TS_EN_474_1_A4

TÜRK STANDARDI

TS EN 474-1+A4 Nisan 2014 TSE CEN/TS 13778:2014 TS EN 4741:2006 +A3:2013’ün yerine

ICS 53.100

İnşaat ve kazı makinaları - Güvenlik - Bölüm 1: Genel özellikler Earth-moving machinery - Safety - Part 1: General requirements Engins de terrassement - Sécurité - Partie 1: Prescriptions générales

Erdbaumaschinen - Sicherheit - Teil 1: Allgemeine Anforderungen

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

TÜRK STANDARDI

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Milli Önsöz -

Bu standard; kaynağı EN 474-1:2006+A4:2013 standardı olan TS EN 474-1+A4: 2014 Türk standardının Ulaşım ve Taşımacılık İhtisas Kurulu’na bağlı TK19 Otomotiv Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe tercümesidir.

-

Bu standard yayınlandığında, "TS EN 474-1:2006+A3:2013" ve “TSE CEN/TS 13778:2014” ün yerini alır.

-

CEN resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.

-

Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

-

Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

EN, ISO, IEC vb. No EN 286-2: 1991

Adı (İngilizce) Simple unfired pressure vessels designed to contain air or nitrogen Part 2: Pressure vessels for air braking and auxiliary systems for motor vehicles and their trailers

EN 287-1: 2004

Qualification test of welders - Fusion welding - Part 1: Steels

EN 356: 1999

Glass in building- Security glazingTesting and classification resistance against manual attack

TS EN 356

Emniyet camları- Yapılarda kullanılan- El darbelerine karşı dayanıklılığın denenmesi ve sınıflandırılması

EN 4745:2006+A3:20 13

Earth-moving machinery - Safety Part 5: Requirements for hydraulic excavators

TS EN 4745+A3

İnşaat ve kazı makinaları - Güvenlik - Bölüm 5: Hidrolik kazıcılar için özellikler

EN 47412:2006+A1:2 008

Earth-moving machinery - Safety Part 12: Requirements for cable excavators

TS EN 47412+A1

İnşaat ve kazı makinaları - Güvenlik - Bölüm 12: Halatlı kazıcılar için özellikler

TS No TS EN 286-2

Adı (Türkçe) Tanklar - Basınçlı - Hava ve azot depoları için - Bölüm 2: Motorlu taşıtlar ve çekicilerinde kullanılan hava freni ve yardımcı donanım için tasarımlanmış

TS EN 287-1 Kaynakçıların yeterlilik sınavı Ergitme kaynağı - Bölüm 1: Çelikler

metin iptal edilmiştir TS EN 982

Makinalarda güvenlik - Akışkan güç sistemleri ve bileşenleri için güvenlik kuralları - Hidrolik

EN 982: 1996

Safety of machinery - Safety requirements for fluid power systems and their components – Hydraulics

EN 1677-2: 2000

Components for slings- Safety- Part 2: TS EN 1677-2 Sapan bileşenleri - Güvenlik - Bölüm Forged steel lifting hooks with latch 2: Mandallı, dövme çelik kancalar, Grade 8 kalite sınıfı 8

EN 13309: 2000

Construction machinery – TS EN 13309 Electromagnetic compatibility of machines with internal electrical power supply

İnşaat makinaları – Elektrikli dahilî güç kaynağına sahip makinaların elektromanyetik uyumluluğu

metin iptal edilmiştir EN 60529: 1991

Degrees of protection provided by enclosures (IP code) (IEC 60529: 1989)

TS 3033 EN 60529

Mahfazalarla sağlanan koruma dereceleri (IP Kodu) (elektrik donanımlarında)


TÜRK STANDARDI

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

EN, ISO, IEC vb. No EN 61310-1: 1995

Adı (İngilizce) Safety of machinery - Indication, marking and actuation - Part 1: Requirements for visual, auditory and tactile signals (IEC 61310-1:1995)

Adı (Türkçe) TS EN 61310- Makinalarda güvenlik - Gösterim, 1 işaretleme ve harekete geçirme Bölüm 1: Görülebilir, işitilebilir ve dokunulabilir işaretler için kurallar

EN ISO 2860: 1999

Earth-Moving Machinery - Minimum access dimensions (ISO 2860:1992)

TS 1582 EN ISO 2860

İnşaat ve kazı makinaları en küçük giriş ağzı boyutları

EN ISO 2867: 2006

Earth-moving machinery - Access systems (ISO 2867:2006)

TS EN ISO 2867

İnşaat ve kazı makinaları - Erişme sistemleri

EN ISO 3411: 2007

Earth-moving machinery - Physical TS EN ISO dimensions of operators and minimum 3411 operator space envelope (ISO 3411:2007)

TS No

İnşaat ve kazı makinaları Operatörlerin fiziki ölçüleri ve operatör bölmesinin en küçük ölçüleri

Earth-moving machinery - FallingEN ISO3449:2008 object protective structures Laboratory tests and performance requirements (ISO 3449:2005)

TS EN ISO 3449

İnşaat ve kazı makinaları - Düşen maddelere karşı koruyucu yapılar Laboratuvar deneyleri ve performans özellikleri

EN ISO 3450: 1996

Earth-moving machinery - Braking systems of rubber-tyred machines Systems and performance requirements and test procedures (ISO 3450:1996)

TS 3371 EN ISO 3450

İnşaat ve kazı makinaları - Lastik tekerlekli makinaların fren sistemleri - Sistemler ve çalışma özellikleri ve deney esasları

EN ISO 3457: 2003

Earth-moving machinery - Guards Definitions and requirements (ISO 3457:2003)

TS EN ISO 3457

İnşaat ve kazı makinaları – Koruyucular - Tarifler ve kurallar

EN ISO 3471:2008

Earth-moving machinery - Roll-over protective structures - Laboratory tests and performance requirements (ISO 3471:2008)

TS EN ISO 3471

İnşaat ve kazı makinaları Devrilmeye karşı koruyucu yapılar Laboratuvar deneyleri ve performans kuralları

EN ISO 4414:2010

Pneumatic fluid power — General rules and safety requirements for systems and their components (ISO 4414:2010)

TS EN ISO 4414:2010

Pnömatik akışkan güç- Sistemler ve bileşenleri için güvenlik kuralları ve genel kurallar

EN ISO 4871:2009

Acoustics - Declaration and verification of noise emission values of machinery and equipment (ISO 4871:1996)

TS EN ISO 4871

Akustik - Makina ve donanımın gürültü emisyon değerlerinin beyanı ve doğrulanması

EN ISO 5353: 1998

Earth-moving machinery, and tractors and machinery for agriculture and forestry - Seat index point (ISO 5353:1995)

TS 10279 EN ISO 5353

İnşaat ve kazı makinaları, traktörler, tarım ve ormancılık makinaları Koltuk referans noktası

EN ISO 6165: 2006

Earth-moving machinery – Basic types - TS EN ISO 6165 deleted text Identification and terms and definitions (ISO 6165: 2006)

İnşaat ve kazı makinaları - Temel tipler - Tanımlama, terimler ve tarifler

EN ISO 6682: 1995

Earth-moving machinery - Zones of comfort and reach for control (ISO 6682:1986 including Amendment 1: 1989)

İnşaat ve kazı makinaları konfor bölgeleri ve kumandalara erişme

TS EN ISO 6682


TÜRK STANDARDI

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

EN, ISO, IEC vb. No EN ISO 6683: 2005

Adı TS No (İngilizce) Earth-moving machinery - Seat belts TS EN ISO and seat belt anchorages - Performance 6683 requirements and tests (ISO 6683:2005)

Adı (Türkçe) İnşaat ve kazı makinaları - Emniyet kemeri ve emniyet kemeri bağlantıları

EN ISO 7096: 2000

Earth-moving machinery - Laboratory evaluation of operator seat vibration (ISO 7096:2000)

TS 10281 EN ISO 7096

İnşaat ve kazı makinaları – Operatör koltuğu titreşiminin lâboratuvar değerlendirmesi

Acoustics – Recommended practice for EN ISO 11688-1: 1998 the design of low-noise machinery and equipment – Part 1: Planning (ISO/TR 11688-1: 1995)

TS EN ISO 11688-1

Akustik- düşük gürültü seviyesine sahip makina ve donanımın tasarımı için tavsiye edilen uygulama - Bölüm 1: Planlama

EN ISO 12100- Safety of machinery - Basic concepts, 1: 2003 general principles for design - Part 1: Basic terminology, methodology (ISO 12100-1:2003)

TS EN ISO 12100-1

Makinalarda güvenlik - Temel kavramlar, tasarım için genel prensipler - Bölüm 1: Temel terminoloji, metodoloji

EN ISO 12100- Safety of machinery - Basic concepts, 2: 2003 general principles for design - Part 2: Technical principles (ISO 12100-2:2003)

TS EN ISO 12100-2

Makinalarda güvenlik - Temel kavramlar, tasarım için genel prensipler - Bölüm 2: Teknik prensipler

EN ISO 13732- Ergonomics of the thermal environment - TS EN ISO 1: 2006 Methods for the assessment of human 13732-1 responses to contact with surfaces - Part 1: Hot surfaces (ISO 13732-1:2006)

Isıl çevrenin ergonomisi - Yüzeylerle temasa karşı insan tepkilerinin değerlendirilme metotları - Bölüm 1: Sıcak yüzeyler

Safety of machinery - Safety-related EN ISO 13849-1: 2008 parts of control systems - Part 1: General principles for design (ISO 13849-1: 2006)

TS EN ISO 13849-1

Makinalarda güvenlik - Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili kısımları- Bölüm 1: Tasarım için genel prensipler

ISO 3795: 1989

Road vehicles and tractors and machinery for agriculture and forestryDetermination of burning behaviour of interior materials

TS ISO 3795 Karayolu taşıtları, tarım ve ormancılıkta kullanılan makinalar ve traktörler- İç malzemelerinin yanma davranışının tayini

ISO 3864-1: 2002

Graphical symbols - Safety colours and safety signs - Part 1: Design principles for safety signs in workplaces and public areas

TS ISO 3864-1

Grafik semboller - Emniyet ile ilgili renk ve işaretler - Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık alanlardaki emniyet işaretleri için tasarım prensipleri

ISO 3864-2: 2004

Graphical symbols - Safety colours and safety signs - Part 2: Design principles for product safety labels

TS ISO 3864-2

Grafik semboller - Emniyet ile ilgili renk ve işaretler - Bölüm 2: Mamul emniyet etiketleri için tasarim prensipleri

ISO 4250-3: Earth-mover tyres and rims - Part 3: Rims 2006

TS ISO 4250-3

İnşaat ve kazı makinaları - Lastikler ve jantlar - Bölüm 3: Jantlar

ISO 6014: 1986

Earth-moving machinery Determination of ground speed

TS 3803 ISO İnşaat ve kazı makinaları - Arazide 6014 hız tayini

ISO 6016: 1998

Earth moving machinery - Methods of measuring the masses of whole machines, their equipment and components

TS 10819 ISO 6016

İnşaat ve kazı makinaları - Teçhizat ve parçaları ile birlikte makinanın kütlesini ölçme metotları


TÜRK STANDARDI

ICS 53.100

EN, ISO, IEC vb. No

Adı (İngilizce)

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

TS No

Adı (Türkçe)

ISO 6395: 2008

Earth-moving machinery Determination of sound power level Dynamic test conditions

TS ISO 6395 Akustik-İnşaat ve kazı makinaları tarafından yayılan dış gürültünün ölçülmesi-Dinamik deney şartları

ISO 6405-1: 2004

Earth-moving machinery - Symbols for operator controls and other displays Part 1: Common symbols

TS ISO 6405-1

İnşaat ve kazı makinaları - Operatör kumandaları ve diğer göstergeler için semboller - Bölüm 1: Ortak semboller

ISO 6405-2: 1993

Earth-moving machinery - Symbols for operator controls and other displays Part 2: Specific symbols for machines, equipment and accessories

TS 9916-2 ISO 6405-2

İnşaat ve kazı makinaları - Operatör kumandaları ve diğer göstergeler için semboller - Bölüm 2: Makinalar, ekipman ve aksesuarlar için özel semboller

ISO 6749: 1984

Earth moving machinery - Preservation and storage

TS 10280

İnşaat ve kazı makinaları - Koruma ve depolama

ISO 8643: 1997

Earth- moving machinery- Hydraulic excavator and backhoe loader boomlowering control device - Requirements and tests

TS ISO 8643 İnşaat ve kazı makinaları - Hidrolik kazıcılar ve kazıcı yükleyiciler için kontrollu bom indirme kumanda tertibatı - Özellikler ve deneyler

ISO 9533: 1989

Earth-moving machinery -Machine mounted forward and reverse audible warning alarm - Sound test method

TS ISO 9533 İnşaat ve kazı makinaları Makinanın ön ve arkasına monteli işitilebilir ikaz cihazları ses deney metodu

ISO 10262:1998

Earth-moving machinery - Hydraulic excavators - Laboratory tests and performance requirements for operator protective guards

TS ISO 10262

İnşaat ve kazı makinaları- Hidrolik kazıcılar- Operatör koruyucu mahfazalarının çalışma özellikleriLaboratuvar deneyleri

ISO 10264: 1990

Earth-moving machinery - Key-locked starting systems

TS ISO 10264

İnşaat ve kazı makinaları - Kilitlemeli ilk hareket (kontak) sistemleri

TS ISO ISO 10265: Earth-moving machinery - Crawler machines Performance requirements 10265 2008 and test procedures for braking systems

İnşaat ve kazı makinaları- Paletli makinaları- Fren sistemleri için performans özellikleri ve deney işlemleri

ISO 10532: 1995

Earth-moving machinery - MachineTS ISO mounted retrieval device - Performance 10532 requirements

İnşaat ve kazı makinaları - Makinaya bağlı kurtarma tertibatı - Çalışma şartları

ISO 10533: 1993

Earth-moving machinery - Lift-arm support devices

TS ISO 10533

İnşaat ve kazı makinaları - Kaldırma kolu destek donanımları

ISO 11112: 1995

Earth-moving machinery - Operator’s seat - Dimensions and requirements

TS ISO 11112

İnşaat ve kazı makinaları - Operatör koltuğunun boyutları ve özellikleri


TÜRK STANDARDI

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

EN, ISO, IEC vb. No ISO 11862: 1993

Adı (İngilizce) Earth-moving machinery - Auxiliary starting aid electrical connector

ISO 12508: 1994

Earth-moving machinery - Operator station and maintenance areas Bluntness of edges

TS ISO 12508

İnşaat ve kazı makinaları - Operatör mahalli ve bakım alanları Kenarların yuvarlatılması

ISO 13333: 1994

Earth moving machinery - Dumper body TS ISO support and operator’s cab tilt support 13333 devices

İnşaat ve kazı makinaları - Damperli kamyon kasası destek ve operatör kabini yatırma destek tertibatları

TS No TS ISO 11862

Adı (Türkçe) İnşaat ve kazı makinaları - Yardımcı çalıştırma sistemi elektrik bağlantısı

TS EN 474-1+A4: 2014 standardı, EN 474-1:2006+A4: 2013 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (Avenue Marnix 17 B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır. Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.



AVRUPA STANDARDI EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013 ICS 53.100

İnşaat ve kazı makinaları - Güvenlik - Bölüm 1: Genel özellikler Earth-moving machinery - Safety - Part 1: General requirements Engins de terrassement - Sécurité - Partie 1: Prescriptions générales

Erdbaumaschinen - Sicherheit - Teil 1: Allgemeine Anforderungen

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 17 Nisan 2006 tarihinde onaylanmıştır ve 4 Ocak 2009 tarihinde CEN tarafından onaylanan Tadil 1, 6 Haziran 2013 tarihinde CEN tarafından onaylanan Tadil 3, 10 Ağustos 2013 tarihinde CEN tarafından onaylanan Tadil 4’ü kapsar. CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları öngören CEN/CENELEC İç Yönetmelikleri’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler ve bibliyografik atıflar, CEN Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde edilebilir. Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Bir CEN üyesinin sorumluluğunda kendi diline çeviri yoluyla elde edilen ve CEN-CENELEC Yönetim Merkezi’ne bildirilen başka bir dildeki bir sürüm, bu standardın resmi sürümleri ile aynı statüdedir. CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’ın milli standard kuruluşlarıdır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG Yönetim Merkezi: AvenueMarnix 17, B-1000 Brussels

© 2013 CEN

Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları CEN ulusal Üyelerine aittir. Ref. No. EN 474-1:2006+A4:2013: E TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

İçindekiler Sayfa Ön söz ............................................................................................................................................................... 3 0 Giriş ........................................................................................................................................................... 4 1 Kapsam ...................................................................................................................................................... 4 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 5 3 Terimler ve tarifleri ................................................................................................................................... 8 4 Önemli tehlikeler listesi ......................................................................................................................... 10 5 Güvenlik kuralları ve/veya tedbirler ...................................................................................................... 10 6 Güvenlik kurallarının/tedbirlerinin doğrulanması ............................................................................... 26 7 Kullanma talimatı .................................................................................................................................... 26 Ek A - (Zorunlu Hükümler) - Önemli tehlikeler listesi ................................................................................ 30 Ek B - (Zorunlu Hükümler) Yardımcı donanım ve yardımcı donanım destekleri ..................................... 34 Ek C - (Bilgi için) - Yazısız güvenlik işaretleri için kurallar ........................................................................ 36 Ek D - (Zorunlu Hükümler)Yükseltmeli operatör mahallinin özellikleri .................................................... 38 Ek E - (Zorunlu Hükümler) Yük kaldırma amacıyla kullanılan kaldırma tertibatı/tertibatları için kurallar ..... 40 Ek F - (Zorunlu Hükümler) Yer altında patlayıcı olmayan ortamdaki çalışmada kullanılan inşaat ve kazı makinaları için özellikler ............................................................................................................................... 46 Ek G - (ZorunluHükümler) - Yıkma makinası………………………………………………………………….49 Ek ZA - (Bilgi için) Bu standardın, 2006/42/EC Direktifinin temel gerekleri ile ilişkisi .......... 52 Kaynaklar ........................................................................................................................................................ 53

2 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ön söz Bu doküman, sekreteryası DIN tarafından yürütülen CEN/TC 151 "Construction equipment and building material machines — Safety – İnşaat donanımı ve yapı malzeme makinaları - Güvenlik" Teknik Komitesi tarafından hazırlanmıştır. Bu Avrupa standardına en geç Mart 2014 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu yayınlayarak ulusal standart statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standardlar en geç Mart 2014 tarihine kadar yürürlükten kaldırılmalıdır. Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz. Bu doküman, CEN tarafından, 04.01.2009 tarihinde onaylanan Tadil 1, 06.01.2013 tarihinde onaylanan Tadil 3, 10.08.2013 tarihinde onaylanan Tadil 4’ü kapsar. Bu doküman, 'EN 474-1:2006+A3:2013 ve CEN/TS 13778:2004’ün yerini almıştır. Tadil ile eklenen veya değiştirilen metnin başlangıç ve bitişi gösterilmiştir.

,

ve

işaretleriyle

Bu doküman, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e verilen görevle hazırlanmıştır ve AB Direktifinin temel gereklerini destekler. Bu standardın AB Direktifi/Direktifleri ile ilişkisi için bu standardın tamamlayıcı kısımları olan (bilgi için) ’e bakınız.

Ek ZA

EN 474 standard serisi, “İnşaat ve kazı makinaları – Güvenlik ” genel başlığı altında aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır: * Bölüm 1: Genel özellikler * Bölüm 2: Çekici dozerler için özellikler * Bölüm 3: Yükleyiciler için özellikler * Bölüm 4: Kazıcı yükleyiciler için özellikler * Bölüm 5: Hidrolik kazıcılar için özellikler * Bölüm 6: Damperli kamyonlar için özellikler * Bölüm 7: Skreyperler için özellikler * Bölüm 8: Greyderler için özellikler * Bölüm 9: Boru döşeyiciler için özellikler * Bölüm 10: Trençerler kazıcılar için özellikler * Bölüm 11: Toprak ve çöp sıkıştırıcılar için özellikler * Bölüm 12: Halatlı kazıcılar için özellikler Bu standardın diğer bölümlerinde kapsanan belirli makinalar için bu Avrupa standardının serinin diğer ilgili bölümleriyle birlikte kullanılması tasarlanmıştır. CEN/CENELEC İç Yönetmeliklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya alınmasından sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’dır.


ICS 53.100

0

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Giriş

Bu standard, EN ISO 12100-1:2003’te belirtilen C tipi bir standarddır. İlgili makinalar, kapsadığı tehlikeler, tehlikeli durumlar ve olaylar bu standardın kapsamında belirtilmiştir. Bu C tipi standardın hükümleri, A tipi veya B tipi standardlarda belirtilenlerden farklı olduğunda, bu standardın hükümlerine göre tasarımlanmış ve imal edilmiş makinalar için bu C tipi standardın hükümleri, diğer standardların hükümlerinden önce yer alır.

1

Kapsam

Bu Avrupa standardı , yol silindirleri ve yatay sondaj makinaları hariç EN ISO 6165:2006’da açıklanan inşaat ve kazı makinaları1) için genel güvenlik özelliklerini kapsar. Not 1 - Yol silindirleri, EN 500’ün kapsamındadır. Not 2 - Yatay sondaj makinaları, EN 791’in kapsamındadır. Bu Avrupa standardı , donanımı ile öncelikle toprak ve kayaları gevşetmek, toplamak, küreyerek götürmek, taşımak, dağıtmak ve tesviye etmek için kullanılmak üzere tasarımlanmış farklı kullanım amaçlı makinalara da (Madde 3.1.2) uygulanır. Bu Avrupa standardında , inşaat ve kazı makinaları tipleri için ortak güvenlik özellikleri verilmiştir ve bu bölümün EN 474-2 ila EN 474-12’den biri ile ilişkili olarak kullanılması amaçlanmıştır. Bu makinalar için belirli bölümlerde (EN 474-2 ilâ EN 474-12), EN 474-1:2006+A1:2009’daki özellikler tekrarlanmamış, ancak söz konusu makina için ilave özellikler veya değişiklikler öngörülmüştür. Not 3 - Bu standardda belirtilen özellikler, inşaat ve kazı makinalarının iki veya daha fazla tip ailesinde ortaktır. Bu bölüm, yıkma makinası için özel kuralları verir. EN 474-2’den EN 474-12’deki bazı özellikler, taşır.

EN 474-1:2006+A1:2009’daki

ilgili özelliklere göre öncelik

Çok amaçlı makinalar için bu standardın özel işlevleri ve uygulamaları kapsayan ilgili bölümleri uygulanmalıdır (bir kanal kazıcı olarak da kullanılan küçük bir yükleyicide, EN 474’ün Bölüm 1, Bölüm 3 ve Bölüm 10’un ilgili özellikleri uygulanmalıdır). Bu standard, kapsamında yer alan inşaat ve kazı makinaları ile birlikte kullanılması amaçlanan ilave donanımlar için genel özellikleri de kapsar. Bu standard serisinin Bölüm 12’si dışında, bu standard esas enerji kaynağı elektrik olan makinaların ana devreleri ve ilgili sürücüleri konusundaki elektrik tehlikelerini kapsamaz. Bu standardda, römorkların çekilmesi konusu yer almamaktadır. Bu standardda, amacına uygun olarak kullanıldığında ve imalatçı tarafından öngörülen hatalı kullanımlarda, inşaat ve kazı makinaları ile ilgili önemli bütün tehlikeler, tehlikeli durumlar ve olaylar belirtilmiştir (Madde 4). Bu standard; inşaat ve kazı makinalarının hizmete alınması, çalıştırılması ve bakımı sırasında önemli tehlikeler, tehlikeli durumlar ve olaylardan ortaya çıkabilecek riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak amacıyla alınacak uygun tedbirleri kapsar. Bu standard, yayımı tarihinden sonra imal edilen inşaat ve kazı makinalarına uygulanır.

1)

Karayollarında seyretmek için, uyumlaştırılmış kurallar hazırlanana kadar ulusal trafik mevzuatına uyulmalıdır (ilgili CEN standardı hazırlık aşamasındadır).


ICS 53.100

2

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, aşağıdaki dokümanlara tamamen veya kısmen zorunlu atıf yapılmıştır ve bu atıflar bu dokümanın uygulanması için kaçınılmazdır. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan baskı geçerlidir. Tarih belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dâhil) kullanılır. EN 286-2: 1992, Simple unfired pressure vessels designed to contain air or nitrogen Part 2: Pressure vessels for air braking and auxiliary systems for motor vehicles and their trailers (Tanklar - Basınçlı - Hava ve azot depoları için - Bölüm 2: Motorlu taşıtlar ve çekicilerinde kullanılan hava freni ve yardımcı donanım için tasarımlanmış) EN 287-1: 2004, Qualification test of welders - Fusion welding - Part 1: Steels (Kaynakçıların yeterlilik sınavı Ergitme kaynağı - Bölüm 1: Çelikler) EN 356: 1999, Glass in building- Security glazing- Testing and classification resistance against manual attack (Emniyet camları- Yapılarda kullanılan- El darbelerine karşı dayanıklılığın denenmesi ve sınıflandırılması) EN 474-5:2006+A3:2013, Earth-moving machinery - Safety - Part 5: Requirements for hydraulic excavators (İnşaat ve kazı makinaları - Güvenlik - Bölüm 5: Hidrolik kazıcılar için özellikler) EN 474-12:2006+A1:2008, Earth-moving machinery - Safety - Part 12: Requirements for cable excavators (İnşaat ve kazı makinaları - Güvenlik - Bölüm 12: Halatlı kazıcılar için özellikler) metin iptal edilmiştir EN 982: 1996, Safety of machinery - Safety requirements for fluid power systems and their components Hydraulics (Makinalarda güvenlik - Akışkan güç sistemleri ve bileşenleri için güvenlik kuralları – Hidrolik) EN 1677-2: 2000, Components for slings- Safety- Part 2: Forged steel lifting hooks with latch Grade 8 (Sapan bileşenleri - Güvenlik - Bölüm 2: Mandallı, dövme çelik kancalar, kalite sınıfı 8) EN 12643: 1997 + A1: 2008 (ISO 5010:1992, modified)

, Earth-moving machinery - Rubber-tyred machines-Steering requirements

EN 13309: 2000, Construction machinery – Electromagnetic compatibility of machines with internal electrical power supply (İnşaat makinaları – Elektrikli dahilî güç kaynağına sahip makinaların elektromanyetik uyumluluğu) metin iptal edilmiştir EN 60529: 1991, Degrees of protection provided by enclosures (IP code) (IEC 60529: 1989) (Mahfazalarla sağlanan koruma dereceleri (IP Kodu) (elektrik donanımlarında)) EN 61310-1: 1995, Safety of machinery - Indication, marking and actuation - Part 1: Requirements for visual, auditory and tactile signals (IEC 61310-1:1995) (Makinalarda güvenlik - Gösterim, işaretleme ve harekete geçirme - Bölüm 1: Görülebilir, işitilebilir ve dokunulabilir işaretler için kurallar) EN ISO 2860: 1999, Earth-Moving Machinery - Minimum access dimensions (ISO 2860:1992) (İnşaat ve kazı makinaları en küçük giriş ağzı boyutları) EN ISO 2867: 2006, Earth-moving machinery - Access systems (ISO 2867:2006) (İnşaat ve kazı makinaları Erişme sistemleri) EN ISO 3411: 2007, Earth-moving machinery - Physical dimensions of operators and minimum operator space envelope (ISO 3411:2007) (İnşaat ve kazı makinaları -Operatörlerin fiziki ölçüleri ve operatör bölmesinin en küçük ölçüleri) 5 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

EN ISO 3449:2008, Earth-moving machinery - Falling-object protective structures - Laboratory tests and performance requirements (ISO 3449:2005) (İnşaat ve kazı makinaları - Düşen maddelere karşı koruyucu yapılar -Laboratuvar deneyleri ve performans özellikleri) EN ISO 3450: 1996, Earth-moving machinery - Braking systems of rubber-tyred machines -Systems and performance requirements and test procedures (ISO 3450:1996) (İnşaat ve kazı makinaları - Lastik tekerlekli makinaların fren sistemleri - Sistemler ve çalışma özellikleri ve deney esasları) EN ISO 3457: 2003, Earth-moving machinery - Guards - Definitions and requirements (ISO 3457:2003) (İnşaat ve kazı makinaları – Koruyucular - Tarifler ve kurallar) EN ISO 3471:2008, Earth-moving machinery - Roll-over protective structures - Laboratory tests and performance requirements (ISO 3471:2008) (İnşaat ve kazı makinaları -Devrilmeye karşı koruyucu yapılar -Laboratuvar deneyleri ve performans kuralları) EN ISO 4414:2010, Pneumatic fluid power — General rules and safety requirements for systems and their components (ISO 4414:2010) (Pnömatik akışkan güç- Sistemler ve bileşenleri için güvenlik kuralları ve genel kurallar) EN ISO 4871:2009 , Acoustics - Declaration and verification of noise emission values of machinery and equipment (ISO 4871:1996) (Akustik - Makina ve donanımın gürültü emisyon değerlerinin beyanı ve doğrulanması) EN ISO 5353: 1998, Earth-moving machinery, and tractors and machinery for agriculture and forestry - Seat index point (ISO 5353:1995) (İnşaat ve kazı makinaları, traktörler, tarım ve ormancılık makinaları - Koltuk referans noktası) EN ISO 6165: 2006, Earth-moving machinery – Basic types deleted text Identification and terms and definitions (ISO 6165: 2006) (İnşaat ve kazı makinaları - Temel tipler - Tanımlama, terimler ve tarifler) EN ISO 6682: 1995, Earth-moving machinery - Zones of comfort and reach for control (ISO 6682:1986 including Amendment 1: 1989) (İnşaat ve kazı makinaları konfor bölgeleri ve kumandalara erişme) EN ISO 6683: 2005, Earth-moving machinery - Seat belts and seat belt anchorages - Performance requirements and tests (ISO 6683:2005) (İnşaat ve kazı makinaları - Emniyet kemeri ve emniyet kemeri bağlantıları) EN ISO 7096: 2000, Earth-moving machinery - Laboratory evaluation of operator seat vibration (ISO 7096:2000) (İnşaat ve kazı makinaları – Operatör koltuğu titreşiminin lâboratuvar değerlendirmesi) EN ISO 11688-1: 1998, Acoustics – Recommended practice for the design of low-noise machinery and equipment – Part 1: Planning (ISO/TR 11688-1: 1995) (Akustik- düşük gürültü seviyesine sahip makina ve donanımın tasarımı için tavsiye edilen uygulama - Bölüm 1: Planlama) EN ISO 12100-1: 2003, Safety of machinery - Basic concepts, general principles for design - Part 1: Basic terminology, methodology (ISO 12100-1:2003) (Makinalarda güvenlik - Temel kavramlar, tasarım için genel prensipler - Bölüm 1: Temel terminoloji, metodoloji) EN ISO 12100-2: 2003, Safety of machinery - Basic concepts, general principles for design - Part 2: Technical principles (ISO 12100-2:2003) (Makinalarda güvenlik - Temel kavramlar, tasarım için genel prensipler - Bölüm 2: Teknik prensipler) EN ISO 13732-1: 2006, Ergonomics of the thermal environment - Methods for the assessment of human responses to contact with surfaces - Part 1: Hot surfaces (ISO 13732-1:2006) (Isıl çevrenin ergonomisi Yüzeylerle temasa karşı insan tepkilerinin değerlendirilme metotları - Bölüm 1: Sıcak yüzeyler)


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

EN ISO 13849-1: 2008, Safety of machinery - Safety-related parts of control systems - Part 1: General principles for design (ISO 13849-1: 2006) (Makinalarda güvenlik - Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili kısımları- Bölüm 1: Tasarım için genel prensipler) ISO 3795: 1989, Road vehicles and tractors and machinery for agriculture and forestry- Determination of burning behaviour of interior materials (Karayolu taşıtları, tarım ve ormancılıkta kullanılan makinalar ve traktörler- İç malzemelerinin yanma davranışının tayini) ISO 3864-1: 2002, Graphical symbols - Safety colours and safety signs - Part 1: Design principles for safety signs in workplaces and public areas (Grafik semboller - Emniyet ile ilgili renk ve işaretler - Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık alanlardaki emniyet işaretleri için tasarım prensipleri) ISO 3864-2: 2004, Graphical symbols - Safety colours and safety signs - Part 2: Design principles for product safety labels (Grafik semboller - Emniyet ile ilgili renk ve işaretler - Bölüm 2: Mamul emniyet etiketleri için tasarim prensipleri) ISO 4250-3: 2006 , Earth-mover tyres and rims - Part 3: Rims (İnşaat ve kazı makinaları - Lastikler ve jantlar - Bölüm 3: Jantlar) ISO 5006: 2006, Earth-moving machinery - Operator's filed of view - Test method and performance criteria ISO 6011: 2003, Earth-moving machinery - Visual display of machine operation ISO 6014: 1986, Earth-moving machinery - Determination of ground speed (İnşaat ve kazı makinaları - Arazide hız tayini) ISO 6016: 1998, Earth moving machinery - Methods of measuring the masses of whole machines, their equipment and components (İnşaat ve kazı makinaları - Teçhizat ve parçaları ile birlikte makinanın kütlesini ölçme metotları) ISO 6395: 2008, Earth-moving machinery - Determination of sound power level - Dynamic test conditions (Akustik-İnşaat ve kazı makinaları tarafından yayılan dış gürültünün ölçülmesi-Dinamik deney şartları) ISO 6396: 2008 , Earth-moving machinery - Determination of emission sound pressure level at operator’s position - Dynamic test conditions ISO 6405-1: 2004, Earth-moving machinery - Symbols for operator controls and other displays -Part 1: Common symbols (İnşaat ve kazı makinaları - Operatör kumandaları ve diğer göstergeler için semboller Bölüm 1: Ortak semboller) ISO 6405-2: 1993, Earth-moving machinery - Symbols for operator controls and other displays -Part 2: Specific symbols for machines, equipment and accessories (İnşaat ve kazı makinaları - Operatör kumandaları ve diğer göstergeler için semboller - Bölüm 2: Makinalar, ekipman ve aksesuarlar için özel semboller) ISO 6749: 1984, Earth moving machinery - Preservation and storage (İnşaat ve kazı makinaları - Koruma ve depolama) ISO 8643: 1997, Earth- moving machinery- Hydraulic excavator and backhoe loader boom-lowering control device - Requirements and tests (İnşaat ve kazı makinaları - Hidrolik kazıcılar ve kazıcı yükleyiciler için kontrollu bom indirme kumanda tertibatı - Özellikler ve deneyler) ISO 9533: 1989, Earth-moving machinery -Machine mounted forward and reverse audible warning alarm Sound test method (İnşaat ve kazı makinaları - Makinanın ön ve arkasına monteli işitilebilir ikaz cihazları ses deney metodu) ISO 10262:1998, Earth-moving machinery - Hydraulic excavators - Laboratory tests and performance requirements for operator protective guards (İnşaat ve kazı makinaları- Hidrolik kazıcılar- Operatör koruyucu mahfazalarının çalışma özellikleri- Laboratuvar deneyleri) 7 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

ISO/DIS 10263-2: 2007, Earth-moving machinery - Operator enclosure environment - Part 2: Air filter element test method ISO/DIS 10263-4: 2007, Earth-moving machinery - Operator enclosure environment - Part 4: Heating, ventilating and air conditioning (HVAC) test method and performance ISO 10264: 1990, Earth-moving machinery - Key-locked starting systems (İnşaat ve kazı makinaları - Kilitlemeli ilk hareket (kontak) sistemleri) ISO 10265: 2008 , Earth-moving machinery - Crawler machines - Performance requirements and test procedures for braking systems (İnşaat ve kazı makinaları- Paletli makinaları- Fren sistemleri için performans özellikleri ve deney işlemleri) ISO 10532: 1995, Earth-moving machinery - Machine-mounted retrieval device - Performance requirements (İnşaat ve kazı makinaları - Makinaya bağlı kurtarma tertibatı - Çalışma şartları) ISO 10533: 1993, Earth-moving machinery - Lift-arm support devices (İnşaat ve kazı makinaları - Kaldırma kolu destek donanımları) ISO 10570: 2004, Earth-moving machinery - Articulated frame lock - Performance requirements ISO 10968: 2004, Earth-moving machinery - Operator’s controls ISO 11112: 1995, Earth-moving machinery - Operator’s seat - Dimensions and requirements (İnşaat ve kazı makinaları - Operatör koltuğunun boyutları ve özellikleri) ISO 11862: 1993, Earth-moving machinery - Auxiliary starting aid electrical connector (İnşaat ve kazı makinaları - Yardımcı çalıştırma sistemi elektrik bağlantısı) ISO 12508: 1994, Earth-moving machinery - Operator station and maintenance areas - Bluntness of edges (İnşaat ve kazı makinaları - Operatör mahalli ve bakım alanları - Kenarların yuvarlatılması) ISO 12509: 2004, Earth-moving machinery - Lighting, signalling and marking lights, and reflex-reflector devices ISO 13333: 1994, Earth moving machinery - Dumper body support and operator’s cab tilt support devices (İnşaat ve kazı makinaları - Damperli kamyon kasası destek ve operatör kabini yatırma destek tertibatları) ISO 14396: 2002, Reciprocating internal combustion engines - Determination and method for the measurement of engine power - Additional requirements for exhaust emission tests in accordance with ISO 8178 ISO 14401-1: 2004, Earth-moving machinery - Field of vision of surveillance and rear-view mirrors - Part 1: Test methods ISO 14401-2: 2004, Earth-moving machinery - Field of vision of surveillance and rear-view mirrors - Part 2: Performance criteria ISO 15817: 2005, Earth-moving machinery - Safety requirements for remote operator control ISO 15998: 2008 , Earth-moving machinery - Machine-control systems (MCS) using electronic components - Performance criteria and tests for functional safety

3

Terimler ve tarifleri

Bu dokümanın tarifleri uygulanır.

amacı bakımından, aşağıdakilerle birlikte EN ISO 12100-1:2003’te verilen terimler ve

İnşaat ve kazı makinaları ve ilgili tipleri, EN ISO 6165:2006’da tanımlanmıştır. 8 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Not - Bu standardda atıf yapılan EN ve ISO standardlarında kullanılan tarifler de bu standard için geçerlidir.

3.1 İnşaat ve kazı makinası Toprak, kaya veya benzeri malzemeyi öncelikle kazma, yükleme, taşıma, yayma, sıkıştırma veya kanal kazma işini yapmak amacıyla tasarımlanan, donanıma ve/veya ilave donanıma (çalışma takımı) sahip olarak tekerlekler, paletler veya ayaklar üzerinde kendinden tahrikli veya çekilebilen makina. Not - İnşaat ve kazı makinası, genelde oturan bir operatörün yanısıra uzaktan kumanda ile veya yürüyen operatörle de çalıştırılabilir.

3.1.1 Küçük makina İşletme kütlesi 4500 kg veya daha düşük olan (ISO 6016:1998) inşaat ve kazı makinaları veya işletme kütlesi 6000 kg veya daha düşük olan (ISO 6016:1998) küçük kazıcılar.

3.1.2 Farklı kullanım amaçlı makinalar İşlev değiştirmek amacıyla donanım ve/veya yardımcı donanım takılan inşaat ve kazı makinaları. Not - Avrupa Ekonomik Alanında (EEA), makinanın işlevini değiştiren ve operatör tarafından takılması amaçlanan, ISO 6016:1998’de tanımlanan donanım, yardımcı donanım veya donanım parçası, Makina Direktifi kapsamında “birbiriyle değiştirilebilir donanım” olabilir.

3.2 Yardımcı donanım (çalışma takımı) Özel bir kullanım için temel makina veya donanım üzerine takılabilen (ISO 6746-1:2003, ISO 6746-2:2003 ve ISO 6016:1998) parça veya parçalardan oluşan tertibat.

3.3 Yardımcı donanım kelepçesi Yardımcı donanımların birbirleri ile çabuk bir şekilde değiştirilebilmesini kolaylaştıran tertibat.

3.4 Yük taşıma Kanca takılması, sökülmesi veya yükün dengelenmesi (nakliye sırasında) için gerekli bir çalışan veya operatör vasıtasıyla kaldırma aksesuarları kullanılarak bir yükün kaldırılması, indirilmesi veya taşınmasını kapsayan inşaat ve kazı makinası uygulaması. Not 1 - Yük otomatik bir tertibat ile kaldırılırsa ve kanca takma, sökme veya yükün dengelenmesi için bir çalışanın yardımına ihtiyaç duyulmazsa, bu işlem genel bir inşaat ve kazı makinası uygulaması olarak kabul edilir. Not 2 - Kaldırma için yardımcı donanımlar, örneğin, tel halatlar, zincirler veya dokuma sapanlardır. Taşıma amaçlı yükler, örneğin, borular, tanklardır. Otomatik tertibatlar, örneğin, kıskaçlar, çift kepçeli tarak, tomruk kıskaçları, vakumlu kaldırma tertibatı, manyetik tabla ve çataldır.

3.5 Yük taşımada beyan edilen azami işletme/kaldırma kapasitesi En dengeli düzenlemede (örneğin, denge ayakları aşağıda), imalatçı tarafından belirtilen çalışma aralığının (örneğin, beyan edilen yük taşıma kapasitesi çizelgesi) en az bir konumunda kaldırma işleminin yapılabildiği azami kapasite. Not -

“Beyan edilen işletme kapasitesi” terimi, ISO 14397-1:2002’de tanımlanmış ve EN 4743:2006+A1:2009 ve EN 474-4:2006+A1:2009’da kullanılmıştır. “Beyan edilen kaldırma kapasitesi” terimi, ISO 10567:1992’de tanımlanmış ve EN 474-5:2006+A3:2013’te kullanılmıştır. Her iki terim de eşdeğerdir.

3.6 Yıkma makinası Binaların, inşaat mühendisliği yapılarının kısımlarını yıkmak, kesmek, gevşetmek, ayırmak, toplamak, taşımak ve dağıtmak için özel olarak tasarımlanmış inşaat ve kazı makinası (EN ISO 6165) esaslı ve donanım ile yardımcı donanımları (çalışma takımları – örneğin işlemci ve kırıcı) içeren makina.

3.7 İşlemci Yıkma veya yapı sökme için kullanılan; diş, dişlere ve/veya kesici uçlara sahip yardımcı donanım. 9 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

3.8 Hidrolik çekiç ve kırıcı Pistonu ivmelendirmek için (bazen gaz-yardımlı olarak) taşıyıcı makinanın hidrolik güç kaynağını kullanan ve böylece bir takımla vurma işlemini yapan donanım. Not 1 - Bu takım boyunca ilerleyen kinetik hareket vasıtasıyla malzeme içerisinde oluşturulan gerilme dalgası, malzemenin kırılmasına sebep olur. Hidrolik çekiçler, çalışmaları için basınçlı yağa gerek duyar. Bütün bir taşıyıcı/çekiç ünitesi, genellikle taşıyıcının kabininde oturan bir operatör tarafından kumanda edilir.

3.9 Yükseğe erişim donanımı Standard kazıcı donanımıyla erişilemeyen yüksekliklerdeki yapıların yıkımı için esas itibariyle bu amaca yönelik özel yardımcı donanımların çalıştığı çok parçalı rijit veya teleskopik donanım.

3.10 Temel makina Kabin veya kanopili ve gerek duyulduğunda operator koruyucu yapılara sahip, donanım veya yardımcı donanımları olmayan ancak bu donanım ve yardımcı donanımların bağlantılarını bulunduran makina. [KAYNAK: ISO 6016:2008, Madde 3.1.1]

4

Önemli tehlikelerin listesi

Ek A’ya bakılmalıdır. Not - Ek A, iki veya daha fazla makina tipinde ortak bir risk değerlendirmesi ile tanımlanan ayrıca riski ortadan kaldırmak veya azaltmak için uygulama gerektiren, bu standardla ilişkili bütün önemli tehlikeleri, tehlikeli durumları ve olayları kapsar.

5

Güvenlik kuralları ve/veya tedbirler

5.1 Genel İnşaat ve kazı makinaları, bu standardın (standard serisinin ilgili özel bölümlerinin kuralları ile değiştirilmedikçe) güvenlik kurallarına ve/veya koruyucu tedbirlerine uygun olmalıdır. Ayrıca makina, bu standardda yer almayan ve önemli olmayan ilgili tehlikeler için EN ISO 12100-1:2003 ve EN ISO 12100-2:2003’ün esaslarına göre tasarımlanmalıdır.

5.2 Erişim 5.2.1 Genel özellikler Operatör mahalline ve operatör el kitabında açıklandığı gibi operatör tarafından rutin bakımların yapılması gerektiği alanlara yeterli erişim sistemleri sağlanmalıdır. Erişim sistemi, EN ISO 2867:2006’ya uygun olmalıdır. Erişim araçları üzerindeki çamurun etkisi, yeterli tasarım ile en aza indirilmelidir.

5.2.2 Mafsallı makinalara erişim Mafsallı şasilere sahip ve tam olarak mafsallı yönlendirme konumundaki makinalarda, operatör mahalline erişim sistemlerinin güzergâhında ilgili harekete göre sabit yapılar veya elemanlar arasında Şekil 1’de gösterildiği gibi alt parçalar için en az 150 mm’lik bir açıklık sağlanmalıdır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013 Ölçüler mm’dir.

Şekil 1 - Mafsallı yönlendirmeli makinalardaki operatör mahalline erişimde alt parçalar için sağlanacak asgari açıklık

5.2.3 Basamak/basamaklara sahip paletli makinalarda erişim sistemi Makina şasesinde bulunan erişim basamağı/basamakları, aşağıda belirtilen özellikleri karşılamalıdır 2’ye de bakılmalıdır).

(Şekil

Erişim sistemindeki basamak, makina paletlerinin dış kenarından ölçülen, EN ISO 2867:2006’da Şekil 1 ve Çizelge 1’e göre basamağın düşey yüksekliğinin (B) ve basamak derinliğinin (F1) en az temel boyutu sağlanırsa, ≤ 15º lik açı altında geri çekilebilir. Bu tür durumlarda, erişim sırasında sınırlı görüşü dikkate almak amacıyla basamak genişliği, en az EN ISO 2867:2006’da Çizelge 1’e uygun olarak mümkün olduğu kadar asgarî genişlikte olmalıdır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Açıklama B F1 Q

≤ 400 mm ≥ 130 mm Basamağın azami geri çekilmesi Şekil 2 - Erişim basamağının boyutları

5.3 Operatör mahalli 5.3.1 Genel özellikler 5.3.1.1 Makina donanımı Üzerindeki sürücüsünün sürüş konumu, riski artırmayan ve içerisinde yer kalmasını sağlayan sürücü kabini takılabilecek şekilde tasarımlanmalı ve düzenlenmelidir. Çalışma kütlesi 1500 kg’dan az olan makinalarda kabin bulunmayabilir. Çalışma kütlesi 1500 kg’a eşit veya daha büyük olan makinalar, öngörülebilir olumsuz hava şartları bütün bir yıl kabinsiz olarak çalışmaya müsaade etmezse (imalatçı ile kullanıcının anlaşmasına göre) bir kabinle donatılmalıdır. Makinalar, örneğin kirlenmiş alanlarda (imalatçı ile kullanıcının anlaşmasına göre) (Madde 5.14.1) kullanılması amaçlanmışsa, bir kabinle ve kirliliğe karşı koruyucu bir sistem ile donatılmalıdır. Parçaların fırlaması tehlikesi varsa, (örneğin, hidrolikli çekiç veya yıkma çekici ile çalışmada) kurşun geçirmez cam, örgülü mahfaza veya eşdeğer koruma gibi yeterli bir koruma gereklidir.

5.3.1.2 Asgarî alan Operatör için mevcut asgarî alan, tanımlandığı gibi olmalıdır.

EN ISO 3411:2007’de

(Madde 5.3.2.5’te yapılan değişiklik dışında)


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Küçük makinalarda, asgarî alan mahfaza genişliği ( 650 mm’ye düşürülebilir.

EN ISO 3411:2007, Şekil 4’teki

920 mm boyutu)

Operatör mahallindeki asgarî alan ve kumandaların yeri, EN ISO 6682:1995’te belirtilen kuralları karşılamalıdır.

5.3.1.3 Hareket eden parçalar Çalışma konumunda hareket eden parçaların kazara temasından kaçınmak amacıyla tedbirler alınmalıdır (örneğin, Madde 5.14’e uygun olarak tekerlekler, paletler, çalışma donanımı ve/veya yardımcı donanım).

5.3.1.4 Motor egzozu Motor egzoz sistemi, egzoz gazını operatörden ve kabinin hava girişinden uzağa vermelidir.

5.3.1.5 Talimat saklama yeri Operatör el kitabını ve diğer talimatları emniyetli bir şekilde muhafaza etmek amacıyla operatör mahalline yakın bir yer sağlanmalıdır. Bu yer, operatör mahalli kilitlenemediğinde kilitlenebilir olmalıdır.

5.3.1.6 Keskin kenarlar Operatör mahallindeki operatör alanı (örneğin, tavan, iç duvarlar ve cihaz panelleri) ve operatör mahalline erişim, keskin kenarlar veya sivri açılı kısımlar/köşeler içermemelidir. Köşelerin yarıçapı ve kenarların keskinliği, keskin kenarlardan kaçınmak amacıyla ISO 12508:1994’e uygun olmalıdır (Madde 5.14.6).

5.3.2 Kabinle donatılan operatör mahalli 5.3.2.1 İklim şartları Kabin, öngörülebilir olumsuz iklim şartlarına karşı operatörü korumalıdır. Bir havalandırma sistemi, ayarlanabilir ısıtma sistemi ve cam buz çözücüsünün yerleştirilmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır. Ayrıntılar için Madde 5.3.2.6 ve Madde 5.3.2.8’e bakılmalıdır.

5.3.2.2 Borular ve hortumlar İhtiva ettiği akışkan tehlikeli olan borular ve hortumlar (örneğin, basınçları (5 MPa’dan yüksek) ve sıcaklıkları (50 ºC’tan daha yüksek) sebebiyle), kabin içerisine yerleştirildiğinde mahfazaya sahip olmalıdır (EN ISO 3457:2003, Madde 9). Not - Borular ve hortumlar mümkün olduğu kadar kabinin dış tarafına yerleştirilmelidir. Borular veya hortumlar ile operatör arasına yerleştirilen, örneğin akışkanın tehlikeli olarak fışkırma yönünü saptıran parçalar veya elemanlar yeterli bir koruma tertibatı olarak kabul edilebilir.

5.3.2.3 Ana erişim açıklığı Ana erişim açıklığı, sağlanmalıdır. Boyutlar, EN ISO 2867:2006, Şekil 4 ve Çizelge 4’e uygun olmalıdır.

5.3.2.4 Alternatif açıklık (acil çıkış) Ana açıklığın dışında alternatif bir açıklık yan tarafta sağlanmalıdır. Boyutlar, EN ISO 2867:2006, Madde 11’e uygun olmalıdır. Bir pencere paneli veya başka bir kapı; açılmaları kolay, anahtar veya takım kullanmadan çıkarılabiliyorsa kabul edilebilir. Bunlar iç taraflarından anahtar veya takım kullanılmadan açılabiliyorsa mandallar kullanılabilir. Uygun boyuttaki cam panelin kırılması, alternatif bir açıklığa eşdeğer olarak kabul edilir. Bu tür durumda, operatör için hemen erişebilecek şekilde gerekli pencere çekici sağlanmalı ve kabin içerisinde saklanmalıdır. Pencere paneli acil çıkış olarak kullanıldığında EN 61310-1:1995, Şekil 8’e göre uygun işaretlemeye sahip olmalıdır.

5.3.2.5 Operatör bölmesi yüksekliği EN ISO 3411:2007, Şekil 4’te tanımlanan en düşük operatör bölmesi yüksekliği (R1) ve EN ISO 5353:1998’de tanımlanan koltuk referans noktası (KRN), Çizelge 1’de verilen değerleri karşılamalıdır


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Çizelge 1 - Makina sınıflandırmasına göre operatör bölmesi yüksekliği Makina sınıflandırması Küçük makinalar Diğer bütün makinalar

En düşük operatör bölmesi yüksekliği mm (KRN’den itibaren) 920 1000

Çizelge 1’de verilen en düşük boyutlar, operatör koltuğunun üst tarafında yerleştirilen (açık konumda) ön ve arka cama sahip makinalar için de gereklidir.

5.3.2.6 Isıtma ve havalandırma sistemi Bir ısıtma sistemi takıldığında aşağıda belirtildiği gibi olmalıdır: a) ISO/DIS 10263-4:2007’ye uygun olmalı veya b) Kabinin iç tarafında hava sıcaklığını artırma özelliğine sahip olmalı ve makinanın amaçlandığı çevre sıcaklığında + 18 ºC’luk sıcaklığı sürdürmelidir. Isıtma sisteminin asgarî kapasitesi, 30 dakika içerisinde 25 ºC’luk Δt’ye (25 K’lik Δt’ye) sahip olmalıdır. Deney, imalatçı tarafından belirtilen çalışma sıcaklığındaki motor ile başlatılmalıdır. Sistem kapasitesinin ölçmesi, üç noktada yapılmalıdır. Üç nokta, KRN’den geçen düşey bir düzlemde ve aşağıda belirtildiği gibi makinanın boylamasına eksenine paralel (Şekil 3) olarak konumlandırılmalıdır: 1) ISO 5006:2006’da tanımlanan flaman yerleştirme merkez noktasında, 2) EN ISO 5353:1998’de tanımlanan KRN noktasında, 3) Taban döşemesinin 100 mm üzerinde ve KRN’nin 600 mm önünde.

Şekil 3 - Ölçme noktalarının konumlandırılması c) Alternatif olarak, ısıtma kapasitesi, hesaplama ile belirlenebilir. Havalandırma sistemi, kabine en az 43 m 3/h’te filtre edilmiş taze hava sağlayabilecek özellikte olmalıdır. Filtre, ISO/DIS 10263-2:2007’ye göre deneye tâbi tutulmalıdır. Not - Filtre elemanı seçimi, amaçlanan çalışma ortam şartlarına bağlıdır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

5.3.2.7 Buz çözücü sistem Kabinli makina, ön ve arka camda/camlarda buz çözme için örneğin, ısıtma sistemi veya özel buz çözücü gibi tertibat ile donatılmalıdır. Not - Ön cam buz çözücü sistemin deney metodu,

ISO/DIS 10263-5:2007’de

açıklanmıştır.

5.3.2.8 Basınçlandırma sistemi Kabin bir basınçlandırma sistemi ile donatıldığında, bu sistem, tabi tutulmalı ve en az 50 Pa’lık dâhili bağıl basınç sağlamalıdır.

ISO/DIS 10263-3:2007’ye

göre deneye

5.3.2.9 Kapılar ve pencereler Kapılar, pencereler ve kapaklar, işlevleri ile ilgili konumlarında güvenli bir şekilde tutulmalı ve kazara açılma önlenecek şekilde tedbirler alınmalıdır. Kapılar, kesin bir bağlantı sağlayan tertibat ile amaçlanan çalışma konumunda/konumlarında kalmalıdır. Amaçlanan işletme konumunda güvenli bir şekilde açık kalması tasarımlanan ana açıklığa, operatör mahallinden müdahale edilebilmelidir. Camlar, emniyet camından veya benzer emniyet performansı gösteren başka bir malzemeden yapılmalıdır (ECE R 43). Tavan camları için ilave mekanik korumaya gerek yoktur. Ön ve arka cam/camlar, motorlu cam sileceği/silecekleri ile donatılmalıdır. Cam yıkayıcısının/yıkayıcılarının tankına kolayca erişilebilir olmalıdır.

5.3.2.10 İç aydınlatma Kabin, sabit bir dâhili aydınlatma sistemi ile donatılmalı ve operatör mahallini, karanlıkta aydınlatmak ve talimat el kitabını okumak amacıyla motor durduğunda işlev gösterebilmelidir.

5.3.3 Yuvarlanmaya karşı koruyucu yapılar (YKKY) 5.3.3.1 Genel İnşaat ve kazı makinaları, yuvarlanmaya karşı koruyucu yapı (YKKY) ile donatılmalıdır. YKKY, ISO 3471:2008’e uygun olmalıdır.

EN

metin iptal edilmiştir

5.3.3.2 Farklı kullanım amaçlı makinalar için YKKY YKKY, imalatçı tarafından belirtilen en kapsamlı düzenlemeye sahip farklı kullanım amaçlı makinaların çalışma kütlesi (ISO 6016:1998) dikkate alınarak tasarımlanmalıdır.

5.3.4 Düşen cisimlere karşı korucu yapılar (DCKKY) 15 kW’ın üzerindeki inşaat ve kazı makinaları, amaçlanan uygulamalarda düşen cisimlerle ilgili risk mevcut olduğunda düşen cisimlere karşı koruyucu yapı (DCKKY) ile donatılmalıdır. Not 1 - Skreyperler, boru döşeyiciler, kanal kazıcılar, toprak ve çöp sıkıştırıcılar normalde düşen cisimlerle ilgili riskin mevcut olduğu uygulamalarda kullanılmaz. DCKKY takıldığında, EN ISO 3449:2008’e uygun olmalıdır. EN ISO 3449:2008’in kapsamında olmayan makinalarda uygun koruma, düşen cisimlerle ilgili riskin mevcut olduğu uygulamalar için amaçlandıklarında uygun bir koruma sağlanmalıdır. Not 2 - Kazıcılar için

EN 474-5:2006+A3:2013

ve EN 474-12:2006+A1:2008’e bakılmalıdır.

5.3.5 Operatör mahallinin yükseltilmesi Ek D’ye bakılmalıdır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

5.3.6 Operatör koruyucu yapısının değiştirilmesi Koruyucu yapının (örneğin, YKKY, DKKY, DCKKY) herhangi bir parçasında, kalıcı şekil değişikliği ve/veya kopma meydana gelirse (örneğin, yuvarlanma, devrilme veya cisim çarpması ile), koruyucu yapı, imalatçısının talimatlarına göre değiştirilmelidir. Aynı zamanda Madde 7.2’ye bakılmalıdır.

5.4 Koltuklar 5.4.1 Operatör koltuğu 5.4.1.1 Genel özellik Operatörü oturan makinalarda ilgili donanım, amaçlanan işletme şartlarında operatörün makinaya kumanda etmesini ve konumunda destek sağlayan ayarlanabilir bir koltukla birlikte takılmalıdır.

5.4.1.2 Boyutlar Koltuk boyutları, ISO 11112:1995’e uygun olmalıdır.

5.4.1.3 Ayar Operatör koltuğunun yerleştirilmesi için gerekli bütün ayarlar, düşey ayarın (ISO 11112:1995, Çizelge 1, h1) en az 60 mm olması gerekliliği dışında, ISO 11112:1995, Çizelge 1’e uygun olmalıdır. Ayar, herhangi bir alet kullanmadan mümkün olabilmelidir. Küçük makinalarda (Madde 3.1.1), aşağıda belirtilen ayarlar uygulanmalıdır: – –

Ayar başlangıç yeri ile bitiş yeri arasındaki mesafe (ISO 11112:1995, Çizelge 1, l2), en az ± 35 mm olmalı veya operatör kumandalarında en sık kullanılan ilgili ayar sağlanmalıdır, Düşey ayar (ISO 11112:1995, Çizelge 1, h1) gerekli değildir.

5.4.1.4 Titreşim Operatör koltuğu, operatöre iletilen titreşimi azaltma özelliği konusunda EN ISO 7096:2000’deki şartları karşılamalıdır. Not - Titreşim için karşılaştırılabilir veriler, örneğin, ISO/TR 25398’de bulunabilir.

5.4.1.5 Tutma sistemi YKKY veya DKKY (devrilmeye karşı koruyucu yapı) ile donatılan makinalar, EN ISO 6683:2005’te belirtilen şartları karşılayan operatör tutma sistemine sahip olmalıdır.

5.4.2 İlave koltuk 5.4.2.1 Eğitmen koltuğu Operatör mahallinde eğitmen için ilave bir koltuk yerleştirilmişse, bu takviyeli olmalı ve eğitmen için yeterli alan sağlamalıdır. Eğitmen için uygun bir şekilde yerleştirilmiş tutamak mevcut olmalıdır. Eğitmen koltuğu, Madde 5.3.3 (YKKY) ve Madde 5.3.4’te (DCKKY) belirtilen güvenlik yapılarının özelliklerine sahip olmalıdır.

5.4.2.2 İkinci operatör koltuğu Belirli bir makinada bir uygulama yapmak amacıyla operatör tarafından sık ve alternatif olarak kullanılabilecek ikinci bir operatör koltuğu gerekirse, bu koltuk, Madde 5.4’te belirtilen ilgili özelliklere ve Madde 5.3.3 (YKKY) ve Madde 5.3.4’te (DCKKY) belirtilen güvenlik yapıları için gerekli özelliklere sahip olmalıdır.

5.5 Operatör kumandaları ve göstergeleri 5.5.1 Genel Makinanın kumandaları (el levyeleri, pedallar, anahtarlar vb.), donanım ve aksesuarlar aşağıda belirtilenler sağlanacak şekilde ISO 10968:2004’e uygun olarak seçilmeli, tasarımlanmalı ve düzenlenmelidir: a) EN ISO 6682:1995 ve ISO 10968:2004’e uygun olarak erişim kolaylığına sahip olmalı, b) Kumandaların boş konumu ISO 10968:2004, Madde 5.3’e uygun olmalı, 16 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

c) Operatör mahallinde açıkça tanımlanmalı (ISO 6405-1:2004 ve ISO 6405-2:1993) ve talimat el kitabında açıklanmalı (Madde 7.2), d) İşlevleri ve göstergeleri devreye almak için gerekli kumanda hareketleri, amaçlanan işleme ve mümkün olduğu kadar yaygın uygulamaya karşılık gelmeli, e) Normal motor durdurma tertibatı, erişim bölgesi içinde olmalı (EN ISO 6682:1995), f) Makinanın birden fazla işlevini gerçekleştirmek amacıyla bir kumanda tasarımlanıp imal edildiğinde (örneğin, klavye, kumanda kolu), uygulanan işlev açıkça tanımlanmalı, g) Kumanda kolu ile ilgili özellikler için ISO 10968:2004’e bakılmalı, h) Elektronik bileşenlere sahip olmayan kumanda sisteminin/sistemlerinin güvenlikle ilgili işlevleri için, EN ISO 13849-1:2008’de belirtilen esaslar kullanılmalı veya benzer koruma için metotlar verilmeli, i)

Birden fazla kumanda konumu bulunduğunda, kumanda sistemi, bunlardan birinin kullanımı diğerinin/diğerlerinin kullanımını engelleyecek şekilde (durdurma kumandaları ve acil durdurma dışında) tasarımlanmalıdır.

Hidrolik yardımla çalışan değişken ayarlı yürüyüş takımı olması durumunda, kumandalar operatör mahalline yerleştirilmelidir.

5.5.2

Çalıştırma/durdurma sistemi

İnşaat ve kazı makinalarının çalıştırma/durdurma sistemi, bir çalıştırma/durdurma tertibatına (örneğin, anahtar) ve ISO 10264:1990’a uygun veya yetkisiz kullanıma karşı benzer bir korumaya sahip olmalıdır. İnşaat ve kazı makinaları; motor çalıştırılırken/durdurulurken kumandalar üzerinde uygulama yapmadan, makinaların veya çalışan donanımlarının ve/veya yardımcı donanımlarının tehlikeli hareketleri mümkün olmayacak şekilde tasarımlanmalıdır. Operatör mahallinden arkaya doğru, doğrudan veya dolaylı görüş için Madde 5.8.1’e uygun görüş alanı sağlanamazsa, makina, geriye doğru gidiş komutu verildiğinde tehlikeye maruz kalan kişinin ilgili bölgeyi terk etmesi için yeterli süreyi sağlamak amacıyla geriye doğru hareketin başlatılmasını geciktiren işlevle birleşmiş otomatik olarak devreye giren sesli ve/veya görsel bir ikaz sinyali ile donatılmalıdır. Not - Bu metin hazırlanırken, farklı parametrelere bağlı olan gerekli gecikme süresi için kesin kriterler tanımlamak mümkün olmamıştır. Tasarıyı hazırlayanlar, 3 s’lik bir gecikmenin (makina tepki süresinin tamamında veya bir kısmında erişilebilir) genellikle uygun olacağı görüşünü belirtmiştir.

5.5.3 İstem dışı devreye alma İstem dışı çalışması tehlikeye sebep olabilecek kumandalar, operatörün operatör mahalline girerken veya çıkarken tehlike en aza indirilecek şekilde düzenlenmeli, devre dışı bırakılmalı veya muhafaza altına alınmalıdır. Devre dışı bırakma tertibatı, otomatik olarak veya ilgili tertibatın zorunlu olarak çalışması ile devreye girmelidir.

5.5.4 Pedallar Pedallar uygun boyut ve şekilde olmalı ve uygun şekilde yerleştirilmelidir. Pedallar, kaymaya karşı dirençli yüzeye sahip olmalı ve kolayca temizlenebilmelidir. Bir inşaat ve kazı makinasının pedalları (debriyaj, fren ve gaz) motorlu taşıttaki gibi aynı işleve sahipse, karışıklığa yol açmamak için pedallar, motorlu taşıtlardaki gibi aynı şekilde düzenlemelidir.

5.5.5 Acil olarak ilave donanımların indirilmesi Motor durdurulduğunda, aşağıda belirtilenlerin uygulanması mümkün olmalıdır: a) Donanımın/yardımcı donanımın zemine/şasiye indirilmesi, b) Operatörün indirme kumandasını çalıştırma konumundan donanımın/yardımcı donanımın indirildiğinin görülebilmesi, c) Tehlikeye sebep olabilecek her bir hidrolik ve pnömatik devrede kalan basıncı tahliye edilmesi. Yardımcı donanımı indirme vasıtaları ve devrede kalan basıncı tahliye etmek için kullanılan kumanda, operatör mahallinin dış tarafına yerleştirilebilir ve talimat el kitabında açıklanmalıdır. 17 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

5.5.6 Kontrolsüz hareket Operatör tarafından kumandaların çalıştırılması dışında, sürüklenme veya sızıntı (kaçak yapma) veya güç kaynağının kesilmesi gibi herhangi bir sebeple makinanın ve donanımın veya yardımcı donanımın duruş konumundan harekete geçmesi, etraftaki kişiler için tehlike oluşturmayacak şekilde sınırlandırılmalıdır.

5.5.7 Uzaktan kumanda Uzaktan operatör kumandalı inşaat ve kazı makinaları, ISO 15817:2005’te belirtilen özelliklere uygun olmalıdır.

5.5.8 Kumanda panelleri, göstergeler ve semboller 5.5.8.1 Kumanda panelleri Operatör, operatör mahallinden gün ışığında ve karanlıkta, makinanın uygun işlevlerini yerine getirip getirmediğini kontrol etmek için gerekli göstergeleri görebilmelidir. Göz kamaştırma en aza indirilmelidir.

5.5.8.2 Çalışma göstergeleri Makinanın güvenli veya uygun bir şekilde çalışması için kullanılan kumanda göstergeleri, ISO 6011:2003’e uygun olarak güvenlik renklerine ve işaretlerine/özelliklerine sahip olmalıdır.

5.5.8.3 Semboller İnşaat ve kazı makinalarında operatör kumandalarının ve diğer göstergelerin kullanımı için semboller, örneğin, ISO 6405-1:2004 veya ISO 6405-2:1993’e uygun olmalıdır.

5.5.9 Binilen makinaların zemin seviyesinden erişilebilen kumandaları Binilen makinaların kumandalarına zeminden erişilebildiğinde, kumandaların zeminden çalıştırma ihtimalini en aza indirmek için vasıtalar (örneğin, kapı, mahfaza veya kilitleme sistemleri ile koruma) sağlanmalıdır.

5.6 Yönlendirme sistemi 5.6.1 Genel Yönlendirme sistemi, ilgili kumandasının hareketi, amaçlanan yönlendirme yönüne karşılık gelecek şekilde olmalıdır.

5.6.2 Lastik tekerlekli makinalar İleri/geri seyir hızı 20 km/h’ten daha büyük olan lastik tekerlekli makinaların yönlendirme sistemi, EN 12643:1997+A1:2008’e uygun olmalıdır.

5.6.3 Paletli makinalar İleri/geri seyir hızı 20 km/h’ten daha büyük olan paletli makinaların yönlendirme sistemi, kademeli olmalıdır.

5.7 Fren sistemleri İnşaat ve kazı makinaları, makinanın amaçlanan kullanımına göre karşılaşılabilecek bütün çalışma, yük, hız, zemin ve eğim şartlarında etkili olacak bir servis, yardımcı (ikincil) ve park fren sistemine sahip olmalıdır. Fren sistemlerinin özellikleri aşağıdaki belirtilen ilgili standardlara uygun olmalıdır:  

Lastik tekerlekli makinalar, EN ISO 3450:1996’ya uygun olmalı, Paletli makinalar, ISO 10265:2008’e uygun olmalıdır.

5.8 Görüş alanı 5.8.1 Operatörün görüş alanı İnşaat ve kazı makinaları, makinanın amaçlanan kullanımı için gerekli olan seyir ve çalışma alanları ile ilgili olarak operatörün operatör mahallinden yeterli görüş alanına sahip olması sağlanacak şekilde ISO 5006:2006’ya uygun olarak tasarımlanmalıdır. ISO 5006’da belirtilen seyir modu, seyir ve çalışma modlarında görüş alanının deneye tâbi tutulması için örnek olarak değerlendirilir. Not - Makinanın amaçlanan kullanım sınırları içerisinde, en etkili standart aksesuarı ile birlikte ölçülmesi yeterlidir. 18 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

İnşaat ve kazı makinaları, ISO 14401-1:2004 ve ISO 14401-2:2004’e göre arka dikiz aynaları ile donatılmalıdır.

5.8.2 Aydınlatma, sinyal ve işaretleme lambaları ve geri yansıtmalı cihazlar Çalışma lambaları, geri yansıtmalı cihazlar sağlanmalı ve ISO 12509:2004’e uygun olmalıdır. Aydınlatma, sinyal ve işaretleme lambaları sağlandığında, EN 12509:2004’teki ilgili maddelere uygun olmalıdır.

5.9 İkaz cihazları ve güvenlik işaretleri İnşaat ve kazı makinaları, aşağıda belirtilenler ile donatılmalıdır: – A ağırlıklı ses basınç seviyesi, 93 dB’e eşit veya daha büyük olduğunda operatör mahallinden kumanda edilen işitilebilir ikaz cihazı (korna). Değer, ISO 6395:2008’de tanımlanan seyir konumundaki donanımlı/yardımcı donanımlı makinanın en ön noktasından 7 m mesafede ölçülmelidir. Deney işlemi, ISO 9533:1989’a uygun olarak yapılmalıdır, – Güvenlik işaretleri (örnekler için Ek C’ye bakılmalıdır. Aynı zamanda Madde 7.1’e de bakılmalıdır.).

5.10 Lastik tekerlekler ve jantlar Lastik tekerlekli inşaat ve kazı makinaları, ilgili amacına ve uygulamaya göre uyarlanmış lastik ve jant yük performansına sahip olmalıdır. Jantlar, açıkça tanımlanmalıdır (örnek için

ISO 4250-3:2006’ya

bakılmalıdır).

5.11 Kararlılık Çalışma ve/veya yardımcı ve isteğe bağlı donanıma sahip inşaat ve kazı makinaları, imalatçı tarafından talimat el kitabında belirtildiği gibi bakım, montaj, sökme ve taşıma dâhil amaçlanan bütün çalışma şartlarında kararlılık sağlanacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Çalışma modunda (örneğin, sabitleme mesnetleri, salınımlı mil kilitlemesi) inşaat ve kazı makinalarının kararlılığını artırmak için amaçlanan tertibatlar, ara kilitlemeli tertibatlar (örneğin, hortum patlaması veya sızıntı durumunda konumu muhafaza eden çek valf) ile donatılmalıdır.

5.12 Yük taşıma 5.12.1 Yük taşıma için kaldırma tertibatı/tertibatları Kaldırma tertibatı/tertibatları, sabit veya sökülebilir olabilir. Bu tertibat; bir kepçe, bir kol veya makinanın herhangi bir parçası üzerine yerleştirilebilir veya ayrı bir tertibat olabilir. Kaldırma tertibatları aşağıda belirtilen özelliklerde olmalıdır: – Normal inşaat ve kazı çalışmaları sırasında zarar görme tehlikesi en aza indirilmiş şekilde yerleştirilmeli ve tasarımlanmalı, – Kanca tertibatları, yükün kancadan kazara çıkması engellenecek şekilde tasarımlanmalıdır. Kaldırma tertibatı/tertibatları, Ek E’deki özellikleri karşılamalıdır.

5.12.2 İndirme kumanda tertibatı Kol indirme kumanda tertibatı gerektiren, yük taşıma uygulamasında kullanılan makinalar (özel makina parçası), ISO 8643:1997’ye uygun olmalıdır.

5.13 Gürültü 5.13.1 Gürültünün azaltılması 5.13.1.1 Tasarım safhasında gürültünün kaynağında azaltılması Makinalar, teknik gelişmeler ve özellikle kaynağında gürültünün azaltılması ilgili imkânlar dikkate alınarak havada yayılan gürültüden kaynaklanan tehlikeler en aza indirilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Makinalar tasarımlanırken kaynağında gürültünün kontrol edilmesiyle ilgili mevcut bilgi ve teknik tedbirler dikkate alınmalıdır. Düşük gürültülü makinaların tasarımı için tavsiye edilen uygulama, EN ISO 116881:1998’de verilmiştir.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Not 1 - EN ISO 11688-2:2000, makinalarda gürültü üreten mekanizmalar konusunda faydalı bilgi vermektedir. Not 2 - İnşaat ve kazı makinalarında, gürültünün ana kaynakları, motor, hidrolik elemanlar, soğutma sistemi ve özellikle paletli makinalarda yürüyüş takımıdır. Motorlar, gürültü emisyonu ile ilgili şart olmaksızın egzoz emisyonu düzenlemesine tâbidir. İnşaat ve kazı makinalarının tasarımında, aynı gürültü emisyon seviyesinde kalacak ancak daha fazla ısı üretecek motorların gelişimi dikkate alınmalıdır. Not 3 - İnşaat ve kazı makinalarının çoğu, 1986’dan beri gürültü düzenlemesine tâbidir.

5.13.1.2 Koruyucu tedbirlerle gürültünün azaltılması Madde 5.13.1.1’e ilaveten, yayılan gürültüyü azaltmak amacıyla makinalar koruyucu tedbirlere sahip olmalı veya tertibatlar ile donatılmalıdır. Örnek olarak aşağıdaki tedbirler uygulanabilir: – – –

Madde 5.3’te tanımlanan bölme, Motorun/motorların ve soğutma sisteminin mahfazası, Egzoz susturucusu.

5.13.1.3 Gürültü emisyonu konusunda bilgi Gürültü emisyonu konusunda bilgi, imalatçı tarafından talimat el kitabında verilmelidir (Madde 7.2).

5.13.2 Gürültü emisyonu ölçmesi 5.13.2.1 Ses güç seviyesi İnşaat ve kazı makinalarının farklı tipleri için ses güç seviyesi, bu standardda makinanın belirli parçaları için aksi belirtilmedikçe, ISO 6395:2008’e göre ölçülmelidir. Not - Ölçmelerden elde edilen gürültü emisyon değerleri, tasarım safhasında alınan gürültü azaltma tedbirlerinin sonucunu doğrulamakta kullanılır (Madde 5.13.1.1 ve Madde 5.13.1.2).

5.13.2.2 Operatör mahallinde ses emisyonu basınç seviyesi İnşaat ve kazı makinalarının farklı tipleri için operatör mahallindeki ses emisyonu basınç seviyesi, bu standardda makinanın belirli parçaları için aksi belirtilmedikçe, ISO 6396:2008’e göre ölçülmelidir. Not 1 - Kabinli makinalarda, operatörün konumunda A ağırlıklı ses emisyonu basınç seviyesi, aşmamalıdır.

80 dB’i

Not 2 - Ölçmelerden elde edilen gürültü emisyon değerleri, tasarım safhasında alınan gürültü azaltma tedbirlerinin sonucunu doğrulamakta kullanılır (Madde 5.13.1.1 ve Madde 5.13.1.2).

5.14 Koruyucu tedbirler ve tertibatlar 5.14.1 Kirli alan Bir inşaat ve kazı makinasının kirli bir çevrede kullanılması amaçlandığında, herhangi bir tehlike mevcutsa (Madde 5.3.1.1), operatörü korumak için özel tedbirlere (örneğin, operatöre temiz soluma havası sağlamak için taze hava filtre sistemleri veya sistemi) ihtiyaç vardır. Not - İlgili değişiklik hazırlık aşmasındadır.

5.14.2 Sıcak parçalar Çalışma sırasında sıcak olan parçalar, EN ISO 13732-1:2006’ya göre ana açıklığa, çalıştırma konumuna ve bakım alanına çok yakın olan sıcak parçalar ve/veya yüzeyler ile temas tehlikesini en aza indirecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli, konumlandırmalı veya ısıl mahfaza sağlanmalıdır.

5.14.3 Hareketli parçalar Tehlike oluşturabilecek bütün hareketli parçalar; ezilme, makaslama ve kesilme tehlikesi en aza indirilecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli, konumlandırmalı veya koruma tertibatları ile donatılmalıdır. 20 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

5.14.4 Mahfazalar Mahfazalar, yerlerinde güvenli olarak duracak ve tehlikenin mevcut olduğu alanlara ve parçalara erişimi engelleyecek şekilde tasarımlanmalıdır. Motor bölme panelleri, mahfazalar olarak dikkate alınabilir. Mahfazalar, EN ISO 3457:2003’e uygun olmalıdır. Hareketli mahfazalar açıldıklarında mümkün olduğu kadar takılı olarak kalmalıdır. Hareketli mahfazaları 8 m/s’lik rüzgâr hızına kadar açık konumlarında tutmak amacıyla bir destek sistemi (örneğin, yaylar, gaz silindirleri) sağlanmalıdır. Operatör talimat el kitabında açıklanan bakım işlemlerinin bir kısmı olarak sökülmek zorunda kalınan sabit mahfazalar, sadece takımlarla açılabilen veya sökülebilen sistemler ile sabitlenmelidir. Bu mahfaza sabitleme sistemleri, mahfazalar söküldüklerinde mahfazalara veya makinaya bağlı olarak kalmalıdır. Mümkün olduğunda sabit mahfazalar, sabitleme elemanları olmadan yerlerinde kalabilecek özellikte olmalıdır.

5.14.5 Mafsallı şasinin kilitlenmesi Mafsallı makinalar, ISO 10570:2004’e göre mafsallı şasi kilidi ile donatılmalıdır.

5.14.6 Keskin kenarlar ve sivri uçlar Keskin kenarlar ve sivri uçlar, yardımcı donanımın alanı dışında, çalışma ve günlük bakım sırasında erişilebilecek alanlarda, ISO 12508:1994’te tanımlanan şartları karşılamalıdır (Madde 5.3.1.6’ya bakılmalıdır).

5.14.7 Çamurluklar Tasarım hızı ISO 6014:1986’ya göre 25 km/h’tan daha yüksek olan inşaat ve kazı makinaları, tehlike mevcut olduğunda, operatör mahallini tekerlek veya paletlerden fırlatılan maddelerden korumak amacıyla EN ISO 3457:2003’e göre çamurluklarla donatılmalıdır. Kabinsiz inşaat ve kazı makinaları, EN ISO 3457:2003’e uygun çamurluklara sahip olmalıdır.

5.15 Kurtarma, taşıma, kaldırma ve çekme 5.15.1 Genel kullanım Kurtarma, bağlantı, kaldırma ve çekme için tertibatlar, makinanın düzenlenmesi ile müsaade edilmişse aynı olabilir. Not - Kaldırma ve bağlama amacıyla bağlantı noktaları konusunda ISO standardı hazırlık aşamasındadır.

5.15.2 Kurtarma Kurtarma noktaları, ISO 10532:1995’e göre inşaat ve kazı makinalarının ön ve/veya arka kısmında bulunmalıdır. Makinanın kurtarma için bağlantı noktaları, müsaade edilen kuvvetler ve doğru kullanım bilgileri dâhil talimat el kitabında açıklanmalıdır.

5.15.3 Bağlama İnşaat ve kazı makinasını güvenli bir şekilde taşımak için, makinanın (örneğin, römork) bağlantısı için ilgili noktalar makina üzerinde bulunmalı ve bunlar açıkça belirtilmelidir (ISO 6405-1:2004, Madde 7.27’deki sembol). Kullanımları ile ilgili talimatlar, talimat el kitabında yer almalıdır.

5.15.4 Kaldırma Kaldırma noktaları sağlanmalı ve en ağır durumdaki çalışma kütlesi için tasarımlanmalı ve bir parça halinde kaldırılacak makinalar veya ilgili tertibatlar üzerinde açıkça belirtilmelidir.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ağır yardımcı donanımlar, elemanlar ve makinaların kaldırma metodu, talimat el kitabında (Madde 7.2) açıklanmalıdır. Kaldırma sembolü için ISO 6405-1:2004, Madde 7.23’teki sembole bakılmalıdır.

5.15.5 Çekme Çekme tertibatı/tertibatları (kancalar, kulaklar vb.), makina üzerinde bulunmalı ve ISO 10532:1995’e uygun olmalıdır. Azamî çekme hızı ve mesafesi dâhil çekildiklerinde tertibatların yeri, müsaade edilebilir kuvvetler, doğru kullanımı, talimat el kitabında açıkça belirtilmelidir. Pim çekme tertibatının bir parçası olduğunda tertibata kalıcı olarak takılmalıdır. Pimin bağlantı parçası ayrılabilir olmamalıdır.

5.15.6 Taşıma Taşıma veya seyir esnasında bir tehlikeye sebep olabilecek dengeleyiciler, sabitleme mesnetleri veya hareketli tertibatlar, taşıma konumlarında güvenli şekilde kilitlenebilir olmalıdır. Güvenli olarak kilitleme talimatları, talimat el kitabında yer almalıdır.

5.16 Elektromanyetik uyumluluk (EMU) İnşaat ve kazı makinaları, EN 13309:2000’de belirtilen elektromanyetik uyumluluk şartlarına sahip olmalıdır. Anten, inşaat ve kazı makinasının sırasıyla sol ve sağ el tarafına ve boylamasına simetri düzlemine paralel olarak aşağıda belirtilenlerle aynı hizada yerleştirilmelidir: a) Dizel motorlarda: KRN (EN ISO 5353:1998), Şekil 4’e bakılmalıdır. b) Kıvılcım ateşlemeli motorlarda: Motorun orta noktası, Şekil 5’e bakılmalıdır. Ölçüler m’dir.

a) Yayılmanın düşey bileşenini ölçmek için dipol anten konumu Açıklama 1 Zemin 2 Üstten görünüş

b) Yayılmanın yatay bileşenini ölçmek için dipol anten konumu

Şekil 4 - Dizel motorlu inşaat ve kazı makinaları ile ilgili olarak anten konumu Ölçüler m’dir.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

a) Yayılmanın düşey bileşenini ölçmek için dipol anten konumu Açıklama 1 Zemin 2 Motorun merkez hattı 3 Üstten görünüş

b) Yayılmanın yatay bileşenini ölçmek için dipol anten konumu

Şekil 5 - Kıvılcım ateşlemeli motorlu inşaat ve kazı makinaları ile ilgili olarak anten konumu

5.17 Elektrikli ve elektronik sistemler 5.17.1 Genel Elektrikli bileşenler ve iletkenler, bozulmaya sebep olabilecek çevre şartlarının zararı (makinanın kullanım amacına karşılık gelen) engellenecek şekilde yerleştirilmelidir. Elektrikli bileşen yalıtımı, aleve dayanıklı özellikte olmalıdır. Aşınmaya karşı, örneğin, şasi ve bölmelerin içinden geçişler korunmalıdır. Aşırı akım cihazları tarafından korunmayan elektrik tesisatı/kablolar, yakıt ihtiva eden boru ve hortumlarla doğrudan temas edecek şekilde bağlanmamalıdır. Güvenlikle ilgili elektrik işlevi,

ISO 15998:2008’e

uygun olmalıdır.

5.17.2 Koruma derecesi Elektrikli ve elektronik bileşenlerin yerleşimine/kurulmasına bağlı olarak aşağıda belirtilen koruma dereceleri gereklidir: – –

Makinanın dış tarafına yerleştirilen veya doğrudan çevreye maruz kalan bütün bileşenler, EN 60529:1991’e göre IP 55’e karşılık gelen asgarî koruma derecesine sahip olmalı, Operatör kabini içerisine yerleştirilen veya çevre şartlarına karşı korunmuş bütün bileşenler için koruma, beklenen ve amaçlanan şartlarda düzgün güvenli işlev gösterecek şekilde tasarımlanmalı ve uygulanmalıdır.

5.17.3 Elektrik bağlantıları Uygun olmayan bağlantılardan kaçınmak amacıyla, elektrik devrelerindeki bileşenleri bağlamak için kullanılan elektrik tesisatı/kablolar işaretlenmeli ve tanımlanmalıdır. Yukarıda belirtilen kural, hırsızlığa karşı sistemlerin elektrik devrelerine uygulanmaz. Not - ISO 9247:1990, kılavuz olarak kullanılmalıdır.

5.17.4 Aşırı akım koruma cihazları Marş motoru, alternatör ve ön ısıtıcılar dışındaki elektrik donanımı, aşırı akım cihazı (örneğin, sigorta) veya aynı korumayı sağlayan başka bir cihaz ile korunmalıdır. 23 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

5.17.5 Aküler Aküler, havalandırılmış bir yere sağlam bir şekilde yerleştirilmelidir. Aküler, tutamak ve/veya kulplarla donatılmalıdır. Aküler ve/veya akü yerleşim yerleri, makinanın devrilmesi durumunda akü asidi veya asit buharlarından operatöre gelebilecek tehlikeyi en aza indirecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli veya korunmalıdır. Elektrikli parçalar (şasiye bağlanmayan) ve/veya bağlantılar, yalıtım malzemesi ile kaplanmalıdır. Not - Yerleşim yerine kolayca erişilebilmelidir. Aküler, kolayca çıkarılabilmelidir.

5.17.6 Akü bağlantısını ayırma Akülerin bağlantısını örneğin, çabuk bağlantı veya erişilebilir bir yalıtım anahtarı vasıtasıyla kolayca ayırmak mümkün olmalıdır. Tanımlama için ISO 6405-1:2004’e göre sembol kullanılmalıdır.

5.17.7 Yardımcı çalıştırma elemanlarının elektrik bağlantısı Makina üzerine, yardımcı çalıştırma elemanı veya güç kaynağı için elektrik bağlantıları monte edilirse, bağlantılar, ISO 11862:1993’e uygun olmalıdır.

5.17.8 Aydınlatma için elektrik soketi Çalıştırma ve bakım amacıyla aydınlatma tertibatı bağlantısı için tasarlanan bir elektrik soketi, makina üzerinde sağlanmalı ve kolayca erişilebilir olmalıdır. Soketlerin tasarımı, doğru yapılmayan bağlantıyı engellemelidir.

5.18 Basınçlı sistemler 5.18.1 Genel Basınçlı donanım, maruz kaldıkları basınç yüküne dayanacak şekilde imal edilmeli ve EN 982:1996’ya uygun olarak tasarımlanmalıdır. Not - Avrupa Ekonomik Alanı için, bu donanımın bazıları, 97/23 EC, (PED) Basınçlı Donanım Direktifi kapsamında olabilir. PED’in inşaat ve kazı makinalarına uygulanması konusunda kılavuz bilgi, ilgili web sitesinde http://ped.eurodyn.com, 1/19, 1/26, 3/13 kılavuzlarında bulunabilir.

5.18.2 Hidrolik hatlar Borular ve hortumlar, yerleştirilmeli ve gerektiğinde sıcak yüzeylerle, keskin kenarlarla ve diğer zarar verici etkenlerle temas ile ortaya çıkacak arızaları en aza indirecek şekilde tespit edilmelidir. Hortumların ve bağlantı elemanlarının gözle muayenesi mümkün olmalıdır. Şasinin iç tarafına yerleştirilen borular ve hortumlar bu kuralın dışında tutulur.

5.18.3 Hidrolik hortumlar 5 MPa’dan (50 bardan) yüksek basınçlı ve/veya 50 ºC üzerinde sıcaklığa sahip ve DLV’nin herhangi bir yüzeyinden 1,0 m uzaklıkta yerleştirilen (EN ISO 3164:1999’da tanımlandığı gibi) hidrolik hortumlar, EN ISO 3457:2003’e uygun olarak korunmalıdır (Madde 5.3.2.2). Muhtemel bir sıvı fışkırmasının yönünü saptıran herhangi bir parça veya bileşen, yeterli bir koruma tertibatı olarak kabul edilebilir. 15 MPa’dan (150 bardan) yüksek basınca dayanması amaçlanan hortumlar, tekrar kullanılabilir bağlantı elemanları vasıtasıyla monte edilmemelidir. Belirli aletler (pres gibi) gerektiren bağlantı elemanları ve inşaat ve kazı makinalarının imalatçısı tarafından onaylanan parçalar, tekrar kullanılabilir bağlantı elemanları olarak kabul edilmez.

5.19 Yakıt depoları, hidrolik depolar ve basınçlı kaplar 5.19.1 Genel Yakıt ve hidrolik depoları, sıvı seviye göstergesi ile donatılmalıdır. Depolar içinde belirtilen değeri aşan basınç, uygun bir tertibat ile (delik, emniyet vanası vb.) otomatik olarak dengelenmelidir. 24 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

5.19.2 Doldurma ağızları Depoların doldurma ağızları (cam yıkama suyu kapları hariç), aşağıda belirtilen özellikte olmalıdır:   

Doldurma için kolay erişime sahip olmalı, Kilitlenebilir doldurma kapağı için tertibata sahip olmalı. Kilitlenebilir bölmelerin iç tarafında (örneğin, motor bölmesi) yerleştirilen doldurma kapakları veya sadece özel bir takım ile açılabilen kapaklar için kilitlenebilir hükmüne gerek yoktur, Küçük makinalardaki hidrolik yağ deposu hariç, kabinin dış tarafına yerleştirilmelidir.

5.19.3 Yakıt depoları Yakıt depoları, 0,03 MPa’lık (0,3 bar) bir iç basınca kalıcı bir şekil değişikliği veya sızıntı olmadan dayanmalıdır. Metal olmayan yakıt depoları, aleve dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. Alev yayılma hızı, ISO 3795:1989’a göre deneye tâbi tutulduğunda, 50 mm/min’i aşmamalıdır.

5.19.4 Hava basınçlı kaplar Basit basınçlı kaplar, EN 286-2:1992’ye uygun olarak tasarımlanmalı ve deney tabi tutulmalıdır.

5.20 Yangından korunma 5.20.1 Yangına dayanım Kabinin iç tarafı, döşemesi ve yalıtımı ayrıca yalıtım malzemelerinin kullanıldığı makinanın diğer parçaları yangına dayanıklı malzemeden yapılmış olmalıdır. ISO 3795:1989’a uygun olarak deneye tabi tutulduğunda, yanma hızı 200 mm/min’i aşmamalıdır.

5.20.2 Yangın söndürücü Çalışma kütlesi 1500 kg’dan fazla olan (ISO 6016:1998) inşaat ve kazı makinaları, operatörün kolayca erişebileceği, yangın söndürücüsü/söndürücüleri yerleştirmek için bir yere sahip olmalı veya operatörün emniyetli bir şekilde çıkışını sağlayan dâhili yangın söndürme sistemine sahip olmalıdır.

5.21 Yardımcı donanımlar ve yardımcı donanım desteği Yardımcı donanımlar ve yardımcı donanım desteği, Ek B’de belirtilen kuralı karşılamalıdır.

5.22 Bakım 5.22.1 Genel Makinalar, her durumda motor durmuş olarak, normal yağlama ve bakım işlemleri emniyetli olarak yapılabilecek biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Sadece motor çalışırken yapılması mümkün olan kontrol ve bakımlar sırasında, güvenli işlemler talimat el kitabında açıklanmalıdır. Bakım amaçlı giriş ağızları, EN ISO 2860:1999’a uygun olmalıdır. Makinanın tasarımı, tercihen zeminden yağlamaya ve depoların doldurulmasına müsaade etmelidir.

5.22.2 Bakım sıklığı Bakım sıklığı gerektiren elemanların (aküler, yağlama bağlantıları, filtreler vb.) kontrol ve değiştirme amacıyla erişimi kolay olmalıdır. Makinada, imalatçı tarafından tavsiye edilen takımlar ve aksesuvarlar için, kilitlenebilir mahfaza kutusu bulunmalıdır.

5.22.3 Destek tertibatları Makinalardaki bakım sadece yükseltilmiş konumdaki donanım ile gerçekleştirilebiliyorsa, bu tür donanım ISO 10533:1993’e göre bir tertibat ile mekanik olarak bağlanmalıdır. Destek tertibatı/tertibatları günlük bakım için gerekliyse, bu/bunlar makinaya kalıcı bir şekilde sabitlenmeli veya makinanın üzerinde güvenli bir yerde muhafaza edilmelidir. 25 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Motor erişim panelleri, açık konumda tutacak şekilde bir tertibatla birlikte sağlanmalıdır.

5.22.4 Motor bölmesine erişme Motor bölmesi, aşağıdaki vasıtalardan birisi ile yetkisiz erişimlere karşı korunmalıdır: a) Bir kilitleme tertibatı, b) Bir alet veya anahtar kullanımını gerektiren tertibat, c) Kilitlenebilir bölme (örneğin, kabin) içinden kumanda edilen mahfaza mandalı.

5.22.5 Yatırılabilir kabin destek tertibatı Operatör kabini; bakım, çalıştırma veya çalıştırma dışında diğer amaçlar için dâhili bir yatırma sistemine sahipse, kabin veya sistem, kabini tam olarak kaldırılmış veya yatırılmış konumda tutacak bir destekleme tertibatı ile donatılmalıdır. Bu sistem, ISO 13333:1994’teki şartları karşılamalıdır. Kabin yatırıldığında, makinanın ve donanımın/yardımcı donanımın kabin içerisindeki kumandalar ile istem dışı çalıştırılmasını engelleyecek şekilde kumandaların kilitleme sistemi bulunmalıdır. Günlük bakımın yatırılmış kabin altında yapılması gerekiyorsa, otomatik bir kilitleme tertibatı (kapalı konumda) gereklidir.

5.23 Yer altında patlayıcı olmayan ortamda çalışma Yer altında patlayıcı olmayan ortamdaki çalışmalarda inşaat ve kazı makinalarının kullanımı konusunda kurallar, Ek F’de belirtilmiştir.

5.24 Yıkma makinası Yıkım uygulamaları için Ek G’nin kuralları uygulanmalıdır.

6

Güvenlik kurallarının/tedbirlerinin doğrulanması

Bu standard kurallarının, inşat ve kazı makinasının tasarımı ve imalatı ile uyumlu olduğunun doğrulanması gereklidir. Aşağıda belirtilenlerden biri veya kombinasyonu ile bu işlem yapılmalıdır: a) b) c) d)

7

Ölçme, Gözle muayene, Uygun olduğunda, özel bir şarta atıfta bulunan standardda belirtilen metoda göre deney, İmalatçı tarafından muhafaza edilmesi gereken dokümanların kapsamının değerlendirilmesi ile (örneğin, cam silecekleri gibi satın alınan elemanların gerekli standarda göre imal edildiğinin belgelenmesi).

Kullanma talimatı

7.1 İkaz işaretleri Ek C, güvenlik işaretleri ile ilgili örnekler vermektedir. Not - Güvenlik işaretleri, makinalar veya aksesuvarları operatör ve/veya yanındaki kişilere karşı tehlike oluşturduklarında makinalara takılmalıdır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

7.2 Talimat el kitabı 7.2.1

Havada yayılan gürültü konusunda bilgi

iptal edilmiştir Talimat el kitabı, inşaat ve kazı makinasından kaynaklanan ses gücü ve operatör konumunda/konumlarında ses emisyonu basınç seviyesi konusunda aşağıda belirtilen bilgileri ihtiva etmelidir: –

Operatör mahallinde/mahallerinde eşdeğer sürekli A ağırlıklı ses emisyonu basınç seviyesi 80 dB’i aştığında, makina tarafından yayılan A ağırlıklı ses güç seviyesi (Madde 5.13.2.1); bu değerin beyanı, EN ISO 4871:2009’da tanımlanan tek sayılı beyan formatında olmalıdır.

– Not 1 - 2000/14/EC3) Direktifinin kapsamında olan inşaat ve kazı makinalarında bu değer, makinanın işaretlemesinde gösterilerek garanti edilen değerdir. Not 2 - Ses güç seviyesinin beyanı konusunda kılavuz, dış mekânlarda kullanılan donanımın çevredeki gürültü emisyonu ile ilgili olarak üye ülke yasalarının yaklaştırılması konusunda Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi 2000/14/EC’nin uygulanması için kılavuza ilişkin Pozisyon belgesinde bulunabilir. –

Operatör mahallinde/mahallerinde A ağırlıklı ses emisyonu basınç seviyesi (Madde 5.13.2.2) 70 dB’i aştığında ve aşmadığında belirtilmelidir. Bu değerin beyanı, EN ISO 4871:2009 ’da tanımlanan tek sayılı beyan formatında olmalıdır. Not 3 -

EN ISO 4871:2009 ’da, beyan edilecek ses emisyon değerlerini belirlemek ve beyan edilen değerleri doğrulamak için metot verilmiştir. Metodolojide, ölçülen değerlerin ve ölçme belirsizliklerinin kullanımı esas alınmıştır. Ölçme belirsizlikleri, ölçme işlemine (kullanılan metodun ölçme doğruluğunun düzeyi ile belirlenir) ve imalat belirsizliğine (aynı imalatçı tarafından yapılan aynı tipteki bir makina ile başka bir makina arasındaki ses emisyon değişimi) ilişkin belirsizliklerdir.

Not 4 - Ses emisyon değerleri, yukarıda belirtilen tavsiyeler kapsamında talimat el kitabında beyan edilirse, bu değerlerdeki belirsizlikler, ses güç seviyesi için ISO 6395:2008’e (Ek N) ve ses emisyonu basınç seviyesi için ISO 6396:2008’e (Ek A) uygun olarak hesaplanmalıdır.

7.2.2 El-kol ve tüm vücut titreşim emisyonu konusunda bilgi Talimat el kitabında, aşağıda belirtildiği gibi el-kol ve tüm vücut titreşim emisyonu konusunda bilgi verilmelidir: –

2,5 m/s2 aşıldığında, el-kol sisteminin maruz kaldığı toplam titreşim değeri. Bu değer, m/s2 yi aşmadığında da belirtilmelidir.

2,5

Tecrübeler, operatör oturma konumunda iken inşaat ve kazı makinalarının direksiyonu veya kumanda levyeleri üzerindeki el-kol titreşimi büyüklüğünün genellikle önemli oranda 2,5 m/s2nin altında kaldığını göstermiştir. Bu durumda, ivmenin bu sınır altında kaldığını belirtmek yeterlidir. EN 474 standard serisinde makina özel parçalarına da bakılmalıdır. – –

3)

0,5 m/s2 aşıldığında, vücudun maruz kaldığı ağırlıklı etkin ivme değeri. Bu değer, 0,5 m/s2 yi aşmadığında da belirtilmelidir. Bu tek değerin belirlenmesi için ilgili makinanın belirli çalışma şartları verilmelidir. Değerler, söz konusu makinalar için gerçek olarak yapılan ölçmeler veya imal edilecek makinaları temsil eden teknik olarak benzer makinalar için ölçmeler esas alınarak belirlenenler olmalıdır.

TSE Notu: Bu direktif, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2000/14/EC “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik” adı altında yayınlanmıştır. 27 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

–

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ölçüm belirsizliği. Not 1 - Bu tüm vücut titreşim emisyonunun bir değeri, belirli çalışma ve arazi şartlarında belirlenir ve bu sebepten makinanın amaçlanan kullanımına uygun olan değişik şartları temsil etmez. Sonuç olarak, bu standarda uygun olarak imalatçı tarafından beyan edilen bütün vücut titreşim emisyonunun tek bir değeri, bu makinayı kullanan operatörün maruz kaldığı bütün vücut titreşimini belirlemek için amaçlanmamıştır. Not 2 - Bütün vücut titreşiminin en yüksek ağırlıklı etkin ivme değeri, 2002/44/EC Direktifinde belirtilen yatay yönde 1,4 ile çarpılan söz konusu titreşimin düşey yönlerdeki 3 değerinden en yüksek olanına uygundur. Not 3 - Farklı çalışma şartlarındaki inşaat ve kazı makinalarının bir çok çeşidi için titreşim emisyon değerleri, ISO/TR 25398’de verilmiştir. Not 4 - Titreşim ölçmelerinin belirsizliği ile ilgili bilgi, titreşim değerlerinin beyanı ve doğrulaması EN 12096:1997’de verilmiştir. EN 12096:1997, Çizelge D.1, ölçülen titreşim seviyesine göre 0,4 ile 0,5 arasındaki belirsizliği vermektedir. Not 5 - Son teknolojik gelişmeye göre operatör koltuğunun uygun tasarımı, belirli bir makina ailesinin bütün vücut titreşim emisyonunu en aza indiren en etkili imalat faktörüdür.

7.2.3 Makinanın kullanımı ve bakımı için talimatlar ve bilgiler Talimat el kitabı, uygulanabildiğinde aşağıdaki bilgileri ihtiva etmelidir: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12)

13) 14) 15)

16) 17) 18) 19) 20)

21)

Makina ile ilgili açıklama (örneğin, makina bilgi levhasındaki bilginin açıklaması), Uygunluk beyanının kapsamlı bir nüshası, Makinanın amaçlanan kullanımı hakkında bilgi, Makinadaki değişikliklerle ilgili ve öngörülebilir hatalı kullanıma karşı ikaz, Cihazların ve operatör kumandalarının açıklaması, Operatör koltuğunun ayarı ve bakımı için talimatlar, Kişisel koruyucu donanımın gerekip gerekmediğine dair bilgi, Güvenlikle ilgili teknik veriler, Yeterince eğitilmiş ve ehil operatör konusunda bilgi, Operatör ve diğer personelin makinayı çalıştırmadan önce, talimat el kitabı hakkında tam olarak bilgi edinmesi konusunda tavsiye, Makinanın etrafındaki tehlikeli bölge ile ilgili açıklama ve çalışma sırasında bütün personelin tehlikeli bölgenin dışında tutulmasına dair tavsiye, Yardımcı donanımları kapsayan makinanın kararlılığı konusunda güvenlik talimatları, bütün beyan çalışma kapasiteleri/beyan kaldırma kapasitelerinin, sağlam destekleyici bir zemin üzerinde dengede olan makina kriterlerine dayalı olmasına dair tavsiye. Makina bu kriterlerden farklı şartlarda çalıştığında (örneğin, yumuşak veya düzgün olmayan eğimli yüzeylerde veya kayan yüklere maruz kalındığında), bu şartlar operatör tarafından dikkate alınmalıdır. Seyir esnasında kararlılığın sağlanması amacıyla makina düzenlemesi ve güvenlik tertibatlarının ayarı konusunda bilgi, Yardımcı donanımın indirilmesi ve kalıcı basıncın tahliye kumandasının konumuna ilişkin bilgi, Makina kullanıcısının, tehlikeyi ortadan kaldırma veya azaltmak amacıyla özel tedbirlerin alınmasını gerektiren örneğin zehirli gazlar, zemin şartları gibi tehlikelerin uygulamasında bulunup bulunmadığını belirlemek zorunda olduğuna dair bildirim, Makinanın çalışması, bakımı ve sökülmesi sırasında kimyasal tehlikeleri en aza indirmek amacıyla alınacak güvenlik tedbirleri, Makinanın çalışması ve muhafaza edilmesi için amaçlanan sıcaklık aralığı, Havalandırma filtre elemanının seçilmesi ile ilgili kılavuz bilgi, DCKKY’ya olan ihtiyaç ve uygulanabildiğinde DCKKY seviyesinin seçimi konusunda bilgi, Çalıştırma talimatları (örneğin, YKKY veya DKKY ile donatılan makinalarda amaçlanan erişim sistemlerinin kullanımı, tutma sistemlerinin kullanımı, düşen yüklerle ilgili tehlike olduğunda DCKKY ile donatılan makinaların kullanımı, yardımcı donanım desteğinin ve kilidinin uygun kullanımı ve kontrol işlemi, ısıtma ve havalandırma sisteminin kullanımı), Yük kaldırma uygulaması için güvenlik talimatları,


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

22) Dengeleyicilerin, sabitleme mesnetlerinin güvenli kilitlenmesi konusunda bilgi, 23) Belirli tehlikelerin mevcut olduğu alanlarda çalışmak için güvenlik talimatları (örneğin, havadaki elektrik hatlarına yakın, kapalı alanlarda zemin altında, kirli alanlarda, zemindeki hatlar (gaz, elektrik)), 24) Lastik tekerleklerin güvenlik kuralları, basınç, şişirme ve kontrolü konusunda talimatlar, 25) Kurtarma, çekme ve taşıma için güvenlik talimatları (kurtarma ve çekme için bağlantı noktalarının açıkça belirtilmesi, taşıma için ilgili bağlantı noktaları), 26) Makinanın, ağır yardımcı donanım veya parçalarının kaldırılması için güvenlik talimatları, 27) Bakım, tamir, montaj, sökme ve taşıma için güvenlik talimatları, 28) Motorun çalışması için gereken bakım işlemleri, 29) Hortumların/hortum bağlantılarının yeniden kullanılması/değiştirilmesi konusunda kurallar, 30) Hasar gördükten sonra güvenlik yapısının (örneğin, YKKY, DKKY, DCKKY) tamir edilip edilmeyeceğine dair talimatlar ve tamir edilebiliyorsa, tamirin kuralları ve şartları, 31) Takımlar ve aksesuvarlar için tavsiyeler, 32) ISO 6749:1984’e göre koruma ve muhafaza etmek için güvenlik talimatları, 33) Yakın durma tehlikesi ile ilgili sınırlamalar için hükümler, 34) Makina, insan taşıma veya kaldırma için tasarımlanmamış ve donatılmamışsa, buna müsaade edilmediğinde dair bilgi, 35) Makinanın kullanımı sırasında bütün vücut titreşim emisyonunun en aza indirilmesini ve operatör sağlığının olumsuz etkilenmesinin engellenmesini sağlamak için aşağıda belirtildiği gibi bilgi ve talimatlar: – Koltuk imalatçısının talimatlarına göre operatör koltuğunun operatör kütlesine ve yüksekliğine göre ayarlanması, – Çalışma alanının iyi şartlarda korunması, – Gerçek zemin şartları ve gerçek çalışma modundan kaynaklanan özel titreşim etkileri dikkate alınarak makinanın kullanım amacı, – Yardımcı donanım imalatçısı, montaj ve ilgili donanımın kullanılması konusunda talimatları vermelidir. 36) Donanım ve yardımcı donanımların montajı için talimatlar ve gerekli şemalar/planlar ayrıca kütleler ve çalışma devresi basıncı gibi ilgili bilgiler, 37) Daha büyük, farklı ve diğer tiplerdeki inşaat ve kazı makinalarının ISO 5006:2006, Çizelge 1’de kapsanmadığına dair bilgi ve mafsallı şasili damperli araçlarda (ileri doğru yönde) operatörün makinayı harekete geçirmeden önce sesli ve/veya görsel ikaz işareti vermesi gerektiğine dair bilgi, 38) Kullanılacak yedek parçalar operatörün sağlığını ve güvenliğini etkileyecekse bunların özelliklerinin belirtilmesi.

7.3 Makinanın işaretlenmesi Her bir makina, aşağıda belirtilen asgari bilgiyi okunaklı ve silinmez bir şekilde taşımalıdır: a) b) c) d) e) f) g) h) j)

İmalatçı veya uygulanabildiğinde yetkili temsilcisinin ticarî adı ve tam adresi, Zorunlu işaretler 4) 5) Seri veya tipin gösterimi, Makinaların gösterimi, Seri numarası, örneğin, ISO 10261:2002’ye göre PIN, İmalat yılı (imalat sürecinin tamamlandığı yıldır), metin iptal edilmiştir motor gücü (kW) (ISO 14396:2002’ye göre), Çalışma kütlesi (kg) (ISO 6016:1998’e göre), i) Uygun olduğunda, bağlantı kancasında sağlanan en büyük çeki çubuğu kuvveti (N), Uygun olduğunda, bağlantı kancasında sağlanan en büyük düşey yük (N).

Not - Makinalara CE işareti iliştirildiğinde, geçmişe yönelik ve ileri tarih verilmemelidir.

4)Avrupa Ekonomik Alanında (EEA) pazara sunulması amaçlanan makinalar ve ilgili parçaları için CE işareti, uygulanabilir Avrupa Direktifinde/Direktiflerinde (örneğin, Makina, alçak gerilim, patlayıcı ortam, gaz cihazları) tanımlanmıştır. 5) Makinaların işaretlenmesi kuralı, Makina Direktifine göre birbirleri ile değiştirilebilir donanıma da uygulanabilir. 29 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek A (Zorunlu Hükümler) Önemli tehlikeler listesi Not - Ek A; iki veya daha fazla makina ailesi için ortak tehlike değerlendirmesi ile tanımlanan ve bu tehlikeleri azaltmak veya ortadan kaldırmak için çalışma gerektiren, bu standardda ele alındığı kadarıyla önemli tehlikeleri, tehlikeli durumları ve olayları ihtiva eder. Çizelge A.1 - Önemli tehlikelerin listesi Bu standardaki ilgili madde/maddeler

Tehlikeler 1

Tehlikeler, tehlikeli durumlar ve olaylar Makina parçaları veya iş parçalarından örneğin, aşağıdaki sebeplerden kaynaklanan mekanik tehlikeler: Şekli, yerleşimi, kütle ve kararlılık, mekanik dayanım, makinanın iç tarafında enerji birikmesi, örneğin, elastik elemanlar (yaylar), basınç altındaki sıvılar ve gazlar, vakum etkisi

1.1

Ezilme tehlikesi

1.2 1.3

Makaslama tehlikesi Kesilme veya bölünme tehlikesi

1.4

İçine çekilme veya kaptırma tehlikesi

1.5 1.6 1.7 1.8 2 2.1 2.2 2.3

Darbe tehlikesi Zımbalama veya saplama tehlikesi Sürtünme veya aşınma tehlikesi Yüksek basınçlı akışkan püskürmesi veya fırlatma tehlikesi Aşağıdakilerden kaynaklanan elektriki tehlikeler Kişilerin elektrikli parçalarla teması (doğrudan temas) Elektrostatik boşalmalar Isıl ışıma veya kısa devre, aşırı yük vb.den kaynaklanan erimiş parçacıkların fırlaması ve kimyasal etkiler gibi diğer olaylar Isıl tehlikeler Aşırı yüksek veya düşük sıcaklıktaki nesneler veya maddelerle kişilerin muhtemel teması ile veya alev, patlama ve aynı zamanda ısı kaynaklarının ışıması ile meydana gelen yanıklar, haşlanmalar veya diğer yaralanmalar Sıcak veya soğuk çalışma ortamının sağlığı olumsuz etkilemesi Gürültüden kaynaklanan tehlikeler İşitme kaybı (sağırlık), diğer fizyolojik rahatsızlıklar (örneğin, denge kaybı, bilinç kaybı) Konuşma iletişiminin, sesli sinyallerin engellenmesi Titreşimden kaynaklanan tehlikeler Özellikle yanlış duruş şekilleri ile birleştiğinde bütün vücudun titreşimi Işınımdan kaynaklanan tehlikeler Düşük frekans, radyo frekans ışınımı, mikro dalgalar Kızıl ötesi, görünür ve mor ötesi ışık

3 3.1

3.2 4 4.1 4.2 5 5.1 6 6.1 6.2

5.1, 7 5.3.1.3, 5.3.2.2, 5.5.3, 5.5.6, 5.3.2.7, 5.16, 5.17.3, 5.17.4, 5.19.4, Ek B 5.3.2, 5.3.3, 5.3.4, 5.14.3, 5.14.5, 5.22.3, 5.22.5, B.2, D.1 ilâ D.6 5.14.4, 5.14.6 5.3.1.6, 5.14.3 5.3.3, 5.3.4, 5.14.3, 5.14.4, 5.22.4 5.3.4 5.3.1.3, 5.14.3, 5.14.4 5.3.1.3, 5.3.1.6, 5.14.3, 5.14.4 5.3.2.2, 5.18, 5.19.4 5.17.4, 5.17.5, 5.17.6, 5.17.7 5.16 5.17.1 ilâ 5.17.4

5.3.2.2, 5.14.2, 5.18.2

5.3.2.1, 5.3.2.6 5.13 5.9 5.4.1.4 7.2

5.16 5.8.2


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Çizelge A.1 - Önemli tehlikelerin listesi (devamı)

8.1 8.2

Makinalar tarafından işlenen veya kullanılan maddeler ve malzemeden kaynaklanan tehlikeler Zararlı akışkanlar, gazlar, buharlar, dumanlar ve tozların teması veya solunmasından kaynaklanan tehlikeler Yangın veya patlama tehlikesi Makinaların tasarım aşamasında ergonomik prensiplerin ihmalinden kaynaklanan tehlikeler Sağlıksız duruşlar veya aşırı güç sarf etme El-kol veya ayak-bacak anatomisinin yeterince dikkate alınmaması

8.3 8.4 8.5 8.6

Kişisel koruyucu donanım kullanımının ihmal edilmesi Kısmi aydınlatmanın yetersizliği Zihinsel aşırı yük ve dengesizlik, stres İnsan hataları, insan davranışı

8.7 8.8 8.9 8.10 8.11 8.12

El kumandalarının yetersiz tasarımı, yerleşimi veya tanımlanması Görsel ekranların yetersiz tasarımı veya yerleşimi Güvenlik faktörlerinin tamamlanması ile ilgili esasların ihmali Yetersiz mahfazalar ve koruyucu tertibatlar Uygun olmayan çalışma konumu Ayar, çalıştırma ve bakım yerlerinin uygun olmayan tasarımı ve bu yerlere erişim Tehlikelerin birleşmesi Aşağıdakilerden kaynaklanan beklenmeyen çalışma, beklenmeyen aşırı çalışma/aşırı hız (veya benzer bir arıza) Kumanda sisteminin arızası/yanlış çalışması Enerjinin kesilmesi sonrasında tekrar beslenmesi Elektrik donanımı üzerindeki dış etkiler Diğer haricî etkiler (yer çekimi, rüzgâr vb.) Yazılım hatası Operatör tarafından yapılan hatalar (makinaların, insan özelliklerine ve yeteneklerine uygun olmaması sebebiyle, Madde 8.6) En iyi şartlarda makinanın durdurulamaması Güç/enerji beslemesi arızası

7 7.1 7.2 8

9 10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6

11 12

5.3.1.1, 5.3.2.6, 5.3.2.7, 5.3.2.8, 5.14.1 5.19.3, 5.20

5.3.1.1, 5.3.2, 5.4.1.2, 5.4.1.3 5.1, 5.2, 5.3.2, 5.4.1, 5.4.2, 5.5.1, 5.5.4 7.2 5.3.2.10, 5.8.2 5.3.1, 5.3.2.6, 5.3.2.7, 5.8 5.3.1.4, 5.4 ilâ 5.9, 5.12 ilâ 5.18, 5.19, 5.20, 5.22 5.5, 5.6, 5.7 5.5.8 5.2, 5.3, 5.4, 5.5 5.14 5.4.1 5.22 5.17, Ek D

5.5 5.5.5 5.16 5.14.4 5.17.1 5.4 ilâ 5.10, 5.12, 5.14 ilâ 5.18, 5.20.2, 5.21

5.5, 5.6, 5.7 5.5.5, 5.5.6, 5.5.7, 5.6.2, 5.7, 5.17.5 13 Kumanda devresi arızası 5.6, 5.7, 5.17 14 Bağlantı hataları 5.18, 5.21 15 Nesnelerin düşmesi veya fırlaması, akışkanların fışkırması 5.3.4, 5.18, 5.19 16 Dengenin kaybolması/makinanın devrilmesi 5.3.3, 5.11 17 Kişilerin kayması, takılması ve düşmesi (makinalarla ilgili) 5.1, 5.2, 5.22, Ek D Hareketlilik sebebiyle ilave tehlikeler, tehlikeli durumlar ve tehlikeli olaylar 18 Seyir işlevi ile ilgili 18.1 Motor çalıştığında hareket 5.5.1 ilâ 5.5.3 18.2 Sürme konumunda sürücüsüz hareket 5.5.7, 5.16 18.3 Bütün parçalar emniyetli konumda olmaksızın hareket 5.5.6, 5.11, 5.15.3 18.4 Seyir işlevi 5.5.7, 5.6, 5.7 18.5 Hareket olduğunda aşırı salınım 5.5.6 18.6 Yavaşlama, durma ve hareketsiz kalma ile ilgili makinanın 5.7 yetersizliği 18.7 Uzaktan kumanda 5.5.7


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Çizelge A.1 - Önemli tehlikelerin listesi (devamı) 19 19.1 19.2 19.3 19.4

19.5 19.6 19.7 19.8 19.9 19.10 20 20.1 20.2 20.3 21 22 22.1 22.2 22.3 23 23.1 23.2 23.3 24

25 25.1 25.1.1 25.1.2 25.1.3 25.2 25.3

26

Makina üzerinde çalışma konumu (sürüş konumu dahil) ile ilgili tehlikeler Sürüş/çalışma konumuna/konumlarına/konumlarından erişme sırasında kişilerin düşmesi Çalışma konumunda egzoz gazları/oksijen yetersizliği Yangın (kabinin tutuşabilirliği, söndürme vasıtalarının eksikliği) Çalışma konumunda mekanik tehlikeler: i) Tekerleklerle temas, j) Devrilme, k) Cisimlerin düşmesi, cisimlerin saplanması. Sürüş/çalışma konumu/konumlarından yetersiz görüş alanı Yetersiz çalışma/sürüş aydınlatması Yetersiz oturuş Çalışma konumunda gürültü Sürüş/çalışma konumu/konumlarında titreşim Tahliye/acil çıkış için yetersiz vasıtalar Kumanda sisteminden kaynaklanan tehlikeler Enerji/kumanda devrelerinin yetersiz tasarımı El kumandaların yetersiz yerleşimi El kumandalarının ve çalışma modlarının uygun olmayan tasarımı Makinanın taşınmasından kaynaklanan tehlikeler (yetersiz denge) Güç kaynağı ve gücün aktarımından kaynaklanan tehlikeler Motor ve akümülatörlerden kaynaklanan tehlikeler Makinalar arasında güç aktarımından kaynaklanan tehlikeler Kurtarma, taşıma, kaldırma ve çekmeden kaynaklanan tehlikeler Üçüncü kişilerden kaynaklanan/kişilerin maruz kaldığı tehlikeler Yetkisiz çalıştırma/kullanım Durdurma konumundan bir parçanın ayrılması Görülebilir veya işitilebilir ikaz vasıtalarının eksikliği veya yetersizliği Sürücü/operatör için yetersiz talimatlar (talimat el kitabı, işaretler, ikazlar ve işaretlemeler) Kaldırma sebebiyle ilave tehlikeler, tehlikeli durumlar ve tahlikeli olaylar Mekanik tehlikeler ve tehlikeli olaylar Aşağıdakilerden kaynaklanan yük düşmesi, çarpışma, makinanın devrilmesi Kararlılık yetersizliği Yüklerin beklenmeyen/istem dışı hareketi Yetersiz tutma tertibatları/aksesuvarlar Parçaların yetersiz mekanik dayanımından kaynaklanan tehlikeler Zincir, halatlar, kaldırma ve aksesuvarlarının yetersiz seçiminden ve bunların makinaya yetersiz yerleşiminden kaynaklanan tehlikeler Yeraltındaki çalışmalardan kaynaklanan ilave tehlikeler, tehlikeli durumlar ve tehlikeli olaylar Aşağıdakilerden kaynaklanan mekanik tehlikeler ve tehlikeli olaylar

5.2, 5.3.2.9, 5.22 5.3.1, 5.3.2.6 5.19.2, 5.19.3, 5.20 5.3.1.2, 5.3.1.3, 5.14.7 5.3.3 5.3.4 5.3.1.1, 5.3.2.9, 5.3.2.7, 5.5.8, 5.8 5.3.2.10, 5.8.2, 5.17.8 5.4.1, 5.4.2 5.13 5.4.1.4 5.3.2.3, 5.3.2.4 5.6, 5.7, 5.18 5.5.1, 5.5.2, 5.5.3, 5.5.4, 5.5.7 5.5, 5.6, 5.7 5.11, 5.12, 5.15, 7.2

5.3.1.3, 5.17.5, 5.17.6, 5.22.4 5.14.3 5.15

5.5.2 5.5.6, 5.11 5.5.8, 5.9, 7.1, Ek C 5.3.1.5, 5.5.1, 5.5.8.2, 5.5.8.3, 5.9, 5.13.1.3, 5.15, 7, B.1.2, B.2.3, B.2.4, Ek C, D.7, E.6

5.12, 5.15.4, Ek D, F.2 5.10, 5.11, 5.15.4, 7.1, Ek B F.5 5.12.1, B.2 5.12.2, E.2, E.3, E.5 E.2, E.4, E.5

5.23


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Çizelge A.1 - Önemli tehlikelerin listesi (devamı) 26.1 26.2 26.3 26.4 26.5

Operatör mahalli Kişilerin sınırlandırılmış hareketleri Yangın ve patlama Toz, gaz vb. nin emisyonu İkaz işaretleri

5.3, 5.4, Ek D, F.2 F.2.1 F.3 F.3 F.4, F.5


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek B (Zorunlu Hükümler) Yardımcı donanım ve yardımcı donanım destekleri B.1 Yardımcı donanım B.1.1 Genel Makina imalatçısı, makina ile birlikte kullanılması amaçlanan yardımcı donanım çeşidini tanımlamalı ve yardımcı donanımın güvenli takılması ve kullanımı konusunda kriterler oluşturmalıdır. Yük kaldırma amacıyla kullanılan kaldırma tertibatı/tertibatları için şartlar Ek E’de verilmiştir.

B.1.2 Tanımlama Yardımcı donanım, aşağıdaki bilgilerle kalıcı olarak işaretlenmelidir: – – – – –

İmalatçının adı ve adresi, Tip çeşidi (örneğin, parça No. ), Kütle (kg), İlgili olduğunda, işletme devresi basıncı (Pa), İlgili olduğunda, yardımcı donanım hacmi (m 3).

Not - Birbirleri ile değiştirilebilir donanım, Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) içinde CE işareti taşımalıdır.

B.1.3 Talimatlar Yardımcı donanım imalatçısı, ilgili donanımın montajı ve kullanımı konusunda talimatları vermelidir.

B.2 Yardımcı donanım desteği (çabuk bağlantı)

B.2.1 Geçme ve kilitleme B.2.1.1 Geçme Yardımcı donanım desteği, aşağıdaki özellikleri karşılayan bir geçme sistemine sahip olmalıdır: a)

Bu sistem, pozitif geçme sistemi veya kama tipi sistem ya da bir kuvvetle kilitlenen sistem olmalıdır. Sürtünme sistemine müsaade edilmez.

Not -

Pozitif geçme sistemi, çalışma kuvvetlerine dik olarak birbirine geçen en azından iki bileşenli bir sistem vasıtasıyla yardımcı donanımı normal çalışma konumunda tutan bir sistemdir. Bu durumda, çalışma kuvvetleri çözülmeye yol açmamalıdır.

b) Sistemin başarılı bir şekilde geçme konumuna getirildiğinin, operatör mahallinden veya yardımcı donanım desteği geçme sisteminin bulunduğu yerden doğrulanması mümkün olmalıdır. c) Geçme kuvveti/kuvvetlerinin işlev bozukluğu veya kaybı, desteğin serbest kalmasına yol açmamalıdır. Deney amaçlı olarak, en azından makina 12 saatlik bir zaman süresinde kapalıyken yardımcı donanım serbest kalmamalıdır.

B.2.1.2 Kilitleme Madde B.2.1.1’e ilave olarak, yardımcı donanım desteği aşağıdaki özellikleri karşılayan bir kilitleme sistemine sahip olmalıdır:

a) Mantıken öngörülebilir çalışma şartları dikkate alınarak, geçme sisteminin etkin olması ve yardımcı donanımı amaçlanan çalışma konumunda tutması sağlanmalıdır (Madde 7.2, Madde B.2.4 ve makina 34 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

imalatçısı ve ilgiliyse yardımcı donanım destek imalatçısı ve/veya yardımcı donanım imalatçısının operatör el kitabında belirtilen herhangi iligili sınırlamalar).

b) Operatör mahallindeki kumandalar vasıtasıyla geçme sağlanan yardımcı donanım destekleri için, kilitleme, geçme işleminin bir bölümü gibi otomotik olarak etkin hale gelmelidir.

c) Manuel olarak geçme sağlanan yardımcı donanım destekleri için, kilitleme, geçme işleminin yürütüldüğü yerden manuel olarak veya geçme işlemi esnasında otomotik bir eylem olarak etkin hale gelmelidir.

d) Otomatik kilitleme sistemi otomotik veya bir manuel kilit açma sistemine sahip olmalıdır. e) Kama tipi kilitleme sistemleri için, geçme kuvvetlerini sağlayan sistemdeki bir arıza durumunda, kilileme sistemi (örneğin, geri dönüşü açık sürekli basınç, hidrolik akümülatör, sıkıştırılmış yay) yardımcı donanıma uygulanan mantıken öngörülebilir bütün kuvvetlerin sonucuna dayanabilmelidir. Not 1 - Mantıken öngörülebilir kuvvetler, uygulanan yardımcı donanımların tipine bağlı olacaktır. Özellikler için, bkz. ISO 14397-2, ISO 10567 ve ISO 6015.

f)

Kuvvetle kilitlemeli geçme sistemleri için, geçme kuvvetlerini sağlayan sistemdeki bir arıza durumunda, kilileme sistemi yardımcı donanıma uygulanan mantıken öngörülebilir bütün kuvvetlerin sonucuna dayanabilmelidir. Bu durum, hidrolik basınca dayalı olmayan mekanik bir tertibat tarafından gerçekleştirilmelidir.

Not 2 - Mantıken öngörülebilir kuvvetler, uygulanan yardımcı donanımların tipine bağlı olacaktır. Özellikler için, bkz. ISO 14397-2, ISO 10567 ve ISO 6015.

B.2.1.3 Geçme ve kilitleme sisteminin sınırlanması Yardımcı donanım desteğinde kilitlemeyle birlikte operatör mahallinden geçme tasarımına müsaade edilmez. Not - Bu durum, kilitleme mekanizmasının kullanılmaması nedeniyle yardımcı donanımın istem dışı ayrılmasını önler.

B.2.2 Kumanda Yardımcı donanım desteğinin hidrolik olarak çalışan kilitleme ve kilidi açma sisteminin devreye alınması için, tercihan ayrı bir kumanda bulunmalıdır. Kumanda, kazara devreye girmeye karşı güvenli olmalıdır (Madde 5.5.3). Yardımcı donanım desteğinin kilitlenmesi/kilidin açılması dışında çalıştırma işlevi kumandayla birleştirilmiş ise, aşağıda belirtilen şartlar karşılanmalıdır: – Kilidi açma işlevinin çalıştırılması, sadece iki bağımsız kumandanın eş zamanlı olarak çalıştırılmasıyla (her ikisi serbest bırakıldığında çalışmayan tip) mümkün olmalı veya – Bir sesli sinyal, kilidi açma işlevinin çalıştırma süresi için sürekli devrede olmalıdır. Kablo kopması ile sesli sinyal işlevi arızalanırsa, yardımcı donanım desteğinin kilidinin açılması mümkün olmamalıdır. Sesli sinyalin doğru işlevi, motorun her çalıştırılmasında kontrol edilmelidir. Bu devreye alınan kumandaların (alternatif işlevlere sahip olan) işlevi, gösterilmelidir (Madde 5.5.3). Hidrolik devrede mekanik olarak kumandanın konumu değiştirildiğinde (örneğin, küresel vana ile), seçilen çalıştırma işlevini operatör mahallinden doğrulamak mümkün olmalıdır. Değiştirme konumu, işaretlenmeli ve operatör mahallinden açıkça tanımlanmalıdır.

B.2.3 Tanımlama İşaretlemeler, makina/donanım üzerine kalıcı olarak birleştirilmemişlerse Madde B.1.2’ye göre (ilgili notta belirtilen işaretlemeler dışında) yardımcı donanım desteği için gereklidir.

B.2.4 Talimatlar Montaj, kilitleme, işlem kontrolü ve beyan işletme/kaldırma kapasitesi üzerinde etki konusundaki talimatlar, yardımcı donanım desteği imalatçısı tarafından sağlanmalıdır. Kilitleme için işlem kontrolü, ayrıntılı bir şekilde açıklanmalı ve çalışma çevrimi kontrol işlemi gerektiği durumunda güvenlik tedbirlerini kapsamalıdır. 35 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek C (Bilgi için) Yazısız güvenlik işaretleri için kurallar C.1 Genel Güvenlik işaretleri ve tehlike resimleri, ISO 9244:1995’deki esaslara uygun ve anlaşılabilir genel bir tarzda ve tercihan yazısız olmalıdır. Bunlar, inşaat ve kazı makinalarına sürekli olarak takılmalı ayrıca talimat el kitabında gösterilmeli ve açıklanmalıdır. Makina üzerindeki ilgili yerleri, talimat el kitabında gösterilmelidir. İşaretler üzerindeki ikazlar silinmez ve yakın bölgede bulunmaları gereken personelin güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli mesafeden okunabilir olmalıdır.

C.2 Güvenlik ikaz sembolü Güvenlik ikaz sembolü (Şekil C.1), ISO 9244:1995, Şekil 7’de belirtildiği gibi olmalıdır. Bu işaret öncelikle, makina çalışırken tesadüfen yaklaşan izleyicileri uyarmak için kullanılmalıdır. Güvenlik ikaz sembolü, tehlikenin açıklanması ile ilgili olarak da kullanılmalıdır (Şekil C.3 ilâ Şekil C.5).

C.3 Yazısız tehlike işaretleri Güvenlik ikaz sembolü ile birleştirilen ilave tehlike resimleri özellikle (Şekil C.1 ila Şekil C.5), makinada bakım ve çalışma yapıldığında operatör ve bakım personelini uyarmak için kullanılmalıdır. Güvenlik işaretleri, düşey veya yatay iki panel şeklinde olmalıdır (Şekil C.2 ilâ Şekil C.4).

C.4 Boyutlar İki panel şeklindeki güvenlik işaretlerinin tavsiye edilen en küçük boyutları, ISO 9244:1995, Şekil 13’e göre olmalıdır. Daha büyük ve küçük boyutlar gerektiğinde kullanılabilir. Güvenlik işaretleri, makina çalışırken tesadüfen yaklaşan izleyicileri uyaracak şekilde tehlike bölgesinin dış tarafından okunabilir olmalıdır.

C.5 Güvenlik işaretlerinin renkleri Resimli panellerin, çerçeve çizgileri ve panel ayırma hatları, ISO 9244:1995, Madde 9.2.2, Madde 9.2.3, Madde 9.2.4 ve Madde 9.5’e uygun olmalıdır.

C.6 Yerleştirme İkaz işaretleri ve tehlike resimleri, mümkün oldukça tehlike alanına yakın veya makinanın bir kısmına açık bir şekilde görülebilir ve ayrı olarak yerleştirilmelidir.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Yazısız güvenlik işaretleri örnekleri

Şekil C.1 - “Güvenlik ikaz sembolü”

Şekil C.3 - “Ezilme tehlikesi”

Şekil C.2 - “Talimat el kitabını okuyunuz”

Şekil C.4 - "Kesilme tehlikesi”

Şekil C.5 - “Sıcak yüzeyler”

Not - Güvenlik ikaz sembolü, üst resim panelinde tehlike açıklaması yerine kullanılabilir.

Şekil C.6 - Acil çıkış 37 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek D (Zorunlu Hükümler) Yükseltmeli operatör mahallinin özellikleri D.1 Genel Yükseltmeli operatör mahalline sahip makinalar, yükseltme seviyesine bakılmaksızın, Madde 5.3, Madde 5.4 ve Madde 5.5’e uygun olmalıdır. Operatör mahalli en alçak konumda iken, erişim Madde 5.2’ye uygun olmalıdır. Operatör mahallinin kaldırma ve indirme hızı, normal çalışma şartlarında 0,6 m/s’yi ve hidrolik hat patlaması durumunda 0,4 m/s’yi aşmamalıdır. Operatör mahallinin yatay eğimlendirmesi ± 15º’yi aşmamalıdır. Çalışma ve bakım işleri yükseltilmiş konumda yapılmak zorunda ise, mekanik bir destek tertibatı bulunmalıdır. Tertibat, operatör mahalli kütlesinin iki katı bir kuvvete dayanmalıdır.

D.2 Yükseltme kumandası Yükseltme kumandası, açık bir şekilde işaretlenmeli ve istem dışı çalıştırmaya karşı korunmalıdır.

D.3 Acil indirme Enerji kaynağının arızalanması, motor durması veya hidrolik sistem arızası durumunda, operatör için operatör mahallini en alçak konuma indirmek (gerçek konuma bakılmaksızın) veya operatör mahallini güvenli bir şekilde terk etmek (örneğin, basamak veya merdivenler ile) mümkün olmalıdır. Operatör mahallinin dışındaki bir kişi tarafından operatör mahallinin güvenli bir şekilde indirilmesi mümkün olmalıdır. Acil indirme kumandası, güvenlik tertibatı olarak kırmızı renkte işaretlenmelidir.

D.4 Ezilme tehlikeleri Makina ana şasisi ile yükseltilebilen operatör mahallinin alt kısmı arasında tehlikeli alan, ISO 3864-1:2002 ve ISO 3864-2:2004’e ve Ek C’deki ikaz işaretleri örneklerine uygun olarak sarı ve siyah şeritlerle değişimli olarak işaretlenmelidir. Operatör, operatör mahalli ile makina şasisi arasındaki tehlikeli alanı doğrudan göremiyorsa, operatör mahalli inerken, operatörün tehlikeli alanı gözlemlemesine imkân verecek örneğin dış ayna/aynalar takılmalıdır.

D.5 Operatörün düşmesine karşı koruma Makinanın operatör mahalli yükseltilmiş olarak ve kapısı açık konumda kullanılması amaçlanmışsa ve düşme tehlikesi varsa, operatör mahalli tabanından 700 mm yukarıda kapı açıklığında, emniyet kemeri veya koruyucu bir tertibat (örneğin, çubuk, zincir veya kayış) sağlanmalıdır. Tertibat, istem dışı açılmaya karşı güvenli olmalıdır. Makinanın operatör mahalli yükseltilmiş olarak kullanılması amaçlanmış ve bu operatör mahallinden düşme tehlikesi varsa, yan kapı, kazara açılma engellenecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmeli ayrıca düşme riskini önleyecek yönde açılmalı ve beklenmedik şekilde açılmamalı veya bu şartları karşılayacak tertibat (örneğin; çubuk, kol dayaması) kullanılmalıdır. Bir çubuk kullanıldığında, bu, operatör mahalli zemininin üzerinde yaklaşık 700 mm’de ayarlanacak şekilde tasarımlanmalıdır.

D.6 Yükseltilen operatör mahalli için yuvarlanmaya karşı koruyucu yapılar (YKKY) Makina üzerinde YKKY gerektiğinde (örneğin, kanal kazıcılar), istisnalarla birlikte uygulanır: – – – –

EN ISO 3471:2008

aşağıda belirtilen

Operatör mahalli için YKKY, ayrı bağımsız bir YKKY olarak dikkate alınmalıdır (YKKY, makina şasisine bağlı değildir), Sadece EN ISO 3471:2008 , Madde 6.3’teki düşey yük deneyi, bütün düzlemlerde uygulanmalıdır, Bir veya daha fazla yönde/yönlerde yapının simetrik olarak tasarımlanması durumunda (ön/arka, sol/sağ, üst/alt), ilgili yönde/yönlerde sadece bir deney gereklidir, EN ISO 3471:2008 , Madde 8.8 uygulanmaz.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

D.7 Talimat el kitabı Talimat el kitabında, yükseltilebilen operatör mahalli için örneğin aşağıda belirtilenlerle ilgili güvenlik talimatları bulunmalıdır: – Emniyet kemerlerinin kullanılması, – Seyir halinde operatör mahallinin konumu, – Acil durum talimatları, – Bakım için mekanik destek tertibatının kullanımı.

D.8 İşaretleme Taşıyıcı aşağıda belirtildiği gibi işaretlenmelidir: – Taşıyıcıda müsaade edilen personel sayısı, – Azami çalışma yükü.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek E (Zorunlu Hükümler) Yük kaldırma amacıyla kullanılan kaldırma tertibatı/tertibatları için kurallar E.1 Genel Bu ek, yük kaldırma çalışmalarında kullanılan inşaat ve kazı makinalarındaki tertibatının/tertibatlarının dayanımı, montajı ve çalışması konusundaki kuralları kapsar.

kaldırma

Bu ekte tanımlanan deneyler yerine hesaplama yöntemi kullanılabilir.

E.2 Terimler, tarifler ve kısaltmalar E.2.1 Kaldırma tertibatı/tertibatları Yük kaldırma için kullanılan inşaat ve kazı makinasının yardımcı donanımına (çalışma aleti) veya donanımına sabitlenen veya birlikte bulunan tertibat.

E.2.2 Sapan Sapan bileşenlerinden örneğin, zincir, tel halat veya dokuma malzemesinden meydana gelen (EN 1492-1:2000 ve EN 1492-2:2000 ) ve yüklerin kaldırma noktasına bağlanması için üst veya alt uçlara bağlanan tertibat.

E.2.3 Beyan kaldırma yükü Kaldırma tertibatının/tertibatlarının tasarımlandığı en büyük yük. Not - Beyan kaldırma yükü, makinanın beyan çalışma/kaldırma kapasitesinden farklı olabilir.

E.2.4 Takılabilir kanca İnşaat ve kazı makinasının yardımcı donanımına (çalışma aleti) veya donanımına kaynak veya cıvata ile bağlanması amaçlanan eleman.

E.3 Güvenlik kuralları E.3.1 Montaj ve sabitleme Kaldırma tertibatı/tertibatları, sapanın istem dışı kancadan çıkması engellenecek şekilde inşaat ve kazı makinasının yardımcı donanımı veya diğer parçaları üzerine konumlandırılmalıdır (deney için Madde E.4.2’ye bk). Yardımcı donanım veya donanımın yerleşimi, operatör ile sapancı tertibatı/tertibatlarına bağlayan operatör) arasında en iyi görüşü sağlamalıdır.

(sapanı,

kaldırma

Kaldırma tertibatının/tertibatlarının sabitleme konumu, sapanın kepçenin arka kısmı üzerinde yönlendirilmesi (Şekil F.1) veya yeterli çapta yuvarlak biçimli olması hariç, sapanın diğer makina parçaları tarafından düşey yük durumundan saptırılmasını engellemelidir.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Şekil E.1 - Kepçenin arka kısmı üzerinde sapanın yönlendirilmesi Kaldırma tertibatı/tertibatları, sapanın istem dışı yer değiştirmesi tehlikesi engellenecek şekilde yerleştirilmeli ve gerekli biçime sahip olmalıdır. İnşaat ve kazı makinasının diğer parçaları tarafından sapana zarar (keskin kenarlar ile) verilmemelidir. Kaldırma tertibatı/tertibatları, sapancı personel için herhangi bir tehlikeli alan (örneğin, sıkıştırma/makaslama veya dönen parçalardan kaynaklanan tehlike) oluşturmayacak şekilde sabitlenmelidir. Kaldırma tertibatı/tertibatları, kancayı takma ve çıkarma kolayca mümkün olacak şekilde yerleştirilmelidir. Kaldırma tertibatı/tertibatları, inşaat ve kazı makinasının normal çalışmasında veya yük kaldırma işleminde bir sınırlama (örneğin, kapma) olmayacak şekilde konumlandırılmalıdır.

E.3.2 Kaldırma tertibatının/tertibatlarının tasarımı ve dayanımı E.3.2.1 Makina imalatçısı tarafından sağlanan kaldırma tertibatı/tertibatları Kaldırma tertibatı/tertibatları, yardımcı donanımın veya bomun parçalarının herhangi bir konumunda uygulanabilecek yüke dayanacak şekilde tasarımlamalıdır. Bu durum, uygulamada karşılaşılabilecek yan yük veya kuvveti kapsar.

E.3.2.2 Yardımcı donanım tertibatı/tertibatları

(çalışma

aleti)

imalatçısı

tarafından

sağlanan kaldırma

Kaldırma tertibatı/tertibatları, aşağıda belirtilen kapasiteye sahip olmalıdır: – Deneyin tamamlanmasından sonra görünür bir şekil değişikliği olmadan düşey yük yönünde (Şekil E.2a)) beyan kaldırma yükünün 2,5 katı, – Deneyin tamamlanmasından sonra görünür bir şekil değişikliği olmadan yan yükte (Şekil E.2b)) beyan kaldırma yükünün 1,5 katı.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

l) Düşey yük yönü

m) Yanal yük yönü Şekil E.2 - Yük yönü

E.4 İmalatçı tarafından yapılan deney E.4.1 Mekanik performans Kaldırma tertibatının/tertibatlarının mekanik performansı, Madde E.3.2.1 veya Madde E.3.2.2’de belirtilen kurallara göre deneye tabi tutulmalıdır.

E.4.2 Çalışma şartlarında arazi deneyi Yardımcı donanım tedarikçisi kaldırma tertibatını/tertibatlarını sağlarsa, aşağıda belirtilen arazi deneyi gereklidir. Kaldırma tertibatının/tertibatlarının yerleşimi ve işlevi konusunda aşağıdaki kriterler uygulamalı deneyde kontrol edilmelidir: – – –

Kaldırma tertibatı bir tehlikeye sebep olmamalı ve normal çalışma işlemindeki yardımcı donanımın performansını sınırlamamalıdır, Harici etkiler (örneğin, basit yollarla temizlenemeyen aşırı toprak kirlenmesi) sebebiyle kaldırma tertibatının/tertibatlarının işlevinin sınırlanmaması , En elverişsiz kepçe/yardımcı donanım konumu sebebiyle, kaldırma tertibatından/tertibatlarından sapanın gevşememesi .

E.5 Kaldırma tertibatı/tertibatları olarak kullanılan takılabilir kancalar için ilave özellikler E.5.1 Güvenlik mandalı Takılabilir kancalar, sapanın veya yükün kancadan istem dışı yerinden çıkması diğer yapı vasıtaları ile engellenmedikçe, bir güvenlik mandalı ile donatılmalıdır (Şekil E.3). Kancanın elverişsiz konumu sebebiyle güvenlik mandalının zarar görmesi engellenmelidir. Güvenlik mandalı kullanılırsa, EN 1677-2:2000, Madde 5.6’nın özelliklerini karşılamalıdır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Açıklama 1 Güvenlik mandalı Şekil E.3 - Güvenlik mandalı

E.5.2 Tasarım ve dayanım E.5.2.1 Takılabilir kancalar Takılabilir kanca, yardımcı donanımın (çalışma aleti) veya donanımın farklı konumlarında aşağıda açıklanan gerilme çeşitlerine dayanacak şekilde tasarımlanmalı ve deneye tabi tutulmalıdır: – Düşey yük yönünde (Şekil E.4a)) beyan kaldırma yükünün 4 katı, şekil değişikliği kabul edilebilir ancak yük askıda kalmalıdır, – Düşey yük yönüne dik olarak (Şekil E.4b)) beyan kaldırma yükünün 2,5 katı, şekil değişikliği kabul edilebilir ancak yük askıda kalmalıdır, – Deneyin tamamlanmasından sonra görünür bir şekil değişikliği olmadan yan yükte (Şekil E.4c)) beyan kaldırma yükünün 1,5 katı.

E.5.2.2 Cıvatalı kancalar Cıvatalı takılabilir kancada, Madde E.5.2.1’e göre özellikler yerine getirilebilecek şekilde aşağıda belirtilenler tasarımlanmalıdır:  Cıvata boyutları,  Cıvata kalitesi (örneğin, 8.8),  Ara levhada delikler ve  Delik çap mesafeleri.

a) Düşey yük yönünde deney

b) Düşey yüke dik yönde deney


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

c) Yan yük deneyi Açıklama 1 Deney tezgahına kaynak yapılmış çekme deney kancaları 2 Deney tezgahı Şekil E.4 - Yük yönü (deney tezgâhı için örnek)

E.5.3 Takılabilir kancaların montajı ve sabitlenmesi Madde E.3.2’ye ilaveten, aşağıda belirtilenler takılabilir kancalara uygulanır: Kaynak ve cıvatalama için aşağıdaki bilgileri ihtiva eden bir montaj talimatı her bir takılabilir kanca ile birlikte sağlanmalıdır: a) Kancaların kaynak yapılması için aşağıdakiler gereklidir:  Kaynak müsaadesi, örneğin, EN 287-1:2004, 111 veya 114 ff P’ye göre müsaade edilen kaynakçı,  Kaynak elektrot tipi,  Gerekli kaynak kesiti,  En az kalınlık, levhanın malzeme kalitesi ve takılabilir kancanın levha üzerine kaynak yapılması gereken yeri,  Kaynak konumu için ön ısıtma şartı. b) Kancaların cıvatalanması için aşağıdakiler gereklidir:  Cıvataların gerekli boyutları,  Cıvataların gerekli kaliteleri,  Gerekli sıkma momenti,  En az kalınlık, levhanın malzeme kalitesi ve takılabilir kancanın levha üzerine cıvatalanması gereken yeri.

E.5.4 Mekanik performans deneyi E.5.4.1 Genel Madde E.4’e ilaveten, Madde E.5.4.2 ve Madde E.5.4.3’te belirtilen deneyler yapılmalıdır.

E.5.4.2 Mekanik performans En az üç numune, deneye tâbi tutulmalı ve Madde E.5.2’deki özellikler yerine getirilmelidir.

E.5.4.3 Arazi deneyleri Madde E.4.2’ye göre arazi deneyi de takılabilir kancalara uygulanır. Ayrıca, yardımcı donanımın (çalışma tertibatı) veya donanımın en elverişsiz konumu sebebiyle güvenlik mandalının muhtemel hasar görüp görmediği kontrol edilmelidir.

E.5.4.4 Doğrulama Deneylerin sonuçları, yayınlanma tarihi ve deneyleri kimin gerçekleştirdiği bilgisi ile birlikte deney sertifikasında kaydedilmelidir. Kaldırma tertibatlarının amaçlanan işlevini güvenli şekilde gerçekleştirmesini doğrulamak için, deneyler, imalatçı tarafından yapılan deneylerin detaylarını kapsayan yazılı kalite kontrol işlemleri ile belirlenen imalatı temsil eden numune üzerinde uygulanmalıdır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

E.5.5 Tanımlama Kaldırma tertibatı/tertibatları, Madde E.2.3’e göre tanımlama vasıtaları ve beyan kaldırma yükü ile kalıcı olarak işaretlenmelidir.

E.6 Talimat el kitabı Talimat el kitabı, kaldırma tertibatı/tertibatlarının imalatçısı tarafından tertibatı/tertibatlarının kullanımı için aşağıda belirtilen bilgileri kapsamalıdır:  Kaldırma tertibatı/tertibatlarının amaçlanan kullanımı,  Yükün güvenli olarak kancaya takılması,  Gözle muayene,  Kaldırma tertibatı/tertibatlarının periyodik muayenesi için bir tavsiye.

sağlanmalı

ve

kaldırma

İlave olarak, kaldırma tertibatı/tertibatlarının imalatçısı, makinanın imalatçısı değilse, talimat el kitabı aşağıdaki bilgileri de kapsamalıdır:  İlgili makina aralığı, donanımı veya yardımcı donanımında kullanılan kaldırma tertibatı/tertibatlarının uygun boyutları ile ilgili bilgiler,  Montaj ve sabitleme için talimatlar (gerektiğinde Madde E.3.1 ve Madde E.5.3),  Kullanıcı tarafından arazi deneyinin (Madde E.4.2 ve gerektiğinde, Madde E.5.4.3) uygulanması için talimatlar.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek F (Zorunlu Hükümler) Yer altında patlayıcı olmayan ortamdaki çalışmada kullanılan inşaat ve kazı makinaları için özellikler F.1 Genel Bu ek, özellikle yer altında patlayıcı olmayan ortamdaki çalışmada kullanılması amaçlanan inşaat ve kazı makinaları için ilave özellikler ve istisnaları vermektedir. Not 1 - Yer altındaki çalışmaya örnek olarak yer altı madenciliği ve tünel açma verilebilir. Not 2 - Yer altında muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan inşaat ve kazı makinalarına ilişkin ilave özellikler için EN 1710:2005’e bakılmalıdır. Not 3 - Açık tünellerde son işlemler veya bakım çalışması, bu standarda göre yer altında çalışma olarak dikkate alınmaz.

F.2 Operatör mahalli F.2.1 Kabinli operatör mahalli Yer altında çalışmada kullanılan inşaat ve kazı makinaları, Madde 5.3’e uygun olarak bir kabinle donatılmalıdır.

F.2.2 Küçültülmüş boyutlu kabine sahip operatör mahalli F.2.2.1 Madde F.2.1’e istisna Madde F.2.2.2 ila Madde F.2.2.5’te belirtilen Madde F.2.1 için istisnalar, yer altındaki iş sahasında kullanılması amaçlanan makinada tam kabin yüksekliğine müsaade edilmemişse kabul edilebilir.

F.2.2.2 Operatör bölmesi Kabinli makinaların operatör bölme yüksekliği azaltılabilir ancak koltuk referans noktasının üzerinde mm’den az olmamalıdır.

900

F.2.2.3 İletilen titreşim Koltuk, EN ISO 7096:2000’e uygun olmalıdır. Bu teknik sebeplerden mümkün olmazsa, koltuk girdi spektral sınıfı EM 8 kullanılabilir.

F.2.2.4 Koltuk Madde 5.4.1.3, alan sebebiyle uygulanamazsa, ISO 11112:1995, Çizelge 1, h1’e göre düşey ayar gerekli değildir.

F.2.2.5 Alternatif açıklık (acil çıkış) Alternatif bir açıklık sağlanmalıdır. Dikdörtgen boyut, 470 mm x 600 mm’den az olmamalıdır.

F.2.3 Kabinsiz operatör mahalli Devrilme, cisimlerin düşmesi veya toz, gürültü ve yüksek sıcaklık gibi tehlikeler önemli değilse, makinalar kabinsiz kullanılabilir.

F.3 Motor egzoz emisyonu ve yakıt F.3.1 Motor ve yakıt Sözü edilen iş sahasına uyarlanmış, egzoz emisyonuna maruziyeti azaltmak için mevcut en yüksek teknolojiyi kullanan sadece düşük egzoz emisyon değerlerine sahip motorlar kullanılmalıdır. İçten yanmalı motorlar kullanılırsa, dizel tipte olmalıdır. Yakıt, 55 ºC’un altında parlama noktasına sahip olmamalıdır. 46 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Not - İçten yanmalı motorlar, EEA ülkeleri içerisinde tip onaylı olmalıdır.

F.3.2 Yakıt sistemi Yakıt tankı ile motor arasındaki yakıt hattında arıza olması halinde, kolayca erişilebilir bir tertibat, sızıntıyı önlemek amacıyla tanka mümkün olduğu kadar yakın kısımda yakıt hattını kapatmak için takılmalıdır.

F.4 Aydınlatma, sinyal, işaretleme lambaları ve geri yansıtmalı tertibatlar F.4.1 Genel Madde 5.8.2, Madde F.4.2 ila Madde F.4.4’te belirtilen istisnalarla birlikte uygulanır.

F.4.2 Aydınlatma tertibatı konumu ISO 12509:2004’te belirtilen tertibat konumu, yer altındaki çalışma uygulamasına uyarlanabilir.

F.4.3 Geri konum lambası Aşağıdakilerle birlikte, Madde 5.8.2 uygulanır: Kategori I A, Kategori I B ve Kategori III B makinalar için

ISO 12509:2004

, Madde E.10 da uygulanır.

F.4.4 Çalışma çevriminde her iki yönde çalışan makinalar Makina, çalışma çevriminde her iki yönde (ileri/geri) çalışma özelliğine sahipse aydınlatma; özel bir ikaz lambası ve ikili iş lambası ayrıca ön ve arkaya ikili geri konum lambası (kırmızı/beyaz) olacak şekilde düzenlenmelidir. Bu işlev, ilgili vitese göre otomatik olarak değişmelidir.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

metin iptal edilmiştir


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek G (Zorunlu Hükümler) Yıkma makinası G.1 Genel Bu Ek, binaların ve/veya diğer inşaat mühendisliği yapılarının ve bunların bileşen parçalarının itme veya çekme ile yıkımı ya da ezme veya makaslama ile parçalanması ve/veya ortaya çıkan enkazın ayrıştırlması için tasarımlanan yıkma makinasının güvenlik kurallarını kapsar. Not - Ek G, kazıcı esaslı yıkma makinası uzmanlarınca tasarlanmıştır. Bu Ek, imalatçı tarafından öngörülen şartlar altında ve amaçlandığı gibi kullanıldığında, yıkma makinasıyla alakalı bütün önemli tehlikelerle ilgilidir. Bu Ek, önemli tehlikelerden kaynaklanan riskleri azaltmak veya ortadan kaldırmak için uygun teknik tedbirleri belirler. Bu Ek, yıkma makinası gibi kullanılmak amacıyla tasarımlanan her bir inşaat ve kazı makinası için özel kuralları içerir. Bu Ek, bu Bölüm ve Bölüm 3, Bölüm 5 ve Bölüm 12’den uygun olanı ile birlikte kullanılmalıdır.

G.2 Güvenlik kuralları ve/veya tedbirler G.2.1 Operatör mahalli Üzerine operatörün oturduğu bütün yıkma makinalarına, Madde 5.3.1.1’e göre bir kabin takılı olmalıdır.Yükseğe erişim donanımı takılı bütün makinalar için, oparatörü konforlü kılmak ve imalatçı tarafından belirtilen çalışma aralığında yardımcı donanımın yeterli görünümünü sağlamak bakımından operatör konumunun yatırılması (örneğin, yatırılabilir kabin) için tedbirler alınmalıdır. En yüksek yatırma açısı yataydan 35°’den fazla olmamalıdır.

G.2.2 Borular ve hortumlar G.2.2.1 Hidrolik sistemler Donanımın çıkarılması/montajı esnasında sökülmesi/tekrar takılması gereken borular ve hortumlar, kendinden sızdırmazlık özelliği olan bağlantılar veya kapama vanalarıyla donatılmalıdır. Bağlantılar/vanalar, doğru bir şekilde tekrar takılması için işaretlenmelidir. Hidrolik arıza durumunda, donanım veya yardımcı donanımın operatör mahaliyle çarpışmasını önlemek ve makinanın dengesini muhafaza etmek için yükseltme bomu ve kol silindirlerinin herbirinin üzerinde indirme kumanda tertibatı takılı olmalıdır. Kol silindirlerinin ucunda, kolu temel makinadan uzağa yükseltmek için basınç uygulanan tertibat/tertibatlar kurulu olmalıdır. Bom ve kol silindir/silindirleri için indirme kumanda tertibatları ISO 8643:1997’ye göre deneye tabi tutulmalıdır.

G.2.2.2 Pnömatik tesisatlar Pnömatik tesisatlar, EN ISO 4414’e uygun olmalıdır.

G.2.3 Kumandalar ve göstergeler G.2.3.1 Genel Yatırılabilir kabini harekete geçiren kumandalar, koltuk sırt dayamasının karşısında olmalıdır. Koltuk sırtı düşey konumda olmalıdır. Koltuk, orta konumunda olmalıdır.

G.2.3.2 Çalıştırma/durdurma sistemi Madde 5.5.2 paragraf 3 uygulanmaz. Yıkım uygulamalarında inşaat ve kazı makinaları (EMM) için görüş alanı, operatör mahallinden arkaya doğru ISO 5006’ya göre doğrudan görüş yordamıyla sağlanamıyorsa makina CCTV sistemi ile donatılmalıdır.

G.2.4 Kararlılık Yükseğe erişim donanımlarına sahip makinalarda aşağıdaki kurallar uygulanmalıdır:  İmalatçı, beklenen çalışma ve seyahat durumlarında makinanın kararlığı hususunda açık ve kapsamlı bilgileri sağlamalıdır, 49 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100 

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Kararlılığı muhaza etmek için, imalatçı tarafından belirtilen çalışma aralığının ötesinde çalışmalara karşı bir bütünleşik otomotik tertibat operatörü uyarmalıdır (görsel ve/veya işitilebilir).

G.2.5 Koruyucu yapılar G.2.5.1 Genel Temel makinanın tipine bağlı olarak, operatörün üzerinde oturduğu yıkma makinalarında Madde 5.3.3 ile Madde 5.3.6 arasında verilen bir veya daha fazla koruyucu yapılar takılı olmalıdır. Sürücü ve hidrolik bölmeler, alttan veya üstten gelecek döküntüler nedeniyle deliklerin oluşmasını önlemek için uygun korumaya sahip olmalıdır.

G.2.5.2 Yuvarlanmaya karşı koruyucu yapılar (YKKY) Madde 5.3.3’ün gerekleri yıkım kazıcıları için uygulanmaz. Not - Ayrıca, EN 474-5:2006+A3:2013, Madde 5.3.2.2’ye bakınız.

G.2.5.3 Düşen cisimlere karşı koruyucu yapılar (DCKKY) Yıkma makinaları, EN 474-5:2006+A3:2013, Madde 5.3.2.1’e uygun düşen cisimlere karşı koruyucu yapılar (DCKKY) ile donatılmalıdır. Yıkım kazıcıları üzerindeki DCKKY için minimum gerekler ISO 10262 Seviye II’ye uygun olmalıdır. Not - DCKKY, ISO 10262’deki üst mahfaza gibi düşünülür.

G.2.5.4 Ön koruyucu yapı Yıkma makinaları, ISO 10262 Seviye II’ye göre bir ön koruyucu yapı ile donatılmalıdır. Yatırılabilir kabinli yıkma makinalarında, ilave olarak, ön koruyucu yapı kabin yatırılmış konumdayken darbe etkisinin en fazla olduğu yerde ISO 10262 Seviye II üst mahfaza deneyine göre deneye tabi tutulmalıdır.

G.2.5.5 Cam koruyucu Operatörü uçan veya düşen küçük döküntülere karşı korumak için, ön cam/camlar ve tavan camı (takılıysa) EN 356 sınıf P5A’ya göre darbeye dayanımlı cam ile donatılmalıdır.

G.2.6 Görüş alanı Bir tavan camı, çalışma alanının görünürlüğünü sağlamak için kullanıldığında, motorlu cam sileceği/silecekleri ve yıkayıcı/yıkayıcıları ile donatılmalıdır.

G.2.7 Temel makinanın erişim sisteminin montajı/sökülmesi Yürüme yollarının/erişim platformlarının taşınması için çıkarılması zorunlu olduğunda, herbir parçanın kütlesi 40 kg ile sınırlanmalıdır (yüklerin taşınmasına ilişkin olarak bk. EN 1005-2).

G.2.8 Donanım, yardımcı donanımlar ve sökülebilir bağlantılar G.2.8.1 Genel Yıkma makinası üzerinde kullanılması amaçlanan bütün donanımlar veya yardımcı donanımlar güvenli bir şekilde montajını ve sökülmesini mümkün kılacak şekilde tasarlanmalıdır. Ayrılabilir (çıkarılabilir) karşı ağırlıklar sistemi mevcutsa, bunlar aşağıdaki şekilde tasarımlanmalıdır:  Karşı ağırlklar aşağıdaki şekilde taşınabilmelidir; - Birleşik kaldırma sistemleri, veya, - Kaldırma yardımcı donanımlarını taşımak için sağlanan bağlantı noktaları vasıtasıyla. Bu durumda, karşı ağırlıklarını yönlendiren ve merkezlenmesini sağlayan destekler öngörülebilir olmalıdır.  Bunların sabitlenmesi ve çıkarılması zeminden veya çalışma platformundan yapılabilmelidir.

G.2.8.2 Donanımın montajı/sökülmesi Değiştirilibelir donanım için, hidrolik hortumlara ve bağlantı pimlerine güvenli bir erişim yöntemi sağlanmalıdır, örneğin birleşik /yerinden çıkarılabilir çalışma platformu. 50 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Bu erişim, ISO 14122’ye uygun olmalıdır.

G.2.9 Tel halatlar Yıkma işi için bir küre kullanan, halatla çalışan yıkma makinaları EN 474-12:2006+A1:2008 Madde 5.7’de belirtildiği gibi tel halatların ve teçhizatının gereklerini karşılamalıdır.

G.2.10 Yıkma küresi Yük taşıma işlemleri veya yıkma küresi kullanılarak yıkım için, sabitlenebilir veya çıkarılabilir bir yük kanca sistemine sahip olunmalıdır. Bu sistem, donanımın veya yardımcı donanımın ya da makinanın diğer herhangi parçası üzerine yerleştirilebilir ve;  Yıkma işlemleri esnasında hasar görme riskini asgariye indirecek şekilde tasarımlanmalı veya yerleştirilmelidir,  İstem dışı olarak kancadan çıkma veya kontrol edilemeyen hareketleri asgariye indirecek şekilde tasarımlanmalıdır,  Makinanın en yüksek beyan edilen kaldırma kapasitesine sahip olmalıdır,  Makinanın en yüksek beyan edilen kaldırma kapasitesinin iki katı olan bir deney yüküne dayanabilmelidir. Bu deney yükü, yük kanca sisteminin en tercih edilmeyen konumunda uygulanmalıdır. Kanca sisteminde hiçbir kalıcı şekil bozukluğu kabul edilebilir değildir.

G.3 Operatör el kitabında kullanım bilgileri G.3.1 Donanımın ve/veya yardımcı donanımın ve sökülebilir parçalarının taşınması, kaldırılması, indirilmesi ve depolanması için bilgiler Donanımın ve/veya yardımcı donanımın ve sökülebilir parçalarının taşınması, kaldırılması, indirilmesi ve depolanması için bilgiler en azından aşağıdaki hususları içermeli ve operatör el kitabında yer almalıdır:  Donanımın ve/veya yardımcı donanımın anma kütlesi,  Donanımın ve/veya yardımcı donanımın en yüksek çalışma kütlesi,  Donanımın ve/veya yardımcı donanımın modüler montajı ve sökülmesi hakkında bilgiler ve talimatlar ,  Herhangi bir kaldırma noktasının konumu ve sapan talimatları.

G.3.2 Donanımın ve/veya yardımcı donanımın kurulumu ve kullanımı için talimatlar Donanımın ve/veya yardımcı donanımın kurulumu ve kullanımı için talimatlar en azından aşağıdaki hususları içermeli ve operatör el kitabında yer almalıdır:  Donanımın ve/veya yardımcı donanımın güvenli bir şekilde ayarlanması için talimatlar,  Uygulanabildiğinde, güç kaynağı,  Yürütülmesi gereken işin tipine göre, kullanım şartlarıyla birlikte donanımın ve/veya yardımcı donanımın seçimi,  Donanımın veya yardımcı donanım takılıyken alınması gerekli tedbirler,  Mahfazaların doğru takılması hususunda bilgiler,  Donanımın ve/veya yardımcı donanım çalışma bölgesine ilişkin bilgiler,  Makinanın sınırlandırılmış alanlarda çalışması hakkında bilgiler,  Tel halatlar hakkında bilgiler.

G.3.3 Operatör el kitabında özel güvenlik tedbirleri Yeterli bir güvenlik seviyesi elde etmek için, operatör el kitabında ayrı bir bölüm olarak aşağıdaki güvenlik talimatları verilmelidir:  Ana risklerin nerede olduğu ve çalışmayı güvenli kılmak için hangi tedbirleri alması gerektiği konusunda operatör açıkça bilgilendirilmelidir;  Sınırlandırılmış alanlarda çalışırken ortamın hava şartlarını izlemek için kulanılan donanım hakkında talimatlar;  Yıkma işleminin toz ürettiği, tehlikeli bölgede çalışan personele yönelik riskleri gidermek için yeterli personel koruyucu donanımının sağlanması ihtiyacının olduğu yerler dahil, buralarda operatör veya diğer kişilere zarar verebilen eylemlere karşı özel ikazlar;  İşin sonunda donanımı ve/veya yardımcı donanımı zemine indirme gerekliliği.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Ek ZA (Bilgi için) Bu standardın, 2006/42/EC Direktifinin temel gerekleri ile ilişkisi Bu standard, Avrupa Komisyonunun ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği’nin talimatına göre CEN tarafından hazırlanmış olup, yeni yaklaşım direktifi 2006/42/EC7)’nin temel gereklerini destekler niteliktedir. Bu standard Avrupa Birliği Resmi gazetesinde yayınlandığında ve en az bir üye ülkede ilgili Direktif altında yürürlüğe konulduğunda bu standardın maddelerine uygunluk, ilgili direktifin ve EFTA düzenlemelerinin belirli temel gereklerine uyulması suretiyle sağlanır. Uyarı - İlgili diğer kurallar ve AB Direktifleri, bu standard kapsamındaki mamule/mamullere uygulanabilir.

7)

TSE Notu; Bu direktif, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2006/42/AT “Makina Emniyeti Yönetmeliği” adı altında yayınlanmıştır.


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

Kaynaklar AB Direktifleri [1] 67/548/EEC, Article (2) of Council Directive 67/548/EEC of 27 June 1967 on the approximation of laws, regulations and administrative provisions relating to classification, packaging and labelling of dangerous substances [2] 73/23/EEC, Council Directive of 19 February 1973 on the harmonization of the laws of Member States relating to electrical equipment designed for use within certain voltage limits [3] 87/404/EEC, Council Directive of 25 June 1987, on the harmonisation of the laws of the Member States relating to simple pressure vessels and its amendments [4]

77/576/EEC, Safety signs at places of work

[5] 89/336/EEC, Council Directive of 3 May 1989 on the approximation of the laws of the Member States relating to electromagnetic compatibility and its amendments [6] 92/58/EEC, Council Directive of 24 June 1992 on the approximation of the laws, regulations and administrative provisions of the Member States relating to safety signs at places of work [7] 94/9/EC, Directive of the European Parliament and of the Council of 23 March 1994 approximation of the laws of the Member States concerning equipment and protective systems intended for use in potentially explosive atmospheres [8] 97/23/EC, Directive of the European Parliament and of the Council of 29 May 1997 on the approximation of the laws of the Member States concerning pressure equipment [9] 97/68/EC, Directive of the European Parliament and of the Council of 16 December 1997 on the approximation of the laws of the Member States relating to measures against the emission of gaseous and particulate pollutants from internal combustion engines to be installed in non-road mobile machinery [10] 98/37/EC, Council Directive of 22 June 1998 on the approximation of the law of the Member States relating to machinery (Machinery Safety Directive) and its amendment 98/79 EC [11] 2000/14/EC. Directive of the European Parliament and of the Council of 8 May 2000 on the approximation of laws of the Members relating to the noise emission in the environmental by equipment for use outdoors [12] Position paper on guidelines for the application of the European Parliament and Council Directive 2000/14/EC on the approximation of the laws of the Member States relating to the noise emission in the environment by equipment for use outdoors [13] Common position (EC) No 20/97 adopted by the Council on the 17 April 1997 with a view to adopting Decision No. 1971/EC of the European Community programme of policy and action in relation to the environment and sustainable development "Towards sustainability" [14] 2006/42/EC, Directive of the European Parliament and of the Council of 17 May 2006 on Machinery, and amending Directive 95/16/EC ECE Regülasyonları [15] United Nations – Agreement concerning the adoption of uniform conditions of approval and reciprocal recognition of approval for motor vehicle equipment and parts. (Economic Commission of Europe) [16] ECE R34, Uniform provisions concerning the approval of vehicles with regard to the prevention of fire Risks [17] ECE R43, Annex 5, Uniform provisions concerning the approval of safety glazing and glazing material. Uniformly-Toughened Glass Panes 53 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN KÜRSAD AGCA'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 31.05.2017 TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

[18] ECE R46, Uniform provisions concerning the approval of rear-view mirrors, and of motor vehicles with regard to the installation of rear-view-mirrors Standardlar [19] EN 294:1992, Safety of machinery — Safety distances to prevent danger zones being reached by the upper limbs metin iptal edilmiştir [20] EN 474-12:2006+A1:2008, Earth-moving machinery — Safety — Part 12: Requirements for cable excavators [21] EN 500 (all parts), Mobile road construction machinery [22] EN 1005-2, Safety of machinery — Human physical performance — Part 2: Manual handling of machinery and component parts of machinery [23] EN 1492-1:2000, Textile slings — Safety — Part 1: Flat woven webbing slings, made of man-made fibres, for general purpose use [24] EN 1492-2:2000, Textile slings — Safety — Part 2: Roundslings, made of man-made fibres, for general purpose use [25] EN 1710:2005, Equipment and components intended for use in potentially explosive atmospheres in underground mines [26]

EN 12096:1997, Mechanical vibration — Declaration and verification of vibration emission values

[27] ISO/TR 25398, Earth-moving machinery — Guidelines for assessment of exposure to whole-body vibration of ride-on machines — Use of harmonized data measured by international institutes, organizations and manufacturers deleted text [28] EN ISO 11688-2:2000, Acoustics — Recommended practice for the design of low-noise machinery and equipment — Part 2: Introduction to the physics of low-noise design (ISO/TR 11688-2:1998) [29] EN ISO 12001:2009, Acoustics — Noise emitted by machinery and equipment — Rules for the drafting and presentation of a noise test code (ISO 12001:1996) [30] EN ISO 15667:2000, Acoustics — Guidelines for noise control by enclosures and cabins (ISO 15667:2000) [31] ISO 19472:2006, Machinery for forestry -- Winches -- Dimensions, performance and safety [32] ISO 6750:2005, Earth-moving machinery — Operator’s manual -— Content and format [33] ISO 6746-1:2003, Earth-moving machinery — Definitions of dimensions and codes — Part 1: Base machine [34] ISO 6746-2:2003, Earth-moving machinery — Definitions of dimensions and codes — Part 2: Equipment and attachments [35] ISO 8084:2003, Machinery for forestry — Operator protective structures — Laboratory tests and performance requirements [36] ISO 9244:1955, .Earth-moving machinery – Safety signs and hazard pictorials – General principles


ICS 53.100

TS EN 474-1+A4:2014-04 EN 474-1:2006+A4:2013

[37] ISO 9247:1990, Earth-moving machinery — Electrical wires and cables — Principles of identification and marking [38] ISO 10261:2002, Earth-moving machinery — Product identification numbering system deleted text [39] ISO 10263-5:2007 , Earth-moving machinery — Operator enclosure environment — Part 5: Windscreen defrosting system test method


TS_EN_474_1_A4

Recommend Documents