Uredjenje Zemljisne Teritorije Komasacijom

UNIVERZITET U BEOGRADU GRAðEVINSKI FAKULTET ODSEK ZA GEODEZIJU I GEOINFORMATIKU

Autor Dr Rajica Mihajlović, dipl.inž.geod.

UREðENJE ZEMLJIŠNE TERITORIJE KOMASACIJОM

Beograd, 2010

Dr Rajica Mihajlović

Ureñenje zemljišne teritorije komasacijom

Sadržaj 1

Osnovne karakteristike postupaka komasacije u Evropskim zemljama .......................... 5 1.1 1.2 1.3

Savremeni koncept komasacije ...................................................................................................... 6 Razlozi za pokretanje komasacije u Srbiji...................................................................................... 8 Modeli komasacije ......................................................................................................................... 9

1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 1.3.5 1.3.6

2

Pripremni radovi .................................................................................................................. 16 2.1 2.2

Pokretanje inicijative za komasaciju ............................................................................................ 16 Program komasacije ..................................................................................................................... 16

2.2.1 2.2.2

2.3

2.4 2.5

Postupak donošenja programa komasacije............................................................................ 17 Ciljevi i sadržaj programa ..................................................................................................... 17

Investicioni program ureñenja zemljišne teritorije komasacijom................................................. 19

2.3.1

3

Sveobuhvatna komasacija ....................................................................................................... 9 Jednostavna (dobrovoljna) komasacija ................................................................................. 10 Komasacija u postupku eksproprijacije................................................................................. 12 Komasacija u funkciji urbanističkog ureñenja naselja .......................................................... 12 Komasacija šuma .................................................................................................................. 13 Faze radova kod komasacije ................................................................................................. 14

Ciljevi i sadržaj investicionog programa............................................................................... 19

Komisija za komasaciju................................................................................................................ 20 Zbor i odbor učesnika komasacije................................................................................................ 20

Radovi koji prethode izradi glavnog projekta ................................................................... 22 3.1 Analiza postojećeg premera i katastra.......................................................................................... 22 3.2 Idejni projekat geodetsko-tehničkih radova kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom ........................................................................................................................................... 23 3.3 Prevoñenje katastarskih planova u digitalni oblik........................................................................ 23 3.4 Utvrñivanje granica komasacionog područja ............................................................................... 23 3.5 Utvrñivanje faktičkog stanja ........................................................................................................ 24 3.6 Izrada referentne geodetske mreže ............................................................................................... 27 3.7 Izrada geodetsko-topografskih podloga (planova i karata) za projektovanje.............................. 27 3.8 Komasaciona procena................................................................................................................... 29 3.8.1 3.8.2

3.9

4

Računanje vrednosti komasacione mase starog stanja .......................................................... 34 Računanje vrednosti zemljišta učesnika komasacije u starom stanju.................................... 35

Definisanje načela komasacije ..................................................................................................... 38

Detaljno projektovanje i realizacija radova kod komasacije ........................................... 40 –2–



4.1 Glavni projekat geodetsko-tehničkih radova kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom ........................................................................................................................................... 40 4.2 Realizacija radova kod komasacije .............................................................................................. 41 4.3 Sastav i oprema tehničke dokumentacije ..................................................................................... 41 4.4 Ispravljanje graničnih linija.......................................................................................................... 42 4.5 Sistemi za odvodnjavanje kod komasacije ................................................................................... 42 4.6 Sistemi za navodnjavanje kod komasacije ................................................................................... 43 4.7 Tehničko ureñenje poljoprivrednog zemljišta (terena)................................................................. 44 4.8 Zaštita zemljišta od štetnog dejstva vetra (podizanje poljozaštitnih šumskih pojaseva).............. 44 4.9 Zaštita zemljišta od erozije vodom............................................................................................... 46 4.10 Zaštita životne sredine i unapreñenje pejzaža........................................................................... 47 4.11 Projekat rekultivacije poljoprivrednog zemljišta...................................................................... 47 4.12 Melioracija livada i pašnjaka .................................................................................................... 48 4.13 Pretvaranje neobradivog poljoprivrednog zemljišta u obradivo............................................... 48 4.14 Poboljšanje kvaliteta obradivog poljoprivrednog zemljišta...................................................... 48 4.15 Izgradnja i rekonstrukcija mreže poljskih puteva ..................................................................... 49 4.16 Plan namene površina ............................................................................................................... 56 4.17 Grupisanje poljoprivrednih poseda i parcela ............................................................................ 57 4.18 Računanje koordinata graničnih tačaka tabli i zemljišta pod objektima................................... 57 4.19 Računanje vrednosti komasacione mase novog stanja ............................................................. 58 4.19.1 Numeracija novoprojektovanih tabli i objekata .................................................................... 58 4.19.2 Površine komasacionog područja, tabli i objekata ................................................................ 58 4.19.3 Definisanje koordinatnog sistema table, transformacija tačaka u koordinatni sistem table i lamelisanje table ................................................................................................................................... 58 4.19.4 Računanje koeficijenata umanjenja vrednosti zemljišta za zajedničke potrebe .................... 59 4.19.5 Provoñenje koeficijenta umanjenja kroz iskaze zemljišta..................................................... 60

4.20 4.21 4.22 4.23 4.24 4.25 4.26

5

Izrada predloga raspodele komasacione mase (grupisanja poseda).......................................... 61 Pretvaranje vrednosti u površine i računanje elemenata novih parcela .................................... 63 Izrada iskaza zemljišta novog stanja......................................................................................... 63 Rešenja o raspodeli komasacione mase .................................................................................... 63 Ureñenje i obnova seoskih naselja............................................................................................ 64 Geodetska osnova za obeležavanje projekata........................................................................... 66 Geodetsko obeležavanje projekata na terenu............................................................................ 66

Završni radovi u komasaciji ................................................................................................ 69 5.1

Izrada katastarskih planova .......................................................................................................... 69

5.1.1

5.2 5.3 5.4 5.5

6

Izrada spiska površina ........................................................................................................... 70

Katastarsko klasiranje i bonitiranje zemljišta............................................................................... 70 Izrada (kompletiranje) elaborata premera .................................................................................... 70 Projekat izvedenog stanja............................................................................................................. 70 Izrada katastra nepokretnosti........................................................................................................ 70

Nadela novih parcela u okviru komasacione table ............................................................ 72

–3–


6.1 6.2

Transformacija graničnih tačaka komasacione table u lokalni koordinatni sistem ...................... 72 Lamelacija komasacione table...................................................................................................... 74

6.2.1

6.3


Računanje vrednosti lamela .................................................................................................. 75

Nadela novih parcela u okviru komasacione table ....................................................................... 76

–4–



1 OSNOVNE KARAKTERISTIKE POSTUPAKA KOMASACIJE U EVROPSKIM ZEMLJAMA Komasacija zemljišta sprovodila se vekovima na području cele Evrope sa ciljem ukrupnjavanja poseda i stvaranja većih poljoprivrednih parcela pravilnijeg oblika sa željom postizanja veće produktivnosti kod poljoprivredne proizvodnje. Tradicionalni postupci komasacije zemljišta su uglavnom slični u svim zemljama. Projekti se realizuju na odabranim područjima koja obuhvataju jednu ili više katastarskih opština ili njihovih delova. Početna aktivnost svakog projekta komasacije zemljišta je informisanje potencijalnih učesnika o svim važnim činjenicama kao što su: granice obuhvata, potencijalni ciljevi, efekti, troškovi, obaveze učesnika, vreme trajanja, redosled aktivnosti itd. Za uspeh komasacije veoma je važno uspostaviti partnerstvo sa udruženjima poljoprivrednika i lokalnim vlastima, obezbediti moguće izvore finansiranja projekta, kao i spremnost vlasnika zemljišta da učestvuju u realizaciji i finansiranju. Geodetski inženjeri imaju glavnu ulogu u provoñenju projekata komasacije zemljišta i koordiniranju svim projektnim aktivnostima. Najvažnije aktivnosti su sakupljanje i kompilacija informacija o vlasnicima zemljišta, premeru i procene vrednosti zemljišta te pregovaranje i komunikacija tokom procesa realizacije sa vlasnicima i korisnicima zemljišta i ostalim učesnicima. Komasacije sa manjom površinom poljoprivrednog zemljišta obično se temelje na dobrovoljnom učešću vlasnika zemljišta (dobrovoljna komasacija). Meñutim, u slučajevima većih projekata u kojima učestvuju stotine vlasnika zemljišta, učešće za pojedine vlasnike zemljišta je obavezno, ukoliko veći deo vlasnika zemljišta odluči da provodi projekt komasacije poljoprivrednog zemljišta. U nacionalnim propisima pojedinih zemalja definisan je i potreban broj, odnosno procenat zainteresovanih učesnika neophodnih za donošenje odluke o pokretanju postupka komasacije. U proseku, period provoñenja manjih projekata komasacije u evropskim zemljama traje od 2 do 3 godine, a većih projekata od 5 do 10 godina, što zavisi od broja uključenih vlasnika zemljišta, postojećih imovinskopravnim odnosima na zemljištu, stepenu usitnjenosti zemljišta i spremnosti vlasnika zemljišta da budu kooperativni i učestvuju u konstruktivnim pregovorima. Postupci ukrupnjavanja zemljišta metodom razmene provoñeni su stolećima s ciljem da se ukrupne poljoprivredna imanja i doprinese razvoju efikasne poljoprivredne proizvodnje. Poljoprivrednici i vlasnici zemljišta bili su uvek i sve više zainteresovani za učešće u projektima komasacije, budući da su vlade zemalja često subvencionirale troškove provoñenja postupaka sa visokim procentom. Nedostaci tradicionalnih postupaka ukrupnjavanja zemljišta su dugo vremensko trajanje i često niska ekonomska rentabilnost ali su postignuti i značajni efekti i rešavala trgovina zemljištem bez dodatnih troškova države. Tradicinalni postupci su vremenom doživeli znatna poboljšanja, obuhvatajući sve više aktivnosti koje se odnose na kompletno ureñenje i razvoj ruralnog prostora. Tokom vremena, kao rezultat stečenih iskustava i tehnološkog napretka, razvili su se različiti pristupi ukrupnjavanju poljoprivrednog zemljišta. Isto tako, menjali su se i ciljevi komasacije. Sadašnji postupci komasacije poljoprivrednog zemljišta u Zapadnoj Evropi važan su instrument ruralnog razvoja, te imaju znatno širi fokus od same poljoprivredne proizvodnje. Posle Drugog svetskog rata, provodila se kolektivizacija poljoprivrednih imanja u srednjoj, istočnoj i jugoistočnoj Evropi. Posle provedene kolektivizacije, provodila se arondacija, komasacija i drugi postupci ukrupnjavanja poljoprivrednog zemljišta. Od početka 90-tih godina XX veka države u srednjoj, istočnoj i jugoistočnoj Evropi započele su provoñenje zemljišnih i agrarnih reformi s ciljem da se restrukturiraju poljoprivredni posedi do stanja kakvo je bilo pre provoñenja kolektivizacije. Znači, poljoprivredni posedi

–5–



su vraćani prethodnim vlasnicima ili njihovim naslednicima. Kada to nije bilo moguće, vraćano je drugo slično zemljište, dodeljivane deonice ili vršene kompenzacije u novcu. Naravno, reforme su uključivale i prodaju ili davanje u zakup poljoprivrednog zemljišta u vlasništvu države pojedincima, preduzećima i ostalima. Namere privatizacije poljoprivrednog zemljišta u vlasništvu države su bile dobre, ali postupci su u mnogim zemljama bili previše birokratski i nedovoljno transparentni. Pored toga, raspodela poljoprivrednog zemljišta je u nekim zemljama uzrokovala znatno usitnjavanje poljoprivrednih poseda, a time i smanjenje efikasnosti poljoprivredne proizvodnje. U nekim zemljama srednje, istočne i jugoistočne Evrope, raspolaganje, a time i privatizacija poljoprivrednog zemljišta u vlasništvu države se još uvek provodi. Pored toga, u razdoblju socijalizma, sistemi javnih evidencija (katastarske i/ili zemljišno-knjižne evidencije) u središnjoj, istočnoj i jugoistočnoj Evropi se slabo održavao i nije se redovno ažurirao, pa se zato u većini zemalja pristupilo i procesu njihove modernizacije kroz postupak komasacije. Danas se većina bivših socijalističkih zemalja suočava sa problemom malih i usitnjenih poljoprivrednih poseda na kojima je nemoguće konkrentno proizvoditi poljoprivredne proizvode. U većini tih zemalja već se provode projekti ukrupnjavanja poljoprivrednog zemljišta, dok se u nekima tek pripremaju pravni osnovi i rade pilot projekti. U svetu je danas prisutna zabrinutost zbog posledica promena koje je intenzivna poljoprivreda izvršila na oblikovanje predela, i to pre svega kroz mere sprovedene u komasaciji (grupisanja poseda, uklanjanje ivičnih biotopa i melioracije). Zato se poljoprivreda i zaštita prirode ne mogu više odvojeno posmatrati jer je intenzivna poljoprivreda dramatično izmenila oblik agrarnog predela. Kod razvoja poljoprivrede nije se vodilo računa o ekološkim posledicama pa su se kao posledice intenziviranja poljoprivrednog iskorišćavanja zemljišta javili i odreñeni sukobi interesa poljoprivrede i očuvanja zdrave životne sredine. Očuvanje biodiverziteta ključna je aktivnost u politikama zaštite životne sredine i ono podrazumeva očuvanje sveukupne raznovrsnosti organizama i njihovih bioloških ciklusa, uključujući gene, populacije, vrste, staništa i ekosisteme u kojima se biodiverzitet održava. Gubitak biološke raznolikosti i njenih komponenata (gena, vrsta, staništa i ekosistema) globalno je pitanje. Ono je neraskidivo povezano sa gubitkom ekosistema, kapaciteta produktivnosti prirode i regulacionih procesa koji su nezamenjivi za održivo korišćenje resursa i, konačno, ljudsko bivstvovanje. Sve je više dokaza da je biodiverzitet pod stalnim pritiskom i da je uslovljen klimatskim promenama i preteranom eksploatacijom prirodnih resursa. Konvencija UN o biološkoj raznolikosti (CBD), usvojena 1992. godine, politički je prepoznala gubitak biodiverziteta kao ozbiljan problem, i pokrenula je globalnu akciju za očuvanje biodiverziteta.

1.1 Savremeni koncept komasacije Uočavajući brojne negativnosti gazdovanja prostorom u prošlosti i sagledavajući stvarne potrebe stanovništva u mnogim zemljama u svetu, posebno u Evropi, komasacija je postala mera kompletnog ureñenja ruralnog područja sa modifikovanim i proširenim ciljevima kojima se postiže kompromis izmeñu zaštite životne sredine, estetskog i funkcionalnog ureñenja prostora i intenzivne poljoprivredne proizvodnje. Na Slici 1.1 prikazana je ilustracija procesa komasacije.

–6–



Slika 1.1. Ilustracja procesa komasacije

Komasacija je danas poprimila multifunkcionalni karakter i može se definisati kao mehanizam realizacije prostornih, urbanističkih i strateških poljoprivrednih planova. Savremena komasacija predstavlja najkompleksniji sistem mera ureñenja seoskog područja, koja je od prvobitnog agrarnog koncepta, koji je podrazumevao grupisanje poseda i stvaranje većih parcela pravilnog oblika u cilju povećanja poljoprivredne proizvodnje uz smanjenje troškova, prerasla u sveobuhvatnu meru ureñenja seoskog prostora i važan instrument prostornog razvoja i ostvarivanja optimalnih uslova za intenzivnu poljoprivrednu proizvodnju i održivi razvoj zemlje. Okretanje razvoju sela omogućava ravnomerniji razvoj državne teritorije i smanjuje migracije stanovništva iz sela u gradove. Pored unapreñenja poljoprivredne proizvodnje pokreću se i druge delatnosti kao što su usluge, turizam, razvoj malih i srednjih proizvodnih preduzeća uz angažovanje neiskorišćenih potencijala seoske teritorije. Osnovni zadatak komasacije i dalje ostaje poboljšanje radnih uslova u poljoprivredi i smanjenje proizvodnih troškova. Promene vezane za poljoprivredu imaju za cilj da se seoska sredina prilagodi potrebama intenzivne poljoprivredne proizvodnje, u čemu dominantno mesto ima povećanje površina, poboljšanje oblika i položaja poljoprivrednih parcela za primenu savremene mehanizacije i agrotehničkih mera. Komasacija sada postaje i mera za sprovoñenje jedne šire politike, posebno u balansiranju suprotnih interesa poljoprivrede i zaštite životne sredine i obezbeñenje zemljišta za planirane potrebe urbanog razvoja seoskih i gradskih naselja, izgradnju infrastrukture, industrijskih i objekata turizma i rekreacije. Komasacija treba da stvori i uslove za trgovinu i zakup zemljišta, što bi svakako bilo veoma dobro za staračka domaćinstva koja nisu sposobna da ga obrañuju. Kroz komasaciju se mogu definisati i ostvariti odreñeni ciljevi vezani za zaštitu životne sredine i očuvanje predela kao što su: • • • • • • • • • •

očuvanje lepote i karaktera predela (pejzaža), čuvanje, unapreñenje i stvaranje novih biotopa na delovima koji se ne obrañuju, izdvajanjem posebnih površina za zaštitu prirode i unapreñenje pejzaža, umrežavanje ekološki vrednih površina značajnih za očuvanje biodiverziteta, ozelenjavanje i ureñenje obalnih pojaseva uz tekuće i stajaće vode, zaštita prirodnih resursa i zemljišta, zaštita voda, eliminisanje vodne i eolske erozije, razvoj i podsticanje na ekstenzivne oblike gazdovanja zemljištem, eliminisanje uticaja štetnih materija na prirodnu sredinu itd.

Postavljeni ciljevi lakše se ostvaruju u zemljama sa tržišnim viškovima poljoprivrednih proizvoda, u kojima se mogu izdvojiti površine za nepoljoprivredne svrhe [Trifković, 1996]. Izdvajanje površina zahteva

–7–



naknadu vlasnicima zbog smanjenja prihoda, iz javnih fondova, iz kojih se, ujedno, finansira i zaštita predela [Gostović, 1993]. Pored komasacije poljoprivrednog zemljišta u zemljama sa velikim šumskim površinama sprovodi se i komasacija šumskog zemljišta. Naročito je to karakteristično za Švedsku koja pod šumom ima 48.4% teritorije, zatim Norvešku, Nemačku, Austriju itd. Kako je uništavanje i krčenje šuma u prošlosti poprimilo dramatične razmera sa brojnim posledicama na planeti, neophodno je intenzivirati aktivnosti kako bi se zaštitile postojeće šume i neprestano vršilo pošumljavanja golih predela. Te aktivnosti će u narednom periodu imati veliki ekološki značaj, davajući doprinos razvoju pojedinih regija. Računa se da na planeti treba, pored ostalih, pošumiti i 20% obradivih površina, što se može projektovati i ostvariti kroz komasaciju. Uključivanje šuma i šumskog zemljišta u komasaciju doprinosi razvoju i unapreñenju šumarstva, a ima i višestruke koristi za razvoj ruralnog područja. Celo područje sela obuhvata se planiranjem i ureñenjem, a zaštite sredine i agrarnih predela teško je ostvarljiva bez uključivanja postojećih i podizanja novih šuma i formiranju sistema biotopa. Ovako definisan koncept komasacije, ureñenja i razvoja seoske teritorije sa povećanim brojem učesnika i interesa zahteva dugoročnije i sveobuhvatnije planiranje, veća ulaganja, veće angažovanje državnih organa i organa lokalne samouprave, intezivnu edukaciju seoskog stanovništva, razvoj primenljivih modela komasacije za pojedine predele, prikupljanje i korišćenje podataka o prostoru, poboljšanje zakonske regulative.

1.2 Razlozi za pokretanje komasacije u Srbiji Prema Zakonu o poljoprivrednom zemljištu komasacija obuhvata planinske, organizacione, pravne, ekonomske i tehničke mere koje se sprovode u cilju ukrupnjavanja i poboljšavanja prirodnih i ekoloških uslova na zemljištu i vrši u sledećim slučajevima: • • • • •

kada se zbog velike usitnjenosti i nepravilnog oblika katastarskih parcela poljoprivredno zemljište ne može racionalno koristiti; kada se vrši izgradnja sistema za odvodnjavanje ili navodnjavanje; kada se vrši izgradnja mreže poljskih puteva; kada se izgradnjom infrastrukturnih i većih objekata (javni putevi, železničke pruge, akumulacija i drugi), ureñenjem vodotoka i širenjem grañevinskog reona vrši dalje usitnjavanje postojećih katastarskih parcela, poremećaj mreže poljskih puteva i sistema za odvodnjavanje i navodnjavanje; kada je potrebno izvesti protiverozione radove i mere.

Ureñenje teritorije komasacijom ne može da se vrši ako nije doneta poljoprivredna osnova jedinice lokalne samouprave. Složenost radova u komasaciji ogleda se u tome da je komasacija zemljišta sinteza: • • • •

različitih geodetskih radova, ureñivanja imovinsko-pravnih odnosa, planiranja, projektovanja i izvoñenja saobraćajnih i hidrotehničkih objekata, planiranja, projektovanja i realizovanja prostornog ureñenja poljoprivrednog i ostalog zemljišta sa pripadajućim naseljima.

–8–



1.3 Modeli komasacije U proteklom periodu u svetu i kod nas definisano je više različitih modela i naziva komasacije: klasična, umerena, radikalna, komasacija na principu planiranog plodoreda, skraćena komasacija, komasacija ureñenje zemljišta radi zajedničke obrade, komasacija u postupku eksproprijacije, komasacija u regulaciji gradova i naselja, integralna komasacija i rekomasacija. Današnje komasacije se mogu svrstati u pet karakterističnih modela koje mogu biti i najprikladniji uslovima i potrebama u Srbiji i to: • • • • •

Sveobuhvatna (obavezna) komasacija; Jednostavna (dobrovoljna) komasacija Komasacija u postupku ekproprijacije; Komasacija u funkciji urbanističkog ureñenja naselja; Komasacija šuma.

Izbor modela komasacije zavisi od konkretne situacije i karakteristika područja koje se ureñuje. Da bi se neki od ovih modela uspešno realizovao neophodno je da svaki bude zasnovan na konceptu koji podrazumeva sveobuhvatan i multidisciplinaran pristup, spajanje elemenata agrarnog razvoja, razvoja sela i zaštite životne sredine.

1.3.1

Sveobuhvatna komasacija

Model sveobuhvatne komasacije, pored obaveznog grupisanja svog poljoprivrednog zemljišta, obuhvata i paralelnu realizaciju i drugih aktivnosti vezanih za ureñenje zemljišne teritorije sa ciljem stvaranja boljih uslova života i rada na seoskom prostoru. Polazeći od dostignutih internacionalnih iskustva kod ureñenja seoske teritorije može se zaključiti da je sveobuhvatna komasacija jedan od najčešće primenjenih modela. Kod ovog modela, u komasaciju, po pravilu, ulazi svo zemljište jedne ili više katastarskih opština. Pojedina zemljišta kao što su vinogradi, voćnaci, šume, itd. mogu biti isključena iz procesa komasacije. Pored ureñenja zemljišta kroz postupak komasije mogu se realizovati i projekti ureñenja naselja, izgradnje i unapreñenja lokalne infrastrukture, javnih objekata, sportskih terena, obnova kulturnih i istorijskih vrednosti, poljskih puteva, izgradnja sistema za navodnjavanje i odvodnjavanje, sprečavanje erozije i rekultivaciju zemljišta, zaštita i unapreñenje životne sredine, izgradnja poljozaštitnih šumskih pojaseva, itd.

–9–



Slika 1.2. Primer realizovane sveobuhvatne komasacioje u KO Novi Kneževac

Komasacijom može biti obuhvaćena jedna ili više katastarskih opština ili njihovi delovi. Sociološki, kulturni, poljoprivredni, topografski, hidrološki i sl. razlozi imaju presudnu ulogu prilikom definisanja granica područja komasacije. Kako se kod ovog modela radi o sveobuhvatnom ureñenju poljoprivrednog zemljišta i sela on se može smatrati najpogodnijim, ali i najskupljim. Ako postoje dovoljna finansijska sredstva, ovaj se model može primeniti kod predela sa različitim karakteristikama. Na Slici 1.2. prikazan je primer sveobuhvatne komasacije u KO Novi Kneževac.

1.3.2

Jednostavna (dobrovoljna) komasacija

Jednostavniji model komasacije je Jednostavna (dobrovoljna) komasacija koja se bazira na meñusobnom dogovaranju (ugovaranju) vlasnika (korisnika) zemljišta o razmeni u cilju ukrupnjavanja poseda podrazumevajući i postupke kupoprodaje, zamene i zakupa. Pošto je za primenu ovog modela karakteristična apsolutna dobrovoljnost, svi učesnici komasacije trebalo bi da potpuno prihvate uslove koji su definisani programom ili projektom komasacije. Projekat jednostavne, dobrovoljne komasacije u suštini sadrži aktivnosti manjeg obima vezane za ureñenje delova katastarske opštine kroz grupisanje poljoprivrednog zemljišta, ali, takoñe, može da sadrži i aktivnosti koje se odnose na izgradnju ili rekonstrukciju poljskih puteva i tehničke infrastrukture, odnosno neke od aktivnosti koje obuhvata Sveobuhvatna komasacija. Pored opštih, ovaj model komasacije ima i sledeće principe: • • • • • • •

dobrovoljno učešće voñeno stvarnim interesima učesnika, podrška, pomoć i posredovanje države kod realizacije radova, pregovaranje sa svakim učesnikom komasacije u cilju postizanja konačnog dogovora, komasacija je u funkciji prometa zemljišta, korišćenje banke zemljišta kod ukrupnjavanja, objedinjavanje ugovora za sve transakcije zemljišta, legalizacija svih transakcija zemljišta kroz proces komasacije.

– 10 –



Kako ovaj model komasacije karakteriše dobrovoljnost, jako je važno da se sve odluke donose transparentno uz saglasnost svih učesnika komasacije. Srpski poljoprivrednik je vezan za zemlju i nepoverljiv kada je njegova zemlja u pitanju. Preporučuje se zato aktivno učešće svih učesnika u izvoñenju radova i obavezan uvid u sve dokumente, akte i planove, kao i mogućnost predloga, prigovora i odustajanja. Iz stečenih iskustava kod do sada realizovanih komasacija, pokazalo se da implementacija ovog modela treba da se odvija po sledećim koracima: 1.

Preliminarna istraživanja – procena potreba i mogućnosti potencijalnih učesnika u komasaciji, kao i procena socijalnih, ekonomskih i ekoloških mogućnosti izabrane zajednice; procena stanja postojećih katastarskih podataka; 2. Održavanje radionica – informisanje meštana i motivisanje za učešće u komasaciji zemljišta kroz prezentacije i diskusije; 3. Sprovoñenje ankete – pribavljanje neophodnih podataka o poljoprivrednicima, učesnicima komasacije kao i o njihovom zemljišnom posedu putem upitnika; 4. Izrada Plana 1 – formiranje spiska svih učesnika komasacije i identifikacija njihovih parcela na katastarskom planu na osnovu sprovedene ankete; 5. Javni sastanak sa učesnicima komasacije – formiranje Odbora za komasaciju od učesnika komasacije i njihovo informisanje o daljim aktivnostima na realizaciji komasacije; 6. Pregovaranje sa svakim učesnikom komasacije – detaljno prikupljanje informacija i želja od učesnika komasacije; 7. Formiranje mape želja učesnika komasacije; 8. Formiranje Plana ukrupnjavanja – formira se na osnovu mape želja svih učesnika komasacije i na osnovu realnih mogućnosti ukrupnjavanja; 9. Priprema ugovora za sve dogovorene transakcije; 10. Legalizacija svih dogovorenih transakcija od strane Komisije za komasaciju.

Slika 1.3. Primer dobrovoljna komasacije u Irskoj

– 11 –



Ukoliko se donese odluka da se kroz projekat jednostavne, dobrovoljne komasacije realizuju radovi većeg obima i uključe radovi na infrastrukturi tada organizaciona šema treba da izgleda kao i kod sveobuhvatne komasacije. Ovaj oblik komasacije je pogodan za brdsko planinska područja u Srbiji gde je posed veoma usitnjen i razbacan.

1.3.3

Komasacija u postupku eksproprijacije

Komasacija u postupku eksproprijacije primenjuje se kada se realizuju veliki infrastrukturni projekti (autoput, železnička pruga, sistemi za odvodnjavanje, turistički objekti, aerodromi i sl.) čijom se izgradnjom najčešće dezintegriše deo atara katastarske opštine, presecaju se seoski putevi, usitnjuju se parcele tako da njihovi delovi ostaju sa različitih strana saobraćajnica, itd. Komasacija u ovakvim slučajevima može u potpunosti da zameni eksproprijaciju.

Slika 1.4. Primer dela projektovanog koridora autoputa sa izvedenom komasacijom

Izuzimanje zemljišta u opštem interesu se može izvesti preko koeficijenta umanjenja uz pravičnu nadoknadu kao kod eksproprijacije za veći broj učesnika u širem području nego što bi zahvatila eksproprijacija. U drugom slučaju se može prvo provesti eksproprijacija (izuzeti zemljište), a potom definisati komasaciono područje i sprovesti komasacija u cilju ureñenja (ukrupnjavanja) zemljišta. Na Slici 1.4. predstavljen je primer sprovedene komasacije kod izgradnje saobraćajnice.

1.3.4

Komasacija u funkciji urbanističkog ureñenja naselja

Komasacija u funkciji urbanističkog ureñenja naselja naziva se još i urbana komasacija i primenjuje se kod urbanističkog ureñenja područja na periferiji naselja koja se šire na okolno zemljište. Urbanom komasacijom vrši se oblikovanje grañevinskih parcela u grañevinskom području, obezbeñuje i zemljište za ulice, parkove i izgradnju drugih javnih objekata sa istovremenim sreñivanjem vlasničkih odnosa. Novom parcelacijom vlasnici zemljišta dobijaju parcele sa površinom i oblikom koji su prilagoñeni definisanim kriterijumima urbanističkog ureñenja, sa obaveznim pristupom sa ulice i mogućnošću projektovanja i formiranja gradjevinskih parcela. Koeficijent umanjenja kod urbane komasacije je nešto veći od komasacije poljoprivrednog zemljišta i kreće se oko 30% zbog obezbeñivanja zemljišta za ulice, parkove i javne objekte. Meñutim, sa druge strane, vrednost novih parcela (zemljišta) se značajno povećava zbog obezbeñenja legalnih urbanističkih uslova za izgradnju objekata na njemu. Sprovoñenje postupka urbane komasacije i definicija područja koje se ureñuje mora biti u skladu sa urbanističkim planom. Predmet komasacije su sva zemljišta na utvrñenom području osim:

– 12 –


• • •


grañevnskih parcela koje su definisane i/ili izgrañene u skladu sa važećim urbanističkim planom, neizgrañenih parcela koje imaju oblik i površinu odreñenu važećim urbanističkim planom, izgrañenih parcela koje se promenom oblika i površine mogu uskladiti s važećim urbanističkim planom, i parcela na kojima su izgrañeni objekti koje se promenom oblika i površine mogu uskladiti sa važećim planom.

•

Postojeće stanje parcela po vlasnicima

Parcele posle izvršene urbane komasacije po vlasnicima sa javnim površinama

Slika 1.5. Pimer manjeg područja na kome je izvršena urbana komasacija (preparcelacija)

Komasaciona procena kod urbane komasacije se radi na osnovu tržišne vrednosti zemljišta. O primeni urbane komasacije treba ozbiljno razmišljati kod gradova sa intenzivnom gradnjom i kod kojih je izgradnja objekata bez odobrenja za gradnju uzela maha. Ureñenjem grañevinskog zemljišta urbanom komasacijom stvorile bi se alternativa nelegalnom prometu zemljišta i nelegalnoj izgradnji.

1.3.5

Komasacija šuma

Šume predstavljaju neraskidivi deo napora koji se ulažu za oporavak i razvoj ruralnih područja. Ravnopravnim uključivanjem šuma i šumarstva u projekte ruralnog razvoja obezbedio bi se brži oporavak i razvoj ruralnih područja. Šume pružaju višestruke koristi: obezbeñuju sirovine za obnovljive i ekološki zdrave proizvode i imaju važnu ulogu u ekonomskom blagostanju, biološkoj raznovrsnosti, globalnom kruženju ugljenika i vodnom bilansu, bitne su za razvoj ekoloških, zaštitnih, turističko-rekreacionih, zdravstvenih i kulturnih usluga, a takoñe su i stub održivog razvoja svakog društva. Komasacija šuma realizuje se i dobija sve veći značaj naročito u razvijenim zemljama Evrope bogate šumama. Naročito je to karakteristično za Švedsku (Slika 1.6.) s obzirom na veliku šumovitost (48.4%). Osim Švedske, zemlje u kojima se izvodi komasacija šuma su: Norveška, Nemačka, Austrija i dr. Specifičnosti komasacije šuma u odnosu na ostale oblike komasacije vezane su za procenu kvaliteta šuma. Zahtevi društva u odnosu na šume i njene funkcije se i dalje menjaju i povećavaju, kako u odnosu na veličinu zahvaćenih prostora tako i po vrsti, karakteru u kvalitetu potreba. U narednom periodu, od velikog ekološkog značaja i doprinos regionalnom razvoju, biće podizanje novih šuma. Računa se da treba pošumiti, pored ostalih, i 20% obradivih površina, što je najlakše ostvariti kroz komasaciju.

– 13 –



Uključivanje šuma i šumskog zemljišta u komasaciju doprinosi razvoju i unapreñenju šumarstva, a ima i višestruke koristi za razvoj ruralnog područja. Celo područje sela obuhvata se planiranjem i ureñenjem, a zaštite sredine i agrarnog predela teško je ostvarljiva bez uključivanja postojećih i podizanja novih šuma pri formiranju sistema veza biotopa. Komasacija šuma i/ili šumskih zemljišta provodi se prema posebnim propisima u pojedinim zemljama u svetu. U procesu komasacije se može zameniti šuma i/ili šumsko zemljište za poljoprivredno zemljište i obratno, kao i šuma u vlasništvu države i/ili šumsko zemljište za šumu u vlasništvu drugih pravnih i fizičkih lica i obratno.

Slika 1.6. Primer realizovane komasacije šuma u Dalarni (Švedska) – prikaz starog i novog stanja

Postoji širok krug učesnika koji imaju interes u šumarskom sektoru, a koji su u manjoj ili većoj meri povezani sa stanjem šuma i šumarskog sektora. Brojne interesne strane uključuju: • • • • • •

1.3.6

vlasnike i korisnike šuma (privatni vlasnici šuma, javna preduzeća za gazdovanje šumama, nacionalni parkovi i drugi ), proizvoñače i prerañivače šumskih proizvoda (drvna industrija i industrija celuloze, mala preduzeća i zanatske radnje, preduzeća za izvoñenje radova u šumarstvu, proizvoñači ekološki zdrave hrane, poljoprivredni proizvoñači i dr.), korisnike zdravstvenih i rekreacionih funkcija šuma, turističke organizacije, lokalne zajednice i stanovništvo posebno u ruralnim područjima, korisnike lovnih i ribarskih područja, vladine i nevladine organizacije, kao i pojedince.

Faze radova kod komasacije

Radovi na komasaciji se realizuju kroz nekoliko karakterističnih faza koje predstavljaju logički sistematizovane aktivnosti po hronološkom redu. Obuhvatajući sve osnovne elemente savremenog koncepta, kroz svaki model komasacije mogu se izdvojiti sledeće grupe geodetsko-tehničkih radova (faze): 1. 2. 3. 4.

Pripremni radovi, Radovi koji prethode izradi glavnog projekta, Izrada glavnog projekta, Realizacija radova i

– 14 –


5.


Završni radovi.

Radovi kod komasacije se realizuju u skladu sa Zakonom, podzakonskim aktima i tehničkim normativima i standardima. Za realizaciju pojedinih vrsta radova izrañuje se tehnička dokumentacija koja obuhvata idejni projekat, glavni projekat i projekat izvedenog stanja. Geodetsko-tehnički radovi kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom izvode se na komasacionom području koje po pravilu obuhvata teritoriju jedne ili više katastarskih opština ili njihovih delova. Geodetsko-tehnički radovi kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom vrše se u pogledu tačnosti i sadržaja tako da se na osnovu dobijenih podataka o nepokretnostima mogu izraditi premer i katastar nepokretnosti u skladu sa Zakonom o državnom premeru i katastru i upisima prava na nepokretnostima (Službeni glasnik RS, br. broj 83/92, 53/93, 67/93, 48/94, 12/96 i 15/96, u daljem tekstu: Zakon o premeru). Kada se ureñenje zemljišne teritorije komasacijom realizuje na delu katastarske opštine, na preostalom delu se može vršiti obnova ili izrada premera i katastra nepokretnosti.

– 15 –



2 PRIPREMNI RADOVI Da bi se pokrenuo proces komasacije neophodno je realizovati veliki broj aktivnosti. Pripremni radovi kod komasacije obuhvataju: • • • • • •

Pokretanje inicijative za komasaciju, Izrada programa komasacije, Izrada investicionog programa komasacije, Donošenje odluke o pokretanju postupka komasacije, Formiranje komisije za komasaciju, Formiranje odbora učesnika komasacije.

2.1 Pokretanje inicijative za komasaciju Inicijativu za pokretanje postupka komasacije mogu inicirati: • • •

Sami vlasnici, odnosno korisnici, zemljišta, Lokalna samouprava, ili Vlada Republike Srbije.

Skupština jedinice lokalne samoprave, u skladu sa poljoprivrednom osnovom jedinice lokalne samouprave, odreñuje teritoriju katastarske opštine ili delove katastarskih opština, koja se ureñuje komasacijom. Ureñenje teritorije komasacijom, vrši se na osnovu programa komasacije koji donosi skupština jedinice lokalne samouprave. Na osnovu programa komasacije donose se načela komasacije i izrañuje tehnička dokumentacija (projekti). Ureñenje teritorije komasacijom ne može da se vrši ako nije doneta poljoprivredna osnova jedinice lokalne samouprave. Predmet komasacije su sva zemljišta u komasacionom području (poljoprivredna, šumska i grañevinska), kao i ureñaji na tim zemljištima (komasaciona masa). Komasaciona masa sastavlja se na osnovu faktičkog stanja koje utvrñuje komisija za komasaciju i o tome sastavlja zapisnik. Odluku o sprovoñenju komasacije donosi skupština jedinice lokalne samouprave na osnovu programa komasacije. Odluka se objavljuje u službenom glasilu jedinice lokalne samouprave.

2.2 Program komasacije Prostorni planovi koji se odnose na planiranje zemljišne teritorije (prostorni i urbanistički planovi), kao i posebni planovi (osnove) i programi, predstavljaju koordiniranu seriju predloga kojima nedostaje nužna organizaciona kopča koja se naziva program komasacije i programiranje realizacije planova i osnova na odreñenom području. Program komasacije služi organizovanoj realizaciji prostornih planova i osnova u odreñenom vremenskom periodu i sa precizno izračunatim sredstvima. Osnovni smisao programiranja je u tome da se obezbedi da se finansijska sredstva iskoriste na najbolji način u odreñenom vremenskom periodu. Zato značajna funkcija

– 16 –



programiranja leži u koordinaciji i sinhronizaciji aktivnosti. Sistematska analiza evidentiranih projekata u komasaciji omogućava njihovo povezivanje i usklañivanje sa stanovišta vremena, lokacije i finansija.

2.2.1

Postupak donošenja programa komasacije

U skladu sa prostornim i urbanističkim planovima, osnovama zaštite, ureñenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta, vodoprivrednom osnovom, osnovom za šume i programima iz oblasti premera nepokretnosti i dr. skupština opštine donosi odluku o izradi programa komasacije. Odluka o izradi programa komasacija sadrži naročito: površine i naziv područja na kojima će se sprovoditi komasacija sa opisom granica, način i izvore obezbeñenja finansijskih sredstava za troškove izrade programa i naziv opštinskog organa za sprovoñenje odluke o izradi programa. Opštinski organ za sprovoñenje odluke o izradi programa komasacije dužan je da: pripremi radni zadatak za izradu programa, izabere izvoñača radova, vrši kontrolu izvršenja ugovorenih obaveza, obezbedi stručnu kontrolu izrade programa i dostavlja program skupštini opštine na donošenje. Nakon donošenja programa od skupštine opštine, opštinski organ podnosi zahtev za saglasnost na program ministarstvu nadležnom za poslove poljoprivrede.

2.2.2

Ciljevi i sadržaj programa

Ureñenje zemljišne teritorije komasacijom u odreñenom periodu se odvija pri relativno jasnim materijalnim mogućnostima, uz utvrñena prostorna i druga ograničenja. Za kratko vreme potrebno je programom izvršiti usklañivanje korišćenja prostora, izgradnje objekata, a u pravcu ostvarenja ciljeva i rešenja utvrñenih prostornim planovima i osnovama. Osnovni ciljevi programa su dakle: • • • •

utvrñivanje vrste i obima aktivnosti; definisanje prioriteta za odreñene aktivnosti prema stanju problema, specifičnosti područja i mogućnosti za realizaciju; preciziranje obima i izvora finansiranja prema mogućnostima društvene zajednice, investitora i učesnika komasacije; stvaranje analitičke osnove za izradu investicionog programa komasacije.

U odnosu na ureñenje zemljišne teritorije program komasacije treba da izvrši sledeće zadatke koji determinišu njegov sadržaj: 1. 2. 3.

4.

Inventarisanje potencijalnih projekata ponuñenih za realizaciju kao i vrednovanje njihovih prioriteta. Analiza zahteva pojedinih projekata koja obuhvata i razgovor, odnosno pojašnjenje sa potencijalnim investitorima. Ispitivanje finansijske podobnosti i kapaciteta opštine i odnos prema različitim kategorijama projekata. Paralelno sa ovim vrši se i obezbeñenje usklañenosti ciljeva i rešenja iz prostornih planova i osnova sa mogućnošću konkretne realizacije. Vremensko rasporeñivanje izvoñenja projekata u programskom listingu koji obuhvata odnose izmeñu projekata i njihovih elemenata kao i odnose prema finansijskim zahtevima, i dr.

Specifični detalji ovog lanca aktivnosti variraju u zavisnosti od veličine i strukture područja, dok sam program treba da sadrži sledeće metodske odrednice:

– 17 –


5. 6. 7.

8. 9. 10.

11.

12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.


Uvod (u kome se obrazlaže cilj izrade programa, daju osnovni podaci o području, navode zakonske osnove za izradu programa i prilaže odluka skupštine o izradi programa). Izvod iz prostornih i urbanističkih planova i osnova zaštite, ureñenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta, voda i šuma i drugih dokumenata. Ocena stanja prirodnih karakteristika i ograničenja područja (geološke i hidrogeološke karakteristike, geomorfološke karakteristike, klimatsko-meteorološke karakteristike, hidrografske karakteristike, hidrološke karakteristike, biološko-vegetacione karakteristike i pedološke karakteristike). Demografske karakteristike (stanovništvo, zemljišne površine i stanovništvo i pokazatelji migracije stanovništva). Ocena stanja ureñenosti, zaštite i korišćenja poljoprivrednog zemljišta (zaštita i ugroženost zemljišta i voda, ureñenost zemljišta, kapaciteti i karakteristike poljoprivredne proizvodnje). Ocena stanja ureñenosti, zaštite i korišćenja voda i zaštita od štetnog dejstva voda (osnovi postojećeg režima voda, hidrotehnika, zaštita voda, zaštita od poplava, plovni putevi i ribarstvo i turistička privreda). Ocena stanja ureñenosti, zaštite i korišćenja šuma, šumskog zemljišta i objekata (ureñenost šuma i šumskog zemljišta, zaštita i ugroženost šuma, značaj šumarstva, kapaciteti i karakteristike gazdovanja šumama). Saobraćajne karakteristike područja (saobraćajno-geografski položaj, pregled svih vidova javnog saobraćaja, ocena stanja nekategorisanih puteva). Struktura i prostorni razmeštaj rudarsko- energetskih objekata i njihove infrastrukture. Struktura i prostorni razmeštaj objekata turizma, ugostiteljstva, sporta, odmora i rekreacije. Stanje ureñenosti seoskih naselja obuhvaćenih komasacijom. Stanje zaštite životne sredine i kulturno-istorijskih vrednosti. Ocena stanja postojeće geodetsko-kartografske dokumentacije (pregled izvršenog premera i katastra nepokretnosti, osnovne državne karte i geodetskih mreža). Pregled stanja ukupnog privrednog razvoja opštine kojoj pripada komasaciono područje.

Program ureñenja, zaštite i korišćenja komasacionog područja: 1. 2.

opšti plan namene površina (rejonizacija komasacionog područja), ureñenje, zaštita i korišćenje poljoprivrednog zemljišta (izgradnja mreže poljskih puteva; grupisanje poljoprivrednih parcela i poseda; ispravka graničnih linija objekata, tehničko ureñenje terena-poljoprivrednog zemljišta; izgradnja sistema za odvodnjavanje; izgradnja sistema za navodnjavanje; rekultivacija poljoprivrednih površina koje su korišćene za namene privremenog karaktera; pretvaranje neobradivog u obradivo poljoprivredno zemljište i "zabarenih " livada u oranice; utvrñivanje stanja i kontrola plodnosti poljoprivrednog zemljišta; poboljšanje kvaliteta obradivog poljoprivrednog zemljišta; zaštita poljoprivrednog zemljišta ugroženog erozijom i bujicama; zaštita poljoprivrednog zemljišta od uticaja štetnog dejstva vetra (podizanjem poljozaštitnih šumskih pojaseva); utvrñivanje stanja i kontrola količina opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje, 3. ureñenje, zaštita i korišćenje voda i vodoprivrednih objekata (regulisanje vodotoka i bujičnih potoka; regulacija rečnih tokova i plovnih kanala; izgradnja akumulacija i vodoprivrednih objekata; zaštita vodnih resursa od zagañenja; koncepcija korišćenja hidroenergetskog potencijala), 4. ureñenje, zaštita i korišćenja šuma i šumskog zemljišta (program zaštite šuma i šumskog zemljišta; program ureñenja šuma, šumskog zemljišta i objekata), 5. plan razmeštaja objekata rudarsko- energetskog i industrijskog kompleksa i infrastrukture, 6. plan razmeštaja objekata javnog saobraćaja, 7. plan razmeštaja deponija i drugih komunalnih objekata na komasacionom području, 8. plan površina za vikend i turističko-rekreativna naselja, 9. program zaštite i unapreñenja životne sredine, pojedinačnih zaštićenih prirodnih dobara i kulturnoistorijskih vrednosti, 10. program obnove i ureñenja naselja obuhvaćenih komasacionim područjem,

– 18 –



11. program obnove premera i katastra nepokretnosti (izrada osnovne državne karte, plan utvrñivanja faktičkog stanja za nepokretnosti izvan komasacionog područja, plan ispravke graničnih linija grañevinskog rejona i katastarskih opština, osnovna načela raspodele komasacione mase i dr.), 12. organizacija ureñenja zemljišne teritorije komasacijom (osnovna makrostruktura nosilaca aktivnosti na ureñenju zemljišne teritorije komasacijom; izvori, način i dinamika obezbeñenja sredstava za izvršenje svih radova; društveno-ekonomski efekti ureñenja zemljišne teritorije; uslovi za izradu investicionih programa; predlog odluka o: formiranju komisije za komasaciju, naknadama za troškove finansiranja radova i dr.).

2.3 Investicioni program ureñenja zemljišne teritorije komasacijom Iako se komasacija sprovodi na osnovu programa komasacije, on ne može biti neposredna osnova za donošenje investicionih odluka za koje su, u skladu sa propisima, neposredno nadležni i odgovorni investitor (skupština opštine), kao i republičke institucije koje prate ureñenje zemljišne teritorije (fondovi za zemljište, vode, i šume, nadležna republička geodetska institucija, banke i dr.). Iz tog razloga se, pre donošenja odluke o realizaciji programa komasacije, obavezno izrañuje investicioni program komasacije kao i ostali investicioni programi za one aktivnosti za koje se izrañuje tehnička dokumentacija (projekata) kojom se ne mogu obezbediti odgovarajuća tehnička rešenja u programu komasacije. Ocena društveno-ekonomske opravdanosti investicija predviñenih programom komasacije vrši se u skladu sa metodologijom kojom se preporučuje izrada sledećih dokumenata: • • • • • • •

predinvesticione studije, prijave nameravane investicije odgovarajućim institucijama koje učestvuju u finansiranju radova, investicionog programa, izveštaj o proveri investicionog programa, studije izvoñenja, izveštaj o izvoñenju investicionog programa, izveštaj o praćenju efekata realizovane investicije.

Izveštaj o proveri investicionog programa izrañuje institucija kojoj se podnosi investicioni program na ocenu, a ostala dokumenta izrañuje investitor.

2.3.1

Ciljevi i sadržaj investicionog programa

Investicioni program komasacije je prvi investicioni dokument (kome ne prethodi izrada predinvesticione studije) koji ima za cilj da: 1. 2. 3.

obezbedi informacije o investicionoj nameri za ostale subjekte društveno-ekonomskog okruženja, pruži analitičko-dokumentacionu osnovu za ocenu investicionog poduhvata, precizira obim i izvore finansiranja projekata ureñenja zemljišne teritorije.

Shodno tome, investicioni program treba da izvrši sledeće zadatke iz kojeg proizilazi i njegov sadržaj: 1. 2. 3.

Analizu pojedinih analitičkih studija, idejnih i glavnih projekata utvrñenih u programu komasacije. Analizu detaljnih informacija o finansijskim aspektima programa i ponuñenih projekata. Utvrñivanje finansijske i kadrovske podobnosti i kapaciteta investitora, prema različitim kategorijama projekata i obaveza u realizaciji programa.

– 19 –


4.


Utvrñivanje dinamike finansiranja projekata i izrade posebnih investicionih programa prema programu komasacije.

2.4 Komisija za komasaciju Istovremeno sa donošenjem odluke o sprovoñenju komasacije, skupština jedinice lokalne samouprave obrazuje komisiju za komasaciju (u daljem tekstu: komisija). Komisija se sastoji od najmanje sedam članova i isto toliko zamenika. Za predsednika komisije imenuje se diplomirani pravnik sa položenim pravosudnim ispitom, a za članove komisije imenuje se po jedan diplomirani inženjer poljoprivrede, geodetski inženjer, diplomirani inženjer arhitekture ili prostornog planiranja i tri predstavnika učesnika komasacije, a po potrebi i diplomirani inženjer šumarstva. Stručne i administrativne poslove komisije obavlja sekretar komisije, diplomirani pravnik koga imenuje skupština jedinice lokalne samouprave iz redova zaposlenih u opštinskoj, odnosno gradskoj upravi. Komisija obrazuje potkomisiju za komasacionu procenu zemljišta, potkomisiju za procenu vrednosti dugogodišnjih zasada i objekata, kao i druga stručna tela za preduzimanje pojedinih radnji u postupku komasacije. U potkomisiju za komasacionu procenu zemljišta odreñuju se diplomirani inženjer poljoprivrede koji radi na poslovima procene, klasiranja i bonitiranja zemljišta i najmanje dva predstavnika iz reda učesnika komasacije.

2.5 Zbor i odbor učesnika komasacije Posle objavljivanja odluke o odobravanju komasacije, komisija za komasaciju saziva zbor učesnika komasacije. Radom zbora rukovodi jedan od članova komisije za komasaciju. Zbor može donositi punovažne zaključke ako je na zboru prisutna većina učesnika komasacije. Na zboru učesnici komasacije donose zaključke o pitanjima o kojima se raspravlja, većinom glasova prisutnih učesnika komasacije. O radu zbora vodi se zapisnik. Zbor raspravlja o: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

uslovima i načinu izvoñenja investicionih radova, visini troškova komasacije, uslovima, načinu i izvorima osiguranja sredstava za troškove provoñenja komasacije, načinu raspodele troškova komasacije, načinu i mogućnosti plaćanja troškova komasacije zemljištem, orijentacionom razmeštaju zemljišta, zemljištu za opšte i zajedničke potrebe učesnika komasacije i drugim pitanjima od interesa za komasaciju.

Zbor bira odbor učesnika komasacije od od 3 do 5 lica iz reda učesnika komasacije koji: • • •

zastupa interese učesnika komasacije; priprema predloge i daje mišljenje na program i projekte komasacije koje dostavlja komisiji za komasaciju; razmatra izveštaje o proceni vrednosti zemljišta i raspodele komasacione mase.

– 20 –



Odbor za komasaciju ne odlučuje o pravima učesnika komasacije već ima savetodavnu i konsultantsku ulogu komisiji za komasaciju i izvoñačima radova u cilju boljeg infirmisanja i artikulisanja mišljenja učesnika komasacije za najznačajnija pitanja i odluke. Komisija za komasaciju dužna je uzeti u razmatranje primedbe i predloge odbora, a u slučaju njihovog neprihvatanja u zapisniku obrazložiti zašto ih nije prihvatila.

– 21 –


3 RADOVI KOJI PROJEKTA


PRETHODE

IZRADI

GLAVNOG

Pre izrade glavnog projekta geodetsko-tehničkih radova kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom izvode se prethodni radovi. Prethodni radovi za izradu glavnog projekta obuhvataju: • • • • • • • • • •

Analizu postojećeg premera i katastra, Izradu idejnog projekta komasacije, Prevoñenje katastarskih planova u digitalni oblik, Utvrñivanje granica komasacionog područja, Utvrñivanje faktičkog stanja, Izradu referentne geodetske mreže, Izradu katastarsko-topografskih planova i podloga za projektovanje, Komasacionu procenu, Računanje vrednosti komasacione mase starog stanja, Računanje vrednosti zemljišta učesnika komasacije u starom stanju.

Za pojedine delove prethodnih radova mogu se raditi posebni projekti u skladu sa propisima koji ih definišu kod premera i katastra nepokretnosti.

3.1 Analiza postojećeg premera i katastra Analiza postojećeg premera i katastra vrši se prema propisu o prethodnim radovima za izradu glavnog projekta geodetsko-tehničkih radova kod premera i izrade katastra nepokretnosti. Prethodni radovi obuhvataju prikupljanje i prikaz raspoloživih podataka u cilju izrade projektnog zadatka za izradu glavnog projekta geodetsko-tehničkih radova u postupku izrade katastra nepokretnosti (u daljem tekstu: projektni zadatak); Prethodni radovi u cilju izrade projektnog zadatka obuhvataju prikupljanje i prikaz raspoloživih podataka o: • • • • • • • • • • •

katastarskoj opštini (u daljm tekstu: KO); geodetskoj osnovi; premeru; ostalim elaboratima; planovima; katastarskom operatu; nastalim a neprovedenim promenama u katastru zemljišta; zemljišnoj knjizi odnosno knjizi tapija; posebnim evidencijama o objektima; grañanima iz registra grañana; pravnim licima iz registra pravnih lica.

– 22 –



3.2 Idejni projekat geodetsko-tehničkih radova kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom Idejni projekat geodetsko-tehničkih radova kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom izrañuje u slučaju kada se na osnovu programa komasacije ne mogu sagledati tehnička rešenja i obim radova i kada nema dovoljno elemenata za izradu glavnog projekta. Idejni projekat se može izraditi po pojedinim vrstama radova ili integralno za sve radove. Idejni projekat se izrañuje prema projektnom zadatku koji donosi Investitor radova. Osnovu za izradu idejnog projekta predstavlja tehnički izveštaj o izvršenim prethodnim radovima prema zahtevu projektanta. Idejnim projektom se razrañuje više mogućih varijanti realizacije (koncepcije) geodetsko-tehničkih radova, a zatim se na osnovu njihovog uporeñenja bira najpovoljnija. Projektant procenjuje nivo detaljnosti razrade pojedinih idejnih rešenja potreban za donošenje odluke o izboru najpogodnije varijante. Idejni projekat geodetsko-tehničkih radova ima sledeći sadržaj: • • • • • • • • •

opšti podaci o projektu, osnove za projektovanje, tehničke karakteristike primenjenih rešenja, vrednovanje i izbor najpovoljnije varijante, kontrole i saglasnosti, projektni zadatak za izradu glavnog projekta, predmer i predračun radova, zaključak, grafički prilozi i prateći elaborati.

3.3 Prevoñenje katastarskih planova u digitalni oblik Ukoliko katastarski planovi katastra zemljišta ili katastara nepkretnosti nisu u digitalnom obliku potrebno ih je prevesti u digitalni oblik na osnovu propisa kojim je definisana izrada digitalnih katastarskih planova kod izrade katastara nepokretnosti.

3.4 Utvrñivanje granica komasacionog područja Skupština opštine, u skladu sa osnovom korišćenja, zaštite i ureñenja poljoprivrednog zamljišta, odreñuje teritoriju katastarske opštine ili delove katastarskih opština, koja se ureñuje komasacijom i o tome donosi odgovarajući dokument (rešenje). Na osnovu programa komasacije i odluke o ureñenju zemljišne teritorije komasacijom (odluke o sprovoñenju komasacije) identifikuje se i obeležava na terenu granica komasacionog područja. Identifikacija i obeležavanje granica komasacionog područja vrši se pre snimanja detalja za potrebe izrade geodetsko-topografskih i drugih podloga za projektovanje. Prelomne tačke granice komasacionog područja na terenu se stabilizuju trajnim belegama predviñenim za obeležavanje granica prema propisu o prikupljanju podataka o nepokretnostima. Granica komasacionog područja obeležava se u odnosu na ili sa postojeće geodetske osnove (mreže), a na osnovu podataka iz originalnih zapisnika snimanja detalja u elaboratu postojećeg premera zemljišta ili premera nepokretnosti. Ukoliko originalni zapisnici snimanja detalja ne postoje, koordinate prelomnih tačaka graničnih linija se mogu odrediti digitalizacijom detaljnih tačaka granične linije na postojećim planovima, a potom se tako

– 23 –



dobijene koordinate prenose na teren. Digitalizacija detaljnih tačaka granične linije vrši se prema propisu i izradi digitalnih geodetskih planova ili digitalnih katastarskih planova. Za obeležavanje detaljnih tačaka granične linije upotrebljavaju se instrumenti, pribor i metode koje obezbeñuju graničnu liniju sa najmanje istom tačnošću kojom je vršeno snimanje detalja kod postojećeg premera.

3.5 Utvrñivanje faktičkog stanja Faktičko stanje predstavlja osnovu za formiranje komasacione mase (ukupne vrednosti zemljišta) postojećeg stanja, raspodelu i grupisanje zemljišta iz komasacione mase i izradu katastra nepokretnosti. U cilju utvrñivanja položaja, površine, nosioca i vrste prava i ostalih podataka o nepokretnostima na komasacionom području, vrši se utvrñivanje faktičkog stanja nepokretnosti (zemljišta, zgrada i drugih grañevinskih objekata) izlaganjem na javni uvid postojećih podataka premera i katastra i usklañivanjem stanja nepokretnosti na terenu sa stanjem u postojećim evidencijama (katastru zemljišta, zemljišnoj knjizi, knjizi tapija ili katastru nepokretnosti). U procesu utvrñivanja faktičkog stanja po potrebi se na terenu obavlja i geodetsko snimanje nastalih promena. Ako je faktičko stanje na terenu sporno u pogledu prava svojine i drugih prava i ne slaže se sa stanjem u katastru nepokretnosti ili drugim javnim knjigama, zemljište i objekti će se uneti u komasacionu masu na osnovu faktičkog stanja. Obaveze u pogledu poreza i drugih dažbina koje se odnose na zemljište i objekte nastale do dana predaje zemljišta učesniku komasacije snosi raniji vlasnik, odnosno korisnik, a obaveze koje se odnose na zemljište i objekte primljene u postupku komasacije, a nastale su od dana prijema zemljišta i objekata, snosi novi vlasnik, odnosno korisnik. Postupak komasacije je osloboñen plaćanja taksi. Utvrñivanje prava na nepokretnostima komisija za utvrñivanje faktičkog stanja realizuje u skladu sa Zakonom o premeru i Pravilnikom o izlaganju na javni uvid podataka o nepokretnostima i pravima na njima u utvrñivanju prava na nepokretnostima u postupku izlaganja (Službeni glasnik RS, broj 34/96). Za utvrñivanje faktičkog stanja izvori za prikupljanje već postojećih podataka su: katastar zemljišta, zemljišne knjige i katastar nepokretnosti. Podaci iz katastra zemljišta: • • • • • • • • • •

Radni original plana Skica detalja prvobitnog premera Indikacione skice Skice naknadnog premera Posedovni listovi ili listovi nepokretnosti Spisak katastarskih parcela i spisak deljenih parcela Spisak kuća Sumarnik katastarskog prihoda Azbučni pregled korisnika Drugi geodetski podaci

– 24 –



Podaci iz zemljišne knjige: • •

Prepisi iz glavne knjige Zbirka isprava

Podaci iz katastra nepokretnosti: • • •

Radni original plana Katastarski operat Zbirka isprava

Preuzeti podaci mogu biti u analognom ili u digitalnom obliku, s tim što je povoljniji digitalni oblik, kako bi se automatizacija brže i efikasnije obavila. Podaci o položaju, obliku i površini, načinu korišćenja i katastarskoj klasi uzimaju se sa stanjem u katastru zemljišta, katastru nepokretnosti, ili se uzima faktičko stanje. Podaci o pravu svojine uzimaju se sa stanjem u zemljišnim knjigama ili drugim javnim knjigama. Postupak utvrñivanja faktičkog stanja obavlja se u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku (Službeni list SRJ, broj 33/97 i 31/01) i odvija se u tri faze: 1. 2. 3.

pokretanje postupka i pozivanje stranaka, ispitni postupak, donošenje zapisnika o utvrñivanju faktičkog stanja.

Pokretanje postupka i pozivanje nosilaca prava vrši komisija za utvrñivanje faktičkog stanja pozivom za usmenu raspravu. Komisija za utvrñivanje faktičkog stanja poziva sva lica koja imaju odreñena prava ili državinu na nepokretnostima koja se nalaze na komasacionom području. Komisija je ovlašćena da pozove i sva druga lica čije je prisustvo neophodno u cilju utvrñivanja prava na nepokretnostima. Pozivanje nosilaca prava i držaoca nepokretnosti vrši se pismenim putem. O usmenoj raspravi o utvrñivanju faktičkog stanja, kao i važnim usmenim izjavama stranaka-učesnika komasacije ili trećih lica u postupku, sastavlja se zapisnik o utvrñivanju faktičkog stanja prema obrascu na Slici 3.1. i formira se zbirka isprava. Zapisnik se sastavlja pojedinačno za svakog vlasnika, odnosno nosioca prava korišćenja ili držaoca nepokretnosti. Za suvlasnike se sastavlja poseban zapisnik. Zapisnici se numerišu u okviru katastarske opštine rednim brojem od 1 pa nadalje, a prema redosledu pozivanja učesnika komasacije. U zapisnik o utvrñivanju faktičkog stanja unosi se: naziv organa koji vodi postupak, naziv katastarske opštine, podaci o učesniku komasacije (naziv ili lični podaci), prebivalište i adresa, deo svojine, pojedinačni i zbirni podaci o parcelama, zgradama i drugim grañevinskim objektima, osnov sticanja svojine sa teretima i ograničenjima, izjava učesnika komasacije i drugih lica koja učestvuju u postupku sa njihovim potpisima, datum i potpis zapisničara i službenog lica koje je rukovodilo postupkom. Utvrñivanje i unošenje podataka u zapisnik o utvrñivanju faktičkog stanja o: položaju, obliku, površini, načinu korišćenja, katastarskoj klasi, nosiocu prava svojine, prava korišćenja ili držaoca nepokretnosti i drugim stvarnim pravima, za katastarske parcele, zgrade i druge grañevinske objekte na komasacionom području, vrši se na osnovu podataka o nepokretnostima sadržanih u katastru zemljišta, zemljišnoj knjizi, knjizi tapija ili katastru nepokretnosti, podataka koji se prikupljaju naknadno na terenu i drugim elaboratima i dokumentima.

– 25 –



Slika 3.1. Obrazac Zapisnik o utvrñivanju faktičkog stanja

Ako se zapisnik sastoji od više strana one će se označiti rednim brojevima, a svaku stranu će na kraju overiti svojim potpisom službeno lice koje rukovodi postupkom. Zapisnik je sastavni deo zbirke isprava koja se formira prilikom izlaganja na javni uvid podataka premera i katastra. Promene koje su konstatovane u postupku utvrñivanja faktičkog stanja, za koje je neophodan izlazak na teren, snimaju se i provode u elaboratima premera i katastarskom operatu sa istom tačnošću, metodama i po postupcima koji su propisani za izvršenje premera i izradu i održavanje katastra zemljišta ili katastra nepokretnosti. Snimanje promena na terenu vrši se ako je došlo do deobe parcela na više neidealnih delova (parcela), ili ako su na novonastalim parcelama, koje predstavljaju idealne delove od stare parcele, podignuti trajni objekti ili je na delu parcele izvršena promena kulture sa višegodišnjim zasadom (stalne kulture). Snimanje promena i njihovo provoñenje u elaboratima premera i katastra vrši se u skladu sa propisom za prikupljanje podataka o nepokretnostima i propisom kojim se ureñuje održavanje premera i katastra zemljišta, odnosno premera i katastra nepokretnosti. Ukoliko je izvršena deoba parcele na idealne delove, granice tih delova se mogu odrediti i ucrtati na radnim originalima po principu uslovne deobe parcela bez snimanja granice na terenu. U postupku utvrñivanja faktičkog stanja vrši se, u okviru katastarskih opština, izrada: 1. 2. 3.

azbučnog pregleda vlasnika, nosilaca prava korišćenja i držalaca nepokretnosti, prema propisu o prikupljanju podataka o nepokretnostima, spiska parcela koje su obuhvaćene komasacijom, spiska parcela koje su van komasacionog područja, prema propisu o izradi katastarskog operata.

– 26 –



Zbir površina parcela iz zapisnika o utvrñivanju faktičkog stanja mora dati ukupnu površinu parcela iz spiska parcela koje su obuhvaćene komasacijom. Zbir površina parcela obuhvaćenih komasacijom i površina parcela koje nisu obuhvaćene komasacijom mora dati ukupnu površinu katastarske opštine, prema stanju u katastru zemljišta ili katastru nepokretnosti. Podaci o pravu svojine i drugim pravima na zemljištu koji se unose u komasacionu masu . Podaci o pravu svojine i drugim pravima na zemljištu i objektima koji se unose u komasacionu masu, uzimaju se sa stanjem iz katastra nepokretnosti ili drugih javnih knjiga ili se uzimaju na osnovu faktičkog stanja.

3.6 Izrada referentne geodetske mreže Izrada referentne geodetske mreže na komasacionom području vrši se u skladu sa pravilnikom za osnovne geodetske radove po katastarskim opštinama. Referentnu mrežu katastarske opštine čini skup stabilizovanih, lako pristupačnih tačaka na meñusobnom rastojanju 1-5 km, koje približno ravnomerno pokrivaju šire područje od područja katastarske opštine. U nju treba da budu uključene najmanje tri tačke državne referentne mreže i najmanje četiri tačke (što više to bolje) postojeće trigonometrijske mreže, koje svojim položajima obuhvataju u celini područje katastarske opštine ili komasacionog područja. Koncept referentne mereže zavisi od konkretne situacije i definiše se posebnim delom projekta ili posebnim projektom.

3.7 Izrada geodetsko-topografskih podloga (planova i projektovanje

karata) za

Pod geodetsko-topografskim podlogama za projektovanje podrazumevaju se: katastarski, katastarskotopografski, topografski i ortofoto planovi, podužni i poprečni profili za projektovanje kanala sistema za navodnjavanje ili odvodnjavanje, poljskih puteva ili drugih objekata, osnovna državna karta, pregledne karte tematskog sadržaja, topografske karte sitnijih razmera i druge geodetske podloge. Izrada geodetsko-topografskih podloga vrši se u skladu sa Zakonom o premeru i drugim propisima za obavljanje geodetskih radova kod premera nepokretnosti i vodova i izradu osnovne državne karte. Katastarski ili katastarsko-topografski planovi kao osnove za izradu projekata dobijaju se kopiranjem, skeniranjem ili preuzimanjem digitalnog oblika radnih originala planova iz postojećeg katastra zemljišta ili katastra nepokretnosti. Ovi planovi moraju biti dopunjeni sa utvrñenim i snimljenim promenama u postupku utvrñivanja faktičkog stanja. Katastarski ili katastarsko-topografski planovi mogu biti preuzeti i u digitalnom obliku, ukoliko postoje baze podataka digitalnog geodetskog ili katastarskog plana formirane prema propisu o izradi baze podataka digitalnog geodetskog ili katastarskog plana. Kao topografska podloga za izradu glavnog projekta geodetsko-tehničkih radova izrañuje se topografski plan u digitalnom obliku u razmeri 1:2500, ili krupnijoj, i sadrži: granice katastarskih opština, granice komasacionog područja, granice grañevinskog zemljišta, granice parcela pod višegodišnjim zasadima, granice parcela koje ostaju u faktičkom stanju, stalne objekte (puteve, kanale, nasipe, zgrade i druge grañevinske objekte, vode i grañevine na njima), granice procembenih razreda, vidljive delove podzemnih vodova i visinsku predstavu terena (reljef). Topografski plan se izrañuje u skladu sa propisom o formiranju, održavanju i distribuciji baze podataka digitalnog geodetskog plana i propisom o izradi baze podataka digitalnog katastarskog plana. Topografski plan se može izraditi dopunom sadržaja postojećeg radnog originala plana, ili na osnovu podataka novog geodetskog snimanja detalja na komasacionom području u skladu sa propisom o prikupljanju podataka o nepokretnostima. Način izrade topografskog plana može biti definisan posebnim projektom u skladu sa propisom o prikupljanju podataka o nepokretnostima.

– 27 –



Merni i opisni podaci o nepokretnostima na komasacionom području mogu se preuzeti i iz elaborata prethodnih snimanja i prikupljanja podataka, ako su utvrñeni sa istom tačnošću koja je propisana za izvršenje premera i izradu katastra nepokretnosti, a prema propisu o prikupljanju podataka o nepokretnostima. U slučaju da za granične linije katastarskih opština ili grañevinskog zemljišta postoje podaci iz prethodnih snimanja za izradu planova u dve različite razmere, preuzeće se podaci o graničnim linijama koji se odnose na planove krupnije razmere. Podaci o snimanju detalja i podaci iz prethodnih snimanja upisuju se u odgovarajuće zapisnike i unose u novoformirane skice detalja, odnosno fotoskice, prema propisu o prikupljanju podataka o nepokretnostima. Na osnovu topografskog plana i postojećeg katastarskog ili katastarsko-topografskog plana vrši se izrada preglednog plana postojećeg stanja. Pregledni plan postojećeg stanja se štampa (plotuje) u pogodnoj razmeri (1:5000, 1:10000, 1:20000) u zavisnosti od veličine komasacionog područja (Slika 3.2). Pregledni plan postojećeg stanja izrañuje se prema Topografskom ključu za izradu osnovne državne karte 1:5000 ili 1:10000 sa sledećim sadržajem: 1. 2. 3. 4.

5.

granice katastarske opštine - zelenom bojom, granice grañevinskog rejona - žutom bojom, granice komasacionog područja - ljubičastom bojom, višegodišnji zasadi: • šume zelenom bojom, • voćnjaci - smeñom bojom, • vinogradi - sivom bojom, • vrtovi - žutom bojom, stalni objekti • putevi prema vrsti podloge: asfaltni-crvenom bojom, makadam-crvenom isprekidanom bojom, šoderisan-crveno-crnom bojom, poljski zemljani put-crnom bojom, • železničke pruge-crnom isprekidanom bojom, • vodene površine i kanali: vodotoci-tamno plavom bojom, vodene površine i kanali-svetlo plavom bojom, kanali koji se zatrpavaju-plavom isprekidanom bojom, • majdani kamena, šljunka, peska, zemlje i dr.- šrafirano sepija bojom.

Kompleksi zemljišta u državnoj, društvenoj, zadružnoj, mešovitoj ili privatnoj svojini, ili parcele učesnika komasacije iz drugih katastarskih opština koje su u komasacionom području, po potrebi, prikazuju se na posebnom preglednom planu, sa proizvoljno izabranim bojama i odgovarajućom legendom. Ako za komasaciono područje ne postoji osnovna državna karta razmere 1:5000 ili 1:10000, tada se za potrebe izrade tehničke dokumentacije može vršiti izrada osnovne državne karte u razmeri 1:5000. U slučaju kada za komasaciono područje postoji osnovna državna karta, tada se nakon sprovedene komasacije vrši usklañivanje sadržaja osnovne državne karte sa novim stanjem na terenu. Ovo usklañivanje se vrši prema posebnim programima izvršenja premera i izrade osnovne državne karte. Osnovna državna karta se može izrañivati u dve faze tako što se u prvoj fazi vrši izrada visinske predstave zemljišne površine (reljef), a u drugoj fazi, nakon sprovedene komasacije, horizontalna predstava zemljišne površine sa unošenjem eventualnih promena visinske predstave. Snimanje detalja za izradu geodetskih podloga obavlja se sa geodetske osnove (mreže), koja se projektuje i realizuje u skladu sa propisom o izradi i održavanju geodetske osnove za snimanje detalja. Geodetska osnova za snimanje detalja mora biti oslonjena na referentnu mrežu, a čine je poligonska mreža, linijska mreža, mreža orijentacionih (veznih) tačaka i nivelmanska mreža. Poligonska mreža se može projektovati kao nova mreža, kao dopuna postojeće poligonske mreže, a može se koristiti i postojeća poligonska mreža ukoliko ispunjava sledeće uslove:

– 28 –


1. 2.

3.


da nisu uništene belege koje označavaju poligonsku tačku, da tačnost poligonske mreže, utvrñena na osnovu podataka iz prethodnog izravnanja poligonskih vlakova, iskazana za svaki vlak posebno, odgovara kriterijumu: fd/[d] ≤ 1:3500, gde je fd ukupno linearno odstupanje, a [d] je zbir dužina poligonskih strana u vlaku, da je odreñena u odnosu na referentnu geodetsku mrežu.

Slika 3.2. Pregledni plan postojećeg stanja

Kada se snimanje detalja vrši fotogrametrijskom metodom, kao osnova za snimanje detalja izrañuje se mreža orijentacionih tačaka (kod blok aerotriangulacije) ili mreža veznih tačaka kod pojedinačnih modela u skladu sa propisom za izradu i održavanje geodetske osnove za snimanje detalja. Osnovu za visinsku predstavu zemljišne površine na komasacionom području čini nivelmanska mreža koja se izrañuje prema propisu za izradu i održavanje geodetske osnove za snimanje detalja.

3.8 Komasaciona procena Komasaciona procena je postupak kojim se utvrñuju vrednosti zemljišta (poljoprivrednog, šumskog, zemljišta posebne namene), višegodišnjih zasada, objekata (trajnih i privremenih) i po potrebi i zemljišta u

– 29 –



grañevinskom rejonu. Utvrñivanje vrednosti zemljišta na komasacionom području obavlja se u dve faze. Prva faza utvrñivanja vrednosti zemljišta obuhvata razvrstavanje zemljišta na komasacionom području prema njihovoj proizvodnoj sposobnosti u najviše osam klasa (procembenih razreda) i utvrñivanje njihove relativne kvantitativne vrednosti. Druga faza obuhvata utvrñivanje i snimanje granica klasa (procembenih razreda), izradu preglednog plana komasacione procene zemljišta i sastavljanje tehničkog izveštaja o izvršenim radovima. Broj klasa (procembenih razreda) poljoprivrednog zemljišta na komasacionom području utvrñuje se na osnovu proizvodne sposobnosti zemljišta. Proizvodna sposobnost zemljišta se ocenjuje na osnovu tipova zemljišta i njegovih nižih kategorija (podtipova, varijeteta i formi). Granice tipova, podtipova, varijeteta i formi zemljišta uzimaju se iz pedoloških karata razmere 1:50000, ili iz osnovne državne pedološke karte razmere 1:25000. Podaci o pedološkim profilima, hidropedološkim profilima, bušotinama i sondama, uzimaju se iz odgovarajućih izveštaja i tumača karata ili baza informacionog sistema o poljoprivrednom zemljištu. Ako ne postoje pedološke karte i pobrojani podaci, ili nije dovoljna njihova tačnost, tada se proizvodna sposobnost zemljišta na komasacionom području odreñuje prema propisima za izradu pedološke karte. Za jedno komasaciono područje, po pravilu se odreñuje osam klasa (procembenih razreda) zemljišta. Za svaki procembeni razred odreñuju se ugledna zemljišta (parcele) na osnovu kojih se vrši razvrstavanje ostalih zemljišta (parcela) u klase. Za svaku klasu (procembeni razred) zemljišta utvrñuje se srednji iznos prinosa najzastupljenijih ratarskih kultura po jednom hektaru (kukuruz, pšenica, ječam, šećerna repa, suncokret, lucerka i dr.) i prometne vrednosti. Utvrñivanje srednjih iznosa prinosa najzastupljenijih ratarskih kultura vrši se na osnovu zvaničnih statističkih i drugih podataka o prinosima. Utvrñivanje srednjih iznosa prometne vrednosti zemljišta vrši se na osnovu podataka koje daje nadležna služba ili uprava prihoda i drugih podataka o prometnoj vrednosti. Za utvrñivanje srednjih iznosa prinosa najzastupljenijih ratarskih kultura i prometne vrednosti zemljišta koriste se i podaci dobijeni prikupljanjem od učesnika komasacije i članova podkomisije za komasacionu procenu zemljišta. Relativne kvantitativne vrednosti svake klase (procembenog razreda), odnosno koeficijenata za obračun vrednosti katastarskih parcela, dobijaju se kada se srednji iznos prinosa najzastupljenijih ratarskih kultura i prometne vrednosti za jedan hektar svih klasa stave u odnos (količnik) sa srednjim iznosom prinosa najzastupljenijih ratarskih kultura i prometne vrednosti za jedan hektar prve klase (procembenog razreda) što se može prikazati u posebnoj tabelei. Ako zemljišta manje ili jednake proizvodne sposobnosti imaju uvećanu prometnu vrednost (zemljišta u neposrednoj blizini naselja, pored javnih puteva, u vikend zonama i dr.), tada se takva zemljišta razvrstavaju u više klase (procembene razrede) samo na osnovu prometne vrednosti zemljišta. Površine zemljišta posebne namene kao što su: pošljunčani nekategorisani putevi sa putnim pojasom, napuštena korita tekućih i stajaćih voda, napuštena korita kanala koja će se u komasaciji pretvoriti u obradivo poljoprivredno zemljište, razvrstavaju se u klase (procembene razrede) kao poljoprivredna zemljišta. Ako su zemljišta oštećena, odnosno ako im je smanjena proizvodna sposobnost, razvrstavaju se u odgovarajući razred saglasno stepenu oštećenja proizvodne spodobnosti. Zemljišta pod stalnim objektima ne razvrstavaju se u klase (procembene razrede).

– 30 –



Nakon završetka prve faze utvrñivanja vrednosti zemljišta sastavlja se prvi deo tehničkog izveštaja (zapisnik o prvoj fazi utvrñivanja vrednosti poljoprivrednog zemljišta) koji sadrži naročito: 1. 2.

uvod, sa opisom cilja utvrñivanja vrednosti poljoprivrednog zemljišta; osnovne podatke o komasacionom području (nazive katastarskih opština koje pripadaju komasacionom području, ukupnu površinu komasacionog područja i površine po delovima katastarskih opština, broj i datum rešenja o formiranju podkomisije za komasacionu procenu sa prilogom rešenja, naziv propisa po kome se izvode radovi i dr.); 3. opis prirodnih karakteristika komasacionog područja (geografski položaj, osnovne geološke, geomorfološke i hidrološke karakteristike, klimatske karakteristike: temperatura i vlažnost vazduha, insolacija, vetar, padavine, klimatski vodni bilans i dr,); 4. podloge za izvoñenje radova (sve prethodne pedološke karte područja sa njihovom analitičkom dokumentacijom, geodetsko-kartografska dokumentacija, osnovna državna karta 1:5000 ili 1:10000, kontaktkopije, katastarske planove i dr.); 5. koncepciju izvoñenja radova utvrñenu na bazi analize prirodnih karakteristika i podloga područja; 6. opise i analitičke podatke novih pedoloških profila, bušotina i sondi sa podacima o njihovoj lokaciji (broj katastarske parcele, naziv potesa i naziv ili lični podaci nosioca prava svojine na katastarskoj parceli); 7. opise tipova zemljišta i njihovih nižih kategorija; 8. zvanične statističke i druge podatke o prinosima najzastupljenijih ratarskih kultura; 9. službene podatke o prometnoj vrednosti zemljišta; 10. tabele utvrñenih vrednosti srednjih prinosa najzastupljenijih ratarskih kultura i prometne vrednosti zemljišta; 11. matricu koeficijenata za obračun relativne vrednosti klasa (procembenih razreda); 12. opis uglednih zemljišta po klasama (procembenim razredima). Utvrñivanje i snimanje granica klasa (procembenih razreda) zemljišta, u drugoj fazi komasacione procene, vrši se na terenu istovremeno, tako što se granične tačke prethodno privremeno označavaju geodetskim značkama ili vidnim oznakama. Snimanje granica procembenih razreda vrši se jednom od metoda snimanja detalja ili umeranjem izmeñu snimljenih ili identifikovanih tačaka, sa relativnom tačnošću merenih dužina 1: 100. Podaci o snimanju granica procembenih razreda upisuju se u odgovarajuće zapisnike prema propisu o prikupljanju podataka o nepokretnostima i registruju na indikacionim skicama, odnosno fotoskicama ili kontaktkopijama, zavisno od metode snimanja, prema propisu o prikupljanju podataka o nepokretnostima. Granice procembenih razreda iscrtavaju se na skicama detalja, fotoskicama ili indikacionim skicama zelenim tušem linijom debljine 0,2 mm, a numerički podaci snimanja (odnosno umeranja) upisuju se crnim tušem. Granice se kartiraju na katastarskim ili katastarsko-topografskim planovima u skladu sa propisom o izradi planova, odnosno digitalnih geodetskih ili katastarskih planova. Granice procembenih razreda unose se i u bazu podataka topografskog prema propisu o izradi katastarkoh, odnosno digitalnih geodetskih planova. Brojevi procembenih razreda upisuju se na skicama detalja i na katastarskim i topografskim planovima zelenim tušem, arapskim brojevima, veličine 3 mm, u kružiću prečnika 5 mm. Posle izvršenog snimanja graničnih linija klasa izrañuje se pregledni plan komasacione procene zemljišta u analognom ili digitalnom obliku u pogodnoj razmeri, prema Slici 3.3, a sadrži naročito: 1. 2.

granice klasa (procembenih) razreda iscrtane crnim tušem linijom debljine 0,3 mm; površine klasa (procembenih razreda) obojene odgovarajućim bojama;

– 31 –


3. 4. 5. 6.

7.


brojeve klasa (procembenih razreda) ispisane crnim tušem, arapskim brojevima veličine oko 5 mm; površine pod višegodišnjim zasadima, stalnim objektima i neplodne površine; pedološke profile, označene krugom prečnika 3 mm, popunjene crnim tušem, sa ispisanim brojevima veličine oko 4 mm pored oznake mesta profila; ugledna zemljišta za svaku klasu (procembeni razred), označena kvadratićima stranice 8 mm u kome se nalazi krug sa upisanom oznakom uglednog zemljišta (ispred broja razreda oznaka ″UZ″). vodoležna, vodoplavna i zemljišta ugrožena vodnom erozijom ;

Na preglednom planu, površine po klasama (procembenim razredima), kao i ostale površine, prikazuju se bojama na sledeći način: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

prva klasa (procembeni razred): svetlo-smeñom bojom; druga klasa (procembeni razred): svetlo-zelenom bojom; treća klasa (procembeni razred): žutom bojom; četvrta klasa (procembeni razred): svetlo plavom bojom; peta klasa (procembeni razred): narandžastom bojom; šesta klasa (procembeni razred): zatvoreno-zelenom bojom; sedma klasa (procembeni razred): ljubičastom bojom; osma klasa (procembeni razred): zatvoreno-smeñom bojom; neplodna zemljišta: crnom bojom; vodoležna zemljišta: polusantimetarskim horizontalnim linijama iscrtana crnim tušem debljine 0.2 mm, preko boje klase (procembenog razreda); 11. zemljišta ugrožena procesom vodne erozije: tačkicama iscrtanim crnim tušem, preko boje klase (procembenog razreda).

Pregledni plan komasacione procene zemljišta potpisuju članovi podkomisije za komasacionu procenu zemljišta. Pregledni plan se izrañuje obavezno u dva primerka i izlaže se na javni uvid u trajanju od 8 dana na mestu gde to odredi komisija za komasaciju. Učesnici komasacije mogu stavljati primedbe na izvršenu komasacionu procenu u vremenu dok traje izlaganje. Nakon razmatranja prispelih primedbi i otklanjanja eventualnih nedostataka komisija usvaja pregledni plan komasacione procene u konačnom obliku. Po završetku radova druge faze komasacione procene zemljišta sastavlja se konačni tehnički izveštaj koji sadrži i opis radova te faze. Tehnički izveštaj potpisuju i članovi podkomisije za komasacionu procenu zemljišta i dostavlja se komisiji za komasaciju na razmatranje i usvajanje. Da bi učesnik komasacije mogao da dobije odgovarajući višegodišnji zasad, objekat ili naknadu u visini vrednosti unetog višegodišnjeg zasada ili objekta u komasacionu masu, koji se uništava odnosno ruši ili ustupa drugom učesniku komasacije, vrši se utvrñivanje njihove vrednosti. Utvrñivanje vrednosti višegodišnjih zasada i objekata vrši se po propisima o eksproprijaciji. Procenu vrednosti objekata i dugogodišnjih zasada vrši podkomisija za procenu objekata i dugogodišnjih zasada koja se sastoji od predsednika odgovarajuće struke (diplomirani inženjer grañevinarstva, poljoprivrede, šumarstva i dr.) i najmanje dva člana od kojih je jedan predstavnik učesnika komisije. Nakon izvršene procene dugogodišnjih zasada, potkomisija za procenu objekata i dugogodišnjih zasada sastavlja predlog plana seče i krčenja dugogodišnjih zasada na osnovu merila koje prethodno utvrdi komisija za komasaciju. Krčenje dugogodišnjih zasada vrši se samo ako je ekonomski opravdano. Pošto pribavi mišljenje odbora učesnika komisije, komisija za komasaciju izlaže na javni uvid, koji traje 8 dana, predlog plana seče i krčenja dugogodišnjih zasada, s procenom vrednosti objekata i dugogodišnjih zasada.

– 32 –



Izlaganje se vrši istovremeno sa izlaganjem putne i kanalske mreže. Učesnik komasacije može u roku od osam dana po isteku roka izlaganja staviti prigovor komisiji za komasaciju na predlog plana seče i krčenja dugogodišnjih zasada. Na utvrñeni plan seče i krčenja dugogodišnjih zasada saglasnost daje nadležni državni organ za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu u roku od 30 dana od dana dostavljanja plana. Nakon date saglasnosti iz prethodnog stava može se pristupiti seči i krčenju dugogodišnjih zasada. Ako komisija za komasaciju pojedinim učesnicima komasacije odobri seču dugogodišnjih zasada, takav učesnik u komasaciji učestvuje samo zemljištem na kojem je izvršena seča dugogodišnjih zasada.

Slika 3.3.. Pregledni plan komasacione procene

– 33 –


3.8.1


Računanje vrednosti komasacione mase starog stanja

Računanje vrednosti komasacione mase starog stanja obuhvata računanje vrednosti svake parcele unete u komasacionu masu i računanje ukupne vrednosti zemljišta na komasacionom području (fonda komasacione mase) starog stanja. Računanje vrednosti zemljišta vrši se u ″knjizi fonda komasacione mase″ (Slika 3.4). Knjiga fonda komasacione mase sastavlja se po katastarskim opštinama i sastoji se iz dva dela. U prvom delu iskazuje se fond komasacione mase sastavljen na osnovu podataka o stanju zemljišta pre komasacije (staro stanje), a u drugom delu iskazuje se fond komasacione mase koji se raspodeljuje učesnicima komasacije (novo stanje). Knjiga fonda komasacione mase starog stanja sastavlja se na osnovu utvrñenog faktičkog stanja, odnosno na osnovu podataka iz spiska parcela u kome su prethodno provedene promene ustanovljene prilikom utvrñivanja faktičkog stanja i podataka o vrednosti zemljišta utvrñenih komasacionom procenom. Na osnovu iskartiranih granica procembenih razreda na katastarskim planovima sve parcele na komasacionom području (ili delovi parcela) razvrstavaju se u odgovarajuće procembene razrede i računaju njihove vrednosti u knjizi fonda komasacione mase. Knjiga fonda komasacione mase sadrži sledeće podatke: broj plana, broj parcele, broj zapisnika o utvrñivanju faktičkog stanja ili iskaza zemljišta, podatke o računanju površina parcela ili tabli po procembenim razredima, koeficijente za obračun vrednosti zemljišta po procembenim razredima, površine parcela po procembenim razredima i neplodne površine (putevi, vode, objekti, neplodna zemljišta, površine u grañevinskom rejonu), ukupnu vrednost i ukupnu površinu parcele za sve parcele, odnosno table u komasacionom području. Brojevi parcela u knjizi fonda komasacione mase upisuju se rastućim redom počev od najmanjeg broja pa nadalje. U knjizi fonda komasacione mase vrši se računanje površina delova parcela po pojedinim procembenim razredima u slučaju kada se površine računaju iz mera sa plana ili mehaničkim putem (polarnim ili končanim planimetrima). Računanje površina vrši se na način koji obezbeñuje tačnost računanja površina kod postojećeg premera. Zbir površina delova parcela po procembenim razredima treba da je jednak ukupnoj površini parcele koja se nalazi u spisku parcela. U slučaju neslaganja ovih površina vrši se izravnanje površina pojedinih procembenih razreda u okviru postojeće površine parcele (u spisku parcela) tako što se sračunate površine poprave srazmerno njihovim veličinama površina. Izravnanje površina pojedinih procembenih razreda može se vršiti samo u slučaju da se njihov zbir ne razlikuje od ukupne površine parcele iz spiska parcela više od dozvoljenog odstupanja koje iznosi ∆P[ m] = 2 P , gde je P ukupna (data) površina parcele izražena u m2.

– 34 –



Slika 3.4. Obrazac Knjiga fonda komasacione mase

Računanje površina parcela po procembenim razredima može se vršiti i iz koordinata graničnih tačaka. Koordinate graničnih tačaka se računaju iz podataka postojećeg premera ili se dobijaju digitalizacijom postojećih katastarskih planova. Površine po procembenim razredima, dobijene na osnovu računanja površina iz koordinata tačaka parcela izravnavaju se na površinu parcela u spisku parcela. Vrednost parcele dobija se množenjem površine parcele, odnosno površina njenih izravnatih delova po procembenim razredima sa odgovarajućim koeficijentima za obračun vrednosti zemljišta utvrñenim u postupku komasacione procene. Ukupna površina i ukupna vrednost zemljišta starog stanja dobija se rekapitulacijom stanja knjige fonda komasacione mase, a kontrola računanja vrednosti vrši se po stranama (ako se računanja vrše konvencionalnim postupcima). Ukupna površina mora biti jednaka ukupnoj površini u spisku parcela koji je sačinjen u postupku utvrñivanja faktičkog stanja.

3.8.2

Računanje vrednosti zemljišta učesnika komasacije u starom stanju

Vrednost zemljišta svakog pojedinog učesnika komasacije u starom stanju računa se u iskazu zemljišta starog stanja (Slika 3.5). Iskazi zemljišta se sastavljaju za svakog učesnika komasacije u koje se unose podaci o nepokretnostima o stanju pre komasacije (staro stanje). Podaci o starom stanju upisuju se u prvom delu iskaza na osnovu podataka iz zapisnika o utvrñivanju faktičkog stanja i prvog dela knjige fonda komasacione mase (podaci o površinama parcela po procembenim razredima i njihovim vrednostima).

– 35 –



Iskazi zemljišta numerišu se u okviru katastarske opštine, saglasno brojevima odgovarajućih zapisnika o utvrñivanju faktičkog stanja. Iskaz zemljišta za staro stanje sadrži: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

7. 8. 9. 10. 11.

12. 13.

naziv opštine u kojoj se nalazi komasaciono područje, naziv katastarske opštine, broj iskaza zemljišta, broj zapisnika o utvrñivanju faktičkog stanja, broj iskaza sa kojim se vezuje sadašnji iskaz, podatke o učesniku komasacije: matični broj, lično ime nosioca prava svojine ili naziv nosioca prava raspolaganja i korišćenja u drugim oblicima svojine, mesto stanovanja ili sedište, kućni broj i iznos dela prava svojine (susvojina) i korišćenja (iskazan u obliku razlomka), podatke da je učesnik komasacije starešina ili član domaćinstva (za članove domaćinstva u rubriku ″kć. broj″ piše se ″bez″), izjavu učesnika komasacije o predlogu grupisanja i raspodeli zemljišta koje mu pripada iz komasacione mase (broj table u kojoj učesnik želi da mu se dodeli novi posed ili parcela), podatke o tablama u kojima je grupisano zemljište, podatke o teretima i ograničenjima, podatke o nepokretnostima koje su obuhvaćene komasacijom: broj parcele, naziv potesa (zvano mesto), katastarska kultura, površine parcela po procembenim razredima, površina neplodnih zemljišta, ukupna površina i ukupna vrednost parcele, primedba (u koju se unose vrste neplodnih površina, podaci o vodoležnosti parcela, vodoplavnosti, eroziji, mikrodepresijama terena, udaljenost parcele od tvrdog, odnosno asfaltno-betonskog puta, pripadnost parcele zoni velike vrednosti itd.), podatke o parcelama koje nisu obuhvaćene komasacijom, a za koje je utvrñeno faktičko stanje, podatke o umanjenju ili odbitku vrednosti zemljišta unetog u komasacionu masu.

Svaki učesnik komasacije može u periodu dok traje izlaganje komasacione procene na javni da zatraži i uvid u formirani iskaz zemljišta i eventualno stavi pismenu primedbu ako se ne slaže sa podacima upisanim u njemu. Primedbe na podatke upisane u iskazu zemljišta rešava komisija za komasaciju i o njima donosi zaključak. Protiv zaključka komisije za komasaciju ne može se izjaviti žalba. Sve promene po zaključku komisije za komasaciju, nastale posle izrade iskaza zemljišta uvode se u spisak promena u komasaciji, a njihovo provoñenje u iskazima vrši se u skladu sa propisima o održavanju katastra zemljišta ili katastra nepokretnosti. Sumarnik iskaza zemljišta sadrži zbirne podatke svih iskaza zemljišta u jednoj katastarskoj opštini idući od rednog broja 1 pa nadalje. U sumarnik iskaza unose se i lični podaci odnosno naziv učesnika komasacije. Ukupna površina i vrednost starog stanja dobija se na kraju sumarnika iskaza zemljišta rekapitulacijom svih strana sumarnika. Ukupna površina i vrednost u rekapitulaciji sumarnika starog stanja mora se složiti sa površinom i vrednošću iz rekapitulacije prvog dela knjige fonda komasacione mase. Za iskaze zemljišta čija se vrednost dodeljuje u drugim katastarskim opštinama, u sumarniku iskaza zemljišta u koloni ″primedba″ upisuje se ″otišao u K.O.″, a kolone novog stanja ostaju nepopunjene (prazne). Iskazi zemljišta iz drugih katastarskih opština upisuju se u sumarnik iskaza zemljišta posle zadnjeg upisanog broja sa napomenom u koloni ″primedba″, ″došao iz K.O. ___________″. U delu "stanje pre komasacije (staro stanje)" upisuje se u brojiocu broj iskaza zemljišta katastarske opštine u kojoj se vrši raspodela komasacione mase, a u imeniocu broj sa početnim slovom naziva katastarske

– 36 –



opštine u kojoj je formiran iskaz, odnosno iz koje je katastarske opštine došao, a ostale rubrike ostaju nepopunjene (prazne). U odeljku koji sadrži kolone ″starog stanja″ upisuju se zbirni podaci o površinama i vrednostima iz iskaza zemljišta čija se vrednost dodeljuje u drugim katastarskim opštinama.

– 37 –



Slika 3.5. Obrazac iskaza zemljišta

3.9 Definisanje načela komasacije Skupština opštine na osnovu programa komasacije i izvršenih radova koji prethode projektovanju i ključnih elemenata programa i idejnog projekta, a po izrañenom predlogu komisije za komasaciju i pribavljenog mišljenja odbora za komasaciju, može doneti načela komasacije, kojima se naročito definiše: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

način raspodele komasacione mase, način obezbeñenja zemljišta za opšte i zajedničke potrebe (javno zemljište), lokacija zemljišta pojedinih oblika svojine, lokacija zemljišta pojedinih grupacija učesnika sa sličnim karakteristikama, lokacija zemljišta staračkih domaćinstava, grupisanje zemljišta članova domaćinstva, redosled pozivanja učesnika komasacije na davanje izjava o grupisanju poseda i raspodeli zamljišta iz komasacione mase.

– 38 –


8. 9. 10. 11. 12. 13.


zaštitne zone u kojima se ne može vršiti poljoprivredna i druga proizvodnja i drugi radovi koji bi mogli dovesti do zagañivanja ili povećanja zagañivanja podzemnih voda, zemljišta pod kulturom naročite vrednosti i objektima, način i vreme krčenja šuma, uklanjanje meña, ubiranje poljoprivrednih useva i dr., visinu troškova koje će snositi učesnici komasacije i način uplate troškova, način i vreme predaje zemljišta objekata, način i vreme uklanjanja drvne mase sa postojećih meña i parcela sa degradiranim dugogodišnjim zasadima i drugim pitanjima koja su od značaja za provoñenja komasacije.

Prilikom izrade projektnog zadatka i glavnog projekta komasacije moraju se poštovati utvrñena načela komasacije.

– 39 –



4 DETALJNO PROJEKTOVANJE RADOVA KOD KOMASACIJE

4.1 Glavni projekat geodetsko-tehničkih zemljišne teritorije komasacijom

I

REALIZACIJA

radova

kod

ureñenja

Glavnim projektom geodetsko-tehničkih radova kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom se utvrñuju optimalna projektna rešenja za geodetsko-tehničke radove, definiše tehnologija izvoñenja radova, detaljna uputstva za izvoñenje radova za svaku fazu, kao i vreme i sredstva potrebna za njihovu realizaciju. Izrañuje se prema projektnom zadatku za izradu glavnog projekta. Glavni projekat podleže tehničkoj kontroli u skladu sa Zakonom o državnom premeru i katastru i upisima prava na nepokretnostima i naročito sadrži: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33.

Opšte podatke o projektu; Predmet projekta; Opšti podaci o katastarskoj opštini (komasacionom području); Izvode iz programa komasacije i idejnog projekta; Projektni zadatak za izradu glavnog projekta; Osnove za projektovanje; Regulativa (zakoni, propisi, standardi); Podloge za projektovanje; Rezultati analize prethodnih radova; Tehničke karakteristike (sadržaj projekta); Ispravljanje graničnih linija; Izrada sistema za navodnjavanje; Izrada sistema za odvodnjavanje; Tehničko ureñenje poljoprivrednog zemljišta; Zaštita zemljišta od štetnog dejstva vetra; Zaštita zemljišta od erozije vodom; Zaštita životne sredine i unapreñenje pejzaža; Rekultivacija poljoprivrednog zemljišta; Melioracija livada i pašnjaka; Pretvaranje neobradivog zemljišta u obradivo; Izgradnja i rekonstrukcija mreže poljskih puteva; Izrada plana namene površina; Grupisanje poljoprivrednih poseda i parcela; Ureñenje i obnova seoskih naselja: Geodetska osnova (mreža) za obeležavanje projekata; Geodetsko obeležavanje projekata; Završni radovi u komasaciji; Izrada katastra nepokretnosti; Kontrole i saglasnosti; Predmer i predračun radova; Tehnički uslovi izvoñenja radova; Zaključak; Grafički prilozi i prateći elaborati.

– 40 –



4.2 Realizacija radova kod komasacije Realizacija radova kod komasacije obuhvata realizaciju radova iz sadržaja glavnog projekta i to: • • • • • • • • • • • • • • • • •

Izgradnju sistema za odvodnjavanje, Izgradnju sistema za navodnjavanje, Tehničko ureñenje poljoprivrednog zemljišta, Zaštitu zemljišta od štetnog dejstva vetra, Zaštitu zemljišta od erozije vodom, Zaštitu životne sredine i unapreñenje pejzaža, Rekultivaciju poljoprivrednog zemljišta, Melioraciju livada i pašnjaka, Pretvaranje neobradivog zemljišta u obradivo, Izgradnju i rekonstrukciju mreže poljskih puteva, Grupisanje poljoprivrednih poseda i parcela, Ureñenje i obnovu seoskih naselja, Geodetsku osnovu za obeležavanje projekata, Geodetsko obeležavanje projekata na terenu, Izradu iskaza zemljišta novog stanja i sumarnika iskaza zemljišta Izradu rešenja o raspodeli zemljišta iz komasacione mase, Uvoñenje u nov posed učesnika komasacije.

4.3 Sastav i oprema tehničke dokumentacije Tehnička dokumentacija se formira u obliku svezaka (knjiga) formata A4, koričenih tvrdim povezom. Tekst, numerički zapisi i crteži u dokumentaciji moraju biti jasni i čitljivi. Grafički prilozi (skice, kopije planova i dr.) koji su sastavni deo tehničke dokumentacije, izrañuju se u formatu A4, a zatim koriče ili stavljaju u ″džep″ na kraju sveske. Crteži koji su sastavni deo dokumentacije, moraju imati pored naslova crteža i potpuni naslov tehničke dokumentacije. Stranice svezaka tehničke dokumentacije numerišu se u kontinuitetu, a crteži se numerišu bez obzira da li su koričeni ili slobodni (u džepu). Svaka sveska tehničke dokumentacije ima sledeće delove: naslovnu stranu, legendu sveske, sadržaj kompletne tehničke dokumentacije odgovarajućeg objekta i sadržaj sveske. Tekst naslovne strane sveske ispisuje se na koricama i na prvoj strani. U zaglavlju naslovne strane sveske ispisuje se naziv izvoñača radova na izradi tehničke dokumentacije. U sredini naslovne strane ispisuje se naslov sveske. U donjem delu naslovne strane ispisuje se datum (godina) izrade tehničke dokumentacije. Legenda sveske je tekst iza naslovne strane koji sadrži: objašnjenje i napomene vezane za materiju izloženu u svesci, informacije o datumu formiranja sveske, broj primeraka, naziv investitora i izvoñača radova na izradi tehničke dokumentacije, spisak imena stručnjaka koji su učestvovali u projektovanju sa informacijama o tome u kom svojstvu i na kojim poslovima su učestvovali, kao i potpise odgovornih lica. U svesci glavnog projekta prilaže se: 1. 2. 3.

kopija dokumenta kojim se potvrñuje da izvoñač ispunjava uslove za projektovanje predviñene zakonom dokumenta i ovlašćenja za odgovorne projektante. projektni zadatak potpisan od investitora, kao i ostala dokumenta koja su bitna za izradu projekata.

– 41 –



U svesci o tehničkom izveštaju o realizaciji radova prilaže se kopija dokumenta kojim se potvrñuje da izvoñač ispunjava uslove za izvoñenje radova predviñene zakonom. U svesci koja se odnosi na originale računanja prilažu se dokumenta koja su bitna za odreñena računanja (overeni i potpisani spiskovi koordinata i dr.).

4.4 Ispravljanje graničnih linija U cilju formiranja pravilnijeg oblika tabli i parcela, odnosno obezbeñenja prostornih uslova za rentabilniju upotrebu poljoprivredne mehanizacije, u komasaciji se može vršiti i ispravka izlomljenih graničnih linija katastarskih opština, grañevinskih područja, graničnih linija izmeñu pojedinih kultura (šuma i oranica) i graničnih linija parcela izmeñu pojedinih vlasnika. Ispravljanje graničnih linija može se vršiti po principu ″izravnanja površina″ ili ″vrednosti zemljišta″ primenom analitičkih metoda. Promene nastale ispravljanjem graničnih linija provode se na katastarskim planovima, katastarskom operatu i odgovarajućim elaboratima. Ukoliko se ispravkom graničnih linija menjaju granice katastarskih opština, iste se utvrñuju i opisuju u skladu sa propisom o prikupljanju podataka o nepokretnostima.

Slika 4.1. Primer ispravljene granice katastarskih opština u postupku komasacije

4.5 Sistemi za odvodnjavanje kod komasacije Izgradnja sistema za odvodnjavanje na komasacionom području vrši se na osnovu prethodno izrañenog glavnog projekta sistema za odvodnjavanje. Za izradu glavnog projekta koriste se geodetske podloge prema zahtevima projektanta koje se izrañuju u skladu sa propisom o izradi prethodnih radova i sadržini tehničke dokumentacije za izgradnju objekata. Sastavni deo glavnog projekta je i projekt geodetskog obeležavanja sistema za odvodnjavanje.

– 42 –



Rastojanje izmeñu otvorenih odvodnih kanala na komasacionom području ne treba da bude manje od 300 m. Ako su potrebna manja rastojanja moraju se predvideti zatvoreni odvodnici. U cilju pravilnog razmeštaja mreže kanala na komasacionom području neophodno je pored postojećih propisa o izgradnji sistema za odvodnjavanje poštovati, naročito, i sledeća pravila: 1. 2. 3.

kanale projektovati paralelno jedan drugom; ukrštanje kanala projektovati, po pravilu, pod pravim uglom; kanale projektovati duž graničnih linija poljskih i javnih puteva.

Odvodnjavanje komasacionog područja može se vršiti i zatvorenom mrežom kanala sastavljenom od cevidrenova postavljenih u zemljištu na odreñenoj dubini. Dozvoljena veličina grañevinske tolerancije (odstupanja) geometrijskih parametara objekata sistema za odvodnjavanje definisanih projektom i dozvoljena geodetska odstupanja pri obeležavanju kod izgradnje objekata sistema za odvodnjavanje dati su u Tabeli 4. U glavnom projektu sistema za odvodnjavanje, granične tačke eksproprijacije, temena kanala ili drenažnog sistema, podužni i poprečni profili, kao i drugi elementi neophodni za geodetska obeležavanja definišu se koordinatama karakterističnih tačaka. Izrada tehničke dokumentacije i realizacija radova regulisani su propisima koji se odnose na izgradnju objekata.

Vrsta grañevinske tolerancije (odstupanja) Odstupanje osovine zemljanog objekta Odstupanje od projektovanog podužnog pada dna kanala Odstupanje dubine dna iskopa za temelje od projektovanih Umanjenje pada kosine drenažnih prizmi od kamena nabacanih površina Odstupanje od projektovanih visinskih razlika (odsečaka) pojedinačnih tačaka Odstupanje po položaju cevi u profilu pre postavljanja u rov Odstupanje po širini nasipnih bermi Odstupanje elemen. poprečnog profila kanala Odstupanje gornje širine kanala Odstupanje elemenata poprečnog profila drenažnog rova

Dozvoljeno grañevinsko odstupanje 0,05 m 5% od pada 0,05 m

Dozvoljeno geodetsko odstupanje 0,02 m 2.5% od pada 0,02 m

5-10%

2%

0,05 m 0,1 prečnika cevi 0,15 m 0,10 m 0,10 m 0,05 m

0,02 m 0,02 prečnika cevi 0,05 m 0,05 m 0,05 m 0,02 m

Tabela 1. Dozvoljena geodetska odstupanja pri obeležavanju objekata sistema za odvodnjavanje

4.6 Sistemi za navodnjavanje kod komasacije Izgradnja sistema za navodnjavanje na komasacionom području vrši se na osnovu prethodno izrañenog glavnog projekta sistema za navodnjavanje. Za izradu glavnog projekta koriste se geodetske podloge prema zahtevima projektanta koje se izrañuju u skladu sa propisom o izradi prethodnih radova i sadržini tehničke dokumentacije za izgradnju objekata.

– 43 –



U glavnom projektu sistema za navodnjavanje, granične tačke eksproprijacije, temena kanala ili cevnih sistema, podužni i poprečni profili, kao i drugi elementi neophodni za geodetska obeležavanja definišu se koordinatama karakterističnih tačaka. Sastavni deo glavnog projekta je i projekt geodetskog obeležavanja sistema za navodnjavanje. Sistemi za navodnjavanje se, po pravilu, grade na obradivom poljoprivrednom zemljištu viših klasa pogodnosti za navodnjavanje. Klase pogodnosti za navodnjavanje utvrñuju se poljoprivrednom osnovom jedinice lokalne samouprave. Izgradnja sistema za navodnjavanje poljoprivrednog zemljišta vrši se u skladu sa propisima o izgradnji objekata. Ako se izgradnja sistema za odvodnjavanje, odnosno navodnjavanje ne može rešiti na bolji ili racionalniji način, može se ustanoviti pravo službenosti odvoñenja odnosno dovoñenja vode preko drugog zemljišta.

4.7 Tehničko ureñenje poljoprivrednog zemljišta (terena) Tehničko ureñenje poljoprivrednog zemljišta (terena) obuhvata sledeće radove: 1. 2. 3.

krčenje šuma, šikara i šiblja (žbunova), čišćenje i uklanjanje mehaničkih smetnji sa zemljišta, vertikalno planiranje terena.

Za izradu glavnog projekta koriste se geodetske podloge prema zahtevima projektanta koje se izrañuju u skladu sa propisom o izradi prethodnih radova i sadržini tehničke dokumentacije za izgradnju objekata. U glavnom projektu vertikalnog planiranja terena tačke projektovanih površi definišu se koordinatama (XYZ) u državnom sistemu. Sastavni deo glavnog projekta tehničkog ureñenja terena je projekat geodetskog obeležavanja. Površine terena koje se tehnički ureñuju na komasacionom području prikazuju se na preglednom planu. Ukoliko se drugačije ne dogovori učesnici komasacije su dužni, da bez naknade, uklone drvnu masu sa meña i parcela pod degradiranim višegodišnjim zasadima.

4.8 Zaštita zemljišta od štetnog dejstva vetra (podizanje poljozaštitnih šumskih pojaseva) Poljozaštitni pojasevi (PZP) se podižu na osnovu glavnog projekta koji sadrži, naročito, sledeće: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

prethodne radove (obezbeñenje raspoložive dokumentacije, analiza i utvrñivanje mera erozione ugroženosti i dr.), orijentacija i razmeštaj PZP, biološka konstrukcija PZP, vrste drveća i šiblja za sadnju u pojasevima, priprema zemljišta, vreme sadnje, sadni materijal i postupak pri sadnji, nega i zaštita šumskih pojaseva.

– 44 –



Za izradu glavnog projekta koriste se geodetske podloge prema zahtevima projektanta koje se izrañuju u skladu sa propisom o izradi prethodnih radova i sadržini tehničke dokumentacije za izgradnju objekata. Po pravilu, PZP se na teritoriji koja se ureñuje komasacijom razmeštaju u dva pravca koji su upravni jedan na drugi, tj. koji se seku pod pravim uglom. Projektuju se podužni (glavni) i poprečni (sporedni) PZP. Glavni PZP se podižu protiv dejstva najjačih vetrova i razmeštaju se upravno na pravac njihovog duvanja. Poprečni PZP se podižu upravno na glavne, odnosno upravno na pravce vetrova manje jačine. Podizanje PZP vrši se na bazi ruže vetrova. Kod projektovanja rastojanja izmeñu PZP razmatraju se sledeći činioci: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

neprobojnost (neproduvnost) vetrozaštitnog pojasa (neproduvni, poluproduvni ili produvni pojas), visina PZP, tip poprečnog profila (″habitusa″) PZP, prosečna brzina štetnog vetra, tip zemljišta koje se brani od eolske erozije, nagib zemljišta u zavetrinskoj strani, temperatura vazduha pri duvanju olujnih vetrova u vreme kada zemljište nije dovoljno zaštićeno usevima, rastojanje izmeñu poljskih puteva i otvorenih kanala sistema za odvodnjavanje ili navodnjavanje.

Pojasevi se postavljaju tako da što manje zasenjuju meke poljske puteve, odnosno duž severnih, severoistočnih, severozapadnih i zapadnih strana. U mrežu PZP se obavezno uključuju i sve šume, šikare, žive ograde i pojedinačno drveće. Biološka konstrukcija PZP jeste odreñivanje njegove: 1. 2. 3. 4. 5.

širine, oblika poprečnog profila (preseka) ″biološkog habitusa″, širine meñuredova, rastojanja stabala u redu i sastava po vrstama drveća i šiblja.

PZP treba da odgovaraju stanišnim uslovima po vrstama drveća i žbunja koji ih sačinjavaju. Kod izbora vrsta drveća za podizanje PZP i za tehniku podizanja treba se držati sledećih načela: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

da budu dugovečne i biološki postojane u datim klimatskim uslovima, da krune budu neproduvne a korenov sistem jak, da brzo rastu i da brzo dolazi do sklopa, da se drveće lako obnavlja semenom ili izdancima, da znatan deo čine voćke, da se na ivicama pojasa izbegavaju vrste koje daju mnogo izdanaka iz korena (bagrem, brest, jasen, bela, crna i balzam topola i višnja), da se na okrajcima sade trnovite vrste tamo gde stoka napada, da se daje prednost vrstama brzog rasta, ali da se ne izbegava hrast zbog dugovečnosti, da se na mrazištima ne sadi beli dud, gledicija, bagrem, da se vrste brzog rasta stave u sredinu pojasa da ne guše ostale vrste, da se hrast i dud ne sade u pretežno voćarskim krajevima, da se sade vrste koje daju dobro drvo za ogrev i grañu, da se jasen i trn koriste samo za pošumljavanje vododerina, da se u pčelarskim krajevima daje prednost medonosnim vrstama a u svilarskim, belom dudu.

– 45 –



Pojasevi se podižu na plodnim zemljištima, koja su sposobna da trajno i istovremeno snabdevaju biljke vodom i mineralnim materijama. Za podizanje PZP zemljište se priprema u širini planiranog pojasa dodajući sa svake strane još po 1 m. Način pripreme zavisi od svojstva zemljišta, klime i vremena podizanja pojaseva. PZP se prikazuju na preglednom planu. U glavnom projektu granične tačke PZP definišu se koordinatama (XYZ) u državnom sistemu. Sastavni deo glavnog projekta PZP je i projekat geodetskog obeležavanja.

4.9 Zaštita zemljišta od erozije vodom Zaštita zemljiša od erozije vodom na komasacionom području se preduzima na zemljištima na kojima je utvrñena erozivnost na osnovu glavnog projekta. Za izradu glavnog projekta koriste se geodetske podloge prema zahtevima projektanta koje se izrañuju u skladu sa propisom o izradi prethodnih radova i sadržini tehničke dokumentacije za izgradnju objekata. Zemljišta na kojima je utvrñena erozivnost prikazuju se na preglednom planu. U glavnom projektu granične tačke površina obuhvaćene zaštitom zemljišta od erozije vodom definišu se koordinatama (XYZ) u državnom sistemu. Sastavni deo glavnog projekta zaštite zemljiša od erozije vodom je i projekat geodetskog obeležavanja. Prema Zakonu o poljoprivrednom zemljištu u cilju zaštite poljoprivrednog zemljišta od štetnog dejstva erozije i bujica na erozionom području preduzimaju se protiverozione mere o kojima kod projektovanja i realizacije radova u komasaciji treba voditi računa. Protiverozione mere jesu: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

privremena ili trajna zabrana preoravanja livada i pašnjaka i drugih površina radi njihovog pretvaranja u oranice sa jednogodišnjim usevom; uvoñenje plodosmena; gajenje višegodišnjih zasada; izgradnja specifičnih grañevinskih objekata; način obrade poljoprivrednog zemljišta; podizanje i gajenje poljozaštitnih pojaseva ili sañenje višegodišnjih drvenastih biljaka; zabrana napasanja stoke na odreñeno vreme ili ograničavanje broja grla koja se mogu puštati na odreñene površine; zabrana seče šuma i šumskih zasada iznad ugroženih parcela; druge mere.

Korisnici poljoprivrednog zemljišta su dužni da na erozionom području primenjuju propisane preventivne mere zaštite. Kontrolu sprovoñenja protiverozionih mera vrši nadležni organ jedinice lokalne samouprave. Prilikom utvrñivanja protiverozionih mera i njihovog sprovoñenja nadležni organ jedinice lokalne samouprave obezbediće (što se kroz projektovanje komasacije može sprovesti): 1.

2.

da se tereni sa nagibom većim od 10% obrañuju paralelno sa izohipsama, da se na takvim terenima i u slivovima pojedinih bujica strukturom setve obezbedi da najmanje jedna trećina ukupne površine bude zasejana ili zasañena višegodišnjim zasadima i da se tereni sa nagibom većim od 25% ne koriste kao oranice; da se u svakoj jedinici lokalne samouprave, za područja podložna, napadnuta ili ugrožena eolskom erozijom, zavisno od specifičnosti područja i stepena ugroženosti, u skladu sa poljoprivrednom osnovom, utvrdi program zaštite zemljišta od eolske erozije podizanjem poljozaštitnih pojaseva, višegodišnjih useva i zasada ili primenom drugih oblika zaštite, da se predvidi dinamika po godinama za izvršenje ovog programa;

– 46 –


3.


da se svake godine preduzmu protiverozione biološke mere na najmanje 4% novih površina od ukupnih površina napadnutih, podložnih ili ugroženih erozijom.

Troškove sprovoñenja protiverozionih mera snose pravna i fizička lica čije se poljoprivredno zemljište štiti ovim merama, ako zakonom nije drugačije odreñeno.

4.10 Zaštita životne sredine i unapreñenje pejzaža Izgradnja objekata ili izvoñenje radova u komasaciji može se vršiti pod uslovom da se ne izazovu trajna oštećenja ili značajne promene prirodnih oblika, zagañivanje ili na drugi način degradiranje životne sredine. Prilikom izrade tehničke dokumentacije i realizacije radova u komasaciji na površinama područja većim od 500 hektara obavezno se vrši analiza i kvantifikacija uticaja delatnosti na životnu sredinu, planiraju se i sprovode mere kojima se sprečava ugrožavanje životne sredine ili mere rekultivacije, odnosno sanacije. Ova analiza sadrži: 1. 2. 3. 4.

5. 6. 7.

fizičke karakteristike objekata u odnosu na zemljište na kome će se graditi, glavne karakteristike proizvodnih i tehnoloških procesa, vrstu i količinu sirovina koje će se koristiti, vrstu i količinu energije koja će se koristiti, moguće ugrožavanje životne sredine u odnosu na stanovništvo, floru, faunu, vazduh, zemljište, vodu, klimatske faktore, materijalna dobra uključujući i nepokretna kulturna dobra, pejzaži, i njihov uzajamni odnos, kao i meñusobni svih nabrojanih elemenata, mere koje se predviñaju za smanjenje negativnih uticaja sa prikazom značajnih efekata na životnu sredinu (korišćenje prirodnih resursa, samopostojanje objekata), prilog o korišćenim izvorima podataka za izradu analize i metodama za procenu uticaja objekata na životnu sredinu, napomene o eventualnom nepostojanju odgovarajućih rešenja za zaštitu životne sredine (nedostatak naučnih, tehnoloških, zakonodavnih i drugih rešenja) ili nemogućnosti da se pribave odgovarajuće informacije.

Osnovne mere u unapreñenju pejzaža su: 1. 2.

obezbeñenje i izdvajanje ravnomerno rasporeñenih lokacija na komasacionom području, u površini do 2%, za planiranje novih životnih staništa (biotopa), unapreñenje i oblikovanje linijske strukture (žive ograde, ivice puteva, rečne obale, suve jarkove i dr) i površinske strukture (bare, trstike, močvare, šikare, vrbake, grupe drveća, usamljena drveća i dr), odnosno sprečavanje njihovog krčenja i čišćenja pre detaljne analize njihvog uticaja na kvalitet pejzaža.

Unapreñenje pejzaža se ostvaruje u fazi projektovanja i realizacije projekta. Projekat unapreñenja pejzaža je sastavni deo projekta zaštite životne sredine. Ugrožene površine, površine koje je neophodno zaštititi i površine opredeljene za ureñenje pejzaža prikazuju se na karti pogodne razmere po vrstama ugroženosti, zaštite i ureñenja.

4.11 Projekat rekultivacije poljoprivrednog zemljišta Poljoprivredno zemljište koje je korišćeno za eksploataciju mineralnih sirovina ili za druge namene koje nemaju trajni karakter, privodi se odgovarajućoj nameni, odnosno osposobljava za poljoprivrednu proizvodnju po projektu rekultivacije poljoprivrednog zemljišta.

– 47 –



Projekat rekultivacije sadrži naročito: 1. 2.

3.

4.

5. 6. 7.

opšte karakteristike područja za eksploataciju mineralnih sirovina (klimatske, pedološke, hidrografske) i stanje poljoprivredne proizvodnje; dokumentaciju o vlasnicima, odnosno korisnicima poljoprivrednog zemljišta (prepisi listova nepokretnosti, odnosno posedovnih listova ili zemljišno-knjižnih uložaka, kopija katastarskog plana); projektno rešenje tehničke rekultivacije (postupak skidanja, čuvanja i vraćanja humusnog sloja, tehničko ureñenje terena, hidrotehnički radovi kojima se uspostavlja prvobitni vodni režim u zemljištu i dr.); projektno rešenje biološke rekultivacije (priprema zemljišta za poljoprivrednu proizvodnju, namena poljoprivrednog zemljišta, postupak i rok ispitivanja opasnih i štetnih materija u rekultivisanom zemljištu); rokove izvoñenja pojedinih faza rekultivacije; predmer i predračun radova; grafičke i numeričke priloge.

4.12 Melioracija livada i pašnjaka Melioracija livada i pašnjaka obuhvata skup mera za poboljšanje kvaliteta trave za ispašu stoke i proizvodnju sena. Melioracija livada i pašnjaka izvodi se na osnovu projekta koji sadrži naročito: 1. 2. 3. 4. 5.

opšte karakteristike područja za melioraciju livada i pašnjaka (klimatske, pedološke, hidrografske, stanje stočarske i poljoprivredne proizvodnje); dokumentaciju o vlasnicima i korisnicima poljoprivrednog zemljišta (prepisi listova nepokretnosti, odnosno posedovnih listova ili zemljišno-knjižnih uložaka, kopija katastarskog plana); projektno rešenje melioracija livada i pašnjaka (tehničko ureñenje terena, hidrotehnički radovi, agrotehnički radovi); rokove izvoñenja pojedinih faza radova; predmer i predračun radova.

4.13 Pretvaranje neobradivog poljoprivrednog zemljišta u obradivo Neobradivo poljoprivredno zemljište pretvara se u obradivo na osnovu projekta koji sadrži naročito: 1. 2. 3. 4. 5.

opšte karakteristike područja za pretvaranje neobradivog poljoprivrednog zemljišta u obradivo (klimatske, pedološke, hidrografske) i stanje poljoprivredne proizvodnje; dokumentaciju o vlasnicima i korisnicima poljoprivrednog zemljišta (prepisi listova nepokretnosti, odnosno posedovnih listova ili zemljišno-knjižnih uložaka, kopija katastarskog plana); projektno rešenje pretvaranja neobradivog poljoprivrednog zemljišta u obradivo (tehničko ureñenje terena, hidrotehnički radovi, agrotehnički radovi); rokove izvoñenja pojedinih faza radova; predmer i predračun radova.

4.14 Poboljšanje kvaliteta obradivog poljoprivrednog zemljišta Poboljšanje kvaliteta obradivog poljoprivrednog zemljišta obuhvata mere kojima se vrši poboljšanje fizičkih, hemijskih i bioloških osobina zemljišta (oglinjavanje i opeskavanje zemljišta, smanjenje kiselosti, smanjenje alkalnosti zemljišta, meliorativno ñubrenje zemljišta i druge mere).

– 48 –



Poboljšanje kvaliteta obradivog poljoprivrednog zemljišta izvodi se na osnovu projekta koji sadrži naročito: 1. 2. 3. 4. 5.

opšte karakteristike područja za poboljšanje kvaliteta obradivog poljoprivrednog zemljišta (klimatske, pedološke, hidrografske) i stanje poljoprivredne proizvodnje; dokumentaciju o vlasnicima i korisnicima poljoprivrednog zemljišta (prepisi listova nepokretnosti, odnosno posedovnih listova ili zemljišno-knjižnih uložaka, kopija katastarskog plana); projektno rešenje za poboljšanje kvaliteta obradivog poljoprivrednog zemljišta (tehničko ureñenje terena, hidrotehnički radovi, agrotehnički radovi); rokove izvoñenja pojedinih faza radova; predmer i predračun radova.

4.15 Izgradnja i rekonstrukcija mreže poljskih puteva U cilju ureñenja poljoprivrednog zemljišta i obezbeñenja pristupa mehanizacije svakoj parceli vrši se projektovanje, izgradnja i rekonstrukcija mreže poljskih puteva. Prema nameni i vrsti saobraćaja poljski nekategorisani putevi se dele u četiri kategorije, prema Tabela 2. Kategorija poljskog puta

Širina puta

Glavni put

7-10 m

Sabirni put

6-8 m

Pristupni put

5-6 m

Lokalni put

4m a izuzetno 3 m

Namena puta Povezuje kompleks poljoprivrednih tabli i poprima unutrašnji (reñe i spoljni) saobraćaj sa sabirnih i pristupnih puteva prema ekonomskim dvorištima i naselju i obrnuto. Poprima unutrašnji saobraćaj sa pristupnih puteva i prenosi ga na glavne ili tvrde puteve prema ekonomskim dvorištima ili naselju i obrnuto. Služi za unutrašnji saobraćaj i obezbeñuje neposredni pristup na table i parcele unutar table. Služi za unutrašnji saobraćaj i neposredni pristup na table i parcele unutar table.

Tabela 2. Podela nekategorisanih poljskih puteva prema nameni i vrsti saobraćaja

Poljski putevi prema konfiguraciji terena dele se na ravničarske, brdske i planinske puteve. Kriterijumi i karakteristike puteva odreñene grupe prikazani su u Tabela 3. Konfiguracija terena Osnovne karakteristike terena Ravničast Visinska razlika u reljefu u dužini od 1 km puta Nagib padina Naboranost terena Mogući elementi trase

Brdoviti

Planinski

do 20 m

20-120 m

preko 120 m

do 1:10 neznatna izbor slobodan

1:3 do 1:0 izražena izbor delimično jače ograničen

1:10 do 1:3 vrlo jaka elementi puta minimalni

Tabela 3. Podela poljskih puteva prema konfiguraciji terena

– 49 –



Dozvoljene veličine računskih brzina na poljskim putevima date su u Tabela 4. Dozvoljena računska brzina (km/h) Kategorija poljskog puta Glavni poljski put Sabirni poljski put Pristupni poljski put Lokalni poljski put

I ravničarski teren 60 50 40 30

II brežuljkasti teren 50 40 30 25

III brdovit teren 40 30 25 20

Tabela 4. Dozvoljene veličine računskih brzina

Vrsta, broj i dimenzije elemenata poprečnog profila se projektuju u eksploatacionih karakteristika i prostornog položaja poprečnog profila.

zavisnosti od kategorije puta,

U cilju bezbednosti saobraćaja na poljskim putevima, kolovoz sa dve saobraćajne trake proširuje se u kružnim krivinama sa poluprečnikom R manjim od 200 m. Vrednost proširenja se računa po obrascu:

∆t s =

a2 [ m ], 2R s

(4.1)

gde je Rs najmanji poluprečnik kruga okretanja vozila, a rastojanje od zadnje osovine do prednjeg najisturenijeg dela vozila koja će se najčešće kretati po putu. Za poluprečnik krivina R ≤ 30 m proširenje se izvodi sa unutrašnje strane krivine, a za R > 30 m proširenje se izvodi sa spoljne strane krivine. Ako odnosi na terenu opravdavaju i druge načine proširenja, može se u svim slučajevima primeniti proširenje sa spoljne ili unutrašnje strane krivine ili kombinovano. Radi obezbeñenja poprečnog odvodnjavanja moraju se u pravcu projektovati jednostrani poprečni nagibi kolovoza prema kanalima za odvodnjavanje ili prema bankini. U horizontalnim krivinama projektuju se poprečni nagibi kolovoza, zbog poprečne stabilnosti vozila, prema unutrašnjoj strani krivine. Veličine poprečnih nagiba kolovoza date su u Tabeli 8. Prelaz poprečnih nagiba kolovoza u pravcu na poprečni nagib u krivini vrši se na prelaznom delu u dužini od 10 do 20 m sa linearnim odnosom promene. Geometrijski elementi trase poljskog puta su: pravci, kružne krivine, nagibi nivelete i vertikalne krivine. Standardi za geometrijske elemente poljskih puteva dati su u Tabela 5. Mreža poljskih puteva nastavlja se na mrežu javnih puteva, a po pravilu se priključuje na lokalnu mrežu. U izuzetnim slučajevima glavni poljski putevi se mogu priključiti i na regionalne puteve. U svim slučajevima kada glavni poljski putevi služe i javnom saobraćaju ili se to očekuje u budućnosti treba projektne elemente glavnog poljskog puta projektovati prema Pravilniku o osnovnim uslovima koje javni putevi izvan naselja i njihovi elementi moraju da ispunjavaju sa gledišta bezbednosti saobraćaja (″Službeni list SFRJ″, br.35/81). Pri projektovanju mreže poljskih puteva, rešavaju se sledeći elementi: 1. 2.

Šema mreže poljskih puteva; Utvrñivanje i analitičko definisanje trasa puteva;

– 50 –


3. 4. 5. 6.

6 8 10 7 10 12 8 10 12 8 15 20

2000 1500 1000 1500 1000 500 -

Konkavna Rmin (m)

180 120 70 120 70 35 70 35 12 35 12 12

Konveksna Rmin (m)

60 50 40 50 40 30 40 30 25 30 25 20

Vertikalne krivine

Nagib nivelete Umax(%)

Lokalni poljski put

Poluprečnik krivine R(m)

Pristupni poljski put

ravničar. teren brežulj. teren brdovit teren ravničar. teren brežulj. teren brdovit teren ravničar. teren brežulj. teren brdovit teren ravničar. teren brežulj. teren brdovit teren

Brzina v (km/h)

Sabirni poljski put

Raskrsnice i ukrštanja poljskih puteva sa javnim putevima; Zemljani radovi, kolovozna konstrukcija, objekti na putu; Saobraćajna signalizacija; Održavanje puteva.

Konfiguracija terena

Kategorija poljskog puta Glavni poljski put


1500 1000 500 1000 500 250 -

Tabela 5. Standardi za geometrijske elemente poljskih puteva

U zavisnosti od: konfiguracije terena, oblika linije granice grañevinskog rejona i katastarske opštine, oblika, obima i rasporeda dugogodišnjih zasada, načina korišćenja zemljišta, položaja naselja u odnosu na komasaciono područje, uticaja vetrova (ruža vetrova) na zemljište i useve, rasporeda tržišnih i prerañivačkih kapaciteta, rasporeda susednih naselja i naseljskih centara i dr., mreža poljskih puteva se projektuje kao ortogonalna, radijalna (granasta) ili kombinovana u ravničarskim područjima i mreža proizvoljnog oblika u brežuljkastim i brdovitim terenima (Slika 4.2). Primer ortogonalne mreže poljskih puteva prikazan je na Slici 4.3.

Slika 4.2. Oblici mreže seoskih puteva

– 51 –



Trase puteva u ravničarskim područjima projektuju se tako da su: 1. 2. 3. 4.

5.

locirane na dobro nosivom, stabilnom i suvom zemljištu (izbegavati močvarna zemljišta, tresetišta i klizišta), rastojanja izmeñu pristupnih puteva takva da obezbeñuju optimalnu dužinu parcele i gustinu mreže, osovine trasa pristupnih puteva orijentisane približno u pravcu istok-zapad kako bi se obezbedila optimalna orijentacija duže strane parcele (sever-jug), obavezno locirane duž: granica katastarskih opština (ako komasaciono područje čine jedna ili više katastarskih opština), granice grañevinskog rejona, granice magistralnog puta, granice šumskih kompleksa i poljozaštitnih pojaseva, vodotokova, železničkih pruga itd.), obezbeñeni pristupi svakoj parceli.

Slika 4.3. Primer ortogonalne mereže poljskih puteva u Bantskom Karañorñevu

Trase puteva u nagnutim terenima (brežuljkast i brdovit) projektuju se tako: 1.

2. 3. 4. 5. 6.

da visinski položaj trase bude prilagoñen liniji najmanjih zemljanih radova, odnosno terenu, kako bi se izbegli veliki useci i nasipi, a širina zemljanog trupa svela na najmanju moguću meru, što osigurava grañevinsko-ekonomske i ekološke pogodnosti, da se obezbedi protiveroziona zaštita zemljišta, da se po mogućnosti projektuje jedan kanal za odvodnjavanje puta, da se minimalni poluprečnici krivina primenjuju samo u izuzetnim slučajevima pri čemu treba ublažiti nagib nivelete da bi se ujednačili uslovi vuče, da maksimalne uspone treba primenjivati samo na teškim deonicama trase, da se obezbedi zaštita i ureñenje pejzaža.

– 52 –



Poljski putevi se izgrañuju kao savremene transportne komunikacije, odnosno putevi sa kolovoznom konstrukcijom, ili putevi sa zemljanom konstrukcijom. Rastojanja izmeñu puteva projektuju se u zavisnosti od: 1. 2. 3. 4.

dužine parcele i širine poljoprivredne table, struktura poseda po veličini i vlasništvu, načina korišćenja zemljišta, obima i rasporeda dugogodišnjih zasada, stalnih objekata i reljefa.

Dužina i širina parcele (oblik parcele) moraju imati optimalne vrednosti i moraju se nalaziti u granicama optimalnog odnosa datim u Tabela 6. U cilju projektovanja rastojanja izmeñu pristupnih puteva i optimalnog odnosa strana parcela u novom stanju (stanju posle ureñenja teritorije) prethodno vrši analiza poseda i parcela domaćinstava i društvenog, ili državnog sektora, prema površini, razbacanosti i rascepkanosti, a zatim projektovanje broja novih lokacija (mesta) na kojima će se grupisati posedi. Analiza poseda se vrši posebno za domaćinstva (privatni sektor), a posebno za poljoprivredna preduzeća (društveni ili državni sektor). POVRŠINA GRUPA PARCELA SREDNJA VREDNOST POVRŠINA GRUPE

OPTIMALNA DUŽINA PARCELE

USVOJENA VREDNOST ZA OPTIMALNU DUŽINU

(ha) 0.0 - 1.0

(ha) 0.5

(m) 155

(m) 150

1.0 - 3.0

2.0

300

300

3.0 - 5.0

4.0

406

400

5.0 - 8.0

6.5

496

500

od-do

preko 8.0

600 Tabela 6. Optimalne dužine parcela

Analiza poseda domaćinstava obuhvata: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

utvrñivanje broja i veličine grupa sa sledećim intervalima: 1. grupa do 0-1 ha, 2. grupa 1-3 ha, 3. grupa 3-5 ha, 4. grupa 5-8 ha i 5. grupa, preko 8 ha; ukupan broj domaćinstava po grupama; ukupna površina po grupama; broj mesta (lokacija) poseda; broj parcela po grupi; prosečna površina po domaćinstvu/grupi; broj mesta po domaćinstvu/grupi; prosečna površina parcele/grupe; prosečan broj parcela po domaćinstvu/grupi.

– 53 –



Analiza poseda poljoprivrednih preduzeća obuhvata analizu istih podataka pri čemu je razlika samo u izboru broja i veličine grupa. Posed preduzeća se analizira u 8 grupa sa sledećim intervalima: 1.grupa do 50 ha, 2.grupa 51-100 ha, 3.grupa 101-300 ha, 4.grupa 301-500 ha, 5.grupa 501-1000 ha, 6.grupa 1001-2500 ha, 7.grupa 2501-5000 ha i 8.grupa preko 5000 ha. Podaci za analizu poseda poljoprivrednih preduzeća nalaze se u evidenciji nadležnih geodetskih službi. Ako se parcele koriste kao njive, vrtovi, voćnjaci ili vinogradi tada se za njih projektuje put sa oba kraja duže strane parcele. Livadama se daje pristup samo sa jednog kraja, dok se na površinama pod šumama i šumskim zemljištem vrši posebno projektovanje mreže šumskih puteva. Projektovano rastojanje izmeñu puteva, odnosno gustinu mreže treba povećati u zavisnosti od obima i rasporeda dugogodišnjih zasada (voćnjaka, vinograda, šuma i dr.), stalnih objekata (javnih puteva, železničkih pruga, vodenih tokova i vodoprivrednih objekata, grañevinskih objekata-salaša, vinogradarskih kućica, pogona i dr.), reljefa terena i oblika granica katastarske opštine, grañevinskog rejona i komasacionog područja. Gustina puteva ne bi trebala da preñe iznos gustine puteva u starom stanju, a u krajnjem slučaju da ne preñe iznos od 60 m2/ha, ili površina zemljišta pod putevima ne bi trebala da je veća od 3% od ukupne površine komasacionog područja. Po pravilu parcela treba da je dužom stranom orijentisana u optimalnoj zoni koju čine pravac sever-jug sa pravcem dominantnog vetra. Trase puteva u ravničarskim područjima su pravci koji se nalaze na zadatoj (prinudnoj) udaljenosti jedni od drugih i u odnosu na stalne objekte i dugogodišnje zasade i čine najčešće mrežu ortogonalnih linija, ili linija sa presekom ne manjim od 60o-120o. Trasiranje poljskih puteva se vrši na preglednom planu razmere 1:5000 do 1:20000, a zatim se vrši analitička razrada i računanje koordinata prelomnih tačaka granica putnog pojasa i tačaka na raskrsnicama puteva. Kod analitičke razrade projekata u komasaciji koordinate graničnih tačaka putnog pojasa, ili pojasa drugih objekata, računaju se u državnom sistemu koordinata (YX) polazeći od koordinata postojećih detaljnih tačaka prethodno odreñenih u postupku snimanja detalja komasacionog područja i izrade topografskog plana. Raskrsnice i ukrštanja su saobraćajne površine koje povezuju poljske puteve sa javnim putevima, kao i poljske puteve meñusobno. Raskrsnice moraju biti tako oblikovane da osiguravaju dobru vidljivost, preglednost i jednostavan i lak prolaz. Osovine puteva koje se ukrštaju trebaju se, po mogućnosti, seći pod pravim uglom. Raskrsnice poljskih puteva u ravničarskim područjima oblikuju se kao trokraka četvorokraka raskrsnica.

(T-raskrsnica) i

Geometrijski elementi poljskog puta kod ukrštanja sa javnim putem projektuju se i izvode tako da osiguraju dobro odvodnjavanje bez nanošenja blata i kamenja na površinu raskrsnice. Kod javnih puteva sa manjim saobraćajnim opterećenjem mogu se predvideti ukrštanja poljskih puteva sa javnim lokalnim putevima. Kod jače opterećenih javnih puteva (radi smanjenja ometanja i sigurnosti saobraćaja), broj i razmak ukrštanja treba ograničiti. Kolovoz jednotračnog puta na ulazu u javni put, na dužini od 20 m, izgrañuje se u širini od minimum 4.5 m. O položaju i oblikovanju ukrštanja poljskog puta i javnog lokalnog puta treba pravovremeno zatražiti saglasnost nadležne organizacije za javne puteve. Ukrštanja puteva sa železničkom prugom vrši se saglasno propisima za projektovanje ukrštanja kod železničkih pruga. Kao grañevinski objekti kod ukrštanja pojavljuju se i mostovi i propusti. Dimenzije

– 54 –



otvora mostova i propusta zavise od količine vode koju treba propustiti kroz objekat, odnosno od veličine slivnog područja. Ukrštanje poljskih puteva sa nadzemnim i podzemnim vodovima projektuje se i izvodi uz saglasnost nadležnih organa. Kod projektovanja i izgradnje poljskih puteva koriste se odgovarajući tipovi fleksibilnih i krutih konstrukcija prema propisima o projektovanju javnih puteva i to: 1. 2. 3.

Za teški saobraćaj sa osovinskim opterećenjem do 10 t, Za srednje teški saobraćaj sa osovinskim opterećenjem do 5 t, Za laki saobraćaj (sabirni i pristupni putevi).

Kada se ne vrši izgradnja kolovoza tada se nakon izgradnje zemljanog profila i odgovarajućeg nabijanja zemljišta može izvršiti zatravljivanje površina poljskog puta. Za zasejavanje površina poljskih puteva treba upotrebljavati postojane visokovredne niske trave. Njihova vrsta i smesa zavisi od zemljišnih i klimatskih karakteristika područja. Na poljskim putevima se po potrebi izgrañuju i putni objekti u koje spadaju propusti (cevasti i ramovski), sifoni, mostovi (drveni i betonski) i sigurnosni objekti. Poljski putevi, kao i javni putevi moraju da se obezbede propisanim znakovima kojima se učesnici u saobraćaju upozoravaju na opasnost koja im preti na odreñenim delovima poljskog puta (ukrštanja sa javnim putevima, prugama i ukrštanja sa intenzivnim saobraćajem), stavljaju do znanja ograničenja, zabrane i obaveze kojih se učesnici u saobraćaju moraju pridržavati i daju potrebna obaveštenja za sigurno i nesmetano odvijanje saobraćaja. Saobraćajni znakovi na poljskim putevima postavljaju se tako da učesnici u saobraćaju mogu na vreme i lako da uoče danju i noću i blagovremeno postupe u skladu sa njihovim značenjem. Table, znakovi, stubovi i drugi slični predmeti mogu se postavljati na poljskim putevima samo u skladu sa odgovarajućim propisima o osnovama bezbednosti saobraćaja na putevima i od strane ovlašćene organizacije. Kao geometrijska osnova za projektovanje mreže poljskih puteva koriste se katastarski, katastarskotopografski i topografski planovi iz faze izrade podloga za projektovanje, projekta mreže kanala za navodnjavanje i odvodnjavanje, kao i pregledna karta postojećeg stanja i komasacione procene zemljišta i ostale geodetske podloge (karte) čija je izrada neophodana ili izrañena za druge potrebe. Za sve puteve računaju se koordinate graničnih tačaka ivica puteva, kao i drugi elementi potrebni za njihovo obeležavanje na terenu. Sastavni deo glavnog projekta mreže poljskih puteva je i projekat geodetskog obeležavanja.

– 55 –



Slika 4.4.. Pregledni plan projekta putne i kanalske mreže

4.16 Plan namene površina U toku ili posle izrade svih projekata izrañuje se plan (projekat) namene površina u digitalnom i analognom obliku u pogodnoj razmeri koja zavisi od veličine i oblika komasacionog područja. Na planu namene površine prikazuju se naročito na pregledan način površine: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

sistema za odvodnjavanje, sistema za navodnjavanje, putne mreže sa prikazom svih objekata (propusta, mostova, nadvožnjaka i podvožnjaka itd.), pod poljozaštitnim pojasevima, pod objektima za zaštitu od erozije za zaštitu životne sredine i unapreñenje pejzaža, za rekultivaciju poljoprivrednog zemljišta, za melioraciju livada i pašnjaka, za pretvaranje neobradivog zemljišta u obradivo, komasacione table i granice komasacionog područja, faktičkog stanja i seoskog naselja.

– 56 –



Plan namene površina se izlaže na javni uvid u trajanju od 15 dana u kom periodu svi ušesnici komasacije mogu staviti primedbe koje se mogu uvažiti ukoliko za to ima argumentovane osnove. Nakon razmatranja prispelih primedbi i otklanjanja eventualnih nedostataka komisija usvaja Plan namene površina i sve projekte koji su njemu prethodili. Po završetku izlaganja plana namene površina komisija za komasaciju sastavlja konačni izveštaj koji sadrži i opis radova ove faze komasacije. Izveštaj potpisuju i članovi komisije za komasaciju, a usvaja ga skupština opštine odnosno grada, zajedno sa glavnim projektom komasacije koji se sastoji od delova prema vrsti radova.

4.17 Grupisanje poljoprivrednih poseda i parcela Svaki vlasnik, odnosno korisnik zemljišta dobija iz komasacione mase zemljište odgovarajuće vrednosti, a po mogućnosti iste katastarske kulture i udaljenosti od naselja, kao i položaja koji pruža približno jednake mogućnosti u pogledu načina obrade koje je imao pre komasacije. Pri raspodeli zemljišta iz komasacione mase svaki učesnik komasacije mora da dobije zemljište pravilnijeg oblika i na manjem broju mesta nego što je uneo u komasacionu masu ukoliko je uneo zemljište na dva ili više mesta. U postupku komasacije nije dopušten povraćaj u preñašnje stanje i obnova postupka. Osnovna pravila raspodele komasacione mase je da ukupna vrednost zemljišta koje se daje iz komasacione mase ne može biti manja niti veća od 10% od ukupne vrednosti zemljišta unetog u komasacionu masu (uključujući i umanjenje za zajedničke potrebe), a ukupna površina zemljišta koja se daje iz komasacione mase ne može biti manja niti veća od 20% od ukupne površine zemljišta unetog u komasacionu masu, osim ako se komisija i učesnik komasacije drugačije ne sporazumeju. Ako učesnik komasacije dobije iz komasacione mase veću vrednost zemljišta od unetog, umanjenog za iznos odbitka za zajedničke potrebe, razliku plaća u novcu, odnosno ako dobije manju vrednost zemljišta od unetog po odbitku za zajedničke potrebe, razlika mu se isplaćuje u novcu. Rešenjem o raspodeli komasacione mase utvrñuje se i visina naknade za razliku u vrednosti zemljišta unetog u komasacionu masu i zemljišta dobijenog iz komasacione mase. Grupisanje poljoprivrednih poseda i parcela obuhvata: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Računanje koordinata graničnih tačaka tabli i zemljišta pod objektima, Računanje vrednosti komasacione mase novog stanja, Računanje vrednosti zemljišta učesnika komasacije, Računanje koeficijenata umanjenja vrednosti zemljišta za zajedničke potrebe, Izradu predloga raspodele komasacione mase (grupisanja poseda), Pretvaranje vrednosti u površine i računanje elemenata novih parcela.

4.18 Računanje koordinata graničnih tačaka tabli i zemljišta pod objektima Za sve novoprojektovane objekte i parcele kao i objekte i parcele u faktičkom stanju računaju se koordinate prelomnih tačaka njihovih graničnih linija. Koordinate prelomnih tačaka graničnih linija objekata i parcela (detaljnih tačaka) u komasacionom području odreñuju se za potrebe:

– 57 –


1. 2. 3.


izrade projekta obeležavanja i prenosa projektovanih elemenata objekata i parcela na teren, računanja površina objekata i parcela, tabli i komasacionog područja, obezbeñenja numeričke osnove za izradu digitalnih katastarskih planova, odnosno premera nepokretnosti.

Pre računanja koordinata vrši se numerisanje detaljnih tačaka u jedinstvenom sistemu numeracije, a u okviru katastarske opštine od 1 do n. Računanje koordinata detaljnih tačaka vrši se na osnovu analitičkih podataka iz tehničke dokumentacije (projekata) i koordinata detaljnih tačaka iz snimanja komasacionog područja za potrebe izrade topografskih planova.

4.19 Računanje vrednosti komasacione mase novog stanja 4.19.1 Numeracija novoprojektovanih tabli i objekata Novoprojektovane poljoprivredne table se numerišu arapskim brojevima u okviru katastarske opštine po redu počev od najseverozapadnijeg dela tako da se u prvom delu table numerišu s leva na desno, u drugom s desna na levo itd. Ako u toku izrade projekata komasacije doñe do promena granica katastarskih opština, nove table dobijaju naredne brojeve posle poslednjeg iskorišćenog broja, a brojevi tabli koje se prenose u druge katastarske opštine se poništavaju. Ako se zbog ukazane potrebe u toku realizacije projekata izvrši deoba novoprojektovane table, tada nove table u okviru postojeće, u brojiocu zadržavaju isti broj, a u imeniocu dobijaju podbroj. Po završenom numerisanju tabli po istom principu vrši se privremeno numerisanje zemljišta pod objektima počev od zadnjeg broja table. Numeracija novoprojektovanih poljoprivrednih tabli vrši se na osnovu preglednog plana postojećeg stanja ili projekta putne i kanalske mreže. Brojevi tabli upisuju se crnom bojom u sredini table veličine 10 mm, a brojevi objekata veličine 3 mm. Brojevi tabli i objekata su privremeni sve do konačne numeracije novih parcela i objekata.

4.19.2 Površine komasacionog područja, tabli i objekata Računanje površina komasacionog područja, tabli i zemljišta pod objektima vrši se na osnovu koordinata prelomnih tačaka i graničnih linija odreñenih iz podataka snimanja detalja i analitičkim metodama prema podacima definisanim projektom. Računanje površina prikazuje se u odgovarajućim obrascima za računanje površina, sa kontrolom da suma površina mora dati ukupnu površinu komasacionog područja sračunatog iz koordinata graničnih tačaka. Projekat novog stanja tabli i objekata (namene površina) može se obraditi u nekom od CAD programa i konvertovati u GIS program u okviru koga je moguće izvršiti računanje površina i vrednosti novog stanja.

4.19.3 Definisanje koordinatnog sistema table, transformacija tačaka u koordinatni sistem table i lamelisanje table Radi efikasnijeg računanja elemenata novih parcela za njihovo obeležavanje na terenu kao i izvršenja postupaka raspodele komasacione mase prethodno se: 1. 2. 3.

definiše koordinatni sistem table (lokalni koordinatni sistem), vrši transformacija državnih koordinata detaljnih tačaka table i procembenih razreda u lokalni koordinatni sistem table, vrši podela table na privremene parcele-lamele i računanje njihovih površina i vrednosti.

– 58 –



Lokalni koordinatni sistem table postavlja se, po pravilu, tako da se koordinatni početak nalazi u jednom temenu table, da tabla po mogućnosti bude u prvom kvadrantu lokalnog koordinatnog sistema (po pravilu y-osa se poklapa ili je paralelna sa dužom stranom parcela u novom stanju). Transformacija državnih koordinata detaljnih tačaka table i procembenih razreda koji pripadaju toj tabli, u lokalni koordinatni sistem table, vrši se u trigonometrijskom obrazcu broj 24. Lamelacija je podela table na pravilne geometrijske figure ili privremene parcele povlačenjem paralelnih duži sa pravcem y-ose kroz sve prelomne tačke granice table, procembenih razreda i preseka graničnih linija tabli sa graničnim linijama razreda. Na taj način se tabla deli na n privremenih parcela-lamela, koje sačinjavaju n pravilnih figura odnosno trapeza, pravougaonika ili trouglova. Lamele se numerišu brojevima od 1 pa nadalje u okviru table. Lamelacija tabli vrši se u knjizi tabli (Slika 6.5).

4.19.4 Računanje koeficijenata umanjenja vrednosti zemljišta za zajedničke potrebe Kod ureñenja zemljišne teritorije komasacijom obezbeñuje se zemljište za zajedničke potrebe naselja (za izgradnju mreže poljskih puteva, sistema za odvodnjavanje i navodnjavanje, poljozaštitnih šumskih pojaseva, za komunalne i druge potrebe naselja obuhvaćenih komasacijom) srazmerno unetoj vrednosti, odnosno površini zemljišta u komasacionoj masi. Ako se u komasaciji utvrdi opšti interes za eksproprijaciju zemljišta koje je u komasacionoj masi to zemljište postaje društvena odnosno državna svojina, uz naknadu po propisima za eksproprijaciju. Ako su učesnici komasacije saglasni, ova naknada se može odrediti sporazumno izmeñu komisije za komasaciju i investitora (korisnika eksproprijacije), s tim što sredstva dobijena od naknade mogu da se koriste samo za isplatu troškova komasacije. Koeficijent umanjenja vrednosti zemljišta, odnosno površina za zajedničke potrebe, računa se na osnovu vrednosti zemljišta u starom i novom stanju po katastarskim opštinama koristeći sledeće izraze:

K=

Vss− Vns Vns , ili K ′ = , Vss Vss

(4.1)

gde je K koeficijent odbitka vrednosti starog stanja za opšte i zajedničke potrebe, K' koeficijent umanjenja vrednosti starog stanja za opšte i zajedničke potrebe, Vss ukupna vrednost zemljišta starog stanja (umanjena za vrednost objekata) u jednoj katastarskoj opštini iz rekapitulacije knjige fonda komasacione mase - prvi deo, Vns ukupna vrednost zemljišta novog stanja (umanjena za vrednost objekata) u jednoj katastarskoj opštini iz rekapitulacije vrednosti tabli knjige komasacione mase-drugi deo. Kontrola računanja vrednosti koeficijenata umanjenja je: K + K' = 1. Ako se u komasaciji utvrdi opšti interes za eksproprijaciju, koeficijenat umanjenja vrednosti zemljišta računa se iz odnosa vrednosti tog objekta i vrednosti starog stanja, odnosno

K e′ =

Ve , Vss

(1)

gde je K'e koeficijent odbitka vrednosti zemljišta za eksproprisani objekat Ve vrednost zemljišta za izgradnju eksproprisanog objekta.

– 59 –



Koeficijenti umanjenja vrednosti zemljišta za opšte i zajedničke potrebe, kao i za eksproprisani objekat, računaju se u knjizi fonda komasacione mase iza rekapitulacije površina novog stanja (u drugom delu knjige). Koeficijentom umanjenja ili odbitka vrednosti treba pomnožiti vrednost zemljišta svakog učesnika komasacije u njegovom iskazu zemljišta, da bi se dobila vrednost koja mu se umanjuje ili odbija za zajedničke potrebe ili za eksproprijaciju. Kada se obezbeñuje zemljište za zajedničke potrebe naselja, a posebno za zemljište za koje je utvrñen opšti interes za eksproprijaciju, odbitak vrednosti u iskazima zemljišta i sumarniku iskaza, prikazuje se odvojeno. Kada se komasacija izvodi u više katastarskih opština koje čine jedinstveno komasaciono područje i imaju jedinstven koeficijent umanjenja ili odbitka, računanje koeficijenata vrši se u knjizi fonda komasacione mase u jednoj katastarskoj opštini u kojoj je prethodno urañena rekapitulacija površina vrednosti starog i novog stanja. Brojčana vrednost jedinstvenog koeficijenta umanjenja ili odbitka upisuje se u knjigu fonda komasacione mase ostalih katastarskih opština sa napomenom gde je koeficijent sračunat. Kada se komasacija izvodi u više katastarskih opština koje čine jedinstveno komasaciono područje, a koje nemaju jedinstven koeficijent umanjenja, prilikom zamene lokacije zemljišta iz jedne u drugu katastarsku opštinu, u iskazu zemljišta računa se iznos umanjenja ili odbitka saglasno koeficijentu za katastarsku opštinu u kojoj je učesnik imao posed. Ako se komasacija istovremeno izvodi na dva nezavisna komasaciona područja, može se vršiti meñusobna zamena zemljišta, tako što će se prethodno izvršiti analiza koeficijenata za obračun vrednosti i njihovo usaglašavanje izmeñu dva komasaciona područja. U slučaju kada se granične poljoprivredne table susednih katastarskih opština u kojima je ranije izvršena komasacija, ponovo uključe u komasaciju, pre računanja koeficijenta umanjenja ili odbitka, obavezno se vrši usklañivanje koeficijenata za obračun vrednosti prema sadašnjem komasacionom području. Učesnici komasacije koji imaju posed na području gde je izvršena komasacija ulaze u komasacionu masu sadašnjeg komasacionog područja, s tim da im se ne vrši ponovno umanjenje vrednosti za zajedničke potrebe. Vrednost zemljišta u tablama koje su uključene iz ranije izvršenih komasacija ne uključuju se u računanje koeficijenata umanjenja ili odbitka vrednosti zemljišta kod sadašnjih komasacionih područja. Koeficijent umanjenja usvaja komisija za komasaciju posle pribavljenog mišljenja odbora za komasaciju i provodi se kroz iskaze zemljišta i sumarnik iskaza starog stanja.

4.19.5 Provoñenje koeficijenta umanjenja kroz iskaze zemljišta Posle računanja koeficijenta umanjenja i vrši se računanje umanjenja vrednosti zemljišta za zajedničke potrebe u iskazima zemljišta starog stanja i kroz sumarnik iskaza starog stanja. Posle provoñenja koeficijenta umanjenja kroz iskaze i sumarnik iskaza zemljišta u starom stanju komisija za komasaciju poziva svakog učesnika komasacije i upoznaje ga sa stanjem u iskazu zemljišta, uzima izjavu (želju) o predlogu grupisanja i raspodeli zemljišta iz komasacione mase. Tom prilikom komisija za komasaciju sastavlja zapisnik i u njega unosi i eventualne primedbe na podatke upisane u iskaz zemljišta. Primedbe na podatke upisane u iskazu zemljišta rešava komisija za komasaciju i o njima donosi zaključak. Protiv zaključka komisije za komasaciju ne može se izjaviti žalba. Sve promene po zaključku komisije za

– 60 –



komasaciju, nastale posle izrade iskaza zemljišta uvode se u spisak promena u komasaciji, a njihovo provoñenje u iskazima vrši se u skladu sa propisima o održavanju katastra zemljišta ili katastra nepokretnosti. Iskazi zemljišta koji su iz bilo kojih razloga imali promenu u periodu sprovoñenja komasacije, upisuju se u spisak promenjenih iskaza po rastućem redosledu njihovih brojeva. U spisak promenjenih iskaza zemljišta upisuju se i svi iskazi čija se vrednost dodeljuje u drugim opštinama u kojima se izvodi komasacija. Spisak promenjenih iskaza zemljišta sastavlja se posle zaključivanja spiska promena. Zaključivanje spiska promenjenih iskaza vrši se po vrsti promena na sledeći način: 1. 2.

izvrši se sabiranje i rekapitulacija starog i novog stanja promenjenih iskaza, uporedi se razlika površina i vrednosti starog i novog stanja i ona se mora slagati sa površinom i vrednošću iz spiska promena.

Upisivanje podataka u spisak promenjenih iskaza iz iskaza zemljišta učesnika komasacije koji su došli u katastarsku opštinu u kojoj se vrši komasacija, odnosno otišli iz katastarske opštine, vrši se odvojeno po katastarskim opštinama. Rekapitulacija iskaza zemljišta ″otišli u kat. opštinu″ i ″došli iz kat. opštine″ mora se složiti sa odgovarajućom rekapitulacijom u sumarniku iskaza zemljišta. Sumarnik iskaza zemljišta sadrži zbirne podatke svih iskaza zemljišta u jednoj katastarskoj opštini idući od rednog broja 1 pa nadalje. U sumarnik iskaza unose se i lični podaci odnosno naziv učesnika komasacije. Ukupna površina i vrednost starog i novog stanja dobijaju se na kraju sumarnika iskaza zemljišta rekapitulacijom svih strana sumarnika. Ukupna površina i vrednost u rekapitulaciji sumarnika starog stanja mora se složiti sa površinom i vrednošću iz rekapitulacije prvog dela knjige fonda komasacione mase. Ukupna površina i vrednost iz rekapitulacije sumarnika iskaza novog stanja mora biti jednaka ukupnoj površini iz rekapitulacije drugog dela knjige fonda komasacione mase. Za iskaze zemljišta čija se vrednost dodeljuje u drugim katastarskim opštinama, u sumarniku iskaza zemljišta u koloni ″primedba″ upisuje se ″otišao u K.O.″, a kolone novog stanja ostaju nepopunjene (prazne). Iskazi zemljišta iz drugih katastarskih opština upisuju se u sumarnik iskaza zemljišta posle zadnjeg upisanog broja sa napomenom u koloni ″primedba″, ″došao iz K.O. ___________″. U delu "stanje pre komasacije (staro stanje)" upisuje se u brojiocu broj iskaza zemljišta katastarske opštine u kojoj se vrši raspodela komasacione mase, a u imeniocu broj sa početnim slovom naziva katastarske opštine u kojoj je formiran iskaz, odnosno iz koje je katastarske opštine došao, a ostale rubrike ostaju nepopunjene (prazne). Posle izvršene raspodele komasacione mase vrši se popunjavanje kolona ″novog stanja″. U odeljku koji sadrži kolone ″starog stanja″ upisuju se zbirni podaci o površinama i vrednostima iz iskaza zemljišta čija se vrednost dodeljuje u drugim katastarskim opštinama. U odeljku koji sadrži kolone ″novog stanja″ upisuju se zbirni podaci o površini i vrednosti iskaza zemljišta koji su obavezni u drugim katastarskim opštinama, a čija se vrednost dodeljuje u matičnoj katastarskoj opštini.

4.20 Izrada predloga raspodele komasacione mase (grupisanja poseda) – 61 –



Posle izrade i pripreme odgovarajuće dokumentacije, pristupa se raspodeli komasacione mase koja se sastoji u sledećih aktivnosti: 1. 2.

3. 4.

pozivanje učesnika komasacije na usmenu raspravu i uzimanje izjava o predlogu grupisanja zemljišta iz komasacione mase (uzimanje želja), registrovanje u knjizi tabli naziva ili ličnih podataka učesnika komasacije koji su u postupku uzimanja izjava o grupisanju i raspodeli zemljišta iz komasacione mase izrazili želju da im zemljište bude dodeljeno u jednoj ili više tabli, utvrñivanje predloga raspodele zemljišta, izrada preglednog plana raspodele zemljišta iz komasacione mase.

Komisija za komasaciju poziva, posebnim pozivom za usmenu raspravu učesnika komasacije, upoznaje ga sa činjenicama i podacima u iskazu zemljišta (što svojom izjavom i potpisom potvrñuju članovi komasacione komisije i sam učesnik), uzima njegovu izjavu o grupisanju i raspodeli zemljišta koje mu pripada iz komasacione mase (uzimanje želja o raspodeli i grupisanju) i o tome sastavlja zapisnik. U zapisnik se unose primedbe, ukoliko ih ima, učesnika komasacije na činjenice i podatke u iskazu zemljišta starog stanja. O primedbama rešava komisija za komasaciju posle sprovedene usmene rasprave. Komisija za komasaciju svojim zaključkom primedbu usvaja ili odbija. Ako se primedba usvoji provode se ispravke u iskazima zemljišta na koje se odnose primedbe. Izjave o grupisanju i raspodeli zemljišta iz komasacione mase registruju se na drugoj strani knjige raspodele tabli za odnosnu tablu kao i u iskazu zemljišta učesnika komasacije. Knjigu tabli (Slika 6.5.) sačinjavaju ulošci za svaku tablu složeni po rednim brojevima od 1 do n. Uložak sadrži najmanje četiri strane. Na prvoj strani uloška upisuju se svi podaci o tabli: broj table, broj lista detalja (LD), površina i vrednost u novom stanju, datum u površine, datum računanja elemenata za obeležavanje parcele i dr. Na drugoj strani se upisuje spisak učesnika koji su izjavili želju da dobiju zemljište u tabli. Utvrñivanje lokacije novog zemljišta svakog učesnika komasacije komisija vrši na osnovu želje učesnika, načela za raspodelu kao i na osnovu ocene udaljenosti i položaja svake parcele u odnosu na stanje pre komasacije. Utvrñeni redosled u tablama učesnika komasacije upisuje se na trećoj strani knjige tabli i iscrtava se na četvrtoj strani (Slika 6.5). Na osnovu izrañene knjige raspodele komasacione mase izrañuje se plan raspodele komasacione mase (plan parcelacije). Plan parcelacije se formira u digitalnom obliku sa nivoom detaljnosti koja je propisana za izradu baze podataka digitalnog katastarskog plana i naročito sadrži: granice novoprojektovanih i postojećih tabli i objekata, granice i oznake procembenih razreda, granice budućih parcela sa brojevima iskaza zemljišta kojima pripadaju odnosne parcele, površine parcela, imena i potpis članova komisije za komasaciju koji su učestvovali u utvrñivanju predloga. Predlog raspodele zemljišta iz komasacione mase može se uraditi i primenom metoda operacionih istraživanja prilikom čega se matematički model raspodele formira u zavisnosti od karakteristika komasacionog područja, načela komasacije ili drugih kriterijuma koje utvrdi projektant. Matematički model treba da omogućava računanje vrednosti i rasporeda novih parcela po tablama. Grafički prikaz plana parcelacije izlaže se na javi uvid u trajanju od najmanje 8 dana u obliku pregledne karte pogodne razmere sa osnovom postojećeg stanja parcela i objekata.

– 62 –



Na predlog raspodele zemljišta iz komasacione mase, odnosno plan parcelacije, učesnici komasacije mogu staviti primedbe. O primedbama komisija rešava prilikom donošenja rešenja o raspodeli zemljišta iz komasacione mase, odnosno prilikom donošenja rešenja o privremenoj primopredaji zemljišta.

4.21 Pretvaranje vrednosti u površine i računanje elemenata novih parcela Dodeljene vrednosti zemljišta učesnicima komasacije u novim tablama se pretvaraju, odnosno transformišu u odgovarajuće površine parcela sa računanjem njihovih elemenata. Pretvaranje vrednosti zemljišta u površine parcela sprovodi se korišćenjem postupaka i formula koje omogućavaju direktno računanje elemenata parcela. Odreñivanje granične linije nove parcele vrši se u okviru jedne lamele, pri čemu parcela može obuhvatiti više lamela i njihovih delova. Pretvaranje vrednosti u površine prikazuje se u knjizi tabli (Slika 6.5).

4.22 Izrada iskaza zemljišta novog stanja U iskaze zemljišta novog stanja se (desna unutrašnja strana) upisuju podaci za parcele novog stanja (Slika 3.5.) i to: 1.

2. 3.

podaci o novim parcelama (katastarski broj, broj lista plana, broj table, potes (zvano mesto), katastarska kultura, katastarska klasa, površine i vrednosti parcela po procembenim razredima, ukupne površine i vrednosti parcele po procembenim razredima i razlika u vrednosti starog i novog stanja; ukupna površina i dodeljena vrednost poseda po procembenim razredima; ukupna površina i procembena vrednost parcele novog stanja.

Posed koji je dodeljen iz komasacione mase iskazuje se odvojeno od poseda koji nije predmet komasacije, a obuhvaćen je komasacionim područjem. Podaci u iskazu zemljišta novog stanja uzimaju se iz skica detalja (broj parcele, katastarska kultura, katastarska klasa, potes (zvano mesto), a površine i vrednosti iz knjige fonda komasacione mase, odnosno iz spiska površina parcela za parcele koje nisu bile predmet komasacije. Unošenje podataka u iskaze zemljišta za novo stanje vrši se prema redosledu brojeva katastarskih parcela. U slučaju da se vrednost starog i novog stanja ne slažu, obrazuje se razlika vrednosti i ista se upisuje u odgovarajuće kolone na desnoj unutrašnjoj strani iskaza zemljišta. Na osnovu podataka novog stanja iz iskaza zemljišta sastavlja se sumarnik iskaza zemljišta novog stanja, koji služi i kao kontrola računanja podataka u iskazima zemljišta.

4.23 Rešenja o raspodeli komasacione mase Komisija donosi rešenja o raspodeli komasacione mase u kome dispozitiv sadrži: 1. 2. 3. 4.

ime, prezime i mesto stanovanja, odnosno naziv i sedište učesnika komasacije, podatke o zemljištu unetom u komasacionu masu na kome prestaje pravo svojine, odnosno pravo korišćenja učesnika komasacije, iznos umanjenja vrednosti zemljišta unetog u komasacionu masu za zajedničke potrebe, podatke o zemljištu (broj parcele, broj table, potes-zvano mesto, katastarska kultura i klasa, površina i vrednost) koje učesnik komasacije dobija iz komasacione mase,

– 63 –


5. 6.


rok u kome je učesnik komasacije dužan da preda zemljište koje je uneto u komasacionu masu i rok u kome je učesnik komasacije dužan da obavi skidanja plodova i useva, Nadležni organ za rešavanje po žalbi.

Protiv rešenja o raspodeli komasacione mase učesnik komasacije može izjaviti žalbu Ministarstvu u roku od 15 dana od dana njegovog dostavljanja. Ako to izvršenje sezonskih poljoprivrednih radova zahteva, komisija za komasaciju može izvršiti privremenu primopredaju zemljišta i objekata iz komasacione mase i pre donošenja rešenja o raspodeli komasacione mase. Privremena primopredaja zemljišta i objekata iz komasacione mase odreñuje se rešenjem o privremenoj primopredaji. Dispozitiv rešenja o privremenoj primopredaji zemljišta i objekata, pored podataka utvrñenih opštim propisima, sadrži i: 1.

2. 3.

naznaku gde su sadržani podaci o parcelama koje je učesnik komasacije uneo u komasacionu masu i na kojima mu prestaje pravo svojine, odnosno pravo u pogledu raspolaganja, upravljanja i korišćenja; iznos umanjenja vrednosti zemljišta unetog u komasacionu masu; podatke o zemljištu koje učesnik komasacije dobija iz komasacione mase (broj table, privremeni broj parcele, vrednost i površina) i na kojima stiče pravo privremenog korišćenja.

Rešenja o privremenoj primopredaji komisija ne može doneti pre nego što učesniku komasacije saopšti predlog o raspodeli zemljišta iz komasacione mase i razmotri primedbe na ovaj predlog. Žalba na rešenje o privremenoj primopredaji ne zadržava izvršenje rešenja. Do pravosnažnosti rešenja o raspodeli zemljišta iz komasacione mase, sporovi koji se pojave u postupku komasacije izmeñu učesnika komasacije (smetnja privremeno dodeljenog poseda), i sporovi o naknadi štete izmeñu učesnika komasacije i izvoñača radova na komasacionom području (štete na usevima i višegodišnjim zasadima izazvane krčenjem i čišćenjem terena, iskopom kanala sistema za odvodnjavanje ili navodnjavanje, izvoñenjem geodetsko-tehničkih radova i dr.) mogu se rešavati pred komisijom za komasaciju (sporazumom izmeñu učesnika komasacije). O privremenoj raspodeli zemljišta i objekata iz komasacione mase može se sastaviti i zapisnik, kao i zapisnik o naknadi štete.

4.24 Ureñenje i obnova seoskih naselja U postupku komasacije može se vršiti i urbanističko ureñenje seoskih naselja obuhvaćenih granicom za komasaciju saglasno Zakonu o planiranju i izgradnji (Službeni glasnik RS, broj 44/2003, ZPI), odnosno Zakonu koji definiše urbanističko planiranje i projektovanje. Prema nacrtu novog Zakona o ureñenju prostora i izgradnji za seoska naselja mogu se izraditi projektovati neki od urbanistiških planova i to: • • • • •

Generalni plan, Plan detaljne regulacije Projekat parcelacije i preparcelacije, Projekat ispravke granica ili Urbanistički projekat.

Najpogodniji oblik urbanističkog plana je plan detaljne regulacije u okviru kojih bi se radili urbanistički projekti parcelacije i preparcelacije i ispravke granica i Urbanistički projekti.

– 64 –



Granice parcela u starom stanju

Granice parcela u novom stanju

Slika 4.5. Primer preparcelacije kod ureñenja seoskog naselja

GRANICE PARCELA - STARO STANJE

GRANICE PARCELA - NOVO STANJE

Slika 4.6.. Primer urbane komasacije kod ureñenja seoskog naselja i formiranja centra sela

Urbanistički projekti parcelacije i preparcelacije i ispravke granica mogli bi projektovati i realizovati u celosti u procesu komasacije, primenjujući pravila urbane komasacije. Plan detaljne regulacije sadrži: 1. 2.

granicu obuhvata plana; podelu prostora na posebne celine i zone;

– 65 –



3. 4.

namenu zemljišta; regulacione linije ulica i javnih površina i grañevinske linije sa elementima za obeležavanje na geodetskoj podlozi; 5. nivelacione kote ulica i javnih površina (nivelacioni plan); 6. trase, koridore i kapacitete za saobraćajnu, energetsku, komunalnu; 7. i drugu infrastrukturu; 8. pravila ureñenja i pravila grañenja po celinama i zonama; 9. ekonomsku analizu i procenu ulaganja iz javnog sektora; 10. lokacije za koje je predviñena izrada urbanističkog projekta; 11. grafički deo.

4.25 Geodetska osnova za obeležavanje projekata U cilju prenošenja i obeležavanja projektovanih objekata, tabli i parcela na teren, kao i za potrebe održavanja državnog premera i izgradnje budućih objekata na komasacionom području, izrañuje se nova geodetska osnova, odnosno poligonska, a po potrebi nivelmanska mreža. Poligonska i nivelmanska mreža se oslanjaju na referentnu mrežu i izrañuju prema propisu o izradi i održavanju geodetske osnove za snimanje detalja. Vlakovi nove poliogonske mreže se postavljaju duž novoprojektovanih poljskih puteva, otvorenih kanala, poljozaštitnih šumskih pojaseva ili drugih linijskih objekata, a poligonske tačke ili reperi u zoni raskrsnice navedenih linijskih objekata. Novoprojektovane poligonske tačke i reperi mogu se postaviti i na temenima tabli odnosno na ivicama objekata. Novoprojektovane poligonske tačke ili reperi se prethodno obeležavaju na terenu na osnovu elemenata sračunatih za obeležavanje tačaka sa tačaka referentne geodetske mreže. Obeležavanje tačaka geodetske osnove vrši se po pravilu polarnom metodom ili GPS metodom. Projektovanje stabilizacija i odreñivanje koordinata geodetake osnove vrše se po propisima o izradi i održavanju geodetske osnove za snimanje detalja kod premera nepokretnosti.

4.26 Geodetsko obeležavanje projekata na terenu Geodetsko obeležavanje jeste izrada i realizacija projekata obeležavanja objekata, poljoprivrednih tabli i katastarskih parcela na komasacionom području i obuhvata sledeće: 1. 2.

računanje koordinata detaljnih tačaka svih graničnih tačaka objekata, poljoprivrednih tabli i novih katastarskih parcela i njihovih posebnih delova na komasacionom području; izradu i realizaciju projekta geodetskog obeležavanja objekata, poljoprivrednih tabli i katastarskih parcela.

Nakon tehničke kontrole tehničke dokumentacije, odnosno posle usvajanja projekata, koji se izlažu na javni uvid, vrši se računanje i odreñivanje koordinata Y, X, H svih detaljnih tačaka objekata, i koordinata (Y,X) tabli i katastarskih parcela na komasacionom području. Koordinate detaljnih tačaka objekata i tabli preuzimaju se ili odreñuju na osnovu analitičkih elemenata i njihovih odnosa zadatih u prethodno urañenim delovima glavnog projekta. Pre nego što se pristupi računanju i odreñivanju koordinata detaljnih tačaka mora se izvršiti njihova numeracija u jedinstvenom sistemu numeracije brojeva (od 1 do n) u okviru katastarske opštine.

– 66 –



Analitički elementi na osnovu kojih su sračunate koordinate detaljnih tačaka mogu se, u slučaju klasičnog geodetskog računanja, prikazati u posebnim obrascima za računanje koordinata (trigonometrijski ili drugi propisani obrasci) kako bi se omogućila kontrola računanja. U slučaju da se koordinate detaljnih tačaka računaju primenom računarskih programa (softvera), analitički elementi se štampaju u obliku skica i spiska koordinata (trigonometrijski obrazac 25). Koordinate detaljnih tačaka registruju se u trigonometrijskom obrazcu broj 25 ili se smeštaju u bazu podataka digitalnog katastarskog plana. Osim koordinata detaljnih tačaka, u bazu digitalnog katastarskog plana, koja se po pravilu formira i u komasaciji, unose se i geometrijski elementi položajne i visinske predstave terena kao što su: linije, površine, opisi, tačke visinske predstave, izohipse i dr. U cilju očuvanja propisane tačnosti projektovanih geometrijskih oblika objekata, tabli i parcela, nesmetanog uvoñenja u posed učesnika komasacije, izvoñenja grañevinskih radova na izgradnji objekata na komasacionom području i omogućavanja nesmetanog rada grañevinske i druge mehanizacije, u sklopu glavnog projekta vrši se izrada i realizacija projekta geodetskog obeležavanja koji naročito sadrži: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

prikaz svih raspoloživih projekata u komasaciji za koje se vrši izrada projekta obeležavanja; izvod iz odgovarajućih propisa (zakona, pravilnika, uputstava, standarda) koji se odnose na predmet projekta (nazivi propisa, uslovi tačnosti, vrsta stabilizacije tačaka ili repera i dr.); koncepciju projekta obeležavanja; analitičku razradu projekata u komasaciji za potrebe izrade projekta obeležavanja; prethodnu ocenu tačnosti geodetskih merenja (podaci za izvore grešaka, prethodna ocena tačnosti merenja horizontalnih uglova, dužina, visinskih razlika, kontrolnih frontova); uslovu tačnosti, praćenje i kontrola merenja; numeričku i grafičku priloge; uputstvo za obeležavanje; izradu elaborata obeležavanja.

Uslovi tačnosti kod obeležavanja objekata u novom stanju su razlike izmeñu merene i računske vrednosti fronta table ili parcele koje ne smeju preći dozvoljeno odstupanje sračunato po formuli:

∆ d = 0.009 d t + d t / K

(4.3.)

gde su:

dt -

dužina fronta table u metrima,

Kimenilac dozvoljene relativne tačnosti poligonskog vlaka odnosno strane sa koga su obeležena temena tabli ili parcele. Koncept obeležavanja objekata, tabli i parcela utvrñuje se u zavisnosti od načina organizacije geodetskih radova, odnosno uvoñenja u posed učesnika komasacije i izgradnje objekata. Obeležavanje prelomnih tačaka graničnih linija objekata i tabli vrši se sa tačaka geodetske osnove (mreže) obrnutim postupkom jedne od metoda snimanja detalja, a na osnovu analitičkih elemenata za izabranu metodu obeležavanja. Pre obeležavanja prelomnih tačaka granica objekata i tabli na terenu, može se izvršiti kontrola sračunatih analitičkih elemenata kartiranjem tačaka detalja na planovima, ili unošenjem u bazu podataka digitalnog geodetskog plana.

– 67 –



Podaci o novim parcelama (broj parcele, lični podaci ili naziv učesnika komasacije sa adresama, frontovi parcele, apscisne vrednosti frontova graničnih tačaka parcele, katastarska kultura i klasa) pre obeležavanja unose se na skice detalja. Na ovim skicama upisuju se i brojevi svih detaljnih tačaka crnom bojom. Kada se vrši manuelna izrada skica detalja, tada se ispisivanje podataka za nove parcele vrši po rednom broju listova planova, držeći se rednih brojeva tabli.

– 68 –



5 ZAVRŠNI RADOVI U KOMASACIJI U završne radove kod ureñenja zamljišne teritorije komasacijom spadaju naročito, • • • • •

Izrada katastarskih planova, Katastarsko klasiranje i bonitiranje zemljišta, Izrada (kompletiranje) elaborata premera, Izradu projekta izvedenog stanja, i Izrada katastra nepokretnosti.

5.1 Izrada katastarskih planova Izrada katastarskih planova realizuje se prema propisu za izradu digitalnog katastarskog plana kod državnog premera. Izrada digitalnih katastraskih planova vrši se tako što se numerički podaci preuzimaju iz baza podataka tehničke dokumentacije formirane za komasaciono područje. U zavisnosti od veličine komasacionog područja (područje jedne katastarske opštine, deo katastarske opštine ili više katastarskih opština) i stanja katastarskih planova u pogledu njihove ažurnosti i kvaliteta materijala na kome su izrañeni, izrada novih analognih katastarskih planova u komasaciji može se realizovati na jedan od sledećih načina: •

•

Kartiranje detalja izuzetno se vrši na postojećim radnim originalima planova u slučaju kada se komasacija izvodi na manjem delu katastarske opštine u kojoj nije izrañen digitalni geodetski plan, a na preostalom delu se ne radi obnova premera. Ovo kartiranje se obavlja po propisima koji važe za održavanje premera i katastra nepokretnosti. Kada se komasacija izvodi na celoj teritoriji katastarske opštine, ili na više katastarskih opština, tada se izrañuju novi digitalni i/ili analogni katastarski planovi.

Sadržaj baze podataka digitalnog katastarskog plana su i granične linije i tačke procembenih razreda koje se predstavljaju plavom bojom linijom debljine 0.2 mm i brojevi procembenih razreda koji se ispisuju plavim tušem arapskim brojevima veličine 3 mm. U slučaju kada je detalj koji se nalazi na jednom listu plana kartiran parcijalno na dva ili više listova, pre kartografske reprodukcije se obavezno vrši objedinjavanje na jedan list plana koji se potom reprodukuje (plotuje) u analognom obliku. Na osnovu člana 35. Zakona o državnoj upravi (''Službeni glasnik RS'', br. 79/05 i 101/05), a u vezi sa čl. 31. stav 1, 33. stav 2, 36. i 39. Zakona o državnom premeru i katastru i upisima prava na nepokretnostima (”Službeni glasnik RS”, br. 83/92, 53/93, 67/93, 48/94, 12/96, 15/96, 34/01 i 25/02) i Uredbe o digitalnom geodetskom planu ("Službeni glasnik RS", broj15/2003), u Republičkom geodetskom zavodu Republike Srbuje 2006. godine doneto je Stručno uputstvo za izradu digitalnog katastarskog plana koje je prilagoñeno GIS tehnologiji obrade prostornih podataka. Ovim uputstvom propisuju se: 1) prethodni radovi koji se odnose na izradu tehničke dokumentacije, radni original katastarskog plana, elaborat premera i održavanja premera i bazu katastarskog operata; 2) skeniranje i georeferenciranje katastarskih planova; 3) distribucija podataka izvoñaču radova; 4) način prevoñenja analognih katastarskih planova u digitalni katastarski model, odnosno formiranja sadržaja digitalnog katastarskog plana (u daljem tekstu: DKP); 5) kontrola radova i stručni nadzor u toku izvoñenja radova; 6) primopredaja formiranog DKP-a i prateće dokumentacije; 7) pregled i prijem radova; 8) stavljanje DKP-a u službenu upotrebu.

– 69 –



Zajedno sa uputsvom doneti su i katalozi tačkasth, linijskih, površinskih i opisnih znakova, definisan je UML model i katalog podataka, sadržaj SHAPE datoteka i struktura DBF datoteka.

5.1.1

Izrada spiska površina

U spisak površina unose se podaci o svim parcelama u okviru jedne katastarske opštine. Površine parcela računaju se iz koordinata graničnih tačaka. Kada se pojedini delovi katastarske opštine izuzimaju iz komasacije (grañevinski rejoni, šume, višegodišnji zasadi i dr.), površine parcela koje nisu predmet komasacije preuzimaju se iz postojećih evidencija ili iz digitalnih podataka ako se za taj deo izrañuje digitalni katastarski plan. Zbir površina parcela u grupi, koje nisu predmet komasacije, treba da se slaže sa zbirom površine grupe parcela sračunate iz koordinata tačaka, u granicama dozvoljenih odstupanja. Razlika u površini se raspodeljuje srazmerno površini grupe, a zatim u okviru grupe na pojedinačne parcele.

5.2 Katastarsko klasiranje i bonitiranje zemljišta Nakon izrade katastarskih planova vrši se katastarsko klasiranje i bonitiranje zemljišta u skladu sa propisom o katastarskom klasiranju i bonitiranju zemljišta za potrebe izrade katastara nepokretnosti.

5.3 Izrada (kompletiranje) elaborata premera Elaborat premera nepokretnosti formira se od elaborata koji se izrañuje u postupku realizacije glavnog projekta komasacije.

5.4 Projekat izvedenog stanja Projekat izvedenog stanja se izrañuje u fazi realizacije glavnog projekta i predstavlja glavni projekat sa izmenama i dopunama izvršenim u fazi njegove realizacije. Projekat izvedenog stanja sadrži naročito: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Glavni projekat, Izmene i dopune glavnog projekta, Elaborate originalnih merenja i računanja, Tehnički izveštaj o realizaciji glavnog projekta, Kontrole i saglasnosti, Zaključna razmatranja.

5.5 Izrada katastra nepokretnosti Izradi katastra nepokretnosti prethodi donošenje rešenja o okončanju komasacije na osnovu pravosnažnih pojedinačnih rešenja o raspodeli komasacine mase. Izrada katastra nepokretnosti obuhvata prikupljanje podataka o nepokretnostima, izradu alfanumeričke baze podataka katastra nepokretnosti, privremenih listova nepokretnosti, izlaganje na javni uvid, formiranje zbirke isprava i izradu katastarskog operata.

– 70 –



Izrada katastra nepokretnosti vrši se u skladu sa Zakonom o premeru i katastru i upisima prava na nepokretnostima i podzakonskim aktima vezanim za izradu katastra nepokretnosti.

– 71 –



6 NADELA NOVIH PARCELA KOMASACIONE TABLE

U

OKVIRU

Postupak nadele novih parcela u okviru komasacione table obuhvata tri tehnički povezana koraka: Transformaciju graničnih tačaka komasacionih tabli u lokalni koordinatni sistem Lamelaciju tabli Nadelu novih parcela po tablama

6.1 Transformacija graničnih tačaka komasacione table u lokalni koordinatni sistem Radi efikasnijeg računanja vrednosti lamela i numeričkih elemenata novih parcela u okviru jedne table, neophodno je definisati lokalni koordinatni sistem komasacione table i izvršiti transformaciju svih graničnih tačaka table i procembenih razreda iz državnog u lokalni koordinatni sistem. Koordinatni sistem se bira tako da se komasaciona tabla nalazi u prvom kvadrantu i da se y-osa usmerava u pravcu dužih stranica novih parcela i poklapa se sa granicom početne granične linje parcele, odnosno table, a x-osa upravno u smeru parcelacije novih parcela. Za koordinatnoi poćetak se uzima krajnja leva tačka table. Transformacija se vrši na osnovu dve poznate tačke u državnom i lokalnom sistemu od kojih je prva koordinatni početak lokalnog koordinatnog sistema, a truga najisturenija tačka granice table od koje počinje parcelacija. Na Slici 6.1. prikazana je transformacije jedne table. Transformacija lokalni koordinatni sistem (y,x) u državni koordinatni sistem (Y,X) i obratno prilazana je na Slici 6.2.

Slika 6.1. Ilustracija transformacije komasacione table u lokalni koordinatni sistem

– 72 –



Slika 6.2. Ilustracija izbora lokalnih koordinatnih sistema tabli

– 73 –



Za transformaciju koordinata iz lokalnog u državni koordinatni sistem koriste se sledeće formule:

YB − Y A = y ⋅ cos ϕ − x ⋅ sin ϕ X B − X A = y ⋅ sin ϕ + x ⋅ cos ϕ

(6.1)

matrično formule se mogu zapisati u obliku

X = R⋅x r12  cos ϕ = r22   sin ϕ

r R =  11  r21 gde je R matrica rotacije, (YA, XA)

− sin ϕ  cos ϕ 

(6.2)

koordinate koordinatnog početka lokalnog koordinatnog sistema

 YB − YA   direkcioni ugao strane (A-B), osnovice (A-y) lokalnog  XB − XA  0 B koordinatnog sistema, ϕ = 90 −ν A ugao rotacije (osnovice (A-y) u odnosu na koordinatnu osu (A-II Y).

(translacija),

ν AB arctan

Za transformaciju državnih koordinata (Y,X) u lokalne koordinate (y,x) koriste se sledeće formule: Matrica rotacije je ortogonalna (R–1 = RT), i zahvaljujući ovoj osobini matrice rotacije na jednostavan način dobijamo jednačine transformacije državnih koordinata u lokalni koordinatni sistem.

X = R⋅x

(6.3)

množenjem prethodne jednačine matricom RT (s desna) dobijamo

RT ⋅ X = RT ⋅ R ⋅ x

(R

T

)

⋅ R = R −1 ⋅ R = E .

(6.4)

Rezultat u matričnom obliku

 y  r x = R T ⋅ X ⇒  T  =  11  xT  r12

r21   YT − Y A  ⋅ r22   X T − X A 

(6.5)

odnosno u razvijenom obliku (jednačine transformacije)

yT = (YB − Y A ) ⋅ cos ϕ + ( X B − X A ) ⋅ sin ϕ xT = (YB − Y A ) ⋅ (− sin ϕ ) + ( X B − X A ) ⋅ cos ϕ

6.2 Lamelacija komasacione table

– 74 –

(6.6)



Kada je tabla postavljena u lokalni koordinatni sistem vrši se lamelacija table. Lamelacija predstavlja podelu table na privremene površine koje nazivamo lamele, na taj način što se povlače duži paralelne y-osi lokalnog koordinatnog sistema kroz sve detaljne tačke table (granične tačke table i procembenih razreda). Lamele su površine sa pravilnim geometrijskim figurama (pravougaonik, trapez, trougao) pojedinih procembenih razreda – primer na Slici 6.3.

Slika 6.3. Priaz lamelacije komasacione table

Lamelacija omogućava lakše računanje vrednosti table, jer se postupak svodi na izračunavanje površine pojedinih figura i množenje te površine koeficijentom odgovarajućeg procembenog razreda.

6.2.1

Računanje vrednosti lamela

Ako za primer računanja uzmemo lamelu jedan sa Slike 6.4. i možemo zaključiti da se sastoji iz tri pravilne geometrijske figure čije se površine mogu sračunati matematičkim putem iz sume površina jednostavnijih ravanskih likova ili iz koordinata. Ovde će biti prikazano računanje na osnovu sume površina figura.

Slika 6.4. Izgled lamele sa analitičkim elementima

Ako sa Slika 6.4. izdvojimo prvu figuru prvog procembenog razreda (trapez) vidimo da se njena površina računa tako što se od površine pravougaonoja al*hl oduzmu površine dva trougla Pt1 i Pt2, odnosno:

P = P1 + ( P3 -P2 )

– 75 –



Ovo predstavlja uopštenu formulu za dobijanje površine figure jedan, a tangensi uglova će odreñivati stvarne

P1 = a1 ⋅ H − 12 H 2 ⋅ (tg α 2 − tg α 1 )

(6.7)

U lameli možemo imati n ovakvih figura pa će formula za računanje površine cele lamele glasiti n

n

i =1

i =1

PL = ∑ Pi = H ∑ (ai + 12 H ⋅ (tg α i +1 − tg α i ) )

(6.8)

Kako se vrednost pojedinog dela u lameli računa tako što se njegova površina pomnoži sa koeficijentom odgovarajućeg procembenog razreda to će vrednost lamele biti n

n

i =1

i =1

VL = ∑ Vi = H ∑ (ai ⋅ qi + 12 H ⋅ qi ⋅ (tg α i +1 − tg α i ) ) n

B = ∑ ai ⋅ qi , A = i =1

n

1 2

∑q

i

⋅ (tg α i +1 − tg α i )

(6.9)

i =1

n

VL = ∑ Vi = HB + H 2 A i =1

Za svaku lamelu koeficijenti A i B su konstantni parametri u kvadratnoj jednačini kojom se račuma vrednost lamele. Opisani postupak se ponavlja za svaku lamelu sve dok ne dobijemo vrednost cele table. Vrednosti i površine lamela upisuju se u Tabelu br. 6.1.

Razred 1

Razred 2

Razred 3

...

1 2 ... m Ukupna površina/ Vrednost Tabela 6.1. Pregled površina/vrednosti lamela u table

6.3 Nadela novih parcela u okviru komasacione table

– 76 –

Vrednost lamele

Broj lamele

Ukupna površina

RAČNANJE POVRŠINA/ VREDNOSTI TABLE BROJ .........

A

B



Kada je završeno izračunavanje vrednosti svih tabli možemo pristupiti nadeli.Prethodni radovi su nam ostavili podatak o vrednosti zemljišta svakog pojedinog učesnika komasacije. Sada je potrebno te vrednosti smestiti u novo iskrojene table čije smo vrednosti sračunali. Samom procesu rasporeñivanja korisnika u nove table prethodi proces optimizacije kojim se rešava problem rasporeda korisnika po tablama.Optimizacija može biti po jednom ili više kriterijuma npr. udaljenost od centra naselja, minimalizacija razlike odnosa vrednost kroz površina za vlasnika i lamele u okviru table i mnogi drugi. Nakon završenog procesa optimizacije imamo odgovor gde tj. u koju tablu trebamo da smestimo kog korisnika. Sada je još potrebno i grafički rešiti novo stanje. Znamo da lamele predstavljaju privremene nove parcele i znamo njihove vrednosti, meñutim neće uvek vrednost koju treba da nadelimo da pada na granicu lamele.Češći je slučaj da granica nove parcele pada unutar lamele pa je potrebno izračunati gde je pozicija granice nove parcele u okviru jedne lamele. Pri računanju vrednosti lamela koristili smo sledeću formulu: n

VL = ∑Vi = HB + H 2 A i =1

(6.10)

n

Visk = ∑Vi = hB + h A 2

i =1

U prvoj formuli bila nam je nepoznata vrednost lamele.Sad će vrednost lamele tj. ostatak vrednosti za nadelu u okviru lamele predstavljati vrednost iz iskaza. Time nam je poznata leva strana druge formule.Pošto se nadela vrši u okviru jedne lamele onda ćemo pri računanju koristiti koeficijente A i B za tu lamelu koje smo prethodno sračunali. Očigledno je da nam je sada u drugoj formuli preostalo nepoznato jedino h. Ta vrednost predstavlja poziciju granice nove parcele i dobija se rešavanjem kvadratne jednačine

Ah 2 + Bh − Visk h=

− B + B 2 − 4 AVisk

(6.11)

2A

Ukoliko je A=0 neodreñenost izraza se rešava tako što se jednačina 6.11 pomnoži sa

B + B 2 − 4 AVisk B + B 2 − 4 AVisk

(6.12)

tako da se za visinu h konačno dobije:

h=

2V B + B 2 − 4 AVisk

(6.13)

Sada se ta vrednost h nanosi u pravcu x ose koordinatnog sistema od dna lamele u okviru koje je vršeno računanje i time se dobija pozicija granice nove parcele koja je paralelna sa y osom lokalnog koordinatnog sistema. Za svaku komasacionu tablu vodi se knjiga komasacionih tabli koja se sastoji od početne strane, spisaka učesnika komasacije sa izraženim željama da im se dodeli zemljište u komasacionoj tabli broj ...

– 77 –



KNJIGA RASPODELE KOMASACIONE MASE OPŠTINA STARA PAZOVA - K.o. Mali Petrovčić ______

TABLA BROJ:

BROJ LISTA DETALJA POVRŠINA TABLE VREDNOST TABLE PRETVARANJE VREDNOSTI U POVRŠINE IZVRŠIO ELEMENTE ZA OBELEŽAVANJE SRAĆUNAO OBELEŽANJE NA TERENU IZVRŠIO UČESNICI KOMASACIJE UVEDENI U POSED NAKNADNE IZMENE IZVRŠENE

Spisak učesnika komasacije sa izraženim željama da im se dodeli zemljište u komasacionoj tabli broj ______: R

UČESNICI KOMASACIJENAZIV

ADRESA/SEDIŠTE

BROJ ISKAZA

TREŽENA VREDNOST

NADELA

PRIMEDBA

B.

Spisak učesnika komasacije kojima je dodeljeno zemljište u komasaconoj tabli broj ______: R

UČESNICI KOMASACIJENAZIV

ADRESA/SEDIŠTE

BROJ ISKAZA

B.

OPŠTINA STARA PAZOVA - K.o. Mali Petrovčić

– 78 –

TRAŽENA VREDNOST

NADELA

PRIMEDBA



SKICA KOMASACIONE TABLE BROJ ______

PREDSEDNIK KOMISIJE ZA KOMASACIJU

______________________________ Slika 6.5. Knjiga komasacionih tabli

PRIMER NADELE PARCELA U TABLU SA VIŠE PROCEMBENIH RAZREDA U okviru komasacione table prikazane na Slici 6.6 potrebno je izvršiti nadelu četiri nove parcele tako da im duže strane budu paralelene pravcem koje definišu tačke 1-6. Dati ulazni podaci za komasacionu tablu su skuca sa prikazanim brojevima i koordinatama graničnih tačaka table i procembenih razreda u državnom koordinatnom sistemu, koeficijenti procembenih razreda, vrednosti za nadelu sa utvrñenim redosledom. U procesu nadele neophodno je izvršiti transformaciju koordinata graničnih tačaka u lokalni koordinatni sistem, lamelaciju table, nadelu novih parcela, sračunati površine novih parcele i elemente za obeležavanje graničnih tačaka na terenu. Spisak koordinata tačaka table u državnom koordinatnom sistemu prikazan je u naredno tabeli :

– 79 –



Za y osu lokalnog koordinatnog sistema je uzeta linija 1-6. Spisak koordinata tačaka u lokalnom koordinatnom sistemu dobijenik korišćewem formula 6.6. prikazan je u narednoj tabeli :

Na Slici 6.7. prikazana je skica lamelacije table.

Slika 6.7. Skica komasacione table

– 80 –



Matrica dizajna table (brojeva graničnih tašaka) prikazana je u narednoj tabeli :

Lamela 1 Lamela 2 Lamela 3 Lamela 4 Lamela 5 Lamela 6 Lamela 7

1 0 0 0 2 3 4 5

1 0 8 9 0 0 4 5

6 7 8 9 0 0 4 5

6 7 0 9 0 0 4 5

6 0 0 0 0 0 0 5

Nule predstavljaju mesta tačaka koje nastaju presekom linija koje čine lamele i graničnih linija table ili granica procembenog razreda. Koeficijenti procembenih razreda:

Q4

Q1

Q3

Q2

0.7

1.0

0.8

0.9

Vrednosti novih parcela za nadelu:

1200.0

2400.0

1860.0

2000.0

Rezultati izvršene nadele prema formulama 6.8 i 6.9 prikazani su u narednim tabelama: Površine lamela po procembenim razredima: Površine lamela po procembenim razredima [m2]

Br. Lamele 1 2 3 4 5 6 7 SUMA

Procemb. razr. 4

Procemb. razr. 1

Procemb. razr. 3

Procemb. razr. 2

Ukupna pov.

107.0 535.0 429.0 578.0 1330.0 60.0 0 3039

1276 685 0 0 0 0 0 1961

0 226.69 112.27 0 0 0 0 338.96

209 813 557 751 2237 268 303 5138

1592 2259 1098 1329 3567 328 303 10477

Vrednost lamela po procembenim razredima: Br. Lamele

Procemb. razr. 4

Vrednosti lamela po procembenim razredima [v.j.] Procemb. razr. 1 Procemb. razr. 3 Procemb. razr. 2

– 81 –

Ukupna vrednost



1 2 3 4 5 6 7

74.9 374.5 300.3 404.6 931.0 42.0 0.0

1276.0 685.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

181.4 89.8 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

188.2 731.3 501.4 676.1 2013.7 241.1 272.3

1720.4 1880.6 801.7 1080.7 2944.7 283.1 272.3

SUMA

2127.3

1961.0

271.2

4624.0

8983.5

Koeficijenti A i B za lamele prema formulama 6.8, odnosno 6.12: BROJ LAMELE

A

B

1

-0.19462

123.3127

2

-0.58047

118.2461

3

-0.06115

96.43359

4

-0.04082

95.29563

5

-0.15193

94.36495

6

-2.80291

84.35237

7

-3.61718

62.76401

Broj lamele u kojoj je nadeljeno, vrednost nadele i visina h sračunate prema formulama 6.11, odnosno 6.12: Br. lamele

vrednost

visina h

1

1200

9.89

3

11.07

0.11

4

979.06

10.32

5

1897.95

20.81

Na Slici 6.8 granice novih parcela sa elementima za obeležavanje na terenu odmeranjem od graničnih tačaka table.

– 82 –



Slika 6.8. Skica komasacione table u novom stanju

U narednim tabelama prikazane su površne i vrednosti novih rparcela po procembenim razredima i ukupno, koordinate graničnih tačaka u državnom koordinatnom sistemu. Površine novih parcela po procembenim razredima: Br. parcele 1 2 3 4 5 SUMA

Procemb. razr. 4 1030 931

1961

Površine po procembenim razredima [m2] Procemb. razr. 1 Procemb. razr. 3 Procemb. razr.2 121 62 907 229 583 1231 110 950 1473 963 1406 481 5138 339 3039

Ukupna pov. 1213 2650 2291 2436 1887 10477

Vrednosti novih parcela po procembenim razredima: Br. parcele 1 2 3 4 5 SUMA

Procemb. razr. 1 1030.0 931.0

1961.0

Vrednosti po procembenim razredima [v.j.] Procemb. razr. 2 Procemb. razr. 3 Procemb. razr. 4 108.9 43.4 816.3 183.2 408.1 1107.9 88.0 665.0 1325.7 674.1 1265.4 336.7 4624.2 271.2 2127.3

– 83 –

Ukupna pov. 1182.3 2338.6 1860.9 1999.8 1602.1 8983.7



Koordinate graničnih tačaka novih parcela u državnom koordinatnom sistemu: N 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Y 613.96 618.22 630.95 660.48 727.04 732.51 614.77 731.96 730.73 729.64 728.42 616.55 618.13 626.26

– 84 –

X 487.61 543.44 581.36 593.82 621.91 521.54 498.12 531.67 554.23 574.22 596.64 521.54 542.29 567.39



– 85 –

Uredjenje Zemljisne Teritorije Komasacijom

Recommend Documents