TERJEMAH
Tuhfathul Athfaal Pengantar Ilmu Tajwid
ن م غ و ا فطل الفة ح ت ريوز م ج ا س بن ب م
Syaikh Sulaiman Bin Hasan Al Jamzuriy
Judul Asli Penulis Judu Judull ter terje jem mah Penerjemah Editor Desain Sampul Jumlah Halaman Bidang Ilmu
: Matan Tuhfatul Athfal Wal Ghilman : Sulaiman bin Hasan Al Jamzuriy : Ter Terje jem mah Ma Matan tan Tuh Tuhfa fatu tull Ath Athfa fall Wa Wal Gh Ghilm ilman : Abu Razin Al Batawiy : Faizal Firmansyah : Abu Razin Al Batawiy : 18 Halaman : Ilmu Tajwid
Terjemah Matan Tuhfatul Athfal Wal Ghilman, Maktabah Ar Razin, Cetakan I. Mei 2010.
Maktabah Ar Razin adalah maktabah yang menerbitkan bukubuku digital secara gratis. Semua karya yang kami terbitkan diperbolehkan bahkan dianjurkan untuk diperbanyak sebagian atau seluruh isi karya kami dalam bentuk apapun dengan atau tanpa izin kami selama bukan untuk tujuan komersil. Mohon koreksi koreksi jika jika ditemukan ditemukan kesalahan kesalahan dalam karya kami. Koreksi dan saran atas karya kami dapat disampaikan melalui website resmi Makatabah Ar Razin: www.arabic.web.id
Biografi Penulis Pengarang kitab nadzham ini adalah Syaikh Sulaiman bin Hasan bin Muhammad Al Jamzuriy yang dinisbatkan pada salah satu kampung di Mesir yang disebut Jamzur, dekat daerah Thanthaa. Beliau lahir pada bulan Rabiul Awal tahun 1160an. an. Beli Beliau au meng mengam ambi bill ilmu ilmu dari dari bany banyak ak guru guru.. Belia Beliau u bela belaja jarr ilmu ilmu tajw tajwid id dan dan qiroah dengan Syaikh Syaikh Nuruddin Al Mihiy. Diantara Diantara karangannya karangannya adalah Matan Tuhfathul Athfal, Fathul Aqfal Fi Syarhi Tuhfatil Athfal, dan Fathurrahmaaniy fi Qiroatil Qur’an.
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
مة د ق ال رىزـ و ال هـ ن ـ س $مـ * رفـو غـل ة ا رح جـي را ـو ق ـ ـ ت مـ ـآل د1 ـ + مـ * ـعـ $ (ـصـ م ـ+ د ل ـ ال د ال و ـ+ال ن ـو ـي ال * د ـ ـ ل ــظ+ذا ال د هـ ـ ـب ك ال ـ ال خ ـ ش عـ * فطفـة ا ب ـ + س ـ وابـ ـ+الث ـوقـل ا ج ـ ا *ـب+ـC ال ف ـ ـ ن أ ــج ـو ب ر أ و ـ+ال ة + ن ال و ـCال ـيـــ ـ ذ ت خـ ـ1كـ ح أ ـرب * أ و (ـ ل ك ـ ن ت ن إ ـو Cـل ــ ل حـ أ ــ ر ـا ا +ـ ـ ـ رت 1 سـ ـ ـ ء ـ V ـ + ـ ن ـ مـ ءحـ V ـعـ + ـ Vءـ ـ زVـ ه ـ د ه د ع ن ـومـ ـ ـي ـتة أ1 +ـب ـV ـ ـي إ الـث(ـ ـ ـ و ع ــ ب ة1(ـــغ بـ ـ ـد ـ V ـ ن ـ ـ + ك ـل ـن ت1 وا ــ + ـد ـ د ـت ـ ة1 ـ ـك ـب ــــ ا إ+إ ـ+ر( ـ + ـ ا+ الـ +ـي الـ ة +ـ ـ غ بـV ـ ـي إــ+الث 1
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ء فـ ـ ا مـ ة1 ــغ ب$ـ ـم ء ـد ال ـ ع ـ ا لــالث+ ضـ ف لV جـ ا ـ ال مـ ضـ ف د ال ـ ع ء ف ـ ا ـاب+ ال ـذا ال ه ـي هز مر 1 ـ ـ + ض د ـ ع د ـ ب م ة1 ـ ـي ـل ض $ ق ـي ت $ (ـ ط د س ج ـ ا V خ ش ـ ت د+ ن ال و ـCال ال دا ـة ب1 +ـ حـ $ـ س ـ ا د ش ـ $ـ و + ـ $ــم + ـ ة + ال ال ـ ال ذ ى ـة ل1 ـ ل 1 ل ـ أ * ال ـ ت ك ـ ن ت إ ـ ال ق ـ ـ رV ـ ـإ ـV ـ اVء ف ـ * إ ـ ض ـ لVـة ـ مـ ك حـ أ ء ا+ ق ـ ـ ى ل+ و ف ـ + ال ـ سـ * ء ـد ال ـ ع ءفـ ـ ا +ـ ـ ـ $ا ـغـ $مـإ إ سـ * ـتأ ـ ـث ب ـV ـ إ ــ الث(ـ ـ+ و ف ش ـ سـ 1 حـ أ مـ * ة ـ+ ق ال ــ ر ـ ا ـل+ الثـ عـ ت ت ـب قـ ـ* ل ـف خ ن ت أ ــ 1 ا دى ر ل ذ حـ ا
2
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ف ل ا أ ـ ـ ـ هر ـ ـإ ه ـ أ ح ـ ا ــ ن ـ حـ أ ل + ح ـ اب م ـ ع ذ ـ 1 ع م 1 ـرب ا ـ ــق ع ـ ـ ـ هز مـر $ـ ـ أ 1 ـ عـ 1 ـرب أ ــ مـ ـ إ ـ ـ كـ ل$ ف ـ ش ر 1 سـوء ا ض ز فـ ـ ت$ ح ر + ط + ـ ش ـ س ى ـ ا +الـ * ـ+ ـ ـ سـ ــل ا +ال قــال ـ ـ ـ و ـ ــ $ ـق م 1 ـ ـ ن+ ـ ـأ ال ـ رب ق ـ لا ـث ال ف ص ي ال ن إ حـ أ ــ ـ ن ـث ل ن حـ فـ ـ+ ات ر خـ ال ف صـ ـي ال ـرب قـ ـ ت$جـ خـ م كـو ن إ ق ـ+ ـ ف ــ ا ف ص ن ال 1 خ مـ ـي ق فـ ـ+ات ـو ك أ ـرب ق ـمـ ق قـ ح ــ سـ ـ غـ صـ+ ل m ـ +أ كـ ن سـ إ+ ـ ـ ل ب ـث ل بــ ـ ا ـ ـ oـ قـ ـ m ن ـ ـ ال حـ أ
3
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
د ال أ ه ـو $ ( ـ ـ ط $+ أ س ـ ـ لo ع ـ ـ C ـ د أCـال ـــ ت ـ ال د ـب مـ سـ ــعـ ـ لV ـCو ـ تـ ن كـو + ـ + ل دm مـ د ـ ـب ج ن كو سـ ز أ1 ه ـ 1 ح ىC أ ب ا $ـ ـ م ن1 كو س ز أ1 سـ ـي ع V ـوو م C عـ فل ا ا ـحـ و ه ى1 ا فـ ل م ــ Vـة ـ ـ حـ ز ـ ـ 1 ل أ ـ ـ V ـ V شـ ضـ وا ال ـ ال ـ ـ ك ال ـ عـ أm ـ ـ ـ V ف ـن ا إ كـ سـ V ا ال ـ م ـ ـال د ال ك ح أ ز ـCال وا ال جو ول ي ا هـ د ـ تVـة ـ ـV كـ حـ د أ ـ ل د ـ ـ 1 ص ـ + ا ب ة1 ـ ـي د مـ د ـ ز بVـ ه ءجـ ن إ V ج وا ـ ص ـ ف ــ ذا ال ه ة1 ـ ك بoـ صـ ن إVصـ دV مـ زVئـجـ ـ ـ ـ ن ـو ــ ـ $ ف ـ ن كـو ـC ال عـ ن ا إ مثـ ذا ـ $ـ ـ إ وامـ ـ د ـب ا د ـ ـي العـ ز ـ ال د ـ أ 4
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ـ ـ ن أ كـو ـC ن ال إV ـ (ود طm مـ د ـ ـ ب$ـف + د ال ال أ ـ م يo ـ ح يC ـ ـ ـت ة ـ ـرب أ د ـ ل1 ـ ـ أ ص ـ+ ف ـ تVـة ـرب أ ذ ـ ـ قـ+ ـمـث V فـ+ خـ مـ هـ ـ ـ يC ـ و ـ دm مـ ح مـ ـ جـ ن اV كو سـ ة1 ـ ك ـن ب ـ دا ـي بo ـ ـ سـ دC ـ ال دا جـ ي ال ـ ـ ـي أ ـد ـ ـا ل إC ـ V فـ+ خ م ـ ن أ إV ـ (قـمث هـ ـ ص ـ ا ن ا1 ـ ـي جـو رو ـC ال +ي أC ــ ال +الـ ق ـ أ وCال ـ ج ع ع حـ ـ ـ ـلأ +ـ ـ ط $مـ (دا دC ـ ـ ـل أ ي Cث ال ال و س م صـ د ا ـ 1 ه ـي طm ح في ل رو ـC ال ت وا ـ ـي $ـ أ ا ـشـ ا ا م $ا س ـ ع ـرب ا ـواتفل ا ـ
5
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ة تخ ال هـ ـ تـ ب مـ ت ــعـ ـ+د ال ـ ب ـظ+ا ال + ـت ـقـ ـ ـ ى ل ـ ب خ ر ت ـCذى ال ـ لـداد بo ـ ـت ـبأ دا ـ حـ ء أ ـ ا ـ ــعـ ـداب أ ـ+ ال صـ+ ال+ ـ ا ص ـ+ ال مـس ـ ـ 1 ر ـ ـ ـبـ ت ـ ا
6
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
مة د ق ال Pendahuluan
رىزـ و ال هـ ن ـ س $مـ * رفـو غـة ال رح جـي را ـو ق ـ Berkata Sulaiman Al Jamzury, orang yang senantiasa mengharapkan rahmat sang Maha Pengampun..
ـ ت مـ ـآل د1 ـ مـ * ـعـ $ (ـصـ م ـ+ ل د ـ ال Segala puji bagi Allah, Shalawat atas Muhammad beserta keluarga dan orang yang mengikutinya..
د ال و ـ+ال ن ـو ـي ال * د ـ ـ ل ظـ ـ+ ال ذ ا د هـ ـ ـ ب Bait syair ini adalah untuk orang yang menginginkan (pembahasan) pada masalah nun, tanwin, dan mad-mad..
ك ال ـ ال خ ـ ش عـ * فطا ـة ف ب ـ + س ـ Aku namakan dengan Tuhfatul Athfal.. dari (riwayat) Syaikh kami, Al Mihiy yang memiliki kesempurnaan (ilmu)..
وابـ ـ+الث ـوقـال ج ـ ا *ـب+ـC ال ف ـ ـ ن أ ــج ـو ب ر أ Aku berharap (kitab ini) bermanfaat untuk penuntut ilmu.. dan Aku berharap amalan ini diterima, mendapatkan balasan dan pahala..
7
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
و ـ+ال ة + ن ال و ـCال Nun Sukun dan Tanwin
ـيـــ ـ ذ ت خـ ـ1كـ ح أ ـرب * أ و ـ ( ل ك ـ ن ت ن إ ـوC ـ ل Nun Sukun dan Tanwin memiliki empat hukum, maka perhatikanlah penjelasanku..
ــ ل حـ أ ــ ر ـا ا +ـ ـ ـ رت 1 سـ ـ ـ Pertama, Idzhar (jika ada nun sukun / tanwin) sebelum enam huruf halqy (tenggorokan) (tenggorokan) yang tersusun maka ketahuilah..
ء ـ V ـ + ـ ن ـ مـ ءحـ V ـعـ + ـ Vءـ ـ زV ـ ه Hamzah ( )أ, Ha besar ( )هـ, ‘Ain ()ع, Ha kecil ()ح, kemudian Gha ()غ, dan Kha ()خ..
ـ د ه د ع ن ـومـ ـ ـي ـتة أ1 +ـ بـVـ ـي إ الـث(ـ Kedua, Idgham yang memiliki memiliki 6 huruf yang telah ditetapkan oleh oleh ahli tajwid yang terhimpun dalam kata:
ن----ر ---ر-) ن و م ـ ـ ـ ع و ـ ـ ب ة1(ـــغ بـ ـ ـد ـ V ـ ن ـ ـ+ك ـل Akan tetapi Idgham ada dua jenis; yang pertama didengungkan (Idgham bighunnah) untuk huruf yang dikenal terangkum dalam kata
– – ن – و ـ 8
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ـن ت1 وا ــ + ـد ـ د ـت ـ ة1 ـ ـ ـكب ــــ ا إ+إ Kecuali jika (nun sukun/tanwin bertemu huruf ini) dalam satu kata, maka jangan didengungkan tetapi bacalah seperti kata “ ـي د” dan “ن وا صـ ”
ـ+ر( ـ + ـ ا+ الـ +ـي الـ ة+ ـ ـ غ بـV ـ إ ـي ــ+ الث Jenis yang kedua adalah idgham bilaa (bighairi) ghunnah yaitu untuk huruf lam ()ل dan ra ( )رyang dibaca Takrir (bergetar)
ء فـ ـ ا مـ ة1 ــغ ب$ـ ـم ء ـد ال ـ ع ـ ا لــالث+ Ketiga, Iqlab yaitu ketika (Nun sukun / tanwin bertemu) huruf Ba ( )بmaka dibaca mim yang didengungkan serta disamarkan.
ضـ ف لV جـ ا ـ ال مـ ضـ ف د ال ـ ع ءف ـ ا ـاب+ ال Keempat, Ikhfa yaitu untuk sisa huruf hijaiyah yang wajib menurut Ulama Qirooah
ـ ذا ال ه ـي هز مر 1 ـ ـ + ض د ـ ع د ـ ب م ة1 ـ ـي Aku telah menyusun rumus 15 huruf ikhfa yang terangkum dalam kalimat bait ini:
ـل ض $ ق ـي ت $ (ـ ط د س ج ـ ا V خ ش ـل ض $ ق ـي ت $ (ـ ط د س ج ـ ا V خ ش
1
Huruf ikhfa nya ada di awal setiap kata yaitu
9
1
, , , , , , , , , , , , ,
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ـ ت د+ ون ال ـCال ال Mim dan Nun yang bertasydid
دا ـة ب1+ ـ حـ $ـ س ـ ا د ش ـ $ـ و + ـ $ــم + ـ Dengungkanlah mim dan nun yang bertasydid.. b ertasydid.. dan namakanlah kedua huruf tersebut dengan huruf ghunnah dan tampakkanlah
ة + ال ال Mim Sukun
ـ ال ذ ى ـة ل1 ـ ل 1 ل ـ أ * ال ـ ت ك ـ ن ت إ ـ ال Jika Mim sukun itu terletak sebelum semua huruf hijaiyah selain alif layyinah (alif sukun) bagi orang yang berakal
ق ـ ـ رV ـ ـإ ـV ـ اVءف ـ * إ ـ ض ـ لVـة ـ مـ ك حـ أ Hukumnya ada tiga saja saja bagi yang menetapkannya.. menetapkannya.. yaitu Ikhfa, Ikhfa, Idgham, dan Idzhar
ء ا+ ق ـ ـ ى ل+ و ف ـ + ال ـ سـ * ء ـ د ال ـ ع ءفـ ـ ا +ـ ـ Pertama, Ikhfa yaitu ketika huruf Ba (didahului mim sukun).. Ahli Qiroah menyebutnya Ikhfa Syafawy
ـ $ا ـغـ $مـإ إ سـ * ـتأ ـ ـث ب ـV ـ إ ــ الث(ـ Kedua, Idgham (dengan huruf yang sama yaitu bertemu mim juga) Namakanlah Idgham Shaghir (kecil) wahai pemuda..
10
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ـ+ و ف ش ـ سـ 1 حـ أ مـ * ة ـ+ ق ال ــ ر ـ ا ـل+ـ الث Ketiga, Idzhar, pada huruf-huruf sisanya.. dan namakanlah Idzhar Syafawi
عـ ت ت ـب قـ ـ* ل ـف خ ن ت أ ــ 1 ا د ى ر ل ذ حـ ا Berhati-hatilah pada huruf Wa dan Fa karena kesamarannya (dengan ba).. karena kedekatan (fa) (fa) dan kesamaan makhraj makhraj (wa) maka kenalilah..
ف ل ا أ Lam Al (Alif lam Qomariyah & Syamsiyah) dan Lam fi’il
ـ ـ ـ هر ـ ـإ ه ـ أ ح ـ ا ــ ن ـ حـ أ ل Hukum lam sebelum huruf-huruf (hijaiyah selain alif) itu ada dua; pertama dibaca idzhar (jelas) lam nya maka kenalilah..
+ ح ـ اب م ـ ع ذ ـ 1 ع م 1 ـرب ا ـ ــق ع ـ ـ keempat belas huruf yang dibaca jelas, maka ambillah ilmunya dari kalimat berikut:
+ ح ـااب ــق ع ـ ـ
2
ـ هز مـر $ـ ـ أ 1 ـ عـ 1 ـرب أ ــ مـ ـ إ ـ ـ Kedua, dibaca idgham yaitu melebur (lam nya tidak dibaca, tetapi langsung dibaca hurufnya) yang juga 14 huruf dengan d engan rumus:
2
Setiap huruf dari kalimat ini yang berjumlah 14 adalah huruf-huruf yang termasuk alif lam
qamariyyah 11
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
كـ ل$ ف ـ ش ر 1 سـوء ا ض ز فـ ـ ت$ ح ر + ط كـ يـ شر) )ظ ء, سـو د عم ذا ن ضف ـز تح ر ل صم ثطب
3
+ ـ ش ـ س ى ـ ا +الـ ـ+ ـ ـ سـ ــل ا +ال Lam pertama disebut alif lam qomariyyah.. Lam kedua disebut Alif lam Syamsiyyah
قــال ـ ـ ـ و ـ ــ $ ـق م 1 ـ ـ ن+ ـ ـأ Adapun lam fi’il semuanya secara mutlak dibaca jelas contohnya
قــ لا
dan ـ ـ dan
ال ـ رب ق ـ ال ـث ال Mitslain, Mutaqaribain, dan Mutajanisain
ف ص ي ال ن إ حـ أ ــ ـ ن ـث ل ن حـ فـ ـ+ ات ر خـ ال Jika (pada dua huruf) Sifat dan dan Makhraj hurufnya sama, maka ia disebut Mitslain Mitslain (Mutamatsilain)
ف صـ ـي ال ـرب قـ ـ ت$جـ خـ م كـو ن إ ق ـ+ ـ ف ــ ا JIka makhrajnya (berdekatan) dan Sifat hurufnya berbeda, maka ia disebut Mutaqoribain
3
Huruf pertama dari 14 kata dalam kalimat ini adalah huruf-huruf yang termasuk alif lam
syamsiyyah 12
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ف ص ن ال 1 خ مـ ـي ق فـ ـ+ات ـو ك أ ـرب ق ـمـ ق قـ ح Jika Makhrajnya sama, sifat huruf nya berbeda, maka ia disebut d isebut sebagai Mutajanisain
ــ سـ ـ غـ صـ+ ل m ـ + أ كـ ن سـ إ+ ـ ـ لب Kemudian jika awal semua jenis ini (Mitslain, (Mitslain, Mutaqaribain, Mutaqaribain, Mutajanisain) hurufnya sukun, maka disebut dengan Shaghir..
ـث ل بــ ـ ا ـ ـ oـ قـ ـ m ن ـ ـ ال حـ أ Dan jika kedua hurufnya berharokat pada semua jenis (Mitslain, (Mitslain, Mutaqariain, Mutajanisain) maka maka disebut dengan Kabir dan fahamilah yang kabir kabir itu dengan mengambil contoh langsung (talaqqy)
د ال أ Pembagian mad
ه ـو $ ( ـ ـ ط $+ أ س ـ ـ لo ع ـ ـ C ـ د أCـال Mad itu ada dua; Mad Ashly dan Mad Far’iy.. Mad Ashly disebut juga Mad Thabi’iy
ـــ ت ـ ال د ـب مـ سـ ــعـ ـ لV ـCو ـ تـ Mad Thabi’iy itu tidak tergantung kepada sebab dan d an tidak pula ketiadaan huruf yang didapat
ن كـو + ـ + ل دm مـ د ـ ـ ب ج ن كو سـ ز أ1 ه ـ 1 ح ىC أ ب Setiap huruf selain hamzah dan sukun yang datang setelah huruf mad (alif, waw,ya) maka ia adalah mad thabi’iy 13
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ـ س ي ـ ع و ـ و م ـ ع ا V $ـ ـ م ن1 كو س ز أ1 C ف ال ا Kedua Mad Far’iy yang terjadi karena adanya sebab seperti adanya hamzah atau sukun secara mutlak.
ـحـو ه ى1 ا فـ ل م ــ Vـة ـ ـ حـ ى1 ا ” contohnya ـحـ و
Huruf mad ada tiga maka hafalkanlah.. hafalkanlah.. dari lafaz “
ز ـ ـ 1 ل أ ـ ـ V ـ V شـ ضـ وا ال ـ ال ـ ـ ك ال Syarat nya harus senantiasa ada kasroh sebelum ya, Dhammah sebelum waw , dan fathah sebelum alif
ـ عـ أm ـ ـ ـ V ف ـن ا إ كـ سـ V ا ال ـ م ـ ـال Adapun Mad Layyin yaitu jika ada fathah sebelum huruf ya dan waw sukun
د ال ك ح أ Hukum Mad
ز ـCال وا ال جو وي ال هـ د ـ تVـة ـ ـVكـ حـ د أ ـ ل Hukum Mad selalu ada tiga, yaitu Mad Wajib, Mad Jaiz, dan Mad Lazim
د ـ ـ 1 ص ـ + ا ب ة1 ـ ـي د مـ د ـ ز بVـ ه ءجـ ن إ V ج وا ـ Mad wajib terjadi jika ada hamzah setelah mad dalam satu kalimat yang bersambung (mad wajib muttashil)
14
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ص ـ ف ــ ال ذا ه ة1 ـ ك بoـ صـ ن إVصـ دV مـ زV ئـجـ Mad Jaiz itu boleh dipanjangkan (seperti mad wajib muttashil) boleh pula dibaca pendek (seperti mad thabi’iy) yaitu jika (mad dan hamzah) masing-masing dalam kalimat terpisah dan ini disebut mad jaiz munfashil. .
ـ ـ ـ ن ـو ــ ـ $ ف ـ ن كـو ـC ال عـ ن ا إ مثـ Contoh ini (mad munfashil yang boleh dibaca panjang atau pendek atau tawassuth/pertengahan) tawassuth/pertengahan) jika ada huruf yang disukunkan karena waqaf seperti
ن ـو ــ ـ تdan
ـ ـ ـ (Mad ‘Aridh Lissukun)
ذا ـ $ـ ـ إ وامـ ـ د ـب ا د ـ ال ـي عـ ز ـ ال د ـ أ Jika Hamzah ada sebelum mad, maka ini adalah mad badal contohnya وامـ آdan
ـ ـإ
ـ ـ ن أ كـو ـC ن ال إV ـ (ود طm مـ د ـ ـ ب$ـف JIka sukun bersambung setelah mad baik secara washal atau waqaf maka ini adalah mad lazim
15
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
+د ال ال أ Jenis-jenis Mad Lazim
ـ م يo ـ ح يC ـ ـ ـت ة ـ ـرب أ د ـ ل1 ـ ـ أ Mad Lazim menurut ulama qiroah ada empat jenis yaitu mad lazim kilmiy dan mad lazim harfiy
ص ـ+ ف ـ تVـة ـرب أذ ـ ـ قـ+ ـمـث V فـ+ خـ مـ هـ ـ Setiap dari keduanya (kilmy dan harfy) itu bisa mukhaffaf dan mutsaqqal maka ini adalah pembagian yang empat 4
ـ يC ـ و ـ دm مـ ح مـ ـ جـ ن اV كو سـ ة1 ـ ك ـن ب ـ jika sukun bersama huruf mad berkumpul dalam satu kata, maka terjadilah mad lazim kilmy
دا ـي بo ـ ـ سـ دC ـ ال دا جـ ي ال ـ ـ ـي أ apabila dijumpai ada tiga huruf dan ditengahnya itu adalah mad maka itu merupakan mad lazim harfiy
ـد ـ ـا ل إC ـ V فـ+ خ م ـ ن أ إV ـ (قـمث هـ ـ Keduanya mutsaqqal jika di-idgham-kan dan mukhaffaf jika tidak di-idgham-kan
ص ـ ا ن ا1 ـ ـي جـو رو ـC ال +ي أC ــ ال +الـ Mad Lazim harfiy ada di awal surat dan hurufnya terkumpul dalam delapan huruf 4
Mad lazim mutsaqqal kalimiy, Mad lazim mutsaqqal harfiy, Mad lazim mukhaffaf kalimiy, Mad
lazim mukhaffaf harfy 16
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ق ـ أ وCال ـ ج ع ع حـ ـ ـ Huruf ‘ain memiliki dua jalan (mad dan tawassuth) akan tetapi yang masyhur adalah memanjangkannya (mad).. Berkumpul huruf (mad lazim harfy) dalam kalimat ”
ق ـ ع ” ..
ـلأ +ـ ـ ط $مـ (دا دC ـ ـ ـل أ ي C الث ال و س م Dan apa yang selain huruf (mad) (mad) yang tiga selain selain alif, maka mad nya disebut mad thabi’iy..
صـ د ا ـ 1 ه ـي طm ح في ل رو ـC ال وات ـ ـي $ـ أ ا Begitupula pada ayat pembuka surat-surat Al Quran yang terkumpul dalam kalimat ”
1 ه ـي طm ح “
ـ شـ ا ا م $ا س ـ ع ـرب ا ـواتف ال ـ Berkumpul ke-empat belas huruf pembuka surat dalam kalimat
“ ـ شـ ا ا م $ا س ”
17
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id
Sulaiman bin Hasan Al Jamzury
TERJEMAH MATAN TUHFATUL ATHFAL WAL GHILMAN
ة ت خ ال Penutup
هـ ـ تـ ب مـ ت ــعـ ـ+د ال ـ ب ظ ـ+ ال ا + ـت Telah selelasi nadzham ini dengan memuji nama Allah atas kesempurnaannya yang tak terbatas
ـقـ ـ ـ ى ل ـ ب خ ر ت ـC ال ذ ى ـ لـداد بo ـ ـت ـبأ Bait-baitnya tampak serasi serasi bagi yang berakal… berakal… Tanggal pembuatan (kitab (kitab ini) adalah “menggembirakan bagi orang yang menguasainya”5
دا ـ حـ ء أ ـ ا ـ ــعـ ـداب أ ـ+ ال صـ+ ال+ ـ Kemudian shlawat serta salam semoga selalu tercurah atas penutup para nabi, Muhammad
ا ص ـ+ ال مـس ـ ـ 1 ر ـ ـ ـبـ ت ـ ا Atas keluarga, sahabat, dan para pengikutnya dan setiap pembaca dan pendengar Al Quran…
Semoga Allah Subhanahu wa Ta’ala memberikan ridha dan pahala untuk penulis, penerjemah, dan penyusun buku ini.. Semoga bermanfaat! “Maktabah Ar Razin” Www.arabic.web.id
5
Kalimat ini mengandung rahasia terkait waktu pembuatan matan ini. Silahkan merujuk ke
kitab-kitab syarah yang menjelaskan masalah ini. 18
Maktabah Ar Razin : www.arabic.web.id