JOLASAK IKASTETXE INGURUAN

BIGARREN UNITATE DIDAKTIKOA

JOLASAK IKASTETXE INGURUAN

GAIZKA AGIRRE GARCIA Marrazkilaria: Marrazkilaria: Belatz

LEHEN HEZKUNTZA. 2. MAILA



UNITATE DIDAKTIKOA Izenburua Maila

JOLASAK IKASTETXE INGURUAN Saio-kopurua

LMH 2

10

Lantzen diren ekintzen dominioa (berdez) 1

2

3

4

5

6

Bakarkako ekintzak

Bat baten aurkako ekintzak

Elkarlaneko ekintzak

Elkarlanekoaurkakotasuneko ekintzak

Ziurgabetasuninguruneko ekintzak

Adierazpeneta arte-ekintzak

Justifikazioa Unitate didaktiko honetan ziurgabetasun-inguruneko ekintzen dominioa lantzen da —bosgarrena sailkapenean —, eta helburu nagusia da ikasleek hainbat ingurune ezohiko eta aldakorretan jokabide motor eraginkorrak eraginkorrak izaten ikastea eta beren buruenganako buruenganako konfiantza eta segurtasuna segurtasuna areagotzea. Ekintza motor mota bat aukeratu da dominio hori lantzeko, Jolasak ikastetxe inguruan inguruan izenekoa. Naturak eta gure ingurune hurbilak eskaintzen dizkigun baliabideak erabiliko ditugu hainbat jolasetan aritzeko. Jolas asko ezagunak izan daitezke ikasleentzat, ikasleentzat, baina ingurune ezohikoetan ezohikoetan egingo direnez, normalean izaten ez dituzten bizipenak eta sentitzen ez dituzten emozioak agertuko dira. Ingurune ezezagun eta ez-ziur batean egindako jolasek gaitasun motorra garatzen laguntzen dute, batez ere ziurgabetasun-inguruneetan segurtasunez mugitzeko gaitasuna. Halaber, oso ekintza aproposak dira, adina eta sexua kontuan hartu gabe, ikasle guztien parte-hartzea bultzatzeko eta motibazioa pizteko. Horrez gain, ikasleei astia betetzeko eskaintza zabaltzen diegu, ohikoa ez den ingurune batek aisialdirako eta ariketa fisikoa egiteko eskaintzen dituen aukera batzuk ezagutaraziz, jolasteko edozein eremu baliagarria dela ikus dezaten. Gainera, natura-ingurunean daudenerako mendi, segurtasun, eta errespetu-nozio batzuk ere ikasiko dituzte eta jolas hauek natura-ingurunetan bizitzea esperientzia aberasgarria eta erakargarria izango da. Jolas hauetan ikasleek batzuetan egoera aldakorretan erabakiak bakarka hartu beharko dituzte; horretarako, ingurunea irakurri eta interpretatu beharko dute, eta erabaki horiek balioetsi. Era berean, aukera izango dute ingurune ez-ziur horietan norberaren mugimendu-aukerak ikertzeko eta haien buruaren kontzientzia hartzeko. Saioak eskolatik kanpoko espazio ez-ziurrean edota ezezagunean (parkean, ikastetxe inguruko mendian,...) egingo ditugu; beraz, arriskuez ohartaraztea eta joan-etorrirako arauak argi azaltzea garrantzitsua izango da desplazamenduetan desplazamenduetan ezbeharrik gerta ez dadin. Azkenik, emozioak kudeatzen ikasteko aukera paregabea ematen dute jolas hauek.

1



Problema-egoera Testuingurua Haurrek herriko jolastokia erabiltzen dute gehienetan jolas egiteko. Natur inguruneak eskaintzen dizkien beste hainbat eremu ordea, jolas- eremu paregabeak izan daitezke (ibaia, basoa,…).

Arazoa Ar azoa

Gai izango ginateke ikastetxe inguruan jolas eremu berriak aurkitzeko? Xedea

Ikasleek hainbat ingurune ezohiko eta aldakorretan jokabide motor eraginkorrak izaten ikastea, eta beren buruarenganako konfiantza eta segurtasuna areagotzea. areagotzea.. Helburuak Unitate didaktikoaren garapenean zehaztuak. Ataza At aza

Eskolatik kanpoko espazio ez-ziurrean edota ezezagunetan segurtasunez jolas egitea (parkean, basoan,…).

2



Helbur Helbur uak eta ebaluazioa Helburu did aktikoak

Ziurgabetasuninguruneetan jolasetan trebatzea, ingurune ingurune horietan eraginkortasunez mugitzeko.

Ebaluazio-irizpideak (HEZIBERRI)

1. Ezezagunak eta zalantzagarriak diren ingurune askotarikoetan askotarikoetan egokitzea lekualdatzeak lekualdatzeak eta jauziak.

Jolasetan arriskuez ohartzea, haiek saihesten jakitea, egin beharreko ahalegina egoki neurtzea eta nork bere emozioak kudeatzea, ziurgabetasuninguruneetan era autonomoan mugitzeko.

Lorpen-adierazleak

Ebaluaziotresnak

Ikusmena, ukimena eta entzumena baliatuz jasotako informazioaren informazioaren bidez interpretatzen du eremua. Ikasleak mugimenduak inguruneen ezaugarrietara ezaugarrietara (belarra, area, oztopoak, aldapak…) aldapak…) egokitzen ditu, bere gaitasunen arabera.

Lorpenen jarraipen-orria jarraipen-orria

Espazio berri batean desplazatzean, desplazatzean, arrisku objektiboak identifikatzen identifikatzen ditu.

Autoebaluazio Autoebaluazioorria

Parkeetara edo basora joatean, bete beharreko beharreko aginduak (gelan adostutakoak) eta jolasteko arauak arauak errespetatzen ditu. Jolasetan ahalegina eraginkortasunez kudeatzen du.

Koebaluazioorria

Ziurtasunik ezak sor ditzakeen beldurrak kudeatu eta ezkutaketa jolasetan bakarrik bakarrik jarduteko gai da. da. Gure jokabideak naturainguruneetan eragin ditzakeen kalteaz ohartzea eta haiek identifikatzea ingurunea babesteko.

4. Jarrera aktiboak izatea, egoera fisikoa oro har hobetzeko, eta jarduerak egitean kontuan hartzea norberaren gorputzare g orputzaren n eta mugimendugaitasunaren aukerak eta mugak.

Natura-ingurunean egotean, gizakiak eragin ditzakeen kalteak identifikatzen identifikatzen ditu eta naturarekiko errespetuz jokatzen du.

3


Ingurune ezohikoak aisialdirako aisialdirako eremu gisa izan ditzaketen aukerak ezagutzea eta balioestea. Jarduera fisiko guztiak egitean, nor bere buruarekin eta besteekin arduratsua izateko prest agertzea.


Ingurune ezohikoak eta jolasen dinamikak dinamikak ezagutzen ditu eta gustura aritu da.

6. Norberaren ahalegina eta taldeareki ta ldearekin n ezartzen diren harremanak identifikatzea identifikatzea jolasen eta kirol-jardueren kirol-jardueren oinarrizko balio diren aldetik, eta haiekin bat jokatzea.

Elkarbizitzako arauak errespetatzen ditu. Jardueretan, gustura hartzen du parte eta jarrera positiboa positiboa du. Harremanak emaitzaren gainetik balioesten ditu. Irabaztea edo galtzea onartzen du. Hausnartzeko tartean, taldean era positiboan eragiten du eta kritika eraikitzailea egiten du. Gatazkak konpontzeko, elkarrizketa erabiltzen du.

Jarduera fisikoa egitean, ekipamenduari eta higiene-ohiturei erreparatzea, bizi-ohitura osasungarriak finkatzen eta autonomia izaten laguntzeko.

8. Jokabide aktiboak izatea, ariketa fisikoak osasunerako duen balioa aintzat hartuta, gorputza eta jarrera- nahiz elikadura-ohiturak zaintzeko interesa izatea, eta drogen kontsumoa eta portaera-mendetasunak sor ditzaketen jokabideak jokabideak saihestea.

Jarduera fisikoa egiteko arropa eta oinetako egokiak erabiltzen ditu. Jarduera fisikoa egitean, osasuna eta higienea zaintzen ditu.

4



Edukiak •

• • • • •

• • • • • •

Aisialdi jolasak ikastetxe inguruko eremu ezohikoetan (ziurgabetasun(ziurgabetasun- eta naturanaturainguruneetan): inguruneetan): harrapaketakoak, harrapaketakoak, ezkutaketakoak eta zentzumen-jolasak zentzumen-jolasak.. Desplazamenduak Desplazamenduak ziurgabetasun-ingurune ziurgabetasun-inguruneetan etan edota ezohikoetan. Espazioaren pertzepzioa pertzepzioa harrapaketa harrapaketa eta ezkutaketa jolasetan. Espazioaren pertzepzioa: pertzepzioa: arriskuak antzematea eta saihestea. saihestea. Jolasen dinamikarekiko dinamikarekiko eta arauekiko errespetua. Parkean, basoan eta joan-etorriko joan-etorriko ibilbiderako ibilbiderako araudiaren araudiaren ezagutza eta harekiko errespetua. Errespetua: norberarekiko, norberarekiko, lagunekiko, irakaslearekiko irakaslearekiko eta materialarekiko. materialarekiko. Ingurumenaren Ingurumenaren ezagutza eta errespetua: garapen garapen jasangarria. jasangarria. Ahalegina, parte-hartze aktiboa eta jarrera positiboa. Osasun- eta higiene-ohiturak. higiene-ohiturak. Talde-hausnarketa. Talde-hausnarketa. Kritika eraikitzailea. eraikitzailea. Emozioen azterketa: nork bere emozioak ezagutzea eta autorregulatzea. autorregulatzea.

5



Irizpide metodologikoak Unitate didaktiko hau Lehen Hezkuntzako bigarren mailan garatzeko diseinatuta dago; bertan, ikasleek ziurgabetasun-inguruneetan desplazatzen ikasiko dute. Jarduerak, saioz saio, era progresiboan daude antolatuta, ingurunearen ezaugarrien arabera mugitzeko zailtasunei erreparatuta, ziurtasun-ingurunea izan edo ziurgabetasun-ingurunea. Izan ere, zenbat eta ezegonkorragoa izan ingurunea, orduan eta zailagoa gertatzen zaie ikasleei ingurune horretan egoki desplazatzea. Horregatik, ingurune egonkorrean egonkorrean hasiko dira jarduerak egiten eta natura-ingurunean bukatu. Izan ere, hasierako saioak eskolako patioan egingo dituzte; ondoren, eskola inguruko parke ezagun batera joango dira (ingurune egonkorra), hortik maldan dagoen belardi batera pasako dira, eta ondorengo saioetan ikasle gehienentzat ezezaguna den parke edo baso batean (ingurune ez-egonkorra) arituko dira. Horrenbestez, irakasleak aniztasunari erreparatuko dio eta ikasleen premien eta gaitasunen arabera egokituko ditu jarduerak, ikasle guztiak segurtasunez desplazatzea lor dezaten. Begi bistakoa da zein den unitate didaktiko honen berezitasuna: ekintzak ohiko praktikaguneetatik (kiroldegia, gimnasioa, …) kanpo egitea, ingurunearekin erlazionatzeko jolasak baitira. Ez dira kirolarekin loturiko jolasak, eta gehienetan irabazlerik eta galtzailerik ez dagoenez, ikuspuntu ludikoarekin goza dezakete, haien arteko lotura afektiboak soraraziz. Lekuaren aukeraketak esperientzia esperientzia aberasgarriagoa aberasgarriagoa izatea ekarriko du. Bestalde, ikasleen segurtasuna ere segurtasuna ere oso kontuan hartu beharrekoa da; beraz, b eraz, irakasleak ingurunea ondo ezagutu behar du arriskuak ekiditeko. Arriskutsuak izan daitezkeen faktoreak identifikatuko dira, haurrek berek deskubritzen eta menperatzen ikasteko; horrekin autonomiarako gaitasunak eskuratuko dituzte, gainera. Unitate hau ingurune ezohikoetan egiteko denez, irakasleak honako hauek hartu beharko ditu kontuan: saioen egunetako eguraldia; inguruneari ahalik eta kalte txikiena eragitea, ingurumen-inpaktua minimoa izateko (erabiltzen den ingurunea aurkitu bezala edo hobeto uztea alde egitean, alegia), eta ikastetxetik kanpo egingo diren jardueretara botikin txiki bat eramatea badaezpada, badaezpada, besteak beste. Jarduera motaren arabera, inguruaren aukeraketak ere badu garrantzia unitate honetan; horrela, ezkutaketa-jolasetarako, adibidez, elementu asko dituen parkea aukeratu da; belauniko ibili beharrekoetan, beharrekoetan, belardi bat; eta entzumena erabili behar denetan, hosto eta adar lehorrez beteriko toki bat. Esan beharra dago unitate hau landa-inguruneko eskolan dagoela oinarrituta, eta eskola-eremutik kanpo egiten diren saioetan ere ia ez dela denborarik behar desplazamenduetarako desplazamenduetarako horregatik, ez da horretarako denborarik zehaztu. Esan beharrik ez dago beste eskola mota batean ekintza horiek aurrera eramateko, behar den denbora gehitu behar dela eta beste irakasle baten laguntza izatea komeni dela desplazamendu horiek segurtasunez egiteko. Materialari dagokionez, dagokionez, naturak eskainitako baliabideak ahalik eta gehien aprobetxatzen aprobetxatzen saiatuko saiatuko da irakaslea, eta altxorrak harriz, hostoez eta abarrez egingo ditu. Kobak, kartzelak, babeslekuak eta horrelakoak ikasleek sortuko dituzte, irudimena erabiliz. Orokorrean, talde handian egingo dituzte jarduerak, eta, azpitaldeak egin behar direnean, ikasleen autonomia sustatzeko, ikasleak izango dira taldekatzeak egingo dituztenak. Irakaslea adi egongo da taldekatzeak orekatuak, heterogeneoak eta mistoak izan daitezen bermatzeko.

6



Kalifikazio-adierazleak Espezifikoak : % 55 Jokabide motorraren garapena Orokorrak: % 45 Ahalegina, parte-hartze parte-hartze aktiboa aktiboa eta jarrera positiboa positiboa Errespetua (norberarekiko, lagunekiko, irakaslearekiko, natura-inguruneekiko eta materialarekiko) Arreta

7



Diziplina Diziplina barru ko oinarrizko konpetentziak 1. Hizkuntza- eta literat ura-ko munik aziorako konp etentzia •

Jolasen inguruko berezko hiztegia ezagutzea eta erabiltzea.

•

Jendartean hitz egiteko oinarrizko arauak ezagutzea eta erabiltzea. erabiltzea.

•

Nork bere argudioak era egokian azaltzea eta besteenak entzutea.

•

Nork bere erantzun motorrak, bizipenak b izipenak eta emozioak taldean ahoz azaltzea.

•

Ahozko komunikazioan komunikazioan hizkuntza hizkuntza ez-sexista eta ez-baztertzailea ez-baztertzailea erabiltzea. erabiltzea.

•

Jolasen arauak, dinamika, gertaerak, estrategiak... eztabaidatzea. eztabaidatzea.

•

Oinarrizko bide-seinaleak eta zirkulazio-arauak ezagutzea eta interpretatzea.

•

Arazoen konponketan konponketan elkarrizketa elkarrizketa erabiltzea.

2. Matematik Matematik arako kon petentzia •

Espazio eta denbora neurtzea.

•

Zenbakiak identifikatzea. identifikatzea.

•

Ezkutalekuak espazioan kokatzea (espazioan (espazioan orientatzea). orientatzea).

•

Distantzien estimazioak egitea.

3. Zientziarako ko npetentzia •

Norberaren garapenean garapenean jarduera fisikoaren eta ohitura osasungarrien garrantziaz jabetzea.

•

Higienearekiko Higienearekiko eta osasunarekiko osasunarekiko jarrera arduratsua izatea.

•

Aisialdia lagunekin lagunekin betetzeko betetzeko jolasak ezagutzea, ezagutzea, erabiltzea erabiltzea eta balioestea. balioestea.

•

Bideko arriskuez jabetzea.

•

Toki batetik bestera oinez joateak garapen jasangarriari nola laguntzen dion ezagutzea.

•

Hainbat natura-ingurunetara egokitzea.

•

Naturarekin harremana izatea, ezagutzea eta natura-inguruneetan arduraz jokatzea.

•

Natura-inguruneetan praktikatutako jolasek ingurumenean duten eragina ezagutzea.

•

Jolasei esker norberaren ezaugarriak, trebetasunak eta mugak ezagutzen laguntzea.

•

Natura-baliabideen Natura-baliabideen erabilera arduratsuaz hausnartzea eta jabetzea.

•

Informazioa lortzeko zentzumenek duten garrantzia garrantzia ulertzea. u lertzea.

•

Gorputzaren ezagutzari esker jarduera fisikoa hobeto kudeatzea.

4. Teknolo giarako ko npetentzia 5. Kon petentzia sozial eta zibiko a •

Jolasetan eta jardueretan arauak onartuz eta autonomiaz partea hartzea.

•

Gatazkak bideratzeko eta konpontzeko, elkarrizketa erabiltzea.

8


•

•

•

•

•

•


Besteen ideiak eta iritziak entzuteko eta errespetatzeko jarrera positiboa izatea. Sentimenduak eta emozioak adierazteko modu positiboak e zagutzea, zagutzea, balioestea balioestea eta erabiltzea. Jarrera ez-baztertzailea izatea, aniztasuna balioestea balioestea eta lagunekiko lagunekiko errespetua izatea inor baztertu gabe, gaitasun, genero, maila sozio-ekonomiko, jatorri edo beste edozein arrazoi dela. Autokonfidantza, Autokonfidantza, autokritika, enpatia, enpatia, asertibitatea… asertibitatea… erakustea. Emozioak azaleratzea eta, emaitza gorabehera, autoerregulatzea. Jardutean elkarlanaren eta elkartasunaren balioa barneratzea eta t aldean integratuta sentitzea.

•

Emaitzaren gainetik, ahalegina eta taldekideen taldekideen arteko harremanak lehenestea.

•

Besteei laguntza emateko prest egotea.

•

Frustrazio-egoerei Frustrazio-egoerei aurre egiteko, estrategiak ezagutzea, balioeste ba lioestea a eta erabiltzea.

•

•

•

Autonomia izatea. izatea. Zailtasunei aurre egiteko eta arduraz jokatzeko, jarrera positiboa izatea. Norberaren eta besteen ezaugarri fisikoak, sozialak eta kognitiboak onartzea eta errespetatzea.

•

Jolasak denbora librea betetzeko balioestea.

•

Norberak egindakoaren egindakoaren gainean hausnartzea eta hobetu beharrekoa antzematea.

•

Natura-inguruneetan Natura-inguruneetan jarrera arduratsua arduratsua izatea.

•

Higienearekiko Higienearekiko eta osasunarekiko osasunarekiko jarrera arduratsua izatea.

6. Arter ako kon petentzia •

Ezkutalekuak, altxorrak eta babeslekuak diseinatzean, sormena erabiltzea.

7. Konpetentzia motorr a •

•

Norberaren garapen osasuntsu eta orekatuan, jarduera fisikoaren eta ohitura osasungarrien osasungarrien garrantziaz jabetzea. Ziurgabetasun-inguruneet Ziurgabetasun-inguruneetan an eta e ta ezohikoetan segurtasunez eta era autonomoan desplazatzea.

•

Oinarrizko trebetasun motorrak lantzea.

•

Espazioaren eta denboraren arteko loturaren pertzepzioa hobetzea.

•

Natura-inguruneetan Natura-inguruneetan arriskuak antzematea eta segurtasun-neurri segurtasun-neurri egokiak hartuta haiek saihestea.

9



Oinarrizko zehar-konpetentziak 1. Hitzez, Hitzez, hitzik gabe eta modu digit alean ko munik atzeko kon petentzia •

•

•

•

•

Hitzez aginduak eta gomendioak ematean, estrategiak adostean eta bizipenak, emozioak eta pentsamenduak adieraztean, era autonomo, sortzaile eta eraginkorrean aritzea. Bide-seinale garrantzitsuenak eraginkortasunez erabiltzea.

eta

zirkulazio-arauak

ulertzea,

eta

autonomiaz

eta

Nork bere emozioak (poza, tristura, frustrazioa…) adieraztea, eta besteenak ulertzea eta errespetatzea. Jardueren eta jolasen arauak ulertzea eta errespetatzea. Ahozko komunikazioan komunikazioan hizkuntza hizkuntza ez-sexista eta ez-baztertzailea ez-baztertzailea erabiltzea. erabiltzea.

•

Kideekin harremanak izatea eta komunikatzea. komunikatzea.

•

Trebetasun-komunikatiboak Trebetasun-komunikatiboak garatzea.

2. Ikasten eta pentsatzen ikastek o kon petentzia •

•

•

•

•

Ekintza motorretan norberaren ezaugarriak, trebetas trebetasunak unak eta mugak ezagutzea, eta bideseinaleak eta zirkulazio-arauak ulertzea eta barneratzea barneratzea (pentsamendu analitikoa). Egindako praktikan, norberaren erantzun motorrak eta jarrerak aztertzea, ebaluatzea eta norbera erregulatzea (pentsamendu kritikoa). Ziurgabetasun-inguruneetan aritzeko estrategiak sortzea eta aukeratzea (pentsamendu sortzailea). Baliabide kognitiboak modu estrategikoan erabiliz, ikasitakoa beste egoera batzuetara egokitzea. Ikasprozesuan zailtasunei zailtasunei aurre egitea eta ondo eginiko la na balioestea.

3. Elkarbi zitzarako kon petentzia •

Saioaren bukaeran norberaren bizipenak, pentsamenduak eta sentimenduak modu asertiboan adieraztea eta, aldi berean, besteenak entzutea eta kontuan hartzea.

•

Jolas-arauak errespetatzea errespetatzea eta betetzea.

•

Gatazka-egoerak elkarrizketaren elkarrizketaren bidez bideratzea eta konpontzea. konpontzea.

•

Hezkidetza eta genero-berdintasuna genero-berdintasuna kontuan hartzea.

•

•

•

•

•

•

Taldean lan egiten ikastea: estrategiak adostea, helburu berarekin elkarlanean aritzea eta rol bakoitzari dagokion funtzio eta betebeharrak onartzea. Galtzen eta irabazten jakitea, eta emaitzaren gainetik ahalegina ahalegina eta harremanak balioestea. balioestea. Taldekideak errespetatzea eta taldeko kide sentitzea, eta laguntza emateko eta eskatzeko prest egotea. Norberaren eta besteen trebetasun-maila trebetasun-maila eta ahalegina balioestea. Norberaren eta taldearen ekintzen ondorioak ebaluatzea, eta kritika eraikitzailea egitea eta jasotakoa onartzea. onartzea. Norberaren eta besteen ezaugarri fisikoak, sozialak eta kognitiboak onartzea.

10



4. Ekimenerako Ekimenerako eta eta ekiteko espiriturako konpetentzia •

Ekintza-arauak eta -printzipioak sortzea eta ikaskuntzan aurrera egiteko proposamenak egitea.

•

Planifikatutako Planifikatutako ekintzak gauzatzea eta et a behar diren egokitzapenak egokitzapenak egitea.

•

Egindako jarduerak ebaluatzea eta saioaren bukaeran hobetzeko proposamenak egitea.

•

Norberaren lana hobetzeko eta besteei laguntzeko prest egotea.

•

Erronka motor berrien aurrean erabakiak hartzeko gai izatea.

•

Arazoei aurre egiteko, akatsetatik akatsetatik ikastea, arriskuak arriskuak antzematea, antzematea, eta saihesten jakitea.

•

Lanerako ilusioa, motibazioa eta grina izatea.

•

Helburura iritsi arte jarraitutasuna edo konstantzia izatea.

5. Izaten Izaten ikast eko kon petentzia •

Autoestimu errealista errealista izatea.

•

Norberaren jokabide etikoa erregulatzea.

•

Norberaren motibazioa eta nahia erregul e rregulatzea. atzea.

•

Norberaren garapenean, garapenean, ariketa fisikoaren eta ohitura osasungarrien garrantziaz jabetzea.

•

Gorputzaren irudia erregulatzea. erregulatzea.

•

Norberaren osasuna eta gorputz-itxura erregulatzea.

•

Norberaren emozioak ezagutzea eta kudeatzea.

•

•

Nork bere erabakiak gero eta autonomia handiagorekin handiagorekin hartzea, eta erabakitakoen erabakitakoen gaineko erantzukizuna erantzukizuna onartzea. Frustrazio-egoerak Frustrazio-egoerak ulertzea, jasatea eta gainditzea.

11



Gorpu tz Hezkun Hezkun tza. Etapako Etapako h elburu ak (gorr iz). HEZI HEZIBERR BERRII

1

Hautemate-gaitasunak eta gaitasun motorrak aztertzea, nork bere buruarengan konfiantza izatea eta norberaren ongizatea sustatuz, osasunerako onuragarria izan dadin.

2

Trebetasun eta gaitasun fisikoak garatzea, haurren eboluzio-prozesuarekin bat, jolasa erabiliz, oinarrizko baliabide den aldetik.

3

Problema motorrak ebazteko printzipioak eta arauak ezagutzea, hautatzea eta aplikatzea, jarduera fisikoak, kirol-jarduerak eta arte- eta adierazpen-jarduerak praktikatzean eraginkortasunez eta autonomiaz aritzea, ahalegina erregulatuz, dosifikatuz eta balioetsiz, eta norberaren aukeren eta zereginaren nolakotasunaren arabera maila jakin batera iristea, nork bere buruari ezartzen dion eskakizunean. eskakizunean.

4

Euskal Herriko eta beste kultura batzuetako jolas-tradizioak, jarduera fisikoen eta kirol jardueren tradizioak nahiz adierazpen-tradizioak adierazpen-tradizioak ezagutzea, haien balioak errespetatzeko eta balioesteko, jolas eta adierazpen tradizionalak eta herrikoiak praktikatuz.

5

Gorputzaren eta mugimenduaren mugimenduaren adierazpen-bitartekoen berri jakitea, modu estetikoan eta sortzailean landuz, haiek sentitzeko, bizitzeko eta onartzeko, eta mugimendu propio baten bidez pertsonalizatzeko. pertsonalizatzeko.

6

Jarduera fisikoa neurriz eta maiz egitearen garrantzia balioestea, norberarekiko nahiz besteekiko erantzukizunezko jarrera erakusteko, eta ariketa fisikoak, higieneak, elikadurak eta jarrera-ohiturek osasunean dituzten eraginak aintzat hartzea.

7

Jarduera fisikoetan parte hartzea, besteekin batera talde-harremanak sustatzen dituzten proiektuak garatuz, eta aisia-kultura aberasgarri baten oinarriak eraikiz.

12


Saioen sekuentzia

1. saioa

Unitate didaktikoaren aurkezpena. Talde-jolasa. Azeriak, oiloak eta sugeak. Botilatxoaren Botilatxoaren bila. Hausnartzeko tartea.

2. saioa

Saioaren aurkezpena. Ibilbide batean arriskuen bila. Armiarma etxe-inguruan. Sardina. Hausnartzeko tartea.

3. saioa

Saioaren aurkezpena. Zezenketak. Zezenketak. Pote-pote. Pote -pote. Zer dago sobera eskola inguruan? Hausnartzeko tartea.

4. saioa

Saioaren aurkezpena. aurkezpena. Artaldea kortara. Dortokak. Izarra. Hausnartzeko Hausnartzeko tartea.

5. saioa

Saioaren aurkezpena. Aldapan dagoen zelai batera joatea. Esperimentazioa. Alibabaren Alibabaren lapurrak. Zer dago sobera landan? Hausnartzeko tartea.

6. saioa

Saioaren aurkezpena. Harri orri ar. Pi berriro zenbatzen. Zer dago sobera parkean? Hausnartzeko tartea.

7. saioa

Saioaren aurkezpena. aurkezpena. Koxkarik koxka. Azeria eta erbiak. Hausnartzeko Hausnartzeko tartea.

8. saioa

Saioaren aurkezpena. Otsoak-orkatzak-belarra. Artzak eta bildotsak. Zer dago sobera basoan? Hausnartzeko tartea.

9. saioa

Saioaren aurkezpena. aurkezpena. Udazkeneko altxorra. Azoka. Pum. Hausnartzeko Hausnartzeko tartea.

10. saioa

Saioaren aurkezpena. Uztaiekin tximeletak harrapatzera. Gaztelua erasotzera. Hausnartzeko tartea.

LEHEN HEZKUNTZA. 2. MAILA



1. saioa

Saioaren helburua

Non

Materiala

Ikasleek desplazamenduetan bete beharreko arauak ezagutzea. Ziurgabetasun-inguruneet Ziurgabetasun-inguruneetan, an, jolas-egoeran jolas-egoeran ikasleen aisialdi-ohitura eta praktika-maila praktika-maila nolakoak n olakoak diren identifikatzea identifikatzea irakasleak. irakasleak. Gimnasioa eta jolastokia jolastokia Hasierako ebaluazio-orria ebaluazio-orria (4. eranskina), botilatxo botilatxo bat, hiru koloretako petoak eta konoak Jarduerak

1. jarduera

Unitate didaktikoaren aurkezpena

Denbora

20 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean biribilean eseriko dira. Irakasleak ikasleei unitatearen nondik norakoak azalduko dizkie: lortu beharreko helburuak, ebaluazio-adierazleak, saioen antolaketa eta saio-kopurua zehaztuko ditu. Halaber, hasierako ebaluazio-orria emango die, bakarka bete dezaten. Unitate honen helburua hauxe da: ikasleei jolasteko edozein toki eta edozein material erabili daitezkeela ikusaraztea; horretarako, ikastetxean eta inguruan egin daitezkeen jolas, jarduera eta txangoak azalduko dizkie irakasleak ikasleei, etorkizunean, ingurune ezohikoetara moldatzeko eta denbora librean kideekin erabil ditzaten. Unitate honetan, ikastetxearen eremutik kanpo dauden inguruneak erabiliko dituztenez, horiei buruzko galderak egingo dizkie irakasleak: “Herriko zein parke izan daiteke egokia harrapaketan jolasteko? Zein ez? Zergatik? Ba al dago beste ingurunerik jolasteko aproposa? Zenbat denbora beharko genuke bertara iristeko?...”. Ondoren, eremu horietara joatean bete beharreko arauen inguruan hausnartuko dute, eta orri batean idatzi: espaloitik joan beharra, errepideak zebra-bideetatik gurutzatu beharra, parkean jolasean ari direnean inguruarekiko inguruarekiko eta ingurukoekiko ingurukoekiko errespetua bermatzeko gutxienezko jarrera izan eta arauak bete beharra (zaborrontziak erabiltzea, zarata gehiegirik ez egitea, bakoitzaren intimitaterako espazioak errespetatzea...). Bestalde, unitate guztian, jolasekin lotutako lexikoa lantzeko, erreferentziazko esapide batzuen aipua egingo du irakasleak. Horrela, jolasetara hurbiltzeko baliabideak lantzeaz gain, jolasten ari diren bitartean euskaraz aritzeko ereduak izango dituzte ikasleek: txutxupe (ezkutaketan (ezkutaketa n lagun baten izena nahastea); bete izan izan (betetzea, itsu izatea, beste jokalariak 1



aurkitu behar dituena); txinbua txinbua (potea jartzen den tokia); erre (jolas eremuaren mugetatik ateratzea); askatzea askatzea (atxilotuta daudenak askatzea edo libratzea). Baita beste honakoak ere: Kontuz, ez bultza!, Aurrera-atzera!, Lagundu!, Denok batera!, batera!, Poliki!, Ez egin zaratarik!…) zaratarik!…) Halaber, irakasleak saio honetan egin beharreko jarduerak aipatuko dizkie ikasleei.

2. jarduera

Taldekatzeak

Denbora

5 min

Denbora

20 min

Ikasle guztiak batera. Eremu zabal batean, ikasleak edozein tokitatik abiatuz, edozein norabidetan eta edozein modutan mugituz arituko dira. Irakasleak, Irakasleak, noizbehinka, noizbehinka, ikasleek ikasleek bete beharko dituzten agindu batzuk oihukatuko ditu. Adibidez: binaka elkarri belaunak ukitu; hirunaka, besoetatik heldu; binaka, musu bana eman; launaka, besarkatu… Azken aginduan, hiru taldetan banatzeko moduko moduko kopurua esanez, elkar besarkatzeko aginduko die irakasleak (24 ikasle badira, adibidez, “Zortzinaka ). “Zortzinaka besarkatu!” ). Talde horiek hurrengo jolaserako erabili daitezke, beti ere, heterogenoak badira. 3. jarduera

Azeriak, oiloak eta sugeak

Ikasle guztiak batera. Ikasleak hiru taldetan banatuko dira, kolore desberdinetako petoez bereizita: azeriak, oiloak eta sugeak. Jolas-eremuak zuhaixkak, zuhaitzak edo muino txikiak baditu, hobe. Hamar metro koadroko hiru eremu mugatuko dira, hiruki baten erpinak balira bezala, batetik bestera 30 metroko tartearekin; talde bakoitzaren babeslekua izango dira eremu mugatu horiek, eta ezingo dituzte taldekoak besteek bertan harrapatu; horrela, jolasa ez da abiadura lasterketa bat izatera mugatuko. Talde bakoitzak beste talde bateko jokalariak harrapatu beharko ditu: azeriek oiloak harrapatu behar dituzte (ukitzearekin nahikoa da) eta azerien babeslekura eraman; oiloak bertan atxilotuta geratuko dira. Oiloek sugeak harrapatu behar dituzte, eta oiloen etxera atxilotuta eraman; eta sugeek azeriak, eta sugeen etxera eraman. Tarte horretan, atxilotua eramatean, harraparirik harraparirik ezin da harrapatu. Atxilotuta daudenek kate bat eratuko dute, eskutik helduta; lehenak hanka bat kartzela barruan edukitzea nahikoa izango da; besteak kanpoan egon daitezke. Bere kideetako batek muturrean dagoenari eskua ukitzen badio, aske geratuko dira denak. Jolasa aurrez adostutako denbora igarotakoan bukatuko da.

2


4. jarduera


Botilatxoaren bila.

Denbora

10 min

Denbora

5 min

Irakasleak urez betetako botilatxoa (bizikletakoa edo tapoian zuloa daukan botilatxo bat) ezkutatuko du goizean, ikasleek ikusi gabe. Ikasle guztiak batera. Ikasleek irakasleak ezkutatutako botilatxoa aurkitu behar dute. Etxe gisa erabiliko den tokian elkartuta, irakasleak bilaketa egin dezaketen eremuaren mugak azalduko ditu; eremua oso zabala izango da (eskolako patio osoa posible bada). Ikasleak botilatxoaren bila abiatzean, irakasleak norbait asko hurbiltzen dela ikustean “ `X´ bero dago” esango du, norbait urrutiegi dagoenean, “`Y´ hotz dago” edo “`Z´ epel dago”, hurbiltzen ari bada. Norbai tek botilatxoa aurkitutakoan, korrika aterako da eta beste guztiak bustitzen saiatuko da, horiek hasieran etxe gisa markatutako eremura iritzi behar dute salbu egoteko. Botilatxoa aurkitu duenak berriz ezkutatuko du, besteek norantz doan ikusi gabe. Aurreikusitako Aurreikusitako denbora igarotakoan igarotakoan (edo adostutako ezkutaketa-kopurua ezkutaketa-kopurua egindakoan) bukatuko da jolasa. 5. jarduera

Hausnartzeko tartea

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioa go mendioak k jasoko ditu irakasleak. irakasleak. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete? Nola sentitu zarete harrapatu zaituztenean? Eta askatzean? Kosta egin ahal zaizu etxeko babesetik ateratzea? Zergatik? Zenbat urrundu zarete zuen etxetik? Eta etxetik urrun egon zaretenean, zer egin duzue babesa aurkitzeko? Momenturen batean harrapatu behar zenituztenak zuen babeserako erabili dituzue?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, azpimarratzeko, hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko

3



2. saioa Saioaren helburua Non Materiala

Zentzumenak erabiliz, arriskuak identifikatzea. Kanpoko eremu ezagun eta zabal batean, jolas aukerak esperimentatzea. Jolastokia 60 metroko soka bat, zapiak edo zintak, begiak estaltzeko zapiak, koltxonetak eta autoebaluazio autoebaluazio -orria (2. eranskina) Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

5 min

Denbora

20 min

Ikasle guztiak batera. Irakasleak gogora ekarriko du aurreko saioan landutakoa. Horren ostean, saio honetan zer landuko duten azalduko du.

2. jarduera

Ibilbide batean, arriskuen bila ibiltzea

Ikasle guztiak batera. Guztien artean, egin beharreko ibilbidea aukeratuko dute. Ibilbide hori hainbat elementuen artean pasako da: banku baten azpitik, txirristara t xirristara igo eta jaitsi, zabuaren erditik eta abar. Ibilbidea adierazteko, soka luze bat jarriko dute metro bateko altueran. Ondoren, haien ustez arriskutsuak izan daitezkeen pasarteetan zapi bat lotuko diote sokari; koltxoneta edo lastairare lastairaren n bat ere behar dutela uste badute, jartzeko aukera izango dute. Dena prest dagoenean, ilaran jarriko dira, eta, aurrekoarekin hiru-lau metroko tartea utzita, ut zita, banan-banan joango dira ibilbidea egiten. Guztiek ibilbidea bukatutakoan, irakasleak begiak estalita errepikatuko dutela azalduko die, eta zapi edo koltxoneta gehiago jartzeko aukera emango die. Ondoren, ikasleek begiak zapiz estaliko dituzte, eta berriro ere ibilbideari jarraitu beharko diote; oraingoan, esku bat sokari helduta. Horrela, haiek sokan jarritako zapiak ukitzean, non dauden jakingo dute, eta kolperik ez hartzeko behar diren neurriak hartuko dituzte, baina begirik ireki gabe. Bukatutakoan, denak biribilean bilduko dira eta sentitu dituzten 4



emozioak azalduko dizkiote elkarri: zapirik gabeko tokietan arriskurik sentitu duten edo ez, ibilbidea ikuziz edo ikusi gabe egitearen aldeak zein diren eta abar. Azkenik, berriz ere ibilbidea osatzeko zapi gehiago jartzeko aukera emango die irakasleak, eta azkenengoz errepikatuko dute. 3. jarduera

Armiarma sarea etxe inguruan inguruan

Denbora

15 min

Denbora

15 min

Ikasle guztiak batera. Hasieran, harrapatzailea (armiarma) bakarra izango da, eta gainerakoak euli iheslariak izango dira. Etxe baten inguruan bueltaka jolastuko da. Armiarmaharrapatzailea noranzko batean joango da, eta euli iheslariak aurkako noranzkoan. Aurrez aurre topo egitean, armiarma norbait harrapatzen ahaleginduko da. Euli iheslariek ezin dute atzerantz egin, ezta armiarmak ere. Armiarmak atzemanez gero, hari eskutik helduta, kate bat osatzen joango dira harrapatutakoak, harrapatutakoak, eta haren laguntzaile laguntzaile bihurtuko dira. Jolasa haur guztiak harrapatutakoan bukatuko da.

4. jarduera

Sardina

Ikasle guztiak batera. Ezkutatu nahi dutenen artean, zozketa egingo dute, bete bete izango dena aukeratzeko. Eskolako eremu guztian jolastuko da (posible bada, baita eskola barruan ere, baina zaratarik egin gabe joan behar dute; eragozpenik sortu gabe). Bete ezkutatzera Bete ezkutatzera joango da, gainerakoak begiak itxita dituztela. 100era arte zenbatu eta gero, guztiak joango dira, bakoitza bere aldetik, ezkutatu denaren bila. Norbaitek aurkitzen badu, harekin batera ezkutatuko da toki berean, eta horrela jarraituko dute denek, bete bete aurkitu ahala, bertan ezkutatzen, azkenak ezkutalekua aurkitu arte. Jolasa bete bete ezkutatu den tokian guztiak elkartutakoan bukatuko da. Berriz jolasteko denbora ematen badu, ezkutalekua aurkitzen azkena izan dena ezkutatuko da.

5


5. jarduera


Hausnartzeko tartea

Denbora

5 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioak jasoko ditu irakasleak. irakasleak. Balizko galderak: “Denok har tu tu duzue parte? Nola sentitu zarete? Ibilbidea begiak estalita egitean nola sentitu zarete? Ziurtasun handiagoa eman dizue sokan zapiak egoteak? Zergatik? Zertan da desberdina begiak estalita desplazatzea? Armiarma-jolasa beste eremu batean egitea gustuko izan duzue? Eta eskola osoa erabiltzea? Espazio hain zabala erabiltzean, ia mugarik ez izatean, zer sentitu duzue?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, hurrengo saioan saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. Ikasleek autoebaluazio-orria beteko autoebaluazio-orria beteko dute.

6



3. saioa

Saioaren helburua

Non

Materiala

Ikasleek desplazamenduetan arauak betetzea. Eskolaz kanpoko espazio ezagun batean jolasean aritzea. Gizakiak ingurumenari sor diezazkiokeen diezazkiokeen hainbat kalte identifikatzea. identifikatzea. Eskola ondoko plaza Hiru peto urdin, sei peto gorri, peto berde bat, plastikozko pote bat, potea betetzeko zerbait, klariona, jogurt pote bat, poltsa hu ts bat, zuhaitz adar txiki bat edo eta autoebaluazio-orria autoebaluazio-orria (2. eranskina) Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

5 min

Denbora

15 min

Ikasle guztiak batera. Irakasleak gogora ekarriko du aurreko saioan landutakoa. Horren ostean, saio honetan zer landuko duten azalduko du.

2. jarduera

Zezenketak

Ikasle guztiak batera. Ikasleak honela banatuko dira: bi-hiru zezenak izango dira, bat medikua, sei anbulantzietako erizainak (hiru bikotetan banatuta) eta besteak korrikalariak. Plazan edo parkean jolastuko da, eta bi ospitale markatuko dira bertan. Zezenak korrikalariak harrapatzen saiatuko dira, eta norbait ukitzea lortutakoan, hura lurrean etzanda geldituko da anbulantziakoak etorri arte. Anbulantzia heldutakoan, erizainek beso eta hanketatik hartuko dute korrikalaria gertuen daukaten ospitalera eramateko. Medikua bertara iritsi arte, ospitalean egon beharko dute, eta hark sendatutakoan (kolpea hartutako lekuan ukituz) berriz ihesean hasiko dira. Jolasak hiru-lau minutuko denbora mugatua du, ondoren rolak aldatuko dituzte.

7


3. jarduera


Pote-pote

Denbora

20 min

Denbora

15 min

Ikasle guztiak batera. Haur guztien artean zozketa eginez erabakiko da nork beteko beteko duen eta ez den ezkutatuko. Pote bat edo plastikozko botila bat hartu, eta harriz edo beste zerbaitez bete behar da pisua har dezan, eta gero itxi. Potea egongo den tokian, biribila marraztuko dugu lurrean. Gune hori txinbu izenez txinbu izenez ezagutuko da. Ezkutatu behar duenetako batek potea esku batekin hartu eta txinbutik txinbutik ahalik eta urrutien botatzen saiatuko da. Bete Bete dena korrika abiatuko da potearen bila, eta beste jokalari guztiak ezkutatu egingo egingo dira bitartean. Bete dena, Bete dena, potea hartu ondoren, atzeraka ibiliz txinbura txinbura itzuliko da. Potea txinbuan txinbuan jarri ondoren, ezkutaturik daudenak aurkitu behar ditu. Norbait ikusiz gero, txinbura txinbura itzuliko da bete bete eta pote-pote pote-pote eta ikusitako jokalariaren izena oihukatuko ditu, potea eskuan hartuz eta lurraren kontra joz. Adibidez, Aitor ikusiz gero, “ potepote Aitor” pote Aitor” oihukatuko oihukatuko du eta Aitor bere ezkutalekutik aterako da eta txinbuaren txinbu aren ondoan geldituko da harrapatuta. Jolasa Ezkutatutako guztiak aurkitutakoan bukatuko da jolasa. Ikusitako lehenak beteko beteko du hurrengoan. Ikusitakoak askatzeko aukera ere badago. Horretarako, ezkutatuta dagoen edozein haurrek txinbuan txinbuan dagoen poteari ostikoa eman behar dio, bete bete denak ikusi baino lehen. Hori gertatuz gero, bete bete denak atzera potearen bila abiatu beharko du eta biribileko lagun guztiak ezkutatu egingo dira berriz. 4. jarduera

Zer dago sobera jolastokian?

Ikasle guztiak batera. Ikasleek jolas eremuari ez dagozkion hainbat elementu bilatuko dituzte: bertan lehendik zeudenak batzuk eta inork ikusi gabe irakasleak ezkutatu dituenak besteak (plastikoak lurrean, pinaburu bat, tenis-pilotak, lorontzi bat…). Hamar minutu minutu dituzte zerbait aurkitzeko. Ondoren, biribilean bilduko dira, eta zer hartu duten eta haien inguruko hausnarketa egingo dute. Jarduera gidatua izango da. Irakasleak lagundu egingo die, baina ikasleei azken erantzuna eta konponbidea ematera iritsi gabe. Helburua –ikasleei –ikasleei galderak eginez – haiek – haiek erantzun egokietara hurbilaraztea da: “Kostatu zaizue lekuz kanpo dagoen zerbait aurkitzea? Nolako gauzak izan dira gehienak? Ze ondorio atera dezakegu? Nola uste duzue heldu direla horra? Zuek bota dituzue? Beste norbaitek botatzen baditu, zerbait esan beharko genioke? Zergatik ez du hor egon behar? Nola uste duzue heldu dela horraino? Kalterik ekar dezake horrek? Gure eskola-ingurua eskola -ingurua zaintzen duzuela uste duzue?...”.

8


5. jarduera


Hausnartzeko tartea

Denbora

5 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioa go mendioak k jasoko ditu irakasleak. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete? Zer egin duzue harrapa ez zaitzateten? Bakarrik joan zarete ezkutalekuen bila? Beste norbaitekin ezkutatu zarete? Zergatik? Denok norabide berean joatea komeni da? Zergatik? Eremu aproposa iruditzen zaizue jolasteko?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, azpimarratzeko, hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. Ikasleek autoebaluazio-orria beteko autoebaluazio-orria beteko dute.

9



4. saioa

Saioaren helburua

Non Materiala

Ikasleek, zentzumenak erabiliz, ziurgabetasun-eremu ziurgabetasun-eremu bat aztertzea: belartza. Ikasleak belartza ziurgabetasun-eremua dela ohartzea. Askotariko desplazamend desplazamenduak uak egitea bertan. Zelaia Begiak estaltzeko zapiak, makila txiki t xiki bat eta autoebaluazio-orria autoebaluazio-orria (2. eranskina)

Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

5 min

Denbora

20 min

Ikasle guztiak batera. Irakasleak gogora gogora ekarriko du aurreko saioan landutakoa. Horren ostean, saio honetan zer landuko duten azalduko du.

2. jarduera

Artaldea kortara eramatea eramatea

Ikasle guztiak batera. Ikasleak bi taldetan banatuko dira: ardiak izango dira batzuk eta txakurrak besteak. Ardiek karatula edo zapi batekin begiak estalita izango dituzte. Jolasaren helburua ardi guztiak leku batetik aurrez erabakitako beste gune jakin batera eramatea izango da. Artzain-txakurrek zaunka bakarrik egin dezakete, eta zaunken bitartez gidatu beharko dituzte ardiak hasieratik helmuga den gunera. Artzain-txakurrek ardien segurtasuna segurtasuna ere zaindu beharko dute, inork minik har ez dezan. Beraz, artaldea batuta eramatea da beren lana, aurrez erabakitako ibilbidea eginez. Ondoren, rolak aldatuko dituzte. Oharra: jolasa ondoko zelairen batera joateko balia daiteke, aukera izanez gero.

10


3. jarduera


Dortokak eta hegaztiak

Denbora

10

Denbora

15

Ikasle guztiak batera. Lau ikasle harrapari gisa arituko dira, eta gainerakoak dortoka gisa. Jolas hau dortokak harean lurperatuta dauden arrautzetatik atera, eta itsasora doazeneko benetako egoeran dago oinarrituta. Dortokek, harean lurperatutako arrautzatik ateratzen direnean, uretara joan behar izaten dute ahalik eta azkarren, hegaztiek jan ez ditzaten. Orduan, dortokak diren ikasleak zelaiaren alde batetik bestera katamarka edo lau oinetan pasako dira. Harrapariek horiek atzeman behar dituzte. Baina dortokek, harrapa ez ditzaten, buelta erdia eman dezakete ahoz gora jarriz, eta hankak eta besoak airean mugitu. Harrapatu dituztenak hasierara itzuliko dira. Nahi izanez gero, zelaia gurutzatu dutenek ere, albo batetik, hasierara itzuli daitezke berriz hasteko. Jolasa dortoka gehiago ezin direnean pasa bukatuko da (dortoka gutxi gelditzen direnean oso zaila baita aurrera egitea). Orduan, beste lau harrapari aukeratuko aukeratuko dira. 4. jarduera

Izarra

Ikasle guztiak batera. Ikasleak lau taldetan banaturik, talde bakoitzak ilara bat eratuko du, eta talde guztien artean, lau puntadun izar itxurako irudi bat egingo dute, bi metro diametroa duen biribil baten inguruan. Biribilaren erdian makila txiki bat jarriko da bertikalki. Taldekideen Taldekideen artean, aurretik denon artean adostutako animalien izenak banatuko dituzte (txakurra, katua, behia, astoa, txerria, otsoa, txoria...). Horrela, talde bakoitzean, txakur bat egongo da, behi bat, katu bat… Irakasleak animalia horietako baten soinua imitatzean, animalia hori egokitu zaien talde bakoitzeko kideek korrika hasi behar dute izarraren kanpoaldetik. Kanpoko biribil guztia egin ondoren, jokalari bakoitzak, bere lerrora itzulita, bere taldekide guztien hanka azpitik pasatu beharko du, erdian dagoen makila hartzeko. Makila lehena hartzen duen jokalariak puntu bat irabaziko du bere taldearentzat. Aurrez adostutako puntu-kopurua bukatuko da jolasa.

talde batek lortutakoan

11


5. jarduera


Hausnartzeko tartea

Denbora

10 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioa go mendioak k jasoko ditu irakasleak. irakasleak. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete begiak estalita joatean? Taldean Taldean joateak lasaiago lasaiago egoten lagundu dizue? Korrika egiteko hankak gehiago altxatu behar dira belarretan? Gimnasioan baino gehiago labaindu zarete? Zergatik? Zer egin duzue ez labaintzeko? Eta erortzean minik hartu al duzue? Zer egin duzue harrapa ez zaitzateten? Hegaztiak baino dortoka gehiago egoteak lagundu dizue? Nola? Eta Izarra jolasean Izarra jolasean nola jarri zarete tunela egiteko? Pega-pega eginda jartzea tunela egiteko ona al da? Zergatik ?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, azpimarratzeko, hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. Ikasleek autoebaluazio-orria beteko autoebaluazio-orria beteko dute.

12



5. saioa

Saioaren helburua Non

Materiala

Desplazamenduak ingurunera egokitzea. Gizakiak ingurumenari eragin diezazkiokeen hainbat kalte identifikatzea eta harekiko errespetuz aritzea. Belardi aldapatsua Bi koloretako petoak, konoak, harriak, adarrak, hostoak eta abarrekoak eta autoebaluazio-orria autoebaluazio-orria (2. eranskina) Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena eta zelaira desplazatzea

Denbora

10 min

Denbora

10

Ikasle guztiak batera. Irakasleak gogora ekarriko du aurreko saioan landutakoa, eta baita, ikastetxearen eremutik kanpo dauden inguruneetara joatean bete beharreko arauak. Horren ostean, saio honetan zer landuko duten azalduko du eta zelaira joango dira.

2. jarduera

Aldapan esperimentatzen esperimentatzen

Aldapan esperimentatzeko, esperimentatzeko, denbora-tarte bat utziko zaie ikasleei, bertan gora eta behera mugitzeko eta desplazatzeko nahi duten bezala: birak emanez ardatz bertikalean lurrean etzanda, zeharkako ardatzean, korrika, lau hankatan, saltoka, atzeraka eta abar.

13


3. jarduera


Alibabaren Alibabaren lapurrak

Denbora

20 min

Denbora

10 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak horrela banatuko dira: lau zaintzaile petoak jantzita, eta, gainerakoak, lapurrak. Aldapan dagoen belardi batean jolastuko da. Alde batean, lapurrek koba bat izango dute zaintzaileengandik babesteko; haiek, beste muturrean, beren kartzela edukiko dute, harrapatutako lapurrak sartzeko; eta kartzelatik ez oso urruti, jauregi bat egongo da, eta barruan altxor bat (harriak, adarrak, hostoak,…). Lapurrek jauregian sartu behar dute, altxor ale bat hartu eta beren kobara eraman. Lapurrak, koban bezala, jauregi barruan ere babestuta daude, zaintzaileak ezin direlako sartu. Zaintzaileek lapurrak harrapatu behar dituzte eta kartzelara eraman. Lapurrak askatzeko, beste lapur batek eskutik heldu eta biak batera beren kobaraino itzuli beharko dute. Tarte horretan, zaintzaileek ezin dituzte harrapatu. Altxorrarekin doan lapurra harrapatuz gero, altxorra bere tokian utzi eta kartzelara joango da. Jolasa lapur guztiak harrapatutakoan lapurtutakoan bukatuko da.

edo

altxor

guztia

Aldaerak: kopuru bereko bi taldetan banatu ikasleak, eta altxorra bi-hiru tokitan edukita. Bukatutakoan rolak aldatu.

4. jarduera

Zer dago sobera belardian?

Ikasle guztiak batera. Ikasleek jolas eremuari ez dagozkion hainbat elementu bilatuko dituzte: bertan zeudenak batzuk, eta inork ikusi gabe irakasleak ezkutatu dituenak besteak (plastikoak, pinaburu bat, tenis- pilotak, lorontzi bat…). Hamabost minutu izango dituzte zerbait aurkitzeko. Bakoitzak gutxienez gauzaren bat aurkitzea da h elburua. Ondoren, biribilean bilduko dira, eta zer hartu duten eta haien inguruko hausnarketa egingo dute. Jarduera gidatua izango da. Irakasleak lagundu egingo die, baina ikasleei azken erantzuna eta konponbidea ematera iritsi gabe. Helburua –ikasleei –ikasleei galderak eginez – haiek – haiek erantzun egokietara hurbilaraztea da :“Kostatu zaizue lekutik kanpo dagoen zerbait aurkitzea? Nolako gauzak izan dira gehienak? Zer ondorio atera dezakegu? Nola uste duzue heldu direla horra? Zuek bota dituzue? Beste norbaitek botatzen baditu zerbait esan beharko genioke? Zergatik ez du hor egon behar? Nola uste duzue heldu dela horraino? Kalterik ekar dezake horrek? Gure eskola ingurua zaintzen duzuela uste duzue?...”.

14


5. jarduera


Hausnartzeko tartea eta eskolara itzultzea .

Denbora

10 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioaren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioak jasoko ditu irakasleak, irakasleak, egonez gero. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete? Txiri -bueltak egitea non da errazagoa, aldapan behera edo gora? Eta korrika egitea? Non nekatu zarete gehiago? Lurrera erortzea non da errazagoa, aldapan behera edo gora? Zergatik? Noiz egin dituzue salto handiagoak, aldapan gora edo behera? Aurreko saioan gehiago harrapa ez zaitzateten aurkariak baino gehiago izateak laguntzen zuela ikusi genuen; gaurkoan balio izan dizue hori jakiteak? Nola?...”. Nola ?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, azpimarratzeko, hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. Ikasleek autoebaluazio-orria beteko autoebaluazio-orria beteko dute

15



6. saioa Saioaren helburua Non

Materiala

Parkean aurki ditzaketen oztopoak gainditzeko, desplazamenduak desplazamenduak egokitzea. egokitzea. Ziurgabetasunak Ziurgabetasunak sor dezakeen beldurra kudeatzea, ezkutaketa jolasetan. Parkea Klariona edo lau soka txiki, parkean egon behar ez duten hainbat objektu (irakasleak ikasleak ikusi gabe utziko dituenak) eta koebaluazio-orria (3. eranskina) Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

10 min

Denbora

20 min

Ikasle guztiak batera. Irakasleak gogora ekarriko ditu aurreko saioan landutakoa eta ikastetxetik kanpo dauden inguruneetara joatean bete beharreko arauak. arauak. Horren ostean, saio honetan zer landuko duten azalduko du eta parkera joango dira.

2. jarduera

Harri, orri, ar

Ikasle guztiak batera, bi taldetan banaturik. 60 metro inguruko ibilbide bat ezarriko da, eta talde bakoitza haren muturretan markatutako marraren atzean kokatuko da, ilaran. Egin beharreko ibilbidea parke edo patioan aurkitu daitezkeen hainbat elementuren elementuren artetik joango da; gainetik edo azpitik pasa beharreko bankuen artetik, salto eginda garaitu beharreko enbor baten edo hesi baten gainetik, igo eta jaitsi beharreko txirristatik. Irakasleak irteteko agindua emango dio talde bakoitzeko lehenari. Haien helburua aurkako taldearen irteera marratik hiru metrora dagoen makilara heltzea izango da; horretarako, ibilbidea egin behar dute bidean aurkitutako oztopoak gaindituz. Ibilbidean aurkako taldeko kidearekin ere topo egingo dute, toki horretan Harri horri har jolasean lehiatuko dira; irabazleak aurrera egingo du, eta galtzailea berriz bere ilarara bueltatuko da. Horren ordez, bere taldeko hurrengo jokalaria aterako da. Makilara heltzen den jokalariaren taldeak puntu bat lortuko du, eta, orduan, irakasleak berriro emango die irteera agindua hurrengo bi jokalariei. Jolasa talde batek bost puntu lortutakoan 16



bukatuko da (denon artean adostutako beste kopururen bat ere izan daiteke).

3. jarduera

Pi-berriro zenbatzen

Denbora

20 min

Denbora

10 min

Ikasle guztiak batera. Kanporatuentzako Kanporatuentzako eremu bat ezarriko da. Haur guztien artean, zozketa egingo da nork beteko beteko duen aukeratzeko. Bete Bete denak, begiak itxita, kanporatuen eremu ondoan, aurrez adostutako adostutako zenbakiraino zenbakiraino zenbatuko zenbatuko du: du: pi-bat, pi-bi, pi-hiru, pi-lau... pi-lau ... Zenbatzen hastean, gainerako partaideek banan-banan bete dena ukitu behar dute, dute , pi-nork bere izena esanez, eta korrika irten gero, ezkutatzera. Harrapatzaileak, zenbaketa bukatutakoan, bukatutakoan , “pi-banoa” pi-banoa” esango du eta, dagoen lekutik gehienez hiru pauso emanez, ezkutatutako norbait ikusten ahaleginduko da. Norbait ikusiz gero, pi-haren izena esan behar du eta ikusitakoa kanporatuen eremuan geldituko da; kanporatuek, gehitu ahala, kate bat eratuko dute. Beste inor ikusten ez badu, bete bete dena zenbatzen hasiko da berriz, eta jolasean jarraitzen dutenek bete bete dena ukitu beharko dute, pi-nork bere izena esanez, izena esanez, eta berriz ezkutatu. Ezkutuan jarraitu eta hori egiten ez duena, kanporatuta kanporatuta geratuko geratuko da. Kanporatuak askatzeko, bi modu daude: bete bete denari bilaketan ari den bitartean eta hark ikusi aurretik, bizkarra ukituz, edo harrapatutakoen kateko muturrean dagoenari eskua ukituz. Hala gertatuz gero, berriz hasiko da jolasa. Jolasa aurrez adostutako denbora-tartea igarotakoan bukatuko da. 4. jarduera

Hausnartzeko tartea

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioa go mendioak k jasoko ditu irakasleak. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete? Taldekideak animatu dituzue? Arriskurik sentitu ahal duzue ibilbideko tokiren batean? Zer egin duzue oztopoak gainditzeko? Oztopo bat lehen aldiz eta laugarren aldiz gainditzean, nola sentitu zarete? Arazo bera izan duzue? Oso urruti ezkutatu zarete? Noiz ikusi zaituzte? Zergatik izan dela uste duzue?...”. Derrigorrezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, eta hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. Ikasleek koebaluazio-orria beteko koebaluazio-orria beteko dute.

17



7. saioa

Saioaren helburua Non Materiala

Harrapaketa-jolasetan, Harrapaketa-jolasetan, eremuan aurki ditzaketen ditzaketen oztopoak gainditzeko gainditzeko desplazamenduak desplazamenduak egitea. Gizakiak ingurumenari sor diezazkiokeen diezazkiokeen hainbat kalte identifikatzea. identifikatzea. Parkea Petoak eta autoebaluazio-orria autoebaluazio-orria (2. eranskina)

Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

5 min

Denbora

15 min

Ikasle guztiak batera. Irakasleak gogora ekarriko du aurreko saioan landutakoa. Horren ostean, ikasleek saio honetan zer landuko duten azalduko du.

2. jarduera

Koxkarik koxka

Ikasle guztiak batera. Hiru ikasle, petoak jantzita, harrapatzaileak izango dira; gainerakoak, iheslariak. Banku, farola, zuhaitz eta abarreko asko dituen eremu batean jolastuko dira; haietara igotzeko aukera eman behar du eremuak. Harrapatzaileak iheslariak harrapatzen ahaleginduko dira (ukitzea nahikoa da), eta azken horiek, harrapatu ez ditzaten, norabait igo daitezke. Behin nonbaitera igota, ezin dira hamar segundo baino gehiago gelditu bertan. Gainera, ezin dira altuera berera bi aldiz jarraian igo. Altuera edo koska batean norbait badago eta beste bat igotzen bada, aurretik zegoenak jaitsi behar du. Harrapatzaileren Harrapatzaileren batek norbait atzemanez gero, hura harrapatzaile bihurtuko da eta harrapatzailea iheslari. Nolanahi ere, harrapatzailea ezingo da altuera baten ondoan gelditu bertan dagoena noiz jaitsiko zain, hura harrapatzeko. Sei-zortzi minutu igaro ondoren, harrapatzaileek iheslariak atzeman ahala, horiek harrapatzaile bihurtzen joango dira, baina harrapatzaileak ez dira gehiagotan iheslari bihurtuko, eta 18



denak harrapatzaile bihurtutakoan bukatuko da jolasa.

3. jarduera

Azeria eta erbiak. erbiak.

Denbora

20min

Denbora

15 min

Ikasle guztiak batera. Haur guztien artean zozketa egingo da, nork beteko beteko duen aukeratzeko. Bera izango da azeria. Azeriak, begiak itxita, adostutako zenbakira arte zenbatuko du, eta, bitartean, gainerakoak, erbiak, ezkutatzera joango dira. Zenbaketa bukatutakoan, azeriak bilaketari ekingo dio. Norbait ikustean, horren izena eta dagoen lekua oihukatuko ditu. Orduan, ikusi duen erbi horrek azeriaren atzean jarri behar du eta hari gerritik heldu. Besteren bat ikusiz gero, azeriaren atzean kokatuko da hura ere, gerritik helduko dio, eta lerroko lehen erbiaren aurrean kokatuko da. Azeriak bilaketarekin jarraituko du, bere atzean ikusitako erbi guztiak tren baten antzera daramatzala. daramatzala. Erbiak askatzeko, aske dagoen beste batek, azeriak ikusi gabe, trena zeharkatu behar du, eta, horrela, trena eten duen tokitik atzera daudenak aske geratuko dira eta berriz ezkutatzera joango dira. dira. Erbi guztiak harrapatutakoan, berriz hasiko dira jolasean; oraingoan, azeriaren bizkarrean zegoen lehena izango da azeria. Aurretik adostutako denbora-tartea igarotakoan igarotakoan bukatuko da jolasa. 4. jarduera

Zer dago sobera parkean?

Ikasle guztiak batera. Ikasleek jolas-eremuari dagozkion hainbat elementu bilatuko dituzte: bertan zeudenak batzuk, eta inork ikusi gabe irakasleak ezkutatu dituenak besteak (plastikoak lurrean, pinaburu bat, tenis-pilotak, tenis- pilotak, lorontzi bat…). Hamar minutu izango dituzte zerbait aurkitzeko. Ondoren, biribilean bilduko dira, eta zer hartu duten eta haien inguruko hausnarketa egingo dute. Jarduera gidatua izango da. irakasleak lagundu egingo die, baina ikasleei azken erantzuna eta konponbidea ematera iritsi gabe, helburua –ikasleei –ikasleei galderak eginez – haiek – haiek erantzun egokietara egokietara hurbilaraztea baita: “Non aurkitu duzu? Zergatik ez du hor egon behar? Nola uste duzue heldu dela dela horraino? horraino? Kalterik ekar diezaioke diezaioke horrek norbaiti? Gure parkeak zaintzen ditugula uste duzue? Zer egiten duzue zuek (edo ez duzue) parkeak zaintzeko?...”. zaintzeko?...”.

19


5. jarduera


Hausnartzeko tartea

Denbora

5 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioak jasoko ditu irakasleak. irakasleak. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete? Bakarka ezkutatu zarete edo beste norbaitekin? Zergatik? Bakarka ezkutatzeak nola eragin dezake jolas honetan? Oztopo asko dauden toki batean batean korrika korrika egitea egitea erraza erraza da? Oztoporik ez ez dagoen eremu batekin alderatuta, zertan da desberdina? Zergatik?Kosta egin zaizue hemen egon beharko ez zuen zerbait aurkitzea?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, azpimarratzeko, hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. Ikasleek autoebaluazio-orria beteko autoebaluazio-orria beteko dute.

20



8. saioa

Saioaren helburua

Non Materiala

Zentzumen-jolasen bidez, basoak ematen duen informazioa jasotzea, berau antzeman eta balioesteko. balioesteko. Basoan harrapaketa-jolasetan aritzea, desplazamenduak desplazamenduak egokitzeko. Jolasen bidez, gizakiak natura-inguru na tura-ingurunean nean eragiten dituen kalteei erreparatzea. Basoa Hiru koloretako petoak, zapiak, almohadak, hainbat elementu (pinaburu, plastiko poltsa eta abar) eta koebaluazio-orria (3. eranskina) Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

5 min

Denbora

10 min

Ikasle guztiak batera. Hasieran, ikasleek aurreko saioan landutakoa ekarriko dute gogora. Horren ostean, irakasleak saio honetan zer landuko duten azalduko du.

2. jarduera

Hartzak eta bildotsak

Ikasle guztiak batera. Hosto lehorrez beteriko baso batean, hiru ikasle hartzak izango dira eta gainerakoak bildotsak. 20-30 metro inguruko zelaia mugarrituko da. Zelai barrura hartzak eta bildotsak sartuko dira. Hartzak zapi batez begiak estalita eta buruko edo biguna den zerbaitekin eta bildotsak hankak soka batekin korapilatuta, saltoka mugi daitezen. Hartzak burkoarekin bildotsak jotzen saiatuko dira, eta, horretarako, bildotsak mugitzean belarra edo adarrak zapalduz ateratzen dituzten zaratez baliatuko dira non dauden jakiteko. Bildotsek, biribiletik atera gabe, kolpeak saihestuko dituzte, saltoka, makurtuz edo lurrean etzanez. Hartzen batek bildots bat jotzea lortutakoan, rolak aldatuko dituzte elkarrekin. Jolasa aurrez adostutako denbora igarotakoan igarotakoan bukatuko da. Oharra: basoan ezin bada egin, bildotsak arran edo zintzarri txiki bat izango du lepotik zintzilik, zarata egingo duela bermatzeko.

21


3. jarduera


Otsoak, orkatzak eta belarra

Denbora

25 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak kopuru bereko hiru taldetan banatuko dira, koloretako petoak jantzita: otsoek petoa isats gisa eramango dute eta orkatzak harrapatu behar dituzte; orkatzek petoa Supermanen Superman en kapa gisa eramango dute eta belarrak harrapatu behar dituzte; belarrek petoa soinean jantzita eramango dute eta otsoak harrapatu behar dituzte. Jolaseremua zuhaitzak eta bestelako ezkutalekuak dituen espazio zabala izango da, oraingoz ez baitago bestelako babeslekurik (naturan gertatzen den bezala), baina ondo mugatuta urrutiegi joan ez daitezen. daitezen. Otsoren batek orkatz bat harrapatutakoan, orkatza otso bihurtuko da; orkatzen batek belar bat antzematean, belarra orkatz bihurtuko da; eta belarren batek otso bat ukitutakoan, otsoa belar bihurtuko da (hildako otsoak lurrarentzako ongarri bihurtzen baitira). Horrela, espezie bakoitzeko kide-kopurua aldatzen joango da, gehitzen eta gutxitzen, joera beti oreka mantentzearen aldekoa izango den arren. Hala, askotariko egoerak gertatuko dira. Otso asko daudenean, esaterako, belarrak janari gehiegi izango du, eta, orkatz gutxi badago, berriz, belar gehiegi izango dute haiek. Tarte baten ondoren, nahi izanez gero, laugarren espezie bat sartuko da da elikakate horretan: gizakia (irakaslea). Inork ezin izango du irakaslea harrapatu; hark, ordea, edozein edozein espezietako kideak harrapatu ahal izango ditu. Denbora gutxira espezie denak desagertuak egongo dira eta gizakiak baino ez dira geratuko. Orduan, amaitu egingo da jolasa. Jardueraren inguruan hitz egin daiteke eta horretaz hausnartu, ingurumena kaltetzen duten faktoreak, horien ondorioak eta gugan duten eragina aipatuz.

22


4. jarduera


Zer dago sobera basoan?

Denbora

15 min

Denbora

5 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleek jolas-eremuari ez dagozkion hainbat elementu bilatuko dituzte: bertan zeuden batzuk eta irakasleak inork ikusi gabe ezkutatu dituenak (plastikoak lurrean, pinaburu, tenis-pilotak, tenis- pilotak, lorontzi bat…). Hamabost minutu izango dituzte zerbait aurkitzeko. Bakoitzak gauza bat aurkitzea da helburua. Ondoren, biribilean bilduko dira, eta zer hartu duten eta haien inguruko hausnarketa egingo dute. Jarduera gidatua izango da. irakasleak lagundu egingo die, baina ikasleei konponbiderik ematera iritsi gabe, helburua –ikasleei –ikasleei galderak eginez – eginez – haiek hausnartze-prozesuan hausnartze-prozesuan bideratzea baita: “Kostatu Kostat u zaizue gauzak aurkitzea? Non aurkitu dituzue? Lehen begiradan ez aurkitzeak ezer ez dagoela esan nahi du? Zaborra ezkutatzeak kutsadurarik ez dagoela esan nahi du, ikusten ez dugulako? Kalterik ekar diezaioke horrek norbaiti? Animaliaren bati? Gure ingurunea zaintzen dugula uste duzue? Zer egiten duzue zuek ingurunea zaintzeko?...”. 5. jarduera

Hausnartzeko tartea

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioak jasoko ditu irakasleak, egonez gero. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete? Zelaiaren aldean, zertan da desberdina baso batean korrika ibiltzea? Arriskutsuagoa al da? Nola mugitu zarete bildotsak? Zergatik? Eta hartzak?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, azpimarratzeko, hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. Ikasleek koebaluazio-orria beteko koebaluazio-orria beteko dute.

23



9. saioa

Saioaren helburua

Non Materiala

Zentzumen-jolasen Zentzumen-jolasen bidez, basoak ematen duen informazioa informazioa jasotzea, berau antzeman eta balioesteko. balioesteko. Basoan ezkutaketa- eta harrapaketa-jolasetan aritzea desplazamenduak egokitzeko eta pertzepzioa lantzeko Basoa Zapiak, konoak, altxorra egiteko autoebaluazio-orria (2. eranskina)

harriak,

adarrak

eta

abarrekoak,

eta

Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

5 min


24


2. jarduera


Udazkeneko altxorra

Denbora

15 min

Denbora

15 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak bi taldetan banatuko banatuko dira, hosto lehorrez eta adarrez beteriko baso batean. Bertan, bildutako hainbat objektu dituen altxor bat ezarriko dugu lurrean, eta haren inguruan hura mugarritzeko sei-zortzi metroko diametroa duen zirkulu bat egingo dugu: koba. Talde batekoak, begiak zapiz estalita, altxorra zaintzeaz arduratuko dira, zirkulu barrura sartu gabe; beste taldekoak lapurrak izango dira. Azken horien helburua altxorra lapurtzea da, baina besteek harrapatu gabe (ukitzea nahikoa da); horretarako, horretar ako, zirkulura (kobara) hurbildu beharko beharko dute, ahalik eta zarata gutxien eginez, zaintzaileek entzun ez ditzaten. Behin barruan, objektu bat hartu eta berriz atera behar dute. Zaintzaileek, aldiz, belarriak erne izan behar dituzte lapurrak nondik hurbiltzen diren sumatzeko eta haiek ukituz harrapatzeko. Harrapatutako lapurrak zirkulu (koba) barruan geldituko dira, taldekide batek askatzen dituen arte; horretarako, aske dagoen batek eskutik heldu behar dio (koba barruan sartuz edo kanpotik) eta eskuak askatu gabe zirkulutik atera behar dute (ezin izango dute objekturik atera). Horrela, barrura sartutakoak zer egin aukeratu behar du, taldekide bat askatu edo objektu bat atera. Altxor guztia lapurtutakoan lapurtutakoan edo aurretik adostutako denbora igarotakoan, rolak aldatuko dituzte. 3. jarduera

Azoka

Ikasle guztiak batera. Ikasleak kopuru bereko bi taldetan banatuko dira. Talde bakoitza marra baten atzean kokatuko da eta haien artean artean 30 metro metro inguruko inguruko tartea utziko dugu. dugu. Erdigunean, hainbat kono izango dituzte, azpian bat, bi edo hiru harri dituztenak. Talde bakoitzak, haien marraren atzean, harriak gordetzeko kutxa bana ere jarriko du. Irakasleak irteera ematen duenean, bi taldeetatik kide bana aterako da, kono bana altxatu eta azpian dauden harriak hartu behar ditu bere taldeko kutxara eramateko; ondoren, taldeko beste kide bati erreleboa emango dio, beste kono bateko harriak hartzera joan dadin. Behin kono bat altxatuta, ezin da beste bat jaso jarraian, nahiz eta altxatu duenak azpian harririk ez izan beste norbaitek lehenago hartu dituelako. Beraz, oso garrantzitsua da adi egotea, aurreko jokalariek zein kono altxatu dituzten ikusteko eta gogoratzeko norbera abiatu aurretik. Jolasa kono guztietako harriak batutakoan bukatuko da, eta harri gehien dituen taldea izango da irabazlea. irabazlea. Oharra: konoak koloretakoak izateak asko laguntzen du, korrikalariek zein altxatu dituzten gogoratzeko.

25


4. jarduera


Pun!

Denbora

20min

Denbora

5 min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak kopuru bereko bi taldetan banatuko dira. Ezkutaleku ugari dituen eremu handi batean aritzea komeni da. Talde bakoitzak jolas-eremuaren muturretan kartzela modura erabiliko duen gune bat eraikiko du. Helburua da talde bakoitzak beste taldeko kideak kanporatzea, eta, horretarako, ikusi egin behar ditu, haiek norbera ikusi gabe. Norbait kanporatzeko, hura ikusitakoan “pun-bere izena” izena ” esan behar da; orduan, ikusi duenak ikusitakoari eskutik heldu eta kartzelara eramango du. Ikusitakoa kartzelan utzita, beste norbait harrapatzera itzuliko da. Norbaitek inork ikusi gabe aurkarien kartzelara heltzea lortzen badu, bere taldekideak askatuko ditu haiei eskua ukituz. Orduan, beren kartzelaraino itzuliko dira, jolasean berriz sartzeko. Talde batek beste taldeko kide guztiak harrapatutakoan edo aurretik adostutako denbora-tartea igarotakoan bukatuko da jolasa. 5. jarduera

Hausnartzeko tartea

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioak jasoko ditu irakasleak. irakasleak. Balizko galderak: “Denok hartu duzue parte? Nola sentitu zarete? Begiak estalita egotean, nola jakin duzue nor harrapatu behar zenuten? Eta, haiek zuek ez harrapatzeko, nola mugitu zarete besteok? besteo k? Animaliak ere horrela ibiltzen dira? Zergatik? Zertan da desberdina baso batean ezkutatzea? Errazagoa da? Gustatu zaizue? Aldapan gora edo behera korrika egitean gorputzaren jarrera bera da? Eta abiadura?...”. abiadura?...”. Nahitaezko galdera: “Zer ikasi duzue gaur?”. Saio-bukaera une oso aproposa da saioan zer ikasi duten azpimarratzeko, hurrengo saioan zer ikasi eta zer landuko duten azaltzeko. autoebaluazio-orria beteko dute. Ikasleek autoebaluazio-orria beteko

26



10. saioa

Saioaren helburua

Non Materiala

Jolas baten bitartez unitatean zehar ikasitako guztia praktikan jartzea eta disfrutatzea. Unitatean zehar izandako bizipenei eta gogoetei buruz hausnarketa egitea. Basoa Uztaiak, koloretako zenbakidun zenbakidun txartelak eta zapi bat Jarduerak

1. jarduera

Saioaren aurkezpena

Denbora

5 min

Denbora

10 min


2. jarduera

Uztaiekin harrapatzera

Ikasle guztiak batera. Bospasei ikasle tximeleta harrapatzaileak izango dira, eta eskuetan daramaten uztaiarekin gainerakoak harrapatuko dituzte, haiek uztai barruan sartuz. Uztaiak eskuetan eraman behar dira beti: ezin dira bota norbait harrapatzeko. Norbait harrapatutakoan rolak aldatuko dituzte elkarrekin. Jolasa aurretik adostutako denbora igarotakoan bukatuko da.

27


3. jarduera


Gaztelua erasotzera bekokian bekokian koloretako koloretako zenbakiekin

Denbora

35 min

Denbora

10min

Ikasle guztiak batera. Ikasleak bi taldetan banatuko dira ezkutatzeko aukera ematen duen parke batean. Mutur batean gaztelua izango dena mugarrituko da, eta bertan ikurrina irudikatuko duen zapi bat; hortik gertu, kartzela izango dena ere markatuko da (gaztelutik gertu jartzea komeni da, bi guneak kontrolatzeko). Talde bateko partaideek kopetan zenbaki urdinak izango dituzte; beste taldekoek, gorriak. Talde baten helburua gazteluko ikurrina babestea izango da; bestearena, aldiz, gazteluari erasotzea erasotzea ikurrina hartzeko. hartzeko. Eraso behar duen taldeak gaztelutik urrun dagoen gune batean hasiko du jolasa. Ikurrina defendatu behar duenak, berriz, gazteluan bertan. Talde batekoek beste taldekoak kaleratzeko, aurkariaren izena eta kopetan duen zenbakia oihukatu beharko dute: “Oier, 23, gorria”, esaterako. Orduan, ikasle horrek kartzelara joan beharko du eta bertan minutu bateko kartzela-zigorra kartzela-zigorra jasoko du. Norbaitek zenbakia gaizki esaten badu, hark ere minutu bateko kartzela zigorra jasan beharko du. Minutu bat igarota, beste zenbaki bat emango zaio presoari, eta bere taldearen hasierako gunera joan beharko du jolasean jarraitzeko. Zenbakiak ezin dira eskuz edo beste zerbaitez ezkutatu. Zenbakia estaltzeko modu bakarra kopeta zerbaiten kontra jartzea da (lurra, zuhaitzak, zuhaitzak, harriak, harriak, hesiak, pareta…). pareta…). Talde erasotzaileko ikasle batek bere zenbakia ezkutuan gordez gazteluan sartutakoan eta ikurrina lortutakoan bukatuko da jolasa; edo bestela aurreikusitako denbora agortutakoan, nahiz eta ikurrinik ez lortu. Jolasa bukatutakoan, taldeek rolak aldatuko dituzte. Aldaera: kartzelan daudenak daudenak askatzeko, taldekide batek eskuan ukitzea. 4. jarduera

Hausnartzeko tartea

Ikasle guztiak batera. Ikasleak biribilean jarriko dira, eta saioren garapenean izandako bizipenak komentatuko dituzte (zailtasunak, lorpenak, emozioak, eta abar). Gero, ikasleen kritikak eta gomendioak jasoko ditu irakasleak, irakasleak, egonez gero. Balizko galderak: “Denok parte hartu duzue? Nola sentitu zarete? Jolasteko toki berriak ikusi ditugu, zer iruditu zaizkizue? Erabiliko dituzue hemendik aurrera?...”. Halaber, irakasleak hausnartzeko tartea baliatuko du, ikasleei saioan zer ikasi duten azpimarratzeko eta hurrengo unitatean zer landuko duten azaltzeko. azaltzeko.

28



Eranskinak

1. eranskina: lorpenen jarraipen-orria 2. eranskina: autoebaluazio-orria autoebaluazio-orria 3. eranskina: koebaluazio-orria koebaluazio-orria 4. eranskina: ikaslearen hasierako ebaluazio ebaluazio orria. 5. eranskina: zenbaki-txartel zenbaki-txartel koloredunak koloredunak 6. eranskina: Lehen Hezkuntzako lehen zikloa: Gorputz Hezkuntzako programazioa

29



LORPENEN JARRAIPEN-ORRIA (1. eranskina) LMH _ EBALUAZIOA 201_/201_ Unitatearen izenburua: Orientaziolasterketak

o k z i r o r k a k . a t n i a a i o u o z a s t e m a n i l e j z e a b t a z e r e a d e u i n t o a e a b u k t . m i i d u i l h e t a n e n o k i k b r e z a d u a a z e n n , n i o t a u e a e s e z t z n n a t e e m a r u t a r p m u m e d r r u b l s t z o e g e o u n f t n t r m k n i n I I e i

e r e a b r , a k , t u k e a t a i o i u r r p d . d a o n r a n g t e e e u z z b o i t a m z , k a i g e a o r e g a u n r m e a e n , ) e e n k a k u a n r u r a e r l p s a a s u l a i t e a g l d b a a k n ( I i g

k a u n k s a i . r e t r t u a a i b n d i n r r a e e e z z b t t a a o z i k i a i f z l a p t p s n s e e d E d i

n n l a a e e t g o a ( k . u o k t e i t j d a a u s r a n l o d o e n j s i z a g a t b a t a e t o o ) e d k k p e r e a s e a r o r r a k r a h a e t t e e u k e b t a k e s r t o u a a e d r P b a a

. u d n e z t a e d u a k n i g z e e l a n u h s a t a n r a o t k e n s i a g l a o r J e

k i r r o a k k a a t b u a t r t n o e t a s u e . k t s a a a a d e l z d o i e u j a k k t a g i n k e o a k k u r s r t a e a u u t t u r l d d u e k i z r a Z b e j

n e k z a t a e t n l k a a j o e k t z o n u g e a t e e t e e p n k s a a z t u e e i t i r n d d r u r n e r o u o e k z i g s t n k a k i e - i k r a i a k i f a r r u a t u . n t t z i e a u d a N g , i n d

n e z t u . a a t g a d e z u t k e i a k r o a a k k i a h i r o m u z a t s e i n u e d g n n t a u e e r s u a u g l t n j o i I d

k a u . u a t r i a d o n k e a z z t t a i z t i e b p r s a e k r l r E e

u d . n u e d z a t r o a b h i t a i s r u o t s p a u r g e , r n r a a j t e t a r e e u e d r r t a a J p

k i t e n i a g n e r a z t i a m . u e i t k d a n n e a t m s e e r o r i a l a H b

n e z t r a n o a e z t l a g o d e a e t z a b . a u r I d

n a . a t u e e d u d l a d n t e t , n i e g n t e a i g e t a a r r e a e l i t a o n t z k a i e o i k b a z i t t r r i a s e n o a s p k u a i t a r i r H e k

. u o d k n e e z z t t i n l o b a p r n o e a k t k e a k z k i z r a r t a a l k G e

a p o r r a o k e t i k a g i e k a o . o g u k e i t i o d s k i f a n a t e r e z e i n t i u o l b d r a a a t r J e e

n e z t n , i a n z a e a t i e g n e i e a i g o k h i a s t i f e a a r e n u u s d r a a s J o

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

30 LEHEN HEZKUNTZA. 2. MAILA



AUTOEBAL UAZIO-ORRIA (2. eran sk ina )




AUTOEBAL UAZIO-ORRIA (2. eran sk ina )




BERDEA: BAI / HORIA: ERDIZKA / GORRIA: EZ / EZIN DUT EGIN: EGIN: URDINA / EZ DA ETORRI: ETORRI: BELTZA (IRAKASLEAK) Janzkera

Jarduerak

Arropa eta oinetako egokiak ekarri eta erabili ditut.

Ikasitakoa kontuan hartu dut, gauza berriak ikasi ditut.

Gustura aritu naiz.

Azalpenak adi entzun ditut.

Arauak errespetatu ditut

Errespetuz aritu naiz. Jarrera ona izan dut.

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

IKASLEA

Jarrera

------------------------TALDEA -----------------------1. saioa 2. saioa 3. saioa 4. saioa 5. saioa 6. saioa 7. saioa 8. saioa 9. saioa 10. saioa




BERDEA: BAI / HORIA: ERDIZKA / GORRIA: EZ / EZIN DUT EGIN: EGIN: URDINA / EZ DA ETORRI: ETORRI: BELTZA (IRAKASLEAK) Janzkera

Jarduerak

Arropa eta oinetako egokiak ekarri eta erabili ditut.

Ikasitakoa kontuan hartu dut, gauza berriak ikasi ditut.

Gustura aritu naiz.

Azalpenak adi entzun ditut.

Arauak errespetatu ditut

Errespetuz aritu naiz. Jarrera ona izan dut.

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

IKASLEA

Jarrera

------------------------TALDEA -----------------------1. saioa 2. saioa 3. saioa 4. saioa 5. saioa 6. saioa 7. saioa 8. saioa 9. saioa 10. saioa




KOEBALUAZIOA-ORRIA KOEBALUAZIOA-ORRIA (3. eransk ina)

KOEBALUAZIO-ORRIA EBALUATUTAKO IKA SLEAREN SLEAREN IZENA: IZENA:

BAI BA I

Lorpen-adierazleak Jolasetako arauak errespetatzen ditu. Natura zaintzen du. Gauzak zakarrontzira botatzen ditu. Talde osoarekin eta espaloitik joaten da.

ERDIZKA ERDIZKA

EZ



KOEBALUAZIOA-ORRIA KOEBALUAZIOA-ORRIA (3. eransk ina)

KOEBALUAZIO-ORRIA EBALUATUTAKO IKA SLEAREN SLEAREN IZENA: IZENA:

BAI BA I

ERDIZKA ERDIZKA

EZ

Lorpen-adierazleak Jolasetako arauak errespetatzen ditu. Natura zaintzen du. Gauzak zakarrontzira botatzen ditu. Talde osoarekin eta espaloitik joaten da. Gatazkak konpontzeko, elkarrizketa erabiltzen du.

EBALUAZIOA EGIN DUENAREN IZENA:




IKASLEAREN HASIERAKO EBALUAZIO-ORRIA (4. eranskina) IZENA:______________________________________ MAILA:_____________ 1. Kalean jolastea gustuko duzu? a. Bai, asko b. Bai, nahiko c. Ez, gutxi d. Ez, ezer ez 2. Eskolatik kanpo zaudenean, non duzu gustuko jolastea? BAI

ERDIZKA

EZ

Plazan Parkean Frontoi ondoko landan Basoan Beste nonbaiten____________________________________ 3. Jolasteko zer nahiago duzu? Belardia Harea Asfaltoa Parkea Basoa

4. Nola sentitzen zara leku ezezagunetan? Beldurtuta Seguru Konfiantzarekin Galduta Zalantza askorekin Norbaitekin bazaude hobe Besterik______________________________________________________________




ZENBAKI-TXARTEL ZENBAKI-TXART EL KOLOREDUNA KOLOREDUNA

(5. eranskina)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 35 LEHEN HEZKUNTZA. 2. MAILA



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12




LEHEN HEZKUNTZAKO HEZKUNTZAKO LEHENENGO LEHENENGO ZIKLOA: ZIKL OA: GORPUTZ GORPUTZ HEZKUNTZAK HEZKUNTZAKO O PROGRAMAZIOA (6. eranski

LEHEN HEZKUNTZA (LEHENENGO ZIKLOA) ZIKL OA) GORPUTZ HEZKUNTZA PROGRAMAZIOA 2. maila

3. maila

1. unitatea

Munstro harrapatzaileak harrapatzaileak Ipuin motorra

Erronka motor kooperatiboak kooperatiboak

2. unitatea

Jolasak ikastetxe inguruan inguruan

Mendi-ibilia

3. unitatea

Zirkua

Akrosporta eta mimoa mimoa

4. unitatea

Taldeko jolasak baloiarekin

Saskibaloia

5. unitatea

Gimnastika

Eskolako parkourra

6. unitatea

Lehia-jokoak

Joko tradizionalak tradizionalak eta herri-kirolak

Ekint za motor ren DOMIN DOMINIOAK IOAK

1

2

3

4

Bakarkako ekintzak

Bat baten aurkako ekintzak

Elkarlaneko ekintzak

Elkarlanekoaurkakotasuneko ekintzak

5

6

Ziurgabetasun- Adierazpeninguruneko eta ekintzak arte-ekintzak



JOLASAK IKASTETXE INGURUAN

Recommend Documents