∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∆√À ¢∂∫∞¡∂∞ ¶Àƒ√µ√§π∫√À
°π∞¡¡∏ ∫√À∆™√¡π∫√§∞
∂¶πª∂§∂π∞ - ™Ã√§π∞™ª√™ ™∆∞£∏™ ∞™∏ª∞∫∏™
∞£∏¡∞ 2008
∂∫¢√™∏ ∆√À ¢∏ª√À ∞ƒ∞Ãøµ∞™ ∂È̤ÏÂÈ· ¤Î‰ÔÛ˘: ™∆∞£∏™ ∞™∏ª∞∫∏™ ∏ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ Â͈ʇÏÏÔ˘ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ‚È‚Ï›Ô˘ Â›Ó·È ·fi ʈÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Â͈ʇÏÏÔ˘ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙÔ˘ ¢ÂηӤ· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·. √È ÊˆÙÔÁڷʛ˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ∞Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ¶ÔÏÂÌÈÎÔ‡ ªÔ˘Û›Ԣ ∞ıËÓÒÓ. √È ÊˆÙÔÁڷʛ˜ ÙˆÓ ∞Ú·¯ˆ‚ÈÙÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ §Ô˘Î¿ ¶··ÏÂÍ·Ó‰Ú‹.
© Copyright: ™Ù¿ı˘ ∞ÛËÌ¿Î˘ §ËÙÔ‡˜ 7, 162 31 µ‡ÚˆÓ·˜, ∆ËÏ.: 2107645106 ∂È̤ÏÂÈ· ·Ú·ÁˆÁ‹˜: ∞º√π ∞ªµƒ√™π√À √.∂. ∆˙. ∫¤ÓÓÂÓÙ˘ 196, 121 36 ¶ÂÚÈÛÙ¤ÚÈ ∞ÙÙÈ΋˜ ∆ËÏ. 2105712508, Fax: 2105738929, E-mail:
[email protected]
ISBN: 978-960-88542-2-2 A·ÁÔÚ‡ÂÙ·È Ë ·Ó·‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË, Ë ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹, ÔÏÈ΋, ÌÂÚÈ΋ ‹ ÂÚÈÏËÙÈ΋ Ì ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ÙÚfiÔ: Ì˯·ÓÈÎfi, ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi, ʈÙÔÙ˘ÈÎfi ‹ ¿ÏÏÔ, ¯ˆÚ›˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ¤ÁÁÚ·ÊË ÂÍÔ˘ÛÈÔ‰fiÙËÛË ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ·.
—— 4 ——
∞ÊÈÂÚÒÓÂÙ·È, ÚˆÙ›ÛÙˆ˜, ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, ηıÒ˜ Î·È ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙˆÓ Û˘ÁÎÏËÚˆÙÒÓ ÙÔ˘ ∞Ú·¯ˆ‚ÈÙÒÓ Î·È fiÏˆÓ ÁÂÓÈÎÒ˜ ÙˆÓ ÌÂÙ·Û¯fiÓÙˆÓ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Ô˘ ¿Ï„·Ó ˘ÂÚ¿ÓıÚˆ·, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ·˘ÙÒÓ Ô˘ ¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ ·›Ì· Î·È ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ù· Âڈ̤ӷ Ù˘ Ê˘Ï‹˜ Î·È ÙÔ ÌÂÁ·ÏÂ›Ô Ù˘ ¶·ÙÚ›‰·˜, ¤ÛÙˆ ÎÈ ·Ó Ë πÛÙÔÚ›· ‹ıÂÏ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ·˘Ù‹˜ Ó· Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÁÈ· Ù· ∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ.
∞Ó‰Ú›ÔÈ ÛÂȘ Ô˘ ÔÏÂÌ‹Û·ÙÂ Î·È ¤Û·Ù’ ¢ÎÏÂÒ˜
ÙÔ˘˜ ·ÓÙ·¯Ô‡ ÓÈ΋۷ÓÙ·˜ ÌË ÊÔ‚Ëı¤ÓÙ˜.
ṎÌÔÈ ÛÂȘ, ·Ó ¤Ù·ÈÛ·Ó Ô ¢›·ÈÔ˜ Î·È Ô ∫ÚÈÙfiÏ·Ô˜. ŸÙ·Ó ı· ı¤ÏÔ˘Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Ó· η˘¯ËıÔ‡Ó, «∆¤ÙÔÈÔ˘˜ ‚Á¿˙ÂÈ ÙÔ ¤ıÓÔ˜ Ì·˜» ı· ϤÓ ÁÈ· Û·˜. ŒÙÛÈ ı·˘Ì¿ÛÈÔ˜ ı¿Ó·È Ô ¤·ÈÓfi˜ Û·˜.
∫. ¶. ∫·‚¿ÊË («À¤Ú Ù˘ ∞¯·˚΋˜ ™˘ÌÔÏÈÙ›·˜ ÔÏÂÌ‹Û·ÓÙ˜»)
¶
ÂÚȯfiÌÂÓ·
÷ÈÚÂÙÈÛÌfi˜ ¢ËÌ¿Ú¯Ô˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜ ......................................................11 ÷ÈÚÂÙÈÛÌfi˜ «§·ÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ √Ì›ÏÔ˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜» ................................13 ¶ÚfiÏÔÁÔ˜ ............................................................................................17 ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ............................................................................................25 ™¯fiÏÈ·-™˘ÓÔÙÈ΋ ¶·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ............................71 ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ......................................................................................131 ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (π) ∂ÂÍËÁ‹ÛÂȘ-¶ÏËÚÔÊÔڛ˜ ................................................................221 ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (ππ) ™˘Ó·Ê‹ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈ·, ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Î·È ¿ÏÏ· ¡ÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ..................241 ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (πππ) ÿÚÙ˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ......................................................................291 ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (πV) ∫·Ù¿ÏÔÁÔ˜ ∞Ú·¯ˆ‚ÈÙÒÓ ÂÛfiÓÙˆÓ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ..........................................................297 ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (V) ∞˘ıÂÓÙÈÎfi ∫›ÌÂÓÔ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ......................................................301 µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ....................................................................................457
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∞fiÊ·ÛË ÙÔ˘ ÙfiÙ ∫ÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜, ÁÈ· Ù¤ÏÂÛË ÌÓËÌÔÛ‡ÓÔ˘, ÛÙȘ 24/11/1929, ÁÈ· ÙÔÓ ·ÁÚ›ˆ˜ ÛÊ·ÁÈ·Ûı¤ÓÙ· ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜, πÂÚ¿Ú¯Ë ªËÙÚÔÔÏ›ÙË ™Ì‡ÚÓ˘ ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ.
—— 10 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
X
·ÈÚÂÙÈÛÌfi˜ ¢ËÌ¿Ú¯Ô˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜
∞ÓÂÎÙ›ÌËÙÔ˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ıËÛ·˘Úfi˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·ÓÂÈʇϷÎÙ· ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙË Ì·˜ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·, ‰ÂηӤ· ÙÔ˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ 13˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, Ô˘ ¤Ï·‚ ̤ÚÔ˜ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1919-22, Ë ÔÔ›· ÛËÌ¿‰Â„ ÙË ÓÂÒÙÂÚË πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ Ì·˜. ∆Ô ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ Î·È Ë ·ÚÔ˘Û›·Û‹ ÙÔ˘ ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÂÈ Ì ÔχÙÈÌ· ÛÙÔȯ›· Î·È ÊˆÙ›˙ÂÈ ·ı¤·Ù˜ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ·˘Ù‹˜. ∏ ¤Î‰ÔÛË ÍÂÂÚÓ¿ÂÈ Ù· ÛÙÂÓ¿ fiÚÈ· Ù˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜. ∞Í›˙ÂÈ Î¿ı ¤·ÈÓÔ˜ ÛÙÔ §·ÔÁÚ·ÊÈÎfi ŸÌÈÏÔ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜ Ô˘ ‘·Ó·Î¿Ï˘„Â’ ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Î·È Â›¯Â ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Î·È ÙÔÓ ™Ù¿ıË ∞ÛËÌ¿ÎË Ô˘ Ìfi¯ıËÛ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· Ù˘ ¤Î‰ÔÛ˘ Î·È ÙÔÓ ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ Ì ÏÔ‡ÛÈÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi Î·È ÂÌÂÚÈÛٷو̤ÓÔ Û¯ÔÏÈ·ÛÌfi. ∏ ÚÔÒıËÛË Î¿ı ·ÍÈfiÏÔÁ˘ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ·ÔÙÂÏ› ¿ÁÈ· Ù·ÎÙÈ΋ Î·È ·fiÏ˘ÙË ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¢‹ÌÔ˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÙÔ ¢ËÌÔÙÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ÔÌfiʈӷ Ë ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ Ó· Á›ÓÂÈ Ì ‰·¿Ó˜ ÙÔ˘ ¢‹ÌÔ˘, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ¤¯Ô˘Ó ·Ú·¯ˆÚËı› Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘. °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∞Ó‰Ú¤Ô˘-§ÂfiÓÙÈÔ˜ ¢‹Ì·Ú¯Ô˜ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜
—— 11 ——
∞ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˜ ‹ ÏÔ‡ÛÈÔ˜ (;) ªÈÎÚ·ÛÈ¿Ù˘ ŒÏÏËÓ·˜ ÎÂÚÓ¿ÂÈ ÎÚ·Û›, ›Ûˆ˜ ӛ΢, Û ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 12 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
Ã
·ÈÚÂÙÈÛÌfi˜ «§·ÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡
√Ì›ÏÔ˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜» √ «§·ÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ ŸÌÈÏÔ˜ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜», Ô ÔÔ›Ô˜ ȉڇıËΠÙÔ ¤ÙÔ˜ 2004 Ì ÛÎÔfi ÙË ‰È·Ê‡Ï·ÍË Ù˘ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ ÙÔ˘ ÊËÌÈṲ̂ÓÔ˘ Ì·˜ ¯ˆÚÈÔ‡ Î·È ÙËÓ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘, ȉȷ›ÙÂÚ· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ, Û ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÙÔÈ΋ ÈÛÙÔÚ›·, ÙȘ ÓÙfiȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ Î·È ¤ıÈÌ·, ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ, Û οı ¢ηÈÚ›·, ‰Ú¿ÛÂȘ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÚÔˆı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÙÔÈÎfi Ì·˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi. ™Ù· Ï·›ÛÈ· ·˘Ù¿, ÌfiÏȘ ‹Ïı Û ÁÓÒÛË Î¿ÔÈˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙÔ˘, ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ∞ÁÒÓ· 1919 - 1922 ÙÔ˘ ∞Ú·¯ˆ‚›ÙË °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·, ¤ÁÈÓ ·Ì¤Ûˆ˜ ηٷÓÔËÙ‹ Ë ÛËÌ·Û›· Î·È Ë ·Í›· ÙÔ˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, Î·È ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠÔÌfiʈӷ Ó· ÚÔˆıËı› Ë ¤Î‰ÔÛ‹ ÙÔ˘. Èڛ˜ Ó· ¯·ı› ¯ÚfiÓÔ˜, ˙ËÙ‹ıËÎÂ Ë Û˘Ó‰ÚÔÌ‹ ÙÔ˘ Û˘ÌÔÏ›ÙË Ì·˜ ™Ù¿ıË ∞ÛËÌ¿ÎË, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÈÌÂÏËı› ÙË Û¯ÂÙÈ΋ ¤Î‰ÔÛË, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ Â›¯Â ÙË ‰È¿ıÂÛË Ó· ·Û¯ÔÏËı› Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο Ì ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ΛÌÂÓÔ, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ¤ÁÈÓÂ, Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÔÓ Â˘¯·ÚÈÛÙԇ̠ıÂÚÌ¿. ∂ÓÒ ÏÔÈfiÓ Û˘Ó¯È˙fiÙ·Ó Ë Û¯ÂÙÈ΋ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·, Î·È Ô §·ÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ ŸÌÈÏÔ˜ ·Û¯ÔÏ›ÙÔ Ì ÙËÓ Â͇ÚÂÛË ¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛ˘ Ù˘ Û¯ÂÙÈ΋˜ ¤Î‰ÔÛ˘, ·Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ ¯ÔÚËÁÔ‡˜, ‹Ïı ·ÚˆÁfi˜ Ô ¢‹ÌÔ˜ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜, ÌfiÏȘ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔÔÈ‹ıËÎÂ Ë ‡·ÚÍË ÙÔ˘ ˘fi„Ë ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, Î·È ·Ó¤Ï·‚ ÂÍ ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ÙÔ fiÏÔ ÎfiÛÙÔ˜ Ù˘ ¤Î‰ÔÛ˘. ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi Ì·˜ ÈηÓÔÔÈ› ȉȷ›ÙÂÚ·, Î·È ·fi ·˘Ù‹Ó Â‰Ò ÙË ı¤ÛË ı¤ÏÔ˘Ì ӷ ·ÈÓ¤ÛÔ˘Ì ÙÔ ¢‹Ì·Ú¯Ô Î·È ÙÔ ¢ËÌÔÙÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜, ÁÈ· ÙËÓ ·fiÊ·Û‹ ÙÔ˘˜ Ó· ÛÙ·ıÔ‡Ó ·ÚˆÁÔ› ÛÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ì·˜, ÁÈ· ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, Î·È ÙÔ˘˜ ¢¯·ÚÈÛÙԇ̠ıÂÚÌ¿. —— 13 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∆¤ÏÔ˜, ¢¯fiÌ·ÛÙÂ, Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ¢·ÈÛıËۛ˜ ÙÔ˘ ¢‹ÌÔ˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜ Ó· Û˘Ó¯ÈÛÙÔ‡Ó Î·È ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ, Ú¿ÁÌ· ÔÏÏ·ÏÒ˜ ˆÊ¤ÏÈÌÔ ÁÈ· ÙÔ ¯ˆÚÈfi Ì·˜, ÁÈ·Ù› ÙfiÔÈ Ô˘ ‰ÂÓ Í¯ÓÔ‡Ó ÙȘ Ú›˙˜ ÙÔ˘˜, Ù· ‹ıË, Ù· ¤ıÈÌ· Î·È ÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ ÙÔ˘˜, Î·È ÚÔˆıÔ‡Ó Ì·˙› Ì ٷ ˘ÏÈο Î·È Ù· ÓÂ˘Ì·ÙÈο ¤ÚÁ· ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘˜, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÙÂÓ›˙Ô˘Ó Ì ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ. ∞Ú¿¯ˆ‚· 20 / 1 / 2008 ∆Ô ¢.™. ÙÔ˘ §·ÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ √Ì›ÏÔ˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜ ¶Úfi‰ÚÔ˜:
™Ù˘ÏÈ·Ófi˜ §Ô‡ÛÎÔ˜
∞ÓÙÈÚfi‰ÚÔ˜: ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ∫ÔÏfi‚·Ú˘ °Ú·ÌÌ·Ù¤·˜: ∆·Ì›·˜: ŒÊÔÚÔ˜:
∞Ó‰Ú¤·˜ ™‡ÚÔ˜ °ÂÚÌ·Ófi˜ ∂˘ı˘ÌÈ¿‰Ë˜ §Ô˘Î¿˜ ¶··ÏÂÍ·Ó‰Ú‹˜
—— 14 ——
∏ÚˆÈ΋ ÂÍfiÚÌËÛË Â˘˙ÒÓˆÓ ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∫¿Ï °ÎÚfiÙÔ.
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 15 ——
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›·.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 16 ——
¶
ÚfiÏÔÁÔ˜
ŸÙ·Ó ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 2006 ‚ÚÈÛÎfiÌÔ˘Ó ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·, Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÌÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ Ì ÏËÚÔÊfiÚËÛÂ, fiÙÈ Ô §Ô˘Î¿˜ ¶··ÏÂÍ·Ó‰Ú‹˜, ‰ÂÈÓfi˜ Û˘ÏϤÎÙ˘ οı ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘ - ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙÔ˘ Ô˘ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË Ì ÙȘ ÌӋ̘ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡, ‹ıÂÏ ӷ ÌÂ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ, ÁÈ· Ó· ÌÔ˘ ‰ÒÛÂÈ Î¿ÔÈÔ Î›ÌÂÓÔ Ó· ÙÔ ÂÈÌÂÏËıÒ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ·˘Ùfi Ó· ÂΉÔı› ·fi ÙÔ: «§·ÔÁÚ·ÊÈÎfi ŸÌÈÏÔ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜». Èڛ˜ Ó· ¯¿Ûˆ ¯ÚfiÓÔ, ÙÔÓ ÂÈÛΤÊÙËη ÛÙÔ ˆÚ·›Ô Ì·Á·˙› ÙÔ˘: «ƒ·ÎÔˆÏÂ›Ô / ¶·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi ªÂ˙‰ԈÏ›Ի, Î·È ÂΛ ÌÔ˘ ÂÓ¯›ÚÈÛÂ, ÂÂÍÂÚÁ·Ṳ̂ÓÔ ·ÓÙ›ÁÚ·ÊÔ ¶ÔÏÂÌÈÎÔ‡ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ Ô˘ ›¯Â ÎÚ·ÙËı› ·fi οÔÈÔÓ ∞Ú·¯ˆ‚›ÙË, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯ÂÈ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ¢ÂηӤ· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ªfiÏȘ ›‰· ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ·, °È¿ÓÓ˘ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜, ÂÍÂÏ¿ÁËÓ, ÁÈ·Ù› ·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó ı›Ԙ ÌÔ˘ (ÚÒÙÔ˜ ÂÍ¿‰ÂÏÊÔ˜ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÌÔ˘ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ ÁÈ·ÁÈ¿˜ ÌÔ˘) ηÈ, ¯ˆÚ›˜ ÂÚÈÛÙÚÔʤ˜, ›· ÛÙÔ Û˘ÓÔÌÈÏËÙ‹ ÌÔ˘: «√ °È¿ÓÓ˘ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ ‹Ù·Ó ı›Ԙ ÌÔ˘ Î·È Ì ÂӉȷʤÚÂÈ Ôχ Ó· ·Û¯ÔÏËıÒ Ì ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· ¤Î‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÙÔ˘». °Ú‹ÁÔÚ· ‰È·›ÛÙˆÛ·, Ì ÌÂÁ¿ÏË ¤ÎÏËÍË Î·È ¯·Ú¿, fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó· Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈÎfi ΛÌÂÓÔ, ÁÈ· ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙÔ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, Ô˘ ÍÂÂÚÓ¿ Ù· fiÚÈ· ÌÈ·˜ ÚÔÛˆÈ΋˜ ηٷÁÚ·Ê‹˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË, Î·È Î·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË ÌÔ˘ ·˘Ùfi ÌÔÚ› Ó· Ê·Ó› ¯Ú‹ÛÈÌÔ ·ÎfiÌ· Î·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙÔ˘˜ πÛÙÔÚÈÎÔ‡˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÌÂÏÂÙÔ‡Ó ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ƒÒÙËÛ· ÙÔ §Ô˘Î¿ ¶··ÏÂÍ·Ó‰Ú‹, Ì ÂÚȤÚÁÂÈ·, ÁÈ· ÙÔ Ò˜ ›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘, Î·È ¤Ì·ı· fiÙÈ Ë ÚÒÙË ÙÔ˘ ·ʋ Ì ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ΛÌÂÓÔ ¤ÁÈÓ ·ÏÈ¿, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó Ì·ıËÙ‹˜ ÛÙÔ §‡ÎÂÈÔ Ù˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜, ̤ۈ οÔÈÔ˘ Û˘ÌÌ·ıËÙ‹ ÙÔ˘ Ô˘ ‹Ù·Ó Û˘ÁÁÂÓ‹˜ ÙÔ˘ Ì¿ÚÌ· °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·. —— 17 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ª¿ÏÈÛÙ·, ÌÔ˘ ‰È¢ÎÚ›ÓÈÛ fiÙÈ ÍÂΛÓËÛ ÙfiÙÂ, fiÓÙ·˜ Ó·Úfi˜ Ì·ıËÙ‹˜, Ó· ·ÓÙÈÁÚ¿„ÂÈ ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Î·È ÚÔ¯ÒÚËÛ ÛÙËÓ ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹ ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘. ∏ ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹ ·˘Ù‹ ÙÂÏÈο ·¤‚Ë ÛˆÙ‹ÚÈ·, ·ÊÔ‡ ·ÚÁfiÙÂÚ· ¯¿ıËÎÂ Ë ÚÒÙË ÛÂÏ›‰·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·Ó Ù· ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· Î·È Ù˘ ηٿٷ͋˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi. ∂›Û˘, Ô Û˘ÓÔÌÈÏËÙ‹˜ ÌÔ˘ Ì ÏËÚÔÊfiÚËÛ fiÙÈ ÁÈ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË ‚Ô‹ıÂÈ· ı· ÌÔÚÔ‡Û· Ó· ·Â˘ı˘ÓıÒ ÛÙÔ °È¿ÓÓË ∫ÔÚÔ‰‹ÌÔ (ÂÁÁÔÓfi ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ·), Ô ÔÔ›Ô˜ Ì¿ÏÈÛÙ· Ù˘¯·›ÓÂÈ Ó· ¤¯ÂÈ ˘Â‡ı˘ÓË ı¤ÛË ÛÙÔ ¶ÔÏÂÌÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÌÔ˘ ‰ÒÛÂÈ Û¯ÂÙÈÎfi ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ› ÌÈ· ÂÈÌÂÏË̤ÓË ¤Î‰ÔÛË. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô °È¿ÓÓ˘ ∫ÔÚÔ‰‹ÌÔ˜ ·Ì¤Ûˆ˜ ÚÔı˘ÌÔÔÈ‹ıËΠӷ ‚ÔËı‹ÛÂÈ Î·È ¤ıÂÛ ÛÙË ‰È¿ıÂÛ‹ ÌÔ˘ ÙËÓ ÔχÙÔÌË ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ηıÒ˜ Î·È ·Ú¯ÂÈ·Îfi ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. *** √ °È¿ÓÓ˘ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ ÂÎÙfi˜ ·fi ı›Ԙ ‹Ù·Ó Î·È Á›ÙÔÓ¿˜ ÌÔ˘. ◊ÌÔ˘Ó Ì·ıËÙ‹˜ ÛÙËÓ ∆ÂÙ¿ÚÙË (4Ë) °˘ÌÓ·Û›Ô˘ (Ó˘Ó ¶ÚÒÙË §˘Î›Ԣ), ·Ó ı˘Ì¿Ì·È ηϿ, fiÙ·Ó ¤ı·ÓÂ, Ï›Á˜ ̤Ú˜ ÌÂÙ¿ ·fi ÙÒÛË ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ˘Ô˙‡ÁÈfi ÙÔ˘, ¤Íˆ ÛÙ· ¯ˆÚ¿ÊÈ· (›Ûˆ˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ «™ÔÏÙ˜») Ù˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜. ªÔÈ¿˙ÂÈ Ô ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ¤Ê˘ÁÂ Ô Ì¿ÚÌ· °È¿ÓÓ˘ ·’ ÙË ˙ˆ‹, Û ÚÔ¯ˆÚË̤ÓË ‚‚·›ˆ˜ ËÏÈΛ·, Û·Ó ÂÈÚˆÓ›· Ù˘ Ù‡¯Ë˜, Ë ÔÔ›·, ÂÓÒ ÛÙ¿ıËΠÛÙ· ÓÈ¿Ù· ÙÔ˘ ¢ÓÔ˚΋, ÁÈ· Ù· ÈÔ ÎÚ›ÛÈÌ· Î·È ÂÈΛӉ˘Ó· ÙÚÂÈÛ‹ÌÈÛÈ ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ¯ÚÂÈ¿ÛÙËÎÂ, ‰ËÏ·‰‹, Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ‰È· ˘Úfi˜ Î·È Ûȉ‹ÚÔ˘, ÔÏÂÌÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ̤۷ ÛÙ· ‚¿ıË Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜, Î·È Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ·ÚfiÏ· ·˘Ù¿ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ÙÔ˘ ÛÒÔ˜ Î·È ·ÏÒ‚ËÙÔ˜, ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜, fiÙ·Ó ¤Ì·ÈÓ ÛÙÔ Á‹Ú·˜, ÙÔÓ ÂÁη٤ÏÂÈ„Â Î·È ÙÔÓ ¿ÊËÛ ӷ ʇÁÂÈ ·’ ÙË ˙ˆ‹ Ì ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ ÙÚfiÔ. ∂Ó ¿ÛË ÂÚÈÙÒÛÂÈ, ÙÔÓ ı˘Ì¿Ì·È ˆ˜ ¤Ó·Ó ¢ÁÂÓ¤ÛÙ·ÙÔ ¿ÓıÚˆÔ, Ì¿ÏÏÔÓ ÔÏÈÁfiÏÔÁÔ, Ô˘ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ¿ÓÙ· ÎfiÛÌÈ· Î·È ÛÂÌÓ‹, ¿ÓıÚˆÔ ÂÚÁ·ÙÈÎfi Î·È ÊÈÏ‹Û˘¯Ô, Ô˘ ‰ÂÓ ¤‰ÈÓ ÔÙ¤ ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÁÈ· Ù۷ΈÌÔ‡˜ Î·È ÊˆÓ¤˜. ¶Ô‡ Ó· Ê·ÓÙ·˙fiÌÔ˘Ó ÛÙ· Ì·ıËÙÈο ÌÔ˘ ¯ÚfiÓÈ·, fiÙÈ ÛÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘, —— 18 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÁÂÈÙÔÓÈÎfi Ì ÙÔ ‰ÈÎfi Ì·˜, (Ì¿ÏÈÛÙ· ÌÈÎÚfi˜ ÙÔ ÂÈÛÎÂÙfiÌÔ˘Ó· Î¿Ô˘Î¿Ô˘), ˘‹Ú¯Â ¤Ó·˜ Ù¤ÙÔÈÔ˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi˜ ıËÛ·˘Úfi˜, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›¯Â ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ Ì¤Ú· Ì ÙË Ì¤Ú· › ÂÚ›Ô˘ Ù¤ÛÛÂÚ· Û˘Ó¯‹ ¯ÚfiÓÈ· ÛÙË ªÈÎÚ·Û›·, ÔÏÂÌÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·. √‡Ù ÔÙ¤ ›¯Â ÂÚ¿ÛÂÈ ·fi ÙÔ Ì˘·Ïfi ÌÔ˘ Ë ÛΤ„Ë, fiÙÈ ‹Ù·Ó ÂÁÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÁÈ’ ·˘Ùfi ÌfiÏȘ ‰È¿‚·Û· ÙȘ ÚÒÙ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÂÍÂÏ¿ÁËÓ Â˘¯·Ú›ÛÙˆ˜ Î·È ·Ó·ÚˆÙ‹ıËη, Ò˜ ›¯Â Ì¿ıÂÈ ÙfiÛÔ Î·Ï¿ ∂ÏÏËÓÈο ¤Ó· ·ÁÚÔÙfi·È‰Ô ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÂΛӷ Ù· ‰‡ÛÎÔÏ· ¯ÚfiÓÈ·. °Ú‹ÁÔÚ· ηٿϷ‚· fiÙÈ ı· ›¯Â ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔ ™¯ÔϷگ›Ô, Ô˘ Ú¿ÁÌ·ÙÈ ˘‹Ú¯Â, ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÓÂfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘, ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·. ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜, Ë ÁÓÒÌË Ô˘ ¤¯ÂȘ ÁÈ· οÔÈÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ˘˜ ¤¯ÂÈ Î·Ù·Ù¿ÍÂÈ ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Ô˘ ÂÛ‡ ÓÔÌ›˙ÂȘ fiÙÈ Ù·ÈÚÈ¿˙Ô˘Ó, ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘, ÌÂÙ¿ ·fi Ôχ ηÈÚfi, fiÙ·Ó Ì·ı·›ÓÂȘ Ó¤· ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿˙ÂÈ ·˘Ù‹ Ë ÁÓÒÌË ¿Ú‰ËÓ, Î·È ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÛÔ˘ ‹ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È Î·ÙÒÙÂÚÔÈ ·fi ·˘Ùfi Ô˘ ÓfiÌÈ˙˜ (·˘Ù‹ Â›Ó·È Ë ‰˘Û¿ÚÂÛÙË ‰È·›ÛÙˆÛË) ‹ ÛÔ˘ ·ÔηχÙÂÙ·È ÙÔ ÌÂÁ·ÏÂ›Ô ÙÔ˘˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÙÔ Ê·ÓÙ·˙fiÛÔ˘Ó (ÎÈ ·˘Ù‹ Â›Ó·È Ë Â˘¯¿ÚÈÛÙË ‰È·›ÛÙˆÛË). ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ Ì¿ÚÌ· °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· ÈÛ¯‡ÂÈ Ë ‰Â‡ÙÂÚË ÂÚ›ÙˆÛË. ŒÚ ӷ ÂÚ¿ÛÔ˘Ó Û·Ú¿ÓÙ· ÔÏfiÎÏËÚ· ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙfiÙ Ԣ ¤ı·ÓÂ, ÁÈ· Ó· ‰È·ÈÛÙÒÛˆ ̤۷ ·fi Ù· ÁÚ·Ù¿ ÙÔ˘, fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ Ù˘¯·›Ô˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡, ·ÏÏ¿ ¤Ó·˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ Ì ηÏÏȤÚÁÂÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ, ·ÏËıÈÓ¿ ÛÂÌÓfi˜, Ô˘ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÙÔÓ ¿ÎÔ˘Û· Ó· ˘ÂÚËÊ·Ó‡ÂÙ·È ÁÈ· ÔÏÂÌÈο ηÙÔÚıÒÌ·Ù·, ·Ó Î·È ÙÔ ‰ÈηÈÔ‡Ù·Ó. ∂Î ÙˆÓ ˘ÛÙ¤ÚˆÓ ÏÔÈfiÓ, ̤۷ ·fi Ù· ÁÚ·Ù¿ ÙÔ˘, ηٿϷ‚· ηχÙÂÚ· ÙËÓ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ÚÌ· °È¿ÓÓË, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ˆ˜ Ó¤Ô ·È‰› ‹Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙÔ Ó· ÂÓÓÔ‹Ûˆ. ∞ÏËıÈÓ¿, ·ÈÛı¿ÓÔÌ·È ÂÚ‹Ê·ÓÔ˜ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ, ÙfiÛÔ ˆ˜ Û˘ÁÁÂÓ‹˜ fiÛÔ Î·È ˆ˜ Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi˜ ÙÔ˘, ‰ÈfiÙÈ ‰È·ÈÛÙÒÓˆ fiÙÈ ÚfiÛÊÂÚ ÛÙËÓ ¶·ÙÚ›‰· ÔÏÂÌÒÓÙ·˜ ·ÁfiÁÁ˘ÛÙ·, Û ¯ÚfiÓÔ˘˜ ‰‡ÛÎÔÏÔ˘˜ Î·È ÎÚ›ÛÈÌÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∫·È Ë ∞Ú¿¯ˆ‚· ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ÂÚ‹Ê·ÓË ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÔ Ù¤ÎÓÔ Ù˘, ÙÔ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·, Î·È ‚‚·›ˆ˜ Î·È ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘Á¯ˆÚÈ·ÓÔ‡˜ Û˘ÌÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÔϤÌËÛ·Ó ËÚˆ˚ο ÙËÓ ÂÔ¯‹ —— 19 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÂΛÓË Î·È ÌÂÚÈÎÔ› ÂÍ ·˘ÙÒÓ ¤‰ˆÛ·Ó ÙËÓ ›‰È· ÙÔ˘˜ ÙË ˙ˆ‹ ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·˜ Ì·˜, ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∫·È ‚‚·›ˆ˜, ÙÔ ¯ˆÚÈfi Ì·˜ ÙÔÓ Â˘¯·ÚÈÛÙ›, ¤ÛÙˆ Î·È Î·ı˘ÛÙÂÚË̤ӷ, Î·È ÙÔÓ ÙÈÌ¿ ȉȷÈÙ¤Úˆ˜ Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË, ÁÈ·Ù› ›¯Â ÙËÓ ÚfiÓÔÈ· Î·È ÙË ÛÙ·ıÂÚ‹ ı¤ÏËÛË ÛÙ· ›ÎÔÛ› ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÈ· Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÈ Î·È Ó· ·Ê‹ÛÂÈ ¤Ó· ÙfiÛÔ ÛÔ˘‰·›Ô ΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜, ¤Ó· ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ πÛÙÔÚ›·˜, ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ˆÊÂÏԇ̷ÛÙÂ, ÌÂÏÂÙÒÓÙ·˜ ÙÔ, ‰ÈfiÙÈ Ì·ı·›ÓÔ˘Ì ·fi ÚÒÙÔ ¯¤ÚÈ ·Ï‹ıÂȘ, ÁÈ· ¤Ó· ÙfiÛÔ ÛÔ˘‰·›Ô ÂıÓÈÎfi ı¤Ì·, ¯ˆÚ›˜ ÛÙÚ‚ÏÒÛÂȘ, ÔÈ Ôԛ˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi οı ›‰Ô˘˜ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ˜, Î·È ÁÈÓfiÌ·ÛÙ ¤ÙÛÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔÈ ÁÓÒÛÙ˜ Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ Ì·˜ Î·È ¿Ú· ηχÙÂÚÔÈ Î·È ÈÔ ¯Ú‹ÛÈÌÔÈ Ôϛ٘, ·Ó·ÏÔÁÈ˙fiÌÂÓÔÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ·ÁfiÁÁ˘ÛÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· Ù˘ ¶·ÙÚ›‰·˜. *** ¶ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ù· ÔÔ›· ÍÂÙ˘Ï›ÁÂÈ ÌÚÔ˜ Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘˜, Ì ٷ ÁÚ·Ù¿ ÙÔ˘, Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, Î·È Ó· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ·ÛʷϤÛÙÂÚ· ÙȘ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘, ıÂÒÚËÛ· ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÚÔٿ͈ ÌÈ· Û˘ÓÔÙÈ΋ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÁÈ· ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Ë ÔÔ›· ‚·Û›ÛÙËΠηٿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ ÛÙËÓ ÔχÙÔÌË ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Î·È ‰Â˘ÙÂÚ¢fiÓÙˆ˜ ÛÙËÓ πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜ Ù˘ ∂ΉÔÙÈ΋˜ ∞ıËÓÒÓ (ÙfiÌÔ˜ π∂). ∞ÎÔÏÔ˘ı› Û¯ÔÏÈ·ÛÌfi˜ Î·È Û˘ÓÔÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, ÒÛÙ ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ó· ÚÔ˚‰Â·ÛÙÔ‡Ó, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙÔ ÙÈ ı· ‰È·‚¿ÛÔ˘Ó Î·È ÙÈ ı· Ì¿ıÔ˘Ó ·fi ÙÔ ı·˘Ì¿ÛÈÔ ·˘Ùfi ΛÌÂÓÔ. ŒÂÙ·È Ë ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, fiˆ˜ ·˘Ùfi ·ÓÙÈÁÚ¿ÊËΠ·fi ÙÔ ‰È·Ûˆı¤Ó ·˘ıÂÓÙÈÎfi ΛÌÂÓÔ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ‰›ÓÔÓÙ·È Ì¤Û· ·fi ÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (π) ÌÂÚÈΤ˜ ηٷÙÔÈÛÙÈΤ˜ ÂÂÍËÁ‹ÛÂȘ - ÏËÚÔÊÔڛ˜ Û ۯ¤ÛË Ì οÔȘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (ππ), ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÏËÙÈο ¿ÏÏ· Û˘Ó·Ê‹ ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· Î·È ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ÛÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (πππ) Á›ÓÂÙ·È Ë ·Ú¿ıÂÛË Ã¿ÚÙË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, fiÔ˘ ·Ó·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓ· ÛÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔˆÓ‡ÌÈ·, ¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ó· ¤¯ÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚË —— 20 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ·ʋ Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ, ηıfiÛÔÓ ı· ÌÔÚ› Ó· ηٷÙÔÈÛÙ› Û¯ÂÙÈο Ì ÙȘ ı¤ÛÂȘ fiÔ˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó Ù· ÂÚÈÁÚ·ÊfiÌÂÓ· ÁÂÁÔÓfiÙ·. ª¿ÏÈÛÙ·, Ô ¯¿ÚÙ˘ ·˘Ùfi˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠ̠‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙ˜ Ù˘ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ πÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·, Ù· ÙÔˆÓ‡ÌÈ·, ÔÈ ı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Â›Ó·È Û¯ÂÙÈο ·ÎÚȂ›˜, ¤¯Ô˘Ó ÛËÌÂȈı› Ì ̷‡ÚÔ ¯ÚÒÌ·, ÂÓÒ Ù· ÙÔˆÓ‡ÌÈ· Ô˘ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙ˜, ·ÏÏ¿ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·È Ì ÌÏ ¯ÚÒÌ·, Î·È Î·Ù¿ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ‚‚·›ˆ˜, Ì ‚¿ÛË ÙȘ ÂÚÈÁڷʤ˜ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘. ™ÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (πV) ‰›ÓÂÙ·È ∫·Ù¿ÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ ∞Ú·¯ˆ‚ÈÙÒÓ Ô˘ ¤ı·Ó·Ó ÛÙË ÂÓ ÏfiÁˆ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ·Ú¯Â›· ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∆¤ÏÔ˜, ÛÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· (V) ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÙÔ ·˘ıÂÓÙÈÎfi ΛÌÂÓÔ (ʈÙÔÁÚ·ÊË̤ÓÔ), ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ÚÈÓ ·Ô¯ˆÚÈÛÙÔ‡Ó ÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô Ó· ¤¯Ô˘Ó ¿ÚÂÈ ÌÈ· ηϋ Á‡ÛË ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, Ô˘ ÎÚ·Ù‹ıËΠÛÙÔÓ ÎfiÚÊÔ ÙÔ˘ ¢ÂηӤ· °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· Û fiÏË ·˘Ù‹ ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÚȤÙÂÈ·, Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô Â›¯Â ΢ÚÈÔÏÂÎÙÈο ÌÂÙ·ÊÂÚı› ÛÙ· Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈο ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜, ÁÈ· Ó· ÌÔ˘Ó, ηٿ οÔÈÔ ÙÚfiÔ, ÛÙÔ Îϛ̷ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÊÔ‚ÂÚ‹˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜. ∆· Ù˘¯fiÓ ˘¿Ú¯ÔÓÙ· Ï¿ıË ÛÙËÓ ·ÚÔ‡Û· ¤Î‰ÔÛË, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹, ÛÙ· ™¯fiÏÈ· - ™˘ÓÔÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ·ÎfiÌË Î·È ÛÙËÓ ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, ηıÒ˜ Î·È ÛÙ· ¶·Ú·ÚÙ‹Ì·Ù· (π), (ππ), (πππ) Î·È (πV) ‚·Ú‡ÓÔ˘Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÙÔÓ ÂÈÌÂÏËÙ‹ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ¤Î‰ÔÛ˘, Î·È ı· ‹Ù·Ó ¢¯‹˜ ¤ÚÁÔ, fiÔÈ· ·’ ·˘Ù¿ ÂÓÙÔÈÛÙÔ‡Ó ·fi Ê›ÏÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ‹ fiÔȘ ÚfiÛıÂÙ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÚfiÛˆ·, ÙÔÔıÂۛ˜ Î·È ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, Ó· Ì·˜ ·ÔÛÙ·ÏÔ‡Ó, ÁÈ· Ó· ÂÓۈ̷وıÔ‡Ó Û ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ ·ӤΉÔÛË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘. *** ∆¤ÏÔ˜, ·fi ÙË ı¤ÛË ·˘Ù‹ ·ÈÛı¿ÓÔÌ·È ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ¢¯·ÚÈÛÙ‹Ûˆ ıÂÚÌ¿: 1) ∆Ș ÂÍ·‰¤Ïʘ ÌÔ˘ ¶·Ó‰ÒÚ· Î·È ∞Óı‹ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·, ÎÏËÚÔÓfiÌÔ˘˜ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, Ô˘ ÙÔ ‰È¤ÛˆÛ·Ó ÙfiÛ· ¯ÚfiÓÈ· Î·È ÙÔ ‰È¤ıÂÛ·Ó Â˘¯·Ú›ÛÙˆ˜ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ·˘Ùfi Ó· ÂΉÔı›. —— 21 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ 2) ∆Ô˘˜ ·Ú·¿Óˆ ‰˘Ô ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡˜ Û˘Á¯ˆÚÈ·ÓÔ‡˜ ÌÔ˘ §Ô˘Î¿ ¶··ÏÂÍ·Ó‰Ú‹ Î·È °È¿ÓÓË ∫ÔÚÔ‰‹ÌÔ, Î·È Ì¤Ûˆ ·˘ÙÒÓ ÙÔ «§·ÔÁÚ·ÊÈÎfi ŸÌÈÏÔ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜», (Ô ÔÔ›Ô˜, ·Ì¤Ûˆ˜ ÌfiÏȘ ‹Ïı Û ÁÓÒÛË ÙÔ˘ Ë ‡·ÚÍË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, ¢·ÈÛıËÙÔÔÈ‹ıËÎÂ Î·È ÚÒÙÔ˜ ¤‰ÂÈÍ ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ¤Î‰ÔÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙÔ˘), ÁÈ·Ù› Ì ÂÌÈÛÙ‡ÙËÎ·Ó Î·È ÌÔ˘ ¤‰ˆÛ·Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Û¯ÔÏËıÒ Ì ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈÎfi ÎÈ ÂӉȷʤÚÔÓ Î›ÌÂÓÔ, Î·È Ó· ÂÈÌÂÏËıÒ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·Û‹ ÙÔ˘. 3) ∆Ô §Ô˘Î¿ ª·Î¿ÏË, Û˘ÓÙ·ÍÈÔ‡¯Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi, ÂÎÏÂÎÙfi ∞Ú·¯ˆ‚›ÙË, ÁÈ· ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘ ÛÙË ‰ÈfiÚıˆÛË ÙˆÓ Ù˘ÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ. µÂ‚·›ˆ˜, ·Í›˙Ô˘Ó ÔÏÏ¿ Û˘Á¯·ÚËÙ‹ÚÈ· ÛÙÔ ¢∏ª√ ∞ƒ∞Ãøµ∞™, ÁÈ· ÙȘ ¢·ÈÛıËۛ˜ Ô˘ ‰Â›¯ÓÂÈ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙˆÓ ‰ËÌÔÙÒÓ ÙÔ˘, ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÂΉfiÛÂȘ Ô˘ ÚÔˆıÔ‡Ó ÙËÓ πÛÙÔÚ›·, ÙËÓ ÙÔÈ΋ °ÂˆÁÚ·Ê›· Î·È ÙÔÓ ¶ÔÏÈÙÈÛÌfi. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Â˘·ÈÛıËÛÈÒÓ ÙÔ˘ ·Ó¤Ï·‚ ÙÂÏÈÎÒ˜ ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË Î·È ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜, Î·È ·fi ·˘Ù‹Ó Â‰Ò ÙË ı¤ÛË, ÙÔ˘ ÂÎÊÚ¿˙ˆ ÙȘ ıÂṲ́˜ ÌÔ˘ ¢¯·ÚÈÛٛ˜. 11/6/2007 ™Ù¿ı˘ ∞ÛËÌ¿Î˘ §ËÙÔ‡˜ 7 162 31 µ‡ÚˆÓ·˜ ∞ÙÙÈ΋˜
À. °. ∂›¯·Ó Á›ÓÂÈ ÔÈ ÙÂÏÈΤ˜ ‰ÈÔÚıÒÛÂȘ ÙˆÓ Ù˘ÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ Î·È ‹Ù·Ó ı¤Ì· Ï›ÁÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ë ÂÎÙ‡ˆÛË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, fiÙ·Ó ¤Ó· ·ÚfiÛÌÂÓÔ ÙËÏÂÊÒÓËÌ·, ·fi ÙÔÓ ·ÍÈfiÙÈÌÔ Î·È Û‚·ÛÙfi Î. °ÂÒÚÁÈÔ Ã·Ú›ÙÔ, ÂÎÏÂÎÙfi ∞Ú·¯ˆ‚›ÙË, ·ÎÔ‡Ú·ÛÙÔ ÂÚ¢ÓËÙ‹ (Ì ÔχÙÈÌÔ ¤ÚÁÔ, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙÔ ÛÙÚ·Ù¿Ú¯Ë Ù˘ ƒÔ‡ÌÂÏ˘ °. ∫·Ú·˚ÛοÎË, ÙË Ì¿¯Ë Ù˘ —— 22 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∞Ú¿¯ˆ‚·˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ 21), Ì ¯·ÚÔÔ›ËÛ ȉȷ›ÙÂÚ·, ηıfiÛÔÓ ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËη fiÙÈ Â›¯Â ÛÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ ÙÔ˘, ·fi ÙË Ó·ÓÈ΋ ÙÔ˘ ËÏÈΛ·, ¤Ó· ÌÈÎÚfi ™ËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ Î¿ÔÈÔ˘ ı›Ԣ ÙÔ˘, ÔÓfiÌ·ÙÈ §Ô˘Î¿ °. µ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˘, §Ô¯›· ÙËÏÂÁÚ·ÊËÙ‹ ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ Ãπππ˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜, fiÔ˘ Û’ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ηٷÁÂÁÚ·Ì̤Ó˜, ÔÚÈṲ̂Ó˜ ∏ÌÂÚ‹ÛȘ ¢È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ. Èڛ˜ ¯ÚÔÓÔÙÚÈ‚‹ Û˘Ó¿ÓÙËÛ· ÙÔÓ Î. ÷ڛÙÔ, ·Ú¤Ï·‚· ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ˘ÏÈÎfi ÎÈ ·Ì¤Ûˆ˜ ‰È·›ÛÙˆÛ·, Ì ÌÂÁ¿ÏË ÈηÓÔÔ›ËÛË Î·È ÂÚËÊ¿ÓÈ·, fiÙÈ ¿ÏÏÔ˜ ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ (ÂÈÎÔÛ¿¯ÚÔÓÔ˜ ÎÈ ·˘Ùfi˜), ÌÔÚʈ̤ÓÔ˜ ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘, Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· Ù˘ ¶·ÙÚ›‰·˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË, ›¯Â ÙËÓ Â˘·ÈÛıËÛ›·, ÙËÓ ˆÚÈÌfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÚfiÓÔÈ· Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÈ ·ÍÈfiÏÔÁ˜ ∏ÌÂÚ‹ÛȘ ¢È·Ù·Á¤˜, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ÔÈ Ôԛ˜ ÈÛÙ‡ˆ, Ú›¯ÓÔ˘Ó Êˆ˜, ·ÊÂÓfi˜ ÛÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Î·È ‰Ú¿ÛË ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙÔ Ï¢Úfi Ù˘ "∞ÓÙ¿ÓÙ", ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜, Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÛÙ· ıÏÈ‚ÂÚ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ·, ·fi ÔÚÈṲ̂ӷ ÂÏÏËÓÈο ηÎÔÔÈ¿ ÛÙÔȯ›·, ηٿ ÙȘ ÚÒÙ˜ ̤Ú˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ∂Âȉ‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È Â‡ÎÔÏÔ ÛÙÔÓ Î·ı¤Ó· Ó· ¤¯ÂÈ ¿ÌÂÛË ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙ· ∞گ›· ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÂÂȉ‹ οÔȘ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ ∏ÌÂÚ‹ÛȘ ¢È·Ù·Á¤˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·›ı·ÓÔ Ó· ¤¯Ô˘Ó ¯·ı›, ηٿ ÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË, ÈÛÙ‡ˆ fiÙÈ Ë ÂÓۈ̿وۋ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· ππ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ‚È‚Ï›Ô˘, ı· ·Ô‚› ˆÊ¤ÏÈÌË ÁÈ· οı ÈÛÙÔÚÈÎfi Ô˘ ÂÚÂ˘Ó¿ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÎÚ›ÛÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô, Î·È ‚‚·›ˆ˜ ı· οÓÂÈ ÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô ·ÎfiÌË ÈÔ ÂÏ΢ÛÙÈÎfi ÛÙÔ˘˜ ÊÈÏÔÌ·ı›˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜. ™Â οı ÂÚ›ÙˆÛË, Ô Î. °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÷ڛÙÔ˜ Ì ÙËÓ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ·˘Ù‹ ÙÂÏ›, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË ÌÔ˘, ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÌÓËÌfiÛ˘ÓÔ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û ӷ οÓÂÈ ÛÙÔ ıÂ›Ô ÙÔ˘ §Ô˘Î¿ µ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤ı·Ó ӤԘ, ÂÍ ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ Î·ÎÔ˘¯ÈÒÓ ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ê‹ÛÂÈ ·ÔÁfiÓÔ˘˜. ∞ı‹Ó· 14 / 1 / 2008 ™Ù¿ı˘ ∞ÛËÌ¿Î˘
—— 23 ——
º¿Ï·ÁÁ˜ Ù˘ πÃ˘ Î·È Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ηٿ ÙËÓ ÚԤϷۋ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 24 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
∂
ÈÛ·ÁˆÁ‹
∆· ‚·ı‡ÙÂÚ· ·›ÙÈ· Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ı· Ú¤ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ Ó· Ù· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ÂÈı˘Ì›· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ó· ·ÂÏ¢ıÂÚÒÛÂÈ ÔÌfiıÚËÛÎÔ˘˜ Î·È ÔÌfiÊ˘ÏÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ Ù˘ ·fi ÙËÓ Î·Ù·›ÂÛË ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1821, Ô ·Ù˘¯‹˜ fiÏÂÌÔ˜ ÙÔ˘ 1897, ÔÈ ÓÈÎËÊfiÚÔÈ µ·ÏηÓÈÎÔ› ¶fiÏÂÌÔÈ ÙÔ˘ 1912 Î·È 1913 ηٿ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È µÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ, ‹Ù·Ó ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ Ê˘Ï‹˜ Ó· ÂÚÈÏ¿‚ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÎfiÏÔ˘˜ Ù˘ Ù· ‰¿ÊË Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ Î·È ∞ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∆Ô˘ÚΛ·˜, ÛÙ· ÔÔ›· ˙Ô‡Û·Ó Û˘Ì·Á›˜ ∂ÏÏËÓÈÎÔ› ÏËı˘ÛÌÔ›. ŒÓ· ·fi Ù· ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚ· ·›ÙÈ· Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ˘‹ÚÍÂ Ë ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ ∞ÓÒÙ·ÙÔ˘ ™˘ÌÌ·¯ÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ Ó· ÂÌÔ‰›ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔÒıËÛË Ù˘ πÙ·Ï›·˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ë πÙ·Ï›· ·fi ÙÔ ª¿ÚÙË ÙÔ˘ 1919, ¯ˆÚ›˜ ÙË Û˘ÁηٿıÂÛË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ›¯Â ηٷϿ‚ÂÈ ÙËÓ ∞ÙÙ¿ÏÂÈ· (ÂÈηÏÔ‡ÌÂÓË ÙË Û˘Ìʈӛ· ÙÔ˘ St. Jean de Maurienne, Ë ÔÔ›· Ô˘‰¤ÔÙ ¤Ï·‚ ÓÔÌÈ΋ ÈÛ¯‡) Î·È ÚÔÂÙԛ̷˙ ڷÍÈÎÔËÌ·ÙÈ΋ ηٿÏË„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ŒÙÛÈ, Ì ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ˆ˜ ÂÓÙÔÏÔ‰fi¯Ô˘ ÙˆÓ ™˘ÌÌ·¯ÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ, ı· Â͢ËÚÂÙÔ‡ÓÙ·Ó Ôχ ηϿ Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜, ·ÊÔ‡ Î·È ı· ·Ôηı›ÛÙ·ÙÔ Ô ÓfiÌÔ˜ Î·È Ë Ù¿ÍË Ô˘ ›¯·Ó ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ‰È·Û·Ï‡ÔÓÙ·È ÛÙË ¢˘ÙÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Î·È ı· ÚÔÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó ÔÈ ·ÂÈÏÔ‡ÌÂÓÔÈ ÛÊ·ÁÈ·ÛÌÔ› ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó ÔÚÁ·Óˆı› ·fi ÙȘ √ıˆÌ·ÓÈΤ˜ ∞Ú¯¤˜. ∆Ô ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ ‰Â ‹Ù·Ó fiÙÈ ı· ·Ú›¯ÂÙÔ Ë ··ÈÙÔ‡ÌÂÓË ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÛÙ· ÓÒÙ· ÙˆÓ ™˘ÌÌ·¯ÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ, Ù· ÔÔ›·, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·Îˆ¯‹ ÙÔ˘ ªÔ‡‰ÚÔ˘, ηÙ›¯·Ó ¢Ú›· ˙ÒÓË ÛÙ· ÛÙÂÓ¿ ÙˆÓ ¢·Ú‰·ÓÂÏÏ›ˆÓ, ÙÔ˘ µÔÛfiÚÔ˘ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·˜ ̤¯ÚÈ ÙˆÓ —— 25 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Â΂ÔÏÒÓ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘, ηıÒ˜ Î·È ÙË ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ ·ÚÙËÚ›· ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË - ∂Û΋ ™Â¯‹Ú - ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú - πÎfiÓÈÔ - Õ‰·Ó· ̤¯ÚȘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú¤ÙÙ·˜. *** ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ͯӿÌ fiÙÈ Ù· ·›ÙÈ· ÙÔ˘ ∞ã ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ¶ÔϤÌÔ˘ ·Ó¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÒÙÂÚÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ, ÔÈ Ôԛ˜ Û˘Ó·Û›ÛÙËÎ·Ó Û ‰˘Ô ·ÓÙ›ıÂÙ˜ ÔÌ¿‰Â˜: ∆ËÓ «∆ÚÈÏ‹ ™˘ÌÌ·¯›·», Ô˘ ··ÚÙÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙË °ÂÚÌ·Ó›·, ∞˘ÛÙÚÔ˘ÁÁ·Ú›· Î·È πÙ·Ï›· Î·È ÙËÓ «∆ÚÈÏ‹ ™˘ÓÂÓÓfiËÛË» (∞ÓÙ¿ÓÙ), Ô˘ ··ÚÙÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙË ª. µÚÂÙ·Ó›·, °·ÏÏ›· Î·È ƒˆÛ›·, Î·È Ô˘ ·¤‚ÏÂ·Ó Î·È ÔÈ ‰˘Ô Û ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙfiÛÔ ÛÙ· µ·ÏοÓÈ· fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ∫·Ù¿ ÙËÓ 20Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1914 Ë °ÂÚÌ·Ó›· ΋ڢÍ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ Ù˘ ƒˆÛ›·˜. ∆ËÓ 21Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1914 Ë °ÂÚÌ·Ó›· ΋ڢÍ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ Ù˘ °·ÏÏ›·˜. ∆ËÓ 23Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1914 Ë ∞˘ÛÙÚÔ˘ÁÁ·Ú›· ΋ڢÍ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ Ù˘ ƒˆÛ›·˜. ∆ËÓ 30Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1914 Ë ∞˘ÛÙÚÔ˘ÁÁ·Ú›· ΋ڢÍ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ Ù˘ °·ÏÏ›·˜. ∆ÂÏÂ˘Ù·›·, ηٿ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1914, Ù¿¯ıËΠ·Ú¿ ÙÔ Ï¢Úfi ÙˆÓ ∫ÂÓÙÚÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ë ∆Ô˘ÚΛ·. ŒÙÛÈ, ÁÂÓÈ·ÙËÎÂ Ô fiÏÂÌÔ˜ Ô˘ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ¶ÚÒÙÔ˜ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ¶fiÏÂÌÔ˜, Î·È Â›¯Â ÔÏϤ˜ ÂÓ·ÏÏ·Á¤˜, ̤¯ÚÈ Ó· ¤ÏıÂÈ Ë ÔÚÈÛÙÈ΋ Ó›ÎË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ù˘ «∆ÚÈÏ‹˜ ™˘ÓÂÓÓfiËÛ˘». ∏ πÙ·Ï›· ·Ú¤ÌÂÈÓ Ԣ‰¤ÙÂÚË Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1915, ·Ú’ fiϘ ÙȘ ȤÛÂȘ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ù˘ Ó· ÂͤÏıÂÈ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘˜. ™ÙȘ 26 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1915 ˘¤ÁÚ·„ ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ Ì˘ÛÙÈ΋ Û˘Ìʈӛ· ‚¿ÛÂÈ Ù˘ ÔÔ›·˜ ÚÔÛ¯ÒÚËÛ ÛÙËÓ «∆ÚÈÏ‹ ™˘ÓÂÓÓfiËÛË», Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˆ˜ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÛÔ‚·Ú¤˜ ˘ÔÛ¯¤ÛÂȘ ÁÈ· ‰·ÊÈ΋ Ù˘ ¤ÎÙ·ÛË ÛÙÔ ∆˘ÚfiÏÔ, ÿÛÙÚÈ· Î·È ¢·ÏÌ·Ù›·, ÁÈ· ÂÁηı›‰Ú˘ÛË ÚÔÙÂÎÙÔÚ¿ÙÔ˘ ÛÙËÓ —— 26 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∞Ï‚·Ó›·, ÁÈ· ηÙÔ¯‹ ÛÙ· ¢ˆ‰ÂοÓËÛ· Î·È ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÂÈÚÚÔ‹˜ ÛÙÔ ÓÔÌfi ∞ÙÙ¿ÏÂÈ·˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ¶ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÛÙȘ 19 ∞ÚÈÏ›Ô˘ Ë πÙ·Ï›·, ηÙfiÈÓ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂˆÓ Ì ÙËÓ «∆ÚÈÏ‹ ™˘ÓÂÓÓfiËÛË», ÛÙÔ St. Jean de Maurienne, ¤Ï·‚ ÌÈ· ηٷگ‹Ó ˘fiÛ¯ÂÛË ÁÈ· ÂӉ¯fiÌÂÓË ·Ú·¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ µÈÏ·ÂÙ›Ô˘ ∞˚‰ÈÓ›Ô˘ (™Ì‡ÚÓ˘), Ì ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÙËÓ ¤ÍÔ‰fi Ù˘ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ. √È ·ÔÊ¿ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ı· Á›ÓÔÓÙ·Ó ÔÚÈÛÙÈΤ˜ ˘fi ÙËÓ ÚÔ¸fiıÂÛË, fiÙÈ ı· Û˘ÌʈÓÔ‡ÛÂ Ë ƒˆÛ›· Î·È ˘fi ÙËÓ ÚÔ¸fiıÂÛË fiÙÈ Ë πÙ·Ï›· ı· ·Ó·Ï¿Ì‚·Ó ԢÛÈ·ÛÙÈ΋ ηٿ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ ‰Ú¿ÛË. ∆ÂÏÈÎÒ˜, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠηӤӷ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú·¿Óˆ fiÚÔ˘˜, Ù· Û˘ÌʈÓËı¤ÓÙ· ‰ÂÓ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÔÙ¤ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Û˘Óı‹Î˘. ∆ÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÛÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ Û‡ÚÚ·ÍË ¤Ï·‚·Ó ̤ÚÔ˜ ÔÈ ∏ӈ̤Ó˜ ¶ÔÏÈÙ›˜, ÔÈ Ôԛ˜ Î‹Ú˘Í·Ó ÛÙȘ 17 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1917 ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜. *** ∏ ∂ÏÏ¿‰·, ̤ۈ ÙˆÓ ÚÂÛ‚Â˘ÙÒÓ ∞ÁÁÏ›·˜ Î·È °·ÏÏ›·˜, ¤ıÂÛ ηٿ ÙÔ ÙÚ›ÙÔ ‰Âη‹ÌÂÚÔ ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1914 ÛÙË ‰È¿ıÂÛË Ù˘ «∆ÚÈÏ‹˜ ™˘ÓÂÓÓfiËÛ˘» («∞ÓÙ¿ÓÙ») ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ Î·È Ó·˘ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘. √È ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ «∆ÚÈÏ‹˜ ™˘ÓÂÓÓfiËÛ˘» ·¿ÓÙËÛ·Ó fiÙÈ ÚÔ˜ ÙÔ ·ÚfiÓ ‰ÂÓ ıˆÚÔ‡Û·Ó Û˘ÌʤÚÔ˘Û· ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ÛÙ· µ·ÏοÓÈ·. ªÂÙ¿ ·fi ÔÏϤ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ, ÙË 17Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1915, Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ηÙfiÈÓ ÂÈÙ˘¯ÒÓ ÂÎÏÔÁÒÓ Û¯ËÌ¿ÙÈÛ Ӥ· ∫˘‚¤ÚÓËÛË. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÚÔ¤‚Ë Û ÚÔÛˆÈΤ˜ Ì˘ÛÙÈΤ˜ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ Ì ÙËÓ «∞ÓÙ¿ÓÙ», ÂÓ ·ÁÓÔ›· ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ Î·È Ù˘ µÔ˘Ï‹˜, ·Ú¤¯ÔÓÙ·˜ ¿‰ÂÈ· ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ Ó· ·Ô‚È‚·ÛÙÔ‡Ó ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÂÈı˘ÌÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ Ó· ÂÈÙ‡¯ÂÈ ÙËÓ ¤ÍÔ‰Ô Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙÔÓ ¶fiÏÂÌÔ. ªÂÙ¿ ·fi ¤Ó· Ì‹Ó·, ‹ÙÔÈ ÙË 17Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1915, ¤ÁÈÓ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Ë Û˘ÌÌ·¯È΋ ·fi‚·ÛË. ∂‹Ïı ‰È·ÊˆÓ›· ™Ù¤ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘. √ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ·Ú·ÈÙ‹ıËÎÂ Î·È ·Ó¤Ï·‚Â Ë ∫˘‚¤ÚÓËÛË ∑·˚ÌË. ™Ù· ÂfiÌÂÓ· ‰˘Ô ¯ÚfiÓÈ· Ë ∂ÏÏ¿‰· ÎÏ˘‰ˆÓÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÛÔ‚·Ú¤˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ¤Úȉ˜. ™ÙȘ 26 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1915 Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ Û¯ËÌ¿ÙÈÛ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ∂·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË Î·È Î‹Ú˘Í ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ Ù˘ µÔ˘ÏÁ·Ú›·˜ —— 27 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Î·È Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜. ™ÙȘ 30 ª·˚Ô˘ 1917 ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓıËΠ·fi ÙÔ ıÚfiÓÔ ÙÔ˘ Ô µ·ÛÈÏÈ¿˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ Î·È ÙË 14Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 1917 ·Ó¤Ï·‚ ÂÎ Ó¤Ô˘ ÙË ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Ë ∫˘‚¤ÚÓËÛË µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘, Ë ÔÔ›· ¤Û¢Û ӷ ÎËÚ‡ÍÂÈ ÂÈۋ̈˜ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ ÙˆÓ ∫ÂÓÙÚÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÓˆÛË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ∫Ú¿ÙÔ˘˜ Ô˘‰ÂÌ›· ÓÂfiÙÂÚË ÚfiÙ·ÛË ÁÈ· ÂίÒÚËÛË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ∂‰·ÊÒÓ ¤ÁÈÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Î·È ·˘Ùfi ÁÈ· Ó· ·ÔÊ¢¯ı› Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ Â‰·ÊÈÎÒÓ Ì ÙËÓ πÙ·Ï›·. *** ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿, Ë ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÙˆÓ ¡ÂÔÙÔ‡ÚÎˆÓ ÂÌÈÛÙ‡ıËΠÙËÓ Ù‡¯Ë Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·. ™ÙȘ 19 πÔ˘Ï›Ô˘ 1914 ˘¤ÁÚ·„Â Ì˘ÛÙÈ΋ Û˘Óı‹ÎË Ì ÙË °ÂÚÌ·Ó›· Î·È ÙËÓ ∞˘ÛÙÚÔÔ˘ÁÁ·Ú›· Î·È ÛÙȘ 20 πÔ˘Ï›Ô˘ 1914 ÂÍ¿ÁÁÂÈÏ fiÙÈ ı· ·Ú·Ì›ÓÂÈ Ô˘‰¤ÙÂÚË Î·Ù¿ ÙË Û‡ÚÚ·ÍË Î·È ¤Ï·‚ ̤ÙÚ· ·ÛÊ·Ï›·˜. ™ÙȘ 28 πÔ˘Ï›Ô˘ 1914 ÂÈÛ‹Ïı·Ó ÛÙ· ™ÙÂÓ¿ ÙÔ˘ µÔÛfiÚÔ˘ Ù· °ÂÚÌ·ÓÈο ηٷ‰ÚÔÌÈο «°Î·›ÌÂÓ» Î·È «ªÚÂÛÏ¿Ô˘», ÁÈ· Ù· ÔÔ›· Ë ∆Ô˘ÚΛ· ‰È·Î‹Ú˘ÙÙ fiÙÈ Ù· ·ÁfiÚ·Û ·fi ÙË °ÂÚÌ·Ó›·. ™ÙȘ 14 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1914 Ë ∆Ô˘ÚΛ· ÂÓ‹ÚÁËÛ ·ÈÊÓȉȷÛÙÈ΋ Ó·˘ÙÈ΋ ›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙˆÓ ÏÈÌ·ÓÈÒÓ Ù˘ ¡fiÙÈ·˜ ƒˆÛ›·˜ Î·È ÛÙȘ 17 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1914 ΋ڢÍ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·Ù¿ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ. µÂ‚·›ˆ˜, Ë ª. µÚÂÙ·Ó›· Î·È ÔÈ ¿ÏÏÔÈ Û‡ÌÌ·¯Ô› Ù˘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ·ÓÙÈÏËÊı› ¤ÁηÈÚ· ÙË ÛÙ¿ÛË Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ Î·È ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Ó· ÙËÓ Â›ÛÔ˘Ó Ó· ·Ú·Ì›ÓÂÈ Ô˘‰¤ÙÂÚË. ∆· ·Ú·¿Óˆ ÁÂÁÔÓfiÙ· ·ÔÌfiÓˆÛ·Ó ÙË ƒˆÛ›· ·fi ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ Ù˘, ÂÓ›Û¯˘Û·Ó ÙÔÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ™ÙfiÏÔ ÛÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ·, Ô˘ ·¤ÎÙËÛ ˘ÂÚÔÏ›· ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ƒˆÛÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘, Î·È Â¤ÙÚ„·Ó ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· Ó· ·ÔÌ˘˙¿ ÂÊfi‰È· ·fi ÙÔ Ê˘ÛÈÎfi ÏÔ‡ÙÔ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ª¿ÏÈÛÙ·, Ë ·Ú·¿Óˆ ÂͤÏÈÍË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ª·‡Ú˘ £¿Ï·ÛÛ·˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ Î·È ‰Èψ̿Ù˜, Û˘Ó¤‚·Ï ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο ÛÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ ∆Û·ÚÈÎÔ‡ ηıÂÛÙÒÙÔ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙˆÓ ªÔÏÛ‚›ÎˆÓ ÛÙË ƒˆÛ›·, ηıfiÛÔÓ Ô ·ÓÂÊԉȷÛÌfi˜ Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜, ÙfiÛÔ Û ÔÏÂÌÔÊfi‰È· fiÛÔ Î·È Û ÙÚfiÊÈÌ·, ̤ۈ ÙÔ˘ ∂‡ÍÂÈÓÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘, ۯ‰fiÓ ‰È·ÎfiËÎÂ, Î·È ·˘Ùfi Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛË ÙÔ˘ ƒˆÛÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ °ÂÚÌ·ÓÒÓ ÛÙÔ ¢˘ÙÈÎfi ª¤ÙˆÔ —— 28 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Î·È Â¤ÙÂÈÓ ÙÈ ¿ıÏȘ Û˘Óı‹Î˜ ‰È·‚›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ƒˆÛÈÎÔ‡ Ï·Ô‡ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ‰ÈfiÁΈÛË Ù˘ ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂÈ·˜ ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ ÛÙÚˆÌ¿ÙˆÓ ·¤Ó·ÙÈ ÛÙÔ ∆Û·ÚÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜. √ ∞ã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ¶fiÏÂÌÔ˜ ÙÂÏ›ˆÛ Ì ÙȘ Û˘Ó·Êı›Û˜ ηٿ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1918 ·Ó·Îˆ¯¤˜ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ ÌÂÙ¿ ÙˆÓ ·ÓÙÈ¿ÏˆÓ Ù˘, ‹ÙÔÈ: ™ÙȘ 16 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1918 Ì ÙË µÔ˘ÏÁ·Ú›·, ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË. ™ÙȘ 17 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1918 Ì ÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·, ÛÙÔ ªÔ‡‰ÚÔ Ù˘ §‹ÌÓÔ˘. ™ÙȘ 21 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ Ì ÙËÓ ∞˘ÛÙÚÔÔ˘ÁÁ·Ú›·, ÛÙËÓ ¶·‰Ô‡Ë. ™ÙȘ 29 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1918 Ì ÙË °ÂÚÌ·Ó›· (Ë ÔÔ›· ˘ÔÙ¿¯ıËΠ¿Ó¢ fiÚˆÓ), ÛÙÔ ƒÂÙfiÓÙ. ∞fi ÙËÓ ·ÔÚÈÛÙ›· ÙˆÓ ‰È·Ù¿ÍÂÒÓ Ù˘, Ë ·Ó·Îˆ¯‹ ÙÔ˘ ªÔ‡‰ÚÔ˘ ˘‹ÚÍ ¤ÚÁÔ ·ÙÂϤ˜. ¶·ÚfiÏ· ·˘Ù¿, Â¿Ó ÔÈ ™‡ÌÌ·¯ÔÈ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ ‹Û·Ó Û‡ÌʈÓÔÈ, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Á›ÓÔ˘Ó Î‡ÚÈÔÈ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜. ŸÌˆ˜, ÔÈ πÙ·ÏÔ› ‰ÂÓ ¤‰ÂÈÍ·Ó ÚÔı˘Ì›· Ó· Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ÙˆÓ fiÚˆÓ, Ì¿ÏÈÛÙ· ¤Ú·Í·Ó ÙÔ ·ÓÙ›ıÂÙÔ. √È °¿ÏÏÔÈ ‰ÂÓ ¿ÚÁËÛ·Ó Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ πÙ·ÏÔ‡˜ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÔÊÈÏ›·˜. ∫¿Ùˆ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ ÔÈ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚ˜ ‰È·Ù¿ÍÂȘ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙÔ˘ ªÔ‡‰ÚÔ˘, ‰ËÏ·‰‹ ·˘Ù¤˜ Ô˘ Ú‡ıÌÈ˙·Ó ÙËÓ ·ÔÛÙÚ¿Ù¢ÛË Î·È ÙÔÓ ·ÊÔÏÈÛÌfi Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, ÂÊ·ÚÌfiÛÙËÎ·Ó ·ÙÂϤÛٷٷ ‹ ¤ÌÂÈÓ·Ó ·ÓÂÊ¿ÚÌÔÛÙ˜. √È ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ, ÚÈÓ ·fi ÙË Ï‹ÍË ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ›¯·Ó ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·, Ì ‚¿ÛË fiÙÈ ı· ¤Ú ӷ ÙÂı› Ù¤ÚÌ· ÛÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ ¿Óˆ ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂıÓfiÙËÙ˜. ∞fi ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1916 ›¯·Ó ÚԂ› ÛÙËÓ ÚÔηٷÚÎÙÈ΋ ‰È·ÓÔÌ‹ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ Û ˙ÒÓ˜ ÂÈÚÚÔ‹˜. ∏ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Ù· ™ÙÂÓ¿ ÙÔ˘ µÔÛfiÚÔ˘ Î·È Ë ∞ÚÌÂÓ›· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·Ó ˆ˜ ˙ÒÓ˜ ƒˆÛÈ΋˜ ÂÈÚÚÔ‹˜. ∏ ™˘Ú›· Î·È Ë ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË ˆ˜ ˙ÒÓË °·ÏÏÈ΋. ∏ ∞Ú·‚›· Î·È Ë ªÂÛÔÔÙ·Ì›· ̤¯ÚÈ ÙÔ˘ ¶ÂÚÛÈÎÔ‡ ÎfiÏÔ˘ ˆ˜ ˙ÒÓË ∞ÁÁÏÈ΋. ∆· µÈÏ·¤ÙÈ· ∞˚‰ÈÓ›Ô˘ (™Ì‡ÚÓ˘), πÎÔÓ›Ô˘ Î·È ∞‰¿ÓˆÓ ˆ˜ ˙ÒÓË πÙ·ÏÈ΋. ªÂÙ¿ ÙË ƒˆÛÈ΋ ·ӿÛÙ·ÛË ÔÈ ÚÔ˜ ÙË ƒˆÛ›· ·Ó·ÁÓˆÚÈÛı›Û˜ ˙ÒÓ˜ ÂÈÚÚÔ‹˜ ·ÙfiÓËÛ·Ó Î·È ·Ú¤ÛÙË ·Ó¿ÁÎË ·Ó·ıÂÒÚËÛ˘ ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi. —— 29 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™ÙȘ 10 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1917 ˘ÔÁÚ¿ÊÙËÎÂ, ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, °·ÏÏÔ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ Û˘Ìʈӛ·, Ô˘ ηıfiÚÈ˙ ÙË ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË Ù˘ °·ÏÏ›·˜ Î·È ª. µÚÂÙ·Ó›·˜ ÛÙË ¡fiÙÈ· ƒˆÛ›·. ∂ÎÙfi˜ fï˜ ·fi ÙȘ ·Ú·¿Óˆ Û˘Ìʈӛ˜ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·, Ô ∞ÌÂÚÈηÓfi˜ ¶Úfi‰ÚÔ˜ √‡˚ÏÛÔÓ, ı¤ÙÔÓÙ·˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË Ì ÙË °ÂÚÌ·Ó›·, ÂÍ¿ÁÁÂÈÏ «ÙÔ˘˜ ‰Âη٤ÛÛÂÚȘ fiÚÔ˘˜» ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘. ªÂ ÙÔ ‰ˆ‰¤Î·ÙÔ (12Ô) ¿ÚıÚÔ Ú‡ıÌÈ˙ ÙË Ï‡ÛË ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ˆ˜ ÂÍ‹˜: «∏ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∫˘ÚÈ·Ú¯›· ÔÊ›ÏÂÈ Ó· ÂÚÈÔÚÈÛı› ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙˆÓ ÃˆÚÒÓ ÂΛӈÓ, ÛÙȘ Ôԛ˜ ˘ÂÚÙÂÚ› Ú·ÁÌ·ÙÈο ÙÔ √ıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÙÔȯ›Ի. ∞̤ۈ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·Îˆ¯‹ Ì ÙË °ÂÚÌ·Ó›· Î·È ÂÓÒ ·Ó·ÌÂÓfiÙ·Ó Ë Û˘Ó‰È¿ÛÎÂ„Ë Ù˘ ∂ÈÚ‹Ó˘, ¿Ú¯ÈÛ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ ˙ˆËÚfiÙ·ÙË Î›ÓËÛË ÙˆÓ ∞ÓÙÈÚÔÛˆÈÒÓ. ∞fi ÙÔ˘˜ ÓÈÎËÙ¤˜, ÙfiÛÔ Ù· ÌÂÁ¿Ï· ÎÚ¿ÙË, fiÛÔ Î·È Ù· ÌÈÎÚ¿, ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó Ì fiϘ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘˜ Ó· ÎÂÚ‰›ÛÔ˘Ó fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Ô˘ ›¯Â ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ. ∏ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙË Ó›ÎË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÛÙÔ ª·Î‰ÔÓÈÎfi ª¤ÙˆÔ Ì 10 ªÂÚ·Ú¯›Â˜ (¤Ó·ÓÙÈ 6 ™ÂÚ‚ÈÎÒÓ, 8 °·ÏÏÈÎÒÓ, 4 µÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ Î·È 1 πÙ·ÏÈ΋˜) ¤‰ÈÓ ے ·˘Ù‹Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂÈ ÙË Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ Ù˘ ÂÓfiÙËÙ·˜ Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ÁÈ· Ó· ÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ÙȘ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ. ¶·ÚfiÏ· ·˘Ù¿ Ë ∂ÏÏ¿‰· ›¯Â Ó· ·Ï¤„ÂÈ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ·ÓÙ›ıÂÙˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Î·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÂÈÏËÌÌ¤ÓˆÓ ·ÔÊ¿ÛˆÓ. ∆· ∂ÏÏËÓÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÔÈ ™‡ÌÌ·¯ÔÈ Ù· ·Ú¤ÂÌ„·Ó ÚÔ˜ ÌÂϤÙË Û ȉȷ›ÙÂÚË ∂ÈÙÚÔ‹, ÂÓÒÈÔÓ Ù˘ ÔÔ›·˜ Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞ÓÙÈÚÔÛˆ›· ÂͤıÂÛ ÚÔÊÔÚÈÎÒ˜ Î·È ÁÚ·ÙÒ˜ ÙȘ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ. ™Â fiϘ ÙȘ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ Ô ÌfiÓÔ˜ Ê·ÓÂÚfi˜ ·ÓÙ›·ÏÔ˜ ‹Ù·Ó Ë πÙ·Ï›·, Ë ÔÔ›· ÁÈ· ÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È Ù· ¢ˆ‰ÂοÓËÛ· Ô¯˘ÚˆÓfiÙ·Ó ›Ûˆ ·fi ÙȘ Û˘Ìʈӛ˜ ÙÔ˘ 1915 Î·È 1917, ÂÓÒ ÁÈ· ÙË µfiÚÂÈ· ◊ÂÈÚÔ ·ÓÙÈÙ·ÛÛfiÙ·Ó ÛÊÔ‰Ú¿ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛ‹ Ù˘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÈÛ¯˘ÚÈ˙fiÙ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ·, fiÙÈ Ë Î·ÙÔ¯‹ ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ù˘ ∫¤Ú΢ڷ˜ Î·È Ù˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ∏ÂÈÚˆÙÈ΋˜ ·ÎÙ‹˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÛÙÚ·ÙËÁÈÎfi ΛӉ˘ÓÔ ÁÈ· ÙËÓ πÙ·Ï›·. ∞ÎfiÌ· Î·È ÁÈ· ÙË £Ú¿ÎË, fiÔ˘ ‰ÂÓ Â›¯Â ›‰È· Û˘ÌʤÚÔÓÙ·, ÂÈÊ˘Ï¿¯ıËΠ̠ÙËÓ ÚfiÊ·ÛË Ó· ÌËÓ ·‰ÈÎËı› Ë µÔ˘ÏÁ·Ú›·. —— 30 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ·Ô‚Ï¤Ô˘Û· ÛÙËÓ ÂÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ ∂ıÓÈÎÒÓ ‰ÈÂΉÈ΋ÛˆÓ, ȉȷ›ÙÂÚ· ·˘ÙÒÓ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Î·È ¤¯Ô˘Û· ·Ó¿ÁÎË ÙËÓ ËıÈ΋ Î·È ˘ÏÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÛÙË ‰È¿ÛÎÂ„Ë Ù˘ ∂ÈÚ‹Ó˘, ·Ô‰¤¯ÙËΠÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÛÙË ªÂÛËÌ‚ÚÈÓ‹ ƒˆÛ›·. ∆Ô ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1918 Ë πÙ·Ï›· ¤‰ÂÈÍ ÙȘ ‰È·ı¤ÛÂȘ ÂÂÌ‚¿Ûˆ˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ηٷϷ̂¿ÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ÂÚÈʤÚÂȘ ÂΛӘ, ÛÙȘ Ôԛ˜ ›¯·Ó ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÙ› ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ Ù˘ ·fi ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ Ì˘ÛÙÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜. ∏ µÚÂÙ·ÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ‰‹ÏˆÛ fiÙÈ Ë πÙ·ÏÈ΋ ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰ÈηÈÔÏÔÁË̤ÓË, ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ. √ µÚÂÙ·Ófi˜ ڤۂ˘ ‰‹ÏˆÛ ÛÙËÓ πÙ·ÏÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË fiÙÈ: «∏ ¯ˆÚ›˜ Û˘ÓÂÓÓfiËÛË Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ηٿÏË„Ë ˘fi ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ı· ÚÔηϤÛÂÈ, ·ÛÊ·ÏÒ˜, ·Ó¿ÏÔÁË ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ë µÚÂÙ·ÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ı· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ·‰˘Ó·Ì›· Ó· ÂÌÔ‰›ÛÂÈ Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ πÙ·ÏÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·». ∞˘Ù¤˜ ÔÈ ‰˘Ô Û·Ê›˜ ÚÔÂȉÔÔÈ‹ÛÂȘ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ πÙ·ÏÔ‡˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÙËÓ Ï‹ÚË ÂÍ‹ÁËÛË Ù˘, ÌÂÙ¿ ·fi Ï›ÁÔ ¯ÚfiÓÔ, ·ÔÊ¿Ûˆ˜ ÙÔ˘ ∞ÓÒÙ·ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ Ó· ÂÈÙÚ¤„ÂÈ ‹ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ ·fi ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ∆Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ·fi ÙȘ 31 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1919 Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË 1Ë ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1919, fiÙ·Ó Ô ŒÏÏËÓ·˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËΠÛÙÔ «™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ¢¤Î·» Î·È ··›ÙËÛ ۷ÊÒ˜ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. √È °¿ÏÏÔÈ Î·È ÔÈ µÚÂÙ·ÓÔ› ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ·Ó ÙȘ ·ÍÈÒÛÂȘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Â› Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, fï˜ ÔÈ ∞ÌÂÚÈηÓÔ› ‰ÂÓ Û˘ÌʈÓÔ‡Û·Ó Ì η̛· ·Í›ˆÛË Î˘ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Û ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ̤ÚÔ˜ Ù˘ ª. ∞Û›·˜. √È πÙ·ÏÔ›, ¯ıÚÈÎÒ˜ ‰È·Î›ÌÂÓÔÈ ·¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ·ÔÛ‡ÚıËÎ·Ó ·fi ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ. ¶ÚÒÙË Ó‡ÍË ÁÈ· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ¤ÁÈÓ ηٿ ÙË Û˘Ó‰ڛ·ÛË ÙÔ˘ ∞ÓÒÙ·ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ Ù˘ 22˘ ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ 1919. ¶ÚÈÓ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ ·ÓÙÈÚÔÛÒˆÓ ÛÙË ¢È¿Û΄Ë, Ô ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Ù˘ ª. µÚÂÙ·Ó›·˜ Loyd George, ¤¯ÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë ÙÔ˘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÂÚ› ‡ÔÙˆÓ πÙ·ÏÈÎÒÓ ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·, ÚfiÙÂÈÓ ӷ ÛÙ·ÏÔ‡Ó ¯ˆÚ›˜ ·Ó·‚ÔÏ‹ ∞ÌÂÚÈηÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ —— 31 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙËÓ ∞ÚÌÂÓ›·, °·ÏÏÈΤ˜ ÊÚÔ˘Ú¤˜ ÛÙË ™˘Ú›·, µÚÂÙ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÙËÓ ÂÚÈʤÚÂÈ· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ∂˙‹ÙËÛ ̿ÏÈÛÙ· Ó· ‰Ôı› ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ë ¿‰ÂÈ· Ó· ·ÔÛÙ›ÏÔ˘Ó ÛÙÚ·Ùfi ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, fiÔ˘, ηıÒ˜ ›Â, ÔÈ ÔÌÔÁÂÓ›˜ ÙÔ˘˜ ÛÊ¿˙ÔÓÙ·Ó, Î·È Â¤ÌÂÈÓÂ, fiˆ˜ ÏËÊıÔ‡Ó fiϘ ·˘Ù¤˜ ÔÈ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ·˘ıËÌÂÚfiÓ, ÚÈÓ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ ÛÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ. ∆ÂÏÈÎÒ˜, Ô Loyd George ÂÚÈfiÚÈÛ ÙË Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È ˙‹ÙËÛ ÛÙȘ 23 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ 1919 Î·È ¿ÏÈ, Ó· ÂÈÙڷ› Ë ·ÔÛÙÔÏ‹ ÂΛ ‰˘Ô ‹ ÙÚÈÒÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ, ¯¿ÚÈÓ Ù˘ ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ™’ ·˘Ùfi Û˘ÌÊÒÓËÛÂ Î·È Ô ∞ÌÂÚÈηÓfi˜ ¶Úfi‰ÚÔ˜ √‡˚ÏÛÔÓ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ʤÚÂÈ ÛÔ‚·Ú¤˜ ·ÓÙÈÚÚ‹ÛÂȘ Ô °¿ÏÏÔ˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ∫ÏÂÌ·ÓÛÒ. ∆ËÓ ›‰È· ̤ڷ, Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ÙËÏÂÁÚ·ÊÔ‡Û ·fi ÙÔ ¶·Ú›ÛÈ ÚÔ˜ ÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Î·È ÙÔÓ ∞ÓÙÈÚfi‰ÚÔ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘, Ó· ÚÔÂÙÔÈÌ·ÛÙ› ÙÔ Ù·¯‡ÙÂÚÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ Ë ÛÙ·ıÌÂ‡Ô˘Û· ÛÙÔ ¶Ú¿‚È Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ πË ∂ÏÏËÓÈ΋ ªÂÚ·Ú¯›·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÌÂÙ·ÊÂÚı› ÛÙË ™Ì‡ÚÓË. √È ÙÚÂȘ ªÂÁ¿Ï˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ (ª. µÚÂÙ·Ó›·, °·ÏÏ›· Î·È ∞ÌÂÚÈ΋) ¤Ï·‚·Ó ηٿ ÙËÓ ·Ô˘Û›· ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ, Î·È Ì ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Ì˘ÛÙÈÎfiÙËÙ·, ÙËÓ ·fiÊ·ÛË ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÛÙÔÏ‹ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË. ∆Ô ∞ÓÒÙ·ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ‰ÂÓ Â›¯Â ¿ÏÏË Úfi¯ÂÈÚË Ï‡ÛË, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÌÔ‰›ÛÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ·fi ÙÔ˘˜ πÙ·ÏÔ‡˜. ¶¿ÓÙˆ˜, Û η̛· ÛÙÈÁÌ‹ ÔÈ ™‡ÌÌ·¯ÔÈ, Ô˘ ¤ÛÙÂÈÏ·Ó ÂΛ ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi, ‰ÂÓ Â¤ÙÚ„·Ó Ó· Û¯ËÌ·ÙÈÛÙ› Ë ÂÓÙ‡ˆÛË, fiÙÈ ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÂÚ› ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÂȉÈοÛˆ˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∆ËÓ ·fiÊ·ÛË Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ η٤ÛÙËÛ ·Ó·Áη›· fi¯È οÔÈ· ȉȷ›ÙÂÚË Â‡ÓÔÈ· ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ·ÏÏ¿ Ë ÂÈı˘Ì›· ÙˆÓ µÚÂÙ·ÓÒÓ, ∞ÌÂÚÈηÓÒÓ Î·È °¿ÏψÓ, Û ÌÈ· ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ‰‡ÛÎÔÏË ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ ÂÚ›ÛÙ·ÛË, Ó· ÚÔÏ¿‚Ô˘Ó Ó¤Â˜ ηٷϋ„ÂȘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ Â‰·ÊÒÓ ·fi ÙÔ˘˜ πÙ·ÏÔ‡˜. ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ 1919 ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È ·ÓÙÈÏËÙ‹ Û fiÏÔ˘˜ Ë ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ‚·ıÈ¿ ‰È·›ÚÂÛË. ∏ ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ÓÈÎËÙÒÓ Â› ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È Û’ ·˘Ù‹Ó ·ÎfiÌ· ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ¿Ú¯ÈÛ ӷ —— 32 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¯·Ï·ÚÒÓÂÈ. ™ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Ë ÂÈ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, ÂÍ ·Ú¯‹˜ ÌÈÎÚ‹, ¤ÙÂÈÓ ӷ Á›ÓÂÈ ÛÎÈ҉˘. √È Û˘ÌÌ·¯ÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·ÔÛÙÚ·Ù¢fiÌÂÓ˜ ·ÔÛ‡ÚÔÓÙ·Ó ·fi Ù· ·ÏÈ¿ √ıˆÌ·ÓÈο ‰¿ÊË. √È Ï·Ô› ÔıÔ‡Û·Ó Ó· ·ӤÏıÔ˘Ó ÛÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÂÈÚ‹Ó˘ Î·È ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ ÙˆÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·, °·ÏÏ›· Î·È πÙ·Ï›· ·ÔÚÚÔÊÔ‡Û·Ó Ù· ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÂÛˆÙÂÚÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·, Ù· ÔÔ›· ›¯Â ÎÏËÚÔ‰ÔÙ‹ÛÂÈ Ô ∞ã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ¶fiÏÂÌÔ˜. ∫·Ì›· ÚÔÂÚÁ·Û›· ‰ÂÓ Â›¯Â Á›ÓÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ Û˘Óı‹Î˘ ÂÈÚ‹Ó˘. ŸÏ· ·˘Ù¿ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙË ‚¿ÛË ÙˆÓ ÂÏ›‰ˆÓ, ÙȘ Ôԛ˜ ηÙfiÚıˆÛ ӷ ÂÓÛ·ÚÎÒÛÂÈ Î·È Ó· ηÙ¢ı‡ÓÂÈ Ô ∫ÂÌ¿Ï, Ô ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. *** ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ηÙÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ÛÙÈÁÌ‹ ›¯Â Ó· ·Ï¤„ÂÈ Ì οı ›‰Ô˘˜ Û˘ÎÔÊ·Óٛ˜, Î·È Î·ÎÔ‹ıÂȘ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙÚ›ÙˆÓ, Ô˘ ÛÎÔfi ›¯·Ó Ó· ‰˘ÛÊËÌ›ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi Î·È Ó· ÙÔÓ ÂÌÊ·Ó›ÛÔ˘Ó ˆ˜ ·Ó›Î·ÓÔ Ó· ÂÁÁ˘Ëı› ÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·. ™ÎËÓÔıÂÙÔ‡ÓÙ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· Ê·ÓÙ·ÛÙÈο ÂÂÈÛfi‰È·, ÁÈ· ÚfiÎÏËÛË ‰˘ÛÌÂÓÒÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Û ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ÏËÓ fï˜ ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ÙÔ ÂÙ‡¯Ô˘Ó ·˘Ùfi. √ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜, ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË, Û˘ÌÂÚÈʤÚıËΠ¿„ÔÁ· Ì ÈÔÙÈÛÌfi Î·È ·ÍÈÔÚ¤ÂÈ· ÚÔ˜ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ οı ÂıÓÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È ıÚËÛ·̷ÙÔ˜ Î·È ·¤ÎÙËÛ ·Î¤Ú·ÈË ÙËÓ ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÙÔ˘˜, ÂÓÙfi˜ Ôχ Ï›ÁÔ˘ ¯ÚÔÓÈÎÔ‡ ‰È·ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËΠ‰ÈÂıÓÒ˜. √È ·ÔηÏÔ‡ÌÂÓÔÈ §Â‚·ÓÙ›ÓÔÈ, ·ÓÂÍ·Úًو˜ ıÚËÛ·̷ÙÔ˜ Î·È ˘ËÎÔfiÙËÙ·˜, ‰ÂÓ ¤‚ÏÂ·Ó Ì ηÏfi Ì¿ÙÈ ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ηÙÔ¯‹ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ™˘Ó·Û›ÛÙËÎ·Ó Ì ÙÔ˘˜ πÙ·ÏÔ‡˜ Î·È ¤ÊÂÚ·Ó ÔÏÏ¿ ÚÔÛÎfiÌÌ·Ù· ÛÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ηÙÔ¯‹. √ ∫·ıÔÏÈÎÈÛÌfi˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ˘Ú‹Ó· ·ÓÙ›‰Ú·Û˘, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘ÌÌÂÙ›¯Â Î·È Ô ÕÁÁÏÔ˜ ÚfiÍÂÓÔ˜ ªfiÚÁÎ·Ó Ô˘ ‹Ù·Ó ηıÔÏÈÎfi˜. ∫·ÙfiÈÓ ·fiÊ·Û˘ ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ë ™Ì‡ÚÓË ı· ηٷϷ̂·ÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi, Ô ÔÔ›Ô˜ ı· ÊÚfiÓÙÈ˙ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ Ù¿Í˘. √ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ∫·ÙÔ¯‹˜ ı· ÂÍ·ÚÙÈfiÙ·Ó ·’ ¢ı›·˜ ·fi ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË Î·È ı· ‰Â¯fiÙ·Ó ‰È·Ù·Á¤˜ Ù˘ ̤۷ —— 33 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ·fi ÙÔ ‰ÈÔÚÈṲ̂ÓÔ ·’ ·˘Ù‹Ó ŒÏÏËÓ· ∞ÚÌÔÛÙ‹. ŸÏ˜ ÔÈ ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓ˜ ¶ÔÏÈÙÈΤ˜ ∞Ú¯¤˜ ı· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó. √ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ı· ·Ó·Ï¿Ì‚·Ó ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜. √ µ·Ï‹˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ı· ·ÛÎÔ‡Û ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË, ÙfiÛÔ Û ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ηÙ›¯Â Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜, fiÛÔ Î·È Û ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ηÙ›¯Â Ô ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜. ∏ ÌÔÚÊ‹ Ù˘ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘ ‹Ù·Ó ÌÈ· ÓfiıÔ˜ ηٿÛÙ·ÛË, Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔ ÛÎÔfi Ù˘, ·Ú¿ ÌfiÓÔ Ì ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹ Û˘Ì·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ·ÓÙÈÚÔÛÒˆÓ Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘, Ú¿ÁÌ· Ô˘ Û¿ÓȘ ÊÔÚ¤˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ. ∞fi ÙÔ ∞ÓÒÙ·ÙÔ ¢È·Û˘ÌÌ·¯ÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ‰fiıËΠÂÓÙÔÏ‹ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô‚›‚·Û‹ ÙÔ˘ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙ› ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ fiÏ˘ Î·È Ù˘ Á‡Úˆ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘. ∆¤ÛÛÂÚ˜ (4) ̤Ú˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô‚›‚·ÛË, ‹ÙÔÈ ÙËÓ 6Ë ª·˚Ô˘ 1919, ÛÂ Û˘˙‹ÙËÛË Ô˘ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ∞ÓÒÙ·ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ (√‡˚ÏÛÔÓ, §fi˘‰ ∆˙ÒÚÙ˙, ∫ÏÂÌ·ÓÛÒ, ™ÔÓ›ÓÔ, µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜) ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÚÔÒıËÛ˘ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ô ŒÏÏËÓ·˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ˙‹ÙËÛ ӷ ηٷÏËÊı› ÔÏfiÎÏËÚÔ˜ Ë ·Ú·Ïȷ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ÌÂٷ͇ ∞˚‚·Ï› Î·È ∞ÁÈ·ÛÔ˘ÏÔ‡Î, Ì ÛÎÔfi Ó· ÂÍ·ÛÊ·ÏÈÛı› Ë Ù¿ÍË Î·È Ó· ηٷÛÙ› ‰˘Ó·Ùfi˜ Ô Â·Ó··ÙÚÈÛÌfi˜ 300.000 ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ ›¯·Ó ηٷʇÁÂÈ ÂÍ ·ÈÙ›·˜ ‰ÈˆÁÌÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. √È ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó Î¿Ùˆ ·fi ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛË ÙÔ˘ µÚÂÙ·ÓÔ‡ ¡·˘¿Ú¯Ô˘ ∫¿ÏıÔÚ. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÂÎÎ¤ÓˆÛ·Ó ÙȘ ı¤ÛÂȘ Ô˘ ›¯·Ó ηٷϿ‚ÂÈ Ù· ∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ Û˘ÌʈÓÔ‡ÛÂ Ô µÚÂÙ·Ófi˜ ¡·‡·Ú¯Ô˜. √È ÂÎÎÂÓÒÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ÙˆÓ Î·Ù·ÏËÊı¤ÓÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ ÂÓ›Û¯˘Û·Ó ÙÔ ËıÈÎfi ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÙˆÓ Û˘ÓÂÚÁ·˙ÔÌ¤ÓˆÓ ·Ù¿ÎÙˆÓ. ∏ ¿ÚÛË Ù˘ ÏÔÁÔÎÚÈÛ›·˜, Ô ÌË ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙˆÓ ÂÈ‚·ÙÒÓ ÛÙÔ˘˜ ÛȉËÚÔ‰ÚfiÌÔ˘˜, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ÎÈÓÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÁÂÓÈÎÒ˜, ·Ú›¯·Ó οı ÂÏ¢ıÂÚ›· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·È ‰È¢ÎfiÏ˘Ó·Ó ¿Ú· Ôχ ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ‰Ú¿ÛË Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘. ∂› ϤÔÓ, Ô ÂÈ‚·ÏÏfiÌÂÓÔ˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi˜ ˘fi ÙÔ˘ µÚÂÙ·ÓÔ‡ ¡·˘¿Ú¯Ô˘, fiˆ˜ Ù· ∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÙÌ‹Ì·Ù· ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÂÓÙfi˜ ÙˆÓ fiψÓ, ¯ˆÚ›˜ η̛· ÚÔÎ¿Ï˘„Ë, ÌÔÚÔ‡Û ӷ ›¯Â ‰˘Û¿ÚÂÛÙ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·, Â¿Ó ‰ÂÓ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó Û˘ÓÙÔÓÈṲ̂ӷ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ̤ÙÚ·. —— 34 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∏ ÚÔÒıËÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È Ë Î·Ù¿ÏË„Ë ÙˆÓ fiÏÂˆÓ ∞˚‰ÈÓ›Ô˘, ∫˘‰ˆÓÈÒÓ, ¶ÂÚÁ¿ÌÔ˘ Î·È ª·ÁÓËÛ›·˜, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÌÔÈÚ·›· Î·È ¿ÏϘ ÚÔÛÙÚÈ‚¤˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ·Ù¿ÎÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ˘Ô‚ÏËıÔ‡Ó ÛÙË ¢È¿ÛÎÂ„Ë ·Ú¿ÔÓ· ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ·Ú¯ËÁÔ‡ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ ™¤È¯ √˘Ï πÛÏ¿Ì. √ÏfiÎÏËÚÔ˜ Ô ∂˘Úˆ·˚Îfi˜ Ù‡Ô˜ Û¯ÔÏ›·˙ ÔÈÎÈÏfiÙÚÔ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·. √ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ÂÈı˘ÌÒÓÙ·˜ Ó· ÙÂı› ÊÚ·ÁÌfi˜ ÛÙÔ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ·ÊÈÎfi Û¿ÏÔ Ô˘ ›¯Â ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, ˙‹ÙËÛ ÙË Û‡ÛÙ·ÛË ¢È·Û˘ÌÌ·¯È΋˜ ∂ÈÙÚÔ‹˜ Ì ÛÎÔfi ÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ·Ó·ÎÚ›ÛˆÓ. ∆Ô ∞ÓÒÙ·ÙÔ ™˘ÌÌ·¯ÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÛÂ Û˘Ó‰ڛ·Û‹ ÙÔ˘, ÛÙȘ 8 πÔ˘Ï›Ô˘ 1919, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ÙËÓ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ∂ÍÂÙ·ÛÙÈ΋˜ ∂ÈÙÚÔ‹˜ ·ÔÙÂÏÔ˘Ì¤Ó˘ ·fi Ù¤ÛÛÂÚÂȘ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜ ÙˆÓ ™˘ÌÌ·¯ÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ. ∏ ÂÓ ÏfiÁˆ ∂ÈÙÚÔ‹ ÂÚ¿ÙˆÛ ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ù˘ Î·È ˘¤‚·Ï ·ÚÌÔ‰›ˆ˜ ÙË Û¯ÂÙÈ΋ ¤ÎıÂÛ‹ Ù˘ ÛÙȘ 11 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1919. ª·˙› Ì ÙËÓ ¤ÎıÂÛË Ù˘ ∂ÈÙÚÔ‹˜ ˘Ô‚Ï‹ıËÎÂ Î·È ÙÔ ˘fiÌÓËÌ· ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· ¶·Ú·ÙËÚËÙ‹, Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙËÓ ∂ÈÙÚÔ‹ ¯ˆÚ›˜ „‹ÊÔ, ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ∞ϤͷӉÚÔ˘ ª·˙·Ú¿ÎË. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂͤٷÛË Ù˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ¤ÎıÂÛ˘, Û ÂÎÙ¤ÏÂÛË ·ÔÊ¿Ûˆ˜ ÙÔ˘ ∞ÓÒÙ·ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘, Ô ∫ÏÂÌ·ÓÛÒ ·Ë‡ı˘Ó ÂÈÛÙÔÏ‹ ÚÔ˜ ÙÔ µÂÓÈ˙¤ÏÔ, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÙÔÓÈ˙fiÙ·Ó fiÙÈ Ë de facto ˘fi ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·ÙÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘, Ô˘ ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠÂÍ ·ÈÙ›·˜ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÈηӋ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Î·È fiÙÈ ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ÚÔÛˆÚÈÓfi ̤ÙÚÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ¿ÊËÓ ÙË ¢È¿ÛÎÂ„Ë ·Ôχو˜ ÂχıÂÚË Ó· χÛÂÈ Ù· ÚÔ·ÙÔÓÙ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ∞Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙË ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Î·È Ì ÙȘ ÂÈı˘Ì›Â˜ Î·È Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚÔÌ¤ÓˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ. ∆ÂÏÈÎÒ˜, Ë Ù‡¯Ë Ô˘ ÂÈÊ˘Ï¿¯ÙËΠÛÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ¤ÎıÂÛË ‹Ù·Ó Ó· ÙÂı› ·˘Ù‹ ÛÙÔ ∞Ú¯Â›Ô ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, ÂÓÒ ·ÓÙ›ıÂÙ· ÔÈ ˘Ô‰Â›ÍÂȘ ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ·ÎÈÓËÛ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÙˆÓ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÛÂˆÓ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ, ÌÂÏÂÙ‹ıËÎ·Ó ÛÔ‚·Ú¿ ·fi ÙÔ˘˜ µÚÂÙ·ÓÈÎÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜ Î·È ÙÔÓ ∫ÏÂÌ·ÓÛÒ. —— 35 ——
∞fi ÙËÓ Â›ÛÎÂ„Ë ÕÁÁÏÔ˘ ™ÙÚ·ÙËÁÔ‡ ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ √˘Û¿Î (8-6-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 36 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ȉ¤·˜, fiˆ˜ ÙÂı› Ù¤ÚÌ· ÛÙËÓ ·‚‚·ÈfiÙËÙ· Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ·Ó ÔÈ ÂÎı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ µÚÂÙ·ÓÔ‡ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡ ªÈÏÓ, Ô˘ ¤ÊÙ·Û ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ÛÙȘ 25 πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ·ÚÎÂÙ¤˜ Ë̤Ú˜ ÁÈ· Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ˘¿Ú¯Ô˘Û· ηٿÛÙ·ÛË. ŸÙ·Ó ·Ó·¯ÒÚËÛ ¿ÊËÛ ·ÓÙÈÚfiÛˆfi ÙÔ˘ ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙËÁfi ÿÌÔ˘Ú˘ Ì ÂÈÙÂÏÂ›Ô ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ. ∫·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, ÔÈ µÚÂÙ·ÓÔ› ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ·ÏËıÈÓ‹ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∆Ë ¯ÚÔÓÈ΋ ÛÙÈÁÌ‹, ÂÚ› Ù· ̤۷ √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1919, Ô˘ ‰fiıËΠ·fi ÙÔ µÚÂÙ·Ófi ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ ÛÙ· ∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ Ë Ì¤¯ÚÈ ‚¿ıÔ˘˜ 3 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Î·È ¤‰ˆÛ ·Ì¤Ûˆ˜ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· ÛÙÔÓ ã∂ÏÏËÓ· ∞ÚÌÔÛÙ‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, fiÙÈ ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ¢È¿Û΄˘ ∂ÈÚ‹Ó˘ ¤Ï·‚ ·fiÊ·ÛË ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË Ù˘ ‰È·¯ˆÚÈÛÙÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ Î·È ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔÛ‰ÈfiÚÈ˙Â Î·È ÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi fiÚÈÔ Ù˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ·˘Ù‹˜. ∆ÂÏÈÎÒ˜, ÙÔ ∞ÁÁÏÈÎfi ÛÙÚ·ÙËÁÂ›Ô ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ϋڈ˜ ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ÛÙȘ 26 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1919, ÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ÁÚ·ÌÌ‹ ‰È·¯ˆÚÈÛÌÔ‡. ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1919 ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÂÈıÂÙÈÎÒÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ Î·È Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Î·È ·˘Ùfi ÚԤ΢„ ÂÍ ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÚԤϷÛ˘ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÚÔ˜ ηٿÏË„Ë Ù˘ Ó¤·˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ‰È·¯ˆÚÈÛÌÔ‡, Ë ÔÔ›· ÂÚ¤ıÈÛ ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. √ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ §ÂˆÓ›‰·˜ ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜, ·Ì¤Ûˆ˜ ÌfiÏȘ ¤ÊÙ·ÛÂ Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËΠÛÙË ™Ì‡ÚÓË (ÛÙȘ 15 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1920), ˙‹ÙËÛ ÙËÏÂÁÚ·ÊÈο ·fi ÙÔÓ ŒÏÏËÓ· ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛË ·Ó¿Ï˄˘ ÂÈıÂÙÈ΋˜ ÂÍfiÚÌËÛ˘ ¤Ú·Ó Ù˘ ηÙ¯fiÌÂÓ˘ ˙ÒÓ˘ (Ë ÔÔ›· ›¯Â fiÚÈÔ ÙȘ fiÏÂȘ ∫˘‰ˆÓ›·È, ¶¤ÚÁ·ÌÔ˜, ∫·Û·Ì¿ Î·È ∞˚‰›ÓÈÔ), Ô˘ ÔÈ ™‡ÌÌ·¯ÔÈ ‰ÂÓ Â¤ÙÚÂ·Ó ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÚԤϷÛË. ªÂÙ¿ ·fi ÔÏϤ˜ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ȤÛÂȘ, ÛÙȘ 10 ª·ÚÙ›Ô˘ ÙÔ˘ 1920, ÙÔ ÚÔίˆÚË̤ÓÔ ∞ÁÁÏÈÎfi ™ÙÚ·ÙËÁÂ›Ô ¤‰ˆÛ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· ÛÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi °ÂÓÈÎfi ™ÙÚ·ÙËÁ›Ô, fiÙÈ Ô ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ªÈÏÓ ÂÓ¤ÎÚÈÓÂ, Ó· Á›ÓÔÓÙ·È ·ÓÙÂÈı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, Î·È ¤Ú·Ó ·fi ÙË ˙ÒÓË —— 37 ——
∂ÈÙÂÏÂ›Ô ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ™Â ÚÒÙË ı¤ÛË Ô ª¤Ú·Ú¯Ô˜ ∞Ó‰Ú¤·˜ ¶Ï·Ù‹˜.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 38 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ, Ì ÙÔÓ fiÚÔ Ù˘ ·Ófi‰Ô˘ ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÛÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ı¤ÛÂȘ, Î·È ·˘Ùfi ‚‚·›ˆ˜, fiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÂÈ‚·ÏÏfiÙ·Ó ·fi ÙȘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Ô ∞Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ∞ÔÛÙÔÏ‹˜ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ∫·Ù¯¿Î˘ ·Ó¤ÊÂÚ fiÙÈ Ô °¿ÏÏÔ˜ ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ ¡ÙÂÛÂÚ·› ˘¤‚·Ï ÛÙË ¢È¿ÛÎÂ„Ë ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÙË ÁÓÒÌË, fiˆ˜ ‰Ôı› Ï‹Ú˘ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ÛÙ· ∂ÏÏËÓÈο ™ÙÚ·Ù‡̷ٷ, ηÙfiÈÓ Ù˘ ÏËÚÔÊÔÚ›·˜, fiÙÈ Ô ∫ÂÌ¿Ï ÛÎfi¢ ӷ ÂÈÙÂı› ηٿ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÌfiÏȘ ı· ‚ÂÏÙȈÓfiÙ·Ó Ô Î·ÈÚfi˜. *** ∂Ó Ùˆ ÌÂٷ͇, Ù· ‚·ı‡ÙÂÚ· ·›ÙÈ· Ù˘ ÙÂÏÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ˘ ÙÔ˘ ∂ıÓÈÎÈÛÙÈÎÔ‡ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ∫ÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ Î·Ó›˜ Ó· Ù· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Î·È Ó· Ù· Û˘Û¯ÂÙ›ÛÂÈ Ì ÙË ÛÙ¿ÛË Î·È Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÌÂÚÈÎÒÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ÂÌfiÏÂÌˆÓ Ï¢ÚÒÓ. √È Î˘‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ Î·È Ù˘ πÙ·Ï›·˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Î·È ‹Ù·Ó ·Úfiı˘Ì˜ Î·È ·Ó›Î·Ó˜ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È Ì ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ·ÓËÛ˘¯›· ¤‚ÏÂ·Ó ÙË µÚÂÙ·ÓÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ∞˘Ùfi ÙȘ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙÔ Ó· ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÙÔ‡Ó ·ÌÂÙ¿ÎÏËÙ· ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜, ˆ˜ ÌfiÓÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÁÈ· Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜. ¶ÚÈÓ ·ÎfiÌ· ÔÈ fiÚÔÈ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ Á›ÓÔ˘Ó ‰ÂÎÙÔ›, ÙÔÓ ∞Ú›ÏÈÔ ÙÔ˘ 1920, ÛÙÔ ™·Ó ƒ¤ÌÔ ÔÈ πÙ·ÏÔ› ˘¤ÁÚ·„·Ó, ÙËÓ 15Ë ª·ÚÙ›Ô˘ 1920, ÌÔÓÔÌÂÚ‹ Û˘Ìʈӛ· Ì ÙÔÓ ∫ÂÌ¿Ï. ™Â ÂÎÙ¤ÏÂÛË ·˘Ù‹˜ Ù˘ Û˘Ìʈӛ·˜, Î·È ¤Ó·ÓÙÈ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ, ¤ÛÂ˘Û·Ó Ó· ÂÎÎÂÓÒÛÔ˘Ó ÙÔ πÎfiÓÈÔ Î·È Ó· ·ÔÛ˘ÚıÔ‡Ó ÛÙËÓ ·Ú·Ï›· ¯ˆÚ›˜ Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÔ˘Ó. √È Û˘Ó¤ÂȘ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ ÂΉËÏÒıËÎ·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÛÔ‚·Úfiٷ٘. ∆Ë ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÔÈ °¿ÏÏÔÈ Ì ‰˘ÛÎÔÏ›· ÎÚ·ÙÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙËÓ ∫ÈÏÈΛ·, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂȉÔÔÈËıÔ‡Ó, ‚Ú¤ıËÎ·Ó Ì ÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi ÙÔ˘˜ ̤ÚÔ˜ ·Î¿Ï˘ÙÔ, Î·È ·fi ÙËÓ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠڋÁÌ· ÛÙÔ Û˘ÌÌ·¯ÈÎfi ̤وÔ. ∫ÂÌ·ÏÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ‚Ú¤ıËÎ·Ó ÛÙÔ ı‡Ï·Î· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ Ù˘ ∫ÈÏÈΛ·˜ Î·È Ë ÌfiÓË ÂÈı˘Ì›· ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ ‹Ù·Ó Ó· ÂÎÎÂÓÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ì ÁÚ‹ÁÔÚÔ Î·È Â‡Û¯ËÌÔ ÙÚfiÔ. ¢ÂÓ ˘ÛÙ¤ÚËÛ·Ó ÏÔÈfiÓ ÙˆÓ πÙ·ÏÒÓ Î·È ÔÈ °¿ÏÏÔÈ —— 39 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÛÙËÓ ¿ÌÂÛË Âȉ›ˆÍË È‰È·›ÙÂÚ˘ Û˘ÓÂÓÓfiËÛ˘ Ì ÙÔ˘˜ ∫ÂÌ·ÏÈÎÔ‡˜. ∂˘ÚÈÛÎfiÌÂÓÔÈ ÏÔÈfiÓ ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Î·Ù¿ ·Ú¿‰ÔÛË Â¯ıÚÒÓ ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È ÙˆÓ Î·Ù¿ ·Ú¿‰ÔÛË Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÙÔ˘˜ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ¤ÎÚÈÓ·Ó fiÙÈ Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ ¤‚·ÏÏ·Ó ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ Û ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ ‰Â‡ÙÂÚˆÓ. ¡· ı˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ¯¿ÚÈÓ ÙˆÓ Â¯ıÚÒÓ ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚΈÓ. ∏ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ·˘Ù‹ ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ ˘‹ÚÍ ‚·Ú‡Ù·ÙÔ Ï‹ÁÌ· ÁÈ· ÙËÓ ∞ÁÁÏÔÁ·ÏÏÈ΋ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, Ô˘ ¤Î·Ó ·ÎfiÌ· Ô͇ÙÂÚÔ ÙÔÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi Î·È ·˘Ùfi ‚‚·›ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÛÔ‚·ÚfiÙ·ÙË ËıÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ∫ÂÌ·ÏÈÛÌÔ‡. ∆¤ÏÔ˜, Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ºÚ·ÁÎÏ›Ó ªÔ˘ÁÈfiÓ, Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÙËΠÛÙȘ 20 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1921, Ù¤ıËΠ٤ÚÌ· ÛÙË ÌÂٷ͇ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ Î·È °·ÏÏ›·˜ ηٿÛÙ·ÛË ÔϤÌÔ˘, Ì ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ Ó· ·ÔÛ‡ÚÂÈ Ù· ÛÙÚ·Ù‡̷ٿ Ù˘ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∏ ·ӷÛÙ·ÙÈ΋ ΛÓËÛË ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÛÙË £Ú¿ÎË Î·È ÔÈ ·ÓËÛ˘¯ËÙÈΤ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ∫ÂÌ·ÏÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, Ô˘ Ï¿Ì‚·Ó·Ó ¯ÒÚ· ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·˜ Ô˘ ÊÚÔ˘ÚÔ‡Û·Ó ÔÈ µÚÂÙ·ÓÔ›, η٤ÛÙËÛ·Ó Û·Ê¤˜ fiÙÈ Ë ∫ÂÌ·ÏÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ¤ÙÂÈÓ ӷ ·ÔÙÂϤÛÂÈ Î›Ó‰˘ÓÔ Ôχ ÛÔ‚·Úfi fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, Î·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ¤ıÂÛ ÙÔ ‰›ÏËÌÌ· ηٿ ÙË ‰È¿ÛÎÂ„Ë Ù˘ Boulogne ‹ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó Û ÁÂÓÓ·›Â˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂȘ, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ Ô˘ ›¯Â ˘ÔÁÚ·Ê› ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Î·È Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, ‹ Ó· ÂÈÌ›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ‰È·Ù˘ˆı¤ÓÙ˜ fiÚÔ˘˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÈ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘˜ Î·È Ì ÙËÓ ‚›·. √È °¿ÏÏÔÈ Î·È ÔÈ πÙ·ÏÔ› ÎËÚ‡¯ıËÎ·Ó ˘¤Ú Ù˘ ÚÒÙ˘ χÛˆ˜. √È µÚÂÙ·ÓÔ› ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Î·È Ô ÕÁÁÏÔ˜ ÀÔ˘ÚÁfi˜ ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ, ÂÂȉ‹ ıˆÚÔ‡Û·Ó ÛÔ‚·Ú‹ ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï, ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ·Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÌÂÙÚÈ·ÛÌÔ‡ ÙˆÓ fiÚˆÓ Ù˘ ÂÈÚ‹Ó˘. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Ë µÚÂÙ·ÓÈ΋ ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË ‰ÂÓ ‰Â¯fiÙ·Ó Ó¤· ηٿ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›·. ŒÙÛÈ, fiÏ· Ê·›ÓÔÓÙ·Ó Ó· Ô‰ËÁÔ‡Ó ÚÔ˜ ÌÈ· Û˘Ì‚È‚·ÛÙÈ΋ χÛË Ì ÙÔ˘˜ ∫ÂÌ·ÏÈÎÔ‡˜. ∆ÔÓ πÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1920 ÎÏ‹ıËÎÂ Ô ŒÏÏËÓ·˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Ó· Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ ÙÔ µÚÂÙ·Ófi ÔÌfiÏÔÁfi ÙÔ˘. √ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÂÍ‹ÁËÛ ÛÙÔ µÂÓÈ˙¤ÏÔ ÙȘ ‰È·ı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·, fiˆ˜ ›¯·Ó ‰È·ÌÔÚʈı› —— 40 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ̤¯ÚÈ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ ÂΛÓË, Î·È ÚÒÙËÛ ÙÔÓ ŒÏÏËÓ· ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi, ·Ó Ë ∂ÏÏ¿‰· ›¯Â ÙË ı¤ÏËÛË Î·È ÙË ‰‡Ó·ÌË Ó· ηٷ‚¿ÏÂÈ ÌfiÓË ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ô˘ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ηÌÊı› Ë ‚¤‚·ÈË ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË. ∏ ·¿ÓÙËÛË Ô˘ ¤‰ˆÛÂ Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ‹Ù·Ó ηٷʷÙÈ΋. √È ·fi„ÂȘ ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÌÂÁ¿ÏË ·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛË ÛÙÔ §fi˘‰ ∆˙ÒÚÙ˙, Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ ÙÔ ‰›ÏËÌÌ· ‹ Ó· ‰Â¯Ù› ÙËÓ ÂÎΤӈÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ‹ Ó· ÂÈÛËÁËı› ÙËÓ ÎÈÓËÙÔÔ›ËÛË Ó¤ˆÓ Û˘ÌÌ·¯ÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, Ú¿ÁÌ· ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ı· ‡ÚÈÛΠ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ·fi ÙÔ˘˜ ÏÔÈÔ‡˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, fiˆ˜ ‹Ù·Ó ‚¤‚·ÈÔ˜. √È ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ ∫ÂÌ·ÏÈÎÒÓ Î·Ù¿ ÙˆÓ ÕÁÁÏˆÓ Â¤‰Ú·Û·Ó › ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤Î·Ó·Ó Û˘ÓÂÓÓÔ‹ÛÂȘ Ì ÛÎÔfi Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ ›ıÂÛ˘ ÁÈ· ‰È¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÒÛÂˆÓ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘. ŒÙÛÈ, ÙÔ ∞ÓÒÙ·ÙÔ ™˘ÌÌ·¯ÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ, ÌÂÙ¿ ·fi ·Ú·ÙÂٷ̤ÓË Û˘˙‹ÙËÛË, ¤‰ˆÛ ÙËÓ ¿‰ÂÈ· ÚԤϷÛ˘ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi ÚÔ˜ ηٿÏË„Ë Ù˘ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ¶¿ÓÔÚÌÔ. ∏ ·ÚÔ¯‹ Ù˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ·‰Â›·˜ ÁÓˆÛÙÔÔÈ‹ıËΠÛÙÔ °ÂÓÈÎfi ™ÙÚ·ÙËÁÂ›Ô ÛÙȘ 20 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920. √ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ›¯Â Û˘ÓÂÒ˜ Ï‹ÚË ÂÏ¢ıÂÚ›· ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ Î·È ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ·ÏÒ˜ ı· ÂÓË̤ڈÓ ÙÔ µÚÂÙ·Ófi ™ÙÚ·ÙËÁfi ªÈÏÓ ÁÈ· ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Ô˘ ı· ·Ó·Ï¿Ì‚·ÓÂ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂÚÈ̤ÓÂÈ Ô‰ËÁ›Â˜ ·’ ·˘ÙfiÓ. √ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ˆ˜ ÌÔÓ·‰ÈÎfi fiÚÔ ÁÈ· ÙȘ Ӥ˜ ı˘Û›Â˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ¤ıÂÛ ÙÔ ‰È·ÌÂÏÈÛÌfi Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ Î·È ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÛÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÔÚÔ¤‰ÈÔ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜. √È ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔÓ πÔ‡ÓÈÔ Î·È πÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1920 ¤Ù˘¯·Ó ÙÔ˘˜ ‰·ÊÈÎÔ‡˜ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ Ô˘ ›¯·Ó ÙÂı›. ∆· Ú·Á‰·›· ·˘Ù¿ ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ê¿ÓËÎ·Ó ÚÔ˜ ÛÙÈÁÌ‹ Ó· ‰ÈηÈÒÓÔ˘Ó ÙȘ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ §fi˘‰ ∆˙ÒÚÙ˙, Î·È ÙÔ‡ÙÔ, ‰ÈfiÙÈ Ô ÕÁÁÏÔ˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ›¯Â ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi, ˆ˜ ÌfiÓÔ˘ ÈηÓÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘. ™ÙȘ 22 πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1920 Ë ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ·Ô‰¤¯ÙËΠÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ Î·È ÛÙȘ 10 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1920 ˘ÔÁÚ¿ÊÙËÎÂ Ë Û˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ. ªÂ ÙË Û˘Óı‹ÎË ·˘Ù‹ ÙÂÚÌ·ÙÈ˙fiÙ·Ó Ë ÂÌfiÏÂÌË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÌÂٷ͇ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ Î·È ÙˆÓ ÓÈÎËÙÒÓ ÙÔ˘ ∞ã ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ¶ÔϤÌÔ˘. ∏ Ù‡¯Ë Ù˘ ÂÓ ÏfiÁˆ Û˘Óı‹Î˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÂÍ·ÚÙ‹ıËΠ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ·fi ÙË ÓÈÎËÊfiÚ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ· —— 41 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∆˘Èο, Ë Û˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ‰ÂÓ ÌÂÙ¤‚·Ï ·Ôχو˜ Ù›ÔÙÂ, ‰ÈfiÙÈ Î·Ó¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜, ÏËÓ ÙÔ˘ §fi˘‰ ∆˙ÒÚÙ˙, ÙË ı¤ÏËÛÂ Î·È Î·Ó›˜ ‰ÂÓ ¤‰ÂÈÍ ‰È¿ıÂÛË Ó· Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘. ∏ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ Â›¯Â ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ Î·Ù¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ¶ÔÏÈÙÈÎÒÓ ∞Ú¯ÒÓ ÛÙȘ ÂÚÈʤÚÂȘ Ô˘ ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÓfiıÔ˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÙÂÚÌ·ÙÈ˙fiÙ·Ó Î·È Ë ∂ÏÏ¿‰· ·ÓÂÏ¿Ì‚·Ó ÙȘ ¢ı‡Ó˜ Ù˘ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘. ∂Ó Ùˆ ÌÂٷ͇, ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ· ÛÔ‚·Ú¿ ÔÏÈÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ù· ÔÔ›· ›¯·Ó ·ÓÙ›ÎÙ˘Ô ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi Ô˘ ·ÁˆÓÈ˙fiÙ·Ó ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ¢˘Ô ̤Ú˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜, ÂÓÒ Â¤ÛÙÚÂÊ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ˘ÚÔ‚ÔÏ‹ıËΠÛÙÔ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ÛÙ·ıÌfi Ù˘ §˘ÒÓ ·fi ‰˘Ô ŒÏÏËÓ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜. ∏ ›‰ËÛË Ù˘ ·fiÂÈÚ·˜ ›¯Â Û·Ó ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ‰È·Û·Ï¢Ù› Ë Ù¿ÍË ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ·fi Ê·Ó·ÙÈÎÔ‡˜ Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘ ÎfiÌÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ºÈÏÂÏ¢ı¤ÚˆÓ, Ì¿ÏÈÛÙ· ı‡Ì· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·Ó·Ù·Ú·¯‹˜ ‹Ù·Ó Ô ÿˆÓ·˜ ¢Ú·ÁÔ‡Ì˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ‹Ù·Ó ¤Ó· ·fi Ù· ÛÙÂϤ¯Ë Ù˘ ‰ÂηÂÍ·ÌÂÏÔ‡˜ ÔÌ¿‰·˜ Ù˘ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘. ™Â Ï›Á˜ Ë̤Ú˜ Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜, ·ÊÔ‡ ·ÔηٷÛÙ¿ıËÎÂ Ë ˘Á›· ÙÔ˘, ·ӋÏı ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÚÔ΋ڢÍ ÂÎÏÔÁ¤˜. ∂Ó Ùˆ ÌÂٷ͇, Ô µ·ÛÈÏÈ¿˜ ∞ϤͷӉÚÔ˜, ·ÊÔ‡ ‰¤¯ÙËΠ‰¿ÁΈ̷ ·fi ›ıËÎÔ ÛÙȘ 17 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, ¤ı·Ó ÛÙȘ 12 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920. §fiÁˆ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÔÈ ÂÎÏÔÁ¤˜ ·Ó·‚Ï‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙËÓ 1Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ ÛÙ¤ÌÌ· ÚÔÛʤÚıËΠÛÙÔÓ ¶Ú›ÁÎË· ¶·‡ÏÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰ÂÓ ÙÔ ·Ô‰¤¯ÙËÎÂ, Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ‰ÈfiÚÈÛÂ, ‰È· Ù˘ µÔ˘Ï‹˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÚÔÛˆÚÈÓfi ∞ÓÙÈ‚·ÛÈϤ· ÙÔÓ ¶·‡ÏÔ ∫Ô˘ÓÙÔ˘ÚÈÒÙË. ¶ÂÚ› ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1920, ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi °ÂÓÈÎfi ™ÙÚ·ÙËÁ›Ô, Ì ‚¿ÛË ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘, ›¯Â Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÈ ÙËÓ ÂÔ›ıËÛË fiÙÈ Ë ˘fi ÙÔÓ ∫ÂÌ¿Ï ∂ıÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÛÙËÓ ÕÁ΢ڷ ‰ÂÓ ı· ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙ ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ. ¶·Ú·ÙËÚ›ÙÔ Ì¿ÏÈÛÙ· ·˘ÍË̤ÓË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘. ∆Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi °ÂÓÈÎfi ™ÙÚ·ÙËÁÂ›Ô ›ÛÙ¢ fiÙÈ ¤Ó·˜ ÌfiÓÔÓ ‰ÚfiÌÔ˜ ˘‹Ú¯Â ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÌˉ¤ÓÈÛË ÙÔ˘ ∫ÂÌ·ÏÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙËÓ Â·Ó·ÊÔÚ¿ Ù˘ ËÚÂÌ›·˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó Ë ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÚԤϷÛË —— 42 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ë Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú Î·È ÕÁ΢ڷ˜ ·ÎfiÌË Î·È ÙÔ˘ πÎÔÓ›Ô˘. √È µÔ˘Ï¢ÙÈΤ˜ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘ 1˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ·Ó¤‰ÂÈÍ·Ó ÓÈ΋ÙÚÈ· ÙËÓ ·ÓÙ›ıÂÙË ÔÏÈÙÈ΋ ·Ú¿Ù·ÍË. √ ›‰ÈÔ˜ Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ‰ÂÓ ÂÎϤ¯ÙËΠԇÙÂ Î·Ó ‚Ô˘ÏÂ˘Ù‹˜. √È ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¤ÓÔϘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÎÏ‹ıËÎ·Ó Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó ÛÙËÓ „ËÊÔÊÔÚ›·. ™ÙȘ ∞ÓÒٷ٘ ¢ÈÔÈ΋ÛÂȘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Â› ÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Ô˘ ›¯·Ó ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈο ÊÚÔÓ‹Ì·Ù·, ·ÏÏ¿ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ηÙÒÙÂÚˆÓ ÛÙÂϯÒÓ ‹Ù·Ó ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÒÓ ÊÚÔÓËÌ¿ÙˆÓ. ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË ÙˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ Ù˘ 1˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·ÎÔ›ÓˆÛË ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ, Ô ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ÙË ÌÂٷΛÓËÛË ÙÔ˘ 8Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∫ÚËÙÒÓ ·fi ÙÔ ™·Ïȯϛ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È ÌÈ·˜ ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ì ÛÎÔfi ÙË ‰˘Ó·ÌÈ΋ ¤̂·ÛË ˘¤Ú ÙÔ˘ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘. ∆ËÓ ÙÚ›ÙË Ë̤ڷ ÙˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ, Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ Û˘Ó¤ÛÙËÛ ÛÙÔÓ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ ÙËÓ ˘ÔÙ·Á‹ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË Ó¤· ∫˘‚¤ÚÓËÛË. ∆ËÓ ›‰È· ̤ڷ, Ô ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ Ì ËÌÂÚ‹ÛÈ· ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ Û˘ÓÈÛÙÔ‡Û Û fiÏÔ˘˜ Ó· ÂÈı·Ú¯‹ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÔ˘Ó ÙË Ó¤· ÓfiÌÈÌË ∫˘‚¤ÚÓËÛË. ∆ËÓ 5Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, Ô ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜ ˘¤‚·Ï ÙËÓ ·Ú·›ÙËÛ‹ ÙÔ˘ Î·È ˙‹ÙËÛÂ, fiˆ˜ ̤ÏÔ˜ Ù˘ Ó¤·˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘ ¤ÏıÂÈ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ÁÈ· Ó· ‰ÒÛÂÈ Î·Ù¢ı‡ÓÛÂȘ Î·È Ó· ÙÔÓÒÛÂÈ ÙÔ ËıÈÎfi ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ë̤ڷ, ˙‹ÙËÛ ӷ ¤ÏıÂÈ Ù¿¯ÈÛÙ· Ô ·ÓÙÈηٷÛÙ¿Ù˘ ÙÔ˘ Î·È ·Ó¤ÊÂÚ ÛÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ, fiÙÈ ¤¯Ô˘Ó ÏËÊı› fiÏ· Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ̤ÙÚ· ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÚÔ˘ÛË Ù˘ ÂÈΛÌÂÓ˘ ¯ıÚÈ΋˜ ›ıÂÛ˘. ∆ËÓ 9Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, ÙË ¢ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ·Ó¤Ï·‚Â Ô Ó¤Ô˜ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ∞Ó·ÛÙ¿ÛÈÔ˜ ¶·Ô‡Ï·˜. √ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜, Ô˘ ÚÔ˜ ÛÙÈÁÌ‹Ó ÎÏÔÓ›ÛÙËÎÂ Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ Û˘ÓÔ¯‹ ÙÔ˘, Í·Ó·‚ڋΠÁÚ‹ÁÔÚ· ÙËÓ ÂÔ›ıËÛ‹ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛ¯‡ ÙÔ˘. √È ‰È·Ù˘Ì·ÓÈÛı›Û˜ ·fi ÙËÓ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ÚÔ·Á¿Ó‰· ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÚÔı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ‰ÂÓ ÂΉËÏÒıËηÓ. √ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌË ·ÛıÂÓ‹˜ ÁÈ· Ó· ˆÊÂÏËı› Ù¤ÙÔÈˆÓ Â˘ÓÔ˚ÎÒÓ Â˘Î·ÈÚÈÒÓ. ªÂ ÙȘ ÓÈÎËÊfiÚ˜ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ πÔ˘Ó›Ô˘ - ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ¤ÁÈÓ ÈÛÙ¢Ùfi Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ¶·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ —— 43 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, fiÙÈ ¤ÁÈÓ·Ó ÈÛ¯˘Ú¿ ÎÙ˘‹Ì·Ù· ηٿ ÙÔ˘ ∫ÂÌ·ÏÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È fiÙÈ ÔÈ ·ÒÏÂȘ ·˘ÙÔ‡ ‹Ù·Ó Ù¤ÙÔȘ Ô˘ ı· ··ÈÙ›ÙÔ Ôχ˜ ¯ÚfiÓÔ˜ ÁÈ· Ó· ÔÚıÔÔ‰‹ÛÂÈ ÂÎ Ó¤Ô˘. ∏ ‰È¿„¢ÛË ‰ÂÓ ‚Ú¿‰˘Ó ӷ ¤ÏıÂÈ. √È Û˘Ó¯›˜ ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·Ù¿ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ∫›Ô˘, ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·˜, ¶ÚÔ‡Û·˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ë Ôχ ηϿ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË Â›ıÂÛË Î·Ù¿ Ù˘ Ãπππ˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ∆ÛÂÓÙ›˙ ·¤‰ÂÈÍ fiÛÔ ÛÊ·ÏÂÚ¤˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ·Ú·¿Óˆ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂȘ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ. ∆ËÓ 11Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÚÔ΋ڢÍ ÁÈ· ÙȘ 22 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922 ‰ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ· ÁÈ· ÙËÓ Â·Ó·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, Ô˘ ·Ú¤ÌÂÓ ÂÍfiÚÈÛÙÔ˜ ·fi ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1917. ∆ËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ¢ËÌÔ„ËÊ›ÛÌ·ÙÔ˜ ÔÈ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ µÚÂÙ·Ó›·˜, °·ÏÏ›·˜ Î·È πÙ·Ï›·˜ ¤‰ˆÛ·Ó ‰È·ÎÔ›ÓˆÛË, ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó¤ÊÂÚ·Ó ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Ù· ÂÍ‹˜: «…(√È ÙÚÂȘ ∫˘‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ) Â›Ó·È ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔÈ Ó· ‰È·ÎÔÈÓÒÛÔ˘Ó ‰ËÌÔÛ›ˆ˜, fiÙÈ Ë Â·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ £ÚfiÓÔ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ËÁÂÌfiÓ·, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ·Ó¤ÓÙÈÌË ÛÙ¿ÛË Î·È ‰È·ÁˆÁ‹ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ηٿ ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ˘‹ÚÍ·Ó ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ ËÁ‹ ‰˘ÛÎÔÏÈÒÓ Î·È ‚·ÚÂÈÒÓ ·ˆÏÂÈÒÓ, ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ıˆÚËı› ·’ ·˘ÙÔ‡˜ ÂÈÌ‹ ˆ˜ ÂÈ·ڈÛË ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÙˆÓ Â¯ıÚÈÎÒÓ Ú¿ÍÂˆÓ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘. ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ı· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û Ӥ· ‰˘ÛÌÂÓ‹ ηٿÛÙ·ÛË, fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Î·È Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Û¯¤ÛÂȘ Î·È ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ÔÈ ÙÚÂȘ ∫˘‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó, fiÙÈ ÂÈÊ˘Ï¿ÛÛÔ˘Ó ÁÈ’ ·˘Ù¤˜ Ï‹ÚË ÂÏ¢ıÂÚ›· ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ÚÔ˜ ‰È·Î·ÓÔÓÈÛÌfi Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ ·˘Ù‹˜». ∆Ô ¢ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ· ·¤‚Ë Ì Ôχ ÌÂÁ¿ÏË ÏÂÈÔ„ËÊ›· ˘¤Ú Ù˘ ·ӷÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ Î·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÛÙȘ 6 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 Ô µ·ÛÈÏÈ¿˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¤ÊÙ·Û ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Ì ڈÙÔÊ·Ó‹, ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡, ˘Ô‰Ô¯‹. √È Â·Ê¤˜ ‚¤‚·È· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ì ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ·˘Ù‹ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹, ‰ÂÓ ¤·˘Û·Ó. ∏ ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û (ÌfiÓË ·˘Ù‹) Ó· ‰È¿ÎÂÈÙ·È Â˘ÌÂÓÒ˜ ·¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, η›ÙÔÈ ˘¤ÁÚ·„ ÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ‰È·ÎÔ›ÓˆÛË. ∂›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi, fiÙÈ Ô §fi˘‰ ∆˙ÒÚÙ˙ Û ÏfiÁÔ ÙÔ˘ Ô˘ ÂÎÊÒÓËÛ ÛÙÔ µÚÂÙ·ÓÈÎfi ∫ÔÈÓÔ‚Ô‡ÏÈÔ, ÙÔ ¢ÂΤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1920, ‰‹ÏˆÛÂ: «√È ÕÁÁÏÔÈ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰È·ÙÂıÂÈ̤ÓÔÈ Ó· ·Ó·ıˆڋÛÔ˘Ó ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ÁÈ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÚÔÛÒˆÓ». ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË Â˘ı‡˜ ÂÍ ·Ú¯‹˜ ÚÔÛ¿ıËÛ Ì ÏfiÁÈ· Î·È —— 44 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¤ÚÁ· Ó· ·Ô‰Â›ÍÂÈ ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, fiÙÈ ı· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ÙËÓ ›‰È· ÔÏÈÙÈ΋ Ì ÙËÓ ÚÔοÙÔ¯fi Ù˘ ∫˘‚¤ÚÓËÛË, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ·. À‹Ú¯·Ó fï˜ ‰˘ÛÈÛٛ˜ ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, ·Ó Ë Ó¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ı· ›¯Â ÙÔ ËıÈÎfi Ûı¤ÓÔ˜ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ, fiÙ·Ó ı· ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·Ó ÔÈ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Î·È ÔÈ Î›Ó‰˘ÓÔÈ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ·. ª¿ÏÈÛÙ·, ˆÊÂÏÔ‡ÌÂÓÔÈ ·fi ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹, ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ì οı ̤ÛÔ Ó· οÓÔ˘Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘ ‰‡ÛÎÔÏÔ, ÁÈ· Ó· ·Ó·ÁηÛı› Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· Ó· ‰È·Ù¿ÍÂÈ ÙËÓ ÂÁηٿÏÂÈ„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. *** √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘˜ Ô˘ ›¯·Ó ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1920 ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ª¤ÙˆÔ ηٿ ÙˆÓ ∞ÚÌÂÓ›ˆÓ, ‰›ˆÎ·Ó Î·È ¿ÏÏË ÂÈÙ˘¯›· ÛÙÔ ‰˘ÙÈÎfi ª¤ÙˆÔ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, Ì ÛÎÔfi Ó· ÂÙ‡¯Ô˘Ó ÙËÓ Â˘ÓÔ˚΋ ÙÚÔÔÔ›ËÛË, ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜, Ù˘ ™˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ. °È· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Û˘ÁΤÓÙÚˆÓ·Ó ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÛÙËÓ ÕÁ΢ڷ, ηٷÛ··˙·Ó Ô¯˘ÚˆÌ·ÙÈο ¤ÚÁ·, ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, ·ÊÂÓfi˜ ÙÔ˘˜ ηٿ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÔ¯¤˜ Î·Ù·Ê˘ÁfiÓÙ˜ 1.300 ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÔÏÂÌÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ÂÎÊÔÚÙˆÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ™Ô‚ÈÂÙÈÎÔ‡˜ ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙÔ˘ ∂‡ÍÂÈÓÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘, Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÚÔˆıÔ‡Û·Ó ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·fi ÙËÓ ÕÁ΢ڷ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ∫fiÌ‚Ô˘˜ ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú Î·È ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú. ∫·Ù¿ ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·ÛÈÒÓ, Ù· ∆Ô˘ÚÎÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ·ÓÙÈ̤و· ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó Û ·ÓÙ·ÏÏ·Á¤˜ ˘ÚÒÓ Ì ÙȘ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ÚÔÊ˘Ï·Î¤˜ Î·È Û ·Û‹Ì·ÓÙ˜ ÂȉÚÔ̤˜, ÔÈ Ôԛ˜ ‡ÎÔÏ· ·ÔÎÚÔ‡ÔÓÙ·Ó ·fi Ù· ∂ÏÏËÓÈο ÙÌ‹Ì·Ù·. ªÂÙ¿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, ÔÈ ™‡ÌÌ·¯ÔÈ ·ÓÙÈÏ·Ì‚·ÓfiÌÂÓÔÈ fiÙÈ Ë ·‰È·ÏÏ·Í›· Ù˘ ∫˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ı· ‰È·ÈÒÓÈ˙ ÙËÓ ÂÌfiÏÂÌË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÂÂÈÁfiÌÂÓÔÈ Ó· ‰È¢ıÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ Ù·¯‡ÙÂÚÔ Ù· ÔÏÏ·Ï¿ Û˘ÌʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó· Û˘ÁηϤÛÔ˘Ó Ó¤· ¢È¿ÛÎÂ„Ë Ì ÛÎÔfi ÙÔÓ ÙÂÚÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Ì ÙËÓ ∫ÂÌ·ÏÈ΋ ∆Ô˘ÚΛ·. —— 45 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ŒÙÛÈ, ÛÙȘ 12 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921 Ë ¢È¿ÛÎÂ„Ë Ù˘ ∂ÈÚ‹Ó˘ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·fiÚÚÈ„Ë ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ §fi˘‰ ∆˙ÒÚÙ˙ Ù˘ ÚÔÙ¿Ûˆ˜ ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ Î·È πÙ·ÏÒÓ ÁÈ· ÙÚÔÔÔ›ËÛË Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ Û˘ÁηϤÛÂÈ Ó¤· ‰È¿ÛÎÂ„Ë ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ. ™’ ·˘Ù‹Ó ÙË ‰È¿ÛÎÂ„Ë ı· Ï¿Ì‚·Ó·Ó ̤ÚÔ˜ Î·È ·ÓÙÈÚfiÛˆÔÈ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ·Ô‰¤¯ÙËΠ·˘ıËÌÂÚfiÓ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Ù˘ ÛÙË ‰È¿ÛÎÂ„Ë Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· fiÙÈ ı· ÂÈÛ¢‰fiÙ·Ó Ë ‰È¢ı¤ÙËÛË Ù˘ ÂÌfiÏÂÌ˘ ηٿÛÙ·Û˘. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞ÓÙÈÚÔÛˆ›· ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ ·ÓÙÈÏ‹ÊıËΠÁÚ‹ÁÔÚ· ÙËÓ „˘¯ÚfiÙËÙ· Ù˘ °·ÏÏ›·˜ Î·È Ù˘ πÙ·Ï›·˜, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ·ÔÊ˘Á‹ Ù˘ µÚÂÙ·Ó›·˜ Ó· ‰ÒÛÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ˘ÔÛ¯¤ÛÂȘ ÁÈ· ÂÓÂÚÁfi ¤̂·ÛË Î·È ˘ÏÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. ∏ ª. µÚÂÙ·Ó›· ·ÚΛÙÔ ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ËıÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ·ÁÒÓ· Î·È Û ˘Ô‰Â›ÍÂȘ, ÔÈ Ôԛ˜ Â͢ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÌÂÓ Ù· µÚÂÙ·ÓÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ‰ÂÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó fï˜ ÙÔÓ ÂÈÙ˘¯‹ ÙÂÚÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ·ÁÒÓ·. √ ∫·ÏÔÁÂÚfiÔ˘ÏÔ˜ Î·È Ô °Ô‡Ó·Ú˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ·Ó ÙË Û˘Ó¤¯ÈÛË ÙÔ˘ ·ÁÒÓ·. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, Ô ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ Ù˘ ∂ıÓÈ΋˜ ∆Ú¿Â˙·˜ ª¿ÍÈÌÔ˜, ̤ÏÔ˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∞ÓÙÈÚÔÛˆ›·˜, ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙËÓ ¿ÌÂÛÔ ÂÎΤӈÛË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ¤¯ÔÓÙ·˜ ·ÚˆÁfi ÙÔ ¢È¢ı˘ÓÙ‹ Ù˘ «∫·ıËÌÂÚÈÓ‹˜» °ÂÒÚÁÈÔ µÏ¿¯Ô. ∆ÂÏÈÎÒ˜, ÂÈÎÚ¿ÙËÛ·Ó ÔÈ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Û˘Ó¤¯ÈÛ˘ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· Î·È fiÙ·Ó ˙ËÙ‹ıËÎÂ Ë ÁÓÒÌË ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ, ·˘ÙÔ› ÂÈÛËÁ‹ıËÎ·Ó ¿ÌÂÛË ‰Ú¿ÛË ÛÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ª¤ÙˆÔ. ™ÙȘ 22 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921, Î·È ÂÓÒ ÂÙÔÈÌ·˙fiÙ·Ó Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞ÓÙÈÚÔÛˆ›· ÁÈ· ÙË ¢È¿ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ §ÔÓ‰›ÓÔ˘, Ô ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ¢. ƒ¿ÏÏ˘, ·ÊÔ‡ ‰È·ÊÒÓËÛ Ì ÙÔ ¢. °Ô‡Ó·ÚË, ·Ú·ÈÙ‹ıËÎÂ Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ë̤ڷ Û¯ËÌ¿ÙÈÛ ∫˘‚¤ÚÓËÛË Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ∫·ÏÔÁÂÚfiÔ˘ÏÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ Î·È ·Ó¤Ï·‚ ÙËÓ ·Ú¯ËÁ›· Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∞ÓÙÈÚÔÛˆ›·˜ ÁÈ· ÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ. ∏ ™˘Ó‰È¿ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ §ÔÓ‰›ÓÔ˘, ÚÔ˜ ‰È¢ı¤ÙËÛË ÙÔ˘ ∞Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜, ¤ÏËÍ ¯ˆÚ›˜ ÔÚÈÛÙÈ΋ ‰È¢ı¤ÙËÛË Ù˘ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙˆÓ fiÚˆÓ Ù˘ ™˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ. √È ∫ÂÌ·ÏÈÎÔ› ÂÈÊ˘Ï¿¯ÙËÎ·Ó Ó· ··ÓÙ‹ÛÔ˘Ó ÛÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÂÓÙfi˜ Ù˘ ÔÚÈÛı›۷˜ ÚÔıÂÛÌ›·˜ ›ÎÔÛÈ ¤ÓÙ (25) ËÌÂÚÒÓ, Ë ‰Â ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞ÓÙÈÚÔÛˆ›· Û¯ËÌ¿ÙÈÛ ÙË ÁÓÒÌË, fiÙÈ ÂÈ‚·ÏÏfiÙ·Ó Ë ·Ó¿ÏË„Ë ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ ÁÈ· —— 46 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, Ì ÛÎÔfi ÙÔÓ ÂÍ·Ó·ÁηÛÌfi ÙˆÓ ∫ÂÌ·ÏÈÎÒÓ Û ˘ÔÙ·Á‹, ηÙfiÈÓ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ӛ΢. ™ÙȘ 7 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920 ÙËÏÂÁÚ¿ÊËÌ· ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁÔ‡ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ £ÂÔÙfiÎË ÚÔ˜ ÙÔÓ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ ¶·Ô‡Ï· ¤ÏÂÁÂ: «™˘ÌÊÒÓˆ˜ ÚÔ˜ ÛËÌÂÚÈÓfiÓ ÙËÏÂÁÚ¿ÊËÌ· Î. ∫·ÏÔÁÂÚÔÔ‡ÏÔ˘ ÂÎ §ÔÓ‰›ÓÔ˘ ÂÈ‚¿ÏÏÂÙ·È Ë ¿ÌÂÛÔ˜ ¤Ó·ÚÍȘ Ù˘ ÔÏÂÌÈ΋˜ ÂȯÂÈÚ‹Ûˆ˜. ¶ÏËÚÔÊÔÚÒ, fiÙÈ ‰ËÌÔÛȇÂÙ·È ‰È¿Ù·ÁÌ· ÂÚ› ÚÔÛÎÏ‹Ûˆ˜ ÙÚÈÒÓ ËÏÈÎÈÒÓ». ™ÙȘ 9 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921, ·Ú·ÌÔÓ‹ Ù˘ ¤Ó·Ú͢ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛˆÓ, ÎÔÈÓÔÔÈ‹ıËΠ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˘, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÂηÏ›ÙÔ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ Ó· ηٷʤÚÂÈ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô Ï‹ÁÌ· ηٿ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ó· Ê·Ó› ·ÓÙ¿ÍÈÔ˜ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘. *** ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ô˘ ηٿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ‹Ù·Ó ηٷÓÂÌË̤ÓË Û ‰˘Ô Û˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·Ù·, ›¯Â ÙÔ °ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ¶ÚÔ‡Û·˜ Î·È ÙÔ ∞ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ √˘Û¿Î. ∆· ‰˘Ô ·˘Ù¿ Û˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·Ù· ·Â›¯·Ó Û ¢ı›· ÁÚ·ÌÌ‹ Á‡Úˆ ÛÙ· 200 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· Î·È ¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ̤ۈ ÙˆÓ ÔÚÂÈÓÒÓ fiÁÎˆÓ ÙÔ˘ √χÌÔ˘ Ù˘ ª˘Û›·˜, ÙÔ˘ ˘„Ȥ‰Ô˘ ÙÔ˘ ™ÈÌ¿‚, ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù·Á Î·È Ù˘ ÏÔÈ‹˜ ÂӉȿÌÂÛ˘ ÔÚÂÈÓ‹˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‰È¤ıÂÙÂ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓ›·. ∏ ÌÔÓ·‰È΋ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓ›· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰˘Ô Û˘ÁÎÚÔÙËÌ¿ÙˆÓ ‹Ù·Ó Ë ·Ì·ÍÈÙ‹ Ô‰fi˜: ¶ÚÔ‡Û· - ¶¿ÓÔÚÌÔ˜ (80 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·) Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ë ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ¶¿ÓÔÚÌÔ˜-ª·ÁÓËÛ›·-√˘Û¿Î (220 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·). ∏ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ¤Ú ӷ ÎÈÓËı› Û ‚¿ıÔ˜ 150 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙÔ ˘„›Â‰Ô ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú – ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú. ∆· ‰˘Ô ™ÒÌ·Ù· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ı· ÂÓÂÚÁÔ‡Û·Ó Î·Ù¿ ÙÔ ÚÒÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ Í¯ˆÚÈÛÙ¿ Û ·Ú¿ÏÏËϘ ÁÚ·Ì̤˜. √È ∆Ô˘ÚÎÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ‹Ù·Ó Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤Ó˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜ Î·È ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú, Î·È ‰È¤ıÂÙ·Ó ÙË ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú -∞Ï·ÁÈÔ‡ÓÙ-∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú, Ì‹ÎÔ˘˜ 160 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ, Î·È ÔÚÈṲ̂Ó˜ Ô‰ÈΤ˜ Û˘ÁÎÔÈӈӛ˜ ·Ú¿ÏÏËÏ· ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ, Ô˘ ¤ÙÚÂ·Ó Ù·¯Â›· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Û οı ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ·ÂÈÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi Ù· ∂ÏÏËÓÈο ™ÙÚ·Ù‡̷ٷ. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ηٿ ÙËÓ ÂÈıÂÙÈ΋ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙÔ˘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, ›¯Â ‰È·ÈÛÙÒÛÂÈ fiÙÈ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ‰È¤ıÂÙ·Ó ‰¤Î· —— 47 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ (10) ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Î·È ÙÚÂȘ (3) ªÂÚ·Ú¯›Â˜ πÈÎÔ‡. ∫·Ù¿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ‰È¤ıÂÙ·Ó ‰¤Î· (10) ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡, ÙÔ Ù·ÎÙÈÎfi ™˘ÁÎÚfiÙËÌ· ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·˜, ÙËÓ 5Ë ªÂÚ·Ú¯›· ∫·˘Î¿ÛÔ˘, Ô˘ ›¯Â ÌÂÙ·ÊÂÚı› ·fi ÙËÓ ÕÁ΢ڷ (Û‡ÓÔÏÔ 12 ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡), Î·È ÙÚÂȘ (3) ªÂÚ·Ú¯›Â˜ πÈÎÔ‡ Ì·˙› Ì ÌÈ· ∆·ÍÈ·Ú¯›· πÈÎÔ‡ Î·È ÙÚÈÒÓ ·ÓÂÍ·ÚÙ‹ÙˆÓ ™˘ÓÙ·ÁÌ¿ÙˆÓ (ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ù· ‰˘Ô ‹Ù·Ó ¶Â˙ÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ ÙÚ›ÙÔ ‹Ù·Ó πÈÎÔ‡). ∏ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ηٿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ›¯Â ÔÎÙÒ (8) ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡, ‹ÙÔÈ ÙȘ: πË, ππË, πππË, VË, VIIË, XË, XIË, XIIIË, ÌÈ· ∆·ÍÈ·Ú¯›· πÈÎÔ‡ Î·È Ù¤ÛÛÂÚ· ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù·, Ù· ÔÔ›· ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó ÙË ˙ÒÓË ÙˆÓ ªÂÙfiÈÛıÂÓ. ∏ ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ ·˘ÙÒÓ Â›¯Â ÌÂȈı›, ÏfiÁˆ ·ÔχÛˆ˜ ÙˆÓ ·Ï·ÈÔÙ¤ÚˆÓ ÎÏ¿ÛÂˆÓ 1912-1915, Î·È ÂÔ̤ӈ˜ Ë ‰‡Ó·ÌË Î·ıÂÓfi˜ ÂÎ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ™ˆÌ¿ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ·ÓÂÚ¯fiÙ·Ó ÛÙÔ ¤Ó· ÙÚ›ÙÔ Ù˘ ÚÔ‚ÏÂfiÌÂÓ˘ ÔÚÁ·ÓÈ΋˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿, ηٿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921, ÂÎ ÙˆÓ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ Ù˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‰È¤ıÂÙ ÌfiÓÔÓ ¤ÓÙÂ, ÙȘ: πππË, VIIË, ÃË ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÙȘ ππË, ÃπππË ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∞ÎfiÌË ÙÔ ∞ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ˘Ô¯ÚÂÒıËΠӷ ·Ê‹ÛÂÈ ·fi ÙȘ ππË Î·È ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ÙÔ˘ Ù· 34Ô Î·È 3Ô ¶Â˙Èο ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù·, ÁÈ· ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ·fi µÔÚÚ¿ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú. ∏ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ‰È¤ıÂÙ ÙÂÏÈÎÒ˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú-∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ‰ÂηÙÚ›· ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù· ¶Â˙ÈÎÔ‡, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ÌÈÛfi Ù˘ Û˘ÓÔÏÈ΋˜ Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ¤¯ÔÓÙ·˜ ·Ú¯ÈÎÒ˜, Ì ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂÒÓ Ù˘, ˘ÂÚÔ¯‹ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ, ‚Ú¤ıËΠÙÂÏÈÎÒ˜, ηٿ ÙȘ ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921, Ó· ÌÂÈÔÓÂÎÙ› ·¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È ·˘Ùfi, ‰ÈfiÙÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂÒÓ Ù˘ ›Ù ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ˘fi Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Â›Ù ›¯Â ‰È·ÙÂı› ÁÈ· ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÙˆÓ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈ·ÎÒÓ ÁÚ·ÌÌÒÓ. √ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi˜ ÛÎÔfi˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ÁÈ· ÙÔ ÚÒÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ‹Ù·Ó Ë Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋˜ °Ú·ÌÌ‹˜ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú. ∞Ó ÂÈÙ˘Á¯·ÓfiÙ·Ó ·˘Ùfi˜ Ô ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi˜ ÛÎÔfi˜, ÙfiÙÂ Ô ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ı· ÛÙÂÚÔ‡Ù·Ó ·ÍÈfiÏÔÁˆÓ ‚¿ÛÂˆÓ ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ Î·È Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈÒÓ ·Ú·ÏÏ‹ÏˆÓ ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Î·È ¤ÙÛÈ ı· ·ÔÎfiÙÔÙ·Ó ·fi ÙȘ ‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∫ÈÏÈΛ·. ∫·Ù¿ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙ¿‰ÈÔ, Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ÂÓÈ—— 48 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Û¯˘Ì¤ÓË ·fi ÙËÓ ÚfiÛÎÏËÛË ˘fi Ù· fiÏ· ÙÚÈÒÓ Ó¤ˆÓ ËÏÈÎÈÒÓ, Ô˘ ı· ηÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÛÙ·‰›Ô˘, ı· ‰›ˆÎ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Î·È ÂӉ¯Ô̤ӈ˜ Î·È ÙÔ˘ πÎÔÓ›Ô˘. ¶ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ Ó· ÂÈÙ‡¯ÂÈ ÙÔÓ ·Ú·¿Óˆ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi ÛÎÔfi Ù˘, fiÚÈÛ ˆ˜ ·ÚÈ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙËÓ ÚԤϷÛË ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ·fi ¶ÚÔ‡Û· ÚÔ˜ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ÚÔ˜ ηٿÏË„Ë ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú Ô˘ ‹Ù·Ó ÛÔ˘‰·›Ô˜ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈ·Îfi˜ ÎfiÌ‚Ô˜, Î·È ˆ˜ ‰Â˘ÙÂÚÂ‡Ô˘Û· ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙËÓ ÚԤϷÛË ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ·fi √˘Û¿Î ÚÔ˜ ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú Î·È ·fi ÂΛ, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ, ›Ù ̤ۈ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú Â›Ù ̤ۈ Ù˘ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜, ÚԤϷÛË ÚÔ˜ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ Û‡ÁÎÏÈÛË Ù˘ fiÏ˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÛÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú. ŸÌˆ˜, ÔÈ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÚΛ˜ ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ™ÒÌ· Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÙËÓ ÚÔ˜ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú Û‡ÁÎÏÈÛË. ª¿ÏÈÛÙ·, ¤ÚÂÂ Ô fiÁÎÔ˜ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ó· ·ÔÌ·ÎÚ˘Óı› ηٿ ‰È·ÎfiÛÈ· (200) Î·È Ï¤ÔÓ ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ·fi ÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘ ÛÙÔ √˘Û¿Î Î·È Ù· Î·Ï˘ÙÈο ÙÔ˘ Ï¢ÚÈο ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ı· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Û ·fiÛÙ·ÛË ÂηÙfiÓ ÂÓ‹ÓÙ· (150) Î·È Ï¤ÔÓ ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ ·fi ÙÔÓ ¿ÍÔÓ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. °È· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ™ÒÌ· ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ ӷ Û˘ÁÎÏ›ÓÂÈ ÚÔ˜ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú Î·È ÂÓ‹ÚÁËÛ ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ÚÔ˜ ∆Û¿˚, ÚÔ˜ ÙÔ ÔÔ›Ô ˘Ô¯ÒÚËÛ ÙÔ ÃππÔ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∆ÂÏÈÎÒ˜, Ù· °ã Î·È ∞ã ™ÒÌ·Ù· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÂÓ‹ÚÁËÛ·Ó Û ·fiÛÙ·ÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ÙÔ ¤Ó· ·fi ÙÔ ¿ÏÏÔ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ·ÌÔÈ‚·›· ‚Ô‹ıÂÈ·, fiÙ·Ó ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó ·fi ÙȘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ. ∏ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË ·¤‚Ï ÎÈ ·˘Ù‹ ÛÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó ÎfiÌ‚Ô ˙ˆÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Ë ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË ÂˆÊÂÏ‹ıËΠ·fi ÙË ÌË Û‡ÁÎÏÈÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ˆÌ¿ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÚÔ¤‚Ë ÛÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ̤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂÒÓ Ù˘, ÙfiÛÔ ·fi ÙÔ ª¤ÙˆÔ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ fiÛÔ Î·È ·fi ÙËÓ ÕÁ΢ڷ, ÚÔ˜ ·ÛÊ·Ï‹ Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ ÈÔ ÂÈΛӉ˘ÓÔ˘ ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó, °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∆Ô °ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ÙËÓ ÚԤϷۋ ÙÔ˘ ÏfiÁˆ ·ˆÏÂÈÒÓ Î·È ·Ó·ÚÎÔ‡˜ ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, Î·È Â·Ó‹Ïı ÛÙȘ —— 49 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ·Ú¯ÈΤ˜ ÙÔ˘ ı¤ÛÂȘ. ∏ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÌÂٷΛÓËÛ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÙÔ Ì¤Ùˆfi Ù˘ Ì ÙÔ ∞ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú. ∂˘Ù˘¯Ò˜, ·˘Ù¤˜ ÔÈ ∆Ô˘ÚÎÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ÌÔ˘Ó ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È Ì·˙Èο, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ı· ›¯Â Ôχ ‰˘ÛÌÂÓ›˜ Û˘Ó¤ÂȘ ÁÈ· ÙȘ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ, ÎÈ ·˘Ùfi ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÛÙËÓ ËÚˆ˚΋ ¿Ì˘Ó· ÙÔ˘ 34Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ÛÙËÓ ¤ÁηÈÚË Û‡ÌÙ˘ÍË ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ·fi ÙÔ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ÛÙË ı¤ÛË ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú, ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ 34Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÔÈ ªÔÓ¿‰Â˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Î·È ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ (Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜) Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ¤ÛÂ˘Û·Ó ÛÙÔ ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú Ì ÁÓÒÌÔÓ· ÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ Î·È ÙË Û˘Ó·‰ÂÏÊÈ΋ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ¢ԉˆı› Ô ÎÔÈÓfi˜ ·ÁÒÓ·˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ. *** √È ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 fi¯È ÌfiÓÔ ‰ÂÓ ÚÔ‹Á·Á·Ó ÙË Ï‡ÛË ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ ·ÓÙ›ıÂÙ· ¤‰Ú·Û·Ó ‰˘ÛÌÂÓÒ˜ ¿Óˆ Û’ ·˘Ùfi. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÙfiÙ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ‰˘Ô χÛÂȘ: ‹ Ó· ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ Ó¤Â˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Ì fiϘ ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ÙȘ Ôԛ˜ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰È·ı¤ÛÂÈ Ë ÃÒÚ·, Ì ÛÎÔfi Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ χÛË ÙÔ˘ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‹ Ó· ·Ô¯ˆÚ›ÛÂÈ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ªÂٷ͇ ÙˆÓ ‰˘Ô ·Ú·¿Óˆ χÛÂˆÓ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÚÒÙË, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·fiÚÚÈ„Ë ·fi ÙËÓ ∫˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÙˆÓ Û˘Ì‚È‚·ÛÙÈÎÒÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ Ù˘ ¢È¿Û΄˘ Ù˘ 27˘ ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1921 ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ, ÁÈ· ηٿ·˘ÛË ÙˆÓ Â¯ıÚÔÚ·ÍÈÒÓ, Î·È ÌÂÙ¿ ÙȘ ˘Ô‰Â›ÍÂȘ Ù˘ µÚÂÙ·ÓÈ΋˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘, fiˆ˜ ‰ËÏ·‰‹ Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Û˘Ó¯›ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÁÒÓ·. §›Á˜ ̤Ú˜ ÚÈÓ ÙÔ ¶¿Û¯·, ‹ÙÔÈ ÙËÓ 15Ë ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921, ¤ÊÙ·Û ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Ô ŒÏÏËÓ·˜ Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ °Ô‡Ó·Ú˘ Û˘Óԉ¢fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô £ÂÔÙfiÎË Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ÂÈÙÂÏ›˜, ÁÈ· ÂͤٷÛË Â› ÙfiÔ˘ Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ Î·È Ï‹„Ë ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ —— 50 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ·ÔÊ¿ÛˆÓ. ∞ÎÔÏÔ‡ıˆ˜, ÙËÓ 31Ë ª·˚Ô˘ 1921 ·Ô‚È‚¿ÛÙËΠÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È ¤Ù˘¯Â ıÂÚÌfiÙ·Ù˘ ˘Ô‰Ô¯‹˜ Ô µ·ÛÈÏÈ¿˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ Î·È ·ÊÔ‡ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËÎÂ Û˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ˘fi ÙÔÓ µ·ÛÈÏÈ¿, ÂÍÂÙ¿ÛÙËÎÂ Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË Î·È ·Ó·Ï‡ıËÎ·Ó Ù· Û¯¤‰È· ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Ô˘ ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· Ï¿‚Ô˘Ó ¯ÒÚ·. ŸÌˆ˜, ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı›, fiÙÈ Ë ∫˘‚¤ÚÓËÛË Ô˘ ÚÔ‹Ïı ·fi ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘ 1˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920, ·ӿÊÂÚ ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁfi ÀËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡ fiÏÔ˘˜ fiÛÔ˘˜ ›¯·Ó ·ÔÙ·¯ı› ÁÈ· ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜, ·fi ÙÔ 1917 Î·È ÌÂÙ¿, ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜. ∆Ô˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÚÔ‹Á·Á ÛÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ‚·ıÌÔ‡˜ Ô˘ ›¯·Ó ÚÔ·¯ı› Î·È ÔÈ Û˘Ó¯Ҙ ˘ËÚÂÙÔ‡ÓÙ˜ ÓÂfiÙÂÚÔÈ Û ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ› ÙÔ˘˜. ∆Ô Ì¤ÙÚÔ ·˘Ùfi ÎÚ›ıËΠ·fi ÙËÓ ÙfiÙ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ËıÈÎfi Î·È ‰›Î·ÈÔ, fï˜ ›¯Â ‰˘ÛÌÂÓ‹ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÛÙÔ ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·, ‰ÈfiÙÈ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠۈÚ›· ·ÓˆÙ¿ÙˆÓ Î·È ·ÓˆÙ¤ÚˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ, Ô˘ ‹Ù·Ó ‰˘Û·Ó¿ÏÔÁÔ˜ Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙÔ˘˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙȘ Ú·ÁÌ·ÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡, Î·È Â› ϤÔÓ, ÏfiÁˆ Ù˘ ÙÚÈÂÙÔ‡˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜ ÂÎÙfi˜ ÛÙÚ·Ù‡̷ÙÔ˜, ˘ÛÙÂÚÔ‡Û·Ó Û ÔÏÂÌÈ΋ ›ڷ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÙÔ˘˜ Ô˘ ›¯·Ó ·Ú·Ì›ÓÂÈ ÛÙÔ ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·. ª¿ÏÈÛÙ·, ÔÈ Â·ÓÂÏıfiÓÙ˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÙË ÁÓÒÛË Ù˘ ÂͤÏÈ͢ ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ Î·È ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Ì¿¯Ë˜ ηٿ ÙÔÓ ∞ã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ. ∂› ϤÔÓ, Î·È ÔÈ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰˘Ô ·Ú·¿Óˆ ηÙËÁÔÚÈÒÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ¤Úȉ˜ Û˘ÓÙÂÏÔ‡Û·Ó ÛÙË ÌË ·ÚÌÔÓÈ΋ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘˜ Î·È ·˘Ùfi ›¯Â ›‰Ú·ÛË ÛÙÔ ËıÈÎfi ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Î·È ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ô˘ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·˙fiÙ·Ó ÁÈ· ÙË Û˘Ó¤¯ÈÛË ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Ë ‰Èψ̷ٛ· ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ¿Ú¯ÈÛÂ Î·È ¿ÏÈ Ó· ÎÈÓ›ٷÈ, ‰ÈfiÙÈ ·ÓËÛ‡¯ËÛ ·fi ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·˙fiÌÂÓË ÌÂÁ¿ÏË ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂ȯ›ÚËÛË. ™‡Ìʈӷ Ì ·ÛÊ·Ï›˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜, Ô˘ ÌÂÙ·‰fiıËÎ·Ó ÙfiÙ ·fi ÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, Ë µÚÂÙ·ÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÛÎfi¢ ӷ ·ÔÛÙ›ÏÂÈ ÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ Ù˘ ∫ÒÚ˙ÔÓ, ÁÈ· Ó· ÂÓÂÚÁ‹ÛÂÈ ÁÈ· Û˘Ì‚È‚·ÛÙÈ΋ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, Î·È ›ÛÙ¢ fiÙÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ›¯Â οıÂ Û˘ÌʤÚÔÓ Ó· ·Ó·‚¿ÏÂÈ ÙË ÁÂÓÈ΋ ›ıÂÛË ÛÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ª¤ÙˆÔ. —— 51 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™ÙȘ 8 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 ÂȉfiıËÎÂ, ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË, ‰È·ÎÔ›ÓˆÛË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ˙ËÙÈfiÙ·Ó Î·È ·fi ÙȘ ‰˘Ô Ï¢ڤ˜ Ë ·Ó·ÛÙÔÏ‹ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Î·È Ë ÂÎ Ó¤Ô˘ Û˘˙‹ÙËÛË ÙˆÓ ÂÌÔÏ¤ÌˆÓ ÁÈ· Â͇ÚÂÛË ÂÈÚËÓÈ΋˜ χÛˆ˜. ™ÙË ‰È·ÎÔ›ÓˆÛË ·˘Ù‹ Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÂͤÊÚ·Û ÙȘ ¢¯·ÚÈÛٛ˜ Ù˘ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÊÈÏÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ˘ËÚÂÛÈÒÓ, ·ÏÏ¿ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙÔ˘˜ ÁÓÒÚÈ˙ fiÙÈ ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ¤‚·Ï·Ó ÙË ÌË ÂÈ‚Ú¿‰˘ÓÛË ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛˆÓ. ∏ ™˘ÌÌ·¯È΋ ‰È·ÎÔ›ÓˆÛË Â›¯Â ÙËÓ ›‰È· Ù‡¯Ë Î·È ÛÙËÓ ÕÁ΢ڷ, Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘ ÔÔ›·˜ ‰‹ÏˆÛ fiÙÈ ı· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ. ∞fi ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ›¯Â Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿, ÙÔ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ∂ÈÙÂÏÂ›Ô ÚÔÂÙԛ̷˙Â Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÓ ÙËÓ ¿Ì˘Ó¿ ÙÔ˘ ÛÙȘ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ: ¶ÚÔ‡Û· - ∞˚ÓÂÁÎÈfiÏ-∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ¶ÚÔ‡Û·-∞‰Ú·Ófi˜-∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú-∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú-∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ· Î·È ∆ÛÂÓÙ›˙-∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·. ∫·Ù·Û··˙ ·ÓÙÔ‡ fiÔ˘ ··ÈÙ›ÙÔ ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù·. ª¿ÏÈÛÙ·, ÛÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ÔÏÂÌÈο ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ·, ÛÙ· ÔÔ›· ÂÈÛ΢¿˙ÔÓÙ·Ó Â›‰Ë ÔÏÈÛÌÔ‡, Î·È Û ¿ÏÏ· ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ· ÂÈÛ΢¿˙ÔÓÙ·Ó ÙÂÙÚ¿ÙÚÔ¯· Ô¯‹Ì·Ù· Î·È ·Ù̷̿͘. ∆Ô ËıÈÎfi ÙÔ˘ ∫ÂÌ·ÏÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ‹Ù·Ó ·ÎÌ·›Ô, ·Ó·ÙÂÚÒıËΠ̿ÏÈÛÙ· ÌÂÙ¿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ŸÌˆ˜, Î·È Ë ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ÂÓÈÛ¯‡ıËΠ‰ÂfiÓÙˆ˜ Î·È ÔÚÁ·ÓÒıËΠ̠οı ÚfiÛÊÔÚÔ ÙÚfiÔ Î·È ÛÙÂÎfiÙ·Ó ¤ÙÔÈÌË ·Ú¿ ÔÙ¤ ÛÙ· ÎÚ¿Û‰· ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ˘„Ȥ‰Ô˘, ·ÙÂÓ›˙ÔÓÙ·˜ Ì ÂÔ›ıËÛË ÙË Ó›ÎË Î·È ¤¯ÔÓÙ·˜ ·Ó·ÙÂڈ̤ÓÔ ÙÔ ËıÈÎfi Ù˘. ª¿ÏÈÛÙ·, Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙËÏ¿ÙË ÙˆÓ µ·ÏηÓÈÎÒÓ ÔÏ¤ÌˆÓ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Û˘Ó¤‚·Ï Ôχ ÛÙËÓ ·Ó·Ù¤ÚˆÛË ÙÔ˘ ÊÚÔÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∆Ô Û¯¤‰ÈÔ ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Ô˘ ›¯Â ÂÎÔÓ‹ÛÂÈ ÙÔ ∂ÈÙÂÏÂ›Ô Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ÚÔ¤‚Ï ÙË Û˘ÓÙÚÈ‚‹ ÙÔ˘ ¯ıÚÈÎÔ‡ fiÁÎÔ˘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜ Ì ÙÔÏÌËÚ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, Ë ÔÔ›· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ÛÙËÓ ·ÁΛÛÙÚˆÛË ÙÔ˘ ¯ıÚÈÎÔ‡ ΤÓÙÚÔ˘ Î·È ÙËÓ ˘ÂÚΤڷÛË Î·È ÙˆÓ ‰˘Ô ÙÂÚ‡ÁˆÓ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡, ‚ÔÚ›ˆ˜ Î·È ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ Ù˘ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜. ªÂ ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ·˘Ùfi ·ÔʇÁÂÙÔ Ë Î·Ù¿ Ì¤ÙˆÔ Â›ıÂÛË Ù˘ Ô¯˘ÚˆÌ¤Ó˘ ÙÔÔıÂÛ›·˜ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ›ıÂÛË ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó: —— 52 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ·) ™Â ¢Ú›·˜ ¤ÎÙ·Û˘ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÔ‡˜ ÂÏÈÁÌÔ‡˜, Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Û·Ó Ì ÌÈÎÚ¤˜ Û¯ÂÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÙËÓ ··Û¯fiÏËÛË ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙËÓ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·. ‚) ™Â ¢Ú›· ΢ÎψÙÈ΋ ΛÓËÛË, Ô˘ ı· ÂÓÂÚÁÔ‡Û·Ó ÔÈ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ √˘Û¿Î, ÂÍ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ Â¯ıÚfi Ó· ÂͤÏıÂÈ ÙˆÓ Ô¯˘ÚÒÓ ÙÔ˘ Î·È Ó· ‰Â¯Ù› ÙË Ì¿¯Ë ˘fi ÌÂÈÔÓÂÎÙÈΤ˜ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ Û˘Óı‹Î˜. √ ·ÓÙ›·ÏÔ˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ ‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘, ‰È¤ıÂÙ ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ª¤Ùˆ· ÛÙÔȯÂÈ҉˜ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô Î·È ÔÚÈṲ̂Ó˜ ηϤ˜ Ô‰Ô‡˜ Î·È ¤ÙÛÈ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÂÏȯı› ÁÚ‹ÁÔÚ· Î·È Ì ¢¯¤ÚÂÈ· ÛÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘. ™Â ÂÚ›ÙˆÛË fï˜ Ô˘ Ô Â¯ıÚfi˜ ¤¯·Ó ÙË Ì¿¯Ë ÙˆÓ Ô¯˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘ ÙÔÔıÂÛÈÒÓ ÛÙËÓ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ·ÏÏ¿ ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ «Ù·Ó¿ÏȘ» ·fi ‚ÔÚÚ¿ Î·È ÓfiÙÔ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ·˘Ù‹ ÂÎ ÓfiÙÔ˘, ‰ÂÓ ¤ÊÚ·˙·Ó ÂÁη›Úˆ˜ ÙË ‰È·Ê˘Á‹ ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο, ̤۷ ·fi ÙË ‰›Ô‰Ô ™Â˚ÓÙ› °·˙‹ Î·È ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ÙfiÙÂ Ô ÂÏÈÁÌfi˜ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·˜ ‰ÂÓ ı· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡Û ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÔ‡˜ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ Ô˘ ‰›ˆÎÂ. ™ÙËÓ Ú¿ÍË, Ù· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο Ú¿ÁÌ·Ù·, ÙÂÏÈÎÒ˜, ÂÍÂÏ›¯ıËÎ·Ó ˆ˜ ÂÍ‹˜: √È ∆Ô˘ÚÎÈΤ˜ ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ηÙfiÈÓ ÙˆÓ ÈÛ¯˘ÚÒÓ ÂÈı¤ÛÂˆÓ ÙˆÓ ∞ã Î·È µã ™ˆÌ¿ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ·Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ·fi ÙËÓ Ô¯˘ÚˆÌ¤ÓË ÙÔÔıÂÛ›· ∆Û·Ô‡˜ ∆ÛÈÊÏ›Î Î·È ¤Ù˘¯·Ó Ó· ‰È·Ê‡ÁÔ˘Ó Ì ·ÒÏÂȘ Û ¤Ì„˘¯Ô ˘ÏÈÎfi Î·È ˘ÏÈÎfi ÔϤÌÔ˘, ÏËÓ fï˜ ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ‰È·ÛÒÛÔ˘Ó ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ ˘ÚÔ‚fiÏˆÓ ÙÔ˘˜. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı›۷ ηٿÛÙ·ÛË ÛÙȘ ∆Ô˘ÚÎÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ªÂÙÒÔ˘ ·Ó¿ÁηÛ ÙÔÓ ∫ÂÌ¿Ï Ó· ·Ó·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ·Ì¤Ûˆ˜ ·fi ÙËÓ ÕÁ΢ڷ ÁÈ· ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú. ∂Λ ÌfiÏȘ ¤ÊÙ·ÛÂ, ÙËÓ 6Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1921, Âͤ‰ˆÛ ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈ΋ ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔÓ πṲ̂٠¶·Û¿: «∂ÎÎÂÓÒÛÙ ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú. ¢ÒÛÙ ‰È·Ù·Á¤˜ ÁÈ· ˘Ô¯ÒÚËÛË Û fiÏË ÙË ÁÚ·ÌÌ‹. ÀÔ¯ˆÚ‹ÛÙ ÙÚÈ·ÎfiÛÈ· (300) ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ̤¯ÚÈ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ÎÈ ÂÙÔÈÌ¿ÛÙ Ӥ˜ ı¤ÛÂȘ ÚÔ˜ Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜. ∫·Ù’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÔÈ ÁÚ·Ì̤˜ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ı· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó, ÂÓÒ ÔÈ ‰ÈΤ˜ Ì·˜ ı· ‚Ú·¯˘ÓıÔ‡Ó. ∂› ϤÔÓ, ı· ¤¯Ô˘Ì ÙÔÓ Î·ÈÚfi Ó· ·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ì ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ì·˜». —— 53 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú·¿Óˆ ‰È·Ù·Á‹ ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÙË Ó‡ÎÙ· Ù˘ 3˘ ÚÔ˜ 4Ë πÔ˘Ï›Ô˘ ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Î·È ˘Ô¯ÒÚËÛ ÚÔ˜ Ó¤· ÁÚ·ÌÌ‹ ¿Ì˘Ó·˜. ∏ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ¤ÁÈÓ ηÓÔÓÈο, ÂÂȉ‹ ÙfiÛÔ ÙÔ °ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ fiÛÔ Î·È ÙÔ ªÈÎÙfi ∞fiÛ·ÛÌ· Ù˘ πÃ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· ‰ÂÓ ·ÓÙÂÏ‹ÊıËÛ·Ó ÙËÓ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ Û‡ÌÙ˘ÍË Î·È ¤ÙÛÈ ‰ÂÓ ÂÓfi¯ÏËÛ·Ó Î·ıfiÏÔ˘ ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ fiÏË ÙË Ó‡¯Ù·. ŒÙÛÈ, Ë ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË, ·ÊÔ‡ ηÙfiÚıˆÛ ӷ Û˘ÌÙ‡ÍÂÈ ÂÁη›Úˆ˜ Î·È ¯ˆÚ›˜ ÂÌfi‰È· ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi Ù˘, Ì·Ù·›ˆÛ ÙȘ ÚÔı¤ÛÂȘ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ÂÚ› ·È¯Ì·ÏˆÛ›·˜ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∏ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú Î·È ÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ¶Ô˘ÚÛ¿Î Î·È ˘Ô¯ÒÚËÛ ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο, ηٷϷ̂¿ÓÔÓÙ·˜ ª¤ÙˆÔ Ô˘ ÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó Âη٤ڈıÂÓ Â› ÔÚÂÈÓÒÓ fiÁÎˆÓ Î·È ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ ¶Ô˘ÚÛ¿Î ·ÓÔÈÎÙ‹. ªÂ ÙËÓ ¤ÁηÈÚÔ ˘Ô¯ÒÚËÛ‹ Ù˘ Ë ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Î¤Ú‰ÈÛ ¯ÚfiÓÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛ‹ Ù˘, Ì ÛÎÔfi Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ Î·È Ì ·ÈÊÓȉȷÛÙÈΤ˜ ÂÈı¤ÛÂȘ Ó· ·Ó·ÙÚ¤„ÂÈ ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi, Ô˘ ı· ÚÔÛ·ıÔ‡Û ӷ ÂÈÛ‰‡ÛÂÈ ÛÙÔÓ ·Ú·¿Óˆ ·ÓÔÈÎÙfi ı‡Ï·Î·. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ·ÊÔ‡ ·¤Ê˘Á·Ó ÙËÓ ÂÚÈ·ÎψÛË, ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó· ÂÓÂÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÂÈıÂÙÈ΋ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÙÔ˘˜, Ì ÛÎÔfi Ó· ˘ÂÚÎÂÚ¿ÛÔ˘Ó ·fi ‚ÔÚÚ¿ Î·È ÓfiÙÔ ÙËÓ ÚÔÂÏ·‡ÓÔ˘Û· ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ÛÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ¶Ô˘ÚÛ¿Î, ˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ Î·Ù·fiÓËÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ·fi ÙȘ Û˘Ó¯›˜ ÔÚ›˜ Î·È ·ÁÒÓ˜ ÙˆÓ, ÛÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ ËıÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÂÙ‡¯ÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ ÙÔ˘˜, Î·È ÛÙËÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi 200 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ·fi Ù· ΤÓÙÚ· ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿ Ë ¢ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ‰ÂÓ ÚÔ¤‚Ï„ ÙËÓ ·Ó·Û‡ÓÙ·ÍË ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Â˘Ú›·˜ ·ÓÙ›ıÂÛ˘ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ·˘ÙÒÓ. ∆ËÓ Ó‡ÎÙ· Ù˘ 7˘ ÚÔ˜ 8Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Ë ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË Âͤ‰ˆÛ ‰È·Ù·Á‹ ÁÈ· ·ÓÙ›ıÂÛË ÛÙȘ 8 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921. √È ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÈıÂÙÈ΋ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘˜, Ù˘ 8˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921, ‰ÈÂÍ‹¯ıËÎ·Ó Ì ÌÂÁ¿ÏË ÔÚÌ‹ Î·È ·ÔÚÚfiÊËÛ·Ó fiϘ —— 54 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙȘ Âʉڛ˜ ÙÔ˘˜. ŸÌˆ˜, ÔÈ Î˘ÎψÙÈΤ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ·¤Ù˘¯·Ó, ̤¯ÚÈ ÙÔ˘ ÛËÌ›Ԣ ·˘ÙÔ› Ó· ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó Î·Ù·ÎÂÚÌ·ÙÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜. ∞fi Ù· ÌÂÛ¿Ó˘¯Ù· Ù˘ 8˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Ô ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ‰È¤ÎÔ„Â ÙËÓ Â·Ê‹ ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi Î·È ·ÔÛ‡ÚıËΠÂÛ¢Ṳ̂ӷ ›Ûˆ ·fi ÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ ÔÙ·Ìfi ÁÈ· ·Ó·Û‡ÓÙ·ÍË. ∏ Ì¿¯Ë Ù˘ 8˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ÛÙÔ›¯ÈÛ ÛÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÛÔ‚·Úfiٷ٘ ·ÒÏÂȘ Ô˘ ·Ó‹Ïı·Ó Û 12.000 ¿Ó‰Ú˜ ÂÎÙfi˜ Ì¿¯Ë˜ Î·È Û ÂÓ‹ÓÙ· ˘ÚÔ‚fiÏ·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ¤ÎıÂÛË ÙÔ˘ º·¯Ú‰›Ó ¶·Û¿. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÔÈ ·ÒÏÂȘ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ηٿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ‰ÈÌ‹ÓÔ˘ πÔ˘Ó›Ô˘ -πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ›¯·Ó ·Ó¤ÏıÂÈ Û 8.373, ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› 75 ÓÂÎÚÔ› Î·È 208 ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜ Î·È Ôϛ٘ 1.416 ÓÂÎÚÔ› Î·È 6.246 ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜ Î·È 110 ·ÁÓÔÔ‡ÌÂÓÔÈ. ∞Ú¯ÈÎÒ˜, Ë ¢ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ‰ÂÓ Â›¯Â Ï¿‚ÂÈ ÁÓÒÛË ÁÈ· ÙËÓ ÂÈıÂÙÈ΋ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È ÙȘ ÛÎÏËÚ¤˜ Ì¿¯Â˜ Ô˘ ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú Î·È ÛÙÔ ™Â˚ÓÙ› °·˙‹. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ηٿ ÙȘ ÌÂÙ·ÌÂÛÔÓ‡ÎÙȘ ÒÚ˜ Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËΠٷ ÁÂÁÔÓfiÙ· Î·È Î·ıfiÚÈÛ fiˆ˜ Ù· ™ÒÌ·Ù· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÂÈÙÂıÔ‡Ó ·fi ÙÔ Úˆ˚ Ù˘ 9˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ηٿ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ. ∆Ë 10Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ·Ó¤ÛÙÂÈÏ ÙËÓ Î·Ù·‰›ˆÍË ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ù· ™ÒÌ·Ù· ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙȘ ı¤ÛÂȘ, ÙȘ Ôԛ˜ ›¯·Ó ηٷϿ‚ÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÂΛÓË ÙË ÛÙÈÁÌ‹. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ‡ÙˆÓ ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ‹Ù·Ó Ó· ηٷÏËÊı› Î·È Ó· ÂÍ·ÛÊ·ÏÈÛı› ÔÏfiÎÏËÚÔ˜ Ë ÁÚ·ÌÌ‹ ªÈÏÂÙ˙›Î-¢ÔڇϷÈÔÓ(∂Û΋ ™Â¯‹Ú)-∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·-∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú Î·È Ó· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ÂÓÈ·›Ô Ì¤ÙˆÔ ÔÈ ‚fiÚÂȘ Î·È ÓfiÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙȘ ¯ıÚÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ∞Á·ڷ˜ Î·È πÎÔÓ›Ô˘, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÙÔ Ì¤ÙˆÔ ‰È·Û¿ÛÙËÎÂ. ŸÌˆ˜, ÁÈ· ÌÈ· ·ÎfiÌ· ÊÔÚ¿ Ë ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ‰È¤Ê˘Á ÙËÓ Î‡ÎψÛË Î·È ·˘Ùfi ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÛÙË ÌË ¤ÁηÈÚË ÂÓ¤ÚÁÂÈ· Ù˘ ‰ÂÍÈ¿˜ ¶Ù¤Ú˘Á·˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, Ë ÔÔ›· ›¯Â ‰È·Ù·¯ı›, fiˆ˜ ÂÓÂÚÁ‹ÛÂÈ Î˘ÎψÙÈ΋ ΛÓËÛË ÛÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ™Â˚ÓÙ› °·˙‹-÷ÌÈÓÙȤ-ªÂ˚ϛΠ∞ίfiÚ, Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ˘ÂÚΤڷÛË Î·È Î‡ÎψÛË ·fi ¡fiÙÔ˘ Ù˘ ·ÚÈÛÙÂÚ‹˜ Ù¤Ú˘Á·˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜. —— 55 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∆· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ πÔ˘Ó›Ô˘-πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ›¯·Ó ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ›‰Ú·ÛË, ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ (‰ÈfiÙÈ ·˘Í‹ıËÎÂ Ë ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÙÔ˘ ŒıÓÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔ Ì·¯fiÌÂÓÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi), fiÛÔ Î·È ÛÙÔ˘˜ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÙÔÓÒıËΠÙÔ ËıÈÎfi Î·È ·Ó·ÙÂÚÒıËÎ·Ó ÔÈ ÂÏ›‰Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ·fi ÙÔÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ˙˘Áfi. ∞fi ÔÏÈÙÈ΋˜ fï˜ ÏÂ˘Ú¿˜ ηıfiÏÔ˘ ‰ÂÓ ÚÔ‹Á·Á ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ˘fiıÂÛË, Ë ÔÔ›· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÛËÌ›Ô, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Î·È ÚÈÓ ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ÓÈÎËÊfiÚ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ. ªÂ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ·Ô‰Â›¯ÙËÎÂ Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ˘ÂÚÔ¯‹ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ·¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ∫ÂÌ·ÏÈ΋˜ ∆Ô˘ÚΛ·˜, fï˜ Ô ∫ÂÌ¿Ï ‰ÂÓ ·Ú·‰¤¯ÙËΠÙËÓ ‹ÙÙ· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ· Î·È ÛÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ‰È·ÚÎÒ˜ ·Ó¤ÊÂÚ ÛÙ· ·Ó·ÎÔÈÓˆı¤ÓÙ· ÙÔ˘, Ù· ÔÔ›· Ì¿ÏÈÛÙ· ˘fi ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚÔÌ¤ÓˆÓ Í¤ÓˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î‡ÎÏˆÓ ÂÙ›ıÂÓÙÔ Û ¢Ú›· ΢ÎÏÔÊÔÚ›· ‰È· ÙÔ˘ Ù‡Ô˘, fiÙÈ ˘Ô¯ˆÚ› ¯ˆÚ›˜ Ó· ‰ÒÛÂÈ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Ì¿¯Ë, Ì ÛÎÔfi Ó· ·Ú·Û‡ÚÂÈ ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙȘ ‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·Ú·Ï¿ÓËÛ˘ ‹Ù·Ó Ó· ÌËÓ ÂȉÂȯÙ› ·fi ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ηÌÈ¿ ÚÔı˘Ì›· ÁÈ· ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÂÈÚËÓÈ΋ Â›Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜. ª¿ÏÈÛÙ·, Ë ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· ·Ô‚ϤÔÓÙ·˜ Û ‰Èο Ù˘ Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÂÓı¿ÚÚ˘Ó ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ó· Û˘Ó¯›ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ̤¯ÚÈ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ Ó›ÎË. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ·ÓÙÂÈı¤Ûˆ˜, Ù˘ 8˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921, Ô ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ·ÔÛ‡ÚıËΠ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ÂȉfiıËΠ̠ÌÂÁ¿ÏË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÛÙËÓ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛ‹ ÙÔ˘ Î·È ÛÙËÓ ·Ì˘ÓÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘, Ì ÚfiıÂÛË Ó· Û˘Ó¯›ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ı· ÂȯÂÈÚÔ‡Û ÙË Û˘ÓÙÚÈ‚‹ ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜. ™ÙȘ 15 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Û˘Ó‹Ïı ÛÙËÓ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ· ÙÔ ¶ÔÏÂÌÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ˘fi ÙËÓ ÚÔ‰ڛ· ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿, ÁÈ· ÂͤٷÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ Î·È Ï‹„Ë ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ·ÔÊ¿ÛˆÓ. ™ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ·˘Ùfi Û˘ÌÌÂÙ›¯Â Ô ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ °Ô‡Ó·Ú˘ Î·È ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ·Ú¯ËÁÔ› Î·È ÔÈ ·ÓÒÙ·ÙÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ÂÈÙÂÏ›˜. ∏ ·fiÊ·ÛË Ô˘ ÙÂÏÈÎÒ˜ ¤Ï·‚ ÙÔ ¶ÔÏÂÌÈÎfi ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ‹Ù·Ó Ë Û˘Ó¤¯ÈÛË ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛˆÓ. —— 56 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ·Óı›, fiÙÈ ÙÔ ËıÈÎfi ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ‹Ù·Ó ÌÂÓ ·ÎÌ·ÈfiÙ·ÙÔ, fï˜ ‰È·Ê·ÈÓfiÙ·Ó Î·ı·Ú¿ Ë ÂÈı˘Ì›· fiÏˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ Ù·¯‡ÙÂÚÔ ÙÂÚÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Î·È ÙËÓ Â¿ÓÔ‰fi ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜. ∏ ÂÈı˘Ì›· ‹Ù·Ó ‰ÈηÈÔÏÔÁË̤ÓË, ·Ó ·Ó·ÏÔÁÈÛı› ηÓ›˜, fiÙÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û fiÏÂÌÔ ·fi ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1912 Î·È ÔÈ ·ÏÈfiÙÂÚ˜ ÂʉÚÈΤ˜ ÎÏ¿ÛÂȘ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó Û˘Ó¯Ҙ › ÌÈ· ‰ÂηÂÙ›·. *** √È ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ ‰ÈÂÍ‹¯ıËÎ·Ó Ì¤Û· ÛÙËÓ Ôχ ÌÂÁ¿ÏË ÏÂοÓË Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘. ∏ ÏÂοÓË ·˘Ù‹ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ∫ÂÓÙÚÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ̤ÛÔ ‡„Ô˜ 1.000 ̤ÙÚ· ÂÚ›Ô˘ ¿Óˆ ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ·. ™ÙËÓ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ·˘Ù‹ ÏÂοÓË Ô˘ ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ·¤¯ÂÈ, Û ¢ı›· ÁÚ·ÌÌ‹, 600 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÙÚÂȘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ‹ÙÔÈ: 1) ∏ ÔÙ¿ÌÈ· ÏÂοÓË ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ Ô˘ η٤¯ÂÈ ÙÔ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈÎfi ÙÌ‹Ì·. 2) ∏ ÔÙ¿ÌÈ· ÏÂοÓË ÙÔ˘ ÕÏ˘Ô˜ ÔÙ·ÌÔ‡ Ô˘ η٤¯ÂÈ ÙÔ ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÙÌ‹Ì·. 3) ∏ ∞ÏÌ˘Ú¿ ŒÚËÌÔ˜ Ô˘ η٤¯ÂÈ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ÓfiÙÈÔ ÙÌ‹Ì·. ∏ ∞ÏÌ˘Ú¿ ŒÚËÌÔ˜ ÚÔ˜ Ù· ‚fiÚÂÈ· ÎÚ¿Û‰¿ Ù˘ ÌÂÙ·›ÙÂÈ Ï›ÁÔ Ï›ÁÔ Û ˘„ËÏfiÙÂÚ˜ ÏÔÊÔÛÂÈÚ¤˜, fiˆ˜ Â›Ó·È ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÙÔ, ÙÔ˘ ∞ÚÓÙ›˙ ¡Ù·Á Î·È ÙÔ˘ ∆Û·Ï ¡Ù·Á. ∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ·ÊÔ‡ ›¯Â ˆ˜ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi ÛÎÔfi ÙË Û˘ÓÙÚÈ‚‹ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜, ‹Ù·Ó ˘Ô¯Úˆ̤ÓË Ó· ‰È·ÓÔ›ÍÂÈ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÚÔ˜ ÙËÓ fiÏË ·˘Ù‹ ÂÎÔÚıÒÓÙ·˜ ÙȘ ÔÚÂÈÓ¤˜ ÙÔÔıÂۛ˜ ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ˘„Ȥ‰Ô˘. °È’ ·˘Ùfi, ÔÈ Ì¿¯Â˜ Ô˘ Û˘Ó‹ÊıËÛ·Ó ÂΛ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·ÓÙÈ¿ÏˆÓ ˘ÂÚ¤‚ËÛ·Ó Û ÛÎÏËÚfiÙËÙ· Î·È ·ÒÏÂȘ fiϘ ÙȘ ¿ÏϘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ Ì¿¯Â˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. *** ∞fi ÙÔ Úˆ˚ Ù˘ 28˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Ù· ∂ÏÏËÓÈο ™ÒÌ·Ù· ™ÙÚ·ÙÔ‡ —— 57 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÚÔˆıÔ‡Ó ÙȘ ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ÙˆÓ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Ï¿‚Ô˘Ó ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÂÍfiÚÌËÛ˘. √È ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙȘ ÁÚ·Ì̤˜ ÂÍfiÚÌËÛ˘ ̤¯ÚÈ ÙËÓ 1Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ËÌÂÚÔÌËÓ›·, Ë ÔÔ›· ηıÔÚ›ÛÙËΠˆ˜ Ë̤ڷ ¤Ó·Ú͢ Ù˘ ÚÔÂÏ¿Ûˆ˜. √È ªÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, ÌfiÏȘ ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ ÓfiÙÈÔ ÎÏ¿‰Ô ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘, ‚Ú¤ıËÎ·Ó ÛÙ· ‚fiÚÂÈ· ÎÚ¿Û‰· Ù˘ ∞ÏÌ˘Ú¿˜ ∂Ú‹ÌÔ˘. √È ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ Ô˘ ÂÓÂÚÁÔ‡Û·Ó ÓÔÙ›ˆ˜ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ (µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡) ›¯·Ó ‹‰Ë ·fi Ù˘ 4˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÂÈÛ¤ÏıÂÈ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ∞ÏÌ˘Ú¿˜ ∂Ú‹ÌÔ˘. ∏ ‰È·‰ÚÔÌ‹ Ù˘ ¿Ó˘‰Ú˘ Î·È ·ÊÈÏfiÍÂÓ˘ ·˘Ù‹˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· οو ·fi ÙÔÓ Î·˘Ùfi ‹ÏÈÔ ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙË Ì¤Ú·, Î·È Î¿Ùˆ ·fi ¯·ÌËϤ˜ ıÂÚÌÔÎڷۛ˜ ÙË Ó‡¯Ù·, ˘¤‚·Ï Û ÛÎÏËÚfiٷ٘ ‰ÔÎÈ̷ۛ˜ ÙÔ˘˜ ¿ÓÙÚ˜ Î·È Ù· ˙Ò· Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜. ¶·ÚfiϘ ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ·˘Ù¤˜ ‰˘Û¯¤ÚÂȘ Ë Î›ÓËÛË Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ‰È·Ì¤ÛÔ˘ Ù˘ ∞ÏÌ˘Ú¿˜ ∂Ú‹ÌÔ˘ ÂÎÙÂϤÛÙËΠ̠·ÎÚ›‚ÂÈ· ÚÔÏÔÁÈÔ‡ Î·È ‚¿ÛÂÈ ÙÔ˘ ÚԉȷÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔ˘ ۯ‰›Ô˘ Ù˘ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘. ∏ ÂÈı·Ú¯›· ÔÚ›·˜ ˘‹ÚÍ ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙË Î·È Ë ·ÓÙÔ¯‹ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋. ∏ ‰ÂÍÈfiÛÙÚÔÊË Î›ÓËÛË ÙÔ˘ fiÁÎÔ˘ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, Ë ‰È¿‚·ÛË ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ̤ۈ ÔÏ˘·Ú›ıÌˆÓ ÁÂÊ˘ÚÒÓ, Ô˘ ¿ÏϘ ·’ ·˘Ù¤˜ ›¯·Ó ÂÈÛ΢·ÛÙ› Î·È ¿ÏϘ ›¯·Ó ÓÂÔηٷÛ΢·ÛÙ›, Î·È Ë ‰È·‰Ô¯È΋ ÌÂÙ·ÙfiÈÛË ÚÔ˜ Ù· ∞Ó·ÙÔÏÈο Î·È Ì ηϋ ·ÓfiÚıˆÛË ÚÔ˜ µÔÚÚ¿ ÙˆÓ ÔÎÙÒ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ÔÏ˘¿ÚÈıÌˆÓ ÌË ªÂڷگȷÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ, ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı›, ¯ˆÚ›˜ ˘ÂÚ‚ÔÏ‹, ˆ˜ ¤Ó· ·fi Ù· Ï·ÌÚfiÙÂÚ· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù·, Ù· ÔÔ›· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙË ‰È·‰ÚÔÌ‹ Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ Û ÌÈ· ˘ÂÚfiÓÙÈ· ÂÎÛÙÚ·Ù›·. ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ¤Ú· ·fi ÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ Î·Ù¤‰ÂÈÍ·Ó ÛÙË ¢ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, fiÙÈ ‰ÂÓ ·ÔÎfiÌÈÛ·Ó Î·Ó¤Ó· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ΤډԘ ·fi ÙËÓ ÚԤϷÛË Ì¤¯ÚÈ ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ∞ÚÓÙ›˙ ¡Ù·Á -∆Û·Ï ¡Ù·Á, ÒÛÙ ӷ Ê·›ÓÂÙ·È Ôχ Èı·ÓfiÓ, fiÙÈ ı· ÙÂÚÌ¿ÙÈ˙Â Ô ·ÁÒÓ·˜ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ì ηٿÏË„Ë Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜. √ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ‰È·ÙËÚ› ·ÍÈfiÏÔÁË Ì·¯ËÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ı· ··ÈÙÔ‡ÓÙ·Ó Ó¤Â˜ ı˘Û›Â˜ ·›Ì·ÙÔ˜ Î·È ·ÎÌ·›Â˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ÙȘ Ôԛ˜ fï˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰È·ı¤ÛÂÈ ¿ÏϘ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜. ∂Í¿ÏÏÔ˘, Ô ∫ÂÌ¿Ï ÂȉÈÒÎÔÓÙ·˜ Ó· ÂÍ·ÓÙÏ‹ÛÂÈ ÙÔÓ —— 58 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi, ÌÂ Û˘Ó¯‹ ÂÈÌ‹Î˘ÓÛË ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌÒÓ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈÒÓ ÙÔ˘, ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·˙ ӷ ÂÁηٷÏ›ÂÈ ·ÍÈfiÏÔÁ˜ ‰·ÊÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ∏ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ·ÊÔ‡ ·¤Ù˘¯Â ÛÙËÓ ·Ú¯È΋ ÚfiıÂÛ‹ Ù˘ Ó· ˘ÂÚÎÂÚ¿ÛÂÈ ÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi Ì¤ÙˆÔ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È ÛÙȘ ÚÔÛ¿ıÂȤ˜ Ù˘ Ó· ‰È·ÓÔ›ÍÂÈ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ ‰È· ̤ÛÔ˘ ÙÔ˘ °È·¿Ó ÷̿Ì, ‚Ú¤ıËΠÌÏÂÁ̤ÓË Û ·ÁÒÓ· ˘fi ‰˘Û¯ÂÚ›˜ Û˘Óı‹Î˜. ∆Ô ‰˘Û·Ó·Ï‹ÚˆÙÔ ÙˆÓ ÎÂÓÒÓ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·Ó ÏfiÁˆ ·ˆÏÂÈÒÓ Î·È ÙÔ ÛÔ‚·Úfi Úfi‚ÏËÌ· ÂÊԉȷÛÌÔ‡ ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ·ÓËÛ˘¯›Â˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË. √È ·ÓËÛ˘¯›Â˜ ·˘Ù¤˜ Ô‰‹ÁËÛ·Ó Û ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi ÛÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ Û˘Ó¤ÊÂÚÂ Ë Û˘Ó¤¯ÈÛË ÙÔ˘ ·ÁÒÓ·, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· Û˘ÓÙ·¯ı› ÂÌÂÚÈÛٷو̤ÓË ¤ÎıÂÛË ÂΠ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ë ÔÔ›· ˘Ô‚Ï‹ıËΠÛÙȘ 23 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÚÔ˜ ÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ £ÂÔÙfiÎË, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ ¶ÚÔ‡Û·. ∏ ¢ÈÔ›ÎËÛË Â› ϤÔÓ ·Ú·Î¿ÏÂÛ ӷ ¤ÏıÂÈ ÛÙËÓ ¶ÚÔ‡Û· Ô ŒÏÏËÓ·˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ÁÈ· ÂͤٷÛË Ù˘ ÎÚ›ÛÈÌ˘ ηٿÛÙ·Û˘ Î·È ÙËÓ Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛˆÓ. √ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ fï˜ ¤ÎÚÈÓ fiÙÈ, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÛÎfiÈÌË ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ›Û΄Ë, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÌËÓ ·ÚÂÚÌËÓ¢ı› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi, ÙfiÛÔ ÛÙÔ ∂ÛˆÙÂÚÈÎfi fiÛÔ Î·È ÛÙÔ ∂͈ÙÂÚÈÎfi. ∏ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓË Û ·Ó·ÌÔÓ‹ ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ ˘Ô‚ÏËı›۷ ¤ÎıÂÛË Ù˘ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ÛÙȘ 24 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 Ó· ‰È·Îfi„ÂÈ ÙȘ ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Î·È Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ·Ì˘ÓÙÈÎfi ·ÁÒÓ·. ∏ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË, ‰È· ÙÔ˘ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ Ù˘, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ·Ê‹ÛÂÈ ÛÙË ¢ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ Ó· ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ‹ ÙËÓ ÂÁηٿÏÂÈ„Ë Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘ ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ. ªÂÙ¿ ·fi ·˘Ùfi, Ë ¢ÈÔ›ÎËÛË ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ·ӷ‰È·‚› ÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ Î·È Ó· ÂÁηٷÛÙ·ı› ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙȘ ı¤ÛÂȘ Ù˘ ‰›Ï· ÛÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ Î·È Ó· ÂÁηٷÛÙ·ı› Û ¿Ì˘Ó· ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹: À„ÒÌ·Ù· ¡Ù·ÁÎÙ˙ÈÏ¿Ú°ÈԢڤΠªÔ˘Ó¿Ú ∆¤-˘„ÒÌ·Ù· ∆Û·ÌÂÏ›-√ÚÙ¿ ∆¤-¡ÙÔ˘˙ ∆¤ª·ÏÈ¿ ª·Û› ∆¤-˘„ÒÌ·Ù· ∆˙‚ÈÛÏ›, Ì ٷ˘Ùfi¯ÚÔÓË ÚÈ˙È΋ ηٷ—— 59 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋˜ °Ú·ÌÌ‹˜ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ -∞Ï›ÎÈÔ˚. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ·ÊÔ‡ ¿ÊËÛ·Ó ·ÓÂÓfi¯ÏËÙÔ ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi Ó· ‰È·‚› ÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ, ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó Ì ÙÔÓ Î‡ÚÈÔ fiÁÎÔ ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂÒÓ ÙÔ˘˜, ÏËÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ πÈÎÔ‡, ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ÁÈ· ·ÚÎÂÙ¤˜ ̤Ú˜, ÌË ¤¯ÔÓÙ·˜ ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ηٷ‰ÈÒÍÔ˘Ó ÙËÓ ·Ó·‰ÈÏÔ‡ÌÂÓË ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿, Î·È ·Ú¿ÏÏËÏ· ÚÔ¤‚·ÈÓ·Ó Û ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙË Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË ÙÔ˘ ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜. ∆Ô ‰È¿ÛÙËÌ· Ô˘ ·Ú‹Ïı ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÓÈÎËÊfiÚˆÓ Ì·¯ÒÓ, ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿, ÙÔ˘ ∞ÚÓÙ›˙ ¡Ù·Á Î·È ∆Û·Ï ¡Ù·Á Î·È Ù˘ ÂÁηٿÛÙ·Û‹˜ Ù˘ Û ·Ì˘ÓÙÈ΋ ÙÔÔıÂÛ›· ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, Â›Ó·È ·˘Ùfi Ù˘ 21˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ¤ˆ˜ 14˘ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921. *** √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ÌfiÏȘ ··ÏÏ¿¯ÙËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ·ÂÈÏ‹ ηٿÏ˄˘ Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜, ‰ÂÓ Ê·›ÓÔÓÙ·Ó ‰È·ÙÂıÂÈ̤ÓÔÈ Ó· ˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÚÒÙÔÈ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÂÈÚ‹Ó˘ Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. °È· ÙË Ï‡ÛË ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ·¤ÌÂÓ ÌfiÓÔÓ Ë ÔÏÈÙÈ΋ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·. ∞ÔÊ·Û›ÛÙËÎÂ, fiˆ˜ Ô ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ °Ô‡Ó·Ú˘ Ì ÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ ª·ÏÙ·Ù˙‹ ÂÈÛÎÂÊıÔ‡Ó ÙȘ ÚˆÙ‡ԢÛ˜ ÙˆÓ ™˘ÌÌ·¯ÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ, Ì ÛÎÔfi Ó· ÂÍ·ÎÚÈ‚ÒÛÔ˘Ó ÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ ‹Ù·Ó ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÚfiÛÊÔÚÔ, ÁÈ· ¤Ó·ÚÍË Û˘˙ËÙ‹ÛÂˆÓ ÁÈ· ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÂÈÚ‹Ó˘, Î·È Â› ϤÔÓ Ó· ˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÙË Û‡Ó·„Ë ‰·Ó›Ԣ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÙÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Úfi‚ÏËÌ· ¤Ì·ÈÓ οو ·fi ÛÎÏËÚfi ‰›ÏËÌÌ·. ◊ ·ÔÛÙÚ¿Ù¢ÛË Î·È ÂÁηٿÏÂÈ„Ë Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ‹ ·Ó·ÁηÛÙÈÎfi ‰¿ÓÂÈÔ. ∆ÂÏÈÎÒ˜, Ë Ï‡ÛË ÙÔ˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ¤ÁÈÓ ·fi ÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi ÙˆÓ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ¶¤ÙÚÔ ¶ÚˆÙÔ··‰¿ÎË ÌÂ Â˘Ê˘‹, ÚˆÙfiÙ˘Ô Î·È Ôχ ÂÈÙ˘¯Ë̤ÓÔ ÙÚfiÔ. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, Ô ÀÔ˘ÚÁfi˜ √ÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÛΤÊÙËΠ̠ÓfiÌÔ, Ô˘ „ËÊ›ÛÙËΠÛÙȘ 24 ª·ÚÙ›Ô˘ 1922, Ó· ‰È¯ÔÙÔÌ‹ÛÂÈ ÙÔ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡Ó ¯·ÚÙÔÓfiÌÈÛÌ·, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ˘ÂÚ¤‚·ÈÓ ÙÔ ÔÛfi ÙˆÓ 3.000.000.000 ‰Ú¯. ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘ÙfiÓ Û˘Ó‹ÊıË ·Ó·ÁηÛÙÈÎfi ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ‰¿ÓÂÈÔ Î·È ¤ÙÛÈ ÙÔ ∫Ú¿ÙÔ˜ ÂÓ›Û¯˘Û ٷ ¤ÛÔ‰¿ ÙÔ˘ Î·È ÌfiÚÂÛ ӷ ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÌÂÚÈÎÔ‡˜ Ì‹Ó˜ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ —— 60 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ™ÙȘ 10 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1922, Ô ŒÏÏËÓ·˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Û˘Ó¤Ù·ÍÂ Î·È ·Â‡ı˘Ó ÚÔ˜ ÙÔ µÚÂÙ·Ófi ÀÔ˘ÚÁfi ÙˆÓ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ §fiÚ‰Ô ∫ÒÚ˙ÔÓ ˘fiÌÓËÌ·, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÂͤıÂÙ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÚ¢ÛË ÙˆÓ ‰ËÌÔÛ›ˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Ù˘ ÃÒÚ·˜, ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ ËıÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ ’ ·fiÚÈÛÙÔ ÙË Û˘Ó¤¯ÈÛË ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Î·È ·Ó¤ÊÂÚÂ, fiÙÈ Ô ∫ÂÌ·ÏÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ÂÓÈÛ¯˘fiÙ·Ó Û˘Ó¯Ҙ ·fi ÙË °·ÏÏ›·, ÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ÙË ™Ô‚ÈÂÙÈ΋ ƒˆÛ›· Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ Ó· Â›Ó·È ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ Û πÈÎfi Î·È ∞ÂÚÔÔÚ›·. ∫·Ù¤ÏËÁ ‰Â, fiÙÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ÌË Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ¯Ú‹Ì·Ù· Î·È fiÏ· ·fi ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ Ù˘ ‹Ù·Ó ˘Ô¯Úˆ̤ÓË Ó· ·ÔÛ‡ÚÂÈ ÙÔ ™ÙÚ·Ùfi Ù˘ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∏ ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›·, ÂËÚ·˙fiÌÂÓË ·fi ÙË ÊÈÏÔÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÁÓÒÌË ÙˆÓ ªÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ÙˆÓ πÓ‰ÈÒÓ Î·È Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ÂÈı˘ÌÔ‡Û ÙË ÁÚ‹ÁÔÚË ÂÈÚ‹Ó¢ÛË ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ™ÙȘ 29 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1922 Ë ∫˘‚¤ÚÓËÛË °Ô‡Ó·ÚË ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·Ú·ÈÙËı›, ÌÂÙ¿ ·fi ηٷ„‹ÊÈÛ‹ Ù˘ ÛÙË µÔ˘Ï‹. ™ÙȘ 2 ª·˚Ô˘ 1922 ·Ó¤Ï·‚ ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘ Ô ¡. ™ÙÚ¿ÙÔ˜. ∏ ΢‚¤ÚÓËÛË ·˘Ù‹ ÌÂÙ¿ ‰È‹ÌÂÚÔ Î·Ù·„ËÊ›ÛÙËÎÂ. ∆fiÙÂ, Ô °Ô‡Ó·Ú˘, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ ™ÙÚ¿ÙÔ, ¤Ù˘¯·Ó ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘ Ì ڈı˘Ô˘ÚÁfi ÙÔ ¶. ¶ÚˆÙÔ··‰¿ÎË. ™ÙȘ 12 ª·˚Ô˘ 1922, Ô ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¶·Ô‡Ï·˜ ˙‹ÙËÛ ӷ ·Ú·ÈÙËı›. ™ÙȘ 21 ª·˚Ô˘ 1922 ‰ËÌÔÛȇÙËÎÂ Ë ·Ú·›ÙËÛË ÙÔ˘ ∞ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ ¶·Ô‡Ï· Î·È Ô ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ∞ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙË, ˆ˜ ·Ú¯ËÁÔ‡ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜. ∏ ∫˘‚¤ÚÓËÛË, ÏfiÁˆ Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ ÙÚÔ‹˜ Ô˘ ›¯·Ó Ï¿‚ÂÈ ÔÈ ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ, ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ, ÙfiÛÔ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, fiÛÔ Î·È ÙËÓ ·˘ÙÔÓfiÌËÛË Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ∫·ÙfiÈÓ Ù˘ Ú·Á‰·›·˜ ÂͤÏÈ͢ Ù˘ ‰Èψ̷ÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘, ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠ·fi ÙȘ ªÂÁ¿Ï˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ, fiˆ˜ ÔÈ ∞ÚÌÔÛÙ¤˜ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, Û˘Ó¤ÏıÔ˘Ó ÛÙË µÂÓÂÙ›· ÁÈ· ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ·fi„ÂˆÓ Î·È, Â¿Ó ˘‹Ú¯Â ¤‰·ÊÔ˜ ÁÈ· Û˘ÓÂÓÓfiËÛË, ı· ‰È¢ڢÓfiÙ·Ó Ë ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· Ù˘ ¢È¿Û΄˘. ∏ ¢È¿ÛÎÂ„Ë Ù˘ µÂÓÂÙ›·˜ ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠӷ Û˘Ó¤ÏıÂÈ ÔÚÈÛÙÈÎÒ˜ ÛÙȘ 18 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 Î·È ·Ó·ÎÔÈÓÒıËΠÛÙÔ˘˜ ÂӉȷÊÂÚÔ̤ÓÔ˘˜. ∆· —— 61 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÁÂÁÔÓfiÙ·, fï˜, Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·Ù¿ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ‰Âη‹ÌÂÚÔ ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 Ì·Ù·›ˆÛ·Ó ÙË Û‡ÁÎÏÈÛË Ù˘ ·Ú·¿Óˆ ‰È¿Û΄˘. *** ∏ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË, ÌfiÏȘ ¿Ú¯ÈÛ ÙÔ 1922, ›¯Â Û Ôχ ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ ˆ˜ ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 20 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1922 Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˆ˜ ‚¿ÛË, fiÙÈ Ë Ï‡ÛË ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‰È· ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ı· ηı˘ÛÙÂÚÔ‡ÛÂ Î·È fiÙÈ Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ ηٿ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1922 ı· ·Ó·Áη˙fiÙ·Ó Ó· ÂÌϷΛ Û ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, ›Ù ÂÍ È‰›·˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ ›Ù ÂÍ ·ÈÙ›·˜ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘, Û˘Ó¤ÛÙËÛ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È ÙËÓ Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘, fiˆ˜ ·˘Ùfi ›¯Â ‰È·ÌÔÚʈı› Û˘Ó›· ÙˆÓ ÂÚÈÛÙ¿ÛˆÓ. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ‰˘Ô ÈÛ¯˘Ú¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ÚÔ ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú Î·È ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú Î·È ‰˘Ô ·ÛıÂÓ¤ÛÙÂÚ˜ ÛÙ· ¿ÎÚ·, ‚fiÚÂÈ· ÌÂÓ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ∫ÈÔÚÔ‡ ÃÈÛ¿Ú Î·È ªÈÏÂÙ˙›Î, ÓfiÙÈ· ‰Â ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ∆ÛÈ‚Ú›Ï Î·È ªÔ˘Ï·ÓÙ¿Ó. ™Ù· ÂӉȿÌÂÛ· ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ·ÓÙÈÛÙ¿Ûˆ˜ ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Ë Î·ÙÔ¯‹ ÙˆÓ Î˘ÚÈfiÙÂÚˆÓ ‰È·‚¿ÛˆÓ. ŸÙ·Ó fï˜ ·Ó¤Ï·‚ ٷ ηı‹ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘ Ô Ó¤Ô˜ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘, ÛÙȘ 23 ª·˚Ô˘ 1922, ·Ì¤Ûˆ˜ ¤ÎÚÈÓ ÔÚı¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ Î·È È‰›ˆ˜ ÙË ‰È¿Ù·Í‹ ÙÔ˘. ∂ÓÒ ÏÔÈfiÓ, ÁÚ‹ÁÔÚ· ηٿϷ‚ fiÙÈ Ë ÂÈÌÔÓ‹ ηÙÔ¯‹˜ ÙfiÛÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·Ó·Ù‡ÁÌ·ÙÔ˜ Ì ÙfiÛ˜ ·ÛıÂÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ‹Ù·Ó ÂÁÎÏËÌ·ÙÈ΋, ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ ·Ô‰¤¯ÙËΠÙȘ ‰È·‚‚·ÈÒÛÂȘ ÙˆÓ ¢ÈÔÈÎËÙÒÓ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ, fiÙÈ Ô ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û ı¤ÛË Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÂÈıÂÙÈ΋ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, Î·È ·Ú·Û‡ÚıËΠ۠‚·ÚÈ¿ Ï¿ÓË, Ô˘ ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙÔ ÂÛÊ·Ï̤ÓÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·, fiÙÈ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ùfi Ó· ·ÔÛ·ÛÙÔ‡Ó, ¯ˆÚ›˜ ΛӉ˘ÓÔ, ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ÁÈ· Ó· ÂÓÈÛ¯˘ı› ÙÔ ¢ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ù˘ £Ú¿Î˘, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂȯÂÈÚËı› Ë Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘. ∞Ê·›ÚÂÛ ¤ÙÛÈ ·fi ÙÔ ™ÙÚ·Ùfi Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ 11 Ù¿ÁÌ·Ù· Î·È 5 ˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›Â˜. ∞ÏÏ¿ Î·È ‰ÂÓ Â·Ó‹Ïı·Ó ÔÈ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·˘Ù¤˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Ì ÛÔ˘‰‹, fiˆ˜ ÂÈ‚·ÏÏfiÙ·Ó ·fi ÙȘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ ÌÂÙ¿ ÙȘ 22 πÔ˘Ï›Ô˘ 1922, ·ÚfiÙÈ Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ›¯Â Û·Ê›˜ ÂӉ›ÍÂȘ ÁÈ· ÌÂÁ¿Ï˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂȘ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú. —— 62 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 √ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘ ηÙ¯fiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ¤ÌÌÔÓË È‰¤· Ù˘ ηٿÏ˄˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È ‹Ù·Ó ··Û¯ÔÏË̤ÓÔ˜ Ì ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘ ·˘Ù‹˜. ÕÏÏË ·Ù˘¯‹˜ ·fiÊ·ÛË ÙÔ˘ ∞Ú¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ ‹Ù·Ó Ë Î·Ù¿ÚÁËÛË ÛÙȘ 12 πÔ˘Ó›Ô˘ 1922 ÙˆÓ ‰˘Ô Û˘ÁÎÚÔÙËÌ¿ÙˆÓ µÔÚ›Ԣ Î·È ¡ÔÙ›Ô˘, Î·È Ë ˘·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ™ˆÌ¿ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙÔ‡ (∞ã, µã Î·È °ã) ·Â˘ı›·˜ ÛÙË ™ÙÚ·ÙÈ¿. ∏ ·fiÊ·ÛË ·˘Ù‹ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ‚·Ú‡ ÛÊ¿ÏÌ·, ‰ÈfiÙÈ Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ‰Ú‡ÂÈ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Û ·fiÛÙ·ÛË 400 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ ·fi ÙÔ ª¤ÙˆÔ. ∏ ηٿÚÁËÛË È‰›ˆ˜ ÙÔ˘ ¡ÔÙ›Ô˘ ™˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·ÙÔ˜ ›¯Â ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· Ó· Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ‰‡ÛÎÔÏË Ë ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ‰˘Ô ™ˆÌ¿ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙÔ‡ (∞ã Î·È µã), ˆ˜ Û˘ÓfiÏÔ˘, ۠›ÁÔ˘Û˜ Î·È ÎÚ›ÛÈ̘ ÂÚÈfi‰Ô˘˜. ∞fi Ù· ̤۷ πÔ˘Ó›Ô˘ 1922, Ô ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘ ··Û¯ÔÏ‹ıËΠ΢ڛˆ˜ Ì ÙËÓ Âȯ›ÚËÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙÚ›· Ù·Í›‰È·, Ù· ‰˘Ô Ì¿ÏÈÛÙ· ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÙÔ ÙÚ›ÙÔ ÛÙË £Ú¿ÎË. ŸÙ·Ó Ì·Ù·ÈÒıËΠÔÚÈÛÙÈο Ë Âȯ›ÚËÛË Î·Ù¿Ï˄˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È Á‡ÚÈÛ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ‚ڋΠ¤ÙÔÈ̘ ÙȘ ÌÂϤÙ˜ ÁÈ· ÙȘ ÁÚ·Ì̤˜ Û‡ÌÙ˘Í˘ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜. ∞ÔÊ¿ÛÈÛ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· Ù·Íȉ¤„ÂÈ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÒÛÙ ̷˙› Ì ÙËÓ ∫˘‚¤ÚÓËÛË Ó· ÏËÊı› Ë ÔÚÈÛÙÈ΋ ·fiÊ·ÛË ÁÈ· ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË Ù˘ Û‡ÌÙ˘Í˘ ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘. ¢ÂÓ ÚfiÊÙ·Û fï˜, ‰ÈfiÙÈ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Â›¯·Ó ‹‰Ë ·Ú¯›ÛÂÈ ÙȘ ÚÔηٷÚÎÙÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȤ˜ ÙÔ˘˜, ÁÈ· ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÙÔ˘˜ ›ıÂÛË, Ì ·Ú·Ï·ÓËÙÈ΋ ÙÔÈ΋ ›ıÂÛË ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ÙÔ˘ ª·È¿Ó‰ÚÔ˘. ∆ËÓ ·˘Á‹ Ù˘ 13˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 ¿Ú¯ÈÛÂ Ë ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓË Â›ıÂÛË ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙȘ 14 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 ‹Ïı ‰È¿ÚÚËÍË ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘. ŸÙ·Ó ¤ÁÈÓ ÁÓˆÛÙ‹, ÛÙËÓ fiÏË ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú, Ë ‰È·Ù·Á‹ Û‡ÌÙ˘Í˘ ÚÔοÏÂÛ ÌÂÁ¿ÏË Ù·Ú·¯‹ Î·È ·Ó·ÛٿوÛË ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡. √È 5.000 ∞Ṳ́ÓÈÔÈ, Ô˘ ¤ÌÂÓ·Ó ÂΛ, ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó Ì¿Ù·È· Ó· ‚ÚÔ˘Ó ı¤ÛÂȘ ÛÙÔ ™È‰ËÚfi‰ÚÔÌÔ. ∞Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó Ù· ∂ÏÏËÓÈο ™ÙÚ·Ù‡̷ٷ ÛÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛ‹ ÙÔ˘˜ Î·È ¤ÊÂÚ·Ó ÌÂÁ¿Ï· ÂÌfi‰È· Û’ ·˘Ù¿. ∂›¯Â ϤÔÓ ·Ú¯›ÛÂÈ Ë ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ··ÁΛÛÙÚˆÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Ì ·Ô̤ÓÔÓÙ· ÛÙfi¯Ô ϤÔÓ Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó Ù· ∂ÏÏËÓÈο ™ÙÚ·Ù‡̷ٷ, fiÛÔÓ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÁÚËÁÔÚfiÙÂÚ· Î·È ·ÛʷϤÛÙÂÚ·, ÛÙ· ∂ÏÏËÓÈο ÓËÛÈ¿. —— 63 ——
∆Ú·˘Ì·Ù›Â˜ ÌÂÙ¿ ÙȘ ÊÔÓÈΤ˜ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 64 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÕÊËÓ·Ó È· ÁÈ· ¿ÓÙ· ›Ûˆ ÙÔ˘˜ ÙËÓ Ôχ·ıË πˆÓ›· Î·È ·ÚÔÛٿ٢ÙË ÙËÓ fiÌÔÚÊË ™Ì‡ÚÓË ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·Ù¤Î·„·Ó ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ù˘ Î·È ÂȉfiıËÎ·Ó Û οı ›‰Ô˘˜ ηٷÛÙÚÔÊ‹ Î·È ‚È·ÈÔÚ·Á›·. ŸÛÔÈ ÚfiÊÙ·Û·Ó Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÛÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ ∂ÏÏËÓÈο ÓËÛÈ¿ ‹Ù·Ó ÔÈ Ù˘¯ÂÚÔ›, ÔÈ ¿ÏÏÔÈ Ô˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ ÛÙ˘ πˆÓ›·˜ ‚›ˆÛ·Ó ÙËÓ ÎfiÏ·ÛË. √È Û˘ÓÔÏÈΤ˜ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ·ÒÏÂȘ ηٿ ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ›ÛËÌ· ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ÂÍ‹˜: ŒÙÔ˜ ∂ȯÂÈÚ‹Û˘ ∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ› ºÔÓ¢ı. ∞ԂȈÛ. ∂Í·Ê·Ó. ∆Ú·˘Ì. √ϛ٘ ºÔÓ¢ı. ∞ԂȈÛ. ∂Í·Ê·Ó. ∆Ú·˘Ì. ™‡ÓÔÏÔ
1919/1920
1921
1922
™‡ÓÔÏÔ
66 42 150
346 39 15 1.116
400 50 450 430
812 131 465 1.696
1.140 2.146 2.133 5.677
6.110 1.101 530 29.451 38.708
11.300 1.500 17.100 15.600 46.830
18.550 4.747 17.630 47.184 91.215
***
—— 65 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ √Á‰fiÓÙ· ¤ÓÙ (85) ¤ÙË ÌÂÙ¿ ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹ Î·È ·ÙÂÓ›˙ÔÓÙ·˜ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ÈÔ „‡¯Ú·ÈÌ·, Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÂÎ ÙÔ˘ ·ÛÊ·ÏÔ‡˜, ÌÔÚԇ̠ӷ ‚Á¿ÏÔ˘Ì ۈÛÙfiÙÂÚ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ™›ÁÔ˘Ú· ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ÛÂÏ›‰Â˜ ÂÔÔÈ˝·˜ ÁÈ· Ù· ∂ÏÏËÓÈο fiÏ·. ∏ ∂ÏÏ¿‰· Û ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·fi ÂηÙfi ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙÔÓ ∞ÁÒÓ· Ù˘ ∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ Ù˘ Î·È ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛ‹ Ù˘ Û ÂχıÂÚÔ ÎÚ¿ÙÔ˜, ηÙfiÚıˆÛÂ, οو ·fi ·ÓÙ›ÍÔ˜ Û˘Óı‹Î˜, Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ, ÌÂ Û˘Ó¯›˜ ӛΘ, Î·È Ó· Î˘Ì·Ù›ÛÂÈ ÓÈÎËÊfiÚ· ÙȘ ÛËÌ·›Â˜ Ù˘ ̤۷ ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ·˜, ÛÙ· ÎÚ¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜. ™›ÁÔ˘Ú· Ë ªÈÎÚ‹ ∂ÏÏ¿‰· ›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ¤ÚÁÔ Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ·fi ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ Î·È ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÙÔ ÔÏÔÎÏËÚÒÛÂÈ, ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ì¿ÏÈÛÙ· Ô˘ ÔÈ ™‡ÌÌ·¯Ô› Ù˘ fi¯È ÌfiÓÔÓ ‹Û·Ó ·Úfiı˘ÌÔÈ, ·ÏÏ¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ¤ÁÈÓ·Ó Î·È ÔÈÔÓ› ¯ıÚÔ› Ù˘. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ‰È¤Ú·Í·Ó ÙËÓ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈ΋ ‡‚ÚÈ, Ì ÙÔ Ó· ÂÈÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙË ªÈÎÚ·Û›· Î·È Ó· ÂȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ‰È·ÌÂÏÈÛÌfi Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, Î·È Ê˘ÛÈο ‹Ù·Ó ÂfiÌÂÓÔ Ó· ¤ÚıÂÈ Ë Ù›ÛȘ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜. ∂·Ó·Ï‹ÊıËΠÈÛÙÔÚÈο, ÙËÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÙˆÓ ·Ó·ÏÔÁÈÒÓ, ·˘Ùfi Ô˘ ›¯Â Û˘Ì‚Â› ÚÈÓ ·fi ÂηÙfi ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· (ÛÙ· 1812) Ì ÙÔÓ ¡·ÔϤÔÓÙ· ÛÙËÓ ·¯·Ó‹ ƒˆÛ›· Î·È ·˘Ùfi Ô˘ ¤ÁÈÓ ÌÂÙ¿ ·fi ›ÎÔÛÈ ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· (ÙÔ 1941) Ì ÙÔÓ Ã›ÙÏÂÚ, ¿ÏÈ ÛÙË ƒˆÛ›·. √È ŒÏÏËÓ˜, ¿ÓÙ· ÂÓıÔ˘ÛÈÒ‰ÂȘ Î·È ·ÚÂÚÌËÓ‡ÔÓÙ·˜ Ù· ·ÒÙÂÚ· Û¯¤‰È· ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÙÔ˘˜, ‹Ú·Ó ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ô˘ ı· ÙÔ˘˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·. √ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ‰ÂÓ ÂÎÙ›ÌËÛ ۈÛÙ¿ ÙËÓ ·‰˘Ó·Ì›· ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÛÎÏËÚ‹ ÎÔÈÓ‹ ÁÚ·ÌÌ‹ ¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÂÙÂÚfiÎÏËÙˆÓ Î·È ·ÓÙÈÙÈı¤ÌÂÓˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜, Î·È ‰ÂÓ ÎÚ¿ÙËÛ ÚÔÛÂÎÙÈÎfiÙÂÚË ÛÙ¿ÛË. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ fï˜ Ó· ·Ú·ÁÓˆÚÈÛÙ› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, fiÙÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Á˘Ú›ÛÂÈ Â‡ÎÔÏ· ÙȘ Ï¿Ù˜ Ù˘ ÛÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ∂ÏÏËÓÈÛÌfi, Ô˘, ÚÈÓ Ó· ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ‰ÈÒÍÂȘ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ∫Ú¿ÙÔ˘˜, ¤ÊÙ·Ó ÛÙ· ‰˘fiÌÈÛÈ ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ÏËı˘ÛÌfi, ‰È¤ıÂÙ 200.000 Ì·ıËÙ¤˜, 2.300 Û¯ÔÏ›·, 5.000 ‰·ÛοÏÔ˘˜, 2.200 ÂÎÎÏËۛ˜ Î·È 3.000 ÈÂÚ›˜. ¶Ï¤ÔÓ ·˘ÙÔ‡ Ë ‚ÈÔÌ˯·Ó›·, ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ, Ë Ó·˘ÙÈÏ›· —— 66 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Î·È ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜ ·Ó‹Î·Ó ηٿ Û˘ÓÙÚÈÙÈÎfi ÔÛÔÛÙfi Û ∂ÏÏËÓÈο ¯¤ÚÈ·. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Ë ÌÔÓ·‰È΋ ¢ηÈÚ›· Ô˘ ‰ÈÓfiÙ·Ó ÈÛÙÔÚÈο, ÁÈ· Ó· Á›ÓÂÈ, ‰ËÏ·‰‹, οÙÈ ÁÈ· ÙË Ï‡ÙÚˆÛË ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ·fi ÙÔÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ˙˘Áfi, ‰ÈfiÙÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ·È˙fiÙ·Ó Ô ‰È·ÌÂÏÈÛÌfi˜ Ù˘ ¿ÏÏÔÙ ÎÚ·Ù·È¿˜ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ·fi ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ‰˘ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ. µÂ‚·›ˆ˜, ÔÈ ‰È¿‰Ô¯ÔÈ ÙÔ˘ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÈηÓÔ› ÛÙ· ‰Èψ̷ÙÈο «ÙÂÚٛȷ» Î·È Ì ÏÈÁfiÙÂÚ· ‹ Ì¿ÏÏÔÓ Î·ıfiÏÔ˘ ÂÚ›ÛÌ·Ù· ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, ‹Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙÔÓ Ó· ÚÔˆı‹ÛÔ˘Ó ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο Ù· ∂ÏÏËÓÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ÿÛˆ˜, ·Ó ›¯Â ·Ú·Ì›ÓÂÈ Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ÛÙËÓ Úˆı˘Ô˘ÚÁ›·, Ë ÂͤÏÈÍË ÛÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· Ó· ‹Ù·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋, ‰ÈfiÙÈ ı· ÌÔÚÔ‡Û ·˘Ùfi˜ Ó· ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙ› ÙËÓ ··ÁΛÛÙÚˆÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ·fi ÙË ªÈÎÚ·Û›·, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ Ó· ÔÓÔÌ·ÛÙ› ÚÔ‰fiÙ˘ Ù˘ ¶·ÙÚ›‰·˜. ŸÌˆ˜, Ë πÛÙÔÚ›· ‰ÂÓ ÁÚ¿ÊÂÙ·È Ô‡Ù Ì ٷ «›Ûˆ˜» Ô‡Ù Ì ٷ «·Ó». ∏ ∂ÏÏ¿‰· «¤·ÈÍ» ÛÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi «·È¯Ó›‰È» Î·È ¤¯·ÛÂ, ¤¯·Û ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ù˘ ·Ó¿Ú¯·È·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ Á˘, ÙËÓ πˆÓ›·. µÂ‚·›ˆ˜, ·˘Ù‹ Ë ÂıÓÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹ ›¯Â Î·È Ù· ıÂÙÈο Ù˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÁÈ· ÙÔ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ‰ÈfiÙÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ù˘ πˆÓ›·˜ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘, Ô˘ η٤ÎÏ˘Û·Ó ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È Á¤ÌÈÛ·Ó Ù· ÎÂÓ¿ Û ¢·›ÛıËÙ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÂÚÈÔ¯¤˜, fiˆ˜ Ë ª·Î‰ÔÓ›· Î·È Ë ¢˘ÙÈ΋ £Ú¿ÎË (ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ·fi ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜), ¤‰ˆÛ·Ó ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË ÛÙËÓ ¶·ÙÚ›‰· Ì·˜. ∫˘ÚÈÔÏÂÎÙÈο ͇ÓËÛ·Ó ·fi ÙÔÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Ï‹ı·ÚÁÔ ÙË ¯ÒÚ·. ∞˘Ù‹ Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ¯·Ì¤ÓˆÓ ·ÙÚ›‰ˆÓ ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ ∂ÏÏ¿‰· ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ÙË ‰È¿ÛˆÛË ÙÔ˘ ·ÛıÂÓÔ‡˜ Ì ÙÔÓ ·ÎÚˆÙËÚÈ·ÛÌfi οÔÈÔ˘ ¿ÎÚÔ˘ ÙÔ˘. ∞Í›˙ÂÈ Â›Û˘ Ó· ÂÈÛËÌ¿ÓÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜, Ì ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÙÔ˘˜ ÛÙË ªÈÎÚ·Û›· Î·È ÙÂÏÈÎÒ˜ Ì ÙËÓ ‹ÙÙ· ÙÔ˘˜, Û˘Ó¤‚·Ï·Ó, ¿ıÂÏ¿ ÙÔ˘˜ ‚‚·›ˆ˜, ÛÙËÓ ÈÛ¯˘ÚÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï Î·È ÙÂÏÈÎÒ˜ ÛÙËÓ ÂÈ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ˆ˜ ÙÔ˘ ·Ó›Û¯˘ÚÔ˘ ¿Ó‰Ú· Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, Ô˘ ÌfiÚÂÛ ӷ ÁÎÚÂÌ›ÛÂÈ ÙÔ ‰ÈÂÊı·Ṳ́ÓÔ ™Ô˘ÏÙ·ÓÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜ Î·È Ó· ȉڇÛÂÈ ÙËÓ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·. ¢ËÏ·‰‹, Ì ·Ï¿ ÏfiÁÈ·, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Ï‹ÚˆÛ·Ó, ÁÈ· Ó· ·Ô—— 67 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·, ¤ÛÙˆ Ù¤ÙÔÈ· Ô˘ ·˘ÙÔ› ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó ÎÈ ·ÔÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó. ∞ÓÔ›ÁÔÓÙ·˜ ·Ú¤ÓıÂÛË, ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚı› Â‰Ò fiÙÈ ·ÔÙÂÏ› ÙÚ·ÁÈ΋ ÈÛÙÔÚÈ΋ ÂÈÚˆÓ›· ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, fiÙÈ Ô ‚·ÛÈÎfiÙÂÚÔ˜ Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ‹˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜ ÁÈ· ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi, Ô ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫ÂÌ¿Ï, Ô ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜ ∞Ù·ÙÔ‡ÚÎ, ÁÂÓÓ‹ıËΠ۠·Ó¿Ú¯·È· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÁË, ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ˘fi ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ηÙÔ¯‹, ÌÈ· ÎÚ‡· ¯ÂÈ̈ÓÈ¿ÙÈÎË ‚Ú·‰È¿, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ¯ÈÔÓÔı‡ÂÏÏ·˜, ÙÔ˘ ηÚÎÈÓÈÎÔ‡ ¤ÙÔ˘˜ 1881, ηÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ‚È‚Ï›Ô «ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫ÂÌ¿Ï» ÙÔ˘ ÃÚ›ÛÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘, ÙÔÓ ÍÂÁ¤ÓÓËÛÂ Ë ¤ÌÂÈÚË ÚˆÌÈ¿ Ì·Ì‹, «Ë ÎÂÚ¿ £Ô‰ÒÚ·», Ô˘ ÊËÌÈ˙fiÙ·Ó, fiÙÈ ÛÙÔ˘˜ ÙÔÎÂÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ó·Ï¿Ì‚·ÓÂ Ë ıÓËÛÈÌfiÙËÙ· ‹Ù·Ó ÌˉÂÓÈ΋. ∫·È ‹Ù·Ó ·˘Ù‹ Ë Ì·Ì‹ Ô˘ Ù·ÎÙÔÔ›ËÛ ÙÔÓ ÔÓÙ¿ Ù‹˜ ϯÒÓ·˜, ·Û¿ÏÈÛ ÙÔ ÓÂÔÁ¤ÓÓËÙÔ ÌˆÚfi Ì „ÈÏfi ·Ï¿ÙÈ ÁÈ· ·ÓÙÈÛË„›·, ÙÔ Ù‡ÏÈÍ ÙÚ˘ÊÂÚ¿ Ì ˙ÂÛÙ¿ ÛοÛÌ·Ù· Î·È ÙÔ˘ ÚfiÊÂÚ ÍfiÚÎÈ· ÁÈ· ηÏÔÙ˘¯›·, Î·È ¤ÙÛÈ ¿ıÂÏ¿ Ù˘ ¤ÁÈÓÂ Ë ·Ó¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫ÂÌ¿Ï, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ™Ô˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ó·ÊÒÓËÛÂ, οÔÈ· ÛÙÈÁÌ‹, Ì ڈÙÔÊ·Ó¤ÚˆÙË Ï‡ÛÛ·: «¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó·Ó ™·ÏÔÓÈÎÈfi Ô˘ ‰ÂÓ Í¤ÚÔ˘Ì ·Ó Â›Ó·È ∂‚Ú·›Ô˜, ŒÏÏËÓ·˜ ‹ µÔ‡ÏÁ·ÚÔ˜!». ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ù¤ÎÓÔ Ù˘ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜ ‰ÂÓ Î·Ù·ÁÚ¿ÊËΠÔÙ¤ ÛÙ· ›ÛËÌ· ÌËÙÚÒ· ‹ —ÙÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Èı·Ófi— Ë ÏËÍÈ·Ú¯È΋ Ú¿ÍË Á¤ÓÓËÛ‹˜ ÙÔ˘ ¯¿ıËΠÛÙË ‰›ÓË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ô˘ Û˘ÁÎÏfiÓÈÛ·Ó ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ·fi ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ‹ Ù˘, ÙÔ 1912, ̤¯ÚÈ ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ, ÙÔ 1925. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, Ô ∫ÂÌ¿Ï ÛÙËÓ ÚÒÙË ÙÔ˘ Û˘Ó¿ÓÙËÛË Ì ÙÔÓ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ µÂÓÈ˙¤ÏÔ ÛÙËÓ ÕÁ΢ڷ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹, › ÛÙÔÓ ŒÏÏËÓ· Û˘ÓÔÌÈÏËÙ‹ ÙÔ˘, fiÙÈ Â›¯Â ‰ÂÈ ÔÏÏÔ‡˜ ͤÓÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÔ‡˜ Ó· ÔÏÂÌÔ‡Ó, ·ÏÏ¿ ı·‡Ì·Û ÌfiÓÔ ÙËÓ ·Ó‰Ú›· Î·È ÙËÓ ·ÓÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ∆ËÓ ÔÌÔÏÔÁ›· ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï ÙËÓ ÂÎÌ˘ÛÙËÚ‡ÙËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ· Ô µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ÛÙË Ê›ÏË ÙÔ˘ ¶ËÓÂÏfiË ¢¤ÏÙ·, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÙÔ ¶ÔÏÈÙÈÎfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈfi Ù˘. ŸÏ· ·˘Ù¿ Ù· Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ·Ú·¿Óˆ, Ì·˜ οÓÔ˘Ó Ó· ı˘ÌËıԇ̠ٷ ÏfiÁÈ· ÙÔ˘ ÔÈËÙ‹: «∏ πÛÙÔÚ›· Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏÔ ÎÔ˘Ì¿ÛÈ, ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›ÓÂÈ ·fi ÓÔÌÔÙ¤ÏÂȘ». ™’ ·˘Ù¿ Ù· ÏfiÁÈ·, ·˜ ÌÔ˘ ÂÈÙڷ› Ó· ÚÔÛı¤Ûˆ Â˙¿, fiÙÈ Ë πÛÙÔÚ›· ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›ÓÂÈ Ô‡ÙÂ Î·È ·fi ÂıÓÈο ‰›Î·È·. ∫·Ù·Ï·‚·›ÓÂÈ ÌfiÓÔ ·fi ÂıÓÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· Ô˘ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË —— 68 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ‰‡Ó·ÌË (ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋), ÛÙË ‰Èψ̷ÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ‰ÈÔÚ·ÙÈÎfiÙËÙ· Î·È ÛˆÊÚÔÛ‡ÓË. ∆¤ÏÔ˜, ·˜ ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ì ‚·ıÈ¿ ÂÌ›˜ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜, fiÙÈ ¤¯ÔÓÙ·˜ Ù¤ÙÔÈÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi Á›ÙÔÓ·, Ô˘ ¿ÓÙ· ‰ËÏ·‰‹ Â›Ó·È ¤ÙÔÈÌÔ˜ Ó· Ì·˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÌËÓ ÂÊËÛ˘¯¿˙Ô˘Ì ÔÙ¤, ·ÏÏ¿ Ó· ÚÔÓÔԇ̠·Ì˘ÓÙÈο, Ó· ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓ›˙Ô˘Ì ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Î·È Ó· ·Ó·Ù˘ÛÛfiÌ·ÛÙ ÔÈÎÔÓÔÌÈο, ·Ó ı¤ÏÔ˘Ì ӷ ¤¯Ô˘Ì ·Ó¤ÊÂϘ Û¯¤ÛÂȘ Ì’ ·˘ÙfiÓ. ∏ ∆Ô˘ÚΛ· ¤¯ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÛÙÚ·ÙËÁÈο ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· (Â›Ó·È ¯ÒÚ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˘ Îϛ̷η˜ Û ¤ÎÙ·ÛË Î·È ÏËı˘ÛÌfi, ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˘ Îϛ̷η˜ Û ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È ·ÁÔÚ¿, ÁÂÈÙÓÈ¿˙ÂÈ Ì Á›Á·ÓÙ˜, fiˆ˜ Ë ƒˆÛ›·, ÁÂÈÙÓÈ¿˙ÂÈ Ì ÂÙڤϷȷ, fiˆ˜ ·˘Ù¿ Ù˘ ª¤Û˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È Ù˘ ∫·Û›·˜ £¿Ï·ÛÛ·˜, ηı›ÛÙ·Ù·È Ì¤Ú· Ì ÙË Ì¤Ú· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ÂÓÂÚÁÂÈ·Îfi˜ ∫fiÌ‚Ô˜ ÁÈ· ÙË ¢‡ÛË, Û˘ÁÁÂÓ‡ÂÈ Ì ÔÏÏÔ‡˜ Ï·Ô‡˜ (ÙÔ˘ÚÎÔÁÂÓ›˜) Ù˘ ∫ÂÓÙÚÈ΋˜ ∞Û›·˜, Ì ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈΤ˜ ÌÂÈÔÓfiÙËÙ˜ ÛÙ· µ·ÏοÓÈ·, Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂËÚ¿˙ÔÓÙ·È Î·È Ó· ηıÔ‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ·’ ·˘Ù‹Ó), Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÔÈ ¿ÓÙ· ÔÚıÔÏÔÁÈÛÙ¤˜ ¢˘ÙÈÎÔ› Ê›ÏÔÈ Ì·˜ «Ó· Ù˘ ÎÏ›ÓÔ˘Ó Û˘¯Ó¿ – ˘ÎÓ¿ Ì ÙÚfiÔ ÙÔ Ì¿ÙÈ» Û ‚¿ÚÔ˜ Ì·˜.
—— 69 ——
¢È·ÓÔÌ‹ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·˜ Û ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ›Ûˆ ·fi ÙȘ ÚÒÙ˜ ÁÚ·Ì̤˜ Ì¿¯Ë˜ ÛÙÔ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ (17-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 70 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
™
¯fiÏÈ·
™˘ÓÔÙÈ΋ ¶·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘
∆Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ¢ÂηӤ· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·, fiˆ˜ ‰È·ÈÛÙÒÓÂÈ ÁÚ‹ÁÔÚ· Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘, ÍÂʇÁÂÈ ·fi Ù· fiÚÈ· ÙˆÓ ·ÏÒÓ ÚÔÛˆÈÎÒÓ Î·Ù·ÁÚ·ÊÒÓ ÂÓfi˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË, ÛÙÔ ÔÔ›Ô, fiˆ˜ ı· ÂÚ›ÌÂÓ ηÓ›˜, ı· ‡ÚÈÛΠÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ, Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù·, ÙÔ ÓfiÛÙÔ Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜, ÙÔ˘˜ Êfi‚Ô˘˜ ‹ ÙË ÊÏfiÁ· ÂÓfi˜ ·ÁÓÔ‡ ∂ÏÏËÓfiÔ˘ÏÔ˘ ·fi ÙËÓ ÙfiÙ Ôχ·ıË ∂ÏÏËÓÈ΋ ·گ›·, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÛÙË ‰›ÓË ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛˆÓ, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÙfiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ Î·È ÎÚ›ÛÈÌˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi Ù˘ ÓÂfiÙÂÚ˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ì·˜. TÔ Î›ÌÂÓÔ ·˘Ùfi Â›Ó·È ÌÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·ÔÙ‡ˆÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ô˘ ¤˙ËÛÂ Ô ›‰ÈÔ˜ ηٿ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ —— 71 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, ‰ËÏ·‰‹ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ, fiˆ˜ Ù· ‚›ˆÛ ÛÙ· ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ, ÛÙȘ ÚÔÂÏ¿ÛÂȘ Î·È ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÂȘ Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘, Î·È Á›ÓÂÙ·È ¤Ó· ÛÔ‚·Úfi ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙÔ ÂΛӢ Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÌÔÚ› Ó· ·Ô‚› ¯Ú‹ÛÈÌÔ ·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi πÛÙÔÚÈÎfi, Ô˘ ÌÂÏÂÙ¿ ·˘Ù‹ ÙË ‰‡ÛÎÔÏË ÂÚ›Ô‰Ô ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ¢ÂÓ Â›Ó·È ÏÔÈfiÓ ¤Ó· ·Ïfi ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË, ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈÎfi ,ÂÚÈÁÚ·Ê‹˜ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ì·¯ÒÓ, ·ÏÏ¿ ÌÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋, ÏÈÙ‹ ÌÂÓ ·ÏÏ¿ Ï‹Ú˘, ¯ˆÚ›˜ ÊÈÔÚÈÙÔ‡Ú˜, ÔÏÂÌÈ΋ ·ÓÙ·fiÎÚÈÛË, ·fi οÔÈÔÓ Ô˘ fi¯È ·ÏÒ˜ ·Ú·ÙËÚ› Ì·ÎÚfiıÂÓ, ˆ˜ ÔÏÂÌÈÎfi˜ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹˜, ÙÔÓ ÙÈÙ¿ÓÈÔ ·˘ÙfiÓ ·ÁÒÓ·, ·ÏÏ¿ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÂÓÂÚÁ¿ Û’ ·˘ÙfiÓ, ÔÏÂÌ¿ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ì ÙÔÓ √˘Ï·Ìfi ÙÔ˘ Î·È ÂÓÂÚÁ› Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÚÎÂÙ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ˆ˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ, ÏfiÁˆ Ù˘ ÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘ (›¯Â ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ ÙÔ ÙfiÙ ™¯ÔÏ·Ú¯Â›Ô ÙË ∞Ú¿¯ˆ‚·˜) ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÂÍ·›ÚÂÛË, ÁÈ·Ù› ÔÈ ÌÔÚʈ̤ÓÔÈ ·ÏÔ› ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË Û¿ÓÈ˙·Ó. ŒÙÛÈ ÔÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ ÙÔÓ ÂÌÈÛÙ‡ÔÓÙ·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÎÈ ·˘Ùfi ÙÔÓ ‚ÔËıÔ‡Û ӷ Â›Ó·È Î·Ï¿ ÏËÚÔÊÔÚË̤ÓÔ˜ ÁÈ· Ù· ÙÂÎÙ·ÈÓfiÌÂÓ·. ¢È·‚¿˙ÔÓÙ·˜ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ì ÚÔÛÔ¯‹ ÙÔ Û˘Ó·Ú·ÛÙÈÎfi ΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ¢ÂηӤ· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· ηٷϷ‚·›ÓÂÈ fiÙÈ: ·) ∞˘Ùfi˜ ¤¯ÂÈ Ï‹ÚË ÂÈÎfiÓ· ÙˆÓ ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ ÙˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ, ·fi ÙȘ ÈÔ ÌÈÎÚ¤˜ (§fi¯Ô˘˜, √˘Ï·ÌÔ‡˜) ̤¯ÚÈ ÙȘ ÈÔ ÌÂÁ¿Ï˜ (ªÂÚ·Ú¯›Â˜), Î·È ·˘Ù‹ Ë ÁÓÒÛË ‰ÂÓ ÌÔÚ› ·Ú¿ Ó· ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ·ʤ˜ ÙÔ˘ Ì ·ÓˆÙ¤ÚÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜. ‚) ∆Ô Î›ÌÂÓÔ ·˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È ¤Ó· ·Ïfi ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË, ·ÏÏ¿ Ì¿ÏÏÔÓ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ηٷÁÚ·Ê‹ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Û˘Ì‚¿ÓÙˆÓ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜, ·fi ·ÓÒÙÂÚÔ ‹ ·ÓÒÙ·ÙÔ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, Ô˘ ¤¯ÂÈ Ï‹ÚË ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ·ÁÒÓ·. ∆Ô Î›ÌÂÓÔ Â›Ó·È ÏÈÙfi, ·ÏÏ¿ ÔÈ Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Û·Ê›˜. ∏ ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ Â›Ó·È Ë Î·ı·ÚÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÙËÓ ÔÔ›· ¤Ì·ı ÛÙÔ ™¯ÔÏ·Ú¯Â›Ô Ù˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜. ∂›Ó·È Û¯ÂÙÈο ηÏÏÈÁÚ¿ÊÔ˜, ·ÏÏ¿ fi¯È Ôχ ÔÚıÔÁÚ¿ÊÔ˜. ∆¤ÏÔ˜, Ô ÁÚ·ÊÈÎfi˜ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Â›Ó·È ÛÙ·ıÂÚfi˜, ·Ú¿ ÙȘ Û˘¯Ó¤˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ÏfiÁˆ Ù˘ ÂͤÏÈ͢ Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ (ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÊÔÚ¤˜ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ï›ÁÔ ÈÔ ¿ÛÙ·ÙÔ˜ Î·È Ó¢ÚÈÎfi˜). —— 72 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 √È ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ Â›Ó·È Û‡ÓÙÔ̘ Î·È Û ϛÁ˜ ÌfiÓÔ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ô ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Û¯ÔÈÓÔÙÂÓ‹˜. Œ¯ÂÈ ‚ÚÂÈ ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ, ÙȘ Ôԛ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÁÈ· ·Ó¿ÏÔÁ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ Â›Ó·È Û‡ÓÙÔÌÔ˜ Î·È ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi˜. ¢ÂÓ Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈο οÔȘ Ì¿¯Â˜ Î·È Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· Ô˘ ‚ÈÒÓÂÈ ·fi ·˘Ù¤˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ Ï‹Úˆ˜ ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ªÔÓ¿‰Ô˜ ÙÔ˘ Î·È ÙˆÓ ÏÔÈÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÒÓ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÚÔ˜ Ù· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È ·fi ÂΛ ÚÔ˜ Ù· ‚¿ıË Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜, Î·È ÙȘ ËÚˆ˚Τ˜ Ì¿¯Â˜ Ô˘ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ·, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηٷÁÚ¿ÊÂÈ ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ··ÁΛÛÙÚˆÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, ̤¯ÚȘ fiÙÔ˘ ·˘Ùfi˜ ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÒÔ˜ ÛÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·. ¢ËÏ·‰‹ ηχÙÂÈ ¯ÚÔÓÈο ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi ÙË 13Ë π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1919, Ë̤ڷ Ô˘ ÍÂÎÈÓ¿ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ·fi Ù· ¤Ì‰· Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜ ÚÔ˜ ª·Î‰ÔÓ›· (∫·‚¿Ï·) Î·È ·fi ÂΛ ÚÔ˜ ™Ì‡ÚÓË, ¤ˆ˜ ÙËÓ 8Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1922, Ë̤ڷ Ô˘ Êı¿ÓÂÈ ÛÙÔ ·ÙÚÈÎfi ÙÔ˘ Û›ÙÈ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂΉËÏÒÓÂÈ Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ Î·È ÙȘ ÂÓ‰fiÌ˘¯Â˜ ÛΤ„ÂȘ ÙÔ˘. √È ËÌÂÚÔÌËӛ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÛÙȘ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Û‡ÌʈÓ˜ Ì ÙÔ ·ÏÈfi πÔ˘ÏÈ·Ófi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ÂÔ̤ӈ˜ ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÔ˘Ì ӷ Û˘Û¯ÂÙ›ÛÔ˘Ì ٷ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ì ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi °ÚËÁÔÚÈ·Ófi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ı· Ú¤ÂÈ Û οı ËÌÂÚÔÌËÓ›· Ô˘ Û˘Ó·ÓÙԇ̠ÛÙȘ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘ Ó· ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ì ‰¤Î· ÙÚÂȘ (13) ̤Ú˜. ™ËÌÂȈ٤ÔÓ fiÙÈ ÙÔ Ó¤Ô ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ¤ÁÈÓ ·Ô‰ÂÎÙfi ·fi ÙËÓ ¶ÔÏÈÙ›· ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1923, Î·È ·fi ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1924. ∂Ô̤ӈ˜, ÔÈ ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓ˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ ÛÙȘ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙÔ ·ÏÈfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ. ∂›Û˘, ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ ÁÂÓÈÎfi ÛÎËÓÈÎfi fiÔ˘ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·, ‰ËÏ·‰‹ Ù· ¯ˆÚÈ¿ ‹ ÙȘ fiÏÂȘ ·fi fiÔ˘ ÂÚÓ¿ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜. ª¿ÏÈÛÙ·, ÁÈ· fiÛ· ¯ˆÚÈ¿ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù› Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ ·Û‹Ì·ÓÙ·, ·Ê‹ÓÂÈ ÎÂÓfi ÂÏ›˙ÔÓÙ·˜ οÔÈ· ̤ڷ Ó· ÂÚ¢ӋÛÂÈ Û¯ÂÙÈο Î·È Ó· ‚ÚÂÈ Ù· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Ù· ηٷÁÚ¿„ÂÈ. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ·˘Ùfi Û ÌÂÚÈΤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÙÔ ÂÙ˘¯·›ÓÂÈ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi —— 73 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰ÈÔÚıÒÛÂȘ ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÛÙÔ Î›ÌÂÓfi ÙÔ˘ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ‰È·Û·ÊËÓ›ÛÂȘ ÙÔˆÓ˘Ì›ˆÓ. ¶ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔÓ Î·ÈÚfi, fiÙ·Ó ¤¯ÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙȘ ¤ÓÙÔÓ˜ ‚ÚÔ¯¤˜, Ù· ¯ÈfiÓÈ· Î·È ÙÔ ÎÚ‡Ô, ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÛËÌ·‰È·Î¿ ÁÂÁÔÓfiÙ·, fiˆ˜ ÙȘ ÂÎÏ›„ÂȘ ÙÔ˘ ◊ÏÈÔ˘ Î·È Ù˘ ™ÂÏ‹Ó˘, Ô˘ ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË Î·È ‹Ù·Ó ÔÚ·Ù¤˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∂›Û˘, ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ù· ÛËÌ·ÓÙÈο ÔÏÈÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ· ÛÙË ∂ÏÏ¿‰· (.¯. ∂ıÓÈΤ˜ ∂ÎÏÔÁ¤˜, ¢ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ· ÁÈ· ÙËÓ Â¿ÓÔ‰Ô ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ∞ÔÁÚ·Ê‹ ÏËı˘ÛÌÔ‡, ÎÏ), ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙȘ ÂÈÛΤ„ÂȘ Í¤ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·ÔÛÙÔÏÒÓ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·ÙÒÓ ÙÔ˘˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÙÔÓ ·ÚÚ·‚ÒÓ· Ù˘ ·‰ÂÏÊ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡ ¶Ï·ÛÙ‹Ú· Ì ·ÍȈ̷ÙÈÎfi ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ËÌÂÈÒÓÂÈ Î¿ı ÙÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ˘˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙ˜ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· Î·È Ù· Á‡Úˆ ¯ˆÚÈ¿ (.¯. ¢ÂÛʛӷ), Ô˘ Â›Ó·È Û˘ÌÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ (.¯. ÔÈÔÈ Î·È Ò˜ ÙÚ·˘Ì·Ù›˙ÔÓÙ·È, ÔÈÔÈ Âı·›ÓÔ˘Ó Î·È ÔÈÔÈ Á˘Ú›˙Ô˘Ó ˆ˜ ·Ï·›Ì·¯ÔÈ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰·). °È· ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÌfiÓÔÓ, fiÙ·Ó Â›Ó·È ¿ÚÚˆÛÙÔ˜ ‹ fiÙ·Ó ÙÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·ı¤ÛÂÈ Î¿ÔÈ· ȉȷ›ÙÂÚË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ·ÔÛÙÔÏ‹. ¢ÂÓ ·Ê‹ÓÂÈ Î·Ó¤Ó· Û˘Ó·›ÛıËÌ¿ ÙÔ˘ Ó· ·ÔÙ˘ˆı› ÛÙÔ ¯·ÚÙ›, ÌfiÓÔ ÌÈ· ÊÔÚ¿ Ô˘ Â›Ó·È ¿ÚÚˆÛÙÔ˜, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ë̤ڷ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÙÔ˘ «∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘», ϤÂÈ «Îڛ̷ Û ̤ӷ», ‰ÈfiÙÈ ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÔÈ ¿ÏÏÔÈ Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ ‰È·ÛΤ‰·˙·Ó Î·È ·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔ˜ Ó· ̤ÓÂÈ ·ÔÌÔӈ̤ÓÔ˜. ªÈ· ¿ÏÏË ÊÔÚ¿, Ô˘ ηٷϷ‚·›ÓÂÈ fiÙÈ ı· ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ Ë ÚԤϷÛË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÚÔ˜ Ù· ‚¿ıË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ê·ÓÙ¿˙ÂÙ·È ÙÔÓ ÂÂÚ¯fiÌÂÓÔ fiÏÂıÚÔ, Î·È ÁÈ· ÙȘ ‰˘Ô Ï¢ڤ˜ ÙˆÓ ·ÓÙÈÌ·¯Ô̤ӈÓ, Î·È Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔÓ ·Ó·ÛÙÂÓ·ÁÌfi: «∞¯! ∞¯!» ∂›Û˘, fiÙ·Ó ÌÈ· ¿ÏÏË ÊÔÚ¿ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È, ÛÙȘ 28 ª·˚Ô˘ ÙÔ˘ 1920, ÛÙȘ ·Ú¯·›Â˜ ™¿Ú‰ÂȘ, ÁÚ¿ÊÂÈ Ì ÂÚËÊ¿ÓÈ·: «∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ ¢ÂÎ. ¶˘Ú/ÎÔ‡ ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ οوıÂÓ ÙˆÓ ·Ó·ÎÙfiÚˆÓ ÙÔ˘ ∫ÚÔ›ÛÔ˘, οوıÂÓ ÂÓfi˜ Ï·Ù¿ÓÔ˘ ı·˘Ì¿˙ˆÓ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·». ∫·È ¤Ú·Ó ÙÔ‡ÙˆÓ Î·Ó¤Ó· ¿ÏÏÔ Û˘Ó·›ÛıËÌ¿ ÙÔ˘. ∂›Û˘, ‰ÂÓ Î¿ÓÂÈ Î·Ì›· ÔÏÈÙÈ΋ ÎÚÈÙÈ΋ ‹ ÎÚÈÙÈ΋ Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ ‹ ÈηÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ·ÓˆÙ¤ÚˆÓ ÙÔ˘ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· Ù˘ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ·. —— 74 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂›Ó·È Ô ÂÈı·Ú¯ÈÎfi˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘, Ô˘ ·ÁˆÓ›˙ÂÙ·È Û˘ÓÂȉËÙ¿ Î·È ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο, ˘·ÎÔ‡ÔÓÙ·˜ ÛÙ· ÎÂχÛÌ·Ù· Ù˘ ¶·ÙÚ›‰·˜. ∞ÎfiÌ· Î·È ÛÙË ÛËÌ·ÓÙÈ΋, ÚÔÚÔÙÂÏÂ˘Ù·›· ηٷÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÙÔ˘, Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÛÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ··ÁΛÛÙÚˆÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ·fi ÙËÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, (Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ·˘Ù‹ ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ fiÙ·Ó Ô ›‰ÈÔ˜ ›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ ·ÛÊ·Ï‹˜ ÛÙË Ã›Ô) Î·È ÙfiÙ ·ÎfiÌ· ‰ÂÓ Î¿ÓÂÈ Î·Ì›· ÎÚÈÙÈ΋, ÁÈ· fiÏÔ ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚÔÌ·ÎÙÈÎfi ·ÁÒÓ·, Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ ÓÈÎËÊfiÚÔ˜ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ηχÙÂÚÔ˘˜ ÔȈÓÔ‡˜ ÁÈ· Ù· ∂ÏÏËÓÈο ŸÏ· Î·È Î·Ù¤ÏËÍ ÛÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÁÈ· ÙÔÓ ÓÂfiÙÂÚÔ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi. º·›ÓÂÙ·È, Û·Ó Ó· ·Ô‰¤¯ÂÙ·È ÙË ÌÔ›Ú· Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ Î·È ·Ê‹ÓÂÈ ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘, Ô˘ Ê·ÓÙ¿˙ÂÙ·È fiÙÈ ı· Â›Ó·È ÌfiÓÔÓ ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi, Ó· ‚Á¿ÏÔ˘Ó ·˘ÙÔ› Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÔÓÙ·È Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·, ÒÛÙ ӷ ÌËÓ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Ù¤ÙÔÈ· ‰˘Û¿ÚÂÛÙ· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·. ªÂÁ¿ÏË ‚‚·›ˆ˜ ÂÓÙ‡ˆÛË Î¿ÓÂÈ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, Ò˜ ¤Ó· ¯ˆÚÈ·Ùfi·È‰Ô, ËÏÈΛ·˜ Ï›ÁÔ ¿Óˆ ·fi Ù· ›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ·, Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ› ¤ÁηÈÚ· ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ÛÙÈÁ̤˜ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·, ÙȘ Ôԛ˜ Î·È ı· ‚ÈÒÛÂÈ ·fi ÚÒÙÔ ¯¤ÚÈ Û·Ó ·ÁˆÓÈÛÙ‹˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘, Î·È ·Ì¤Ûˆ˜ ÚÔÓÔ› ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÌ‹ıÂÈ· ÛËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ˘ ηٿÏÏËÏˆÓ ‰È·ÛÙ¿ÛˆÓ, ÁÈ· Ó· ÙÔ ÎÔ˘‚·Ï¿ ¿ÓÙ· Ì·˙› ÙÔ˘ ‡ÎÔÏ·, Î·È Ó· ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Û’ ·˘Ùfi fi,ÙÈ ‚ÈÒÓÂÈ. ∞˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ Ú¤ÂÈ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ÙÔ ¤¯ÂÈ ÚÔÌËı¢Ù› ÛÙËÓ fiÏË Ù˘ ∫·‚¿Ï·˜, fiÔ˘ ÊÙ¿ÓÂÈ Î·È Ì¤ÓÂÈ ÂΛ Ì ÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÛÙȘ 25 Î·È 26 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1919, Î·È ·fi fiÔ˘ Û ϛÁ˜ ̤Ú˜ ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÂΛ Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤Ó˜, ı· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, fiˆ˜ ÙÔ ÂÈÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÔÈ Î·ÈÚÔ›. ∞˘Ù‹ Ë Û˘Ó·›ÛıËÛË ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÛÙÈÁÌÒÓ ·fi ÙÔÓ Ó·Úfi °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· Î·È Ë ˆÚÈÌfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ οÓÂÈ ·ÎfiÌË ÈÔ Ôχ ÂÓÙ‡ˆÛË, ÁÈ·Ù› ÔÈ Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÚÔ˚fiÓ Î¿ÔÈ·˜ ȉÈÔÙÚÔ›·˜ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ÁÈ· ÎÚ¿ÙËÛË ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, ηıfiÛÔÓ Ô ›‰ÈÔ˜ › ¤Ó· ÔÏfiÎÏËÚÔ ¯ÚfiÓÔ, ÙÔ 1918, Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Û ÙË ıËÙ›· ÙÔ˘ ˆ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘, ‰ÂÓ ÎÚ·ÙÔ‡Û η̛· ÛËÌ›ˆÛË Î·È ‰ÂÓ ÚÔ¤‚·ÈÓ Û η̛· ηٷÁÚ·Ê‹. √ ¢ÂηӤ·˜ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ ‰ÂÓ ·Û¯ÔÏÂ›Ù·È Ì ÙÔ ÁÚ¿„ÈÌfi ÙÔ˘ ·‰È·Ï›و˜ οı ̤ڷ. √È ÈÔ ÔÏϤ˜ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘ Á›ÓÔÓÙ·È ÛÔÚ·‰Èο, —— 75 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ fiÙ·Ó Â›Ó·È Â‡Î·ÈÚÔ˜ Î·È ·ÊÔ‡ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ¤¯ÂÈ ÂϤÁÍÂÈ Ï‹Úˆ˜ οı ÏËÚÔÊÔÚ›· Ô˘ ı· ηٷÁÚ¿„ÂÈ. µÂ‚·›ˆ˜, ÔÈ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘ Á›ÓÔÓÙ·È Û ËÌÂÚ‹ÛÈ· ‚¿ÛË. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ Ì¤Ú˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó οÙÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ·fi ÏÂ˘Ú¿˜ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ (ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ‹ ÌË) ·ÁÓÔÔ‡ÓÙ·È. ∞˘Ùfi Ô˘ ˆ˜ Ó·Úfi˜ Ì·ıËÙ‹˜ ÛÙÔ ™¯ÔÏ·Ú¯Â›Ô Ù˘ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜, ÚÈÓ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ·, ›¯Â ‰È·‚¿ÛÂÈ ÛÙÔÓ •ÂÓÔÊÒÓÙ· ÛÙËÓ «∫‡ÚÔ˘ ∞Ó¿‚·ÛÈ», ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ··ÁΛÛÙÚˆÛË ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ·fi ÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ (·fi Ù· ∫Ô‡Ó·Í· ÚÔ˜ ÙÔÓ ¶fiÓÙÔ) Î·È ·fi ÂΛ Ì ÏÔ›· ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·, ÙÒÚ· οÙÈ ·Ó¿ÏÔÁÔ Ô ›‰ÈÔ˜ ‚ÈÒÓÂÈ, ÙËÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ‚‚·›ˆ˜ ÙˆÓ ·Ó·ÏÔÁÈÒÓ, Ì ÙËÓ ÔÚ›· ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÚÔ˜ Ù· ‚¿ıË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ì ÙËÓ ÔÚ›· ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ ̤ۈ Ù˘ ∞ÏÌ˘Ú¿˜ ∂Ú‹ÌÔ˘, Ì ÙȘ ‰Ú·Ì·ÙÈΤ˜ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ «∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÙÔ», Ì ÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ù¤ÏÔ˜ Ì ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ··ÁΛÛÙÚˆÛ‹ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ·fi Ù· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È ·fi ÂΛ Ì ÙË ‰È¿ÛˆÛ‹ ÙÔ˘˜, Ì ηڿ‚È·, Î·È ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·. ∆Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· Â›Ó·È Ôχ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈÎfi ΛÌÂÓÔ, Û ٤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi Ì¿ÏÈÛÙ·, Ô˘ ÂÓÒ ·˘Ùfi˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ ÔÚ›· Î·È ‰Ú¿ÛË Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘, ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ›ıÂÙ·È, Î·È ÌÔÚ› οÏÏÈÛÙ· Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙ›, fiÙÈ Î¿ÙÈ ·Ó¿ÏÔÁÔ ı· ¤¯ÂÈ Û˘Ì‚Â› Î·È ÛÙȘ ˘fiÏÔȘ ªÔÓ¿‰Â˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó Û’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ·ÁÒÓ·. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ‰ÂÓ Ï·ÙÂÈ¿˙Ô˘Ó, ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙÔ ÛˆÛÙfi Ù¤ÌÔ, Ô˘ ηٷϋÁÂÈ Ì ÎÚÂÛ¤ÓÙÔ ÛÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ··ÁΛÛÙÚˆÛ˘, Î·È Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ οÓÂÈ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÙÔ˘ ¤ÍÔ‰Ô Ì ÙËÓ ÔχÛËÌË Ï¤ÍË: «∆¤ÏÔ˜». ŒÙÛÈ, ‰ÂÓ Â›Ó·È ˘ÂÚ‚ÔÏ‹ Ó· ԇ̠fiÙÈ, Â¿Ó Â›¯Â ¯·ı› οı ¿ÏÏÔ ÁÚ·Ùfi ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙÔ ÁÈ· ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· ı· ‹Ù·Ó ·fi ÌfiÓÔ ÙÔ˘ ·ÚÎÂÙfi ÁÈ· Ó· ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÓÂfiÙÂÚÔ˘˜ ÌÈ· ηϋ ÂÈÎfiÓ· ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÈÙ¿ÓÈÔ ·ÁÒÓ·, fiÔ˘ ¤Ó·Ó ·Ú¯Èο ıÚ›·Ì‚Ô ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ÙËΠÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ÙÚ·Áˆ‰›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜. ¶·Ú·ÙËÚÒÓÙ·˜ οÔÈÔ˜ Ì ÚÔÛÔ¯‹ ÙÔ ˘fi„Ë ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ÛÙÔ —— 76 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÚˆÙfiÙ˘Ô, ÌÔÚ› Ó· Èı·ÓÔÏÔÁ‹ÛÂÈ, Ì ·ÚÎÂÙ‹ ·ÎÚ›‚ÂÈ· ı· ¤ÏÂÁ·, fiÙÈ ·˘Ùfi ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÂηÙfiÓ Â›ÎÔÛÈ (120) ηٷÁڷʤ˜. √È ÂÓ ÏfiÁˆ ηٷÁڷʤ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÓÙÔÈÛÙÔ‡Ó Ì ‚¿ÛË Ù· ÂÍ‹˜ ÛÙÔȯ›·: ·) ∆Ș ̤Ú˜ ·Ó¿·˘Ï·˜ Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘ Û οÔÈÔ Ì¤ÚÔ˜ Î·È ÚÈÓ ÙËÓ ÂÎΛÓËÛ‹ Ù˘ ÁÈ· Ó¤· ·ÔÛÙÔÏ‹. ‚) ∆Ë ı¤ÛË Ù˘ ·‡Ï·˜ ÌÂÙ¿ ·fi ÙÂÏ›· Û ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘. ™˘Ó‹ıˆ˜, ÂÍÈÛÙÔÚ› Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ¯ˆÚ›˜ ÙÂÏ›˜, ·ÏÏ¿ Ì ¯Ú‹ÛË ÎfiÌÌ·ÙÔ˜. Á) ∆ËÓ ·Ú·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ Û˘Óı‹Î˜, οو ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÌÔÚ› Î·È ÎÚ·Ù¿ÂÈ ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, Ô ÁÚ·ÊÈÎfi˜ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ·Ú·ÏÏ¿ÛÛÂÈ Î¿ˆ˜ Î·È ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÊÔÚ¤˜ Á›ÓÂÙ·È Ï›ÁÔ ÈÔ ¿ÛÙ·ÙÔ˜. ‰) ∆ËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÛÙÔ ÌÂÏ¿ÓÈ Ù˘ ¤Ó·˜ ÙÔ˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘ÌÂ Û˘ÓÔÙÈο ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·˘Ùfi ΛÌÂÓÔ, ÒÛÙÂ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ó· ηٷÙÔÈÛÙ› οˆ˜ ·fi ÚÈÓ, ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Î·ÙfiÈÓ Ó· ·ÔÏ·‡ÛÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Î·È Ó· ‚Á¿ÏÂÈ ·ÛʷϤÛÙÂÚ· Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ: ∏ ÚÒÙË (1Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Á›ÓÂÙ·È Ì¿ÏÏÔÓ ÛÙ· Ù¤ÏË πÔ˘Ó›Ô˘ - ·Ú¯¤˜ πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1919 ÎÈ ·˘Ù‹ ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ Ì ÙË Û‡ÓÙÔÌË ÏËÚÔÊÔÚ›· Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ Î·Ù¿Ù·Í‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ™ÙÚ·Ùfi (ÙËÓ 5Ë ª·˝Ô˘ ÙÔ˘ 1918). ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÍÂÙ˘Ï›ÁÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÔÚ›·˜ Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘ ·fi ÙË §¿ÚÈÛ· (·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1919) ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· (∫·‚¿Ï· Ì ÂӉȿÌÂÛÔ ÛÙ·ıÌfi ÙË Ã·ÏÎȉÈ΋) Ì ÏÔ›Ô Î·È ·fi ÂΛ, ÛÙȘ 9 πÔ˘Ó›Ô˘ 1919, ¿ÏÈ Ì ÏÔ›Ô, Ì ÙÔ fiÓÔÌ· «™ÎԇϷ», ÛÙË ™Ì‡ÚÓË (ÏÔÁÈο ÛÙȘ 10 πÔ˘Ó›Ô˘ 1919), ÁÈ· Ó· ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ Ì ÙËÓ ¿ÊÈÍË Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘, ÛÙȘ 15 πÔ˘Ó›Ô˘ 1919, ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿: «Ã·Ù˙ÈÏ¿Ú», «¡˘ÌÊ·›Ô» Î·È «¶‡ÚÛ·». ª¿ÏÈÛÙ· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ fiÙ·Ó ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ∫·‚¿Ï·˜, ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∫fiÙÛ·Ó», fiÔ˘ ‰Ú‡ÂÈ Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›·, ηٷٿÛÛÂÙ·È ÛÙË 2Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· (√˘Ï·Ìfi) Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú·˜ ÙÔ˘ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∂ÓÙ‡ˆÛË ÚÔÍÂÓ› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, fiÙÈ ‰ÂÓ Î¿ÓÂÈ Î·Ó¤Ó· Û¯fiÏÈÔ ÁÈ· ÙË —— 77 ——
™˘ÓÂÓÓfiËÛË ˘ÚÔ‚ÔÏËÙÒÓ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ √˘Û¿Î.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 78 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™Ì‡ÚÓË. ∏ ÌfiÓË ÂÍ‹ÁËÛË ÁÈ’ ·˘Ùfi Â›Ó·È fiÙÈ, ÏfiÁˆ Ù˘ ˘ÚÂÙÒ‰Ô˘˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜ Î·È ÂÙÔÈÌfiÙËÙ·˜ Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘, ‰ÂÓ ı· ›¯Â ›Ûˆ˜ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ÂÚÈÏ·ÓËı› ̤۷ ÛÙËÓ fiÏË Î·È Ó· ÙË ı·˘Ì¿ÛÂÈ. £· ÂÚ¿ÛÂÈ, ‚‚·›ˆ˜, ¿ÏÈ ·fi ÙË ™Ì‡ÚÓË, ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ·ÏÏ¿ οو ·fi ¿ÏϘ (ÙÚ·ÁÈΤ˜) Û˘Óı‹Î˜. ŸÙ·Ó fï˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÂÙ·‚·›ÓÂÈ ÛÙÔ «¶Ô˘ÚÓfi‚·» ‰È·ÈÛÙÒÓÂÈ ÙËÓ ÔÌÔÚÊÈ¿ ÙÔ˘ Î·È Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ÏÈÙ¿: «ˆÚ·›· ÔÏÈÙ›· ·‡ÙË». ∏ ‰Â‡ÙÂÚË (2Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ Ì ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ ÛÙȘ 20 πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 («¶ÚÔÊ‹ÙÔ˘ ∏Ï›·») ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔÓ «∫·Û·Ì¿» Ì ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›». ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÚÒÙ˘ Ì¿¯Ë˜, fiÔ˘ ·›ÚÓÂÈ ÙÔ ‚¿ÙÈÛÌ· ÙÔ˘ ˘Úfi˜. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ ÁÈ· ÙȘ «™¿Ú‰ÂȘ» ÛÙȘ 29 πÔ˘Ó›Ô˘ («∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψӻ): «™˘Ó‹Êı ̿¯Ë, ηıÒ˜ ¤‚·ÏÔÓ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ·, ÔÈ ‰Â ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ ¿Ù·ÎÙÔÓ Ê˘Á‹Ó…». ŒÈÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÛÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›», ‚·‰›˙Ô˘Ó ÚÔ˜ µÔÚÚ¿ ‰È·‚·›ÓÔÓÙ·˜ Ó‡¯Ù· ÙÔÓ «ŒÚÌÔ ÔÙ·Ìfi», ÙÔ ÓÂÚfi ÙÔ‡˜ ‚Ú¤¯ÂÈ «Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓ ·Ê·Ïfi», fiˆ˜ ϤÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο, ÌÂÙ·‚·›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «ªÂϤӻ Ì ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi ÛÎÔfi ÙÔÓ ·ÊÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ Î·È ÛÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘˜, ÚÔ˜ ÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›», Û˘ÌϤÎÔÓÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. µ·‰›˙Ô˘Ó ¿ÏÈ ÁÈ· «∫·Û·Ì¿» Î·È ·fi «∫·Û·Ì¿» ¿ÏÈ ÁÈ· «∞¯ÌÂÙÏ›», fiÔ˘ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î¿ÓÔ˘Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfi Î·È ÛÊ¿˙Ô˘Ó Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ· ÙÔ˘ 6Ô˘ §fi¯Ô˘ ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. ¡¤Ô˜ ·ÈÊÓȉ·ÛÌfi˜ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ, fiÔ˘ ÛÙË Û˘ÌÏÔ΋ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ì¤ÚÔ˜ Î·È Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ· Ù˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó¤· ›ıÂÛË ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È Â‰Ò ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÂȉÈ΋ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ ÙÔ 3Ô ¶˘ÚÔ‚fiÏÔ Ù˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ ¤·ı ·ÊÏÔÁÈÛÙ›·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∫·Û·Ì¿», ηıÒ˜ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜, ÛÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›», ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈηıÈÛÙ¿ Ë 1Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·, Î·È ÌÂÙ¿ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙËÓ ÂÈıÂÒÚËÛË Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ∞ϤͷӉÚÔ ª·Ó¤Ù·. ∏ ÂÓ ÏfiÁˆ ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 15 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1919, fiÙ·Ó Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· ÙÔ˘ ›¯Â ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙÔÓ «∫·Û·Ì¿» Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈıÂÒÚËÛË ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙÔ‡ ∞ϤͷӉÚÔ˘ ª·Ó¤Ù·. ∏ ÙÚ›ÙË (3Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·Ú¯›˙ÂÈ ·fi ÙȘ 16 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1919, fiÙ·Ó —— 79 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ·˘Ùfi˜ ¤¯ÂÈ ·ÛıÂÓ‹ÛÂÈ Ì ۷ڿÓÙ·, fiˆ˜ ϤÂÈ, ˘ÚÂÙfi. ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú·, 17 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1919, Î·È ÂÓÒ ÏÔÁÈο Â›Ó·È ¿ÚÚˆÛÙÔ˜ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÎÈÓÂ›Ù·È ¿ÏÈ ·fi «∫·Û·Ì¿» ÁÈ· «∞¯ÌÂÙÏ›». ™ÙȘ 2 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ˘Ê›ÛÙ·ÓÙ·È ·ÈÊÓȉȷÛÌfi ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. ∏ ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ̤ÓÂÈ ÛÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›» ̤¯ÚÈ ÙȘ 6 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1919. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·˘Ùfi ‰ÂÓ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ¯ÒÚ· Ù›ÔÙ· ÙÔ ·ÍÈfiÏÔÁÔ, ÙÔ ÌfiÓÔ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ηٷÁÚ¿ÊÂÙ·È Â›Ó·È Ë ÙÒÛË ¯·Ï·˙ÈÔ‡ ÛÙȘ 16 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1919, ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ fiˆ˜ ϤÂÈ «¿Óˆ ÙˆÓ 80 ‰Ú·Ì›ˆÓ». ™ÙȘ 18 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1919 ʇÁÔ˘Ó ·fi ÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›» ÁÈ· «∫·Û·Ì¿». ™ÙȘ 7 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ʇÁÔ˘Ó ·fi «∫·Û·Ì¿» ÁÈ· «∞¯ÌÂÙÏ›». ∫·ı’ Ô‰fiÓ ÂÈÙ›ıÂÓÙ·È Ì ÛÎÔfi ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ «ªÂÚÛ›-¡ÙÂÚ¤». ™ÙȘ 5 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ÌÂÙ·‚·›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ «∆Û¿È ªÔ˘ÚÓ¿Ú» Î·È ÛÙË ÁÈÔÚÙ‹ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ Ú›¯ÓÂÈ Ôχ ¯ÈfiÓÈ, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ, ÎÚ‡Ô, ¿ÁÔ˜, ˆ¯!, ˆ¯!». ™ÙȘ 8 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›» Î·È Ë ÂÓ ÏfiÁˆ ηٷÁÚ·Ê‹ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ ·fi ÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›» ‹Á·Ó ÛÙÔ «ªÂÚÛ›-¡ÙÂÚ¤» ÛÙȘ 15 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919. ∞fi Ù· ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓ· Î·È Û’ ·˘Ù‹ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û ‰È·Ú΋ ΛÓËÛË, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ ÁÈÓfiÙ·Ó Û˘Ó¯‹˜ ÂÓ·ÏÏ·Á‹ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÂÚÈÔ‰È΋ ÂÓÂÚÁÔÔ›ËÛË Î·È ·Ó¿·˘Û‹ ÙÔ˘˜. ª¿ÏÈÛÙ·, ÛÙȘ 23 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ‹Á ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜ Ì ÙÔÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi (ÀÔÏÔ¯·Áfi) ¢ËÌfiÔ˘ÏÔ ÛÙÔÓ «∫·Û·Ì¿» ÁÈ· „ÒÓÈ·, ¤ÓÂη Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ, Î·È ÂÂȉ‹ Ù‡¯·ÈÓ ·˘Ùfi˜ Ó· Â›Ó·È Û˘ÛÛÈÙȿگ˘. °È· ÙȘ 27 Î·È 28 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ·fiÚÈÛÙ·, fiÙÈ «¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Ì·˜ ηٿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡». ∏ ˘fi„Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ¤ÁÈÓ ÌÂٷ͇ Ù˘ 29˘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 Î·È Ù˘ 31˘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919. ∏ ٤ٷÚÙË (4Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ÌÂٷ͇ Ù˘ 8˘ Î·È 9˘ π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÏËÚÔÊÔÚԇ̷ÛÙ fiÙÈ ÙËÓ 1Ë π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920 ¤ÁÈÓ ›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ª·ÁÓËÛ›·˜ Î·È ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ÛÙȘ 6 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920, ·Ó‹ÌÂÚ· ÙˆÓ ºÒÙˆÓ, ¤Î·Ó·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfi. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÁÚ¿ÊÂÈ: «... ‹ÏıÔÓ Ì¤Û· ÂȘ ÙÔÓ Î·Ù·˘ÏÈÛÌfiÓ Î·È Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ —— 80 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÏfiÁ¯Ë ÙÔ˘˜ Â͉ÈÒÍ·ÌÂ Î·È ¤‚·ÏÂÓ Î·È Ì ٷ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘ Ô ¿ÙÈÌÔ˜». ™ÙȘ 7 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 ÙÔ Ë̤ÙÂÚÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ ÛÊÔ‰Ú¿ ÙÔ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ™Ù·ıÌfi ÙˆÓ ™¿Ú‰ÂˆÓ, fiÔ˘ Ê·›ÓÂÙ·È, fiÙÈ ÙÚ·˘Ì·Ù›˙ÂÙ·È Î·È Î¿ÔÈÔ˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜. Œ¯ÂÈ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ ÏÂÁfiÙ·Ó ƒÂ¤Ì µ¤Ë˜. √È Â¯ıÚÔڷ͛˜ ÁÂÓÈ·ÔÓÙ·È Û’ fiÏË ÙË ÁÚ·ÌÌ‹, ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ˘ÚÔ‚fiÏ·, ÙfiÛÔ ÙÔ˘ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ fiÛÔ Î·È ÙÔ˘ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ‚¿ÏÔ˘Ó ·Î·Ù¿·˘ÛÙ·. ™Â οı ›ıÂÛË Ô Â¯ıÚfi˜ ›¯Â ‰‡Ó·ÌË 8.000 ·Ó‰ÚÒÓ, ÂÓÒ ÔÈ Ë̤ÙÂÚÔÈ ‹Û·Ó 1.000. ∏ ¤ÌÙË (5Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 18 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920, ηıfiÛÔÓ Ë ÂfiÌÂÓË (6Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·Ú¯›˙ÂÈ Ì ÙËÓ ËÌÂÚÔÌËÓ›· 19 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920, Î·È ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÏÏ·Á‹ ÛÙÔ ÁÚ·ÊÈÎfi ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. ∞fi ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ·˘Ù‹ ÏËÚÔÊÔÚԇ̷ÛÙ fiÙÈ ÛÙȘ 10 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 ‚Ï‹ıËΠÙÔ ¶Â‰ÈÓfi ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ·fi ÙÔ Â¯ıÚÈÎfi ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi, ÂÓÒ ÛÙÔ ˘fiÏÔÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Î·È Ì¤¯ÚÈ Ó· ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ Ô Ì‹Ó·˜ π·ÓÔ˘¿ÚÈÔ˜, ÛÙȘ ÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ Á›ÓÂÙ·È Î¿ÔÈ· ¿ÍÈ· ÏfiÁÔ˘ ¯ıÚÔÚ·Í›·, ÒÛÙ ӷ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ¿„ÂÈ. ™ÙÔ ÚÒÙÔ ‰Âη‹ÌÂÚÔ ÙÔ˘ ºÏ‚¿ÚË ÙÔ˘ 1920 ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÙÔ ª¤ÙˆÔ Ì ÌÔÓÔÌ·¯›Â˜ ÙˆÓ ·ÓÙ›·ÏˆÓ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ. ™ÙȘ 12 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 ·Ó·Ê¤ÚÂÈ, fiÙÈ ‹Á ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜ ÁÈ· ¯fiÚÙÔ, ÁÈ· Ù· ˘Ô˙‡ÁÈ·, ÛÙÔ˘ «∫··Ù˙fiÁÏÔ˘ ∆ÛÈÊÏ›ÎÈ». ∂Λ (·fi ÙËÓ ·ÎÚfiÔÏË ÙˆÓ «¶ÂÓÙ¤‰ˆÓ») ÙÔ˘˜ ¤‚·ÏÂ Ô Â¯ıÚfi˜, ¯ˆÚ›˜ Â˘Ù˘¯Ò˜ ·ÒÏÂȘ. ∫·È ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ‰Âη‹ÌÂÚÔ ÙÔ˘ ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 Û˘Ó¯›˙ÂÙ·È Ë ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ Ì ÌÔÓÔÌ·¯›Â˜ ÙˆÓ ·ÓÙ›·ÏˆÓ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ Î·È ÌÈÎÚÔÛ˘ÌÏÔΤ˜ Ê˘Ï·Î›ˆÓ. ∏ ¤ÎÙË (6Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 24 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 Î·È Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ· ÌÂٷ͇ 19 Î·È 24 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ Î·È ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÔ˘ ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ·ÏËÛ ÛÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ Ú˘ıÌÔ‡˜, Ì Âη٤ڈıÂÓ ÂÈı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ Î·È Û˘ÌÏÔΤ˜. ∂› ϤÔÓ ˘‹ÚÍ ∂ÏÏËÓÈ΋ ÂÈÙ˘¯›·, ηıfiÛÔÓ Î·ÙÂÏ‹ÊıË Ë ∞ÎÚfiÔÏË ÙˆÓ ™¿Ú‰ÂˆÓ ·fi ÙÔ 3Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∫ÔÓ‰‡ÏË. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÁÚ¿ÊÂÈ: «ÙÔ ‚Ú¿‰˘ (ÛÙȘ 24 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘) ‹Ïı ÙËÏÂÊÒÓË—— 81 ——
√ÙÈÎfi˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 82 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Ì·, fiÙÈ Î·ÙÂÏ‹ÊıË Ë ∞ÎÚfiÔÏË ÙˆÓ ™¿Ú‰ÂˆÓ ˘fi ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ·ÁÌ. ÙÔ˘ °. ∫ÔÓ‰‡ÏË ™˘ÓÙ·ÁÌ.». ∏ ¤‚‰ÔÌË (7Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 4 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920, Î·È ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 28 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ¤ˆ˜ 4 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÛÙÔ ˆ˜ ¿Óˆ ‰È¿ÛÙËÌ· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ÔÈ ÌÔÓÔÌ·¯›Â˜ ÙˆÓ ·ÓÙ›·ÏˆÓ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ. ∏ fiÁ‰ÔË (8Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 8 ¤ˆ˜ 12 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920, Î·È ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 5 ¤ˆ˜ 12 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 5 ª·ÚÙ›Ô˘ ¤ˆ˜ 8 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920 Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠÛÙÔÓ ¿ÍÔÓ· «∞ÎÚfiÔÏË ™¿Ú‰ÂˆÓ» - «∞¯ÌÂÙÏ›» - «∫·Û·Ì¿» «°¤Ê˘Ú· ŒÚÌÔ˘» - «™ÈÓÂÚÏ›» - «∫fiÏÓÙÂÚ» - «¶··˙Ï›», fiÔ˘ Î·È Û˘Ó·ÓÙ‹ıËΠ̠ÙÔ 1Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5/42 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ÙÔÓ «∫·Û·Ì¿», ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ù˘ 6˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1920, ¤‚ÚÂ¯Â Î·È ‹Ù·Ó ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ¯ˆÚ›˜ ·ÓÙ›ÛÎËÓ·, Î·È fiÙÈ Ë ‰È¿‚·ÛË ÙÔ˘ «ŒÚÌÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡» ¤ÁÈÓ ¿Óˆ Û Á¤Ê˘Ú· ÊÙÈ·Á̤ÓË ·fi ‚¿ÚΘ ÙÔ ‰Â ¯ˆÚÈfi «∫fiÏÓÙÂÚ» ‹Ù·Ó ∂ÏÏËÓÈÎfi. ∏ ¤Ó·ÙË (9Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 30 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920, Ë̤ڷ ÚfiÛÊÔÚË ÁÈ· ·Ó¿·˘ÛË, ηıÒ˜, fiˆ˜ Ô ›‰ÈÔ˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÁÈ· ÙË Ì¤Ú· ·˘Ù‹ «… ËÌ›˜ ‰Â fiÏÔ ¯ÔÚfi Î·È ÁϤÓÙÈ ÙÔ Â›¯·Ì», Î·È ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 13 ª·ÚÙ›Ô˘ ¤ˆ˜ 30 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 13 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ·Ú·¿Óˆ, ÌÂÙ¤‚Ë ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜ ÛÙÔ ™Ù·ıÌfi ÙÔ˘ «∫·Ú·Î·ÛÏ›», ‰È·‚·›ÓÔÓÙ·˜ ̤۷ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi «ªÔ˘Ù‚ÂÏ›», ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Î¿ÔÈ·˜ ›Ûˆ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÂÊÔ‰›ˆÓ ‹ οÙÈ ¿ÏÏÔ. ™ÙȘ 16 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920 ˘‹ÚÍÂ Û˘ÌÏÔ΋ ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ «∆·Ù¿Ú». ∆Ë ªÂÁ¿ÏË ∂‚‰ÔÌ¿‰· Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÙËÓ ¤Ú·Û ÛÙÔ ∂ÏÏËÓÔ¯ÒÚÈ «¶··˙Ï›» fiÔ˘, fiˆ˜ ϤÂÈ, ˘‹Ú¯Â ÂÎÎÏËÛ›·, Î·È ÙË Ì¤Ú· ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ™·‚‚¿ÙÔ˘ ·›ÚÓÂÈ ÁÚ¿ÌÌ· ·fi ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· Î·È Ì·ı·›ÓÂÈ ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘, fiÙÈ ¤ı·ÓÂ Ô ·Ô‡˜ ÙÔ˘ Ô Á¤ÚÔ °È¿ÓÓ˘ (∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜), ·fi ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›¯Â ¿ÚÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘. ∆ËÓ Ë̤ڷ ÙÔ˘ ¶¿Û¯· ¤‚·Ï·Ó Ù· ¶Â‰ÈÓ¿ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÛÙÔ «ªÔ˘Ù‚ÂÏ›» Î·È ÂΛ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ‚ÚÈ—— 83 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÛÎfiÙ·Ó Ô ·Óı˘ÔÏÔ¯·Áfi˜ ∞ÌÔ‡ÓÙ˙·˜, Ô ÔÔ›Ô˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‹Ù·Ó ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘, ÁÈ·Ù› Ú¿ÁÌ·ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ÂÒÓ˘ÌÔ, Ô˘ Â›Ó·È fiÓÙˆ˜ Û¿ÓÈÔ, ˘‹Ú¯Â ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·. ™ÙȘ 30 ª·ÚÙ›Ô˘ 1920 ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ ÂÓÂÓ‹ÓÙ· (90) ¶··˙ÏÈÒÙ˜ (ÚÔÊ·ÓÒ˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜), ÛÙÚ·Ù‡ÙËÎ·Ó ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi Î·È fiÏÔÈ ÔÈ Â˘ÚÈÛÎfiÌÂÓÔÈ ÂΛ ÙÔ ¤ÚÈÍ·Ó ÛÙÔ ¯ÔÚfi Î·È ÛÙÔ ÁϤÓÙÈ. ∏ ‰¤Î·ÙË (10Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 16 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ¤ˆ˜ 18 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 1˘ Î·È 18˘ ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ∆ËÓ 1Ë ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ‹Á ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜ ÛÙÔ «∫·Ú·Î·ÛÏ›», ÛÙ· Ê˘Ï¿ÎÈ·, Î·È ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ‚ڋΠÙÔ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙË ÙÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ∫ÔÎÔ‚fi, Ô ÔÔ›Ô˜ Ù‡¯·ÈÓ ӷ Â›Ó·È ·Ú·ÙËÚËÙ‹˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÌÈÎÚÔ·„ÈÌ·¯›Â˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ Î·È ÔÈ Ë̤ÙÂÚ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó Î¿ÔÈ· ˘„ÒÌ·Ù·. ™ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 6 ¤ˆ˜ 18 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ‰ÂÓ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Ù›ÔÙ· ÙÔ ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ ÛÙȘ ÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘. ™ËÌ›ˆÛ fï˜, fiÙÈ ÛÙȘ 16 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ‹Úı ‰È·Ù·Á‹ ÁÈ· ÚԤϷÛË, ÏËÓ fï˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ‰Â‡ÙÂÚË ‰È·Ù·Á‹, Ô˘ ·Î‡ÚˆÛ ÙËÓ ·Ú¯È΋ Î·È ¤ÙÛÈ Ë ÚԤϷÛË ·Ó·‚Ï‹ıËΠ̤¯ÚÈ Óˆ٤ڷ˜. ∏ ÂÓ‰¤Î·ÙË (11Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 1 ¤ˆ˜ 4 ª·˝Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 19 ∞ÚÈÏ›Ô˘ Î·È 4 ª·˝Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 19-20 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ·ӷϋÊıËÎ·Ó ÔÈ ·„ÈÌ·¯›Â˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÌÈÎÚÔÛ˘ÌÏÔΤ˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ∂ÏÏËÓÈο Ê˘Ï¿ÎÈ·. ™ÙȘ 20 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 Û˘Ó¤‚Ë ¤ÎÏÂÈ„Ë Ù˘ ™ÂÏ‹Ó˘. ™ÙȘ 22 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ‹Á ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜ ÛÙ· Ê˘Ï¿ÎÈ· ÙÔ˘ «∫·Ú·Î·ÛÏ›» Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú·, Ô˘ ‹Ù·Ó Ë ÁÈÔÚÙ‹ ÙÔ˘ ∞˚ °ÈÒÚÁË, —— 84 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¤ÂÛ ¿ÚÚˆÛÙÔ˜ Ì ۷ڿÓÙ· (40) ˘ÚÂÙfi, ‹Ù·Ó ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ·ÔÌÔӈ̤ÓÔ˜, Î·È ÛËÌÂÈÒÓÂÈ: «Îڛ̷ Û ̤ӷ». ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 24-29 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ¤ÁÈÓ·Ó ·„ÈÌ·¯›Â˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ÙÔ˘ «∆·Ù¿Ú». ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙȘ 30 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ‹Ïı ‰È·Ù·Á‹ Ó· ·ÔÏ˘ı› Ë ÎÏ¿ÛË ÙÔ˘ 1914 Î·È ÙËÓ ›‰È· Ë̤ڷ ‹ÁÂ Ô ›‰ÈÔ˜ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙÔ «ªÔ˘Ù‚ÂÏ›», ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·Ú·‰ÒÛÂÈ ¤ÁÁÚ·ÊÔ ÛÙÔÓ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ∫ÔÏÔÎÔÙÚÒÓË Ù˘ πππ˘ ªÔ›Ú·˜ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ 9Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. ∆ËÓ ¶ÚˆÙÔÌ·ÁÈ¿ ÙÔ˘ 1920 οÔÈÔ˜ §Ô¯›·˜ ·fi Ù· ̤ÚË Ù˘ £‹‚·˜ ·ÓÙÚ‡ÙËΠ¶··˙ÏÈÒÙÈÛÛ· (√ fiÏÂÌÔ˜ – fiÏÂÌÔ˜ ·ÏÏ¿ ÎÈ Ô ¤ÚˆÙ·˜ – ¤ÚˆÙ·˜). ™ÙȘ 4 ª·˚Ô˘ 1920, Ù¤ÛÛÂÚÂȘ ‰ËÏ·‰‹ ̤Ú˜ ·ÊfiÙÔ˘ ‹ÏıÂ Ë Û¯ÂÙÈ΋ ‰È·Ù·Á‹, Ë ÎÏ¿ÛË ÙÔ˘ 1914 ¤Ê˘Á ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·, Î·È ·˘Ùfi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ‰›ÓÂÈ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ÁÈ· ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜ ·Ó·ÌÓËÛÙÈΤ˜ ʈÙÔÁڷʛ˜. ¶·ÚfiÙÈ Â›Ì·ÛÙ ‚¤‚·ÈÔÈ fiÙÈ Ë ÓÔÛÙ·ÏÁ›· ÁÈ· Ù· ¿ÙÚÈ· ¯ÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ¢ÂηӤ· ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏË, Ì ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ ·Ó·¯ÒÚËÛË ÙˆÓ fiÌÔÚˆÓ ¢ÂÛÊÈÓȈÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË ¶·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜, ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ ‰ÂÓ ·Ê‹ÓÂÈ Î·Ó¤Ó· Û˘Ó·›ÛıËÌ· Ó· ÙÔÓ Î˘ÚȇÛÂÈ Î·È Ó· ÙÔ ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ ÛÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘. ∞ÏÒ˜, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ: «ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ÊˆÙÔÁÚ·ÊËı‹Î·Ì Ì οÙÈ ÙÛÔÏÈ¿‰Â˜ (¢ÂÛÊÈÓÈÒÙ˜)». ∏ ‰ˆ‰¤Î·ÙË (12Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 13 ¤ˆ˜ 16 ª·˝Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 5 Î·È 16 ª·˝Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ∏ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÛÙȘ 5-6-7 ª·˝Ô˘ 1920 ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠÛÙÔÓ ¿ÍÔÓ· «¶··˙Ï›» - «™ÈÓÂÚÏ›» - «∫·Û·Ì¿» Î·È ÛÙÔÓ «∫·Û·Ì¿» ‹ÏıÂ Î·È Ë 1Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Î·È ÂÓÒıËΠfiÏË Ë ÚÒÙË (1Ë) ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ÛÙËÓ ÔÔ›· ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ. ∞ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÂÈıÂÒÚËÛË (ÛÙȘ 8 ª·˝Ô˘ 1920) ·fi ÙÔ ¢ÈÔÈÎËÙ‹ (∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë) ª·Ó¤Ù· ∞ϤͷӉÚÔ Î·È ÛÙȘ 12 ª·˝Ô˘ 1920 ·fi ÙÔÓ ∞Ú¯ËÁfi ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ (∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë) ∫·ÙÛ·Úfi °ÂÒÚÁÈÔ. ∏ ‰¤Î·ÙË ÙÚ›ÙË (13Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 20 ª·˝Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 17 Î·È 20 —— 85 ——
ªÂÙ¿‰ÔÛË ·Ú·ÁÁÂÏÌ¿ÙˆÓ, ̤ۈ ÙËÏ‚fi·, ÁÈ· ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË ‚ÔÏ‹˜ ÙˆÓ µ·Ú¤ˆÓ ¶˘ÚÔ‚fiÏˆÓ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ηٿ ÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ∞ÎÙÛ¿Ï ¡Ù·Á (3-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 86 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ª·˝Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 17 ª·˝Ô˘ 1920, Ë̤ڷ ∫˘Úȷ΋, ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙÔÓ «∫·Û·Ì¿» ÁÈ· «™¿Ú‰ÂȘ» (̤ۈ «∞¯ÌÂÙÏ›»), fiÔ˘ Û˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó Î·È ÙË µã ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ™ÙȘ 18 ª·˝Ô˘ 1920 ¤Ê˘ÁÂ Ô √˘Ï·Ìfi˜ ÙÔ˘ ÁÈ· «¶Ú¿ÛÈÓÔ §fiÊÔ» («∆ÌÒÏÔ») ÎÈ ·˘Ùfi˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ Ì ÙÔÓ ∞ã √˘Ï·Ìfi, ηıfiÙÈ Â›¯Â ÔÚÈÛı› Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ªÔ›Ú·˜. ™ÙȘ 20 ª·˝Ô˘ 1920 ¤Êı·Û ÛÙ· ∞Ó¿ÎÙÔÚ· ÙÔ˘ ∫ÚÔ›ÛÔ˘ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ª·Ó¤Ù·˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∫ÔÓ‰‡Ï˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ (Ô ÔÚıËÙ‹˜ Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘ ÙˆÓ ™¿Ú‰ÂˆÓ), ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ›, ηıÒ˜ Î·È ÔÎÙÒ (8) ∂ÁÁϤ˙ÔÈ, Î·È ¤‚Á·Ï·Ó ·Ó·ÌÓËÛÙÈΤ˜ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÌÚÔÛÙ¿ ·fi Ù· ·Ó¿ÎÙÔÚ· ÙÔ˘ ∫ÚÔ›ÛÔ˘, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÂΛ ÔÏϤ˜ ·Ì̤ÁÈÛÙ˜ ÎÔÏÒÓ˜. ∏ ‰¤Î·ÙË Ù¤Ù·ÚÙË (14Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 6 ¤ˆ˜ 8 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 21 ª·˝Ô˘ Î·È 8 πÔ˘Ó›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 21 ª·˝Ô˘ 1920 (ÛÙȘ 2 ó Úˆ˚Ó‹ ÒÚ·) ¤ÁÈÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 22 ¤ˆ˜ 27 ª·˝Ô˘ 1920 Û˘Ó¯›ÛÙËÎ·Ó ÔÈ ·„ÈÌ·¯›Â˜ ÙˆÓ ·ÓÙ›·ÏˆÓ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ. ™ÙȘ 28 ª·˝Ô˘ 1920 ¤ÊÙ·ÛÂ Ë ‰È·Ù·Á‹ ÁÈ· ÚԤϷÛË, ÓÂfiÙÂÚË fï˜ ‰È·Ù·Á‹ ·Î‡ÚˆÛ ÙËÓ ÚÒÙË Î·È fiÏÔÈ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Û ·Ó·ÌÔÓ‹, Ô ›‰ÈÔ˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ì ÂÚËÊ¿ÓÈ·, fiÙÈ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Î¿Ùˆ ·fi Ù· ·Ó¿ÎÙÔÚ· ÙÔ˘ ∫ÚÔ›ÛÔ˘ ı·˘Ì¿˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ ∞Ú¯·ÈfiÙËÙ˜. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÁÚ¿ÊÂÈ: «∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ ¢ÂÎ. ¶˘Ú/ÎÔ‡ ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ οوıÂÓ ÙˆÓ ·Ó·ÎÙfiÚˆÓ ÙÔ˘ ∫ÚÔ›ÛÔ˘, οوıÂÓ ÂÓfi˜ Ï·Ù¿ÓÔ˘ Î·È ı·˘Ì¿˙ˆÓ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·». ∞̤ۈ˜ fï˜ ÌÂÙ¿, ÚÔ·ÈÛı·ÓfiÌÂÓÔ˜ Ù· fiÛ· ÔϤıÚÈ· ı· Û˘Ì‚Ô‡Ó ÛÙȘ ÂÌfiÏÂ̘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ÁÚ¿ÊÂÈ ·ÂÏÈṲ̂ÓÔ˜: «∞¯! ∞¯! £· Á›ÓÂÈ Â›ıÂÛȘ (ÚԤϷÛȘ)». ∞ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÌÈÎÚÔÛ˘ÌÏÔΤ˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ Î·È ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛËÌ›ˆÛ ÙË ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ Ì·˜, ÛÙȘ 5 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920, ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ Â¯ıÚÒÓ. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÁÚ¿ÊÂÈ: «™ÙȘ 5 ȉ›Ô˘ Û˘ÌÏÔ΋ ¤ÁÈÓÂÓ ÂȘ —— 87 ——
¶·Ú·ÙËÚËÙ‹ÚÈÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Û ‚Ú·¯Ò‰Ë ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 88 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Ê˘Ï¿ÎÈ·, ¤‚·ÏÂÓ ‰Â Ô Â¯ıÚfi˜ Î·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ˘ ËÌÂÙ¤ÚÔ˘, ÙÔ ‰Â ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ‚fiÌ‚·˜». ∏ ‰¤Î·ÙË ¤ÌÙË (15Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 12 ¤ˆ˜ 13 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 9 Î·È 13 πÔ˘Ó›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 9 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ‰fiıËÎÂ Ë ‰È·Ù·Á‹ ÁÈ· ÚԤϷÛË Î·È ¿Ú¯ÈÛÂ Ë Â›ıÂÛË ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ «ŒÚÌÔ˘»(;) Î·È ÛÙÔ «∆·Ù¿Ú». °Ú¿ÊÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ: «…µÔÁοÂÈ Ô ÙfiÔ˜ ·fi Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â Ë ‰Â 1Ë ¶˘Ú/¯›· Ì·˜ ›¯Â ¿ÁÂÈ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Ì ÙÔ 3Ô ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ·, ÂÁ›ÓÂÙÔ fiÏÂıÚÔ˜. √ ¯ıÚfi˜ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛÂ Ê¤ÚˆÓ Ì·˙› ÙÔ˘ Î·È Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘, ÙÔ ‰Â πÈÎfi 3Ô˘ ·¤Ï·ÛÂ Î·È ÙÔ˘˜ ηÙ‰›ˆÍ ̷ÎÚ¿Ó. ŒÛÊ·Í ‰Â Î·È ÔÏÏÔ‡˜… ∫·ÙÂÏ‹ÊıËÛ·Ó ‰Â Ù· «ª¿ÚÌ·Ú·»». ™ÙȘ 10 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ‰È·Ù¿¯ıËΠӤ· ÂÍfiÚÌËÛË Î·È ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «ø˜ ·ÂÙÔ› ‹‰ËÛ·Ó ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Î·È Â‚¿‰È˙ÔÓ ÚÔ˜ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Ì¿¯Ë˜. ŒÁÈÓÂÓ fiÏÂıÚÔ˜, 20 ‰Èο Ì·˜ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È 16 ∆Ô˘ÚÎÈο ¤‚·ÏÔÓ, ·ÏÏ¿ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ‰ÂÓ Ë‰˘Ó‹ıËÛ·Ó Ó· ·Óı¤ÍÔ˘Ó Ù·˜ ÏfiÁ¯·˜ ÙˆÓ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ Î·È ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ·Ó Î·È ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ·ÁÒÓˆÓ, ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜, ηÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ÙÔ «™·Ïȯϛ», ˆÚ·›· fiÏȘ ·‡ÙË». ™ÙȘ 11 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920, ηıÒ˜ ‚¿‰È˙·Ó ÔÈ Ë̤ÙÂÚÔÈ ÁÈ· «ª·Ó·Ì¿Î», Û˘Ó‹ÊıË Ì¿¯Ë Î·È ÂΛ ÓÈ΋ıËÎ·Ó ¿ÏÈ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «…ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ ¿Ù·ÎÙÔÓ Ê˘Á‹Ó ÂÙÒÓÙ˜ Ù· fiÏ· Î·È fiÏ· Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·. °ÈÔÌ¿ÙÔ˜ Ô ÙfiÔ˜ ·fi «™·Ïȯϛ» ̤¯ÚÈ «ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·». ∫˘Úȇ۷Ì ÔÏÏ¿ Ï¿Ê˘Ú·, 2 ÛËÌ·›·˜, ÔÏÏ¿ fiÏ·, 4 ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, 10 ÔÏ˘‚fiÏ·, ¿ÊıÔÓÔ ˘ÏÈÎfi. ∆¤ÏÔ˜, ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Êı¿Û·ÌÂ Î·È Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù· «ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·» fiÔ˘ ›¯Â ÌÂÈ Ì¤Û· ÚÒÙÔÓ ÙÔ πÈÎfi, 2.000 ∆Ô‡ÚÎÔÈ ·È¯Ì¿ÏˆÙÔÈ. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ Â¤Ù·Í·Ó Ù· fiÏ· ÙˆÓ Î·È ¤Ê¢ÁÔÓ». ™ÙȘ ÂfiÌÂÓ˜ ‰˘Ô ̤Ú˜ Ì›ӷÓ ÂΛ ÛÙ· «ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·», ÁÈ· Ó· ·Ó··˘ıÔ‡Ó Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· „‹Û·Ó ÔÏÏ¿ ·ÚÓÈ¿. ∂ΛÓË ÙËÓ Ë̤ڷ ÙÔ˘ ıÚÈ¿Ì‚Ô˘, ÙÔ˘˜ ÂÈÛΤÊÙËÎÂ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ∞ã ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¡›‰ÂÚ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜. ∆ËÓ ›‰È· ·˘Ù‹ ̤ڷ ·Ú¤Ï·‚ ÙÔ ª¤ÙˆÔ Ë ππË ªÂÚ·Ú¯›·. —— 89 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∏ ‰¤Î·ÙË ¤ÎÙË (16Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 22 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 14 Î·È 22 πÔ˘Ó›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ ÛÙË ππË ªÂÚ·Ú¯›·, Ë ªÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘ (ÃπππË) ̋Πηٿ οÔÈÔ ÙÚfiÔ Û Âʉڛ·, Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ Á‡ÚÈÛ ÛÙÔ «™·Ïȯϛ» ̤ۈ «ª·Ó·Ì¿Î» Î·È «°ÂÓ›ÎÈÔ˚» Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, fiÙ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜, fiÙ Â˙ÔÔÚÒÓÙ·˜ Î·È ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË: «™¿Ú‰ÂȘ» - «∞¯ÌÂÙÏ›» - «√ÚÁ·ÌÏ›» - «∫·Û·Ì¿» ∆ÛÔ˘Ì·˚ÛÏ›» - «ª·ÁÓËÛ›·» - «∫·Ú·Î·ÛÏ›» - «∞Í¿ÚÈ» - «™Ù·ıÌfi ÿÚÙ·» «∫ÈÚÎ ∞Á¿Ù˜» - «™fiÌ·» - «∫ÂÚ·ÛÔ‡ÓÙ·» - «™Ù·ıÌfi ∫·‚¿Î·», ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙȘ 22 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ÛÙÔ «∫ÂÛÙÈϤڻ Î·È ·˘Ùfi˜ ÛÙ¿ÏıËΠ¤Íˆ ·fi ÙÔ «ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú», ˆ˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÛÙË ªÂÚ·Ú¯›·. ™ËÌÂÈÒÓÂÈ ‰Â, fiÙÈ ÙÔ «∫ÈÚÎ ∞Á¿Ù˜», ÙÔ «™fiÌ·» Î·È ÙÔ «ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú» Â›Ó·È ˆÚ·›Â˜ ÔÏÈÙ›˜. ∏ ‰¤Î·ÙË ¤‚‰ÔÌË (17Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 24 ¤ˆ˜ 25 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 23 Î·È 25 πÔ˘Ó›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 23-6-1920 ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ «ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú» ¤ÁÈÓ ·Ú¤Ï·ÛË ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ™ˆÌ·Ù¿Ú¯Ë ÙÔ˘ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ™Ì‡ÚÓ˘ ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˘ πˆ¿ÓÓÔ˘, ÙÔ˘ ∞Ú¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ §ÂˆÓ›‰· ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˘ Î·È ∂ÁÁϤ˙ˆÓ ÛÙÚ·ÙËÁÒÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÛÙÔ «ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú» ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ Î˘Ú›Â˘Û·Ó ÂÓÙfi˜ ·Ôı‹Î˘ ÂÓ‹ÓÙ· ‰‡Ô (52) ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ‰È·ÊfiÚˆÓ ‰È·ÌÂÙÚËÌ¿ÙˆÓ Î·È ‰Ò‰Âη ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ (12.000) fiÏ·. ∂›Û˘, ¤È·Û·Ó ÙÚÂȘ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ (3.000) ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜, ¯›ÏÈÔ˘˜ ÂÓÙ·ÎfiÛÈÔ˘˜ (1.500) ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜ Ô˘ ÓÔÛËχÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ÂΛ ¡ÔÛÔÎÔÌÂ›Ô Î·È ¿ÏÏÔ ¿ÊıÔÓÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ˘ÏÈÎfi. ª¿ÏÈÛÙ·, ÂΛ ÎÔÓÙ¿ Û ¤Ó· ÌÈÎÚfi ¯ˆÚÈfi ‚ڋηÓ ‰˘Ô ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ (2.000) fiÏ· Î·È ÔÏÂÌÔÊfi‰È·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ‚¿‰ÈÛ·Ó Î·È ¤ÊÙ·Û·Ó ÎÔÓÙ¿ Û ÌÈ· Á¤Ê˘Ú·, ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ÔÔ›· ¤ÌÂÈÓ·Ó ÁÈ· Ï›ÁÔ, ‰ÈfiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ (23-6-1920), ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÂΛ Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ·˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ «∆fiÎÎÈfi˚» Î·È «Ã·ÓÙ˙‹ ∞˚Ï¿Ú» ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «ªÔ˘ÁÈԇΠªÔ˘ÚÓ¿Ú» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ. ∏ ‰¤Î·ÙË fiÁ‰ÔË (18Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 2 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 26 πÔ˘Ó›Ô˘ —— 90 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Î·È 2 πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ŒÊ˘ÁÂ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÛÙȘ 26 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ·fi ÙÔ «ªÔ˘ÁÈԇΠªÔ˘Ó¿Ú» Î·È Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ «Ã·Ù˙‹ ∞˚Ï¿Ú» ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ «°ÂÓ›ÎÈÔ˚» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ, fiÔ˘ ‹ÏıÂ Î·È Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Ì¿ÓÙ· Î·È ÙÔ˘˜ ¤·ÈÍ ‰È¿ÊÔÚ· ¿ÛÌ·Ù·. ∏ ‰¤Î·ÙË ¤Ó·ÙË (19Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 31 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 17 Î·È 31 πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 17 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920 ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ «°ÂÓ›ÎÈÔ˚» Î·È ÂΛ ÙÔ˘˜ ÂÈıÂÒÚËÛÂ Ô ª¤Ú·Ú¯Ô˜ ª·Ó¤Ù·˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘. ¢›ÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ ÙÔ ‰È‹ÌÂÚÔ 17 - 18 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920 ηٷÛÙÚ¿ÊËΠ·fi ÙÔÓ Â¯ıÚfi ÙÔ 3Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 33Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ (›¯Â Û˘Ó·Êı› ÂÙ¿ˆÚË Ì¿¯Ë ÛÙÔ «¡ÙÂÌÈÚÙ˙›» Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ ÏfiÁ¯Ë, Ì¿ÏÈÛÙ· ›¯Â ÙÚ·˘Ì·ÙÈÛÙ› Î·È Ô ª¤Ú·Ú¯Ô˜). ∞fi ÙÔ «°ÂÓ›ÎÈÔ˚» ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎÂ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘, ÛÙȘ 23 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920, ÓÔÙÈfiÙÂÚ· ÛÙÔ «ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú» Î·È ÂΛ ÛÙȘ 31 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920 ¤ÊÙ·ÛÂ Ë Â›‰ËÛË - ‰È·Ù·Á‹ ÙËÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ - fiÙÈ ˘ÔÁÚ¿ÊÙËΠÂÈÚ‹ÓË Ì ÙÔ ™Ô˘ÏÙ¿ÓÔ Î·È ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «¯·Ú·› Î·È ·Á·ÏÏ›·ÛȘ fiÏÔ˜ Ô ÛÙÚ·Ùfi˜». ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ (20Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 6 Ì 10 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 1˘ Î·È 10˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ŒÊ˘Á·Ó ·fi ÙÔ «ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú», ÙËÓ 1Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920, Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ·˜ ÔÏÏ¿ ∆Ô˘ÚÎÔ¯ÒÚÈ·, ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∫ÂϤÌÈıÔ˜» (ÌÈÛfi ∂ÏÏËÓÈÎfi ÌÈÛfi ∆Ô˘ÚÎÈÎfi) Î·È ·fi ÂΛ Û˘Ó¯›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÔÚ›· ÙÔ˘˜ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙËÓ fiÏË «∞Í¿ÚÈÔÓ» (ÙËÓ ÔÔ›· Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ˆ˜ ˆÚ·›· fiÏË), fiÔ˘ ¤ÌÂÈÓ·Ó ÌÈ· ̤ڷ, Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηÙ¢ı‡ÓıËÎ·Ó ÚÔ˜ Ù· «ª¿ÚÌ·Ú·» (∆ËÓ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÎÈ ·˘Ù‹ ˆ˜ ˆÚ·›· fiÏË). ªÂÙ¿ ·fi ·Ú·ÌÔÓ‹ ÌÈ·˜ ̤ڷ˜ ÛÙ· «ª¿ÚÌ·Ú·», ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ·fi ÂΛ Î·È ÚÔ¯ˆÚÒÓÙ·˜ ‰›Ï· ÛÙÔ˘˜ ÏfiÊÔ˘˜ ÙˆÓ «¶ÂÓÙ¤‰ˆÓ», ‰È·‚·›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ «ŒÚÌÔ ÔÙ·Ìfi» Î·È ÙÔ ¯ˆÚÈfi «°ÂÓ›˜ ª·¯·Ï¿», ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ «™·Ïȯϛ». ∂Λ ¤ÁÈÓ ÌÓËÌfiÛ˘ÓÔ ˘¤Ú ÙˆÓ ÂÛfiÓÙˆÓ, fiÔ˘ ·Ú·‚Ú¤ıËÎÂ Î·È Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 5Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, Ë ™ËÌ·›· ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, Ë —— 91 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ªÔ˘ÛÈ΋ Ì¿ÓÙ· Î·È Ï‹ıÔ˜ ÔÏÈÙÒÓ. ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (21Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 13 Ì 14 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 11 Î·È 14 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ŒÁÈÓ ÌÂٷΛÓËÛË Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘ ·fi «™·Ïȯϛ» ÚÔ˜ «ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·» Î·È ·fi ÂΛ ̤ۈ «°ÎÂÙϛڻ, «∫·Ú·ÓÙ˙·›˚η», ÛÙ·ıÌfi «°ÂÓ›ÎÈÔ˚» ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ ÛÙ·ıÌfi «∞Ï‚·ÏÓ¿Ú», fiÔ˘ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ª¤Ë˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÔÏÂÌÔ‡Û Ì ÙÔ˘˜ ¿ÓÙÚ˜ ÙÔ˘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÌÂÙ¿ ·fi Ì¿¯Ë ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ª¤Ë Î·È ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ, Ô˘ ‚¿ÛÙ·Í ÙÚÂȘ (3) ÒÚ˜, ·Ú¤‰ˆÛÂ Ô ª¤Ë˜ ÛÙË ππË ªÂÚ·Ú¯›· ÂÓ‹ÓÙ· (50) ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (22Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 16 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÛÙÔ ‰È‹ÌÂÚÔ 15 - 16 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 15 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ¿Ú¯ÈÛÂ Ë ÚԤϷÛË ÚÔ˜ ÙÔ «√˘Û¿Î», Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ÙÔ 3Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Î·È Â›¯Â ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Ù˘ ÙÔ 2Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Î·È ‰ÂÍÈ¿ ÙÔ˘˜ ÙË ππË ªÂÚ·Ú¯›·. ¶ÚÒÙÔ˜ ÛÙ·ıÌfi˜ ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞ÎÙÛÂοϻ. ™ÙȘ 16 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 Û˘Ó‹ÊıË Ì¿¯Ë. ™ËÌÂÈÒÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ·, fiÙÈ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ Î·È ¤Ó·˜ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜. µ·‰›˙ÔÓÙ·˜ Î·È ÔÏÂÌÒÓÙ·˜ ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∫ÈÏ›ÎÈÔ˚» Î·È Ì ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ ¤ÊÙ·Û·Ó ¤Íˆ ·fi ÙÔ «√˘Û¿Î». √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ó· ηٷϿ‚Ô˘Ó ÙÔÓ ™Ù·ıÌfi ÙÔ˘ «√˘Û¿Î», Ù· ‰ÈÓ¿ fï˜ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ¤‚·Ï·Ó ÛÙÔ ™Ù·ıÌfi ‚ÚԯˉfiÓ, Î˘Ú›Â˘Û·Ó ¿ÊıÔÓÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ˘ÏÈÎfi Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÔÏÏ¿ ¶˘ÚÔ‚fiÏ·. ∆ÂÏÈο, ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ÂÈÛ‹Ïı·Ó ÛÙÔ «√˘Û¿Î». °Ú¿ÊÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «√ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi˜ Î·È Ù· ÎÏ¿Ì·Ù· ‹Û·Ó Û˘ÁÎÈÓËÙÈο. √È √ıˆÌ·ÓÔ› ÂÎÚ‡‚ËÛ·Ó ÂȘ Ù·˜ ÔÈΛ·˜ ÙˆÓ. ◊ÙÔ Ë ÒÚ· 11 . Ì. fiÔ˘ ¤ÂÛ ÙÔ «√˘Û¿Î» Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. øÚ·›· ÔÏÈÙ›·, ¤¯ÂÈ 21 Ù˙·Ì›·». ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (23Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÌÂÙ¿ ÙȘ 23 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 17 Î·È 23 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: —— 92 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙȘ 17 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘1920 ‚¿‰ÈÛ·Ó ÚÔ˜ ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∫·Ú¿ ªÂËÏ¿Ú» Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ¤Ú·Û·Ó ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi «°ÂÓ›ÎÈÔ˚». √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÒÓÙ·˜ ¤‚·Ï·Ó ʈÙÈ¿ Î·È ¤Î·„·Ó οÔÈÔ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ¯ˆÚÈfi, ÂΛ ÎÔÓÙ¿. ™ËÌÂÈÒÓÂÈ: «ÂÁ›ÓÂÙÔ ıÚ‹ÓÔ˜ ·fi Ù· Á˘Ó·ÈÎfi·È‰·… Âη›ÂÙÔ ‰Â › Ù¤ÛÛÂÚȘ Ë̤ڷ˜». ∞fi ÙÔ «°ÂÓ›ÎÈÔ˚» ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó Î·È Î·Ù¤Ï·‚·Ó ÙÔ «∆ÛÂÓÙ›˙». ∞fi ÂΛ ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó Î·È ·Ó¤‚ËÎ·Ó ÛÙ· ˘„ÒÌ·Ù· «¡ÙÔÛÂÓÙ˙›Î ¡Ù·Á», fiÔ˘ ¤Î·Ó Ôχ ÎÚ‡Ô, ‰ÈfiÙÈ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ‹Ù·Ó ˘„ËÏfi, Î·È ¤ÙÛÈ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· οÓÔ˘Ó ·ÌÚÈ¿. ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (24Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÌÂÙ¿ ÙȘ 15 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 14 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, ·Ó‹ÌÂÚ· Ù˘ Ë̤ڷ˜ ÙÔ˘ ™Ù·˘ÚÔ‡ (Ì ÙÔ ·ÏÈfi ¿ÓÙ· ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ), ·Â‚›ˆÛÂ Ô ·Á·Ë̤ÓÔ˜ Ê›ÏÔ˜ Î·È Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi˜ ÙÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ¿ÏϘ Û¯ÂÙÈΤ˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ. ∆Ô ÈÔ Èı·ÓfiÓ Ô˘ ÌÔÚԇ̠ӷ ˘Ôı¤ÛÔ˘ÌÂ Â›Ó·È fiÙÈ ·˘Ùfi˜ ı· ›¯Â ÙÚ·˘Ì·ÙÈÛÙ› ÛÔ‚·Ú¿ Û οÔÈ· Ì¿¯Ë, ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ̤Ú˜, ›Ûˆ˜ ηٿ ÙËÓ ÚԤϷÛË ÁÈ· ÙÔ √˘Û¿Î. °Ú¿ÊÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ: «…ÙËÓ Ë̤ڷ ÙÔ˘ ™Ù·˘ÚÔ‡, ·Â‚›ˆÛÂ Ô ÚÔÛÊÈÏ‹˜ ÌÔ˘ Ê›ÏÔ˜ °ÂˆÚ. °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿˜». ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ë̤ڷ, 15 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠ·fi Ù· ˘„ÒÌ·Ù· ÙÔ˘ «¡ÙÔÛÂÓÙ˙›Î ¡Ù·Á» ÌÚÔÛÙ¿ Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi, fiÔ˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÂÈÙ¿ÍÂȘ Î·È ÌÈÎÚÔÛ˘ÌÏÔΤ˜. ∆¤ÏÔ˜, ·fi ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 16 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ˆ˜ 10 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ‰ÂÓ Â›¯Â Á›ÓÂÈ Ù›ÔÙ· ·ÍÈfiÏÔÁÔ ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ô˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ›ÙÔ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘. ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (25Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 15 ¤ˆ˜ 17 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ·fi 11 ¤ˆ˜ 17 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 11 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ó·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfi Î·È ÛÊÔ‰Ú‹ ›ıÂÛË ÛÙÔÓ ∆Ô̤· «¡ÙÔÛÂÙ˙›Î ¡Ù·Á» Ì 15.000 ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Î·È 16 ˘ÚÔ‚fiÏ·. ∏ Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎÂÛ ̤¯ÚÈ ÙÔ Úˆ˚ Ù˘ ÂfiÌÂÓ˘ ̤ڷ˜. ™ËÌÂÈÒÓÂÈ ‰Â fiÙÈ: «…∫·ıfiÏË ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ¿ÂÈÚÔÈ ÓÂÎÚÔ› Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·È Î·È —— 93 ——
∏ ‚ã ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Û ‰Ú¿ÛË, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∫·ÓÏ› °ÈfiÏ.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 94 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â». ¢fiıËΠ‰È·Ù·Á‹ ÁÈ· ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË, ·ÊÔ‡ ÛÒÛ·Ó ٷ ˘ÚÔÌ·¯Èο ÙÔ˘˜. ∂Áη٤ÏÂÈ„·Ó ÌfiÓÔ ÙÔÓ ÂÊԉȷÛÌfi Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ «Ã¿ÓÈ». ŸÌˆ˜, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ó·Ó ¿ÏÈ Â›ıÂÛË Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ ÏfiÁ¯Ë. ∆fiÙ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ·ÓÙÂÂÙ¤ıËÛ·Ó Î·È Î·Ù‰›ˆÍ·Ó ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ «∆ÛÂÓÙ›˙». ™˘Ó‹ÊıË ÛÊÔ‰Ú‹ Ì¿¯Ë. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∏ Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎÂÛ › 48 ÒÚ˜, ÛÊfi‰Ú· ÌÂÁ¿ÏË, ÁÈfiÌÈÛ·Ó ÔÈ ¯·Ú¿‰Ú˜ ·fi ÙÒÌ·Ù· Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Î·È ÛÊ¿Í·Ì». ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÊÚ¿ÛË ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÍÂÚ¿ («ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Î·È ÛÊ¿Í·Ì»), ¯ˆÚ›˜ ¿ÏϘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ‹ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Â›¯·Ó ·ÁÚȤ„ÂÈ Ôχ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·, ›Ûˆ˜ Î·È ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ó· ›¯·Ó ÚԂ› ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ Û ٤ÙÔȘ ·Ó¿ÏÔÁ˜ Ú¿ÍÂȘ, ÔfiÙ ÎÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Ê·ÈÓfiÙ·Ó Ôχ Ê˘ÛÈÎfi Î·È ÏÔÁÈÎfi Ó· ·ÓÙ·Ô‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙ· ›Û·. ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (26Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 26 Ì 27 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 18 Î·È 27 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: √È ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó ÙËÓ ·ÓÙ›ıÂÛË, ÛÙȘ 18 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920, Î·È ·Ó·Î·Ù¤Ï·‚·Ó ÙȘ ÚÒÙ˜ ı¤ÛÂȘ Ô˘ ηÙ›¯·Ó ‰ËÏ·‰‹ ÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ «¡ÙÔÛÂÓÙ˙›Î ¡Ù·Á», ¯ˆÚ›˜ ·ÒÏÂȘ, ‰ÈfiÙÈ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ˘Ô¯ÒÚËÛ·Ó ¯ˆÚ›˜ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË. ™ÙȘ 19 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ¤ÚÈÍ ‚ÚÔ¯‹ Î·È ¤Î·Ó ÎÚ‡Ô. ∆Ë Ó‡¯Ù· Ù˘ 19 ÚÔ˜ 20 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920, οو ·fi ¯ÈÔÓÔı‡ÂÏÏ·, ¤Ê˘ÁÂ Ô ›‰ÈÔ˜ ÁÈ· ÙȘ ÚÔÊ˘Ï·Î¤˜ ÌÂٷʤÚÔÓÙ·˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ¤ÁÁÚ·Ê·. ∆¤ÏÔ˜, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙȘ 26 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ÙÔ˘˜ ÂÈÛΤÊÙËÎÂ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¡›‰ÂÚ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, Î·È ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ª·Ó¤Ù·˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¤ÁÈÓ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜. ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (27Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÌÂÙ¿ ÙȘ 5 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 28 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ Î·È 5 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ∏ ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ¤Ê˘Á ·fi ÙÔ Ì¤ÙˆÔ ÙÔ˘ «∆ÛÂÓÙ›˙», ηÙ¢ı‡ÓıËΠÛÙÔ «Ã¿ÓÈ» Î·È ·fi ÂΛ ÛÙÔ «∞˚Ó¤ ÿÓÈ» Ì ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ «™·Ú¿ÎÈÔ˚». √ —— 95 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ›‰ÈÔ˜, fiÓÙ·˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÌÂÙ¤‚Ë ÛÙÔ «√˘Û¿Î», fiÔ˘ ‹Ù·Ó Ë ¤‰Ú· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘, Î·È Ì ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ·ÊÔÚÌ‹ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÙÔ Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi ÙÔ˘ ÷ڿϷÌÔ ¶·Ó·ÁÔ‰‹ÌÔ Î·È ÔÈ ‰˘Ô Ì·˙› ÂÈÛΤÊÙËÎ·Ó ÙÔÓ Ù¿ÊÔ ÙÔ˘ Û˘Á¯ˆÚÈ·ÓÔ‡ Î·È Ê›ÏÔ˘ ÙÔ˘˜ °ÈÒÚÁÔ˘ °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÌfiÏȘ ¤ÂÛÂ Ë Ó‡¯Ù·, ‹Á ÛÙË ªÔ›Ú· ÙÔ˘ ÛÙÔ «™·Ú¿ÎÈÔ˚» ÌÂٷʤÚÔÓÙ·˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ¤ÁÁÚ·Ê·. ¢›ÓÂÈ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ ÙËÓ 1Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ‰ÈÂÍ‹¯ıËÛ·Ó ‚Ô˘Ï¢ÙÈΤ˜ ÂÎÏÔÁ¤˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ηıÒ˜ Î·È fiÙÈ ÛÙȘ 5 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ¤Êı·ÛÂ Ë ‰È·Ù·Á‹ ÁÈ· ·fiÏ˘ÛË Ù˘ ÎÏ¿Û˘ ÙÔ˘ 1915. ∆¤ÏÔ˜, ·fi ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 5 ¤ˆ˜ 15 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ‰ÂÓ Â›¯Â Á›ÓÂÈ Ù›ÔÙ· ·ÍÈfiÏÔÁÔ ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ô˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ›ÙÔ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘. ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (28Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÌÂÙ¿ ÙȘ 30 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘1920 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 16 Î·È 30 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ºÙÈ¿ÓÔ˘Ó ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Û˘ÚÌ·ÙÔϤÁÌ·Ù· Î·È ˘ÚÔ‚ÔÏ›·, Û ÂÁÁϤ˙ÈÎÔ ÛÙ˘Ï, Ì ÛÎÔfi Ó· ͯÂÈ̈ÓÈ¿ÛÔ˘Ó ÙÔ ¯ÂÈÌÒÓ· Ô˘ ÂÚ¯fiÙ·Ó. ∫·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ Â›Û˘ ÙËÓ Â›‰ËÛË, fiÙÈ ÛÙËÓ ¶·ÙÚ›‰· ¤ÁÈÓ ¢ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ·, ÛÙȘ 23 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ Â·Ó·ÊÔÚ¿ ‹ ÌË ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ÛÙÔ ıÚfiÓÔ ÙÔ˘ (∆Ô ·ÎÚÈ‚¤˜ Â›Ó·È fiÙÈ ÙÔ ¢ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ· ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 22 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922). ∏ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤Ó·ÙË (29Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÁÈÔÚÙÒÓ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ Î·È Ù˘ ¶ÚˆÙÔ¯ÚÔÓÈ¿˜ Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 10˘ Î·È 21˘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ∏ ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ¤Ê˘Á ·fi ÙÔ «™·Ú¿ÎÈÔ˚» Î·È Ì‹Î·Ó ÔÈ ¿ÓÙÚ˜ Û ηχ‚˜ ÁÈ· Ó· ͯÂÈ̈ÓÈ¿ÛÔ˘Ó. ª¿ÏÈÛÙ· ÙȘ ηχ‚˜ ÙȘ ÛΤ·Û·Ó Ì ÎÏ·‰È¿, ÁÈ· ·Ú·ÏÏ·Á‹, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó Ù· ¯ıÚÈο ·ÂÚÔÏ¿Ó·. ∫·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ÙËÓ Â›‰ËÛË fiÙÈ ÛÙȘ 15 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ¤ÁÈÓ ÛÙËÓ ¶·ÙÚ›‰· ·ÔÁÚ·Ê‹ ÏËı˘ÛÌÔ‡. ∆¤ÏÔ˜, ÛÙȘ 21 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 Ô √˘Ï·Ìfi˜ ÙÔ˘ ‹Á ÛÙÔ «∆ÛÈÓ¿ÚÎÈÔ˚» Î·È ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙËÓ 1Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·, Ë ÔÔ›· ¤Ê˘Á ÁÈ· ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. —— 96 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ŒÙÛÈ Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· Î·È ÙËÓ ¶ÚˆÙÔ¯ÚÔÓÈ¿ ÙËÓ ¤Ú·Û ÛÙÔ «∆ÛÈÓ¿ÚÎÈÔ˚». ∞fi ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 21 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ¤ˆ˜ 11 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921 ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ó¤Ó· ·ÍÈfiÏÔÁÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ÁÈ· ηٷÁÚ·Ê‹. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 12 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ¤ˆ˜ 8 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Â›Û˘ ηӤӷ ·ÍÈfiÏÔÁÔ ÁÂÁÔÓfi˜, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÔÈ Î·Ù·Áڷʤ˜ (30Ë, 31Ë, 32Ë Î·È 33Ë), ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Û ٤ÛÛÂÚÂȘ ÌfiÓÔ ËÌÂÚÔÌËӛ˜ Î·È Â›Ó·È Ôχ Û‡ÓÙÔ̘. ∏ Ì›· ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ 12Ë π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ Á‡ÚÈÛ·Ó ¿ÏÈ ÛÙȘ ηχ‚˜ Î·È ¤ÙÛÈ ÂÓÒıËÎ·Ó ÔÈ ‰˘Ô √˘Ï·ÌÔ› Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ∏ ‰Â‡ÙÂÚË ·ÊÔÚ¿ ÙË 18Ë π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· Ì·˜ ϤÂÈ fiÙÈ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ ÎÈ ¤Î·Ó ÎÚ‡Ô. ∏ ÙÚ›ÙË ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ 3Ë ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1921, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ¤ÚÈÍ ¿ÏÈ ¿ÊıÔÓÔ ¯ÈfiÓÈ Î·È Ë Ù¤Ù·ÚÙË ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ 6Ë ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1921, ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ Î·È ¤Î·Ó ÎÚ‡Ô. °È· Ì·˜, Û‹ÌÂÚ·, Ê·›ÓÔÓÙ·È Ì¿ÏÏÔÓ ·‰È¿ÊÔÚ˜ Î·È ›Ûˆ˜ ·ÓÔ‡ÛȘ ·˘Ù¤˜ ÔÈ Î·Ù·Áڷʤ˜ ÁÈ· ÙÔÓ Î·ÈÚfi. °È’ ·˘ÙÔ‡˜ fï˜ ÙfiÙÂ, Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡ ›¯Â ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›·, ‰ÈfiÙÈ ı· ‹Ù·Ó ̤Ú˜ ÌÂÁ¿Ï˘ ‰ÔÎÈÌ·Û›·˜, ηıfiÙÈ ‹Û·Ó ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔÈ Ó· ÂÈ‚ÈÒÓÔ˘Ó Ì¤Û· ÛÙÔ ¯ÈfiÓÈ Î·È ÙÔ ÎÚ‡Ô, Û ‰‡ÛÎÔϘ Û˘Óı‹Î˜ ·fi οı ¿Ô„Ë, Î·È Î¿Ùˆ ·fi ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ·ÈÊÓȉȷÛÌÔ‡. ∏ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (34Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 16 ª·ÚÙ›Ô˘ ¤ˆ˜ 19 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 9˘ ª·ÚÙ›Ô˘ Î·È 19˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 9 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ Ë Ó¤· Ê¿ÛË ÙˆÓ ∂ȯÂÈÚ‹ÛˆÓ, ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ «√˘Û¿Î» ηÈ, ¤¯ÔÓÙ·˜ ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÙÔ˘˜ ÙË ππË ªÂÚ·Ú¯›·, ¤Êı·Û·Ó ÛÙȘ ˘ÒÚÂȘ ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡ «∞Î¿Ú ¡Ù·Á», fiÔ˘ ¤Ï·‚ ¯ÒÚ· ÌÈÎÚ‹ Û˘ÌÏÔ΋, ÛÙËÓ ÔÔ›· fï˜ ‹Ú·Ó ̤ÚÔ˜ Ù· ˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ÔÏ˘‚fiÏ·. ™ÙȘ 12 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙË ¯ÈÔÓÔÛ΋ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ «∞Î¿Ú ¡Ù·Á» Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ ̤۷ Û ¯ÈfiÓÈ, ¿ÁÔ Î·È Ï¿ÛË, ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ÎfiˆÓ Î·È ‚·Û¿ÓˆÓ (‰˘Ô ̤ÙÚ· ÙÔ ¯ÈfiÓÈ) ¤Êı·Û·Ó Û’ ¤Ó· ¯ˆÚÈfi, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô Ì·˜ ϤÂÈ ÌÔÓÔÏÂÎÙÈο, fiÙÈ Î·Ù·ÛÙÚ¿ÊËÎÂ, ¯ˆÚ›˜ Ó· Ì·˜ ‰›ÓÂÈ —— 97 ——
ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Û ‰Ú¿ÛË, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∫·ÓÏ‹ ¡Ù·Ï.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 98 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÂÍËÁ‹ÛÂȘ. ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· ‚¿‰ÈÛ·Ó ÚÔ˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ «¶·Û¿ÎÈÔ˚», «™ÈÓ¿Ì ¶·Û¿» Î·È ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∑ÂÓ›ÎÈÔ˚», fiÔ˘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Î·È ÔÈ ÚÒÙ˜ Û˘ÌÏÔΤ˜. ™ÙȘ 14 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ Ë Ì¿¯Ë, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÚ¿ËÎ·Ó ÛÂ Ê˘Á‹ Î·È ·˘ÙÔ› ·Ó¤‚ËÎ·Ó Û οÙÈ ÁÎÚÂÌÔ‡˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· η٤‚ËÎ·Ó ÛÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú». ∆ËÓ fiÏË ·˘Ù‹ η٤Ϸ‚·Ó ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ. ∆ËÓ ·ÔηÏ› ˆÚ·›· fiÏË Î·È ‰›ÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ ÛÙ· ˘„ÒÌ·Ù· ÙÔ˘ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» ÙÚ·˘Ì·Ù›ÛÙËÎÂ Ô Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi˜ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓ˘ ª·ÎÔ‡ÚÔ˜, ·fi Ô‚›‰·. ™ÙȘ 15 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ¤ÁÈÓ Ӥ· Û˘ÌÏÔ΋ ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈΤ˜ °Ú·Ì̤˜, fiÔ˘ Û˘Ó¤Ï·‚·Ó ÔÁ‰fiÓÙ· (80) ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ÙÔ˘ 109Ô˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 51˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∆ËÓ ›‰È· ̤ڷ ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔÓ ˘¿Ú¯ÔÓÙ· ÂΛ ÔÙ·Ìfi Î·È ¤ÛÙËÛ·Ó Ê˘Ï¿ÎÈ· ÛÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ Ô˘ Â›Ó·È ·¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú». ∏ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (35Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 24 ¤ˆ˜ 26 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 20˘ Î·È 26˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 20 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ Û˘Ó·ÓÙ‹ıËΠÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú¯ÈÛ¿Ú» Ì ÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ (Ãπππ˘) Î·È ÙÔ 1Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÂfiÌÂÓË ÚԤϷÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ŒÙÛÈ, ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· (21 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921), ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈο, Û˘Ó‹ÊıË Ë Ì¿¯Ë Û’ ¤Ó· Ô¯˘Úfi ̤ÚÔ˜ (ÙÔ ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ «ªÈ¯·˚Ï›‰Ë»), fiÔ˘ ÌÂÙ¿ ·fi 5ˆÚÔ ·ÁÒÓ· ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÚ¿ËÎ·Ó ÛÂ Ê˘Á‹. √È ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ‰ÂÓ ‰›ÓÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ·, Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ, Î·È ÙËÓ ¿ÏÏË Ë̤ڷ 22-3-1921 ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∆Û¿È», ÁÈ· Ó· ÂÈÛÙÚ¤„Ô˘Ó ÛÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ¯ˆÚÈfi, ·ÊÔ‡ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ›¯·Ó ÚԂ› Û ‰ÔÏÈÔÊıÔÚ¤˜ ηٿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡, ηٿÛÙÚ„·Ó ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ Ì‹ÎÔ˘˜ 50 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ Ì ‰˘Ó·Ì›Ùȉ·. —— 99 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∏ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (36Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 31 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 27˘ Î·È 31˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ∂Áη٤ÏÂÈ„·Ó ÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú», ·ÊÔ‡ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ η٤ÛÙÚ„·Ó ÙÔ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ™Ù·ıÌfi Î·È ÙË ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ Ì ‰˘Ó·Ì›Ù˜, Î·È ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «ª¿Ï ª·¯ÌÔ‡Ù», ÂÓÒ ‰ÂÍÈ¿ ÙÔ˘˜ ÙÔ˘ 34Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Ì·¯fiÙ·Ó ÙÔÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi, Ô˘ ÂÚ¯fiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ΢ÎÏÒÛÂÈ. ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· (28-3-1921) Ì·¯fiÙ·Ó fiÏË Ë ππË ªÂÚ·Ú¯›·, Î·È ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ¤Êı·Û ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ Ì¿¯Ë˜ Î·È Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· Ì ÙÔ 2Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ (2Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡). ∏ Ì¿¯Ë ·˘Ù‹, ÁÓˆÛÙ‹ Î·È ˆ˜ ª¿¯Ë ÙÔ˘ «∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú», ‹Ù·Ó ÛÊÔ‰Ú‹ Î·È ÎÚ¿ÙËÛ fiÏË ÙË Ó‡ÎÙ·. ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· (29-3-1921) ‹Ïı ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘ÛË Î·È ÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ Î·È Ë 2Ë ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∏ Ì¿¯Ë ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û Ì ›ÛÌ· Î·È ‹Ù·Ó ÛÊÔ‰Ú‹. ∆Ô ·fiÁÂ˘Ì· fï˜, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÚ¿ËÎ·Ó ÛÂ Ê˘Á‹, ·ÊÔ‡ ¿ÊËÛ·Ó ÔÏÏÔ‡˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜. √È Ë̤ÙÂÚ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Û˘Ó¤Ï·‚·Ó ÔÏÏÔ‡˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜. ¢›ÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ Ë ‰È·Ù·Á‹ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Ô˘ ÂΉfiıËΠÌÂÙ¿ ÙË Ì¿¯Ë ¤ÁÚ·Ê fiÙÈ Ë ‰‡Ó·ÌȘ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ‹Ù·Ó ÔÎÙÒ (8) ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Î·È Â› ϤÔÓ 1 ™‡ÓÙ·ÁÌ· πÈÎÔ‡ Î·È Ì›· (1) ªÔ›Ú· µ·Ú¤ˆ˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ™’ ·˘Ù‹ ÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ «∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú» ¤ÂÛ·Ó 48.000 Ô‚›‰Â˜. ªÂÙ¿ ÙË Ì¿¯Ë ·˘Ù‹ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ η٤‚ËΠ(ÛÙȘ 29-3-1921) ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «¡ÙÔڿλ Î·È ÛÙȘ 30-3-1921 ‹Ïı·Ó ¿Óˆ ·fi ÙÔ ™Ù·ıÌfi «ª·Ó¿˙», ÂÓÒ Ë ¤‰Ú· Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠÛÙÔ ™Ù·ıÌfi «∫·Ì·ÎÏ¿Ú». ∏ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (37Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 3 ¤ˆ˜ 10 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 1˘ Î·È 10˘ ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: —— 100 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∆ËÓ 1-4-1921 Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠ۠οÔȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ «∞Ï·Ì¿Á», ¤Êı·Û·Ó ‰Â Î·È ÔÈ ¤Ê‰ÚÔÈ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1912, 1913, 1914 Î·È 1915 Ì·˙› Ì ÙÔ 2Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·. ∞fi Ù· ˘„ÒÌ·Ù· ÙÔ˘ «∞Ï·Ì¿Á» ¤Ê˘Á·Ó Î·È ¤ÊÙ·Û·Ó (ÛÙȘ 3-4-1921) ¿Óˆ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi «ª·Ó¿˙», fiÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÙÔ 33Ô Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (ªÂÚ·Ú¯›· ∫˘‰ˆÓÈÒÓ). ∏ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (38Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 12 ¤ˆ˜ 19 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 11˘ Î·È 19˘ ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ‰ÂÓ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·ÍÈfiÏÔÁ· ÁÂÁÔÓfiÙ·. ∞ÏÒ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ, fiÙÈ ÛÙȘ 12 -41921 Ô √˘Ï·Ìfi˜ ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠ¿ÏÈ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞Ï·Ì¿Á», Û οÙÈ ˘„ÒÌ·Ù·, fiÔ˘ ¤Ú·Û·Ó ÙÔ ¶¿Û¯·. ∏ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ¤Ó·ÙË (39Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 20 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921 Î·È Û’ ·˘Ù‹Ó ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ·ÏÒ˜, fiÙÈ ÙÔ 3Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙÔ 2Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ªÂÙÒÔ˘. ∏ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ (40Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 29 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921 Î·È Û’ ·˘Ù‹Ó ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ·ÏÒ˜, fiÙÈ Â¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ‹Ïı ·fi ¿Óˆ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ¤Ê˘Á ¿Ú·ÎÙÔ. ∏ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (41Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 9 ª·˝Ô˘ 1921 Î·È Û’ ·˘Ù‹Ó ·Ó·Ê¤ÚÂÈ, fiÙÈ ÛÙȘ 8-5-1921 ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ‹Ïı ÙÔ‡ÙË ÙË Ì¤Ú· ·fi ¿Óˆ ÙÔ˘˜ Î·È ·˘ÙÔ› ¤‚·Ï·Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Ô √˘Ï·Ìfi˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈηٷÛÙ¿ıËΠ·fi ÙËÓ 1Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Î·È Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ¤Ê˘ÁÂ Î·È ‹Á ¿Óˆ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi «ª·Ó¿˙». ∏ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (42Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 29 ª·˝Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 9˘ Î·È 28˘ ª·˝Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: °È· ÙȘ 25 ª·˝Ô˘ 1921 ÁÚ¿ÊÂÈ ÌÂÚ‰Â̤ӷ › ϤÍÂÈ Ù· ÂÍ‹˜: «∂Ș Ù·˜ 25 ª·˝Ô˘ ‹ÚÂ Ë ‰È·Ù·Á‹ fiÙÈ ·¤ÓËÌÂÓ ÙÔÓ ÔÏÂÌÈÎfiÓ ÛÙ·˘ÚfiÓ °ã ٿ͈˜ ‰È· Ù· ÂÂÈÛfi‰È· ÙÔ˘ ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú». ™ÙȘ 28 ª·˝Ô˘ 1921 ¤ÁÈÓ ¤Ó· ÊÔ‚ÂÚfi ‰˘ÛÙ‡¯ËÌ· Û οÔÈ· ·fi ÙȘ —— 101 ——
¶ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ‰ÈÓÔ‡ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 102 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ªÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ¤Î·Ó·Ó ‚ÔÏ‹ Ì ٷ ‚ÔÌ‚Ô‚fiÏ· Î·È ÌÈ· ‚fiÌ‚· ÂÍÂÚÚ¿ÁË Î·È ÛÎfiÙˆÛÂ Î·È ÙÚ·˘Ì¿ÙÈÛÂ Û˘ÓÔÏÈο 23 ¿ÙÔÌ·. ™ÎÔÙÒıËÎÂ Ô ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ƒ‹Á·˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È ¤Ó·˜ ∞Óı˘ÔÏÔ¯·Áfi˜, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ·. ∂›Û˘, ÙÚ·˘Ì·Ù›ÛÙËÎÂ Ô ∞Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ∫·ÙÛ·Úfi˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜, ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘, Ô ∞Ú¯ËÁfi˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ¢¤‰Â˜, ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ Î·È Ô ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ∞‚Ú¿Ì˘ ηıÒ˜ Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ. ∏ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (43Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 9 ¤ˆ˜ 13 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 2˘ Î·È 13˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 2-6-1921 Ô √˘Ï·Ìfi˜ ÙÔ˘ (2Ô˜) ‹Á ÛÙÔ «∞Ï·Ì¿Á» Î·È ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙÔÓ 1Ô √˘Ï·Ìfi Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ª¿ÏÈÛÙ·, ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ Î¿ÔÈÔ˜ ¢ÂηӤ·˜ ∫ÒÛÙ·˜ ÷Ú. ÛÎÔÙÒıËΠÂÍ ·ÌÂÏ›·˜. ∞ӷʤÚÔÓÙ·È ÛÙȘ 3-6-1921 ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ «∆ÛÂÓÙ›˙» Î·È ÛÙȘ 6-6-1921 ·ÂÚÔÌ·¯›· ¯ıÚÈÎÒÓ Î·È ËÌÂÙ¤ÚˆÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ «ª·Ó¿˙». ™ÙȘ 9-6-1921 ÔÏÏÔ› ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ¿ÏÈ ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ «∆ÛÂÓÙ›˙». °Ú¿ÊÂÈ fiÙÈ ·ÎÔ˘ÁfiÙ·Ó fiÙÈ ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÛÂ Ë VË ªÂÚ·Ú¯›·. ª¿ÏÈÛÙ·, ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ ·fi ÙfiÙÂ Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· ÚÔÛÎÔÏÏ‹ıËΠÛÙÔ µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡, ÂÓÒ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ·Ó‹Î ÛÙÔ ∞ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∏ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (44Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 18 ¤ˆ˜ 28 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 14˘ Î·È 28˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 14-6-1921 ¤ÁÈÓ·Ó ·ÁÒÓ˜ ÛÙÔ 3Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Î·È Î¿ÔÈÔ˜, ÔÓfiÌ·ÙÈ ª·Ï·ÁÔ‡Ú·˜, ΤډÈÛ ÙÚ›· (3) ·Ú¿ÛËÌ·. ™ÙȘ 15-6-1921 ÔÎÙÒ (8) ∂ÏÏËÓÈο ·ÂÚÔÏ¿Ó· ÌÂÙ¤‚ËÛ·Ó ÛÙÔ Â¯ıÚÈÎfi ̤ÚÔ˜. ∂Í ·˘ÙÒÓ Ù· ‰˘Ô (2) ÛÙ¿ıÌÂ˘Û·Ó ÛÙÔ «™Ù·ıÌfiÓ ª·Ó¿˙» Î·È Ù· ˘fiÏÔÈ· ¤ÛÙÚ„·Ó ÛÙÔ «∆Ô˘Ú¿Î». ™ÙȘ 16-6-1921 Ù· Ë̤ÙÂÚ· ·ÂÚÔÏ¿Ó· ÂÓ‹ÚÁËÛ·Ó ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂȘ Î·È —— 103 ——
πÈÎfi Î·È ·Ú·Ì¿‰Â˜ Û ·Ó¿·˘ÛË, ÌÂÙ¿ ·fi Ì·ÎÚ¿ ÔÚ›·, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ∞ÁÈ·˙›Ó.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 104 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ·Ó, fiˆ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ, ÔÏϤ˜ fiÏÂȘ. ™ÙȘ 17-6-1921 ÂÙ¿ (7) Ë̤ÙÂÚ· ·ÂÚÔÏ¿Ó· ‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ·Ó ÙËÓ «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·», ÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ηٷ˘ÏÈÛÌÔ‡˜, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ÂÈʤÚÔ˘Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ηٷÛÙÚÔʤ˜. ∆ËÓ ›‰È· ·˘Ù‹ ̤ڷ (ÛÙȘ 11 Ë ÒÚ· ÙÔ ‚Ú¿‰˘) ·Ó·¯ÒÚËÛ·Ó ·fi ÙÔ «ª·Ó¿˙» Î·È ·ÊÔ‡ ¤Ú·Û·Ó ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞Ï·Ì¿Á», ¤Êı·Û·Ó ÙÔ Úˆ› ÛÙÔ˘˜ Úfiԉ˜ ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡ «ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù¿Á» ÛÙË ı¤ÛË «™ÙÔ˘Úϛٻ Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ. ∏ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (45Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÛÙȘ 4 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 29˘ πÔ˘Ó›Ô˘ Î·È 4˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 29-6-1921 ¿Ú¯ÈÛÂ Ë ÌÂÁ¿ÏË ÚԤϷÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ÁÈ· «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·», «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» Î·È «∂Û΋ ™Â¯‹Ú». ∏ ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÚÔ¯ÒÚËÛÂ Î·È ·Ó¤‚ËΠÛÙÔ ‚Ô˘Ófi «ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù·Á» Î·È ·ÊÔ‡ ¤Ú·Û·Ó οÔÈ· ¯ˆÚÈ¿, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘˜, ¤Êı·Û·Ó Û ¤Ó· ̤ÚÔ˜ Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ. ¢›ÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· ÙÔ˘, Ò˜ ‚¿‰È˙·Ó ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ªÂÚ·Ú¯›Â˜. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, Ì ΤÓÙÚÔ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ªÂÚ·Ú¯›· (ÃπππË), ÔÈ ªÂÚ·Ú¯›Â˜ VË, IIË, IË Î·È XIIË ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ‰ÂÍÈ¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ ªÂÚ·Ú¯›Â˜ IXË, XË, VIIIË, VIIË, IIIË Î·È XIË ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÙÔ˘˜. ™ÙȘ 30-6-1921 ·Ô¯ˆÚ›ÛÙËÎÂ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ·fi ÙË ªÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘ Î·È ‚¿‰ÈÛ ÁÈ· ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÎ·Ó Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi Ì ÙËÓ ∞ã ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ·fi ÂΛ ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ Ì·˙› ‰È¿‚ËÎ·Ó Ù· ¯ˆÚÈ¿ «∆fiÎÎÈÔ˚», «Ã·ÓÙ˙‹ ∞˚Ï¿Ú» Î·È ¤Êı·Û·Ó ÛÙȘ ˘ÒÚÂȘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ˘„ÒÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ fï˜ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ·. ∆ËÓ 1-7-1921 Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ Ì·˙› Ì ÙÔ 44Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ·Ó¤‚ËÎ·Ó ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ‡„ˆÌ·, ÛÙȘ ˘ÒÚÂȘ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ›¯·Ó ÛÙÚ·ÙÔ‰‡ÛÂÈ, Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ, ·ÏÏ¿ ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· Ù˘ ›‰È·˜ ̤ڷ˜ η٤‚ËÎ·Ó Û ¤Ó· ¯ˆÚÈfi, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·È ¤Î·„·Ó. ª¿ÏÈÛÙ·, Û˘ÌÏËÚÒÓÂÈ fiÙÈ: «ŸÛ· ¯ˆÚÈ¿ Ù· ›¯ÔÓ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù· ο„·ÌÂÓ, Âη›ÂÙÔ Ô ÎfiÛÌÔ˜». ™ÙȘ 2-7-1921 ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ÚÔ˜ ÙË ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹, fiÔ˘ —— 105 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ‹Û·Ó Ù· Ô¯˘ÚÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡, Î·È Û˘Ó‹ÊıË ÌÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë › ÔÏϤ˜ ÒÚ˜. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ Â›¯·Ó Ù¤ÛÛÂÚȘ (4) ÛÂÈÚ¤˜ ¯·Ú·ÎˆÌ¿ÙˆÓ Î·È Û˘ÚÌ·ÙÔϤÁÌ·Ù·. ∆¤ÏÔ˜, ÌÂÙ¿ ‰ÂÈÓfi ·ÁÒÓ· ÛÙÔ «∆Û·Ô‡˜ ∆ÛÈÊϛλ Î·È ÛÙËÓ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ‹ ÙÔ˘ «ÕÎ ¡Ù¿Á», ηٷϿ‚·Ó ÙȘ ÚÒÙ˜ Ô¯˘Ú¤˜ ı¤ÛÂȘ. ª¿ÏÈÛÙ·, Ô Â¯ıÚfi˜ ›¯Â Ô¯˘Úˆı› Û ÌÈ· Ô¯˘Ú‹ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ‹ Ô˘ ‹Ù·Ó ·fiÚıËÙË. ∏ Ì¿¯Ë ›¯Â ÂÂÎÙ·ı› Û fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔ. ŒÂÛ ÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» Î·È ÎÏÔÓÈ˙fiÙ·Ó ÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜» Î·È ÙÔ˘ «¢ÔڇϷÈÔ˘». ∏ Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎÂÛ ηı’ fiÏË ÙË Ó‡ÎÙ· Î·È ÙÔ Úˆ› Ù˘ ¿ÏÏ˘ ̤ڷ˜ Ô ·ÁÒÓ·˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ÂÈÛÌ·Ù҉˘. ¶ÚÔ˜ ÛÙÈÁÌ‹Ó ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ ÙÔ 44Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Î·È Ë ∞ã ªÔ›Ú· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ·ÏÏ¿ Ì ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Ì ·ÓÙ›ıÂÛË ·Ó·Î·Ù¤Ï·‚·Ó ÙȘ ÚÒÙ˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜. ∏ Ì¿¯Ë Û˘Ó¯›ÛÙËΠfiÏË ÙËÓ Ë̤ڷ Ù˘ 3-7-1921 Î·È ÛÙȘ 4 Ë ÒÚ· ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ¤ÁÈÓ ÂÍfiÚÌËÛË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È Ô Â¯ıÚfi˜ ÙÚ¿ËΠÛÂ Ê˘Á‹. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∏ Ó›ÎË ˘¤Ú ËÌÒÓ, ÔÈ Û¿ÏÈÁÁ˜ ÙÔ˘ 34Ô˘ -33Ô˘ - 44Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ·ÁÌ. ÂÛ¿ÏÈ˙ÔÓ «ÚÔ¯ˆÚ›Ù», «∆Ô˘ ∞˚ÙÔ‡ Ô ÁÈfi˜». ªÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë Ù˘ «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜», «∆Û·Ô‡˜ ∆ÛÈÊϛλ». ªÂÙ¿ ·fi ÙË Ì¿¯Ë ·˘Ù‹ ηٷϋÊıËΠÂÎ ‰Â˘Ù¤ÚÔ˘ Ë «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·» ·fi ÙËÓ πÃË Î·È ÃË ªÂÚ·Ú¯›·. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÙÔ ª¤ÙˆÔ ÙÔ˘ «∂Û΋ ™Â¯‹Ú» ÎÏÔÓÈ˙fiÙ·Ó. ∆ËÓ ›‰È· ̤ڷ (3-7-1921) ·Ó·¯ÒÚËÛÂ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ VË ªÂÚ·Ú¯›·, ÙËÓ ÔÔ›· ÂÓ›Û¯˘·Ó, Î·È ‹Á·Ó ‰˘Ô ÒÚ˜ ¤Íˆ ·fi ÙËÓ «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·», ·ÊÔ‡ ›¯·Ó ‚·‰›ÛÂÈ Î·ı’ fiÏË ÙË Ó‡ÎÙ·. ŒÊÙ·Û·Ó ‰ËÏ·‰‹ Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ¤Íˆ ·fi ÙËÓ «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·» ÛÙȘ 4-7-1921. ∏ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (46Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ ̿ÏÏÔÓ ÌÂٷ͇ 11 Î·È 12 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Î·È ·ÊÔÚ¿ Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÌÂٷ͇ 5˘ Î·È 12˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921. ∞’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 5-7-1921 ·Ó·¯ÒÚËÛ·Ó ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜, ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∆ÛfiÎ ∫ÈÔ˚» Î·È ·ÊÔ‡ ¤Ú·Û·Ó ̤۷ ·fi ‰·ÛÒ‰Ë ˘„ÒÌ·Ù· Î·È ÌÈÎÚ¿ ¯ˆÚÈ¿, Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÎ·Ó Ì ÙËÓ πË ªÂÚ·Ú¯›·, Ë ÔÔ›· ‚¿‰È˙ ÚÔ˜ «∂Û΋ ™Â¯‹Ú». ¶ÚÔ˜ ÙËÓ ›‰È· ηÙ‡ı˘ÓÛË ‚¿‰È˙·Ó Î·È Ë VË Î·È ÃππË ªÂÚ·Ú¯›Â˜. —— 106 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙȘ 6-7-1921 ¤ÂÛ ÙÔ «∂Û΋ ™Â¯‹Ú». º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏË„‹ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ¤Ï·‚ ÂÓÂÚÁfi ̤ÚÔ˜ Ë ªÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘ (ÃπππË), ‰ÈfiÙÈ, fiˆ˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜, ·˘Ùfi ηٷϋÊıËΠ·fi ÙȘ: ÃπË, ÃË, πππË, VππË, IÃË Î·È πË ªÂÚ·Ú¯›Â˜. ™ÙȘ 7-7-1921 ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ fiÏË ÙËÓ Ë̤ڷ Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÚÔ˜ «™Â˚ÓÙ› °·˙‹», Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÎ·Ó Ì ٷ ¯ıÚÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ, Ô˘ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó ·fi ÙÔ «∂Û΋ ™Â¯‹Ú». ªÂÙ¿ ·fi Ï›Á˜ ÒÚ˜ Û˘Ó¿ÊıËΠ̿¯Ë ÛÙ· ˘„ÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ «∞Λӻ («∆Û·Ó ∆¤»). ™ÙȘ 3 Ë ÒÚ·, ÌÂÙ¿ Ù· ÌÂÛ¿Ó˘¯Ù·, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ó·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfi Ì ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ ÛÙÚ·Ùfi (25.000 ¶Â˙ÈÎfi, 3.000 π›˜ Î·È ÔÏÏ¿ ˘ÚÔ‚fiÏ·). °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∆fiÙ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÏÏËÏÔÛ·Ú·ÁÌfi˜ ÛÒÌ· ÚÔ˜ ÛÒÌ· Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ ÏfiÁ¯Ë, Ó· ÍËÌÂÚÒÛÂÈ 8 πÔ˘Ï›Ô˘. ∆¤ÏÔ˜, ÙÒÌ·Ù· ÛˆÚˉfiÓ, ‰ÈÂχıË ÙÔ 3Ô ¶Â˙. ™‡Ó. ∆· ˘ÚÔ‚fiÏ· ¤ÊÏÂÍ·Ó ·fi ÙÔ ˘Ú, Ù¤ÏÔ˜ ÂÓÈ΋۷ÌÂ. ∏ ÌÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ «∞Λӻ («∆Û·Ó ∆¤»). √ ¯ıÚfi˜ ÂÁη٤ÏÂÈ„Â Ï›ÛÙÔ˘˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜». ∆ËÓ ¿ÏÏË Ì¤Ú· (9-7-1921) ‰È·‚·›ÓÔÓÙ·˜ οÙÈ ¯ˆÚÈ¿ Ù· ¤Î·„·Ó. ŸÙ·Ó ¤Êı·Û·Ó ¤Íˆ ·fi Ù· «™Â˚ÓÙ› °·˙‹» Û˘Ó‹ÊıË ¿ÏÈ ÌÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë. °Ú¿ÊÂÈ Û¯ÂÙÈο: «∂Ì¿¯ÂÙÔ ÙÔ 2Ô ¶Â˙. ™˘Ó., ÙÔ ‰Â 5Ô ∂˘˙ÒÓˆÓ ÂÚÔ¯ÒÚÂÈ ‰ÂÍÈ¿ ‰È· ΢ÎψÙÈÎ‹Ó [ΛÓËÛÈÓ]. √ ¯ıÚfi˜ ¤‚·˙ Ì ‚·Ú¤· ˘ÚÔ‚fiÏ· ÂÈÊ¤ÚˆÓ ÌÂÁ¿Ï·˜ ηٷÛÙÚÔÊ¿˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ Ë̤ÙÂÚÔÓ ¶˘Ú/ÎfiÓ Â¤ÊÂÚÂÓ ÌÂÁ¿Ï·˜ ·ˆÏ›·˜. ¶ÂÚ› ‰Â ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ ¿Ù·ÎÙÔÓ Ê˘Á‹Ó. ∏ Ó›ÎË ÂÛÙ¤ÊıË ˘¤Ú ËÌÒÓ». ™ÙȘ 10-7-1921 ¤Êı·Û·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «Ã·ÌȉȤ» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÎÔÓÙ¿ Û ¤Ó· ÌÈÎÚfi ÔÙ¿ÌÈ. ∫ÔÓÙ¿ ÂΛ ‹Ù·Ó Î·È ÙÔ ¯ˆÚ›Ô «ª·¯ÌÔ˘ÙȤ». ™ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ·˘Ùfi, ‰ËÏ·‰‹ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ÌÈÎÚfi ÔÙ¿ÌÈ, ¤ÌÂÈÓ·Ó Î·È ÛÙȘ 11 Î·È 12 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921. ™ÙËÓ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (47Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 13-7-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ›, fiÙÈ ÙË Ì¤Ú· ·˘Ù‹ Á‡ÚÈÛ·Ó Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó Û οÔȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÛÙÔ «Ã·ÌȉȤ». ™ÙËÓ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (48Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 15-7-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙË Ì¤Ú· ·˘Ù‹ ¤ÏËÍÂ Ë Âȯ›ÚËÛË, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ Î˘Ú›Â˘Û·Ó ÙÔ «∂Û΋ ™Â¯‹Ú», «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·», «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú». ∆ËÓ ›‰È· ·˘Ù‹ ̤ڷ (15-7-1921), Ì·˜ —— 107 ——
ª¿ıËÌ· Û˘Ó·ÚÌÔÏfiÁËÛ˘ ÔÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ˘ÚÔ‚fiÏÔ˘
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 108 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ‹Á·Ó ·ÔÛÙÔϤ˜ ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ªÔÓ¿‰Â˜ ÛÙÔ «∂Û΋ ™Â¯‹Ú», fiÔ˘ ¤Î·Ó·Ó ·Ú¤Ï·ÛË ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘. ™ÙËÓ ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÛÙ‹ ¤Ó·ÙË (49Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 22-7-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 21 Î·È 22 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ¤Î·Ó·Ó ›ıÂÛË ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· «Ã·ÌȉȤ», ·ÏÏ¿ ·ÔÎÚÔ‡ÛÙËÎ·Ó ÁÂÓÓ·›·. ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ (50Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 267-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ∞Ṳ́ÓÈÔ˜ Ì˯·ÓÈÎfi˜ ·Ú¤‰ˆÛ ÛÙȘ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ («Ë̤ÙÂÚ· Ê˘Ï¿ÎÈ·» ÁÚ¿ÊÂÈ Â·ÎÚÈ‚Ò˜) Ì›· (1) Ì˯·Ó‹ ÙÔ˘ ÛȉËÚÔ‰ÚfiÌÔ˘ Ì ۷ڿÓÙ· (40) ‚·ÁfiÓÈ·, Ù¤ÛÛÂÚ· (4) ˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ˘ÚÔÌ·¯Èο. ™ÙË ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (51Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 28-7-1921, ·ӤگÂÙ·È Î·È Û˘ÌÏËÚÒÓÂÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Û·Ó Û ÁÂÁÔÓfiÙ· Ù˘ 24˘ Î·È 25˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1921. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 24-7-1921 Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËΠÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ fiÏÔ ÙÔ 2Ô ¶Â‰ÈÓfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Î·È ÛÙȘ 25-7-1921 ·Ó¤Ï·‚ ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ô ¶Ú›ÁÎË·˜ ∞Ó‰Ú¤·˜, Ô˘ ¤ÊÂÚ ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ÀÔÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘, ÂÓÒ Ô ÚÒËÓ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ µÏ·¯fiÔ˘ÏÔ˜ ·Ó¤Ï·‚ ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ¡fiÙÈ·˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜. ∆¤ÏÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ÚÔÂÙÔÈÌ·˙fiÙ·Ó Ë Ó¤· ÚԤϷÛË ÁÈ· ÙËÓ ÕÁ΢ڷ, Ë ππË ªÂÚ·Ú¯›· ¤ÊÙ·Û ÛÙÔÓ ÙÔ̤· «Ã·ÌȉȤ», Î·È ÂÓÒ ‰È¿‚·ÈÓÂ Î·È Ë πË ªÂÚ·Ú¯›· «Ôχ˜ ÎÔÓÈÔÚÙfi˜ ÂÛËÎÒıË ·fi Ù·˜ Ê¿Ï·ÁÁ·˜». ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (52Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 30-7-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ Ë ππË ªÂÚ·Ú¯›· ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙË ªÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘ (ÃπππË), Ë ÔÔ›· ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠÓÔÙÈfiÙÂÚ· Î·È ÙÔÔıÂÙ‹ıËΠ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ πË Î·È VË ªÂÚ·Ú¯›·, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «™Â˚ÓÙ›Ú». ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (53Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 8 ¤ˆ˜ 9 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› Ù· ÂÍ‹˜: ∆ËÓ 1Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ¿Ú¯ÈÛÂ Ë ÚԤϷÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ÕÁ΢ڷ Î·È ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ÚÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó ˆ˜ ÂÍ‹˜: ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ (Ãπππ˘) ‚¿‰È˙·Ó Ë VË, Ë XIIË Î·È Ë IVË Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Ù˘ ‚¿‰È˙·Ó ÔÈ πË, Ë ππË, Ë ÃË, Ë πππË Î·È Ë ÃπË. ¢›ÓÂÈ —— 109 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ Î¿ı ∂ÏÏËÓÈ΋ ªÂÚ·Ú¯›· ˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ·fi 2 ªÔ›Ú˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Î·È ‰È¤ıÂÙ 16 √ÚÂÈ‚·ÙÈο ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, 16 ¶Â‰ÈÓ¿ ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, ·Ó¿ÏÔÁ· ‚·Ú¤· Î·È ·Ó¿ÏÔÁ· ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ «™ÎfiÓÙ·» ¶˘ÚÔ‚fiÏ·. ¢È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∆ÛÈÊÙÂϤڻ Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ¤Íˆ ·fi ÂΛ. ∞fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi ·˘Ùfi ¤Ú·ÛÂ Î·È Ô ¶Ú›ÁÎË·˜ ∞Ó‰Ú¤·˜, Ô˘ ›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ¢ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙȘ 2-8-1921, ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ·ÊÔ‡ ¤Ú·Û·Ó ÙȘ ËÁ¤˜ ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘ ¶ÔÙ·ÌÔ‡ (fiˆ˜ ·˘Ùfi˜ ˘Ôı¤ÙÂÈ), ‰È¿‚ËÎ·Ó Ù· ¯ˆÚÈ¿ «∞ÏÈÁΤϻ Î·È «∞ÏΤ̻ Î·È ¤ÌÂÈÓ· ¤Íˆ ·fi ÂΛ. ™ÙȘ 3-8-1921, ηıÒ˜ ‚¿‰È˙·Ó ·Ó·ÙÔÏÈο, οÔÈÔ ∂ÁÁϤ˙ÈÎÔ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ÚÔÛÁÂÈÒıËÎÂ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ù˘ ÚÔÛÁ›ˆÛ˘. ¢È¿‚ËÎ·Ó ÙÔÓ ÔÙ·Ìfi ™·ÁÁ¿ÚÈÔ Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙË ‰ÂÍÈ¿ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘. ™ÙËÓ ·ÚÈÛÙÂÚ‹ fi¯ıË ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ë πË ªÂÚ·Ú¯›·. ™ÙȘ 4-8-1921, ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ Ë ªÔ›Ú· ÙÔ˘ Ì·˙› Ì ÙÔ 3Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·, Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÎ·Ó Ì ÙË ªÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙȘ 5-8-1921, ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ ·Ó·ÙÔÏÈο, ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ fi¯ı˜ ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘, ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ ÎÔÓÙ¿ Û ¤Ó· ÌÈÎÚfi ¯ˆÚÈfi. ™ÙȘ 6-8-1921 Ë πË ªÂÚ·Ú¯›· ¤ÊÙÈ·Û Á¤Ê˘Ú· Î·È ¤Ú·Û ÎÈ ·˘Ù‹ ÛÙË ‰ÂÍÈ¿ fi¯ıË ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Î·È ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ÚÔ˜ οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi Ì ÙÔ fiÓÔÌ· «∑Ô‡ÌÂ˚». ™ÙȘ 7-8-1921, fiÓÙ·˜ Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ÓË fiÏË Ë ªÂÚ·Ú¯›·, ‚¿‰ÈÛ ÛÙËÓ «∞ÏÌ˘Ú¿ ¤ÚËÌÔ», ¯ˆÚ›˜ ÓÂÚfi fiÏË ÙËÓ Ë̤ڷ, Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ¤ÊÙ·Û·Ó Û ¤Ó· ¯ˆÚÈfi Ì ÙÔ fiÓÔÌ· «√ÏÔ‡ √ÁÏÔ‡», fiÔ˘ ¤ÁÈÓ ÌÈÎÚ‹ Û˘ÌÏÔ΋ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ ¯ˆÚ›˜ ÓÂÚfi. ™ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ·˘Ùfi ¤ÌÂÈÓ·Ó ¤ˆ˜ Î·È ÙȘ 9-8-1921, fiÔ˘ ¤Êı·Û·Ó Î·È 4 ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›Â˜ «™ÎfiÓÙ·». ¢›ÓÂÈ ‰Â ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÙÔ ∞ã Î·È µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (54Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 18-8-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ: ™ÙȘ 10-8-1921 ·Ó·¯ÒÚËÛ·Ó ·fi «√ÏÔ‡ √ÁÏÔ‡» Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ ·Ó·ÙÔÏÈο fiÏË ÙËÓ Ë̤ڷ, ¤Êı·Û·Ó ÎÔÓÙ¿ Û ¤Ó· ¯ˆÚÈfi, fiÔ˘ Ë πË Î·È Ë ππË ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÙË Ì¿¯Ë. ∫¿Ùˆ ·fi ‚ÚÔ¯‹ Î·È ‰˘Ó·Ùfi ·¤Ú· ¿Ú¯ÈÛ —— 110 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÛÊÔ‰Úfi˜ ·ÁÒÓ·˜, οو ·fi ÙÔ ‡„ˆÌ· «°ÈÎfiλ, Ô˘ Û˘Ó¯›ÛÙËΠfiÏË ÙË Ó‡¯Ù·. ∆ÂÏÈο ÙÔ ‡„ˆÌ· «°ÈÎfiλ («∆·ÌÔ‡Ú √ÁÏÔ‡») ηٷϋÊıËΠ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ŒÙÛÈ ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÔÈ ·ÈÌ·ÙËÚ¤˜ Ì¿¯Â˜ Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜. ∆Ë Ó‡¯Ù· Ù˘ 11˘ ÚÔ˜ 12Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ÌÂÁ¿ÏË ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ ›ıÂÛË, ·ÏÏ¿ ·ÔÎÚÔ‡ÛÙËÎ·Ó ÁÂÓÓ·›· ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜. ™ÙȘ 12-8-1921 Ë Ì¿¯Ë ÁÂÓÈ·ÙËΠηı’ fiÏË ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘. ŸÏ˜ ÔÈ ªÂÚ·Ú¯›Â˜ Ì¿¯ÔÓÙ·Ó Ï˘ÛÛˆ‰Ò˜. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο «∫·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù· ÚÒÙ· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ∆· ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ¤‚·ÏÔÓ Ï˘Û۷Ϥ· ÂȘ fiÏÔ ÙÔ Ì¤ÙˆÔ Ô˘ ÂÁ›ÓÂÙÔ fiÏÂıÚÔ˜. ∞ã™.™, °ã™.™, µã™.™. ÂÌ¿¯ÔÓÙÔ. ∂Û›ÂÙÔ Ô ÙfiÔ˜ ·fi Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, Û˘ÓÓ¤ÊÈ·ÛÂ Ô Ô˘Ú·Ófi˜ Ë Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎÂÛÂÓ Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡¯Ù·, ÙÔ 3Ô ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. ¤·ı ·ÓˆÏÂıÚ›·Ó. ∆¤ÏÔ˜, ÂÚ› ÙËÓ ÂÛ¤Ú·Ó, ÒÚ·Ó 9Ë, ÂÛ›ÁËÛÂÓ Ô ·ÁÒÓ. ∂›¯ÔÌÂÓ Î·ÙÂÏ¿‚Ë Î¿ÙÈ ˘„ÒÌ·Ù·». ™ÙȘ 13-8-1921 Ë ªÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘ Ì·¯fiÙ·Ó ÛÊÔ‰Úfi ·ÁÒÓ· Û fiÏÔ ÙÔ ª¤Ùˆfi Ù˘. ™ÙȘ 2 ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ Ô Â¯ıÚfi˜ ¤Î·Ì ÌÂÁ¿ÏË Â›ıÂÛË Ì fiÏ· Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, ·ÏÏ¿ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Ì ·ÓÙ›ıÂÛË ÙÔ˘˜ ¤ÙÚ„·Ó ÛÂ Ê˘Á‹, ηٷϷ̂¿ÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ «°ÎÈÔ˘ÓȤ ∫·Ú·Ù˙›Î», fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÔÏÏ¿ ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù·. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∆ËÓ ÒÚ·Ó Ù˘ ÂÈı¤Ûˆ˜ ¤ÊÏÂÍÂÓ Ô ÙfiÔ˜ ·fi Ù·˜ Ô‚›‰·˜, ‚ÔÚÈ¿˜ ‰Â ·¤Ú·˜ ÂÁ¤ÌÈÛÂÓ Ù·˜ ¯·Ú¿‰Ú·˜ ·fi ηÓfi. ¶ÂÚ› ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜, ·Ó¤‚ËÌÂÓ ÙÔ ‡„ˆÌ· Ì ÙÔ 3Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ. °ÂÌ¿ÙÔ˜ Ô ÙfiÔ˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â, ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚÔÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ «™ÈÛ¯ÈÏ›» fiÔ˘ ËÓ ÏËÛȤÛÙÂÚÔ˜ ÛÙ·ıÌfi˜ Âȉ¤Ûˆ˜». ™ÙȘ 14-8-1921 ‰fiıËÎÂ Ë ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó. ªÂÙ¿ ÔÚ›· ÌÈÛ‹˜ ÒÚ·˜ ÙÔ˘˜ ˘Ô‰¤¯ÙËÎÂ Ô Â¯ıÚfi˜ Ì ‚·ÚÈ¿ ˘ÚÔ‚fiÏ·. ∆· Â˙Èο ÙÌ‹Ì·Ù· ·Ú·Ù¿¯ıËÎ·Ó ÁÈ· Ì¿¯Ë Î·È ¿Ú¯ÈÛ ¿ÁÚÈÔ˜ ·ÁÒÓ·˜. √È ŒÏÏËÓ˜ ÚÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó ‚‹Ì·-‚‹Ì· Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ηٿϷ‚·Ó οÔÈ· ˘„ÒÌ·Ù·, ÂÓÒ Ô Â¯ıÚfi˜ ‹Ù·Ó Ô¯˘ÚˆÌ¤ÓÔ˜ ÛÙȘ ÎÔÚ˘Ê¤˜ ÙÔ˘ «∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ» Î·È «∞ÚÓÙ›˙ ¡Ù·Á». ∏ Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎÂÛ fiÏË ÙËÓ Ó‡¯Ù· Ù˘ 14˘ ÚÔ˜ ÙË 15Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ó·Ó 12 ·ÓÙÂÈı¤ÛÂȘ, ·ÏÏ¿ ·ÔÎÚÔ‡ÛÙËÎ·Ó ÁÂÓÓ·›·. À‹ÚÍ ¤ÏÏÂÈ„Ë ˘ÚÔÌ·¯ÈÎÒÓ, ¤ÏÏÂÈ„Ë ÙÚÔʛ̈Ó. ∞ӷʤÚÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∂›¯ÔÌÂÓ ·fi ÙȘ 10 ȉ›Ô˘ —— 111 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ (∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921) Ó· Ê¿Ì „ˆÌ›». ∫·È fï˜, ·Ú’ fiϘ ÙȘ ÙÚÔÌ·ÎÙÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜, η٤Ϸ‚·Ó ÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ «∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ». ŸÌˆ˜, ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÔ› ÛÙfi¯ÔÈ, fiˆ˜: ηٿÏË„Ë «¡ÙÔÛÂÙ˙›Î», «°ÎÈ·Ô‡Ú ∫·Ï¤» (∂ÏÏËÓÈÎfi ÊÚÔ‡ÚÈÔ - ∆¿ÊÔÈ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘) ‰ÂÓ ÂÈÙ‡¯ıËηÓ. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο «∂Ì·›ÓÔÓÙÔ [·È Ì¿¯·È] ÛÙÔ «∫·ÏÈÁÎÚfiÙ» ‹Ú·Ì Ԃ›‰·˜ ·fi ÙËÓ πÃË ·fi ÙËÓ VË ªÂÚ·Ú¯. ∞ÏÏ¿ Î·È ·˘Ù·› ÂÛÒıËÛ·Ó, Ë ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÂÎ ÙÔ˘ ·ÎÚ·›Ô˘ ™Ù·ıÌÔ‡ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ Â›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ˜, Ôχ ‰‡ÛÎÔÏÔ˜. ∏ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓ ‰‡ÛÎÔÏÔ˜, ÁÈfiÌÈÛ·Ó Ù· ¯ÂÈÚÔ˘ÚÁ›·, Ù· ¯ˆÚÈ¿ ·fi ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜. ∏ ÌÂÁ¿ÏË ÎÔÚ˘Ê‹, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙËÓ Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Î·È ¿ÏÈÓ fï˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ì ›ıÂÛÈÓ ÙËÓ Â΢ڛ¢ÔÓ». ™ÙȘ 15-8-1921 (ÙË ÁÈÔÚÙ‹ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜) ÛÙȘ 2 Ë ÒÚ· ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ¤ÁÈÓ ÁÂÓÈ΋ ÂÍfiÚÌËÛË Û fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔ, ÔÈ Û¿ÏÈÁÁ˜ Ë¯Ô‡Û·Ó Ì ÙÔ: «¶ÚÔ¯ˆÚ›Ù», «ÙÔ˘ ∞˚ÙÔ‡ Ô ÁÈfi˜». ∫·Ù¤Ï·‚·Ó ÌÂÙ¿ ·fi ›ÛÌÔÓ· ·ÁÒÓ· ÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ «∞ÚÓÙ›˙ ¡Ù·Á» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ ·Ì˘ÓfiÌÂÓÔÈ, ÂÂȉ‹ ›¯·Ó ¤ÏÏÂÈ„Ë ˘ÚÔÌ·¯ÈÎÒÓ Î·È ÙÚÔʛ̈Ó. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ‚‚·›ˆ˜ ·ÁÓÔÔ‡Û·Ó ÙȘ ÂÏÏ›„ÂȘ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ Û ˘ÚÔÌ·¯Èο Î·È ÙÚfiÊÈÌ· Î·È ·ÊÔ‡ ¤¯·Û·Ó ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ «∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ» ¤Ê˘Á·Ó ÚÔ˜ ÙËÓ ÕÁ΢ڷ. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∆ÒÚ· Ì·ÛÙ›˙ÂÈ ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi Ë Â›Ó·, ·›ÚÓ·Ì ÛÈÙ¿ÚÈ ·fi Ù·˜ ıË̈ÓÈ¿˜ fiÔ˘ ›¯ÔÓ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ, ÙÔ ÙÚ›‚·ÌÂÓ, ·›ÚÓ·Ì ¯ÂÈÚfiÌ˘ÏÔ˘˜ ·fi Ù· ¯ˆÚÈ¿ Î·È ÙÔ ·Ï¤ı·Ì ‹ ÙÔ Îfi‚·Ì ÌÔ˘ÏÔ˘ÁÔ‡ÚÈ Î·È ÙÔ ÙËÁ·Ó›˙·Ì Ì ϛԘ ·fi Ù· Úfi‚·Ù· Î·È ÙÚÒÁ·ÌÂ, ‚Ú¿˙·Ì ÛÈÙ¿ÚÈ, ·˘Ùfi ‰È‹ÚÎÂÛ › 20 Ë̤ڷ˜». ™ÙȘ 16 Î·È 17 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 Ù· ªÂÙ·ÁˆÁÈο ÙˆÓ ™ˆÌ¿ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜, ·Ú·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ‚Ï‹Ì·Ù· Î·È Ê˘Û›ÁÁÈ·, ÂÓÒ fiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÈÙ›ıÂÓÙ·È ¿ÓÙÔÙ ÔÈ ÂÈı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ·ÔÎÚÔ‡ÔÓÙ·È. √È ·ÒÏÂȘ Â›Ó·È ÛÔ‚·Ú¤˜, fiϘ ۯ‰fiÓ ÔÈ ªÂÚ·Ú¯›Â˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ô‰ÂηÙÈÛÙ›, Ù· ÙÒÌ·Ù· ΛÙÔÓÙ·È ÛˆÚˉfiÓ, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ÔÈ ·ÒÏÂȘ Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·fi ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (55Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 19-8-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 19-8-1921 ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Û˘Ó¤Ï·‚·Ó ÂÚ›Ô˘ 2.000 ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ Î·È Ï¿Ê˘Ú·. ∆ËÓ ›‰È· fï˜ ̤ڷ ÎÈÓ‰‡Ó¢Û ӷ Û˘ÏÏËÊı› ·È¯Ì¿ÏˆÙÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ Ô ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ °È·Ô‡ÏÔ˜ Î·È Ô ¢È¿‰Ô¯Ô˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰È¤Ê˘Á·Ó ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÙÈÁÌ‹ Ì ·˘ÙÔΛÓËÙÔ, ̤¯ÚȘ fiÙÔ˘ Ô Â¯ıÚfi˜ ·ÔÎÚÔ˘ÛÙ›. —— 112 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (56Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 25-8-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 21 ¤ˆ˜ 25 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 Á›ÓÔÓÙ·È Û˘ÌÏÔΤ˜ ·ÓÙ›·ÏˆÓ Â˙ÈÎÒÓ Î·È ·ÓÙ›·ÏˆÓ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ, ¯ˆÚ›˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ó· ÂÙ˘¯·›ÓÔ˘Ó Î¿ÙÈ È‰È·›ÙÂÚÔ. ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (57Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 27-8-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 26-8-1921 ¯ıÚÈΤ˜ Ê¿Ï·ÁÁ˜ Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó Ì ÙÔ 1Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ Ó· ·Ó‚¿ÛÂÈ ¤Ó·Ó √˘Ï·Ìfi ÛÙÔ ‡„ˆÌ·, Ô ÔÔ›Ô˜ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÔ‡Û ·‰È¿ÎÔ·, ʤÚÓÔÓÙ·˜ ·ÓÈÎfi ÛÙÔÓ Â¯ıÚfi, Ô˘ ÙÂÏÈο ÙÚ¿ËΠÛÂ Ê˘Á‹. ™ÙȘ 27-8-1921 ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ÛÊÔ‰Ú‹ ›ıÂÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ VË Î·È ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›·, fiÔ˘ ˘‹Ú¯Â ÎÂÓfi, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ‚ÚÂıÔ‡Ó ·Ó¿ÌÂÛ· Û ‰˘Ô ˘Ú¿ Î·È Ó· ¿ıÔ˘Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ηٷÛÙÚÔʤ˜. ∞ÎÔ‡ÛÙËΠfï˜ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ (27-8-1921) Ë Â›‰ËÛË (ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿) ÁÈ· ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË. ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (58Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 30-8-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ: ∆Ô ‚Ú¿‰˘ Ù˘ 27-8-1921 ¤ÊÙ·ÛÂ Ë ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó ÙȘ Ô¯˘Ú¤˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙȘ 9Ë ÒÚ· ÙÔ ›‰ÈÔ ‚Ú¿‰˘ ¿Ú¯ÈÛÂ Ë ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ ·ÓÙÈÏËÊı› Ô Â¯ıÚfi˜. µ·‰›˙ÔÓÙ·˜ fiÏË ÙË Ó‡¯Ù· ¤ÊÙ·Û·Ó ÙÔ Úˆ› Ù˘ 28˘ ÛÙÔ «∆Û¿Ï ∞‰›˙», fiÔ˘ Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÎ·Ó ÙÔ ∞ã Î·È µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∂Λ ¤ÌÂÈÓ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ Î·È ÛÙȘ 2 Ì. Ì., ÔÈÛıÔ¯ˆÚÒÓÙ·˜ ÚÔ˜ µÔÚÚ¿, ¤ÊÙ·Û·Ó Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi fiÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÙÔ °ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ◊Ù·Ó ‰Â ÙfiÛÔ˜, Ô ÎÔ˘ÚÓÈ·¯Ùfi˜ ·fi ÙȘ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Ê·Ï¿ÁÁˆÓ Ô˘ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó, Ô˘ ‰ÂÓ ¤‚ÏÂÂ Ô ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ. ™ÙȘ 29-8-1921 ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ ٷ ∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ Ô˘ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ¯Ù˘‹ÛÂÈ Â›ÎÔÛÈ (20) ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜. ™’ ·˘Ùfi ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ ÙÚ·˘Ì·Ù›ÛÙËÎÂ Ô Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi˜ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓ˘ ƒÂÓÙ›Ê˘, ÂÓÒ 15 ¿ÏÏÔÈ ¿Ó‰Ú˜ οËηÓ. ™ÙȘ 9 Ë ÒÚ· ÙÔ Úˆ˚ Ù˘ ›‰È·˜ ̤ڷ˜ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ·Ó fiÏ· Ù· ™ÒÌ·Ù· ™ÙÚ·ÙÔ‡, ¤Ú·Û·Ó Ù· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· «¶ÔÏ·ÙÏ›» Î·È Î·Ù¤‚ËÎ·Ó ÛÙÔ «™·ÁÁ¿ÚÈÔ ÔÙ·Ìfi», fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÙÚÂȘ (3) Á¤Ê˘Ú˜, ÙȘ Ôԛ˜ Î·È ¤Ú·Û·Ó. ∆ËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó ÔÈ: πÃË, πππË Î·È ÃË —— 113 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ªÂÚ·Ú¯›Â˜. ¢È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÂÈÔ ÔÙ·Ìfi, ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ «°fiÚ‰ÈÔ˘», fiÏË ÙË Ó‡ÎÙ· Î·È ÌÂÙ¿ ÁÎÚ¤ÌÈÛ·Ó ÙȘ Á¤Ê˘Ú˜. ∏ ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ¤ÌÂÈÓ ԯ˘ÚˆÌ¤ÓË ÛÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘, ˆ˜ ÔÈÛıÔÊ˘Ï·Î‹ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ Ô˘ ˘Ô¯ˆÚÔ‡ÛÂ. ™ÙËÓ ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ¤Ó·ÙË (59Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 3-9-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ 1Ë, 2Ë Î·È 3Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ¤ÁÈÓ·Ó Û˘ÌÏÔΤ˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ fi¯ı˜ ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ï¤ÔÓ ·ÚÂÓÔ¯ÏÔ‡Û·Ó ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ˘Ô¯ˆÚÔ‡Û·Ó, Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ 39-1921 ηٷÛ··Û·Ó Á¤Ê˘Ú· Î·È ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔÓ ÔÙ·Ìfi 2.000 ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ Â˙ÈÎÔ‡ Î·È Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó Ì ÙÔ 2Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·, ¤·ı·Ó fï˜ ·ÓˆÏÂıÚ›·. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «¿ÂÈÚÔÈ ÓÂÎÚÔ› Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·È, ¯·Ï¿Û·Ì ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó». ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ (60Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 6 ¤ˆ˜ 8 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 4-9-1921 ‰fiıËΠ‰È·Ù·Á‹ ÁÈ· ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ˘Ô¯ÒÚËÛË Î·È ÛÙȘ 9 ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ù˘ ›‰È·˜ ̤ڷ˜ ÍÂΛÓËÛÂ Ë ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË. ∆Ô Úˆ˚ Ó· ʤÍÂÈ (ÛÙȘ 5-9-1921) ¤Êı·Û·Ó ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿ «∞‰¿ ¶·˙¿Ú» Î·È «ªÔ‡ÏÎÈ», Ù· ÔÔ›· Î·È ¤Î·„·Ó. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∞fi «™·ÁÁ¿ÚÂÈÔÓ Ì¤¯ÚÈ «∂Û΋ ™Â¯‹Ú» ‰ÂÓ ¤ÌÂÈÓ ϛıÔ˜ › Ï›ıÔ˘ η›ÔÓÙ˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ Î·È ¯ˆÚ›ÔÓ «ªÔ˘ÁÈԇλ, Ô ÎfiÛÌÔ˜, fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿, Ù· ÁÂÓÓ‹Ì·Ù·, Ú¿Ì·Ù· fiÏ· Ù· ·›ÚÓ·ÌÂ, η›ÔÓÙ˜ fiÙÈ Âη›ÂÙÔ, ηٷÛÙÚ¤ÊÔÓÙ˜ ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó, ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎ‹Ó ÁÚ·ÌÌ‹Ó. ∂η›ÂÙÔ fiÏÔ˜ Ô ÎfiÛÌÔ˜, ԇ̈ÛÂ Ë ·ÙÌÔÛÊ·›Ú· ·fi ηÓfiÓ Î·È ÎÔÓÈÔÚÙfiÓ». ™ÙȘ 6-9-1921 η›ÁÔÓÙ·Ó 5-6 ¯ˆÚÈ¿, ·¤Ó·ÓÙÈ ÔÈ ‚Ú¿¯ÔÈ ÙÔ˘ «™È‚Ú› ÃÈÛ¿Ú». ∆Ô ‚Ú¿‰˘ Ù˘ ›‰È·˜ ̤ڷ˜ ¿Ú¯ÈÛ Ӥ· ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË, Ë ÔÔ›· ÎÚ¿ÙËÛ ̤¯ÚÈ ÙÔ ÚˆÈÓfi Ù˘ 7-9-1921. ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (61Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 12-9-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 9-9-1921, ηıÒ˜ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó, ¤Î·„·Ó ÂÚ› Ù· 20 ¯ˆÚÈ¿. ∆Ô ¯ˆÚÈfi fï˜ «ª·ÏÈÙۛΠÃÈÛ¿Ú» ‰ÂÓ ÙÔ ¤Î·„·Ó, ‰ÈfiÙÈ ÂΛ ˘‹Ú¯·Ó ∫Ô‡Ú‰ÔÈ ·ÓÙÈÎÂÌ·ÏÈÎÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÚȤı·Ï„·Ó ŒÏÏËÓ˜ ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜. ™ÙȘ 10-9-1921 ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ «Ã·ÌȉȤ», Ô˘ ‹Ù·Ó Ë ˙ÒÓË ·fi fiÔ˘ —— 114 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂÍfiÚÌËÛ·Ó ÔÈ ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ÙËÓ 1Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÕÁ΢ڷ. ™ÙȘ 11-9-1921 ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «°ÂÓ›ÎÈÔ˚». ¢›ÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ÛÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË Ì·˙› ÙÔ˘˜ Î·È Ô ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¶Ú›ÁÎË·˜ ∞Ó‰Ú¤·˜. ™ÙȘ 12-9-1921 ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙÔ «°ÂÓ›ÎÈÔ˚» Î·È ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ «ªÔ˘ÁÈԇΠ¡ÙÂÚ¤». ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (62Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 24-9-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 22-9-1921 ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÙÔÓ ÙÔ̤· «Ã·ÌȉȤ» - «∂Û΋ ™Â¯‹Ú» - «ªÔ˘ÁÈԇΠ¡ÙÂÚ¤» Î·È ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞˚‚·Ï›». ™ÙȘ 23-9-1921 ÔÈÛıÔ¯ˆÚÒÓÙ·˜ ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ Â‰›Ô Ì¿¯Ë˜ ÙÔ˘ «∞Λӻ, «∆Û·Ó ∆¤», fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ·ÎfiÌ· ÂÎÙÂıÂÈ̤ӷ ¿ÊıÔÓ· ∆Ô˘ÚÎÈο ÙÒÌ·Ù·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞Λӻ, Ô˘ ›¯Â η›, Î·È ÌÂÙ¿ ‚¿‰ÈÛ·Ó ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈο. ™ÙȘ 24-9-1921 ¤Ú·Û·Ó ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∫·Ú¿Ô˘» Î·È ¤Êı·Û·Ó ÛÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ «∫·Ú¿ ¡Ù·Á» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ. ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (63Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 27-9-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 24-9-1921 η٤‚ËÎ·Ó ÙÔ fiÚÔ˜ «∫·Ú¿ ¡Ù¿Á» ηÈ, ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ ÛÙȘ Ï¢ڤ˜ ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡ ·˘ÙÔ‡ ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi ÙË ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú - ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜, ¤Ú·Û·Ó ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞ÁÈ·˙›Ó», fiÔ˘ ˘‹Ú¯Â ·ÏÈ¿ ÂÎÎÏËÛ›· ¯ÙÈṲ̂ÓË ·fi Ï·ÍÂ˘Ù‹ ¤ÙÚ·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ·ÓÂ‚Ô‡Ó ÙËÓ ·¤Ó·ÓÙÈ Û’ ·˘ÙÔ‡˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ‹, ÁÈ· Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÔ˘Ó ÙËÓ πË ªÂÚ·Ú¯›· Ô˘ Ì·¯fiÙ·Ó. ∆ÂÏÈο, ‚¿‰ÈÛ·Ó ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘ 1/38 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ, ÂÓÒ ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÙÔ˘˜ ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÛÂ Ë VË ªÂÚ·Ú¯›·. ¶¤Ú·Û·Ó ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∂‚ÈÏ›» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó Û ÌÈ· ¯·Ú¿‰Ú·, fiÔ˘ ˘‹Ú¯·Ó ÔÏÏ¿ Úfi‚·Ù· ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÙÛÔ¿ÓˉˆÓ. ª¿ÏÈÛÙ· Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ Û˘Ó¤Ï·‚·Ó ÙÔ˘˜ ÙÛÔ¿Óˉ˜, ¤„ËÛ·Ó ÔÏÏ¿ Úfi‚·Ù· Î·È ‹Ú·Ó 5.000 Úfi‚·Ù· Ì·˙› ÙÔ˘˜. ŸÙ·Ó ÛÙȘ 27-9-1921 Ù¤ÏÂȈÛÂ Ë Ì¿¯Ë Ô˘ ¤‰ÈÓÂ Ë πË ªÂÚ·Ú¯›· Î·È ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛÂ Ô Â¯ıÚfi˜, η٤‚ËÎ·Ó ¿ÏÈ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞ÁÈ·˙›Ó», ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Î·Ì„·Ó ‚fiÚÂÈ· Î·È Û˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó ÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ. —— 115 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (64Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 27-10-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 4-10-1921 ¤ÁÈÓ £Â›· §ÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ·fi ÙÔÓ ÈÂÚ¤· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Û ÌÈ· ·Ú¯·›· ÂÎÎÏËÛ›· Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Â¿Óˆ Û ‚Ú¿¯Ô. ™ÙȘ 5-10-1921 ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙËÓ ÚÔÊ˘Ï·Î‹ Î·È ‹Á·Ó Âʉڛ· ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞˚Ú¿Ì ª·Ì¿». ª¿ÏÈÛÙ·, ‰›ÓÂÈ Î·È ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiÙÈ Ô ∂ÊԉȷÛÌfi˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «¡ÙÈÓ¿Ú», Ë ªÂÚ·Ú¯›· (ÃπππË) ÛÙÔ ¯ˆÚ›Ô «∞ÁÈ·˙›Ó», ÂÓÒ ÙÔ µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙÔ ™Ù·ıÌfi «°ÎÈfiÏ Ã·Ì¿Ì». ™ÙȘ 22-10-1921 ÎÏ‹ıËÎ·Ó ˘fi Ù· fiÏ· Î·È ÔÈ ÎÏËÚˆÙÔ› Ù˘ ÎÏ¿Û˘ 1922. ™ÙȘ 22-10-1921 Ë πÃË ªÂÚ·Ú¯›· ÌÂÙ¤‚Ë ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ™ÙȘ 26-10-1921, Ë̤ڷ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, ‹ÁÂ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘, ÁÈ· ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Ì·˙› Ì ÙÔ 3Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ ÎÈ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÔ˘˜ ÂÈÙ¤ıËÎ·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÙÈο Î·È ¤ÁÈÓ ÛÊÔ‰Ú‹ Û˘ÌÏÔ΋. ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (65Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ 9-11-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 5-11-1921 ¤Ú·Û ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ Ë VIIË ªÂÚ·Ú¯›· Î·È ÌÂÙ¿ Ï›Á˜ ̤Ú˜ ¤ÊÙ·Û ÛÙÔ «∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú». ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (66Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 10-11-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ (10-11-1921) ¤ÊÙ·ÛÂ Î·È ¢È¿‰Ô¯Ô˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ Ì·˙› Ì ÙË Û‡˙˘Áfi ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi ¶·Ô‡Ï·, Ô˘ ÂÎÙÂÏÔ‡Û ¯Ú¤Ë ∞Ú¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘, ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞ÁÈ·˙›Ó», fiÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ë ¤‰Ú· Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÁÈ· ÂÈıÂÒÚËÛË ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (67Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 19-11-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 17-11-1921 ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞˚Ú¿Ì ª¿Ì·», fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÂΛ ˆ˜ Âʉڛ· ·fi ÙȘ 510-1921, Î·È ‹Á·Ó Ê˘Ï¿ÎÈ· (ÚÔÊ˘Ï·Î¤˜) ÛÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡ «∫·Ú¿ ªÔ˘ÁÈԇΠ¡Ù·Á». ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· (18-11-1921) ¤È·Û ¯ÂÈÌÒÓ·˜ Ì ÎÚ‡Ô, ‚ÚÔ¯‹ Î·È ¯ÈfiÓÈ·. ∞˘ÙÔ› ‹Ù·Ó ·Ó·ÁηṲ̂ÓÔÈ Ó· ˙Ô˘Ó Û ·ÓÙ›ÛÎËÓÔ ¿Óˆ ÛÙȘ ÎÔÚ˘Ê¤˜ ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡. ™ÙȘ 19-11-1921 ›Û˘ ¤Î·Ó Ôχ ÎÚ‡Ô ÎÈ ¤ÚÈÍ ¿ÏÈ ¯ÈfiÓÈ. ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (68Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 20-11-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤Î·Ó·Ó ‚ÔÏ‹ Ì ٷ —— 116 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÔÏ˘‚fiÏ·, Ù· ÔÏÔÔÏ˘‚fiÏ·, Î·È ¤ÚÈÍ·Ó ¯ÂÈÚÔ‚ÔÌ‚›‰Â˜ (ÔÈ ¯ÂÈÚÔ‚ÔÌ‚›‰Â˜ ˆ˜ Ó¤Ô fiÏÔ Ì ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË, ·˜ Ô‡ÌÂ, ÌÔÚÊ‹ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ηٿ ÙÔ ∞ã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ). ™ÙËÓ ÂÍËÎÔÛÙ‹ ¤Ó·ÙË (69Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 23-11-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤ÚÈÍ ÙfiÛÔ Ôχ ¯ÈfiÓÈ Ô˘, fiˆ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜, «Ì·˜ ¤¯ˆÛ ̤۷». ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ (70Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 6-12-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 6 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921, ÙËÓ Ë̤ڷ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, ¤ÁÈÓ·Ó ÁϤÓÙÈ· Î·È ·ÚÚ·‚ˆÓÈ¿ÛÌ·Ù·, ÁÈ·Ù› Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ µã ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘, ∆·Á̷ٿگ˘ ¶ÚˆÙfiÔ˘ÏÔ˜, ·ÚÚ·‚ˆÓÈ¿ÛÙËΠÙËÓ ·‰ÂÏÊ‹ ÙÔ˘ ËÚˆ˚ÎÔ‡ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë Î·È ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ¶Ï·ÛÙ‹Ú·, Ô˘ ‹Ù·Ó ÙfiÙ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ËÚˆ˚ÎÔ‡ 5/42 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ. ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (71Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 11-12-1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 11-12-1921 ¤ÁÈÓ ÌÈÎÚÔÛ˘ÌÏÔ΋ Ì ¯ıÚÈÎfi ÙÌ‹Ì·, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·È Â͉›ˆÍ·Ó. ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (72Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 25 ¤ˆ˜ 27 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 22-12-1921 ¤ÚÈÍ Ôχ ¯ÈfiÓÈ, Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ ηÈÚfi˜ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ Î·È ·Ó‹ÌÂÚ· Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· ÙÔ˘ 1921. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο «¿ÊıÔÓÔ ¯ÈfiÓÈ, Ù· ‚Ô˘Ó¿, ÔÈ Î¿ÌÔÈ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ¿ÏÏ¢η». ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (73Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 3-1-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 3-1-1922 ¤ÛÙÚ„·Ó, ˆ˜ Âʉڛ·, ¿ÏÈ ÛÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∞˚Ú¿Ì ª¿Ì·», ·ÊÔ‡ ›¯·Ó ÂÚ¿ÛÂÈ fiÏÔ ÙÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ Î·ÈÚfi Ì ٷ ¯ÈfiÓÈ· ¿Óˆ ÛÙȘ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙÔ˘ «∫·Ú¿ ªÔ˘ÁÈԇΠ¡Ù·Á». ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (74Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 6-1-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 6-1-1922, ·Ó‹ÌÂÚ· Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÙˆÓ ºÒÙˆÓ, ‹Á·Ó ÛÙÔ «∞ÁÈ·˙›Ó», fiÔ˘ ¤‰ÚÂ˘Â Ë ªÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘˜, Î·È ÂΛ ¤ÁÈÓ ·ÁÈ·ÛÌfi˜ Î·È Â·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ·Ú¤Ï·ÛË ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˘ ¢ÂÁÂÚ‹ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È ·ÔÓÔÌ‹ ·ÚÈÛÙ›ˆÓ ·Ó‰Ú›·˜. —— 117 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (75Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 10-1-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ·˘Ù‹ ̤ڷ ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó Î·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú». ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (76Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 21-1-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙÔ ‰È‹ÌÂÚÔ 20 ¤ˆ˜ 21 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1922 ¤ÚÈÍ ¿ÊıÔÓÔ ¯ÈfiÓÈ Û fiÏË ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È fiÏ· ‹Û·Ó ¿ÏÏ¢η. ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (77Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÙËÓ 1-2-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 31-1-1922 ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÂÓÒ ÙËÓ 1-2-1922 ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ˘ÚÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ (Ãπππ˘) Î·È Û˘ÌÏËÚÒÓÂÈ Ì ÙÔ Û¯fiÏÈfi ÙÔ˘: «ÈÛÙÔڛ˜ ·Ó·ÁÈÓÒÛÎÔ˘Û˜ ‰È· ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·Ó, ›Ûˆ˜ Ó¤Ô˜ fiÏÂÌÔ˜». ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (78Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 2-2-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·È ‚Ï‹ıËΠ·fi Ë̤ÙÂÚÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi. °È· ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ: «£¤·ÙÚÔÓ ∂Ṳ̂, °ÎfiÏʈ ‚ÔÛÎÔԇϷ, ™ÎÏ¿‚·, ∫ÚÈΤϷ˜, ¿ÁÓˆÛÙË ÎˆÌˆ‰›·». º·›ÓÂÙ·È ÏÔÈfiÓ fiÙÈ Î¿ÔÈÔ˜ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ £›·ÛÔ˜ ÙÔ˘˜ ÂÈÛΤÊÙËÎÂ, ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ „˘¯·ÁˆÁ‹ÛÂÈ. ™ÙËÓ Â‚‰ÔÌËÎÔÛÙ‹ ¤Ó·ÙË (79Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 8-2-1922, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙȘ 7-2-1922 «°˘Ó‹ ∞ÁÁÏ›˜ (ª·›ÚË ÃÔ‡ÓÙÂÚ) ‹ÏıÂÓ Î·È ¤Î·Ì ‰È¿ÏÂÍÈÓ ‰È· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·Ó», ÂÓÒ ÛÙȘ 8-2-1922 Ë 1Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Ù˘ ªÔ›Ú·˜ ÙÔ˘ ÂÈÛ‹Ì·Ó ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ·Ú·È¿ ˘Ú¿ ¶Â˙ÈÎÔ‡. ™ÙËÓ ÔÁ‰ÔËÎÔÛÙ‹ (80Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 17-3-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 13-2-1922 ¤ÚÈÍ ¿ÊıÔÓÔ ¯ÈfiÓÈ. ™ÙȘ 14-2-1992 Ô ›‰ÈÔ˜, Èı·ÓfiÓ, ·Ú·¿Óˆ ı›·ÛÔ˜ ¤‰ˆÛÂ, ÁÈ· „˘¯·ÁˆÁ›· ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ, ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË «µ·Û›ÏÈÛÛ· ∞Óı¤ˆÓ». ™ÙȘ 15-2-1922 ¤ÂÛ ÁÚ›Ë Î·È ·fi ÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ·Ûı¤ÓËÛ·Ó 48 ¿ÓÙÚ˜, ÂÓÒ ÙËÓ ¿ÏÏË Ì¤Ú· ÔÈ ·ÛıÂÓ›˜ ›¯·Ó ÊÙ¿ÛÂÈ ÙÔ˘˜ 59. ™ÙËÓ ÔÁ‰ÔËÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (81Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÙËÓ 1-3-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ fiÏË Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËΠÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÔ‡ ™Ù·ıÌÔ‡ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «πÙ˜ —— 118 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÷Ӥ» Î·È ¤ÌÂÓ ÂΛ, ˆ˜ Âʉڛ· ÚÔÔÚÈṲ̂ÓË ÁÈ· ÙË £Ú¿ÎË, fiˆ˜ Ô ›‰ÈÔ˜ ÂÈο˙ÂÈ. ™ÙËÓ ÔÁ‰ÔËÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (82Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 14-3-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 5-3-1922 ¤ÁÈÓ ÌÈÎÚ‹ ›ıÂÛË ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ Ãππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ™ÙȘ 12-3-1922 ¤ÁÈÓ ·ÓÙÈÙ˘ÊÈÎfi˜ ÂÌ‚ÔÏÈ·ÛÌfi˜ Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ, fiÙÈ ÛÙȘ 13 ª·ÚÙ›Ô˘ 1922 ÔÈ ˘Ô˘ÚÁÔ› ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ∞ÁÁÏ›·˜ - °·ÏÏ›·˜ - πÙ·Ï›·˜ ÚfiÙÂÈÓ·Ó ÙÚ›ÌËÓÔ ·Ó·Îˆ¯‹ Î·È Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ÙÔ ‰¤¯ÙËÎÂ. ™ÙËÓ ÔÁ‰ÔËÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (83Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 21 ¤ˆ˜ 23 ª·ÚÙ›Ô˘ 1922 ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙȘ 15-3-1922 ¤ÁÈÓ ¤ÎÏÂÈ„Ë ∏Ï›Ô˘. ™ÙȘ 21-3-1922 ¤ÊÙ·Û ·ÔÛÙÔÏ‹ ÎÏËÚˆÙÒÓ ÎÏ¿Ûˆ˜ ÙÔ˘ 1922 Î·È ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ Û·Ú¿ÓÙ· (40) ∫ÈÚÎÓ¤˙ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ, Ì ÙË ÃπππË ∏ÌÈÏ·Ú¯›· Î·È ÙÔ ¤ÊÈÔ ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ 5/42 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ, ÌÂÙ¤‚ËÛ·Ó ÁÈ· ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Î·È Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ «πÙ˜ ÷Ӥ». ™ÙËÓ ÔÁ‰ÔËÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (84Ë) ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 26 ¤ˆ˜ 29 ª·ÚÙ›Ô˘ 1922 ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙȘ 24-31922 ‹Ïı ÙÔ 2Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «¢ÂÌÈÚÙ˙›», ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ «πÙ˜ ÷Ӥ», fiÔ˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÓfiÙ·Ó fiÏÔ ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ™‡ÓÙ·ÁÌ·. ™ÙȘ 26-3-1922 ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó fiϘ ÔÈ ªÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∏ ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ηÙ¢ı‡ÓıËΠÚÔ˜ ÙÔ ¯ˆÚÈfi «™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó», Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ «∫›ÚÎ ∫ÈÔ˚» Î·È ÛÙÔ «∂˚Ú¤Ù», fiÔ˘ ÂΛ ÎÔÓÙ¿ ‰È·‚·›ÓÂÈ Ë ·Ì·ÍÈÙ‹ Ô‰fi˜: «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» - «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·». °È· ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 30-3-1922 ¤ˆ˜ 23-4-1922 ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ÂÈοÛÔ˘Ì fiÛ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ηٷÁڷʤ˜ ¤ÁÈÓ·Ó Î·È fiÙÂ, Ô‡Ù ÙÈ ÁÂÁÔÓfiÙ· ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ· Ô˘ ˘¤ÂÛ·Ó ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„‹ ÙÔ˘, ‰ÈfiÙÈ ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÔÎÔ‹ ¤ÓÙ (5) ÛÂÏ›‰ˆÓ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÙˆÓ ÛÂÏ›‰ˆÓ Ì ·ÚÈıÌfi: 126, 127,128,129 Î·È 130. ∂ÓÙ‡ˆÛË Î¿ÓÂÈ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, fiÙÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÎÔ‹ ÙˆÓ ÛÂÏ›‰ˆÓ ·˘ÙÒÓ ·ÏÏ¿˙ÂÈ Ô ÙÚfiÔ˜ ·Ú›ıÌËÛ˘ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘. ∆È Ó· ÂÚÈ›¯·Ó ¿Ú·Á ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÛÂÏ›‰Â˜; ª‹ˆ˜ ÂÚÈ›¯·Ó ηٷÁڷʤ˜, Ô˘ ÂÎ ÙˆÓ ˘ÛÙ¤ÚˆÓ Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÌÂÙ¿ÓȈÛ ÁÈ’ ·˘Ù¤˜, Î·È ıÂÒÚËÛ ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÙȘ ·Ê·È—— 119 ——
§¿ÙÚ· ¢˙ÒÓˆÓ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Û ‚Ú‡ÛË ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ √˘Û¿Î.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 120 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Ú¤ÛÂÈ ‹ ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÛÂÏ›‰Â˜ ηٷÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó Ù˘¯·›·, ›Ûˆ˜ ·fi Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ‹Ù·Ó ÌÈÎÚ¿; ∞˘Ùfi ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ··ÓÙËı› Û‹ÌÂÚ·. √È ÂfiÌÂÓ˜ ηٷÁڷʤ˜ ı· ·ÚÈıÌËıÔ‡Ó ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÂÂȉ‹, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤Ú·Ì ·Ú·¿Óˆ, ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ÂÈοÛÔ˘Ì ÙÔ fiÛ˜ ηٷÁڷʤ˜ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 30-3-1922 ¤ˆ˜ 22-4-1922. ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (38Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 29-5-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 26, 27, 28 Î·È 29 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1922 ¤ÂÛ·Ó ¿ÊıÔÓ˜ ‚ÚÔ¯¤˜. ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (37Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 3-5-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 30 ∞ÚÈÏ›Ô˘ Î·È ÙËÓ 1Ë, 2Ë Î·È 3Ë ª·˝Ô˘ 1922, ¯ıÚÈο ·ÂÚÔÏ¿Ó· ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙˆÓ ı¤ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜, Ù· ÔÔ›· Î·È ‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (36Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 29-5-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 19-5-1922 ‹Á ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú». ∏ ηÙfiÙ¢ÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ı¤ÛÂˆÓ ·fi ∆Ô˘ÚÎÈο ·ÂÚÔÏ¿Ó· Û˘Ó¯›ÛÙËΠÛÙȘ 4, 22 Î·È 29 ª·˝Ô˘ 1922. ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (35Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 12-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 11 ª·˝Ô˘ 1922 ÙÔÓ ÂÈÛΤÊÙËÎÂ, Ì ¿‰ÂÈ·, ÛÙÔ «πÙ˜ ÷Ӥ» Ô ÂÍ¿‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ ¡›ÎÔ˜ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜. ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (34Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 16-5-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 15-5-1922 ‹Ïı Ì ¿‰ÂÈ· Î·È ÙÔÓ Û˘Ó¿ÓÙËÛÂ Ô Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi˜ ÙÔ˘ ∂˘ÛÙ¿ıÈÔ˜ ªÂÏÈÛÛÔ˘ÚÁfi˜. ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (33Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 27-5-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ‹Ïı ÛÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ηÙfiÙ¢ÛË Â¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ. ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (32Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 30-5-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ Ë ªÔ›Ú· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ÛÙËÓ ÔÔ›· ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ, ·ӋÏı ·fi —— 121 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ «∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·» (¯ˆÚÈ¿ «∆·Ô˘Û·ÓÏ‹» Î·È «™Ô‡Ï·»). ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (31Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 3-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∫·˚Ú¤Ó». ™ÙËÓ ÙÚÈ·ÎÔÛÙ‹ (30Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 9-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 7 Î·È 8 πÔ˘Ó›Ô˘ 1922 ‹Á ÁÈ· ˘ËÚÂÛ›· ÛÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú», fiÔ˘ ¤ÌÂÈÓ ÂΛ ‰˘Ô ̤Ú˜. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤Ó·ÙË (29Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 12-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ‹Ïı ¿Óˆ ·fi ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ηÙfiÙ¢ÛË Î·È ‚‚·›ˆ˜ ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ fiÁ‰ÔË (28Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 13-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙÔ ¯ˆÚ›Ô «∫·˚Ú¤Ó», Ì·˙› Ì ÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ, Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ ÓfiÙÈ· ‰È¿‚ËÎ·Ó Î¿ÔÈÔ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ™Ù·ıÌfi. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤‚‰ÔÌË (27Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 14-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ‚¿‰ÈÛ·Ó Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ˆ˜ Âʉڛ· ÛÙÔ Î·Ì¤ÓÔ ¯ˆÚÈfi «∆·Ú¿ÎÈÔ˚» οو ·fi Ù· ˘„ÒÌ·Ù· «∫·ÏÈÓÙ˙›Î». ∞ӷʤÚÂÈ Â›Û˘ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂȘ Î·È ·ÂÚÔÌ·¯›Â˜ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ Î·È ÁÚ¿ÊÂÈ fiÙÈ ·Ó¤ÌÂÓ·Ó ÂΉ‹ÏˆÛË Â›ıÂÛ˘ ·fi ÙÔÓ Â¯ıÚfi. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤ÎÙË (26Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 15-6-1922 Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ Ë̤ÙÂÚ· ·ÂÚÔÏ¿Ó· ¤Î·Ó·Ó ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙˆÓ ı¤ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ¤ÌÙË (25Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 16-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ·Ó¤ÌÂÓ·Ó Â›ıÂÛË ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ Î·È ∂ÏÏËÓÈο ·ÂÚÔÏ¿Ó· ¤Î·Ó·Ó ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂȘ ÙˆÓ ı¤ÛÂÒÓ ÙÔ˘. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ٤ٷÚÙË (24Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 18-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ Ô Â¯ıÚfi˜ ¤‚·Ï ηٿ Ê˘Ï·Î›ˆÓ ÙÔ˘ 8Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È fiÙÈ Î·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. —— 122 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ÙÚ›ÙË (23Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 20-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 19 Î·È 20 πÔ˘Ó›Ô˘ 1922 ¤ÚÈÍ ‚ÚÔ¯‹ Î·È ·˘ÙÔ› ‹Ù·Ó ¯ˆÚ›˜ ·ÓÙ›ÛÎËÓ·, Î·È fiÙÈ ÛÙȘ 20-61922 ¤ÁÈÓ ·ÏÏ·Á‹ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÛÙË ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· Î·È ·Ó¤Ï·‚ ˆ˜ Ó¤Ô˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ô ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ∫·˚Ì·ÎÏ‹˜, ÂÓÒ Ô Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ¢ÈÁÂÓ‹˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ·Ó¤Ï·‚ ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ‰Â‡ÙÂÚË (22Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 22-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 22-6-1922 ¤Ê˘ÁÂ Ô 2Ô˜ √˘Ï·Ìfi˜ Î·È ‹Á ÛÙÔ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú». ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ ÚÒÙË (21Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 25-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 24-6-1922 ‹Á ÛÙÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Ù˘ IV˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ·Óٿ̈Û ÔÏÏÔ‡˜ Û˘Á¯ˆÚÈ·ÓÔ‡˜ ÙÔ˘. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÛÙ‹ (20Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 26-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ‹Ïı ÁÈ· ηÙfiÙ¢ÛË ÙˆÓ ı¤ÛÂˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ÙÔ˘˜. ™ÙË ‰¤Î·ÙË ¤Ó·ÙË (19Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 29-6-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 28 Î·È 29 πÔ˘Ó›Ô˘ ÙÔ˘ 1922 ¤ÁÈÓ·Ó ÂÈıˆڋÛÂȘ ÛÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘˜ ªÂÏ¿ πˆ¿ÓÓË Î·È ·fi ÙÔ ª¤Ú·Ú¯Ô ∫·˚Ì·ÎÏ‹ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·. ™ÙË ‰¤Î·ÙË fiÁ‰ÔË (18Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 2-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 30-6-1922 ‹Ú ¿‰ÂÈ· ÁÈ· Ó· ÂÈÛÎÂÊÙ› ÙÔÓ Í¿‰ÂÚÊfi ÙÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·. ª‹Î ÏÔÈfiÓ ÛÙÔ ÙÚ¤ÓÔ ÛÙÔ ÛÙ·ıÌfi ÙÔ˘ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» Î·È Î·Ù¤‚ËΠÛÙÔ ÛÙ·ıÌfi «ª·Ï ª·¯ÌÔ‡Ù», ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Ú·Û ·fi Ù· ¯ˆÚÈ¿ «ª·Ï ª·¯ÌÔ‡Ù», «∫Ô˘ÙÛÎÈÔ˚» Î·È ¤ÊÙ·Û ÛÙÔ «¶·Û¿ÎÈÔ˚», fiÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ô Í¿‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘. ™ÙȘ 2-7-1922 ·ӋÏı ÛÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘. ™ÙË ‰¤Î·ÙË ¤‚‰ÔÌË (17Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 3-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ‹Ïı ¿Óˆ ·fi ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ÁÈ· ηÙfiÙ¢ÛË Î·È ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ÙÔ˘˜. —— 123 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™ÙË ‰¤Î·ÙË ¤ÎÙË (16Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 6-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤Î·Ó ÂÈıÂÒÚËÛË ÛÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘˜ Ô ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ∆ÚÈÎԇ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜, ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙË ‰¤Î·ÙË ¤ÌÙË (15Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 8-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤Î·Ó ÂÈıÂÒÚËÛË ÛÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘˜ Ô ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ª·ÓÔ‡ÛÔ˜ ™ˆÙ‹ÚÈÔ˜. ™ÙË ‰¤Î·ÙË Ù¤Ù·ÚÙË (14Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 10-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ‹Ïı ¿Óˆ ·fi ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ Î·È ¤ÚÈÍ ÚÔÎËÚ‡ÍÂȘ, ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÁÈ· Ó· ο̄ÂÈ ÙÔ ÊÚfiÓËÌ· ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ. ™ÙË ‰¤Î·ÙË ÙÚ›ÙË (13Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 12-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È fiÙÈ ¤ÁÈÓ ·ÂÚÔÌ·¯›· ¿Óˆ ·fi ÙÔ ™Ù·ıÌfi «Ã·Ì¿Ì». °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο «∆Ô ‰Â Ë̤ÙÂÚÔÓ Î·Ù·‰ÚÔÌÈÎfiÓ Ô‰ËÁÔ‡ÌÂÓÔÓ ˘fi ÂÓfi˜ §Ô¯›Ô˘ (™Ù·ÌfiÔ˘ÏÔ˜) ¤ÚÈÍ ÙÔ Â¯ıÚÈÎfiÓ ¤Óı· ¤‚·ÈÓ·Ó ÂȘ ∆·Á̷ٿگ˘ Î·È ÂȘ §Ô¯·Áfi˜, ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ÂÓÙ·ÊÈ·Ûı¤ÓÙ˜ ÂȘ ∞ÊÈfiÓ». ™ÙË ‰ˆ‰¤Î·ÙË (12Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 14-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó Î·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ·fi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ 49Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. ™ÙËÓ ÂÓ‰¤Î·ÙË (11Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 24 ¤ˆ˜ 27 πÔ˘Ï›Ô˘ 1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÛÙȘ 18, 19, 20, 21, 22, 23 Î·È 24 πÔ˘Ï›Ô˘ 1922 ‹Ù·Ó ·ÛıÂÓ‹˜ Ì ˘ÚÂÙfi Î·È fiÙÈ fiϘ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ̤Ú˜ Á›ÓÔÓÙ·Ó Ù‹ÛÂȘ Ë̤ÙÂÚˆÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ ¿Óˆ ·fi ÙȘ ÂÌfiÏÂ̘ ÂÚÈÔ¯¤˜. ª¿ÏÈÛÙ·, ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·È ÙÔ˘˜ ÚÔ‚È‚·ÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ ·Óı˘·ÛÈÛÙÒÓ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙȘ 23-7-1922. ™ÙË ‰¤Î·ÙË (10Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 28-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤ÁÈÓ ¿ÏÈ Î·ÙfiÙ¢ÛË ·fi ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔ Ë̤ÙÂÚÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Î·È ÂΉÈÒ¯ÙËΠ·fi Ë̤ÙÂÚÔ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ. —— 124 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙËÓ ¤Ó·ÙË (9Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 29-7-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤ÁÈÓ·Ó Ù‹ÛÂȘ ¤ÓÙ (5) Ë̤ÙÂÚˆÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ. ™ÙËÓ fiÁ‰ÔË (8Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 2-8-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤ÁÈÓ ¿ÏÈ Î·ÙfiÙ¢ÛË ·fi ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔ Ë̤ÙÂÚÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Î·È ÂΉÈÒ¯ÙËΠ·fi Ë̤ÙÂÚÔ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ. ™ÙËÓ ¤‚‰ÔÌË (7Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 4-8-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤ÁÈÓ·Ó Ù‹ÛÂȘ Ë̤ÙÂÚˆÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ ¿Óˆ ·fi ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ™ÙËÓ ¤ÎÙË (6Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 4 ¤ˆ˜ 8 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› ÁÈ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ›¯Â ›‰Ë ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Û ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ì ›‰ÈÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÚfiÔ (ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜), Ϙ Î·È Ù· ›¯Â ·ÓÙÈÁÚ¿„ÂÈ ·fi Î¿Ô˘. ™ÙËÓ ¤ÌÙË (5Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 9-8-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ̤ڷ ¤ÁÈÓ ÌÈ· ·ÂÚÔÌ·¯›· Î·È ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ηٷ‰ÚÔÌÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ, Ì ÈÏfiÙÔ Î¿ÔÈÔÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ ™Ù·˘ÚfiÔ˘ÏÔ, ηٿÚÚÈ„Â ÙÔ ·ÓÙ›·ÏÔ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·È Î·Ù·ÛÙÚ¿ÊËÎÂ. ™ÙËÓ Ù¤Ù·ÚÙË (4Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 11-8-1922, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ ›‰È· ·˘Ù‹ ̤ڷ ¤ÁÈÓ ÌÓËÌfiÛ˘ÓÔ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ˘¤Ú ÙˆÓ ÂÛfiÓÙˆÓ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi «∆Û·ÚÛ›ÎÈÔ˚» Î·È fiÙÈ Î·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ 35Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. ™ÙËÓ ÙÚ›ÙË (3Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 28 ¤ˆ˜ Î·È 31 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922, fiÙ·Ó È· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·ÛÊ·Ï‹˜ ÛÙË Ã›Ô Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘, Î·È Ë ÔÔ›· Â›Ó·È Ë ÈÔ Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈ΋, ‰ÈfiÙÈ Û’ ·˘Ù‹Ó ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Ì ˙ˆËÚ¿ ¯ÚÒÌ·Ù· Ë ÂÚÈÂÙÂÈ҉˘ ··ÁΛÛÙÚˆÛË Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘ (Î·È Î·Ù’ ¤ÎÙ·ÛË Î·È ÙˆÓ ÏÔÈÒÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ) ·fi Ù· ‰¿ÊË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È Ô ‰Ú·Ì·ÙÈÎfi˜ ›ÏÔÁÔ˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› Ù· ÂÍ‹˜: —— 125 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™ÙȘ 12-8-1922 ÙÔ Úˆ˚ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ÁÂÓÈ΋ ›ıÂÛË ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ ÙÔ˘ «∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú» (¡fiÙÈÔ ™˘ÁÎÚfiÙËÌ·) Î·È Î·Ù¤Ï·‚·Ó Ù· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Ù˘ IV˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ‡„ˆÌ· «∫·ÏÂÙ˙›Î». √È Ì¿¯Â˜ ‰È‹ÚÎÂÛ·Ó fiÏË ÙËÓ Ë̤ڷ Î·È fiÏË ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ÛÙ· ̤و· ÙˆÓ π˘, Ãππ˘,V˘ Î·È Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ. ™ÙȘ 13-8-1922 ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ‰È·Ï‡ıËÎ·Ó ÙÔ 35Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘ πV˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ÙÔ 49Ô ¶Â˙ÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·. ¢fiıËΠ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ fiÏÔ ÙÔ ¡fiÙÈÔ ™˘ÁÎÚfiÙËÌ·, ·ÊÔ‡ ¿ÊËÛ ›Ûˆ ÙÔ˘ Ù· ‚·Ú¤· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È Ù· «™ÎfiÓÙ·» ¶˘ÚÔ‚fiÏ·. ª¿ÏÈÛÙ· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ: «∏Ì›˜ ‰Â Ì ÙÔ ËÚˆ˚Îfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ ¶Ï·ÛÙ‹Ú· (5/42) ‹ÌÂı· ΢Îψ̤ÓÔÈ, ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ‚·Û¿ÓˆÓ ‰È·Ê‡Á·Ì ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·Ó. ∆Ô ‚Ú¿‰˘ Ì›ӷÌ ÂȘ «ª·Ï ª·¯ÌÔ‡Ù», ÙÔ «∞ÊÈfiÓ» ÙÔ Î¿„·ÌÂ, ÙÚfiÊÈÌ·, ÂÊԉȷÛÌfi˜, ˘ÚÔÌ·¯Èο Ù· ο„·Ì». ™ÙȘ 14-8-1922 ÙÔ Úˆ˚ ÙÔ˘˜ ÂÈÙ¤ıËÎ·Ó ¿ÏÈ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ÂÓÒ ÂÙÔÈÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Ó· ʇÁÔ˘Ó Ì ٷ ˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘˜. √ ¯ıÚfi˜ ÙÔ˘˜ ¤ÊÂÚ ÌÂÁ¿ÏË Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹. √ÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó Û¯Â‰fiÓ ·ÓÈÎfi‚ÏËÙÔÈ, ›¯·Ó ‰È·Ï˘ı› Ù· ÙÌ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. ŒÊı·Û·Ó ‚Ú¿‰˘ ÛÙÔ «∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú», fiÔ˘ ÂÓÒıËÎ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ¿ÓÙÚ˜ Ù˘ VII˘ Î·È π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ. ™ÙȘ 15-8-1922 (∞Ó‹ÌÂÚ· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜) ‰ÈÂÍ‹¯ıË ÛÊÔ‰Ú‹ Ì¿¯Ë. ∏ ∞ã ªÔ›Ú· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ‰ËÏ·‰‹, Ì·˙› Ì ÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ ÙÔ˘ ¶Ï·ÛÙ‹Ú·, ·Ó¤Ï·‚·Ó Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ µ’ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙË Ì¿¯Ë ·˘Ù‹ ÙÚ·˘Ì·Ù›ÛÙËΠÛÔ‚·Ú¿ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘˜ §Ô¯·Áfi˜ µÏ·¯¿‚·˜ ∂˘ı‡ÌÈÔ˜. ∆Ô ‚Ú¿‰˘ Ù˘ ›‰È·˜ ̤ڷ˜ ·ÔÛ‡ÚıËÎ·Ó ÛÙÔ «∆Ô˘Ú¿Î» Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ̤۷ ÛÙË Ó‡¯Ù· ·Ó¤‚ËÎ·Ó ÛÙȘ ÎÔÚ˘Ê¤˜ ÙÔ˘ «∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú». ™ÙȘ 16-8-1922 ¤È·Û ÎÚ‡Ô Î·È ‚ÚÔ¯‹ Î·È ·˘ÙÔ› ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Û·Ó Ì¤Û· ·fi ‰¿ÛË Î·È ¯·Ú¿‰Ú˜, Î·È Ì›ӷÓ Û ÌÈ· Ï·Áη‰È¿ ۯ‰fiÓ ÂÚÈ΢Îψ̤ÓÔÈ. ™ÙȘ 17-8-1922 η٤‚ËÎ·Ó ·fi ÙÔ ‚Ô˘Ófi «ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù·Á», ÔfiÙÂ Î·È ÂÚÈ΢ÎÏÒıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ Â¯ıÚfi ·fi fiÏ· Ù· ̤ÚË. ◊Ù·Ó È· ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜, Ù· ¿ÏÏ· ÙÌ‹Ì·Ù· ›¯·Ó ‹‰Ë ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ, ÂÓÒ ‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó ·fi fiϘ ÙȘ Ï¢ڤ˜. ∂›¯·Ó ÊÔÓ‡ÛÂÈ Ù· ÎÙ‹ÓË ÙˆÓ ˘ÚÔ‚fiψÓ, ›¯·Ó ÙÚ·˘Ì·ÙÈÛÙ› ÔÏÏÔ›, ·˘ÙÔ› ‰Â ‰È¤Ê˘Á·Ó ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›· ̤۷ ·fi ÌÈ· ‰·ÛÒ‰Ë ¯·Ú¿‰Ú·, —— 126 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¯ˆÚ›˜ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ·ÓÙÈÏËÙÔ›, ·ÊÔ‡ Ó‡¯ÙˆÛÂ. ÕÊËÛ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ˘ÚÔ‚fiÏˆÓ Î·È ˘ÚÔÌ·¯Èο, ›¯·Ó ‰Â ˆ˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¶Ï·ÛÙ‹Ú· ¡ÈÎfiÏ·Ô. ∆ËÓ Ó‡¯Ù· ÏÔÈfiÓ, η٤‚ËÎ·Ó ·fi ÙÔ «ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù·Á» Î·È ‰È¿‚ËÎ·Ó Ì ËÛ˘¯›· Î·È Ì ٷ ·ÙÔÌÈο ÙÔ˘˜ fiÏ· ÛÙÔ ¯¤ÚÈ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Â¯ıÚÈÎÒÓ Ê˘Ï·Î›ˆÓ. ∫·È fiˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ϤÂÈ «‰È·Ê˘ÁfiÓÙ˜ ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·Ó, £Â›· ‰˘Ó¿ÌÂÈ», ‚¿‰ÈÛ·Ó ÙÚÂȘ ÂÚ›Ô˘ ÒÚ˜ Ì·ÎÚÈ¿ ·fi Ù· ¯ıÚÈο Ê˘Ï¿ÎÈ· Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó Ì¤Û· Û ÌÈ· ‰·ÛÒ‰Ë ¯·Ú¿‰Ú· 2 ÒÚ˜ ̤¯ÚÈ Ó· ʤÍÂÈ. ªfiÏȘ ¤ÊÂÍ ÛÙȘ 18-8-1922, η٤‚ËÎ·Ó Î¿ÔȘ ‰·ÛÒ‰ÂȘ ¯·Ú¿‰Ú˜ Î·È ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ ‚Ú‹Î·Ó Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ· ÙÔ˘ 49Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¤Íˆ ·fi ÙÔ «√˘Û¿Î». ∂Λ Û˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó Î·È ÙËÓ πË ªÂÚ·Ú¯›·. ∞ÊÔ‡ ¤Î·„·Ó ÙÔ ÛÙ·ıÌfi ÙÔ˘ «√˘Û¿Î», ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙËÓ ÔÌÒÓ˘ÌË fiÏË Î·È ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ·Ó Ì¤¯ÚÈ Ó· ¤ÚıÂÈ Ë Ó‡¯Ù·, ÔfiÙ ·Ó¤‚ËÎ·Ó ¿ÏÈ ÛÙ· Á‡Úˆ ‚Ô˘Ó¿ Î·È Î·Ù¤‚ËÎ·Ó Î¿Ùˆ ·fi «™·Ú¿ÎÈÔ˚», ο„·Ó οÔÈ· ¯ˆÚÈ¿ Á‡Úˆ Î·È Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÎ·Ó Ì ÙËÓ ÃππË ªÂÚ·Ú¯›·. ™ÙȘ 19-8-1922, ÌfiÏȘ ¤ÊÂÍÂ, ‚¿‰ÈÛ·Ó ÛÙÔ ›‰ÈÔ ‚Ô˘Ófi ÓÔÙÈfiÙÂÚ· ηÈ, ·ÊÔ‡ ¤Î·„·Ó ¿ÏÈ Î¿ÔÈ· ¯ˆÚÈ¿, ¤ÊÙ·Û·Ó ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ù˘ ›‰È·˜ ̤ڷ˜ ÛÙÔ «∞Ï‚·Ó¿Ú», ÙÔ ÔÔ›Ô ¤Î·„·Ó Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ. ™ÙȘ 20-8-1922, ÙÔ Úˆ˝ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ·Ó ¿ÏÈ, ·Ó¤‚ËÎ·Ó Û οÔÈ· ¿ÏÏ· ‚Ô˘Ó¿, ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· «∫ԇϷ», Î·È ÙË Ó‡¯Ù· ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ ·ÁÓ·ÓÙ‡ÔÓÙ·˜ Ù· «ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·». ™ÙȘ 21-8-1922, ÌfiÏȘ ¤ÊÂÍÂ, η٤‚ËηÓ, ‰È¤Û¯ÈÛ·Ó ÙÔÓ Î¿ÌÔ ÙˆÓ «ºÈÏ·‰ÂÏÊ›ˆÓ» Î·È Î·Ù¿ ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙËÓ fiÏË ÙˆÓ «ºÈÏ·‰ÂÏÊ›ˆÓ», fiÔ˘ ÁÈÓfiÙ·Ó ıÚ‹ÓÔ˜ Î·È ÎÏ·˘ıÌfi˜ (ÚÔÊ·ÓÒ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÂΛ ŒÏÏËÓ˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜), Î·È fiÏÔÈ Î·Ù¢ı‡ÓÔÓÙ·Ó ÚÔ˜ ÙÔ ÙÚ¤ÓÔ ÁÈ· Ó· ʇÁÔ˘Ó Ù· Á˘Ó·ÈÎfi·È‰·. ∏ fiÏË ÙˆÓ «ºÈÏ·‰ÂÏÊ›ˆÓ» ηÈÁfiÙ·Ó, ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ ‰˘Ô (2) ÒÚ˜ Î·È ¿ÏÈ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Ó, ÙËÓ Ó‡¯Ù· ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ «™·Ïȯϛ». ™ÙȘ 22-8-1922, ÌfiÏȘ ¤ÊÂÍÂ, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÙÔ˘ «™·Ïȯϛ» ÛÙ·Û›·Û·Ó, ¤ÁÈÓ ‰Â Î·È ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜ ·fi ∆Ô˘ÚÎÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ. ∞ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ÊˆÓ¤˜ Î·È ıÚ‹ÓÔÈ, ο„·Ó ÙÔ «™·Ïȯϛ», Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ¤ÌÂÈÓ·Ó ¤Íˆ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi ·˘Ùfi ÎÔÓÙ¿ Û οÙÈ Ï‡Î˜, ˆ˜ ÔÈÛıÔÊ˘Ï·Î‹ Ì —— 127 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÙÔ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ. ŸÏË ÙË Ó‡¯Ù· «‹Ù·Ó ÛÙÔ fi‰È». ∆Ô Úˆ˚, ÌfiÏȘ ¤ÊÂÍÂ, (23-8-1922) ÍÂΛÓËÛ·Ó ÁÈ· ÙȘ «™¿Ú‰ÂȘ», ÙȘ Ôԛ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ˆ˜ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ÚÔ¤‚ÏÂÂ Ë Û˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, Î·È ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ «°ÂÚ·ÛÏ›». ŒÌÂÈÓ·Ó ÂΛ Ù¤ÛÛÂÚÂȘ (4) ÒÚ˜ Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ù˘ ›‰È·˜ ̤ڷ˜ ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙÔ «∞¯ÌÂÙÏ›», ÙÔ ÔÔ›Ô ¤Î·„·Ó ηıÒ˜ Î·È fiÏ· Ù· Á‡Úˆ ¯ˆÚÈ¿, Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ fiÏË ÙË Ó‡¯Ù·, ¤ÊÙ·Û·Ó Û¯Â‰fiÓ ÙÔ Úˆ˚ Ù˘ 24˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922, ÛÙÔÓ «∫·Û·Ì¿», Ô ÔÔ›Ô˜ ηÈÁfiÙ·Ó Ì·˙› Ì ÙËÓ «∆ÛÔ˘Ì·ÓÈÛÈ¿Ó» Î·È Ù· Á‡Úˆ ¯ˆÚÈ¿. ™˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó· ‚·‰›˙Ô˘Ó Î·È ‰È¿‚ËÎ·Ó ÙËÓ «¶‡ÚÛ·», ¤ÂÈÙ· ¤Ó· ¿ÏÏÔ ¯ˆÚÈfi, fiÔ˘ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ¤Î·Ó·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfi Î·È ÛÎfiÙˆÛ·Ó 7 Î·È ÙÚ·˘Ì¿ÙÈÛ·Ó 20 ¿ÓÙÚ˜, ηıÒ˜ Î·È 12 ÎÙ‹ÓË (·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ¤·ı·Ó ¯ÂÈÚfiÙÂÚ·, ÁÈ·Ù› ÙÔ ¯ˆÚÈfi ÙÔ˘˜ οËÎÂ Î·È ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ÛÎÔÚÈÛÙÔ‡Ó ÛÙÔ Á‡Úˆ ‰¿ÛÔ˜). ™˘Ó¯›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË, ¤Êı·Û·Ó ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÛÙÔ «¡˘ÌÊ·›Ô», ÙÔ ÔÔ›Ô ‹Ù·Ó ηı·Úfi ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ˆÚÈfi. ™ÙȘ 25-8-1922, ÙÔ Úˆ˚, ¤Ê˘Á·Ó Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÙË «™Ì‡ÚÓË», ÛÙËÓ ÔÔ›· ¤ÊÙ·Û·Ó ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ. ŒÌÂÈÓ·Ó ÂΛ ‰˘Ô (2) ÒÚ˜ Î·È ÌÂÙ¿ ‰È·Ù¿¯ÙËÎ·Ó Ó· ‚·‰›ÛÔ˘Ó ÚÔ˜ ÙÔÓ «∆ÛÂṲ̂», Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È, fiˆ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ, ÂÓÂÓ‹ÓÙ· (90) ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ÓfiÙÈ· Ù˘ «™Ì‡ÚÓ˘». ¶¤Ú·Û·Ó ÏÔÈfiÓ Ì¤Û· ·fi ÙË «™Ì‡ÚÓË» Î·È ÌÂÙ¿ ·fi ÔÏÔÓ‡¯ÙÈ· ÔÚ›·, ·ÊÔ‡ ¤Ú·Û·Ó ÔÏÏ¿ ¯ˆÚÈ¿, ¤ÊÙ·Û·Ó ¤Íˆ ·fi Ù· «µÔ˘ÚÏ¿», Ù· ÔÔ›· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ˆÚ·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ fiÏË, Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ ÌÈ· ÒÚ·. ∆Ô Úˆ˚ Ù˘ 26˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922, ‚·‰›˙ÔÓÙ·˜ Ù· ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈο ·Ú¿ÏÈ·, ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙÔ˘ «∆ÛÂṲ̂» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂΛ. ™ÙȘ 27-8-1922 ¿Ú¯ÈÛÂ Ë ¿Ù·ÎÙË ÂÈ‚›‚·ÛË ÛÙ· ÏÔ›·, ·ÊÔ‡ ¿ÊËÛ·Ó Ù· ÎÙ‹ÓË Î·È Ôχ ÔÏÂÌÈÎfi ˘ÏÈÎfi. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «ªÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ÎfiˆÓ ÂÈ‚È‚·ÛًηÌ ÂȘ ÙÔ ·ÙÌfiÏÔÈÔÓ «ª˘Î¿ÏË» Î·È ÌÂÙ¿ Ì›·Ó ÒÚ·Ó ‚Á‹Î·Ì ÂȘ «Ã›ÔÓ», ˆÚ·›· fiÏȘ Ë «Ã›Ô˜», Î·È ‹Ú¯ÈÛÂÓ Ë Ù·ÍÈÓfiÌËÛȘ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Î·Ù¿ ÂÚÈÊÂÚ›·˜, ‹Ú¯ÈÛÂÓ ‰Â Ó· Ì·ÛÙ›˙ÂÈ Ë Â›Ó·». ™ÙȘ 28 Î·È 29 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 Û˘Ó¯È˙fiÙ·Ó Ë ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙË «Ã›Ô». ª¿ÏÈÛÙ·, ÛÙȘ 29-8-1922 ÂÙÔÈÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Ù· ·ÔÏ˘Ù‹ÚÈ· ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÁÈ· ÙȘ ÎÏ¿ÛÂȘ 1912 ¤ˆ˜ 1918 Î·È ÛÙȘ 30 Î·È 31 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÛÂ Ë ÂÎΤӈÛË ÙˆÓ —— 128 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
∂ÏÏ‹ÓˆÓ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ™ÙËÓ ‰Â‡ÙÂÚË (2Ë) ÚÈÓ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ηٷÁÚ·Ê‹ [ÚÔÙÂÏÂ˘Ù·›·], Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÏÔÓ ¤ÁÈÓ ÛÙȘ 4-9-1922 ÛÙË «Ã›Ô» ¿ÏÈ, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙËÓ 1-9-1922 ηÙ¢ı‡ÓıËÎ·Ó ÚÔ˜ ÙÔ ¯ˆÚÈfi «µÚÔÓÙ¿‰Â˜» Ù˘ «Ã›Ô˘» Î·È ¤ÌÂÈÓ·Ó ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ «§È‚¿‰È·» ̤¯ÚÈ Î·È ÙȘ 3-9-1922. ™ÙȘ 4-9-1922 ‹Ïı ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ Î·È ¤ÚÈÍ 4 ‚fî˜ ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ «Ã›Ô˘», fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÔÏÏ¿ ·ÓÙÈÙÔÚÈÏÈο Î·È ·ÙÌfiÏÔÈ·, ·ÏÏ¿ ¯ˆÚ›˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·. ™ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ηٷÁÚ·Ê‹, Ô˘ Â›Ó·È Û‡ÓÙÔÌË Î·È Ë ÔÔ›· ÚÔÊ·ÓÒ˜ ¤ÁÈÓ ·ÊÔ‡ ¤ÊÙ·Û ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ÙÔ˘, ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› Ù· ÂÍ‹˜: ™ÙȘ 5-9-1922 ‹Ú·Ó Ù· ·ÔÏ˘Ù‹ÚÈ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÂÈ‚È‚¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ ·ÙÌfiÏÔÈÔ «∞ÈÒÓ» Ì·˙› Ì ÙÔ 3Ô πÈÎfi ™‡ÓÙ·ÁÌ·. ™ÙȘ 69-1922 ΛÓËÛ·Ó ·fi ÙË «Ã›Ô» Î·È ÌÂÙ¿ ·fi 27 ÒÚ˜ Ù·Í›‰È ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔÓ «¶ÂÈÚ·È¿», fiÔ˘ ‚Á‹Î·Ó ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÛÙȘ 7-9-1922. ª‹Î Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ·Ì¤Ûˆ˜ ÛÙÔ ÙÚ¤ÓÔ Î·È ÛÙȘ ‰Ò‰Âη Ù· ÌÂÛ¿Ó˘¯Ù· ¤ÊÙ·Û ÛÙÔ «ª·˘ÚÔÓ¤ÚÈ», ÎÔÓÙ¿ ÛÙË «¢·‡ÏÂÈ·». ∂›¯Â ʤÍÂÈ Ë 8-9-1922, fiÙ·Ó ¤Êı·Û ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·, ‰ÈfiÙÈ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ï·ÎˆÓÈο ˆ˜ ÂÍ‹˜: «∂Ș Ù·˜ 7 (ÂÓÓÔÂ›Ù·È 8) ȉ›Ô˘ ÌËÓfi˜ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ‹ÏıÔÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚÈfi. ∆¤ÏÔ˜. (˘ÔÁÚ·Ê‹) π. ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜». *** ∂ÓÙ‡ˆÛË Î¿ÓÂÈ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, fiÙÈ ‰ÂÓ ÁÚ¿ÊÂÈ Î·Ì›· ÎÚ›ÛË ÁÈ· ÙË ÊÔ‚ÂÚ‹ ·˘Ù‹ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Ô˘ ÛËÌ¿‰Â„ ÙÚ·ÁÈο ÙË ÓÂfiÙÂÚË ¶ÔÏÈÙÈ΋ πÛÙÔÚ›· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. ºÙ¿ÓÂÈ Ô˘ ·˘Ùfi˜ ÂÎÙ¤ÏÂÛ ÛÙÔ ·Î¤Ú·ÈÔÓ ÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ ÙÔ˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ¶·ÙÚ›‰· ÙÔ˘, ˘ËÚÂÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ Â› ¤ÓÙÂ Û˘Ó¯‹ ¤ÙË, ·fi ÙÔ 1918 ¤ˆ˜ ÙÔ 1922, Î·È ·ÁˆÓÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó › Ù¤ÛÛÂÚ· ¤ÙË, ·fi ÙÔ 1919 ¤ˆ˜ ÙÔ 1922. √ ›‰ÈÔ˜ fï˜, ÂÎÙ¤ÏÂÛÂ Î·È ÌÈ· ¿ÏÏË ·ÔÛÙÔÏ‹, Ô˘ Èı·ÓfiÓ ÙfiÙ ‰ÂÓ Â›¯Â Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·Í›· Ù˘ Î·È ÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ Ù˘, ÙÔ fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ Ì·˜ ¿ÊËÛ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ·˘Ùfi ÙÔ ˘¤ÚÔ¯Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ - ¡ÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙÔ, Ô˘ ʈٛ˙ÂÈ Î¿ÔȘ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ÔÈ Ôԛ˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ηٷÁÚ·Ê› ‹ ›¯·Ó ÛÎfiÈÌ· ·fi ¿ÏÏÔ˘˜ ·˘ÙfiÙ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ·ÔÎÚ˘ÊÙ›. —— 129 ——
ŒÏÏËÓ˜ Ôϛ٘, Û ·Ó¿·˘ÛË, ‰È·‚¿˙Ô˘Ó ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜ Î·È ÂÈÛÙÔϤ˜.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 130 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
∏
ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·
πˆ¿ÓÓË ¢ÂηӤ· ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ 1918-1922 [1918] ∫·Ù·Ù·¯ı›˜ ÂÓ Ã·ÏΛ‰Ë, ÙËÓ 5ËÓ ª·˝Ô˘ 1918, Ë̤ڷ ™¿‚‚·ÙÔ, ÂȘ Ù· ¤Ì‰· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜,(1) 2Ô˘ Ïfi¯Ô˘. ∂Ș Ù·˜ 23 πÔ˘Ó›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÷ÏΛ‰·, ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜, ‰È· (§¿ÚÈÛ·) ÂȘ Ù· ¤Ì‰· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ ÂȘ ÙËÓ 5ËÓ ¶˘Ú/¯›·.
—— 131 ——
¶ÔÚ›· ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÁÈ· ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 132 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 [1919] ∫·È Ì›ӷÌ ------------ÙËÓ 13[ËÓ] π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1919 ----------------------------------------------------------(√È ·Ú·¿Óˆ ηٷÁڷʤ˜ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙËÓ ÚÒÙË ÛÂÏ›‰· ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, Ë ÔÔ›· ¤¯ÂÈ ¯·ı›, ›¯·Ó fï˜ ·˘Ù¤˜ ÔÈ Î·Ù·Áڷʤ˜ ‰È·Ûˆı›, Ì ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹, ·fi ÙÔ §Ô˘Î¿ ¶··ÏÂÍ·Ó‰Ú‹, fiÙ·Ó ‹Ïı Û ·ʋ Ì ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, fiÓÙ·˜ Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ ∞Ú¿¯ˆ‚·˜.)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------] Î·È ÂȘ Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂȘ ¤Ó·Ó ÎfiÏÔÓ Ù˘ ÷ÏÎȉÈ΋˜ ÃÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, ÔÓfiÌ·ÙÈ (∫Ô˘Êfi˜), ÂȘ ÙÔ (ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜) Î·È ÙËÓ ÂÔ̤ÓËÓ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÂȘ ÙÔ ÏÔ›ÔÓ, ϤÔÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ÂÚ› ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜ ÂȘ ÙËÓ fiÏÈÓ (∫·‚¿Ï·), Ô ÌËÓ 25 Î·È 26 Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏËÓ ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó Êı¿Û·Ì ̤ۈ ¯ÈfiÓÔ˜ ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (¶Ú¿‚È)(2) Î·È ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· Êı¿Û·ÌÂÓ ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫fiÙÛ·Ó), fiÔ˘ ËÓ Ë ÃπππË ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚. ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È Î·ÙÂÙ¿¯ıËÓ ÂȘ ÙËÓ 2·Ó ¶˘Ú/¯›·Ó Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∫·È ÂȘ Ù·˜ 4 ª·ÚÙ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∫fiÙÛ·Ó) ‰È· (™Ô˘ÌfiÎÔ‚Ô). ∫·È ÂȘ Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (™Ô˘ÌfiÎÔ‚Ô) ‰È· ªÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ ∂Ï¢ıÂÚÒÓ, ∞Á›Ô˘ ∞Ó‰Ú¤Ô˘ ªÔ˘ÛÏÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 7 ∞ÚÈÏ›Ô˘ οӷÌ ¶¿Û¯· ÂΛ, ·ÊÔ‡ ›¯·Ì ÊÙÈ¿ÛÂÈ Î·È ¿ÊıÔÓ· ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈ·. ∂Ș Ù·˜ 17 ª·˝Ô˘ ‹Á·Ì ÔÚ›· ÂȘ (¡¤· ª‡‰È·), Ì fiÏÔ ÙÔ ˘ÏÈÎfi Î·È ÂÚfiÎÂÈÙÔ Î·È ‰È· ÙËÓ (ƒˆÛ›·Ó). ∫·È ÂȘ Ù·˜ 9 πÔ˘Ó›Ô˘, ÙÔ Úˆ›, ʇÁ·ÌÂ Î·È ‹Á·Ì ÂȘ ·Ô‚¿ıÚ·Ó Î·È ÂÈ‚È‚·Ûı‹Î·Ì ‰È· (ªÈÎÚ¿ ∞Û›·) ÂÈ‚·›ÓÔÓÙ˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÏÔ›Ô˘ (•ÂÓԇϷ) Î·È Ï¤ÔÓÙ˜, ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ¤ÍˆıÂÓ Ù˘ (∫·‚¿Ï·˜), ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ Ó‹ÛÔ˘ (£¿ÛÔ˘) Î·È (ª˘ÙÈÏ‹Ó˘) Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Ù˘ (Ã›Ô˘) Êı¿Û·Ì ÂȘ ÙÔÓ §È̤ӷ (™Ì‡ÚÓË) fiÔ˘ ‹Û·Ó ÂΛ (Ô ∞‚¤ÚˆÊ, Ë §‹ÌÓÔ˜) Î·È ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· ÔÏÂÌÈο ÏÔ›· Î·È Û˘ÌÌ·¯Èο. ∂Ș Ù·˜ 12 πÔ˘Ó›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (™Ì‡ÚÓË) Î·È ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ ÂȘ —— 133 ——
¶·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ı·ÙÚÈ΋˜ ·Ú¿ÛÙ·Û˘ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ ÙÔ˘ √˘Û¿Î ·fi ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (5-6-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 134 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 (¶Ô˘ÚÓfi‚·),(3) ˆÚ·›· ÔÏÈÙ›· ·‡ÙË. ∫·È ÂȘ Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (¶Ô˘ÚÓfi‚·) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÔÚ›·, ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ (÷Ù˙ÈÏ¿Ú), (¡˘ÌÊ·›Ô) Î·È (¶‡ÚÛ·), ¶ÚÔÊ‹ÙÔ˘ ∏Ï›·, Êı¿Û·Ì ÂȘ (∫·Û·Ì¿). ∂Ș Ù·˜ 28 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∫·Û·Ì¿) ‰È· (∞¯ÌÂÙÏ›).
1Ë ª∞Ã∏ ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘, ∞Á›ˆÓ ∞ÔÛÙfiψÓ, ‚·‰›Û·Ì ‰È· Ù·˜ (™¿Ú‰ÂȘ) Ì ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. ™˘Ó‹Êı ̿¯Ë ηıÒ˜ ¤‚·ÏÔÓ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ·, ÔÈ ‰Â ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ ¿Ù·ÎÙÔÓ Ê˘Á‹Ó Î·È ËÌ›˜ ·ӋÏıÔÌÂÓ ÂȘ (∞¯ÌÂÙÏ›). ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ πÔ˘Ï›Ô˘ 10 Ì.Ì.,Ó‡ÎÙ·, ʇÁ·Ì ·fi (∞¯ÌÂÙÏ›) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ µÔÚ¿Ó ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔÓ (ŒÚÌÔÓ) ÔÙ·ÌfiÓ, ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ·Ê·Ïfi, Î·È ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (ªÂϤÓ) ÚÔ˜ ·ÊÔÏÈÛÌfiÓ, ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ˜ ‰Â Û˘ÓÂÏ¿ÎËÌÂÓ ÌÂÙ¿ ∆Ô‡ÚÎˆÓ fiÔ˘ ¤‚·Ï ÙÔ 1Ô ¶˘ÚÔ‚fiÏÔÓ 12 Ô‚›‰·˜, 8 ÒÚ˜ Ó· ¿ÌÂ Î·È 8 Ó· ’Úıԇ̠ÙÔ fiÏÔÓ 16 ÒÚ˜. ∂Ș Ù·˜ 2 πÔ˘Ï›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∞¯ÌÂÙÏ›) ‰È· (∫·Û·Ì¿). ∫·È ÂȘ Ù·˜ 31 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∫·Û·Ì¿) ‰È· (∞¯ÌÂÙÏ›) fiÔ˘ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfiÓ Î·È ¤ÛÊ·Í·Ó Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ· ÙÔ˘ 6Ô˘ §fi¯Ô˘ ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ∂Ș Ù·˜ 4+5 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘, ÙËÓ Ó‡ÎÙ· Ë ÒÚ· 11 Ì.Ì., ¤ÁÈÓÂÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜. ŒÏ·‚ÔÓ Ì¤ÚÔ˜ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ· Ù˘ ¶˘Ú/¯›·˜ Ì·˜ Î·È ÙËÓ ÂÔ̤ÓËÓ ÊÙÈ¿Û·Ì ¶˘ÚÔ‚ÔÏ›· Î·È ·fi ÂΛ ¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ·. ∂Ș Ù·˜ 7+ 8 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ¤ÁÈÓÂÓ Â›ıÂÛȘ ηıÒ˜ ¤‚·ÏÔÓ ¶ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ÙÔ 3ÔÓ ¤·ı ·ÊÏÔÁÈÛÙ›·. ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∞¯ÌÂÙÏ›) ‰È· (∫·Û·Ì¿). ŒÁÈÓÂÓ ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛȘ Ì ÙËÓ 1Ë ¶˘Ú/¯›·. ∂Ș Ù·˜ 15, ∫˘Úȷ΋, ›¯·Ì ÂÈıÂÒÚËÛÈ ·Ú¿ ÙÔ˘ ∫˘Ú. ¢ÈÔÈÎËÙÔ‡ ª·Ó¤Ù· ∞ϤÍ. ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ô˘. ∂Ș Ù·˜ 16 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ‹ÌÔ˘Ó ·ÛıÂÓ‹˜ (40 ˘ÚÂÙfi). —— 135 ——
—— 136 —— ™ÙË ÛÎËÓ‹ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ë ËıÔÔÈfi˜ ∫‡ÚÔ˘ (5-6-1921).
¶·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ı·ÙÚÈ΋˜ ·Ú¿ÛÙ·Û˘, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ ÙÔ˘ √˘Û¿Î, ·fi ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∫·Û·Ì¿) ‰È· (∞¯ÌÂÙÏ›). ∂Ș Ù·˜ 2 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· Î·È ÙËÓ ÂÔ̤ÓËÓ ‰ÂÓ ¤·˘Û ÙÔ ˘Ú. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ¤ÚÈÍ ¯¿Ï·˙· ¿Óˆ ÙˆÓ 80 ‰Ú·Ì›ˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 18 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∞¯ÌÂÙÏ›) ‰È· (∫·Û·Ì¿). ∂Ș Ù·˜ 7 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∫·Û·Ì¿) ‰È· (∞¯ÌÂÙÏ›). ŒÁÈÓÂÓ Â›ıÂÛȘ ‰È· Ó· ηٷϿ‚ÔÌÂÓ ÙÔ (ªÂÚÛ› ¡ÙÂÚ¤). ◊ÙÔ ‰Â Î·È Ë 1Ë ¶Â‰ÈÓ‹ ¶˘Ú/¯›· Î·È Ë 1Ë ¶˘Ú/¯›· √ÚÂÈ‚. Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú. ·fi ÙÔ ¡fiÙÈÔ Ì¤ÚÔ˜. ∂Ș Ù·˜ 9 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó Ù· ›‰È·. ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ ‹Ïı·Ì ÂȘ (∞¯ÌÂÙÏ›). ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜ Ì ٷ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘ Î·È Ô ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ ¤Ê˘Á ‰È· (∫·Û·Ì¿). ∂Ș Ù·˜ 5 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È Ô ¿ÏÏÔ˜ √˘Ï·Ìfi˜ Î·È ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ ÂȘ ÙÔ (∆Û¿È ªÔ˘ÚÓ¿Ú), ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ, ÎÚ‡Ô, ¿ÁÔ˜ ˆ¯! ˆ¯! ∂Ș Ù·˜ 8 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ‹Ïı·Ì ÂȘ (∞¯ÌÂÙÏ›). ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ‹Ïı·Ì ÂȘ (ªÂÚÛ› ¡ÙÂÚ¤). ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ‹Á· Ì ÙÔÓ ∫‡Ú. ÀÔÏ. ¢ËÌfiÔ˘ÏÔÓ ÂȘ (∫·Û·Ì¿) ‰È· „ÒÓÈ·, Û˘ÛÛÈÙȿگ˘ Ù˘Á¯¿ÓˆÓ, ‰È· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡.(4) ¶‹Á·Ì ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜. ∂Ș Ù·˜ 27+28 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Ì·˜ ηٿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡.
1920 ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ Â›ıÂÛȘ ηٿ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ª·ÁÓËÛ›·˜. ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜, Ó· ÍËÌÂÚÒÛÂÈ ªÂÁ¿ÏÔ˜ ∞ÁÈ·ÛÌfi˜. ŒÎ·Ì·Ó ›ıÂÛÈÓ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î·È ‹ÏıÔÓ Ì¤Û· ÂȘ ÙÔÓ Î·Ù·˘ÏÈÛÌfiÓ Î·È Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ ÏfiÁ¯Ë ÙÔ˘˜ Â͉ÈÒÍ·ÌÂÓ Î·È ¤‚·ÏÂÓ Î·È Ì ٷ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘ Ô ¿ÙÈÌÔ˜. —— 137 ——
™Â ÒÚ˜ Û¯fiÏ˘, ·ıÏËÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ‰ÈÂÏ΢ÛÙ›‰·˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ √˘Û¿Î (10-6-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 138 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘ ÛÊÔ‰Úfi˜ ‚ÔÌ‚·Ú‰ÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ™Ù·ıÌÔ‡ ™¿Ú‰ÂˆÓ ˘fi ÙÔ˘ ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡, ˘Ú¿ ÔÌ·‰fiÓ. ∂ÙÚ·˘Ì·Ù›Û·Ì ‰Â Î·È ÙÔÓ (ƒÂ¤Ì-‚¤Ë). ∂Ș Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘ ÛÊÔ‰ÚfiÓ ˘Ú ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ ÁÚ·ÌÌ‹Ó. ¶ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ¤‚·ÏÔÓ ·Î·Ù··‡ÛÙˆ˜. Œ‚·ÏÔÓ ‰Â Î·È ¶Â‰ÈÓ¿. ∏ ‰‡Ó·ÌȘ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ·Ó‹Ú¯ÂÙÔ Î·Ù’ ÂΛÓËÓ ÙËÓ Â›ıÂÛÈÓ [ÂȘ] 8.000, Ë ‰Â Ë̤ÙÂÚˆÓ ‹Û·Ó 1.000. ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ ‚ϋıË ÙÔ ¶Â‰ÈÓfi Ì·˜ ˘fi ¯ıÚÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ + 2[·Ó] ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ë 1Ë ¶˘Ú/¯›· ηٿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ ‹Ïı·Ó ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂȘ (∞¯ÌÂÙÏ›), ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, Î·È ¤Î·Ì·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfi. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ Â›ıÂÛȘ. ∂Ș Ù·˜ 5+6+7 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÌÔÓÔÌ·¯›· ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ ÌÂ[Ù¿] ¯ıÚÈÎÔ‡ ÙÔÈÔ‡ÙÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 9 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÌÔÓÔÌ·¯›· ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ ÌÂÙ¿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 12 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ‹Á· ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜ ‰È· ¯fiÚÙÔ ÂȘ (¶··ÓÙ˙fiÁÏÔ˘ ∆ÛÈÊÏ›ÎÈ)(5) Î·È Ì·˜ ¤‚·ÏÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜ Ì ٷ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘, ·ÏÏ’ ¿Ó¢ ·ˆÏÂÈÒÓ, ÂÎ Ù˘ (∞ÎÚÔfiψ˜)(6) Î·È (¶ÂÓÙ¤‰ˆÓ). ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÌÔÓÔÌ·¯›· ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ ÌÂÙ¿ ÙÔ˘ ¯ıÚÈÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ˘ÎÓÔ› ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ˘ÎÓÔ› ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÛÌÔ›, ¤ÁÈÓÂÓ ÌÈÎÚ¿ Û˘ÌÏÔ΋ ÂȘ Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ·. ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘ ÌÔÓÔÌ·¯›· ¶Â‰ÈÓÔ‡ ÌÂÙ¿ ¯ıÚÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 18 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÛÊÔ‰Úfi˜ ‚ÔÌ‚·Ú‰ÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ (ªÂÚÛ› ¡ÙÂÚ¤) ˘fi ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ Î·È (™Ù·ıÌÔ‡ ™¿Ú‰ÂˆÓ) ˘fi ÙˆÓ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ, ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ ÙÔ (∞¯ÌÂÙÏ›) Ô Â¯ıÚfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ (¶ÂÓÙ¤‰Â˜). ∂Ș Ù·˜ 19 ȉ›Ô˘ ˘ÎÓÔ› ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› Î·È Ë 1Ë ¶˘Ú/¯›· Ì ¤Ó· —— 139 ——
¶ÔÚ›· Ê¿Ï·ÁÁ·˜ ‚ã ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ηٿ ÙËÓ ÚÒÙË Ì¤Ú· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ÂÍfiÚÌËÛ˘ ÁÈ· ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú, ∂Û΋ ™Â¯‹Ú (26-6-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 140 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ‹Á ·fi ÙÔ (¢ÂÌ›ÛÈ) ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘ÛÈÓ Ù˘ ππ·˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ Â›ıÂÛȘ ¤Ú·Ó ÙÔ˘ (ŒÚÌÔ˘) ÔÙ·ÌÔ‡ ˘Ê’ ÂÓfi˜ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ. Œ‚·ÏÔÓ ‰Â ηٿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ 10 ¶Â‰ÈÓ¿ ¶˘ÚÔ‚fiÏ·. ∂Ș Ù·˜ 21 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ Úˆ›, Ó‡ÎÙ·, ·Ó‚¿Û·Ì ¤Ó·Ó √˘Ï·Ìfi ÂȘ ÙÔ ¶·Ú·ÙËÚËÙ‹ÚÈÔÓ, ·ÊÔ‡ Ô ¿ÏÏÔ˜ Ô˘Ï·Ìfi˜ ¢ڛÛÎÂÙÔ ÂȘ (∆Û¿È ªÔ˘ÚÓ¿Ú) Î·È ¤Î·Ó ÌÔÓÔÌ·¯›· ÌÂÙ¿ ¯ıÚÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡ ·fi Ù· (§›ÓÙ˙·), ¤Ó·ÓÙÈ ‰Â ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ÂÍËÎÔÏÔ‡ıË Ë Â›ıÂÛȘ, ËÌ›˜ ‰Â ·Ì˘ÓfiÌÂÓÔÈ. ∂Ș Ù·˜ 22 ȉ›Ô˘, Ô Â¯ıÚfi˜ ¤‚·ÏÂÓ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ¶Â‰ÈÓÔ‡ √˘Ï·ÌÔ‡ ÙÔ˘ ¢ÚÈÛÎÔ̤ÓÔ˘ ÂȘ (°ÂÚ·ÛÏ›), ·ÏÏ’ ¤ÂÈÙ· ¤‚·ÏÔÓ Ù· Ë̤ÙÂÚ· ¶˘Ú/‚fiÏ· Î·È ÙÔÓ ÂÛ›ÁËÛ·Ó. ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘, Ô Â¯ıÚfi˜ ¤‚·ÏÂÓ ÛÊÔ‰ÚfiÓ ¶˘Ú ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ÂȘ (¶ÂÓÙ¤‰Â˜) ηٿ ÙÔ˘ (ªÂÚÛ› ¡ÙÂÚ¤) Ù· ‰Â Ë̤ÙÂÚ· ¤‚·ÏÔÓ Î·Ù’ ·˘ÙÔ‡ Î·È ÙÔ˘ (°ÂÓ›˜ ª·¯·Ï¿). ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ¤‚·ÏÔÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Î·È Î·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ·fi ÙÔ (¢ÂÌ›ÛÈ) Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ‹Ïı ÙËÏÂÊÒÓËÌ· fiÙÈ Î·ÙÂÏ‹ÊıË Ë (∞ÎÚfiÔÏȘ ™¿Ú‰ÂˆÓ) ˘fi ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ÙÔ˘ °. ∫ÔÓ‰‡ÏË,(7) ™˘ÓÙ·ÁÌ. ∂Ș Ù·˜ 25 ȉ›Ô˘ ÚÔ¯ˆÚ‹Û·ÌÂ Î·È ‹Ïı·Ì ÏËÛ›ÔÓ Ù˘ ∞ÎÚÔfiψ˜ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ·Ó·ÎÙfiÚÔ˘ ÙÔ˘ (∫ÚÔ›ÛÔ˘). ∂Ș Ù·˜ 26 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÔÓ Ù· √ÚÂÈ‚·ÙÈο Û οÙÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂȘ Î·È ÙÔ ¶Â‰ÈÓfi ÂÈÛËÌ·›ÓÔÓ ÛÙfi¯Ô˘˜. ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÔÓ 2 ¶Â‰ÈÓ¿ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓ· οوıÂÓ Ù˘ ∞ÎÚÔfiψ˜. ∂Ș Ù·˜ 28 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ Ù· ›‰È· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ¤‚·ÏÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â, ·ÎÔ‡ÔÓÙ·È ‰Â ˘ÚÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ ÙÔ Ê˘Ï¿ÎÈÔÓ. ∂Ș ÙËÓ 1Ë ª·ÚÙ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜ ·ÏÏ’ ¿Ó¢ ·ˆÏÂÈÒÓ. —— 141 ——
™ÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· ¤ÙÔÈÌÔ ÁÈ· ·Ó·¯ÒÚËÛË, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ∞‚ÓÙ¿Ó (28-6-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 142 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ë ¶˘Ú/¯›· Ì·˜ Î·È Ë 1Ë ¶˘Ú/¯›· ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓË ÂȘ (¶Ú¿ÛÈÓÔ §fiÊÔ) <fiÚÔ˜ ∆ÌÒÏÔ˜>. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ì ٷ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘ [ Ô Â¯ıÚfi˜] Î·È ¤‚·ÏÂÓ Ë ¶˘Ú/¯›· ÌÔ˘ Î·È ÙÔ ¶Â‰ÈÓfi. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ë ¶Â‰ÈÓ‹ ¶˘Ú/¯›· Ë Â˘ÚÈÛÎfiÌÂÓË Î¿ÙˆıÂÓ Ù˘ ∞ÎÚÔfiψ˜. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ë ¶˘Ú/¯›· Ë Â˘ÚÈÛÎfiÌÂÓË ÂȘ (°ÂÚ·ÛÏ›) Î·È Ê‡Á·Ì ·fi ∞ÎÚfiÔÏË ÂȘ (∞¯ÌÂÙÏ›). ∂Ș Ù·˜ 6, ÙÔ Úˆ›, ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∞¯ÌÂÙÏ›) ‰È· (∫·Û·Ì¿) Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ¤‚Ú¯Â. Èڛ˜ ·ÓÙ›ÛÎËÓ·. ∂Ș Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∫·Û·Ì¿) Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó ÙÔ˘ (ŒÚÌÔ˘), ‹ÙȘ ‹ÙÔ ÊÙÈ·Ṳ̂ÓË ·fi ‚¿ÚΘ Êı¿Û·Ì ÂȘ (™ÈÓÂÚÏ›) fiÔ˘ ‹ÙÔ ÙÔ 2Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 8 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (™ÈÓÂÚÏ›) Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫fiÏÙÂÚ),(8) ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ˆÚÈfi, Êı¿Û·Ì ÂȘ (¶··ÛÏ›)(9) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ Ì ÙÔ 1Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ ÌÂÙ¤‚ËÓ, ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜, ÂȘ ™Ù·ıÌfiÓ (∫·Ú·Î·ÛÏ›) ‰È·‚·›ÓˆÓ ·fi ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (ªÔ˘Ù‚ÂÏ›). ∏ÎÔ‡ÛıËÛ·Ó ÔÏ›ÁÔÈ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ· ÙÔ˘ (∆·Ù¿Ú) fiÔ˘ ‹ÙÔ Ë (ªÂÚ·Ú¯›· ∞Ú¯ÈÂÏ¿ÁÔ˘˜ Ë VIIË). ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ (∆·Ù¿Ú) Î·È ¤‚·ÏÔÓ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ·. ∆ËÓ ªÂÁ¿ÏËÓ ∂‚‰ÔÌ¿‰· ¢ÚÈÛÎfiÌÂı· ÂȘ ÙÔ ∂ÏÏËÓÔ¯ÒÚÈ (¶··ÛÏ›) fiÔ˘ ËÓ Î·È ÂÎÎÏËÛ›·, ÙÔ ‰Â ª¤Á· ™¿‚‚·ÙÔÓ ¤Ï·‚ÔÓ ÁÚ¿ÌÌ· fiÙÈ ·Â‚›ˆÛÂÓ Ô ·Ô‡˜ ÌÔ˘ (°¤ÚÔ °È¿ÓÓ˘). ∆ËÓ ËÌ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ¶¿Û¯· ¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶Â‰ÈÓ¿ Ù· ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓ· ÂȘ (ªÔÓÙ‚ÂÏ›) fiÔ˘ ‹ÙÔ Î·È Ô ∞Óı˘ÔÏÔ¯·Áfi˜ (∞ÌÔ‡ÓÙ˙·˜)(10) Ù· ‰Â ‰Èο Ì·˜ Ù· ·Ó‚¿Û·Ì ÛÙÔ (¶··ÛÏ›), ÛÙË Ú¿¯Ë. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘ÁÔÓ 90 ¿Ó‰Ú˜ ¶··ÛÏÈÒÙ˜ ‰È· ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, ËÌ›˜ ‰Â fiÏÔ ¯ÔÚfi Î·È ÁϤÓÙÈ ÙÔ Â›¯·ÌÂ. —— 143 ——
—— 144 —— ™ÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙÔ ªÔ˘Ú¿Ù-¡Ù·Á (28-6-1921).
ÕÔ„Ë ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ ∞Ï·Ì¿Á fiÔ˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÚÈÓ ·fi ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÍfiÚÌËÛË.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ∞ÚÈÏ›Ô˘ ‹Á·, ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜, ÂȘ (∫·Ú·Î·ÛÏ›) ÂÈÛÙÚ¤ÊˆÓ ‰Â ·fi Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ· ‡ÚÔÓ ÙÔÓ ¶·Ó. ∫ÔÎÔ‚fiÓ,(11) ·Ú·ÙËÚËÙ‹˜ Ù˘Á¯¿ÓˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 3+4+5 [ȉ›Ô˘] ∫·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ· ¤‚·ÏÔÓ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ (∆·Ù¿Ú), ÂÌ›˜ ‰Â ·Ó‚¿Û·Ì ÙÔ 2ÔÓ ¶˘ÚÔ‚fiÏÔ ÂȘ ÙÔ (547) ‡„ˆÌ· Î·È ‚¿Ï·Ì 16 Ô‚›‰·˜ Î·È Î·Ù¤Ï·‚ÔÓ Î¿ÙÈ ˘„ÒÌ·Ù· Ù· Ë̤ÙÂÚ· Ê˘Ï¿ÎÈ·. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ‹Ïı ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÚÔÂÏ¿ÛÔÌÂ, ·ÏÏ¿ ηÙfiÈÓ, ‰Â˘Ù¤Ú· ‰È·Ù·Á‹, Ó· ·Ú·Ì›ÓÔÌ ̤¯ÚÈ Óˆ٤ڷ˜ ÙÔÈ·‡Ù˘. ∂Ș Ù·˜ 19-20 ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ (∆·Ù¿Ú) Û˘Ó¿Ì· Î·È ˘ÚÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÎÔÓÙ¿ ÂȘ Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ·. ŒÁÈÓÂÓ ‰Â Î·È ¤ÎÏÂȄȘ (™ÂÏ‹Ó˘), 20-4-20. ∂Ș Ù·˜ 22 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ‹Á· ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·ÁÁ·Ú›·˜ ÂȘ (∫·Ú·Î·ÛÏ›). ∂Ș Ù·˜ 23 ∞ÚÈÏ›Ô˘, ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, ‹ÌÔ˘Ó ·ÔÌÔӈ̤ÓÔ˜ Î·È Â›¯ÔÓ (40 ˘ÚÂÙfi), Îڛ̷ Û ̤ӷ. ∂Ș Ù·˜ 24+25 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ›, ÔÏ˘‚fiÏ· ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ (∆·Ù¿Ú). ∂Ș Ù·˜ 25-26 ȉ›Ô˘ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ¤ÁÈÓÂÓ Â›ıÂÛȘ ÂȘ ÙÔ (∆·Ù¿Ú), ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ· ˆÛ¿Ó ‚ÚÔ¯‹ › 3 ÒÚ·˜. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ÂȘ ÙÔÓ ÙÔ̤· (∆·Ù¿Ú) Î·È Ê˘Ï¿ÎÈ· (¶··ÛÏ›) ¤ÁÈÓÂÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ‹Ïı ‰È·Ù·Á‹ Ó· ·ÔÏ˘ı› ÙÔ (1914) Î·È ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ‹Á· ¤Ó· ¤ÁÁÚ·ÊÔ ÂȘ (ªÔ˘Ù‚ÂÏ›), ÂȘ ÙÔÓ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ∫ÔÏÔÎÔÙÚÒÓË Ù˘ πππ˘ ªÔ›Ú·˜ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡ 9Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ª·˝Ô˘ ÂÓ˘ÌʇıË ¤Ó·˜ §Ô¯›·˜ ÙÛÔÏÈ¿˜ ÌÈ· ¶··ÛÏÈÒÙÈÛÛ·, ‹ÙÔ ‰Â Ô §Ô¯›·˜ ·fi Ù˘ (£‹‚·˜) ÙÔ Ì¤ÚÔ˜. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘ÁÂ Ë ÎÏ¿ÛȘ (1914) Î·È ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ÊˆÙÔÁÚ·ÊËı‹Î·Ì Ì οÙÈ ÙÛÔÏÈ¿‰Â˜ (¢ÂÛÊÈÓÈÒÙ˜). ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Ë µã ªÔ›Ú. √Ú. ¶˘Ú. Î·È Ì·˜ ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛÂ Î·È ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó Ê‡Á·Ì ·fi (¶··ÛÏ›) ‰È· (™ÈÓÂÚÏ›) Î·È Êı¿Û·Ì ÂΛ —— 145 ——
∆Ô ÛÊ¿ÍÈÌÔ ‚Ô‰ÈÔ‡ (ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ∞Ï·Ì¿Á) ÁÈ· Û˘ÛÛ›ÙÈÔ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ (28-6-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 146 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂȘ Ù·˜ 9 Ë ÒÚ· ÙÔ ‚Ú¿‰˘ fiÔ˘ ‹ÙÔ ÙÔ 2Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙. ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (™ÈÓÂÚÏ›) Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ¿ÏÈÓ ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó ÙÔ˘ (ŒÚÌÔ˘) ‹Á·Ì ÂȘ (∫·Û·Ì¿) ÙËÓ ÌÂÛËÌ‚Ú›·Ó. ∂Ș Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È Ë 1Ë ¶˘Ú/¯›· Î·È ËÓÒıË fiÏË Ë ªÔ›Ú· fiÔ˘ ¢ڛÛÎÂÙÔ ÂȘ (∞¯ÌÂÙÏ›). ∂Ș Ù·˜ 8 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÂÈıÂÒÚËÛȘ ·Ú¿ ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙÔ‡ ∆·ÁÌ. ª·Ó¤Ù· ∞ϤÍ. ∂Ș Ù·˜ 12 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÂÈıÂÒÚËÛȘ ·Ú¿ ÙÔ˘ ∞Ú¯ËÁÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡ ∫·ÙÛ·ÚÔ‡ °ÂÒÚÁ. ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ‚ÚÔ¯‹ ¿ÊıÔÓÔ˜ ¤ÚÈÍÂ. ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘, ∫˘Úȷ΋, ʇÁ·Ì ·fi (∫·Û·Ì¿) ‰È· (∞¯ÌÂÙÏ›) Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÂÚ› ÒÚ·Ó 8ËÓ Ì.Ì. ʇÁ·Ì ·fi (∞¯ÌÂÙÏ›) ‰È· (™¿Ú‰ÂȘ) Î·È Êı¿Û·Ì ÂΛ ÙÔ ÌÂÛÔÓ‡ÎÙÈÔÓ, Û˘ÓËÓÙ‹Û·Ì ‰Â ÙËÓ µã ªÔ›Ú. √Ú. ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 18 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘ÁÂ Ô ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ ‰È· (¶Ú¿ÛÈÓÔ §fiÊÔ), ÂÁÒ ‰Â ¤ÌÂÈÓ· Ì ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ √˘Ï·Ìfi Ù˘Á¯¿ÓˆÓ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ªÔ›Ú. ∂Ș Ù·˜ 19 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ·ÁÁ·Ú›·˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ·ÏÏ¿ ¿Ó¢ ·ˆÏÂÈÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯. ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ª·Ó¤Ù·˜ ∫ˆÓ.(12) Î·È Ô ™˘ÓÙ·ÁÌ. ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ∫ÔÓ‰‡Ï˘ °ÂÒÚÁ., ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Î·È 8 ∂ÁÁϤ˙ÔÈ Î·È ¤‚Á·ÏÔÓ ÊˆÙÔÁÚ·Ê›·˜ ÚÔ ÙˆÓ ·Ó·ÎÙfiÚˆÓ ÙÔ˘ ∫ÚÔ›ÛÔ˘, Ûˆ˙fiÌÂÓ·È ÔÏÏ·› ·Ì̤ÁÈÛÙ·È ÎÔÏÒÓ˜. ∂Ș Ù·˜ 20 +21 ȉ›Ô˘ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfiÓ ÂÚ› ÒÚ·Ó 2 ó. ∂Ș Ù·˜ 22 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô √˘Ï·Ìfi˜ Ù˘ ¶˘Ú/¯›·˜ Ì·˜ Î·È ¤‚·ÏÂÓ Î·È Ô Â¯ıÚfi˜ Î·È ·È Ô‚›‰Â˜ ¤ÂÛÔÓ ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ηٷ˘ÏÈÛÌÔ‡, ÔÏ›ÁÔÓ ‰ÂÍÈ¿. ∆ËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ¤‚·ÏÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜, ¢ÚÈÛÎÔ̤ÓÔ˜ ÂȘ ‚ÔÛ΋Ó,(13) ·ÏÏ¿ ¿Ó¢ ·ˆÏÂÈÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô Ë̤ÙÂÚÔ˜ 1Ô˜ √˘Ï·Ìfi˜ ·fi (¶Ú¿ÛÈÓÔ §fiÊÔ). —— 147 ——
√ÚÂÈ‚·ÙÈÎfi ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Û ÔÚ›· (28-6-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 148 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‹Á·Ì ¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ∞ÎÚÔfiψ˜ οوıÂÓ ÙÔ˘ (·Ú·ÙËÚËÙËÚ›Ô˘). ∂Ș Ù·˜ 25 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô Ë̤ÙÂÚÔ˜ √˘Ï·Ìfi˜ ηٿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 26 ª·˝Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ¤Ú·Ó ÙˆÓ ÏfiÊˆÓ ÙÔ˘ (¶ÂÓÙ¤‰ˆÓ). ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô √˘Ï·Ìfi˜ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ ÂȘ (¶··ÓÙ˙fiÁÏÔ˘ ∆ÛÈÊÏ›ÎÈ) Î·È ·‹ÓÙËÛÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜ ‰È· 8 ‚ÔÏÒÓ. Œ‚·ÏÔÓ ‰Â Î·È Ù· ¶Â‰ÈÓ¿ οوıÂÓ Ù˘ (∞ÎÚÔfiψ˜). ∂Ș Ù·˜ 28 ª·˝Ô˘, ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔÌÂ, Óˆ٤ڷ fï˜ ‰È·Ù·Á‹ Ó· ·Ú·Ì›ÓÔÌ ̤¯ÚÈ Óˆ٤ڷ˜ ‰È·Ù·Á‹˜. ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ π. ¢ÂÎ. ¶˘Ú/ÎÔ‡ ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ οوıÂÓ ÙˆÓ ·Ó·ÎÙfiÚˆÓ ÙÔ˘ ∫ÚÔ›ÛÔ˘, οوıÂÓ ÂÓfi˜ Ï·Ù¿ÓÔ˘ Î·È ı·˘Ì¿˙ˆÓ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·. ∞¯! ·¯ ! ı· Á›ÓÂÈ Â›ıÂÛȘ (ÚԤϷÛȘ). ∂Ș Ù·˜ 31 ª·˝Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ·ÁÁ·Ú›·˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. ·ÏÏ¿ ¿Ó¢ ·ˆÏÂÈÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 3 πÔ˘Ó›Ô˘ ¤‚·ÏÂÓ Ô Â¯ıÚfi˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ËÌÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ Û˘ÌÏÔ΋ ¤ÁÈÓ ÂȘ Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ·, ¤‚·Ï ‰Â Ô Â¯ıÚfi˜ Î·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ˘(14) ËÌÂÙ¤ÚÔ˘, ÙÔ ‰Â ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ‚fiÌ‚·˜.
∂›ıÂÛȘ 9˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ∂Ș Ù·˜ 9 πÔ˘Ó›Ô˘ ‰È·Ù·Á‹ Ó· Á›ÓÂÈ ÚԤϷÛȘ, ÏÔÈfiÓ Ï›·Ó Úˆ› ÛÂÏÒÛ·ÌÂ Î·È ‹Á·Ì ÂȘ ∞ÎÚfiÔÏÈÓ fiÔ˘ ‹ÙÔ Ô ª¤Ú·Ú¯Ô˜ ª·Ó¤Ù·˜ ∫., Ô §Ô¯·Áfi˜ ¶ÈÙÛÈÏ‹˜ ¶·Ó·Á. Î·È Ô ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ πˆ¿Ó. ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ. ◊Ú¯ÈÛ ‰Â Ë Â›ıÂÛȘ ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Î·È ÂȘ ÙÔ (∆·Ù¿Ú) 2 Ù¿ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Î·È ¤Ó· (1) ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿Á., fiÏÔ ÙÔ 9ÔÓ ¶Â‰ÈÓfi ™‡ÓÙ·ÁÌ. µÔÁοÂÈ Ô ÙfiÔ˜ ·fi Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â, Ë ‰Â 1Ë ¶˘Ú/¯›· Ì·˜ ›¯Â ¿ÁÂÈ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Ì ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ., ÂÁ›ÓÂÙÔ ‰Â fiÏÂıÚÔ˜. √ ¯ıÚfi˜ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛÂ Ê¤ÚˆÓ Ì·˙› ÙÔ˘ Î·È Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÙÔ˘, ÙÔ ‰Â πÈÎfi 3Ô˘ [™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜] ·¤Ï·ÛÂ Î·È ÙÔ˘˜ ηٷ‰›ˆÍ ̷ÎÚ¿Ó. ŒÛÊ·Í ‰Â Î·È ÔÏÏÔ‡˜. 2 ¶Â‰ÈÓ·› ¶˘Ú/¯›·È ¤‚·˙ÔÓ ·fi (°ÂÚ·ÛÏ›) ηÙÂÏ‹ÊıËÛ·Ó ‰Â Ù· —— 149 ——
∂ÊԉȷÛÌfi˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙ· ‰‡Û‚·Ù· ‰¿ÊË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ì ·Ú·Ì¿‰Â˜ (2-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 150 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 (ª¿ÚÌ·Ú·) ·fi ÙÔ 3ÔÓ Î·È 5ÔÓ ∂˘˙. Î·È ÙËÓ 1ËÓ ¶˘Ú/¯›· Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú. ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 10 ÙÔ˘ ÌËÓfi˜, Ë ÒÚ· 11 ÌÂÛËÌ., Ô Î‡Ú. ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·Á. ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ πˆ¿Ó. ‰È·Ù¿ÛÛÂÈ ÙËÓ ÂÍfiÚÌËÛÈÓ. ø˜ ·ÂÙÔ› ‹‰ËÛ·Ó ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Î·È Â‚¿‰È˙ÔÓ ÚÔ˜ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Ì¿¯Ë˜. ŒÁÈÓÂÓ ‰Â fiÏÂıÚÔ˜, 20 ‰Èο Ì·˜ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È 16 ∆Ô˘ÚÎÈο ¤‚·ÏÔÓ, ·ÏÏ¿ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ‰ÂÓ Ë‰˘Ó‹ıËÛ·Ó Ó· ·Óı¤ÍÔ˘Ó ÂȘ Ù·˜ ÏfiÁ¯·˜ ÙˆÓ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ Î·È ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ·Ó Î·È ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ·ÁÒÓˆÓ, ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜, ηÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ÙÔ (™·Ïȯϛ), ˆÚ·›· fiÏȘ ·‡ÙË, Ô ÌËÓ 10, ÒÚ· 8 Ì. Ì. Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ ÂΛÓÔ ÙÔ ‚Ú¿‰˘. ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÂȘ ı¤ÛÈÓ (ª·Ó·Ì¿Î) Û˘Ó‹Êı ̿¯Ë Î·È ÂΛ ÂÓÈ΋ıËÛ·Ó Î·È ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ ¿Ù·ÎÙÔÓ Ê˘Á‹Ó ÂÙÒÓÙ˜ Ù· fiÏ· Î·È fiÏ· Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·. °ÈÔÌ¿ÙÔ˜ Ô ÙfiÔ˜ ·fi (™·Ïȯϛ) ̤¯ÚÈ (ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·) ΢Úȇ۷Ì ÔÏÏ¿ Ï¿Ê˘Ú·, 2 ÛËÌ·›·˜ ÔÏÏ¿ fiÏ·, 4 ¶˘ÚÔ‚fiÏ· 10 ¶ÔÏ˘‚fiÏ·, ¿ÊıÔÓÔ ˘ÏÈÎfi. ∆¤ÏÔ˜, ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Êı¿Û·ÌÂ Î·È Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù· (ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·) fiÔ˘ ›¯Â ÌÂÈ Ì¤Û· ÚÒÙÔÓ ÙÔ πÈÎfi, 2.000 ∆Ô‡ÚÎÔÈ ·È¯Ì¿ÏˆÙÔÈ. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ Â¤Ù·Í·Ó Ù· fiÏ· ÙˆÓ Î·È ¤Ê¢ÁÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 12 Î·È 13 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ ‰È· Ó· ·Ó··˘ıÔ‡ÌÂ, „‹Û·Ì ·ÚÓÈ¿ ÔÏÏ¿. ∂ΛÓËÓ ÙËÓ Ë̤ڷ ‹ÏıÂ Î·È Ë ππ· ªÂÚ·Ú¯›· Î·È Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞ã ™ˆÌ. ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¡›‰ÂÚ ∫ˆÓ.(15) ∂Ì›˜ ‰Â Ì ÙÔÓ ¢ÈÔÈÎËÙ‹Ó ª·Ó¤Ù· ∞ϤÍ. Î·È §Ô¯·ÁfiÓ ¶ÈÙÛÈÏ‹Ó ¶·Ó. ¤ÊÈÔÈ Á˘Ú›Û·Ì ÙËÓ fiÏÈÓ fiÏËÓ ÙËÓ Ë̤ڷÓ. ¶ÂÚ› ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜ Ù˘ ȉ›·˜ Ë̤ڷ˜ ‹Á·Ì ÔÏ›ÁÔÓ ÓÔÙÈfiÙÂÚÔÓ Î·È ·ÓÙ·ÌÒÛ·Ì ÙËÓ ªÔ›Ú·, ÂڛϷ‚ ‰Â ÙÔ ª¤ÙˆÔ Ë ππ· ªÂÚ·Ú¯›·. ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘ Á˘Ú›Û·Ì ›Ûˆ ÔÚ›· Î·È ‹Á·Ì ÂȘ (™·Ïȯϛ), ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ·fi (ª·Ó·Ì¿Î) Î·È (°ÂÓ›ÎÈÔ˚). ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘Á ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜ ÙÔ 2ÔÓ Î·È 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘Á ÙÔ πÈÎfi Î·È Ë 1Ë ¶˘Ú/¯›· Ì·˜. ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘ ʇÁ·ÌÂ Î·È Ì›˜ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜ Î·È ‰È· ̤ÛÔ˘ (™¿Ú‰ÂˆÓ) - (∞¯ÌÂÙÏ›) - (√ÚÁ·ÌÏ›) - (∫·Û·Ì¿) - (∆ÛÔ˘Ì·˚ÛÏ›) (ª·ÁÓËÛ›·). ∂Ó‡ÎÙˆÛ ÂΛ Î·È Î¿Ì„·ÓÙ˜ ‰ÂÍÈ¿, ‰È· ̤ÛÔ˘ —— 151 ——
∂ͤٷÛË ∆Ô‡ÚÎˆÓ ·È¯Ì·ÏÒÙˆÓ (2-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 152 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 (∫·Ú·Î·ÛÏ›) ÔÏÏÒÓ ¿ÏÏˆÓ ÛÙ·ıÌÒÓ, ÊÙ¿Û·Ì ÂȘ ÙËÓ fiÏÈÓ (∞Í¿ÚÈ). √ ÌËÓ 18 ȉ›Ô˘ Î·È ‰È· ̤ÛÔ˘ (™Ù·ıÌÔ‡ ÿÚÙ·) Êı¿Û·Ì ÂȘ (∫›ÚÎ ∞Á¿Ù˜), ˆÚ·›· ÔÏÈÙ›·, Î·È ¤ÂÈÙ· ÙÔ (™fiÌ·), ˆÚ·›· fiÏȘ, ‚Á‹Î·Ì ¤ÂÈÙ· ÂΛ fiÔ˘ ËÓ Î·È ·ÓıÚ·ÎˆÚ˘¯Â›Ô, ÙÔ ‰Â ·fiÁÂ˘Ì· ÔÚ›· ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ‹Á·Ì ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫ÂÚ·ÛÔ‡Ó) fiÔ˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∫·È ÂȘ Ù·˜ 19 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ οÙÈ ÁÂʇڷ˜ Î·È Î¿ÙÈ ™Ù·ıÌÔ‡˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó·Ó ™Ù·ıÌfiÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ (∫·‚¿Î·) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ‹Á· Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÂȘ ÙËÓ ªÂÚ·Ú¯›·Ó. ∂Ș Ù·˜ 21 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‹Á·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚÈfi (∫ÂÛÙÈϤÚ) Î·È ÂÁÒ ‹Á· ¤ÍˆıÂÓ ÙÔ˘ (ªÔ˘ÏÔ‡ÎÈÛÂÚ)(16) Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÛÙËÓ ªÂÚ·Ú¯›·. ∂Ș Ù·˜ 22 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÙËÓ fiÏÈÓ (ªÔ˘ÏÔ‡ÎÈÛÂÚ), ˆÚ·›· ÔÏÈÙ›·, ¤ÁÈÓÂÓ ·Ú¤Ï·ÛȘ ÂȘ ÙÔÓ ™ˆÌ·Ù¿Ú¯Ë ÙÔ˘ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ™Ì‡ÚÓ˘ πˆ¿ÓÓÔ˘ ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔÓ Î·È ÂȘ ÙÔÓ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔÓ §ÂˆÓ›‰. ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔÓ ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ Î·È Î¿ÙÈ ∂ÁÁϤ˙Ô˘˜ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜. ∂Ș ÂΛÓË ÙËÓ fiÏÈÓ Â΢Úȇ۷Ì 52 ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÂÓÙfi˜ ·Ôı‹Î˘, ‰È·ÊfiÚˆÓ ‰È·ÌÂÙÚËÌ¿ÙˆÓ, 12 ¯ÈÏÈ¿‰·˜ fiÏ·, 3.000 ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜, 1.500 ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ ÓÔÛËÏÂ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ÂȘ ÙÔ ÂΛ ¡ÔÛÔÎÔÌ›ÔÓ, ∆Ô˘ÚÎÈÎfi ¿ÊıÔÓÔ ˘ÏÈÎfi. ∂Ș ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÌÈÎÚfi ¯ˆÚÈfi ‡ÚÔ[ÌÂÓ] 2.000 fiÏ· Î·È ÔÏÂÌÔÊfi‰È·. ∆¤ÏÔ˜, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ Ì›·Ó Á¤Ê˘Ú·Ó Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛÓËÓ ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó Ì ÙÔ 3Ô ∆¿ÁÌ. ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ (∆fiÎÎÈÔ˚), (÷ÓÙ˙‹ ∞˚Ï¿Ú) Êı¿Û·Ì ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (ªÔ˘ÁÈԇΠªÔ˘ÚÓ¿Ú) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 26 ȉ›Ô˘ Á˘Ú›Û·Ì ›Ûˆ Î·È Êı¿Û·Ì ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (÷ÓÙ˙‹ ∞˚Ï¿Ú) fiÔ˘ ·Ê‹Û·Ì ÙÔÓ 1ÔÓ §fi¯ÔÓ ÙÔ˘ ȉ›Ô˘ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜, Êı¿Û·Ì ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (°ÂÓ›ÎÈÔ˚) fiÔ˘ ËÓ Î·È (™Ù·ıÌfi˜ ™È‰.) ÂΛ ‹Û·Ó ÙÔ 2ÔÓ, ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Î·È Ë µã Î·È ∞ã ªÔ›Ú· √Ú. ¶˘Ú., ÙÔ ‰Â 5ÔÓ ∂˘˙ÒÓˆÓ ÌÂÙ¤‚Ë ÂȘ ÛÙ·ıÌfiÓ (™Ô˘ÛÔ˘ÚÏÔ‡). —— 153 ——
∆Ô ‚·Ú‡ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Û ‰Ú¿ÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ∞ÎÙÛ¿Ï-¡Ù·Á (3-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 154 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Ë ÌÔ˘ÛÈ΋ Î·È ¤„·Ï ‰È¿ÊÔÚ· ¿ÛÌ·Ù·. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ πÔ˘Ï›Ô˘ ¤Ê˘Á ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·Á. ‰È¿ ¶¿ÓÔÚÌÔ ÛȉËÚÔ[‰ÚÔÌÈÎÒ˜] Î·È ÂΛıÂÓ ‰È¤‚Ë ÂȘ £Ú¿ÎËÓ ÂȘ (ƒ·È‰ÂÛÙfiÓ). ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘Á ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ. 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ. ‰È¿ (¶¿ÓÔÚÌÔ). ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È ¤Î·Ì ÂÈıÂÒÚËÛÈÓ Ô ª¤Ú·Ú¯Ô˜ ™˘ÓÙ·ÁÌ. ª·Ó¤Ù·˜ ∫ˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 23 πÔ˘Ï›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (°ÂÓ›ÎÈÔ˚) Î·È ‹Á·Ì ÓÔÙÈfiÙÂÚÔÓ ÙÔ˘ (ªÔ˘ÏÔ‡ÎÈÛÂÚ) ÎÔÓÙ¿ Û οÙÈ ÛÙÚ·ÙÒÓ˜ fiÔ˘ ËÓ ¯·Ï·Ṳ̂ÓÔ ¤Ó· ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ, Ë ‰Â 1Ë ¶˘Ú/¯›· Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú. Ì ÙÔ 5ÔÓ ∂˘˙ÒÓ. ‹Á ÚÔ˜ ·Ó·ÙÔÏ¿˜, Ë ‰Â µã ªÔ›Ú. Î·È ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·Á. ‹Á·Ó ÓÔÙÈfiÙÂÚÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 17+18 ȉ›Ô˘ ηÙÂÛÙÚ¿ÊË ÙÔ 3ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 33Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Ù˘ ªÂÚ·Ú¯. ∫˘‰ˆÓÈÒÓ. ™˘Ó¿„·Ì 7ˆÚÔÓ Ì¿¯ËÓ Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ ÏfiÁ¯Ë ÂȘ (¢ÂÌÂÚÙ˙›),(17) ÂÙÚ·˘Ì·Ù›ÛıË ‰Â Î·È Ô ª¤Ú·Ú¯Ô˜. ∂Ș Ù·˜ 31 πÔ˘Ï›Ô˘ ‹Ïı ‰È·Ù·Á‹ fiÙÈ ˘ÂÁÚ¿ÊË Ë ÂÈÚ‹ÓË Ì ÙÔÓ ™Ô˘ÏÙ¿ÓÔÓ, ¯·Ú·› Î·È ·Á·ÏÏ›·ÛȘ fiÏÔ˜ Ô ÛÙÚ·Ùfi˜. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‹Á·Ì ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ™Ù·ıÌÔ‡ Î·È ÊÔÚÙÒÛ·Ì fiÏÔ ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÛÙÔ ÙÚ¤ÓÔ, ÛÙÔ ‰Â ¶ÚÔÛˆÈÎfi ÔÚ›·, η‚¿Ï·. ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (ªÔ˘ÏÔ‡ÎÈÛÂÚ) Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÔÏÏ¿ ∆Ô˘ÚÎÔ¯ÒÚÈ· Ì›ӷÌ ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚÈfi. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛÓÔ ÙÔ ¯ˆÚÈfi Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÔÏÏ¿ ¯ˆÚÈ¿ (------) [‰˘Û·Ó¿ÁÓˆÛÙÔÓ] Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ ÙÔ ÌÈÛfi ∂ÏÏËÓÈÎfi (∫ÂϤÌÈıÔ˜) ÔÓfiÌ·ÙÈ. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛÓÔ ÙÔ ¯ˆÚÈfi Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏË ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó Êı¿Û·Ì ÂȘ ÙËÓ fiÏË (∞Í¿ÚÈÔÓ), ˆÚ·›· ÔÏÈÙ›· Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∞Í¿ÚÈ) ‰È¿ (ª¿ÚÌ·Ú·) ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ οÙÈ ÌÈÎÚ¿ ÔÙ¿ÌÈ· Êı¿Û·Ì ÂȘ (ª¿ÚÌ·Ú·), ˆÚ·›· fiÏË Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (ª¿ÚÌ·Ú·) ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏË ÙËÓ Ë̤ڷÓ, ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ §›ÌÓ˘[ª¿ÚÌ·Ú·], ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÙˆÓ §fiÊˆÓ ÙˆÓ —— 155 ——
ªÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓ Ù˘ Ì¿¯Ë˜ ÙÔ˘ ∞ÎÙÛ¿Ï-¡Ù·Á ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (3-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 156 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 (¶ÂÓÙ¤‰ˆÓ), ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÙÔÓ (ŒÚÌÔÓ) ÔÙ·ÌfiÓ, ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (°ÂÓ›˜ ª·¯·Ï¿) Êı¿Û·Ì ÂȘ (™·Ïȯϛ), ˆÚ·›· ÔÏÈÙ›· Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ fiÔ˘ ‹ÙÔ Î·È ÙÔ ˘ÏÈÎfi ·fi ÙÔ ÙÚ¤ÓÔ. ∂Ș Ù·˜ 9 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÌÓËÌfiÛ˘ÓÔÓ ˘¤Ú ÙˆÓ ÂÛfiÓÙˆÓ, ‹ÙÔ ‰Â Ô ª¤Ú·Ú¯Ô˜ 5[Ô˘] ™˘ÓÙ·ÁÌ. ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿Á. Ë ™ËÌ·›· ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È Ë ªÔ˘ÛÈ΋ Î·È Ï‹ıÔ˜ ÔÏÈÙÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (™·Ïȯϛ) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏË ÙËÓ Ë̤ڷ Êı¿Û·Ì ÂȘ (ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 12 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·Ó) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈο, ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ (°ÎÂÙÏ›Ú), (∫·Ú·ÓÙ˙·›˚η;) Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó·Ó ™Ù·ıÌfiÓ (°ÂÓ›ÎÈÔ˚), ‹ÙÔ ‰Â ÂΛ ÙÔ 1ÔÓ Î·È 7ÔÓ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù· Ù˘ ππ·˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛÓÔÓ ÙÔÓ ÛÙ·ıÌfiÓ Î·È ‹Á·Ì ÂȘ ¤Ó· ÛÙ·ıÌfiÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ (∞Ï‚·ÏÓÏ¿Ú) fiÔ˘ ‹ÙÔ ¤Ó·˜ ª¤Ë˜ Ì ÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ Î·È ÔÏÂÌÔ‡Û ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. ∂›¯ÔÓ Û˘Ó¿„ÂÈ ª¿¯ËÓ Î·È Â‚¿ÛÙ·ÍÂÓ Â› 3 ÒÚ·˜ Î·È ·Ú¤‰ˆÛ·Ó 50 ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ÂȘ ÙËÓ ππ·Ó ªÂÚ·Ú¯›·Ó.
∂ȯ›ÚËÛȘ 15 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ∂Ș Ù·˜ 15 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘, Úˆ›, ‹Ú¯ÈÛÂÓ Ë ÚԤϷÛȘ ‰È· (√˘Û¿Î), ËÌ›˜ ËÎÔÏÔ˘ı‹Û·Ì ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™[˘Ó]. ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™˘Ó. Î·È Ë ππ· ªÂÚ·Ú¯›· ‹ÙÔ ‰ÂÍÈ¿ ËÌÒÓ, ÚÔ¯ˆÚÔ‡Û·ÌÂ. ∆Ô ‚Ú¿‰˘ Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ (∞ÎÙÛÂοÏ). ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘, ÙÔ Úˆ›, ÍÂÎÈÓ‹Û·ÌÂ Î·È Û˘Ó‹Êı ̿¯Ë, ¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ‚ÚԯˉfiÓ. ◊ÙÔ ‰Â Î·È ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹˜ ÂÊËÌÂÚ›‰Ô˜. µ·‰›˙ÔÓÙ˜ Î·È ÔÏÂÌÔ‡ÓÙ˜ ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫ÈÏ›ÎÈÔ˚) fiÔ˘ ‹Û·Ó Ù· Ê˘Ï¿ÎÈ· Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Î·È ÔÏÂÌÔ‡ÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ¤ÍˆıÂÓ ÙÔ˘ (√˘Û¿Î), Î·È ¤Ó· ¯ıÚÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ Ëı¤ÏËÛ ӷ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ Ù·˜ ı¤ÛÂȘ Ì·˜, ·ÏÏ¿ Ë̤ÙÂÚÔÓ Î·Ù‰›ˆÍ ·˘Ùfi ̤¯ÚÈ ÙÔ ‚¿ıÔ˜, ¤‚·ÏÔÓ ‰Â ÂȘ ÙÔÓ ™Ù·ıÌfiÓ ÂȯÂÈÚÔ‡ÓÙ˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ó· ÌÔ‡Ó ÛÙÔ ÙÚ¤ÓÔ, Ù· ‰Â ¶Â‰ÈÓ¿ ¤‚·ÏÔÓ ÂȘ ÙÔÓ ™Ù·ıÌfiÓ ‚ÚԯˉfiÓ. ∫˘Úȇ۷Ì ¿ÊıÔÓÔ ˘ÏÈÎfi ÔÏÏ¿ ¶˘ÚÔ‚fiÏ·. ∆¤ÏÔ˜, ÂÈÛ‹ÏıÔ[ÌÂÓ] ÂȘ (√˘Û¿Î). ∫·ÙÂÏ‹ÊıË ˘fi ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙., ÙÔ˘ 7Ô˘ Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú. √Ú. ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡. √ —— 157 ——
∫·Ù·˘ÏÈÛÌfi˜ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÚÈÓ ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú (5-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 158 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi˜ Î·È Ù· ÎÏ¿Ì·Ù· ‹Û·Ó Û˘ÁÎÈÓËÙÈο. √È √ıˆÌ·ÓÔ› ÂÎÚ‡‚ËÛ·Ó ÂȘ Ù·˜ ÔÈΛ·˜ ÙˆÓ. ◊ÙÔ Ë ÒÚ· 11 .Ì. fiÔ˘ ¤ÂÛ ÙÔ (√˘Û¿Î) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. øÚ·›· ÔÏÈÙ›·, ¤¯ÂÈ 21 ∆˙·Ì›·. ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘, ÙÔ Úˆ›, Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÙËÓ ·Ì·ÍÈÙ‹Ó Ô‰fiÓ Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫·Ú¿ ªÂËÏ¿Ú). ∂Ș Ù·˜ 18 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì [·fi] ÂΛ Î·È Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯¿ÓÈ fiÔ˘ ‹ÙÔ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ∫·Ù·˘ÏÈÛÌfi˜ Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ, ·Ú·Ï‡ڈ˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡, ÂÚ¿Û·Ì ‰Â Î·È ÙÔ ¯ˆÚÈfi (°ÂÓ›ÎÈÔ˚). ∂Ș ÙÔ˘˜ ÚfiÔ‰·˜ ÙÔ˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ‚Ô˘ÓÔ‡ ‹ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ¯ˆÚÈfi Î·È ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤‚·ÏÔÓ ÊˆÙÈ¿ Î·È ÙÔ ¤Î·„ÔÓ. ∂Á›ÓÂÙÔ ‰Â ıÚ‹ÓÔ˜ ·fi Ù· Á˘Ó·ÈÎfi·È‰·, 21-22 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘, Âη›ÂÙÔ ‰Â › 4 Ë̤ڷ˜. ∂Ș Ù·˜ 22 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÚÔ¯ˆÚ‹Û·Ì ‰È· ÙÔ (∆ÛÂÓÙ›˙). ∆Ô ¤Ó· ¶˘ÚÔ‚fiÏÔÓ Ì ¤Ó· ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ‹Á·Ó ‰ÂÍÈ¿, ÂÌ›˜ ‰Â Ì ÙÔ ˘fiÏÔÈÔÓ ™‡ÓÙ·ÁÌ·, Ì ÌÈÎÚ¿Ó Û˘ÌÏÔ΋Ó, ηÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ÙÔ (∆ÛÂÓÙ›˙), ˆÚ·›· fiÏȘ, fiÏÔ ∆Ô˘ÚÎÈÎÈ¿, Î·È Ì›ӷÌ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ µ ∞, 1 ó Ù˘ ÒÚ·˜, fiÔ˘ Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (∫˘‰ˆÓÈÒÓ). ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ fiÔ˘ Û˘ÓÂÏ¿‚ÔÌÂÓ 6 ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ Î·È ¤Ó·Ó ÂÈÏÔ¯›·, ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó Ê‡Á·Ì ·fi ÂΛ Î·È ·Ó¤‚ËÌÂÓ Û οÙÈ ˘„ÒÌ·Ù· (¡ÙÔÛÂÓÙ˙›Î ∆¿Á) fiÔ˘ ¤Î·Ó ÎÚ‡Ô Î·È ÊÙÈ¿Û·Ì ÌÚÈ¿,(18) ‰ÈfiÙÈ ‹ÙÔ ˘„ËÏfi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜. ∂Ș Ù·˜ 15 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ‹Á·Ì ÌÚÔÛÙ¿ Û οÔÈÔ ¯ˆÚ›Ô. ∂›Ù·ÍȘ ¤ÁÈÓÂÓ, ÌÈÎÚ·› Û˘ÌÏÔη›. ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘, ÙËÓ Ë̤ڷ ÙÔ˘ ™Ù·˘ÚÔ‡, ·Â‚›ˆÛÂ Ô ÚÔÛÊÈÏ‹˜ Ê›ÏÔ˜ ÌÔ˘ °ÂÒÚ. °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿˜.(19) ∂Ș Ù·˜ 11 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·ÌÔÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfiÓ, ÛÊÔ‰Ú¿Ó Â›ıÂÛÈÓ ÂȘ ÙÔÓ ∆Ô̤· (¡ÙÔÛÂÓÙ˙›Î ∆¿Á) fiÔ˘ ‹ÙÔ ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·Á. Î·È Ë 2· ¶˘Ú/¯›· Ù˘ ∞ã ªÔ›Ú. ÚÔÊ˘Ï·Î‹˜, ÔÈ ‰Â ∆Ô‡ÚÎÔÈ ‹Û·Ó 15.000 Î·È 16 ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ‰È·ÊfiÚˆÓ ‰È·ÌÂÙÚËÌ¿ÙˆÓ. ª·˜ ÂÂÙ¤ıËÛ·Ó, Ë Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛÂÓ Ì¤¯ÚÈ Ù˘ Úˆ›·˜ Ù˘ ÂÔ̤Ó˘ Ë̤ڷ˜. ∫·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ¿ÂÈÚÔÈ ÓÂÎÚÔ› Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·È Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È —— 159 ——
ÕÔ„Ë Ù˘ fiÏ˘ ™Â˚ÓÙ› °·˙‹ (8-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 160 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙˆÓ ‰Â. ∫·ÙÂÛÙÚ¿ÊË Ô 9Ô˜ §fi¯Ô˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á., ÂÚ› ÒÚ·Ó 1 ó,ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, ‹Ïı ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ. ∞ÊÔ‡ ÛÒÛ·Ì ٷ ¶˘ÚÔÌ·¯Èο, ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹Û·Ì ‰Â ηÓÔÓÈÎÒ˜ › 5 ÒÚ·˜, ÂÁηٷÏ›„·ÓÙ˜ ÂȘ ÙÔÓ ÂÊԉȷÛÌfiÓ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯. Î·È ‹Ïı·Ì ÂȘ ÙÔ (ÿÓÈ) fiÔ˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ ¿ÏÈÓ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ›ıÂÛÈÓ Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ ÏfiÁ¯Ë, ¤‚·ÏÔÓ ‰Â Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â. ∂ÈÙ¤ÏÔ˘˜, Âο̷Ì ·ÓÙ›ıÂÛÈÓ, ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. Ì ÙÔÓ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯ËÓ µÏ¿¯ÔÓ ∑·Ê›ÚËÓ Î·È ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Î·È ÙÔ˘˜ ηÙ‰ÈÒÍ·ÌÂÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ (∆ÛÂÓÙ›˙. ∏ Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎÂÛÂÓ Â› 48 ÒÚ·˜, ÛÊfi‰Ú· ÌÂÁ¿ÏË, ÁÈfiÌÈÛ·Ó ÔÈ ¯·Ú¿‰Ú˜ ·fi ÙÒÌ·Ù· Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÛÊ¿Í·ÌÂ. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ‹ÁÂ Ô ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ ÂȘ ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹Ó ÂÓfi˜ ÏfiÊÔ˘, ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ ·Ú·Ù¿Íˆ˜, Ì ÙÔ 2ÔÓ ∆¿ÁÌ. ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó. ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ·ÏÏ¿ ¤ÂÈÙ· ·ÓÙÈηÙÂÛÙ‹ıËÌÂÓ ˘fi ¶˘Ú/ÎÔ‡ Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯. Î·È ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ, ¿ÙÈÓ· ¤Êı·Û·Ó ÂȘ ÂÓ›Û¯˘ÛÈÓ. ∂Ș Ù·˜ 18 ȉ›Ô˘ οӷÌ ¿ÏÈÓ Âȯ›ÚËÛÈÓ Î·È Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ¿ÏÈÓ Ù·˜ ÚÒÙ·˜ ı¤ÛÂȘ Ì·˜, ·ÏÏ¿ ¿Ó¢ ·ˆÏÂÈÒÓ, ‰ÈfiÙÈ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÚÈÓ Êı¿ÛÂÈ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜. ∫·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ¿ÏÈÓ Ù·˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ (¡ÙÔÛÂÓÙ˙›Î [¡]Ù¿Á), ‹Á·Ó ‰Â ÚÔÊ˘Ï·Î·› ÙÔ 5ÔÓ Î·È 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·Á.Î·È Ë µã ªÔ›Ú. √Ú. ¶˘Ú/ÎÔ‡, ¤ÌÂÈÓ·Ó ‰Â Âʉڛ· ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. Î·È Ë ∞ã ªÔ›Ú. ÂȘ ÙËÓ fiÏÈÓ (∆ÛÂÓÙ›˙). ∂Ș Ù·˜ 19 ȉ›Ô˘ ¤ÚÈÍ ‚ÚÔ¯‹, ¯ÈfiÓÈ, ÎÚ‡Ô. ∂Ș Ù·˜ 19-20 ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, ‹Á· οÙÈ ¤ÁÁÚ·Ê· ÂȘ ÚÔÊ˘Ï·Î¿˜, ¤ÚÈÍ ‰Â ¯ÈfiÓÈ Î·È ·¤Ú·˜ ‰˘Ó·Ùfi˜. ∂Ș Ù·˜ 26 ȉ›Ô˘ ÌËÓfi˜ ‹ÏıÂ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞ã ™. ™., ˘ÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¡›‰ÂÚ ∫. Ô ‰Â ª·Ó¤Ù·˜ ∫. ¤ÁÈÓÂÓ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ Ãπππ[˘] ªÂÚ. ∂Ș Ù·˜ 28 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÙÔ ª¤ÙˆÔ ÙÔ˘ (∆ÛÂÓÙ›˙) Î·È ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ˜ ·˘Ùfi ‹ÏıÔÌÂÓ ÂȘ ÙÔ (ÿÓÈ). ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÙÔ (ÿÓÈ) Î·È ‹ÏıÔÌ ÂȘ (∞˚Ó¤ ÿÓÈ). ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∞˚Ó¤ ÿÓÈ) Î·È ‹Á·Ì ÂȘ (™·Ú¿ÎÈÔ˚) —— 161 ——
∂ÌÚÔÛıÔÊ˘Ï·Î‹ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ‚·‰›˙ÂÈ (ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜) ÁÈ· ηٿÏË„Ë ÙÔ˘ ™Â˚ÓÙ› °·˙‹. ™Â ÚÒÙÔ Ï¿ÓÔ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È Ô ·Ú·fiÙ·ÌÔ˜ ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ™Â˚ÓÙ› °·˙‹ (8-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 162 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂȘ ηٷ˘ÏÈÛÌfi. ∂ÁÒ ‰Â, Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ Ù˘Á¯¿ÓˆÓ, ‹Á· ÂȘ (√˘Û¿Î) fiÔ˘ ‹Ó ¤‰Ú· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ÂÂÛΤÊıËÓ Ì ÷Ú. ¶·Ó·ÁÔ‰‹ÌÔÓ(20) ÙÔÓ Ù¿ÊÔÓ ÙÔ˘ ·ÂÈÌÓ‹ÛÙÔ˘ °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿, ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ‰Â ‹Ú· ¤ÁÁÚ·ÊÔ Î·È ‹Á· ÂȘ ÙËÓ ªÔ›Ú· ÂȘ (™·Ú¿ÎÈÔ˚). ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ‚Ô˘Ï¢ÙÈη› ÂÎÏÔÁ·›. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ‹Ïı ‰È·Ù·Á‹ Ó· ·ÔÏ˘ı› Ë ∫Ï¿ÛȘ 1915. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ‹Á ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈ Ë 1Ë ¶˘Ú/¯›· Î·È ÙÔ 2Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ. Ô ‰Â ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ ‰ÈÎfi˜ Ì·˜ Î·È ¤Ó· ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (ªÂÏÂ- [‰˘Û·Ó¿ÁÓˆÛÙÔÓ]). ∂Ș Ù·˜ 23 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ¢ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ· ÂÚ› Ù˘ ·ӷÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ µ·ÛÈϤˆ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ÂȘ ÙÔÓ ıÚfiÓÔÓ ÙÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘ÁÂ Ô §Ô¯·Áfi˜ ¶ÈÙÛÈÏ‹˜ ¶·Ó. Î·È ‹Á ÂȘ °ÂÓÈÎfiÓ ™ÙÚ·ÙËÁ›ÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ÊÙÈ¿ÓÔÌ ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù·, Û˘ÚÌ·ÙÔϤÁÌ·Ù·, ˘ÚÔ‚ÔÏ›·, ·Ï¿ ÂÁÁϤ˙Èη, ‰È· Ó· ͯÂÈ̈ÓÈ¿ÛÔ˘Ì ÙÔÓ ¯ÂÈÌÒÓ·. ∂Ș Ù·˜ 10 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (™·Ú¿ÎÈÔ˚) Î·È Ì‹Î·Ì ÂȘ Ù·˜ ηχ‚·˜. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ fiÏÔ˘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ¤‚·ÏÔÓ ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Ù˘ µã ªÔ›Ú. √Ú[ÂÈ‚]. ¶[˘Ú]. ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ˘, Ù·˜ ‰Â ηχ‚·˜ Ù·˜ Ûο۷Ì Ì ÎÏ·‰È¿, ‰È· ÙÔ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ. ∂Ș Ù·˜ 21 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ‹ÁÂ Ô ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ ÂȘ (∆ÛÈÓ¿ÚÎÈÔ˚), ·ÓÙÈηٷÛÙ‹Û·Ì ÙËÓ 1ËÓ ¶˘Ú/¯›·Ó, Ë ÔÔ›· ‹Á ÂȘ ÂÓ›Û¯˘ÛÈÓ Ù˘ ππ·˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Î¿Ó·Ì ÂΛ ÃÚÈÛÙÔ‡ Î·È ∞Á›Ô˘ µ·ÛÈÏ›Ԣ.
[1921] ∂Ș Ù·˜ 12 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921 ‹Ïı·Ì ¿ÏÈÓ ÂȘ Ù·˜ ηχ‚·˜ fiÔ˘ ‹ÙÔ Î·È Ô ¿ÏÏÔ˜ √˘Ï·Ìfi˜. ∫·È ÂȘ Ù·˜ 18 ȉ›Ô˘ ¤ÚÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ, ÎÚ‡Ô. —— 163 ——
√ÚÂÈ‚·ÙÈÎfi ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi, Û ÔÚ›·, ÛÙÔÓ Î¿ÌÔ ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú (9-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 164 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 3 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1921 ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ ¿ÊıÔÓÔ. ∫·È ÂȘ Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ ¿ÏÈÓ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ, ÎÚ‡Ô.
∂ȯ›ÚËÛȘ 9 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ∂Ș Ù·˜ 9 ª·ÚÙ›Ô˘, Úˆ›, ʇÁ·Ì ·fi Ù·˜ ηχ‚·˜ fiÔ˘ ‹ÌÂı· Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ·fi ÙËÓ fiÏÈÓ (√˘Û¿Î) ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ‰È¤‚ËÌÂÓ Ù· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Ù˘ ππ·˜ ªÂÚ·Ú¯. Î·È Ì›ӷÌ ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›Ô (-------) ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘, ÙÔ Úˆ›, ÍÂÎÈÓ‹Û·ÌÂ Î·È Ë ÌÂÓ ππ· ªÂÚ·Ú¯›· ‚¿‰È˙ÂÓ ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Ì·˜ Î·È ËÌ›˜ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ‰È¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ¯ˆÚÈ¿ (-------) Î·È Ì›ӷÌ ÎÔÓÙ¿ Û ¤Ó· ¯ˆÚÈfi ÔÓfiÌ·ÙÈ (---------). ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ·Ó·ÙÔÏ¿˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ Ù·˜ ˘ˆÚ›·˜ ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ (∞ÚηÓÙ¿Á)(21) fiÔ˘ ËÓ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ (--------) Î·È ¤ÁÈÓÂÓ ÌÈÎÚ¿ Û˘ÌÏÔ΋, ¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 12 ȉ›Ô˘ ¤ÌÂÈÓÂÓ ¤Ó· ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Î·È Ë 2Ë ¶˘Ú. ÔÈÛıÔÊ˘Ï·Î‹ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó. fiÔ˘ ¤ÌÂÈÓ ÂȘ (√˘Û¿Î), Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ̤ۈ ¯ÈfiÓÔ˜, ¿ÁÔ˘, Ï¿Û˘ ÙËÓ ¯ÈÔÓÔÛ΋ ÎÔÚ˘Ê‹Ó ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ (∞ÚηÓÙ¿Á) ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ÎfiˆÓ, 2 ̤ÙÚ· ¯ÈfiÓÈ, η٤‚ËÌÂÓ ÙÔ Úˆ› Ú›Ó ·ÎfiÌË Ê¤ÍÂÈ, Ë ÒÚ· 4 ÌÂÙ·ÌÂÛÔÓ‡ÎÙÈÔÓ, Ì›ӷÌ Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi fiÔ˘ ηÙÂÛÙÚ¿ÊË Û¯Â‰fiÓ fiÏÔ ÂΛÓÔ ÙÔ ¯ˆÚÈfi. ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛÓÔ ÙÔ ¯ˆÚÈfi Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÂÚ¿Û·Ì οÙÈ ¯ˆÚÈ¿ (¶·Û¿ÎÈÔ˚), (™ÈÓ¿Ì ¶·Û¿), Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ (∑ÂÓ›ÎÈÔ˚) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ, ‹Ú¯ÈÛÂÓ ‰Â Ë ª¿¯Ë Ì ÙÔ 5ÔÓ ∂˘˙ÒÓˆÓ Î·È ÙËÓ ππ· ªÂÚ·Ú¯›·Ó. ∂Ș Ù· ˘„ÒÌ·Ù· (∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú) ÂΛ ÂÙÚ·˘Ì·Ù›ÛıË Ô πˆ¿Ó. ª·ÎÔ‡ÚÔ˜(22) ·fi Ô‚›‰·. ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘, ·ÊÔ‡ ÂÍËÎÔÏÔ‡ıËÛÂ Ë ª¿¯Ë ̤¯ÚÈ ÙËÓ ªÂÛËÌ‚Ú›·Ó ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ Ê˘Á‹Ó, Î·È ·Ó¤‚ËÌÂÓ Û οÙÈ ÎÚËÌÓÔ‡˜ Î·È Î·Ù¤‚ËÌÂÓ ÂȘ (∞ÊÈfiÓ-∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú) fiÔ˘ ΢Úȇ۷ÌÂ, ˆÚ·›· fiÏȘ, Î·È Ì›ӷÌ ¤ÍˆıÂÓ ·˘Ù‹˜. —— 165 ——
∫·Ù·˘ÏÈÛÌfi˜ ÛÙÚ·ÙËÁ›Ԣ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ Ã·ÌÈÓÙ¤ (10-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 166 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ Û˘ÌÏÔ΋ ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ËÌÒÓ, ÏËÛ›ÔÓ ÙˆÓ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒÓ °Ú·ÌÌÒÓ fiÔ˘ Û˘ÓÂÏ¿‚ÂÓ ÙÔ 2Ô ¶Â˙. ™˘Ó., 80 ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ÙÔ˘ 109Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 51˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ™˘ÓÂÏ¿‚ÔÓ ‰Â Î·È ¤Ó·Ó ∞Óı˘ÔÏÔ¯·ÁfiÓ Î·È ÔÏÏ¿ ÔÏ˘‚fiÏ·, ¿ÏÏ· Â¤Ù·Í·Ó ÂȘ ÙÔÓ ÔÙ·ÌfiÓ. ∆ËÓ È‰›·Ó Ë̤ڷ ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔÓ ÔÙ·ÌfiÓ (-------) Î·È ÛÙ‹Û·ÌÂ Ê˘Ï¿ÎÈ· ÂȘ Ù·˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ (∞ÊÈfiÓ). ∂Ș Ù·˜ 16 +17 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 18 ȉ›Ô˘ ‹Á ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ Ì ¶Â˙ÈÎfi ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈÓ Î·È Â‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ ÙÔ ÙÚ¤ÓÔ. ∂Ș Ù·˜ 19 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ʇÁ·ÌÂ Î·È ‹ÏıÔÌ ÂȘ Û˘Ó¿ÓÙËÛÈÓ ÙÔ˘ 5Ô ∂˘˙ÒÓ. ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ (∞ÊÈfiÓ) ‰È· ÙËÓ ÂÔ̤ÓËÓ ÚԤϷÛÈÓ Î·È ÙÔ˘ 1Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Ù˘ ππ·˜ ªÂÚ·Ú¯. ∂Ș Ù·˜ 21 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ Û˘Ó‹Êı ̿¯Ë ηı‹Ó ¤‚·ÏÔÓ Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ‚ÚԯˉfiÓ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ (ªÈ¯·˚Ï›‰Ë) Ô¯˘Úfi ̤ÚÔ˜, ÌÂÙ¿ fï˜ 5 ˆÚÒÓ Ì¿¯ËÓ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ Ê˘Á‹Ó Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (-------) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 22 ȉ›Ô˘ ÚÔ¯ˆÚ‹Û·ÌÂ Î·È Êı¿Û·Ì ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∆Û¿È) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ Á˘Ú›Û·Ì ›Ûˆ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (--------) ηٷÛÙÚ¤ÊÔÓÙ˜ ÙËÓ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎ‹Ó ÁÚ·ÌÌ‹Ó Ì ‰˘Ó·Ì›Ùȉ·. ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ Á˘Ú›Û·ÌÂ Î·È ‹ÏıÔÌÂÓ ¿ÏÈÓ ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡. ∫·Ù·ÛÙÚ¤„·Ì ‰Â ÙËÓ ÁÚ·ÌÌ‹Ó 50 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 25+26 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 27 ÂÁηٷÏ›„·Ì ÙÔ (∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú), ·ÊÔ‡ ηٷÛÙÚ¤„·Ì ÙÔÓ ÛÙ·ıÌfiÓ Î·È ÙËÓ ÁÚ·ÌÌ‹Ó Ì ‰˘Ó·Ì›Ù˜. √ÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ (ª¿Ï ª·¯ÌÔ‡Ù), ‰ÂÍÈ¿ ‰Â ÙÔ 34ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. È¿ÛÙËÎÂÓ Ì ÙÔÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎfiÓ ™ÙÚ·ÙfiÓ, fiÛÙȘ ‹Ú¯ÂÙÔ ·fi (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·) ‰È· Ó· Ì·˜ ΢ÎÏÒÛÂÈ, Î·È ÂÌ¿¯ÂÙÔ. ∂Ș Ù·˜ 28 ȉ›Ô˘ ÂÌ¿¯ÂÙÔ fiÏË Ë ππ· ªÂÚ·Ú¯›· Î·È ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· Êı¿Û·ÌÂ Î·È Ì›˜, ÙÔ 2ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ·Á. Î·È Ë 2· ¶˘Ú/¯›· Ù˘ —— 167 ——
∞ÏÏ·Á‹ ÙÚ·˘Ì¿ÙˆÓ ÛÙÔ ÔÚÂÈÓfi ¯ÂÈÚÔ˘ÚÁÂ›Ô Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÌÂÙ¿ ÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú (11-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 168 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∞ã ª[ÔÈÚ].√[ÚÂÈ‚]. ¶[˘ÚÔ‚]. fiÔ˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÛÊÔ‰Ú¿ Ì¿¯Ë (∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú).(23) ∏ Ì¿¯Ë ‰ÂÓ ¤·˘Û ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·. ∆ËÓ ÂÔ̤ÓËÓ, 29 ª·ÚÙ›Ô˘, ‹Ïı ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Î·È ÙÔ 5Ô ∂˘˙ÒÓ. Î·È Ë µã ªÔ›Ú. Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÌÂÙ¿ ›ÛÌoÓ· Ì¿¯Ë ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ÂȘ Ê˘Á‹Ó, ·Ê‹Û·ÓÙ˜ ÔÏÏÔ‡˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â. ™˘ÓÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ‰Â ÔÏÏÔ‡˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜. ∏ ‰È·Ù·Á‹ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ¤ÁÚ·Ê fiÙÈ, Ë ‰‡Ó·ÌȘ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ‹ÙÔ 8 ªÂÚ·Ú¯›·È ¶Â˙ÈÎÔ‡, 1 ™‡ÓÙ·ÁÌ· πÈÎÔ‡, 1 ªÔ›Ú· B·Ú¤ˆ˜ ¶˘Ú/ÎÔ‡, ·È Ë̤ÙÂÚ·È ‰˘Ó¿ÌÂȘ ‹Û·Ó ÙÔ 1ÔÓ, 7ÔÓ, 34ÔÓ, 5ÔÓ [™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ù·] Î·È ¤Ó· ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙.[™˘ÓÙ·Á.] Î·È 3 ªÔ›Ú˜ √ÚÂÈ‚. Î·È 2 ªÔ›Ú˜ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡, 48.000 Ô‚›‰Â˜ ¤ÂÛ·Ó Î·Ù’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Ì¿¯ËÓ (∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú). ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ η٤‚ËÌÂÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (¡ÙÔÚ¿Î). ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÔÌÂÓ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ™Ù·ıÌÔ‡ (ª·Ó¿˙), Ë ‰Â ¤‰Ú· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ‹Á ÂȘ ÛÙ·ıÌfiÓ (∫·Ì·ÎÏ¿Ú). ∫·È ÙËÓ 1ËÓ ∞ÚÈÏ›Ô˘ ʇÁ·ÌÂ Î·È ‹ÏıÔÌÂÓ Û οÙÈ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ (∞Ï·Ì¿Á), ‹ÏıÔÓ ‰Â Î·È ÔÈ ¤Ê‰ÚÔÈ 1912-13-14-15 Ì·˙› Ì ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ·. ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ ʇÁ·ÌÂ Î·È ‹ÏıÔÌÂÓ ÓÔÙÈfiÙÂÚÔÓ ÙÔ˘ (∞Ï·Ì¿Á) Û ¿ÏÏ· ˘„ÒÌ·Ù·. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ fiÔ˘ ¤ÌÂÈÓÂ Ë 1Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Ì·˜ Î·È ‹ÏıÔÌÂÓ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (ª·Ó¿˙) fiÔ˘ ËÓ ÙÔ 33Ô ¶Â˙. ™‡ÓÙ·Á. Ù˘ (V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ‹ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ 5˘). ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ‹Ïı ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™[‡ÓÙ·Á]. Î·È ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛÂÓ ÙÔ 33ÔÓ ¶[Â˙]. ™[‡ÓÙ·Á]. ∂Ș Ù·˜ 12 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘ÁÂÓ Ô O˘Ï·Ìfi˜ Ì·˜ Î·È ‹ÏıÔÌÂÓ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (∞Ï·Ì¿Á) ÂȘ Ù· ˘„ÒÌ·Ù· fiÔ˘ οӷÌÂ Î·È ¶¿Û¯· Î·È Î¿ÔÙ οÔÙ ‹Ú¯ÔÓÙÔ ∆Ô˘ÚÎÈο ·ÂÚÔÏ¿Ó· ‰È· Ó· ‚ÔÌ‚·Ú‰›ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÛÙ·ıÌfiÓ, ·ÏÏ¿ ‚¿ÏÔÓÙÔ ˘fi ÙÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ‹Ïı ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. Î·È ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙÔ 2ÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ‹Ïı ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ, ·ÏÏ¿ ¤Ê˘Á ¿Ú·ÎÙÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 8 ª·˝Ô˘ ‹Ïı ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ Î·È ÙÔ ¤‚·ÏÂÓ Ô 1Ô˜ —— 169 ——
∆Ô‡ÚÎÔÈ ·È¯Ì¿ÏˆÙÔÈ ‰È·ÛΉ¿˙ÔÓÙ˜ (13-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 170 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 √˘Ï·Ìfi˜. ∆ËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ·ÓÙÈηÙÂÛÙ¿ıË Ô √˘Ï·Ìfi˜ ·fi ÙËÓ 1ËÓ ¶˘Ú/¯›· Î·È ‹ÏıÔÌÂÓ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (ª·Ó¿˙). ∂Ș ÙÔÓ ÛÙ·ıÌfiÓ ÏËÛ›ÔÓ Â›Ó·È Î·È ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (πÛÏ¿ÌÎÈÔ˚) fiÔ˘ ¤ÌÂÓ ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. ∂Ș Ù·˜ 28 ª·˝Ô˘ ÊÔ‚ÂÚfiÓ ‰˘ÛÙ‡¯ËÌ· ¤ÁÈÓÂÓ. ŒÎ·Ó·Ó ‚ÔÏ‹ Ì ٷ ‚ÔÌ‚Ô‚fiÏ· Î·È ÂÍÂÚÚ¿ÁË ÌÈ· ‚fiÌ‚· Î·È ÂÊfiÓ¢ÛÂ Î·È ÂÙÚ·˘Ì¿ÙÈÛ ÙÔ fiÏÔÓ 23 ¿ÙÔÌ·. ∂ÊÔÓ‡ıË Ô ™˘ÓÙ·ÁÌ. ƒ‹Á·˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙., ¤Ó·˜ ∞Óı˘ÔÏÔ¯·Áfi˜, ÂÙÚ·˘Ì·Ù›ÛıË Ô ∞Ú¯ËÁfi˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ∫·ÙÛ·Úfi˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∞ÓÙÈÛ˘Ó., Ô ∞Ú¯ËÁfi˜ ªÂÚ·Ú¯. ¶Â˙ÈÎÔ‡ ¢¤‰Â˜ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú., Ô ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ. ∞‚Ú¿Ì˘ Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ. ∂Ș Ù·˜ 25 ª·˝Ô˘ ‹Ú (;) Ë ‰È·Ù·Á‹ fiÙÈ ·¤ÓËÌÂÓ (;) ÙÔÓ ÔÏÂÌÈÎfiÓ ÛÙ·˘ÚfiÓ °ã ٿ͈˜ ‰È· Ù· ÂÂÈÛfi‰È· ÙÔ˘ (∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú). ∂Ș Ù·˜ 2 πÔ˘Ó›Ô˘ ‹ÁÂ Ô 2Ô˜ √˘Ï·Ìfi˜ Î·È ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙÔÓ 1ÔÓ ÂȘ (∞Ï·Ì¿Á) fiÔ˘ ‹ÙÔ ÙÔ 1Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶. ™., ÂΛ ÂÊÔÓ‡ıË, ÂÍ ·ÌÂÏ›·˜, Ô ¢ÂηӤ·˜ ∫ÒÛÙ·˜ ÷Ú. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ ∫·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› µ ¢ ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ (∆ÛÂÓÙ›˙). ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÂÚÔÌ·¯›· ÌÂٷ͇ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ Â¯ıÚÈÎÒÓ Î·È ËÌÂÙ¤ÚˆÓ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ (ª·Ó¿˙). ∂Ș Ù·˜ 9 ȉ›Ô˘ ÔÏÏÔ› ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ (∆ÛÂÓÙ›˙) ϤÁÂÙ·È ‰Â fiÙÈ ÂÚÔ¯ÒÚÂÈ Ë VË ªÂÚ. ∞fi ÙfiÙÂ Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· ÚÔÛÎÔÏÏ‹ıË ÂȘ ÙËÓ ‰‡Ó·ÌÈÓ ÙÔ˘ µã ™. ™. fiÔ˘ ‹ÙÔ Ô ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ µÏ·¯fiÔ˘ÏÔ˜.(24) ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ·ÁÒÓ˜ ÂȘ ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. fiÔ˘ ‚ڷ‚‡ıË Ô ª·Ï·ÁÔ‡ÚÔ˜ 3 ·Ú¿ÛËÌ·. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ‰È¤‚ËÛ·Ó 8 Ë̤ÙÂÚ· ·ÂÚÔÏ¿Ó· Î·È ÌÂÙ¤‚ËÛ·Ó ÂȘ ÙÔ Â¯ıÚÈÎfiÓ Ì¤ÚÔ˜, Ù· ‰‡Ô ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂȘ (™Ù·ıÌfiÓ ª·Ó¿˙) Î·È Ù· ¤ÙÂÚ· ‹Á·Ó ̤۷ Î·È Â¤ÛÙÚ„·Ó ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ÂȘ (¡ÙÔÚ¿Î). ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ÂÓ‹ÚÁËÛ·Ó ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈÓ Î·È Â‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ·Ó ÔÏÏ¿˜ fiÏÂȘ. ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘ ‰È¤‚ËÛ·Ó Ë̤ÙÂÚ· 7 ·ÂÚÔÏ¿Ó· Î·È ÌÂÙ¤‚ËÛ·Ó Î·È Â‚ÔÌ‚¿Ú‰ÈÛ·Ó ÙËÓ (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·) Î·È ÙÔ (∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú) Î·È ÔÏÏÔ‡˜ —— 171 ——
™Ù·ıÌfi˜ ›‰ÂÛ˘ ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ∞˚ÎÂÚÙ˙‹ ηٿ ÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ∞ÎÙÛ¿Ï-¡Ù·Á (13-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 172 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ηٷ˘ÏÈÛÌÔ‡˜ ÂÈʤÚÔÓÙ˜ ÔÏÏ¿˜ ηٷÛÙÚÔÊ¿˜. ∫·ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ (∆ÛÂÓÙ›˙), ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·È ‰Â Á›ÓÔÓÙ·È ‰È· ÙËÓ ÌÂÁ¿ÏËÓ ÚԤϷÛÈÓ. ∫·È ÂȘ Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘, ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ë ÒÚ· 11 ÌÂÛÔÓ‡ÎÙÈÔÓ, ·Ó·¯ˆÚ‹Û·Ì ·fi ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (ª·Ó¿˙) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ µ ∞ ÂÚ¿Û·Ì ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞Ï·Ì¿Á), Êı¿Û·Ì ÙÔ Úˆ› ÂȘ ÙÔ˘˜ ÚfiÔ‰·˜ ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ (ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù¿Á) ÔÓfiÌ·ÙÈ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ (™ÙÔ˘ÚÏ›Ù) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 29 πÔ˘Ó›Ô˘ ‹Ú¯ÈÛÂÓ Ë ªÂÁ¿ÏË ¶ÚԤϷÛȘ ‰È· (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ∞ÊÈfiÓ [∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú] Î·È ∂Û΋ ™Â¯‹Ú). ∞Ó·¯ˆÚ‹Û·Ì ·fi ÂΛÓÔ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Î·È Ì·˙› Ì ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ· Î·È ·È ‰˘Ô ªÔ›Ú. √Ú. ¶˘Ú. ∞ã Î·È µã ·Ó¤‚ËÌÂÓ ÙÔ fiÚÔ˜ (ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù¿Á) ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÙÔ˘ (∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú), ÂÚ¿Û·Ì οÙÈ ¯ˆÚÈ¿ (---------), Êı¿Û·Ì Û οÔÈÔ Ì¤ÚÔ˜ Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∞È ªÂÚ·Ú¯›·È ‚¿‰È˙ÔÓ ˆ˜ ÂÍ‹˜: ΤÓÙÚÔÓ ÃπππË ª., Ë VË, Ë ππ·, Ë πË, Ë ÃππË ‰ÂÍÈ¿ ËÌÒÓ, Ë ‰Â πÃË, Ë ÃË, VπππË, Ë VππË, Ë πππË, Ë ÃπË ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ËÌÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ·Ô¯ˆÚÈÛı‹Î·ÌÂ, ·fi ÙËÓ ªÂÚ·Ú¯›· ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÂȘ ÂÓ›Û¯˘ÛÈÓ Ù˘ V˘ ∞ã ª.√.¶. Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ¡ ∞ ÂÚ¿Û·Ì οÙÈ ¯ˆÚÈ¿ fiÔ˘ ‹Û·Ó ÙÔ 5ÔÓ Î·È 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. Î·È Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ (--------) fiÔ˘ Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙËÓ VËÓ ªÂÚ·Ú¯›·Ó Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ∞[Ó·ÙÔÏÈο] ‰È¤‚ËÌÂÓ Ù· ¯ˆÚ›· (∆fiÎÎÈÔ˚), (÷ÓÙ˙‹ ∞˚Ï¿Ú) Êı¿Û·Ì ÂȘ Ù·˜ ˘ˆÚ›·˜ ÂÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ˘„ÒÌ·ÙÔ˜ ÔÓfiÌ·ÙÈ (-------), ‰ÂÍÈ¿ ‰Â Ë 1Ë ªÂÚ·Ú¯. ‹Ú¯ÈÛ ÙËÓ Ì¿¯ËÓ ˆ˜ Î·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÙÔ 5ÔÓ ∂˘˙ÒÓˆÓ. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ πÔ˘Ï›Ô˘ Ì·˙› Ì ÙÔ 44ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. Ù˘ 5˘ ªÂÚ·Ú¯. ·Ó¤‚ËÌÂÓ ÂΛÓÔ ÙÔ ‡„ˆÌ· Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ, ÙÔ ‰Â ·fiÁÂ˘Ì· η٤‚ËÌÂÓ ÂÎ ÙÔ˘ ˘„ÒÌ·ÙÔ˜ (--------) ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ, ÙÔ ÔÔ›ÔÓ Î·È Î¿„·ÌÂ, Ô ‰Â ¯ıÚfi˜ Ì·˜ ¤‚Ï ·fi Ù· Ô¯˘ÚÒÌ·Ù· Ù˘ (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜). §ÔÈfiÓ, fiÛ· ¯ˆÚÈ¿ Ù· ›¯ÔÓ ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù· ο„·ÌÂÓ, Âη›ÂÙÔ Ô ÎfiÛÌÔ˜. ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ ÚÔ¯ˆÚ‹Û·Ì ÚÔ˜ ÙËÓ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎ‹Ó ÁÚ·ÌÌ‹Ó ·¤Ó·ÓÙÈ ‹Û·Ó Ù· Ô¯˘ÚÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ fiÔ˘ Û˘Ó‹Êı ªÂÁ¿ÏË ª¿¯Ë › ÔÏÏ¿˜ ÒÚ·˜. ∂›¯ÔÓ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ 4 ÛÂÈÚ¿˜ ¯·Ú·ÎˆÌ¿ÙˆÓ Î·È Û˘ÚÌ·ÙÔϤÁÌ·Ù·, Ù¤ÏÔ˜ ÌÂÙ¿ ‰ÂÈÓfiÓ ·ÁÒÓ· ÂȘ (∆Û·Ô‡˜ ∆ÛÈÊÏ›Î) Î·È —— 173 ——
ŒÏÏËÓ˜ ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÚÈÓ ÙËÓ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ· (ªÔ˘˙-∆¤) (13-7-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 174 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 (∞Î-¡Ù¿Á) ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ. ηÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù·˜ ÚÒÙ·˜ Ô¯˘Ú¿˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡, Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÂÎÚfiÙÔ˘Ó Ï˘Û۷Ϥ· Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â, Ô¯˘ÚÔı¤ÓÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ÂȘ Ì›·Ó Ô¯˘Ú¿Ó ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ‹Ó, ‹ÙȘ ‹ÙÔ ·fiÚıËÙÔ˜. ∏ Ì¿¯Ë ›¯ÂÓ ÂÂÎÙ·ı› ηı’ fiÏÔÓ ÙÔ ª¤ÙˆÔÓ, ¤ÂÛ ÙÔ (∞ÊÈfiÓ) ÂÎÏÔÓ›˙ÂÙÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔ (∫ÈÔ˘Ù·¯Â›·˜ Î·È ¢ÔÚ˘Ï·›Ô˘), Ë Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛÂÓ Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· Î·È ÙÔ Úˆ›, Ô ÌËÓ 3 ȉ›Ô˘, Ô ·ÁÒÓ ÂÍËÎÔÏÔ‡ıË ÂÈÛÌ·Ù҉˘. ∆¤ÏÔ˜, ÔÈÛıÔ¯ˆÚ› ÙÔ 44Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· Î·È Ë ∞ã ªÔ›Ú. ·ÏÏ¿ ÂÓÈÛ¯˘ı¤ÓÙ˜ ˘fi Ù˘ π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Ì ·ÓÙ›ıÂÛÈÓ Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù·˜ ÚÒÙ·˜ ı¤ÛÂȘ. ∏ ª¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛÂÓ Î·È Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ë̤ڷÓ, fiÙ ÂÚ› ÒÚ·Ó 4ËÓ Ì. Ì. ¤ÁÈÓÂÓ ÂÍfiÚÌËÛȘ Î·È Ô Â¯ıÚfi˜ ÂÙÚ¿Ë ÂȘ Ê˘Á‹Ó, Ë Ó›ÎË ˘¤Ú ËÌÒÓ, ÔÈ Û¿ÏÈÁÁ˜ ÙÔ˘ 34Ô˘ - 33Ô˘ - 44Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. ÂÛ¿ÏÈ˙ÔÓ «¶ÚÔ¯ˆÚ›Ù», «∆Ô˘ ∞˚ÙÔ‡ Ô ÁÈfi˜». ªÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë Ù˘ (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜, ∆Û·Ô‡˜ ∆ÛÈÊÏ›Î). ªÂÙ¿ ÙËÓ Ó›ÎËÓ Ù·‡ÙËÓ ÂÎ µ ηÙÂÏ‹ÊıË Ë (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·) ˘fi ÙˆÓ 9˘ Î·È 10˘ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ. ∆Ô Ì¤ÙˆÔ ÙÔ˘ (∂Û΋ ™Â¯‹Ú) ÂÎÏÔÓ›˙ÂÙÔ. ∆ËÓ È‰›·Ó Ë̤ڷ ·Ó·¯ˆÚ‹Û·Ì ·fi ÙËÓ VËÓ ªÂÚ·Ú¯. Î·È ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ 2 ÒÚ˜ ¤ÍˆıÂÓ Ù˘ (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜), ·ÊÔ‡ ‚·‰›˙·Ì ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, Î·È ÙËÓ ÂÔ̤ÓËÓ, 4 ȉ›Ô˘, Êı¿Û·Ì ÂΛ ¤ÍˆıÂÓ Ù˘ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜, 2 ÒÚ·˜. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ο̄·ÓÙ˜ ÙËÓ Ô‰fiÓ ÙËÓ ¿ÁÔ˘Û·Ó ÚÔ˜ (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·Ó) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ¡ ∞ ÂÚ¿Û·Ì ¤Ó·Ó ™Ù·ıÌfiÓ ÌÂÁ¿ÏÔÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ (--------) fiÔ˘ ËÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ ηٷ˘ÏÈÛÌfi˜, ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∆ÛfiÎÎÈÔ˚) ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ‰Â οÙÈ ˘„ÒÌ·Ù· ‰·ÛÒ‰Ë Î·È ¯ˆÚÈ¿ ÌÈÎÚ¿ Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙËÓ πËÓ ªÂÚ·Ú¯›·Ó fiÔ˘ ‚¿‰È˙ [ÚÔ˜] ÂÓ›Û¯˘ÛÈÓ ÙÔ˘ (∂Û΋ ™Â¯‹Ú), ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ οÙÈ ‰¿ÛË Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ. ∂ΛÓËÓ ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó ‰È¤‚ËÛ·Ó ‰È· (∂Û΋ ™Â¯‹Ú) Ë 5Ë Î·È ÃππË ªÂÚ·Ú¯›·È, ÛÙ·˘ÚÔ˚‰Ò˜ ‰È¤‚ËÛ·Ó ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞ÚÎÁ¿). ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ η٤‚ËÌÂÓ Ù· ‰·ÛÒ‰Ë ‚Ô˘Ó¿ Î·È ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ¤ÂÛ ÙÔ (∂Û΋ ™Â¯‹Ú), ηÙÂÏ‹ÊıË ˘fi Ù˘ Ãπ˘, Ù˘ Ã˘,Ù˘ πππ˘,Ù˘ VII˘,Ù˘ πÃ˘,Ù˘ π˘ ÙˆÓ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘, πÔ˘Ï›Ô˘, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏËÓ ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ÌÂÛËÌ‚Ú›·Ó Ì ηÙ‡ı˘ÓÛÈÓ ÚÔ˜ (™ÂÓÙ› °·˙‹)(25) Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ ÌÂÙ¿ ÙˆÓ Â¯ıÚÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙˆÓ ·fi (∂Û΋ ™Â¯‹Ú). 5 —— 175 ——
∂ÈÛ΢‹ ·fi ÙÔ ªË¯·ÓÈÎfi Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ηٷÛÙÚ·Ê›۷˜ Á¤Ê˘Ú·˜ (3-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 176 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÒÚ·˜ ‰ÂÍÈ¿ ·˘ÙÔ‡ Û˘Ó‹Êı ª¿¯Ë ÌÂÁ¿ÏË ÂȘ Ù· ˘„ÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (∞ΛÓ), (∆Û¿Ó ∆¤). ∆Ô 3Ô ¶Â˙. ™‡ÓÙ. ÙÔ ‰Â ÂÛ¤Ú·˜ ηÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Î¿ÙÈ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜, ÂÚ› ‰Â ÙËÓ 3Ë [ÌÂÙ·]ÌÂÛÔÓ‡ÎÙÈÔÓ ÒÚ·Ó ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·ÌÔÓ ·ÈÊÓȉȷÛÙÈÎ‹Ó Â›ıÂÛÈÓ ÂÎ ÔÏ˘·Ú›ıÌÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ 25.000 ¶Â˙. Î·È 3.000 πÈÎÔ‡ Î·È ÔÏÏÒÓ ˘ÚÔ‚fiψÓ. ∆fiÙ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÏÏËÏÔÛ·Ú·ÁÌfi˜ ÛÒÌ· ÚÔ˜ ÛÒÌ· Ì ÂÊ’ fiÏÔ˘ ÏfiÁ¯Ë, Ó· ÍËÌÂÚÒÛÂÈ 8 πÔ˘Ï›Ô˘. ∆¤ÏÔ˜, ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ÂÈı¤ÛÂˆÓ Î·È ·ÓÙÂÈı¤ÛÂˆÓ Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù· Ô¯˘ÚÒÌ·Ù·. ∆· ÙÒÌ·Ù· ÛˆÚˉfiÓ, ‰ÈÂχıË ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. Ù· ˘ÚÔ‚fiÏ· ¤ÊÏÂÍ·Ó ·fi ÙÔ ˘Ú, Ù¤ÏÔ˜ ÂÓÈ΋۷ÌÂ. ∏ ÌÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ (∞ΛÓ), (∆Û¿Ó ∆¤). √ ¯ıÚfi˜ ÂÁη٤ÏÂÈ„ÂÓ Ï›ÛÙÔ˘˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜. ∆Ô ‚Ú¿‰˘ Ì›ӷÌ ÂΛ Î·È ÙÔ Úˆ› ‚·‰›˙ÔÓÙ˜, 9 ȉ›Ô˘ ÌËÓfi˜, ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ ‰È¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ¯ˆÚÈ¿, Ù· ÔÔ›· ο„·ÌÂ. ºı¿Û·Ì 1 ÒÚ· ¤ÍˆıÂÓ Ù˘ fiψ˜ (™ÂÓÙ› °·˙‹) fiÔ˘ Û˘Ó‹ÊıË ¿ÏÈÓ ÌÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë. ∂Ì¿¯ÂÙÔ ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. ÙÔ ‰Â 5Ô ∂˘˙ÒÓˆÓ ÂÚÔ¯ÒÚÂÈ ‰ÂÍÈ¿ ‰È· ΢ÎψÙÈÎ‹Ó [ΛÓËÛÈÓ]. √ ¯ıÚfi˜ ¤‚·˙ Ì ‚·Ú¤· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ÂÈÊ¤ÚˆÓ ÌÂÁ¿Ï·˜ ηٷÛÙÚÔÊ¿˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ Ë̤ÙÂÚÔÓ ¶˘Ú/ÎfiÓ [Â]¤ÊÂÚÂÓ ÌÂÁ¿Ï·˜ ·ˆÏ›·˜. ¶ÂÚ› ‰Â ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ ¿Ù·ÎÙÔÓ Ê˘Á‹Ó. ∏ Ó›ÎË ÂÛÙ¤ÊıË ˘¤Ú ËÌÒÓ, Ì¿¯Ë (™ÂÓÙ› °·˙‹). ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘, Úˆ›, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈο ·ÔÎÚÔ‡ÔÓÙ˜ Ù·˜ ÔÈÛıÔÊ˘Ï·Î¿˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡, ·È Ê¿Ï·ÁÁ˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ¤Ê¢ÁÔÓ, Ì›ӷÌ ÂȘ ¤Ó· ÔÙ¿ÌÈ ÌÈÎÚfi ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (÷ÌȉȤ) Ì›ӷÌÂÓ ÂΛ, ËÓ ‰Â Î·È ¯ˆÚ›ÔÓ (ª·¯ÌÔ˘ÙȤ). ∂Ș Ù·˜ 11 Î·È 12 Ì›ӷÌ ÂΛ, ‰È¤‚Ë ‰Â Ë VË ªÂÚ. ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ ·Ú·Ù¿Íˆ˜. ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ Á˘Ú›Û·Ì ÌÈÛ‹ ÒÚ· ›Ûˆ Û οÙÈ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ Î·È ÛÙ‹Û·ÌÂ Ê˘Ï¿ÎÈ· ÂΛ, ª¤ÙˆÔ (÷ÌȉȤ). ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ πÔ˘Ï›Ô˘ ¤ÏËÍÂ Ë Âȯ›ÚËÛȘ ΢Úȇ۷ÓÙ˜ (∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú), ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ‹Á·Ó ·ÔÛÙÔϤ˜ ·’ fiÏ· Ù· ÙÌ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ (∂Û΋ ™Â¯‹Ú) ÚÔ˜ ·Ú¤Ï·ÛÈÓ ÙÔ˘ (µ·ÛÈϤˆ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ µã). ∂Ș Ù·˜ 21+22 ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·ÌÔÓ Â›ıÂÛÈÓ ÂȘ ÙÔÓ ÙÔ̤· (÷ÌȉȤ) ·ÏÏ¿ ·ÂÎÚÔ‡ÛıËÛ·Ó ÁÂÓÓ·›ˆ˜. —— 177 ——
√ÙÈÎfi˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Ì ÙÔ µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ì¿¯Ë˜ ÛÙÔ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ (14-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 178 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 26 πÔ˘Ï›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÚÔ˜ ÙËÓ ÃË ªÂÚ·Ú¯. §¤ÁÂÙ·È ‰Â, fiÙÈ ∞Ṳ́ÓÔ˜ ªË¯·ÓÈÎfi˜ ·Ú¤‰ˆÛÂÓ ÂȘ Ë̤ÙÂÚ· Ê˘Ï¿ÎÈ· 1 ªË¯·Ó‹ Ì 40 ‚·ÁfiÓÈ· Î·È 4 ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ˘ÚÔÌ·¯Èο. ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ Û˘ÓÂÎÂÓÙÚÒıË fiÏÔ ÙÔ µã ¶Â‰ÈÓfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· οوıÂÓ ËÌÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 25 ȉ›Ô˘ ·Ó¤Ï·‚ ÙËÓ ‰ÈÔ›ÎËÛÈÓ ÙÔ˘ µã ™. ™. Ô ˘ÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¶Ú›ÁÎË„ ∞Ó‰Ú¤·˜(26) ·ÓÙ› ÙÔ˘ ÀÔÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ µÏ·¯ÔÔ‡ÏÔ˘, fiÛÙȘ ÌÂÙÂÙ¤ıË ˆ˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ¡fiÙÈ·˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜. ∂Ș Ù·˜ 28 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È Ë ππ· ªÂÚ·Ú¯›· ÂȘ ÙÔÓ ÙÔ̤· (÷ÌȉȤ), Ë ‰Â πË ªÂÚ·Ú¯›· ‰È¤‚·ÈÓÂÓ, ÎÔÓÈÔÚÙfi˜ Ôχ˜ ÂÛËÎÒıË ·fi Ù·˜ Ê¿Ï·ÁÁ·˜, ÂÚfiÎÂÈÙÔ ‰È· ÙËÓ Ó¤·Ó ÚԤϷÛÈÓ Ù˘ (∞Á·ڷ˜). ∂Ș Ù·˜ 30 πÔ˘Ï›Ô˘ Ì·˜ ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛÂÓ Ë ππ· ªÂÚ·Ú¯›· Î·È ËÌ›˜ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ¡fiÙÔÓ ‰È¤‚ËÌÂÓ 2 ¯ˆÚ›· Î·È Ì›ӷÌ ̤ÛÔÓ Ù˘ 1˘ ªÂÚ·Ú¯. Î·È 5˘ ªÂÚ·Ú¯. ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (™Â˚ÓÙ›Ú) ‹Ïı ‰Â Î·È Ë ∆·ÍÈ·Ú¯›·.
∂ȯ›ÚËÛȘ 1˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÕÁ΢ڷ ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ‹Ú¯ÈÛÂÓ Ë ÚԤϷÛȘ Ù˘ (∞Á·ڷ˜), ‚¿‰È˙ÔÓ ‰Â ·È ªÂÚ·Ú¯›·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ. Ë VË, Ë ÃππË, Ë IVË, ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ‰Â ËÌÒÓ Ë πË, Ë ππ·, Ë ÃË, Ë πππË, Ë ÃπË, Ë πÃË. ∫¿ı ªÂÚ·Ú¯›· ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙÔ ˘fi 2 ªÔÈÚÒÓ √Ú. ¶˘Ú/ÎÔ‡, 16 √Ú. ¶[˘ÚÔ‚fiÏ·]. 16 ¶Â‰ÈÓ¿ [¶˘ÚÔ‚fiÏ·], ·Ó¿ÏÔÁ· ‚·Ú¤· Î·È ·Ó¿ÏÔÁ· ÙÔ˘ ™ÎfiÓÙ·(27) µ·‰›˙ÔÓÙ˜ ‰Â ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔ ¯ˆÚ›Ô (™ÈÊÙÂϤÚ) fiÔ˘ ‰È¤‚Ë Ô ¶Ú›ÁÎË„ ∞Ó‰Ú¤·˜, Ì›ӷÌ ¤ÍˆıÂÓ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ ‰È¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ÌÈÎÚ¿ ÔÙ¿ÌÈ· (--------) ‰È¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ‚¿ÏÙÔ˘˜ Î·È ÔÙ¿ÌÈ· (ˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ËÁ·› ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ԣ), ‰È¤‚ËÌÂÓ Ù· ¯ˆÚ›· (∞ÏÈÁΤÏ) Î·È (∞ÏΤÌ), Ì›ӷÌ ¤ÍˆıÂÓ ·˘ÙÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ η٤‚Ë ¤Ó· ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ÂÁÁϤ˙ÈÎÔ, ‰È¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ¯ˆÚÈ¿ Î·È Î¿ÙÈ ÔÙ¿ÌÈ·, Ì›ӷÌ ‰ÂÍÈ¿ ÙÔ˘ (™·ÁÁ·Ú›Ԣ) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∞ÚÈÛÙÂÚ¿ ‰Â ‹ÙÔ Ë πË ªÂÚ·Ú¯. —— 179 ——
¶ÔÚ›· ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÁÈ· ˘ÚÔ‚fiÏËÛË ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ (14-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 180 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ˘„ÒÌ·Ù· fiÔ˘ ËÓ ÎÚ‡Ô ÓÂÚfi, Ì›ӷÌ 3 ÒÚ·˜ Î·È ÌÂÙ¿ η٤‚ËÌÂÓ Î¿Ùˆ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Êı¿Û·Ì Û οÙÈ ÔÙ¿ÌÈ· fiÔ˘ ËÓ Ì‡ÏÔÈ, Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙËÓ ªÂÚ·Ú¯., ‰ÈfiÙÈ ‹ÌÂı· Ì ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó. Ë ‰Â πË ªÂÚ·Ú¯. ‰ÂÓ ÌÂÙÂÎÈÓ‹ıË. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ ·Ú¿ Ù·˜ fi¯ı·˜ ÙÔ˘ (™·ÁÁ·Ú›Ԣ) Ì›ӷÌ ÂȘ ¤Ó· ÌÈÎÚfi ¯ˆÚÈfi Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂȘ Ù·˜ ‰ÂÍÈ¿˜ fi¯ı·˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Ë ‰Â 1Ë ªÂÚ·Ú¯. ¤ÊÙÈ·Û Á¤Ê˘Ú· Î·È ‰È¤‚Ë ‰ÂÍÈ¿ Î·È ·˘Ù‹, ÙÔ ‰Â ·fiÁÂ˘Ì· ʇÁ·ÌÂ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚÈfi (∑Ô‡ÌÂ˚) fiÔ˘ ËÓ Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯. Î·È ËÓÒıËÌÂÓ Ì·˙› Ì ÙÔ 5ÔÓ Î·È 2ÔÓ ¶Â˙. ™., ‰È¤‚ËÌÂÓ ‰Â ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÔÏÏ¿ ¯ˆÚÈ¿, Êı¿Û·Ì ÂȘ (∑Ô‡ÌÂ˚) ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, 2 Ë ÒÚ·. ∂Ș Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜, fiÏË Ë ªÂÚ·Ú¯›· Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ÓË, ÂȘ ÙËÓ (¤ÚËÌÔÓ ∞ÏÌ˘Ú¿) ¯ˆÚ›˜ ÓÂÚfi fiÏËÓ ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó Êı¿Û·Ì ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚÈfi ÔÓfiÌ·ÙÈ (√ÏÔ‡ √ÁÏÔ‡) fiÔ˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÌÈÎÚ¿ Û˘ÌÏÔ΋ fiÔ˘ ¤‚·ÏÂÓ Î·È Ë ¶˘Ú/¯›· Ì·˜ Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ ¯ˆÚ›˜ ÓÂÚfi. ∂Ș Ù·˜ 8 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ, ÂÌ¿¯ÂÙÔ ‰Â Ë πË Î·È ππ· ªÂÚ·Ú¯. ∂Ș Ù·˜ 9 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ Î·È ‹ÏıÔÓ Î·È 4 ¶˘Ú/¯›·È ÙÔ˘ ™ÎfiÓÙ·. ™˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÛ·Ó ‰Â ÙÔ ∞ã Î·È µã ™[ÒÌ·Ù·] ™[ÙÚ·ÙÔ‡]. ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ ·Ó¯ˆÚ‹Û·Ì ·fi (√ÏÔ‡ √ÁÏÔ‡) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ fiÏËÓ ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚ›ÔÓ fiÔ˘ Ë πË ªÂÚ·Ú¯. Î·È ππ·, ‹Ú¯ÈÛ·Ó ª¿¯Ë, ¤ÚÈÍ ‰Â ‚ÚÔ¯‹ Î·È ·¤Ú·˜ ‰˘Ó·Ùfi˜, ‹Ú¯ÈÛÂÓ ‰Â ÛÊÔ‰Úfi˜ ·ÁÒÓ Î¿ÙˆıÂÓ ÙÔ˘ ˘„ÒÌ·ÙÔ˜ (°ÈÎfiÎ) fiÔ˘ ÌÂÙ¿ ›Û̈ӷ ·ÁÒÓ· Î·È Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ÂÍËÎÔÏÔ‡ıËÛ ÛÊÔ‰Úfi˜ ·ÁÒÓ. ∆¤ÏÔ˜, ηÙÂÏ‹ÊıË ÙÔ ‡„ˆÌ· (°ÈÎfiÎ), ‹Ú¯ÈÛ·Ó ·È ·ÈÌ·ÙËÚ·› Ì¿¯·È Ù˘ ∞Á·ڷ˜, ÔÈ ‰Â ÃπππË Î·È VË ªÂÚ·Ú¯›·È ‹Û·Ó ÚÔÎ·Ï˘Ì̤ӷÈ, Ù· Ë̤ÙÂÚ· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ‚ÔËıÔ‡ÌÂÓ· ˘fi ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡, ·ÊÔ‡ ˘¤ÛÙËÛ·Ó 6 ·ÓÙÂÈı¤ÛÂȘ η٤Ϸ‚ÔÓ ÙÔ ‡„ˆÌ· (°ÈÎfiÎ), (∆·ÌÔ‡Ú √ÁÏÔ‡) Ë Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛ ηı’ fiÏË ÙË Ó‡ÎÙ·. ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ·ÊÔ‡ ¤ÊÂÍ ÚÔ¯ˆÚ‹Û·Ì ÂÚ› 1 ÒÚ·Ó Î·È ÚÔÎ·Ï˘Êı‹Î·ÌÂ, ·È ‰Â Ë̤ÙÂÚ·È ªÂÚ·Ú¯›·È ÂÌ¿¯ÔÓÙÔ Ï˘ÛÛˆ‰Ò˜. —— 181 ——
H Aã ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· ™ÎfiÓÙ· Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Û ‰Ú¿ÛË Î·Ù¿ ÙˆÓ ˘„ˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ (15-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 182 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 11-12 ȉ›Ô˘, ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·ÌÔÓ ÌÂÁ¿ÏËÓ Î·È ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ‹Ó Â›ıÂÛÈÓ, ·ÏÏ¿ ·ÔÎÚÔ‡ÛıËÎ·Ó ÁÂÓÓ·›ˆ˜. ∂Ș Ù·˜ 12 ȉ›Ô˘ Ë Ì¿¯Ë ÂÁÂÓÈ·ıË Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ ÁÚ·ÌÌ‹Ó. ŸÏ·È ·È ªÂÚ·Ú¯›·È ÂÌ¿¯ÔÓÙÔ Ï˘ÛÛˆ‰Ò˜. ∫·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù· ÚÒÙ· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡, Ù· ¶ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ¶˘ÚÔ‚fiÏ· ¤‚·ÏÔÓ Ï˘Û۷Ϥ· ÂȘ fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔ Ô˘ ÂÁ›ÓÂÙÔ fiÏÂıÚÔ˜ ∞ã ™.™., °ã ™.™., µã ™.™. ÂÌ¿¯ÔÓÙÔ. ∂Û›ÂÙÔ Ô ÙfiÔ˜ ·fi Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, Û˘ÓÓ¤ÊÈ·ÛÂ Ô Ô˘Ú·Ófi˜, Ë ª¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛÂÓ Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó ÙÔ 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. ¤·ı ·ÓˆÏÂıÚ›·Ó. ∆¤ÏÔ˜, ÂÚ› ÙËÓ ÂÛ¤Ú·Ó, ÒÚ·Ó 9ËÓ, ÂÛ›ÁËÛÂÓ Ô ·ÁÒÓ. ∂›¯ÔÌÂÓ Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ Î¿ÙÈ ˘„ÒÌ·Ù· Ë Î¿ı ªÂÚ·Ú¯. ˘ÂÛÙËÚ›˙ÂÙÔ ˘fi ÙˆÓ ÂÍ‹˜ ¶˘ÚÔ‚fiψÓ: 16 √ÚÂÈ‚·ÙÈο, 12 ¶Â‰ÈÓ¿, 4 ™ÎfiÓÙ· ÙÔ fiÏÔÓ 32 Î·È ·Ó¿ÏÔÁÔÓ ‚·Ú‡ ¶˘Ú/Îfi, Ô ‰Â ¯ıÚfi˜ ›¯Â Î·È ·˘Ùfi˜ ¿ÊıÔÓÔ ¶˘Ú/Îfi Î·È ÚÔ¿ÓÙˆÓ ÙÔ˘ ™ÎfiÓÙ·. ∂Ș ÙÔ Ì¤ÙˆÔ Ù˘ π˘, ππ·˜, Ãπππ˘, V˘ ‹Û·Ó ÙÔ fiÏÔÓ 120 ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ·Ó¿ÏÔÁÔÓ ‚·Ú‡, Ô ·ÁÒÓ ‰È‹ÚÎËÛ ÂÎ ÙÔ˘ ·ÚÈÛÙÂÚÔ‡ ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·. ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ ÂÌ¿¯ÂÙÔ Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯. ÛÊÔ‰ÚfiÓ ¿ÁÚÈÔÓ ·ÁÒÓ· ÂȘ fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔ, ÂÌ›˜ ‰Â ‹ÌÂı· Ì ÙÔ 3ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ˜ ·˘Ùfi. ¶ÂÚ› ÒÚ·Ó 2 Ì.Ì. Ô Â¯ıÚfi˜ ¤Î·Ì ÌÂÁ¿ÏËÓ Â›ıÂÛÈÓ Ì fiÏ· Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, ·ÏÏ¿ ÔÈ Ë̤ÙÂÚÔÈ Ì ·ÓÙ›ıÂÛÈÓ ¤ÙÚ„·Ó ÙÔÓ Â¯ıÚfiÓ ÂȘ Ê˘Á‹Ó ηٷϷ̂¿ÓÔÓÙ˜ Ù·˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ ÙÔ˘ (°ÎÈÔ˘Ó˚¤ ∫·Ú·ÓÙ˙›Î) fiÔ˘ ‹Û·Ó ÔÏÏ¿ ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù·. ∆ËÓ ÒÚ·Ó Ù˘ ÂÈı¤Ûˆ˜ ¤ÊÏÂÍÂ Ô ÙfiÔ˜ ·fi Ù·˜ Ô‚›‰·˜, ‚ÔÚÈ¿˜ ‰Â ·¤Ú·˜ ÂÁ¤ÌÈÛ ٷ˜ ¯·Ú¿‰Ú·˜ ·fi ηÓfi. ¶ÂÚ› ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜, ·Ó¤‚ËÌÂÓ ÙÔ ‡„ˆÌ· Ì ÙÔ 3Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ. °ÂÌ¿ÙÔ˜ Ô ÙfiÔ˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ Î·È ÙˆÓ ‰Â, ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚÔÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (™ÈÛ¯ÈÏ›) fiÔ˘ ËÓ ÏËÛȤÛÙÂÚÔ˜ ÛÙ·ıÌfi˜ Âȉ¤Ûˆ˜. ∂Î ÙÔ˘ ‰ÂÍÈÔ‡ Ù˘ ·Ú·Ù¿Íˆ˜ ÂÚÔ¯ÒÚÂÈ Ô ™˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ™‡ÚÔ˜ Ì ÙÔ ËÚˆÈÎfi 2Ô ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. ∫·Ù¤Ï·‚ ٷ ‰ÂÍÈ¿ ÌÂÁ¿Ï· ˘„ÒÌ·Ù·, Ù· ÔÔ›· Âη›ÔÓÙÔ ·fi Ù·˜ Ô‚›‰·˜, Ô Â¯ıÚfi˜ ·ÂÛ‡ÚıË ÂȘ ó ÒÚ·Ó ›Ûˆ ÂȘ ¿ÏÏ· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ, ÂÌ›˜ ‰Â Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ, ¯ıÚÈÎfiÓ ‰Â ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹Ú¯ÂÙÔ ‰È· Ó· ›‰ÂÈ Ù·˜ ı¤ÛÂȘ Ì·˜, ·ÏÏ¿ ‚ϋıË Ì ٷ fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ·, ÂÚ› ÙÔ —— 183 ——
ÕÔ„Ë ÙˆÓ ˘„ˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 184 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ·fiÁÂ˘Ì· ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ. ¶ÚÔ¯ˆÚԇ̠ÌÈÛ‹ ÒÚ·Ó fiÙ ̷˜ ˘Â‰¤¯ıË [Ô Â¯ıÚfi˜] Ì ٷ ‚·Ú¤· ¶˘ÚÔ‚fiÏ·. ∆· ¶Â˙Èο ·Ì¤Ûˆ˜ ·ÚÂÙ¿¯ıËÛ·Ó ÚÔ˜ Ì¿¯ËÓ, ‹Ú¯ÈÛ ‰Â ¿ÁÚÈÔ˜ ·ÁÒÓ, Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ· ¤ÊÏÂÍ·Ó ·fi Ù· ˘Ú¿, ÔÈ Ë̤ÙÂÚÔÈ ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ ‚‹Ì· ÚÔ˜ ‚‹Ì· ÂÚ› ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜ η٤Ϸ‚ÔÓ Î¿ÙÈ ˘„ÒÌ·Ù·, Ô Â¯ıÚfi˜ Â̤ÓÂÙÔ Ô¯˘ÚˆÌ¤ÓÔ˜ ÂȘ Ù·˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ ÙÔ˘ (∫·ÏÈÁÎÚfiÙ)(28) Î·È (∞ÓÙ›˙ ¡Ù·Á),(29) (°ÈÔ˘˙ÂÙ˙Ï›, ∫·Ï¤ÎÈÔ˚) Ë Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛ ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· 14 - 15. 12 ·ÓÙÂÈı¤ÛÂȘ ¤Î·ÌÔÓ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ·ÏÏ¿ ·ÂÎÚÔ‡ÛıËÛ·Ó ÁÂÓÓ·›ˆ˜. ∂‹Ïı ¤ÏÏÂȄȘ ¶˘ÚÔÌ·¯ÈÎÒÓ, ¤ÏÏÂȄȘ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ Â›¯ÔÌÂÓ ·fi ÙËÓ 10ËÓ È‰›Ô˘ Ó· Ê¿Ì „ˆÌ›. ∫·ÙÂÏ‹ÊıËÛ·Ó ·È ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ·› ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ (∫·ÏÈÁÎÚfiÙ) ÌfiÓÔÓ. (¡ÙÔÛÂÓÙ˙›Î), (°ÎÈ·Ô‡Ú ∫·Ï¤) ‹ (∂ÏÏËÓÈÎfiÓ ºÚÔ‡ÚÈÔ), (∆¿ÊÔÈ ÙˆÓ ÂÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘) ‰ÂÓ Â›¯·Ó ηٷÏËÊı›. ŒÊı·ÛÂÓ ÂÓ›Û¯˘ÛȘ Î·È Ë πÃË ªÂÚ·Ú¯. ÙÔ 44Ô, 43Ô Î·È 3/40 ∂˘˙ÒÓˆÓ, ÙÔ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ Î·È ÙÔ 3Ô ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ. ÂÌ·›ÓÔÓÙÔ [·È Ì¿¯·È] ÂȘ ÙÔ (∫·ÏÈÁÎÚfiÙ), ‹Ú·Ì Ԃ›‰Â˜ ·fi ÙËÓ πÃËÓ ·fi ÙËÓ VËÓ ªÂÚ·Ú¯. ·ÏÏ¿ Î·È ·˘Ù·› ÂÛÒıËÛ·Ó, Ë ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÂÎ ÙÔ˘ ·ÎÚ·›Ô˘ ™Ù·ıÌÔ‡ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ Â›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ˜, Ôχ ‰‡ÛÎÔÏÔ˜. ∏ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓ ‰‡ÛÎÔÏÔ˜, ÁÈfiÌÈÛ·Ó Ù· ¯ÂÈÚÔ˘ÚÁ›·, Ù· ¯ˆÚÈ¿ ·fi ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜. ∏ ÌÂÁ¿ÏË ÎÔÚ˘Ê‹ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙËÓ Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Î·È ¿ÏÈÓ fï˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ì ›ıÂÛÈÓ ÙËÓ Â΢ڛ¢ÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘, Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜, ÂȘ Ù·˜ 2 ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ¤ÁÈÓÂÓ ÁÂÓÈ΋ ÂÍfiÚÌËÛȘ ÂȘ fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔ, ÂÌ·›ÓÂÙÔ Ë Ê‡ÛȘ, ·È Û¿ÏÈÁÁ˜ ‹¯Ô˘Ó «¶ÚÔ¯ˆÚ›Ù», «∆Ô˘ ∞˚ÙÔ‡ Ô ÁÈÔ˜», ηÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ì ›Û̈ӷ ·ÁÒÓ· Ù·˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ ÙÔ˘ (∞ÓÙ›˙ ¡Ù¿Á), ηÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ Ù· Ô¯˘ÚÒÌ·Ù· Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ ·Ì˘ÓfiÌÂÓÔÈ, ¤ÓÂÎÂÓ ÂÏÏ›„ˆ˜ ˘ÚÔÌ·¯ÈÎÒÓ Î·È ÙÚÔʛ̈Ó.(30) ∫·ÙÂÏ‹ÊıË Î·È Ë ÌÂÁ¿ÏË ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ (∫·ÏÈÁÎÚfiÙ) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ, Ô Â¯ıÚfi˜ ʇÁÂÈ ÚÔ˜ (ÕÁ΢ڷÓ). ∆ÒÚ· Ì·ÛÙ›˙ÂÈ ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi Ë Â›Ó·, ·›ÚÓ·Ì ÛÈÙ¿ÚÈ ·fi Ù·˜ ıË̈ÓÈ¿˜ fiÔ˘ ›¯ÔÓ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ, ÙÔ ÙÚ›‚·ÌÂÓ, ·›ÚÓ·Ì ¯ÂÈÚfiÌ˘ÏÔ˘˜ ·fi Ù· ¯ˆÚÈ¿ Î·È ÙÔ ·Ï¤ı·Ì ‹ ÙÔ Îfi‚·Ì ÌÔ˘ÏÔ˘ÁÔ‡ÚÈ(31) Î·È ÙÔ ÙËÁ·Ó›˙·Ì Ì ϛԘ ·fi Ù· Úfi‚·Ù· Î·È ÙÚÒÁ·ÌÂ, ‚Ú¿˙·Ì ÛÈÙ¿ÚÈ, ·˘Ùfi ‰È‹ÚÎËÛ › 20 Ë̤ڷ˜. —— 185 ——
∏ÚˆÈ΋ ÂÍfiÚÌËÛË ∂˘˙ÒÓˆÓ ÚÔ˜ ηٿÏË„Ë Â¯ıÚÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌÒÓ ÛÙȘ ÊÔÓÈΤ˜ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 186 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ·Ì˘ÓfiÌÂÓÔÈ, ‰ÈÂÙ¿¯ıËÛ·Ó fiÏ· Ù· ÌÂÙ·ÁˆÁÈο ÙˆÓ ™ˆÌ¿ÙˆÓ Ó· ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ ÂȘ ™ÙÚ·ÙÈ¿Ó Î·È ·Ú·Ï¿‚Ô˘Ó ‚Ï‹Ì·Ù· Î·È Ê˘Û›ÁÁÈ·, ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ ÂȘ ÙÔ µã ™. ™. Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi (∫·Ï¤ÎÈÔ˚) Î·È ÙË Ó‡ÎÙ· ÌÂٷʤڷÌÂÓ ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜ ÏËÛ›ÔÓ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ Î·È ·Ó·Ì¤Ó·Ì ‚Ï‹Ì·Ù·, ÂȘ ÙËÓ ÁÚ·ÌÌ‹Ó. √ ¯ıÚfi˜ οÌÓÂÈ Û˘¯Ó¿ ÂÈı¤ÛÂȘ, ·ÏÏ¿ ·ÔÎÚÔ‡ÂÙ·È ¿ÓÙÔÙÂ. ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘ ÂÈı¤ÛÂȘ ÂȘ fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔ ·ÔÎÚÔ‡ÔÓÙ·È. ∂Êԉȿ˙ÔÓÙ·È Ù· ÙÌ‹Ì·Ù· ‚Ï‹Ì·Ù· Î·È ÌÂٷʤÚÔÓÙ·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·È. ∞ÒÏÂÈ·È ÛÔ‚·Ú·› ›¯·Ó Ë πË Ë ÃπππË Ë VË Ë πÃË Ë ππ· Î·È fiÏ·È Û¯Â‰fiÓ ·È ªÂÚ·Ú¯›·È ·Â‰ÂηٛÛıËÛ·Ó, Ù· ÙÒÌ·Ù· ÛˆÚˉfiÓ ÂȘ fiÏÔ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ‹Û·Ó ¿ÌÔÏÏ· ÙˆÓ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 19 ȉ›Ô˘ Ì¿¯·È ‰ÈÂÍ‹ÁÔÓÙÔ ÂȘ fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔÓ, Ë̤ÙÂÚÔÈ ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ÂÚ› ÙËÓ 1 ÒÚ·Ó, Û˘ÓÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ÂÚ› Ù·˜ 2.000 ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ Î·È Ï¿Ê˘Ú·, ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó Â¯ıÚÈÎfiÓ ·fiÛ·ÛÌ· Û˘ÓÂÏ¿ÎË ÂȘ ™ÙÚ·ÙÈ¿Ó, ÎÈÓ‰˘Ó‡ˆÓ Ó· Û˘ÏÏËÊı› ·È¯Ì¿ÏˆÙÔ˜ Ô ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ °È·Ô‡ÏÔ˜ ∞Ó·Û. [ηÈ] Ô ¢È¿‰Ô¯Ô˜ °ÂÒÚÁ[ÈÔ˜], ‰È·Ê˘ÁfiÓÙ˜ › ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ Ì¤¯ÚȘ fiÙÔ˘ Ô Â¯ıÚfi˜ ·ÂÎÚÔ‡ÛıË ˘ÔÛÙ¿˜ ÌÂÁ¿Ï·˜ ÊıÔÚ¿˜. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ fiÏÔ ÙÔ Ì¤ÙˆÔ, Ë̤ÙÂÚ· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÂȘ Ù·˜ ı¤ÛÂȘ ÙˆÓ, ·ÎÏfiÓËÙÔÈ. ∂Ș Ù·˜ 21 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ‚fiÌ‚·˜ ÂȘ ËÌÂÙ¤ÚÔ˘˜ ηٷ˘ÏÈÛÌÔ‡˜, Ë ‰Â 2· ¶˘Ú/¯›· ÌÂÙ¤‚Ë, ·fi ÙÔ µã ™. ™. fiÔ˘ ËÓ ÊÚÔ˘Ú¿, ¿ÏÈÓ ÂȘ ÙÔÓ ∆Ô̤· Ù˘, ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫·Ï¤ÎÈÔ˚) ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ‹Û·Ó Ù· ÂÚ›ÊËÌ· ˘„ÒÌ·Ù· ÙÔ˘ (∫·ÏÈÁÎÚfiÙ), ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ‰Â ÂȘ fiÏÔ ÙÔ Ì¤ÙˆÔ. ∂Ș Ù·˜ 22 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ ÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfiÓ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÌÔ˘, ÂÌ›˜ ‰Â ‹ÌÂı· ÏËÛ›ÔÓ Ù˘ ∆·ÍÈ·Ú¯›·˜ πÈÎÔ‡, Ô ‰Â ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ Ì ¤Ó· ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. Û οÙÈ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜. ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜ ÂȘ ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ ¿Ó¢ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜, ηÙÂÛÙÚ¿ÊË ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ Ë̤ÙÂÚÔÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ Â‚Ï‹ıË ˘fi ¯ıÚÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡, ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ‰Â ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÌfiÓ, ¤‚·ÏÔÓ ÔÏÏ¿ —— 187 ——
°È· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÙÔ˘ ÂÈÔ‡ÛÈÔ˘, ηı¿ÚÈÛÌ· ÛÈÙ·ÚÈÔ‡ Î·È Û˘Û΢·Û›· ÙÔ˘ Û ۿÎÎÔ˘˜ ·fi ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (20-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 188 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¶˘ÚÔ‚fiÏ· Î·È ¶ÔÏ˘‚fiÏ·, Ô Â¯ıÚfi˜ ·ÂÎÚÔ‡ÛıË. ∂Ș Ù·˜ 25 ȉ›Ô˘ ÛÊÔ‰Ú¿Ó Â›ıÂÛÈÓ ¤Î·ÌÔÓ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂȘ ÙÔ ª¤ÙˆÔ ÙÔ˘ 2Ô˘ Î·È 5Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ., Ë Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛ ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, ¤‚·ÏÔÓ 1 ¶Â‰ÈÓ‹ Î·È 1 ÙÔ˘ ™ÎfiÓÙ· ¶˘Ú/¯›·È. ∂Ș Ù·˜ 26 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈη› Ê¿Ï·ÁÁ·È ‚¿‰È˙ÔÓ ÚÔ˜ ‰ÂÍÈ¿ Î·È Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó Ì ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ µÏ¿¯Ô˘ °. ∆·ÁÌ·Ù. ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™. ∂Ì›˜ ·Ó‚¿Û·Ì ÙÔÓ ¤Ó·Ó O˘Ï·ÌfiÓ ÂȘ ‡„ˆÌ· Î·È Ô 1Ô˜ O˘Ï·Ìfi˜ ÂÎ Ù˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ‹˜ ¤‚·˙ÂÓ ·‰È·Îfiˆ˜ ÂÓÛ›ڷ˜ ÙÔÓ ·ÓÈÎfiÓ, ‰È·ÛÎÔÚ›˙ˆÓ Ù·˜ ¯ıÚÈο˜ Ê¿Ï·ÁÁ·˜, ¤ÙÚÂÍ ‰Â Ë ∆·ÍÈ·Ú¯›· IÈÎÔ‡ ÚÔ˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛÈÓ, ·ÏÏ¿ ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ ¿Ù·ÎÙÔÓ Ê˘Á‹Ó. ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘, ÙÔ Úˆ›, ‹ÏıÔÓ Â¯ıÚÈη› ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂȘ Î·È Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó ÚÔ˜ Ù· Ë̤ÙÂÚ· Ê˘Ï¿ÎÈ·, ¤‚·Ï ‰Â Ô 1Ô˜ √˘Ï·Ìfi˜ ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ÛÊÔ‰Ú¿Ó Â›ıÂÛÈÓ Ì¤ÛÔÓ V˘ Î·È Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯. fiÔ˘ ËÓ ÔÏ›ÁÔÓ ÎÂÓfiÓ Ì¤ÚÔ˜, ÙfiÙÂ Ô Â¯ıÚfi˜ ‚ϋıË ÌÂٷ͇ ‰˘Ô ˘ÚÒÓ, ¤·ı ÌÂÁ¿ÏËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹Ó, ÂÌ›˜ ÂÚ› ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ ·ÓÙÈηٷÛÙ·ı‹Î·Ì ˘fi Ù˘ µã ªÔ›Ú. √Ú. ¶. Î·È ‹Ïı·ÌÂ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı¤ÓÙ˜ ÌÂÙ¿ Ù˘ °ã ªÔ›Ú·˜ Î·È ÙˆÓ ™˘ÓÙ·ÁÌ¿ÙˆÓ, ËÎÔ‡ÛıË Â›‰ËÛȘ fiÙÈ ı· ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ, ¤Î·Ó ‰Â Î·È ÎÚ‡Ô Î·È Ï›ÁË ‚ÚÔ¯‹. ∂Ș Ù·˜ 27 [ȉ›Ô˘], ÙÔ ‚Ú¿‰˘, ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ì ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ˜ Ù·˜ Ô¯˘Ú¿˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜, ÂÚ› ÒÚ·Ó 9ËÓ ‹Ú¯ÈÛÂ Ë ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛȘ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÓÙÈÏËÊı› Ô Â¯ıÚfi˜, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ʤͷÌ ÂÓ ÔÚ›·. √ Ì‹Ó 28 ›‰ÈÔ˜, ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡Ó fiÏÔ ÙÔ µã ™.™., Êı¿Û·Ì Û οÔÈÔ Ì¤ÚÔ˜ (∆Û¿Ï ∞‰›˙) fiÔ˘ Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙÔ ∞ã ™. ™. ηı’ Ô‰fiÓ Â¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ‚fiÌ‚·˜ ÂÈʤÚÔÓ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔÓ 2 Î·È ÙÚ·˘Ì. 5 Î·È 3 ˙Ò·. ∆Ô ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ ÙÔ ‚¿Ï·Ì Ì ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È fiÏ· Î·È ¤Ê˘ÁÂ, Ì›ӷÌ ÂΛ ̤¯ÚÈ Ù·˜ 2 ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· Î·È ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ ÚÔ˜ µÔÚ¿Ó Êı¿Û·Ì Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi (‰˘Û·Ó¿ÁÓˆÛÙÔÓ) fiÔ˘ ËÓ ÙÔ °ã ™. ™. ™ÎfiÓË, ÎÔÓÈÔÚÙfi˜ ‰ÂÓ ¤‚ÏÂÂ Ô ÂȘ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ‚fiÌ‚·˜ Î·È ÂÎÙ‡ËÛ 20 ¿Ó‰Ú·˜, ÂÙÚ·˘Ì·Ù›ÛıË Î·È Ô πˆ¿Ó. ƒÂÓÙ›Ê˘(32) ÂΛ Î·È 15 οËÎ·Ó (;) [‰˘Û·Ó¿ÁÓˆÛÙÔÓ]. ¶ÂÚ› ÒÚ·Ó 9ËÓ . Ì. ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ· ¿·ÓÙ· Ù· —— 189 ——
∫·Ù·˘ÏÈÛÌfi˜ Ïfi¯Ô˘ (20-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 190 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÒÌ·Ù· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÂÚ¿Û·Ì ٷ ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· ÙÔ˘ (¶ÔÏ·ÙÏ›) ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ˜ ·˘Ù¿ η٤‚ËÌÂÓ ÂȘ (™·ÁÁ¿ÚÈÔÓ) ÔÙ·ÌfiÓ fiÔ˘ ËÓ 3 Á¤Ê˘Ú·È Î·È ‰È¤‚ËÌÂÓ, ·È ‰Â πÃË Î·È πππË Î·È ÃË ªÂÚ·Ú¯. ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ÔÓ ÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛÈÓ. ¢È¤‚ËÌÂÓ ÙÔÓ ™·ÁÁ¿ÚÈÔÓ ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ (°ÔÚ‰›Ô˘) fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, ‰È¤‚Ë fiÏÔ˜ Ô ™ÙÚ·Ùfi˜ Î·È ¤ÂÈÙ· ¯·Ï¿Û·Ì ٷ˜ °Âʇڷ˜. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ, ·ÏÏ¿ ‚ϋıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡, ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ· ÙÔ ∞ã Î·È °ã ™. ™. Ì›ӷÌ ÂΛ Ô¯˘ÚˆÌ¤ÓÔÈ ÂȘ Ù·˜ ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ԣ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ ·Ì˘ÓfiÌÂÓÔÈ, ˆ˜ ÔÈÛıÔÊ˘Ï·Î‹ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, ‚ϋıËÌÂÓ ‰Â ˘fi ¯ıÚÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡. Œ‚·ÏÔÓ ‰Â Î·È Ë̤ÙÂÚ· ¶˘ÚÔ‚fiÏ·, Ë ‡‰Ú¢ÛȘ ÂÁ¤ÓÂÙÔ ÂÎ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Î·È ÙˆÓ ‰Â Î·È ÙˆÓ ÌÂÓ, ‚ϋıË ‰Â Ë ¶˘Ú/¯›· ˘fi ¯ıÚÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡, ÛÊÔ‰Ú¿ ÌÔÓÔÌ·¯›· ¶˘Ú/ÎÒÓ. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ¯ıÚÈη› Ê¿Ï·ÁÁ˜ ÌÂÙÂÎÈÓÔ‡ÓÙÔ ÂΛıÂÓ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡, ¤‚·ÏÂÓ ‰Â Ë̤ÙÂÚÔÓ ¶˘Ú/ÎfiÓ, ‚ϋıËÌÂÓ Î·È ËÌ›˜ ˘fi ¯ıÚÈÎÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ Î·È ¿ÏÈÓ ÌÔÓÔÌ·¯›· ¶˘Ú/ÎÒÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜ ‰ÂÓ ¤·˘Û ·Ú¿ ÙÔÓ ÔÙ·ÌfiÓ Ë Û˘ÌÏÔ΋. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ Û˘ÌÏÔ΋ ÙˆÓ Ê˘Ï·Î›ˆÓ ·Ú¿ Ù·˜ fi¯ı·˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ÂÁ¤ÓÂÙÔ Î·È ÌÔÓÔÌ·¯›· ¶˘Ú/ÎÔ‡, ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î·Ù·Û΢¿Û·ÓÙ˜ Á¤Ê˘Ú·Ó ‰È¤‚ËÛ·Ó ÙÔÓ ÔÙ·ÌfiÓ ÂÚ› Ù·˜ 2 ¯ÈÏÈ¿‰·˜ ¶Â˙ÈÎfiÓ Î·È Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó ÌÂÙ¿ ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. ¤·ıÔÓ ‰Â ·ÓˆÏÂıÚ›·, ¿ÂÈÚÔÈ ÓÂÎÚÔ› Î·È ÙÚ·˘Ì·Ù›·È, ¯·Ï¿Û·Ì ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ‰È·Ù·Á‹ Ó· ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÔÌÂÓ, ÂÚ› ÙËÓ 9ËÓ ÒÚ·Ó Ó‡ÎÙ· ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹Û·Ì ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, Êı¿Û·Ì ÙÔ Úˆ›, 5 Ô ÌËÓ, ÂȘ (∞‰¿ - ¶·˙¿Ú) Î·È (ªÔ‡ÏÎÈ), Ù· ÔÔ›· Âο„·Ì ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜. ∞fi (™·ÁÁ¿ÚÈÔÓ) ̤¯ÚÈ (∂Û΋ ™Â¯‹Ú) ‰ÂÓ ¤ÌÂÈÓ ϛıÔ˜ › Ï›ıÔ˘ η›ÔÓÙ˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ Î·È ¯ˆÚ›ÔÓ (ªÔ˘ÁÈÔ‡Î) Ô ÎfiÛÌÔ˜, fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿, Ù· ÁÂÓÓ‹Ì·Ù·, Ú¿Ì·Ù· fiÏ· Ù· ¤ÚÓ·Ì η›ÔÓÙ˜ fiÙÈ Âη›ÂÙÔ, ηٷÛÙÚ¤ÊÔÓÙ˜ ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó, ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎ‹Ó ÁÚ·ÌÌ‹Ó. ∂η›ÂÙÔ fiÏÔ˜ Ô ÎfiÛÌÔ˜, ԇ̈ÛÂ Ë ·ÙÌÔÛÊ·›Ú· ·fi ηÓfiÓ Î·È ÎÔÓÈÔÚÙfiÓ. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (ªÔ˘ÁÈÔ‡Î) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏËÓ ÙËÓ —— 191 ——
∂›ıÂÛË ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÁÈ· ηٿÏË„Ë ˘„ÒÌ·ÙÔ˜ (21-8-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 192 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Ó‡ÎÙ· Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ‡„ˆÌ·. ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ‚fiÌ‚·˜ ¿Ó¢ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜, Âη›ÔÓÙÔ 5-6 ¯ˆÚÈ¿, ¤Ó·ÓÙÈ Â›Ó·È ÔÈ ‚Ú¿¯ÔÈ (™Â‚Ú› - ÃÈÛ¿Ú).(33) ∆Ô ‚Ú¿‰˘ ·Ó·¯ˆÚ‹Û·ÌÂ, Êı¿Û·Ì ÂȘ ¤Ó· ̤ÚÔ˜, 6 Ô ÌËÓ, ¤ÊÂÍÂ. 7 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ 2 Ë̤ڷ˜. ∂Ș Ù·˜ 9 ȉ›Ô˘, ÙÔ Úˆ›, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Ô›Ûˆ ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ οÙÈ ¯ˆÚÈ¿ Î·È ‚Ô˘Ó¿, Ú¿¯Â˜, Âη›ÔÓÙÔ ÂÚ› Ù· 20 ¯ˆÚÈ¿ fiÛÔ ‚Ϥ·ÌÂ, ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (ª·ÏÈÙۛΠ- ÃÈÛ¿Ú), ÙÔ ÔÔ›ÔÓ ‹Û·Ó ∫Ô‡Ú‰ÔÈ ·ÓÙÈÎÂÌ·ÏÈÎÔ›, ‰ÂÓ ÙÔ Î¿„·ÌÂ, ‰ÈfiÙÈ ÂÚȤı·Ï„ ËÌÂÙ¤ÚÔ˘˜ ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜, Ì›ӷÌ ÂȘ ¤Ó· ¿ÏÏÔ ¯ˆÚÈfi. ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ Êı¿Û·Ì ÂȘ (÷ÌȉȤ), ˙ÒÓËÓ ÂÍÔÚÌ‹Ûˆ˜, fiÔ˘ ›¯·Ì ÂÍÔÚÌ‹ÛÂÈ ÙËÓ 1ËÓ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘. ∂ο„ÔÌÂÓ ÙÔ ÔÌÒÓ˘ÌÔÓ ¯ˆÚ›ÔÓ, Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙËÓ ÃËÓ ªÂÚ·Ú¯. fiÔ˘ ›¯Â ÛÙ‹ÛÂÈ Ê˘Ï¿ÎÈ·, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ µÔÚ¿Ó Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË (∂Û΋ ™Â¯‹Ú) Ì›ӷÌ ÂȘ ¤Ó· ¯ˆÚÈfi fiÔ˘ ¤‚Ú¯Â. ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÂΛ Î·È ‹Á·Ì Û οÔÈÔ ¯ˆÚÈfi, ÔÓfiÌ·ÙÈ (°ÂÓ›ÎÈÔ˚), ËÎÔÏÔ‡ıË ‰Â Î·È Ô ™ˆÌ·Ù¿Ú¯Ë˜ ÙÔ˘ µã ™.™. ˘ÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ¶Ú›ÁÎË„ ∞Ó‰Ú¤·˜, Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 12 ȉ›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (°ÂÓ›ÎÈÔ˚) Î·È ‹Á·Ì ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (ªÔ˘ÁÈÔ‡Î-¡ÙÂÚ¤) fiÔ˘ Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Λ ‹ÙÔ Ë ∞ã Î·È µã ª. √Ú. ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ™ÎfiÓÙ·, Ì›ӷÌ ÂΛ, Ì›ӷÌ ̤۷ Û οÙÈ ÔÈ΋̷ٷ. ∂Ș Ù·˜ 22 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ʇÁ·ÌÂ Î·È Á˘Ú›˙ÔÓÙ˜ ›Ûˆ ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ˜ ÙÔÓ ∆Ô̤· (÷ÌȉȤ), (∂Û΋ ™Â¯‹Ú), (ªÔ˘ÁÈԇΠ¡ÙÂÚ¤) ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ‰ÂÍÈ¿ ÙÔ˘ (™ÂÓÙ› °·˙‹), fiˆ˜ Á˘Ú›˙·Ì Ì›ӷÌ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞˚‚·Ï›). ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ʇÁ·ÌÂ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Ô›Ûˆ ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔ Â‰›ÔÓ Ù˘ Ì¿¯Ë˜ ÙÔ˘ (∞ΛÓ), (∆Û¿Ó ∆¤) fiÔ˘ ¢ڛÛÎÔÓÙÔ ¿ÊıÔÓ· ÙÒÌ·Ù· ÙÔ˘ÚÎÈο. ¢È¤‚ËÌÂÓ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞ΛÓ) fiÔ˘ ›¯Â η›, Ì›ӷÌ ÏËÛ›ÔÓ ÂȘ ¤Ó· ¿ÏÏÔ ¯ˆÚÈfi, ·ÊÔ‡ ÏÔ͇۷Ì ÚÔ˜ ¡fiÙÔÓ Î·È ÌÂÙ¿ ÚÔ˜ ¢˘ÛÌ¿˜. ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ¡ ¢ ÂÚ¿Û·Ì οÙÈ ¯ˆÚÈ¿ Î·È Ì‹Î·Ì ÂȘ ¤Ó· ‰·Û҉˜ ‚Ô˘Ófi, ¯ˆÚÈfi (∫·Ú¿Ô˘), ̋ηÌ ̤۷ Û ÌÈ· —— 193 ——
∆Ô ‚·Ú‡ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ̤۷ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ∞˚ÎÂÚÙ˙‹, Û ‰Ú¿ÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ∞ÎÙÛ¿Ï-¡Ù·Á (3-9-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 194 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¯·Ú¿‰Ú· Î·Ù¿Ê˘ÙË ÂÎ Â‡ÎˆÓ fiÔ˘ ËÓ ÔÏÏÔ› ̇ÏÔÈ. √ÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹Ó ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ (∫·Ú¿-¡Ù·Á) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 24 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ η٤‚ËÌÂÓ ÙÔ fiÚÔ˜ (∫·Ú¿-¡Ù·Á) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Ù·˜ ÏÂ˘Ú¿˜ ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜, ·ÁÓ¿ÓÙÈ· Ù˘ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ (∞ÊÈfiÓ - ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜) Ì ηÙ‡ı˘ÓÛÈÓ ÚÔ˜ ¡fiÙÔÓ ÂÚ¿Û·Ì ·fi ÔÏÏ¿˜ Ï·ÍÂ˘Ù¿˜ ¤ÙÚ·˜ ·Ú¯·›·˜, ¤Ó· ÈÛıÌfiÓ, ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞ÁÈ·˙›Ó) fiÔ˘ ËÓ Î·È ÂÎÎÏËÛ›· ·Ï·È¿ ÂÎ ¤ÙÚ·˜ Ï·ÍÂ˘Ù‹˜. ∞Ó¤‚ËÌÂÓ ÂȘ ÙËÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ‹Ó ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘ÛÈÓ Ù˘ π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ fiÔ˘ ÂÌ¿¯ÂÙÔ. ∆¤ÏÔ˜, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ·Ú¿ ÙÔ Ï¢ÚfiÓ ÙÔ˘ 1/38 ∂˘˙. Ù˘ π˘ ªÂÚ·Ú¯., ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ‰Â [Â]ÚÔ¯ÒÚÂÈ Ë VË ªÂÚ·Ú¯›·. ¶ÂÚ¿Û·Ì ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∂‚ÈÏ›), Ì›ӷÌ ̤۷ Û ÌÈ· ¯·Ú¿‰Ú· fiÔ˘ ËÓ ¿ÊıÔÓ· Ô›ÌÓÈ· ÚÔ‚¿ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈο, Ù· ÔÔ›· Û˘ÓÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ·fi ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÔÈ̤Ó˜. æ‹Û·Ì ÔÏÏ¿ Î·È ‹Ú·Ì ̤¯ÚÈ 5.000 Úfi‚·Ù·, 25 ‚Ú¿‰˘. ∂Ș Ù·˜ 26 Ì 27 ȉ›Ô˘, ·ÊÔ‡ Ë Ì¿¯Ë ¤ÏËÍÂÓ, Ë πË ªÂÚ·Ú¯., ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡, Á˘Ú›Û·Ì ›Ûˆ ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· η٤‚ËÌÂÓ ¿ÏÈÓ ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞ÁÈ·˙›Ó) Î·È ¿ÏÈÓ Î¿Ì„·ÓÙ˜ ÚÔ˜ µÔÚ¿Ó Ì›ӷÌ Û οÙÈ Ú¿¯Â˜ Ì ÙÔ 5Ô ∂˘˙ÒÓˆÓ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯. ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘, ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì·, ÛÙ‹Û·Ì ÚÔÊ˘Ï·Î¿˜ Î·È ‹ÏıÔÌ ̤۷ Û οÙÈ ¿ÏÏ·˜ Ú¿¯·˜ Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 4 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÂÁ¤ÓÂÙÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÂȘ ÙËÓ ·Ú¯·›·Ó › ‚Ú¿¯Ô˘ ∂ÎÎÏËÛ›·Ó ˘fi ÙÔ˘ ÈÂÚ¤ˆ˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ‹Á ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈÓ ÙÔ 3ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓˆÓ Î·È ¤Ó·˜ √˘Ï·Ìfi˜ Ù˘ 1˘ ¶˘Ú/¯›·˜. ∂Ș Ù·˜ 5 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÚÔÊ˘Ï·Î‹ Î·È ‹Á·Ì Âʉڛ· ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞˚Ú¿Ì ª¿Ì·), ·Ú·Ï‡ڈ˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ (∫·˚Ú¿Ù) fiÔ˘ ËÓ ¿ÏÏ· ÙÌ‹Ì·Ù·. ∂ÊԉȷÛÌfi˜ Â›Ó·È ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (¡ÙÈÓ¿Ú) Ë ‰Â ªÂÚ·Ú¯›· ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞ÁÈ·˙›Ó) ÙÔ ‰Â ™ÒÌ· ÂȘ ™Ù·ıÌfiÓ (°ÎÈfiÏ Ã·Ì¿Ì) ¤ÍˆıÂÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (÷̿Ì). ∂Ș Ù·˜ 22 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÂÎÏ‹ıËÛ·Ó ˘fi Ù· fiÏ· ÔÈ ÎÏËÚˆÙÔ› ÎÏ¿Ûˆ˜ (1922), ÙËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ‰È¤‚Ë Ë πÃË ªÂÚ·Ú¯›· ÂÎ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (∞˚Ú¿Ì —— 195 ——
πÂÚ¤·˜ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Â͢ÌÓ› ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ÂÛfiÓÙˆÓ (5-11-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 196 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ª¿Ì·) Î·È ÌÂÙ¤‚Ë ‰ÂÍÈ¿ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∂Ș Ù·˜ 26 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘, ∞Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, ‹Á·Ì ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈÓ Ì ÙÔ 3ÔÓ ∆¿ÁÌ. ÙÔ˘ 5Ô˘ ∂˘˙ÒÓ. fiÔ˘ ηı’ Ô‰fiÓ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ì·˜ ÂÂÙ¤ıËÛ·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÙÈÎÒ˜, ¤ÁÈÓÂÓ ÛÊÔ‰Ú¿ Û˘ÌÏÔ΋. ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘ Á˘Ú›Û·Ì ¿ÏÈÓ ÂȘ Ù·˜ ı¤ÛÂȘ Ì·˜. ∂Ș Ù·˜ 5 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ‰È¤‚Ë Î·È Ë VIIË ªÂÚ·Ú¯›· Î·È ÌÂÙ¿ ÔÏ›Á·˜ Ë̤ڷ˜ ÌÂÙ¤‚Ë ÂȘ (∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú). ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È Ô ¢È¿‰Ô¯Ô˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÌÂÙ¿ Ù˘ Û˘˙‡ÁÔ˘ ÙÔ˘ ∂ÏÈÛ¿‚ÂÙ, ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙËÁÔ‡ ¶·Ô‡Ï· ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞ÁÈ·˙›Ó) fiÔ˘ ËÓ ¤‰Ú· Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÚÔ˜ ÂÈıÂÒÚËÛÈÓ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 17 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi (∞˚Ú¿Ì ª¿Ì·) fiÔ˘ ‹ÌÂı· Âʉڛ· Î·È ‹Á·ÌÂ Ê˘Ï¿ÎÈ· Ì ÙÔ 2ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5/41 ∂˘˙ÒÓˆÓ ÂȘ Ù·˜ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ¿˜ ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ (∫·Ú¿ ªÔ˘ÁÈԇΠ¡Ù¿Á). ∂Ș Ù·˜ 18 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÎÚ‡Ô, ‚ÚÔ¯‹, ¯ÈfiÓÈ·. ∂Ì›˜ ̤ӷÌ οوıÂÓ ÙˆÓ ·ÓÙÈÛ΋ӈÓ. ∂Ș Ù·˜ 19 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ, ÎÚ‡Ô Ôχ. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ οӷÓ ‚ÔÏ‹ Ù· ¶ÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ÔÏÔÔÏ˘‚fiÏ· Î·È ‰È· ¯ÂÈÚÔ‚ÔÌ‚›‰ˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 23 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ, Ì·˜ ¤¯ˆÛ ̤۷. ∂Ș Ù·˜ 6 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘, ∞Á›Ô˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, 1921 ¤ÁÈÓ·Ó ÁϤÓÙÈ·, ·ÚÚ·‚ˆÓÈ¿ÛÙËÎÂÓ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ µã ªÔ›Ú. √ÚÂÈ‚. ¶˘Ú/ÎÔ‡ ∆·Á̷ٿگ˘ ¶ÚˆÙfiÔ˘ÏÔ˜ Ì ÙËÓ ·‰ÂÏÊ‹Ó ÙÔ˘ ËÚˆ˚ÎÔ‡ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ô˘ ÙÔ˘ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ (¶Ï·ÛÙ‹Ú· ¡ÈÎ.). ∂Ș Ù·˜ 10 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ˘ÎÓÔ› ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ ÙÔ ª¤ÙˆÔÓ ÙÔ˘ (∞ÊÈfiÓ - ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú) ηٿ ¯ıÚÈÎÔ‡ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 11 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ËÌÂÙ¤Ú· ·Ó·ÁÓÒÚÈÛȘ ÙÔ 3Ô ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Î·È √˘Ï·Ìfi˜ Ù˘ µã ªÔ›Ú·˜ √Ú. ¶˘Ú/ÎÔ‡ ÌÂÙ¤‚Ë ÚÔ˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈ, Û˘ÓÂÏ¿ÎË ÌÂÙ¿ ¯ıÚÈÎÔ‡ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ fiÂÚ Î·È Â‰›ˆÍÂ. ∂Ș Ù·˜ 22 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ Ôχ, ÂÌ›˜ ‰Â Ûο۷Ì ٷ˜ ηχ‚·˜ Ì ¯ÒÌ· Î·È Ì‹Î·Ì ̤۷. —— 197 ——
∏ ÊÈÏÂÏÏËÓ›‰· ª·›ÚË ÃÔ‡ÓÙÂÚ ‰›ÓÂÈ ‰È¿ÏÂÍË ÈÛÙÔÚ›·˜ ÛÙÔ 35Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ (°ÂÓ¿Ú˘ 1922).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 198 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 24-25 ȉ›Ô˘ ¿ÊıÔÓÔ ¯ÈfiÓÈ, Ù· ‚Ô˘Ó¿, ÔÈ Î¿ÌÔÈ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ¿ÏÏ¢η. [∂Ș Ù·˜] 26-27 [ȉ›Ô˘] ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ¿ÏÈÓ ¯ÈfiÓÈ· ¤ÚÈÍÂ.
[1922] ∂Ș Ù·˜ 3 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘, ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1922, ʇÁ·Ì ·fi Ê˘Ï¿ÎÈ· Î·È ‹Á·Ì ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞˚Ú¿Ì ª¿Ì·) fiÔ˘ ËÓ Ë ªÔ›Ú·. ∂Ș Ù·˜ 6 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞ÁÈ·˙›Ó) fiÔ˘ ËÓ Ë ¤‰Ú· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ¤ÁÈÓ ·ÁÈ·ÛÌfi˜, ·Ú¤Ï·ÛȘ ÙÔ˘ ÀÔÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ (¢ÂÁÂÚ‹ ∫.) Î·È ·ÔÓÔÌ‹ ·ÚÈÛÙ›ˆÓ ·Ó‰Ú›·˜, ·ÚÈÛÙ·Ì¤ÓˆÓ ÙˆÓ Î.Î. ™˘ÓÙ·ÁÌ. (¶Ï·ÛÙ‹Ú· ¡. 5Ô˘), (∞‚Ú¿ÌÔ˘ ∞ÓÙÈÛ. 3Ô˘), (¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘ 2Ô˘), ∞Ú¯ËÁÔ‡ ¶˘Ú/ÎÔ‡ ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ. (µÔ‡ÏÙÛË). ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ∞ÊÈfiÓ, Ì¤ÙˆÔ ÓfiÙÈÔÓ. ∂Ș Ù·˜ 20-21 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1922 ¤ÚÈÍ ¿ÊıÔÓ· ¯ÈfiÓÈ· ηı’ fiÏ· Ù· ̤ÚË, fiÏ· ¿ÏÏ¢η. ∂Ș Ù·˜ 20-21 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ¤ÚÈÍ ¿ÊıÔÓÔ ¯ÈfiÓÈ Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ ∞Û›·Ó. ∂Ș Ù·˜ 31 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ÂÓÂÊ·Ó›ÛıË, ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ª¤ÙˆÔ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ‰ÂÍÈ¿ ËÌÒÓ. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (ÈÛÙÔڛ˜ ·Ó·ÁÈÓÒÛÎÔ˘Û˜ ‰È· ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·Ó, ›Ûˆ˜ Ó¤Ô˜ fiÏÂÌÔ˜). ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ÂÓÂÊ·Ó›ÛıË Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ÙÔ˘ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ·fi (¡ÙÈÓ¿Ú) ¤‚·Ï ‰Â Î·È Ë ¶˘Ú/¯›· Ì·˜ 4 Ô‚›‰·˜ (ı¤·ÙÚÔÓ ∂Ṳ̂, °ÎfiÏʈ ‚ÔÛÎÔԇϷ, ™ÎÏ¿‚·, ∫ÚÈΤϷ˜, ¿ÁÓˆÛÙË ÎˆÌˆ‰›·). ∂Ș Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘ Á˘Ó‹ ∞ÁÁÏ›˜ (ª·›ÚË ÃÔ‡ÓÙÂÚ) ‹ÏıÂÓ Î·È ¤Î·Ì ‰È¿ÏÂÍÈÓ ‰È· ÙËÓ πÛÙÔÚ›·Ó. ∂Ș Ù·˜ 8 ȉ›Ô˘ ‚ÔÏ‹ ¤Î·ÌÂÓ ¶˘Ú/ÎfiÓ, 1Ë ¶˘Ú/¯›·, ÂÈÛËÌ·›ÓÔÓ ÛÙfi¯Ô˘˜, ·Ú·È¿ ˘Ú¿ ¶Â˙ÈÎÔ‡. —— 199 ——
∆Ô ªË¯·ÓÈÎfi Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ηٷÛ··˙ÂÈ Î·ÏÓÙÂÚ›ÌÈ ÁÈ· ÙË ‰È¿‚·ÛË ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ (12-11-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 200 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 13 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ¤ÚÈÍ ¯ÈfiÓÈ ¿ÊıÔÓÔ. ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘ ı¤·ÙÚÔÓ (µ·Û›ÏÈÛÛ· ∞Óı¤ˆÓ). [∂Ș Ù·˜] 15 ȉ›Ô˘ ÁÚ›Ë ¤ÂÛÂ, 48 ·ÛıÂÓ›˜. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ÁÚ›Ë, 59 ·ÛıÂÓ›˜, ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚˆÓ Â‰ÈÓÒÓ Î·È ÔÚÂÈ‚·ÙÈÎÒÓ ¶˘ÚÔ‚fiψÓ, ¤‚·Ï ‰Â Î·È Ë ¶˘Ú/¯›· Ì·˜. ∂Ș Ù·˜ 17 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ V˘ Î·È Ãππ˘ ªÂÚ·Ú¯. ∂Ș Ù·˜ 28 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ¤ڷÛ ÙÔ 3ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Î·È 3ÔÓ ¶Â˙. ™‡Ó/Ì· Î·È µã ª.√.¶. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ª·ÚÙ›Ô˘ ‰È¤‚Ë fiÏË Û¯Â‰fiÓ Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯. ∆Ô 2ÔÓ ¶Â˙., ÙÔ 1ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ ·ÓÙÈηٷÛÙ·ı¤ÓÙˆÓ ˘fi ÙÔ˘ 43Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿ÁÌ. Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯. ∂›Û˘, ‹ÏıÂ Î·È Ë 1Ë √Ú. ¶˘Ú. Ù˘ ∞ã ª. Î·È Û˘ÓÂÁÎÂÓÙÚÒıË fiÏË Ë ∞ã ª.√.¶. ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∞˚Ú¿Ì ª¿Ì·) Ë ‰Â ªÂÚ·Ú¯. Û˘ÓÂÁÎÂÓÙÚÒıË ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ™È‰ËÚ. ™Ù·ı. ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (ÿÙ˜ ÷Ӥ) ̤ÓÔ˘Û· ‰‹ıÂÓ ˆ˜ Âʉڛ· (ÚÔÔÚÈṲ̂ÓË ‰È· (£Ú¿ÎË) ˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È) Î·È Ì¤Ó·Ó ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ÂȘ ÂÚÈʤÚÂÈ· (ÿÙ˜ ÷Ӥ). ∂Ș Ù·˜ 5 ª·ÚÙ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÌÈÎÚ¿ ›ıÂÛȘ ÂȘ Ì¤ÙˆÔ Ãππ˘ ªÂÚ. ∂Ș Ù·˜ 12 ª·ÚÙ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ·ÓÙÈÙ˘ÊÈÎfi˜ ÂÌ‚ÔÏÈ·ÛÌfi˜, η٤‚Ë ‰Â ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫·Ú·Á›Ó) ÙÔ 2ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ, ·ÊÔ‡ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ¤Ê˘ÁÔÓ ÂÎ ÙÔ˘ ȉ›Ô˘ ¯ˆÚ›Ô˘ Ë ÃπππË ∏ÌÈÏ·Ú¯›· Ë ÃπππË ·ã ¯ÂÈÚÔ˘ÚÁ›ˆÓ Î·È ªÔ›Ú· ÙÚ·˘Ì·ÙÈÔÊÔÚ¤ˆÓ Î·È ……………(‰˘Û·Ó¿ÁÓˆÛÙÔÓ). ∂Ș Ù·˜ 13 ȉ›Ô˘ ÔÈ ÀÔ˘ÚÁÔ› ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ∞ÁÁÏ›·˜°·ÏÏ›·˜- πÙ·Ï›·˜ ÂÚfiÙÂÈÓÔÓ ÙÚ›ÌËÓÔÓ ·Ó·Îˆ¯‹Ó, ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛȘ ‰¤¯ıË. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ¤ÎÏÂȄȘ ËÏ›Ô˘. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ÂÓÂÊ·Ó›ÛıË ·fi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Ãππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ‚ϋıË ‰Â ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 21 ȉ›Ô˘ ‹Ïı ·ÔÛÙÔÏ‹ ÎÏËÚˆÙÒÓ ÎÏ¿Ûˆ˜ (1922), ÙËÓ È‰›·Ó —— 201 ——
√ϛ٘ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ¯ÔÚÂ‡Ô˘Ó Î·Ï·Ì·ÙÈ·Ófi (12-11-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 202 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ËÌ¤Ú·Ó (40) ∫ÈÚÎÓ¤˙ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Ì ÙËÓ ÃπππË ∏ÌÈÏ·Ú¯›·Ó Î·È ÂÊ›Ô˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ ÌÂÙ¤‚ËÛ·Ó [ÁÈ·] ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈÓ Î·È Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ (ÿÙ˜ ÷Ӥ). ∂Ș Ù·˜ 24 ª·ÚÙ›Ô˘ ‹Ïı ÙÔ 2ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 3Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó/Ì·ÙÔ˜ Ì ̛·Ó ¶˘Ú/¯›·Ó Ù˘ Ãπππ˘ µã ª.√.¶. ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (¢ÂÌÈÚÙ˙›) ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ ÙÔ˘ (ÿÙ˜ ÷Ӥ) fiÔ˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÔ‡Ù·È fiÏÔ ÙÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ·. ™Ù‹ÓÔ˘Ó ÚÔÊ˘Ï·Î¿˜. ∂Ș Ù·˜ 26 ª·ÚÙ›Ô˘ ʇÁ·Ì fiÏÔÈ, Ë ∞ã ªÔ›Ú· ·fi (∞˚Ú¿Ì ª¿Ì·) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ¢˘ÛÌ¿˜ ‰È¤‚ËÌÂÓ Ù· ¯ˆÚ›· (∞Ï·Ì¿Á), ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (--------) Î·È Ì›ӷÌ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ∫Èfi˚) ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ (∫ÈÚΤ˙ ∫Èfi˚) fiÔ˘ ËÓ Ë ∏ÌÈÏ·Ú¯›· Ãπππ˘ Î·È ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (∂˚Ú¤Ù) fiÔ˘ ËÓ ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ· fiÔ˘ ‰È·‚·›ÓÂÈ ·Ì·ÍÈÙ‹ Ô‰fi˜ (∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú) ÌÂÙ¿ Ù˘ (∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜). ∂Ș Ù·˜ 30... ∞ÔÎÔÌ̤ӷ ÙÚ›· ʇÏÏ· ·fi ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ™ÂÏ›‰Â˜ 126 – 130
∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ¤Ê˘ÁÂ Î·È Ë ÃπππË ∞ã ªÔ›Ú. √ÚÂÈ‚. ¶˘Ú/ÎÔ‡ Ì·˙› Ì ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™˘Ó. ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ·ÂÚÔÔÚÈÎÔ‡ √˘Ï·ÌÔ‡ (ÿÙ˜ ÷Ӥ). ∂Ș Ù·˜ 25 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 25-26 ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ¯¿Ï·˙· ÌÂÁ¿ÏË Î·È ‚ÚÔ¯‹ Ú·Á‰·›·. ∂Ș Ù·˜ 26 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯. ∂Ș Ù·˜ 27+28+29 ȉ›Ô˘ ¿ÊıÔÓ·È ‚ÚÔ¯·›. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ πÃ˘ ªÂÚ·Ú¯. ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ËÌÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 30 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ V˘ Î·È VII˘ Î·È ÔÏ˘‚fiψÓ. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ª·˝Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. —— 203 ——
∞Ó¿·˘ÛË ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ıˆڛ·˜, ÁÈ· ¯Ú‹ÛË ÔÏ˘‚fiÏˆÓ fiÏˆÓ (22-11-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 204 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 2 ȉ›Ô˘ Ù· ›‰È·. ∂Ș Ù·˜ 3 ÙÔ˘ ȉ›Ô˘ ¿ÏÈÓ Ù· ›‰È·. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 19 ª·˝Ô˘ ‹Á· ÂȘ ∞ÊÈfiÓ - ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú. ∂Ș Ù·˜ 22 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ÙÔ ‰Â ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ‚fiÌ‚·˜ ÂȘ ÙËÓ πÃËÓ ªÂÚ·Ú. ·ÒÏÂÈ·È ÔÏ›Á·È. ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ¶ÔÏ˘‚fiψÓ. ∂Ș Ù·˜ 11 ª·˝Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È Ô ÂÍ¿‰ÂÏÊfi˜ ÌÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ÂȘ (ÿÙ˜ ÷ÓȤ) Î·È Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ¿‰ÂÈ·. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È Ô ∂˘Û. ªÂÏÈÛÛÔ˘ÚÁfi˜(34) Ì ¿‰ÂÈ· ÂȘ ÙÔ ›‰ÈÔ Ì¤ÚÔ˜. ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 30 ª·˝Ô˘ ·ӋÏıÂ Ë ªÔ›Ú· Ì ÙÔ 2ÔÓ ¶Â˙. ™‡ÓÙ·ÁÌ· ·fi ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ¯ˆÚ›ÔÓ (∆·Ô˘Û·ÓÏ‹ Î·È ™Ô‡Ï·). ∂Ș Ù·˜ 3 πÔ˘Ó›Ô˘ ‹ÏıÔÌÂ Î·È Ì›˜ ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∫·˚Ú¤Ó) fiÔ˘ ËÓ Ë ªÔ›Ú· ·ÓÙÈηٷÛÙËı›Û˘ ˘fi ÂÓfi˜ √˘Ï·ÌÔ‡ Ù˘ 1˘ ¶˘Ú/¯›·˜. ∂Ș Ù·˜ 7-8 πÔ˘Ó›Ô˘ ‹Á· ÂȘ ∞ÊÈfiÓ - ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ÚÔ˜ ˘ËÚÂÛ›·Ó Î·È ¤ÌÂÈÓ· 2 Ë̤ڷ˜. ∂Ș Ù·˜ 9 ȉ›Ô˘ ‹ÏıÔÓ ¿ÏÈÓ ÂȘ (∫·˚Ú¤Ó). ∂Ș Ù·˜ 12 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 13 πÔ˘Ó›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ¯ˆÚ›ÔÓ (∫·˚Ú¤Ó) Ì·˙› Ì ÙÔ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ¡fiÙÔÓ ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔÓ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfiÓ ™Ù·ıÌfiÓ (∫ÔÏ-----) fiÔ˘ ËÓ ÙÔ ™ÒÌ· µã, Ì›ӷÌ ¤ÍˆıÂÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚ›ÔÓ (----------). —— 205 ——
ÕÔ„Ë ÁÚ·ÌÌ‹˜ Ì¿¯Ë˜ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (22-11-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 206 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘ ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ ∞ÊÈfiÓ Ì¤Û· ÂȘ ÙÔÓ Î¿ÌÔÓ ‰È¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ¯ˆÚÈ¿ (---------), ‰È¤‚Ë ¿ÓˆıÂÓ ËÌÒÓ Â¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ, ¯ˆÚ›˜ Ó· Ú›ÍÂÈ ‚fiÌ‚·˜, ‚ϋıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡, ÂÛËÎÒıËÛ·Ó Ë̤ÙÂÚ· 4 ·ÂÚÔÏ¿Ó·. ∆ËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó ÙÔ Â¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‚ÏËı¤Ó [ηÈ] ·ıÒÓ ‚Ï¿‚ËÓ ¤ÂÛÂÓ ÂȘ (™Â˚ÓÙ› °·˙‹) ÌÂٷ͇ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ Î·È Â¯ıÚÈÎÒÓ Ê˘Ï·Î›ˆÓ, Î·È ÌÂÙ¿ Û˘ÌÏÔÎ‹Ó ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤Î·„ÔÓ ÔÈ ›‰ÈÔÈ, ÔÈ ‰Â ¿Ó‰Ú˜ Û˘ÓÂÏ‹ÊıËÛ·Ó. ∆ËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó Êı¿Û·Ì οوıÂÓ ÙˆÓ ˘„ˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ (∫·ÏÈÓÙ˙›Î) ÂȘ ÙÔ Î·Ì¤ÓÔÓ ¯ˆÚ›ÔÓ (∆·Ú¿ÎÈÔ˚) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ ˆ˜ Âʉڛ·Ó ÙÔ˘ 8Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó. Ù˘ πV˘ ªÂÚ·Ú¯. ·Ó·Ì¤ÓÔÓÙ˜ ›ıÂÛÈÓ. ∂Ș Ù·˜ 15 ȉ›Ô˘ ÂȘ ̤وÔÓ 4˘ ªÂÚ·Ú¯. ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ, Ë̤ÙÂÚ· ·ÂÚÔÏ¿Ó· ¤Î·Ì·Ó ·Ó·ÁÓÒÚÈÛÈÓ ÙÔ ‰Â 5/42 ‹Á ÂȘ ¿ÏÏÔ ¯ˆÚ›ÔÓ ÏËÛ›ÔÓ (∂ÚÈÎÌ¿Ó), 1/4 Ù˘ ÒÚ·˜. ∂Ș Ù·˜ 16 ȉ›Ô˘ ̤ÓÔÌÂÓ ÂȘ ÙÔ ›‰ÈÔ Ì¤ÚÔ˜, ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂȘ ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ˘ Û˘¯Ó·› Á›ÓÔÓÙ·È, ·Ó·ÌÂÓÔ̤Ó˘ ÂÈı¤Ûˆ˜. ∂Ș Ù·˜ 18 ȉ›Ô˘ Ô Â¯ıÚfi˜ ¤‚·ÏÂÓ ÂȘ Ê˘Ï¿ÎÈ· 8Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó/Ì·ÙÔ˜, ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∂Ș Ù·˜ 19-20 ȉ›Ô˘ ¤ÚÈÍ ‚ÚÔ¯‹, ¿Ó¢ ·ÓÙÈÛ΋ӈÓ. ∂Ș Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ·Ó¤Ï·‚ÂÓ ª¤Ú·Ú¯Ô˜ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯. Ô ™˘Ó/¯Ë˜ (∫·˚Ì·ÎÏ‹˜) Ô ‰Â ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ (¢ÈÁÂÓ‹˜ ∫.) ·Ó¤Ï·‚ ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ µã ™.™. ∂Ș Ù·˜ 21+22 ȉ›Ô˘ ÌËÓfi˜ ¤Î·Ó ‚ÔÏ‹ ÙÔ µã ¶Â‰. ™‡Ó/Ì·, ÂȘ ÙËÓ VËÓ ªÂÚ·Ú¯›·. ∂Ș Ù·˜ 22 [ȉ›Ô˘] ¤Ê˘ÁÂ Ô 2Ô˜ √˘Ï·Ìfi˜ Î·È ‹Á ÂȘ ÙÔ (∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú). ∂Ș Ù·˜ 24 ȉ›Ô˘ ‹Á· ÂȘ ¶˘Ú/ÎÔÓ IV˘ ªÂÚ·Ú. Î·È ·Óٿ̈۷ ÔÏÏ¿ ·È‰È¿. ∂Ș Ù·˜ 25 ȉ›Ô˘ ‚ÚÔ¯‹ Ú·Á‰·›· ¤ÚÈÍÂ. ∂Ș Ù·˜ 26 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 28 ȉ›Ô˘ ›¯ÔÌÂÓ ÂÈıÂÒÚËÛÈÓ ·Ú¿ ÙÔ˘ ΢Ú. ¢ÈÔÈÎËÙÔ‡ §Ô¯·ÁÔ‡ ªÂÏ¿ πˆ¿Ó. —— 207 ——
∂η›‰Â˘ÛË, Û ÔÏ˘‚fiÏÔ, ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (22-11-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 208 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ›¯ÔÌÂÓ ÂÈıÂÒÚËÛÈÓ ·Ú¿ ªÂÚ¿Ú¯Ô˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ™˘ÓÙ·Á/¯Ô˘ ∫·˚Ì·ÎÏ‹. ∂Ș Ù·˜ 30 πÔ˘Ó›Ô˘ ‹Á· Ì ¿‰ÂÈ· ÂȘ ÙÔÓ ÂÍ¿‰ÂÏÊfiÓ ÌÔ˘ ¡ÈÎfiÏ·ÔÓ, ̋η ÂȘ ÙÔ ÙÚ¤ÓÔ ÂȘ ∞ÊÈfiÓ Î·È Î·Ù¤‚ËÓ ÂȘ ™Ù·ıÌfiÓ (ª¿Ï ª·¯ÌÔ‡Ù) Î·È ‰È·‚·›ÓˆÓ ÙÔ ÔÌÒÓ˘ÌÔÓ ¯ˆÚ›ÔÓ (ª¿Ï - ª·¯ÌÔ‡Ù) Î·È (∫Ô‡ÙÛÎÈÔ˚) Î·È (¶·Û¿ÎÈÔ˚) ‹Á· ÂΛ. ∆ËÓ È‰›·Ó ËÌ¤Ú·Ó Â¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ¶ÔÏ˘‚fiψÓ, ηٷ‰Èˆ¯ı¤ÓÙÔ˜ ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ηٷ‰ÚÔÌÈÎÔ‡ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 2 πÔ˘Ï›Ô˘ ·ӋÏıÔÓ ÂȘ ¶˘Ú/¯›· ÌÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 3 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡. ∂Ș Ù·˜ 6 πÔ˘Ï›Ô˘ ‹ÏıÂ Î·È ¤Î·Ì ÂÈıÂÒÚËÛÈÓ Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞ã ™. ™. ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ∆ÚÈÎԇ˘ ¡. ∂Ș Ù·˜ 8 ȉ›Ô˘ ÂÈıÂÒÚËÛÈÓ Ô ∞Ú¯ËÁfi˜ ªÂÚ. ¶˘Ú/ÎÔ‡ ª·ÓÔ‡ÛÔ˜ ™ˆÙ‹Ú. ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘. ∂Ș Ù·˜ 10 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È ¤ÚÈÍ ÚÔÎËÚ‡ÍÂȘ. ∂Ș Ù·˜ 12 πÔ˘Ï›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Â¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È ¤Î·ÌÂÓ ·ÂÚÔÌ·¯›·Ó ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ™Ù·ıÌÔ‡ (÷̿Ì), ÙÔ ‰Â Ë̤ÙÂÚÔÓ Î·Ù·‰ÚÔÌÈÎfiÓ Ô‰ËÁÔ‡ÌÂÓÔÓ ˘fi ÂÓfi˜ ÏÔ¯›Ô˘, ™Ù·ÌfiÔ˘ÏÔ˜, ¤ÚÈÍ ÙÔ Â¯ıÚÈÎfiÓ ¤Óı· ¤‚·ÈÓ·Ó ÂȘ ∆·Á̷ٿگ˘ Î·È ÂȘ §Ô¯·Áfi˜ ∆Ô‡ÚÎÔÈ, ÂÓÙ·ÊÈ·Ûı¤ÓÙ˜ ÂȘ ∞ÊÈfiÓ. ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ 49Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó. ∞ÓÂÍ·ÚÙ‹ÙÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 18+19+20 ∞Á›Ô˘ ∏Ï›· 21+22+23+24 ‹ÌÔ˘Ó ·ÛıÂÓ‹˜ ·fi ˘ÚÂÙÔ‡˜, Ù‹ÛÂȘ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 23 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÔÈ ÚÔ‚È‚·ÛÌÔ› ÙˆÓ ∞Óı˘·ÛÈÛÙÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 28 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ¶ÔÏ˘‚fiψÓ, ηٷ‰Èˆ¯ı¤ÓÙÔ˜ ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ Ù‹ÛÂȘ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ 5 ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ. —— 209 ——
¢ÈÏÔÛÎÔÔ›, Û ÚÔÊ˘Ï·Î¤˜, ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ (23-11-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 210 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Ș Ù·˜ 2 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ¶ÔÏ˘‚fiψÓ, Ë̤ÙÂÚÔÓ Î·Ù·‰ÚÔÌÈÎfiÓ Î·Ù‰›ˆÍÂÓ ÙÔ Â¯ıÚÈÎfiÓ. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ¿ÏÈÓ Ù· ›‰È·, ËÌÂÙ¤ÚˆÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ Ù‹ÛÂȘ ηıËÌÂÚÈÓÒ˜. (·ÎÔÏÔ˘ı› ·ӿÏË„Ë ÁÚ·Ê‹˜ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ηٷÁÚ¿„ÂÈ). [∂Ș Ù·˜ 12 πÔ˘Ï›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Â¯ıÚÈο ·ÂÚÔÏ¿Ó· ‹ÏıÔÓ Î·È Â‚Ï‹ıË[Û·Ó] ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡, Ë̤ÙÂÚÔÓ Î·Ù·‰ÚÔÌÈÎfiÓ Ô‰ËÁÔ‡ÌÂÓÔÓ ˘fi ÙÔ˘ ÏÔ¯›Ô˘ ™Ù·˘ÚÔÔ‡ÏÔ˘ Û˘ÓÂÏ¿ÎË ÂȘ ·ÂÚÔÌ·¯›·Ó ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ (÷̿Ì), ÙÔ Ë̤ÙÂÚÔÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ¤ÚÈÍ ÙÔ Â¯ıÚÈÎfiÓ ÂȘ ÙÔ ÛÙ·ıÌfiÓ, ÊÔÓ¢ı¤ÓÙˆÓ ÂÓfi˜ ∆·ÁÌ/¯Ô˘ Î·È ÂÓfi˜ §Ô¯·ÁÔ‡ ∆Ô‡ÚΈÓ, Ô›ÙÈÓ˜ ÂÎˉ‡ıËÛ·Ó ÂȘ ∞ÊÈfiÓ Ì ÌÂÁ¿Ï·˜ ÙÈÌ¿˜. ∂Ș Ù·˜ 14 ȉ›Ô˘ ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ 49Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó/ÙÔ˜ ∞ÓÂÍ[·ÚÙ‹ÙÔ˘]. ∂Ș Ù·˜ 18-19-20 ∞Á›Ô˘ ∏Ï›· ÚÔÊ‹ÙÔ˘-21-22-23-24 ‹ÌÔ˘Ó ·ÛıÂÓ‹˜, Ù‹ÛÂȘ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ Î·ıËÌÂÚÈÓÒ˜. ∂Ș Ù·˜ 28 πÔ˘Ï›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ÔÏ˘‚fiψÓ, ÚÈÊı¤ÓÙÔ˜ ˘fi ÙˆÓ ¶ÔÏ˘‚fiÏˆÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ Ê˘Ï·Î›ˆÓ Î·È Â¯ıÚÈÎÒÓ. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ Ù‹ÛÂȘ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ 4 ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ. ∂Ș Ù·˜ 2 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ¶ÔÏ˘‚fiψÓ, ηٷ‰Èˆ¯ı¤ÓÙÔ˜ Î·È ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ηٷ‰ÚÔÌÈÎÔ‡ ÙÔÈÔ‡ÙÔ˘. ∂Ș Ù·˜ 4 ÙÔ˘ ȉ›Ô˘ ¿ÏÈÓ ÙÔ ›‰ÈÔÓ. ] ∂Ș Ù·˜ 9 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È Â‚Ï‹ıË ˘fi ËÌÂÙ¤ÚÔ˘ ¶˘Ú/ÎÔ‡ Î·È ¶ÔÏ˘‚fiψÓ, ηٷ‰Èˆ¯ı¤ÓÙÔ˜ ˘fi ÙÔ˘ ηٷ‰ÚÔÌÈÎÔ‡ (™Ù·˘ÚÔÔ‡ÏÔ˘) ¤ÂÛ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ê˘Ï·Î›ˆÓ Û˘Ó·Êı›۷˜ Î·È Ì¿¯Ë˜, ηÙÂÛÙÚ¿ÊË. ∂Ș Ù·˜ 11 ȉ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂÓ ÌÓËÌfiÛ˘ÓÔÓ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ˘¤Ú ÙˆÓ ÂÛfiÓÙˆÓ —— 211 ——
∆Ô ∞ÁÈ·˙›Ó ¯ÈÔÓÈṲ̂ÓÔ (6-12-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 212 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂȘ ¯ˆÚ›ÔÓ (∆Û·ÚÛ› ∫ÈÔ˚) ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ËÎÔ‡ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ 35Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó/ÙÔ˜. ∂Ș Ù·˜ 12 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘, ÙÔ Úˆ›, ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ÁÂÓÈÎ‹Ó Â›ıÂÛÈÓ ÂȘ ÙÔ ª¤ÙˆÔÓ ∞ÊÈfiÓ ¡fiÙÈÔÓ Û˘ÁÎÚfiÙËÌ·, ÛÊÔ‰Ú¿ ›ıÂÛȘ ¤ÁÈÓÂÓ, ηıÒ˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î·Ù¤Ï·‚ÔÓ Ù· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Ù˘ IV˘ ªÂÚ·Ú¯. 35Ô ¶Â˙. ™˘Ó/Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ˘„ÒÌ·ÙÔ˜ (∫·ÏÂÓÙ˙›Î) ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ ‰Â ÂÓ›Û¯˘ÛÈÓ ÙÔ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ Î·È Ë ÃπππË ª.√.¶. Î·È Î·ÙÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ÙÔ ‰È¿ÎÂÓÔÓ ÌÂٷ͇ 35Ô˘ Î·È 49Ô˘ ¶Â˙. ™˘Ó/Ì¿ÙˆÓ, Ë Ì¿¯Ë ‰È‹ÚÎËÛÂÓ Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó Î·È ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ÂȘ fiÏÔ ÙÔ ª¤ÙˆÔÓ Î·È Ù˘ 1˘ ªÂÚ·Ú¯. (∞Î¿Ú ¡Ù¿Á) Î·È Ãππ˘ Î·È V˘ Î·È Ãπππ˘. ∂Ș Ù·˜ 13 ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ‰ÈÂχıËÛ·Ó ÙÔ 35Ô Î·È 49Ô, ‰È·Ù·Á‹ ‰Â Ó· ÔÈÛıÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ fiÏÔ ÙÔ ÓfiÙÈÔÓ Û˘ÁÎÚfiÙËÌ· ·Ê‹Û·ÓÙ˜ Ù· ‚·Ú¤· ¶Â‰ÈÓ¿ Î·È ™ÎfiÓÙ· ˆ˜ › ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ·È¯Ì¿ÏˆÙ·, ËÌ›˜ ‰Â Ì ÙÔ ËÚˆÈÎfi Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ ¶Ï·ÛÙ‹Ú· ‹ÌÂı· ΢Îψ̤ÓÔÈ, ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ‚·Û¿ÓˆÓ ‰È·Ê‡Á·Ì ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·Ó. ∆Ô ‚Ú¿‰˘ Ì›ӷÌ ÂȘ (ª¿Ï ª·¯ÌÔ‡Ù), ÙÔ ∞ÊÈfiÓ ÙÔ Î¿„·Ì ÙÚfiÊÈÌ·, ÂÊԉȷÛÌfi˜, ˘ÚÔÌ·¯Èο Ù· ο„·ÌÂ. ∂Ș Ù·˜ 14 ÙÔ Úˆ› Ì·˜ ÂÂÙ¤ıË Ô Â¯ıÚfi˜ ÂȘ (ª¿Ï ª·¯ÌÔ‡Ù) fiÙ ËÙÔÈÌ·˙fiÌÂı· Ó· ʇÁÔÌÂÓ Ì ٷ ¶ÔÏ˘‚fiÏ·, Ê¤ÚˆÓ ÌÂÁ¿ÏËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹Ó, ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ ‰Â ·ÓÈÎfi‚ÏËÙÔÈ Û¯Â‰fiÓ, ‰È·Ï˘ı¤ÓÙˆÓ ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Êı¿Û·Ì ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÂȘ (∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú) fiÔ˘ ËÓÒıËÌÂÓ Ì ÙËÓ VIIËÓ ªÂÚ·Ú¯›·Ó Î·È ÙËÓ IËÓ Î·È Ì›ӷÌ ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 15 ÙÔ˘ ȉ›Ô˘ ‰ÈÂÍ¿ÁÔÌÂÓ ÛÊÔ‰Ú¿Ó Ì¿¯ËÓ, ÙÔ 5/42 Î·È Ë ∞ã ª.√.¶. ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ˜ ÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛÈÓ ÙÔ˘ µã ™.™. ηı’ ‹Ó ÂÙÚ·˘Ì·Ù›ÛıË ÛÔ‚·Ú¿ Ô §Ô¯·Áfi˜ Ì·˜ µÏ·¯¿‚·˜ ∂˘ı. ∆Ô ÂÛ¤Ú·˜ ·ÔÛ˘ÚfiÌÂı· ÂȘ (∆Ô˘Ú¿Î) Î·È ·Ó¤‚ËÌÂÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ÂȘ Ù·˜ ÎÔÚ˘Ê¿˜ ÙÔ˘ (∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú). ∂Ș Ù·˜ 16 ÙÔ Úˆ› ÎÚ‡Ô, ‚ÚÔ¯‹ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ ̤۷ Û ‰¿ÛË, ¯·Ú¿‰Ú˜ Ì›ӷÌ ̤۷ Û ÌÈ· Ï·Áη‰È¿ ÂÚÈ΢Îψ̤ÓÔÈ Û¯Â‰fiÓ. ∂Ș Ù·˜ 17 ÙÔ Úˆ› η٤‚ËÌÂÓ ·fi ÙÔ fiÚÔ˜ (ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù¿Á) fiÙ ÂÚÈ΢Îψı¤ÓÙ˜ ·ÓÙ·¯fiıÂÓ, ‰ÈfiÙÈ ‹ÌÂı· ÌfiÓÔÈ Ì·˜, ÂȉÔÔÈËı¤ÓÙ˜ fiÙÈ Ù· ¿ÏÏ· ÙÌ‹Ì·Ù· ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ·Ó ‚·ÏfiÌÂÓ· ÂÍ fiÏˆÓ ÙˆÓ Ï¢ÚÒÓ, ÂÊfiÓ¢ÛoÓ Ù· ÎÙ‹ÓË ÙˆÓ ˘ÚÔ‚fiψÓ, ÂÙÚ·˘Ì·Ù›ÛıËÛ·Ó ÔÏÏÔ›, —— 213 ——
ÃÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ ÁϤÓÙÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (25-12-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 214 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Ì ÔÏÏ¿˜ ·ˆÏ›·˜ ‰È·Ê‡Á·Ì ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·Ó ·fi ÌÈ· ‰·ÛÒ‰Ë ¯·Ú¿‰Ú· ÌË ·ÓÙÈÏËÊı¤ÓÙ˜, ·ÊÔ‡ ‹ÏıÂÓ Î·È Ë Ó‡ÎÙ·, ·Ê‹Û·ÓÙ˜ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ¶˘ÚÔ‚fiψÓ, ˘ÚÔÌ·¯Èο, ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ·ÔÛ¿ÛÌ·ÙÔ˜ Ô ™˘Ó/¯Ë˜ ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜ ¡. ÙËÓ Ó‡ÎÙ· η٤‚ËÌÂÓ Î¿Ùˆ ·fi (ªÔ˘Ú¿Ù ¡Ù¿Á) Î·È ·ÊÔ‡ ‹ÌÂı· ΢Îψ̤ÓÔÈ ‰È¤‚ËÌÂÓ Ì ËÛ˘¯›·Ó Î·È Ì ٷ fiÏ· ÂȘ Ù· ¯¤ÚÈ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Â¯ıÚÈÎÒÓ Ê˘Ï·Î›ˆÓ ‰È·Ê˘ÁfiÓÙ˜ ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·Ó, £Â›· ¢‡Ó·ÌË, ‚·‰›Û·Ì ÂÚ› Ù·˜ 3 ÒÚ·˜ Ì·ÎÚ¿Ó ÙˆÓ Ê˘Ï·Î›ˆÓ Î·È Ì›ӷÌ ̤۷ Û ÌÈ· ¯·Ú¿‰Ú· ‰·ÛÒ‰Ë 2 ÒÚ˜ Î·È ¤ÊÂÍÂ. √ ÌËÓ 18, ÌfiÏȘ ¤ÊÂÍ ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ η٤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ‰·ÛÒ‰ÂȘ ¯·Ú¿‰Ú·˜ Î·È ÙËÓ ÌÂÛËÌ‚Ú›·Ó ‚ڋηÌÂ Ê˘Ï¿ÎÈ· ÙÔ˘ 49Ô˘ ¶Â˙. ™. ¤ÍˆıÂÓ ÙÔ˘ (√˘Û¿Î) ÂΛ Û˘ÓËÓÙ‹Û·ÌÂ Î·È ÙËÓ IËÓ ªÂÚ. Ì›ӷÌ ÂÚ› Ù·˜ 2 ÒÚ·˜ Î·È ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜, ·ÊÔ‡ Âη›ÔÓÙÔ ÙÔ (√˘Û¿Î Î·È Ô ™Ù·ıÌfi˜) ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙÔ (√˘Û¿Î) fiÔ˘ Ô Â¯ıÚfi˜ Ì·˜ ¤‚·Ï ÂÍ ·ÚÈÛÙÂÚÒÓ, ·ÏÏ¿ ·ÂÎÚÔ‡ÛıË, ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜ ‰Â ‹ÏıÂ Ë Ó‡Í, ·Ó¤‚ËÌÂÓ Û οÙÈ ‚Ô˘Ó¿ Î·È Î·Ù¤‚ËÌÂÓ ÂÎ ÙˆÓ ·¤Ó·ÓÙÈ Ï¢ÚÒÓ fiÔ˘ Ì›ӷÌ 1 ÒÚ· οوıÂÓ ÙÔ˘ (™·Ú¿ÎÈÔ˚). ∂ÎÎÈÓ‹Û·ÌÂÓ, η٤‚ËÌÂÓ Î¿Ùˆ Û οÙÈ ¯ˆÚÈ¿ Ù· ÔÔ›· ο„·ÌÂ, Û˘ÓËÓÙ‹ıËÌÂÓ Ì ÙËÓ ÃππËÓ ªÂÚ·Ú¯. ŒÊÂÍÂ, Ô ÌËÓ 19, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ·Ó¤‚ËÌÂÓ ¿ÏÈÓ ÙÔ ‚Ô˘Ófi ÓÔÙÈfiÙÂÚÔÓ, η›ÔÓÙ˜ Ù· ¯ˆÚÈ¿ Êı¿Û·Ì ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÂȘ (∞Ï‚·ÓÏ¿Ú) fiÔ˘ ËÓ ÙÔ ¯ˆÚÈfi, ÙÔ Î¿„·ÌÂ Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ. ∆Ô Úˆ› ÂȘ Ù·˜ 20 ȉ›Ô˘ ¤Êı·Û·Ó ÔÈ ·ÓȯÓÂ˘Ù·› Î·È Û˘ÓÂÏ¿ÎËÛ·Ó Ì ٷ Ë̤ÙÂÚ· Ê˘Ï¿ÎÈ· ¤‚·ÏÔÓ ‰Â Î·È Ì ٷ ˘ÚÔ‚fiÏ·. √ÈÛıÔ¯ˆÚ‹Û·ÌÂ, ·ÊÔ‡ ‰ÈÂÙ¿¯ıËÌÂÓ, ·Ó¤‚ËÌÂÓ Î¿ÙÈ ‚Ô˘Ó¿ ÚÔ˜ Ù· (∫ԇϷ) ÂÓ‡ÎÙˆÛÂ, Ì›ӷÌ ÌÈ· ÒÚ· › ÙÔ˘ fiÚÔ˘˜ ·ÁÓ¿ÓÙÈ· ÙˆÓ (ºÈÏ·‰ÂÏÊ›ˆÓ). ªfiÏȘ ¤ÊÂÍÂ, Ô ÌËÓ 21, η٤‚ËÌÂÓ ÂȘ ÙÔÓ Î¿ÌÔÓ ÙˆÓ (ºÈÏ·‰ÂÏÊ›ˆÓ) Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÂÚ› ÙËÓ ÌÂÛËÌ‚Ú›·Ó Êı¿Û·Ì ÂȘ (ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·), ıÚ‹ÓÔ˜ Î·È ÎÏ·˘ıÌfi˜ fiÏÔÈ ÂȘ ÙÔ ÙÚ¤ÓÔ ‰È· Ó· ʇÁÔ˘Ó Ù· Á˘Ó·ÈÎfi·È‰·. ∏ fiÏË ÙˆÓ (ºÈÏ·‰ÂÏÊ›ˆÓ) Âη›ÂÙÔ, Ì›ӷÌ 2 ÒÚ˜ Î·È ¤ÂÈÙ· ÍÂÎÈÓ‹Û·Ì ÔÈÛıÔ¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜. ∂Ó‡ÎÙˆÛÂ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· Êı¿Û·Ì ÂȘ (™·Ïȯϛ). ªfiÏȘ ¤ÊÂÍÂ, Ô ÌËÓ 22, ·Ì¤Ûˆ˜ ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÂÛÙ·Û›·Û·Ó Î·È —— 215 ——
ºfiÚÙˆÛË Î·ÌËÏÒÓ ÛÙÔ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ™Ù·ıÌfi ∫·˙Ï›-°ÎÈÔÏ Ã·Ì¿Ì (∆Ô̤·˜ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú) (25-12-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 216 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¯ıÚÈÎfiÓ πÈÎfiÓ Î·È ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfiÓ ¤‚·ÏÂÓ, ¤ÁÈÓÂÓ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·ÈÊÓȉȷÛÌfi˜, ʈӷ›, ıÚ‹ÓÔ˜ ο„·Ì ÙÔ (™·Ïȯϛ) ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Ì›ӷÌ ÂΛ ·¤Íˆ ÎÔÓÙ¿ Û οÙÈ Ï‡Î˜ ÔÈÛıÔÊ˘Ï·Î‹ Ì ÙÔ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ÂȘ ÙÔ fi‰È. ∆Ô Úˆ›, ÌfiÏȘ ¤ÊÂÍÂ, Ô ÌËÓ 23, ÂÍÂÎÈÓ‹Û·ÌÂÓ Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ Ù·˜ (™¿Ú‰ÂȘ) ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ÙˆÓ (™Â‚ÚÒÓ) Êı¿Û·Ì ÙËÓ ÌÂÛËÌ‚Ú›·Ó ÂȘ (°ÂÚ·ÛÏ›), Ì›ӷÌ 4 ÒÚ·˜ Î·È ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ʇÁ·ÌÂ Î·È ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÙÔ (∞¯ÌÂÙÏ›) ÙÔ Î¿„·ÌÂ, ηıÒ˜ Î·È fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ÙÔ Úˆ› ۯ‰fiÓ Êı¿Û·Ì ÂȘ (∫·Û·Ì¿) fiÔ˘ Âη›ÂÙÔ Î·ıÒ˜ Î·È Ë (∆ÛÔ˘Ì·ÓÈÛÈ¿Ó) Î·È (ª·ÁÓËÛ›·) Î·È fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿. ∆Ô Úˆ›, Ô ÌËÓ 24, ʇÁ·ÌÂ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ‰È¤‚ËÌÂÓ ÙËÓ (¶‡ÚÛ·) ¤ÂÈÙ· ¤Ó· ¯ˆÚÈfi (………..) fiÔ˘ ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ¤Î·Ì·Ó ÛÊÔ‰ÚfiÓ ·ÈÊÓȉȷÛÌfiÓ, ÂÊfiÓÂ˘Û·Ó 7 ¿Ó‰Ú·˜, 12 ÎÙ‹ÓË Î·È ÂÙÚ·˘Ì¿ÙÈÛ·Ó 20 ¿Ó‰Ú·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ·˘ÙÔ› ¯ÂÈÚfiÙÂÚ·, ÂÛÎfiÚÈÛ·Ó ÂȘ ÙÔ ‰¿ÛÔ˜, ·ÊÔ‡ Âο„·Ì ÙÔ ¯ˆÚÈfiÓ, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Êı¿Û·Ì ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÂȘ (¡˘ÌÊ·›ÔÓ) fiÏÔ ÂÏÏËÓÈÎfi. ∆Ô Úˆ›, ÂȘ Ù·˜ 25 ȉ›Ô˘, ʇÁ·ÌÂ Î·È ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ ÚÔ˜ (™Ì‡ÚÓËÓ)(35) Êı¿Û·Ì ÙËÓ ÌÂÛËÌ‚Ú›·Ó, Ì›ӷÌ 2 ÒÚ·˜ Î·È ÌÂÙ¿ ‰ÈÂÙ¿¯ıËÌÂÓ Ó· ‚·‰›ÛÔ˘Ì ÚÔ˜ (∆ÛÂṲ̂), 90 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ÓÔÙ›ˆ˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ∞Ó·¯ˆÚ‹Û·Ì ·fi ™Ì‡ÚÓËÓ ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÂȘ ÙÔ Ì¤ÛÔÓ ·˘Ù‹˜, ÚÔ¯ˆÚ‹Û·Ì fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ· ‰È·‚·›ÓÔÓÙ˜ ÔÏÏ¿ ¯ˆÚÈ¿ Êı¿Û·Ì ¤ÍˆıÂÓ ÙÔ˘ (µÔ˘ÚÏ¿), Ì›ӷÌ 1 ÒÚ·Ó Î·È ÙÔ Úˆ› 26 [ÙÔ˘] ÌËÓfi˜ ‰È¤‚ËÌÂÓ Ù· (µÔ˘ÚÏ¿), ˆÚ·›· ÂÏÏËÓÈ΋ fiÏȘ, ‚·‰›˙ÔÓÙ˜ Ù· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ÂÚ› ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜ Êı¿Û·Ì ÂȘ (∆ÛÂṲ̂) fiÔ˘ ËÓ Ô ÏÈÌ‹Ó, Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 27 ȉ›Ô˘ ÌËÓfi˜ ‹Ú¯ÈÛÂÓ Ë ÂÈ‚›‚·ÛȘ ¿Ù·ÎÙÔ˜, ·ÊÔ‡ ·Ê‹Û·Ì ٷ ÎÙ‹ÓË Î·È Ôχ ˘ÏÈÎfi ÌÂÙ¿ ÔÏÏÒÓ ÎfiˆÓ ÂÈ‚È‚·ÛًηÌ ÂȘ ÙÔ ·ÙÌfiÏÔÈÔÓ (ª˘Î¿ÏË) Î·È ÌÂÙ¿ Ì›·Ó ÒÚ·Ó ‚Á‹Î·Ì ÂȘ (ÛÔÓ) ˆÚ·›· fiÏȘ Ë (ÛԘ) Î·È ‹Ú¯ÈÛÂÓ Ë Ù·ÍÈÓfiÌËÛȘ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Î·Ù¿ ÂÚÈÊÂÚ›·˜, ‹Ú¯ÈÛÂÓ ‰Â Ó· Ì·ÛÙ›˙ÂÈ Î·È Ë Â›Ó·. ∂Ș Ù·˜ 28 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂΛ, ·Â‚È‚¿˙ÂÙÔ ·ÎfiÌË ÛÙÚ·Ùfi˜. ∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ÌÂÙ¤‚Ë Ë ªÂÚ·Ú¯›· πÈÎÔ‡ (∫·Ï›ÓÛ΢ ˘ÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜) ÂȘ ∞ı‹Ó·˜. —— 217 ——
ªÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓ ÌÂÙ¿ ÙȘ ÊÔÓÈΤ˜ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∫·Ï¤-°ÎÚfiÙÔ.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 218 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
∂Ș Ù·˜ 29 ȉ›Ô˘ ËÙÔÈÌ¿˙ÔÓÙÔ Ù· ·ÔÏ˘Ù‹ÚÈ· ÂȘ Ù·˜ ÎÏ¿ÛÂȘ ·fi [19]12- [19]18. ∂Ș Ù·˜ 30 +31 ȉ›Ô˘ Ì›ӷÌ ÂȘ (ÛÔÓ) ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıË Ë ÂÎΤӈÛȘ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜. ∂Ș ÙËÓ 1ËÓ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ʇÁ·Ì ·fi ÙËÓ (ÛÔÓ) Î·È ÌÂÙ¤‚ËÌÂÓ Ì›·Ó ÒÚ·Ó Ì·ÎÚ¿Ó ÂȘ ÙÔ˘ ¶·Û¿ ÙË ‚Ú‡ÛË ¯ˆÚ›ÔÓ (µÚÔÓÙ¿‰Â˜) Î·È Ì›ӷÌ ÂΛ ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ (§È‚¿‰È·). ∂Ș Ù·˜ 2 Î·È 3 Ì›ӷÌ ÂΛ. ∂Ș Ù·˜ 4 ȉ›Ô˘ ¯ıÚÈÎfiÓ ·ÂÚÔÏ¿ÓÔÓ ‹ÏıÂ Î·È ¤ÚÈÍ 4 ‚fiÌ‚·˜ ÂȘ ÙÔÓ ÏÈ̤ӷ (Ã›Ô˘) fiÔ˘ ‹ÙÔ ÙÔ (∫ÈÏΛ˜), ÙÔ (§‹ÌÓÔ˜) ÔÏÏ¿ ·ÓÙÈÙÔÚÈÏÈο Î·È ÊÔÚÙËÁ¿ ·ÙÌfiÏÔÈ·, ·ÏÏ¿ ¿Ó¢ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜. ∂Ș Ù·˜ 5 ȉ›Ô˘ ‹Ú·Ì ٷ ·ÔÏ˘Ù‹ÚÈ· Î·È ÂÈ‚È‚·ÛًηÌ ÂȘ ÙÔ ·ÙÌfiÏÔÈÔÓ (∞ÈÒÓ) Ì·˙› Ì ÙÔ 3ÔÓ πÈÎfiÓ ™‡ÓÙ·ÁÌ·. ∂Ș Ù·˜ 6 ȉ›Ô˘, ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ, ÎÈÓ‹Û·Ì ·fi (ÛÔÓ) Î·È ÌÂÙ¿ 27 ˆÚÒÓ Ù·Í›‰È Êı¿Û·Ì ÂȘ Ù·˜ 7 ȉ›Ô˘ ÌËÓfi˜, ÙÔ ÂÛ¤Ú·˜, ÂȘ (¶ÂÈÚ·È¿) fiÔ˘ ËÓ ÔÏÏ¿ ÏÔ›· Î·È ‚Á‹Î·Ì ÙÔ ‚Ú¿‰˘, ̋ηÌ ÂȘ ÙÔ ÙÚ¤ÓÔÓ Î·È ÎÈÓ‹Û·ÌÂ. ∂Ș Ù·˜ 12 ÙÔ ÌÂÛÔÓ‡ÎÙÈÔÓ ‚Á‹Î·Ì ÂȘ (ª·˘ÚÔÓ¤ÚÈ). ∆Ô Úˆ›, Ô ÌËÓ 7 [ÂÓÓÔ› 8]. ∂Ș Ù·˜ 7 [ÂÓÓÔ› 8] ȉ›Ô˘ ÌËÓfi˜ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ‹ÏıÔÓ ÂȘ ÙÔ ¯ˆÚÈfi. ∆∂§√™ π. ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ (˘ÔÁÚ·Ê‹)
. —— 219 ——
.
—— 220 ——
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›·. ™ÙÔ ÊfiÓÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ªÈÎÚ·ÛÈ¿ÙÈÛÛ· ∂ÏÏËÓÔԇϷ (28-3-1921).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
¶
·Ú¿ÚÙËÌ· (π)
(∂ÂÍËÁ‹ÛÂȘ - ¶ÏËÚÔÊÔڛ˜) 1.
∏ Û˘ÓÔÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ηٿ ÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ¶·Ú·Î¿Ùˆ ÂÎÙ›ıÂÓÙ·È, Û˘ÓÔÙÈο, ÔÈ ‰Ú¿ÛÂȘ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÂ Ô ¢ÂηӤ·˜ °È¿ÓÓ˘ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ó· ÂÓËÌÂÚˆı› ÁÈ· ÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÂȯÂÈÚËÛÈ·Îfi Ï·›ÛÈÔ Ì¤Û· ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ Ë È‰È·›ÙÂÚË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·: ∏ ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· ¿Ú¯ÈÛ ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛ‹ Ù˘ ÛÙȘ 16 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1918 Ì ÂÈÛÙÚ¿Ù¢ÛË ÙˆÓ ÎÏ¿ÛÂˆÓ 1911 - 1914 Ù˘ Ãπππ˘ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ¶ÂÚÈʤÚÂÈ·˜, Ô˘ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ™ÙÂÚ¿˜ ∂ÏÏ¿‰·˜. ™ÙȘ 19 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1918 ÂΉËÏÒıËΠÛÙ·ÛÈ·ÛÙÈÎfi ΛÓËÌ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ 2Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡, Ô˘ ›¯Â ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘ ÛÙË §·Ì›·, Ì ÛÎÔfi ÙË Ì·Ù·›ˆÛË Ù˘ ÂÈÛÙÚ¿Ù¢Û˘. ∂ÂÓ¤‚Ë ÙÔ 2Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∫ÚËÙÒÓ Î·È ·ÔηٷÛÙ¿ıËÎÂ Ë Ù¿ÍË. ∂È‚Ï‹ıËÎ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ‚·Ú‡Ù·Ù˜ ΢ÚÒÛÂȘ ÛÙÔ˘˜ ÚˆÙ·›ÙÈÔ˘˜. ™ÙȘ 23 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1918 ÂΉËÏÒıËÎÂ Ó¤Ô ÛÙ·ÛÈ·ÛÙÈÎfi ΛÓËÌ· ÛÙË ºÚÔ˘Ú¿ £Ë‚ÒÓ. ∂ÂÓ¤‚Ë ¿ÏÈ ÙÔ 2Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∫ÚËÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË Ù˘ Ù¿Í˘ Î·È ÔÈ ÚˆÙ·›ÙÈÔÈ ·˘Ù‹ ÙË ÊÔÚ¿, ·ÊÔ‡ ‰ÈοÛÙËÎ·Ó ·fi ¤ÎÙ·ÎÙÔ ™ÙÚ·ÙÔ‰ÈΛÔ, ÙÔ˘ÊÂΛÛÙËηÓ. —— 221 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∆Ô ‰›ÌËÓÔ ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ - ª·ÚÙ›Ô˘ ÙÔ˘ 1918 Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ ÙË Û‡ÓıÂÛ‹ Ù˘, Ì ÂÈÛÙÚ¿Ù¢ÛË ÙˆÓ ÎÏ¿ÛÂˆÓ 1909 -1910 Ù˘ Ãπππ˘ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ¶ÂÚÈʤÚÂÈ·˜. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 21 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ - 11 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1918 ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÔÈ ªÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜ Î·È ·ÙÌÔÏÔ˚ÎÒ˜ ÛÙÔ ÛÙÚ·ÙfiÂ‰Ô ¡¿Ú˜ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. ™ÙȘ 3 ª·˝Ô˘ 1918 Ù¤ıËΠ۠ÔÚ›·, ·ÊÔ‡ ›¯Â ‰È·ÙÂı› ÛÙÔ µÚÂÙ·ÓÈÎfi ª¤ÙˆÔ ÙÔ˘ ™ÙÚ˘ÌÒÓ·, Ì ÛÎÔfi Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı› ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ¡ÈÁÚ›Ù·˜ ™ÂÚÚÒÓ. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 10 ¤ˆ˜ 11 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1918, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂȯÂÈÚËı› ·fi ÙÔ ∞ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ë ÚԤϷÛË ÚÔ˜ ¢ÂÌ›Ú πÛ¿Ú (™È‰ËÚfiηÛÙÚÔ), Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È Î·ÙfiÈÓ ‰È·Ù·Á‹˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ¡ÈÎÔÛÏ¿‚ (¡ÈÎfiÎÏÂÈ·) - ∞‚‰·Ì¿Ï (™ËÛ·ÌÈ¿) Î·È ·Ó·ı¤ÙÂÈ ÙËÓ Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ Ù˘ ÛÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ. ∆ËÓ 27Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1918 ÛÙ·ı̇ÂÈ Ì ÙÔÓ Î‡ÚÈÔ fiÁÎÔ Ù˘ Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ ∫·‚¿Ï· Î·È ÚÔˆı› ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ̤¯ÚÈ ÙÔ ™·ÚÈÛ·Ì¿Ó (ÃÚ˘ÛÔ‡ÔÏË) Î·È ÙȘ Â΂ÔϤ˜ ÙÔ˘ ¡¤ÛÙÔ˘. ∆Ë 13Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1918 Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙË ∫·‚¿Ï·˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÌÂÙ·ÊÂÚı› ÛÙËÓ ƒˆÛ›·. ∆ËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË Ë ÂÓ ÏfiÁˆ ªÂÚ·Ú¯›· Û˘ÁÎÚÔÙ›ÙÔ ·fi ÙÔ 2Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡, ÙÔ 3Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡, ÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ, ·fi ÙË Ãπππ· ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ÙË Ãπππ‚ ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ·fi ÙË Ãπππ ∏ÌÈÏ·Ú¯›· πÈÎÔ‡ Î·È ·fi ÙËÓ Ãπππ ¢ÈÏÔ¯›· ™Î··Ó¤ˆÓ. ∏ ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›·, ·fi Ù˘ Û˘ÛÙ¿ÛÂÒ˜ Ù˘, ˘·ÁfiÙ·Ó ÛÙÔ ∞ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ì·˙› Ì ÙË ππË ªÂÚ·Ú¯›· ÌÂٷʤÚıËΠ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1919 ÛÙË ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓ‹ ƒˆÛ›·. ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ Â›ÛËÌË ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ πÛÙÔÚ›·, Ë ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›· ÌÂٷʤÚıËΠÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 12 πÔ˘Ó›Ô˘ ¤ˆ˜ 19 πÔ˘Ó›Ô˘ 1919 ·fi ÙË ƒÔ˘Ì·Ó›· ÛÙË ™Ì‡ÚÓË. Ÿˆ˜ fï˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙÔ ˘fi„Ë ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ¤Ó· ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ∫·‚¿Ï·˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÎÈ ·˘Ùfi ¤Ê˘Á ÁÈ· ÙË ™Ì‡ÚÓË ÛÙȘ 9 πÔ˘Ó›Ô˘ ÙÔ˘ 1919. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·, Ë Ãπππ· Î·È Ãπππ‚ ªÔ›Ú˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ (Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙË ÃπππË ªÂÚ·Ú¯›·) ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ·Ó ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ÌÂٷ͇ Ù˘ 12˘ πÔ˘Ó›Ô˘ Î·È 14˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1919. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ë πË ªÂÚ·Ú¯›· Î·È ÙÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÌÂÙ·ÊÂÚı› ÛÙË ƒˆÛ›·, ·ÏÏ¿ ·Ú¤ÌÂÓ·Ó ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ 1919 —— 222 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ¶Ú¿‚È, ¶·Ï·ÈÔ¯ÒÚÈÔÓ, ∂Ï¢ıÂÚ¤˜ Î·È ÏÈÌ¿ÓÈ ™Ù·˘ÚÔ‡, ·Ó·Ì¤ÓÔÓÙ·˜ ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ µÂÛÛ·Ú·‚›·. ∏ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÔÙ¤, ‰ÈfiÙÈ ‹‰Ë ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÂÙ·È Ë Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ∆ËÓ 30Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 1919 ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÙÔ˘ ∆Ô̤· ª·ÁÓËÛ›·˜. ∆ËÓ 7Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ Â›ıÂÛË ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ηٿ ÙÔ˘ ¶··˙Ï›. ∆Ë 17Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 ÙÔ ÌÂÓ ‚fiÚÂÈÔ fiÚÈÔ ÙÔ˘ ÙÔ̤· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ηıÔÚ›˙ÂÙ·È Â› Ù˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜: ™Î¿Ï· ª·ÈÓÂ̤Ó˘ - °È·Ì·ÓÏ¿Ú ¡Ù·Á ¡ÙÔ˘Ì·ÙÏ› ¡Ù·Á- ∫·Ï¿Ó ¡Ù¿Á - ∫·Ú¿ ∞Ï¿Ó (937) - ŒÓ·˜ ˘„ԉ›ÎÙ˘ 590, ÙÔ ‰Â ÓfiÙÈÔ fiÚÈÔ Â› Ù˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜: ¡˘ÌÊ·›ÔÓ-(∆·¯Ù·Ï› ¡Ù·Á)¢Ú¿ÎˆÓ(ª·¯ÌÔ‡Ù ¡Ù·Á)-ªÂÚÌÂÚ› ¡Ù·Á-§Ô‡ÙÌÂ˚ °È·˚Ï¿. ∆ËÓ 29Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ Ó¤· ›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ¶··˙Ï›. ∆ËÓ 31Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ Â›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ∞¯ÌÂÙÏ›. √ ∆Ô̤·˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÂÎÙ›ÓÂÙ·È ·fi ÙË ÛÙÂÓˆfi ÙÔ˘ ªÈ¯·˚Ï› ̤¯ÚÈ ÓÔÙ›ˆ˜ ÙÔ˘ ∞¯ÌÂÙÏ›. ∆ËÓ 31ËÓ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1919 ÛÙ·ı̇ÂÈ ÛÙË ª·ÁÓËÛ›· Î·È ∫·Û·Ì¿. ∆Ë 16Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ηıÔÚ›˙ÔÓÙ·È, ˆ˜ ÓfiÙÈÔ fiÚÈÔÓ ÙÔ˘ ÙÔ̤· Ë ÁÚ·ÌÌ‹: ¡˘ÌÊ·›Ô -¢Ú¿ÎˆÓ - ªÂÚÌÂÚ› ¡Ù·Á - §Ô‡ÙÌÂ˚ °È·˚Ï¿ - §›ÌÓË °ÎÈÔÏÙ˙›Î, Î·È ˆ˜ ‚fiÚÂÈÔ fiÚÈÔ Ë ÁÚ·ÌÌ‹: ¶˘ıÈÎfi˜ ÔÙ·Ìfi˜ - ∫·Ï¿Ó ¡Ù¿Á - ∫·Ú¿ ∞Ï¿Ó - ŒÓ·˜ ˘„ԉ›ÎÙ˘ 590. ∆ËÓ 8Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ÚÔˆıÔ‡ÓÙ·È Ù· ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ Î·ıÔÚÈÛı›۷ ÁÚ·ÌÌ‹ ÛÙÔÓ ˘ÔÙÔ̤·: ∞¯ÌÂÙÏ› ™¿Ú‰ÂˆÓ ̤¯ÚÈ ÙÔ˘ °È·ÚÈÛÏ›Î. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 19 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ˆ˜ 22 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙËÓ Î·ıÔÚÈÛı›۷ ÁÚ·ÌÌ‹ ÛÙÔ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÙÔ̤· ̤¯ÚÈ Ù˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜: ∫·Ú·ÛÈÁÈÚÏ› - °ÂÓÈÙ˙¤ - ∆ÂÂÙ˙›Î - ∆·Ù¿ÚÎÈÔ˚. ∆Ë 12Ë ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1919 ÛÙ·ı̇ÂÈ ÛÙË ª·ÁÓËÛ›·, ∫·Û·Ì¿, ∞¯ÌÂÙÏ›, ¶··˙Ï›, ∆ÛÂÚΤÛÎÈÔ˚. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 6˘ ¤ˆ˜ 8˘ π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ Â·ÓÂÈÏËÌ̤Ó˜ ÂÈı¤ÛÂȘ ηٿ ÙÔ˘ ªÂÚÛ›Ó ¡ÙÂÚ¤ Î·È ∆Û¿È ªÔ˘Ó¿Ú. ∆Ë 18Ë π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 Ô ÙÔ̤·˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ˘ÔÙÔÌ›˜: ™¿Ú‰ÂˆÓ, ∆·Ù¿ÚÎÈÔ˚ - ¶··˙Ï› Î·È ∆ÛÂÚΤÛÎÈÔ˚. √ ÚÒÙÔ˜ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ٷ ‰È·ÌÂÚ›ÛÌ·Ù·: ∆Û¿È ªÔ˘Ó¿Ú Î·È ªÂÚÛ›Ó ¡ÙÂÚ¤ Î·È Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Ù· ‰È·ÌÂÚ›ÛÌ·Ù·: ∆·Ù¿ÚÎÈÔ˚ Î·È ¶··˙Ï›. —— 223 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∆ËÓ 25Ë π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 Ô ∆Ô̤·˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ˘ÔÙÔÌ›˜ ª·ÁÓËÛ›·˜ Î·È ∫·Û·Ì¿. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ ‰ÂηÂÓı‹ÌÂÚÔ˘ ÙÔ˘ ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1920, ÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ fiÚÈÔ ‰È·¯ˆÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ˘ÔÙÔ̤ˆÓ ª·ÁÓËÛ›·˜ Î·È ∫·Û·Ì¿, Ô ˘„ԉ›ÎÙ˘ 547 ¿ӈ ÛÙÔ ª¤ÏÂÓ ¡Ù·Á, ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· ‰Â Ô ⁄ÏÏÔ˜ ÔÙ·Ìfi˜. √ ÙÔ̤·˜ ∫·Û·Ì¿ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È ÛÙÔÓ ˘ÔÙÔ̤· ™¿Ú‰ÂˆÓ ·fi ÙÔ˘ ÔÚÂÈÓÔ‡ fiÁÎÔ˘ ªÔ˙ ¡Ù·Á (∆ÌÒÏÔ˘) ̤¯ÚÈ ∫ÂÛÙÂÚÏ› Î·È ÙÔ˘ ª¤ÏÂÓ ¡Ù·Á Ì ‰˘ÙÈÎfi fiÚÈÔ ÙÔÓ ⁄ÏÏÔ ÔÙ·Ìfi. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 16 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ̤¯ÚÈ 18 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙËÓ ÂÎηı¿ÚÈÛË ÙÔ˘ ªÔ˙ ¡Ù·Á (∆ÌÒÏÔ˘) Ì·˙› Ì ÙË ππË ªÂÚ·Ú¯›·. ∆ËÓ 20Ë ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1920 ÂÎηı·Ú›˙ÂÈ ÙÔÓ ÔÚÂÈÓfi fiÁÎÔ ÙÔ˘ ª¤ÏÂÓ ¡Ù·Á. ∆ËÓ 22Ë ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘1920 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ Â›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ∆·Ù¿ÚÎÈÔ˚. ∆ËÓ 25Ë ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1920 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ Ó¤· ›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ∆·Ù¿ÚÎÈÔ˚. ∆ËÓ 31Ë ª·˚Ô˘ 1920 ÛÙ·ı̇ÂÈ ÛÙÔÓ ∫·Û·Ì¿. ∆ËÓ 9Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ÚÔÂÏ·‡ÓÂÈ, ‰È· ÌÂÓ ÙÔ˘ 5/42 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ ·fi ÙÔ ¶··˙Ï› ÚÔ˜ ∞Í¿ÚÈÔÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ·˘ıËÌÂÚfiÓ, ‰È· ‰Â ÙÔ˘ 3Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ‰È· ̤ۈ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ fi¯ı˘ Ù˘ Ï›ÌÓ˘ ª·ÚÌ¿ÚˆÓ ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο, Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ù· ª¿ÚÌ·Ú· Î·È ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ¿ÎÚÔ Ù˘ Ï›ÌÓ˘. ∆ËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· ÚÔÂÏ·‡ÓÂÈ Â› ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ ηÈ, ηÙfiÈÓ Ì¿¯Ë˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ªÈÓ ∆¤ Î·È ™·Ïȯϛ, ηٷϷ̂¿ÓÂÈ Ù· ÕÓÙ·Ï· Î·È ÙÔ ™·Ïȯϛ. ∆ËÓ 11Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 1920, ηÙfiÈÓ Ì¿¯Ë˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ªÔÓ·Ì¿Î, ÂÈÛ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙË ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·, fiÔ˘ ›¯Â ÊÙ¿ÛÂÈ ÙÔ 1Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· πÈÎÔ‡. ∞fi 14˘ πÔ˘Ó›Ô˘ ̤¯ÚÈ 22˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ Âʉڛ· Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ Î·È ÌÂٷʤÚÂÙ·È ÚÔ˜ ™fiÌ·- ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú. ∆ËÓ 22Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ÚÔÎ¿Ï˘„Ë ·fi ∫ÂÛԇ٠̤¯ÚÈ ™ÈÓÙÈÚÙ˙›. ∞fi Ù˘ 1˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ÌÂٷʤÚÂÙ·È ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ· ,ÏËÓ ÙÔ˘ 5/42 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú. ∆Ë 15Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ÚÔÂÏ·‡ÓÂÈ ÚÔ˜ √˘Û¿Î ηÈ, ÌÂÙ¿ ·fi ·ÛıÂÓ‹ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∂ÌÈÚÏ›, ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ∞Î ∫ÂÙÛÈÏ› ∂ÏÂÛÏ›. ∞fi ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú·, ηÙfiÈÓ ·ÓÙÈÛÙ¿Ûˆ˜ —— 224 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¿Óˆ ÛÙÔ πÛÂÙ˙›Î ¡Ù·Á, ÚÔ¯ˆÚ› ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹ √˘Û¿Î-ª·ÓÙ¿. ∆Ë 17Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ ∞˚Ó¤ Ã·Ó Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË ÙÔ Ã·Ó, ηÙfiÈÓ ÌÈÎÚ‹˜ ·ÓÙÈÛÙ¿Ûˆ˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ °ÂÓ›ÎÈÔ˚. ∆ËÓ 22Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ ∞fiÛ·ÛÌ· ∫˘‰ˆÓÈÒÓ ·fi ÙÔ ™ÈÌ¿‚, ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ ∆ÛÂÓÙ›˙ ηÙfiÈÓ Ì¿¯Ë˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ °ÎÈÔ˘ÌÔ˘ÎÏ› Î·È ÙÔÓ ·˘¯¤Ó· ∆ÛÂÓÙ›˙, ‰È· ‰Â ÙÔ˘ ∞ÔÛ¿ÛÌ·ÙÔ˜ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ ÙÔ πÓÙ›˜. ∆ËÓ 11Ë √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË ÈÛ¯˘Ú‹ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ›ıÂÛË ‰˘Ô ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ∆ÛÂÓÙ›˙ Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Û˘ÌÙ‡ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ Ã·Ó ¯ˆÚ›˜ ›ÂÛË ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. ∆Ë 14Ë √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ Î·È ¿ÏÏË ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ›ıÂÛË ÛÙÔ Ã·Ó Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË ÚÔˆı› ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ Ù˘ ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ÷Ó. ∆Ë 18Ë √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ·Ó·Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ ∆ÛÂÓÙ›˙ Î·È πÓÙ›˜ ¯ˆÚ›˜ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË. ∞fi Ù˘ 29˘ √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ̤¯ÚÈ Ù˘ 6˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920 Û˘ÌÙ‡ÛÛÂÙ·È, ¯ˆÚ›˜ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ Â¯ıÚÈ΋ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ÓÔÙÈfiÙÂÚ· ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ™ÂÏ¿ √ÁÏÔ‡-°ÎÈÔ‡ÚÂ, Û ۇӉÂÛÌÔ ‰ÂÍÈ¿ Ì ÙË ππË ªÂÚ·Ú¯›·. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 9 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ¤ˆ˜ 9 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ ÙÔÓ ÙÔ̤· √ÁÏÔ‡-ªÂ˚Ï¤Ú Ã·Ó, ‚fiÚÂÈ· Î·È ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ √˘Û¿Î ·fi ÙÔ ∫È˙›Ï ¡Ù·Á ̤¯ÚÈ ∫ԇϷ, ‚fiÚÂÈ· Ù˘ ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜. ∆ËÓ 9Ë ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎÂ Ë ªÂÚ·Ú¯›· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∫··ÎÏ¿Ú-∫·ÏÊ¿ÎÈÔ˚, ÏËÓ ÙÔ˘ 3Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 10 ¤ˆ˜ 12 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ∫··ÎÏ¿Ú - ∫ÈÏÈÙ˙¿ ™Â¸ÁÎÔ‡ÓÙ - ∞¯¿ÙÎÈÔ˚ - ∆Ô˘ÎÏÔ‡ ∆¤ - ∂Ï‚¿Ó ¶·Û¿. ™ÙȘ 11 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ‰È¿Û·ÛË ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ı¤Ûˆ˜ ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú Î·È ·ÒıËÛË ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ. ™ÙȘ 12 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ¿ÊÈÍË ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹ °ÎÈÔ˘Ó¤˚-∆·˙ϤÚ. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 13 ¤ˆ˜ 14 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Û˘Ó¤¯ÈÛË ÂÈıÂÙÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÛÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ¡ÙÔ˘˙ ∞Á¿Ù˜ - ∫ÈÏ›Ù˙ ∞ÚÛÏ¿Ó - ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú. ¢È¿Û·ÛË ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ÙÔÔıÂÛ›·˜ ∫ÈÔ˘ÚÔ˘ÏÔ‡ - °È·Ù˙ÈÏ¿Ú Î·È Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú ÙËÓ 14Ë ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 15 ¤ˆ˜ 18 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ÚÔÒıËÛË ÚÔÊ˘Ï·ÎÒÓ ÚÔ˜ ηٿÏË„Ë Ù˘ ¢Ú›·˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú, ·fi ·Ó·ÙÔÏÈο ÚÔ˜ ‚fiÚÂÈ·. —— 225 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 19 ª·ÚÙ›Ô˘ ¤ˆ˜ 22 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ÙÔÈΤ˜ ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Âη٤ڈıÂÓ Ù˘ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋˜ °Ú·ÌÌ‹˜ ̤¯ÚÈ ÙË Ï›ÌÓË ∂̤Ú. ∞ÒıËÛË ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ (ÙËÓ 19Ë ª·ÚÙ›Ô˘ Î·È 20Ë ª·ÚÙ›Ô˘) ¤Ú·Ó Ù˘ Ï›ÌÓ˘ Î·È Â¿ÓÔ‰Ô˜ ÛÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ (ÙËÓ 22Ë ª·ÚÙ›Ô˘ 1921). ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 23 ¤ˆ˜ 25 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ·Ì˘ÓÙÈ΋ ·Ó·ÌÔÓ‹. ™˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ª·Ï ª·¯ÌÔ‡Ù - ªÔ˘ÏÙ˙¿ ÙËÓ 25Ë ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ∆ËÓ 26Ë ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Û‡ÌÙ˘ÍË ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ °ÎÈÔ˘Ó¤˚. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 27 ¤ˆ˜ 29 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 ÂÈıÂÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÚÔ˜ ·ÔÎÔ‹ Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ›ıÂÛ˘ ηٿ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú. ¶Ï¢ÚÈ΋ ÚÔÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÛÙȘ 28 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ∂¿ÓÔ‰Ô˜ ÛÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ ÛÙȘ 29 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 30 ª·ÚÙ›Ô˘ ¤ˆ˜ 1 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ 1921 Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ª·Ó¿˙ (ÙËÓ 30 ª·ÚÙ›Ô˘ 1921). ∂Îηı¿ÚÈÛË Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ‚fiÚÂÈ· ÙÔ˘ ª·Ó¿˙ ηٿ ÙËÓ 30Ë ª·ÚÙ›Ô˘ 1921 Î·È 1Ë ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921. ∞Ó¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ÙÔ̤· √˘Û¿Î ·fi Ã·Û¿Ó ¡ÙÂÓÙ¤ ∆¤ (fiÚÈÔ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜) ̤¯ÚÈ ∆ÛÂÓÙ›˙ ¡ÙÂÚ¤. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 1Ë ¤ˆ˜ 15Ë ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1921 ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ηٿ ÈÛ¯˘ÚÒÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÂÚÈÔ¯‹˜ √‚·ÓÙ˙›Î, √ÙÔ˘Ú¿Î, ™·ÁÎ¿Ú ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ ª·Ó¿˙. ªÂÙ·ÊÔÚ¿ Ù˘ ¤‰Ú·˜ ÛÙÔ ¡ÙÂṲ́ÓÙ Î·È ·Ó¿ÏË„Ë ÚÔηχ„ˆ˜ ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ∫È˙›Ï ¡Ù·Á - ŒÏÌ· ¡Ù·Á - ∫·Ô‡ ¡Ù·Á ˘„ÒÌ·Ù· ‚ÔÚ›ˆ˜ ª·Ó¿˙ - ˘„ÒÌ·Ù· ÓfiÙÈ· ÷ÏÈÌÏ¿‰ - ˘„ÒÌ·Ù· ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ∫Èfi˚. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 16 ∞ÚÈÏ›Ô˘ ¤ˆ˜ 23 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛË ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, Ô˘ ›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ÚÔÎ¿Ï˘„Ë, ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ∫È˙›Ï ¡Ù·Á - ∞˘¯¤Ó· ™ÂÏ¿ √ÁÏÔ‡ - πÙÂÙ˙›Î ¡Ù·Á Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÛÙÔ ¯ÒÚÔ ª·Ó¿˙ - ¡ÙÂṲ́ÓÙ, ÌÂ Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ŒÏÌ· ¡Ù·Á ∫·Ô‡ ¡Ù·Á - ∞Ï·Ì¿Á Î·È ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο πÛÏ¿Ì ∫Èfi˚. ∞fi ÙÔÓ ∞Ú›ÏÈÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓ πÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1921 ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË, Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ ÂÏÏ›„ÂˆÓ Î·È ÁÂÓÈÎÒ˜ ÚÔ·Ú·Û΢‹ ÁÈ· ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜. ∞fi ÙȘ 4 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 ˘‹¯ıË ÛÙÔ µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡. ¡‡ÎÙ· 24˘ ÚÔ˜ 25Ë πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 ÌÂÙ·ÛÙ¿ıÌ¢ÛË Û ¯ÒÚÔ Ã·Ï·Ù˙¿Ú - ¡ÙÔ˘ÓÏ‹ - ∞Ï·Ì¿Á - ÷ϛÌÏ·‰ Î·È ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛË ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ‚fiÚÂÈ· Î·È ‚ÔÚÂÈ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ÷Ù˙·ÎÏ¿Ú. —— 226 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¢È¿ÛÙËÌ· 29 πÔ˘Ó›Ô˘ ¤ˆ˜ 3 πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1921 ÂÍfiÚÌËÛË ÚÔ˜ Ù· ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο. ™ÙȘ 2 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÚÔ Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ·Ì˘ÓÙÈ΋˜ ÙÔÔıÂÛ›·˜ ÙÔ˘ ∞ÎÙÛ¿Ï ¡Ù·Á, Ô˘ ‰¤ÛÔ˙Â Î·È ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏ· ÚÔÛÂÏ¿ÛÈÌË. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 4 ¤ˆ˜ 7 πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1921 ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ∞ÎÙÛ¿Ï ¡Ù·Á Î·È ÚԤϷÛË ÓfiÙÈ· ̤¯ÚÈ ÙÔ ∞Û·Á΋ ¶Ô˘ÚÛ¿Î. ™ÙÚÔÊ‹ ·fi 5 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ·Ó·ÙÔÏÈο ÁÈ· ∆ÛÂÎÔ˘ÚÏ¿Ú - ∞Î √ÏԇΠÚÔ˜ ∞Î πÓ. ª¿¯Â˜ ηٿ ÙËÓ 7 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ÛÙÔ ∆Û·Ó ∆¤. √ÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Î·ÙÔ¯‹˜ ÙÔ‡ÙÔ˘ Î·È ÚÔÒıËÛË Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ∫ÂÛÂÓÏ¿Ú ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ™Â˚ÓÙ‹ °·˙‹. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 8 ¤ˆ˜ 9 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Ì¿¯Â˜ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ™Â˚ÓÙ‹ °·˙‹ Î·È ¡ÙÔ˘˙ ∆¤ Î·È ÚԤϷÛË Ì¤¯ÚȘ ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ÷ÌÈÓÙȤ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Î·È ÂÁηı›ÛÙ·ÓÙ·È. ™ÙȘ 10 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 ·Ó·ÛÙ¤ÏÏÂÙ·È Ë ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ηٷ‰›ˆÍË ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ Ê·Ï¿ÁÁˆÓ Ô˘ ˘Ô¯ˆÚÔ‡Û·Ó. ™ÙȘ 15 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Ë ªÂÚ·Ú¯›· ˘·ÁfiÌÂÓË ÛÙÔ µã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ÚÔÎ¿Ï˘„Ë Î·È Î·Ù¤¯ÂÈ ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ™ÂÁ›Ù ™Ô˘-¡ÙÔ˘˙ ∆¤. ™ÙȘ 29 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ™Â˚ÓÙ› °·˙‹ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ ÂÍfiÚÌËÛ˘. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 1Ë πÔ˘Ï›Ô˘ ̤¯ÚÈ 8Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÚÔÂÏ·‡ÓÂÈ ÚÔ˜ Ù· ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο, ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ÓÔÙ›Ô˘ ÎÏ¿‰Ô˘ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ηÈ, ·ÊÔ‡ ‰È¤Ú¯ÂÙ·È ‰È· ̤ÛÔ˘ ÙˆÓ ‚ÔÚ›ˆÓ ÎÚ·Û¤‰ˆÓ Ù˘ ∞ÏÌ˘Ú¿˜ ∂Ú‹ÌÔ˘, ηٷϷ̂¿ÓÂÈ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÒıËÛË ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ πÈÎÔ‡, ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ∫›ÚÔÁÏÔ˘-∂ÌÈÚϤÚ. ™ÙȘ 10 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÚԤϷÛË ÚÔ˜ ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ÂÁηٿÛÙ·ÛË (·Ì˘ÓÙÈ΋) Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ∫ÈÔ˘ÙÛԇΠ°È·˚ÙÛ›, ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ª·ÓÁÎ¿Ï ¡Ù·Á. ™ÙȘ 12 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ·Ó·ÙÚ¤ÂÈ, ÌÂÙ¿ ·fi ÂÈÙ˘¯‹ ·ÓÙ›ıÂÛË, ÙȘ ÂÈıÂÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ π˘ √Ì¿‰·˜ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ, Ô˘ ÂÈÙ¤ıËΠηٿ ÙÔ˘ η٤¯ÔÓÙÔ˜ ÙÔ ª·ÓÁÎ¿Ï ¡Ù·Á ‰ÂÍÈÔ‡ Ù˘ π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ™ÙȘ 13 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÌÂÙ¤¯ÂÈ Ù˘ Ì¿¯Ë˜ ÙÔ˘ ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ, ÂÈÙ›ıÂÙ·È ÚÔ˜ ∫·Ú¿ ∆¤, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÌÂÙ¿ ÛÎÏËÚfi Î·È ·ÈÌ·ÙËÚfi ·ÁÒÓ·. ™ÙȘ 14 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 Û˘Ó¯›˙ÂÈ ÙËÓ Â›ıÂÛË Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘„ÒÌ·Ù· ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ™ÂÚÂÊÏ›. ™ÙȘ 15 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ —— 227 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Ô˘ ÂÓÂÚÁÔ‡Û ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ √˘ÏÔ‡ ¡Ù·Á. ™ÙȘ 16 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 Û˘Ó¯›˙ÂÈ ÙËÓ Â›ıÂÛË ÚÔ˜ ∫·Ú·ÛÔ˘ÏÂ˚Ì·Ó›, ηٷϷ̂¿ÓÂÈ Ù· ÓÔÙ›ˆ˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚ›Ô˘ ˘„ÒÌ·Ù·. ™ÙȘ 21 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÂÓÈÛ¯‡ÂÙ·È Ì ÙÔ 44Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Î·È Ì ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ÚÔÎ¿Ï˘„Ë ÔÏfiÎÏËÚÔ˘ ÙÔ˘ ∆Ô̤· ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙȘ 25 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ ÈÛ¯˘Ú‹ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ÂÈıÂÙÈ΋ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ‰˘Ô ™˘ÓÙ·ÁÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔÓ ˘ÔÙÔ̤· ∫·Ú·ÛÔ˘ÏÂ˚Ì·Ó›. ™ÙȘ 27 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ÂÂÎÙ›ÓÂÙ·È ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ÛÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ 44Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, Ô˘ ·ÔÛ‡ÚıËÎÂ, Î·È ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ ÙÔ̤· ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ì ÙȘ ‰ÈΤ˜ Ù˘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ. ™ÙȘ 28 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ηχÙÂÈ ÙËÓ ·Ô¯ÒÚÈÛË ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ··ÁÎÈÛÙÚÒÓÂÙ·È Î·Ù¿ ÙË Ó‡ÎÙ· Î·È ÎÈÓÂ›Ù·È ÚÔ˜ ÙÔ ™·Úȯ·Ï›Ï. ™ÙȘ 30 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921 ‰È·‚·›ÓÂÈ ÙÔÓ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ ÔÙ·Ìfi ‰È· ÙˆÓ ‰˘Ô ÁÂÊ˘ÚÒÓ ∫·‚Ô˘ÓÙ˙› Î·È ÂÁηı›ÛÙ·Ù·È ·Ì˘ÓÙÈο › Ù˘ ·Ì¤Ûˆ˜ ‰˘ÙÈÎÒ˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ÎÔÚ˘ÊÔÁÚ·ÌÌ‹˜, ·fi ÓÔÙ›ˆ˜ ÙÔ˘ ·˘¯¤Ó· ªÔÁȷϛΠ̤¯ÚÈ ∆Û·ÚÓÙ¿ÎÔ˙Ô˘ ¡ÙÂÚ¤. ™ÙȘ 2 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ‰È· ÙÔ˘ 5 / 42 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ ÙËÓ ÃππË ªÂÚ·Ú¯›·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ̷ٷȈı› Ë ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÂÁηٿÛÙ·Û˘ ÚÔÁÂÊ˘ÚÒÌ·ÙÔ˜. ™ÙȘ 3 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ·ˆı› ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ∆Ô˘ÚÎÈ΋ ‰‡Ó·ÌË ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, Ô˘ ›¯Â ‰È¤ÏıÂÈ ÙÔÓ ÔÙ·Ìfi ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∆ÂΤÎÈÔ˚. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 4 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ̤¯ÚÈ 10 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ÎÈÓÂ›Ù·È ¯ˆÚ›˜ ÎÒÏ˘Ì· ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο Î·È ÛÙ·ı̇ÂÈ ÙÂÏÈο ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ∆ÛÔ˘ÎÔ‡Ú °ÂÓ›ÎÈÔ˚ - √˘ÚÌ¿Ó, ˆ˜ Âʉڛ· ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 22 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ̤¯ÚÈ 25 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ÎÈÓÂ›Ù·È ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ ™ÂÁ›Ù ™Ô˘ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ªÔÚÓÙ›. ™ÙȘ 27 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ÂÁηı›ÛÙ·Ù·È ·Ì˘ÓÙÈο ÛÙÔÓ ÔÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ̤· Ù˘, ÙÔ˘ ∞ÁÈ¿˙ πÓ, ·fi ÙˆÓ ˘„ˆÌ¿ÙˆÓ ‚ÔÚÂÈ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ÷˚Ú¿Ó ª·Ì¿ ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔ˘ ™ÈÓ‚ÈÚÏ› ∆¤, Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔ̤ÓÔ˘. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 27 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ¤ˆ˜ 27 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1922 ·Ó¿ÏË„Ë Î·È ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ÙÔ̤· ∞ÁÈ¿˙ πÓ ·fi Ù· ˘„ÒÌ·Ù· ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ÷˚Ú¿Ó ª·Ì¿ (‚fiÚÂÈÔ fiÚÈÔ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡) ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ·˘¯¤Ó· ™È‚ÈÚÏ› ∆¤ - ∫·Ú¿ ∞ÛÏ¿Ó ∆¤ (fiÚÈÔ Ã˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜). —— 228 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ªÂ ÙÔ 5/42 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∂˘˙ÒÓˆÓ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ∞ÁÈ¿˙ πÓ, ÙÔ 2Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ ÛÙÔÓ ˘ÔÙÔ̤· ™È‚ÈÚÏ› ∆¤ Î·È ÙÔ 3Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ ˆ˜ ∂ʉڛ·. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 27 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1922 ̤¯ÚÈ 29 ª·ÚÙ›Ô˘ 1922 ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÙÔ̤· ∞ÁÈ¿˙ πÓ ÛÙËÓ VË ªÂÚ·Ú¯›· Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ∂¸Ú¤Ù, ˆ˜ Âʉڛ· ÙÔ˘ ¡ÔÙ›Ô˘ ™˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·ÙÔ˜. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 29 ª·ÚÙ›Ô˘ 1922 ̤¯ÚÈ 31 πÔ˘Ï›Ô˘ 1922 ηٿÏË„Ë ·Ì·¯ËÙ› Î·È ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ·˘¯¤Ó· ∫ÂÔ‡Ú √ÁÏÔ‡ ∫·Ï¤ Î·È ı¤ÛÂˆÓ Ô˘ ‰ÂÛfi˙Ô˘Ó ÛÙÔ ∫·Ú¿ ªÔ˘ÁÈԇΠ∫·Ï¤ Î·È ƒÔ˘ÎÏÔ‡ ¡Ù·Á, ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÙÔ˘ ÎÂÓÔ‡ ÙÔ˘ ™·ÚÈÙ˙¤ ¡Ù·Á. ™ÙȘ 13 πÔ˘Ó›Ô˘ 1922 ‰È¿ıÂÛË ÙÔ˘ 5/42 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ Î·È Ù˘ Ãπππ· ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÛÙÔ ∞ã ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™ÙȘ 24 πÔ˘Ó›Ô˘ 1922 ÚÔÒıËÛË ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ¡ÙÂÌÈÚÏ› ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ‰È¿‚·Û˘ ª·ÎÙÛ›˜ -∆ÛÂÚΤÛÎÈÔ˚. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 27 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921 ̤¯ÚÈ 31 πÔ˘Ï›Ô˘ 1922 ·ÔÛÙÔÏ‹ ÂÚÈfiÏˆÓ ·Ó·ÁÓˆÚ›Ûˆ˜ Î·È ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ ÙÔ˘ ÂοÛÙÔÙ ηÙ¯Ô̤ÓÔ˘ ÙÔ̤·. 2.
¶Ú¿‚È. ∂›Ó·È Ë ·ÏÈ¿ ÔÓÔÌ·Û›· Ù˘ ΈÌfiÔÏ˘ ∂Ï¢ıÂÚÔ‡ÔÏË ÙÔ˘ ¡ÔÌÔ‡ ∫·‚¿Ï·˜.
3.
¶Ô˘ÚÓfi‚·. ∂›Ó·È Ô µÔ˘ÚÓfi‚·˜ ‹ ªÔ˘ÚÓfi‚·˜, ˆÚ·›Ô ÚÔ¿ÛÙÈÔ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ™Ù· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ¯ÚfiÓÈ· ÏÂÁfiÙ·Ó ¶ÚÈÓfi‚·ÚȘ. ¶ÚÈÓ ÙÔ 1922 ›¯Â ÏËı˘ÛÌfi 15.000 ηÙÔ›ÎÔ˘˜, ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÈ 10.000 ‹Û·Ó ŒÏÏËÓ˜. À‹Ú¯Â ÂΛ Û¯ÔÏÂ›Ô ∞ÚÚ¤ÓˆÓ Î·È £ËϤˆÓ Î·È ∂ÎÎÏËÛ›· ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜. ÃÚË̢ۛ ÁÈ· ıÂÚÈÓfi ı¤ÚÂÙÚÔ ÙˆÓ ÏÔ‡ÛÈˆÓ ™Ì˘ÚÓ·›ˆÓ. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ µÔ˘ÚÓfi‚· ‹Ù·Ó ‡ÊÔÚË Ì ÔÏÏÔ‡˜ ÂÏ·ÈÒÓ˜ Î·È ·ÌÂÏÒÓ˜ Î·È ·Ú‹Á·Á ÂÎÏÂÎÙfi ÌÂÙ¿ÍÈ.
4.
ÃÚÈÛÙÔ‡. ªÂ ÙË Ï¤ÍË ·˘Ù‹ ÂÓÓÔ› ÙË ÁÈÔÚÙ‹ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ.
5.
¶··ÓÙ˙fiÁÏÔ˘ ∆ÛÈÊÏ›ÎÈ. ∏ ÛˆÛÙ‹ fiÓÔÌ·Û›· Â›Ó·È ∫··Ù˙fiÁÏÔ˘ ∆ÛÈÊÏ›ÎÈ.
6.
∞ÎÚfiÔÏȘ. ª¿ÏÏÔÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ∞ÎÚfiÔÏË ÙˆÓ ™¿Ú‰ÂˆÓ.
7.
°. ∫ÔÓ‰‡Ï˘. √ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫ÔÓ‰‡Ï˘ ÍÂΛÓËÛ ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘ ÛÙ·—— 229 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ‰ÈÔ‰ÚÔÌ›· ˆ˜ ÂıÂÏÔÓÙ‹˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Î·È ¤ÊÙ·Û ̤¯ÚÈ ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¶Â˙ÈÎÔ‡, ÔfiÙÂ Î·È ˘‹ÚÍ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ‹Ù·Ó Ê·Ó·ÙÈÎfi˜ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎfi˜, ·ÚÁfiÙÂÚ· fï˜ ÌÂÙ·‹‰ËÛ ÛÙÔ ‚·ÛÈÏÈÎfi ÛÙÚ·ÙfiÂ‰Ô Î·È ˆ˜ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ¤Î·Ó ÙÔ, ÂÎÙÂٷ̤Ó˘ ÓÔı›·˜, ‰ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ· ÙÔ˘ 1935, Ì ÙÔ ÔÔ›Ô Â·Ó¤ÊÂÚ ÙÔ µ·ÛÈÏÈ¿ °ÂÒÚÁÈÔ µã ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. 8.
∫fiÏÙÂÚ. ª¿ÏÏÔÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ ¯ˆÚÈfi ∫fiÏÓÙÂÚÂ.
9.
¶··ÛÏ›. ◊ ·ÏÏÈÒ˜ ¶··˙Ï›. ∂ÏÏËÓÈÎfi ¯ˆÚÈfi Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙȘ ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈΤ˜ ·ÓÙËÚ›‰Â˜ ÙˆÓ ˘„ˆÌ¿ÙˆÓ ª¤ÏÂÓ ¡Ù·Á Î·È ‰¤ÛÔ˙ Ù˘ Á‡Úˆ ÂÚÈÔ¯‹˜.
10.
∞ÌÔ‡ÓÙ˙·˜. √ ·Óı˘ÔÏÔ¯·Áfi˜ ∞ÌÔ‡ÓÙ˙·˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‹Ù·Ó ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘, ÁÈ·Ù› Ù¤ÙÔÈÔ ÂÒÓ˘ÌÔ (Ô˘ Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ) ˘‹Ú¯Â Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·.
11.
¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ∫ÔÎÔ‚fi˜. ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘, Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·.
12.
ª·Ó¤Ù·˜ ∫ˆÓ. °ÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∆Ú›ÔÏË. ŒÊÙ·Û ÛÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ∞ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘. ªÂÙ¿ ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘ ηÚȤڷ ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ÀÔ˘ÚÁfi˜ ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ (ÙÔ 1924) Î·È ÀÔ˘ÚÁfi˜ ∂ÊԉȷÛÌÔ‡ (ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1950).
13.
∂˘ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ ÂȘ ‚ÔÛ΋Ó. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÛÙÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ¤Î·Ó·Ó Î·È ·ÁÁ·Ú›·, Ô˘ ›¯Â Û¯¤ÛË Ì ÙË ‚ÔÛ΋ ÙˆÓ ˙ÒˆÓ ÙˆÓ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯ÈÒÓ. ∆· ˙Ò· ·˘Ù¿ ¤ÛÂÚÓ·Ó Ù· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· (ÔÚÂÈ‚·ÙÈο ‹ ‰ÈÓ¿) ‹ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó Ì¤ÚË ÙˆÓ ¶˘ÚÔ‚fiψÓ, ηıÒ˜ Î·È ÏÔÈ¿ ÔÏÂÌÔÊfi‰È· Û ‰‡ÎÔϘ ‰È·‰ÚÔ̤˜ Î·È ı¤ÛÂȘ.
14.
∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ˘Ê›ÛÙ·ÙÔ ∞ÂÚÔÔÚÈÎfi˜ ∆Ô̤·˜ Î·È ∞ÂÚÔÔÚÈ΋ ¡·˘ÙÈ΋ µ¿ÛË, Ù· ÔÔ›· ˘¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙË ¢/ÓÛË Ù˘ ∞ÂÚÔÔÚÈ΋˜ ÀËÚÂÛ›·˜ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙËÁ›Ԣ, Ô˘ ÛÙ¿ıÌ¢ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË. —— 230 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 √ ∞ÂÚÔÔÚÈÎfi˜ ∆Ô̤·˜ Ì ¤‰Ú· ÙÔ ∫·˙·Ì›Ú ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÙȘ µã Î·È °ã ªÔ›Ú˜ ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ Î·È ÙÔ ÎÏÈÌ¿ÎÈÔ ŸÚ¯Ô˘ ∞ÂÚÔÏÔ˝·˜. ∏ ¡·˘ÙÈ΋ ∞ÂÚÔÔÚÈ΋ ªÔ›Ú· Ì ¤‰Ú· ÙË ™Ì‡ÚÓË ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ·Ó¿ ¤Ó· ÛÙÔÏ›ÛÎÔ ÛÙÔ ∫·˙·Ì›Ú Î·È Ã·Ïο ªÔ˘Ó¿Ú, 2 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ·Ó·ÙÔÏÈο Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ™ÙÔ ∫·˙·Ì›Ú ˘‹Ú¯Â ÔÏÂÌÈÎfi ·ÂÚÔ‰ÚfiÌÈÔ, Ô˘ ‹Ù·Ó Ë ·ÊÂÙËÚ›· οı ·ÂÚÔÔÚÈ΋˜ ΛÓËÛ˘. ∂› ϤÔÓ ˘‹Ú¯·Ó Ù· ‚ÔËıËÙÈο ·ÂÚÔ‰ÚfiÌÈ·: ª·ÁÓËÛ›·˜, √‰ÂÌËÛ›Ô˘, ¶ÂÚÁ¿ÌÔ˘, µ·˚Ó‰ÈÛ›Ô˘, ∫·Ú¿ ∞Á·ÙÏ›, ∫ÚÂÌÌ˘‰ÔÓËÛÈÔ‡ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ, ÷Ïο ªÔ˘Ó¿Ú Î·È ∞˚‰ÈÓ›Ô˘. √È ·ÔÛÙÔϤ˜ Ù˘ ·ÂÚÔÔÚ›·˜ ÁÂÓÈÎÒ˜ Û˘Ó›ÛÙ·ÓÙÔ Û ÔÏÂÌÈΤ˜ Ù‹ÛÂȘ, ‹ÙÔÈ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂȘ Î·È ÊˆÙÔÁÚ·Ê‹ÛÂȘ ÙˆÓ Â¯ıÚÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, ηıÒ˜ Î·È Û ·ÔÛÙÔÏ‹ Ù·¯˘‰ÚÔÌ›Ԣ, fiÔ˘ ··ÈÙ›ÙÔ. ∂›Û˘, ÁÈÓfiÙ·Ó ¯Ú‹ÛË Ù˘ ·ÂÚÔÔÚ›·˜ Î·È ÁÈ· ÙËÓ Î›ÓËÛË Û˘Ó‰¤ÛÌˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ, fiÔ˘ ˘‹Ú¯Â ·Ó¿ÁÎË. 15.
¡›‰ÂÚ ∫ˆÓ. √ ¡›‰ÂÚ ÂıˆÚ›ÙÔ ˆ˜ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈηÓfiÙÂÚÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘. ª¿ÏÏÔÓ Î·Ù¿ÁÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ¡›‰ÂÚ ÙÔ˘ ªÂÛÔÏÔÁÁ›Ô˘, ÁÂӿگ˘ Ù˘ ÔÔ›·˜ ‹Ù·Ó Ô µ·˘·Úfi˜ ÊÈϤÏÏËÓ·˜, ÁÈ·ÙÚfi˜ ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ·, ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ¡›‰ÂÚ, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤ÊÙ·Û ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ˆ˜ ÁÈ·ÙÚfi˜ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ µ·˘·ÚÒÓ ÂıÂÏÔÓÙÒÓ Î·È ·ÓÙÚ‡ÙËΠÙË ı˘Á·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÈÒÙË ÔÏ·Ú¯ËÁÔ‡ ¶¿ÓÔ˘ °ÈÔω¿ÛË.
16.
ªÔ˘ÏÔ‡ÎÈÛÂÚ. ª¿ÏÏÔÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ ¯ˆÚÈfi ª·Ï›ÎÂÛÂÚ.
17.
¢ÂÌÂÚÙ˙‹. ª¿ÏÏÔÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ ¯ˆÚÈfi ¡ÙÂÌÈÚÙ˙›.
18.
ªÚÈ¿. ¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ Ù˘ Ϥ͢ ·ÌÚ› (°·ÏÏÈ΋), Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi fiÚÔ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ (˘fiÁÂÈÔ fiÚ˘ÁÌ·). √ fiÚÔ˜ ·˘Ùfi˜ ¤ÁÈÓ ‰ÈÂıÓÒ˜ ÁÓˆÛÙfi˜ ηٿ ÙÔÓ ∞ã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ, Ô˘ ‹Ù·Ó ηÙÂÍÔ¯‹Ó fiÏÂÌÔ˜ ı¤ÛÂˆÓ Î·È fi¯È ÂÏÈÁÌÒÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÙˆÓ ·ÓÙ›·ÏˆÓ ÛÙÚ·ÙÒÓ ·Ú¤ÌÂÓ·Ó ÁÈ· ·ÚÎÂÙfi ¯ÚfiÓÔ Ì¤Û· ÛÙ· ˘fiÁÂÈ· ÔÚ‡ÁÌ·Ù·, Ù· ÔÔ›· Û˘¯Ó¿ ‰È·ÚÚ‡ıÌÈ˙·Ó ¤ÙÛÈ, ÒÛÙ ӷ ¤¯Ô˘Ó ÛÙÔȯÂÈÒ‰ÂȘ ·Ó¤ÛÂȘ.
19.
°ÂÒÚÁÈÔ˜ °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿˜. ◊Ù·Ó Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi˜ Î·È Ì¿ÏÏÔÓ Á›ÙÔÓ·˜ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· Î·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÌÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘, ·Á·Ë̤ÓÔ˜ Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ô ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿ ÛÙȘ 14 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, Ë̤ڷ Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÙÔ˘ ™Ù·˘ÚÔ‡, ÚÔ‹Ïı ›Ù —— 231 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∆ÈÌË̤ÓÔ˜ ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›·.
—— 232 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ·fi ÙÚ·˘Ì·ÙÈÛÌfi ‹ ·fi ηÎÔ˘¯›Â˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘. √ Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ‰ÂÓ ‰›ÓÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· Ù· ·›ÙÈ· Î·È ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ Ê›ÏÔ˘ ÙÔ˘. ∞ӷʤÚÂÈ Â›Û˘, fiÙÈ ÛÙȘ 30 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920 ÂÈÛΤÊÙËΠÙÔÓ Ù¿ÊÔ ÙÔ˘ Ê›ÏÔ˘ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ‹Á ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙËÓ ¤‰Ú· Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÛÙÔ √˘Û¿Î. ∂Í ·˘ÙÔ‡ Ú¤ÂÈ Ó· ıˆڋÛÔ˘ÌÂ, fiÙÈ Ô Û˘Á¯ˆÚÈ·Ófi˜ Î·È ·È‰ÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿˜ Ù¿ÊËΠÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ √˘Û¿Î. 20.
÷ڿϷÌÔ˜ ¶·Ó·ÁÔ‰‹ÌÔ˜. ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·.
21.
∞ÚηÓÙ¿Á. ª¿ÏÔÓ ÚfiÎÂÈÙ· ÁÈ· ÙÔ ÙÔˆÓ‡ÌÈÔ ∞Î¿Ú ¡Ù¿Á.
22.
πˆ¿Ó. ª·ÎÔ‡ÚÔ˜. ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Î·È Èı·ÓfiÓ Á›ÙÔÓ·˜ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·.
23.
∆Ô˘ÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú. ∏ ÛˆÛÙ‹ ÔÓÔÌ·Û›· Â›Ó·È ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú.
24.
µÏ·¯fiÔ˘ÏÔ˜ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘. ∫·ÙËÁÔÚ‹ıËΠÁÈ· ·‰Ú¿ÓÂÈ· ηٿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ πÔ˘Ó›Ô˘ - πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Î·È ÙÔ˘ ·Ô‰fiıËÎ·Ó Â˘ı‡Ó˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÂÁÎψ‚ÈÛÌÔ‡ - ÂÎÌˉ¤ÓÈÛ˘ ÙÔ˘ ¯ıÚÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡.
25.
™ÂÓÙ› °·˙‹. ∏ ÛˆÛÙ‹ ÔÓÔÌ·Û›· Â›Ó·È ™Â˚ÓÙ› °·˙‹. ∆Ô ¯ˆÚÈfi ·˘Ùfi ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÙÔÔıÂÛ›· ∞ÎÚÔ˚Ófi˜, fiÔ˘ ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ· ÛÎÏËÚfiٷ٘ Ì¿¯Â˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ µ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÍ ·Ó·ÙÔÏ‹˜ ¯ıÚÒÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÙÔ 740 Ì.Ã. Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ §¤ˆÓ Ô °ã Ô ÿÛ·˘ÚÔ˜ Ó›ÎËÛ ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ·˘Ùfi, ηٿ ÎÚ¿ÙÔ˜, ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó (ÌfiÏȘ ÙÔ ÂÓ ÙÚ›ÙÔ Ù˘ ∞Ú·‚È΋˜ ‰˘Ó¿Ìˆ˜ ÛÒıËÎÂ). ◊Ù·Ó ‰Â ÙfiÛÔ ÛÎÏËÚfi˜ Ô ·ÁÒÓ·˜, Ô˘ Û’ ·˘ÙfiÓ ÛÎÔÙÒıËÎÂ Î·È Ô ÁÂÓÓ·›Ô˜ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ, ÔÓfiÌ·ÙÈ ª·Ù¿Ï, Ì ÙÔ ÚÔÛˆÓ‡ÌÈÔ «¡ÈÎËÙ‹˜» (°·˙‹˜). √ Ù¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ ª·Ù¿Ï ÛÒ˙ÂÙ·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ™Â˚ÓÙ› °·˙‹, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ¤‰ˆÛÂ Î·È ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, «™Â˚ÓÙ› °·˙‹» ÛËÌ·›ÓÂÈ «™Â˝¯Ë˜ ¡ÈÎËÙ‹˜».
26.
¶Ú›ÁÎË·˜ ∞Ó‰Ú¤·˜. ∆ÚÈÙfiÎÔ˜ ÁÈfi˜ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÙÔ˘ ∞ã Î·È ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘. ∂›Ó·È Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ ÙˆÚÈÓÔ‡ Û˘˙‡ÁÔ˘ Ù˘ µ·Û›ÏÈÛÛ·˜ ∂ÏÈÛ¿‚ÂÙ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, Ô Ú›ÁÎË·˜ ∞ÓÙÚ¤·˜ ˆ˜ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜, ‰ÈÂ٤ϗ— 233 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Û ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ Ãππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ·fi 20-5-1921 ̤¯ÚÈ 23-7-1921 Î·È ˆ˜ ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜, ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 23-7-1921 ̤¯ÚÈ 18-9-1921. ªÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ·Ú·¤ÌÊıËΠÛÙÔ ™ÙÚ·ÙÔ‰ÈÎÂ›Ô ·fi ÙËÓ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, ·ÏÏ¿ ¯¿ÚȘ ÛÙËÓ Â¤Ì‚·ÛË ÙˆÓ ÕÁÁÏˆÓ ÁϛوÛ ÙË ı·Ó·ÙÈ΋ ηٷ‰›ÎË Î·È Î·Ù·‰ÈοÛÙËΠ۠ηı·›ÚÂÛË Î·È ÈÛfi‚È· ÂÍÔÚ›·. µ·Ú˘ÓfiÙ·Ó Ì ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›·, fiÙÈ ÌÂٷΛÓËÛ ·˘ÙԂԇψ˜ ÙÔ ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡, Ô˘ ‰ÈÔÈÎÔ‡ÛÂ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÂÎfiÚıËÛ˘ Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜. 27.
∆· ¶˘ÚÔ‚fiÏ· SKONDA ‹Ù·Ó ‰˘Ô ηÙËÁÔÚÈÒÓ. ™ÙË ÌÈ· ηÙËÁÔÚ›· ‹Ù·Ó ·˘Ù¿ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙÔ µ·Ú‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Î·È ÙÔ ‰È·Ì¤ÙÚËÌ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó 150 ¯ÈÏÈÔÛÙ¿ ÙÔ˘ ̤ÙÚÔ˘, Î·È ÛÙËÓ ¿ÏÏË Î·ÙËÁÔÚ›· ‹Ù·Ó ·˘Ù¿ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙÔ ª¤ÛÔ (¶Â‰ÈÓfi ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi) Î·È ÙÔ ‰È·Ì¤ÙÚËÌ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó 105 ¯ÈÏÈÔÛÙ¿ ÙÔ˘ ̤ÙÚÔ˘. °ÂÓÈÎÒ˜, Ë Û‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ Û ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ›¯Â ˆ˜ ÂÍ‹˜: ·) ™ÙË ™ÙÚ·ÙÈ¿ ˘‹Ú¯Â: i) ™‡ÓÙ·ÁÌ· µ·Ú¤Ô˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ô˘ Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ÙÚÂȘ (3) ªÔ›Ú˜. ∏ οı ªÔ›Ú· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ÙÚÂȘ (3) ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›Â˜ Î·È Ë Î¿ı ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ‰˘Ô (2) √˘Ï·ÌÔ‡˜ ÙˆÓ ‰˘Ô (2) ¶˘ÚÔ‚fiψÓ. ii) ™‡ÓÙ·ÁÌ· √‚ȉԂfiÏˆÓ ÙˆÓ ¤ÍÈ (6) ‰·ÎÙ‡ÏˆÓ Ô˘ Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ÙÚÂȘ(3) ªÔ›Ú˜. ∏ οı ªÔ›Ú· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ‰˘Ô (2) ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›Â˜ Î·È Ë Î¿ı ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ‰˘Ô (2) √˘Ï·ÌÔ‡˜ ÙˆÓ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ (4) ¶˘ÚÔ‚fiψÓ. iii) ∞ÚÈıÌfi˜ ªÔÈÚÒÓ ¶˘ÚÔ‚fiÏˆÓ SKONDA ÙˆÓ ÔÎÙÒ (8) ¶˘ÚÔ‚fiÏˆÓ Ë Î¿ı ̛· ªÔ›Ú·. ‚) ™Â οı ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ˘‹Ú¯Â ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ô˘ Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ÙÚÂȘ (3) ªÔ›Ú˜. ∏ οı ªÔ›Ú· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ÙÚÂȘ(3) ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›Â˜ Î·È Ë Î¿ı ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ‰˘Ô (2) √˘Ï·ÌÔ‡˜ ÙˆÓ ‰˘Ô (2) ¶˘ÚÔ‚fiψÓ. Á) ™Â οı ªÂÚ·Ú¯›· ˘‹Ú¯·Ó ‰˘Ô (2) ªÔ›Ú˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ∏ οı ̛· ªÔ›Ú· Û˘Ó›ÛÙ·ÙÔ ·fi ‰˘Ô (2) √˘Ï·ÌÔ‡˜ ÙˆÓ ‰˘Ô (2) ¶˘ÚÔ‚fiψÓ.
28.
∫·ÏÈÁÎÚfiÙ. ∏ ÛˆÛÙ‹ ÔÓÔÌ·Û›· Â›Ó·È ∫·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ. —— 234 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 29.
∞ÓÙ›˙ ¡Ù·Á. ∏ ÛˆÛÙ‹ ÔÓÔÌ·Û›· Â›Ó·È ∞ÚÓÙ›˙ ¡Ù·Á.
30.
√ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜, fiÙ·Ó ·Ô‚È‚¿ÛÙËΠÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Ì ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ Î·È ÙË Û˘ÁηٿıÂÛË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, ¤Ù˘¯Â, ÛÙËÓ ·Ú¯‹, Ù˘ ÌÂÚÈ΋˜ ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ·˘ÙÒÓ Ì¤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 1920. ∞fi ÙÔ Ì‹Ó· fï˜ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1920 Î·È ÌÂÙ¿, ÔfiÙ ÂÁηٷÏ›ÊıËÎÂ Ë ∂ÏÏ¿‰· ·fi ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ Ù˘, Ë ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ∞ÁÒÓ· ‚¿Ú˘Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Î·È ÌfiÓÔÓ ÙËÓ ÂÍ·ÛıÂÓË̤ÓË Î·È ·fi ÙÔ˘ 1912 Û˘Ó¯Ҙ Ì·¯fiÌÂÓË ∂ÏÏ¿‰·. ªÂ ÙȘ οı ›‰Ô˘˜ ÂÏÏ›„ÂȘ, Ì ٷ Û·Ó›˙ÔÓÙ· ÂÊfi‰È· Î·È Ù· ·Ó·Ú΋ ̤۷, Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜, ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ ÂÓÙfi˜ ¯ıÚÈÎÔ‡ ‰¿ÊÔ˘˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‡ÎÔÏÔ Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ Ì ηϤ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔÓ ÂÊԉȷÛÌfi ÙˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ ÙÔ˘, Ô˘ ‹Û·Ó ηٷÓÂÌË̤Ó˜ Û ·Ó¿Ù˘ÁÌ· ÔÎÙ·ÎÔÛ›ˆÓ (800) ÂÚ›Ô˘ ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ Î·È Ì ԉÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô ·Ó‡·ÚÎÙÔ. ∂¿Ó Û‹ÌÂÚ· ÛÎÂÊÙ› ηÓ›˜ fiÙÈ Û ÌÈ· ¯ÒÚ· ¤ÚËÌÔ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ë ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ÂÚÈÔ¯‹, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó Î·È ¤‰Ú·Û·Ó Ù· ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ηÙÔÚıÒıËΠӷ ÂÍÔÈÎÔÓÔÌËıÔ‡Ó ÂÊfi‰È·, Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı› Î·È Ó· ·ÏÂÛÙ› ÛÈÙ¿ÚÈ Î·È Ó· ÊÙÈ·¯Ù› „ˆÌ›, Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÙ› ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ Î·È Ë ¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ Ô˘ ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó ÔÈ ·ÚÌfi‰È˜ ∂ÈÌÂÏËÙ›˜. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ ‰˘Û¯ÂÚÂÈÒÓ ÛÙÔÓ ÂÊԉȷÛÌfi, Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ·Ó Ù· ∂ÏÏËÓÈο ™ÙÚ·Ù‡̷ٷ, Â›Ó·È ÙÔ ÂÍ‹˜: ∫·Ù¿ ÙËÓ ÔÚ›· ÚÔ˜ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ ‰ÂÓ ‰fiıËÎ·Ó ÙÚfiÊÈÌ· fiϘ ÙȘ Ë̤Ú˜ ÁÈ· ·Ú·Û΢‹ Û˘ÛÛÈÙ›Ô˘. ∆ËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ·˘Ù‹ Â˘Ù˘¯Ò˜ ·Ó·Ï‹ÚˆÛ ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ÛÊ·Á›ˆÓ. √È ¿Ó‰Ú˜ ÙˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ ‰È·ÙÚ¤ÊÔÓÙ·Ó ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ̤Ú˜ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Ì ÎÚ¤·˜. ∏ ·ÓÙÂÏ‹˜ ¤ÏÏÂÈ„Ë Î·˘ÛfiÍ˘ÏˆÓ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, Ô˘ ‰È¿Ó˘ÛÂ Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙÈ¿ ηٿ ÙËÓ ÚԤϷۋ Ù˘ ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ, Î·È Ë ÔÔ›· ηٿ ÙËÓ ∞Ú¯·ÈfiÙËÙ· ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó «Õ͢ÏÔ˜ ŒÚËÌÔ˜», ˘‹ÚÍ ÛÔ‚·Úfi ÂÌfi‰ÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·Û΢‹ Û˘ÛÛÈÙ›Ô˘. ª¿ÏÈÛÙ·, ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ ·˘Ù‹˜, Ë ∂ÈÌÂÏËÙ›· Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ¤Ù˘¯Â ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ‰È·Ù·Á‹˜, ÁÈ· ÚÔÌ‹ıÂÈ· Í‡ÏˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·Û΢‹ Û˘ÛÛÈÙ›Ô˘, ·fi ÙËÓ Î·Ù‰¿ÊÈÛË ÛÈÙÈÒÓ ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ Ô˘ Û˘Ó·ÓÙÔ‡Û·Ó. ◊Ù·Ó Ú¿ÁÌ·ÙÈ Ì¤ÙÚÔ ÛÎÏËÚfi, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Á›ÓÂÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈο. ∂›Ó·È ›Û˘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ, ηٿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921, ÂÓÒ Â›¯·Ó ÚÔ‚ÏÂÊı› Î·È Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı› ÂÊfi‰È·, Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ Ù· ÛÙÂÚ‹ıËÎÂ, ‰ÈfiÙÈ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó ÌÂÙ·ÊÔÚÈο ̤۷, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ηٿ —— 235 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ̤Ú˜ Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘ ·˘Ù‹˜, Ë ™ÙÚ·ÙÈ¿ ÙÚÂÊfiÙ·Ó Ì ‚Ú·Ṳ̂ÓÔ ÛÈÙ¿ÚÈ Î·È ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÙˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ Û ϿÎÎÔ˘˜ Î·È ËÁ¿‰È· ÙÚfiÊÈÌ·, Ô˘ ›¯·Ó ·ÔÎÚ˘ÊÙ› ·fi ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ. √ ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ·ÓÙ›ıÂÙ·, Ì·¯fiÌÂÓÔ˜ ÛÙË ¯ÒÚ· ÙÔ˘, ›¯Â οı ›‰Ô˘˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Î·È ‚Ô‹ıÂÈ· ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ÔÌÔ‰fiÍˆÓ ÙÔ˘ ÓÙfiÈˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Î·È ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ Û ÏÂÔÓÂÎÙÈ΋ ı¤ÛË. ª¿ÏÈÛÙ·, Ô ÛÙÚ·Ùfi˜ ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï ‰ÂÓ ÛÙÂÚ‹ıËΠηÓÂÓfi˜ ›‰Ô˘˜ ÂÊÔ‰›ˆÓ. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·: ∏ ™Ô‚ÈÂÙÈ΋ ƒˆÛ›·, ̤ۈ Ù˘ ƒˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ Û˘Óı‹Î˘ ÙÔ˘ 1920, ÚfiÛÊÂÚ ˘ÏÈο Î·È ‰¿ÓÂÈÔ. ∏ °·ÏÏ›·, ̤ۈ Ù˘ °·ÏÏÔÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ Û˘Óı‹Î˘, Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÙËΠÙÔ 1921, ÂÎΤӈÛ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ∫ÈÏÈΛ·˜ Î·È ÂÁηٿÏÂÈ„Â ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ÔÏÂÌÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, Ì ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ·Ó Ù· ÎÂÓ¿ ÙÔ˘˜. ∆Ô˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÂÓ›Û¯˘·Ó ›Û˘ Ì ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ Î·È ÔÈ πÙ·ÏÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡Û·Ó ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡˜, ̤ۈ ÙˆÓ ÏÈÌ·ÓÈÒÓ Ù˘ ∞ÙÙ¿ÏÂÈ·˜ Î·È ªÂÚÛ›Ó·˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ¤¯ÂÈ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙfiÏÔ˜ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ› ÓËÔ„›Â˜ ÛÙ· πÙ·ÏÈο ηڿ‚È·. 31.
ÌÔ˘ÏÔ˘ÁÔ‡ÚÈ. ∆Ô ÁÓˆÛÙfi ÏÈÁÔ‡ÚÈ, ‰ËÏ·‰‹ ¯ÔÓÙÚÔÎÔÌ̤ÓÔ ÛÈÙ¿ÚÈ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·Û΢‹ ÙÚ·¯·Ó¿.
32.
πˆ¿Ó. ƒÂÓÙ›Ê˘. ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·.
33.
™Â‚Ú› ÃÈÛ¿Ú. ∏ ÛˆÛÙ‹ ÔÓÔÌ·Û›· Â›Ó·È ™È‚Ú› ÃÈÛ¿Ú.
34.
∂˘Û. ªÂÏÈÛÛÔ˘ÚÁfi˜. ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·.
35.
™Ì‡ÚÓË. ∏ ™Ì‡ÚÓË ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ‹Ù·Ó Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË, ÂÌÔÚÈÎfiÙÂÚË Î·È ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚË fiÏË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È ÂÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ÙÔ «ª¿ÙÈ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜». ∞ÚÈıÌÔ‡Û 370.000 ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ 165.000 ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜, 80.000 ‹Ù·Ó ∆Ô‡ÚÎÔÈ, 40.000 ‹Ù·Ó ∞Ṳ́ÓÈÔÈ, 55.000 ‹Ù·Ó πÛÚ·Ëϛ٘ Î·È 30.000 ‰È¿ÊÔÚÔÈ ¿ÏÏÔÈ Í¤ÓÔÈ. ∏ ÂÈ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È Ë ˘ÂÚÔ¯‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Î·È Û fiϘ ÙȘ ÂÎÊ¿ÓÛÂȘ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜, ηıÒ˜ Î·È Ë ·ÓÙÔ‡ ÔÌÈÏÔ‡ÌÂÓË ∂ÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·, ¤‰ÈÓ·Ó ¯ÚÒÌ· ÛÙËÓ
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘
—— 236 ——
Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘
ÙÔ˘
°È¿ÓÓË
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 fiÏË ·˘Ù‹ ηı·Ú¿ ÂÏÏËÓÈÎfi. °È·˘Ùfi Î·È ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙËÓ ·ÔηÏÔ‡Û·Ó «°ÎÈ·Ô‡Ú πƯ̂ڻ, ‰ËÏ·‰‹ «ÕÈÛÙË ™Ì‡ÚÓË». ªÂ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ·˘Ù‹ ·Í›˙ÂÈ Ó· ÚÔÛÙÂıÔ‡Ó, fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ù· ÂÍ‹˜: ∫·Ù¿ ÙÔ ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1919 Û fiÏË ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· (ÏËÓ µÈÏ·ÂÙ›Ô˘ ∞‰¿ÓˆÓ) ˘‹Ú¯·Ó 2.232 ∂ÎÎÏËۛ˜ Ì 2.870 ÈÂÚ›˜ Î·È 2.177 ™¯ÔÏ›· Ì 4.596 ‰·ÛοÏÔ˘˜ Î·È 177.505 Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ÙˆÓ ‰˘Ô ʇψÓ. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·, ÁÈ· ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ fiÏÂȘ Î·È ¯ˆÚÈ¿ ˘‹Ú¯·Ó Ù· ÂÍ‹˜ ÛÙÔȯ›·: ™Ì‡ÚÓË (19.975 Ì·ıËÙ¤˜ / 55 ∂ÎÎÏËۛ˜). ¡˘ÌÊ·›Ô (840 Ì·ıËÙ¤˜ / 8 ∂ÎÎÏËۛ˜). ∫·Û·Ì¿ (602 Ì·ıËÙ¤˜ / 4 ∂ÎÎÏËۛ˜). ∞˚‚·Ï› (4.425 Ì·ıËÙ¤˜ / 23 ∂ÎÎÏËۛ˜) (Â›Ó·È Ë ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ fiÏË «∫˘‰ˆÓ›·È» ∞˚‚¿ ÛÙ· ∆Ô˘ÚÎÈο ÛËÌ·›ÓÂÈ Î˘‰ÒÓÈ. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ›¯Â ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ∂ÏÏËÓÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi). ∞Í¿ÚÈÔÓ ‹ ∞Î ÃÈÛ¿Ú (1.060 Ì·ıËÙ¤˜ / 5 ∂ÎÎÏËۛ˜) (Ë fiÏË ·˘Ù‹, Ô˘ Ë ·Ú¯·›· ÔÓÔÌ·Û›· Ù˘ ‹Ù·Ó «£˘¿ÙÂÈÚ·», ‹Ù·Ó ·ÓıËÚfiÙ·ÙË Î·È ·ÚÈıÌÔ‡Û 21.500 ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÈ 10.000 οÙÔÈÎÔÈ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜). ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ· (646 Ì·ıËÙ¤˜ / 4 ∂ÎÎÏËۛ˜). ª·ÁÓËÛ›· (4.325 Ì·ıËÙ¤˜ / 25 ∂ÎÎÏËۛ˜). ∫›ÚÎ ∞Á¿Ù˜ (642 Ì·ıËÙ¤˜ / 5 ∂ÎÎÏËۛ˜). ™fiÌ· (150 Ì·ıËÙ¤˜ / 1 ∂ÎÎÏËÛ›·) (Ë ·Ú¯·›· ÔÓÔÌ·Û›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó «°¤ÚÌË»). ª·ÏÈÎÂÛ¤Ú (1.500 Ì·ıËÙ¤˜ / 17 ∂ÎÎÏËۛ˜) (∏ ·Ú¯·›· ÔÓÔÌ·Û›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó «∞‰ÚÈ·ÓÔı‡Ú·È» Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· «¶·Ï·ÈfiηÛÙÚÔ»). ¶¿ÓÔÚÌÔ˜ (960 Ì·ıËÙ¤˜ / 5 ∂ÎÎÏËۛ˜). ¡ÙÂÌÈÚÙ˙› (205 Ì·ıËÙ¤˜ / 2 ∂ÎÎÏËۛ˜). √˘Û¿Î (370 Ì·ıËÙ¤˜ / 2 ∂ÎÎÏËۛ˜) (Ë ·Ú¯·›· ÔÓÔÌ·Û›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó «∆ÂÌÂÓÔı‡Ú·È»). ∆ÛÂÓÙ›˙ (125 Ì·ıËÙ¤˜ / 1 ∂ÎÎÏËÛ›·). ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú (150 Ì·ıËÙ¤˜ / 2 ∂ÎÎÏËۛ˜) (Ë ·ÏÈ¿ ÙÔ˘ ÔÓÔÌ·Û›·, ηٿ ÙÔ˘ µ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, ‹Ù·Ó «∞ÎÚÔ˚Ófi˜»). ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ· (465 Ì·ıËÙ¤˜ / 2 ∂ÎÎÏËۛ˜) (Ë ·Ú¯·›· ÔÓÔÌ·Û›· Ù˘ ‹Ù·Ó «∫ÔÙ‡·ÈÔÓ»). —— 237 ——
∆Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ‹Ù·Ó Û ·ÎÌ‹ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 238 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∂Û΋ ™Â¯‹Ú (400 Ì·ıËÙ¤˜ / 1 ∂ÎÎÏËÛ›· ) (Ë ·Ú¯·›· ÔÓÔÌ·Û›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó «¢ÔڇϷÈÔÓ»). µÔ˘ÚÏ¿ (2.589 Ì·ıËÙ¤˜ / 19 ∂ÎÎÏËۛ˜ )(Ë ·ÏÈ¿ Ù˘ ÔÓÔÌ·Û›· ‹Ù·Ó «µÚ‡Ô˘Ï·» Î·È ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ‰˘ÙÈο Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ª¿ÏÈÛÙ·, ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÏÂÈÔ„ËÊ›· Ù˘ fiÏ˘ ·˘Ù‹˜, Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÚÈÓ ·Ú¯›ÛÂÈ Ë ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ›¯Â 40.000 ηÙÔ›ÎÔ˘˜, ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÈ 35.000 οÙÔÈÎÔÈ ‹Ù·Ó ŒÏÏËÓ˜ Î·È ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ 5.000 οÙÔÈÎÔÈ ‹Ù·Ó ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î·È ∂‚Ú·›ÔÈ). ∆ÛÂṲ̂ (4.285 Ì·ıËÙ¤˜ / 29 ∂ÎÎÏËۛ˜).
—— 239 ——
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›·.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 240 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
¶
·Ú¿ÚÙËÌ·(ππ)
(™˘Ó·Ê‹ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈ·, ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Î·È ¿ÏÏ· ¡ÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜) ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ∆ÈÌÔϤÔÓÙ· ∫Ô˘ÙÛÔ˘Ú¿‰Ë, Û˘ÁÁڷʤ· ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘: «∆· ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ¶ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Î·È ¢Â˘ÙÂÚ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜» («Û˘ÏÏÔÁ¤˜» ∞ı‹Ó· 2005), Ô˘ fiˆ˜ ÈÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È Ô ›‰ÈÔ˜, ‰È·ı¤ÙÂÈ ÛÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘ ™˘ÏÏÔÁ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ·fi 350 (!) Ù›ÙÏÔ˘˜ ‚È‚Ï›ˆÓ, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ı¤Ì· ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ Î·È ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈ· ·fi ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Ù· ÂÓ ÏfiÁˆ ÔÓ‹Ì·Ù· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ηÙËÁÔڛ˜: ·) ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ¶ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Î·È ‰Â˘ÙÂÚ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ. ‚) ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡ÌÙ· ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Î·È ‰Â˘ÙÂÚ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ. Á) ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈ· À·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Î·È √ÏÈÙÒÓ. ‰) πÛÙÔÚÈΤ˜ ·ÊËÁ‹ÛÂȘ ÙÚ›ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Ô˘ ·fi ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ (‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔÈ, ·ÓÒÙÂÚÔÈ ˘¿ÏÏËÏÔÈ) Ù· ¤˙ËÛ·Ó ·fi ÎÔÓÙ¿. ™˘Ó‹ıˆ˜ Ù· ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ¶ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ, Úˆ—— 241 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Ù·ÁˆÓÈÛÙÒÓ ‹ ‰Â˘ÙÂÚ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ ÂÌÂÚȤ¯Ô˘Ó ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÎfiÈ̘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ (.¯. fiÙ·Ó ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó· ·ÔÛ›ÛÔ˘Ó Â˘ı‡Ó˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ‚·Ú·›ÓÔ˘Ó ÁÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ¤ÓÂÚÁÂȤ˜ ÙÔ˘˜) Î·È Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ı· ÛÙÚ‚ÏÒÛÂȘ, ÙȘ Ôԛ˜ Ô πÛÙÔÚÈÎfi˜ ÂÚ¢ÓËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙȘ ÂÓÙÔ›ÛÂÈ ÌÂÙ¿ ·fi ÂÈÛٷ̤ÓË ÌÂϤÙË Î·È ¤Ú¢ӷ. ∆· ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈ· fï˜ ÙˆÓ À·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Î·È ·ÏÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ¤Ú· ·fi Ù· Ù˘¯fiÓ Ï¿ıË, ·fi ¿ÁÓÔÈ· Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ, Ù· ÔÔ›· ‚‚·›ˆ˜ ¢ÎÔÏfiÙÂÚ· ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏË ·Í›· ÁÈ· ÙÔÓ πÛÙÔÚÈÎfi, ÁÈ·Ù› ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ¯ˆÚ›˜ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ˜ Î·È «ÂÓ Ùˆ ÁÂÓ¿Ûı·È» ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ, Î·È ÂÔ̤ӈ˜ Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ Î·È Ôχ ¯Ú‹ÛÈ̘ ËÁ¤˜ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ. µÂ‚·›ˆ˜, Ë ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ· ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË, fiÛÔ Û’ ·˘Ù¿ ÂÚȤ¯ÔÓÙ·È ÏÈÁfiÙÂÚ˜ ÚÔÛˆÈΤ˜ ·fi„ÂȘ Î·È Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· ÙˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ ÙÔ˘˜. ÕÏÏË ÌÈ· ÂȂ‚·›ˆÛË ÙÔ˘ fiÛÔ Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Â›Ó·È ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÔÈ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ (·fi„ÂȘ Î·È Û˘Ó·ÈÛı‹ÌÙ·) Â›Ó·È ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜, Ô˘ ı·ÚÚ›˜ fiÙÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ï›ԢÓ. ™ÙÔ ·Ú·¿Óˆ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ∆ÈÌÔϤÔÓÙ· ∫Ô˘ÙÛÔ˘Ú¿‰Ë ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È Î·È Û¯ÔÏÈ¿˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÏËÙÈο Ù· ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ (ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ÂÎ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÏÈÙ‡ÙËηÓ) Î·È ‰Â˘ÙÂÚ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. ¶·Ú·Î¿Ùˆ ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È Ôχ ÂÚÈÏËÈο ÔÈ Ù›ÙÏÔÈ ÙˆÓ Û¯ÂÙÈÎÒÓ ÔÓËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘˜, Ì ‚¿ÛË ÙȘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘ ∆ÈÌÔϤÔÓÙ· ∫Ô˘ÙÛÔ˘Ú¿‰Ë.
π) ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¶ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ Î·È Ù· ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٿ ÙÔ˘˜. 1)
«∞Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ» 1896-1920 (∆fiÌÔ˜ ¢Â‡ÙÂÚÔ˜), ∂Ó ∞ı‹Ó·È˜ 1935, ÙÔ˘ §ÂˆÓ›‰· ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˘, ∞ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ Î·È ∞Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 9 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1918 - 8 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920. √ §ÂˆÓ›‰·˜ ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜ ËÁ‹ıËÎ Ù˘ ÓÈÎËÊfiÚ·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÚԤϷÛ˘ ÚÔ˜ ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·, ¶¿ÓÔÚÌÔ, —— 242 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¶ÚÔ‡Û·, ηıÒ˜ Î·È Ù˘ ηٿÏ˄˘ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘. ¶¤ÓÙ ̤Ú˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÙÔ˘ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘ 1˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 ˘¤‚·Ï ·Ú·›ÙËÛË Î·È ·Ó·¯ÒÚËÛ ·fi ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÙËÓ Í·Ó·‰Â› ÔÙ¤ È·. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿Ï˘ÛË Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜, ÂÎϤ¯ÙËΠÁÂÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ‹˜ Î·È Úfi‰ÚÔ˜ Ù˘ °ÂÚÔ˘Û›·˜. 2)
«∏ ∞ÁˆÓ›· ÂÓfi˜ ŒıÓÔ˘˜», ∞ı‹Ó·È 1925, ÙÔ˘ ∞Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ ¶·Ô‡Ï· ÚÒËÓ ∞Ú¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ (‰Â‡ÙÂÚÔ˘ ηٿ ÛÂÈÚ¿) ÙÔ˘ ÂÓ ªÈÎÚ·Û›· ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ™Ù· ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ·˘Ù¿ Ô ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ∞Ó·ÛÙ¿ÛÈÔ˜ ¶·Ô‡Ï·˜ ÚÔÛ·ı› Ó· ·ÔÛ›ÛÂÈ ÙȘ ‚·ÚȤ˜ ¢ı‡Ó˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Ù˘ – ÂÎ ÙˆÓ ÚÔÙ¤ÚˆÓ Î·Ù·‰ÈηṲ̂Ó˘ – ÚԤϷÛ˘ ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ.
3)
«√ ∞Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘», ‚È‚Ï›Ô Ô˘ ÂΉfiıËΠÙÔ ¢ÂΤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1927 ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ·fi ÙËÓ ·‰ÂÏÊ‹ ÙÔ˘ §·›‰Ë §ˆ, Ì ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ ª.¶. ¶··ÛÙÚ·ÙËÁ¿ÎË. ™ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ·˘Ùfi ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Ù· ·ÙÂÏ‹ ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ Î·È ÔÈ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ ·ÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙË, Ô˘ Ù· Û˘Ó¤Ù·Í ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ Ê˘Ï¿ÎÈÛ‹˜ ÙÔ˘, Ë ·ÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ Î·È ‰Â˘ÙÂÚÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‰ÈΛԢ, Î·È ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi Ù˘ ÂÎÙ¤ÏÂÛ‹˜ ÙÔ˘.
4)
«∆· ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٿ ÌÔ˘ 1897-1947», ∆fiÌÔ˜ µã, ∞ı‹Ó·È 1959, ÙÔ˘ ∞ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ £ÂÔ‰. ¶¿ÁηÏÔ˘, ÚÒËÓ ∞Ú¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ Î·È ∞Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔ˘ ∫Ú¿ÙÔ˘˜.
5)
«∏ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· fiˆ˜ ÙËÓ Â›‰·», ∞ı‹Ó·È 1957, ÙÔ˘ °. ™˘Ú›‰ˆÓÔ˜, ∞ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘, ¢È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ 4Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ ∂ÊԉȷÛÌÔ‡ –ªÂÙ·ÊÔÚÒÓ, ηıfiÏË Û¯Â‰fiÓ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. √ °. ™˘Ú›‰ˆÓÔ˜ ˘‹ÚÍ ¤Ó·˜ ·Ê·Ó‹˜, ÏËÓ ‚·ÛÈÎfiÙ·ÙÔ˜, Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ‹˜ ÙˆÓ ıÚÈ¿Ì‚ˆÓ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜.
6)
«¢È¿Û·ÛȘ, ¢È¿Ï˘ÛȘ, ∞ȯ̷ψۛ·», ∞ı‹Ó·È 1934, ÙÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ¶¿ÛÛ·ÚË, ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¶Â˙ÈÎÔ‡, À·Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔ˘ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ Î·È ¢È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ 3Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∞Ú¯ÈÛÙÚ·ÙËÁ›·˜ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙË. —— 243 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ 7)
«∏ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È Ô ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜», ∞ı‹Ó·È 1919, ÙÔ˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ¡fiÙË ªfiÙÛ·ÚË, ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ô˘. ÀËÚ¤ÙËÛ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏÔÂÏÏËÓÈ΋ ÀËÚÂÛ›· ¶ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ÁÈ· ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ηٿ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ ∞ã ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ¶ÔϤÌÔ˘, Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÛÙÔ 2Ô ∂ÈÙÂÏÈÎfi °Ú·ÊÂ›Ô Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, ηٿ ÙËÓ ÚÒÙË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ˆ˜ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ªË¯·ÓÈÎÔ‡ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡.
8)
«πÛÙÔÚ›· Ù˘ ∞ã ÂÚÈfi‰Ô˘ (1919-1920) Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜», ÛÙÔ 2Ô ÙfiÌÔ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ Î·È ¡·˘ÙÈ΋˜ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·˜, ∞ı‹Ó· 1930, ·fi ÙÔÓ ∫ˆÓÙ·ÓÙ›ÓÔ ¡›‰ÂÚ, ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË ªÈÎÚ·Û›· (·fi 3-61919 ¤ˆ˜ 27-2-1920).
9)
«πÛÙÔÚ›· Ù˘ µãÎ·È °ãÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜», ÛÙÔ˘˜ ÙfiÌÔ˘˜ 2-4 Î·È 5-6 ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ Î·È ¡·˘ÙÈ΋˜ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·˜, ∞ı‹Ó· 1930, ·fi ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ ∫ÔÓÙÔ‡ÏË ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ, ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ·fi 27-2-1921 ̤¯ÚÈ 2-6-1922.
10) «¢ÔڇϷÈÔÓ-™·ÁÁ¿ÚÈÔ˜ 1921», Paris 1928, ·fi ÙÔÓ ¶Ú›ÁÎË· ∞Ó‰Ú¤·. ∆Ô ‚È‚Ï›Ô ·˘Ùfi ÁÚ¿ÊÙËΠˆ˜ ·ÔÏÔÁ›· ÙÔ˘, ÁÈ· ÙËÓ ·˘Ùfi‚Ô˘ÏË ÌÂٷΛÓËÛË ÙÔ˘ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ‰ÈÔÈÎÔ‡ÛÂ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÂÎfiÚıËÛ˘ Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜. 11) «∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ÂÎ ÙˆÓ ÂÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ª·ÚÙ›Ô˘ - πÔ˘Ï›Ô˘ 1921», ÙÔ˘ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË µÏ·¯fiÔ˘ÏÔ˘, ÀÔÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙÔ‡ ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ηٿ ÙȘ ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921, Î·È ¢ÈÔÈÎËÙÔ‡ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ηٿ ÙȘ ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ πÔ˘Ó›Ô˘ - πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÚԤϷÛË ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ. ∆· ·Ú·¿Óˆ ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ÂΉfiıËÎ·Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1963 ·fi Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘. 12) «¢ÈÔ›ÎËÛȘ ªÂÁ¿ÏˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ ÂÓ ÔϤ̈ 1918-1922», ∞ı‹Ó·È 1935, Î·È «∞Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ ÂÂÈÛÔ‰›ˆÓ Î·È ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÂÎ ÙˆÓ ÔÏ¤ÌˆÓ Ì·˜, ª¿ÚÙÈÔ˜ 1897-ªÈÎÚ¿ ∞Û›·-∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ 1922», ∞ı‹Ó·È 1952, ·fi ÙÔ ¡ÈÎfiÏ·Ô ∆ÚÈÎÔ‡Ë, ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ, ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ Î·È —— 244 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ªÂÁ¿ÏˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ™¯ËÌ·ÙÈÛÌÒÓ. √ ∆ÚÈÎԇ˘ ˘‹ÚÍ ÌÈ· ÙÚ·ÁÈ΋ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. ∞ȯ̷ψٛÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ Ì ÙȘ ªÔÓ¿‰Â˜ Ô˘ ‰ÈÔÈÎÔ‡ÛÂ, fiÙ·Ó ¤Û·Û ÙÔ ª¤ÙˆÔ. ∏ ÂÈÚˆÓ›· ›ӷÈ, fiÙÈ, ‰˘Ô Ë̤Ú˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›· ÙÔ˘, ‰ÈÔÚ›ÛıËΠ∞Ú¯ËÁfi˜ ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ·fi ÙËÓ Î·Ù·ÚÚ¤Ô˘Û· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË, Î·È ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËΠ·˘Ù‹ ÙËÓ ÚÔ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ∫ÂÌ¿Ï ∞ÙÙ·ÙÔ‡ÚÎ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›· ˙‹ÙËÛ ηْ ·ӿÏË„Ë ÙËÓ ·Ú·ÔÌ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ™ÙÚ·ÙÔ‰ÈÎÂ›Ô ÁÈ· Ó· ·ÔÏÔÁËı›, ·ÏÏ¿ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ Ù¤ÙÔÈ· ‰›ÎË ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÔÙ¤. 13) «∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ™Ù˘ÏÈ·ÓÔ‡ °ÔÓ·Ù¿ 1897-1957», ∞ı‹Ó·È 1958. √ ™Ù˘ÏÈ·Ófi˜ °ÔÓ·Ù¿˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛÂ, Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¶Â˙ÈÎÔ‡, ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ‰È·ÊfiÚˆÓ ªÔÓ¿‰ˆÓ, Ì¿ÏÈÛÙ· ·Ó¤Ï·‚Â Î·È ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 24-6-1922 ̤¯ÚÈ 2-9-1922. ªÂÙ¿ ÙËÓ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹, ÙÔ˘ ·Ó·Ù¤ıËÎÂ Ë ·Ú¯ËÁ›· Ù˘ ∂·Ó¿ÛÙ·Û˘ Ô˘ ·Ú¤ÂÌ„Â Û ‰›ÎË ÙÔ˘˜ ˘Â‡ı˘ÓÔ˘˜ Ù˘ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·Ó¤Ï·‚ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Ù˘ ∂·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ·Ú·ÈÙ‹ıËΠ·fi ÙÔ ™ÙÚ·Ùfi Î·È ·Ó·Ì›¯ıËΠ̠ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋. ∆· ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٿ ÙÔ˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È Ù· ÈÔ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈο Î·È Î·ÏÔÁÚ·Ì̤ӷ ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. 14) ·) «¶ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ì·¯ÒÓ (∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921, Ì¿¯Ë ∫ÈÔ˘Ù·¯Â›·˜, Ì¿¯Ë ÂÚ› ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, Ì¿¯Ë ÂÚ› ÙÔ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú, ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÚÔ˜ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ - ÕÁ΢ڷӻ, ∞Ú›ÏÈÔ˜ 1931. ‚) «∞Ô¯ÒÚËÛȘ ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ·fi Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ÂȘ ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹Ó £Ú¿ÎËÓ», ™Â٤̂ÚÈÔ˜ 1932. Á) «ª¿¯Ë ÂÚ› ÙÔ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú 18 - 23 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921» (°ÂÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ∂ÈıÂÒÚËÛȘ, Ù‡¯Ô˜ 81, ™Â٤̂ÚÈÔ˜ 1931). ‰) «ª¿¯Ë ÂÚ› ÙÔ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú - ∆Ô˘ÌÏÔ‡ ªÔ˘Ó¿Ú ÂÓ —— 245 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ˘Ô¯ÒÚËÛȘ ÂΛıÂÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔÓ Ù˘ ∂Ú˘ıÚ·›·˜ ÙÔ˘ ¡ÔÙ›Ô˘ ™˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, 13 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ - 4 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922» (°ÂÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ∂ÈıÂÒÚËÛȘ, Ù‡¯Ô˜ 102, πÔ‡ÏÈÔ˜ 1933). Â) «™‡ÓÙÔÌÔ˜ ¤ÎıÂÛȘ ÙˆÓ ·fi ÙÔ˘ ª·˝Ô˘ 1919 ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÂÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È Û˘Ó·ÁfiÌÂÓ· ÂÎ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù·‡ÙËÓ ˆÊ¤ÏÈÌ· ÔÚ›ÛÌ·Ù·». (°ÂÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ∂ÈıÂÒÚËÛȘ, Ù‡¯Ô˜ 122, ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1935). ÛÙ) «™‡ÓÙÔÌÔ˜ ¤ÎıÂÛȘ ÙˆÓ ·fi ÙÔ˘ ª·˝Ô˘ 1919 ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920 ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÂÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È Û˘Ó·ÁfiÌÂÓ· ÂÎ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù·‡ÙËÓ ˆÊ¤ÏÈÌ· ÔÚ›ÛÌ·Ù·». (°ÂÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ∂ÈıÂÒÚËÛȘ, Ù‡¯Ô˜ 123, ª¿ÚÙÈÔ˜ 1935). ˙) «∂·ÓfiÚıˆÛȘ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ·ÏËıÂÈÒÓ Â› Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜» (°ÂÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ∂ÈıÂÒÚËÛȘ, Ù‡¯Ô˜ 125, ª¿ÈÔ˜ 1935). ∞fi ÙÔ ¡ÈÎfiÏ·Ô ™˘ÚfiÔ˘ÏÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ÂÈÙÂϿگ˘ ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ηıÒ˜ Î·È ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ∆·ÍÈ·Ú¯›·˜ πÈÎÔ‡. ¢ÂÓ Âͤ‰ˆÛ ڷÁÌ·ÙÈο ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ, ·ÏÏ¿ ›Ù ˆ˜ ηıËÁËÙ‹˜ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ™¯ÔÏÒÓ Â›Ù ˆ˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˘ Ù˘ °ÂÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ∂ÈıÂÒÚËÛ˘, Û˘Ó¤ÁÚ·„ ٷ ·Ú·¿Óˆ ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙ· ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È· – ¿ÚıÚ·. ∫·Ù¿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ÔÏfiÎÏËÚË Ë πÃË ªÂÚ·Ú¯›· ·È¯Ì·ÏˆÙ›ÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜, ·fi ÛÊ¿ÏÌ·Ù· ΢ڛˆ˜ ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙ‹ Ù˘ Î·È ‰Â˘ÙÂÚ¢fiÓÙˆ˜ ÙÔ˘ ÂÈÙÂÏ›Ԣ ÙÔ˘ ™ÒÌ·ÙÔ˜, ¤ÙÛÈ Ô ™˘ÚfiÔ˘ÏÔ˜ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ·ÔÛ›ÛÂÈ Ù˘¯fiÓ Â˘ı‡Ó˜ ÙÔ˘. 15) «∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ» (ÂΉfiÛÂȘ ÿηÚÔ˜, 1948) ÙÔ˘ ∞ϤͷӉÚÔ˘ ª·˙·Ú¿ÎË - ∞ÈÓÈ¿Ó, Ù· ÔÔ›· ÂΉfiıËÎ·Ó Ì ÙË ÊÚÔÓÙ›‰· Ù˘ Û˘˙‡ÁÔ˘ ÙÔ˘ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. À‹ÚÍ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ Ì ¢Ú›· ÌfiÚʈÛË Î·È ‹Ù·Ó ÛÙÂÓfi˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˘ ÙÔ˘ ∂Ï¢ıÂÚ›Ô˘ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘. ªÂ ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ÀÔÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ™Ì‡ÚÓ˘. —— 246 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 À‹ÚÍ ̤ÏÔ˜ Ù˘ ·ÓÙÈÚÔÛˆ›·˜ Ô˘ ˘¤ÁÚ·„ ÙËÓ ·Ó·Îˆ¯‹ ÙˆÓ ªÔ˘‰·ÓÈÒÓ, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÂÚÌ·Ù›ÛÙËÎÂ Ô ∂ÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜. ∞ÚÁfiÙÂÚ· ¯ÚËÌ¿ÙÈÛ ∞Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ÂÎϤ¯ÙËΠ·Î·‰ËÌ·˚Îfi˜ Î·È ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠ˘Ô˘ÚÁfi˜ (™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ, ¶·È‰Â›·˜ Î·È ∞ÂÚÔÔÚ›·˜). ◊Ù·Ó ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎfi˜, ·ÏÏ¿ fi¯È Ê·Ó·ÙÈÎfi˜, ÂÍÈÛÙÔÚ› ‰Â Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜ ·ÚÎÂÙ¿ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈο. 16) «√ ¢ÚfiÌÔ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹Ó, ∂ıÓÈÎfi˜ ¢È¯·ÛÌfi˜, ∞›ÙÈ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜» (∞ı‹Ó· 1979) ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ∫ÔÓ‰‡ÏË. ∆· ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ·˘Ù¿ ÂΉfiıËÎ·Ó Ì ÂÈ̤ÏÂÈ· ÙÔ˘ £ÂÌ. °. ∑·ÊÂÈÚfiÔ˘ÏÔ˘. ™Ù· ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ·˘Ù¿ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫ÔÓ‰‡Ï˘ ÂÍÈÛÙÔÚ› Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· Û ÙÚ›ÙÔ ÚfiÛˆÔ Î·È ˘Âڷ̇ÓÂÙ·È Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘ ·Ô‰›‰ÂÈ Â˘ı‡Ó˜ ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ‰È¯·ÛÌÔ‡, ÂÓÒ ·ÔÛȈ¿ ÙËÓ ·ÎÚ·›· ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô πÔ˘Ó›Ô˘ – πÔ˘Ï›Ô˘ 1921. 17) «¡¤ÔÓ ÕÏÂÙÔÓ ºˆ˜ ÂȘ ÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎ‹Ó ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹Ó Î·È Ô ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ §Ô‡Ê·˜», ∞ı‹Ó·È 1928, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂΉfiıËΠ̠ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ ∂˘¿ÁÁÂÏÏÔ˘ §·¯·ÓfiηډԢ. ∆Ô ‚È‚Ï›Ô ·˘Ùfi ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ: ·) ÕÚıÚ· ÙÔ˘ §Ô‡Ê· Ô˘ ‰ËÌÔÛȇÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÊËÌÂÚ›‰· «¶ÚfiÔ‰Ô˜», ˆ˜ ·¿ÓÙËÛË ÛÙËÓ ¤ÎıÂÛË ÙÔ˘ ∆Ô‡ÚÎÔ˘ º·¯Ú‰›Ó ¶·Û¿, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ Î·Ù·‰›ˆÍË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ηٿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË. ‚) ∆Ô ˘fiÌÓËÌ· Ô˘ ˘¤‚·Ï ÛÙËÓ ∂ÈÙÚÔ‹ ∂ͤٷÛ˘ ÙˆÓ ¢ÔÛ›ÏÔÁˆÓ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜. Á) ÕÚıÚ· ÙÔ˘ §Ô‡Ê· Ô˘ ‰ËÌÔÛȇÙËÎ·Ó Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ∂ÊËÌÂÚ›‰Â˜ Î·È ‰) ™˘Ó¤ÓÙ¢͋ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÂÈÌÂÏËÙ‹ ÙÔ˘ ·Ú·¿Óˆ ‚È‚Ï›Ô˘. √ ÷ڿϷÌÔ˜ §Ô‡Ê·˜ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ˘ËÚ¤ÙËÛ ˆ˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 23Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ Vππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∫·Ù¿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË Î·ÙfiÚıˆÛ fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ·ӷʤÚÂÈ ÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ Ï‹Úˆ˜ Û˘ÓÙÂÙ·Á̤ÓË ÛÙ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ ÔÈÛıÔÊ˘Ï·Î‹ Î·È Ï·ÁÈÔÊ˘Ï·Î‹ Ó· Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙË ‰È¿ÛˆÛË ÙÔ˘ ˘Ô¯ˆÚÔ‡ÓÙÔ˜ ¡ÔÙ›Ô˘ ™˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·ÙÔ˜ ªÂÚ·Ú¯ÈÒÓ. —— 247 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ 18) ·) «∏ ‰Ú¿ÛȘ Ù˘ ∞ÓÂÍ·ÚÙ‹ÙÔ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ηٿ ÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎ‹Ó ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹Ó ÙÔ˘ 1922», ∞ı‹Ó·È 1933. ‚) «∏ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ηٿ ÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔÓ ÙÔ˘ 1922», ∞ı‹Ó·È 1934. ∞fi ÙÔÓ ÀÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ πˆ¿ÓÓË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙfiÙ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ‰ÈÔ›ÎËÛ ÙÔ 2Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰ÈÔ›ÎËÛ ÙÔ 51Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘ ∞ÓÂÍ·ÚÙ‹ÙÔ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∏ ∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙË ªÂÚ·Ú¯›·, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÌÔÓ·¯È΋ ÔÚ›· Î·È Û˘Ó¯Ҙ Ì·¯fiÌÂÓË Î·È Ï‹Úˆ˜ Û˘ÓÙÂÙ·Á̤ÓË, ηÙfiÚıˆÛ ӷ Êı¿ÛÂÈ ÛÙ· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜, ‰È·ÛÒ˙ÔÓÙ·˜ fiÏÔ ÙÔ ‚·Ú‡ ÔÏÈÛÌfi Ù˘ Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÔÏϤ˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ, Î·È Ó· ‰È·ÂڷȈı› Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÛÙË ª˘ÙÈÏ‹ÓË. 19) «∏ ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ Ÿ„Ș Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÌÏÔ΋˜», ∞ı‹Ó·È 1928, ·fi ÙÔÓ ∞ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ µ›ÎÙˆÚ· ¢Ô‡ÛÌ·ÓË. √ ¢Ô‡ÛÌ·Ó˘ ˘‹ÚÍ ·ÊÔÛȈ̤ÓÔ˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˘ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘. ∫·Ù¿ Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ∞ã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˘ ¶ÔϤÌÔ˘ ·Ó¤Ï·‚ ∞Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∫·Ù¿ ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ∞Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ∂ÈÙÂÏÈ΋˜ ÀËÚÂÛ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∫ÈÓ‹ıËΠÛÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi Î·È ÔÏÈÙÈÎfi ·Ú·Û΋ÓÈÔ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ó·Ìȯı› ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜. Œ¯ÔÓÙ·˜ ÙË ÊÈÏÔ‰ÔÍ›· Ó· ‰È·‰Ú·Ì·Ù›ÛÂÈ Î·È ·˘Ùfi˜ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ Î·Ù¿ ÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, ÂÎ ÙÔ˘˜ ·ÛÊ·ÏÔ‡˜, ¿ÛÎËÛ ˘ÔÙÈÌËÙÈ΋ ÎÚÈÙÈ΋ ÛÙÔÓ ·Ú¯ËÁfi Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ∞. ¶·Ô‡Ï· Î·È ÛÙÔ ∂ÈÙÂÏÂ›Ô ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÙÔÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛ·Ó. 20) «∏ ∂ÏÏ¿˜ ÂÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·», ∞ı‹ÓËÛÈ 1925, ·fi ÙÔÓ •ÂÓÔÊÒÓÙ· ™ÙÚ·ÙËÁfi. √ •. ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ ‹Ù·Ó ÛËÌ·›ÓÔÓ Û٤ϯԘ ÙÔ˘ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ηٿ ÙÔ˘˜ µ·ÏηÓÈÎÔ‡˜ ¶ÔϤÌÔ˘˜. ¢ÈÂÙ¤ÏÂÛ ˘·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ηıÒ˜ ›Û˘ Î·È Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ηٿ ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ πÔ˘Ó›Ô˘ – πÔ˘Ï›Ô˘ 1921 Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÚԤϷÛË ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷ. ªÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ·Ú·¤ÌÊıËΠÛÙÔ ™ÙÚ·ÙÔ‰ÈÎÂ›Ô (‰›ÎË ÙˆÓ ÂÍ) —— 248 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Î·È Î·Ù·‰ÈοÛÙËΠ۠ÈÛfi‚È· οıÂÈÚÍË, ·ÏÏ¿ Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ·ÔÊ˘Ï·Î›ÛÙËÎÂ. 21) «∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ», ∞ı‹Ó·È 1966, ·fi ÙÔÓ ¡ÂfiÎÔÛÌÔ °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë. √ ¡. °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜ ˘‹ÚÍ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÏ˘ÁÚ·ÊfiÙÂÚÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜. ∆Ô ·Ú·¿Óˆ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ÙÔ Âͤ‰ˆÛ Û ÌÂÁ¿ÏË ËÏÈΛ· Î·È ¤ÙÛÈ ÂÍËÁÂ›Ù·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, fiÙÈ Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ÔÏϤ˜ ÎÔ˘Ú·ÛÙÈΤ˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ, ÂÓÒ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ·ÊÈÂÚÒÓÂÈ ÌfiÓÔÓ ÌÈ¿ÌÈÛË ÛÂÏ›‰· Ì ÁÂÓÈÎfiÏÔÁ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜. √ ¡. °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜ ηÙÂÙ¿ÁË, ÙÔ 1897, ˆ˜ ÂıÂÏÔÓÙ‹˜ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi Î·È Î·ÙfiÚıˆÛ ӷ ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë. ªÂ ÙÔ ‚·ıÌfi ·˘Ùfi ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ηٿ ÙËÓ ÚÒÙË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. À‹ÚÍ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∂·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÔ‡˜ ∂ÈÙÚfiÔ˘˜ ÛÙË ‰›ÎË ÙˆÓ ÂÍ Î·È ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ Ì ¿ıÔ˜ ÙË ı·Ó·ÙÈ΋ ηٷ‰›ÎË ÙˆÓ ÂÓfi¯ˆÓ.
ππ) ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¢Â˘ÙÂÚ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ Î·È Ù· ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٿ ÙÔ˘˜. 1)
«∆· ·›ÙÈ· ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ 1922», ∞ı‹Ó·È 1924, ÙÔ˘ ™¤ÚÁÈÔ˘ °È·Ï›ÛÙÚ·, Ô˘ ÙfiÙ ›¯Â ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ˆ˜ ∞Ú¯ËÁfi˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÛÙË ÃË ªÂÚ·Ú¯›·.
2)
«∞È ‰È¯fiÓÈ·È ÙˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Ì·˜ Î·È Ë ‰È¿Ï˘ÛȘ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ì·˜ ÂÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·», ∞ı‹Ó·È 1934, ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ºÂÛfiÔ˘ÏÔ˘, ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¶Â˙ÈÎÔ‡, Ô˘ ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ÙfiÙ ‰È·‰Ô¯Èο ∂ÈÙÂϿگ˘ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ÂÈÙÂÏ‹˜ Û ªÔÓ¿‰· ÂӉȷ̤ÛÔ˘ ˙ÒÓ˘ Î·È ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 2/39 ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ∂˘˙ÒÓˆÓ Ù˘ πππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜.
3)
«∞Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ…», ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶¤ÙÚÔ˘ ¢Â̤ÛÙȯ· ∞ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘, ∂ΉfiÛÂȘ ¶ÂÏ·ÛÁfi˜ 2002, Ì ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ÁÈÔ‡ ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ·, ¶¤ÙÚÔ˘ ¢Â̤ÛÙȯ· ÀÔÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ Â.·. √ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ¢Â̤ÛÙȯ·˜, Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙfiÙ ÙÔ˘ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ,˘ËÚ¤ÙËÛ ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ Ù˘ πππ˘ —— 249 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ∂ÈÙÂϿگ˘ Ù˘ V˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ™ÙË °ÂÚÌ·ÓÈ΋ ∫·ÙÔ¯‹ ·Ó¤Ï·‚ ÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ∂ÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ∆ÛÔÏ¿ÎÔÁÏÔ˘. °È· ÙËÓ Ú¿ÍË ÙÔ˘ ·˘Ù‹ ‰ÈοÛÙËΠˆ˜ ‰ÔÛ›ÏÔÁÔ˜ Î·È Ê˘Ï·Î›ÛÙËΠ·fi ÙÔ 1945 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1951. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Ê˘Ï¿ÎÈÛ‹˜ ÙÔ˘ η٤ÁÚ·„ ٷ ·ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٿ ÙÔ˘, Ù· ÔÔ›· Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ Ì ·ÊËÁ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÁÈfi ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ. 4)
«™˘Ì‚ÔÏ‹ ÂȘ ÙËÓ πÛÙÔÚ›·Ó Ù˘ ¢ÂηÂÙ›·˜ 1912-1922», ∞ı‹Ó·È 1961, ÙÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶·Ó·Á¿ÎÔ˘, Ô˘ ˘ËÚ¤ÙËÛ ÙfiÙ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ÛÙÔ ∂ÈÙÂÏÂ›Ô Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜.
5)
«¶ÂÓ‹ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ŒıÓÔ˘˜ Î·È Ù˘ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜», ∞ı‹Ó·È 1970, ÙÔ˘ §ÂˆÓ›‰· ™·‹, ™ÙÚ·ÙËÁÔ‡ . ÀÔ˘ÚÁÔ‡. √ §ÂˆÓ›‰·˜ ™·‹˜ ˘ËÚ¤ÙËÛ ÙfiÙ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë, ·Ú¯Èο ÛÙÔ 4Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ηÙfiÈÓ ˆ˜ ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ Î·È 3Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ ÙÔ˘ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˆ˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ÙÔ˘ 12Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ πππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∆Ú·˘Ì·Ù›ÛÙËΠÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1921 ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘. ¶ÚÔÛ¯ÒÚËÛ ÛÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1922 Î·È Î·Ù¤ıÂÛ ˆ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ ηÙËÁÔÚ›·˜ ÛÙË ‰›ÎË ÙˆÓ ÂÍ Î·È ˆ˜ ÀÔÊÚÔ‡Ú·¯Ô˜ ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ ‹Ù·Ó ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ Ô˘ ÂÎÙ¤ÏÂÛ ÙÔ˘˜ ÂÍ Î·Ù·‰ÈηÛı¤ÓÙ˜.
6)
«πÛÙÔÚÈΤ˜ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ», ∞ı‹Ó· 1952, ÙÔ˘ ™Ù¤Ê·ÓÔ˘ ™·Ú¿ÊË, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¤Ï·‚ ̤ÚÔ˜ ÛÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ÀËÚ¤ÙËÛ ‰È·‰Ô¯Èο ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ 4Ô˘ °Ú·Ê›Ԣ ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ˆ˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ 5/42 ∂˘˙ÒÓˆÓ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ 1Ô˘ °Ú·Ê›Ԣ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ∫˘‰ˆÓÈÒÓ. ªÂÙ¿ ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘ 1˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 Ù¤ıËΠ۠·˘Ù¿ÁÁÂÏÙÔ ‰È·ıÂÛÈÌfiÙËÙ·. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ °ÂÚÌ·ÓÈ΋˜ ∫·ÙÔ¯‹˜ ËÁ‹ıËΠÙÔ˘ ∂.§.∞.™.
7)
«ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi˜ ¶fiÏÂÌÔ˜, ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 1921», ∞ı‹Ó·È 1968, ÙÔ˘ ·ÓÙÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ ÃÚ›ÛÙÔ˘ ∫·Ú¿ÛÛÔ˘. √ ÃÚ›ÛÙÔ˜ ∫·Ú¿ÛÛÔ˜ ˘ËÚ¤ÙËÛ ÙfiÙ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡ ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ —— 250 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙÔ˘ 2Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜. ∆Ô ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÌÔÏÔÓfiÙÈ ÌÂÚÔÏËÙÈÎfi ˘¤Ú ÙˆÓ ‚·ÛÈÏÔÊÚfiÓˆÓ, ·ÔÙÂÏ›, fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÌÈ· ÂÌÂÚÈÛٷو̤ÓË ÌÂϤÙË, Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Û ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ·È‰Â›·. 8)
·) «πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ 2Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡», ∞ı‹Ó·È 1920. ‚) «∏ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· 1919-1922», ∞ı‹Ó·È 1959. Á) «∏ ∂ÏÏ¿˜ Î·È ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ fiÏÂÌÔÈ. πÛÙÔÚÈ΋ ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ì·˜ (19191955)», ∞ı‹Ó·È 1965. ∆Ô˘ ∫Ï¿ÓıË ªÔ˘Ï·Ï¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙ ˘ËÚ¤ÙËÛ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡ ¶Â˙ÈÎÔ‡, ˆ˜ À·ÛÈÛÙ‹˜ ÛÙÔ 2Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ Ù˘ π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜.
9)
«∆Ô ∂ÏÏËÓÈÎfiÓ πÈÎfiÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎ‹Ó ∂ÎÛÙÚ·Ù›·Ó 1919-1922», ∂Ó ∞ı‹Ó·È˜ 1934, ÙÔ˘ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˘ ÃÚ˘ÛÔ¯fiÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙ ˆ˜ ÿÏ·Ú¯Ô˜ ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ 1˘ ÿÏ˘ ÙÔ˘ 3Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ∆·ÍÈ·Ú¯›·˜ πÈÎÔ‡ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ Ù˘ ∆·ÍÈ·Ú¯›·˜, Ô˘ ÂÓ Ùˆ ÌÂٷ͇ ›¯Â ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛı› Û ªÂÚ·Ú¯›·.
10) «∏ ∫¿ıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ÓÂˆÙ¤ÚˆÓ ª˘Ú›ˆÓ 1922 Ì.Ã.», ∞ı‹Ó·È 1937, ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ∆ÈÌ. ∞ÌÂÏ¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛÂ, Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡, ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ 1˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·˜ Ù˘ √ÚÂÈ‚·ÙÈ΋˜ ªÔ›Ú·˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ ∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. 11) «∏ ∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜ ªÂÚ·Ú¯›· (¢. £ÂÔÙfiÎË). ™˘ÁÎÚfiÙËÛȘ Î·È ‰Ú¿ÛȘ ·˘Ù‹˜ ÂÓ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·», ∂Ó §·Ì›· 1928, ÙÔ˘ ∆·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ªÔ˘ÓÙÔ‡ÚË, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙÂ, Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡ ¶Â˙ÈÎÔ‡, ˘ËÚ¤ÙËÛ ˆ˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ∂ÈÙÂÏÈÎÔ‡ °Ú·Ê›Ԣ Ù˘ ∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. 12) «∏ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ‹ÙÙ·», ∞ı‹Ó·È 1936, ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ∫·ÓÂÏÏfiÔ˘ÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙÂ, Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡, ˘ËÚ¤ÙËÛ ÛÙÔ 3Ô ∂ÈÙÂÏÈÎfi °Ú·ÊÂ›Ô ÙÔ˘ ∞ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ·ÚÁfi—— 251 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÙÂÚ· η٤ıÂÛ ˆ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ ηÙËÁÔÚ›·˜ ÛÙË ‰›ÎË ÙˆÓ ÂÍ. 13) «∞fi ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ ÏfiÊÔ˘. ∞Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ Î·È ÛÙÔ¯·ÛÌÔ› 19141952 Î·È 1959-1962», ÙÔ˘ £Âfi‰ˆÚÔ˘ °ÚËÁÔÚfiÔ˘ÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ˘ËÚ¤ÙËÛ ÛÙË ¢ÈÔ›ÎËÛË ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ µã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ 1˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·˜ Ù˘ ππ‚ ªÔ›Ú·˜ √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ ππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. 14) ·) «¢È’ ·Ó¿ÌÓËÛÈÓ ÙˆÓ ·ÏËÒÓ (ªÈÎÚ¿ ∞Û›·). ¶ÔÏÂÌÈη› ™ÂÏ›‰Â˜ (∂Î ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÌÈ·˜ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·˜», ∞ı‹Ó·È 1934. ‚) «¶ÔÏÂÌÈη› ÛÂÏ›‰Â˜ ÂÎ Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ 1919-1922», ∞ı‹Ó·È 1957. ∆Ô˘ ÃÚ›ÛÙÔ˘ ª·ÓÙ¿, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ÀÔÏÔ¯·ÁÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ‰ÈÔ›ÎËÛ ÙËÓ 2Ë ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›· Ù˘ πππ˘ ªÔ›Ú·˜ ÙÔ˘ 3Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. 15) «∏ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ηْ ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔÓ 1921», ∞ı‹Ó·È 1923, ÙÔ˘ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÃÚ‹ÛÙÔ˘ ∑ˆ˚fiÔ˘ÏÔ˘. 16) «∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜. ¶ÔÏÂÌÈÎfi˜ ËÁ¤Ù˘, Ô ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ Ù˘ ¡ÂfiÙÂÚ˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜», ∞ı‹Ó·È 1964, ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ µ·Î¿, ÔÔ›Ô˜ ÙfiÙ ›¯Â ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ÙÔ˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ˘ËÚ¤ÙËÛ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·˘Ùfi ·ÔÙÂÏ› ÂÍÈÛÙfiÚËÛË ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ Î·È ‰Èψ̷ÙÈÎÒÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ·fi ÙÔ 1912 ¤ˆ˜ ÙÔ 1922, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÌÂÈڛ˜ ·fi ÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. 17) «∞Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ. π) ªÈ· ·Ó¿ÌÓËÛË ·fi ÙÔ ∞›‚·Ï›. ππ) ∞’ ÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ¶ÔÏÂÌÈÎfi ª¤ÙˆÔ ÌÈ· ·Ó¿ÌÓËÛË», ∞ı‹Ó·È 1979, ÙÔ˘ ∞˚‚·ÏÈÒÙË ∆¿ÛÔ˘ ªÔ˘ÌÙ˙‹, ÔÔ›Ô˜ ηٷٿ¯ıËΠˆ˜ ÂıÂÏÔÓÙ‹˜ ÔÏ›Ù˘ ÙÔ 1914 Î·È ¤Ï·‚ ̤ÚÔ˜ ÛÙË ª¿¯Ë ÙÔ˘ ™ÎÚ¿ Î·È ‚·ıÌÈ·›· ·Ó‹Ïı ÛÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÈÂÚ·Ú¯›·. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ˘ËÚ¤ÙËÛ ÛÙË ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ·, ˆ˜ ÀÔÏÔ¯·Áfi˜, ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·˜. ∆ÔÓ πÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1922 Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ıËΠÛÙËÓ —— 252 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∞Ó·ÙÔÏÈ΋ £Ú¿ÎË ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ë ÔÔ›· fï˜ ÔÙ¤ ‰ÂÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ Î·È ÂÔ̤ӈ˜ ‰ÂÓ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ Ù˘ ‰È¿Û·Û˘ ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘ ÛÙË ªÈÎÚ·Û›·. *** ªÂ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ıˆÚԇ̠›Û˘ ¯Ú‹ÛÈÌÔ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡ÌÂ Û˘ÓÔÙÈο Û ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈ· ÎÈ ¿ÏÏˆÓ Û˘ÌÌÂÙ·Û¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, Ù· ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ó ›Û˘ ÂΉÔı› Î·È ¤¯Ô˘Ó ¤ÏıÂÈ Û ÁÓÒÛË Ì·˜, ·Ú¯›˙ÔÓÙ·˜ Ì ÙË ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈ΋ ÛÂÈÚ¿ ¤Î‰ÔÛ‹˜ ÙˆÓ. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ: 1)
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Ã·Ú·Ï¿ÌÔ˘˜ ¢. ∆ÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ›‰Ë. √ ÷ڿϷÌÔ˜ ∆ÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ›‰Ë˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1901. ¶Ù˘¯ÈÔ‡¯Ô˜ Ù˘ ¡ÔÌÈ΋˜ ∞ıËÓÒÓ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ·ÚÈÛÙÔ‡¯Ô˜ ÙÔ˘ ¶ÔÈÓÈÎÔ‡ ∆Ì‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ÙˆÓ µÚ˘ÍÂÏÏÒÓ. ÀËÚ¤ÙËÛ ÛÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ¢ÈηÈÔÛ‡Ó˘. ¢ÈÂÙ¤ÏÂÛ ·ÚÁfiÙÂÚ· °ÂÓÈÎfi˜ ∂ÈıˆÚËÙ‹˜ Î·È Â›Û˘ °ÂÓÈÎfi˜ ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ. √ ∆ÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ›‰Ë˜ ηٷٿ¯ıËΠÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi ÛÙȘ 20 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920, ÛÙÔ 7Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∫ÚËÙÒÓ. §fiÁˆ Ù˘ ÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘ ÂÂϤÁË ÁÈ· ÙÔ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Î·È ÛÙ¿ÏıËΠÛÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ, ÁÈ· Û¯ÂÙÈ΋ ÂÎÁ‡ÌÓ·ÛË. ∂Λ ¤ÁÈÓÂ Ë Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙÔ˘ 3Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â‰ÈÓÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ∆Ô ÚÒÙÔ ÂÓı‹ÌÂÚÔ ÙÔ˘ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, fiÏÔÈ ÔÈ ÓÂÔÛ‡ÏÏÂÎÙÔÈ ÙÔ˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜ ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Î·È ·fi ÂΛ ·ÙÌÔÏÔ˚ÎÒ˜ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, Ì ÙÂÏÈÎfi ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙË ª·ÁÓËÛ›·. ∏ ÂȉÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ‚ÔËıfi˜ ÛÈÙÈÛÙ‹. ÀËÚ¤ÙËÛ ÂΛ ̤¯ÚÈ ÙȘ 12 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1920, ÔfiÙÂ Î·È ·ÔχıËΠ·fi ÙÔ ™ÙÚ¿ÙÂ˘Ì· Ì ‚¿ÛË Î¿ÔÈÔ ÓfiÌÔ Ô˘ „ËÊ›ÛÙËÎÂ, Ô ÔÔ›Ô˜ Úfi‚Ï ÙËÓ ·fiÏ˘ÛË ÎÏËÚˆÙÒÓ ÌÂÙ¿ ÙÚ›ÌËÓË ıËÙ›·, ÂÊfiÛÔÓ ‹Û·Ó ÌfiÓÈÌÔÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ ˘¿ÏÏËÏÔÈ. ŸÙ·Ó ηٷÚÁ‹ıËÎÂ Ô ÓfiÌÔ˜ ·˘Ùfi˜, ·ӋÏı ÛÙȘ 4 ª·˝Ô˘ 1921 ÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÛÙȘ 12 ª·˝Ô˘ 1921 ·¤Ï¢Û ·fi ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ ÁÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ÊÔÚ¿ ÁÈ· ÙË ™Ì‡ÚÓË. ¶·ÚfiÙÈ ÛÙËÓ ÚÒÙË —— 253 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ıËÙ›· ÙÔ˘ ·Ó‹Î ÛÙÔ ¶Â‰ÈÓfi ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi, ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË ıËÙ›· ÙÔ˘ ηٷٿ¯ıËÎÂ, fiψ˜ Ù˘¯·›ˆ˜, ÛÙË ªÔ›Ú· √ÚÂÈ‚·ÙÈÎÔ‡ ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ πÃ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÔÚ›ÛÙËΠ·fi ÙÔ §Ô¯·Áfi ÙÔ˘ ¢ÂηӤ·˜ ‚ÔÏ‹˜ ÛÙÔÓ 1Ô √˘Ï·Ìfi Ù˘ 2˘ ¶˘ÚÔ‚ÔÏ·Ú¯›·˜. ™ÙȘ 10 πÔ˘Ó›Ô˘ fï˜ Ì ‰È·Ù·Á‹ ¿ÏÈ ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡ ÙÔ˘, ÔÚ›ÛÙËΠÚÔ˜ ÌÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ Ï‡Ë ËÌÈÔÓËÁfi˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ™ÙÔÈ¯Â›Ô˘ µÔÏ‹˜ ÙÔ˘ 1Ô˘ √˘Ï·ÌÔ‡. ŒÎÙÔÙÂ, ˆ˜ ËÌÈÔÓËÁfi˜ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙËÓ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ¢È¤ıÂÙ ™ËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ fiÔ˘ η٤ÁÚ·ÊÂ Û˘ÓÙfï˜ ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ·ÁÒÓ· Ô˘ ‰ÈÂÍ‹ÁÂ Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘. ™ÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË, fiÙ·Ó ‚Ú¤ıËΠÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ªÔÁÈ·ÓÏ›, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∞ÊÈfiÓ ∫·Ú·¯ÈÛ¿Ú, ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1921 ¿Ú¯ÈÛ ӷ ηٷÁÚ¿ÊÂÈ ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÙÔ˘, Ì ‚¿ÛË ÙȘ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ ÙÔ˘, ˘fi ÌÔÚÊ‹ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘. ∆Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ·˘Ùfi ÍÂÎÈÓ¿ ·fi ÙȘ 12 ª·˚Ô˘ 1921 Î·È ÙÂÚÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÛÙȘ 29 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921. ŒÎÙÔÙÂ, fiÙÈ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ·˘Ùfi Á›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔ ™ËÌÂÈÒÌ·Ù¿ÚÈfi ÙÔ˘. ∆Ô ÂÓ ÏfiÁˆ ™ËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Ô˘ Û˘Ó¤Ù·ÍÂ, ηÙfiÚıˆÛ ӷ Ù· ‰È·Ê˘Ï¿ÍÂÈ Ì¤¯ÚÈ Ù¤ÏÔ˘˜, Î·È Ì ‚¿ÛË ·˘Ù¿, ηıÒ˜ Î·È Ì ÛÙÔȯ›· Ô˘ Û˘Ó¤ÏÂÍ ÌÂÙ¿ ·fi ‰ÈÂÍÔ‰È΋ ¤ÚÂ˘Ó¿ ÙÔ˘, ÙÔ˘ ¤ÙÚ„·Ó Ôχ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ó· ÂΉÒÛÂÈ ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ‰›ÙÔÌÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Ì ٛÙÏÔ: «∏ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· Î·È ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔÓ ÂÓfi˜ √Ï›ÙÔ˘» [∂ΉfiÛÂȘ ¢ˆ‰ÒÓË, ∞ı‹Ó· 1984]. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ Â›Ó·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ËÌÂÚÔÌËӛ˜: 12, 14, 21, 26 Î·È 28 ª·˝Ô˘ 1921, 2 - 26 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 (ÂÓÈ·›· Û˘ÓÔÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹), 27, 28, 29 Î·È 30 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921, 1-2, 3, 4-5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29 Î·È 30-31(Û˘ÓÔÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹) πÔ˘Ï›Ô˘ 1921, 1, 2, 3, 4, 5, 6-10 (Û˘ÓÔÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹), 11, 12-13, 14, 15, 16 -22 (Û˘ÓÔÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹), 25, 26, 27-28 (Û˘ÓÔÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹) Î·È 29 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921. ™ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ fiÛ· ‚ÈÒÓÂÈ Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ªÔÓ¿‰·˜ ÙÔ˘, ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÙȘ ٷϷȈÚ›˜ Ô˘ ˘Ê›ÛٷٷÈ, ÙfiÛÔ Ô ›‰ÈÔ˜ fiÛÔ Î·È ÔÈ Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘, ·fi ÏÂ˘Ú¿˜ ˘Á›·˜, Û›ÙÈÛ˘ Î·È ‰›„·˜, ηٿ ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÚ›˜ ÙÔ˘ —— 254 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙÚ·Ù‡̷ÙÔ˜. ∞fi ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘ ·˘Ùfi ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ Ô Ã·Ú¿Ï·ÌÔ˜ ¢. ∆ÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ›‰Ë˜ ‹Ù·Ó ¿ÙÔÌÔ Ì ˘„ËÏfi ÙÔ ·›ÛıËÌ· ·˘ÙÔÛ˘ÓÙ‹ÚËÛ˘ Î·È ¤·ÈÚÓ οı ڈÙÔ‚Ô˘Ï›·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÈ‚ÈÒÛÂÈ ·fi ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ٷϷȈڛ˜ Ô˘ ˘Ê›ÛÙ·ÙÔ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ·˜ ÛÙË ÊÔ‚ÂÚ‹ ·˘Ù‹ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ∂›Ó·È Ôχ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Ë ·Ó·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÙÔ˘, ÛÙËÓ Â›ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ ¶ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ™ÙÚ¿ÙÔ˘ ÛÙȘ ÚÔÊ˘Ï·Î¤˜ ÙÔ˘ 25Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ πÃ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜: «…∫·Ù’ ÂΛӷ˜ Ù·˜ Ë̤ڷ˜ ›¯ÔÌÂÓ Î·È ÙËÓ Â›Û΄ÈÓ ÙÔ˘ Î. ™ÙÚ¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÂÁ¤ÓÂÙÔ ÂȘ ÙËÓ Â˘Ú‡¯ˆÚÔÓ ∫·ÓÙ›Ó· ‰ÂÍ›ˆÛȘ ˘fi ÙˆÓ ·Í/ÎÒÓ Û˘Óԉ¢Ô̤ÓË Î·È ˘fi Ù˘ ÌÔ˘ÛÈ΋˜ ÙÔ˘ 25Ô˘ ¶. ™˘Ó/ÙÔ˜. ªÂı’ Ô ÂÂÛΤÊıË Ù·˜ ÚÔÊ˘Ï·Î¿˜ Ì·˜, ·Ó‹ÏıÂÓ ÂȘ ÙÔ ·Ú·ÙËÚËÙ‹ÚÈÔÓ ÙÔ˘ µ·Ú. ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Î·È ÂȘ ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ıÚÔÈṲ̂ÓÔ˘˜ Ê·ÓÙ¿ÚÔ˘˜ ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ Û˘ÓËıÈÛÌ¤ÓˆÓ Â›Â, fiÙÈ Ë ÂÎÛÙÚ·Ù›· ı· Â›Ó·È ¤Ó·˜ ÂÚ›·ÙÔ˜ ÙÔ Ôχ 40 ËÌÂÚÒÓ!! ∫·È ·ÛÙÂÈ¢fiÌÂÓÔ˜ Ì·˜ ·Ú·Î¿ÏÂÛ ·ӷοÌÙÔÓÙ˜ ÂÍ ∞Á·ڷ˜ Ó· ÙÔ˘ ʤÚÔ˘ÌÂ Î·È ·fi ÌÈ· Á¿Ù· (ÂÓÓÔ› ∞Á·ڷ˜). ¶fiÛ· fï˜ ‚ÚÈÛ›‰È· ‹ÚÂ Ô Î. ™ÙÚ¿ÙÔ˜ Ì ÙË Á¿Ù· ÙÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜ Ê·ÓÙ¿ÚÔ˘˜ ηٿ Ù·˜ ÊÚÈÎÙ¿˜ ÔÚ›·˜ ‰È· Ù˘ ∞ÏÌ˘Ú¿˜ ∂Ú‹ÌÔ˘, ‰ÂÓ ÌÔÚÒ Ó· ·ÚÈıÌ‹Ûˆ, ‰ÈfiÙÈ ¤ÈÓ·È ÙfiÛ·, fiÛ· Î·È Ë ¿ÌÌÔ˜ Ù˘ ÂÚ‹ÌÔ˘ Ô˘ ÂÂÚ¿Û·ÌÂ…». ∞fi ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· ·˘Ùfi ηٷϷ‚·›ÓÂÈ Î·Ó›˜ fiÛÔ ·Î·Ù¿ÏÏËÏÔÈ ‹, › ÙÔ Ï·˚ÎfiÙÂÚÔÓ, «fiÛÔ ‚·ıÈ¿ Ó˘¯ÙˆÌ¤ÓÔÈ» ‹Ù·Ó ÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› Ô˘ ¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÙȘ Ù‡¯Â˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÙËÓ ÎÚ›ÛÈÌË ÂΛÓË ÂÔ¯‹. ∞˜ ÌË Ì·˜ ‰È·Ê‡ÁÂÈ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, fiÙÈ Ô ¡. ™ÙÚ¿ÙÔ˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·Ïfi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜, Ù˘ ÛÂÈÚ¿˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ· ‹Ù·Ó ‚Ô˘ÏÂ˘Ù‹˜ Î·È ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ªÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈÎÔ‡ ∫fiÌÌ·ÙÔ˜. ∂›¯Â ¯ÚËÌ·Ù›ÛÂÈ ÀÔ˘ÚÁfi˜, Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ ª¿˚Ô ÙÔ˘ 1922 ›¯Â ÎÏËı› Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÈ ∫˘‚¤ÚÓËÛË Î·È ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ ӷ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙËÓ ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË Ù˘ µÔ˘Ï‹˜ Û¯ËÌ¿ÙÈÛ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ™˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡ Ì·˙› Ì ÙÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ °Ô‡Ó·ÚË. ∏ ∫˘‚¤ÚÓËÛË ·˘Ù‹ ·Ú·ÈÙ‹ıËΠÙËÓ 25Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 ÌÂÙ¿ ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹. ∆ÂÏÈÎÒ˜, ·Ú·¤ÌÊıËΠ۠‰›ÎË (ÙË ÁÓˆÛÙ‹ ‰›ÎË ÙˆÓ ÂÍ), ηٷ‰ÈοÛÙËÎÂ Î·È ÙÔ˘ÊÂΛÛÙËΠ̷˙› Ì ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ Û˘ÁηÙËÁÔÚÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ÙÔ˘, ÛÙÔ °Ô˘‰› ÙË 15Ë ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922. —— 255 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∞ÎfiÌË, Â›Ó·È Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈ΋ Î·È Ì¿ÏÏÔÓ Î·Ù·ÁÁÂÏÙÈ΋ Ë ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ô˘ οÓÂÈ, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙˆÓ ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ˘ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∆¤ÏÔ˜, ·˘Ùfi Ô˘ ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛ ӷ ‰ÒÛÂÈ Ô Ã·Ú¿Ï·ÌÔ˜ ¢. ∆ÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ›‰Ë˜ Ì ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘, ÚˆÙÔÁÂÓÒ˜, ‰ËÏ·‰‹ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‡ÚÔ˜ ηٷÁÚ·ÊÒÓ, ÙÔ ¤‰ˆÛÂ, ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒ˜, ÌÂÙ¿ ·fi ÂÍ‹ÓÙ· ‰‡Ô (62) ¤ÙË, Ì ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ·Ú·¿Óˆ ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙÔ˜ ‰›ÙÔÌÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ÙÔ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È Ôχ ‰È·ÊˆÙÈÛÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÛÙË, Ô˘ ÂӉȷʤÚÂÙ·È Ó· Ì¿ıÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. 2)
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ π. ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓË. √ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓ˘ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙ· ∞ÓÒÁÂÈ· ª˘ÏÔÔÙ¿ÌÔ˘ ƒÂı‡ÌÓÔ˘ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1899 Î·È ‹Ù·Ó ÚˆÙfiÙÔÎÔ˜ ÁÈfi˜ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓË Î·È Ù˘ ∑·ÊÂÈÚ›·˜, ÎfiÚ˘ ÙÔ˘ ÔÏ·Ú¯ËÁÔ‡ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ª·ÓÔ˘Ú¿. ºÔ›ÙËÛ ÛÙÔ ¢ËÌÔÙÈÎfi ™¯ÔÏÂ›Ô ÙˆÓ ∞ÓˆÁ›ˆÓ, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÁÚ¿ÊÙËΠÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ∞ÚÚ¤ÓˆÓ ∏Ú·ÎÏ›Ԣ, ÂÓÒ ·fi ÙÔ 1915 ¤ˆ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ™¯ÔÏÈÎÔ‡ ¤ÙÔ˘˜ 1918-1919 ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ٷ Ì·ı‹Ì·Ù· Ù˘ ∂ÌÔÚÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ ∏Ú·ÎÏ›Ԣ. ∫·Ù·Ù¿¯ıËΠÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi ÛÙȘ 20 πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 Î·È ÂÓÙ¿¯ıËΠÛÙÔ 8Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ∫ÚËÙÒÓ. §›Á˜ ̤Ú˜ ÚÈÓ ÙÔ ı·Ó¿ÛÈÌÔ ÙÚ·˘Ì·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÚÔ‹¯ıË, ‡ÛÙÂÚ· ·fi Û¯ÂÙÈΤ˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ, Û ¤Ê‰ÚÔ ·Óı˘·ÛÈÛÙ‹. ∆Ô Ó‹Ì· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÎfiËΠÛÙËÓ ∫›Ô Ù˘ ¶ÚÔÔÓÙ›‰·˜ ÛÙȘ 22 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922, ηٿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡. ∆Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓË (Ô˘ ÂÚÈÛÒıËΠ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ηٿÏÔÈ¿ ÙÔ˘ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı·Ó·Ùfi ÙÔ˘) Â›Ó·È ¤Ó· ÌÈÎÚfi ¯·ÚÙfi‰ÂÙÔ ™ËÌÂȈ̿ÚÈÔ 132 ÛÂÏ›‰ˆÓ Î·È ÔÈ ËÌÂÚÔÏÔÁȷΤ˜ ÙÔ˘ ηٷÁڷʤ˜ ÁÂÌ›˙Ô˘Ó ÙȘ 121 ÛÂÏ›‰Â˜. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Â›Ó·È ‚È·ÛÙÈΤ˜ Î·È ‰˘Û·Ó¿ÁÓˆÛÙ˜, Á›ÓÔÓÙ·È fï˜ Ôχ ÚÔÛÂÁ̤Ó˜, fiÙ·Ó ·˘Ùfi˜ ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È ÛÙÔ °Ú·ÊÂ›Ô Ù˘ ∆ÔÔÁÚ·ÊÈ΋˜ ÀËÚÂÛ›·˜ ÛÙË ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ· (fiÔ˘ ¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÎÔÈÌ¿Ù·È Û ı¿Ï·ÌÔ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Û ÎÚ‚¿ÙÈ), ‰ÈfiÙÈ —— 256 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÚÔÊ·ÓÒ˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË ËÚÂÌ›· Î·È ÙÔÓ ··Ú·›ÙËÙÔ ¯ÚfiÓÔ. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi 9 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920 ̤¯ÚÈ ÙȘ 18 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921. ªÂٷ͇ ÙˆÓ Î·Ù·ÁÚ·ÊÒÓ ÙÔ˘ Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓ˘ ·Ú·ı¤ÙÂÈ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ ÔÈΛÏÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘, Ô˘ Â›Ó·È ·ÔÎ·Ï˘ÙÈΤ˜ ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘. ∞ӷʤÚÂÈ .¯. ÛÙÔȯ›· ÏÔ˘ÙÔ·Ú·ÁˆÁÈο ÁÈ· ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙË ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·, ηıÒ˜ Î·È ÏËı˘ÛÌÈο ÛÙÔȯ›· Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·˜. ∂›Û˘, ηٷÁÚ¿ÊÂÈ Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ·ÔÊı¤ÁÌ·Ù·. ∞ӷʤÚÂÈ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÛÙÔȯ›· ·fi ÙÔ ÃÚËÌ·ÙÈÛÙ‹ÚÈÔ ∞ıËÓÒÓ, ÙËÓ ∂ıÓÈ΋ ∆Ú¿Â˙· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È Ù· ¢ÈÂıÓ‹ ÃÚËÌ·ÙÈÛÙ‹ÚÈ·. ™ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏÔÁÈfi ÙÔ˘ οÓÂÈ Û˘¯Ó‹ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÁÈ· ÙÔÓ ∫·ÈÚfi Ù˘ οı Ë̤ڷ˜. ∫·Ù·Ï·‚·›ÓÂÈ Î·Ó›˜ ·fi Ù· ÁÚ·ÊfiÌÂÓ¿ ÙÔ˘ fiÙÈ Ë ‰È¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈο ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡ Ù˘ οı Ë̤ڷ˜. ∂›Ó·È ¿ÁÓˆÛÙÔ, ÁÈ·Ù› ÛÙ·Ì·Ù¿ÂÈ ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ÛÙȘ 18 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921 Î·È ‰ÂÓ Û˘Ó¯›˙ÂÈ ÙȘ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘, ·ÚfiÙÈ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. ∂ÓÙ‡ˆÛË Î¿ÓÂÈ Î·È Ô ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÔÈı‹ÛÂȘ. ∂›Ó·È Ê·Ó·ÙÈÎfi˜ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎfi˜ Î·È ¤ÓıÂÚÌÔ˜ ıÈ·ÛÒÙ˘ Ù˘ µ·ÛÈÏ›·˜. ¢ÂÓ ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· Ó· ·ÔηϤÛÂÈ Ú¿ÎÙÔÚ· (!) ÙˆÓ ∞ÁÁÏÔÁ¿ÏψÓ, ÙÔÓ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ µÂÓÈ˙¤ÏÔ. ∆ÔÓ ··Û¯ÔÏÔ‡Û·Ó ·‰È¿ÏÂÈÙ· ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Î·È ‰˘Û¿ÚÂÛÙ˜ ÂÌÂÈڛ˜, Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·Ó Ì ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ‰È·‚›ˆÛ˘ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ∏ ı¤· ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÙÂÏÈÎÒ˜ ‰ÂÓ ·¤Ê˘ÁÂ, ηٿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ·fi ÙË ªÈÎÚ·Û›·, ÙÔ˘ ÁÂÓÓ¿ ÌÂÏ·Á¯ÔÏÈΤ˜ ÛΤ„ÂȘ, ÙȘ Ôԛ˜ ‰ÂÓ ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÈ ÛÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ ÂÓ ¿ÛÂÈ ÂÚÈÙÒÛÂÈ Â›Ó·È ·ÍÈÔÚfiÛÂÎÙ˜ Î·È ¯Ú‹ÛÈ̘ Û οı ÂÚ¢ÓËÙ‹ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. ∂›Ó·È Ôχ Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈ΋ Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘, Ì ËÌÂÚÔÌËÓ›· 23 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ ÔÏÔÛ¯ÂÚ‹ ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÂÓfi˜ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ 33Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. ∞˘Ù‹ ¤Ï·‚ —— 257 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ¯ÒÚ· ηٿ ÙËÓ ÒÚ· Ù˘ ‰È·ÓÔÌ‹˜ ÙÔ˘ ÙÛ·ÁÈÔ‡, fiÙ·Ó Â¤ÂÛ·Ó ·ÈÊÓȉȷÛÙÈο Â’ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜ ‰¤Î· ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ∆Ô‡ÚÎÔÈ, fiˆ˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ. ∞fi ÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ηٷÁÚ·Ê‹ ÚÔ·ÙÂÈ fiÙÈ ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ ÌÔÈÚ·›Ô˘ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÚÈÓ ÛÎÔÙˆıÔ‡Ó, ‚È¿ÛÙËÎ·Ó Î·È ‚·Û·Ó›ÛÙËÎ·Ó ·¿ÓıÚˆ· ·fi ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. ∏ ‚·Ú‚·ÚfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Û fiÏÔ Ù˘ ÙÔ «ÌÂÁ·Ï›Ի. ªÂ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ·˘Ù‹ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì fiÙÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÔÏÔÛ¯ÂÚ‹ ·˘Ù‹ ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ∆¿ÁÌ·ÙÔ˜ οÓÂÈ Î·È Ô °È¿ÓÓ˘ ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ·˜ ÛÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ·ÚfiÙÈ ‰ÂÓ Ì¿¯ÂÙ·È ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜, ·fi ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ì·ı·›ÓÔ˘ÌÂ, fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ 3Ô ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 33Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. ∏ ηٷÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫Ô˘ÙÛÔÓÈÎfiÏ· Â›Ó·È ÙËÏÂÁÚ·ÊÈ΋, Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ: «∂Ș Ù·˜ 17+18 ȉ›Ô˘ (ÂÓÓÔÂ›Ù·È πÔ˘Ï›Ô˘ 1920) ηÙÂÛÙÚ¿ÊË ÙÔ 3ÔÓ ∆¿ÁÌ· ÙÔ˘ 33Ô˘ ¶Â˙. ™˘ÓÙ¿Á. Ù˘ ªÂÚ·Ú¯. ∫˘‰ˆÓÈÒÓ». º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ·˘Ù‹ Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ›¯Â οÓÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ·›ÛıËÛË Û fiÏÔ ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ¿ÙÂ˘Ì·. √ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓ˘ fï˜ ÂÚÓ¿ ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ Ù˘ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜, Á›ÓÂÙ·È ·˘ÙfiÙ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÊÚÈηÏÂÒ‰Ô˘˜ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜, ÙÔ ÔÔ›Ô Î·È ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ì ˙ˆËÚ¿ ¯ÚÒÌ·Ù·. ∆ÔÔıÂÙ›, ·Ï¿, ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ fi¯È ÌÂٷ͇ 17 Î·È 18 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920, ·ÏÏ¿ ÌÂٷ͇ 18 πÔ˘Ï›Ô˘ Î·È 19 πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 1920. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÛÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓË Â›Ó·È ·ÊÂÓfi˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ¿ÓÈÛ˜ Û ̤ÁÂıÔ˜ (Ú¿ÁÌ·ÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ηٷÁڷʤ˜ Û˘ÓÙÔÌfiٷ٘, fiˆ˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÔÏ˘Û¤Ïȉ˜) Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜ Û ·ÚÈıÌfi. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ËÌÂÚÔÌËӛ˜: 9, 10, 11, 12, 13, 14, 22, 24 Î·È 27 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920, 2, 20, 21, 23, 25, 28, 29, 30 Î·È 31 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920, 1, 2, 3, 4, 9, 11, 12, 13, 14, 18, 20, 22, 23 Î·È 27 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920, 1,2, 5, 7, 10, 12, 13, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25 Î·È 29 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, 2, 5, 7, 8, 9, 14, 20 Î·È 22 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1920, 1, 2, 3, 4, 8, 13, 15, 19, 22, 26, 29 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920, 6, 9, 19, 23, 25, 28-29, 30 Î·È 31 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 Î·È 13,16 Î·È 18 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1921. ∆¤ÏÔ˜, ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÂΉfiıËΠÙÔ ¤ÙÔ˜ 2005 ·fi ÙÔ —— 258 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 µÈ‚ÏÈÔˆÏÂ›Ô Ù˘ «∂ÛÙ›·˜» Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ: «¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓ˘. √‰ÔÈÔÚÈÎfi. ™Ì‡ÚÓË, πÔ‡ÓÈÔ˜ 1920 – ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·, π·ÓÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1921», Ì ڈÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙÔ˘ Û˘ÁÁÂÓ‹ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓË, µÔ˘ÏÂ˘Ù‹ ƒÂı‡ÌÓ˘ Î·È ÚÒËÓ ÀÔ˘ÚÁÔ‡. 3)
§Â‡ÎˆÌ· ¶ÚÔÛÊÈÏÒÓ ∞Ó·ÌÓ‹ÛÂˆÓ (ÂÓ Â›‰ÂÈ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ Ì·¯ÒÓ Î.Ï) ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ∞Ú‚·Ó›ÙË. √ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∞Ú‚·Ó›Ù˘ ¤ÁÚ·„ ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ fiÓËÌ¿ ÙÔ˘, Ù¤ÛÛÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙÔ Ì·ÚÙ˘ÚÈÎfi ¤ÙÔ˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ 1926, fiÙ·Ó ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙË ¢˘ÙÈ΋ ª·Î‰ÔÓ›· Î·È ˘ËÚÂÙÔ‡Û ˆ˜ §Ô¯·Áfi˜ ÙÔ˘ 27Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡. Ÿˆ˜ Ô ›‰ÈÔ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ Û˘ÁÁÚ·Ê‹˜ ÙÔ˘, ˘‹ÚÍ «ª¤ÏÔ˜ Ù˘ ÚÔ˜ Û‡ÓÙ·ÍÈÓ ÈÛÙÔÚ›·˜ (ÙÔ˘ 27Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡) Û˘ÛÙ·ı›۷˜ ∂ÈÙÚÔ‹˜ ÂÍ ∞ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ». ∆Ô ÂÓ ÏfiÁˆ §Â‡ÎˆÌ· ‚Ú¤ıËÎÂ, Ù˘¯·›·, ÙÔ ∫·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 2005 ·fi Ú·ÎÔÛ˘ÏϤÎÙË Î·È ·ÁÔÚ¿ÛÙËΠÛÙÔ ªÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ·ÓÙ› «ÈӷΛԢ ʷ΋˜ …». ∂ΉfiıËΠÙÂÏÈÎÒ˜ ·fi ÙȘ ∂ΉfiÛÂȘ: «Û˘ÏÏÔÁ¤˜» ÙÔ˘ ∞ÚÁ‡ÚË µÔ˘ÚÓ¿ ÛÙ· Ï·›ÛÈ· Ù˘ ÛÂÈÚ¿˜ ‚È‚Ï›ˆÓ ˘fi ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ: «∫›ÌÂÓ· ∆ÂÎÌ‹ÚÈ· πÛÙÔÚ›·˜», ÙÔ ¤ÙÔ˜ 2006. ∆Ô ÂÓ ÏfiÁˆ χΈ̷ Â›Ó·È Ë ÔÏÂÌÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ 27Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ Ã˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ (ªÂÚ·¯›·˜ ™Ì‡ÚÓ˘), ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ (πÔ‡ÓÈÔ˜ 1919 ™Â٤̂ÚÈÔ˜ 1922). √ Û˘ÁÁڷʤ·˜ ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ˘ËÚÂÙÔ‡Û ÛÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ∞Óı˘ÔÏÔ¯·ÁÔ‡. ¶ÚÔ‹¯ıË ÛÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ÀÔÏÔ¯·ÁÔ‡ ÛÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ̤Ú˜ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÛÙȘ 13 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì Ì ÔÈÔ ‚·ıÌfi ·ÔÛÙÚ·Ù‡ÙËΠ·fi ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ™ÙÚ¿ÙÂ˘Ì·. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Û·Ú¿ÓÙ· ‰˘Ô (42) ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Î·È ¤¯Ô˘Ó Û˘ÓÙ·¯ı› ÂÓ Â›‰ÂÈ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ¶ÔÏÂÌÈÎÒÓ ∂ȯÂÈÚ‹ÛˆÓ. √ ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È ÂÌÓ¢Ṳ̂ÓÔ˜ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÏËÚfiÙËÙ·. ª¤Û· ·fi ÙȘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘ ηٷϷ‚·›ÓÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ ¤¯ÂÈ ˘„ËÏfi ÙÔ ·›ÛıËÌ· Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘, ˆ˜ ŒÏÏËÓ· ∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡. √È Î·Ù·—— 259 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Áڷʤ˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ‡ÌÓÔ˜ ÚÔ˜ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·ÁˆÓ›ÛÙËÎ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰· ÛÙ· ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜, Î·È ·ÚfiÙÈ ÍÂÙ˘Ï›ÁÂÈ ÛÈÁ¿ - ÛÈÁ¿ ÙË Ï·›Ï·· Ù˘ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜, Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ› fiÙÈ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÓÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÛÙÚ·Ù‡̷ÙÔ˜, ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈÙÒÓ, ·ÏÏ¿ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· Ï¿ıË Ù˘ ¶ÔÏÈÙÈ΋˜ - ¢Èψ̷ÙÈ΋˜ Î·È ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ∏ÁÂÛ›·˜, ·ÚfiÙÈ ‰ÂÓ ·ÛΛ η̛· Û¯ÂÙÈ΋ ÎÚÈÙÈ΋ Û’ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ∏ÁÂۛ˜ Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜. √ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ÓÈÎÔ‡Û ÙÔÓ Â¯ıÚfi fi¯È ÌfiÓÔÓ Î·Ù¿ ÙȘ ÚÔÂÏ¿ÛÂȘ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ·ÎfiÌË Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ó·‰›ÏˆÛ‹ ÙÔ˘, Ë ÔÔ›· ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠfi¯È ÌÂÙ¿ ·fi ‚·ÚÈ¿ ‹ÙÙ· ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ÏfiÁˆ ·‰˘Ó·Ì›·˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ˘ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ Ù˘ ªÈÎÚ·Û›·˜, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÔÏ˘Ô›ÎÈÏˆÓ ·ÓÙ›ÍÔˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ. ªfiÓÔ ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ Ë̤Ú˜ Ù˘ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛ˘, fiÙ·Ó È· ›¯·Ó fiÏ· ¯·ı› ÁÈ· ÙËÓ πˆÓ›·, ÙfiÙ ÌfiÓÔÓ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ¤Ú·Û fiˆ˜ – fiˆ˜ ÛÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ ∂ÏÏËÓÈο ÓËÛÈ¿ ‹ ÛÙË £Ú¿ÎË. ª¤Û· ·fi Ù· ÁÚ·Ù¿ ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚË ∞Ú‚·Ó›ÙË Î·Ù·Ï·‚·›ÓÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ ˘„ËÏfi ‹ıÔ˜ Î·È ·ÓˆÙÂÚfiÙËÙ·, ‰ÂÓ ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Ó· ·ÈÓ¤ÛÂÈ Ì ٷ ηχÙÂÚ· ÏfiÁÈ· Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜, ·ÏÏ¿ Î·È ·ÏÔ‡˜ Ôϛ٘, Ô˘ ‰È¤Ú„·Ó ÛÙ· ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ Ì ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ·, ÙËÓ Â˘„˘¯›· Î·È ÙËÓ ·˘ÙÔı˘Û›· ÙÔ˘˜. √È ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ·‰È·Ï›و˜ fiÏÔ ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ·ÏÏ¿ Ù· ΢ÚÈfiÙÂÚ· ÌfiÓÔÓ ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ù· ÔÔ›· ‚›ˆÛ Ì ÙÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ¿ ÙÔ˘. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÔÈ Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ËÌÂÚÔÌËӛ˜: 19 πÔ˘Ó›Ô˘ 1920, 7, 9, 11 Î·È 14 πÔ˘Ï›Ô˘ 1920, 26 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920, 16 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921, 3, 8 Î·È 31 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921, 13, 14, 15, 16,18, 21, 22, 23, 24, 28, 29, 30 Î·È 31 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921, 1, 3, 7 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921, 4 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921, 13, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 Î·È 31 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922, 3, 4, 11 Î·È 15 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922. ¶·ÚfiÏ· ·˘Ù¿, ÙÔ Î›ÌÂÓfi ÙÔ˘ Â›Ó·È Ôχ ¯Ú‹ÛÈÌÔ ÁÈ· οı ÂӉȷÊÂÚfiÌÂÓÔ πÛÙÔÚÈÎfi-∂Ú¢ÓËÙ‹, ÙÔ ÔÔ›Ô ‚‚·›ˆ˜ ‰ÂÓ ÁÚ¿ÊÙËΠ«ÂÓ Ùˆ ÁÂÓ¿Ûı·È» ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛˆÓ, ·ÏÏ¿ ¿ÚÁfiÙÂÚ·, ·ÊÔ‡ Ô —— 260 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ›‰ÈÔ˜ Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ ›¯Â ηٷÛÙ·Ï¿ÍÂÈ Ì¤Û· ÙÔ˘ ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ٷ ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÙȘ ÙfiÙ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û˜ Û˘Óı‹Î˜ Î·È Ù· ÚfiÛˆ·, Ô˘ ›¯·Ó ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· Ô˘ ÂÍÈÛÙÔÚ›. ∆ÂÏÔ˜, ÈÛÙ‡ˆ fiÙÈ, ÂÂȉ‹ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙËÓ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ·˘Ù‹ ˆ˜ ¯·ÌËÏfi‚·ıÌÔ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜, ‰ÂÓ Â›¯Â ΛÓËÙÚÔ, ·ÚÁfiÙÂÚ·, Ó· ·Ú·ÔÈ‹ÛÂÈ ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ Î¿ÔȘ Ù˘¯fiÓ Ú¿ÍÂȘ ÙÔ˘. ∂›Ó·È fï˜ Èı·ÓfiÓ Ó· ·ÔÛÈÒËÛ ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ù· ÔÔ›· ‰ÂÓ ı¤ÏËÛ ӷ Á›ÓÔ˘Ó ÁÓˆÛÙ¿ ¢ڇÙÂÚ·, ·fi ÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, ÛÙȘ Ôԛ˜ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â, .¯. ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÂÌÚËÛÌÔ‡˜ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ¯ˆÚÈÒÓ, Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó Ú¿ÁÌ·ÙÈ ·fi Ù· ∂ÏÏËÓÈο ™ÙÚ·Ù‡̷ٷ ηٿ ÙËÓ ·Ó·‰›ÏˆÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ, Î·È ·ÔÊ·Û›ÛÙËÎ·Ó fi¯È ‚‚·›ˆ˜ ·fi ÏfiÁÔ˘˜ ÂΉ›ÎËÛ˘, ·ÏÏ¿ ·fi ÏfiÁÔ˘˜ ηı·Ú¿ ·˘ÙÔ¿Ì˘Ó·˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰˘ÛÎÔϤ„Ô˘Ó ÙȘ ÂÈı¤ÛÂȘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘˜, ÙfiÛÔ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, fiÛÔ Î·È ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ ·fi Ù· ÔÔ›· ‰È¤‚·ÈÓÂ Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ¢‡Ó·ÌË. 4)
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ª. ∞Û›·˜ ÙÔ˘ ÀÔÏÔ¯·ÁÔ‡ ™Ù·‡ÚÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë. √ ™Ù·‡ÚÔ˜ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙÔ ∫·˚Ì·ÎÏ› Ù˘ §Â˘ÎˆÛ›·˜ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1894 Î·È ¤ı·Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1984. ™ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ˘ËÚ¤ÙËÛ ÛÙËÓ ÚÒÙË ÁÚ·ÌÌ‹ Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ÀÔÏÔ¯·ÁÔ‡. ™ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÙÔ˘ 1940 ·ÁˆÓ›ÛÙËΠ·fi ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ∂ÈÙÂÏ¿Ú¯Ë Ù˘ 2˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Î·È ˆ˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ 12Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ (¶·ÙÚÒÓ). ∞ÔÛÙÚ·Ù‡ÙËΠÙÔ 1950 Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ÀÔÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘. ∫·Ù¤ÁÚ·„ ȉÈԯ›ڈ˜ Û ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·, fiˆ˜ Ô ›‰ÈÔ˜ Ù· ¤˙ËÛ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹, ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÔ˚Ù·ÏÈÎfi ¶fiÏÂÌÔ Î·È ÛÙË ª¤ÛË ∞Ó·ÙÔÏ‹ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1944-1949. ∆Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘ ™Ù·‡ÚÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë ÂΉfiıËΠ·fi ÙȘ ∂ΉfiÛÂȘ: «Û˘ÏÏÔÁ¤˜» ÙÔ˘ ∞ÚÁ‡ÚË µÔ˘ÚÓ¿, ÙÔ ¤ÙÔ˜ 2005, Ì ÙËÓ ÂÈ̤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ∫Ú›ÓÔ˘-¶·Ó›ÙÛ· Î·È ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ÁÈÔ‡ ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· ¶ÂÚÈÎÏ‹ —— 261 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë, ÀÔÓ·˘¿Ú¯Ô˘ Â.·. √ ™Ù·‡ÚÔ˜ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë˜ ÙÔ 1916 ηٷٿ¯ÙËΠÛÙË ™¯ÔÏ‹ ∂˘ÂÏ›‰ˆÓ. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1917-1918 ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ¤ÓÙ·Í‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÊÈÏÔ‚·ÛÈÏÈÎfi ™ÙÚ·Ùfi‰Ô. ∆Ô ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1919 ·Ó·ÎÏ‹ıËÎÂ Î·È ÙÔÔıÂÙ‹ıËΠÛÙË •¿ÓıË ÛÙÔ 25Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ πÃ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ∆Ô ºıÈÓfiˆÚÔ ÙÔ˘ 1920, Î·È ÌÂÙ¿ ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘ 1-11-1920 Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÊÈÏÔ‚·ÛÈÏÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛË, Ô ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë˜ ÚÔ‹¯ıË ÛÙÔ ‚·ıÌfi ÙÔ˘ ÀÔÏÔ¯·ÁÔ‡ Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ¿ ÙÔ˘, ηٿ ÙÔ ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1921, ÛÙË ™Ì‡ÚÓË. ÀËÚÂÙÔ‡Û ÛÙÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ¿ ÙÔ˘ ˆ˜ Ù·Ì›·˜ Î·È ÔÚ›ÛÙËΠ·Ú¿ÏÏËÏ· ˆ˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÌÂٷ͇ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ÚÔˆıËı› ÛÙËÓ ÚfiÛˆ ÁÚ·ÌÌ‹ ·ÓÙ› Ó· Ì›ÓÂÈ ›Ûˆ ÛÙ· ªÂÙ·ÁˆÁÈο. ∆Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘, ÙÔ ÎÚ¿ÙËÛÂ, Èı·ÓfiÓ, Û οÔÈÔ ÔÛÔÛÙfi, ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ ¤Ú·˜ Î·È fi¯È ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. (∞˘Ùfi Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ÙÔ fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÂÎÙÂÓ›˜ Î·È ÚÔÛÂÁ̤Ó˜ ηٷÁڷʤ˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó Û Ôχ ÎÚ›ÛÈ̘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, Ú¿ÁÌ· ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÂÈÙ¢¯ı› ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÛÙ· ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ). ∞Ú¯›˙ÂÈ ÛÙȘ 7 ª·˝Ô˘ 1921 Î·È ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ ÛÙȘ 14 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «∂ÁÒ, η›ÙÔÈ Ù·Ì›·˜, ˆÚ›ÛıËÓ ˆ˜ ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÌÂٷ͇ ª. ∞ÔÛ¿ÛÌ·ÙÔ˜ (ªÂÚ·Ú¯›·) Î·È ™˘Ó/ÙÔ˜. ŒÙÛÈ, ‰ÂÓ ı· ̤ӈ ›Ûˆ ÂȘ Ù· ªÂÙ·ÁˆÁÈο, fiˆ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ Ô ∫·ÓÔÓÈÛÌfi˜, ·ÏÏ¿ ¿ÓÙÔÙ ÌÚÔÛÙ¿. ∞˘Ùfi ‰ÂÓ Ì ‰˘Û·ÚÂÛÙ› ηıfiÏÔ˘, ‰ÈfiÙÈ ı· ÌÔ˘ ‰Ôı› ¢ηÈÚ›· Ó· οӈ Î·È ÂÁÒ Î¿ÙÈ ÙÈ ÂÓÂÚÁÒ˜ ‰È· ÙÔ ÎÔÈÓfiÓ Û˘ÌʤÚÔÓ.. ¶·Ú¤‰ˆÛ· ÙÔ Ù·Ì›ÔÓ ›Ûˆ ÂȘ ÙÔÓ §Ô¯›· ÌÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ı· ÙÔ Ê˘Ï¿ÂÈ ›Ûˆ». ∞Í›˙ÂÈ Â›Û˘ Ó· ·Ó·ÊÂÚı› fiÙÈ ÛÙË ÊÔÓÈÎfiÙ·ÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ™·Ï›ÎÈÔ˚ - ∞Ï‹ µÂÚ¿Ó ÛÙȘ 17-8-1922, fiÔ˘ ‰È·Ï‡ıËΠÙÔ 25Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ·, Î·È ÔÈ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ˘Â¯ÒÚËÛ·Ó ¿Ù·ÎÙ·, Ô ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë˜ ηÙfiÚıˆÛ ӷ ‰È·ÛÒÛÂÈ ÙÔ Ù·ÌÂ›Ô ÙÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ (Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· οÔÈÔ˘ ∞Óı˘·ÛÈÛÙ‹, ÔÓfiÌ·ÙÈ ¶··ÁˆÚÁ›Ô˘, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›ÔÓ Ì¿ÏÈÛÙ· ÁÚ¿ÊÂÈ Ì ÂÈÏÈÎÚ›ÓÂÈ· fiÙÈ ÙÔ˘ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È ¯¿ÚÈÙ˜ ÁÈ· ÙËÓ Ú¿ÍË ÙÔ˘ ·˘Ù‹) Î·È ÙË ™ËÌ·›· ÙÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘ Î·È ÁÈ’ ·˘Ù¤˜ ÙȘ Ú¿ÍÂȘ ÙÔ˘, ÙÔ‡ ·ÔÓÂÌ‹ıËΠÙÔ ÃÚ˘Ûfi ∞ÚÈÛÙÂ›Ô ∞Ó‰Ú›·˜. —— 262 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 √È Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ ÙˆÓ ÂÚÈÁÚ·ÊfiÌÂÓˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ, ¿ÏÏÔÙÂ Â›Ó·È ÂÎÙÂÓ›˜ Î·È ¿ÏÏÔÙÂ Â›Ó·È Û˘ÓÙÔÌfiٷ٘, Î·È ÂÓ ¿ÛË ÂÚÈÙÒÛÂÈ Ôχ ¯Ú‹ÛÈ̘ ÁÈ· οı ÂӉȷÊÂÚfiÌÂÓÔ πÛÙÔÚÈÎfi∂Ú¢ÓËÙ‹ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ηıfiÛÔÓ, ¤ÛÙˆ ÎÈ ·Ó ‰ÂÓ Û˘ÓÙ¿¯ıËÎ·Ó fiϘ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ٷ ÂÚÈÁÚ·ÊfiÌÂÓ· ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ·˘Ù¤˜ Û˘ÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ ¤Ú·˜ Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ Î·È Ô‡Ùˆ˜ ‹ ¿Ïψ˜ ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ ·Í›· ÙÔ˘ ·˘ÙfiÙË Ì¿ÚÙ˘Ú·. √ ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙÚˆÙfi˜ ¯ˆÚ›˜ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÍ¿ÚÛÂȘ, ¤¯ÂÈ ÏËÚfiÙËÙ· Î·È Û·Ê‹ÓÂÈ·, ∂›¯Â ‚‚·›ˆ˜, ÏfiÁˆ Ù˘ ÂȉÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘, ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÍÂÎϤ‚ÂÈ ¯ÚfiÓÔ ÁÈ· Ó· ηٷÁÚ¿ÊÂÈ Ì ÂÈ̤ÏÂÈ· Î·È ÚÔÛÔ¯‹ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ù˘ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ Ô˘ ‚›ˆÓÂ. ™ÙÔÓ Â›ÏÔÁfi ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÙÔ˘ ÁÚ¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «√˘‰Â›˜ ÂÊ·ÓÙ¿˙ÂÙÔ, Ô‡Ù ‹ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙ› fiÙÈ Ë ÂÎÛÙÚ·Ù›· Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ı· ÂÙÂÏ›ˆÓ ηٿ ÙÔÓ ¿‰ÔÍÔÓ ·˘ÙfiÓ ÙÚfiÔÓ… ŸÙ·Ó ·Ó·ÏÔÁ›˙ËÙ·È ÙȘ Ò˜ ·Â‚È‚¿ÛıËÌÂÓ ÂȘ ™Ì‡ÚÓËÓ, Ò˜ ÂÊı¿Û·Ì 50 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ¤Íˆ ·fi ÙËÓ ÕÁ΢ڷ, ‰˘ÛÎÔχÂÙ·È ·ÎfiÌË Ó· ÈÛÙ‡ÛÂÈ ÂȘ Ù· ›‰È· ÙÔ˘ Ù· Ì¿ÙÈ·. ∞˜ ÂϛۈÌÂÓ fiÙÈ ı· Ì·˜ ‰Ôı› ÂȘ ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·ÔχÓÔÌÂÓ ÙÔ ÚÔÛ·Êı¤Ó ËÌ›Ó fiÓÂȉԘ …∞Û¯¤Ùˆ˜ ÚÔ˜ Ù’ ·ÓˆÙ¤Úˆ, ÂÓÙ·‡ı· ‰‡Ó·Ù·È Ó· ÚÔÛÙÂı› ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· ¿ÙÔÌ· fiÙÈ Î·È ‰È· ÙÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÙÔ ÂÍ‹˜: ∂˘Ù˘¯Â›˜ ÔÈ Ï·Ô› ÔÈ ÌË ¤¯ÔÓÙ˜ πÛÙÔÚ›·Ó…». ∂›Û˘, ÈÛ¯‡Ô˘Ó Î·È ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ™Ù·‡ÚÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë fiÛ· ÁÚ¿„·Ì ·Ú·¿Óˆ Î·È ÁÈ· ÙȘ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚË ∞Ú‚·Ó›ÙË, ÈÛÙ‡ˆ ‰ËÏ·‰‹, fiÙÈ ÂÂȉ‹ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙËÓ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ·˘Ù‹ ˆ˜ ¯·ÌËÏfi‚·ıÌÔ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ (ÀÔÏÔ¯·Áfi˜) ‰ÂÓ Â›¯Â ΛÓËÙÚÔ, Ó· ·Ú·ÔÈ‹ÛÂÈ ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ Î¿ÔȘ Ù˘¯fiÓ Ú¿ÍÂȘ ÙÔ˘. ∆ÔÓ ÈÛ¯˘ÚÈÛÌfi Ì·˜ ·˘Ùfi ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ Î·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ô ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ Ô˘ ¤·ÈÚÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ, ·ÏÏ¿ ˘ËÚÂÙÔ‡Û ˆ˜ ∆·Ì›·˜ Î·È ˆ˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ¤¯ÔÓÙ·˜ ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜ ¢ı‡Ó˜. ∆¤ÏÔ˜, ÔÈ Î·Ù·Áڷʤ˜ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÙÔ˘ ™Ù·‡ÚÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ËÌÂÚÔÌËӛ˜: 7, 8, 9,1014,15,16-24 Î·È 25 ª·˚Ô˘ 1921, 24, 25, 26, 27, 28, 29 Î·È 30 —— 263 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ πÔ˘Ó›Ô˘ 1921, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,10, 11,12,13,14,15,16,17-18, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 Î·È 31 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921, 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29 Î·È 30 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921, 1, 2-3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,1120, 21, 22, 23, 24, 25, 26 Î·È 27 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921, 2, 20, 21, 22, 23, 24, 25-26, 27 Î·È 28 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1921, 9, 10, 11, 13, 14, 15 Î·È 16 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1921, 10, 12, 13, 15, 16, 17Î·È 18ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1922, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29 ª·ÚÙ›Ô˘ 1922, 1, 2, 4 Î·È 10 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1922, 22, 25 Î·È 26 ª·›Ô˘ 1922, 13, 14, 15, 16, 17,18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 Î·È 31 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922, 2-3-4, 5-10,11 Î·È 14 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922. ∂›Ó·È ÛËÌ·‰È·Îfi, fiÙÈ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ηٷÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ÙÔ˘ ÙËÓ Î¿ÓÂÈ ·Ó‹ÌÂÚ· Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÙÔ˘, Û·Ó ¤Ó· ›‰Ô˜ ‰ÒÚÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘, Ô˘ ηÙfiÚıˆÛ ӷ ÂÈ˙‹ÛÂÈ Ì¤Û· ·fi ÙË Ï·›Ï·· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜. *** ™ÙÔÓ ·Ú·¿Óˆ ηٿÏÔÁÔ ÙˆÓ ·Û¯ÔÏËı¤ÓÙˆÓ Ì ٷ ‰Ú·Ì·ÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, ÌÔÚ› Ó· Û˘ÌÂÚÈÏËÊı› Î·È Ô ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ §Ô˘Î¿˜ °. µ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜, §Ô¯›·˜ ÙËÏÂÁÚ·ÊËÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ, fiˆ˜ ‹‰Ë ·Ó·Ê¤Ú·Ì ÛÙÔÓ ¶ÚfiÏÔÁÔ, ›¯Â ÙËÓ Â˘·ÈÛıËÛ›·, ÙËÓ ˆÚÈÌfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÚfiÓÔÈ·, ·Ú¿ ÙÔ Ó·Úfi Ù˘ ËÏÈΛ·˜ ÙÔ˘, Ó· ‰È·ÛÒÛÂÈ ÂÈÏÂÁ̤Ó˜ ∏ÌÂÚ‹ÛȘ ¢È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ·, ÌÂÁ¿Ï˘ ÛËÌ·Û›·˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÈÛÙÔÚÈÎfi Ô˘ ÂÚÂ˘Ó¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÂΛÓË, ηıfiÛÔÓ ·˘Ù¤˜ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È, ·ÊÂÓfi˜ ÛÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Î·È ‰Ú¿ÛË ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙÔ Ï¢Úfi Ù˘ ‘’∞ÓÙ¿ÓÙ" ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜, Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÛÙ· ıÏÈ‚ÂÚ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ·, ·fi ÔÚÈṲ̂ӷ ÂÏÏËÓÈο ηÎÔÔÈ¿ ÛÙÔȯ›·, ηٿ ÙȘ ÚÒÙ˜ ̤Ú˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. √ §Ô˘Î¿˜ °. µ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜ ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1897 Î·È ÂÚ¿ÙˆÛ ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ÕÌÊÈÛÛ·˜ (Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› Ì ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi §‡ÎÂÈÔ). —— 264 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ™ÙÚ·Ù‡ÙËΠÙÔ 1918 Î·È ÛÙ¿ÏıËΠ·Ú¯Èο ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜ Ì·˙› Ì ÙË ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ‚Ô‹ıÂÈ·˜ Ô˘ ÚfiÛÊÂÚÂ Ë «∞ÓÙ¿ÓÙ» ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜ ·ÓÙÈÊÚÔÓÔ‡ÓÙ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ì¿¯ÔÓÙ·Ó Î·Ù¿ ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙˆÓ ªÔÏÛ‚›ÎˆÓ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÂٷʤÚıËΠÛÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ª¤ÙˆÔ. ŸÙ·Ó, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÚ¢ÛË ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘, ¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·, fiÓÙ·˜ ÂÍ·ÛıÂÓË̤ÓÔ˜ ·fi ÙȘ ηÎÔ˘¯›Â˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ÚÔÛ‚Ï‹ıËΠ·fi Ê˘Ì·Ù›ˆÛË Î·È ·Â‚›ˆÛ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1925 ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ÙÔ˘, fiÔ˘ Î·È Ù¿ÊËÎÂ. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ·Ûı¤ÓÂÈ¿˜ ÙÔ˘, ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÒÓ ÎÂÈ̤ӈÓ, ¤¯ÔÓÙ·˜ ¤ÊÂÛË ÚÔ˜ ÙÔ‡ÙÔ. ∂›Û˘ ‚Ú¤ıËÎÂ, ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, Î·È ÙÔ ™ËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ ·˘Ùfi Ô˘ ÂÚÈ›¯Â ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÏËÚÔÊÔÚÈ·Îfi ˘ÏÈÎfi, Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ·˘Ù‹ ‰ËÌÔÛȇÂÙ·È ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿. ∆· ‰ËÌÔÛÈ¢fiÌÂÓ· ·Ú·Î¿Ùˆ ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙ· ÈÛÙ‡ˆ fiÙÈ Ô §Ô˘Î¿˜ °. µ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜ Ù· ‰È¤ÛˆÛ Úfi¯ÂÈÚ·. ÕÏψÛÙÂ, ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏÔ Î·È ÂÈΛӉ˘ÓÔ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ Ó· ÎÔ˘‚·Ï¿ÂÈ Ì·˙› ÙÔ˘ «·ÎÚÈ‚‹ ·ÓÙ›ÁÚ·Ê·» ÙˆÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈˆÓ ¢È·Ù·ÁÒÓ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. ∆· ‰È¤ÛˆÛÂ, ‚‚·›ˆ˜, ηٿ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ Î·È Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÚÔ˜ ÙÔ‡ÙÔ, ÏfiÁˆ Ù˘ ı¤ÛÂÒ˜ ÙÔ˘ ˆ˜ §Ô¯›·˜ ÙËÏÂÁÚ·ÊËÙ‹˜, Î·È ÂÔ̤ӈ˜, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, ›¯Â ÚfiÛ‚·ÛË Û οı ›‰Ô˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ΛÌÂÓÔ, Ô˘ ‰È·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ˆ˜ ‰È·Ù·Á‹ ‹ ÂÓË̤ڈÛË ÛÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ªÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘. ∞ÚÁfiÙÂÚ· Ù· ηٷ¯ÒÚÈÛÂ, ÔÚÈÛÙÈο, Û ÌÈÎÚfi ™ËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ, ›Ûˆ˜ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1923 ‹ ÙÔ 1924, fiÙ·Ó, ·ÚfiÙÈ ‹Ù·Ó ·ÛıÂÓ‹˜ ÛÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚·, ›¯Â ·ÎfiÌË ÙÔ ÎÔ˘Ú¿ÁÈÔ Ó· ÁÚ¿ÊÂÈ. √ ÈÛ¯˘ÚÈÛÌfi˜ ÌÔ˘ ·˘Ùfi˜ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ‰˘Ô ÏfiÁÔ˘˜, ‹ÙÔÈ : ·) ™ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÛÙË ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙËÁÔ‡ ¡›‰ÂÚ, Ô˘ ÚÔÙ¿ÛÛÂÈ ÛÙÔÓ ¶·ÓËÁ˘ÚÈÎfi Ô˘ ÂÎʈÓ› Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘, ¡ÂfiÎÔÛÌÔ˜ °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜, ÛÙË ∫ˆÓÛÙ¿ÓÙ˙· Ù˘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ‰ÈÏ‹ ËÌÂÚÔÌËÓ›· (4 / 17 ª·˚Ô˘). ŸÌˆ˜ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Á›ÓÂÈ —— 265 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜, ηıfiÛÔÓ ÙÔ Ó¤Ô ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, fiˆ˜ ¤¯Ô˘Ì ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·È ÈÔ ¿Óˆ, ¤ÁÈÓ ·Ô‰ÂÎÙfi ·fi ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ¶ÔÏÈÙ›·, ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1923. ‚) ™ÙÔ fiÙÈ ÔÈ Û¯ÂÙÈΤ˜ ηٷÁڷʤ˜ ÙÔ˘, Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÂÓÓ¤· (9) ÂÈÏÂÁ̤Ó˜ ∏ÌÂÚ‹ÛȘ ¢È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘ Î·È ÌÈ· ¶·ÓËÁ˘ÚÈ΋ ÔÌÈÏ›·, ¤¯Ô˘Ó ηٷ¯ˆÚÈÛı›, ¯ˆÚ›˜ ÙË ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈ΋ ÛÂÈÚ¿ Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÂΉ›‰ÔÓÙ·Ó Î·È ·Ó·ÁÈÁÓÒÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ù· ÂÓ ÏfiÁˆ ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙ· ¤¯Ô˘Ó ηٷÁÚ·Ê› Ì ÙËÓ ÂÍ‹˜ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈ΋ ÛÂÈÚ¿ : 12-5-1919, 25-4-1919, 6-5-1919, 4-7-1919, 3-71919, 9-6-1919, 14-6-1919, 19-6-1919, 5-7-1919, 16-8-1919. ∂Ó ¿ÛË ÂÚÈÙÒÛÂÈ, ÙÔ ÏËÚÔÊÔÚÈ·Îfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ‰È·ÛÒ˙ÂÈ Â›Ó·È ÂÈÏÂÁ̤ÓÔ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ηÈ, Â¿Ó ·˘Ùfi, ÁÈ· οÔÈÔ ÏfiÁÔ, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ‰È·Ûˆı› ÛÙ· ∞گ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ηı›ÛÙ·Ù·È ÔχÙÈÌÔ ÁÈ· ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ÈÛÙÔÚÈÎfi ÂÚ¢ÓËÙ‹ Ù˘ ÔÏ˘Ù¿Ú·¯Ë˜ ÂΛӢ ÂÚÈfi‰Ô˘. √È Î·Ù·Áڷʤ˜ Ì ÙË ÛˆÛÙ‹ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈ΋ ÛÂÈÚ¿ ¤¯Ô˘Ó ÂÓ Û˘ÓÙÔÌ›· ˆ˜ ÂÍ‹˜ : ∏ ÚÒÙË (1Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 25˘ ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1919, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÎÔÈÓÔÔÈ›ÙÔ Ë ·ÚÈı. 656 ¢È·Ù·Á‹ Ù˘ 5˘ ƒˆÛÈ΋˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ ÂıÂÏÔÓÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ·ÓÙÈÌ·¯fiÙ·Ó ÙÔ˘˜ ªÔÏÛ‚›ÎÔ˘˜. ªÂ ÙË ‰È·Ù·Á‹ ·˘Ù‹ ÂÎÊÚ·˙fiÙ·Ó Ë ÈηÓÔÔ›ËÛË Î·È Ô ı·˘Ì·ÛÌfi˜ ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ ·ÓÙÈÊÚÔÓÔ‡ÓÙˆÓ, ÁÈ· Ù· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ηÙÔÚıÒÌ·Ù· ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ÙÔ˘ 2Ô˘ §fi¯Ô˘ ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ Ãπππ˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜, Ô˘ ›¯Â ÛÙ·Ï› ÛÙÔ ƒˆÛÈÎfi ª¤ÙˆÔ ÛÙËÓ ∫ÚÈÌ·›·, ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ªÔÏÛ‚›ÎˆÓ. ∏ ‰Â‡ÙÂÚË (2Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 6˘ ª·˚Ô˘ 1919, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÁÈÓfiÙ·Ó ÂÓË̤ڈÛË ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ, ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ·fi ÙËÓ πË ∂ÏÏËÓÈ΋ ªÂÚ·Ú¯›·, Î·È ÙÔÓÈ˙fiÙ·Ó Ë ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›· Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜, Ë ÔÔ›· Û˘ÓÙ¤ÏÂÛÂ, ÒÛÙ ÔÈ ™‡ÌÌ·¯ÔÈ Ù˘ «∞ÓÙ¿ÓÙ» Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÙÔ "Ú¿ÛÈÓÔ" ʈ˜ ÁÈ· ÙËÓ —— 266 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÚÔÒıËÛË ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ¶ÚÔ˜ ›ÚÚˆÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÈÛÌÔ‡ ·Ú·Ù›ıÂÓÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ¿ÚıÚ· ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÂÊËÌÂÚ›‰ˆÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Ù˘ «∆·Û‚‹Ú» Î·È Ù˘ «∑ÂÌ¿Ó». ∏ ÙÚ›ÙË (3Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÂÌÓ¢Ṳ̂ÓË ¶·ÓËÁ˘ÚÈ΋ (ÂÁÂÚÙ‹ÚÈÔ) ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘ ¢ÈÔÈÎËÙ‹, ∞ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¡ÂfiÎÔÛÌÔ˘ °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë, ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ¿ÓÙ˙· Ù˘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜, ÙËÓ 12-5-1919, fiÔ˘ ÌÂÙ·ÛÙ¿ıÌÂ˘Â Ë ªÔÓ¿‰· ÙÔ˘, Ì ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ Â›‰ËÛË (ÙËÏÂÁÚ¿ÊËÌ· ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙËÁÔ‡ ¡›‰ÂÚ), ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ·fi Ù· ∂ÏÏËÓÈο ™ÙÚ·Ù‡̷ٷ. ∏ ٤ٷÚÙË (4Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 9˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1919, Ì ÙËÓ ÔÔ›·Ó ÎÔÈÓÔÔÈ›ÙÔ Ë ·ÚÈı. 339/1658 ÙËÏÂʈÓÈ΋ ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ∞Ú¯ËÁÔ‡ Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÛÙË ªÈÎÚ·Û›·, §ÂˆÓ›‰· ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˘. ™’ ·˘Ù‹ ÙË ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ Ô ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜ ¤‰ÈÓ ηÙ¢ı˘ÓÙ‹ÚȘ Ô‰ËÁ›Â˜, ÂÓÙÔϤ˜ Î·È ÚÔÙÚÔ¤˜ ÚÔ˜ ÛÙÔ 2Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· ¶Â˙ÈÎÔ‡ Ù˘ Ãπππ˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÙÔÈÌ·˙fiÙ·Ó Ó· ·ÔχÛÂÈ ·fi Ù· ·Ú¿ÏÈ· Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ ÁÈ· Ó· ÚȯÙ› ÛÙÔ ª¤ÙˆÔ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ∏ ¤ÌÙË (5Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 14˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1919, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÂÓËÌÂÚÒÓÔÓÙ·Ó ÔÈ ¿ÓÙÚ˜ ÁÈ· Ù· fiÛ· ÙÔÓ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙË °·ÏÏÈ΋ µÔ˘Ï‹, ηٿ ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Ù˘ 5˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1919, ·fi ÙÔ˘˜ ÀÔ˘ÚÁÔ‡˜ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ Î·È ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Ù˘ °·ÏÏ›·˜, ¶ÈÛÛÒÓ Î·È ∞ÌÚ·Ì› ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ‚Ô‹ıÂÈ·˜ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ô˘ ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÛÙË °·ÏÏ›· Î·È ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, Ì ڈÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙÔ˘ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘, Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ ¤ÚÁÔ Ô˘ ›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ Ë «∞ÓÙ¿ÓÙ» ÛÙË ƒˆÛ›· Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ∏ ¤ÎÙË (6Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 19˘ πÔ˘Ó›Ô˘ 1919, Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜ ÂÂÛ‹Ì·ÈÓ ÙËÓ ·Ì¤ÏÂÈ· ÙˆÓ ‚·ıÌÔÊfiÚˆÓ ÁÈ· ÙË ‰È·ÁˆÁ‹ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ·ÓÙÚÒÓ ÙÔ˘ 2Ô˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜, Î·È ··ÈÙÔ‡ÛÂ: «·ÁÚ›·Ó ›‚Ï„ÈÓ ÙˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ ÚÔ˜ ÂÚÈÛÙÔÏ‹Ó ÙˆÓ ÎÙËÓˆ‰ÈÒÓ ¿Û˘ ʇÛˆ˜». —— 267 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∏ ¤‚‰ÔÌË (7Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 3/7/1919, Ô˘ ·Â˘ı˘ÓfiÙ·Ó ÌfiÓÔ ÛÙÔ˘˜ ∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔ·Ó·ÁÁÂÏÏfiÙ·Ó fiÙÈ ı· ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û Ӥ· ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ı· ÎÔÈÓÔÔÈ›ÙÔ Ë ·˘ÛÙËÚ‹ ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘, ÁÈ· Ù· ¤ÎÙÚÔ· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ËÌÂÚÒÓ ·ÚÔ˘Û›·˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÛÙËÏ›ÙÂ˘Â Ù· ÂÓ ÏfiÁˆ ¤ÎÙÚÔ·, ÂÈÛ‹Ì·ÈÓ ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÚÔ¤ÏıÔ˘Ó ·fi ·˘Ù¿, Â¿Ó Â›¯·Ó Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Î·È ÚÔÂȉÔÔÈÔ‡Û ÁÈ· ÙȘ ‚·ÚȤ˜ ¢ı‡Ó˜ Ô˘ ›¯·Ó Ù· ÛÙÂϤ¯Ë ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‡, Â¿Ó ‰ÂÓ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó, ÒÛÙ ӷ ·ÔÙÚ¤„Ô˘Ó Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ¤ÎÙÚÔ· ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ. ∏ fiÁ‰ÔË (8Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 4/7/1919, Ô˘ ·Â˘ı˘ÓfiÙ·Ó ÌfiÓÔ ÛÙÔ˘˜ ∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜, Î·È ÂÚÈ›¯Â ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÙËÓ ÔÚÁÈṲ̂ÓË ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔÓ ⁄·ÙÔ ∞ÚÌÔÛÙ‹ ∂ÏÏ¿‰Ô˜ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ∞ÚÈÛÙ›‰Ë ™ÙÂÚÁÈ¿‰Ë, ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ٷ ÂÓ ÏfiÁˆ ¤ÎÙÚÔ·. ∆· ¤ÎÙÚÔ· ·˘Ù¿ ›¯·Ó ¿Û¯ËÌÔ ·ÓÙ›ÎÙ˘Ô ÛÙȘ ∂˘Úˆ·˚Τ˜ ¶ÚˆÙ‡ԢÛ˜. ¶Èı·ÓfiÓ Ó· Ô‰‹ÁËÛ·Ó ‹ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ ÚfiÛ¯ËÌ· ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜, ÁÈ· Ó· ·Ó·Îfi„Ô˘Ó ÙËÓ ÚԤϷÛË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ηٿ ÙËÓ ÚÒÙË ÎÚ›ÛÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ¯·ı› ÙÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ˘ ·ÈÊÓȉȷÛÌÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Î·È Ó· ‰Ôı› ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ·Ó·Û˘ÓÙ·¯ıÔ‡Ó, ·ÓÙȉڿÛÔ˘Ó Î·È ·ÓÙÂÈÙÂıÔ‡Ó. ¶Èı·ÓfiÓ Ó· ‹Ù·Ó Ôχ ‰È·ÊÔÚÂÙÈο Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, Â¿Ó Ù· ∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ηıËψı› Ì ÂÓÙÔÏ‹ ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ, ÙÔ ÚÒÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·, ÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, ·ÏÏ¿ ·ÓÙ›ıÂÙ· ›¯·Ó, ¯ˆÚ›˜ ¯ÚÔÓÔÙÚÈ‚‹, ‰È·‚› ÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ, fiÙ·Ó ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ·‰‡Ó·ÌÔÈ ÔÏÈÙÈο Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈο Î·È Ô ∫ÂÌ¿Ï ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ·ÎfiÌË ÚÔÏ¿‚ÂÈ Ó· ÂÓ‰˘Ó·Ìˆı› Î·È ·ÓÙȉڿÛÂÈ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο, fiˆ˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Ú·ÍÂ. ∏ ¤Ó·ÙË (9Ë) ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 5/7/1919, Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ô ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ·ÓÂÚ¯fiÙ·Ó Î·È ÛÙËϛ٢ Ì ‰Ú·Ì·ÙÈÎfi ÙÚfiÔ Ù· ¤ÎÙÚÔ·, ÛÙ· ÔÔ›· ÚÔ¤‚·ÈÓ·Ó ÔÚÈ—— 268 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 Ṳ̂ӷ ηÎÔÔÈ¿ ÛÙÔȯ›·, ÂÈÛ‹Ì·ÈÓ ¿ÏÈ ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÚÔ¤ÏıÔ˘Ó ·fi ·˘Ù¿, Î·È ˙ËÙÔ‡Û Ì ¤ÌÊ·ÛË ·fi fiÏÔ˘˜, Ó· ·ÔÌÔÓÒÓÔ˘Ó «·Ì¤Ûˆ˜ οı ÏÈ·ÙÛÈηÙ˙‹, οı ÎÏÂÊÙÔÎÔÙ¿, οı ¤Ó·Ó Ô˘ ıÂÏ‹ÛË Ó· η›Ë ¤ÛÙˆ Î·È ÌÈ· Ôο ¿¯˘Ú·, Ó· ÂÈÚ¿ÍË Á˘Ó·›Î· ‹ Ó· ÛËÎÒÛË ¿Ó·Ó‰ÚÔ ¯¤ÚÈ Û ·È¯Ì¿ÏˆÙÔ Â¿Óˆ», Î·È ÙfiÓÈ˙Â: «∏ ÁÂÓÓ·ÈfiÙ˘ ÙÔ˘ ·ÏÈηÚÈÔ‡ Â›Ó·È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔÓ ¤ Ó Ô Ï Ô Â¯ıÚfi. Ÿ¯È ÁÈ· ΛÓÔÓ Ô˘ ·Ú·‰›‰ÂÙ·È». ∏ ‰¤Î·ÙË (10Ë) Î·È ÙÂÏÂ˘Ù·›· ηٷÁÚ·Ê‹ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ¢È·Ù·Á‹ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ 16/8/1919, Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ô °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜ ·Ô¯·ÈÚÂÙÔ‡Û ÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘ (∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ôϛ٘), ηıfiÛÔÓ ÌÂÙ¤‚·ÈÓ ÚÔ˜ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ¿ÏÏ˘ ˘ËÚÂÛ›·˜. ª¿ÏÈÛÙ· ¤ÓȈÛ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ¢¯·ÚÈÛÙ‹ÛÂÈ È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ÌÔÚʈ̤ÓÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô §Ô˘Î¿˜ µ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙Â Ì˘ÛÙ·ÁˆÁÔ‡˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ı¤ÛˆÓ, Î·È ÂͤÊÚ·˙ ÙËÓ ÂÏ›‰· fiÙÈ Î·È Ì ÙË Ó¤· ‰ÈÔ›ÎËÛË ı· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· ÂÌÊÔÚÔ‡ÓÙ·È «˘fi Ù˘ ·˘Ù‹˜ ˙¤Ûˆ˜ Î·È ÈÂÚ¿˜ ÊÈÏÔ·ÙÚ›·˜ Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÂȘ ÙËÓ Ï·ÌÚ¿Ó, ·ÏÏ¿ ‰‡Û‚·ÙÔÓ Ô‰fiÓ Ù˘ ÛÊ˘ÚËÏ·Ù‹Ûˆ˜ ÙÔ˘ ∂ıÓÈÎÔ‡ ªÂÁ·Ï›Ԣ». *** ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·Ú·Ù›ıÂÙ·È, Ì ÙË ÛˆÛÙ‹ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈ΋ ÛÂÈÚ¿, ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ÔχÙÈÌÔ ÏËÚÔÊÔÚÈ·Îfi ˘ÏÈÎfi. ¶Ú¤ÂÈ fï˜ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Î·Ù¿ ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘ ÛÙËÓ ÙˆÚÈÓ‹ ¤ÓÙ˘Ë ÁÚ·Ê‹ Á›Ó·Ó οÔȘ ‰ÈÔÚıÒÛÂȘ Û ϤÍÂȘ ‹ ÙÔÓ ÙÔÓÈÛÌfi ÙÔ˘ ÚˆÙÔÙ‡Ô˘, ÂÂȉ‹ ÚÈÓ ·fi ¤Ó·Ó ÂÚ›Ô˘ ·ÈÒÓ· ›Û¯˘·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÔÚıÔÁÚ·ÊÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·fi Ù· ÛËÌÂÚÈÓ¿. ^∏. ¢. ™. 25 \∞ÚÈÏ›Ô˘ 1919 (™ÂÏ. 25 - 30 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ∫·ÙˆÙ¤Úˆ ÎÔÈÓÔÔÈá Ù‹Ó ñ’ àÚÈı. 656 ¢È·Ù·Á‹Ó Ùɘ 5˘ ^ƒˆÛÈÎɘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Úfi˜ ÁÓáÛÈÓ: «^√ \∞Ú¯ËÁfi˜ \∂ÈÙÂÏ›Ԣ Ùɘ 5˘ ^ƒˆÛÈ΋˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜ Úfi˜ ÙfiÓ ¢ÈÔÈÎËÙ‹Ó 2Ô˘ ¶Â˙. ™/ÙÔ˜ XIII ^∂ÏÏËÓÈÎɘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ¢È¿ ÙÔÜ âÁÁÚ¿ÊÔ˘ ÌÔ˘ ÙÔ‡ÙÔ˘ ηٿ ‰È·Ù·Á‹Ó ÙÔÜ \∞Ú¯ËÁÔÜ Ùɘ 5˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔÜ âıÂÏÔÓÙÈÎÔÜ ÛÙÚ·ÙÔÜ ÁÓˆÚ›˙ˆ ìÌÖÓ ¬ÙÈ ï 2Ô˜ §fi¯Ô˜ ÙÔÜ 2Ô˘ ™/ÙÔ˜ XIII ^∂ÏÏËÓÈÎɘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÂñÚ›ÛÎÂÙÔ ñfi Ù¿˜ ‰È·Ù·Á¿˜ Ùɘ 5˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ àfi 22-31 ª·ÚÙ›Ô˘ 1919 η› ηْ ·éÙfi Ùfi ‰È¿ÛÙËÌ· ‰ÈÂÍ‹Á·Á ó˜ ÙÌÉÌ· Ùɘ —— 269 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ªÂÚ·Ú¯›·˜ âÈÌfiÓÔ˘˜ Ì¿¯·˜, ·î ïÔÖ·È âÛÙÂÊ¿ÓˆÛ·Ó Ùfi öÓ‰ÔÍÔÓ ·éÙÔÜ ùÓÔÌ· ̤ àÌ¿Ú·ÓÙÔÓ ‰fiÍ·Ó. ¶ÚÔ¯ˆÚ‹Û·˜ êÏÌ·Ùˆ‰á˜ Âå˜ ÌÂÁ›ÛÙËÓ àfiÛÙ·ÛÈÓ Ì·ÎÚ¿Ó Úfi˜ ‰˘ÛÌ¿˜ Âå˜ Ù‹Ó ÂÚÈʤÚÂÈ·Ó ÙáÓ Ï·ÈÌáÓ ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓÔ·Ó·ÙÔÏÈÎᘠÙÔÜ ¶ÂÚÂÎfi, ï §fi¯Ô˜ ÔyÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ÙáÓ ^ƒˆÛÈÎáÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÁÂÓÓ·›ˆ˜ âÂÙ¤ıË Î·Ù¿ ÙÔÜ â¯ıÚÔÜ. ∂å˜ ‰˘ÛÎfiÏÔ˘˜ Ì¿¯·˜ ̤ ñÂÚÙ¤Ú·˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔÜ â¯ıÚÔÜ ï 2Ô˜ §fi¯Ô˜ õÚ¯ÈÛÂ Ù‹Ó ÔÏÂÌÈÎ‹Ó ÙÔ˘ ‰ÚÄÛÈÓ ‰È¿ Ùɘ ‰È·ÛÒÛˆ˜ ÙáÓ Î·Ù·‰ÈˆÎÔÌ¤ÓˆÓ ñfi ÙÔÜ Â¯ıÚÔÜ ^ƒˆÛÈÎÒÓ §fi¯ˆÓ, Ô≈˜ ï â¯ıÚfi˜ Âr¯ÂÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ. ^∏ ÂڛϷÌÚÔ˜ ÔÏÂÌÈ΋ ‰ÚÄÛȘ ÙÔÜ §fi¯Ô˘ ì ÚˆÙÔÊ·Ó‹˜ àÓ‰Ú›· ÙáÓ âÓ‰fiÍˆÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ àÍȈ̷ÙÈÎáÓ Î·› ÁÂÓÓ·›ˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ Î·Ù¿ Ù‹Ó Ì·ÚÙ˘Ú›·Ó ÙÔÜ àÚ¯ËÁÔÜ ÙÔÜ ÔÏÂÌÈÎÔÜ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ô˘ ™Ï¿ÛÙ‚ ÙáÓ àÍȈ̷ÙÈÎáÓ Î·› ÙáÓ ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ ÙáÓ ^ƒˆÛÈÎáÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ, ñ‹ÚÍ·Ó ÙÔÛÔÜÙÔÓ âÍ·ÈÚÂÙÈη›, œÛÙ ï öÓ‰ÔÍÔ˜ 2Ô˜ §fi¯Ô˜ àfi Ùɘ âÂÌ‚¿Ûˆ˜ Âå˜ ÙfiÓ àÁáÓ· âÚÔοÏÂÛÂÓ â·Í›ˆ˜ ÙfiÓ ı·˘Ì·ÛÌfiÓ âÓ Á¤ÓÂÈ Î·› Ù‹Ó àÁ¿ËÓ Ùɘ 5˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ïÏÔÎÏ‹ÚÔ˘. ∂å˜ Ù¿˜ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· Ì¿¯·˜ ì ÂڛϷÌÚÔ˜ ‰ÚÄÛȘ ÙÔÜ §fi¯Ô˘ â‚‚·›ˆÓ ÌfiÓÔÓ Î·› âÓ›Û¯˘ÂÓ ·éÙfi Ùfi ·úÛıËÌ·. ¢‡Ô âÓ‰fi͈˜ ÊÔÓ¢ı¤ÓÙ˜ ≠∂ÏÏËÓ˜ ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È Î·› ‰Ò‰Âη ÙÚ·˘Ì·ÙÈÛı¤ÓÙ˜ Û˘Ó¤‰ÂÛ·Ó ‰È¿ ÙÔÜ ·¥Ì·Ùfi˜ ÙˆÓ Ù‹Ó ÔÏÂÌÈÎ‹Ó ÊÈÏ›·Ó ÙáÓ ^∂ÏÏËÓÈÎáÓ Î·› ^ƒˆÛÈÎáÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ. ^√ \∞Ú¯ËÁfi˜ Ùɘ 5˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ÚÔÙ›ÓÂÈ Ù‹Ó ·Ú·ÛËÌÔÊÔÚ›·Ó ÙáÓ àÓ‰ÚáÓ ÙÔÜ §fi¯Ô˘, ‰È¿ ÙÔÜ ÔÏÂÌÈÎÔÜ ^ƒˆÛÈÎÔ‡ ·Ú·Û‹ÌÔ˘, Ùfi ïÔÖÔÓ âÓٛ̈˜ η› â·Í›ˆ˜ ÙÔÖ˜ àÓ‹ÎÂÈ, ‰È¿ Ùɘ ı˘Û›·˜ ÙÔÜ ·¥Ì·Ùfi˜ ÙˆÓ Î·› Ùɘ àÓ‰Ú›·˜ ÙˆÓ Î·› ·Ú·Î·Ïá ñÌĘ Î. ™˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯· Ó¿ ÁÓˆÚ›ÛÂÙ Âå˜ ÙÔ‡˜ àÚ¯ËÁÔ‡˜ ñÌáÓ Ù‹Ó ÙÔÈ·‡ÙËÓ ÂڛϷÌÚÔÓ ‰ÚÄÛÈÓ ÙÔÜ ¬ÏÔ˘ §fi¯Ô˘ η› ÙÔÜ ¢ÈÔÈÎËÙÔÜ ÙÔ˘. ∞úÛıËÌ· ÂéÁÓˆÌÔÛ‡Ó˘ η› àÁ¿Ë˜ Úfi˜ ÙfiÓ ÂéÁÂÓÉ ^∂ÏÏËÓÈÎfiÓ Ï·fiÓ Î·› âÎÙ›ÌËÛÈÓ Úfi˜ ÙfiÓ Ï·ÌÚfiÓ ÛÙÚ·ÙfiÓ ÙÔ˘, ı¿ ·Ú·Ì›Ó÷Ë ‰È¿ ·ÓÙfi˜ Âå˜ Ù¿˜ ηډ›·˜ ¬ÏˆÓ ÙáÓ àÍȈ̷ÙÈÎáÓ Î·› ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ Ùɘ 5˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ^√ ™˘Ó/¯Ë˜ ÙÔÜ °ÂÓÈÎÔÜ \∂ÈÙÂÏ›Ԣ ^ÀÔÁÚ·Ê‹
»
√≈Ùˆ, ï 2Ô˜ §fi¯Ô˜ âÙ›ÌËÛ ٿ ^∂ÏÏËÓÈο ¬Ï· âÓ ∫ÚÈÌ·›÷·. \∞ÏÏ¿ η› ï 1Ô˜ §fi¯Ô˜ ‰¤Ó ñÛÙ¤ÚËÛÂ, η›ÙÔÈ àÒÏÂÛ ÙfiÓ ¢ÈÔÈÎËÙ‹Ó ÙÔ˘ η› ¿ÓÙ˜ Ôî ôÓ‰Ú˜ ÙÔ˘, àÍȈ̷ÙÈÎÔ›, ñ·ÍˆÌ·ÙÈÎÔ› η› ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È âÎÙÂϤ۷ÓÙ˜ ôÚÈÛÙ· Ùfi ηıÉÎÔÓ ÙˆÓ, ηÙÒÚıˆÛ·Ó η› ‰˘Û¯ÂÚÂÈáÓ ÔÏÏáÓ Ó¿ à·ÏÏ·ÁáÛÈ, ‰È¿ —— 270 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÙáÓ ÌÈÎÚÔÙ¤ÚˆÓ ı˘ÛÈáÓ, η› Ù‹Ó âÎÙ›ÌËÛÈÓ ÙáÓ Í¤ÓˆÓ Ê›ÏˆÓ Ù η› â¯ıÚáÓ Ó¿ âÈÛ‡ÚˆÛÈÓ Âå˜ úÛÔÓ ‚·ıÌfiÓ Ì¤ ÙfiÓ 2ÔÓ §fi¯ÔÓ. ∆‹Ó ·éÙ‹Ó ‰È·ÁˆÁ‹Ó η› àÓ‰Ú›·Ó ö‰ÂÈÍ·Ó Î·› Ôî ÁÂÓÓ·ÖÔÈ ôÓ‰Ú˜ ÙáÓ ‰ÈÌÔÈÚÈáÓ Ùɘ 1˘ ¶ÔÏ˘‚ÔÏ·Ú¯›·˜, Ôî ïÔÖÔÈ ÚÔÛÂÎÔÏÏ‹ıËÛ·Ó Âå˜ ÙfiÓ 1ÔÓ Î·› 2ÔÓ §fi¯ÔÓ ‰ÒÛ·ÓÙ˜ Âå˜ ÙÔ‡ÙÔ˘˜ Ù‹Ó ÌÂÁ›ÛÙËÓ äıÈÎ‹Ó Î·› ñÏÈÎ‹Ó âÓ›Û¯˘ÛÈÓ ÙÔÜ Âå‰ÈÎÔÜ ¬ÏÔ˘ ÙˆÓ. ^∏ ¢ÈÔ›ÎËÛȘ ö¯ÂÈ Ï‹ÚË ÂÔ›ıËÛÈÓ ¬ÙÈ Ôî ÏÔÈÔ› ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ ôÓ‰Ú˜, ôÓ ‰Ôı÷É ÂÚ›ÛÙ·ÛȘ, ı¿ âȉ›͈ÛÈ Ù‹Ó å‰›·Ó ‰È·ÁˆÁ‹Ó, ηÙÔÚıáÓÙ˜ Ó¿ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËı÷É ï ÛÎÔfi˜ ÙÔÜ ∞\ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔÜ, Ùfi ïÔÖÔÓ ö¯ÂÈ Ù‹Ó ÌÂÁ›ÛÙËÓ ÙÈÌ‹Ó Ó¿ ÂrÓ·È Ùfi ÌfiÓÔÓ ùÚÁ·ÓÔÓ Ùfi õ‰Ë âÓ ^ƒˆÛ›· ηٷÚÙ›˙ÔÓ ªÂÁ¿ÏËÓ Î·› \∂Ï¢ı¤Ú·Ó Ù‹Ó ^∂ÏÏ¿‰· àfi Ùɘ ª. \∞Û›·˜ ̤¯ÚÈ Ùɘ \∏›ÚÔ˘, ‰›‰ÔÓ Ù¿ ̤۷ Âå˜ Ùfi ^∂ÏÏËÓÈÎfiÓ ∫Ú¿ÙÔ˜ Ó¿ âÈÙ‡¯÷Ë Ù‹Ó ≤ÓˆÛÈÓ ïÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ Ùɘ ^∂ÏÏËÓÈ΋˜ º˘Ïɘ η› ·Ú·Û΢¿˙ÔÓ Ù‹Ó ·úÁÏËÓ ÙÔÜ \∂ıÓÈÎÔÜ ÌÂÁ·Ï›Ԣ àÓ˘¤Ú‚ÏËÙÔÓ Âå˜ Ùfi ̤ÏÏÔÓ. *** ^∏. ¢. ™. 6 ª·˝Ô˘ 1919 (™ÂÏ. 30 - 37 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). \∞ÁÁ¤Ïˆ Âå˜ ¿ÓÙ·˜ Ù‹Ó ¯·ÚÌfiÛ˘ÓÔÓ Âú‰ËÛÈÓ Ùɘ ηٷϋ„ˆ˜ Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘ ñfi Ùɘ π˘ ªÂÚ·Ú¯›·˜. ^∏ ^∂ÏÏ¿˜ Ì·˜ Ô≈Ùˆ ÌÂÁ·Ï‡ÓÂÙ·È Î·› ¿ÏÈÓ ı¤ÙÔ˘Û· fi‰· â› Ùɘ ª. ∞Û›·˜. ªÂÙ’ çÏ›ÁÔÓ ı¿ â·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó Î·› ôÏÏ·È Î·Ù·Ï‹„ÂȘ. \∞ÔÏ·Ì‚¿ÓÔÌÂÓ Ô≈Ùˆ ÙÔ‡˜ ηÚÔ‡˜ ÙáÓ ÎfiˆÓ η› ÙáÓ ı˘ÛÈáÓ Ùɘ ·ÚÔ‡Û˘ ÁÂÓÂĘ ÙáÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘ÚÁËÌ¿ÙˆÓ Ùɘ ïÔ›·˜ ÂrÛı ÛÂÖ˜ Ôî Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ·›. ¢È¿ Ù‹Ó ·Ú·¯ÒÚËÛÈÓ Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘ Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ ٿ ̤ÁÈÛÙ· ì âÎÛÙÚ·Ù›· Ùɘ ^ƒˆÛ›·˜, ó˜ ÛĘ Âú¯ÔÌÂÓ ÚÔ›ÂÈ. ¢È·‚¿ÛÙÂ Ù‹Ó ‰È·Ù·Á‹Ó Ùɘ 31˘ \π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘. ¢È·‚¿ÛÙ ÙÒÚ· η› Ù› ÁÚ¿ÊÔ˘Ó ·î ÙÔ˘ÚÎÈη› âÊËÌÂÚ›‰Â˜ Ùɘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ Ó¿ ‰ÉÙ ÁÈ¿ ÔÈfiÓ ÏfiÁÔ õÚı·Ì â‰á η› fiÛÔ ÌÂÁ¿ÏË qÙÔ ì ñËÚÂÛ›· Ùɘ ™Â‚·ÛÙÔ˘fiψ˜, Ù‹Ó ïÔ›·Ó ÚÔÛÂʤڷÌÂÓ Âå˜ Ù‹Ó ·ÙÚ›‰· Ì·˜. ^∏ "∆·Û‚‹Ú" âÓ Î˘Ú›÷ˆ ¿ÚıÚ÷ˆ ÁÚ¿ÊÂÈ Ù¿ ëÍ‹˜: «∫·Ù¿ Ùfi Û¯ÂÙÈÎfiÓ àÓ·ÎÔÈÓˆı¤Ó Ùɘ ∫˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ àÔÊ¿ÛÂÈ ÙáÓ ÎÚ·ÙáÓ Ùɘ "™˘ÓÂÓÓÔ‹Ûˆ˜" ì ™Ì‡ÚÓË Î·ÙÂÏ‹ÊıË ñfi ÙáÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ. ^∏ Âú‰ËÛȘ ·≈ÙË ı¿ ÏËÚÒÛ÷Ë àÔÁÔËÙ‡Ûˆ˜ Ù·˜ ¿ÏψÛÙ ‰È· Ì˘Ú›ˆÓ Û˘ÌÊÔÚÒÓ Î·Ù·ÙÂıÏÈÌ̤ӷ˜ ηډ›·˜ Ì·˜. \∞Ê’ ¬ÙÔ˘ âÍ‹ÏıÔÌÂÓ ìÙÙË̤ÓÔÈ âÎ ÙÔÜ ÔϤÌÔ˘ ÙÔ‡ÙÔ˘ ñÂÏÔÁ›Û·ÌÂÓ ¬ÙÈ Û˘Ó›÷· Ùɘ —— 271 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ≥ÙÙ˘ Ì·˜ Ù·‡Ù˘ ı¿ ñÔÛÙáÌÂÓ ÔÏÏ¿˜ ‚·Ú›·˜ àˆÏ›·˜, àÏÏ¿ ïÛÔÓ‰‹ÔÙ η› àÓ qÙÔ Ùfi ÛÊ¿ÏÌ· Ì·˜ Ùɘ ηıfi‰Ô˘ Âå˜ ÙfiÓ fiÏÂÌÔÓ, ‰¤Ó âıˆÚÔÜÌÂÓ Èı·ÓfiÓ ¬ÙÈ ı¿ ηٷ·ÙËıáÛÈÓ âÓÙÂÏᘠıÂÌÂÏÈÒ‰Ë ÙÈÓ¿ ‰›Î·È¿ Ì·˜ àÓ·ÊÂÚfiÌÂÓ· Âå˜ Ù‹Ó ≈·ÚÍ›Ó Ì·˜ η› Ù‹Ó ‰È·Ù‹ÚËÛ›Ó Ì·˜. \∂ÓÔÌ›˙ÔÌÂÓ ¬ÙÈ ·î àÚ¯·› âÎ µ›ÏÛˆÓÔ˜ ı¿ âÊËÚÌfi˙ÔÓÙÔ Î·Ù¿ Ùfi Ì¿ÏÏÔÓ õ wÙÙÔÓ Î·› Âå˜ ìÌĘ. \∂Ó ÙÔ‡ÙÔȘ, ¬ˆ˜ η› ôÓ ö¯÷Ë Ùfi ÚÄÁÌ· ‰¤ÔÓ Ó¿ ïÌÔÏÔÁ‹ÛˆÌÂÓ à‰ÈÛÙ¿ÎÙˆ˜ ¬ÙÈ ì ηٿÛÙ·ÛȘ, ≥ÙȘ â‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıË ‰È¿ Ùɘ ñfi ÙáÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·Ï‹„ˆ˜ Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘ ÂrÓ·È ÙÈ Ï›·Ó ‰˘Û¿ÚÂÛÙÔÓ. \∂› ÙÔÜ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ‰¤Ó ‰‡Ó·Ù·› ÙȘ Ó¿ àÌÊÈ‚¿Ï÷Ë ¬ÙÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÓ ¿ÓÙˆÓ õÛÎËÛÂ Ù‹Ó âÈÚÚÔ‹Ó Ù˘ ì ‰Èψ̷ÙÈ΋ ‰ÂÍÈfiÙ˘ ÙÔÜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘. \∂Î ÙáÓ Û¯ÂÙÈÎáÓ Úfi˜ Ù¿˜ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ Ùɘ ÂåÚ‹Ó˘ ôÚıÚˆÓ ÙáÓ ∂éÚˆ·˚ÎáÓ \∂ÊËÌÂÚ›‰ˆÓ ηٷʷ›ÓÂÙ·È ¬ÙÈ ï ôÓıÚˆÔ˜ ÔyÙÔ˜ Âå˜ ÙÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜ Ùɘ Û˘Ó‰È·ÛΤ„ˆ˜ ηÙÂ֯ ı¤ÛÈÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹Ó Î·› ¬ÙÈ ï ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ Âr¯Â ·ÚÔ˜ Âå˜ ÔÏÏ¿ ˙ËÙ‹Ì·Ù· àÓ·ÊÂÚfiÌÂÓ· Âå˜ Ù‹Ó ÁÂÓÈÎ‹Ó ÂåÚ‹ÓËÓ. ^√ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ Ù˘Á¯¿ÓÂÈ Ê‡ÛÂÈ îηÓfi˜ η› ·ÓÔ‡ÚÁÔ˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ àÓ‹Ú âÍÂÙ¿Û·˜ Ù‹Ó ÔÏÈÙÈÎ‹Ó îÛÙÔÚ›·Ó η› ÂrÓ·È Î¿ÙÔ¯Ô˜ ÙfiÛˆÓ ÁÓÒÛˆÓ, œÛÙ ӿ ‰‡Ó·Ù·È Ó¿ àÓÙÈÏËÊı÷É Î·› Ó¿ ηıÔÚ›Û÷Ë ÔÖ· ̤ÙÚ· ‰‡Ó·Ù·È Ó¿ Ï¿‚÷Ë Î·› ÔÖ· àÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ó¿ âÈÙ‡¯÷Ë ‰È’ ·éÙÒÓ. ^√ˆÛ‰‹ÔÙ ìÌÂÖ˜, Úfi ÙáÓ çÊı·ÏÌáÓ ÙáÓ ïÔ›ˆÓ ï ôÓıÚˆÔ˜ ÔyÙÔ˜ Ôé‰¤Ó ôÏÏÔ ÂrÓ·È ÂåÌ‹ Âx˜ ÌÂÙÚ›·˜ àÍ›·˜ ‰ÈÎËÁfiÚÔ˜, ÚÔÛÂÏıÒÓ âÎ ∫Ú‹Ù˘ àÓÂÌ›¯ıË âÓ·ÚÁᘠÂå˜ Ù¿ ÔÏÈÙÈο Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜ η› õÚ¯ÈÛÂ Ù‹Ó ‰ÚÄÛÈÓ ÙÔ˘ ‰È¿ Ùɘ ÚÔÛ·ÚÙ‹Ûˆ˜ Ùɘ ∫Ú‹Ù˘ Âå˜ Ù‹Ó ^∂ÏÏ¿‰·Ø âÍËÎÔÏÔ‡ıËÛ ‰È·ÚÎᘠÚÔÛÔÚ›˙ˆÓ Ù¿˜ ïÏÔÓ¤Ó èÊÂÏ›·˜ Âå˜ Ù‹Ó ¯ÒÚ·Ó ÙÔ˘. \∂Ó Ù¤ÏÂÈ ì ÌÈÎÚ¿ ^∂ÏÏ¿˜ ÛÙËÚȯıÂÖÛ· Âå˜ Ù¿˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ Ùɘ "™˘ÓÂÓÓÔ‹Ûˆ˜" öÙ˘¯Â ÙáÓ ÛËÌÂÚÈÓáÓ ¯·Ú›ÙˆÓ, Ù¿˜ ïÔ›·˜ Úfi 8-10 âÙáÓ ÔûÙ η› 䉇ӷÙÔ Ó¿ çÓÂÈÚ¢ı÷É. ≠∂Ó âÎ ÙáÓ àÍÈÔÛËÌÂÈÒÙˆÓ ÙÂÎÌËÚ›ˆÓ Ùɘ ÔÏÈÙÈÎɘ ‰ÂÍÈfiÙËÙÔ˜ ÙÔÜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÂrÓ·È Ùfi ¬ÙÈ ÔyÙÔ˜ Û˘ÁηÙÂÙ¤ıË Âå˜ Ù‹Ó àÔÛÙÔÏ‹Ó ^∂ÏÏËÓÈÎÔÜ ÛÙÚ·ÙÔÜ Âå˜ \√‰ËÛÛfiÓ ïÌÔÜ ÌÂÙ¿ ÙáÓ ÏÔÈáÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ùɘ "™˘ÓÂÓÓÔ‹Ûˆ˜". ∆fi âÎÂÖ ¯˘ı¤Ó ·xÌ· 8-10 ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ ·Ú¤Û¯ÂÓ Âå˜ ÙfiÓ ∫ÚÉÙ· ÔÏÈÙÂ˘Ù‹Ó Ùfi ‰Èη›ˆÌ· ÙÔÜ Ó¿ ïÌÈÏ÷É Âå˜ ÙÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜ Ùɘ Û˘Ó‰È·ÛΤ„ˆ˜ η› ·Ú¿ Ù÷É °·ÏÏ›÷· ñ„ËÏÔÊÒÓˆ˜ η› Ó¿ ÚÔ‚¿Ï÷Ë ÂÚÈÛÛÔÙ¤Ú·˜ àÍÈÒÛÂȘ. \∂Ó ÙÔ‡ÙÔȘ, ï,Ùȉ‹ÔÙ η› ôÓ Û˘Ì‚÷É, Ôî·Ó‰‹ÔÙ âÈÚÚÔ‹Ó Î·› ôÓ àÛ΋Û÷Ë Âå˜ ÙÔ‡˜ "Û˘ÓÓÂÓÔËÙÈÎÔ‡˜" ·ÎÏÔ˘˜ ì ÔÓËÚ›· η› Ù¿ ‰Èψ̷ÙÈο ̤ÙÚ· ÙÔÜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘, ÊÚÔÓÔ‡ÌÂÓ ¬ÙÈ ‰¤Ó ı¿ âÈÙÚ·÷É, ¬ˆ˜ ì ‰È¿ Ùɘ ηٷϋ„ˆ˜ Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘ àÚͷ̤ÓË à‰ÈΛ· àÔÎÙ‹Û÷Ë ÙÂÏ›·Ó ïÚÈÛÙÈÎfiÙËÙ· ÌÂÙ¿ Ù‹Ó ÙÂÏÂȈÙÈÎ‹Ó ÂåÚ‹ÓËÓ». —— 272 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∆› ÁÚ¿ÊÂÈ ì "∑ÂÌ¿Ó": ^∏ "∑ÂÌ¿Ó" ñfi ÙfiÓ Ù›ÙÏÔÓ: «¢È¿ Ù‹Ó ™Ì‡ÚÓË Ì·˜» ϤÁÂÈ: «∞î \∞ıËÓ·˚η› âÊËÌÂÚ›‰Â˜ ÌÂÙ¿ Ù‹Ó àӷΈ¯‹Ó ÔÏÏ¿˜ ÊÔÚ¿˜ öÁÚ·„·Ó ÂÚ› Ùɘ Ù‡¯Ë˜ Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘. \∞ÏÏ’ ì ÎÔÈÓ‹ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÁÓÒÌË ÔÙ¤ ‰¤Ó ö‰ˆÎÂÓ Âå˜ ·éÙ¿ ÌÂÁ·Ï˘Ù¤Ú·Ó ÛËÌ·Û›·Ó ëÓfi˜ ÌÂÁ·ÏÔÚÂÔܘ çÓ›ÚÔ˘. ¢ÈfiÙÈ ì àÊ·›ÚÂÛȘ Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘ àÊ’ ìÌáÓ åÛÔ‰˘Ó·ÌÂÖ Ì¤ Ù‹Ó Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹Ó ëÓfi˜ ̤ÚÔ˘˜ Ùɘ ˙ˆÉ˜ Ì·˜ ̤ Ù‹Ó àÔÎÔ‹Ó ëÓfi˜ ̤ÏÔ˘˜ ÙÔÜ ÛÒÌ·Ùfi˜ Ì·˜, ̤ Ù‹Ó àfiÛ‚ÂÛÈÓ ÙÔÜ ÊˆÙfi˜ ÙÔÜ ëÙ¤ÚÔ˘ ÙáÓ çÊı·ÏÌáÓ Ì·˜. ∆fiÛÔÓ ì ™Ì‡ÚÓË qÙÔ ‰È’ ìÌĘ ≤Ó ÙÌÉÌ· àÓ·Ê·›ÚÂÙÔÓ âıÓÈÎɘ ìÌáÓ ñÔÛÙ¿Ûˆ˜. ªùÏ· Ù·ÜÙ· ·Ú¿ Ù¿ ÙÂÏÂ˘Ù·Ö· ÁÂÁÔÓfiÙ· ô˜ Ì‹ àÂÏÈÛıáÌÂÓ. ò∞˜ Ì‹ ÂÚÈ̤ӈÌÂÓ Ó¿ âÌ˯ıáÛÈÓ Âå˜ Ùfi ÛÙÉıÔ˜ Ì·˜ ó˜ âÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔÓ ·î àÚ¯·› ÙÔÜ µ›ÏÛˆÓÔ˜, Úfi˜ Ù¿˜ ïÔ›·˜ âÙ›ӷÌÂÓ Ù¿˜ ¯ÂÖÚ·˜ ó˜ Âå˜ ÛˆÙ‹ÚÈÔÓ Ê¿ÚÌ·ÎÔÓ». *** ’™ Ù‹Ó ‰ÔÍÔÏÔÁ›· Ùɘ ∫ˆÓÛÙ¿ÓÙ˙·˜, ÁÈ¿ Ù‹Ó Î·Ù¿ÏË„È Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘. 12-5-1919. (™ÂÏ. 1- 25 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ∆ËÏÂÁÚ¿ÊËÌ· ∞ã ™. ™ÙÚ·ÙÔÜ «\∞ÚÈıÌ. 2100.. 4/17 ª·˝Ô˘ Ù‹Ó 7 œÚ·Ó η› 30ã ì ÚÒÙË ªÂÚ·Ú¯›· à‚Ȃ¿ÛıË Âå˜ ™Ì‡ÚÓËÓ Î·› η٤Ϸ‚Â Ù‹Ó fiÏÈÓ Î·› Ù¿ ÊÚÔ‡ÚÈ·. ¶Ï‹Ú˘ Ù¿ÍȘ ÂÈÎÚ·ÙÂÖ. ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ ¡›‰ÂÚ
¶ÔÜ Ó¿ ‚ÚÂı÷É ÁÏ˘Î‡Ï·ÏÔ àˉfiÓÈ ·Ú·‰Â›ÛÔ˘; ¶ÔÈfi˜ ö¯ÂÈ ‰‡Ó·ÌÈ ÛÂÈÛÌÔÜ Î·› ÔÈfi˜ ‚ÚÔÓÙ‹ ÛÙ¿ ÛÙ‹ıË, ¯›ÏÈˆÓ ÙÈÙ¿ÓˆÓ Ù‹Ó ÓÔ‹, Ó¿ ¿Ú÷Ë Ó¿ Ù¿ ÛÌ›Í÷Ë, ÁÈ¿ Ó’ ·ÎÔ˘Ûı÷É Ùfi Ì‹Ó˘Ì· ¤Ú’ à’ Ù‹ ÁÉ, Èfi ¤Ú· η› Èfi âÎÂÖ Ô‡ ÛÙ·Ì·ÙÄ ÙÔÜ ÌÔ˘ÛÈÎÔÜ ì Ï¿Ó· ì Ì·Á›·, ¬Ô˘ Ôî „˘¯¤˜ Ê˘Ï¿ÁÔÓÙ·È Ì¤ ôÔÓÔ˘˜ àÁÁ¤ÏÔ˘˜; ¡¿ ¯‡ÛÔ˘Ó ‰¿ÎÚ˘ Ôî ôÔÓÔÈ, Ó¿ Ì·Ï·¯ı÷É ì „˘¯‹ ÙÔ˘˜, Ó¿ ÌĘ àÊ‹ÛÔ˘Ó Ù›˜ „˘¯¤˜ Ù›˜ à‰ÈÎÔ¯·Ì¤Ó˜ ÓàÚıÔÜÓ â‰á Ó¿ ÎÏ¿„Ô˘Ì ̷˙›, ÛÙ‹Ó ±ÁÈ· Ù‹Ó ì̤ڷ, Ô‡ ì ™Ì‡ÚÓË, ™Ì‡ÚÓË ^∂ÏÏËÓÈ΋ Í·Ó·ÁÂÓÓÈ¤Ù·È ¿ÏÈ; —— 273 ——
»
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∆› Ó¿ ÚÔÛʤÚÔ˘Ì ÎÈ âÌÂÖ˜ ÛÙfiÓ ¶Ï¿ÛÙË, ÙfiÓ ·Ù¤Ú· Ùɘ Á·Ï·Óɘ ∂Ï¢ıÂÚÈĘ, Ô‡ Í·Ó·Á‡ÚÈÛ ÛÙ’ àÁ·Ë̤ӷ Ù˘ ̤ÚË Î·› οو à’ Ùfi ÂÚ‹Ê·ÓÔ Ï¿‚·ÚÔ âÎÂÖ ÛÙ‹ÓÂÈ ÛÙfi ‰Â‡ÙÂÚÔ ò√Ï˘ÌÔ ÙfiÓ öηÁÏÔ ıÚfiÓÔ; ∆‹Ó ı˘Û›· Ùɘ ˙ˆÉ˜ Ì·˜; ò∂¯Ô˘Ó ‰ÒÛÂÈ Ù‹ ‰È΋ ÙÔ˘˜ Ôî à‰ÈÎÔÛÎÔو̤ÓÔÈ ÓÂÎÚÔ›, à̤ÙÚËÙ˜ Ê¿Ï·ÁÁ˜ Ùɘ Èfi Ì·ÚÙ˘ÚÈÎɘ Ê˘Ïɘ, Ô‡ ÙÔÜ ÎfiÎÎÈÓÔ˘ ‚¿Ú‚·ÚÔ˘ Ùfi Ê¿ÛÁ·ÓÔ ÛÙfiÓ ‚ˆÌfi ÙáÓ ·îÌ·ÙÔÔÙÈÛÌ¤ÓˆÓ fiıˆÓ ÙÔ˘ âÛ¿Ú·ÍÂ. ∆‹Ó ı˘Û›· ÙáÓ àÁ·ıáÓ Ì·˜ ¬ÏˆÓ, ¬Û· ̤ Ù›ÌÈÔ ÎfiÔ, ̤ ÙfiÛÔ àÁáÓ· àÂÎÙ‹Û·Ì η› ÁÈ¿ ÂÚÈÔ˘Û›· Ì·˜ ö¯Ô˘ÌÂ; \∞̤ÙÚËÙ· ÂrÓ·È Ù’ àÁ·ı¿ Ô‡ Ôî Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ùɘ ‚·Û·ÓÈṲ̂Ó˘ ÁÂÓÈĘ ö‰ˆÛ·Ó, ¬Û· ï à¯fiÚÙ·ÛÙÔ˜ ‰·›ÌÔÓ·˜ ·åáÓ·˜ ïÏfiÎÏËÚÔ˘˜ Ó’ àÚ¿Í÷Ë õÍÂÚÂØ Ôî ÊÏfiÁ˜ àÎfiÌË ‰¤Ó öÛ‚ËÛ·Ó ¯ˆÚÈáÓ ïÏfiÎÏËÚˆÓ, Ô‡ ̤ „˘¯‹ ÁÂÌ¿ÙË ÙÚfiÌÔ Î·› Ù‹Ó àÂÏÈÛ›· Û‡ÓÙÚÔÊÔ, ÎÔ¿‰È· ʇÁÔ˘Ó Ôî ôÙ˘¯ÔÈ âÎÂÖÓÔÈ ÛÙɘ Ì·‡Ú˘ \∞Û›·˜ Ùfi ‚¿ıÔ˜ οو àfi Ù‹Ó Ì¿ÛÙÈÁ· Ùɘ Ê˘Ï‹˜ ÙáÓ ‰ËÌ›ˆÓ. ∫È àÎfiÌË ÈfiÙÂÚ·, ¬Û· Èfi ÌÂÁ¿Ï· η› Èfi îÂÚ¿ η› Èfi ±ÁÈ·, àχËÙ· Ùfi ıËÚ›Ô öÛ˘Ú ÛÙÔ‡˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜, ¯›ÏÈˆÓ ¯ÚÔÓáÓ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ, ¯›ÏÈˆÓ ¯ÚÔÓáÓ àÁˆÓ›·, Èfi ÊÔ‚ÂÚ¿ à’ Ùɘ ¯·Ì¤Ó˘ ·Úı¤Ó·˜ Ùfi ηٿÈÎÚÔ ‰¿ÎÚ˘Ô Î·› Ùɘ Ì¿ÓÓ·˜ Ù’ ô‰ÈÎÔ Ê·Ú̷Έ̤ÓÔ ÛÙ¤Ó·ÁÌ·, ¬Û· ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ 3 ¯ÈÏÈÂÙËÚ›‰ˆÓ âۋΈÛ „ËÏ¿ âχıÂÚË ™Î¤„È Î·› ¡fiÌÔ Î·› ºˆ˜. ∆› ÛÙfiÓ ¶Ï¿ÛÙË âÌÂÖ˜ Ó¿ ‰ÒÛÔ˘Ì ı˘Û›· ÁÈ¿ Ù‹Ó ªÂÁ¿ÏË Ù‹Ó ≠∞Á›· ì̤ڷ; ≠√Ï· Ì·˙›; ò∞ÏÏÔÈ Ùfi öηӷÓ. ≠√Ù·Ó ì ÁÏÒÛÛ· Ùɘ \√¯ÈĘ Ùfi ΋ڢÁÌ· àÔÏÂÌÈĘ η› Ùɘ ‰ÂÈÏ›·˜ ÛÙ‹ Ì¿¯ÈÌÔ ÓÂfiÙËÙ· â΋ڢÍÂ, η› Ù‹ ÛÙÈÁÌ‹ âΛÓË Ô‡ ͤÓÔ˘ ·¥Ì·ÙÔ˜ ʈӋ Ùfi Û¿‚·ÓÔ âÙԛ̷˙ ÙáÓ \∂ıÓÈÎáÓ Ì·˜ fiıˆÓ η› Û·Ù·ÓÈÎfi ÙÚ·ÁÔ‡‰È, „¢‰fi¯Ú˘ÛÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ≈ÌÓÔ, Âr¯Â ϤÍÂÈ Ùɘ º˘Ïɘ Ì·˜ âÈ΋‰ÂÈÔ, ì ^∂ÏÏËÓÈ΋ Ì·˜ ÓÂfiÙ˘, ¿ÓÙ· ôÏÎÈÌË, ¿ÓÙ· ı›·, ñ¤ÚÔ¯Ô Û΋ӈ̷ Ùɘ Èfi àÁÓɘ ÓÔɘ ÙÔÜ \π‰·ÓÈÎÔÜ, ôÓÔÈÍ ̿ÙÈ· çÚı¿ÓÔȯٷ ÛÙfi ºá˜, Ô‡ ì ∫Ú›ÛȘ, ì ªÂÁ¿ÏË ¶·ÙÚ›‰· η› ì ∆ÈÌ‹ âÛÎfiÚÈ˙ àfi Ùfi ¿ÏÏ¢ÎÔ Ì¤ÙˆÔ Á‡Úˆ ÙÔÜ \∞Ú¯ËÁÔÜØ öÛÙËÛÂ Ù‹Ó ÚÔÛÔ¯‹ çÚı‹ ÛÙ‹Ó ı›· ʈӋ, η› ÛÙ‹Ó „˘¯‹ Ù˘ Ù‹Ó àÙÚfiÌËÙË öÎÏÂÈÛÂ Ê˘Ï·ÎÙfi àÙ›ÌËÙÔ âÁÂÚÙËÚ›Ô˘ ‚ÚfiÓÙÔ, ÙfiÓ ‰ÒÚÈÔ Û˘Ó·ÁÂÚÌfi. ∫È àfi Ù‹ ÌÈ¿ ó˜ Ù‹Ó ôÏÏË ÁˆÓ›· Ùɘ ʈÙfiÏÔ˘ÛÙ˘ ¯ÒÚ·˜ ÙáÓ Á·Ï·ÓáÓ çÓ›ڈÓ, ó˜ ÙáÓ ‰‡Ô \√Ï‡ÌˆÓ Ùfi ıÂÖÔÓ ‰áÌ· Ùfi ·åı¤ÚÈÔ, Û¿ÏÈÛÌ· àÎÔ‡ÂÙ·È —— 274 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÎÂÚ·‡ÓÈÔ, ôÏÏË ÌÈ¿ ÊÔÚ¿ ÛÙ›˜ ÙfiÛ˜ Ù›˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜: ÛÙ¿ ¬Ï· ì ^∂ÏÏ¿˜! \∂ÌÚfi˜ ÁÈ¿ Ùɘ ı˘Û›·˜ ÙfiÓ ‚ˆÌfiØ àÁÚfiÙË ôÊËÛ’ Ù’ ôÚÔÙÚÔØ ÍÂÓËÙÂ̤Ó ÙÚ¤ÍÂØ Ó·‡ÙË ·Ú¿Ù· ÙÔ ÎÔ˘›Ø ∆ÈÙÄÓ˜ Û’ àÓÙÈÎÚ‡˙Ô˘Ó. µÚÈ¿Úˆ η› °›Á·ÓÙ˜ ÎÈ ï ^∂ηÙfiÁ¯ÂÈÚ Êı¿ÓÔ˘Ó, ÊÏfiÁ˜ ∆·ÚÙ¿ÚˆÓ Î·› ηٷ¯ıfiÓÈÔÈ ‰·›ÌÔÓ˜ ̤ Ù‡ÊψÛÈ Î·› àÛÊ˘Í›·, ÎÈ \∂ÚÈӇ˜ ̤ ı¿Ó·ÙÔ, ˙¢Á·ÚˆÌ¤Ó· ̤ ∆ÔÜÚÎÔ Î·› µÔ‡ÏÁ·ÚÔ Ó¿ Ó›ÍÔ˘Ó ı¤ÏÔ˘Ó Ù‹ Ê˘Ï‹ Ù‹Ó ı›·. ÷Ìfi˜ ôÓ àÚÁ÷ɘ, ηËÌfi˜ η› ı¿Ó·ÙÔ˜ ÎÈ âڋ̈ÛȘ η› ÊÚ›ÎË ôÓ ‰ÈÛÙ¿Û÷˘. ¡ÂfiÙ˘ Û‹ÎˆØ Î˘Ì¿ÙÈÛ ÙÔ Ï¢ÎÔÁ¿Ï·ÓÔ Ô›ËÌ·. ¶›Ûˆ ÙÔÜ ‚¿Ú‚·ÚÔ˘ Ùfi Ì›·ÛÌ· à’ Ùfi µˆÌfiØ ÛÙ¿ ¬Ï· ^∂ÏÏ¿˜! •˘ÓÉÛ·Ó Ôî ıÂÔ›. ∫È ¬Ù·Ó Ùfi fi‰È ï \∞Ú¯ËÁfi˜ - ï ú‰ÈÔ˜ Ùfi Âr - ¬Ù·Ó Ùfi fi‰È âÎÙ‡ËÛ ÛÙ‹Ó ìÚˆÔÙÚfiÊÔ ¯ÒÚ·, ˉÉÍ·Ó ÛÌ‹ÓË Ôî ÛÙÚ·ÙȤ˜ ÎÈ ì àÛÙÚ·‹ Ùɘ ÏfiÁ¯Ë˜ Ì·˜ ʈٛ˙ÂÈ Î¿ı ^∂ÏÏËÓÈ΋ ÁˆÓÈ¿ η› ͤÓË àÎfiÌ·, η› ôÏÏË. µÚÔÓÙ¿ÂÈ ï ı¿Ó·ÙÔ˜, ÙÚfiÌÔ˜, ηÓfi˜ η› Ï·‡Ú· ì Ì¿¯ËØ ^√ ÿÚÔ˜ ’Í·ÔχıËΠÛÙÔÜ Ì·¯ËÙÔÜ Ùfi fi‰ÈØ ÔÜ Ä˜ ÌÈÎÚ¤ ÔÏÂÌÈÛÙ‹; ^√ Ù¿ÊÔ˜ ÂrÓ’ âÌÚfi˜ ÛÔ˘, ‚ÚÔ¯‹ Ù¿ ‚fiÏÈ·Ø Ã·Ï·ÛÌfi˜, ηÓfi˜, ‰·ÈÌfiÓˆÓ ÊÏfiÁ·Ø ηٷÎÏ˘ÛÌfi˜, Ùɘ ∫fiÏ·Û˘ Ù¿ ‡ÚÈÓ· ÔÙ¿ÌÈ·. ¶ÔÜ Ä˜ ÌÈÎÚ¤ ÌÔ˘ ≠∂ÏÏËÓ· Ù‹Ó ôÙÚÔÌ‹ ÛÔ˘ ù„È; \∂‰á Ô‡ ¤ÊÙÔ˘Ó °›Á·ÓÙ˜ η› Ôî º˘Ï¤˜ ÚËÌ¿˙Ô˘Ó, â‰á Ô‡ ôÓÔÈÍÂ ì °É ÎÈ ì ∫fiÏ·ÛË ÂrÓ’ âÌÚfi˜ ÛÔ˘; ò∂¯ÂÈ ÁÂʇڒ ì ∫fiÏ·ÛȘ η› ì º˘Ï‹ Ì·˜ ∆fiÏÌË, ÛÙɘ ÏfiÁ¯Ë˜ ÌÔ˘ Ù‹Ó àÛÙÚ·‹ ÎÈ ì ¡›ÎË ÁÔÓ·Ù›˙ÂÈ. ¢¤Ó Âr¯Â˜ Û‡ ÁÏ˘ÎÈ¿ Ï·ÏÈ¿ Ó¿ Û¤ ÚÔṲ̂Ó÷Ë Î¿Ô˘, Ùfi ηÏÒ˜ qÏı˜ Ó¿ ÛÔÜ ’É, ÁÏ˘Î¤ ÌÔ˘; ¢¤Ó Âr¯Â ì Ì·ÓÓԇϷ ÛÔ˘ Ù‹Ó Èfi ıÂÚÌ‹ Â鯋 Ù˘ ÁÈ¿ Û¤Ó·; \∂ΛÓË ‰¤Ó Û’ âÚfiÛÌÂÓ ӿ Í·Ó·Á˘Ú›Û÷˘ ÛÙ‹Ó àÁηÏÈ¿ Ù˘, Ô‡ Û¤Ó· ıÂfi Ù˘ Âr¯Â â›ÁÂÈÔ Î·› Ù‹ ıˆÚÈ¿ ÛÔ˘ Ï·¯Ù·Ú÷Ä; ¢¤Ó ı˘Ì‹ıËΘ Ù‹Ó ‚Ô˘ÚΈ̤ÓË Ùɘ ·Úı¤Ó·˜ Ì·ÙÈ¿, ¬Ù·Ó ÛÙfi àÁ‡ÚÈÛÙÔ Û’ âÚÔ‚fi‰È˙ ٷ͛‰È; ^ø˜ fiÙÂ Ë ‰·ÎÚ˘Ṳ̂ÓË ù„È âΛӢ Ô‡ ì àÁ¿Ë Ù˘ õÛÔ˘Ó Ù‹Ó àÂÚ›ÁÚ·ÙË ı¿ ηÚÙÂÚ÷É ÙÔÜ âÚ¯ÔÌÔÜ ÛÔ˘ ÏÈÁÔı˘ÌÈ¿; ¶ÔÜ ÂrÓ’ Ù’ àÁ·Ë̤ӷ ¯ÂÚ¿ÎÈ· ÙÔÜ ·È‰ÈÔ‡ ÛÔ˘; ^ø˜ fiÙ ۤӷ ı¿ ˙ËÙÔÜÓ ÁÈ¿ Ó¿ ÛÔÜ ‰ÒÛÔ˘Ó ¯¿‰È·; ÈÚÈfi η› ÛÙ¤ÁË ÎÈ àÁ·ı¿ η› Ì¿ÓÓ· η› àÁ¿Ë η› Ï·¯Ù¿Ú· âÛ‡ ÔÏÂÌÈÛÙ‹ ÌÈÎÚ¤ ÔÙ¤ ÛÔ˘ âÛ‡ ‰¤Ó Âr¯Â˜; ∆› ÛÔÜ ’ÏÂÁ·Ó ÙfiÛÔÓ Î·ÈÚfi ºıfiÓÔ˜, \√¯È¿ η› ¶Ï¿ÓË; ≠√Ï· âÎÂÖÓÔÈ Ù¿ ’‰ˆÛ·Ó, Ôî ÌÂÁ¿ÏÔÈ Ì·˜, Ôî àÏËÛÌfiÓËÙÔÈ ÓÂÎÚÔ› η› ≤Ó· —— 275 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÌfiÓÔ â‰È¿ÏÂÍ·Ó, ÙfiÓ ˙ˆÔ‰fiÙË ı¿Ó·ÙÔ, Ù‹Ó ı˘Û›·, ÙfiÓ ‚ˆÌfi ÙfiÓ ±ÁÈÔ ÙfiÓ Ï˘ÙÚˆÙ‹, Ô‡ ÙÒÚ· Ùfi ı·ÜÌ· ÙÔ˘ êÏÒÓÂÈ ÛÙfiÓ ı·Ì‚ˆÌ¤ÓÔ ÎfiÛÌÔ Î·› ‰Â›¯ÓÂÈ fiÛÔ ·ÈÒÓÈ· ı¿ ˙÷É ì Ê˘Ï‹ ì àÛ‡ÁÎÚÈÙË. ≠√Ï· âÎÂÖÓÔÈ Ù¿ \‰ˆÛ·Ó. ∆› ̤ÓÂÈ Û’ âÌĘ ÙÔ‡˜ ôÏÏÔ˘˜, ÛÙÔ‡˜ âÏ¢ıÂÚˆÙ¿˜ ıÂÔ‡˜ Ó¿ ‰ÒÛÔ˘Ì ı˘Û›·;
«\∏ ™Ì‡ÚÓË ÂrÓ’ ^∂ÏÏËÓÈÎ‹Ø ÎÈ ôÏϘ ı¿ Á›ÓÔ˘Ó ¯áÚ˜». ªÂÁ¿ÏË Ì¤Ú·Ø ±ÁÈ·, ÙÚÈÛ¿ÁÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Û¿Ó Ó’ àÓÙ˯÷É Û¿Ó Û‹Ì·ÓÙÚ·, η̿Ó˜, ñÌÓˆ‰›Â˜, „˘¯¤˜ ÓÂÎÚáÓ Î·› ˙ˆÓÙ·ÓáÓ ÌÈ¿ ÚÔÛ¢¯‹ „ÂÏÏ›˙Ô˘Ó, η› ‚ÚÔÓÙÔÏ¿ÏËÌ· ÙÚ·ÓfiØ Î¿ÙÈ ÁÎÚÂÌ›˙Ô˘ÓØ ¤ÊÙÂÈ Û˘ÓÙÚ›ÌÌÈ· οÙÈ àfi „ËÏfi ≤Ó· ıfiÏÔØ Î·› οÔÈÔ Êᘠے ≤Ó· ÁÈ·Ïfi àÓÙÈÊÂÁÁ›˙ÂÈ ¤Ú·. ¶¤ÛÂÙ ۛ‰ÂÚ· ‚·ÚÈ¿ η› ∫¿ÛÙÚ·, ÎÈ êÏ˘Û›‰Â˜ – Ó¿! Ó¿! ˙˘ÁÒÓÂÈ ì ÎÈ‚ˆÙfi˜! \∞ÓÔ›ÍÙ ٿÊÔÈ! \∞ÓÔ›ÍÙÂ! ï µ·ÛÈÏÈ¿˜, ï àÏËıÈÓfi˜, Ì·Ú̷ڈ̤ÓÔ˜ ÛÙ¤ÎÂÈ - ÂrÓ’ ≤Ó·˜; ÂrÓ’ Ùfi °¤ÓÔ˜ Ì·˜; ª¿ ˙ˆÓÙ·Ó‡ÂÈ, àÎÔ‡ÂÈ, ÛËÎÒÓÂÙ·È, Ó¿ qÚıÂ… ÎÈ àÚ¯›˙ÂÈ ¬Ô˘ Ù‹Ó ôÊËÛ·Ó ì ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ¿ ì ±ÁÈ·!… ò∂Ï·Ø ÁÔÓ¿ÙÈÛ „˘¯‹ ^∂ÏÏËÓÈ΋ η› ÎÏ¿„ ‰¿ÎÚ˘· ¯·ÚĘ Ô‡ ÏÔ‡˙Ô˘Ó η› ‰ÈÒ¯ÓÔ˘Ó ÙÔ‡˜ fiÓÔ˘˜Ø ÎÏ¿„ „˘¯‹ ^∂ÏÏËÓÈÎ‹Ø ÂrÓ·È ÛÔÓ‰‹ ì Èfi ηϋ Ùfi ‰¿ÎÚ˘ ÛÙÔ‡˜ ıÂÔ‡˜ ÛÔ˘! £˘ÌÄÛÙÂ, àÏ‹ıÂÈ·, à‰¤ÏÊÈ·; o∏Ù·Ó ÛÙ‹ ‰È΋ Ì·˜ Ù‹ ÁÂÓÈ¿ óÚÈṲ̂ÓÔ Ó¿ ‰ÔÎÈÌ¿Û÷Ë ÙfiÛ˜ ÊÔÚ¤˜ Ùfi ÔÙ‹ÚÈ Ùɘ àÔÙ˘¯›·˜, Ùɘ àÚÓ‹Ûˆ˜, οı àÔÁÔ‹Ù¢ÛË Ô‡ Ùɘ ö‰ÈÓ ì à‰ÈΛ· ÙáÓ ‰˘Ó·ÙáÓ Î·› Ó’ àÎÔÜÓ Î·› àfi ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ η› àfi ͤÓÔ˘˜, Ò˜ ùÓÂÈÚ· ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó¿ ö¯Ô˘Ó Ôî ÌÈÎÚÔ›Ø ı˘ÌÄÛÙÂ; Ãı¤˜ àÎfiÌ·, ÛÙ¿ 1905 ì ÌÂÁ¿ÏË ‚ϷΛ· ˘ÚÁˆÌ¤ÓË Î·› ̤۷ ÛÙfi \∂ıÓÈÎfi µÉÌ· âÊÒÓ·˙Â, Ò˜ ‰¤Ó ÂrÓ·È ÚÔÔÚÈÛÌfi˜ Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜ Ó¿ ÛÙÚ·Ù‡ÂÙ·È Î·› Ùfi ª·Î‰ÔÓÈÎfi ˙‹ÙËÌ· ı¿ Ï˘ı÷É àfi Ù¿˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ! √î ÌÈÎÚÔ› ‰¤Ó Âr¯·Ó ‰›ÎÈÔ Ó¿ ÌÈÏÔÜÓ, ÌfiÓÔ ÙfiÓ ıÂÖÔ Ó·fi Ó¿ οÓÔ˘Ó ÔrÎÔÓ âÌÔÚ›Ô˘ ¤ÚÂÂ, ÎÈ ≤Ó· µ·ÛÈϤ· οı ¯ÚfiÓÔ Ó¿ ÛÙ¤ÏÓÔ˘Ó ÛÙ›˜ ͤÓ˜ ∞éϤ˜, ÙfiÓ ‰›ÛÎÔ Ó¿ Á˘Ú›˙÷Ë Ù˘ ÓÙÚÔɘ ÛÙáÓ åÛ¯˘ÚáÓ ÙfiÓ ıÚfiÓÔ ïÏfiÁ˘Ú·Ø η› ÌfiÓÔÈ Ôî ÙÚ·ÓÔ› η› ‰˘Ó·ÙÔ›, Ôî àÁ¤Úˆ¯ÔÈ ÁÈ¿ Ù‹Ó åÛ¯‡ ÙÔ˘˜, âÎÂÖÓÔÈ Âr¯·Ó ·ÈÒÓÈ· ˙ˆ‹ η› Ùfi ·ÚfiÓ Î·› ̤ÏÏÔÓØ Ùfi ·ÚÂÏıfiÓ à¤ı·Ó η› ì ˙ˆ‹ ÂrÓ·È ÁÈ¿ ÙfiÓ ¯ÔÚfi ÙáÓ ÎÚ·Ù·ÈáÓ, Ô‡ —— 276 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÌfiÓÔ â¯ıÚÔ‡˜ ÁÈ¿ ÌĘ Âr¯Â ÛÙfiÓ ò∞ÚÂÈÔ ¶¿ÁÔ Ùɘ ∂éÚÒ˘, ¬Ô˘ ‰˘fi Ôî ∫¿È˙ÂÚ Î·› ≤Ó·˜ ∆Û¿ÚÔ˜ η› οÔÈÔ˜ µ·ÛÈχ˜ qÛ·Ó Î˘Ú›·Ú¯ÔÈ, ¬Ô˘ ¬ÏÔÈ âÎÔϿ΢·Ó οı ̷˜ Á›ÙÔÓ· η› Ù¿ ‰˘fi ıËÚ›· Ùɘ \∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ⯿˚‰Â˘·Ó. ∆› fiÓÔ ÛÙ‹Ó „˘¯‹ Ó¿ Âú¯·Ù ÛÂÖ˜ â‰á, Ì·ÎÚÈ¿ à’ Ù¿ ùÚÁÈ· Ù’ à·›ÛÈ· η‹ÏˆÓ Ûȯ·Ì¤ÓˆÓ, ¬Ù·Ó àÎÔ‡·Ù ÙÔ‡˜ ÏÂÁÔ̤ÓÔ˘˜ âÏ¢ı¤ÚÔ˘˜ Ó¿ ÛÙ¤ÏÓÔ˘Ó ≤ˆ˜ Ù›˜ àÎÙ¤˜ ÙÔÜ ∂ûÍÂÈÓÔ˘, ÛÙ‹ ÊÈÏfiÍÂÓË Ùɘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜ ÁÉ, Ù‹Ó Ê·ÚÌ·ÎÂÚ‹ ÙÔ˘˜ àÔÁÔ‹Ù¢ÛÈ; ™ÂÖ˜ ¬ÏÔÈ Ô‡ ÙÈÌË̤ӷ â‰á ÛÙ‹ ÌfiÓË Ì·˜ âÏ›‰· „ËÏ¿ ÎÚ·ÙÔ‡Û·ÙÂ, ¬Ù·Ó àÔÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓË ÙáÓ çÏ›ÁˆÓ, ÙáÓ ÌÂÙÚËÌ¤ÓˆÓ âÎÏÂÎÙáÓ ì „˘¯‹ âÁ‡ÚÈ˙ ۤ ÛĘ, η› âÓÓÔÔÜÛ ±Ì· ÛĘ àÓÙ›ÎÚ˘˙ Ҙ ‰¤Ó ⯿ıËΠì ˙ˆÙÈÎfiÙ˘ Ùɘ º˘Ïɘ àÎfiÌ·; ∆› fiÓÔ Ó¿ Âr¯Â ÛÙ¿ ηٿ‚·ı¿ Ù˘ ÙÔÜ ÛÎÏ¿‚Ô˘ ì „˘¯‹, ¬Ù·Ó ö‚Ï Ùɘ Ì¿ÓÓ·˜ Ùɘ ηË̤Ó˘ Ù‹Ó ÓÙÚÔ‹ Û¤ οı ڿÈÛÌ·, Ô‡ Ù¿ ‰˘fi ÛÙ›ÁÌ·Ù· Ùɘ \∞Ó·ÙÔÏɘ ̤ ÏfiÁÈ· η› ̤ öÚÁ· ö‰ÈÓ·Ó; ∫·› ï °ÂÓ›ÙÛ·ÚÔ˜ ôÏÏ·Í ÌÔÚÊ‹, Ì¿ „˘¯‹ η› ̤۷ ‰¤Ó Âr¯Â ÔÙ¤ àÏÏ¿ÍÂÈ Î·› ï ‰‹ÌÈÔ˜ Ùfi ·î̷و̤ÓÔ ÙÚfi·ÈÔ öÛÂÈ ÛÙfiÓ à¤Ú· ÌÂÁ¿Ï·˘¯Ô, η› âÏ›‰· Ô˘ıÂÓ¿, ÙÚÈÁ‡Úˆ ÛÎÔÙÂÈÓÈ¿, Èfi ¤Ú· ˙fiÊÔ˜ η› ÓÙÚÔ‹. §‡ÛÛ·˜ ‰¿ÎÚ˘· ÙfiÙ ö¯˘Ó·Ó Ôî ÂÎÏÂÎÙÔ› Ôî Ï›ÁÔÈ, ¬Ù·Ó ö‚ÏÂ·Ó Ù‹Ó Î·Ù¿ÓÙÈ· Ùɘ ªËÙ¤Ú·˜ η› àÓÙ›ÎÚ˘˙·Ó Û¤ οı ÙÔ˘˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙáÓ ÊÚÔÓ›ÌˆÓ ÙfiÓ ÂÚ›ÁÂÏÔ, ÙáÓ Û˘ÓÂÙÒÓ Ùfi Ù·Ï¿ÓÈÛÌ·, Ù‹Ó àÁÚÔÈΛ· ÙáÓ àÓ·›ÛıËÙˆÓ, ÌfiÏȘ ÙÔÏÌÔÜÛ·Ó Ó¿ „Èı˘Ú›ÛÔ˘Ó ªÂÁ¿Ï˘ \π‰¤·˜ ÚÔÛ¢¯‹. ª¿ qÙ·Ó àÁ¿Ë Ùfi 剷ÓÈÎfi ÙÔ˘˜, ÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘˜ ì ÂÔ›ıËÛȘ, ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ ì ÚÔÛ¿ıÂÈ· . °È·Ù› ôÓ ÂrÓ·È ì §Â˘ÙÂÚÈ¿ ÁÈ¿ ¬ÏÔ˘˜ ηϋ, ÁÏ˘ÎÈ¿ η› êÁ›·, ÁÈ¿ Ùfi ‰ÈÎfi Ì·˜ ò∂ıÓÔ˜ ÂrÓ·È Èfi ηϋ, η› Èfi ÁÏ˘ÎÈ¿ η› Èfi àÎfiÌ· ÔıËÙ‹. ∫·Ó›˜ ôÏÏÔ˜ ÛÙfiÓ ÎfiÛÌÔ Ù‡Ú·ÓÓÔ ‰¤Ó Âr¯Â Û¿Ó ÙfiÓ ∆ÔÜÚÎÔØ Î·Ó›˜ ôÏÏÔ˜ Ï·fi˜ Ù‹Ó Ù˘Ú·ÓÓ›· ÙÔÜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘ ‰¤Ó Ù‹Ó ñ¤ÊÂÚ ÙfiÛÔÓ ÛÎÏËÚ‹, ¬ÛÔ Ùfi ‰ÈÎfi Ì·˜ Á¤ÓÔ˜, ηÓ›˜ ‰¤Ó ¿Ï„ ÙfiÛÔ Ôχ ̤ ÙfiÓ ∆ÔÜÚÎÔ à’ ÙfiÓ Î·ÈÚfi Ô‡ Ê¿ÓËΠÛÙ‹Ó ^πÛÙÔÚ›· η› ÛÙ‹ ÛÙÈÁÌ‹ ôÚ¯ÈÛ ÙÔÜ ‰‹ÌÈÔ˘ Ùfi öÚÁÔØ Î·Ó›˜ ‰¤Ó Âr¯Â Èfi „ËÏfi ÔÏÈÙÈÛÌfi η› ºá˜ Èfi óÚ·ÖÔ Î·› ηÓ›˜ ‰¤Ó ‚˘ı›ÛÙËΠۤ ÈÎÚfiÙÂÚË Ù˘Ú·ÓÓ›·, Û¤ ‚·ı‡ÙÂÚÔ ¯¿Ô˜ àfi ÌĘ η› àfi ÙÔ‡˜ ôÏÏÔ˘˜ ÛÎÏ·‚ˆÌ¤ÓÔ˘˜ ÙÔÜ ú‰ÈÔ˘ Ù‡Ú·ÓÓÔ˘, ÙÔ‡˜ à‰ÂÏÊÔ‡˜ ÛÙ‹ ‰˘ÛÙ˘¯›· \∞ÚÌÂÓ›Ô˘˜. \∞‰‡Ó·ÙÔÓ Ó¿ âÓÓÔ‹ÛÔ˘Ó ÎÈ â‰á àÎfiÌ·, ¬Ô˘ ÍÂı˘Ì·Ṳ̂ÓË qÙ·Ó ì ÙÔ‡ÚÎÈÎË Î˘ÚÈ·Ú¯›· Ò˜ Ô˘ıÂÓ¿ ï ∆ÔÜÚÎÔ˜ ‰¤Ó óÚÁ›·Û ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ¬ÛÔ Û¤ ^∂ÏÏËÓÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ η› ηÓ›˜ ‰¤Ó ö‰ˆÎ Ùɘ º˘Ï‹˜ ÙÔ˘ Ùfi ·xÌ· ÙfiÛÔ Ôχ ÛÙfiÓ à·›ÛÈÔ Ù‡Ú·ÓÓÔ, œÛÙ àfi ÌÔÁÁÔÏÈ΋ η› Ù‹Ó ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ Ó’ àÏÏ¿Í÷Ë. ¶·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·, àÏÏ·ÍÔÈÛÙ›·, ‰ÈˆÁÌÔ› Ì·ÜÚÔÈ Î·› àÏ˘Û›‰Â˜, ¬Ï· Èfi Ôχ, η› Èfi ‚·ıÈ¿ η› Èfi ÛÎÏËÚ¿ âÚ‹ÌˆÛ·Ó Ù›˜ ¯áÚ˜ Ù›˜ ‰ÈΤ˜ Ì·˜. °È’ ·éÙfi ‰¤Ó ö¯ÂÈ Û‡ÁÎÚÈÛË Ì¤ ηÓÂÓfi˜ ôÏÏÔ˘ Ï·ÔÜ Ùɘ ªÂÁ¿Ï˘ Ì·˜ \π‰¤·˜ ï fiıÔ˜, ¬ˆ˜ η› ÁÂÓÂáÓ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ëÏÏËÓÈÎáÓ qÙ·Ó àÛ‡ÁÎÚÈÙÔ. —— 277 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ °È’ ·éÙfi Ôî âÎÏÂÎÙÔ› âÏ›˙·Ó ÎÈ ï Ù·ÂÈÓfi˜ ï ‰¿ÛηÏÔ˜ àıfiÚ˘‚· ıÂ̤ÏȈÓÂ Ù‹Ó ›ÛÙË ÛÙ‹Ó ^∂ÏÏËÓÈ΋ „˘¯‹ η› Ú›Ó àÎÔ˘Ûı÷É ÙÔÜ ^ƒ‹Á· η› ÙÔÜ ∫ÔÚ·É Ùfi ΋ڢÁÌ· η› ¬Ù·Ó ≈ÛÙÂÚ· âÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӿ ÌÔÚÊÒÓ÷Ë ÙÔ‡˜ ÏÔÁ¿‰Â˜, Ô‡ Èfi ÔÏÏÔ› οı ÊÔÚ¿ âÚ¯fiÓÙ·Ó ÛÙ‹ Ì˘ÛÙÈ΋ Ï·ÙÚ›·. ò∞˜ Âr¯·Ó Á‡Úˆ ôÏÏÔÈ Ï·Ô› ηÓfiÓÈ Î·› ÛȉËÚfi‰ÚÔÌÔØ ·éÙ¿ η› ÌfiÓÔÓ ‰¤Ó οÓÔ˘Ó Ù‹Ó âıÓÈ΋ „˘¯‹, Ù‹Ó ÌfiÓË ‰‡Ó·ÌÈ Ô‡ ‰›ÓÂÈ ÛÙ‹Ó ≈ÏË ˙ˆ‹, Ù‹Ó ÌfiÓË Ô‡ ÁÂÓÓÄ ÛÙfi Ù¤ÏÔ˜ Ùfi ıÚ›·Ì‚Ô. ∫È ôÓ ÌÈÍÔ‚¿Ú‚·ÚÔÈ ôÏÏÔÈ ÛÙ‹Ó \∞Ó·ÙÔÏ‹ η› ô‰ÈÎË ∞éÛÙÚ›· η› ^ƒˆÛ›· ÛÙfiÓ µÔÚÚÄ, η› °ÂÚÌ·Ó›· ÛÙ‹ ¢‡ÛË ö‰ÂÈ¯Ó·Ó Ùfi ηÓfiÓÈ ÙÔ˘˜, ï ‰¿ÛηÏÔ˜ ï Ù·ÂÈÓfi˜, ÎÈ ï öÌÔÚÔ˜, ÎÈ ï Ó·‡Ù˘, ÎÈ ï âÈÛً̈Ó, ÎÈ ï ηÏÏÈÙ¤¯Ó˘, ÎÈ ì àÌ›ÌËÙË, ì àÛ‡ÁÎÚÈÙË ^∂ÏÏËÓ›‰·, õÍÂÚ·Ó, â›ÛÙ¢·Ó, â‰Ô‡Ï¢·Ó, âÂÚ›ÌÂÓ·Ó ÙfiÓ ≠∂Ó·. ò∞‰Èη ı¿ Ï·ÏÔÜÛ ̋ˆ˜ Ùfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ùɘ ·ÏÈĘ È¿ ÁÈÁ·ÓÙÔÌ·¯›·˜ ÙÔÜ 21, ¬ÙÈ ì ú‰È· Ê˘Ï‹ ¿ÓÙ· ̤ Ù‹Ó ú‰È· ˙ˆ‹, ú‰È· ïÚÌ‹, àÓÙ›ÏË„Ë Î·› ηÚÙÂÚ›· Á‡Úˆ ÛÙ‹ ÏÂοÓË ÙÔÜ ∞åÁ·›Ô˘, ¿ÓÙ· ì ú‰È· ˙ÔÜÛÂ. \∞‰‡Ó·ÙÔÓ Ó¿ ¿÷Ë ÙfiÛË ›ÛÙȘ ¯·Ì¤ÓË Î·› ÙfiÛË ˙ˆÙÈÎfiÙ˘ η› ÙfiÛË ı¤ÏËÛÈ˜Ø à‰‡Ó·ÙÔÓ Ùɘ ÂéÁÂÓÔܘ Ì·˜ ^∂ÏÏËÓ›‰Ô˜ ì àÊÔÛ›ˆÛȘ, Ô‡ öÎı·Ì‚Ô ¿ÓÙ· Ù‹Ó Âr‰Â ·Ú‹ÁÔÚÔ ÙÔÜ Î¿ı ÍÂÓËÙÂ̤ÓÔ˘, ÙÔÜ Î¿ı ôÚÚˆÛÙÔ˘, ÙÔÜ Î¿ıÂ à‰‡Ó·ÙÔ˘ Ùfi ÚÔÛΤʷÏÔ, ¯·ÌfiÁÂÏÔ Á‡Úˆ Ó¿ ÛÎÔÚÄ ÎÈ âÏ›‰·, î¤ÚÂÈ· η› ‰‡Ó·ÌȘ η› „˘¯‹ Ù˘ ÔåÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, Ùɘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ùɘ º˘Ïɘ. ∫·› Èfi „ËÏ¿ η› Èfi ηϿ, Èfi ÛÙ·ıÂÚ¿ à’ ¬ÏÔ˘˜ ï ÔÈËÙ‹˜ ï ±ÁÈÔ˜ âÛÎfiÚÈÛ ̤ χڷ Ì¿ÁÔ Ùɘ ÚÔÊËÙÈÎɘ „˘¯É˜ ÙÔ˘ Ù‹Ó ‰˘Ó·Ù‹ Ì˘ÛÙ·ÁˆÁ›·, ÂúÙ ôÙÔÌÔ qÙ·Ó, ÂúÙ ۇÓÔÏÔ õ ÙáÓ Î·Ì¤ÓˆÓ æ·ÚáÓ ï „¿ÏÙ˘, ì ªÔÜÛ· ÙÔÜ Ï·ÔÜ, ì àÙ›ÌËÙË ·ÚËÁÔÚ‹ÙÚ· ªÔÜÛ·, Ô‡ ‰¿ÎÚ˘· ≿ÓÂÈÛ ÛÙ›˜ ÂåÎfiÓ˜ η› ÛÙ‹Ó ∫˘Ú¿ ¢¤ÛÔÈÓ· Ùɘ ^∞ÁÈ· – ™ÔÊÈĘ, η٤‚·Û àÁÁÂÏfiÏ·ÏË ÊˆÓ‹ âÏ›‰·˜ Ì·ÎÚÈÓɘ. ∫·› öÙÛÈ öÊı·Û ηÈÚfi˜ Ô‡ â¯ıÚÔ› Ì·˜ ¬ÏÔÈ ‰›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ‡˜ Ï›ÁÔ˘˜ âÎÏÂÎÙÔ‡˜ Ù‹Ó ÂéηÈÚ›· ÚáÙÔÈ Ó¿ ÛËΈıÔ‡Ó, Ó¿ ‰ÒÛÔ˘Ó ˙ˆ‹, ‰‡Ó·ÌÈ ÛÙfi ÎÔÈÌÈṲ̂ÓÔ ÏÉıÔ˜, ÛȉËÚÔ‰¤ÓÔ˘Ó Ù‹Ó „˘¯‹ ÙÔÜ ò∂ıÓÔ˘˜ ¬ÏÔÈ, àÓÔ›ÁÔ˘Ó Ù›˜ ·ÏȤ˜ ı˘Ú›‰Â˜ η› Ùfi ºá˜, óÚ·ÖÔ Êá˜, ·ÏÈÔÜ Î·ÏÔÜ Î·ÈÚÔÜ, ÏËÌÌ˘Ú›˙ÂÈ Ù‹Ó ^∂ÏÏËÓÈ΋ „˘¯‹, Í·Ó·ÊÙÂÚÒÓÂÈ Ù‹Ó âÏ›‰· η› Ùfi ò∂ıÓÔ˜ ÂrÓ·È ≤ÙÔÈÌÔ Ùfi ÌÂÁ¿ÏÔ Ó’ àÎÔ‡Û÷Ë Âé·ÁÁ¤ÏÈÔ. ∫·› ÙfiÙ ۤ ÌÈ¿ ÛÙÈÁÌ‹ ÂéÏÔÁËÙ‹, ̷ηÚÈÛÙ‹, ÙÚÈÛfiıËÙË, οÙÈ Û¿Ó Ì¤Á· ·̷ ‰˘Ó·Ùfi àÓ¤‚·Û â¿Óˆ ÛÙfiÓ Ó¤Ô ïÚ›˙ÔÓÙ· —— 278 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ∞éÙfiÓ, Ô‡ âÌÂÖ˜ ‰¤Ó Âú¯·ÌÂ, Ô‡ ÁÂÓ¤˜ Á˘Ú‡·Ó, ÙfiÓ ≠∂Ó·, ÙfiÓ ·Ó¤ÙÔÈÌÔ, ÙfiÓ \∞Ú¯ËÁfi, ÙfiÓ ≠∂Ó·. ∫È ôÓ ÂrÓ·È Ï‡Ú· ì „˘¯‹ ÙÔÜ ò∂ıÓÔ˘˜ Ì·˜ ·åÒÓÈ·, ÎÈ ôÓ ì Ì·Á›· ÙÔÜ ·ÏÈÔÜ ÙÔÜ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÔÜ, Ô‡ ÚˆÙÔ‚ÁÉΠÛÙ‹ Á·Ï·Ó‹ àÎÙ‹ Ùɘ \πˆÓ›·˜, àÌ›ÌËÙË ÛÙfiÓ ÎfiÛÌÔ öÌÂÈÓÂ, ÎÈ àÎfiÌË ÙfiÓ Ì·Á‡ÂÈ, ôÓ Ôî ÚˆÙfiÊ·Ó˜ ¯ÔÚ‰¤˜ ‰¤Ó ¯¿Ï·Û·Ó ÔÙ¤ ÙÔ˘˜, \∂ÎÂÖÓÔ˜ ᘠηÙÒÚıˆÛ ӿ ·›Í÷Ë ÙfiÓ ÛÎÔfi ÙÔ˘˜; ¶ÔÜ ôÎÔ˘ÛÂ, ÔÈfi˜ ÙÔÜ \Ì·ıÂ, ÔÜ ‚Ú‹ÎÂ, ÔÜ Ù‹Ó Âr‰Â Ù‹Ó ∆¤¯ÓË ÙfiÛ· Ó¿ Ï·Ï÷É Ì¤ fiÓÔ ÛÙ‹Ó „˘¯‹ Ì·˜, ÎÈ ì ·Ï·ÈÌ¿¯Ô˜ χڷ Ì·˜ ·ÏÈfi ÛÎÔfi Ó’ àÊ‹Ó÷Ë, ·ÏÌÔ‡˜ ıÂáÓ, pÛÌ· ÁÔÚÁfi, ˘ÚÚ›¯ÈÔ ·ÈÄÓ·; ¶ÔÈfi˜ ÙÔÜ ’‰ˆÛÂ Ù‹Ó ‰‡Ó·ÌÈ \∞ÓÙ·›Ô˘ ÎÈ ^∏Ú·ÎÏ¤Ô˘˜; ¶ÔÜ ÉÚ ∆ÂÈÚÂÛ›· Êᘠη› ∫¿Ï¯· Î·È ¶˘ı›·˜, Ó¿ ‰Â›¯Ó÷Ë Ùfi Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ, Û¿Ó Ó¤ÎÙ·Ú Ó¿ Ùfi ›ÓÔ˘Ó, Ù‹Ó \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· „˘¯‹, ÙÔÜ ¡¤ÛÙÔÚ· Ù¿ ÏfiÁÈ·, \∞fiÏψÓÔ˜ Ù¿ ôÙÚÔÌ· Ù¿ ¯¤ÚÈ· ÛÙ›˜ ìӛ˜ η› ò∞ÙÏ·˜ ÍÂÂÙ¿¯ÙËÎÂ ï °›Á·˜ Ì·˜, ï ≠∂Ó·˜; ∆fiÓ ·ÈÄÓ· ÙfiÓ ‚·Ú‡Á‰Ô˘Ô Í·¤Ï˘Û ÛÙfi ò∂ıÓÔ˜ η› ÙfiÓ ÌÈÎÚfi Ì·¯ËÙ‹ ÙfiÓ Î¿ÓÂÈ Á›Á·ÓÙ· ̤ ¯¿Ï˘‚· ÛÙ‹Ó „˘¯‹ η› ÛÙfi ¯¤ÚÈ Î·› ¬Ù·Ó Ùfi Ì¿ÁÔ ¬Ú·Ì· ÙÔÜ Á·Ï·ÓÔÜ Ì·˜ fiıÔ˘ ÌĘ ö‰ÂÈÍÂ, Í·Ó·È¿ÓÂÈ ì ‰fiÍ· Ùfi îÛÙÔÚÈÎfi ÎÔÓ‰‡ÏÈ Î·› ‡ÚÈÓ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙɘ \∞ı·Ó·Û›·˜ Ù‹ µ›‚ÏÔ ¯·Ú¿ÛÛÔ˘Ó ÙÔ 12 Î·È 13, ·rÓÔ ÁÈ¿ Ù‹Ó ^∂ÏÏËÓÈ΋ àÓ‰Ú›· η› ïÚÌ‹. ∫È àÎfiÌ·, ¬Ù·Ó Ôî \∞ӛηÓÔÈ Î·› Ôî \∞Ó¿ÍÈÔÈ ÎÈ \∞ÛÙÚ¿ÙËÁÔÈ ÙÔÜ ò∂ıÓÔ˘˜ ı¤ÏËÛ·Ó Ó’ êÚ¿ÍÔ˘Ó ً ‰fiÍ·, ·éÙÔ› Ô‡ Ù¿ ÛÊ¿ÏÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ η› ÙfiÓ ıÚfiÓÔ ÙáÓ ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ ì ÏfiÁ¯Ë öÛˆÛÂ, ÎÈ ¬Ù·Ó Í·Ó¿ Ùfi ∫˘ÏÒÓÂÈÔ ôÁÔ˜ ±ÏˆÛ ÛÙfi âχıÂÚÔ ∫Ú¿ÙÔ˜ à·›ÛÈÔ ÌfiÏ˘ÛÌ·, ‰˘fi ÊÔÚ¤˜ ™ˆÙ‹Ú, η› ‰˘fi ÊÔÚ¤˜ \∂ÈÌÂÓ›‰Ë˜, \∂ÎÂÖÓÔ˜ âÍ·Ó¿Ó·„ ‰ÈÏÉ ÊÔÚ¿ Ù‹Ó ˘Ú¿ ÙÔÜ âÍ·ÁÓÈÛÌÔ‡, ÎÈ ó‰‹ÁËÛ ÛÙfi ‰ÚfiÌÔ Ù˘ Ù‹Ó \∂ıÓÈ΋ ÚÔÛ¿ıÂÈ·. ^√ ≤Ó·˜ ª›· ö‰ÂÈÍ ^∂ÏÏ¿‰·Ø âχıÂÚÔÈ Î·› ‰ÔÜÏÔÈ à‰ÂÏʈ̤ÓÔÈ ÛÙ›˜ ı˘Û›Â˜ ÛÙ¤ÎÔ˘Ó ÂÚ‹Ê·ÓÔÈ ‰›Ï· ÛÙfiÓ Ì˘ıÈÎfi Ì·¯ËÙ‹ ÙÔÜ ª¿ÚÓË, ÙÔÜ µÂÚÓÙ¤Ó, ÙÔÜ ≠ÀÚ, Ùɘ \∞ÌȤÓ˘, η› ÙÒÚ· ÛÙÂʷӈ̤ÓÔÈ ¬ÏÔÈ ÁÈÔÚÙ¿˙Ô˘Ó Ì¤ ¬ÏË Ù‹Ó ÔåÎÔ˘Ì¤ÓË, ̤ Ù‹Ó ÌÂÁ¿ÏË Ì·˙› ^ƒÔ˘Ì·Ó›·, Ù‹Ó ªÂÁ¿ÏË ™ÂÚ‚›·, Ù‹Ó ¶Ôψӛ·, âχıÂÚË Î·› ∆Û¯ÔÛÏÔ‚·Î›·, Ù‹Ó Ì·ÚÙ˘ÚÈ΋ Ì·˙› \∞ÚÌÂÓ›· η› \πÔ˘‰·›·Ø ÂrÓ·È ÂÚ‹Ê·ÓÔÈ Ôî Ê›ÏÔÈ Ì·˜, ÌÔ˘ÏÒÓÔ˘Ó Ôî â¯ıÚÔ› Ì·˜, ÎÈ ¬Ù·Ó Ó¤Ô˘˜ —— 279 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ïÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÁÈ¿ Ù‹Ó ïÚÌ‹ Ì·˜ ‰Â›¯Ó÷Ë ö͈ à’ ÙfiÓ ^∂ÏÏËÓÈÎfi √éÚ·Ófi, Ӥ˜ ÁÈ¿ Ù‹Ó àÓıÚˆfiÙËÙ· ϤÔÓ ı˘Û›Â˜, âÎÂÖ ÛÙ‹ ^ƒˆÛ›· ÎÈ â‰á ÛÙË ^ƒÔ˘Ì·Ó›·, ‰ÂÖÍÙ¤ ÌÔ˘ ÔÜ ÂrÓ·È Ù’ àÙÚ¿ÓÙ·¯Ù· ‚·Û›ÏÂÈ·; ÔÜ ì ∞éÛÙÚ›·; ᘠÂrÓ·È È¿ ÏÈfiı˘ÌË ì ªÂÁ¿ÏË °ÂÚÌ·Ó›·; ÙáÓ µ·ÏηӛˆÓ ì ö¯È‰Ó·; η› ì ∆›ÁÚȘ Ùɘ \∞Û›·˜; ¢¤Ó ÌÂÁ·ÏÒÓÔ˘Ó Ôî ÌÈÎÚÔ›; ‰¤Ó ¤ÊÙÔ˘Ó Ôî ÌÂÁ¿ÏÔÈ;
«^∏ ™Ì‡ÚÓË ÂrÓ’ ^∂ÏÏËÓÈ΋ η› ì ª. ∞Û›·». ∂éÏÔÁË̤ÓË ì œÚ· ÛÔ˘ ÎÈ ì Ì¿ÓÓ· Ô‡ Û’ âÁ¤ÓÓ·, t! ™‡ ÙÚ·Ó¤, η› âÎÏÂÎÙ¤ ÎÈ ñ¤ÚÔ¯Â, ÎÈ óÚ·ÖÂ, ÁÈÁ·ÓÙÔÌ¿¯Â àÚfiÛÌ·¯Â, ¶ÂÚ›ÎϤ˜ Ì·˜, ¶ÚáÙÂ. «∆‹ÓÂÏÏ·, t ∫·ÏÏ›ÓÈλ. \∂Û‡ Ù‹Ó Ó›ÎË Í¤ÚÂÈ˜Ø ÔÜ Ì¤ÓÂÈ ÌĘ ó‰‹ÁËÛÂ˜Ø ÔÜ ÄÌ ÌĘ Ùfi ÂrÂ˜Ø Î¿ı „˘¯‹ ëÏÏËÓÈ΋, οı êÁÓ‹ ÎÈ àÌfiÏ˘ÓÙË, âÛ¤Ó· Í·Ó·Ï¿ÙÚ¢ÛÂ, ªÂÁ¿Ï ∫˘‚ÂÚÓÉÙ·. ^∏ Ó›ÎË ÛÔ˘ ÂrÓ·È ‰fiÍ· Ì·˜, ì ‰fiÍ· ÛÔ˘ η̿ÚÈ Ùfi Èfi ÌÂÁ¿ÏÔ Ùɘ º˘Ï‹˜. ∂éÏÔÁË̤ÓË ì œÚ· ÛÔ˘, ÎÈ ì Ì¿ÓÓ· ÛÔ˘ ÌÂÁ¿ÏË, Ì¿ Èfi ÌÂÁ¿ÏË, Èfi „ËÏ¿ ‚·Ï̤ÓË à’ ¬ÏÔ˘˜ ̤ÓÂÈ ì ñ¤ÚÔ¯Ë Ê˘Ï‹, \∂Û¤ ÛÙÔÏ›‰È ü¯ÂÈ. ™¤ ÂÚÈ̤ÓÂÈ ì ÎfiÚË Ì·˜, ì ÍÂÓÔ·ÓÙÚÂ̤ÓË. ò∞˜ ÂrÓ’ ï ‰ÚfiÌÔ˜ ±ÁÈÔ˜ η› ̇ڷ ïÏfiÁ˘Ú¿ ÛÔ˘, ÎÈ \∞Ú›ÏÈÔÈ, η› ∆Ú›ÙˆÓ˜ η› ∑¤Ê˘ÚÔÈ Î·› ÿÚ˜ Ô‡ ı¿ Û¤ Û˘ÓÙÚÔʇԢÓ ÛÙfi Ì·ÁÈÎfi Ù·Í›‰È. ∂rÓ·È Ì·˙› ÛÔ˘ Ôî ıÂÔ› ÙÔÜ ÁËÚ·ÈÔÜ \√χÌÔ˘, ÛÙfiÓ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÙfiÓ ò√Ï˘ÌÔ Ùɘ ª·ÁÓËÛ›·˜ ¬Ù·Ó, ı¿ Ę Ó¿ ÛÙ‹Û÷˘ ÔıÂÈÓfi Ùfi ±ÁÈÔ Û‡Ì‚ÔÏfi Ì·˜. °·Ï¿˙ÈÔ ÎÜÌ’ êÏÒÓÂÙ·È Í·Ó¿ ÛÙ‹Ó \πˆÓ›·. ÙÒÚ· ÂÚÓÄ ï Ì·¯ËÙ‹˜, ÛÙ‹Ó å·¯‹ ÙÔ˘ ¬Ìˆ˜ Û¿Ó Ó¿ ͢ÓÄ ÙÔÜ ÔÈËÙÔÜ Ùfi ùÓÂÈÚÔ Ùfi Ì¿ÁÔ Î·› ·›ÚÓÂÈ Û¿Úη, Á›ÓÂÙ·È Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiØ ï ‰ÚfiÌÔ˜ ı¿ Í·Ó·ÓÔ›Í÷Ë ÛÙ‹ º˘Ï‹. ºÂȉ›·È η› \πÎÙÖÓÔÈ, ıÂÖÔ˜ ™ˆÎÚ¿Ù˘ ÎÈ \∞ÂÏÏɘ ı¿ Í·Ó·ÁÂÓÓËıÔÜÓÂ, ÛÎÔÚÔÜÓ ̿ÁÔ Ï¿ÓÂÌ·, Ó¿ Í·Ó·‰÷É ï ∫fiÛÌÔ˜ Ò˜ ì \∞ı¿Ó·ÙË, \∞Á‹Ú·ÛÙË, ªÂÁ¿ÏË, ∆ÚÈÛÌÂÁ¿ÏË —— 280 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÂrÓ’ ì ÁÏ˘ÎÈ¿ ^∂ÏÏ¿‰· Ì·˜ ì Á·Ï·˙ÔÓÙ˘Ì¤ÓË. ∫·› ¬Ù·Ó ı¿ \Úı÷Ë ï ηÈÚfi˜, ÎÈ ï ¶ÔÈËÙ‹˜ ı¿ Ó¿ \Úı÷Ë. ∞éÙfi˜ ı¿ ÷É Ù› öÁÈÓÂ, ÌfiÓÔ ·éÙfi˜ ı¿ „¿ÏÏ÷Ë ôÍÈ· Ùfi ÌÂÁ·ÏÂÖÔ Ù˘, ÙfiÓ ‡ÌÓÔ Ùɘ ÁÈÔÚÙɘ Ì·˜. Ô‡ ı¿ \Ó·È ≈ÌÓÔ˜ Ùɘ º˘Ï‹˜. ∫·› ÙÒÚ· t Ê˘Ï‹ ÌÔ˘, \∂Û‡ ì ÙÚÈÛ·Á¿ËÙË, ÙÚÈÛfiıËÙË, ·åÒÓÈ·, ‰ÂÖÍ η› ôÏÏË ÌÈ¿ ÊÔÚ¿ Ì˘ÛÙ·ÁˆÁÔ‡˜ η› „¿ÏÙ·˜. •·Ó¿ÏˆÛ Ùfi ı·ÜÌ· ™Ô˘ Ùfi Ì¿ÁÔ ™Ô˘ Ùfi ÓÂÜÌ·, Ó¿ ͷӷοÓ÷˘ ôÏÏË ÌÈ¿ ÙfiÓ ≈ÌÓÔ ÛÔ˘ Ó¿ ϤÓ Ôî ͤÓÔÈ Ô‡ ˙ËχԢÓ ً ıÂ˚΋ ™Ô˘ ÛΤ„È. oø! ™‡, º˘Ï‹, Ô‡ âÓ›ÎËÛ˜ η› ı¿Ó·ÙÔ Î·› ¯ÚfiÓÔ Î·› Ù‹Ó ÚfiÏË„È, Âå˜ ÙÔ‡˜ ·áÓ·˜ ̤Ó ·Ó˘¤ÚÔ¯Ë. ∫È ì ÁÉ Ó¿ ÂÚ¿Û÷Ë ÁÈ¿ ™¤Ó· η› ÌfiÓË Î·› ‰Â‡ÙÂÚË Ï¿ÛË ı¿ Í·Ó·ÁÂÓ÷É. ¡ÂÔÎ. °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜ *** ^∏. ¢.™. 9-6-1919 (™ÂÏ. 45 - 50 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ∫·ÙˆÙ¤Úˆ ÎÔÈÓÔÔÈá ó˜ ö¯ÂÈ Ù‹Ó ñ’ àÚÈıÌ’ 339/1658 ÙËÏÂʈÓÈÎ‹Ó ‰È·Ù·Á‹Ó °ÂÓÈÎÔÜ ™ÙÚ·ÙËÁ›Ԣ ÚÔ˜ ÁÓáÛÈÓ Î·› àÎÚÈ‚É Û˘ÌÌfiÚʈÛÈÓ. \∞ÚÈıÌ. 339/1658/3 ™˘Ó/¯ËÓ ªÔ‡ÊËÓ Î·› ∞ÓÙ/¯ËÓ °ÚËÁÔÚÈ¿‰ËÓ ¡. \∂Ï¢ıÂÚ¤˜. ¶·Ú·Î·Ïá ÁÓˆÚ›Û·Ù Âå˜ Ùfi àÂÚ¯fiÌÂÓÔÓ 2ÔÓ ™/Ì· ¶Â˙ÈÎÔÜ Î·› ¶˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔÜ Ãπππ ªÂÚ·Ú¯›·˜ ‰È¿ ™Ì‡ÚÓËÓ ¬ÙÈ ì àÔÛÙÔÏ‹ ÙˆÓ ÂrÓ·È ÌÂÁ›ÛÙ˘ ÛËÌ·Û›·˜ η› ‰¤ÔÓ Ôî ôÓ‰Ú˜ ÙˆÓ Ó¿ tÛÈÓ ñÂÚ‹Ê·ÓÔÈ ‰È¿ Ù‹Ó âÎÏÔÁ‹Ó Ù·‡ÙËÓ, Âå˜ Ù‹Ó âÓ‰ÔÍÔÓ îÛÙÔÚ›·Ó ·éÙáÓ ı¿ ÚÔÛÙÂı÷É Î·› ì ‰ÚÄÛȘ ÙˆÓ ·≈ÙË, ≥ÙȘ ÂrÓ·È Ôχ ÏÂÙ‹ η› ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÌÂÁ›ÛÙË ÚÔÛÔ¯‹, ¥Ó· ʤÚ÷Ë Âå˜ ¤Ú·˜. ^∏ ÌÂÁ¿ÏË ÙÈÌ‹ ì ÁÂÓÔ̤ÓË Âå˜ ÙfiÓ \∂ıÓÈÎfiÓ ÛÙÚ·ÙfiÓ Ó¿ ηٷϿ‚÷Ë Ùfi µÈÏ·¤ÙÈÔÓ ÙÔÜ \∞˚‰ÈÓ›Ô˘ àÔ‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ¬ÙÈ Ôî Û‡ÌÌ·¯Ô› ÙÔ˘ Ï‹Ó Ùɘ âÎÙÈÌ‹Ûˆ˜ η› ÙÔÜ Û‚·ÛÌÔÜ, ¬Ó ö¯Ô˘ÛÈ ‰È¿ Ù¿˜ ÔÏÂÌÈο˜ àÚÂÙ¿˜ ÙÔÜ ÛÙÚ·ÙÔÜ Ì·˜, ıˆÚÔÜÓ ÙÔÜÙÔÓ Î·› ó˜ ÛÙÔȯÂÖÔÓ âÎÔÏÈÙÈÛÙÈÎfiÓ Î·› ÚÔfi‰Ô˘. —— 281 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ¢È¿ Ó¿ Ê·ÓáÌÂÓ àÓÙ¿ÍÈÔÈ Ùɘ àÔÛÙÔÏɘ Ì·˜ Ú¤ÂÈ ¿ÓÙ˜ Ó¿ ÏËÛÌÔÓ‹ÛˆÌÂÓ Ùfi ·ÚÂÏıfiÓ Ó¿ ıˆÚáÌÂÓ ¬ÏÔ˘˜ úÛÔ˘˜ η› Ô鉤ӷ Ó¿ à‰ÈÎáÌÂÓ. \∂Î Ùɘ ìÌÂÙ¤Ú·˜ ‰È·ÁˆÁɘ âÍ·ÚÙÄÙ·È, ¥Ó· ì ¶·ÙÚ›˜ Ì·˜ âÎÏËÚÒÛ÷Ë ¬Ï· Ù¿ å‰ÂÒ‰Ë Î·› âÏ¢ıÂÚÒÛ÷Ë ¬ÏÔÓ Ùfi àχÙÚˆÙÔÓ Á¤ÓÔ˜ Ì·˜. \∞Ó·Ï·Ì‚·ÓÔ̤ÓÔ˘ ÙÔÜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÙÔ‡ÙÔ˘ öÚÁÔ˘, ≤ηÛÙÔ˜ âÍ ìÌáÓ ÂrÓ·È Î·› Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˘ η› Ó¿ ö¯÷Ë ñ\ ù„ÂÈ ÙÔ˘ ¬ÙÈ âÓ Ù÷á àÙfiÌ÷ˆ ÙÔ˘ âÎÚÔÛˆÂÖÙ·È ì ÌÂÁ¿ÏË ^∂ÏÏ¿˜. \∂Î Ùɘ ‰È·ÁˆÁɘ ÙÔ˘ ‰¤ Ôî Û‡ÌÌ·¯ÔÈ, Ô¥ÙÈÓ˜ ÙÒÚ· âÓ ¶·ÚÈÛ›ÔȘ ÎÚ›ÓÔ˘Ó Ù¿˜ Ù‡¯·˜ ÙáÓ Ï·áÓ, ı¿ ÂÈÛıáÛÈÓ, ôÓ ì ^∂ÏÏ¿˜ ÂrÓ·È åηӋ Ó¿ ηٷϿ‚÷Ë Ù¿˜ Ó¤·˜ ¯ÒÚ·˜. \∞ÍȈ̷ÙÈÎÔ›, ñ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› η› ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È, àÓ·ÏÔÁÈÛıÉÙÂ Ù‹Ó Âéı‡ÓËÓ ≥Ó ≤ηÛÙÔ˜ âÍ ñÌáÓ âÓ Ù÷á ·ÎÏ÷ˆ Ùɘ âÓÂÚÁ›·˜ ÙÔ˘ ö¯ÂÈ. ∂rÌ·È ≥Û˘¯Ô˜, ‰ÈfiÙÈ Ôî ôÓ‰Ú˜ âÎÂÖÓÔÈ, Ô¥ÙÈÓ˜ â‰fiÍ·Û·Ó Ù‹Ó ^∂ÏÏ¿‰· ó˜ η› Ôî âÎÙÂÏÂÛÙ·› ÙáÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘ÚÁËÌ¿ÙˆÓ Ùɘ Û‹ÌÂÚÔÓ ı¤ÏÔ˘ÛÈÓ àԉ›Í÷Ë ¬ÙÈ ì ¶·ÙÚ›˜ ‰Èη›ˆ˜ ‰‡Ó·Ù·È Ó¿ ÛÙËÚ›˙ËÙ·È â’ ·éÙáÓ. ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜ \∞Ú¯ËÁfi˜ ™ÙÚ·ÙÔÜ
∆‹Ó àÓˆÙ¤Úˆ ‰È·Ù·Á‹Ó ÙÔÜ °ÂÓÈÎÔÜ ™ÙÚ·ÙËÁ›Ԣ ı¤ÏÔ˘ÛÈÓ ·éÙÔ› ÔyÙÔÈ Ôî ‰ÈÔÈÎËÙ·› ÙÌËÌ¿ÙˆÓ âÍËÁ‹Û÷Ë Âå˜ ÙÔ‡˜ ôÓ‰Ú·˜ ¿ÓÙ·˜ àÓÂÍ·ÈÚ¤Ùˆ˜, å‰È·ÈÙ¤Ú·˜ ÌÂÚ›ÌÓ˘ ηٷ‚·ÏÔ̤Ó˘ ‰È¿ ÙÔ‡˜ ñËÚ¤Ù·˜ η› àfiÓÙ·˜. ¡¿ ÙÔÓÈÛı÷É ‰¤ ¬ÙÈ ≤ηÛÙÔ˜ ÙáÓ ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ ÂrÓ·È Ù‹Ó ÛÙÈÁÌ‹Ó Ù·‡ÙËÓ âıÓ·fiÛÙÔÏÔ˜. ^∏ ‰È·ÁˆÁ‹ ·éÙÔ‡ âÈÙËÚÂÖÙ·È, âϤÁ¯ÂÙ·È, Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÙ·È ñfi Ê›ÏˆÓ Î·› â¯ıÚáÓ. ™ÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ï ïÔÖÔ˜ ÈÛÙ‡ÂÈ ÙÔ‡˜ ÚÔÛÔÈÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ÙfiÓ ïÌÔÁÂÓÉ Î·› ηÏÔÜÓÙ·˜ ·éÙfiÓ Âå˜ ‚È·ÈÔÚ·Á›·Ó ηٿ ∆Ô‡ÚÎˆÓ õ §Â‚·ÓÙ›ÓˆÓ õ ^∂‚Ú·›ˆÓ, ‰ÈfiÙÈ ‰ÉıÂÓ ÔyÙÔÈ âÊfiÓÂ˘Û·Ó õ â‰ËÏËÙËÚ›·Û·Ó ÛÙÚ·ÙÈÒÙ·˜ õ Ôϛٷ˜ ≠∂ÏÏËÓ·˜ õ öÚ·Í·Ó ÊÚÈηÏÂfiÙËÙ·˜, öÛÙˆ ηٿ Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜, Ú¤ÂÈ Ó¿ ÁÓˆÚ›˙÷Ë ¬ÙÈ Î·ı›ÛÙ·Ù·È ùÚÁ·ÓÔÓ Í¤Ó˘ ÚÔ·Á¿Ó‰·˜ η› âÚÁ¿˙ÂÙ·È àÎÔ˘Û›ˆ˜ ̤Ó, àÏÏ¿ ÚÔ‰ÔÙÈÎᘠηٿ Ùɘ ¶·ÙÚ›‰Ô˜ ÙÔ˘. ¶Ä˜ ïÏ›Ù˘ ¬ÛÙȘ ÎϤ„ÂÈ ≤Ó Î·› ÌfiÓÔÓ è ÷ fiÓ Î·› ñ‚Ú›ÛÂÈ Ù‹Ó ÙÂÏÂ˘Ù·›·Ó ¯·ÓÔ‡ÌÈÛÛ·Ó õ ‰Â›ÍÂÈ ‰È·ÁˆÁ‹Ó àÁÚ›·Ó Úfi˜ ÙfiÓ ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔÓ ∆ÔÜÚÎÔÓ, ηٷÛÙÚ¤ÊÂÈ Ùfi öÚÁÔÓ ÙáÓ ÓÂÎÚáÓ Ì·˜. —— 282 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 √é‰Â›˜ ö¯ÂÈ ‰Èη›ˆÌ·, ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ üÓ, Ó¿ âÎÙÂÏ÷É Î·ı‹ÎÔÓÙ· ‰ÈηÛÙÔÜ, Ôχ ‰¤ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÓ ÙÈ̈ÚÔÜ. ™˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÌÂÈÏ›¯ÈÔ˜ ä›· η› ·ÙÚȈÙÈ΋ Úfi˜ ÙÔ‡˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜, àÍÈÔÚ‹˜ η› ñÂÚ‹Ê·ÓË Úfi˜ ÙÔ‡˜ ÏÂÁÔ̤ÓÔ˘˜ \πÙ·ÏÔ‡˜ η› \∂‚Ú·›Ô˘˜ η› Úfi˜ ÙÔ‡˜ ≠∂ÏÏËÓ·˜ Ï‹Ú˘ ÛÙÔÚÁɘ, àÏÏ¿ η› ÂÈÛÙÈ΋, ¬ÙÈ ì âÏ¢ıÂÚ›· ì ^∂ÏÏËÓÈ΋ à·ÁÔÚ‡ÂÈ Ù¿˜ àÓÙÂΉÈ΋ÛÂȘ, ı¤ÏÂÈ Â›ÛÂÈ ¬ÏËÓ Ù‹Ó "™˘ÓÂÓÓfiËÛÈÓ", ì ïÔ›· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÂÖ \ÂÎÂÖ ÄÛ·Ó âÓÂÚÁÂÈ¿Ó Ì·˜, ¬ÙÈ ì ^∂ÏÏ¿˜ ÂrÓ·È àÍ›· Ó¿ âÏ¢ıÂÚÒÛ÷Ë Î·› Ù‹Ó £Ú¿ÎËÓ Î·› Ù¿ ¢ˆ‰ÂοÓËÛ·. ≠√ÏÔÈ ‰¤ Ôî ôÓ‰Ú˜ ÙÔÜ ™˘/ÙÔ˜ ı¿ ÂrÓ·È Û˘Ó¤ÓÔ¯ÔÈ Ùɘ ‰È·ÁˆÁɘ ÙáÓ ïÏ›ÁˆÓ ÌÂٷ͇ ìÌáÓ Î·ı·ÚÌ¿ÙˆÓ, ôÓ ‰¤Ó âÍÔ˘‰ÂÙÂÚÒÛÔ˘Ó ‰È’ àÁÚ‡ÓÔ˘ âÈÎÚ›Ûˆ˜ η› à̤ÛÔ˘ Û˘ÏÏ‹„ˆ˜, Ù¿˜ Ï÷ËÛÙÚÈο˜ η› ψԉ˘ÙÈο˜ ÙˆÓ Ú¿ÍÂȘ ÙÔÜ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜, ·î ïÔÖ·È Ù‹Ó ÊÔÚ¿Ó ·éÙ‹Ó ù¯È ÌfiÓÔÓ Ùfi ^∂ÏÏËÓÈÎfiÓ ùÓÔÌ· ı¿ àÌ·˘ÚÒÛÔ˘Ó, àÏÏ¿ η› ΛӉ˘ÓÔ˜ ÂrÓ·È Ó¿ Ì·Ù·ÈÒÛˆÛÈ Ù‹Ó âÏ¢ıÂÚ›·Ó ïÏÔÎÏ‹ÚˆÓ ^∂ÏÏËÓÈÎáÓ ¯ˆÚ›ˆÓ. *** ^∏. ¢.™. 14 \πÔ˘Ó›Ô˘ 1919 (™ÂÏ. 50 - 53 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ∫·Ù¿ Ù‹Ó ‰ÈÂÍ·¯ıÂÖÛ·Ó âÓ Ù÷É °·ÏÏÈÎ÷É µÔ˘Ï÷É Û˘˙‹ÙËÛÈÓ Ùɘ 5˘ \πÔ˘Ó›Ô˘ â› Ùɘ âÎÛÙÚ·Ù›·˜ Ùɘ ^ƒˆÛ›·˜ âϤ¯ıËÛ·Ó Ù¿ âÍɘ, ‰È¿ Ù‹Ó Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹Ó η› âÎÛÙÚ·Ù›·Ó ^∂ÏÏËÓÈÎáÓ ™ÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ. ^√ ^ÀÔ˘ÚÁfi˜ ÙáÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎáÓ Ùɘ °·ÏÏ›·˜ \∞ÌÚ·Ì› ÂrÂ: ªÔ˘ ñÔÏ›ÂÙ·È Ó¿ âÎÙÂϤۈ ≤Ó Î·ıÉÎÔÓ Î·› ÂrÌ·È ‚¤‚·ÈÔ˜ ¬ÙÈ ì µÔ˘Ï‹ ı¿ Û˘Ó·ÈÓ¤Û÷Ë. √î ôÓ‰Ú˜ Ì·˜ Û˘Ó‹ÓÙËÛ·Ó Âå˜ Ù‹Ó \√‰ËÛÛfiÓ Ù¿ ÛÙÔȯÂÖ· ëÓfi˜ Ê›ÏÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÜ, ÙÔÜ ïÔ›Ô˘ ï àÚ¯ËÁfi˜ ‰›˜ àʈÛÈÒıË Âå˜ ÙfiÓ àÁáÓ· Ì·˜, Âå˜ ÙfiÓ àÁáÓ· Ùɘ \∞ÓÙ¿ÓÙ. ^∏ ÚÒÙË ÊÔÚ¿ qÙÔ Úfi Ùɘ ӛ΢ Ì·˜ Âå˜ ÙfiÓ ª¿ÚÓË Ùfi 1914 ηٿ Ù‹Ó ÛÎÏËÚÔÙ¤Ú·Ó ÛÙÈÁÌ‹Ó ÙáÓ ‰˘ÛÙ˘¯ÈáÓ Ì·˜ η› ¬Ù·Ó ÔÏÏÔ› ı¿ 䉇ӷÓÙÔ Ó¿ àÂÏÈÛıÔÜÓ ‰È¿ Ù‹Ó Ù‡¯ËÓ Ùɘ ¯ÒÚ·˜ Ù·‡Ù˘ ï Î. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ Âr ÙfiÙ Âå˜ ÙfiÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÖÓÔÓ Î·› ÙfiÓ Ï·fiÓ ÙÔ˘. «\∂¤ÛÙË ì ÛÙÈÁÌ‹ ‰È¿ ÙÔ‡˜ Ê›ÏÔ˘˜ Ùɘ °·ÏÏ›·˜ Ó¿ Ù·¯ıÔÜÓ ¤ÚÈÍ ·éÙɘ». °ÓˆÚ›˙ÂÙÂ á˜ Û˘ÓÂÌÔÚÊÒıË ï ^∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜; √î ôÓ‰Ú˜ Ô≈˜ Âú¯ÔÌÂÓ Âå˜ \√‰ËÛÛfiÓ Âå˜ ªÂÚ·Ûfi‚ÔÎ·Ó Î·› Âå˜ ÃÂÚÛÒÓ· ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó âÊ¿ÌÈÏÏÔÈ Úfi˜ ÙÔ‡˜ ·Ù¤Ú·˜ ÙˆÓ ÙÔÜ ∫·˚Ì·ÎÙÛ·Ï¿Ó, ÙÔÜ ¢ÔÚÔ‚fiÏÈ η› ÙÔÜ ™ÙÚ˘ÌáÓÔ˜ η› Úfi˜ ¬ÏÔ˘˜ âΛÓÔ˘˜, Ôî ïÔÖÔÈ Û˘Ó¤‚·ÏÔÓ Âå˜ Ù‹Ó Ó›ÎËÓ ÙÔÜ ÛÙÚ·ÙÔÜ Ùɘ \∞Ó·ÙÔÏɘ η› âΛÓÔ˘˜, Ô¥ÙÈÓ˜ ·Ú¿ Ùfi Ï¢ÚfiÓ Ì·˜ ηÙÂÔϤÌËÛ·Ó ÙÔ‡˜ µÔ˘ÏÁ¿ÚÔ˘˜. —— 283 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ∞éÙ‹Ó Ù‹Ó â·‡ÚÈÔÓ Ùɘ àӷΈ¯É˜ ÌÂÙ¿ Ùɘ µÔ˘ÏÁ·Ú›·˜ ‰È¿ ‰Â˘Ù¤Ú·Ó ÊÔÚ¿Ó Û˘Ó‰¤ˆÓ ÙfiÓ àÁáÓ· ·ÙÚ›‰Ô˜ ÙÔ˘ Úfi˜ ÙfiÓ Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜ ÂrÂÓ ·éıÔÚÌ‹Ùˆ˜ Úfi˜ ÙfiÓ ºÚ·ÓÛ¤ ÓÙ¤ ™Ú·› η› Ù‹Ó °·ÏÏÈÎ‹Ó ∫˘‚¤ÚÓËÛÈÓ: «∆fi öÚÁÔÓ Ì·˜ ηٿ Ùɘ µÔ˘ÏÁ·Ú›·˜ öÏËÍÂÓ. \∂¿Ó ì °·ÏÏ›· η› ì \∞ÓÙ¿ÓÙ ö¯Ô˘Ó àÓ¿ÁÎËÓ ‚ÔËı›·˜ Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜ ‰È’ Ôî·Ó‰‹ÔÙ àÔÛÙÔÏ‹Ó âÓÙfi˜ Ùɘ Û˘ÌÌ·¯›·˜ Ù¿ ÛÙÚ·Ù‡̷ٿ ÌÔ˘ ÂrÓ·È Âå˜ Ù‹Ó ‰È¿ıÂÛ›Ó Û·˜». ¢È\ ·˘Ùfi, ·ÚÈÔÈ, ì °·ÏÏÈ΋ ∫˘‚¤ÚÓËÛȘ öÛ¯Â Ù‹Ó ÙÈÌ‹Ó Ó¿ Ï¿‚÷Ë Ù¿ÁÌ·Ù¿ ÙÈÓ¿ ÙÔÜ ^∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔÜ Î·› Ó¿ Ù¿ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹Û÷Ë Âå˜ Ù‹Ó ñfiıÂÛÈÓ Ùɘ \√‰ËÛÛÔÜ. \∂ÔϤÌËÛ·Ó ÁÂÓÓ·›ˆ˜ η› ‰›˜ ñÔÛÙÄÓÙ· ÛÎÏËÚ¿˜ àˆÏ›·˜, àÓÂʤÚıËÛ·Ó Âå˜ Ù‹Ó ìÌÂÚËÛ›·Ó ‰È·Ù·Á‹Ó ·Ú¿ ÙÔÜ ÛÙÚ·ÙËÁÔÜ ¡Ù’ \∞ÓÛ¤ÏÌ. ∂rÌ·È ‚¤‚·ÈÔ˜ ¬ÙÈ ì µÔ˘Ï‹ ı¿ ıÂÏ‹Û÷Ë Ó¿ âΉËÏÒÛ÷Ë Ù‹Ó ÂéÁÓˆÌÔÛ‡ÓËÓ Ù˘ η› Úfi˜ ÙÔ‡˜ °¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘·Ï‡* η› Úfi˜ ÙÔ‡˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙˆÓ ≠∂ÏÏËÓ·˜. ^√ ^ÀÔ˘ÚÁfi˜ ÙáÓ \∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ Ùɘ °·ÏÏ›·˜ ¶ÈÛÛÒÓ ÂrÂ:
«∫‡ÚÈÔÈ, ì ÚÒÙË Ï¤ÍȘ ÂrÓ·È Ó¿ Â鯷ÚÈÛÙ‹Ûˆ ÙfiÓ Î. µÂÓÈ˙¤ÏÔÓ Î·› Ó¿ Û˘ÌÌÂÚÈÛıá Ùɘ ÙÈÌɘ, ≥ÙȘ ÌfiÏȘ à‰fiıË Âå˜ Ù¿ ^∂ÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ Ù¿ Û˘ÓÂÚÁ·Ûı¤ÓÙ· ÌÂı’ ìÌáÓ Âå˜ Ùfi öÚÁÔÓ, Ùfi ïÔ›ÔÓ àÓÂÏ¿‚ÔÌÂÓ âÓ\ \∞Ó·ÙÔÏ÷É. \∞fi Ùɘ â·Ófi‰Ô˘ ÙÔÜ µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ Âå˜ Ù‹Ó âÍÔ˘Û›·Ó ‰¤Ó öÛ¯ÔÌÂÓ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ àÛÊ·ÏÂÛÙ¤ÚÔ˘˜, ÈÛÙÔÙ¤ÚÔ˘˜ η› ı·W®·Ïˆ٤ÚÔ˘˜ àfi ÙÔ‡˜ ≠∂ÏÏËÓ·˜. ∆Ô‡˜ Û˘ÓËÓÙ‹Û·ÌÂÓ ·Ú¿ Ùfi Ï¢ÚfiÓ Ì·˜ Âå˜ ÄÛ·Ó ÂÚ›ÙˆÛÈÓ ¿ÓÙÔÙ ÂåÏÈÎÚÈÓÂÖ˜ η› ¿ÓÙÔÙ ÈÛÙÔ‡˜, 剛÷· Âå˜ ÛÙÈÁÌ¿˜ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÙfiÛˆÓ ıÏÈ‚ÂÚáÓ, ¬ÛÔÓ Ù¿ àÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙáÓ ÛËÌÂÚÈÓáÓ Û˘˙ËÙ‹ÛÂˆÓ Î·› ÂrÌ·È ÂéÙ˘¯‹˜ Ó¿ ÙÔ‡˜ Â鯷ÚÈÛÙ‹Ûˆ âÍ çÓfiÌ·ÙÔ˜ Ùɘ ∫˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ ÙÔ‡˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ âÎ ÙÔÜ ‚‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ‡ÙÔ˘». * Ô˘·Ï‡. ∞fi ÙË Á·ÏÏÈ΋ ϤÍË poilu, ue = ÙÚȯˆÙfi˜, Ì·ÏÏÈ·Úfi˜ (·fi ÙÔ poil=ÙÚ›¯·). ŒÙÛÈ ¤ÏÂÁ·Ó ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙˆÓ ¯·Ú·ÎˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ 1914, ÁÈ·Ù› › Ì‹Ó˜ ¤ÌÂÈÓ·Ó ·Í‡ÚÈÛÙÔÈ, ¿Ï˘ÙÔÈ Î·È ÂÏÂÂÈÓÔ›.
*** ^∏.¢.™. 19˘ \πÔ˘Ó›Ô˘ 1919 (™ÂÏ. 54 - 55 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ªÂÙ¿ ÌÂÁ›ÛÙ˘ ÌÔ˘ χ˘ ·ÚÂÙ‹ÚËÛ· Ù‹Ó à̤ÏÂÈ·Ó ÙáÓ ‚·ıÌÔÊfiÚˆÓ ÂÚ› Ù‹Ó âÎÙ¤ÏÂÛÈÓ ÙáÓ ‰È·ÙÂÙ·ÁÌ¤ÓˆÓ Ì¿ÏÈÛÙ· âÓ Û¯¤ÛÂÈ Úfi˜ Ù‹Ó ‰È·ÁˆÁ‹Ó ÙáÓ àÓ‰ÚáÓ â‰á, ì ïÔ›· ö¯ÂÈ Û·Ê¤Ûٷٷ âÍËÁËıÉ Âå˜ ¿ÓÙ·˜ ¬ÙÈ ‰‡Ó·Ù·È Ó¿ âÂÓ¤ÁÎ÷Ë âıÓÈο˜ Û˘ÌÊÔÚ¿˜. —— 284 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ¢È·Ú·Á·› çˆÚÈÎáÓ Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó âÓ ÌÂÁ¿ÏË Îϛ̷ÎÈ. ™ÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Ùɘ ππ˘ ÔÏ˘‚ÔÏ·Ú¯›·˜ àÂÂÈÚ¿ıË ÎÙËÓˆ‰á˜ η› ·åÛ¯Úᘠӿ ÎϤ„÷Ë Î·› ÛÊ¿Í÷Ë Úfi‚·ÙÔÓ Ê˘Ï·ÛÛfiÌÂÓÔÓ, ‰È¿ Ó¿ àÔ‰Ôı÷É Âå˜ ÙfiÓ àˆÏ¤Û·ÓÙ· ·ÚÈfiÓ ÙÔ˘. ™ÙÚ·ÙÈáÙ·È Î·› ñ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› ÏËÚÔÜÛÈ Ù¿ ηÊÂÓÂÖ· ηٿ Ù¿˜ œÚ·˜ Ùɘ à·ÁÔÚ‡Ûˆ˜ Ùɘ ηıfi‰Ô˘, ‰›ÎËÓ ÎËÊ‹ÓˆÓ, Âå˜ Ù¿˜ ï‰Ô‡˜ ·Ú¤¯ÔÓÙ˜ ı¤·Ì· àÚÁ›·˜ η› çÏÈÁˆÚ›·˜, ïÏÖÙ·È àÂÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó¿ âÈÙÂıáÛÈ ¯ı¤˜ Ù‹Ó Ó‡ÎÙ· Âå˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈο˜ ÔåΛ·˜ ̤ ‚‰ÂÏ˘ÚÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜. ∆› Âú‰Ô˘˜ ÎÙËÓÒ‰Ë ·¯˘‰ÂÚÌ›·Ó àÊÈÏÔÙÈÌ›·˜ ö¯Ô˘ÛÈÓ Ôî ôÓ‰Ú˜ ÔyÙÔÈ, ôÓ ÂrÓ·È Ï¤ÔÓ ôÓ‰Ú˜, ̤ Ù¿ η˘Ù‹ÚÈ· Ùɘ ™Â‚·ÛÙÔ˘fiψ˜ η› Ù¿ ̤ÙÚ· η› Ù¿˜ ÚÔÛÊ¿ÙÔ˘˜ ‰È·Ù·Á¿˜, ‰È¿ Ó¿ âÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔÜÓ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ˜ Ùfi öÚÁÔÓ ÙáÓ ÓÂÎÚáÓ Ì·˜; \∞·ÈÙá àÁÚ›·Ó ⛂Ï„ÈÓ ÙáÓ àÍȈ̷ÙÈÎáÓ Úfi˜ ÂÚÈÛÙÔÏ‹Ó ÙáÓ ÎÙËÓˆ‰ÈáÓ ¿Û˘ ʇÛˆ˜. *** ^∏. ¢. ™. ∞Í. 3-7-1919 (™ÂÏ. 42 - 45 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ¢È’ ôÏÏ˘ ìÌÂÚËÛ›·˜ ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ ‰È·Ù·Áɘ ı¤ÏÂÈ ÎÔÈÓÔÔÈËı÷É ì ñÛÙ¿ÙË ÎÚ·˘Á‹ àÁ·Ó·ÎÙ‹Ûˆ˜ η› 片Ó˘, ≥Ó âÎ ¶·ÚÈÛ›ˆÓ àÊ‹ÓÂÈ ï ‚Ï¤ˆÓ Ùfi öÚÁÔÓ ·éÙÔÜ ®˘·ÈÓfiÌÂÓÔÓ Î·› Ù‹Ó âıÓÈÎ‹Ó ñfiıÂÛÈÓ àÁÔ̤ÓËÓ â› Í˘ÚÔÜ àÎÌɘ âÎ ÙáÓ àÁÚ›ˆÓ âÓÛÙ›ÎÙˆÓ âÓ›ˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎáÓ âÓ ª. \∞Û›·, Î. ¶Úfi‰ÚÔ˜ ∫˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜. ¢˘ÛÙ˘¯á˜ ·Ú’ ¬Ï·˜ Ù¿˜ ÓÔ˘ıÂÛ›·˜ Ùɘ ¢ÈÔÈ΋Ûˆ˜, ·Ú’ ¬Ï·˜ Ù¿˜ ÚÔÏËÙÈο˜ ‰È·Ù·Á¿˜, Ù¿˜ ñÔ¯ÚˆÙÈÎᘠ·Ú¿ ÙáÓ ‰ÈÔÈÎËÙáÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÁÂÓÔ̤ӷ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ âÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔÜÛ› ÙÈÓ˜ âÓ Ùá ™/ÙÈ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ˜ Ùfi âıÓÈÎfiÓ öÚÁÔÓ Ù‹Ó ÛÙÈÁÌ‹Ó Ùɘ ÎÚÈÛÈ̈٤ڷ˜ ‰ÔÎÈÌɘ η› àÙ˘¯á˜ ÔÏÏÔ› ÙÔ‡ÙˆÓ ÂrÓ·È Î·› àÍȈ̷ÙÈÎÔ›, Ìˉ·ÌᘠâÓÓÔ‹Û·ÓÙ˜ ¬ÙÈ ï ÓÈÎáÓ, â¿Ó Ì‹ Û˘ÓÂÓÔÖ Ù‹Ó ÌÂÁ·ÏÔ„˘¯›·Ó Úfi˜ Ù÷É ÁÂÓÓ·ÈfiÙËÙÈ, â¿Ó Ì‹ ÔÈ÷É Ù·˘ÙÔ¯ÚfiÓˆ˜ ÙfiÓ ÂÚÈÊÚÔÓËÙ‹Ó ÙÔÜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ η› ÙfiÓ ÚÔÛÙ¿ÙËÓ ÙÔÜ ·Ú·‰È‰Ô̤ÓÔ˘ àfiÏÔ˘, â¿Ó Ì‹ ö¯÷Ë àÔ‚¿Ï÷Ë Ù¿ ôÁÚÈ· ÁÂÓÈÙÛ·ÚÈο Ùɘ ʇÛÂÒ˜ ÙÔ˘ öÓÛÙÈÎÙ· η› ‰·Ì¿Û÷Ë Ù·ÜÙ· ‰È¿ Ùɘ ÌÔÚÊÒÛˆ˜, ÂrÓ·È àÓ¿ÍÈÔ˜ Ùɘ ӛ΢. \∂Ó›ÎËÛ η› ï ∆ÔÜÚÎÔ˜ ÔÏÏ¿ÎȘ η› ï ∆Û¤ÁÎȘ ÿÓ, àÏÏ’ ÔyÙÔÈ Î·› Ôî µ¿Ó‰·ÏÔÈ âÓ›ÎËÛ·Ó Ó›Î·˜ ·úÛ¯Ô˘˜. ªÂÙ’ ôÎÚ·˜ ıÏ›„ˆ˜ ·Ú·ÙËÚá ¬ÙÈ Ùfi ™‡ÓÙ·ÁÌ· ö¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏËÓ Ù‹Ó ÌÂÚ›‰· ÙÔ˘ Âå˜ Ùfi öÚÁÔÓ ÙÔÜ âıÓÈÎÔÜ âÓ ª. \∞Û›÷· çϤıÚÔ˘. ¶˘ÚÔÏ‹ÛÂȘ ÔåÎÈáÓ, ÊfiÓÔÈ àfiÏˆÓ Î·› ·È¯Ì·ÏÒÙˆÓ, ηٷÛÙÚÔÊ·› ÂÚÈÔ˘ÛÈáÓ ÙáÓ \√ıˆÌ·ÓáÓ Î·› —— 285 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ‰·ÚÌÔ› ·éÙáÓ, âÓÓÔ‹Û·Ù¤ Ùfi â› Ù¤ÏÔ˘˜, t ≠∂ÏÏËÓ˜ àÍȈ̷ÙÈÎÔ›, â‹ÓÂÁÎÔÓ Ù‹Ó àÓ·ÛÙÔÏ‹Ó Ùɘ ^∂ÏÏËÓÈÎɘ âÓ ª. \∞Û›÷· ÚÔÂÏ¿Ûˆ˜ η› àÓ·‚ÔÏ‹Ó, Ì¿ÏÈÛÙ· ‰¤ η› Ì·Ù·›ˆÛÈÓ ·Úԯɘ âÓÙÔÏɘ Âå˜ Ù‹Ó ^∂ÏÏ¿‰· ‰È¿ ÙfiÓ ¶fiÓÙÔÓ. ª¿ÙËÓ ì ‰ÈÔ›ÎËÛȘ ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ ÚÔ¤‚ÏÂ„Â Ù‹Ó âÓ¤‰Ú·Ó, ≥Ó Ôî â¯ıÚÔ› Ì·˜ öÛÙËÓÔÓ Âå˜ Ù‹Ó ^∂ÏÏËÓÈÎ‹Ó âÈÔÏ·ÈfiÙËÙ· η› âÁÎÏËÌ·ÙÈÎ‹Ó àʤÏÂÈ·Ó. ª¿ÙËÓ Ôî ÁÓáÛÙ·È ÙáÓ ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ öÎÚ·˙ÔÓ Âå˜ Ù‹Ó ÛÙÂÓ‹Ó âÓ›ˆÓ àÓÙ›ÏË„ÈÓ, ¬ÙÈ Ôî ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ÔûÙ ‰‹ÌÈÔÈ ÔûÙ ‰ÈηÛÙ·› ‰‡Ó·ÓÙ·È Ó¿ ÂrÓ·È. ∆¿ öÓÛÙÈÎÙ·, ·î ÂûÎÔÏÔÈ Ï‡ÛÂȘ, ì ÓˆıÚfiÙ˘ ÙáÓ ‚·ıÌÔÊfiÚˆÓ œÏÈÛ·Ó âÁÎÏËÌ·ÙÈÎ‹Ó Ù‹Ó ¯ÂÖÚ· ηٿ Ùɘ ¶·ÙÚ›‰Ô˜ η› ï Êfi‚Ô˜ Ì‹ ‰È¿ ÙáÓ ıÚ·ÛÂÈáÓ Ì·˜ ÛΤ„ÂˆÓ Î·› Ú¿ÍÂˆÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛˆÌÂÓ ÛÂÏ›‰· ÚˆÙÔÊ·ÓÔܘ ·úÛ¯Ô˘˜ ‰È¿ Ù‹Ó ÁÂÓÂ¿Ó Ì·˜, ÙÔÜ Ó¿ ‰Èˆ¯ıáÌÂÓ ‰›ÎËÓ ÂÈÚ·ÙáÓ âÎ ª. \∞Û›·˜, àÓÙ¿ÍÈÔÈ ÙáÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ·éÙáÓ àÔ‰Âȯı¤ÓÙ˜, çÁÎÔÜÙ·È õ‰Ë ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ˜. ¢ÈÔ›ÎËÛȘ ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ η› ‰ÈÔÈÎÔ‡ÌÂÓÔÈ ‰¤Ó ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó¿ âÍ·ÚıáÛÈÓ Âå˜ Ùfi ≈„Ô˜ «âıÓ·ÔÛÙfiÏÔ˘», Ùfi ïÔÖÔÓ ‰È¿ ÙÔ‡˜ ôÓ‰Ú·˜ Ì·˜ âÂηϤÛıËÌÂÓ. ≠∂ÏÏËÓ˜ àÍȈ̷ÙÈÎÔ›, ö¯ÂÙ ‰È¿ıÂÛÈÓ Ó¿ âÍ·ÏÂÈÊı÷É ì ÙÚÔÌÂÚ‹, ì ‚ÚÔÓÙfiʈÓÔ˜ âÎ ¶·ÚÈÛ›ˆÓ ÙÔÜ Î. ¶ÚÔ¤‰ÚÔ˘ ηÙËÁÔÚ›·: «‚·Ú›· ì Âéı‡ÓË ÙáÓ ÛÙÂϯáÓ ÙÔÜ ™ÙÚ·ÙÔÜ»; °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜ *** ^∏. ¢. ™. \∞Í. 4-7-1919 (™ÂÏ. 37 - 41 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘).
≠À·ÙÔÓ \∞ÚÌÔÛÙ‹Ó ^∂ÏÏ¿‰Ô˜ ¢È¿ ™ÙÚ·ÙËÁÔÜ ¡›‰ÂÚ
\∂Î ¶·ÚÈÛ›ˆÓ 25-6-1919 ™Ì‡ÚÓËÓ \∞Ôχو˜ âÌÈÛÙ¢ÙÈÎfiÓ
∆¿ àÍÈÔıÚ‹ÓËÙ· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÚÒÙ˘ η› ‰Â˘Ù¤Ú·˜ ì̤ڷ˜ ηÙԯɘ âÓ ™Ì‡ÚÓ÷Ë, 剛÷· ‰¤ ï ηٷÁÁÂÏı›˜ âÓ \∞ÁÁÏÈÎ÷É ‚Ô˘Ï÷É Î·› ñfi ^ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ \∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ âȂ‚·Èˆı›˜ ηٿ ·å¯Ì·ÏÒÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ñfi ÌÂÙ·ÊÂÚfiÓÙˆÓ ·éÙÔ‡˜ ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ ‰¤Ó àÌ·˘ÚÔÜÛÈ ÌfiÓÔÓ Ù‹Ó ñfiÏË„ÈÓ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜ ó˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÂÔÏÈÙÈṲ̂ÓÔ˘, àÏÏ¿ η› ÎÈÓ‰˘Ó‡ԢÛÈ Î·Ù·ÙÚ¤„ˆÛÈÓ âıÓÈÎ‹Ó ìÌáÓ ñfiıÂÛÈÓ Î·Ù¿ ÎÚÈÛÈÌÔÙ¿ÙË ÛÙÈÁÌ‹ ηı’ ≥Ó ÂÚÈ̤ÓÔÌÂÓ Û٤ʷÓÔÓ ÙfiÛˆÓ Ì·ÎÚáÓ ·ÁÒÓˆÓ… ¢¤Ó ‚·Ú‡ÓÔ˘ÛÈ ñfiÏË„ÈÓ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜ ÌfiÓÔÓ ÁÂÁÔÓfiÙ· ‰‡Ô ÚÒÙˆÓ ìÌÂÚáÓ. —— 286 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 °ÂÁÔÓfiÙ· \∞˚‰ÈÓ›Ô˘ ÛÙÈÁÌ·Ù›˙Ô˘ÛÈÓ â›Û˘ Ùfi ^∂ÏÏËÓÈÎfiÓ ùÓÔÌ·. \∞ÍÈÔıÚËÓ‹ÙˆÓ ÙÔ‡ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Âéı‡ÓË ‚·Ú‡ÓÂÈ ÛÙÂϤ¯Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈο… η› ηٿ Ì¤Ó ÙáÓ àÌÂÛfiÙÂÚÔÓ Âéı˘ÓÔÌ¤ÓˆÓ àÍȈ̷ÙÈÎáÓ ı¿ àÛÎËı÷É ÚÔÛËÎfiÓÙˆ˜ öÏÂÁ¯Ô˜ ÌÂÙ¿ ¿Û˘ âÈ‚·ÏÏÔ̤Ó˘ âÎ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂˆÓ ·éÛÙËÚfiÙËÙÔ˜. \∞ÏÏ’ ·åÛı¿ÓÔÌ·È àÓ¿ÁÎËÓ à¢ı˘Óıá Úfi˜ ¿ÓÙ·˜ àÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ∫·Ùԯɘ η› Ó¿ ˙ËÙ‹Ûˆ ·Ú’ ·éÙáÓ ‰ÂȯıáÛÈÓ ôÍÈÔÈ ñ„ËÏ‹˜ àÔÛÙÔÏɘ, ≥Ó âÓÂÈÛÙ‡ıË ·éÙÔÖ˜ ¶·ÙÚ›˜. ∆Ô˘ÚΛ· ‰¤Ó âÓÈ΋ıË ‰È¿ ÌfiÓÔÓ å‰›ˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, Ô鉤 ηÙÂÎÙ‹ıË ‰È¿ 剛ˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ª. \∞Û›·. ò∂¯ÔÓÙ˜ ÙÈÌ‹Ó Û˘Ó·ÁˆÓÈÛıáÌÂÓ ÌÂÙ¿ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎáÓ âıÓáÓ ñ¤Ú Ùɘ âÏ¢ıÂÚ›·˜ Ï·áÓ âÍÔ˘ÛÈÔ‰ÔÙ‹ıËÌÂÓ Î·Ù·Ï¿‚ˆÌÂÓ ªÈÎÚ¿Ó \∞Û›·Ó â’ çÓfiÌ·ÙÈ ·éÙáÓ, ¬ˆ˜ àÛʷϛۈÌÂÓ Âå˜ ·éÙ‹Ó Ù¿ÍÈÓ Ì¤¯ÚÈ Ùɘ ÛÙÈÁÌɘ, ηı’ ≥Ó Û˘Ó¤‰ÚÈÔÓ ÂåÚ‹Ó˘ ·ÛÊ·Ï›Û÷Ë Âå˜ ·éÙ‹Ó Î·› Ù‹Ó âÏ¢ıÂÚ›·Ó. \√Ê›ÏÔ˘ÛÈ Ôî àÍȈ̷ÙÈÎÔ› ™ÒÌ·ÙÔ˜ ∫·Ùԯɘ âÓÓÔ‹ÛˆÛÈÓ ¬ÙÈ Ì¤¯ÚÈ Ùɘ ÛÙÈÁÌɘ Ù·‡Ù˘ ‰¤Ó â‰Â›¯ıËÌÂÓ âÓÙÂÏÒ˜ ôÍÈÔÈ Ùɘ Úfi˜ ìÌĘ âÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘. \∂¿Ó ‰¤Ó â¤Ïı÷Ë ôÌÂÛÔ˜ ıÂڷ›· Âå˜ Î·Ù¿ÛÙ·ÛÈÓ, ÚÔÏ·Ì‚·ÓÔ̤Ó˘ ¿Û˘ Ó¤·˜ ·ÚÂÎÙÚÔɘ, ÂrÓ·È âӉ¯fiÌÂÓÔÓ ñÔÛÙÒÌÂÓ Ù·Â›ÓˆÛÈÓ, ÎÚÈıáÌÂÓ …àÓ¿ÍÈÔÈ âÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ <·éÙɘ> η› âÓÓÔÂÖ ≤ηÛÙÔ˜ ÔÖ·È ı¿ ÂrÓ·È Î·Ù·ÛÙÚÂÙÈη› Û˘Ó¤ÂÈ·È. ¢È¿ ÙÔÜÙÔ àÍÈá ¿Ú’ àÍȈ̷ÙÈÎáÓ, ¬ˆ˜ Û˘Ó·ÈÛı·ÓfiÌÂÓÔÈ Ï‹Úˆ˜ ÎÚÈÛÈÌfiÙËÙ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı›Û˘ ηٷÛÙ¿Ûˆ˜, àÓÙȉڿۈÛÈ àÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎᘠοْ ·éÙɘ, ù¯È ÌfiÓÔÓ ‰È’ à·‡ÛÙÔ˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Úfi˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ·˜, àÏÏ¿ η› âÎı¤ÙÔÓÙ˜ âÓ àÓ¿ÁÎË Âå˜ Î›Ó‰˘ÓÔÓ ·éÙ‹Ó Ù‹Ó ˙ˆ‹Ó ÙˆÓ ‰È¿ Ó¿ ÚÔÏ¿‚ˆÛÈÓ ·ÚÂÎÙÚÔ¿˜ ÙáÓ ñ’ ·éÙÔ‡˜ àÓ‰ÚáÓ. ¢¤ÔÓ â›Û˘ Ó¿ âÌ‚ÏËı÷É Âå˜ ÙÔ‡˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Û˘Ó·›ÛıËÛȘ ¬ÙÈ Ôé‰ÂÌ›· âΠ̤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ·ÚÂÎÙÚÔ‹ ı¿ Á›Ó÷Ë ñfi ÛÙÚ·ÙÔÜ àÓÂÎÙ‹. ≠√ÛÔÓ Î·› â¿Ó Û˘Ì¿Û¯ˆÌÂÓ ‰È¿ ·ÚÂÏıfiÓÙ· ·ı‹Ì·Ù· ‰¤Ó ‰˘Ó¿ÌÂı· ÙÔ‡˜ âÈÙÚ¤„ˆÌÂÓ, ¬ˆ˜ ‰È¿ Ùɘ ‰È·ÁˆÁɘ ÙáÓ ı¤ÛˆÛÈÓ Âå˜ Î›Ó‰˘ÓÔÓ àÁ·ı‹Ó ñfiÏË„ÈÓ öıÓÔ˘˜, ÔyÙÈÓÔ˜ àÔÙÂÏÔÜÛÈ Î·› ·éÙÔ› ̤ÏË. ò∏ÏıÔÌÂÓ Âå˜ ª. \∞Û›·Ó Ô鯛 ‰È¿ Ó¿ ʤڈÌÂÓ âÏ¢ıÂÚ›·Ó Âå˜ ÌfiÓÔ˘˜ ïÌÔÂıÓÂÖ˜ ìÌáÓ, àÏÏ¿ ‰È¿ Ó¿ àÛʷϛۈÌÂÓ ·éÙ‹Ó âÍ úÛÔ˘ Âå˜ ¬Ï· ÛÙÔȯÂÖ· ÏËı˘ÛÌÔÜ. \∂¿Ó Âå˜ Ùfi ñ„ËÏfiÓ öÚÁÔÓ, ¬ÂÚ àÓÂÏ¿‚ÔÌÂÓ ÙÔ‡˜ Â≈ÚˆÌÂÓ àÓÙÈÚ¿ÙÙÔÓÙ·˜ ı· Û˘ÌÂÚÈÊÂÚıáÌÂÓ Âå˜ ·éÙÔ‡˜ ó˜ Úfi˜ â¯ıÚÔ‡˜. \∂ÊÈÛÙá àÎfiÌË ÚÔÛÔ¯‹Ó àÍȈ̷ÙÈÎÒÓ â› àÓ¿Á΢, ¬ˆ˜ ‰¤¯ˆÓÙ·È —— 287 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ‰˘Û›ÛÙˆ˜ Ù¿ ηٷÁÁÂÏfiÌÂÓ· ñfi ïÌÔÂıÓáÓ Î¿Ù’ àÏÏÔÂıÓáÓ. ^∏ Ì·ÎÚ¿ ‰Ô˘Ï›· η› Ù¿ Ì·ÎÚ¿ ·ı‹Ì·Ù· ôÁÔ˘ÛÈÓ ·éÙÔ‡˜ ÔÏÏ¿ÎȘ Ó¿ ®¤ˆÛÈÓ Âå˜ ‰È·Ù‡ˆÛÈÓ ñÂÚ‚ÔÏÈÎáÓ, âÓ›ÔÙÂ à‚·Û›ÌˆÓ Î·ÙËÁÔÚÈáÓ, ‰È¿ Ó¿ âΉÈÎËıáÛÈ ·Ï·È¿˜ õ η› ÚÔÛÊ¿ÙÔ˘˜ à‰ÈΛ·˜. ∑ËÙá àÎfiÌË àfi àÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ àÓ·ÁÓÒÛˆÛÈ âÎ Ó¤Ô˘ Ù‹Ó ñ’ àÚÈıÌ. 4577 Ùɘ 27˘ \∞ÚÈÏ›Ô˘ Úfi˜ ÙfiÓ ÛÙÚ·ÙfiÓ Î·Ùԯɘ ‰È·Ù·Á‹Ó ÌÔ˘ η› Ó¿ ÚÔÛ·ı‹ÛˆÛÈ Ó¿ ‰È‰·¯ıáÛÈÓ âÍ ·éÙ‹˜, â¿Ó ı¤ÏÔ˘ÛÈ Ôî âıÓÈÎÔ› àÁáÓ˜ Ó¿ Ì‹Ó ï‰ËÁËıáÛÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›·Ó ÛÙÈÁÌ‹Ó Âå˜ Ó·˘¿ÁÈÔÓ âÍ ñ·ÈÙÈfiÙËÙfi˜ ÙˆÓ. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ *** ^∏. ¢.™. 5˘ \πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 (™ÂÏ. 55 - 61 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ¶Ú¤ÂÈ ¬ÏÔÈ Ôî ôÓ‰Ú˜ ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ Ó¿ ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ¬ÙÈ ‰¤Ó ηÙÒÚıˆÛ·Ó Ó¿ Ê·ÓÔÜÓ ôÍÈÔÈ Ùɘ âÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Ô‡ ì ¶·ÙÚ›˜ Ì·˜ ö‰ˆÎÂ. ò∏Ïı·Ì â‰á Ó¿ ʤڈÌÂ Ù‹Ó \∂Ï¢ıÂÚ›·, ÙfiÓ ¡fiÌÔ, Ù‹Ó ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔÜ Î¿ıÂ à‰˘Ó¿ÙÔ˘. ò∏Ïı·Ì â‰á Ó¿ ‰Â›ÍˆÌ ¬ÙÈ Ùfi öıÓÔ˜ Ùfi å‰ÈÎfi Ì·˜ ÂrÓ·È îηÓfiÓ Ó¿ ‰ÈÔÈ΋Û÷Ë Î·› ôÏÏÔ˘˜. ∫·› âÂȉ‹ ñ¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏÏÔ› ̤۷ Âå˜ ÙfiÓ ÛÙÚ·ÙfiÓ Ì·˜, Ô‡ ‰¤Ó ö¯Ô˘Ó Ù‹Ó ÁÓáÛÈÓ Ô‡ Ú¤ÂÈ Î·› ‰¤Ó ä͇ÚÔ˘Ó Ù› ÛËÌ·›ÓÂÈ, ªÈÎÚ¿ \∞Û›· η› ∆ÔÜÚÎÔ˜ η› \∂ıÓÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù·, Ôî àÚ¯ËÁÔ› Ì·˜ âÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ó¿ ÌĘ ÔÜÓ Ú›Ó öÏıÔ˘Ì â‰á ¬ÙÈ Ú¤ÂÈ Ó¿ ÚÔÛ¤¯Ô˘Ì Ôχ, â‰á Ô‡ õÏı·Ì ӿ Ì‹ ‰ÒÛÔ˘ÌÂ Ù‹Ó ·Ú·ÌÈÎÚ¿Ó àÊÔÚÌ‹Ó ÛÙÔ‡˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ Ó¿ ·Ú·ÔÓÂıÔÜÓ, ÌĘ Âr·Ó ¬ÙÈ ‰›ÓˆÌ âÍÂÙ¿ÛÂȘ Âå˜ Ù‹Ó ∂éÚÒËÓ, ôÓ ÌÔÚÂÖ Ó¿ ‰ÈÔÈ΋ۈÌÂÓ Î·› ôÏÏ· ̤ÚËØ ÌĘ ö‰ˆÛ·Ó Ó¿ ηٷϿ‚Ô˘Ì ηϿ Ò˜ ö¯Ô˘Ì â¯ıÚÔ‡˜, Ô‡ àÊÔÚÌ‹ ˙ËÙÔÜÓ Ó¿ ÌĘ ‚Ï¿„Ô˘ÓØ \πÙ·ÏÔ›, ∆ÔÜÚÎÔÈ, \∂‚Ú·ÖÔÈ, ≤Ó· ÌfiÓÔÓ ˙ËÙÔÜÓ Ó¿ ›ÛÔ˘Ó Ù‹Ó \∞ÓÙ¿ÓÙ, ¬ÙÈ ï ^∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ‰¤Ó ÂrÓ·È Î·ÏÏ›ÙÂÚÔ˜ ÙÔÜ ∆Ô˘ÚÎÈÎÔÜ. ≠√ÙÈ ôÓ ï ∆ÔÜÚÎÔ˜ ÛÊ¿˙÷Ë Á˘Ó·›Î˜ η› οÌ÷Ë ÏÈ¿ÙÛÈÎÔ Î·› ‰¤ÚÓÂÈ Î·› η›ÂÈ ¯ˆÚÈ¿ η› Û›ÙÈ·, ï ^∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ‰¤Ó ¿ÂÈ ¿Ú· ›Ûˆ. ∂ú·Ì ۤ ¬ÏÔ˘˜ ÙÔ‡˜ ôÓ‰Ú·˜ Ó¿ ÚÔÛ¤¯Ô˘Ó, Ó¿ ÓÔÈÒÛÔ˘Ó Ò˜ οı ≤Ó·˜ Ì·˜ Ú¤ÂÈ Ó¿ Á›Ó÷Ë âıÓ·fiÛÙÔÏÔ˜, Ó¿ Û‚·ÛıÔÜÓ Ùfi ¯·Ú¤ÌÈ ÙÔÜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘, Ù‹Ó ÂÚÈÔ˘Û›·Ó ÙÔ˘, Ù‹Ó ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘. ∫·› ¬Ìˆ˜ ·Ú¿ ÔÏÏÔ› ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ âÓÓÔÔÜÓ Ó¿ ÂrÓ·È ‚ÚˆÌÂÚ¿ ÎÙ‹ÓË, àÓ¿ÍÈÔÈ Ó¿ ϤÁˆÓÙ·È ≠∂ÏÏËÓ˜. ∆¤ÏÂÈÔÈ Á˘ÊÙÔÌ·ıË̤ÓÔÈ ÙÚ¤¯Ô˘Ó Ó¿ ÎϤ„Ô˘Ó ≤Ó· ·ÏÈ¿ÁÁÔ˘ÚÔ, ÌÈ¿ ‚ÚÒÌÈÎË ÓÙÔÌ¿Ù·, Û¿Ó Ó¿ Ì‹Ó Âr‰·Ó Ù¤ÙÔÈÔ ÚÄÁÌ· ÔÙ¤ ÙÔ˘˜. ªfiÏȘ, õÏı·ÌÂ Ù‹Ó ÚÒÙË ‚Ú·‰È¿ ÙڤͷÓ Ôî ôÓ·Ó‰ÚÔÈ Ó¿ ·Ù‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘Ú—— 288 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922 ÎÈο Û›ÙÈ·, Ó¿ ‚È¿ÛÔ˘Ó ÙÔ˘ÚοϘ Ù‹Ó Ó‡ÎÙ·, Ó¿ οÓÔ˘Ó ÏÈ¿ÙÛÈÎÔ, ÛˆÛÙÔ› ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ ¯ˆÚ›˜ ÙÈÌ‹ η› ñfiÏË„È, Ô‡ ôÓ·Ó‰Ú· ı¤ÏÔ˘Ó Ó¿ Ûο„Ô˘Ó Ùɘ ·ÙÚ›‰·˜ Ì·˜ ÙfiÓ Ù¿ÊÔ, ÙÒÚ· Ô‡ Êı¿Û·Ì ÛÙfi Ù¤ÏÔ˜ Ùɘ ÂéÙ˘¯›·˜. ∫·› ¬Ù·Ó Âr‰·Ó Ò˜ ï ^∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ η›ÂÈ Û›ÙÈ· η› ıË̈ÓȤ˜, ‰¤ÚÓÂÈ ÎfiÛÌÔ Ì¤ àÊ¿ÓÙ·ÛÙË àÓ·Ó‰Ú›·, àÚ¿˙ÂÈ ¬,ÙÈ Êı¿ÛÂÈ Î·› ηٷÛÙÚ¤ÊÂÈ ¯ˆÚÈ¿, àfi ·ÓÙÔÜ ÛËÎÒıËΠηٷÎÚ·˘Á‹ âÓ·ÓÙ›ÔÓ Ì·˜. ª¤Û· ÛÙ‹Ó \∞ÁÁÏÈ΋ µÔ˘Ï‹ ÌĘ ηÙËÁfiÚËÛ·Ó Ò˜ âÛÊ¿Í·Ì ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ·å¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜. ª¤Û· ÛÙ‹ °·ÏÏ›· ÌĘ Âr·Ó ¬ÙÈ Î¿Ó·Ì ÏÈ¿ÙÛÈÎÔ ÛÙ‹ ™Ì‡ÚÓË Î·› ۷η٤„·Ì ÎfiÛÌÔ ÛÙfi ͇ÏÔ. ¢ÈÎÔ› Ì·˜ ôÓıÚˆÔÈ, ≠∂ÏÏËÓ˜ ÙÔÜ ªÔ˘ÚÓfi‚· η› ÙÔÜ \∞˚‰ÈÓ›Ô˘ ÊÚ›ÙÙÔ˘Ó ÁÈ¿ Ù¿ Ú¿ÁÌ·Ù· Ô‡ öÎ·Ì·Ó Ôî Ôχ, Ôî ¿Ú· Ôχ ·ÏÈ¿ÓıÚˆÔÈ Ô‡ ÎÚ‡‚Ô˘Ó Ù‹ Ì·‡ÚË „˘¯‹ ÙÔ˘˜ οو à’ Ù‹Ó ÙÈÌË̤ÓË ÛÙÔÏ‹ ÙÔÜ ≠∂ÏÏËÓÔ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÔ˘. ∫·› ôÎÔ˘Û· ̤ Ù¿ ·éÙÈ¿ ÌÔ˘ ôÓ‰Ú·˜ ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ Ó¿ àÔÚÔ‡Ó á˜ àÎfiÌË ‰¤Ó âÛÊ¿Í·Ì οı ∆ÔÜÚÎÔ Ô‡ È¿ÓˆÌÂ, ᘠ‰ËÏ·‰‹ ‰¤Ó âÁ›Ó·Ì ìÌÂÖ˜ ‰‹ÌÈÔÈ Î·› ÁÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ. ∫·› ÙfiÙ ì ∂éÚÒË ÌĘ ÂrÂ: «≠∂ÏÏËÓ˜ ·éÙÔÜ Ô‡ ÂrÛı ÛĘ ‹Á·Ì âÌÂÖ˜, Ôî ÓÈÎËÙ·›, ‰¤Ó ‹Á·Ù ÌfiÓÔÈ Û·˜. ò∞Ó Î·› ÛÂÖ˜ ÂrÛıÂ Û¿Ó ÙÔ‡˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜, ÙfiÙ ÁÈ·Ù› Ó¿ ‰ÈÒÍÔ˘Ì ÙfiÓ ∆ÔÜÚÎÔ; ò∞ÏÙ! ¢¤Ó ÄÙ ¿Ú· ¤Ú·!» ∫·› ÙÒÚ· ¯ÔÚ‡ÂÙ àfi Ù‹ ¯·Ú¿ Û·˜, ÛÂÖ˜ Ù¿ Ï›Á· ηı¿ÚÌ·Ù· ÙÔÜ ™˘Ó/ÙÔ˜, Á‡Úˆ àfi Ù‹Ó ¶·ÙÚ›‰· Ô‡ ÎÏ·›ÂÈ ÁÈ¿ Ù‹ ‰È΋ Û·˜ ôÙÈÌË ‰È·ÁˆÁ‹. ≠√,ÙÈ ‰¤Ó ÌfiÚÂÛ ӿ οÓ÷Ë ï ∆ÔÜÚÎÔ˜ η› µÔ‡ÏÁ·ÚÔ˜ η› ^ƒáÛÔ˜ η› \πÙ·Ïfi˜ η› ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÖÓÔ˜ ¬ÏÔÈ Ì·˙›, ÎÔÓÙ‡ÂÙ ӿ Ùfi οÓÂÙ ÛÂÖ˜. \∂ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ì ^∂ÏÏËÓÈ΋ ÚÔ¯ÒÚËÛȘ, ÁÈ·Ù› ÌÂÚÈο ηı¿ÚÌ·Ù· ‚¿ÏıËÎ·Ó Ó¿ ¯·ÏÔÜÓ ¬,ÙÈ öÎ·Ì·Ó Ôî ≥ڈ˜ ÓÂÎÚÔ› Ì·˜, ¬,ÙÈ Î¿ÌÂÈ ï µÂÓÈ˙¤ÏÔ˜. \∂Í·ÎÔÏÔ˘ıÂÖÙ ӿ ηÖÙÂ, Ó¿ ‰¤ÚÓÂÙÂ, Ó¿ àÚ¿˙ÂÙÂ, Ó¿ ÎϤ‚ÂÙÂ, Ó¿ ÙÚ¤¯ÂÙ ÁÈ¿ ∆Ô˘ÚοϘ, àÎfiÌË Ï›ÁÔ Î·› ı¿ ÌĘ ‰ÈÒÍÔ˘Ó Î·› à’ â‰á ηٷÓÙÚÔÈ·Ṳ̂ÓÔ˘˜, àÎfiÌË Ï›ÁÔ ôÓ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÉÙ η› ı¿ ıÂÚȤ„÷Ë Í·Ó¿ ï µÔ‡ÏÁ·ÚÔ˜ η› ∆ÔÜÚÎÔ˜ η› ‰¤Ó ı¿ ÌÂÁ·ÏÒÛ÷Ë ì ^∂ÏÏ¿˜ η› ÙfiÙ ı¿ ®¤„ÂÙ ÛÙ‹Ó âÈÛÙÚ¿Ù¢ÛÈ, ÙfiÛË Î·› ôÏÏË ÙfiÛË, Ù‹Ó œÚ· Ô‡ ÓÔÌ›˙·Ì Ҙ ÙÂÏ›ˆÛ·Ó È¿ Ôî àÁáÓ˜ Ùɘ Ê˘Ïɘ Ì·˜. ∫·› ôÓ ¿ÚÂÙ ً ‚ÚÒÌ· Û·˜ η› ʇÁÂÙ àÏÏÔÜ, ÛÙ‹Ó \∞ÌÂÚÈ΋ —̷οÚÈ Ó¿ Ùfi οÌÂÙ— Ì¿ıÂÙ ¬Ìˆ˜ Ò˜ η› âÎÂÖ ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁÔÜÓ Î·› ‰¤Ó ı¿ ÛĘ àÊ‹ÛÔ˘Ó âÎÂÖ Ó¿ οÌÂÙ ٛ˜ àÙÈ̛˜ Û·˜. ¢¤Ó ÊÙ·ÖÓ ¬Ìˆ˜ Ù¿ ηı¿ÚÌ·Ù·, Ôî Ï›ÁÔÈ, ÊÙ·ÖÌ ¬ÏÔÈ ìÌÂÖ˜ Ô‡ ÙÔ‡˜ àÊ‹ÓÔ˘Ì ·éÙÔ‡˜ ÙÔ‡˜ Ï›ÁÔ˘˜ Ó¿ Á›ÓˆÓÙ·È —— 289 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ ÓÂÎÚÔı¿Ù·È Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜. ∑ËÙá àfi ¬ÏÔ˘˜ Ó¿ ÌÔÜ ‰¤ÓÔ˘Ó à̤ۈ˜ οı ÏÈ·ÙÛÈηÙ˙É, οı ÎÏÂÊÙÔÎÔÙ¿, οı ≤Ó·Ó Ô‡ ıÂÏ‹Û÷Ë Ó¿ η›÷Ë öÛÙˆ η› ÌÈ¿ çο ô¯˘Ú·, Ó¿ ÂÈÚ¿Í÷Ë Á˘Ó·Öη õ Ó¿ ÛËÎÒÛË ôÓ·Ó‰ÚÔ ¯¤ÚÈ Û¤ ·å¯Ì¿ÏˆÙÔ â¿Óˆ. ^∏ ÁÂÓÓ·ÈfiÙ˘ ÙÔÜ ·ÏÈηÚÈÔ‡ ÂrÓ·È ÌfiÓÔ ÁÈ¿ ÙfiÓ ö Ó Ô Ï Ô â¯ıÚfi. ò√¯È ÁÈ¿ ÎÂÖÓÔÓ Ô‡ ·Ú·‰›‰ÂÙ·È. ò∞Ó ¬ÏÔÈ ‚ÔËı‹ÛÔ˘ÌÂ, ñ¿Ú¯ÂÈ àÎfiÌË âÏ›˜ Ó¿ ͯ¿Û÷Ë Ù‹Ó ‰È·ÁˆÁ‹Ó Ì·˜ â‰á ÛÙ¿ ª. \∞Û›· ì ∂éÚÒË Î·› Ó¿ Ûˆı÷É ì ^∂ÏÏ¿˜. *** ^∏. ¢.™. 16 ∞éÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1919 (™ÂÏ. 61 - 62 ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘). ¶·Ú·‰›‰ˆ Ù‹Ó ¢ÈÔ›ÎËÛÈÓ ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ η› ÌÂÙ·‚·›ÓˆÓ Úfi˜ âÎÙ¤ÏÂÛÈÓ ôÏÏ˘ ñËÚÂÛ›·˜, àÔ¯·ÈÚÂÙá ̤ Û˘ÁΛÓËÛÈ ¬ÏÔ˘˜ ÙÔ‡˜ àÁ·ËÙÔ‡˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù·˜, àÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ Ù η› ïϛٷ˜, Ôî ïÔÖÔÈ ÙfiÛÔÓ äÚÁ¿ÛıËÛ·Ó, ¥Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó Ù‹Ó ÓÂˆÙ¤Ú·Ó ÙÔÜ ™/ÙÔ˜ ÙÔ‡ÙÔ˘ îÛÙÔÚ›·Ó. \π‰È·ÈÙ¤Úˆ˜ àÔÙ›ӈ Ù¿˜ Â鯷ÚÈÛÙ›·˜ ÌÔ˘ Âå˜ ÙÔ‡˜ ÌÔÚʈ̤ÓÔ˘˜ ôÓ‰Ú·˜ ÙÔÜ ™/ÙÔ˜, ÙÔ‡˜ Û˘Ó·ÈÛı·ÓÔ̤ÓÔ˘˜ Ù‹Ó Ï‹ÚË âıÓÈÎ‹Ó îηÓÔÔ›ËÛÈÓ, Ù‹Ó çÊÂÈÏÔ̤ÓËÓ Âå˜ Ù‹Ó ÁÂÓÓ·ÈÔ„˘¯›·Ó, Ù¿ ñ„ËÏ¿ å‰ÂÒ‰Ë Î·› Ù‹Ó Î·ÚÙÂÚ›·Ó ÙˆÓ, ηÙÔÚıÒÛ·ÓÙ·˜ Ó¿ ÌÂÙ·‰ÒÛˆÛÈ ÙÔ‡˜ ·ÏÌÔ‡˜ Ùɘ ñÂÚfi¯Ô˘ „˘¯É˜ ÙˆÓ Î·› Âå˜ ÙÔ‡˜ ÏÔÈÔ‡˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙˆÓ, œÛÙ Ùfi ™˘Ó/Ì· âÓ Ù÷á Û˘ÓfiÏ÷ˆ Ó¿ Ê·Ó÷É ‰È·ÓÂfiÌÂÓÔÓ ñfi ı·˘Ì·ÛÙáÓ îÂÚáÓ fiıˆÓ η› Á›Ó÷Ë ôÍÈÔÓ Ùɘ âÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Ùɘ ¶·ÙÚ›‰Ô˜. ^ø˜ ¿ÓÙÔÙ η› Ù‹Ó ÊÔÚ¿Ó Ù·‡ÙËÓ àÓÂÍ·Úًو˜ ¬Ïˆ˜ ‚·ıÌÔÜ, Ôî ÌÂÌÔÚʈ̤ÓÔÈ ÙÔÜ ™˘Ó/ÌÔ˜ ôÓ‰Ú˜ àÓ‰›¯ıËÛ·Ó Ì˘ÛÙ·ÁˆÁÔ› ÙáÓ ^∂ÏÏËÓÈÎáÓ ı¤ÛÂˆÓ Î·› ÂÂÈṲ̂ÓÔ˜ ÂrÌ·È ¬ÙÈ Î·› â› Ùɘ ‰ÈÔÈ΋Ûˆ˜ ÙÔÜ àԉ‰ÂÈÁ̤ӈ˜ ÁÂÓÓ·›Ô˘ η› âÓ·Ú¤ÙÔ˘ ‰È·‰fi¯Ô˘ ÌÔ˘ ı¤ÏÔ˘ÛÈÓ âÍ·ÎÔÏÔ˘ı÷É âÌÊÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ñfi Ùɘ ·éÙɘ ˙¤Ûˆ˜ η› îÂÚĘ ÊÈÏÔ·ÙÚ›·˜, ï‰ËÁÔÜÓÙ˜ ÙÔ‡˜ ôÏÏÔ˘˜ Âå˜ Ù‹Ó Ï·ÌÚ¿Ó, àÏÏ¿ ‰‡Û‚·ÙÔÓ ï‰fiÓ Ùɘ ÛÊ˘ÚËÏ·Ù‹Ûˆ˜ ÙÔÜ \∂ıÓÈÎÔ‡ ªÂÁ·Ï›Ԣ. ^√ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ¡. °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜ \∞ÓÙ/¯Ë˜
—— 290 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
¶
·Ú¿ÚÙËÌ· (πππ)
(ÿÚÙ˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜)
—— 291 ——
√ ÔÙ·Ìfi˜ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˜.
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 292 ——
÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi˜ ‚Ú¿¯Ô˜ ÛÙÔ ∞ÁÈ·˙›Ó.
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 293 ——
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ (‰ÂÍÈ¿) ÌÂ Û˘ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ÙÔ˘ ·fi ÙË ¢ÂÛʛӷ ¶·ÚÓ·ÛÛ›‰·˜, Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›· (Carte Postale).
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 294 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 295 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›·.
—— 296 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
¶
·Ú¿ÚÙËÌ· (πV)
(∫·Ù¿ÏÔÁÔ˜ ∞Ú·¯ˆ‚ÈÙÒÓ ÂÛfiÓÙˆÓ ÛÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·.) ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˜ Ô˘ ¤ÂÛ·Ó ˘¤Ú ·ÙÚ›‰·˜ ηٿ ÙË ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ∞Ú·¯ˆ‚›ÙË ÛÙÚ·ÙÈÒÙË °ÂÒÚÁÈÔ °È·ÓÓ·ÎÔÏÔ˘Î¿, Ô˘ Ô ı¿Ó·Ùfi˜ ÙÔ˘, ÛÙȘ 14-9-1920 Ë̤ڷ ÙÔ˘ ™Ù·˘ÚÔ‡, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ·fi ÙÔ Û˘ÁÁڷʤ· ÙÔ˘ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘, ¤ÂÛ·Ó ÛÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ ÁÈ· ÙËÓ ¶·ÙÚ›‰·, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ›ÛËÌ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ·Ú¯Â›·, Î·È ÔÈ ·Ú·Î¿Ùˆ ∞Ú·¯ˆ‚›Ù˜: ∂˘ÛÙ¿ıÈÔ˜ ™Ù¿˚ÎÔ˜, ¢ÂηӤ·˜, ÛÙȘ 15-10-1919, ÛÙÔ µ. ™. ¡ÔÛÔÎÔÌÂ›Ô £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, ›Ûˆ˜ ÌÂÙ·ÊÂṲ́ÓÔ˜ ÂΛ ˆ˜ ÙÚ·˘Ì·Ù›·˜. ∞Ó‰Ú¤·˜ ¢ËÌËÙÚ¤ÏÔ˜, ™ÙÚ·ÙÈÒÙ˘, ÛÙȘ 30-11-1921, ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ƒ‹Á·˜, ∞Óı˘·ÛÈÛÙ‹˜, ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. —— 297 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›·.
—— 298 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ™Îfi·˜, ™ÙÚ·ÙÈÒÙ˘, ÛÙȘ 16-8-1921, ÛÙË ™·¿ÓÙ˙· Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜. ∆Ô˘˜ ·ÓˆÙ¤Úˆ ËÚˆ˚ÎÔ‡˜ ÂÛfiÓÙ˜ Ë ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ∞Ú¿¯ˆ‚·, ¤ÛÙˆ Î·È Î·ı˘ÛÙÂÚË̤ӷ, ÙÔ˘˜ ı˘Ì¿Ù·È Î·È ÙÔ˘˜ ÙÈÌ¿ Û·Ó ¿ÍÈ· Ù¤ÎÓ· Ù˘, ÁÈ·Ù› ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó fi,ÙÈ ÔÏ˘ÙÈÌfiÙÂÚÔ Â›¯·Ó, ÙËÓ ›‰È· ÙÔ˘˜ ÙË ˙ˆ‹, ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ ˘ÂÚ¿ÛÈÛË ÙˆÓ ‰Èη›ˆÓ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ¶·ÙÚ›‰·˜. ∏ ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘˜ ı· Ì›ÓÂÈ ·ÈˆÓ›·. °È’ ·˘ÙÔ‡˜ ÈÛ¯‡ÂÈ Ô ÛÙ›¯Ô˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ Ì·˜ ÔÈËÙ‹ ∞Ó‰Ú¤· ∫¿Ï‚Ô˘: ø ÁÓ‹ÛÈ· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜ Ù¤ÎÓ·Ø „˘¯·› Ô˘ ¤۷Ù ÂȘ ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ·Ó‰Ú›ˆ˜, Ù¿ÁÌ· ÂÎÏÂÎÙÒÓ ∏ÚÒˆÓ, η‡¯ËÌ· Ó¤ÔÓ.
—— 299 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
∞Ú·¯ˆ‚›Ù˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û ·Ó·ÌÓËÛÙÈ΋ ʈÙÔÁÚ·Ê›·.
—— 300 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
¶
·Ú¿ÚÙËÌ· (V)
(∞˘ıÂÓÙÈÎfi ∫›ÌÂÓÔ ∏ÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘)
—— 301 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 302 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 303 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 304 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 305 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 306 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 307 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 308 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 309 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 310 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 311 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 312 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 313 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 314 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 315 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 316 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 317 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 318 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 319 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 320 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 321 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 322 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 323 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 324 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 325 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 326 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 327 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 328 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 329 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 330 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 331 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 332 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 333 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 334 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 335 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 336 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 337 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 338 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 339 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 340 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 341 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 342 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 343 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 344 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 345 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 346 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 347 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 348 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 349 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 350 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 351 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 352 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 353 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 354 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 355 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 356 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 357 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 358 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 359 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 360 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 361 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 362 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 363 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 364 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 365 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 366 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 367 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 368 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 369 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 370 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 371 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 372 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 373 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 374 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 375 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 376 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 377 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 378 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 379 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 380 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 381 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 382 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 383 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 384 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 385 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 386 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 387 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 388 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 389 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 390 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 391 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 392 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 393 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 394 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 395 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 396 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 397 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 398 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 399 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 400 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 401 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 402 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 403 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 404 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 405 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 406 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 407 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 408 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 409 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 410 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 411 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 412 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 413 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 414 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 415 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 416 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 417 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 418 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 419 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 420 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 421 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 422 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 423 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 424 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 425 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 426 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 427 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 428 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 429 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 430 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 431 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 432 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 433 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 434 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 435 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 436 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 437 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 438 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 439 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 440 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 441 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 442 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 443 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 444 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 445 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 446 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 447 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 448 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 449 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 450 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 451 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 452 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 453 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 454 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
—— 455 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜
—— 456 ——
∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ 1919-1922
µ
È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1.
«∏ ™˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜ ÂȘ ÙÔÓ ¶fiÏÂÌÔÓ 1918» (ÙfiÌÔ˜ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜), Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1961.
2.
«√ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ™ÙÚ·Ùfi˜ ÂȘ ÙËÓ ™Ì‡ÚÓËÓ (ª¿ÈÔ˜ 1919 - ª¿ÈÔ˜ 1920)», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1957.
3.
«∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ºÈÏ·‰ÂÏÊ›·˜, ¶ÚÔ‡Û˘, √˘Û¿Î (πÔ‡ÓÈÔ˜ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ˜ 1920)», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1957.
4.
«∂ÈıÂÙÈη› ∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920 - ª·ÚÙ›Ô˘ 1921», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1963.
5.
«∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ πÔ˘Ó›Ô˘ - πÔ˘Ï›Ô˘ 1921», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1964.
6.
«∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÚÔ˜ ÕÁÎ˘Ú·Ó 1921, ª¤ÚÔ˜ ÚÒÙÔÓ», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1965.
7.
«∂ȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÚÔ˜ ÕÁ΢ڷÓ1921, ª¤ÚÔ˜ ‰Â‡ÙÂÚÔÓ», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1965.
8.
«∆· ÚÔ Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ∂›ıÂÛ˘ °ÂÁÔÓfiÙ· (™Â٤̂ÚÈÔ˜ —— 457 ——
∞’ ÙËÓ ∞Ú¿¯ˆ‚· ÛÙ· ∫Ú¿Û‰· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ 1921 - ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ 1922)», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1960. 9.
«∞ÓÂÊԉȷÛÌÔ› Î·È ªÂÙ·ÊÔÚ·› ηٿ ÙËÓ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎ‹Ó ∂ÎÛÙÚ·Ù›·Ó (1919-1922)», Ù˘ ¢/ÓÛ˘ πÛÙÔÚ›·˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, ∞ı‹Ó·È 1969.
10. «πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜ Ù˘ ∂ΉÔÙÈ΋˜ ∞ıËÓÒÓ» (ÙfiÌÔ˜ π∂). 11. «∏ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›· Î·È ÙÔ ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔÓ ÂÓfi˜ √Ï›ÙÔ˘», [µÈ‚Ï›ÔÓ ÚÒÙÔÓ, ‚È‚Ï›ÔÓ ¢Â‡ÙÂÚÔÓ], ÙÔ˘ ÷ڷϿÌÔ˘˜ ¢. ∆ÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ›‰Ë, ∂ΉfiÛÂȘ ¢ˆ‰ÒÓË, ∞ı‹Ó· °È¿ÓÓÈÓ· 1984. 12. «∏ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·, fiˆ˜ ÙËÓ ·ÊËÁÔ‡ÓÙ·È Ù· ÂÈÛÙÔÏÈο ‰ÂÏÙ¿ÚÈ· ÙˆÓ ÂΉÔÙÒÓ ∞Ϥ·ÓÙÔ˘ Î·È ∫ÔÙÛÈÊ¿», ÙÔ˘ ∆ÈÌÔϤÔÓÙ· ∫Ô˘ÙÛÔ˘Ú¿‰Ë, «Û˘ÏÏÔÁ¤˜», ∞ı‹Ó· 2005. 13. «∆· ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ ÙˆÓ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ¶ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Î·È ¢Â˘ÙÂÚ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Ù˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜», ÙÔ˘ ∆ÈÌÔϤÔÓÙ· ∫Ô˘ÙÛÔ˘Ú¿‰Ë, «Û˘ÏÏÔÁ¤˜», ∞ı‹Ó· 2005. 14. «√‰ÔÈÔÚÈÎfi, ™Ì‡ÚÓË, πÔ‡ÓÈÔ˜ 1920 - ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·, π·ÓÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1921», ÙÔ˘ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ∫ÂÊ·ÏÔÁÈ¿ÓÓË, «µÈ‚ÏÈԈϛÔÓ Ù˘ ∂ÛÙ›·˜», ∞ı‹Ó· 2005. 15. «∂ÎÛÙÚ·Ù›· ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, §Â‡ÎˆÌ· ¶ÚÔÛÊÈÏÒÓ ∞Ó·ÌÓ‹ÛˆÓ, ∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔÓ Ì·¯ÒÓ Î.Ï. πÔ‡ÓÈÔ˜ 1919 ™Â٤̂ÚÈÔ˜ 1922», ÙÔ˘ §Ô¯·ÁÔ‡ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ∞Ú‚·Ó›ÙË, «Û˘ÏÏÔÁ¤˜», ∞ı‹Ó· 2005. 16. «∏ÌÂÚÔÏfiÁÈÔÓ ∂ÎÛÙÚ·Ù›·˜ ª. ∞Û›·˜», ÃÚÈÛÙÔ‰Ô˘Ï›‰Ë, «Û˘ÏÏÔÁ¤˜», ∞ı‹Ó· 2005.
ÙÔ˘
™Ù·‡ÚÔ˘
17. «1922 √ ªÂÁ¿ÏÔ˜ •ÂÚÈ˙ˆÌfi˜», §Â‡ÎˆÌ· ÙÔ˘ National Geographic. 18. «ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫ÂÌ¿Ï: √ ‚›Ô˜ Î·È Ë ÔÏÈÙ›· ÙÔ˘ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË», ÙÔ˘ ÃÚ›ÛÙÔ˘ ∫. ÃÚÈÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘, EΉfiÛÂȘ ∂Í¿ÓÙ·˜ 2007. —— 458 ——
