KAALAMAN NG MGA MAG – MAG – AARAL AARAL NG KURSONG ACCOUNTANCY HINGGIL SA SA MGA EPEKTO NG IMPLASYON SA MAMAMAYAN NG TAYTAY, T AYTAY, RIZAL
Isang Pamanahong-Papel na Iniharap sa Kaguruan ng Departamento ng Filipino, National College of Business and Arts, Taytay Campus
Bilang Pagpatupad sa Isa sa mga Pangangailangan ng Asignaturang Filipino 2, Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik
ng I-A Acctg.
Marso, 2016
DAHON NG PAGPAPATIBAY
Bilang pagtupad sa isa sa mga pangangailangan ng asignaturang Filipino, Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik, ang pamanahong papel na ito ay pinamagatang, Kaalaman ng mga Mag – Mag – aaral aaral ng Kursong Accountancy Hinggil sa mga Epekto ng Implasyon sa Mamamayan ng Taytay, Rizal ay iniharap ng pangkat ng mga mananaliksik mula sa I-A Acctg. na binubuo nina:
Jacquelyn E. Ela Dawn Aubrey Espedillon
RV Joy Clarice F. Erlano Jethovie Andrei F. Fernandez Sherina Flores
Tinanggap sa pangalan ng Kagawaran ng Filipino, National College of Business and Arts, Taytay Campus, bilang isa sa mga pangangailangan sa asignaturang Filipino 2, Pagbabasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.
Dr. Noel F. Antijendra Propesor
DAHON NG PAGPAPATIBAY
Bilang pagtupad sa isa sa mga pangangailangan ng asignaturang Filipino, Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik, ang pamanahong papel na ito ay pinamagatang, Kaalaman ng mga Mag – Mag – aaral aaral ng Kursong Accountancy Hinggil sa mga Epekto ng Implasyon sa Mamamayan ng Taytay, Rizal ay iniharap ng pangkat ng mga mananaliksik mula sa I-A Acctg. na binubuo nina:
Jacquelyn E. Ela Dawn Aubrey Espedillon
RV Joy Clarice F. Erlano Jethovie Andrei F. Fernandez Sherina Flores
Tinanggap sa pangalan ng Kagawaran ng Filipino, National College of Business and Arts, Taytay Campus, bilang isa sa mga pangangailangan sa asignaturang Filipino 2, Pagbabasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.
Dr. Noel F. Antijendra Propesor
PAGSASALAMAT
Kami ay taos-pusong nagpapasalamat sa mga sumusunod na mga indibidwal na siyang tumulong at umudyok sa amin upang matapos itong pamanahanong papel na ito:
Kay Dr.Noel F. Antijendra, ang aming kagalang-galang na propesor sa asignaturang Filipino 2 at bilang tagapayo na rin ng aming pamanahanong papel na ito. Nagpapasalamat po kami sa inyong walang sawang paggabay at pagbigay ng mga magagandang puna at payo na siyang nakatulong upang mabuo naming ang papel na ito, Sa mga mag-aaral sa unang taon ng kursong Bachelor of Science in Accountancy sa National College of Business and Arts, Taytay Campus na siyang pinagmulan ng aming datos, maraming salamat sa inyong kooperasyon. Kung hindi niyo kami pinaunlakan at tinulungan ay maaaring wala na kaming maipepresentang papel ngayon, Sa amingmgamagigiliwnamgakaklase, amingmgamagigili wnamgakaklase, angpangkat BSA1-A, na siyang nagbigay kulay sa unang taon nating pagsasama sa hirap ng mga asignatura, maraming salamat. Hinding-hindi naming makakalimutan ang lahat ng mga bagay na ating pinagsamahan bilang isang klase; Nagpapasalamat rin kami sa aming mga magulang, mga kaibigan at mahal sa buhay sa kanilang walang sawang pag-suporta at pag- intindi sa amin lalo na’t sa mga panahong ginugol naming sa paggawa ng pamanahong papel na ito, Sa Poong Maykapal na siya naming pinagdarasal pinagdarasa l at pinagsasalamatan sa kanyang gabay upang patuloy naming mapagbuti ito. Gaya ng kanyang pagbasbas ay siya naman ang bungang lahat ng aming paghihirap upang magawa at matapos lamang ito.
Muli, maraming-maraming salamat po.
-
Mga Mananaliksik
LISTAHAN NG MGA TALAHANAYAN AT GRAP
A. Talahanayan 1: Distribusyon ng mga Respondente sa Taytayeῆos na may Edad mula 16 hanggang 40
12
TALAAN NG MGA NILALAMAN
Kabanata I, Ang Suliranin at Kaligiran Nito
1. 2. 3. 4. 5.
Introduksyon Layunin ng Pag-aaral Kahalagahan ng Pag-aaral Saklaw at Limitsyon Depenisyon ng Terminolohiya
1
1 2 2 2 3
Kabanata II, Mga Kaugnay na Pag-aaral at Litiratura
4
Kabanata III, Disenyo at Paraan ng Pananaliksik
1. 2. 3. 4.
Disenyo ng Pananaliksik Mga respondente Instrumentong Pampananaliksik Tritment ng mga Datos
12
12 12 12 13
Kabanata IV, Presentasyo at Interpretasyon ng mga Datos
--
Kabanata V, Lagom, Kongklusyon at Rekomendasyon
--
1. Lagom 2. Kongklusyon 3. Rekomendasyon
Listahan ng mga Sanggunian
----
14
APENDIKS
A. Pormularyo ng Pagpapatibay ng Paksang Pamagat ng Pag-aaral
--
B. Liham nsa Paghingi ng pahintulot sa Interbyu
--
C. Transkipsyon ng Interbyu
--
D. Liham sa Paghingi ng Pahintulot sa pagsarbey
--
E. Sarbey-Kwestyoner
15
F. Liham Paanyaya sa mga Panelist
--
G. Pormularyong sa Pag-eebalweyt ng Pamanahong-Papel
--
H. Pormularyong sa Pag-eebalweyt ng Pasalitang Presentayon
--
1
KABANATA I
ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO
1. Introduksyon
Ang pag – aaral na ito ay nagpapaliwanag sa mahahalagang ideya at konsepto tungkol sa epekto ng implasyon sa mga mamamayan ng Taytay, Rizal. Kabilang dito ang pagbibigay kahulugan natin sa nasabing paksa. Ayon kay Beylee Boiles (Nobyembre 10, 2013), ang implasyon ay ang patuloy na pagtataas ng pangkalahatang presyo. Ang kaalaman tungkol sa implasyon ay makatutulong sa tamang pagpapasya tungkol sa paggastos. Makatutulong din ito para maiwasan ang paglala nito. Implasyon ay ang pagtaas sa pandaigdigang antas ng merkado presyo at ang market ng mga serbisyo, sa konteksto ng ekonomiya para sa inobserbahang tagal ng panahon. Ang antas ng presyo ay ang average na presyo ng mga paninda. Maglagay lamang, sa implasyon ay maaaring ipinaliwanag bilang isang pagbaba sa kapangyarihan sa pagbili ng pera. Ang implasyon ay salamin ng pagtaas ng mga presyo sa pamilihan na nagiging dahilan upang harapin ng pamahalaan ang suliranin na nagbunsod sa mataas na presyo. Sa madaling salita, ito ang pagtaas ng halaga ng bilihin na dinudulot ng dami ng nakaka lat na pera. Ang implasyon ay bahagi nang ating buhay sa araw – araw. Kung kaya’t hindi natin maiiwasan ang pagtaas sa pandaigdigang antas ng merkado presyo at ang market ng mga serbisyo, sa konteksto ng ekonomiya para sa inobserbahang tagal ng panahon. Ang antas ng presyo ay ang average na presyo ng mga paninda. Maglagay lamang, sa implasyon ay maaaring ipinaliwanag bilang isang pagbaba sa kapangyarihan sa pagbili ng pera. Bilang karagdagan sa implasyon, ayon kay Julia Andrea Licerio ito ay tumutukoy sa mga pagbabago sa antas ng presyo para sa isang tiyak na tagal ng panahon. Implasyon rate ay madaling ipinahayag ng may kaugnayan sa index ng presyo sa pagtatapos sa simula ng tinukoy na tagal ng panahon. Para sa naturang mga sukat, ang pinaka- madalas na ginagamit na tatlong uri ng mga kadahilanan. Ang unang kadahilanan sa index ng presyo ng mamimili, ang ikalawa ay ang index ng mga presyo tagagawa at panghuli ang ikatlong ay ang tinatawag na GNP deflator (ang deflator ng gross national produkto). Ang tatlong mga konsepto ay maaaring ipaliwanag halos agad-agad. Ang mga tao ay may malaking bahaging ginagampanan upang mabawasan, kundi man masugpo ang implasyon. Ang paglutas nito ay kailangang gawin upang hindi
2
sagabal sa pag – unlad ng ekonomiya. Nakatuon din ito sa pagbibigay ng paraan upang malutas ang problema sa implasyon.
2. Layunin ng Pag-aaral
Ang pamanahong papel na ito ay nagbibigay impormasyon hinggil sa kaalaman at pag-aaral ng mga mag-aaral ng kursong accountancy hinggil sa Implasyon at naglalayong matugunan ang mga sumusunod na katanungan : a. b. c. d.
Ano nga ba ang kahulugan ng Implasyon? Anu-ano ang mabuti at masamang epektong ng Implasyon sa mga mamamayan? Dapat bang magkaroon ng sapat na kaalaman hinggil sa Implasyon? Anu-ano nga ba ang mga epekto ng implasyon sa mga mamamayan ng Taytay, Rizal?
3. Kahalagahan ng Pag-aaral
Ang pag-aaral ay isang mahalagang bagay para sa lahat ng tao, lalo na sa mga mananaliksik. Ito ay isa pinakapayak at pinakaimportanteng kaalaman na ating magagamit upang lalo pang magbigay ng pundasyon para magpatibay ng mataas na uri ng accountancy sa unibersidad. Simple man ito ngunit ito ang magiging pinakamadaling hakbang tungo sa puntong kailangang abutin. Mahalaga rin na makakuha ng mga impormasyong kailangan dahi l dito malaki ang maitutulong nito hindi lamang sa mga estudyante ng kursong accountancy kundi pati narin sa ibang estudyante na nagnanais magkaroon pa ng mga kaalaman at impormasyon ukol sa implasyon. Ang pagkuha naman ng impormasyon ay mas makakadagdag at makakatulong upang maging mas madali ang mga pag aaral. Dahil sa mga pananaliksik na ito, maaaring malaman ang pagkukulang sa kaalaman namin at iba pang kaugnay na pagaaral na dapat pang payabungin sa mga paaralan. Maaaring may mga pagkukulang tayo na hindi natin napapansin ngunit sa pamamagitan nito naitatama na natin ang mga ito.
4. Saklaw At Limitasyon ng Pag-aaral
Ang pag-aaral na ito ay nakatuon sa mga epekto ng implasyon, mabuti man o masamang epekto, sa bayan at mga mamamayan ng Taytay,Rizal. Tinatalakay din ng pananaliksik na ito ang depinisyon, kung bakit at paano nagkakaroon nito at ang kung sino ang naaapektuhan ng implasyon.
3
Gayunpaman, hanggang Taytay,Rizal lamang,kung maari,ang saklaw ng pananaliksik na ito at hindi na masyadong palalawakin pa. Naniniwala ang mga mananaliksik na mas makakabuti kung gagawa ng pananaliksik tungkol sa implasyon upang magkaroon ng linaw at kasagutan sa ibang katanungan hinggil sa nasabing paksa.
5. Depinisyon ng mga Terminolohiya
Upang maging mas madali at ganap ang pagkaintindi ng mga mambabasa, minarapat ng mga mananaliksik na bigyan ng depinisyon ang mga sumusunod na terminolohiya batay sa kung paano ginagamit ang bawat isa sa pamanahong papel. Ang hyperinflation ay ang patuloy na pagtaas ng presyo sa bawat oras, araw at lingo na naganap sa Germany noong dekada 1920. Ang GNP Implicit Price Index o GNP Deflator ay ang average price index na ginagamit para mapababa ang halaga ng kasalukuyang GNP at masukat ang GNP. Ang wholesale o Producer Price Index ay ang index ng mga presyong binabayaranng mga tindahang nagtitingi para sa mga produktong muli nilang binebenta sa mga mamimili. Ang Consumer Price Index ay sinusukat ang pagbabago sa presyo ng mga produkto at serbisyong ginagamit ng mga konsyumer. Ang market basket ay ginagamit din upang masukat ang antas ng pamumuhay ng mga konsyumer. Ang demand- pull inflation ay ang pagkakaroon ng paglaki sa paggasta ang sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan at panlabas na sektor. Ang cost-push inflation ay isang uri ng implasyon dulot ng makabuluhang mga pagtaas sa gastos ng mga mahahalagang kalakal o serbisyo kung saan walang angkop na alternatibo ay magagamit.
4
KABANATA II
MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA Ang pagbabago sa presyo ng mga p rodukto at serbisyo sa iba’t ibang panahon ay pangkaraniwang nagaganap. Subalit, kung ang pagbabago ay dulot ng pangkalahatang pagtaas ng presyo, pagbaba sa halaga ng salapi at may negatibong epekto sa tao, ang kalagayang ito ay bunga ng implasyon. Ayon sa The Economics Glossary , ang implasyon ay tumutukoy sa pagtaas ng pangkalahtang presyo ng mga piling produkto na nakapaloob sa basket of goods. Ayon naman sa aklat na Economics nina Parkin at Bade (2010), ang implasyon ay pagtaas na paggalaw ng presyo at ang deplasyon ay ang pagbaba sa halaga ng presyo. Kaya sa tuwing may pagtaas sa pangkalahatang presyo ng mga bilihin sa isang ekonomiya, ang kondisyon ng implasyon ay nagaganap. Dahil dito, naaapektuhan ang dami ng produkto na maaaring mabili ng mamimili. Ang pagtaas ng presyo ay sinasabing kaakibat na ng ating buhay. Hindi na bago sa mga bansa na makaranas ng implasyon, kahit noong Panahong Midyebal, ang presyo ay tumaas ng apat na doble sa Europe. Maliban sa implasyon, mayroon ding tinatawag na hyperinflation kung saan ang presyo ay patuloy na tumataas sa bawat oras, araw at linggo na naganap sa Germany noong dekada 1920. Maging sa Pilipinas ay naranasan ang ganitong sitwasyon sa panahon ng pananakop ng Japan kung kailan ang salapi ay nawalan ng halaga. Dahil sa napakataas na presyo ng bilihin at pagbagsak sa halaga ng pera, kakaunti na lamang ang kayang mabili ng salapi noong panahon ng digmaan. Kahit sa kasalukuyang panahon, ang implasyon ay isang suliraning hindi mapigilan. Ang mga pangunahing produkto tulad ng bigas, asukal, manok, karne, isda at iba pa ay hindi nakaligtas sa pagtaas ng presyo. Ang tatlong antas ng implasyon ay tinatawag na unang yugto, na hindi bababa sa lohikal na kritikal na hakbang ay ang "katamtaman sa implasyon". Implasyon ay nailalarawan sa pamamagitan ng isang katamtaman single- digit na taunang rate ng paglago ng implasyon. Hindi ito tungkol sa implasyon, na nagbabanta sa ekonomiya ng estado. Ito ay isa lamang regular at isang unstoppable phenomenon, na kung saan ay itunuturing na katanggap-tanggap. Ang pangalawang yugto, na may pang ekonomiyang paggana nang direkta ng estado burdens, ang tinatawag na "runaway sa implasyon." Implasyon ay tumutukoy sa uri ng runaway sa implasyon, na nangangahulugang dalawang- sa tatlong- digit na taunang rate ng paglago ng implasyon.Ang pangatlong yugto, na hindi maaaring hindi humahantong sa pangekonomiyang disintegration ng estado ay "hyperinflation". Hyperinflation ay isang kalagayan ng ekonomiya, ang implasyon rate ay tumataas sa pamamagitan ng higit sa tatlong- digit na display. Ang mga dahilan ng implasyon ay kapag tumaas ang suplay ng salapi at tumaas din ang kita at demand kaysa produksyon, mahahatak pataas ang presyo. Kapag tum aas
5
ang palitan ng piso sa dolyar dahil sa kakulangan ng dolyar na pumapasok sa bansa (suplay), bumababa ang halaga ng piso katumbas ng dolyar. Ang kailangan ay higit na maraming pisong kapalit sa dolyar. Kaugnay nito, tataas ang presyo ng mga produkto at serbisyo. Nakakaapekto rin sa presto ang pakikipagkalakalan sa ibang bansa. Kapag tumaas ang presyo ng langis sa pamilihang pandaigdig, tataas din ang presyo ng mga kalakal at serbisyo na inaangkat mula sa ibang bansa. Bunga nito, tataas ang gastos sa produksyon na magiging sanhi naman ng pagtaas ng presyo sa lokal na pamilihan. Kapag tumaas ang gastos sa produksyon, tataas din ang presyo ng nilikhang mga kalakal at paglilingkod. Kapag malaki ang gastos ng pamahalaan kaysa kita mula sa buwis, tataas ang suplay ng salaping kita at mahihila ang presyo ng mga kalakal at serbisyo paitaas. May dalawang uri ng epekto ang implasyon, una na rito ang mga mabubuting epekto katulad ng pagtaas ng presyo ay tanda ng lamang ng unti-unting pagunlad ng produksyon at ekonomiya. Humihikyat ito na pagbutihin at pataasin ang produksyon. Marami ding mga tao agn nakikinabang dito kabilang dito ang mga mangungutang, speculators at mga taong hindi tiyak ang kita. Ang pangalawang uri naman ay ang mga hindi mabuting epekto katulad ng malaking bahagdan ng ating mamamayan ang mawawalan ng kakayahan ng makabili ng mga pangunahing pangangailangan sanhi ng mataas na presyo. At ang naapektuhan nito ay mga taong may tiyak na kita, nagpapautang at nag-iimpok. Ang mga solusyon sa implasyon ay tinatawag na tight money policy , pataasin ang produksyon ng bansa, bigyang prayoridad ang lokal na pamilihan, linangin ang lokal na pinagkukunan, sugpuin at parusahan ang mga middlemen (mga taong nagdadagdag/nagpapatong sa halaga ng produkto) , pagtatakda ng price control , paglalaan ng pamahalaan ng maliit na badyet ang pambayad utang ng bansa at gamitin sa pagpapaunlad ng agrikultura ang badyet na puro inilalaan lang sa gastos militar ng bansa Karaniwang ginagamit sa pagsukat ng implasyon ang Consumer Price Index (CPI) upang mapag-aralan ang pagbabago sa presyo ng mga produkto. Ang pamahalaan ay nagtatalaga ng mga piling produkto nakapaloob sa basket of goods. Ang mga nasabing produkto ay kumakatawan sa mga pangunahing pangangailangan at pinagkakagastusan ng mamamayan. Tinitinganan ang halaga ng mga produktong ito upang masukat ang bilis at laki ng pagbabago sa presyo. Mula sa market basket, ang price index ay nabubuo na siyang kumakatawan sa kabuuan at average na pagbabago ng mga presyo sa lahat ng bilihin. Ang price index at depende sa uri ng bilihin na gustong suriin. Dahil sa pabago-bago sa presyo ng mga produkto, nabuo ang isang mekanismo upang masukat ang laki ng pagbabago sa presyo. Ilan sa mga panukat ang GNP Implicit Price Index o GNP Deflator . Ito ang average price index na ginagamit para mapababa ang halaga ng kasalukuyang GNP at masukat ang totoong GNP . Ito ang sumusukat sa
6
pangkalahatang antas ng presyo ng mga produkto at serbisyong nagawa ng ekonomiya sa loob ng isang taon, wholesale or Producer Price Index (PPI ). Index ng mga presyong binabayaran ng mga tindahang nagtitingi para sa mga produktong muli nilang binebenta sa mga mamimili at Consumer Price Index (CPI ). Sinusukat ang pagbabago sa presyo ng mga produkto at serbisyong ginagamit ng mga konsyumer. Batayan sa pagkompyut ng CPI ang presyo at dami ng produktong kadalasang kinokonsumo ng bawat pamilya na nasa loob ng tinatawag na market basket. Ang market basket ay ginagamit din upang masukat ang antas ng pamumuhay ng mga konsyumer. Pasok din dito ang malaking gampanin ng pamahalaan sa paaglutas ng mga problema pwede nilang iimplenta ang pataasin ang produktibidad, gamitin ng wasto ang pinagkukunang yaman at gumamit ng teknolohiya. Nagaganap ang demand-pull inflation kapag nagkaroong ng paglaki sa paggasta ang sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan at panlabas na sektor ngunit ang pagtaas ng aggregate demand ay hindi katumbas ng paglaki ng kabuuang produksiyon. Dahil dito, nagkaroon ng shortage sa pamilihan kaya ang presyo ng bilihn ay tumataas. Ayon sa pananaw ng mga monetarist sa pangunguna ni Milton Friedman, isang ekonomista na ginagawaran ng Gawad Nobel noong 1976, ang pagkakaroon ng labis na dami ng salapi sa sirkulasyon ang isang dahilan kung bakit tumataas ang demand. Dahil sobra ang salapi, malaki ang pagkakataon na patuloy na bibili ng maraming produkto ang mamimili na magtutulak sa pagtaas ng presyo. Ipinalabas kamakailan ang pinakahuling ulat ng Asian Development Bank (ADB) na nagbababalang mabilis na tumataas ang presyo ng pagkain at ito ay makakaapekto sa paglaki ng ekonomya at gawain ng pagbabawas sa kahirapan ng mga umuunlad na ekonomya sa taong 2011. Sapul noong unang dako ng taong ito, lubos na binibigyan pansin ng ADB ang implasyong lumilitaw sa mga umuunlad na ekonomiya sa Asya, lalung-lalo na ang problema ng pagtaas ng presyo ng pagkain. Dahil dito, muling nagbabala ang Chief Economist ng ADB na si Rhee Changyong na ang mahirap na populasyon sa Asya ay bumubuo ng dalawang-katlo ng populasyon ng buong daigdig, kaya, mahalagang-mahalaga ang pagsasagawa ng inisyatibong hakbangin para harapin ito. Ayon sa ulat ng ADB, dahil sa epekto ng elementong pandaigdig, patuloy at mabilis na tumataas ang presyo ng pagkain sapul noong isang taon. At sapul noong unang dako ng taong ito, tumaas ng halos 10% ang karaniwang presyo ng pagkain sa mga ekonom iya ng Asya. Ang pagtaas nito ay magdudulot ng karagdagang 64 milyong mahihirap sa rehiyong ito, kumpara sa International Poverty Line Standard . Ipinalalagay ng ulat, kung mananatili ang tunguhin ng pagtaas ng presyo ng pagkain at langis sa buong daigdig, may posibilidad na lumiit ng 1.5% ang saklaw ng paglaki ng kabuhayan sa mga umuunlad na bansa ng Asya. Nauna rito, tinaya ng taunang ulat ng ADB na aabot sa 7.8% ang paglaki ng kabuhayan ng mga umuunlad na bansa ng Asya sa taong 2011, mas mababa kaysa 9% noong 2010. Nananawagan ang ADB na upang maiwasan ang ibayo pang
7
paglala ng kalagayan, dapat isagawa ng mga may kinalamang ekonomiya ang isang serye ng hakbangin para magpatatag ng output ng pagkaing butil, na kinabibilangan ng pagpapalaki ng laang-gugulin sa konstruksyon ng imprastrukturang agrikultural, pagpapalawak ng pagtatatag ng instalasyon ng reserba ng pagkaing butil, pagaalis ng limitasyon sa pagluluwas ng butil at iba pa. Ayon pa rin sa ulat, kailangang pigilin ang mga aksyon ng espekulasyon sa pamilihan ng pagkaing butil at palakasin ang integrasyon ng pamilihang ito. Napag-alaman naman mula sa ADB, na sinang-ayunan na ng 10 kasaping bansa ng ASEAN ang pagtatayo ng "ASEAN Integrated Food Security Framework" , ipinahayag ng ADB na ito ay positibo para magpatatag ng presyo ng pagkaing butil. Ayon naman sa “Masaganang Buhay sa Kabila ng Pagtaas ng Presyo” ni Francisco J. Colayco na nailathala noong Agosto 5, 2012, Pinakamalapit na usapin sa bawat isa sa atin ang patuloy pagtaas ng presyo lalo na ng mga pangunahing bilihin —ito ang tinatawag na implasyon (inflation) sa ekonomiks. Maituturing na direkta ang atake nito sa ating pang-araw-araw na buhay lalo na kung hindi naman kasabay na tumataas ang ating kita. Sa librong PISOBILITIES ni Francisco J. Colayco, ang annual average inflation rate sa ating bansa ay nasa 5.5%. Ibig sabihin ay 5.5% din ang nabawas sa kakayahang bumili (purchasing power) ng ating salapi. Para talunin ito ay kailangang tumaas ang ating kita ng higit sa 5.5%. Kung pantay ang pagtaas, atleast nakat abla tayo! Kaya mahalagang mabantayan ang inflation rate. Kung ikaw ay nagpapautang, dapat isaalang-alang sa pagtatakda ng interest rate ang galaw ng implasyon. Sa mga fixed income earner, dagdag sipag ito at paghahanap ng sideline para makabawi. Hindi maaa ring iasa lang sa pagtaas ng sahod. Dahil kung tila bagyo sa pagbuhos ang implasyon ay tila ambon lang sa dalang ang pagtaas ng sahod. Mahalagang usapin na makapagsimula ng kahit maliit na negosyo na maaaring panggalingan ng dagdag na kita! Masuwerte ang mga may ipon dahil malaki ang oportunidad na talunin nila ang implasyon. Iba na ang may ipon, may maipapamuhunan! Napakaraming investment instruments na pwede nilang lagakan ng kanilang ipon na lilikha ng passive income tulad ng mutual fund. Mga pamumuhunan na kung saan ay kikita ng mas mataas sa inflation rate ang inyong ipon kaysa simpleng ilagak ito sa savings account sa bangko. Kailangan lang na masusi nating pag-aralan ang mga ito at makapag-invest ng mas mataas sa inflation rate ang kita. Maaari itong matutunan sa pamamagitan ng pagbabasa ng mga libro at pagdalo sa mga seminar hingil sa financial wellness. Ayon din sa kanya, kung isa kang fixed income earner na walang kasiguruhan kung kailan tataas ang sweldo ay siguradong apektado ka! Walang pagbabago sa iyong kita samantalang kumukonti ang iyong nabibili ng dahil sa implasyon. Kaya talung-talo ka kung di rin tataas ang iyong sweldo. Ganundin sa mga nag-iipon,tabi ka ng tabi ng salapi na ang akala mo sa pagdaan ng panahon ay lumalaki. Subalit ng magkaroon ng 10% na
8
implasyon ay nabawasan ang kakayahan nitong makabili ng 10%. Ang dapat lumaking ipon ay lumiliit ang “tunay na halaga” ng dahil sa implasyon. Apektado din ang mga nagpapautang! Ang babalik kasi sa kaniya ay mas mababa sa tunay nitong halaga kung ikukumpara dati nitong kayang mabili! Higit na problema kung ang inflation rate ay mas mataas kaysa itinakda nilang interest rate. Talo ang negosyo! Ayon naman kay Danilo Araña Arao (“Tunay na halaga ng ating pera”, Hunyo 6, 2010), Tingnan na lang natin ang kaso ng ulat sa implasyon (inflation report) na inilalabas ng National Statistics Office (NSO) sa unang linggo ng bawat buwan. Kung susuriin ang ulat para sa buwan ng Mayo na inilabas noong Hunyo 4, ito ay may 19 na talahanayan (tables). Mahirap intindihin ang mga ito dahil napakaraming kolum, tadtad ng mga numero at maliliit ang mga teksto. Ang summary inflation report naman, bukod sa napakahaba, ay napakahirap basahin dahil puno ng mga jargon na tila naiintindihan lang ng mga kumukuha ng kursong Economics. Hindi rin nakakatulong na ang lahat ng ito’y nakasulat sa wikang Ingles sa halip na Filipino. Ayon sa GMA News (Agosto 5, 2014), tumaas ang inflation rate sa Pilipinas nitong nakaraang buwan ng Hulyo at ito ay nasa 4.9 percent kumpara sa 4.4 percent sa naunang buwan ng Hunyo. "The government’s inflation target is defined in terms of the average year-on-year change in the consumer price index (CPI) over the calendar year," ayon sa BSP. Matapos ang 10.2, 10.5 at 10.1 percent na inflation mula July hanggang Setyembre 2008, bumaba ang inflation at malaking dahilan nito ay ang paghigpit ng Bangko Sentral ng Pilipinas sa dami o supply ng pera na umaagos sa buong ekonomiya. Kapag kasi mas kaunti ang “money supply” mas kaunti ang pera na magagamit na pambayad ng mga produkto at serbisyong binabayaran ng mga mamimili. Liban sa dalawang buwan sa 2011 na 5.2 percent ang inflation rate, matagal nang mas mababa sa 5 bahagdan ang inflation sa bansa. Sumadsad pa nga sa 1.7 percent ang inflation rate noong Agosto 2009. Nasa 3.3 percent ang inflation noong Nobyembre ngunit biglang umakyat ito patungo sa 4.1 sa sumunod na buwan ng Disyembre. Ang average ng inflation rate mula Enero ngayong taon hanggang Hulyo ay 4.3 percent . Batay sa CPI (Mayo 2010), lumalabas na ang purchasing power of the peso ay nasa P0.61 lang sa National Capital Region (NCR). Simple lang ang ibig sabihin nito: ang produktong nagkakahalaga ng P100 sa kasalukuyan sa NCR ay tinatayang P61 lang noong taong 2000. Malinaw na tumaas sa pangkalahatan ang presyo ng mga produkto’t serbisyo, kaya sa paglipas ng panahon ay may nawawalang halaga sa ating pera. Ito ang dahilan kung bakit kinakailangang magkaroon ng karampatang pagtaas sa sahod para matugunan ang pangangailangan ng pamilya. (Madali lang magkompyut ng purchasing power of the peso . Ang ginagamit na pormula ay PPP = (1/CPI) x 100.) Ayon naman sa Pilipino Star NGAYON (Nobyembre 19, 2011), iginiit kahapon ng Malacañang na ang paglakas ng piso kontra dolyar ang naging susi upang magkaroon
9
ng mababang inflation rate at magkaroon ng savings ang gobyerno sa debt payments nito. Sinabi ni Press Secretary Ignacio Bunye na nagkaroon ng epekto din ang pag¬lakas ng piso kontra dolyar sa pamilya ng mga OFW’s gayundin sa ating mga exporters. Aniya, dahil din sa paglakas ng ating piso ay nagkaroon ng savings na P15 bilyon ang pamahalaan sa 2011 habang ang inaasa¬hang savings hanggang Sept. 2012 ay aabot sa P24 bilyon dahil na rin sa pagtitiwala ng mga creditor. Ayon sa Abante (Disyembre 21, 2014), Lumakas ang kasalukuyang ekonomiya ng Pilipinas sa ilalim ni PNoy pero hindi pa rin ito nararamdaman ng maraming Pilipino partikular yaong mga nasa pinakamababang sangay ng lipunan kabilang na ang mga manggagawa, magbubukid at mangingisda. Kung mayroong may dapat ipagbunyi ang mga Pilipino ngayong Kapaskuhan ay ang patuloy na pagbaba ng presyo ng gasolina at produktong petrolyo na naramdaman ng maraming Pilipino sa pagbaba ng pamasahe sa jeepney sa halagang P7.50 mula P8.50. Dapat nga ay kasabay nito ang pagbaba sa pasahe sa taxi at mga pampasaherong bus pero sadya talagang mabagal ang gobyerno sa pagtugon sa interes ng mas nakararaming Pilipino. Ayon din sa Index of Economic Freedom ( Enero 30, 2013), Sa pagsisimula ng taon, isang magandang balita ang hatid ng 2013 Index of Economic Freedom dahil sa paglagay nila sa Pilipinas sa ika- 97 puwesto ng mga tinatawag na “bansang malaya ang ekonomiya”. Ang puwesto natin ngayon ay mas mataas ng 10 baitang kumpara sa ika107 puwesto noong nakaraang taon. Ang nakamit na 58.2 Economic Freedom Score ng Pilipinas ay pinakamataas sa mga bansa sa Southeast Asia, na pagpapatunay ng masiglang ekonomiya na nagawa n g liderato ni Pangulong Noynoy “PNoy” Aquino noong nakaraang taon. Maging ang lider ng oposisyon sa House of Representatives ay nagpahayag ng paghanga sa administrasyong Aquino sa magandang marka na nakuha ng Pilipinas sa 2013 Index of Economic Freedom . Sadyang kahanga-hanga raw ang nagawa ni PNoy at ng kanyang mga tauhan. Pero hindi raw dapat tumigil ang pamahalaan at kailangang pag-ibayuhin pa ang trabaho para sa patuloy na pagpapalago ng ekonomiya. MANILA, Philippines – Tatapusin na sa Miyerkules ng bicameral conference committee ang report para sa panukalang P2.006 trilyon na pambansang pondo para sa taong 2013, ayon kay Senador Franklin Drilon ngayong Martes. Sinabi ni Drilon, tagapangulo ng Senate Finance Committee , inaasahang pipirmahan ang final report sa panukalang pondo sa Miyerkules kapag naaayos na nila ang pagkakaiba mula sa bersyon ng mababa at mataas na kapulungan ng Kongreso. "Once we have reconciled the contentious provisions of the appropriations bill, the bicameral conference committee will immediately submit it to both chambers for ratification,” pahayag ni Drilon.
10
Aniya, tinimgnan ng technical working group ang hindi mapagtugmang mga probisyon sa budget. Tinrabaho ito ng grupo noong weekend upang agarang makapaglabas ng committee report. “ We will wrap up everything this week, so that we can proceed with the printing of the enrolled bill. We expect it to be signed by the House Speaker and the Senate President by the third week of December,” sabi ni Drilon. “We are confident that on or before December 20, the President should be able to finish reviewing the budget and sign the general appropriations bill,” dagdag ng Senador.
Ang panukalan pondo para sa 2013, na inaprubahan ng Senado noong Nobyembre 28, ay mas mataas ng 10.5 porsyento kumpara sa P1.816 trilyon na pambansang pondo ngayong taon. Sinabi ni Drilon na ang ang pangunahing gagastusan ng gobyerno gamit ang panukalang 2013 budget ay ang mga serbisyong pampubliko, para sa pagbubukas ng mas maraming trabaho, mas maayos na edukasyon at pagpapabuti ng healthcare services. Sa pamamagitan ng opisyal na estadistika, ang masama’y napapaganda o hindi nahahalata. Nakakayang lunurin ng mga numero’t teknikal na termino ang mga argumentong sumasalungat sa mga pahayag ng gobyerno. Tingnan na lang natin ang kaso ng ulat sa implasyon ( inflation report ) na inilalabas ng National Statistics Office (NSO) sa unang linggo ng bawat buwan. Kung susuriin ang ulat para sa buwan ng Mayo na inilabas noong Hunyo 4, ito ay may 19 na talahanayan (tables). Mahirap intindihin ang mga ito dahil napakaraming kolum, tadtad ng mga numero at maliliit ang mga teksto. Ang summary inflation report naman, bukod sa napakahaba, ay napakahirap basahin dahil puno ng mga jargon na tila naiintindihan lang ng mga kumukuha ng kursong Economics. Hindi rin nakakatulong na ang lahat ng ito’y nakasulat sa wikang Ingles sa halip na Filipino. Paano ba maaasahan ang lubusang pagkakaintindi ng mensahe kung hindi ginagamit ang sariling wika? Kung sabagay, kahit na wikang Filipino ang gamitin ng mga nasa kapangyarihan ay patuloy pa rin nilang itatago ang katotohanan. Sa kaso ng tantos ng implasyon (inflation rate ) para sa buwan ng Mayo, ipinapakita lang ang bahagyang pagbaba sa 4.3 porsiyento kumpara sa 4.4 porsiyento noong Abril: “The year-on-year headline inflation rate in the Philippines slowed down to 4.3 percent in May from 4.4 percent in April due mainly to the slower annual growth rate registered in fuel, light and water (FLW) index. Inflation a year ago was 3.3 percent .”
11
Lumakas ang kasalukuyang ekonomiya ng Pilipinas sa ilalim ni PNoy pero hindi pa rin ito nararamdaman ng maraming Pilipino partikular yaong mga nasa pinakamababang sangay ng lipunan kabilang na ang mga manggagawa, magbubukid at mangingisda. May conditional cash transfer (CCT) program ang administrasyon pero bigo din itong mabiyayaan ang mga mahihirap na Pilipino na nakatira sa kanayunan at mga liblib na lugar sa mga lalawigan. Kaya nananatili ang hamon sa administrasyong Aquino ang inclusive growth na ang ibig sabihin ay kailangang magkaroon ng trickle down effect sa mga mahihirap ang kasaganaang tinatamasa sana sa paglago ng ekonomiya. Kung mayroong may dapat ipagbunyi ang mga Pilipino ngayong Kapaskuhan ay ang patuloy na pagbaba ng presyo ng gasolina at produktong petrolyo na naramdaman ng maraming Pilipino sa pagbaba ng pamasahe sa jeepney sa halagang P7.50 mula P8.50.Dapat nga ay kasabay nito ang pagbaba sa pasahe sa taxi at mga pampasaherong bus pero sadya talagang mabagal ang gobyerno sa pagtugon sa interes ng mas nakararaming Pilipino. Dapat din nga ay bumababa na rin ang presyo ng ilang mga bilihin sa palengke bunsod ng tuluy-tuloy na pagbaba ng presyo ng gasolina sa pandaigdigang pamilihan pero hindi pa rin ito nangyayari. Mas magiging makabuluhan ang pahayag ni PNoy ng pagreretiro sa pulitika kung ang pagtutuunan niya ng pansin ang pagpapababa sa mga presyo ng bilihin kabilang na ang pamasahe sa taxi at bus na siyang pangunahing transportasyon ng mga Pilipino maliban sa jeepney at MRT. At mas magiging masaya ang Pasko at Bagong Taon ng mga Pilipino kung maririnig mula sa bibig ni PNoy ang kanyang direktiba sa Department of Trade and Industry at Land Transportation Franchising and Regulatory Board na kagyat na pagpapababa ng presyo ng mga bilihin at pasahe. Hindi magkakamali si PNoy kung iuutos niya ito sa DTI at LTFRB dahil ang resulta ng survey ng Pulse Asia ay nagpapatunay na ang pangunahing isyu sa mayorya ng mga Pilipino ay ang pagkontrol sa implasyon o mataas na presyo ng bilihin. Pinakamasayang Pasko at Bagong Taon na marahil ang maibibigay ni PNoy sa mga Pinoy kung mapapababa niya sa mga malalab ing araw ng 2014 ang mga presyo ng pangunahing bilihin.
12
KABANATA III
DISENYO AT PARAAN NG PANANALIKSIK
1. Disenyo ng Pananaliksik
Ang pag-aaral na ito ay isinagawa ayon sa disenyo ng pamamaraang deskriptib-analitik na pananaliksik. Nais ilarawan at suriin ng mga mananaliksik sa pag-aaral na ito ang mga epekto ng implasyon sa mga mamamayan ng Taytay, Rizal.
2. Mga Respondente
Ang mga piniling respondante sa pag-aaral na ito ay mga mamamayan ng Taytay, Rizal na may edad 16-40 na kasalukuyang naaapektuhan ng implasyon sa lalawigan. Ang mga respondente ay nahati sa apat na grupo: dalawampung (20) mag-aaral at limang (5) nagtratrabaho na may edad mula 16 hanggang 21, labing limang (15) negosyante at sampung (10) mga propesyunal na may edad mula 22 hanggang 40. Samakatuwid mayroong paggrugrupo ng mga respondante batay sa antas ng pamumuhay ng mga mamamayan at edad. Gumamit din ang mga mananaliksik ng random sampling upang magkaroon ng reprsentasyon ang bawat grupo. Pansinin ang kasunod na talahanayan. Talahanayan 1 Distribusyon ng mga Respondente sa Taytayeῆos na may Edad mula 16 hanggang 40
Edad
Estudyante
May Trabaho
16 - 21
20
5
22 - 40 Kabuuan
20
Negosyante
Propesyunal
Kabuuan 25
5
10
10
25
10
10
10
50
Pinili ng mga mananaliksik ang mga respondente na pasok sa kanilang batayan.
13
3. Instrumentong Pampananaliksik
Ang pag-aaral na ito'y isinagawa sa pamamagitan ng pagsarbey. Ang mga mananaliksik ay naghanda ng sarbey-kwestyoner upang malaman ang epekto ng implasyon sa mga mamamayan ng Taytay, Rizal. Upang lalong madagdagan ang kaalaman ng mananaliksik ay nag-interbyu sila sa isang dalubhasa tungkol sa nasabing paksa ng pamanahong-papel. Para sa lalong pagpapabuti ng pag-aaral ay minabuti rin ng mga mananaliksik na mangalap ng impormasyon sa iba't ibang hanguan sa aklatan tulad ng mga libro, journal, pahayagan at iba pa.
4. Tritment ng mga Datos
Dahil ang pamanahong-papel na ito ay panimulang pag-aaral lamang at hindi isang pangangailang sa pagtatamo ng isang digri, ay walang ginawang pagtatangka upang masuri ang mga datos sa pamamagitan ng mataas at kompleks na istatistika. Tanging pagta-tally at pagkuha ng porsyento lamang ang kinailangang gawin ng mga mananaliksik.
14
LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN
Melchor V. Cayabyab Francisco J. Colayco Pagbabago IV (book), by Imperial, Antonio, Samson, Dallo & Soriano,1999 Balitao, Bernard R., et.al. Ekonomiks. Pasig City: Vibal Group, 2015. https://economics000rainargifel.wordpress.com/mga-dahilan-ng-implasyon/ https://tl.wikipedia.org/wiki/Implasyon_(presyo) https://economics000rainargifel.wordpress.com/mga-dahilan-ng-implasyon/ http://filipino.cri.cn/301/2011/04/28/2s100574.htm http://mgazine-tungkol-sa-mga-pananalapi.buvba.com/article-ano-ang-implasyon-atbakit-dapat-naming-maging-interesado-sa-kanya http://www.franciscocolayco.com/?p=333 http://www.slideshare.net/aceidol/epekto-at-solusyon-ng-implasyon-pagobo http://www.slideshare.net/paoloesteves/epekto-at-solusyon-sa-implasyon-16584242 http://www.franciscocolayco.com/?p=333 https://tl.wikipedia.org/wiki/Implasyon_(presyo) http://www.philstar.com November 19, 2007 http://filipino.cri.cn 2011-04-28 http://www.philstar.com December 4, 2012 http://pinoyweekly.org June 6, 2010 http://www.abante.com.ph December 21, 2014
15
APENDIKS E SARBEY-KWESTYUNER Mahal naming Respondente, Maaalab na pagbati! Kami po ay mga mag-aaral ng Filipino 2 na kasalukuyang nagsusulat ang isang pamanahong-papel tungkol sa Kaalaman ng Mag-aaral sa kursong Edaukasyon Hinggil sa Epekto ng Implasyon sa mga mamamayan ng Taytay, Rizal. Kaugnay nito, inihanda naming ang kwestyoner na ito upang makatanggap ng mga datos na kailangan naming sa aming pananaliksik. Kung gayon, mangyari po lamang na sagutan nang buong katapatan ang mga sumusunod na aytem. Tinitiyak po naming magiging kumpidensyal na impormasyon ang inyong mga kasagutan. Maraming salamat po! -Mga Mananaliksik
Direksyon: punan ng angkopna impormasyon o datos ang mga kasunod na patlang. Kung may pagpipilian, lagyan ng tsek ang bilog na tumutugon sa inyong sagot. 1. Pangalan (opsyunal): ___________________________
Edad: ___
2. Ano ang iyong kasarian? o Babae o Lalaki 3. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa iyong employment status? o Estudyante Working student o o Negosyante o Propesyunal
16
4. Ano ang dahilan kung bakit ka andito saTaytay, Rizal? o Dito ako nakatira Dito ako nag-aaral o Dito ako nagtatrabaho/hanapbuhay o o Dito ako bumibili 5. Alam mo bang may implasyong nangyayari sabayan? o Oo, alam na alam Oo, katamtaman lamang o Oo, ngunit di gaano o Hindi alam o 6. AlammobangmayepektoangImplasyonsabayan? o Oo, alam na alam Oo, katamtaman lamang o Oo, ngunit di gaano o o Hindi alam 7. Naapektuhan ka ba ng implasyon? Oo, apektadong-apektado o Oo, pero konti lang o Oo, pero minsan lang o o Hindi 8. Mabuti ba ang epekto nito sayo? o Oo, mabuting-mabuti Oo, pero hindi gaano o o Oo, pero minsan lang o Hindi 9. Natutuwa ka ba sa implasyon at sa dalang epekto nito? Oo, tuwang-tuwa o Oo, pero hindi gaano o o Oo, pero minsan lang o Hindi 10. Kung ikaw ay may tindahan, pabor ka ba sa implasyon? Oo, pabor na pabor o Oo, pero hindi gaano o o Oo na may pag-aalinlangan o Hindi
17
Personal na Impormasyon
I.PERSONAL Pangalan: ELA, JACQUELYN E. Tirahan: C2 RSG Gueventhomes, Policarpio St., Brgy. San Andres, Cainta, Rizal Kontak Namber: +639363089876 Petsa ng Kapanganakan: Septyembre 10, 1999
Lugar: Lake, Sebu
Edad: 16
Pangalan ng Ama: Felimon E. Ela
Hanapbuhay: Seafarer/Contract Worker
Pangalan ng Ina: Nida E. Ela
Hanapbuhay: Accountant
Mga Kapatid: Gwyneth E. Ela – Cainta Catholic College (Grade 9)
II.EDUKASYON Paaralan: National College of Business and Arts Kurso: Bachelor of Science In Accountancy Taon ng Pagtatapos: Unang taon 2015-2016 Paaralan: Fort San Pedro National High School Kurso: Sekondarya Taon ng Pagtatapos: 2014-2015 Paaralan: A. Montes II Elementary School Kurso: Grade 4-6 Taon ng Pagtatapos: 2010-2011 Paaralan: Igbaras Elementary School Kurso: Grade 1-3 Taon ng Pagtatapos: 2007-2008
18
III.MGA DINALUHANG SEMINAR AT PAGSASANAY Pamagat: Vice Mayor’s Debate Cup (Inter High School) Workshop Araw: January 2014 Lugar: University of the Philippines Pamagat: Iloilo Charter Day (Inter High School) Seminar-Workshop Araw: February 2014 Lugar: Iloilo City Hall Pamagat: All About Youth Seminar Araw: July 2014 Lugar: Iloilo City Hall Pamagat: Golden Pen Seminar Workshop Araw: July 2014 Lugar: Iloilo City National High School Pamagat: Leadership Training Araw: September 2014 Lugar: Punta Villa, Iloilo City Pamagat: Mathematical Investigation Seminar Workshop Araw: September 2014 Lugar: Grand Hotel, Iloilo City Pamagat: FPOP Iloilo Seminar-Workshop/ Peer Education Araw: November 2014 Lugar: Sarabia Hotel, Iloilo City
IV.MGA KARANGALANG TINANGGAP Class Valedictorian
19
Best in Filipino Best in Values Best in Math Best in T.L.E Best in MAPEH Best in Science
V.REPERENSES Pangalan:
Tirahan:
Kontak No.:
Lovely Ledesma
Jaro, Iloilo City
09081088159
Marnie Lamis
Lapaz, Iloilo City
09077851116
Charito Jardinico
Cainta, Rizal
09178996939
20
Personal na Impormasyon
I.PERSONAL Pangalan: ESPEDILLON, DAWN AUBREY A. Tirahan: B 126 L. Cerrero St. Macamot, Binangonan, Rizal Kontak Namber : 09354025468 Petsa ng Kapanganakan: Enero 12, 2000
Lugar: Angono, Rizal
Edad: 16
Pangalan ng Ama: Frankie G. Espedillon
Hanapbuhay: Negosyante
Pangalan ng Ina: Susana A. Espedillon
Hanapbuhay: Negosyante
II.EDUKASYON Paaralan: National College of Business and Arts Kurso: Bachelor of Science In Accountancy Taon ng Pagtatapos: Unang taon 2015-2016 Paaralan: PBTS Macamot Kurso: Sekondarya Taon ng Pagtatapos: 2014-2015 Paaralan: Eusebio Can Ocampo Memorial School Kurso: Grade 4-6 Taon ng Pagtatapos: 2010-2011
III.MGA DINALUHANG SEMINAR AT PAGSASANAY
IV. MGA KARANGALANG TINANGGAP 4th yr - Ika-siyam na karangalang banggit
21
3rd yr – Atsibers Grade 6 - Ikalimang karangalan Grade 5 – Ikalimang karangalan Grade 3 - Ikatlong karangalan Grade 2 - Ikalawang karangalan Grade 1 – Ikatlong karangalan
V. REPERENSES Pangalan:
Tirahan:
Kontak No.
Manolito F. Valencia
Cardona, Rizal
09075611248
Mary Jane A. Panguito
Binangonan, Rizal
09356272773
Courtney L. Llevares
Pasig, City
09066670930
22
Personal na Impormasyon I. PERSONAL Pangalan: FERNANDEZ, JETHOVIE ANDREI F. Tirahan: #253 Severo Ocampo St. Brgy. Mabini Baras, Rizal Kontak Namber: 09164816431 Petsa ng kapanganakan: Disyembre 13,1998
Lugar: Baras, Rizal
Pangalan ng Ama: Ildefonso C. Fernandez
Hanapbuhay: Wala
Pangalan ng Ina: Emely F. Fernandez
Hanapbuhay: Guro
Edad: 17
Mga Kapatid: Joshua Allen F. Fernandez - Bachelor of Science in Criminology Jerrie Ahne F. Fernandez - Bachelor of Science in Business Administration Jeremy Albert F. Fernandez - Bachelor in Secondary Education Justin Ace F. Fernandez - Grade 9 Jericho Apollo F. Fernandez - Grade 6
II. EDUKASYON Paaralan: National College of Business and Arts Kurso: Bachelor of Science in Accountancy Taon ng Pagtatapos: Unang Taon- 2015-2016 Paaralan: Tanay National High School Kurso: Sekondarya Taon ng Pagtatapos: 2014-2015 Paaralan: Baras Elementary School Kurso: Elementarya Taon ng Pagtatapos: 2010-2011
23
III. MGA DINALUHANG SEMINARS AT PAGSASANAY Pamagat: 8th Buhay Kolehiyo Program Araw: January 20, 2015 Lugar: ICCT Colleges-Cainta Campus Pamagat: 2014 DIVISION SCHOOLS PRESS CONFERENCE IN ENGLISH Araw: October 9-11, 2014 Lugar: Binangonan Elementary School, Binangonan, Rizal Pansangay na Paligsahan sa Sining sa Maikling Pelikula Araw: Setyembre 26, 2014 Lugar: Paaralang Elementarya ng Angono, Angono Rizal Pamagat: WORKSHOP SA SINING PANGTANGHALAN Araw: Agosto 9, 2014 Lugar: Tanay National High School Pamagat: 2014 SCHOOLS PRESS CONFERENCE Araw: July 9-11, 2014 Lugar: Tanay National High School
IV. MGA KARANGALANG NATANGGAP DS PASION CUP ACCOUNTING QUIZ BOWL - 3RD PLACE LEVEL 1 UNANG KARANGALANG BANGGIT Jingle Choir Competition 1st Place Solo Singing Competition 4th Place 1st Mother and Son Jamboree (Rizal and Antipolo City Council Joint Jamboree) Best in Camp Inspection
24
Best in Marching Best in Fancy Drill Most Behave Delegation Best Street Dancing Tinig Pilipinas Ikalawang Gantimpala Sining ng Pagkukuwento - Ikalawang Gantimpala 2014 School Press Conference Photojournalism (English) 2nd Place
V. REPERENSES Pangalan:
Tirahan:
Mrs. Erlinda Ognilla - 09174911197 Mrs. Marilyn Albiola- 09354814223 Mr. Arnel Hintay- 09352843424
Kontak No.:
25
Personal na Impormasyon I.PERSONAL Pangalan: FLORES,SHERINA LOUISE A. Tirahan: 313 Masangkay St.Ticulio,Cardona,Rizal Kontak Namber: 09269724681 Kapanganakan: Desyembre 12, 1999 Pangalan ng Ama: Sherwin P. Flores
Edad: 16 Hanapbuhay: Mangingisda
Pangalan ng Ina: Laarni A. Flores Hanapbuhay: Negosyante Mga Kapatid: Shara Luisa A. Flores
II.EDUKASYON Paaralan: National College of Business and Arts Kurso: Bachelor of Science in Accountancy Taon ng Pagtatapos: Unang taon 2015-2016 Paaralan: Binangonan Catholic College Kurso: Sekondarya Taon ng Pagtatapos: 2014-2015 Paaralan: Pipindan Elementary School Kurso: Grade 4-6 Taon ng Pagtatapos: 2010-2011 Paaralan: Ticulio Elementary School Kurso: Grade 1-3 Taon ng Pagtatapos: 2007-2008
