t, h . Tom
asked m e h o w m a n y tim es I had
to he r c. You d id n 't have to /
re m em b ere d we had to pay the
been a b ro a d
d id n 't need to co m e to pick me
b ill. i. W e kno w Tom w o n the
w he n I ha d s o ld m y ca r. g . O u r
up fro m the station, d . You must
lottery, j. I said I was h a p p y to
frie nds aske d us w h e re we were
be very careful d rivin g a t night.
see you.
g o in g o n h o lid a y , h. The police
b . You s h o u ld n 't have lied
e. M a y / C a n / C o u ld I ask you
f. B ob asked me
in q u ire d w h a t I ha d been doing
a qu estion ? f. S om eone ca lle d
3
m e a t night, it must have been
a. Tom said he had g o n e to an
i. D a ve o s k e d w hy I ha d quit my
T o m . g . I c o u ld c a ll / c o u ld have
Italian restaurant the da y before.
jo b
c a lle d him , bu t I d id n 't w an t to
b. M ary told me she w asn 't feeling
h. Y ou m u sln 't o p e n this dra w e r.
Fridays.
well. c. Jake said he ha d to run
w he n the p h o n e h a d ra ng
j. A n n a s k e d w h a t I did on
8
6 a . Tom asked if I had had a good
a. Kate suggested that we
flat i. D ad told us h e w as going
time. b. Betty asked
I liked my
(should) visit / visting grandm a
to N ew York on business the
town c. Eve asked if I had seen
a t the hospital b . I asked Tom
follow ing w eek. j. A n elderly lady
that man before, d. Fiona asked if
to help me with my Physics
asked me to help h er with that
John was arriving in the morning,
hom ew ork, c. O u r has boss
b ag .
e. M um asked if Betty was my
ordered us to work from eight till
best friend, f. Sam asked if my
/ until five this week. d. M u m told
12
father smoked, g. Juan asked me
me to clean my room an d do
a. Jim said he loved playing
if I spoke / could speak Spanish,
the shopping, e. John advised
football and Barcelona was his
h. M ary asked me if my parents
me to ask a loan advisor for
favourite team.
were angry with / at me. i. My
help f. Tim prom ised to help me
he had played in a tournament
boss asked if the project would be
move my things to the new flat.
with his friends the week before,
ready the next day. j. My friend
g . M ary begged me not to say
c. He said he was going to buy
anything to her husband
tickets fo r all football matches
h. M y brother Joe rem inded me
during Euro 2 0 1 2 . d . He asked
to get some flowers fo r m um 's
if we / I liked foo tba ll, e. He also
birthday.
asked who our / my favourite
if
a. M um told me to go to my
help her m ove things to her new
room . b. The teacher ordered
b.
Jim told us
player was. f. Jim suggested that
us to do exercises 2 and 4 on
9
page 17. c. Kate asked John to
a . told, b . says, c. tell, d . speak,
turn the music down. d . Mary
e. said, f. speaks, g. said, h. is
told her son not to be so rude,
speaking, j. were talking, j. speak
e. My neighbour asked me to
/ t a lk , k. speak, I. tell, m . told
we play football at the weekend.
w ater the flowers three times
13. Strona bierna 1
a week. f. Betty told us to com e
10
a. Cars are m ade in a factory.
to her place on Friday around
a . said, b. tell, c. asks, d . talked,
b. A sandwich is made by my
seven, g. Tom suggested that
e. say, f. tell, g . say, h. tell, i. say,
brother, c. A bo ok is bought at
we (should) get Suzy a do g for
j. asks
a bookshop, d . Vegetables are sold at the market, e. Trucks
her birthday. / Tom suggested g e tting Suzy a dog fo r her
11
are repaired by a mechanic.
birthda y h. Jim ordered me
a . Steve told me he was going to
f. Photos are taken by
to call an am bulance. ¡.T om
propose to Jane the next day.
a photographer, g. The lawn
offere d to help me. j. M um
b . Sally said she had started to
is mowed by o u r gardener,
suggested that we (should) g o
w ork fo r that com pany two years
h. A picture is painted by an
aw ay for the weekend. / M u m
before, c. M um asked me where
artist, i. I am invited to a party,
suggested g o ing oway for the
I had been the night before.
j. Bob is interviewed by the
d. Tim asked us if we liked
m anager.
weekend,
k.
M u m rem inded me
not to be late. I. Sarah suggested
Chinese food. e. Frank warned
that we (should) invite Danny
me not to g o there f. C arl
fo r dinner. / Sarah suggested
suggested that we g o to that
2 a. English is spoken all ovei the
inviting D anny for dinner
new Italian restaurant / C arl
w orld, b. Anim als are cured by
suggested g o ing to that new
a vet c. N ew spaper articles are
Italian restaurant g . Kate
written by a reporter, d. The
confessed that she was afra id of
llowers are watered every day
heights h. Sally asked il I could
(by mum), e. C hildren are taught
V/WW m /vkiobcc I'll
d la p o cxq lku jq cych i zauw ansow anych
375
W IE L K A ^ K H m n i « *'
park yesterday, j. This tim e the French by M ary, f. O u r office is
shopping was d o n e by M a rk .
g . A s p e c ia l song w ill be ch o se n .
cleaned every two days (by the cleaner), g. M r Jones is taken to his office every m orning (by his driver), h. Mistakes are m ade by everybody.
3 a . is appointed, b. are examined, c. are caused, d . are sent, e. is kept, f. isn't washed, g . is
10
6 a. was the first Harry Potter book
a . W ill the b ik e be repaired,
published, b . was d o s e d , c. were
b . w ill be p rin te d , c. was built,
killed, d . wasn't delivered, e. was
d . w as p u n is h e d , e . are not
discovered, f* was discussed,
/ w ere n o t a llo w e d , f. was
g. wasn't accepted, h. was
a rre s te d , g . w o n 't be invited,
punished, i. wasn't locked, j. were
h . is p la y e d , i. w ill be solved, j. w e re in ju re d
the suitcases packed
chocolate produced, h. is
11
7 a . are sold, b . wasn t de layed ,
a.
c. has been fo rg o tte n , d . are
the m o m e n t, b . Photos are being
a . This house was built in 1985.
em ployed, e. was so ld , f. was
ta k e n by Ben now . c. The whole
b . O u r flight was cancelled
built, g . was fo llo w e d , h. are
c o n c e rt is b e in g recorded, d. The
because o f thick fog.
cancelled / have been c a n c e lle d ,
new b u d g e t is being prepared by
c. This book was written
i. were d a m a g e d , j. A re b a n a n a s
the g o v e rn m e n t, e. Tomato soup
by Ryszard Kapuściński.
grow n
is b e in g c o o k e d at the moment.
flooded, i. is called, j. are m ade
4
The c a r is being repaired at
f. The Prim e M iniste r is
d . O u r car was stolen last night. e . This photo was taken last
8
b e in g asked m any questions.
sum m er in Paris, f. This painting
a. All problem s w ill b e solved
g . A b o ttle o f cham pagne is
was painted by Pablo Picasso,
one day. b . The fu sio n o f the tw o
b e in g o p e n e d now. h. O u r office
g . The patient was given an
com panies w ill be a n n o u n c e d
is b e in g re d e c o ra te d now. i. The
injection, h. The dinner was
on Friday, c. The speech w ill be
dishes a re b e in g washed by our
prepared by mum and gran.
delivered by the c h o irm a n o f o u r
h o u s e k e e p e r, j. The monument is
i. Tom wasn't / hasn't been
com pany, d . The b ill w ill be p a id
b e in g re n o v a te d at the moment
invited to Sally's party,
tom orrow
j. The idea w asn't accepted by
be organised next m o n th , f. O u r
12
the board o f directors.
house w ill be re d e c o ra te d so o n ,
a. A song is being sung,
g . The new bo ok by P aolo C o e lh o
b . The p la n e is being boarded
will be published in July. h . N ew
(by the passengers).
furniture w ill be d e live re d a ro u n d
c. The ro o m is being painted
5. i. The exam w ill be held next
(by d a d ), d . The lawn is being
5 a . The test was corrected by the teacher, b. The music for this film was com posed by M ich a ł Lorenc, c. This letter
e. The c o n fe re n c e w ill
W ednesday at
10 .
¡.I hope o u r
offer w ill be accepted.
was written by Jenny, d . Sally was fired by the m anager, e. Polonium was discovered by M a ria Skfodowska-Curie. f.T h e patient was exam ined by the doctor, g. All the questions were answered by the pupils h . l w a s given a new bicycle for rriy birthday, i. lo rn was seen in the
dlo poczatk llinrur*k
m o w e d (by the gardener).
e. The c h ild is being fed (by ,he m o th e r),
9
f. A
film is being shot
in o u r street today, g . Dessert
a - A new dress a n d suit w ill be
is b e in g served (by the waiter)
bought, b. A list o f guests w ill be
h. A s a n d w ic h is being eaten by
m ade. c. Invitations w ill be sent
B ob. ¡ . A test is b e in g written bv
d. A cake w ill be o rd e re d a t the
the students, j. Essays are being
cake shop. e. A re s ta u ra n t w ill
co rre c te d by the teacher-
,)6 b, ° ° ked
f A c c o m m o d a tio n the 9 uesfs w ill be fo u n d .
13
16
a. is always served, b. is b e ing
a . was m ade,
served, c. is usually taken,
eaten, c. was broug ht up, d . were
conference, h . The w inner has
d. is rarely eaten, e. is being
m ade redundant, e. w as being
been a n n o u n ce d , i. The message
sewn, f. is checked, g . am
used, f. was cancelled, g . were
has been deleted, j. A new
being questioned, h. is being
being follo w e d / were follo w e d,
co m p u te r has been b o u g h t fo r my
written, i. is being organised /
h.
office.
been m a n a g e d by Sue. g . The
b.
guests have been invited to the
was being
was being treated
is organised, j. isn't being used
17
20
14
a . The c a r is g o in g to be
a . The ro a d has been re p a ire d
a. The acto r was being
re paire d next week.
recently. / The ro a d has been
interviewed by a journalist.
b.
recently re p a ire d , b . The re p o rt
b. Yesterday evening a party
exam ined on Friday.
has been finish ed, c. M y m o b ile
was being held at my house.
c. The conference was g o in g to
ph one has been taken, d . The
c. Scrabble was being played
be held last M o n d a y, d . A party
s h o p p in g has been d o n e (by
by the children, d. W hen
fo r Jane is g o in g to be organised
me), e. The reserva tion had been
I arrived dinner was being
on Saturday, e. G ra n d m a is
m ade by T o m . f. The co n ce rt
served, e. A patient was being
g o in g to be taken to hospital
tickets had been b o o k e d (by me)
examined fo r an hour. f. I was
fo r surgery, f. The letters were
before g . T o m has been ad vised
being asked many questions
g o in g to be sent yesterday,
(by his m um ) to confess to his lie.
about the accident, g. The new
but I fo rg o t, g . The p a rce l was
h. M a n y b e a u tifu l p h o to s have
shopping m all was being built
g o in g to be delivered yesterday,
been taken by Bob. ¡. M a n y new
fo r over 2 years, h. The road was
h.
friends have be en m a d e recently,
being repaired after the flood,
b o o k e d fo r to m o rro w evening.
The students are g o in g to be
The restaurant is g o in g to be
i. The shop was being closed
j. This story has been m a d e up by Henry.
when I arrived, j. TV was being
18
w atched all evening.
a. The house is go in g to be sold.
21
b.
a . has been fo u n d , b . has been
Pasta was g o ing to be eaten
15
fo r dinner, c. A new sofa was
left, c. has been drunk, d . has
a . An ice cream was being eaten
g o ing to be bought, d . The w hole
been d a m a g e d , e. has been
(by me), b. The results were being
house is g o in g to be cleaned by
arrested, f. has been spent, g . has
announced by the speaker, c. The
Tom. e. A d o c to r is g o in g to be
been installed, h . has been lost,
injured were being helped by the
called, f. That tree is g o in g to
i. has been locked, j. has been
nurse, d . The onions were being
be cut dow n. g. That b o o k was
hanged / hung.
chopped by the cook e. The
go in g to be read.
floors were being cleaned by the
is go in g to be discussed at the
22
housekeeper, f. The phone was
meeting.
a . M a rk is kno w n to be a g re a t
h.
That issue
being used (by somebody), g . The
da d. b . It is believed th a t this m on
pancakes were being fried (by
19
is responsible fo r the accid ent,
mum), h. The concert was being
a. The project hasn't been
c. It is said that m o bile phones
w atched by one thousand people,
finished yet.
i. A speech was being given by
been cancelled by the organisers.
said to be a d d ic te d to m o b ile
the boss. j. A missing boy was
c. M y phone has been stolen.
phones, e. Tw o hundred p e ople
being looked for by the police.
d . All the letters have been sent.
are reported to have been killed
e. The room has been cleaned
in the crash, f. M a rk is believed to
b.
The concert has
by Tom. f. The project has
can be harm ful d . Teenagers are
be an honest a n d generous m an.
WWW, iezyhobce.pl dl a p oc z q i k u , q c y c h i z o a w a n s o w a n y c h
c W om en are reported t o choose g. The weather is expected to change soon. h. The winter is expected to end soon. i. This politician is expected to resign from his post. j. It is believed that he stole a lot of money, k. Jenny is said to be the most talented student. I. The film is supposed to finish at five.
career over fam ily life m ore often d . John was supposed to be here at 12. e. Jane was supposed ,o hove helped me w ith my
1
a. rains, slay, b. gets, rusts,
homework, but she fo rg o t. F. It is
c. b re a k , g e t, d . are, are, e. mix,
said that wom en like to gossip /
g e t,
gossiping, g. Johnny is know n to
w a lk , gets, h. peel, cry, I. study,
have been in love w ith M a ry for
g e t, j. d o n 't pay, get, k. breaks,
ages / years, h. This painting is
take , I. d o e s n 't w o rk , go
23
believed to be the most beautiful
a. M ark is known to have many
o f all.
f.
w a n ts, listens, g . d o n 't
2 1. b, 2 . e, 3 . h,
unusual hobbies, b. It is believed
7 . f,
4.
d, 5 . a,
6. g,
8. c
that the Dem ocratic candidate
26
will win the election. / The
a. My bike g o t stolen, b. I fin a lly
Dem ocratic candidate is believed
go t paid fo r my w o rk (by my
3
to win the election, c. Sandra is
boss), c. I go t o ffere d a pay rise,
a. have, w ill help, b. passes, will
expected to recover quickly after
d. The paintings go t d a m a g e d
g o , c. finish, will let, d . miss, will
the surgery, d . Many teenagers
by the fire. e. The vase go t
take, e. d o e s n 't start, will give,
are reported to be paralyzed
broken, f. I g o t stung by a bee.
f. d o n 't hurry, will miss, g. want,
with stress before their exams,
g. I g o t fired (by my boss), h. M y
will call, h. are, will make, i. is, will
e. John and Betty are known
colleague M a rk go t pro m o te d
go , j. is, w ill fire, k. are, will help,
to be involved in charity, f. It is
(by my boss).
I. am not, d o n 't w ait, m. finishes,
known that the exgm will be very
will g o , n. w ill fail, spend
difficult. / The exam is known to
27
be very difficult, g. Ted and Jake
a . Has the decision been
4
are known to be best friends.
announced, b. was re d e co ra te d ,
a. If you d o n 't slow down, you will
h. Linda is known to have gone
c. am being fo llo w e d , d . w ill be
pay a speeding fine. b. If you're
to Asia for 3 months.
transferred, e. was d ire cte d , f. is
feeling worse, you should go to
being exam ined, g . have never
the doctor, c. If you meet Tom,
been invited, h. is be in g served
invite him fo r dinner, d. If you're
/ has been served / is served,
late fo r scho ol, the teacher will
i- was being questioned, j. w ill be
be angry, e. If I d o n 't find a job,
cancelled, k. w asn't p re p a re d ,
we will sell the house and move
I. are baked, is m ade
ou t o f tow n. f. If you come to the
24 a. Jane is said to be an excellent artist, b. Roman Polański is said to be one of the best movie directors in the world, c. This film is expected to get an Oscar, d. Unemployment rate is
28
reported to have fallen
a. is watered, b . was closed
significantly, o. Jane is believed to work too much.
dow n, c. Have you ever been forced, d . w ill be o rg a n is e d ,
♦25 a. It is said that Mark is an
the chocolates, you will have stom achache,
h.
If I go to the
USA, I will see the G rand Canyon i. If you save some money, you w ill buy a new com puter j. If there
excellent lawyer b. He is known
1o
i-*s (was) know n, k. has been
d'°
fro m S cotland, g . If you eat all
9 were destroyed, h. has just been an nounced, i. a re delayed,
have won a few difficult cases
party, you w ill meet my friends
°* will be delivered, f. was sold,
introduced, I. is being given
378
14. Z d a n ia warunkow e
I zawansowanych
is a lot o f snow, we will make a snowm an.
•5
•8
13
a. If you d o n 't like this sw eater,
O d p o w ie d z i własne
a . If we had no tice d the fire
buy a new one! b . If y o u 're n o t
ea rlier, we w o u ld still have
feeling w ell, g o to the d o c to r!
9
a hom e now. b. If you w eren't
c. If yo u r ph one d o e s n 't w ork,
a . had to ld , w o u ld have
so rude, they w o u ld have offered
you can use m ine. d . If yo u 're
prepa red , b . had w arned,
you the job. c. If I w asn 't /
bored, g o h o m e l e . If Jim calls,
w o u ld n 't hove trusted, c. had
w e re n 't a fra id o f flying, I w ould
let me know ! f. If you w ill be so
know n, w o u ld n 't have taken,
have go ne to A sia a lo n g tim e
kind to let m e use yo u r phone,
d . had installed, w o u ld n 't have
□go. d . If she had taken care o f
I w ill be very grateful, g . If you
broken into, e. had studied,
her health, she w o u ld n 't be in
w o rk like that, fo rg e t a b o u t a pay
w o u ld have go n e , f. h a d n 't
hospital now . e. If my son was
rise! h. If you lig h t a cigarette
jum p ed , w ou ld have drow ne d,
/ were m ore responsible, that
no w , you m ay cause a fire.
g . h a d n 't fo rg o tte n , w o u ld have
terrible a ccid e n t w o u ld n 't have
taken, h. h a d n 't d ru n k, w o u ld n 't
happened, f. If you w e re n 't so
6
have felt, i. had taken, w o u ld n 't
possessive, Tom w o u ld n 't have
a . w on , w ou ld put, b . cheated,
have lost, j. had been, w o u ld n 't
left you g . If w e h a d n 't throw n
w o u ld be, c. d id n 't w ork, w o u ld
have crashed
aw ay that lottery ticket, we w ou ld be m illio n a ire s now ! h. If you
ge t up, d . locked, w o u ld n 't steal, e. was / were, w o u ld have,
10
had called an a m b u la n c e earlier,
f. c o u ld , w ou ld prepare,
a . am , will buy, b. were, would
the m an fro m the accid ent w o u ld
g . painted, w ou ld lo o k , h. had,
be able to vote, c. sell, will have,
be alive / be liv in g now.
w o u ld m ake, i. w ere n't, w o u ld
d . h a d n 't gone, w o u ld n 't have
enjoy, j. d id n 't com e, w ou ld
met, e. was / were, w ou ld accept,
14
be, k. were, w ou ld w in, I. w as /
f. h a d n 't driven, w o u ld n 't have
a . were offe re d , w o u ld you
got, g. had known, w o u ld n 't have
take, b. are le a vin g , happens,
gone, h. d id n 't smoke, w ou ld n't
c. h a d n 't been, w o u ld n 't have
7
have, i. lost, w ould be, j. had,
m a nag ed, d. w ill g o , have,
a. If I had money, I would buy
w ould keep, k. had know n,
e. w ill lend, drive , f. get,
a beautiful present for Mary. b. If
w o u ld n 't hove hired, I. finish, will
g . have, w ill invest, h. is,
the film was / were interesting, we
go
i. w ill op e n , a re given
I g o t a loan, I would buy a new
11
15
flat. d. If John had a car, he would
1. e, 2 . b, 3 . h, 4 . f, 5 . d,
drive you to work. e. If the weather
7 . a,
ere, w ou ld live
w ou ld watch it till the very end. c. If
6. g,
8. c
a. If you ha p p e n to see Ms Jones, please tell her to com e to my office, b . If it h a d n 't been
was / were nice, we would go away for the weekend, f. If I d id n 't
12
fo r John's h e lp , I w o u ld n 't have
pay the bill, they would cut the
a. had told, w ouldn't be, b, had
prepared this presentation,
phone off. g . If I spoke Spanish,
done, w ouldn't have, c. had
c. W e are starting a new
I w ould help you translate this
accepted, w ouldn't have to,
ca m p a ig n next week, os lo n g as
letter, h. If he was / were innocent,
d. was / were, would have given,
o u r M a n a g in g D ire cto r do e sn 't
the police w ouldn't arrest him. i. If
e. had seen, would have, f. had
change his m in d . d . S upposing
I had his phone number, I w ould
paid, w ouldn't have to , g . weren't,
you hod to cho ose, w hich project
invite him to our party, j. If the
w ouldn't have stopped, h. hadn't
w ou ld you pick? e. I w o n 't
teacher was / were more patient,
missed, would be
leave my current jo b unless I am
she w ouldn't shout at the pupils.
offered a b e tte r-p a id one
f.
Let
me know should you decide to
www jezykiobce.pl
di n p o c i q l k u i q c y c h i z a a wa n s o w a n y c h
W IE L K A G R A M A T Y K A JĘ ZY K A A N G IE L S K I*'^ '-'
If o n ly the tickets were still com e with us. g. You con g o to Rob's party on condition that you clean your room and do your homework, h. If I saw Jane, I w ould invite her to my party
a . If only they h a d n 't turned down my a p p lic a tio n , b. If only
a v a ila b le , I w o u ld g o to the IJ2 concert
we were g o ing on h o lid a y this year. c. If only it w asn't c o ld and it wasn't snowing d . II o n ly my
21 a . finishes, w ill meet, b. had
fam ily d id n 't live so fa r aw ay
know n, w o u ld n 't have prepared,
from me. e. If only I knew how to
c. were, w o u ld live, d . had had,
unless you finish the project on
change a flat tyro. f. If o n ly Tom
w ou ld have gone, e. knew / had
time. b. You will never lose weight
ha dn't forgotten a b o u t his w ife's
know n, w o u ld send / would have
unless you do sports regularly,
birthday again, g . If only I spoke
sent, f. has, goes, g . d o / did, will
c. We will be late for the concert
a foreign language, h. II only
take / w o u ld take, h. had learnt,
unless we find a taxi. d. Wo will
she w anted to g o o u t with me.
w o u ld bo a b le , i. were, wouldn't
never get there on time unless
i. II only the weather h a d n 't been
lot, j. had helped, w ouldn't be,
it stops snowing, e. She will not
so terrible last w eekend,
k. rains# will stay# I, d id n 't spend,
speak to you unless you apologize
I would win at the lottery,
to her f. You will continue to get
k. If only we had w on the m atch.
high electricity bills unless you
I. II only my sister had visited me
22
start to save power, g. I will never
lor my birthday.
a w e re n 't, b . were, c. would
16 a. You will not get promoted
If only
w o u ld n 't have
protost# d . w o u ld still bo, e. didn't
finish on time unless you help me. h. I would never ask Tom for help
•20
oat, f. w o u ld g o , g . w ouldn't,
unless I had to.
a. I wish I had know n it was his
h. always stay, i. w ould, j. had
birthday/ I w ould have m ade
17
a cake for him If o n ly I had
a. b, b. a , c. b, d . a, e b, F. a,
known it was his birthday,
g . o, h. b
I w ould have m ade a cake lo r
15. Z d a r tia p rz y d a w k o w e
him. b. I wish I could c ook,
18
I w ould make a d e lic io u s d in n e r
i
a. I wish I had more free time
lor you If only I c o u ld cook#
a . w h o , b w h ic h , c. w hich,
for my friends b. I wish I had
I w ould make a d e licio u s din ner
d .w h o # e .w h o , f. whose,
bought that lovely green lop.
fo r you c I wish I spoke I nglt&h,
g . whir h# h, w h ic h , i . which#
c. I wish I had told John how
I w ould gel a bolter jo b If only
I felt about him rJ I wish I could
1 w ho , k. which# I.w hoso
I 'tpoke I nglish, I w o u ld gel
cook. e. I wish you w ould stop
a hotter job d. I wish I had
behoving like a childl f We wish
m arried the love o f m y life,
we had a bigger flat g. I wish the winter was over h I wish you d id n 't smoke i. W e wish wo had gone to see the new Polartski film j We wish wi hod gonis to Greece lost summer k. I wish he noticed mo I | wish I earned a lot of money
2 a . A I )VD pla yer is something
I w ould he happy now , If only I bad m am od the love o f my life# I would bo h a p p y now
c .A re m ote c o n tro l is something
•ho p«nally shot, Spain w ou ld
whic h wo c h a n g * IV < haunch
h a v . w on *hu cha m pio nship.
with d A c a n opener is
II only R um lm , had scored tho
w on tho ch a m p io n sh ip
1.1
wo,I,
•ho tickals wore still a v a ila b le , 'w o u ld g o It, Ihe U 2 c o n c e rt’ dto j
b. A c a lc u la to r In something w h k h helps us count
e I wish Ram iro/ had scored
p o naliy shot, Spain w o u ld hcivo
380
whic h you use to watc h films
, *auw«Dioworiw-h
Som ething w lm h wo use to Ope" m etal co n ta in e m
n A printer
som ething whir h w«’ use to print dc h um orits and photo* I A ( a rp e n le / in so m eo n e wh«»
■ M U
works with w o o d . g . A sow is
is a m e ch a n ic, has a w o rk s h o p
2
som ething w hich we use to cut
next to the flo rist's, e. People
a. Bob is sleeping on the sofa.
large pieces o f w o o d h. A flig h t
w h o like o p e ra and clossical
b . I was re a d in g a bo ok when
attendant is som ebo dy w h o
m usic w ill de finitely like this b o o k
Jake arrived, c. W e sold o u r old
serves people.
a b o u t V erdi, f. M y father, whose
house, d . T o m o rro w a t five I w ill
h o b b y is co lle c tin g stam ps, likes
be w atch ing TV. e. W e must buy
3
to spend tim e on his o w n . g . M y
a present fo r Bob. f. I have never
a. b, b . a , c. b, d . a, e. b, f. a ,
son isn 't fe e lin g w ell a g a in ,
been to A rg e n tin a , g . The bills
g . b, h. a
w hich w orries me. h. T h a t man
w ere paid yesterday. / I p a id the
w h o we saw in y o u r g a rd e n was
bills yesterday, h. I have been
just lo o k in g fo r his lo s i cat.
c le a n in g the fla t since
you bought? b. The m an w ho
8
3
fell dow n the stairs was taken to
a . b, b . a , c. a , d . a , e. b, f. a,
a . I b o ugh t a bag. b . I b o ugh t
hospital, c. This is the new rin g
g . a, h. b
a bag yesterday, c. I b o u g h t
4
2 o 'c lo c k .
a . C a n you show m e the dress
M a rk gave me. d . The b o o k I'm
a bag at the sh o p p in g centre,
re a d in g is b o ring . e . T h e d in n e r
9
T o m prepared was delicious.
1. d, 2 . e, 3 . b, 4 . f, 5 . g ,
f. I fin a lly fo u n d the w atch I lost.
7 . a,
d . I b o u g h t a bag yesterday at
6.
h,
8. c
the s h o p p in g centre, e. I b o u g h t a b la ck ba g a t the sho ppin g centre, f. I b o u g h t a bag fo r
g . The w riter w ho was given an aw ard com es fro m Sweden.
10
m um a t the s h o p p in g centre,
h. The team w hich w on the
a . that, b . O K , c. tha t, d . O K ,
g . I b o u g h t a b la ck suede bag
tournament received a lot of
e. w hich, f. O K , g . O K , h. w hich,
fo r m um . h. Y esterday, I b o u g h t
m oney.
i. O K , j. that
a black suede bag fo r m um at the s h o p p in g centre (yesterday).
5
a. where, b. why, c. (-) / w hich,
d.
(-) / w ho , e. w here, f. why,
16. In n e z d a n ia p o d rz ę d n e
w here
a . as, b. as lo n g as, c . since, d . un til, e. w h ile , f. A fter, g . as
g . w here, h. (-) / w ho, i. why,
j.
4
i
soon as, h. w henever
a . D id you buy a new bag at
6
the sales? b . Is M a rk h a n g in g
5
a. n o n -d e fin in g , b. d e fin in g ,
up a new picture on the w all?
a . since, b . as lo n g as, c. after,
c. n o n -d e fin in g , d . d e fin in g ,
c. D id you de cide to g o to India?
d . w henever, e. un til, f. by the
e. n o n -d e fin in g , f. d e fin in g ,
d . Does Jane like co u n try and
tim e, g . w hereas, h. w h ile ,
g . n o n -d e fin in g , h. n o n -d e fin in g
western music? e. Are you g o in g
i. before, j. as soon as
to have spaghetti B olognese
7
fo r dinner? f. W as this b o o k
6
a. Paris, w hich is the cap ital
badly d a m a g e d ? g . H as the film
1.
o f France, is one o f the most
a lre ad y begun? h. D id M a rk
7 . g,
b e a u tifu l E uropean cities, b. The
have to g o to w ork tod ay? i. W as
m e al that we had at the new
m um w ashing the dishes when
7
Ita lia n restaurant was very g o o d ,
the ph one rang? j. W as Tom
a. w h ere, b. w h ere ve r, c . w h erever,
c. M y b ro th e r g o t pro m o te d ,
angry with his boss?
d. w h ere, e. w h ere ve r, f. w h ere,
w hich is w hat he was w a iting fo r fo r m onths,
d.
M r G re en, w ho
d, 2 . b, 3 . f, 4. h, 5 . e,
8.
6.
a,
c
g. w h ere, h. w herever
W I E L K A G R A M A T Y K A JĘ ZYK A A N G IE L S
in order that his fam ily sees him
8 a . Wherever Jim goes, I'll follow him. b. Wherever Sara goes on holiday, she complains about everything, c. This is the place where the old court building used to be d . Sydney is the city where
m ore often f. I m anaged to save some money so that I ca n buy a laptop, g . Put a w arm jacket on so as to keep w arm . h. I'm saving money in order to g o to Africa one day.
the building where I used to live, g . Tom is a football maniac - he
13 1. d, 7. a,
up im m e d ia te ly, g . They had such a lovely ap a rtm e n t that everybody envied them. h. There was so m uch ra in in November that a few tow ns were flooded
18
I would like to live. e. Jell me where my glasses are. f. This is
that I to ia my son to clean it
a . despite, b . a lth o u g h , c. even
2.e , 8. c
3 . g , 4 . b , 5.H,
6. f,
if, d . even th o u g h , e. although, f. despite, g . even though, h. despite
ploys wherever he can. h. Captain Sparrow didn't want to tell anyone
14
where the treasure had been
a. Tom is moving to London to
19
hidden.
look for a job, b. M um has quit
a . even th o u g h , b . however,
smoking in order that the kids don t
c. despite / in spite of,
/ won't complain, c. W rite down
d . despite / in spite of,
my phone number, so that you
e . even if, f. a lth o u g h / though
don't forget it. d. W e switched the
/ even th o u g h , g . even though /
TV on to watch the news. e. Bob
a lth o u g h , h . despite / in spite of
1. c, 2 . g, 3 . e, 4 . f, 5 . d. Ó. a, 7 . b,
8. h
10
borrowed a lot of money from
a . had met, b. was / were, c. were,
his friends so that he could buy
20
d . has had, e, knew, f. was / were,
a motorcycle, f. Tom orrow, I'm
1. c, 2 . f, 3 . d , 4 . a, 5 . g, Ó. e,
g. hadn't eaten, h. were
getting up at six in order not to be
7 . h,
8. b
late lor the exam.
11
21
a . Jirn looks as if he was / were
15
a . you d id n 't talk, b. my son was,
sick. b. You look as though
a. so, b. so, c. such, d . such,
C. be, d . you d id n 't play,
som ething terrible has just
o. so, f. so, g so, h such, i. so,
e. to spend, f. the winter ended,
happened, c. ih e y treated me as
j. such
g. o u r neighbours did n 't listen,
if I was crazy, d He spoke as if
h. I d id n 't spend
he had really read that book
16
e . Tina a d s as if she d id n 't like
a . so, b . so, c. so, d . so,
•2 2
Tom, but I know it's not true,
e. such, f. so, g . such, h. so
a. I w o u ld rather g o to the
f I am so tired as if I ha dn't slept 17
you knew what war. going on
a It was so w an n that I put
the cin e m a th a n to the thealn*
shorts on b Tom is so sm art
c. W e w o u ld rather go on a t»»P
that Im cou ld be a politic ion,
than w o rk d. W e would rather
12 CJ. jirn called me in order to invito m e to the cinema I). We m oved the party to Saturday so that Torn can come c. W e've bought a r ur so os to g o away for weekends d I'm going to I ranee to learn I renr ti
38 2
( me mo tha n to the theatre
for weeks g. Stop acting as if
0.
lorn r hanged his jo b
't l ‘ i pm /i|lk tj i <11 v» |i i firn m m ii
b I w o u ld ra ther we went to
lh»* cake was so d e lic io u s that
they w orke d n o t talked
• would
I ate two pieces cl. I have so
pio lu r to he a lo n e now h * wcn'M
many problem s that I can' t sleep
prefer it it you d id n 't coll me
® M y g ra n d m a is sur;h a w o n d o ilu l person (hut I can' t
an ym ore i) W h e n I was a thikk
•magmę lit,, / living w ith o u t hei
1 U"' r0m n I.
was in suc h a mess
I w o u ld nith o r have oaten swe#*5* than vegetables, h I would mth* you d id n 't w atch so mu« h IV
KLU C Z D O ĆW IC ZEŃ
•2 3
company's money, e. It's time
a. You’d better fake an
you confessed / for you to
umbrella b. You'd better go to
confess that you took the
29
(he dentist, c. He'd better take
envelope, f. It's time we did / for
a. How many players are there
a taxi. d . You'd better ask him
us to do some spring cleaning,
in a volleyball team ? There are 6
first, e. She'd better not spend so
g . It's high time to change our
players in a volleyball team.
much money, f. You'd better tell
/ your lifestyle, h. It's time you
b. How many pupils are there
them the truth, g . You'd better
started / for you to start doing
in the classroom ? There are 2 5
not go there, h. You’d better call
some sports.
pupils in the classroom .
an ambulance.
arm chair in your room ?
c. How many stars are there on 27
the Am erican flag ? There are
24
a. There are many trees in the
5 0 stars on the Am erican flag.
a . It's (high) time for you to g o to
garden, b. There is a plate on
d. How many days are there in
the doctor, b. It's (high) time for
the table, c. There is a lot of
a w eek? There a re seven doys in
him to tell the truth, c. It's (high)
sand on the beach d . There is
a week. e. How m any cars are
time for you to pay me.
no salt in the salt cellar e . There
there in the car p ark? There are
d . It's (high) time for the kids to
are
go to bed. e. It's (high) time for
team. f. There is a train to
f. How much su g ar is there in the
me to eat something, f. It's (high)
Glasgow at five. g . There are 12
bowl? There is only a little sugar
time for you to ask her out. g. It's
months in a year. h. There are
in the bowl. g . H ow many flights
(high) time for her to move out.
many old buildings in my town,
a day are there to London?
h. It's (high) time for us to make
i. There are a few cookies left in
There are 12 flights a day to
a decision.
the jar. ¡. There are some people
London h. How much money is
in front of the house.
there in the w allet? There is no
11
over 100 cars in the car park.
players in a football
money in the w allet.
a. It's high time you took
28
^ responsibility for your actions.
a . There isn't any cheese in the
30
[ b.
fridge. Is there any cheese in
a. doesn't he? b. didn't she?
the fridge? b. There aren't any
c. isn't it? d . don't they? e. have
showed you our surprise, d . It's
flowers in the vase. Are there
you? f. shouldn't we? g. wasn't
high time I went on holiday,
any flowers in the vase? c . There
he? h. won't they? i. isn't he?
e. It's high time the government
isn't a lot of rain in N ovem ber. Is
j. didn't she? k. can't I? I. aren't I?
took action, f. It's time you learnt
there a lot of rain in N ovem ber?
how to use e-m ail. g. It's time
d . There aren't any cars in the
31
M ary went on a diet. h. It's time
car park. Is there a co r in the
a. does he? b. did it? c . am I?
you cleaned up this place!
c a r park? e . There aren 't many
d . are you? e. did they? f. do
books in the library. A re there
they? g. did they? h. will we?
many books in the library?
i. do they? j. is it? k. does she?
f. There isn't a sports centre
I. do we?
It's high time you changed *ur attitude, c. It's time we
It's high time Tom proposed / for Tom to propose to his
in my town. Is there a sports
girlfriend, b. It's time you learnt
centre in your town? g. There
32
/ for you to learn to make
aren't a lot of people in the
1.
sandwiches for yourself.
shopping m all today Are there
7 . d, 8 . b
c. It's time to go to sleep.
a lot of people in the shopping
d . It's high time to tell the
mall today? h. There isn't any
boss that Tom is stealing the
arm ch air in my room . Is there an
v/v/w.|ezykiob<:e |il
f, 2. c, 3. g, 4. e, 5. h,
dla poczq»ltuiqcych i zaawansowanych
6. a,
383
37
33 a. M ark did w hat? b . You w ant to buy what? c . The party
a . little, b. h ard ly, c . never, d . under no circu m stan ces, e . not only, f. only, g. s o , h . such
is w hen? d . You are m oving w here? e. You are learning w hat? f. Jim broke w hat? g . Ja k e loves w hat? h. W e'll meet w here? i. Y o u r boss h as fired w ho? j. Steve does w h at? k. You want to sell what? I. G re g should go w here?
38 a. So vivid w as the discussion that we couldn't calm dow n. b. Such was the tension that nobody said a word. c. Seldom have I heard such kind w ords, d . N o sooner had I entered the room , than I noticed there had been
34 a. So does Jenny, b. So do we. c. So can my brother, d . So did Bob and Sally, e. So is our house, f. So is au n t Betty,
g. So has John. h. S o should Billy, i. So am I. j. So did I.
a burglary, e. N ot only w as the country in a finan cial crisis, but also a political one. f. U nd er no circumstances ca n you show these documents to anybody, g. H a d we known about his past, w e w ou ldn 't have hired him . h. Little did the
35
police know abo u t the scope o f
a. N either does Luke. b. Neither
that fishy business.
did w e. c. N either w a s Kate.
d. Neither did my friends.
39
e. N either does my d a d .
a. did I no tice, b . d o e s it
f. N either have w e. g. N either
h ap p en , c. had the b o o k b een
am I. h. N either should you.
published, d. you sp e a k , e. a re
i. N either do we. j. N either does
you to lend, f. w a s I, g . did he
my husband.
d ecid e, h. did I realize
36 a. Jim was late for the exam. So was I. b. I do n't want to go to the cinema. Neither does Tina. c. I can't swim. Neither can my sister, d. We haven't seen that film. Neither have our friends, e. My grandma lives in the countryside. So do we. f. My husband doesn't like Chinese food. Neither do I. g. Jenny is vegetarian. So are her parents, h. Tom shouldn't ploy with matches. Neither should you.
<11° poczqtkujqcych i zaawonsowonych
Lista czasowników nieregularnych p" ■"
B e io k o fic z n ik - In fin itiv e
F o rm a c z a su P a st S im p le
■-------------Im iesłó w czasu p rz e sz łe g o p a st p articip le ~~■—■— ■■
r
0*
was / were
been
b *y
b o re
bom (e)
P o lsk ie zn o cze n ie •
wytrzymywać, znoać, rodzić
boot
beat
beaten
uderzać
become
becam e
becom e
stawać s«ę, zostawać kimś
begm
began
begun
zaczynać
Oend
bent
bent
zg»ąć, schylić się
bid fbode)
bid (bidden)
bind
bo und
bound
przywiązać, zobowiązać — ■ --J
b»te
bit
bitten
ugryźć
bleed
bled
bled
krwawić
blew
blown
wioć, dm uchać
breoir
broke
broken
złamać (się), stłuc ($>ę)
bring
b roug ht
brought
przynieść
broadcast
broadcast(ed)
broadcast(ed)
build
built
built
budować
bum
burnt (burned)
burnt (burned)
palić, spalić, parzyć
burst
burst
burst
pękać eksplodować
buy
bought
bought
kupować
con
could
*been able to
móc, potrałić
co»
caught
caught
łapać
choose
chose
chosen
wybierać
com e
come
come
przychodzić
cost
cos»
cost
kosztować
creep
crept
crept
skradać s»ę. pełzać
cut
cut
cut
t iąć, kroić
R
*
ww-. .jMyfcieta» pi
oferow ać, licytowoć, wymagać
em itować, rozpowszechniać
dla poctqtfc.u.(qcvc h • ja o w ú n si .»wanych
385
mieć do czynienia, dealt
deal
dug
dig
did
do
dream t (dreamed)
dream
dealt
radzić sobie z czym*
du g
ko p a ć (w ziemi)
done
ro b ić
dream t (dreamed)
śnić, morzyć
drunk
pie
driven
prow adzić pojazd
eaten
jeść
fallen
upaść, spadać
drink
drank
drive
drove
eot
a»e
fall
fell
feed
fed
fed
karm ić
feel
felt
felt
czuć
fight
fought
fou gh t
walczyć
find
found
fo u n d
znaleźć
flee
fled
fled
uciekać
b
flew
flow n
lata ć
forbid
forbade
forbidd en
zakazać
forget
forgot
forgotten
zapom nieć
forgive
forgave
forgiven
wyboczyć
freeze
froze
frozen
zam arzać, zomrazać
9*
got
got
dostaw ać
gtve
gave
given
daw ać
went
g o ne
pojechać
grew
grow n
rosnąć, upfG^fOĆ
hung (hanged'
hung (hanged)
wieszać (s»e)
'grov.
00qc¥c*
jf> Ę p 9 t*
T C Z A S O W N IK I N IER EG U LAR N E
kneel know lay
knelt (kneeled) knew laid led leant (leaned)
known ______ [la id
kłoić
1led
prowadzić, dowodzić
______ [leant (leoned)
leapt (leoped)
learn
learnt (learned)
learnt (learned)
left
left
v lend
klęczeć wiedzieć, znać
le a p
leave
‘
knelt (kneeled)
leapt (leaped)
pochylać się, opieroć skoczyć, podskoczyć, wzbić się uczyć s»ę, dowiedzieć s«ę wyjeżdżać, opuszczać
lent
lent
poryczoć komu*
let
let
let
po/w olać, wynoimowoć
lie
lay
lam
leżeć
light
lit
lit
zapałać
lose
lost
lost
ig u ł*ć , ttro a ć
make
m ode
mode
zrobić
mean
m eant
meant
mieć zooczeme, mieć na m yili
meet
met
met
spotkać
mow
mowed
m own (mowed)
kos»ć
pay
paid
paid
ptocić
put
pot
put
ktaić, umieszczać
quit
q u it
quit
rezygnować, przestać c o i rob’d
read
read
reod
czytać
nde
rode
ridden
nng
rang
rung
dzwonić, telefonować
n$e
rose
nsen
p o d n o s i, wzrasioć, rosnąć
run
ran
rpn
bsegoć
sav
sa;d
t sa»d
see
sow
seen
w~dz.-eć, zobaczyć
seek
sought
sought
szukoć, staroć s*ą
W » je iyko b ce p i
¡echoć (rowerem, konno)
pow.edz-eć, mówić
¿'.a pccz-3*••- :
ioowoftsowo«fcr*
387
W IE L K A ü K A W M i i « «
soll send
'« « -
sold sont
sold
sprzedaw ać
sent
wysyłać ustaw iać, nastawiać,
sot
sot
sow
sewed
shoke
shook
shine
shone
sot
u k ła d a ć , ustanawioć
sewn (sewed)
szyć
shaken
potrząsnąć
shone
świecić
shot
strzelać
shoot
shot
show
showed
shown
pokazyw ać
shrink
shrank
shrunk
kurczyć, skulić się
shut
shut
shut
zam ykać
Sing
sang
sung
śpiew ać
sit
sat
sat
siad ać, sadzać
sleep
slept
slept
spa ć
slide
slid
slid
w suw ać, osuwaC się
smell
Smelt (smelled)
sm elt (smelled)
w ą c h a ć , pachnieć
sow
sowed
sown (sowed)
siać
speak
spoke
spoken
m ów k
spell
spelt (spelled)
spelt (spelled)
lite ro w a ć
spend
spent
spent
388
•''•«wviMinwanyi I,
rozm a w iać
spędzać (czas), w yd a w a ć (pieniądze)
C Z A S O W N IK I NIEREG ULARNE
stonk
stunk
sinke
struck
struck
y^or
sw orn
sworn
przysięgać, k!qć
iWÄOP
sw ept
swept
zam iatać
v//im
sw am
swum
pływać
*,wing
sw ung
swung
kołysać się, huśtać się
tokn
tool-
taken
brać
lnach
ta u g h t
taught
uczyć kogoś
fnor
tore
torn
rwać, rozerwać
leli
told
to ld
powiedzieć, opow iadać
think
th o u g h !
thought
myśleć
throw
threw
throw n
rzucać
Ihruit
thrust
thrust
pchnąć
u n d e rsto o d
understood
rozumieć
understand woke
w oke
flink
śmierdzieć uderzać, atakow oć, strajkować
woken mieć na sob»e, nosić
/ wem
w ore
wwnp
wnpt
writ
wet (wetted)
win
w on
w orn
(ubranie, okulary)
nakręcać. now*|Oć. w ind w rit»
wound wrote
w ound written
zawi{Oć
ptsoć
INDEKS c o u ld 2 4 6 - 2 4 9 c o u n ta b le no uns 19 a / an - przedim ek n ie o kre ślo n y 1 2 - 1 4 able to 2 4 7 - 2 5 0 adjectives - p rzym iotn iki 6 6 - 74 , 145 adverbs - przysłówki 7 5 - 8 5
czas Future C o n tin u o u s 2 3 6 - 2 3 9 czas Future P erfect 2 4 0 czas Future P erfect C o n tin u o u s 242 czas Future S im p le 2 2 3 , 2 2 5 , 2 2 7 , 2 3 1 , 237
a fte r 115, 120, 142, 2 1 5
262, 26 5, 276, 284, 302
a ll 99
czas Past C o n tin u o u s 1 8 9 - 192, 2 6 5 , 289,
a lre a d y 20 2 - 20 7
313-314
a lth oug h 3 3 8
czas Past P erfect 2 1 4 - 2 1 6 , 2 2 1 , 2 6 5 , 293,
alw ays 198
306,3 08,3 13-314,332,352
anoth er 106 - 110
czas Past P erfect C o n tin u o u s 2 1 1 , 219, 221,
a n y 93 - 94
265, 3 0 6 ,3 1 3 - 3 1 4
a ro u n d 131 - 132
czas Past S im ple 1 7 9 - 1 8 2 , 187, 192, 195,
articles - a / an / the 9 - 1 4 as ... as 71 - 72, 80
2 0 2 , 2 0 5 , 2 1 5 - 2 1 6 , 2 6 5 , 280, 308,313
a t 115, 1 2 5 - 1 2 6
- 3 1 4 , 352
auxiliary verbs - czasow niki po siłko w e 3 8
czas Present C o n tin u o u s 1 6 9 - 176, 189, 192, 227, 233, 237, 287 czas Present P erfe ct 1 18 , 1 9 5 - 2 0 5 , 211, 216, 2 2 1 ,2 6 5 , 293
B
czas Present Perfect C o n tin u o u s 1 18, 208 - 211, bare infinitive 6 0 , 22 3, 2 4 6 , 3 4 0
221,265,277
be - czasownik posiłkowy 3 8 , 42 - 45 , 170, 189 before 120
czas Present S im p le 1 6 2 - 2 6 5 ,
1 74
179, 2 3 3 , 2 6 5 , 2 7 8
behind 124, 130
c z a s o w n ik - fo rm y 3 7
better (you'd better) 3 4 0 - 341
c z a s o w n ik i fra z o w e 5 4 - 5 5
bezokolicznik 5 9 - 60 , 160
c z a s o w n ik i m o d a ln e 6 0 , 2 4 6 - 2 6 2 , 264, 302,
bezokolicznik - czasowniki z bezokoliczn ikie m 59 bezokolicznik - fo rm y czasow nika
37
both 106, 1 0 8 - 1 0 9
304, 306, 310 c z a s o w n ik i p o s iłk o w e 3 8 - 4 7 c z a s o w n ik i z b e z o k o lic z n ik ie m 59 c z a s o w n ik i z fo r m ą -in g 5 8
by 121, 124, 130
c z a s o w n ik i z fo r m ą -;n g lu b z bezokolicznikiem 60 c z a s o w n ik i z p rz y im k a m i 141 - 145
calculations 157 con 247 - 24 9, 2 5 4 , 26 5 can't 254
cardinal numerals 1 49 collective nouns 21 comparative 67 conditional sentences 390
- 176,
151
299
dla PPc*q ^ u jq c y c h j zoaw ansow anych
defining relative clauses 3 2 2 definite article the 9 demonstrative determiners 1 13 demonstrative pronouns 1 1 3 despite 3 3 8
INDEKS
determiners 8 6 , 9 0 , 1 0 6 , 113 distributive determ iners 1 0 6 distributive pronouns 106 do - cza so w n ik p o siłko w y 3 8 - 3 9 , 162 do i moke - p o ró w n a n ie 5 2
I if only 3 1 4
imperatives 1 5 9 - 1 6 0 In 1 1 5 - 1 1 6 , 1 2 4 - 1 2 5 in case 3 1 0 in spite o f 3 3 8 indefinite article a / an 1 2 - 1 4
E each 9 3 , 9 8 echo questions 3 4 8 either 1 0 6 , 1 0 8 e ith e r ... or 1 0 8 even though 3 3 8 ever / never 1 9 8 every 9 3
indefinite pronouns 102 - 103 infinitive 3 7 , 5 8 - 5 9 -ing - czasow niki z form q -ing 5 8 -in g - form y czasow nika 3 7 , 1 6 9 - 1 70, 1 8 9 - 190, 2 0 8 , 2 1 9 , 2 3 6 , 2 4 2
intensive pronouns 1 1 0 - 1 1 1 interrogative pronouns 104 intransitive verbs 2 7 7 in w e rsja czaso w nika 351 - 3 5 2
irregular verbs 3 8 5 - 3 8 9 F few / a fe w 9 3 , 9 6 , 3 4 4 for 1 1 8 , 1 9 7
J Iust 2 0 2 - 2 0 3
form a d z ie r ż a w c z a 's 3 4 - 3 5
from 1 2 0 Future Continuous 2 3 6 - 2 3 9
K
Future Perfect 2 4 0 Future Perfect Continuous 2 4 2
konstrukcja z o f - w yrażan ie przynależności 3 5
Future Simple 2 2 3 , 2 2 5 ,2 2 7 , 2 3 1 , 2 3 7 , 2 6 2 ,
kw antyfikatory 93
265, 276, 284, 302
L
G lately 199 gender 3 2
let 159
g e n itiv e 's 3 4 - 3 5
ticzba m noga - rzeczowniki posiadające tylko
gerund 3 7 , 5 8 , 2 3 6 , 2 4 2 go in g to 2 2 7 - 2 3 3 , 291
liczbę m nogą 2 9 - 3 0 liczba mnoga rzeczowników 1 9 - 2 4 liczba m noga rzeczowników - rzeczowniki niepoliczalne 2 3 - 24
H
liczba m noga rzeczowników - rzeczowniki policzalne 21
have - czasownik posiłkow y 46 - 48 , 195, 214
liczba m noga rzeczowników obcego
have i have g o t - po ró w n a n ie 48
pochodzenia 2 7 - 2 8 liczba m noga rzeczowników złożonych 28
have to 2 5 4 - 25 5
high (it's high time) 342 however 3 3 8
liczebniki 149 - 157 liczebniki - działania matematyczne 157
d la p o c z ą tk u ją c y c h i z a a w a n s o w a n y c h w w w . ie z y lc io b e e . p l
391
o k re ś ln ik i rozdzielcze 1 0 6 - 1 0 8 liczebniki głów ne 149 - 151 liczebniki porządkow e 153 - 154 liczebniki w ielokrotne 156 liczebniki w ielorakie 156
liftłe / a liftle 96
1
o k re ś ln ik i w ska zu ją ce 113
on 1 1 5 ordinal numerals 14 9 - 151 other(s) / the others 10 6 - 107 ought to 2 4 6 , 2 6 0 over 1 3 0
»<2
! < !!
M
make i do - porów nanie 52 many 93 , 95 may 251 - 2 5 2 , 265 might 251 - 2 5 2 , 265 mixed conditionals 30 8 modal verbs 60, 24 6 - 2 6 2 , 2 6 4 , 3 0 2 , 3 0 4 ,
passive voice 276 - 2 7 7 Past Continuous 1 8 9 - 1 9 2 , 2 6 5 , 289, 313-314
past participle 3 7 , 4 8 , 19 5, 21 4, 2 4 0 , 276, 306
306,310 m ow a zależna - pytania 269 m o w a zależna - tryb rozkazujący, sugestie,
Past Perfect 2 1 4 - 2 1 6, 2 2 1 , 2 6 5 , 293, 306, 3 0 8 , 313 - 314, 332, 352
Past Perfect Continuous 21 1, 2 1 9 , 221, 265,
propozycje 271 m ow a zależna - zdania twierdzące 26 7 - 2 6 8
much 93, 95 multiplicative numerals 156 must 25 4 - 2 5 5 , 257 mustn't 257
N następstwo czasów 264 - 2 6 5
need 257 needn't 257 neither 93, 106 neither ... nor 108 never / ever 197
306, 3 1 3 - 3 1 4
Past Simple 1 7 9 - 182, 18 7, 19 2, 195, 202, 2 0 5 , 2 1 5 - 2 1 6 , 2 6 5 , 2 8 0 , 308, 3 1 3 - 3 1 4 , 352
personal pronouns 86 - 87 phrasal verbs 5 4 - 5 5 possessive determiners 9 0 - 9 1 possessive pronouns 9 0 - 9 1 Present Continuous 16 9 - 17 6, 189, 192, 227, 233, 237, 287
Present Perfect 1 1 8 , 1 9 5 - 2 0 5 , 2 1 1 , 2 1 6 , 2 2 1 . 2 6 5 , 293
Present Perfect Continuous 118, 20 8 - 2 1 1 , 2 2 1 .2 6 5 , 277
Present Simple 162 - 2 6 5 , 174 -
no 99
non-defining relative clauses 3 2 3 none 99 nouns 1 9 - 3 5
numerals 149 - 157
1 76,
233, 2 6 5 ,2 7 8
prepositions 11 5 - 1 2 6 prepositions of movement 1 2 4 — 126 prepositions of place 124 - 12 6 prepositions of time 1 1 5 - 1 1 7 pronouns 86 - 8 7 , 9 0 , 1 0 2 , 104, 106, 110, 113-114
provided 2 9 8 , 3 1 0 object pronouns 87
p rz e d im e k - użycie 9 - 2 0
określnik dzierżawczy 90
p rz e d im e k n ie o kre ślo n y a / an 1 2 - 1 4
określnik ilościowy
93
p rz e d im e k o kre ślo n y the 9 p rzyim ki 1 15 - 12 6
d '° pocz
179,
rze czo w n iki z p rz y im k a m i 1 3 8 - 14 0
przyimki czasu 1 1 5 - 1 2 1
rze czo w n iki z ło ż o n e - liczb a m n o g a 2 8
przyimki kierunku 1 2 4 - 1 2 6 przyimki miejsca 1 2 4 - 1 2 6 przymiotnik - kolejność w z d a n iu 73 przymiotnik - stopień najwyższy 6 9
S
przymiotnik - stopień niższy i najniższy 71 przymiotnik - stopień wyższy 6 7 przymiotnik - sto p n io w a n ie n ie re g u la rn e 70 przymiotnik - sto p n io w a n ie proste i op isow e 67 przym iotniki z przyim ka m i 145 przynależność - fo rm a dzierżaw cza 's 3 4
35
say w m o w ie zależnej 2 7 3 sequence of tenses 2 6 4 - 2 6 5 shall 2 2 5 should 260, 3 1 0 since 11 5, 118, 197 so 8 4
przynależność - kon strukcja z of 35
some 9 3
przysłówek - fo rm a 75
sto p ie ń najwyższy p rz y m io tn ik a 6 9
przysłówek - rola i pozycja w zda niu 78
sto p ie ń niższy i na jniższy p rz y m io tn ik a 71
przysłówek - sto p n io w a n ie 8 0
sto p ie ń wyższy p rz y m io tn ik a 6 7
przysłówek z czasow nikam i look, feel 82
s to p n io w a n ie - p rz y m io tn ik 6 7 - 70 s to p n io w a n ie przysłó w ka 8 0 s tro n a b ie rn a - c z a so w n iki say, believe, suppose 295
Q
stro n a b ie rn a - czasy c ią g łe 2 8 7 stro n a b ie rn a - czasy perfect 2 9 3
quantifiers 93 - 100 uestion tags 346
stro n a b ie rn a - czasy proste 2 7 8 - 2 8 4 stro n a b ie rn a - get + im ie s łó w 2 9 7 stro n a b ie rn a - going to 291
R
rather (I'd rather) 78, 3 4 0 recently 199 reciprocal pronouns 110 - 111 reflexive pronouns 1 1 0 - 1 1 1 relative clauses 31 7 - 32 5 relative pronouns 114 repeating numerals 156 reported speech 2 6 4 - 2 7 3 rodzaj rzeczow nika 32 rodzaj żeński rzeczow ników - tw orzenie 32 rzeczownik - liczba m n o g a 19 - 24 rzeczownik - ro dzaj 32 rzeczownik - tw orzenie ro d z a ju żeńskiego 32 rzeczowniki n ie p o licza ln e 2 3 - 2 4 rzeczowniki ob ce g o p o ch o d ze n ia - liczba m n oga 27 - 28 rzeczowniki po licza lne
21
rzeczowniki p o sia d a ją ce ty lk o liczbę m n o g ą
subject pronouns 8 6 - 8 7 such 8 3 , 113 superlative 6 9 suppose 3 10 szyk z d a n ia 3 2 6
T tell w m o w ie zależnej 2 7 3 than 71 the - p rz e d im e k o k re ś lo n y there is / there are 3 4 4 though 338 through 133 to 128 towards 133
9
try b ro zka zu ją cy
czaso w nik let 159
try b ro zka zu ją cy
p rz e c z e n ia 16 0
try b ro zka zu ją cy
tw ie rd z e n ia 16 0
29-30
ie z y k i o b c e . p l
d lo p o czą tk u ją c y c h i z a o w a n ło w o n y e h
„ „ L, » < ; , « » » T V K » J ( » K » » N<5' i t 5 K , £ G O
z u
z a d a n ia w a ru n k o w e - typ d ru g i 303
uncountable nouns 23 - 24 under 130 unless 3 11 until 120 used to 187 unmarked plural 29
z a im e k d z ie rż a w c z y 9 3 - 9 9 z a im e k ilo śc io w y 8 6 - 8 7 z a im e k o so b o w y 8 6 - 8 7 z a im e k o so b o w y w fu n k c ji d o p e łn ie n ia 87 z a im e k o so b o w y w fu n k c ji p o d m io tu 8 6 z a im k i e m fa ty c z n e 1 10 z a im k i n ie o k re ś lo n e 1 02 z a im k i p y ta jn e 104
V
z a im k i ro z d z ie lc z e 106
verb complementation 59 - 63 verbs 3 7 - 6 2
z a im k i w s k a z u ją c e z a im k i w z a je m n e
1 13 110
z a im k i w z g lę d n e 1 1 4 z a im k i zw ro tn e 1 1 0 z d a n ia o k o lic z n ik o w e ce lu 3 3 4
W
z d a n ia o k o lic z n ik o w e c z a s u 3 2 9
who 3 1 6 - 3 1 7 whom 3 1 6 - 3 1 7
z d a n ia o k o lic z n ik o w e m ie js c a 331
whose 3 1 6 - 3 1 7
z d a n ia o k o lic z n ik o w e p rz y z w o le n ia
will 223 - 2 2 5 , 231, 23, 236, 262 wish 313
z d a n ia o k o lic z n ik o w e p o ró w n a n ia 338
though, although, however, despite, in spite of 338
-339 z d a n ia o k o lic z n ik o w e sku tk u (w yn iko w e) 336 z d a n ia o k o lic z n ik o w e sp o so b u 3 3 2
Y
z d a n ia p rz y d a w k o w e - sp ó jn ik i
yet 202
where, why,
what 321 z d a n ia p rz y d a w k o w e - z a im k i w zg lę d n e
who
(whom), which, that, whose 3 1 7 z d a n ia p rz y d a w k o w e defining 3 2 2 z d a n ia p rz y d a w k o w e non-defining 3 2 3 z d a n ia w a ru n k o w e - m ie s z a n e 3 0 8 z d a n ia w a ru n k o w e - sp ó jn ik i
in case , suppose,
provided 3 1 0 z d a n ia w a ru n k o w e - typ p ie rw sz y 3 0 2 z d a n ia w a ru n k o w e - typ trze ci 3 0 6 z d a n ia w a ru n k o w e - typ ze ro w y 3 0 0 zero
394
d l a p o c z ą t k u j ą c y c h • z o o w a n SOw o n y c h
article 1 5 - 1 6
