frasesgenerales.pdf

LINGUA LATINA: ORACIONES SENCILLAS

PRIMERA DECLINACIÓN 1- Agricola aquilas nigras et magnas vulnerat. 2- Agricola terram arat, poetae vitam rusticam laudant. 3- Agricolae nautas sagittis vulnerant. 4- Agricolae silvam amant, poeta musas cantat. 5- Agricolae terram arant et saepe casis habitant. 6- Antonia puella est, beata est. Antonia puella beata est. 7- Aquila alis volat. 8- Aquila nigra est. Columbae albae sunt et erant. 9- Aquilae magnae sunt, columba parva est. 10- Diana erat dea. Agricolae deam Dianam amabant et laudabant. 11-

Diana, lunae silvarumque dea, sagittas portat atque sagittis feras vulnerat.

12-

Est vita rustica beata? Est vita urbana odiosa?

13- Fabius1 in provinciam ex Italia copias ducebat. 14-

Filiam dominae videmus.

15-

Fortuna adversa virum magnae sapientiae non terret.

16-

Iniurias fortunae patientia superamus. Musae multae et beatae erant. Poeta multas musas cantabat. Musae poetis famam et gloriam dant. Octavia domina est, pulchra est. Octavia domina pulchra erat. Octavia, domina pulchra, Antoniam, puellam beatam, amabat. Poetae vitam rusticam laudabant et vitam urbanam vituperant. Prudentiam dominae laudatis. Puella pulchra columbas albas amabat et amat. Puellae impigrae dominas et magistras amant. Puellae pulchrae vitam beatam et rusticam amabant. Regina bona servas impigras laudat et laudabat. Rosa est pulchra. Puellae pulchrae sunt.

1718192021222324252627-

28- Verae amicitiae sempiternae sunt. 29-

Veram amicitiam in adversa fortuna videmus.

30-

Vita rustica beata est, vita urbana odiosa erat.

SEGUNDA DECLINACIÓN 31- Aeneas, deae filius, trans terras navigat et ad Italiam venit. In Latio, Italiae terra, in matr imonio Laviniam habet et contra Turno bellum facit. 32- Agricola frumenta servat. 33- Agricola in silvis lupos gladio vulnerabat. 34- Belli causa inter Romam et Albam 2 minima erat. 3536-

3738-

1 2

Bonum vinum virorum virorum animos laetificabat. Brutus ad amicum epistulam ex Asia misit.

Caesar Pompeii socer erat, sed socer generum non amabat. Clare Vergili, tua gloria magna est et semper erit.

Fabius-i = Fabio, general ayudante de César. Alba-ae = Alba (Longa), ciudad que fundó Rómulo.


39-

Clarorum virorum pulchra monumenta in Italia fuerunt.

40-

Deorum dearumque aras rosis ornabant ibique columbas et capras sacrificabant.

Dominus servos amabat. 42- Dominus servos bonos liberabat. 43- Eloquentiae fundamentum sapientia sit. 44- Equus erat albus; asinus ater in taetro stabulo est; alba stella strenuis nautis veram viam monstrat; albas rosas in horto amoeno vidistis; in pueris teneris non sunt albi capilli; albi capilli vir erat, nam albos capillos iam habebat. 45- Forum Romanum plenum pulchris statuis erat. 41-

46- Frater meus omnes litteras de nostrae patriae moribus scribet. 47-

Graeci gladiis Troiae incolas necabunt.

48- Graeci pueri non saepe adulescentiam sine crudeli bello agebant. 49- Hannibal per loca alta, per silvas incertisque itineribus exercitum ducebat. Postea Romani magnam cladem acceperunt. (Aníbal puso en jaque a Roma en la batalla) 50-

Hispania liberorum virorum patria est.

51-

In castris viri magna diligentia arma parabant.

52- In civitate mea, pueros multos et multas puellas docent litterae Romanae a ntiquae. 53-

In Italia multae villae multique horti erant.

54- In templo Minervae3 Fidias4 auream et eburneam statuam sculpebat. 5556575859606162-

Ira initium insaniae erit. Legatus ab insula magnas copias in Sardiniam 5 mittebat. Libri boni sint muti magistri. Ludus discipulorum animos delectabat. Medicus servorum morbos curabat. Miser puer oculos nigros habebat. Numantia, Hispaniae parvum oppidum, magna et diuturna bella cum Romanis gessit. Nuntiavit fumus incendium.

63- Propter nostra infelicia tempora, nostri mores mali erunt. 64- Propter nostra vitia, nostra tempora felicia non sunt. 65- Puellae deae crepundia dabant.

Pueris et puellis magistrae boni sapientiam dare debent, sed in belli tempore non possunt. 67- Rex noster ducet copias magnas et virtutes magnas semper populo demon strabit. 66-

68- Rex noster e terra nostra ducet copias magnas et novas victorias habebit. 69-

Romani castra oppidumque expugnaverunt.

70-

Romani copias in Graeciam duxerant.

71- Romani magna templa et monumenta in foro erigebant. 72-

Romanorum copiae Roma discesserunt et in Galliam venerunt.

73-

Romanorum imperium a Romulo initium habet. Scopulos periti nautae vitabant.

74-

Minerva-ae = Minerva, diosa romana. Fidias = nominativo singular masculino de una declinación greco-latina; Fidias fue el escultor más famoso de Grecia. 5 Sardinia-ae = Cerdeña, nombre de la isla. 3 4


75- Servi validi lecticam portant. 76- Servus litteras domino suo tradit. 77-

Servus rivi aqua hortum rigabat.

78- Uxores Sabinae inter tela pacem petiverunt humilibus verbis. (La lucha entre romanos y sabinos tiene su fin gracias a las mujeres) 79- Venti agricolarum casas nocebant.

TERCERA DECLINACIÓN 80- Auctoritas ducum magna erat inter equites peditesque. 81- Carmina tua magna delectatione legimus. 82- Celeritas virtusque saepe militibus victoriam dat. 83- Cervus velocium canum turbam vitabit. 84- Crudelitatis mater est avaritia. 85- Fortitudo est dolorum laborumque contemptio. 86- Fratres pares in amore sunt. 87- Graeci scriptores de multorum hominum laboribus scribebant.

Hieme Caesar legiones in hiberna reducit; aestate agmen legionum ad oppugnationem munitionum ducit. 89- Homo brevi corpore est. 90- Homo homini saepe lupus est. 91- Homo loquax fictas fabulas imprudenti ore narrabat. 88-

92- Hostes iam ad ripam Tiberis appropinquabant et Urbs in periculo magno erat nam

pons iter hostibus dabat. (Tiberis, Tiberis = río Tíber, el río de Roma. Urbs = se refiere a la ciudad por antonomasia, es decir, a Roma). 93-

Hostium magna pars celeriter pervenerat ac fortiter proelium commi s erat. erat.

Humum gravi aratro agricolae laborant. 95- In belli temporibus terra habet magnum numerum corporum. 96- In pace leo, in proelio cervus est. 97- Inter densas arbores venatores multi erant. 98- Ira furor brevis est. 99- Iudices, inter arma silent leges. 100Iustitia virtutum regina fuerat. 94-

101-

Magnus terror senatores populumque Romanum invadit; a gricolae ex agris in urbem properant, milites urbem pra esidiis saepiunt. (Hay mucho miedo en Roma al ver que la plebe se retira de Roma y que vienen los agricultores: los soldados tienen que actuar dando protección). 102Mala iuventus miseram senectutem gignit.

103-

Menenius Agrippa, vir insignis et patribus ac plebi carus, concordiam inter patres plebemque restituit. (Menenio Agripa –Menenius Agrippa– es el que logra pacificar a la pl ebe y los senadores. Patres = aquí ‘s enadores’). Milites audaces fortiter pugnant. 104-

105-

Milites magna audacia pugnaverunt locumque defenderunt. defenderunt.

Militum duces leges pacemque defenderunt atque ducum vox ad victoriam milites saepe duxit.

106107-

Multa itinera in oppidum ducebant.


108-

Multi reges antiqui malos mores habebant et saepe homines multos necabant sine rationibus veris. Multis aedificiis antiquum romanum forum ornabatur. In illo loco, Vestae templum est. Huius templi Virgenes Vestales lumen semper aluerunt. Civium multitudo in istis foris la borabant borabant et animum delectabant.

109-

110111112113-

Nomina carminum magnorum et antiquorum in libro nostro scribit discipula. Nubes montium cacumina saepe occultant. Omnes cives magistratibus parebunt. Pastores Romani uxores non habebant, sed mulieres vicinarum civitatum

rapuerunt. 114-

Romani milites in oppidi oppugnatione magnos labores toleraverunt.

115116117118119120121122123-

Sidera caelum illustrant. Sub dulci melle impia venena latent. Tempus breve erit. Tempus delet urbium moenia et hominum stirpem. Utilitas saepe cum honestate certat. Veritas temporis filia est. Virorum sapientium consilia utilia sunt. Virtutem militum laudamus, nam pedites equitesque strenue pugnant. Voluptas est inimica virtutis.

CUARTA DECLINACIÓN 124Aestate agricolae ab ortu solis usque ad occasum laborabunt. Discordiarum inter cives exitus est aut omnium interitus aut victoris dominatus. 125Genua flectamus. 126127In dextro cornu exercitus equitatum collocabis. 128Peditatus equitatusque hostium impetus frangent. 129Senatus magnos honores tribuet exercitui post reditum in urbem. 130Senatus magnum exercitum in hostes mittet. QUINTA DECLINACIÓN 131Annus est longa series dierum et noctium. Catilina fuit homo sine re familiari, sine fide, sine spe. 132Cives impii perniciem rei publicae paraverunt atque ea re multi boni cives 133cum magna rei publicae pernicie in acie ceciderunt. Diebus festis res asperas non agemus. 134135Fatum est inmutabilis ordo seriesque rerum. 136Res humanae fragiles et caducae sunt. 137Res publica est res populi. 138Senatus rem publicam consulis fidei commisit. Spes et fides magnae virtutes semper fuerunt. 139Thucydides res gestas Graecorum narravit. 140PREDICATIVO 141142-

Avaros homines non solum malos, sed etiam miseros iudicamus. Ennius sanctos appellat poetas.


143-

Epaminondas omnem civilem victoriam funestam putabat.

LOCATIVO Y COMPLEMENTOS CIRCUNSTANCIALES CIRCUNSTANCIALES DE LUGAR Y TIEMPO 144Agamemno longo amplexu filiam suam tenet. Pater et filia lacrimas effundunt; filia gaudio lacrimat; pater imminentem filiae mortem cogitat. Tamdem sacrificii tempus appropinquat. Sed Diana, magna misericordia mota, cervam per aera traxit et Iphigeniae in sacrificio supponit; deinde Iphigeniam per nubes in terram tauricam abripuit ibique Dianae templi Iphigenia sacerdos fuit. 145Caesar Romam milites duxit. 146Caesar totam noctem ad exercitum manere decrevit. 147Castra hostium duo milia passuum a nobis aberant. 148Domi multi servi ancillaeque laborant. Heri pater meus paucos amicos ad cenam vocavit. Occasu solis domum 149venerunt paterque eos in triclinium duxit. Mensam servus inter lectos posuerat; in mensa panis erat, et lac et optimum mel multique alii cibi. 150Hic locus ab hoste circiter passus sexcentos aberat. 151Multos dies domi permansi. 152-

Populus Romanus domi militiaeque magnam patientiam habebat.

Punico bello duodecimum annum Italia urebatur. Ruri servi sunt. 154155Villa abundat porco, gallina, agno, caseo. Servi terram aratro arant, vites aut oliveta curant; pastor oves pascit. Ver flores praebet; vere omnia ruri rident, prata et arbores florent. 153-

COMPARATIVOS COMPARATIVOS Y SUPERLATIVOS Aestate, noctes breviores sunt quam dies; hieme, longiores. 156157Amicus magis necessarius quam ignis et aqua est. 158Avarus miserior est paupere. 159Caesar quam maximum potest militum numerum imperat. 160Cato severior fuit. 161Cicero acerrimus defensor libertatis fuit. 162Consilia minus utilia sunt quam exempla. 163Curatio vulneris gravior vulnere saepe est. 164Decimo anno postquam Hannibal in Italiam venerat, (Hannibal) metu prope urbem accessit. Fortissimum militem omnis exercitus misit ad Caesarem. 165Dolor animi gravior est quam corporis dolor. 166Ex omnibus floribus pulcherrima rosa est. 167Ex omnibus Gallis fortissimi et bellicosissimi sunt Belgae. Ferrum durius et utilius est auro; aurum pretiosius est ferro. 168169Firmissima est inter pares amicitia. 170Graviora quaedam sunt periculis remedia. 171Hercules ab infantia firmissimus fortissimusque fuit. 172Hieme dies brevissimi sunt, aestate longissimi. 173Leo est nobilissima ferarum. 174Luce sunt clariora nobis omnia tua consilia. 175Mea Terentia, fidissima et optima uxor, et mea carissima filiola, valete. 176Melior est canis vivus leone mortuo.


177178179180181182-

Meliores, prudentiores, constantiores nos tempus faciet. Melle dulci dulcior es. Mens hominis omnium rerum cellerrima est. Mors servitute potior est. Nam risu inepto res ineptior nulla est. Nihil est homini dulcius libertate; nihil carius quam patria; nihil est amabilius

virtute. 183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204-

Nihil est in homine divinius ratione. Nihil peius est dedecore. Nullum malum gravius est quam bellum civile. Omium ferarum callidissima est vulpes. Omnium Gallorum fortissimi sunt Belgae. Pacis dulcissimum et pulcherrimum est nomen. Platonis oratio melle dulcior est. Pulcherrima carmina scripsit Horatius. Romae plurima aedificia pulcherrima erant. Romani magnificentiores in suppliciis deorum quam domi fuerunt. Saepe remedium malo peius est. Saepe utilior est homo silens quam loquax orator. Saturnus, saevissimus patrum, filios suos vorabat. Senectus est loquacior. Socrates est omnium sapientissimus oraculo Apollinis iudicatus. Socrates omnium hominum sapientissimus fuit. Solon sapientissimus fuit ex septem et legum scriptor solus ex septem. Taurus est minus velox cane; canis est velocior tauro. Terra maior est quam luna, sed minor quam sol. Turpis fuga mortis omni est morte peior. Vergilius poeta tam clarus est quam Homerus. Virtus magis necessaria est quam doctrina.

NUMERALES Amicitia est unus animus in duobus corporibus. Dies est tempus quattuor et viginti horarum. 206Roma sub regibus fuit prope per annos ducentos quinquaginta. 207208Romulus Romam condidit septingentesimo quinquagesimo tertio anno ante Christum natum. 209Seneca mortem invenit anno sexagesimo quinto post Christum. 210Septem sunt colles Romani. 211Triginta quinque erant tribus populi Romani. 205-

PRONOMBRES PERSONALES 212Consul sibi domum aedificavit. 213De suis laudibus homines libenter praedicant. 214Dominus vobiscum sit. Dux cum exercitu suo urbem cepit, sed eius incolis veniam dedit. 215-


Ego reges eieci, vos tyrannum introduxistis. 217Fili, tu semper mecum eris et omnia mea tua erunt. 218Hostes se nobis tradiderunt. 219In nobis est innata erga patriam caritas. 220Libri colore rubro picti mihi placent. Magister nos ad se vocabit. 221222Mater mecum veniet, postea vobiscum manebit. 223Matres non sibi vivunt, sed liberis suis. 224Melior pars nostri est animus. 225Multi nostrum felices sunt, multi vestrum infelices. 226Nobis fabulam narravit. Nobis ob merita tua carus es. 227228Praesidia mea tu possides,ego aliena misericordia vivo;mea domus tibi patet, mihi clausa est. 229Stulti se laudant; Antonius se laudat, nos eum vituperamus; Antonius sibi nocet. 230Tibi salutem meam committo. 231Tu rides, ego fleo; tu scelere vicisti, ego virtute vincam. 232Unus vestrum me tradet. 233Vobiscum bellum faciemus. 216-

PRONOMBRES DEMOSTRATIVOS Bello troiano dei ipsi pugnaverunt; eidem dei semper eidem populo populo 234favebant; Venus ipsa Hectorem ipsum in proelio adiuvit. Eodem die equitum magnam partem trans flumen traiecit. 235236Equites nostri in duas partes se distribuunt. 237Hae causae aperuerunt Alpes Hasdrubali. 238Hic canit gallus, illic gemit turtur. Hic me dolor frangit, haec cura sollicitat. 239Illi subito se ex silvis eiecerunt. 240Ipse Caesar milites ad proelium duxit. 241242Ista audacia punita erit. 243Iste homo ceteris hominibus saepe mera mendacia narrat. 244Maxima pars istius turbae patria caret. Muta iam istam mentem, crede mihi! 245Non egeo medicina: me ipse consolor. 246247Prima luce hostium equitatus ad castra accedit et proelium cum nostris equitibus committit. 248Redittae mihi sunt a Caesare litterae. 249Romulus et Numa fuerunt primi Romanorum reges; hic fuit pius, ille belicosus. 250Unam cohortem nostri circumveniunt atque interficiunt. PRONOMBRE RELATIVO 251Beatus ille qui procul negotiis paterna rura bobus (de bos, bovis) exercet suis. Bis miser est ille, qui ante felix fuit. 252253Bis vincit, qui se vincit in victoria.


Civitas popularis est illa, in qua omnia in populo sunt. 255Clementes simus erga eos, a quibus iniurias accepimus. 256Diligens agricola serit arbores, quarum fructus ipse numquam aspiciet. 257Ea sunt his ipsis malis, in quibus sumus, miseriora. 258Eget semper, qui est avarus. Fere homines id, quod volunt, libenter credunt. 259260Hic puer idem est, de quo tibi dixi. 261Hoc illis narro, qui me non intelligunt. 262Homini natura addidit rationem, qua regerentur animi appetitus. 263Homo, cuius filius sum, meus pater est. 264Ille dolet vere, qui sine teste dolet. Is, qui non propulsat iniuriam, improbe facit. 265266Levis est Fortuna: cito reposcit quod dedit. 267Libri, quos lego, mihi placent. 268Mihi gratior est is, qui verum dicit, quam is, cuius verba dulcia sed infida sunt. 269Milites progrediuntur ad oppidum quibus in monte positum erat. 270Miserrimus est qui, quod edat, non habet. Multis timere debet, quem multi timent. 271272Navis, quae in flumine magna est, in mari parvula est. 273Nemo est tam agrestis, quem non contumelia moveat. 274Non qui parum habet, sed qui magis cupit quam habet, pauper est. 275Nulla acies humani ingeniii tanta est, quae penetrare in caelum possit. 276Nullus dolor est, quem non longinquitas temporis minuat ac molliat. Nusquam est, qui ubique est. 277278Omnes homines, quicumque sunt, fratres sunt nostri. 279Omnes principes qui aderant magno fletu auxilium a Caesare petere coeperunt. 280Peccatum extenuat, qui celeriter corrigit. Phidias Minervae simulacrum fecit, quo ornavit templum, quod Athenienses illi 281deae sacraverant. Quos invitaverat, interfecit. 282283Res, quas dicis, bene scio. 284Urbs, quam videtis, pulcherrima Italiae est. 254-

PRONOMBRES INTERROGATIVOS 285Cuius sunt istae domus? 286Quae est maxima egestas? Avaritia. 287Quid est in homine ratione divinius? 288Quid est optabilius sapientia? Uter est insanior horum? 289OTROS PRONOMBRES 290Etiam capillus unus habet umbram suam. 291Nemo sine vitio est. Nihil est utilius sale et sole. 292-


293294295296297298299300301-

Nihil tibi deest praeter voluntatem. Nullius vita supra leges est. Nullum est animal praeter hominem quod habeat notitiam aliquam Dei. Qauedam bestiolae unum diem vivunt. Quisque suae fortunae faber est. Si quam iniuriam ab aliquo accepero, ei ignoscam. Sibi quisque confidat. Unis moribus vivunt. Unum atque idem sentiunt.

TIEMPOS VERBALES 302Accipe nunc Danaum insidias, et crimine ab uno disce omnes. 303Aemilius Scaurus, avidus potentiae et divitiarum, vitia Iugurthae silebat. 304Alba, Latii oppidum, contra Romam bellum fecit. 305Catilina per montes asperos magnis itineribus Romam suas copias adduxit. 306Cernes urbem et promissa Lavinii moenia. 307Fortunate senex, ergo tua rura manebunt. 308Mercurius, Maiae filius, deorum nuntius erat; animas mortuorum ad inferos ducebat. 309Multorum oculi te custodient. Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas regumque turres. 310Prima luce puer e lecto surgit; togam praetextam propere induit atque ad 311ludum cotidie venit. Roscius cum Caesare Capuam pervenit. 312313Sensus interpretes ac nuntii rerum sunt. 314Solvite corde metum, Teucri, secludite curas. 315Succedit Romulo Numa Pompilius. Ille sacra et caerimonias omnemque cultum deorum inmortalium docuit; ille Pontifices, Augures, Salios, ceteraque populi Romani sacerdotia instituit. 316Villam urbanam aedificate pro copia. USOS DEL SUBJUNTIVO Amemus patriam, pareamus senatui, praesentes fructus neglegamus, 317posteritatis gloriae serviamus. Cautus sis. 318Gratias deis agamus. 319320Sit tibi terra levis. 321Utinam veros amicos habeat. PASIVAS 322323324325326327-

A falso amico accusabar. A perito patrono defendebaris. Ad arma concurritur. Ancus Martius a populo rex creatus est. Auxilia in Hispaniam mittentur. Bellum adversus hostes gerebatur.


Bellum crudelissimum a me sedabitur. 329Camillus dictator dictus est. 330Carmina poetarum a pueris lecta erant. 331Classis a praedonibus capitur. 332Deae Minervae magna templa aedificata sunt. Dei providentia mundus administratur. 333334Dolores mitigantur vetustate. 335Eo libro a nobis Philosophia defenditur. 336Frangar, non flectar. 337Haec improbantur a Peripateticis, a Stoicis defenduntur. 338Honestissimus inter suos numerabatur. Hostes a duce exercitus Romani victi sunt. 339340Hostium exercitus Romanorum impetum non tulerunt, regressi sunt et pacem deprecati sunt. 341Hostium impetus tempestate retentus est. 342Idibus Martiis Caesar mortus est. 343Iesus Christus aetate Augusti natus est et aetate Tiberii mortus est. 344Iudicabor, sed non damnabor a iudicibus. 345Laudaris carmine nostro. 346Legati Romani a duce Helvetiorum auditi sunt. 347Lucius Catilina, nobili genere natus, fuit magna vi et animi et corporis sed ingenio malo pravoque. 348Ludi Olympici a Graecis instituti sunt. 349Multae litterae familiaribus a Cicerone scriptae sunt. 350Multae res ab exploratoribus confirmatae erant. 351Multi dei et multae deae a populo Romano colebantur. 352Multi pontes a militibus facti sunt. 353Ne audiantur improbi cives. 354Nemo nascitur dives. 355Nihil sine magno labore in vita mortalibus datur. 356Nostri milites a duce et a fortuna deserebantur. 357Occasu solis pastor cum grege a monte revertit. 358Oppidum validis munitionibus muniebatur. 359Pares cum paribus confringentur. 360Poetae audiuntur, leguntur, ediscuntur. Pons interruptus tempestate erat; sed a militibus refectus fuit. 361362Qui erant cum Aristotele, Peripatetici dicti sunt. 363Rex atque amicus appellatus erat. 364Roma a strenuis militibus defendebatur. 365Senes a iuventute honorentur. 366Studio gloriae omnes trahimur. Templum in media urbe aedificatur. 367368Theseus rex creatus est et a populo laudatus est. 369Urbs validis munitionibus atque natura loci muniebatur. 328-


370-

Urbs hostium magnis praesidiis saepta erat.

INTERROGATIVAS DIRECTAS 371Cui dedit? Per quem dedit? Quantum dedit? Nihil fingi potest, et tamen Roscius incusatur. 372Cuius ea culpa fuit? Militum an imperatorum? 373Novistine hominem? Novi. 374Num eloquentia Platonem superare possumus? Quam rem publicam habemus? In qua urbe vivimus? 375Romamne venio, an hic maneo, an Arpinum fugio? 376377Vir bonus est quis? INTERROGATIVAS INDIRECTAS Iamdiu ignoro quid agas: quo mitterem litteras aut cui darem, nesciebam. 378Cupio scire quid agas et ubi sis hiematurus. 379Mone eum quo statu sit res. 380Quid sit futurum cras, fuge quaerere. 381Scribam quid sentiam. VERBOS DEPONENTES 382Alexander militibus suis Persarum divitias pollicitus est. 383Bellum ex iniuria ortum erat. Deis inmortalibus confisi sumus. 384385Egredere ex urbe, Catilina; proficiscere. 386Gloria virtutem tamquam umbra sequitur. 387Imitamur eos, quos admiramur. 388Lamentabantur omnes deosque precabantur. 389Maria montesque pollicitus est. Mens divina hominibus est largita rationem. 390391Miserere mei. 392Naturam sequamur ducem. 393Nemo, qui fortitudinis nomen consecutus est insidiis et malitia, laudem est adeptus. 394Quod natum est, moritur. Quos sequebantur non adepti sunt. 395Stultus suis divitiis gloriatur. 396Turpe est aliud loqui, aliud sentire. 397398Veremur vos, Romani, sed plus veremur deos. COMPUESTOS DE SUM 399Adeste, cives; adeste, commilitones. 400Bona exempla tibi profuerunt. 401Desunt nunc nobis consilia vestra. 402Ex ea pugna pauci milites superfuerunt. 403Hasdrubal exercitui Carthaginiensium apud Metaurum praeerat.


404405406407408409410411412413414415416417-

Homines hominibus plurimum et prosunt et obsunt. Homines plurimum hominibus et prosunt et obsunt. Hominis natura longe abest a ferarum natura. Huic homini non minor vanitas inerat quam audacia. Neque animus neque corpus a vobis aberit. Non deerunt nobis res necessariae. Non possum tibi prodesse. Omnibus druidibus unus praeest. Praeterita mutare non possumus. Pugnae adfueram; a patria numquam affuero. Quis est divitior quam is, cui nihil deest? Rosae non deerant in horto. Tuis nuptiis adesse non potero. Verba tibi supersunt.

VERBOS IRREGULAR I RREGULARES ES 418Fit ut nemo esse possit beatus. 419Gladiatores accipere plagam malunt quam turpiter vitare. 420I, lictor, summove turbam. 421Leve fit, quod bene fertur, onus. 422Magnas it Fama per urbes. 423Potest ex casa vir magnus exire. 424Quoniam non potest id fieri, quod vis, id velis quod possit. 425Speremus quae volumus, sed quod acciderit, feramus. PARTICIPIOS 426427428-

Audentes fortuna iuvat. Damnati in carcerem ducti sunt. Dionysius tyrannus, cultros tonsorios timens, candenti carbone sibi adurebat

capillum. 429430431432433434435436437438439440441442443-

Duci morienti victoria nuntiata est. Et praeterita et futura delectant nos. Graecia capta ferum victorem cepit. Hominibus laborantibus fortuna favet. Hostes territos nostri milites fugaverunt. Illum exercitum contemno, collectum ex senibus desperatis. Interdiu stellas non conspicimus, solis luce obscuratas. Legati a Saguntinis Romam missi sunt auxilium orantes. Legati venerunt pacem petentes. Legati veniunt auxilium implorantes. Nihil puero nascente debilius est. Nostris neque terra neque mari effugium dabatur victis. Omne malum nascens facile opprimitur. Platonem scribentem mors oppressit. Risus ita repente erumpit, ut eum cupientes tenere nequeamus.


Tandem L.Catilinam, furentem audacia, scelus anhelantem, pestem patriae nefarie molientem, vobis atque huic ferro flammaque minitantem, ex urbe eiecimus. 445Ut oculus sic animus, se non videns, alia cernit. 444-

446-

Video fratrem in horto legentem.

ABLATIVOS ABSOLUTOS 447Acceptis mandatis, Roscius cum L.Caesare Capuam pervenit. 448Anco Marcio rege, Ostia ad ostium Tiberis condita est. Ariovistus, cognito Caesaris adventu, legatos misit. 449C.Flaminium Caelius, neglecta religione, cecidisse apud Trasumenum scribit. 450451Caesar, cognito consilio eorum, ad flumen Tamesim in fines Casivelauni exercitum ducit. 452Caesar, exploratis regionibus, albente caelo, omnes copias castris educit. 453Caesar, exposito exercitu et loco castris idoneo capto, cohortibus X ad mare relictis et equitibus CCC, de tertia vigilia ad hostes contendit. 454Caesare duce, Romani Galliam subegerunt. Catone censore, severa fuit Romae morum disciplina. 455Cicerone consule, coniuratio Catilina patefacta est. 456457Circumitis (del verbo circumeo) omnibus hibernis, naues longas XXVIII instructas inuenit. 458Circumitis6 omnibus hibernis, naues longas XXVIII instructas inuenit. 459Consule appellato, omnes in silentio manserunt. 460Cotta et Torquato consulibus, multa prodigia fuerunt. Domitiano principe, Stoici Roma pulsi sunt. 461Dux, oriente sole, e castris copias eduxit. 462463Galba, secundis aliquot proeliis factis castellisque compluribus expugnatis, missis ad eum undique legatis obsidibusque datis et pace facta, constituit in finibus hostium hiemare. 464Hac oratione habita, in modum mirum conversae sunt omnium mentes summaque alacritas et cupiditas belli gerendi innatae sunt. 465Hac pugna pugnata, Hannibal Romam profectus est, nullo resistente. Hannibal, L.Cornelio Q.Minucio consulibus, cum V navibus Africam accessit. 466467His confectis rebus conuentibusque peractis, in citeriorem Galliam reve rtitur. 468His rebus cognitis, exploratores centurionesque praemittit, qui locum idoneum castris deligant. 469His rebus constitutis, Caesar ad portum Itium cum legionibus pervenit. 470Igitur, comitiis habitis, consules declarantur M.Tullius et C.Antonius. 471Incensis domis et aedificiis, omnes oppidum reliquerunt. L. Domitio Ap. Claudio consulibus, discedit ab hibernis Caesar in It aliam. 472M.Messala M.Pisone consulibus, coniurationem nobilitatis fecit. 473474Maximae virtutes, voluptate dominante, pereunt. 475Mortuo Cicerone, forum siluit. 476Mortuo Numa, Tullus Hostilius creatus est rex. 477Mortuo rege, magna erat omnium maestitia. Multis obsistentibus, hoc impetravi. 4786

Viene de circumeo.


479480481482483484485486487488489490-

Nemo erit, qui credat, te invito, provinciam tibi esse decretam. Omnia summa consecutus est, virtute duce, comite fortuna. Orta luce, profecti sumus. Percepta oratione eorum, Caesar obsides imperat. Perditis omnibus rebus, tamen ipsa virtus se sustentare potest. Portis clausis, iam nemo intrare potuit. Re nuntiata, Caesar magnam partem equitatus mittit. Re nuntiata, Pirustae legatos ad eum mittunt. Regibus expulsis, Romae consules creati sunt. Regnante Tarquinio Prisco, Pythagoras in Italiam venit. Romulo rege, Romani multa bella gesserunt. Scipio, pace terra marique parta, exercitu in naves imposito, in Siciliam

traiecit. 491-

Te praetore, populi Romani classis a piratis victa est.

ORACIONES DE INFINITIVO 492Abesse a periculo videbantur. 493Accipere quam facere iniuriam melius est. 494Agri vastari, oppida expugnari a vobis non debuerunt. 495Anaxagoras, nuntiata filii morte, dixit eum esse mortalem. Aristaeus inventor olei esse dicitur. 496Atlas dicebatur caelum humeris sustinere. 497498Audivi te consulem factum esse. 499Caesar a Gergovia discessise audiebatur. 500Caesar animum advertit ad alteram fluminis ripam magnas esse copias hostium instructas. 501Caesar bellum cum Germanis gerere constituit. Caesar cognovit Helvetios castra movisse. 502Caesar discessisse audiebatur. 503504Caesar iussit milites in urbem intrare et urbem capi. 505Caesar non solet mentiri. 506Caesar omnes copias, quas habebat in castris reliquit; ipse cum equitibus ad flumen venit. 507Caesar per exploratoribus comperit Suebos se in silvas recepisse.. Caesar pontem rescindi iussit. 508Caesar quartam legionem in Remis cum T. Labieno hiemare iussit. 509Caesar Rhenum transire decreverat. 510511Caesar scit milites flumen transire posse. 512Caesar statuit classem exspectandam esse. 513Cato indignabatur matronas auro gemmisque exornari. Censeo mundum deorum providentia administrari. 514Certum est mundum a Deo creatum esse. 515Constat ad salutem civium inventas esse leges. 516517Constituerunt frumentum comparare. 518Consul nuntiavit Romanos ab hostibus victos esse eosque Romam contendere


atque arcem obsesuros esse. Itque iussit omnes iuvenes cum armis in Capitolium ascendere. 519Contemnere omnia aliquis potest; omnia habere nemo potest. Creditur luporum visus esse noxius. 520Cupio me esse clementem. 521522De futuris rebus difficile est dicere. 523Decemviri libros Sibyllinos adire atque inspicere iussi sunt. 524Decet populos omnia experiri prius quam arma. Dici non potest. 525Dico mundum et omnes mundi partes constitutas esse et omni tempore 526administrari providentia deorum. Druidum disciplina in Britannia reperta atque inde in Galliam translata esse 527existimatur. 528Dulce et decorum pro patria mori. 529Dux in his locis hostes Germanos esse sciebat. 530Dux iussit milites noctu pontem perficere. 531Dux omnes nos tacere iubet. Ea potestas maxima consulibus datur, bellum gerere. 532533Epicurus omnes sensus veri nuntios dixit esse. 534Errare humanum est. 535Est proprium stultitiae aliorum vitia cernere, oblivisci suorum. 536Exercitui placuit castra defendere. 537Facilius est paupertatem laudare quam ferre. Galli statuerunt ex urbe profugere. 538539Gratus debet esse qui accepit beneficium. 540Hannibal bellum suscipere non poterat. 541Helvetii cupiebant iter per provinciam facere. 542His rebus cognitis, Caesar legiones equitatumque revocari iubet. 543Id vos ignorare nolui. Incipe, parve puer, risu cognoscere matrem. 544545Incipere non licet id quod perfici non potest. 546Laudari a bonis et vituperari a malis idem est. 547Legatos Caesar discedere vetuerat. 548Licet nemini contra patriam ducere exercitum. 549Maluit se diligi quam metui. Manlius regnum appetisse existimatus est. 550551Manlius Torquatus filium suum, quod (causal) is contra imperium pugnaverat, necari iussit. 552Melius est a sapiente corrigi quam stultorum adulatione decipi. 553Melius est habere quam habuisse; melius est flevisse quam flere. 554Melius est vitam amittere quam cedere. 555Mendacem memorem esse oportet. Milites flumen transire non possunt. 556557Mortem timere videmur. 558Mos est Athenis laudari in contione eos, qui sint in proeliis interfecti.


559560-

Multum est inter amicos dare et accipere. Mundus hominum causa factus est. Fit credibile hominum causa factum esse

mundum. Necesse est in rebus contrariis duabus alterum verum esse, alterum falsum. 562Nefas est clientem deserere patronum. 563Nemo potest omnia scire. 564Non est consuetudo populi Romani accipere ab hoste armato cond icionem. 565Non possum te non accusare. 566Nostrum istud vivere triste. 567Omnes scimus Deum esse bonum. 568Omnibus bonis expedit salvam esse rem publicam. 569Oportet legibus obtemperare. 570Possumus esse beati, debemus esse boni. 571Ratio ipsa monet amicitias comparare. 572Res istas scire curavit. 573Ridiculum est quaerere ista quae habere non possumus. 574Scio te omnia facturum esse ut nobiscum sis. 575Scio te pugnare; sciebam te pugnare; scio te pugnavisse; scio te pugnaturum esse; sciebam te pugnaturum esse. 576Scire studeo. 577Senatus bellum gerere statuit. 578Sentimus calere ignem, nivem esse albam, dulce esse mel. 579Si amari cupis, ama. Sicca dixerat se mecum futurum esse, sed Brundisio discessit. 580Socrates dicere solebat paupertatem hominibus prodesse. 581582Socrates dicere solebat se hoc unum scire, nihil se scire. 583Solemus dicere summum bonum esse secundum naturam vivere. 584Stoici censent sapientes sapientibus etiam ignotis esse amicos. 585Stoici negant quidquam esse bonum, nisi virtutem. Thales dixit aquam esse initium omnium rerum. 586Verres Minervae templum spoliare conatus est. 587588Veteres credebant terrarum orbem flumine Oceano circumdari. 589Veteres Graeci et Romani putabant multos deos esse. 590Videor felix fuisse. 591Vincere est honestum, victos opprimere acerbum, pulchrum ignoscere victis. Vincere scis, Hannibal, victoria uti nescis. 592Virtus est vitium fugere et sapientia prima. 593561-

GERUNDIO Y GERUNDIVO Amicitiam colere debemus magis dandis quam accipiendis beneficiis. 594Ars dicendi scribendique. 595596Audendo virtus crescit, tardando timor. 597Beate vivendi cupiditate omnes incensi sumus. 598Bello gerendo M.Catonem praefecisti. Bocchus se ob regnum tutandum arma cepisse respondit. 599-


Caesar ad cohortandum milites accurrit. 601Caesar consilium urbis delendae cepit. 602Caesar finem loquendi fecit. 603Caesar misit legatos ad pacem petendam. 604Civitatum principes ad Caesarem salutatum venerant. Comitia magistratibus creandis indicta sunt. 605606Consul placandis Romae dis habendoque dilectui operam dat. 607De bene beateque vivendo disputatur. 608Decemviri legibus scribendis lecti sunt. 609Dialectica est ars vera et falsa diudicandi. 610Dies is erat legitimus comitiis habendis. Dux milites signum dedit proelii incipiendi. 611612Dux proelii committendi signum dedit. 613Ego sum cupidus discendi lectionem. 614Est flagitiosum ob rem iudicandam pecuniam accipere. 615Exercemus memoriam ediscendo scripta poetarum. 616Galli locum oppido condendo ceperunt. Galli sunt in capiendis consiliis mobiles. 617618Germani in castra venerunt purgandi sui causa. 619Habemus exercitum bonum ferendo labori. 620Hac oratione habita, in modum mirum conversae sunt omnium mentes summaque alacritas et cupiditas belli gerendi innatae sunt. 621Haec ad iudicandum sunt facillima. 622Haedui legatos ad Caesarem sui purgandi gratia mittunt. Homines bellandi cupidi. 623624Hominis mens discendo alitur et cogitando. 625Imperator proconsules ad provincias administrandas misit. 626In iudicando est criminosa celeritas. 627Lex est recta ratio imperandi atque prohibendi 628Libertas est potestas vivendi ut velis. Locum oppido condendo ceperunt. 629630Ludis faciendis praeerit praetor. 631Milites insequuntur hostes quos fugiunt. 632Milites parati erant ad omnia pericula subeunda. 633Multa sunt dicta ab antiquis de contemnendis ac despiciendis rebus humanis. 634Naves ad navigandum paratae erant. Neque consilii habendi neque arma capiendi spatium datur. 635636Non solum ad discendum propensi sumus, verum etiam ad docendum. 637Nulla causa iusta est arma capiendi contra patriam. 638Nulla materies tam facilis ad exardescendum est 639Nunc de erudiendis pueris loquimur. 640Ob eam rem dux ex civitate profugit et Romam ad senatum venit auxilium postulatum. 641Omnibus hibernis Caesaris oppugnandis dictus erat dies. 600-


642643644-

Omnis loquendi elegantia augetur legendis oratoribus et poetis. Parsimonia est scientia vitandi sumptus supervacuos. Post dominationem Sullae Catilinam maxima libido reipublicae capiendae

invaserat. Prudentia est ars vivendi. 646Ratio et oratio docendo, discendo, communicando, disceptando, iudicando, conciliat inter se homines. 647Rex legatos Carthaginem missit ad foedus faciendum cum Hannibale. 648Scribere scribendo, dicendo dicere disces. 649Sicut equus ad cursum, bos ad arandum, canis ad indagandum, sic homo ad agendum et laborandum natus est. 650Spes consequendi victoriam militum animos excitabat. Vastando et urendo omnia Hannibal Romam pervenit. 651Vigilando, agendo, bene consulendo, prospera omnia cedunt. 652645-

PERIFRÁSTICA 653654655656657658659660661662663664665666667668669670671672673674675676677678679680-

venerunt.

Animi virtutes virtutibus corporis anteponendae sunt. Apes iam evolaturae sunt. Aurelia, signatura testamentum, sumpserat pulcherrimas tunicas. Ave, Caesar, qui morituri sunt te salutant! Bellum scripturus sum, quod populus Romanus cum Iugurtha gessit. Bellum scripturus sum, quod populus Romanus cum Iugurtha gessit. Captivi diligenter custodiendi sunt. Catilina urbem incensurus erat. Delenda est Carthago. Discipuli lecturi sunt historiam Graeciae. Dux moriturus in hostes se iniecit. Dux novas copias expectaturus erit. Hic vincendum aut moriendum est. Hoc est triclinium ubi Caesar ipse cenaturus erat. Hoc vobis providendum est. Hospites nobis benigne excipiendi sunt. Id quod iuratum est, vobis servandum est. Is, qui imperaturus est omnibus, eligi debet ex omnibus. Laudanda est militum virtus. Legendus est hic orator iuventuti. Ludos athletarum visuri sumus. Multae res discipulis discendae sunt. Nemo est casu bonus; discenda est virtus. Nihil petas, quod negaturus sis; nihil neges, quod petiturus sis. Nunc est bibendum. Omnia homini, dum vivit, speranda sunt. Quid nobis faciendum est? Romani bellum adversus finitimos sumpturi erant, cum legati de pace


Scelesti homines puniendi sunt. 682Seniorum consilia semper audituri sumus. 683Si itura est, eat. 684Summa pietate colendi sunt parentes. 685Themistocles, ad Salaminam pugnaturus, Graecos Persarum classem victuros esse existimabat. Ceteri autem duces, cum putarent se a Persis facile superandos esse, iam fugituri erant. 686Tibi, Caesar, haec vulnera sananda sunt. 687Unicuique suum tribuendum est. 688Vigilate, milites; mox cum hoste pugnaturi sumus. 681-

SUPINO 689690691692693694695696697698699-

Admonitum venimus te, non flagitatum. Agesilaus Ephesum hiematum exercitum reduxit. Bocchus legatos Romam miserat foedus et amicitiam petitum. Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt. Id factu facillimum erat. Imusne sessum? Lingua latina facilis lectu est, non intellectu. Nefas est dictu miseram fuisse talem senectutem. Nihil est dictu facilius. O rem non modo visu foedam, sed etiam auditu! Themistocles, e civitate eiectus, Argos habitatum concessit.

REPASO DE ALGUNAS DIFICULTADES 700Alexander dicebat se Iovis filium esse. Brevitatem secutus sum, te magistro. 701702Caesar per exploratores cognovit montem a suis teneri. 703Caesare trucidato, populus romanus libertatem speravit. 704Cum Rhodum venissem, Hortensii mortem cognovi. 705Ego amicum habere volo, ut amicitiam exerceam. 706Ego hoc non deesse volo. Galba, nullo hoste prohibente, legionem Roman salvam perduxit. 707708Galli dicuntur in Italiam transisse. 709His rebus gestis, Caesar in Galliam profectus est. 710Hoc vobis dico, ut meae senectutis requiem noscatis. 711Legati Hannibalem obsides redditurum esse nuntiaverunt. 712Nemo tam imperitus est ut nesciat se aliquando morieundum esse. Nihil de hac re agi potest, salvis legibus. 713714Nostri milites Gallos victos persequebantur. 715Omnes sciebant Romanos Carthaginem, Hannibalis urbem, delevisse. 716Oratorem irasci non decet. 717Roma locuta, causa finita est. 718Saepe, sanato vulnere, cicatrix manet.


USOS DE ALGUNOS CASOS: ACUSATIVO 719Agesilaus Helespontum copias traiecit. 720Ancum Marcium regem populus creavit. 721Bonas preces precor. Catilina iuventutem mala facinora edocebat. 722Coloni omnes et socii vestri urbes suas finesque defendent. 723Dux arma ad caelum sustulit. 724725Ecce manus iuvenem post terga revinctum pastores trahebant. 726Ego te haec hortor. 727Ex eo proelio circiter hominum milia CXXX superfuerunt. Exuvias indutus Achillis rediit. 728Faciem mutatus est et ora Cupido. 729Helvetii iam per angustias et fines Sequanorum suas copias traduxerant. 730731Hostes ad Caesarem legatos miserunt. 732Hostes Rhenum transeunt. 733Id te usus docebit. Itque reditque viam. 734L.Murena magnas copias hostium fudit, urbem partim vi, partim obsidione 735cepit. Massiliam Pompeius omnia sua praesidia duxit. 736737Me nunc nostri pudet. 738Me primum sententiam rogavit. 739Medicus mortem regis omnes celavit. 740Mirum somnavi somnium. Moenia trecentos pedes alta et sexaginta pedes lata erant. 741742Moneo vos ego haec. 743Nos patriam fugimus et dulcia linquimus arva. 744O falsam spem! O volucrem fortunam! O caecam cupiditatem! 745O miserum senem, qui mortem contemnendam esse in tam longa aetate non viderit! 746O tempora! O mores! 747Omnes volunt beatam vitam vivere. 748Pueri patresque severi, fronde comas vincti, cenant et carmina dictant. 749Rex Romam legatos misit. 750Sacra canunt. 751Senatus Catilinam et Manlium hostes iudicat. 752Te tua fata docebo. 753Urbs abest mille passus a mari. 754Vultum demissa est. GENITIVO 755756757-

Caelum extremum atque ultimum mundi est. Cuius auctoritas magni habebatur. Cuiusvis hominis est errare; nullius nisi insipientis in errore perseverare.


758759760761762763764765766767768769770771772773774775776777778779-

Effectus eloquentiae est audientium approbatio. Eorum plerique inermes cadunt. Erat puer acris ingenii. Faciam ut huius diei locique meique semper meminerit. Feras catulorum amor in venabula impinguit. Fortitudo est dolorum laborumque contemptio. Gallia frugum hominumque fertilis fuit. Gloria nominis vestri, salus sociorum, fortunae civium defendentur. Gravitas morbi facit ut medicinae egeamus. Homo veteris prosapiae, multarum imaginum et nullius stipendi est. Implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae. Maximus apium labor est initio veris. Me desiderium tenet urbis. Mei loci atque ordinis homo ad me venit. Multae istarum arborum mea manu satae sunt. Multi sua parvi pendere, aliena cupere solent. Multitudine civium factiones valuere. Murena multae industriae et magni laboris fuit. Tua gratia magni aestimatur. Vita mortuorum in memoria posita est vivorum. Vivorum memini, nec tamen Epicuri licet oblivisci. Voluptatem virtus minimi facit.

DATIVO 780781782783784785786787788789790791792793794795796797798799-

An ille mihi liber, cui mulier imperat? Athenienses Timotheo publice statuam in foro posuerunt. Caesar modo stellae caelo it. Caesar omnem ex castris equitatum suis auxilio misit. Multis minatur, qui uni facit iniuriam? Murus defensoribus nudatus est. Nulla lex satis commoda omnibus est. Obscuritas terrori erat. Omnia haec praesidio adsunt. Omnibus rebus causa antecedit. Omnium rerum natura cognita, liberamur mortis metu. Oro te ut mihi ignoscas. Paucis pernicitas saluti fuit. Percussoribus Caesaris senatus favebat. Pompeius V legiones subsidio suis duxit. Sibi quisque peccat. Summittit cohortes equitibus subsidio. Sunt nobis mitia poma. Suus cuique mos est. Vacare culpa maximum est solatium.


800-

Vos quibus est virtus, muliebrem tollite luctum.

ABLATIVO Archias, Antiochiae natus, est loco nobili. 802Ardeo incredibili quodam amore patriae. 803Caesar cum duabus legionibus in occulto restitit; reliquas copias cum omnibus impedimentis misit. 804Catilina fuit magna vi et animi et corporis, sed ingenio malo pravoque. Consul urbem vi, copiis, consilio, virtute cepit. 805Erat inter Labienum atque hostem difficili transitu flumen ripisque praeruptis. 806807Ex innocentia nascitur dignitas, ex dignitate honor, ex honore imperium, ex imperio libertas. 808Ex me hic natus non est, sed fratre. 809Iove nate, Hercules, salve. 810Lacrimo gaudio. Magno ubique pretio virtus aestimatur. 811Marcellus cum omni exercitu profectus est. 812Quis Carthaginiensium pluris fuit Hannibale consilio, virtute, rebus gestis? 813814Quod huic debes, ego a te peto. 815Timore diffugere. 801-

USOS DEL CUM At barbari, cum consilium Romanorum cognovissent, nostros navibus egredi prohibebant. 817Caesar in Italiam pervenit cum militibus suis. 818Caesar, cum hostes in castris vidisset, proelium committi iubet. 819Cum Caesar in itinere cum militibus suis esset, magnis itineribus in Italiam pervenit. 820Cum hostes numero praestarent, eos tamen exercitus noster profligavit. 821Cum hostibus pugnavimus. 822Cum hostis urbem nostram cepisset, eam delevit. 823Cum imbres et amnes auxissent, hostes citra flumen manserunt. Cum in Hispaniam venit, copias omnes in unum locum coegit. 824825Cum lepores voces venatorum audiunt, e campo in silvam effugiunt. 826Cum nuntius venit, consul nuntiavit Romanos ab hostibus victos esse. Itaque iussit omnes iuvenes cum armis in Capitolium ascendere. 827Cum oppidum aggredi vellet, Caesar copias eduxit. 828Cum Romani urbis muros ariete oppugnavissent, hostes urbem deseruerunt. Dux cum exercitu suo urbem cepit, sed eius incolis pepercit. 829Dux, cum milites urbem cepissent, eam delevit. 830Equites nostri, cum funditioribus sagittariisque flumen transgressi, cum hostium 831equitatu proelium commiserunt. Interim legiones sex quae primae venerant, opere dimenso, castra munire coeperunt. 832Facile omnes, cum valemus, recta consilia aegrotis damus. 833Hieme Caesar, consuetudine sua, legiones in hiberna reduxit: cum ver appropinquabat, ad oppugnationem munitionum magnis itineribus duxit. 816-


834835836837838839-

Leonidas, cum victorias non speraret, tamen usque ad mortem pugnavit. Marius, cum victoriam non speraret, tamen usque ad mortem pugnavit. Nostri, cum equitatus perveniret, proelium redintegraverunt. Pater mecum veniet. Pugna a peditibus iam erat commissa, cum equites advenerunt. Romani, cum duas clades in Hispania accepissent, statuerunt augere

exercitum. 840-

Romulus eiusque socii, cum uxores non haberent, mulieres Sabinas rapere

statuerunt. 841-

Utilitas saepe cum honestate certat.

USOS DE UT 842-

Caesar loquendi finem fecit suisque imperavit ne omnino telum in hostes

reiecerent. 843844845-

Caesar T.Sextium legatum misit, ut cohortes ex castris celeriter educeret. Cato, ut M.Perpenna narrat, Romam demigravit. Crassum in Aquitaniam proficisci iubet ne ex his nationibus auxilia in Galliam

mittantur. Cum solitudo et vita sine amicis insidiarum plena sit, ratio ipsa nos monet ut amicitias comparemus. 847Domitius hortatur suos ne animo deficiant quaeque ad defendendum oppidum parent. 848Dux milites hortatus erat ut hostes fugientes persequerentur. 849Epicurus discipulos hortabatur ut amicitiam omnibus rebus humanis anteponerent. Erat ita non superstitiosus, ut sacrificia et fana contemneret. 850Fabius, ut erat imperatum, praesidium ex saltu deiecit. 851852Fuit Cimon tanta liberalitate ut nunquam in suis hortis custodem imposuerit. 853Imperator legatum misit ut cohortes ex castris educeret. 854Milites pugnant, ut suam patriam defendant. Pompeius suis praedixerat ut Caesaris impetum exciderent. 855Pompeius suis praedixerat ut Caesaris impetum exciperent. 856Postea tamen, Galli, accepto etiam auro, ne Capitolium obsiderent 857recesserunt. 858Rutilium legatum cum expeditis cohortibus praemisit ad flumen ut locum castris antecaperet. 859Secundo anno iterum Tarquinius, ut reciperetur in regnum, bellum Romanis intulit. 860Sol efficit ut omnia floreant. 861Tanta vis probitatis est, ut eam etiam in hoste diligamus. 862Ut Antonius rediit, omnes crederunt pacem esse in magno periculo. 863Ut Hostius cecidit, confestim Romana inclinatur acies. 864Ut ignis aurum probat, sic miseria probat virtutem. 865Ut optavisti, ita est. 866Ut primum hostes urbem viderunt, ad arma concurrerunt. 867Ut rationem Plato nullam afferret, tamen ipsa auctoritate me frangeret. 846-


868869870871-

Ut venit filius, patrem salutavit. Vereor ut satis diligenter actum sit. Vis tempestatis ita obscurabat, ut vix proximum agnoscere posset. Vivis et vives ita ut nunc vivis.

QUOD, UT, NE, QUIN, QUOMINUS CUM, UBI, PRIUSQUAM, DUM, QUO, QUIA, QUOD, QUAMVIS, SI. Accedebat quod Galli suos ad se liberos abstractos obsidum nomine 872dolebant. Adiuta me, quo id facilius fiat. 873Ager, cum multos annos quievit, uberiores efferre fruges solet. 874875Caesar cum primum potuit, ad exercitum contendit. 876Caesar, priusquam se hostes reciperent, in fines Suessionum exercitum duxit. 877Caesar, ubi ex captivis cognovit quo in loco hostium copiae consedissent, ad hostes contendit. 878Catilina voce supplici a patribus postulavit ne quid de se temere crederent. Decrevit senatus ut L.Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti 879caperet. 880Deos precor ut his infinitis nostris malis contenti sint. 881Diu apparandum est bellum, ut vincas celerius. 882Dum haec geruntur, qui erant in agris reliqui, discesserunt. 883Ea erat sagatitate Alcibiades, ut decipi non posset. 884Epaminondas adeo veritatis amans erat, ut ne per iocum quidem mentiretur. 885Fabula non nunquam, etsi sit incredibilis, tamen homines commovet. 886Ferreus essem, si te non amarem. 887Fieri potest ut recte quis sentiat et id, quod sentit, polite eloqui non possit. 888Galli timebant ne Caesar veniret. Haec, sicut exposuit, ita gesta sunt. 889890Hasdrubal metu, ne dederetur Scipioni, urbe excessit. 891Iam nona ferme diei hora erat, cum Romanus signum receptui dedit. 892Id eo scripsi, quo plus auctoritatis haberem. 893Invenerat homines, qui dicendo tempus consumerent. 894Lex permittit ut furem noctu liceat occidere. Nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit. 895896Nemo est tam fortis, quin rei novitate perturbetur. 897Nemo patriam quia magna est amat, sed quia sua. 898Nihil est in intellectu quin prius fuerit in sensu. 899Nihil impedit quominus id facere possimus. 900Noctu ambulabat in publico Themistocles, quod somnum capere non posset. Non dubitari debet quin fuerint ante Homerum poetae. 901902Non dubito quin, si hoc dixisses, errares. 903Non possumus, quin alii a nobis dissentiant, recusare. 904Non vereor ne tua virtus hominum opinioni non respondeat. 905Oportet esse ut vivas, non vivere ut edas. 906Opto ut beatus sis .


907908909910911912913914915916-

Orationes Thicididis imitari neque possim, si velim, nec velim, si possim. Peto non ut aliquid novi decernatur, sed ne quid novi decernatur. Pompeius quo facilius impetum Caesaris tardaret, portas obruit. Praetereo quod uxor eam sibi domum sedemque delegit. Quamquam innocentissimus erat, damnatus est Socrates. Quid obstat quominus beatus sis? Quod turpe est, quamvis occultetur, tamen honestum fieri nullo modo potest. Restat ut doceam omnia hominum causa facta esse. Rufum laudo, non quia tu ut ita facerem petisti, sed quia est ille dignissimus. Si feceris id quod ostendis, magnam habebo gratiam; si non feceris,

ignoscam. Si in hoc erro, qui animos hominum inmortales esse credam, libenter erro 918Si mihi bona re publica frui non licuerit, ego carebo mala. 919Si venisses ad exercitum, a tribunis militaribus vissus eses. 920Si vis pacem, cole iustitiam. 921Tantus fuit ardor animorum, ut motum terrae nemo pugnantium senserit. 922Te hortor ut maneas in sententia neve cuiusquam minas pertimescas. 923Timebam ne evenirent ea quae acciderunt. 924Traianus rem publicam ita administravit, ut omnibus principibus merito praeferatur. 925Ut desint vires, tamen est laudanda voluntas. 926Ut primum ex pueris excessit Achias, celeriter antecellere omnibus coepit. 927Vereor ne molestus sim vobis. 917-


TEXTOS FÁCILES 1. Historia de Coriolano: un romano que se atrevió a ir contra Roma. Octavo decimo anno postquam Romani reges eiecerunt, Q. Marcium Coriol anum7, ducem Romanorum, quia Coriolorum 8 urbem ceperat, ex civitate expulerunt 9. Q. Marcius Coriolanus auxilia contra Romanos accepit. Oppugnavit etiam cum legionibus patriam suam; ad eum10 mater Veturia11 et uxor Volumnia12 ex oppido venerunt, lacrimis et precibus superaverunt. Postea Q. Marcius Coriolanus copias Roma 13 removit. La educación en Roma: cómo y qué estudiaban los alumnos de Roma. Romae parvi pueri ad magistrum veniebant; ibi, in ludo (sic magistri domum appe llabant llabant Romani) numeros et litteras discebant. Pueri tabellas ceratas stilumque in ludum port a abant. b ant. Stilo litteras ac verba in tabellarum cera inscribebant. Postea ad grammaticum ve niebant, niebant, ubi po e tas tas Graecos et Latinos recitabant. Ita discipuli grammaticam, historiam, geographiam, phys i cam cam aliasque disciplinas discebant.

2.

3. Tiranía

del emperador Tiberio.

Tiberius ingenti socorrida imperium gerebat, gravi crudelitate, avaritia, turpi libidine. Nam Tiberius numquam pugnabat, bella per legatos gerebat suos. Tiberius tertio et vigesimo imperii anno, aetatis septuagesimo octavo decedit in Campania.

Los romanos antiguos se dedicaban a cultivar el campo. Vita hominum rustica antiqua est. Antiquis temporibus, homines urbes non habuerunt. Hi felices sine bellis erant et in illis agrestibus locis terram arabant et feras magnas inter ficiebant. ficiebant.

4.

Inicio de Roma: el mandato de Rómulo. Romanum imperium a Romulo exordium habet. Romulus, Vestalis virginis filius, cum Re mo mo fratre uno partu editus est. Condita civitate, multitudinem finitimorum in civitatem recepit; centum ex senioribus elegit, quos Senatores nominavit pro p ter ter senectutem. Tunc, quia uxores populus non habebat, invitavit ad spectaculum ludorum vicinas urbi natio nes, nes, atque virgines rapuit. 5.

6. Sigue

la historia de Roma: el rey rey Tarquinio Prisco. Deinde regnum Priscus Tarquinius accepit. Hic numerum senatorum duplicavit, circum Romae aedificavit, ludos Romanos instituit, qui ad nostram memoriam permanent. Vicit Sabinos et multos agros urbis Romae territorio adiunxit: primus triumphans urbem in travit. travit. Muros fecit et cloacas, Capitolium inchoavit. Tricesimo octavo anno per Anci filios oc cisus cisus est. Marco tiene que recibir una buena educación. Marcum parvum puerum mater domi educaveral; fabulas de praeclaris Romanis narrave rat et ita mores conformaverat. Pater quoque filium saepe secum in agros duxerat et nat a a re, equitare, pisces et feras captare docuerat. Ita Marcum audacem et 7 Q. Marcium Coriolanum se declina por la segunda (-us -i). Es el nombre del protagonista de la historia. 8 Corioli -orum: los coriolos, pueblo amigo de los romanos. 9 El sujeto es el mismo mis mo que el del verbo eiecerunt. 10 Es acusativo singular masculino. Ad eum = ante él. 11 Veturia -ae: madre de Quinto Marco Coriolano. 12 Volumnia -ae: mujer de Quinto Marco Coriolano. 13 Recuerda que los nombres de ciudad no llevan nunca preposición. 7.


robustum fecerat. Tandem pater Marcum iam septem annos natum 14 ad se vocavit et inquit “iam tempus est ad ludum ire. Audax enim et robustus es, sed scribere, legere, numerare nescis; cot i idie d ie paedagogus te ad ludum ducet et capsarius libros et ceras portabit; in ludo multa dis ces. ces. Si bene laborabis, magister te laudabit. Si ignavus eris, te castigabit et fortasse verber a abit. b it. Ulises y sus compañeros llegan a la isla de Circe la maga. Itaque cursum tenebant ad insulam qua Circe, filia Solis, habitabat. Ubi eo pervenerunt, omnes Ulixis 15 socii cupiebant e nave exire et insulam explorare. Tandem Ulixes Eurylo chum chum et socios viginti duos in terram exposuit et aquam et cibum ad navem reportare iussit. Post longum iter procul in valle magnam Circes domum conspexerunt et ante por tam tam multas feras quas arte domuerat. In domo dea sedebat, quae simul pulchram telam texebat et voce cantabat dulcissima. Itaque portae appropinquaverunt omnes praeter E u rylochum, qui insidias t i imebat. m ebat. Dea, ubi portam aperuit, eos intrare et cenare iussit. In sellis eos collocavit et vinum dedit, sed prius medicamenta infunderat. Ubi ea biberunt, dea viros virga tetigit et statim facti sunt porci. Nunc voce porcina grunniebant, sed mentem retinebant humanam. In haram inclusi sunt cum aliis quos dea ante iam mutaverat. Interea Eurylochus 16 dubius ac perterritus ad navem festinavit et omnia Ulixi narravit; qui, quod mirabilem artem timebat, Eurylochum ad locum statim se ducere iussit, sed ille ad pedes Ulixis se provolvit et per omnes deos oravit: “minime vero 17 , Ulixes, noli 18 nos omnes obicere morti!”. Ulixes ei respondit iratus: “ad navem igitur tu manebis, Euryloche; ego periculum solus adibo”. Haec ubi dixit, discessit solus et ad Circes domum iter fecit, sed dum intrat subito deterr i itus t us est specie iuvenis qui virgam auream manu tenebat. Mercurius, qui erat ille, ait: ”quo19 festinas, stulte? Hic habitat Circe, quae tuos socios in porcos mutavit et inclusit in haram sordidam. Visne20 eandem fortunam subire?” Neque tamen verba ne que que numen Mercurii eum detinebat. Deus igitur, ubi hoc vidit, ei tradidit herbam cui nomen est m o ly ly21. Dixit: “hanc tene manu et audacter per portam intra. Moly enim te defendet”. Et ita res evenit. Ubi porta aperta est et Ulixes in regiam acceptus, Circe in solio eum collocavit et in poculum vinum et medicamentum i n fundit. fundit. Ubi ea Ulixis bibit, dea eum virga tetigit et magna voce inquit: “ad haram, porce, ad socios abi”. Sed moly eum servavit neque m u tatum tatum est eius corpus. 8.

Literalmente “nacido hace siete años”, es decir, de s iete años de edad. Declinación grecolatina. Se enuncia Ulixes, Ulixis. 16 Uno de los compañeros de Ulises. 17 “No, por Dios…”. 18 Forma de imperativo negativo: “No …”. 19 Adverbio interrogativo: “¿Adónde…? “ ¿Adónde…?”” 20 2ª persona singular del verbo Volo: “¿Quieres…?” 21 Cui…moly: “cuyo nombre es moly”. 14 15

frasesgenerales.pdf

Recommend Documents